\id LUK Sanskrit Bible (NT) in Thai Script (สตฺยเวท:।) \ide UTF-8 \rem © SanskritBible.in । Licensed under CC BY-SA 4.0 \h Luke \toc1 ลูกลิขิต: สุสํวาท: \toc2 ลูก: \toc3 ลูก: \mt1 ลูกลิขิต: สุสํวาท: \c 1 \p \v 1 ปฺรถมโต เย สากฺษิโณ วากฺยปฺรจารกาศฺจาสนฺ เต'สฺมากํ มเธฺย ยทฺยตฺ สปฺรมาณํ วากฺยมรฺปยนฺติ สฺม \p \v 2 ตทนุสารโต'เนฺยปิ พหวสฺตทฺวฺฤตฺตานฺตํ รจยิตุํ ปฺรวฺฤตฺตา:ฯ \p \v 3 อเตอว เห มหามหิมถิยผิลฺ ตฺวํ ยา ยา: กถา อศิกฺษฺยถาสฺตาสำ ทฺฤฒปฺรมาณานิ ยถา ปฺราปฺโนษิ \p \v 4 ตทรฺถํ ปฺรถมมารภฺย ตานิ สรฺวฺวาณิ ชฺญาตฺวาหมปิ อนุกฺรมาตฺ สรฺวฺววฺฤตฺตานฺตานฺ ตุภฺยํ เลขิตุํ มติมการฺษมฺฯ \p \v 5 ยิหูทาเทศียเหโรทฺนามเก ราชตฺวํ กุรฺวฺวติ อพียยาชกสฺย ปรฺยฺยายาธิการี สิขริยนามก เอโก ยาชโก หาโรณวํโศทฺภวา อิลีเศวาขฺยา \p \v 6 ตสฺย ชายา ทฺวาวิเมา นิรฺโทเษา ปฺรโภ: สรฺวฺวาชฺญา วฺยวสฺถาศฺจ สํมนฺย อีศฺวรทฺฤษฺเฏา ธารฺมฺมิกาวาสฺตามฺฯ \p \v 7 ตโย: สนฺตาน เอโกปิ นาสีตฺ, ยต อิลีเศวา พนฺธฺยา เตา ทฺวาเวว วฺฤทฺธาวภวตามฺฯ \p \v 8 ยทา สฺวปรฺยฺยานุกฺรเมณ สิขริย อีศฺวาสฺย สมกฺษํ ยาชกียํ กรฺมฺม กโรติ \p \v 9 ตทา ยชฺญสฺย ทินปริปายฺยา ปรเมศฺวรสฺย มนฺทิเร ปฺรเวศกาเล ธูปชฺวาลนํ กรฺมฺม ตสฺย กรณียมาสีตฺฯ \p \v 10 ตทฺธูปชฺวาลนกาเล โลกนิวเห ปฺรารฺถนำ กรฺตุํ พหิสฺติษฺฐติ \p \v 11 สติ สิขริโย ยสฺยำ เวทฺยำ ธูปํ ชฺวาลยติ ตทฺทกฺษิณปารฺเศฺว ปรเมศฺวรสฺย ทูต เอก อุปสฺถิโต ทรฺศนํ ทเทาฯ \p \v 12 ตํ ทฺฤษฺฏฺวา สิขริย อุทฺวิวิเช ศศงฺเก จฯ \p \v 13 ตทา ส ทูตสฺตํ พภาเษ เห สิขริย มา ไภสฺตว ปฺรารฺถนา คฺราหฺยา ชาตา ตว ภารฺยฺยา อิลีเศวา ปุตฺรํ ปฺรโสษฺยเต ตสฺย นาม โยेหนฺ อิติ กริษฺยสิฯ \p \v 14 กิญฺจ ตฺวํ สานนฺท: สหรฺษศฺจ ภวิษฺยสิ ตสฺย ชนฺมนิ พหว อานนฺทิษฺยนฺติ จฯ \p \v 15 ยโต เหโต: ส ปรเมศฺวรสฺย โคจเร มหานฺ ภวิษฺยติ ตถา ทฺรากฺษารสํ สุรำ วา กิมปิ น ปาสฺยติ, อปรํ ชนฺมารภฺย ปวิเตฺรณาตฺมนา ปริปูรฺณ: \p \v 16 สนฺ อิสฺราเยลฺวํศียานฺ อเนกานฺ ปฺรโภ: ปรเมศฺวรสฺย มารฺคมาเนษฺยติฯ \p \v 17 สนฺตานานฺ ปฺรติ ปิตฺฤณำ มนำสิ ธรฺมฺมชฺญานํ ปฺรตฺยนาชฺญาคฺราหิณศฺจ ปราวรฺตฺตยิตุํ, ปฺรโภ: ปรเมศฺวรสฺย เสวารฺถมฺ เอกำ สชฺชิตชาตึ วิธาตุญฺจ ส เอลิยรูปาตฺมศกฺติปฺราปฺตสฺตสฺยาเคฺร คมิษฺยติฯ \p \v 18 ตทา สิขริโย ทูตมวาทีตฺ กถเมตทฺ เวตฺสฺยามิ? ยโตหํ วฺฤทฺโธ มม ภารฺยฺยา จ วฺฤทฺธาฯ \p \v 19 ตโต ทูต: ปฺรตฺยุวาจ ปเศฺยศฺวรสฺย สากฺษาทฺวรฺตฺตี ชิพฺราเยลฺนามา ทูโตหํ ตฺวยา สห กถำ คทิตุํ ตุภฺยมิมำ ศุภวารฺตฺตำ ทาตุญฺจ เปฺรษิต:ฯ \p \v 20 กินฺตุ มทียํ วากฺยํ กาเล ผลิษฺยติ ตตฺ ตฺวยา น ปฺรตีตมฺ อต: การณาทฺ ยาวเทว ตานิ น เสตฺสฺยนฺติ ตาวตฺ ตฺวํ วกฺตุํมศกฺโต มูโก ภวฯ \p \v 21 ตทานีํ เย เย โลกา: สิขริยมไปกฺษนฺต เต มเธฺยมนฺทิรํ ตสฺย พหุวิลมฺพาทฺ อาศฺจรฺยฺยํ เมนิเรฯ \p \v 22 ส พหิราคโต ยทา กิมปิ วากฺยํ วกฺตุมศกฺต: สงฺเกตํ กฺฤตฺวา นิ:ศพฺทสฺตเสฺยา ตทา มเธฺยมนฺทิรํ กสฺยจิทฺ ทรฺศนํ เตน ปฺราปฺตมฺ อิติ สรฺเวฺว พุพุธิเรฯ \p \v 23 อนนฺตรํ ตสฺย เสวนปรฺยฺยาเย สมฺปูรฺเณ สติ ส นิชเคหํ ชคามฯ \p \v 24 กติปยทิเนษุ คเตษุ ตสฺย ภารฺยฺยา อิลีเศวา ครฺพฺภวตี พภูว \p \v 25 ปศฺจาตฺ สา ปญฺจมาสานฺ สํโคปฺยากถยตฺ โลกานำ สมกฺษํ มมาปมานํ ขณฺฑยิตุํ ปรเมศฺวโร มยิ ทฺฤษฺฏึ ปาตยิตฺวา กรฺมฺเมทฺฤศํ กฺฤตวานฺฯ \p \v 26 อปรญฺจ ตสฺยา ครฺพฺภสฺย ษษฺเฐ มาเส ชาเต คาลีลฺปฺรเทศียนาสรตฺปุเร \p \v 27 ทายูโท วํศียาย ยูษผฺนามฺเน ปุรุษาย ยา มริยมฺนามกุมารี วาคฺทตฺตาสีตฺ ตสฺยา: สมีปํ ชิพฺราเยลฺ ทูต อีศฺวเรณ ปฺรหิต:ฯ \p \v 28 ส คตฺวา ชคาท เห อีศฺวรานุคฺฤหีตกเนฺย ตว ศุภํ ภูยาตฺ ปฺรภุ: ปรเมศฺวรสฺตว สหาโยสฺติ นารีณำ มเธฺย ตฺวเมว ธนฺยาฯ \p \v 29 ตทานีํ สา ตํ ทฺฤษฺฏฺวา ตสฺย วากฺยต อุทฺวิชฺย กีทฺฤศํ ภาษณมิทมฺ อิติ มนสา จินฺตยามาสฯ \p \v 30 ตโต ทูโต'วทตฺ เห มริยมฺ ภยํ มาการฺษี:, ตฺวยิ ปรเมศฺวรสฺยานุคฺรโหสฺติฯ \p \v 31 ปศฺย ตฺวํ ครฺพฺภํ ธฺฤตฺวา ปุตฺรํ ปฺรโสษฺยเส ตสฺย นาม ยีศุริติ กริษฺยสิฯ \p \v 32 ส มหานฺ ภวิษฺยติ ตถา สรฺเวฺวภฺย: เศฺรษฺฐสฺย ปุตฺร อิติ ขฺยาสฺยติ; อปรํ ปฺรภุ: ปรเมศฺวรสฺตสฺย ปิตุรฺทายูท: สึหาสนํ ตไสฺม ทาสฺยติ; \p \v 33 ตถา ส ยากูโพ วํโศปริ สรฺวฺวทา ราชตฺวํ กริษฺยติ, ตสฺย ราชตฺวสฺยานฺโต น ภวิษฺยติฯ \p \v 34 ตทา มริยมฺ ตํ ทูตํ พภาเษ นาหํ ปุรุษสงฺคํ กโรมิ ตรฺหิ กถเมตตฺ สมฺภวิษฺยติ? \p \v 35 ตโต ทูโต'กถยตฺ ปวิตฺร อาตฺมา ตฺวามาศฺรายิษฺยติ ตถา สรฺวฺวเศฺรษฺฐสฺย ศกฺติสฺตโวปริ ฉายำ กริษฺยติ ตโต เหโตสฺตว ครฺพฺภาทฺ ย: ปวิตฺรพาลโก ชนิษฺยเต ส อีศฺวรปุตฺร อิติ ขฺยาตึ ปฺราปฺสฺยติฯ \p \v 36 อปรญฺจ ปศฺย ตว ชฺญาติริลีเศวา ยำ สรฺเวฺว พนฺธฺยามวทนฺ อิทานีํ สา วารฺทฺธเกฺย สนฺตานเมกํ ครฺพฺเภ'ธารยตฺ ตสฺย ษษฺฐมาโสภูตฺฯ \p \v 37 กิมปิ กรฺมฺม นาสาธฺยมฺ อีศฺวรสฺยฯ \p \v 38 ตทา มริยมฺ ชคาท, ปศฺย ปฺรเภรหํ ทาสี มหฺยํ ตว วากฺยานุสาเรณ สรฺวฺวเมตทฺ ฆฏตามฺ; อนนตรํ ทูตสฺตสฺยา: สมีปาตฺ ปฺรตเสฺถฯ \p \v 39 อถ กติปยทินาตฺ ปรํ มริยมฺ ตสฺมาตฺ ปรฺวฺวตมยปฺรเทศียยิหูทายา นครเมกํ ศีฆฺรํ คตฺวา \p \v 40 สิขริยยาชกสฺย คฺฤหํ ปฺรวิศฺย ตสฺย ชายามฺ อิลีเศวำ สมฺโพธฺยาวทตฺฯ \p \v 41 ตโต มริยม: สมฺโพธนวาเกฺย อิลีเศวายา: กรฺณโย: ปฺรวิษฺฏมาเตฺร สติ ตสฺยา ครฺพฺภสฺถพาลโก นนรฺตฺตฯ ตต อิลีเศวา ปวิเตฺรณาตฺมนา ปริปูรฺณา สตี \p \v 42 โปฺรจฺไจรฺคทิตุมาเรเภ, โยษิตำ มเธฺย ตฺวเมว ธนฺยา, ตว ครฺพฺภสฺถ: ศิศุศฺจ ธนฺย:ฯ \p \v 43 ตฺวํ ปฺรโภรฺมาตา, มม นิเวศเน ตฺวยา จรณาวรฺปิเตา, มมาทฺย เสาภาคฺยเมตตฺฯ \p \v 44 ปศฺย ตว วาเกฺย มม กรฺณโย: ปฺรวิษฺฏมาเตฺร สติ มโมทรสฺถ: ศิศุรานนฺทานฺ นนรฺตฺตฯ \p \v 45 ยา สฺตฺรี วฺยศฺวสีตฺ สา ธนฺยา, ยโต เหโตสฺตำ ปฺรติ ปรเมศฺวโรกฺตํ วากฺยํ สรฺวฺวํ สิทฺธํ ภวิษฺยติฯ \p \v 46 ตทานีํ มริยมฺ ชคาทฯ ธนฺยวาทํ ปเรศสฺย กโรติ มามกํ มน:ฯ \p \v 47 มมาตฺมา ตารเกเศ จ สมุลฺลาสํ ปฺรคจฺฉติฯ \p \v 48 อกโรตฺ ส ปฺรภุ รฺทุษฺฏึ สฺวทาสฺยา ทุรฺคตึ ปฺรติฯ ปศฺยาทฺยารภฺย มำ ธนฺยำ วกฺษฺยนฺติ ปุรุษา: สทาฯ \p \v 49 ย: สรฺวฺวศกฺติมานฺ ยสฺย นามาปิ จ ปวิตฺรกํฯ ส เอว สุมหตฺกรฺมฺม กฺฤตวานฺ มนฺนิมิตฺตกํฯ \p \v 50 เย พิภฺยติ ชนาสฺตสฺมาตฺ เตษำ สนฺตานปํกฺติษุฯ อนุกมฺปา ตทียา จ สรฺวฺวไทว สุติษฺฐติฯ \p \v 51 สฺวพาหุพลตเสฺตน ปฺรากาศฺยต ปรากฺรม:ฯ มน:กุมนฺตฺรณาสารฺทฺธํ วิกีรฺยฺยนฺเต'ภิมานิน:ฯ \p \v 52 สึหาสนคตาโลฺลกานฺ พลินศฺจาวโรหฺย ส:ฯ ปเทษูจฺเจษุ โลกำสฺตุ กฺษุทฺรานฺ สํสฺถาปยตฺยปิฯ \p \v 53 กฺษุธิตานฺ มานวานฺ ทฺรไวฺยรุตฺตไม: ปริตรฺปฺย ส:ฯ สกลานฺ ธนิโน โลกานฺ วิสฺฤเชทฺ ริกฺตหสฺตกานฺฯ \p \v 54 อิพฺราหีมิ จ ตทฺวํเศ ยา ทยาสฺติ สไทว ตำฯ สฺมฺฤตฺวา ปุรา ปิตฺฤณำ โน ยถา สากฺษาตฺ ปฺรติศฺรุตํฯ \p \v 55 อิสฺราเยลฺเสวกเสฺตน ตโถปกฺริยเต สฺวยํ๚ \p \v 56 อนนฺตรํ มริยมฺ ปฺราเยณ มาสตฺรยมฺ อิลีเศวยา สโหษิตฺวา วฺยาฆุยฺย นิชนิเวศนํ ยเยาฯ \p \v 57 ตทนนฺตรมฺ อิลีเศวายา: ปฺรสวกาล อุปสฺถิเต สติ สา ปุตฺรํ ปฺราโสษฺฏฯ \p \v 58 ตต: ปรเมศฺวรสฺตสฺยำ มหานุคฺรหํ กฺฤตวานฺ เอตตฺ ศฺรุตฺวา สมีปวาสิน: กุฏุมฺพาศฺจาคตฺย ตยา สห มุมุทิเรฯ \p \v 59 ตถาษฺฏเม ทิเน เต พาลกสฺย ตฺวจํ เฉตฺตุมฺ เอตฺย ตสฺย ปิตฺฤนามานุรูปํ ตนฺนาม สิขริย อิติ กรฺตฺตุมีษุ:ฯ \p \v 60 กินฺตุ ตสฺย มาตากถยตฺ ตนฺน, นามาสฺย โยหนฺ อิติ กรฺตฺตวฺยมฺฯ \p \v 61 ตทา เต วฺยาหรนฺ ตว วํศมเธฺย นาเมทฺฤศํ กสฺยาปิ นาสฺติฯ \p \v 62 ตต: ปรํ ตสฺย ปิตรํ สิขริยํ ปฺรติ สงฺเกตฺย ปปฺรจฺฉุ: ศิโศ: กึ นาม การิษฺยเต? \p \v 63 ตต: ส ผลกเมกํ ยาจิตฺวา ลิเลข ตสฺย นาม โยหนฺ ภวิษฺยติฯ ตสฺมาตฺ สรฺเวฺว อาศฺจรฺยฺยํ เมนิเรฯ \p \v 64 ตตฺกฺษณํ สิขริยสฺย ชิหฺวาชาเฑฺย'ปคเต ส มุขํ วฺยาทาย สฺปษฺฏวรฺณมุจฺจารฺยฺย อีศฺวรสฺย คุณานุวาทํ จการฯ \p \v 65 ตสฺมาจฺจตุรฺทิกฺสฺถา: สมีปวาสิโลกา ภีตา เอวเมตา: สรฺวฺวา: กถา ยิหูทายา: ปรฺวฺวตมยปฺรเทศสฺย สรฺวฺวตฺร ปฺรจาริตา:ฯ \p \v 66 ตสฺมาตฺ โศฺรตาโร มน:สุ สฺถาปยิตฺวา กถยามฺพภูวุ: กีทฺฤโศยํ พาโล ภวิษฺยติ? อถ ปรเมศฺวรสฺตสฺย สหาโยภูตฺฯ \p \v 67 ตทา โยหน: ปิตา สิขริย: ปวิเตฺรณาตฺมนา ปริปูรฺณ: สนฺ เอตาทฺฤศํ ภวิษฺยทฺวากฺยํ กถยามาสฯ \p \v 68 อิสฺราเยล: ปฺรภุ รฺยสฺตุ ส ธนฺย: ปรเมศฺวร:ฯ อนุคฺฤหฺย นิชาโลฺลกานฺ ส เอว ปริโมจเยตฺฯ \p \v 69 วิปกฺษชนหเสฺตโภฺย ยถา โมจฺยามเห วยํฯ ยาวชฺชีวญฺจ ธรฺมฺเมณ สารเลฺยน จ นิรฺภยา:ฯ \p \v 70 เสวามไห ตเมไวกมฺ เอตตฺการณเมว จฯ สฺวกียํ สุปวิตฺรญฺจ สํสฺมฺฤตฺย นิยมํ สทาฯ \p \v 71 กฺฤปยา ปุรุษานฺ ปูรฺวฺวานฺ นิกษารฺถาตฺตุ น: ปิตุ:ฯ อิพฺราหีม: สมีเป ยํ ศปถํ กฺฤตวานฺ ปุราฯ \p \v 72 ตเมว สผลํ กรฺตฺตํ ตถา ศตฺรุคณสฺย จฯ ฤृตียาการิณศฺไจว กเรโภฺย รกฺษณาย น:ฯ \p \v 73 สฺฤษฺเฏ: ปฺรถมต: สฺวีไย: ปวิไตฺร รฺภาวิวาทิภิ:ฯ \p \v 74 ยโถกฺตวานฺ ตถา สฺวสฺย ทายูท: เสวกสฺย ตุฯ \p \v 75 วํเศ ตฺราตารเมกํ ส สมุตฺปาทิตวานฺ สฺวยมฺฯ \p \v 76 อโต เห พาลก ตฺวนฺตุ สรฺเวฺวภฺย: เศฺรษฺฐ เอว ย:ฯ ตไสฺยว ภาวิวาทีติ ปฺรวิขฺยาโต ภวิษฺยสิฯ อสฺมากํ จรณานฺ เกฺษเม มารฺเค จาลยิตุํ สทาฯ เอวํ ธฺวานฺเต'รฺถโต มฺฤโตฺยศฺฉายายำ เย ตุ มานวา:ฯ \p \v 77 อุปวิษฺฏาสฺตุ ตาเนว ปฺรกาศยิตุเมว หิฯ กฺฤตฺวา มหานุกมฺปำ หิ ยาเมว ปรเมศฺวร:ฯ \p \v 78 อูรฺทฺวฺวาตฺ สูรฺยฺยมุทาไยฺยวาสฺมภฺยํ ปฺราทาตฺตุ ทรฺศนํฯ ตยานุกมฺปยา สฺวสฺย โลกานำ ปาปโมจเนฯ \p \v 79 ปริตฺราณสฺย เตโภฺย หิ ชฺญานวิศฺราณนาย จฯ ปฺรโภ รฺมารฺคํ ปริษฺกรฺตฺตุํ ตสฺยาคฺรายี ภวิษฺยสิ๚ \p \v 80 อถ พาลก: ศรีเรณ พุทฺธฺยา จ วรฺทฺธิตุมาเรเภ; อปรญฺจ ส อิสฺราเยโล วํศียโลกานำ สมีเป ยาวนฺน ปฺรกฏีภูตสฺตาสฺตาวตฺ ปฺรานฺตเร นฺยวสตฺฯ \c 2 \p \v 1 อปรญฺจ ตสฺมินฺ กาเล ราชฺยสฺย สรฺเวฺวษำ โลกานำ นามานิ เลขยิตุมฺ อคสฺตไกสร อาชฺญาปยามาสฯ \p \v 2 ตทนุสาเรณ กุรีณิยนามนิ สุริยาเทศสฺย ศาสเก สติ นามเลขนํ ปฺราเรเภฯ \p \v 3 อโต เหโต รฺนาม เลขิตุํ สรฺเวฺว ชนา: สฺวียํ สฺวียํ นครํ ชคฺมุ:ฯ \p \v 4 ตทานีํ ยูษผฺ นาม เลขิตุํ วาคฺทตฺตยา สฺวภารฺยฺยยา ครฺพฺภวตฺยา มริยมา สห สฺวยํ ทายูท: สชาติวํศ อิติ การณาทฺ คาลีลฺปฺรเทศสฺย นาสรตฺนคราทฺ \p \v 5 ยิหูทาปฺรเทศสฺย ไพเตฺลหมาขฺยํ ทายูทฺนครํ ชคามฯ \p \v 6 อนฺยจฺจ ตตฺร สฺถาเน ตโยสฺติษฺฐโต: สโต รฺมริยม: ปฺรสูติกาล อุปสฺถิเต \p \v 7 สา ตํ ปฺรถมสุตํ ปฺราโสษฺฏ กินฺตุ ตสฺมินฺ วาสคฺฤเห สฺถานาภาวาทฺ พาลกํ วสฺเตฺรณ เวษฺฏยิตฺวา โคศาลายำ สฺถาปยามาสฯ \p \v 8 อนนฺตรํ เย กิยนฺโต เมษปาลกา: สฺวเมษวฺรชรกฺษาไย ตตฺปฺรเทเศ สฺถิตฺวา รชนฺยำ ปฺรานฺตเร ปฺรหริณ: กรฺมฺม กุรฺวฺวนฺติ, \p \v 9 เตษำ สมีปํ ปรเมศฺวรสฺย ทูต อาคโตฺยปตเสฺถา; ตทา จตุษฺปารฺเศฺว ปรเมศฺวรสฺย เตชส: ปฺรกาศิตตฺวาตฺ เต'ติศศงฺกิเรฯ \p \v 10 ตทา ส ทูต อุวาจ มา ไภษฺฏ ปศฺยตาทฺย ทายูท: ปุเร ยุษฺมนฺนิมิตฺตํ ตฺราตา ปฺรภุ: ขฺรีษฺโฏ'ชนิษฺฏ, \p \v 11 สรฺเวฺวษำ โลกานำ มหานนฺทชนกมฺ อิมํ มงฺคลวฺฤตฺตานฺตํ ยุษฺมานฺ ชฺญาปยามิฯ \p \v 12 ยูยํ (ตตฺสฺถานํ คตฺวา) วสฺตฺรเวษฺฏิตํ ตํ พาลกํ โคศาลายำ ศยนํ ทฺรกฺษฺยถ ยุษฺมานฺ ปฺรตีทํ จิหฺนํ ภวิษฺยติฯ \p \v 13 ทูต อิมำ กถำ กถิตวติ ตตฺรากสฺมาตฺ สฺวรฺคียา: ปฺฤตนา อาคตฺย กถามฺ อิมำ กถยิเตฺวศฺวรสฺย คุณานนฺววาทิษุ:, ยถา, \p \v 14 สรฺโวฺวรฺทฺวฺวไสฺถรีศฺวรสฺย มหิมา สมฺปฺรกาศฺยตำฯ ศานฺติรฺภูยาตฺ ปฺฤถิวฺยาสฺตุ สนฺโตษศฺจ นรานฺ ปฺรติ๚ \p \v 15 ตต: ปรํ เตษำ สนฺนิเธ รฺทูตคเณ สฺวรฺคํ คเต เมษปาลกา: ปรสฺปรมฺ อเวจนฺ อาคจฺฉต ปฺรภุ: ปรเมศฺวโร ยำ ฆฏนำ ชฺญาปิตวานฺ ตสฺยา ยาถรฺยํ ชฺญาตุํ วยมธุนา ไพเตฺลหมฺปุรํ ยาม:ฯ \p \v 16 ปศฺจาตฺ เต ตูรฺณํ วฺรชิตฺวา มริยมํ ยูษผํ โคศาลายำ ศยนํ พาลกญฺจ ททฺฤศุ:ฯ \p \v 17 อิตฺถํ ทฺฤษฺฏฺวา พาลกสฺยารฺเถ โปฺรกฺตำ สรฺวฺวกถำ เต ปฺราจารยาญฺจกฺรุ:ฯ \p \v 18 ตโต เย โลกา เมษรกฺษกาณำ วทเนภฺยสฺตำ วารฺตฺตำ ศุศฺรุวุเสฺต มหาศฺจรฺยฺยํ เมนิเรฯ \p \v 19 กินฺตุ มริยมฺ เอตตฺสรฺวฺวฆฏนานำ ตาตฺปรฺยฺยํ วิวิจฺย มนสิ สฺถาปยามาสฯ \p \v 20 ตตฺปศฺจาทฺ ทูตวิชฺญปฺตานุรูปํ ศฺรุตฺวา ทฺฤษฺฏฺวา จ เมษปาลกา อีศฺวรสฺย คุณานุวาทํ ธนฺยวาทญฺจ กุรฺวฺวาณา: ปราวฺฤตฺย ยยุ:ฯ \p \v 21 อถ พาลกสฺย ตฺวกฺเฉทนกาเล'ษฺฏมทิวเส สมุปสฺถิเต ตสฺย ครฺพฺภสฺถิเต: ปุรฺวฺวํ สฺวรฺคียทูโต ยถาชฺญาปยตฺ ตทนุรูปํ เต ตนฺนามเธยํ ยีศุริติ จกฺริเรฯ \p \v 22 ตต: ปรํ มูสาลิขิตวฺยวสฺถายา อนุสาเรณ มริยม: ศุจิตฺวกาล อุปสฺถิเต, \p \v 23 "ปฺรถมช: สรฺวฺว: ปุรุษสนฺตาน: ปรเมศฺวเร สมรฺปฺยตำ," อิติ ปรเมศฺวรสฺย วฺยวสฺถยา \p \v 24 ยีศุํ ปรเมศฺวเร สมรฺปยิตุมฺ ศาสฺตฺรียวิธฺยุกฺตํ กโปตทฺวยํ ปาราวตศาวกทฺวยํ วา พลึ ทาตุํ เต ตํ คฺฤหีตฺวา ยิรูศาลมมฺ อายยุ:ฯ \p \v 25 ยิรูศาลมฺปุรนิวาสี ศิมิโยนฺนามา ธารฺมฺมิก เอก อาสีตฺ ส อิสฺราเยล: สานฺตฺวนามเปกฺษฺย ตเสฺถา กิญฺจ ปวิตฺร อาตฺมา ตสฺมินฺนาวิรฺภูต:ฯ \p \v 26 อปรํ ปฺรภุณา ปรเมศฺวเรณาภิษิกฺเต ตฺราตริ ตฺวยา น ทฺฤษฺเฏ ตฺวํ น มริษฺยสีติ วากฺยํ ปวิเตฺรณ อาตฺมนา ตสฺม ปฺรากถฺยตฯ \p \v 27 อปรญฺจ ยทา ยีโศ: ปิตา มาตา จ ตทรฺถํ วฺยวสฺถานุรูปํ กรฺมฺม กรฺตฺตุํ ตํ มนฺทิรมฺ อานินฺยตุสฺตทา \p \v 28 ศิมิโยนฺ อาตฺมน อากรฺษเณน มนฺทิรมาคตฺย ตํ โกฺรเฑ นิธาย อีศฺวรสฺย ธนฺยวาทํ กฺฤตฺวา กถยามาส, ยถา, \p \v 29 เห ปฺรโภ ตว ทาโสยํ นิชวากฺยานุสารต:ฯ อิทานีนฺตุ สกลฺยาโณ ภวตา สํวิสฺฤชฺยตามฺฯ \p \v 30 ยต: สกลเทศสฺย ทีปฺตเย ทีปฺติรูปกํฯ \p \v 31 อิสฺราเยลียโลกสฺย มหาเคารวรูปกํฯ \p \v 32 ยํ ตฺรายกํ ชนานานฺตุ สมฺมุเข ตฺวมชีชน:ฯ เสอว วิทฺยเต'สฺมากํ ธฺรวํ นยนนโคจเร๚ \p \v 33 ตทานีํ เตโนกฺตา เอตา: สกลา: กถา: ศฺรุตฺวา ตสฺย มาตา ยูษผฺ จ วิสฺมยํ เมนาเตฯ \p \v 34 ตต: ปรํ ศิมิโยนฺ เตภฺย อาศิษํ ทตฺตฺวา ตนฺมาตรํ มริยมมฺ อุวาจ, ปศฺย อิสฺราเยโล วํศมเธฺย พหูนำ ปาตนาโยตฺถาปนาย จ ตถา วิโรธปาตฺรํ ภวิตุํ, พหูนำ คุปฺตมโนคตานำ ปฺรกฏีกรณาย พาลโกยํ นิยุกฺโตสฺติฯ \p \v 35 ตสฺมาตฺ ตวาปิ ปฺราณา: ศูเลน วฺยตฺสฺยนฺเตฯ \p \v 36 อปรญฺจ อาเศรสฺย วํศียผินูเยโล ทุหิตา หนฺนาขฺยา อติชรตี ภวิษฺยทฺวาทิเนฺยกา ยา วิวาหาตฺ ปรํ สปฺต วตฺสรานฺ ปตฺยา สห นฺยวสตฺ ตโต วิธวา ภูตฺวา จตุรศีติวรฺษวย:ปรฺยฺยนตํ \p \v 37 มนฺทิเร สฺถิตฺวา ปฺรารฺถโนปวาไสรฺทิวานิศมฺ อีศฺวรมฺ อเสวต สาปิ สฺตฺรี ตสฺมินฺ สมเย มนฺทิรมาคตฺย \p \v 38 ปรเมศฺวรสฺย ธนฺยวาทํ จการ, ยิรูศาลมฺปุรวาสิโน ยาวนฺโต โลกา มุกฺติมเปกฺษฺย สฺถิตาสฺตานฺ ยีโศรฺวฺฤตฺตานฺตํ ชฺญาปยามาสฯ \p \v 39 อิตฺถํ ปรเมศฺวรสฺย วฺยวสฺถานุสาเรณ สรฺเวฺวษุ กรฺมฺมสุ กฺฤเตษุ เตา ปุนศฺจ คาลีโล นาสรตฺนามกํ นิชนครํ ปฺรตสฺถาเตฯ \p \v 40 ตตฺปศฺจาทฺ พาลก: ศรีเรณ วฺฤทฺธิเมตฺย ชฺญาเนน ปริปูรฺณ อาตฺมนา ศกฺติมำศฺจ ภวิตุมาเรเภ ตถา ตสฺมินฺ อีศฺวรานุคฺรโห พภูวฯ \p \v 41 ตสฺย ปิตา มาตา จ ปฺรติวรฺษํ นิสฺตาโรตฺสวสมเย ยิรูศาลมมฺ อคจฺฉตามฺฯ \p \v 42 อปรญฺจ ยีเศา ทฺวาทศวรฺษวยเสฺก สติ เตา ปรฺวฺวสมยสฺย รีตฺยนุสาเรณ ยิรูศาลมํ คตฺวา \p \v 43 ปารฺวฺวณํ สมฺปาทฺย ปุนรปิ วฺยาฆุยฺย ยาต: กินฺตุ ยีศุรฺพาลโก ยิรูศาลมิ ติษฺฐติฯ ยูษผฺ ตนฺมาตา จ ตทฺ อวิทิตฺวา \p \v 44 ส สงฺคิภิ: สห วิทฺยต เอตจฺจ พุทฺวฺวา ทิไนกคมฺยมารฺคํ ชคฺมตุ:ฯ กินฺตุ เศเษ ชฺญาติพนฺธูนำ สมีเป มฺฤคยิตฺวา ตทุทฺเทेศมปฺราปฺย \p \v 45 เตา ปุนรปิ ยิรูศาลมมฺ ปราวฺฤตฺยาคตฺย ตํ มฺฤคยาญฺจกฺรตุ:ฯ \p \v 46 อถ ทินตฺรยาตฺ ปรํ ปณฺฑิตานำ มเธฺย เตษำ กถา: ศฺฤณฺวนฺ ตตฺตฺวํ ปฺฤจฺฉํศฺจ มนฺทิเร สมุปวิษฺฏ: ส ตาภฺยำ ทฺฤษฺฏ:ฯ \p \v 47 ตทา ตสฺย พุทฺธฺยา ปฺรตฺยุตฺตไรศฺจ สรฺเวฺว โศฺรตาโร วิสฺมยมาปทฺยนฺเตฯ \p \v 48 ตาทฺฤศํ ทฺฤษฺฏฺวา ตสฺย ชนโก ชนนี จ จมจฺจกฺรตุ: กิญฺจ ตสฺย มาตา ตมวทตฺ, เห ปุตฺร, กถมาวำ ปฺรตีตฺถํ สมาจรสฺตฺวมฺ? ปศฺย ตว ปิตาหญฺจ โศกากุเลา สนฺเตา ตฺวามนฺวิจฺฉาว: สฺมฯ \p \v 49 ตต: โสวทตฺ กุโต มามฺ อไนฺวจฺฉตํ? ปิตุรฺคฺฤเห มยา สฺถาตวฺยมฺ เอตตฺ กึ ยุวาภฺยำ น ชฺญายเต? \p \v 50 กินฺตุ เตา ตไสฺยตทฺวากฺยสฺย ตาตฺปรฺยฺยํ โพทฺธุํ นาศกฺนุตำฯ \p \v 51 ตต: ปรํ ส ตาภฺยำ สห นาสรตํ คตฺวา ตโยรฺวศีภูตสฺตเสฺถา กินฺตุ สรฺวฺวา เอตา: กถาสฺตสฺย มาตา มนสิ สฺถาปยามาสฯ \p \v 52 อถ ยีโศ รฺพุทฺธิ: ศรีรญฺจ ตถา ตสฺมินฺ อีศฺวรสฺย มานวานาญฺจานุคฺรโห วรฺทฺธิตุมฺ อาเรเภฯ \c 3 \p \v 1 อนนฺตรํ ติพิริยไกสรสฺย ราชตฺวสฺย ปญฺจทเศ วตฺสเร สติ ยทา ปนฺตียปีลาโต ยิหูทาเทศาธิปติ เรฺหโรทฺ ตุ คาลีลฺปฺรเทศสฺย ราชา ผิลิปนามา ตสฺย ภฺราตา ตุ ยิตูริยายาสฺตฺราโขนีติยาปฺรเทศสฺย จ ราชาสีตฺ ลุษานียนามา อวิลีนีเทศสฺย ราชาสีตฺ \p \v 2 หานนฺ กิยผาศฺเจเมา ปฺรธานยาชากาวาสฺตำ ตทานีํ สิขริยสฺย ปุตฺราย โยหเน มเธฺยปฺรานฺตรมฺ อีศฺวรสฺย วาเกฺย ปฺรกาศิเต สติ \p \v 3 ส ยรฺทฺทน อุภยตฏปฺรเทศานฺ สเมตฺย ปาปโมจนารฺถํ มน:ปราวรฺตฺตนสฺย จิหฺนรูปํ ยนฺมชฺชนํ ตทียา: กถา: สรฺวฺวตฺร ปฺรจารยิตุมาเรเภฯ \p \v 4 ยิศยิยภวิษฺยทฺวกฺตฺฤคฺรนฺเถ ยาทฺฤศี ลิปิราเสฺต ยถา, ปรเมศสฺย ปนฺถานํ ปริษฺกุรุต สรฺวฺวต:ฯ ตสฺย ราชปถญฺไจว สมานํ กุรุตาธุนาฯ \p \v 5 การิษฺยนฺเต สมุจฺฉฺรายา: สกลา นิมฺนภูมย:ฯ การิษฺยนฺเต นตา: สรฺเวฺว ปรฺวฺวตาศฺโจปปรฺวฺวตา:ฯ การิษฺยนฺเต จ ยา วกฺราสฺตา: สรฺวฺวา: สรลา ภุว:ฯ การิษฺยนฺเต สมานาสฺตา ยา อุจฺจนีจภูมย:ฯ \p \v 6 อีศฺวเรณ กฺฤตํ ตฺราณํ ทฺรกฺษฺยนฺติ สรฺวฺวมานวา:ฯ อิเตฺยตตฺ ปฺรานฺตเร วากฺยํ วทต: กสฺยจิทฺ รว:๚ \p \v 7 เย เย โลกา มชฺชนารฺถํ พหิรายยุสฺตานฺ โสวทตฺ เร เร สรฺปวํศา อาคามิน: โกปาตฺ ปลายิตุํ ยุษฺมานฺ กศฺเจตยามาส? \p \v 8 ตสฺมาทฺ อิพฺราหีมฺ อสฺมากํ ปิตา กถามีทฺฤศีํ มโนภิ รฺน กถยิตฺวา ยูยํ มน:ปริวรฺตฺตนโยคฺยํ ผลํ ผลต; ยุษฺมานหํ ยถารฺถํ วทามิ ปาษาเณภฺย เอเตภฺย อีศฺวร อิพฺราหีม: สนฺตาโนตฺปาทเน สมรฺถ:ฯ \p \v 9 อปรญฺจ ตรุมูเล'ธุนาปิ ปรศุ: สํลคฺโนสฺติ ยสฺตรุรุตฺตมํ ผลํ น ผลติ ส ฉิทฺยเต'เคฺนา นิกฺษิปฺยเต จฯ \p \v 10 ตทานีํ โลกาสฺตํ ปปฺรจฺฉุสฺตรฺหิ กึ กรฺตฺตวฺยมสฺมาภิ:? \p \v 11 ตต: โสวาทีตฺ ยสฺย เทฺว วสเน วิเทฺยเต ส วสฺตฺรหีนาไยกํ วิตรตุ กึญฺจ ยสฺย ขาทฺยทฺรวฺยํ วิทฺยเต โสปิ ตไถว กโรตุฯ \p \v 12 ตต: ปรํ กรสญฺจายิโน มชฺชนารฺถมฺ อาคตฺย ปปฺรจฺฉุ: เห คุโร กึ กรฺตฺตวฺยมสฺมาภิ:? \p \v 13 ตต: โสกถยตฺ นิรูปิตาทธิกํ น คฺฤหฺลิตฯ \p \v 14 อนนฺตรํ เสนาคณ เอตฺย ปปฺรจฺฉ กิมสฺมาภิ รฺวา กรฺตฺตวฺยมฺ? ตต: โสภิทเธ กสฺย กามปิ หานึ มา การฺษฺฏ ตถา มฺฤษาปวาทํ มา กุรุต นิชเวตเนน จ สนฺตุษฺย ติษฺฐตฯ \p \v 15 อปรญฺจ โลกา อเปกฺษยา สฺถิตฺวา สรฺเวฺวปีติ มโนภิ รฺวิตรฺกยาญฺจกฺรุ:, โยหนยมฺ อภิษิกฺตสฺตฺราตา น เวติ? \p \v 16 ตทา โยหนฺ สรฺวฺวานฺ วฺยาชหาร, ชเล'หํ ยุษฺมานฺ มชฺชยามิ สตฺยํ กินฺตุ ยสฺย ปาทุกาพนฺธนํ โมจยิตุมปิ น โยโคฺยสฺมิ ตาทฺฤศ เอโก มตฺโต คุรุตร: ปุมานฺ เอติ, ส ยุษฺมานฺ วหฺนิรูเป ปวิตฺร อาตฺมนิ มชฺชยิษฺยติฯ \p \v 17 อปรญฺจ ตสฺย หเสฺต ศูรฺป อาเสฺต ส สฺวศสฺยานิ ศุทฺธรูปํ ปฺรโสฺผฏฺย โคธูมานฺ สรฺวฺวานฺ ภาณฺฑาคาเร สํคฺรหีษฺยติ กินฺตุ พูษาณิ สรฺวฺวาณฺยนิรฺวฺวาณวหฺนินา ทาหยิษฺยติฯ \p \v 18 โยหนฺ อุปเทเศเนตฺถํ นานากถา โลกานำ สมกฺษํ ปฺรจารยามาสฯ \p \v 19 อปรญฺจ เหโรทฺ ราชา ผิลิปฺนามฺน: สโหทรสฺย ภารฺยฺยำ เหโรทิยามธิ ตถานฺยานิ ยานิ ยานิ กุกรฺมฺมาณิ กฺฤตวานฺ ตทธิ จ \p \v 20 โยหนา ติรสฺกฺฤโต ภูตฺวา การาคาเร ตสฺย พนฺธนาทฺ อปรมปิ กุกรฺมฺม จการฯ \p \v 21 อิต: ปูรฺวฺวํ ยสฺมินฺ สมเย สรฺเวฺว โยหนา มชฺชิตาสฺตทานีํ ยีศุรปฺยาคตฺย มชฺชิต:ฯ \p \v 22 ตทนนฺตรํ เตน ปฺรารฺถิเต เมฆทฺวารํ มุกฺตํ ตสฺมาจฺจ ปวิตฺร อาตฺมา มูรฺตฺติมานฺ ภูตฺวา กโปตวตฺ ตทุปรฺยฺยวรุโรห; ตทา ตฺวํ มม ปฺริย: ปุตฺรสฺตฺวยิ มม ปรม: สนฺโตษ อิตฺยากาศวาณี พภูวฯ \p \v 23 ตทานีํ ยีศุ: ปฺราเยณ ตฺรึศทฺวรฺษวยสฺก อาสีตฺฯ เลากิกชฺญาเน ตุ ส ยูษผ: ปุตฺร:, \p \v 24 ยูษผฺ เอเล: ปุตฺร:, เอลิรฺมตฺตต: ปุตฺร:, มตฺตตฺ เลเว: ปุตฺร:, เลวิ รฺมลฺเก: ปุตฺร:, มลฺกิรฺยานฺนสฺย ปุตฺร:; ยานฺโน ยูษผ: ปุตฺร:ฯ \p \v 25 ยูษผฺ มตฺตถิยสฺย ปุตฺร:, มตฺตถิย อาโมส: ปุตฺร:, อาโมสฺ นหูม: ปุตฺร:, นหูมฺ อิเษฺล: ปุตฺร: อิษฺลิรฺนเค: ปุตฺร:ฯ \p \v 26 นคิรฺมาฏ: ปุตฺร:, มาฏฺ มตฺตถิยสฺย ปุตฺร:, มตฺตถิย: ศิมิเย: ปุตฺร:, ศิมิยิรฺยูษผ: ปุตฺร:, ยูษผฺ ยิหูทา: ปุตฺร:ฯ \p \v 27 ยิหูทา โยหานา: ปุตฺร:, โยหานา รีษา: ปุตฺร:, รีษา: สิรุพฺพาพิล: ปุตฺร:, สิรุพฺพาพิลฺ ศลฺตีเยล: ปุตฺร:, ศลฺตีเยลฺ เนเร: ปุตฺร:ฯ \p \v 28 เนริรฺมลฺเก: ปุตฺร:, มลฺกิ: อทฺย: ปุตฺร:, อทฺที โกษม: ปุตฺร:, โกษมฺ อิลฺโมทท: ปุตฺร:, อิลฺโมททฺ เอร: ปุตฺร:ฯ \p \v 29 เอรฺ โยเศ: ปุตฺร:, โยศิ: อิลีเยษร: ปุตฺร:, อิลีเยษรฺ โยรีม: ปุตฺร:, โยรีมฺ มตฺตต: ปุตฺร:, มตฺตต เลเว: ปุตฺร:ฯ \p \v 30 เลวิ: ศิมิโยน: ปุตฺร:, ศิมิโยนฺ ยิหูทา: ปุตฺร:, ยิหูทา ยูษุผ: ปุตฺร:, ยูษุผฺ โยนน: ปุตฺร:, ยานนฺ อิลียากีม: ปุตฺร:ฯ \p \v 31 อิลิยากีมฺ: มิเลยา: ปุตฺร:, มิเลยา ไมนน: ปุตฺร:, ไมนนฺ มตฺตตฺตสฺย ปุตฺร:, มตฺตตฺโต นาถน: ปุตฺร:, นาถนฺ ทายูท: ปุตฺร:ฯ \p \v 32 ทายูทฺ ยิศย: ปุตฺร:, ยิศย โอเพท: ปุตฺร, โอเพทฺ โพยส: ปุตฺร:, โพยสฺ สลฺโมน: ปุตฺร:, สลฺโมนฺ นหโศน: ปุตฺร:ฯ \p \v 33 นหโศนฺ อมฺมีนาทพ: ปุตฺร:, อมฺมีนาทพฺ อราม: ปุตฺร:, อรามฺ หิโษฺรณ: ปุตฺร:, หิโษฺรณฺ เปรส: ปุตฺร:, เปรสฺ ยิหูทา: ปุตฺร:ฯ \p \v 34 ยิหูทา ยากูพ: ปุตฺร:, ยากูพฺ อิสฺหาก: ปุตฺร:, อิสฺหากฺ อิพฺราหีม: ปุตฺร:, อิพฺราหีมฺ เตรห: ปุตฺร:, เตรหฺ นาโหร: ปุตฺร:ฯ \p \v 35 นาโหรฺ สิรุค: ปุตฺร:, สิรุคฺ ริยฺว: ปุตฺร:, ริยู: เปลค: ปุตฺร:, เปลคฺ เอวร: ปุตฺร:, เอวรฺ เศลห: ปุตฺร:ฯ \p \v 36 เศลหฺ ไกนน: ปุตฺร:, ไกนนฺ อรฺผกฺษท: ปุตฺร:, อรฺผกฺษทฺ ศาม: ปุตฺร:, ศามฺ โนห: ปุตฺร:, โนโห เลมก: ปุตฺร:ฯ \p \v 37 เลมกฺ มิถูเศลห: ปุตฺร:, มิถูเศลหฺ หโนก: ปุตฺร:, หโนกฺ เยรท: ปุตฺร:, เยรทฺ มหลเลล: ปุตฺร:, มหลเลลฺ ไกนน: ปุตฺร:ฯ \p \v 38 ไกนนฺ อิโนศ: ปุตฺร:, อิโนศฺ เศต: ปุตฺร:, เศตฺ อาทม: ปุตฺร, อาทมฺ อีศฺวรสฺย ปุตฺร:ฯ \c 4 \p \v 1 ตต: ปรํ ยีศุ: ปวิเตฺรณาตฺมนา ปูรฺณ: สนฺ ยรฺทฺทนนทฺยา: ปราวฺฤตฺยาตฺมนา ปฺรานฺตรํ นีต: สนฺ จตฺวารึศทฺทินานิ ยาวตฺ ไศตานา ปรีกฺษิโต'ภูตฺ, \p \v 2 กิญฺจ ตานิ สรฺวฺวทินานิ โภชนํ วินา สฺถิตตฺวาตฺ กาเล ปูรฺเณ ส กฺษุธิตวานฺฯ \p \v 3 ตต: ไศตานาคตฺย ตมวทตฺ ตฺวํ เจทีศฺวรสฺย ปุตฺรสฺตรฺหิ ปฺรสฺตราเนตานฺ อาชฺญยา ปูปานฺ กุรุฯ \p \v 4 ตทา ยีศุรุวาจ, ลิปิรีทฺฤศี วิทฺยเต มนุช: เกวเลน ปูเปน น ชีวติ กินฺตฺวีศฺวรสฺย สรฺวฺวาภิราชฺญาภิ รฺชีวติฯ \p \v 5 ตทา ไศตานฺ ตมุจฺจํ ปรฺวฺวตํ นีตฺวา นิมิไษกมเธฺย ชคต: สรฺวฺวราชฺยานิ ทรฺศิตวานฺฯ \p \v 6 ปศฺจาตฺ ตมวาทีตฺ สรฺวฺวมฺ เอตทฺ วิภวํ ปฺรตาปญฺจ ตุภฺยํ ทาสฺยามิ ตนฺ มยิ สมรฺปิตมาเสฺต ยํ ปฺรติ มเมจฺฉา ชายเต ตไสฺม ทาตุํ ศกฺโนมิ, \p \v 7 ตฺวํ เจนฺมำ ภชเส ตรฺหิ สรฺวฺวเมตตฺ ตไวว ภวิษฺยติฯ \p \v 8 ตทา ยีศุสฺตํ ปฺรตฺยุกฺตวานฺ ทูรี ภว ไศตานฺ ลิปิราเสฺต, นิชํ ปฺรภุํ ปรเมศฺวรํ ภชสฺว เกวลํ ตเมว เสวสฺว จฯ \p \v 9 อถ ไศตานฺ ตํ ยิรูศาลมํ นีตฺวา มนฺทิรสฺย จูฑายา อุปริ สมุปเวศฺย ชคาท ตฺวํ เจทีศฺวรสฺย ปุตฺรสฺตรฺหิ สฺถานาทิโต ลมฺผิตฺวาธ: \p \v 10 ปต ยโต ลิปิราเสฺต, อาชฺญาปยิษฺยติ สฺวียานฺ ทูตานฺ ส ปรเมศฺวร:ฯ \p \v 11 รกฺษิตุํ สรฺวฺวมารฺเค ตฺวำ เตน ตฺวจฺจรเณ ยถาฯ น ลเคตฺ ปฺรสฺตราฆาตสฺตฺวำ ธริษฺยนฺติ เต ตถาฯ \p \v 12 ตทา ยีศุนา ปฺรตฺยุกฺตมฺ อิทมปฺยุกฺตมสฺติ ตฺวํ สฺวปฺรภุํ ปเรศํ มา ปรีกฺษสฺวฯ \p \v 13 ปศฺจาตฺ ไศตานฺ สรฺวฺวปรีกฺษำ สมาปฺย กฺษณาตฺตํ ตฺยกฺตฺวา ยเยาฯ \p \v 14 ตทา ยีศุราตฺมปฺรภาวาตฺ ปุนรฺคาลีลฺปฺรเทศํ คตสฺตทา ตตฺสุขฺยาติศฺจตุรฺทิศํ วฺยานเศฯ \p \v 15 ส เตษำ ภชนคฺฤเหษุ อุปทิศฺย สรฺไวฺว: ปฺรศํสิโต พภูวฯ \p \v 16 อถ ส สฺวปาลนสฺถานํ นาสรตฺปุรเมตฺย วิศฺรามวาเร สฺวาจาราทฺ ภชนเคหํ ปฺรวิศฺย ปฐิตุมุตฺตเสฺถาฯ \p \v 17 ตโต ยิศยิยภวิษฺยทฺวาทิน: ปุสฺตเก ตสฺย กรทตฺเต สติ ส ตตฺ ปุสฺตกํ วิสฺตารฺยฺย ยตฺร วกฺษฺยมาณานิ วจนานิ สนฺติ ตตฺ สฺถานํ ปฺราปฺย ปปาฐฯ \p \v 18 อาตฺมา ตุ ปรเมศสฺย มทีโยปริ วิทฺยเตฯ ทริเทฺรษุ สุสํวาทํ วกฺตุํ มำ โสภิษิกฺตวานฺฯ ภคฺนานฺต: กรณาโลฺลกานฺ สุสฺวสฺถานฺ กรฺตฺตุเมว จฯ พนฺทีกฺฤเตษุ โลเกษุ มุกฺเต โรฺฆษยิตุํ วจ:ฯ เนตฺราณิ ทาตุมนฺเธภฺยสฺตฺราตุํ พทฺธชนานปิฯ \p \v 19 ปเรศานุคฺรเห กาลํ ปฺรจารยิตุเมว จฯ สรฺไวฺวตตฺกรณารฺถาย มาเมว ปฺรหิโณติ ส:๚ \p \v 20 ตต: ปุสฺตกํ พทฺวฺวา ปริจารกสฺย หเสฺต สมรฺปฺย จาสเน สมุปวิษฺฏ:, ตโต ภชนคฺฤเห ยาวนฺโต โลกา อาสนฺ เต สรฺเวฺว'นนฺยทฺฤษฺฏฺยา ตํ วิลุโลกิเรฯ \p \v 21 อนนฺตรมฺ อไทฺยตานิ สรฺวฺวาณิ ลิขิตวจนานิ ยุษฺมากํ มเธฺย สิทฺธานิ ส อิมำ กถำ เตภฺย: กถยิตุมาเรเภฯ \p \v 22 ตต: สรฺเวฺว ตสฺมินฺ อนฺวรชฺยนฺต, กิญฺจ ตสฺย มุขานฺนิรฺคตาภิรนุคฺรหสฺย กถาภิศฺจมตฺกฺฤตฺย กถยามาสุ: กิมยํ ยูษผ: ปุโตฺร น? \p \v 23 ตทา โส'วาทีทฺ เห จิกิตฺสก สฺวเมว สฺวสฺถํ กุรุ กผรฺนาหูมิ ยทฺยตฺ กฺฤตวานฺ ตทเศฺราษฺม ตา: สรฺวา: กฺริยา อตฺร สฺวเทเศ กุรุ กถาเมตำ ยูยเมวาวศฺยํ มำ วทิษฺยถฯ \p \v 24 ปุน: โสวาทีทฺ ยุษฺมานหํ ยถารฺถํ วทามิ, โกปิ ภวิษฺยทฺวาที สฺวเทเศ สตฺการํ น ปฺราปฺโนติฯ \p \v 25 อปรญฺจ ยถารฺถํ วจฺมิ, เอลิยสฺย ชีวนกาเล ยทา สารฺทฺธตฺริตยวรฺษาณิ ยาวตฺ ชลทปฺรติพนฺธาตฺ สรฺวฺวสฺมินฺ เทเศ มหาทุรฺภิกฺษมฺ อชนิษฺฏ ตทานีมฺ อิสฺราเยโล เทศสฺย มเธฺย พหฺโวฺย วิธวา อาสนฺ, \p \v 26 กินฺตุ สีโทนฺปฺรเทศียสาริผตฺปุรนิวาสินีมฺ เอกำ วิธวำ วินา กสฺยาศฺจิทปิ สมีเป เอลิย: เปฺรริโต นาภูตฺฯ \p \v 27 อปรญฺจ อิลีศายภวิษฺยทฺวาทิวิทฺยมานตากาเล อิสฺราเยลฺเทเศ พหว: กุษฺฐิน อาสนฺ กินฺตุ สุรียเทศียํ นามานฺกุษฺฐินํ วินา โกปฺยนฺย: ปริษฺกฺฤโต นาภูตฺฯ \p \v 28 อิมำ กถำ ศฺรุตฺวา ภชนเคหสฺถิตา โลกา: สโกฺรธมฺ อุตฺถาย \p \v 29 นคราตฺตํ พหิษฺกฺฤตฺย ยสฺย ศิขริณ อุปริ เตษำ นครํ สฺถาปิตมาเสฺต ตสฺมานฺนิกฺเษปฺตุํ ตสฺย ศิขรํ ตํ นินฺยุ: \p \v 30 กินฺตุ ส เตษำ มธฺยาทปสฺฤตฺย สฺถานานฺตรํ ชคามฯ \p \v 31 ตต: ปรํ ยีศุรฺคาลีลฺปฺรเทศียกผรฺนาหูมฺนคร อุปสฺถาย วิศฺรามวาเร โลกานุปเทษฺฏุมฺ อารพฺธวานฺฯ \p \v 32 ตทุปเทศาตฺ สรฺเวฺว จมจฺจกฺรุ รฺยตสฺตสฺย กถา คุรุตรา อาสนฺฯ \p \v 33 ตทานีํ ตทฺภชนเคหสฺถิโต'เมธฺยภูตคฺรสฺต เอโก ชน อุจฺไจ: กถยามาส, \p \v 34 เห นาสรตียยีโศ'สฺมานฺ ตฺยช, ตฺวยา สหาสฺมากํ ก: สมฺพนฺธ:? กิมสฺมานฺ วินาศยิตุมายาสิ? ตฺวมีศฺวรสฺย ปวิโตฺร ชน เอตทหํ ชานามิฯ \p \v 35 ตทา ยีศุสฺตํ ตรฺชยิตฺวาวทตฺ เมานี ภว อิโต พหิรฺภว; ตต: โสเมธฺยภูตสฺตํ มธฺยสฺถาเน ปาตยิตฺวา กิญฺจิทปฺยหึสิตฺวา ตสฺมาทฺ พหิรฺคตวานฺฯ \p \v 36 ตต: สรฺเวฺว โลกาศฺจมตฺกฺฤตฺย ปรสฺปรํ วกฺตุมาเรภิเร โกยํ จมตฺการ:ฯ เอษ ปฺรภาเวณ ปรากฺรเมณ จาเมธฺยภูตานฺ อาชฺญาปยติ เตไนว เต พหิรฺคจฺฉนฺติฯ \p \v 37 อนนฺตรํ จตุรฺทิกฺสฺถเทศานฺ ตสฺย สุขฺยาติรฺวฺยาปฺโนตฺฯ \p \v 38 ตทนนฺตรํ ส ภชนเคหาทฺ พหิราคตฺย ศิโมโน นิเวศนํ ปฺรวิเวศ ตทา ตสฺย ศฺวศฺรูรฺชฺวเรณาตฺยนฺตํ ปีฑิตาสีตฺ ศิษฺยาสฺตทรฺถํ ตสฺมินฺ วินยํ จกฺรุ:ฯ \p \v 39 ตต: ส ตสฺยา: สมีเป สฺถิตฺวา ชฺวรํ ตรฺชยามาส เตไนว ตำ ชฺวโร'ตฺยากฺษีตฺ ตต: สา ตตฺกฺษณมฺ อุตฺถาย ตานฺ สิเษเวฯ \p \v 40 อถ สูรฺยฺยาสฺตกาเล เสฺวษำ เย เย ชนา นานาโรไค: ปีฑิตา อาสนฺ โลกาสฺตานฺ ยีโศ: สมีปมฺ อานินฺยุ:, ตทา ส เอไกกสฺย คาเตฺร กรมรฺปยิตฺวา ตานโรคานฺ จการฯ \p \v 41 ตโต ภูตา พหุโภฺย นิรฺคตฺย จีตฺศพฺทํ กฺฤตฺวา จ พภาษิเร ตฺวมีศฺวรสฺย ปุโตฺร'ภิษิกฺตตฺราตา; กินฺตุ โสภิษิกฺตตฺราเตติ เต วิวิทุเรตสฺมาตฺ การณาตฺ ตานฺ ตรฺชยิตฺวา ตทฺวกฺตุํ นิษิเษธฯ \p \v 42 อปรญฺจ ปฺรภาเต สติ ส วิชนสฺถานํ ปฺรตเสฺถ ปศฺจาตฺ ชนาสฺตมนฺวิจฺฉนฺตสฺตนฺนิกฏํ คตฺวา สฺถานานฺตรคมนารฺถํ ตมนฺวรุนฺธนฺฯ \p \v 43 กินฺตุ ส ตานฺ ชคาท, อีศฺวรียราชฺยสฺย สุสํวาทํ ปฺรจารยิตุมฺ อนฺยานิ ปุราณฺยปิ มยา ยาตวฺยานิ ยตสฺตทรฺถเมว เปฺรริโตหํฯ \p \v 44 อถ คาลีโล ภชนเคเหษุ ส อุปทิเทศฯ \c 5 \p \v 1 อนนฺตรํ ยีศุเรกทา คิเนษรถฺทสฺย ตีร อุตฺติษฺฐติ, ตทา โลกา อีศฺวรียกถำ โศฺรตุํ ตทุปริ ปฺรปติตา:ฯ \p \v 2 ตทานีํ ส หฺทสฺย ตีรสมีเป เนาทฺวยํ ททรฺศ กิญฺจ มตฺโสฺยปชีวิโน นาวํ วิหาย ชาลํ ปฺรกฺษาลยนฺติฯ \p \v 3 ตตสฺตโยรฺทฺวโย รฺมเธฺย ศิโมโน นาวมารุหฺย ตีราตฺ กิญฺจิทฺทูรํ ยาตุํ ตสฺมินฺ วินยํ กฺฤตฺวา เนากายามุปวิศฺย โลกานฺ โปฺรปทิษฺฏวานฺฯ \p \v 4 ปศฺจาตฺ ตํ ปฺรสฺตาวํ สมาปฺย ส ศิโมนํ วฺยาชหาร, คภีรํ ชลํ คตฺวา มตฺสฺยานฺ ธรฺตฺตุํ ชาลํ นิกฺษิปฯ \p \v 5 ตต: ศิโมน พภาเษ, เห คุโร ยทฺยปิ วยํ กฺฤตฺสฺนำ ยามินีํ ปริศฺรมฺย มตฺไสฺยกมปิ น ปฺราปฺตาสฺตถาปิ ภวโต นิเทศโต ชาลํ กฺษิปาม:ฯ \p \v 6 อถ ชาเล กฺษิปฺเต พหุมตฺสฺยปตนาทฺ อานาย: ปฺรจฺฉินฺน:ฯ \p \v 7 ตสฺมาทฺ อุปกรฺตฺตุมฺ อนฺยเนาสฺถานฺ สงฺคิน อายาตุมฺ อิงฺคิเตน สมาหฺวยนฺ ตตสฺต อาคตฺย มตฺไสฺย เรฺนาทฺวยํ ปฺรปูรยามาสุ ไรฺย เรฺนาทฺวยํ ปฺรมคฺนมฺฯ \p \v 8 ตทา ศิโมนฺปิตรสฺตทฺ วิโลกฺย ยีโศศฺจรณโย: ปติตฺวา, เห ปฺรโภหํ ปาปี นโร มม นิกฏาทฺ ภวานฺ ยาตุ, อิติ กถิตวานฺฯ \p \v 9 ยโต ชาเล ปติตานำ มตฺสฺยานำ ยูถาตฺ ศิโมนฺ ตตฺสงฺคินศฺจ จมตฺกฺฤตวนฺต:; ศิโมน: สหการิเณา สิวเท: ปุเตฺรา ยากูพฺ โยหนฺ เจเมา ตาทฺฤเศา พภูวตุ:ฯ \p \v 10 ตทา ยีศุ: ศิโมนํ ชคาท มา ไภษีรทฺยารภฺย ตฺวํ มนุษฺยธโร ภวิษฺยสิฯ \p \v 11 อนนฺตรํ สรฺวฺวาสุ เนาสุ ตีรมฺ อานีตาสุ เต สรฺวฺวานฺ ปริตฺยชฺย ตสฺย ปศฺจาทฺคามิโน พภูวุ:ฯ \p \v 12 ตต: ปรํ ยีเศา กสฺมึศฺจิตฺ ปุเร ติษฺฐติ ชน เอก: สรฺวฺวางฺคกุษฺฐสฺตํ วิโลกฺย ตสฺย สมีเป นฺยุพฺช: ปติตฺวา สวินยํ วกฺตุมาเรเภ, เห ปฺรโภ ยทิ ภวานิจฺฉติ ตรฺหิ มำ ปริษฺกรฺตฺตุํ ศกฺโนติฯ \p \v 13 ตทานีํ ส ปาณึ ปฺรสารฺยฺย ตทงฺคํ สฺปฺฤศนฺ พภาเษ ตฺวํ ปริษฺกฺริยเสฺวติ มเมจฺฉาสฺติ ตตสฺตตฺกฺษณํ ส กุษฺฐาตฺ มุกฺต:ฯ \p \v 14 ปศฺจาตฺ ส ตมาชฺญาปยามาส กถามิมำ กไสฺมจิทฺ อกถยิตฺวา ยาชกสฺย สมีปญฺจ คตฺวา สฺวํ ทรฺศย, โลเกโภฺย นิชปริษฺกฺฤตตฺวสฺย ปฺรมาณทานาย มูสาชฺญานุสาเรณ ทฺรวฺยมุตฺมฺฤชสฺว จฯ \p \v 15 ตถาปิ ยีโศ: สุขฺยาติ รฺพหุ วฺยาปฺตุมาเรเภ กิญฺจ ตสฺย กถำ โศฺรตุํ สฺวียโรเคโภฺย โมกฺตุญฺจ โลกา อาชคฺมุ:ฯ \p \v 16 อถ ส ปฺรานฺตรํ คตฺวา ปฺรารฺถยาญฺจเกฺรฯ \p \v 17 อปรญฺจ เอกทา ยีศุรุปทิศติ, เอตรฺหิ คาลีลฺยิหูทาปฺรเทศโย: สรฺวฺวนคเรโภฺย ยิรูศาลมศฺจ กิยนฺต: ผิรูศิโลกา วฺยวสฺถาปกาศฺจ สมาคตฺย ตทนฺติเก สมุปวิวิศุ:, ตสฺมินฺ กาเล โลกานามาโรคฺยการณาตฺ ปฺรโภ: ปฺรภาว: ปฺรจกาเศฯ \p \v 18 ปศฺจาตฺ กิยนฺโต โลกา เอกํ ปกฺษาฆาตินํ ขฏฺวายำ นิธาย ยีโศ: สมีปมาเนตุํ สมฺมุเข สฺถาปยิตุญฺจ วฺยาปฺริยนฺตฯ \p \v 19 กินฺตุ พหุชนนิวหสมฺวาธาตฺ น ศกฺนุวนฺโต คฺฤโหปริ คตฺวา คฺฤหปฺฤษฺฐํ ขนิตฺวา ตํ ปกฺษาฆาตินํ สขฏฺวํ คฺฤหมเธฺย ยีโศ: สมฺมุเข 'วโรหยามาสุ:ฯ \p \v 20 ตทา ยีศุเสฺตษามฺ อีทฺฤศํ วิศฺวาสํ วิโลกฺย ตํ ปกฺษาฆาตินํ วฺยาชหาร, เห มานว ตว ปาปมกฺษมฺยตฯ \p \v 21 ตสฺมาทฺ อธฺยาปกา: ผิรูศินศฺจ จิตฺไตริตฺถํ ปฺรจินฺติตวนฺต:, เอษ ชน อีศฺวรํ นินฺทติ โกยํ? เกวลมีศฺวรํ วินา ปาปํ กฺษนฺตุํ ก: ศกฺโนติ? \p \v 22 ตทา ยีศุเสฺตษามฺ อิตฺถํ จินฺตนํ วิทิตฺวา เตโภฺยกถยทฺ ยูยํ มโนภิ: กุโต วิตรฺกยถ? \p \v 23 ตว ปาปกฺษมา ชาตา ยทฺวา ตฺวมุตฺถาย วฺรช เอตโย รฺมเธฺย กา กถา สุกถฺยา? \p \v 24 กินฺตุ ปฺฤถิวฺยำ ปาปํ กฺษนฺตุํ มานวสุตสฺย สามรฺถฺยมสฺตีติ ยถา ยูยํ ชฺญาตุํ ศกฺนุถ ตทรฺถํ (ส ตํ ปกฺษาฆาตินํ ชคาท) อุตฺติษฺฐ สฺวศยฺยำ คฺฤหีตฺวา คฺฤหํ ยาหีติ ตฺวามาทิศามิฯ \p \v 25 ตสฺมาตฺ ส ตตฺกฺษณมฺ อุตฺถาย สรฺเวฺวษำ สากฺษาตฺ นิชศยนียํ คฺฤหีตฺวา อีศฺวรํ ธนฺยํ วทนฺ นิชนิเวศนํ ยเยาฯ \p \v 26 ตสฺมาตฺ สรฺเวฺว วิสฺมย ปฺราปฺตา มน:สุ ภีตาศฺจ วยมทฺยาสมฺภวการฺยฺยาณฺยทรฺศาม อิตฺยุกฺตฺวา ปรเมศฺวรํ ธนฺยํ โปฺรทิตา:ฯ \p \v 27 ตต: ปรํ พหิรฺคจฺฉนฺ กรสญฺจยสฺถาเน เลวินามานํ กรสญฺจายกํ ทฺฤษฺฏฺวา ยีศุสฺตมภิทเธ มม ปศฺจาเทหิฯ \p \v 28 ตสฺมาตฺ ส ตตฺกฺษณาตฺ สรฺวฺวํ ปริตฺยชฺย ตสฺย ปศฺจาทิยายฯ \p \v 29 อนนฺตรํ เลวิ รฺนิชคฺฤเห ตทรฺถํ มหาโภชฺยํ จการ, ตทา ไต: สหาเนเก กรสญฺจายินสฺตทนฺยโลกาศฺจ โภกฺตุมุปวิวิศุ:ฯ \p \v 30 ตสฺมาตฺ การณาตฺ จณฺฑาลานำ ปาปิโลกานาญฺจ สงฺเค ยูยํ กุโต ภํคฺเธฺว ปิวถ เจติ กถำ กถยิตฺวา ผิรูศิโน'ธฺยาปกาศฺจ ตสฺย ศิไษฺย: สห วาคฺยุทฺธํ กรฺตฺตุมาเรภิเรฯ \p \v 31 ตสฺมาทฺ ยีศุสฺตานฺ ปฺรตฺยโวจทฺ อโรคโลกานำ จิกิตฺสเกน ปฺรโยชนํ นาสฺติ กินฺตุ สโรคาณาเมวฯ \p \v 32 อหํ ธารฺมฺมิกานฺ อาหฺวาตุํ นาคโตสฺมิ กินฺตุ มน: ปราวรฺตฺตยิตุํ ปาปิน เอวฯ \p \v 33 ตตเสฺต โปฺรจุ:, โยหน: ผิรูศินาญฺจ ศิษฺยา วารํวารมฺ อุปวสนฺติ ปฺรารฺถยนฺเต จ กินฺตุ ตว ศิษฺยา: กุโต ภุญฺชเต ปิวนฺติ จ? \p \v 34 ตทา ส ตานาจเขฺยา วเร สงฺเค ติษฺฐติ วรสฺย สขิคณํ กิมุปวาสยิตุํ ศกฺนุถ? \p \v 35 กินฺตุ ยทา เตษำ นิกฏาทฺ วโร เนษฺยเต ตทา เต สมุปวตฺสฺยนฺติฯ \p \v 36 โสปรมปิ ทฺฤษฺฏานฺตํ กถยามฺพภูว ปุราตนวสฺเตฺร โกปิ นุตนวสฺตฺรํ น สีวฺยติ ยตเสฺตน เสวเนน ชีรฺณวสฺตฺรํ ฉิทฺยเต, นูตนปุราตนวสฺตฺรโย เรฺมลญฺจ น ภวติฯ \p \v 37 ปุราตนฺยำ กุตฺวำ โกปิ นุตนํ ทฺรากฺษารสํ น นิทธาติ, ยโต นวีนทฺรากฺษารสสฺย เตชสา ปุราตนี กุตู รฺวิทีรฺยฺยเต ตโต ทฺรากฺษารส: ปตติ กุตูศฺจ นศฺยติฯ \p \v 38 ตโต เหโต รฺนูตนฺยำ กุตฺวำ นวีนทฺรากฺษารส: นิธาตวฺยเสฺตโนภยสฺย รกฺษา ภวติฯ \p \v 39 อปรญฺจ ปุราตนํ ทฺรากฺษารสํ ปีตฺวา โกปิ นูตนํ น วาญฺฉติ, ยต: ส วกฺติ นูตนาตฺ ปุราตนมฺ ปฺรศสฺตมฺฯ \c 6 \p \v 1 อจรญฺจ ปรฺวฺวโณ ทฺวิตียทินาตฺ ปรํ ปฺรถมวิศฺรามวาเร ศสฺยกฺเษเตฺรณ ยีโศรฺคมนกาเล ตสฺย ศิษฺยา: กณิศํ ฉิตฺตฺวา กเรษุ มรฺทฺทยิตฺวา ขาทิตุมาเรภิเรฯ \p \v 2 ตสฺมาตฺ กิยนฺต: ผิรูศินสฺตานวทนฺ วิศฺรามวาเร ยตฺ กรฺมฺม น กรฺตฺตวฺยํ ตตฺ กุต: กุรุถ? \p \v 3 ยีศุ: ปฺรตฺยุวาจ ทายูทฺ ตสฺย สงฺคินศฺจ กฺษุธารฺตฺตา: กึ จกฺรุ: ส กถมฺ อีศฺวรสฺย มนฺทิรํ ปฺรวิศฺย \p \v 4 เย ทรฺศนียา: ปูปา ยาชกานฺ วินานฺยสฺย กสฺยาปฺยโภชนียาสฺตานานีย สฺวยํ พุภเช สงฺคิโภฺยปิ ทเทา ตตฺ กึ ยุษฺมาภิ: กทาปิ นาปาฐิ? \p \v 5 ปศฺจาตฺ ส ตานวทตฺ มนุชสุโต วิศฺรามวารสฺยาปิ ปฺรภุ รฺภวติฯ \p \v 6 อนนฺตรมฺ อนฺยวิศฺรามวาเร ส ภชนเคหํ ปฺรวิศฺย สมุปทิศติฯ ตทา ตตฺสฺถาเน ศุษฺกทกฺษิณกร เอก: ปุมานฺ อุปตสฺถิวานฺฯ \p \v 7 ตสฺมาทฺ อธฺยาปกา: ผิรูศินศฺจ ตสฺมินฺ โทษมาโรปยิตุํ ส วิศฺรามวาเร ตสฺย สฺวาสฺถฺยํ กโรติ นเวติ ปฺรตีกฺษิตุมาเรภิเรฯ \p \v 8 ตทา ยีศุเสฺตษำ จินฺตำ วิทิตฺวา ตํ ศุษฺกกรํ ปุมำสํ โปฺรวาจ, ตฺวมุตฺถาย มธฺยสฺถาเน ติษฺฐฯ \p \v 9 ตสฺมาตฺ ตสฺมินฺ อุตฺถิตวติ ยีศุสฺตานฺ วฺยาชหาร, ยุษฺมานฺ อิมำ กถำ ปฺฤจฺฉามิ, วิศฺรามวาเร หิตมฺ อหิตํ วา, ปฺราณรกฺษณํ ปฺราณนาศนํ วา, เอเตษำ กึ กรฺมฺมกรณียมฺ? \p \v 10 ปศฺจาตฺ จตุรฺทิกฺษุ สรฺวฺวานฺ วิโลกฺย ตํ มานวํ พภาเษ, นิชกรํ ปฺรสารย; ตตเสฺตน ตถา กฺฤต อิตรกรวตฺ ตสฺย หสฺต: สฺวโสฺถภวตฺฯ \p \v 11 ตสฺมาตฺ เต ปฺรจณฺฑโกปานฺวิตา ยีศุํ กึ กริษฺยนฺตีติ ปรสฺปรํ ปฺรมนฺตฺริตา:ฯ \p \v 12 ตต: ปรํ ส ปรฺวฺวตมารุเหฺยศฺวรมุทฺทิศฺย ปฺรารฺถยมาน: กฺฤตฺสฺนำ ราตฺรึ ยาปิตวานฺฯ \p \v 13 อถ ทิเน สติ ส สรฺวฺวานฺ ศิษฺยานฺ อาหูตวานฺ เตษำ มเธฺย \p \v 14 ปิตรนามฺนา ขฺยาต: ศิโมนฺ ตสฺย ภฺราตา อานฺทฺริยศฺจ ยากูพฺ โยหนฺ จ ผิลิปฺ พรฺถลมยศฺจ \p \v 15 มถิ: โถมา อาลฺผียสฺย ปุโตฺร ยากูพฺ ชฺวลนฺตนามฺนา ขฺยาต: ศิโมนฺ \p \v 16 จ ยากูโพ ภฺราตา ยิหูทาศฺจ ตํ ย: ปรกเรษุ สมรฺปยิษฺยติ ส อีษฺกรีโยตียยิหูทาศฺไจตานฺ ทฺวาทศ ชนานฺ มโนนีตานฺ กฺฤตฺวา ส ชคฺราห ตถา เปฺรริต อิติ เตษำ นาม จการฯ \p \v 17 ตต: ปรํ ส ไต: สห ปรฺวฺวตาทวรุหฺย อุปตฺยกายำ ตเสฺถา ตตสฺตสฺย ศิษฺยสงฺโฆ ยิหูทาเทศาทฺ ยิรูศาลมศฺจ โสร: สีโทนศฺจ ชลเธ โรธโส ชนนิหาศฺจ เอตฺย ตสฺย กถาศฺรวณารฺถํ โรคมุกฺตฺยรฺถญฺจ ตสฺย สมีเป ตสฺถุ:ฯ \p \v 18 อเมธฺยภูตคฺรสฺตาศฺจ ตนฺนิกฏมาคตฺย สฺวาสฺถฺยํ ปฺราปุ:ฯ \p \v 19 สรฺเวฺวษำ สฺวาสฺถฺยกรณปฺรภาวสฺย ปฺรกาศิตตฺวาตฺ สรฺเวฺว โลกา เอตฺย ตํ สฺปฺรษฺฏุํ เยติเรฯ \p \v 20 ปศฺจาตฺ ส ศิษฺยานฺ ปฺรติ ทฺฤษฺฏึ กุตฺวา ชคาท, เห ทริทฺรา ยูยํ ธนฺยา ยต อีศฺวรีเย ราเชฺย โว'ธิกาโรสฺติฯ \p \v 21 เห อธุนา กฺษุธิตโลกา ยูยํ ธนฺยา ยโต ยูยํ ตรฺปฺสฺยถ; เห อิห โรทิโน ชนา ยูยํ ธนฺยา ยโต ยูยํ หสิษฺยถฯ \p \v 22 ยทา โลกา มนุษฺยสูโน รฺนามเหโต รฺยุษฺมานฺ ฤृตียิษฺยนฺเต ปฺฤถกฺ กฺฤตฺวา นินฺทิษฺยนฺติ, อธมานิว ยุษฺมานฺ สฺวสมีปาทฺ ทูรีกริษฺยนฺติ จ ตทา ยูยํ ธนฺยา:ฯ \p \v 23 สฺวรฺเค ยุษฺมากํ ยเถษฺฏํ ผลํ ภวิษฺยติ, เอตทรฺถํ ตสฺมินฺ ทิเน โปฺรลฺลสต อานนฺเทน นฺฤตฺยต จ, เตษำ ปูรฺวฺวปุรุษาศฺจ ภวิษฺยทฺวาทิน: ปฺรติ ตไถว วฺยวาหรนฺฯ \p \v 24 กินฺตุ หา หา ธนวนฺโต ยูยํ สุขํ ปฺราปฺนุตฯ หนฺต ปริตฺฤปฺตา ยูยํ กฺษุธิตา ภวิษฺยถ; \p \v 25 อิห หสนฺโต ยูยํ วต ยุษฺมาภิ: โศจิตวฺยํ โรทิตวฺยญฺจฯ \p \v 26 สรฺไวฺวลาไก รฺยุษฺมากํ สุขฺยาเตา กฺฤตายำ ยุษฺมากํ ทุรฺคติ รฺภวิษฺยติ ยุษฺมากํ ปูรฺวฺวปุรุษา มฺฤษาภวิษฺยทฺวาทิน: ปฺรติ ตทฺวตฺ กฺฤตวนฺต:ฯ \p \v 27 เห โศฺรตาโร ยุษฺมภฺยมหํ กถยามิ, ยูยํ ศตฺรุษุ ปฺรียธฺวํ เย จ ยุษฺมานฺ ทฺวิษนฺติ เตษามปิ หิตํ กุรุตฯ \p \v 28 เย จ ยุษฺมานฺ ศปนฺติ เตภฺย อาศิษํ ทตฺต เย จ ยุษฺมานฺ อวมนฺยนฺเต เตษำ มงฺคลํ ปฺรารฺถยธฺวํฯ \p \v 29 ยทิ กศฺจิตฺ ตว กโปเล จเปฏาฆาตํ กโรติ ตรฺหิ ตํ ปฺรติ กโปลมฺ อนฺยํ ปราวรฺตฺตฺย สมฺมุขีกุรุ ปุนศฺจ ยทิ กศฺจิตฺ ตว คาตฺรียวสฺตฺรํ หรติ ตรฺหิ ตํ ปริเธยวสฺตฺรมฺ อปิ คฺรหีตุํ มา วารยฯ \p \v 30 ยสฺตฺวำ ยาจเต ตไสฺม เทหิ, ยศฺจ ตว สมฺปตฺตึ หรติ ตํ มา ยาจสฺวฯ \p \v 31 ปเรภฺย: สฺวานฺ ปฺรติ ยถาจรณมฺ อเปกฺษเธฺว ปรานฺ ปฺรติ ยูยมปิ ตถาจรตฯ \p \v 32 เย ชนา ยุษฺมาสุ ปฺรียนฺเต เกวลํ เตษุ ปฺรียมาเณษุ ยุษฺมากํ กึ ผลํ? ปาปิโลกา อปิ เสฺวษุ ปฺรียมาเณษุ ปฺรียนฺเตฯ \p \v 33 ยทิ หิตการิณ เอว หิตํ กุรุถ ตรฺหิ ยุษฺมากํ กึ ผลํ? ปาปิโลกา อปิ ตถา กุรฺวฺวนฺติฯ \p \v 34 เยภฺย ฤณปริโศธสฺย ปฺราปฺติปฺรตฺยาศาเสฺต เกวลํ เตษุ ฤเณ สมรฺปิเต ยุษฺมากํ กึ ผลํ? ปุน: ปฺราปฺตฺยาศยา ปาปีโลกา อปิ ปาปิชเนษุ ฤณมฺ อรฺปยนฺติฯ \p \v 35 อโต ยูยํ ริปุษฺวปิ ปฺรียธฺวํ, ปรหิตํ กุรุต จ; ปุน: ปฺราปฺตฺยาศำ ตฺยกฺตฺวา ฤณมรฺปยต, ตถา กฺฤเต ยุษฺมากํ มหาผลํ ภวิษฺยติ, ยูยญฺจ สรฺวฺวปฺรธานสฺย สนฺตานา อิติ ขฺยาตึ ปฺราปฺสฺยถ, ยโต ยุษฺมากํ ปิตา กฺฤตฆฺนานำ ทุรฺวฺฏตฺตานาญฺจ หิตมาจรติฯ \p \v 36 อต เอว ส ยถา ทยาลุ รฺยูยมปิ ตาทฺฤศา ทยาลโว ภวตฯ \p \v 37 อปรญฺจ ปรานฺ โทษิโณ มา กุรุต ตสฺมาทฺ ยูยํ โทษีกฺฤตา น ภวิษฺยถ; อทณฺฑฺยานฺ มา ทณฺฑยต ตสฺมาทฺ ยูยมปิ ทณฺฑํ น ปฺราปฺสฺยถ; ปเรษำ โทษานฺ กฺษมธฺวํ ตสฺมาทฺ ยุษฺมากมปิ โทษา: กฺษมิษฺยนฺเตฯ \p \v 38 ทานานิทตฺต ตสฺมาทฺ ยูยํ ทานานิ ปฺราปฺสฺยถ, วรญฺจ โลกา: ปริมาณปาตฺรํ ปฺรทลยฺย สญฺจาลฺย โปฺรญฺจาลฺย ปริปูรฺยฺย ยุษฺมากํ โกฺรเฑษุ สมรฺปยิษฺยนฺติ; ยูยํ เยน ปริมาเณน ปริมาถ เตไนว ปริมาเณน ยุษฺมตฺกฺฤเต ปริมาสฺยเตฯ \p \v 39 อถ ส เตโภฺย ทฺฤษฺฏานฺตกถามกถยตฺ, อนฺโธ ชน: กิมนฺธํ ปนฺถานํ ทรฺศยิตุํ ศกฺโนติ? ตสฺมาทฺ อุภาวปิ กึ ครฺตฺเต น ปติษฺยต:? \p \v 40 คุโร: ศิโษฺย น เศฺรษฺฐ: กินฺตุ ศิเษฺย สิทฺเธ สติ ส คุรุตุโลฺย ภวิตุํ ศกฺโนติฯ \p \v 41 อปรญฺจ ตฺวํ สฺวจกฺษุुษิ นาสามฺ อทฺฤษฺฏฺวา ตว ภฺราตุศฺจกฺษุษิ ยตฺตฺฤณมสฺติ ตเทว กุต: ปศฺยมิ? \p \v 42 สฺวจกฺษุษิ ยา นาสา วิทฺยเต ตามฺ อชฺญาตฺวา, ภฺราตสฺตว เนตฺราตฺ ตฺฤณํ พหิ: กโรมีติ วากฺยํ ภฺราตรํ กถํ วกฺตุํ ศกฺโนษิ? เห กปฏินฺ ปูรฺวฺวํ สฺวนยนาตฺ นาสำ พหิ: กุรุ ตโต ภฺราตุศฺจกฺษุษสฺตฺฤณํ พหิ: กรฺตฺตุํ สุทฺฤษฺฏึ ปฺราปฺสฺยสิฯ \p \v 43 อนฺยญฺจ อุตฺตมสฺตรุ: กทาปิ ผลมนุตฺตมํ น ผลติ, อนุตฺตมตรุศฺจ ผลมุตฺตมํ น ผลติ การณาทต: ผไลสฺตรโว ชฺญายนฺเตฯ \p \v 44 กณฺฏกิปาทปาตฺ โกปิ อุฑุมฺพรผลานิ น ปาตยติ ตถา ศฺฤคาลโกลิวฺฤกฺษาทปิ โกปิ ทฺรากฺษาผลํ น ปาตยติฯ \p \v 45 ตทฺวตฺ สาธุโลโก'นฺต:กรณรูปาตฺ สุภาณฺฑาคาราทฺ อุตฺตมานิ ทฺรวฺยาณิ พหิ: กโรติ, ทุษฺโฏ โลกศฺจานฺต:กรณรูปาตฺ กุภาณฺฑาคาราตฺ กุตฺสิตานิ ทฺรวฺยาณิ นิรฺคมยติ ยโต'นฺต:กรณานำ ปูรฺณภาวานุรูปาณิ วจำสิ มุขานฺนิรฺคจฺฉนฺติฯ \p \v 46 อปรญฺจ มมาชฺญานุรูปํ นาจริตฺวา กุโต มำ ปฺรโภ ปฺรโภ อิติ วทถ? \p \v 47 ย: กศฺจินฺ มม นิกฏมฺ อาคตฺย มม กถา นิศมฺย ตทนุรูปํ กรฺมฺม กโรติ ส กสฺย สทฺฤโศ ภวติ ตทหํ ยุษฺมานฺ ชฺญาाปยามิฯ \p \v 48 โย ชโน คภีรํ ขนิตฺวา ปาษาณสฺถเล ภิตฺตึ นิรฺมฺมาย สฺวคฺฤหํ รจยติ เตน สห ตโสฺยปมา ภวติ; ยต อาปฺลาวิชลเมตฺย ตสฺย มูเล เวเคน วหทปิ ตทฺเคหํ ลาฑยิตุํ น ศกฺโนติ ยตสฺตสฺย ภิตฺติ: ปาษาโณปริ ติษฺฐติฯ \p \v 49 กินฺตุ ย: กศฺจินฺ มม กถา: ศฺรุตฺวา ตทนุรูปํ นาจรติ ส ภิตฺตึ วินา มฺฤृทุปริ คฺฤหนิรฺมฺมาตฺรา สมาโน ภวติ; ยต อาปฺลาวิชลมาคตฺย เวเคน ยทา วหติ ตทา ตทฺคฺฤหํ ปตติ ตสฺย มหตฺ ปตนํ ชายเตฯ \c 7 \p \v 1 ตต: ปรํ ส โลกานำ กรฺณโคจเร ตานฺ สรฺวฺวานฺ อุปเทศานฺ สมาปฺย ยทา กผรฺนาหูมฺปุรํ ปฺรวิศติ \p \v 2 ตทา ศตเสนาปเต: ปฺริยทาส เอโก มฺฤตกลฺป: ปีฑิต อาสีตฺฯ \p \v 3 อต: เสนาปติ รฺยีโศ รฺวารฺตฺตำ นิศมฺย ทาสสฺยาโรคฺยกรณาย ตสฺยาคมนารฺถํ วินยกรณาย ยิหูทียานฺ กิยต: ปฺราจ: เปฺรษยามาสฯ \p \v 4 เต ยีโศรนฺติกํ คตฺวา วินยาติศยํ วกฺตุมาเรภิเร, ส เสนาปติ รฺภวโตนุคฺรหํ ปฺราปฺตุมฺ อรฺหติฯ \p \v 5 ยต: โสสฺมชฺชาตีเยษุ โลเกษุ ปฺรียเต ตถาสฺมตฺกฺฤเต ภชนเคหํ นิรฺมฺมิตวานฺฯ \p \v 6 ตสฺมาทฺ ยีศุไสฺต: สห คตฺวา นิเวศนสฺย สมีปํ ปฺราป, ตทา ส ศตเสนาปติ รฺวกฺษฺยมาณวากฺยํ ตํ วกฺตุํ พนฺธูนฺ ปฺราหิโณตฺฯ เห ปฺรโภ สฺวยํ ศฺรโม น กรฺตฺตโวฺย ยทฺ ภวตา มทฺเคหมเธฺย ปาทารฺปณํ กฺริเยต ตทปฺยหํ นารฺหามิ, \p \v 7 กิญฺจาหํ ภวตฺสมีปํ ยาตุมปิ นาตฺมานํ โยคฺยํ พุทฺธวานฺ, ตโต ภวานฺ วากฺยมาตฺรํ วทตุ เตไนว มม ทาส: สฺวโสฺถ ภวิษฺยติฯ \p \v 8 ยสฺมาทฺ อหํ ปราธีโนปิ มมาธีนา ยา: เสนา: สนฺติ ตาสามฺ เอกชนํ ปฺรติ ยาหีติ มยา โปฺรกฺเต ส ยาติ; ตทนฺยํ ปฺรติ อายาหีติ โปฺรกฺเต ส อายาติ; ตถา นิชทาสํ ปฺรติ เอตตฺ กุรฺวฺวิติ โปฺรกฺเต ส ตเทว กโรติฯ \p \v 9 ยีศุริทํ วากฺยํ ศฺรุตฺวา วิสฺมยํ ยเยา, มุขํ ปราวรฺตฺย ปศฺจาทฺวรฺตฺติโน โลกานฺ พภาเษ จ, ยุษฺมานหํ วทามิ อิสฺราเยโล วํศมเธฺยปิ วิศฺวาสมีทฺฤศํ น ปฺราปฺนวํฯ \p \v 10 ตตเสฺต เปฺรษิตา คฺฤหํ คตฺวา ตํ ปีฑิตํ ทาสํ สฺวสฺถํ ททฺฤศุ:ฯ \p \v 11 ปเร'หนิ ส นายีนาขฺยํ นครํ ชคาม ตสฺยาเนเก ศิษฺยา อเนฺย จ โลกาเสฺตน สารฺทฺธํ ยยุ:ฯ \p \v 12 เตษุ ตนฺนครสฺย ทฺวารสนฺนิธึ ปฺราปฺเตษุ กิยนฺโต โลกา เอกํ มฺฤตมนุชํ วหนฺโต นครสฺย พหิรฺยานฺติ, ส ตนฺมาตุเรกปุตฺรสฺตนฺมาตา จ วิธวา; ตยา สารฺทฺธํ ตนฺนครียา พหโว โลกา อาสนฺฯ \p \v 13 ปฺรภุสฺตำ วิโลกฺย สานุกมฺป: กถยามาส, มา โรที:ฯ ส สมีปมิตฺวา ขฏฺวำ ปสฺปรฺศ ตสฺมาทฺ วาหกา: สฺถคิตาสฺตมฺยุ:; \p \v 14 ตทา ส อุวาจ เห ยุวมนุษฺย ตฺวมุตฺติษฺฐ, ตฺวามหมฺ อาชฺญาปยามิฯ \p \v 15 ตสฺมาตฺ ส มฺฤโต ชนสฺตตฺกฺษณมุตฺถาย กถำ ปฺรกถิต:; ตโต ยีศุสฺตสฺย มาตริ ตํ สมรฺปยามาสฯ \p \v 16 ตสฺมาตฺ สรฺเวฺว โลกา: ศศงฺกิเร; เอโก มหาภวิษฺยทฺวาที มเธฺย'สฺมากมฺ สมุไทตฺ, อีศฺวรศฺจ สฺวโลกานนฺวคฺฤหฺลาตฺ กถามิมำ กถยิตฺวา อีศฺวรํ ธนฺยํ ชคทุ:ฯ \p \v 17 ตต: ปรํ สมสฺตํ ยิหูทาเทศํ ตสฺย จตุรฺทิกฺสฺถเทศญฺจ ตไสฺยตตฺกีรฺตฺติ รฺวฺยานเศฯ \p \v 18 ตต: ปรํ โยหน: ศิเษฺยษุ ตํ ตทฺวฺฤตฺตานฺตํ ชฺญาปิตวตฺสุ \p \v 19 ส สฺวศิษฺยาณำ เทฺวา ชนาวาหูย ยีศุํ ปฺรติ วกฺษฺยมาณํ วากฺยํ วกฺตุํ เปฺรษยามาส, ยสฺยาคมนมฺ อเปกฺษฺย ติษฺฐาโม วยํ กึ ส เอว ชนสฺตฺวํ? กึ วยมนฺยมเปกฺษฺย สฺถาสฺยาม:? \p \v 20 ปศฺจาตฺเตา มานเวา คตฺวา กถยามาสตุ:, ยสฺยาคมนมฺ อเปกฺษฺย ติษฺฐาโม วยํ, กึ เสอว ชนสฺตฺวํ? กึ วยมนฺยมเปกฺษฺย สฺถาสฺยาม:? กถามิมำ ตุภฺยํ กถยิตุํ โยหนฺ มชฺชก อาวำ เปฺรษิตวานฺฯ \p \v 21 ตสฺมินฺ ทณฺเฑ ยีศูโรคิโณ มหาวฺยาธิมโต ทุษฺฏภูตคฺรสฺตำศฺจ พหูนฺ สฺวสฺถานฺ กฺฤตฺวา, อเนกานฺเธภฺยศฺจกฺษุํษิ ทตฺตฺวา ปฺรตฺยุวาจ, \p \v 22 ยุวำ วฺรชตมฺ อนฺธา เนตฺราณิ ขญฺชาศฺจรณานิ จ ปฺราปฺนุวนฺติ, กุษฺฐิน: ปริษฺกฺริยนฺเต, พธิรา: ศฺรวณานิ มฺฤตาศฺจ ชีวนานิ ปฺราปฺนุวนฺติ, ทริทฺราณำ สมีเปษุ สุสํวาท: ปฺรจารฺยฺยเต, ยํ ปฺรติ วิฆฺนสฺวรูโปหํ น ภวามิ ส ธนฺย:, \p \v 23 เอตานิ ยานิ ปศฺยถ: ศฺฤณุถศฺจ ตานิ โยหนํ ชฺญาปยตมฺฯ \p \v 24 ตโย รฺทูตโย รฺคตโย: สโต โรฺยหนิ ส โลกานฺ วกฺตุมุปจกฺรเม, ยูยํ มเธฺยปฺรานฺตรํ กึ ทฺรษฺฏุํ นิรคมต? กึ วายุนา กมฺปิตํ นฑํ? \p \v 25 ยูยํ กึ ทฺรษฺฏุํ นิรคมต? กึ สูกฺษฺมวสฺตฺรปริธายินํ กมปิ นรํ? กินฺตุ เย สูกฺษฺมมฺฤทุวสฺตฺราณิ ปริทธติ สูตฺตมานิ ทฺรวฺยาณิ ภุญฺชเต จ เต ราชธานีษุ ติษฺฐนฺติฯ \p \v 26 ตรฺหิ ยูยํ กึ ทฺรษฺฏุํ นิรคมต? กิเมกํ ภวิษฺยทฺวาทินํ? ตเทว สตฺยํ กินฺตุ ส ปุมานฺ ภวิษฺยทฺวาทิโนปิ เศฺรษฺฐ อิตฺยหํ ยุษฺมานฺ วทามิ; \p \v 27 ปศฺย สฺวกียทูตนฺตุ ตวาคฺร เปฺรษยามฺยหํฯ คตฺวา ตฺวทียมารฺคนฺตุ ส หิ ปริษฺกริษฺยติฯ ยทรฺเถ ลิปิริยมฺ อาเสฺต ส เอว โยหนฺฯ \p \v 28 อโต ยุษฺมานหํ วทามิ สฺตฺริยา ครฺพฺภชาตานำ ภวิษฺยทฺวาทินำ มเธฺย โยหโน มชฺชกาตฺ เศฺรษฺฐ: โกปิ นาสฺติ, ตตฺราปิ อีศฺวรสฺย ราเชฺย ย: สรฺวฺวสฺมาตฺ กฺษุทฺร: ส โยหโนปิ เศฺรษฺฐ:ฯ \p \v 29 อปรญฺจ สรฺเวฺว โลกา: กรมญฺจายินศฺจ ตสฺย วากฺยานิ ศฺรุตฺวา โยหนา มชฺชเนน มชฺชิตา: ปรเมศฺวรํ นิรฺโทษํ เมนิเรฯ \p \v 30 กินฺตุ ผิรูศิโน วฺยวสฺถาปกาศฺจ เตน น มชฺชิตา: สฺวานฺ ปฺรตีศฺวรโสฺยปเทศํ นิษฺผลมฺ อกุรฺวฺวนฺฯ \p \v 31 อถ ปฺรภุ: กถยามาส, อิทานีนฺตนชนานฺ เกโนปมามิ? เต กสฺย สทฺฤศา:? \p \v 32 เย พาลกา วิปณฺยามฺ อุปวิศฺย ปรสฺปรมฺ อาหูย วากฺยมิทํ วทนฺติ, วยํ ยุษฺมากํ นิกเฏ วํศีรวาทิษฺม, กินฺตุ ยูยํ นานรฺตฺติษฺฏ, วยํ ยุษฺมากํ นิกฏ อโรทิษฺม, กินฺตุ ยุยํ น วฺยลปิษฺฏ, พาลไกเรตาทฺฤไศเสฺตษามฺ อุปมา ภวติฯ \p \v 33 ยโต โยหนฺ มชฺชก อาคตฺย ปูปํ นาขาทตฺ ทฺรากฺษารสญฺจ นาปิวตฺ ตสฺมาทฺ ยูยํ วทถ, ภูตคฺรโสฺตยมฺฯ \p \v 34 ตต: ปรํ มานวสุต อาคตฺยาขาททปิวญฺจ ตสฺมาทฺ ยูยํ วทถ, ขาทก: สุราปศฺจาณฺฑาลปาปินำ พนฺธุเรโก ชโน ทฺฤศฺยตามฺฯ \p \v 35 กินฺตุ ชฺญานิโน ชฺญานํ นิรฺโทษํ วิทุ:ฯ \p \v 36 ปศฺจาเทก: ผิรูศี ยีศุํ โภชนาย นฺยมนฺตฺรยตฺ ตต: ส ตสฺย คฺฤหํ คตฺวา โภกฺตุมุปวิษฺฏ:ฯ \p \v 37 เอตรฺหิ ตตฺผิรูศิโน คฺฤเห ยีศุ เรฺภกฺตุมฺ อุปาเวกฺษีตฺ ตจฺฉฺรุตฺวา ตนฺนครวาสินี กาปิ ทุษฺฏา นารี ปาณฺฑรปฺรสฺตรสฺย สมฺปุฏเก สุคนฺธิไตลมฺ อานีย \p \v 38 ตสฺย ปศฺจาตฺ ปาทโย: สนฺนิเธา ตเสฺยา รุทตี จ เนตฺรามฺพุภิสฺตสฺย จรเณา ปฺรกฺษาลฺย นิชกไจรมารฺกฺษีตฺ, ตตสฺตสฺย จรเณา จุมฺพิตฺวา เตน สุคนฺธิไตเลน มมรฺทฯ \p \v 39 ตสฺมาตฺ ส นิมนฺตฺรยิตา ผิรูศี มนสา จินฺตยามาส, ยทฺยยํ ภวิษฺยทฺวาที ภเวตฺ ตรฺหิ เอนํ สฺปฺฤศติ ยา สฺตฺรี สา กา กีทฺฤศี เจติ ชฺญาตุํ ศกฺนุยาตฺ ยต: สา ทุษฺฏาฯ \p \v 40 ตทา ยาศุสฺตํ ชคาท, เห ศิโมนฺ ตฺวำ ปฺรติ มม กิญฺจิทฺ วกฺตวฺยมสฺติ; ตสฺมาตฺ ส พภาเษ, เห คุโร ตทฺ วทตุฯ \p \v 41 เอโกตฺตมรฺณสฺย ทฺวาวธมรฺณาวาสฺตำ, ตโยเรก: ปญฺจศตานิ มุทฺราปาทานฺ อปรศฺจ ปญฺจาศตฺ มุทฺราปาทานฺ ธารยามาสฯ \p \v 42 ตทนนฺตรํ ตโย: โศธฺยาภาวาตฺ ส อุตฺตมรฺณสฺตโย รฺฤเณ จกฺษเม; ตสฺมาตฺ ตโยรฺทฺวโย: กสฺตสฺมินฺ เปฺรษฺยเต พหุ? ตทฺ พฺรูหิฯ \p \v 43 ศิโมนฺ ปฺรตฺยุวาจ, มยา พุธฺยเต ยสฺยาธิกมฺ ฤณํ จกฺษเม ส อิติ; ตโต ยีศุสฺตํ วฺยาชหาร, ตฺวํ ยถารฺถํ วฺยจารย:ฯ \p \v 44 อถ ตำ นารีํ ปฺรติ วฺยาฆุฐฺย ศิโมนมโวจตฺ, สฺตฺรีมิมำ ปศฺยสิ? ตว คฺฤเห มยฺยาคเต ตฺวํ ปาทปฺรกฺษาลนารฺถํ ชลํ นาทา: กินฺตุ โยษิเทษา นยนชไล รฺมม ปาเทา ปฺรกฺษาลฺย เกไศรมารฺกฺษีตฺฯ \p \v 45 ตฺวํ มำ นาจุมฺพี: กินฺตุ โยษิเทษา สฺวียาคมนาทารภฺย มทียปาเทา จุมฺพิตุํ น วฺยรํสฺตฯ \p \v 46 ตฺวญฺจ มทีโยตฺตมางฺเค กิญฺจิทปิ ไตลํ นามรฺที: กินฺตุ โยษิเทษา มม จรเณา สุคนฺธิไตเลนามรฺทฺทีตฺฯ \p \v 47 อตสฺตฺวำ วฺยาหรามิ, เอตสฺยา พหุ ปาปมกฺษมฺยต ตโต พหุ ปฺรียเต กินฺตุ ยสฺยาลฺปปาปํ กฺษมฺยเต โสลฺปํ ปฺรียเตฯ \p \v 48 ตต: ปรํ ส ตำ พภาเษ, ตฺวทียํ ปาปมกฺษมฺยตฯ \p \v 49 ตทา เตน สารฺทฺธํ เย โภกฺตุมฺ อุปวิวิศุเสฺต ปรสฺปรํ วกฺตุมาเรภิเร, อยํ ปาปํ กฺษมเต ก เอษ:? \p \v 50 กินฺตุ ส ตำ นารีํ ชคาท, ตว วิศฺวาสสฺตฺวำ ปรฺยฺยตฺราสฺต ตฺวํ เกฺษเมณ วฺรชฯ \c 8 \p \v 1 อปรญฺจ ยีศุ รฺทฺวาทศภิ: ศิไษฺย: สารฺทฺธํ นานานคเรษุ นานาคฺราเมษุ จ คจฺฉนฺ อิศฺวรียราชตฺวสฺย สุสํวาทํ ปฺรจารยิตุํ ปฺราเรเภฯ \p \v 2 ตทา ยสฺยา: สปฺต ภูตา นิรคจฺฉนฺ สา มคฺทลีนีติ วิขฺยาตา มริยมฺ เหโรทฺราชสฺย คฺฤหาธิปเต: โหเษ รฺภารฺยฺยา โยหนา ศูศานา \p \v 3 ปฺรภฺฤตโย ยา พหฺวฺย: สฺตฺริย: ทุษฺฏภูเตโภฺย โรเคภฺยศฺจ มุกฺตา: สโตฺย นิชวิภูตี รฺวฺยยิตฺวา ตมเสวนฺต, ตา: สรฺวฺวาเสฺตน สารฺทฺธมฺ อาสนฺฯ \p \v 4 อนนฺตรํ นานานคเรโภฺย พหโว โลกา อาคตฺย ตสฺย สมีเป'มิลนฺ, ตทา ส เตภฺย เอกำ ทฺฤษฺฏานฺตกถำ กถยามาสฯ เอก: กฺฤษีพโล พีชานิ วปฺตุํ พหิรฺชคาม, \p \v 5 ตโต วปนกาเล กติปยานิ พีชานิ มารฺคปารฺเศฺว เปตุ:, ตตสฺตานิ ปทตไล รฺทลิตานิ ปกฺษิภิ รฺภกฺษิตานิ จฯ \p \v 6 กติปยานิ พีชานิ ปาษาณสฺถเล ปติตานิ ยทฺยปิ ตานฺยงฺกุริตานิ ตถาปิ รสาภาวาตฺ ศุศุษุ:ฯ \p \v 7 กติปยานิ พีชานิ กณฺฏกิวนมเธฺย ปติตานิ ตต: กณฺฏกิวนานิ สํวฺฤทฺธฺย ตานิ ชคฺรสุ:ฯ \p \v 8 ตทนฺยานิ กติปยพีชานิ จ ภูมฺยามุตฺตมายำ เปตุสฺตตสฺตานฺยงฺกุรยิตฺวา ศตคุณานิ ผลานิ เผลุ:ฯ ส อิมา กถำ กถยิตฺวา โปฺรจฺไจ: โปฺรวาจ, ยสฺย โศฺรตุํ โศฺรเตฺร สฺต: ส ศฺฤโณตุฯ \p \v 9 ตต: ปรํ ศิษฺยาสฺตํ ปปฺรจฺฉุรสฺย ทฺฤษฺฏานฺตสฺย กึ ตาตฺปรฺยฺยํ? \p \v 10 ตต: ส วฺยาชหาร, อีศฺวรียราชฺยสฺย คุหฺยานิ ชฺญาตุํ ยุษฺมภฺยมธิกาโร ทียเต กินฺตฺวเนฺย ยถา ทฺฤษฺฏฺวาปิ น ปศฺยนฺติ ศฺรุตฺวาปิ ม พุธฺยนฺเต จ ตทรฺถํ เตษำ ปุรสฺตาตฺ ตา: สรฺวฺวา: กถา ทฺฤษฺฏานฺเตน กถฺยนฺเตฯ \p \v 11 ทฺฤษฺฏานฺตสฺยาสฺยาภิปฺราย:, อีศฺวรียกถา พีชสฺวรูปาฯ \p \v 12 เย กถามาตฺรํ ศฺฤณฺวนฺติ กินฺตุ ปศฺจาทฺ วิศฺวสฺย ยถา ปริตฺราณํ น ปฺราปฺนุวนฺติ ตทาศเยน ไศตาเนตฺย หฺฤทยาตฺฤ ตำ กถามฺ อปหรติ ต เอว มารฺคปารฺศฺวสฺถภูมิสฺวรูปา:ฯ \p \v 13 เย กถํ ศฺรุตฺวา สานนฺทํ คฺฤหฺลนฺติ กินฺตฺวพทฺธมูลตฺวาตฺ สฺวลฺปกาลมาตฺรํ ปฺรตีตฺย ปรีกฺษากาเล ภฺรศฺยนฺติ เตอว ปาษาณภูมิสฺวรูปา:ฯ \p \v 14 เย กถำ ศฺรุตฺวา ยานฺติ วิษยจินฺตายำ ธนโลเภน เอेหิกสุเข จ มชฺชนฺต อุปยุกฺตผลานิ น ผลนฺติ ต เอโวปฺตพีชกณฺฏกิภูสฺวรูปา:ฯ \p \v 15 กินฺตุ เย ศฺรุตฺวา สรไล: ศุทฺไธศฺจานฺต:กรไณ: กถำ คฺฤหฺลนฺติ ไธรฺยฺยมฺ อวลมฺพฺย ผลานฺยุตฺปาทยนฺติ จ ต เอโวตฺตมมฺฤตฺสฺวรูปา:ฯ \p \v 16 อปรญฺจ ปฺรทีปํ ปฺรชฺวาลฺย โกปิ ปาเตฺรณ นาจฺฉาทยติ ตถา ขฏฺวาโธปิ น สฺถาปยติ, กินฺตุ ทีปาธาโรปรฺเยฺยว สฺถาปยติ, ตสฺมาตฺ ปฺรเวศกา ทีปฺตึ ปศฺยนฺติฯ \p \v 17 ยนฺน ปฺรกาศยิษฺยเต ตาทฺฤคฺ อปฺรกาศิตํ วสฺตุ กิมปิ นาสฺติ ยจฺจ น สุวฺยกฺตํ ปฺรจารยิษฺยเต ตาทฺฤคฺ คฺฤปฺตํ วสฺตุ กิมปิ นาสฺติฯ \p \v 18 อโต ยูยํ เกน ปฺรกาเรณ ศฺฤณุถ ตตฺร สาวธานา ภวต, ยสฺย สมีเป พรฺทฺธเต ตไสฺม ปุนรฺทาสฺยเต กินฺตุ ยสฺยาศฺรเย น พรฺทฺธเต ตสฺย ยทฺยทสฺติ ตทปิ ตสฺมาตฺ เนษฺยเตฯ \p \v 19 อปรญฺจ ยีโศ รฺมาตา ภฺราตรศฺจ ตสฺย สมีปํ ชิคมิษว: \p \v 20 กินฺตุ ชนตาสมฺพาธาตฺ ตตฺสนฺนิธึ ปฺราปฺตุํ น เศกุ:ฯ ตตฺปศฺจาตฺ ตว มาตา ภฺราตรศฺจ ตฺวำ สากฺษาตฺ จิกีรฺษนฺโต พหิสฺติษฺฐนตีติ วารฺตฺตายำ ตไสฺม กถิตายำ \p \v 21 ส ปฺรตฺยุวาจ; เย ชนา อีศฺวรสฺย กถำ ศฺรุตฺวา ตทนุรูปมาจรนฺติ เตอว มม มาตา ภฺราตรศฺจฯ \p \v 22 อนนฺตรํ เอกทา ยีศุ: ศิไษฺย: สารฺทฺธํ นาวมารุหฺย ชคาท, อายาต วยํ หฺรทสฺย ปารํ ยาม:, ตตเสฺต ชคฺมุ:ฯ \p \v 23 เตษุ เนากำ วาหยตฺสุ ส นิทเทฺรา; \p \v 24 อถากสฺมาตฺ ปฺรพลฌญฺภฺศคมาทฺ หฺรเท เนากายำ ตรงฺไคราจฺฉนฺนายำ วิปตฺ ตานฺ ชคฺราสฯ ตสฺมาทฺ ยีโศรนฺติกํ คตฺวา เห คุโร เห คุโร ปฺราณา โน ยานฺตีติ คทิตฺวา ตํ ชาครยามฺพภูวุ:ฯ ตทา ส อุตฺถาย วายุํ ตรงฺคำศฺจ ตรฺชยามาส ตสฺมาทุเภา นิวฺฤตฺย สฺถิเรา พภูวตุ:ฯ \p \v 25 ส ตานฺ พภาเษ ยุษฺมากํ วิศฺวาส: ก? ตสฺมาตฺเต ภีตา วิสฺมิตาศฺจ ปรสฺปรํ ชคทุ:, อโห กีทฺฤคยํ มนุช: ปวนํ ปานียญฺจาทิศติ ตทุภยํ ตทาเทศํ วหติฯ \p \v 26 ตต: ปรํ คาลีลฺปฺรเทศสฺย สมฺมุขสฺถคิเทรียปฺรเทเศ เนากายำ ลคนฺตฺยำ ตเฏ'วโรหมาวาทฺ \p \v 27 พหุติถกาลํ ภูตคฺรสฺต เอโก มานุษ: ปุราทาคตฺย ตํ สากฺษาจฺจการฯ ส มนุโษ วาโส น ปริทธตฺ คฺฤเห จ น วสนฺ เกวลํ ศฺมศานมฺ อธฺยุวาสฯ \p \v 28 ส ยีศุํ ทฺฤษฺไฏฺวว จีจฺฉพฺทํ จการ ตสฺย สมฺมุเข ปติตฺวา โปฺรจฺไจรฺชคาท จ, เห สรฺวฺวปฺรธาเนศฺวรสฺย ปุตฺร, มยา สห ตว ก: สมฺพนฺธ:? ตฺวยิ วินยํ กโรมิ มำ มา ยาตยฯ \p \v 29 ยต: ส ตํ มานุษํ ตฺยกฺตฺวา ยาตุมฺ อเมธฺยภูตมฺ อาทิเทศ; ส ภูตสฺตํ มานุษมฺ อสกฺฤทฺ ทธาร ตสฺมาโลฺลกา: ศฺฤงฺขเลน นิคเฑน จ พพนฺธุ:; ส ตทฺ ภํกฺตฺวา ภูตวศตฺวาตฺ มเธฺยปฺรานฺตรํ ยเยาฯ \p \v 30 อนนฺตรํ ยีศุสฺตํ ปปฺรจฺฉ ตว กินฺนาม? ส อุวาจ, มม นาม พาหิโน ยโต พหโว ภูตาสฺตมาศิศฺริยุ:ฯ \p \v 31 อถ ภูตา วินเยน ชคทุ:, คภีรํ ครฺตฺตํ คนฺตุํ มาชฺญาปยาสฺมานฺฯ \p \v 32 ตทา ปรฺวฺวโตปริ วราหวฺรชศฺจรติ ตสฺมาทฺ ภูตา วินเยน โปฺรจุ:, อมุํ วราหวฺรชมฺ อาศฺรยิตุมฺ อสฺมานฺ อนุชานีหิ; ตต: โสนุชชฺเญาฯ \p \v 33 ตต: ปรํ ภูตาสฺตํ มานุษํ วิหาย วราหวฺรชมฺ อาศิศฺริยุ: วราหวฺรชาศฺจ ตตฺกฺษณาตฺ กฏเกน ธาวนฺโต หฺรเท ปฺราณานฺ วิชฺฤหุ:ฯ \p \v 34 ตทฺ ทฺฤษฺฏฺวา ศูกรรกฺษกา: ปลายมานา นครํ คฺรามญฺจ คตฺวา ตตฺสรฺวฺววฺฤตฺตานฺตํ กถยามาสุ:ฯ \p \v 35 ตต: กึ วฺฤตฺตมฺ เอตทฺทรฺศนารฺถํ โลกา นิรฺคตฺย ยีโศ: สมีปํ ยยุ:, ตํ มานุษํ ตฺยกฺตภูตํ ปริหิตวสฺตฺรํ สฺวสฺถมานุษวทฺ ยีโศศฺจรณสนฺนิเธา สูปวิศนฺตํ วิโลกฺย พิภฺยุ:ฯ \p \v 36 เย โลกาสฺตสฺย ภูตคฺรสฺตสฺย สฺวาสฺถฺยกรณํ ททฺฤศุเสฺต เตภฺย: สรฺวฺววฺฤตฺตานฺตํ กถยามาสุ:ฯ \p \v 37 ตทนนฺตรํ ตสฺย คิเทรียปฺรเทศสฺย จตุรฺทิกฺสฺถา พหโว ชนา อติตฺรสฺตา วินเยน ตํ ชคทุ:, ภวานฺ อสฺมากํ นิกฏาทฺ วฺรชตุ ตสฺมาตฺ ส นาวมารุหฺย ตโต วฺยาฆุฏฺย ชคามฯ \p \v 38 ตทานีํ ตฺยกฺตภูตมนุชเสฺตน สห สฺถาตุํ ปฺรารฺถยาญฺจเกฺร \p \v 39 กินฺตุ ตทรฺถมฺ อีศฺวร: กีทฺฤงฺมหากรฺมฺม กฺฤตวานฺ อิติ นิเวศนํ คตฺวา วิชฺญาปย, ยีศุ: กถาเมตำ กถยิตฺวา ตํ วิสสรฺชฯ ตต: ส วฺรชิตฺวา ยีศุสฺตทรฺถํ ยนฺมหากรฺมฺม จการ ตตฺ ปุรสฺย สรฺวฺวตฺร ปฺรกาศยิตุํ ปฺราเรเภฯ \p \v 40 อถ ยีเศา ปราวฺฤตฺยาคเต โลกาสฺตํ อาทเรณ ชคฺฤหุ รฺยสฺมาตฺเต สรฺเวฺว ตมเปกฺษาญฺจกฺริเรฯ \p \v 41 ตทนนฺตรํ ยายีรฺนามฺโน ภชนเคหไสฺยโกธิป อาคตฺย ยีโศศฺจรณโย: ปติตฺวา สฺวนิเวศนาคมนารฺถํ ตสฺมินฺ วินยํ จการ, \p \v 42 ยตสฺตสฺย ทฺวาทศวรฺษวยสฺกา กไนฺยกาสีตฺ สา มฺฤตกลฺปาภวตฺฯ ตตสฺตสฺย คมนกาเล มารฺเค โลกานำ มหานฺ สมาคโม พภูวฯ \p \v 43 ทฺวาทศวรฺษาณิ ปฺรทรโรคคฺรสฺตา นานา ไวไทฺยศฺจิกิตฺสิตา สรฺวฺวสฺวํ วฺยยิตฺวาปิ สฺวาสฺถฺยํ น ปฺราปฺตา ยา โยษิตฺ สา ยีโศ: ปศฺจาทาคตฺย ตสฺย วสฺตฺรคฺรนฺถึ ปสฺปรฺศฯ \p \v 44 ตสฺมาตฺ ตตฺกฺษณาตฺ ตสฺยา รกฺตสฺราโว รุทฺธ:ฯ \p \v 45 ตทานีํ ยีศุรวทตฺ เกนาหํ สฺปฺฤษฺฏ:? ตโต'เนไกรนงฺคีกฺฤเต ปิตรสฺตสฺย สงฺคินศฺจาวทนฺ, เห คุโร โลกา นิกฏสฺถา: สนฺตสฺตว เทเห ฆรฺษยนฺติ, ตถาปิ เกนาหํ สฺปฺฤษฺฏอิติ ภวานฺ กุต: ปฺฤจฺฉติ? \p \v 46 ยีศุ: กถยามาส, เกนาปฺยหํ สฺปฺฤษฺโฏ, ยโต มตฺต: ศกฺติ รฺนิรฺคเตติ มยา นิศฺจิตมชฺญายิฯ \p \v 47 ตทา สา นารี สฺวยํ น คุปฺเตติ วิทิตฺวา กมฺปมานา สตี ตสฺย สมฺมุเข ปปาต; เยน นิมิตฺเตน ตํ ปสฺปรฺศ สฺปรฺศมาตฺราจฺจ เยน ปฺรกาเรณ สฺวสฺถาภวตฺ ตตฺ สรฺวฺวํ ตสฺย สากฺษาทาจเขฺยาฯ \p \v 48 ตต: ส ตำ ชคาท เห กเนฺย สุสฺถิรา ภว, ตว วิศฺวาสสฺตฺวำ สฺวสฺถามฺ อการฺษีตฺ ตฺวํ เกฺษเมณ ยาหิฯ \p \v 49 ยีโศเรตทฺวากฺยวทนกาเล ตสฺยาธิปเต รฺนิเวศนาตฺ กศฺจิโลฺลก อาคตฺย ตํ พภาเษ, ตว กนฺยา มฺฤตา คุรุํ มา กฺลิศานฯ \p \v 50 กินฺตุ ยีศุสฺตทากรฺณฺยาธิปตึ วฺยาชหาร, มา ไภษี: เกวลํ วิศฺวสิหิ ตสฺมาตฺ สา ชีวิษฺยติฯ \p \v 51 อถ ตสฺย นิเวศเน ปฺราปฺเต ส ปิตรํ โยหนํ ยากูพญฺจ กนฺยายา มาตรํ ปิตรญฺจ วินา, อนฺยํ กญฺจน ปฺรเวษฺฏุํ วารยามาสฯ \p \v 52 อปรญฺจ เย รุทนฺติ วิลปนฺติ จ ตานฺ สรฺวฺวานฺ ชนานฺ อุวาจ, ยูยํ มา โรทิษฺฏ กนฺยา น มฺฤตา นิทฺราติฯ \p \v 53 กินฺตุ สา นิศฺจิตํ มฺฤเตติ ชฺญาตฺวา เต ตมุปชหสุ:ฯ \p \v 54 ปศฺจาตฺ ส สรฺวฺวานฺ พหิ: กฺฤตฺวา กนฺยายา: กเรา ธฺฤตฺวาชุหุเว, เห กเนฺย ตฺวมุตฺติษฺฐ, \p \v 55 ตสฺมาตฺ ตสฺยา: ปฺราเณษุ ปุนราคเตษุ สา ตตฺกฺษณาทฺ อุตฺตเสฺยาฯ ตทานีํ ตไสฺย กิญฺจิทฺ ภกฺษฺยํ ทาตุมฺ อาทิเทศฯ \p \v 56 ตตสฺตสฺยา: ปิตเรา วิสฺมยํ คเตา กินฺตุ ส ตาวาทิเทศ ฆฏนายา เอตสฺยา: กถำ กไสฺมจิทปิ มา กถยตํฯ \c 9 \p \v 1 ตต: ปรํ ส ทฺวาทศศิษฺยานาหูย ภูตานฺ ตฺยาชยิตุํ โรคานฺ ปฺรติกรฺตฺตุญฺจ เตภฺย: ศกฺติมาธิปตฺยญฺจ ทเทาฯ \p \v 2 อปรญฺจ อีศฺวรียราชฺยสฺย สุสํวาทํ ปฺรกาศยิตุมฺ โรคิณามาโรคฺยํ กรฺตฺตุญฺจ เปฺรรณกาเล ตานฺ ชคาทฯ \p \v 3 ยาตฺรารฺถํ ยษฺฏิ รฺวสฺตฺรปุฏกํ ภกฺษฺยํ มุทฺรา ทฺวิตียวสฺตฺรมฺ, เอษำ กิมปิ มา คฺฤหฺลีตฯ \p \v 4 ยูยญฺจ ยนฺนิเวศนํ ปฺรวิศถ นครตฺยาคปรฺยฺยนตํ ตนฺนิเวศเน ติษฺฐตฯ \p \v 5 ตตฺร ยทิ กสฺยจิตฺ ปุรสฺย โลกา ยุษฺมากมาติถฺยํ น กุรฺวฺวนฺติ ตรฺหิ ตสฺมานฺนคราทฺ คมนกาเล เตษำ วิรุทฺธํ สากฺษฺยารฺถํ ยุษฺมากํ ปทธูลี: สมฺปาตยตฯ \p \v 6 อถ เต ปฺรสฺถาย สรฺวฺวตฺร สุสํวาทํ ปฺรจารยิตุํ ปีฑิตานฺ สฺวสฺถานฺ กรฺตฺตุญฺจ คฺราเมษุ ภฺรมิตุํ ปฺราเรภิเรฯ \p \v 7 เอตรฺหิ เหโรทฺ ราชา ยีโศ: สรฺวฺวกรฺมฺมณำ วารฺตฺตำ ศฺรุตฺวา ภฺฤศมุทฺวิวิเช \p \v 8 ยต: เกจิทูจุโรฺยหนฺ ศฺมศานาทุทติษฺฐตฺฯ เกจิทูจุ:, เอลิโย ทรฺศนํ ทตฺตวานฺ; เอวมนฺยโลกา อูจุ: ปูรฺวฺวีย: กศฺจิทฺ ภวิษฺยทฺวาที สมุตฺถิต:ฯ \p \v 9 กินฺตุ เหโรทุวาจ โยหน: ศิโร'หมฉินทมฺ อิทานีํ ยเสฺยทฺฤกฺกรฺมฺมณำ วารฺตฺตำ ปฺราปฺโนมิ ส ก:? อถ ส ตํ ทฺรษฺฏุมฺ ไอจฺฉตฺฯ \p \v 10 อนนฺตรํ เปฺรริตา: ปฺรตฺยาคตฺย ยานิ ยานิ กรฺมฺมาณิ จกฺรุสฺตานิ ยีศเว กถยามาสุ: ตต: ส ตานฺ ไพตฺไสทานามกนครสฺย วิชนํ สฺถานํ นีตฺวา คุปฺตํ ชคามฯ \p \v 11 ปศฺจาลฺ โลกาสฺตทฺ วิทิตฺวา ตสฺย ปศฺจาทฺ ยยุ:; ตต: ส ตานฺ นยนฺ อีศฺวรียราชฺยสฺย ปฺรสงฺคมุกฺตวานฺ, เยษำ จิกิตฺสยา ปฺรโยชนมฺ อาสีตฺ ตานฺ สฺวสฺถานฺ จการ จฯ \p \v 12 อปรญฺจ ทิวาวสนฺเน สติ ทฺวาทศศิษฺยา ยีโศรนฺติกมฺ เอตฺย กถยามาสุ:, วยมตฺร ปฺรานฺตรสฺถาเน ติษฺฐาม:, ตโต นคราณิ คฺรามาณิ คตฺวา วาสสฺถานานิ ปฺราปฺย ภกฺษฺยทฺรวฺยาณิ เกฺรตุํ ชนนิวหํ ภวานฺ วิสฺฤชตุฯ \p \v 13 ตทา ส อุวาจ, ยูยเมว ตานฺ เภชยธฺวํ; ตตเสฺต โปฺรจุรสฺมากํ นิกเฏ เกวลํ ปญฺจ ปูปา เทฺวา มตฺเสฺยา จ วิทฺยนฺเต, อเตอว สฺถานานฺตรมฺ อิตฺวา นิมิตฺตเมเตษำ ภกฺษฺยทฺรเวฺยษุ น กฺรีเตษุ น ภวติฯ \p \v 14 ตตฺร ปฺราเยณ ปญฺจสหสฺราณิ ปุรุษา อาสนฺฯ \p \v 15 ตทา ส ศิษฺยานฺ ชคาท ปญฺจาศตฺ ปญฺจาศชฺชไน: ปํกฺตีกฺฤตฺย ตานุปเวศยต, ตสฺมาตฺ เต ตทนุสาเรณ สรฺวฺวโลกานุปเวศยาปาสุ:ฯ \p \v 16 ตต: ส ตานฺ ปญฺจ ปูปานฺ มีนทฺวยญฺจ คฺฤหีตฺวา สฺวรฺคํ วิโลเกฺยศฺวรคุณานฺ กีรฺตฺตยาญฺจเกฺร ภงฺกฺตา จ โลเกภฺย: ปริเวษณารฺถํ ศิเษฺยษุ สมรฺปยามฺพภูวฯ \p \v 17 ตต: สรฺเวฺว ภุกฺตฺวา ตฺฤปฺตึ คตา อวศิษฺฏานาญฺจ ทฺวาทศ ฑลฺลกานฺ สํชคฺฤหุ:ฯ \p \v 18 อไถกทา นิรฺชเน ศิไษฺย: สห ปฺรารฺถนากาเล ตานฺ ปปฺรจฺฉ, โลกา มำ กํ วทนฺติ? \p \v 19 ตตเสฺต ปฺราจุ:, ตฺวำ โยหนฺมชฺชกํ วทนฺติ; เกจิตฺ ตฺวามฺ เอลิยํ วทนฺติ, ปูรฺวฺวกาลิก: กศฺจิทฺ ภวิษฺยทฺวาที ศฺมศานาทฺ อุทติษฺฐทฺ อิตฺยปิ เกจิทฺ วทนฺติฯ \p \v 20 ตทา ส อุวาจ, ยูยํ มำ กํ วทถ? ตต: ปิตร อุกฺตวานฺ ตฺวมฺ อีศฺวราภิษิกฺต: ปุรุษ:ฯ \p \v 21 ตทา ส ตานฺ ทฺฤฒมาทิเทศ, กถาเมตำ กไสฺมจิทปิ มา กถยตฯ \p \v 22 ส ปุนรุวาจ, มนุษฺยปุเตฺรณ วหุยาตนา โภกฺตวฺยา: ปฺราจีนโลไก: ปฺรธานยาชไกรธฺยาปไกศฺจ โสวชฺญาย หนฺตวฺย: กินฺตุ ตฺฤตียทิวเส ศฺมศานาตฺ เตโนตฺถาตวฺยมฺฯ \p \v 23 อปรํ ส สรฺวฺวานุวาจ, กศฺจิทฺ ยทิ มม ปศฺจาทฺ คนฺตุํ วาญฺฉติ ตรฺหิ ส สฺวํ ทามฺยตุ, ทิเน ทิเน กฺรุศํ คฺฤหีตฺวา จ มม ปศฺจาทาคจฺฉตุฯ \p \v 24 ยโต ย: กศฺจิตฺ สฺวปฺราณานฺ ริรกฺษิษติ ส ตานฺ หารยิษฺยติ, ย: กศฺจินฺ มทรฺถํ ปฺราณานฺ หารยิษฺยติ ส ตานฺ รกฺษิษฺยติฯ \p \v 25 กศฺจิทฺ ยทิ สรฺวฺวํ ชคตฺ ปฺราปฺโนติ กินฺตุ สฺวปฺราณานฺ หารยติ สฺวยํ วินศฺยติ จ ตรฺหิ ตสฺย โก ลาภ:? \p \v 26 ปุน รฺย: กศฺจินฺ มำ มม วากฺยํ วา ลชฺชาสฺปทํ ชานาติ มนุษฺยปุโตฺร ยทา สฺวสฺย ปิตุศฺจ ปวิตฺราณำ ทูตานาญฺจ เตโชภิ: ปริเวษฺฏิต อาคมิษฺยติ ตทา โสปิ ตํ ลชฺชาสฺปทํ ชฺญาสฺยติฯ \p \v 27 กินฺตุ ยุษฺมานหํ ยถารฺถํ วทามิ, อีศฺวรียราชตฺวํ น ทฺฤษฺฏวา มฺฤตฺยุํ นาสฺวาทิษฺยนฺเต, เอตาทฺฤศา: กิยนฺโต โลกา อตฺร สฺถเน'ปิ ทณฺฑายมานา: สนฺติฯ \p \v 28 เอตทาขฺยานกถนาตฺ ปรํ ปฺราเยณาษฺฏสุ ทิเนษุ คเตษุ ส ปิตรํ โยหนํ ยากูพญฺจ คฺฤหีตฺวา ปฺรารฺถยิตุํ ปรฺวฺวตเมกํ สมารุโรหฯ \p \v 29 อถ ตสฺย ปฺรารฺถนกาเล ตสฺย มุขากฺฤติรนฺยรูปา ชาตา, ตทียํ วสฺตฺรมุชฺชฺวลศุกฺลํ ชาตํฯ \p \v 30 อปรญฺจ มูสา เอลิยศฺโจเภา เตชสฺวิเนา ทฺฤษฺเฏา \p \v 31 เตา เตน ยิรูศาลมฺปุเร โย มฺฤตฺยุ: สาธิษฺยเต ตทียำ กถำ เตน สารฺทฺธํ กถยิตุมฺ อาเรภาเตฯ \p \v 32 ตทา ปิตราทย: สฺวสฺย สงฺคิโน นิทฺรยากฺฤษฺฏา อาสนฺ กินฺตุ ชาคริตฺวา ตสฺย เตชเสฺตน สารฺทฺธมฺ อุตฺติษฺฐนฺเตา ชเนา จ ททฺฤศุ:ฯ \p \v 33 อถ ตโยรุภโย รฺคมนกาเล ปิตโร ยีศุํ พภาเษ, เห คุโร'สฺมากํ สฺถาเน'สฺมินฺ สฺถิติ: ศุภา, ตต เอกา ตฺวทรฺถา, เอกา มูสารฺถา, เอกา เอลิยารฺถา, อิติ ติสฺร: กุโฏฺยสฺมาภิ รฺนิรฺมฺมียนฺตำ, อิมำ กถำ ส น วิวิจฺย กถยามาสฯ \p \v 34 อปรญฺจ ตทฺวากฺยวทนกาเล ปโยท เอก อาคตฺย เตษามุปริ ฉายำ จการ, ตตสฺตนฺมเธฺย ตโย: ปฺรเวศาตฺ เต ศศงฺกิเรฯ \p \v 35 ตทา ตสฺมาตฺ ปโยทาทฺ อิยมากาศียา วาณี นิรฺชคาม, มมายํ ปฺริย: ปุตฺร เอตสฺย กถายำ มโน นิธตฺตฯ \p \v 36 อิติ ศพฺเท ชาเต เต ยีศุเมกากินํ ททฺฤศุ: กินฺตุ เต ตทานีํ ตสฺย ทรฺศนสฺย วาจเมกามปิ โนกฺตฺวา มน:สุ สฺถาปยามาสุ:ฯ \p \v 37 ปเร'หนิ เตษุ ตสฺมาจฺไฉลาทฺ อวรูเฒษุ ตํ สากฺษาตฺ กรฺตฺตุํ พหโว โลกา อาชคฺมุ:ฯ \p \v 38 เตษำ มธฺยาทฺ เอโก ชน อุจฺไจรุวาจ, เห คุโร อหํ วินยํ กโรมิ มม ปุตฺรํ ปฺรติ กฺฤปาทฺฤษฺฏึ กโรตุ, มม ส เอไวก: ปุตฺร:ฯ \p \v 39 ภูเตน ธฺฤต: สนฺ สํ ปฺรสภํ จีจฺฉพฺทํ กโรติ ตนฺมุขาตฺ เผณา นิรฺคจฺฉนฺติ จ, ภูต อิตฺถํ วิทารฺยฺย กฺลิษฺฏฺวา ปฺรายศสฺตํ น ตฺยชติฯ \p \v 40 ตสฺมาตฺ ตํ ภูตํ ตฺยาชยิตุํ ตว ศิษฺยสมีเป นฺยเวทยํ กินฺตุ เต น เศกุ:ฯ \p \v 41 ตทา ยีศุรวาทีตฺ, เร อาวิศฺวาสินฺ วิปถคามินฺ วํศ กติกาลานฺ ยุษฺมาภิ: สห สฺถาสฺยามฺยหํ ยุษฺมากมฺ อาจรณานิ จ สหิเษฺย? ตว ปุตฺรมิหานยฯ \p \v 42 ตตสฺตสฺมินฺนาคตมาเตฺร ภูตสฺตํ ภูเมา ปาตยิตฺวา วิททาร; ตทา ยีศุสฺตมเมธฺยํ ภูตํ ตรฺชยิตฺวา พาลกํ สฺวสฺถํ กฺฤตฺวา ตสฺย ปิตริ สมรฺปยามาสฯ \p \v 43 อีศฺวรสฺย มหาศกฺติมฺ อิมำ วิโลกฺย สรฺเวฺว จมจฺจกฺรุ:; อิตฺถํ ยีโศ: สรฺวฺวาภิ: กฺริยาภิ: สรฺไวฺวโรฺลไกราศฺจรฺเยฺย มนฺยมาเน สติ ส ศิษฺยานฺ พภาเษ, \p \v 44 กเถยํ ยุษฺมากํ กรฺเณษุ ปฺรวิศตุ, มนุษฺยปุโตฺร มนุษฺยาณำ กเรษุ สมรฺปยิษฺยเตฯ \p \v 45 กินฺตุ เต ตำ กถำ น พุพุธิเร, สฺปษฺฏตฺวาภาวาตฺ ตสฺยา อภิปฺรายเสฺตษำ โพธคโมฺย น พภูว; ตสฺยา อาศย: ก อิตฺยปิ เต ภยาตฺ ปฺรษฺฏุํ น เศกุ:ฯ \p \v 46 ตทนนฺตรํ เตษำ มเธฺย ก: เศฺรษฺฐ: กถาเมตำ คฺฤหีตฺวา เต มิโถ วิวาทํ จกฺรุ:ฯ \p \v 47 ตโต ยีศุเสฺตษำ มโนภิปฺรายํ วิทิตฺวา พาลกเมกํ คฺฤหีตฺวา สฺวสฺย นิกเฏ สฺถาปยิตฺวา ตานฺ ชคาท, \p \v 48 โย ชโน มม นามฺนาสฺย พาลาสฺยาติถฺยํ วิทธาติ ส มมาติถฺยํ วิทธาติ, ยศฺจ มมาติถฺยํ วิทธาติ ส มม เปฺรรกสฺยาติถฺยํ วิทธาติ, ยุษฺมากํ มเธฺยย: สฺวํ สรฺวฺวสฺมาตฺ กฺษุทฺรํ ชานีเต ส เอว เศฺรษฺโฐ ภวิษฺยติฯ \p \v 49 อปรญฺจ โยหนฺ วฺยาชหาร เห ปฺรเภा ตว นามฺนา ภูตานฺ ตฺยาชยนฺตํ มานุษมฺ เอกํ ทฺฤษฺฏวนฺโต วยํ, กินฺตฺวสฺมากมฺ อปศฺจาทฺ คามิตฺวาตฺ ตํ นฺยเษธามฺฯ ตทานีํ ยีศุรุวาจ, \p \v 50 ตํ มา นิเษธต, ยโต โย ชโนสฺมากํ น วิปกฺษ: ส เอวาสฺมากํ สปกฺโษ ภวติฯ \p \v 51 อนนฺตรํ ตสฺยาโรหณสมย อุปสฺถิเต ส สฺถิรเจตา ยิรูศาลมํ ปฺรติ ยาตฺรำ กรฺตฺตุํ นิศฺจิตฺยาเคฺร ทูตานฺ เปฺรษยามาสฯ \p \v 52 ตสฺมาตฺ เต คตฺวา ตสฺย ปฺรโยชนียทฺรวฺยาณิ สํคฺรหีตุํ โศมิโรณียานำ คฺรามํ ปฺรวิวิศุ:ฯ \p \v 53 กินฺตุ ส ยิรูศาลมํ นครํ ยาติ ตโต เหโต โรฺลกาสฺตสฺยาติถฺยํ น จกฺรุ:ฯ \p \v 54 อเตอว ยากูโพฺยหเนา ตสฺย ศิเษฺยา ตทฺ ทฺฤษฺฏฺวา ชคทตุ:, เห ปฺรโภ เอลิโย ยถา จการ ตถา วยมปิ กึ คคณาทฺ อาคนฺตุมฺ เอตานฺ ภสฺมีกรฺตฺตุญฺจ วหฺนิมาชฺญาปยาม:? ภวานฺ กิมิจฺฉติ? \p \v 55 กินฺตุ ส มุขํ ปราวรฺตฺย ตานฺ ตรฺชยิตฺวา คทิตวานฺ ยุษฺมากํ มโนภาว: ก:, อิติ ยูยํ น ชานีถฯ \p \v 56 มนุชสุโต มนุชานำ ปฺราณานฺ นาศยิตุํ นาคจฺฉตฺ, กินฺตุ รกฺษิตุมฺ อาคจฺฉตฺฯ ปศฺจาทฺ อิตรคฺรามํ เต ยยุ:ฯ \p \v 57 ตทนนฺตรํ ปถิ คมนกาเล ชน เอกสฺตํ พภาเษ, เห ปฺรโภ ภวานฺ ยตฺร ยาติ ภวตา สหาหมปิ ตตฺร ยาสฺยามิฯ \p \v 58 ตทานีํ ยีศุสฺตมุวาจ, โคมายูนำ ครฺตฺตา อาสเต, วิหายสียวิหคาाนำ นีฑานิ จ สนฺติ, กินฺตุ มานวตนยสฺย ศิร: สฺถาปยิตุํ สฺถานํ นาสฺติฯ \p \v 59 ตต: ปรํ ส อิตรชนํ ชคาท, ตฺวํ มม ปศฺจาทฺ เอหิ; ตต: ส อุวาจ, เห ปฺรโภ ปูรฺวฺวํ ปิตรํ ศฺมศาเน สฺถาปยิตุํ มามาทิศตุฯ \p \v 60 ตทา ยีศุรุวาจ, มฺฤตา มฺฤตานฺ ศฺมศาเน สฺถาปยนฺตุ กินฺตุ ตฺวํ คเตฺวศฺวรียราชฺยสฺย กถำ ปฺรจารยฯ \p \v 61 ตโตนฺย: กถยามาส, เห ปฺรโภ มยาปิ ภวต: ปศฺจาทฺ คํสฺยเต, กินฺตุ ปูรฺวฺวํ มม นิเวศนสฺย ปริชนานามฺ อนุมตึ คฺรหีตุมฺ อหมาทิไศฺย ภวตาฯ \p \v 62 ตทานีํ ยีศุสฺตํ โปฺรกฺตวานฺ, โย ชโน ลางฺคเล กรมรฺปยิตฺวา ปศฺจาตฺ ปศฺยติ ส อีศฺวรียราชฺยํ นารฺหติฯ \c 10 \p \v 1 ตต: ปรํ ปฺรภุรปรานฺ สปฺตติศิษฺยานฺ นิยุชฺย สฺวยํ ยานิ นคราณิ ยานิ สฺถานานิ จ คมิษฺยติ ตานิ นคราณิ ตานิ สฺถานานิ จ ปฺรติ เทฺวา เทฺวา ชเนา ปฺรหิตวานฺฯ \p \v 2 เตภฺย: กถยามาส จ ศสฺยานิ พหูนีติ สตฺยํ กินฺตุ เฉทกา อลฺเป; ตสฺมาทฺเธโต: ศสฺยกฺเษเตฺร เฉทกานฺ อปรานปิ เปฺรษยิตุํ เกฺษตฺรสฺวามินํ ปฺรารฺถยธฺวํฯ \p \v 3 ยูยํ ยาต, ปศฺยต, วฺฤกาณำ มเธฺย เมษศาวกานิว ยุษฺมานฺ ปฺรหิโณมิฯ \p \v 4 ยูยํ กฺษุทฺรํ มหทฺ วา วสนสมฺปุฏกํ ปาทุกาศฺจ มา คฺฤหฺลีต, มารฺคมเธฺย กมปิ มา นมต จฯ \p \v 5 อปรญฺจ ยูยํ ยทฺ ยตฺ นิเวศนํ ปฺรวิศถ ตตฺร นิเวศนสฺยาสฺย มงฺคลํ ภูยาทิติ วากฺยํ ปฺรถมํ วทตฯ \p \v 6 ตสฺมาตฺ ตสฺมินฺ นิเวศเน ยทิ มงฺคลปาตฺรํ สฺถาสฺยติ ตรฺหิ ตนฺมงฺคลํ ตสฺย ภวิษฺยติ, โนเจตฺ ยุษฺมานฺ ปฺรติ ปราวรฺตฺติษฺยเตฯ \p \v 7 อปรญฺจ เต ยตฺกิญฺจิทฺ ทาสฺยนฺติ ตเทว ภุกฺตฺวา ปีตฺวา ตสฺมินฺนิเวศเน สฺถาสฺยถ; ยต: กรฺมฺมการี ชโน ภฺฤติมฺ อรฺหติ; คฺฤหาทฺ คฺฤหํ มา ยาสฺยถฯ \p \v 8 อนฺยจฺจ ยุษฺมาสุ กิมปิ นครํ ปฺรวิษฺเฏษุ โลกา ยทิ ยุษฺมากมฺ อาติถฺยํ กริษฺยนฺติ, ตรฺหิ ยตฺ ขาทฺยมฺ อุปสฺถาสฺยนฺติ ตเทว ขาทิษฺยถฯ \p \v 9 ตนฺนครสฺถานฺ โรคิณ: สฺวสฺถานฺ กริษฺยถ, อีศฺวรียํ ราชฺยํ ยุษฺมากมฺ อนฺติกมฺ อาคมตฺ กถาเมตาญฺจ ปฺรจารยิษฺยถฯ \p \v 10 กินฺตุ กิมปิ ปุรํ ยุษฺมาสุ ปฺรวิษฺเฏษุ โลกา ยทิ ยุษฺมากมฺ อาติถฺยํ น กริษฺยนฺติ, ตรฺหิ ตสฺย นครสฺย ปนฺถานํ คตฺวา กถาเมตำ วทิษฺยถ, \p \v 11 ยุษฺมากํ นครียา ยา ธูโลฺย'สฺมาสุ สมลคนฺ ตา อปิ ยุษฺมากํ ปฺราติกูเลฺยน สากฺษฺยารฺถํ สมฺปาตยาม:; ตถาปีศฺวรราชฺยํ ยุษฺมากํ สมีปมฺ อาคตมฺ อิติ นิศฺจิตํ ชานีตฯ \p \v 12 อหํ ยุษฺมภฺยํ ยถารฺถํ กถยามิ, วิจารทิเน ตสฺย นครสฺย ทศาต: สิโทโม ทศา สหฺยา ภวิษฺยติฯ \p \v 13 หา หา โกราสีนฺ นคร, หา หา ไพตฺไสทานคร ยุวโยรฺมเธฺย ยาทฺฤศานิ อาศฺจรฺยฺยาณิ กรฺมฺมาณฺยกฺริยนฺต, ตานิ กรฺมฺมาณิ ยทิ โสรสีโทโน รฺนครโยรการิษฺยนฺต, ตทา อิโต พหุทินปูรฺวฺวํ ตนฺนิวาสิน: ศณวสฺตฺราณิ ปริธาย คาเตฺรษุ ภสฺม วิลิปฺย สมุปวิศฺย สมเขตฺสฺยนฺตฯ \p \v 14 อโต วิจารทิวเส ยุษฺมากํ ทศาต: โสรสีโทนฺนิวาสินำ ทศา สหฺยา ภวิษฺยติฯ \p \v 15 เห กผรฺนาหูมฺ, ตฺวํ สฺวรฺคํ ยาวทฺ อุนฺนตา กินฺตุ นรกํ ยาวตฺ นฺยคฺภวิษฺยสิฯ \p \v 16 โย ชโน ยุษฺมากํ วากฺยํ คฺฤหฺลาติ ส มไมว วากฺยํ คฺฤหฺลาติ; กิญฺจ โย ชโน ยุษฺมากมฺ อวชฺญำ กโรติ ส มไมวาวชฺญำ กโรติ; โย ชโน มมาวชฺญำ กโรติ จ ส มตฺเปฺรรกไสฺยวาวชฺญำ กโรติฯ \p \v 17 อถ เต สปฺตติศิษฺยา อานนฺเทน ปฺรตฺยาคตฺย กถยามาสุ:, เห ปฺรโภ ภวโต นามฺนา ภูตา อปฺยสฺมากํ วศีภวนฺติฯ \p \v 18 ตทานีํ ส ตานฺ ชคาท, วิทฺยุตมิว สฺวรฺคาตฺ ปตนฺตํ ไศตานมฺ อทรฺศมฺฯ \p \v 19 ปศฺยต สรฺปานฺ วฺฤศฺจิกานฺ ริโป: สรฺวฺวปรากฺรมำศฺจ ปทตไล รฺทลยิตุํ ยุษฺมภฺยํ ศกฺตึ ททามิ ตสฺมาทฺ ยุษฺมากํ กาปิ หานิ รฺน ภวิษฺยติฯ \p \v 20 ภูตา ยุษฺมากํ วศีภวนฺติ, เอตนฺนิมิตฺตตฺ มา สมุลฺลสต, สฺวรฺเค ยุษฺมากํ นามานิ ลิขิตานิ สนฺตีติ นิมิตฺตํ สมุลฺลสตฯ \p \v 21 ตทฺฆฏิกายำ ยีศุ รฺมนสิ ชาตาหฺลาท: กถยามาส เห สฺวรฺคปฺฤถิโวฺยเรกาธิปเต ปิตสฺตฺวํ ชฺญานวตำ วิทุษาญฺจ โลกานำ ปุรสฺตาตฺ สรฺวฺวเมตทฺ อปฺรกาศฺย พาลกานำ ปุรสฺตาตฺ ปฺรากาศย เอตสฺมาทฺเธโตสฺตฺวำ ธนฺยํ วทามิ, เห ปิตริตฺถํ ภวตุ ยทฺ เอตเทว ตว โคจร อุตฺตมมฺฯ \p \v 22 ปิตฺรา สรฺวฺวาณิ มยิ สมรฺปิตานิ ปิตรํ วินา โกปิ ปุตฺรํ น ชานาติ กิญฺจ ปุตฺรํ วินา ยไสฺม ชนาย ปุตฺรสฺตํ ปฺรกาศิตวานฺ ตญฺจ วินา โกปิ ปิตรํ น ชานาติฯ \p \v 23 ตป: ปรํ ส ศิษฺยานฺ ปฺรติ ปราวฺฤตฺย คุปฺตํ ชคาท, ยูยเมตานิ สรฺวฺวาณิ ปศฺยถ ตโต ยุษฺมากํ จกฺษูํษิ ธนฺยานิฯ \p \v 24 ยุษฺมานหํ วทามิ, ยูยํ ยานิ สรฺวฺวาณิ ปศฺยถ ตานิ พหโว ภวิษฺยทฺวาทิโน ภูปตยศฺจ ทฺรษฺฏุมิจฺฉนฺโตปิ ทฺรษฺฏุํ น ปฺราปฺนุวนฺ, ยุษฺมาภิ รฺยา ยา: กถาศฺจ ศฺรูยนฺเต ตา: โศฺรตุมิจฺฉนฺโตปิ โศฺรตุํ นาลภนฺตฯ \p \v 25 อนนฺตรมฺ เอโก วฺยวสฺถาปก อุตฺถาย ตํ ปรีกฺษิตุํ ปปฺรจฺฉ, เห อุปเทศก อนนฺตายุษ: ปฺราปฺตเย มยา กึ กรณียํ? \p \v 26 ยีศุ: ปฺรตฺยุวาจ, อตฺรารฺเถ วฺยวสฺถายำ กึ ลิขิตมสฺติ? ตฺวํ กีทฺฤกฺ ปฐสิ? \p \v 27 ตต: โสวทตฺ, ตฺวํ สรฺวฺวานฺต:กรไณ: สรฺวฺวปฺราไณ: สรฺวฺวศกฺติภิ: สรฺวฺวจิตฺไตศฺจ ปฺรเภา ปรเมศฺวเร เปฺรม กุรุ, สมีปวาสินิ สฺววตฺ เปฺรม กุรุ จฯ \p \v 28 ตทา ส กถยามาส, ตฺวํ ยถารฺถํ ปฺรตฺยโวจ:, อิตฺถมฺ อาจร เตไนว ชีวิษฺยสิฯ \p \v 29 กินฺตุ ส ชน: สฺวํ นิรฺทฺโทษํ ชฺญาปยิตุํ ยีศุํ ปปฺรจฺฉ, มม สมีปวาสี ก:? ตโต ยีศุ: ปฺรตฺยุวาจ, \p \v 30 เอโก ชโน ยิรูศาลมฺปุราทฺ ยิรีโหปุรํ ยาติ, เอตรฺหิ ทสฺยูนำ กเรษุ ปติเต เต ตสฺย วสฺตฺราทิกํ หฺฤตวนฺต: ตมาหตฺย มฺฤตปฺรายํ กฺฤตฺวา ตฺยกฺตฺวา ยยุ:ฯ \p \v 31 อกสฺมาทฺ เอโก ยาชกเสฺตน มารฺเคณ คจฺฉนฺ ตํ ทฺฤษฺฏฺวา มารฺคานฺยปารฺเศฺวน ชคามฯ \p \v 32 อิตฺถมฺ เอโก เลวียสฺตตฺสฺถานํ ปฺราปฺย ตสฺยานฺติกํ คตฺวา ตํ วิโลกฺยาเนฺยน ปารฺเศฺวน ชคามฯ \p \v 33 กินฺเตฺวก: โศมิโรณีโย คจฺฉนฺ ตตฺสฺถานํ ปฺราปฺย ตํ ทฺฤษฺฏฺวาทยตฯ \p \v 34 ตสฺยานฺติกํ คตฺวา ตสฺย กฺษเตษุ ไตลํ ทฺรากฺษารสญฺจ ปฺรกฺษิปฺย กฺษตานิ พทฺธฺวา นิชวาหโนปริ ตมุปเวศฺย ปฺรวาสียคฺฤหมฺ อานีย ตํ สิเษเวฯ \p \v 35 ปรสฺมินฺ ทิวเส นิชคมนกาเล เทฺวา มุทฺราปาเทา ตทฺคฺฤหสฺวามิเน ทตฺตฺวาวทตฺ ชนเมนํ เสวสฺว ตตฺร โย'ธิโก วฺยโย ภวิษฺยติ ตมหํ ปุนราคมนกาเล ปริโศตฺสฺยามิฯ \p \v 36 เอษำ ตฺรยาณำ มเธฺย ตสฺย ทสฺยุหสฺตปติตสฺย ชนสฺย สมีปวาสี ก:? ตฺวยา กึ พุธฺยเต? \p \v 37 ตต: ส วฺยวสฺถาปก: กถยามาส ยสฺตสฺมินฺ ทยำ จการฯ ตทา ยีศุ: กถยามาส ตฺวมปิ คตฺวา ตถาจรฯ \p \v 38 ตต: ปรํ เต คจฺฉนฺต เอกํ คฺรามํ ปฺรวิวิศุ:; ตทา มรฺถานามา สฺตฺรี สฺวคฺฤเห ตสฺยาติถฺยํ จการฯ \p \v 39 ตสฺมาตฺ มริยมฺ นามเธยา ตสฺยา ภคินี ยีโศ: ปทสมีป อุววิศฺย ตโสฺยปเทศกถำ โศฺรตุมาเรเภฯ \p \v 40 กินฺตุ มรฺถา นานาปริจรฺยฺยายำ วฺยคฺรา พภูว ตสฺมาทฺเธโตสฺตสฺย สมีปมาคตฺย พภาเษ; เห ปฺรโภ มม ภคินี เกวลํ มโมปริ สรฺวฺวกรฺมฺมณำ ภารมฺ อรฺปิตวตี ตตฺร ภวตา กิญฺจิทปิ น มโน นิธียเต กิมฺ? มม สาหายฺยํ กรฺตฺตุํ ภวานฺ ตามาทิศตุฯ \p \v 41 ตโต ยีศุ: ปฺรตฺยุวาจ เห มรฺเถ เห มรฺเถ, ตฺวํ นานาการฺเยฺยษุ จินฺติตวตี วฺยคฺรา จาสิ, \p \v 42 กินฺตุ ปฺรโยชนียมฺ เอกมาตฺรมฺ อาเสฺตฯ อปรญฺจ ยมุตฺตมํ ภาคํ โกปิ หรฺตฺตุํ น ศกฺโนติ เสอว มริยมา วฺฤต:ฯ \c 11 \p \v 1 อนนฺตรํ ส กสฺมึศฺจิตฺ สฺถาเน ปฺรารฺถยต ตตฺสมาปฺเตา สตฺยำ ตไสฺยก: ศิษฺยสฺตํ ชคาท เห ปฺรโภ โยหนฺ ยถา สฺวศิษฺยานฺ ปฺรารฺถยิตุมฺ อุปทิษฺฏวานฺ ตถา ภวานปฺยสฺมานฺ อุปทิศตุฯ \p \v 2 ตสฺมาตฺ ส กถยามาส, ปฺรารฺถนกาเล ยูยมฺ อิตฺถํ กถยธฺวํ, เห อสฺมากํ สฺวรฺคสฺถปิตสฺตว นาม ปูชฺยํ ภวตุ; ตว ราชตฺวํ ภวตุ; สฺวรฺเค ยถา ตถา ปฺฤถิวฺยามปิ ตเวจฺฉยา สรฺวฺวํ ภวตุฯ \p \v 3 ปฺรตฺยหมฺ อสฺมากํ ปฺรโยชนียํ โภชฺยํ เทหิฯ \p \v 4 ยถา วยํ สรฺวฺวานฺ อปราธิน: กฺษมามเห ตถา ตฺวมปิ ปาปานฺยสฺมากํ กฺษมสฺวฯ อสฺมานฺ ปรีกฺษำ มานย กินฺตุ ปาปาตฺมโน รกฺษฯ \p \v 5 ปศฺจาตฺ โสปรมปิ กถิตวานฺ ยทิ ยุษฺมากํ กสฺยจิทฺ พนฺธุสฺติษฺฐติ นิศีเถ จ ตสฺย สมีปํ ส คตฺวา วทติ, \p \v 6 เห พนฺโธ ปถิก เอโก พนฺธุ รฺมม นิเวศนมฺ อายาต: กินฺตุ ตสฺยาติถฺยํ กรฺตฺตุํ มมานฺติเก กิมปิ นาสฺติ, อเตอว ปูปตฺรยํ มหฺยมฺ ฤณํ เทหิ; \p \v 7 ตทา ส ยทิ คฺฤหมธฺยาตฺ ปฺรติวทติ มำ มา กฺลิศาน, อิทานีํ ทฺวารํ รุทฺธํ ศยเน มยา สห พาลกาศฺจ ติษฺฐนฺติ ตุภฺยํ ทาตุมฺ อุตฺถาตุํ น ศกฺโนมิ, \p \v 8 ตรฺหิ ยุษฺมานหํ วทามิ, ส ยทิ มิตฺรตยา ตไสฺม กิมปิ ทาตุํ โนตฺติษฺฐติ ตถาปิ วารํ วารํ ปฺรารฺถนาต อุตฺถาปิต: สนฺ ยสฺมินฺ ตสฺย ปฺรโยชนํ ตเทว ทาสฺยติฯ \p \v 9 อต: การณาตฺ กถยามิ, ยาจธฺวํ ตโต ยุษฺมภฺยํ ทาสฺยเต, มฺฤคยธฺวํ ตต อุทฺเทศํ ปฺราปฺสฺยถ, ทฺวารมฺ อาหต ตโต ยุษฺมภฺยํ ทฺวารํ โมกฺษฺยเตฯ \p \v 10 โย ยาจเต ส ปฺราปฺโนติ, โย มฺฤคยเต ส เอโวทฺเทศํ ปฺราปฺโนติ, โย ทฺวารมฺ อาหนฺติ ตทรฺถํ ทฺวารํ โมจฺยเตฯ \p \v 11 ปุเตฺรณ ปูเป ยาจิเต ตไสฺม ปาษาณํ ททาติ วา มตฺเสฺย ยาจิเต ตไสฺม สรฺปํ ททาติ \p \v 12 วา อณฺเฑ ยาจิเต ตไสฺม วฺฤศฺจิกํ ททาติ ยุษฺมากํ มเธฺย ก เอตาทฺฤศ: ปิตาเสฺต? \p \v 13 ตสฺมาเทว ยูยมภทฺรา อปิ ยทิ สฺวสฺวพาลเกภฺย อุตฺตมานิ ทฺรวฺยาณิ ทาตุํ ชานีถ ตรฺหฺยสฺมากํ สฺวรฺคสฺถ: ปิตา นิชยาจเกภฺย: กึ ปวิตฺรมฺ อาตฺมานํ น ทาสฺยติ? \p \v 14 อนนฺตรํ ยีศุนา กสฺมาจฺจิทฺ เอกสฺมินฺ มูกภูเต ตฺยาชิเต สติ ส ภูตตฺยกฺโต มานุโษ วากฺยํ วกฺตุมฺ อาเรเภ; ตโต โลกา: สกลา อาศฺจรฺยฺยํ เมนิเรฯ \p \v 15 กินฺตุ เตษำ เกจิทูจุ รฺชโนยํ พาลสิพูพา อรฺถาทฺ ภูตราเชน ภูตานฺ ตฺยาชยติฯ \p \v 16 ตํ ปรีกฺษิตุํ เกจิทฺ อากาศียมฺ เอกํ จิหฺนํ ทรฺศยิตุํ ตํ ปฺรารฺถยาญฺจกฺริเรฯ \p \v 17 ตทา ส เตษำ มน:กลฺปนำ ชฺญาตฺวา กถยามาส, กสฺยจิทฺ ราชฺยสฺย โลกา ยทิ ปรสฺปรํ วิรุนฺธนฺติ ตรฺหิ ตทฺ ราชฺยมฺ นศฺยติ; เกจิทฺ คฺฤหสฺถา ยทิ ปรสฺปรํ วิรุนฺธนฺติ ตรฺหิ เตปิ นศฺยนฺติฯ \p \v 18 ตไถว ไศตานปิ สฺวโลกานฺ ยทิ วิรุณทฺธิ ตทา ตสฺย ราชฺยํ กถํ สฺถาสฺยติ? พาลสิพูพาหํ ภูตานฺ ตฺยาชยามิ ยูยมิติ วทถฯ \p \v 19 ยทฺยหํ พาลสิพูพา ภูตานฺ ตฺยาชยามิ ตรฺหิ ยุษฺมากํ สนฺตานา: เกน ตฺยาชยนฺติ? ตสฺมาตฺ เตอว กถายา เอตสฺยา วิจารยิตาโร ภวิษฺยนฺติฯ \p \v 20 กินฺตุ ยทฺยหมฺ อีศฺวรสฺย ปรากฺรเมณ ภูตานฺ ตฺยาชยามิ ตรฺหิ ยุษฺมากํ นิกฏมฺ อีศฺวรสฺย ราชฺยมวศฺยมฺ อุปติษฺฐติฯ \p \v 21 พลวานฺ ปุมานฺ สุสชฺชมาโน ยติกาลํ นิชาฏฺฏาลิกำ รกฺษติ ตติกาลํ ตสฺย ทฺรวฺยํ นิรุปทฺรวํ ติษฺฐติฯ \p \v 22 กินฺตุ ตสฺมาทฺ อธิกพล: กศฺจิทาคตฺย ยทิ ตํ ชยติ ตรฺหิ เยษุ ศสฺตฺราสฺเตฺรษุ ตสฺย วิศฺวาส อาสีตฺ ตานิ สรฺวฺวาณิ หฺฤตฺวา ตสฺย ทฺรวฺยาณิ คฺฤหฺลาติฯ \p \v 23 อต: การณาทฺ โย มม สปกฺโษ น ส วิปกฺษ:, โย มยา สห น สํคฺฤหฺลาติ ส วิกิรติฯ \p \v 24 อปรญฺจ อเมธฺยภูโต มานุษสฺยานฺตรฺนิรฺคตฺย ศุษฺกสฺถาเน ภฺรานฺตฺวา วิศฺรามํ มฺฤคยเต กินฺตุ น ปฺราปฺย วทติ มม ยสฺมาทฺ คฺฤหาทฺ อาคโตหํ ปุนสฺตทฺ คฺฤหํ ปราวฺฤตฺย ยามิฯ \p \v 25 ตโต คตฺวา ตทฺ คฺฤหํ มารฺชิตํ โศภิตญฺจ ทฺฤษฺฏฺวา \p \v 26 ตตฺกฺษณมฺ อปคตฺย สฺวสฺมาทปิ ทุรฺมฺมตีนฺ อปรานฺ สปฺตภูตานฺ สหานยติ เต จ ตทฺคฺฤหํ ปวิศฺย นิวสนฺติฯ ตสฺมาตฺ ตสฺย มนุษฺยสฺย ปฺรถมทศาต: เศษทศา ทุ:ขตรา ภวติฯ \p \v 27 อสฺยา: กถายา: กถนกาเล ชนตามธฺยสฺถา กาจินฺนารี ตมุจฺไจ:สฺวรํ โปฺรวาจ, ยา โยษิตฺ ตฺวำ ครฺพฺเภ'ธารยตฺ สฺตนฺยมปายยจฺจ ไสว ธนฺยาฯ \p \v 28 กินฺตุ โสกถยตฺ เย ปรเมศฺวรสฺย กถำ ศฺรุตฺวา ตทนุรูปมฺ อาจรนฺติ เตอว ธนฺยา:ฯ \p \v 29 ตต: ปรํ ตสฺยานฺติเก พหุโลกานำ สมาคเม ชาเต ส วกฺตุมาเรเภ, อาธุนิกา ทุษฺฏโลกาศฺจิหฺนํ ทฺรษฺฏุมิจฺฉนฺติ กินฺตุ ยูนสฺภวิษฺยทฺวาทินศฺจิหฺนํ วินานฺยตฺ กิญฺจิจฺจิหฺนํ ตานฺ น ทรฺศยิษฺยเตฯ \p \v 30 ยูนสฺ ตุ ยถา นีนิวียโลกานำ สมีเป จิหฺนรูโปภวตฺ ตถา วิทฺยมานโลกานามฺ เอษำ สมีเป มนุษฺยปุโตฺรปิ จิหฺนรูโป ภวิษฺยติฯ \p \v 31 วิจารสมเย อิทานีนฺตนโลกานำ ปฺราติกูเลฺยน ทกฺษิณเทศียา ราชฺญี โปฺรตฺถาย ตานฺ โทษิณ: กริษฺยติ, ยต: สา ราชฺญี สุเลมาน อุปเทศกถำ โศฺรตุํ ปฺฤถิวฺยา: สีมาต อาคจฺฉตฺ กินฺตุ ปศฺยต สุเลมาโนปิ คุรุตร เอโก ชโน'สฺมินฺ สฺถาเน วิทฺยเตฯ \p \v 32 อปรญฺจ วิจารสมเย นีนิวียโลกา อปิ วรฺตฺตมานกาลิกานำ โลกานำ ไวปรีเตฺยน โปฺรตฺถาย ตานฺ โทษิณ: กริษฺยนฺติ, ยโต เหโตเสฺต ยูนโส วากฺยาตฺ จิตฺตานิ ปริวรฺตฺตยามาสุ: กินฺตุ ปศฺยต ยูนโสติคุรุตร เอโก ชโน'สฺมินฺ สฺถาเน วิทฺยเตฯ \p \v 33 ปฺรทีปํ ปฺรชฺวาลฺย โทฺรณสฺยาธ: กุตฺราปิ คุปฺตสฺถาเน วา โกปิ น สฺถาปยติ กินฺตุ คฺฤหปฺรเวศิโภฺย ทีปฺตึ ทาตํ ทีปาธาโรปรฺเยฺยว สฺถาปยติฯ \p \v 34 เทหสฺย ปฺรทีปศฺจกฺษุสฺตสฺมาเทว จกฺษุ รฺยทิ ปฺรสนฺนํ ภวติ ตรฺหิ ตว สรฺวฺวศรีรํ ทีปฺติมทฺ ภวิษฺยติ กินฺตุ จกฺษุ รฺยทิ มลีมสํ ติษฺฐติ ตรฺหิ สรฺวฺวศรีรํ สานฺธการํ สฺถาสฺยติฯ \p \v 35 อสฺมาตฺ การณาตฺ ตวานฺต:สฺถํ โชฺยติ รฺยถานฺธการมยํ น ภวติ ตทรฺเถ สาวธาโน ภวฯ \p \v 36 ยต: ศรีรสฺย กุตฺราปฺยํเศ สานฺธกาเร น ชาเต สรฺวฺวํ ยทิ ทีปฺติมตฺ ติษฺฐติ ตรฺหิ ตุภฺยํ ทีปฺติทายิโปฺรชฺชฺวลนฺ ปฺรทีป อิว ตว สวรฺวศรีรํ ทีปฺติมทฺ ภวิษฺยติฯ \p \v 37 เอตตฺกถายา: กถนกาเล ผิรุเศฺยโก เภชนาย ตํ นิมนฺตฺรยามาส, ตต: ส คตฺวา โภกฺตุมฺ อุปวิเวศฯ \p \v 38 กินฺตุ โภชนาตฺ ปูรฺวฺวํ นามางฺกฺษีตฺ เอตทฺ ทฺฤษฺฏฺวา ส ผิรุศฺยาศฺจรฺยฺยํ เมเนฯ \p \v 39 ตทา ปฺรภุสฺตํ โปฺรวาจ ยูยํ ผิรูศิโลกา: ปานปาตฺราณำ โภชนปาตฺราณาญฺจ พหิ: ปริษฺกุรุถ กินฺตุ ยุษฺมากมนฺต เรฺทาราตฺไมฺย รฺทุษฺกฺริยาภิศฺจ ปริปูรฺณํ ติษฺฐติฯ \p \v 40 เห สรฺเวฺว นิรฺโพธา โย พหิ: สสรฺช ส เอว กิมนฺต รฺน สสรฺช? \p \v 41 ตต เอว ยุษฺมาภิรนฺต:กรณํ (อีศฺวราย) นิเวทฺยตำ ตสฺมินฺ กฺฤเต ยุษฺมากํ สรฺวฺวาณิ ศุจิตำ ยาสฺยนฺติฯ \p \v 42 กินฺตุ หนฺต ผิรูศิคณา ยูยํ นฺยายมฺ อีศฺวเร เปฺรม จ ปริตฺยชฺย โปทินายา อรุทาทีนำ สรฺเวฺวษำ ศากานาญฺจ ทศมำศานฺ ทตฺถ กินฺตุ ปฺรถมํ ปาลยิตฺวา เศษสฺยาลงฺฆนํ ยุษฺมากมฺ อุจิตมาสีตฺฯ \p \v 43 หา หา ผิรูศิโน ยูยํ ภชนเคเห โปฺรจฺจาสเน อาปเณษุ จ นมสฺกาเรษุ ปฺรียเธฺวฯ \p \v 44 วต กปฏิโน'ธฺยาปกา: ผิรูศินศฺจ โลกายตฺ ศฺมศานมฺ อนุปลภฺย ตทุปริ คจฺฉนฺติ ยูยมฺ ตาทฺฤคปฺรกาศิตศฺมศานวาทฺ ภวถฯ \p \v 45 ตทานีํ วฺยวสฺถาปกานามฺ เอกา ยีศุมวทตฺ, เห อุปเทศก วาเกฺยเนทฺฤเศนาสฺมาสฺวปิ โทษมฺ อาโรปยสิฯ \p \v 46 ตต: ส อุวาจ, หา หา วฺยวสฺถาปกา ยูยมฺ มานุษาณามฺ อุปริ ทุ:สหฺยานฺ ภารานฺ นฺยสฺยถ กินฺตุ สฺวยมฺ เอกางฺคุुลฺยาปิ ตานฺ ภารานฺ น สฺปฺฤศถฯ \p \v 47 หนฺต ยุษฺมากํ ปูรฺวฺวปุรุษา ยานฺ ภวิษฺยทฺวาทิโน'วธิษุเสฺตษำ ศฺมศานานิ ยูยํ นิรฺมฺมาถฯ \p \v 48 เตไนว ยูยํ สฺวปูรฺวฺวปุรุษาณำ กรฺมฺมาณิ สํมนฺยเธฺว ตเทว สปฺรมาณํ กุรุถ จ, ยตเสฺต ตานวธิษุ: ยูยํ เตษำ ศฺมศานานิ นิรฺมฺมาถฯ \p \v 49 อเตอว อีศฺวรสฺย ศาสฺเตฺร โปฺรกฺตมสฺติ เตษามนฺติเก ภวิษฺยทฺวาทิน: เปฺรริตำศฺจ เปฺรษยิษฺยามิ ตตเสฺต เตษำ กำศฺจน หนิษฺยนฺติ กำศฺจน ตาฑศฺษฺยินฺติฯ \p \v 50 เอตสฺมาตฺ การณาตฺ หาพิล: โศณิตปาตมารภฺย มนฺทิรยชฺญเวโทฺย รฺมเธฺย หตสฺย สิขริยสฺย รกฺตปาตปรฺยฺยนฺตํ \p \v 51 ชคต: สฺฤษฺฏิมารภฺย ปฺฤถิวฺยำ ภวิษฺยทฺวาทินำ ยติรกฺตปาตา ชาตาสฺตตีนามฺ อปราธทณฺฑา เอษำ วรฺตฺตมานโลกานำ ภวิษฺยนฺติ, ยุษฺมานหํ นิศฺจิตํ วทามิ สรฺเวฺว ทณฺฑา วํศสฺยาสฺย ภวิษฺยนฺติฯ \p \v 52 หา หา วฺยวสฺถปกา ยูยํ ชฺญานสฺย กุญฺจิกำ หฺฤตฺวา สฺวยํ น ปฺรวิษฺฏา เย ปฺรเวษฺฏุญฺจ ปฺรยาสินสฺตานปิ ปฺรเวษฺฏุํ วาริตวนฺต:ฯ \p \v 53 อิตฺถํ กถากถนาทฺ อธฺยาปกา: ผิรูศินศฺจ สตรฺกา: \p \v 54 สนฺตสฺตมปวทิตุํ ตสฺย กถายา โทษํ ธรฺตฺตมิจฺฉนฺโต นานาขฺยานกถนาย ตํ ปฺรวรฺตฺตยิตุํ โกปยิตุญฺจ ปฺราเรภิเรฯ \c 12 \p \v 1 ตทานีํ โลกา: สหสฺรํ สหสฺรมฺ อาคตฺย สมุปสฺถิตาสฺตต เอไกโก 'เนฺยษามุปริ ปติตุมฺ อุปจกฺรเม; ตทา ยีศุ: ศิษฺยานฺ พภาเษ, ยูยํ ผิรูศินำ กิณฺวรูปกาปเฏฺย วิเศเษณ สาวธานาสฺติษฺฐตฯ \p \v 2 ยโต ยนฺน ปฺรกาศยิษฺยเต ตทาจฺฉนฺนํ วสฺตุ กิมปิ นาสฺติ; ตถา ยนฺน ชฺญาสฺยเต ตทฺ คุปฺตํ วสฺตุ กิมปิ นาสฺติฯ \p \v 3 อนฺธกาเร ติษฺฐนโต ยา: กถา อกถยต ตา: สรฺวฺวา: กถา ทีปฺเตา โศฺรษฺยนฺเต นิรฺชเน กรฺเณ จ ยทกถยต คฺฤหปฺฤษฺฐาตฺ ตตฺ ปฺรจารยิษฺยเตฯ \p \v 4 เห พนฺธโว ยุษฺมานหํ วทามิ, เย ศรีรสฺย นาศํ วินา กิมปฺยปรํ กรฺตฺตุํ น ศกฺรุวนฺติ เตโภฺย มา ไภษฺฏฯ \p \v 5 ตรฺหิ กสฺมาทฺ เภตวฺยมฺ อิตฺยหํ วทามิ, ย: ศรีรํ นาศยิตฺวา นรกํ นิกฺเษปฺตุํ ศกฺโนติ ตสฺมาเทว ภยํ กุรุต, ปุนรปิ วทามิ ตสฺมาเทว ภยํ กุรุตฯ \p \v 6 ปญฺจ จฏกปกฺษิณ: กึ ทฺวาภฺยำ ตามฺรขณฺฑาภฺยำ น วิกฺรียนฺเต? ตถาปีศฺวรเสฺตษามฺ เอกมปิ น วิสฺมรติฯ \p \v 7 ยุษฺมากํ ศิร:เกศา อปิ คณิตา: สนฺติ ตสฺมาตฺ มา วิภีต พหุจฏกปกฺษิโภฺยปิ ยูยํ พหุมูลฺยา:ฯ \p \v 8 อปรํ ยุษฺมภฺยํ กถยามิ ย: กศฺจินฺ มานุษาณำ สากฺษานฺ มำ สฺวีกโรติ มนุษฺยปุตฺร อีศฺวรทูตานำ สากฺษาตฺ ตํ สฺวีกริษฺยติฯ \p \v 9 กินฺตุ ย: กศฺจินฺมานุษาณำ สากฺษานฺมามฺ อสฺวีกโรติ ตมฺ อีศฺวรสฺย ทูตานำ สากฺษาทฺ อหมฺ อสฺวีกริษฺยามิฯ \p \v 10 อนฺยจฺจ ย: กศฺจินฺ มนุชสุตสฺย นินฺทาภาเวน กาญฺจิตฺ กถำ กถยติ ตสฺย ตตฺปาปสฺย โมจนํ ภวิษฺยติ กินฺตุ ยทิ กศฺจิตฺ ปวิตฺรมฺ อาตฺมานํ นินฺทติ ตรฺหิ ตสฺย ตตฺปาปสฺย โมจนํ น ภวิษฺยติฯ \p \v 11 ยทา โลกา ยุษฺมานฺ ภชนเคหํ วิจารกรฺตฺฤราชฺยกรฺตฺฤณำ สมฺมุขญฺจ เนษฺยนฺติ ตทา เกน ปฺรกาเรณ กิมุตฺตรํ วทิษฺยถ กึ กถยิษฺยถ เจตฺยตฺร มา จินฺตยต; \p \v 12 ยโต ยุษฺมาภิรฺยทฺ ยทฺ วกฺตวฺยํ ตตฺ ตสฺมินฺ สมเยอว ปวิตฺร อาตฺมา ยุษฺมานฺ ศิกฺษยิษฺยติฯ \p \v 13 ตต: ปรํ ชนตามธฺยสฺถ: กศฺจิชฺชนสฺตํ ชคาท เห คุโร มยา สห ไปตฺฤกํ ธนํ วิภกฺตุํ มม ภฺราตรมาชฺญาปยตุ ภวานฺฯ \p \v 14 กินฺตุ ส ตมวทตฺ เห มนุษฺย ยุวโย รฺวิจารํ วิภาคญฺจ กรฺตฺตุํ มำ โก นิยุกฺตวานฺ? \p \v 15 อนนฺตรํ ส โลกานวทตฺ โลเภ สาวธานา: สตรฺกาศฺจ ติษฺฐต, ยโต พหุสมฺปตฺติปฺราปฺตฺยา มนุษฺยสฺยายุ รฺน ภวติฯ \p \v 16 ปศฺจาทฺ ทฺฤษฺฏานฺตกถามุตฺถาปฺย กถยามาส, เอกสฺย ธนิโน ภูเมา พหูนิ ศสฺยานิ ชาตานิฯ \p \v 17 ตต: ส มนสา จินฺตยิตฺวา กถยามฺพภูว มไมตานิ สมุตฺปนฺนานิ ทฺรวฺยาณิ สฺถาปยิตุํ สฺถานํ นาสฺติ กึ กริษฺยามิ? \p \v 18 ตโตวททฺ อิตฺถํ กริษฺยามิ, มม สรฺวฺวภาณฺฑาคาราณิ ภงฺกฺตฺวา พฺฤหทฺภาณฺฑาคาราณิ นิรฺมฺมาย ตนฺมเธฺย สรฺวฺวผลานิ ทฺรวฺยาณิ จ สฺถาปยิษฺยามิฯ \p \v 19 อปรํ นิชมโน วทิษฺยามิ, เห มโน พหุวตฺสรารฺถํ นานาทฺรวฺยาณิ สญฺจิตานิ สนฺติ วิศฺรามํ กุรุ ภุกฺตฺวา ปีตฺวา เกาตุกญฺจ กุรุฯ กินฺตฺวีศฺวรสฺตมฺ อวทตฺ, \p \v 20 เร นิรฺโพธ อทฺย ราเตฺรา ตว ปฺราณาสฺตฺวตฺโต เนษฺยนฺเต ตต เอตานิ ยานิ ทฺรวฺยาณิ ตฺวยาสาทิตานิ ตานิ กสฺย ภวิษฺยนฺติ? \p \v 21 อเตอว ย: กศฺจิทฺ อีศฺวรสฺย สมีเป ธนสญฺจยมกฺฤตฺวา เกวลํ สฺวนิกเฏ สญฺจยํ กโรติ โสปิ ตาทฺฤศ:ฯ \p \v 22 อถ ส ศิเษฺยภฺย: กถยามาส, ยุษฺมานหํ วทามิ, กึ ขาทิษฺยาม:? กึ ปริธาสฺยาม:? อิตฺยุกฺตฺวา ชีวนสฺย ศรีรสฺย จารฺถํ จินฺตำ มา การฺษฺฏฯ \p \v 23 ภกฺษฺยาชฺชีวนํ ภูษณาจฺฉรีรญฺจ เศฺรษฺฐํ ภวติฯ \p \v 24 กากปกฺษิณำ การฺยฺยํ วิจารยต, เต น วปนฺติ ศสฺยานิ จ น ฉินฺทนฺติ, เตษำ ภาณฺฑาคาราณิ น สนฺติ โกษาศฺจ น สนฺติ, ตถาปีศฺวรเสฺตโภฺย ภกฺษฺยาณิ ททาติ, ยูยํ ปกฺษิภฺย: เศฺรษฺฐตรา น กึ? \p \v 25 อปรญฺจ ภาวยิตฺวา นิชายุษ: กฺษณมาตฺรํ วรฺทฺธยิตุํ ศกฺโนติ, เอตาทฺฤโศ ลาโก ยุษฺมากํ มเธฺย โกสฺติ? \p \v 26 อเตอว กฺษุทฺรํ การฺยฺยํ สาธยิตุมฺ อสมรฺถา ยูยมฺ อนฺยสฺมินฺ การฺเยฺย กุโต ภาวยถ? \p \v 27 อนฺยจฺจ กามฺปิลปุษฺปํ กถํ วรฺทฺธเต ตทาปิ วิจารยต, ตตฺ กญฺจน ศฺรมํ น กโรติ ตนฺตูํศฺจ น ชนยติ กินฺตุ ยุษฺมภฺยํ ยถารฺถํ กถยามิ สุเลมานฺ พไหฺวศฺวรฺยฺยานฺวิโตปิ ปุษฺปสฺยาสฺย สทฺฤโศ วิภูษิโต นาสีตฺฯ \p \v 28 อทฺย เกฺษเตฺร วรฺตฺตมานํ ศฺวศฺจูลฺลฺยำ เกฺษปฺสฺยมานํ ยตฺ ตฺฤณํ, ตไสฺม ยทีศฺวร อิตฺถํ ภูษยติ ตรฺหิ เห อลฺปปฺรตฺยยิโน ยุษฺมาน กึ น ปริธาปยิษฺยติ? \p \v 29 อเตอว กึ ขาทิษฺยาม:? กึ ปริธาสฺยาม:? เอตทรฺถํ มา เจษฺฏธฺวํ มา สํทิคฺธฺวญฺจฯ \p \v 30 ชคโต เทวารฺจฺจกา เอตานิ สรฺวฺวาณิ เจษฺฏนเต; เอษุ วสฺตุษุ ยุษฺมากํ ปฺรโยชนมาเสฺต อิติ ยุษฺมากํ ปิตา ชานาติฯ \p \v 31 อเตอเวศฺวรสฺย ราชฺยารฺถํ สเจษฺฏา ภวต ตถา กฺฤเต สรฺวฺวาเณฺยตานิ ทฺรวฺยาณิ ยุษฺมภฺยํ ปฺรทายิษฺยนฺเตฯ \p \v 32 เห กฺษุทฺรเมษวฺรช ยูยํ มา ไภษฺฏ ยุษฺมภฺยํ ราชฺยํ ทาตุํ ยุษฺมากํ ปิตุ: สมฺมติรสฺติฯ \p \v 33 อเตอว ยุษฺมากํ ยา ยา สมฺปตฺติรสฺติ ตำ ตำ วิกฺรีย วิตรต, ยตฺ สฺถานํ เจารา นาคจฺฉนฺติ, กีฏาศฺจ น กฺษายยนฺติ ตาทฺฤเศ สฺวรฺเค นิชารฺถมฺ อชเร สมฺปุฏเก 'กฺษยํ ธนํ สญฺจินุต จ; \p \v 34 ยโต ยตฺร ยุษฺมากํ ธนํ วรฺตฺตเต ตเตฺรว ยุษฺมากํ มน:ฯ \p \v 35 อปรญฺจ ยูยํ ปฺรทีปํ ชฺวาลยิตฺวา พทฺธกฏยสฺติษฺฐต; \p \v 36 ปฺรภุ รฺวิวาหาทาคตฺย ยไทว ทฺวารมาหนฺติ ตไทว ทฺวารํ โมจยิตุํ ยถา ภฺฤตฺยา อเปกฺษฺย ติษฺฐนฺติ ตถา ยูยมปิ ติษฺฐตฯ \p \v 37 ยต: ปฺรภุราคตฺย ยานฺ ทาสานฺ สเจตนานฺ ติษฺฐโต ทฺรกฺษฺยติ เตอว ธนฺยา:; อหํ ยุษฺมานฺ ยถารฺถํ วทามิ ปฺรภุสฺตานฺ โภชนารฺถมฺ อุปเวศฺย สฺวยํ พทฺธกฏิ: สมีปเมตฺย ปริเวษยิษฺยติฯ \p \v 38 ยทิ ทฺวิตีเย ตฺฤตีเย วา ปฺรหเร สมาคตฺย ตไถว ปศฺยติ, ตรฺหิ เตอว ทาสา ธนฺยา:ฯ \p \v 39 อปรญฺจ กสฺมินฺ กฺษเณ เจารา อาคมิษฺยนฺติ อิติ ยทิ คฺฤหปติ รฺชฺญาตุํ ศกฺโนติ ตทาวศฺยํ ชาคฺรนฺ นิชคฺฤเห สนฺธึ กรฺตฺตยิตุํ วารยติ ยูยเมตทฺ วิตฺตฯ \p \v 40 อเตอว ยูยมปิ สชฺชมานาสฺติษฺฐต ยโต ยสฺมินฺ กฺษเณ ตํ นาเปฺรกฺษเธฺว ตสฺมินฺเนว กฺษเณ มนุษฺยปุตฺร อาคมิษฺยติฯ \p \v 41 ตทา ปิตร: ปปฺรจฺฉ, เห ปฺรโภ ภวานฺ กิมสฺมานฺ อุทฺทิศฺย กึ สรฺวฺวานฺ อุทฺทิศฺย ทฺฤษฺฏานฺตกถามิมำ วทติ? \p \v 42 ตต: ปฺรภุ: โปฺรวาจ, ปฺรภุ: สมุจิตกาเล นิชปริวารารฺถํ โภชฺยปริเวษณาย ยํ ตตฺปเท นิโยกฺษฺยติ ตาทฺฤโศ วิศฺวาโสฺย โพทฺธา กรฺมฺมาธีศ: โกสฺติ? \p \v 43 ปฺรภุราคตฺย ยมฺ เอตาทฺฤเศ กรฺมฺมณิ ปฺรวฺฤตฺตํ ทฺรกฺษฺยติ เสอว ทาโส ธนฺย:ฯ \p \v 44 อหํ ยุษฺมานฺ ยถารฺถํ วทามิ ส ตํ นิชสรฺวฺวสฺวสฺยาธิปตึ กริษฺยติฯ \p \v 45 กินฺตุ ปฺรภุรฺวิลมฺเพนาคมิษฺยติ, อิติ วิจินฺตฺย ส ทาโส ยทิ ตทนฺยทาสีทาสานฺ ปฺรหรฺตฺตุมฺ โภกฺตุํ ปาตุํ มทิตุญฺจ ปฺรารภเต, \p \v 46 ตรฺหิ ยทา ปฺรภุํ นาเปกฺษิษฺยเต ยสฺมินฺ กฺษเณ โส'เจตนศฺจ สฺถาสฺยติ ตสฺมินฺเนว กฺษเณ ตสฺย ปฺรภุราคตฺย ตํ ปทภฺรษฺฏํ กฺฤตฺวา วิศฺวาสหีไน: สห ตสฺย อํศํ นิรูปยิษฺยติฯ \p \v 47 โย ทาส: ปฺรเภाราชฺญำ ชฺญาตฺวาปิ สชฺชิโต น ติษฺฐติ ตทาชฺญานุสาเรณ จ การฺยฺยํ น กโรติ โสเนกานฺ ปฺรหารานฺ ปฺราปฺสฺยติ; \p \v 48 กินฺตุ โย ชโน'ชฺญาตฺวา ปฺรหารารฺหํ กรฺมฺม กโรติ โสลฺปปฺรหารานฺ ปฺราปฺสฺยติฯ ยโต ยไสฺม พาหุเลฺยน ทตฺตํ ตสฺมาเทว พาหุเลฺยน คฺรหีษฺยเต, มานุษา ยสฺย นิกเฏ พหุ สมรฺปยนฺติ ตสฺมาทฺ พหุ ยาจนฺเตฯ \p \v 49 อหํ ปฺฤถิวฺยามฺ อไนกฺยรูปํ วหฺนิ นิกฺเษปฺตุมฺ อาคโตสฺมิ, ส เจทฺ อิทานีเมว ปฺรชฺวลติ ตตฺร มม กา จินฺตา? \p \v 50 กินฺตุ เยน มชฺชเนนาหํ มคฺโน ภวิษฺยามิ ยาวตฺกาลํ ตสฺย สิทฺธิ รฺน ภวิษฺยติ ตาวทหํ กติกษฺฏํ ปฺราปฺสฺยามิฯ \p \v 51 เมลนํ กรฺตฺตุํ ชคทฺ อาคโตสฺมิ ยูยํ กิมิตฺถํ โพธเธฺว? ยุษฺมานฺ วทามิ น ตถา, กินฺตฺวหํ เมลนาภาวํ กรฺตฺตุํมฺ อาคโตสฺมิฯ \p \v 52 ยสฺมาเทตตฺกาลมารภฺย เอกตฺรสฺถปริชนานำ มเธฺย ปญฺจชนา: ปฺฤถคฺ ภูตฺวา ตฺรโย ชนา ทฺวโยรฺชนโย: ปฺรติกูลา เทฺวา ชเนา จ ตฺรยาณำ ชนานำ ปฺรติกูเลา ภวิษฺยนฺติฯ \p \v 53 ปิตา ปุตฺรสฺย วิปกฺษ: ปุตฺรศฺจ ปิตุ รฺวิปกฺโษ ภวิษฺยติ มาตา กนฺยายา วิปกฺษา กนฺยา จ มาตุ รฺวิปกฺษา ภวิษฺยติ, ตถา ศฺวศฺรูรฺพธฺวา วิปกฺษา พธูศฺจ ศฺวศฺรฺวา วิปกฺษา ภวิษฺยติฯ \p \v 54 ส โลเกโภฺยปรมปิ กถยามาส, ปศฺจิมทิศิ เมโฆทฺคมํ ทฺฤษฺฏฺวา ยูยํ หฐาทฺ วทถ วฺฤษฺฏิ รฺภวิษฺยติ ตตสฺตไถว ชายเตฯ \p \v 55 อปรํ ทกฺษิณโต วาเยา วาติ สติ วทถ นิทาโฆ ภวิษฺยติ ตต: โสปิ ชายเตฯ \p \v 56 เร เร กปฏิน อากาศสฺย ภูมฺยาศฺจ ลกฺษณํ โพทฺธุํ ศกฺนุถ, \p \v 57 กินฺตุ กาลสฺยาสฺย ลกฺษณํ กุโต โพทฺธุํ น ศกฺนุถ? ยูยญฺจ สฺวยํ กุโต น นฺยาษฺยํ วิจารยถ? \p \v 58 อปรญฺจ วิวาทินา สารฺทฺธํ วิจารยิตุ: สมีปํ คจฺฉนฺ ปถิ ตสฺมาทุทฺธารํ ปฺราปฺตุํ ยตสฺว โนเจตฺ ส ตฺวำ ธฺฤตฺวา วิจารยิตุ: สมีปํ นยติฯ วิจารยิตา ยทิ ตฺวำ ปฺรหรฺตฺตุ: สมีปํ สมรฺปยติ ปฺรหรฺตฺตา ตฺวำ การายำ พธฺนาติ \p \v 59 ตรฺหิ ตฺวามหํ วทามิ ตฺวยา นิ:เศษํ กปรฺทเกษุ น ปริโศธิเตษุ ตฺวํ ตโต มุกฺตึ ปฺราปฺตุํ น ศกฺษฺยสิฯ \c 13 \p \v 1 อปรญฺจ ปีลาโต เยษำ คาลีลียานำ รกฺตานิ พลีนำ รกฺไต: สหามิศฺรยตฺ เตษำ คาลีลียานำ วฺฤตฺตานฺตํ กติปยชนา อุปสฺถาปฺย ยีศเว กถยามาสุ:ฯ \p \v 2 ตต: ส ปฺรตฺยุวาจ เตษำ โลกานามฺ เอตาทฺฤศี ทุรฺคติ รฺฆฏิตา ตตฺการณาทฺ ยูยํ กิมเนฺยโภฺย คาลีลีเยโภฺยปฺยธิกปาปินสฺตานฺ โพธเธฺว? \p \v 3 ยุษฺมานหํ วทามิ ตถา น กินฺตุ มน:สุ น ปราวรฺตฺติเตษุ ยูยมปิ ตถา นํกฺษฺยถฯ \p \v 4 อปรญฺจ ศีโลหนามฺน อุจฺจคฺฤหสฺย ปตนาทฺ เย'ษฺฏาทศชนา มฺฤตาเสฺต ยิรูศาลมิ นิวาสิสรฺวฺวโลเกโภฺย'ธิกาปราธิน: กึ ยูยมิตฺยํ โพธเธฺว? \p \v 5 ยุษฺมานหํ วทามิ ตถา น กินฺตุ มน:สุ น ปริวรฺตฺติเตษุ ยูยมปิ ตถา นํกฺษฺยถฯ \p \v 6 อนนฺตรํ ส อิมำ ทฺฤษฺฏานฺตกถามกถยทฺ เอโก ชโน ทฺรากฺษากฺเษตฺรมธฺย เอกมุฑุมฺพรวฺฤกฺษํ โรปิตวานฺฯ ปศฺจาตฺ ส อาคตฺย ตสฺมินฺ ผลานิ คเวษยามาส, \p \v 7 กินฺตุ ผลาปฺราปฺเต: การณาทฺ อุทฺยานการํ ภฺฤตฺยํ ชคาท, ปศฺย วตฺสรตฺรยํ ยาวทาคตฺย เอตสฺมินฺนุฑุมฺพรตเรา กฺษลานฺยนฺวิจฺฉามิ, กินฺตุ ไนกมปิ ปฺรปฺโนมิ ตรุรยํ กุโต วฺฤถา สฺถานํ วฺยาปฺย ติษฺฐติ? เอนํ ฉินฺธิฯ \p \v 8 ตโต ภฺฤตฺย: ปฺรตฺยุวาจ, เห ปฺรโภ ปุนรฺวรฺษเมกํ สฺถาตุมฺ อาทิศ; เอตสฺย มูลสฺย จตุรฺทิกฺษุ ขนิตฺวาหมฺ อาลวาลํ สฺถาปยามิฯ \p \v 9 ตต: ผลิตุํ ศกฺโนติ ยทิ น ผลติ ตรฺหิ ปศฺจาตฺ เฉตฺสฺยสิฯ \p \v 10 อถ วิศฺรามวาเร ภชนเคเห ยีศุรุปทิศติ \p \v 11 ตสฺมิตฺ สมเย ภูตคฺรสฺตตฺวาตฺ กุพฺชีภูยาษฺฏาทศวรฺษาณิ ยาวตฺ เกนาปฺยุปาเยน ฤชุ รฺภวิตุํ น ศกฺโนติ ยา ทุรฺพฺพลา สฺตฺรี, \p \v 12 ตำ ตโตฺรปสฺถิตำ วิโลกฺย ยีศุสฺตามาหูย กถิตวานฺ เห นาริ ตว เทารฺพฺพลฺยาตฺ ตฺวํ มุกฺตา ภวฯ \p \v 13 ตต: ปรํ ตสฺยา คาเตฺร หสฺตารฺปณมาตฺราตฺ สา ฤชุรฺภูเตฺวศฺวรสฺย ธนฺยวาทํ กรฺตฺตุมาเรเภฯ \p \v 14 กินฺตุ วิศฺรามวาเร ยีศุนา ตสฺยา: สฺวาสฺถฺยกรณาทฺ ภชนเคหสฺยาธิปติ: ปฺรกุปฺย โลกานฺ อุวาจ, ษฏฺสุ ทิเนษุ โลไก: กรฺมฺม กรฺตฺตวฺยํ ตสฺมาทฺเธโต: สฺวาสฺถฺยารฺถํ เตษุ ทิเนษุ อาคจฺฉต, วิศฺรามวาเร มาคจฺฉตฯ \p \v 15 ตทา ปภุ: ปฺรตฺยุวาจ เร กปฏิโน ยุษฺมากมฺ เอไกโก ชโน วิศฺรามวาเร สฺวียํ สฺวียํ วฺฤษภํ ครฺทภํ วา พนฺธนานฺโมจยิตฺวา ชลํ ปายยิตุํ กึ น นยติ? \p \v 16 ตรฺหฺยาษฺฏาทศวตฺสรานฺ ยาวตฺ ไศตานา พทฺธา อิพฺราหีม: สนฺตติริยํ นารี กึ วิศฺรามวาเร น โมจยิตวฺยา? \p \v 17 เอษุ วาเกฺยษุ กถิเตษุ ตสฺย วิปกฺษา: สลชฺชา ชาตา: กินฺตุ เตน กฺฤตสรฺวฺวมหากรฺมฺมการณาตฺ โลกนิวห: สานนฺโท'ภวตฺฯ \p \v 18 อนนฺตรํ โสวททฺ อีศฺวรสฺย ราชฺยํ กสฺย สทฺฤศํ? เกน ตทุปมาสฺยามิ? \p \v 19 ยตฺ สรฺษปพีชํ คฺฤหีตฺวา กศฺจิชฺชน อุทฺยาน อุปฺตวานฺ ตทฺ พีชมงฺกุริตํ สตฺ มหาวฺฤกฺโษ'ชายต, ตตสฺตสฺย ศาขาสุ วิหายสียวิหคา อาคตฺย นฺยูษุ:, ตทฺราชฺยํ ตาทฺฤเศน สรฺษปพีเชน ตุลฺยํฯ \p \v 20 ปุน: กถยามาส, อีศฺวรสฺย ราชฺยํ กสฺย สทฺฤศํ วทิษฺยามิ? ยตฺ กิณฺวํ กาจิตฺ สฺตฺรี คฺฤหีตฺวา โทฺรณตฺรยปริมิตโคธูมจูรฺเณษุ สฺถาปยามาส, \p \v 21 ตต: กฺรเมณ ตตฺ สรฺวฺวโคธูมจูรฺณํ วฺยาปฺโนติ, ตสฺย กิณฺวสฺย ตุลฺยมฺ อีศฺวรสฺย ราชฺยํฯ \p \v 22 ตต: ส ยิรูศาลมฺนครํ ปฺรติ ยาตฺรำ กฺฤตฺวา นคเร นคเร คฺราเม คฺราเม สมุปทิศนฺ ชคามฯ \p \v 23 ตทา กศฺจิชฺชนสฺตํ ปปฺรจฺฉ, เห ปฺรโภ กึ เกวลมฺ อลฺเป โลกา: ปริตฺราสฺยนฺเต? \p \v 24 ตต: ส โลกานฺ อุวาจ, สํกีรฺณทฺวาเรณ ปฺรเวษฺฏุํ ยตฆฺวํ, ยโตหํ ยุษฺมานฺ วทามิ, พหว: ปฺรเวษฺฏุํ เจษฺฏิษฺยนฺเต กินฺตุ น ศกฺษฺยนฺติฯ \p \v 25 คฺฤหปติโนตฺถาย ทฺวาเร รุทฺเธ สติ ยทิ ยูยํ พหิ: สฺถิตฺวา ทฺวารมาหตฺย วทถ, เห ปฺรโภ เห ปฺรโภ อสฺมตฺการณาทฺ ทฺวารํ โมจยตุ, ตต: ส อิติ ปฺรติวกฺษฺยติ, ยูยํ กุตฺรตฺยา โลกา อิตฺยหํ น ชานามิฯ \p \v 26 ตทา ยูยํ วทิษฺยถ, ตว สากฺษาทฺ วยํ เภाชนํ ปานญฺจ กฺฤตวนฺต:, ตฺวญฺจาสฺมากํ นครสฺย ปถิ สมุปทิษฺฏวานฺฯ \p \v 27 กินฺตุ ส วกฺษฺยติ, ยุษฺมานหํ วทามิ, ยูยํ กุตฺรตฺยา โลกา อิตฺยหํ น ชานามิ; เห ทุราจาริโณ ยูยํ มตฺโต ทูรีภวตฯ \p \v 28 ตทา อิพฺราหีมํ อิสฺหากํ ยากูพญฺจ สรฺวฺวภวิษฺยทฺวาทินศฺจ อีศฺวรสฺย ราชฺยํ ปฺราปฺตานฺ สฺวำศฺจ พหิษฺกฺฤตานฺ ทฺฤษฺฏฺวา ยูยํ โรทนํ ทนฺไตรฺทนฺตฆรฺษณญฺจ กริษฺยถฯ \p \v 29 อปรญฺจ ปูรฺวฺวปศฺจิมทกฺษิโณตฺตรทิคฺโภฺย โลกา อาคตฺย อีศฺวรสฺย ราเชฺย นิวตฺสฺยนฺติฯ \p \v 30 ปศฺยเตตฺถํ เศษียา โลกา อคฺรา ภวิษฺยนฺติ, อคฺรียา โลกาศฺจ เศษา ภวิษฺยนฺติฯ \p \v 31 อปรญฺจ ตสฺมินฺ ทิเน กิยนฺต: ผิรูศิน อาคตฺย ยีศุํ โปฺรจุ:, พหิรฺคจฺฉ, สฺถานาทสฺมาตฺ ปฺรสฺถานํ กุรุ, เหโรทฺ ตฺวำ ชิฆำสติฯ \p \v 32 ตต: ส ปฺรตฺยโวจตฺ ปศฺยตาทฺย ศฺวศฺจ ภูตานฺ วิหาปฺย โรคิโณ'โรคิณ: กฺฤตฺวา ตฺฤตีเยหฺนิ เสตฺสฺยามิ, กถาเมตำ ยูยมิตฺวา ตํ ภูริมายํ วทตฯ \p \v 33 ตตฺราปฺยทฺย ศฺว: ปรศฺวศฺจ มยา คมนาคมเน กรฺตฺตเวฺย, ยโต เหโต รฺยิรูศาลโม พหิ: กุตฺราปิ โกปิ ภวิษฺยทฺวาที น ฆานิษฺยเตฯ \p \v 34 เห ยิรูศาลมฺ เห ยิรูศาลมฺ ตฺวํ ภวิษฺยทฺวาทิโน หํสิ ตวานฺติเก เปฺรริตานฺ ปฺรสฺตไรรฺมารยสิ จ, ยถา กุกฺกุฏี นิชปกฺษาธ: สฺวศาวกานฺ สํคฺฤหฺลาติ, ตถาหมปิ ตว ศิศูนฺ สํคฺรหีตุํ กติวารานฺ ไอจฺฉํ กินฺตุ ตฺวํ ไนจฺฉ:ฯ \p \v 35 ปศฺยต ยุษฺมากํ วาสสฺถานานิ โปฺรจฺฉิทฺยมานานิ ปริตฺยกฺตานิ จ ภวิษฺยนฺติ; ยุษฺมานหํ ยถารฺถํ วทามิ, ย: ปฺรโภ รฺนามฺนาคจฺฉติ ส ธนฺย อิติ วาจํ ยาวตฺกาลํ น วทิษฺยถ, ตาวตฺกาลํ ยูยํ มำ น ทฺรกฺษฺยถฯ \c 14 \p \v 1 อนนฺตรํ วิศฺรามวาเร ยีเศา ปฺรธานสฺย ผิรูศิโน คฺฤเห โภกฺตุํ คตวติ เต ตํ วีกฺษิตุมฺ อาเรภิเรฯ \p \v 2 ตทา ชโลทรี ตสฺย สมฺมุเข สฺถิต:ฯ \p \v 3 ตต: ส วฺยวสฺถาปกานฺ ผิรูศินศฺจ ปปฺรจฺฉ, วิศฺรามวาเร สฺวาสฺถฺยํ กรฺตฺตวฺยํ น วา? ตตเสฺต กิมปิ น ปฺรตฺยูจุ:ฯ \p \v 4 ตทา ส ตํ โรคิณํ สฺวสฺถํ กฺฤตฺวา วิสสรฺช; \p \v 5 ตานุวาจ จ ยุษฺมากํ กสฺยจิทฺ ครฺทฺทโภ วฺฤษโภ วา เจทฺ ครฺตฺเต ปตติ ตรฺหิ วิศฺรามวาเร ตตฺกฺษณํ ส กึ ตํ โนตฺถาปยิษฺยติ? \p \v 6 ตตเสฺต กถายา เอตสฺยา: กิมปิ ปฺรติวกฺตุํ น เศกุ:ฯ \p \v 7 อปรญฺจ ปฺรธานสฺถานมโนนีตตฺวกรณํ วิโลกฺย ส นิมนฺตฺริตานฺ เอตทุปเทศกถำ ชคาท, \p \v 8 ตฺวํ วิวาหาทิโภเชฺยษุ นิมนฺตฺริต: สนฺ ปฺรธานสฺถาเน โมปาเวกฺษี:ฯ ตฺวตฺโต เคารวานฺวิตนิมนฺตฺริตชน อายาเต \p \v 9 นิมนฺตฺรยิตาคตฺย มนุษฺยาไยตไสฺม สฺถานํ เทหีติ วากฺยํ เจทฺ วกฺษฺยติ ตรฺหิ ตฺวํ สงฺกุจิโต ภูตฺวา สฺถาน อิตรสฺมินฺ อุปเวษฺฏุมฺ อุทฺยํสฺยสิฯ \p \v 10 อสฺมาตฺ การณาเทว ตฺวํ นิมนฺตฺริโต คตฺวา'ปฺรธานสฺถาน อุปวิศ, ตโต นิมนฺตฺรยิตาคตฺย วทิษฺยติ, เห พนฺโธ โปฺรจฺจสฺถานํ คโตฺวปวิศ, ตถา สติ โภชโนปวิษฺฏานำ สกลานำ สากฺษาตฺ ตฺวํ มาโนฺย ภวิษฺยสิฯ \p \v 11 ย: กศฺจิตฺ สฺวมุนฺนมยติ ส นมยิษฺยเต, กินฺตุ ย: กศฺจิตฺ สฺวํ นมยติ ส อุนฺนมยิษฺยเตฯ \p \v 12 ตทา ส นิมนฺตฺรยิตารํ ชนมปิ ชคาท, มธฺยาเหฺน ราเตฺรา วา โภเชฺย กฺฤเต นิชพนฺธุคโณ วา ภฺราตฺฤृคโณ วา ชฺญาติคโณ วา ธนิคโณ วา สมีปวาสิคโณ วา เอตานฺ น นิมนฺตฺรย, ตถา กฺฤเต เจตฺ เต ตฺวำ นิมนฺตฺรยิษฺยนฺติ, ตรฺหิ ปริโศโธ ภวิษฺยติฯ \p \v 13 กินฺตุ ยทา เภชฺยํ กโรษิ ตทา ทริทฺรศุษฺกกรขญฺชานฺธานฺ นิมนฺตฺรย, \p \v 14 ตต อาศิษํ ลปฺสฺยเส, เตษุ ปริโศธํ กรฺตฺตุมศกฺนุวตฺสุ ศฺมศานาทฺธารฺมฺมิกานามุตฺถานกาเล ตฺวํ ผลำ ลปฺสฺยเสฯ \p \v 15 อนนฺตรํ ตำ กถำ นิศมฺย โภชโนปวิษฺฏ: กศฺจิตฺ กถยามาส, โย ชน อีศฺวรสฺย ราเชฺย โภกฺตุํ ลปฺสฺยเต เสอว ธนฺย:ฯ \p \v 16 ตต: ส อุวาจ, กศฺจิตฺ ชโน ราเตฺรา เภाชฺยํ กฺฤตฺวา พหูนฺ นิมนฺตฺรยามาสฯ \p \v 17 ตโต โภชนสมเย นิมนฺตฺริตโลกานฺ อาหฺวาตุํ ทาสทฺวารา กถยามาส, ขทฺยทฺรวฺยาณิ สรฺวฺวาณิ สมาสาทิตานิ สนฺติ, ยูยมาคจฺฉตฯ \p \v 18 กินฺตุ เต สรฺวฺว เอไกกํ ฉลํ กฺฤตฺวา กฺษมำ ปฺรารฺถยาญฺจกฺริเรฯ ปฺรถโม ชน: กถยามาส, เกฺษตฺรเมกํ กฺรีตวานหํ ตเทว ทฺรษฺฏุํ มยา คนฺตวฺยมฺ, อเตอว มำ กฺษนฺตุํ ตํ นิเวทยฯ \p \v 19 อโนฺย ชน: กถยามาส, ทศวฺฤษานหํ กฺรีตวานฺ ตานฺ ปรีกฺษิตุํ ยามิ ตสฺมาเทว มำ กฺษนฺตุํ ตํ นิเวทยฯ \p \v 20 อปร: กถยามาส, วฺยูฒวานหํ ตสฺมาตฺ การณาทฺ ยาตุํ น ศกฺโนมิฯ \p \v 21 ปศฺจาตฺ ส ทาโส คตฺวา นิชปฺรโภ: สากฺษาตฺ สรฺวฺววฺฤตฺตานฺตํ นิเวทยามาส, ตโตเสา คฺฤหปติ: กุปิตฺวา สฺวทาสํ วฺยาชหาร, ตฺวํ สตฺวรํ นครสฺย สนฺนิเวศานฺ มารฺคำศฺจ คตฺวา ทริทฺรศุษฺกกรขญฺชานฺธานฺ อตฺรานยฯ \p \v 22 ตโต ทาโส'วทตฺ, เห ปฺรโภ ภวต อาชฺญานุสาเรณากฺริยต ตถาปิ สฺถานมสฺติฯ \p \v 23 ตทา ปฺรภุ: ปุน รฺทาสายากถยตฺ, ราชปถานฺ วฺฤกฺษมูลานิ จ ยาตฺวา มทียคฺฤหปูรณารฺถํ โลกานาคนฺตุํ ปฺรวรฺตฺตยฯ \p \v 24 อหํ ยุษฺมภฺยํ กถยามิ, ปูรฺวฺวนิมนฺตฺริตานเมโกปิ มมาสฺย ราตฺริโภชฺยสฺยาสฺวาทํ น ปฺราปฺสฺยติฯ \p \v 25 อนนฺตรํ พหุษุ โลเกษุ ยีโศ: ปศฺจาทฺ วฺรชิเตษุ สตฺสุ ส วฺยาฆุฏฺย เตภฺย: กถยามาส, \p \v 26 ย: กศฺจินฺ มม สมีปมฺ อาคตฺย สฺวสฺย มาตา ปิตา ปตฺนี สนฺตานา ภฺราตโร ภคิโมฺย นิชปฺราณาศฺจ, เอเตภฺย: สรฺเวฺวโภฺย มยฺยธิกํ เปฺรม น กโรติ, ส มม ศิโษฺย ภวิตุํ น ศกฺษฺยติฯ \p \v 27 ย: กศฺจิตฺ สฺวียํ กฺรุศํ วหนฺ มม ปศฺจานฺน คจฺฉติ, โสปิ มม ศิโษฺย ภวิตุํ น ศกฺษฺยติฯ \p \v 28 ทุรฺคนิรฺมฺมาเณ กติวฺยโย ภวิษฺยติ, ตถา ตสฺย สมาปฺติกรณารฺถํ สมฺปตฺติรสฺติ น วา, ปฺรถมมุปวิศฺย เอตนฺน คณยติ, ยุษฺมากํ มธฺย เอตาทฺฤศ: โกสฺติ? \p \v 29 โนเจทฺ ภิตฺตึ กฺฤตฺวา เศเษ ยทิ สมาปยิตุํ น ศกฺษฺยติ, \p \v 30 ตรฺหิ มานุโษยํ นิเจตุมฺ อารภต สมาปยิตุํ นาศกฺโนตฺ, อิติ วฺยาหฺฤตฺย สรฺเวฺว ตมุปหสิษฺยนฺติฯ \p \v 31 อปรญฺจ ภินฺนภูปตินา สห ยุทฺธํ กรฺตฺตุมฺ อุทฺยมฺย ทศสหสฺราณิ ไสนฺยานิ คฺฤหีตฺวา วึศติสหเสฺร: ไสไนฺย: สหิตสฺย สมีปวาสิน: สมฺมุขํ ยาตุํ ศกฺษฺยามิ น เวติ ปฺรถมํ อุปวิศฺย น วิจารยติ เอตาทฺฤโศ ภูมิปติ: ก:? \p \v 32 ยทิ น ศกฺโนติ ตรฺหิ ริปาวติทูเร ติษฺฐติ สติ นิชทูตํ เปฺรษฺย สนฺธึ กรฺตฺตุํ ปฺรารฺถเยตฯ \p \v 33 ตทฺวทฺ ยุษฺมากํ มเธฺย ย: กศฺจินฺ มทรฺถํ สรฺวฺวสฺวํ หาตุํ น ศกฺโนติ ส มม ศิโษฺย ภวิตุํ น ศกฺษฺยติฯ \p \v 34 ลวณมฺ อุตฺตมมฺ อิติ สตฺยํ, กินฺตุ ยทิ ลวณสฺย ลวณตฺวมฺ อปคจฺฉติ ตรฺหิ ตตฺ กถํ สฺวาทุยุกฺตํ ภวิษฺยติ? \p \v 35 ตท ภูมฺยรฺถมฺ อาลวาลราศฺยรฺถมปิ ภทฺรํ น ภวติ; โลกาสฺตทฺ พหิ: กฺษิปนฺติฯ ยสฺย โศฺรตุํ โศฺรเตฺร สฺต: ส ศฺฤโณตุฯ \c 15 \p \v 1 ตทา กรสญฺจายิน: ปาปินศฺจ โลกา อุปเทศฺกถำ โศฺรตุํ ยีโศ: สมีปมฺ อาคจฺฉนฺฯ \p \v 2 ตต: ผิรูศิน อุปาธฺยายาศฺจ วิวทมานา: กถยามาสุ: เอษ มานุษ: ปาปิภิ: สห ปฺรณยํ กฺฤตฺวา ไต: สารฺทฺธํ ภุํกฺเตฯ \p \v 3 ตทา ส เตภฺย อิมำ ทฺฤษฺฏานฺตกถำ กถิตวานฺ, \p \v 4 กสฺยจิตฺ ศตเมเษษุ ติษฺฐตฺมุ เตษาเมกํ ส ยทิ หารยติ ตรฺหิ มเธฺยปฺรานฺตรมฺ เอโกนศตเมษานฺ วิหาย หาริตเมษสฺย อุทฺเทศปฺราปฺติปรฺยฺยนตํ น คเวษยติ, เอตาทฺฤโศ โลโก ยุษฺมากํ มเธฺย ก อาเสฺต? \p \v 5 ตโสฺยทฺเทศํ ปฺราปฺย หฺฤษฺฏมนาสฺตํ สฺกนฺเธ นิธาย สฺวสฺถานมฺ อานีย พนฺธุพานฺธวสมีปวาสิน อาหูย วกฺติ, \p \v 6 หาริตํ เมษํ ปฺราปฺโตหมฺ อโต เหโต รฺมยา สารฺทฺธมฺ อานนฺทตฯ \p \v 7 ตทฺวทหํ ยุษฺมานฺ วทามิ, เยษำ มน:ปราวรฺตฺตนสฺย ปฺรโยชนํ นาสฺติ, ตาทฺฤไศโกนศตธารฺมฺมิกการณาทฺ ย อานนฺทสฺตสฺมาทฺ เอกสฺย มน:ปริวรฺตฺติน: ปาปิน: การณาตฺ สฺวรฺเค 'ธิกานนฺโท ชายเตฯ \p \v 8 อปรญฺจ ทศานำ รูปฺยขณฺฑานามฺ เอกขณฺเฑ หาริเต ปฺรทีปํ ปฺรชฺวาลฺย คฺฤหํ สมฺมารฺชฺย ตสฺย ปฺราปฺตึ ยาวทฺ ยตฺเนน น คเวษยติ, เอตาทฺฤศี โยษิตฺ กาเสฺต? \p \v 9 ปฺราปฺเต สติ พนฺธุพานฺธวสมีปวาสินีราหูย กถยติ, หาริตํ รูปฺยขณฺฑํ ปฺราปฺตาหํ ตสฺมาเทว มยา สารฺทฺธมฺ อานนฺทตฯ \p \v 10 ตทฺวทหํ ยุษฺมานฺ วฺยาหรามิ, เอเกน ปาปินา มนสิ ปริวรฺตฺติเต, อีศฺวรสฺย ทูตานำ มเธฺยปฺยานนฺโท ชายเตฯ \p \v 11 อปรญฺจ ส กถยามาส, กสฺยจิทฺ เทฺวา ปุตฺราวาสฺตำ, \p \v 12 ตโย: กนิษฺฐ: ปุตฺร: ปิเตฺร กถยามาส, เห ปิตสฺตว สมฺปตฺตฺยา ยมํศํ ปฺราปฺสฺยามฺยหํ วิภชฺย ตํ เทหิ, ตต: ปิตา นิชำ สมฺปตฺตึ วิภชฺย ตาภฺยำ ทเทาฯ \p \v 13 กติปยาตฺ กาลาตฺ ปรํ ส กนิษฺฐปุตฺร: สมสฺตํ ธนํ สํคฺฤหฺย ทูรเทศํ คตฺวา ทุษฺฏาจรเณน สรฺวฺวำ สมฺปตฺตึ นาศยามาสฯ \p \v 14 ตสฺย สรฺวฺวธเน วฺยยํ คเต ตทฺเทเศ มหาทุรฺภิกฺษํ พภูว, ตตสฺตสฺย ไทนฺยทศา ภวิตุมฺ อาเรเภฯ \p \v 15 ตต: ปรํ ส คตฺวา ตทฺเทศียํ คฺฤหสฺถเมกมฺ อาศฺรยต; ตต: สตํ ศูกรวฺรชํ จารยิตุํ ปฺรานฺตรํ เปฺรษยามาสฯ \p \v 16 เกนาปิ ตไสฺม ภกฺษฺยาทานาตฺ ส ศูกรผลวลฺกเลน ปิจิณฺฑปูรณำ ววาญฺฉฯ \p \v 17 เศเษ ส มนสิ เจตนำ ปฺราปฺย กถยามาส, หา มม ปิตุ: สมีเป กติ กติ เวตนภุโช ทาสา ยเถษฺฏํ ตโตธิกญฺจ ภกฺษฺยํ ปฺราปฺนุวนฺติ กินฺตฺวหํ กฺษุธา มุมูรฺษุ:ฯ \p \v 18 อหมุตฺถาย ปิตุ: สมีปํ คตฺวา กถาเมตำ วทิษฺยามิ, เห ปิตรฺ อีศฺวรสฺย ตว จ วิรุทฺธํ ปาปมกรวมฺ \p \v 19 ตว ปุตฺรอิติ วิขฺยาโต ภวิตุํ น โยโคฺยสฺมิ จ, มำ ตว ไวตนิกํ ทาสํ กฺฤตฺวา สฺถาปยฯ \p \v 20 ปศฺจาตฺ ส อุตฺถาย ปิตุ: สมีปํ ชคาม; ตตสฺตสฺย ปิตาติทูเร ตํ นิรีกฺษฺย ทยาญฺจเกฺร, ธาวิตฺวา ตสฺย กณฺฐํ คฺฤหีตฺวา ตํ จุจุมฺพ จฯ \p \v 21 ตทา ปุตฺร อุวาจ, เห ปิตรฺ อีศฺวรสฺย ตว จ วิรุทฺธํ ปาปมกรวํ, ตว ปุตฺรอิติ วิขฺยาโต ภวิตุํ น โยโคฺยสฺมิ จฯ \p \v 22 กินฺตุ ตสฺย ปิตา นิชทาสานฺ อาทิเทศ, สรฺโวฺวตฺตมวสฺตฺราณฺยานีย ปริธาปยไตนํ หเสฺต จางฺคุรียกมฺ อรฺปยต ปาทโยศฺโจปานเหา สมรฺปยต; \p \v 23 ปุษฺฏํ โควตฺสมฺ อานีย มารยต จ ตํ ภุกฺตฺวา วยมฺ อานนฺทามฯ \p \v 24 ยโต มม ปุโตฺรยมฺ อมฺริยต ปุนรชีวีทฺ หาริตศฺจ ลพฺโธภูตฺ ตตสฺต อานนฺทิตุมฺ อาเรภิเรฯ \p \v 25 ตตฺกาเล ตสฺย เชฺยษฺฐ: ปุตฺร: เกฺษตฺร อาสีตฺฯ อถ ส นิเวศนสฺย นิกฏํ อาคจฺฉนฺ นฺฤตฺยานำ วาทฺยานาญฺจ ศพฺทํ ศฺรุตฺวา \p \v 26 ทาสานามฺ เอกมฺ อาหูย ปปฺรจฺฉ, กึ การณมสฺย? \p \v 27 ตต: โสวาทีตฺ, ตว ภฺราตาคมตฺ, ตว ตาตศฺจ ตํ สุศรีรํ ปฺราปฺย ปุษฺฏํ โควตฺสํ มาริตวานฺฯ \p \v 28 ตต: ส ปฺรกุปฺย นิเวศนานฺต: ปฺรเวษฺฏุํ น สมฺเมเน; ตตสฺตสฺย ปิตา พหิราคตฺย ตํ สาธยามาสฯ \p \v 29 ตต: ส ปิตรํ ปฺรตฺยุวาจ, ปศฺย ตว กาญฺจิทปฺยาชฺญำ น วิลํฆฺย พหูนฺ วตฺสรานฺ อหํ ตฺวำ เสเว ตถาปิ มิไตฺร: สารฺทฺธมฺ อุตฺสวํ กรฺตฺตุํ กทาปิ ฉาคเมกมปิ มหฺยํ นาททา:; \p \v 30 กินฺตุ ตว ย: ปุโตฺร เวศฺยาคมนาทิภิสฺตว สมฺปตฺติมฺ อปวฺยยิตวานฺ ตสฺมินฺนาคตมาเตฺร ตไสฺยว นิมิตฺตํ ปุษฺฏํ โควตฺสํ มาริตวานฺฯ \p \v 31 ตทา ตสฺย ปิตาโวจตฺ, เห ปุตฺร ตฺวํ สรฺวฺวทา มยา สหาสิ ตสฺมานฺ มม ยทฺยทาเสฺต ตตฺสรฺวฺวํ ตวฯ \p \v 32 กินฺตุ ตวายํ ภฺราตา มฺฤต: ปุนรชีวีทฺ หาริตศฺจ ภูตฺวา ปฺราปฺโตภูตฺ, เอตสฺมาตฺ การณาทฺ อุตฺสวานนฺเทา กรฺตฺตุมฺ อุจิตมสฺมากมฺฯ \c 16 \p \v 1 อปรญฺจ ยีศุ: ศิเษฺยโภฺยนฺยาเมกำ กถำ กถยามาส กสฺยจิทฺ ธนวโต มนุษฺยสฺย คฺฤหการฺยฺยาธีเศ สมฺปตฺเตรปวฺยเย'ปวาทิเต สติ \p \v 2 ตสฺย ปฺรภุสฺตมฺ อาหูย ชคาท, ตฺวยิ ยามิมำ กถำ ศฺฤโณมิ สา กีทฺฤศี? ตฺวํ คฺฤหการฺยฺยาธีศกรฺมฺมโณ คณนำ ทรฺศย คฺฤหการฺยฺยาธีศปเท ตฺวํ น สฺถาสฺยสิฯ \p \v 3 ตทา ส คฺฤหการฺยฺยาธีโศ มนสา จินฺตยามาส, ปฺรภุ รฺยทิ มำ คฺฤหการฺยฺยาธีศปทาทฺ ภฺรํศยติ ตรฺหิ กึ กริเษฺย'หํ? มฺฤทํ ขนิตุํ มม ศกฺติ รฺนาสฺติ ภิกฺษิตุญฺจ ลชฺชิเษฺย'หํฯ \p \v 4 อเตอว มยิ คฺฤหการฺยฺยาธีศปทาตฺ จฺยุเต สติ ยถา โลกา มหฺยมฺ อาศฺรยํ ทาสฺยนฺติ ตทรฺถํ ยตฺกรฺมฺม มยา กรณียํ ตนฺ นิรฺณียเตฯ \p \v 5 ปศฺจาตฺ ส สฺวปฺรโภเรไกกมฺ อธมรฺณมฺ อาหูย ปฺรถมํ ปปฺรจฺฉ, ตฺวตฺโต เม ปฺรภุณา กติ ปฺราปฺยมฺ? \p \v 6 ตต: ส อุวาจ, เอกศตาฒกไตลานิ; ตทา คฺฤหการฺยฺยาธีศ: โปฺรวาจ, ตว ปตฺรมานีย ศีฆฺรมุปวิศฺย ตตฺร ปญฺจาศตํ ลิขฯ \p \v 7 ปศฺจาทนฺยเมกํ ปปฺรจฺฉ, ตฺวตฺโต เม ปฺรภุณา กติ ปฺราปฺยมฺ? ตต: โสวาทีทฺ เอกศตาฒกโคธูมา:; ตทา ส กถยามาส, ตว ปตฺรมานีย อศีตึ ลิขฯ \p \v 8 เตไนว ปฺรภุสฺตมยถารฺถกฺฤตมฺ อธีศํ ตทฺพุทฺธิไนปุณฺยาตฺ ปฺรศศํส; อิตฺถํ ทีปฺติรูปสนฺตาเนภฺย เอตตฺสํสารสฺย สนฺตานา วรฺตฺตมานกาเล'ธิกพุทฺธิมนฺโต ภวนฺติฯ \p \v 9 อโต วทามิ ยูยมปฺยยถารฺเถน ธเนน มิตฺราณิ ลภธฺวํ ตโต ยุษฺมาสุ ปทภฺรษฺเฏษฺวปิ ตานิ จิรกาลมฺ อาศฺรยํ ทาสฺยนฺติฯ \p \v 10 ย: กศฺจิตฺ กฺษุเทฺร การฺเยฺย วิศฺวาโสฺย ภวติ ส มหติ การฺเยฺยปิ วิศฺวาโสฺย ภวติ, กินฺตุ ย: กศฺจิตฺ กฺษุเทฺร การฺเยฺย'วิศฺวาโสฺย ภวติ ส มหติ การฺเยฺยปฺยวิศฺวาโสฺย ภวติฯ \p \v 11 อเตอว อยถารฺเถน ธเนน ยทิ ยูยมวิศฺวาสฺยา ชาตาสฺตรฺหิ สตฺยํ ธนํ ยุษฺมากํ กเรษุ ก: สมรฺปยิษฺยติ? \p \v 12 ยทิ จ ปรธเนน ยูยมฺ อวิศฺวาสฺยา ภวถ ตรฺหิ ยุษฺมากํ สฺวกียธนํ ยุษฺมภฺยํ โก ทาสฺยติ? \p \v 13 โกปิ ทาส อุเภา ปฺรภู เสวิตุํ น ศกฺโนติ, ยต เอกสฺมินฺ ปฺรียมาโณ'นฺยสฺมินฺนปฺรียเต ยทฺวา เอกํ ชนํ สมาทฺฤตฺย ตทนฺยํ ตุจฺฉีกโรติ ตทฺวทฺ ยูยมปิ ธเนศฺวเรา เสวิตุํ น ศกฺนุถฯ \p \v 14 ตไทตา: สรฺวฺวา: กถา: ศฺรุตฺวา โลภิผิรูศินสฺตมุปชหสุ:ฯ \p \v 15 ตต: ส อุวาจ, ยูยํ มนุษฺยาณำ นิกเฏ สฺวานฺ นิรฺโทษานฺ ทรฺศยถ กินฺตุ ยุษฺมากมฺ อนฺต:กรณานีศฺวโร ชานาติ, ยตฺ มนุษฺยาณามฺ อติ ปฺรศํสฺยํ ตทฺ อีศฺวรสฺย ฆฺฤณฺยํฯ \p \v 16 โยหน อาคมนปรฺยฺยนตํ ยุษฺมากํ สมีเป วฺยวสฺถาภวิษฺยทฺวาทินำ เลขนานิ จาสนฺ ตต: ปฺรภฺฤติ อีศฺวรราชฺยสฺย สุสํวาท: ปฺรจรติ, เอไกโก โลกสฺตนฺมธฺยํ ยตฺเนน ปฺรวิศติ จฯ \p \v 17 วรํ นภส: ปฺฤถิวฺยาศฺจ โลโป ภวิษฺยติ ตถาปิ วฺยวสฺถายา เอกพินฺโทรปิ โลโป น ภวิษฺยติฯ \p \v 18 ย: กศฺจิตฺ สฺวียำ ภารฺยฺยำ วิหาย สฺตฺริยมนฺยำ วิวหติ ส ปรทารานฺ คจฺฉติ, ยศฺจ ตา ตฺยกฺตำ นารีํ วิวหติ โสปิ ปรทาราน คจฺฉติฯ \p \v 19 เอโก ธนี มนุษฺย: ศุกฺลานิ สูกฺษฺมาณิ วสฺตฺราณิ ปรฺยฺยทธาตฺ ปฺรติทินํ ปริโตษรูเปณาภุํกฺตาปิวจฺจฯ \p \v 20 สรฺวฺวางฺเค กฺษตยุกฺต อิลิยาสรนามา กศฺจิทฺ ทริทฺรสฺตสฺย ธนวโต โภชนปาตฺราตฺ ปติตมฺ อุจฺฉิษฺฏํ โภกฺตุํ วาญฺฉนฺ ตสฺย ทฺวาเร ปติตฺวาติษฺฐตฺ; \p \v 21 อถ ศฺวาน อาคตฺย ตสฺย กฺษตานฺยลิหนฺฯ \p \v 22 กิยตฺกาลาตฺปรํ ส ทริทฺร: ปฺราณานฺ ชเหา; ตต: สฺวรฺคียทูตาสฺตํ นีตฺวา อิพฺราหีม: โกฺรฑ อุปเวศยามาสุ:ฯ \p \v 23 ปศฺจาตฺ ส ธนวานปิ มมาร, ตํ ศฺมศาเน สฺถาปยามาสุศฺจ; กินฺตุ ปรโลเก ส เวทนากุล: สนฺ อูรฺทฺธฺวำ นิรีกฺษฺย พหุทูราทฺ อิพฺราหีมํ ตตฺโกฺรฑ อิลิยาสรญฺจ วิโลกฺย รุวนฺนุวาจ; \p \v 24 เห ปิตรฺ อิพฺราหีมฺ อนุคฺฤหฺย องฺคุลฺยคฺรภาคํ ชเล มชฺชยิตฺวา มม ชิหฺวำ ศีตลำ กรฺตฺตุมฺ อิลิยาสรํ เปฺรรย, ยโต วหฺนิศิขาโตหํ วฺยถิโตสฺมิฯ \p \v 25 ตทา อิพฺราหีมฺ พภาเษ, เห ปุตฺร ตฺวํ ชีวนฺ สมฺปทํ ปฺราปฺตวานฺ อิลิยาสรสฺตุ วิปทํ ปฺราปฺตวานฺ เอตตฺ สฺมร, กินฺตุ สมฺปฺรติ ตสฺย สุขํ ตว จ ทุ:ขํ ภวติฯ \p \v 26 อปรมปิ ยุษฺมากมฺ อสฺมากญฺจ สฺถานโย รฺมเธฺย มหทฺวิจฺเฉโท'สฺติ ตต เอตตฺสฺถานสฺย โลกาสฺตตฺ สฺถานํ ยาตุํ ยทฺวา ตตฺสฺถานสฺย โลกา เอตตฺ สฺถานมายาตุํ น ศกฺนุวนฺติฯ \p \v 27 ตทา ส อุกฺตวานฺ, เห ปิตสฺตรฺหิ ตฺวำ นิเวทยามิ มม ปิตุ เรฺคเห เย มม ปญฺจ ภฺราตร: สนฺติ \p \v 28 เต ยไถตทฺ ยาตนาสฺถานํ นายาสฺยนฺติ ตถา มนฺตฺรณำ ทาตุํ เตษำ สมีปมฺ อิลิยาสรํ เปฺรรยฯ \p \v 29 ตต อิพฺราหีมฺ อุวาจ, มูสาภวิษฺยทฺวาทินาญฺจ ปุสฺตกานิ เตษำ นิกเฏ สนฺติ เต ตทฺวจนานิ มนฺยนฺตำฯ \p \v 30 ตทา ส นิเวทยามาส, เห ปิตรฺ อิพฺราหีมฺ น ตถา, กินฺตุ ยทิ มฺฤตโลกานำ กศฺจิตฺ เตษำ สมีปํ ยาติ ตรฺหิ เต มนำสิ วฺยาโฆฏยิษฺยนฺติฯ \p \v 31 ตต อิพฺราหีมฺ ชคาท, เต ยทิ มูสาภวิษฺยทฺวาทินาญฺจ วจนานิ น มนฺยนฺเต ตรฺหิ มฺฤตโลกานำ กสฺมึศฺจิทฺ อุตฺถิเตปิ เต ตสฺย มนฺตฺรณำ น มํสฺยนฺเตฯ \c 17 \p \v 1 อิต: ปรํ ยีศุ: ศิษฺยานฺ อุวาจ, วิคฺไหฺนรวศฺยมฺ อาคนฺตวฺยํ กินฺตุ วิฆฺนา เยน ฆฏิษฺยนฺเต ตสฺย ทุรฺคติ รฺภวิษฺยติฯ \p \v 2 เอเตษำ กฺษุทฺรปฺราณินามฺ เอกสฺยาปิ วิฆฺนชนนาตฺ กณฺฐพทฺธเปษณีกสฺย ตสฺย สาคราคาธชเล มชฺชนํ ภทฺรํฯ \p \v 3 ยูยํ เสฺวษุ สาวธานาสฺติษฺฐต; ตว ภฺราตา ยทิ ตว กิญฺจิทฺ อปราธฺยติ ตรฺหิ ตํ ตรฺชย, เตน ยทิ มน: ปริวรฺตฺตยติ ตรฺหิ ตํ กฺษมสฺวฯ \p \v 4 ปุนเรกทินมเธฺย ยทิ ส ตว สปฺตกฺฤโตฺว'ปราธฺยติ กินฺตุ สปฺตกฺฤตฺว อาคตฺย มน: ปริวรฺตฺย มยาปราทฺธมฺ อิติ วทติ ตรฺหิ ตํ กฺษมสฺวฯ \p \v 5 ตทา เปฺรริตา: ปฺรภุมฺ อวทนฺ อสฺมากํ วิศฺวาสํ วรฺทฺธยฯ \p \v 6 ปฺรภุรุวาจ, ยทิ ยุษฺมากํ สรฺษไปกปฺรมาโณ วิศฺวาโสสฺติ ตรฺหิ ตฺวํ สมูลมุตฺปาฏิโต ภูตฺวา สมุเทฺร โรปิโต ภว กถายามฺ เอตสฺยามฺ เอตทุฑุมฺพราย กถิตายำ ส ยุษฺมากมาชฺญาวโห ภวิษฺยติฯ \p \v 7 อปรํ สฺวทาเส หลํ วาหยิตฺวา วา ปศูนฺ จารยิตฺวา เกฺษตฺราทฺ อาคเต สติ ตํ วทติ, เอหิ โภกฺตุมุปวิศ, ยุษฺมากมฺ เอตาทฺฤศ: โกสฺติ? \p \v 8 วรญฺจ ปูรฺวฺวํ มม ขาทฺยมาสาทฺย ยาวทฺ ภุญฺเช ปิวามิ จ ตาวทฺ พทฺธกฏิ: ปริจร ปศฺจาตฺ ตฺวมปิ โภกฺษฺยเส ปาสฺยสิ จ กถามีทฺฤศีํ กึ น วกฺษฺยติ? \p \v 9 เตน ทาเสน ปฺรโภราชฺญานุรูเป กรฺมฺมณิ กฺฤเต ปฺรภุ: กึ ตสฺมินฺ พาธิโต ชาต:? เนตฺถํ พุธฺยเต มยาฯ \p \v 10 อิตฺถํ นิรูปิเตษุ สรฺวฺวกรฺมฺมสุ กฺฤเตษุ สตฺมุ ยูยมปีทํ วากฺยํ วทถ, วยมฺ อนุปการิโณ ทาสา อสฺมาภิรฺยทฺยตฺกรฺตฺตวฺยํ ตนฺมาตฺรเมว กฺฤตํฯ \p \v 11 ส ยิรูศาลมิ ยาตฺรำ กุรฺวฺวนฺ โศมิโรณฺคาลีลฺปฺรเทศมเธฺยน คจฺฉติ, \p \v 12 เอตรฺหิ กุตฺรจิทฺ คฺราเม ปฺรเวศมาเตฺร ทศกุษฺฐินสฺตํ สากฺษาตฺ กฺฤตฺวา \p \v 13 ทูเร ติษฺฐนต อุจฺไจ รฺวกฺตุมาเรภิเร, เห ปฺรโภ ยีโศ ทยสฺวาสฺมานฺฯ \p \v 14 ตต: ส ตานฺ ทฺฤษฺฏฺวา ชคาท, ยูยํ ยาชกานำ สมีเป สฺวานฺ ทรฺศยต, ตตเสฺต คจฺฉนฺโต โรคาตฺ ปริษฺกฺฤตา:ฯ \p \v 15 ตทา เตษาเมก: สฺวํ สฺวสฺถํ ทฺฤษฺฏฺวา โปฺรจฺไจรีศฺวรํ ธนฺยํ วทนฺ วฺยาฆุฏฺยายาโต ยีโศ รฺคุณานนุวทนฺ ตจฺจรณาโธภูเมา ปปาต; \p \v 16 ส จาสีตฺ โศมิโรณีฯ \p \v 17 ตทา ยีศุรวทตฺ, ทศชนา: กึ น ปริษฺกฺฤตา:? ตหฺยเนฺย นวชนา: กุตฺร? \p \v 18 อีศฺวรํ ธนฺยํ วทนฺตมฺ เอนํ วิเทศินํ วินา โกปฺยโนฺย น ปฺราปฺยตฯ \p \v 19 ตทา ส ตมุวาจ, ตฺวมุตฺถาย ยาหิ วิศฺวาสเสฺต ตฺวำ สฺวสฺถํ กฺฤตวานฺฯ \p \v 20 อถ กเทศฺวรสฺย ราชตฺวํ ภวิษฺยตีติ ผิรูศิภิ: ปฺฤษฺเฏ ส ปฺรตฺยุวาจ, อีศฺวรสฺย ราชตฺวมฺ ไอศฺวรฺยฺยทรฺศเนน น ภวิษฺยติฯ \p \v 21 อต เอตสฺมินฺ ปศฺย ตสฺมินฺ วา ปศฺย, อิติ วากฺยํ โลกา วกฺตุํ น ศกฺษฺยนฺติ, อีศฺวรสฺย ราชตฺวํ ยุษฺมากมฺ อนฺตเรวาเสฺตฯ \p \v 22 ตต: ส ศิษฺยานฺ ชคาท, ยทา ยุษฺมาภิ รฺมนุชสุตสฺย ทินเมกํ ทฺรษฺฏุมฺ วาญฺฉิษฺยเต กินฺตุ น ทรฺศิษฺยเต, อีทฺฤกฺกาล อายาติฯ \p \v 23 ตทาตฺร ปศฺย วา ตตฺร ปเศฺยติ วากฺยํ โลกา วกฺษฺยนฺติ, กินฺตุ เตษำ ปศฺจาตฺ มา ยาต, มานุคจฺฉต จฯ \p \v 24 ยตสฺตฑิทฺ ยถากาไศกทิศฺยุทิย ตทนฺยามปิ ทิศํ วฺยาปฺย ปฺรกาศเต ตทฺวตฺ นิชทิเน มนุชสูนุ: ปฺรกาศิษฺยเตฯ \p \v 25 กินฺตุ ตตฺปูรฺวฺวํ เตนาเนกานิ ทุ:ขานิ โภกฺตวฺยาเนฺยตทฺวรฺตฺตมานโลไกศฺจ โส'วชฺญาตวฺย:ฯ \p \v 26 โนหสฺย วิทฺยมานกาเล ยถาภวตฺ มนุษฺยสูโน: กาเลปิ ตถา ภวิษฺยติฯ \p \v 27 ยาวตฺกาลํ โนโห มหาโปตํ นาโรหทฺ อาปฺลาวิวารฺเยฺยตฺย สรฺวฺวํ นานาศยจฺจ ตาวตฺกาลํ ยถา โลกา อภุญฺชตาปิวนฺ วฺยวหนฺ วฺยวาหยํศฺจ; \p \v 28 อิตฺถํ โลโฏ วรฺตฺตมานกาเลปิ ยถา โลกา โภชนปานกฺรยวิกฺรยโรปณคฺฤหนิรฺมฺมาณกรฺมฺมสุ ปฺราวรฺตฺตนฺต, \p \v 29 กินฺตุ ยทา โลฏฺ สิโทโม นิรฺชคาม ตทา นภส: สคนฺธกาคฺนิวฺฤษฺฏิ รฺภูตฺวา สรฺวฺวํ วฺยนาศยตฺ \p \v 30 ตทฺวนฺ มานวปุตฺรปฺรกาศทิเนปิ ภวิษฺยติฯ \p \v 31 ตทา ยทิ กศฺจิทฺ คฺฤโหปริ ติษฺฐติ ตรฺหิ ส คฺฤหมธฺยาตฺ กิมปิ ทฺรวฺยมาเนตุมฺ อวรุหฺย ไนตุ; ยศฺจ เกฺษเตฺร ติษฺฐติ โสปิ วฺยาฆุฏฺย นายาตุฯ \p \v 32 โลฏ: ปตฺนีํ สฺมรตฯ \p \v 33 ย: ปฺราณานฺ รกฺษิตุํ เจษฺฏิษฺยเต ส ปฺราณานฺ หารยิษฺยติ ยสฺตุ ปฺราณานฺ หารยิษฺยติ เสอว ปฺราณานฺ รกฺษิษฺยติฯ \p \v 34 ยุษฺมานหํ วจฺมิ ตสฺยำ ราเตฺรา ศไยฺยกคตโย โรฺลกโยเรโก ธาริษฺยเต ปรสฺตฺยกฺษฺยเตฯ \p \v 35 สฺตฺริเยา ยุคปตฺ เปษณีํ วฺยาวรฺตฺตยิษฺยตสฺตโยเรกา ธาริษฺยเต ปราตฺยกฺษฺยเตฯ \p \v 36 ปุรุเษา เกฺษเตฺร สฺถาสฺยตสฺตโยเรโก ธาริษฺยเต ปรสฺตฺยกฺษฺยเตฯ \p \v 37 ตทา เต ปปฺรจฺฉุ:, เห ปฺรโภ กุเตฺรตฺถํ ภวิษฺยติ? ตต: ส อุวาจ, ยตฺร ศวสฺติษฺฐติ ตตฺร คฺฤธฺรา มิลนฺติฯ \c 18 \p \v 1 อปรญฺจ โลไกรกฺลานฺไต รฺนิรนฺตรํ ปฺรารฺถยิตวฺยมฺ อิตฺยาศเยน ยีศุนา ทฺฤษฺฏานฺต เอก: กถิต:ฯ \p \v 2 กุตฺรจินฺนคเร กศฺจิตฺ ปฺราฑฺวิวาก อาสีตฺ ส อีศฺวรานฺนาพิเภตฺ มานุษำศฺจ นามนฺยตฯ \p \v 3 อถ ตตฺปุรวาสินี กาจิทฺวิธวา ตตฺสมีปเมตฺย วิวาทินา สห มม วิวาทํ ปริษฺกุรฺวฺวิติ นิเวทยามาสฯ \p \v 4 ตต: ส ปฺราฑฺวิวาก: กิยทฺทินานิ น ตทงฺคีกฺฤตวานฺ ปศฺจาจฺจิตฺเต จินฺตยามาส, ยทฺยปีศฺวรานฺน พิเภมิ มนุษฺยานปิ น มเนฺย \p \v 5 ตถาเปฺยษา วิธวา มำ กฺลิศฺนาติ ตสฺมาทสฺยา วิวาทํ ปริษฺกริษฺยามิ โนเจตฺ สา สทาคตฺย มำ วฺยคฺรํ กริษฺยติฯ \p \v 6 ปศฺจาตฺ ปฺรภุรวททฺ อสาวนฺยายปฺราฑฺวิวาโก ยทาห ตตฺร มโน นิธธฺวํฯ \p \v 7 อีศฺวรสฺย เย 'ภิรุจิตโลกา ทิวานิศํ ปฺรารฺถยนฺเต ส พหุทินานิ วิลมฺพฺยาปิ เตษำ วิวาทานฺ กึ น ปริษฺกริษฺยติ? \p \v 8 ยุษฺมานหํ วทามิ ตฺวรยา ปริษฺกริษฺยติ, กินฺตุ ยทา มนุษฺยปุตฺร อาคมิษฺยติ ตทา ปฺฤถิวฺยำ กิมีทฺฤศํ วิศฺวาสํ ปฺราปฺสฺยติ? \p \v 9 เย สฺวานฺ ธารฺมฺมิกานฺ ชฺญาตฺวา ปรานฺ ตุจฺฉีกุรฺวฺวนฺติ เอตาทฺฤคฺภฺย:, กิยทฺภฺย อิมํ ทฺฤษฺฏานฺตํ กถยามาสฯ \p \v 10 เอก: ผิรูศฺยปร: กรสญฺจายี ทฺวาวิเมา ปฺรารฺถยิตุํ มนฺทิรํ คเตาฯ \p \v 11 ตโต'เสา ผิรูเศฺยกปารฺเศฺว ติษฺฐนฺ เห อีศฺวร อหมนฺยโลกวตฺ โลฐยิตานฺยายี ปารทาริกศฺจ น ภวามิ อสฺย กรสญฺจายินสฺตุลฺยศฺจ น, ตสฺมาตฺตฺวำ ธนฺยํ วทามิฯ \p \v 12 สปฺตสุ ทิเนษุ ทินทฺวยมุปวสามิ สรฺวฺวสมฺปตฺเต รฺทศมำศํ ททามิ จ, เอตตฺกถำ กถยนฺ ปฺรารฺถยามาสฯ \p \v 13 กินฺตุ ส กรสญฺจายิ ทูเร ติษฺฐนฺ สฺวรฺคํ ทฺรษฺฏุํ เนจฺฉนฺ วกฺษสิ กราฆาตํ กุรฺวฺวนฺ เห อีศฺวร ปาปิษฺฐํ มำ ทยสฺว, อิตฺถํ ปฺรารฺถยามาสฯ \p \v 14 ยุษฺมานหํ วทามิ, ตโยรฺทฺวโย รฺมเธฺย เกวล: กรสญฺจายี ปุณฺยวตฺเตฺวน คณิโต นิชคฺฤหํ ชคาม, ยโต ย: กศฺจิตฺ สฺวมุนฺนมยติ ส นามยิษฺยเต กินฺตุ ย: กศฺจิตฺ สฺวํ นมยติ ส อุนฺนมยิษฺยเตฯ \p \v 15 อถ ศิศูนำ คาตฺรสฺปรฺศารฺถํ โลกาสฺตานฺ ตสฺย สมีปมานินฺยุ: ศิษฺยาสฺตทฺ ทฺฤษฺฏฺวาเนตฺฤนฺ ตรฺชยามาสุ:, \p \v 16 กินฺตุ ยีศุสฺตานาหูย ชคาท, มนฺนิกฏมฺ อาคนฺตุํ ศิศูนฺ อนุชานีธฺวํ ตำศฺจ มา วารยต; ยต อีศฺวรราชฺยาธิการิณ เอษำ สทฺฤศา:ฯ \p \v 17 อหํ ยุษฺมานฺ ยถารฺถํ วทามิ, โย ชน: ศิโศ: สทฺฤโศ ภูตฺวา อีศฺวรราชฺยํ น คฺฤหฺลาติ ส เกนาปิ ปฺรกาเรณ ตตฺ ปฺรเวษฺฏุํ น ศกฺโนติฯ \p \v 18 อปรมฺ เอโกธิปติสฺตํ ปปฺรจฺฉ, เห ปรมคุโร, อนนฺตายุษ: ปฺราปฺตเย มยา กึ กรฺตฺตวฺยํ? \p \v 19 ยีศุรุวาจ, มำ กุต: ปรมํ วทสิ? อีศฺวรํ วินา โกปิ ปรโม น ภวติฯ \p \v 20 ปรทารานฺ มา คจฺฉ, นรํ มา ชหิ, มา โจรย, มิถฺยาสากฺษฺยํ มา เทหิ, มาตรํ ปิตรญฺจ สํมนฺยสฺว, เอตา ยา อาชฺญา: สนฺติ ตาสฺตฺวํ ชานาสิฯ \p \v 21 ตทา ส อุวาจ, พาลฺยกาลาตฺ สรฺวฺวา เอตา อาจรามิฯ \p \v 22 อิติ กถำ ศฺรุตฺวา ยีศุสฺตมวทตฺ, ตถาปิ ตไวกํ กรฺมฺม นฺยูนมาเสฺต, นิชํ สรฺวฺวสฺวํ วิกฺรีย ทริเทฺรโภฺย วิตร, ตสฺมาตฺ สฺวรฺเค ธนํ ปฺราปฺสฺยสิ; ตต อาคตฺย มมานุคามี ภวฯ \p \v 23 กินฺเตฺวตำ กถำ ศฺรุตฺวา โสธิปติ: ศุโศจ, ยตสฺตสฺย พหุธนมาสีตฺฯ \p \v 24 ตทา ยีศุสฺตมติโศกานฺวิตํ ทฺฤษฺฏฺวา ชคาท, ธนวตามฺ อีศฺวรราชฺยปฺรเวศ: กีทฺฤคฺ ทุษฺกร:ฯ \p \v 25 อีศฺวรราเชฺย ธนิน: ปฺรเวศาตฺ สูเจศฺฉิเทฺรณ มหางฺคสฺย คมนาคมเน สุกเรฯ \p \v 26 โศฺรตาร: ปปฺรจฺฉุสฺตรฺหิ เกน ปริตฺราณํ ปฺราปฺสฺยเต? \p \v 27 ส อุกฺตวานฺ, ยนฺ มานุเษณาศกฺยํ ตทฺ อีศฺวเรณ ศกฺยํฯ \p \v 28 ตทา ปิตร อุวาจ, ปศฺย วยํ สรฺวฺวสฺวํ ปริตฺยชฺย ตว ปศฺจาทฺคามิโน'ภวามฯ \p \v 29 ตต: ส อุวาจ, ยุษฺมานหํ ยถารฺถํ วทามิ, อีศฺวรราชฺยารฺถํ คฺฤหํ ปิตเรา ภฺราตฺฤคณํ ชายำ สนฺตานำศฺจ ตฺยกฺตวา \p \v 30 อิห กาเล ตโต'ธิกํ ปรกาเล 'นนฺตายุศฺจ น ปฺราปฺสฺยติ โลก อีทฺฤศ: โกปิ นาสฺติฯ \p \v 31 อนนฺตรํ ส ทฺวาทศศิษฺยานาหูย พภาเษ, ปศฺยต วยํ ยิรูศาลมฺนครํ ยาม:, ตสฺมาตฺ มนุษฺยปุเตฺร ภวิษฺยทฺวาทิภิรุกฺตํ ยทสฺติ ตทนุรูปํ ตํ ปฺรติ ฆฏิษฺยเต; \p \v 32 วสฺตุตสฺตุ โส'นฺยเทศียานำ หเสฺตษุ สมรฺปยิษฺยเต, เต ตมุปหสิษฺยนฺติ, อนฺยายมาจริษฺยนฺติ ตทฺวปุษิ นิษฺฐีวํ นิกฺเษปฺสฺยนฺติ, กศาภิ: ปฺรหฺฤตฺย ตํ หนิษฺยนฺติ จ, \p \v 33 กินฺตุ ตฺฤตียทิเน ส ศฺมศานาทฺ อุตฺถาสฺยติฯ \p \v 34 เอตสฺยา: กถายา อภิปฺรายํ กิญฺจิทปิ เต โพทฺธุํ น เศกุ: เตษำ นิกเฏ'สฺปษฺฏตวาตฺ ตไสฺยตาสำ กถานามฺ อาศยํ เต ชฺญาตุํ น เศกุศฺจฯ \p \v 35 อถ ตสฺมินฺ ยิรีโห: ปุรสฺยานฺติกํ ปฺราปฺเต กศฺจิทนฺธ: ปถ: ปารฺศฺว อุปวิศฺย ภิกฺษามฺ อกโรตฺ \p \v 36 ส โลกสมูหสฺย คมนศพฺทํ ศฺรุตฺวา ตตฺการณํ ปฺฤษฺฏวานฺฯ \p \v 37 นาสรตียยีศุรฺยาตีติ โลไกรุกฺเต ส อุจฺไจรฺวกฺตุมาเรเภ, \p \v 38 เห ทายูท: สนฺตาน ยีโศ มำ ทยสฺวฯ \p \v 39 ตโตคฺรคามินสฺตํ เมานี ติษฺเฐติ ตรฺชยามาสุ: กินฺตุ ส ปุนารุวนฺ อุวาจ, เห ทายูท: สนฺตาน มำ ทยสฺวฯ \p \v 40 ตทา ยีศุ: สฺถคิโต ภูตฺวา สฺวานฺติเก ตมาเนตุมฺ อาทิเทศฯ \p \v 41 ตต: ส ตสฺยานฺติกมฺ อาคมตฺ, ตทา ส ตํ ปปฺรจฺฉ, ตฺวํ กิมิจฺฉสิ? ตฺวทรฺถมหํ กึ กริษฺยามิ? ส อุกฺตวานฺ, เห ปฺรโภ'หํ ทฺรษฺฏุํ ลไภฯ \p \v 42 ตทา ยีศุรุวาจ, ทฺฤษฺฏิศกฺตึ คฺฤหาณ ตว ปฺรตฺยยสฺตฺวำ สฺวสฺถํ กฺฤตวานฺฯ \p \v 43 ตตสฺตตฺกฺษณาตฺ ตสฺย จกฺษุษี ปฺรสนฺเน; ตสฺมาตฺ ส อีศฺวรํ ธนฺยํ วทนฺ ตตฺปศฺจาทฺ ยเยา, ตทาโลกฺย สรฺเวฺว โลกา อีศฺวรํ ปฺรศํสิตุมฺ อาเรภิเรฯ \c 19 \p \v 1 ยทา ยีศุ รฺยิรีโหปุรํ ปฺรวิศฺย ตนฺมเธฺยน คจฺฉํสฺตทา \p \v 2 สกฺเกยนามา กรสญฺจายินำ ปฺรธาโน ธนวาเนโก \p \v 3 ยีศุ: กีทฺฤคิติ ทฺรษฺฏุํ เจษฺฏิตวานฺ กินฺตุ ขรฺวฺวตฺวาโลฺลกสํฆมเธฺย ตทฺทรฺศนมปฺราปฺย \p \v 4 เยน ปถา ส ยาสฺยติ ตตฺปเถ'เคฺร ธาวิตฺวา ตํ ทฺรษฺฏุมฺ อุฑุมฺพรตรุมารุโรหฯ \p \v 5 ปศฺจาทฺ ยีศุสฺตตฺสฺถานมฺ อิตฺวา อูรฺทฺธฺวํ วิโลกฺย ตํ ทฺฤษฺฏฺวาวาทีตฺ, เห สกฺเกย ตฺวํ ศีฆฺรมวโรห มยาทฺย ตฺวทฺเคเห วสฺตวฺยํฯ \p \v 6 ตต: ส ศีฆฺรมวรุหฺย สาหฺลาทํ ตํ ชคฺราหฯ \p \v 7 ตทฺ ทฺฤษฺฏฺวา สรฺเวฺว วิวทมานา วกฺตุมาเรภิเร, โสติถิเตฺวน ทุษฺฏโลกคฺฤหํ คจฺฉติฯ \p \v 8 กินฺตุ สกฺเกโย ทณฺฑายมาโน วกฺตุมาเรเภ, เห ปฺรโภ ปศฺย มม ยา สมฺปตฺติรสฺติ ตทรฺทฺธํ ทริเทฺรโภฺย ทเท, อปรมฺ อนฺยายํ กฺฤตฺวา กสฺมาทปิ ยทิ กทาปิ กิญฺจิตฺ มยา คฺฤหีตํ ตรฺหิ ตจฺจตุรฺคุณํ ททามิฯ \p \v 9 ตทา ยีศุสฺตมุกฺตวานฺ อยมปิ อิพฺราหีม: สนฺตาโน'ต: การณาทฺ อทฺยาสฺย คฺฤเห ตฺราณมุปสฺถิตํฯ \p \v 10 ยทฺ หาริตํ ตตฺ มฺฤคยิตุํ รกฺษิตุญฺจ มนุษฺยปุตฺร อาคตวานฺฯ \p \v 11 อถ ส ยิรูศาลม: สมีป อุปาติษฺฐทฺ อีศฺวรราชตฺวสฺยานุษฺฐานํ ตไทว ภวิษฺยตีติ โลไกรนฺวภูยต, ตสฺมาตฺ ส โศฺรตฺฤภฺย: ปุนรฺทฺฤษฺฏานฺตกถามฺ อุตฺถาปฺย กถยามาสฯ \p \v 12 โกปิ มหาโลฺลโก นิชารฺถํ ราชตฺวปทํ คฺฤหีตฺวา ปุนราคนฺตุํ ทูรเทศํ ชคามฯ \p \v 13 ยาตฺรากาเล นิชานฺ ทศทาสานฺ อาหูย ทศสฺวรฺณมุทฺรา ทตฺตฺวา มมาคมนปรฺยฺยนฺตํ วาณิชฺยํ กุรุเตตฺยาทิเทศฯ \p \v 14 กินฺตุ ตสฺย ปฺรชาสฺตมวชฺญาย มนุษฺยเมนมฺ อสฺมากมุปริ ราชตฺวํ น การยิวฺยาม อิมำ วารฺตฺตำ ตนฺนิกเฏ เปฺรรยามาสุ:ฯ \p \v 15 อถ ส ราชตฺวปทํ ปฺราปฺยาคตวานฺ เอไกโก ชโน พาณิเชฺยน กึ ลพฺธวานฺ อิติ ชฺญาตุํ เยษุ ทาเสษุ มุทฺรา อรฺปยตฺ ตานฺ อาหูยาเนตุมฺ อาทิเทศฯ \p \v 16 ตทา ปฺรถม อาคตฺย กถิตวานฺ, เห ปฺรโภ ตว ตไยกยา มุทฺรยา ทศมุทฺรา ลพฺธา:ฯ \p \v 17 ตต: ส อุวาจ ตฺวมุตฺตโม ทาส: สฺวลฺเปน วิศฺวาโสฺย ชาต อิต: การณาตฺ ตฺวํ ทศนคราณามฺ อธิโป ภวฯ \p \v 18 ทฺวิตีย อาคตฺย กถิตวานฺ, เห ปฺรโภ ตไวกยา มุทฺรยา ปญฺจมุทฺรา ลพฺธา:ฯ \p \v 19 ตต: ส อุวาจ, ตฺวํ ปญฺจานำ นคราณามธิปติ รฺภวฯ \p \v 20 ตโตนฺย อาคตฺย กถยามาส, เห ปฺรโภ ปศฺย ตว ยา มุทฺรา อหํ วสฺเตฺร พทฺธฺวาสฺถาปยํ เสยํฯ \p \v 21 ตฺวํ กฺฤปโณ ยนฺนาสฺถาปยสฺตทปิ คฺฤหฺลาสิ, ยนฺนาวปสฺตเทว จ ฉินตฺสิ ตโตหํ ตฺวตฺโต ภีต:ฯ \p \v 22 ตทา ส ชคาท, เร ทุษฺฏทาส ตว วาเกฺยน ตฺวำ โทษิณํ กริษฺยามิ, ยทหํ นาสฺถาปยํ ตเทว คฺฤหฺลามิ, ยทหํ นาวปญฺจ ตเทว ฉินทฺมิ, เอตาทฺฤศ: กฺฤปโณหมิติ ยทิ ตฺวํ ชานาสิ, \p \v 23 ตรฺหิ มม มุทฺรา พณิชำ นิกเฏ กุโต นาสฺถาปย:? ตยา กฺฤเต'หมฺ อาคตฺย กุสีเทน สารฺทฺธํ นิชมุทฺรา อปฺราปฺสฺยมฺฯ \p \v 24 ปศฺจาตฺ ส สมีปสฺถานฺ ชนานฺ อาชฺญาปยตฺ อสฺมาตฺ มุทฺรา อานีย ยสฺย ทศมุทฺรา: สนฺติ ตไสฺม ทตฺตฯ \p \v 25 เต โปฺรจุ: ปฺรโภ'สฺย ทศมุทฺรา: สนฺติฯ \p \v 26 ยุษฺมานหํ วทามิ ยสฺยาศฺรเย วทฺธเต 'ธิกํ ตไสฺม ทายิษฺยเต, กินฺตุ ยสฺยาศฺรเย น วรฺทฺธเต ตสฺย ยทฺยทสฺติ ตทปิ ตสฺมานฺ นายิษฺยเตฯ \p \v 27 กินฺตุ มมาธิปติตฺวสฺย วศเตฺว สฺถาตุมฺ อสมฺมนฺยมานา เย มม ริปวสฺตานานีย มม สมกฺษํ สํหรตฯ \p \v 28 อิตฺยุปเทศกถำ กถยิตฺวา โสคฺรค: สนฺ ยิรูศาลมปุรํ ยเยาฯ \p \v 29 ตโต ไพตฺผคีไพถนียาคฺรามโย: สมีเป ไชตุนาเทฺรรนฺติกมฺ อิตฺวา ศิษฺยทฺวยมฺ อิตฺยุกฺตฺวา เปฺรษยามาส, \p \v 30 ยุวามมุํ สมฺมุขสฺถคฺรามํ ปฺรวิไศฺยว ยํ โกปิ มานุษ: กทาปิ นาโรหตฺ ตํ ครฺทฺทภศาวกํ พทฺธํ ทฺรกฺษฺยถสฺตํ โมจยิตฺวานยตํฯ \p \v 31 ตตฺร กุโต โมจยถ:? อิติ เจตฺ โกปิ วกฺษฺยติ ตรฺหิ วกฺษฺยถ: ปฺรเภाรตฺร ปฺรโยชนมฺ อาเสฺตฯ \p \v 32 ตทา เตา ปฺรริเตา คตฺวา ตตฺกถาाนุสาเรณ สรฺวฺวํ ปฺราปฺเตาฯ \p \v 33 ครฺทภศาวกโมจนกาเล ตตฺวามิน อูจุ:, ครฺทภศาวกํ กุโต โมจยถ:? \p \v 34 ตาวูจตุ: ปฺรโภรตฺร ปฺรโยชนมฺ อาเสฺตฯ \p \v 35 ปศฺจาตฺ เตา ตํ ครฺทภศาวกํ ยีโศรนฺติกมานีย ตตฺปฺฤษฺเฐ นิชวสนานิ ปาตยิตฺวา ตทุปริ ยีศุมาโรหยามาสตุ:ฯ \p \v 36 อถ ยาตฺรากาเล โลกา: ปถิ สฺววสฺตฺราณิ ปาตยิตุมฺ อาเรภิเรฯ \p \v 37 อปรํ ไชตุนาเทฺรรุปตฺยกามฺ อิตฺวา ศิษฺยสํฆ: ปูรฺวฺวทฺฤษฺฏานิ มหากรฺมฺมาณิ สฺมฺฤตฺวา, \p \v 38 โย ราชา ปฺรโภ รฺนามฺนายาติ ส ธนฺย: สฺวรฺเค กุศลํ สรฺโวฺวจฺเจ ชยธฺวนิ รฺภวตุ, กถาเมตำ กถยิตฺวา สานนฺทมฺ อุไจรีศฺวรํ ธนฺยํ วกฺตุมาเรเภฯ \p \v 39 ตทา โลการณฺยมธฺยสฺถา: กิยนฺต: ผิรูศินสฺตตฺ ศฺรุตฺวา ยีศุํ โปฺรจุ:, เห อุปเทศก สฺวศิษฺยานฺ ตรฺชยฯ \p \v 40 ส อุวาจ, ยุษฺมานหํ วทามิ ยทฺยมี นีรวาสฺติษฺฐนฺติ ตรฺหิ ปาษาณา อุไจ: กถา: กถยิษฺยนฺติฯ \p \v 41 ปศฺจาตฺ ตตฺปุรานฺติกเมตฺย ตทวโลกฺย สาศฺรุปาตํ ชคาท, \p \v 42 หา หา เจตฺ ตฺวมเคฺร'ชฺญาสฺยถา:, ตวาสฺมินฺเนว ทิเน วา ยทิ สฺวมงฺคลมฺ อุปาลปฺสฺยถา:, ตรฺหฺยุตฺตมมฺ อภวิษฺยตฺ, กินฺตุ กฺษเณสฺมินฺ ตตฺตว ทฺฤษฺเฏรโคจรมฺ ภวติฯ \p \v 43 ตฺวํ สฺวตฺราณกาเล น มโน นฺยธตฺถา อิติ เหโต รฺยตฺกาเล ตว ริปวสฺตฺวำ จตุรฺทิกฺษุ ปฺราจีเรณ เวษฺฏยิตฺวา โรตฺสฺยนฺติ \p \v 44 พาลไก: สารฺทฺธํ ภูมิสาตฺ กริษฺยนฺติ จ ตฺวนฺมเธฺย ปาษาไณโกปิ ปาษาโณปริ น สฺถาสฺยติ จ, กาล อีทฺฤศ อุปสฺถาสฺยติฯ \p \v 45 อถ มเธฺยมนฺทิรํ ปฺรวิศฺย ตตฺรตฺยานฺ กฺรยิวิกฺรยิโณ พหิษฺกุรฺวฺวนฺ \p \v 46 อวทตฺ มทฺคฺฤหํ ปฺรารฺถนาคฺฤหมิติ ลิปิราเสฺต กินฺตุ ยูยํ ตเทว ไจราณำ คหฺวรํ กุรุถฯ \p \v 47 ปศฺจาตฺ ส ปฺรตฺยหํ มเธฺยมนฺทิรมฺ อุปทิเทศ; ตต: ปฺรธานยาชกา อธฺยาปกา: ปฺราจีนาศฺจ ตํ นาศยิตุํ จิเจษฺฏิเร; \p \v 48 กินฺตุ ตทุปเทเศ สรฺเวฺว โลกา นิวิษฺฏจิตฺตา: สฺถิตาสฺตสฺมาตฺ เต ตตฺกรฺตฺตุํ นาวกาศํ ปฺราปุ:ฯ \c 20 \p \v 1 อไถกทา ยีศุ รฺมนิทเร สุสํวาทํ ปฺรจารยนฺ โลกานุปทิศติ, เอตรฺหิ ปฺรธานยาชกา อธฺยาปกา: ปฺราญฺจศฺจ ตนฺนิกฏมาคตฺย ปปฺรจฺฉุ: \p \v 2 กยาชฺญยา ตฺวํ กรฺมฺมาเณฺยตานิ กโรษิ? โก วา ตฺวามาชฺญาปยตฺ? ตทสฺมานฺ วทฯ \p \v 3 ส ปฺรตฺยุวาจ, ตรฺหิ ยุษฺมานปิ กถาเมกำ ปฺฤจฺฉามิ ตโสฺยตฺตรํ วทตฯ \p \v 4 โยหโน มชฺชนมฺ อีศฺวรสฺย มานุษาณำ วาชฺญาโต ชาตํ? \p \v 5 ตตเสฺต มิโถ วิวิจฺย ชคทุ:, ยทีศฺวรสฺย วทามสฺตรฺหิ ตํ กุโต น ปฺรไตฺยต ส อิติ วกฺษฺยติฯ \p \v 6 ยทิ มนุษฺยเสฺยติ วทามสฺตรฺหิ สรฺเวฺว โลกา อสฺมานฺ ปาษาไณ รฺหนิษฺยนฺติ ยโต โยหนฺ ภวิษฺยทฺวาทีติ สรฺเวฺว ทฺฤฒํ ชานนฺติฯ \p \v 7 อเตอว เต ปฺรตฺยูจุ: กสฺยาชฺญยา ชาตมฺ อิติ วกฺตุํ น ศกฺนุม:ฯ \p \v 8 ตทา ยีศุรวทตฺ ตรฺหิ กยาชฺญยา กรฺมฺมาเณฺยตาติ กโรมีติ จ ยุษฺมานฺ น วกฺษฺยามิฯ \p \v 9 อถ โลกานำ สากฺษาตฺ ส อิมำ ทฺฤษฺฏานฺตกถำ วกฺตุมาเรเภ, กศฺจิทฺ ทฺรากฺษากฺเษตฺรํ กฺฤตฺวา ตตฺ เกฺษตฺรํ กฺฤษีวลานำ หเสฺตษุ สมรฺปฺย พหุกาลารฺถํ ทูรเทศํ ชคามฯ \p \v 10 อถ ผลกาเล ผลานิ คฺรหีตุ กฺฤษีวลานำ สมีเป ทาสํ ปฺราหิโณตฺ กินฺตุ กฺฤษีวลาสฺตํ ปฺรหฺฤตฺย ริกฺตหสฺตํ วิสสรฺชุ:ฯ \p \v 11 ตต: โสธิปติ: ปุนรนฺยํ ทาสํ เปฺรษยามาส, เต ตมปิ ปฺรหฺฤตฺย กุวฺยวหฺฤตฺย ริกฺตหสฺตํ วิสสฺฤชุ:ฯ \p \v 12 ตต: ส ตฺฤตียวารมฺ อนฺยํ ปฺราหิโณตฺ เต ตมปิ กฺษตางฺคํ กฺฤตฺวา พหิ รฺนิจิกฺษิปุ:ฯ \p \v 13 ตทา เกฺษตฺรปติ รฺวิจารยามาส, มเมทานีํ กึ กรฺตฺตวฺยํ? มม ปฺริเย ปุเตฺร ปฺรหิเต เต ตมวศฺยํ ทฺฤษฺฏฺวา สมาทริษฺยนฺเตฯ \p \v 14 กินฺตุ กฺฤษีวลาสฺตํ นิรีกฺษฺย ปรสฺปรํ วิวิจฺย โปฺรจุ:, อยมุตฺตราธิการี อาคจฺฉไตนํ หนฺมสฺตโตธิกาโรสฺมากํ ภวิษฺยติฯ \p \v 15 ตตเสฺต ตํ เกฺษตฺราทฺ พหิ รฺนิปาตฺย ชฆฺนุสฺตสฺมาตฺ ส เกฺษตฺรปติสฺตานฺ ปฺรติ กึ กริษฺยติ? \p \v 16 ส อาคตฺย ตานฺ กฺฤษีวลานฺ หตฺวา ปเรษำ หเสฺตษุ ตตฺกฺเษตฺรํ สมรฺปยิษฺยติ; อิติ กถำ ศฺรุตฺวา เต 'วทนฺ เอตาทฺฤศี ฆฏนา น ภวตุฯ \p \v 17 กินฺตุ ยีศุสฺตานวโลกฺย ชคาท, ตรฺหิ, สฺถปตย: กริษฺยนฺติ คฺราวาณํ ยนฺตุ ตุจฺฉกํฯ ปฺรธานปฺรสฺตร: โกเณ ส เอว หิ ภวิษฺยติฯ เอตสฺย ศาสฺตฺรียวจนสฺย กึ ตาตฺปรฺยฺยํ? \p \v 18 อปรํ ตตฺปาษาโณปริ ย: ปติษฺยติ ส ภํกฺษฺยเต กินฺตุ ยโสฺยปริ ส ปาษาณ: ปติษฺยติ ส เตน ธูลิวจฺ จูรฺณีภวิษฺยติฯ \p \v 19 โสสฺมากํ วิรุทฺธํ ทฺฤษฺฏานฺตมิมํ กถิตวานฺ อิติ ชฺญาตฺวา ปฺรธานยาชกา อธฺยาปกาศฺจ ตไทว ตํ ธรฺตุํ ววาญฺฉุ: กินฺตุ โลเกโภฺย พิภฺยุ:ฯ \p \v 20 อเตอว ตํ ปฺรติ สตรฺกา: สนฺต: กถํ ตทฺวากฺยโทษํ ธฺฤตฺวา ตํ เทศาธิปสฺย สาธุเวศธาริณศฺจรานฺ ตสฺย สมีเป เปฺรษยามาสุ:ฯ \p \v 21 ตทา เต ตํ ปปฺรจฺฉุ:, เห อุปเทศก ภวานฺ ยถารฺถํ กถยนฺ อุปทิศติ, กมปฺยนเปกฺษฺย สตฺยเตฺวไนศฺวรํ มารฺคมุปทิศติ, วยเมตชฺชานีม:ฯ \p \v 22 ไกสรราชาย กโรสฺมาภิ เรฺทโย น วา? \p \v 23 ส เตษำ วญฺจนํ ชฺญาตฺวาวทตฺ กุโต มำ ปรีกฺษเธฺว? มำ มุทฺราเมกํ ทรฺศยตฯ \p \v 24 อิห ลิขิตา มูรฺติริยํ นาม จ กสฺย? เต'วทนฺ ไกสรสฺยฯ \p \v 25 ตทา ส อุวาจ, ตรฺหิ ไกสรสฺย ทฺรวฺยํ ไกสราย ทตฺต; อีศฺวรสฺย ตุ ทฺรวฺยมีศฺวราย ทตฺตฯ \p \v 26 ตสฺมาโลฺลกานำ สากฺษาตฺ ตตฺกถายา: กมปิ โทษํ ธรฺตุมปฺราปฺย เต ตโสฺยตฺตราทฺ อาศฺจรฺยฺยํ มนฺยมานา เมานินสฺตสฺถุ:ฯ \p \v 27 อปรญฺจ ศฺมศานาทุตฺถานานงฺคีการิณำ สิทูกินำ กิยนฺโต ชนา อาคตฺย ตํ ปปฺรจฺฉุ:, \p \v 28 เห อุปเทศก ศาสฺเตฺร มูสา อสฺมานฺ ปฺรตีติ ลิเลข ยสฺย ภฺราตา ภารฺยฺยายำ สตฺยำ นิ:สนฺตาโน มฺริยเต ส ตชฺชายำ วิวหฺย ตทฺวํศมฺ อุตฺปาทยิษฺยติฯ \p \v 29 ตถาจ เกจิตฺ สปฺต ภฺราตร อาสนฺ เตษำ เชฺยษฺโฐ ภฺราตา วิวหฺย นิรปตฺย: ปฺราณานฺ ชเหาฯ \p \v 30 อถ ทฺวิตียสฺตสฺย ชายำ วิวหฺย นิรปตฺย: สนฺ มมารฯ ตฺฤตียศฺจ ตาเมว วฺยุวาห; \p \v 31 อิตฺถํ สปฺต ภฺราตรสฺตาเมว วิวหฺย นิรปตฺยา: สนฺโต มมฺรุ:ฯ \p \v 32 เศเษ สา สฺตฺรี จ มมารฯ \p \v 33 อเตอว ศฺมศานาทุตฺถานกาเล เตษำ สปฺตชนานำ กสฺย สา ภารฺยฺยา ภวิษฺยติ? ยต: สา เตษำ สปฺตานาเมว ภารฺยฺยาสีตฺฯ \p \v 34 ตทา ยีศุ: ปฺรตฺยุวาจ, เอตสฺย ชคโต โลกา วิวหนฺติ วาคฺทตฺตาศฺจ ภวนฺติ \p \v 35 กินฺตุ เย ตชฺชคตฺปฺราปฺติโยคฺยเตฺวน คณิตำ ภวิษฺยนฺติ ศฺมศานาจฺโจตฺถาสฺยนฺติ เต น วิวหนฺติ วาคฺทตฺตาศฺจ น ภวนฺติ, \p \v 36 เต ปุน รฺน มฺริยนฺเต กินฺตุ ศฺมศานาทุตฺถาปิตา: สนฺต อีศฺวรสฺย สนฺตานา: สฺวรฺคียทูตานำ สทฺฤศาศฺจ ภวนฺติฯ \p \v 37 อธิกนฺตุ มูสา: สฺตมฺโพปาขฺยาเน ปรเมศฺวร อีพฺราหีม อีศฺวร อิสฺหาก อีศฺวโร ยากูพศฺเจศฺวร อิตฺยุกฺตฺวา มฺฤตานำ ศฺมศานาทฺ อุตฺถานสฺย ปฺรมาณํ ลิเลขฯ \p \v 38 อเตอว ย อีศฺวร: ส มฺฤตานำ ปฺรภุ รฺน กินฺตุ ชีวตาเมว ปฺรภุ:, ตนฺนิกเฏ สรฺเวฺว ชีวนฺต: สนฺติฯ \p \v 39 อิติ ศฺรุตฺวา กิยนฺโตธฺยาปกา อูจุ:, เห อุปเทศก ภวานฺ ภทฺรํ ปฺรตฺยุกฺตวานฺฯ \p \v 40 อิต: ปรํ ตํ กิมปิ ปฺรษฺฏํ เตษำ ปฺรคลฺภตา นาภูตฺฯ \p \v 41 ปศฺจาตฺ ส ตานฺ อุวาจ, ย: ขฺรีษฺฏ: ส ทายูท: สนฺตาน เอตำ กถำ โลกา: กถํ กถยนฺติ? \p \v 42 ยต: มม ปฺรภุมิทํ วากฺยมวทตฺ ปรเมศฺวร:ฯ ตว ศตฺรูนหํ ยาวตฺ ปาทปีฐํ กโรมิ นฯ ตาวตฺ กาลํ มทีเย ตฺวํ ทกฺษปารฺศฺว อุปาวิศฯ \p \v 43 อิติ กถำ ทายูทฺ สฺวยํ คีตคฺรนฺเถ'วทตฺฯ \p \v 44 อเตอว ยทิ ทายูทฺ ตํ ปฺรภุํ วทติ, ตรฺหิ ส กถํ ตสฺย สนฺตาโน ภวติ? \p \v 45 ปศฺจาทฺ ยีศุ: สรฺวฺวชนานำ กรฺณโคจเร ศิษฺยานุวาจ, \p \v 46 เย'ธฺยาปกา ทีรฺฆปริจฺฉทํ ปริธาย ภฺรมนฺติ, หฏฺฏาปณโย รฺนมสฺกาเร ภชนเคหสฺย โปฺรจฺจาสเน โภชนคฺฤหสฺย ปฺรธานสฺถาเน จ ปฺรียนฺเต \p \v 47 วิธวานำ สรฺวฺวสฺวํ คฺรสิตฺวา ฉเลน ทีรฺฆกาลํ ปฺรารฺถยนฺเต จ เตษุ สาวธานา ภวต, เตษามุคฺรทณฺโฑ ภวิษฺยติฯ \c 21 \p \v 1 อถ ธนิโลกา ภาณฺฑาคาเร ธนํ นิกฺษิปนฺติ ส ตเทว ปศฺยติ, \p \v 2 เอตรฺหิ กาจิทฺทีนา วิธวา ปณทฺวยํ นิกฺษิปติ ตทฺ ททรฺศฯ \p \v 3 ตโต ยีศุรุวาจ ยุษฺมานหํ ยถารฺถํ วทามิ, ทริเทฺรยํ วิธวา สรฺเวฺวโภฺยธิกํ นฺยกฺเษปฺสีตฺ, \p \v 4 ยโตเนฺย สฺวปฺราชฺยธเนภฺย อีศฺวราย กิญฺจิตฺ นฺยกฺเษปฺสุ:, กินฺตุ ทริเทฺรยํ วิธวา ทินยาปนารฺถํ สฺวสฺย ยตฺ กิญฺจิตฺ สฺถิตํ ตตฺ สรฺวฺวํ นฺยกฺเษปฺสีตฺฯ \p \v 5 อปรญฺจ อุตฺตมปฺรสฺตไรรุตฺสฺฤษฺฏไวฺยศฺจ มนฺทิรํ สุโศภเตตรำ ไกศฺจิทิตฺยุกฺเต ส ปฺรตฺยุวาจ \p \v 6 ยูยํ ยทิทํ นิจยนํ ปศฺยถ, อสฺย ปาษาไณโกปฺยนฺยปาษาโณปริ น สฺถาสฺยติ, สรฺเวฺว ภูสาทฺภวิษฺยนฺติ กาโลยมายาติฯ \p \v 7 ตทา เต ปปฺรจฺฉุ:, เห คุโร ฆฏเนทฺฤศี กทา ภวิษฺยติ? ฆฏนายา เอตสฺยสศฺจิหฺนํ วา กึ ภวิษฺยติ? \p \v 8 ตทา ส ชคาท, สาวธานา ภวต ยถา ยุษฺมากํ ภฺรมํ โกปิ น ชนยติ, ขีษฺโฏหมิตฺยุกฺตฺวา มม นามฺรา พหว อุปสฺถาสฺยนฺติ ส กาล: ปฺราเยโณปสฺถิต:, เตษำ ปศฺจานฺมา คจฺฉตฯ \p \v 9 ยุทฺธโสฺยปปฺลวสฺย จ วารฺตฺตำ ศฺรุตฺวา มา ศงฺกธฺวํ, ยต: ปฺรถมมฺ เอตา ฆฏนา อวศฺยํ ภวิษฺยนฺติ กินฺตุ นาปาเต ยุคานฺโต ภวิษฺยติฯ \p \v 10 อปรญฺจ กถยามาส, ตทา เทศสฺย วิปกฺษเตฺวน เทโศ ราชฺยสฺย วิปกฺษเตฺวน ราชฺยมฺ อุตฺถาสฺยติ, \p \v 11 นานาสฺถาเนษุ มหาภูกมฺโป ทุรฺภิกฺษํ มารี จ ภวิษฺยนฺติ, ตถา โวฺยมมณฺฑลสฺย ภยงฺกรทรฺศนานฺยศฺจรฺยฺยลกฺษณานิ จ ปฺรกาศยิษฺยนฺเตฯ \p \v 12 กินฺตุ สรฺวฺวาสาเมตาสำ ฆฏนานำ ปูรฺวฺวํ โลกา ยุษฺมานฺ ธฺฤตฺวา ตาฑยิษฺยนฺติ, ภชนาลเย การายาญฺจ สมรฺปยิษฺยนฺติ มม นามการณาทฺ ยุษฺมานฺ ภูปานำ ศาสกานาญฺจ สมฺมุขํ เนษฺยนฺติ จฯ \p \v 13 สากฺษฺยารฺถมฺ เอตานิ ยุษฺมานฺ ปฺรติ ฆฏิษฺยนฺเตฯ \p \v 14 ตทา กิมุตฺตรํ วกฺตวฺยมฺ เอตตฺ น จินฺตยิษฺยาม อิติ มน:สุ นิศฺจิตนุตฯ \p \v 15 วิปกฺษา ยสฺมาตฺ กิมปฺยุตฺตรมฺ อาปตฺติญฺจ กรฺตฺตุํ น ศกฺษฺยนฺติ ตาทฺฤศํ วากฺปฏุตฺวํ ชฺญานญฺจ ยุษฺมภฺยํ ทาสฺยามิฯ \p \v 16 กิญฺจ ยูยํ ปิตฺรา มาตฺรา ภฺราตฺรา พนฺธุนา ชฺญาตฺยา กุฏุมฺเพน จ ปรกเรษุ สมรฺปยิษฺยเธฺว; ตตเสฺต ยุษฺมากํ กญฺจน กญฺจน ฆาตยิษฺยนฺติฯ \p \v 17 มม นามฺน: การณาตฺ สรฺไวฺว รฺมนุไษฺย รฺยูยมฺ ฤตียิษฺยเธฺวฯ \p \v 18 กินฺตุ ยุษฺมากํ ศิร:เกไศโกปิ น วินํกฺษฺยติ, \p \v 19 ตสฺมาเทว ไธรฺยฺยมวลมฺพฺย สฺวสฺวปฺราณานฺ รกฺษตฯ \p \v 20 อปรญฺจ ยิรูศาลมฺปุรํ ไสนฺยเวษฺฏิตํ วิโลกฺย ตโสฺยจฺฉินฺนตายา: สมย: สมีป อิตฺยวคมิษฺยถฯ \p \v 21 ตทา ยิหูทาเทศสฺถา โลกา: ปรฺวฺวตํ ปลายนฺตำ, เย จ นคเร ติษฺฐนฺติ เต เทศานฺตรํ ปลายนฺตา, เย จ คฺราเม ติษฺฐนฺติ เต นครํ น ปฺรวิศนฺตุ, \p \v 22 ยตสฺตทา สมุจิตทณฺฑนาย ธรฺมฺมปุสฺตเก ยานิ สรฺวฺวาณิ ลิขิตานิ ตานิ สผลานิ ภวิษฺยนฺติฯ \p \v 23 กินฺตุ ยา ยาสฺตทา ครฺภวตฺย: สฺตนฺยทาวฺยศฺจ ตามำ ทุรฺคติ รฺภวิษฺยติ, ยต เอตาโลฺลกานฺ ปฺรติ โกโป เทเศ จ วิษมทุรฺคติ รฺฆฏิษฺยเตฯ \p \v 24 วสฺตุตสฺตุ เต ขงฺคธารปริวฺวงฺคํ ลปฺสฺยนฺเต พทฺธา: สนฺต: สรฺวฺวเทเศษุ นายิษฺยนฺเต จ กิญฺจานฺยเทศียานำ สมโยปสฺถิติปรฺยฺยนฺตํ ยิรูศาลมฺปุรํ ไต: ปทตไล รฺทลยิษฺยเตฯ \p \v 25 สูรฺยฺยจนฺทฺรนกฺษเตฺรษุ ลกฺษณาทิ ภวิษฺยนฺติ, ภุวิ สรฺวฺวเทศียานำ ทุ:ขํ จินฺตา จ สินฺเธา วีจีนำ ตรฺชนํ ครฺชนญฺจ ภวิษฺยนฺติฯ \p \v 26 ภูเภา ภาวิฆฏนำ จินฺตยิตฺวา มนุชา ภิยามฺฤตกลฺปา ภวิษฺยนฺติ, ยโต โวฺยมมณฺฑเล เตชสฺวิโน โทลายมานา ภวิษฺยนฺติฯ \p \v 27 ตทา ปรากฺรเมณา มหาเตชสา จ เมฆารูฒํ มนุษฺยปุตฺรมฺ อายานฺตํ ทฺรกฺษฺยนฺติฯ \p \v 28 กินฺเตฺวตาสำ ฆฏนานามารมฺเภ สติ ยูยํ มสฺตกานฺยุตฺโตลฺย อูรฺทธฺวํ ทฺรกฺษฺยถ, ยโต ยุษฺมากํ มุกฺเต: กาล: สวิโธ ภวิษฺยติฯ \p \v 29 ตตเสฺตไนตทฺฤษฺฏานฺตกถา กถิตา, ปศฺยต อุฑุมฺพราทิวฺฤกฺษาณำ \p \v 30 นวีนปตฺราณิ ชาตานีติ ทฺฤษฺฏฺวา นิทาวกาล อุปสฺถิต อิติ ยถา ยูยํ ชฺญาตุํ ศกฺนุถ, \p \v 31 ตถา สรฺวฺวาสามาสำ ฆฏนานามฺ อารมฺเภ ทฺฤษฺเฏ สตีศฺวรสฺย ราชตฺวํ นิกฏมฺ อิตฺยปิ ชฺญาสฺยถฯ \p \v 32 ยุษฺมานหํ ยถารฺถํ วทามิ, วิทฺยมานโลกานาเมษำ คมนาตฺ ปูรฺวฺวมฺ เอตานิ ฆฏิษฺยนฺเตฯ \p \v 33 นโภภุโวโรฺลโป ภวิษฺยติ มม วากฺ ตุ กทาปิ ลุปฺตา น ภวิษฺยติฯ \p \v 34 อเตอว วิษมาศเนน ปาเนน จ สำมาริกจินฺตาภิศฺจ ยุษฺมากํ จิตฺเตษุ มตฺเตษุ ตทฺทินมฺ อกสฺมาทฺ ยุษฺมานฺ ปฺรติ ยถา โนปติษฺฐติ ตทรฺถํ เสฺวษุ สาวธานาสฺติษฺฐตฯ \p \v 35 ปฺฤถิวีสฺถสรฺวฺวโลกานฺ ปฺรติ ตทฺทินมฺ อุนฺมาถ อิว อุปสฺถาสฺยติฯ \p \v 36 ยถา ยูยมฺ เอตทฺภาวิฆฏนา อุตฺตรฺตฺตุํ มนุชสุตสฺย สมฺมุเข สํสฺถาตุญฺจ โยคฺยา ภวถ การณาทสฺมาตฺ สาวธานา: สนฺโต นิรนฺตรํ ปฺรารฺถยธฺวํฯ \p \v 37 อปรญฺจ ส ทิวา มนฺทิร อุปทิศฺย ราไจ ไชตุนาทฺรึ คตฺวาติษฺฐตฺฯ \p \v 38 ตต: ปฺรตฺยูเษ ลากาสฺตตฺกถำ โศฺรตุํ มนฺทิเร ตทนฺติกมฺ อาคจฺฉนฺฯ \c 22 \p \v 1 อปรญฺจ กิณฺวศูนฺยปูโปตฺสวสฺย กาล อุปสฺถิเต \p \v 2 ปฺรธานยาชกา อธฺยายกาศฺจ ยถา ตํ หนฺตุํ ศกฺนุวนฺติ ตโถปายามฺ อเจษฺฏนฺต กินฺตุ โลเกโภฺย พิภฺยุ:ฯ \p \v 3 เอตสฺตินฺ สมเย ทฺวาทศศิเษฺยษุ คณิต อีษฺกริโยตียรูฒิมานฺ โย ยิหูทาสฺตสฺยานฺต:กรณํ ไศตานาศฺริตตฺวาตฺ \p \v 4 ส คตฺวา ยถา ยีศุํ เตษำ กเรษุ สมรฺปยิตุํ ศกฺโนติ ตถา มนฺตฺรณำ ปฺรธานยาชไก: เสนาปติภิศฺจ สห จการฯ \p \v 5 เตน เต ตุษฺฏาสฺตไสฺม มุทฺรำ ทาตุํ ปณํ จกฺรุ:ฯ \p \v 6 ตต: โสงฺคีกฺฤตฺย ยถา โลกานามโคจเร ตํ ปรกเรษุ สมรฺปยิตุํ ศกฺโนติ ตถาวกาศํ เจษฺฏิตุมาเรเภฯ \p \v 7 อถ กิณฺวศูนฺยปูโปตฺมวทิเน, อรฺถาตฺ ยสฺมินฺ ทิเน นิสฺตาโรตฺสวสฺย เมโษ หนฺตวฺยสฺตสฺมินฺ ทิเน \p \v 8 ยีศุ: ปิตรํ โยหนญฺจาหูย ชคาท, ยุวำ คตฺวาสฺมากํ โภชนารฺถํ นิสฺตาโรตฺสวสฺย ทฺรวฺยาณฺยาสาทยตํฯ \p \v 9 ตทา เตา ปปฺรจฺฉตุ: กุจาสาทยาโว ภวต: เกจฺฉา? \p \v 10 ตทา โสวาทีตฺ, นคเร ปฺรวิษฺเฏ กศฺจิชฺชลกุมฺภมาทาย ยุวำ สากฺษาตฺ กริษฺยติ ส ยนฺนิเวศนํ ปฺรวิศติ ยุวามปิ ตนฺนิเวศนํ ตตฺปศฺจาทิตฺวา นิเวศนปติมฺ อิติ วากฺยํ วทตํ, \p \v 11 ยตฺราหํ นิสฺตาโรตฺสวสฺย โภชฺยํ ศิไษฺย: สารฺทฺธํ โภกฺตุํ ศกฺโนมิ สาติถิศาลาा กุตฺร? กถามิมำ ปฺรภุสฺตฺวำ ปฺฤจฺฉติฯ \p \v 12 ตต: ส ชโน ทฺวิตียปฺรโกษฺฐียมฺ เอกํ ศสฺตํ โกษฺฐํ ทรฺศยิษฺยติ ตตฺร โภชฺยมาสาทยตํฯ \p \v 13 ตตเสฺตา คตฺวา ตทฺวากฺยานุสาเรณ สรฺวฺวํ ทฺฤษฺทฺวา ตตฺร นิสฺตาโรตฺสวียํ โภชฺยมาสาทยามาสตุ:ฯ \p \v 14 อถ กาล อุปสฺถิเต ยีศุ รฺทฺวาทศภิ: เปฺรริไต: สห โภกฺตุมุปวิศฺย กถิตวานฺ \p \v 15 มม ทุ:ขโภคาตฺ ปูรฺวฺวํ ยุภาภิ: สห นิสฺตาโรตฺสวไสฺยตสฺย โภชฺยํ โภกฺตุํ มยาติวาญฺฉา กฺฤตาฯ \p \v 16 ยุษฺมานฺ วทามิ, ยาวตฺกาลมฺ อีศฺวรราเชฺย โภชนํ น กริเษฺย ตาวตฺกาลมฺ อิทํ น โภกฺเษฺยฯ \p \v 17 ตทา ส ปานปาตฺรมาทาย อีศฺวรสฺย คุณานฺ กีรฺตฺตยิตฺวา เตโภฺย ทตฺวาวทตฺ, อิทํ คฺฤหฺลีต ยูยํ วิภชฺย ปิวตฯ \p \v 18 ยุษฺมานฺ วทามิ ยาวตฺกาลมฺ อีศฺวรราชตฺวสฺย สํสฺถาปนํ น ภวติ ตาวทฺ ทฺรากฺษาผลรสํ น ปาสฺยามิฯ \p \v 19 ตต: ปูปํ คฺฤหีตฺวา อีศฺวรคุณานฺ กีรฺตฺตยิตฺวา ภงฺกฺตา เตโภฺย ทตฺวาวทตฺ, ยุษฺมทรฺถํ สมรฺปิตํ ยนฺมม วปุสฺตทิทํ, เอตตฺ กรฺมฺม มม สฺมรณารฺถํ กุรุธฺวํฯ \p \v 20 อถ โภชนานฺเต ตาทฺฤศํ ปาตฺรํ คฺฤหีตฺวาวทตฺ, ยุษฺมตฺกฺฤเต ปาติตํ ยนฺมม รกฺตํ เตน นิรฺณีตนวนิยมรูปํ ปานปาตฺรมิทํฯ \p \v 21 ปศฺยต โย มำ ปรกเรษุ สมรฺปยิษฺยติ ส มยา สห โภชนาสน อุปวิศติฯ \p \v 22 ยถา นิรูปิตมาเสฺต ตทนุสาเรณา มนุษฺยปุुตฺรสฺย คติ รฺภวิษฺยติ กินฺตุ ยสฺตํ ปรกเรษุ สมรฺปยิษฺยติ ตสฺย สนฺตาโป ภวิษฺยติฯ \p \v 23 ตทา เตษำ โก ชน เอตตฺ กรฺมฺม กริษฺยติ ตตฺ เต ปรสฺปรํ ปฺรษฺฏุมาเรภิเรฯ \p \v 24 อปรํ เตษำ โก ชน: เศฺรษฺฐเตฺวน คณยิษฺยเต, อตฺรารฺเถ เตษำ วิวาโทภวตฺฯ \p \v 25 อสฺมาตฺ การณาตฺ โสวทตฺ, อนฺยเทศียานำ ราชาน: ปฺรชานามุปริ ปฺรภุตฺวํ กุรฺวฺวนฺติ ทารุณศาสนํ กฺฤตฺวาปิ เต ภูปติเตฺวน วิขฺยาตา ภวนฺติ จฯ \p \v 26 กินฺตุ ยุษฺมากํ ตถา น ภวิษฺยติ, โย ยุษฺมากํ เศฺรษฺโฐ ภวิษฺยติ ส กนิษฺฐวทฺ ภวตุ, ยศฺจ มุโขฺย ภวิษฺยติ ส เสวกวทฺภวตุฯ \p \v 27 โภชโนปวิษฺฏปริจารกโย: ก: เศฺรษฺฐ:? โย โภชนาโยปวิศติ ส กึ เศฺรษฺโฐ น ภวติ? กินฺตุ ยุษฺมากํ มเธฺย'หํ ปริจารกอิวาสฺมิฯ \p \v 28 อปรญฺจ ยุยํ มม ปรีกฺษากาเล ปฺรถมมารภฺย มยา สห สฺถิตา \p \v 29 เอตตฺการณาตฺ ปิตฺรา ยถา มทรฺถํ ราชฺยเมกํ นิรูปิตํ ตถาหมปิ ยุษฺมทรฺถํ ราชฺยํ นิรูปยามิฯ \p \v 30 ตสฺมานฺ มม ราเชฺย โภชนาสเน จ โภชนปาเน กริษฺยเธฺว สึหาสเนษูปวิศฺย เจสฺราเยลียานำ ทฺวาทศวํศานำ วิจารํ กริษฺยเธฺวฯ \p \v 31 อปรํ ปฺรภุรุวาจ, เห ศิโมนฺ ปศฺย ติตอุนา ธานฺยานีว ยุษฺมานฺ ไศตานฺ จาลยิตุมฺ ไอจฺฉตฺ, \p \v 32 กินฺตุ ตว วิศฺวาสสฺย โลโป ยถา น ภวติ เอตตฺ ตฺวทรฺถํ ปฺรารฺถิตํ มยา, ตฺวนฺมนสิ ปริวรฺตฺติเต จ ภฺราตฺฤณำ มนำสิ สฺถิรีกุรุฯ \p \v 33 ตทา โสวทตฺ, เห ปฺรโภหํ ตฺวยา สารฺทฺธํ การำ มฺฤติญฺจ ยาตุํ มชฺชิโตสฺมิฯ \p \v 34 ตต: ส อุวาจ, เห ปิตร ตฺวำ วทามิ, อทฺย กุกฺกุฏรวาตฺ ปูรฺวฺวํ ตฺวํ มตฺปริจยํ วารตฺรยมฺ อปโหฺวษฺยเสฯ \p \v 35 อปรํ ส ปปฺรจฺฉ, ยทา มุทฺราสมฺปุฏํ ขาทฺยปาตฺรํ ปาทุกาญฺจ วินา ยุษฺมานฺ ปฺราหิณวํ ตทา ยุษฺมากํ กสฺยาปิ นฺยูนตาสีตฺ? เต โปฺรจุ: กสฺยาปิ นฯ \p \v 36 ตทา โสวทตฺ กินฺตฺวิทานีํ มุทฺราสมฺปุฏํ ขาทฺยปาตฺรํ วา ยสฺยาสฺติ เตน ตทฺคฺรหีตวฺยํ, ยสฺย จ กฺฤปาโณे นาสฺติ เตน สฺววสฺตฺรํ วิกฺรีย ส เกฺรตวฺย:ฯ \p \v 37 ยโต ยุษฺมานหํ วทามิ, อปราธิชไน: สารฺทฺธํ คณิต: ส ภวิษฺยติฯ อิทํ ยจฺฉาสฺตฺรียํ วจนํ ลิขิตมสฺติ ตนฺมยิ ผลิษฺยติ ยโต มม สมฺพนฺธียํ สรฺวฺวํ เสตฺสฺยติฯ \p \v 38 ตทา เต โปฺรจุ: ปฺรโภ ปศฺย อิเมา กฺฤปาเณาฯ ตต: โสวททฺ เอเตา ยเถษฺเฏาฯ \p \v 39 อถ ส ตสฺมาทฺวหิ รฺคตฺวา สฺวาจารานุสาเรณ ไชตุนนามาทฺรึ ชคาม ศิษฺยาศฺจ ตตฺปศฺจาทฺ ยยุ:ฯ \p \v 40 ตโตฺรปสฺถาย ส ตานุวาจ, ยถา ปรีกฺษายำ น ปตถ ตทรฺถํ ปฺรารฺถยธฺวํฯ \p \v 41 ปศฺจาตฺ ส ตสฺมาทฺ เอกศรกฺเษปาทฺ พหิ รฺคตฺวา ชานุนี ปาตยิตฺวา เอตตฺ ปฺรารฺถยาญฺจเกฺร, \p \v 42 เห ปิต รฺยทิ ภวานฺ สมฺมนฺยเต ตรฺหิ กํสเมนํ มมานฺติกาทฺ ทูรย กินฺตุ มทิจฺฉานุรูปํ น ตฺวทิจฺฉานุรูปํ ภวตุฯ \p \v 43 ตทา ตไสฺม ศกฺตึ ทาตุํ สฺวรฺคียทูโต ทรฺศนํ ทเทาฯ \p \v 44 ปศฺจาตฺ โสตฺยนฺตํ ยาตนยา วฺยากุโล ภูตฺวา ปุนรฺทฺฤฒํ ปฺรารฺถยาญฺจเกฺร, ตสฺมาทฺ พฺฤหจฺโฉณิตพินฺทว อิว ตสฺย เสฺวทพินฺทว: ปฺฤถิวฺยำ ปติตุมาเรภิเรฯ \p \v 45 อถ ปฺรารฺถนาต อุตฺถาย ศิษฺยาณำ สมีปเมตฺย ตานฺ มโนทุ:ขิโน นิทฺริตานฺ ทฺฤษฺฏฺวาวทตฺ \p \v 46 กุโต นิทฺราถ? ปรีกฺษายามฺ อปตนารฺถํ ปฺรรฺถยธฺวํฯ \p \v 47 เอตตฺกถายา: กถนกาเล ทฺวาทศศิษฺยาณำ มเธฺย คณิโต ยิหูทานามา ชนตาสหิตเสฺตษามฺ อเคฺร จลิตฺวา ยีโศศฺจุมฺพนารฺถํ ตทนฺติกมฺ อายเยาฯ \p \v 48 ตทา ยีศุรุวาจ, เห ยิหูทา กึ จุมฺพเนน มนุษฺยปุตฺรํ ปรกเรษุ สมรฺปยสิ? \p \v 49 ตทา ยทฺยทฺ ฆฏิษฺยเต ตทนุมาย สงฺคิภิรุกฺตํ, เห ปฺรโภ วยํ กิ ขงฺเคน ฆาตยิษฺยาม:? \p \v 50 ตต เอก: กรวาเลนาหตฺย ปฺรธานยาชกสฺย ทาสสฺย ทกฺษิณํ กรฺณํ จิจฺเฉทฯ \p \v 51 อธูนา นิวรฺตฺตสฺว อิตฺยุกฺตฺวา ยีศุสฺตสฺย ศฺรุตึ สฺปฺฤษฺฏฺวา สฺวสฺยํ จการฯ \p \v 52 ปศฺจาทฺ ยีศุ: สมีปสฺถานฺ ปฺรธานยาชกานฺ มนฺทิรสฺย เสนาปตีนฺ ปฺราจีนำศฺจ ชคาท, ยูยํ กฺฤปาณานฺ ยษฺฏีํศฺจ คฺฤหีตฺวา มำ กึ โจรํ ธรฺตฺตุมายาตา:? \p \v 53 ยทาหํ ยุษฺมาภิ: สห ปฺรติทินํ มนฺทิเร'ติษฺฐํ ตทา มำ ธรฺตฺตํ น ปฺรวฺฤตฺตา:, กินฺตฺวิทานีํ ยุษฺมากํ สมโยนฺธการสฺย จาธิปตฺยมสฺติฯ \p \v 54 อถ เต ตํ ธฺฤตฺวา มหายาชกสฺย นิเวศนํ นินฺยุ:ฯ ตต: ปิตโร ทูเร ทูเร ปศฺจาทิตฺวา \p \v 55 พฺฤหตฺโกษฺฐสฺย มเธฺย ยตฺราคฺนึ ชฺวาลยิตฺวา โลกา: สเมโตฺยปวิษฺฏาสฺตตฺร ไต: สารฺทฺธมฺ อุปวิเวศฯ \p \v 56 อถ วหฺนิสนฺนิเธา สมุปเวศกาเล กาจิทฺทาสี มโน นิวิศฺย ตํ นิรีกฺษฺยาวทตฺ ปุมานยํ ตสฺย สงฺเค'สฺถาตฺฯ \p \v 57 กินฺตุ ส ตทฺ อปหฺนุตฺยาวาทีตฺ เห นาริ ตมหํ น ปริจิโนมิฯ \p \v 58 กฺษณานฺตเร'นฺยชนสฺตํ ทฺฤษฺฏฺวาพฺรวีตฺ ตฺวมปิ เตษำ นิกรไสฺยกชโนสิฯ ปิตร: ปฺรตฺยุวาจ เห นร นาหมสฺมิฯ \p \v 59 ตต: สารฺทฺธทณฺฑทฺวยาตฺ ปรํ ปุนรโนฺย ชโน นิศฺจิตฺย พภาเษ, เอษ ตสฺย สงฺคีติ สตฺยํ ยโตยํ คาลีลีโย โลก:ฯ \p \v 60 ตทา ปิตร อุวาจ เห นร ตฺวํ ยทฺ วทมิ ตทหํ โพทฺธุํ น ศกฺโนมิ, อิติ วาเกฺย กถิตมาเตฺร กุกฺกุโฏ รุราวฯ \p \v 61 ตทา ปฺรภุณา วฺยาธุฏฺย ปิตเร นิรีกฺษิเต กฺฤกวากุรวาตฺ ปูรฺวฺวํ มำ ตฺริรปโหฺนษฺยเส อิติ ปูรฺโวฺวกฺตํ ตสฺย วากฺยํ ปิตร: สฺมฺฤตฺวา \p \v 62 พหิรฺคตฺวา มหาเขเทน จกฺรนฺทฯ \p \v 63 ตทา ไย รฺยีศุรฺธฺฤตเสฺต ตมุปหสฺย ปฺรหรฺตฺตุมาเรภิเรฯ \p \v 64 วสฺเตฺรณ ตสฺย ทฺฤเศา พทฺธฺวา กโปเล จเปฏาฆาตํ กฺฤตฺวา ปปฺรจฺฉุ:, กเสฺต กโปเล จเปฏาฆาตํ กฺฤตวาน? คณยิตฺวา ตทฺ วทฯ \p \v 65 ตทนฺยตฺ ตทฺวิรุทฺธํ พหุนินฺทาวากฺยํ วกฺตุมาเรภิเรฯ \p \v 66 อถ ปฺรภาเต สติ โลกปฺราญฺจ: ปฺรธานยาชกา อธฺยาปกาศฺจ สภำ กฺฤตฺวา มเธฺยสภํ ยีศุมานีย ปปฺรจฺฉุ:, ตฺวมฺ อภิษิกโตสิ น วาสฺมานฺ วทฯ \p \v 67 ส ปฺรตฺยุวาจ, มยา ตสฺมินฺนุกฺเต'ปิ ยูยํ น วิศฺวสิษฺยถฯ \p \v 68 กสฺมึศฺจิทฺวาเกฺย ยุษฺมานฺ ปฺฤษฺเฏ'ปิ มำ น ตทุตฺตรํ วกฺษฺยถ น มำ ตฺยกฺษฺยถ จฯ \p \v 69 กินฺตฺวิต: ปรํ มนุชสุต: สรฺวฺวศกฺติมต อีศฺวรสฺย ทกฺษิเณ ปารฺเศฺว สมุปเวกฺษฺยติฯ \p \v 70 ตตเสฺต ปปฺรจฺฉุ:, รฺติห ตฺวมีศฺวรสฺย ปุตฺร:? ส กถยามาส, ยูยํ ยถารฺถํ วทถ ส เอวาหํฯ \p \v 71 ตทา เต สรฺเวฺว กถยามาสุ:, รฺติห สากฺเษฺย'นฺสสฺมินฺ อสฺมากํ กึ ปฺรโยชนํ? อสฺย สฺวมุขาเทว สากฺษฺยํ ปฺราปฺตมฺฯ \c 23 \p \v 1 ตต: สภาสฺถา: สรฺวฺวโลกา อุตฺถาย ตํ ปีลาตสมฺมุขํ นีตฺวาโปฺรทฺย วกฺตุมาเรภิเร, \p \v 2 สฺวมภิษิกฺตํ ราชานํ วทนฺตํ ไกมรราชาย กรทานํ นิเษธนฺตํ ราชฺยวิปรฺยฺยยํ กุรฺตฺตุํ ปฺรวรฺตฺตมานมฺ เอน ปฺราปฺตา วยํฯ \p \v 3 ตทา ปีลาตสฺตํ ปฺฤษฺฏวานฺ ตฺวํ กึ ยิหูทียานำ ราชา? ส ปฺรตฺยุวาจ ตฺวํ สตฺยมุกฺตวานฺฯ \p \v 4 ตทา ปีลาต: ปฺรธานยาชกาทิโลกานฺ ชคาทฺ, อหเมตสฺย กมปฺยปราธํ นาปฺตวานฺฯ \p \v 5 ตตเสฺต ปุน: สาหมิโน ภูตฺวาวทนฺ, เอษ คาลีล เอตตฺสฺถานปรฺยฺยนฺเต สรฺวฺวสฺมินฺ ยิหูทาเทเศ สรฺวฺวาโลฺลกานุปทิศฺย กุปฺรวฺฤตฺตึ คฺราหีตวานฺฯ \p \v 6 ตทา ปีลาโต คาลีลปฺรเทศสฺย นาม ศฺรุตฺวา ปปฺรจฺฉ, กิมยํ คาลีลีโย โลก:? \p \v 7 ตต: ส คาลีลฺปฺรเทศียเหโรทฺราชสฺย ตทา สฺถิเตสฺตสฺย สมีเป ยีศุํ เปฺรษยามาสฯ \p \v 8 ตทา เหโรทฺ ยีศุํ วิโลกฺย สนฺตุโตษ, ยต: ส ตสฺย พหุวฺฤตฺตานฺตศฺรวณาตฺ ตสฺย กิญิ्จทาศฺจรฺยฺยกรฺมฺม ปศฺยติ อิตฺยาศำ กฺฤตฺวา พหุกาลมารภฺย ตํ ทฺรษฺฏุํ ปฺรยาสํ กฺฤตวานฺฯ \p \v 9 ตสฺมาตฺ ตํ พหุกถา: ปปฺรจฺฉ กินฺตุ ส ตสฺย กสฺยาปิ วากฺยสฺย ปฺรตฺยุตฺตรํ โนวาจฯ \p \v 10 อถ ปฺรธานยาชกา อธฺยาปกาศฺจ โปฺรตฺติษฺฐนฺต: สาหเสน ตมปวทิตุํ ปฺราเรภิเรฯ \p \v 11 เหโรทฺ ตสฺย เสนาคณศฺจ ตมวชฺญาย อุปหาสเตฺวน ราชวสฺตฺรํ ปริธาปฺย ปุน: ปีลาตํ ปฺรติ ตํ ปฺราหิโณตฺฯ \p \v 12 ปูรฺวฺวํ เหโรทฺปีลาตโย: ปรสฺปรํ ไวรภาว อาสีตฺ กินฺตุ ตทฺทิเน ทฺวโย เรฺมลนํ ชาตมฺฯ \p \v 13 ปศฺจาตฺ ปีลาต: ปฺรธานยาชกานฺ ศาสกานฺ โลกำศฺจ ยุคปทาหูย พภาเษ, \p \v 14 ราชฺยวิปรฺยฺยยการโกยมฺ อิตฺยุกฺตฺวา มนุษฺยเมนํ มม นิกฏมาไนษฺฏ กินฺตุ ปศฺยต ยุษฺมากํ สมกฺษมฺ อสฺย วิจารํ กฺฤตฺวาปิ โปฺรกฺตาปวาทานุรูเปณาสฺย โกปฺยปราธ: สปฺรมาโณ น ชาต:, \p \v 15 ยูยญฺจ เหโรท: สนฺนิเธา เปฺรษิตา มยา ตตฺราสฺย โกปฺยปราธเสฺตนาปิ น ปฺราปฺต:ฯ ปศฺยตาเนน วธเหेตุกํ กิมปิ นาปราทฺธํฯ \p \v 16 ตสฺมาเทนํ ตาฑยิตฺวา วิหาสฺยามิฯ \p \v 17 ตโตฺรตฺสเว เตษาเมโก โมจยิตวฺย:ฯ \p \v 18 อิติ เหโตเสฺต โปฺรจฺไจเรกทา โปฺรจุ:, เอนํ ทูรีกฺฤตฺย พรพฺพานามานํ โมจยฯ \p \v 19 ส พรพฺพา นคร อุปปฺลววธาปราธาภฺยำ การายำ พทฺธ อาสีตฺฯ \p \v 20 กินฺตุ ปีลาโต ยีศุํ โมจยิตุํ วาญฺฉนฺ ปุนสฺตานุวาจฯ \p \v 21 ตถาเปฺยนํ กฺรุเศ วฺยธ กฺรุเศ วฺยเธติ วทนฺตเสฺต รุรุวุ:ฯ \p \v 22 ตต: ส ตฺฤตียวารํ ชคาท กุต:? ส กึ กรฺมฺม กฺฤตวานฺ? นาหมสฺย กมปิ วธาปราธํ ปฺราปฺต: เกวลํ ตาฑยิตฺวามุํ ตฺยชามิฯ \p \v 23 ตถาปิ เต ปุนเรนํ กฺรุเศ วฺยธ อิตฺยุกฺตฺวา โปฺรจฺไจรฺทฺฤฒํ ปฺรารฺถยาญฺจกฺริเร; \p \v 24 ตต: ปฺรธานยาชกาทีนำ กลรเว ปฺรพเล สติ เตษำ ปฺรารฺถนารูปํ กรฺตฺตุํ ปีลาต อาทิเทศฯ \p \v 25 ราชโทฺรหวธโยรปราเธน การาสฺถํ ยํ ชนํ เต ยยาจิเร ตํ โมจยิตฺวา ยีศุํ เตษามิจฺฉายำ สมารฺปยตฺฯ \p \v 26 อถ เต ยีศุํ คฺฤหีตฺวา ยานฺติ, เอตรฺหิ คฺรามาทาคตํ ศิโมนนามานํ กุรีณียํ ชนํ ธฺฤตฺวา ยีโศ: ปศฺจานฺเนตุํ ตสฺย สฺกนฺเธ กฺรุศมรฺปยามาสุ:ฯ \p \v 27 ตโต โลाการณฺยมเธฺย พหุสฺตฺริโย รุทโตฺย วิลปนฺตฺยศฺจ ยีโศ: ปศฺจาทฺ ยยุ:ฯ \p \v 28 กินฺตุ ส วฺยาฆุฏฺย ตา อุวาจ, เห ยิรูศาลโม นารฺโยฺย ยุยํ มทรฺถํ น รุทิตฺวา สฺวารฺถํ สฺวาปตฺยารฺถญฺจ รุทิติ; \p \v 29 ปศฺยต ย: กทาปิ ครฺภวโตฺย นาภวนฺ สฺตนฺยญฺจ นาปายยนฺ ตาทฺฤศี รฺวนฺธฺยา ยทา ธนฺยา วกฺษฺยนฺติ ส กาล อายาติฯ \p \v 30 ตทา เห ไศลา อสฺมากมุปริ ปตต, เห อุปไศลา อสฺมานาจฺฉาทยต กถามีทฺฤศีํ โลกา วกฺษฺยนฺติฯ \p \v 31 ยต: สเตชสิ ศาขินิ เจเทตทฺ ฆฏเต ตรฺหิ ศุษฺกศาขินิ กึ น ฆฏิษฺยเต? \p \v 32 ตทา เต หนฺตุํ ทฺวาวปราธิเนา เตน สารฺทฺธํ นินฺยุ:ฯ \p \v 33 อปรํ ศิร:กปาลนามกสฺถานํ ปฺราปฺย ตํ กฺรุเศ วิวิธุ:; ตทฺทฺวโยรปราธิโนเรกํ ตสฺย ทกฺษิโณ ตทนฺยํ วาเม กฺรุเศ วิวิธุ:ฯ \p \v 34 ตทา ยีศุรกถยตฺ, เห ปิตเรตานฺ กฺษมสฺว ยต เอเต ยตฺ กรฺมฺม กุรฺวฺวนฺติ ตนฺ น วิทุ:; ปศฺจาตฺเต คุฏิกาปาตํ กฺฤตฺวา ตสฺย วสฺตฺราณิ วิภชฺย ชคฺฤหุ:ฯ \p \v 35 ตตฺร โลกสํฆสฺติษฺฐนฺ ททรฺศ; เต เตษำ ศาสกาศฺจ ตมุปหสฺย ชคทุ:, เอษ อิตรานฺ รกฺษิตวานฺ ยทีศฺวเรณาภิรุจิโต 'ภิษิกฺตสฺตฺราตา ภวติ ตรฺหิ สฺวมธุนา รกฺษตุฯ \p \v 36 ตทนฺย: เสนาคณา เอตฺย ตไสฺม อมฺลรสํ ทตฺวา ปริหสฺย โปฺรวาจ, \p \v 37 เจตฺตฺวํ ยิหูทียานำ ราชาสิ ตรฺหิ สฺวํ รกฺษฯ \p \v 38 ยิหูทียานำ ราเชติ วากฺยํ ยูนานียโรมีเยพฺรียากฺษไร รฺลิขิตํ ตจฺฉิรส อูรฺทฺเธฺว'สฺถาปฺยตฯ \p \v 39 ตโทภยปารฺศฺวโย รฺวิทฺเธา ยาวปราธิเนา ตโยเรกสฺตํ วินินฺทฺย พภาเษ, เจตฺตฺวมฺ อภิษิกฺโตสิ ตรฺหิ สฺวมาวาญฺจ รกฺษฯ \p \v 40 กินฺตฺวนฺยสฺตํ ตรฺชยิตฺวาวทตฺ, อีศฺวราตฺตว กิญฺจิทปิ ภยํ นาสฺติ กึ? ตฺวมปิ สมานทณฺโฑสิ, \p \v 41 โยคฺยปาเตฺร อาวำ สฺวสฺวกรฺมฺมณำ สมุจิตผลํ ปฺราปฺนุว: กินฺตฺวเนน กิมปิ นาปราทฺธํฯ \p \v 42 อถ ส ยีศุํ ชคาท เห ปฺรเภ ภวานฺ สฺวราชฺยปฺรเวศกาเล มำ สฺมรตุฯ \p \v 43 ตทา ยีศุ: กถิตวานฺ ตฺวำ ยถารฺถํ วทามิ ตฺวมไทฺยว มยา สารฺทฺธํ ปรโลกสฺย สุขสฺถานํ ปฺราปฺสฺยสิฯ \p \v 44 อปรญฺจ ทฺวิตียยามาตฺ ตฺฤตียยามปรฺยฺยนฺตํ รเวเสฺตชโสนฺตรฺหิตตฺวาตฺ สรฺวฺวเทโศ'นฺธกาเรณาวฺฤโต \p \v 45 มนฺทิรสฺย ยวนิกา จ ฉิทฺยมานา ทฺวิธา พภูวฯ \p \v 46 ตโต ยีศุรุจฺไจรุวาจ, เห ปิต รฺมมาตฺมานํ ตว กเร สมรฺปเย, อิตฺยุกฺตฺวา ส ปฺราณานฺ ชเหาฯ \p \v 47 ตไทตา ฆฏนา ทฺฤษฺฏฺวา ศตเสนาปติรีศฺวรํ ธนฺยมุกฺตฺวา กถิตวานฺ อยํ นิตานฺตํ สาธุมนุษฺย อาสีตฺฯ \p \v 48 อถ ยาวนฺโต โลกา ทฺรษฺฏุมฺ อาคตาเสฺต ตา ฆฏนา ทฺฤษฺฏฺวา วกฺษ:สุ กราฆาตํ กฺฤตฺวา วฺยาจุฏฺย คตา:ฯ \p \v 49 ยีโศ รฺชฺญาตโย ยา ยา โยษิตศฺจ คาลีลเสฺตน สารฺทฺธมายาตาสฺตา อปิ ทูเร สฺถิตฺวา ตตฺ สรฺวฺวํ ททฺฤศุ:ฯ \p \v 50 ตทา ยิหูทียานำ มนฺตฺรณำ กฺริยาญฺจาสมฺมนฺยมาน อีศฺวรสฺย ราชตฺวมฺ อเปกฺษมาโณ \p \v 51 ยิหูทิเทศีโย 'ริมถียนครีโย ยูษผฺนามา มนฺตฺรี ภโทฺร ธารฺมฺมิกศฺจ ปุมานฺ \p \v 52 ปีลาตานฺติกํ คตฺวา ยีโศ เรฺทหํ ยยาเจฯ \p \v 53 ปศฺจาทฺ วปุรวโรหฺย วาสสา สํเวษฺฏฺย ยตฺร โกปิ มานุโษ นาสฺถาปฺยต ตสฺมินฺ ไศเล สฺวาเต ศฺมศาเน ตทสฺถาปยตฺฯ \p \v 54 ตทฺทินมาโยชนียํ ทินํ วิศฺรามวารศฺจ สมีป:ฯ \p \v 55 อปรํ ยีศุนา สารฺทฺธํ คาลีล อาคตา โยษิต: ปศฺจาทิตฺวา ศฺมศาเน ตตฺร ยถา วปุ: สฺถาปิตํ ตจฺจ ทฺฤษฺฏฺวา \p \v 56 วฺยาฆุฏฺย สุคนฺธิทฺรวฺยไตลานิ กฺฤตฺวา วิธิวทฺ วิศฺรามวาเร วิศฺรามํ จกฺรุ:ฯ \c 24 \p \v 1 อถ สปฺตาหปฺรถมทิเน'ติปฺรตฺยูเษ ตา โยษิต: สมฺปาทิตํ สุคนฺธิทฺรวฺยํ คฺฤหีตฺวา ตทนฺยาภิ: กิยตีภิ: สฺตฺรีภิ: สห ศฺมศานํ ยยุ:ฯ \p \v 2 กินฺตุ ศฺมศานทฺวาราตฺ ปาษาณมปสาริตํ ทฺฤษฺฏฺวา \p \v 3 ตา: ปฺรวิศฺย ปฺรโภ เรฺทหมปฺราปฺย \p \v 4 วฺยากุลา ภวนฺติ เอตรฺหิ เตโชมยวสฺตฺรานฺวิเตา เทฺวา ปุรุเษา ตาสำ สมีเป สมุปสฺถิเตา \p \v 5 ตสฺมาตฺตา: ศงฺกายุกฺตา ภูมาวโธมุขฺยสฺยสฺถุ:ฯ ตทา เตา ตา อูจตุ รฺมฺฤตานำ มเธฺย ชีวนฺตํ กุโต มฺฤคยถ? \p \v 6 โสตฺร นาสฺติ ส อุทสฺถาตฺฯ \p \v 7 ปาปินำ กเรษุ สมรฺปิเตน กฺรุเศ หเตน จ มนุษฺยปุเตฺรณ ตฺฤตียทิวเส ศฺมศานาทุตฺถาตวฺยมฺ อิติ กถำ ส คลีลิ ติษฺฐนฺ ยุษฺมภฺยํ กถิตวานฺ ตำ สฺมรตฯ \p \v 8 ตทา ตสฺย สา กถา ตาสำ มน:สุ ชาตาฯ \p \v 9 อนนฺตรํ ศฺมศานาทฺ คตฺวา ตา เอกาทศศิษฺยาทิภฺย: สรฺเวฺวภฺยสฺตำ วารฺตฺตำ กถยามาสุ:ฯ \p \v 10 มคฺทลีนีมริยมฺ, โยหนา, ยากูโพ มาตา มริยมฺ ตทนฺยา: สงฺคิโนฺย โยษิตศฺจ เปฺรริเตภฺย เอตา: สรฺวฺวา วารฺตฺตา: กถยามาสุ: \p \v 11 กินฺตุ ตาสำ กถามฺ อนรฺถกาขฺยานมาตฺรํ พุทฺธฺวา โกปิ น ปฺรไตฺยตฺฯ \p \v 12 ตทา ปิตร อุตฺถาย ศฺมศานานฺติกํ ทธาว, ตตฺร จ ปฺรโหฺว ภูตฺวา ปารฺไศฺวกสฺถาปิตํ เกวลํ วสฺตฺรํ ททรฺศ; ตสฺมาทาศฺจรฺยฺยํ มนฺยมาโน ยทฆฏต ตนฺมนสิ วิจารยนฺ ปฺรตเสฺถฯ \p \v 13 ตสฺมินฺเนว ทิเน เทฺวา ศิเยฺยา ยิรูศาลมศฺจตุษฺโกฺรศานฺตริตมฺ อิมฺมายุคฺรามํ คจฺฉนฺเตา \p \v 14 ตาสำ ฆฏนานำ กถามกถยตำ \p \v 15 ตโยราลาปวิจารโย: กาเล ยีศุราคตฺย ตาภฺยำ สห ชคาม \p \v 16 กินฺตุ ยถา เตา ตํ น ปริจินุตสฺตทรฺถํ ตโย รฺทฺฤษฺฏิ: สํรุทฺธาฯ \p \v 17 ส เตา ปฺฤษฺฏวานฺ ยุวำ วิษณฺเณา กึ วิจารยนฺเตา คจฺฉถ:? \p \v 18 ตตสฺตโย: กฺลิยปานามา ปฺรตฺยุวาจ ยิรูศาลมปุเร'ธุนา ยานฺยฆฏนฺต ตฺวํ เกวลวิเทศี กึ ตทฺวฺฤตฺตานฺตํ น ชานาสิ? \p \v 19 ส ปปฺรจฺฉ กา ฆฏนา:? ตทา เตา วกฺตุมาเรภาเต ยีศุนามา โย นาสรตีโย ภวิษฺยทฺวาที อีศฺวรสฺย มานุษาณาญฺจ สากฺษาตฺ วาเกฺย กรฺมฺมณิ จ ศกฺติมานาสีตฺ \p \v 20 ตมฺ อสฺมากํ ปฺรธานยาชกา วิจารกาศฺจ เกนาปิ ปฺรกาเรณ กฺรุเศ วิทฺธฺวา ตสฺย ปฺราณานนาศยนฺ ตทียา ฆฏนา:; \p \v 21 กินฺตุ ย อิสฺราเยลียโลกานฺ อุทฺธารยิษฺยติ ส เอวายมฺ อิตฺยาศาสฺมาภิ: กฺฤตาฯ ตทฺยถา ตถาสฺตุ ตสฺยา ฆฏนายา อทฺย ทินตฺรยํ คตํฯ \p \v 22 อธิกนฺตฺวสฺมากํ สงฺคินีนำ กิยตฺสฺตฺรีณำ มุเขโภฺย'สมฺภววากฺยมิทํ ศฺรุตํ; \p \v 23 ตา: ปฺรตฺยูเษ ศฺมศานํ คตฺวา ตตฺร ตสฺย เทหมฺ อปฺราปฺย วฺยาฆุเฏฺยตฺวา โปฺรกฺตวตฺย: สฺวรฺคีสทูเตา ทฺฤษฺฏาวสฺมาภิเสฺตา จาวาทิษฺฏำ ส ชีวิตวานฺฯ \p \v 24 ตโตสฺมากํ ไกศฺจิตฺ ศฺมศานมคมฺยต เต'ปิ สฺตฺรีณำ วากฺยานุรูปํ ทฺฤษฺฏวนฺต: กินฺตุ ตํ นาปศฺยนฺฯ \p \v 25 ตทา ส ตาวุวาจ, เห อโพเธา เห ภวิษฺยทฺวาทิภิรุกฺตวากฺยํ ปฺรเตฺยตุํ วิลมฺพมาเนา; \p \v 26 เอตตฺสรฺวฺวทุ:ขํ ภุกฺตฺวา สฺวภูติปฺราปฺติ: กึ ขฺรีษฺฏสฺย น นฺยายฺยา? \p \v 27 ตต: ส มูสาคฺรนฺถมารภฺย สรฺวฺวภวิษฺยทฺวาทินำ สรฺวฺวศาสฺเตฺร สฺวสฺมินฺ ลิขิตาขฺยานาภิปฺรายํ โพธยามาสฯ \p \v 28 อถ คมฺยคฺรามาภฺยรฺณํ ปฺราปฺย เตนาเคฺร คมนลกฺษเณ ทรฺศิเต \p \v 29 เตา สาธยิตฺวาวทตำ สหาวาภฺยำ ติษฺฐ ทิเน คเต สติ ราตฺริรภูตฺ; ตต: ส ตาภฺยำ สารฺทฺธํ สฺถาตุํ คฺฤหํ ยเยาฯ \p \v 30 ปศฺจาทฺโภชโนปเวศกาเล ส ปูปํ คฺฤหีตฺวา อีศฺวรคุณานฺ ชคาท ตญฺจ ภํกฺตฺวา ตาภฺยำ ทเทาฯ \p \v 31 ตทา ตโย รฺทฺฤษฺเฏา ปฺรสนฺนายำ ตํ ปฺรตฺยภิชฺญตุ: กินฺตุ ส ตโย: สากฺษาทนฺตรฺทเธฯ \p \v 32 ตตเสฺตา มิโถภิธาตุมฺ อารพฺธวนฺเตา คมนกาเล ยทา กถามกถยตฺ ศาสฺตฺรารฺถญฺจโพธยตฺ ตทาวโย รฺพุทฺธิ: กึ น ปฺราชฺวลตฺ? \p \v 33 เตา ตตฺกฺษณาทุตฺถาย ยิรูศาลมปุรํ ปฺรตฺยายยตุ:, ตตฺสฺถาเน ศิษฺยาณามฺ เอกาทศานำ สงฺคินาญฺจ ทรฺศนํ ชาตํฯ \p \v 34 เต โปฺรจุ: ปฺรภุรุทติษฺฐทฺ อิติ สตฺยํ ศิโมเน ทรฺศนมทาจฺจฯ \p \v 35 ตต: ปถ: สรฺวฺวฆฏนายา: ปูปภญฺชเนน ตตฺปริจยสฺย จ สรฺวฺววฺฤตฺตานฺตํ เตา วกฺตุมาเรภาเตฯ \p \v 36 อิตฺถํ เต ปรสฺปรํ วทนฺติ ตตฺกาเล ยีศุ: สฺวยํ เตษำ มธฺย โปฺรตฺถย ยุษฺมากํ กลฺยาณํ ภูยาทฺ อิตฺยุวาจ, \p \v 37 กินฺตุ ภูตํ ปศฺยาม อิตฺยนุมาย เต สมุทฺวิวิชิเร เตฺรษุศฺจฯ \p \v 38 ส อุวาจ, กุโต ทุ:ขิตา ภวถ? ยุษฺมากํ มน:สุ สนฺเทห อุเทติ จ กุต:? \p \v 39 เอโษหํ, มม กเรา ปศฺยต วรํ สฺปฺฤษฺฏฺวา ปศฺยต, มม ยาทฺฤศานิ ปศฺยถ ตาทฺฤศานิ ภูตสฺย มำสาสฺถีนิ น สนฺติฯ \p \v 40 อิตฺยุกฺตฺวา ส หสฺตปาทานฺ ทรฺศยามาสฯ \p \v 41 เต'สมฺภวํ ชฺญาตฺวา สานนฺทา น ปฺรตฺยยนฺฯ ตต: ส ตานฺ ปปฺรจฺฉ, อตฺร ยุษฺมากํ สมีเป ขาทฺยํ กิญฺจิทสฺติ? \p \v 42 ตตเสฺต กิยทฺทคฺธมตฺสฺยํ มธุ จ ททุ: \p \v 43 ส ตทาทาย เตษำ สากฺษาทฺ พุภุเช \p \v 44 กถยามาส จ มูสาวฺยวสฺถายำ ภวิษฺยทฺวาทินำ คฺรนฺเถษุ คีตปุสฺตเก จ มยิ ยานิ สรฺวฺวาณิ วจนานิ ลิขิตานิ ตทนุรูปาณิ ฆฏิษฺยนฺเต ยุษฺมาภิ: สารฺทฺธํ สฺถิตฺวาหํ ยเทตทฺวากฺยมฺ อวทํ ตทิทานีํ ปฺรตฺยกฺษมภูตฺฯ \p \v 45 อถ เตภฺย: ศาสฺตฺรโพธาธิการํ ทตฺวาวทตฺ, \p \v 46 ขฺรีษฺเฏเนตฺถํ มฺฤติยาตนา โภกฺตวฺยา ตฺฤตียทิเน จ ศฺมศานาทุตฺถาตวฺยญฺเจติ ลิปิรสฺติ; \p \v 47 ตนฺนามฺนา ยิรูศาลมมารภฺย สรฺวฺวเทเศ มน:ปราวรฺตฺตนสฺย ปาปโมจนสฺย จ สุสํวาท: ปฺรจารยิตวฺย:, \p \v 48 เอษุ สรฺเวฺวษุ ยูยํ สากฺษิณ:ฯ \p \v 49 อปรญฺจ ปศฺยต ปิตฺรา ยตฺ ปฺรติชฺญาตํ ตตฺ เปฺรษยิษฺยามิ, อเตอว ยาวตฺกาลํ ยูยํ สฺวรฺคียำ ศกฺตึ น ปฺราปฺสฺยถ ตาวตฺกาลํ ยิรูศาลมฺนคเร ติษฺฐตฯ \p \v 50 อถ ส ตานฺ ไพถนียาปรฺยฺยนฺตํ นีตฺวา หสฺตาวุตฺโตลฺย อาศิษ วกฺตุมาเรเภ \p \v 51 อาศิษํ วทนฺเนว จ เตภฺย: ปฺฤถคฺ ภูตฺวา สฺวรฺคาย นีโต'ภวตฺฯ \p \v 52 ตทา เต ตํ ภชมานา มหานนฺเทน ยิรูศาลมํ ปฺรตฺยาชคฺมุ:ฯ \p \v 53 ตโต นิรนฺตรํ มนฺทิเร ติษฺฐนฺต อีศฺวรสฺย ปฺรศํสำ ธนฺยวาทญฺจ กรฺตฺตมฺ อาเรภิเรฯ อิติ๚