\id ACT Lugulu Bible Version \ide UTF-8 \h Ghamatendo \toc1 Ghamatendo ghe Iwatumighwa \toc2 Ghamatendo \toc3 Ghama \mt1 Ghamatendo ghe Iwatumighwa \imt1 Ichilongole \ip Ichitabu che Ghamatendo ghe Iwatumighwa chosimulila mbuli tse iwanu iwamtoghole Kiristu pfawanzile na pfawenele kulawa Yelusalemu mbaka Yudea, Samariya na tsiisi tsingi, ka apfila Yesu pfawalongele iwanang'ina wake (1:8). Chitabu chino chandikighwa na Luka na yeye iyo iyandike Imbuli Inoghile ya Luka. Yeye tsakakala bwana mghanga na yang'ali yakwandika pfinoghile ghendo pfinu ka pfapfilawile. Pfitabu pfake pfose pfili tsakamwandikila imunu yumwe Mgiriki iyakemighwe Teofili, lekeni pfipfila tsakawandikila Wakiristu Wagiriki na Wayahudi (1:1) \ip Chitabu cha Ghamatendo ghe Iwatumighwa chakoneka chandikighwa mne miyaka ya sitini mbaka sitini na mine kulawa Yesu hakalile muisi, kwaapfila chitabu chomalitsila Pauli ng'ana yalekelelighwe bae kulawa mwigheletsa. Pfipfila Luka tsakanga na Mtumighwa Pauli, na kandika chitabu chino hayang'ali ako Antiyokiya. Chitabu chino choghendeletsa aghala ighali mne chitabu chake cha Imbuli Inoghile yandikighwe na Luka, na chakwandusa kwa kutulongela Yesu pfayokile kulanga. Ighali mne chitabu chino gheghala na aghala ighali mne chitabu chake cha Imbuli Inoghile. Tsakambama Teofili na iwakiristu iwakongetseka waghakinde aghala ghayawalangulitse. Apfo Luka kandika chila chinu chatendile Yesu na ukwenela kwa Wakiristu. \ip Chitabu cha Ghamatendo ghe Iwatumighwa chotulongela tuwe ka Wakiristu wamwanduso pfawawile na pfawakalile kwa kumtoghola Kiristu. Pfipfila watumighwa wotulongela tumlombe Muhe mwenzeluka hatukwenetsa Imbuli Inoghile kwa iwanu wengi. \iot Ighali mno \io Mne isula ya 1:1-8:1, Muhe mwenzeluka kowatsila iwanang'ina, na Wakiristu wakongetseka. \io Mne isula ya 8:2-12:23, Wakiristu wodununzika na wakwandusa kwenela mbaka kunze kwa Yelusalemu. \io Mne isula ya 12:24-14:28, Pauli na Balinaba wakuka ghumwanza ghwawo ghwa mwanduso ghwa kupeta Imbuli Inoghile. \io Mne isula ya 15:1-35, Libalatsa lyetingana ako Yelusalemu kulamula choni chitendeke kwa Wakiristu wa sambi. \io Mne isula ya 15:36-18:22, Pauli kakuka ghumwanza ghwake ghwa keli. \io Mne isula ya 18:23-20:38, Pauli kakuka ghumwanza ghwake ghwa kadatu. \io Mne isula ya 15.1-35, Pauli koghoghighwa ako Yelusalemu. \io Mne isula ya 27-28, Pauli koghalighwa Roma. \c 1 \p \v 1 Kuna imkulu Teofili, \p Mne ichitabu changu chanongole ukwandika, tsanyandika ipfinu pfose Yesu pfatendile na pfayalangulitse, kulawa handuse isang'ano yake \v 2 mbaka litsuwa lila hayasolighwe kughenda kulanga. Ichipindi ng'ana yasolighwe, tsakaweng'a malaghitso kwa uwetso wa Ghumuhe Mwenzeluka iwatumighwa wala iyawasaghule. \v 3 Matsuwa alubaini kulawa hafile, Yesu kawalawila mala nyingi na kwilangusa ghendo ka tsakakala mghima. Wamwona, naye kalonga nawo mbuli tse Undewa we Imulungu. \v 4 Na litsuwa limwe, hayang'ali yakuja nawo kawalaghitsa pfino, “Mleke kulawa Yerusalemu, ila mwemwe mbete achila chayalongile Aba, iyo Ghumuhe yamnihulike nomlonga. \v 5 Yohane tsakabatitsa kwa ghamatsi, lekeni matsuwa chidogho ighakutsa, mtsobatitsighwa kwa Ghumuhe Mwenzeluka.” \s Yesu kosolighwa kulanga \r (Maliki 16:19-20; Luka 24:50-53) \p \v 6 Iwatumighwa hawetingane na Yesu, wamghutsa, “Imtwatsa, pfii matsuwa ghano kutsowoyitsila Waisiraeli Undewa?” \p \v 7 Yesu kawalongela, “Matsuwa na msimu pfamne uwetso wa Aba wangu, mwemwe ng'ambamighwa bae kumanya itsakuwa tsuwachi. \v 8 Lekeni Ghumuhe Mwenzeluka hatsowahulumkila, mtsobokela ingupfu, namwe mtsakuwa iwakalangama wangu ako Yerusalemu, mne tsiisi tsa Yudeya na Samariya, na muisi mwose.” \v 9 Hayamalitse kulonga apfo kasolighwa kulanga, aku wose womlola, kuya liwingu limghubika nawo ng'awamwonile keli bae. \p \v 10 Hawang'ali wotsodola tsinenge kulanga Yesu hang'ali yakuka, bahala iwanu weli iwapfalile maghwanda matselu wema habehi yawo, \v 11 walonga, “Mwemwe iwanu wa Galilaya! Ebali mwima hano mwolola kulanga? Yesu yuyuno, iyasolighwe kuna mwemwe kughenda kulanga, katsakuya keli ka pfipfo pfammwonile kakuka kulanga.” \s Matiasi kosaghulighwa akinde hanu ha Yuda \p \v 12 Kuya iwatumighwa woya Yerusalemu kulawa mne Chidunda cha Mitseituni, utali wa chilomita ka imwe kulawa mkaye. \v 13 Hawapfikile mkaye, wengila mne chiheleto cha kuchanya chawang'ali wokalagha. Nawo tsawakala Petiri, Yohane, Yakobu, Andereya, Filipi, Tomasi, Batalomeyo, Matei, Jakobu imwana we Alifayo, Simoni Mkanani na Yuda mwanaghe Jakobu. \v 14 Awo wose tsawaghendelela kwitingana hamwe ukulomba, hamwe ne iwapinga wangi, na Mariya mai wake Yesu, na ndughu tsake Yesu. \p \v 15 Litsuwa limwe mne matsuwa agho, Petiri kema haghati he iwanu iwetingane. Tsawakala iwanu miya imwe na ishilini. \v 16 Petiri kalonga, “Ndughu tsangu, tsaibamighwa Ghamaandiko Mahenzeluka ghatimile. Ghumwande Ghumuhe Mwenzeluka tsakalonga kubitila Daudi, Daudi tsakatabili mbuli tsa Yuda, iyawalongotse iwanu wala iwamghoghile Yesu. \v 17 Yuda tsakakala miyetu kwaapfila tsakasaghulighwa na Yesu tusang'ane naye.” \p \v 18 Yeye tsakaghula mghunda kwa sendi tsapatile kwa sang'ano yake ila ihile, kaghwa hamo, katulika na usapi wake wose ulawa kunze. \v 19 Iwanu wose wa Yerusalemu tsawahulika mbuli atso, apfo mne chilugha chawo waghukema mghunda aghwo Akelidama, mana yake “Mghunda ghwe Idamu.” \p \v 20 Petiri kalonga, “Kwaapfila yandikighwa mne Tsaburi, \q ‘Ing'anda yake ikale uchuwa, \q imunu wowose aleke kukala mng'anda amwo.’ Pfipfila yandikighwa, \q ‘Imunu yungi yeng'ighwe isang'ano yake ya kulongotsa.’ \p \v 21 “Apfo yobamighwa kumsaghula imunu yumwe kulawa mne iwanu iwelongotse na twetwe matsuwa ghose Imtwatsa Yesu hayang'ali na twetwe, \v 22 kulawa Yohane hayang'ali yobatitsa mbaka litsuwa lila Yesu hayasolighwe kulawa kuna twetwe kughenda kulanga. Imunu ayo kobamighwa yawe mkalangama miyetu wa kutsilihuka kwa Yesu.” \p \v 23 Apfo wasaghula mataghwa meli, Yosefu iyakemighwe Barisaba, pfipfila tsakakemighwa Yusti, na wa keli Matiasi. \v 24 Kuya walomba, “Imtwatsa, ghweghwe kwoimanya imimoyo ye iwanu wose. Lelo utulanguse, imunu yuhi yumsaghule mne iwanu wano weli \v 25 ili asole isang'ano ye utumighwa yailekile Yuda na kughenda hanu hake imwenyegho.” \v 26 Kuya watowa simbi, na simbi imghwila Matiasi, naye kongetsighwa mne iwatumighwa wala kumi na yumwe. \c 2 \s Ukutsa kwa Ghumuhe Mwenzeluka \p \v 1 Litsuwa lya Pentekoste halipfikile, wose iwamtoghole Yesu tsawetingana hanu hamwe. \v 2 Bahala, iwanu wahulika chinu choduma kulawa kulanga ka beho liduma kwe ingupfu, limemesa ing'anda yose iwakalile iwanu awo. \v 3 Kuya, pfilawila ipfinu ipfikoneka ka milambi ya ghumoto, napfo pfipwililika na kukala mchanya mwa chila imunu. \v 4 Wose tsawamemesighwa Ghumuhe Mwenzeluka, wandusa kulonga lugha tsingi ka Ghumuhe Mwenzeluka pfayawatendile wadahe kulonga. \p \v 5 Ako Yerusalemu tsakukala na Wayahudi iwompfuka Imulungu iwalawile chila isi. \v 6 Hawahulike litsi alyo, iwanu wetingana hamwe. Wose wakangawala kwaapfila chila imunu kawahulika wolonga kwa chilugha chake imwenyegho. \v 7 Wakangawala ng'ani, walonga, “Pfii, iwanu wano wose watuwahulika wolonga pfino, si Wagalilaya bae? \v 8 Ebali lelo, chila imunu mna twetwe kowahulika wolonga chokaye? \v 9 Wamwenga twolawila Paritiya, Midiya na Elamu, wamwenga wolawila Mesopotamiya, Yudeya, Kapadokiya, Ponto na isi ya Asiya, \v 10 Na wamwenga wolawa Firigiya, Pamfiliya, Misiri na kaye tsa Libiya tsili habehi na Kirene, wamwenga wetu wolawila Roma, \v 11 na Wayahudi ne iwanu iwengile mne dini ya Chiyahudi, wamwenga wolawila Kirete ne Arabiya. Twetwe wose twowahulika wolonga ipfinu pfikulu pfayatendile Imulungu kwa lugha tsetu iwenyegho.” \v 12 Wose wakangawala, wapfuka, weghutsa, “Achi nacho choni?” \p \v 13 Lekeni iwanu wangi wawabetsa, walonga, “Iwanu wano wapatika!” \s Petiri Kolonga ne Wanu \p \v 14 Kuya Petiri kema nawo iwatumighwa wala kumi na yumwe, kandusa kuwalongela iwanu awo kwa kukemelela, “Wayahudi weyangu, na mwemwe mwose yamkala hano Yerusalemu, mleke niwalongele, namwe mtegheletse ghoya chanilonga. \v 15 Iwanu wano ng'awapatike bae ka pfamlonga. Sambi saa tatu nemitondo! \v 16 Achino ichilawile chicho chayalongile Yoeli, nabii we Imulungu, \q \v 17 ‘Imulungu kolonga, mne matsuwa gha utsighilo \q nitsowamwaghila iwanu wose Ghumuhe ghwangu. \q Iwana wenu na neghe tsenu watsopeta mbuli yangu, \q iwasongolo wenu watsakona ghamaono, \q ne iwabala wenu watsolota tsindoto. \q \v 18 Hata iwatumwa wangu pfipfila, wose iwamale ne iwapinga \q nitsowamwaghila Ghumuhe ghwangu mne matsuwa agho, \q nawo watsopeta mbuli yangu. \q \v 19 Nitsotenda pfihulo uchanya kulanga, \q ne ipfinu pfa ukukangawatsa muisi, \q kutsakuwa na idamu, ghumoto na hosi tito. \q \v 20 Litsua litsoghaluka kuwa chisi, \q na lwetsi lutsakuwa ludung'u ka idamu, \q aho ng'ana lipfike litsuwa lila likulu lye utunitso we Imtwatsa. \q \v 21 Ne imunu wowose iyatsolomba kwa taghwa lye Imtwatsa katsokombolighwa.’ \p \v 22 “Iwanu we Isiraeli, mtegheletse imbuli ino! Yesu wa Natsareti tsakakala imunu yane uwetso iyalangusighwe kuna mwemwe kwe pfihulo, pfinu pfa kukangawatsa ne ipfitango pfatendile Imulungu kuna mwemwe kubitila yeye, ka mwemwe iwenyegho pfammanya. \v 23 Kulawa mwanduso Imulungu imwenyegho tsakabama Yesu aghoghighwe na mwemwe, namwe mumkoma kwa kuwaleka iwanu wehile wamuwambe mna msalaba. \v 24 Lekeni Imulungu kamtsiliula Yesu, kamkombola kulawa mne usungu we lifwa kwaapfila ng'aidahike bae lifwa limwohe. \v 25 Mana Daudi tsakalonga pfino mbuli tsa Yesu, \q ‘Tsanimwona Imtwatsa hambele hangu matsuwa ghose \q Kwaapfila yeye ka habehi hangu \q Sitsohighisika bae. \q \v 26 Apfo, ghumoyo ghwangu ghwodeng'elela, \q lulimi lwangu lolonga kwa kudeng'elela, \q na lukuli lwangu lutsokala kwa lolelo, \q \v 27 kwaapfila ng'utsondeka kutsimu bae, \q ng'utsomleka bae Mwenzeluka wako yole mne likabuli. \q \v 28 Kunilangusa inzila ye ughima, \q kutsonimemesa ndeng'elo kwaapfila kwa hamwe na nene.’ \p \v 29 “Wandughu, ndekeni nonge mwatsimwatsi mbuli tsa aba wetu mkulu Daudi. Yeye kafa, katsikighwa na likabuli lyake lyabahano mbaka leloli. \v 30 Lekeni kwaapfila Daudi tsakakala nabii we Imulungu, kamanya ka Imulungu kelaha kuna yeye ka ang'amtendile mtsukulu wake yumwe yawe imndewa ka pfayakalile Daudi. \v 31 Daudi tsakalongola kughona agho ighatsotendighwa ne Imulungu, apfo kalonga mbuli tse ukutsilihuka kwa Kiristu Mkombotsi, hala hayalongile, \q ‘Ng'alekighwe kutsimu bae, \q wala lukuli lwake ng'alolile bae.’ \p \v 32 “Imulungu iyo yamtsilihule ayo Yesu, na twetwe twa iwakalangama we chinu acho. \v 33 Naye Yesu henulighwe na kwikighwa lubali lwa kujilo lwe Imulungu, kabokela Ghumuhe Mwenzeluka kulawa kwa Aba wake ka pfayatulongele. Kuya katughalila Ghumuhe ayo, na acho chicho chamchona sambi na kuchihulika. \v 34 Kwaapfila si Daudi bae iyasolighwe kughenda kulanga, ila yeye kalonga, \q ‘Imtwatsa kamlongela Imtwatsa wangu, \q ukale hano hane ubali wangu wa kujilo \q \v 35 mbaka niwatende wehile wako \q wawe hasi ha ghamaghulu ghako.’ \p \v 36 “Apfo iwanu wose wa Isiraeli wobamighwa wamanye ghendo, Imulungu kamtenda ayu Yesu imumuwambile mna msalaba yawe Imtwatsa na Kiristu Mkombotsi.” \p \v 37 Iwanu hawahulike agho, ghawahoma ghendo mmoyo, wawaghutsa Petiri na iwatumighwa wangi, “Ndughu tsetu, lelo tutendatse?” \p \v 38 Petiri kawedika, “Chila imunu yatsileke nzambi tsake, mbatitsighwe kwa taghwa lya Yesu Kiristu, na Imulungu katsomleghusilani nzambi tsenu. Namwe mtsobokela laghano lye Imulungu, iyo Ghumuhe Mwenzeluka. \v 39 Kwaapfila laghano lila tsamwikilighwa mwemwe, na iwana wenu, na iwanu wose iwali kutali na awala wose iwatsokemighwa ne Imtwatsa Imulungu wetu.” \p \v 40 Kwa mbuli nyingi Petiri kawakomangitsa iwanu, kalonga, “Mwikombole kulawa mweleko ghuno ghuhile.” \v 41 Iwanu wengi watsitoghola mbuli tsake, wabatitsighwa. Mne litsuwa lila, iwanu ka 3,000 wongetseka. \v 42 Awo wose waghendelela kulangulitsighwa ne iwatumighwa wa Yesu, wakala hamwe ka iwandughu, wamegha ichighate na walomba hamwe. \s Pfawakalile awala iwamtoghole Yesu \p \v 43 Iwatumighwa tsawatenda pfihulo na pfinu pfa kukangawatsa pfingi, chila imunu ang'ali yopfuka. \v 44 Iwatoghole wose waghendelela kukala hamwe na kwigholela ipfinu pfawo. \v 45 Tsawang'ali wohutsa mali tsawo ne ipfinu pfawo na kwigholela sendi ka chila imunu pfayabamile. \v 46 Waghendelela kwitingana mne ing'anda ye Imulungu chila litsuwa. Lekeni hawang'ali womegha chighate, tsawetingana mne tsing'anda tsawo na ukuja ichijo acho kwa ndeng'elo na ghumoyo mtselu. \v 47 Tsawamtunitsa Imulungu ne iwanu wose wanoghelesighwa nawo. Na chila litsuwa Imtwatsa yang'ali yowongetsela iwanu iwang'ali wokombolighwa. \c 3 \s Petiri na Yohane womhonetsa ichimbete \p \v 1 Litsuwa limwe, Petiri na Yohane wang'ali woghenda mne ing'anda ye Imulungu saa tisa nemisi, iwanu hawoghendagha kulomba. \v 2 Iwanu tsawang'ali womghalagha imunu yumwe iyakalile chimbete kulawa kwelekighwa kwake. Chila litsuwa iwanu wang'ali womwika imunu ayo mne libani lye ing'anda ye Imulungu ilikemighwe “Libani linoghile” ili yalombe chochose kwe iwanu iwang'ali wakwingila mne Ing'anda ye Imulungu. \v 3 Hayawonile Petiri na Yohane wakwingila mng'anda, kawalomba wamwing'e chochose. \v 4 Nawo wamtsodolela tsinenge. Kuya Petiri kamlongela, “Tulolese!” \v 5 Naye kawalola, kalolela kupata ichinu chochose kulawa kuna wawo. \v 6 Lekeni Petiri kamlongela, “Nahela sendi, ila nokwing'a achila chanili nacho, kwa taghwa lya Yesu Kiristu wa Natsareti, winuke ughende!” \v 7 Kuya kamkinda ghumoko ghwake ghwa kujilo, kamwapfila ukwinuka, bahala ghamaghulu, na mbweghele tse imunu ayo tsiwa na ngupfu. \v 8 Kadaluka kwa ghamaghulu ghake na kwandusa ukughenda. Kuya kengila nawo mne Ing'anda ye Imulungu, koghenda kodaluka daluka aku komtunya Imulungu. \v 9 Iwanu wose hawamwonile koghenda na komtunya Imulungu, \v 10 wamtanga yeye kayuyula iyang'ali yolomba habehi na “Libani linoghile” lye Ing'anda ye Imulungu, weduka, wakangawala kwa achila ichimlawile. \s Mbuli tsa Petiri mne Ing'anda ye Imulungu \p \v 11 Imunu ayo hang'ali yoghenda na Petiri na Yohane, iwanu wose wang'ali wokangawala na wandusa kutsumila hanu ha kwitinganila hakemighwe “Ukumbi wa Selemani.” \v 12 Petiri honile apfi, kawalongela, “Iwanu wa Isiraeli, ebali mwokangawala kwe ichinu chino? Mbona mwotutsodolela tsinenge ka twetwe itumtendile imunu yuno yadahe kughenda kwa ngupfu tsetu iwenyegho au kwaapfila tunogha hambele he Imulungu? \v 13 Imulungu wa Abrahamu, Isaka na Yakobu, Imulungu we iwabala wetu, tsakamtunya Yesu imtumighwa wake, ila mwemwe mumghogha ili yakomighwe, namwe mumlema hambele ha Pilato, lekeni Pilato tsakabama yamlekelele yoke. \v 14 Tsakakala Mwenzeluka na imunu yanoghile, lekeni mwemwe mumlema, mumlomba Pilato yamlekelele imunu iyakomile. \v 15 Mwemwe mumkoma yeye yali mwanduso wa ughima, lekeni Imulungu kamtsilihula kulawa mne lifwa, na twetwe twa wakalangama we ichinu acho. \v 16 Kwa kutoghola taghwa lya Yesu, imunu ayu immwona na imummanya keng'ighwa ingupfu. Ukutoghola na taghwa lya Yesu pfimhonetsa ghendo imunu ayu ka wose pfammwona. \p \v 17 “Lelo ndughu tsangu, nomanya ka mwemwe ne iwakulu wenu mghatenda agho kwaapfila ng'ammanyile bae. \v 18 Lekeni Imulungu katimitsa achila chayalongile ghumwande kubitila manabii wose we Imulungu, ka ibamighwa Kiristu wake yadununzike. \v 19 Lelo mtsileke nzambi tsenu mmuyile Imulungu, ili yawaleghusile nzambi tsenu. Mng'atenda apfo, \v 20 mtsakongetsighwa ngupfu tsa muhe kulawa kwe Imtwatsa, naye katsomtuma Yesu Kiristu, iyamsaghulileni. \v 21 Kobamighwa akale kulanga mbaka ichipindi che Imulungu kutenda ipfinu pfose pfiwe pfa sambi chipfike, ka pfayalongile ghumwande kubitila manabii wake wahenzeluka. \v 22 Kwaapfila Musa tsakalonga, ‘Imtwatsa Imulungu wenu katsomghalileni nabii wake ka pfanighalile nene, ayo katsolawila mghati mwenu mwenyegho, mwobamighwa muhulikitse chila ichinu chayowalongela. \v 23 Imunu wowose iyolema kumuhulikitsa nabii ayo, katsobaghulighwa kulawa kwe iwanu we Imulungu na katsokomighwa.’ \v 24 Wanabii wose we Imulungu, kwanzila Samweli na awala iwatsile hambele, tsawalonga mbuli tse ipfinu ipfilawila mne matsuwa ghano. \v 25 Imulungu tsakawalapfila mwemwe laghano kubitila wanabii we Imulungu, namwe mwamghati mwa laghano lila lyatendile Imulungu ne iwabala wenu, ka pfayamlongele Abrahamu, ‘Kubitila mweleko ghwako, nitsowabaliki iwanu wose muisi mwose.’ \v 26 Imulungu hayamtsilihule imtumighwa wake, tanu kamtumilani mwemwe, yawabaliki na yamtende chila yumwe wenu aleke kutenda ghehile.” \c 4 \s Petiri na Yohane woghalighwa mne libalatsa \p \v 1 Petiri na Yohane hawang'ali wowalongela iwanu, iwatambika wakulu ne iwakulu wa wakalitsa Ing'anda ye Imulungu hamwe na Masadukayo tsawapfika. \v 2 Tsawona maya ng'ani kwaapfila iwatumighwa awo wang'ali wolangulitsa iwanu ka Yesu katsilihuka, ichinu ichikonesa ghendo ka iwanu iwafile watsotsilihuka. \v 3 Apfo wawaghogha Petiri na Yohane, waweka mwigheletsa mbaka ilupfi yake, kwaapfila tsaikala nemihe. \v 4 Lekeni iwanu wengi iwahulike imbuli yawailongile Petiri na Yohane watoghola, na iwanu iwatoghole tsawongetseka na kuwa ka iwanu elufu tano. \p \v 5 Litsuwa liwinzile, iwakulu wa Wayahudi, iwabala ne iwolangulitsa Ghamalaghitso wetingana hamwe ako Yerusalemu. \v 6 Tsawetingana ne Imtambika mkulu Anasi, Kayafa, Yohane, Alekisanda na iwanu wangi wa lukolo lwa Imtambika mkulu. \v 7 Tsawaweka hambele hawo, wawaghutsa, “Mwemwe mtenda ichinu chino kwa ingupfu yachi na kwa taghwa lya nani?” \p \v 8 Kuya Petiri, aku kamema Ghumuhe Mwenzeluka, kawedika, “Mwemwe iwakulu ne iwabala we iwanu! \v 9 Mng'atughutsa leloli kwa chinu chila chinoghile chayatendelighwe imunu yula chimbete, na pfahonile, \v 10 iwanu wose wa Isiraeli mwobamighwa mmanye ka imunu ayu iyemile hano hambele henu, kamghima ghendo kwe ingupfu ya taghwa lya Yesu Kiristu wa Natsareti, yula imumuwambile mna msalaba na Imulungu iyamtsilihule kulawa mne lifwa. \v 11 Yesu iyo \q ‘Libwe lyamlemile mwemwe iwatsenga ng'anda, \q sambi liwa libwe kulu lya ukwalambatsa.’ \m \v 12 Yeye yaliyeka iyodaha kuwakombola iwanu, kwaapfila mne isi yose kuduhu taghwa lyatwing'ighwe twetwe tukombolighwe nalyo.” \p \v 13 Iwabala awo wa libalatsa tsawamanya ka Petiri na Yohane tsawakala iwanu mbughilambughila ing'awasomile bae, apfo wakangawala kuwona pfawalongile pfinoghile, wamanya kuwa wahamwe na Yesu. \v 14 Lekeni kwaapfila wamwona imunu yahonetsighwe kema hamwe na Petiri na Yohane, ng'awadahile bae kulonga ichinu chochose. \v 15 Apfo wawalaghitsa walawe kunze kwe libalatsa, kuya wandusa kwilongetsa iwenyegho. \v 16 Weghutsa, “Tuwatende choni iwanu wano? Chila imunu iyokala Yerusalemu komanya kuwa watenda chihulo chikulu, na twetwe ng'atudaha bae kubela. \v 17 Lekeni ili imbuli ino ileke kwenela ng'ani kwe iwanu, tuwakanye waleke kulonga keli ne imunu wowose kwa taghwa lya Yesu.” \p \v 18 Kuya wawakema keli mng'anda, wawalaghitsa waleke kulonga keli na kulangulitsa kwa taghwa lya Yesu. \v 19 Lekeni Petiri na Yohane wawedika, “Mlamle mwemwe muwenyegho, chihi ichinoghile kwe Imulungu, kuwahulikitsa mwemwe au kumuhulikitsa Imulungu. \v 20 Kwaapfila ng'atudaha bae kuleka kulonga aghala ghatwonile na ghatuhulike.” \v 21 Kuya iwabala awo wa libaratsa wawakanya ghendo na kuwalekelela. Ng'awadahile bae kuweng'a atsabu kwaapfila iwanu wose wakala womtunitsa Imulungu kwa achila ichilawile. \v 22 Imunu ayo iyahonetsighwe tsakakala imbala wa kubita miyaka alubaini. \s Iwamtoghole Yesu wolomba wongetsighwe ingupfu \p \v 23 Bahala Petiri na Yohane hawalekilighwe, woya kwa weyawo, wawalongela achila chawalongelighwe ne iwatambika wakulu ne iwabala. \v 24 Nawo hawahulike imbuli ayo wamlomba Imulungu kwa ghumoyo ghumwe. “Imtwatsa, ghweghwe kwa Maumba yulumbile kulanga na iisi, ne ibahali na pfose ipfili mumo! \v 25 Tsakulonga kwa Ghumuhe Mwenzeluka kubitila kwa imtumighwa wako, aba wetu Daudi, \q ‘Ebali wanu wali muisi waghudubuka? \q Mbona iwanu wokwalangula ipfinu ipfilihela mana? \q \v 26 Iwandewa we iisi weyandaa, \q ne iwatawala watingana hamwe, \q kumpinga Imtwatsa na Kiristu wake.’ \m \v 27 Kwaapfila Herodi, Pontiyo Pilato, iwanu we Isiraeli ne iwanu iwali si Wayahudi watingana mne ghumji ghuno kumpinga Yesu, Imtumighwa wako Mwenzeluka, yumsaghule yawe Kiristu. \v 28 Tsawatingana watenda aghala ghubamile kulawa ghumwande kwa uwetso wako ghalawile. \v 29 Lelo ghwe Imtwatsa, ulole pfawatutenda tupfuke, utwapfile twetwe iwatumwa wako tudahe kulonga imbuli yako bila kupfuka. \v 30 Gholosa ghumoko ghwako kuhonetsa iwanu, utende ipfitango na pfihulo kwa taghwa lya Yesu Imtumighwa wako Mwenzeluka.” \p \v 31 Hawamalitse kulomba, hanu hala hawatinganile tsahahighisighwa. Wose wamemesighwa Ghumuhe Mwenzeluka, na waghendelela kulonga imbuli ye Imulungu bila kupfuka. \s Iwamtoghole Yesu tsawakala ka iwanu wa lukolo lumwe \p \v 32 Iwanu wose iwatoghole tsawakala na ghumoyo ghumwe na tsawalangula chinu chimwe. Kuduhu imunu wowose iyalongile ka ichinu iyalinacho chake aliyeka, ila wegholela ipfinu pfose pfawakalile napfo. \v 33 Iwatumighwa waghendelela kulonga kwa ngupfu Imbuli ya ukutsilihuka kwa Yesu, na Imulungu kawabaliki ghendo. \v 34 Tsahaduhu imunu wowose iyakalile kahela ichinu. Iwanu iwakalile ne imighunda au tsing'anda tsawang'ali wohutsa, na waghala sendi \v 35 kwe iwatumighwa, nawo tsawatsighola kwa chila imunu ka pfayabamile. \p \v 36 Tsakukala na Mlawi yumwe iyolawila Kupulo, iyakemighwe Yosefu. Iwatumighwa tsawamwing'a taghwa Balinaba, mana yake “Mghuma ghumoyo iwanu” \v 37 Ayu tsakakala na mghunda, kauhutsa, kasola sendi atso katsighala kwe iwatumighwa. \c 5 \s Ananiya na Safila \p \v 1 Tsakukala ne imunu yumwe iyakemighwe Ananiya na mwehe wake Safila. Nawo pfipfila tsawahutsa mghunda ghwawo. \v 2 Lekeni Ananiya kabaghula sendi tsingi katsifisa, aku mwehe wake kapfimanya. Sendi itsisighale katsighala kwe iwatumighwa. \v 3 Petiri kamghutsa, “Ananiya, ebali kumleka Setani yengile mmoyo mwako, na kukutenda umghutsukile Ghumuhe Mwenzeluka, kwa kupfisa sendi tsingi tsupatile kwa kuhutsa mghunda? \v 4 Pfii mghunda ng'aghukalile ghwako bae hala ng'ana ghuhutsighwe? Na hauutsile sendi atso ambe tsikala tsako, utsitendele chochose choubama. Ebali lelo kulamla kutenda ichinu chino? Ng'umghutsukile imunu bae, ila kumghutsukila Imulungu!” \v 5 Bahala Ananiya hayahulike apfo, kaghwa hasi, kafa. Iwanu wose iwahulike imbuli ayo wapfuka ng'ani. \v 6 Kuya iwasongolo watsa, walupfatsa sanda lukuli lwake, wamlapfa kunze, wamtsika. \p \v 7 Masaa madatu haghabitile, mwehe wake naye kengila, ng'amanyile bae aghala ighalawile. \v 8 Petiri kamghutsa, “Unongele, atsino tsitso sendi tsose tsampatile ghweghwe na mmale wako kwa kuhutsa mghunda ghwenu?” \p Naye kedika, “Ona, tsitso.” \p \v 9 Petiri kamlongela, “Ebali ghweghwe na mmale wako mlamula kumghetsa Ghumuhe Mwenzeluka ghwe Imtwatsa? Tegheletsa, iwanu iwamtsikile mmale wako, sambi wa hane libani, nawo pfipfila watsokusola ghweghwe!” \v 10 Bahala ipinga ayo kaghwa mmaghulu mwa Petiri, kafa. Kuya iwasongolo wala wengila, wampfika ma kafa. Apfo wamlapfa naye kunze, wamtsika habehi na mmale wake. \v 11 Iwanu wose iwamtoghole Yesu ne iwanu wangi iwahulike mbuli atso wapfuka ng'ani. \s Iwatumighwa wowahonetsa iwanu wengi \p \v 12 Iwatumighwa tsawatenda pfihulo na pfinu pfingi pfa kukangawatsa mghati mwe iwanu. Na iwanu wose iwatoghole wang'ali wotingana hamwe mne chitala cha mtingano cha Selemani. \v 13 Kuduhu imunu wowose ing'ayamtoghole Yesu iyaghetsile kwilunga nawo. Hata apfo, iwanu wangi tsawang'ali wowatunya. \v 14 Iwanu iwamtoghole Imtwatsa wang'ali wakongetseka ng'ani, iwamale ne iwapinga. \v 15 Mbaka iwanu wang'ali wowaghala iwatamu mne tsinzila na kuwawasisa mlutsatsi na mne ghamatemvu ili Petiri ang'abita sisila lyake liwabitile wangi wawo. \v 16 Iwanu wengi, iwalawile mne miwambo ya habehi na Yerusalemu watsa, wawaghala iwatamu na iwanu wane ipfinyamkela, nawo wose wahonetsighwa. \s Iwatumighwa wodununzighwa \p \v 17 Kuya Imtambika mkulu na weyaghe, iwanu we chikingili cha Masadukayo wa hanu hala, wawonela chepfu iwatumighwa. \v 18 Wawaghogha Iwatumighwa, wawoha mwigheletsa. \v 19 Lekeni nechilo malaika we Imtwatsa kapfughula imibani ya ligheletsa, kawalapfa kunze, kawalongela, \v 20 “Mghende, mkeme mne Ing'anda ye Imulungu, muwalongele iwanu imbuli yose ye ughima uno wa sambi.” \v 21 Iwatumighwa wahulikitsa, kuya nemitondotondo wengila mne Ing'anda ye Imulungu, wandusa kulangulitsa. \p Imtambika mkulu na weyaghe hawapfikile, wawakema hamwe iwanu we libaratsa kulu lye iwabala we Isiraeli, kuya wawatuma iwanu mchifungo wawaghalile iwatumighwa wala. \v 22 lekeni iwanu wala hawapfikile ako, ng'awawapfikile bae iwatumighwa wa Yesu mwigheletsa. Apfo woya mne libaratsa na kuwalongela imbuli ayo, \v 23 walonga, “Tupfika ligheletsa lihindighwa pfipfila, na iwakalitsi wokalitsa imibani. Lekeni hatufughule imibani, ng'atumpfikile imunu wowose mng'anda.” \v 24 Imkulu we iwokalitsa ing'anda ye Imulungu ne iwatambika wakulu hawahulike imbuli ayo, wakangawala ichinu chachi ichiwapatile iwatumighwa wa Yesu. \v 25 Kuya imunu yumwe katsa, kawalongela, “Iwanu wala yamuwekile mwigheletsa, sambi wamne Ing'anda ye Imulungu, wowalangulitsa iwanu!” \v 26 Baho imbala we iwokalitsa ing'anda ye Imulungu hamwe ne iwanu wake waghenda mne ing'anda ye Imulungu, wawasola na kuwaghala mne libaratsa. Lekeni ng'awawaghoghile bae kwe ingupfu, kwaapfila wawapfuka iwanu wang'awatowile na ghamabwe. \p \v 27 Kuya wawaghala iwatumighwa wa Yesu na kuwemisa hambele ha libaratsa. Imtambika mkulu kawaghutsa, \v 28 “Ambe tuwaghoma mwemwe ukulangulitsa kwa taghwa lye imunu ayu, lelo mlole achi chamtendile! Mghenetsa ghamalangulitso ghenu Yerusalemu yose na mwobama kulonga twetwe iwo itumtendile yafe!” \p \v 29 Petiri na iwatumighwa wala wangi wedika, “Twobamighwa tumhulikitse Imulungu, si iwanu bae! \v 30 Imulungu we iwabala wetu kamtsilihula Yesu, imumkomile kwa kumuwamba mna msalaba. \v 31 Imulungu kamwinula mbaka lubali lwake lwe kujilo, kawa Chilongotsi ne Mkombotsi, awatende iwanu we Isiraeli watsileke nzambi ili Imulungu awaleghusile nzambi tsawo. \v 32 Twetwe twa iwakalangama we ipfinu pfino, na Ghumuhe Mwenzeluka Imulungu iyaweng'ile iwanu wose iwomhulikitsa, naye ka mkalangama wa chinu chino.” \p \v 33 Iwanu wose wa libaratsa hawahulike apfo, wona maya ghendo, wabama wawakome iwatumighwa awo wa Yesu. \v 34 Lekeni Mfarisayo yumwe taghwa lyake Gamalieli, mlangulitsa ghamalaghitso yahulikitsighwe ne iwanu wose, kema hambele he libaratsa, kabama iwatumighwa wala walapfighwe kunze chidogho. \v 35 Kuya kawalongela iwanu wa libaratsa, “Waisiraeli weyangu mwalangitse ichinu ichimbama kuwatendela iwanu wano! \v 36 Ghumwande chidogho tsakalawila imunu yumwe taghwa lyake Teuda, tsakalonga yeye ka imunu mkulu, ne iwanu ka miya nne tsawamuwinza. Lekeni kakomighwa, ne iwanu wake wose wapwililika na imbuli yake imalila baho. \v 37 Kuya matsuwa ghala gha kupetighwa iwanu, tsakalawila Yuda wa Galilaya. Ayo naye tsakalongotsa iwanu wengi, lekeni naye pfipfila kakomighwa, ne iwanu wake wose iwamuwinzile wapwililika. \v 38 Lelo nowalongela mleke kuwatendela ichinu chochose chihile, muwalekele woke! Kwaapfila ka ichinu chino ne isang'ano ino ilawa kwe iwanu, itsomala. \v 39 Lekeni ka ilawa kwe Imulungu, mwemwe ng'amdaha bae kuwatenda iwanu wano waileke mbuli yawo, pfipfila mtsokuwa mwesonga ne Imulungu.” \p Iwanu wose we libaratsa watoghola chayalongile Gamalieli. \v 40 Wawakema iwatumighwa wala mng'anda, walamla watowighwe ipfiboko na wawaghoma waleke ukulangulitsa keli kwa taghwa lya Yesu, kuya wawalekelela woke. \v 41 Iwatumighwa wala walawa kunze mwa libaratsa wodeng'elela kwaapfila ibamighwa wapate chinyala kwaajili ya taghwa lya Yesu. \v 42 Tsawaghendelela chila litsuwa ukulangulitsa ne ukupeta Imbuli Inoghile mne ing'anda ye Imulungu na mmakaye mwe iwanu ka Yesu iye Kiristu Mkombola. \c 6 \s Iwanu saba wosaghulighwa \p \v 1 Hambele, iwanu iwamtoghole Yesu hawang'ali wakongetseka, tsakulawila manung'uniko mghati mwe iwomtoghola Yesu iwolonga Chigiriki, na awala iwolonga Chihebulaniya. Awala iwolonga Chigiriki tsawanung'unika ka iwasaka wawo wang'ali wosemighwa mne ukugholelighwa ipfijo pfa chila litsuwa. \v 2 Apfo iwatumighwa wala kumi na weli wawakema iwanu wose iwamtoghole Yesu, walonga, “Ng'apfinoghile bae twetwe kuleka kupeta imbuli ye Imulungu ili kutenda isang'ano ya kughola ipfijo. \v 3 Apfo ndughu tsetu, msaghule iwanu saba mghati mwenu iwomanyika wamema Ghumuhe Mwenzeluka na wane ihekima, na twetwe tutsoweng'a isang'ano ino. \v 4 Kuya twetwe tutsolomba na kutenda isang'ano ya kupeta Imbuli ye Imulungu.” \p \v 5 Imbuli ayo iwadeng'eletsa iwanu wose iwomtoghola Yesu. Wawasaghula Stefani, imunu iyotoghola ghendo na yamemile Ghumuhe Mwenzeluka, Filipi na Porokoro na Nikanori na Timona na Parimena na Nikolayo iyolawila Antiyokiya, iyengile mne dini ya Chiyahudi hao mwanduso. \v 6 Waweka hambele he iwatumighwa, nawo wawalombela na kuwekila ghamoko. \p \v 7 Imbuli ye Imulungu ighendelela kwenela na iwanu iwatoghole tsawongetseka ng'ani ako Yerusalemu, na iwatambika wengi nawo watoghola. \s Stefani koghoghighwa \p \v 8 Stefani imunu iyabalikighwe ng'ani na kwing'ighwa ingupfu ne Imulungu, tsakatenda pfihulo na pfinu pfa kukangawatsa mghati mwe iwanu. \v 9 Lekeni iwanu wangi we ing'anda ye ukulombela iikemighwe Ing'anda ye iwanu iwalekelighwe, iwalawile Kirene, Alekisandiliya na wangi iwalawile Kilikiya na Asiya, wandusa kwihisanya na Stefani. \v 10 Ghumuhe Mwenzeluka kamwing'a Stefani inzewele, hayang'ali yolonga ng'awadahile bae kumuhuma. \v 11 Apfo wawasongetsa iwanu wangi walonge, “Tumuhulika Stefani kolonga mbuli tsa kuwaligha Musa ne Imulungu.” \v 12 Kwa kutenda apfi, wawasongesa iwanu, iwabala ne iwolangulitsa Ghamalaghitso. Apfo wamghogha Stefani wamghala mwibaratsa. \v 13 Kuya wawaghala iwakalangama we ughutsu iwalongile, “Imunu yuno ng'oleka bae kuhalonga pfihile hanu hano haenzeluke na kughalonga pfihile Ghamalaghitso gha Musa. \v 14 Kwaapfila tsatumuhulika kolonga ayo Yesu wa Natsareti katsohahinya hanu hano na kuchighelusa ichihendo ichatubokele kwa Musa.” \v 15 Wose iwakalile mne libaratsa lila wamtsodolela tsinenge Stefani, wawona uhanga wake wakoneka ka uhanga wa malaika. \c 7 \s Stefani kolonga ne iwanu wa libaratsa \p \v 1 Kuya Imtambika mkulu kamghutsa Stefani, “Pfii mbuli tsino tsolongesa?” \p \v 2 Naye Stefani kedika, “Ndughu tsangu ne aba tsangu mnitegheletse! Aba wetu Abrahamu hayang'ali ng'ana yaghende kukala Harani, Imulungu we utunitso tsakamlawila akula Mesopotamiya. \v 3 Imulungu kamlongela, ‘Ileke isi yako, waleke iwanu wa lukolo lwako, ughende kune isi yanitsokulangusa.’ \v 4 Baho Abrahamu kaileka isi ya Kalidayo, kaghenda kukala Harani. Aba wake hayafile, Imulungu kamlapfa Harani katsa kukala mne isi ino yamkala sambi. \v 5 Imulungu ng'amwing'ile bae hata hanu hadoghodogho he isi ino hawe hanu hake, hata apfo tsakamlongela katsomwing'a isi ino iwe yake na iwe ye iwanaghe, hata ka matsuwa agho ng'akalile ne imwana bae. \v 6 Imulungu kamlongela pfino, ‘Iwana wako watsoghalighwa kune isi iitawalighwa ne iwanu wangi, ako watsotendighwa iwatumwa, na kutendighwa ghehile kwa miyaka maghana mane. \v 7 Lekeni nene nitsowahigha iwanu we isi ayo iitsowatenda mwemwe iwatumwa. Kuya nitsowalapfa mne isi ayo watse hanu ano wanitamanile.’ \v 8 Kuya Imulungu kamwing'a Abrahamu chihendo cha kwingitsa ngoma chiwe chitango che laghano lyake. Apfo Abrahamu kamwingitsa ngoma imwanaghe Isaka litsuwa lya nane kulawa hayoneke. Na Isaka pfipfila kamwingitsa ngoma imwanaghe Yakobu. Naye Yakobu kawatendela pfipfo awala iwabala wetu kumi na weli. \p \v 9 “Kwaapfila awala iwabala wetu tsawamwonela chepfu Yosefu, wamhutsa yawe mtumwa mne isi ya Misiri. Lekeni Imulungu tsakakala hamwe naye, \v 10 kamlapfa mne maghayo ghake ghose. Imulungu kamwing'a ihekima, kamtenda amnoghele Farao imndewa wa Misiri, na imndewa ayo kamwika Yosefu yawe imbala we isi na ing'anda yake ya undewa. \v 11 Kuya kulawila nzala ng'ulu mne isi yose ya Misiri na Kanani, nzala ayo itenda iwanu wadununzike ng'ani. Iwabala wetu ng'awadahile bae kupata ichijo chochose. \v 12 Yakobu hayahulike ka ako Misiri tsakukala ne ichijo, kawatuma iwanaghe, iwabala wetu, waghende ako Misiri kwa ghumwanza ghwa mwanduso. \v 13 Mne ghumwanza ghwa kabili, Yosefu tsakawalongela ndughu tsake yeye tsakakala nani, na mndewa wa Misiri kawamanya iwandughu wa Yosefu. \v 14 Yosefu tsakatuma iwanu wamkeme Yakobu, aba wake ne iwandughu tsake watse Misiri, iwanu wose tsawakala sabini na watano. \v 15 Apfo Yakobu tsakaghenda Misiri, yeye ne iwabala wetu wangi tsawafila kuko. \v 16 Imitufi yawo ighalighwa mbaka Shekemu, itsikighwa mne likabuli lyaghulile Abrahamu kwa sendi kulawa kwa kabila lya Hamori. \p \v 17 “Ghamatsuwa haghapfikile Imulungu kutimitsa laghano lyamwing'ile Abrahamu, iwanu tsawongetseka na kuwa wengi ng'ani akula Misiri. \v 18 Kuya imndewa yungi, yang'ammanyile bae Yosefu kanza kutawala ako Misiri. \v 19 Tsakawatendela iwanu wetu pfihile, na kawonela iwabala wetu kwa kuwalaghitsa wawase kunze iwana wawo pfing'ele wafe. \v 20 Musa tsakelekighwa mna ghamatsuwa agho. Tsakakala imwana yanoghile ng'ani. Tsakalelighwa mkaye kwa miyetsi midatu, \v 21 na hayalapfighwe kunze, neghe Farao kamsola, kamlela ka imwanaghe. \v 22 Musa tsakalangulitsighwa ipfinu pfose na ihekima yose ya Wamisiri na yang'ali yomanyika kwa kulonga na kwa kusang'ana. \p \v 23 “Hayakalile ne imiyaka alubaini, kalamla kughenda kuwona ndughu tsake Waisiraeli. \v 24 Ako kamwona ndughu yake yumwe kotendighwa pfihile na Mmisiri, kaghenda kumwapfila na kwa kuliha chisasi, kamkoma Mmisiri yula. \v 25 Tsakapfikitsa Waisiraeli weyaghe wang'amanyile ka Imulungu tsakakala komtumila yeye kuwakombola, lekeni ng'awamanyile bae. \v 26 Litsuwa liwinzile kawona Waisiraeli weli wetowa, kabama kuwalamlitsa, kawalongela, ‘Wayangu, mwemwe mwa wandughu, ebali lelo mwobama kwilagha?’ \p \v 27 “Lekeni imunu yula iyang'ali yomlagha myaghe kamkunughitsa Musa kalonga, ‘Angu nani yakwikile ghweghwe uwe ichilongotsi na mlamutsi wetu? \v 28 Pfii lelo kwobama ung'ome ka pfumkomile Mmisiri yula ligholo?’ \v 29 Musa hahulike apfo, katsuma kaghenda kukala mne isi ya Midiyani. Ako tsakapata iwana weli. \p \v 30 “Haibitile imiyaka alubaini, malaika we Imtwatsa kamlawila Musa mne chibagho iching'ali chakwaka ghumoto akula kunyika, habehi na chidunda cha Sinai. \v 31 Musa tsakakangawala ukona ichinu acho, kasoghela habehi alolese ghoya, lekeni kahulika litsi lye Imtwatsa. \v 32 ‘Nene na Imulungu wa aba tsako, Nene na Imulungu we Abrahamu, Isaka na Yakobu.’ Musa kadedema kwa ukupfuka, kuya ng'aghendelele kulola keli. \v 33 Imtwatsa kamlongela, ‘Tsula imikwabatsa yako kwaapfila hanu ano hawimile haenzeluka. \v 34 Nighona ghendo ghehile ghawotendighwa iwanu wangu akula Misiri. Nihulika chililo chawo, na nene nitsa kuwakombola. Lelo nitsokutuma uye Misiri.’ \p \v 35 “Ayuno Musa yuyula yawamlemile iwanu we Isiraeli, hawamlongele, ‘Angu nani yakwikile ghweghwe uwe ichilongotsi na mlamutsi wetu?’ Kubitila malaika yuyula iyamlawile Musa mne chibagho iching'ali chakwaka ghumoto, Imulungu kamtuma Musa yuyo yawe ichilongotsi na mkombotsi. \v 36 Yeye iyawalongotse iwanu wala walawe Misiri kwa kutenda pfihulo na pfinu pfa kukangawatsa mne isi ya Misiri, mne ibahali ya Shamu, na kwa miyaka alubaini kunyika. \v 37 Musa yuyo iyawalongele iwanu we Isiraeli, ‘Imulungu katsowaghalilani nabii wake ka nene kulawa mghati mwe iwandughu tsenu.’ \v 38 Yeye iyo iyakalile ne mtingano akula kunyika, na ayula malaika iyalongile naye akula kune chidunda cha Sinai, kuya hamwe ne iwabala tsetu, yuyo iyabokele mbuli tse ughima yatwing'e twetwe. \p \v 39 “Lekeni iwabala wetu tsawalema kumuhulikitsa, wamkunughitsila kutali, mmoyo mwawo wabama kuya Misiri. \v 40 Wamlongela Aruni, ‘Ututendele milungu iidaha kutulongosa mnzila, kwaapfila ng'atumanyile bae ghayampatile Musa iyatulongotse kulawa Misiri.’ \v 41 Baho watenda ichinyagho che imwana wa ng'ombe, wachilapfila nambiko na kuchitendela ichihungo ichinu chawatendile kwa ghamoko ghawo wenyegho. \v 42 Lekeni Imulungu kahunduka koka mghati mwawo, kawaleka watsitamanile tsinondo tsa kulanga ka pfayandikighwe mne ichitabu che manabii we Imulungu. \q ‘Mwemwe iwanu we Isiraeli! \q Si nene bae iyamnichinjile iwanyama \q na kunitambikila kwa imiyaka alubaini akula kunyika? \q \v 43 Mwemwe tsa mchighala ichibumbulika cha mlungu Moleki, \q na ichinyagho che inondo ye mlungu wenu Refani, \q tsapfikala pfinyagho pfamtendile ili mpfitamanile. \q Apfo nitsowaghala kune utumwa kutali kubita Babeli.’, \p \v 44 “Hakula kunyika iwabala wetu wakala na ichibumbulika chila che ukalangama. Tsachitsengighwa ka Imulungu pfayamlongele Musa achitsenge, chighale na achila chayalangusighwe Musa \v 45 Kuya iwabala wetu webokela chibumbulika acho, iwenyegho kwe iwenyegho mbaka ichipindi cha Yoshua, hawaisolile isi ila kulawa kune isi tsila Imulungu iyatsiwingile hambele hawo. Chikala baho mbaka ghamatsuwa gha Daudi. \v 46 Daudi tsakanoghelighwa ne Imulungu, naye Daudi kamlomba Imulungu amleke amtsengele ing'anda yeye Imulungu wa Yakobu. \v 47 Lekeni iyamtsengele ing'anda Imulungu tsakakala Selemani. \p \v 48 “Lekeni Imulungu Yali Mkulu ng'okala bae mne tsing'anda itsitsengighwe ne iwanu, ka nabii wake pfayalongile, \v 49 ‘Imtwatsa kalonga, \q Kulanga kwa chighoda changu che undewa, \q na iisi iyo hanu hakwikila ghamaghulu ghangu. \q Ing'anda yachi imdaha kunitsengela? \q Na hanu he ukubwihila nene halikwani? \q \v 50 Si nene imwenyegho bae nitendile ghano ghose?’ ” \p \v 51 Stefani tsakaghendelela kulonga, “Mwemwe mwa wasughu! Maghutwi ne imimoyo yenu pfighala ne iwanu ing'awammanyile Imulungu, mwemwe ka iwabala tsenu. Ghamatsuwa ghose mwotsilema mbuli tse Ghumuhe Mwenzeluka. \v 52 Angu kuna nabii wowose we Imulungu iwabala tsenu yang'awamdununze bae? Tsawawakoma awala Mulungu yawatumile umwande walonge ukutsa kwa yula yane haki, yamumuhunduke na kumkoma. \v 53 Mwemwe iwo imbokele laghitso lye Imulungu imghalilighwe ne wamalaika lekeni ng'amtenda ka pfalilonga.” \s Stefani kokomighwa \p \v 54 Iwabala wala wa libaratsa hawahulike agho, ghawahoma mmoyo, waghudubuka wadafuna matsino kwa kona maya. \v 55 Lekeni Stefani aku kamema Ghumuhe Mwenzeluka, kalola kulanga kawona utunitso we Imulungu na Yesu kema lubali lwe kujilo lwe Imulungu. \v 56 Kalonga, “Loleni! Nakona kulanga kupfughuka, ne imwana we Imunu kema lubali lwa kujilo lwe Imulungu!” \p \v 57 Baho, iwanu wose iwakalile mne libaratsa lila waghadiwa maghutwi ghawo na kukemelela. Kuya wose wamghendela hamwe, \v 58 wamlapfa kunze mwe ghumji wandusa kumtowa na ghamabwe. Iwakalangama tsaweka ghamaghwanda ghawo mne ghamaghulu ghe imsongolo yumwe iyakemighwe Sauli aghalolese. \v 59 Hawang'ali womtowa na ghamabwe, Stefani kalomba, “Imtwatsa Yesu, ubokele muhe wangu.”\fig Stefani kotowighwa ghamabwe|src="19 Being Stoned.jpg" size="col" ref="7:59"\fig* \v 60 Tsakatowa ghamaghoti, kakemelela, “Imtwatsa! Uwaleghusile nzambi ino.” Hayamalitse kulonga apfo, kafa. \c 8 \p \v 1 Naye Sauli tsakona pfinogha kukomighwa kwa Stefani. \s Sauli kowadununza iwanu iwamtoghole Yesu \p Litsuwa lilila iwanu iwomtoghola Kiristu wa Yerusalemu wandusa kudununzika ng'ani, iwanu iwamtoghole Yesu wose wapwililikila isi ya Yudeya na Samariya, ila iwatumighwa waliheka iwasighale. \v 2 Iwanu iwomnoghela Imulungu wamtsika Stefani, kuya wamlilila ng'ani. \p \v 3 Lekeni Sauli kandusa kuwadununza iwanu iwamtoghole Yesu. Kengila chila ing'anda, kawalapfa kunze iwanu iwamtoghole Yesu iwamale ne iwapinga, kaweka mwigheletsa. \s Imbuli Inoghile yopetighwa mne isi ya Samariya \p \v 4 Awala iwapwililike, tsawapeta Imbuli Inoghile chila hanu hawaghendile. \v 5 Filipi kaghenda mne isi ya Samariya, kawapetela iwanu imbuli ya Kiristu. \v 6 Iwanu hawahulike na kwona aghala ghakukangawatsa ghayatendile Filipi, wose wahulikitsa ghoya chayang'ali yochilonga. \v 7 Ipfinyamkela wawalawa iwanu wengi kwa kukemelela, na iwanu wengi iwaholole na ipfimbete tsawahona. \v 8 Apfo tsa kukala na ndeng'elelo ng'ulu mne isi ayo. \p \v 9 Kuya tsahana imunu yumwe yakemighwe Simoni, iyatendile uhawi mne isi ayo, na kuwakangawatsa Wasamariya. Tsakalonga yeye ka imunu mkulu. \v 10 Na iwanu wose, iwabala na iwadodo wang'ali womuhulikitsa ghendo, walonga, “Imunu yuno ka ingupfu ye Imulungu iimanyika ‘Ingupfu Ng'ulu’.” \v 11 Wamuhulikitsa kwaapfila ang'ali yowakangawatsa kwa uhawi wake kwa matsuwa mengi. \v 12 Lekeni hawatoghole imbuli inoghile ya undewa we Imulungu na imbuli ya Yesu Kiristu iyawapetele Filipi, wose wabatitsighwa, iwamale ne iwapinga. \v 13 Hata Simoni imwenyegho tsakatoghola na ukubatitsighwa na tsayang'ali yomuwinza Filipi chila hanu na kukangawala kwa pfihulo ipfing'ali pfitendeka. \p \v 14 Iwatumighwa wala iwakalile Yerusalemu hawahulike ka iwanu wa Samariya waitoghola imbuli ye Imulungu, wawatuma ako Petiri na Yohane. \v 15 Hawapfikile wawalombela iwanu awo wambokele Ghumuhe Mwenzeluka, \v 16 kwaapfila Ghumuhe Mwenzeluka tsakakala ng'ana yamhulumkile imunu wowose mghati mwawo, ila tsawabatitsighwa kwa taghwa lye Imtwatsa Yesu liliyeka. \v 17 Kuya Petiri na Yohane wawekela ghamoko iwanu awo, nawo wambokela Ghumuhe Mwenzeluka. \p \v 18 Simoni honile iwanu weng'ighwa Ghumuhe Mwenzeluka kwa kwikighwa ghamoko ne iwatumighwa, kabama yaweng'e sendi Petiri na Yohane, \v 19 kawalongela, “Mngaye na nene uwetso awo ili imunu wowose yanimwikila ghamoko yambokele Ghumuhe Mwenzeluka.” \p \v 20 Lekeni Petiri kamwidika, “Waghile kutali na sendi tsako kwaapfila kwopfikitsa kodaha kughula nzawadi ye Imulungu kwa sendi! \v 21 Kwahela chinu chochose mna ing'onde hino, kwaapfila ghumoyo ghwako ng'aghunoghile bae kwe Imulungu. \v 22 Lelo, utoghole kuleka ghehile, umlombe Imtwatsa, naye kodaha kukuleghusila nzambi ya ukwalangula ghano mmoyo mwako. \v 23 Kwaapfila nokwona kuna usungu sideke na kwohighwa na nzambi.” \p \v 24 Kuya Simoni kawalongela Petiri na Yohane, “Mnilombele kwe Imtwatsa aghano ghamlongile ghaleke kundawila.” \p \v 25 Hawamalitse kuwalongela pfawommanya Yesu na kupeta imbuli ye Imtwatsa, Petiri na Yohane woya Yerusalemu. Hawang'ali wakuya, tsawapeta Imbuli Inoghile mne tsikaye tsa Samariya. \s Filipi kombatitsa imkulu yumwe we Esiopiya \p \v 26 Malaika we Imtwatsa kamlongela Filipi, “Ughende lubali lwa hasi kune inzila ye kunyika iihulumka kulawa Yerusalemu kughenda Gatsa” \v 27 Filipi kandusa ukuka na mnzila ketingana ne imunu yumwe mwika tsimali mne undewa wa Kandake, imtawala pinga we isi ya Esiopiya. Imunu ayo tsakaghenda Yerusalemu kutamanila. \v 28 Hayang'ali yakuya ukaye, tsakakala mne mtuka wake kosoma ichitabu cha Isaya, nabii we Imulungu. \v 29 Ghumuhe Mwenzeluka kamlongela Filipi, “Ghenda habehi ne mtuka ghula, wilongotse nawo.” \v 30 Kuya Filipi katsumila kune mtuka ula, kamuhulika imunu ayo kosoma ichitabu che nabii Isaya. Baho Filipi kamghutsa, “Pfii koghamanya agho ghausoma?” \p \v 31 Naye kalonga, “Angu nidahatse kughamanya bila imunu wa kunilongotsa?” Kamlomba Filipi adine mne mtuka ghula, kakala naye. \v 32 Imunu ayo tsayang'ali yosoma hanu hano he Ghamaandiko Mahenzeluka, \q “Tsakakala ka ing'olo iyoghalighwa kuchinjighwa, \q ka imwana we ing'olo pfayonyamala hayoghanighwa imighala, \q naye ng'alongile imbuli. \v 33 Kaghelighwa chinyala na ukwonelighwa. \q Haduhu imunu yodaha kulonga mbuli tsa ghumweleko ghwake. \q Kwaapfila ughima wake uleghusighwa mne isi yose.” \p \v 34 Imunu ayo wa Esiopiya kamlongela Filipi, “Unongele lelo, nabii we Imulungu yolonga mbuli tsa nani? Tsake imwenyegho au tse imunu yungi?” \v 35 Kuya Filipi kanzila hanu aho ha Ghamaandiko Mahenzeluka, kamlongela Imbuli Inoghile ya Yesu. \v 36 Hawang'ali woghendelela na ghumwanza, tsawapfika hanu hane ghamatsi, imunu yula kalonga, “Hanu hano hana ghamatsi, lelo chinu chachi ichingoma ndeke kubatitsighwa?” \v 37 Filipi kalonga, “Ung'atoghola kwa ghumoyo ghwako ghose kodaha kubatitsighwa.” Naye kalonga, “Notoghola Yesu Kiristu iyo Imwana we Imulungu.” \p \v 38 Imunu yula kalaghitsa mtuka ghula ghwime. Kuya wose weli wengila mne ghamatsi, naye Filipi kambatitsa.\fig Imunu wa Esiopiya kobatitsighwa|src="20 Baptism.jpg" size="col" ref="8:38"\fig* \v 39 Hawalawile mne ghamatsi, bahala Ghumuhe ghwe Imtwatsa kamsola Filipi, imunu yula wa Esiopiya ng'amwonile keli bae, lekeni kaghendelela na ghumwanza ghwake aku kodeng'elela. \v 40 Hambele Filipi tsakoneka Asoto, na hayang'ali yobita, kapeta Imbuli Inoghile mne tsiisi tsose mbaka kapfika Kaisariya. \c 9 \s Sauli komtoghola Yesu \p \v 1 Matsuwa ghagho Sauli tsakaghendelela kuwatenda iwanu iwamtoghole Imtwatsa wapfuke ghendo kwa kulonga katsowakoma. Kaghenda kwa mtambika mkulu, \v 2 kalomba yeng'ighwe tsibaluwa itsimwapfila kumanyika mne tsing'anda tse ukulombela itsili Damasko, ili ang'awapfika ako awaghoghe iwamale ne iwapinga iwoiwinza Imbuli ye Imtwatsa na kuya nawo Yerusalemu. \p \v 3 Lekeni hayang'ali mnzila habehi na kupfika Damasko, bahala lumwesa kulawa kulanga lummulika kosekose. \v 4 Kaghwa, kahulika litsi lyomlongela, “Sauli, Sauli! Ebali kwondesa?” \p \v 5 Sauli kaghutsa, “Imtwatsa, ghweghwe uli nani?” \p Naye kamwidika, “Nene na Yesu, yumdununza! \v 6 Lelo winuke, wingile mne ghumji, ako kuna imunu katsokulongela chokutenda.” \p \v 7 Iwanu iwelongotse na Sauli mne ghumwanza wema baho aku wahela chakulonga, wahulika litsi ila ng'awamwonile munu bae. \v 8 Sauli kenuka, hayafumbule tsinenge, ng'adahile bae ukwona chochose. Apfo wamlongotsa kwa kumkinda ghumoko mbaka Damasko. \v 9 Kwa matsuwa madatu Sauli ng'adahile bae ukona, na ng'ajile wala ng'anwile ichinu chochose. \p \v 10 Ako Damasko tsahana imunu yumwe iyamuwinzile Yesu, taghwa lyake Ananiya. Imtwatsa tsakamlongela mne ghamaono, “Ananiya!” \p Ananiya kedika, “Ona Mtwatsa.” \p \v 11 Imtwatsa kamlongela, “Winuke, ughende kune inzila iikimeghwa inzila iigholoke, ukambame imunu yumwe wa Taso iyokemighwa Sauli, kamne ing'anda ya Yuda, sambi kolomba, \v 12 naye mne ghamaono kamwona imunu iyokemighwa Ananiya kakwingila mng'anda na kumwikila ghamoko ili yadahe ukwona keli.” \p \v 13 Lekeni Ananiya kedika, “Imtwatsa nihulika mbuli tse imunu ayu kulawa kwe iwanu wengi. Nihulika mengi ghehile ghayawatendele iwanu wako ako Yerusalemu. \v 14 Naye katsa hano ne uwetso kulawa kwe iwatambika wakulu awaghoghe wose iwokutamanila ghweghwe.” \p \v 15 Lekeni Imtwatsa kamlongela, “Ghenda, kwaapfila nimsaghula imunu yuno yanisang'anile, yapete taghwa lyangu kwa iwanu iwali si Wayahudi na kwe iwandewa wawo na kwe iwanu we Isiraeli. \v 16 Nene imwenyegho nitsomlangusa mengi ighatsombama yadununzike kwaajili ya taghwa lyangu.” \p \v 17 Apfo Ananiya kaghenda, kengila mng'anda amwo. Kuya kamwikila ghamoko Sauli, kalonga, “Ndughu yangu Sauli, Imtwatsa Yesu iyakulawile mnzila haung'ali kwakutsa hano, kanituma ili udahe ukwona keli na umemesighwe Ghumuhe Mwenzeluka.” \v 18 Bahala ipfinu ka maghamba pfilaghala kulawa mnenge mwake, naye kadaha ukwona keli. Kuya kenuka, kabatitsighwa. \v 19 Na hayamalitse ukuja ngupfu tsake tsimuyila. \s Sauli kowapetela iwanu ako Damasko \p Sauli tsakakala ghamatsuwa chidogho ne iwanu iwamtoghole Yesu ako Damasko. \v 20 Baho kandusa kupeta mne tsing'anda tse ukulombela ka Yesu ka Imwana we Imulungu. \p \v 21 Iwanu wose iwamuhulike wakangawala, walonga, “Imunu yuno si yuyula bae iyawakomile iwanu iwamtamanile Yesu akula Yerusalemu? Ambe tsakatsa hano yawaghoghe iwanu awo kuya yawaghale kwe iwatambika wakulu!” \p \v 22 Lekeni Sauli kaghendelela kupata ingupfu na kuwakangawatsa Wayahudi iwokala Damasko kwa kulangusa ka Yesu iyo Kiristu. \p \v 23 Haghabitile ghamatsuwa mengi, Wayahudi tsawelaghana wamkome Sauli. \v 24 Lekeni Sauli tsakalongelighwa imbuli ayo. Chilo na misi tsawamlolesa hane imibani ya kwingilila mkaye ili wamkome. \v 25 Lekeni nechilo wanang'ina wake wamsola, wamuhulumsa mliseghe kubitila mne litundu ilikalile mne libanda lye ghumji. \s Sauli kakuya Yerusalemu \p \v 26 Sauli hapfikile Yerusalemu, tsakabama yelunge ne iwanang'ina, lekeni wawo wang'ali wompfuka, kwaapfila ng'awatoghole bae ka naye tsakakala imwanang'ina. \v 27 Lekeni Balinaba kamsola Sauli kamghala kwe iwatumighwa. Kawalongela Sauli pfayamwonile Imtwatsa mne ghumwanza ghwake na Imtwatsa tsakalonga naye, na pfayapetile taghwa lya Yesu bila kupfuka akula Damasko. \v 28 Apfo Sauli kakala nawo na ukwanga Yerusalemu yose aku kopeta imbuli ye Imtwatsa bila kupfuka. \v 29 Kalonga nawo na kwighutsa na Wayahudi iwolonga Chigiriki, lekeni nawo wabama kumkoma. \v 30 Ndughu hawamanyile imbuli ayo wamsola Sauli mbaka Kaisariya, wamghala Taso. \p \v 31 Apfo iwanu iwomtoghola Kiristu tsawakala tseghamba mne isi ya Yudeya na Galilaya na Samariya, waghumighwa ghumoyo na Ghumuhe Mwenzeluka na wongetseka na kukala kwa kumpfuka Imtwatsa. \s Eneya kohonetsighwa \p \v 32 Petiri hayang'ali yobita chila hanu, kawangila iwanu we Imulungu iwokala Luda. \v 33 Ako kampfika imunu yumwe iyakemighwe Eneya, yawasile mlusatsi kwa miyaka kumi na minane kwa utamu wa kuholola. \v 34 Petiri kamlongela, “Eneya, Yesu Kiristu kokuhonetsa. Winuke, utandike lusatsi lwako.” Bahala Eneya kenuka. \v 35 Iwanu wose iwokala Luda na Sharoni wamwona Eneya, nawo wamuyila Imtwatsa. \s Dorika kohonetsighwa \p \v 36 Ako Yopa tsakukala ne imwanang'ina yumwe pinga iyakemighwe Tabita kwa Chigiriki Dorika, mana yake mbawala. Ipinga ayo tsayang'ali yotenda ghanoghile matsuwa ghose na kuwapfila iwahingwa. \v 37 Mna matsuwa agho kaghula, kafa, waghwopfugha lukuli wake na waghwika mchiheleto cha kuchanya. \v 38 Luda si hatali ng'ani na Yopa, apfo iwanang'ina hawahulike Petiri ka ako, wawatuma iwanu weli kuna yeye, na wamlomba, “Utse kuna twetwe sambi baha.” \v 39 Petiri kaghenda nawo, na hayapfikile, wamghala mchiheleto cha uchanya. Ipfitsuka wose wamtsunguluka Petiri aku wolila na kumlangusa maghwanda na maghwanda ghayatendile Dorika hayang'ali mghima. \v 40 Petiri kawalapfa wose kunze, kuya katowa ghamaghoti, kalomba. Kamhundukila ipinga yula iyafile, kalonga, “Tabita, winuke.” Naye kafumbula tsinenge na hayamwonile Petiri, kenuka kakala. \v 41 Petiri kamkinda ghumoko kamwapfila ukwimwinula. Kuya kawakema iwanu we Imulungu na wala ipfitsuka, kamleka mghamoko mwawo ka mghima. \v 42 Imbuli ayo imanyika mne isi yose ya Yopa, na iwanu wengi wamtoghola Imtwatsa. \v 43 Petiri kakala ako Yopa matsuwa mengi, tsakakala ne imunu iyotenda tsingotsi yakemighwe Simoni. \c 10 \s Petiri na Korineli \p \v 1 Ako Kaisariya tsakukala ne imunu yumwe taghwa lyake Korineli, chilongotsi wa chikosi chimwe cha asikali kumi ichikemighwe “Chikosi cha Italiya.” \v 2 Yeye ne iwanu wa ukaye yake tsawang'ali wompfuka Imulungu. Tsaang'ali yowapfila wahingwa na komlomba Imulungu matsuwa ghose. \v 3 Litsuwa limwe saa tisa nemisi kona ghamaono mwatsimwatsi, malaika we Imulungu kamtsila, kalonga, “Korineli!” \p \v 4 Korineli kamtsodolela tsinenge kwa kupfuka, kaghutsa, “Kuna choni Imtwatsa?” \p Malaika ayo kedika, “Imulungu kahulika ukulomba kwako na sadaka tsako kwa iwahingwa, kuya ng'atsotsisemwa bae. \v 5 Sambi watume iwanu ako Yopa wakamkeme imunu iyokemighwa Simoni, taghwa lyake lingi Petiri. \v 6 Kokala mne ing'anda ya Simoni mtenda tsingotsi, ing'anda yake yahabehi ne ibahali.” \v 7 Malaika yula iyalongile naye hayokile, Korineli kawakema iwatumwa wake weli hamwe na asikali wake yumwe iyompfuka Imulungu. \v 8 Kawalongela ghose ighalawile, kuya kawatuma Yopa. \s Petiri kakona ghamaono \p \v 9 Litsuwa liwinzile, saa sita nemisi iwanu wala hawang'ali wamne ghumwanza, habehi na kupfika Yopa, Petiri kadina mchiswili ili yalombe. \v 10 Inzala imtama, kabama ichijo yaje, na ichijo haching'ali chikwambikighwa, kona ghamaono. \v 11 Kona kulanga kughubulighwa ne ichinu ka gholole kulu lyohulumsighwa muisi kwa membe tsake nne. \v 12 Mghati mwake mna wanyama wose iwali na ghamaghulu mane, na iwotambala hasi na wapfideghe wa kulanga. \v 13 Kuya kahulika litsi lyomlongela, “Petiri, winuke uchinje uje!” \p \v 14 Petiri kalonga, “Mbe, Imtwatsa, sina ndiye bae chinu chochose ichighomighwe au ichihile.” \p \v 15 Litsi limlongela keli, “Uleke kupfikema pfiha ipfinu ipfideghetighwe ne Imulungu.” \v 16 Imbuli ayo ilawila mala ndatu, kuya gholole liyutsighwa kulanga. \p \v 17 Petiri hayang'ali yokangawala ghamaono ghala gholonga choni, iwanu wala iwatumighwe na Korineli wapfika kune ing'anda ya Simoni, wema mlibani. \v 18 Wakemelela, waghutsa ka Simoni yokemighwa Petiri kokala hamo. \p \v 19 Simoni Petiri hayang'ali yokangawala ghamaono agho, baho Ghumuhe ghwe Imulungu kamlongela, “Simoni, hano hana iwanu wadatu wokubama ghweghwe. \v 20 Apfo winuke uhulumke ughende nawo, uleke kupfuka, kwaapfila yaniwatumile nene.” \v 21 Petiri kahulumka hasi, kawalongela iwanu awo, “Nene iyo yamumbama. Mtsilile choni hano?” \p \v 22 Wamwidika, “Twolawa kwa Korineli, imkulu we asikali, imunu yanoghile, mpfuka Imulungu na youlikitsighwa na Wayahudi wose. Malaika mwenzeluka kamlongela yakukeme ghweghwe ukaye yake ili yahulike chochose chautsomlongela.” \v 23 Kuya Petiri kawalongela iwanu awo wengile mng'anda, wawe wahenza wake. \p Litsuwa lya kabili Petiri kandusa ukuka nawo, ne iwanu wangi wa Yopa iwamtoghole Yesu waghenda naye. \v 24 Litsuwa liwinzile Petiri kapfika Kaisariya. Korineli tsaang'ali yowabeta hamwe na iwandughu tsake na sale tsake iyawakemile. \v 25 Petiri hayang'ali yakwingila mng'anda, Korineli kaghenda kumbokela, kamtowela ghamaghoti, kenama mbaka hasi ghendo. \v 26 Lekeni Petiri kamwinula, kalonga, “Winuke, nene imwenyegho na imunu ka ghweghwe.” \v 27 Na hang'ali yolonga naye, Petiri kengila mng'anda, kawapfika iwanu wengi wetingana. \v 28 Kawalongela, “Mwemwe mwomanya ka Myahudi kaghomighwa na malaghitso ghe dini yake kukala ne imunu wa isi ingi, au kumwangila. Lekeni Imulungu kanilangusa ndeke kumwona imunu wowose ng'adeghete au keha. \v 29 Apfo hamnikemile, silemile bae kutsa. Lelo nowaghutsa, mnikemile choni?” \p \v 30 Korineli kedika, “Matsuwa madatu ghabitile saa ka ino, tsanikala mng'anda mwangu nolomba. Bahala imunu yane maghwanda matselu ng'ani tsakema hambele hangu, \v 31 kalonga, ‘Korineli, Imulungu kabokela malombi ghako na ng'aghasemwile aghala ghauweng'ile iwahingwa. \v 32 Lelo, watume iwanu waghende Yopa kumkema Simoni yokemighwa Petiri, kokala mne ing'anda ya Simoni mtenda tsingotsi, iyokala habehi ne ibahali.’ \v 33 Apfo bahala niwatuma iwanu kuna ghweghwe, naghwe kutenda ghoya ukutsa. Sambi twetwe twa hambele he Imulungu, kuhulikitsa chochose Imulungu chayakulaghitse kutulongela.” \s Petiri kowapetela iwanu \p \v 34 Kuya Petiri kandusa ukulonga, “Lelo nomanya ka Imulungu ng'obaghula bae, \v 35 ila kowatoghola iwanu iwompfuka na kutenda ghanoghile kulawa chila isi. \v 36 Mwemwe mwomanya imbuli yaitumile Imulungu kuna iwanu wa Isiraeli, kalonga imbuli inoghile iitenda iwanu wakale tseghamba kubitila Yesu Kiristu, Imtwatsa wa wose. \v 37 Mwemwe mwomanya ichilawile mne isi yose ya Yudeya, kwandusila Galilaya haumalile ubatitso yaupetile Yohane, \v 38 Imulungu pfayamsaghule Yesu wa Natsareti kwa kumwing'a Ghumuhe Mwenzeluka ne ingupfu, na pfayaghendile chila hanu aku kotenda ghanoghile na kuhonetsa iwanu wose iwonelighwe na Setani, kwaapfila Imulungu tsakakala naye. \v 39 Twetwe twa iwakalangama we ipfinu pfose pfatendile mne isi ya Wayahudi na Yerusalemu. Tsawamkoma kwa kumuwamba mna msalaba. \v 40 Lekeni Imulungu kamtsilihula mne litsuwa lya kadatu, kuya kamtenda yoneke ne iwanu. \v 41 Ng'oneke ne iwanu wose, ila na iwakalangama iwasaghulighwe ne Imulungu, twetwe iyatujile na ukunwa naye hayatsilihuke. \v 42 Katulaghitsa tuwapetele iwanu na kuwalongela ka Yesu iyo iyasaghulighwe ne Imulungu yawe imlamutsi we iwaghima na iwafile. \v 43 Wanabii wose we Imulungu tsawalonga mbuli tsake ka chila imunu iyomtoghola katsoleghusighwa nzambi tsake kwa taghwa lyake.” \s Iwanu iwali si Wayahudi wobokela Ghumuhe Mwenzeluka \p \v 44 Petiri hayang'ali yolonga mbuli atso, Ghumuhe Mwenzeluka kawahulumkila wose iwang'ali wotegheletsa mbuli atso. \v 45 Awala Wayahudi iwatoghole iwatsile na Petiri wakangawala kwaapfila nzawadi ya Ghumuhe Mwenzeluka pfipfila ighumighwa kwe iwanu iwali si Wayahudi bae. \v 46 Kwaapfila wawahulika wolonga kwa lugha ingi, na kumtunya Imulungu. Kuya Petiri kalonga, \v 47 “Iwanu wano wambokela Ghumuhe Mwenzeluka ka twetwe pfatumbokele. Angu nani lelo iyodaha kuwaghoma iwanu wano waleke kubatitsighwa kwa ghamatsi?” \v 48 Apfo kalaghitsa wabatitsighwe kwa taghwa lya Yesu Kiristu. Kuya wamlomba Petiri akale nawo kwa ghamatsuwa chidogho. \c 11 \s Petiri kowapetela Wayahudi mbuli tsa Korineli \p \v 1 Kuya iwatumighwa ne iwamtoghole Yesu akula Yudeya wahulika ka iwanu iwali si Wayahudi nawo waibokela imbuli ye Imulungu. \v 2 Apfo Petiri hayoile Yerusalemu, Wayahudi iwamtoghole Yesu wamlonga, \v 3 walonga, “Ghweghwe kughenda mne tsing'anda tse iwanu ing'awengile ngoma bae na ukuja nawo.” \v 4 Petiri kandusa kuwalongela lughalugha chila ichinu pfachilawile. \p \v 5 “Tsanikala mne isi ya Yopa nolomba, baho mbona ghamaono, mbona ichinu ka gholole kulu lyohulumsighwa hasi kulawa kulanga kwa membe tsake nne, kuya litsa bahala hanikalile. \v 6 Nilola mghati, mbona iwanyama wane ghamaghulu mane iwali muisi, iwanyama wa kubagho, iwotambala, ne iwapfideghe wa kulanga. \v 7 Kuya nihulika litsi lyonilongela, ‘Petiri, winuke uchinje uje.’ \v 8 Nyidika, ‘Bae, Imtwatsa! Kuduhu ichinu chochose chihile au ichighomighwe ichingile mumlomo mwangu.’ \v 9 Litsi lilonga keli kulawa kulanga, ‘Uleke kuchikema chiha ichinu chayadeghete Imulungu.’ \v 10 Imbuli ayo tsailawila mala ndatu, kuya ligholole liyutsighwa keli kulanga. \v 11 Baho iwanu wadatu iwatumighwe kuna nene kulawa Kaisariya wapfika mne ing'anda yaning'ali nikala. \v 12 Ghumuhe ghwe Imulungu kanongela ndeke kupfuka, ng'ende nawo. Iwandughu wano sita pfipfila waghenda na nene, twingila mng'anda mwa Korineli. \v 13 Katulongela pfamwonile malaika yemile mng'anda mwake iyamlongele, ‘Utume iwanu isi ya Yopa wamkeme Simoni iyokemighwa Petiri. \v 14 Katsomghalilani imbuli iitsokukombola ghweghwe ne iwanu wose iwali mng'anda mwako.’ \v 15 Hanyanduse ukulonga, Ghumuhe Mwenzeluka kawahulumkila ka pfayatuhulumkile twetwe aho mwanduso. \v 16 Baho ng'umbuka chayalongile Imtwatsa. ‘Yohane tsakabatitsa kwa ghamatsi, lekeni mwemwe mtsobatitsa kwa Ghumuhe Mwenzeluka.’ \v 17 Apfo ka Imulungu kaweng'a iwanu iwali si Wayahudi nzawadi iila iyatwing'ile twetwe yatumtoghola Imtwatsa Yesu Kiristu, lelo nene nani nimpinge Imulungu?” \p \v 18 Hawahulike apfo, wenyamala. Wamtunya Imulungu, walonga, “Lelo, Imulungu kaweng'a iwanu iwali si Wayahudi toba iighala ughima.” \s Kanisa lya Antiokia \p \v 19 Kwa maghayo ighalawile Stefani hayakomighwe, iwanu iwamtoghole Yesu tsawapwililika. Wangi waghenda mbaka Foinike, Kupulo na Antiyokiya wapeta imbuli ila kwa Wayahudi waliyeka. \v 20 Wangi iwalawile Kupulo na Kirene waghenda Antiyokiya, pfipfila wandusa kulonga ne iwanu iwali si Wayahudi bae, wawapetela imbuli inoghile ye Imtwatsa Yesu. \v 21 Ngupfu ye Imtwatsa tsaikala nawo, na iwanu wengi watoghola na kumuyila Imtwatsa. \p \v 22 Mbuli atso tsihulikighwa na iwanu iwamtoghole Yesu wa Yerusalemu, nawo wamtuma Balinaba aghende Antiyokiya. \v 23 Naye hapfikile na kuwona uluso we Imulungu kwe iwanu wala, kadeng'elela na kawalomba waghendelele kumtoghola Imtwatsa kwa mimoyo yawo yose. \v 24 Balinaba tsakakala imunu yanoghile na yamemile Ghumuhe Mwenzeluka na iyotoghola ghendo, na iwanu wengi tsawongetseka kwe Imtwatsa. \p \v 25 Kuya Balinaba kaghenda Taso kumbama Sauli. \v 26 Hamwonile, kamghala Antiyokiya. Nawo wose weli kwa ghumwaka mghima tsawetingana na iwanu iwamtoghole Yesu na kuwalangulitsa iwanu wengi. Iwanang'ina tsawandusa ukukemighwa Wakiristu ako Antiyokiya. \p \v 27 Ghamatsuwa ghaghala manabii wangi we Imulungu iwalawile Yerusalemu wapfika Antiyokiya. \v 28 Yumwe wao iyakemighwe Agabo kema, na kwa uwetso wa Ghumuhe Mwenzeluka kalonga ka itsolawila inzala ng'ulu muisi mwose. Na inzala ayo ilawila mne ghamatsuwa gha mndewa Kilaudi. \v 29 Wakiristu wala walamula chila imunu ka pfayodaha aghale chochose ili kuwapfila iwanu iwamtoghole Yesu iwokala Yudeya. \v 30 Tsawatenda apfo, wawatuma Balinaba na Sauli wawaghalile iwabala we iwanu iwomtoghola Kiristu. \c 12 \s Yakobu kokomighwa na Petiri naye kakohighwa \p \v 1 Ghamatsuwa ghaghala mndewa Herodi kawaghogha iwanu wangi iwomtoghola Kiristu na kuwadununza. \v 2 Kamkoma kwa limaghe Jakobu ndughu yake Yohane. \v 3 Honile Wayahudi wanoghelesighwa na achila chayatendile, kaghendelela, kamghogha Petiri. Agha ghatendeka mne chihungo che ghamatsuwa ghe Pfighate ipfilihela hamila. \v 4 Hamghoghile, kamwika mchifungo, mne ghamoko gha makingili mane gha asikali wane wane, wamlolese. Herodi tsakabama Pasaka ing'amala amlapfe hambele he iwanu. \v 5 Petiri hayang'ali mchifungo, iwamtoghole Yesu wamlombela kwe Imulungu kwa ghumoyo. \s Malaika we Imtwatsa komlapfa Petiri mchifungo \p \v 6 Chilo chila Herodi ng'ana yamlapfe kunze hambele he iwanu, Petiri tsakawasa haghati ghati ha asikali weli, kohighwa minyororo mili, ne iwakalitsi tsawang'ali wololesa libani lya chifungo. \v 7 Bahala, malaika we Imtwatsa kalawila na ghumwanga ghumulika mne chiheleto chila. Malaika ayo kamtowa Petiri mlubapfu, kamlamsa. Kalonga, “Hima, winuke.” Bahala minyororo imwohile ghamoko ilaghala hasi. \v 8 Kuya malaika ayo kamlongela, “Pfala msipi ghwako na pfilatu pfako.” Petiri katenda apfo. Kuya kamlongela, “Pfala ghwanda lyako uniwinze.” \v 9 Petiri kamkoleletsa kunze mwa gheletsa, lekeni ng'amanyile bae ighatendighwe ne malaika we Imulungu ghang'ali gholawila kweli, ila kapfikitsa kakona ghamaono. \v 10 Wabita chituwo cha wakalitsi cha mwanduso na cha keli, kuya wapfika mne libani lye chuma ililongosa mne ghumji. Libani liwapfughukila lyenyegho, nawo walawa kunze. Hawang'ali woghenda mne inzila imwe, bahala malaika ayo kamleka Petiri. \p \v 11 Petiri hayatangile ichimlawile, kalonga, “Sambi nomanya ghendo ka Imtwatsa kamtuma malaika wake yandapfe mne ghamoko gha Herodi na kulawa mna chila chinu chawalolele Wayahudi.” \p \v 12 Hayatangile apfo, kaghenda kune ing'anda ya Mariya, mai wake Yohane, taghwa lyake lya keli Maliki ne iwanu wengi tsawetingana amo wolomba. \v 13 Petiri hayagong'onde libani lya kunze, imtumwa yumwe ipinga, taghwa lyake Roda katsa kuhulikitsa. \v 14 Naye hayamanyile litsi lya Petiri, kadeng'elela ng'ani mbaka kaleka kupfughula libani katsumila mng'anda, kawalongela, “Petiri kema kunze halibani.” \v 15 Wamlongela, “Kuna lukwale.” Lekeni yeye kakomangitsa ka pfipfo pfaili. Walonga, “Ayo malaika wake.” \p \v 16 Petiri kaghendelela kughong'onda libani, na hawapfughule hawamwone yeye, wakangawala. \v 17 Petiri kawapungila ghumoko wenyamale, kawalongela Imtwatsa pfayamlapfile mne ligheletsa. Kuya kawalongela wakamlongele Jakobu imbuli ayo, na awala wangi iwamtoghole Yesu, kuya yeye kaghenda hanu hangi. \p \v 18 Nemitondo haipfikile, asikali tsawapfuka ghendo kwa achila ichimlawile Petiri. \v 19 Kuya Herodi kalaghitsa wambame Petiri, lekeni ng'awamwonile bae. Kawaghutsa iwakalitsi wala, kuya kalaghitsa wakomighwe. \p Kuya Herodi kalawa Yudeya kaghenda Kaisariya, kakala ako matsuwa chidogho. \s Ukufa kwa Herodi \p \v 20 Naye Herodi tsakawonela maya iwanu wa Tiro na Sidoni. Apfo iwanu awo wamghendela hamwe. Hawamalitse kumtenda Balasto yawe sale yawo, imunu iyatogholighwe sideke ne imndewa. Walomba Herodi wakale nae tseghamba, kwaapfila isi tsawo tsatsing'ali tsihemela ichijo kulawa mne isi ye imndewa. \p \v 21 Litsuwa limwe ilisaghulighwe, Herodi kapfala maghwanda ghake gha chindewa, kakala mne chighoda chake che undewa, kalonga ne iwanu. \v 22 Iwanu wakemelela, “Alino litsi lya yumwe we milungu, si litsi lye imunu bae!” \v 23 Bahala malaika we Imtwatsa kamghwisa hasi Herodi, kwaapfila ng'amwing'ile bae Imulungu utunitso, kakindighwa na sango, kafa. \p \v 24 Imbuli ye Imulungu ighendelela kukula na ukwenela. \p \v 25 Balinaba na Sauli hawamalitse ing'onde ye Imulungu, woya kulawa Yerusalemu, wamsola na Yohane, iyakemighwe Maliki. \c 13 \s Balinaba na Saulo wosaghulighwa na kutumighwa \p \v 1 Mna awala iwamtoghole Yesu ako Antiyokiya tsakukala na manabii we Imulungu ne iwalangulitsi, nawo tsawakala Balinaba na Simoni iyakemighwe Mtitu na Lukiyo iyolawila Kirene na Sauli na Manaeni iyalelighwe hamwe na Herodi. \v 2 Hawang'ali womtamanila Imulungu na kufunga kuja, Ghumuhe Mwenzeluka kalonga, “Nibaghulileni Balinaba na Sauli, wasang'ane ing'onde yaniwakemele.” \p \v 3 Kuya hawamalitse kufunga ukuja na ukulomba, wawekila ghamoko wawaleka waghende. \s Sauli na Balinaba ako Kupulo \p \v 4 Kuya Balinaba na Sauli aku waghalighwa na Ghumuhe Mwenzeluka, wahulumkila Seleukiya, na kulawa ako wadina mnumbwi mbaka Kupulo. \v 5 Hawapfikile ghumji ghwa Salami, wapeta imbuli ye Imulungu mne tsing'anda tsa ukulombela tse Wayahudi, Yohane Maliki tsayang'ali yowapfila mne sang'ano ayo. \p \v 6 Tsawanga mne chisiwa chose mbaka wapfika Pafo, ako wampfika Myahudi yumwe mhawi na nabii wa ughutsu iyakemighwe Bariyesu. \v 7 Imunu ayu tsakakala sale wa Serigiyo Pauli, imkulu we isi, imunu yane tsimbutsi ng'ani. Serigiyo Pauli tsakawakema Balinaba na Sauli waghende kuna yeye, tsakabama yahulike imbuli ye Imulungu. \v 8 Lekeni ayo mhawi Elima, kwaapfila ayo mana ya taghwa lyake tsakahisanya nawo, kabama amtende imkulu yula we ichisiwa aleke kutoghola Ukiristu. \v 9 Lekeni Sauli, pfipfila iyakemighwe Pauli, aku kamema Ghumuhe Mwenzeluka, kamtsodolela tsinenge Elima, \v 10 kalonga, “Ghweghwe kwa imwana wa Setani! Ghweghwe kwa mwihile wa chila chinu chinoghile! Kumema ughutsu na ung'enye wose. Ghamatsuwa ghose ng'uleka bae kutsihinya nzila itsigholoke tse Imtwatsa! \v 11 Lelo ghumoko ghwe Imtwatsa ghutsokuhigha, naghwe kutsakuwa chimbughumbughu, ng'utsakwona bae litsua kwa ichipindi chino.” \p Bahala ukungu ne ichisi pfimtsila mnenge, kaghenda kuno na kuno, kabama imunu wa kumkinda ghumoko yamlongotse. \v 12 Ayula imkulu we ichisiwa haghonile ighalawile, kamtoghola Yesu, kakangawala kwa malangulitso ghe Imtwatsa \s Balinaba na Pauli ako Antiyokiya Pisidiya \p \v 13 Kuya Pauli na weyaghe wadina mnumbwi kulawa Pafo wapfika Periga, ghumji ighuli Pamfiliya, baho Yohane Maliki kawaleka, koya Yerusalemu. \v 14 Lekeni wawo waghendelela na ghumwanza kulawa Periga mbaka Antiyokiya ako Pisidiya. Litsuwa lya Sabato wengila mne ing'anda ye ukulombela, wakala hasi. \v 15 Ichitabu cha malaghitso gha Musa ne ichitabu cha manabii we Imulungu hapfisomighwe, iwakulu we ing'anda ya ukulombela watuma imbuli kwa tsina Pauli, wawalongela, “Wandughu, ka mna imbuli yo ukuwalongela iwanu wano, walongeleni.” \v 16 Pauli kenuka, kawapungila ghumoko kalonga, \p “Mwemwe Waisiraeli weyangu, na mwemwe iwanu wangi yamumpfuka Imulungu mnitegheletse! \v 17 Imulungu we iwanu wano wa Isiraeli tsakawasaghula aba tsetu, kawabaliki iwanu awo hala hawang'ali wahenza mne isi ya Misiri, kuya kwa uwetso wake mkulu kawalapfa mne isi ayo. \v 18 Kwa miyaka ka alubaini kawadudumila akula kunyika. \v 19 Naye tsakaghahinya makabila saba mne isi ya Kanani, na kuweng'a iwanu wake isi ila iwe yawo. \v 20 Agha ghose ghakala kwa miyaka miya nne hamsini. \p “Hambele, Imulungu kaweng'a walamutsi iwanu wake mbaka mne matsuwa gha Samweli, nabii we Imulungu. \v 21 Kuya iwanu walomba wawe ne imndewa, Imulungu kaweng'a Sauli, imwana wa Kishi wa kabila lya Benjamini yawe mndewa wawo kwa chipindi cha miyaka alubaini. \v 22 Imulungu hamlapfile Sauli, kamsaghula Daudi yawe mndewa wawo. Imulungu kamlonga pfino Daudi, ‘Nimwona Daudi imwana wa Yese, ka imunu yaghunoghele ghumoyo ghwangu. Yeye katsotenda aghala ghose ghanibama yaghatende.’ \v 23 Kulawa mne lukolo lwa Daudi, Imulungu kawaghalila iwanu wa Isiraeli Mkombotsi Yesu, ka pfalongile. \v 24 Hala Yesu ng'ana yanduse isang'ano yake, Yohane tsakawapetela iwanu wose wa Isiraeli watsileke nzambi na wabatitsighwe. \v 25 Naye Yohane hang'ali yomalitsa isang'ano yake, kalonga, ‘Mwemwe mwolonga nene mkombotsi? Nene si yula bae yamumbeta. Ila ayo kakutsa kuchughu kwangu na nene sibamighwa bae kudohola imitsabi ye imikwabatsa yake.’ \p \v 26 “Ndughu tsangu, watsukulu wa Abrahamu, namwe iwanu iwali si Wayahudi yamumpfuka Imulungu, imbuli ino ya ukombotsi ighalighwa kuna twetwe. \v 27 Iwanu wa Yerusalemu na iwakulu wawo ng'awamtangile bae Yesu ka iyo imkombotsi, apfo watimilitsa mbuli tse manabii we Imulungu itsisomighwa chila litsuwa lya Sabato kwa kumuwamba mna msalaba. \v 28 Hata ka ng'awonile bae imbuli iimtenda yakomighwe, wamlomba Pilato yamuhighe yamkome. \v 29 Hawamalitse kughatenda ghose ghandikilighwe yeye mne Ghamaandiko, wamhulumsa kulawa mna msalaba, wamwika mne likabuli. \v 30 Lekeni Imulungu kamtsilihula, \v 31 na kwa ghamatsuwa mengi ang'ali yakoneka na awala iwang'ali wakwanga naye kulawa Galilaya kughenda Yerusalemu. Hawo sambi wa iwakalangama wake kwa iwanu wa Isiraeli. \v 32 Na twetwe twompetelani mwemwe imbuli inoghile, mbuli ila Imulungu yelaghane ne iwabala wetu. \v 33 Kaitimilitsa kuna twetwe watsukulu wawo kwa kumtsilihula Yesu ka pfayandikighwe mne Tsaburi ya kabili, \q “Ghweghwe kwa imwanangu, \q leloli niwa Aba wako.” \p \v 34 Kuya mne imbuli ya ukumtsilihula aleke kwola, Imulungu kalonga apfi, \q “Nitsomwing'ani mwemwe tsibalaka tsa kweli itsideghete, \q tsanilaghane na Daudi.” \p \v 35 Na hanu hangi mne Tsaburi holonga, \q “Ng'utsomleka bae Mwenzeluka wako yole.” \p \v 36 Lekeni kwa Daudi ng'aiwile apfo bae, kwaapfila Daudi tsakamalitsa kumtumikila Imulungu mne ughima wake, kuya kafa, katsikighwa hamwe na aba tsake na lukuli lwake lwola. \v 37 Lekeni ayula iyatsilihulighwe ne Imulungu, ng'olile bae. \p \v 38 “Apfo wandughu tsangu nobama mmanye ka kubitila Yesu, imbuli ya kuleghusighwa nzambi yopetighwa kuna mwemwe, \v 39 na chila imunu iyomtoghola Yesu koleghusighwa nzambi tsake, chinu ing'achidahika bae kwa ghamalaghitso gha Musa. \v 40 Mwalangitse lelo ileke kuwalawila imbuli yawalongile manabii we Imulungu, \v 41 ‘Mtegheletse mwemwe imbetsa, mkangawale mwaghe. \q Kwaapfila nene nitsotenda ichinu mne ghamatsuwa ghenu, \q ichinu yang'amtsochitoghola ghendo \q hata imunu ang'awalongela!’ ” \p \v 42 Pauli na Balinaba hawang'ali wolawa mne ing'anda ya ukulombela, iwanu wawalomba watse walonge ipfinu pfino mne litsuwa lya Sabato ilikutsa. \v 43 Mtingano haghumalile, Wayahudi wengi ne iwanu wengi iwali si Wayahudi bae iwompfuka Imulungu wawawinza. Pauli na Balinaba walomba nawo, wawaghela ghumoyo waghendelele mne uluso we Imulungu. \p \v 44 Mne litsuwa lya Sabato liwinzile, iwanu wa ghumji ghose wetingana kuhulikitsa imbuli ye Imulungu. \v 45 Lekeni Wayahudi hawonile mtingano aghwo, wona chepfu, wabela aghala ghayang'ali yolonga Pauli, kuya wamligha. \v 46 Lekeni Pauli na Balinaba wawedika bila kupfuka, “Tsatubamighwa tanu tuwalongele mwemwe imbuli ye Imulungu, lekeni kwaapfila mwoilema na kwibona ka ng'ambamighwa bae kuwa na ughima wa ghamatsuwa ghose. Lelo twowaghendela iwanu iwali si Wayahudi bae. \v 47 Kwaapfila Imtwatsa tsakatulaghitsa apfi, ‘Nikwika uwe ghumwanga kwe iwanu iwali si Wayahudi bae, uwaghalile ukombotsi mbaka utsighilo we isi.’ ” \p \v 48 Iwanu iwali si Wayahudi bae hawahulike apfo, wadeng'elela na waitunya imbuli ye Imtwatsa, na wose iwasaghulighwe kwa ughima wa ghamatsuwa ghose watoghola. \p \v 49 Imbuli ye Imtwatsa yenela mne isi yose ila. \v 50 Lekeni Wayahudi wawasongesa iwapinga iwohulikitsighwa, iwampfukile Imulungu, ne iwakulu we isi ila. Wandusa kuwadununza Pauli na Balinaba, kuya wawawinga mna isi yawo. \v 51 Nawo iwatumighwa wawakung'usila timbwisi lya ghamaghulu ghawo, kuya waghenda mne isi ya Ikoniya. \v 52 Na iwanang'ina tsawadeng'elela na wamema Ghumuhe Mwenzeluka. \c 14 \s Ikoniya \p \v 1 Ako Ikoniya Pauli na Balinaba tsawaghenda mne ing'anda ya ukulombela ya Wayahudi ka pfawaghendagha. Na kwaapfila pfawalongile, Wayahudi ne iwanu iwali si Wayahudi wengi wamtoghola Yesu. \v 2 Lekeni Wayahudi ing'awotoghola wawasongesa iwanu iwali si Wayahudi bae wawahile iwanu iwamtoghole Yesu. \v 3 Pauli na Balinaba waghendelela kukala ako matsuwa mengi, walonga mbuli tse Imtwatsa bila kupfuka, iyalanguse usenga wa uluso wake ka wa kweli kwa kuweng'a uwetso wa kutenda pfihulo ne ipfinu pfa ukukangawatsa. \v 4 Iwanu wa isi ila tsaweghola, wangi wawawinza Wayahudi na wangi wawawinza iwatumighwa. \p \v 5 Kuya iwanu iwali si Wayahudi na Wayahudi ne iwakulu wawo walamla wawatendele pfihile iwatumighwa awo, na wawatowe ne ghamabwe. \v 6 Lekeni iwatumighwa hawahulike imbuli ayo watsumila Lisitira na Deribe, isi ya Likaniya na mne isi itsili habehi, \v 7 ako waghendelela kupeta Imbuli Inoghile. \s Pauli na Balinaba ako Lisitira na Deribe \p \v 8 Ako Lisitira tsakukala ne imunu yaholole ghamaghulu, tsakakala chimbete kulawa kwelekighwa kwake na ng'aghendile bae. \v 9 Imunu ayo kamhulikitsa Pauli hayang'ali yolonga, na Pauli hayamtsodolele tsinenge, kamwona imunu ayo kotoghola ka kodaha kuhonetsighwa, \v 10 kakemelela, “Wime wima kwa ghamaghulu ghako!” Bahala imunu ayo kadaluka, kandusa kughenda. \v 11 Na mtingano hawonile chatendile Pauli wakemelela kwa Chilukoniya, “Milungu iwa ka wanu, nayo ituhulumkila twetwe.” \v 12 Wamwing'a taghwa Balinaba Seyu, na Pauli wamkema Heme kwaapfila yeye tsakakala mlonga mkulu. \v 13 Mlapfa inambiko wa Seyu, ing'anda yake ye ukulombela iikalile aho kunze kwe ghumji, kaghala ng'ombe na maluwa mna imibani ya ghumji kwaapfila yeye na mtingano ghula ghwe iwanu tsawabama wawalapfile nambiko iwatumighwa. \p \v 14 Lekeni Pauli na Balinaba hawahulike apfi, waghadegha maghwanda ghawo, watsumila mne mtingano ghwe iwanu, wakemelela. \v 15 “Amweye, ebali mwotenda apfi? Twetwe pfipfila twa iwanu ka mwemwe. Twowaghalila Imbuli Inoghile ili mpfileke ipfinyagho, na mumuhindukile Imulungu yane ughima, iyalumbile kulanga ne isi ne ibahali ne ipfinu pfose ipfili mumo. \v 16 Ghumwande, tsakawaleka iwanu wose watende ka pfawobama. \v 17 Lekeni ng'alekile bae kwilangusa kwa kuwatendela ghanoghile, kaweng'a imvula kulawa kulanga na ghamapfuno kwa imisimu, kawagholela ipfijo pfingi na kuwamemesa deng'elelo mne mimoyo yenu.” \v 18 Hata ka tsawalonga apfo, ikala pfikomu kuwaghoma waleke kuwatambikila. \p \v 19 Lekeni Wayahudi wamwenga iwalawile Antiyokiya ne Ikoniya tsawatsa, wawatenda iwanu wawe chinu chimwe nawo. Wamtowa Pauli ne ghamabwe, wamkwegha mbaka kunze kwe ghumji, tsawapfikitsa kafa. \v 20 Lekeni iwanang'ina hawamtsunguluke, Pauli kenuka koya ukaye. Litsuwa liwinzile yeye na Balinaba waghenda Deribe. \s Pauli na Balinaba wakuya Antiyokiya mne isi ya Siriya. \p \v 21 Tsawapeta Imbuli Inoghile mne isi ayo na iwanu wengi wamtoghola Yesu. Kuya woya Lisitira na Ikoniya na Antiyokiya. \v 22 Wawaghuma ghumoyo iwanang'ina, wawalomba wakale mne ukutoghola kula. Wawalongela, “Twobamighwa tubitile mne maghayo mengi ukwingila mne undewa we Imulungu.” \v 23 Pauli na Balinaba hawamalitse kuwasaghula iwakulu mna chila kingili lye iwanu iwomtoghola Kiristu, walomba na wafunga ukuja, kuya waweka mna ghamoko ghe Imtwatsa iwamtoghole. \p \v 24 Kuya Pauli na Balinaba woka Pamfiliya kubitila Pisidiya. \v 25 Hawamalitse kupeta imbuli ako Periga, wahulumka mbaka Ataliya. \p \v 26 Kulawa Ataliya, wadina mne mnumbwi, woya Antiyokiya, hanu hala hawawalombele iwanu uluso we Imulungu kwa isang'ano ila yawaitimitse. \p \v 27 Hawapfikile hala, tsawetingana na iwanu iwamtoghole Yesu, wawalongela ipfinu pfose pfayatendile Imulungu hamwe nawo, na pfayawapfughulile libani lye ukutoghola iwanu iwali si Wayahudi bae. \v 28 Na wakala ako kwa matsuwa mengi, hamwe ne iwanu iwamtoghole Yesu. \c 15 \s Mtingano ako Yerusalemu \p \v 1 Tsakukala ne wanu iwalawile Yudeya wapfika Antokiya, na wandusa kuwalangulitsa iwanu iwamtoghole Yesu, wawalongela, “Ka ng'amkwingila ngoma ka pfalaghitse Musa ng'amdaha kukombolighwa.” \v 2 Imbuli ino iwatenda Pauli na Balinaba wesonge nawo. Apfo Pauli na Balinaba wasaghulighwa hamwe ne iwanu wangi wa Antiyokiya iwamtoghole Yesu waghende Yerusalemu kuwona iwatumighwa ne iwabala kwaajili ye imbuli ayo. \p \v 3 Tsawaghalighwa na Wakiristu, na hawang'ali woghenda wabitila Foinike na Samariya, wawalongela iwanu iwali si Wayahudi bae pfawamtoghole Imulungu. Imbuli ino iwadeng'elesa ng'ani iwanu wose iwamtoghole Yesu. \v 4 Hawapfikile Yerusalemu wabokelighwa na iwanu iwamtoghole Yesu ne iwatumighwa ne iwabala, nawo wawalongela ipfinu pfose Imulungu pfayatendile kubitila wawo. \v 5 Lekeni iwanu wangi iwamtoghole Yesu kulawa kingili lya Mafarisayo wema, walonga, “Yobamighwa iwanu iwali si Wayahudi bae wengile ngoma na waghakinde malaghitso gha Musa.” \p \v 6 Iwatumighwa ne iwabala wetingana ili walangule imbuli ayo. \v 7 Hawamalitse mdawalo, Petiri kenuka, kawalongela, “Ndughu tsangu, mwomanya ka ghumwande Imulungu tsakanisaghula kulawa mna mwemwe niwapetele Imbuli Inoghile iwanu iwali si Wayahudi bae, wahulike na kuitoghola. \v 8 Imulungu iyomanya imimoyo ye iwanu kalangusa ka kawatoghola kwa kuweng'a Ghumuhe Mwenzeluka, ka pfayatendile kuna twetwe. \v 9 Ng'atendile bae ubaghutsi wowose kuna twetwe na kuna wawo, kaideghetesa imimoyo yawo kwa ukutoghola. \v 10 Lelo ebali, mwomghetsa Imulungu kwa kuwatwika imtsigho mtito iwamtoghole Yesu, imtsigho yang'atudahile twetwe kuwinula wala iwabala wetu? \v 11 Lekeni twotoghola kuwa twokombolighwa kwa uluso we Imtwatsa Yesu, ka wawo pfawotoghola.” \p \v 12 Apfo mtingano wose we iwanu tsaghunyamala wawategheletsa Balinaba na Pauli wowalongela pfihulo na pfinu pfa kukangawatsa pfayatendile Imulungu kubitila wawo kwe iwanu iwali si Wayahudi. \v 13 Hawamalitse kulonga, Jakobu kalonga, “Ndughu tsangu mnitegheletse. \v 14 Simoni tsakatulongela Imulungu pfayawatendele iwanu iwali si Wayahudi aho mwanduso, tsakawasaghula wangi wawo wawe iwanu wake. \v 15 Imbuli tse manabii we Imulungu tseghala ghendo ne imbuli ino, ka Ghamaandiko pfagholonga, \q \v 16 Imulungu kolonga, ‘Hambele he ipfinu pfino nitsakuya, \q na nene nitsochitsenga keli chibumbulika cha Daudi ichighwile. \q Nitsotsenga mahame ghake \q na kuchimitsa keli. \q \v 17 Ili iwanu iwasighale wambame Imtwatsa, \q ne iwanu iwali si Wayahudi bae wose yaniwakemile wawe wangu. \q \v 18 Apfi pfipfo pfayolonga Imtwatsa, iyatendile imbuli ino imanyike kulawa ghumwande.’ \p \v 19 Yakobu kaghendelela kulonga, “Lelo nene nolamla pfino, tuleke kuwadununza iwanu iwali si Wayahudi bae iwamuhundukile Imulungu, \v 20 ila tuwandikile ibaluwa ya kuwalongela waleke ukuja ipfijo ipfihinyighwe kwa kutambikighwa kwe ipfinyagho, waleke utsinzi, waleke ukuja imnyama yabotighwe na waleke ukunwa idamu. \v 21 Kwaapfila kulawa ghumwande Malaghitso gha Musa tsaghapetighwa chila kaye mne tsing'anda tse Imulungu chila litsuwa lya Sabato.” \s Ibaluwa kwa iwanu iwali si Wayahudi bae iwatoghole \p \v 22 Kuya iwatumighwa ne iwabala hamwe ne kingili lye iwanu wose iwomtoghola Kiristu walamla kuwasaghula iwanu mghati mwawo na kuwaghala Antiyokiya hamwe na Pauli na Balinaba. Apfo wawasaghula Yuda iyakemighwe Barisaba, na Sila. Awo tsawakala pfilongotsi we iwanu iwamtoghole Yesu. \v 23 Waweng'a ibaluwa ino, \p “Twetwe iwatumighwa ne iwabala ne iwandughu tsenu twowalamsani mwemwe iwanu iwali si Wayahudi bae imumtoghola Imulungu yamli ako Antiyokiya, Siriya na Kilikiya. \v 24 Kwaapfila tuhulika ka iwanu wangi iwalawile kuna twetwe wawahanganya na waitsufa mimoyo yenu kwa chawalongile, lekeni ng'awatumighwe na twetwe bae. \v 25 Apfo twitingana hamwe, tulamla kusaghula iwanu na kuwaghala kuna mwemwe hamwe na sale tsetu tsina Balinaba na Pauli, \v 26 iwanu iwalapfile ughima wawo kwa taghwa lye Imtwatsa Yesu Kiristu. \v 27 Apfo twowatuma Yuda na Sila kuna mwemwe. Awo watsowalongela iwenyegho acho chatumwandikileni. \v 28 Ghumuhe Mwenzeluka katulangusa tuleke kuwatwika mtsigho kubita aghano ghambamighwa mghamanye, \v 29 mleke ukuja ipfijo ipfitambikighwe kwe ipfinyagho, mleke ukunwa idamu, na mleke ukuja chibudu, na mleke utsinzi. Mtsotenda ghoya mng'aghaleka agho. Mkale tseghamba.” \p \v 30 Iwanu awo walawa Yerusalemu wahulumkila Antiyokiya, baho wawakema iwanu wose iwomtoghola Kiristu, waweng'a ibaluwa ila. \v 31 Nawo hawamalitse kuisoma, mbuli tsake tsiwaghuma ghumoyo, tsawadeng'elela sideke. \v 32 Kuya Yuda na Sila kwaapfila wawo iwenyegho tsawakala manabii we Imulungu, walonga mengi kuwaghuma ghumoyo na kuwaghela ngupfu iwanu iwamtoghole Yesu. \v 33 Na hawamalitse kukala ako, iwanu iwamtoghole Yesu wawalekela waghende tseghamba kwa awo iwawatumile. \v 34 Lekeni Sila kalamla kusighala. \p \v 35 Pauli na Balinaba wakala ako Antiyokiya, ako walangulitsa na kupeta Imbuli ye Imtwatsa hamwe ne iwanu wamwenga wengi. \s Pauli na Barinaba weghola \p \v 36 Haghabitile matsuwa mengi, Pauli kamlongela Balinaba, “Leka tuye kuchughu tukawalole wayetu iwamtoghole Yesu mne kaye tsose tsatuwapetele imbuli ye Imtwatsa na kuwona pfawoghendelela.” \v 37 Balinaba tsakabama yamsole Yohane iyakemighwe Maliki waghende naye. \v 38 Lekeni Pauli ng'abamile bae waghende na Maliki, kwaapfila tsakawaleka akula Pamfiliya na ng'aghendelele ne isang'ano hamwe nawo. \v 39 Kuya wesonga ng'ani mbaka weghola. Balinaba kamsola Maliki, wadina mne mnumbwi waghenda Kupulo. \v 40 Naye Pauli kamsaghula Sila, ne iwanu iwamtoghole Kiristu wa hanu hala hawamalitse kuwalombela uluso we Imtwatsa, woka. \v 41 Tsakabita Siriya na Kilikiya kughaghuma ghumoyo makanisa. \c 16 \s Pauli na Sila womsola Timoteo \p \v 1 Pauli kapfika Deribe, kuya kapfika Lisitira. Baho tsakukala ne imunu yumwe iyomtoghola Yesu, taghwa lyake Timoteo. Mai wake tsakala Myahudi iyamtoghole Imtwatsa, lekeni aba wake tsakakala Mgiriki. \v 2 Timoteo tsayang'ali yotogholighwa ne iwanu iwamtoghole Yesu iwakalile Lisitira na Ikoniya. \v 3 Pauli tsakabama yelongotse naye, apfo kamwingitsa ngoma kwaajili ya Wayahudi iwakalile isi ila, kwaapfila wose tsawamanya aba wake kakala Mgiriki. \v 4 Na hawang'ali wakwanga mne kaye tsila, waweng'a iwanu iwamtoghole Imtwatsa malaghitso ighalamlighwe ne iwatumighwa ne iwabala ako Yerusalemu na kuwalongela waghakinde. \v 5 Apfo makanisa ghongetseka mne ukutoghola, ne iwanu iwomtoghola Imtwatsa wang'ali wakongetseka chila litsuwa. \s Pauli kakona ghamaono ako Tirowa \p \v 6 Pauli na wayaghe waghenda mne isi ya Firigiya na Galatiya, kwaapfila waghomighwa na Ghumuhe Mwenzeluka waleke kulonga imbuli ila mne isi ye Asiya. \v 7 Hawapfikile habehi na Misiya, tsawabama waghende Bisiniya, lekeni Ghumuhe ghwa Yesu kawaghoma. \v 8 Apfo wabita Misiya, wahulumkila Tirowa. \v 9 Chilo chila Pauli tsakona ghamaono ghe imunu wa Makedoniya kema, komlomba, kalonga, “Loka utse Makedoniya utwapfile!” \v 10 Pauli hayamalitse kwona ghamaono, baho twiyandaa tughende Makedoniya, kwaapfila twona ka Imulungu katukema kuwalongela Imbuli Inoghile. \p \v 11 Kulawa Tirowa, tudina mnumbwi mbaka Samotirake, litsuwa liwinzile tupfika Napoli. \v 12 Kulawa ako tughenda Filipi, kaye ng'ulu mne isi ya Makedoniya, hane undewa wa Chirumi. Tukala ako kwa ghamatsuwa mengi. \v 13 Mne litsuwa lya Sabato tsatughenda kune ghumto kunze mwa libani lya ghumji, baho tsatupfikitsa kung'akalile na hanu he ukulombela. Tukala hasi, tulonga ne iwapinga iwatingane hanu hala. \v 14 Mna awala iwatutegheletse tsakukala ne ipinga yumwe iyompfuka Imulungu. Tsakakemighwa Lidiya, ipinga ayo kolawila mne ghumji ghwa Tiyatira. Yeye tsaang'ali youtsa maghwanda gha bei ng'ulu. Imulungu tsakapfughula ghumoyo ghwake kubokela aghala ghayalongile Pauli. \v 15 Hayamalitse kubatitsighwa yeye ne iwanu wa kaye yake, katulomba tughende ukaye yake, kalonga, “Ka mmbona nene nomtoghola Imtwatsa, mtse mkale ukaye yangu.” Katulomba ghendo tughende. \s Pauli na Sila wakwikighwa mchifungo \p \v 16 Litsuwa limwe hatung'ali twoghenda hanu he ukulombela tutingana ne imtumwa yumwe mwali iyakalile ne ichinyamkela wa kulaghula. Mwali ayo tsayang'ali yowapatila sendi nyingi ng'ani iwatwatsa wake kwa ukulaghula kwake. \v 17 Mwali ayo tsakamkoleletsa Pauli na twetwe, aku kokemelela, “Iwanu wano wa iwatumighwa we Imulungu iyali kuchanya ng'ani. Womlongelani pfamdaha ukukombolighwa!” \v 18 Tsakatenda apfo chila litsuwa, mbaka Pauli tsakona maya, kamghalukila ichinyamkela yula kamlongela, “Nokulaghitsa kwa taghwa lya Yesu Kiristu, lawa kuna mwali yuno!” Bahala ichinyamkela kamlawa. \p \v 19 Iwatwatsa wake hawamanyile ka lolelo lyawo lya kupata sendi lyuka, wawaghogha Pauli na Sila, wawakwegha mbaka kuna ghulilo hambele he iwakulu we isi. \v 20 Wawaghala kwe iwalamutsi, walonga, “Iwanu wano Wayahudi, nawo wotenda hengele muisi mwetu, \v 21 kuya wolangulitsa mbuli tse ipfihendo ipfatughomighwe twetwe Waroma kupfibokela au kupfiwinza.” \v 22 Iwanu wose welunga kuwatowa Pauli na Sila. \p Kuya iwalamutsi waghadegha maghwanda gha Pauli na Sila, walaghitsa watowighwe pfiboko. \v 23 Hawamalitse kuwatowa ng'ani, waweka mwigheletsa, wamlaghitsa mkalitsi wa chifungo yawalolese ghendo. \v 24 Naye hayabokele ghamalaghitso agho, kaweka mne ichiheleto cha mghati, kawoha ghamaghulu ghawo kwa libao.\fig Pauli na Sila wohighwa ghamaghulu kwa libao|src="21 Feet in Stocks.jpg" size="col" ref="16:24"\fig* \p \v 25 Lekeni chilo chikulu Pauli na Sila tsawang'ali womlomba Imulungu na kumwimbila na ukumtunya, ne iwanu wangi iwohighwe wang'ali wowategheletsa. \v 26 Bahala tsaghulawila mdedemo mkulu ghwe iisi mbaka lukwambatsa lwa chifungo luhighisika. Baho imibani ipfughuka na tsimingu tsa chila imunu tsileghela. \v 27 Mkalitsi yula wa ligheletsa kalamka, na honile imibani ya ligheletsa ipfughuka, kasola limaghe kabama yekome imwenyegho kwaapfila tsakapfikitsa iwohighwa watsuma. \v 28 Lekeni Pauli kakemelela, “Uleke kwilagha umwenyegho! Wose twabaha!” \p \v 29 Imkalitsi ayo wa ligheletsa kalomba chitasa chighalighwe, katsumila mng'anda, keghwisa mmaghulu mwa Pauli na Sila aku kodedema. \v 30 Kuya kawalapfa kunze kawaghutsa, “Watwatsa wangu, nendetse ili ng'ombolighwe?” \p \v 31 Wamwidika, “Umtoghole Imtwatsa Yesu, naghwe kutsokombolighwa hamwe ne kaye yako.” \v 32 Wampetela imbuli ye Imtwatsa, yeye ne iwanu wose iwali mkaye mwake. \v 33 Ichilo chichila yula imkalitsi wa ligheletsa kawasola, kawopfugha ipfilonda pfawo, kuya yeye ne iwanu wa kaye yake wabatitsighwa. \v 34 Kawasola Pauli na Sila kawaghala ukaye yake, kawekila ichijo, naye na iwanu wa kaye yake yose wadeng'elela kwaapfila sambi tsawang'ali womtoghola Imulungu. \p \v 35 Lupfilipfili iwalamutsi wawatuma iwakulu we asikali kwe imkalitsi wa ligheletsa walonga, “Walekeni iwanu wala woke.” \p \v 36 Ayula imkalitsi wa chifungo kamlongela Pauli. “Iwalamutsi walaghitsa ghweghwe na Sila mlekelighwe. Lelo mwodaha kuka, mghende tseghamba.” \p \v 37 Lekeni Pauli kawalongela iwakulu we asikali, “Watutowa hambele he iwanu hata ka ng'atutendile totso, na twetwe twa Waroma, kuya watwika mwigheletsa. Lelo wobama watulapfe chinyelenyele. Bae! Leka watse watulapfe iwenyegho.” \p \v 38 Iwakulu we asikali wawalongela iwalamutsi, na hawahulike kuwa Pauli na Sila tsawakala iwanu wa Roma, wapfuka. \v 39 Apfo watsa, wawalomba wawasamehe, kuya wawalapfa mne ligheletsa na kuwalomba walawe mne ghumji ghula. \v 40 Pauli na Sila hawalawile mchifungo waghenda mne ing'anda ya Lidiya, baho wetingana ne iwanu iwamtoghole Yesu, wawaghela ghumoyo. Kuya woka. \c 17 \s Ako Tesalonike \p \v 1 Pauli na Sila waghenda mbaka Tesalonike, wabitila Amfipoli na Apoloniya, ako tsakukala ne ing'anda ya ukulombela ya Wayahudi. \v 2 Pauli ka pfatsowele, kengila mne ing'anda ye ukulombela ne ukulonga nawo kwa matsuwa gha sabato madatu, kwa Ghamaandiko Mahenzeluka kawalongela na \v 3 kuwalangusa ka ibamighwa Kiristu yadununzike na kutsilihuka. Pauli kalonga, “Ayu Yesu yaniwapetela mbuli tsake, iyo Kiristu Mkombotsi.” \v 4 Wayahudi wangi watoghola na welunga na Pauli na Sila, pfipfila na Wagiriki iwampfukile Imulungu ne iwapinga wengi pfilongotsi watoghola. \p \v 5 Lekeni Wayahudi wona chepfu, wawasola iwanu wehile kulawa mne ghulilo, wandusa kutenda hengele mne kaye yose. Wengila mng'anda mwa Yasoni kuwabama tsina Pauli na Sila ili wawaghale kunze kune iwanu. \v 6 Lekeni ng'awawapfikile bae, apfo wamkwegha Yasoni ne iwanu wangi iwamtoghole Yesu mbaka kwe iwakulu wa ghumji, wakemelela, walonga, “Iwanu wano iwaihinyile iisi yose lelo watsa hano, \v 7 na Yasoni kawabokela ukaye yake. Wawo wose wolema kutenda malaghitso gha Mkulu wa Roma, wolonga kuna imndewa yungi, taghwa lyake Yesu.” \p \v 8 Iwakulu we isi ne iwanu hawahulike apfo tsawaghanzika. \v 9 Iwakulu awo wawatotsa faini Yasoni na wayaghe, kuya wawalekelela woke. \s Ako Bereya \p \v 10 Chilo hachingile iwanu iwamtoghole Yesu wawaghala Pauli na Sila ako Bereya. Hawapfikile ako, waghenda mne ing'anda ye ukulombela ya Wayahudi. \v 11 Iwanu wa Bereya wang'ali wotegheletsa pfinoghile kubita iwanu wa Tesalonike. Kwaapfila waibokela imbuli kwa kusulukila, na chila litsuwa wang'ali woghalola ghoya Ghamaandiko Mahenzeluka, wone ka Pauli ang'ali yolongesa. \v 12 Wayahudi wengi watoghola ka pfawatoghole iwapinga wengi wa Chigiriki wane ukulu ne iwamale wengi wa Chigiriki. \p \v 13 Wayahudi wa Tesalonike hawamanyile Pauli yang'ali yopeta imbuli ye Imulungu ako Bereya, pfipfila nawo waghenda ako, wandusa kulisongesa kingili lye iwanu. \v 14 Bahala iwanu iwamtoghole Yesu wamghala Pauli kumwani. Lekeni Sila na Timoteo wasighala ako Bereya. \v 15 Awala iwanu iwamghalile Pauli, waghenda naye mbaka Asene. Kuya wamleka, woya na malaghitso gha tsina Sila na Timoteo ka waleke kukawa kumuwinza Pauli. \s Ako Asene \p \v 16 Pauli hayang'ali yowabeta ako Asene, honile isi ila imema pfinyagho pfingi pfe milungu, kehilwa mmoyo mwake. \v 17 Apfo ang'ali yolonga na Wayahudi na Wagiriki iwompfuka Imulungu mne ing'anda ye ukulombela. Pfipfila chila litsuwa yang'ali yolonga ne iwanu iyatingane nawo mne ghulilo. \v 18 Iwanu wa Epikuro na Stoiki iwang'ali welangulitsa falisafa wandusa kwisonga naye. \p Wangi walonga, “Angu mbotsi yuno yolonga choni?” Wangi walonga, “Kakoneka kopeta mbuli tse milungu migheni.” Walonga apfo kwaapfila Pauli yang'ali yopeta imbuli ya Yesu na ukutsilihuka. \v 19 Kuya wamsola, wamghala hanu he ukutinganila ha Areopagho, wamlongela, “Utulongele malangulitso ghachi ghano gha sambi ghweghwe ghaulonga? \v 20 Kwaapfila kutughalila ipfinu pfihenza, na twetwe twobama tumanye mbuli atso tsina mana yachi.” \v 21 Iwanu wa Asene na iwagheni iwang'ali wokala ako tsawang'ali wotumila matsuwa ghawo ghose kulonga na kuhulikitsa mbuli tse sambi. \p \v 22 Apfo Pauli kema hambele ha mtingano wa Areopagho, kalonga, “Amweye iwanu wa Asene nene nakona mwemwe mwa iwanu yamuwinza dini ghendo. \v 23 Kwaapfila haning'ali nibita na kulola ghoya hanu hamlombela, mbona hanu hakulapfila inambiko handikighwe. Kwe Imulungu ing'ayomanyika. Lelo nene nowapetela mbuli tsake yuyo yamumtambikila bila kummanya. \p \v 24 “Imulungu iyalumbile isi na pfinu pfose ipfili mumo, ka Imtwatsa wa kulanga na iisi, ng'okala bae mne ng'anda tse Imulungu itsitsengighwe kwa ghamoko ghe iwanu. \v 25 Wala ng'otumikighwa kwa ghamoko ghe iwanu, ka yeye kobama ichinu chochose, kwaapfila yeye imwenyegho koweng'a iwanu wose ughima na muhe na ipfinu pfose. \v 26 Kulawa kwe imunu yumwe, katenda ghamataifa ghose ghe iwanu ghakale mne iisi yose. Tsakalamla kulawa ghumwande, tsuwachi na kwani ghamataifa agho ghang'akalile. \v 27 Imulungu katenda apfo ili iwanu wambame na wamwone hata kwa kubumbulitsa bumbulitsa, hata apfo Imulungu ng'ali kutali bae ne iwanu wose. \v 28 ‘Kwaapfila kuna yeye twetwe twokala, twoghenda na kuwa na ughima wetu.’ Ka yumwe wenu imtunga wila pfalongile, ‘Twetwe wose twa mweleko wake’ \p \v 29 “Apfo kwaapfila twetwe twa mweleko ghwe Imulungu, ng'atubamighwa bae kwalangula ka Imulungu keghala na nzahabu au fetsa au libwe, ipfinu ipfisongolighwe ghoya kwe tsimbutsi tse iwanu. \v 30 Ghumwande Imulungu tsakatenda ka ng'akona bae ghamatsuwa ghala iwanu hawakalile wabotsi, lekeni lelo kowalaghitsa iwanu wose chila hanu watsileke nzambi tsawo. \v 31 Kwaapfila Imulungu keka litsuwa hayatsoihinya iisi kwa haki kwa imunu yula iyamsaghule. Kawatenda iwanu wose wamtoghole kwa kumtsilihula imunu ayo.” \p \v 32 Hawamhulike Pauli kolonga imbuli ya ukutsilihuka, wangi wamseka, lekeni wangi walonga, “Twobama tuhulikitse keli imbuli ino.” \v 33 Baho Pauli kawaleka, koka. \v 34 Iwanu wangi wamuwinza Pauli na wamtoghola Yesu. Mna wawo tsakakala Diyonesiyo, imunu wa Areopago. Pfipfila kukala ne ipinga yumwe iyakemighwe Damari na iwanu wangi. \c 18 \s Pauli ako Korinto \p \v 1 Kuya Pauli kalawa Asene kaghenda Kolinto. \v 2 Ako ketingana na Myahudi yumwe yakemighwe Akila, yelekighwe Ponto, iyatsile na mwehe wake Pilisila kulawa Italiya matsuwa ghaghala, kwaapfila mndewa Kilaudi tsakawalaghitsa Wayahudi wose walawe Roma. Pauli kaghenda kuwona, \v 3 na kwaapfila isang'ano yake tsaikala kutenda pfibumbughitsa ka wawo, kakala nawo na kusang'ana nawo. \v 4 Chila Litsuwa lya Sabato Pauli tsakakala kolonga na iwanu mne ing'anda ye ukulombela, kaghetsa kuwakwegha Wayahudi na Wagiriki. \p \v 5 Sila na Timoteo hawatsile kulawa Makedoniya, Pauli katumila chipindi chake chose kuwapetela Wayahudi na kuwalangusa ka Yesu kakala Kiristu Mkombotsi. \v 6 Lekeni hawambelile Pauli ne ukumligha, kakung'usa maghwanda ghake, kawalongela “Mng'agha, lwenu! Nene nahela litotso mne imbuli ino. Kulawa sambi na kughendelela noghenda kuna iwanu iwali si Wayahudi bae.” \v 7 Kuya Pauli kalawa mne Ing'anda ye ukulombela, kaghenda mne ing'anda ili habehi, ing'anda ya Tito Yusti, imunu iyomtamanila Imulungu. \v 8 Kirispo imkulu we ing'anda ye ukulombela na iwanu wa ukaye yake wamtoghola Imtwatsa. Na Wakolinto wengi hawahulike, watoghola na kubatitsighwa. \p \v 9 Litsuwa limwe nechilo, Imtwatsa kamlongela Pauli mne ghamaono, “Uleke kupfuka, ghendelela kulonga, uleke kwinyamala. \v 10 Kwaapfila nene na hamwe naghwe, kuduhu imunu iyodaha kukulagha, kwaapfila nina iwanu wengi mne isi ino.” \v 11 Apfo Pauli kakala ako mwaka ghumwe na miyetsi sita, kowalangulitsa iwanu imbuli ye Imulungu. \p \v 12 Galiyo hayang'ali imkulu we isi ya Akaya, Wayahudi wetingana hamwe, wamghogha Pauli, wamghala mne ichitala. \v 13 Walonga, “Imunu yuno kowatenda iwanu wamtamanile Imulungu bila kughawinza malaghitso gha Musa.” \p \v 14 Na Pauli hayabamile kulonga, Galiyo kawalongela Wayahudi, “Ka mng'aghalile lighomba lye imunu kutenda ghehile au kutotsa, ning'adahile kuwahulikitsa. \v 15 Lekeni kwaapfila lighomba lino lya mchanya mwe mbuli na mataghwa na malaghitso ghenu, mlamle iwenyegho. Nene sibama bae kuwa mlamutsi wa lighomba lino!” \v 16 Kuya kawawinga walawe mne ichitala. \v 17 Nawo wose wamghogha Sostene imkulu we ing'anda ya ukulombela, wamtowa hambele he ichitala. Lekeni Galiyo ng'onile bae imbuli ayo ka chinu. \s Pauli kakuya keli Siriya \p \v 18 Pauli kakala Korinto kwa matsuwa mengi. Kuya kawaleka iwanu iwamtoghole Yesu, kadina mnumbwi Pilisila na Akila waghenda Siriya. Ako Kenkeliya, tsakagheta mvili tsake kwaapfila tsakeka laghano. \v 19 Wapfika Efeso, baho Pauli kawaleka Pilisila na Akila, kengila mne ing'anda ya ukulombela, kalonga na Wayahudi. \v 20 Iwanu wamlomba wakale naye kwa matsuwa mengi, lekeni Pauli kalema. \v 21 Lekeni hayang'ali yakuka, kawalongela, “Imulungu ang'abama nakuya keli kuna mwemwe.” Kuya kadina mnumbwi kalawa Efeso. \v 22 Hapfikile Kaisariya, kaghenda Yerusalemu kwilamsa na iwanu iwamtoghole Yesu, kuya kahulumkila Antiyokiya. \v 23 Pauli kakala ako kwa matsuwa chidogho, kuya koka kabitila isi ya Galatiya na Firigiya, kuwaghuma ghumoyo iwanang'ina wa Yesu. \v 24 Mne matsuwa agho Myahudi yumwe iyakemighwe Apolo, iyelekighwe Alekisandiliya, katsa Efeso. Tsakakala imunu yadahile kulonga pfinoghile na yamanyile Ghamaandiko Mahenzeluka. \v 25 Imunu ayo tsakakala kalangulitsighwa Imbuli ye Imtwatsa, na kwaapfila ghumoyo ghwake tsaghukala ghwakwaka, kalangulitsa mbuli tsa Yesu pfinoghile, hata ka tsakamanya ubatitso wa Yohane uliyeka. \v 26 Kandusa kulonga bila kupfuka mne ing'anda ya ukulombela. Pilisila na Akila hawamuhulike, wamkema ukaye yawo, wamlongela Imbuli ye Imulungu pfinoghile ghendo. \v 27 Apolo hayabamile kughenda Akaya, iwanu wa Efeso iwamtoghole Yesu wawaghuma ghumoyo na wawandikila ibaluwa iwanu iwamtoghole Yesu wa Akaya wambokele. Naye hayapfikile ako, kawapfila ng'ani awala iwatoghole kwa uluso we Imulungu. \v 28 Kwaapfila tsakawahuma ghendo Wayahudi hambele he iwanu wose, kalangusa kulawa mne Ghamaandiko Mahenzeluka ka Yesu iyo Kiristu Mkombotsi. \c 19 \s Pauli ako Efeso \p \v 1 Apolo hayang'ali Kolinto, Pauli kabitila isi itsili mpfidunda, kuya kapfika Efeso. Baho kawapfika iwanu wangi iwomtoghola Yesu, \v 2 kawaghutsa, “Angu tsamumbokela Muhe Mwenzeluka hala hamtoghole?” \p Wamwidika, “Mbe, hata kuhulika ka kuna Ghumuhe Mwenzeluka ng'ana tuhulike bae.” \p \v 3 Pauli kawaghutsa, “Kuya tsambatitsighwa ubatitso wachi?” \p Wamwidika, “Ubatitso iyang'ali yobatitsa Yohane.” \p \v 4 Pauli kalonga, “Ubatitso wang'ali yobatitsa Yohane tsaukala kwa awala iwatoghole kutsileka nzambi tsawo. Naye tsakawalongela iwanu wamtoghole ayula iyakutsa kuchughu kwake, ayo iyo Yesu.” \v 5 Hawahulike pfino, wabatitsighwa kwa taghwa lya Yesu. \v 6 Pauli hayamalitse kuwekila ghamoko, Ghumuhe Mwenzeluka kawahulumkila, nawo wandusa ukulonga lugha ingi, pfipfila walonga mbuli ye Imtwatsa. \v 7 Tsawakala iwanu ka kumi na weli. \p \v 8 Pauli kengila mne ing'anda ye ukulombela, kwa miyetsi midatu kalonga ne iwanu bila kupfuka, tsakaghetsa kuwakwegha watse mne Undewa we Imulungu. \v 9 Lekeni wamwenga tsawana mimoyo mikomu na ng'awatoghole bae, na wailonga pfihile Imbuli ye Imtwatsa. Apfo Pauli kawaleka, kawasola iwatoghole, kalonga nawo chila litsuwa mne ing'anda ya ukulangulitsila ya imunu yumwe iyakemighwe Tirano. \v 10 Pfinu pfino pfighendelela kwa miyaka mili, ili iwanu wose iwokala mne kaye tse isi ya Asiya, Wayahudi na iwanu iwali si Wayahudi bae wahulike imbuli ye Imtwatsa. \s Iwana wa Sikewa \p \v 11 Imulungu tsayang'ali yotenda pfihulo pfikulu kubitila Pauli. \v 12 Hata pfitambala na maghwanda ghayakindile ghaghalighwa kwe iwatamu, utamu wawo uwalawa, na ipfinyamkela pfiwalawa. \v 13 Wayahudi wamwenga iwakwangakwanga na kulapfa ipfinyamkela tsawaghetsa kutumila taghwa lya Imtwatsa. Wawalongela ipfinyamkela, “Nomlaghitsani mlawe kwa taghwa lya Yesu, iyopetighwa na Pauli.” \v 14 Iwatendile apfo, tsawakala iwana saba wa imunu yumwe Myahudi iyakemighwe Sikewa, iyakalile Imtambika mkulu. \p \v 15 Lekeni ichinyamkela kawalongela, “Yesu nommanya, Pauli nommanya, lekeni mwemwe tsina nani?” \p \v 16 Kuya imunu yane ichinyamkela kawadalukila, kawatowa mbaka watsumila kunze mwe ing'anda wachidako aku wana pfilonda. \p \v 17 Imbuli ayo haimanyike na Wayahudi na Wagiriki iwokala ako Efeso, wose tsawapfuka, na taghwa lya Imtwatsa Yesu litunyighwa. \v 18 Iwanu wengi iwamtoghole Yesu watsa hambele he iwanu, watoghola kuleka kutenda ghehile. \v 19 Iwanu wamwenga iwang'ali wotenda uhawi wapfighala pfitabu pfawo na kupfilakatsa hambele he iwanu. Pfawapetile bei ye ipfitabu apfo, wona yodahika kupfika elufu hamsini.\f + \fr 19:19 \fr*\ft Kwa matsuwa agho, sendi imwe tsaikala maliho gha sang'ano ya tsuwa limwe.\ft*\f* \v 20 Apfo imbuli ye Imtwatsa yenela na kuwa ne ingupfu ghendo. \s Hengele lyolawila ako Efeso \p \v 21 Pfinu pfino hapfimalile, Pauli tsakalamla aghende Yerusalemu kwa kubitila Makedoniya na Akaya, kalonga, “Ning'apfika ako, pfipfila nobamighwa ng'ende Roma.” \v 22 Apfo kawatuma ako Makedoniya iwanu wake weli iwomwapfilagha, Timoteo na Elasto, yeye mwenyegho tsakakala chidogho ako Asiya. \v 23 Ghamatsuwa ghala tsakulawila hengele kulu ako Efeso kwaajili ya mbuli tsa Yesu. \v 24 Tsahana imunu yumwe taghwa lyake Demetiriyo iyang'ali yotenda ipfinyagho pfa fetsa pfe imulungu Atemi. Isang'ano ayo iwatenda Demetiriyo ne iwanu wake wabwede ghendo. \v 25 Apfo Demeteriyo kawakema iwanu wake, na iwanu wangi iwosang'ana isang'ano ka yake, kalonga, “Mweye wayangu, mwomanya twopata sendi nyingi kwa isang'ano ino. \v 26 Mwemwe muwenyegho tsamuhulika na mwona ka si hano Efeso haliyeka bae, ila Asiya yose, Pauli kawakwegha iwanu na kughalusa ghamawatso ghawo, kalonga milungu itendighwe ne iwanu si milungu bae. \v 27 Apfo isang'ano yetu itsobetsighwa, na si isang'ano yetu iliyeka bae, ila hata ing'anda ye imulungu wetu mamo Atemi nayo itsobetsighwa na mlungu wetu imwenyegho katsobetsighwa, imulungu yotambikighwa mne kaye tsa Asiya na mne isi yose, katsobokighwa utunitso wake!” \p \v 28 Hawahulike apfo, wona maya wandusa kukemelela, “Atemi wa Efeso ka Mkulu!” \v 29 Tsakulawila hengele mne isi yose. Iwanu wawaghogha Gayo ne Aristariko, iwanu iwelongotse na Pauli kulawa Makedoniya, watsuma nawo mbaka hane chibugha che midawalo. \v 30 Pauli imwenyegho tsakabama aghende hambele he iwanu, lekeni iwanang'ina wake wamghoma. \v 31 Hata iwakulu wangi we Asiya, sale tsake Pauli, wamtumila imunu wamlomba aleke kughenda hane chibugha che imidawalo. \v 32 Imtingano ukala uhinyika, iwanu wamwenga wang'ali wolonga achi na wamwenga wolonga chila, kwaapfila iwanu wengi ng'awamanyile tsawetinganile choni. \v 33 Wayahudi wangi wamghala Alekisanda hambele he iwanu, na iwanu wangi wamkemelela. Naye kawapungila ghumoko iwanu wanyamale, ili yeyamile kwe iwanu. \v 34 Lekeni hawamanyile yeye ka Myahudi, wose wakemelela hamwe kwa masaa meli, “Atemi wa Efeso ka mkulu!” \p \v 35 Na kalani wa isi hayamalitse kuwalongela iwanu wanyamale, kalonga, “Mwemwe iwanu wa Efeso, angu yuhi ng'amanyile bae ka isi ya Efeso iyo mkalitsi wa ing'anda ye imulungu mkulu Atemi na mkalitsi wa chinyagho chake ichilaghale kulawa kulanga? \v 36 Kwaapfila kuduhu imunu yodaha kubela agho, apfo mnyamale na mleke kutenda chinu chochose himahima. \v 37 Muwaghala hano iwanu wano, nawo ng'awebile ipfinu pfe ing'anda ye imulungu wala ng'awamlighile bae mlungu wetu. \v 38 Apfo, ka Demetiriyo na weyaghe wana lighomba na imunu wowose, ghamabalatsa na iwalamutsi wabaho. Wodaha kughala ako lighomba alyo. \v 39 Lekeni ka mna ghomba lingi, mwobamighwa mlighale kune libalatsa ilibamighwa. \v 40 Kwaapfila tung'aghalighwa mne libalatsa kwaajili ya hengele lya leloli, ng'atudaha kwiyamila bae kwaapfila hengele lino lyahela mana.” \v 41 Hayamalitse ukulonga apfi, kawalongela iwanu woke. \c 20 \s Pauli koghenda keli Makedoniya na Ugiriki \p \v 1 Hengele lila lya Efeso halimalile Pauli kawakema iwomtoghola Yesu, kawaghuma ghumoyo, kawaagha kuya kaghenda Makedoniya. \v 2 Hayang'ali yobita kaye tsila, kawaghuma ghumoyo iwanu, kuya kapfika Ugiriki, \v 3 kakala ako kwa miyetsi midatu. \v 4 Tsaang'ali yelongotsa na Sopato imwana we Pilo iyolawila Bereya, Aristariko na Sekundo iwanu wa Tesalonike, Gayo imunu wa Deribe, Timoteo, Tukiko na Tirofimo iwolawa Asiya. \v 5 Iwanu awo tsawalongola na watubeta ako Tirowa. \v 6 Ichihungo che Pfighate ipfilihela hamila hachimalile, tudina mnumbwi kulawa Filipi, na ghamatsuwa matano hambele tutingana nawo ako Tirowa, tukala ako kwa ghamatsuwa saba. \p \v 7 Mne litsuwa lya mwanduso lya juma, tsatutingana hamwe na ukuja chijo. Pauli tsakalonga ne iwanu, na kwaapfila kabama yoke litsuwa lya keli kaghendelela kulonga nawo mbaka nechilo ng'ani. \v 8 Tsahana ipfitasa pfingi ipfing'ali pfakwaka mne ichiheleto ichili kuchanya, hanu hatwitinganile. \v 9 Msongolo yumwe yakemighwe Yutiko tsakala hane lidilisha. Pauli hayang'ali yoghendelela kulonga, Yutiko ang'ali yodongila, kadongila mbaka kalaghala, kulawa mne igholofa ya kadatu mbaka hasi. Hawaghendile kumwinula wampfika ma kafa. \v 10 Lekeni Pauli kahulumka hasi, kamwinamila, kamkumbatila msongolo ayo. Kalonga, “Mleke kupfuka, kamghima!” \v 11 Kuya kadina keli mchanya, kasola chijo kaja, kaghendelela kulonga nawo mbaka habehi na kucha, kuya koka. \v 12 Iwanu wamghala imsongolo yula ukaye kamghima, nawo waghumighwa ghumoyo. \s Kulawa Tirowa kughenda Mileto \p \v 13 Twetwe tudina imeli tulongola kughenda Aso ili twitingane na Pauli. Tsakatulongela tutende apfo, kwaapfila yeye ang'ali yoghenda ako kwa mghulu. \v 14 Hatupfikile Aso, Pauli kengila mne ghumnumbwi, tughenda naye Mitileni. \v 15 Litsuwa lya keli twandusa ghumwanza kulawa ako kuya tupfika Kiyo. Litsuwa lya kadatu tupfika Samo, na litsuwa lya kane tupfika Mileto. \v 16 Pauli kalamla aghendelele na ghumwanza bila kubitila Efeso ili aleke kukawa mne isi ya Asiya. Tsakabama yasumke kupfika Yerusalemu kwaajili ya ichihungo cha Pentekoste ka ing'adahike. \s Pauli kowaagha iwabala wa Efeso \p \v 17 Kulawa Mileto, Pauli kawatuma iwanu waghende Efeso kuwakema iwabala we iwanu iwomtoghola Kiristu wetingane naye. \v 18 Hawatsile, kawalongela, “Mwemwe mwomanya pfanikalile ghamatsuwa ghose, hanikalile namwe kulawa litsuwa lya mwanduso lyanitsile mne isi ya Asiya. \v 19 Tsanimsang'anila Imtwatsa bila kwighoda na kwa masotsi, hata ka tsanigetsighwa ng'ani na aghala ghehile ghawanendele Wayahudi. \v 20 Mwomanya silekile bae kuwalongela chila ichinu ichidaha kumwapfilani mwemwe, ila niwalangulitsa hambele he iwanu na kulawa ing'anda mbaka ing'anda. \v 21 Niwalongela wose Wayahudi na iwanu iwali si Wayahudi wamuyile Imulungu na wamtoghole Imtwatsa wetu Yesu. \v 22 Na lelo, kwaapfila nimuhulika Ghumuhe Mwenzeluka, noghenda Yerusalemu aku simanyile bae choni chitsonilawila ako. \v 23 Chinu chimwe chanimanya, Ghumuhe Mwenzeluka konongela ka mna chila ghumji, ukwohighwa na ukughaya pfonibeta. \v 24 Lekeni siwona bae ughima wangu ka chinu chikulu, ila chanibama kumalitsa isang'ano yangaile Imtwatsa Yesu, isang'ano ye ukupeta Imbuli Inoghile ya uluso we Imulungu. \p \v 25 “Nibita mna mwemwe wose kuwapetela Undewa we Imulungu, lekeni sambi nomanya ka kuduhu imunu mna mwemwe iyatsombona keli. \v 26 Apfo leloli nowalongela ghendo, imunu wowose mna mwemwe ang'agha, alwo lwenu, nene nahela totso. \v 27 Kwaapfila silekile bae kuwalongela ghose ghayobama Imulungu. \v 28 Mwalangitse iwenyegho, na muwalolese iwanu wose awala Ghumuhe Mwenzeluka iyamwikeni muwalongotse, muwadime awala iwomtoghola Imulungu iyawaghulile kwa idamu yake imwenyegho. \v 29 Nomanya nene hanikuka, wambwa wakali wa kumuhulo watsowatsilani na ng'awatsowonelani libatsi bae. \v 30 Hata mna mwemwe muwenyegho watsolawila iwanu iwolonga ughutsu ili wawakweghe kuna wawo awala iwomtoghola Yesu. \v 31 Apfo mwalangitse! Mkumbuke, kwa miyaka midatu chilo na misi, silekile bae kumlangulitsa chila imunu iyali kuna mwemwe kwa masotsi. \p \v 32 “Lelo nomwikani mne ghamoko ghe Imulungu na mne imbuli ya uluso wake iudaha kuwatsenga na kuwatenda muhale hamwe na iwanu wake. \v 33 Sibamile bae nzahabu au fetsa au lighwanda lya imunu wowose. \v 34 Mwemwe muwenyegho mwomanya ka tsanisang'ana kwa ghamoko ghangu ili kupata aghala ghanibamile na aghala ghawabamile weyangu. \v 35 Mne chila chinu chanendile, tsaniwalangusa ka kwa kusang'ana ka pfino, twobamighwa kuwapfila iwanu walihela ingupfu, mkumbuke chayalongile Imtwatsa Yesu imwenyegho, ‘Kabweda ayula iyoghola kubita ayula iyobokela.’ ” \p \v 36 Hayamalitse kulonga agho, katowa ghamaghoti hamwe nawo, kamlomba Imulungu. \v 37 Wose walila hawang'ali womuagha Pauli kuno wamkumbatila na wamnonela. \v 38 Tsawona usungu ng'ani kwaapfila kawalongela ng'awatsomwona keli bae. Kuya waghenda naye mbaka kune imeli. \c 21 \s Pauli koghenda Yerusalemu \p \v 1 Tsatuwaagha, kuya tudina imeli tughenda mbaka Kosi. Litsuwa liwinzile tupfika Rode, na kulawa ako tupfika Patara. \v 2 Ako tuipfika imeli iighenda Foinike, apfo tudina, tuka. \v 3 Na hatuyonile Kupulo, tubita lubali lwake lwe kuisi, tughenda mbaka Siriya. Tuhulumkila Tiro kwaapfila ako mnumbwi wetu ghung'ali ghwohulumsa imitsigho. \v 4 Ako tuwapfika iwanu iwamtoghole Yesu, tukala nawo ghamatsuwa saba. Kwa ingupfu ya Ghumuhe Mwenzeluka wamghoma Pauli aleke kughenda Yerusalemu. \v 5 Lekeni ghamatsuwa ghetu haghamalile, tughendelela na ghumwanza ghwetu. Iwanu wose iwamtoghole Yesu na wehe tsawo ne iwana wawo watuhilika mbaka kunze kwe ghumji, na baho tutowa maghoti, tulomba. \v 6 Hatumalitse kuwaagha, tudina imeli, nawo woya mmakaye mwawo. \v 7 Tughendelela na ghumwanza kulawa Tiro, tupfika Tolemayi, baho tuwalamsa iwanu iwamtoghole Yesu na kukala nawo kwa litsuwa limwe. \v 8 Nemitondo tuka, tupfika Kaisariya. Ako tsatukala mne ing'anda ya Filipi, mpetela wanu imbuli inoghile, iyakalile yumwe wa awala saba iwasaghulighwe Yerusalemu. \v 9 Imunu yuno tsakakala ne iwanaghe wapinga wane, awo ng'ana wakwelighwe bae, wang'ali wolonga usenga we Imulungu. \v 10 Hatukalile baho kwa ghamatsuwa mengi, nabii yumwe we Imulungu iyakemighwe Agabo katsa kulawa Yudeya. \v 11 Katutsila, kasola ghumsipi ghwa Pauli, keyoha ghamoko na ghamaghulu ghake imwenyegho, kalonga, “Ghumuhe Mwenzeluka kolonga, Wayahudi wa Yerusalemu watsomwoha apfino imunu yane ghumsipi ghuno na watsomwika mne ghamoko ghe awanu iwali si Wayahudi bae.” \p \v 12 Hatuhulike apfi, twetwe na iwanu iwakalile hala tumlomba Pauli aleke kughenda Yerusalemu. \v 13 Lekeni Pauli kedika, “Ebali mwolila na mwoghutenda ghumoyo ghwangu ghutenyuke? Nene niyandaa si kwohighwa kuliyeka bae, ila hata ukufila Yerusalemu kwaajili ya taghwa lya Imtwatsa Yesu.” \v 14 Halemile kututegheletsa, tumleka, tulonga, “Ghayobama Imulungu ghatendeke.” \p \v 15 Hatumalitse kukala hala, twoha pfinu pfetu tugheluka tughenda Yerusalemu. \v 16 Iwanu wangi iwomtoghola Yesu kulawa Kaisariya welongotsa na twetwe, watughala tukakale ukaye kwa Mnasoni. Yeye tsakakala imunu wa Kupulo, naye yang'ali yomtoghola Yesu kwa ghamatsuwa mengi. \s Pauli Komwangila Yakobu \p \v 17 Hatupfikile Yerusalemu, iwanu iwamtoghole Yesu watubokela kwa kudeng'elela. \v 18 Litsuwa liwinzile Pauli na twetwe tsatughenda kumwona Jakobu, na iwabala wose we iwanu iwomtoghola Kiristu tsawabaho. \v 19 Pauli kawalamsa na kuwalongela ghose ghayatendile Imulungu kubitila isang'ano yake kwe iwanu iwali si Wayahudi. \v 20 Hawahulike apfi, wamtunya Imulungu. Kuya wamlongela Pauli, “Ndughu yetu, kwakona Wayahudi iwatoghole pfawali wengi ng'ani, nawo wose wosulukila ng'ani kutenda malaghitso gha Musa. \v 21 Tsawalongelighwa ka ghweghwe kowalangulitsa Wayahudi wose iwokala mghati mwa iwanu iwali si Wayahudi waghaleke malaghitso gha Musa, tsakuwalongela waleke kuwengitsa ngoma iwana wawo wala kuchiwinza ichihendo chetu. \v 22 Lelo tutendetse? Kwaapfila watsohulika ka ghweghwe kwa baha, \v 23 apfo tenda achi chatukulongela. Ahano hana iwanu wane iwekile laghano. \v 24 Uwasole iwanu wano, wideghetese nawo, uwalihile sendi, ili waghetighwe mvili tsawo. Kuya chila imunu katsomanya ka mbuli tsako tsawahulike ng'atsilongesa bae, ila ghweghwe imwenyegho koghawinza ghamalaghitso gha Musa. \v 25 Ka pfatuwaandikile iwanu iwali si Wayahudi iwamtoghole Yesu, wobamighwa waleke ukuja ipfijo ipfitambikighwe kwa ipfinyagho, waleke ukuja idamu, waleke ukuja imnyama iyabotighwe na waleke utsinzi.” \p \v 26 Litsuwa liwinzile Pauli kawasola iwanu awo na kwideghetesa nawo. Kuya kengila mne Ing'anda ye Imulungu kuwalongela litsuwa lye ukumalitsa ukwideghesa na litsuwa lye kulapfa nambiko kwaajili ya chila yumwe mna wawo. \p \v 27 Ghamatsuwa ghala saba haghakalile habehi kumala, Wayahudi iwalawile Asiya wamwona Pauli mne Ing'anda ye Imulungu. Wawasongetsa iwanu wose wamuhile Pauli, wamghogha, \v 28 wakemela, “Amweye wamale wa Isiraeli, mtwapfile! Hayuno iyo imunu iyakwanga chila hanu, na kuwalangulitsa iwanu wose waleke kuwawinza Waisiraeli na ghamalaghitso gha Musa na hanu hano hanoghile. Kuya kawaghala iwanu iwali si Wayahudi mne Ing'anda ye Imulungu, na kuhahinya hanu hano hahenzeluke.” \v 29 Wamwenga tsawapfikitsa Pauli kamghala Tirofimo imunu wa Efeso mne Ing'anda ye Imulungu, kwaapfila tsawamwona naye mkaye. \v 30 Ghumji ghose ghukala na hengele, na iwanu wang'ali wotsuma kulawa chila hanu. Wamghogha Pauli, wamkwegha kulawa mne Ing'anda ye Imulungu, na bahala imibani ye Ing'anda ye Imulungu ihindighwa. \v 31 Na hawang'ali wobama inzila ye ukumkoma Pauli, imbuli impfikila imkulu we asikali wa Roma ka ghumji ghose ghwa Yerusalemu ghukala na hengele. \v 32 Bahala imkulu hayo kawasola iwakulu wangi hamwe na asikali katsuma kuhulumkila mne kingili. Nawo hawamwonile imkulu ayo ne asikali wake, waleka kumtowa Pauli. \v 33 Imkulu ayo kamghendela Pauli, kamghogha, kalaghitsa yohighwe minyororo mili. Kuya kaghutsa, “Angu ayuno imunu wachi? Kuya atendile choni?” \v 34 Iwanu wangi mne mtingano agho walonga pfino na wamwenga walonga apfino, imkulu hayo ng'adahile kuhulika ghoya kwaapfila tsahana tsogho, apfo kalaghitsa Pauli yaghalighwe mne liboma. \v 35 Pauli hayapfikile mna ingatsi, asikali wamsola kwaapfila iwanu wang'ali wotenda hengele ng'ani. \v 36 Likingili limuwinza na iwanu waghendelela kukemelela, “Mkomeni ayo!” \p \v 37 Pauli hayang'ali yoghalighwa mng'anda, kamlomba imkulu we asikali, “Uleke tanu nikulongele ichinu.” \p Naye kamghutsa, “Kumbe kodaha kulonga Chigiriki!” \v 38 “Pfii ghweghwe si yula Mmisiri yandusile uasi ghamatsuwa ghabitile na kuwalongotsa kunyika iwanu wala wehile elufu nne?” \v 39 Pauli kedika, “Bae, nene na Myahudi wa Taso, ako Kilikiya, isi imanyika ng'ani. Nolomba undeke nonge ne iwanu wano.” \v 40 Imbala ayo hayamlekile alonge, Pauli kema mngatsi, kawapungila ghumoko iwanu wanyamale. Kuya wose hawanyamale, Pauli kalonga nawo kwa Chihebraniya. \c 22 \p \v 1 “Ndughu tsangu na aba tsangu, mnihulikitse ghoya pfaniyamila hambele henu.” \v 2 Hawahulike kolonga nawo Chihebraniya, wenyamala tulu, naye Pauli kaghendelela kulonga, \p \v 3 “Nene na Myahudi, nyelekighwa Taso, isi ya Kilikiya, lekeni nikulila mne ghumji ghuno. Tsanikala imwanang'ina wa Gamalieli, tsanilangulitsighwa kughakinda ghamalaghitso ghe iwabala wetu. Na ng'ala nosulukila kumuhulikitsa Imulungu ka mwemwe mwose pfamli leloli. \v 4 Tsaniwadununza iwanu iwoiwinza inzila ino mbaka kuwakoma, tsaniwaghogha wose iwamale ne iwapinga na kuwasa mwigheletsa. \v 5 Imtambika mkulu ne libalatsa lyose lyodaha kulapfa ukalangama. Wawo iwo iwangaile ibaluwa niighale kwa Wayahudi wa Damasko, ili niwaghoghe iwanu awo ako Damasko niwaghale Yerusalemu wahighighwe. \s Pauli kolonga pfayaghaluke \r (Ghamatendo 9:1-19; 26:12-18) \p \v 6 “Nemisi haning'ali mnzila, hamvikile habehi na Damasko, bahala lumwesa lukulu kulawa kulanga lunimwemwesela chila hanu. \v 7 Nyighwa hasi, kuya nihulika litsi lyonilongela, ‘Sauli, Sauli! Ebali konidununza?’ \v 8 Nimghutsa, ‘Imtwatsa ghweghwe uli nani?’ Kanongela, ‘Nene na Yesu wa Natsareti, yunidununza.’ \v 9 Wayangu wawona lumwesa, lekeni ng'awahulike bae litsi lya ayula iyalongile na nene. \v 10 Nimghutsa, ‘Imtwatsa lelo nendetse?’ Imtwatsa kanongela. ‘Winuke ughende Damasko, ako kutsolongelighwa ghose ghaubamighwa kutenda.’ \v 11 Weyangu wang'inda ghumoko, wanongotsa mbaka Damasko, kwaapfila sidahile bae ukwona kwaajili ya ukulu wa lumwesa lula. \p \v 12 “Imunu yumwe yakemighwe Ananiya tsakatsa kumbona, imunu ayo tsakakala kompfuka Imulungu na koghakinda ghamalaghitso gha Musa na kotegheletsighwa na Wayahudi wose iwokala ako. \v 13 Kema habehi yangu, kalonga, ‘Ndughu yangu Sauli, wone keli!’ Na bahala nidaha kumwona. \v 14 Kuya Ananiya kalonga, ‘Imulungu we iwabala wetu kakusaghula ghweghwe umanye chayobama na umwone ayula Mwenzeluka wake na uhulike litsi lyake. \v 15 Kwaapfila ghweghwe kutsakuwa mkalangama wake kwa kuwalongela iwanu wose aghala ghawonile na ghauhulike. \v 16 Lelo ubeta choni? Winuke, ubatitsighwe, uleghusighwe nzambi tsako kwa kulitoghola taghwa lyake.’ \s Pauli kokemighwa kuwapetela iwanu iwali si Wayahudi \p \v 17 “Hambuyile Yerusalemu na haning'ali nilomba mne Ing'anda ye Imulungu, ng'ala ka nitsilika. \v 18 Nimwona Imtwatsa konongela, ‘Sambi baha ulawe Yerusalemu! Kwaapfila ng'awatsotoghola ukalangama wako mne mbuli tsangu.’ \p \v 19 Nimwidika, “Imtwatsa, iwanu womanya ka nene tsang'enda mne tsing'anda tse Imulungu kuwaghogha na kuwatowa iwanu wose iwakutoghole. \v 20 Na imkalangama wako Stefani hayakomighwe, nene tsanabaho, nitoghola kukomighwa kwake, na tsang'ala noghalolesa maghwanda ghe awala iwamkomile. \p \v 21 “Kuya Imtwatsa kanongela, ‘Ghenda, nokutuma kutali kwe iwanu iwali si Wayahudi.’ ” \p \v 22 Iwanu wamtegheletsa Pauli mbaka hayalongile apfi. Kuya wandusa kukemelela, “Mkomeni hayo! Munu ka ayo ng'obamighwa bae kukala muisi!” \v 23 Hawang'ali wokemelela na ukwasa ghamaghwanda ghawo na ukupwililisa litimbwisi uchanya, \v 24 imkulu we asikali kalaghitsa Pauli yaghalighwe mne liboma, kuya kalaghitsa wamghutse kwa kumtowa pfiboko, ili amanye ule iwanu womkemelela pfila. \v 25 Lekeni hawang'ali womwoha wamtowe, Pauli kamlongela imkulu yumwe we asikali yemile habehi, “Apfi pfinogha mwemwe kumpfapula Mroma ng'ana yahighighwe bae?” \v 26 Imkulu ayo hahulike apfi, kaghenda kumlongela imkulu we asikali imbuli ayo, kalonga “Angu ubama kutenda choni? Imunu ayu Mroma.” \v 27 Apfo imkulu we asikali kamghendela Pauli, kamghutsa, “Nongele, ghweghwe kwa Mroma?” \p Pauli kamwidika, “Ona.” \p \v 28 Imkulu ayo kalonga, “Tsaniliha sendi nyingi ili niwe Mroma.” Pauli kamwidika, “Nene na mwenye kaye wa Roma kwa kwelekighwa.” \p \v 29 Bahala awala iwabamile kumghutsa Pauli wandusa kuka. Na imkulu we asikali hayamanyile Pauli tsakakala Mroma kapfuka, kwaapfila tsakamwoha. \s Pauli kamne libaratsa \p \v 30 Litsuwa lya keli, imkulu we asikali tsakabama amanye ghendo ule Wayahudi wamwing'a lighomba Pauli, kampfughula na kawalaghitsa iwakulu we inambiko na libaratsa lyose wetingane. Kuya kamghala Pauli, kamwika hambele hawo. \c 23 \p \v 1 Pauli kawatsodelela tsinenge iwanu wa libaratsa, kuya kalonga, “Ndughu tsangu, tsanimtumikila Imulungu kwa ghumoyo ghunoghile mbaka leloli.” \v 2 Imtambika mkulu Ananiya kawalaghitsa awala iwakalile habehi na Pauli wamtowe mlomo wake. \v 3 Kuya Pauli kamlongela, “Imulungu katsokutowa ghweghwe mng'enye. Ghweghwe kwa hano kunihigha kwa ghamalaghitso, lekeni ghweghwe imwenyegho koghahinya ghamalaghitso kwa kuwalongela iwanu wanitowe!” \p \v 4 Awala iwemile habehi na Pauli walonga, “Ghweghwe, komligha mtambika mkulu we Imulungu!” \p \v 5 Pauli kedika, “Ndughu tsangu, simanyile bae ka yeye ka mtambika mkulu, kwaapfila yandikighwa, ‘uleke kumlonga pfihile imtawala we iwanu wako.’ ” \p \v 6 Kuya Pauli hayamanyile ka iwanu iwakalile hala, wamwenga tsawakala Masadukayo na wangi tsawakala Mafarisayo, kakemelela mne libaratsa lila, “Ndughu tsangu, nene na Mfarisayo, mwana wa Mfarisayo. Nene nohighighwa kwaapfila notoghola ka iwanu iwafile watsotsilihuka!” \p \v 7 Baha hayalongile apfo, Masadukayo na Mafarisayo wandusa kwisonga, baho mtingano ghwighola. \v 8 Kwaapfila Masadukayo wolonga kuduhu ukutsilihuka kwe iwanu, kuduhu wamalaika wala muhe, ila Mafarisayo wotoghola ghose agho. \p \v 9 Tsakulawila hengele kulu, na iwalangulitsi wa ghamalaghitso iwakalile Mafarisayo wema, walonga kwa ingupfu, “Ng'atukona bae ichinu chochose ichihile kwa imunu ayu. Lamda malaika we Imulungu au muhe kalonga naye.” \p \v 10 Hengele tsalikala kulu ng'ani, na ayula imkulu we asikali kapfuka iwanu wang'amghanile Pauli pfihindipfihindi. Apfo kalaghitsa iwanwele wahulumke, wamsole kwa ingupfu kulawa mne ghamoko ghawo, kuya wamghale mne liboma. \v 11 Chilo chila Imtwatsa tsakema habehi na Pauli, kamlongela, “Uleke kupfuka! Ka pfauwalongele mbuli tsangu iwanu wa hano Yerusalemu, pfipfila kobamighwa uwalongele iwanu Roma.” \s Wayahudi wobama inzila ye ukumkoma Pauli \p \v 12 Nemitondo yake Wayahudi watingana, welaghana waleke ukuja wala ukunwa ichinu chochose mbaka hawatsomkoma Pauli. \v 13 Na iwanu iwatendile apfo tsawakala wabita iwanu alubaini. \v 14 Kuya waghenda kwe iwatambika wakulu ne iwabala, wawalongela, “Twilaha kuleka ukuja na ukunwa mbaka hatutsomkoma Pauli. \v 15 Lelo mwemwe ne iwabala wa libaratsa mumlombe imkulu we asikali amghale Pauli kuna mwemwe, mtende ka mwobama kumanya pfinoghile mbuli tsake. Na twetwe twombeta mnzila tumkome ng'ana yapfike hano.” \p \v 16 Lekeni mwighwaghe Pauli tsakahulika imbuli ayo, apfo kaghenda mne liboma, kamlongela Pauli mbuli ayo. \v 17 Kuya Pauli kamkema mkulu yumwe we asikali kamlongela, “Umghale imsongolo yuno kwa imkulu we asikali, kana chinu kobama yamlongele.” \v 18 Imkulu ayo kamsola imsongolo yula kamghala kwa imkulu we asikali, kamlongela, “Pauli, ayula mwohighwa tsakang'ema, kanilomba nikughalile imsongolo yuno kwaapfila kana chinu kobama yakulongele.” \p \v 19 Imkulu we asikali kamkinda ghumoko imsongolo yula, kaghenda naye hambalimbali, kamghutsa, “Kobama unongele choni?” \v 20 Kamwidika, “Wayahudi wobama wakulombe ilupfi umghale Pauli kuna libaratsa, wotenda ka wobama wamanye pfinoghile mbuli tsake. \v 21 Lekeni uleke kutoghola kwaapfila Wayahudi kubita wanu alubaini wombeta. Tsawelaha waleke ukuja wala ukunwa mbaka wamkome. Sambi wobeta, wololesa pfautsolamla.” \v 22 Imkulu ayo kamlongela imsongolo ayo, “Uleke kumlongela imunu wowose ka kunongela imbuli ino.” Kuya kamleka yoke. \s Pauli koghalighwa Kaisariya \p \v 23 Kuya kawakema iwakulu weli we asikali, kawalaghitsa, “Muwandae asikali miya mbili na iwadina farasi sabini na asikali iwokinda imighoha miya mbili, waghende Kaisariya saa tatu nechilo. \v 24 Mumwikile Pauli iwafalasi, mumghale tseghamba kwa Felikisi imtawala wa Chiroma mne isi ya Yudeya.” \v 25 Kuya kandika pfino ibaluwa, \p \v 26 “Mbukwa ghwe imbala Felikisi. Nene Kilaudi Lisiya nokwandikila ghweghwe mtawala, \p \v 27 “Imunu yuno tsakaghoghighwa na Wayahudi na wabama wamkome, lekeni tsang'enda ne asikali kumkombola, kwaapfila tsanihulika yeye ka Mroma. \v 28 Tsanibama nimanye womwing'a lighomba lyachi, apfo nimghala mne libaratsa lyawo. \v 29 Tsambona wamwing'a lighomba kwaajili ya ghamalaghitso ghawo, lekeni tsakukala kuduhu totso ilimtenda yakomighwe au yohighwe. \v 30 Kuya hanongelighwe Wayahudi wobama inzila ye kumkoma imunu yuno, bahala nimghala kuna ghweghwe. Pfipfila niwalaghitsa iwamwing'ile lighomba walonge mbuli tsake kuna ghweghwe.” \p \v 31 Apfo asikali wamsola Pauli ka pfawalaghitsighwe. Ichilo chichila wamghala Pauli mbaka Antipatiri. \v 32 Litsuwa liwinzile wawaleka awala iwadina farasi waghende naye, na asikali iwoghenda kwa imighulu woya mne liboma. \v 33 Iwadina farasi hawapfikile Kaisariya, wamwing'a ibaluwa ila imkulu ayo we isi, kuya wamwika Pauli hambele hake. \v 34 Hayamalitse kuisoma, kawaghutsa imunu yuno kalawila isi yachi? Hawamlongele kolawa Kilikiya, \v 35 kalonga, “Nitsokutegheletsa baho iwakwing'ile lighomba hawatsokutsa hano.” Kuya kalaghitsa Pauli alolesighwe mne ing'anda ye undewa ya Herodi. \c 24 \s Pauli hane libalatsa lya Feliksi \p \v 1 Ghamatsuwa matano hambele, Imtambika mkulu Ananiya kahulumka Kaisariya hamwe ne iwabala ne imunu yumwe we ghamalaghitso yakemighwe Tetulo. Wamlongela imkulu ayo mbuli tsa Pauli. \v 2 Pauli hakemighwe, Tetulo kandusa kulonga hambele he Feliksi. “Ghwe mbala, tsatudeng'elela kukala tseghamba kwa ghamatsuwa mengi mne utawala wako, na ipfinu pfingi ipfibamighwa pfitendighwa kwaajili ye isi yetu. \v 3 Agho ghose twoghabokela na kukutoghola chila hanu ghamatsuwa ghose. \v 4 Sibama bae kukutenda wipfe, lekeni nolomba utududumile na ututegheletse chidogho. \v 5 Tumwona imunu yuno ka mghobo, kandusa hengele mghati mwa Wayahudi wose muisi mwose. Naye ka chilongotsi wa Wanatsareti. \v 6 Yeye pfipfila tsakabama aihinye Ing'anda ye Imulungu, apfo tumghogha na tubama tumuhighe kwa ghamalaghitso ghetu. \v 7 Lekeni Lisiya, imkulu we iwang'ewele katsa, kumsola kwe ingupfu, kuya kawalaghitsa awala iwamwing'ile lighomba watse kuna ghweghwe. \v 8 Naghwe ung'amghutsa imunu yuno, kwodaha kughamanya ghose ighatutendile tumwing'e ghamaghomba.” \v 9 Wayahudi nawo waghatoghola ghamaghomba agho, walonga apfo pfipfo pfaili. \s Pauli keyamila hambele he Felikisi \p \v 10 Imkulu we ghumkoa kamgholosela chidole Pauli ili alonge, Pauli kalonga, “Kwaapfila nomanya ghweghwe kwa imlamutsi we isi ino kwa imiyaka pilikichi, lelo neyamila kwa kudeng'elela. \v 11 Kodaha kumanya imwenyegho, ng'aghabitile bae ghamatsuwa kumi na meli kulawa hanighendile Yerusalemu kutamanila. \v 12 Iwanu wano ng'awambonile mne Ing'anda ye Imulungu nesonga ne imunu wowose, wala ukutenda hengele mne tsing'anda tse kulombela au hanu hohose mne ghumji. \v 13 Nawo ng'awodaha bae kukulangusa maghomba ghawo kuna nene ka gholongesa. \v 14 Bali nene notoghola ka nomtamanila Imulungu wa aba tsetu kwa nzila ila yawoikema wawo nzila ye ughutsu. Notoghola ghose ighandikighwe mne ipfitabu pfe ghamalaghitso na pfe manabii we Imulungu, \v 15 na nene nomlolela Imulungu ka wawo pfawomlolela, ka kuna ukutsilihuka kwe iwanu iwafile, wose iwanoghile ne iwehile. \v 16 Apfo ghamatsuwa ghose nekatsa niwe na ghumoyo ghunoghile kwe Imulungu na kwe iwanu. \p \v 17 “Tsanikala kutali kwa imiyaka mingi, lelo mbuya Yerusalemu kuwaghalila nzawadi iwahingwa we isi yangu na kulapfa nambiko. \v 18 Tsawambona mne Ing'anda ye Imulungu haning'ali notenda pfinu apfo, tsawanipfika nimalitsa ukudeghetetsighwa. Tsakukala haduhu iwanu wengi hamwe na nene, kuya tsahaduhu hengele lyolyose. \v 19 Lekeni tsakukala na Wayahudi wangi iwalawile isi ya Asiya, hawo tsawabamighwa wawe hano hambele hako kughala lighomba ka wana imbuli yoyose kuna nene. \v 20 Au iwanu wano iwenyegho walonge totso lyachi lyawonile kuna nene hanyimile hambele ha libalatsa, \v 21 ila tsanonga chinu chino kwa kukemelela hambele hawo, ‘Nohighighwa kwaapfila notoghola iwanu watsotsilihuka.’ ” \v 22 Kuya Felikisi, iyamanyile ghoya mbuli tse Inzila ila, kemitsa lighomba alyo, kawalongela, “Nitsolamla lighomba lyenu hayatsokutsa Lisiya, imkulu we asikali.” \v 23 Kuya kamlaghitsa imkulu we asikali yamlolese Pauli, lekeni yamlekele chidogho, na yawaleke sale tsake wamwapfile. \p \v 24 Haghabitile ghamatsuwa mengi Felikisi katsa na mwehe wake Dulisila, iyakalile Myahudi. Kalaghitsa Pauli yakemighwe na kamtegheletsa hayang'ali yolonga mbuli tse ukumtoghola Yesu Kiristu. \v 25 Lekeni Pauli hayang'ali yoghendelela ukulonga mbuli iimtenda imunu yanoghe hambele he Imulungu, na mbuli tsa kuwa na kiyasi, na mbuli tse litsuwa lya ukuhighighwa ilikutsa, Felikisi ang'ali yopfuka, kalonga, “Uleke tanu, sambi kodaha kughenda, hanitsopata nyafasi nitsokukema.” \v 26 Kuya Feliksi tsayang'ali yololela ka Pauli ang'amwing'ile sendi, apfo chila mala tsakamkema na kulonga naye. \v 27 Imiyaka mili haimalile, Polikiyo Festo tsakambokela Felikisi kutawala, kawa imkulu we isi. Lekeni kwaapfila Felikisi tsakabama awadeng'elese Wayahudi, kamleka Pauli mwigheletsa. \c 25 \s Pauli kobama yakahighighwe na Mkulu wa Roma \p \v 1 Ghamatsuwa madatu kulawa hapfikile Kaisariya, Festo kagheluka Yerusalemu, \v 2 ako iwatambika wakulu na iwabala wa Wayahudi wamlongela maghomba gha Pauli. \v 3 Wamlomba yawanoghese kwa kumghala Pauli Yerusalemu ili wamkome hayang'ali mnzila. \v 4 Festo kawedika, “Pauli kamwigheletsa ako Kaisariya, na nene nobama mbuye ako matsuwa chidogho ighakutsa. \v 5 Mleke pfilongotsi wenu wamwenga waghende na nene, waghale maghomba ghake, ka katenda ichinu chochose chihile.” \p \v 6 Festo hayamalitse kukala nawo ghamatsuwa manane au kumi, kahulumka Kaisariya, litsuwa liwinzile kaghenda kune libalatsa, kalaghitsa Pauli yaghalighwe amo. \v 7 Pauli hapfikile awala Wayahudi iwatsile kulawa Yerusalemu wema habehi naye, wamlapfila maghomba makulu, ghang'awadahile kulangusa ka ghana ukweli. \v 8 Baho Pauli kabela kalonga, “Nene sitendile chochose chihile mna malaghitso gha Wayahudi, wala mne Ing'anda ye Imulungu, wala kwa imndewa wa Roma.” \p \v 9 Lekeni Festo kabama awadeng'elese Wayahudi, kamlongela Pauli, “Pfii kobama kughenda Yerusalemu ukahighighwe ako hambele hangu kwa maghomba ghano?” \p \v 10 Pauli kedika, “Nene nakwima hano mne libalatsa lya mndewa wa Roma, nobamighwa nihighighwe hano. ka ghweghwe imwenyegho pfumanya ghoya, sitendile bae ichinu chochose chihile kwa Wayahudi. \v 11 Lelo ka kuna ichinu chochose chihile chanendile ichitenda nikomighwe, silema kufa bae. Lekeni maghomba ghawangaile Wayahudi ng'agholongesa bae, haduhu imunu iyodaha kunyika mne ghamoko ghawo. Ngaleni kwa imndewa wa Roma!” \p \v 12 Kuya Festo hamalitse kulonga ne iwanu wake wa libalatsa, kalonga, “Kobama ughende kwa imndewa wa Roma, haya kutsoghenda kwa imndewa wa Roma!” \s Pauli hambele ha Agiripa na Benike \p \v 13 Ghamatsuwa chidogho haghabitile, mndewa Agiripa na Benike wapfika Kaisariya kumlamsa Festo. \v 14 Hawakalile ako kwa ghamatsuwa chidogho, Festo kamlongela imndewa mbuli tsa Pauli. Kalonga, “Ahano hana imunu, Felikisi tsakamleka mwigheletsa. \v 15 Hang'endile Yerusalemu, iwatambika wakulu na iwabala wa Wayahudi wanongela ghamaghomba ghake, kuya wabama yahighighwe. \v 16 Na nene niwalongela si pfipfo bae pfawotendagha Waroma, kumkoma imunu wowose ng'ana yetingane ne iwanu iwamwing'ile ghamaghomba na kumleka yeyamile. \v 17 Hawatsile hano, na nene sikawile bae, litsuwa liwinzile tsanikala mne libalatsa, nilaghitsa imunu yuno yaghalighwe. \v 18 Iwanu wala iwaghalile lighomba, hawemile ng'awalongile ichinu chihile kuna yeye ka pfandolele. \v 19 Bali tsawang'ali wesonga naye mna mbuli tsawo tsa kutamanila na mbuli tse imunu yumwe iyafile, iyakemighwe Yesu, lekeni Pauli ang'ali yolonga imunu ayo ka mghima. \v 20 Kwaapfila tsasimanyile bae nendetse kwa ghamaghomba ghano, apfo nimghutsa Pauli ka tsakabama yaghende Yerusalemu yahighighwe ako. \v 21 Lekeni Pauli kabama yahighighwe na Mkulu wa Roma. Apfo nilaghitsa akale hano mbaka hanitsoghenda kwa mndewa wa Roma.” \v 22 Kuya Agiripa kamlongela Festo, “Na nene nobama nimuhulike imunu yuno.” \p Festo kedika, “Kutsomuhulika ilupfi.” \s Pauli hambele ha Agiripa \p \v 23 Litsuwa liwinzile Agiripa na Benike watsa aku wapfala maghwanda ghanoghile gha undewa, wengila hane libalatsa kwa ndeng'elelo hamwe na iwakulu we asikali na iwakulu wa kaye. Festo kalaghitsa Pauli yaghalighwe mghati. \v 24 Festo kalonga, “Imndewa Agiripa ne iwanu wose yamli hano, momwona imunu yuno! Wayahudi wose ako Yerusalemu na hano Kaisariya wanilomba nimlapfe yakomighwe. \v 25 Lekeni nene sonile bae ichinu chochose ichimtenda yakomighwe, naye kwaapfila tsakabama yahighighwe na Mkulu wa Roma, ndamla kumghala Roma. \v 26 Lekeni nene nahela imbuli ya ukumwandikila Imtawala mkulu. Apfo nimghala hano hambele henu, ghendoghendo hambele hako ghweghwe Imndewa Agiripa, mng'amalitsa kumghutsa nipate ichinu cha ukwandika. \v 27 Kwaapfila nakona ng'apfinoghile bae kumghala mwohighwa bila kulangusa ghomba lyake.” \c 26 \s Pauli keyamila hambele ha Agiripa \p \v 1 Kuya Agiripa kamlongela Pauli, “Sambi kodaha kwiyamila.” Baho Pauli kenula ghumoko, kandusa kwiyamila. \v 2 “Mndewa Agiripa, leloli nebona nina ndondokela ukwima hambele hako kwiyamila ghamaghomba ghose gha Wayahudi.” \v 3 Kwaapfila ghweghwe komanya pfihendo pfose pfa Wayahudi na aghala ghose ghawehisanyila. Apfo nolomba ufunye ghumoyo unitegheletse. \p \v 4 “Wayahudi wose womanya pfanikalile kulawa udodo wangu, pfanikalile muisi mwangu kulawa mwanduso, na pfipfila ako Yerusalemu. \v 5 Wanimanya kulawa ghumwande, nawo ka wobama wodaha kukulongela ka tsanikala mne kingili lya Mafarisayo iwamtamanila ng'ani Imulungu kubita wanu wangi. \v 6 Lelo nyima hano nyihighighwe kwaapfila notoghola laghano lyekile Imulungu ne iwabala wetu. \v 7 Ghamakabila ghetu kumi na meli ghobetetsa laghano alyo litimile, ka pfaghomtumikila ghoya Imulungu ichilo ne imisi. Lelo kwaajili ayo, ghwe Mndewa, Wayahudi wanighala mwigheletsa. \v 8 Ebali mwakona ng'aidahika bae Imulungu kuwatsilihula iwanu iwafile? \v 9 Nene imwenyegho tsambona nobamighwa nende ghose ighodahika ili kupinga taghwa lya Yesu wa Natsareti. \v 10 Tsanenda apfo ako Yerusalemu, kwa ghamalaghitso ghe iwatambika wakulu tsaniwaghela mwigheletsa wahenzeluka wengi, na hawang'ali wokomighwa na nene tsaning'ali notoghola wakomighwe. \v 11 Ghamatsuwa mengi tsaning'ali nighendagha mne tsing'anda tse ukulombela na kuwatowa, kuya tsaniwananaitsa waleke kumtoghola Imulungu. Tsaning'ali niwehila ghendo, mbaka tsang'enda imiji ya kutali kuwadununza. \p \v 12 “Litsuwa limwe tsaning'ali nighenda Damasko aku ning'ighwa uwetso na malaghitso ghe iwatambika wakulu. \v 13 Mndewa wangu, nemisi haning'ali mnzila, mbona lumwesa kulawa kulanga lwong'ala kubita litsua, lunimwemwesela nene na wayangu chila ubali. \v 14 Wose tsatughwa hasi, nene nihulika litsi lyonongela kwa Chihebraniya, ‘Sauli, Sauli! Ebali konidununza? Kwelagha hela ka ng'ombe yoitowa teke ng'weku ye imtwatsa wake.’ \v 15 Kuya nimghutsa, ‘Mtwatsa, ghweghwe nani?’ Mtwatsa kanyidika, ‘Nene na Yesu yumdununza. \v 16 Sambi winuke wime. Nikulawila kwaapfila nikusaghula uwe imtumighwa na imkalangama wa agha ghaughonile, na ghanitsokulangusa. \v 17 Nitsokukombola mne iwanu wako na iwanu iwali si Wayahudi ako kwanikutuma, \v 18 uwafumbule nenge tsawo na kuwalapfa mchisi wengile hatselu, walawe mne ingupfu ya Setani, wamghalukile Imulungu, kwa kunitoghola nene, waleghusighwe nzambi na wahale hamwe na wose iwasaghulighwe ne Imulungu.’ \s Pauli kolonga imbuli ye isang'ano yake \p \v 19 “Apfo Mndewa Agiripa, sighalemile bae maono agho gha kulanga. \v 20 Ila nyandusa kwa iwanu wa Damasko, kuya kwa awala iwali Yerusalemu na Yudeya yose, na kwa iwanu si Wayahudi bae. Niwapetela watsileke nzambi tsawo wamuyile Imulungu na walanguse kwa ghamatendo ghawo ka watsileka nzambi. \v 21 Kwaapfila nenda apfi, Wayahudi wanighogha mne Ing'anda ye Imulungu, na tsawabama wang'ome. \v 22 Lekeni Imulungu kanyapfila, mbaka leloli nene nakwima hano kulapfa ukalangama kwe iwadodo ne iwabala. Silonga ichinu chingi bae, ila nowalongela aghala ghawalongile manabii we Imulungu na Musa ka ghang'alawile. \v 23 Ka Kiristu Mkombotsi tsakabamighwa yadununzike na ang'awile wa mwanduso kutsilihuka, apfo ang'adahile kughala ghumwanga kwa Wayahudi na kwa Iwanu si Wayahudi bae.” \p \v 24 Pauli hang'ali keyamila apfo, Festo kakemelela, “Pauli! Kuna lukwale! Kusoma ng'ani kwausomile kukughela lukwale.” \p \v 25 Pauli kedika, “Mkulu Festo, nene si mkalukwale bae, nolonga mbuli itsilongesa na tsa ihekima. \v 26 Mndewa Agiripa komanya ipfinu pfino pfose, na nene nodaha kulonga nae bila kupfuka kwaapfila nomanya kuduhu ichinu ichitendeke chinyelenyele. \v 27 Mndewa Agiripa, apfi kowatoghola manabii we Imulungu? Nomanya kowatoghola.” \p \v 28 Kuya Agiripa kamghutsa Pauli, “Apfi kopfikitsa kodaha kunenda niwe mkiristu kwa ichipindi chino chidodo?” \p \v 29 Pauli kamwidika, “Nomlomba Imulungu mne ichipindi chidodo au chikulu, si ghweghwe uliyeka bae, ila wose yamnitegheletsa leloli, mdahe kuwa ka pfanili nene, lekeni bila iminyororo ino.” \p \v 30 Kuya imndewa, imkulu we ghumkowa na Benike, hamwe na awala iwakalile nawo wose tsawenuka. \v 31 Na hawang'ali wakuka welongela, “Imunu yuno ng'atendile ichinu ichimtenda yakomighwe wala ukwikighwa mwigheletsa.” \v 32 Agiripa kamlongela Festo, “Imunu yuno ang'alekelelighwe ka ng'abamile bae kuhighighwa na imndewa wa Roma.” \c 27 \s Pauli koghalighwa Roma \p \v 1 Hailamlighwe tughende Italiya, Pauli na iwohighwa wangi wekighwa mne ghamoko gha imkulu yumwe wa asikali iyakemighwe Juliasi, wa chikosi ichikemighwe cha Agusti. \v 2 Tudina mne imeli iilawile Adiramito iibamile kuka kubitila mne mwani tsa isi ye Asiya, kuya tuka. Aristariko imunu wa Makedoniya iyolawila Tesalonike tsakakala mmeli na twetwe. \p \v 3 Litsuwa liwinzile tupfika ako Sidoni, Juliasi tsaang'ali yomtendela pfinoghile Pauli, tsakamleka aghende kuna sale tsake ili wamwing'e aghala ghayobama. \v 4 Kulawa ako tughendelela na ghumwanza, tubita habehi ne ichisiwa cha Kupulo kwaapfila libeho tsaling'ali likupa ng'ani. \v 5 Tsatuloka ibahali ya Kilikiya na Pamfiliya, tupfika Mira ako Likiya. \v 6 Ako imkulu yula wa asikali kaipfika imeli ya Alekisandiliya iighenda Italiya, apfo katulongela tudine amwo. \p \v 7 Tughendelela na ghumwanza lughalugha kwa ghamatsuwa mengi, kwa ukughaya tsatupfika habehi na Nido. Kwaapfila libeho tsaling'ali lyotughoma, tubita lubali lwe kuisi lwe Kirete habehi na Salimone. \v 8 Kuya tubita kumwani kwa kughaya, kuya tupfika hanu hakemighwe Bandari Inoghile, habehi na kaye ya Leseya. \p \v 9 Ghamatsuwa mengi tsaghabita, na litsuwa lya ukufunga ukuja tsalibita. \f c \fr 2:10 \fr*\fk Litsuwa lya kufunga ukuja \fk* Pfipfila tsalikala litsuwa lya kwighongola, na tsalikala mne mwanduso wa chipfeghetsi.\f* Ghumwanza tsaghukala ghwa mne ihatari ng'ani. Apfo Pauli kawakanya, \v 10 “Walume weyangu, nakona ghumwanza ghwetu ghutsakuwa na maghayo tutsakwaghitsa imitsigho, imeli na ughima wetu pfipfila.” \v 11 Lekeni imkulu wa asikali kaleka kuhulikitsa ghayalongile Pauli, kawahulikitsa imkulu we imeli na imunu yane imeli ayo. \v 12 Kwaapfila bandari ila ng'ainoghile bae kukala mne ghamatsuwa gha chipfeghetsi, iwanu wangi walamla tulawe ako tughende Foinike ka ing'adahike, na kukala ako ghamatsuwa ghose gha ichipfeghetsi. Foinike tsaikala ibandari ya Kirete iilolese lubali lwa kuchanya na lubali lwa kuisi kwa liswela litsuwa. \p \v 13 Na libeho lya lubali lwa kuhisi halyanduse kuduma chidoghochidogho, tsawapfikitsa wapata chawabamile, apfo wandusa ghumwanza na kubita kumwani kwa kumwani habehi na Kirete. \v 14 Hambele chidogho, libeho kali ng'ani liduma kulawa kuchanya kughenda kwalilawila litsuwa. Tsaliduma kulawa mne ichisiwa. \v 15 Imeli tsaing'ali itowighwa na libeho na ng'ahidaile bae kuliking'a libeho. Apfo tuileka imeli isolighwe na libeho. \v 16 Hatung'ali twobita habehi ne ichisiwa chidogho ichikemighwe Kauda, tsatudaha ukwika ghoya ghumnumbwi ghwe imeli, lekeni kwa kughaya. \v 17 Iwanu tsawaghukwegha ghumnumbwi mghati, wayowa imeli kwa imitsabi. Tsawapfuka ka wang'adahile ukukwama mne lundo lya msanga lya Libiya, apfo wahulumsa matanga na kuileka isolighwe na libeho. \v 18 Kwaapfila wang'ali wotowighwa ng'ani ne nyahemu, litsuwa lya keli wandusa ukwasa imitsigho mne ibahali. \v 19 Litsuwa lya kadatu, wasa ipfinu pfe imeli mne ibahali kwa ghamoko ghawo iwenyegho. \v 20 Kwa ghamatsuwa mengi ng'atudahile bae ukwona lilangi wala tsinondo, na nyahemu ng'ulu tsaing'ali ighendelela. Tsakukala kuduhu imunu iyalolele kuhona. \p \v 21 Hawakalile ghamtsuwa mengi bila ukuja, Pauli kema mghati mwawo, kalonga, “Tsambamighwa mnihulikitse nene na mng'alekile kulawa Kirete, namwe mng'alekile kwingila mne ghamaghayo ghano na ukwaghisa pfinu. \v 22 Lelo nowalomba muwe na ghumoyo, kwaapfila kuduhu imunu kuna mwemwe iyatsokwagha, ila imeli iliyeka itsohinyika. \v 23 Ichilo chibitile malaika we Imulungu yula nene yanili munu wake, na yanimtumikila, kema habehi yangu, \v 24 kanongela, ‘Pauli uleke kupfuka, kobamighwa wime hambele ha mndewa wa Roma. Kwaajili yako Imulungu katsokombola ughima wa chila imunu mne imeli.’ \v 25 Apfo msangalale! Kwaapfila nomtoghola Imulungu itsolawila ka pfanongele. \v 26 Lekeni tutsoghalighwa mbaka mne chisiwa chingi.” \p \v 27 Mne chilo cha litsuwa lya kumi na nne, tsatung'ali tusolighwa akuno na akuno mne ibahali ya Mediteraniya. Nechilo ng'ani iwanu we imeli tsawapfikitsa twa habehi ne isi. \v 28 Apfo wabama wamanye utali we ichilindi che ibahali kwa kuhulumsa lutsabi lwohighwe chinu chitito, wapata utali wa mita alubaini, hambele chidogho watenda apfo keli, wapata utali wa mita selasini. \v 29 Kwaapfila wapfuka kukwama mne ghamabambalawe, wahulumsa nanga nne kuchughu mwe imeli, walomba uche. \v 30 Iwanu iwolongotsa imeli tsawabama watsume waileke imeli. Apfo wahulumsa ghumnumbwi ghula mdodo mne ghamatsi, watenda ka woghenda kuhulumsa nanga kulawa hambele he imeli. \v 31 Lekeni Pauli kamlongela imkulu yula wa asikali na asikali wake, “Awano ka ng'awatsokala mne imeli, ng'amdaha bae kukomboka.” \p \v 32 Apfo asikali waighana imitsabi ikindile ghumnumbwi ghula mdodo, waghuleka usolighwe ne ghamatsi. \p \v 33 Na hakung'ali kwakucha Pauli kawalomba wose waje ichijo, kalonga, “Kwa ghamatsuwa kumi na mane, tsamng'ali mwoghanzika, ng'amjile ichinu chochose bae. \v 34 Lelo nowalomba msole ichijo mje, kwaapfila ichijo chobamighwa kwaajili ya ughima wenu. Kuduhu hata imvili imwe iitsokwagha mne ghamatwi ghenu.” \v 35 Hayamalitse kulonga apfi, kasola chighate, kalonga mighede kwe Imulungu hambele hawo wose. Kuya kachibena, kandusa kuchija. \v 36 Wose waghumighwa ghumoyo, na chila imunu kaja ichijo. \v 37 Iwanu wose yatukalile mne imeli tsatukala iwanu miya mbili, sabini na sita. \v 38 Haweghutile, wahungutsa utito we imeli kwa ukwasa ingano mne ibahali. \s Imeli yohinyika \p \v 39 Hakuchele, ng'awaimanyile bae isi ila, lekeni wona msanga kumwani, apfo walamla kuighala imeli ako ka wang'adahile. \v 40 Waghana mitsabi ye tsinanga, watsileka mne ibahali, waidohola imitsabi iikindile msukani, kuya wenula litanga lya hambele he imeli ili likinde libeho na kutughala kumwani. \v 41 Lekeni imeli tsaipfika hanu hane nzila mbili tsa ghamatsi ghe ibahali, na imeli ikwama. Hambele he imeli hakala hatsama mne ghumsanga na ng'aidahile kuseghela bae, na kuchughu kwandusa ukubeneka kwaajili ye ingupfu ya ghamawimbi. \p \v 42 Asikali tsawabama wawakome wohighwa, hela waleke koghelela na kutsuma. \v 43 Lekeni imkulu wa asikali tsakabama Pauli yakomboke, apfo kawaghoma asikali wake waleke ukutenda apfo. Kawalaghitsa awala iwodaha ukoghelela wadaluke kulawa mne imeli, woghelele mbaka kumwani. \v 44 Na iwanu wangi iwasighale, waghoghe tsimbao au mne ipfihindi pfe imeli. Apfo iwanu wose wapfika tseghamba kumwani. \c 28 \s Mne ichisiwa cha Melita \p \v 1 Hatupfikile tseghamba kumwani, tsatumanya ichisiwa chila chokemighwa Melita. \v 2 Wenye kaye watutendela uluso ghendo, watubwinila ghumoto twote kwaapfila imvula tsaing'ali itowa na tsakukala ne ichipfeghetsi. \v 3 Pauli tsakadondola tsingodi, na hayang'ali yotsika mmoto, ghumoto ghula ghumtenda nzoka yalawe mne tsingodi na kumluma Pauli na kwikindilitsa mna ghumoko ghwake. \v 4 Wenye kaye hawamwonile inzoka ayo kolebela mmoko mwake, welongela, “Imunu yuno kakoma imunu ghendo, hata ka kahona mne ibahali, chisasi che milungu ng'achimlekelela bae yakale mghima.” \v 5 Lekeni Pauli kamkung'usila inzoka ayo mmoto na kuduhu chihile ichimpatile. \v 6 Tsawapfikitsa katsopfimba au bahala katsakughwa hasi na ukufa, lekeni hawabetile kwa ichipindi chitali, na ng'awonile bae ichinu chihile ichimlawile, waghalusa mawatso ghawo, walonga Pauli tsakakala yumwe we milungu. \p \v 7 Habehi na hanu hala tsakukala na imighunda ye imkulu we chisiwa iyakemighwe Pabiliyo. Imunu ayu tsakatubokela ghoya na tukala iwahenza wake kwa ghamatsuwa madatu. \v 8 Aba wake tsakakala kawasa mlutsatsi, koghula lihoma na kupweleta idamu. Pauli kaghenda ukumlola na hayamalitse kulomba, kamwikila ghamoko, kamuhonetsa. \v 9 Haghalawile agho, iwanu wengi iwang'ali woghula mne ichisiwa chila, nawo watsa wahonetsighwa. \v 10 Watwing'a nzawadi ketseketse, na hatung'ali tweyandaa ukuka, tsaweka mne imeli chila ichinu chatubamile mne ghumwanza. \s Kulawa Melita kughenda Roma \p \v 11 Imiyetsi midatu haimalile tughendelela na ghumwanza kwa imeli imwe ya Alekisandiliya iikemighwe “Milungu Basa,” imeli ayo tsaikala hala Melita ghamatsuwa ghe ichipfeghetsi. \v 12 Tupfika Sirakusa na ukukala aho ghamatsuwa madatu. \v 13 Kulawa ako tughenda ghumji ghwa Regiyo. Litsuwa liwinzile libeho lyandusa kuduma kulawa lubali lwa kuhisi, na litsuwa lya kabili tupfika Potioli. \v 14 Ako tuwapfika iwanu iwamtoghole Yesu, watulomba tukale nawo ghamatsuwa saba. Kuya tupfika Roma. \v 15 Iwanu iwamtoghole Yesu ako Roma tsawahulika ka tsatung'ali tukutsa, apfo watsa kutubokela mne ghulilo lya Apiyo na ng'anda ndatu tsa kuwasila wagheni. Pauli hawonile kamtunya Imulungu, tsakaghumighwa ghumoyo ng'ani. \s Pauli mne ghumji ghwa Roma \p \v 16 Hatupfikile Roma, Pauli tsakalekelighwa kukala yaliyeka hamwe ne asikali iyang'ali yombetetsa. \p \v 17 Ghamatsuwa madatu hambele kawakema hamwe pfilongotsi wa Wayahudi. Hawetingane Pauli kawalongela, “Ndughu tsangu, nene sitendile chinu chochose bae chihile kwe iwanu wangu, wala silemile ipfihendo pfe iwabala wetu. Lekeni tsanighoghighwa ako Yerusalemu na kwikighwa mne ghamoko ghe Waroma. \v 18 Waroma hawamalitse kunighutsa wabama wandekelele, kwaapfila nahela totso ilinitenda nikomighwe \v 19 Lekeni pfilongotsi wa Wayahudi hawalemile, chinu acho chinitenda nibame nihighighwe ne mndewa wa Roma. Lekeni nene nahela ghomba lyolyose ne iwanu wangu. \v 20 Kwaajili ayo niwakema niwone na nonge namwe, kwaapfila nyohighwa minyororo ino kwaajili ya mkombotsi iwomlolela iwanu wa Isiraeli.” \p \v 21 Nawo wamlongela, “Twetwe ng'ana tubokele bae ibaluwa yoyose ilawile Yudeya, kuya kuduhu iwanu iwatsile kulawa ako kutulongela mbuli tsako tsihile. \v 22 Lekeni twobama tukuhulike ghweghwe ghumwenyegho ulongatse, kwaapfila chatumanya twetwe chila hanu iwanu wolilonga pfihile kingili lyako lino.” \p \v 23 Apfo welaghana wetingane na Pauli mne litsuwa lingi, na iwanu wengi wamtsila ukaye yake. Kulawa nemitondo mbaka nemihe Pauli tsakawalongela mbuli tse undewa we Imulungu, na kwa Ghamalaghitso gha Musa na ghamaandiko ghe wanabii we Imulungu, kaghetsa kuwakwegha wamtoghole Yesu. \v 24 Iwanu wamwenga waghatoghola ghayalongighwe na Pauli, lekeni wamwenga ng'awatoghole bae. \v 25 Hawang'ali wesonga wawo kwa wawo na kwandusa ukuka, Pauli kalonga imbuli ino, “Ghumuhe Mwenzeluka tsakalonga ghoya kuna iwabala wenu kubitila Isaya, nabii we Imulungu. \v 26 tsakalonga \q ‘Ghenda uwalongele iwanu wano, \q mtsohulika na kuhulika lekeni ng'amtsomanya bae, \q mtsolola na kulola lekeni ng'amtsakona bae, \q \v 27 kwaapfila imimoyo ye iwanu wano mikomu, \q maghutwi ghawo waghadiwa, \q tsinenge tsawo watsifing'ilisa. \q Waleke ukwona kwa tsinenge tsawo, \q na kuhulika kwa maghutwi ghawo, \q na kumanya kwa imimoyo yawo, \q watsileke nzila tsawo tsihile, kuya niwahonetse.’ ” \p \v 28 Kuya Pauli kalonga, “Apfo nobama mmanye imbuli ye ukombotsi wa Imulungu ighalighwa kuna Iwanu si Wayahudi, wawo watsoihulikitsa!” \v 29 Pauli hamalitse kulonga apfo, Wayahudi woka aku wesonga ng'ani iwenyegho kwa iwenyegho. \p \v 30 Kwa miyaka mili Pauli tsakakala baho mne ing'anda iyoilihila kodi, na kawabokela iwanu wose iwabamile kumwona. \v 31 Kawapetela iwanu mbuli tse Undewa we Imulungu, kuya kalangulitsa mbuli tse Imtwatsa Yesu Kiristu bila kupfuka, na kuduhu imunu yamghomile.