\id 1JN - Karo NT [rwo] (Karo dialect of Rawa - rwoK) -Papua New Guinea 2001 (DBL 2014) \h 1 Yon \toc1 1 Yon \toc2 1 Yon \toc3 1 Yo \mt1 1 Yon \imt1 1 Yonlo Mande Tabango \ip Yon ngu kuli dogoni yeyingo, ngu naluno nguno, ene nga so uyi koleteloga, nga nakangolo, Esiya melako oni simoo bale nowoondoyemo hamoo teyingo, ngulo soweyoyunowolo. Ngu nalungga ngu, Yon ene Epesas endemo nguno oluwolo. \ip Nga buk ngalo mande gumgum ingoweloyi, ngu ngandilo ooloote: \io1 Hamoo ingondudu oolengo ngu, nga so uyingga ngano ooloote. 1:1-4. \io1 Solu himi ngulo mande damoni, ko ooleli ngulo mande damoni, ngu ngandilo elo ingowanggo. 1:5–2:17. \io1 Ene komo Kristuslo mundi tetenggoku simoo bale, ngulo ingondale teyilo mande ewolo. 2:18-29. \io1 Nooledodo eyingo, noole mete Anut nangoni ngu wilikolo, ko Setanlo nangoni nguya wilikowato. 3:1–4:6. \io1 Anutndo ngu nowoondoyi teweloyi damoningga, ngulo sembuli oolengo. Ngu damoningga ngu gome oolengo, ngulo noole ngudodo ngundilo nangge, doboogulinayimbolo nowoondoyi yunolo, ngulo ingowato. 4:7–5:5. \io1 Oo kabusagobo mande eyingo, Yesus Kristus oowooyi bingami elo okooweloyi, ko suwoo suwoo sugi sugi keda oluweloyi, ngulo mande. 5:6-21. \c 1 \s1 Suwoo Suwoo Keda Oluweloyi Ngulo Mande \p \v 1 Nga mandega suwoo suwoo keda oluweloyiga ngu, noolendo wesiyolo elo etuyelootetoku ngu. Nga oo nga kulimi oolengo oluwoku, ngu noole ingolo, doongenayimbo nguya kenowootowo. Noole kandenayimbo nguya dowoolo kenowootowo.\f + \fr 1:1 \ft Suwoo Suwoo Keda Oluweloyi Mandega ngu, Yesuslo ngundilo ete.\f* \v 2 Ngu Suwoo Suwoo Oluweloyi Kedaga ngu, tunoo oolengo endesina tunootetoni, noolendo ngu kenowootowo. Ngundilo ngulo, ngu Suwoo Suwoo Keda Oluweloyiga, ngulo mandeni, yeno wesiyolo, elo etuyelooteku ngu. Ngu ene kulimi enengo eweyi Anut tanggeyimo oode, ngunonggo, ene nooleno tunootetoni, noolendo ene kenowootowo. \v 3 Noolendo ene kenolo, mandeni nguya kuli ingolo, ngulo noolebana, yeno nguya, ngulo mandeni elo etuyelootetoku ngu. Nguno ngu, ye nguya enengo mandeni ngu ingolo, nooleno ombutoyiga, nooledodo nowoondonayi gulanangge yewato. Ngunonggo, noolengo bidodo nowoondonayi gulanangge Awanayimo yelo, ko, enengo Nangoni, Yesus Kristusdodo, goboolo oluwato. \v 4 Noole mande nga nakangootetoku, ngulo noolengo oni oni tetetokungga, ngu gome oolengo tunooteni. \s1 Noole Komo Solu Himimo Oluwato \p \v 5 Anut Nangoni, ngundo mande, nga etoni, ingowooto. Ngulo noolebana yeno elo etuyelooteto. Ngu ngandilo: Anut ngu solu himi oolengo, hamoo oolengo, Anutno ooleli bodaga kini.\f + \fr 1:5 \ft Anut enengo mandeni damoni, ngu nenengo oolengo ngu, solu himi ngundilo.\f* \v 6 Ene noolendo ngandilo ewato. Noole Anutdodo nowoondonayi goboolo gulanangge elo ngu, ko, noole suwoo ooleliko endeyowatoku ngu, ariya, noolengo mandega etetoku, ngu ebe ganagana oolengo eteto. Yo, noole ngundilo elo ngu, asa, Anutlo mandeni damoni, hamoongga ngu nowoondonayimo, nguno ma ooloote. \v 7 Ene, Anut, enengombo solu himi oolengo. Ngulo ngu, noole enengo solu himimo endeyolo, ootoolo ngu, asa, noole doboogulinayimboya nowoondonayi goboolo gulanangge siyelo oluwato. Nguno ngu, Anut Nangoni, Yesus, ngulo dalo dalowo, ngundo noolengo mbumbuwa bidodo sonowoolo, andangewoku, ngunonggo noolengo nowoondonayi gome metemi namboyi tunootete. \p \v 8 Noole mbumbuwa kini, elo ewatoku ngu, asa, noolengombo noolengo nowoondonayi ngu ganangolo, ebe ganagana eyinooteto. Nguno ngu, hamoo mande ngu nowoondonayimo hamoo oolengo kini. \v 9 Noolengo mbumbuwa teyingo ngu, suwoo suwoo, Anutno noolengo biyominayi ngu yootunolo ewatoku ngu, asa, Anutndo newende hamoomonggo, noolengo mbumbuwa andangelo yokolo, ene noole ma yoyokowa. Kini, Anutndo enengo damoni gome nenengo, ngunonggo, nooleno damoni oo biyomi ngu bidodo sonowooyunolo yoyeni, noole oni gome metemi oolengo tunootewato. \v 10 Noole mbumbuwa ma tetetolo ewatoku ngu, asa, noole Anutdodo ebe ganagana oni, elo oowooye biyomi ewato. Yo, ngundilo etooye ngu, asa, enengo mandeni, noole nowoondonayimo hamoo ma ooloote. \c 2 \s1 Kristus Ngu Noolengo Hoolooweyeloyingo \p \v 1 Ye nenengo Kristen simoone, no nga mandega, yengo nakangoyunootenoku nga ngu, ye mbumbuwa ma tewelo, elo nakangooteno. Ene oni gula mbumbuwa tewaku ngu, noolengo hoolooweyeloyingo oni, ngu Awanayi, Anut tanggeyimo, eneya goboolo oolooteli. Ngu oni gome nenengongga, ngu Yesus Kristus. \v 2 Ngu Yesus Kristusngga, ngundo noolengo mbumbuwanayi, ngulo kowuli ulungga koolowoolo, wetinayi andangewolo. Yo, ene noolengo mbumbuwa ngu andangelo, ko, mela bidodomo oni simoo balelo mbumbuwaye nguya, ngu bidodo andangeyunolo hoolooweyelowolo. \s1 Oni Anut Hamoo Ingooteku Ngu, Ene Anutlo Damoni, Ngu Keyoote \p \v 3 Ene noole Anutlo mamana mande ngu keyowatoku ngu, asa, noolengombo Anutlo damoni, ngu gome oolengo ingowato. \p \v 4 Ene oni gulado ewa, no Anutlo gome ingootenolo, ene Anutlo mamana mandeni ngu ma keyolo ngu, asa, ene ebe ganagana oni. Ngundilo ngulo, Anutlo hamoo mande ngu, ene newendemo nguya kini. \p \v 5-6 Ene oni gula Anutlo mande ngu gome ingolo, keyolo ngu, asa, ene newende bidodo Anut inolo oolootekungga, ngu hamoo noole ingooteto. Ndatelo ngulo, noole enedodo Anut newendemo ulo oolooteto. Ene oni gulado ewa, no Anutdodo oolootelo, elo ewaku ngu, asa, ene Yesus Kristusndo gome nenengo endeyoyingo, ngundilo oolengo nenengo endeyowa. \p \v 7 Ye Kristen dobooguline, nondo mamana mande nga keda, amana gula, yengo ma nakangolo yunooteno. Kini, nga mamana mandega nga, ngu yendo kulimi oolengo nga mamana mandega nga yolo, kandangelo ingowootowo. \v 8 Ene nga mamana mandega, ataga nondo yengo nakangootenoku nga, ngu mamana mande keda gula. Noole ingooteto. Nga ngu, Yesus Kristus, enengo koni, ngundo nowoondonayimo ko tete. Ngundilo ngulo, noole gome oolengo nowoondonayimonggo hamoo ingooteto. Nga mamana mande kedaga nga, ngu ene hamoo oolengo, elo ingooteto. Yo, Anutndo Setanlo ooleli, yeni kinitewelo telo, ngunonggo solu himi yeni, tunootewelo tete. \p \v 9 Ene oni gulado ewa. No solu himimo oolootenolo, ene dobooyi gulaya sanggili telo, boguwoowaku ngu, ariya, ene komo ooleliko ulo ooloote. \v 10 Ene oni dobooyi nowoondoyi teyinooteku ngu, ene Anutlo solu himimo ooloote. Solu himimo endeyolo oode, ene meleno ma solewa. \v 11 Ene oni gula dobooyiboya newende biyomi ingolo, oolootekungga ngu, ene ooleliko ooloote. Yo, ooleli ngundo ene newende doobengootoni, nguno ene oole erewelo, wenonolo ooloote. Ndatelo ngulo, ooleli ngundo doongeyi kuli doobengolo yokowolo. \p \v 12 Ye nolo simoone ngu, Anutndo Kristus oowooyimo, yengo mbumbuwaye kuli andangeyunowolo. Ngundilo ngulo, nondo nga mandega nga, yengo nakangolo yunooteno. \p \v 13 Ye awa awaye, ye ngu oningga (Kristus), ngu kulimi oo ma tunooteyingomo oluwolo. Ene oode ombulo ataga, ngudodo oolooteku ngu, ye ngulo damoni ingootenggo. Ngundilo ngulo, nondo nga mandega nga yengo nakangolo yunooteno. \p Ye simoo kosiyi, nondo nga mandega nga yengo nakangolo yunooteno. Ndatelo ngulo, ye Setanlo yanggangoni ngu, ye kuli dagawonggoku, ngulo no mande nga nakangolo eteno. \p \v 14 Ye simooye galo, nondo yengo nga mandega, nga nakangolo yunooteno. Ndatelo ngulo, ye Awalo damoni, gome oolengo ingootenggo. \p Ye awa galo, ye ngu oningga ngu kulimi oo ma tunooteyingomo oluwoku, ombulo ataga, nguya oolooteku ngu, ye ngulo damoni ingootenggo. Ngundilo ngulo, no nga mandega, nga yengo nakangooteno. \p Ye simoo kosiyi galo, ye yanggangoyedodo, Anutlo mande ngu yengo nowoondoyemo nguno oolooteku, ngundo ye Setanlo biyomi ngu, ye kuli dagawonggori. Ngundilo ngulo, no nga mandega, nga yengo nakangolo yunooteno. \p \v 15 Ye mela ngalo damoni biyomi oowooyingga oolooteku, ngulo nowoondoyemo ma hahangelo oluwelo. Oni gula, ene mela ngalo damoni biyomi, ngulo hahangelo oolooteku ngu, ariya, ene newendemonggo, Awalo nowoondoyi teweloyi damoningga, ngu eneno kini. \v 16 Noole ingooteto. Mela ngalo oni ngulo damoni bidodo ngu; goweye ngalo nowoondoye ulu teweloyi; oo kenomayingoweloyi; enengo oo sitowi ngu kenolo, ngulo oni oni teweloyi damoni, ngu bidodo Awanonggo, ma ombute. Kini, ngu melako oni nganonggo tunootete. \v 17 Mela ngano oo oolooteku, ngu meladodo kinitemukowa. Yo, hamoo, onilo nowoondoye ulu teweloyi ngulo damoni, ko, doongeye gome teweloyi damoni nguya kinitewa. Ene oni gula, Anutlo manggowo keyolo oolooteku ngu, ene sugi sugi oluwa. \s1 Kristus Yesuslo Me Oni Ngu Kuli Tunootewonggo \p \v 18 Ye nenengo Kristen simoone, nga nalungga nga ngu, nalu wenga namoko tete. Kuli, ye Kristuslo me oni gula tunooteweloyi, ngulo mande ingowonggo. Ene ataga, Kristuslo me oni oowooyingga oolengo oolootenggo. Ngulo ngu, noole ingooteto. Nalu wenga, ngu namoko tunootewelo teteku nga, elo ingooteto. \v 19 Yo, ngundilo oni ngu, noole kewoolonayimonggo, noole yoyokolo satenggo. Ndatelo ngulo, ngundilo oni ngu, noolengo oni nenengo kini. Yo, hamoo, ngu oni ngu noolengo oni tetoyi ngu, ene suwoo suwoo nooledodo oluwato. Ene noole kuli yoyokoyingo, ngulo noole ingooteto. Ngundilo oni ngu, bidodo noolengo oni kinilo ingooteto. \p \v 20 Ye kuli, Yuka Kundingiyi yoyingo, ngulo ye bidodo enengo hamoo mandeni ngu ingootenggo. \v 21 Ye bine, hamoo mande, ngu ma ingootenggoku, no nga mandega, nga yengo nakangooteno? Kini, ye hamoo mande ngu kuli ingootenggo. Ene ye ingoyi! Hamoo mande ngu ebe ganagana mande nguno tunooteweloyi ereremo kini. Ngundilo ngulo, no nga mandega nga yengo nakangoyunooteno. \v 22 Oni oone, ngu ebe ganagana oni? Ngu oni gidalegado ngandilo etenggo. Yesus ngu ene Anutlo simoo bale ko yoyoweloyi oni kinilo etenggo. Ngundilo oni ngu, ene Kristuslo me oni telo, Anut ko enengo Nangoni, Yesus ngudodo, kootu inootenggo. \v 23 Oni gula ene Anut Nangoni kootu inolo yokowaku ngu, ene eweyi Anut ngudodo kootu inolo yokowa. Ene oni gula ene Nangonimbolo newendemo hamoo tewaku ngu, ene eweyimbolo nguya newendemo hamoo telo oluwa. \s1 Yuka Kundingiyimbo Hamoo Mande Ngu Etuyeloote \p \v 24 Ye kuli mande ingowonggori. Ngu nowoondoyemo, nguno gome dowootoyiga, sugi sugi ingonduduwooya oliyi. Ye mande kuli ingowonggoku, ngu sugi ingonduduyemo gome dowoolo oluwanggoku ngu, Ariya, Yesusndo, eweyi Anutdodo ye soboyelolo, gome yodowootoli, ye eneya oluwanggo. \v 25 Kristusndo noolengo sunggi mande, ngandilo elo gosiyowolo. Ene sugi sugi keda oluweloyiga, ngu yunowelo, Kristusndo ngundilo ewolo. \p \v 26 Nondo nga mandega yengo nakangootenoku nga ngu, oni ye ganayelolo, ye yoyolo, damoni biyomimbolo oole, ngu ye etuyelootenggo elo, ngulo nakangolo yunooteno. Ngulo ngu, ye komo ingondale teyi! \v 27 Kristusndo Yuka Kundingiyi ye yunootoni, yoyingo, ngu yeya oolootenggoku ngu. Ngundilo ngulo, yengo ingonduduye ngu ma wenonoowelo. Kini, Yuka Kundingiyi, ngundo suwoo suwoo, oole oo gome ngu etuyelowa. Yuka Kundingiyi, ngulo mandeni ngu hamoo mande oolengo, ngu ebe ganagana kini. Ngundilo ngulo, ye komo Kristusno nowoondoyemo hamoo yanggango tetoyiga, ngunonggo, Yuka Kundingiyimbo oo etuyelooteku ngudodo, ngundiya nangge keyoyi. \p \v 28 Yo, ye nolo Kristen simoone, ye komo Kristusdodo nangge oliyi. Ngundilo telo ngu, asa, ene kootusina, tunooteweloyi naluno, noole ene doongeyimo yanggango dikalo, oyumo ma yowato. \v 29 Yendo ngandilo ingootenggo. Kristus, ngu oni gome nenengo oolengo, elo ingootenggoku ngu, ariya, ye ngandiya ingoyi. Oni ene damoni gome nenengo oolengo ngu telo, ene Anutlo simoongo. \c 3 \s1 Ataga, Noole Anutlo Simoongo Oluwato \p \v 1 Ye komo gome ingoyingo yoyi! Ndatelo ngulo, Awanayi Anutndo noolengo nowoondoyi oolengo telo, ene newende noole yunowolo. Yo, Anutndo nooledodo nolo simoonelo ete. Hamoo oolengo, noole Anutlo simoongo! Mela ngalo oni ngundo Anutlo ma ingootenggo. Ngundilo ngulo, noolengo ngudodo ma ingootenggo. \v 2 Ye Kristen dobooguline, ataga nga ngu, noole Anutlo simoongo telo oolooteto. Ene kootusina, ndatelo oluwatoku, ngu ma tunootewolo. Ene noole ingooteto. Kootusina, Kristus ko ombuteku naluno ngu, noole hamoo oolengo kenolo, noole ene ngundilo oolengo tunootewatolo ingooteto. \v 3 Oni bidodo, Kristuslo doongetelo, sobowoolo, doongedoongoodoongoo telo oolootenggoku, ngu sungo sungomo nowoondoye gome oolengo yomosiyololootenggo. Kristus, enengombo gome oolengo oolooteku, ngundilo telo oluwanggo. \p \v 4 Oni ene mbumbuwa telo endeyooteku ngu, ene Anutlo mamana mande ngu tootoongolo, ma keyoote. Ndatelo ngulo, mbumbuwa teweloyi damoningga, ngundo Anutlo mamana mande ngu tootoongoote. \v 5 Ye ingootenggo. Kristus ngu oni simoo bale bidodo mbumbuwaye andangeyunowelo tunootewolo. Ene Kristus bungomo, mbumbuwani gula ma oliyingo, elo ingootenggo. \v 6 Oni gula, newendemo Kristuslo ingolo oolootekungga ngu, ene mbumbuwa damonimo ma oluwa. Ene oni gula mbumbuwa, ngulo damonimo oluwaku ngu, asa, noole tunoo ingowato. Ngu oningga, ngu hamoo oolengo, Kristus ma kenolo ingoyingo, elo ingowato. \p \v 7 Ye nolo Kristen simoone, ye ingondale teyi! Kinitetoni ngu, oni gulado ye ganayelowanggo. Ye ingoyi, Kristus, ene oni gome nenengo oolengo. Ngulo ngu, oni ene damoni gome nenengo teteku ngu, ene ngudodo oni gome nenengo. \v 8 Kulimi oolengo, Setando mbumbuwa telo oluwoku, ngundilo nangge, ombulo, ataga, ngudodo mbumbuwa tete. Ngundilo nangge, oni simoo bale weti mbumbuwa tewelo, hahangelo tetenggoku oni, ngu Setanlomu. Ngundilo ngulo, Anut Nangoni, ngundo ombulo, Setanlo damoni, koni biyomi ngu toongoolo, yokowelo ombulo, tunootewolo. \v 9 Oni gula, ene Anut Nangoni telo ngu, ene mbumbuwa damoni biyomi ngu ma telo endeyolo oluwa. Ndatelo ngulo, Anutlo mande damoni ngu ene newendemo oolooteku ngulo. Ngundilo ngulo, ene mbumbuwalo damonimo ma oluwa. Ndatelo ngulo, ene Anut Nangoni oolengo. \v 10 Ndawu oningga ngu, Anut simoongo, elo noole ingowelo ngu, ko, ndawu oningga, ngu Setanlo simoongo, elo ingowelo ngu, ariya, noole ngandilo ingowato. Oni ene mande damoni gome nenengo ngu ma keyootekungga ngu, ene Anutlomu kini. Ngundilo nangge, oni ene dobooyi ma nowoondoyi tetekungga ngu, ene Anutlo oni ngudodo kinilo ingowato. \s1 Oni Dobooyi Nowoondoyi Teyinoweloyi, Damoni Oolengo \p \v 11 Kulimimonggo, ye mande ngandilo ingowonggori. Noole komo doboogulinayimbolo nowoondoyi yunowato. \v 12 Noole Keyinlo damoni, ngundilo ma tewato. Ndatelo ngulo, Keyin ngu ene Setanlo oni telo oode, ngulo ene koneyo Ebel, uleni kumoowolo. Ndatelo telo ngulo, ene koneyo uleyingo? Keyinlo damoni, ngu biyomi, koneyo Ebello damoni, ngu gome nenengo oolengo. \p \v 13 Ye Kristen dobooguline, mela ngalo oni biyomimbo, yeya mundi tetoyiga ngu, ariya, ye ngulo ma soliyokowelo. \v 14 Noole ingooteto. Noole doboogulinayi, nowoondoyi teyunootetoku, ngulo noole kumoo, ngulo damoni ngu kuli yokolo, noole ataga, keda oluweloyimbolo tunootelo oolootetolo ingooteto. Oni ene dobooyi ma nowoondoyi tewaku ngu, ene kumoo, ngulo damonimo ooloote. \v 15 Oni ene dobooyiboya sanggili telo, newende biyomi yeteku, ngu ngandilo. Anut doongeyimo ngu, ene newendemonggo dobooyi uleni kuli kumoowo. Ye ngu ingootenggo. Oni, ene oni gula, uleni kumoowaku ngu, ene newendemo suwoo suwoo keda oluweloyiga ngu Anutnonggo ombuteku, ngu eneno kini. \v 16 Yesusndo enengo keda oluweloyiga ngu yokolo, noole hoolooweyelowolo. Noole nguno ingooteto. Yesusndo, noolengo nowoondoyi telo kumooyingo, ngu nowoondoyi teweloyi damoni, ngundo noole etuyeloote. Ngulo ngu, noole ngudodo doboogulinayi, hoolooweyelowelo, meyelo oode kumoowato. \v 17 Oni gula ene mela ngalo oo moole, ene dobooyi gula kenootoni oo kinitetoni, ngulo ene ma nowoondoyi telo, oo ngu gula ma inolo ngu, asa, noole kuli watayi. Anutno nowoondoyi teyingongga, ngu ene newendemo ma oolootelo ingowato. \v 18 Ye, nolo Kristen simoone, noole mandeno ko manggonayimbo nangge, doboogulinayimbolo ma nowoondoyi telo ewato. Kini, noole komo nowoondonayi hamoomonggo ngudodo nowoondoyi yunolo, ko gome telo hoolooweyelowato. \s1 Anutno Nowoondoye Hamoo Telo Ngu, Anutlo Ma Sosolewanggo \p \v 19 Anutndo newende noole yunootoni, nguno noolendo enengo mandeni hamoo oolengo, ngu keyooteto. Ngundilo ngulo, noole enedodo nowoondonayi goboolo yelo, enengo imakeyingo damonimo oluwato. \v 20 Ngundilo nangge, noole biyomi gula tetooye, nowoondonayi ngundo ngulo wilikoyelowaku ngu, asa, noolengo nowoondonayi, ngu imakeyingomo oluwa. Ndatelo ngulo, Anutno nowoondoyiningga, ngundo noolengo nowoondonayingga ngu dagate. Yo, hamoo, Anutndo ngu oo bidodo nowoondonayimo oolooteku, ngu ingomukoote. \v 21 Ye Kristen dobooguline, ene noolengo nowoondonayi, ngundo ma wilikoyelootoni ngu, ariya, noole Anut doongeyimo yanggango dikawato. \v 22 Ngulo noole oo gulalo Anutno sumoo elo yemboongewatoku ngu, asa, ene oo ngu yunowa. Ndatelo ngulo, noole enengo mamana mande ngu keyolo, ngunonggo ngu noolendo oo teweloyi Anutndo ingooteku, ngu teteto. \v 23 Enengo mamana mande ngu ngandilo. Noole komo, enengo Nangoni Yesus Kristusno nowoondonayimo hamoo telo, ko, noole komo oni doboogulinayimbolo nowoondoyi yunowato. Enengombo kuli ngundilo ewolo. \v 24 Ene oni gula, Anutlo mamana mande ngu keyowaku ngu, asa, ene Anutdodo goboolo oodoli, Anutndo ngu oningga ngudodo, newendemo ulo oolooteli. Anut enengo Yuka Kundingiyi, noole yunootoni, noole Yukani ngundo etuyelootoni, ingooteto. Anut noole nowoondonayimo oolootelo ingooteto. \c 4 \s1 Anutlo Yukani, Ko, Yuka Biyomi \p \v 1 Ye, nolo Kristen dobooguline, mela nga bidodomo, ingondudu eyingo oni ebe ganagana oowooyingga tunootelo endeyootenggoku, ngulo ngu, ye ngulo mande ngulo nowoondoyemo hamoo ma tewelo. Ngu oni ngundo, yeno ombulo ewanggo. Noole Anutnonggo Yuka Kundingiyi yunootoni, ngunonggo yeno etetolo ewanggo. Ene ye yuka bidodo nowoondoyemo hamoo ma tewelo. Kini, ye komo yuka bidodo, tewooyeloya kenoyi. Ene Anutnonggo, bine ombute, ngundi, kini bine. \v 2 Ye mete Anutlo Yuka Kundingiyi, ngu ngandilo ingowanggo. Oni bidodomonggo ewanggo, Yesus Kristus ngu kuli oni kilalongo tunooteyingo etenggoku oni ngu, Anutlo Yuka Kundingiyingga, ngudodo oolootenggo. \v 3 Ngundilo nangge, oni bidodo, Anutndo Yesus melako, ngano ma suleyoyingo, elo etenggoku oni nguno, yuka gula eneno ooloote. Ene Anutlomu kini. Ngundilo oni ngu, Kristuslo mundimundi oni ngulomu. Kuli, ye Kristuslo me oni ombuwalo etoyi ingowonggori. Ene kuli ombulo, ataga, melako ngano oolooteku nga. \p \v 4 Ye nolo Kristen simoone, ye ngu Anutlomu, ngulo yendo ngu ingondudu eyingo oni ebe ganagana, elo etuyeloyingo ngu, ye kuli wongooyi uyingo. Ndatelo ngulo, Yuka Kundingiyingga, ye nowoondoyemo oolooteku, ngulo yanggangoningga, ngundo Setanlo yanggangoni melako ngano oolooteku, ngu kuli dagate. \v 5 Ngu oni ngu, ene mela nogo ngalo oni. Ngundilo ngulo, enengo mande biyomiye ngudodo, mela ngalomu nangge. Ngulo ngu, mela ngalo oni biyomi, ngundo ngu, enengo mande biyomi etenggoku, ngu ingootenggo. \v 6 Noole ngu Anutlomu. Oni ene Anut ingootenggokungga, ngundo ngu, ene noolengo mande ngudodo ingootenggo. Ene Anutlo oni kini ngu, ene noolengo mande ngudodo ma ingowanggo. Ngu sunggigano nguno, noole ingooteto. Hamoo mande yukani, ko, ebe ganagana mande yukani, ngu nenengo oolengo wilikolo ingowato. \s1 Nowoondoyi Teyingo Damoningga, Ngu Anutndo Ngulo Sembuli \p \v 7 Ye Kristen dobooguline, noole komo doboogulinayimbolo nowoondoyi tewato. Ndatelo ngulo, oni dobooyi nowoondoyi teyingo damoningga, ngu Anutlo damoni oolengo. Oni ene nowoondoyi teweloyi damoningga, ngu keyowaku ngu, ene Anutlo nangoni telo, ko, ene Anutlo damoni ngudodo, gome watayi tewa. \v 8 Ene oni dobooyi ma nowoondoyi tewaku ngu, ene Anutlo damoni ngudodo, ma ingoote. Ndatelo ngulo, Anut ngu ene nowoondoyi teyingo damoningga, ngulo sembuli oolengo. \v 9 Anutndo ngu noolengo nowoondoyi telo, enengo Nangoni gulanangge yeni, ene melako ngano ombulo, noole enengo kedaga, ngu yunowelo ombuwolo. Noole nguno ingooteto. Hamoo oolengo, Anut ene noolengo nowoondoyi ulungga oolengo tewolo, elo ingooteto. \v 10 Noole koletelo, Anutno nowoondoyi ma teyinowootowo. Kini, koletelo Anutndo noolengo nowoondoyi yunowolo. Ndatelo ngulo, Anut enengombo nangge, newende noole yunolo, enengo Nangoni yeni, melako ngano ombulo, ngundo noolengo mbumbuwanayi andangelo yokowelo ombuwolo. \p \v 11 Ye Kristen dobooguline, ngu damoninggano nguno, Anutndo noolengo nowoondoyi yunoyingo ngu etuyeloote. Ngundilo ngulo, noole ngudodo komo doboogulinayimbolo nowoondoyi teyunowato. \v 12 Oni gulado ene Anut kuli ma kenowolo. Ene noole doboonayi nowoondoyi yunowatoku ngu, asa, Anut nooledodo oluwa. Yo, Anutno nowoondoyi teyingongga ngu, nooleno gome nenengo enggedodo teloluwa. \p \v 13 Anut enengombo, enengo Yuka Kundingiyi yunoyingongga, nguno noole ingooteto. Noole enedodo oodooye, ene ngudodo nooleno oluwalo ingooteto. \v 14 Noole enendo oo tewoku ngu kenolo, ngulo mandeni wesiyolo ngandilo elo etuyelooteto. Awando enengo Nangoni yeni, mela ngalo oni simoo bale bidodo, ko yoyowelo ombuwolo. \v 15 Oni gulado ngulo mandeni elo ewa, Yesus ngu Anut Nangoni, elo ewaku ngu, ariya, Anutndo ngu oningga, ngu newendemo ulo, ngudodo oodoli, ko Anutndo ngu oningga ngudodo, goboolo oolooteli. \v 16 Ngundilo ngulo, noole hamoo ingooteto. Anutndo noolengo nowoondoyi teyingongga, ngu ingolo, noole ngulo nowoondonayimo hamoo tewa. Anut ngu nowoondoyi teyingo damoni, ngulo sembuli oolengo. Oni ene nowoondoyi teyingo damoningga, nguno oolootekungga ngu, asa, ngu oningga ngu, ene Anutdodo oodoli, Anutndo ngu oningga ngudodo newendemo ulo ngudodo oluwali. \v 17 Nowoondoyi teyingo damoningga ngu, nooleno gome nenengo oolengo tunootewaku ngu, asa, noole mela ngano oolootetokuno, ngundilo damoningga, yanggango ulungga tunootelo, nguno noole Kristus enengo kilalongo oolooteto. Ngundilo ngulo, noole kootusina, wilikoyeloyingo nalu ulungga nguno ma sosolewato. \v 18 Oni ene dobooyi nowoondoyi telo oolootekungga ngu, ene dobooyiboya ngu ma sosolewa. Kini, ene nowoondoyi teweloyi damoningga, ngu gome oolengo tetoni tunooteteku ngu, asa, ngundo sosoleweloyingga, ngu keyolo andangetoni toongewa. Sosoleyingo, ngulo damoni ngu ngandilo. Oni ene mbumbuwani tewoku, gumi biyomi yoweloyimbolo ingondudu telo, ngulo sosolete. Yo, hamoo, oni sosoletoyiga ngu, noole ingooteto. Nowoondoyi teweloyi damoningga ngu, eneno gome nenengo oolengo ma tunootetoni, ooloote. \p \v 19 Anutndo koletelo oolengo, noolengo nowoondoyi yunootoni, ngulo noolebana doboogulinayimbolo, ngudodo nowoondoyi yunowato. \v 20 Ene oni gulado ewa, no nowoondone Anut inootenolo, ene dobooyiboya newende biyomi yewaku ngu, asa, ngu oningga, ngu ene ebe ganagana ewolo. Ndatelo ngulo, oni gula ene dobooyi kenolo, ngulo ene nowoondoyi ma teyinowaku ngu, asa, ene Anut ma kenoweloyingga, ngu ngudodo, newende inoweloyi, ngu ereremo kini. \v 21 Nga mamana mandega nga ngu, noole Kristusnonggo yoyingo, ngu ngandilo. Oni gula, ene newende Anut inolo ngu, asa, ene komo dobooyi ngudodo newende inoni. \c 5 \s1 Anutlo Nowoondoyemo Hamoo Teyingo, Ngundo Mela, Ngalo Yanggangoni Dagatenggo \p \v 1 Oni bidodo, Yesus, Anutlo Nangoni, ene oni Anutndo noole ko yoyowelo elo sunggi yeyingo, ngulo nowoondoyemo hamoo telo, ene Anutlo simoongo oolengo telo oolootenggo. Yo, hamoo, oni bidodo ngu, enengo nowoondoye ngu awaye ngu inolo, ngunonggo, enengo simoongo ngudodo nowoondoye yunootenggo. \v 2 Ngundilo nangge, noole nowoondonayi, Anut inolo, ngunonggo, noole enengo mamana mande ngu keyolo ngu, asa, noole ngu damoningga, nguno ingooteto. Noole Anutlo simoongo, ngulo ngudodo nowoondoyi yunooteto. \v 3 Ene noole Anutlo mamana mandeni ngu keyowatoku ngu, ariya, noolengo nowoondonayi ngu Anut inolo, ngulo enengo mamana mandeni, ngu keyoweloyi, ngu kowuli kini. \v 4 Oni bidodo Anutlo simoongo telo ootoolo, ene mela ngalo damoni biyomi ngu andangelo yokowonggori. Noole Anutno nowoondonayimo hamoo tetetoku damoningga, ngunonggo, noole ebeno yanggango telo, mela ngalo damoni biyomi ngu dagateto. \v 5 Onendo, ene ebeno yanggango telo, ene mela ngalo damoni biyomi ngu dagawo? Oni, ene Yesus ngu Anut Nangoni, ngulo newendemo hamoo tewokungga, ngundo ene mela ngalo yanggangoni, ngu dagawa. \p \v 6 Yesus Kristus ene sono (kundingiyi) sonowooweloyi, ngulo damonimo ngudodo ombulo, ko, enengo dalowo de mombinonggo wendootoni, ngudodo ombuwolo. Ene sonolo damoni, ngunonggo nangge, ma ombute. Kini, ene sonolo damoni, ko, dalolo damonimo ngudodo ombuwolo. Yuka Kundingiyi ngu, ene mande hamoo nangge eweloyi, ngulo sembuli. Yo, Yuka Kundingiyi, ngundo ngu Kristuslo damoni, wesiyolo elo noole etuyeloote. \v 7-8 Ngundilo ngulo, mande kabusa ngu bidodo Yesuslo elo yootunoote. Ngu ngandilo: Yuka Kundingiyi, sono, dalo ngu oo kabusaga, ngundo Yesuslo damoni, nenengo tunoo etuyeloote. \p \v 9 Onindo mande elo wesiyootoyi, noole ingooteto. Ene Anutndo mande, elo wesiyooteku, ngundo ngu, onindo mande etenggoku, ngu hamoo oolengo dagate. Anutndo nga mandega ewoku nga, ngu ene enengo Nangonimbolo mande ewolo. \v 10 Oni, ene Anut Nangoni, ngulo newendemo hamoo teteku ngu, asa, ngu oningga ngu, ene Anutndo mandega wesiyolo ewokungga, ngu ene kuli newendemo ingowolo. Ene, oni Anutno newendemo hamoo ma teyingo ngu, ene Anut Nangoni, ngulo mandeni hamoongga Anutndo eteku, ngulo newendemo hamoo ma tete. Ngu damoningga nguno, enengo newendemo hamoo, ngu andangelo yokootoni, ngulo ene Anutdodo ngandilo ewa, Anutndo ebe ganaganalo ete. \v 11 Ngu hamoo mandega Anutndo elo wesiyooteku, ngu ngandilo. Anutndo ene kuli suwoo suwoo keda oluweloyiga, ngu yunowolo. Ngu kedaga, enengo Nangonimo oolooteku, ngu Anutndo noole yunoote. \v 12 Oni, ene Anut Nangoni, ngu woologongolo ngu, ene ngu keda sugi sugi oluweloyiga ngu yowa. Ene oni Anut Nangoni, nguno ma woologongolo ngu, asa, ene ngu kedaga ngu ma yowa. \s1 Noole Ingooteto. Noole Suwoo Suwoo Keda Oluweloyiga Ngudodo Oolooteto \p \v 13 Nondo nga mandega nga, yengo nakangolo yunooteno. Ndatelo ngulo, ye Anut Nangoni, ngulo ingootoyiga, nowoondoyemo hamoo tetoni, ye nguno hamoo ingootenggo. Ye ngu suwoo suwoo keda oluweloyiga, ngu kuli yowonggolo ingootenggo. \v 14 Ngulo ngu, noole Anutlo ingondudu ngu keyolo oode, ngunonggo noole oo gulalo Anutno yemboongewatoku ngu, ariya, Anutndo noolengo yemboongengga ngu hamoo ingowa. Ngundilo ngulo, noole Anutlo ma sosolewato. Kini, noole mete Anut tanggeyimo oolouwato. \v 15 Nguno noole ingooteto. Ene noolengo yemboongeyingongga, ngu bidodo ene ingowa. Ngundilo ngulo, noole ngu ingooteto. Noole eneno oo gula yunoni, elo yemboongewatoku ngu, asa, ene oo ngu noole yunootoni yowatolo ingooteto. \p \v 16 Oni gulado dobooyi gula ngu mbumbuwa tetoni, kenolo ngu, ene Anutno ngu oningga, hooloowelo yemboongetoni, ngulo Anutndo enengo mbumbuwani andangelo yokolo, enengo keda oluweloyi ngu inowa. Ene oni ene mbumbuwa tewelo hahangelo oolooteku, oningga ngu, hooloowelo yemboongeweloyimbolo ma eteno. Ngundilo weti mbumbuwa, ngulo oni kumoolo, Setanlo ende de nombo ma kumooweloyingga, nguno uwelo teteku, ngulo yemboongeyilo ma eteno. \v 17 Damoni bidodo nenengo kini, ngu damoni, ngu bidodo mbumbuwa. Ene weti mbumbuwa gidalega, ngundo oni yoyeni, Setanlo ende de nombono ma uwanggo. \p \v 18 Noole ingooteto. Oni bidodo, Anutlo simoongo telo oolootenggoku ngu, ene mbumbuwalo damoni, ngu ma keyolo oolootenggo. Ndatelo ngulo, Anut Nangoni enengombo enengo simoongo gome soboyeloote. Ngundilo ngulo, Setando kandeyi, ngu onino nguno yelo ma yodowoowalo ingooteto. \v 19 Noole ingooteto. Noole ngu Anutlo simoongo oolooteto. Ene oni mela bidodomo ngu, Setando ngulo tabango telo oolootelo ingooteto. \p \v 20 Yo, hamoo, noole tunoo ingooteto. Anutlo Nangoni, ngu kuli ombuyingongga ngu, ene noole ingondudu gomemu yunoweloyimbolo ombuwolo. Ngunonggo ngu, noole ngu Anutga, ngu hamoo oolengo gome watayi. Noole Anut hamoongga ngudodo, enengo Nangoni Yesus Kristus, ngudodo goboolo oolooteto. Hamoo oolengo, ene Anut oolengo, ene keda sugi sugi oluweloyi, ngulo sembuli. \p \v 21 Ariya, ye nenengo Kristen simoone, ye komo ebe ganagana anut ngulo yengombo, yengo gome soboyeloyi! Ngu hamoo oolengolo eteno.