\id JAS - Karo NT [rwo] (Karo dialect of Rawa - rwoK) -Papua New Guinea 2001 (DBL 2014) 
\h Yems 
\toc1 Yems 
\toc2 Yems 
\toc3 Yem 
\mt1 Yems  
\imt1 Yemslo Mande Tabango  
\ip Oni nga so uyingga nga nakangoyingo oningga ngu, ngu oowooyi Yems. Ingoyingo oni oowooyingga, ngundo ngandilo ingootenggo. Yems oningga ngu, ene Yesuslo koneyo kootu bodagaku elo etenggo. Enendo nga so uyingga nga nakangolo, oni simoo bale nowoondoye bidodo hamoo Yesuslo inootenggoku, ngulo so uyi nakangolo yunowolo.  
\ip Nga buk nga, ngalo mande gumgum ngu ngandilo, ooloote:  
\io1 Kambayeloyingo mande. 1:1.  
\io1 Noole ngu komo oni oni telo, kowuli koolowootooye, nguno noolengo nowoondonayi hamoo teyingongga, ngu yanggango tunootewa. 1:2-8.  
\io1 Oni simoo bale sitowiye oowooyingga ngulo mande, ko simoo bale sitowiye kini, owoolongo oni ngulo mande. 1:9-11.  
\io1 Noole tewootewoo ombutoni, dagaweloyi ngulo oole. 1:12-18.  
\io1 Ene mande nga ma ingoweloyi nangge, kini, noole komo hamoo oolengo mande ngu keyowato. 1:19-27.  
\io1 Noole ngu, simoo balelo goweye, ko, nakayaye, ngu ma wilikowato. 2:1-13.  
\io1 Noolengo nowoondonayimo hamoo teyingo, ngulo koningga, ngunonggo nangge kini noolengo nowoondonayi hamoo teyingo konayingga, ngunonggo nangge enggewa. 2:14-26.  
\io1 Noole ngu komo membunayingga, ngalo ingondale tewato. 3:1-18.  
\io1 Noolendo ngu, mela ngalo ingonduduni, ko, mela ngalo damoni biyomi, ko Setanlo ingondudu damoni biyominingga ngu, noole mete komo wongooye uwa. 4:1–5:6.  
\io1 Noolengo nowoondonayi hamoo teyingo, yanggangongga, ngunonggo nangge, noole mete yanggango dikawato. 5:7-20.  
\c 1  
\p
\v 1 No Yems, nondo Anut, Oo Bidodo Sembuli Yesus Kristus, ngulo ko oni. Nondo nga so uyingga nakangootenoku nga ngu, ye Yuda oni ngu Kristuslo simoo bale, yengo nga so uyingga nga nakangooteno. Yengo Yuda me onindo ye oweyelootoyi ngu, ye yengo ende damoni yokolo, mela gulano gulano sungo sungo salo, nguno oolootenggoku, nondo ye kambayelooteno.   
\s1 Tewoo Gula Gula, Ngundo Noole Yanggango Yunoote  
\p
\v 2 Ye nolo Kristen dobooguline, tewoo guladilo guladilo, ye goweyemo tunootetoningga ngu, asa, ye ngandiya ingoyi. Kowuli nga ngu, oni oni teweloyi nangge.  
\v 3 Ndatelo ngulo, ye ingootenggo. Oni gidalegado ootookoolo, yengo nowoondoyemo hamoo ingootenggoku ngu tewooyelootoyi ngu, ngundo ngu, ye hoolooweyelootoni, ye yanggango dikalo, kowuli koolowooweloyi ngu yeni tunootete.  
\v 4 Ariya, nalu logono, ye komo yanggango dikaya, kowuli koolowooyi. Ye ngundilo damoningga ngu telo ngu, asa, ye nguno yanggango ootoolo, engge metemi tunootewanggo. Nguno ngu, ye gome ootoolo, ye Anutlo mande damoni gome ngu, gulalo ma wenonowanggo. Kini, ye komo mete Anutndo ngu yendo oo teyilo ingooteku, ngu tewanggo.   
\p
\v 5 Oni gula ye kewooloyemo ene ingondudu metemimbolo wenonoya ngu, ariya, ene Anutno ngulo yemboongetoni ngu, Anutndo ingondudu metemi inowa. Ndatelo ngulo, Anutndo oo ulungga oolengo oni yunowelo oni oni telo, oo yunoote. Anutndo oni gula hooloowelo ngudodo, ene ma sanggili tete. Hamoo oolengo, kini.  
\v 6 Ene ngu oningga ngu komo Anutno newendemo hamoo teya, ngunonggo eneno yemboongeni. Ene newendemo bulibali ingolo, ngandilo ma ingowelo. Anutndo ngu oo ngu nunowa, ngundi kini, bine? Elo ma ingowelo. Ndatelo ngulo, oni ene ingonduduni elaya, doogobo iloo umamingooteku ngundilo.  
\v 7 Ngundilo oni ngu, ene ngandilo ma ingowelo, Oo Bidodo Sembuli, ngundo oo gula nunowalo ma ingowa.  
\v 8 Ndatelo ngulo, ngu oningga ngulo ingonduduni ngu elaya. Enengo damoni teteku ngu bidodomo, ene oole gulanangge ma keyoote.   
\s1 Owoolongo Oni, Ko, Sitowidodo Oni, Ngulo Mande  
\p
\v 9 Kristen doboone oni ene owoolongo ngu, ene oni oni tewa. Ndatelo ngulo, Anut doongeyimo ene ataga oowooyidodo telo, ngulo ene komo oni oni tete.  
\v 10 Ene Kristen doboone sitowinidodo ngu, Anutndo tetoni, enengo sitowini kinitetoni, ngunonggo ene mete oni oni tewa. Ndatelo ngulo, ene ngu so ilosala nungo ariyelo, makoolo solelo kumooteku ngundilo, Kristen oni sitowinidodo, ene ngudodo ngundilo kumoowa.  
\v 11 Noole ingooteto. Sa nalu ulunggano, so oolelo, ulu so oo bidodo kumoolo aliyeteku, ngundilo ngulo, oo ngu ariyelo, kumooni yete. Ngulo ilosalani ngu biyomi yete. Ngundilo nangge, oni sitowinidodo ngu, enengo digi beye yoweloyi koni telo oode ngu, ene kumoowa.   
\s1 Tewoo Oo Ngundo Oni Tewooyelooteku, Ngulo Mande  
\p
\v 12 Oni ene yanggango dikalo, tewoo gula gula kowuli ngu bidodo koolowoowaku ngu, ariya, ene oni oni tewa. Ndatelo ngulo, Anutndo suwoo suwoo keda oluweloyi mandega elo gosiyoyingo, ngulo enggeni inowa. Ngu ooga ngu, oni ene Anutno nowoondoye bidodo yetenggoku, ngulo uliyi ngu yunowa.  
\v 13 Oni gula enengombo oo kenomayinolo tewoongootoni, ngu kenolo, ngulo ene oo biyomingga nguno mbumbuwa telo ngu, asa, ene ngandilo ma ewelo, Anutndo noyolo, nga ooga nga telo etoni teteno. Elo ma ewelo. Kini, mbumbuwa, ngundo Anut ma woosoowa. Ngulo ngu, Anutndo ngudodo mbumbuwa teyi, elo, oni ma suleyelowa. Hamoo oolengo kini.  
\v 14 Ene noole bidodo nowoondonayi sungo sungomo oo ngundo nowoondonayi yokutuwootoni, oo teteto. Yo, noolengo ingondudunayi biyomingga, ngundo ganaganayelootoni, ngulo noole mbumbuwa teteto.  
\v 15 Ariya, ngu ingondudu biyomingga oni nowoondoyemo tunooteteku, ngu ngandilo, ene useyidodo telo ooloote. Kootusina, mbumbuwa oowooyingga simoongo ngundilo yomootoni, mbumbuwa ulungga yetoni, ngu keyolo, kumoo tunootewa.   
\p
\v 16 Ye Kristen dobooguline, ye mande ngundilo damoningga, ngulo ingondale teyi!  
\v 17 Kingo oo duwoo gome oolengo, nguno biyomi gula kini yoweloyi, ngu bidodo, Anutlo ende Sambononggo tunootelo ombute. Yo, Anutndo sa, kombo, dootu ngu bidodo yeyingo, ngundo kingo oo duwoo gome nangge, noole yunoote. Ngu Awanayingga ngu, ene damoni ma yowoolengoote. Ene sano oo gaboyi pelungga yelo, ko ootutelo tunooteteku, ngundilo kini.  
\v 18 Kini, enengo ingondudu ngu nangge keyolo, ene noolengo Awanayi tunootewolo. Yo, hamoo, Anutndo enengo ingonduduni ngu keyolo, ngulo ene noole yoyeni, enengo Mande Keda Mesalango elo ingolo, eneno nowoondonayimo hamoo tunootewolo. Ndatelo ngulo, noole enengo simoo bale, oo bidodo yeyingo ngu kewooloyemo ngu, noole koleteyingo oluweloyi, ngulo Anutndo gome ingoote.   
\s1 Noole Komo Anutlo Mande Ingolo, Hamoo Oolengo Keyowato  
\p
\v 19 Ye nenengo dobooguline, ye komo mande nga gome ingoyi! Ye bidodo komo sodedonangge sungo sungomo mande nga ingoyi. Ene ye mande sodedo ma ewelo. Ngundilo nangge, ye sodedo sanggili ma tewelo.  
\v 20 Ndatelo ngulo, onindo sanggili mande tetenggoku, ngundo Anutlo mande damoni gome nenengongga ngu yeni, ma tunootewa.  
\v 21 Ngundilo ngulo, mande damoni biyomi bidodo melako ngano oolooteku, ngu ye komo andangeya yokoyi. Ye komo enengo mandeni yengo nowoondoyemo yewoku, ngu ingolo keyowanggo. Nga mandega ngando ngu, ene mete ye ko yoyowa.   
\p
\v 22 Ene ye nga mandega nga ingowonggoku ngu, ye komo keyoyi! Ye kingo ingolo, ma yokowelo. Ye ngundilo telo ngu, asa, yengombo yengo ganayelowa.  
\v 23-24 Oni gula Anutlo mande nga kingo ingolo, ngu ma keyolo ootoolo ngu, ene oo gabogaboyimo (Galas) enengo gaboyi kenooteku ngundilo. Enengo omukumundoongo kenondadangelo yokolo, toongelo, ene sodedo kapengoyelo, enengo omukumundoongo ngundilo ngu, elo ene ko ma ingowa.  
\v 25 Oni gula nga mamana mande ngalo damoni kenolo, gome ingolo, keyootoni ngu, asa, Anutndo yeni, enengo koni oo ngu bidodo gome tunootewa. Yo, Anutlo mamana mandega ngu nenengo oolengo oolooteku, ngundo mbumbuwalo yanggangoni, ngunonggo noole ko andangeyelolo yoyowolo. Yoyootoni, ngunonggo noole oni gome tunootewootowo. Yo, hamoo, ngu oningga, ngundo Anutlo mande ngu kingo ma ingolo yokowelo. Kini, ene komo gome keyoni.   
\p
\v 26 Oni gula bine ngandilo ingoote. No Anut doongeyimo, oni gome nenengo, elo, no Anutno yambo mande tetenolo ingowaku ngu, ene ko enengo manggowo mebuyi ma sobowoolo ngu, ngu enengombo enengo ganangoote. Enengo newendemo hamoo teyingo, ko, yambo mande teteku ngudodo, ngu kingo tete.  
\v 27 Yambo mande hamoo teweloyi damoningga, ngulo Anutndo gome ingooteku, ngu ngandilo. Kristen onilo damoniye nenengo oo biyomi gula eneno ma oolooteku, ngu noolengo Awanayi Anutndo ngulo gome ingooteku, ngu ngandilo. Noolendo simooye bobodi awanamoye kumootoli, koogewa telo oolootenggoku, ko, bale kameyi kumootoni, nggami telo oolooteku, noole ngu hoolooweyelolo, kowuliye koolowoowato. Oo gula ngudodo, noole noolengo oololo, ombulo, teyingonayi, ingondudunayi, ngu gome sobowoowato. Noole ngundilo telo ngu, asa, mela ngalo mande damoni, ngundo nowoondonayi yeni, sugabo ma yunowa.   
\c 2  
\s1 Noolendo Ngu Komo Oni Bidodoboya Damoni Gulanangge Tewato  
\p
\v 1 Ye Kristen dobooguline, ye noolengo Oo Bidodo Sembuli Yesus Kristus dulidalinidodoga, ngulo nowoondoyemo hamoo teni. Ngulo ngu, ye komo oni oowooyidodo, sitowiyedodo ngu yomosiyelolo, ko, oni oowooye kini, owoolongo oni ngu kootuyinoweloyi ngudodo, ngu ma tewelo.  
\v 2 Oni gula bine, ene towikumba gome gome telo, moondeyi nakangolo, yemutoni, owoolongo oni gula ngu towikumbani biyomi sugabododo soloyimu yemulo, ngu oni elayaga ngu ombulo, yengo yambo yano uwali.  
\v 3 Ngundilo utoli, ye bine oni towikumba metemi gome gome moondeyi nakangowakungga ngudodo elo, ge mete yaba gome metemingga ngano bibitelo ewanggo? Ngundi, ye bine owoolongo oninggaku ngudodo ewanggo. Ge sungo anduno toongeya, dikalo; ngundi, ge oolouya, melako anduno bibitelo ewanggo?  
\v 4 Ye ngundilo telo ngu, ariya, ye ngu damoninggano nguno yengombo dobooguliye, yengo ingonduduyemonggo wilikoyelootenggo. Ye oni nenengo ma wilikootoyi, damoniye gulanangge ngundilo tewonggori. Kini, ye yengo ingondudunonggo oni biyomi wilikoyeloyingo, ngundilo tunootetenggo.   
\p
\v 5 Ye nolo dobooguline, ye ingoyi! Owoolongo oni simoo bale, Yesusno nowoondoyemo hamoo teyingo, melako ngano oni bidodo doongeyemo, ngu owoolongo oni. Ene Anut doongeyimo, ene beye sitowiyedodo. Kulimi ene mande ngundilo elo gosiyowolo. Oni ene nowoondoye, Anutno yelo oode ngu, asa, Anutndo endega enengo simoo bale soboyelooteku, nguno yoyetoni oluwanggolo gosiyowolo.  
\v 6 Ene yendo ngu owoolongo oni oyumo yunolo yoyokootenggo. Ye ngandiya ingoyi! Bobeye sitowidodo oni, ngundo ngu, ye yombuliyelolo, kowuli ye yunootenggo. Yo, ngu oni, ngundo nangge, ye yoyolo, mande biyomi wilikoyingo onino yoyetenggo.  
\v 7 Anutndo Kristus oowooyi gomengga ngu yeno yewolo. Ngu oni onendo, ngu oowooyingga ngu mandeni biyomi elo yumooyinootenggo? Ngu oo sitowiyedodo oni ngundo ngundilo tetenggo.   
\p
\v 8 Noolengo oni ulungga, oo bidodo sobowooweloyiga, ngundo Anutlo mamana mandeno ngandilo nakangowolo.  
\q1 Gengombolo ingooteku, ngundilo nangge, ge komo oni sungombolo ngudodo nowoondoyi yuno! \rq Lewitikas 19:18\rq*  
\m Ye nga mamana mandega nga hamoo keyoya ngu, ariya, ye damoni gome nenengo teyi.  
\v 9 Ene ye oni gula gome yoonenengolo yomosiyolo, ko, oni gula kootu inolo, ma yomosiyolo ngu, asa, ye weti mbumbuwa tetenggo. Yo, nga mamana mandega ngando ye nowoondoye sanggawete. Ye nga hamoo gome ingoyi. Ye mamana mande kalokandingoyingo oni.  
\v 10 Oni gula ene mamana mande gidalega bidodo keyolo, ene mamana mande gula kalongolo ngu, ene mamana mande bidodo kalongolo, weti tewa.  
\v 11 Noole ingooteto. Anutndo ngandilo ewolo.  
\q1 Ge oni gulalo baleyi ma tewelo, elo ewolo. \rq Eksodas 20:14\rq*  
\m Mande gula ngu ngandilo ngudodo ewolo.  
\q1 Ge oni gula ma uleyi kumoowelolo ewolo. \rq Eksodas 20:13\rq*  
\m Asa, ge oni gulalo baleyi ma dowoolo telo, ene ge oni uleyi kumoowaku ngu, ariya, ge mamana mande ngu kalongolo yombuliyoote.  
\v 12 Anutndo yengo sumangeyi telo, ngunonggo ene yendo oo tewonggoku wilikoyelowa. Ngulo ngu, ye komo suwoo suwoo mande damoniye ngu nenengo telo, oni gidalega etuyelootoyi, ye Anutlo mamana mande ngu newendemo oolootenggo.  
\v 13 Hamoo, oni gula ene oni gulalo ma nowoondoyi tetoni ngu, asa, Anutndo ene wilikoweloyi naluno, ngu oningga ngulo ma ingowa. Ngundilo nangge, oni gula oni gulalo nowoondoyi tewaku ngu, ene mete wilikoweloyi naluno, Anutndo mande metemi, etoni, ene keda oluwa.   
\s1 Nowoondoyemo Hamoo Teyingo, Ko, Onilo Damoniye  
\p
\v 14 Ye nolo dobooguline, oni gulado bine ewa. No Kristusno nowoondonemo hamoo tetenolo ewa. Ene mande ngundilo elo, ene damoni gome metemi ma telo ngu, asa, ngu oningga, ngulo newendemo hamoo teyingoni, ngu engge kini. Ngundilo newendemo hamoo teyingo, ngundo enengo hooloowetoni, Anutndo ene ko yowa, bine? Hamoo oolengo kini.  
\v 15-16 Konegenengga, ngundi kuwoonengga towikumba biyomi soloyi, ngundi, oowali kini, kenolo ngu, ge bine eneno elo ewa. Ge sumangeno mete oolou. De kaya bodaga yokoya, gowege gookingo yetoningga, oo neya usengge bakini yenilo ewolo. Ge ngundilo elo, ene ge de ma kalo, oowali ngudodo ma inolo hooloowelo ngu, ariya, gengo mandega ngundo ndatelo telo, ngu hooloowewa? Ene ma hooloowewa.  
\v 17 Nowoondoyemo hamoo ngudodo ngundilo, ngu ene kingo oode, ngundo damoni gomengga ma yeni tunootewaku ngu, ariya, nowoondoyemo hamoo teyingo ngu engge kini, kingo songo nangge.   
\p
\v 18 Oni gulado bine, elo ewa, ge nowoondogemo hamoo teyingo, ko, nondo ngu damoni gome metemi teteno, ewaku ngu, ariya, no mande ngandilo gumi ewano. Gedo gengo nowoondogemo hamoo teyingo ngu, ngulo enggeni gome metemingga, ngu ma yootunolo etunelootoyi, asa, nondo nenengo damonine gomengga nga telo, ngundo nolo nowoondonemo hamoo teyingo, ngu ge etunggelootenolo ewano.  
\v 19 Gengo nowoondogemo hamoo teyingo ngu ngandilo. Anut gulanangge oolootelo ewolo. Ngu hamoo oolengo. Ene mela yuka biyomi ngudodo, nowoondoyemo hamoo ngundilo telo, sosolelo, soliyokolo oolootenggo. Yo, melamboolo nowoondoyemo hamoo tetenggoku, ene Anutlo mandeni ngu ma keyootenggo.  
\v 20 Ge ingondudu teweloyi oni kini, ge kingo nowoondogemo hamoo teyingo. Ge komo Yesusno nowoondogemo hamoo telo, ko, gengo endeyoyingo gome nenengo ngudodo gulanangge tewa. Ge ngulo damoni ingowelo, bine? Asa, nga ingo!   
\p
\v 21 Kulimi noolengo osinaye, Ebaraham, ngundo, enengo nangoni Ayisak, gosiyolo, nombo sanganimo yelo, Anutno woolo yewelo tewolo. Ngu naluno nguno, Anutndo Ebarahamlo ootoo ootoo damoningga ngu kenolo, nguno ene, ge oni nenengo gome oolengolo ewolo.  
\v 22 Ge gome ingo! Enengo newendemo hamoo teyingongga, ngundo enengo ootoo ootoo damoningga ngudodo ko gulanangge tewolo. Ngu damoningga, ngundo enengo newendemo hamoo teyingongga, ngu yeni, mete enggedodo tunootewolo.  
\v 23 Kulimi Anutlo Mandeno ngu ngandilo ete.  
\q1 Ebaraham ngu Anutno newendemo hamoo teyingo, ngulo Anutndo enengo newendemo hamoo teyingongga ngu kenolo, ngulo ene, oni nenengo oolengolo ewolo. \rq Yenesis 15:6\rq*  
\m Anutndo Ebarahamya ngandilo ewolo. Ene nolo doboonelo ewolo.  
\v 24 Ariya ataga ye ingootenggo. Kingo nowoondoyemo hamoo telo, ootoo ootoo damoni ngudodo, nenengo kini ngu, Anutndo oni gome metemi nenengolo ma ewa. Kini, oni ene damoni ootoo ootooni, gome metemimonggo, Anutno newendemo hamoo tewaku ngu, ariya, Anutndo oni gome metemi oolengolo, ewa.   
\p
\v 25 Ngundilo nangge, Yosuwando oni suleyelootoni mayetoyi, ooleko ooleko bulibali bale Rehapndo gome kawararayelootoni oode, ko suleyelootoni, oole gula keyolo, nguwoole sawonggori. Ngundilo ngulo, Anutndo, Rehapya bale gome nenengolo ewolo.  
\v 26 Noole ingooteto. Moondeyi ngu yukadodo kini, ngu kuli kumoowolo. Ngundilo nangge, oni ene kingo Anutlo newendemo hamoo telo, damoni gome nenengongga, ngu ma yeni tunootewaku ngu, asa, ngundilo oni ngulo newendemo hamoo teyingongga, ngu kuli kumooyingo.   
\c 3  
\s1 Noole Komo Manggonaye Gome Sobowoowato  
\p
\v 1 Ye nolo dobooguline, oni oowooyingga ngu komo oo etuyeloyingo oni, ngu ma tunootewanggo. Ndatelo ngulo, kootusina, Anutndo simoo bale bidodo enengo damoniye ngu wilikoyelowa. Ngu hamoo, ene Anutndo oo etuyeloyingo, simoo bale enengo damoniye, ngu yanggango wilikoyelowa.  
\v 2 Nalu oowooyingga, noole oo bidodo oowooyingga yombuliyooteto. Ene oni gula enengo mandeni, nguno oo biyomi gula ma eteku ngu, asa, ene oni gome mesalango. Ngundilo ngulo, ene mete enengo goweyi moondeyi gome sobowoowa.  
\v 3 Ingoyi! Noole Ayen bodaga Hos manggowoomo gosiyootoyi, nguno ngu, ene onilo ingondudu ngu nangge keyootenggo. Ngu Ayenga, ngundo Hos goweyi ngu bidodo sobowootoni, ene yowoolengowa.  
\v 4 Ngundilo nangge, ye wanggono ngudodo ingoyingo teyi. Wanggo ngu oo ulungga, doogo yanggango ulungga mayelo, ngundo oomoolo oolongootoni, wendeyi sanganiwoole kendutelo ooloute. Ene wanggo ngu, nenengo oolouni, elo utoyi, ooga ngu ulu kini, bodaga. Wanggo ngu gulasina yowoolengoya oolouni, elo, ngu wanggo sobosobo, ngundo ngu utoyi oo bodaga ngu yowoolengootoni, wanggo ulunggaku engge bidodo yowoolengolo, ngusina oolouwa.  
\v 5 Ngundilo nangge, mebunaye ngu gowenayingga, ngalo gumi bodaga, ene ngundo meno manggalu ulungga oolengo telo, enengo oowooye bingami elo okoowa.  
\p Ye ingootenggo. De dobini bodaga, ngundo de ulungga tunootelo, ene mete deguno ulu mela de oo bidodo demukowa.  
\v 6 Yo, mebunayi ngu gowenayi ngalo sosi bodaga. Ene ngu oo bodaga ngundo ene oo bidodo yombuliyelooteku ngu de ngundilo tete. Yo, mebunaye, ngundo ngu, ene oo damoni biyomi oowooyingga yeni tunootete. Ngundo gowenayi, nowoondonayi ngu bidodo yombuliyelooteku ngu, de ulungga delo, oo demukooteku, ngundilo tunootete. Setan, enengombo ngu dega ngu mebunayimo yeni tunootete. Ngu dega ngu, Setanlo ende biyomi, ngunonggo ombute.  
\v 7 Onindo ene deguno nusago goki bidodo kuli yoyowonggo. Nu, sile, ko, oo bidodo wendeyi newendemo oolootenggoku, ngu oni yanggangoyemo, kapengo yetenggo. Ataga ngudodo, oni simoo bale ngundiya teyi.  
\v 8 Yo, ene oo ngu ngundilo telo, ene oni enengo mebuyi yeni imaketoni, enengo ingondudu nangge ma keyolo oluwa. Kini, suwoo suwoo ene mande biyomi ulungga oolengo yeni tunootete. Ene oni uleni kumooweloyi kosonggi biyomi ngundilo.  
\v 9 Ngu mebunayingga, ngundo ngu noolengo, Oo Bidodo Sembuli, noolengo Awanayi, oowooyi bingami elo okooweloyi. Anutndo noole bidodo oni yoyewoku ngu, noole enengo kilalongo oluweloyi. Ene mebunayingga, ngando mande biyomi simoo bale gidalega yombuliyelolo eteto.  
\v 10 Anut bingami elo okooweloyi mande, ko, mande biyomi ngudodo mande ela elaya manggonayi gulananggemonggo nangge eteto. Ye nolo dobooguline, noole ngundilo tetetoku ngu, damoni nenengo kini.  
\v 11 Sono omungo gulanangge ngundo wendeyi ko sono omungo ngudodo ma gooboongoolo, oolelo ombute. Hamoo oolengo kini.  
\v 12 Ye nolo dobooguline, dimoo ngundo domu kowoongga ngu ma enggewa. Ngundilo nangge, domu kowoo, ngundo dimoo ma enggewa. Dago oonggu, ngundo dago seleyingo ma enggewa. Ngundilo nangge, sono omungo ngulo nenggulo, ngundo wendeyi kowoo ma tunootewa.   
\s1 Ingondudu Metemi Anutnonggo Ombute  
\p
\v 13 Ye kewooloyemo nguno oni gulado bine ngu ewa. Nondo ingondudune ngu gome oolengo, etoni ngu, asa, enengo damoni endeyoyingo ngudodo gome oolengo teteku, ngundo ngudodo, enengo ingonduduni gome metemi tunoo etuyeloote. Ngu ngandilo. Ene sanggilini moole kini, oni neneteyingo. Enengo ootoo ootooni ngudodo gome, ngundo ngu, ene oni gumingga ngudodo enengombo teteku, ngu gome nenengo etuyeloni.  
\v 14 Ene ye bine oni gidalegaya nowoondoye biyomi ingolo, yengo nowoondoyemonggo damoni oowooyingga yengo oowooye bingamiyembolo ingoweloyi, tetoningga ngu, ariya, ye yengo damoniye ingonduduyemo ebe ganaganayengga, ngulo ma oni oni tewelo. Ndatelo ngulo, yengo damoniye, ngundo ye ingoyingo gome ngu oni ma etuyeloote.  
\v 15 Ngundilo mande damoni ngu Sambo endemonggo ma ombute. Kini, ngundilo mande damoni ngu mela ngalomu nangge. Ngungga ngu, nowoondoye kulimi, ngu mande damoni ngulo eweyi ngu Setan.  
\v 16 Oni gidalega oni gulaya newende biyomi ingolo sanggili teyinolo, ko, ene damoni oowooyingga telo, enengo oowooye bingamiye nangge okoowelo, elo tetenggoku ngu, ariya, oni ngundilo ngu, ene nenengo ma bibitetenggo. Kini, ene damoni biyomi oowooyingga bidodo tetenggo.  
\v 17 Ene onindo ngu ingonduduga Anutnonggo ombutoni, yootenggoku ngu, ene ngandilo tetenggo. Ene damoni gome mesalango ngu ingondudu teya keyoyi. Ene oni gidalegaya nowoondoye goboolo siyelo, mande olengomonggo eya teyi. Ene oni gidalegalo mande ingootenggo. Ene ngulo nowoondoyi telo, damoni gomemu teyi. Ene mande damoni nenengo keyootetolo, ebe ganagana ma ewanggo.  
\v 18 Ene noole nowoondonayi goboolo siyelo oluwatoku, ngu ngandilo. Ene oni gula oo yuwooyi kono imilo, gome sobowoolo yomosiyowaku ngu, asa, kootusina, ene engge gome yowa. Ngundilo nangge, oni gula enengo simoongo gome soboyelolo, damoni gome nenengo ngu etuyelolo, ngunonggo enengo damoni gome nenengo ngudodo tewaku ngu, asa, enengo simoongo ngudodo damoniye gome nenengo tunootewanggo.   
\c 4  
\s1 Anutndo Mela Ngalo Damoni Biyomi Ngudodo Mundiyi  
\p
\v 1 Ndawugado ngu longge mande, sanggili ye kewooloyemo, ngulo mande damoni? Nowoondoye ulu teweloyi damoni, ngundo ngu, yengo goweye moondeye bidodo kewooloko ootoolo, ngundo ebe utolo oolootenggo. Ngu damoningga, ngundo nangge ebe longge yeni tunootete. Ngundilo, kini bine?  
\v 2 Ye oo gulalo gulalo gome ingootenggoku, ngu ye ngu ma yootenggo. Ngundilo ngulo, ye oni uleyi kumooweloyimbolo nangge telo, ye oo ngu kenomayingootenggoku, ene ye yoweloyi ngudodo kini. Ngundilo ngulo, ye sanggili telo, ebe yeyi tunootete. Ndatelo ngulo, ye Anutno oo ngu yowelo ma kila elo, ngulo ye oo ngu ma yootenggo.  
\v 3 Ye oo yowelo kila elo, ye ma yootenggo. Ndatelo ngulo, yengo ingondudu ngu gome nenengo ma yolo, ngunonggo Anutno yemboongetenggo. Ye oo yolo nowoondoye goweye oni oni teweloyi, ngulo nangge ingolo, Anutno yemboongetenggo.  
\v 4 Ye Anut yokootenggoku ngu ngandilo. Simoo gulado baleyi yokolo, bale gulano oolouweloyi ngundilo. Simoo bale ene mela ngalo ngulo hahangelo endeyooteku, nguno ene Anutya mundiyi tete. Yo, hamoo, oni ene mela nga damoni ngulo hahangewelo telo ngu, ariya, ngu oningga ngu, Anutlo me oni telo oluwa.  
\v 5 Anutlo mande so uyimo nakangoyingo, ngundo ngandilo ete. Yuka Kundingiyi ngu Anutndo noole nowoondonayimo yelo yunoyingo, ngundo yuka gidalega eneya gooboongoolo oluweloyi ngu yokolo, ngulo ene boguwoote. Ngu ingoyi. Ngu kingo mande bine? Kini.   
\p
\v 6 Yo, simoo bale, ene mela ngalo oo ngulo hahangelo endeyootenggoku, damoningga ngu yanggango oolengo. Ene Anutlo sumange ulungga ngundo mela ngalo yanggangoni, ngu dagate. Ngundilo ngulo, Anutlo mande bukno, ngu ngandilo ete.  
\q1 Oni mande toongoolo, oo yombulibali tetenggoku, Anutndo ngulo ma ingoote. Ene oni tolige imakeyingomonggo oolootenggoku, Anutndo sumange ngu oni ngu yunootelo ewolo. \rq Poroweb 3:34\rq*   
\m
\v 7 Ariya, ye komo nowoondoye imakeyingomonggo Anutno oolouya, newendemo oliyi. Ye Setan, ngu utolo owetoyi ngu, asa, ene ye yoyokolo toongewa.  
\v 8 Ye komo Anut tanggeyi oolengomo ombutoyi ngu, asa, enendo ye tanggeyemo ngudodo ombulo oluwa. Ye mbumbuwadodo oni, ye komo yengo nowoondoye yowoolengootoyiga, gome metemi tunooteni. Oni kandeyi sonowootoni, gome namboyi tunooteteku ngundilo, yengo nowoondoye yowoolengootoyiga, namboyi tunooteni. Ye ingonduduye elayaga, ye komo ngu gula biyomi ngu andangeya yokoya, Anutnonggo ingondudu metemingga, ngu nangge gome dowooyi.  
\v 9 Ye mbumbuwadodo oni, ye komo oo biyomi tewonggoku, ngulo nowoondoye kowuli biyomi ingoya, gome gome sendoyi. Yo, hamoo, ye komo yengo oni oni tetenggoku, ngu yowoolengoya, nowoondoye kowuli yetoningga sendoyi.  
\v 10 Ye Anut newendemo oodoyi ngu, asa, Anutndo yengo oowooye bingami okoowa.   
\s1 Noole Doboogulinayimboya Kingo Mande Elo, Ene Yosanggawelo Mande Ma Ewato  
\p
\v 11 Ye dobooguline, ye Kristen dobooguliye gidalega, kootuyesina mande biyomi ma ewelo. Ndatelo ngulo, oni dobooyi goweyi sanggawelo mande kootuyisina biyomi eteku, ngundo ene Anutlo mamana mande ngudodo mande biyomi elo wilikoote. Ene mamana mande ngu goweyimo kingo mande ewaku ngu, ariya, ene mamana mande ngu ma keyooteku, ngulo ene mamana mande wilikoyingo oni tunootete.  
\v 12 Ene Anut gulanangge, ngundo mamana mande yeni tunootete. Enengombo nangge, mande wilikoyingo oni ngudodo ooloote. Ene gulanangge ene mete oni ko yoyolo, ngundo nangge, oni ko yombuliyowa. Ngulo ngu, ge onendo kingo mande oni doboogulige bungomo mande ete?   
\s1 Noole Windawinda Ma Tewato  
\p
\v 13 Ye oni gidalegado ngandilo etenggo. No ngu komo ngandilo tewano. Ataga bine ngundi yangeni, noole ngu endemo nguno salo, nguno beye koyi telo, mooma gulanangge yokolo ko ombuwatolo ewanggo. Ngulo no yeno ngandilo eteno.  
\v 14 Ye ngundilo elo, ma ingootenggo. Ndawuga yangeni tunootewalo; ngundi, noolengo keda oluweloyi, ngu ndatelo, elo ma ingowelo. Kini, ye komo yengo keda oluweloyi, ngulo ngandilo ingoyi. Ye ngu de woolo ngundilo oolelo, bodaga oode kiniteteku, ngundilo kinitewanggo.  
\v 15 Ngundilo ngulo, ye komo ngandiya eyi. Oo Bidodo Sembuliga, ngundo etoni ngu, noole keda ootoolo ngu, noole nga kongga nga bine, ngundi, ko gula bine tewato, eya eyi.  
\v 16 Ye meno manggalu telo, yengo oowooye bingamiye nangge okootenggo. Yengo mande toongoo toongoo damoniye ngundilo, ngu biyomi oolengo.  
\v 17 Ye gome ingondudu teyi! Oni ene oo gome metemi teweloyi ingooteku, ngu ene ma telo ngu, asa, ene ngulo mbumbuwa tete.   
\c 5  
\s1 Oni Oo Sitowidodo Ngulo Mande  
\p
\v 1 Ataga no, ye sitowidodo oni, ye mande yunooteno. Oo kowuli ulungga yeno ombuwelo teteku, ngulo ingondale teyi! Ye komo ngulo sendo mogulu ulungga tewanggo.  
\v 2 Ye oo sitowi oowooyingga melako ngano oolootelu ngu, kinitemukowaku, ngulo nowoondoyemo hamoo tewonggori. Yo, hamoo, yengo oo sitowiye nakayaye ngudodo kinitemukowa. Yengo towikumbaye ngudodo toowumbo kimingootoni, soloyi yewa.  
\v 3 Yo, yengo beye, semeto, oo ngu bidodo yombuliyowa. Wilikoyingo nalu sosowoomo, yengo oo yombuliyoweloyi ngu, Anutndo wilikoyeloweloyi, ngulo sunggiyi. Ndatelo ngulo, ye yengo sitowiye melako ngano kiniteweloyi, nguno nowoondoyemo hamoo telo, nguno ngu, ye Anutlo nowoondoyemo hamoo ma tewonggori. Ngundilo ngulo, ye yengombolo nangge ingolo, ngulo ye bobeye ngu yolo oololo, gooboongootoyi, oo sitowi ulungga tunootete. Ngulo ngu, Anutndo ogingoyingo ulungga ye yunowa.  
\v 4 Gome ingoyi! Ko onindo yengo kononggo oowali engge setoyi, yendo ngu ganayelolo, ye ngulo uliye yolo, yengo solengowonggo. Yengo ko oni ngulo meno ngu Oo Bidodo Sembuli yanggangonidodo oolengongga, ngu doongeyimo, kuli tunootewonggori.  
\v 5 Nalu bidodomo, ye melako ootoolo, ye oo gome gomemu nangge yolo watayelo. Ngunonggo yengombolo ingolo, oni oni telo oluwonggo. Ye oo gome gome nelo, woongooye ndindi telo oluwonggo. Ngundilo ngulo, Anutndo kootusina, ye wilikoyelowa.  
\v 6 Oni nenengo oolengongga, ngundo yeno biyomi gula ma telo, ebe ngu gumi wendangelo, ngu ma yulewonggo. Ene yendo kingo yoyolo, mande wilikoyingo onino yoyelo, yuleyi kumoowonggori.   
\s1 Noole Komo Nowoondonayi Yanggango Telo, Kowuli Koolowoowato  
\p
\v 7 Ngulo ngu, ye dobooguline, ye komo nowoondoye gome yanggango yeya, kowuli bidodo koolowooya, Oo Bidodo Sembuli ko ombuweloyiga, ngu sobowooyi. Onindo Oo Bidodo Sembuliga, ngu ko ombuweloyiga, ngu sobowootoyi, ngu ngandilo. Ko sembuli ngu, ene kono oo engge gome metemi enggeni, elo sobowoote. Yo, enengo newende yanggango teyinolo, ene sono medugu nalu, sa nalu elayaga ngu sobowoote. Ngundo ko telo yokootoli ngu, asa, ene oowali engge yowa.  
\v 8 Ngulo ngu, ko sembuli newendemo yanggango inoya, ye komo ngudodo nowoondoyemo yeya, ye komo kowuli bidodo koolowooyi. Ndatelo ngulo, Oo Bidodo Sembuli, ko ombuweloyi naluni, ngu namoko oolengo tete. Ngundilo ngulo, yengo nowoondoye ngu komo yanggango oliyi.   
\p
\v 9 Ye dobooguline, ye Kristen dobooguliyeboya sanggili telo, mande kootuyisina ngudodo, ma ewelo. Kinitetoni ngu, Anutndo yengo damoniye biyomi ngu wilikoyelowa. Ye ingoyi! Wilikoyeloyingo oni, ngu yengo yamakono dikateku, awe.  
\v 10 Ye dobooguline, kuli Anutlo ingondudu eyingo onindo, Oo Bidodo Sembuli, ngulo mandeni wesiyolo etoyi, ngulo oni gidegado sanggili telo, ene yutolo yombuliyelowolo. Ye ngulo ingondudu teyi. Ene ngu nowoondoye yanggango teyinolo, kowuli ngu koolowoowolo. Ngundilo nangge, ye ngudodo komo enengo damoniye ngu kenoya, ingoya, ngunonggo ko ngundiya teya, oliyi.  
\v 11 Ye ingoyi! Noole ngandilo ewato. Oni ene kuli nowoondoye yanggango yelo, kowuli bidodo koolowooyingo ngu, noole enengo oowooye bingamiye, elo okoowato. Ye Yoplo mandeni ingootenggo. Ene newende yanggango telo, kowuli bidodo eneno tunooteyingo, ngu koolowoowolo. Kootusina Anut Oo Bidodo Sembuliga, ngundo damoni gome oolengo ngu eneno tewolo. Yo, noole ingowato. Anut Oo Bidodo Sembuli Sembunayi, ngundo noolengo nowoondoyi ulungga yunolo, enengo sumangeni ulungga suwoo suwoo noole yunoote.   
\p
\v 12 Ene ye dobooguline, ye oo koletelo ngu komo ma tewelo. Ngu ngandilo. Ye komo Sambo ende oowooyimo, ngundi, mela oowooyimo, ngundi, oo gula oowooyimo hamoo oolengo elo, kandeye sambosina oolongoolo, mande yanggango ma ewelo. Ye mande gulalo elo, yo, elo ewanggoku, ngu mete. Ene, kini, elo ewanggoku ngudodo mete. Ye mande ebe ganaganangga ngulo hamoo oolengo Sembunayimonggo, ngundi, oowooyi gulanonggo ewanggoku ngu, asa, Anutndo ngulo gumi biyomi ye yunowa.   
\s1 Oni Newende Gulananggemonggo Yemboongeteku, Ngu Yanggangonidodo  
\p
\v 13 Ye kewooloyemo nguno dobooye gula kowuli koolowoolo ooloote, bine? Ariya, ene Anutno kowulini ngulo yemboongeni. Ngundi dobooye gula oni oni telo ooloote, bine? Ariya, ene mete Anutno yambo mande ngu teya, Anut bingami eya okooni.  
\v 14 Ye kewooloyemo nguno dobooye gula sayidodo bine? Ariya, ene mete Kristen simoo balelo tabango oni ngu negoyelootoningga, ngundo Oo Bidodo Sembuli, Yesus oowooyimo, bo ulumi moondeyimo yeya yemboongeyi. Ye ngundilo tetoyi ngu, asa, Anutndo ngu oningga ngu yeni, ko mete tewa.  
\v 15 Ene Anutno nowoondoye hamoomonggo yemboongewanggoku ngu, asa. Anutndo ngu sayi oningga ngu hamoo yeni, mete telo ootookoowa. Ene mbumbuwa gidalega ngudodo teyingo tetoni ngu, asa, Oo Bidodo Sembuli Sembunayi, ngundo weti ngu bidodo andangelo kapengoyeyinowa.  
\v 16 Ngundilo ngulo, ye komo yengo mbumbuwaye ngu Kristen dobooguliye gidalegano yootunoya eyi. Ngundiya teya, ye dobooguliye hoolooweyeloya, Anutno yemboongeyi. Ngundogo ngu, Anutndo ye yomosiyelootoni, ko mete tewanggo. Oni nenengo ngulo yemboongeweloyi ngu yanggangonidodo. Ene mete oni gidalega gome hoolooweyelowa.  
\v 17 Ilayiya oningga ngu noole ngandilo. Ene Anutno yanggango oolengo, sono ma ombuni, elo, newende hamoomonggo yemboongewolo. Ngundilo yemboongetoni ngu, asa, melako ngano mooma kabusa, ko, kombo kandegula gidembolo gulanangge, sono ma ombuwolo.  
\v 18 Kootusina, Ilayiya Anutno sono ombuni, elo, ko yemboongetoni ngu, asa, Sambononggo sono ko ombuwolo. Ngundilo tetoni, kono oowali oo ngu ko oolelo, oo tunootewolo.   
\s1 Oni Oole Kuli Yokoyingo Ngu, Noolendo Ko Yolo Ombuwato  
\p
\v 19 Ye nolo dobooguline, ye kewooloyemo, nguno Kristen dobooye gula ene Anutlo hamoo mande ngalo oole yokootoni ngu, asa, Kristen dobooyi gulado ngu komo dobooyiga ngu yoya, ko ombuni.  
\v 20 Ariya, ngu dobooyiga, ngundo ngandiya gome oolengo ingoni. Oni gulado, oni gula mbumbuwanonggo woosoolo, andangelo, yowaku ngu, ene dobooyi ko yootoni, ene Setanlo ende de ma kumooweloyi, nguno ma uwa. Ngu damoninggano nguno, Anutndo ngu oningga ngulo mbumbuwani, ngu bidodo andangelo kapengoyeyinowa. Ngu hamoo.