\id MAT Sanskrit Bible (NT) in Thai Script (สตฺยเวท:।) \ide UTF-8 \rem © SanskritBible.in । Licensed under CC BY-SA 4.0 \h Matthew \toc1 มถิลิขิต: สุสํวาท: \toc2 มถิ: \toc3 มถิ: \mt1 มถิลิขิต: สุสํวาท: \c 1 \p \v 1 อิพฺราหีม: สนฺตาโน ทายูทฺ ตสฺย สนฺตาโน ยีศุขฺรีษฺฏสฺตสฺย ปูรฺวฺวปุรุษวํศเศฺรณีฯ \p \v 2 อิพฺราหีม: ปุตฺร อิสฺหากฺ ตสฺย ปุโตฺร ยากูพฺ ตสฺย ปุโตฺร ยิหูทาสฺตสฺย ภฺราตรศฺจฯ \p \v 3 ตสฺมาทฺ ยิหูทาตสฺตามโร ครฺเภ เปรเสฺสรเหา ชชฺญาเต, ตสฺย เปรส: ปุโตฺร หิโษฺรณฺ ตสฺย ปุโตฺร 'รามฺฯ \p \v 4 ตสฺย ปุโตฺร 'มฺมีนาทพฺ ตสฺย ปุโตฺร นหโศนฺ ตสฺย ปุตฺร: สลฺโมนฺฯ \p \v 5 ตสฺมาทฺ ราหโพ ครฺเภ โพยมฺ ชชฺเญ, ตสฺมาทฺ รูโต ครฺเภ โอเพทฺ ชชฺเญ, ตสฺย ปุโตฺร ยิศย:ฯ \p \v 6 ตสฺย ปุโตฺร ทายูทฺ ราช: ตสฺมาทฺ มฺฤโตริยสฺย ชายายำ สุเลมานฺ ชชฺเญฯ \p \v 7 ตสฺย ปุโตฺร ริหพิยามฺ, ตสฺย ปุโตฺร'พิย:, ตสฺย ปุตฺร อาสา:ฯ \p \v 8 ตสฺย สุโต ยิโหศาผฏฺ ตสฺย สุโต ยิโหราม ตสฺย สุต อุษิย:ฯ \p \v 9 ตสฺย สุโต โยถมฺ ตสฺย สุต อาหมฺ ตสฺย สุโต หิษฺกิย:ฯ \p \v 10 ตสฺย สุโต มินศิ:, ตสฺย สุต อาโมนฺ ตสฺย สุโต โยศิย:ฯ \p \v 11 พาพิลฺนคเร ปฺรวสนาตฺ ปูรฺวฺวํ ส โยศิโย ยิขนิยํ ตสฺย ภฺราตฺฤํศฺจ ชนยามาสฯ \p \v 12 ตโต พาพิลิ ปฺรวสนกาเล ยิขนิย: ศลฺตีเยลํ ชนยามาส, ตสฺย สุต: สิรุพฺพาวิลฺฯ \p \v 13 ตสฺย สุโต 'โพหุทฺ ตสฺย สุต อิลียากีมฺ ตสฺย สุโต'โสรฺฯ \p \v 14 อโสร: สุต: สาโทกฺ ตสฺย สุต อาขีมฺ ตสฺย สุต อิลีหูทฺฯ \p \v 15 ตสฺย สุต อิลิยาสรฺ ตสฺย สุโต มตฺตนฺฯ \p \v 16 ตสฺย สุโต ยากูพฺ ตสฺย สุโต ยูษผฺ ตสฺย ชายา มริยมฺ; ตสฺย ครฺเภ ยีศุรชนิ, ตเมว ขฺรีษฺฏมฺ (อรฺถาทฺ อภิษิกฺตํ) วทนฺติฯ \p \v 17 อิตฺถมฺ อิพฺราหีโม ทายูทํ ยาวตฺ สากเลฺยน จตุรฺทศปุรุษา:; อา ทายูท: กาลาทฺ พาพิลิ ปฺรวสนกาลํ ยาวตฺ จตุรฺทศปุรุษา ภวนฺติฯ พาพิลิ ปฺรวาสนกาลาตฺ ขฺรีษฺฏสฺย กาลํ ยาวตฺ จตุรฺทศปุรุษา ภวนฺติฯ \p \v 18 ยีศุขฺรีษฺฏสฺย ชนฺม กถฺถเตฯ มริยมฺ นามิกา กนฺยา ยูษเผ วาคฺทตฺตาสีตฺ, ตทา ตโย: สงฺคมาตฺ ปฺรากฺ สา กนฺยา ปวิเตฺรณาตฺมนา ครฺภวตี พภูวฯ \p \v 19 ตตฺร ตสฺยา: ปติ รฺยูษผฺ เสาชนฺยาตฺ ตสฺยา: กลงฺคํ ปฺรกาศยิตุมฺ อนิจฺฉนฺ โคปเนเน ตำ ปาริตฺยกฺตุํ มนศฺจเกฺรฯ \p \v 20 ส ตไถว ภาวยติ, ตทานีํ ปรเมศฺวรสฺย ทูต: สฺวปฺเน ตํ ทรฺศนํ ทตฺตฺวา วฺยาชหาร, เห ทายูท: สนฺตาน ยูษผฺ ตฺวํ นิชำ ชายำ มริยมมฺ อาทาตุํ มา ไภษี:ฯ \p \v 21 ยตสฺตสฺยา ครฺภ: ปวิตฺราทาตฺมโน'ภวตฺ, สา จ ปุตฺรํ ปฺรสวิษฺยเต, ตทา ตฺวํ ตสฺย นาม ยีศุมฺ (อรฺถาตฺ ตฺราตารํ) กรีษฺยเส, ยสฺมาตฺ ส นิชมนุชานฺ เตษำ กลุเษภฺย อุทฺธริษฺยติฯ \p \v 22 อิตฺถํ สติ, ปศฺย ครฺภวตี กนฺยา ตนยํ ปฺรสวิษฺยเตฯ อิมฺมานูเยลฺ ตทียญฺจ นามเธยํ ภวิษฺยติ๚ อิมฺมานูเยลฺ อสฺมากํ สงฺคีศฺวรอิตฺยรฺถ:ฯ \p \v 23 อิติ ยทฺ วจนํ ปุรฺวฺวํ ภวิษฺยทฺวกฺตฺรา อีศฺวร: กถายามาส, ตตฺ ตทานีํ สิทฺธมภวตฺฯ \p \v 24 อนนฺตรํ ยูษผฺ นิทฺราโต ชาคริต อุตฺถาย ปรเมศฺวรียทูตสฺย นิเทศานุสาเรณ นิชำ ชายำ ชคฺราห, \p \v 25 กินฺตุ ยาวตฺ สา นิชํ ปฺรถมสุตํ อ สุษุเว, ตาวตฺ ตำ โนปาคจฺฉตฺ, ตต: สุตสฺย นาม ยีศุํ จเกฺรฯ \c 2 \p \v 1 อนนฺตรํ เหโรทฺ สํชฺญเก ราชฺญิ ราชฺยํ ศาสติ ยิหูทียเทศสฺย ไพเตฺลหมิ นคเร ยีเศา ชาตวติ จ, กติปยา โชฺยติรฺวฺวุท: ปูรฺวฺวสฺยา ทิโศ ยิรูศาลมฺนครํ สเมตฺย กถยมาสุ:, \p \v 2 โย ยิหูทียานำ ราชา ชาตวานฺ, ส กุตฺราเสฺต? วยํ ปูรฺวฺวสฺยำ ทิศิ ติษฺฐนฺตสฺตทียำ ตารกามฺ อปศฺยาม ตสฺมาตฺ ตํ ปฺรณนฺตุมฺ อाคมามฯ \p \v 3 ตทา เหโรทฺ ราชา กถาเมตำ นิศมฺย ยิรูศาลมฺนครสฺถิไต: สรฺวฺวมานไว: สารฺทฺธมฺ อุทฺวิชฺย \p \v 4 สรฺวฺวานฺ ปฺรธานยาชกานฺ อธฺยาปกำศฺจ สมาหูยานีย ปปฺรจฺฉ, ขฺรีษฺฏ: กุตฺร ชนิษฺยเต? \p \v 5 ตทา เต กถยามาสุ:, ยิหูทียเทศสฺย ไพเตฺลหมิ นคเร, ยโต ภวิษฺยทฺวาทินา อิตฺถํ ลิขิตมาเสฺต, \p \v 6 สรฺวฺวาโภฺย ราชธานีโภฺย ยิหูทียสฺย นีวฺฤต:ฯ เห ยีหูทียเทศเสฺย ไพเตฺลหมฺ ตฺวํ น จาวราฯ อิสฺราเยลียโลกานฺ เม ยโต ย: ปาลยิษฺยติฯ ตาทฺฤเคโก มหาราชสฺตฺวนฺมธฺย อุทฺภวิษฺยตี๚ \p \v 7 ตทานีํ เหโรทฺ ราชา ตานฺ โชฺยติรฺวฺวิโท โคปนมฺ อาหูย สา ตารกา กทา ทฺฤษฺฏาภวตฺ , ตทฺ วินิศฺจยามาสฯ \p \v 8 อปรํ ตานฺ ไพเตฺลหมํ ปฺรหีตฺย คทิตวานฺ, ยูยํ ยาต, ยตฺนาตฺ ตํ ศิศุมฺ อนฺวิษฺย ตทุทฺเทเศ ปฺราปฺเต มหฺยํ วารฺตฺตำ ทาสฺยถ, ตโต มยาปิ คตฺวา ส ปฺรณํสฺยเตฯ \p \v 9 ตทานีํ ราชฺญ เอตาทฺฤศีมฺ อาชฺญำ ปฺราปฺย เต ปฺรตสฺถิเร, ตต: ปูรฺวฺวรฺสฺยำ ทิศิ สฺถิไตไสฺต รฺยา ตารกา ทฺฤษฺฏา สา ตารกา เตษามเคฺร คตฺวา ยตฺร สฺถาเน ศิศูราเสฺต, ตสฺย สฺถานโสฺยปริ สฺถคิตา ตเสฺยาฯ \p \v 10 ตทฺ ทฺฤษฺฏฺวา เต มหานนฺทิตา พภูวุ:, \p \v 11 ตโต เคหมธฺย ปฺรวิศฺย ตสฺย มาตฺรา มริยมา สาทฺธํ ตํ ศิศุํ นิรีกฺษย ทณฺฑวทฺ ภูตฺวา ปฺรเณมุ:, อปรํ เสฺวษำ ฆนสมฺปตฺตึ โมจยิตฺวา สุวรฺณํ กุนฺทุรุํ คนฺธรมญฺจ ตไสฺม ทรฺศนียํ ทตฺตวนฺต:ฯ \p \v 12 ปศฺจาทฺ เหโรทฺ ราชสฺย สมีปํ ปุนรปิ คนฺตุํ สฺวปฺน อีศฺวเรณ นิษิทฺธา: สนฺโต 'เนฺยน ปถา เต นิชเทศํ ปฺรติ ปฺรตสฺถิเรฯ \p \v 13 อนนฺตรํ เตษุ คตวตฺมุ ปรเมศฺวรสฺย ทูโต ยูษเผ สฺวปฺเน ทรฺศนํ ทตฺวา ชคาท, ตฺวมฺ อุตฺถาย ศิศุํ ตนฺมาตรญฺจ คฺฤหีตฺวา มิสรฺเทศํ ปลายสฺว, อปรํ ยาวทหํ ตุภฺยํ วารฺตฺตำ น กถยิษฺยามิ, ตาวตฺ ตไตฺรว นิวส, ยโต ราชา เหโรทฺ ศิศุํ นาศยิตุํ มฺฤคยิษฺยเตฯ \p \v 14 ตทานีํ ยูษผฺ อุตฺถาย รชนฺยำ ศิศุํ ตนฺมาตรญฺจ คฺฤหีตฺวา มิสรฺเทศํ ปฺรติ ปฺรตเสฺถ, \p \v 15 คตฺวา จ เหโรโท นฺฤปเต รฺมรณปรฺยฺยนฺตํ ตตฺร เทเศ นฺยุวาส, เตน มิสรฺเทศาทหํ ปุตฺรํ สฺวกียํ สมุปาหูยมฺฯ ยเทตทฺวจนมฺ อีศฺวเรณ ภวิษฺยทฺวาทินา กถิตํ ตตฺ สผลมภูตฺฯ \p \v 16 อนนฺตรํ เหโรทฺ โชฺยติรฺวิทฺภิราตฺมานํ ปฺรวญฺจิตํ วิชฺญาย ภฺฤศํ จุโกป; อปรํ โชฺยติรฺวฺวิทฺภฺยเสฺตน วินิศฺจิตํ ยทฺ ทินํ ตทฺทินาทฺ คณยิตฺวา ทฺวิตียวตฺสรํ ปฺรวิษฺฏา ยาวนฺโต พาลกา อสฺมินฺ ไพเตฺลหมฺนคเร ตตฺสีมมเธฺย จาสนฺ, โลกานฺ ปฺรหิตฺย ตานฺ สรฺวฺวานฺ ฆาตยามาสฯ \p \v 17 อต: อเนกสฺย วิลาปสฺย นินาท: กฺรนฺทนสฺย จฯ โศเกน กฺฤตศพฺทศฺจ รามายำ สํนิศมฺยเตฯ สฺวพาลคณเหโตไรฺว ราเหลฺ นารี ตุ โรทินีฯ น มนฺยเต ปฺรโพธนฺตุ ยตเสฺต ไนว มนฺติ หิ๚ \p \v 18 ยเทตทฺ วจนํ ยิรีมิยนามกภวิษฺยทฺวาทินา กถิตํ ตตฺ ตทานีํ สผลมฺ อภูตฺฯ \p \v 19 ตทนนฺตรํ เหเรทิ ราชนิ มฺฤเต ปรเมศฺวรสฺย ทูโต มิสรฺเทเศ สฺวปฺเน ทรฺศนํ ทตฺตฺวา ยูษเผ กถิตวานฺ \p \v 20 ตฺวมฺ อุตฺถาย ศิศุํ ตนฺมาตรญฺจ คฺฤหีตฺวา ปุนรปีสฺราเยโล เทศํ ยาหี, เย ชนา: ศิศุํ นาศยิตุมฺ อมฺฤคยนฺต, เต มฺฤตวนฺต:ฯ \p \v 21 ตทานีํ ส อุตฺถาย ศิศุํ ตนฺมาตรญฺจ คฺฤหฺลนฺ อิสฺราเยลฺเทศมฺ อาชคามฯ \p \v 22 กินฺตุ ยิหูทียเทเศ อรฺขิลายนาม ราชกุมาโร นิชปิตุ เรฺหโรท: ปทํ ปฺราปฺย ราชตฺวํ กโรตีติ นิศมฺย ตตฺ สฺถานํ ยาตุํ ศงฺกิตวานฺ, ปศฺจาตฺ สฺวปฺน อีศฺวราตฺ ปฺรโพธํ ปฺราปฺย คาลีลฺเทศสฺย ปฺรเทไศกํ ปฺรสฺถาย นาสรนฺนาม นครํ คตฺวา ตตฺร นฺยุษิตวานฺ, \p \v 23 เตน ตํ นาสรตียํ กถยิษฺยนฺติ, ยเทตทฺวากฺยํ ภวิษฺยทฺวาทิภิรุกฺตฺตํ ตตฺ สผลมภวตฺฯ \c 3 \p \v 1 ตทาโนํ โยหฺนฺนามา มชฺชยิตา ยิหูทียเทศสฺย ปฺรานฺตรมฺ อุปสฺถาย ปฺรจารยนฺ กถยามาส, \p \v 2 มนำสิ ปราวรฺตฺตยต, สฺวรฺคียราชตฺวํ สมีปมาคตมฺฯ \p \v 3 ปรเมศสฺย ปนฺถานํ ปริษฺกุรุต สรฺวฺวต:ฯ ตสฺย ราชปถำศฺไจว สมีกุรุต สรฺวฺวถาฯ อิเตฺยตตฺ ปฺรานฺตเร วากฺยํ วทต: กสฺยจิทฺ รว:๚ \p \v 4 เอตทฺวจนํ ยิศยิยภวิษฺยทฺวาทินา โยหนมุทฺทิศฺย ภาษิตมฺฯ โยหโน วสนํ มหางฺคโรมชํ ตสฺย กเฏา จรฺมฺมกฏิพนฺธนํ; ส จ ศูกกีฏานฺ มธุ จ ภุกฺตวานฺฯ \p \v 5 ตทานีํ ยิรูศาลมฺนครนิวาสิน: สรฺเวฺว ยิหูทิเทศียา ยรฺทฺทนฺตฏินฺยา อุภยตฏสฺถาศฺจ มานวา พหิราคตฺย ตสฺย สมีเป \p \v 6 สฺวียํ สฺวียํ ทุริตมฺ องฺคีกฺฤตฺย ตสฺยำ ยรฺทฺทนิ เตน มชฺชิตา พภูวุ:ฯ \p \v 7 อปรํ พหูนฺ ผิรูศิน: สิทูกินศฺจ มนุชานฺ มํกฺตุํ สฺวสมีปมฺ อาคจฺจฺโหฺต วิโลกฺย ส ตานฺ อภิทเธา, เร เร ภุชควํศา อาคามีน: โกปาตฺ ปลายิตุํ ยุษฺมานฺ กศฺเจติตวานฺ? \p \v 8 มน:ปราวรฺตฺตนสฺย สมุจิตํ ผลํ ผลตฯ \p \v 9 กินฺตฺวสฺมากํ ตาต อิพฺราหีมฺ อสฺตีติ เสฺวษุ มน:สุ จีนฺตยนฺโต มา วฺยาหรตฯ ยโต ยุษฺมานฺ อหํ วทามิ, อีศฺวร เอเตภฺย: ปาษาเณภฺย อิพฺราหีม: สนฺตานานฺ อุตฺปาทยิตุํ ศกฺโนติฯ \p \v 10 อปรํ ปาทปานำ มูเล กุฐาร อิทานีมปิ ลคนฺ อาเสฺต, ตสฺมาทฺ ยสฺมินฺ ปาทเป อุตฺตมํ ผลํ น ภวติ, ส กฺฤตฺโต มเธฺย'คฺนึ นิกฺเษปฺสฺยเตฯ \p \v 11 อปรมฺ อหํ มน:ปราวรฺตฺตนสูจเกน มชฺชเนน ยุษฺมานฺ มชฺชยามีติ สตฺยํ, กินฺตุ มม ปศฺจาทฺ ย อาคจฺฉติ, ส มตฺโตปิ มหานฺ, อหํ ตทีโยปานเหา โวฒุมปิ นหิ โยโคฺยสฺมิ, ส ยุษฺมานฺ วหฺนิรูเป ปวิตฺร อาตฺมนิ สํมชฺชยิษฺยติฯ \p \v 12 ตสฺย กาเร สูรฺป อาเสฺต, ส สฺวียศสฺยานิ สมฺยกฺ ปฺรโสฺผฏฺย นิชานฺ สกลโคธูมานฺ สํคฺฤหฺย ภาณฺฑาคาเร สฺถาปยิษฺยติ, กึนฺตุ สรฺวฺวาณิ วุษาณฺยนิรฺวฺวาณวหฺนินา ทาหยิษฺยติฯ \p \v 13 อนนฺตรํ ยีศุ โรฺยหนา มชฺชิโต ภวิตุํ คาลีลฺปฺรเทศาทฺ ยรฺทฺทนิ ตสฺย สมีปมฺ อาชคามฯ \p \v 14 กินฺตุ โยหนฺ ตํ นิษิธฺย พภาเษ, ตฺวํ กึ มม สมีปมฺ อาคจฺฉสิ? วรํ ตฺวยา มชฺชนํ มม ปฺรโยชนมฺ อาเสฺตฯ \p \v 15 ตทานีํ ยีศุ: ปฺรตฺยโวจตฺ; อีทานีมฺ อนุมนฺยสฺว, ยต อิตฺถํ สรฺวฺวธรฺมฺมสาธนมฺ อสฺมากํ กรฺตฺตวฺยํ, ตต: โส'นฺวมนฺยตฯ \p \v 16 อนนฺตรํ ยีศุรมฺมสิ มชฺชิตุ: สนฺ ตตฺกฺษณาตฺ โตยมธฺยาทฺ อุตฺถาย ชคาม, ตทา ชีมูตทฺวาเร มุกฺเต ชาเต, ส อีศฺวรสฺยาตฺมานํ กโปตวทฺ อวรุหฺย โสฺวปรฺยฺยาคจฺฉนฺตํ วีกฺษาญฺจเกฺรฯ \p \v 17 อปรมฺ เอษ มม ปฺริย: ปุตฺร เอตสฺมินฺเนว มม มหาสนฺโตษ เอตาทฺฤศี โวฺยมชา วาคฺ พภูวฯ \c 4 \p \v 1 ตต: ปรํ ยีศุ: ปฺรตารเกณ ปรีกฺษิโต ภวิตุมฺ อาตฺมนา ปฺรานฺตรมฺ อากฺฤษฺฏ: \p \v 2 สนฺ จตฺวารึศทโหราตฺรานฺ อนาหารสฺติษฺฐนฺ กฺษุธิโต พภูวฯ \p \v 3 ตทานีํ ปรีกฺษิตา ตตฺสมีปมฺ อาคตฺย วฺยาหฺฤตวานฺ, ยทิ ตฺวมีศฺวราตฺมโช ภเวสฺตรฺหฺยาชฺญยา ปาษาณาเนตานฺ ปูปานฺ วิเธหิฯ \p \v 4 ตต: ส ปฺรตฺยพฺรวีตฺ, อิตฺถํ ลิขิตมาเสฺต, "มนุช: เกวลปูเปน น ชีวิษฺยติ, กินฺตฺวีศฺวรสฺย วทนาทฺ ยานิ ยานิ วจำสิ นิ:สรนฺติ ไตเรว ชีวิษฺยติฯ " \p \v 5 ตทา ปฺรตารกสฺตํ ปุณฺยนครํ นีตฺวา มนฺทิรสฺย จูโฑปริ นิธาย คทิตวานฺ, \p \v 6 ตฺวํ ยทิศฺวรสฺย ตนโย ภเวสฺตรฺหีโต'ธ: ปต, ยต อิตฺถํ ลิขิตมาเสฺต, อาเทกฺษฺยติ นิชานฺ ทูตานฺ รกฺษิตุํ ตฺวำ ปรเมศฺวร:ฯ ยถา สรฺเวฺวษุ มารฺเคษุ ตฺวทียจรณทฺวเยฯ น ลเคตฺ ปฺรสฺตราฆาตสฺตฺวำ ฆริษฺยนฺติ เต กไร:๚ \p \v 7 ตทานีํ ยีศุสฺตไสฺม กถิตวานฺ เอตทปิ ลิขิตมาเสฺต, "ตฺวํ นิชปฺรภุํ ปรเมศฺวรํ มา ปรีกฺษสฺวฯ " \p \v 8 อนนฺตรํ ปฺรตารก: ปุนรปิ ตมฺ อตฺยุญฺจธราธโรปริ นีตฺวา ชคต: สกลราชฺยานิ ตไทศฺวรฺยฺยาณิ จ ทรฺศยาศฺจการ กถยาญฺจการ จ, \p \v 9 ยทิ ตฺวํ ทณฺฑวทฺ ภวนฺ มำ ปฺรณเมสฺตรฺหฺยหมฺ เอตานิ ตุภฺยํ ปฺรทาสฺยามิฯ \p \v 10 ตทานีํ ยีศุสฺตมโวจตฺ, ทูรีภว ปฺรตารก, ลิขิตมิทมฺ อาเสฺต, "ตฺวยา นิช: ปฺรภุ: ปรเมศฺวร: ปฺรณมฺย: เกวล: ส เสวฺยศฺจฯ " \p \v 11 ตต: ปฺรตารเกณ ส ปรฺยฺยตฺยาชิ, ตทา สฺวรฺคียทูไตราคตฺย ส สิเษเวฯ \p \v 12 ตทนนฺตรํ โยหนฺ การายำ พพนฺเธ, ตทฺวารฺตฺตำ นิศมฺย ยีศุนา คาลีลฺ ปฺราสฺถียตฯ \p \v 13 ตต: ปรํ ส นาสรนฺนครํ วิหาย ชลเฆสฺตเฏ สิพูลูนฺนปฺตาลี เอตโยรุวภโย: ปฺรเทศโย: สีมฺโนรฺมธฺยวรฺตฺตี ย: กผรฺนาหูมฺ ตนฺนครมฺ อิตฺวา นฺยวสตฺฯ \p \v 14 ตสฺมาตฺ, อนฺยาเทศียคาลีลิ ยรฺทฺทนฺปาเร'พฺธิโรธสิฯ นปฺตาลิสิพูลูนฺเทเศา ยตฺร สฺถาเน สฺถิเตา ปุราฯ \p \v 15 ตตฺรตฺยา มนุชา เย เย ปรฺยฺยภฺรามฺยนฺ ตมิสฺรเกฯ ไตรฺชไนรฺพฺฤหทาโลก: ปริทรฺศิษฺยเต ตทาฯ อวสนฺ เย ชนา เทเศ มฺฤตฺยุจฺฉายาสฺวรูปเกฯ เตษามุปริ โลกานามาโลก: สํปฺรกาศิต:๚ \p \v 16 ยเทตทฺวจนํ ยิศยิยภวิษฺยทฺวาทินา โปฺรกฺตํ, ตตฺ ตทา สผลมฺ อภูตฺฯ \p \v 17 อนนฺตรํ ยีศุ: สุสํวาทํ ปฺรจารยนฺ เอตำ กถำ กถยิตุมฺ อาเรเภ, มนำสิ ปราวรฺตฺตยต, สฺวรฺคียราชตฺวํ สวิธมภวตฺฯ \p \v 18 ตต: ปรํ ยีศุ รฺคาลีโล ชลเธสฺตเฏน คจฺฉนฺ คจฺฉนฺ อานฺทฺริยสฺตสฺย ภฺราตา ศิโมนฺ อรฺถโต ยํ ปิตรํ วทนฺติ เอตาวุเภา ชลเฆา ชาลํ กฺษิปนฺเตา ททรฺศ, ยตเสฺตา มีนธาริณาวาสฺตามฺฯ \p \v 19 ตทา ส ตาวาหูย วฺยาชหาร, ยุวำ มม ปศฺจาทฺ อาคจฺฉตํ, ยุวามหํ มนุชธาริเณา กริษฺยามิฯ \p \v 20 เตไนว เตา ชาลํ วิหาย ตสฺย ปศฺจาตฺ อาคจฺฉตามฺฯ \p \v 21 อนนฺตรํ ตสฺมาตฺ สฺถานาตฺ วฺรชนฺ วฺรชนฺ สิวทิยสฺย สุเตา ยากูพฺ โยหนฺนามาเนา เทฺวา สหเชา ตาเตน สารฺทฺธํ เนาโกปริ ชาลสฺย ชีรฺโณทฺธารํ กุรฺวฺวนฺเตา วีกฺษฺย ตาวาหูตวานฺฯ \p \v 22 ตตฺกฺษณาตฺ เตา นาวํ สฺวตาตญฺจ วิหาย ตสฺย ปศฺจาทฺคามิเนา พภูวตุ:ฯ \p \v 23 อนนฺตรํ ภชนภวเน สมุปทิศนฺ ราชฺยสฺย สุสํวาทํ ปฺรจารยนฺ มนุชานำ สรฺวฺวปฺรการานฺ โรคานฺ สรฺวฺวปฺรการปีฑาศฺจ ศมยนฺ ยีศุ: กฺฤตฺสฺนํ คาลีลฺเทศํ ภฺรมิตุมฺ อารภตฯ \p \v 24 เตน กฺฤตฺสฺนสุริยาเทศสฺย มธฺยํ ตสฺย ยโศ วฺยาปฺโนตฺ, อปรํ ภูตคฺรสฺตา อปสฺมารรฺคีณ: ปกฺษาธาติปฺรภฺฤตยศฺจ ยาวนฺโต มนุชา นานาวิธวฺยาธิภิ: กฺลิษฺฏา อาสนฺ, เตษุ สรฺเวฺวษุ ตสฺย สมีปมฺ อานีเตษุ ส ตานฺ สฺวสฺถานฺ จการฯ \p \v 25 เอเตน คาลีลฺ-ทิกาปนิ-ยิรูศาลมฺ-ยิหูทียเทเศโภฺย ยรฺทฺทน: ปาราญฺจ พหโว มนุชาสฺตสฺย ปศฺจาทฺ อาคจฺฉนฺฯ \c 5 \p \v 1 อนนฺตรํ ส ชนนิวหํ นิรีกฺษฺย ภูธโรปริ วฺรชิตฺวา สมุปวิเวศฯ \p \v 2 ตทานีํ ศิเษฺยษุ ตสฺย สมีปมาคเตษุ เตน เตภฺย เอษา กถา กถฺยาญฺจเกฺรฯ \p \v 3 อภิมานหีนา ชนา ธนฺยา:, ยตเสฺต สฺวรฺคียราชฺยมฺ อธิกริษฺยนฺติฯ \p \v 4 ขิทฺยมานา มนุชา ธนฺยา:, ยสฺมาตฺ เต สานฺตฺวนำ ปฺราปฺสนฺติฯ \p \v 5 นมฺรา มานวาศฺจ ธนฺยา:, ยสฺมาตฺ เต เมทินีมฺ อธิกริษฺยนฺติฯ \p \v 6 ธรฺมฺมาย พุภุกฺษิตา: ตฺฤษารฺตฺตาศฺจ มนุชา ธนฺยา:, ยสฺมาตฺ เต ปริตรฺปฺสฺยนฺติฯ \p \v 7 กฺฤปาลโว มานวา ธนฺยา:, ยสฺมาตฺ เต กฺฤปำ ปฺราปฺสฺยนฺติฯ \p \v 8 นิรฺมฺมลหฺฤทยา มนุชาศฺจ ธนฺยา:, ยสฺมาตฺ ต อีศฺจรํ ทฺรกฺษฺยนฺติฯ \p \v 9 เมลยิตาโร มานวา ธนฺยา:, ยสฺมาตฺ ต อีศฺจรสฺย สนฺตานเตฺวน วิขฺยาสฺยนฺติฯ \p \v 10 ธรฺมฺมการณาตฺ ตาฑิตา มนุชา ธนฺยา, ยสฺมาตฺ สฺวรฺคียราเชฺย เตษามธิกโร วิทฺยเตฯ \p \v 11 ยทา มนุชา มม นามกฺฤเต ยุษฺมานฺ นินฺทนฺติ ตาฑยนฺติ มฺฤษา นานาทุรฺวฺวากฺยานิ วทนฺติ จ, ตทา ยุยํ ธนฺยา:ฯ \p \v 12 ตทา อานนฺทต, ตถา ภฺฤศํ หฺลาทธฺวญฺจ, ยต: สฺวรฺเค ภูยำสิ ผลานิ ลปฺสฺยเธฺว; เต ยุษฺมากํ ปุราตนานฺ ภวิษฺยทฺวาทิโน'ปิ ตาทฺฤคฺ อตาฑยนฺฯ \p \v 13 ยุยํ เมทินฺยำ ลวณรูปา:, กินฺตุ ยทิ ลวณสฺย ลวณตฺวมฺ อปยาติ, ตรฺหิ ตตฺ เกน ปฺรกาเรณ สฺวาทุยุกฺตํ ภวิษฺยติ? ตตฺ กสฺยาปิ การฺยฺยสฺยาโยคฺยตฺวาตฺ เกวลํ พหิ: ปฺรกฺเษปฺตุํ นราณำ ปทตเลน ทลยิตุญฺจ โยคฺยํ ภวติฯ \p \v 14 ยูยํ ชคติ ทีปฺติรูปา:, ภูธโรปริ สฺถิตํ นครํ คุปฺตํ ภวิตุํ นหิ ศกฺษฺยติฯ \p \v 15 อปรํ มนุชา: ปฺรทีปานฺ ปฺรชฺวาลฺย โทฺรณาโธ น สฺถาปยนฺติ, กินฺตุ ทีปาธาโรปรฺเยฺยว สฺถาปยนฺติ, เตน เต ทีปา เคหสฺถิตานฺ สกลานฺ ปฺรกาศยนฺติฯ \p \v 16 เยน มานวา ยุษฺมากํ สตฺกรฺมฺมาณิ วิโลกฺย ยุษฺมากํ สฺวรฺคสฺถํ ปิตรํ ธนฺยํ วทนฺติ, เตษำ สมกฺษํ ยุษฺมากํ ทีปฺติสฺตาทฺฤกฺ ปฺรกาศตามฺฯ \p \v 17 อหํ วฺยวสฺถำ ภวิษฺยทฺวากฺยญฺจ โลปฺตุมฺ อาคตวานฺ, อิตฺถํ มานุภวต, เต เทฺว โลปฺตุํ นาคตวานฺ, กินฺตุ สผเล กรฺตฺตุมฺ อาคโตสฺมิฯ \p \v 18 อปรํ ยุษฺมานฺ อหํ ตถฺยํ วทามิ ยาวตฺ โวฺยมเมทิโนฺย รฺธฺวํโส น ภวิษฺยติ, ตาวตฺ สรฺวฺวสฺมินฺ สผเล น ชาเต วฺยวสฺถายา เอกา มาตฺรา พินฺทุเรโกปิ วา น โลปฺสฺยเตฯ \p \v 19 ตสฺมาตฺ โย ชน เอตาสามฺ อาชฺญานามฺ อติกฺษุทฺรามฺ เอกาชฺญามปี ลํฆเต มนุชำญฺจ ตไถว ศิกฺษยติ, ส สฺวรฺคียราเชฺย สรฺเวฺวภฺย: กฺษุทฺรเตฺวน วิขฺยาสฺยเต, กินฺตุ โย ชนสฺตำ ปาลยติ, ตไถว ศิกฺษยติ จ, ส สฺวรฺคียราเชฺย ปฺรธานเตฺวน วิขฺยาสฺยเตฯ \p \v 20 อปรํ ยุษฺมานฺ อหํ วทามิ, อธฺยาปกผิรูศิมานวานำ ธรฺมฺมานุษฺฐานาตฺ ยุษฺมากํ ธรฺมฺมานุษฺฐาเน โนตฺตเม ชาเต ยูยมฺ อีศฺวรียราชฺยํ ปฺรเวษฺฏุํ น ศกฺษฺยถฯ \p \v 21 อปรญฺจ ตฺวํ นรํ มา วธี:, ยสฺมาตฺ โย นรํ หนฺติ, ส วิจารสภายำ ทณฺฑาโรฺห ภวิษฺยติ, ปูรฺวฺวกาลีนชเนภฺย อิติ กถิตมาสีตฺ, ยุษฺมาภิรศฺราวิฯ \p \v 22 กินฺตฺวหํ ยุษฺมานฺ วทามิ, ย: กศฺจิตฺ การณํ วินา นิชภฺราเตฺร กุปฺยติ, ส วิจารสภายำ ทณฺฑาโรฺห ภวิษฺยติ; ย: กศฺจิจฺจ สฺวียสหชํ นิรฺพฺโพธํ วทติ, ส มหาสภายำ ทณฺฑาโรฺห ภวิษฺยติ; ปุนศฺจ ตฺวํ มูฒ อิติ วากฺยํ ยทิ กศฺจิตฺ สฺวียภฺราตรํ วกฺติ, ตรฺหิ นรกาคฺเนา ส ทณฺฑาโรฺห ภวิษฺยติฯ \p \v 23 อโต เวทฺยา: สมีปํ นิชไนเวเทฺย สมานีเต'ปิ นิชภฺราตรํ ปฺรติ กสฺมาจฺจิตฺ การณาตฺ ตฺวํ ยทิ โทษี วิทฺยเส, ตทานีํ ตว ตสฺย สฺมฺฤติ รฺชายเต จ, \p \v 24 ตรฺหิ ตสฺยา เวทฺยา: สมีเป นิชไนไวทฺยํ นิธาย ตไทว คตฺวา ปูรฺวฺวํ เตน สารฺทฺธํ มิล, ปศฺจาตฺ อาคตฺย นิชไนเวทฺยํ นิเวทยฯ \p \v 25 อนฺยญฺจ ยาวตฺ วิวาทินา สารฺทฺธํ วรฺตฺมนิ ติษฺฐสิ, ตาวตฺ เตน สารฺทฺธํ เมลนํ กุรุ; โน เจตฺ วิวาที วิจารยิตุ: สมีเป ตฺวำ สมรฺปยติ วิจารยิตา จ รกฺษิณ: สนฺนิเธา สมรฺปยติ ตทา ตฺวํ การายำ พเธฺยถา:ฯ \p \v 26 ตรฺหิ ตฺวามหํ ตถฺถํ พฺรวีมิ, เศษกปรฺทเก'ปิ น ปริโศธิเต ตสฺมาตฺ สฺถานาตฺ กทาปิ พหิราคนฺตุํ น ศกฺษฺยสิฯ \p \v 27 อปรํ ตฺวํ มา วฺยภิจร, ยเทตทฺ วจนํ ปูรฺวฺวกาลีนโลเกภฺย: กถิตมาสีตฺ, ตทฺ ยูยํ ศฺรุตวนฺต:; \p \v 28 กินฺตฺวหํ ยุษฺมานฺ วทามิ, ยทิ กศฺจิตฺ กามต: กาญฺจน โยษิตํ ปศฺยติ, ตรฺหิ ส มนสา ตไทว วฺยภิจริตวานฺฯ \p \v 29 ตสฺมาตฺ ตว ทกฺษิณํ เนตฺรํ ยทิ ตฺวำ พาธเต, ตรฺหิ ตนฺเนตฺรมฺ อุตฺปาฏฺย ทูเร นิกฺษิป, ยสฺมาตฺ ตว สรฺวฺววปุโษ นรเก นิกฺเษปาตฺ ตไวกางฺคสฺย นาโศ วรํฯ \p \v 30 ยทฺวา ตว ทกฺษิณ: กโร ยทิ ตฺวำ พาธเต, ตรฺหิ ตํ กรํ ฉิตฺตฺวา ทูเร นิกฺษิป, ยต: สรฺวฺววปุโษ นรเก นิกฺเษปาตฺ เอกางฺคสฺย นาโศ วรํฯ \p \v 31 อุกฺตมาเสฺต, ยทิ กศฺจินฺ นิชชายำ ปริตฺยกฺตฺตุมฺ อิจฺฉติ, ตรฺหิ ส ตไสฺย ตฺยาคปตฺรํ ททาตุฯ \p \v 32 กินฺตฺวหํ ยุษฺมานฺ วฺยาหรามิ, วฺยภิจารโทเษ น ชาเต ยทิ กศฺจินฺ นิชชายำ ปริตฺยชติ, ตรฺหิ ส ตำ วฺยภิจารยติ; ยศฺจ ตำ ตฺยกฺตำ สฺตฺริยํ วิวหติ, โสปิ วฺยภิจรติฯ \p \v 33 ปุนศฺจ ตฺวํ มฺฤษา ศปถมฺ น กุรฺวฺวนฺ อีศฺจราย นิชศปถํ ปาลย, ปูรฺวฺวกาลีนโลเกโภฺย ไยษา กถา กถิตา, ตามปิ ยูยํ ศฺรุตวนฺต:ฯ \p \v 34 กินฺตฺวหํ ยุษฺมานฺ วทามิ, กมปิ ศปถํ มา การฺษฺฏ, อรฺถต: สฺวรฺคนามฺนา น, ยต: ส อีศฺวรสฺย สึหาสนํ; \p \v 35 ปฺฤถิวฺยา นามฺนาปิ น, ยต: สา ตสฺย ปาทปีฐํ; ยิรูศาลโม นามฺนาปิ น, ยต: สา มหาราชสฺย ปุรี; \p \v 36 นิชศิโรนามฺนาปิ น, ยสฺมาตฺ ตไสฺยกํ กจมปิ สิตมฺ อสิตํ วา กรฺตฺตุํ ตฺวยา น ศกฺยเตฯ \p \v 37 อปรํ ยูยํ สํลาปสมเย เกวลํ ภวตีติ น ภวตีติ จ วทต ยต อิโต'ธิกํ ยตฺ ตตฺ ปาปาตฺมโน ชายเตฯ \p \v 38 อปรํ โลจนสฺย วินิมเยน โลจนํ ทนฺตสฺย วินิมเยน ทนฺต: ปูรฺวฺวกฺตมิทํ วจนญฺจ ยุษฺมาภิรศฺรูยตฯ \p \v 39 กินฺตฺวหํ ยุษฺมานฺ วทามิ ยูยํ หึสกํ นรํ มา วฺยาฆาตยตฯ กินฺตุ เกนจิตฺ ตว ทกฺษิณกโปเล จเปฏาฆาเต กฺฤเต ตํ ปฺรติ วามํ กโปลญฺจ วฺยาโฆฏยฯ \p \v 40 อปรํ เกนจิตฺ ตฺวยา สารฺธฺทํ วิวาทํ กฺฤตฺวา ตว ปริเธยวสเน ชิฆฺฤติเต ตสฺมายุตฺตรียวสนมปิ เทหิฯ \p \v 41 ยทิ กศฺจิตฺ ตฺวำ โกฺรศเมกํ นยนารฺถํ อนฺยายโต ธรติ, ตทา เตน สารฺธฺทํ โกฺรศทฺวยํ ยาหิฯ \p \v 42 ยศฺจ มานวสฺตฺวำ ยาจเต, ตไสฺม เทหิ, ยทิ กศฺจิตฺ ตุภฺยํ ธารยิตุมฺ อิจฺฉติ, ตรฺหิ ตํ ปฺรติ ปรำมุโข มา ภู:ฯ \p \v 43 นิชสมีปวสินิ เปฺรม กุรุ, กินฺตุ ศตฺรุํ ปฺรติ เทฺวษํ กุรุ, ยเทตตฺ ปุโรกฺตํ วจนํ เอตทปิ ยูยํ ศฺรุตวนฺต:ฯ \p \v 44 กินฺตฺวหํ ยุษฺมานฺ วทามิ, ยูยํ ริปุวฺวปิ เปฺรม กุรุต, เย จ ยุษฺมานฺ ศปนฺเต, ตาน, อาศิษํ วทต, เย จ ยุษฺมานฺ ฤृตียนฺเต, เตษำ มงฺคลํ กุรุต, เย จ ยุษฺมานฺ นินฺทนฺติ, ตาฑยนฺติ จ, เตษำ กฺฤเต ปฺรารฺถยธฺวํฯ \p \v 45 ตตฺร ย: สตามสตาญฺโจปริ ปฺรภากรมฺ อุทายยติ, ตถา ธารฺมฺมิกานามธารฺมฺมิกานาญฺโจปริ นีรํ วรฺษยติ ตาทฺฤโศ โย ยุษฺมากํ สฺวรฺคสฺถ: ปิตา, ยูยํ ตไสฺยว สนฺตานา ภวิษฺยถฯ \p \v 46 เย ยุษฺมาสุ เปฺรม กุรฺวฺวนฺติ, ยูยํ ยทิ เกวลํ เตเวฺวว เปฺรม กุรุถ, ตรฺหิ ยุษฺมากํ กึ ผลํ ภวิษฺยติ? จณฺฑาลา อปิ ตาทฺฤศํ กึ น กุรฺวฺวนฺติ? \p \v 47 อปรํ ยูยํ ยทิ เกวลํ สฺวียภฺราตฺฤเตฺวน นมต, ตรฺหิ กึ มหตฺ กรฺมฺม กุรุถ? จณฺฑาลา อปิ ตาทฺฤศํ กึ น กุรฺวฺวนฺติ? \p \v 48 ตสฺมาตฺ ยุษฺมากํ สฺวรฺคสฺถ: ปิตา ยถา ปูรฺโณ ภวติ, ยูยมปิ ตาทฺฤศา ภวตฯ \c 6 \p \v 1 สาวธานา ภวต, มนุชานฺ ทรฺศยิตุํ เตษำ โคจเร ธรฺมฺมกรฺมฺม มา กุรุต, ตถา กฺฤเต ยุษฺมากํ สฺวรฺคสฺถปิตุ: สกาศาตฺ กิญฺจน ผลํ น ปฺราปฺสฺยถฯ \p \v 2 ตฺวํ ยทา ททาสิ ตทา กปฏิโน ชนา ยถา มนุเชภฺย: ปฺรศํสำ ปฺราปฺตุํ ภชนภวเน ราชมารฺเค จ ตูรีํ วาทยนฺติ, ตถา มา กุริु, อหํ ตุภฺยํ ยถารฺถํ กถยามิ, เต สฺวกายํ ผลมฺ อลภนฺตฯ \p \v 3 กินฺตุ ตฺวํ ยทา ททาสิ, ตทา นิชทกฺษิณกโร ยตฺ กโรติ, ตทฺ วามกรํ มา ชฺญาปยฯ \p \v 4 เตน ตว ทานํ คุปฺตํ ภวิษฺยติ ยสฺตุ ตว ปิตา คุปฺตทรฺศี, ส ปฺรกาศฺย ตุภฺยํ ผลํ ทาสฺยติฯ \p \v 5 อปรํ ยทา ปฺรารฺถยเส, ตทา กปฏินอิว มา กุรุ, ยสฺมาตฺ เต ภชนภวเน ราชมารฺคสฺย โกเณ ติษฺฐนฺโต โลกานฺ ทรฺศยนฺต: ปฺรารฺถยิตุํ ปฺรียนฺเต; อหํ ยุษฺมานฺ ตถฺยํ วทามิ, เต สฺวกียผลํ ปฺราปฺนุวนฺฯ \p \v 6 ตสฺมาตฺ ปฺรารฺถนากาเล อนฺตราคารํ ปฺรวิศฺย ทฺวารํ รุทฺวฺวา คุปฺตํ ปศฺยตสฺตว ปิตุ: สมีเป ปฺรารฺถยสฺว; เตน ตว ย: ปิตา คุปฺตทรฺศี, ส ปฺรกาศฺย ตุภฺยํ ผลํ ทาสฺยติl \p \v 7 อปรํ ปฺรารฺถนากาเล เทวปูชกาอิว มุธา ปุนรุกฺตึ มา กุรุ, ยสฺมาตฺ เต โพธนฺเต, พหุวารํ กถายำ กถิตายำ เตษำ ปฺรารฺถนา คฺราหิษฺยเตฯ \p \v 8 ยูยํ เตษามิว มา กุรุต, ยสฺมาตฺ ยุษฺมากํ ยทฺ ยตฺ ปฺรโยชนํ ยาจนาต: ปฺราเคว ยุษฺมากํ ปิตา ตตฺ ชานาติฯ \p \v 9 อเตอว ยูยม อีทฺฤกฺ ปฺรารฺถยธฺวํ, เห อสฺมากํ สฺวรฺคสฺถปิต:, ตว นาม ปูชฺยํ ภวตุฯ \p \v 10 ตว ราชตฺวํ ภวตุ; ตเวจฺฉา สฺวรฺเค ยถา ตไถว เมทินฺยามปิ สผลา ภวตุฯ \p \v 11 อสฺมากํ ปฺรโยชนียมฺ อาหารมฺ อทฺย เทหิฯ \p \v 12 วยํ ยถา นิชาปราธิน: กฺษมามเห, ตไถวาสฺมากมฺ อปราธานฺ กฺษมสฺวฯ \p \v 13 อสฺมานฺ ปรีกฺษำ มานย, กินฺตุ ปาปาตฺมโน รกฺษ; ราชตฺวํ เคารวํ ปรากฺรม: เอเต สรฺเวฺว สรฺวฺวทา ตว; ตถาสฺตุฯ \p \v 14 ยทิ ยูยมฺ อเนฺยษามฺ อปราธานฺ กฺษมเธฺว ตรฺหิ ยุษฺมากํ สฺวรฺคสฺถปิตาปิ ยุษฺมานฺ กฺษมิษฺยเต; \p \v 15 กินฺตุ ยทิ ยูยมฺ อเนฺยษามฺ อปราธานฺ น กฺษมเธฺว, ตรฺหิ ยุษฺมากํ ชนโกปิ ยุษฺมากมฺ อปราธานฺ น กฺษมิษฺยเตฯ \p \v 16 อปรมฺ อุปวาสกาเล กปฏิโน ชนา มานุษานฺ อุปวาสํ ชฺญาปยิตุํ เสฺวษำ วทนานิ มฺลานานิ กุรฺวฺวนฺติ, ยูยํ ตอิว วิษณวทนา มา ภวต; อหํ ยุษฺมานฺ ตถฺยํ วทามิ เต สฺวกียผลมฺ อลภนฺตฯ \p \v 17 ยทา ตฺวมฺ อุปวสสิ, ตทา ยถา โลไกสฺตฺวํ อุปวาสีว น ทฺฤศฺยเส, กินฺตุ ตว โย'โคจร: ปิตา เตไนว ทฺฤศฺยเส, ตตฺกฺฤเต นิชศิรสิ ไตลํ มรฺทฺทย วทนญฺจ ปฺรกฺษาลย; \p \v 18 เตน ตว ย: ปิตา คุปฺตทรฺศี ส ปฺรกาศฺย ตุภฺยํ ผลํ ทาสฺยติฯ \p \v 19 อปรํ ยตฺร สฺถาเน กีฏา: กลงฺกาศฺจ กฺษยํ นยนฺติ, เจาราศฺจ สนฺธึ กรฺตฺตยิตฺวา โจรยิตุํ ศกฺนุวนฺติ, ตาทฺฤศฺยำ เมทินฺยำ สฺวารฺถํ ธนํ มา สํจินุตฯ \p \v 20 กินฺตุ ยตฺร สฺถาเน กีฏา: กลงฺกาศฺจ กฺษยํ น นยนฺติ, เจาราศฺจ สนฺธึ กรฺตฺตยิตฺวา โจรยิตุํ น ศกฺนุวนฺติ, ตาทฺฤเศ สฺวรฺเค ธนํ สญฺจินุตฯ \p \v 21 ยสฺมาตฺ ยตฺร สฺถาเน ยุษฺมำก ธนํ ตไตฺรว ขาเน ยุษฺมากํ มนำสิฯ \p \v 22 โลจนํ เทหสฺย ปฺรทีปกํ, ตสฺมาตฺ ยทิ ตว โลจนํ ปฺรสนฺนํ ภวติ, ตรฺหิ ตว กฺฤตฺสฺนํ วปุ รฺทีปฺติยุกฺตํ ภวิษฺยติฯ \p \v 23 กินฺตุ โลจเน'ปฺรสนฺเน ตว กฺฤตฺสฺนํ วปุ: ตมิสฺรยุกฺตํ ภวิษฺยติฯ อเตอว ยา ทีปฺติสฺตฺวยิ วิทฺยเต, สา ยทิ ตมิสฺรยุกฺตา ภวติ, ตรฺหิ ตตฺ ตมิสฺรํ กิยนฺ มหตฺฯ \p \v 24 โกปิ มนุโช เทฺวา ปฺรภู เสวิตุํ น ศกฺโนติ, ยสฺมาทฺ เอกํ สํมนฺย ตทนฺยํ น สมฺมนฺยเต, ยทฺวา เอกตฺร มโน นิธาย ตทนฺยมฺ อวมนฺยเต; ตถา ยูยมปีศฺวรํ ลกฺษฺมีญฺเจตฺยุเภ เสวิตุํ น ศกฺนุถฯ \p \v 25 อปรมฺ อหํ ยุษฺมภฺยํ ตถฺยํ กถยามิ, กึ ภกฺษิษฺยาม:? กึ ปาสฺยาม:? อิติ ปฺราณธารณาย มา จินฺตยต; กึ ปริธาสฺยาม:? อิติ กายรกฺษณาย น จินฺตยต; ภกฺษฺยาตฺ ปฺราณา วสนาญฺจ วปูํษิ กึ เศฺรษฺฐาณิ น หิ? \p \v 26 วิหายโส วิหงฺคมานฺ วิโลกยต; ไต โรฺนปฺยเต น กฺฤตฺยเต ภาณฺฑาคาเร น สญฺจียเต'ปิ; ตถาปิ ยุษฺมากํ สฺวรฺคสฺถ: ปิตา เตภฺย อาหารํ วิตรติฯ \p \v 27 ยูยํ เตภฺย: กึ เศฺรษฺฐา น ภวถ? ยุษฺมากํ กศฺจิตฺ มนุช: จินฺตยนฺ นิชายุษ: กฺษณมปิ วรฺทฺธยิตุํ ศกฺโนติ? \p \v 28 อปรํ วสนาย กุตศฺจินฺตยต? เกฺษโตฺรตฺปนฺนานิ ปุษฺปาณิ กถํ วรฺทฺธนฺเต ตทาโลจยตฯ ตานิ ตนฺตูนฺ โนตฺปาทยนฺติ กิมปิ การฺยฺยํ น กุรฺวฺวนฺติ; \p \v 29 ตถาปฺยหํ ยุษฺมานฺ วทามิ, สุเลมานฺ ตาทฺฤคฺ ไอศฺวรฺยฺยวานปิ ตตฺปุษฺปมิว วิภูษิโต นาสีตฺฯ \p \v 30 ตสฺมาตฺ กฺษทฺย วิทฺยมานํ ศฺจ: จุลฺลฺยำ นิกฺเษปฺสฺยเต ตาทฺฤศํ ยตฺ เกฺษตฺรสฺถิตํ กุสุมํ ตตฺ ยทีศฺจร อิตฺถํ พิภูษยติ, ตรฺหิ เห โสฺตกปฺรตฺยยิโน ยุษฺมานฺ กึ น ปริธาปยิษฺยติ? \p \v 31 ตสฺมาตฺ อสฺมาภิ: กิมตฺสฺยเต? กิญฺจ ปายิษฺยเต? กึ วา ปริธายิษฺยเต, อิติ น จินฺตยตฯ \p \v 32 ยสฺมาตฺ เทวารฺจฺจกา อปีติ เจษฺฏนฺเต; เอเตษุ ทฺรเวฺยษุ ปฺรโยชนมสฺตีติ ยุษฺมากํ สฺวรฺคสฺถ: ปิตา ชานาติฯ \p \v 33 อเตอว ปฺรถมต อีศฺวรียราชฺยํ ธรฺมฺมญฺจ เจษฺฏธฺวํ, ตต เอตานิ วสฺตูนิ ยุษฺมภฺยํ ปฺรทายิษฺยนฺเตฯ \p \v 34 ศฺว: กฺฤเต มา จินฺตยต, ศฺเวอว สฺวยํ สฺวมุทฺทิศฺย จินฺตยิษฺยติ; อทฺยตนี ยา จินฺตา สาทฺยกฺฤเต ปฺรจุรตราฯ \c 7 \p \v 1 ยถา ยูยํ โทษีกฺฤตา น ภวถ, ตตฺกฺฤเต'นฺยํ โทษิณํ มา กุรุตฯ \p \v 2 ยโต ยาทฺฤเศน โทเษณ ยูยํ ปรานฺ โทษิณ: กุรุถ, ตาทฺฤเศน โทเษณ ยูยมปิ โทษีกฺฤตา ภวิษฺยถ, อนฺยญฺจ เยน ปริมาเณน ยุษฺมาภิ: ปริมียเต, เตไนว ปริมาเณน ยุษฺมตฺกฺฤเต ปริมายิษฺยเตฯ \p \v 3 อปรญฺจ นิชนยเน ยา นาสา วิทฺยเต, ตามฺ อนาโลจฺย ตว สหชสฺย โลจเน ยตฺ ตฺฤณมฺ อาเสฺต, ตเทว กุโต วีกฺษเส? \p \v 4 ตว นิชโลจเน นาสายำ วิทฺยมานายำ, เห ภฺราต:, ตว นยนาตฺ ตฺฤณํ พหิษฺยรฺตุํ อนุชานีหิ, กถาเมตำ นิชสหชาย กถํ กถยิตุํ ศกฺโนษิ? \p \v 5 เห กปฏินฺ, อาเทา นิชนยนาตฺ นาสำ พหิษฺกุรุ ตโต นิชทฺฤษฺเฏา สุปฺรสนฺนายำ ตว ภฺราตฺฤ โรฺลจนาตฺ ตฺฤณํ พหิษฺกรฺตุํ ศกฺษฺยสิฯ \p \v 6 อนฺยญฺจ สารเมเยภฺย: ปวิตฺรวสฺตูนิ มา วิตรต, วราหาณำ สมกฺษญฺจ มุกฺตา มา นิกฺษิปต; นิกฺเษปณาตฺ เต ตา: สรฺวฺวา: ปไท รฺทลยิษฺยนฺติ, ปราวฺฤตฺย ยุษฺมานปิ วิทารยิษฺยนฺติฯ \p \v 7 ยาจธฺวํ ตโต ยุษฺมภฺยํ ทายิษฺยเต; มฺฤคยธฺวํ ตต อุทฺเทศํ ลปฺสฺยเธฺว; ทฺวารมฺ อาหต, ตโต ยุษฺมตฺกฺฤเต มุกฺตํ ภวิษฺยติฯ \p \v 8 ยสฺมาทฺ เยน ยาจฺยเต, เตน ลภฺยเต; เยน มฺฤคฺยเต เตโนทฺเทศ: ปฺราปฺยเต; เยน จ ทฺวารมฺ อาหนฺยเต, ตตฺกฺฤเต ทฺวารํ โมจฺยเตฯ \p \v 9 อาตฺมเชน ปูเป ปฺรารฺถิเต ตไสฺม ปาษาณํ วิศฺราณยติ, \p \v 10 มีเน ยาจิเต จ ตไสฺม ภุชคํ วิตรติ, เอตาทฺฤศ: ปิตา ยุษฺมากํ มเธฺย ก อาเสฺต? \p \v 11 ตสฺมาทฺ ยูยมฺ อภทฺรา: สนฺโต'ปิ ยทิ นิชพาลเกภฺย อุตฺตมํ ทฺรวฺยํ ทาตุํ ชานีถ, ตรฺหิ ยุษฺมากํ สฺวรฺคสฺถ: ปิตา สฺวียยาจเกภฺย: กิมุตฺตมานิ วสฺตูนิ น ทาสฺยติ? \p \v 12 ยูษฺมานฺ ปฺรตีตเรษำ ยาทฺฤโศ วฺยวหาโร ยุษฺมากํ ปฺริย:, ยูยํ ตานฺ ปฺรติ ตาทฺฤศาเนว วฺยวหารานฺ วิธตฺต; ยสฺมาทฺ วฺยวสฺถาภวิษฺยทฺวาทินำ วจนานามฺ อิติ สารมฺฯ \p \v 13 สงฺกีรฺณทฺวาเรณ ปฺรวิศต; ยโต นรกคมนาย ยทฺ ทฺวารํ ตทฺ วิสฺตีรฺณํ ยจฺจ วรฺตฺม ตทฺ พฺฤหตฺ เตน พหว: ปฺรวิศนฺติฯ \p \v 14 อปรํ สฺวรฺคคมนาย ยทฺ ทฺวารํ ตตฺ กีทฺฤกฺ สํกีรฺณํฯ ยจฺจ วรฺตฺม ตตฺ กีทฺฤคฺ ทุรฺคมมฺฯ ตทุทฺเทษฺฏาร: กิยนฺโต'ลฺปา:ฯ \p \v 15 อปรญฺจ เย ชนา เมษเวเศน ยุษฺมากํ สมีปมฺ อาคจฺฉนฺติ, กินฺตฺวนฺตรฺทุรนฺตา วฺฤกา เอตาทฺฤเศโภฺย ภวิษฺยทฺวาทิภฺย: สาวธานา ภวต, ยูยํ ผเลน ตานฺ ปริเจตุํ ศกฺนุถฯ \p \v 16 มนุชา: กึ กณฺฏกิโน วฺฤกฺษาทฺ ทฺรากฺษาผลานิ ศฺฤคาลโกลิตศฺจ อุฑุมฺพรผลานิ ศาตยนฺติ? \p \v 17 ตทฺวทฺ อุตฺตม เอว ปาทป อุตฺตมผลานิ ชนยติ, อธมปาทเปอวาธมผลานิ ชนยติฯ \p \v 18 กินฺตูตฺตมปาทป: กทาปฺยธมผลานิ ชนยิตุํ น ศกฺโนติ, ตถาธโมปิ ปาทป อุตฺตมผลานิ ชนยิตุํ น ศกฺโนติฯ \p \v 19 อปรํ เย เย ปาทปา อธมผลานิ ชนยนฺติ, เต กฺฤตฺตา วเหฺนา กฺษิปฺยนฺเตฯ \p \v 20 อเตอว ยูยํ ผเลน ตานฺ ปริเจษฺยถฯ \p \v 21 เย ชนา มำ ปฺรภุํ วทนฺติ, เต สรฺเวฺว สฺวรฺคราชฺยํ ปฺรเวกฺษฺยนฺติ ตนฺน, กินฺตุ โย มานโว มม สฺวรฺคสฺถสฺย ปิตุริษฺฏํ กรฺมฺม กโรติ ส เอว ปฺรเวกฺษฺยติฯ \p \v 22 ตทฺ ทิเน พหโว มำ วทิษฺยนฺติ, เห ปฺรโภ เห ปฺรโภ, ตว นามฺนา กิมสฺมามิ รฺภวิษฺยทฺวากฺยํ น วฺยาหฺฤตํ? ตว นามฺนา ภูตา: กึ น ตฺยาชิตา:? ตว นามฺนา กึ นานาทฺภุตานิ กรฺมฺมาณิ น กฺฤตานิ? \p \v 23 ตทาหํ วทิษฺยามิ, เห กุกรฺมฺมการิโณ ยุษฺมานฺ อหํ น เวทฺมิ, ยูยํ มตฺสมีปาทฺ ทูรีภวตฯ \p \v 24 ย: กศฺจิตฺ มไมตา: กถา: ศฺรุตฺวา ปาลยติ, ส ปาษาโณปริ คฺฤหนิรฺมฺมาตฺรา ชฺญานินา สห มโยปมียเตฯ \p \v 25 ยโต วฺฤษฺเฏา สตฺยามฺ อาปฺลาว อาคเต วาเยา วาเต จ เตษุ ตทฺเคหํ ลคฺเนษุ ปาษาโณปริ ตสฺย ภิตฺเตสฺตนฺน ปตติl \p \v 26 กินฺตุ ย: กศฺจิตฺ มไมตา: กถา: ศฺรุตฺวา น ปาลยติ ส ไสกเต เคหนิรฺมฺมาตฺรา 'ชฺญานินา อุปมียเตฯ \p \v 27 ยโต ชลวฺฤษฺเฏา สตฺยามฺ อาปฺลาว อาคเต ปวเน วาเต จ ไต รฺคฺฤเห สมาฆาเต ตตฺ ปตติ ตตฺปตนํ มหทฺ ภวติฯ \p \v 28 ยีศุไนเตษุ วาเกฺยษุ สมาปิเตษุ มานวาสฺตทีโยปเทศมฺ อาศฺจรฺยฺยํ เมนิเรฯ \p \v 29 ยสฺมาตฺ ส อุปาธฺยายา อิว ตานฺ โนปทิเทศ กินฺตุ สมรฺถปุรุษอิว สมุปทิเทศฯ \c 8 \p \v 1 ยทา ส ปรฺวฺวตาทฺ อวาโรหตฺ ตทา พหโว มานวาสฺตตฺปศฺจาทฺ ววฺรชุ:ฯ \p \v 2 เอก: กุษฺฐวานฺ อาคตฺย ตํ ปฺรณมฺย พภาเษ, เห ปฺรโภ, ยทิ ภวานฺ สํมนฺยเต, ตรฺหิ มำ นิรามยํ กรฺตฺตุํ ศกฺโนติฯ \p \v 3 ตโต ยีศุ: กรํ ปฺรสารฺยฺย ตสฺยางฺคํ สฺปฺฤศนฺ วฺยาชหาร, สมฺมเนฺย'หํ ตฺวํ นิรามโย ภว; เตน ส ตตฺกฺษณาตฺ กุษฺเฐนาโมจิฯ \p \v 4 ตโต ยีศุสฺตํ ชคาท, อวเธหิ กถาเมตำ กศฺจิทปิ มา พฺรูหิ, กินฺตุ ยาชกสฺย สนฺนิธึ คตฺวา สฺวาตฺมานํ ทรฺศย มนุเชโภฺย นิชนิรามยตฺวํ ปฺรมาณยิตุํ มูสานิรูปิตํ ทฺรวฺยมฺ อุตฺสฺฤช จฯ \p \v 5 ตทนนฺตรํ ยีศุนา กผรฺนาหูมฺนามนิ นคเร ปฺรวิษฺเฏ กศฺจิตฺ ศตเสนาปติสฺตตฺสมีปมฺ อาคตฺย วินีย พภาเษ, \p \v 6 เห ปฺรโภ, มทีย เอโก ทาส: ปกฺษาฆาตวฺยาธินา ภฺฤศํ วฺยถิต:, สตุ ศยนีย อาเสฺตฯ \p \v 7 ตทานีํ ยีศุสฺตไสฺม กถิตวานฺ, อหํ คตฺวา ตํ นิรามยํ กริษฺยามิฯ \p \v 8 ตต: ส ศตเสนาปติ: ปฺรตฺยวทตฺ, เห ปฺรโภ, ภวานฺ ยตฺ มม เคหมธฺยํ ยาติ ตโทฺยคฺยภาชนํ นาหมสฺมิ; วางฺมาตฺรมฺ อาทิศตุ, เตไนว มม ทาโส นิรามโย ภวิษฺยติฯ \p \v 9 ยโต มยิ ปรนิทฺเหฺน'ปิ มม นิเทศวศฺยา: กติ กติ เสนา: สนฺติ, ตต เอกสฺมินฺ ยาหีตฺยุกฺเต ส ยาติ, ตทนฺยสฺมินฺ เอหีตฺยุกฺเต ส อายาติ, ตถา มม นิชทาเส กรฺมฺไมตตฺ กุรฺวฺวิตฺยุกฺเต ส ตตฺ กโรติฯ \p \v 10 ตทานีํ ยีศุสฺตไสฺยตตฺ วโจ นิศมฺย วิสฺมยาปนฺโน'ภูตฺ; นิชปศฺจาทฺคามิโน มานวานฺ อโวจฺจ, ยุษฺมานฺ ตถฺยํ วจฺมิ, อิสฺราเยลียโลกานำ มเธฺย'ปิ ไนตาทฺฤโศ วิศฺวาโส มยา ปฺราปฺต:ฯ \p \v 11 อนฺยจฺจาหํ ยุษฺมานฺ วทามิ, พหว: ปูรฺวฺวสฺยา: ปศฺจิมายาศฺจ ทิศ อาคตฺย อิพฺราหีมา อิสฺหากา ยากูพา จ สากมฺ มิลิตฺวา สมุปเวกฺษฺยนฺติ; \p \v 12 กินฺตุ ยตฺร สฺถาเน โรทนทนฺตฆรฺษเณ ภวตสฺตสฺมินฺ พหิรฺภูตตมิเสฺร ราชฺยสฺย สนฺตานา นิกฺเษสฺยนฺเตฯ \p \v 13 ตต: ปรํ ยีศุสฺตํ ศตเสนาปตึ ชคาท, ยาหิ, ตว ปฺรตีตฺยนุสารโต มงฺคลํ ภูยาตฺ; ตทา ตสฺมินฺเนว ทณฺเฑ ตทียทาโส นิรามโย พภูวฯ \p \v 14 อนนฺตรํ ยีศุ: ปิตรสฺย เคหมุปสฺถาย ชฺวเรณ ปีฑิตำ ศยนียสฺถิตำ ตสฺย ศฺวศฺรูํ วีกฺษาญฺจเกฺรฯ \p \v 15 ตตเสฺตน ตสฺยา: กรสฺย สฺปฺฤษฺฏตวาตฺ ชฺวรสฺตำ ตตฺยาช, ตทา สา สมุตฺถาย ตานฺ สิเษเวฯ \p \v 16 อนนฺตรํ สนฺธฺยายำ สตฺยำ พหุโศ ภูตคฺรสฺตมนุชานฺ ตสฺย สมีปมฺ อานินฺยุ: ส จ วาเกฺยน ภูตานฺ ตฺยาชยามาส, สรฺวฺวปฺรการปีฑิตชนำศฺจ นิรามยานฺ จการ; \p \v 17 ตสฺมาตฺ, สรฺวฺวา ทุรฺพฺพลตาสฺมากํ เตไนว ปริธาริตาฯ อสฺมากํ สกลํ วฺยาธึ เสอว สํคฺฤหีตวานฺฯ ยเทตทฺวจนํ ยิศยิยภวิษฺยทฺวาทิโนกฺตมาสีตฺ, ตตฺตทา สผลมภวตฺฯ \p \v 18 อนนฺตรํ ยีศุศฺจตุรฺทิกฺษุ ชนนิวหํ วิโลกฺย ตฏินฺยา: ปารํ ยาตุํ ศิษฺยานฺ อาทิเทศฯ \p \v 19 ตทานีมฺ เอก อุปาธฺยาย อาคตฺย กถิตวานฺ, เห คุโร, ภวานฺ ยตฺร ยาสฺยติ ตตฺราหมปิ ภวต: ปศฺจาทฺ ยาสฺยามิฯ \p \v 20 ตโต ยีศุ รฺชคาท, โกฺรษฺฏุ: สฺถาตุํ สฺถานํ วิทฺยเต, วิหายโส วิหงฺคมานำ นีฑานิ จ สนฺติ; กินฺตุ มนุษฺยปุตฺรสฺย ศิร: สฺถาปยิตุํ สฺถานํ น วิทฺยเตฯ \p \v 21 อนนฺตรมฺ อปร เอก: ศิษฺยสฺตํ พภาเษ, เห ปฺรโภ, ปฺรถมโต มม ปิตรํ ศฺมศาเน นิธาตุํ คมนารฺถํ มามฺ อนุมนฺยสฺวฯ \p \v 22 ตโต ยีศุรุกฺตวานฺ มฺฤตา มฺฤตานฺ ศฺมศาเน นิทธตุ, ตฺวํ มม ปศฺจาทฺ อาคจฺฉฯ \p \v 23 อนนฺตรํ ตสฺมินฺ นาวมารูเฒ ตสฺย ศิษฺยาสฺตตฺปศฺจาตฺ ชคฺมุ:ฯ \p \v 24 ปศฺจาตฺ สาครสฺย มธฺยํ เตษุ คเตษุ ตาทฺฤศ: ปฺรพโล ฌญฺภฺศนิล อุทติษฺฐตฺ, เยน มหาตรงฺค อุตฺถาย ตรณึ ฉาทิตวานฺ, กินฺตุ ส นิทฺริต อาสีตฺฯ \p \v 25 ตทา ศิษฺยา อาคตฺย ตสฺย นิทฺราภงฺคํ กฺฤตฺวา กถยามาสุ:, เห ปฺรโภ, วยํ มฺริยามเห, ภวานฺ อสฺมากํ ปฺราณานฺ รกฺษตุฯ \p \v 26 ตทา ส ตานฺ อุกฺตวานฺ, เห อลฺปวิศฺวาสิโน ยูยํ กุโต วิภีถ? ตต: ส อุตฺถาย วาตํ สาครญฺจ ตรฺชยามาส, ตโต นิรฺวฺวาตมภวตฺฯ \p \v 27 อปรํ มนุชา วิสฺมยํ วิโลกฺย กถยามาสุ:, อโห วาตสริตฺปตี อสฺย กิมาชฺญาคฺราหิเณา? กีทฺฤโศ'ยํ มานว:ฯ \p \v 28 อนนฺตรํ ส ปารํ คตฺวา คิเทรียเทศมฺ อุปสฺถิตวานฺ; ตทา เทฺวา ภูตคฺรสฺตมนุเชา ศฺมศานสฺถานาทฺ พหิ รฺภูตฺวา ตํ สากฺษาตฺ กฺฤตวนฺเตา, ตาเวตาทฺฤเศา ปฺรจณฺฑาวาสฺตำ ยตฺ เตน สฺถาเนน โกปิ ยาตุํ นาศกฺโนตฺฯ \p \v 29 ตาวุไจ: กถยามาสตุ:, เห อีศฺวรสฺย สูโน ยีโศ, ตฺวยา สากมฺ อาวโย: ก: สมฺพนฺธ:? นิรูปิตกาลาตฺ ปฺราเคว กิมาวาภฺยำ ยาตนำ ทาตุมฺ อตฺราคโตสิ? \p \v 30 ตทานีํ ตาภฺยำ กิญฺจิทฺ ทูเร วราหาณามฺ เอโก มหาวฺรโช'จรตฺฯ \p \v 31 ตโต ภูเตา เตา ตสฺยานฺติเก วินีย กถยามาสตุ:, ยทฺยาวำ ตฺยาชยสิ, ตรฺหิ วราหาณำ มเธฺยวฺรชมฺ อาวำ เปฺรรยฯ \p \v 32 ตทา ยีศุรวทตฺ ยาตํ, อนนฺตรํ เตา ยทา มนุเชา วิหาย วราหานฺ อาศฺริตวนฺเตา, ตทา เต สรฺเวฺว วราหา อุจฺจสฺถานาตฺ มหาชเวน ธาวนฺต: สาครียโตเย มชฺชนฺโต มมฺรุ:ฯ \p \v 33 ตโต วราหรกฺษกา: ปลายมานา มเธฺยนครํ เตา ภูตคฺรเสฺตา ปฺรติ ยทฺยทฺ อฆฏต, ตา: สรฺวฺววารฺตฺตา อวทนฺฯ \p \v 34 ตโต นาคริกา: สรฺเวฺว มนุชา ยีศุํ สากฺษาตฺ กรฺตฺตุํ พหิรายาตา: ตญฺจ วิโลกฺย ปฺรารฺถยาญฺจกฺริเร ภวานฺ อสฺมากํ สีมาโต ยาตุฯ \c 9 \p \v 1 อนนฺตรํ ยีศุ เรฺนากามารุหฺย ปุน: ปารมาคตฺย นิชคฺรามมฺ อายเยาฯ \p \v 2 ตต: กติปยา ชนา เอกํ ปกฺษาฆาตินํ สฺวฏฺโฏปริ ศายยิตฺวา ตตฺสมีปมฺ อานยนฺ; ตโต ยีศุเสฺตษำ ปฺรตีตึ วิชฺญาย ตํ ปกฺษาฆาตินํ ชคาท, เห ปุตฺร, สุสฺถิโร ภว, ตว กลุษสฺย มรฺษณํ ชาตมฺฯ \p \v 3 ตำ กถำ นิศมฺย กิยนฺต อุปาธฺยายา มน:สุ จินฺติตวนฺต เอษ มนุช อีศฺวรํ นินฺทติฯ \p \v 4 ตต: ส เตษามฺ เอตาทฺฤศีํ จินฺตำ วิชฺญาย กถิตวานฺ, ยูยํ มน:สุ กฺฤต เอตาทฺฤศีํ กุจินฺตำ กุรุถ? \p \v 5 ตว ปาปมรฺษณํ ชาตํ, ยทฺวา ตฺวมุตฺถาย คจฺฉ, ทฺวโยรนโย รฺวากฺยโย: กึ วากฺยํ วกฺตุํ สุคมํ? \p \v 6 กินฺตุ เมทินฺยำ กลุษํ กฺษมิตุํ มนุชสุตสฺย สามรฺถฺยมสฺตีติ ยูยํ ยถา ชานีถ, ตทรฺถํ ส ตํ ปกฺษาฆาตินํ คทิตวานฺ, อุตฺติษฺฐ, นิชศยนียํ อาทาย เคหํ คจฺฉฯ \p \v 7 ตต: ส ตตฺกฺษณาทฺ อุตฺถาย นิชเคหํ ปฺรสฺถิตวานฺฯ \p \v 8 มานวา อิตฺถํ วิโลกฺย วิสฺมยํ เมนิเร, อีศฺวเรณ มานวาย สามรฺถฺยมฺ อีทฺฤศํ ทตฺตํ อิติ การณาตฺ ตํ ธนฺยํ พภาษิเร จฯ \p \v 9 อนนฺตรํ ยีศุสฺตตฺสฺถานาทฺ คจฺฉนฺ คจฺฉนฺ กรสํคฺรหสฺถาเน สมุปวิษฺฏํ มถินามานมฺ เอกํ มนุชํ วิโลกฺย ตํ พภาเษ, มม ปศฺจาทฺ อาคจฺฉ, ตต: ส อุตฺถาย ตสฺย ปศฺจาทฺ ววฺราชฯ \p \v 10 ตต: ปรํ ยีเศา คฺฤเห โภกฺตุมฺ อุปวิษฺเฏ พหว: กรสํคฺราหิณ: กลุษิณศฺจ มานวา อาคตฺย เตน สากํ ตสฺย ศิไษฺยศฺจ สากมฺ อุปวิวิศุ:ฯ \p \v 11 ผิรูศินสฺตทฺ ทฺฤษฺฏฺวา ตสฺย ศิษฺยานฺ พภาษิเร, ยุษฺมากํ คุรุ: กึ นิมิตฺตํ กรสํคฺราหิภิ: กลุษิภิศฺจ สากํ ภุํกฺเต? \p \v 12 ยีศุสฺตตฺ ศฺรุตฺวา ตานฺ ปฺรตฺยวทตฺ, นิรามยโลกานำ จิกิตฺสเกน ปฺรโยชนํ นาสฺติ, กินฺตุ สามยโลกานำ ปฺรโยชนมาเสฺตฯ \p \v 13 อโต ยูยํ ยาตฺวา วจนสฺยาสฺยารฺถํ ศิกฺษธฺวมฺ, ทยายำ เม ยถา ปฺรีติ รฺน ตถา ยชฺญกรฺมฺมณิฯ ยโต'หํ ธารฺมฺมิกานฺ อาหฺวาตุํ นาคโต'สฺมิ กินฺตุ มน: ปริวรฺตฺตยิตุํ ปาปิน อาหฺวาตุมฺ อาคโต'สฺมิฯ \p \v 14 อนนฺตรํ โยหน: ศิษฺยาสฺตสฺย สมีปมฺ อาคตฺย กถยามาสุ:, ผิรูศิโน วยญฺจ ปุน: ปุนรุปวสาม:, กินฺตุ ตว ศิษฺยา โนปวสนฺติ, กุต:? \p \v 15 ตทา ยีศุสฺตานฺ อโวจตฺ ยาวตฺ สขีนำ สํงฺเค กนฺยายา วรสฺติษฺฐติ, ตาวตฺ กึ เต วิลาปํ กรฺตฺตุํ ศกฺลุวนฺติ? กินฺตุ ยทา เตษำ สํงฺคาทฺ วรํ นยนฺติ, ตาทฺฤศ: สมย อาคมิษฺยติ, ตทา เต อุปวตฺสฺยนฺติฯ \p \v 16 ปุราตนวสเน โกปิ นวีนวสฺตฺรํ น โยชยติ, ยสฺมาตฺ เตน โยชิเตน ปุราตนวสนํ ฉินตฺติ ตจฺฉิทฺรญฺจ พหุกุตฺสิตํ ทฺฤศฺยเตฯ \p \v 17 อนฺยญฺจ ปุราตนกุตฺวำ โกปิ นวานโคสฺตนีรสํ น นิทธาติ, ยสฺมาตฺ ตถา กฺฤเต กุตู รฺวิทีรฺยฺยเต เตน โคสฺตนีรส: ปตติ กุตูศฺจ นศฺยติ; ตสฺมาตฺ นวีนายำ กุตฺวำ นวีโน โคสฺตนีรส: สฺถาปฺยเต, เตน ทฺวโยรวนํ ภวติฯ \p \v 18 อปรํ เตไนตตฺกถากถนกาเล เอโก'ธิปติสฺตํ ปฺรณมฺย พภาเษ, มม ทุหิตา ปฺราเยไณตาวตฺกาเล มฺฤตา, ตสฺมาทฺ ภวานาคตฺย ตสฺยา คาเตฺร หสฺตมรฺปยตุ, เตน สา ชีวิษฺยติฯ \p \v 19 ตทานีํ ยีศุ: ศิไษฺย: สากมฺ อุตฺถาย ตสฺย ปศฺจาทฺ ววฺราชฯ \p \v 20 อิตฺยนนฺตเร ทฺวาทศวตฺสรานฺ ยาวตฺ ปฺรทรามเยน ศีรฺไณกา นารี ตสฺย ปศฺจาทฺ อาคตฺย ตสฺย วสนสฺย คฺรนฺถึ ปสฺปรฺศ; \p \v 21 ยสฺมาตฺ มยา เกวลํ ตสฺย วสนํ สฺปฺฤษฺฏฺวา สฺวาสฺถฺยํ ปฺราปฺสฺยเต, สา นารีติ มนสิ นิศฺจิตวตีฯ \p \v 22 ตโต ยีศุรฺวทนํ ปราวรฺตฺตฺย ตำ ชคาท, เห กเนฺย, ตฺวํ สุสฺถิรา ภว, ตว วิศฺวาสสฺตฺวำ สฺวสฺถามการฺษีตฺฯ เอตทฺวาเกฺย คทิเตอว สา โยษิตฺ สฺวสฺถาภูตฺฯ \p \v 23 อปรํ ยีศุสฺตสฺยาธฺยกฺษสฺย เคหํ คตฺวา วาทกปฺรภฺฤตีนฺ พหูนฺ โลกานฺ ศพฺทายมานานฺ วิโลกฺย ตานฺ อวทตฺ, \p \v 24 ปนฺถานํ ตฺยช, กเนฺยยํ นามฺริยต นิทฺริตาเสฺต; กถาเมตำ ศฺรุตฺวา เต ตมุปชหสุ:ฯ \p \v 25 กินฺตุ สรฺเวฺวษุ พหิษฺกฺฤเตษุ โส'ภฺยนฺตรํ คตฺวา กนฺยายา: กรํ ธฺฤตวานฺ, เตน โสทติษฺฐตฺ; \p \v 26 ตตสฺตตฺกรฺมฺมโณ ยศ: กฺฤตฺสฺนํ ตํ เทศํ วฺยาปฺตวตฺฯ \p \v 27 ตต: ปรํ ยีศุสฺตสฺมาตฺ สฺถานาทฺ ยาตฺรำ จการ; ตทา เห ทายูท: สนฺตาน, อสฺมานฺ ทยสฺว, อิติ วทนฺเตา เทฺวา ชนาวนฺเธา โปฺรไจราหูยนฺเตา ตตฺปศฺจาทฺ ววฺรชตุ:ฯ \p \v 28 ตโต ยีเศา เคหมธฺยํ ปฺรวิษฺฏํ ตาวปิ ตสฺย สมีปมฺ อุปสฺถิตวนฺเตา, ตทานีํ ส เตา ปฺฤษฺฏวานฺ กรฺมฺไมตตฺ กรฺตฺตุํ มม สามรฺถฺยมฺ อาเสฺต, ยุวำ กิมิติ ปฺรตีถ:? ตทา เตา ปฺรตฺยูจตุ:, สตฺยํ ปฺรโภฯ \p \v 29 ตทานีํ ส ตโย โรฺลจนานิ สฺปฺฤศนฺ พภาเษ, ยุวโย: ปฺรตีตฺยนุสาราทฺ ยุวโย รฺมงฺคลํ ภูยาตฺฯ เตน ตตฺกฺษณาตฺ ตโย เรฺนตฺราณิ ปฺรสนฺนานฺยภวนฺ, \p \v 30 ปศฺจาทฺ ยีศุเสฺตา ทฺฤฒมาชฺญาปฺย ชคาท, อวธตฺตมฺ เอตำ กถำ โกปิ มนุโช ม ชานียาตฺฯ \p \v 31 กินฺตุ เตา ปฺรสฺถาย ตสฺมินฺ กฺฤตฺเสฺน เทเศ ตสฺย กีรฺตฺตึ ปฺรกาศยามาสตุ:ฯ \p \v 32 อปรํ เตา พหิรฺยาต เอตสฺมินฺนนฺตเร มนุชา เอกํ ภูตคฺรสฺตมูกํ ตสฺย สมีปมฺ อานีตวนฺต:ฯ \p \v 33 เตน ภูเต ตฺยาชิเต ส มูก: กถำ กถยิตุํ ปฺรารภต, เตน ชนา วิสฺมยํ วิชฺญาย กถยามาสุ:, อิสฺราเยโล วํเศ กทาปิ เนทฺฤคทฺฤศฺยต; \p \v 34 กินฺตุ ผิรูศิน: กถยาญฺจกฺรุ: ภูตาธิปตินา ส ภูตานฺ ตฺยาชยติฯ \p \v 35 ตต: ปรํ ยีศุเสฺตษำ ภชนภวน อุปทิศนฺ ราชฺยสฺย สุสํวาทํ ปฺรจารยนฺ โลกานำ ยสฺย ย อามโย ยา จ ปีฑาสีตฺ, ตานฺ ศมยนฺ ศมยํศฺจ สรฺวฺวาณิ นคราณิ คฺรามำศฺจ พภฺรามฯ \p \v 36 อนฺยญฺจ มนุชานฺ วฺยากุลานฺ อรกฺษกเมษานิว จ ตฺยกฺตานฺ นิรีกฺษฺย เตษุ การุณิก: สนฺ ศิษฺยานฺ อวทตฺ, \p \v 37 ศสฺยานิ ปฺรจุราณิ สนฺติ, กินฺตุ เฉตฺตาร: โสฺตกา:ฯ \p \v 38 เกฺษตฺรํ ปฺรตฺยปรานฺ เฉทกานฺ ปฺรเหตุํ ศสฺยสฺวามินํ ปฺรารฺถยธฺวมฺฯ \c 10 \p \v 1 อนนฺตรํ ยีศุ รฺทฺวาทศศิษฺยานฺ อาหูยาเมธฺยภูตานฺ ตฺยาชยิตุํ สรฺวฺวปฺรการโรคานฺ ปีฑาศฺจ ศมยิตุํ เตภฺย: สามรฺถฺยมทาตฺฯ \p \v 2 เตษำ ทฺวาทศเปฺรษฺยาณำ นามาเนฺยตานิฯ ปฺรถมํ ศิโมนฺ ยํ ปิตรํ วทนฺติ, ตต: ปรํ ตสฺย สหช อานฺทฺริย:, สิวทิยสฺย ปุโตฺร ยากูพฺ \p \v 3 ตสฺย สหโช โยหนฺ; ผิลิปฺ พรฺถลมยฺ โถมา: กรสํคฺราหี มถิ:, อาลฺเผยปุโตฺร ยากูพฺ, \p \v 4 กินานีย: ศิโมนฺ, ย อีษฺกริโยตียยิหูทา: ขฺรีษฺฏํ ปรกเร'รฺปยตฺฯ \p \v 5 เอตานฺ ทฺวาทศศิษฺยานฺ ยีศุ: เปฺรษยนฺ อิตฺยาชฺญาปยตฺ, ยูยมฺ อนฺยเทศียานำ ปทวีํ เศมิโรณียานำ กิมปิ นครญฺจ น ปฺรวิเศฺย \p \v 6 อิสฺราเยลฺโคตฺรสฺย หาริตา เย เย เมษาเสฺตษาเมว สมีปํ ยาตฯ \p \v 7 คตฺวา คตฺวา สฺวรฺคสฺย ราชตฺวํ สวิธมภวตฺ, เอตำ กถำ ปฺรจารยตฯ \p \v 8 อามยคฺรสฺตานฺ สฺวสฺถานฺ กุรุต, กุษฺฐิน: ปริษฺกุรุต, มฺฤตโลกานฺ ชีวยต, ภูตานฺ ตฺยาชยต, วินา มูลฺยํ ยูยมฺ อลภธฺวํ วิไนว มูลฺยํ วิศฺราณยตฯ \p \v 9 กินฺตุ เสฺวษำ กฏิพนฺเธษุ สฺวรฺณรูปฺยตามฺราณำ กิมปิ น คฺฤหฺลีตฯ \p \v 10 อนฺยจฺจ ยาตฺราไย เจลสมฺปุฏํ วา ทฺวิตียวสนํ วา ปาทุเก วา ยษฺฏิ:, เอตานฺ มา คฺฤหฺลีต, ยต: การฺยฺยกฺฤตฺ ภรฺตฺตุํ โยโคฺย ภวติฯ \p \v 11 อปรํ ยูยํ ยตฺ ปุรํ ยญฺจ คฺรามํ ปฺรวิศถ, ตตฺร โย ชโน โยคฺยปาตฺรํ ตมวคตฺย ยานกาลํ ยาวตฺ ตตฺร ติษฺฐตฯ \p \v 12 ยทา ยูยํ ตทฺเคหํ ปฺรวิศถ, ตทา ตมาศิษํ วทตฯ \p \v 13 ยทิ ส โยคฺยปาตฺรํ ภวติ, ตรฺหิ ตตฺกลฺยาณํ ตไสฺม ภวิษฺยติ, โนเจตฺ สาศีรฺยุษฺมภฺยเมว ภวิษฺยติฯ \p \v 14 กินฺตุ เย ชนา ยุษฺมากมาติถฺยํ น วิทธติ ยุษฺมากํ กถาญฺจ น ศฺฤณฺวนฺติ เตษำ เคหาตฺ ปุราทฺวา ปฺรสฺถานกาเล สฺวปทูลี: ปาตยตฯ \p \v 15 ยุษฺมานหํ ตถฺยํ วจฺมิ วิจารทิเน ตตฺปุรสฺย ทศาต: สิโทมโมราปุรโยรฺทศา สหฺยตรา ภวิษฺยติฯ \p \v 16 ปศฺยต, วฺฤกยูถมเธฺย เมษ: ยถาวิสฺตถา ยุษฺมาน ปฺรหิโณมิ, ตสฺมาทฺ ยูยมฺ อหิริว สตรฺกา: กโปตาอิวาหึสกา ภวตฯ \p \v 17 นฺฤภฺย: สาวธานา ภวต; ยตไสฺต รฺยูยํ ราชสํสทิ สมรฺปิษฺยเธฺว เตษำ ภชนเคเห ปฺรหาริษฺยเธฺวฯ \p \v 18 ยูยํ มนฺนามเหโต: ศาสฺตฺฤณำ ราชฺญาญฺจ สมกฺษํ ตานนฺยเทศินศฺจาธิ สากฺษิตฺวารฺถมาเนษฺยเธฺวฯ \p \v 19 กินฺตฺวิตฺถํ สมรฺปิตา ยูยํ กถํ กิมุตฺตรํ วกฺษฺยถ ตตฺร มา จินฺตยต, ยตสฺตทา ยุษฺมาภิ รฺยทฺ วกฺตวฺยํ ตตฺ ตทฺทณฺเฑ ยุษฺมนฺมน: สุ สมุปสฺถาสฺยติฯ \p \v 20 ยสฺมาตฺ ตทา โย วกฺษฺยติ ส น ยูยํ กินฺตุ ยุษฺมากมนฺตรสฺถ: ปิตฺราตฺมาฯ \p \v 21 สหช: สหชํ ตาต: สุตญฺจ มฺฤเตา สมรฺปยิษฺยติ, อปตฺยาคิ สฺวสฺวปิโตฺรे รฺวิปกฺษีภูย เตา ฆาตยิษฺยนฺติฯ \p \v 22 มนฺนมเหโต: สรฺเวฺว ชนา ยุษฺมานฺ ฤृตียิษฺยนฺเต, กินฺตุ ย: เศษํ ยาวทฺ ไธรฺยฺยํ ฆฺฤตฺวา สฺถาสฺยติ, ส ตฺรายิษฺยเตฯ \p \v 23 ไต รฺยทา ยูยเมกปุเร ตาฑิษฺยเธฺว, ตทา ยูยมนฺยปุรํ ปลายธฺวํ ยุษฺมานหํ ตถฺยํ วจฺมิ ยาวนฺมนุชสุโต ไนติ ตาวทฺ อิสฺราเยลฺเทศียสรฺวฺวนครภฺรมณํ สมาปยิตุํ น ศกฺษฺยถฯ \p \v 24 คุโร: ศิโษฺย น มหานฺ, ปฺรโภรฺทาโส น มหานฺฯ \p \v 25 ยทิ ศิโษฺย นิชคุโร รฺทาสศฺจ สฺวปฺรโภ: สมาโน ภวติ ตรฺหิ ตทฺ ยเถษฺฏํฯ เจตฺไตรฺคฺฤหปติรฺภูตราช อุจฺยเต, ตรฺหิ ปริวารา: กึ ตถา น วกฺษฺยนฺเต? \p \v 26 กินฺตุ เตโภฺย ยูยํ มา พิภีต, ยโต ยนฺน ปฺรกาศิษฺยเต, ตาทฺฤกฺ ฉาทิตํ กิมปิ นาสฺติ, ยจฺจ น วฺยญฺจิษฺยเต, ตาทฺฤคฺ คุปฺตํ กิมปิ นาสฺติฯ \p \v 27 ยทหํ ยุษฺมานฺ ตมสิ วจฺมิ ตทฺ ยุษฺมาภิรฺทีปฺเตา กถฺยตำ; กรฺณาภฺยำ ยตฺ ศฺรูยเต ตทฺ เคโหปริ ปฺรจารฺยฺยตำฯ \p \v 28 เย กายํ หนฺตุํ ศกฺนุวนฺติ นาตฺมานํ, เตโภฺย มา ไภษฺฏ; ย: กายาตฺมาเนา นิรเย นาศยิตุํ, ศกฺโนติ, ตโต พิภีตฯ \p \v 29 เทฺวา จฏเกา กิเมกตามฺรมุทฺรยา น วิกฺรีเยเต? ตถาปิ ยุษฺมตฺตาตานุมตึ วินา เตษาเมโกปิ ภุวิ น ปตติฯ \p \v 30 ยุษฺมจฺฉิรสำ สรฺวฺวกจา คณิตำ: สนฺติฯ \p \v 31 อโต มา พิภีต, ยูยํ พหุจฏเกโภฺย พหุมูลฺยา:ฯ \p \v 32 โย มนุชสากฺษานฺมามงฺคีกุรุเต ตมหํ สฺวรฺคสฺถตาตสากฺษาทงฺคีกริเษฺยฯ \p \v 33 ปฺฤถฺวฺยามหํ ศานฺตึ ทาตุมาคตอิติ มานุภวต, ศานฺตึ ทาตุํ น กินฺตฺวสึฯ \p \v 34 ปิตฺฤมาตฺฤศฺจศฺรูภิ: สากํ สุตสุตาพธู รฺวิโรธยิตุญฺจาคเตाสฺมิฯ \p \v 35 ตต: สฺวสฺวปริวาเรอว นฺฤศตฺรุ รฺภวิตาฯ \p \v 36 ย: ปิตริ มาตริ วา มตฺโตธิกํ ปฺรียเต, ส น มทรฺห:; \p \v 37 ยศฺจ สุเต สุตายำ วา มตฺโตธิกํ ปฺรียเต, เสाปิ น มทรฺห:ฯ \p \v 38 ย: สฺวกฺรุศํ คฺฤหฺลนฺ มตฺปศฺจานฺไนติ, เสाปิ น มทรฺห:ฯ \p \v 39 ย: สฺวปฺราณานวติ, ส ตานฺ หารยิษฺยเต, ยสฺตุ มตฺกฺฤเต สฺวปฺราณานฺ หารยติ, ส ตานวติฯ \p \v 40 โย ยุษฺมากมาติถฺยํ วิทธาติ, ส มมาติถฺยํ วิทธาติ, ยศฺจ มมาติถฺยํ วิทธาติ, ส มตฺเปฺรรกสฺยาติถฺยํ วิทธาติฯ \p \v 41 โย ภวิษฺยทฺวาทีติ ชฺญาตฺวา ตสฺยาติถฺยํ วิธตฺเต, ส ภวิษฺยทฺวาทิน: ผลํ ลปฺสฺยเต, ยศฺจ ธารฺมฺมิก อิติ วิทิตฺวา ตสฺยาติถฺยํ วิธตฺเต ส ธารฺมฺมิกมานวสฺย ผลํ ปฺราปฺสฺยติฯ \p \v 42 ยศฺจ กศฺจิตฺ เอเตษำ กฺษุทฺรนราณามฺ ยํ กญฺจไนกํ ศิษฺย อิติ วิทิตฺวา กํไสกํ ศีตลสลิลํ ตไสฺม ทตฺเต, ยุษฺมานหํ ตถฺยํ วทามิ, ส เกนาปิ ปฺรกาเรณ ผเลน น วญฺจิษฺยเตฯ \c 11 \p \v 1 อิตฺถํ ยีศุ: สฺวทฺวาทศศิษฺยาณามาชฺญาปนํ สมาปฺย ปุเร ปุร อุปเทษฺฏุํ สุสํวาทํ ปฺรจารยิตุํ ตตฺสฺถานาตฺ ปฺรตเสฺถฯ \p \v 2 อนนฺตรํ โยหนฺ การายำ ติษฺฐนฺ ขฺริษฺฏสฺย กรฺมฺมณำ วารฺตฺตํ ปฺราปฺย ยสฺยาคมนวารฺตฺตาสีตฺ เสอว กึ ตฺวํ? วา วยมนฺยมฺ อเปกฺษิษฺยามเห? \p \v 3 เอตตฺ ปฺรษฺฏุํ นิเชา เทฺวา ศิเษฺยา ปฺราหิโณตฺฯ \p \v 4 ยีศุ: ปฺรตฺยโวจตฺ, อนฺธา เนตฺราณิ ลภนฺเต, ขญฺจา คจฺฉนฺติ, กุษฺฐิน: สฺวสฺถา ภวนฺติ, พธิรา: ศฺฤณฺวนฺติ, มฺฤตา ชีวนฺต อุตฺติษฺฐนฺติ, ทริทฺราณำ สมีเป สุสํวาท: ปฺรจารฺยฺยต, \p \v 5 เอตานิ ยทฺยทฺ ยุวำ ศฺฤณุถ: ปศฺยถศฺจ คตฺวา ตทฺวารฺตฺตำ โยหนํ คทตํฯ \p \v 6 ยสฺยาหํ น วิฆฺนีภวามิ, เสอว ธนฺย:ฯ \p \v 7 อนนฺตรํ ตโย: ปฺรสฺถิตโย รฺยีศุ โรฺยหนมฺ อุทฺทิศฺย ชนานฺ ชคาท, ยูยํ กึ ทฺรษฺฏุํ วหิรฺมเธฺยปฺรานฺตรมฺ อคจฺฉต? กึ วาเตน กมฺปิตํ นลํ? \p \v 8 วา กึ วีกฺษิตุํ วหิรฺคตวนฺต:? กึ ปริหิตสูกฺษฺมวสนํ มนุชเมกํ? ปศฺยต, เย สูกฺษฺมวสนานิ ปริทธติ, เต ราชธานฺยำ ติษฺฐนฺติฯ \p \v 9 ตรฺหิ ยูยํ กึ ทฺรษฺฏุํ พหิรคมต, กิเมกํ ภวิษฺยทฺวาทินํ? ตเทว สตฺยํฯ ยุษฺมานหํ วทามิ, ส ภวิษฺยทฺวาทิโนปิ มหานฺ; \p \v 10 ยต:, ปศฺย สฺวกียทูโตยํ ตฺวทเคฺร เปฺรษฺยเต มยาฯ ส คตฺวา ตว ปนฺถานํ สฺมยกฺ ปริษฺกริษฺยติ๚ เอตทฺวจนํ ยมธิ ลิขิตมาเสฺต โส'ยํ โยหนฺฯ \p \v 11 อปรํ ยุษฺมานหํ ตถฺยํ พฺรวีมิ, มชฺชยิตุ โรฺยหน: เศฺรษฺฐ: โกปิ นารีโต นาชายต; ตถาปิ สฺวรฺคราชฺยมเธฺย สรฺเวฺวโภฺย ย: กฺษุทฺร: ส โยหน: เศฺรษฺฐ:ฯ \p \v 12 อปรญฺจ อา โยหโน'ทฺย ยาวตฺ สฺวรฺคราชฺยํ พลาทากฺรานฺตํ ภวติ อากฺรมินศฺจ ชนา พเลน ตทธิกุรฺวฺวนฺติฯ \p \v 13 ยโต โยหนํ ยาวตฺ สรฺวฺวภวิษฺยทฺวาทิภิ รฺวฺยวสฺถยา จ อุปเทศ: ปฺรากาศฺยตฯ \p \v 14 ยทิ ยูยมิทํ วากฺยํ คฺรหีตุํ ศกฺนุถ, ตรฺหิ เศฺรย:, ยสฺยาคมนสฺย วจนมาเสฺต โส'ยมฺ เอลิย:ฯ \p \v 15 ยสฺย โศฺรตุํ กรฺเณา สฺต: ส ศฺฤโณตุฯ \p \v 16 เอเต วิทฺยมานชนา: ไก รฺมโยปมียนฺเต? เย พาลกา หฏฺฏ อุปวิศฺย สฺวํ สฺวํ พนฺธุมาหูย วทนฺติ, \p \v 17 วยํ ยุษฺมากํ สมีเป วํศีรวาทยาม, กินฺตุ ยูยํ นานฺฤตฺยต; ยุษฺมากํ สมีเป จ วยมโรทิม, กินฺตุ ยูยํ น วฺยลปต, ตาทฺฤไศ รฺพาลไกสฺต อุปมายิษฺยนฺเตฯ \p \v 18 ยโต โยหนฺ อาคตฺย น ภุกฺตวานฺ น ปีตวำศฺจ, เตน โลกา วทนฺติ, ส ภูตคฺรสฺต อิติฯ \p \v 19 มนุชสุต อาคตฺย ภุกฺตวานฺ ปีตวำศฺจ, เตน โลกา วทนฺติ, ปศฺยต เอษ โภกฺตา มทฺยปาตา จณฺฑาลปาปินำ พนฺธศฺจ, กินฺตุ ชฺญานิโน ชฺญานวฺยวหารํ นิรฺโทษํ ชานนฺติฯ \p \v 20 ส ยตฺร ยตฺร ปุเร พหฺวาศฺจรฺยฺยํ กรฺมฺม กฺฤตวานฺ, ตนฺนิวาสินำ มน:ปราวฺฤตฺตฺยภาวาตฺ ตานิ นคราณิ ปฺรติ หนฺเตตฺยุกฺตา กถิตวานฺ, \p \v 21 หา โกราสีนฺ, หา ไพตฺไสเท, ยุษฺมนฺมเธฺย ยทฺยทาศฺจรฺยฺยํ กรฺมฺม กฺฤตํ ยทิ ตตฺ โสรสีโทนฺนคร อการิษฺยต, ตรฺหิ ปูรฺวฺวเมว ตนฺนิวาสิน: ศาณวสเน ภสฺมนิ โจปวิศนฺโต มนำสิ ปราวรฺตฺติษฺยนฺตฯ \p \v 22 ตสฺมาทหํ ยุษฺมานฺ วทามิ, วิจารทิเน ยุษฺมากํ ทศาต: โสรสีโทโน รฺทศา สหฺยตรา ภวิษฺยติฯ \p \v 23 อปรญฺจ พต กผรฺนาหูมฺ, ตฺวํ สฺวรฺคํ ยาวทุนฺนโตสิ, กินฺตุ นรเก นิกฺเษปฺสฺยเส, ยสฺมาตฺ ตฺวยิ ยานฺยาศฺจรฺยฺยาณิ กรฺมฺมณฺยการิษต, ยทิ ตานิ สิโทมฺนคร อการิษฺยนฺต, ตรฺหิ ตททฺย ยาวทสฺถาสฺยตฺฯ \p \v 24 กินฺตฺวหํ ยุษฺมานฺ วทามิ, วิจารทิเน ตว ทณฺฑต: สิโทโม ทณฺโฑ สหฺยตโร ภวิษฺยติฯ \p \v 25 เอตสฺมินฺเนว สมเย ยีศุ: ปุนรุวาจ, เห สฺวรฺคปฺฤถิโวฺยเรกาธิปเต ปิตสฺตฺวํ ชฺญานวโต วิทุษศฺจ โลกานฺ ปฺรเตฺยตานิ น ปฺรกาศฺย พาลกานฺ ปฺรติ ปฺรกาศิตวานฺ, อิติ เหโตสฺตฺวำ ธนฺยํ วทามิฯ \p \v 26 เห ปิต:, อิตฺถํ ภเวตฺ ยต อิทํ ตฺวทฺฤษฺฏาวุตฺตมํฯ \p \v 27 ปิตฺรา มยิ สรฺวฺวาณิ สมรฺปิตานิ, ปิตรํ วินา โกปิ ปุตฺรํ น ชานาติ, ยานฺ ปฺรติ ปุเตฺรณ ปิตา ปฺรกาศฺยเต ตานฺ วินา ปุตฺราทฺ อนฺย: โกปิ ปิตรํ น ชานาติฯ \p \v 28 เห ปริศฺรานฺตา ภารากฺรานฺตาศฺจ โลกา ยูยํ มตฺสนฺนิธิมฺ อาคจฺฉต, อหํ ยุษฺมานฺ วิศฺรมยิษฺยามิฯ \p \v 29 อหํ กฺษมณศีโล นมฺรมนาศฺจ, ตสฺมาตฺ มม ยุคํ เสฺวษามุปริ ธารยต มตฺต: ศิกฺษธฺวญฺจ, เตน ยูยํ เสฺว เสฺว มนสิ วิศฺรามํ ลปฺสฺยทฺเหฺพฯ \p \v 30 ยโต มม ยุคมฺ อนายาสํ มม ภารศฺจ ลฆุ:ฯ \c 12 \p \v 1 อนนฺตรํ ยีศุ รฺวิศฺรามวาเร ศฺสฺยมเธฺยน คจฺฉติ, ตทา ตจฺฉิษฺยา พุภุกฺษิตา: สนฺต: ศฺสฺยมญฺชรีศฺฉตฺวา ฉิตฺวา ขาทิตุมารภนฺตฯ \p \v 2 ตทฺ วิโลกฺย ผิรูศิโน ยีศุํ ชคทุ:, ปศฺย วิศฺรามวาเร ยตฺ กรฺมฺมากรฺตฺตวฺยํ ตเทว ตว ศิษฺยา: กุรฺวฺวนฺติฯ \p \v 3 ส ตานฺ ปฺรตฺยาวทต, ทายูทฺ ตตฺสงฺคินศฺจ พุภุกฺษิตา: สนฺโต ยตฺ กรฺมฺมากุรฺวฺวนฺ ตตฺ กึ ยุษฺมาภิ รฺนาปาฐิ? \p \v 4 เย ทรฺศนียา: ปูปา: ยาชกานฺ วินา ตสฺย ตตฺสงฺคิมนุชานาญฺจาโภชนียาสฺต อีศฺวราวาสํ ปฺรวิษฺเฏน เตน ภุกฺตา:ฯ \p \v 5 อนฺยจฺจ วิศฺรามวาเร มเธฺยมนฺทิรํ วิศฺรามวารียํ นิยมํ ลงฺวนฺโตปิ ยาชกา นิรฺโทษา ภวนฺติ, ศาสฺตฺรมเธฺย กิมิทมปิ ยุษฺมาภิ รฺน ปฐิตํ? \p \v 6 ยุษฺมานหํ วทามิ, อตฺร สฺถาเน มนฺทิราทปิ ครียานฺ เอก อาเสฺตฯ \p \v 7 กินฺตุ ทยายำ เม ยถา ปฺรีติ รฺน ตถา ยชฺญกรฺมฺมณิฯ เอตทฺวจนสฺยารฺถํ ยทิ ยุยมฺ อชฺญาสิษฺฏ ตรฺหิ นิรฺโทษานฺ โทษิโณ นาการฺษฺฏฯ \p \v 8 อนฺยจฺจ มนุชสุโต วิศฺรามวารสฺยาปิ ปติราเสฺตฯ \p \v 9 อนนฺตรํ ส ตตฺสฺถานาตฺ ปฺรสฺถาย เตษำ ภชนภวนํ ปฺรวิษฺฏวานฺ, ตทานีมฺ เอก: ศุษฺกกรามยวานฺ อุปสฺถิตวานฺฯ \p \v 10 ตโต ยีศุมฺ อปวทิตุํ มานุษา: ปปฺรจฺฉุ:, วิศฺรามวาเร นิรามยตฺวํ กรณียํ น วา? \p \v 11 เตน ส ปฺรตฺยุวาจ, วิศฺรามวาเร ยทิ กสฺยจิทฺ อวิ รฺครฺตฺเต ปตติ, ตรฺหิ ยสฺตํ ฆฺฤตฺวา น โตลยติ, เอตาทฺฤโศ มนุโช ยุษฺมากํ มเธฺย ก อาเสฺต? \p \v 12 อเว รฺมานว: กึ นหิ เศฺรยานฺ? อโต วิศฺรามวาเร หิตกรฺมฺม กรฺตฺตวฺยํฯ \p \v 13 อนนฺตรํ ส ตํ มานวํ คทิตวานฺ, กรํ ปฺรสารย; เตน กเร ปฺรสาริเต โสนฺยกรวตฺ สฺวโสฺถ'ภวตฺฯ \p \v 14 ตทา ผิรูศิโน พหิรฺภูย กถํ ตํ หนิษฺยาม อิติ กุมนฺตฺรณำ ตตฺปฺราติกูเลฺยน จกฺรุ:ฯ \p \v 15 ตโต ยีศุสฺตทฺ วิทิตฺวา สฺถนานฺตรํ คตวานฺ; อเนฺยษุ พหุนเรษุ ตตฺปศฺจาทฺ คเตษุ ตานฺ ส นิรามยานฺ กฺฤตฺวา อิตฺยาชฺญาปยตฺ, \p \v 16 ยูยํ มำ น ปริจายยตฯ \p \v 17 ตสฺมาตฺ มม ปฺรีโย มโนนีโต มนสสฺตุษฺฏิการก:ฯ มทีย: เสวโก ยสฺตุ วิทฺยเต ตํ สมีกฺษตำฯ ตโสฺยปริ สฺวกียาตฺมา มยา สํสฺถาปยิษฺยเตฯ เตนานฺยเทศชาเตษุ วฺยวสฺถา สํปฺรกาศฺยเตฯ \p \v 18 เกนาปิ น วิโรธํ ส วิวาทญฺจ กริษฺยติฯ น จ ราชปเถ เตน วจนํ ศฺราวยิษฺยเตฯ \p \v 19 วฺยวสฺถา จลิตา ยาวตฺ นหิ เตน กริษฺยเตฯ ตาวตฺ นโล วิทีรฺโณ'ปิ ภํกฺษฺยเต นหิ เตน จฯ ตถา สธูมวรฺตฺติญฺจ น ส นิรฺวฺวาปยิษฺยเตฯ \p \v 20 ปฺรตฺยาศาญฺจ กริษฺยนฺติ ตนฺนามฺนิ ภินฺนเทศชา:ฯ \p \v 21 ยาเนฺยตานิ วจนานิ ยิศยิยภวิษฺยทฺวาทินา โปฺรกฺตานฺยาสนฺ, ตานิ สผลานฺยภวนฺฯ \p \v 22 อนนฺตรํ โลไก สฺตตฺสมีปมฺ อานีโต ภูตคฺรสฺตานฺธมูไกกมนุชเสฺตน สฺวสฺถีกฺฤต:, ตต: โส'โนฺธ มูโก ทฺรษฺฏุํ วกฺตุญฺจารพฺธวานฺฯ \p \v 23 อเนน สรฺเวฺว วิสฺมิตา: กถยาญฺจกฺรุ:, เอษ: กึ ทายูท: สนฺตาโน นหิ? \p \v 24 กินฺตุ ผิรูศินสฺตตฺ ศฺรุตฺวา คทิตวนฺต:, พาลฺสิพูพฺนามฺโน ภูตราชสฺย สาหายฺยํ วินา นายํ ภูตานฺ ตฺยาชยติฯ \p \v 25 ตทานีํ ยีศุเสฺตษามฺ อิติ มานสํ วิชฺญาย ตานฺ อวทตฺ กิญฺจน ราชฺยํ ยทิ สฺววิปกฺษาทฺ ภิทฺยเต, ตรฺหิ ตตฺ อุจฺฉิทฺยเต; ยจฺจ กิญฺจน นครํ วา คฺฤหํ สฺววิปกฺษาทฺ วิภิทฺยเต, ตตฺ สฺถาตุํ น ศกฺโนติฯ \p \v 26 ตทฺวตฺ ศยตาโน ยทิ ศยตานํ พหิ: กฺฤตฺวา สฺววิปกฺษาตฺ ปฺฤถกฺ ปฺฤถกฺ ภวติ, ตรฺหิ ตสฺย ราชฺยํ เกน ปฺรกาเรณ สฺถาสฺยติ? \p \v 27 อหญฺจ ยทิ พาลฺสิพูพา ภูตานฺ ตฺยาชยามิ, ตรฺหิ ยุษฺมากํ สนฺตานา: เกน ภูตานฺ ตฺยาชยนฺติ? ตสฺมาทฺ ยุษฺมากมฺ เอตทฺวิจารยิตารสฺต เอว ภวิษฺยนฺติฯ \p \v 28 กินฺตวหํ ยทีศฺวราตฺมนา ภูตานฺ ตฺยาชยามิ, ตรฺหีศฺวรสฺย ราชฺยํ ยุษฺมากํ สนฺนิธิมาคตวตฺฯ \p \v 29 อนฺยญฺจ โกปิ พลวนฺต ชนํ ปฺรถมโต น พทฺวฺวา เกน ปฺรกาเรณ ตสฺย คฺฤหํ ปฺรวิศฺย ตทฺทฺรวฺยาทิ โลฐยิตุํ ศกฺโนติ? กินฺตุ ตตฺ กฺฤตฺวา ตทียคฺฤสฺย ทฺรวฺยาทิ โลฐยิตุํ ศกฺโนติฯ \p \v 30 ย: กศฺจิตฺ มม สฺวปกฺษีโย นหิ ส วิปกฺษีย อาเสฺต, ยศฺจ มยา สากํ น สํคฺฤหฺลาติ, ส วิกิรติฯ \p \v 31 อเตอว ยุษฺมานหํ วทามิ, มนุชานำ สรฺวฺวปฺรการปาปานำ นินฺทายาศฺจ มรฺษณํ ภวิตุํ ศกฺโนติ, กินฺตุ ปวิตฺรสฺยาตฺมโน วิรุทฺธนินฺทายา มรฺษณํ ภวิตุํ น ศกฺโนติฯ \p \v 32 โย มนุชสุตสฺย วิรุทฺธำ กถำ กถยติ, ตสฺยาปราธสฺย กฺษมา ภวิตุํ ศกฺโนติ, กินฺตุ ย: กศฺจิตฺ ปวิตฺรสฺยาตฺมโน วิรุทฺธำ กถำ กถยติ เนหโลเก น เปฺรตฺย ตสฺยาปราธสฺย กฺษมา ภวิตุํ ศกฺโนติฯ \p \v 33 ปาทปํ ยทิ ภทฺรํ วทถ, ตรฺหิ ตสฺย ผลมปิ สาธุ วกฺตวฺยํ, ยทิ จ ปาทปํ อสาธุํ วทถ, ตรฺหิ ตสฺย ผลมปฺยสาธุ วกฺตวฺยํ; ยต: สฺวียสฺวียผเลน ปาทป: ปริจียเตฯ \p \v 34 เร ภุชควํศา ยูยมสาธว: สนฺต: กถํ สาธุ วากฺยํ วกฺตุํ ศกฺษฺยถ? ยสฺมาทฺ อนฺต:กรณสฺย ปูรฺณภาวานุสาราทฺ วทนาทฺ วโจ นิรฺคจฺฉติฯ \p \v 35 เตน สาธุรฺมานโว'นฺต:กรณรูปาตฺ สาธุภาณฺฑาคาราตฺ สาธุ ทฺรวฺยํ นิรฺคมยติ, อสาธุรฺมานุษสฺตฺวสาธุภาณฺฑาคาราทฺ อสาธุวสฺตูนิ นิรฺคมยติฯ \p \v 36 กินฺตฺวหํ ยุษฺมานฺ วทามิ, มนุชา ยาวนฺตฺยาลสฺยวจำสิ วทนฺติ, วิจารทิเน ตทุตฺตรมวศฺยํ ทาตวฺยํ, \p \v 37 ยตสฺตฺวํ สฺวียวโจภิ รฺนิรปราธ: สฺวียวโจภิศฺจ สาปราโธ คณิษฺยเสฯ \p \v 38 ตทานีํ กติปยา อุปาธฺยายา: ผิรูศินศฺจ ชคทุ:, เห คุโร วยํ ภวตฺต: กิญฺจน ลกฺษฺม ทิทฺฤกฺษาม:ฯ \p \v 39 ตทา ส ปฺรตฺยุกฺตวานฺ, ทุษฺโฏ วฺยภิจารี จ วํโศ ลกฺษฺม มฺฤคยเต, กินฺตุ ภวิษฺยทฺวาทิโน ยูนโส ลกฺษฺม วิหายานฺยตฺ กิมปิ ลกฺษฺม เต น ปฺรทรฺศยิษฺยนฺเตฯ \p \v 40 ยโต ยูนมฺ ยถา ตฺรฺยโหราตฺรํ พฺฤหนฺมีนสฺย กุกฺษาวาสีตฺ, ตถา มนุชปุโตฺรปิ ตฺรฺยโหราตฺรํ เมทินฺยา มเธฺย สฺถาสฺยติฯ \p \v 41 อปรํ นีนิวียา มานวา วิจารทิน เอตทฺวํศียานำ ปฺรติกูลมฺ อุตฺถาย ตานฺ โทษิณ: กริษฺยนฺติ, ยสฺมาตฺเต ยูนส อุปเทศาตฺ มนำสิ ปราวรฺตฺตยาญฺจกฺริเร, กินฺตฺวตฺร ยูนโสปิ คุรุตร เอก อาเสฺตฯ \p \v 42 ปุนศฺจ ทกฺษิณเทศียา ราชฺญี วิจารทิน เอตทฺวํศียานำ ปฺรติกูลมุตฺถาย ตานฺ โทษิณ: กริษฺยติ ยต: สา ราชฺญี สุเลมโน วิทฺยายา: กถำ โศฺรตุํ เมทินฺยา: สีมฺน อาคจฺฉตฺ, กินฺตุ สุเลมโนปิ คุรุตร เอโก ชโน'ตฺร อาเสฺตฯ \p \v 43 อปรํ มนุชาทฺ พหิรฺคโต 'ปวิตฺรภูต: ศุษฺกสฺถาเนน คตฺวา วิศฺรามํ คเวษยติ, กินฺตุ ตทลภมาน: ส วกฺติ, ยสฺมา; นิเกตนาทฺ อาคมํ, ตเทว เวศฺม ปกาวฺฤตฺย ยามิฯ \p \v 44 ปศฺจาตฺ ส ตตฺ สฺถานมฺ อุปสฺถาย ตตฺ ศูนฺยํ มารฺชฺชิตํ โศภิตญฺจ วิโลกฺย วฺรชนฺ สฺวโตปิ ทุษฺฏตรานฺ อนฺยสปฺตภูตานฺ สงฺคิน: กโรติฯ \p \v 45 ตตเสฺต ตตฺ สฺถานํ ปฺรวิศฺย นิวสนฺติ, เตน ตสฺย มนุชสฺย เศษทศา ปูรฺวฺวทศาโตตีวาศุภา ภวติ, เอเตษำ ทุษฺฏวํศฺยานามปิ ตไถว ฆฏิษฺยเตฯ \p \v 46 มานเวภฺย เอตาสำ กถนำ กถนกาเล ตสฺย มาตา สหชาศฺจ เตน สากํ กาญฺจิตฺ กถำ กถยิตุํ วาญฺฉนฺโต พหิเรว สฺถิตวนฺต:ฯ \p \v 47 ตต: กศฺจิตฺ ตไสฺม กถิตวานฺ, ปศฺย ตว ชนนี สหชาศฺจ ตฺวยา สากํ กาญฺจน กถำ กถยิตุํ กามยมานา พหิสฺติษฺฐนฺติฯ \p \v 48 กินฺตุ ส ตํ ปฺรตฺยวทตฺ, มม กา ชนนี? เก วา มม สหชา:? \p \v 49 ปศฺจาตฺ ศิษฺยานฺ ปฺรติ กรํ ปฺรสารฺยฺย กถิตวานฺ, ปศฺย มม ชนนี มม สหชาศฺไจเต; \p \v 50 ย: กศฺจิตฺ มม สฺวรฺคสฺถสฺย ปิตุริษฺฏํ กรฺมฺม กุรุเต, เสอว มม ภฺราตา ภคินี ชนนี จฯ \c 13 \p \v 1 อปรญฺจ ตสฺมินฺ ทิเน ยีศุ: สทฺมโน คตฺวา สริตฺปเต โรธสิ สมุปวิเวศฯ \p \v 2 ตตฺร ตตฺสนฺนิเธา พหุชนานำ นิวโหปสฺถิเต: ส ตรณิมารุหฺย สมุปาวิศตฺ, เตน มานวา โรธสิ สฺถิตวนฺต:ฯ \p \v 3 ตทานีํ ส ทฺฤษฺฏานฺไตสฺตานฺ อิตฺถํ พหุศ อุปทิษฺฏวานฺฯ ปศฺยต, กศฺจิตฺ กฺฤษีวโล พีชานิ วปฺตุํ พหิรฺชคาม, \p \v 4 ตสฺย วปนกาเล กติปยพีเชษุ มารฺคปารฺเศฺว ปติเตษุ วิหคาสฺตานิ ภกฺษิตวนฺต:ฯ \p \v 5 อปรํ กติปยพีเชษุ โสฺตกมฺฤทฺยุกฺตปาษาเณ ปติเตษุ มฺฤทลฺปตฺวาตฺ ตตฺกฺษณาตฺ ตานฺยงฺกุริตานิ, \p \v 6 กินฺตุ รวาวุทิเต ทคฺธานิ เตษำ มูลาปฺรวิษฺฏตฺวาตฺ ศุษฺกตำ คตานิ จฯ \p \v 7 อปรํ กติปยพีเชษุ กณฺฏกานำ มเธฺย ปติเตษุ กณฺฏกาเนฺยธิตฺวา ตานิ ชคฺรสุ:ฯ \p \v 8 อปรญฺจ กติปยพีชานิ อุรฺวฺวรายำ ปติตานิ; เตษำ มเธฺย กานิจิตฺ ศตคุณานิ กานิจิตฺ ษษฺฏิคุณานิ กานิจิตฺ ตฺรึศคุํณานิ ผลานิ ผลิตวนฺติฯ \p \v 9 โศฺรตุํ ยสฺย ศฺรุตี อาสาเต ส ศฺฤณุยาตฺฯ \p \v 10 อนนฺตรํ ศิไษฺยราคตฺย โส'ปฺฤจฺฉฺยต, ภวตา เตภฺย: กุโต ทฺฤษฺฏานฺตกถา กถฺยเต? \p \v 11 ตต: ส ปฺรตฺยวทตฺ, สฺวรฺคราชฺยสฺย นิคูฒำ กถำ เวทิตุํ ยุษฺมภฺยํ สามรฺถฺยมทายิ, กินฺตุ เตโภฺย นาทายิฯ \p \v 12 ยสฺมาทฺ ยสฺยานฺติเก วรฺทฺธเต, ตสฺมาเยว ทายิษฺยเต, ตสฺมาตฺ ตสฺย พาหุลฺยํ ภวิษฺยติ, กินฺตุ ยสฺยานฺติเก น วรฺทฺธเต, ตสฺย ยตฺ กิญฺจนาเสฺต, ตทปิ ตสฺมาทฺ อาทายิษฺยเตฯ \p \v 13 เต ปศฺยนฺโตปิ น ปศฺยนฺติ, ศฺฤณฺวนฺโตปิ น ศฺฤณฺวนฺติ, พุธฺยมานา อปิ น พุธฺยนฺเต จ, ตสฺมาตฺ เตโภฺย ทฺฤษฺฏานฺตกถา กถฺยเตฯ \p \v 14 ยถา กรฺไณ: โศฺรษฺยถ ยูยํ ไว กินฺตุ ยูยํ น โภตฺสฺยถฯ เนไตฺรรฺทฺรกฺษฺยถ ยูยญฺจ ปริชฺญาตุํ น ศกฺษฺยถฯ เต มานุษา ยถา ไนว ปริปศฺยนฺติ โลจไน:ฯ กรฺไณ รฺยถา น ศฺฤณฺวนฺติ น พุธฺยนฺเต จ มานไส:ฯ วฺยาวรฺตฺติเตษุ จิตฺเตษุ กาเล กุตฺราปิ ไตรฺชไน:ฯ มตฺตเสฺต มนุชา: สฺวสฺถา ยถา ไนว ภวนฺติ จฯ ตถา เตษำ มนุษฺยาณำ กฺริยนฺเต สฺถูลพุทฺธย:ฯ พธิรีภูตกรฺณาศฺจ ชาตาศฺจ มุทฺริตา ทฺฤศ:ฯ \p \v 15 ยเทตานิ วจนานิ ยิศยิยภวิษฺยทฺวาทินา โปฺรกฺตานิ เตษุ ตานิ ผลนฺติฯ \p \v 16 กินฺตุ ยุษฺมากํ นยนานิ ธนฺยานิ, ยสฺมาตฺ ตานิ วีกฺษนฺเต; ธนฺยาศฺจ ยุษฺมากํ ศพฺทคฺรหา:, ยสฺมาตฺ ไตรากรฺณฺยเตฯ \p \v 17 มยา ยูยํ ตถฺยํ วจามิ ยุษฺมาภิ รฺยทฺยทฺ วีกฺษฺยเต, ตทฺ พหโว ภวิษฺยทฺวาทิโน ธารฺมฺมิกาศฺจ มานวา ทิทฺฤกฺษนฺโตปิ ทฺรษฺฏุํ นาลภนฺต, ปุนศฺจ ยูยํ ยทฺยตฺ ศฺฤณุถ, ตตฺ เต ศุศฺรูษมาณา อปิ โศฺรตุํ นาลภนฺตฯ \p \v 18 กฺฤษีวลียทฺฤษฺฏานฺตสฺยารฺถํ ศฺฤณุตฯ \p \v 19 มารฺคปารฺเศฺว พีชานฺยุปฺตานิ ตสฺยารฺถ เอษ:, ยทา กศฺจิตฺ ราชฺยสฺย กถำ นิศมฺย น พุธฺยเต, ตทา ปาปาตฺมาคตฺย ตทียมนส อุปฺตำ กถำ หรนฺ นยติฯ \p \v 20 อปรํ ปาษาณสฺถเล พีชานฺยุปฺตานิ ตสฺยารฺถ เอษ:; กศฺจิตฺ กถำ ศฺรุไตฺวว หรฺษจิตฺเตน คฺฤหฺลาติ, \p \v 21 กินฺตุ ตสฺย มนสิ มูลาปฺรวิษฺฏตฺวาตฺ ส กิญฺจิตฺกาลมาตฺรํ สฺถิรสฺติษฺฐติ; ปศฺจาต ตตฺกถาการณาตฺ โกปิ เกฺลสฺตาฑนา วา เจตฺ ชายเต, ตรฺหิ ส ตตฺกฺษณาทฺ วิฆฺนเมติฯ \p \v 22 อปรํ กณฺฏกานำ มเธฺย พีชานฺยุปฺตานิ ตทรฺถ เอษ:; เกนจิตฺ กถายำ ศฺรุตายำ สำสาริกจินฺตาภิ รฺภฺรานฺติภิศฺจ สา คฺรสฺยเต, เตน สา มา วิผลา ภวติฯ \p \v 23 อปรมฺ อุรฺวฺวรายำ พีชานฺยุปฺตานิ ตทรฺถ เอษ:; เย ตำ กถำ ศฺรุตฺวา วุธฺยนฺเต, เต ผลิตา: สนฺต: เกจิตฺ ศตคุณานิ เกจิต ษษฺฏิคุณานิ เกจิจฺจ ตฺรึศทฺคุณานิ ผลานิ ชนยนฺติฯ \p \v 24 อนนฺตรํ โสปราเมกำ ทฺฤษฺฏานฺตกถามุปสฺถาปฺย เตภฺย: กถยามาส; สฺวรฺคียราชฺยํ ตาทฺฤเศน เกนจิทฺ คฺฤหเสฺถโนปมียเต, เยน สฺวียกฺเษเตฺร ปฺรศสฺตพีชาเนฺยาปฺยนฺตฯ \p \v 25 กินฺตุ กฺษณทายำ สกลโลเกษุ สุปฺเตษุ ตสฺย ริปุราคตฺย เตษำ โคธูมพีชานำ มเธฺย วนฺยยวมพีชานฺยุปฺตฺวา ววฺราชฯ \p \v 26 ตโต ยทา พีเชโภฺย'งฺกรา ชายมานา: กณิศานิ ฆฺฤตวนฺต:; ตทา วนฺยยวสานฺยปิ ทฺฤศฺยมานานฺยภวนฺฯ \p \v 27 ตโต คฺฤหสฺถสฺย ทาเสยา อาคมฺย ตไสฺม กถยาญฺจกฺรุ:, เห มเหจฺฉ, ภวตา กึ เกฺษเตฺร ภทฺรพีชานิ เนาปฺยนฺต? ตถาเตฺว วนฺยยวสานิ กฺฤต อายนฺ? \p \v 28 ตทานีํ เตน เต ปฺรติคทิตา:, เกนจิตฺ ริปุณา กรฺมฺมทมการิฯ ทาเสยา: กถยามาสุ:, วยํ คตฺวา ตานฺยุตฺปายฺย กฺษิปาโม ภวต: กีทฺฤศีจฺฉา ชายเต? \p \v 29 เตนาวาทิ, นหิ, ศงฺเก'หํ วนฺยยวโสตฺปาฏนกาเล ยุษฺมาภิไสฺต: สากํ โคธูมา อปฺยุตฺปาฏิษฺยนฺเตฯ \p \v 30 อต: ศฺสฺยกรฺตฺตนกาลํ ยาวทฺ อุภยานฺยปิ สห วรฺทฺธนฺตำ, ปศฺจาตฺ กรฺตฺตนกาเล กรฺตฺตกานฺ วกฺษฺยามิ, ยูยมาเทา วนฺยยวสานิ สํคฺฤหฺย ทาหยิตุํ วีฏิกา พทฺวฺวา สฺถาปยต; กินฺตุ สรฺเวฺว โคธูมา ยุษฺมาภิ รฺภาณฺฑาคารํ นีตฺวา สฺถาปฺยนฺตามฺฯ \p \v 31 อนนฺตรํ โสปราเมกำ ทฺฤษฺฏานฺตกถามุตฺถาปฺย เตภฺย: กถิตวานฺ กศฺจินฺมนุช: สรฺษปพีชเมกํ นีตฺวา สฺวกฺเษตฺร อุวาปฯ \p \v 32 สรฺษปพีชํ สรฺวฺวสฺมาทฺ พีชาตฺ กฺษุทฺรมปิ สทงฺกุริตํ สรฺวฺวสฺมาตฺ ศากาตฺ พฺฤหทฺ ภวติ; ส ตาทฺฤศสฺตรุ รฺภวติ, ยสฺย ศาขาสุ นภส: ขคา อาคตฺย นิวสนฺติ; สฺวรฺคียราชฺยํ ตาทฺฤศสฺย สรฺษไปกสฺย สมมฺฯ \p \v 33 ปุนรปิ ส อุปมากถาเมกำ เตภฺย: กถยาญฺจการ; กาจน โยษิตฺ ยตฺ กิณฺวมาทาย โทฺรณตฺรยมิตโคธูมจูรฺณานำ มเธฺย สรฺเวฺวษำ มิศฺรีภวนปรฺยฺยนฺตํ สมาจฺฉาทฺย นิธตฺตวตี, ตตฺกิณฺวมิว สฺวรฺคราชฺยํฯ \p \v 34 อิตฺถํ ยีศุ รฺมนุชนิวหานำ สนฺนิธาวุปมากถาภิเรตานฺยาขฺยานานิ กถิตวานฺ อุปมำ วินา เตภฺย: กิมปิ กถำ นากถยตฺฯ \p \v 35 เอเตน ทฺฤษฺฏานฺตีเยน วาเกฺยน วฺยาทาย วทนํ นิชํฯ อหํ ปฺรกาศยิษฺยามิ คุปฺตวากฺยํ ปุราภวํฯ ยเทตทฺวจนํ ภวิษฺยทฺวาทินา โปฺรกฺตมาสีตฺ, ตตฺ สิทฺธมภวตฺฯ \p \v 36 สรฺวฺวานฺ มนุชานฺ วิสฺฤชฺย ยีเศา คฺฤหํ ปฺรวิษฺเฏ ตจฺฉิษฺยา อาคตฺย ยีศเว กถิตวนฺต:, เกฺษตฺรสฺย วนฺยยวสียทฺฤษฺฏานฺตกถามฺ ภวาน อสฺมานฺ สฺปษฺฏีกฺฤตฺย วทตุฯ \p \v 37 ตต: ส ปฺรตฺยุวาจ, เยน ภทฺรพีชานฺยุปฺยนฺเต ส มนุชปุตฺร:, \p \v 38 เกฺษตฺรํ ชคตฺ, ภทฺรพีชานี ราชฺยสฺย สนฺตานา:, \p \v 39 วนฺยยวสานิ ปาปาตฺมน: สนฺตานา:ฯ เยน ริปุณา ตานฺยุปฺตานิ ส ศยตาน:, กรฺตฺตนสมยศฺจ ชคต: เศษ:, กรฺตฺตกา: สฺวรฺคียทูตา:ฯ \p \v 40 ยถา วนฺยยวสานิ สํคฺฤหฺย ทาหฺยนฺเต, ตถา ชคต: เศเษ ภวิษฺยติ; \p \v 41 อรฺถาตฺ มนุชสุต: สฺวำยทูตานฺ เปฺรษยิษฺยติ, เตน เต จ ตสฺย ราชฺยาตฺ สรฺวฺวานฺ วิฆฺนการิโณ'ธารฺมฺมิกโลกำศฺจ สํคฺฤหฺย \p \v 42 ยตฺร โรทนํ ทนฺตฆรฺษณญฺจ ภวติ, ตตฺราคฺนิกุณฺเฑ นิกฺเษปฺสฺยนฺติฯ \p \v 43 ตทานีํ ธารฺมฺมิกโลกา: เสฺวษำ ปิตู ราเชฺย ภาสฺกรอิว เตชสฺวิโน ภวิษฺยนฺติฯ โศฺรตุํ ยสฺย ศฺรุตี อาสาเต, ม ศฺฤณุยาตฺฯ \p \v 44 อปรญฺจ เกฺษตฺรมเธฺย นิธึ ปศฺยนฺ โย โคปยติ, ตต: ปรํ สานนฺโท คตฺวา สฺวียสรฺวฺวสฺวํ วิกฺรีย ตฺตกฺเษตฺรํ กฺรีณาติ, ส อิว สฺวรฺคราชฺยํฯ \p \v 45 อนฺยญฺจ โย วณิกฺ อุตฺตมำ มุกฺตำ คเวษยนฺ \p \v 46 มหารฺฆำ มุกฺตำ วิโลกฺย นิชสรฺวฺวสฺวํ วิกฺรีย ตำ กฺรีณาติ, ส อิว สฺวรฺคราชฺยํฯ \p \v 47 ปุนศฺจ สมุโทฺร นิกฺษิปฺต: สรฺวฺวปฺรการมีนสํคฺราหฺยานายอิว สฺวรฺคราชฺยํฯ \p \v 48 ตสฺมินฺ อานาเย ปูรฺเณ ชนา ยถา โรธสฺยุตฺโตลฺย สมุปวิศฺย ปฺรศสฺตมีนานฺ สํคฺรหฺย ภาชเนษุ นิทธเต, กุตฺสิตานฺ นิกฺษิปนฺติ; \p \v 49 ตไถว ชคต: เศเษ ภวิษฺยติ, ผลต: สฺวรฺคียทูตา อาคตฺย ปุณฺยวชฺชนานำ มธฺยาตฺ ปาปิน: ปฺฤถกฺ กฺฤตฺวา วหฺนิกุณฺเฑ นิกฺเษปฺสฺยนฺติ, \p \v 50 ตตฺร โรทนํ ทนฺไต รฺทนฺตฆรฺษณญฺจ ภวิษฺยต:ฯ \p \v 51 ยีศุนา เต ปฺฤษฺฏา ยุษฺมาภิ: กิเมตานฺยาขฺยานานฺยพุธฺยนฺต? ตทา เต ปฺรตฺยวทนฺ, สตฺยํ ปฺรโภฯ \p \v 52 ตทานีํ ส กถิตวานฺ, นิชภาณฺฑาคาราตฺ นวีนปุราตนานิ วสฺตูนิ นิรฺคมยติ โย คฺฤหสฺถ: ส อิว สฺวรฺคราชฺยมธิ ศิกฺษิตา: สฺวรฺว อุปเทษฺฏาร:ฯ \p \v 53 อนนฺตรํ ยีศุเรตา: สรฺวฺวา ทฺฤษฺฏานฺตกถา: สมาปฺย ตสฺมาตฺ สฺถานาตฺ ปฺรตเสฺถฯ อปรํ สฺวเทศมาคตฺย ชนานฺ ภชนภวน อุปทิษฺฏวานฺ; \p \v 54 เต วิสฺมยํ คตฺวา กถิตวนฺต เอตไสฺยตาทฺฤศํ ชฺญานมฺ อาศฺจรฺยฺยํ กรฺมฺม จ กสฺมาทฺ อชายต? \p \v 55 กิมยํ สูตฺรธารสฺย ปุโตฺร นหิ? เอตสฺย มาตุ รฺนาม จ กึ มริยมฺ นหิ? ยากุพฺ-ยูษผฺ-ศิโมนฺ-ยิหูทาศฺจ กิเมตสฺย ภฺราตโร นหิ? \p \v 56 เอตสฺย ภคินฺยศฺจ กิมสฺมากํ มเธฺย น สนฺติ? ตรฺหิ กสฺมาทยเมตานิ ลพฺธวานฺ? อิตฺถํ ส เตษำ วิฆฺนรูโป พภูว; \p \v 57 ตโต ยีศุนา นิคทิตํ สฺวเทศียชนานำ มธฺยํ วินา ภวิษฺยทฺวาที กุตฺราปฺยนฺยตฺร นาสมฺมาโนฺย ภวตีฯ \p \v 58 เตษามวิศฺวาสเหโต: ส ตตฺร สฺถาเน พหฺวาศฺจรฺยฺยกรฺมฺมาณิ น กฺฤตวานฺฯ \c 14 \p \v 1 ตทานีํ ราชา เหโรทฺ ยีโศ รฺยศ: ศฺรุตฺวา นิชทาเสยานฺ ชคาทฺ, \p \v 2 เอษ มชฺชยิตา โยหนฺ, ปฺรมิเตภยสฺตโสฺยตฺถานาตฺ เตเนตฺถมทฺภุตํ กรฺมฺม ปฺรกาศฺยเตฯ \p \v 3 ปุรา เหโรทฺ นิชภฺราตุ: ผิลิโป ชายายา เหโรทียายา อนุโรธาทฺ โยหนํ ธารยิตฺวา พทฺธา การายำ สฺถาปิตวานฺฯ \p \v 4 ยโต โยหนฺ อุกฺตวานฺ, เอตฺสยา: สํคฺรโห ภวโต โนจิต:ฯ \p \v 5 ตสฺมาตฺ นฺฤปติสฺตํ หนฺตุมิจฺฉนฺนปิ โลเกโภฺย วิภยาญฺจการ; ยต: สรฺเวฺว โยหนํ ภวิษฺยทฺวาทินํ เมนิเรฯ \p \v 6 กินฺตุ เหโรโท ชนฺมาหียมห อุปสฺถิเต เหโรทียายา ทุหิตา เตษำ สมกฺษํ นฺฤติตฺวา เหโรทมปฺรีณฺยตฺฯ \p \v 7 ตสฺมาตฺ ภูปติ: ศปถํ กุรฺวฺวนฺ อิติ ปฺรตฺยชฺญาสีตฺ, ตฺวยา ยทฺ ยาจฺยเต, ตเทวาหํ ทาสฺยามิฯ \p \v 8 สา กุมารี สฺวียมาตุ: ศิกฺษำ ลพฺธา พภาเษ, มชฺชยิตุโรฺยหน อุตฺตมางฺคํ ภาชเน สมานีย มหฺยํ วิศฺราณยฯ \p \v 9 ตโต ราชา ศุโศจ, กินฺตุ โภชนาโยปวิศตำ สงฺคินำ สฺวกฺฤตศปถสฺย จานุโรธาตฺ ตตฺ ปฺรทาตุม อาทิเทศฯ \p \v 10 ปศฺจาตฺ การำ ปฺรติ นรํ ปฺรหิตฺย โยหน อุตฺตมางฺคํ ฉิตฺตฺวา \p \v 11 ตตฺ ภาชน อานายฺย ตไสฺย กุมารฺไยฺย วฺยศฺราณยตฺ, ตต: สา สฺวชนนฺยา: สมีปํ ตนฺนินายฯ \p \v 12 ปศฺจาตฺ โยหน: ศิษฺยา อาคตฺย กายํ นีตฺวา ศฺมศาเน สฺถาปยามาสุสฺตโต ยีโศ: สนฺนิธึ วฺรชิตฺวา ตทฺวารฺตฺตำ พภาษิเรฯ \p \v 13 อนนฺตรํ ยีศุริติ นิศภฺย นาวา นิรฺชนสฺถานมฺ เอกากี คตวานฺ, ปศฺจาตฺ มานวาสฺตตฺ ศฺรุตฺวา นานานคเรภฺย อาคตฺย ปไทสฺตตฺปศฺจาทฺ อียุ:ฯ \p \v 14 ตทานีํ ยีศุ รฺพหิราคตฺย มหานฺตํ ชนนิวหํ นิรีกฺษฺย เตษุ การุณิก: มนฺ เตษำ ปีฑิตชนานฺ นิรามยานฺ จการฯ \p \v 15 ตต: ปรํ สนฺธฺยายำ ศิษฺยาสฺตทนฺติกมาคตฺย กถยาญฺจกฺรุ:, อิทํ นิรฺชนสฺถานํ เวลาปฺยวสนฺนา; ตสฺมาตฺ มนุชานฺ สฺวสฺวคฺรามํ คนฺตุํ สฺวารฺถํ ภกฺษฺยาณิ เกฺรตุญฺจ ภวานฺ ตานฺ วิสฺฤชตุฯ \p \v 16 กินฺตุ ยีศุสฺตานวาทีตฺ, เตษำ คมเน ปฺรโยชนํ นาสฺติ, ยูยเมว ตานฺ โภชยตฯ \p \v 17 ตทา เต ปฺรตฺยวทนฺ, อสฺมากมตฺร ปูปปญฺจกํ มีนทฺวยญฺจาเสฺตฯ \p \v 18 ตทานีํ เตโนกฺตํ ตานิ มทนฺติกมานยตฯ \p \v 19 อนนฺตรํ ส มนุชานฺ ยวโสปรฺยฺยุปเวษฺฏุมฺ อาชฺญาปยามาส; อปร ตตฺ ปูปปญฺจกํ มีนทฺวยญฺจ คฺฤหฺลนฺ สฺวรฺคํ ปฺรติ นิรีกฺเษฺยศฺวรียคุณานฺ อนูทฺย ภํกฺตฺวา ศิเษฺยโภฺย ทตฺตวานฺ, ศิษฺยาศฺจ โลเกโภฺย ททุ:ฯ \p \v 20 ตต: สรฺเวฺว ภุกฺตฺวา ปริตฺฤปฺตวนฺต:, ตตสฺตทวศิษฺฏภกฺไษฺย: ปูรฺณานฺ ทฺวาทศฑลกานฺ คฺฤหีตวนฺต:ฯ \p \v 21 เต โภกฺตาร: สฺตฺรีรฺพาลกำศฺจ วิหาย ปฺราเยณ ปญฺจ สหสฺราณิ ปุมำส อาสนฺฯ \p \v 22 ตทนนฺตรํ ยีศุ โรฺลกานำ วิสรฺชนกาเล ศิษฺยานฺ ตรณิมาโรฒุํ สฺวาเคฺร ปารํ ยาตุญฺจ คาฒมาทิษฺฏวานฺฯ \p \v 23 ตโต โลเกษุ วิสฺฤษฺเฏษุ ส วิวิกฺเต ปฺรารฺถยิตุํ คิริเมกํ คตฺวา สนฺธฺยำ ยาวตฺ ตไตฺรกากี สฺถิตวานฺฯ \p \v 24 กินฺตุ ตทานีํ สมฺมุขวาตตฺวาตฺ สริตฺปเต รฺมเธฺย ตรงฺไคสฺตรณิรฺโทลายมานาภวตฺฯ \p \v 25 ตทา ส ยามินฺยาศฺจตุรฺถปฺรหเร ปทฺภฺยำ วฺรชนฺ เตษามนฺติกํ คตวานฺฯ \p \v 26 กินฺตุ ศิษฺยาสฺตํ สาคโรปริ วฺรชนฺตํ วิโลกฺย สมุทฺวิคฺนา ชคทุ:, เอษ ภูต อิติ ศงฺกมานา อุจฺไจ: ศพฺทายาญฺจกฺริเร จฯ \p \v 27 ตไทว ยีศุสฺตานวทตฺ, สุสฺถิรา ภวต, มา ไภษฺฏ, เอโษ'หมฺฯ \p \v 28 ตต: ปิตร อิตฺยุกฺตวานฺ, เห ปฺรโภ, ยทิ ภวาเนว, ตรฺหิ มำ ภวตฺสมีปํ ยาตุมาชฺญาปยตุฯ \p \v 29 ตต: เตนาทิษฺฏ: ปิตรสฺตรณิโต'วรุหฺย ยีเศाรนฺติกํ ปฺราปฺตุํ โตโยปริ ววฺราชฯ \p \v 30 กินฺตุ ปฺรจณฺฑํ ปวนํ วิโลกฺย ภยาตฺ โตเย มํกฺตุมฺ อาเรเภ, ตสฺมาทฺ อุจฺไจ: ศพฺทายมาน: กถิตวานฺ, เห ปฺรโภ, มามวตุฯ \p \v 31 ยีศุสฺตตฺกฺษณาตฺ กรํ ปฺรสารฺยฺย ตํ ธรนฺ อุกฺตวานฺ, ห โสฺตกปฺรตฺยยินฺ ตฺวํ กุต: สมเศถา:? \p \v 32 อนนฺตรํ ตโยสฺตรณิมารูฒโย: ปวโน นิววฺฤเตฯ \p \v 33 ตทานีํ เย ตรณฺยามาสนฺ, ต อาคตฺย ตํ ปฺรณภฺย กถิตวนฺต:, ยถารฺถสฺตฺวเมเวศฺวรสุต:ฯ \p \v 34 อนนฺตรํ ปารํ ปฺราปฺย เต คิเนษรนฺนามกํ นครมุปตสฺถุ:, \p \v 35 ตทา ตตฺรตฺยา ชนา ยีศุํ ปริจีย ตทฺเทศฺสฺย จตุรฺทิโศ วารฺตฺตำ ปฺรหิตฺย ยตฺร ยาวนฺต: ปีฑิตา อาสนฺ, ตาวเตอว ตทนฺติกมานยามาสุ:ฯ \p \v 36 อปรํ ตทียวสนสฺย คฺรนฺถิมาตฺรํ สฺปฺรษฺฏุํ วินีย ยาวนฺโต ชนาสฺตตฺ สฺปรฺศํ จกฺริเร, เต สรฺวฺเวอว นิรามยา พภูวุ:ฯ \c 15 \p \v 1 อปรํ ยิรูศาลมฺนครียา: กติปยา อธฺยาปกา: ผิรูศินศฺจ ยีโศ: สมีปมาคตฺย กถยามาสุ:, \p \v 2 ตว ศิษฺยา: กิมรฺถมฺ อปฺรกฺษาลิตกไร รฺภกฺษิตฺวา ปรมฺปราคตํ ปฺราจีนานำ วฺยวหารํ ลงฺวนฺเต? \p \v 3 ตโต ยีศุ: ปฺรตฺยุวาจ, ยูยํ ปรมฺปราคตาจาเรณ กุต อีศฺวราชฺญำ ลงฺวเธฺวฯ \p \v 4 อีศฺวร อิตฺยาชฺญาปยตฺ, ตฺวํ นิชปิตเรา สํมเนฺยถา:, เยน จ นิชปิตเรา นินฺเทฺยเต, ส นิศฺจิตํ มฺริเยต; \p \v 5 กินฺตุ ยูยํ วทถ, ย: สฺวชนกํ สฺวชนนีํ วา วากฺยมิทํ วทติ, ยุวำ มตฺโต ยลฺลเภเถ, ตตฺ นฺยวิทฺยต, \p \v 6 ส นิชปิตเรา ปุน รฺน สํมํสฺยเตฯ อิตฺถํ ยูยํ ปรมฺปราคเตน เสฺวษามาจาเรเณศฺวรียาชฺญำ ลุมฺปถฯ \p \v 7 เร กปฏิน: สรฺเวฺว ยิศยิโย ยุษฺมานธิ ภวิษฺยทฺวจนาเนฺยตานิ สมฺยคฺ อุกฺตวานฺฯ \p \v 8 วทไน รฺมนุชา เอเต สมายานฺติ มทนฺติกํฯ ตถาธไร รฺมทียญฺจ มานํ กุรฺวฺวนฺติ เต นรา:ฯ \p \v 9 กินฺตุ เตษำ มโน มตฺโต วิทูเรอว ติษฺฐติฯ ศิกฺษยนฺโต วิธีนฺ นฺราชฺญา ภชนฺเต มำ มุไธว เตฯ \p \v 10 ตโต ยีศุ โรฺลกานฺ อาหูย โปฺรกฺตวานฺ, ยูยํ ศฺรุตฺวา พุธฺยธฺพํฯ \p \v 11 ยนฺมุขํ ปฺรวิศติ, ตตฺ มนุชมฺ อเมธฺยํ น กโรติ, กินฺตุ ยทาสฺยาตฺ นิรฺคจฺฉติ, ตเทว มานุษมเมธฺยี กโรตีฯ \p \v 12 ตทานีํ ศิษฺยา อาคตฺย ตไสฺม กถยาญฺจกฺรุ:, เอตำ กถำ ศฺรุตฺวา ผิรูศิโน วฺยรชฺยนฺต, ตตฺ กึ ภวตา ชฺญายเต? \p \v 13 ส ปฺรตฺยวทตฺ, มม สฺวรฺคสฺถ: ปิตา ยํ กญฺจิทงฺกุรํ นาโรปยตฺ, ส อุตฺปาวฺทฺยเตฯ \p \v 14 เต ติษฺฐนฺตุ, เต อนฺธมนุชานามฺ อนฺธมารฺคทรฺศกา เอว; ยทฺยนฺโธ'นฺธํ ปนฺถานํ ทรฺศยติ, ตรฺหฺยุเภา ครฺตฺเต ปตต:ฯ \p \v 15 ตทา ปิตรสฺตํ ปฺรตฺยวทตฺ, ทฺฤษฺฏานฺตมิมมสฺมานฺ โพธยตุฯ \p \v 16 ยีศุนา โปฺรกฺตํ, ยูยมทฺย ยาวตฺ กิมโพธา: สฺถ? \p \v 17 กถามิมำ กึ น พุธฺยทฺเหฺพ ? ยทาสฺยํ เปฺรวิศติ, ตทฺ อุทเร ปตนฺ พหิรฺนิรฺยาติ, \p \v 18 กินฺตฺวาสฺยาทฺ ยนฺนิรฺยาติ, ตทฺ อนฺต:กรณาตฺ นิรฺยาตตฺวาตฺ มนุชมเมธฺยํ กโรติฯ \p \v 19 ยโต'นฺต:กรณาตฺ กุจินฺตา พธ: ปารทาริกตา เวศฺยาคมนํ ไจรฺยฺยํ มิถฺยาสากฺษฺยมฺ อีศฺวรนินฺทา ไจตานิ สรฺวฺวาณิ นิรฺยฺยานฺติฯ \p \v 20 เอตานิ มนุษฺยมปวิตฺรี กุรฺวฺวนฺติ กินฺตฺวปฺรกฺษาลิตกเรณ โภชนํ มนุชมเมธฺยํ น กโรติฯ \p \v 21 อนนฺตรํ ยีศุสฺตสฺมาตฺ สฺถานาตฺ ปฺรสฺถาย โสรสีโทนฺนครโย: สีมามุปตเสฺยาฯ \p \v 22 ตทา ตตฺสีมาต: กาจิตฺ กินานียา โยษิทฺ อาคตฺย ตมุจฺไจรุวาจ, เห ปฺรโภ ทายูท: สนฺตาน, มไมกา ทุหิตาเสฺต สา ภูตคฺรสฺตา สตี มหาเกฺลศํ ปฺราปฺโนติ มม ทยสฺวฯ \p \v 23 กินฺตุ ยีศุสฺตำ กิมปิ โนกฺตวานฺ, ตต: ศิษฺยา อาคตฺย ตํ นิเวทยามาสุ:, เอษา โยษิทฺ อสฺมากํ ปศฺจาทฺ อุจฺไจราหูยาคจฺฉติ, เอนำ วิสฺฤชตุฯ \p \v 24 ตทา ส ปฺรตฺยวทตฺ, อิสฺราเยลฺโคตฺรสฺย หาริตเมษานฺ วินา กสฺยาปฺยนฺยสฺย สมีปํ นาหํ เปฺรษิโตสฺมิฯ \p \v 25 ตต: สา นารีสมาคตฺย ตํ ปฺรณมฺย ชคาท, เห ปฺรโภ มามุปกุรุฯ \p \v 26 ส อุกฺตวานฺ, พาลกานำ ภกฺษฺยมาทาย สารเมเยโภฺย ทานํ โนจิตํฯ \p \v 27 ตทา สา พภาเษ, เห ปฺรโภ, ตตฺ สตฺยํ, ตถาปิ ปฺรโภ รฺภญฺจาทฺ ยทุจฺฉิษฺฏํ ปตติ, ตตฺ สารเมยา: ขาทนฺติฯ \p \v 28 ตโต ยีศุ: ปฺรตฺยวทตฺ, เห โยษิตฺ, ตว วิศฺวาโส มหานฺ ตสฺมาตฺ ตว มโนภิลษิตํ สิทฺยฺยตุ, เตน ตสฺยา: กนฺยา ตสฺมินฺเนว ทณฺเฑ นิรามยาภวตฺฯ \p \v 29 อนนฺตรํ ยีศสฺตสฺมาตฺ สฺถานาตฺ ปฺรสฺถาย คาลีลฺสาครสฺย สนฺนิธิมาคตฺย ธราธรมารุหฺย ตโตฺรปวิเวศฯ \p \v 30 ปศฺจาตฺ ชนนิวโห พหูนฺ ขญฺจานฺธมูกศุษฺกกรมานุษานฺ อาทาย ยีโศ: สมีปมาคตฺย ตจฺจรณานฺติเก สฺถาปยามาสุ:, ตต: สา ตานฺ นิรามยานฺ อกโรตฺฯ \p \v 31 อิตฺถํ มูกา วากฺยํ วทนฺติ, ศุษฺกกรา: สฺวาสฺถฺยมายานฺติ, ปงฺคโว คจฺฉนฺติ, อนฺธา วีกฺษนฺเต, อิติ วิโลกฺย โลกา วิสฺมยํ มนฺยมานา อิสฺราเยล อีศฺวรํ ธนฺยํ พภาษิเรฯ \p \v 32 ตทานีํ ยีศุ: สฺวศิษฺยานฺ อาหูย คทิตวานฺ, เอตชฺชนนิวเหษุ มม ทยา ชายเต, เอเต ทินตฺรยํ มยา สากํ สนฺติ, เอษำ ภกฺษฺยวสฺตุ จ กญฺจิทปิ นาสฺติ, ตสฺมาทหเมตานกฺฤตาหารานฺ น วิสฺรกฺษฺยามิ, ตถาเตฺว วรฺตฺมมเธฺย กฺลาเมฺยษุ:ฯ \p \v 33 ตทา ศิษฺยา อูจุ:, เอตสฺมินฺ ปฺรานฺตรมธฺย เอตาวโต มรฺตฺยานฺ ตรฺปยิตุํ วยํ กุตฺร ปูปานฺ ปฺราปฺสฺยาม:? \p \v 34 ยีศุรปฺฤจฺฉตฺ, ยุษฺมากํ นิกเฏ กติ ปูปา อาสเต? ต อูจุ:, สปฺตปูปา อลฺปา: กฺษุทฺรมีนาศฺจ สนฺติฯ \p \v 35 ตทานีํ ส โลกนิวหํ ภูมาวุปเวษฺฏุมฺ อาทิศฺย \p \v 36 ตานฺ สปฺตปูปานฺ มีนำศฺจ คฺฤหฺลนฺ อีศฺวรียคุณานฺ อนูทฺย ภํกฺตฺวา ศิเษฺยโภฺย ทเทา, ศิษฺยา โลเกโภฺย ททุ:ฯ \p \v 37 ตต: สรฺเวฺว ภุกฺตฺวา ตฺฤปฺตวนฺต:; ตทวศิษฺฏภกฺเษฺยณ สปฺตฑลกานฺ ปริปูรฺยฺย สํชคฺฤหุ:ฯ \p \v 38 เต โภกฺตาโร โยษิโต พาลกำศฺจ วิหาย ปฺราเยณ จตุ:สหสฺราณิ ปุรุษา อาสนฺฯ \p \v 39 ตต: ปรํ ส ชนนิวหํ วิสฺฤชฺย ตริมารุหฺย มคฺทลาปฺรเทศํ คตวานฺฯ \c 16 \p \v 1 ตทานีํ ผิรูศิน: สิทูกินศฺจาคตฺย ตํ ปรีกฺษิตุํ นภมียํ กิญฺจน ลกฺษฺม ทรฺศยิตุํ ตไสฺม นิเวทยามาสุ:ฯ \p \v 2 ตต: ส อุกฺตวานฺ, สนฺธฺยายำ นภโส รกฺตตฺวาทฺ ยูยํ วทถ, โศฺว นิรฺมฺมลํ ทินํ ภวิษฺยติ; \p \v 3 ปฺราต:กาเล จ นภโส รกฺตตฺวาตฺ มลินตฺวาญฺจ วทถ, ฌญฺภฺศทฺย ภวิษฺยติฯ เห กปฏิโน ยทิ ยูยมฺ อนฺตรีกฺษสฺย ลกฺษฺม โพทฺธุํ ศกฺนุถ, ตรฺหิ กาลไสฺยตสฺย ลกฺษฺม กถํ โพทฺธุํ น ศกฺนุถ? \p \v 4 เอตตฺกาลสฺย ทุษฺโฏ วฺยภิจารี จ วํโศ ลกฺษฺม คเวษยติ, กินฺตุ ยูนโส ภวิษฺยทฺวาทิโน ลกฺษฺม วินานฺยตฺ กิมปิ ลกฺษฺม ตานฺ น ทรฺศยิยฺยเตฯ ตทานีํ ส ตานฺ วิหาย ปฺรตเสฺถฯ \p \v 5 อนนฺตรมนฺยปารคมนกาเล ตสฺย ศิษฺยา: ปูปมาเนตุํ วิสฺมฺฤตวนฺต:ฯ \p \v 6 ยีศุสฺตานวาทีตฺ, ยูยํ ผิรูศินำ สิทูกินาญฺจ กิณฺวํ ปฺรติ สาวธานา: สตรฺกาศฺจ ภวตฯ \p \v 7 เตน เต ปรสฺปรํ วิวิจฺย กถยิตุมาเรภิเร, วยํ ปูปานาเนตุํ วิสฺมฺฤตวนฺต เอตตฺการณาทฺ อิติ กถยติฯ \p \v 8 กินฺตุ ยีศุสฺตทฺวิชฺญาย ตานโวจตฺ, เห โสฺตกวิศฺวาสิโน ยูยํ ปูปานานยนมธิ กุต: ปรสฺปรเมตทฺ วิวึกฺย? \p \v 9 ยุษฺมาภิ: กิมทฺยาปิ น ชฺญายเต? ปญฺจภิ: ปูไป: ปญฺจสหสฺรปุรุเษษุ โภชิเตษุ ภกฺโษฺยจฺฉิษฺฏปูรฺณานฺ กติ ฑลกานฺ สมคฺฤหฺลีตํ; \p \v 10 ตถา สปฺตภิ: ปูไปศฺจตุ:สหสฺรปุรุเษษุ เภชิเตษุ กติ ฑลกานฺ สมคฺฤหฺลีต, ตตฺ กึ ยุษฺมาภิรฺน สฺมรฺยฺยเต? \p \v 11 ตสฺมาตฺ ผิรูศินำ สิทูกินาญฺจ กิณฺวํ ปฺรติ สาวธานาสฺติษฺฐต, กถามิมามฺ อหํ ปูปานธิ นากถยํ, เอตทฺ ยูยํ กุโต น พุธฺยเธฺว? \p \v 12 ตทานีํ ปูปกิณฺวํ ปฺรติ สาวธานาสฺติษฺฐเตติ โนกฺตฺวา ผิรูศินำ สิทูกินาญฺจ อุปเทศํ ปฺรติ สาวธานาสฺติษฺฐเตติ กถิตวานฺ, อิติ ไตรโพธิฯ \p \v 13 อปรญฺจ ยีศุ: ไกสริยา-ผิลิปิปฺรเทศมาคตฺย ศิษฺยานฺ อปฺฤจฺฉตฺ, โย'หํ มนุชสุต: โส'หํ ก:? โลไกรหํ กิมุเจฺย? \p \v 14 ตทานีํ เต กถิตวนฺต:, เกจิทฺ วทนฺติ ตฺวํ มชฺชยิตา โยหนฺ, เกจิทฺวทนฺติ, ตฺวมฺ เอลิย:, เกจิจฺจ วทนฺติ, ตฺวํ ยิริมิโย วา กศฺจิทฺ ภวิษฺยทฺวาทีติฯ \p \v 15 ปศฺจาตฺ ส ตานฺ ปปฺรจฺฉ, ยูยํ มำ กํ วทถ? ตต: ศิโมนฺ ปิตร อุวาจ, \p \v 16 ตฺวมมเรศฺวรสฺยาภิษิกฺตปุตฺร:ฯ \p \v 17 ตโต ยีศุ: กถิตวานฺ, เห ยูนส: ปุตฺร ศิโมนฺ ตฺวํ ธนฺย:; ยต: โกปิ อนุชสฺตฺวเยฺยตชฺชฺญานํ โนทปาทยตฺ, กินฺตุ มม สฺวรฺคสฺย: ปิโตทปาทยตฺฯ \p \v 18 อโต'หํ ตฺวำ วทามิ, ตฺวํ ปิตร: (ปฺรสฺตร:) อหญฺจ ตสฺย ปฺรสฺตรโสฺยปริ สฺวมณฺฑลีํ นิรฺมฺมาสฺยามิ, เตน นิรโย พลาตฺ ตำ ปราเชตุํ น ศกฺษฺยติฯ \p \v 19 อหํ ตุภฺยํ สฺวรฺคียราชฺยสฺย กุญฺชิกำ ทาสฺยามิ, เตน ยตฺ กิญฺจน ตฺวํ ปฺฤถิวฺยำ ภํตฺสฺยสิ ตตฺสฺวรฺเค ภํตฺสฺยเต, ยจฺจ กิญฺจน มหฺยำ โมกฺษฺยสิ ตตฺ สฺวรฺเค โมกฺษฺยเตฯ \p \v 20 ปศฺจาตฺ ส ศิษฺยานาทิศตฺ, อหมภิษิกฺโต ยีศุริติ กถำ กไสฺมจิทปิ ยูยํ มา กถยตฯ \p \v 21 อนฺยญฺจ ยิรูศาลมฺนครํ คตฺวา ปฺราจีนโลเกภฺย: ปฺรธานยาชเกภฺย อุปาธฺยาเยภฺยศฺจ พหุทุ:ขโภคไสฺต รฺหตตฺวํ ตฺฤตียทิเน ปุนรุตฺถานญฺจ มมาวศฺยกมฺ เอตา: กถา ยีศุสฺตตฺกาลมารภฺย ศิษฺยานฺ ชฺญาปยิตุมฺ อารพฺธวานฺฯ \p \v 22 ตทานีํ ปิตรสฺตสฺย กรํ ฆฺฤตฺวา ตรฺชยิตฺวา กถยิตุมารพฺธวานฺ, เห ปฺรโภ, ตตฺ ตฺวตฺโต ทูรํ ยาตุ, ตฺวำ ปฺรติ กทาปิ น ฆฏิษฺยเตฯ \p \v 23 กินฺตุ ส วทนํ ปราวรฺตฺย ปิตรํ ชคาท, เห วิฆฺนการินฺ, มตฺสมฺมุขาทฺ ทูรีภว, ตฺวํ มำ พาธเส, อีศฺวรียการฺยฺยาตฺ มานุษียการฺยฺยํ ตุภฺยํ โรจเตฯ \p \v 24 อนนฺตรํ ยีศุ: สฺวียศิษฺยานฺ อุกฺตวานฺ ย: กศฺจิตฺ มม ปศฺจาทฺคามี ภวิตุมฺ อิจฺฉติ, ส สฺวํ ทามฺยตุ, ตถา สฺวกฺรุศํ คฺฤหฺลนฺ มตฺปศฺจาทายาตุฯ \p \v 25 ยโต ย: ปฺราณานฺ รกฺษิตุมิจฺฉติ, ส ตานฺ หารยิษฺยติ, กินฺตุ โย มทรฺถํ นิชปฺราณานฺ หารยติ, ส ตานฺ ปฺราปฺสฺยติฯ \p \v 26 มานุโษ ยทิ สรฺวฺวํ ชคตฺ ลภเต นิชปฺรณานฺ หารยติ, ตรฺหิ ตสฺย โก ลาภ:? มนุโช นิชปฺราณานำ วินิมเยน วา กึ ทาตุํ ศกฺโนติ? \p \v 27 มนุชสุต: สฺวทูไต: สากํ ปิตุ: ปฺรภาเวณาคมิษฺยติ; ตทา ปฺรติมนุชํ สฺวสฺวกรฺมฺมานุสาราตฺ ผลํ ทาสฺยติฯ \p \v 28 อหํ ยุษฺมานฺ ตถฺยํ วจฺมิ, สราชฺยํ มนุชสุตมฺ อาคตํ น ปศฺยนฺโต มฺฤตฺยุํ น สฺวาทิษฺยนฺติ, เอตาทฺฤศา: กติปยชนา อตฺราปิ ทณฺฑายมานา: สนฺติฯ \c 17 \p \v 1 อนนฺตรํ ษฑฺทิเนภฺย: ปรํ ยีศุ: ปิตรํ ยากูพํ ตตฺสหชํ โยหนญฺจ คฺฤหฺลนฺ อุจฺจาเทฺร รฺวิวิกฺตสฺถานมฺ อาคตฺย เตษำ สมกฺษํ รูปมนฺยตฺ ทธารฯ \p \v 2 เตน ตทาสฺยํ เตชสฺวิ, ตทาภรณมฺ อาโลกวตฺ ปาณฺฑรมภวตฺฯ \p \v 3 อนฺยจฺจ เตน สากํ สํลปนฺเตา มูสา เอลิยศฺจ เตโภฺย ทรฺศนํ ททตุ:ฯ \p \v 4 ตทานีํ ปิตโร ยีศุํ ชคาท, เห ปฺรโภ สฺถิติรตฺราสฺมากํ ศุภา, ยทิ ภวตานุมนฺยเต, ตรฺหิ ภวทรฺถเมกํ มูสารฺถเมกมฺ เอลิยารฺถญฺไจกมฺ อิติ ตฺรีณิ ทูษฺยาณิ นิรฺมฺมมฯ \p \v 5 เอตตฺกถนกาล เอก อุชฺชวล: ปโยทเสฺตษามุปริ ฉายำ กฺฤตวานฺ, วาริทาทฺ เอษา นภสียา วาคฺ พภูว, มมายํ ปฺริย: ปุตฺร:, อสฺมินฺ มม มหาสนฺโตษ เอตสฺย วากฺยํ ยูยํ นิศามยตฯ \p \v 6 กินฺตุ วาจเมตำ ศฺฤณฺวนฺเตอว ศิษฺยา มฺฤศํ ศงฺกมานา นฺยุพฺชา นฺยปตนฺฯ \p \v 7 ตทา ยีศุราคตฺย เตษำ คาตฺราณิ สฺปฺฤศนฺ อุวาจ, อุตฺติษฺฐต, มา ไภษฺฏฯ \p \v 8 ตทานีํ เนตฺราณฺยุนฺมีลฺย ยีศุํ วินา กมปิ น ททฺฤศุ:ฯ \p \v 9 ตต: ปรมฺ อเทฺรรวโรหณกาเล ยีศุสฺตานฺ อิตฺยาทิเทศ, มนุชสุตสฺย มฺฤตานำ มธฺยาทุตฺถานํ ยาวนฺน ชายเต, ตาวตฺ ยุษฺมาภิเรตทฺทรฺศนํ กไสฺมจิทปิ น กถยิตวฺยํฯ \p \v 10 ตทา ศิษฺยาสฺตํ ปปฺรจฺฉุ:, ปฺรถมมฺ เอลิย อายาสฺยตีติ กุต อุปาธฺยาไยรุจฺยเต? \p \v 11 ตโต ยีศุ: ปฺรตฺยวาทีตฺ, เอลิย: ปฺราเคตฺย สรฺวฺวาณิ สาธยิษฺยตีติ สตฺยํ, \p \v 12 กินฺตฺวหํ ยุษฺมานฺ วจฺมิ, เอลิย เอตฺย คต:, เต ตมปริจิตฺย ตสฺมินฺ ยเถจฺฉํ วฺยวชหุ:; มนุชสุเตนาปิ เตษามนฺติเก ตาทฺฤคฺ ทุ:ขํ โภกฺตวฺยํฯ \p \v 13 ตทานีํ ส มชฺชยิตารํ โยหนมธิ กถาเมตำ วฺยาหฺฤตวานฺ, อิตฺถํ ตจฺฉิษฺยา พุพุธิเรฯ \p \v 14 ปศฺจาตฺ เตษุ ชนนิวหสฺยานฺติกมาคเตษุ กศฺจิตฺ มนุชสฺตทนฺติกเมตฺย ชานูนี ปาตยิตฺวา กถิตวานฺ, \p \v 15 เห ปฺรโภ, มตฺปุตฺรํ ปฺรติ กฺฤปำ วิทธาตุ, โสปสฺมารามเยน ภฺฤศํ วฺยถิต: สนฺ ปุน: ปุน รฺวเหฺนา มุหุ รฺชลมเธฺย ปตติฯ \p \v 16 ตสฺมาทฺ ภวต: ศิษฺยาณำ สมีเป ตมานยํ กินฺตุ เต ตํ สฺวาสฺถํ กรฺตฺตุํ น ศกฺตา:ฯ \p \v 17 ตทา ยีศุ: กถิตวานฺ เร อวิศฺวาสิน:, เร วิปถคามิน:, ปุน: กติกาลานฺ อหํ ยุษฺมากํ สนฺนิเธา สฺถาสฺยามิ? กติกาลานฺ วา ยุษฺมานฺ สหิเษฺย? ตมตฺร มมานฺติกมานยตฯ \p \v 18 ปศฺจาทฺ ยีศุนา ตรฺชเตอว ส ภูตสฺตํ วิหาย คตวานฺ, ตทฺทณฺเฑอว ส พาลโก นิรามโย'ภูตฺฯ \p \v 19 ตต: ศิษฺยา คุปฺตํ ยีศุมุปาคตฺย พภาษิเร, กุโต วยํ ตํ ภูตํ ตฺยาชยิตุํ น ศกฺตา:? \p \v 20 ยีศุนา เต โปฺรกฺตา:, ยุษฺมากมปฺรตฺยยาตฺ; \p \v 21 ยุษฺมานหํ ตถฺยํ วจฺมิ ยทิ ยุษฺมากํ สรฺษไปกมาโตฺรปิ วิศฺวาโส ชายเต, ตรฺหิ ยุษฺมาภิรสฺมินฺ ไศเล ตฺวมิต: สฺถานาตฺ ตตฺ สฺถานํ ยาหีติ พฺรูเต ส ตไทว จลิษฺยติ, ยุษฺมากํ กิมปฺยสาธฺยญฺจ กรฺมฺม น สฺถาสฺยาติฯ กินฺตุ ปฺรารฺถโนปวาเสา วิไนตาทฺฤโศ ภูโต น ตฺยาเชฺยตฯ \p \v 22 อปรํ เตษำ คาลีลฺปฺรเทเศ ภฺรมณกาเล ยีศุนา เต คทิตา:, มนุชสุโต ชนานำ กเรษุ สมรฺปยิษฺยเต ไต รฺหนิษฺยเต จ, \p \v 23 กินฺตุ ตฺฤตีเย'หิ्น ม อุตฺถาปิษฺยเต, เตน เต ภฺฤศํ ทุ:ขิตา พภูว:ฯ \p \v 24 ตทนนฺตรํ เตษุ กผรฺนาหูมฺนครมาคเตษุ กรสํคฺราหิณ: ปิตรานฺติกมาคตฺย ปปฺรจฺฉุ:, ยุษฺมากํ คุรุ: กึ มนฺทิรารฺถํ กรํ น ททาติ? ตต: ปิตร: กถิตวานฺ ททาติฯ \p \v 25 ตตสฺตสฺมินฺ คฺฤหมธฺยมาคเต ตสฺย กถากถนาตฺ ปูรฺวฺวเมว ยีศุรุวาจ, เห ศิโมนฺ, เมทินฺยา ราชาน: สฺวสฺวาปเตฺยภฺย: กึ วิเทศิภฺย: เกภฺย: กรํ คฺฤหฺลนฺติ? อตฺร ตฺวํ กึ พุธฺยเส? ตต: ปิตร อุกฺตวานฺ, วิเทศิภฺย:ฯ \p \v 26 ตทา ยีศุรุกฺตวานฺ, ตรฺหิ สนฺตานา มุกฺตา: สนฺติฯ \p \v 27 ตถาปิ ยถาสฺมาภิเสฺตษามนฺตราโย น ชนฺยเต, ตตฺกฺฤเต ชลเธสฺตีรํ คตฺวา วฑิศํ กฺษิป, เตนาเทา โย มีน อุตฺถาสฺยติ, ตํ ฆฺฤตฺวา ตนฺมุเข โมจิเต โตลไกกํ รูปฺยํ ปฺราปฺสฺยสิ, ตทฺ คฺฤหีตฺวา ตว มม จ กฺฤเต เตโภฺย เทหิฯ \c 18 \p \v 1 ตทานีํ ศิษฺยา ยีโศ: สมีปมาคตฺย ปฺฤษฺฏวนฺต: สฺวรฺคราเชฺย ก: เศฺรษฺฐ:? \p \v 2 ตโต ยีศุ: กฺษุทฺรเมกํ พาลกํ สฺวสมีปมานีย เตษำ มเธฺย นิธาย ชคาท, \p \v 3 ยุษฺมานหํ สตฺยํ พฺรวีมิ, ยูยํ มโนวินิมเยน กฺษุทฺรพาลวตฺ น สนฺต: สฺวรฺคราชฺยํ ปฺรเวษฺฏุํ น ศกฺนุถฯ \p \v 4 ย: กศฺจิทฺ เอตสฺย กฺษุทฺรพาลกสฺย สมมาตฺมานํ นมฺรีกโรติ, เสอว สฺวรฺคราชเย เศฺรษฺฐ:ฯ \p \v 5 ย: กศฺจิทฺ เอตาทฺฤศํ กฺษุทฺรพาลกเมกํ มม นามฺนิ คฺฤหฺลาติ, ส มาเมว คฺฤหฺลาติฯ \p \v 6 กินฺตุ โย ชโน มยิ กฺฤตวิศฺวาสานาเมเตษำ กฺษุทฺรปฺราณินามฺ เอกสฺยาปิ วิธฺนึ ชนยติ, กณฺฐพทฺธเปษณีกสฺย ตสฺย สาคราคาธชเล มชฺชนํ เศฺรย:ฯ \p \v 7 วิฆฺนาตฺ ชคต: สนฺตาโป ภวิษฺยติ, วิคฺโหฺน'วศฺยํ ชนยิษฺยเต, กินฺตุ เยน มนุเชน วิคฺโหฺน ชนิษฺยเต ตไสฺยว สนฺตาโป ภวิษฺยติฯ \p \v 8 ตสฺมาตฺ ตว กรศฺจรโณ วา ยทิ ตฺวำ พาธเต, ตรฺหิ ตํ ฉิตฺตฺวา นิกฺษิป, ทฺวิกรสฺย ทฺวิปทสฺย วา ตวานปฺตวเหฺนา นิกฺเษปาตฺ, ขญฺชสฺย วา ฉินฺนหสฺตสฺย ตว ชีวเน ปฺรเวโศ วรํฯ \p \v 9 อปรํ ตว เนตฺรํ ยทิ ตฺวำ พาธเต, ตรฺหิ ตทปฺยุตฺปาวฺย นิกฺษิป, ทฺวิเนตฺรสฺย นรกาคฺเนา นิกฺเษปาตฺ กาณสฺย ตว ชีวเน ปฺรเวโศ วรํฯ \p \v 10 ตสฺมาทวธทฺธํ, เอเตษำ กฺษุทฺรปฺราณินามฺ เอกมปิ มา ตุจฺฉีกุรุต, \p \v 11 ยโต ยุษฺมานหํ ตถฺยํ พฺรวีมิ, สฺวรฺเค เตษำ ทูตา มม สฺวรฺคสฺถสฺย ปิตุราสฺยํ นิตฺยํ ปศฺยนฺติฯ เอวํ เย เย หาริตาสฺตานฺ รกฺษิตุํ มนุชปุตฺร อาคจฺฉตฺฯ \p \v 12 ยูยมตฺร กึ วิวึคฺเฆฺว? กสฺยจิทฺ ยทิ ศตํ เมษา: สนฺติ, เตษาเมโก หารฺยฺยเต จ, ตรฺหิ ส เอโกนศตํ เมษานฺ วิหาย ปรฺวฺวตํ คตฺวา ตํ หาริตเมกํ กึ น มฺฤคยเต? \p \v 13 ยทิ จ กทาจิตฺ ตนฺเมโษทฺเทศํ ลมเต, ตรฺหิ ยุษฺมานหํ สตฺยํ กถยามิ, โส'วิปถคามิภฺย เอโกนศตเมเษโภฺยปิ ตเทกเหโตรธิกมฺ อาหฺลาทเตฯ \p \v 14 ตทฺวทฺ เอเตษำ กฺษุทฺรปฺราเอिนามฺ เอโกปิ นศฺยตีติ ยุษฺมากํ สฺวรฺคสฺถปิตุ รฺนาภิมตมฺฯ \p \v 15 ยทฺยปิ ตว ภฺราตา ตฺวยิ กิมปฺยปราธฺยติ, ตรฺหิ คตฺวา ยุวโยรฺทฺวโย: สฺถิตโยสฺตสฺยาปราธํ ตํ ชฺญาปยฯ ตตฺร ส ยทิ ตว วากฺยํ ศฺฤโณติ, ตรฺหิ ตฺวํ สฺวภฺราตรํ ปฺราปฺตวานฺ, \p \v 16 กินฺตุ ยทิ น ศฺฤโณติ, ตรฺหิ ทฺวาภฺยำ ตฺริภิ รฺวา สากฺษีภิ: สรฺวฺวํ วากฺยํ ยถา นิศฺจิตํ ชายเต, ตทรฺถมฺ เอกํ เทฺวา วา สากฺษิเณา คฺฤหีตฺวา ยาหิฯ \p \v 17 เตน ส ยทิ ตโย รฺวากฺยํ น มานฺยเต, ตรฺหิ สมาชํ ตชฺชฺญาปย, กินฺตุ ยทิ สมาชสฺยาปิ วากฺยํ น มานฺยเต,ตรฺหิ ส ตว สมีเป เทวปูชกอิว จณฺฑาลอิว จ ภวิษฺยติฯ \p \v 18 อหํ ยุษฺมานฺ สตฺยํ วทามิ, ยุษฺมาภิ: ปฺฤถิวฺยำ ยทฺ พธฺยเต ตตฺ สฺวรฺเค ภํตฺสฺยเต; เมทินฺยำ ยตฺ โภจฺยเต, สฺวรฺเค'ปิ ตตฺ โมกฺษฺยเตฯ \p \v 19 ปุนรหํ ยุษฺมานฺ วทามิ, เมทินฺยำ ยุษฺมากํ ยทิ ทฺวาเวกวากฺยีภูย กิญฺจิตฺ ปฺรารฺถเยเต, ตรฺหิ มม สฺวรฺคสฺถปิตฺรา ตตฺ ตโย: กฺฤเต สมฺปนฺนํ ภวิษฺยติฯ \p \v 20 ยโต ยตฺร เทฺวา ตฺรโย วา มม นานฺนิ มิลนฺติ, ตไตฺรวาหํ เตษำ มเธฺย'สฺมิฯ \p \v 21 ตทานีํ ปิตรสฺตตฺสมีปมาคตฺย กถิตวานฺ เห ปฺรโภ, มม ภฺราตา มม ยทฺยปราธฺยติ, ตรฺหิ ตํ กติกฺฤตฺว: กฺษมิเษฺย? \p \v 22 กึ สปฺตกฺฤตฺว:? ยีศุสฺตํ ชคาท, ตฺวำ เกวลํ สปฺตกฺฤโตฺว ยาวตฺ น วทามิ, กินฺตุ สปฺตตฺยา คุณิตํ สปฺตกฺฤโตฺว ยาวตฺฯ \p \v 23 อปรํ นิชทาไส: สห ชิคณยิษุ: กศฺจิทฺ ราเชว สฺวรฺคราชยํฯ \p \v 24 อารพฺเธ ตสฺมินฺ คณเน สารฺทฺธสหสฺรมุทฺราปูริตานำ ทศสหสฺรปุฏกานามฺ เอโก'ฆมรฺณสฺตตฺสมกฺษมานายิฯ \p \v 25 ตสฺย ปริโศธนาย ทฺรวฺยาภาวาตฺ ปริโศธนารฺถํ ส ตทียภารฺยฺยาปุตฺราทิสรฺวฺวสฺวญฺจ วิกฺรียตามิติ ตตฺปฺรภุราทิเทศฯ \p \v 26 เตน ส ทาสสฺตสฺย ปาทโย: ปตนฺ ปฺรณมฺย กถิตวานฺ , เห ปฺรโภ ภวตา ไฆรฺเยฺย กฺฤเต มยา สรฺวฺวํ ปริโศธิษฺยเตฯ \p \v 27 ตทานีํ ทาสสฺย ปฺรภุ: สกรุณ: สนฺ สกลรฺณํ กฺษมิตฺวา ตํ ตตฺยาชฯ \p \v 28 กินฺตุ ตสฺมินฺ ทาเส พหิ รฺยาเต, ตสฺย ศตํ มุทฺราจตุรฺถำศานฺ โย ธารยติ, ตํ สหทาสํ ทฺฤษฺทฺวา ตสฺย กณฺฐํ นิษฺปีฑฺย คทิตวานฺ, มม ยตฺ ปฺราปฺยํ ตตฺ ปริโศธยฯ \p \v 29 ตทา ตสฺย สหทาสสฺตตฺปาทโย: ปติตฺวา วินีย พภาเษ, ตฺวยา ไธรฺเยฺย กฺฤเต มยา สรฺวฺวํ ปริโศธิษฺยเตฯ \p \v 30 ตถาปิ ส ตตฺ นางคีกฺฤตฺย ยาวตฺ สรฺวฺวมฺฤณํ น ปริโศธิตวานฺ ตาวตฺ ตํ การายำ สฺถาปยามาสฯ \p \v 31 ตทา ตสฺย สหทาสาสฺตไสฺยตาทฺฤคฺ อาจรณํ วิโลกฺย ปฺรโภ: สมีปํ คตฺวา สรฺวฺวํ วฺฤตฺตานฺตํ นิเวทยามาสุ:ฯ \p \v 32 ตทา ตสฺย ปฺรภุสฺตมาหูย ชคาท, เร ทุษฺฏ ทาส, ตฺวยา มตฺสนฺนิเธา ปฺรารฺถิเต มยา ตว สรฺวฺวมฺฤณํ ตฺยกฺตํ; \p \v 33 ยถา จาหํ ตฺวยิ กรุณำ กฺฤตวานฺ, ตไถว ตฺวตฺสหทาเส กรุณากรณํ กึ ตว โนจิตํ? \p \v 34 อิติ กถยิตฺวา ตสฺย ปฺรภุ: กฺรุทฺธฺยนฺ นิชปฺราปฺยํ ยาวตฺ ส น ปริโศธิตวานฺ, ตาวตฺ ปฺรหารกานำ กเรษุ ตํ สมรฺปิตวานฺฯ \p \v 35 ยทิ ยูยํ สฺวานฺต:กรไณ: สฺวสฺวสหชานามฺ อปราธานฺ น กฺษมเธฺว, ตรฺหิ มม สฺวรฺคสฺย: ปิตาปิ ยุษฺมานฺ ปฺรตีตฺถํ กริษฺยติฯ \c 19 \p \v 1 อนนฺตรมฺ เอตาสุ กถาสุ สมาปฺตาสุ ยีศุ รฺคาลีลปฺรเทศาตฺ ปฺรสฺถาย ยรฺทนฺตีรสฺถํ ยิหูทาปฺรเทศํ ปฺราปฺต:ฯ \p \v 2 ตทา ตตฺปศฺจาตฺ ชนนิวเห คเต ส ตตฺร ตานฺ นิรามยานฺ อกโรตฺฯ \p \v 3 ตทนนฺตรํ ผิรูศินสฺตตฺสมีปมาคตฺย ปารีกฺษิตุํ ตํ ปปฺรจฺฉุ:, กสฺมาทปิ การณาตฺ นเรณ สฺวชายา ปริตฺยาชฺยา น วา? \p \v 4 ส ปฺรตฺยุวาจ, ปฺรถมมฺ อีศฺวโร นรเตฺวน นารีเตฺวน จ มนุชานฺ สสรฺช, ตสฺมาตฺ กถิตวานฺ, \p \v 5 มานุษ: สฺวปิตเรา ปริตฺยชฺย สฺวปตฺนฺยามฺ อาสกฺษฺยเต, เตา เทฺวา ชนาเวกางฺเคา ภวิษฺยต:, กิเมตทฺ ยุษฺมาภิ รฺน ปฐิตมฺ? \p \v 6 อตเสฺตา ปุน รฺน เทฺวา ตโยเรกางฺคตฺวํ ชาตํ, อีศฺวเรณ ยจฺจ สมยุชฺยต, มนุโช น ตทฺ ภินฺทฺยาตฺฯ \p \v 7 ตทานีํ เต ตํ ปฺรตฺยวทนฺ, ตถาเตฺว ตฺยาชฺยปตฺรํ ทตฺตฺวา สฺวำ สฺวำ ชายำ ตฺยกฺตุํ วฺยวสฺถำ มูสา: กถํ ลิเลข? \p \v 8 ตต: ส กถิตวานฺ, ยุษฺมากํ มนสำ กาฐินฺยาทฺ ยุษฺมานฺ สฺวำ สฺวำ ชายำ ตฺยกฺตุมฺ อนฺวมนฺยต กินฺตุ ปฺรถมาทฺ เอโษ วิธิรฺนาสีตฺฯ \p \v 9 อโต ยุษฺมานหํ วทามิ, วฺยภิจารํ วินา โย นิชชายำ ตฺยเชตฺ อนฺยาญฺจ วิวเหตฺ, ส ปรทารานฺ คจฺฉติ; ยศฺจ ตฺยกฺตำ นารีํ วิวหติ โสปิ ปรทาเรษุ รมเตฯ \p \v 10 ตทา ตสฺย ศิษฺยาสฺตํ พภาษิเร, ยทิ สฺวชายยา สากํ ปุํส เอตาทฺฤกฺ สมฺพนฺโธ ชายเต, ตรฺหิ วิวหนเมว น ภทฺรํฯ \p \v 11 ตต: ส อุกฺตวานฺ, เยภฺยสฺตตฺสามรฺถฺยํ อาทายิ, ตานฺ วินานฺย: โกปิ มนุช เอตนฺมตํ คฺรหีตุํ น ศกฺโนติฯ \p \v 12 กติปยา ชนนกฺลีพ: กติปยา นรกฺฤตกฺลีพ: สฺวรฺคราชฺยาย กติปยา: สฺวกฺฤตกฺลีพาศฺจ สนฺติ, เย คฺรหีตุํ ศกฺนุวนฺติ เต คฺฤหฺลนฺตุฯ \p \v 13 อปรมฺ ยถา ส ศิศูนำ คาเตฺรษุ หสฺตํ ทตฺวา ปฺรารฺถยเต, ตทรฺถํ ตตฺสมีํปํ ศิศว อานียนฺต, ตต อานยิตฺฤนฺ ศิษฺยาสฺติรสฺกฺฤตวนฺต:ฯ \p \v 14 กินฺตุ ยีศุรุวาจ, ศิศโว มทนฺติกมฺ อาคจฺฉนฺตุ, ตานฺ มา วารยต, เอตาทฺฤศำ ศิศูนาเมว สฺวรฺคราชฺยํฯ \p \v 15 ตต: ส เตษำ คาเตฺรษุ หสฺตํ ทตฺวา ตสฺมาตฺ สฺถานาตฺ ปฺรตเสฺถฯ \p \v 16 อปรมฺ เอก อาคตฺย ตํ ปปฺรจฺฉ, เห ปรมคุโร, อนนฺตายุ: ปฺราปฺตุํ มยา กึ กึ สตฺกรฺมฺม กรฺตฺตวฺยํ? \p \v 17 ตต: ส อุวาจ, มำ ปรมํ กุโต วทสิ? วิเนศฺจรํ น โกปิ ปรม:, กินฺตุ ยทฺยนนฺตายุ: ปฺราปฺตุํ วาญฺฉสิ, ตรฺหฺยาชฺญา: ปาลยฯ \p \v 18 ตทา ส ปฺฤษฺฏวานฺ, กา: กา อาชฺญา:? ตโต ยีศุ: กถิตวานฺ, นรํ มา หนฺยา:, ปรทารานฺ มา คจฺเฉ:, มา โจรเย:, มฺฤษาสากฺษฺยํ มา ททฺยา:, \p \v 19 นิชปิตเรา สํมนฺยสฺว, สฺวสมีปวาสินิ สฺววตฺ เปฺรม กุรุฯ \p \v 20 ส ยุวา กถิตวานฺ, อา พาลฺยาทฺ เอตา: ปาลยามิ, อิทานีํ กึ นฺยูนมาเสฺต? \p \v 21 ตโต ยีศุรวทตฺ, ยทิ สิทฺโธ ภวิตุํ วาญฺฉสิ, ตรฺหิ คตฺวา นิชสรฺวฺวสฺวํ วิกฺรีย ทริเทฺรโภฺย วิตร, ตต: สฺวรฺเค วิตฺตํ ลปฺสฺยเส; อาคจฺฉ, มตฺปศฺจาทฺวรฺตฺตี จ ภวฯ \p \v 22 เอตำ วาจํ ศฺรุตฺวา ส ยุวา สฺวียพหุสมฺปตฺเต รฺวิษณ: สนฺ จลิตวานฺฯ \p \v 23 ตทา ยีศุ: สฺวศิษฺยานฺ อวทตฺ, ธนินำ สฺวรฺคราชฺยปฺรเวโศ มหาทุษฺกร อิติ ยุษฺมานหํ ตถฺยํ วทามิฯ \p \v 24 ปุนรปิ ยุษฺมานหํ วทามิ, ธนินำ สฺวรฺคราชฺยปฺรเวศาตฺ สูจีฉิเทฺรณ มหางฺคคมนํ สุกรํฯ \p \v 25 อิติ วากฺยํ นิศมฺย ศิษฺยา อติจมตฺกฺฤตฺย กถยามาสุ:; ตรฺหิ กสฺย ปริตฺราณํ ภวิตุํ ศกฺโนติ? \p \v 26 ตทา ส ตานฺ ทฺฤษฺทฺวา กถยามาส, ตตฺ มานุษาณามศกฺยํ ภวติ, กินฺตฺวีศฺวรสฺย สรฺวฺวํ ศกฺยมฺฯ \p \v 27 ตทา ปิตรสฺตํ คทิตวานฺ, ปศฺย, วยํ สรฺวฺวํ ปริตฺยชฺย ภวต: ปศฺจาทฺวรฺตฺติโน 'ภวาม; วยํ กึ ปฺราปฺสฺยาม:? \p \v 28 ตโต ยีศุ: กถิตวานฺ, ยุษฺมานหํ ตถฺยํ วทามิ, ยูยํ มม ปศฺจาทฺวรฺตฺติโน ชาตา อิติ การณาตฺ นวีนสฺฤษฺฏิกาเล ยทา มนุชสุต: สฺวีไยศฺจรฺยฺยสึหาสน อุปเวกฺษฺยติ, ตทา ยูยมปิ ทฺวาทศสึหาสเนษูปวิศฺย อิสฺราเยลียทฺวาทศวํศานำ วิจารํ กริษฺยถฯ \p \v 29 อนฺยจฺจ ย: กศฺจิตฺ มม นามการณาตฺ คฺฤหํ วา ภฺราตรํ วา ภคินีํ วา ปิตรํ วา มาตรํ วา ชายำ วา พาลกํ วา ภูมึ ปริตฺยชติ, ส เตษำ ศตคุณํ ลปฺสฺยเต, อนนฺตายุโม'ธิการิตฺวญฺจ ปฺราปฺสฺยติฯ \p \v 30 กินฺตุ อคฺรียา อเนเก ชนา: ปศฺจาตฺ, ปศฺจาตียาศฺจาเนเก โลกา อเคฺร ภวิษฺยนฺติฯ \c 20 \p \v 1 สฺวรฺคราชฺยมฺ เอตาทฺฤศา เกนจิทฺ คฺฤหเสฺยน สมํ, โย'ติปฺรภาเต นิชทฺรากฺษากฺเษเตฺร กฺฤษกานฺ นิโยกฺตุํ คตวานฺฯ \p \v 2 ปศฺจาตฺ ไต: สากํ ทิไนกภฺฤตึ มุทฺราจตุรฺถำศํ นิรูปฺย ตานฺ ทฺรากฺษากฺเษตฺรํ เปฺรรยามาสฯ \p \v 3 อนนฺตรํ ปฺรหไรกเวลายำ คตฺวา หฏฺเฏ กติปยานฺ นิษฺกรฺมฺมกานฺ วิโลกฺย ตานวทตฺ, \p \v 4 ยูยมปิ มม ทฺรากฺษากฺเษตฺรํ ยาต, ยุษฺมภฺยมหํ โยคฺยภฺฤตึ ทาสฺยามิ, ตตเสฺต ววฺรชุ:ฯ \p \v 5 ปุนศฺจ ส ทฺวิตียตฺฤตียโย: ปฺรหรโย รฺพหิ รฺคตฺวา ตไถว กฺฤตวานฺฯ \p \v 6 ตโต ทณฺฑทฺวยาวศิษฺฏายำ เวลายำ พหิ รฺคตฺวาปรานฺ กติปยชนานฺ นิษฺกรฺมฺมกานฺ วิโลกฺย ปฺฤษฺฏวานฺ, ยูยํ กิมรฺถมฺ อตฺร สรฺวฺวํ ทินํ นิษฺกรฺมฺมาณสฺติษฺฐถ? \p \v 7 เต ปฺรตฺยวทนฺ, อสฺมานฺ น โกปิ กรฺมมณิ นิยุํกฺเตฯ ตทานีํ ส กถิตวานฺ, ยูยมปิ มม ทฺรากฺษากฺเษตฺรํ ยาต, เตน โยคฺยำ ภฺฤตึ ลปฺสฺยถฯ \p \v 8 ตทนนฺตรํ สนฺธฺยายำ สตฺยำ เสอว ทฺรากฺษากฺเษตฺรปติรธฺยกฺษํ คทิวานฺ, กฺฤษกานฺ อาหูย เศษชนมารภฺย ปฺรถมํ ยาวตฺ เตโภฺย ภฺฤตึ เทหิฯ \p \v 9 เตน เย ทณฺฑทฺวยาวสฺถิเต สมายาตาเสฺตษามฺ เอไกโก ชโน มุทฺราจตุรฺถำศํ ปฺราปฺโนตฺฯ \p \v 10 ตทานีํ ปฺรถมนิยุกฺตา ชนา อาคตฺยานุมิตวนฺโต วยมธิกํ ปฺรปฺสฺยาม:, กินฺตุ ไตรปิ มุทฺราจตุรฺถำโศ'ลาภิฯ \p \v 11 ตตเสฺต ตํ คฺฤหีตฺวา เตน เกฺษตฺรปตินา สากํ วาคฺยุทฺธํ กุรฺวฺวนฺต: กถยามาสุ:, \p \v 12 วยํ กฺฤตฺสฺนํ ทินํ ตาปเกฺลเศา โสฒวนฺต:, กินฺตุ ปศฺจาตายา เส ชนา ทณฺฑทฺวยมาตฺรํ ปริศฺรานฺตวนฺตเสฺต'สฺมาภิ: สมานำศา: กฺฤตา:ฯ \p \v 13 ตต: ส เตษาเมกํ ปฺรตฺยุวาจ, เห วตฺส, มยา ตฺวำ ปฺรติ โกปฺยนฺยาโย น กฺฤต: กึ ตฺวยา มตฺสมกฺษํ มุทฺราจตุรฺถำโศ นางฺคีกฺฤต:? \p \v 14 ตสฺมาตฺ ตว ยตฺ ปฺราปฺยํ ตทาทาย ยาหิ, ตุภฺยํ ยติ, ปศฺจาตียนิยุกฺตโลกายาปิ ตติ ทาตุมิจฺฉามิฯ \p \v 15 เสฺวจฺฉยา นิชทฺรวฺยวฺยวหรณํ กึ มยา น กรฺตฺตวฺยํ? มม ทาตฺฤตฺวาตฺ ตฺวยา กิมฺ อีรฺษฺยาทฺฤษฺฏิ: กฺริยเต? \p \v 16 อิตฺถมฺ อคฺรียโลกา: ปศฺจตียา ภวิษฺยนฺติ, ปศฺจาตียชนาศฺจคฺรียา ภวิษฺยนฺติ, อหูตา พหว: กินฺตฺวลฺเป มโนภิลษิตา:ฯ \p \v 17 ตทนนฺตรํ ยีศุ รฺยิรูศาลมฺนครํ คจฺฉนฺ มารฺคมเธฺย ศิษฺยานฺ เอกานฺเต วภาเษ, \p \v 18 ปศฺย วยํ ยิรูศาลมฺนครํ ยาม:, ตตฺร ปฺรธานยาชกาธฺยาปกานำ กเรษุ มนุษฺยปุตฺร: สมรฺปิษฺยเต; \p \v 19 เต จ ตํ หนฺตุมาชฺญาปฺย ติรสฺกฺฤตฺย เวเตฺรณ ปฺรหรฺตฺตุํ กฺรุเศ ธาตยิตุญฺจานฺยเทศียานำ กเรษุ สมรฺปยิษฺยนฺติ, กินฺตุ ส ตฺฤตียทิวเส ศฺมศานาทฺ อุตฺถาปิษฺยเตฯ \p \v 20 ตทานีํ สิวทียสฺย นารี สฺวปุตฺราวาทาย ยีโศ: สมีปมฺ เอตฺย ปฺรณมฺย กญฺจนานุคฺรหํ ตํ ยยาเจฯ \p \v 21 ตทา ยีศุสฺตำ โปฺรกฺตวานฺ, ตฺวํ กึ ยาจเส? ตต: สา พภาเษ, ภวโต ราชเตฺว มมานโย: สุตโยเรกํ ภวทฺทกฺษิณปารฺเศฺว ทฺวิตียํ วามปารฺศฺว อุปเวษฺฏุมฺ อาชฺญาปยตุฯ \p \v 22 ยีศุ: ปฺรตฺยุวาจ, ยุวาภฺยำ ยทฺ ยาจฺยเต, ตนฺน พุธฺยเต, อหํ เยน กํเสน ปาสฺยามิ ยุวาภฺยำ กึ เตน ปาตุํ ศกฺยเต? อหญฺจ เยน มชฺเชเนน มชฺชิเษฺย, ยุวาภฺยำ กึ เตน มชฺชยิตุํ ศกฺยเต? เต ชคทุ: ศกฺยเตฯ \p \v 23 ตทา ส อุกฺตวานฺ, ยุวำ มม กํเสนาวศฺยํ ปาสฺยถ:, มม มชฺชเนน จ ยุวามปิ มชฺชิเษฺยเถ, กินฺตุ เยษำ กฺฤเต มตฺตาเตน นิรูปิตมฺ อิทํ ตานฺ วิหายานฺยํ กมปิ มทฺทกฺษิณปารฺเศฺว วามปารฺเศฺว จ สมุปเวศยิตุํ มมาธิกาโร นาสฺติฯ \p \v 24 เอตำ กถำ ศฺรุตฺวาเนฺย ทศศิษฺยาเสฺตา ภฺราตเรา ปฺรติ จุกุปุ:ฯ \p \v 25 กินฺตุ ยีศุ: สฺวสมีปํ ตานาหูย ชคาท, อนฺยเทศียโลกานำ นรปตยสฺตานฺ อธิกุรฺวฺวนฺติ, เย ตุ มหานฺตเสฺต ตานฺ ศาสติ, อิติ ยูยํ ชานีถฯ \p \v 26 กินฺตุ ยุษฺมากํ มเธฺย น ตถา ภเวตฺ, ยุษฺมากํ ย: กศฺจิตฺ มหานฺ พุภูษติ, ส ยุษฺมานฺ เสเวต; \p \v 27 ยศฺจ ยุษฺมากํ มเธฺย มุโขฺย พุภูษติ, ส ยุษฺมากํ ทาโส ภเวตฺฯ \p \v 28 อิตฺถํ มนุชปุตฺร: เสโวฺย ภวิตุํ นหิ, กินฺตุ เสวิตุํ พหูนำ ปริตฺราณมูลฺยารฺถํ สฺวปฺราณานฺ ทาตุญฺจาคต:ฯ \p \v 29 อนนฺตรํ ยิรีโหนคราตฺ เตษำ พหิรฺคมนสมเย ตสฺย ปศฺจาทฺ พหโว โลกา ววฺรชุ:ฯ \p \v 30 อปรํ วรฺตฺมปารฺศฺว อุปวิศนฺเตา ทฺวาวนฺเธา เตน มารฺเคณ ยีโศ รฺคมนํ นิศมฺย โปฺรจฺไจ: กถยามาสตุ:, เห ปฺรโภ ทายูท: สนฺตาน, อาวโย รฺทยำ วิเธหิฯ \p \v 31 ตโต โลกา: สรฺเวฺว ตุษฺณีมฺภวตมิตฺยุกฺตฺวา เตา ตรฺชยามาสุ:; ตถาปิ เตา ปุนรุจฺไจ: กถยามาสตุ: เห ปฺรโภ ทายูท: สนฺตาน, อาวำ ทยสฺวฯ \p \v 32 ตทานีํ ยีศุ: สฺถคิต: สนฺ ตาวาหูย ภาษิตวานฺ, ยุวโย: กฺฤเต มยา กึ กรฺตฺตรฺวฺยํ? ยุวำ กึ กามเยเถ? \p \v 33 ตทา ตาวุกฺตวนฺเตา, ปฺรโภ เนตฺราณิ เนา ปฺรสนฺนานิ ภเวยุ:ฯ \p \v 34 ตทานีํ ยีศุเสฺตา ปฺรติ ปฺรมนฺน: สนฺ ตโย เรฺนตฺราณิ ปสฺปรฺศ, เตไนว เตา สุวีกฺษาญฺจกฺราเต ตตฺปศฺจาตฺ ชคฺมุตุศฺจฯ \c 21 \p \v 1 อนนฺตรํ เตษุ ยิรูศาลมฺนครสฺย สมีปเวรฺตฺติโน ไชตุนนามกธราธรสฺย สมีปสฺถฺตึ ไพตฺผคิคฺรามมฺ อาคเตษุ, ยีศุ: ศิษฺยทฺวยํ เปฺรษยนฺ ชคาท, \p \v 2 ยุวำ สมฺมุขสฺถคฺรามํ คตฺวา พทฺธำ ยำ สวตฺสำ ครฺทฺทภีํ หฐาตฺ ปฺราปฺสฺยถ:, ตำ โมจยิตฺวา มทนฺติกมฺ อานยตํฯ \p \v 3 ตตฺร ยทิ กศฺจิตฺ กิญฺจิทฺ วกฺษฺยติ, ตรฺหิ วทิษฺยถ:, เอตสฺยำ ปฺรโภ: ปฺรโยชนมาเสฺต, เตน ส ตตฺกฺษณาตฺ ปฺรเหษฺยติฯ \p \v 4 สีโยน: กนฺยกำ ยูยํ ภาษธฺวมิติ ภารตีํฯ ปศฺย เต นมฺรศีล: สนฺ นฺฤป อารุหฺย ครฺทภีํฯ อรฺถาทารุหฺย ตทฺวตฺสมายาสฺยติ ตฺวทนฺติกํฯ \p \v 5 ภวิษฺยทฺวาทิโนกฺตํ วจนมิทํ ตทา สผลมภูตฺฯ \p \v 6 อนนฺตรํ เตา ศฺษฺยิौ ยีโศ รฺยถานิเทศํ ตํ คฺรามํ คตฺวา \p \v 7 ครฺทภีํ ตทฺวตฺสญฺจ สมานีตวนฺเตา, ปศฺจาตฺ ตทุปริ สฺวียวสนานี ปาตยิตฺวา ตมาโรหยามาสตุ:ฯ \p \v 8 ตโต พหโว โลกา นิชวสนานิ ปถิ ปฺรสารยิตุมาเรภิเร, กติปยา ชนาศฺจ ปาทปปรฺณาทิกํ ฉิตฺวา ปถิ วิสฺตารยามาสุ:ฯ \p \v 9 อคฺรคามิน: ปศฺจาทฺคามินศฺจ มนุชา อุจฺไจรฺชย ชย ทายูท: สนฺตาเนติ ชคทุ: ปรเมศฺวรสฺย นามฺนา ย อายาติ ส ธนฺย:, สรฺโวฺวปริสฺถสฺวรฺเคปิ ชยติฯ \p \v 10 อิตฺถํ ตสฺมินฺ ยิรูศาลมํ ปฺรวิษฺเฏ โก'ยมิติ กถนาตฺ กฺฤตฺสฺนํ นครํ จญฺจลมภวตฺฯ \p \v 11 ตตฺร โลโก: กถยามาสุ:, เอษ คาลีลฺปฺรเทศีย-นาสรตีย-ภวิษฺยทฺวาที ยีศุ:ฯ \p \v 12 อนนฺตรํ ยีศุรีศฺวรสฺย มนฺทิรํ ปฺรวิศฺย ตนฺมธฺยาตฺ กฺรยวิกฺรยิโณ วหิศฺจการ; วณิชำ มุทฺราสนานี กโปตวิกฺรยิณาญฺจสนานี จ นฺยุวฺชยามาสฯ \p \v 13 อปรํ ตานุวาจ, เอษา ลิปิราเสฺต, "มม คฺฤหํ ปฺรารฺถนาคฺฤหมิติ วิขฺยาสฺยติ", กินฺตุ ยูยํ ตทฺ ทสฺยูนำ คหฺวรํ กฺฤตวนฺต:ฯ \p \v 14 ตทนนฺตรมฺ อนฺธขญฺจโลกาสฺตสฺย สมีปมาคตา:, ส ตานฺ นิรามยานฺ กฺฤตวานฺฯ \p \v 15 ยทา ปฺรธานยาชกา อธฺยาปกาศฺจ เตน กฺฤตาเนฺยตานิ จิตฺรกรฺมฺมาณิ ททฺฤศุ:, ชย ชย ทายูท: สนฺตาน, มนฺทิเร พาลกานามฺ เอตาทฺฤศมฺ อุจฺจธฺวนึ ศุศฺรุวุศฺจ, ตทา มหากฺรุทฺธา พภูว:, \p \v 16 ตํ ปปฺรจฺฉุศฺจ, อิเม ยทฺ วทนฺติ, ตตฺ กึ ตฺวํ ศฺฤโณษิ? ตโต ยีศุสฺตานฺ อโวจตฺ, สตฺยมฺ; สฺตนฺยปายิศิศูนาญฺจ พาลกานาญฺจ วกฺตฺรต:ฯ สฺวกียํ มหิมานํ ตฺวํ สํปฺรกาศยสิ สฺวยํฯ เอตทฺวากฺยํ ยูยํ กึ นาปฐต? \p \v 17 ตตสฺตานฺ วิหาย ส นคราทฺ ไพถนิยาคฺรามํ คตฺวา ตตฺร รชนีํ ยาปยามาสฯ \p \v 18 อนนฺตรํ ปฺรภาเต สติ ยีศุ: ปุนรปิ นครมาคจฺฉนฺ กฺษุธารฺตฺโต พภูวฯ \p \v 19 ตโต มารฺคปารฺศฺว อุฑุมฺพรวฺฤกฺษเมกํ วิโลกฺย ตตฺสมีปํ คตฺวา ปตฺราณิ วินา กิมปิ น ปฺราปฺย ตํ ปาทปํ โปฺรวาจ, อทฺยารภฺย กทาปิ ตฺวยิ ผลํ น ภวตุ; เตน ตตฺกฺษณาตฺ ส อุฑุมฺพรมาหีรุห: ศุษฺกตำ คต:ฯ \p \v 20 ตทฺ ทฺฤษฺฏฺวา ศิษฺยา อาศฺจรฺยฺยํ วิชฺญาย กถยามาสุ:, อา:, อุฑุมฺวรปาทโป'ติตูรฺณํ ศุษฺโก'ภวตฺฯ \p \v 21 ตโต ยีศุสฺตานุวาจ, ยุษฺมานหํ สตฺยํ วทามิ, ยทิ ยูยมสนฺทิคฺธา: ปฺรตีถ, ตรฺหิ ยูยมปิ เกวโลฑุมฺวรปาทปํ ปฺรตีตฺถํ กรฺตฺตุํ ศกฺษฺยถ, ตนฺน, ตฺวํ จลิตฺวา สาคเร ปเตติ วากฺยํ ยุษฺมาภิรสฺมิน ไศเล โปฺรกฺเตปิ ตไทว ตทฺ ฆฏิษฺยเตฯ \p \v 22 ตถา วิศฺวสฺย ปฺรารฺถฺย ยุษฺมาภิ รฺยทฺ ยาจิษฺยเต, ตเทว ปฺราปฺสฺยเตฯ \p \v 23 อนนฺตรํ มนฺทิรํ ปฺรวิโศฺยปเทศนสมเย ตตฺสมีปํ ปฺรธานยาชกา: ปฺราจีนโลกาศฺจาคตฺย ปปฺรจฺฉุ:, ตฺวยา เกน สามรฺถฺยไนตานิ กรฺมฺมาณิ กฺริยนฺเต? เกน วา ตุภฺยเมตานิ สามรฺถฺยานิ ทตฺตานิ? \p \v 24 ตโต ยีศุ: ปฺรตฺยวทตฺ, อหมปิ ยุษฺมานฺ วาจเมกำ ปฺฤจฺฉามิ, ยทิ ยูยํ ตทุตฺตรํ ทาตุํ ศกฺษฺยถ, ตทา เกน สามรฺเถฺยน กรฺมฺมาเณฺยตานิ กโรมิ, ตทหํ ยุษฺมานฺ วกฺษฺยามิฯ \p \v 25 โยหโน มชฺชนํ กสฺยาชฺญยาภวตฺ? กิมีศฺวรสฺย มนุษฺยสฺย วา? ตตเสฺต ปรสฺปรํ วิวิจฺย กถยามาสุ:, ยทีศฺวรเสฺยติ วทามสฺตรฺหิ ยูยํ ตํ กุโต น ปฺรไตฺยต? วาจเมตำ วกฺษฺยติฯ \p \v 26 มนุษฺยเสฺยติ วกฺตุมปิ โลเกโภฺย พิภีม:, ยต: สรฺไวฺวรปิ โยหนฺ ภวิษฺยทฺวาทีติ ชฺญายเตฯ \p \v 27 ตสฺมาตฺ เต ยีศุํ ปฺรตฺยวทนฺ, ตทฺ วยํ น วิทฺม:ฯ ตทา ส ตานุกฺตวานฺ, ตรฺหิ เกน สามรเถฺยน กรฺมฺมาเณฺยตานฺยหํ กโรมิ, ตทปฺยหํ ยุษฺมานฺ น วกฺษฺยามิฯ \p \v 28 กสฺยจิชฺชนสฺย เทฺวา สุตาวาสฺตำ ส เอกสฺย สุตสฺย สมีปํ คตฺวา ชคาท, เห สุต, ตฺวมทฺย มม ทฺรากฺษากฺเษเตฺร กรฺมฺม กรฺตุํ วฺรชฯ \p \v 29 ตต: ส อุกฺตวานฺ, น ยาสฺยามิ, กินฺตุ เศเษ'นุตปฺย ชคามฯ \p \v 30 อนนฺตรํ โสนฺยสุตสฺย สมีปํ คตฺวา ตไถว กถฺติวานฺ; ตต: ส ปฺรตฺยุวาจ, มเหจฺฉ ยามิ, กินฺตุ น คต:ฯ \p \v 31 เอตโย: ปุตฺรโย รฺมเธฺย ปิตุรภิมตํ เกน ปาลิตํ? ยุษฺมาภิ: กึ พุธฺยเต? ตตเสฺต ปฺรตฺยูจุ:, ปฺรถเมน ปุुเตฺรณฯ ตทานีํ ยีศุสฺตานุวาจ, อหํ ยุษฺมานฺ ตถฺยํ วทามิ, จณฺฑาลา คณิกาศฺจ ยุษฺมากมคฺรต อีศฺวรสฺย ราชฺยํ ปฺรวิศนฺติฯ \p \v 32 ยโต ยุษฺมากํ สมีปํ โยหนิ ธรฺมฺมปเถนาคเต ยูยํ ตํ น ปฺรตีถ, กินฺตุ จณฺฑาลา คณิกาศฺจ ตํ ปฺรตฺยายนฺ, ตทฺ วิโลกฺยาปิ ยูยํ ปฺรเตฺยตุํ นาขิทฺยธฺวํฯ \p \v 33 อปรเมกํ ทฺฤษฺฏานฺตํ ศฺฤณุต, กศฺจิทฺ คฺฤหสฺถ: เกฺษเตฺร ทฺรากฺษาลตา โรปยิตฺวา ตจฺจตุรฺทิกฺษุ วารณีํ วิธาย ตนฺมเธฺย ทฺรากฺษายนฺตฺรํ สฺถาปิตวานฺ, มาญฺจญฺจ นิรฺมฺมิตวานฺ, ตต: กฺฤษเกษุ ตตฺ เกฺษตฺรํ สมรฺปฺย สฺวยํ ทูรเทศํ ชคามฯ \p \v 34 ตทนนฺตรํ ผลสมย อุปสฺถิเต ส ผลานิ ปฺราปฺตุํ กฺฤษีวลานำ สมีปํ นิชทาสานฺ เปฺรษยามาสฯ \p \v 35 กินฺตุ กฺฤษีวลาสฺตสฺย ตานฺ ทาเสยานฺ ธฺฤตฺวา กญฺจน ปฺรหฺฤตวนฺต:, กญฺจน ปาษาไณราหตวนฺต:, กญฺจน จ หตวนฺต:ฯ \p \v 36 ปุนรปิ ส ปฺรภุ: ปฺรถมโต'ธิกทาเสยานฺ เปฺรษยามาส, กินฺตุ เต ตานฺ ปฺรตฺยปิ ตไถว จกฺรุ:ฯ \p \v 37 อนนฺตรํ มม สุเต คเต ตํ สมาทริษฺยนฺเต, อิตฺยุกฺตฺวา เศเษ ส นิชสุตํ เตษำ สนฺนิธึ เปฺรษยามาสฯ \p \v 38 กินฺตุ เต กฺฤษีวลา: สุตํ วีกฺษฺย ปรสฺปรมฺ อิติ มนฺตฺรยิตุมฺ อาเรภิเร, อยมุตฺตราธิการี วยเมนํ นิหตฺยาสฺยาธิการํ สฺววศีกริษฺยาม:ฯ \p \v 39 ปศฺจาตฺ เต ตํ ธฺฤตฺวา ทฺรากฺษากฺเษตฺราทฺ พหิ: ปาตยิตฺวาพธิษุ:ฯ \p \v 40 ยทา ส ทฺรากฺษากฺเษตฺรปติราคมิษฺยติ, ตทา ตานฺ กฺฤษีวลานฺ กึ กริษฺยติ? \p \v 41 ตตเสฺต ปฺรตฺยวทนฺ, ตานฺ กลุษิโณ ทารุณยาตนาภิราหนิษฺยติ, เย จ สมยานุกฺรมาตฺ ผลานิ ทาสฺยนฺติ, ตาทฺฤเศษุ กฺฤษีวเลษุ เกฺษตฺรํ สมรฺปยิษฺยติฯ \p \v 42 ตทา ยีศุนา เต คทิตา:, คฺรหณํ น กฺฤตํ ยสฺย ปาษาณสฺย นิจายไก:ฯ ปฺรธานปฺรสฺตร: โกเณ เสอว สํภวิษฺยติฯ เอตตฺ ปเรศิตุ: กรฺมฺมาสฺมทฺฤษฺฏาวทฺภุตํ ภเวตฺฯ ธรฺมฺมคฺรนฺเถ ลิขิตเมตทฺวจนํ ยุษฺมาภิ: กึ นาปาฐิ? \p \v 43 ตสฺมาทหํ ยุษฺมานฺ วทามิ, ยุษฺมตฺต อีศฺวรียราชฺยมปนีย ผโลตฺปาทยิตฺรนฺยชาตเย ทายิษฺยเตฯ \p \v 44 โย ชน เอตตฺปาษาโณปริ ปติษฺยติ, ตํ ส ภํกฺษฺยเต, กินฺตฺวยํ ปาษาโณ ยโสฺยปริ ปติษฺยติ, ตํ ส ธูลิวตฺ จูรฺณีกริษฺยติฯ \p \v 45 ตทานีํ ปฺราธนยาชกา: ผิรูศินศฺจ ตเสฺยมำ ทฺฤษฺฏานฺตกถำ ศฺรุตฺวา โส'สฺมานุทฺทิศฺย กถิตวานฺ, อิติ วิชฺญาย ตํ ธรฺตฺตุํ เจษฺฏิตวนฺต:; \p \v 46 กินฺตุ โลเกโภฺย พิภฺยุ:, ยโต โลไก: ส ภวิษฺยทฺวาทีตฺยชฺญายิฯ \c 22 \p \v 1 อนนฺตรํ ยีศุ: ปุนรปิ ทฺฤษฺฏานฺเตน ตานฺ อวาทีตฺ, \p \v 2 สฺวรฺคียราชฺยมฺ เอตาทฺฤศสฺย นฺฤปเต: สมํ, โย นิช ปุตฺรํ วิวาหยนฺ สรฺวฺวานฺ นิมนฺตฺริตานฺ อาเนตุํ ทาเสยานฺ ปฺรหิตวานฺ, \p \v 3 กินฺตุ เต สมาคนฺตุํ เนษฺฏวนฺต:ฯ \p \v 4 ตโต ราชา ปุนรปิ ทาสานนฺยานฺ อิตฺยุกฺตฺวา เปฺรษยามาส, นิมนฺตฺริตานฺ วทต, ปศฺยต, มม เภชฺยมาสาทิตมาเสฺต, นิชวฺฏษาทิปุษฺฏชนฺตูนฺ มารยิตฺวา สรฺวฺวํ ขาทฺยทฺรวฺยมาสาทิตวานฺ, ยูยํ วิวาหมาคจฺฉตฯ \p \v 5 ตถปิ เต ตุจฺฉีกฺฤตฺย เกจิตฺ นิชกฺเษตฺรํ เกจิทฺ วาณิชฺยํ ปฺรติ สฺวสฺวมารฺเคณ จลิตวนฺต:ฯ \p \v 6 อเนฺย โลกาสฺตสฺย ทาเสยานฺ ธฺฤตฺวา เทาราตฺมฺยํ วฺยวหฺฤตฺย ตานวธิษุ:ฯ \p \v 7 อนนฺตรํ ส นฺฤปติสฺตำ วารฺตฺตำ ศฺรุตฺวา กฺรุธฺยนฺ ไสนฺยานิ ปฺรหิตฺย ตานฺ ฆาตกานฺ หตฺวา เตษำ นครํ ทาหยามาสฯ \p \v 8 ตต: ส นิชทาเสยานฺ พภาเษ, วิวาหียํ โภชฺยมาสาทิตมาเสฺต, กินฺตุ นิมนฺตฺริตา ชนา อโยคฺยา:ฯ \p \v 9 ตสฺมาทฺ ยูยํ ราชมารฺคํ คตฺวา ยาวโต มนุชานฺ ปศฺยต, ตาวเตอว วิวาหียโภชฺยาย นิมนฺตฺรยตฯ \p \v 10 ตทา เต ทาเสยา ราชมารฺคํ คตฺวา ภทฺรานฺ อภทฺรานฺ วา ยาวโต ชนานฺ ททฺฤศุ:, ตาวเตอว สํคฺฤหฺยานยนฺ; ตโต'ภฺยาคตมนุไช รฺวิวาหคฺฤหมฺ อปูรฺยฺยตฯ \p \v 11 ตทานีํ ส ราชา สรฺวฺวานภฺยาคตานฺ ทฺรษฺฏุมฺ อภฺยนฺตรมาคตวานฺ; ตทา ตตฺร วิวาหียวสนหีนเมกํ ชนํ วีกฺษฺย ตํ ชคาทฺ, \p \v 12 เห มิตฺร,ตฺวํ วิวาหียวสนํ วินา กถมตฺร ปฺรวิษฺฏวานฺ? เตน ส นิรุตฺตโร พภูวฯ \p \v 13 ตทา ราชา นิชานุจรานฺ อวทตฺ, เอตสฺย กรจรณานฺ พทฺธา ยตฺร โรทนํ ทนฺไตรฺทนฺตฆรฺษณญฺจ ภวติ, ตตฺร วหิรฺภูตตมิเสฺร ตํ นิกฺษิปตฯ \p \v 14 อิตฺถํ พหว อาหูตา อลฺเป มโนภิมตา:ฯ \p \v 15 อนนฺตรํ ผิรูศิน: ปฺรคตฺย ยถา สํลาเปน ตมฺ อุนฺมาเถ ปาตเยยุสฺตถา มนฺตฺรยิตฺวา \p \v 16 เหโรทียมนุไช: สากํ นิชศิษฺยคเณน ตํ ปฺรติ กถยามาสุ:, เห คุโร, ภวานฺ สตฺย: สตฺยมีศฺวรียมารฺคมุปทิศติ, กมปิ มานุษํ นานุรุธฺยเต, กมปิ นาเปกฺษเต จ, ตทฺ วยํ ชานีม:ฯ \p \v 17 อต: ไกสรภูปาย กโร'สฺมากํ ทาตโวฺย น วา? อตฺร ภวตา กึ พุธฺยเต? ตทฺ อสฺมานฺ วทตุฯ \p \v 18 ตโต ยีศุเสฺตษำ ขลตำ วิชฺญาย กถิตวานฺ, เร กปฏิน: ยุยํ กุโต มำ ปริกฺษเธฺว? \p \v 19 ตตฺกรทานสฺย มุทฺรำ มำ ทรฺศยตฯ ตทานีํ ไตสฺตสฺย สมีปํ มุทฺราจตุรฺถภาค อานีเต \p \v 20 ส ตานฺ ปปฺรจฺฉ, อตฺร กเสฺยยํ มูรฺตฺติ รฺนาม จาเสฺต? เต ชคทุ:, ไกสรภูปสฺยฯ \p \v 21 ตต: ส อุกฺตวาน, ไกสรสฺย ยตฺ ตตฺ ไกสราย ทตฺต, อีศฺวรสฺย ยตฺ ตทฺ อีศฺวราย ทตฺตฯ \p \v 22 อิติ วากฺยํ นิศมฺย เต วิสฺมยํ วิชฺญาย ตํ วิหาย จลิตวนฺต:ฯ \p \v 23 ตสฺมินฺนหนิ สิทูกิโน'รฺถาตฺ ศฺมศานาตฺ โนตฺถาสฺยนฺตีติ วากฺยํ เย วทนฺติ, เต ยีเศाรนฺติกมฺ อาคตฺย ปปฺรจฺฉุ:, \p \v 24 เห คุโร, กศฺจินฺมนุชศฺเจตฺ นิ:สนฺตาน: สนฺ ปฺราณานฺ ตฺยชติ, ตรฺหิ ตสฺย ภฺราตา ตสฺย ชายำ วฺยุหฺย ภฺราตุ: สนฺตานมฺ อุตฺปาทยิษฺยตีติ มูสา อาทิษฺฏวานฺฯ \p \v 25 กินฺตฺวสฺมากมตฺร เก'ปิ ชนา: สปฺตสโหทรา อาสนฺ, เตษำ เชฺยษฺฐ เอกำ กนฺยำ วฺยวหาตฺ, อปรํ ปฺราณตฺยาคกาเล สฺวยํ นิ:สนฺตาน: สนฺ ตำ สฺตฺริยํ สฺวภฺราตริ สมรฺปิตวานฺ, \p \v 26 ตโต ทฺวิตียาทิสปฺตมานฺตาศฺจ ตไถว จกฺรุ:ฯ \p \v 27 เศเษ สาปี นารี มมารฯ \p \v 28 มฺฤตานามฺ อุตฺถานสมเย เตษำ สปฺตานำ มเธฺย สา นารี กสฺย ภารฺยฺยา ภวิษฺยติ? ยสฺมาตฺ สรฺวฺเวอว ตำ วฺยวหนฺฯ \p \v 29 ตโต ยีศุ: ปฺรตฺยวาทีตฺ, ยูยํ ธรฺมฺมปุสฺตกมฺ อีศฺวรียำ ศกฺติญฺจ น วิชฺญาย ภฺรานฺติมนฺต:ฯ \p \v 30 อุตฺถานปฺราปฺตา โลกา น วิวหนฺติ, น จ วาจา ทียนฺเต, กินฺตฺวีศฺวรสฺย สฺวรฺคสฺถทูตานำ สทฺฤศา ภวนฺติฯ \p \v 31 อปรํ มฺฤตานามุตฺถานมธิ ยุษฺมานฺ ปฺรตียมีศฺวโรกฺติ:, \p \v 32 "อหมิพฺราหีม อีศฺวร อิสฺหาก อีศฺวโร ยากูพ อีศฺวร" อิติ กึ ยุษฺมาภิ รฺนาปาฐิ? กินฺตฺวีศฺวโร ชีวตามฺ อีศฺวร:, ส มฺฤตานามีศฺวโร นหิฯ \p \v 33 อิติ ศฺรุตฺวา สรฺเวฺว โลกาสฺตโสฺยปเทศาทฺ วิสฺมยํ คตา:ฯ \p \v 34 อนนฺตรํ สิทูกินามฺ นิรุตฺตรตฺววารฺตำ นิศมฺย ผิรูศิน เอกตฺร มิลิตวนฺต:, \p \v 35 เตษาเมโก วฺยวสฺถาปโก ยีศุํ ปรีกฺษิตุํ ปปจฺฉ, \p \v 36 เห คุโร วฺยวสฺถาศาสฺตฺรมเธฺย กาชฺญา เศฺรษฺฐา? \p \v 37 ตโต ยีศุรุวาจ, ตฺวํ สรฺวฺวานฺต:กรไณ: สรฺวฺวปฺราไณ: สรฺวฺวจิตฺไตศฺจ สากํ ปฺรเภา ปรเมศฺวเร ปฺรียสฺว, \p \v 38 เอษา ปฺรถมมหาชฺญาฯ ตสฺยา: สทฺฤศี ทฺวิตียาชฺไญษา, \p \v 39 ตว สมีปวาสินิ สฺวาตฺมนีว เปฺรม กุรุฯ \p \v 40 อนโย รฺทฺวโยราชฺญโย: กฺฤตฺสฺนวฺยวสฺถายา ภวิษฺยทฺวกฺตฺฤคฺรนฺถสฺย จ ภารสฺติษฺฐติฯ \p \v 41 อนนฺตรํ ผิรูศินามฺ เอกตฺร สฺถิติกาเล ยีศุสฺตานฺ ปปฺรจฺฉ, \p \v 42 ขฺรีษฺฏมธิ ยุษฺมากํ กีทฺฤคฺโพโธ ชายเต? ส กสฺย สนฺตาน:? ตตเสฺต ปฺรตฺยวทนฺ, ทายูท: สนฺตาน:ฯ \p \v 43 ตทา ส อุกฺตวานฺ, ตรฺหิ ทายูทฺ กถมฺ อาตฺมาธิษฺฐาเนน ตํ ปฺรภุํ วทติ ? \p \v 44 ยถา มม ปฺรภุมิทํ วากฺยมวทตฺ ปรเมศฺวร:ฯ ตวารีนฺ ปาทปีฐํ เต ยาวนฺนหิ กโรมฺยหํฯ ตาวตฺ กาลํ มทีเย ตฺวํ ทกฺษปารฺศฺว อุปาวิศฯ อโต ยทิ ทายูทฺ ตํ ปฺรภุํ วทติ, รฺติห ส กถํ ตสฺย สนฺตาโน ภวติ? \p \v 45 ตทานีํ เตษำ โกปิ ตทฺวากฺยสฺย กิมปฺยุตฺตรํ ทาตุํ นาศกฺโนตฺ; \p \v 46 ตทฺทินมารภฺย ตํ กิมปิ วากฺยํ ปฺรษฺฏุํ กสฺยาปิ สาหโส นาภวตฺฯ \c 23 \p \v 1 อนนฺตรํ ยีศุ รฺชนนิวหํ ศิษฺยำศฺจาวทตฺ, \p \v 2 อธฺยาปกา: ผิรูศินศฺจ มูสาสเน อุปวิศนฺติ, \p \v 3 อตเสฺต ยุษฺมานฺ ยทฺยตฺ มนฺตุมฺ อาชฺญาปยนฺติ, ตตฺ มนฺยธฺวํ ปาลยธฺวญฺจ, กินฺตุ เตษำ กรฺมฺมานุรูปํ กรฺมฺม น กุรุธฺวํ; ยตเสฺตษำ วากฺยมาตฺรํ สารํ การฺเยฺย กิมปิ นาสฺติฯ \p \v 4 เต ทุรฺวฺวหานฺ คุรุตรานฺ ภารานฺ พทฺวฺวา มนุษฺยาณำ สฺกนฺเธปริ สมรฺปยนฺติ, กินฺตุ สฺวยมงฺคุไลฺยกยาปิ น จาลยนฺติฯ \p \v 5 เกวลํ โลกทรฺศนาย สรฺวฺวกรฺมฺมาณิ กุรฺวฺวนฺติ; ผลต: ปฏฺฏพนฺธานฺ ปฺรสารฺยฺย ธารยนฺติ, สฺววสฺเตฺรษุ จ ทีรฺฆคฺรนฺถีนฺ ธารยนฺติ; \p \v 6 โภชนภวน อุจฺจสฺถานํ, ภชนภวเน ปฺรธานมาสนํ, \p \v 7 หฏฺเฐ นมสฺการํ คุรุริติ สมฺโพธนญฺไจตานิ สรฺวฺวาณิ วาญฺฉนฺติฯ \p \v 8 กินฺตุ ยูยํ คุรว อิติ สมฺโพธนียา มา ภวต, ยโต ยุษฺมากมฺ เอก: ขฺรีษฺเฏอว คุรุ \p \v 9 รฺยูยํ สรฺเวฺว มิโถ ภฺราตรศฺจฯ ปุน: ปฺฤถิวฺยำ กมปิ ปิเตติ มา สมฺพุธฺยธฺวํ, ยโต ยุษฺมากเมก: สฺวรฺคสฺเถอว ปิตาฯ \p \v 10 ยูยํ นายเกติ สมฺภาษิตา มา ภวต, ยโต ยุษฺมากเมก: ขฺรีษฺเฏอว นายก:ฯ \p \v 11 อปรํ ยุษฺมากํ มเธฺย ย: ปุมานฺ เศฺรษฺฐ: ส ยุษฺมานฺ เสวิษฺยเตฯ \p \v 12 ยโต ย: สฺวมุนฺนมติ, ส นต: กริษฺยเต; กินฺตุ ย: กศฺจิตฺ สฺวมวนตํ กโรติ, ส อุนฺนต: กริษฺยเตฯ \p \v 13 หนฺต กปฏิน อุปาธฺยายา: ผิรูศินศฺจ, ยูยํ มนุชานำ สมกฺษํ สฺวรฺคทฺวารํ รุนฺธ, ยูยํ สฺวยํ เตน น ปฺรวิศถ, ปฺรวิวิกฺษูนปิ วารยถฯ วต กปฏิน อุปาธฺยายา: ผิรูศินศฺจ ยูยํ ฉลาทฺ ทีรฺฆํ ปฺรารฺถฺย วิธวานำ สรฺวฺวสฺวํ คฺรสถ, ยุษฺมากํ โฆรตรทณฺโฑ ภวิษฺยติฯ \p \v 14 หนฺต กปฏิน อุปาธฺยายา: ผิรูศินศฺจ, ยูยเมกํ สฺวธรฺมฺมาวลมฺพินํ กรฺตฺตุํ สาครํ ภูมณฺฑลญฺจ ปฺรทกฺษิณีกุรุถ, \p \v 15 กญฺจน ปฺราปฺย สฺวโต ทฺวิคุณนรกภาชนํ ตํ กุรุถฯ \p \v 16 วต อนฺธปถทรฺศกา: สรฺเวฺว, ยูยํ วทถ, มนฺทิรสฺย ศปถกรณาตฺ กิมปิ น เทยํ; กินฺตุ มนฺทิรสฺถสุวรฺณสฺย ศปถกรณาทฺ เทยํฯ \p \v 17 เห มูฒา เห อนฺธา: สุวรฺณํ ตตฺสุวรฺณปาวกมนฺทิรมฺ เอตโยรุภโย รฺมเธฺย กึ เศฺรย:? \p \v 18 อนฺยจฺจ วทถ, ยชฺญเวทฺยา: ศปถกรณาตฺ กิมปิ น เทยํ, กินฺตุ ตทุปริสฺถิตสฺย ไนเวทฺยสฺย ศปถกรณาทฺ เทยํฯ \p \v 19 เห มูฒา เห อนฺธา:, ไนเวทฺยํ ตนฺไนเวทฺยปาวกเวทิเรตโยรุภโย รฺมเธฺย กึ เศฺรย:? \p \v 20 อต: เกนจิทฺ ยชฺญเวทฺยา: ศปเถ กฺฤเต ตทุปริสฺถสฺย สรฺวฺวสฺย ศปถ: กฺริยเตฯ \p \v 21 เกนจิตฺ มนฺทิรสฺย ศปเถ กฺฤเต มนฺทิรตนฺนิวาสิโน: ศปถ: กฺริยเตฯ \p \v 22 เกนจิตฺ สฺวรฺคสฺย ศปเถ กฺฤเต อีศฺวรียสึหาสนตทุปรฺยฺยุปวิษฺฏโย: ศปถ: กฺริยเตฯ \p \v 23 หนฺต กปฏิน อุปาธฺยายา: ผิรูศินศฺจ, ยูยํ โปทินายา: สิตจฺฉตฺรายา ชีรกสฺย จ ทศมำศานฺ ทตฺถ, กินฺตุ วฺยวสฺถายา คุรุตรานฺ นฺยายทยาวิศฺวาสานฺ ปริตฺยชถ; อิเม ยุษฺมาภิราจรณียา อมี จ น ลํฆนียา:ฯ \p \v 24 เห อนฺธปถทรฺศกา ยูยํ มศกานฺ อปสารยถ, กินฺตุ มหางฺคานฺ คฺรสถฯ \p \v 25 หนฺต กปฏิน อุปาธฺยายา: ผิรูศินศฺจ, ยูยํ ปานปาตฺราณำ โภชนปาตฺราณาญฺจ พหิ: ปริษฺกุรุถ; กินฺตุ ตทภฺยนฺตรํ ทุราตฺมตยา กลุเษณ จ ปริปูรฺณมาเสฺตฯ \p \v 26 เห อนฺธา: ผิรูศิโลกา อาเทา ปานปาตฺราณำ โภชนปาตฺราณาญฺจาภฺยนฺตรํ ปริษฺกุรุต, เตน เตษำ พหิรปิ ปริษฺการิษฺยเตฯ \p \v 27 หนฺต กปฏิน อุปาธฺยายา: ผิรูศินศฺจ, ยูยํ ศุกฺลีกฺฤตศฺมศานสฺวรูปา ภวถ, ยถา ศฺมศานภวนสฺย พหิศฺจารุ, กินฺตฺวภฺยนฺตรํ มฺฤตโลกานำ กีกไศ: สรฺวฺวปฺรการมเลน จ ปริปูรฺณมฺ; \p \v 28 ตไถว ยูยมปิ โลกานำ สมกฺษํ พหิรฺธารฺมฺมิกา: กินฺตฺวนฺต:กรเณษุ เกวลกาปฏฺยาธรฺมฺมาภฺยำ ปริปูรฺณา:ฯ \p \v 29 หา หา กปฏิน อุปาธฺยายา: ผิรูศินศฺจ, ยูยํ ภวิษฺยทฺวาทินำ ศฺมศานเคหํ นิรฺมฺมาถ, สาธูนำ ศฺมศานนิเกตนํ โศภยถ \p \v 30 วทถ จ ยทิ วยํ เสฺวษำ ปูรฺวฺวปุรุษาณำ กาล อสฺถาสฺยาม, ตรฺหิ ภวิษฺยทฺวาทินำ โศณิตปาตเน เตษำ สหภาคิโน นาภวิษฺยามฯ \p \v 31 อโต ยูยํ ภวิษฺยทฺวาทิฆาตกานำ สนฺตานา อิติ สฺวยเมว เสฺวษำ สากฺษฺยํ ทตฺถฯ \p \v 32 อโต ยูยํ นิชปูรฺวฺวปุรุษาณำ ปริมาณปาตฺรํ ปริปูรยตฯ \p \v 33 เร ภุชคา: กฺฤษฺณภุชควํศา:, ยูยํ กถํ นรกทณฺฑาทฺ รกฺษิษฺยเธฺวฯ \p \v 34 ปศฺยต, ยุษฺมากมนฺติกมฺ อหํ ภวิษฺยทฺวาทิโน พุทฺธิมต อุปาธฺยายำศฺจ เปฺรษยิษฺยามิ, กินฺตุ เตษำ กติปยา ยุษฺมาภิ รฺฆานิษฺยนฺเต, กฺรุเศ จ ฆานิษฺยนฺเต, เกจิทฺ ภชนภวเน กษาภิราฆานิษฺยนฺเต, นคเร นคเร ตาฑิษฺยนฺเต จ; \p \v 35 เตน สตฺปุรุษสฺย หาพิโล รกฺตปาตมารภฺย เพริขิย: ปุตฺรํ ยํ สิขริยํ ยูยํ มนฺทิรยชฺญเวโทฺย รฺมเธฺย หตวนฺต:, ตทียโศณิตปาตํ ยาวทฺ อสฺมินฺ เทเศ ยาวตำ สาธุปุรุษาณำ โศณิตปาโต 'ภวตฺ ตตฺ สรฺเวฺวษามาคสำ ทณฺฑา ยุษฺมาสุ วรฺตฺติษฺยนฺเตฯ \p \v 36 อหํ ยุษฺมานฺต ตถฺยํ วทามิ, วิทฺยมาเน'สฺมินฺ ปุรุเษ สรฺเวฺว วรฺตฺติษฺยนฺเตฯ \p \v 37 เห ยิรูศาลมฺ เห ยิรูศาลมฺ นคริ ตฺวํ ภวิษฺยทฺวาทิโน หตวตี, ตว สมีปํ เปฺรริตำศฺจ ปาษาไณราหตวตี, ยถา กุกฺกุฏี ศาวกานฺ ปกฺษาธ: สํคฺฤหฺลาติ, ตถา ตว สนฺตานานฺ สํคฺรหีตุํ อหํ พหุวารมฺ ไอจฺฉํ; กินฺตุ ตฺวํ น สมมนฺยถา:ฯ \p \v 38 ปศฺยต ยษฺมากํ วาสสฺถานมฺ อุจฺฉินฺนํ ตฺยกฺษฺยเตฯ \p \v 39 อหํ ยุษฺมานฺ ตถฺยํ วทามิ, ย: ปรเมศฺวรสฺย นามฺนาคจฺฉติ, ส ธนฺย อิติ วาณีํ ยาวนฺน วทิษฺยถ, ตาวตฺ มำ ปุน รฺน ทฺรกฺษฺยถฯ \c 24 \p \v 1 อนนฺตรํ ยีศุ รฺยทา มนฺทิราทฺ พหิ รฺคจฺฉติ, ตทานีํ ศิษฺยาสฺตํ มนฺทิรนิรฺมฺมาณํ ทรฺศยิตุมาคตา:ฯ \p \v 2 ตโต ยีศุสฺตานุวาจ, ยูยํ กิเมตานิ น ปศฺยถ? ยุษฺมานหํ สตฺยํ วทามิ, เอตนฺนิจยนสฺย ปาษาไณกมปฺยนฺยปาษาเณाปริ น สฺถาสฺยติ สรฺวฺวาณิ ภูมิสาตฺ การิษฺยนฺเตฯ \p \v 3 อนนฺตรํ ตสฺมินฺ ไชตุนปรฺวฺวโตปริ สมุปวิษฺเฏ ศิษฺยาสฺตสฺย สมีปมาคตฺย คุปฺตํ ปปฺรจฺฉุ:, เอตา ฆฏนา: กทา ภวิษฺยนฺติ? ภวต อาคมนสฺย ยุคานฺตสฺย จ กึ ลกฺษฺม? ตทสฺมานฺ วทตุฯ \p \v 4 ตทานีํ ยีศุสฺตานโวจตฺ, อวธทฺวฺวํ, โกปิ ยุษฺมานฺ น ภฺรมเยตฺฯ \p \v 5 พหโว มม นาม คฺฤหฺลนฺต อาคมิษฺยนฺติ, ขฺรีษฺโฏ'หเมเวติ วาจํ วทนฺโต พหูนฺ ภฺรมยิษฺยนฺติฯ \p \v 6 ยูยญฺจ สํคฺรามสฺย รณสฺย จาฑมฺพรํ โศฺรษฺยถ, อวธทฺวฺวํ เตน จญฺจลา มา ภวต, เอตานฺยวศฺยํ ฆฏิษฺยนฺเต, กินฺตุ ตทา ยุคานฺโต นหิฯ \p \v 7 อปรํ เทศสฺย วิปกฺโษ เทโศ ราชฺยสฺย วิปกฺโษ ราชฺยํ ภวิษฺยติ, สฺถาเน สฺถาเน จ ทุรฺภิกฺษํ มหามารี ภูกมฺปศฺจ ภวิษฺยนฺติ, \p \v 8 เอตานิ ทุ:โขปกฺรมา:ฯ \p \v 9 ตทานีํ โลกา ทุ:ขํ โภชยิตุํ ยุษฺมานฺ ปรกเรษุ สมรฺปยิษฺยนฺติ หนิษฺยนฺติ จ, ตถา มม นามการณาทฺ ยูยํ สรฺวฺวเทศียมนุชานำ สมีเป ฆฺฤณารฺหา ภวิษฺยถฯ \p \v 10 พหุษุ วิฆฺนํ ปฺราปฺตวตฺสุ ปรสฺปรมฺ ฤृตียำ กฺฤตวตฺสุ จ เอโก'ปรํ ปรกเรษุ สมรฺปยิษฺยติฯ \p \v 11 ตถา พหโว มฺฤษาภวิษฺยทฺวาทิน อุปสฺถาย พหูนฺ ภฺรมยิษฺยนฺติฯ \p \v 12 ทุษฺกรฺมฺมณำ พาหุลฺยาญฺจ พหูนำ เปฺรม ศีตลํ ภวิษฺยติฯ \p \v 13 กินฺตุ ย: กศฺจิตฺ เศษํ ยาวทฺ ไธรฺยฺยมาศฺรยเต, เสอว ปริตฺรายิษฺยเตฯ \p \v 14 อปรํ สรฺวฺวเทศียโลกานฺ ปฺรติมากฺษี ภวิตุํ ราชสฺย ศุภสมาจาร: สรฺวฺวชคติ ปฺรจาริษฺยเต, เอตาทฺฤศิ สติ ยุคานฺต อุปสฺถาสฺยติฯ \p \v 15 อโต ยตฺ สรฺวฺวนาศกฺฤทฺฆฺฤณารฺหํ วสฺตุ ทานิเยลฺภวิษฺยทฺวทินา โปฺรกฺตํ ตทฺ ยทา ปุณฺยสฺถาเน สฺถาปิตํ ทฺรกฺษฺยถ, (ย: ปฐติ, ส พุธฺยตำ) \p \v 16 ตทานีํ เย ยิหูทียเทเศ ติษฺฐนฺติ, เต ปรฺวฺวเตษุ ปลายนฺตำฯ \p \v 17 ย: กศฺจิทฺ คฺฤหปฺฤษฺเฐ ติษฺฐติ, ส คฺฤหาตฺ กิมปิ วสฺตฺวาเนตุมฺ อเธा นาวโรเหตฺฯ \p \v 18 ยศฺจ เกฺษเตฺร ติษฺฐติ, โสปิ วสฺตฺรมาเนตุํ ปราวฺฤตฺย น ยายาตฺฯ \p \v 19 ตทานีํ ครฺภิณีสฺตนฺยปายยิตฺรีณำ ทุรฺคติ รฺภวิษฺยติฯ \p \v 20 อโต ยษฺมากํ ปลายนํ ศีตกาเล วิศฺรามวาเร วา ยนฺน ภเวตฺ, ตทรฺถํ ปฺรารฺถยธฺวมฺฯ \p \v 21 อา ชคทารมฺภาทฺ เอตตฺกาลปรฺยฺยนนฺตํ ยาทฺฤศ: กทาปิ นาภวตฺ น จ ภวิษฺยติ ตาทฺฤโศ มหาเกฺลศสฺตทานีมฺ อุปสฺถาสฺยติฯ \p \v 22 ตสฺย เกฺลศสฺย สมโย ยทิ หฺโสฺว น กฺริเยต, ตรฺหิ กสฺยาปิ ปฺราณิโน รกฺษณํ ภวิตุํ น ศกฺนุยาตฺ, กินฺตุ มโนนีตมนุชานำ กฺฤเต ส กาโล หฺสฺวีกริษฺยเตฯ \p \v 23 อปรญฺจ ปศฺยต, ขฺรีษฺโฏ'ตฺร วิทฺยเต, วา ตตฺร วิทฺยเต, ตทานีํ ยที กศฺจิทฺ ยุษฺมาน อิติ วากฺยํ วทติ, ตถาปิ ตตฺ น ปฺรตีตฺฯ \p \v 24 ยโต ภากฺตขฺรีษฺฏา ภากฺตภวิษฺยทฺวาทินศฺจ อุปสฺถาย ยานิ มหนฺติ ลกฺษฺมาณิ จิตฺรกรฺมฺมาณิ จ ปฺรกาศยิษฺยนฺติ, ไต รฺยทิ สมฺภเวตฺ ตรฺหิ มโนนีตมานวา อปิ ภฺรามิษฺยนฺเตฯ \p \v 25 ปศฺยต, ฆฏนาต: ปูรฺวฺวํ ยุษฺมานฺ วารฺตฺตามฺ อวาทิษมฺฯ \p \v 26 อต: ปศฺยต, ส ปฺรานฺตเร วิทฺยต อิติ วาเกฺย เกนจิตฺ กถิเตปิ พหิ รฺมา คจฺฉต, วา ปศฺยต, โสนฺต:ปุเร วิทฺยเต, เอตทฺวากฺย อุกฺเตปิ มา ปฺรตีตฯ \p \v 27 ยโต ยถา วิทฺยุตฺ ปูรฺวฺวทิโศ นิรฺคตฺย ปศฺจิมทิศํ ยาวตฺ ปฺรกาศเต, ตถา มานุษปุตฺรสฺยาปฺยาคมนํ ภวิษฺยติฯ \p \v 28 ยตฺร ศวสฺติษฺฐติ, ตเตฺรว คฺฤธฺรา มิลนฺติฯ \p \v 29 อปรํ ตสฺย เกฺลศสมยสฺยาวฺยวหิตปรตฺร สูรฺยฺยสฺย เตโช โลปฺสฺยเต, จนฺทฺรมา โชฺยสฺนำ น กริษฺยติ, นภโส นกฺษตฺราณิ ปติษฺยนฺติ, คคณียา คฺรหาศฺจ วิจลิษฺยนฺติฯ \p \v 30 ตทานีมฺ อากาศมเธฺย มนุชสุตสฺย ลกฺษฺม ทรฺศิษฺยเต, ตโต นิชปรากฺรเมณ มหาเตชสา จ เมฆารูฒํ มนุชสุตํ นภสาคจฺฉนฺตํ วิโลกฺย ปฺฤถิวฺยา: สรฺวฺววํศียา วิลปิษฺยนฺติฯ \p \v 31 ตทานีํ ส มหาศพฺทายมานตูรฺยฺยา วาทกานฺ นิชทูตานฺ ปฺรเหษฺยติ, เต โวฺยมฺน เอกสีมาโต'ปรสีมำ ยาวตฺ จตุรฺทิศสฺตสฺย มโนนีตชนานฺ อานีย เมลยิษฺยนฺติฯ \p \v 32 อุฑุมฺพรปาทปสฺย ทฺฤษฺฏานฺตํ ศิกฺษธฺวํ; ยทา ตสฺย นวีนา: ศาขา ชายนฺเต, ปลฺลวาทิศฺจ นิรฺคจฺฉติ, ตทา นิทาฆกาล: สวิโธ ภวตีติ ยูยํ ชานีถ; \p \v 33 ตทฺวทฺ เอตา ฆฏนา ทฺฤษฺฏฺวา ส สมโย ทฺวาร อุปาสฺถาทฺ อิติ ชานีตฯ \p \v 34 ยุษฺมานหํ ตถฺยํ วทามิ, อิทานีนฺตนชนานำ คมนาตฺ ปูรฺวฺวเมว ตานิ สรฺวฺวาณิ ฆฏิษฺยนฺเตฯ \p \v 35 นโภเมทิโนฺย รฺลุปฺตโยรปิ มม วากฺ กทาปิ น โลปฺสฺยเตฯ \p \v 36 อปรํ มม ตาตํ วินา มานุษ: สฺวรฺคโสฺถ ทูโต วา โกปิ ตทฺทินํ ตทฺทณฺฑญฺจ น ชฺญาปยติฯ \p \v 37 อปรํ โนเห วิทฺยมาเน ยาทฺฤศมภวตฺ ตาทฺฤศํ มนุชสุตสฺยาคมนกาเลปิ ภวิษฺยติฯ \p \v 38 ผลโต ชลาปฺลาวนาตฺ ปูรฺวฺวํ ยทฺทินํ ยาวตฺ โนห: โปตํ นาโรหตฺ, ตาวตฺกาลํ ยถา มนุษฺยา โภชเน ปาเน วิวหเน วิวาหเน จ ปฺรวฺฤตฺตา อาสนฺ; \p \v 39 อปรมฺ อาปฺลาวิโตยมาคตฺย ยาวตฺ สกลมนุชานฺ ปฺลาวยิตฺวา นานยตฺ, ตาวตฺ เต ยถา น วิทามาสุ:, ตถา มนุชสุตาคมเนปิ ภวิษฺยติฯ \p \v 40 ตทา เกฺษตฺรสฺถิตโยรฺทฺวโยเรโก ธาริษฺยเต, อปรสฺตฺยาชิษฺยเตฯ \p \v 41 ตถา เปษณฺยา ปึษโตฺยรุภโย โรฺยษิโตเรกา ธาริษฺยเต'ปรา ตฺยาชิษฺยเตฯ \p \v 42 ยุษฺมากํ ปฺรภุ: กสฺมินฺ ทณฺฑ อาคมิษฺยติ, ตทฺ ยุษฺมาภิ รฺนาวคมฺยเต, ตสฺมาตฺ ชาคฺรต: สนฺตสฺติษฺฐตฯ \p \v 43 กุตฺร ยาเม เสฺตน อาคมิษฺยตีติ เจทฺ คฺฤหโสฺถ ชฺญาตุมฺ อศกฺษฺยตฺ, ตรฺหิ ชาคริตฺวา ตํ สนฺธึ กรฺตฺติตุมฺ อวารยิษฺยตฺ ตทฺ ชานีตฯ \p \v 44 ยุษฺมาภิรวธียตำ, ยโต ยุษฺมาภิ รฺยตฺร น พุธฺยเต, ตไตฺรว ทณฺเฑ มนุชสุต อายาสฺยติฯ \p \v 45 ปฺรภุ รฺนิชปริวารานฺ ยถากาลํ โภชยิตุํ ยํ ทาสมฺ อธฺยกฺษีกฺฤตฺย สฺถาปยติ, ตาทฺฤโศ วิศฺวาโสฺย ธีมานฺ ทาส: ก:? \p \v 46 ปฺรภุราคตฺย ยํ ทาสํ ตถาจรนฺตํ วีกฺษเต, เสอว ธนฺย:ฯ \p \v 47 ยุษฺมานหํ สตฺยํ วทามิ, ส ตํ นิชสรฺวฺวสฺวสฺยาธิปํ กริษฺยติฯ \p \v 48 กินฺตุ ปฺรภุราคนฺตุํ วิลมฺพต อิติ มนสิ จินฺตยิตฺวา โย ทุษฺโฏ ทาโส \p \v 49 'ปรทาสานฺ ปฺรหรฺตฺตุํ มตฺตานำ สงฺเค โภกฺตุํ ปาตุญฺจ ปฺรวรฺตฺตเต, \p \v 50 ส ทาโส ยทา นาเปกฺษเต, ยญฺจ ทณฺฑํ น ชานาติ, ตตฺกาเลอว ตตฺปฺรภุรุปสฺถาสฺยติฯ \p \v 51 ตทา ตํ ทณฺฑยิตฺวา ยตฺร สฺถาเน โรทนํ ทนฺตฆรฺษณญฺจาสาเต, ตตฺร กปฏิภิ: สากํ ตทฺทศำ นิรูปยิษฺยติฯ \c 25 \p \v 1 ยา ทศ กนฺยา: ปฺรทีปานฺ คฺฤหฺลโตฺย วรํ สากฺษาตฺ กรฺตฺตุํ พหิริตา:, ตาภิสฺตทา สฺวรฺคียราชฺยสฺย สาทฺฤศฺยํ ภวิษฺยติฯ \p \v 2 ตาสำ กนฺยานำ มเธฺย ปญฺจ สุธิย: ปญฺจ ทุรฺธิย อาสนฺฯ \p \v 3 ยา ทุรฺธิยสฺตา: ปฺรทีปานฺ สงฺเค คฺฤหีตฺวา ไตลํ น ชคฺฤหุ:, \p \v 4 กินฺตุ สุธิย: ปฺรทีปานฺ ปาเตฺรณ ไตลญฺจ ชคฺฤหุ:ฯ \p \v 5 อนนฺตรํ วเร วิลมฺพิเต ตา: สรฺวฺวา นิทฺราวิษฺฏา นิทฺรำ ชคฺมุ:ฯ \p \v 6 อนนฺตรมฺ อรฺทฺธราเตฺร ปศฺยต วร อาคจฺฉติ, ตํ สากฺษาตฺ กรฺตฺตุํ พหิรฺยาเตติ ชนรวาตฺ \p \v 7 ตา: สรฺวฺวา: กนฺยา อุตฺถาย ปฺรทีปานฺ อาสาทยิตุํ อารภนฺตฯ \p \v 8 ตโต ทุรฺธิย: สุธิย อูจุ:, กิญฺจิตฺ ไตลํ ทตฺต, ปฺรทีปา อสฺมากํ นิรฺวฺวาณา:ฯ \p \v 9 กินฺตุ สุธิย: ปฺรตฺยวทนฺ, ทตฺเต ยุษฺมานสฺมำศฺจ ปฺรติ ไตลํ นฺยูนีภเวตฺ, ตสฺมาทฺ วิเกฺรตฺฤณำ สมีปํ คตฺวา สฺวารฺถํ ไตลํ กฺรีณีตฯ \p \v 10 ตทา ตาสุ เกฺรตุํ คตาสุ วร อาชคาม, ตโต ยา: สชฺชิตา อาสนฺ, ตาเสฺตน สากํ วิวาหียํ เวศฺม ปฺรวิวิศุ:ฯ \p \v 11 อนนฺตรํ ทฺวาเร รุทฺเธ อปรา: กนฺยา อาคตฺย ชคทุ:, เห ปฺรโภ, เห ปฺรโภ, อสฺมานฺ ปฺรติ ทฺวารํ โมจยฯ \p \v 12 กินฺตุ ส อุกฺตวานฺ, ตถฺยํ วทามิ, ยุษฺมานหํ น เวทฺมิฯ \p \v 13 อโต ชาคฺรต: สนฺตสฺติษฺฐต, มนุชสุต: กสฺมินฺ ทิเน กสฺมินฺ ทณฺเฑ วาคมิษฺยติ, ตทฺ ยุษฺมาภิ รฺน ชฺญายเตฯ \p \v 14 อปรํ ส เอตาทฺฤศ: กสฺยจิตฺ ปุํสสฺตุลฺย:, โย ทูรเทศํ ปฺรติ ยาตฺรากาเล นิชทาสานฺ อาหูย เตษำ สฺวสฺวสามรฺถฺยานุรูปมฺ \p \v 15 เอกสฺมินฺ มุทฺราณำ ปญฺจ โปฏลิกา: อนฺยสฺมึศฺจ เทฺว โปฏลิเก อปรสฺมึศฺจ โปฏลิไกกามฺ อิตฺถํ ปฺรติชนํ สมรฺปฺย สฺวยํ ปฺรวาสํ คตวานฺฯ \p \v 16 อนนฺตรํ โย ทาส: ปญฺจ โปฏลิกา: ลพฺธวานฺ, ส คตฺวา วาณิชฺยํ วิธาย ตา ทฺวิคุณีจการฯ \p \v 17 ยศฺจ ทาโส เทฺว โปฏลิเก อลภต, โสปิ ตา มุทฺรา ทฺวิคุณีจการฯ \p \v 18 กินฺตุ โย ทาส เอกำ โปฏลิกำ ลพฺธวานฺ, ส คตฺวา ภูมึ ขนิตฺวา ตนฺมเธฺย นิชปฺรโภสฺตา มุทฺรา โคปยาญฺจการฯ \p \v 19 ตทนนฺตรํ พหุติเถ กาเล คเต เตษำ ทาสานำ ปฺรภุราคตฺย ไตรฺทาไส: สมํ คณยาญฺจการฯ \p \v 20 ตทานีํ ย: ปญฺจ โปฏลิกา: ปฺราปฺตวานฺ ส ตา ทฺวิคุณีกฺฤตมุทฺรา อานีย ชคาท; เห ปฺรโภ, ภวตา มยิ ปญฺจ โปฏลิกา: สมรฺปิตา:, ปศฺยตุ, ตา มยา ทฺวิคุณีกฺฤตา:ฯ \p \v 21 ตทานีํ ตสฺย ปฺรภุสฺตมุวาจ, เห อุตฺตม วิศฺวาสฺย ทาส, ตฺวํ ธโนฺยสิ, โสฺตเกน วิศฺวาโสฺย ชาต:, ตสฺมาตฺ ตฺวำ พหุวิตฺตาธิปํ กโรมิ, ตฺวํ สฺวปฺรโภ: สุขสฺย ภาคี ภวฯ \p \v 22 ตโต เยน เทฺว โปฏลิเก ลพฺเธ โสปฺยาคตฺย ชคาท, เห ปฺรโภ, ภวตา มยิ เทฺว โปฏลิเก สมรฺปิเต, ปศฺยตุ เต มยา ทฺวิคุณีกฺฤเตฯ \p \v 23 เตน ตสฺย ปฺรภุสฺตมโวจตฺ, เห อุตฺตม วิศฺวาสฺย ทาส, ตฺวํ ธโนฺยสิ, โสฺตเกน วิศฺวาโสฺย ชาต:, ตสฺมาตฺ ตฺวำ พหุทฺรวิณาธิปํ กโรมิ, ตฺวํ นิชปฺรโภ: สุขสฺย ภาคี ภวฯ \p \v 24 อนนฺตรํ ย เอกำ โปฏลิกำ ลพฺธวานฺ, ส เอตฺย กถิตวานฺ, เห ปฺรโภ, ตฺวำ กฐินนรํ ชฺญาตวานฺ, ตฺวยา ยตฺร โนปฺตํ, ตไตฺรว กฺฤตฺยเต, ยตฺร จ น กีรฺณํ, ตไตฺรว สํคฺฤหฺยเตฯ \p \v 25 อโตหํ สศงฺก: สนฺ คตฺวา ตว มุทฺรา ภูมเธฺย สํโคปฺย สฺถาปิตวานฺ, ปศฺย, ตว ยตฺ ตเทว คฺฤหาณฯ \p \v 26 ตทา ตสฺย ปฺรภุ: ปฺรตฺยวทตฺ เร ทุษฺฏาลส ทาส, ยตฺราหํ น วปามิ, ตตฺร ฉินทฺมิ, ยตฺร จ น กิรามิ, ตเตฺรว สํคฺฤหฺลามีติ เจทชานาสฺตรฺหิ \p \v 27 วณิกฺษุ มม วิตฺตารฺปณํ ตโวจิตมาสีตฺ, เยนาหมาคตฺย วฺฤทฺวฺยา สากํ มูลมุทฺรา: ปฺราปฺสฺยมฺฯ \p \v 28 อโตสฺมาตฺ ตำ โปฏลิกามฺ อาทาย ยสฺย ทศ โปฏลิกา: สนฺติ ตสฺมินฺนรฺปยตฯ \p \v 29 เยน วรฺทฺวฺยเต ตสฺมินฺไนวารฺปิษฺยเต, ตไสฺยว จ พาหุลฺยํ ภวิษฺยติ, กินฺตุ เยน น วรฺทฺวฺยเต, ตสฺยานฺติเก ยตฺ กิญฺจน ติษฺฐติ, ตทปิ ปุนรฺเนษฺยเตฯ \p \v 30 อปรํ ยูยํ ตมกรฺมฺมณฺยํ ทาสํ นีตฺวา ยตฺร สฺถาเน กฺรนฺทนํ ทนฺตฆรฺษณญฺจ วิเทฺยเต, ตสฺมินฺ พหิรฺภูตตมสิ นิกฺษิปตฯ \p \v 31 ยทา มนุชสุต: ปวิตฺรทูตานฺ สงฺคิน: กฺฤตฺวา นิชปฺรภาเวนาคตฺย นิชเตโชมเย สึหาสเน นิเวกฺษฺยติ, \p \v 32 ตทา ตตฺสมฺมุเข สรฺวฺวชาตียา ชนา สํเมลิษฺยนฺติฯ ตโต เมษปาลโก ยถา ฉาเคโภฺย'วีนฺ ปฺฤถกฺ กโรติ ตถา โสเปฺยกสฺมาทนฺยมฺ อิตฺถํ ตานฺ ปฺฤถก กฺฤตฺวาวีนฺ \p \v 33 ทกฺษิเณ ฉาคำศฺจ วาเม สฺถาปยิษฺยติฯ \p \v 34 ตต: ปรํ ราชา ทกฺษิณสฺถิตานฺ มานวานฺ วทิษฺยติ, อาคจฺฉต มตฺตาตสฺยานุคฺรหภาชนานิ, ยุษฺมตฺกฺฤต อา ชคทารมฺภตฺ ยทฺ ราชฺยมฺ อาสาทิตํ ตทธิกุรุตฯ \p \v 35 ยโต พุภุกฺษิตาย มหฺยํ โภชฺยมฺ อทตฺต, ปิปาสิตาย เปยมทตฺต, วิเทศินํ มำ สฺวสฺถานมนยต, \p \v 36 วสฺตฺรหีนํ มำ วสนํ ปรฺยฺยธาปยต, ปีฑีตํ มำ ทฺรษฺฏุมาคจฺฉต, การาสฺถญฺจ มำ วีกฺษิตุม อาคจฺฉตฯ \p \v 37 ตทา ธารฺมฺมิกา: ปฺรติวทิษฺยนฺติ, เห ปฺรโภ, กทา ตฺวำ กฺษุธิตํ วีกฺษฺย วยมโภชยาม? วา ปิปาสิตํ วีกฺษฺย อปายยาม? \p \v 38 กทา วา ตฺวำ วิเทศินํ วิโลกฺย สฺวสฺถานมนยาม? กทา วา ตฺวำ นคฺนํ วีกฺษฺย วสนํ ปรฺยฺยธาปยาม? \p \v 39 กทา วา ตฺวำ ปีฑิตํ การาสฺถญฺจ วีกฺษฺย ตฺวทนฺติกมคจฺฉาม? \p \v 40 ตทานีํ ราชา ตานฺ ปฺรติวทิษฺยติ, ยุษฺมานหํ สตฺยํ วทามิ, มไมเตษำ ภฺราตฺฤณำ มเธฺย กญฺจไนกํ กฺษุทฺรตมํ ปฺรติ ยทฺ อกุรุต, ตนฺมำ ปฺรตฺยกุรุตฯ \p \v 41 ปศฺจาตฺ ส วามสฺถิตานฺ ชนานฺ วทิษฺยติ, เร ศาปคฺรสฺตา: สรฺเวฺว, ไศตาเน ตสฺย ทูเตภฺยศฺจ โย'นนฺตวหฺนิราสาทิต อาเสฺต, ยูยํ มทนฺติกาตฺ ตมคฺนึ คจฺฉตฯ \p \v 42 ยโต กฺษุธิตาย มหฺยมาหารํ นาทตฺต, ปิปาสิตาย มหฺยํ เปยํ นาทตฺต, \p \v 43 วิเทศินํ มำ สฺวสฺถานํ นานยต, วสนหีนํ มำ วสนํ น ปรฺยฺยธาปยต, ปีฑิตํ การาสฺถญฺจ มำ วีกฺษิตุํ นาคจฺฉตฯ \p \v 44 ตทา เต ปฺรติวทิษฺยนฺติ, เห ปฺรโภ, กทา ตฺวำ กฺษุธิตํ วา ปิปาสิตํ วา วิเทศินํ วา นคฺนํ วา ปีฑิตํ วา การาสฺถํ วีกฺษฺย ตฺวำ นาเสวามหิ? \p \v 45 ตทา ส ตานฺ วทิษฺยติ, ตถฺยมหํ ยุษฺมานฺ พฺรวีมิ, ยุษฺมาภิเรษำ กญฺจน โกฺษทิษฺฐํ ปฺรติ ยนฺนาการิ, ตนฺมำ ปฺรเตฺยว นาการิฯ \p \v 46 ปศฺจาทมฺยนนฺตศาสฺตึ กินฺตุ ธารฺมฺมิกา อนนฺตายุษํ โภกฺตุํ ยาสฺยนฺติฯ \c 26 \p \v 1 ยีศุเรตานฺ ปฺรสฺตาวานฺ สมาปฺย ศิษฺยานูเจ, \p \v 2 ยุษฺมาภิ รฺชฺญาตํ ทินทฺวยาตฺ ปรํ นิสฺตารมห อุปสฺถาสฺยติ, ตตฺร มนุชสุต: กฺรุเศน หนฺตุํ ปรกเรษุ สมรฺปิษฺยเตฯ \p \v 3 ตต: ปรํ ปฺรธานยาชกาธฺยาปกปฺราญฺจ: กิยผานามฺโน มหายาชกสฺยาฏฺฏาลิกายำ มิลิตฺวา \p \v 4 เกโนปาเยน ยีศุํ ธฺฤตฺวา หนฺตุํ ศกฺนุยุริติ มนฺตฺรยาญฺจกฺรุ:ฯ \p \v 5 กินฺตุ ไตรุกฺตํ มหกาเล น ธรฺตฺตวฺย:, ธฺฤเต ปฺรชานำ กลเหน ภวิตุํ ศกฺยเตฯ \p \v 6 ตโต ไพถนิยาปุเร ศิโมนาขฺยสฺย กุษฺฐิโน เวศฺมนิ ยีเศา ติษฺฐติ \p \v 7 กาจน โยษา เศฺวโตปลภาชเนน มหารฺฆฺยํ สุคนฺธิ ไตลมานีย โภชนาโยปวิศตสฺตสฺย ศิโรภฺยเษจตฺฯ \p \v 8 กินฺตุ ตทาโลกฺย ตจฺฉิไษฺย: กุปิไตรุกฺตํ, กุต อิตฺถมปวฺยยเต? \p \v 9 เจทิทํ วฺยเกฺรษฺยต, ตรฺหิ ภูริมูลฺยํ ปฺราปฺย ทริเทฺรโภฺย วฺยตาริษฺยตฯ \p \v 10 ยีศุนา ตทวคตฺย เต สมุทิตา:, โยษาเมนำ กุโต ทุ:ขินีํ กุรุถ, สา มำ ปฺรติ สาธุ กรฺมฺมาการฺษีตฺฯ \p \v 11 ยุษฺมากมํ สมีเป ทริทฺรา: สตตเมวาสเต, กินฺตุ ยุษฺมากมนฺติเกหํ นาเส สตตํฯ \p \v 12 สา มม กาโยปริ สุคนฺธิไตลํ สิกฺตฺวา มม ศฺมศานทานกรฺมฺมาการฺษีตฺฯ \p \v 13 อโตหํ ยุษฺมานฺ ตถฺยํ วทามิ สรฺวฺวสฺมินฺ ชคติ ยตฺร ยไตฺรษ สุสมาจาร: ปฺรจาริษฺยเต, ตตฺร ตไตฺรตสฺยา นารฺยฺยา: สฺมรณารฺถมฺ กรฺมฺเมทํ ปฺรจาริษฺยเตฯ \p \v 14 ตโต ทฺวาทศศิษฺยาณามฺ อีษฺกริโยตียยิหูทานามก เอก: ศิษฺย: ปฺรธานยาชกานามนฺติกํ คตฺวา กถิตวานฺ, \p \v 15 ยทิ ยุษฺมากํ กเรษุ ยีศุํ สมรฺปยามิ, ตรฺหิ กึ ทาสฺยถ? ตทานีํ เต ตไสฺม ตฺรึศนฺมุทฺรา ทาตุํ สฺถิรีกฺฤตวนฺต:ฯ \p \v 16 ส ตทารภฺย ตํ ปรกเรษุ สมรฺปยิตุํ สุโยคํ เจษฺฏิตวานฺฯ \p \v 17 อนนฺตรํ กิณฺวศูนฺยปูปปรฺวฺวณ: ปฺรถเมหฺนิ ศิษฺยา ยีศุมฺ อุปคตฺย ปปฺรจฺฉุ: ภวตฺกฺฤเต กุตฺร วยํ นิสฺตารมหโภชฺยมฺ อาโยชยิษฺยาม:? ภวต: เกจฺฉา? \p \v 18 ตทา ส คทิตวานฺ, มเธฺยนครมมุกปุํส: สมีปํ วฺรชิตฺวา วทต, คุรุ รฺคทิตวานฺ, มตฺกาล: สวิธ:, สห ศิไษฺยสฺตฺวทาลเย นิสฺตารมหโภชฺยํ โภกฺเษฺยฯ \p \v 19 ตทา ศิษฺยา ยีโศสฺตาทฺฤศนิเทศานุรูปกรฺมฺม วิธาย ตตฺร นิสฺตารมหโภชฺยมาสาทยามาสุ:ฯ \p \v 20 ตต: สนฺธฺยายำ สตฺยำ ทฺวาทศภิ: ศิไษฺย: สากํ ส นฺยวิศตฺฯ \p \v 21 อปรํ ภุญฺชาน อุกฺตวานฺ ยุษฺมานฺ ตถฺยํ วทามิ, ยุษฺมากเมโก มำ ปรกเรษุ สมรฺปยิษฺยติฯ \p \v 22 ตทา เต'ตีว ทุ:ขิตา เอไกกโศ วกฺตุมาเรภิเร, เห ปฺรโภ, ส กิมหํ? \p \v 23 ตต: ส ชคาท, มยา สากํ โย ชโน โภชนปาเตฺร กรํ สํกฺษิปติ, ส เอว มำ ปรกเรษุ สมรฺปยิษฺยติฯ \p \v 24 มนุชสุตมธิ ยาทฺฤศํ ลิขิตมาเสฺต, ตทนุรูปา ตทฺคติ รฺภวิษฺยติ; กินฺตุ เยน ปุํสา ส ปรกเรษุ สมรฺปยิษฺยเต, หา หา เจตฺ ส นาชนิษฺยต, ตทา ตสฺย เกฺษมมภวิษฺยตฺฯ \p \v 25 ตทา ยิหูทานามา โย ชนสฺตํ ปรกเรษุ สมรฺปยิษฺยติ, ส อุกฺตวานฺ, เห คุโร, ส กิมหํ? ตต: ส ปฺรตฺยุกฺตวานฺ, ตฺวยา สตฺยํ คทิตมฺฯ \p \v 26 อนนฺตรํ เตษามศนกาเล ยีศุ: ปูปมาทาเยศฺวรียคุณานนูทฺย ภํกฺตฺวา ศิเษฺยภฺย: ปฺรทาย ชคาท, มทฺวปุ:สฺวรูปมิมํ คฺฤหีตฺวา ขาทตฯ \p \v 27 ปศฺจาตฺ ส กํสํ คฺฤหฺลนฺ อีศฺวรียคุณานนูทฺย เตภฺย: ปฺรทาย กถิตวานฺ, สรฺไวฺว รฺยุษฺมาภิรเนน ปาตวฺยํ, \p \v 28 ยสฺมาทเนเกษำ ปาปมรฺษณาย ปาติตํ ยนฺมนฺนูตฺนนิยมรูปโศณิตํ ตเทตตฺฯ \p \v 29 อปรมหํ นูตฺนโคสฺตนีรสํ น ปาสฺยามิ, ตาวตฺ โคสฺตนีผลรสํ ปุน: กทาปิ น ปาสฺยามิฯ \p \v 30 ปศฺจาตฺ เต คีตเมกํ สํคีย ไชตุนาขฺยคิรึ คตวนฺต:ฯ \p \v 31 ตทานีํ ยีศุสฺตานโวจตฺ, อสฺยำ รชนฺยามหํ ยุษฺมากํ สรฺเวฺวษำ วิฆฺนรูโป ภวิษฺยามิ, ยโต ลิขิตมาเสฺต, "เมษาณำ รกฺษโก ยสฺตํ ปฺรหริษฺยามฺยหํ ตต:ฯ เมษาณำ นิวโห นูนํ ปฺรวิกีรฺโณ ภวิษฺยติ"๚ \p \v 32 กินฺตุ ศฺมศานาตฺ สมุตฺถาย ยุษฺมากมเคฺร'หํ คาลีลํ คมิษฺยามิฯ \p \v 33 ปิตรสฺตํ โปฺรวาจ, ภวำศฺเจตฺ สรฺเวฺวษำ วิฆฺนรูโป ภวติ, ตถาปิ มม น ภวิษฺยติฯ \p \v 34 ตโต ยีศุนา ส อุกฺต:, ตุภฺยมหํ ตถฺยํ กถยามิ, ยามินฺยามสฺยำ จรณายุธสฺย รวาตฺ ปูรฺวฺวํ ตฺวํ มำ ตฺริ รฺนางฺคีกริษฺยสิฯ \p \v 35 ตต: ปิตร อุทิตวานฺ, ยทฺยปิ ตฺวยา สมํ มรฺตฺตวฺยํ, ตถาปิ กทาปิ ตฺวำ น นางฺคีกริษฺยามิ; ตไถว สรฺเวฺว ศิษฺยาศฺโจจุ:ฯ \p \v 36 อนนฺตรํ ยีศุ: ศิไษฺย: สากํ เคตฺศิมานีนามกํ สฺถานํ ปฺรสฺถาย เตภฺย: กถิตวานฺ, อท: สฺถานํ คตฺวา ยาวทหํ ปฺรารฺถยิเษฺย ตาวทฺ ยูยมโตฺรปวิศตฯ \p \v 37 ปศฺจาตฺ ส ปิตรํ สิวทิยสุเตา จ สงฺคิน: กฺฤตฺวา คตวานฺ, โศกากุโล'ตีว วฺยถิตศฺจ พภูวฯ \p \v 38 ตานวาทีจฺจ มฺฤติยาตเนว มตฺปฺราณานำ ยาตนา ชายเต, ยูยมตฺร มยา สารฺทฺธํ ชาคฺฤตฯ \p \v 39 ตต: ส กิญฺจิทฺทูรํ คตฺวาโธมุข: ปตนฺ ปฺรารฺถยาญฺจเกฺร, เห มตฺปิตรฺยทิ ภวิตุํ ศกฺโนติ, ตรฺหิ กํโส'ยํ มตฺโต ทูรํ ยาตุ; กินฺตุ มทิจฺฉาวตฺ น ภวตุ, ตฺวทิจฺฉาวทฺ ภวตุฯ \p \v 40 ตต: ส ศิษฺยานุเปตฺย ตานฺ นิทฺรโต นิรีกฺษฺย ปิตราย กถยามาส, ยูยํ มยา สากํ ทณฺฑเมกมปิ ชาคริตุํ นาศนฺกุต? \p \v 41 ปรีกฺษายำ น ปติตุํ ชาคฺฤต ปฺรารฺถยธฺวญฺจ; อาตฺมา สมุทฺยโตสฺติ, กินฺตุ วปุ รฺทุรฺพฺพลํฯ \p \v 42 ส ทฺวิตียวารํ ปฺรารฺถยาญฺจเกฺร, เห มตฺตาต, น ปีเต ยทิ กํสมิทํ มตฺโต ทูรํ ยาตุํ น ศกฺโนติ, ตรฺหิ ตฺวทิจฺฉาวทฺ ภวตุฯ \p \v 43 ส ปุนเรตฺย ตานฺ นิทฺรโต ททรฺศ, ยตเสฺตษำ เนตฺราณิ นิทฺรยา ปูรฺณานฺยาสนฺฯ \p \v 44 ปศฺจาตฺ ส ตานฺ วิหาย วฺรชิตฺวา ตฺฤตียวารํ ปูรฺวฺววตฺ กถยนฺ ปฺรารฺถิตวานฺฯ \p \v 45 ตต: ศิษฺยานุปาคตฺย คทิตวานฺ, สามฺปฺรตํ ศยานา: กึ วิศฺรามฺยถ? ปศฺยต, สมย อุปาสฺถาตฺ, มนุชสุต: ปาปินำ กเรษุ สมรฺปฺยเตฯ \p \v 46 อุตฺติษฺฐต, วยํ ยาม:, โย มำ ปรกเรษุ มสรฺปยิษฺยติ, ปศฺยต, ส สมีปมายาติฯ \p \v 47 เอตตฺกถากถนกาเล ทฺวาทศศิษฺยาณาเมโก ยิหูทานามโก มุขฺยยาชกโลกปฺราจีไน: ปฺรหิตานฺ อสิธาริยษฺฏิธาริโณ มนุชานฺ คฺฤหีตฺวา ตตฺสมีปมุปตเสฺถาฯ \p \v 48 อเสา ปรกเรษฺวรฺปยิตา ปูรฺวฺวํ ตานฺ อิตฺถํ สงฺเกตยามาส, ยมหํ จุมฺพิเษฺย, โส'เสา มนุช:,เสอว ยุษฺมาภิ รฺธารฺยฺยตำฯ \p \v 49 ตทา ส สปทิ ยีศุมุปาคตฺย เห คุโร, ปฺรณมามีตฺยุกฺตฺวา ตํ จุจุมฺเพฯ \p \v 50 ตทา ยีศุสฺตมุวาจ, เห มิตฺรํ กิมรฺถมาคโตสิ? ตทา ไตราคตฺย ยีศุรากฺรมฺย ทเฆฺรฯ \p \v 51 ตโต ยีโศ: สงฺคินาเมก: กรํ ปฺรสารฺยฺย โกษาทสึ พหิษฺกฺฤตฺย มหายาชกสฺย ทาสเมกมาหตฺย ตสฺย กรฺณํ จิจฺเฉทฯ \p \v 52 ตโต ยีศุสฺตํ ชคาท, ขฑฺคํ สฺวสฺถาเนे นิเธหิ ยโต เย เย ชนา อสึ ธารยนฺติ, เตอวาสินา วินศฺยนฺติฯ \p \v 53 อปรํ ปิตา ยถา มทนฺติกํ สฺวรฺคียทูตานำ ทฺวาทศวาหินีโต'ธิกํ ปฺรหิณุยาตฺ มยา ตมุทฺทิเศฺยทานีเมว ตถา ปฺรารฺถยิตุํ น ศกฺยเต, ตฺวยา กิมิตฺถํ ชฺญายเต? \p \v 54 ตถา สตีตฺถํ ฆฏิษฺยเต ธรฺมฺมปุสฺตกสฺย ยทิทํ วากฺยํ ตตฺ กถํ สิเธฺยตฺ? \p \v 55 ตทานีํ ยีศุ รฺชนนิวหํ ชคาท, ยูยํ ขฑฺคยษฺฏีนฺ อาทาย มำ กึ เจารํ ธรฺตฺตุมายาตา:? อหํ ปฺรตฺยหํ ยุษฺมาภิ: สากมุปวิศฺย สมุปาทิศํ, ตทา มำ นาธรต; \p \v 56 กินฺตุ ภวิษฺยทฺวาทินำ วากฺยานำ สํสิทฺธเย สรฺวฺวเมตทภูตฺฯ ตทา สรฺเวฺว ศิษฺยาสฺตํ วิหาย ปลายนฺตฯ \p \v 57 อนนฺตรํ เต มนุชา ยีศุํ ธฺฤตฺวา ยตฺราธฺยาปกปฺราญฺจ: ปริษทํ กุรฺวฺวนฺต อุปาวิศนฺ ตตฺร กิยผานาाมกมหายาชกสฺยานฺติกํ นินฺยุ:ฯ \p \v 58 กินฺตุ เศเษ กึ ภวิษฺยตีติ เวตฺตุํ ปิตโร ทูเร ตตฺปศฺจาทฺ วฺรชิตฺวา มหายาชกสฺยาฏฺฏาลิกำ ปฺรวิศฺย ทาไส: สหิต อุปาวิศตฺฯ \p \v 59 ตทานีํ ปฺรธานยาชกปฺราจีนมนฺตฺริณ: สรฺเวฺว ยีศุํ หนฺตุํ มฺฤษาสากฺษฺยมฺ อลิปฺสนฺต, \p \v 60 กินฺตุ น เลภิเรฯ อเนเกษุ มฺฤษาสากฺษิษฺวาคเตษฺวปิ ตนฺน ปฺราปุ:ฯ \p \v 61 เศเษ เทฺวา มฺฤษาสากฺษิณาวาคตฺย ชคทตุ:, ปุมานยมกถยตฺ, อหมีศฺวรมนฺทิรํ ภํกฺตฺวา ทินตฺรยมเธฺย ตนฺนิรฺมฺมาตุํ ศกฺโนมิฯ \p \v 62 ตทา มหายาชก อุตฺถาย ยีศุมฺ อวาทีตฺฯ ตฺวํ กิมปิ น ปฺรติวทสิ? ตฺวามธิ กิเมเต สากฺษฺยํ วทนฺติ? \p \v 63 กินฺตุ ยีศุ เรฺมานีภูย ตเสฺยาฯ ตโต มหายาชก อุกฺตวานฺ, ตฺวามฺ อมเรศฺวรนามฺนา ศปยามิ, ตฺวมีศฺวรสฺย ปุโตฺร'ภิษิกฺโต ภวสิ นเวติ วทฯ \p \v 64 ยีศุ: ปฺรตฺยวทตฺ, ตฺวํ สตฺยมุกฺตวานฺ; อหํ ยุษฺมานฺ ตถฺยํ วทามิ, อิต:ปรํ มนุชสุตํ สรฺวฺวศกฺติมโต ทกฺษิณปารฺเศฺว สฺถาตุํ คคณสฺถํ ชลธรานารุหฺยายานฺตํ วีกฺษเธฺวฯ \p \v 65 ตทา มหายาชโก นิชวสนํ ฉิตฺตฺวา ชคาท, เอษ อีศฺวรํ นินฺทิตวานฺ, อสฺมากมปรสากฺเษฺยณ กึ ปฺรโยชนํ? ปศฺยต, ยูยเมวาสฺยาสฺยาทฺ อีศฺวรนินฺทำ ศฺรุตวนฺต:, \p \v 66 ยุษฺมาภิ: กึ วิวิจฺยเต? เต ปฺรตฺยูจุ:, วธาโรฺห'ยํฯ \p \v 67 ตโต โลไกสฺตทาเสฺย นิษฺฐีวิตํ เกจิตฺ ปฺรตลมาหตฺย เกจิจฺจ จเปฏมาหตฺย พภาษิเร, \p \v 68 เห ขฺรีษฺฏ ตฺวำ กศฺจเปฏมาหตวานฺ? อิติ คณยิตฺวา วทาสฺมานฺฯ \p \v 69 ปิตโร พหิรงฺคน อุปวิศติ, ตทานีเมกา ทาสี ตมุปาคตฺย พภาเษ, ตฺวํ คาลีลียยีโศ: สหจเรอก:ฯ \p \v 70 กินฺตุ ส สรฺเวฺวษำ สมกฺษมฺ อนงฺคีกฺฤตฺยาวาทีตฺ, ตฺวยา ยทุจฺยเต, ตทรฺถมหํ น เวทฺมิฯ \p \v 71 ตทา ตสฺมินฺ พหิรฺทฺวารํ คเต 'นฺยา ทาสี ตํ นิรีกฺษฺย ตตฺรตฺยชนานวทตฺ, อยมปิ นาสรตียยีศุนา สารฺทฺธมฺ อาสีตฺฯ \p \v 72 ตต: ส ศปเถน ปุนรนงฺคีกฺฤตฺย กถิตวานฺ, ตํ นรํ น ปริจิโนมิฯ \p \v 73 กฺษณาตฺ ปรํ ติษฺฐนฺโต ชนา เอตฺย ปิตรมฺ อวทนฺ, ตฺวมวศฺยํ เตษาเมก อิติ ตฺวทุจฺจารณเมว โทฺยตยติฯ \p \v 74 กินฺตุ โส'ภิศปฺย กถิตวานฺ, ตํ ชนํ นาหํ ปริจิโนมิ, ตทา สปทิ กุกฺกุโฏ รุราวฯ \p \v 75 กุกฺกุฏรวาตฺ ปฺรากฺ ตฺวํ มำ ตฺริรปาโหฺนษฺยเส, ไยษา วาคฺ ยีศุนาวาทิ ตำ ปิตร: สํสฺมฺฤตฺย พหิริตฺวา เขทาทฺ ภฺฤศํ จกฺรนฺทฯ \c 27 \p \v 1 ปฺรภาเต ชาเต ปฺรธานยาชกโลกปฺราจีนา ยีศุํ หนฺตุํ ตตฺปฺรติกูลํ มนฺตฺรยิตฺวา \p \v 2 ตํ พทฺวฺวา นีตฺวา ปนฺตียปีลาตาขฺยาธิเป สมรฺปยามาสุ:ฯ \p \v 3 ตโต ยีโศ: ปรกเรวฺวรฺปยิตา ยิหูทาสฺตตฺปฺราณาทณฺฑาชฺญำ วิทิตฺวา สนฺตปฺตมนา: ปฺรธานยาชกโลกปฺราจีนานำ สมกฺษํ ตาสฺตฺรีํศนฺมุทฺรา: ปฺรติทายาวาทีตฺ, \p \v 4 เอตนฺนิราโคนรปฺราณปรกรารฺปณาตฺ กลุษํ กฺฤตวานหํฯ ตทา ต อุทิตวนฺต:, เตนาสฺมากํ กึ? ตฺวยา ตทฺ พุธฺยตามฺฯ \p \v 5 ตโต ยิหูทา มนฺทิรมเธฺย ตา มุทฺรา นิกฺษิปฺย ปฺรสฺถิตวานฺ อิตฺวา จ สฺวยมาตฺมานมุทฺพพนฺธฯ \p \v 6 ปศฺจาตฺ ปฺรธานยาชกาสฺตา มุทฺรา อาทาย กถิตวนฺต:, เอตา มุทฺรา: โศณิตมูลฺยํ ตสฺมาทฺ ภาณฺฑาคาเร น นิธาตวฺยา:ฯ \p \v 7 อนนฺตรํ เต มนฺตฺรยิตฺวา วิเทศินำ ศฺมศานสฺถานาย ตาภิ: กุลาลสฺย เกฺษตฺรมกฺรีณนฺฯ \p \v 8 อโต'ทฺยาปิ ตตฺสฺถานํ รกฺตกฺเษตฺรํ วทนฺติฯ \p \v 9 อิตฺถํ สติ อิสฺราเยลียสนฺตาไน รฺยสฺย มูลฺยํ นิรุปิตํ, ตสฺย ตฺรึศนฺมุทฺรามานํ มูลฺยํ \p \v 10 มำ ปฺรติ ปรเมศฺวรสฺยาเทศาตฺ เตภฺย อาทียต, เตน จ กุลาลสฺย เกฺษตฺรํ กฺรีตมิติ ยทฺวจนํ ยิริมิยภวิษฺยทฺวาทินา โปฺรกฺตํ ตตฺ ตทาสิธฺยตฺฯ \p \v 11 อนนฺตรํ ยีเศา ตทธิปเต: สมฺมุข อุปติษฺฐติ ส ตํ ปปฺรจฺฉ, ตฺวํ กึ ยิหูทียานำ ราชา? ตทา ยีศุสฺตมวทตฺ, ตฺวํ สตฺยมุกฺตวานฺฯ \p \v 12 กินฺตุ ปฺรธานยาชกปฺราจีไนรภิยุกฺเตน เตน กิมปิ น ปฺรตฺยวาทิฯ \p \v 13 ตต: ปีลาเตน ส อุทิต:, อิเม ตฺวตฺปฺรติกูลต: กติ กติ สากฺษฺยํ ททติ, ตตฺ ตฺวํ น ศฺฤโณษิ? \p \v 14 ตถาปิ ส เตษาเมกสฺยาปิ วจส อุตฺตรํ โนทิตวานฺ; เตน โส'ธิปติ รฺมหาจิตฺรํ วิทามาสฯ \p \v 15 อนฺยจฺจ ตนฺมหกาเล'ธิปเตเรตาทฺฤศี ราติราสีตฺ, ปฺรชา ยํ กญฺจน พนฺธินํ ยาจนฺเต, ตเมว ส โมจยตีติฯ \p \v 16 ตทานีํ พรพฺพานามา กศฺจิตฺ ขฺยาตพนฺธฺยาสีตฺฯ \p \v 17 ตต: ปีลาตสฺตตฺร มิลิตานฺ โลกานฺ อปฺฤจฺฉตฺ, เอษ พรพฺพา พนฺธี ขฺรีษฺฏวิขฺยาโต ยีศุศฺไจตโย: กํ โมจยิษฺยามิ? ยุษฺมากํ กิมีปฺสิตํ? \p \v 18 ไตรีรฺษฺยยา ส สมรฺปิต อิติ ส ชฺญาตวานฺฯ \p \v 19 อปรํ วิจาราสโนปเวศนกาเล ปีลาตสฺย ปตฺนี ภฺฤตฺยํ ปฺรหิตฺย ตไสฺม กถยามาส, ตํ ธารฺมฺมิกมนุชํ ปฺรติ ตฺวยา กิมปิ น กรฺตฺตวฺยํ; ยสฺมาตฺ ตตฺกฺฤเต'ทฺยาหํ สฺวปฺเน ปฺรภูตกษฺฏมลเภฯ \p \v 20 อนนฺตรํ ปฺรธานยาชกปฺราจีนา พรพฺพำ ยาจิตฺวาทาตุํ ยีศุญฺจ หนฺตุํ สกลโลกานฺ ปฺราวรฺตฺตยนฺฯ \p \v 21 ตโต'ธิปติสฺตานฺ ปฺฤษฺฏวานฺ, เอตโย: กมหํ โมจยิษฺยามิ? ยุษฺมากํ เกจฺฉา? เต โปฺรจุ รฺพรพฺพำฯ \p \v 22 ตทา ปีลาต: ปปฺรจฺฉ, ตรฺหิ ยํ ขฺรีษฺฏํ วทนฺติ, ตํ ยีศุํ กึ กริษฺยามิ? สรฺเวฺว กถยามาสุ:, ส กฺรุเศน วิธฺยตำฯ \p \v 23 ตโต'ธิปติรวาทีตฺ, กุต:? กึ เตนาปราทฺธํ? กินฺตุ เต ปุนรุไจ รฺชคทุ:, ส กฺรุเศน วิธฺยตำฯ \p \v 24 ตทา นิชวากฺยมคฺราหฺยมภูตฺ, กลหศฺจาปฺยภูตฺ, ปีลาต อิติ วิโลกฺย โลกานำ สมกฺษํ โตยมาทาย กเรา ปฺรกฺษาลฺยาโวจตฺ, เอตสฺย ธารฺมฺมิกมนุษฺยสฺย โศณิตปาเต นิรฺโทโษ'หํ, ยุษฺมาภิเรว ตทฺ พุธฺยตำฯ \p \v 25 ตทา สรฺวฺวา: ปฺรชา: ปฺรตฺยโวจนฺ, ตสฺย โศณิตปาตาปราโธ'สฺมากมฺ อสฺมตฺสนฺตานานาญฺโจปริ ภวตุฯ \p \v 26 ตต: ส เตษำ สมีเป พรพฺพำ โมจยามาส ยีศุนฺตุ กษาภิราหตฺย กฺรุเศน เวธิตุํ สมรฺปยามาสฯ \p \v 27 อนนฺตรมฺ อธิปเต: เสนา อธิปเต รฺคฺฤหํ ยีศุมานีย ตสฺย สมีเป เสนาสมูหํ สํชคฺฤหุ:ฯ \p \v 28 ตตเสฺต ตสฺย วสนํ โมจยิตฺวา กฺฤษฺณโลหิตวรฺณวสนํ ปริธาปยามาสุ: \p \v 29 กณฺฏกานำ มุกุฏํ นิรฺมฺมาย ตจฺฉิรสิ ททุ:, ตสฺย ทกฺษิณกเร เวตฺรเมกํ ทตฺตฺวา ตสฺย สมฺมุเข ชานูนิ ปาตยิตฺวา, เห ยิหูทียานำ ราชนฺ, ตุภฺยํ นม อิตฺยุกฺตฺวา ตํ ติรศฺจกฺรุ:, \p \v 30 ตตสฺตสฺย คาเตฺร นิษฺฐีวํ ทตฺวา เตน เวเตฺรณ ศิร อาชฆฺนุ:ฯ \p \v 31 อิตฺถํ ตํ ติรสฺกฺฤตฺย ตทฺ วสนํ โมจยิตฺวา ปุนรฺนิชวสนํ ปริธาปยาญฺจกฺรุ:, ตํ กฺรุเศน เวธิตุํ นีตวนฺต:ฯ \p \v 32 ปศฺจาตฺเต พหิรฺภูย กุรีณียํ ศิโมนฺนามกเมกํ วิโลกฺย กฺรุศํ โวฒุํ ตมาททิเรฯ \p \v 33 อนนฺตรํ คุลฺคลฺตามฺ อรฺถาตฺ ศิรสฺกปาลนามกสฺถานมุ ปสฺถาย เต ยีศเว ปิตฺตมิศฺริตามฺลรสํ ปาตุํ ททุ:, \p \v 34 กินฺตุ ส ตมาสฺวาทฺย น ปเปาฯ \p \v 35 ตทานีํ เต ตํ กฺรุเศน สํวิธฺย ตสฺย วสนานิ คุฏิกาปาเตน วิภชฺย ชคฺฤหุ:, ตสฺมาตฺ, วิภชนฺเต'ธรียํ เม เต มนุษฺยา: ปรสฺปรํฯ มทุตฺตรียวสฺตฺรารฺถํ คุฏิกำ ปาตยนฺติ จ๚ ยเทตทฺวจนํ ภวิษฺยทฺวาทิภิรุกฺตมาสีตฺ, ตทา ตทฺ อสิธฺยตฺ, \p \v 36 ปศฺจาตฺ เต ตโตฺรปวิศฺย ตทฺรกฺษณกรฺวฺวณิ นิยุกฺตาสฺตสฺถุ:ฯ \p \v 37 อปรมฺ เอษ ยิหูทียานำ ราชา ยีศุริตฺยปวาทลิปิปตฺรํ ตจฺฉิรส อูรฺทฺเวฺว โยชยามาสุ:ฯ \p \v 38 ตตสฺตสฺย วาเม ทกฺษิเณ จ เทฺวา ไจเรา เตน สากํ กฺรุเศน วิวิธุ:ฯ \p \v 39 ตทา ปานฺถา นิชศิโร ลาฑยิตฺวา ตํ นินฺทนฺโต ชคทุ:, \p \v 40 เห อีศฺวรมนฺทิรภญฺชก ทินตฺรเย ตนฺนิรฺมฺมาต: สฺวํ รกฺษ, เจตฺตฺวมีศฺวรสุตสฺตรฺหิ กฺรุศาทวโรหฯ \p \v 41 ปฺรธานยาชกาธฺยาปกปฺราจีนาศฺจ ตถา ติรสฺกฺฤตฺย ชคทุ:, \p \v 42 โส'นฺยชนานาวตฺ, กินฺตุ สฺวมวิตุํ น ศกฺโนติฯ ยทีสฺราเยโล ราชา ภเวตฺ, ตรฺหีทานีเมว กฺรุศาทวโรหตุ, เตน ตํ วยํ ปฺรเตฺยษฺยาม:ฯ \p \v 43 ส อีศฺวเร ปฺรตฺยาศามกโรตฺ, ยทีศฺวรสฺตสฺมินฺ สนฺตุษฺฏสฺตรฺหีทานีเมว ตมเวตฺ, ยต: ส อุกฺตวานฺ อหมีศฺวรสุต:ฯ \p \v 44 เยา เสฺตเนา สากํ เตน กฺรุเศน วิทฺเธา เตา ตทฺวเทว ตํ นินินฺทตุ:ฯ \p \v 45 ตทา ทฺวิตียยามาตฺ ตฺฤตียยามํ ยาวตฺ สรฺวฺวเทเศ ตมิรํ พภูว, \p \v 46 ตฺฤตียยาเม "เอลี เอลี ลามา ศิวกฺตนี", อรฺถาตฺ มทีศฺวร มทีศฺวร กุโต มามตฺยากฺษี:? ยีศุรุจฺไจริติ ชคาทฯ \p \v 47 ตทา ตตฺร สฺถิตา: เกจิตฺ ตตฺ ศฺรุตฺวา พภาษิเร, อยมฺ เอลิยมาหูยติฯ \p \v 48 เตษำ มธฺยาทฺ เอก: ศีฆฺรํ คตฺวา สฺปญฺชํ คฺฤหีตฺวา ตตฺรามฺลรสํ ทตฺตฺวา นเลน ปาตุํ ตไสฺม ทเทาฯ \p \v 49 อิตเร'กถยนฺ ติษฺฐต, ตํ รกฺษิตุมฺ เอลิย อายาติ นเวติ ปศฺยาม:ฯ \p \v 50 ยีศุ: ปุนรุไจราหูย ปฺราณานฺ ชเหาฯ \p \v 51 ตโต มนฺทิรสฺย วิจฺเฉทวสนมฺ อูรฺทฺวฺวาทโธ ยาวตฺ ฉิทฺยมานํ ทฺวิธาภวตฺ, \p \v 52 ภูมิศฺจกมฺเป ภูธโรวฺยทีรฺยฺยต จฯ ศฺมศาเน มุกฺเต ภูริปุณฺยวตำ สุปฺตเทหา อุทติษฺฐนฺ, \p \v 53 ศฺมศานาทฺ วหิรฺภูย ตทุตฺถานาตฺ ปรํ ปุณฺยปุรํ คตฺวา พหุชนานฺ ทรฺศยามาสุ:ฯ \p \v 54 ยีศุรกฺษณาย นิยุกฺต: ศตเสนาปติสฺตตฺสงฺคินศฺจ ตาทฺฤศีํ ภูกมฺปาทิฆฏนำ ทฺฤษฺฏฺวา ภีตา อวทนฺ, เอษ อีศฺวรปุโตฺร ภวติฯ \p \v 55 ยา พหุโยษิโต ยีศุํ เสวมานา คาลีลสฺตตฺปศฺจาทาคตาสฺตาสำ มเธฺย \p \v 56 มคฺทลีนี มริยมฺ ยากูโพฺยโศฺย รฺมาตา ยา มริยมฺ สิพทิยปุตฺรโย รฺมาตา จ โยษิต เอตา ทูเร ติษฺฐนฺโตฺย ททฺฤศุ:ฯ \p \v 57 สนฺธฺยายำ สตฺยมฺ อริมถิยานครสฺย ยูษผฺนามา ธนี มนุโช ยีโศ: ศิษฺยตฺวาตฺ \p \v 58 ปีลาตสฺย สมีปํ คตฺวา ยีโศ: กายํ ยยาเจ, เตน ปีลาต: กายํ ทาตุมฺ อาทิเทศฯ \p \v 59 ยูษผฺ ตตฺกายํ นีตฺวา ศุจิวสฺเตฺรณาจฺฉาทฺย \p \v 60 สฺวารฺถํ ไศเล ยตฺ ศฺมศานํ จขาน, ตนฺมเธฺย ตตฺกายํ นิธาย ตสฺย ทฺวาริ วฺฤหตฺปาษาณํ ทเทาฯ \p \v 61 กินฺตุ มคฺทลีนี มริยมฺ อนฺยมริยมฺ เอเต สฺตฺริเยา ตตฺร ศฺมศานสมฺมุข อุปวิวิศตุ:ฯ \p \v 62 ตทนนฺตรํ นิสฺตาโรตฺสวสฺยาโยชนทินาตฺ ปเร'หนิ ปฺรธานยาชกา: ผิรูศินศฺจ มิลิตฺวา ปีลาตมุปาคตฺยากถยนฺ, \p \v 63 เห มเหจฺฉ ส ปฺรตารโก ชีวน อกถยตฺ, ทินตฺรยาตฺ ปรํ ศฺมศานาทุตฺถาสฺยามิ ตทฺวากฺยํ สฺมราโม วยํ; \p \v 64 ตสฺมาตฺ ตฺฤตียทินํ ยาวตฺ ตตฺ ศฺมศานํ รกฺษิตุมาทิศตุ, โนเจตฺ ตจฺฉิษฺยา ยามินฺยามาคตฺย ตํ หฺฤตฺวา โลกานฺ วทิษฺยนฺติ, ส ศฺมศานาทุทติษฺฐตฺ, ตถา สติ ปฺรถมภฺรานฺเต: เศษียภฺรานฺติ รฺมหตี ภวิษฺยติฯ \p \v 65 ตทา ปีลาต อวาทีตฺ, ยุษฺมากํ สมีเป รกฺษิคณ อาเสฺต, ยูยํ คตฺวา ยถา สาธฺยํ รกฺษยตฯ \p \v 66 ตตเสฺต คตฺวา ตทฺทูाรปาษาณํ มุทฺรางฺกิตํ กฺฤตฺวา รกฺษิคณํ นิโยชฺย ศฺมศานํ รกฺษยามาสุ:ฯ \c 28 \p \v 1 ตต: ปรํ วิศฺรามวารสฺย เศเษ สปฺตาหปฺรถมทินสฺย ปฺรโภเต ชาเต มคฺทลีนี มริยมฺ อนฺยมริยมฺ จ ศฺมศานํ ทฺรษฺฏุมาคตาฯ \p \v 2 ตทา มหานฺ ภูกมฺโป'ภวตฺ; ปรเมศฺวรียทูต: สฺวรฺคาทวรุหฺย ศฺมศานทฺวาราตฺ ปาษาณมปสารฺยฺย ตทุปรฺยฺยุปวิเวศฯ \p \v 3 ตทฺวทนํ วิทฺยุทฺวตฺ เตโชมยํ วสนํ หิมศุภฺรญฺจฯ \p \v 4 ตทานีํ รกฺษิณสฺตทฺภยาตฺ กมฺปิตา มฺฤตวทฺ พภูว:ฯ \p \v 5 ส ทูโต โยษิโต ชคาท, ยูยํ มา ไภษฺฏ, กฺรุศหตยีศุํ มฺฤคยเธฺว ตทหํ เวทฺมิฯ \p \v 6 โส'ตฺร นาสฺติ, ยถาวทตฺ ตโถตฺถิตวานฺ; เอตตฺ ปฺรโภ: ศยนสฺถานํ ปศฺยตฯ \p \v 7 ตูรฺณํ คตฺวา ตจฺฉิษฺยานฺ อิติ วทต, ส ศฺมศานาทฺ อุทติษฺฐตฺ, ยุษฺมากมเคฺร คาลีลํ ยาสฺยติ ยูยํ ตตฺร ตํ วีกฺษิษฺยเธฺว, ปศฺยตาหํ วารฺตฺตามิมำ ยุษฺมานวาทิษํฯ \p \v 8 ตตสฺตา ภยาตฺ มหานนฺทาญฺจ ศฺมศานาตฺ ตูรฺณํ พหิรฺภูย ตจฺฉิษฺยานฺ วารฺตฺตำ วกฺตุํ ธาวิตวตฺย:ฯ กินฺตุ ศิษฺยานฺ วารฺตฺตำ วกฺตุํ ยานฺติ, ตทา ยีศุ รฺทรฺศนํ ทตฺตฺวา ตา ชคาท, \p \v 9 ยุษฺมากํ กลฺยาณํ ภูยาตฺ, ตตสฺตา อาคตฺย ตตฺปาทโย: ปติตฺวา ปฺรเณมุ:ฯ \p \v 10 ยีศุสฺตา อวาทีตฺ, มา พิภีต, ยูยํ คตฺวา มม ภฺราตฺฤนฺ คาลีลํ ยาตุํ วทต, ตตฺร เต มำ ทฺรกฺษฺยนฺติฯ \p \v 11 สฺตฺริโย คจฺฉนฺติ, ตทา รกฺษิณำ เกจิตฺ ปุรํ คตฺวา ยทฺยทฺ ฆฏิตํ ตตฺสรฺวฺวํ ปฺรธานยาชกานฺ ชฺญาปิตวนฺต:ฯ \p \v 12 เต ปฺราจีไน: สมํ สํสทํ กฺฤตฺวา มนฺตฺรยนฺโต พหุมุทฺรา: เสนาโภฺย ทตฺตฺวาวทนฺ, \p \v 13 อสฺมาสุ นิทฺริเตษุ ตจฺฉิษฺยา ยามินฺยามาคตฺย ตํ หฺฤตฺวานยนฺ, อิติ ยูยํ ปฺรจารยตฯ \p \v 14 ยเทฺยตทธิปเต: โศฺรตฺรโคจรีภเวตฺ, ตรฺหิ ตํ โพธยิตฺวา ยุษฺมานวิษฺยาม:ฯ \p \v 15 ตตเสฺต มุทฺรา คฺฤหีตฺวา ศิกฺษานุรูปํ กรฺมฺม จกฺรุ:, ยิหูทียานำ มเธฺย ตสฺยาทฺยาปิ กึวทนฺตี วิทฺยเตฯ \p \v 16 เอกาทศ ศิษฺยา ยีศุนิรูปิตาคาลีลสฺยาทฺรึ คตฺวา \p \v 17 ตตฺร ตํ สํวีกฺษฺย ปฺรเณมุ:, กินฺตุ เกจิตฺ สนฺทิคฺธวนฺต:ฯ \p \v 18 ยีศุเสฺตษำ สมีปมาคตฺย วฺยาหฺฤตวานฺ, สฺวรฺคเมทิโนฺย: สรฺวฺวาธิปติตฺวภาโร มยฺยรฺปิต อาเสฺตฯ \p \v 19 อโต ยูยํ ปฺรยาย สรฺวฺวเทศียานฺ ศิษฺยานฺ กฺฤตฺวา ปิตุ: ปุตฺรสฺย ปวิตฺรสฺยาตฺมนศฺจ นามฺนา ตานวคาหยต; อหํ ยุษฺมานฺ ยทฺยทาทิศํ ตทปิ ปาลยิตุํ ตานุปาทิศตฯ \p \v 20 ปศฺยต, ชคทนฺตํ ยาวตฺ สทาหํ ยุษฺมาภิ: สากํ ติษฺฐามิฯ อิติฯ