\id COL - Rawa [COL.9f; 28-Oct-85; Yunu Megu/Toland; Rawa; Updated 3-Oct-91] 
\h KOLOSI 
\toc1 KOLOSI  Polndo Kolosi Oni Simoo Barero Nga So Uyingga Nga Nakangoyingo 
\toc2 KOLOSI 
\mt1 KOLOSI  
\mt2 Polndo Kolosi Oni Simoo Barero Nga So Uyingga Nga Nakangoyingo  
\ip Kolosiro Mande Tabango  
\ip Pol ya biyomimo oruwoku, nguno naruno, nga so uyingga nga, oni eraya kandeyarimo yeyingo. Nguro oowooyari ngandiro: Tikikas, ko Onesimus. Nga oni erayaga ngando nga so uyingga nga yoro, oororo, Kolosi simoo bareno yunoyingo. Kolosi, ngu Epesas ngu namoko, ngu Esiya merako nguno ooroote. Ngu oni simoo bare nowoondoyemo hamoo teyingo, ngu Polndo ko tero, mande keta gome ngu wesiyoro etuyerootoni, nguno ene nowoondoyemo hamoo ma teyingo. Kini, Pol ngu Epesasno ootooro, ene Epaparas soweyootoni, ngundo mande keta gome ngu wesiyoro ero, etuyerootoni, nguno ene nowoondoyemo hamoo teyingo. (Kolosi 1:7) Epaparas oningga ngundo ngu, ene kuri ende eraya Kolosi tanggeyimo nguno, nguro oowooyari ngu, Leyodisiya ko Hirapolis, (Kolosi 4:13) Pol, ene kuri ngu simoo bare ngu ma yeyoyingo. Ene nguro nowoondoyi tero nguro, ene yemboongeyingo.  
\ip Epaparasdo ngu etuyeroyingo oni godange, nguro omburo, Polno mande eyingo. Ngu muringga nguro, nga so uyingga nakangoro yunoyingo. Ndadiro nguro, ngu godange oni etuyeroyingo, ngundo ngu, oni simoo bare Kolosino nowoondoyemo hamoo teyingo, ngu yomburiyerowanggo ero, nguro nakangoyingo. Ngu etuyeroyingo oni, ngundo ngu, oowooye bingamiye ero okooweroyi muri ngu, ko Engel oni ngundiro eyingo. Yisas ngu Anut nangoni oorengo kini ero, ene ngu Engel oni nangge, ero eyingo. Ngu godange oni etuyeroyingo, ngundo ngu, ene ngandiro ingoro, etenggo. Oni ene komo mamana mande ngu keyoya ngu, goweye doongooya, ngunonggo Mosesro mamana mande gidarega nguya keyoyi, ero ingootenggo.  
\ip Nga so uyingga ngano ngu, Polndo ngu Kolosi oni ngandiro etuyeroyingo. Ene komo Krayisro, ngandiro hamoo oorengo, ingowanggo. Krayis ngu Anut, ene duridarinidodo, enengo ingonduduyari, ko muri nguya ngu Krayis nangge. Anutdo kuri oo bidodo yemukoyingo naruno, nguno ngu, Krayisngga ngundo ngu, ene oo bidodo simburi nguro tabango, ko oni simoo bare nowoondoyemo hamoo teyingo, nguro tabango. Krayisdo nangge ngu, noore mbumbuwanonggo ko uriyeroro yoyoyingo. Ngundiro nguro, noore gome bibiteweroyi ngu yunootoni, nguno noore mete suwooyi sano keta oruweroyi, ngu yowato.  
\li1 Nga bukga ngaro mandeni gumi gumi ngandiro.  
\li1 * Polndo kambayeroyingo. mandeni. 1:1-2.  
\li1 * Polndo Kolosi oni simoo bareno esosootero, oowooye bingamiye ero okooyingo. Nguro nguya eyingo. 1:3-14.  
\li1 * Krayisro yanggangoni nguro mande ero, ene koni nguro nguya eyingo. 1:15-23.  
\li1 * Polndo enengo koni simoo bare guradiro guradiro, nguno ko tetoni, ene nowoondoyemo hamoo teyingo, nguro eyingo. 1:24-2:5.  
\li1 * Polndo Kolosi, simoo bare ngundo ene komo yowuruwooya, Krayisya ootooya, nguno ngu, ene komo godange oni, etuyeroyingo oni ngu oweyeroyi, ero eyingo. 2:6-3:4.  
\li1 * Oore gome nenengo, ko nowoondoyemo hamoo teyingo, oni simoo barero muriye. 3:5-4:1.  
\li1 * Ingoweroyi mande yanggango oorengo, ko okeyi ero, kambayeroyingo nguro mande. 4:2-18.  
\c 1  
\p
\v 1 No Polndo, no ngu Krayis Yisasro Aposel. Anut enengo ingondudunonggo nangge ene no noyoro, Aposel noyewo. No nga so uyingga nga yengo nakangootoowe, noro doboone Timooti nguya nga mandega nga kandangero, ingoro, ene mete ero ewo.  
\v 2 Nondo nga so uyingga nga ngu, ye Anutro oni simoo bare noorengo dobookurinani Kolosi endemo oorootenggoku, ngundo Krayisro nowoondoyemo hamoo tero keyootenggoku, nguro nakango yunooteno. Noorengo Awanani Anutdo ngu sumange teyunoro, yengo nowoondoye ngu yeni, imakero oruwanggo.   
\s1 Kolosi Onindo Krayisro Nowoondoyemo Hamoo Teyingo  
\p
\v 3 Noorengo yemboongeyingo naruno ngu, suwooyi sano, noorengo eraya eraya ngu noorengo Simbunani Oo Bidodo Simburi Yisas Krayis, nguro eweyi Anutno yengo esosootetero.   
\p
\v 4-6 Yo, noore Anutno esosootetero, ndadiro nguro, noore ngu yengo mande ngandiro kuri ingoworo. Kuri hamoo Mande Keta Mesarango nga ngu yeno tunootetoni, ye kuri ingoro, nguro ye Krayis Yisasro nowoondoyemo hamoo teyingo. Nguro ngu, ye Anutro oni simoo bare bidodoboro nowoondoyi teyunootenggo. Nguro ye Anutdo oo sambo endemo oo ngu yunowero ewokungga, ngu sobowooro oorootenggo. Yo, Epaparasdo yeno Mande Keta Mesarango yunooteku, ngundiro nangge, mera bidodomo nga Mande Keta Mesarangongga nga simoo bare urungga oorengo, suwooyi sano ngu ingoro, keyootenggo. Yo, ene muri gome nenengo ngu keyoro, nguno engge gome oorengo yeyi tunootete. Ngundiro nangge, yeno nguya ngundiro muringga, ngu urungga tunootete. Yo, ye nguya damoni yero, ngunonggo ngu Mande Keta Mesarango nga ingoro, omburo, ataga ngano nguya Anutro sumangeni hamoongga nga kuri ingootenggo.  
\v 7 Epaparasdo ye kuri, nga Mande Keta Mesarangongga, nga ngu ye etuyerootoni, ye kuri ingoyingo. Epaparas, noorengo ko gobooronani, ngu Krayisro ko oni gome metemi. Ene ye hoorooweyeroro, Krayisro koni, ngu tete.  
\v 8 Yo, Epaparasdo nooreno etoni ingoworoku, ngu ngandiro. Yuka Kundingiyi ngundo ye nowoondoye yeni, Anutro simoo barero nowoondoyi teweroyi muringga, ngu gome tetenggo, ero etoni ingootero.   
\s1 Polndo Kolosi Oniro Anutdo Yanggango Yunoni, Ero Yemboongeyingo  
\p
\v 9 Nguro ngu, noore yengo mande koretero ingoro, ngu narunggano nguno, noore damoni yero oororo, ataga, nga naruno nguya, noore suwooyi sano Anutno ye hoorooweyeroro, ngandiro yemboongetero. O Anut, gengo Yuka Kundingiyingge, ngundo gengo ingoyingo gome metemi, ngu ene yunoya, yoyega, ingonduduye gome himimonggo oo gedo ingooteku, ngu bidodo ingomukowanggo.  
\v 10 O Anut, ge ene hoorooweyerootooga, oo gedo ingooteku, ngundiya teyi. Ene ngundiro tetoyi, enengo endeyoyingo, ngundo gengo simoo bare, ngu etuyerowanggoku, ngu ge enengo Oo Bidodo Simburi. Gedo ene hoorooweyerootooga, gengo muringge nenengo, ngu nangge, keyoya, ko nguya, ge hoorooweyerootooga, enengo ko bidodomo, ngu engge gome nangge, enggewa. Ene ngundiro tetoyi ngu, asa, ngu gedo oo ingooteku, ingoyingongga ngu urungga oorengo tunooteroruwa.  
\v 11-12 O Anut, gengo yanggangonggedodo ene yuno. Ngundiro yunootoyi, ene nguno mete yanggango dikaro, ngunonggo, kowuri gura gura koorowooro ootooro, ene ma boguwoowanggo. Kini, ene mete nowoondoye, Awa geno oni oni tero, esosootewanggo. Ndadiro nguro, gedo ene yooneneyeroro, nguno oo gedo ene yunowero rogowootoyi, sambo endemo himidodo oorooteku, ngu gengo simoo bare nguya bidodo yowanggo, ero yemboongeteno.  
\v 13 Yo, Anut, noorengo Awanani, ngundo Setanro oorerini nguro yanggangonimonggo andangeyeroro, ko yoyoyingo. Yo, ene noore yoyoro, enengo Nangoni nguro gome ingooteku, ngundo oni simoo bare soboyerooteku, ngu kewooroyemo yoyewo.  
\v 14 Anutro Nangoni, ngundo noore uriyeroro, ko yoyoro, noorengo weti mbumbuwanani andangeyunoro kabeteyingo.   
\s1 Krayisro Murini, Enengo Koni Nguya  
\p
\v 15 Anutro Nangoni gogoro guranangge oorengo, Krayis ngundo Anutga noore ma kenoweroyingga, ngu kirarongo oorengo. Enendo ngu Anutdo oo bidodo yemukoyingongga, ngu bidodoboro tabango urungga oorengo ooroote.  
\v 16 Anutro Nangonimbo ene oo bidodo sambono, ko, merako oorootenggoku, ngu bidodo yemukoyingo. Yo, oo merako ngano noore tunoo kenootetoku, nguro simburi. Ngundiro nangge, sambono oo oorootenggoku, ngu noore ma kenootetoku nguya, enendo nangge ngu bidodo yetoni oorootenggo. Yo, oni ururu, ko, yuka nguro yanggangoye urungga oorengo, sambono, merako ngano nguya oorootenggoku, ngu bidodoboro simbuye. Oo yeyingo ngu bidodo, enengo oowooyi bingaminidodo tunooteweroyi, nguro ene yeyingo.  
\v 17 Ene oo ma yeyingo naruno nguno, ene oruwo. Enengo yanggangoni, ngunonggo, nangge oo bidodo yewoku, musiyemo musiyemo rogono oorootenggo.  
\v 18 Enengombo ngu, enengo oni simoo bare yowuruwooro oorootenggoku, nguro tabangoye urungga. Enengo, oni simoo bare ngu, enengo goweyi, ko, enengombo nguro simbuye oorengo. Enengombo ngu, ene koretero oorengo merenonggo ko ootoogeyingongga, ngundiro nguro, ene oo bidodoboro tabango koreteyingo urungga ooroote.  
\v 19 Anutdo, ngu enengo ingonduduni murini, ngu bidodo, enengo nangonimo nangge orini, ero gome ingoote.  
\v 20 Anutdo ngu mera ngaro oo bidodomo, ko, sambo endeboro oo bidodomo nguya, eneno nangge nowoondoye eneya gobooro guranangge yewero, ero ingoote. Ngundiro nguro, Anutdo Krayisro sidudarowo de omukondinonggo wendoni ombuyingo, ngundo noore yoyoro, Anutya yowuruyeroyingo. Nguno ngu, Krayisdo, noore Anutya kewooroko kawararayeroro, mundi tero oruweroyi murinaningga, ngu andangeyunoyingo.   
\p
\v 21 Kurimi ngu, ye Anut tanggeyimo kini, oriroko songo oruwonggo. Ndadiro nguro, yengo ingonduduye, ngundo eneya mundiyi oruwonggoku, nguno ngu, ye muri biyomi tero oruwonggo.  
\v 22 Ene Krayis de omukondino kumooyingo muringga, nguno ngu, ye Anutya nowoondoye gobooro guranangge yero oorootenggo. Ndadiro nguro, Anutdo ngandiro ingoote. Ene ye gome metemi oorengo, kundingiyi ene tanggeyimo ootooro, nguno enengo doongeyimo, sugabo oo biyomi gura kini, ngu gome nenengo oorengo ootooro, nguno enengo tanggeyimo oruweroyi, nguro gome ingoote.  
\v 23 Ene ye komo nowoondoyemo hamoo teyingongga, ngu gome yanggango dowooya, nguno yanggango dikaya oriyi. Kinitetoni ngu, oo biyomi gurado ye yodowooro, yowoosooro yoyowa. Nguno ngu, ye kuri nga mande gomengga, nga ingoro, yoro, nguno nowoondoye hamoo teyingo yanggango tetoyi, nguno Anutdo ko yoyoweroyi, ngu yokowanggo. No Pol, nondo kuri nga mande gomengga, ngaro ko oni tewonomu, ngundo eteno. Noorendo ngu Mande Keta Mesarango nga ero, oni mera bidodomo ewootowomu ngu.   
\s1 Polndo Kolosi Oni Hoorooweyeroyingo  
\p
\v 24 Krayis enengo goweyi, ngundo ogingo urungga oorengo, enengo oni simoo bare yowuruwooyingo, ngundo hoorooweyeroyingo. Ene no rogoneroyingo ngu, ogingo nguya koorowooro, ngunonggo simoo bare nowoondoyemo hamoo teyingo, ngu hoorooweyerowano. Ngundiro nguro, nondo ataga, ye hoorooweyeroro, kowuri koorowooweroyimboro oni oni teteno.  
\v 25 Anutdo no enengo koni teweroyimboro rogonerowoku, ngu no enengo simoo bare hoorooweyeroweroyimboro, ko oni tunootewono. Ene no ngu, enengo mandeni hamoo ngu bidodo, ero yootunoweroyimboro, rogoneroyingo.  
\v 26 Kurimimonggo, nga mandega nga, ngu naru bidodo osi sambanani doongeyemo ngu kombiteyingo oruwo. Ene ataga, ngano ngu, Anutro oni simoo bare doongeyemo kuri endesina tunoo oorengo tunootete.  
\v 27 Anutdo nga mande gome oorengongga nga, ngu kombitero oruwoku, ngu oni sowe gidarega Yuda oni kini, ngu kewooroyemo nguya, tunoo etuyerootoni, kenoro ingowanggo. Nga mande kombiteyingongga nga, ngu ngandiro. Krayisdo ngu yeya gobooro ooroote. Nguro ngu, yendo oni oni tero, ene sobowootoyi, omburo, ko yoyowa. Yo, ngu naruno, Anutdo ngu yengo oowooye bingamiyedodo yunootoni, eneya gobooro sugi sugi oruwanggo.  
\v 28 Noorendo ngu koretero Anutnonggo, ingoyingo gome oorengongga yoro, ngunonggo, noore Krayisro Mandeni Keta Mesarango, ngu oni bidodomo yootunoro, ero etuyerooteto. Yo, noorendo komo mande yanggango ero, mamanayeroro biyomi ma tewero, ero, ko, oore mande gome nenengo ngu komo teyi, ero etuyerooteto. Ndadiro nguro, noorendo ngu oni simoo bare songo songo guranangge nangge bidodo yoyoro, Krayisno ombutooyega, ene komo Krayisro oni oorengo teya oriyi, ero ingoro, ko teteto.  
\v 29 Nguro ngu, Krayisro yanggangoni urungga no nunootoni, no ngu yanggangongga, ngu bidodo, enengo koni nga teteno.   
\c 2  
\s1 Oni Ene Komo Nowoondoyemo Hamoo Teyingo, Ngu Yanggango Teya, Ene Godange Mande Ngu Andangeyi  
\p
\v 1 Nondo ngu ye ngandiya ingoyi, ero ingooteno. Nondo ngu ye, ko, Leyodisiya endemo, Kristen oni nguya, hoorooweyeroro, ko yanggango oorengo teteno. Ngu hamoo, ye nguya, Kristen oni simoo bare gidarega nguya, no ma neyoyingo, ene nondo ngu ye bidodo hoorooweyeroweroyimboro, ko yanggango oorengo teteno.  
\v 2 Nondo ngu ko yanggango oorengo tero, ndadiro nguro, yengo nowoondoye ngu yanggangododo tunooteya, ngunonggo ngu ye nowoondoyi teweroyi muringga nguya, ye woorogoyeroni, ero ingooteno. Nguno ngu, yengo ingonduduyemo, Anutro mande kombiteyingo, ngu tunoo oorengo ingowanggo. Ngu mande kombiteyingo nguro damoni, ngu Krayis nangge.  
\v 3 Yengo nowoondoye Krayisno yero ngu, asa, Anutdo ye hoorooweyerootoni, nguno enengo mande kombiteyingo ururu oorengo oorooteku, ngu ingonduduyemo tunoo oorengo ingowanggo.   
\p
\v 4-5 Nondo ngu ngandiro ingooteno. Oni gurado godange mande gura ye ganayeroro ma yoyowero ero, nguro nondo mandega, nga eteno. Ngu hamoo, nondo yeya gobooro ma oorootetoku, ene noro ingondudune, ngundo ngu, naru bidodomo yeno ooroote. Nga naruno ngano, no yengo oni oni oorengo teteno. Ndadiro nguro, no yengo mande, ngandiro ingowono. Ye Krayisro nowoondoyemo hamoo tetenggoku, ngu yanggango oorengo, nguno yengo dobookuriyeboya nowoondoye, gobooro guranangge yetenggo.   
\s1 Ye Komo Krayisno Woorogongoyagogo, Ye Keta Oruweroyiga Ngu Yowanggo  
\p
\v 6 Yo, ye ngu Oo Bidodo Simburi, Krayis Yisas, ngu kuri yowonggo. Nguro ngu, ye komo eneya gobooro endeyoya oriyi.  
\v 7 Ye ngu komo eneno yanggango dikaya ootooya, de ngu mera nogono yanggango dikaro ooreteku, ngundiya dikayi. Ngundiro nangge, ya nguya, ngu ene samango sanganimo yanggango dikatoni, ngunonggo yetenggoku, ye ngundiya dikayi. Nguro ngu, ye komo noorendo mande gome mesarango yeno, ero etuyerowootoku, nguro nowoondoyemo hamoo tetoningga, ye nguno yanggango dikaya oriyi. Ngundiro ootooro, ngunonggo, ye suwooyi sano, Anutno esosootero, yanggango teweroyi, nguro hahangeya oriyi.   
\p
\v 8 Ye komo ingonda teya oriyi! Kinitetoni ngu, oni gurado kingo godange mandega yeno ero, ganaganayerowa. Oni ngundiro, ngundo ene osi sambayeboro kingo mata mande mande muri engge kini, nguro ero, ngunonggo, mera ngaro mande muri nguro nangge etenggo. Ene Krayisro mandeni hamoo, ngu ma ero keyootenggo.   
\p
\v 9 Ye ingootenggo. Krayis ngu oni noore ngandiro. Ngu hamoo, ene Anutro keta oruweroyiga, ngu bidodo Krayis newendemo angero, oorero ooroote.  
\v 10 Krayisdo nangge sambono merako sobosobo tabango oni oorootenggoku, ngu bidodoboro tabangoye urungga. Yo, hamoo, Anutro murini nenengo, ngu eneno nangge angero oorooteku, ngu yeno nguya angero, oorero oruwa.  
\v 11 Ye eneya woorogongoro, nguno Krayisdo yengo goweye yomosiyoyingo muri hamoongga, ngu teyingo. Ngu ooga ngu goweyeboromu kini. Kini, Krayisro murimo, ngu noore nowoondonanimboro ingondudu kurimingga, ngu andangero yokoyingo. Ngungga, ngu goweye yomosiyoyingo, nguro muri hamoonggaku ngu.  
\v 12 Sono kundingiyimo ngu, ye Krayisya woorogongootoyi ngu, Anutdo yengo nowoondoye kurimingga, ngu yoro, mereno Krayisya mereyeroyingo. Ye ngu Anutro yanggangoni, nguro nowoondoyemo hamoo tetoyi, enengo yanggangonimbo nangge, Anutdo kuri, Krayis merenonggo yokutuwootoni, ko keta ootoogeyingo. Ngundiro nangge, ye kuri sono kundingiyi gimuyingo naruno nguno, ene ye nguya yokutuyerootoni, oni keta tunootewonggo.  
\v 13 Kuri ngu, ye mande muri biyomi guradiro guradiro teroruwonggo. Ye nguno nowoondoyeboro ingondudu kurimingga ngu tero, keyoro oruwonggo. Nguno ngu, ye Anut doongeyimo, kuri kumooyingo. Ene Anutdo ye yooneneyerootoni, ye Krayisya gobooro keta oorengo tunootero oorootenggo. Yo, hamoo, Anutdo noorengo biyominani ngu bidodo kuri andangeyunoro kabeteyingo.  
\v 14 Anutro mamana mande nakangoyingo nguno, noorendo oo teweroyi Anutdo ingooteku, nguno ooroote. Naru bidodomo, noorendo biyomi tetetoku, ngundo yoyoro, mande wirikoyingomo yoyewero tewo. Ene Anutro sumangeni, ngunonggo, ene noorengo biyominani ngu andangero, yoro, de omukondino Krayisya booroyeroro sanggaweyingo.  
\v 15 Enendo oombooro biyomi bidodo, ko, nguro sobosobo tabango onikudodo yanggangoye nguya andangeyingo. Yo, de omukondinonggo, Anutdo enengo yanggangoye dagayeroro yoyokootoni, oni doongeyemo, oombooro bidodo ngu kingo oni ngundiro tunootetoyi, Anutdo nangge yanggangonidodo ooroote.   
\s1 Noore Ngu Krayisya Gobooro Kuri Kumooyingo  
\p
\v 16 Nguro ngu, ye kuri Krayisya gobooro oodoyi, nguro ngu, ye oni gura yokootoyi, ye goweye sanggawero mande gura yeno oowari neweroyi, ngundi, sono neweroyi nguro mamana mandeni yeno ma ewero. Ngundiro nangge, oni gura yokootoyi, ngundo naru urunggaro, kombo keta amana mayetoni, nguno yambo mande teweroyi; ngundi, Sabat naruno yambo mande teweroyi, nguro nguya ye goweye sanggawero mande gura ma ewero.  
\v 17 Ngu oo ngu kootuyisina oo tunooteweroyi, nguro kingo gabogaboyi nangge. Ene Krayisngga, ngu hamoo oo engge oorengo.  
\v 18 Oni gurado ene gaboya gaboya oo kuri kenoro, nguro ingoyingo yoro ete. No ingondudune urungga oorengo oni songo dagayerooteno, ero ingoote. Ye ngundiro oni ngu yokootoyi, omburo, ngundo ye goweye sanggawero mande ngandiro ma ewero. Yengo Anutdo oni oni teni, eya ngu, asa, ye komo Engel, onino yambo mande teya, oni nowoondoyemo oriyi, ero ewa. Ngundiro oni nguro ingonduduye ngu nowoondoye kurimi muringga, nguno windawinda tero endeyootenggo.  
\v 19 Ngundiro oni, ngundo Krayis yoro, dowootoni, ma ndindi tete. Ene Krayis ngu noorengo tabangonani oorengo. Nga Krayisngga ngando ngu, ene goweyi ngu bidodo oowari inootoni, nguro ngu wimbuyi sowe sowe, sinami utoyi, oo goweyimo ngu bidodo dowooro woorogongootoni, yanggango ooroote. Nguro ngu, ene goweyi ngu Anutro yanggangonimo urungga oorengo tunootete.   
\p
\v 20 Ye ngu Krayisya gobooro kumooro, nguno ngu, ye mera ngaro muri biyomi engge kinimo, nguno kuri yokoyingo. Ndawugaro nguro, ye ataga, mera ngaro mamana mandeni, ngandiro nga newendemo ko utenggo?  
\v 21 Yo, ngu ganayeroyingo oni, ngundo ngandiro etenggo. Ge komo oo ngu ma dowoowero, ma towoongoro newero, gengo kande dibigebo ma ikakowoowero, ero etenggo.  
\v 22 Ngundiro mamana mande ko oo ngu, noore ngu tetooye, ngu sodedo biyomi yete. Ngu oniro ingondudunonggo nangge, mamana mande ngu yero, noorendo komo ngu keyoyi, ero etuyerootenggo.  
\v 23 Ene hamoo, ye komo ngundiro ingondudu biyomi, ngu ma keyowero. Ndadiro nguro, ngu mamana mandega etenggoku, ngu ingondudu kurimingga, ngunonggo, ombute. Yo, hamoo, ngundiro oni, ngundo enengombo ingootoyi, ene ingoyingododo tetoni, nguno noore yowoosootoyi, enendo yambo mande tewero ingootenggoku, ngundiro teteto, ero ingootenggo. Yo, ene ngundiro tero, nguno nowoondonanimo hamoo teyingongga, ngu woongooni utoni, yoyeni, noore kingo oni ngundiro tunootero, noorengo gowenani ogingo yunoyi, ero ingootenggo. Ene ngundiro mamana mande, ngundo noore hoorooweyeroro, murinani kurimingga, ngu ma woongooni uwa. Hamoo oorengo kini.   
\c 3  
\s1 Anutdo Ngu Ye Krayisya Gobooro Kuri Yokutuyeroyingo  
\p
\v 1-2 Anutdo ngu ye Krayisya kuri gobooro yokutuyeroyingo. Nguro ngu, yengo nowoondoye ingonduduye bidodo oo sambono awuno, Anutdo ye yunowero, nguro hahangeya oriyi. Sambo endemo, Krayis ngu, enengo yaba bingamidodo, bibiteteku, ngu Anut kandeyi koondosina bingaminidodo ootooro, ngunonggo, ene oo bidodo sobowooweroyi kongga, ngu tero ooroote. Nguro ngu, yengo nowoondoyi ngu Krayisro murini, gome nenengo, nguro nangge naru bidodomo ingondudu teya, keyoya oriyi. Ye mera ngaro oo nguro ma ingondudu urungga tero oruwero.  
\v 3 Yo, yengo nowoondoye kurimingga, ngu kuri kumooyingo. Yengo ketaye hamoo oorengongga, ngu Krayisya gobooro, Anut tanggeyi oorengomo kombitero oorootenggo.  
\v 4 Krayisdo ngu noorengo ketangga, suwooyi sano oruweroyiga, nguro simburi. Kootuyisina ene tunooteweroyi narunggano, nguno ngu, Anutdo ye nguya bingamiyedodo Krayisya gobooro yunowa.   
\s1 Noore Simoo Bare Keta Tunooteto  
\p
\v 5 Nguro ngu, ye komo nowoondoye kurimingga, ngu enengo mande muri biyomi ngu bidodo andangeya yokoyi! Ngu oo biyomi ngu ngandiro: sebo barese mande muri biyomi teweroyi; mande muri sugabododomu teweroyi; nowoondoyemonggo bare songomboro ingoro yoweroyimboro; nowoondoye bidodo muri biyomi nangge teweroyi nguro hahangeweroyi; oni guraro oo kenomayingoweroyi.\f + \fr 3:5 \ft (Ngungga ngu, godange anutga, nguro muri ngu keyootenggo).\f*  
\v 6 Yo, hamoo, Anutdo ngu muri biyomi bidodoboro, ngu sanggiri urungga tero ooroote. Ngundiro nguro, oni ene Anutro mandeni ma keyootenggoku, nguro gumi biyomi urungga yunowa.  
\v 7 Kurimi ye nguya, ngu oni biyomi ngudodo gobooro endeyoro oruwonggo. Ye nguya ngu mande muri biyomi, ngu bidodo teyingo.   
\p
\v 8 Ene ataga ngu, ye komo ngundiro mande muri biyomi, ngu bidodo andangeya yokoyi! Ngu ngandiro: sanggiri teweroyi muri, nowoondoye biyomi yero boguwooweroyi muri; oniya kootuyesina mande muri biyomi teweroyi; oniya kootuyesina mande ero yomooyunoweroyi; yengo manggoyemonggo, mande sugabododo biyomi ngu eweroyi muri ngu teyingo. Ye komo ngundiro mande muri biyomi ngu bidodo andangeya yokoyi!  
\v 9 Ye komo dobookuriye ma ganayerowero. Ndadiro nguro, yengo nowoondoyeboro muri kurimingga, ngu bidodo kuri andangero yokoyingo.  
\v 10 Nguno ngu, ye oni keta kuri tunooteyingo. Yo, Anutdo ngu, ene kuri oni ketangga, ngu yeni tunooteyingo. Ene suwooyi sano, ene ko yanggango tero, ye hoorooweyerootoni, enengo murini, ye komo gome gome ingororootenggo. Ndadiro nguro, yengo muriye, ngu komo enengo kirarongo tunooteni, ero ingoote.  
\v 11 Ngundiro nguro, ataga, noore Krayisno oni wata guranangge oorooteto. Ngu ngandiro: noore oni sowe gidarega Yuda oni kini; Girik oni kini; oni goweye yomosiyoyingo ngu kini; oni goweye ma yomosiyoyingomu nguya kini; mande bungeye gura gura, ko muriye gura gura, nguro nguya kini; kingo kirikiri oni kini; oni enengombo soboyeroro oorootenggo; ngundiro, oni ngu bidodo, Krayisdo yoyeni, wata guranangge tunooteyingo. Yo, Krayis enengombo oni bidodo nowoondoyemo uro, nguno ooroote.   
\s1 Noore Komo Nowoondoyi Teweroyi Muri, Ngu Yowato  
\p
\v 12-13 Ngundiro nguro, Anutdo ngu ye kuri rogoyerootoni, ye enengo oni simoo bare oodoyi, ene yengo nowoondoyi teyunoote. Nguro ngu, ye komo mande muri ngandiro ngu yoyi. Ye komo oni bidodoboro nowoondoyi teyunoya, gome yomosiyeroyi. Ye komo yengo oowooye okooweroyi ngu yokoya, imakeyingomo ootooya, ngunonggo oni songomo mande muri imakeyingo, ngu teyi. Oni songombo yeno biyomi gura tetoyiga ngu, ye nguro suwooyi sano, ene hoorooweyerootooga, muri nenengo ngu tewanggo. Ene ye kewooroyemo nguno, oni gurano, mande gura dobooyibo eneno biyomi gura teyinoyingo tetoningga ngu, asa, ene komo nguno yokoya, enengo weti mbumbuwani ngu andangeya kabeteyunoni. Ndadiro nguro, Oo Bidodo Simburi Simbunani, ngundo ngu, noorengo weti mbumbuwanani kuri andangero kabeteyunoyingo, nguro ngu, noore nguya komo oni gurado nooreno biyomi teyunootoni ngu, noore nguya ngu andangeya yokoyi.  
\v 14 Nowoondoyi teweroyi muringga, ngundo ngu muri songo gome gidarega ngu bidodo dagayeroote. Ngundiro nguro, nowoondoyi teweroyi muringga, ngundo oo muri gome bidodo yowuruwooro witumooro, ngundo oni gidarega nowoondoyemo hamoo teyingo, ngu yanggango yunowa.  
\v 15 Krayisdo ngu yengo nowoondoye imakeyingo, ngu yunoote. Ngu nowoondoye imakeyingongga, ngundo yengo nowoondoye gome oorengo sobowooya orini. Yo, Anutdo ene ye kuri negoyeroyingo. Nguno ngu, ye goweye guranangge ootooro, nguno ye nowoondoye imakeyingongga, ngu yoyingo. Ngundiro nguro, ye komo Anutno suwooyi sano esosooteroruwanggo.  
\v 16 Yo, Krayisro mandeni, ngu komo ye nowoondoye newendemo, nguno hamoo uya orini. Nguro ngu, yendo ngu komo dobookuriye etuyeroya, nguno ingoyingo gome gome gura gurano gome yomosiyeroyi. Ye ngu komo Anutno ngu, nowoondoyemonggo esosooteya, Anutro yambo bukno yambo ngu utoya, yambo mande teweroyi yambo ngu utoya, ko, yambo Yuka Kundingiyimbo nowoondoyemo yeni tunooteteku, ngu nguya ureyi.  
\v 17 Oo bidodo yendo tero, nguro mandeno kono nguya tetenggoku, ngu bidodomo, ngu Oo Bidodo Simburi Yisas oowooyimo, nguno ye komo teyi. Ene oowooyimo, ngunonggo, ye komo Anut Awaye nguno esosooteyi.   
\s1 Kristen Simoonggoro Nguro Mandeni  
\p
\v 18 Ye bare, ye ngu komo kamesumooye nowoondoyemo oriyi. Ngu muringga ngu, Oo Bidodo Simburi, ngu doongeyimo, gome nenengo oorengo.  
\v 19 Ye simoo, ye ngu komo baresumooyemboro nowoondoyi teyunoya, yendo ene nowoondoye yeyi, ma biyomi yewero.   
\p
\v 20 Ye simooye garo, ye komo oo bidodomo, awanamoyemboro manggoye gome oorengo keyoyi. Ndadiro nguro, Oo Bidodo Simburi, ngundo muri ngundiro, nguro ingoote.  
\v 21 Ye simooyemboro awa awaye, ye komo yengo simooyemboro muriye, ngu rogoyimo nangge yoonenengoyeroyi. Ye ngu rogoga ngu dagaro ngu, asa, ye enengo nowoondoye yeyi, bogudodo tewanggo.   
\s1 Ko Oniro Mandeye, Sobosoboro Mandeye  
\p
\v 22 Ye Kristen kingo ko oni, yendo ngu komo yengo sobosobo oni, nguro mandeye ngu bidodomo keyoyi. Kinitetoni ngu, ye nguno kingo ko nguro irosarayi nangge teroruwanggo. Ko hamoo tete, eyi, ero ma tero oruwero. Kini, ye ngu komo, Oo Bidodo Simburi, nguro sosoreya, ngunonggo yengo nowoondoyemonggo nangge komo, ko gome nenengo teyi.  
\v 23 Yendo ndawu oo kongga tetenggoku nguno, ye komo nowoondoye bidodo ko nguro ingoya, ko teyi. Ngu yendo oniro ko ma tetenggo. Kini, yendo ngu Oo Bidodo Simburi, nguro koni, tetenggo.  
\v 24 Ye ingoyi! Kootuyisina ngu, Oo Bidodo Simburi, ngundo yengo ko tewonggoku, nguro urini yunowa. Ngu ko uriyingga, ngu ye yunowero rogo tetoni ooroote. Ye ngu Krayis, nguro ko oni tero oorootenggo.  
\v 25 Oni ene oo biyomi teteku ngu, ene biyomingga tewoku, nguro urini gumi ngundiro yowa. Yo, hamoo, Anutdo ngu oni simoo bare bidodoboro muriye, ngu muri guranangge nenengo oorengo, nguno wirikoyerowa.   
\c 4  
\p
\v 1 Ngundiro nguro, ye ko oniro sobosobo oni garo, ye komo nguya muri gome nenengo oorengo, ngu yengo ko onino teyi. Ye komo nguya ingoyi. Yengo sobosobo oorengo ngu sambo endemo ooroote, ero ingootenggo.   
\s1 Yanggango Yemboongero, Nguno Gome Nenengo Endeyowato  
\p
\v 2 Ye ngu komo yemboongeweroyi muringga, ngu gome dowooyi. Yengo yemboongeyingongga ngu, ye komo gome nenengo ingondudu teya, ngunonggo Anutno esosooteyi.  
\v 3 Ye komo Anutdo, noore hoorooweyeroni eya, nguya yemboongeyi. Enendo mete noorengo oore yoonenengootoni, noore nguno Krayisro mandeni, kuri kombiteyingongga, nga yootunoro, ero, oni etuyerowato. Nga mandega, ngaro no noyoro, ya biyomimo noyeyingo.  
\v 4 Ye komo noro yemboongetoyi, nguno Anutro mande kombiteyingo nga yootunoro, wesiyoro onino eweroyi ngu, Anutdo ngu, nondo oo teweroyi ingooteku, ngundiro no komo nenengo tewano.   
\p
\v 5 Yendo oni Krayis nowoondoyemo hamoo ma teyingo, ngu kewooroyemo ootooya ngu, asa, ye komo Krayisro Mande Keta Mesarango, nga ememangge eya etuyeroyi. Ye ko teweroyi naru gura, kingo ma yomburiyowero.  
\v 6 Yengo mandeye ngu suwooyi sano, gome nenengo sumangeyi oorengo etoyi, oni gidarega nowoondoyemo gome oni oni sanganimonggo, ingowero ingootenggo. Oni ye sumooyunoro, ingoweroyi etoyi ngu, asa, mande nenengo gumi ewanggo.   
\s1 Polndo Tikikas, Onisimas, Eraga Sureyeroyingo  
\p
\v 7 Tikikasdo ngu nondo ko tetenoku, nga bidodoboro mandeni yeno ewaku ngu. Ene ngu noorengo Kristen doboonani oorengo, Oo Bidodo Simburi nguro ko oni, ko, ene nooreya konani gobooro.  
\v 8 Nondo ene nga oo ngaro sureyootoowe, yeno oorowuteku ngu, nguno ngu, ye mete noorengo ingowanggo. Noorendo ndadiro oorootetoku ngu, enendo yengo nowoondoye ngu yeni, yanggango teyinowa.  
\v 9 Onisimas ngundo Tikikas, noorengo Kristen doboonani oorengo, ngu yoro, yeno ombuwariku ngu. Ndadiro nguro, Onisimas ngu yengo dobooyega, enendo ngano oo bidodo tunooteteku, ngaro mande mandeni ngu bidodomo etori, ye ingowanggo.\f + \fr 4:9 \ft ( Onisimas ngu Palimonro kingo ko oni).\f*   
\s1 Polndo, Kolosi Oni Kambayeroro Mande Soweyoyingo  
\p
\v 10 Arisitakasdo ngu noya ya biyomimo gobooro uro oorooteroku, ngundo ye kambayeroote. Mak nguya, Banabas buriburiyi, eraga nguya, ye kambayeroro mande soweyooteri. Ene yeno ooroya tunootetoningga ngu, ye komo ene yoya, sobowooya kawararangoyi. Nguro ngu, nondo yengo mande soweyooteno.  
\v 11 Yisas, ngu oowooyi gura Yasitas, enendo nguya ye kambayeroro mande soweyoote. Ngu Yuda oni sowengga, nguro nga oni ngando, ene noya ko gobooro teteto. Yo, ene noro ko gobooro oni, kewooroyemo ko tero, Anut ngundo simoo bare soboyerooteku muringga, ngu simoo bareno wesiyoro etenggo. Yo, hamoo, ene no gome hooroowenerootoyi, no nowoondone imakewo.   
\p
\v 12 Epaparasdo nguya, ye kambayeroro ete. Ene nguya, ngu yengo oni gura, ene Krayis Yisasro ko oni. Enendo suwooyi sano, ye hoorooweyeroro, ko yanggango tero, yemboongero ooroote. Enendo yengo Anutno yemboongeteku, ngu Anutdo ye yoyeningga, enengo murini, nenengo nguro ingooteku, nguno yanggango dikayi, ero koyi teroroote. Yengo nowoondoyemo, ngunonggo, Anutro ingonduduni murini ngu bidodo hamoo oorengo ingowanggo.  
\v 13 Nondo enengo murini, ngu kenoro, nguro oni oni tero, nguro yeno eteno. Enendo yengo ko yanggango oorengo tero, ye hoorooweyeroro, ngunonggo, simoo barero nguya ko tero, ngunonggo ene Leyodisiya, Hirapolisno, simoo bare oorootenggoku, nguro koyi tete.  
\v 14 Noorengo doboonani, Luk, ngu noorengo yomosiyeroyingo oni gome oorengo (Doguta gome), ko, Dimas nguya ye kambayeroro mande eteri.   
\p
\v 15 Yendo noro kambayeroyingo mandene nga, ngu noro dobookurine Leyodisiya endemo oorootenggoku, ngu nguya yunoyi. Nimba, Kristen barega nguya, ko, Anutro simoo bare enendo yano yowuruwooro yambo mande tero oorootenggoku, ngu noro mande nga yunootoyiga, ene nguya kandangeya ingoyi.  
\v 16 Yendo mandene nga kandangeya, ingoya ngu, asa, ye komo soweyootoyiga, Leyodisiyano, Kristen simoo bare oorootenggoku, nguno nguya, oorowutoningga ngu, ene nguya kandangero ingowanggo. Ngundiro nangge, noro so uyi Leyodisiya simoo bare yunootoowe ngu, ye nguya kandangero ingowanggo.  
\v 17 Yendo Akipasno ngandiya eyi. Ge komo ingonda teya, Oo Bidodo Simburi, nguro koningga, nguno ge rogogerowoku, ngu gome nenengo oorengo teya, temuko, eya eyi. Eyingo.   
\p
\v 18 No Pol, no nenengombo, ngu ye kambayeroro mande nga nakangoro, yengo soweyooteno. Ye ngu komo noro ingondudu teyi! No ngu ya biyomimo oorootenoku nga! Anutro sumangeni, ngu yeya orini. Ngu hamoo.