\id TIT - Roviana \h TAETUSI \toc1 Sa Leta te Paula Koe Taetusi \toc2 Taetusi \toc3 Ta \mt2 SA LETA TE PAULA KOE \mt1 TAETUSI \imt1 Sa Vinabakala \ip Sa leta hie si e Paula kubere lania koe Taetusi. E Taetusi si keke koimata ṉiṉirana pa ekelesia, meke keke tie varitokae koe Paula. Koa si asa pa nusa Kiriti totoso kubere la nia Paula koasa sa leta hie. \ip Sa nusa Kiriti si keke gogoto onomo ṉavulu kilomita seu gua pa popoa Qurisi \ord d\ord*, meke vesu gogoto kilomita seu gua pa Zerusalema. Sa ninomana sa nusa Kiriti si tata karua gogoto made ṉavulu kilomita gelena meke made ṉavulu vesu kilomita labena. \ip Guana ka made sari na ṉati binalabala koasa leta hie sapu tozi Paula koe Taetusi pude taveti. \ip Pude vizati sari na koimata koasa ekelesia pa Kiriti. (1:5-12) \ip Pude norei sari na tie va tumatumae sea vasina. (1:13-16) \ip Pude va tumatumae nia sa tinoa hinokara koa rina tie. (2:1-15) \ip Pude va balabala pule ni koa rina tie sa hahanana leana. (3:1-7) \ip Pa hinia 3:8-11 si zama va papaka pule ni mo Paula sari na ṉati binalabala pu ele tozi sa pa korapana sa leta. \iot Sari na Ṉati Pinaqapaqahana sa Leta \io1 Vinabakala. Hinia 1:1-4 \io1 Sari na ṉati tie pa ekelesia. Hinia 1:5-16 \io1 Tinavete tadi hopeke puku tie pa ekelesia. Hinia 2:1-15 \io1 Vina tumatumae na vina balau. Hinia 3:1-11 \io1 Zinama vina betobeto. Hinia 3:12-15 \c 1 \s1 Zinama Tuketukele \p \v 1 Kubere atu nia rau koa goi Taetusi sa leta hie. Arau si keke nabulu te Tamasa meke na tie ta garunuqu koe Zisu Karisito, pude turaṉi sari na tie ta vizatadi te Tamasa, pude va ṉiṉira ia sa dia rinaṉeraṉe meke sa dia ginilanana sa hinokara koasa guguana sa tinoa toṉotona gugua te Tamasa. \v 2 Nabulu nia rau sa Tamasa pa Pozana e Zisu Karisito, sina raṉe va hinokaria rau sa tinoa hola. Pukerane tu si ele va tatara nia Tamasa sa tinoa hola hie, meke lopu hite kokoha si Asa. \v 3 Meke pa totoso garona si va vura ia Sa telena sa tinoa hola hie. Asa tugo sa inavoso sapu ta garunu nia rau koe Tamasa sa nada Hinarupu pude tarae nia. \v 4 Kubere atu si rau koa goi Taetusi na tuqu hinokara koe Karisito pa korapana sa vina hinokara sapu tagoa gita. Sa Tamasa sa Tamada meke se Zisu Karisito sa nada hinarupu si kaqu poni nigo sa Nana tataru variharupi meke na binule.\x * \xo 1:4 \xt 2 Kor 8:23; Qal 2:3; 2 Tim 4:10\x* \s1 Sa Tinavete te Taetusi pa Kiriti \p \v 5 Luara vekogo rau si goi pa popoa Kiriti, pude va tana va hokoti goi sari kaiqa ginugua saripu lopu tava hokoto. Ke mamu vizati sari na koimata pa ekelesia koari hopeke vasileana, koimata gua sapu ele tozi nigo rau. \v 6 Na koimata si kaqu loke tinazutuna, sapu na palabatu tanisa keke barikaleqe mo, meke sari nana koburu si kaqu na tie te Zisu Karisito, meke lopu ta zutu nia na gorena ka sagena.\x * \xo 1:6 \xt 1 Tim 3:2-7\x* \v 7 Koa gua sapu na tie tuturaṉa pa ekelesia te Tamasa si ta raṉena pude tavetavete pa tinavete te Tamasa, ke kaqu na tie pu lopu ta zutuna si asa koari na ginugua hire: doṉo pule nia, bubugoro haru, naponapo, na komikomiti, meke hata poata hinikodi. \v 8 Kaqu na tie va kamo tie si asa pa nana vetu, meke na tie pu tavete valeana doduru totoso. Kaqu na tie pu boka totoli pule nia, na tie toṉoto, madina, meke kopu pule nia pa kinaleana. \v 9 Kaqu tuqe va nabu si asa koasa inavoso ta raṉena sapu variva tumatumae nia gita. Pana gua asa si kote boka va ṉiṉirai sa sari na tie koasa nana vina tumatumaena sa hinokara; meke kote boka gegesi sa sarini pu tozi sari vina tumatumae kokohadi. \p \v 10 Sina koa dia sari soku tie pu va karia sa vina tumatumae hinokara, na tie zamazama hoboro, na tie kokoha, meke lopu luli rini sari na koimata pa ekelesia. Gua tugo arini pu va tumaetumae nia sa vina hinokara koasa minagu.\f * \fr 1:10 \ft Sari na tie ta magudi hire si hiva ni rini sari doduru tie te Karisito pude ta magu. TTA 15:1-33:\f* \v 11 Mamu nore va noso i sari na tie va tumatumae seadi hire. Sina va kolurai rini sari na puku tatamana, koari na vina tumatumae seadi pu lopu garo pude tozi. Taveti rini si gua sara pa siraṉa hinata poata sapu lopu toṉotona. \v 12 Keke tie tumatumae pa Kiriti mo, si tozia si gua hie, meke hinokarana tugo: “Sari na tie pa Kiriti si na tie mari kokohadi. Gua tugo na kurukuru pinomo variva mate si arini. Na tie hakohakodi meke na tie mari ganiganidi si arini,” gua si asa. \p \v 13 Ke mamu gegese va sisigiti pani sari na tie te Karisito pa Kiriti, pude boka va ṉiṉira i pa dia rinaṉeraṉe. \v 14 Pude madi lopu luli sari na vivinei kokohadi pukeranedi tadi na tie Ziu, meke sari na tinarae seadi pu va turu i rina tie saripu kilua sa hinokara. \v 15 Koa rini pu via bulodi, doduru tiṉitoṉa si via mo koa rini; ba koa rini pu boni bulodi, meke lopu va hinokara, si sari doduru tiṉitoṉa si boni beto mo koa rini; sina ele ta siṉie kinaleadi sari na dia binalabala. \v 16 Gilania rini sa Tamasa, gua si arini, ba ta dogoro vura pa dia tinavete sapu lopu te Tamasa si arini. Ta siṉie kinukiti sari na bulodi. Va karia rini sa Tamasa, meke lopu pada pude taveti sari tinavete leanadi. \c 2 \s1 Sa Vina Tumatumae Hinokara \p \v 1 Ba agoi, si kaqu va tumatumae nia sa tinarae gotogotona meke hinokarana. \v 2 Tozi ni sari na tie koadi pude lopu naponapo va viviri. Kaqu na tie ta pamaṉae si arini, totoli pule ni pa dia tinoa, koa va ṉiṉira pa rinaṉeraṉe, koa tataru, meke madi turu va nabu pa ninaqunaqu. \p \v 3 Gua tugo koari na barikaleqe kokoadi, pude madi toa nia sa tinoa madina sapu garo koari na barikaleqe. Madi lopu koa nanae tie, meke lopu koa ta pusi pa ninaponapo. Ba madi variva tumatumae nia gua sapu leana. \v 4 Pude boka turaṉa va sagei rini sari na barikaleqe vaquradi gua pude tataru ni sari dia palabatu, meke sari na tudia, \v 5 pude boka totoli pule ni meke koa via pa dia tinoa. Pude tupiti si arini pa dia vetu soti, koa tataru, meke koa aqorae koari na dia palabatu. Pude gua asa, si kaqu boka pamaṉa nia rina tie sa vina tumatumae hinokara te Tamasa. \p \v 6 Gua tugo koari na palabatu na koreo vaqura. Mu tozi ni pude madi totoli pule ni pa dia tinoa soti. \v 7 Agoi si mamu na kineha leamu koa rini pude lulia. Mu koa va gotogoto pa mua vina tumatumae, mu lopu lopilopi nia. \v 8 Mu zama ni sari na zinama gotogotodi pu loke tinazutudi, pude arini pu kana igo si kote kurekure, sina loketoṉa pu boka zama va kaleana nia koa gita. \p \v 9 Tozi ni sari na pinausu pu va hinokara pude madi va tabe, meke tavetia gua sapu variva qetu koari na dia palabatu. Madi lopu hemohemo, \v 10 na hikohiko koari na dia palabatu. Ba madi koa na tie ta ronuedi pa doduru tiṉitoṉa, meke na tie leadi. Meke pana gua asa, si kote okoro hiva lulia rina tie sa nada vina tumatumaena sa Tamasa, sa nada hinarupu. \p \v 11 Ura sa tataru variharupi te Tamasa sapu va kamo mae ia sa tinaharupu si ele vata dogoro nia Tamasa koari doduru tie. \v 12 Pa korapa Nana tataru variharupi si va tumatumaeni gita sa Tamasa pude mada lopu evaṉi gita gua saripu lopu variva qetu koa Sa. Meke pude lopu okoro ni sari na kinaleana tanisa kasia popoa. Ba pude toa nia sa tinoa sapu boka totoli puleni gita, sa tinoa toṉotona, meke sa tinoa madina koe Tamasa pa totoso toa si gita pa kasia popoa hie. \v 13 Sina korapa aqa qetuqetu nia gita sa rane tamanaena sapu doṉo va kenue la ia gita. Pa rane asa si kote ṉedala vura mae pa tinolava sa nada Hinarupu, se Zisu Karisito, sa Tamasa Lavata. \v 14 Vala pule nia telena se Zisu koari na tie meke tava mate, pude rupaha gita koari doduru kinaleadi, meke tava via si gita pude na Nana tie soti telena, sapu okoro hinokara pude evaṉia gua sapu leana.\x * \xo 2:14 \xt Ekd 19:5; Diut 4:20, 7:6, 14:2; Sam 130:8; 1 Pit 2:9\x* \p \v 15 Arini sari na tiṉitoṉa pu kaqu va tumatumae ni goi. Mamu tavetavete nia sa ṉiniraṉira sapu poni nigo Tamasa pude va ṉiṉira i, na nore i si arini. Madi lopu doṉo va karigo rina tie si goi. \c 3 \s1 Sa Hahanana tadi na Tie te Karisito \p \v 1 Mu va balabala pule ni sari na mua tie pude va tabei sarini pu tuqei sari na ṉiniraṉira pa qinavuna, pude koa va tabe koa rini. Madi qetu pude taveti gua saripu leadi. \v 2 Tozi ni pude madi lopu zama ṉoṉovala la pa tie, ba pude koa bule, na vari balabala i, madi koa va pepekae pa tie doduru totoso. \p \v 3 Sina gita na tie te Karisito teleda ba gua mo tatasana, sapu pupuhu, va karikari, ta turaṉa va sea, meke ta pusi koari na hahanana kaleadi pa tinoa tini. Nono la i gita sari na ṉinovaṉovala, na kinonokono, kukiti ni gita sari na votiki tie, meke arini ba kukitini gita tugo. \v 4 Ba totoso sapu vata dogoro vura nia Tamasa sa nada Hinarupu sa Nana tataru koa gita \v 5 si harupu gita Sa. Lopu koa gua koari nada tinavete leadi pu taveti gita si vata dogoro vura nia Tamasa sa Nana tataru koa gita; ba koa gua tu koasa Nana tataru variva taleosae. Ele harupu gita Tamasa si gita koa gua koa sa Maqomaqo Hope sapu va via gita koari nada kinaleadi, meke poni gita Sa sa tinoa vaqura. \v 6 Ele zoropo va luluapae mae nia Tamasa sa Maqomaqo Hope koa gita, koe Zisu Karisito sa nada Hinarupu. \v 7 Gua ke pa Nana tataru variharupi si pozani gita na tie toṉoto Sa si gita koasa tinoṉoto te Karisito, pude boka tagoa gua sapu tava tatara koa gita sapu korapa aqa nia gita, sapu sa tinoa hola. \p \v 8 Gua sapu ele tozi nigo rau si hinokara. Ke hiva nigo rau pude va nabua sa mua vina tumatumae koari na ginugua sara. Arini pu va hinokaria sa Tamasa, si madi va ṉiṉira ia pa dia binalabala pude tavete vura ni sari na tinavete leadi. Sina sari na vina tumatumae hire si leadi, meke boka toka ni sari na tie. \v 9 Ba sari na ginugua hoborodi gua hire, si mu lopu somana ni goi: Na kinopudi rina tututi tadi na tie Ziu, na vinaritokei, vinari zamai koasa Tinarae tadi na tie Ziu. Sari na ginugua hire si loke laedi. \v 10 Be keke tie te Karisito si vari paqaha ni sari na tie, si mu norea. Be lopu avoso sa, si nore pulea pa vina rua totoso. Be lopu avoso tugo sa, si va vura pania pa ekelesia meke lopu zama pule laia. \v 11 Gilania mua goi sapu sa tie gugua asa si na tie ta huarana, sina ele tava sosode mo si asa koari nana kinaleadi. \s1 Vinabetona Sa Leta \p \v 12 Kote garunu atu nia rau se Atemasi babe e Tikikasi. Pana atu kamo tugo sa, si mu podeke sisigitia mamu mae koa rau pa vasileana Nikapolisi si agoi, sina ele vizatia rau pude vasina si kote va hola ia rau sa totoso ibu.\x * \xo 3:12 \xt TTA 20:4; Epi 6:21-22; Kol 4:7-8; 2 Tim 4:12\x* \v 13 Podeke sisigitia mamu toka ni sari Zenasi sa loea\f * \fr 3:13 \ft Tie pu gilani sari na tinarae tadi qavuna babe Ziu. Lopu bakala.\f*, meke se Apolosi \ord d\ord* pana taluarae sari kara pa dia inene. Va qaqiri valeani pude loketoṉa si papaka nia ri kara pa dia inene.\x * \xo 3:13 \xt TTA 18:24; 1 Kor 16:12\x* \v 14 Sari nada tie pu lulia se Karisito si madi tumae gua pude taveti sari na tinavete leadi, pude gua asa si kote boka varitokae si arini koari kaiqa. Madi lopu toa nia sa tinoa sapu loke nana vinaritokae pa tie. \p \v 15 Sari na tie te Karisito tani si va atua sa dia tataru koa goi. Mamu tozia sa mami tataru koari na mami baere pa korapana sa rinaṉeraṉe. Sa tataru variharupi te Tamasa si mani koa koa gamu doduru.