\id HEB - Karo NT [rwo] (Karo dialect of Rawa - rwoK) -Papua New Guinea 2001 (DBL 2014) 
\h Hiburu 
\toc1 Hiburu 
\toc2 Hiburu 
\toc3 Hib 
\mt1 Hiburu  
\imt1 Hiburulo Mande Tabango  
\ip Nga so uyingga nga ngu, Yuda oni onendo newendemonggo, Yesus Kristusno newendemo hamoo oolengo teyingo, ngulo nakangolo, soweyootoyi oolouwolo. Yuda onilo mande ngu oowooyi Hiburu, noolendo ene goweye sanggayelo ngu, noole ngundilo eteto. Nga so uyingga nga ngu, noole watayi kini, onendo nakangowoku, ngu oni simoo bale ngu Yesusya mundiyi telo, ene nowoondoyemo hamoo teyingo oni simoo bale kowuli ulungga oolengo yunowonggori.  
\ip Nga bukga ngalo mande gumi ingoweloyi ngu ngandilo.  
\io1 Nga so uyingga nga nakangoyingo oningga, ngundo kambayeloyingo mande ngu, Yuda oni simoo bale yunowolo. 1:1-3.  
\io1 Engel oni ngu oo ulungga kini, ene Yesus ngu oo Ulungga oolengo. 1:4–2:18.  
\io1 Yesusndo hamoo oolengo Moses dagalo, ko mande yanggango oni simoo nowoondoyemo hamoo ma teyingo, ngulo ewolo. 3:1-19.  
\io1 Anutlo oni simoo bale ngulo kengeyingo ngu guladilo. 4:1-13.  
\io1 Kristus ngu noolengo woolo yeyingo ngulo tabango koleteyingo, ngu awuno oolengo. Woolo yeyingo oni gidalega ngu Kristus newendemo. 4:14–7:28.  
\io1 Yesusndo ngu noolengo oole keda gula goosoowolo. Ngu oolegano nguno noole Anutno oolouweloyi. Ngu oolega ngu, oole kulimingga ngundilo kini. Oole kedaga ngu gome oolengo. 8:1–9:28.  
\io1 Yesuslo dalowo ngu noolengo wendonuwoolo, ngu gome oolengo. Anutno woolo gidalega yetenggoku, ngundilo kini. 10:1-31.  
\io1 Kulimi oni simoo bale nowoondoyemo hamoo teyingo, ngulo mande yanggango yolo oluwonggori. Mande gula ngu ngandilo, enengo nowoondoyemo hamoo teyingo, ngu komo suwoo suwoo yanggango dowooya ulungga tunooteya oliyi. 10:32-39.  
\io1 Ene ngandilo ewolo, noole ngu komo nowoondonayimo hamoo teyingo ngu, oni koletelo nowoondoyemo hamoo teyingo ngu, keyowato. Oni onendo kulimi oolengo, ene Anutlo nowoondoyemo hamoo tewolo. 11:1–12:29.  
\io1 Mande oowooyingga, ko noolengo mande nga telo, ngu temukoweloyi, ngulo ngu gome, nguno mande eweloyi. 13:1-25.  
\c 1  
\s1 Anut Nangoni, Ngundo Noole Mande Yunoote  
\p
\v 1 Kulimi oolengo, ngu naluno, Anutndo enengo ingondudu eyingo onino etoni, ngundo noole Yuda onilo osi sambanayimo, enengo mande wesiyolo ewolo. Nalu sungomo sungomo, ingondudu eyingo onilo mandeye gula gulano nakangoyingo, ko enengo damoniye oowooyingga teyingo, ngundo osi sambanayimo, ngu Anutlo ingonduduni etuyelowonggori.  
\v 2 Ngundilo nangge, ataga nalu wengamo ngano, enengo Nangonimbo, nooleno mandeni wesiyolo ete. Kulimi oolengo, Nangoni kandeyimo, Anutndo mela melanimo, oo bidodo melako Sambono nguya yewolo. Ngundilo melangga etoni ngu, Anutndo, enengo Nangoni, sunggi yewolomu ngu, nalu sosowoomo, ngundo oo sitowi bidodo yowa.  
\v 3 Enengo Nangoni, ngundo Anutlo yanggangoni dulidalini, ngu noole etuyeloote. Ene Anut ngundilo oolengo ootoolo, ngulo enengo mandeni ngu yanggango oolengo. Ngundo ngu, oo bidodo sambono melako nguya oolootenggoku, ngu yanggango telo yunootoni oolootenggo. Ene noolengo mbumbuwanayi andangeyunolo, ngunonggo ene noolengo oole yeyunolo, Sambono oolewolo, Sambo endemo, ene Anutlo kandeyi metemi bingaminidodoga ngusina bibiteloloote.   
\s1 Anut Nangoni Ngulo Yanggangonimbo Sambono Oni Ngulo Yanggangoye, Ngu Dagate  
\p
\v 4 Anut Nangoni, ngundo Sambono Oni ngu bidodo dagayeloote. Anutndo Nangoni oowooyi ulungga bingaminidodo inootoni, ngundo ngu, Sambono Oni oowooye nguya dagayeloote.  
\v 5 Noole ingootetoku, Anutlo mandeno, Anutndo Sambono Oni, nguno mande ngandilo ma ewolo. Kini, enengo nangonimboya ewolo.  
\q1 Ge nangge nolo nangone. Ataga no gengo awangge tunooteteno. \rq Sam 2:7\rq*  
\m Anutndo Sambono Oniya ngundilo ma ewolo. Kini, enengo nangonimboya ewolo.  
\q1 No enengo eweyi oodoowe, enendo nolo nangone oluwa ewolo. \rq 2 Samuwel 7:14\rq*   
\m
\v 6 Anutndo enengo Nangoni oolengo, ngu melako ngano soweyowelo ingootoni, ko ombuweloyimbolo, ngulo mandenimo, ngandilo ko ewolo.  
\q1 Nenengo Sambono sulena oni ngu bidodo, komo eneno yambo mande teyaliyilo ewolo. \rq Dutoronomi 32:43\rq*   
\m
\v 7 Anutlo mandeno, ene Sambono sulena onidodo ngandilo ewolo.  
\q1 Anutndo enengo Sambono Oni yoyeni, doogo ngundilo ngu oololo ombulo teteku tunootewolo. Anutndo enengo Sambono, oni ene de solu ulungga delo, imakelo dedeku, ngundilo yoyeni tunooteyingo, elo ewolo. \rq Sam 104:4\rq*   
\m
\v 8 Ene Anutndo Nangonimbododo ngandilo ewolo.  
\q1 Anut, gengo yanggangongge ko oo sobowooteku, ngulo damoni ngu sugi sugi oluwa. Gengo oni simoo bale sobowooteku ngu, ge mande damoni nenengo nangge wilikoote.  
\v 9 Ge oni simoo baledo damoni gome tetenggokungga, ngu kenolo, ngulo ene gome oolengo ingoote. Ngundilo ngulo, ge oni simoo baledo damoni biyomi tetenggokungga, ngu gome ma ingolo yokoote. Ngungga ngulo, mande damoni, nondo no gengo Anut, no gengo sunggi yenggunolo, gengo oowoongge bingami oolengo okooteno. Ngundilo ngulo, gengo oowoongge, ngundo oni gidega oowooye ngu dagayeloote. Ngulo ngu, ge oni oni tewalo ewolo. \rq Sam 45:6,7\rq*   
\m
\v 10 Anutlo mandeno, Anutndo mande gula nangonimo ewolo.  
\q1 Kulimi oolengo, ge Oo Sembuli Ulungga, gedo mela bidodo yetoyi, yanggango ooloote. Sambo nguya kandegebo yewolo.  
\v 11 Ene eme sambo mela yombuliyelootoyi, towi soloyi kulimi, ngundilo tunootewa. Ene ngundilomu, gedo nangge sugi sugi oluwa.  
\v 12 Onindo towikumba kulimi andangelo yokolo, metemi yemutenggoku ngundilo, ge sambo mela nguya, ngundilo andangelo yokolo, gula yewa. Ene ge guladilo ma tunootewa. Nalu bidodo, gedo nangge sugi sugi ngundilo oluwalo ewolo. \rq Sam 102:25-27\rq*   
\m
\v 13 Anutndo Sambono Oni nguya ma eyingo, ene nangonimboya ngandilo ewolo.  
\q1 Ge no kandene koondosina musiyo yanggangododo, nguno bibitelo oode, kootusina, gengo me oni ngu yoyeyi, ge nowoondogemo uwanggolo ewolo. \rq Sam 110:1\rq*   
\m
\v 14 Anutlo Sambono Oni, ngu oone? Sambono oni ngu bidodo yuka nangge. Ene Anutlo ko telolootenggo. Anutndo ngu soweyelootoni, oni simoo bale hoolooweyelootoyi, Anutlo nowoondoyemo hamoo teyingo tunootewanggoku ngu, Anutndo ene ko yoyowa. Ngundilo ngulo, Anut Nangonimbo Sambono Oni bidodo hamoo dagayeloote.   
\c 2  
\s1 Anutndo Noolengo Mbumbuwa Andangelo, Ko Yoyoweloyi, Ko Ngu Ulungga Oolengo. Ye Gome Ingondale teyi!  
\p
\v 1 Ngundilo ngulo, Anut nangonimbolo hamoo mandega nga, noole gome dowoolo, mandeni ingowootoku, ngu ingonduduwoolo keyowato. Ngundilo ma telo ngu, noole Anut yokolo, sungo sungo toongelo oonatewelo oluwato.  
\v 2 Noole ingootetoku, ngu kulimi oolengo, Anutndo enengo mamana mande Sambono Oni nguno etoni, ngundo Mosesno ewolo. Oni gulado nga mandega nga ma keyolo ingolo ngu, oo biyomi tewoku, ngulo uliyi ngundilo yowolo. Ene oni simoo bale kuli ingowonggo. Nga mandega nga Anutlo Sambono Oni ngundo ewonggoku, ngu hamoo oolengo.  
\v 3 Ene ngandilo, noole Anutndo yoyoweloyi mandega ngu ingolo yokolo, yolo nowoondonayimo gome ma yowatoku ngu, ariya, Anutndo ngulo gumi ulungga oolengo yunowa. Anut enengombo noole ko yoyoweloyimbolo oole yeyunowoku kongga, ngu ulungga oolengo. Oo Bidodo Sembuli, ngundo ko yoyoweloyi oolega, ngu oni simoo baleno koletelo wesiyolo ewolo. Ngundilo tetoni, oni oowooyingga enengo mandeni ingolo, nowoondoyemo hamoo tewonggori. Ngundilo ngulo, noole ingootetoku ngu, mandega nga hamoo oolengo ewootowo.  
\v 4 Ene Anutlo mande ingootoyi, ngu naluno, Anutndo enengo mandegaku yeni yanggango yetoni, oo damoni sungo oolengo gula onindo ma teweloyim telo, ko gula gulano nguya, enengo yanggangoni etuyelowolo. Ene enengo ingondudunonggo Yuka Kundingiyimbolo yanggangoni, Kristen oni simoo bale kingo yunooteku, ngu ebe dagadaga yunololoote. Ngundo Kristen oni simoo bale nowoondoyemo hamoo teyingo, ngu yanggango yunowelo. Ngundilo ngulo, noole ingootetoku, ngu mandega nga hamoo oolengo.   
\s1 Yesusndo Noole Ko Yoyoweloyimbolo Oni Koleteyingo Melako Ngano Tunootewolo  
\p
\v 5 Nondo ataga, mela gula kootusina tunooteweloyi, ngulo mande eteno. Anutlo Sambono Oni, ngundo ngu mela kedaga ngu sobowooyi elo, ma sunggi yetoni, ngundo sobowoowanggo.  
\v 6 Anutlo mandeno kuli oni gulado ngandilo ewolo.  
\q1 Noole oni simoo bale oowoonayidodo kini. Ndawugalo, ge noolengo ingolo, gome soboyeloote?  
\v 7 Anutndo nalu ootuwoo bodagano, ge Sambono Oni, ngulo oowooye ngu, oni simoo balelo oowooye ngundo ene dagayeloote. Ngu hamoo. Ngundilo ngulo, ge oni simoo balelo oowooye bingami okoowolo. Oni oowooyidodo inooteku damonimo, nguno ge oowooyi bingami okoote.  
\v 8 Gedo ngu kuli oo bidodo, enendo sobowooni elo, sunggi yewololo ewolo. \rq Sam 8:4-6\rq*  
\m Yo, Anutndo oo bidodo oni nowoondoyemo yewolo. Hamoo oolengo, oo bidodo oni nowoondoyemo oolootenggo. Ngundilo ngulo, ataga nga nalungga ngano, noole oni ma yeyootooye, oo bidodo sobowootenggo.  
\v 9 Noole ingooteto. Yesus ataga oo bidodo enendo sobowoote. Nalu ootuwoo bodaga, Anutndo Yesus melako, ngano soweyootoni ombulo, ene ngu naluno, enengo oowooyi Sambono oni nowoondoyemo oluwolo. Anutndo newende noole yunolo, ene Yesus melako, ngano soweyootoni ombulo, oni bidodo mbumbuwa andangeyunowelo kumoowolo. Ngundilo ngulo, ene noolengo ogingoyingo ulungga koolowoolo, kumootoni ngu, asa, ataga, ene dulidalini oowooyidodo ulungga ooloote.   
\p
\v 10 Anut Oo Bidodo Sembuli ootoolo, ene oo bidodo yewolo. Ene enengo simoongo nowoondoyemo hamoo tetenggoku, ngu bidodo yoyolo, Sambo endemo oolelo, eneya gome oolengo goboolo oluwanggo. Ngundilo ngulo, ene Yesus yokootoni, ngu ogingoyingo koolowoolo kumoolo, noolengo woolo gome oolengo yeyunolo, ko kondibo temukowolo. Anut enengombo ngu kongga ngu teni elo, Yesusno sunggi yewolo. Ngu damoningga ngu metemi oolengo. Yesus enengombo noole ko yoyolo, Anutno oolouweloyi ngulo sembuli.  
\v 11 Ene onilo mbumbuwa sonowootoni, oni nowoondoye namboyi oolengo tunootetenggo. Ngundilo oni ngu, Yesusdodo awaye gulanangge. Ngundilo ngulo, Yesusndo enedodo konedoboonelo ewelo, ngulo oni oni tete.  
\v 12 Anutlo mandeno, Yesusndo Anutno ngandilo ewolo.  
\q1 No konedoboonemo, oo bidodo gedo tewoku ngu, wesiyolo ewano. Ene yambo mande tewelo gooboongootoyi, ngu oowoongge bingami okoowanolo ewolo. \rq Sam 22:22\rq*   
\m
\v 13 Ene mande gumi gula nguya ewolo.  
\q1 No nowoondone hamoo teyingo, ngu bidodo Anutno yewanolo ewolo. \rq Ayisaya 8:17\rq*  
\m Ene mande gula nguya ewolo.  
\q1 No oni nowoondoye hamoo teyingo ngu, gedo nunoyingongga ngadodo, nooledodo ngano oolooteto. Ngundilo oni ngu, nolo simoonelo ewolo. \rq Ayisaya 8:18\rq*   
\m
\v 14 Noole enengo simoongo, oni nenengo tunootelo, melako ngano oolooteto. Ngundilo ngulo, Yesus nguya oni ngundilo tunootewolo. Ngundilo telo ngu, ene kumoolo, Setanlo yanggangoni, noole yombuliyeloweloyi, ko kumooweloyi, ngu andangewolo.  
\v 15 Oni simoo bale bidodo kumooweloyi, ngulo sosolewolo. Suwoo suwoo, ene melako keda oolootenggoku, ene kumooweloyi ngulo sosolelo oolootenggo. Ngu damoningga ngulo, Yesus ombulo kumoolo, ngu sosoleyingongga ingondudunayimo ngu andangetoni; ngulo ngu, noole nowoondonayi oni oni telo, imakeyingomo oolooteto.   
\p
\v 16 Ene Sambono Oni hoolooweyeloweloyimbolo ma ombuwolo. Kini, ene noole melako oni hoolooweyeloweloyimbolo ombuwolo. Anutlo mandeno eteku ngundilo.  
\q1 Ene Ebaraham osi sembeni ngu hoolooweyelowelo ombuwolo. (Ebarahamlo osi sembeni oolengo ngu, oni Yesuslo nowoondoye hamoo teyingo.) \rq Ayisaya 41:8-9\rq*   
\m
\v 17 Ngulo, Yesus ngu oni oolengo noole ngandilo tunootewolo. Ngundilo ngulo, Yesusndo noolengo kowuli koolowoolo ingootetoku, ene ngu bidodo ingoote. Ene ngundilo telo, Anutlo woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo sobosobo koleteyingo telo, Anutlo ko tete. Ene oni simoo balelo nowoondoyi teweloyi oni, ko hamoo nenengo teweloyi oni nguya. Ngundilo ngulo, ene mete oni simoo balelo mbumbuwa andangeweloyi, ngulo nguya woolo kundingiyi yewolo. Nga naluno ngu, oni ene nenengo ootoolo ngu, ene mete Anutya goboolo siyelo oluwali.  
\v 18 Setando, Yesus tewoongootoni, nguno Yesus ogingoyingo ingowolo. Ngulo ngu, oni sungombo, nooleno tewootewoo tunootetoni ngu, asa, Yesusndo mete noole hoolooweyelolo, yanggango yunowa.   
\c 3  
\s1 Yesuslo Oowooyi, Ngundo Moses Oowooyi Ngu Dagate  
\p
\v 1 Ye Kristen dobooguline, Anutndo noole logoyelowoku ngu, noole enengo nowoondonayimo hamoo tetoni, eneya Sambo endemo oluweloyimbolo. Noole komo Yesuslo ingonduduni keyolo, ngulo ingondandangelo yootunolo ewato. Ene Anutlo woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga, soweyootoni, ombulo, ngundo noolengo nowoondonayi hamoo teyingo, ngulo tabango ooloote.  
\v 2 Anutndo enengo ko, ngulo Yesusndo sunggi yetoni, newende bidodo nguno yelo ngu keyowolo. Ene kuli Mosesndo newende bidodo Anutlo ko, ngulo nguno yelo, Iserel simoo baleno ko tewoku ngundilo.  
\v 3-4 Ene Yesuslo oowooyi bingami, ngundo Moses oowooyi bingami ngu dagate. Ngu ngandilo, oni gulado ya keda gomengga yetoni ngu, onindo kenolo, ya sembuli oningga, ngulo oowooyi bingami ewanggo. Noole ingootetoku ngu, ya bidodo ngu sembulidodo. Ngundilo nangge, Anutndo Oo bidodo sembuli. Moses, ene Anutno newendemo hamoo teyingo oni gulanangge.  
\v 5 Anutlo ko oni, Moses, ene oni simoo baleno Anutlo ko tewolo. Anutndo ene Moses ko gome teweloyi, ngu ene ingowolo. Moseslo ko ulungga ngu Anutlo mande wesiyolo etoni, kootusina, Yesusno ngu mandega Mosesndo ewoku, ngu engge tunooteweloyimbolo ewolo.  
\v 6 Ene ngundilomu, Yesus, Anut Nangoni, Anutndo eneno sunggi yetoni, Anutlo oni simoo bale soboyeloote. Yesusndo Anutlo mande hamoo keyolo, Anutlo ko tewolo. Nalu bidodomo, noole nowoondonayi hamoo yanggango yelo, oni oni telo, Yesuslo hahangelo sobowoolo ngu, asa, noole Anutlo oni simoo bale oluwato.   
\s1 Noole Anut Mande Kootuyinolo Ngu, Noole Enedodo Ma Kengewato  
\p
\v 7-8 Ye enengo mande kuli ingowonggoku, ngundilo nangge, ataga nguya, Yuka Kundingiyimbolo mande ingoyi. Anutlo mandeno, ene ngandilo ewolo.  
\q1 Ye Anutlo mande ataga ingolo ngu, yengo ingondudu nowoondoye yanggango ma gosiyowelo, osi sambayebo teyingo, ngundilo ma tewelo. Ene kingo melako oluwonggoku nguno, ene Anutlo mande kootu inolo ma keyowonggori. Ngu naluno, ene Anutlo yanggangoni tewoongolo kenowonggori.  
\v 9 Mooma onibi elaya (40) nguno, nondo ene hoolooweyelolo soboyelootoowe neyoyingo, ngulo ngu naluno, ene nolo yanggangone tewoongowolo.  
\v 10 Ngundilo ngulo, no ngu oni simoo bale nguya, nowoondone sanggili ulungga telo ewonggori. Ene no kootu nunolo, nolo mande ma keyootoyi ngulo nondo ewonowo.  
\v 11 Ngundilo ngulo, no enedodo sanggili ulungga telo, mande hamoo oolengo solumimonggo, elo gosiyowono. No melako musiyo kengeweloyiga yunowelo ingowonoku, ngu yoyokootoowe, nguno ma uwanggolo ewolo. \rq Sam 95:7-11\rq*   
\m
\v 12 Ene ye Kristen dobooguline, ye ingondale teyi! Ye ngulo ingondale ma tewanggoku ngu, asa, ye kewooloyemo, nguno Kristen dobooyegado newendemo ingondudu biyomi, ngundo enengo newende hamoo teyingo ngu yokolo, Anut keda oolootekungga, ngundo mete uli biyomi gumi yunowelo ene yanggangododo oolooteku, ngu kootu inolo yokowa.  
\v 13 Setando kewoolonayimo oni gula ganangolo ngu, newende yanggango gosiyootoni, Anut kootu inolo yokowaku, ngulo ngundilo ma tewelo. Kini, nalu bidodomo, noole ko yanggango telo, Kristen doboogulinayi gidega hoolooweyelolo, nowoondoye yanggango yunowato. Noole komo nalu gulanangge nanggemo, ngundilo telo oodoowe oololo, nalu sosowoo tunootewa.  
\v 14 Noole Kristusdodo ko tewelo ngu, noole komo nowoondonaye hamoo teyingongga ngu yanggango dowoolo, ngundilo nangge, oode oololo kumoowato.  
\v 15 Anutlo mandeno ngandilo ewolo.  
\q1 Ye Anutlo mande ataga ingolo ngu, yengo ingonduduye nowoondoye yanggango ma gosiyootoyi, osi sambayebo teyingo, ngundilo ma tewelo. Ngu naluno, ene Anutlo mande kootu inolo, ma keyowonggorilo ewolo. \rq Sam 95:7-8\rq*   
\m
\v 16 Oni kuli Anutlo mande ingolo, kootu inoyingo, ngu onendo? Ngu oni ngu Mosesndo oni yoyolo, Igip mela yokolo sayingo, ngu oni ngundo nangge tewolo.  
\v 17 Anutndo mooma onibi elaya nguno ooneya sanggili ulungga teyingo? Ene oni simoo bale mbumbuwa tetenggoku nguya, sanggili ulungga tetoni, ngulo oni kini melako, nguno kumootoyi, bingoye nguno oluwonggori.  
\v 18 Ngu naluno, Anutndo mande hamoo oolengo elo gosiyoyingo, ngu ngandilo ewolo.  
\q1 No mela musiyo kengeweloyiga, yunowelo ingowonoku, ngu yoyokootoowe, ene nguno ma uwanggo.  
\m Ngu mandega ngu wesiyolo elo, ene ooneya ewo? Ngu oni simoo bale enengo mande kootu inolo, ma keyowonggori. Oni ngulo ngundilo ewolo.   
\q1
\v 19 Oni simoo bale nowoondoye hamoo ma teyingo, ngu damoningga, ngunonggo ene Anutlo musiyo kengeweloyiga, nguno ma uwanggolo ewolo.   
\c 4  
\s1 Anutlo Oni Simoo Bale Kengeweloyi  
\p
\v 1 Noole nowoondonayi hamoo teyingo, ngundo nguya, Anutndo kuli ngu musiyo kengeweloyiga ewokungga nguno oolouwato. Ngu Anutlo mande yanggango gosiyoyingongga ngu, ataga nguya hamoo oolengo ootoolo, ene ngandilo ewolo.  
\q1 Ye mete nolo musiyo kengeweloyiga, nguno oolouwanggo.  
\m Asa, noole komo ingondale telo, Anut tanggeyimo oluwato. Noole nguya nowoondonayi hamoo teyingo, ngu yokolo ngu, noole ngu musiyo kengeweloyiga, nguno ma oolouwato.  
\v 2 Noole Anutlo mande keda mesalango, ngu ingootetoku ngu, kuli Yuda oni, ngu Igip mela yokolo, oni kini melako oolouyingo, ngundo nguya, ngundilo ingowonggori. Anutlo mandega ingoyingo, ene nowoondoyemo hamoo ma tetoyi, ngundo ene ma hoolooweyelowolo.  
\v 3 Noolengo nowoondonayi hamoo telo ngu, asa, noole mete enengo kengeweloyi musiyongga, noole damoni yelo, nguno oolouteto. Kuli, Anutlo mandeno, ene ngandilo ewolo.  
\q1 No eneya sanggili ulungga telo, mande hamoo oolengo elo, gosiyowono. No musiyo kengeweloyiga, yunowelo ingowonoku, ngu yoyokootoowe, nguno ma uwanggolo ewolo. \rq Sam 95:11\rq*  
\m Amana damoni yeyingo naluno, Anutndo oo bidodo yemukolo yokowolo.  
\v 4 Anutlo mandeno, sa kandegula gidembolo elayaga nga, ngulo onindo ngandilo ewolo.  
\q1 Sa kandegula gidembolo gulanangge, nguno Anut, enengo ko oo bidodo temukolo, sa kandegula gidembolo elayaga, nguno kengewololo ewolo. \rq Yenesis 2:2\rq*   
\m
\v 5 Anutlo mandeno, mande gula nguya ewolo. No musiyo kengeweloyiga yunowelo ingowonoku, ngu yoyokootoowe, nguno ene ma uwanggolo ewolo.   
\p
\v 6 Yuda oni koletelo Anutlo mande keda mesalango ingoyingo, ene nowoondoyemo hamoo ma telo keyowonggori. Ngundilo ngulo, ene ngu kengeweloyi musiyongga nguno ma oolouwonggori. Ene Anutndo kengeweloyi musiyongga, nguno oni gidalega nangge uwanggo. Oni nowoondoye hamoo tetenggoku, ngundo nangge mete ngu musiyongga, nguno uwanggo.  
\v 7 Ngulo, Anutndo ingolo, ene nalu gula ko sunggi yewolo. Ene nalu kedaga, ngu ataga, elo ewolo. Kulimi, mooma oowooyingga yokolo, Anutlo mandeno, Anutlo Yukani, ngundo Dewitya ngandilo etoni nakangowolo.  
\q1 Ataga ye Anutlo mande ingowelo ngu, ye ingonduduye nowoondoye yanggango ma gosiyowelolo ewolo. \rq Sam 95:7-8\rq*   
\m
\v 8 Kuli, Yosuwando kengeyingo yunootoni ngu, asa, kootusina, Anutndo sa gula ma elo yunowolo.  
\v 9 Ngulo ngu, Anutlo oni simoo bale kootusina, ngu kengeweloyi nguno oluwanggo. Anutndo enengo ko temukolo yokolo, sa kandegula gidembolo elayaga, nguno ene ngundilo kengewolo.  
\v 10 Oni simoo bale Anutlo kengeweloyi musiyomo oololo ngu, enengo ko bidodo yokomukowanggo. Kuli, Anutndo, enengo ko kinitetoni ngu, ene nguya kengewolo.  
\v 11 Ariya, noole ngu kengeweloyi musiyongga, nguno oolouweloyimbolo ngulo hahangelo, ko yanggango telo oololo, nguno kengeweloyi musiyomo uwato. Ye komo ingondale teyi! Ye Anutlo mandeni ma kootu inowelo, Yuda onindo kuli mandeni ma keyoyingo, ye ngundilo ma tewelo. Ye ngundilo telo ngu, Anutlo kengeweloyi musiyongga, nguno ma uwanggo.  
\v 12-13 Anutlo mande ngu yanggango oolengo, ene mete noolengo mande damoninaye biyomi ngu yowoolengootoni, keda tunootete. Noole ingootetoku, duge pelungga kuningo, gide gide, ngundo oo gome doongooweloyi. Ene ngundilo, Anutlo mandeni, ngundo duge pelungga kuningo, ngu dagate. Anutlo mandeni, ngundo mete noolengo nowoondonayi, ingondudunayi, newende oolengo ngu sanggawete. Ene ngundilo sanggawetoni, noolengo ingondudunayi bidodo, ko noolengo damoninayi tetetoku, ngu wilikolo bidodo tunootemukowa. Noole ngu hamoo oolengo, oo gula Anut doongeyimo ma oongoowato. Kini, oo bidodo melako ngano oolooteku ngu, ko noole moondenayimo oolooteku, ngu nguya, Anut enengombo ngu bidodo ingomukoote. Ngundilo ngulo, emegogo Anut enengombo noolengo mande damoni tetetoku, ngu bidodo enendo wilikoyelowa.   
\s1 Yesus Ngu Noolengo Anutno Woolo Yeyingo Oni Kundingiyi, Ngulo Tabango Ulungga  
\p
\v 14 Ariya, noole Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga ootoolo, ene Sambo ende newendemo oolelo, Anut tanggeyimo, nguno ooloote. Ngu oningga ngu, Yesus Anut Nangoni. Ngundilo ngulo, nowoondonayi hamoo teyingo mandega, ngu wesiyolo elolootetoku, ngu yanggango dowoowato.  
\v 15 Ngu Anutno Woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga, ootoolo ngu, ngundo mete noolengo kowuli koolowootetoku, newendemo ingolo, noolengo nowoondoyi yunololoote. Tewoo oowooyingga nooleno tunooteteku, ngundilo nangge, eneno nguya melako oluwokuno, tewoo oowooyingga ngundilo tunootewolo. Ngundilomu, ene mbumbuwa ma tewolo.  
\v 16 Ngundilo ngulo, noole Anut Sembunayi, tanggeyimo oolouweloyimbolo ma sosolewato. Anut, enengo ayibiyini ko sumangeni noole yunoweloyi, ngulo ngu, noole komo eneno oololo, ngu oo elayaga ngu yowato. Ngundilo telo ngu, noole kowuli yolo oodooye ngu, enengo nowoondoyi, ngundo hoolooweyelowa.   
\c 5  
\s1 Noolengo Anutno Woolo Yeyingo Oni Kundingiyi, Ngulo Tabango Ulungga, Ngundo Noole Ko Yoyowa  
\p
\v 1 Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi ngulo tabango ulungga, ngu sunggi yeweloyi, ngulo damoni ngandilo. Anutndo oni sunggi yelo, enengo kono yoyetoni, oni simoo bale hoolooweyeloyimbolo, oo oowooyingga kingo Anut inolo, ene woolo kundingiyi, noolengo mbumbuwa andangeweloyi, eneno yewolo.  
\v 2 Ngundilo oningga ngu, ene Anutno newende hamoo teyingo, nalu gula yanggango kini ngulo, ene mande damoni biyomi tewolo. Ngundilo ngulo, ngu oningga, ngundo oni mande damoni biyomi telo, metemi elo ingootenggoku, ngulo ene mete nowoondoyi teyunowa.  
\v 3 Ngundilo nangge, ngu oningga ngu, ene nguya mbumbuwa tetoni, ene komo koletelo, enengo mbumbuwa ngu andangelo Anutno woolo yelo yokolo, asa, oni simoo balelo weti mbumbuwaye, ngulo Anutno woolo kootu yewa.   
\p
\v 4 Oni gula enengombo enengo oowooyi okoolo, ngunonggo Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi ngulo tabango ulungga, ngulo kongga ngu, enengombo sunggi yeweloyi, ene ereremo kini. Anut enengombo, ndawu oninggado ngu kongga tewelo ingooteku, ngu sunggi yete. Ene kuli, Eron oningga, woolo yeweloyi oni kundingiyi ngulo tabango ulungga sunggi yeyingo ngundilo.   
\p
\v 5 Ngulo ngu, Kristus nguya, enengombo oowooyi okoolo, Anutno woolo yeweloyi kongga, enengombo ma sunggi yewolo. Kini, Anutndo Yesus oowooyi okoolo, ngandilo ewolo.  
\q1 Ge nenengo nangone, ataga, no gengo awangge tunootetenolo ewolo. \rq Sam 2:7\rq*   
\m
\v 6 Anutlo mande bungonggano, ene Kristus oowooyi bingami okoolo nguya, ngandilo ewolo.  
\q1 Suwoo suwoo, ge Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi, sugi sugi oodoyi, kuli no Mekisedek sunggi yetoowe, ko tewoku ngundilolo ewolo. \rq Sam 110:4\rq*   
\m
\v 7 Yesus melako oluwokuno, ene Anutno kila yanggango elo sendolo, sumoo inolo nguya tetoni, ngulo Anutndo ngu kumoongga nguno yanggango inowolo. Ene enengombolo ingowoku, ngu ene Anut newendemo oodoni, ngulo Anutndo enengo kila teyingo, ngu ingolo ene hooloowetoni, ene kumooweloyi, ngulo ma sosolewolo.  
\v 8 Ene Anut Nangoni oolengo. Ngu hamoo. Ene melako oluwokuno ngu, ene ogingoyingo ingolo, ene kumoowolo. Ndatelo ngulo, Anutndo sunggi yeyinolo, ene ngundiya kumoonilo ewolo. Ngulo enengo mandeni keyoweloyi damoningga, ngu etungowolo.  
\v 9 Yesusndo Anutlo ko sunggi yelo inoyingoku, bidodo temukolo ngu, ene oni nenengo oolengo tunootetoni, oni simoo bale enengo mande ingolo keyootenggoku, ngu hoolooweyelolo, ko yoyowa.  
\v 10 Ngulo ngu, Anutndo Yesus woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga, sunggi yelo, ene kuli Mekisedek sunggi yeyingo ngundilo ewolo.   
\s1 Noole Kristusno Nowoondonayi Hamoo Teyingo Ngu Ma Yokowato. Ngulo Ingondale Tewato!  
\p
\v 11 No ingondudu oowooyingga Mekisedek, ngulo mande yeno wesiyolo elo nakangowelo. Ngundilo mandega ngu yeno tunoo wesiyolo eweloyimbolo, no ngulo oole erewelo ko biyomi tetoowe, ngundilo, nalu oowooyingga ye sodeyebo nangge mande ingolo, yolo nowoondoyemo ma yootenggo.  
\v 12 Nalu pelungga, ye Anutlo mande damoni ingootoyi, ngulo nowoondoyemo hamoo ma tewonggori. Yo, yendo oni gidalega Anutlo mande damoni etuyelootoyi, watayi tewonggori. Ene ye enengo mande damoni ngulo oni gidalega gome nenengo etuyeloweloyi nguya ereremo kini. Ngundilo ngulo, oni gidalegado ye etuyelowanggo. Ngu ngandilo. Ye oowali yanggango ma nelo, ngulo ye nono nangge mete nelolootenggo.  
\v 13-14 Oni gula oowali ma nelo, ene nono nangge neteku ngu, ene oni buniyo bodaga nonono ngundilo. Buniyo bodaga, ngundo ene oo biyomi, metemi teweloyi, ene watayi kini. Oni kuli ulungga telo ngu, ingondudunimo oo biyomi metemi nguya, wilikolo ingoweloyi nguya, ulungga tewa. Ngundilo ngulo, oni enengo newendemonggo ndawu ooga ngu biyomi, ko metemi teweloyi, ngu wilikolo gome ingootenggo.   
\c 6  
\s1 Noole Nowoondonayi Hamoo Teyingo, Ngulo Ko Yanggango Telo, Yanggango Dowoowato  
\p
\v 1-2 Ariya, nalu bidodomo, noole Yesuslo mande damoni nangge, ngu ma eloluwato. Ngu ngandilo. Nowoondoye yowoolengolo damoni bidodo, oni ma hoolooweyeloweloyi, ngu bidodo kootu inoweloyi, ngulo damoni, Anutlo nowoondoye hamoo teweloyi, ngulo mande damoni; sono kundingiyi gemuweloyi oowooyingga, ko kandeye Kristen oni tabayemo yetoyi kumana yoweloyi, ngulo damoni; oni kumooyingo, ngulo damoni; oni mbumbuwadodo Anutndo wilikoyeloweloyi, ngulo damoni; ngu bidodo Anutlo mande damoni nangge. Nguno ngu, noole ngu ingonduduwoolo wesiyolo, nalu bidodomo, ma ewato. Kini, noole komo Kristen oni simoo bale nenengo tunootelo, nowoondonayi hamoo teyingo, ngu yeyi yanggango yelo, Anutlo oowali nenengo yanggango yunoweloyi, ngu newato.  
\v 3 Yo, ye ngu oo ngu kuli ingootenggo. Ngundilo ngulo, ye komo meyeya, Anutndo oo gidalega ye etuyelowelootetoni, ye ngu gome oolengo ingolo ngulo ingondudu tewanggo.   
\p
\v 4 Kristen oni yowoolengolo, enengo nowoondoye hamoo teyingo, ngu yanggango dowooyingo, ngu ooga ngu kootu inootoyi ngu; ariya, ndawu oolega oodoni, ngundo hoolooweyelootoni, enengo mbumbuwa ngulo ingolo, ko newende yowoolengowa? Kulimi, oni nowoondoye hamoo telo, ngu Anutlo mande ingolo ngu, nowoondoyemo ingootoyi hamoo oolengo tetoyi ngu, Anutndo enengo Yukani, bayetelo yunowolo. Anut kootu inolo, ko Yuka Kundingiyimbo oo bayetelo yunoyingoku, ngu bidodo kootu inootoyi, ngulo ogingoyingo ulungga yunowa.  
\v 5 Ngundilo, oni ngu nowoondoyemo ene kuli ingootenggoku ngu, Anutlo mande ngu gome oolengo. Oni ene Yuka Kundingiyimbo sunggi oowooyingga etuyelootoni kenootenggoku, nalu wengamo, Anutndo oo bidodo sobowooweloyi nalungga, ngulo etuyelowolo. Ene Yuka Kundingiyimbolo yanggangoni nowoondoyemo kuli ingowonggo.  
\v 6 Ngundilo oni ngu, nowoondoye hamoo teyingo ngu yokolo, Anutlo mande kootu inootoni ngu, asa, ene ko ombulo nowoondoye yowoolengoweloyi, ooleni gula kini. Kini, ene ngundilo damoni tetoni ngu, ene Anutlo Nangoni yolo, de mombino sanggawelo ko uleyi kumooweloyi ngundilo. Ene Yesus yolo de mombino boolowootoyi, onindo yumooyinolo mande kootuyisina ko etenggoku ngundilo.   
\p
\v 7 Oni simoo bale ene mela ngundilo. Sono ombulo kono simoo baledo oowali imiwonggoku, nguno solelootoni ngu, asa, Anutndo ngu kono melanggaku, kumana inolo yeni, oowali gome enggewolo.  
\v 8 Kono ngu, so biyomi sanggilidodo, ngu nangge ooletoni ngu, ngu ngandilo, Anutndo kumana biyomi inolo, ngulo toongoolo kawa.   
\p
\v 9 Ye nolo Kristen dobooguline oolengo, no nga mandega nga yengo nakangootenoku, nga ingoya, ye ingondale teyi! Ene noole yengo nowoondoye hamoo teyingo, ngulo kowuli ma ingooteto. Ye mela gomenggano oowali gome ooleteku ngundilo. Yengo nowoondoye hamoo teyingo, ngundo nguya, ngundilo gome enggewa. Noole ingootetoku, Anutndo ye hoolooweyelolo, ko yoyowa.  
\v 10 Ene Anutndo mande damoni nenengo nguno, oni simoo bale bidodo wilikoyeloote. Ngulo ngu, yendo ko yanggango telo, nguno Kristen oni simoo bale hoolooweyelolo, nowoondoyi yunowonggoku, ko ataga ngudodo yunololootenggoku, ngulo nguya Anutndo ma kapengo yewa.  
\v 11 Nowoondone bidodo yanggango yetoowe, yengo nowoondoye hamoo teyingo, ngu komo yanggango dowooya, ngulo ko yanggango teya, Anut ombulo ko yoyoweloyi, ngulo hahangeya sobowooya oliyi. Ye komo ngundilo nangge telo, oololo nalu wengamo.  
\v 12 Nowoondone bidodo yanggango yetoowe, nowoondoye hamoo teyingo, ngu yanggango yeya, Anutlo ko teweloyi, Anut ombulo ko yoyoweloyi, ngulo hahangeya sobowooyi. Nondo ye nga oningga, ngalo damoni gome tetenggoku, ngandilo tunooteyi elo ingooteno. Ye ngundilo telo ngu, ariya, Anutndo oo bidodo yunowelo mandeno elo gosiyoyingo, ngu yowanggo.   
\s1 Hamoo Oolengo, Anutndo Mandeni Elo Gosiyoyingo, Ngundilo Teyingo  
\p
\v 13-17 Onindo oni gulaya hamoo oolengo mande gosiyowelo ngu, ene Anut oowooyi yolo ngu elo tewonggori. Ngundilo telo ngu, asa, oni mande gosiyoyingonggaku, enengo mandeninggaku yeni oololo yanggango yetoni, oni gulado mandega, ngu uleni uwa. Kuli, Anutndo noole, enengo simoongo, hoolooweyeloweloyimbolo mande ewolo. Ene nooleno mande sunggi yeyingo ngu, ma toongoowa. Ngulo ngu, enengo mande ngu yanggango inolo, hamoo oolengo, solumi ngundilo ewolo. Anutndo Ebarahamno mande elo gosiyoyingo ngu, enengo oowooyimonggo hamoo oolengolo ewolo. Ngundilo ngulo, oni gula oowooyimbo Anut oowooyi dagaweloyi ereremo kini. Anutlo mandeno, Anut Ebarahamya ngandilo ewolo.  
\q1 No geno mande gosiyoyingo, ngu ngandilo. Hamoo oolengo, no ge kumana gunolo, osi sambage nguya oowooyingga gunowanolo ewolo. \rq Yenesis 22:17\rq*  
\m Ngulo ngu, Ebarahamndo Anutlo mande gosiyoyingo, ngulo ene tolige ootoolo, ma suleyokini yewolo. Ngundilo ngulo, Anutndo eneno mande elo gosiyoyingo ngu temukowolo.  
\v 18 Anutndo hamoo mande solumimonggo elo, noolengo nowoondonayi yanggango teyinowelo, ngulo oni oo elaya yunowoku ngu ma yowoolengolo yokowa. Ngu ngandilo: solumimonggo nguya ewolo. Ene kumana yunowelo ewoku, ngu hamoo oolengo. Anut ene kundingiyi oolengo, ene ebe ganagana nguya, ma ewa. Ngundilo ngulo, noole kendutelo Anut tanggeyimo sodedo ooloutooye, ene hoolooweyelowelo sunggi mande ewoku, ngu sobowoolo tolige oodooye, oo bidodo yunowelo ewoku ngu, enengo naluno, engge ngundilo nangge, noole telo yunowa.  
\v 19-20 Ngu ngandilo, osiyi ngu, osiyi gula woologongolo yangga ngu yanggango inoote. Ngundilo nangge, noole Anut sobowoolo, tolige ootoolo, enendo sunggi mande noolengo ewoku, ngulo nowoondonayimo hamoo tetoni, yanggango teyinowa. Ngundilo ngulo, Yesus, noolengo mbumbuwalo kumoowoku, ene noolengo Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga tunootelo, ngulo ene musiyo kundingiyi oolengo Sambono ooloote. Ene nguno ulo, noole kawararayelootoni, noole Anut tanggeyimo oolouwato. Ene noolengo Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga tunootelo, sugi sugi ngundilo ko telo oluwa. Ngu Mekisedek oningga, Anutno woolo yeyingo oluwoku ngundilo.   
\c 7  
\s1 Mekisedek Ngu Anutlo Woolo Yeyingo Oni Kundingiyi Ngulo Tabango Ulungga, (Het Pris)  
\p
\v 1 No Mekisedek, Anutno woolo yeweloyi oningga, ngulo mande gidalega yeno ewelo ingooteno. Mekisedek ngu, Selam ende, ngulo ende oni sobosobo koletewolo. Anutlo mande damoni gome oolengo, ngundo oni bidodo damoniye dagate. Anut enengombo Mekisedek sunggi yetoni, enengo woolo yeyingo oni Kundingiyi, ngulo tabango koleteyingo, nguno tunootewolo. Kulimi oolengo, Ebarahamndo enengo oniya, ende namolaya ngulo oni sobosobo koleteyingo, enengo oni oowooyingga nguya ebe utolo, yutolo yowoowetoni satoyi, ene yade yade, ende oolouwelo ooloutoyi, asa, Mekisedek oololo, Ebaraham kenolo kumana inowolo.  
\v 2 Ngu naluno, Ebarahamndo ebeno oo sitowi bidodo yomukoyingoku, ene wata kande elaga ngu teyingo, ngulomu wata gulanangge, Mekisedek inowolo. Mekisedek oowooyi ngulo damoni ngandilo, ko nenengo gome teweloyi, ngulo tabango. Selam oowooyi ngulo damoni ngandilo, imakewolo. Ngundilo ngulo, Mekisedek Selam ende ngulo tabango koleteyingo oluwolo. Ngulo ngu, ene nowoondoye yeyi ayibiyi ingoweloyi, oni tabango.  
\v 3 Anutlo mande nakayano, Mekisedek ewenemi, osi sembeni nguya, ngulo yomoowoolo naluni, ene ma nakangowolo. Ngundilo ngulo, noole nguya watayi kini. Ngulo ngu, noole Mekisedek nemimbo yomoowoolo nalu, ko enengo kumooyingo nalu nguya, noole watayi kini. Ene Anutlo Nangoni ngu, ngundilo ootoolo, ngunonggo suwoo suwoo, ene Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga ooloote.   
\p
\v 4 Ataga noole ingootetoku, Mekisedek oni ulungga Ebaraham, oni ulungga oolengo, noolengo sambanayi, ngundo ebe uleyingo naluno, ene oo sitowi gome gomemu yomukolo, siyakiyolo ombuyingoku, ngulomu kande elaya wesowoolo, ngulomu gulanangge Mekisedek inowolo.  
\v 5 Moseslo mamana mandeno, Anutndo Liwayi, ko enengo osisembeni gidega sunggi yetoni, Pris, woolo yeyingo oni tunootewolo. Iserel oni bidodo enengo oo sitowiyeku wata kande elayagaku tetoyi, oolooteku, ngulomu gulanangge nangge, Pris onindo Liwayi sembeni wesowoolo, gide ene yunowolo. Iserel oni bidodo Ebarahamlo osisembeni oolootenggoku, ngundo ene komo oo ngu wesowoolo, Liwayi oni nalu bidodomo, ngu yunololuwanggo.  
\v 6 Liwayi ngu Mekisedek osiyi kini. Ngulo ngu, Mekisedek ene oo kande elaya ngulomu gulanangge, Iserel onindo yetenggoku, ngu gumi yoweloyi, nguya kini. Ngu hamoo. Ene Ebarahamndo ebe uleyingo naluno, enengo oo sitowi wata kande elaga teyingoku, yomukolo ombuyingoku, ngulomu ene wata gulanangge Mekisedek inowolo. Ngundilo tetoni ngu, Mekisedek, ngundo Ebaraham kumana inowolo. Ebaraham, ene Anutlo mande elo gosiyowoku, ngu yoyingo oni, ngulo ene oowooyidodo ooloote. Ngu hamoo, Mekisedekndo ene kumana inowolo.  
\v 7 Oni kumana yooteku, ngulo oowooyi ngu ameno. Ene noole ingootetoku ngu, Mekisedek oowooyi, ngundo Ebaraham oowooyi dagate.  
\v 8 Liwayi, ko, enengo osisembeni Anutlo woolo yeyingo oni oolootenggo. Ene nguya kumooweloyi oni, oni sungo kumootenggoku, ngundilo oolootenggo. Ngulo ngu, ene Iserel onilo oo sitowi wata kande elaya tetenggoku, ngu gulanangge yootenggo. Ene Mekisedek nguya, ngulo oo sitowi gulanangge yowoku ngu, Anutlo mandeno ene ngandilo eyingo, ngulo ene keda oolootelo ewolo.  
\v 9-10 Liwayi ma tunooteyingo naluno, nguno Ebarahamndo oo gumi Mekisedek inowolo. Ngu naluno, ene kuli ngu oo kande elayaga, ngulomu gula Mekisedek inoyingo ngu, ene kuli Liwayi oowooyimo inowolo. Liwayi ngulo suleni, ngundo Anutno woolo yeweloyi kongga ngu kootu hamoo tunootewa. Ngu damoningga ngu, ngundilo telo, yade yade oololo, Liwayi onilo naluno nguya, ngundilo tewonggori.   
\s1 Yesus, Ngu Anutlo Woolo Yeyingo Oni Kundingiyi, Ngu Mekisedek Ngundilo Tunootewolo  
\p
\v 11 Kuli oni simoo bale Moseslo mamana mande ngu yootoyi, ngu mamana mande ngundo ngandilo ewolo. Liwayi osisembeni ngu Anutlo woolo yeyingo oni kundingiyi ngu kongga ngu dowoolo tewonggo. Ngulo ngu, Liwayi osisembeni oni, ngulo Anutlo woolo yeyingo oni kundingiyi kongga, ngundo oni simoo bale yoyeyi, Anut doongeyimo, ene gome tunootewanggoku ngu, asa, ndatelo ngulo, Anutlo woolo yeyingo oni kundingiyi ngu kootu tunootelo, Mekisedek ngundilo, ko Eron ngu ngundilo kini? (Eron ngu Liwayi ngulo osiye).  
\v 12 Ngundilo nangge, Anutlo woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo ko mande damoni kulimi ngu yowoolengolo, woolo yeweloyi damoni keda tunootetoni ngu, asa, mamana mande Anut doongeyimo nenengo tunooteweloyi, ngulo damoni nguya yowoolengolo keda tunootewa.  
\v 13-14 Noole bidodo kuli ingootetoku, noolengo Oo Bidodo Sembuli Sembunayi Yesus, ngundo Yuda oni sowenimonggo tunooteyingo, Liwayi sowenimonggo kini. Ngulo ngu, Mosesndo kuli ingowoku, ngu Anutndo Liwayi sowenimonggo nangge, ngu Anutlo woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo koyengga ngu sunggi yewolo.   
\s1 Yesus, Anutlo Woolo Yeyingo Oni Kundingiyi, Ngu Mekisedek Ngundilo  
\p
\v 15 Asa, nga mande damoningga nga, noole tunoo ingooteto. Ataga, Anutlo woolo yeyingo oni kundingiyi keda gula tunootewoku (ngu Kristus), ngundo Mekisedek ngundilo tunootewolo.  
\v 16 Moseslo mamana mandeno ngu loogu ma tetoyi, Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi ngu ma tunootewolo. Kini, Keda sugi sugi oolooteku, ngulo yanggango (Anut), ngundo yeni, Anutlo woolo yeyingo oni kundingiyi, tunootewolo.  
\v 17 Anutlo mandeno ene nangonimo, ngandilo ewolo.  
\q1 Suwoo suwoo, ge Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi oluweloyi, ngu Mekisedek ngundilolo ewolo. \rq Sam 110:4\rq*   
\m
\v 18-19 Moseslo mamana mande kulimi ngu yanggango kini, ngulo engge gome ma tunootelo, oni simoo bale hoolooweyelootoni, nenengo ma tunootewonggori. Ngulo ngu, Anutndo andangelo yokowolo. Anutndo noolengo oole gula goosooyunowoku, ngu gome oolengo. Ngu Moseslo mamana mande ngu dagatoni, ngu oolegano, nguno noole Anut tanggeyimo, mete oolouwato.   
\p
\v 20 Ene ataga ngu, noolengo oole keda gula tunootete. Anutndo Yesus woolo yeyingo oni kundingiyi sunggi yelo ngu, mande hamoo oolengo ewolo. Anutlo woolo yeyingo oni kundingiyi, kulimi ngu ngundilo kini. Anutndo mande hamoo oolengo solumimonggo kuli ma etoni, ngundo enengo woolo yeyingo oni kundingiyi, ngu yeni tunootewonggori.  
\v 21 Ngundilo ngulo, Anut enengombo mande hamoo oolengo solumimonggo elo, Yesus woolo yeyingo oni kundingiyi yetoni, tunootewolo. Anutndo Yesusya, ngandilo ewolo.  
\q1 No, Anut Oo Bidodo Sembuli, geno mande hamoo oolengo gosiyoyingo, ko nondo oo gula ma tewano. Ge, Anutlo woolo yeyingo oni kundingiyi, sugi sugi oluwalo ewolo. \rq Sam 110:4\rq*   
\m
\v 22 Ngundilo ngulo, noole ingowato. Yesuslo sunggi mande keda gosiyoyingongga, ngu hamoo oolengo, Yesusndo sunggi mande gosiyoyingo ewoku, ngu bidodo temukowa. Ngundo mande kulimi gosiyoyingongga, ngu dagate.  
\v 23 Kuli, oni Anutlo woolo yeyingo oni kundingiyi oowooyingga oluwonggori. Oni kumooweloyi damoni ngu eneno oluwoku, ngulo ene sugi sugi ko teweloyi nguya kini.  
\v 24 Ene Yesusndo ngu kedaga, nguno sugi sugi oluwa. Enengo koni nguya sugi sugi oluwa. Oni gulado Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi, Yesus ngundilo, ma tunootewa.  
\v 25 Ene ngundilo ngulo, ataga, ko kootusina nguya nalu bidodomo, Yesus ene mete oni simoo balelo mbumbuwa andangemukolo yokolo, ene ko yoyowa. Ataga, Yesusndo suwoo suwoo Sambono ootoolo ngu, ene Anutlo oni simoo bale hoolooweyeloni elo, kilano elo, yenggonangolo oodoni ngu, oni simoo bale Yesuslo nowoondoye hamoo teyingo ngu, ene mete Anut tanggeyimo ombulo, enedodo sugi sugi oluwanggo.   
\s1 Yesus Anutlo Woolo Yeyingo Oni Kundingiyi Noole Hoolooweyeloweloyimbolo  
\p
\v 26 Ene Yesus noolengo Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga. Ngundo noolengo kowuli oowooyingga ngu bidodo hoolooweyeloweloyimbolo, Yesus ene kundingiyi ootoolo, ngunonggo ene mbumbuwa gula ma telo, enengo newendemo oyumo ma ooloote. Ene melako oni mbumbuwadodo nga ngundilo kini. Kini, mbumbuwa ngulo damoni, ngundo ene ma dowoote. Ene Sambo endemo oolelo, Anut tanggeyimo ooloote.  
\v 27 Kuli nalu bidodomo, sa nalu gulanangge nangge, Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga, ngundo koletelo enengo mbumbuwa, ngulo Anutno woolo yelo, ko kootu oni simoo balelo mbumbuwa andangewelo woolo yewonggori. Yesus ene ngu oni ngundilo kini. Kini, Yesusndo noolengo mbumbuwanayi teyingoku, ngulo enengombo enengo goweyi yolo, Anutno noolengo woolo yewolo. Ngu woolo yeyingongga ngu, Yesusndo nalu gulananggemo yewolo. Nalu gulananggemo, woolo yelo teyingongga, ngundo nalu bidodo nguya tewonggori.  
\v 28 Kuli Moseslo mamana mande, ngundo oni sunggi yetoni, Anutlo woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga, ngu tunootewolo. Ngundilomu, ene melako oni, ngulo nowoondoye hamoo teyingo ngulo yanggangoye kini. Anutndo Moseslo mamana mande kuli sunggi yetoni, tunootewolo. Ene kootusina, enengo nangoni kilalongo ngu hamoo oolengo, mande solumimonggo elo gosiyootoni eneno woolo yeweloyi oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga tunooteyingo, ngundo biyomi gula ma teyingo, ngulo ene sunggi yewolo. Ngulo ngu, ene mete noolengo Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi ngulo tabango ulungga, sugi sugi oluwa.   
\c 8  
\s1 Yesus Noolengo Anutno Woolo Yeyingo Oni Kundingiyi Ngulo Tabango Ulungga  
\p
\v 1 Asa, nga mandega ngalo ewonoku, ngulo damoni ngandilo. Ataga, noole Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga, ngu Yesus. Ene Sambo endemo ootoolo, ene ataga Anutlo dulidalini, ngu tanggeyimo, bibitelo ooloote. Ene Anut kandeyi koondosina oowooyi bingamidodo teweloyi musiyongga, nguno ooloote.  
\v 2 Ataga, Yesusndo Anutlo musiyo kundingiyi oolengo, nguno Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga, ngulo koni ngu tete. Onindo yambo ya kundingiyingga ngu ma yetenggoku ngu, Anut enengombo yewolo.   
\p
\v 3 Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ululu bidodo, ngundo oninonggo, oo oowooyingga kingo yolo mayelo, Anutno inolo woolo yeyingo, ngulo koye ngundilo tewonggori. Noolengo Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga, Kristus, ene nguya, komo Anutno woolo yewolo.  
\v 4 Ndatelo ngulo, Yesus ene Liwayilo sowenimonggo ma tunootetoni ngu, Moseslo mamana mandeno, woolo yeweloyi, ko ngulo eteku ngundilo, Yesusndo melako ngano ootoolo ngu, ene woolo yeyingo kongga ngundilo, ngu ma tewa. Ndatelo ngulo, ene melako ngano Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi oowooyingga, Moseslo mamana mande keyolo, Anutno woolo yelo, oo gula gula Anut inowonggori.  
\v 5 Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi, melako ngano oolootenggoku, ngulo koye ngu namoko Yesuslo koni, yambo ya hamoo Sambo endemo oolooteku, ene ngundilo kini. Noole nga mandega ingootetoku, ngu hamoo, ndatelo ngulo, Mosesndo towimbo Anutlo yambo ya kundingiyi yetoni ngu, Anutndo eneya ngandilo ewolo.  
\q1 Ge ingondale te! Ge towimbo yambo ya kundingiyi yewelo ngu, ge pulimo oluwoku naluno ya gaboyi etunggelowonoku, ge komo ngundiya ye! Elo ewolo. \rq Eksodas 25:40\rq*   
\m
\v 6 Ene Yesusndo Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo ko tewolo. Enengo koningga, ngundo melako ngano, Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo koye, ngu hamoo oolengo dagayeloote. Ndatelo ngulo, Yesusndo melako simoo bale nguya, Anutya kewooloyemo, kawarara telo ooloote. Nguno ngu, Anutndo sunggi mande keda elo gosiyolo noole yunoyingongga, ngundo sunggi mande kulimingga, elo gosiyoyingo, ngu hamoo oolengo dagate.   
\s1 Sunggi Mande Keda Gosiyoyingo, Ngundo Sunggi Mande Kulimi Gosiyoyingongga, Ngu Dagate  
\p
\v 7 Sunggi mande kulimi, ngundo oni hoolooweyeloweloyi, ngulo yanggango kini, ngulo ene Anutndo oo telo ewoku, ngundilo gome ma enggewolo. Ngundilo ngulo, Anutndo ngu kenolo, ingolo yokolo, oni simoo bale melako, ngano oolootenggoku, nguno ene sunggi mande keda elo gosiyolo yunowolo.  
\v 8 Sunggi mande kuliminggakuno, Anut ene ingooteku, Yuda oni simoo bale enengombo ngu keyoweloyi kini. Ngulo ngu, Anutndo ene bungomo mande sanggawelo ewolo. Anutndo oni simoo bale sunggi mande kedaga yunowelo ingowolo. Anutlo mandeno, ngandilo elo nakangowolo.  
\q1 Oo Bidodo Sembuli Sembunayi, ngundo ewolo. Nga mandega nga, ye gome ingoyi! Kootusina nalu gulano, no Iserel osisembeni, ko Yuda osisembeni, ngulo sunggi mande kedaga elo gosiyolo yunowano.  
\v 9 Sunggi mande kedaga elo gosiyootenoku nga ngu, sunggi mande kulimingga gosiyoyingo, ngu Iserel osi sambaye yunoyingo, ngundilo kini. Kulimi, ene Igip mela yokootoyi ngu, nondo hoolooweyelolo, yodowoolo, oole etuyelowolo. Ngundilo tetoowe, ene nolo sunggi mande elo gosiyoyingongga, ngu ma keyowonggori. Ngundilo ngulo, no ene kootuyunolo yoyokooteno. Oo Bidodo Sembuli ngundo mande, ngundilo ewolo.  
\v 10 Oo Bidodo Sembuli ngundo mande gula ewolo. Kootusina, sunggi mande koleteloga kinitetoni ngu, no Iserel osisambaye, Yuda osisambaye, ngulo mande elo gosiyoyingo, ngu yunowano. Nondo nenengo mamana mande, ngu enengo ingonduduyemo yelo, nowoondoyemo nguya nakangowano. Ngundilo tetoowe ngu, asa, nowoondoye ngu metemi ingolo keyowanggo. Nondo enengo Anut ootoowe, ene nono yambo mande teloluwanggo. Ene nolo simoo bale tunootetoyi, nondo ene hoolooweyelowano.  
\v 11 Ngundilo ngulo, yengomo yengomo dobooguliye konebaye ma etuyelowanggo. Ye komo Anutlo damoni ngu ingoyi. Kootusina, ngu naluno, nolo oni bidodo oowooyedodo, ko, oni oowooye kini, ngundo nolo damoninayi ngu gome oolengo ingowanggo.  
\v 12 Nondo nowoondoyi yunolo, enengo sumange yunolo, mbumbuwaye andangeyunolo yokolo, enengo damoni biyomi tetenggoku, ngu kapengoyeyunowanolo ewolo. \rq Yeremayiya 31:31-34\rq*   
\p
\v 13 Anutno sunggi mande kedaga elo gosiyoyingo ngulo etoni, ngu naluno, ene sunggi mande gula kuli elo gosiyoyingo ngu, ataga, ngu kuli biyomi ngundilo tunootete. Ngundilo ngulo, ngu sunggi mande kulimingga elo gosiyoyingo, ngu kulimi oolengo tunootewolo. Ngundilo ngulo, nalu bodaga nangge oode, ene kinitewa.   
\c 9  
\s1 Melako Nguno Yambo Mande Teweloyi Ngulo Damoni, Ko Sambo Endemo Yambo Mande Teweloyi, Ngulo Damoni  
\p
\v 1 Sunggi mande koletelo elo gosiyoyingo nguno, Anutndo oni simoo bale yambo mande gidalega teweloyi, ngulo mamana mande yunowolo. Ene towimbo yambo ya yeweloyi, ngulo damoni nguya etuyelowolo.  
\v 2 Anutndo ngundilo etoni, Mosesndo towimbo yambo ya oo ewoku, ngundo ngundilo yewolo. Ngu towimbo yambo yangga yeyingo, nguno towi elayagobo pawangoyingo, ngu newendemo yewonggori. Towimbo yambo yangga ngu newendemo utoyi ngu, gumi koleteloga ngu oowooyi, ya gumi kundingiyi ewolo. Ngu ya gumi kundingiyimo, solu himi musiyomo ootoolo, ko yaba gula ngu sanganimo oomanangoyingo kundingiyi, Anutno woolo yeweloyi, ngulo musiyo oluwolo, ewolo.  
\v 3 Ya gumi newendemo nguno towi pelunggado boolowoowolo. Ya gumi newendemo ngu oowooyi, musiyo kundingiyi oolengolo ewolo.  
\v 4 Ngu musiyo kundingiyi oolengongga, nguno woolo yeweloyi nombo kundingiyi musiyo, ngu oluwolo. Ngu nomboga oo yowaliwali gomemu (gol), ngundo doobengoyingo, ngu musiyonggano, Anutno ndindingododo woolo gome yewonggori. Ngu musiyo kundingiyi oolengo, nguno Anutlo sunggi mande elo gosiyoyingo, ngulo Pawus kundingiyi nguno oluwolo. Pawus kundingiyingga oo yowaliwali gome (gol), ngundo doobengowonggori. Pawus kundingiyi newendemo oo gidega nguno oolooteku: (gol) kumbega ngu newendemo oowali kundingiyi Sambononggo ombuyingo, ngu oowooyi Mana ngu oodoni; Eronlo usutoko dowootoni, ngunonggo didani ooleyingonggaku nguno oodoni; ko digi sosi elayaga, nguno Anut enengombo mamana mande nakangoyingo ngu; oo ngu bidodo Pawus kundingiyi ngu newendemo oluwolo.  
\v 5 Sunggi mande elo gosiyoyingo, ngulo Pawus kundingiyi, ngu sanganimo Anutlo Sambono Oni gaboyali elaya, wileyali ebe dowoodowootelo, Anutlo dulidalini etuyelolo oluwoli. Sambono Oni gaboyi musiyongga ngu newendemo, Anutndo onilo mbumbuwa andangeweloyi ngulo oo musiyo. Ene no ngu, oo ngulo damoni wesiyolo tunoo eweloyi, anangu ereremo kini.   
\p
\v 6 Ene towimbo yambo ya kundingiyi yeyingo, ngu gumi elaya, nguno oo ngu bidodo, enengo musiyomo musiyomo logono oodoni ngu, ariya, nalu bidodomo Anutlo woolo yeyingo oni, yambo ya gumi koleteloga, nguno enengo ko teloluwonggo.  
\v 7 Ngulo ngu, Anutlo woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga, ngundo mooma gulanangge nanggemo, tambu gulanangge towimbo yambo ya ngulo musiyo kundingiyi oolengo, nguno uwolo. Ngu naluno, woolo yewelo nusago uleyingo, ngulo dalowo yolo, musiyo kundingiyi oolengo nguno ulo, koletelo enengo mbumbuwa tewoku, ngu andangeweloyimbolo, ngulo Anutno woolo yelo, ko kootusina onilo oo biyomi ma ingolo tewonggoku, ngulo ene ngundilo woolo yewonggori.  
\v 8 Yudalo goobooyingo yano yambo mande teweloyi naluno, nguno yuka kundingiyi, ngundo gaboyi noole etuyeloyingo, noole oole gulano musiyo kundingiyi oolengo, nguno nenengo ulo, Anutno yambo mande teweloyi, ereremo kini.  
\v 9 Towimbo goobooyingo yangga ngulo mandeni damoni, ngu ataga nalu ngalo oo gaboyi ngundilo. Kuli, towimbo goobooyingo yano nguno ene Anutno oo oowooyingga kingo inolo, ko woolo gula gula nguya, eneno yewonggori. Ngulo ngu, oni Anutno yambo mande tewelo ngu, ngu damoni kulimingga, ngundo oni nowoondoye gome namboyi oolengo, yeyi ma tunootewa.  
\v 10 Kini, ngu mamana mande kulimingga ngu goweye sobowooweloyi nangge. Ngu ngandilo. Nga mamana mande kulimingga nga ngu, ene oni simoo bale hoolooweyeloweloyimbolo, Anutndo yunowolo. Asa, kootusina, ene oole gome oolengo kedaga etuyelootoni, eneya nowoondoye goboolo yelo oluwanggo. Oowali ko sono mete neweloyi ngulo damoni, ene goweye sobowooweloyi ngulo mamana mande; ko gome namboyi oolengo, Anut doongeyimo tunooteweloyi damoningga, ngulo mande nguya ooloote.   
\s1 Kristusndo Enengo Dalowobo Noolengo Anutno Woolo Yewolo  
\p
\v 11 Ene ataga Kristus ene noolengo Anutno, woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga, ene kuli ombuwolo. Ene melako ngano oo gome gome tunooteyingo, ngulo woolo yeyingo oni tabango ulungga. Ene ataga, Anutlo towimbo goobooyingo ya nenengo oolengo, nguno noolengo ko teloloote. Ngu yambo ya nenengongga, onindo ma yetoyi, ko melako ngano ma ooloote. Sambo endemo, Anutlo yambo yangga oolooteku, ngundo melako, ngano yambo ya oolooteku, ngulo damoni ngu bidodo dagayeloote.  
\v 12 Kristus ene Sambo endemo yambo ya kundingiyi hamoo oolengo, nguno ulo, musiyo kundingiyi oolengo, nguno oololo, ataga nguya, nalu bidodomo ooloote. Ene noolengo mbumbuwa andangeweloyimbolo woolo yewoku ngu, ene bulmakau, meme ngulo dalowo, ngundo ma tewonggori. Kini, enengo dalowo nenengo wendolo, ngundo noolengo Anutno woolo yewolo. Ngundilo telo, noole yoyootoni, nowoondonayi hamoo teyingo oni ngu, enedodo suwoo suwoo sugi sugi oluwato.  
\v 13 Kuli, onindo enengo goweye sobowooweloyimbolo, ngulo mamana mande toongootoyi, Anut doongeyimo, ene oni nenengo kini ootoolo, yambo mandeno ma ombuwolo. Ngundilo oni ngundo, Anutlo woolo yeyingo oni, ngundo meme dalowo yolo; ko bulmakau simoongo dalowo yowonggori. Ene Anutno woolo yeweloyi digi yawasa nguno yelo, bulmakau duliyo yolo, nguno yelo, katoyi, delo kinitetoni, ngu nombononggo ngu beluwo yolo, ko, nusago dalowo nguya gooboongoolo, oni sanganimo sogi yunowonggori. Ngulo ngu, oningga, ngu ene Anut doongeyimo ko namboyi tunootelo, ene mete yambo yano ko oololo, Anutno yambo mande tewa.  
\v 14 Kulimi ngu, bulmakau, meme ngulo dalowo, ngundo oni yoyeni, Anut doongeyimo namboyi tunootewonggori. Ngu hamoo. Ariya, Kristuslo dalowo wendootoni, ngundo noolengo woolo yeyingo, ngundo kulimi oolega, ngu dagate. Yesus melako ngano oluwokuno, enengo endeyoyingo ngu nenengo oolengo ootoolo, ene oo biyomi gula ma tewolo. Ngundilo ngulo, Anutlo Yuka Kundingiyi yanggangododo nalu bidodomo oolootekungga, nguno Yesusndo enengombo enengo keda oluweloyi ngu inolo, noolengo Anutno woolo yeyunowolo. Ngundilo ngulo, enengo dalowo, ngundo gowenayi yomosiyolo, nowoondonayi ingondudu ngu bidodo sonowoolo, ko, oyumo oo biyomi teyingo, ngu nowoondonayimo oolooteku, ngu bidodo andangeyunowolo. Ngundilo tetoni ngu, noole, Anut doongeyimo, oni nenengo tunootelo, noole Anut yanggangonidodo oolooteku, enengo ko telo oluwato.   
\s1 Kristuslo Dalowo, Ngundo Sunggi Mande Kedaga Elo Gosiyoyingo, Ngu Yanggango Inoote  
\p
\v 15 Ngundilo ngulo, Kristusndo noolengo hoolooweyelolo kawarara yunootoni, noole Anutya goboolo sunggi mande kedaga elo gosiyoyingo ngu tunootewolo. Ene kuli kumoolo, oni simoo bale ko yoyolo, enengo mbumbuwa bidodo andangeyunolo, kuli sunggi mande gosiyowoku, ngu ene sugi sugi oluweloyi, ngulo kumana yunowolo. Ene ngundilo telo, onindo damoni biyomi teyingo, ngulo sunggi mande kulimingga, nowoondoyemo oluwoku, ngu bidodo andange yunowolo.   
\p
\v 16 Onindo kumooweloyi ingolo ngu, oni enengo oo sitowi ngu, yowelo ingolo ngu, asa, ene ngu mandega so uyimo sunggi mande ngandilo nakangowa. Ngundilo nangge, ngu oningga ngu simoongombo ngu sunggi mandega ngu keyolo, awayembolo oo sitowi yowelo ngu, onindo ngu komo gome ingootoyigo, hamoo oolengo ngu oni ngu kumoowonggori.  
\v 17 Oni kuli kumooyingo, kuli enengo sunggi mande elo gosiyoyingongga, ngu yanggango oolengo. Oni kuli sunggi mande elo gosiyoyingo, ngu keda oodoni ngu, ariya, ngu sunggi mandega ngu kingo oluwa.  
\v 18 Damoni ngandilo ngulo, ene oo nusago utolo, ngu dalowo moondolo, ngundo woolo yetoyi ngu, sunggi mande kuliminggaku yanggango yewonggori.  
\v 19 Mosesndo Iserel onino, Anutlo mamana mande bidodo wesiyolo yunowolo. Ngundilo telo, ene bulmakau simoongo, Meme ngulo dalowo yolo, sonododo gooboongoowonggori. Sipsip uyi seleyingo yolo, degunonggo so uyi nakango oowooyi Hisop, ngudodo gooboongoolo gosiyolo, dalo sonono nguno yelo, dowoolo, Anutlo mandeno (Buk) ko Iserel oni simoo baleno nguya, sogi oolongoowonggori.  
\v 20 Ene ngundilo telo, ewolo. Ngu dalowoga, ngundo Anutlo sunggi mande eyingongga, ngundo Anutlo mande yanggango inootoni, oni simoo bale ngu komo keyootenggolo ewolo.  
\v 21 Ngundilo ngulo, Mosesndo dalowoku, Anutlo towimbo yambo yano sogi oolongoolo, ko yambo yalo oo teweloyi, yambo mande teweloyi, ngu bidodomo, ngundilo tewolo.  
\v 22 Anutlo mamana mandeno, namoko oo bidodo komo dalobo sogi yunootoyi, ene Anutlo doongeyimo, gome nenengo tunootetenggo. Ngulo ngu, Anutlo woolo yeyingo oni kundingiyi, ngundo dalobo ngu woolo ma yetoyi ngu, asa, Anutndo onilo mbumbuwa ma andangewolo.   
\s1 Kristusndo Woolo Yeyingongga, Ngundo Noolengo Mbumbuwa Andangewolo  
\p
\v 23 Towimbo goobooyingo ya melako ngano oluwokungga, nguno oo bidodo yeyi namboyi yeweloyi damoni tewonggoku, ngu Sambo endemo oolooteku, ngulo gaboyi ngundilo tewolo. Ene Anutndo woolo keda yanggango (Yesus) yeyingongga, ngulo sunggi yetoni, Sambo endemo oo ngu namboyi tunooteweloyimbolo.  
\v 24 Yambo ya melako ngano, oni enengo kandeyebo yetenggoku, ngu gaboyi nangge, yambo ya hamoo oolengo ngu, Sambo endemo ooloote. Ngulo ngu, Kristus ngu Sambo endemo yambo ya oolengongga oolooteku, nguno ooloote. Ngundilo ngulo, ene Anut tanggeyimo ootoolo, suwoo suwoo ene onilo kawarara teweloyim, Anutya ootoolo, ngunonggo noole hoolooweyeloweloyimbolo.   
\p
\v 25-26 Mooma gulanangge nanggemo, tambu gulanangge Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga, yambo ya ngulo gumi kundingiyi oolengo newendemo ulo, oo nusago dalowo yolo, Anutno woolo yewonggori. Ene onilo weti mbumbuwa andangeweloyimbolo mooma bidodomo, ngundilo teloluwonggori. Ene Yesus ngu woolongga nalu oowooyingga, ngundilo ma tewolo. Kini, ene ataga Sambo endemo ngulo musiyo kundingiyi oolengo, nguno ootoolo, ene oowooyingga ma yewolo. Ene ngundilo suwoo suwoo telo ngu, ene ogingoyingo nguya suwoo suwoo koolowoolo oodoni, Anutndo amana sambo mela yeyingomo ombulo, ko ataga nguya. Ngundilo kini. Ataga ngu, nalu namoko wenga kini teweloyim, nguno Kristus tambu gulanangge melako, ngano tunootelo, enengombo Anutno noolengo mbumbuwa andangeweloyimbolo, enengombo woolo yewolo.  
\v 27-28 Oni simoo bale bidodo, tambu gulanangge kumootoyi, kootusina Anutndo oni ko wilikoyelowa. Ngundilo damonimo, Kristus tambu gulanangge oni bidodo, mbumbuwa andangeweloyimbolo, ene kumoolo, oni simoo bale Anutno woolo yeyunowolo. Nalu wengamo ombutekuno, ngu ene noolengo mbumbuwa andangeweloyimbolo ko ma tewa. Kini, kootusina, tambu elayagaku tunootelo ngu, ene oni nowoondoye hamoo teyingo ngu, Yesus sobowoolo oodoyi, ombulo yoyowa.   
\c 10  
\s1 Nalu Gulananggemo Kristus Enengombo Anutno Woolo Yeyingongga, Ngu Nalu Bidodo Yewolo  
\p
\v 1 Yuda onilo mamana mande ngu oo gome kootusina tunooteweloyi, ngulo gaboyi nangge. Ene Anutno woolo yeyingo kulimingga ngu Anutlo woolo yeweloyi oni ngundo ngu mooma logowoolo simoo balelo mbumbuwa andangewelo woolo yeloluwonggo. Ene ngu woolo yeyingongga, ngundo onilo nowoondoye yeni, ma mete tewa. Hamoo oolengo kini.  
\v 2 Ene mamana mande kulimingga, ngundo oni nowoondoye yeyi, gome metemi tunootetoyi, ko, onilo nowoondoye oyumo oo biyomi ingooteku, ngu andangeweloyi mete tetoni ngu, asa, woolo gula yeweloyi koni gula nguya kini.  
\v 3-4 Ngundilo kini, mooma gulanangge nanggemo woolo ngu yetoyi, enengo mbumbuwa teyingo, ko ingololuwanggo. Bulmakau simoongo, ko meme dalowo, ngundo noolengo oyumo oo biyomi teyingo, ngu ma andangewa.   
\p
\v 5 Ngundilo ngulo, nalu namoko Kristus ngano onilo mbumbuwa woolo yeweloyi ngulo ombuweloyimbolo, ene Anutno ngandilo ewolo.  
\q1 Ge onilo woolo kulimingga ngu, ko oo kingo duwoo gunoyingongga, ngulo ge ma ingoote. Ngulo ngu, ge no gowene yeyi guladilo tunootetoni, melako oni goweyi ngundilo tunootewano.   
\q1
\v 6 Anutno woolo yeweloyi digi yawasa, nguno nusago kalo, ko oo kingo duwoo inoweloyi gula nguya, onilo weti mbumbuwa andangeweloyi, ngulo woolo yetoyi, ge ngulo gome ma ingowa. \rq Emos 5:21-22\rq*   
\m
\v 7 Ngundilo ngulo, Anutno mandeno oni nakangoyingoku, Kristusndo Anutno ewolo.  
\q1 O Anut, no ngano oodoowe, gengombo ko te, elo nunootoni, ngu no kongga ngu mete tewano. No gengo mandeno kuli nolo nakangoyingo, ngundilo tewanolo ewolo. \rq Sam 40:6-8\rq*   
\m
\v 8 Yesusndo mande ewoku, ene Anutno ngundilo ko ewolo.  
\q1 Gengombo oni mamana mandeno woolo yeweloyi, ngulo damoni yunootoyi, ngundilomu, ge enengo woolo yeyingo ngu, geno yelo, ko oo kingo duwoo ge gunootoyi, ge ngulo gome ma ingolo, ngu teweloyim ma ingoote. Ene, gengo onindo, oo nusagobo woolo yeweloyi digi yawasa, nguno kalo, onilo mbumbuwa andangewelo woolo yetoyi ngu, ngulo nguya, ge ma ingootelo ewolo.   
\m
\v 9 Ene mande gumi gula ko ewolo.  
\q1 O Anut, no ngano ootoolo, no ko gengombo teni elo, nunowaku ngu, no mete tewanolo ewolo.  
\m Ngundilo ngulo, Anutndo woolo kulimingga ngu yokolo, ngulo musiyomo woolo keda ene Yesusndo yewolo.  
\v 10 Ngundilo ngulo, Anutndo woolo kulimi yeyingongga, ngulo damoni yanggangoni andangelo yokootoni, Kristus enengombo woolo yeyingongga, ngundo woolo gulaga ngulo musiyo yowolo. Ngundilo ngulo, Yesus Kristus, ene Anutlo ingondudu ngu keyolo, enengo goweyibo woolo nalu gulanangge, nalu bidodo yewolo. Ngu woolo yeyingongga, ngundo nowoondonayi sonowootoni ngu, namboyi oolengo tunootetoni, ngundo noolengo oyumo bidodo tewootoku, ngu andangelo yokootoni ngu, ataga, noole nenengo ootoolo, noole mete Anutno yambo mande teloluwato.   
\s1 Kristus Enengombo Woolo Yeyingongga, Ngundo Mete Noolengo Mbumbuwa Andangewa  
\p
\v 11 Kuli, Yudalo woolo yeyingo oni, ngundo nalu gulanangge nanggemo, ene dikalo, enengo ko woolo yeweloyi ngu teloluwonggo. Ene ngundilomu, woolo kulimingga yeyingo, ngundo onilo nowoondoye kulimingga, ngundo hahangelo mbumbuwa teteku, ngulo damoni hamoo ma andangewa.  
\v 12 Ene Kristusndo nalu gulananggemo, noolengo woolo yeyingo ngu, nalu bidodo mbumbuwa andangewelo tewolo. Enengo woolongga yeyingo, ngu temukolo ngu naluno, ene Sambo endemo oolelo, Anut tanggeyimo kandeyi metemi bingamidodosina bibitelo ooloote.  
\v 13 Ene nguno ootoolo, Anut sobowootoni, ngundo enengo me oni yoyeni, ene newendemo ulo oluwanggo.  
\v 14 Ngulo woolo gulanangge yelo, ene nowoondonayi hamoo teyingo, ngulo mbumbuwa nalu bidodo andangeyunolo, nowoondonayi sonowootoni, noole enengo tunooteteto. Asa, ataga noole oyumo oo biyomi tetetoku, ngulo ma ingowato. Ataga Yesusndo nalu bidodomo, Anut doongeyimo, noole nowoondonayimo namboyi oolengo yeloloote.   
\p
\v 15-16 Anutlo mandeno, Yuka Kundingiyi, ngundo noole etuyelootoni, Anutndo noole enengo logoyelolo, enengo oni simoo bale kundingiyi oliyi. Yuka Kundingiyimbo nguya ngundilo ewolo.  
\q1 Oo Bidodo Sembuli, ngundo ewolo. Ngu nalungga tunootewakuno ngu, asa, no eneno sunggi mande gula elo gosiyoyunowanoku ngu ngandilo. No nenengo mamana mande ene nowoondoyemo yetoowe keyootoni; ko enengo ingonduduyemo nguya nakangoyunootoowe, gome ingowanggolo ewolo. \rq Yeremayiya 31:33\rq*   
\m
\v 17 Ene mande gula ko ewolo.  
\q1 No enengo mbumbuwa bidodo teyingo ngu, andangeyunolo yokolo enengo oo biyomi tewonggoku ngu, no kapengo yeyunowanolo ewolo. \rq Yeremayiya 31:34\rq*   
\m
\v 18 Ene ngundilo nangge, Anutndo noolengo mbumbuwa andangeyunolo, kapengo yetoni ngu, mbumbuwa woolo yeweloyi koni kinitewolo.   
\s1 Noole Nowoondonayi Hamoo Teyingo, Ngu Yanggango Yelo, Anut Tanggeyimo Oolooteto  
\p
\v 19 Ariya, ye Kristen dobooguline, Yesus enengombo kuli woolo yeyingo, enengo dalowo wendootoni, ngulo, noole mete Anutlo musiyo kundingiyi oolengo, ene oolooteku nguno uwelo oni oni telo, ma sosolewato.  
\v 20 Yo, Yesusndo, enengo goweyi noolengo mbumbuwanayi andangeweloyi yunoyingo, ngulo woolo yelo ngu, ene noolengo oole keda yeyunootoni, noole mete nenengo Anutno oololo, musiyo kundingiyi oolengonggano, nguno oolouwato. Yo, Yesusndo, noolengo woolo yeyunowoku ngu, ene oo gaboyi Yudalo goobooyingo yano, ngulo musiyo kundingiyi oolengo, ngu towimbo pawangoyingo, ngu ngundilo. Enendo ngu towingga oomboongelo, noole yoyokootoni, noole mete newendemo ulo, Anutno yambo mande nenengo telo oluwato.  
\v 21 Ngundilo ngulo, ataga, noole Anutlo woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga, oolengo ooloote. Ene Sambo endemo oolooteku, ngundo noole Anutlo oni simoo bale nowoondonayi hamoo teyingo, ngu soboyeloloote.  
\v 22 Yesusndo enengo dalowo noole nowoondonayimo wendolo, sonowootoni, namboyi yetoni, ngundo noolengo oyumo ingootetoku andangeyunowa. Ngundilo ngulo, nowoondonayi Anutno goboolo yelo, oo bidodo enendo teweloyim mande elo gosiyoyingo ngu, noole nowoondonayi hamoo tetetoku ngu, ene komo ngundilo tewa.  
\v 23 Noole Yesusno nowoondonayimo hamoo teyingo, ngu wesiyolo elo, ngulo komo yanggango dowoolo sobowoolo, ootoolo, ngulo ingonduduye ela elaya ma yowato. Ndatelo ngulo, noole hamoo oolengo ingootetoku, Anutndo oo tewelo mande elo gosiyoyingo ngu ingolo, ngu tewa.  
\v 24 Noole komo doboogulinayimbolo nowoondoyi yunolo, hoolooweyelowelo ko yanggango telo, enengo ingondudu yokutuyelootooye ngu, asa, ene nguya oni gidegalo nowoondoyi yunolo, mande damoni metemi ngu tewanggo.  
\v 25 Noole Kristen doboogulinayi nguya, gooboongooweloyi damoni, ngu ma yokowato. Oni sungombo tetenggoku, ngundilo kini, noole ingooteto. Kristusndo ombuweloyi, nalu ngu namoko ombute. Ngundilo ngulo, noole doboogulinayi nowoondoye yanggango yunolo, ngulo ko yanggango tewato.   
\s1 Noole Ingondale Tewato, Anut Nangoni, Ngu Ma Kootu Inowato  
\p
\v 26 Ene noole Anutlo mande hamoongga kuli ingolo, nowoondonayimo hamoo tewootoku ngu, kootusina, noole ingondudunonggo endeyolo, nalu bidodomo mbumbuwa tewatoku ngu, asa, mbumbuwa andangeweloyi woolo gula kini.  
\v 27 Ngundilo telo ngu, ngundo Anutlo me oni ootoolo, asa, noole nalu bidodomo, Anutndo ndatelo uli biyomingga wilikoyeloweloyi naluno yunowaku, ko de nombo ma kumooweloyingga, nguno nalu bidodomo yoodeweloyi naluno, ngulo nguya sosolewato.  
\v 28 Oni gulado, Moseslo mamana mande kootu inootoni ngu, oni elaya ngundi kabusa, ngundo kenolo, ngulo ene bungomo mande sanggawelo elo, asa, ngu oningga, ngulo nowoondoyi ma tetoyi, ngu komo uleyi kumoowa.  
\v 29 Ngulo ngu, oni ene Moseslo mamana mande ngu kootu inolo ngu, ene komo ngulo gumi kumoowaku ngu. Asa, oni ene ndawu oo damoningga, nguno woolo yeweloyi ngu Anut Nangoni Yesus, ngundo noolengo mbumbuwa ngu kuli andangelo, kootu inolo, ngulo ngu, sunggi mande keda elo gosiyoyingo ngu. Yesusndo ngu noole yoyeni, oni keda gome nenengo oolengo kundingiyi, Anut doongeyimo yoyeyingo, ngulo ngu, ene Anutlo sumangeni Yuka Kundingiyimbo inowoku, ngu kootu inowaku ngu, asa, oniyooge, ngulo gumi ndatelo biyomi oolengongga ngu yowa? Hamoo oolengo, ogingoyingo ulungga sugi sugi yololuwa!  
\v 30 Anutlo mandeno, noole kuli ingootetoku ngu, Anutndo ngandilo ewolo. Damoni biyomi onindo tetenggoku, ngulo gumi yunoweloyi ngu, nolo ko nangge ewolo. No nenengombo uli biyomi, ngu gumi yunowano. Anutndo mande gula nguya ewolo.  
\q1 No nenengo oni simoo bale wilikoyelowanolo ewolo. \rq Dutoronomi 32:35\rq*   
\m
\v 31 Anut yanggangonidodo keda oolooteku, ngundo noole wilikoyeloweloyi, ngu oo ulungga oolengo. Ngundilo ngulo, noole komo sosoleyingo ulungga tewato.   
\p
\v 32 Ye koletelo Anutlo mande keda gome ingolo, nowoondoyemo hamoo teyingo, ngu ko ingoyi. Ngu naluno, ye nowoondoye hamoo teyingo, ngulo bine kowuli ulungga yunootoyi, koolowootoyi, ene ye yanggango dikatenggo.  
\v 33 Ngu naluno, ye oni simoo bale ye kewooloko dikalo, yengo nowoondoye hamoo teyingo, ngundilo ngulo, ene ye mande biyomi yunolo, kowuli ulungga ngudodo yunootenggo. Nalu gidegano, nguno oni gidalegado, Kristen oni kowuli yunootoyi ngu, ye kenolo, Kristen dobooguliye yeyolo, oololo hoolooweyelowolo.  
\v 34 Ye oni simoo bale, Yesuslo nowoondoye hamoo teyingo, ngulo ya biyomimo oliyingo, ngu yeyolo, ngulo nowoondoyi yunowonggori. Nalu gidegano oni nowoondoye hamoo ma teyingo, ngundo yengo oo sitowi kingo udayelo yootoyi ngu, ngulo ye nowoondoye imakeyingomo oliyi. Ndatelo ngulo, ye kuli ingowonggoku, yengo oo sitowi hamoo oolengo ngu, Sambo endemo sugi sugi ooloote.   
\p
\v 35 Ngundilo ngulo, ye Anutno nowoondoye hamoo teyingo yanggangongga ngu ma kootu inowelo. Kini, ene yengo nowoondoyemo hamoo gome dowoololuwanggoku ngu, asa, ngulo uliyi ngu ulungga oolengo.  
\v 36 Ene ye nowoondoye, Anutndo ko elo yunowoku, ngu tewelo hahangelo temukolo ngu, asa, oo bidodo Anutlo mande elo gosiyolo yunoyingo, ngu yowanggo.  
\v 37 Anutlo mandeno, ene ko yoyoyingo oni Mesayiya, ngulo ngandilo ewolo.  
\q1 Nalu ootuwoo bodaga oode, oni melako ngano ombuweloyiga, ngu ombuwa. Ene nalu pelungga ma sobowoowa.  
\v 38 Anutlo mandeno, Anutndo ngandilo ewolo. Nolo oni gome nenengo ngu, nolo newendemo hamoo telo keda oluwa. Enengo newendemo hamoo ngu, woosoolo ko oolouwaku ngu, asa, no ngulo nowoondone biyomi yewalo ewolo. \rq Habakak 2:3-4\rq*   
\p
\v 39 Ene ngandilo ngulo, oni Anutno nowoondoye elo inootoni, yombuliyelowoku, noole ngundilo oni kini. Kini, noole oni nowoondonayi hamoo telo keda oluweloyi, ngu sugi sugi yowato.   
\c 11  
\s1 Nowoondoye Hamoo Teyingo, Ngulo Mande Damoni  
\p
\v 1 Anutno nowoondoye hamoo teyingo, ngulo mande damoni ngandilo. Noole nowoondonayi, Anutndo oo yunoweloyi ngu sobowoolo, nowoondonayi yanggango dowoowanggo. Oo doongenayimbo ma kenootetoku ngu, nowoondonayimbo gome oolengo watayi telo, ingootooye ooloote.  
\v 2 Oni kuli oluwonggoku, ngu Anutlo nowoondoye hamoo tetoyi ngu, ngulo Anut oni oni tewolo ewolo.  
\v 3 Noolengo nowoondonayi hamoo teyingo, nguno kuli ingooteto. Kuli Anutndo etoni, oo Sambono ngu tunootewolo. Ngu naluno, ngu oo ngu ma tunooteyingomo, ene ngu oo ngu yetoni tunootetoni, ataga noole kenooteto.   
\s1 Ebel, Inok, Ko Nowa  
\p
\v 4 Ebel, Anutno newende hamoo tetoni, ngulo ene Anutno woolo gome yewolo. Ngu woolongga yeyingo, ngundo Keyinlo woolo yeyingo, ngu dagalo gome tunootewolo. Yo, Ebel newende hamoo tetoni, ngulo Anutndo enengo woolo yewoku, ngulo oni oni telo, ene oni nenengo elo ewolo. Ebel ngu kuli kumooyingo, ene enengo newende hamoo teyingo, ngundo ataga nguya, noole etuyeloote.   
\p
\v 5 Inok, Anutno newende hamoo tetoni, ngulo Anutndo ngu yolo Sambo endemo ooletoni, ene ma kumoowolo. Anutndo, kuli ngundilo yootoni ngulo, oni erewelo ma kenowonggori. Kuli, Anutndo Inok yolo Sambono ma ooleyingo naluno, Inok, ene Anutlo ingonduduni keyootoni, ngulo Anutndo, ene kenolo oni oni ulungga tewolo.  
\v 6 Ene oni Anutno newende hamoo ma teteku ngu, ene Anutlo ingonduduni nenengo ma keyootoni, ngulo ngu, Anutndo ma oni oni tewa. Ndatelo ngulo, oni Anut tanggeyimo oolouwelo ingolo ngu, asa, ene komo Anut keda oolootekungga, ngulo newendemo hamoo teya ngu, enengo ingonduduni bidodo, newendemo nguya bidodo, nguno dowoomomooni. Ngundilo tewaku, ngulo Anutndo kumana gome metemi inowa.   
\p
\v 7 Anutndo Nowano oo kootusina tunooteweloyi ngulo etoni, ingolo, ngulo ene newendemo hamoo teyingo. Ngundilo ngulo, ene wanggo ulungga oolengo telo, nguno, enengo baleyi simoongo tengaguliyi nangge yoyolo, wanggo newendemo ulo, nguno gome oodoyi, sono tuwi ulungga, ngundo ma yombuliyelowolo. Yo, Nowa ngu Anutno newendemo hamoo tetoni, ngulo Anutndo Nowaya oni nenengo ewolo. Yo, Nowalo newendemo hamoo teyingongga, ngundo simoo bale bidodo mbumbuwaye, ngu Anutndo ngu yootunowolo.   
\s1 Ebaraham  
\p
\v 8 Ebaraham Anutno newendemo hamoo tetoni, Anutndo negongootoni, ene ende damoni yokolo, mela gula inowelo elo inootoni, nguno toongewolo. Ebaraham ngu Anutndo mande ewoku, ngu keyolo, enengo mela yokolo, yade yade toongeyingo ngu, ndawu melanggano toongeweloyi ngu, ene ma ingowolo.  
\v 9 Ene newendemo hamoo tetoni, Anutndo melangga inowelo mande elo gosiyowoku, nguno oolouwolo. Ene mela sungo oni ngundilo, ene towimbo tookoododo ya nangge yelo ootoolo, mela gulasina gulasina, oololo ombulo telo oluwolo. Ene ngundilo oluwoku, ngu mete, ene Anutndo mande elo gosiyowoku, ngulo newendemo hamoo teyingo, kootusina ene mela ngu, ene ko enengo soweni nguya, ngu mela ngu enengo oolengo yunowa. Ngulo ngu, nangoni Ayisak, ko osiyi Yekob nguya, ngu melako nguno ngundilo telo oluwonggo.   
\p
\v 10 Ene ngundilo ootoolo, ngulo ene kuli ingowoku, Anut enengombo ngu ende ulungga ngu teweloyim ooleni ingolo tewoku, ngu sugi sugi oluwa. Ebaraham ene ende ulungga ngu newendemo uweloyimbolo, enengo nalu sobowoolo oluwolo.   
\p
\v 11 Anutndo Seladodo nangonggega yomoowa, elo, mande gosiyowolo. Ngundilo etoni, ene, Sera simoo yomooweloyi naluni, ngu kuli kinitewolo. Ene, Anutndo mande ewoku, ngu ingolo, ene newende hamoo teyingo. Ngundilo ngulo, Anutndo Sera yanggango inootoni, ene nangoni simoongga yomoowoolo.  
\v 12 Ngundilo ngulo, oni gulanangge Ebaraham, ngu kuli dogoni yeyingo, ngulo kumoowelo namoko tewoku, ene oni bidodo osisembeni tunootetoni, enengo osisembeni ngu Sambono dootu ngundilo tunootelo, wendeyino kelidi ngundilo nguya, tunooteloluwanggo. Onindo nguya, ngu kandangeweloyi ereremo kini.  
\v 13 Ngu oni simoo bale nowoondoyemo hamoo telo, ene kuli kumoowonggo. Ene melako oluwonggokuno oo gomengga, Anutndo yunowelo mande, elo gosiyoyingo, ngu ma yowolo. Kini, ene nowoondoyemo hamoo telo oodoyi, kootusina, Anutndo mande elo gosiyowoku, ene ngundilo tewa. Ene kuli nga melangga, ngano oni sungombolo mela ngundilo ootoolo, mela bidodomo, oololo, ombulo teloluwolo. Ndatelo ngulo, nga melangga nga enengo mela oolengo kinilo ewolo.  
\v 14 Oni ngundilo mande etenggoku, ngu noole ingowato. Ene enengo mela hamoo Sambono, ngu ereweweloyimbolo ingootenggo.  
\v 15 Ngundilo nangge, enengo nowoondoye ngu, enengo ende kuli oluwonggoku nguno, ko ombuwelo ingootoyi ngu, ngulo ingolo, asa, ene mete ko nguno yowoolengolo oolouweloyi, ngulo oole moole.  
\v 16 Ene ngundilo ma tewolo. Kini. Enengo nowoondoye kuli mela gulano oolouwoku, ene ngu melangga ngu gome oolengo, ngundo nga melangga nga dagate. Ngundilo ngulo, Anut ene ngu oni, ngundo mande eyingo, ngulo ma oyumo yowonggori. Ge noolengo Anut, elo ewolo. Ene Anutndo ngu oni nowoondoyemo hamoo teyingo, noole ingootetoku, Anutndo ngulo ende yomosiyootoni oololo oluweloyimbolo yomosiyoyunowolo. Ngu ende gomengga ngu Sambo ende.   
\p
\v 17-18 Ebarahamndo Anutlo sunggi mande yowoku ngu, ngu ngandilo, Anutndo Ayisaklo osisembeni oowooyingga oolengo inowa. Ngundilo nangge, Ebaraham Anutlo newende hamoo tetoni, ngulo Anutndo Ebarahamya ewoku naluno, ene nangoni gulanangge, Ayisak, ngu yolo eneno woolo yewolo. Ene ngu ingolo, ene Anutlo mandeni keyowelo mayewolo. Anutlo mandeno, Anutndo Ebarahamno ngandilo ewolo. Ayisaklo soweni ngunonggo gengo osisambage tunootewanggolo ewolo.  
\v 19 Ene ngandilo ingondudu tewolo. Ayisak kumootoni ngu, Anutndo mete yokutuwootoni, ko ootookoowa elo ingowolo. Ngundilo ngulo, hamoo oolengo, ngulo mande yamonggawo ngu ngandilo, Ebarahamndo nangoni melenonggo ko yowololo ewolo.   
\s1 Ayisak, Yekob Ko Yosep  
\p
\v 20 Ayisakndo Anutno newendemo hamoo telo, ngulo ene Yekob, Isoo elaga, kumana yunowolo. Ngu kumanangga, nguno oo kootusina tunooteweloyi, ngulo ewolo.  
\v 21 Yekob Anutno newendemo hamoo telo, ene kumoowelo nalu namoko tetoni ngu, enengo nangoni, Yosep simoongo simoo elayaga, ngu kumana yunowolo. Ngundilo telo ngu, ene enengo usutoko sosowoomo penggootelo, Anutno yambo mande tewolo.  
\v 22 Yosep Anutno newende hamoo telo, ene kumooweloyimbolo namoko telo ewolo. Kootusina, Iserel onindo Igip mela yokolo saweloyi ngulo elo, enengo wembuyi yolo, oololo, enengo melako melengooweloyi, ngulo nguya ewolo.   
\s1 Moses  
\p
\v 23 Moses eweyi nemi, Anutno nowoondoyali hamoo teyingo, ngulo Moses nemimbo yomoolo kenootoli, nangoyali gome oolengo tetoni, yolo, oongoolootoli, kombo kabusa oluwolo. Ene Igip mela oni sobosobo koleteyingo, ngulo mamana mandeni, ngu ngandilo ewoku, ngulo enengo me oni Iserel onilo simoo buniyo bobodi, ngu bidodo uleyi kumoomukowanggo, ngulo ene ma sosolewonggori.  
\v 24 Mosesndo, Anutno newendemo hamoo teyingo. Ene kuli oni ulungga tetoni ngu, onindo enedodo Igip mela, ngulo oni sobosobo koleteyingongga ngulo namboni ngu nangoni, etoyi, ingoweloyi ngu yokowolo.  
\v 25 Kini, ene Anutlo Iserel oni nguya, kowuli yowelo ingowolo. Ene mela ngalo damoni nalu bodaga nangge oluweloyi, ngu keyowelo ma ingowolo.  
\v 26 Onindo ene bungomo mande sanggawelo, kowuli inootoyi; Mosesndo ngu kowuli ngu bidodo koolowoowolo. Ngungga ngu, Kristus, noole ko yoyoweloyi oningga, ngundo noolengo kowuli koolowoowolo. Ngundilo ngulo, ene newendemonggo ingowoku ngu, kowuli koolowoowoku kongga, ngundo bobeye oo gome gome Igip melako oolooteku, ngu bidodo dagayeloote. Ngundilo telo ngu, ene kootusina, Anutndo uli metemi Sambono oolooteku, inoweloyi, ngulo ingowolo.   
\p
\v 27 Moses Anutno newende hamoo telo, ngulo ene ootookoolo, Igip mela yokolo oolouwolo. Ene mela ngulo oni sobosobo koleteyingo, ngulo sanggilinimbolo ma sosolewolo. Kini, ene newende yanggango ootoolo, Anutndo ko sunggi yelo inowoku, ngu kongga ngu teloluwolo.  
\v 28 Mosesndo Anutlo newendemo hamoo tetoni, ngulo ene Anutndo oo ewoku, ngu keyowolo. Ene Iserel oni simoo baleno etoni, Sipsip yutolo, dalowo yolo, yamako kembesesina, sogi oolongootoyi, ngulo ngu, Sambo endemo onindo oni yuleyi kumooweloyimbolo ombulo ngu, Anutlo sunggi yamakono oodoni kenolo ngu, asa, simoo gogolo ngu yano oolootenggoku ngu dagayelolo, ene ma yuleyi kumoowonggori.   
\s1 Iserel Oni Oowooyingga Oolengo Yanggango Nowoondoye Hamoo Teyingo  
\p
\v 29 Iserel oni Anutlo nowoondoyemo hamoo tetoyi, ngulo Anutndo Wendeyi Seleyingo ngu toongootoni, mela ariyetoni, nguwoole ulelewolo. Ene Igip me onindo Iserel oni yoyowelo, kendutelo, ene nguya sono koongeyingo musiyongga, nguwoole ene tewoongolo, oololo, ene sono nelo kumoomukowonggori.   
\p
\v 30 Iserel oni Anutlo nowoondoyemo hamoo tetoyi, ngulo Yeriko endemo digibo oonggoo pawa teyingo, ngu sa kandegula gidembolo elaya, ngu pawangolo endeyoloodoyi, asa, digibo oonggoo pawa teyingo ngu, dookelo solewonggori.  
\v 31 Yeriko endemonggo, ooleko ooleko bale oowooyi Rehap, ngu ene hamoo ingoyingo, Anutndo hooloowenelowa. Ngundilo ngulo, ene Iserel onilo, oni windoga tolige endemo mayelo, oo bidodo kenowelo mayetoli ngu, ene hoolooweyelowolo. Ngundilo ngulo, ene oni simoo bale nowoondoyemo hamoo ma teyingo nguya, ma oonatewonggori.   
\p
\v 32 Ngundilo ngulo, nondo ataga, ndatelo mandega soweyolo ewano? Kini. No Gidiyon Barak, Samson, Yepita, Dewit, Samuwel, ko Anutlo ingondudu eyingo onilo nguya, mande eweloyi, nalu kini.  
\v 33 Ngu oni ngu, ene Anutlo nowoondoyemo hamoo tetoyi, ngulo ene mela oni sobosobo koleteyingo oni ululu oowooyingga, ngulo me oni nguya oowooyingga oolengo, ngulo me ebeye dagawonggori. Ene, Iserel oni simoo bale yanggango soboyelolo mande hamoo nenengo, elo oluwelo tewonggori. Ngulo ngu, ene Anutndo oo yunowelo mande, elo gosiyowoku, ngu yowonggori. Oni gidalega nusago goki oowooyi Layon, ngu manggowo ukingootoyi, ngundo ene ma yulewonggori.  
\v 34 Ene Anutlo nowoondoyemo hamoo telo ngu, oni gidega de nombo ulungga ngu wemoolo, woosoolo sodedo satoyi, ngulo me onindo dugebo ma yulewonggori. Oni gidalega kiyayi yeyingo ngu, ko yanggango yolo, ene yanggango ebe uleweloyi oni tunootewonggori. Ene oni gidalegalo me oni, mela gulanonggo ngu keyoyelowonggori.  
\v 35 Oni gidalega kuli kumooyingo, ngu ko keda ootookootoyi, nanamoyembo ko yoyowonggori. Ene nowoondoyemo hamoo teyingo, oni gidalega ngulo me oni, ngundo yoyolo, ya biyomimo yoyelo ngu, ogingoyingo ulungga oolengo goweyemo yunolo, ngundo yoyeni, mande etoyi, noole nowoondonayimo hamoo teyingo, ngu yokolo, Anut kootu inoyingolo ewolo. Ngundilo etoyi ngu, asa, ene ogingoyingo yunootenggoku, ngu yokootoyi, kingo sawanggo. Ene oni oowooyingga enengo nowoondoye hamoo teyingo ngu yanggango dowoolo, ngulo kumoowonggori. Ndatelo ngulo, ene ingoyingo, kootusina, ene keda ko ootookoolo, Anutdodo Sambo endemo gome oluwanggo.   
\p
\v 36 Anutlo nowoondoyemo hamoo teyingo, ngulo oni gidalega enengo me onindo kowuli yunolo, yumooyunolo mande elo, gisaluyelolo, yoyolo, ya biyomimo uto yanggango gagiwibo gosiyelolo, yoyewonggori.  
\v 37 Oni gidalega Anutlo nowoondoyemo hamoo teyingo, ngulo me onindo digi yolo ngundo moondeyemo oolongoolo yulewonggori. Me onindo oni gidalega, ene de toongooweloyi duge oowooyi Soo, ngu yolo, ngundo kewoolo yootoongooyelootoyi, goweye gumgum tunootetoyi, duge pelungga gula yolo, ngundo yodoongootoyi kumoowonggori. Nowoondoyemo hamoo teyingo ngulo, oni gidalegado bo gula oowooyi sipsip, ko bo gula oowooyi meme, ngulo goweyi yolo ngundo ngu moondeye towi ngundilo doobengolo, ene oololo, ombulo, telo, ngulo ene goweye oo ngulo ingolo wenonootoyi, onindo kowuli yunolo damoni biyomi oolengo ngu tewonggori.  
\v 38 Ngundilo ngulo, ene oni kini melako nguno salo, nguno endeyolo, yadoyi, gumimbo pulimo oolelo, nguno kombitewonggori. Oni gidalegado ngu mele digi wowu nguno nguya kombitetoyi, gumimbo mela mele newendemo nguno nguya ulo kombitemukowonggori. Ngu oni ngu, ene oni simoo bale mande damoniye gome nenengo, melako oni ngano oluwonggoku, ngulo mande damoniye dagayeloote.   
\p
\v 39 Ngu oni simoo bale ngu bidodo, Anutlo nowoondoyemo hamoo telo, Anut doongeyimo oowooye metemi yowonggori. Ngundilo oni ngu, ene Anutndo kuli oo gomengga yunowelo elo, mande gosiyoyingoku, ma yowonggori. Kini, nalu wengangga ngu sobowoolo nguno yowanggo.  
\v 40 Ndatelo ngulo, kulimi oolengo, Anutndo noolengo sunggi mande elo gosiyoyingo kedaga tewoku, ngundo sunggi mande kulimingga, ngu dagawolo. Ngulo mande damoni ngandilo. Nowoondoyemo hamoo teyingo oni kuli kumooyingo, ko, noole nowoondonayimo hamoo teyingo oni ataga nguya, Anutndo hoolooweyelootoni, kootusina nalu gulananggemo, noolengo bidodo gooboongootooye, Anutndo noole yoyeni, oni nenengo oolengo tunootewato.   
\c 12  
\s1 Noole Komo Yesuslo Doongetelo, Enengo Nowoondonayi Hamoo Tewato  
\p
\v 1 Kulimi Anutlo nowoondoyemo hamoo teyingo oni oowooyingga oolengo, ngundo enengo nowoondoyemo hamoo teyingo damoni gome ngu, noole yanggango etuyelootoyi, Anutndo oo nooledodo teyi elo ingolo, sunggi yeyingo kongga ngu tewato. Nowoondoye hamoo teyingo, oni kulimi, ngulo gaboyi ngu noole pawanggelooteku ngu, goboolebo ombulo, mela bidodo doobengowonggori. Ngundilo ngulo, noole komo oo kowulingga, nowoondonayimo hamoo teyingo, ngu yombuliyootoni, ngu yokowato. Ngundilo nangge, noole komo mbumbuwa tewelo ingootetoku nguya bidodo yokolo, nowoondonayi yanggango yelo, ebe dagadaga teweloyiga, Anutndo sunggi yeyunowoku, nguno yanggango kendu telo oolouwato.  
\v 2 Ngundilo ngulo, noole ingondudunayi bidodo komo Yesusno yewato. Yesus, noolengo nowoondonayi hamoo teyingo ngu yeni tunooteweloyi, ngulo sembuli, ngundo noole nowoondonayi yanggango yunootoni, ngulo nalu bidodomo, noole, Anutlo nowoondonayi hamoo teyingo oolooteto. Yesus melako ngano oluwokuno, ene Sambo endemo ko oolewelo ingolo, ene oni oni telo, nguno ngu ene mete de mombino kumoolo, ngulo oyumo koolowoowolo. Ataga, enengo ebe dagadaga ngu kinitetoni, ene Anut kandeyi koondosina bingamidodo oolengo musiyomo, nguno bibiteloluloote.   
\s1 Anutndo Noole Kowuli Yunowaku, Ngu Yooneneyeloweloyimbolo  
\p
\v 3 Ye gome ingoyi. Kuli mbumbuwadodo oni, ngundo Yesusdodo mundiyi telo, kowuli ulungga oolengo inowonggori. Ngundilo telo, ene yanggango oolengo dikawonggori. Kowuli yeno tunootetoningga ngu, ye Yesuslo ko ingonduduwooya, ye ma kiyayi yelo nowoondoye biyomi ma yewelo.  
\v 4 Ngundilo nangge, mbumbuwa teweloyi damoningga, ngundo suwoo suwoo ye yowoosootoni, eneya ebe utolo, nguno enendo ye yuleni ma kumoowonggori.  
\v 5-6 Ye Anutndo mandega nowoondoye yanggango yeweloyiga ewoku, ngu ma kapengo yewelo. Enendo yeya nenengo simoone oolengolo ewolo. Anutlo mandeno, ene ngandilo ewolo.  
\q1 Nenengo Nangone, ene Oo Bidodo Sembuli, ngundo mande damoni gula ge yoonenenggelowelo tetoni ngu, ge ngu ingootoyi, kingo oo ngundilo ma tewelo. Ngundilo telo, oni gulaya ewa. Enendo ge yoonenenggelowelo kowuli gunootoni ngu, ariya, ge nowoondoge biyomi ma yewelo. Ndatelo ngulo, ge ingoote. Anutndo oni gulalo, gome ingolo ngu, asa, ene ngulo damoni yoonenengololoote. Ngundilo nangge, enendo nangone, elo ngu, asa, eneno enengo damoni biyomi, ngu yomosiyowalo ewolo. \rq Poroweb 3:11-12\rq*   
\p
\v 7 Anutndo gedo mande damoni biyomi tewoku, ngulo yoonenenggelootoni ngu, ariya, damoni metemi ngu keyo elo etunggelootenggo. Anutndo ngu damoningga, yeno teteku ngu, enengo nangonimo tewoku, ngundilo tete. Oni gula enengo simoongo oolengo, ngundo damoni biyomi tetoyi ngu, ene simoongo yooneneyeloote.  
\v 8 Kuli, Awa awaye bidodo melako ngano oolootenggoku, enengo simooye mande damoni biyomi tetenggoku, ngulo gumi yunootenggo. Ngundilo nangge, ge awanggebo ma yoonenenggelootoni ngu, ge enengo simoongo oolengo ngundilo kini. Ngu gengo awangge goyeni tunooteteku, ngundilo kini.  
\v 9 Awa, awanayi melako, ngano oolootenggoku, ngundo yooneneyelootoyi ngu, noole enengo oowooye bingami okootetoku ngu, ariya, awanayi Sambo endemo oolootekungga ngu nguya, noole komo ngu newendemo ootoolo, nguno ndatelo teyinowato? Asa, hamoo oolengo, noole nowoondonayi bidodo, ene inolo, noole keda oluwato.  
\v 10 Awa, awanayi melako, ngano oolootenggoku, ngundo nalu bodaga nangge, nguno noolengo mande damoni biyomi tetetoku, ngulo gumi enengo ingondudunonggo yooneneyelootenggo. Ene Anutndo yooneneyelooteku, ngulo damoni ngandilo. Ene ngundilo telo, noole mande damoni metemi keyoweloyi ngu etuyelootoni, noole enengo damoni kundingiyi oolengo ngu yowato.  
\v 11 Awa Anutndo kowuli noole yunolo, yooneneyelootoni ngu, ngu naluno, noole kowuli ingolo, ngulo oni oni ma teteto. Kini, nowoondonayi kowuli ingololooteto. Ene noole kuli yooneneyelootoni ngu, nowoondonayimo gome enggeloluwa. Enengo mande damoni metemi, nguno yooneneyelootoni, nowoondonayi imakeyingomo ootoolo, damoni nenengo tewato.   
\s1 Ye Ingondangeya Teya, Mandega Nga Ingoya, Yanggango Dikayi!  
\p
\v 12-13 Ene ye Anutlo mandeni ingonduduni ngu yowoko oolootenggo. Kini, ye komo nowoondoye yanggango yedodo, Anutlo ko dowoolo tewanggo. Ye komo Anut tanggeyimo ko ombulo, nowoondoye hamoo teyingo ngu yanggango inolo, ye mete oni gidalega nowoondoye hamoo teyingo ngu yanggango yunowanggo.   
\p
\v 14 Ye komo oni bidodoboya nowoondoye imakeyingo oluweloyi damoni ngu keyoweloyi, ngulo ko yanggango teyi. Ye komo mande damoni kundingiyi ngu keyowelo, ngulo ko yanggango teyi. Oni ngundilo damoni kundingiyi kini ngu, ene Oo Bidodo Sembuli Sembunayi, ngu ma kenowa.  
\v 15 Ye komo ingondale teyi! Kini tetoni ngu, ye kewooloyemo, nguno oni gulado Anutlo sumangeni ngu kootu inolo, ene mbumbuwano soletoni Anutndo kootu inolo yokootoni, ene de tanggooli kowoo ngundilo tunootelo ngundo ye kowuli yunowa. Ngundilo tetoni, ngundo ye toongooyelootoni wata oowooyingga tewanggo. Mande damoni biyomi ngundilo tetoyi ngu, asa, Anut doongeyimo ye biyomi sugabododo tunootewanggo.  
\v 16 Ye ingondale teyi! Oni gula ye kewooloyemo nguno yokootoyi, ooleko ooleko oni, ngulo damoni ma keyowelo. Ye ingondale teyi, Anut ma kootu inowelo, kuli Isoondo teyingo ngundilo, ma tewelo. Enendo nangoni koleteloga ngulo eweyi, nguno ngu, eweyimbo kumana ulungga inoweloyi. Oowalilo ulungga kumoolo, ngulo koneyo kandeyimonggo, oowali tambu gulanangge neweloyi, ngulo enengo kumana ngu nangoni gogolo ngundilo, ngundo uliyolo newolo.  
\v 17 Ye nga mandega nga watayi. Kootusina, ene eweyimo ngu kumananggaku yoweloyimbolo ingootoni ngu, ene oole ngundilo erewelo, sendolo biyobiyomi tewolo. Enengo eweyimbo kumana ene inoweloyi, ngu ereremo kini. Ndatelo ngulo, ene nangoni kootungga ngu kuli inowolo.   
\s1 Sunggi Mande Kedaga, Ngulo Damoni, Ngundo Sunggi Mande Kulimingga, Ngu Dagate  
\p
\v 18-19 Ye Iserel oni simoo bale ngundilo kini. Ene Sayon puli damonimo oolelo, ene puli sanganimo de ulungga delo, gookingo ulungga yelootoni, ngu kenolo; ooleli oolengo nguya kenolo; doogo ulungga oolengo ombulo, puli pawangootoni, ngu ingootoyi, ene gilamo ngguyi ngundilo ingolo; ko Anutlo manggowo nguya ingowonggori. Oni simoo baledo oo ngguyi ngu ingolo, sosoleyingo ulungga telo, Mosesya ngandilo ewonggori. Noole komo ngu ingowelo, ma ingootetolo ewonggori.  
\v 20 Ene ngundilo ewonggokulo, ndawugalo ngulo, ene sosoleyingo ulungga Anutndo mamana mandega ewoku, nguno ene gome ma ingowonggori. Enengo mamana mande ewoku, ngu ngandilo. Ene oni simoo bale, ngundo oo nusago damoni yelo, pulimo ooletoyi; ariya, ye digi yoya, yuleyiga kumooyilo ewolo.  
\v 21 Ene ngu oo ngu kenolo, sosoleyingo ulungga oolengo tetoyi, Mosesndo nguya ngandilo ewolo. No nguya, sosolelo, mboolombo noyootoni teteno. Ene ngundilo ewolo.   
\p
\v 22 Ye ngundilo oo nguno ma tunooteyingo, kini, ye Sayon pulimo oolewatoku, ngu tunootetoyi, Anut keda oolooteku, enengo ende ulungga oowooyi Yerusalem, ngu Sambo endemo ooloote. Ngu musiyonggano nguno, Anutlo Sambono oni oowooyingga oolengo ootoolo, Anutlo oowooyi bingami okootenggo. Onindo ma kandangeweloyi nguno oolootenggo.  
\v 23 Ye Sambo endemo oolewanggoku, nguno ngu, ye Anutlo oni simoo bale ene nowoondoyemo hamoo teyingo, ngu bidodo kuli kumooyingo, ngu yedodo gooboongoowanggo. Ngu oni nguya, ene Anutndo kuli oowooye enengo bukno nakangowolo. Ene kuli melako oluwonggoku nalungga nguno, ene Anutlo oni simoo bale nenengo oluwonggo. Ariya, ataga Sambo endemo ngu, Anutndo enengo koyemo wilikoyelolo, enengo oni ngu komo gome nenengo oolengo yoyeni, nowoondoyemo oo biyomi gula ma ooloote.  
\v 24 Yesus ngu Anutya kawarara oni, ngundo sunggi mande kedaga ngu tewoku, enengo dalowo yeno wendootoni ngu, sunggi mandega ngu yanggango yeweloyimbolo. Ebel beyibo uleni kumootoni ngu, Ebel dalowobo beyi sanggilini nguno wendowolo. Ngundilo ngulo, Yesusndo enengo dalowo wendootoni, ngundo noole hoolooweyelootoni, kundingiyi tunootewato.   
\s1 Anutndo Mela Bidodo Yeni, Kinitetoni, Sambo Ende, Ngundo Nangge Oluwa  
\p
\v 25 Ye ingondale teyi! Yengo nowoondoye ingonduduyemonggo Anutndo mande yanggango eyunowoku, ngulo nowoondoye ma ukingowelo. Kulimi, Mosesndo ene Iserel oni mande yanggango yunootoni, ene ngulo manggowo utolo oolongoolo, kootu inolo, ene ngulo gumi biyomi yowonggori. Ene ngundilo biyomi mela ngano tunootetoni ngu, asa, ene noole Sambono Anutga ngundo mande yanggango yunooteku, ngu kootu inootooye, ngulo gumi biyomi ndatelo yunowa? Oniyooge, noole ngulo ogingoyingo ulungga oolengo yowato.  
\v 26 Kuli, Iserel oni Sayon puli damonimo oluwonggoku, Anutlo manggowoobo meno yanggango etoni, pulimo mela ngu imimi ulungga yowolo. Ene ataga Anutndo noolengo mande elo gosiyololo ewolo. Kootusina, nalu gulananggemo, sambo mela bidodo nguya imimi ulungga yetoowe, nguno tunootewalo ewolo.  
\v 27 Nga mandega nakangolo, nalu gulanangge eyingo, ngulo damoni nenengo ngandilo etuyeloote. Oo bidodo Anutndo melako ngano yeyingo, ngu oo bidodo Anutndo imimi tetoni, ngu bidodo kinitetoni ngu; asa, oo Sambono, ngundo nangge sugi sugi oluwa.   
\p
\v 28 Ngundilo ngulo, noole simoo baledo Anutlo endega enengo simoo balelo soboyelooteku, nguno uweloyi. Nguno oni gulado noole andangeyeloweloyi nguya kini. Ngulo ngu, noole komo Anutno esetelo, eneno yambo mande enengombo, ngulo gome ingooteku, ngundilo telo, enengo oowooyi bingami nguya elo okoolo, ngulo sosolelo oluwato.  
\v 29 Noole, Anutlo mande elo gosiyoyingo, ngu yanggango ma dowoolo ngu, asa, debo oo yombuliyooteku ngundilo, Anutndo noole nguya ngundilo yombuliyelowa.   
\c 13  
\s1 Kristen Oni Gome Endeyoweloyi, Ngulo Damoni  
\p
\v 1 Ye Kristen oni simoo bale bidodo, Kristen dobooguliye gome ingondudu teloluwanggo.  
\v 2 Yowoko oni mayetoyiga ngu, yendo oni ngu yoyolo, yengo yano ulo, gome yomosiyelolo soboyelootenggoku damoningga ngu gome. Ye ingootenggoku ngu, kuli onindo mande damoni ngundilo tewonggoku ngu oni gidalega yowokonggo mayewonggoku ngu, Anutlo Sambo oni nenengo. Ene oni ndanonggo mayetenggoku, ngu watayi kini.   
\p
\v 3 Kristen oni ya biyomimo oolootenggoku ngu, nowoondoyi yunoya hoolooweyeloya, ye nguya ya biyomimo ootoolo, ngundilo ingootenggoku, doboogulinayimbo hoolooweyeloyi, elo ingootenggoku ngundilo. Oni gulado ye Kristen oni nowoondoyemo hamoo ngu gula, ye ene kenootoyi, oni gulaya kootuyisina yumooyinolo mande elo, kowuli ene ingootoningga ngu, asa, ye oolouya, dobooyega ngulo nowoondoyi teyunoya, hoolooweya, ingonduduni yanggango yunoyi. Ndatelo ngulo, ye kuli ingootenggo. Enengo kowuli koolowoowoku ngu, ye goweyemo nguya ngundilo tunootetoni ingootenggo.   
\p
\v 4 Ye komo ingoyi! Bale kame teweloyi damoni, ngu gome oolengo. Simoo, ngundo enengomo enengomo bale nenengo nguya nangge, oni oni teya oliyi. Bale, ngundo enengomo enengomo kameyi nenengo nguya nangge, oni oni teya oliyi. Ene bulibali ma telo endeyowelo. Ye ingootenggoku, ngu kootusina, Anutndo uli biyomi oni bosebalese telo, kamebale toongootenggoku, ngu yunowa.   
\p
\v 5 Ye bobeye nangge yololuwelo, nowoondoyebo ma kenomayingowelo. Oo yeno oolooteku, ngu nangge mete. Ye oo dowootenggoku ngu, ye komo ngandiya ingoyi ewolo. Ngulo Anutlo mandeno, kuli Anutndo ngandilo ewolo. No ge ma goyokowano. Nondo sobowoolo oode kootu ma gunowano. Hamoo oolengo kinilo ewolo. \rq Dutoronomi 31:6\rq*   
\m
\v 6 Ngundilo ngulo, Anutndo ngundilo etoni ngu, noole nowoondonayi yanggango yelo, ma sosoletooye, Anutlo mandeno ewolo.  
\q1 Oo Bidodo Sembuli Sembunayi, ngundo hoolooweneloloote. Ngundilo ngulo, no onindo kowuli oowooyingga nunootoyi, ngulo ma sosolewanolo ewolo. \rq Sam 118:6\rq*   
\m
\v 7 Kuli, yengo Anutlo yambo yano gooboongooweloyi, ngulo oni tabango, ngundo Anutlo mande yeno wesiyowonggo. Ye enengo endeyoyingo gome, nowoondoyemo hamoo teyingo gome, ko, enengo damoni gome teyingo, ngu gome ingoyi. Ngundilo nangge, yengo endeyoyingo, nowoondoyemo hamoo teyingo, ko damoniye gome ngu, ngulo Anutno nowoondoye hamoo teyingo, ye nguya ngundiya teyi!   
\p
\v 8 Yesus Kristuslo damoni nalu bidodomo ngundilo. Ene kuli ngundilo, ataga nguya, kootusina nalu bidodomo ngudodo, ngundilo nangge.  
\v 9 Ene ye mande gula gula Anutlo mandeno ma oolooteku, ngu ma ingolo, keyowelo. Ngundilo telo ngu, ene ye yowoosootoni, ye Anutlo oole yokowanggo. Ngundilo nangge, noolengo nowoondonayi Anutlo sumangeni, ngulo komo yanggango yootoni, ngu gome oolengo. Nguno ngu, noole oowalilo mamana mande ngu oowooyingga ma keyolo, ngunonggo nowoondonayi yanggango ma yootooye, ngulo mamana mande ngundo oni simoo bale ma hoolooweyelootoni, gome endeyootenggo.   
\s1 Woolo Gome Ngundilo Ngulo Anutndo Ngulo Gome Ingoote  
\p
\v 10 Yesuslo dalowo ngu noolengo woolo yeyingo, ngulo de nombo musiyo. Ene woolo yeyingo oni kulimingga ngundo towimbo yambo yano woolo yewonggori. Ngundilo ngulo, ene ereremo kini.  
\v 11 Anutlo woolo yeyingo oni kundingiyi, ngulo tabango ulungga, ngundo bo gula oowooyi sipsip, ko bulmakau, ngu dalowo yolo, ya gumi kundingiyi oolengo nguno ulo, mbumbuwalo woolo yewolo. Yerusalem endesina musiyonggano, nguno nusago bingo kenolo yolo, ngu musiyonggano nguno kalolootenggo.   
\p
\v 12 Yerusalem endesina musiyomo, Yesus nguya nguno ogingoyingo koolowoolo, kumoolo, oni simoo bale enengo dalowobo yoyeni, kundingiyi tunooteweloyimbolo tewonggori.  
\v 13 Ngulo ngu, noole Yesusno nowoondonayimo hamoo teyingo ngu, noole komo damoni kulimi, ngu bidodo yokowato. Oni nowoondoyemo hamoo kini, ngundo yumooyunolo, kootunayisina mande elo, kowuli oowooyingga kingo yunootoyi ngu; asa, noole komo kowuli ngu oni oni telo koolowoowatoku, ngu Yesusndo de mombino, noolengo oyumongootoni, ngu ene komo ngu koolowooyingo, ngundilo koolowoowato.  
\v 14 Noole ngundilo telo, ngulo ingootetoku, nga melanggano ngano, ende gulano sugi oluweloyi nguya kini. Kini, noole ngu ende ulungga kootusina tunooteweloyiga, ngu erewelo sobowoolo oluwato.  
\v 15 Ngundilo ngulo, noole komo Yesuslo ko noolengo tewootoku, ngulo oowooyimo, suwoo suwoo, Anut oowooyi bingami okoololuwato. Noole ngundilo telo ngu, ko oni kewooloyemo, noole Yesus noolengo Oo Bidodo Sembuli Sembunayi elo, wesiyolo etetoku ngu, asa, ngu noolengo Anutlo woolo nenengo yeteto.  
\v 16 Anutndo nga woolongga ngalo ingooteku, ene noolendo woolo gidalega nguya yeyi, elo ngulo gome ingoote. Ene ngandilo ingooteto. Noole komo doboogulinayi nowoondonayi yunolo, damoni nenengo eneno telo, ene oo gaboye, goweye oolo ngu wenonootoyiga ngu; asa, noole ene hoolooweyeloyi, ngu Anutndo, ngulo oni oni tewa.   
\p
\v 17 Ye komo yengo Kristen oni tabango, manggoye keyoya ngu nowoondoyemo oliyi. Ndatelo ngulo, ene yengo nowoondoyemo hamoo teyingo ngu gome sobowootenggo. Kootusina ene melako, ngano ko tewonggoku, ngu bidodo Anutno wesiyolo emukowanggo. Ngundilo ngulo, yendo ene nowoondoye kowuli ma yunowelo. Kini, ene ye enengo mande ma keyootoyi ngu, asa, yendo enengo ko yeyi yanggango tunootetoni, ene ye gome hoolooweyeloweloyi nguya kini.   
\s1 Nondo Yeno Anutno Yemboongetoyiga, Hoolooweneloni, Ingolo, Gome Ingooteno  
\p
\v 18 Anutndo ye hoolooweyelootoni, noolengo ingolo ngu, yendo noolengo yemboongeloluweloyi, ngu ma kapengo yewelo. Noole Anut doongeyimo nowoondonayi nenengo ingolo, ngulo noole suwoo suwoo nenengo endeyowelo, gome ingooteto. Ngulo damoni, noolendo ye sumoo yunootooye, noole hoolooweyelolo yemboongeyunowanggo.  
\v 19 No nowoondone bidodo ingootenoku ngu, yendo komo Anutno nolo yemboongetoyi, ngundo no hooloowenelootoni, no yeno sodedo ko ombuweloyi, nguno oo gulado, nolo oole ma doongoonunowa.   
\s1 Anutndo Kumana Ye Yunowelo  
\p
\v 20-21 No ngandilo yemboongetenoku ngu, Anutndo nowoondoye imakeyingo ngu yunootoni, ye gome oluwanggo. Yesuslo dalowo wendolo, ngunonggo noolengo mbumbuwalo kumoowolo. Ngu daloga ngundo woolo yewoku, ngu Anutno sunggi mande kedaga ngu ene nooledodo gosiyootoni, ngu sugi sugi oluwa. Ndatelo ngulo, Anutndo noole ko yoyolo, ene noolengo Oo Bidodo Sembuli Sembunayi Yesus, ngu melenonggo yokutuwootoni, ko ootookoolo, ataga, ene keda sugi sugi dulidalinidodo oluwa. Ngundilo ngulo, ene ataga, noole nowoondonayi hamoo teyingo oni, noole enengo Sipsip soboyelolo, ngulo tabango oni ooloote. No Yesus Kristus oowooyimo, Anutno yemboongetoowe, Anutndo noolengo nowoondonayi hamoo teyingo ngu yanggango yunootoni, noole mete ko bidodo telo, Anutndo sunggi yeyunowoku, ngu tewato. Ngundilo ngulo, noole komo Yesus oowooyi bingami suwoo suwoo okoololuwato. Ngu hamoo. Nondo ngundilo elo, yemboongewonowolo.   
\s1 Mande Wenga  
\p
\v 22 Nolo Kristen dobooguline, nondo nga so uyimo mande ootuwoongga nakangootenoku, ngulo damoni ngandilo. Nondo ye ngundiya teyilo ingooteno. Yendo nga mandega nga ingoya, nowoondoyemo siliyoya, ngulo oni oni teya, keyolo, ingolo, nowoondoyemo, ngulo hahangeyi.  
\v 23 No yeno mande gula soweyowelo. Nolo Kristen doboone, Timooti, me onindo, ene ya biyomimo yokootoyi toongete. Ene nono sodedo ombutoni ngu, no ye yeyowelo ombuwanoku nguno, asa, no enedodo ombuwalo.   
\p
\v 24 Yengo Kristen tabango bidodo, ko Anutlo oni simoo bale bidodo, noolengo kambayeloyingo mandega yunoyi. Kristen doboogulinayi, Itali melakonggo ombuyingo, ngundo yengo kambayeloyingo mande soweyoyunootenggo.   
\p
\v 25 Anutlo sumangeni ye bidodoboya olinilo yemboongeteno. Ngu hamoo.