\id PHP - Roviana \h PILIPAE \toc1 Sa Leta te Paula Koari na Tie pa Pilipae \toc2 Pilipae \toc3 Pil \mt2 SA LETA TE PAULA KOARI NA TIE PA \mt1 PILIPAE \imt1 Sa Vinabakala \ip Sa leta te Paula koari na tie pa vasileana Pilipae, si ta kubere la koasa ekelesia kekenu sapu kuria e Paula, koasa pinaqaha popoa Masedonia pa popoa Iuropu. Sa qinavuna Roma si kopu nia sa popoa asa. Ta kubere sa leta hie totoso koa se Paula pa vetu varipusi, meke pa totoso pu koa ta toke si asa koari kaiqa tie tavetavete te Karisito, meke guana koa talotaṉa si asa koari na dia vina tumatumae seadi koasa ekelesia pa Pilipae. Ba koa sa leta hie si va vura ia Paula sa nana qinetuqetu meke raṉe va nabua sa sa Tamasa, pa korapa nana rinaṉeraṉe lohina koe Zisu Karisito. \ip Sa ṉati ginugua meke ta kubere sa leta hie, si pude zama leana la koari na tie te Karisito pa Pilipae, koasa dia vinariponi sapu garunu lania rini koa sa pa totoso pu koa tasuna si asa. Ba vagia sa sa totoso leana hie pude vata gilana valeana nia koa rini, pude madi koa ṉiṉira si arini, be vea koa pa tinasuna si asa meke sari na tie te Karisito pa Pilipae. Tepa sisigiti sa si arini pude madi koa va pepekae gua e Zisu, ba lopu pude va lavata puleni, pude lopu va malumia rini sa dia hiniva soti pude totoli ni sari na dia tinoa. \ip Va balabala pule ni sa si arini, sapu sa dia tinoa keke koe Karisito, si na vinari ponina sa tataru variharupi te Tamasa sapu vagia rini pa korapa rinaṉeraṉe, lopu pa vina tabedi rina Tinarae te Mosese. \ip Kuberia sa sa guguana sa qinetuqetu na binule, sapu poni Tamasa koarini pu koa keke koe Karisito. Zama nia sa leta hie sa qinetuqetu, kineke, rinaṉeraṉe nabuna pa tinoa tadi na tie te Karisito. Tava bakala tugo koasa leta hie sa tataru lohina, sapu evaṉia Paula koasa ekelesia pa Pilipae. \iot Sari na Ṉati Pinaqahana sa Leta \io1 Vina bakalana sa leta. Hinia 1:1-11 \io1 Gua sapu ta evaṉa koe Paula. Hinia 1:12-26 \io1 Sa tinoa keke koe Karisito. Hinia 1:27 kamo hinia 2:18 \io1 Sa minizi veko tadi Timote e Epaporodaitasi. Hinia 2:19-30 \io1 Vinabalau koari na kana meke na tinasuna. Hinia 3:1 kamo hinia 4:9 \io1 Paula si zama leana koari na tie te Karisito pa Pilipae. Hinia 4:10-20 \io1 Tinukuna sa leta. Hinia 4:21-23 \c 1 \s1 Zinama Tuketukele \p \v 1 Sa leta hie si mae guana koa rau Paula, meke Timote pu koa turaṉau; gami kara si na nabulu te Zisu Karisito. Kubere atu nia rau si asa koari doduru tie te Tamasa pa Pilipae, sapu koa keke koe Zisu Karisito, meke gua tugo koari kasa koimata, na tie varitokae pa ekelesia.\x * \xo 1:1 \xt TTA 16:12\x* \p \v 2 Mani poni gamu sa Tamasa sa Tamada, meke sa Baṉara Zisu Karisito, sa tataru lopu ta ṉana kamona, meke sa binule. \s1 Vinaravara te Paula Pude Toka ni sarini pa Pilipae \p \v 3 Hoke zama leanani gamu rau koe Tamasa doduru totoso, pana balabala gamu rau si gamu. \v 4 Doduru totoso pana varavara tokani gamu rau, si varavara si rau pa qinetuqetu, \v 5 koa gua koasa siraṉa gua pu toka nau gamu, koasa tinavete tanisa Inavoso Leana, podalae gua totoso va hinokara si gamu, meke kamoa kamahire. \v 6 Meke raṉe valeania rau, sapu sa Tamasa sapu podalae nia sa tinoa vaqura hie pa korapa mia gamu, si kaqu hodaia si Asa, osolae va hokotia Sa, kamoa koasa rane pu kaqu pule mae ia Zisu Karisito. \v 7 Na toṉoto mo pude balabala gua asa si arau pa gugua mia gamu sina tataru ni gamu rau pa korapa buloqu; ura be ta pusi seni si rau, babe toketoke nia meke va turu va ṉiṉira ia rau sa Inavoso Leana, ba ele somana nia gamu koa rau koasa tinavete arilaena te Tamasa hie. \v 8 Tamasa sina qua tie va sosode, sapu sa hinokara si tozia rau, sapu sa qua tataru lohina koa gamu si gua puta tugo sa tataru te Zisu Karisito koa gamu. \p \v 9 Varavara nia rau si pude toqolo lala nana sa mia tataru, koasa mia tinumatumae hinokara, meke koasa vinizavizata gotogotona, \v 10 pude boka vizatia gamu sapu leana hola. Meke kote tiqe loke boni mia na tinazutu mia koasa rane pu kote pule mae ia Karisito. \v 11 Meke madi ta siṉie lineana sari mia tinoa, sapu e Zisu Karisito mo telena boka vata evaṉa vura ia, pude na vina lavatana meke na vinahesina sa Tamasa. \s1 Toa Koe Karisito \p \v 12 Hiva va gilanani gamu rau kasa tasiqu, sapu sa tinapusiqu rau pa vetu varipusi, si toka sisigiti nia sa vina enena sa Inavoso Leana. \v 13 Gua asa ke sari doduru tie varipera pa vetu baṉara, meke sari doduru tie pule tani, si gilania sapu ta pusi si rau, sina nabulu nia rau se Karisito.\x * \xo 1:13 \xt TTA 28:30\x* \v 14 Meke soku hola rina tasiqu, sapu sari na tie tanisa Baṉara, si ṉiṉira lala dia tu si arini pa dia rinaṉeraṉe sipu ta pusi si rau, meke lopu hite matagutu pude tozi vura nia rini sa Inavoso Leana. \p \v 15 Hinokara, kaiqa arini si tozi vura nia se Karisito pa kinonokono, meke pa vinaritokei, ba kaiqa arini si pa dia hiniva hinokarana. \v 16 Sarini hire si tavetia si asa pa dia tataru, sina gilania rini sapu ele veko mae nia Tamasa koa rau sa tinavete, pude lavelave hukata nia sa Inavoso Leana. \v 17 Ba kaiqa si lopu tozi vura nia se Karisito pa hiniva hinokarana, ba pude va arilaena puleni teledia hola nau si rau. Balabala ia rini si pude va talotaṉa hola au mo si arau pa vetu varipusi, gua. \v 18 Ba loke tinasuna! Qetu nia mo rau si gua asa. Sapu arilaena si pude ta tarae vura mo se Karisito pa doduru totoso. Be pa hiniva leana sia, ba be lokari, ba qetu nia mo rau. \p Uve, meke lopu kaqu makudo qetu si rau, \v 19 sina gilania rau sapu koari na mia vinaravara, meke pa tinokae tanisa Maqomaqona e Zisu Karisito, si kote ta rupaha si rau. \v 20 Sa qua ṉati inokoro sapu raṉe valeania rau, si pude lopu kaqu malohoro si rau koa sa qua tinavete, ba pude doduru totoso, meke pa totoso tugo hie, si maqu zama va mataqara, meke lopu kurekure; pude boka tava lavata se Karisito pa doduruna sa qua tinoa, be toa babe mate si rau. \v 21 Sa ṉatina sa qua tinoa si pude toa keke koe Karisito. Ba be mate si rau, sa qua minate si na vinagi tugo taqarau. \v 22 Ba be toa si rau, si arilaena pude boka taveti pule si kaiqa tinavete leadi, ba lopu gilania rau, na sa si leana hola. \v 23 Leadi beto koa rau sari karua hiniva. Hiva luaria rau sa tinoa hie, pude la koa somanae koe Karisito; asa si arileana hola. \v 24 Ba pa ginua mia gamu, si ta hivae hola pude toa tugo si rau. \v 25 Va hinokaria rau si hie, meke gilania rau sapu kaqu toa si rau, kaqu koa somana koa gamu si rau, pude kaqu toqolo si gamu pa korapa mia qinetuqetuna sa rinaṉeraṉe. \v 26 Meke pana pule mae koa gamu si rau, si kote noma lalanana sa mia qinetuqetuqu rau, pa mia vinahesi koe Karisito. \p \v 27 Ego, sa tiṉitoṉa arilaena hola, si pude sari na mia tinoa si pude toa nia gua sapu hiva nia sa Inavoso Leana te Karisito. Ke be atu dogoro gamu rau ba be lokari, ba kote boka avosoni gamu mo rau, sapu turu va nabu si gamu pa keke ṉati binalabala meke keke hiniva, pude varipera nia sa rinaṉeraṉe tanisa Inavoso Leana. \v 28 Mi lopu matagutu ni sari na mia kana, mi koa va ṉiṉira doduru totoso, meke kaqu vata gilana nia koarini sa dia tinahuara, meke sapu kaqu ta harupu si gamu koe Tamasa. \v 29 Sina ele ta vatu koa gamu sa vina malumu, pude va lavatia se Karisito pa mia tinoa, lopu pa vina hinokarana mo Sa, ba pude koa ta sigiti nia tugo si Asa. \v 30 Ura korapa somana si gamu koa rau pa vinaripera, pude tozi vura nia sa Inavoso Leana. Asa tugo sa vinaripera sapu ele dogorau gamu raza ia rau, meke avosia gamu kamahire, sapu asa tugo si korapa raza ia rau.\x * \xo 1:30 \xt TTA 16:19-40\x* \c 2 \s1 Sa Vina Pepekae meke sa Linavata te Karisito \p \v 1 Sa mia tinoa keke koe Karisito si va ṉiṉira gamu, meke sa Nana tataru si va manoto gamu. Koa vari baeri si gamu sina koa koa gamu sa Maqomaqo Hope, meke koa variva tukana na vari ṉoṉoi si gamu pa tataru. \v 2 Ke mi koa keke pa binalabala, pa tataru, meke pa hiniva, pude gua asa si kote va qetu hinokarau gamu. \v 3 Mi lopu tavetia si keketoṉa pa pinuhi meke pa vinahesi pule, ba mi koa va pepekae pa vari korapa mia. Doduru totoso si mi balabala ia sa lineana tana votiki tie, hola nia sa mia lineana telemia. \v 4 Mi lopu tale doṉo puleni gamu mo, pa mia vinaleana telemia, ba mi doṉo la ia tugo sa vinaleana tana votiki tie. \v 5 Ke mi keha lulia sa hahanana va pepekae te Zisu Karisito sapu guahe: \q1 \v 6 Tagoa Sa sa tinoa Tinamasa doduru totoso, \q2 ba lopu balabala ia Sa pude tuqe va nabua sa vina kekeṉoṉo pule nia koe Tamasa. \q1 \v 7 Ba luara pania Sa sa Nana vasina ululuna, \q2 meke vagia Sa sa ginugua tana nabulu, meke ta evaṉae na tie si Asa. \q1 \v 8 Meke ta dogoro guana tie hokara si Asa, \q2 va pepekae pule nia, meke enea Sa sa siraṉana sa vina tabe, \q2 osolae kamo koasa minate, sapu sa Nana minate pa korosi. \q1 \v 9 Gua asa, ke va lavatia meke ovulu sage nia Tamasa si Asa, pude kamoa sa vasina ululuna hola pa Maṉauru, \q2 meke ponia Sa sa pozapoza sapu nomana lavata, sapu ululu hola ni sari doduru pozapoza pule. \q1 \v 10 Meke pude koasa pozana e Zisu, sari doduru tinoni pa Maṉauru, pa pepeso, \q2 meke pa kauruna\f * \fr 2:10 \ft Kauruna sa pepeso si na vasina tadi pu matedi sapu ta pozae Hedisi.\f* sa pepeso si kaqu kokotuṉu meke va lavatia si Asa.\x * \xo 2:10 \xt Ais 45:23\x* \q1 \v 11 Meke kaqu tozi helahelae nia ri doduru sapu e Zisu Karisito si na Baṉara, pa vinahesina sa Tamasa sa Tamada. \s1 Kalalasa Gua rina Pinopino \p \v 12 Kasa qua baere ta tatarue mia, gua sapu hoke va tabe au gamu sipu koa koa gamu si rau, si arilaena hola pude va tabe au tugo gamu totoso lopu koa koa gamu si rau. Mi tavetavete zoṉazoṉa pude kopu nia sa mia vinagina sa tinaharupu, mi pamaṉa sisigiti nia sa Tamasa, osolae vagi va hokotia gamu gua sapu va nama vekoa Sa pude tamugamu. \v 13 Sina Tamasa telena si tavetavete pa korapa mia gamu, pude boka hiva nia meke lulia gamu sa Nana hiniva. \p \v 14 Pa doduru mia tinavete si mi lopu qumiqumi na varitokei. \v 15 Gua, pude loke tinazutu mia, meke via pa bulomia; na tuna Tamasa si gamu sapu loke kisakisa mia, pa korapana sa sinage koqina meke va karikarina. Vasina kaqu koa na tie leamia pa vari korapadi rina tie, guana kalalasadi rina pinopino pana boṉi pa maṉauru,\x * \xo 2:15 \xt Diut 32:5\x* \v 16 totoso tozi vura nia gamu koa rini sa inavosona sa tinoa hola. Be gua asa si gamu, si kote ari qua ginugua si rau pude qetuni gamu koasa rane pinule mae tanisa Baṉara, sina kote ta dogoro vura vasina sapu lopu oki palae hoboro sari doduru qua tinavete ṉiṉira. \p \v 17 Koasa mia rinaṉeraṉe si vala ni gamu sari na mia tinoa koe Tamasa pa ninabuluna Sa. Meke be guana tava mate si rau pa vina tabena Sa, meke tava zoloro sa eharaqu, ba kote qetu si rau. \v 18 Ke mi somana qetuqetu turaṉau. \s1 Timote meke Epaporodaitasi \p \v 19 Raṉea rau se Zisu sa Baṉara, sapu pa hiniva Tanisa, si lopu sana kote garunu atu nia rau se Timote koa gamu, pude boka tava ṉiṉira si rau pa inavoso mia gamu. \v 20 Ura loke tie pule si gugua asa, sapu galagala sisigitini gamu. \v 21 Sari doduru tie pule si va boka pule ni mo dia tinoa soti, ba lopu kopu nia rini sa tinavete te Karisito. \v 22 Ba gilana valeania gamu sapu se Timote si na tie arilaena hola. Tavetavete varigara guana karu tatamana si gami kara pa tinavete tanisa Inavoso Leana. \v 23 Rovea rau sapu lopu sana kote boka va atua rau si asa, pana gilana pakia rau gua sapu kote ta evaṉa koa rau. \v 24 Meke kalavarae si rau koa sa Baṉara, sapu arau ba lopu sana kote atu tugo koa gamu. \p \v 25 Balabala ia rau sapu leana tugo pude garunu atu nia se Epaporodaitasi, sa tasida koe Karisito, sapu somana tavetavete turaṉau, guana tie varipera te Karisito. Asa sa mia tie ta garununa sapu ele va tukanau. \v 26 Hiva hola si asa pude dogoro gamu, meke mamata sisigiti sa bulona sina ele avoso nia gamu sapu moho si asa. \v 27 Hinokara sapu ele moho tata mate si asa. Ba tataru nia Tamasa si asa meke salaṉia. Meke lopu asa eke mo si tataru nia Sa, ba arau tugo pude lopu talotaṉa nia rau sa minoho tanisa, meke pude lopu vari tomoi koa rau sa tinalotaṉana sa nana minate. \v 28 Hiva sisigiti pude garunu atu nia rau si asa koa gamu, pude boka qetu si gamu pana dogoria si asa, meke lopu kote talotaṉa sisigiti si arau. \v 29 Mi va kamo valeania si asa pa qinetuqetu, guana tasimia koasa Baṉara. Mi pamaṉa ni sari doduru tie pu gugua asa. \v 30 Ura pa korapa tinavete te Karisito si tata mate si asa, sina va tasuna ia sa sa nana tinoa pude boka toka nau sa, vasina lopu boka toka nau gamu. \c 3 \s1 Sa Tinoṉoto Hinokarana \p \v 1 Ego, hie tugo sa qua zinama vina betobeto kasa tasiqu, mi koa qetu pa mia kinoa keke koasa Baṉara. Lopu mabo nia rau pude tozi pilipule atua gua sapu ele kubere atu nia rau visoroihe, pude gua asa si lopu kaqu ta turaṉa va sea si gamu. \v 2 Mi balau ni saripu va kalekaleana guana siki\f * \fr 3:2 \ft Sari na tie pu ta pozae siki hire, si arini pu va kokoha ia sa hinokarana sa Inavoso Leana te Zisu. Mi tiroa sa vina bakala pa Qal 1:6:\f*, sarini pu ososo ni sari na tie pude ta magu \ord d\ord* pude na vina gilagilana sapu na tie te Tamasa si arini. \v 3 Ba gita tu si na tie hinokara te Tamasa, lopu arini, sina vahesia gita sa Tamasa pa korapa Maqomaqona Sa, meke koa qetuqetu si gita pa nada kineke koe Zisu Karisito. Lopu ronu puleni gita pude vahesi puleni gita pa kenuna Tamasa. \v 4 Arau si boka balabala ia sapu boka vahesi pule nau, be hiva si rau. Be keke tie si balabala ia sapu garona pude vahesi pule nia sa nana tinoa meke tinavete pa kenuna sa Tamasa, si hola nia tu rau si asa pa soku ginugua. \v 5 Ta magu si rau pa rane vina vesu, meke ta podoe tie Izireli si rau pa tutina e Benisimane. Na tie Hiburu si rau meke sari na tiatamaqu, meke pa kalina sa Tinarae te Mosese, si na Parese si rau.\x * \xo 3:5 \xt Rom 11:1; TTA 23:6, 26:5\x* \v 6 Ṉaliṉali sisigiti si rau pude lulia sapu sa hiniva te Tamasa gunia rau pa qua binalabala, ke ṉoṉovala ia rau sa ekelesia. Sa tinoṉoto pa kinopuna sa Tinarae te Mosese, si lopu hite sea nia rau.\x * \xo 3:6 \xt TTA 8:3, 22:4, 26:9-11\x* \p \v 7 Ba sari doduru hire pu va arilaena i rau visoroihe, si namu loke laedi kamahire sipu gilania rau se Karisito. \v 8 Lopu arini mo, ba balabala ia rau sapu sari doduru tiṉitoṉa si namu loke laedi, sipu vagia rau sa ginilagilana marilaena te Zisu Karisito sa qua Baṉara. Meke pa ginuana Sa si veko pani rau sari doduru qua ginugua koadi sara, meke balabala guni na remoremo rau si arini, pude boka vagia rau se Karisito, \v 9 meke boka koa keke koa Sa. Meke loke qua tinoṉoto telequ sapu ta vagi koasa vina tabena sa Tinarae te Mosese, ba kamahire si tagoa rau sa tinoṉoto sapu ta poni mae pa korapa rinaṉeraṉe koe Karisito, sa tinoṉoto sapu maena koe Tamasa pa korapa rinaṉeraṉe. \v 10 Hiva gilana valeania rau se Zisu Karisito pa qua tinoa, pude somana nia sa Nana tinasigiti, pude enea rau sa siraṉana sa vinatabe, osolae kamo koasa minate gua sapu evaṉia Sa, pude mani ta evaṉa koa rau sa ṉiniraṉira tanisa Nana tinuru pule pa minate. \v 11 Be boka rau, si maqu tava turu pule pa minate. \s1 Haqala pude Vagia sa Tinoa Hola Koe Karisito \p \v 12 Lopu zama si rau sapu ele vagia na tagoa rau sa tinoa gotogotona. Ba haqala zukuru lamo si rau pude vagia sa pinia, sina ta vagi si rau koe Zisu Karisito pude Tanisa. \v 13 Kasa tasiqu, lopu balabala ia rau sapu ele vagia rau si asa, ba keketoṉa mo si tavetia rau. Muliṉi ni rau sari doduru tiṉitoṉa pu ele hola, meke zukuru nono la i rau sari na tiṉitoṉa pu koa pa kenuqu. \v 14 Haqala toṉoto la si rau, pude vagia sa pinia sapu sa tinoa hola panaulu, asa tu si tioko nau sa Tamasa koe Zisu Karisito pude vagia. \p \v 15 Ego, gita doduru tie pu komiha pa nada tinoa koe Karisito, si mada zukuru nono la tu pude vagia sa tinoa hola. Be kaiqa gamu si lopu va egoa sa binalabala asa, ba kaqu va toṉoto gamu Tamasa si gamu. \v 16 Ba sa hinokara sapu ele gilania gita, si mada tuqe va ṉiṉira ia. \p \v 17 Kasa tasiqu, mi keha luli au. Mi doṉo luli sarini pu lulia sa kineha toṉoto sapu ele vekoa gami koa gamu.\x * \xo 3:17 \xt 1 Kor 4:16, 11:1\x* \v 18 Ele tozini gamu tu rau soku totoso visoroihe si hie, meke kamahire si zama pule nia rau si asa pa qua tinalotaṉa nomana, sapu koa dia si ari sokudi, sapu kana ia sa tinozina sa minate te Karisito pa Korosi. \v 19 Sa vinabetodi rini si na vina kilasa koa holana te Tamasa, sina va tamasi rini sari na inokoro sea tana tinidi. Va titie ni rini saripu gua pada pude kurekure ni rini, meke soto mo koari na tinavete kaleadi tana kasia popoa sari na dia binalabala. \v 20 Gita si na tie tana Maṉauru, meke aqa zoṉazoṉa nia gita sa nada Hinarupu, sapu sa Baṉara Zisu Karisito pu kote mae gua vasina. \v 21 Pa Nana ṉiniraṉira si kote hobei Sa sari na tinida sapu tana pepeso, pude ta evaṉae na tini tolavaena na ṉedalana sapu kekeṉoṉo gua Tanisa. Meke asa tugo sa ṉiniraṉira si tavetavete nia Sa, pude vekoi pa Nana kinopu sari doduru likakalae. \c 4 \s1 Sari na Inavoso \p \v 1 Ke gua asa, si tataru holani gamu rau kasa tasiqu, meke hiva dogoro hola gamu rau! Va qetu hola au gamu si rau, meke qetu holani gamu tugo rau. Ke kasa tasiqu, mi turu va ṉiṉira pa mia tinoa koasa Baṉara. \p \v 2 Tepa gamu rau si gamu Euodia meke Sinitike, pude mi koa variva egoi guana tamatasi barikaleqe pa korapana sa Baṉara. \v 3 Tepa igo tugo rau si agoi na nabulu turaṉaqu pu ta ronuemu\f * \fr 4:3 \ft Lopu ta gilana esei “sa nabulu turaṉaqu” sapu zama nia sa.\f*, pude mamu toka ni sari karu barikaleqe hire. Sina ele toka hola nau rini pa vina enena sa Inavoso Leana, gua tugo Kelemeniti meke sari doduru tie tavetavete turaṉaqu, saripu ele tagoa sa tinoa hola meke ta kubere pozadi pa buka te Tamasa. \p \v 4 Mi koa qetu doduru totoso pa mia kineke koa sa Baṉara. Maqu tozi pulea, mi koa qetu! \p \v 5 Mi va dogoro nia koari doduru tie sa mia ṉinoṉo. Tata pule mae sa Baṉara. \v 6 Mi lopu talotaṉa nia si keketoṉa, ba pa mia vinaravara si mi tepa la ni koe Tamasa sari doduru gua sapu ta hivae koa gamu; mi zama valeana tugo koa Sa pa bulomia doduru totoso pa mia vinaravara. \v 7 Meke sa binule te Tamasa sapu loke tie boka tumae beto nia, si kote kopuni sari bulomia, meke na mia binalabala, pa kinoa keke koe Zisu Karisito. \p \v 8 Hie sa qua zinama mumudi, kasa tasiqu, mi kopu ni pa bulomia sari na hahanana gua hire sapu garona sa vina lavata; sari pu hinokara, leadi, toṉoto, via, tolavaedi, meke garo pude ta pamaṉae. \v 9 Mi tavete luli gua sapu ele va nonogai, na vagi gamu koa rau, pa qua zinama na tinavete. Meke sa Tamasa pu poni gita sa binule si kote koa koa gamu. \s1 Zinama Leana Koasa Vinariponi \p \v 10 Pa qua tinoa keke koasa Baṉara, si variva qetu hola koa rau sapu ele gelenaena sa totoso meke tiqe kamahire si vagia gamu sa totoso pude va dogoro nau sa mia tataru koa rau. Lopu zama si rau sapu lopu hoke galagala nau gamu, ba sina loke mia totoso pude tavete vura nia. \v 11 Lopu pa ginugua sapu hiva ta tokae si rau ke zama nia rau si hie, ura ele manavasa nia mo rau pude qetu ni gua sapu tagoi rau. \v 12 Tumae nia rau sa kinoa malaṉa, meke pude tago va soku. Soku tie si lopu ele tumae nia sa ginugua hie, ba Arau si ele manavasa nia, be pavei koa si rau, ba be pa totoso sa, si qetu nia mo rau si pude deṉa, ba be ovia, be soku qua, ba be lopu soku. \v 13 Tagoa rau sa ṉiniraṉira sapu ta poni nia rau koe Karisito pude turu va tia i, gua sapu ta evaṉa pa tinoa. \p \v 14 Ba leana hola si gamu, sapu ele boka toka nau gamu pa qua tinasuna. \v 15 Meke gilania mia gamu na tie Pilipae tatasana ta tarae sa Inavoso Leana, sipu luaria rau sa popoa Masedonia, si gamu mo telemia sa ekelesia sapu toka nau, koari na mia vinariponi.\x * \xo 4:15 \xt 2 Kor 11:9\x* \v 16 Ura totoso koa pa Tesalonaika si rau, meke ta hivae koa rau sa tinokae, si hoke toka nau gamu.\x * \xo 4:16 \xt TTA 17:1\x* \v 17 Lopu hata sisigitia rau sa mia vinariponi, ba okoro dogoria rau sa vuana, sapu ta tomo la koasa minana pa maqomaqo mia. \v 18 Ele vagia rau doduruna sa mia vinariponi koa rau, meke garo hola si asa! Lopu ehaka nia rau si keke toṉa kamahire, sina ele vagi rau pa limana Epaporodaitasi sari na mia vinariponi pu va mae i gamu. Guana vinariponi pu variva qetu si arini koe Tamasa, meke na vina vukivukihi humaṉa lea koa Sa.\x * \xo 4:18 \xt Ekd 29:18\x* \v 19 Sa qua Tamasa si kaqu ponini gamu sari doduru tiṉitoṉa sapu garo koa gamu, koasa moatana gua sa Nana tinago pa mia kinoa keke koe Zisu Karisito. \v 20 Mani tava lavata sa Tamasa sa Tamada ninae rane ka rane! Emeni. \s1 Zinama Tataru Vina Betobeto \p \v 21 Qua tataru koari na tie te Tamasa pu koa keke koe Zisu Karisito. Sari kasa tamatasi pa vinahesi sapu koa koa rau hire, ba va atua tugo sa dia tataru koa gamu. \p \v 22 Meke gua tugo sari doduru tie te Tamasa tani, meke saripu koa pa vetu baṉara te Siza, ba garunu atu nia tugo sa dia tataru koa gamu. \v 23 Mani koa koa gamu sa tataru variharupi tanisa Baṉara Zisu Karisito.