\id ROM - Lugulu Bible Version \ide UTF-8 \h Waroma \toc1 Ibaluwa ya Pauli kwa Waroma \toc2 Waroma \toc3 War \mt2 Ibaluwa ya Pauli kwa \mt1 Waroma \imt1 Ichilongole \ip Ibaluwa ya Pauli kwa Waroma tsayandikighwa na Mtumighwa Pauli chipindi cha miyaka ya hamsini na nne na hamsini na nane kulawa Yesu helekighwe. Pauli tsang'ana yangile Roma bae, apfo tsakatuma ibaluwa ino kuwalaghitsa Wakiristu wa Roma, wose Wayahudi na iwanu iwali si Wayahudi bae. Tsakandika ibaluwa ino hang'ali mne ghumji ghwa Kolinto kwaang'ali yokala matsuwa agho. Pauli tsakandika ili iwanu wa isi tsingi wamtoghole na kumtegheletsa Yesu Kiristu (16:26). \ip Ibaluwa ino chinu chikulu kwa Wakiristu wose, wa chila hanu na chila chipindi kwaapfila pfayandikighwe mwatsimwatsi na Pauli na pfailonga ukombotsi watupata kubitila Yesu Kiristu. Pauli pfipfila koitenda Imbuli Inoghile ya Yesu na Laghano lya Ghumwande pfilunge. Iwasomi wengi wolonga ghumstali mkulu ghendo mne ibaluwa ino ighwo ghuno 1:16, ighulonga, “Siyonela chinyala bae Imbuli inoghile, kwaapfila ayo ya ingupfu ye Imulungu kwa ukukombolighwa kwa chila imunu iyotoghola, kwanzila kwa Wayahudi, kuya kwe iwanu wa isi tsingi.” Isula ya mwanduso mbaka ya kumi na mbili tsa ibaluwa ya Waroma tsina malangulitso gha mghati ghendo, na kwanzila (13-15) hana malaghitso kwa Wakiristu pfawobamighwa wakale. \iot Ighali mno \io Isula ya 1:1-15 Pauli kakwandusa ibaluwa yake kwa kulonga yeye imwenyegho yali nani na yang'ali yowandikila tsina nani. \io Isula ya 1:16-11:36 kolonga apfila imunu pfayali na pfayodaha ukukombolighwa kubitila Yesu. \io Isula ya 12:1-15:13 Pauli kowalaghitsa Wakiristu pfawobamighwa kukala. \io Isula ya 16 Pauli komalitsila na kuwalamsa iwanu iwali mne kanisa lya Roma. \c 1 \p \v 1 Nene Pauli, mtumwa wa Kiristu Yesu. Imulungu tsakang'ema niwe mtumighwa na kambaghula niwapetele iwanu Imbuli yake Inoghile. \p \v 2 Aho ghumwande Imulungu tsakawalongela iwanu Imbuli ino Inoghile kubitila manabii wake mne Ghamaandiko Mahenzeluka. \v 3-4 Mbuli ino Inoghile yolonga mbuli tse Imwana we Imulungu, Imtwatsa wetu Yesu Kiristu, yeye kwa lukuli tsakelekighwa mne lukolo lwa Daudi. \f + \fr 1:3-4 \fr*\ft twika hamwe ghumstali wa kadatu na wa kane, kwaapfila twona pfinogha kwa Mtwatsa Yesu Kiristu koneka mna ghumstali wa kadatu \ft*\f*Kwa muhe wake wa uhenzeluka, na kwa ngupfu yake ya kutsilihuka yeye tsakalangusighwa yawe Imwana we Imulungu. \v 5 Yeye iyo yatutendele twetwe uluso na kutwing'a utumighwa wa kuwalongotsa iwanu wa makabila ghose mne ukutoghola ikughala ukuhulika. \v 6 Mwemwe mwa iwanu ka wawo, yamkemighwe muwe iwanu wa Yesu Kiristu. \p \v 7 Lelo nomwandikilani mwemwe wose yamkala Roma yamnoghelighwa ne Imulungu, yamkemighwe muwe wanu wake wahenzeluka. \p Imulungu aba wetu na Imtwatsa wetu Yesu Kiristu wamtendeleni uluso na wamtendeni mkale tseghamba. \s Pauli kobama yangile Roma \p \v 8 Tanu nonge mighede kwe Imulungu wangu kubitila Yesu Kiristu kwaajili ya mwemwe mwose, kwaapfila ukutoghola kwenu kopetighwa muisi mwose. \v 9 Nomsang'anila Imulungu kwa ghumoyo ghwangu ghose kwa kupeta Imbuli Inoghile ye Imwanaghe. Na yeye ka mkalangama wangu pfanimkumbukani \v 10 ghamatsuwa ghose hanilomba. Nomlomba ka Imulungu ang'abama yanende nidahe kumwangilani. \v 11 Kwaapfila tsanisulukila ghendo kumwonani na kwihangila namwe balaka tsayomwing'ani Ghumuhe Mwenzeluka ili kuwatenda mkomale. \v 12 Chanilonga hano, wose twikanze, mwemwe mnitoghole nene na nene nimtogholeni mwemwe. \p \v 13 Mwemwe ndughu tsangu, nobama mmanye pfino, tsaning'ali nibamagha kumwangilani ili iwanu wamtoghole Imulungu kuna mwemwe ka iwanu pfawamtoghole Imulungu kwe iwanu si Wayahudi bae, lekeni mbaka sambi nighomighwa kumwangilani. \v 14 Nilaghitsighwa sang'ano ya kuwapetela Wagiriki na awala si Wagiriki bae, na kuwapetela awala iwakengele na iwabotsi. \v 15 Apfo, nene nosulukila sideke kuwapetelani Imbuli Inoghile mwemwe pfipfila yamkala Roma. \s Ingupfu ye Imbuli Inoghile \p \v 16 Siyonela chinyala bae Imbuli Inoghile, kwaapfila ina ngupfu ye Imulungu ya kumkombola chila munu iyoitoghola, tanu kwe Wayahudi, kuya kwe iwanu iwali si Wayahudi bae. \v 17 Mana Imbuli Inoghile yolangusa mwatsi Imulungu pfayowatenda iwanu wanoghe kuna yeye kwa ukutoghola, kulawa mwanduso mbaka utsighilo. Ka pfayandikighwe mne Ghamaandiko Maenzeluka; “Imunu iyanoghile kwe Imulungu katsokala kwa ukutoghola.” \s Iwanu wose wana nzambi \p \v 18 Kulawa kulanga Imulungu kaghubula maya yake kwa nzambi tsose na kwa ghose ghehile gha iwanu wala iwoutenda ukweli uleke kumanyika kwa ghehile ghawo. \v 19 Kwaapfila aghala ighomtenda Imulungu yamanyike kuna wawo ghamwatsi ghendo. Na Imulungu mwenyegho kaghatenda ghawe mwatsi. \v 20 Kulawa ghamatsuwa Imulungu hayalumbile isi, uwetso wake wa ghamatsuwa ghose na ulungu wake pfomanyika mwatsi, hata ka ng'apfikoneka kwa tsinenge bae. Iwanu wodaha kuumanya kwa pfinu pfayalumbile. Apfo wahela chinu che ukwiyamila. \v 21 Wammanya Imulungu, lekeni ng'awamtunitse bae ka Imulungu wawo wala ng'awalongile mighede kuna yeye, ila chawalangule tsachiwa cha ubotsi na imimoyo yawo tsaighumighwa chisi. \v 22 Tsawalonga wawo wakengela, lekeni wawa wabotsi. \v 23 Waleka kumtunitsa Imulungu yang'akufa bae, lekeni wapfitunitsa ipfinyagho ipfighala ne iwanu iwakufa, na iwapfideghe ne iwanyama na awala iwotambala. \p \v 24 Apfo Imulungu kawaleka wasulukile pfihile mne imimoyo yawo na wetendele pfinu pfe chinyala mne ng'uli tsawo. \v 25 Waughalusa ukweli we Imulungu kwa ughutsu, wapfitamanila na wapfitumikila ipfinu ipfilumbighwe ne Imulungu, ila ng'awamtunitse bae mwenyegho Mulumba iyobamighwa kutunyighwa ghamatsuwa ghose. Ona. \p \v 26 Kwaapfila wotenda pfino, Imulungu kawaleka wengilighwe na tsitamaa tse chinyala. Hata wapinga wawo waleka kuwasa na iwamale tsawo ka Imulungu pfawalumbile, tsawesulukila iwenyegho. \v 27 Iwamale pfipfila waleka kuwasa ne wapinga tsawo ka Imulungu pfawalumbile, wesulukila iwenyegho. Wetendela pfinu pfa chinyala iwamale kwa iwamale. Apfo weghalila wenyegho maghayo kwa ghehile ghawo ghawatendile. \p \v 28 Kwaapfila iwanu awo tsawalema kumtanga Imulungu kwa mbutsi tsawo, Imulungu kawaleka wawinze mbutsi tsawo tsihile, waghatenda aghala ghawaghomighwe kughatenda. \v 29 Iwanu wano wamemesighwa ghehile ghose, kwiha na ukubunza na chepfu na ukukoma na ughobo na ughutsu na ukudesa na ung'enye, \v 30 iwowabangitsila wayawo, iwomuhila Imulungu, iwoligha, iwetunya, iweghoda, iwobama kutenda ghehile na iwolema kuwategheletsa awala iwaweleke. \v 31 Wahela tsimbutsi na ng'awokinda bae laghano na ng'awowanoghela bae au kuwonela libatsi iwanu wangi. \v 32 Womanya ka ghamalaghitso ghe Imulungu gholonga iwanu iwotenda pfinu ka pfino wobamighwa wafe, lekeni wotenda pfinu apfo na si pfipfo pfiliheka bae, ila pfipfila wowatoghola awala iwotenda pfinu apfo. \c 2 \s Kuhigha kwa Imulungu \p \v 1 Apfo ghwe miyangu, ka kwowahigha iwanu wangi, ng'udaha bae kwiyamila hata ka uli nani. Kwaapfila hauwahigha wanu wangi aku naghwe koghatenda aghala ghawotenda wawo, kwehigha imwenyegho. \v 2 Na twetwe twomanya ka ukuhigha kwe Imulungu kwolongesa kwa awala iwotenda pfinu ka apfo. \v 3 Lekeni ghweghwe yauwahigha awala iwotenda agho, naghwe mwenyegho koghatenda ghagho, angu kopfikitsa kutsohepa ukuhighighwa ne Imulungu? \v 4 Au koubetsa unoghelo mkulu we Imulungu na ukududumila kwake na kufinya kwake ghumoyo, angu ng'utanga bae ka unoghelo we Imulungu wokulongotsa ili uleke nzambi? \v 5 Lekeni ghweghwe kuna ghumoyo mkomu na kwa msughu kuleka ghehile, apfo kwiikila imwenyegho maya ng'ulu ye Imulungu mne litsuwa lila lya ukuhigha kwe Imulungu kwa haki hakutsoghubulighwa. \v 6 Imulungu katsomliha chila munu kwa achila chayasang'ane. \v 7 Iwanu wala iwoghendelela kutenda ghanoghile aku wobama utunitso na ukutogholighwa na kuleka kuhinyika, iwanu wano Imulungu katsoweng'a ughima wa matsuwa ghose. \v 8 Lekeni awala iwelangula iwenyegho, awala iwolema ukweli, ili waghawinze ghehile, Imulungu katsowahigha ghendo kwa maya yake. \v 9 Maghayo na usungu utsompata chila munu iyotenda ghehile, tanu kwa Wayahudi kuya kwa iwanu iwali si Wayahudi bae. \v 10 Lekeni Imulungu katsowatunya, katsowatoghola, na katsoweka tseghamba iwanu wala iwotenda ghanoghile, tanu Wayahudi kuya awala iwali si Wayahudi bae. \v 11 Kwaapfila Imulungu ng'ololagha bae chihanga che imunu. \p \v 12 Awala iwotenda ghehile akuno wahela Ghamalaghitso gha Musa, watsakwagha bila Ghamalaghitso, na awala iwotenda ghehile akuno wana Ghamalaghitso gha Musa, watsohighighwa kwa Ghamalaghitso. \v 13 Kwaapfila si awala iwohulika Ghamalaghitso iwo iwanoghile kwe Imulungu, ila awala iwokinda Ghamalaghitso iwo iwotsopetighwa wanogha hambele he Imulungu. \v 14 Iwanu iwali si Wayahudi bae wahela Ghamalaghitso gha Musa. Lekeni hawotenda kulawa mne imimoyo yawo ka Ghamalaghitso pfoghobama, wawo wenyegho wakuwa na ghamalaghitso mghati mwawo hata ka wahela Ghamalaghitso gha Musa. \v 15 Kwaapfila wolangusa ka ighobamighwa na Ghamalaghitso ghandikighwa mne mimoyo yawo. Mimoyo yawo yolangusa ka aino kweli, kwaapfila ghamawatso ghawo gholangusa ka wotenda ghanoghile au ghehile. \v 16 Agha ghatsolawila mne litsuwa lya ukuhigha hala Imulungu kubitila Yesu Kiristu hayatsohigha mbuli tse chinyelenyele tse iwanu, ka Imbuli Inoghile yaniipetile pfailonga. \s Wayahudi na Ghamalaghitso gha Musa \p \v 17 Lelo ghweghwe, iwikema imwenyegho Myahudi; kohuwila Ghamalaghitso, kweghodela kuwa imunu we Imulungu. \v 18 Kwomanya aghala ghobama Imulungu utende na kwodaha kusaghula ighanoghile kwaapfila Ghamalaghitso ghakulangulitsa. \v 19 Kwopfikitsa ghendo ghweghwe kwa imunu yowalongotsa pfifita na kwa chimuli kwe iwanu wala iwali mchisi, \v 20 kwa mlangulitsi wa wabotsi na mlangulitsi wa awala ng'ana wakomale, kwaapfila kwopfikitsa mne Ghamalaghitso kunagho ukumanya kose na ukweli. \v 21 Lelo ghweghwe yuwalangulitsa weyagho, ule ng'awilangulitsa mwenyegho bae? Kwowapetela weyagho waleke kwiba, pfii ghweghwe mwenyegho ng'ukwiba bae? \v 22 Ghweghwe yaulonga iwanu waleke ughoni, pfii ghweghwe mwenyegho ng'utenda ughoni bae? Kwoihila pfinyagho pfe imilungu, pfii ghweghwe ng'ukwiba bae mne tsing'anda tse imilungu? \v 23 Kweghodela Ghamalaghitso ghe Imulungu, pfii ghweghwe mwenyegho ng'umbetsa Imulungu kwa kuleka kughakinda Ghamalaghitso ghake? \v 24 Ka pfayandikighwe mne Ghamaandiko Maenzeluka, “Iwanu si Wayahudi waliligha taghwa lye Imulungu kwaajili ya mwemwe Wayahudi.” \p \v 25 Ukwingila ngoma kunogha ka kokinda Ghamalaghitso, lekeni ka ng'aughakinda bae Ghamalaghitso, kweghala ne imunu yula ng'ana yengile ngoma bae. \v 26 Iwanu iwali si Wayahudi, awala ng'ana wengile ngoma bae wang'atenda ka Ghamalaghitso pfoghobama, angu ng'awatsopetighwa ka wengila ngoma bae? \v 27 Iwanu iwali si Wayahudi, awala ng'ana wengile ngoma bae kwa lukuli, lekeni woghakinda Ghamalaghitso watsowahighani mwemwe Wayahudi kwaapfila ng'amghakinda bae Ghamalaghitso, hata ka mnagho Ghamalaghitso ighandikighwe. \v 28 Myahudi ghendo si yula Myahudi wa kunze bae, wala ukwingila ngoma si chinu hela cha kunze bae wala cha lukuli. \v 29 Lekeni Myahudi ghendo iyo yula iyali Myahudi kwa mghati, ayula yengile ngoma mne ghumoyo ghwake. Aino isang'ano ye Ghumuhe we Imulungu, si chinu cha ghamalaghitso ighandikighwe. Imunu iyali apfi kotogholighwa ne Imulungu, si ne iwanu bae. \c 3 \p \v 1 Angu lelo Myahudi kana chinu chachi ichongetseke kubita wanu wangi? Apfi ukwingila ngoma chinu chikulu? \v 2 Ona, kuna pfinu pfikulu pfingi. Chamwanduso, Wayahudi tsaweng'ighwa imbuli ye Imulungu. \v 3 Ka wamwenga wawo ng'awomtoghola Imulungu bae, pfii chinu acho chitsomtenda Imulungu aleke kutogholighwa? \v 4 Mbe, si pfipfo bae! Leka Imulungu yoneke kolongesa, na chila imunu kamghutsu. Ka pfayandikighwe mne Ghamaandiko Maenzeluka, \q “Chila haulonga mbuli tsako chila munu kakona tsolongesa \q na hauhigha ghweghwe kwohuma.” \p \v 5 Lekeni ka ukwiha kwetu kwolangusa Imulungu kotenda pfinoghile, lelo tulonge choni? Tulonge Imulungu kototsa hayotuhigha? Ahano nolonga ka imunu. \v 6 Si pfipfo bae! Ing'awile apfo, Imulungu ang'adahiletse kuihigha isi? \p \v 7 Imunu yumwe kodaha kulonga, “Ka ughutsu wangu wakongetsa ukulongesa kwe Imulungu na wakongetsa utunitso wake, lelo ule nohighighwa ka nina nzambi?” \v 8 Ule ng'atulonga, “Leka tutende ghehile ili ighanoghile ghatse?” Iwanu wangi wandigha, walonga ka nene nolangulitsa apfo. Watsohighighwa ka pfawobamighwa. \s Kuduhu yanoghile kwe Imulungu \p \v 9 Tulonge choni lelo? Twetwe Wayahudi tunogha kubita iwanu wangi? Mbe! Ka pfaniwalongele aho mwanduso ka Wayahudi na iwanu wangi wose wana nzambi. \v 10 Ka pfayandikighwe mne Ghamaandiko Mahenzeluka; \q “Kuduhu hata yumwe iyanoghile, \q \v 11 kuduhu hata yumwe iyotanga, \q kuduhu hata yumwe iyombama Imulungu. \q \v 12 Wose wamleka Imulungu, \q wose wawa ka wola, \q kuduhu yotenda ghanoghile, \q kuduhu hata yumwe. \q \v 13 Mimelo yawo iwa ka tsikabuli itsili mwatsi \q milimi yawo yolonga ughutsu. \q Mmilomo mwawo wana tsimbuli tsine sumu ka ya nzoka. \q \v 14 Milomo yawo imema ukulighita na usungu mkulu. \q \v 15 Ghamaghulu ghawo ghotsumilila ukukoma. \q \v 16 Hohose hawoghenda wohinya na woleka maghayo. \q \v 17 Ng'awamanyile bae kukala tseghamba. \q \v 18 Ng'awompfuka Imulungu bae.” \p \v 19 Lelo twomanya ka Ghamalaghitso gha Musa hagholonga, gholonga ne iwanu wala iwobamighwa kulongotsighwa na Ghamalaghitso ili chila munu yaleke kudaha kwiyamila, na wanu wose wahighighwe ne Imulungu. \v 20 Apfo kuduhu imunu wowose yatsopetighwa kanogha hambele he Imulungu kwa kutenda pfaghobama Ghamalaghitso, ila Ghamalaghitso ghotutenda twalangitse kutenda nzambi. \s Pfatupetighwa tunogha hambele he Imulungu \p \v 21 Lekeni sambi, Imulungu kaitenda inzila yake ya kuwatenda iwanu kuwa wanogha hambele hake imwenyegho imanyike. Inzila ino ng'aihuwila ghamalaghitso bae. Hata ipfitabu pfa Ghamalaghitso ipfiandikighwe na Musa na pfa manabii pfolangusa chinu chino. \v 22 Imulungu kowatenda iwanu kuwa wanogha hambele hake kwa kumtoghola Yesu Kiristu. Imulungu kotenda apfo kwe iwanu wose iwomtoghola Kiristu, kuduhu ubaghutsi wowose kwa Wayahudi ne iwanu wangi, \v 23 kwaapfila chila imunu katenda nzambi na kuhungukighwa ne utunitso we Imulungu. \v 24 Lekeni kwa uluso wa hela we Imulungu, iwanu wose watsotendighwa wanogha hambele he Imulungu kubitila Yesu Kiristu iyowaghombola. \p \v 25 Imulungu kamlapfa Yesu ili kwa lifwa lyake yawe nzila ya kuwaleghusila iwanu nzambi tsawo kwa ukutoghola idamu yake. Katenda apfi ili kulangusa ukunogha kwake hambele he iwanu kwaapfila mne ukududumila kwake yeye ng'atsihighile bae tsinzambi itsilongole kutendighwa. \v 26 Katenda apfo ili kulangusa haki yake kwe iwanu, ili yawe yane haki na yadahe kumtenda yawe na haki imunu wowose iyomtoghola Yesu. \p \v 27 Lelo twodaha kwighodela choni? Haduhu! Pfii imunu kodaha kwighoda kwa kukinda Ghamalaghitso? Bae, ila kwa ukutoghola. \v 28 Kwaapfila imunu kotendighwa kanogha kwe Imulungu kwa ukutoghola, na si kwa ukukinda Ghamalaghitso bae. \v 29 Angu Imulungu ka Imulungu wa Wayahudi waliheka? Angu naye si Imulungu wa iwanu wangi? Ona yeye ka Imulungu wa iwanu wangi, \v 30 kwaapfila Imulungu ka yumwe, na yeye katsowatenda wanoghe kuna yeye kwa ukutoghola kwawo Wayahudi iwekema wengila ngoma, pfipfila katsowatenda wanoghe kuna yeye kwa ukutoghola kwawo iwanu iwali si Wayahudi, iwokemighwa ng'awengile ngoma. \v 31 Pfii lelo twogheka hambali Ghamalaghitso kwa ukutoghola kuno? Mbe, si pfipfo bae, ila twoghawinza Ghamalaghitso agho. \c 4 \s Abrahamu kotogholighwa \p \v 1 Lelo tulongetse mbuli tse mbala wetu Abrahamu, pfayatangile chinu chino? \v 2 Mana ka Abrahamu tsakapetighwa kanogha kwa aghala ghayatendile, ang'awile na chinu cha kwighodela, lekeni si hambele he Imulungu bae. \v 3 Angu Ghamaandiko gholongatse? Gholonga, “Abrahamu tsakamtoghola Imulungu, apfo koneka kanogha hambele he Imulungu.” \v 4 Imunu hayosang'ana, ng'olihighwa bae ka ghweko, ila kolihighwa ka maliho. \v 5 Lekeni awala ing'awohuwila ghamatendo ghawo ghanoghile, ila womtoghola Imulungu, kwa ukutoghola kwawo Imulungu kowapeta wanogha kuna yeye. Imulungu yowatenda iwanu wehile woneke wahela nzambi. \v 6 Daudi tsakalonga chinu chichino, hayalongile ukubweda kwe imunu yula iyopetighwa kanogha kwe Imulungu bila kulola chatendile. \q \v 7 “Wabweda awala iwaleghusighwe matotso ghawo, \q na nzambi tsawo itsileghusighwe. \q \v 8 Kabweda imunu yula nzambi tsake ing'atsipetighwa bae ne Imtwatsa!” \p \v 9 Pfii ukubweda kuno, wobweda awala Wayahudi iwekema iwengile ngoma waliyeka au pfipfila na awala iwanu iwali si Wayahudi iwokemighwa ing'awengile ngoma bae? Ka pfanongole kulonga, Abrahamu tsakamtoghola Imulungu na kwa ukutoghola kwake kapetighwa kana haki. \v 10 Lelo apetelighwe tsuwachi ka kana haki? Hala hang'ali ng'ana yengile ngoma au hengile ngoma? Tsakapetighwa kana haki hang'ali ng'ana yengile ngoma na si hengile ngoma bae! \v 11 Abrahamu tsakengila ngoma hambele, na kwingila ngoma kwake tsakukala chitango cha ukulangusa ka Imulungu kamtenda kana haki kwaajili ya ukutoghola kwake hala ng'ana yengile ngoma. Apfo Abrahamu kawa aba we iwanu iwomtoghola Imulungu hata ka ng'awengile ngoma bae ili Imulungu yawapete wana haki. \v 12 Pfipfila Abrahamu ka aba wa awala iwengile ngoma, lekeni si kwa kwingila ngoma kuliheka bae, ila kwaapfila woiwinza nzila ila ya ukutoghola yakalile nayo aba wetu Abrahamu yaiwinzile ahala ng'ana yengile ngoma. \s Imulungu kelaghana na Abrahamu \p \v 13 Imulungu tsakamlongela Abrahamu ne iwatsukulu wake ka isi yose ing'awile yawo. Watsoibokela isi yose si kwaapfila Abrahamu tsakatenda ka ghamalaghitso pfaghalongile, ila kwaapfila kamtoghola Imulungu, Imulungu kamtenda kana haki. \v 14 Kwaapfila ka aghala ghayalongile Imulungu wakwing'ighwa iwanu wala iwoghakinda Ghamalaghitso waliheka, lelo ukutoghola kutsakuwa kwahela sang'ano, na pfipfila chayalongile Imulungu chitsakuwa chahela sang'ano. \v 15 Ghamalaghitso ghoghala maya ye Imulungu, lekeni ka kuduhu Ghamalaghitso, kung'akalile kuduhu matotso. \p \v 16 Apfo, laghano lyehuwila ukutoghola, ili laghano lila lyoneke ghweko lye Imulungu kwa kolo tsose tsa Abrahamu, si kwa awala iwoghakinda Ghamalaghitso waliyeka, ila pfipfila kwa awala iwotoghola ka pfayatendile Abrahamu, iyali aba wetu wose. \v 17 Ka Ghamaandiko Mahenzeluka pfagholonga, “Nikusaghula uwe aba wa makabila mengi.” Yeye ka aba wetu hambele he Imulungu iyamtoghole. Imulungu iyoweng'a ughima iwanu iwafile na kwa laghitso lyake, ipfinu ing'apfili baho pfakuwa baho. \v 18 Hata hakukalile haduhu ichinu ichimtendile Abrahamu alolele laghano, Abrahamu kamtoghola Imulungu na kulilolela laghano, apfo kawa aba wa ghamakabila ghose. Ka Ghamaandiko Mahenzeluka pfagholonga, “Mweleko ghwako ghutsakuwa ketseketse ka tsinondo!” \v 19 Abrahamu tsakalala, na miyaka yake tsaikala ka miya imwe, lekeni yeye tsakatoghola ghendo, hata ka tsakamanya ng'odaha bae kupata imwana, na mwehe wake Sara ng'adahile bae kweleka. \v 20 Abrahamu ng'alekile bae kulitoghola laghano lye Imulungu, ila kapata ingupfu kwa ukutoghola kwake, apfo kamtunitsa Imulungu. \v 21 Tsakamanya ghendo ka Imulungu kodaha kughatenda aghala ghalaghane naye. \v 22 Apfo kwa ukutoghola kwake, “Imulungu kampeta Abrahamu ka imunu yanoghile kuna yeye.” \v 23 Mbuli ino “tsakapetighwa kanogha kwe Imulungu,” tsang'ayandikighwe kwaajili ya Abrahamu yaliheka bae, \v 24 ila na twetwe pfipfila yatupetighwa tunogha kwe Imulungu yatumtoghola, iyamtsilihule Imtwatsa wetu Yesu. \v 25 Yeye tsakalapfighwa yafe kwaajili ya nzambi tsetu, kuya katsilihuka ili tupetighwe tunogha kwe Imulungu. \c 5 \s Ughima iuli mghati mwa Yesu \p \v 1 Apfo kwa ukutoghola tutendighwa twahela matotso hambele he Imulungu, lelo twokala tseghamba ne Imulungu kubitila Imtwatsa wetu Yesu Kiristu. \v 2 Kwa ukutoghola kwetu, Yesu katughala kune uluso we Imulungu, na bila kupfuka twololela utunitso we Imulungu. \v 3 Si chinu acho chiliheka bae, pfipfila toghadeng'elela maghayo ghetu, kwaapfila twomanya maghayo ghoghala ukududumila, \v 4 ukududumila kwoghala ukutogholighwa ne Imulungu, na ukutogholighwa ne Imulungu koghala lolelo. \v 5 Lolelo ng'alimghela imunu chinyala bae, kwaapfila Imulungu kawika unoghelo wake mmimoyo mwetu kubitila Ghumuhe Mwenzeluka iyatwing'ile twetwe. \p \v 6 Mana hatung'ali twahela ngupfu, Kiristu tsakafa kwaajili ya iwanu wehile. \v 7 Pfikomu kwe imunu wowose ukufa kwaajili ya imunu yane haki, lekeni yodahika imunu ukufa kwaajili ya imunu yanoghile. \v 8 Lekeni Imulungu katulangusa pfotunoghela. Hatung'ali twawanzambi, Kiristu tsakafa kwaajili ya twetwe. \v 9 Kwaapfila kwa idamu yake tupetighwa twahela nzambi, tutsokombolighwa ghendo na yeye mne maya ye Imulungu! \v 10 Kwaapfila hatukalile wehile we Imulungu, tsakatulamlitsa naye kubitila lifwa lye Imwanaghe. Kwaapfila sambi tulamlitsighwa naye, tutsokombolighwa ghendo kubitila ughima wake! \v 11 Lekeni si agho ghaliyeka bae, ila wose twodeng'elela kwa aghala ghatendile Imulungu kubitila Imtwatsa wetu Yesu Kiristu iyatulamlitse ne Imulungu. \s Adamu na Kiristu \p \v 12 Nzambi tsaingila muisi kubitila imunu yumwe na lifwa lingila kubitila nzambi. Apfo lifwa liwatsila iwanu wose, kwaapfila wose tsawatenda nzambi. \v 13 Hala ng'ana Ghamalaghitso gha Musa ghalapfighwe bae, nzambi tsayamuisi. Lekeni nzambi ng'aipetighwe bae ka nzambi hala hakukalile kuduhu Ghamalaghitso. \v 14 Lekeni Iifwa tsalitawala kulawa ghamatsuwa gha Adamu mbaka ghamatsuwa gha Musa, na hata kwa awala ing'awatendile nzambi ka nzambi iyatendile Adamu. \p Adamu tsakakala chitango cha Kiristu iyatsile hambele. \v 15 Lekeni ghweko lye Imulungu ng'alighala bae na totso lya Adamu. Mana hata ka iwanu wengi tsawafa kwa totso lya imunu yumwe, Imulungu katsakongetsa uluso wake na ghweko ilikwenela kwa iwanu wengi, kulawa kwa imunu yumwe, iyo Yesu Kiristu. \v 16 Ghweko lya Imulungu ng'alighala bae na totso lye imunu yumwe. Kwaapfila imunu yumwe hayatotsile, Imulungu tsakahigha, lekeni hala hawatotsile iwanu wengi, Imulungu kaghala ghweko lya ukuwapeta iwanu wanogha. \v 17 Kwa nzambi ya imunu yumwe, lifwa tsalitawala kubitila imunu ayo yumwe. Lekeni yolangusa ghendo, chayatendile imunu yula yumwe, Yesu Kiristu, chikulu sideke. Wose iwobokela uluso mkulu we Imulungu na ghweko kulu lye kupetighwa wanogha kwe Imulungu, watsotawala mne ughima kubitila Yesu Kiristu. \p \v 18 Lelo ka totso limwe litenda iwanu wose wahighighwe, pfipfila chinu chimwe chinoghile chowakombola iwanu wose na choweng'a ughima. \v 19 Kwaapfila kwa ukuleka kuhulikitsa kwa imunu yumwe, iwanu wengi tsawengila mnzambi, apfo pfipfila kwa ukuhulikitsa kwa imunu yumwe, iwanu wengi tsawatendighwa wanogha kwe Imulungu. \p \v 20 Ghamalaghitso tsaghalawila ili ghamatotso ghongetseke, lekeni nzambi hayongetseke, uluso we Imulungu nawo tsawongetseka ghendo. \v 21 Ka nzambi pfaitawale mne lifwa, pfipfila uluso we Imulungu utsotawala kubitila ukunogha kwe Imulungu, na kughala ughima wa ghamatsuwa ghose kubitila Yesu Kiristu Imtwatsa wetu. \c 6 \s Tufa mnzambi, twawaghima mghati mwa Kiristu \p \v 1 Lelo tulonge choni? Apfi tughendelele kukala mnzambi ili uluso we Imulungu wongetseke? \v 2 Mbe! Twetwe tufa mne nzambi, lelo tudahatse kukala keli mne nzambi? \v 3 Angu ng'ammanyile bae ka hatubatitsighwe tsatwilunga na Kiristu Yesu? Twetwe tsatwilunga mne lifwa lyake kwa kubatitsighwa. \v 4 Kuya hatubatitsighwe tsatutsikighwa hamwe naye na twilunga mne lifwa lyake, ili ka Kiristu pfayasilihuke kulawa mne lifwa kwa utunitso wa Aba, pfipfila na twetwe tudahe kukala mne ughima wa sambi. \p \v 5 Kwaapfila ka twilunga naye mne ukufa, pfipfila twitselunga naye mne ukutsilihuka. \v 6 Kwaapfila twomanya unu wetu wa ghumwande uwambighwa hamwe na Kiristu mne msalaba ili ngupfu ye nzambi mlukuli mwetu ihinyighwe, ili tuleke kuwa watumwa we nzambi keli. \v 7 Kwaapfila hatukufa mne nzambi, twokombolighwa kulawa mne nzambi. \v 8 Lelo ka tufa naye Kiristu, twotoghola ka tutsokala naye. \v 9 Kwaapfila twomanya Kiristu tsakasilihuka, naye ng'akufa keli bae, lifwa ng'alimtawala keli bae. \v 10 Apfo kwaapfila tsakafa mala lumwe, nzambi yahela ngupfu keli kuna yeye, na ughima woyokala, kokala hamwe ne Imulungu. \v 11 Pfipfila namwe mwipete muwenyegho ka mfa mne nzambi, lekeni mwa waghima kwe Imulungu kubitila Yesu Kiristu. \p \v 12 Apfo nzambi ileke kutawala mne ng'uli tsenu itsikufa, ili mleke kutsiwinza dong'o tsa lukuli. \v 13 Mleke kulapfa pfilungo pfe ng'uli tsenu pfitende ghehile, ila mwilapfe iwenyegho kwe Imulungu, ka iwanu imtsihulighwe kulawa mne lifwa, pfilapfeni pfilungo pfenu kwe Imulungu pfisang'ane aghala ighanoghile ka pfayobama Imulungu. \v 14 Nzambi ng'aitsowatawala keli bae, kwaapfila mwemwe ng'amlongosighwa na ghamalaghitso, ila mwolongosighwa na uluso. \s Utumwa wo kutenda ghanoghile \p \v 15 Lelo tulonge choni? Angu tutende ghehile kwaapfila ng'atulongotsighwa na ghamalaghitso bae, ila twolongotsighwa na uluso? Si pfipfo bae! \v 16 Mwemwe mwomanya ghendo ka hamwilapfa muwenyegho ka watumwa kumtegheletsa imunu yungi, mwemwe mwakuwa watumwa wa ayula yamumtegheletsa. Mng'awa watumwa we nzambi mtsomalila mlifwa, mng'awa watumwa we ukutegheletsa mtsakoneka mnogha kwe Imulungu. \v 17 Lekeni mighede kwe Imulungu, kwaapfila hata ka tsamwawatumwa wa nzambi, lekeni sambi mwoghakinda kwa ghumoyo ghwenu ghwose aghala ghose ighali mne malangulitso ighambokele. \v 18 Mwemwe tsamkombolighwa kulawa mne nzambi, na muwa watumwa we aghala ghobama Imulungu mghatende. \v 19 Hano silonga bae mbuli ng'omu kwaapfila mwemwe ng'amdaha kumanya chanilonga. Ka ghumwande pfamtoghole kuwa watumwa wa ghehile na matotso, pfipfila sambi mtoghole kuwa watumwa wa aghala ghobama Imulungu ili mwenzelusighwe. \p \v 20 Kwaapfila hamuwile watumwa we nzambi, tsamkala ng'amlongotsighwa na aghala ghobama Imulungu. \v 21 Angu chambwedile choni ghamatsuwa ghala hamtendile aghala sambi ighakoneka chinyala kuna mwemwe? Kwaapfila aghala ghamtendile ghoghala lifwa. \v 22 Lekeni sambi mkombolighwa mne nzambi, na muwa watumwa we Imulungu. Chambweda sambi iwo uhenzeluka, nawo woghala ughima wa ghamatsuwa ghose. \v 23 Kwaapfila maliho ghe nzambi lifwa, lekeni ghweko lye Imulungu iwo ughima wa ghamatsuwa ghose kwa kwilunga na Yesu Kiristu, Imtwatsa wetu. \c 7 \s Ghamalaghitso gha ukukwela \p \v 1 Ndughu tsangu, mwoghamanya ghendo agho ghanilonga, kwaapfila nolonga ne iwanu iwomanya ghamalaghitso. Ghamalaghitso ghomtawala imunu hayakuwa mghima. \v 2 Tulonge, ipinga hayokwelighwa, kohighwa na ghamalaghitso hala immale ayo ang'awa mghima, lekeni mmale wake ang'afa, ipinga ayo ng'ohighwa bae na ghamalaghitso. \v 3 Lelo ipinga ang'akala na mmale yungi aku mmale wake yang'ali mghima, ipinga ayo katsokemighwa mghoni. Lekeni mmale wake ang'afa, ng'ohighwa keli bae ne ghamalaghitso, si mghoni bae hata ang'akwelighwa na mmale yungi. \v 4 Pfipfila namwe ndughu tsangu, ng'amlongotsighwa bae na ghamalaghitso kwaapfila mwilunga na lukuli lwa Kiristu, ili muwe wanu wa imunu yungi, yuyo iyatsilihuke, ili tumsang'anile pfinoghile Imulungu. \v 5 Hatung'ali twokala kuno twolongotsighwa na lukuli, dong'o tsa lukuli tsatsisongesighwa ne ghamalaghitso, tsisang'ana mne ng'uli tsetu, na ghose ghatutendile ghamalila mne lifwa. \v 6 Lekeni sambi ng'atwohighwa bae na ghamalaghitso, kwaapfila tufa kwa mbuli ila itutendile watumwa, ili tutumikile kwa ughima wa sambi we Ghumuhe Mwenzeluka, na si kwa nzila ila ye ghumwande ye ghamalaghitso ighandikighwe. \s Ghamalaghitso ne nzambi \p \v 7 Lelo tulonge choni? Angu Ghamalaghitso nzambi? Bae! Lekeni kubitila Ghamalaghitso tsanimanya nzambi chinu chachi. Ka ghamalaghitso ng'aghalongile bae, “Uleke kusulukila chinu cha miyagho,” tsaning'alekile kumanya ka kusulukila chinu chachi. \v 8 Kwa ndaghitso ayo, nzambi tsaipata uleghelo wa kulamsa chila ukusulukila kwihile ikuli mghati mwangu. Kwaapfila bila ghamalaghitso nzambi ifa. \v 9 Ghumwande tsaning'ali namghima bila ya ghamalaghitso, lekeni ndaghitso haitsile, nzambi tsayenela mne ughima wangu na nene tsang'ala ka nyifa. \v 10 Tsambona ndaghitso ayo iibamighwe ighale ughima, lekeni kuna nene inighalila lifwa. \v 11 Mana nzambi tsaipata nyafwasi kubitila ndaghitso ila, ingutsukila, inikoma. \p \v 12 Apfo lelo, Ghamalaghitso ghahenzeluka na ndaghitso ihenzeluka, ghomnoghelesa Imulungu na ghanogha. \v 13 Lelo achila ichinoghile chingalila lifwa? Si pfipfo bae! Itendeka apfo ili nzambi itangike ka nzambi ghendo. ichitumila achila ichinoghile na kung'alila lifwa lyangu. Apfo nzambi kubitila ndaghitso, ilangusa ghendo pfaihile ng'ani. \s Ing'ondo mghati mwe imunu \p \v 14 Twomanya ka Ghamalaghitso gholawa mghati mwe Muhe, lekeni nene si wa Muhe bae, nihutsighwa niwe mtumwa wa nzambi. \v 15 Simanyile bae chonitenda, kwaapfila aghala ighanibama sighatenda bae, lekeni aghala inighahila noghatenda. \v 16 Lekeni ning'atenda aghala sighabama bae kughatenda, notoghola ghendo ka Ghamalaghitso ghanogha. \v 17 Lelo si nene bae nimwenyegho yanitenda ghano, ila nzambi iikala mghati mwangu. \v 18 Nomanya ghendo ka kuduhu ilinoghile lyolyose ilikala mghati mwangu, mne lukuli lwangu lwa nzambi. Kwaapfila nobama kutenda ghanoghile, lekeni sidaha bae. \v 19 Kwaapfila sighatenda bae ghanoghile ghanibama kughatenda, lekeni noghatenda ghehile aghala sighabama bae kughatenda. \v 20 Ka notenda aghala sighabama bae kughatenda, si nene bae yanitenda, ila nzambi iikala mghati mwangu iyo iitenda agho. \p \v 21 Apfo nitanga chinu chino, hanibama kutenda ghanoghile, ghehile nagho ghabaho. \v 22 Lekeni mghati mwangu ghendo noghadeng'elela ghamalaghitso gha Imulungu. \v 23 Lekeni nakona mbuli ingi iisang'ana mlukuli mwangu. Mbuli ayo yesonga na mbuli iitogholighwa ne mbutsi tsangu. Mbuli ayo yonenda niwe mtumwa wa mbuli tsa nzambi itsisang'ana mlukuli mwangu. \v 24 Nene miyenu! Yuhi iyodaha kung'ombola mne lukuli luno ilunighala mne lifwa? \v 25 Mighede kwe Imulungu iyonikombola kubitila Yesu Kiristu Imtwatsa wetu! \p Lelo apfi pfipfo pfanili, nene mwenyegho mne mbutsi tsangu namtumwa we mbuli tse Imulungu, lekeni mna lukuli nene namtumwa wa mbuli tsa nzambi. \c 8 \s Ughima kubitila Ghumuhe \p \v 1 Apfo kuduhu ukuhighighwa kwa awala iwali mghati mwa Kiristu Yesu. \v 2 Kwaapfila kubitila Kiristu Yesu, mbuli ye Ghumuhe we ughima inikombola kulawa mna mbuli ya nzambi na lifwa. \v 3 Imulungu katenda achila ing'achidahika bae kutendeka na Malaghitso gha Musa mana lukuli lune nzambi lwahela ingupfu. Imulungu kamtuma Imwanaghe nyalimwe yane lukuli ka ng'uli tsetu twetwe tune nzambi ili awe nambiko ya nzambi, apfo kahigha nzambi kwa lukuli alwo. \v 4 Imulungu katenda apfo ili ukuhighighwa ikubamighwa na Malaghitso kutimile mghati mwetu, twetwe itukala kwa ngupfu tsa Ghumuhe Mwenzeluka, na si kwa ngupfu tsa lukuli lune nzambi. \v 5 Awala iwokala kwa kuwinza ulukuli, mbutsi tsawo tsolongotsighwa na aghala gholubama lukuli. Lekeni awala iwokala kwa kumuwinza Ghumuhe Mwenzeluka, mbutsi tsawo tsolongotsighwa na aghala ghoyobama Ghumuhe. \v 6 Kwaapfila mbutsi itsilongotsighwa na lukuli lune nzambi tsoghala lifwa, lekeni mbutsi itsilongotsighwa na Ghumuhe tsoghala ughima na tindiwalo. \v 7 Imunu ang'apfikitsa mbuli itsibama lukuli lwake luliheka, ayo kakuwa mwihile we Imulungu, kwaapfila ng'okinda bae mbuli ye Imulungu, na ng'odaha bae kuikinda. \v 8 Awala iwolongotsighwa na lukuli lune nzambi ng'awodaha bae kumnogheletsa Imulungu. \p \v 9 Lekeni mwemwe, Ghumuhe we Imulungu ang'akala mghati mwenu, ng'amlongotsighwa bae na lukuli, ila mwolongotsighwa ne Ghumuhe. Ka imunu wowose kahela Ghumuhe wa Kiristu, ayo si munu wa Kiristu bae. \v 10 Lekeni ka Kiristu ka mghati mwenu, Ghumuhe komwing'ani ughima, kwaapfila mwemwe mpetighwa ne Imulungu mnogha hata ka ng'uli tsenu tsitsakufa kwaajili ya nzambi. \v 11 Na ka Ghumuhe wa ayula iyamtsilihule Yesu kulawa mlifwa kokala mghati mwenu, yuyo iyamtsilihule Yesu pfipfila katsotsing'a ughima ng'uli tsenu itsikufa. Katsotenda apfo kwa Ghumuhe wake, iyokala mghati mwenu. \p \v 12 Apfo ndughu tsangu, tuna sang'ano, ng'atubamighwa bae kukala ka ng'uli tsetu tsine nzambi pfatsibama tukale. \v 13 Kwaapfila mng'akala ka ng'uli pfatsibama, mtsakufa ghendo. Lekeni ka kubitila Ghumuhe mwoghakoma aghala ghehile ighatendighwe na lukuli, mtsokala waghima. \v 14 Mana awala wose iwolongotsighwa na Ghumuhe we Imulungu awo iwo iwana wa Imulungu. \v 15 Kwaapfila ng'ambokele bae Ghumuhe iyowatenda muwe watumwa keli wa kupfuka, lekeni mbokela Ghumuhe iyowatenda muwe iwana wa Imulungu. Apfo twokemelela, “Aba, Aba!” \v 16 Ghumuhe we Imulungu mwenyegho kolongesa hamwe na muhe tsetu ka twetwe twa iwana we Imulungu. \v 17 Lelo ka twawanaghe, apfo twawahatsi we Imulungu, twohatsi hamwe na Kiristu, mana ka tughanzika hamwe naye, pfipfila tutsokala naye mne utunitso wake. \s Utunitso iukutsa \p \v 18 Kwaapfila nomanya maghayo ghatughanzika sambi si chinu bae na ng'agheghala bae na utunitso ula iutsoghubulighwa kuna twetwe. \v 19 Pfilumbe pfose pfobetetsa kwa kusulukila ng'ani kughubulighwa kwe iwana we Imulungu. \v 20 Kwaapfila pfilumbe pfose pfitendighwa pfiwe si chinu bae, si ka tsapfibama pfenyegho, ila kwaapfila Imulungu tsakabama iwe apfo, hata apfo lolelo lyabaho, \v 21 kwaapfila pfilumbe apfo napfo pfitsolekelighwa kulawa mne utumwa wa ukuhinyika, pfingile mne utunitso wa ukukombolighwa kwe iwana we Imulungu. \v 22 Kwaapfila twomanya mbaka sambi hano ka pfilumbe pfose pfoghutilila kwa usungu, ka usungu wokweleka imwana. \v 23 Si pfilumbe pfiliheka bae, ila na twetwe wenyegho yatuli na Ghumuhe, iyali ghweko lya Imulungu lya mwanduso, pfipfila twoghutilila kwa mghati aku twobeta kutendighwa kuwa iwana we Imulungu ghendo na kukombolighwa ng'uli tsetu. \v 24 Kwaapfila tsatukombolighwa mne lolelo alyo, lekeni ka chinu ichilolelighwa chakoneka, aho kuduhu keli lolelo. Angu munu wachi iyololela ichinu chayalinacho? \v 25 Lekeni tung'alolela chinu chila ing'atuchona bae, twobetetsa kwa kududumila. \p \v 26 Pfipfila, Ghumuhe kotwapfila twetwe mna ukuhungukighwa kwetu. Ng'atumanyile bae ukulomba ka pfaibamighwa, lekeni Ghumuhe imwenyegho kotulombela twetwe kwa kughutilila ing'akudaha kulongighwa. \v 27 Naye iyakona mmoyo mwetu, komanya Ghumuhe chayakwalangula, kwaapfila Ghumuhe kowalombela wahenzeluka ka pfoyobama Imulungu. \p \v 28 Twomanya ghendo ka mne pfinu pfose Imulungu kotenda ghose ghanoghe kwe iwanu wala iwomnoghela, awala iwakemighwe ka yeye pfayabamile. \v 29 Awala Imulungu yawamanyile kulawa ghumwande, tsakalamula kulawa ghumwande weghale ne Imwanaghe, ili Imwana ayo yawe chaudele mna ndughu wengi. \v 30 Na awala iyawasaghule, tsakawakema, na awala iyawakemile, kawapeta wanogha, na awala iyawapetile wanogha tsakahangila nawo utunitso wake. \p \v 31 Kuya lelo tulonge choni mna ghano ghose? Ka Imulungu ka lubali lwetu, yuhi iyodaha kutubelela? \v 32 Imulungu ng'amwonele bae libatsi hata Imwanaghe imwenyegho, ila kamlapfa kwaajili ya twetwe twose! Katwing'a imwanaghe, angu ng'atsotwing'a bae pfinu pfose hamwe naye? \v 33 Yuhi yatsoweng'a lighomba iwanu iyawasaghule Imulungu? Imulungu mwenyegho kolonga wahela matotso. \v 34 Lelo yuhi yatsowahigha? Kuduhu! Kwaapfila Yesu Kiristu tsakafa, kuya katsilihulighwa! Na kokala ghumoko ghwa kujilo ghwe Imulungu, naye yuyo iyotulombela. \v 35 Yuhi lelo yatsotubaghula kulawa mna unoghelo wa Kiristu? Pfii maghayo, ukughanzika, ukudununzika, nzala, ukukala chidako, ukuhonzeka au ukukomighwa? \v 36 Ka Ghamaandiko Mahenzeluka pfogholonga, \q “Kwaajili yako twokala mlifwa chilo ne imisi. \q Tweghala ne iwang'olo iwoghenda kuchinjighwa.” \m \v 37 Bae, mna ghano ghose twetwe tuhuma ghendo kubitila yeye iyotunoghela. \v 38 Kwaapfila tsanimanya ghendo kuduhu ichinu ichidaha kutubaghula na unoghelo wake, si lifwa bae wala ughima, si wamalaika wala pfinyamkela wane ingupfu, si pfinu pfa sambi wala ipfikutsa, \v 39 si ighali hasi, wala ighali kuchanya, wala chochose ichilumbighwe, kuduhu ichidaha kutubaghula na unoghelo we Imulungu iuli mghati mwa Kiristu Yesu Imtwatsa wetu. \c 9 \s Imulungu ne iwanu wake \p \v 1 Nolongesa ghendo, nene na imunu wa Kiristu, silonga ughutsu bae. Ghumoyo ghwangu ghwetoghola hamwe ne Ghumuhe Mwenzelukaka ka nene sighutsuka bae, \v 2 ka noghanzika sideke na nina usungu ing'aumalagha bae mna ghumoyo ghwangu. \v 3 Mana ning'adahile kulomba nilighitwe na mbaghulighwe na Kiristu kwaajili ye Wayahudi, iwanu wa kabila lyangu. \v 4 Awo iwo iwanu wa Isiraeli Imulungu iyawatendile wawe iwanaghe, iyawalanguse utunitso wake, iyalaghane nawo, iyaweng'ile Ghamalaghitso ghake, nzila ya ukumtamanila yeye na malaghano ghake. \v 5 Wawo wa watsukulu wa iwabala wa Wahebraniya, naye Kiristu, mne unu wake, kalawila mne kabila lyawo. Imulungu iyotawala mna ghose, na yatunyighwe ghamatsuwa ghose! Ona. \p \v 6 Chalaghane Imulungu ng'achilekile bae kutimila, kwaapfila si Waisiraeli wose iwo wanu we Imulungu. \v 7 Na si watsukulu wose wa Abrahamu wa iwana we Imulungu. Lekeni Imulungu tsakamlongela Abrahamu, “Watsukulu wako watsolawila kwa Isaka.” \v 8 Mana iwana wala iwelekighwe kwa lukuli, awo si iwana we Imulungu bae, ila iwana wala iwelekighwe kwa laghano lya Imulungu awo iwo iwopetighwa iwana wa Abrahamu. \v 9 Kwaapfila Imulungu tsakeka laghano lyake pfino, “Mne chipindi ichanisaghule nitsakuya na Sara katsakweleka imwana.” \p \v 10 Si pfipfo pfiliheka bae, ila Rebeka naye tsakakala na iwana weli kwa aba yumwe, ayo iyo imbala wetu Isaka. \v 11 Hata ng'ana iwana awo weli welekighwe bae, na ng'ana watende ichinu chochose chinoghile au chihile, Imulungu kakoneka kana uwetso wa kusaghula. \v 12 Yeye hayosaghula kosaghula ka pfobama mwenyegho, ng'olola bae chayotenda imunu. Imulungu tsakamlongela Rebeka, “Imwana mbala katsomsang'anila imdodo wake.” \v 13 Ka pfayandikighwe mne Ghamaandiko Mahenzeluka, “Yakobu kaninoghela lekeni Esau nimuhila.” \p \v 14 Lelo tulonge choni? Pfii Imulungu kana ubaghutsi? Aka si pfipfo bae! \v 15 Kwaapfila tsakamlongela Musa, \q “Nitsomwonela libatsi imunu yula iyanibama kumwonela libatsi, \q nitsomdudumila imunu yula iyanibama kumdudumila.” \p \v 16 Apfo, ghose ghouhila libatsi lye Imulungu na si choyobama imunu bae au choyosang'ana imunu. \v 17 Kwaapfila Ghamaandiko Mahenzeluka gholonga pfino kwa Farao mndewa wa Misiri, “Tsanikutenda uwe mndewa ili nilanguse ngupfu tsangu kubitila ghweghwe na taghwa lyangu limanyike muisi mwose.” \v 18 Apfo, Imulungu komonela libatsi imunu yula iyobama kumonela libatsi, na iyobama kumtenda yawe msughu komtenda yawe msughu. \s Maya na libatsi lye Imulungu \p \v 19 Yumwe wenu kodaha kunongela, “Lelo ule Imulungu ang'ali yotulaumu? Yuhi yodaha kughaghoma aghala ghoyobama Imulungu?” \v 20 Lekeni ghweghwe uli nani, yumwidika Imulungu apfo? Chiha ng'achidaha bae kumghutsa mfina pfiha, “Ule kunenda pfino?” \v 21 Mfina pfiha kodaha kufina pfiha pfibili kwa lidongo limwe ka pfayobama, chimwe kwa sang'ano ng'ulu ngulu na chingi kwa sang'ano ndodo ndodo. \p \v 22 Apfi pfipfo pfaili kwa Imulungu. Tsakabama kulangusa maya yake na ingupfu yake, lekeni tsakawadudumila iwanu wala iwabamighwe wahighighwe na maya yake, awo iwobamighwa kuhinyighwa. \v 23 Naye imwenyegho tsakabama kuulangusa utunitso wake mkulu, iyaughighidile kuna twetwe itubamighwe kubokela libatsi lyake, twetwe iyatwikile kulawa ghumwande tubokele utunitso wake. \v 24 Twetwe iwo iyatukemile, si kulawa kwa Wayahudi waliheka bae, ila kulawa kwa iwanu wa isi tsingi pfipfila. \v 25 Ka Imtwatsa pfayalongile mna chitabu cha nabii Hosea, \q “Awala iwali ‘si iwanu wangu bae,’ \q nitsowakema ‘iwanu wangu.’ \q Nitsolangusa unoghelo wangu kune \q isi tsila ng'ana nitsinoghele bae.” \p \v 26 Kuya, \q “Hanu hala hawalongelighwe, \q ‘Mwemwe si iwanu wangu bae,’ \q baho watsokemighwa iwana we Imulungu iyali mghima.” \m \v 27 Pfipfila nabii Isaya kowamanila Waisiraeli hala hayalongile, \q “Hata ka iwanu wa Isiraeli wa wengi ka msanga ghuli kumwani, \q lekeni wanu wadodo waliheka iwatsokombolighwa. \q \v 28 Kwaapfila Imulungu ng'atsokawa bae kuihigha ghendo isi yose.” \p \v 29 Ka nabii Isaya pfayalongole kulonga, \q “Ka Imtwatsa yane ngupfu ng'atulekele bae mweleko wa Waisiraeli, \q wose tung'afile ka iwanu Sodoma, tung'eghalile na iwanu wa Gomola.” \s Pauli kowalombela Waisiraeli \p \v 30 Lelo tulonge choni? Iwanu iwali si Wayahudi bae, ng'awasang'ane chinu ili woneke ne Imulungu wanogha, tsawoneka ne Imulungu wanogha kwa ukutoghola kwawo, \v 31 lekeni Waisiraeli, iwabamile ukutogholighwa ne Imulungu kubitila ghamalaghitso, ng'awoneke wanogha kwe Imulungu. \v 32 Ule ng'awoneke wanogha kwe Imulungu? Kwaapfila tsawehuwila aghala ghawatendile, ng'awehuwile bae ukutoghola. Apfo tsawekwala mne “libwe lya kwikwalila.” \v 33 Ka pfayandikighwe, \q “Nyika libwe ako Sayuni, \q nalyo litsowatenda iwanu wekwale, \q nyika libwe iliwatenda iwanu waghwe. \q Lekeni imunu wowose iyomtoghola ng'atsoghelighwa chinyala bae.” \c 10 \s Ukombotsi kwe iwanu wose \p \v 1 Ndughu tsangu, ghumoyo ghwangu ghwobama ghendo na nomlomba Imulungu Waisiraeli weyangu wakombolighwe. \v 2 Mana nowalongelani ghendo, wawo welapfa ghendo kumsang'anila Imulungu, lekeni si kwa kumanya pfinoghile bae. \v 3 Kwaapfila ng'awamanyile bae Imulungu pfayowatenda iwanu wanogha hambele hake, nawo wandusa inzila yawo iwenyegho, ng'awoiwinza bae inzila ye Imulungu ya kuwatenda iwanu wanogha hambele hake. \v 4 Kwaapfila Kiristu hayatsile, ghamalaghitso ghatimila, ili chila munu iyotoghola yapetighwe kanogha kwe Imulungu. \p \v 5 Mne mbuli ye ukutogholighwa ne Imulungu kubitila ukukinda Ghamalaghitso Musa kandika pfino, “Imunu wowose iyoghakinda Ghamalaghitso katsakuwa mghima kubitila Ghamalaghitso agho.” \v 6 Lekeni imbuli ya ukutogholighwa ne Imulungu kubitila ukutoghola ya pfino, “Uleke kulonga mmoyo mwako, yuhi yatsogheluka mbaka kulanga yamghale Kiristu hasi yatse kutukombola?” \v 7 au ukulonga, “Yuhi yatsohulumka kutsimu yamwinule Kiristu kulawa mlifwa yatse kutukombola?” \v 8 Lekeni Ghamaandiko Mahenzeluka gholonga pfino. “Imbuli ye Imulungu yahabehi naghwe, ya mumlomo mwako na ya mmoyo mwako.” Ayo iyo imbuli ya ukutoghola yatuwapetela iwanu. \v 9 Ung'atoghola kwa ukulonga kwa mlomo wako, Yesu kamndewa, na ung'atoghola mmoyo mwako ka Imulungu kamtsilihula kulawa mlifwa, kutsokombolighwa. \v 10 Kwaapfila kwa ghumoyo imunu kotoghola na kakoneka kanogha kwe Imulungu, na kwa mlomo imunu kolonga na kokombolighwa. \v 11 Ka Ghamaandiko Mahenzeluka pfagholonga, “Imunu wowose iyomtoghola ng'atsoghelighwa chinyala bae.” \v 12 Mana kuduhu ubaghutsi kwa Myahudi wala kwa imunu iyali si Myahudi bae, kwaapfila Imulungu ka Imtwatsa we iwanu wose na kamluso kwe iwanu wose iwomlomba, \v 13 Mana ghamaandiko Mahenzeluka gholonga, “Chila imunu iyolomba kwa taghwa lya Imtwatsa, katsokombolighwa.” \p \v 14 Lelo watsomlombatse ayula ng'ana wamtoghole bae? Kuya watsomtogholatse ayula ng'ana wahulike bae mbuli tsake? Na watsohulikatse ka kuduhu bae imunu wa kuwapetela? \v 15 Na iwanu watsopetatse Imbuli Inoghile ka ng'awaghalighwe bae? Ka pfayandighwe, “Kunogha ghendo ukutsa kwa iwanu wala iwopeta Imbuli Inoghile!” \v 16 Lekeni si Waisiraeli wose bae iwatoghole Imbuli Inoghile ye Imulungu. Ka Isaya pfayalongile, “Imtwatsa, yuhi iyatoghole usenga wetu?” \v 17 Lekeni ukutoghola kwakutsa kubitila ukuhulika usenga, na usenga awo wakutsa kwa mbuli ya Kiristu. \p \v 18 Lekeni noghutsa, pfii ng'awahulike bae? Ona kuhulika wahulika, ka Ghamaandiko Mahenzeluka pfagholonga, \q “Litsi lyawo lyenela muisi mwose \q mbuli tsawo tsipfika muisi mwose.” \m \v 19 Noghutsa keli, pfii Waisiraeli ng'awamanyile bae? Imulungu tsakalongola kulonga kubitila Musa, \q “Nitsowatenda mwone chepfu kubitila \q iwanu wa isi tsingi. \q Nitsowatenda mwone maya kubitila \q iwanu ing'awamanyile.” \m \v 20 Imulungu tsakalonga kubitila Isaya bila kupfuka, \q “Tsamboneka kwe iwanu wala ng'ana wambame bae. \q Tsaniwalawila awala ing'awaghutsile bae mbuli tsangu.” \m \v 21 Lekeni kwa Waisiraeli, Imulungu kolonga, \q “Misi yose tsaniwagholosela ghumoko ghwangu kuwakema iwanu iwolema kutoghola na wasughu.” \c 11 \s Imulungu kowonela libatsi Waisiraeli \p \v 1 Lelo noghutsa, Angu Imulungu kawalema iwanu wake? Mbe, ng'awalemile bae! Nene mwenyegho na Muisiraeli, mtsukulu wa Abrahamu, nolawila mne kabila lya Benjamini. \v 2 Imulungu ng'awalemile bae iwanu wake iyawamanyile kulawa mwanduso. Angu ng'ammanyile bae Ghamaandiko Mahenzeluka pfagholonga hala Eliya pfayamlilile Imulungu kwa nzambi tsa Waisiraeli? \v 3 “Imtwatsa, wawakoma manabii wako na wahahinya hanu hako hakulapfila nambiko. Yanisighale nene niliheka, nawo wobama wang'ome!” \v 4 Angu Imulungu tsakamwidikatse? Tsakamlongela, “Nyikila mwenyegho iwanu 7000, awo ng'awamtamanile bae mulungu Baali.” \v 5 Apfo pfipfo pfaili sambi, kuna iwanu chidogho iwasaghulighwe kwa uluso we Imulungu. \v 6 Wasaghulighwa kwa uluso wake, si kwa aghala ghawatendile bae. Kwaapfila ka Imulungu kosaghula kwa kulola chawotenda iwanu, apfo uluso wake ung'awile si chinu bae. \p \v 7 Lelo choni? Iwanu we Isiraeli ng'awachonile bae achila chawang'ali wochibama, lekeni awala iwasaghulighwe wachona. Wamwenga tsawatendighwa wasughu. \v 8 Ka pfagholonga Ghamaandiko Mahenzeluka, \q Imulungu kaweng'a imimoyo mikomu, \q kaweng'a tsinenge lekeni ng'awakona bae, \q kaweng'a maghutwi lekeni ng'awohulika bae mbaka leloli. \m \v 9 Naye Daudi kalonga, \q “Pfihungo pfawo pfiwe mtegho we kuwaghogha, \q waghwe na wahighighwe. \q \v 10 Nenge tsawo tsighelighwe chisi \q waleke kona. \q Mighongo yawo ipfeduke ghamatsuwa ghose.” \p \v 11 Noghutsa keli, pfii Wayahudi tsawekwala mbaka waghwa ghendo? Mbe, si pfipfo bae! Lekeni kwa ghamatotso ghawo ukukombolighwa kutsa kwe iwanu wangi ili Wayahudi wone chepfu. \v 12 Lekeni ka ghamatotso gha Wayahudi ghaighalila isi yose ukubweda, na ukuhungukighwa kwawo ukutoghola kuwatenda iwanu iwali si Wayahudi webwede. Lelo pfii Wayahudi wose wang'amuyila Imulungu, ambe ukubweda kutsakongetseka ghendo! \s Ukombotsi we iwanu iwali si Wayahudi bae \p \v 13 Nowalongelani mwemwe imli si Wayahudi bae, kwaapfila nene namtumighwa kwe iwanu iwali si Wayahudi bae, neghodela isang'ano yangu. \v 14 Nobama niwatende iwanu wangu Wayahudi wone chepfu, ili nidahe kuwakombola wamwenga mghati mwawo. \v 15 Mana ka ukulemighwa kwawo kuwatenda iwanu wose walamlitsighwe ne Imulungu, pfii itsakuwatse hawatsotogholighwa ne Imulungu? Iwanu watsotsilihuka! \p \v 16 Chihindi chamwanduso che chighate ang'eng'ighwa Imulungu, chighate chose chakuwa chake. Imitsitsi ing'awa ye Imulungu, ghamaputila ghose nagho ghakuwa ghake. \v 17 Tulonge, ghamaputila ghangi gha mtseituni ghaghanighwa na ghamaputila gha mtseituni wa kwibagho ghekighwa hanu haho. Mwemwe imli si Wayahudi mweghala ne mtseituni wa kwibagho, sambi mwehangila ughima wa chimuhe wa Wayahudi. \v 18 Apfo mleke kuwabetsa awala iwaghanighwe ka ghamaputila! Lelo mdahatse kwighoda? Mkumbuke si mwemwe bae imkindilitsa imitsitsi, ila imtsitsi yomkindilitsani mwemwe. \p \v 19 Lekeni mwodaha kulonga, “Ghamaputila ghaghanighwa ili twetwe twikighwe hanu hala.” \v 20 Pfinogha! Tsaghaghanighwa kwaapfila ng'aghatoghole bae, lekeni mwemwe mwakwima kwaapfila mtoghola. Lelo mleke kwighoda ila mpfuke. \v 21 Kwaapfila ka Imulungu ng'awalekile Wayahudi iweghalile ne ghamaputila ighaghanighwe, pfii lelo Imulungu katsomlekani mwemwe? \p \v 22 Lelo mlole libatsi na ukali we Imulungu. Yeye kamkali kwa awala iwaghwile, lekeni kana libatsi kuna mwemwe ka mwoghendelela kukala mna libatsi lyake, lekeni ka si pfipfo bae, mwemwe namwe mtsoghanighwa. \v 23 Na Wayahudi pfipfila wang'atoghola, watsokwikighwa keli hanu hala hawaghanighwe, kwaapfila Imulungu kodaha kutenda apfo. \v 24 Mwemwe iwanu imli si Wayahudi mweghala na putila la mtseituni wa kwibagho. Mlapfighwa ako mwikighwa mne mtseituni wa kumghunda, mne sina si lyenu bae. Lekeni Wayahudi weghala na mtseituni wa kumghunda. Lelo kuna ukomu wachi Imulungu kuwoyitsa keli msina mwawo iwenyegho? \s Imulungu kowonela libatsi iwanu wose \p \v 25 Ndughu tsangu sibama bae mleke kumanya mbuli ino, nobama mmanye ili mleke kwibona mna mbutsi ng'ani. Usughu wa Waisiraeli tsaukala wa chipindi chidogho, mbaka iwanu wa isi tsingi hawatsomuyila Imulungu. \v 26 Baho Waisiraeli wose watsokombolighwa, ka pfayandikighwe, \q Mkombotsi katsakutsa kulawa Sayuni, \q Katsoghalapfa ghehile ghose mna lukolo lwa Yakobu, \q \v 27 Na alino laghano lyangu kuna wawo, \q hanitsoghaleghusa ghehile ghawo. \p \v 28 Kwaapfila Wayahudi woilema Imbuli Inoghile, wawo wawa wanebe we Imulungu kwaajili ya mwemwe. Lekeni kwaapfila Imulungu kawasaghula, wang'ali wonoghelighwa ne Imulungu kwaajili ya iwabala wawo. \v 29 Mana Imulungu ang'awasaghula iwanu na kuwatenda webwede, ng'oghalusa bae acho chayatendile. \v 30 Ka mwemwe pfamlemile kumtegheletsa Imulungu aho ghumwande, lekeni sambi mbokela libatsi lyake kwa kulema kwawo Wayahudi kumtegheletsa Imulungu. \v 31 Pfipfila ka mwemwe pfambokele libatsi, Wayahudi sambi nawo wolema kumtegheletsa Imulungu, ili nawo sambi wabokele libatsi lye Imulungu. \v 32 Kwaapfila Imulungu kawatenda iwanu wose waleke kutegheletsa, ili yawonele libatsi iwanu wose. \s Imulungu yatunitsighwe \p \v 33 Utajili we Imulungu mkulu sideke \q na ihekima yake ng'ulu na ukumanya kwake kukulu. \q Yuhi iyomanya pfayolamla? \q Yuhi iyomanya nzila tsake? \q \v 34 “Yuhi yomanya chayopfikitsa Imulungu, \q yuhi iyodaha kumlongotsa mna ukulamla kwake, \q \v 35 Yuhi iyalongol e kumwing'a chinu, \q kuya Imulungu yamlihe?” \q \v 36 Kwaapfila pfinu pfose pfolawa kuna yeye, \q na pfabaha kubitila yeye \q na kwaajili ya yeye. \q Imulungu yatunitsighwe ghamatsuwa ghose. Ona. \c 12 \s Mwilapfe kumsang'anila Imulungu \p \v 1 Apfo ndughu tsangu, kwaapfila Imulungu kana libatsi sideke, nomlombani ghendo mlapfe ughima wenu ka nambiko iili ngima, muwe wahenzeluka na mtende aghala ighamnoghela yeye. Ako kuko ukumtamanila Imulungu kunoghile. \v 2 Mleke kughawinza keli aghala ighali muisi mno, Imulungu na yaghaluse mbutsi tsenu, ili mdahe kughamanya aghala ghoyobama Imulungu. Mtange chihi chinoghile na chihi ichimnoghela yeye na ichitimilike. \p \v 3 Kwa uluso wangaile Imulungu, nomlongelani mwemwe wose, chila munu yaleke kwibona kamkulu kubita pfayabamighwa yawe, lekeni mwilolese iwenyegho ka Imulungu pfayamgholele chila imunu ukutoghola kwake. \v 4 Kwaapfila mne lukuli lumwe kuna pfilungo pfingi, lekeni pfose ng'apfisang'ana ng'onde imwe bae. \v 5 Pfipfila twetwe hata ka twawengi, twa lukuli lumwe kwa kwilunga na Kiristu, na chila munu ka chilungo cha miyaghe. \v 6 Mana chila imunu kana gholelo lyake kwa uluso watwing'ile Imulungu. Imunu ka keng'ighwa gholelo lye ukulonga usenga we Imulungu, yalonge kwa ukutoghola kwake. \v 7 Imunu iyeng'ighwe ukuwasang'anila weyaghe, leka yawasang'anile, ka ukulangulitsa leka yalangulitse. \v 8 Ka kuwakanza wamwenga, leka yatende pfipfo, munu iyolapfa, yalapfe kwa ghumoyo ghumwe. Imunu iyolongotsa, yalongotse pfinoghile, naye iyotenda chinu cha libatsi yatende kwa ukudeng'elela. \p \v 9 Unoghelo wenu uleke kuwa wa ung'enye. Mghahile ghose ghehile, mghakindilitse aghala ighanoghile. \v 10 Mwinoghele ka mwa wandughu, mwihulikitse wenyegho kwa wenyegho. \v 11 Mleke kuleghela hamumsang'anila Imtwatsa, msang'anileni kwa ghumoyo wenu wose. \v 12 Lolelo lyenu liwatende mdeng'elele, hane maghayo mdudumile na mleke kwipfa ukulomba. \v 13 Muwagholele iwanu we Imulungu pfinu pfenu, muwe waluso kwa wahenza. \p \v 14 Muwabaliki awala iwomdununzani, muwabaliki, mleke kuwalighita. \v 15 Mdeng'e na awala iwodeng'a, lileni na awala iwolila. \v 16 Mkale pfinoghile chila imunu na miyaghe. Mleke kwighoda, ila mtoghole kukala ne iwanu mbughilambughila. Mleke kwibona mna ihekima ng'ani. \p \v 17 Imunu ang'amtendelani ghehile, mwemwe mleke kumliha ghehile, mtende ghanoghile kwe iwanu wose. \v 18 Mtende pfamdaha mkale tseghamba ne iwanu wose. \v 19 Sale tsangu, mleke kuliha ghehile, ila mbuli ayo mlekeleni Imulungu, kwaapfila yandikighwa, Imtwatsa kolonga, “Maliho igho ghangu nene, nene nitsoliha.” \v 20 Kuya Ghamaandiko gholonga, \q “Imunu iyokuhila ang'awa na nzala, umwing'e ichijo \q ang'awa na ng'ilu, umwing'e ghamatsi yanwe. \q Ung'atenda apfo, kutsomghela chinyala.” \m \v 21 Uleke kutoghola ghehile ghakuhume, ila ughahume ghehile kwa ghanoghile. \c 13 \p \v 1 Chila imunu awahulikitse watawala iwolongotsa, kwaapfila kuduhu imunu iyodaha kutawala ka Imulungu ng'amlekele yatawale, Imulungu yaliheka iyo iyoweng'a iwatawala ngupfu ya kutawala. \v 2 Lekeni ayula iyoulema utawala, ayo kolema laghitso lye Imulungu, nawo iwotenda apfo watsohighighwa. \v 3 Mana iwotawala ng'awopfukighwa bae ne iwanu iwotenda ghanoghile, ila wopfukighwa na iwotenda ghehile. Naghwe ka ng'ubama bae kumpfuka ayula iyokulongosa, utende ghanoghile, naye katsokutunya. \v 4 Kwaapfila yeye komsang'anila Imulungu kwaajili yako. Lekeni ung'atenda ghehile, umpfuke, mana kodaha ghendo kukuhigha. Yeye komsang'anila Imulungu, kowalangusa maya ye Imulungu awala iwotenda ghehile. \v 5 Apfo kwobamighwa kuwategheletsa iwatawala, si kwaapfila kwopfuka kuhighighwa ne Imulungu, ila kwaapfila ghumoyo wako womanya chaubamighwa kutenda. \p \v 6 Kwaajili ayo mwemwe mwoliha kodi, kwaapfila wawo womsang'anila Imulungu na welapfa kwaajili ya sang'ano ayo. \v 7 Apfo weng'eni chochose chowomdahini, imunu wa kodi, mwing'eni kodi yake, iyobama kupfukighwa, mpfukeni. \s Mwinoghele \p \v 8 Mleke kudaighwa chinu chochose ne imunu, ila mdaighwe ukwinoghela kuliheka. Mana ayula iyomnoghela myaghe kaghatimilitsa Ghamalaghitso gha Musa. \v 9 Kwaapfila malaghitso ghano, “Uleke ughoni, uleke kukoma, uleke kwiba, uleke kutsulukila pfinu pfe iwanu,” na malaghitso ghangi ghose, ghamna laghitso lino limwe, “Umnoghele miyagho ka pfawinoghela ghumwenyegho.” \v 10 Ung'amnoghela myagho, ng'utsomtendela ghehile bae, apfo ukunoghela kokindilitsa Ghamalaghitso ghose. \p \v 11 Mtende pfino, kwaapfila mwomanya ka chipindi cha mwemwe kulamka kulawa mnongo chitsa, kwaapfila sambi ukukombolighwa kwetu kwahabehi kubita hala hatwanzile kutoghola. \v 12 Ichilo chahabehi kumala na imisi yahabehi kwingila. Apfo tuleke kutenda ghehile ghe chisi, tutende ghanoghile ghe ghumwanga. \v 13 Mleke tukale pfinoghile ka iwanu itukala mne ghumwanga we imisi, si kwa soyoka au kupatika, si kwa kwiha na ughoni wala ughobo na chepfu. \v 14 Ila mpfaleni Imtwatsa Yesu Kiristu, kuya mleke kuwinza ng'uli tsenu na kutenda dongo tsake tsa nzambi. \c 14 \s Uleke kumhigha myagho \p \v 1 Watogholeni awala iwane noghola ndodo, na mleke kughabela ghamawatso ghawo. \v 2 Ukutoghola kwe iwanu wamwenga kowatenda waje chinu chochose, lekeni imunu yungi yotoghola chidogho kakuja mbogha ye imitsani iliheka. \v 3 Imunu iyakuja chila chinu aleke kumbetsa ayula ing'akuja chila chinu. Ayula iyakuja mbogha ya imitsani iliheka naye aleke kumhigha ayula iyakuja pfinu pfose, kwaapfila Imulungu kamtoghola. \v 4 Ghweghwe uli nani yumuhigha imtumwa wa munu yungi? Ang'ema au ang'aghwa alyo lya imtwatsa wake. Na katsakwima kwaapfila Imtwatsa kodaha ukumwimitsa. \p \v 5 Imunu yumwe kodaha kona litsuwa limwe lidegheta kubita litsuwa lingi, na yumwenga kodaha kona ghamatsuwa ghose gheghala. Chila imunu na yalole ka chayopfikitsa chinogha. \p \v 6 Ayula iyakona litsuwa limwe lidegheta, ayo kotenda apfo kwa kumtunya Imtwatsa. Ayula iyakuja chochose chila, naye kotenda apfo kwa kumtunya Imtwatsa, kwaapfila wolonga mighede kwe Imulungu kwa chijo chayaweng'ile. Ayula iyolema kuja pfijo pfimwenga, ayo kotenda apfo kwa kumtunya Imtwatsa, naye kolonga mighede kwe Imulungu. \v 7 Mana haduhu imunu wowose mna twetwe iyokala mghima kwaajili yake imwenyegho aliheka au iyakufa kwaajili yake mwenyegho aliheka. \v 8 Kwaapfila tung'awa waghima, twawaghima kwaajili ya Imtwatsa, na tung'afa, twakufa kwaajili ya Imtwatsa. Apfo, tung'awa waghima au tung'afa, twetwe twa iwanu we Imtwatsa. \v 9 Mana Kiristu tsakafa na koya muughima ili yawe Imtwatsa we iwafile na we iwaghima. \p \v 10 Ebali lelo komhigha myagho? Naghwe ule kombetsa myagho? Mana wose tutsakwima hambele he chighoda che Imulungu chokuhighila. \v 11 Ka pfayandikighwe mne Ghamaandiko Maenzeluka, \q Imtwatsa kolonga, “Nelaha kwa taghwa lyangu, ka pfanili mghima, \q chila imunu katsonipfughamila ghamaghoti, \q chila imunu katsotoghola ka nene na Imulungu,” \m \v 12 Apfo lelo, chila imunu mna twetwe katsolonga mbuli tsake imwenyegho hambele he Imulungu. \s Uleke kumuhonza miyagho \p \v 13 Apfo tuleke kwihighana, ila mwalangitse, imunu aleke kutenda chinu chochose ichimuhonza myaghe yekwale au yaghwe mnzambi. \v 14 Nene yanili mghati mwa Imtwatsa Yesu, nomanya ghendo kuduhu ichijo chochose ichihile chenyegho. Lekeni imunu ang'ona ichijo chimwenga chiha, acho chiha kuna yeye. \v 15 Lekeni ung'amdesa ndughu yako kwa ichijo chaukuja, ghweghwe kwahela unoghelo. Ichijo chaukuja chileke kumwaghitsa ndughu yako, Kiristu tsakafa kwaajili yake. \v 16 Apfo achila chamkona mwemwe chinogha, mleke kuchileka choneke chiha. \v 17 Mana Undewa we Imulungu si chinu cha ukuja bae wala ukunwa, lekeni wa undewa wa ighanoghile, tindiwalo na ndeng'elelo mna Ghumuhe Mwenzeluka, \v 18 kwaapfila imunu wowose iyomsang'anila pfino Kiristu, komnogheletsa Imulungu na kotogholighwa ne iwanu. \p \v 19 Apfo lelo tughendelele kutenda aghala ighoghala tindiwalo na ighotenda twiyapfile ukwima pfinoghile. \v 20 Lelo uleke kuhinya sang'ano ye Imulungu kwe chijo. Pfijo pfose pfinogha, lekeni ng'apfinoghile bae imunu kuja chinu chochose ichimhonza imunu yungi yaghwe mnzambi. \v 21 Pfinogha kuleka ukuja inyama wala ukunwa imbwali wala kutenda chinu chochose ichimhonza myagho yaghwe mnzambi. \v 22 Lelo chochose choutoghola mna pfinu pfino chisighale kuna ghweghwe ne Imulungu. Wabweda awala wose ing'awehigha iwenyegho kwa aghala ghawotenda. \v 23 Lekeni ayula iyokwalangula kwa chijo chayakuja, ang'aja kohighighwa, mana ng'ajile bae kwa ukutoghola, na chinu chochose choyotenda imunu ka ng'ochitenda kwa ukutoghola bae, ayo yakuwa nzambi. \c 15 \s Uwanoghelese weyagho uleke kwinoghela mwenyegho \p \v 1 Twetwe yatutoghola ghendo twobamighwa tuwadudumile awala iwotoghola chidogho. Tuleke kwinoghelesa iwenyegho. \v 2 Chila imunu yamnoghelese miyaghe kwa ighanoghile, ili yamtsenge. \v 3 Kwaapfila Kiristu ng'enoghelese bae mwenyegho, ka Ghamaandiko Mahenzeluka pfagholonga, “Maligho ghawakulighile ghweghwe, ghanighwila nene.” \v 4 Chila chinu ichandikighwe mne Ghamaandiko Mahenzeluka, chandikighwa kutulangulitsa twetwe, ili kwa ukududumila na ukughumighwa ghumoyo ne Ghamaandiko agho, tudahe kuwa na lolelo. \v 5 Imulungu yane ukududumila na iyoghuma ghumoyo yamwing'eni muhe wa kuwa chinu chimwe kwa kuwinza ghayatendile Yesu Kiristu, \v 6 ili mdahe kumtunya Imulungu, Aba we Imtwatsa wetu Yesu Kiristu kwa ghumoyo ghumwe na kwa litsi limwe. \s Imbuli inoghile kwe iwanu wose \p \v 7 Apfo mwibokele mwemwe kwa mwemwe, ka Kiristu pfayambokeleni mwemwe, ili Imulungu yatunyighwe. \v 8 Mana nomlongelani Kiristu tsakawasang'anila Wayahudi ili yalanguse ukweli we Imulungu, na laghano lyekile Imulungu ne iwabala wetu litimile, \v 9 ili nawo iwanu iwali si Wayahudi wamtunitse Imulungu kwa libatsi lyake. Ka Ghamaandiko Mahenzeluka pfagholonga \q Apfo nitsokutunitsa mghati mwe iwanu we isi tsingi, \q Nitsakwimba kulitunya taghwa lyako. \m \v 10 Kuya Ghamaandiko gholonga, \q “Mdeng'elele mwemwe iwanu imli si Wayahudi; \q mdeng'elele hamwe ne iwanu wake.” \v 11 Kuya Ghamaandiko gholonga, \q “Mumtunye Imtwatsa, mwemwe iwanu imli si Wayahudi bae, \q Mumtunye yeye, mwemwe makabila ghose!” \m \v 12 Kuya Isaya kolonga, \q Mlukolo mwa Yese katsolawila imunu, \q naye katsowatawala kolo tsose. \q iwanu iwali si Wayahudi nawo watsomlolela. \p \v 13 Imulungu yane lolelo, yamwing'eni ndeng'elelo na tindiwalo ka pfamtoghola, lolelo lyenu lyongetseke kwa ngupfu ya Ghumuhe Mwenzeluka. \p \v 14 Nene imwenyegho nomanya ghendo ka mwemwe ndughu tsangu mnogha sideke na mwomanya ghose, na mwodaha kwilangulitsa wenyegho. \v 15 Mne ibaluwa ino tsanimwandikilani pfinu pfingi bila kupfuka, nidahe kumkumbusani keli. Tsanenda apfo kwa uluso we Imulungu kuna nene. \v 16 Imulungu Kanisaghula niwe mtumighwa wa Yesu Kiristu kwe iwanu iwali si Wayahudi bae. Nosang'ana ka mlapfa nambiko mna ukupeta Imbuli Inoghile ye Imulungu, ili iwanu si Wayahudi wadahe kuwa nambiko iitogholighwa ne Imulungu, nambiko iideghesighwa na Ghumuhe Mwenzeluka. \v 17 Apfo kwa kwilunga na Yesu Kiristu, neghodela isang'ano yangu kwaajili ye Imulungu. \v 18 Nitsolonga bila kupfuka aghala ghayatendile Kiristu kubitila nene mna ukuwalongotsa iwanu iwali si Wayahudi wamtegheletse Imulungu. Katenda apfi kwa kulonga na kwa kutenda, \v 19 na kwa ngupfu ya pfitango pfa kukangawatsa na kwa ngupfu ye Ghumuhe we Imulungu. Apfo mne ghumwanza wangu kulawa Yerusalemu mbaka ghumkowa ghwa Iluriko, chila hanu niwapetela iwanu Imbuli Inoghile ya Kiristu. \v 20 Chonibama nene ghamatsuwa ghose nipete Imbuli ye Imulungu mne isi tsila ng'ana Kiristu yamanyike bae, ili ndeke kutsenga mna lukwalambatsa lwikighwe ne imunu yungi. \v 21 Ka Ghamaandiko Mahenzeluka pfogholonga, \q “Awala ng'ana walongelighwe mbuli tsake, watsakona, \q na awala ng'ana wahulike bae mbuli tsake, watsomanya.” \s Pauli kobama kwangila Roma \p \v 22 Apfo kwaajili ya chinu acho ghamatsuwa mengi tsangomighwa kumwangilani. \v 23 Lekeni kwaapfila sambi nimalitsa isang'ano yangu mne isi tsino, na kwaapfila tsambama ghamatsuwa mengi kutsa kuwonani, \v 24 nololela kutenda apfo sambi. Nitsomwangilani hanibita kughenda Spania, kuya nobama mwemwe mnyapfile kupfika ako hanimalitsa kudeng'elela kukala namwe chidogho. \v 25 Lekeni sambi noghenda Yerusalemu kuwasang'anila iwanu we Imulungu iwali ako. \v 26 Mana iwanu we Imulungu wa Makedoniya na wa Akaya wona pfinogha kuwachangila wahenzeluke we Imulungu iwali wahingwa ako Yerusalemu. \v 27 Wawo iwenyegho tsawona pfinogha kutenda apfo, na kweli tsawabamighwa ghendo watende apfo. Kwaapfila ka iwanu si Wayahudi bae wabokela pfinu pfa chimuhe kulawa kwa Wayahudi, nawo wobamighwa wawagholele Wayahudi ipfinu pfa lukuli. \v 28 Apfo, hanimalitsa ing'onde ino na kuweng'a Wayahudi achila chawachangile iwanu, nitsomwangilani mwemwe hanighenda Spania. \v 29 Hanikutsa kuna mwemwe nomanya nitsakutsa na tsibalaka ketseketse tsa Kiristu. \p \v 30 Lelo ndughu tsangu, nowalomba ghendo, kwa Imtwatsa wetu Yesu Kiristu na kwa unoghelo wa Ghumuhe, mwilunge na nene mnombele kwe Imulungu. \v 31 Mnombele nikomboke kulawa kwe iwanu wala ing'awomtoghola Kiristu iwali Yudeya, na mnombele isang'ano yangu muisi ya Yerusalemu itogholighwe ne iwanu wa Imulungu iwali ako. \v 32 Apfo Imulungu ang'abama, nitse kuna mwemwe aku moyo wangu wodeng'elela, mbwihile hamwe namwe. \v 33 Imulungu wa tindiwalo yakale na mwemwe wose. Ona. \c 16 \s Pauli kowalamsa iwanu wa Roma. \p \v 1 Nobama mumtange lumbu wetu Fibi, yeye ka imunu yanoghile, kowasang'anila mtingano we iwanu we Imulungu iwali Kenkeliya. \v 2 Mbokeleni kwa taghwa lya Imtwatsa, ka pfawabokelighwa iwanu we Imulungu, mmwapfile chochose chila choyomlombani, kwaapfila yeye tsakawapfila iwanu wengi, tsakanyapfila na nene pfipfila. \p \v 3 Ndamsileni Pilisila na Akila, iwasang'ana wayangu mne ing'onde ya Yesu Kiristu. \v 4 Awo chidogho wakomighwe, ili nene nihone. Nolonga mighede kuna wawo, si nene niliheka bae, hata mitingano ye iwanu we Imulungu wa isi tsingi wolonga mighede kuna wawo. \v 5 Ndamsileni iwanu iwomtoghola Kiristu iwotingana mne ing'anda yawo. \p Ndamsileni na sale yangu Epaineto, iyandusile kumtoghola Kiristu mne isi ya Asiya. \v 6 Ndamsileni Mariya, iyamsang'anileni ng'ani. \v 7 Ndamsileni Andironiko na Yuniya, ndughu tsangu iwakalile mchifungo na nene. Wawo womanyika ghendo mghati mwa watumighwa, nawo tsawanongola kumtoghola Kiristu. \p \v 8 Ndamsileni Ampiliato, sale yangu mkulu mne kwilunga ne Imtwatsa. \v 9 Ndamsileni Uribano, msang'ana miyetu mne ng'onde ya Kiristu, na sale yangu mkulu Stakisi. \v 10 Ndamsileni Apele, iyaghetsighwe na kutogholighwa ne Kiristu. Walamseni iwanu wala iwali mkaye mwa Alistobulo. \v 11 Ndamsileni ndughu yangu Herodioni, na iwanu iwomtoghola Kiristu iwali mkaye mwa Narikiso. \p \v 12 Ndamsileni Trifaina na Tirifosa, mapinga iwomsang'anila Imtwatsa. Pfipfila ndamsileni lumbu jangu Perisi, pinga yungi iyamsang'anile Imtwatsa sideke. \v 13 Ndamsileni Lufo, munu iyasaghulighwe ne Imtwatsa, hamwe na mai wake, yakalile ka mai wangu pfipfila. \v 14 Ndamsileni Asinkilito na Filegoni na Herima na Patiroba na Hema na wanu wose iwomtoghola Kiristu iwali hamwe nawo. \v 15 Ndamsileni Filologo, Yuliya, Nerea na lumbu wake, Olimpa ne wahenzeluka wose we Imulungu iwali hamwe nawo. \p \v 16 Mwilamse mwemwe kwa mwemwe kwa ukwinonela ikunoghile. Iwanu wose iwamtoghole Kiristu womlamsani. \p \v 17 Ndughu tsangu, nowalombani mwalangitse na awala iwowatenda iwanu webaghule, na kuwatenda iwanu wangi waleke kughakinda malangulitso ghambokele. Mkale kutali nawo, \v 18 kwaapfila wanu ka awo ng'awomsang'anila Kiristu Imtwatsa wetu bae, ila woghasang'anila mada ghawo wenyegho. Kwa mbuli tsawo tsine umta na itsinogheletsa wowabugha iwanu iwanoghile. \v 19 Mana mwemwe mmanyika kwe iwanu wose kwa kutegheletsa, apfo nowadeng'elelani. Nombamani mkengele mne kutenda ghanoghile, na mkale mwahela matotso mna ghehile. \v 20 Imulungu wa tindiwalo, ng'atsokawa bae kumhonda Setani hasi mwe maghulu ghenu. \p Uluso we Imtwatsa wetu Yesu ukale namwe. \p \v 21 Msang'ana myangu Timoteo, komlamsani, pfipfila ndughu tsangu Lukiyo na Yasoni na Sosipateli wose womlamsani. \p \v 22 Na nene Teritio, inimwandikile Pauli ibaluwa ino nomlamsani kwa taghwa lye Imtwatsa. \p \v 23 Gayo, mwenyekaye wangu, na iwanu wose iwomtoghola Kiristu womlamsani. Erasto, mkulu wa isi ino na ndughu yetu Kwalito, wose womlamsani. \p \v 24 Uluso we Imtwatsa wetu Yesu ukale namwe mwose. Ona. \p \v 25 Lelo tumtunye Imulungu iyodaha kumtendani mwime mna Imbuli Inoghile ya Yesu Kiristu yanimpetile, na mne ughubulo we imbuli iifisighwe kulawa ghumwande. \v 26 Lekeni sambi imbuli ayo ighubulighwa na imanyika kubitila ghawandike manabii, na kwa laghitso lye Imulungu wa ghamatsuwa ghose imanyika kwe iwanu wose, ili makabila ghose ghamtoghole na ghamtegheletse. \p \v 27 Imulungu yaliheka iyane nzewele yatunyighwe ghamatsuwa ghose kubitila Yesu Kiristu! Ona.