\id 1PE - Karo NT [rwo] (Karo dialect of Rawa - rwoK) -Papua New Guinea 2001 (DBL 2014) 
\h 1 Pita 
\toc1 1 Pita 
\toc2 1 Pita 
\toc3 1 Pi 
\mt1 1 Pita  
\imt1 1 Pitalo Mande Tabango  
\ip Pitando nga so uyingga nga nakangolo, oni simoo bale nowoondoyemo hamoo teyingo, ngu ende gulano gulano, ko sungo sungo oolootenggoku, ngulo so uyi nakangolo soweyoyunowolo.  
\ip Nga bukga ngalo mande gumgum ngu, ngandilo ooloote:  
\io1 Kambayeloyingo mande. 1:1-2.  
\io1 Anutlo kono ngunonggo enengo ingonduduye ngu, yokutuwooyunolo, simoo balelo mbumbuwaye ngu andangeyunowolo. Ngundilo telo, enengo pawa newendemo yoyolo ombuwolo. 1:3-12.  
\io1 Damoni nenengo ngulo mande, ko noolengo sobosobo oni ngu manggoye komo keyowato. 2:11–3:7.  
\io1 Noole hamoo Kristuslo gaboyi ootoolo ngu, noole ngu komo kowuli koolowoowato. 3:8–4:19.  
\io1 Mande oowooyingga ngu, oni simoo bale nowoondoyemo hamoo tewonggori. 5:1-11.  
\io1 Akeyo mande ewolo. 5:12-14.  
\c 1  
\p
\v 1 No Pita, no Yesus Kristus ngulo Aposel. Nondo nga mandega nga, ye oni simoo bale Anutndo enengo logoyelowoku, ngulo no so uyingga nga yengo nakangooteno. Yo, Yuda oni gidalegado ye Yuda oni Kristusno nowoondoyemo hamoo tetenggoku, ngu keyoyelootoyi, yengo ende damoni kuli yokolo, mela sungomo salo, Pondas melako, Galesiyano, Kapadosiyano, Esiyano, ko, Bitiniyano nguya oolootenggoku, ngulo nga so uyingga nga, yengo nakangooteno.\f + \fr 1:1 \ft Ngu me oni ngu Yuda oni gidalega, ene Anutlo nangge ingootenggo. Ene Yesus Kristus ngu Anut Nangonilo ma ingootenggo.\f*  
\v 2 Kulimi oolengo, Awa Anutndo yengo ingolo, ene ye logoyelolo soleyelootoni, ye enengo oni tunootelo oolootenggo. Yuka Kundingiyimbo ye yoyeni, ye kundingiyi oolootenggo. Ene ngundilo tetoni, ngunonggo ye mete Yesus Kristus, ngulo manggowo keyootenggo. Yo, Yesus enengo daloni, ngundo ye sogi yunootoni, nguno ye oni nenengo tunootewonggori. Nondo Anutno yemboongetoowe, enendo ye sumange ayibini ngu, ko, nowoondoye imakeyingo damoni ngu yeno hangelo ooletoni oluwanggo.   
\s1 Keda Oluweloyi Gomengga Ngu Sambo Endemo Soboyelolo Ooloote  
\p
\v 3 Ngulo ngu, noole komo Anut ngu Oo Bidodo Sembuli Sembunayi Yesus Kristus, ngulo eweyi ngu oowooyi bingami elo okoololuwato. Ngundo ngu, noolengo nowoondoyi ulungga telo, ene sumange yunolo, Yesus Kristus, melenonggo ko yokutuwootoni ootookoowolo. Nguno ngu, Anutndo noole yoyeni, oni keda tunootewootowo. Noole nguno keda oolengo ootoolo, noole Anut sobowootooye, ene ombulo, noole ko yoyowa.  
\v 4 Ngulo ngu, Anutndo noole enengo logoyelowoku ngu, noole enendo yoyootoni, ngulo noole Anutndo oo gome noole yunoweloyi, ngu yowato. Ngu oo gomengga ngu ngandilo. Noole enedodo Sambo endemo noole suwoo suwoo keda oluwato. Yo, sugi sugi keda oluweloyi ngu gome oolengo, biyomi gula eneno kini. Ngu ooga ngu, ye soboyelolo, Sambo endemo ooloote.  
\v 5 Ye Anutlo nowoondoyemo hamoo tetoyi, nguno ngu, enengo yanggangoni, ngundo ye gome soboyelootoni, ngulo ye gome oolootenggo. Ene nalu wenga nguno tunootelo, ko yoyoweloyi oole, ene kuli yoonenengootoni ooloote.   
\p
\v 6 Ye Anutndo ko yoyoweloyi ngu ingolo, ngulo ye oni oni tetenggo. Ene ataga bine ngu nalu ootuwoo bodaga nangge, nguno ngu, ye tewoo oowooyingga yeno ombuwa.  
\v 7 Ngu kowuli oowooyingga yeno ombuteku, ngundo yengo nowoondoyemo hamoo teyingongga, ngu tewoongoote. Tewoongooteku ngu, yengo nowoondoyemo hamoo teyingongga, ngu yanggango, ko, nenengo tete, ngundi kini, bine? Noole ingooteto. Beye goyayi gol oo ngu, ene biyomi yeweloyi. Ene gol ngu de nombono tewoongolo katoyi, oo kakawu ngu delo kinitetoni, gol oolengo nangge oluwa. Ngundilo nangge, kowuli ngundilo, ngundo yengo nowoondoyemo hamoo teyingo ngu tewoongoote. Nguno ngu, yengo nowoondoyemo hamoo teyingo, ngundo gol beye oo ngu dagalo, ene gome oolengo tunootewa. Ngulo ngu, yengo nowoondoyemo hamoo teyingongga ngu yanggango oodoni, oololo, kootusina, Yesus Kristus tunoo oolengo tunooteweloyi naluno ngu, asa, ene yengo oowooye bingamiye dulidaliyedodo yunowa.  
\v 8 Ye ene ma kenoyingo, ene ye nowoondoye ene inolo, ngulo nowoondoyemo hamoo telo, ye ngulo oni oni ulungga tetenggo. Yengombo ngu oni oningga tetenggoku ngu, mela ngalo oni oningga ngu dagate. Yo, hamoo, yengo oni oni tetenggoku ngu ulungga oolengo, ngulo yengo manggoyebo, elo yootunoweloyi nguya kini.  
\v 9 Yo, Anutndo ataga ye yoyooteku, ngulo ye oni oni ulungga tetenggo. Ndatelo ngulo, yengo nowoondoyemo hamoongga ngulo enggeni tunootete. Yo, yengo nowoondoyemo hamoongga ngulo enggeni, ngu ngandilo. Anutndo ye ko yoyoote.   
\p
\v 10 Anutlo ingondudu eyingo onindo nga sumangengga ngalo mandeni yeno yootunolo ewonggorimu, ngu ataga yeno tunooteteku nga. Ene Anutlo mandega ye ko yoyowa, ngu mandega ngulo sumoo sumoo elo erewelo, koyi yanggango tewonggo.  
\v 11 Kristuslo Yuka Kundingiyi ngu Anutlo ingondudu eyingo oni nowoondoyemo ulo, ootoolo, ngundo ngu, kowuli oowooyingga ngu Kristusndo koolowoolo, ko, kootusina ene oowooyi bingamidodo tunooteweloyi, ngu eneno yootunowolo. Ngulo mandeni ngu enendo kuli yootunolo ewoku, ngu Anutlo ingondudu eyingo oni, ngulo sumoo sumoo elo ewonggori. Ndawu nalunggano, ene ombuwa? Ndatelo ooga ngu naluno tunootewa? Elo sumoo ewonggori.  
\v 12 Ene Anutndo ene kuli etuyeloyingo, enengombo ngu mandega nguno enengo hoolooweyeloweloyi nguya kini. Kini, ene ye hoolooweyelowelo, ko ngu tewolo. Ngundilo nangge, Yuka Kundingiyi Sambononggo ombuyingo, ngundo oni newende yokutuwootoni, ngundo Mande Keda Mesalango nga yeno elo etuyelootenggo. Yo, hamoo, Anutlo Sambono Engel oni nguya, ene nga mande gomengga nga ingowelo hahangetenggo.   
\s1 Anutndo Noole Negoyelowoku, Ngulo Noole Kundingiyi Oluwato  
\p
\v 13 Yo, Anutndo ataga ye yoyooteku, ngulo ye komo yengo ingonduduye yoonenengoya, gome sobowooya oliyi. Ye ngunonggo Yesus Kristus ngu tunooteweloyi, ngulo doongedoongoodoongoo teya, sobowooya oliyi. Ye ngundilo telo oodoyi ngu, asa, enengo sumangeni ngu yeno ombuweloyi, ngulo ye nowoondoyemo hamoo oolengo teyi.  
\v 14 Ye komo manggoye keyoyingo simooyengga ngundiya teya oliyi. Kuli ngu, ye Kristus nowoondoyemo hamoo ma teyingo naluno, ye Anutlo damoni ngu ma ingowonggori. Ngulo ngu, ye nowoondoye ootookooweloyi damoni biyomi nguno oluwonggo. Ene ataga ngu, ye ngu damoni biyomingga nguno oololo, ngu ma keyowelo.  
\v 15 Kini, Anutndo ye kuli negoyeloyingo ngu kundingiyi. Ngundilo ngulo, ye nguya komo kundingiyi oliyi. Yo, yengo oololo, ombulo tetenggoku, ngu bidodomo ngu Anutlo damoni kundingiyi nguno endeyoyi.  
\v 16 Ndatelo ngulo, Anutlo mandeno, Anutndo ngandilo ete.  
\q1 No kundingiyi oolootenoku, ngulo ye komo nguya kundingiyi oliyilo ewolo. \rq Lewitikas 11:44-45\rq*   
\s1 Anutndo Uli Ulungga Oolengombo Noole Uliyelolo, Ko Yoyowolo  
\p
\v 17 Yendo ngu Anut negongolo, ngu etenggo. Awa, elo etenggo. Ngu Awanayingga ngundo, ene oni noolengo oowoonayi, ko, noolengo ootootoonayi, bingaminayi nguno ma wilikoyeloote. Kini, ene noolengombo damoni tetetoku, nguno wilikoyeloote. Ngundilo ngulo, Anut doongeyimo, noole komo ingondudu gome ngu telo, gome nenengo endeyolo, mela ngano oluwato. Nga melangga nga, ngu noolengo mela oolengo kini.  
\v 18 Noole ingooteto. Ye kuli Kristusno nowoondoyemo hamoo ma teyingo naluno, ye damoni biyomimo oluwonggoku, nguno ngu, yengo osisambayebo damoni biyomingga yunoyingo, nguno oluwonggo. Ene Anutndo ye kuli ngu damoningga, ngunonggo uliyelolo yoyowolo. Enendo mela ngalo gol beye oo biyomi yeteku, ngundo ma uliyelolo yoyowolo.  
\v 19 Kini, ene Kristuslo dalowobo ye ko uliyelowolo. Ngu daloga ngu ulini ulungga awuno oolengo. Kristus ngu, ene Sipsip nangoni duliyo gome oolengo moondeyimo mambu dongo biyomi gula nguya kini, woolo yeweloyi ngulo ngundilo tunootewolo.  
\v 20 Anutndo mela ma yeyingomo, ene Kristusndo ngu kongga ngu tenilo sunggi yewolo. Ene nalu sosowoomo nguno, ye hoolooweyeloweloyimbolo yootunootoni tunootewolo.  
\v 21 Ene ye hoolooweyelootoni, ye nguno Anutno nowoondoyemo hamoo tetenggo. Ngu Anutga ngundo nangge, ene kuli melenonggo Kristus yokutuwootoni, keda ootookootoni, ene oowooyi bingamidodo inowolo. Ngundilo ngulo, ye nguya Anutlo nowoondoyemo hamoo teya, ye ngulo oni oni teya, sobowooya oodoyiga, ene ombulo, ko yoyowa.   
\p
\v 22 Ye komo nga mandega nga hamoo oolengo keyoyi. Ngu damoningga nguno ngu, yengombo yengo nowoondoye ngu gome yomosiyootoyi oluwa. Ngundilo ngulo, yendo yengo dobooguliye ngu nowoondoyi yunootenggo. Ariya, ataga ngu, ye komo dobooguliye nowoondoyi teweloyi damoningga, ngu bidodo koyi yanggango teya, dobooguliye nowoondoyi yunoyi.  
\v 23 Yo, Anutndo ye yoyeni, ye enengo Mande Keda Mesalango oni keda oluweloyi yunoyingoku, ngu ingolo, nowoondoyemo hamoo tewonggori. Ngunonggo ngu, ye oni keda tunootelo, buniyo bodaga owita nemimbo yomooteku, ngundilo tunootewonggori. Yo, Anutlo Mande yanggangonidodo, ngundo ye yoyeni, keda tunootewonggori. Ngulo ngu, ye Anutdodo sugi sugi oluwanggo.  
\v 24 Anutlo mandeno ngandilo ete.  
\q1 Oni simoo bale bidodo ngu, ene so ilosala ngundilo. Onilo dulidaliye ngu so ilosala ariyelo, nungo makoolo melako uteku ngundilo.  
\v 25 Ene Oo Bidodo Sembuli Sembunayi, ngulo mandeni ngu, ene suwoo suwoo sugi sugi oluwalo ewolo. \rq Ayisaya 40:6-8\rq*  
\m Nga mandega nga, ngu Mande Keda Mesalango ngu yeno elo etuyeloyingongga ngu.   
\c 2  
\s1 Oo Bidodo Sembuli Ulungga, Ene Ya Ungoombolo Osiyi Keda Ooloote  
\p
\v 1 Ariya, ye komo damoni biyomi bidodo yokoyi; ebe ganagana mande; ebe ganagana damoni gidalega bidodo; oni sitowiyedodo nguya nowoondoye biyomi yeweloyi; oni kootuyisina mande eweloyi, ngu bidodo yokoyi.  
\v 2-3 Ndatelo ngulo, ye ngu kuli Oo Bidodo Sembuli, ngu damoni ngu kenolo ingowonggoku, ngu damoningga ngu gome nenggulo oolengo. Ngundilo ngulo, noole ingooteto. Buniyo bodaga owita nemimbo yomooteku ngu, ene nonolo nangge gome ingoote. Ngundilo nangge, ye komo nono gome oolengo Anutnonggo ombuteku, ngu yoya neyi. Ngu nonongga nguno oo biyomi gula ma ooloote. Kini, ene yengo nowoondoyemo hamoo teyingo, ngu yanggango yunoote. Ngundo ye yoyeni, ululu telo, ye Anutndo ko yoyoyingo, ngundilo oluwanggo.   
\p
\v 4 Ye komo Yesusno ombuyi. Ene ngu ya ungoombolo osiyi suwoo suwoo keda oolooteku ngu. Ene oni simoo baledo ngu ingootoyi, ngu ene biyomi yetoni, ngulo ene keyolo yokowonggori. Ene Anutndo ene sunggi yelo, ngulo gome ingowolo.  
\v 5 Ye nguya ngu ya osiyi suwoo suwoo keda oolootekungga ngundiya oliyi. Anutndo ye yootunoyelootoni, ye Yuka Kundingiyi ngulo ya tunootewonggori. Ngundilo ngulo, ye ngu Anutno woolo yeyingo oni kundingiyi tunootelo, nguno ye eneno yambo mande telo, enengo oowooye okooweloyi ngu Anutno woolo yetenggoku ngundilo. Ye ngundilo tetoyi ngu, Anutndo Yesus Kristusno ingolo, nguno ene yengo woolo yetenggoku, ngulo gome ingowa.   
\p
\v 6 Anutlo mandeno nguya ngandilo nakangowolo.  
\q1 Ingoyi, nondo kuli Sayonno (Yerusalemno) ya mundumimbolo osiyi yanggango oolengo (Kristus), ngundo ngu, ene mete ya yanggango teyinoweloyi gome oolengo. Ataga no ene yolo, Sayonno imitoowe ooloote. Ngulo ngu, oni enengo nowoondoyemo hamoo tetenggoku ngu, ene oyumo ma yowanggolo ewolo. \rq Ayisaya 28:16\rq*   
\m
\v 7 Ye kuli nowoondoyemo hamoo teyingo oni galo, ya mundumimbolo osiyi yanggango oolengongga (Kristuslo) ngu, ene gome oolengolo ingootenggo. Ene onindo ngulo nowoondoyemo hamoo ma tetenggoku ngu, ya yeweloyi oni ngundilo. Anutlo Mandeno, ngandilo ete.  
\q1 Ya yeweloyi onindo ya mundumimbolo osiyi andangelo, mandeni biyomilo yokowonggori. Ene ataga ngu ya mundumi ngulo osiyi yanggango oolengo teyinowelo oolootelo ewolo. \rq Sam 118:22\rq*   
\m
\v 8 Anutlo Mandeno, mande ngandilo ete.  
\q1 Oni nowoondoyemo hamoo ma teyingo ngu, ene oni keye tootogiyeloweloyi digi (Kristus) ngundilo tunootewonggori. Ngu digi ulungga, ngundo tootogiyelootoni, ukelo uwalo ewolo. \rq Ayisaya 8:14-15\rq*  
\m Ene Anutlo Mande Keda Mesalango ngu andangelo yokolo ngu, ene keye tootogiyelootoni, ene ukelo uwanggo. Yo, onindo oo teweloyi ngu kuli Anutndo eyingo, ngundilo tetenggo.   
\p
\v 9 Ene Anutndo ye enengo simoo bale kuli logoyelowolo. Ye ngu Anutlo woolo yeyingo oni sobosobo ulungga ngulo keyimo oni oluwanggo. Ye enengo oni simoo bale sowe kundingiyi. Ye ngu Anutlo oni simoo bale nenengo oolengo oluwanggo. Ye nguno ngu, enendo damoni gome nenengo yeno tewoku, elo yootunowanggo. Ngu ngandilo. Enendo ye negoyelootoni, ye kuli suwoo ooleli biyomi ngu yokootoyi, enendo ye yoyolo, ombulo, enengo solu gome himimo yoyewolo.  
\v 10 Kuli ngu, ye oni simoo bale sungo sungo oluwonggo. Ene ataga ngano ngu, ye Anutlo simoo bale kosiyingo tetenggo. Kuli ngu, ye Anutlo sumangengga ngu ma yowonggori. Ene ataga ngano ngu, ye Anutlo sumangengga ngu kuli yowonggo.   
\s1 Noole Ngu Komo Anutlo Ko Oni Telo Oluwato  
\p
\v 11 Ye Kristen dobooguline, ye ngu ende sungombolo oni ngundilo. Ye ngu, nga melanggano ngano ngu, nalu ootuwoo bodaga nangge oluwanggo. Asa, nondo ngandilo yeno eteno. Ye komo ingonduduyemo ingoyingo kulimingga ngu yokoya, kootu inoyi. Ngu damoningga ngundo gaboyeboya ebe biyomi uleteli.  
\v 12 Ye komo oni Anutlo mande ingolo yokootenggoku, ngu kewooloyemo nguno gome nenengo oolengo endeyoyi. Ene yeya mande biyomi elo ngandilo etenggo. Ye damoni biyomi tetenggolo ngu, ene kootusina, yengo koye gomengga ngu kenolo, ene Kristus ko ombulo wilikoyeloyingo naluno, ngu Anutlo oowooyi bingamilo okoowanggo.   
\p
\v 13 Ye ngu komo Oo Bidodo Sembuli Sembunayi, ngulo ingonduduni, ko, mamana mandeni ngu nangge keyoyi. Ngulo ngu, ye komo mela ngano Gabman koleteyingo oni, Parayim Minista, ngulo manggowo keyoyi.  
\v 14 Ye komo Gabman oni sobosobo bidodo manggoye nguya keyoyi. Parayim Minista, ngundo ngu, Gabman oni sobosobo oni yoyetoni oolootenggoku, ngulo oni damoni biyomi tetenggoku, ngulo gumi ogingoyingo yunolo; ko, oni ene damoni metemi tetenggoku, ngulo oowooye bingamiye elo okootenggo.  
\v 15 Yendo damoni gome nangge ngundiya teyi, elo, Anutndo ngulo gome ingoote. Ye ngu damoni gome tetoyi ngu, asa, oni yeya mande biyomi eweloyi ooleyi gula ma kenolo ingowanggo.  
\v 16 Ye Kristen oni, ye Setanlo damonimo ma oolootenggo. Kini, ye ngu yengombo yengo soboyelolo oolootenggo. Ene yengo damoniye gomengga nguno oolootenggoku, ngunonggo tolige tolige damoni biyomi ngu ma tewelo. Kini, ye komo Anutlo ko oni oolengo teya oliyi.  
\v 17 Ye komo oni bidodo oowooye bingamiye eya okooyi. Yengo Kristen dobooguliye, ngulo nowoondoyi yunoyi. Ye komo Anutlo sosoleyi. Ye komo mela ngano sobosobo oni koleteyingo ngu oowooye bingami, eya okooyi.   
\s1 Noole Komo Kristus Keyolo, Ogingoyingo Kowuli Koolowoowato  
\p
\v 18 Ye ko oni, ko oo bidodomo, ye komo yengo kono soboyelootenggoku ngu, enengo manggoye keyoya, ko ngu gome teya, ngu eneno nowoondoyemo nangge oliyi. Sobosobo oni biyomi, ko, sobosobo metemi nguya, ngulo ye komo manggoye keyoyi.  
\v 19 Yo, ye Anutlo ingondudu telo endeyootoyi, nguno ene kingo oolengo ogingoyingo ye yunowanggo. Ye ogingoyingo ngundilo koolowoowanggoku ngu, ariya, Anutndo ngundilo damoni ngulo gome ingoote.  
\v 20 Ene yendo damoni biyomi tetoyi, ngulo oni sungombo ye yudoyi ngu, asa, ngu yengo damoni biyomiyengga tewonggoku, ngulo gumi yootenggo. Ene yendo mande damoni gome metemingga tetoyi, ngulo enendo ye yutolo ogingoyingo yunootoyi, koolowooweloyi damoningga ngulo Anutndo gome ingootelo ewolo.   
\p
\v 21 Anutndo ye kuli negoyelowoku ngu, ye ngundilo damoningga ngu keyoyilo ewolo. Ndatelo ngulo, Kristusndo kuli ye hoolooweyelolo ogingoyingo koolowoowolo. Ngulo ngu, ene kuli ngu damoningga ngu ye etuyelowolo. Nguno ngu, ye nguya enengo keyi ngu keyowanggo.  
\v 22 Anutlo Mande ngundo Kristuslo ete.  
\q1 Ene nguno mbumbuwa gula ma tewolo. Ene manggowoomo mande ebe ganagana gula ma ewololo ewolo. \rq Ayisaya 53:9\rq*   
\m
\v 23 Me onindo Kristus yumooyinolo mandeni biyomi etoyi, ene mande ngulo gumi gula ma ewolo. Kini, ene kingo ogingoyingo nangge koolowoolo, ene sanggili mande gumi gula ma ewolo. Kini, enengombo enengo yolo, oni mande oo bidodo nenengo wilikoyingo oni (Anut) kandeyimo yewolo.  
\v 24 Enengo goweyibo noolengo mbumbuwanayi ngu koolowoolo, de mombimo oolewolo. Ngundilo ngulo, noole sugi sugi oluweloyi kedaga ngu yolo, damoni gome nenengo ngu keyowato. Yo, me onindo Kristus utolo, yombuliyoyingongga, nguno ene noole yomosiyeloweloyimbolo tewolo. Ngulo ngu, noole weti mbumbuwalo damoni biyomi ngu bidodo yokowooto.   
\p
\v 25 Kulimi ye Sipsiplo oole yokoyingo ngundilo. Ene ataga ngu, ye ko yowoolengolo, yengo sobosobono ombuwonggo. Ngulo ngu, Sobosobo ngundo yengo endeyoyingongga ngu gome soboyeloote.   
\c 3  
\s1 Elambalisa Teweloyi, Ngulo Mandeni  
\p
\v 1 Ngundilo nangge, ye bale kamesumooyedodo, ye komo kamesumooye ngu nowoondoyemo nangge oliyi. Ene kamesumooye gidalega ene Anutlo mande ngu ma keyootoyiga ngu, asa, ye balesumooyembolo damoniye gome nenengo ngu kenolo, ngunonggo ene nowoondoye yowoolengowanggo. Mande nangge eloluweloyi nguya kini. Kini, yengo damoniye gome nenengo endeyootenggoku, ngundo ene hoolooweyelootoyi, nowoondoye yowoolengowanggo.  
\v 2 Ndatelo ngulo, ene ye bale ye yeyootoyi, yengo kamesumooyembolo oowooye bingamiye okoolo, ngunonggo gome nenengo endeyootenggo. Nguno ngu, ene mete nowoondoye yowoolengowanggoku ngu.  
\v 3 Ye goweye sanganimo nangge ma so uyi nakango teyinowelo. Yengo uye pitoolo yomosiyolo, nguno ilosala oowooyingga nguno palalo, ko, beye goyayi oo ngu pengolo nguno towikumba gome gomemu telo, ngundo goweye nakangoweloyi damonimo nguno nangge ma oluwelo.  
\v 4 Kini, ye komo nowoondoyega ngundiya nakangoyi. Nowoondoye so uyi nakango teyinootenggoku ngu, ene biyomi yeweloyi oo nguya kini. Nowoondoye imakeyingomo kengelo oluweloyi damoningga ngu, Anut doongeyimo, gome nenengo oolengo. Ngungga ngu yengo ilosala nenengo olini.  
\v 5 Kulimi ngu baledo Anutno nowoondoyemo hamoo telo, ene kundingiyi oluwonggorilo. Ene ngundilo telo, ngunonggo ene kamesumooye nowoondoyemo oluwonggo. Ngu damoningga ngu enengo nakayaye.  
\v 6 Serando ngu ene damoni ngundilo tewolo. Ene Ebarahamlo manggowo keyolo, kameyimboya, oni ulungga, ewolo. Ene yendo ngu damoni gome ngundilo ngu telo, ye oo gulalo ma sosolewanggoku ngu, ariya, ye ngu Seralo nambosumoongo oluwanggo.   
\p
\v 7 Ye simoo, balesumooyedodo, ye komo ingondudu gome metemi ngu yoya, ngunonggo balesumooyemboya gome oliyi. Bale moondeyi ngu yanggango nguya kini. Ngundilo ngulo, yendo gome yomosiyeloyi. Yendo komo enengo ingootoyiga, ene nguya suwoo suwoo oluweloyi kedaga ngu yowanggo. Ngundilo ngulo, yendo ngu damoningga ngu keyowanggoku ngu, asa, yengo yemboongeyingo naluno, Anutndo yengo yemboongetenggoku, ngu ingowa.   
\s1 Ye Komo Nowoondoye Goboolo Yeya Oliyi  
\p
\v 8 Ataga no nga mandega nga wenga yokoweloyimbolo ngandilo eteno. Ye bidodo komo nowoondoye gulanangge yeya, goboolo oodega, ye oni bidodo nowoondoyi teyi. Ye komo Kristen dobooguliye nowoondoyi ulungga yunoya, sumange yunoyi. Ye komo windawinda damoni biyomi ngu yokoyi.  
\v 9 Ene oni sungombo yeno damoni biyomi yunootoyiga ngu, asa, ye ngu gumi mande damoni eneno ma tewelo. Ngundilo nangge, onindo yeya mande biyomi etoyi ngu, asa, yendo mande biyomi gumi ma ewelo. Kini, yendo ngu gumi ngandiya teyi. Anutndo kumana yunoni eya, Anutno yemboongeyi. Ngundilo teweloyi, ngulo Anutndo ye negoyelowoku ngu, ene mete kumana ye yunowa.   
\p
\v 10 Ngulo ngu, noole ingowato. Anutlo Mandeno, ngandilo ete.  
\q1 Ene oni enengo kedaga ngu gome tunootetoni elo, ko nalu gome metemimbolo ingooteku ngu, ariya, ene komo manggowo ngu loogu telo, ene ebe ganagana mande biyomi gula ma ewa.  
\v 11 Ene komo damoni biyomi ngu kootu inolo, damoni gome ngu nangge tewa. Ene nowoondoye imakeweloyi damoni ngu erewelo yolo, ene ngu damoningga ngu keyolo oluwa.  
\v 12 Ndatelo ngulo, Oo Bidodo Sembuli Sembunayi, ngu doongeyimbo ngu oni gome nenengo ngu yeyolo hoolooweyeloote. Ene suwoo suwoo onindo yemboongetenggoku, ngulo sodeyete. Ene Oo Bidodo Sembuli Sembunayi, ngundo ngu oni mande damoni biyomi tetenggoku, ngu doongetelo, yeyolo, ene ngulo gumi biyomi nguya yunootelo ewolo. \rq Sam 34:12-16\rq*   
\s1 Noole Damoni Gome Nenengo Telo, Ngulo Kowuli Nguya Koolowoowato  
\p
\v 13 Ene ye damoni nenengo ngu keyowelo yanggango yewanggoku ngu, onendo ene mete ngu damoningga yeno ngu yombuliyowa? Hamoo oolengo kini.  
\v 14 Ene yendo damoni gome nenengo ngu telo, ngulo gumi ogingoyingo ngu koolowoowanggoku, nguno ngu, ye oni oni teyi. Ene onindo ye sosoleyi elo oo tetoyiga ngu, ye ngu oo ngulo ma sosolewelo. Yengo nowoondoye ngu ma soliyokowelo.  
\v 15 Kini, yengo nowoondoyemo nguno ngu komo Kristus nangge yetoyiga, enendo yengo endeyoyingo ngu bidodo soboyeloni. Onindo yengo Kristusno nowoondoyemo hamoo teyingo gomengga, ngulo damonimbolo yeno sumoo etoyiga ngu, asa, ye komo mande olengomonggo damoni nenengo wesiyolo eweloyi, ngulo meyeya oliyi.  
\v 16 Ene yendo onilo mande gumi eweloyi naluno nguno, ye komo nowoondoye hamoomonggo mande olengomonggo gumi eyi. Ye ngundilo etoyi ngu, asa, yengo nowoondoyemo ingootenggoku, no oo biyomi gula ma teyingo, elo ingootenggo. Ene yendo Kristuslo mande damoni gome ngulo etoyi, ngulo oni ene yumooyinolo mande biyomi etenggoku ngu, asa, ene oyumo yowanggo.  
\v 17 Ene Anutndo etoni ngu, noole mande damoni gome nenengo tetetoku, ngulo ogingoyingo yoweloyi, ngu mete. Ene mande damoni biyomi ngulo ogingoyingo yoweloyi, ngu biyomi oolengo. Ndatelo ngulo, noole oo biyomi tewootoku, ngulo gumi nangge yowato.   
\s1 Kristus Ngu Noolengo Mbumbuwa Andangewelo Kuli Kumoowolo  
\p
\v 18 Noole Kristuslo nguya ingooteto. Ene tambu gulananggemo noolengo mbumbuwanayi andangeyunowelo kumoowolo. Ene ngu oni gome nenengo oolengomu, ene noole oni biyomi nga hoolooweyeloweloyimbolo kumoowolo. Yo, enengo goweyi ngu kumooyingo, ene Anutndo Kristus ko yokutuwootoni, keda ootookooyingo nalungga nguno ngu, enengo Yukani keda ootookoowolo.  
\v 19 Ngundilo telo, enengo yukani, ngundo oololo, oni kumooyingo ngulo musiyemo ulo, nguno ene Anutlo mande wesiyolo, elo etuyelowolo.  
\v 20 Yo, Yesus ene oololo, oni kumooyingomu ngu Nowalo naluno, ene Anutlo mandeni ngu, ene yombuliyolo toongooyingo, nguno Anutlo mandeni wesiyolo yunowolo. Ene Anutndo ngulo gumi biyomi sodedo ma yunowolo. Kini, Anutndo ene soboyelolo oodoni, ngu naluno Nowa ene wanggoga ngu temukoyingo, oni kandegula gidembolo kabusa nangge ngu oni ngu kewooloyemo metemi oluwonggori Ngu oni ngu nangge, ene wendeyi nelo ma kumoowonggori.  
\v 21 Ngu sonongga ngu, sono (kundingiyimbo) sonowootenggoku, ngulo gaboyi ngundilo. Ngundo ngu, ye ko yoyooteku ngu. Ngundo goweyemo sugabo ngu sonowootoni ma kinitewa. Kini, ngundo ngu, sunggi mande gulanangge Yesus Kristus keyowelo, elo gosiyootenggo. Yo, hamoo, Yesus Kristus ene kuli melenonggo ko ootookooyingongga ngundo ene ye yoyolo, Anut tanggeyimo ombuwolo.  
\v 22 Yo, hamoo, Kristusndo kuli Sambo Endemo oolewolo. Ene Anut kandeyi koondosina bingaminidodo musiyomo bibitelo oodoni, Anutlo Sambono Engel oni, ko oo yanggangoyedodo ngu bidodo, Yesus yanggangoni ngu newendemo oolootenggo.   
\c 4  
\s1 Oni Ene Kristus Keyolo Ngu, Ene Kowuli Yowa  
\p
\v 1 Ariya, Kristus ngu goweyimbo ogingoyingo koolowoowolo. Ngundilo ngulo, ye nguya ingonduduye ngu Kristusndo ingondudu telo, ogingoyingo koolowooyingo, ngundiya yoya dowooyi. Ndatelo ngulo, oni ene Kristuslo koni ngu telo, nguno goweyebo ogingoyingo koolowoowaku ngu, asa, mbumbuwalo yanggangoni, ngundo ene ko ma soboyelowa.  
\v 2 Ngundilo ngulo, oni keda oolootenggoku, nguno nowoondoye kulimingga ngu ma keyootoyi, ngundo ye ko ma soboyeloote. Kini, Anutlo ingonduduni ngu nangge keyootoyi, ngundo ye soboyeloote.  
\v 3 Kuli ye damoni oni sowe gidalegado damoni biyomi gula gula tetenggoku, ye nguya kuli tewonggo. Ngu damoningga ngu ngandilo: bosebalese teweloyi damoni; nowoondoye ulu teyingo damoni biyomi; sono kowoo yanggango ngu gome neweloyi damoni; oo simbo ulungga kalo, nelo, nguno sono kowoo yanggangomu gome gome nelo, ngunonggo wenonolo oololo, bosebalese damoni biyomi teweloyi damoni; ebe ganagana anut nguno yambo mande telo, nguno enengo bingamiye elo okooweloyi damoni, ngu bidodo tetenggo.  
\v 4 Ene ataga ngu, ye ngu damoni biyomingga ngu enedodo ma tetenggo. Ngundilo ngulo, ene ataga soliyokolo, ngulo yeya mande biyomi etenggo.  
\v 5 Ene kootusina ngu, enengombo komo enengo damoniye wilikoyingo oni ulungga nguno yootunolo ewanggo. Ene onilo damoniye wilikoyelowelo meyelo ooloote. Yo, hamoo, ene oni kuli kumooyingo, ko, keda oolootenggoku nguya wilikoyelowelo soboyelolo ooloote.  
\v 6 Kulimi, Kristusndo Mande Keda Mesalangongga, ngu oni kuli kumooyingomo nguya wesiyolo elo yunootoni ingowonggori. Ngulo damoni ngu ngandilo. Ene oni simoo bale enengo mbumbuwa telo kumootenggoku, ngundilo kumoowonggori. Ene Anutlo Mande Keda Mesalango ingolo, ngulo enengo gaboyega ngu, ene keda oluweloyi, ngu Anut keda oolooteku ngundilo.   
\s1 Anutndo Oo Kingo Duwoo Yunooteku, Ngulo Koyi Tewato  
\p
\v 7 Oo bidodo kiniteweloyi naluwo, ngu kuli namoko tete. Ngulo ngu, ye komo gome ingondudu teya, yengo ingonduduye himi yetoningga, nguno ye mete suwoo suwoo Anutno yemboongeya oliyi.  
\v 8 Ye komo Kristen dobooguliye nowoondoyi teweloyi damoningga, ngu gome dowooyi. Ngu damoningga ngundo damoni gidalega ngu bidodo dagayeloote. Ndatelo ngulo, nowoondoyi teweloyi damoningga, ngundo mbumbuwa ulungga andangelo yokoote.  
\v 9 Ye komo dobooguliye yeno mayelo oolootenggoku, ngu gome soboyelowanggo. Ye nga kongga nga tewelo nowoondoye biyomi ma ingowelo. Kini, ye komo oni oni teya hoolooweyeloyi.  
\v 10 Ye bidodo sungo sungo Anutlo oo kingo duwoo hoolooweyeloyingo koyi, ngu kuli yowonggo. Ngulo ngu, oo kingo duwooga ngulo ye komo ko teya, Kristen dobooguliye hoolooweyeloyi. Ngu damoningga nguno ngu, ye Anutlo sumangeni oowooyingga bayeteweloyi, ko oni tunootelo oluwanggo.  
\v 11 Ene oni gulado Anutlo mande wesiyoya etoningga ngu, asa, ene komo Anutlo mande nenengo oolengo wesiyoya eni. Ngundilo nangge, oni gula ene oni sungo hoolooweyelowelo ngu, ene komo ngu kongga ngu Anutndo yanggango inootoni tetekungga, ngu teni. Ndatelo ngulo, simoo bale ene yengo ko gome ngu kenolo, nguno ene Yesus Kristusndo eneno oo tewoku, ngulo ene Anutlo oowooyi bingami ulungga elo okoowanggo. Yo, hamoo, O Anut, gengo yanggangongge dulidaligedodoga, ngu suwoo suwoo tunootelo, sugi sugi oluwa. Ngu hamoo.   
\s1 Ye Kristusdodo Ogingoyingo Goboolo Koolowooweloyi, Ngulo Mandeni  
\p
\v 12 Ye Kristen dobooguline oolengo, yeno Kristuslo konimo nguno tewootewoo gulano ye tewooyeloweloyi, ngu de gookingo ngundilo yeno ombuwelo teteku ngu. Ene ye ngandilo ma ingowelo, ngu ooga ngu ene sungo oo guladiloga nooleno ombuwelo tete, elo, ye ma soliyokowelo.  
\v 13 Kini, ngu tewootewoongga nguno ngu, ye Kristusdodo ogingoyingo goboolo koolowoowonggori. Ngulo ngu, ye komo oni oni teyi. Ye ngundilo tetoyi ngu, enengo dulidalini yeno tunooteteku naluno ngu, asa, ye mete oni oni ulungga telo, ye nowoondoye metemi gome ingolo oluwanggo.  
\v 14 Ye ngu Kristuslo oowooyimo ko tetoyi, ngulo oni yeya mande biyomingga etoyiga ngu, ye komo mete ngulo oni oni teyi. Ndatelo ngulo, Anutlo Yuka Kundingiyi ngulo yanggangoni, ngu yeno ooloote.  
\v 15 Ye komo ingondale teyi! Ye kewooloyemo ngunonggo oni gulado ene oni uleni kumoowa; ngundi, oo yakakayi tewa; ngundi, ene damoni biyomi oowooyingga tewa; ngundi, oni gula koni yombuliyowa; oni gula ngundilo damoni ngu tetoni ngu; asa, ngulo ogingoyingo gumi ene inootoyi, oyumo yowa.  
\v 16 Ene oni ngu Kristen ngulo ogingoyingo ngu koolowoowaku ngu, asa, ene ngulo oyumo ma yowa. Kini, ene komo Anutlo oowooyi bingami elo okoowa. Ndatelo ngulo, ene Kristuslo oowooyimo ko tete.   
\p
\v 17 Anutndo wilikoyeloweloyi naluni ngu namoko ombute. Koletelo Anutndo enengo simoo bale bidodo wilikoyelowa. Yo, koletelo ene noole wilikoyelolo, nguno ngu, ene simoo bale eneno nowoondoyemo hamoo ma tetenggoku, ngu ndatelo ene teyunowa? Hamoo oolengo, ene biyomi tewonggoku, ngulo gumi biyomi ulungga yowanggo.  
\v 18 Anutlo Mandeno ngandilo ete.  
\q1 Ene ko yanggango telogo oni gome nenengo ngu ko yoyoweloyi. Ariya, oni ene Anutlo mande kootu inolo, ene mande damoni biyomi tetenggoku, ngu ndatelo tewanggo? Elo ewolo. \rq Poroweb 11:31\rq*   
\m
\v 19 Ngulo ngu, Anutlo ingonduduni enengo oni gidalega yoyokootoni, ogingoyingo koolowoolo ngu, ene komo enengo kedaga suwoo suwoo oluweloyiga ngu Anut kandeyimo yetoyiga olini. Yo, hamoo, Anutndo kuli noole yoyewolo. Ngundilo ngulo, ene suwoo suwoo noole gome oolengo soboyelootoni oolooteto.   
\c 5  
\s1 Ye Tabango Oni Ngu, Ye Komo Anutlo Sipsip Ngu Gome Sobowooyi  
\p
\v 1 No ataga ye Kristen onilo tabango oni, yeno mande ngandilo ewelo. No nguya tabango oni. No nenengo doongenembo kuli Kristus kenootoowe, ene ogingoyingo koolowoowolo. No nguya, noole ngu dulidaliga kootu tunooteweloyiga, ngu yowato. Ngulo ngu, no nga kongga ngalo nowoondoye samangayingo mande elo, ye yunooteno.  
\v 2 Ye komo Anutlo oni simoo bale ngu gome soboyeloyi. Ene ngu sipsip ngundilo ye kandeyemo oolootenggoku ngu. Onindo ye eririyelootoyi, nguno ko ngu teweloyi kini. Kini, yengombo Anutlo manggowo ngu keyoya, ko ngu teyi. Ko ngulo bobeye yoweloyimbolo nangge ko ma tewelo. Kini, yengo nowoondoyebo ko ngu tewelo hahangeya teyi.  
\v 3 Yengombo yengo bingamiye nangge okoolo, Anutlo simoo bale ulungga ye kandeyemo yewoku ngu, ma yowongowelo. Yengo ootootooye ngu komo gome nenengo oolengo oodoyi, Anutlo Sipsip, ngundo ye yeyolo, nguno ene yengo damoniye, mandeye nguya gome keyowanggo.  
\v 4 Ngundilo tewanggoku ngu, yengo Sobosobo Koleteyingongga (Kristus) ngu tunoo oolengo tunooteyingo naluno ngu, ye ngu sunggi gula dulidalinidodoga ngu suwoo suwoo sugi sugi oluweloyi, ngu yowanggo. Ngungga ngu ma biyomi yewa.   
\s1 Noole Komo Imakeyingo Damonimo Ulogo, Noole Ingondudu Gome Nenengo Tewato  
\p
\v 5 Ngundilo nangge, ye simoo kosiyi galo, ye komo nguya yengo tabango oni ngu nowoondoyemo ootooya, ngulo manggoye keyoyi. Ye komo bidodo yengo damoniye ngu yeyiga imaketoningga, ye komo Kristen dobooguliye manggoye keyoyi. Noole ingooteto. Anutlo Mandeno ngandilo ete.  
\q1 Anutndo oni enengo bingamiye elo okootenggoku ngu, ngulo ma ingoote. Ene ngu oni gome newende imakeyingomo oni sungo nowoondoyi yunooteku oningga, ngu Anutndo ngu oni ngulo gome ingootelo ewolo. \rq Poroweb 3:34\rq*   
\m
\v 6 Ngundilo ngulo, ye komo yengo ingonduduye, damoniye ngu andangeya yokoya, ye ombuya, Anut yanggangonidodoga ngu newendemo uya oliyi. Ye ngundilo tetoyi ngu, asa, Anut enengo nalunimo ngu, ye bingamiye okoolo yunowa.  
\v 7 Anut enengombo ye gome soboyelowa. Ngulo ngu, yengo kowuliye bidodo, ene kandeyimo komo yetoyiga olini.   
\p
\v 8 Ye ngu komo ingondale teya, gome sobowooya oliyi! Yengo me oni ngu Setan, ene ngu Layon ngundo yanggango kiyelo eteku ngundilo. Ene kombitelo mayelo, oni gidalega ereweyelolo yeyolo, yutolo, yooneweloyimbolo endeyoote.  
\v 9 Ye komo nowoondoyemo hamoo yanggango teya, ngunonggo ene owetoyiga toongeni. Ye ingoyi, yengo Kristen dobooguliye mela bidodomo oolootenggoku, ngu nguya yendo ogingoyingo koolowootenggoku, ngundilo koolowootenggo.  
\v 10 Yo, yendo ngu ogingoyingo nalu ootuwoo bodaga nangge koolowoolo ingowanggo. Kootusina ngu, enengombo ye yooneneyelolo, yengo nowoondoyemo hamoo teyingo ngu yanggango yunootoni, ye nguno yanggango dikalo oluwanggo. Anut ngu sumange bidodo sembuli. Yo, ye Kristuslo keyimo oni, ngulo Anutndo yengo gome ingoote. Ngulo ngu, ene ye negoyelootoni, ye enedodo enengo dulidalini nguno sugi sugi oluwanggo.  
\v 11 Eneno nangge yanggango bidodo oolengo oolooteku, ngu suwoo suwoo sugi sugi ngundilo oluwa. Ngu hamoo.   
\s1 Kambayeloyingo Mande  
\p
\v 12 Nondo nga mande ootuwoo bodaga nga nakangolo, yengo Sayilas kandeyimo ye yunooteno. Nondo ngu Sayilas ngu ingootoowe, noolengo doboonayi oolengo tete. Nga so uyingga ngano ngu, nondo ye yanggango yunootoowega, ye ngunonggo Anutlo sumangengga nondo ngulo ewonoku, ngu yoyi, elo nakangooteno. No nenengombo kuli ingolo, ngulo no yootunolo, tunoo eteno. Yo, ye mande nga ma kapengo yewelo. Kowuli yeno tunooteteku naluno, Anutlo sumangeni, ngundo ye yoyeni, yanggango dikalo oluwanggo.   
\p
\v 13 Anutlo oni simoo bale Babilon (Rom) endemo oolootenggokuya, yeya ngu Anutndo kuli yedodo logoyelowoku, ngundo noya ye kambayelooteto. Nolo nangone, Mak ngudodo kambayeloote.   
\p
\v 14 Ye bidodo komo Kristen dobooguliyeboya kandeye dowooya, nguno ebe nowoondoyi nowoondoyi teya oliyi. Ye Kristusdodo goboolo ootooya, ye nguno nowoondoye imaketoningga oliyi. Ngu hamoo.