\id HEB Hebrews - Waima - Namsoo Kim - DEC 5, 2002 \h Heberu \toc1 Marere HEBERU Haukia Herekiai \toc2 Heberu \mt2 Marere \mt1 HEBERU \mt2 Haukia Herekiai \is1 Puka Aona Irerena 'Abina \ip Puka neiana ererena hanona a'ikakauma haukia baika kebarainakia weiakia ekia a'ikakauma tihabona pokina maearima baika ia tebapo'onakia ba atetua aonai temiaho. Weiana buonai puka neiana ererena ekia a'ikakauma kebataburana. Weiana Keriso ikupaianamo herenai etaina Tirama ena taeara tohakia kebaihanaka. \ip Puka neianai taba apa'uakia aihau robakia niahunakia. Kori'uaina hanona Iesu hanona Tirama nahuna tohana. Iesu hanopakai emiaho aonai, ia hanona puma bo'ona ehoainakia, mai haiara rarikia ea'inakia ba taeara weianai Tirama ehore Iesu hanona maearima ikoikiai ibaraikia hauna apa'uanai ebaona (2.10). Weiana paunai Iesu hanona mahabanai haukia mai aneru mai Mose etara haonakia. Ibaruana hanona Tirama kipona ehore Iesu ea'i taeana robe haunai keao banaibanai. Ia hanona robe hauna apa'uana kupai, ia hanona herenai etaina maearima ia tia'ikakauma tohana haukia kebamaurinakia. Mose ena hoahoa mai ena rauhubu robakia eahunakia. Weiana hanona Iesu taba ebabaina hauna aubaubana 'abana. \ip Puka neiana aonai Isaraela maearimakia 'uaikia haukia ekia a'ikakauma orikia bo'okia ṯemiaho (11), ba maearima ekia a'ikakauma nibataburana. Orena hanona ia nibataburanakia weiana atetua taba taba katetabu ahinakia, 'a ia hanona ekia a'ikakaumai katekori 'ini keaomo 'ariai. Ia mahakia hanona Iesu herenai kemiaho, ena taearai kateka'a, weiana puma mai haiara hanona ekia a'ikakauma a'i katea'i parena (12.1-12). \is1 Puka Paipana Apa'uakia \io1 a. Roba iahu: Keriso hanona Tirama ibawaira tinana. (1.1-3) \io1 b. Keriso hanona aneru etara haonakia. (1.4—2.18) \io1 c. Keriso hanona Mose mai Iosua etara haonakia. (3.1—4.13) \io1 d. Keriso ena robe akana ena apa'ua. (4.14—7.28) \io1 e. Keriso ena 'abi'uai ena apa'ua. (8.1—9.28) \io1 f. Keriso ena baibeni akana ena apa'ua. (10.1-39) \io1 g. A'ikakauma hanona taba apa'uana. (11.1—12.29) \io1 h. Bahiahi 'abina mai 'abi orekia. (13.1-25) \c 1 \s1 Tirama Ena 'Abi Nahuna Pinanai Ehina benaka. \p \v 1 Wa'i baha raninai Tirama ehore mahabanai haukia pinakiai rani bo'ona taeara haeaihaeai ai 'aba'abaka herekiai ehina benakia. \v 2 Ia bariu rani neiakia puakiai hanona Nahuna pinanai aika ehina benaka. Tirama ehore Nahuna imanai kupa mai hanopaka ebabainakia, ia ehore Nahuna etina'ana taba ikoikiai ebena ia 'euna. \v 3 Nahuna neiana hanona ne'imare Tirama nuabina nibawaira tinana, ia hanona Tirama ihobona tohana, ia ena 'abi hiabunai taba ikoikiai ne'imanakia. Ia maearima ekia ki'a eutu obonakia murinai kupa 'ubinai hiabu ikoinai Tiramana itipana taina imariki aina 'ekanai emiati nemiaho. \s1 Tirama Nahuna Hanona Aneru Etara Haonakia. \p \v 4 Ia hanona aneru etara haonakia pokina Tirama ia atana ebena hauna hanona aneru atakia etara haonakia. \v 5 Tirama ehore ia ehina bena, \q1 “Oi hanona au Naha'u. \q1 Bariu beraura neianai \q1 Au oi abaramani'o,” \qr Sal 2.7 \m ia aneru ha herenai ua a'i e'abi aiho. Ia haeamona e'abi, \q1 “Au hanona ia Hamanai kaeao, \q1 ia abomo au Naha'u ai keao.” \qr 2 Sam 7.14 \m \v 6 Haeamona Nahuna apa'uana euhuna hanopakai emai raninai e'abi etibaha, \q1 “Tirama ena aneru ikoikiai \q1 hanona ia temekuti aina.” \qr Deu 32.43 \m \v 7 Aneru robakia eahuna etibaha, \q1 “Tirama ehore ena aneru \q1 hanona baurai ebaonakia, \q1 ena aneru baika ta'ara'ina tia'i \q1 haukia hanona iruba upakiai \q1 ebaonakia.” \qr Sal 104.4 \m \v 8 Ia Nahuna robana eahuna etibaha, \q1 “Oi hanona Tirama, emu obia \q1 imia'auna kemiaho banaibanai, \q1 oi hanona bero ai emu aiara \q1 nupoki aina. \q1 \v 9 Aka bero onuatae aina, \q1 babai ki'a hanona o'oatana. \q1 Ua buonai Tirama emu Tirama \q1 ehore aonamo tehoronai \q1 eheini'o emu obia hoana, \q1 atamu ebapa'uana \q1 'abamu wairakiai.” \qr Sal 45.6, 7 \m \v 10 Haeamona etibaha, \q1 “Obiapaka e, \q1 popouna 'akinai hanopaka \q1 hanona oi obabaina, \q1 kupa abomo oi imamuai obabaina. \q1 \v 11 Kupa mai hanopaka \q1 hanona kate'akauma, \q1 iamo oi hanona komiaho \q1 banaibanai, \q1 ia taba ikoikiai kateburuburu \q1 habuni 'ai'aina 'abana. \q1 \v 12 Kupa mai hanopaka kounakia \q1 habuni iro'abu 'abana, \q1 weiakia ihakia katehaeai \q1 habuni ni'ai'ai 'abana. \q1 Ia oi hanona 'ekamuai mo, \q1 emu mauri ihaukia hanona \q1 a'i kepua.” \qr Sal 102.25-27 \m \v 13 Rani ha Tirama aneru ha ṉa a'i ehinabe aihona a'i etibaha, \q1 “Itipa'u tainai momiati \q1 keaomo oi i'oatamu haukia \q1 'apumu ba'anai kahorotinakia.” \qr Sal 110.1 \p \v 14 Aneru hanona taba? Ia ikoikiai hanona auba, Tirama ta'arana tia'i haukia, euhunakia bamauri katea'ina haukia katebarainakia. \c 2 \s1 Bamauri Hanona Taba Apa'uana. \p \v 1 Ua buonai 'abi tohana Nahuna pouna aba haona hauna kaha'ima haraina, weiana herenai a'i hamakapare ta'una. \v 2 Tirama ena aneru pinakiai 'aba'abami ehina benakia 'abikia abomo hiabu 'abikiai teao, akakia a'i tebabai 'ao a'i tea'i taeanakia haukia hanona puma eba'oruna hauna tehoaina. \v 3 Bamauri hanona taba apa'uana, weiana kahabaki'ana raninai puma kemai hauna herenai aika aea kahapihi aiho? \p Bamauri neiana hanona Obiapaka kipona aba ehina pou 'uaina, weiana teona haukia tehore tebatohana aika herekai. \v 4 Tirama kipona abomo hoa apa'uakia, bata'uta'u huri akakia, hiabu akakia haeaihaeai ebawaira tinanakia, mai ia ena nuatae ihobonai Auba Robe ebaibeni ia kipokia tebatohanakia. \s1 Iesu Ke'uai ainaka Bamauri Aonai. \p \v 5 Tirama hanona aneru a'i etina'anakia, hanopaka mahamahana nimai hauna a'i katepoki aina, bariu hanopaka weiana pouna nahinana. \v 6 Puka robena aonai 'eka ha ṉa erere aihona etibaha, \q1 “Tirama e, \q1 maearima hanona taba? \q1 Ba oi ia nuraona 'inina. \q1 Maearima nahuna hanona taba? \q1 Ba oi ia no'ima haraina. \q1 \v 7 Oi ohore rani papana ia obariri \q1 'apuana aneru benukiai, \q1 ia haeamona oi ohore nuabi \q1 mai mariki hoana 'akonai \q1 obabainuna. \q1 \v 8 Oi ohore taba ikoikiai \q1 ia ena iha 'ini ba'anai \q1 ohorotinakia.” \qr Sal 8.4-6 \m Tirama taba ikoikiai ia ena iha'ini ba'anai ehorotinakia hanona ia kehore taba ikoikiai keiha 'ininakia. Iamo bariu aika nahaihanakia hanona taba ikoikiai ia ena iha'ini ba'anai aha'i 'abana. \v 9 Ia aika Iesu nahaihana, ia rani papana eriri aneru benukiai, ia 'ari ehau haiara aina paunai Tirama ehore nuabi mai mariki hoana ebabainuaina. Ia 'ari abiabina eonobaina maearima ikoikiai paukiai, weiana hanona Tirama ena aoko'o hoana. \p \v 10 Tirama ena aka hanona ebero, ia hanona taba ikoikiai ebabainakia mai neiha 'ininakia, nahuna bo'okia ena nuabi aonai kebaka totonakia paunai enuatae Iesu kehau haiara ke'oru harai, weianai nahuna bo'okia katemai ena nuabi aonai katemiaho. Iesu ikupaiana mo ke'uai ainakia bamauri aonai. \v 11 Maearima ekia ki'a neutu obonakia hauna mai ekia ki'a eutu obonakia haukia kipokia hamakia hanona hamona. Ua buonai Iesu a'i nihaumaea ia keaparinakia uaho'abana. \v 12 Ia ehore Tirama ehina bena etibaha, \q1 “Oi atamu kahina pouna \q1 uaho'aba'u wairakiai. \q1 Ekia to'u aokiai oi atamu \q1 kabanamona.” \qr Sal 22.22 \m \v 13 Haeamona e'abi etibaha, \q1 “Au hanona Tirama na'ikakaumana.” \qr Isa 8.17 \m E'abi mue etibaha, \q1 “Au neia'u mai Tirama ehore \q1 nahunai ebena'u haukia kipokia.” \qr Isa 8.18 \s1 Iesu Maearima ai Eao Kebarainaka. \p \v 14 Weiakia nahuna ṉa nihoma haukia hanona maearima mai bitiokia abomo mai aruarukia, Iesu kipona ia ihobokiai emai eka hauani maurinai emiaho, weiana ebabaina pokina hanona ena 'ariai Tiaporo 'ari nipoki aina hauna keba'ehona, \v 15 abomo ekia mauri beraurakia ikoikiai 'ari teta'u aina ta'arana tea'i haukia kerubu obonakia. \p \v 16 Weiana Iesu hanona aneru a'i nibarainakia, ia Aberahamo 'aba'abana nibarainakia. \v 17 Ua buonai ia hanona uaho'abana ihobokiai eao taeara ikoikiai aokiai, ia robe hauna apa'uanai keao mai ena aoko'o mai ena aka bero Tirama ena aka nibabaina aonai maearima ekia ki'a kehina haonakia. \v 18 Ia kipona baihobo aonai emiaho abomo ehau haiara buonai ia baihobo aonai haukia ibaraikia e'iobina. \c 3 \s1 Iesu Hanona Mose Etara Haona. \p \v 1 Ua buonai uaho'aba'u robemi e, wai kipokia Tirama eapari haeamonaka haumi, Iesu katoraona haraina, ia hanona Tirama ena iuhubeau hauna abomo robe hauna apa'uana eka a'ikakaumai pouna nahahinana hauna. \v 2 Mose Tirama ena itu aonai eaka harai ihobonai Iesu hanona euhuna Tiramana ena aka ebabai haraina mai aona ikoinai. \v 3 Itu ebabaina hauna temarikiai apa'uana ba itu kipona, ihobona Iesu hanona nuabi apa'uana kea'ina ba Mose. \v 4 Itu ikoikiai mai ibabaikia haukia, ba Tirama hanona taba ikoikiai ebabainakia. \v 5 Mose hanona Tirama ena itu ikoinai aonai ta'ara'i haunai eao eaka harai mai aona ikoinai, ia hanona muriai Tirama taba ke'uahinakia haukia poukia ehinanakia. \v 6 Iamo Keriso hanona Tirama Nahuna, ia Tirama ena itu nipoki aina mai aona ikoinai. Aika rani ikoinai kaha'ikakauma mai taburaka kahabuabena mai aonamoka raninai aika hanona Tirama ena maearima. \s1 Tirama Ena Maearima Ekia Arai 'Ekana. \p \v 7 Ua buonai Auba Robe ṉa e'abi aiho, \q1 “Bariu rani neianai \q1 Tirama aiana katona raninai, \q1 \v 8 aomi a'i katoba pahihinakia \q1 rani weiana hano'akunai \q1 Tirama tehobona aonai \q1 tebapairi pairi 'abana. \q1 \v 9 Weia 'aba'abami ihau bariabui \q1 aokiai e'u aka teihanakia \q1 iamo tehobona'u mai \q1 tebahobona'u. \q1 \v 10 Ua buonai uru weiana \q1 aopuere aina a'abi atibaha, \q1 ‘Aokia hanona atau'a 'akinai \q1 buonai e'u taeara a'i te'iobina.’ \q1 \v 11 Weiana aopuere a'abi'uai pahihi \q1 atibaha, \q1 ‘Ia hanona e'u arai 'ekanai \q1 a'i katekatoto.’” \qr Sal 95.7-11 \p \v 12 Uaho'aba'u e, kato'ima harainimi ha kipona aona a'i kea'i ki'ana ena a'ikakaumai a'i kekaobo mauri Tiramana a'i kekamuriaina. \v 13 'A Puka robena nehinana ‘bariu rani neiana’ hanona aika eka rani, ua buonai rani ikoinai 'abami kipokia aomi katoba taburanakia, ki'a kehore ena bai'oi ai aomi a'i meba pahihinakia marikina. \v 14 Eka a'ikakauma ha'iramana hauna kaha'i 'inina keaomo puanai hanona aika Keriso kipokia ṉahaka haeamo haukai kahaeao. \p \v 15 Puka robena ṉa e'abi aiho, \q1 “Bariu rani neianai \q1 Tirama aiana katona raninai \q1 aomi a'i katoba pahihinakia \q1 rani weianai 'aba'abami tebapairi \q1 pairi 'abana.” \qr Sal 95.7, 8 \p \v 16 Maearima tabakia Tirama aiana teona iamo tebapairi pairi? Weiakia Mose Aikupito ai ebakarahinakia haukia ikoikiai. \v 17 Tirama tai eopuere ainakia ihau bariabui aokiai? Maearima weiakia ki'a tebabai hano'akunai te'eho te'ari ore haukia. \v 18 Tai herekiai Tirama e'abi'uai pahihi benakia ena arai 'ekanai a'i katekatoto ṉa ehoma? Weiana hanona tai ehina benakia? Weiakia Tirama aiana a'i teka'aina haukia.\f + \fr 3:18 \ft (18) 'ao \+it a'i tea'ikakauma haukia.\+it*\f* \v 19 Ua buonai aika ha'iobina ekia a'ikakauma aha'i paunai arai 'ekanai a'i tekatoto. \c 4 \s1 Aika Kahatabura Arai 'Ekana Kahakatoto. \p \v 1 Tirama ena 'abi'uai aika 'euka ena arai 'ekanai kahakatoto hanona 'ekanai, ua buonai aika kaha'ima harainaka, ha a'i ke'eho arai 'ekana a'i me'ubo aina ta'una. \v 2 Aika pou namona haona, Isaraela haukia abokiamo 'abi aba teona. Iamo herekiai 'abi teona hauna ena namo aha'i pokina teona haukia a'i tea'ikakauma. \p \v 3 Weiana hanona Tirama e'abi ihobona etibaha, \q1 “Aopuere a'abi'uai pahihi atibaha, \q1 ‘Ia hanona e'u arai 'ekanai \q1 a'i katekatoto.’” \qr Sal 95.11 \m Ia aika a'ikakauma hauka hanona ena arai 'ekanai kahakatoto. Aka neiana hanona aba ebaorena hanopaka ebabaina raninai. \v 4 Pokina puka robena aonai wapu iba'abaihau hamomona pouna ehinana etibaha, “Tirama ena aka ikoikiai ebaorenakia ba wapu iba'abaihau hamomonai earai.” \v 5 Haeamona arai robana eahuna etibaha, “Ia hanona e'u arai 'ekanai a'i katekatoto.” \v 6 Weiakia pou namona teo'uaina haukia ekia aiao'o aha'i paunai Tirama ena arai 'ekana a'i tekatoto. Iamo bariu baika hanona ia ena arai 'ekanai katekatoto. \v 7 Weiana paunai rani homa'ana eao murinai Tirama ehore wapu ha ea'i taeana atana eaparina “Bariu rani neiana”, haeamona Davida pinanai wapu weiana pouna ehinana etibaha, \q1 “Bariu rani neianai, \q1 Tirama aiana katona raninai \q1 aomi a'i katoba pahihinakia.” \qr Sal 95.7, 8 \p \v 8 Iosua arai 'ekana tohana pebenakia raninai Tirama hanona murinai wapu ha a'i pe'uahina. \v 9 Ua buonai ha'iobina Tirama ena maearima katearai ranina hanona nimai ihobona wapu iba'abaihau hamomona 'abana. \v 10 Tirama ena arai 'ekanai aba tekatoto haukia hanona ekia akai tiarai ihobona Tirama ena aka ebaorena ba earai 'abana. \v 11 Ua buonai aika hanona kahatabura arai 'ekana weianai kahakatoto, weiakia aiao'o aha'i haukia 'abakiai a'i kahaeao hau ha arai 'ekana a'i me'ubo aina ta'una. \p \v 12 Pokina Tirama ena 'abi hanona nimauri abomo niaka, eara ki'a baha ba kareba weiana mahana abira abira teara hauna 'abana, ia hanona eara kekomo rurunaka keaomo aoka mai aubaka herekia huriaka mai ibakai herekiai, weiana maearima ekia raonaraona mai ekia nuatae kebawaira tinanakia. \v 13 Hanopaka tabakia ha Tirama wairanai a'i kebuni 'apua, taba ikoikiai katewaira tina mahanai ba ia herenai aika eka mauri maikoinai pouna kahahinana. \s1 Iesu Hanona Robe Haukia 'Arakiai Hauna Apa'uana. \p \v 14 Aika hanona mai eka robe hauna apa'uana ekara'au eao kupa, ia hanona Iesu Tirama Nahuna. Ua buonai aika hanona eka a'ikakauma pouna nahahinana hauna kaha'i 'inina. \v 15 Eka robe hauna apa'uana Iesu hanona eka 'abe'abe 'ekakiai niaoko'o ainaka, neia hanopakai emiaho raninai tehobona taeara haeai haeaiai aika ihoboka, iamo ia herenai hanona ki'a ha aha'i. \v 16 Ua buonai mai taburaka kahaeao aoko'o Tiramana ena obia imia'auna herenai, weianai aoko'o apa'uana kaha'ina mai aoko'o hoana kahatabu ahina, eka nuatae ranikiai kebarainaka. \c 5 \s1 Iesu Hanona Eka Bamauri Pokinai Eao. \p \v 1 Robe haukia apa'uakia ikoikiai hanona maearima baiatakiai Tirama ea'i taeanakia ena aka katebabaina maearima paukiai, beruberu tabakia mai ki'a ia'iobokia tabakia katebaibeni. \v 2 Robe hauna apa'uana kehore 'iobi aha'i haukia mai beho tibabai haukia keaoko'o ainakia pokina ia kipona abomo taeara bo'onai ni'abe'abe. \v 3 Ia kipona abomo ni'abe'abe paunai, maearima ekia ki'a paukiai mo aha'i, 'a ia kipona ena ki'a ia'iobokia tabakia abomo kebaibeni. \p \v 4 Hau ha kipona robe hauna apa'uana hoana a'i kea'ina ia Tirama kehore keaparina hauna robe hoana kea'ina, ihobona Arona eaparina 'abana. \p \v 5 Taeara ihobonai Keriso abomo kipona robe hauna apa'uana hoana a'i ea'ina, ia hoa ebena Tiramana ehina bena etibaha, \q1 “Oi hanona au Naha'u. \q1 Bariu rani neianai au hanona \q1 Hamamuai naeao.” \qr Sal 2.7 \m \v 6 Puka robenai 'eka haeai ha e'abi etibaha, \q1 “Oi hanona robe haumuai \q1 nomiaho keaomo banaibanai \q1 Melkisedek robe akana \q1 ebabaina 'abana.” \qr Sal 110.4 \p \v 7 Iesu hanopakai emiaho aonai ia 'ariai kebamaurina Tiramana herenai ebahuba'ari enoi eapari aota mahana mai beina, ba Tirama ia aiana eona pokina kipona ebako'iko'ina Tirama emariki aina paunai. \v 8 Ia hanona Tirama Nahuna, iamo ena hauhaiarai Tirama aiana ika'aina e'iobina. \v 9 Weianai e'oru harai, ia aiana tika'aina haukia ikoikiai ekia bamauri banaibanai pokinai eao. \v 10 Tirama ehore Iesu robe hauna apa'uana ai ebaona Melkisedek robe akana ebabaina 'abana. \s1 A'i Kahamiaho Oho Miori Papakia 'Abana. \p \v 11 Melkisedek ena aka robana katahuna 'abikia hanona ebo'o, iamo ihinahina haraikia hanona tepahihi pokina 'uruna katona hanona obona a'i katobo. \v 12 Rani homa'ana toa'ikakauma aba etaina, wai hanona ba'iobi haumi ai patoao, iamo wai bariu hau ha pehore Tirama ena 'abi tohana pokina peba'iobi muenimi. Wai hanona matoha 'ae ṯeinu oho miorikia 'abakia, aniani pahihikia ianikiai a'i tutabura baha. \v 13 Hau ha 'ae neinu oho hauna hanona miori papana, pokina ia bero mai beho a'i e'iobinakia. \v 14 Aniani pahihikia hanona maearima apa'uakia 'eukia, ia hanona aokia tebero, namo mai ki'a hoakia aba te'iobinakia. \c 6 \s1 Kahabakiro Kahabai'ima Tirama 'Eunai. \p \v 1 Ua buonai aika hamatabura waira hamaeao Keriso ena ba'iobi taburana hama'ina, ia a'ikakauma ba'iobikia kori'uaikia haukia herekiai a'i kahamiaho. Neiakia hanona 'ari akakiai naharaona kabe mai Tirama naha'ikakaumana, \v 2 'uere robe ba'iobina mai ahakiai ima tihao'au, abomo 'ariai mikiri mue ba'iobina mai miaho banaibanai bakaina, a'i kahamue ba'iobi neiakia pokikiai. \v 3 Tirama kenuatae raninai aika hanona kahaka'a waira kahaeao ba'iobi taburana herena. \p \v 4 Maearima baika ekia a'ikakauma te'akauma haukia aea katemue aiho? Ia 'uainai Tirama aokia ebaeanakia, kupa beruberuna teonobaina, Auba Robe kipokia teaka haeamo, \v 5 Tirama ena 'abi namona te'iobina abomo Tirama kepoki aina hiabuna teonobaina, \v 6 ba Keriso herenai ti'eho ti'akauma raninai kateraona kabe rani ibaruana katemahamaha hanona a'i ketaina, pokina ia aba imakiai Tirama Nahuna matiu ibiri ropo 'ubinai tikoko 'au muena maearima wairakiai tibahaumaeana. \p \v 7 Ihobona matoha hano weiana ahanai rani bo'ona abara etibo, aniani namokia nibaramanakia tebiraura haukia 'eukia, hano weiana hanona Tirama ena banamo kea'ina. \v 8 Ia hano weiana ahanai 'ini boaboa mai awa 'ini'inikia te'omu raninai ena namo ha aha'i, Tirama ia aba keururu aina irubai kate'ara ore. \p \v 9 E'u raona'au haumi e, ua ṯahinabe pahihi aihonimi, ia ai ṯa'iobi haraina wai hanona uahomana aha'i, banamo namona keaoainimi bamauri 'ekana. \v 10 Tirama hanona tai ha a'i nitaina, emi aka tobabai mai emi raona'au ia atanai aba tobawaira tinana ena robe haukia tobarainakia bariu abomo tubarainakia haukia a'i kereanakia. \v 11 Ai ṯanuatae ki'a baha wai ikoimiai aka weianai katotabura keaomo puanai taba ṯobuabena hauna katoa'ina. \v 12 Wai a'i kato'aboro, 'a ekia a'ikakauma mai ekia bapahihi paukiai Tirama e'abi'uai ai tabakia tea'i maearimakia 'abakiai katoao. Ibabataina hanona ṉahomana. \s1 Kaha'ikakauma Tirama Ena 'Abi'uai Paunai. \p \v 13 Tirama ehore Aberahamo herenai e'abi'uai raninai hau ha Tirama a'i etara haona paunai ia kipona atanai 'abi'uai pahihina ebabaina, \v 14 etibaha, “Au oi kabanamo tohani'o, ba 'aba'abamu kababo'onakia.” \v 15 Weiana Aberahamo ebai'ima mai bapahihina eaomo Tirama e'abi'uai hauna ea'ina. \p \v 16 Maearima ha ia etara haona hauna atanai 'abi'uai pahihina kebabaina, 'abi'uai pahihina weiana kehore ena 'abi kebatohana ekia baiara kebapuana. \v 17 Ihobonai, Tirama enuatae kebatohana ena 'abi'uai hanona ketoha weiakia ena 'abi'uai tabakia katea'i haukia herekiai, abomo enuatae kate'iobina ia ena raona wairai hauna a'i kebahaeaina, weiana buonai ia 'abi'uai pahihina ebabaina. \v 18 Tirama hanona a'i kebai'oi paunai weiakia rua ena 'abi'uai mai ena 'abi'uai pahihina hanona a'i kebahaeainakia, weiana aika hapihi hamai Tirama herenai hauka hanona batabura rarina 'akinai kahakori 'ini wairakai nimai tabana kahabuabena. \v 19 Buabeni neiana ha'ina hauna hanona ihobona to'o 'abana eka mauri ai, etabura ebakori 'ininaka kebakatotonaka kupa marea robenai i'aea huri habuninai kebakabanainaka keaomo erobe ki'a baha 'ekana aonai. \v 20 Aika paukai Iesu e'uai ekatoto weia robe hauna apa'uanai eao banaibanai, ihobona Melkisedek robe akana ebabaina 'abana. \c 7 \s1 Melkisedek Obia 'Arana Mai Robe Hauna Apa'uana. \p \v 1 Melkisedek neiana hanona Salema obia 'arana abomo 'ubi toha tohanai Tiramana ena robe hauna. Aberahamo ehuari aiara obiakia eahu 'arinakia emue aonai tebaitabu ahi, Melkisedek ehore Aberahamo ebanamona. \v 2 Aberahamo ehore huari aonai ea'inakia kohukia ikoinai harau haea harau haea aokiai ha ha Melkisedek ebena. Melkisedek atana anina hanona ‘aka bero obiana 'arana’, haeamona atana Salema obiana anina hanona ‘baibua obiana 'arana’. \v 3 Melkisedek hanona hamana aha'i hinana aha'i, ena itubu aha'i, aita erama aita e'ari a'i ha'iobina, ia orina aha'i, ia hanona ihobona Tirama Nahuna 'abana, robe haunai nemiaho banaibanai. \p \v 4 Melkisedek weiana katoraonana, ia aea eapa'ua aiho! Aika 'aba'abaka Aberahamo huari ai ea'i kohukia namokia harau haea harau haea aokiai ha ha ia ebena. \v 5 Weiakia Lebi itubuna haukia robe hoana tea'ina paunai, rauhubu e'abi, Aberahamo 'aba'abana Isaraela haukia ekia kohu ikoikiai harau haea harau haea aokiai ha ha uaho'abakia Lebi itubuna katebenakia. \v 6 Melkisedek hanona Lebi itubuna hauna aha'i, iamo Aberahamo herenai ena kohu ikoikiai harau haea harau haea aokiai ha ha ea'ina ba ia ehore Aberahamo weiana Tirama ena 'abi'uai ea'ina hauna ebanamona. \v 7 Aika ha'iobina hoa apa'uana ea'ina hauna kehore hoa papana ea'ina hauna kebanamona. \p \v 8 Robe haukia hanona maearima ekia kohu harau haea harau haea aokia ha ha tea'inakia, Melkisedek abomo Aberahamo ena kohu harau haea harau haea aokiai ha ha ea'inakia, ia robe haukia hanona kate'ari, ia Melkisedek hanona nemiaho banaibanai Puka robenai e'abi ihobona. \v 9 Ṉa hama'abi aiho, Lebi haukia maearima ekia kohu harau haea harau haea aokiai ha ha tea'inakia, ia Aberahamo ena kohu harau haea harau haea aokiai ha ha Melkisedek ebena aonai Lebi ena itubu haukia abokiamo ekia kohu harau haea harau haea aokia ha ha tebaibeni 'abana. \v 10 Pokina Melkisedek Aberahamo ohi tebaitabu ahi aonai Lebi hanona a'i erama baha ia 'aba'abana Aberahamo hauaninai emiaho. \s1 Iesu Ihobona Melkisedek. \p \v 11 Tirama Isaraela haukia rauhubu ebenakia Lebi itubuna haukia robe akana katebabaina. Ia Lebi itubuna robe akana tebabai haraina iamo aka weiana hanona maearima a'i teba beronakia Tirama wairanai paunai robe hauna haeai ha kewaira tina keaka matoha Melkisedek 'abana, ia Arona 'abana aha'i. \v 12 Robe haukia katehaeai hanona rauhubu abomo kehaeai. \v 13 Weiana robana hahuna hauna hanona itubu haeai hauna, Lebi itubuna hauna aha'i, itubu weiana aonai hanona hau ha itara robena akana a'i ebabai 'apuana. \v 14 Weiana aba ha'iobi haraina eka Obiapaka hanona Iuda itubunai erama, 'a Mose robe haukia ha itubu weianai a'i ea'i taeana. \p \v 15 Taba nahauahina hauna aba ha'iobi haraina pokina robe hauna haeai ha aba ewaira tina, ia Melkisedek 'abana. \v 16 Ia robe haunai eao hanona maearima ekia rauhubu 'ao ekia taearai aha'i, ia mauri hiabuna nemiaho banaibanai haunai. \v 17 Puka robenai ṉa e'abi aiho, \q1 “Oi hanona robe haumuai \q1 nomiaho keaomo banaibanai, \q1 Melkisedek robe akana \q1 ebabaina 'abana.” \qr Sal 110.4 \m \v 18 Weiana rauhubu 'ai'aina aba tea'i obona, pokina ia hanona e'abe'abe abomo ena aka aha'i. \v 19 Mose ena rauhubu ai maearima a'i ebaberonakia Tirama wairanai. Ua buonai Tirama ehore buabeni namona ha ebenaka weiana hanona rauhubu etara haona, weianai nahaeao Tirama herena. \p \v 20 Haeamona Tirama mai ena 'abi'uai pahihinai Iesu robe haunai ebaona. Weiakia Lebi itubuna haukia robe haukiai teao hanona Tirama ena 'abi'uai pahihinai aha'i. \v 21 Ia Iesu robe haunai eao hanona Tirama ena 'abi'uai pahihinai. Tirama ṉa e'abi aiho, \q1 “Obiapaka hanona ena 'abi'uai \q1 pahihina ebabaina \q1 ia ena 'abi a'i kebahaeaina, \q1 ‘Oi hanona robe haumuai nomiaho \q1 keaomo banaibanai.’” \qr Sal 110.4 \m \v 22 Ṉa homana Iesu hanona 'abi'uai apa'uana neiana ibatohana haunai eao, 'abi'uai neiana hanona 'abi'uai apa'uana 'ai'aina etara haona. \p \v 23 Robe haukia hanona tebo'o pokina ia te'ari ekia akai a'i temiaho banaibanai. \v 24 Ia Iesu hanona kemiaho banaibanai, ena robe akana hanona a'i keao hau ha herena. \v 25 Ia nemiaho banaibanai abomo aika paukai ia Tirama ninoina paunai, ia atanai Tirama herena kateao haukia kebamauri orenakia. \p \v 26 Iesu neiana hanona robe hauna apa'uana eka nuatae ikoikiai e'iobi. Ia hanona erobe, beho 'ao ki'a ha ia herenai aha'i, ia hanona ki'a haukia baiatakiai aha'i kupa 'ubina tohanai ekara'au. \v 27 Ia hanona robe haukia weiakia ihobokia aha'i, robe haukia ha ha hanona rani ikoikiai kipona ena ki'a ihina haona akana kebabai 'uaina murinai maearima ekia ki'a ihina haokia akakia kebabai. 'A Iesu hanona ua a'i kehoma, pokina ia kipona ena mauri ebaibeni ki'a ia'i obona tabanai eao, ia rani hamonai aka weiana maikoina ebaorena. \v 28 Mose ena rauhubu ehore maearima ea'i taeanakia robe haukiai teao, ia te'abe'abe, 'a Tirama ena 'abi'uai pahihina rauhubu murinai emai hauna ehore Tirama Nahuna ea'i taeana ia abe'oru harai robe hauna apa'uanai eao ia hanona kemiaho banaibanai. \c 8 \s1 Iesu Hanona Eka Robe Hauna Apa'uana Kupai. \p \v 1 Au robana ahuna 'abikia pokikia hanona neiana, aika hanona robe hauna apa'uana ṉahomana hauna nemiaho herekai. Ia kupa 'ubinai hiabu Tiramana ena imia'au itipana taina imarikiaina 'ekanai aba emiati. \v 2 Ia 'eka robena tohanai robe hauna apa'uana ena aka nibabaina, paraboa\f + \fr 8:2 \ft (2) i'aua robena\f* tohana weiana hanona Obiapaka Tirama ehore ebakorina ia maearima a'i tebakorina. \p \v 3 Robe haukia apa'uakia ikoikiai tea'i taeanakia beruberu tabakia katebaibeni mai ki'a ia'iobokia tabakia katebaibeni Tirama herenai, ua buonai eka robe hauna apa'uana neiana abomo taba ha kebaibeni. \v 4 Iesu hanopakai pemiaho raninai robe haunai a'i peao, pokina robe haukia temiaho ia tehore beruberu tabakia tebaibeni Mose ena rauhubu ihobonai. \v 5 Robe haukia ekia aka hanona kupa ai tibabaina akana ihobo ihobona mai aubaubana 'abana, aka weiana hanona ihobona Tirama Mose ehinabe pahihina paraboa robena ebakorina 'abana etibaha, “Ko'ima haraina taba ikoikiai kobabai oeo ai abaihani'o tabakia ihaihakia ihobo ihobokia.” \v 6 Ia bariu Iesu robe akana ea'ina hanona robe haukia ekia aka etara haonakia, pokina ia 'abi'uai apa'uana weianai bairarao haunai eao, 'abi'uai apa'uana neiana hanona ma enamo ba 'abi'uai apa'uana 'ai'aina, pokina weiana hanona 'abi'uai namokia 'akikia ahakiai ebakorina. \s1 'Abi'uai Apa'uana Mahamahana Hanona 'Ai'aina Etara Haona. \p \v 7 'Abi'uai apa'uana kori'uaina maikoinai enamo raninai, ibaruana a'i pahanuatae aina. \v 8 Ia Tirama ena maearima herekiai beho eihana buonai ehinanakia etibaha, \q1 “Au, Obiapaka Tirama, na'abi, \q1 Beraura aba nimai 'abi'uai \q1 apa'uana mahamahana kababaina \q1 Isaraela haukia herekiai \q1 abomo Iuda itubuna aonai. \q1 \v 9 Au, Obiapaka Tirama, na'abi, \q1 'Abi'uai apa'uana neiana \q1 hanona 'aba'abakia imakiai \q1 a'ina Aikupito hanonai \q1 abakarahinakia raninai \q1 a'abi'uai hauna 'abana aha'i. \q1 Ia e'u 'abi'uai apa'uana \q1 a'i teka'aina buonai \q1 au abomo aiakia a'i aona.” \q1 \v 10 Au, Obiapaka Tirama, \q1 haeamona na'abi, \q1 Weiana murinai 'abi'uai apa'uana \q1 ha kababaina Isaraela haukia \q1 herekiai hanona neiana. \q1 Au e'u rauhubu ia aokiai \q1 kahorotina mai ahekiai karerena. \q1 Au hanona ekia Tirama ai kaeao, \q1 ia hanona au e'u maearima ai \q1 kateao. \q1 \v 11 Hau ha uaho'abana 'ao \q1 herenai hauna a'i kehina bena \q1 ‘Obiapaka ko'iobina’. \q1 Pokina ikoikiai hanona \q1 aba kate'iobina'u \q1 papana 'akiai eaomo \q1 apa'uanai epua. \q1 \v 12 Ekia beho akakia aokiai \q1 kaoko'o ainakia \q1 abomo ekia ki'a \q1 a'i karaona 'ininakia.” \qr Ier 31.31-34 \p \v 13 Tirama 'abi'uai apa'uana mahamahana e'uahina raninai weiana kori'uaina hanona aba 'ai'ainai ebaona, ba taba ni'ai'ai mai nimara hauna hanona aba ke'akauma. \c 9 \s1 'Abi'uai Apa'uana 'Ai'aina. \p \v 1 'Abi'uai apa'uana kori'uaina hanona mai ena kuti rauhubukia mai kuti 'ekana, 'eka weiana hanona maearima imakiai tebabaina. \v 2 Paraboa tebakorina ba tekaihurina ikaihuri rua, atapaka tainai ikaihuri atana teaparina Robe 'ekana. Robe 'ekana aonai hanona ramepa horoti 'ekana ha mai itara papana ha, ahanai baibeni parawana tehorotina Tirama 'euna. \v 3 I'aeahuri habunina ibaruana aona tainai hanona teaparina Erobe ki'a baha 'ekana. \v 4 Weiana aonai hanona itara robena ha tebabaina gold ai tebahu abuna ahanai nabunabu timina namona ṯekinena, abomo 'abi'uai apa'uana mauana ha hauna maikoinai gold ai tebahu abuna, maua aonai hanona gold urona ha aonai mana teutana hauna mai Arona ena ikai'ini weiana 'uainai ebubuhi rauna tekarahi hauna mai pihara panabakia rua ahakiai rauhubu tererenakia haukia. \v 5 Maua ikaiabuna ubinai hanona teaparina Ki'a ihina haona 'ekana, Tirama ena nuabi aneru 'abakia ibabataikia rua atakia Kerubi, banikiai 'eka weiana tehao abuna. Bariu hanona taba neiakia ikoikiai a'i kahinahina harainakia. \p \v 6 Taba weiakia ua teba'oru aihonakia, weiana robe haukia hanona rani ikoikiai ikaihuri kori'uaina aonai tekatoto ekia aka tebabainakia. \v 7 Ia ikaihuri ibaruana hanona robe hauna apa'uana ikupaiana mo ihau ha aonai rani hamona ekatoto, imana 'abaeana a'i ekatoto, ia aruaru ea'ina etoto aina ia kipona ena ki'a paunai abomo maearima ekia ki'a a'i te'iobina aonai tebabaina haukia paukiai. \v 8 Taba weiakiai Auba Robe aba eba'iobi harainaka, robe 'ekana kori'uaina ekoroti nemiaho aonai taeara keao erobe ki'a baha 'ekana hanona a'i nikaikau bahana. \v 9 Neiakia hanona ibabatai 'abakia bariu rani neiana 'euna. Taeara weianai beruberu tabakia mai ki'a ihina hao tabakia tibaibeni Tirama 'euna, iamo weiakiai kuti haukia aokia tohana a'i katebabero toha tohana. \v 10 Weiakia hanona aniani tabakia inuinu tabakia mai 'uere hoahoakia, hauani ena rauhubu 'abaeakia, ia kateaka keaomo Tirama taeara kebamahamaha muenakia raninai. \s1 'Abi'uai Apa'uana Mahamahana. \p \v 11 Ia bariu Keriso aba emai terama tabakia namokia ekia robe hauna apa'uanai eao, paraboa weiana eapa'ua mai e'oru harai hauna aonai ekatoto, weiana hanona maearima imakiai a'i tebabaina abomo hanopaka 'euna aha'i. \v 12 Keriso paraboa aonai ekatoto raninai, nani 'ao poromakau nahukia aruarukia a'i ea'i ia kipona ena mauri ebaibeni aruarunai ekatoto, rani hamonai mo erobe ki'a baha 'ekana aonai ekatoto, weianai bamauri banaibanai akana ebaorena aika paukai. \v 13 Maearima te'opu Tirama wairanai raninai, nani poromakau aruarukia mai poromakau irubai teba'ara obonakia rabukia haukiai tekapo otarainakia, ba haukia temahamaha terobe Tirama wairanai. \v 14 Weiana hanona 'abi tohana iamo Keriso aruaruna hanona weiakia etara haonakia. Keriso hanona ena ki'a 'ao ena beho ha aha'i, ia miaho banaibanai Auba Robena ena baraibarai ai kipona ena mauri baibeni tabanai ebaona Tirama ebena. Keriso aruaruna weiana hanona aoka tohana kebamaha mahana, weiakia anikia aha'i hoakia herekiai kaha kapare kahaeao mauri Tiramana ena aka kahababaina. \s1 Keriso Aruarunai 'Abi'uai Apa'uana Mahamahana Ebatohana. \p \v 15 Ua buonai Keriso hanona bairarao haunai eao 'abi'uai apa'uana mahamahana kebataburana. Ia maearima ekia ki'a weiakia 'abi'uai apa'uana 'ai'ainai temiaho aonai tebabainakia haukiai kerubunakia paunai e'ari, ba Tirama eaparinakia haukia hanona banamo banaibanai Tirama e'abi'uai aina hauna katea'ina. \p \v 16 Ke'ari hauna ena nuatae 'abi'uaina hanona a'i keaka keaomo ena 'ari katebatohana murinai nuatae 'abi'uaina weiana hanona keaka. \v 17 'Ari hauna ena nuatae 'abi'uaina hanona e'abi'uai hauna ke'ari ba 'abi'uai hiabuna keaka, ia a'i e'ari nemiaho oho aonai 'abi'uai weiana hanona hiabuna aha'i. \v 18 Weiana buonai 'abi'uai apa'uana kori'uaina abomo 'ari aruarunai 'abi'uai hiabuna eaka. \v 19 Kori'uaina Mose ehore rauhubu 'abina ena maearima ikoikiai eba'iobinakia, weiana murinai poromakau nahukia aruarukia nani aruarukia mai bei kipokia ea'i haeamona, mamoe buirana birona mai wapaea rauna kipokia ea'inakia ekaihuna, rauhubu pukana mai maearima ikoinai ahakiai ekapo otaraina. \v 20 Ba e'abi etibaha, “Neiana hanona 'abi'uai apa'uana aruaruna, Tirama ehina benimi katoa'i taeana.” \v 21 Taeara ihobonai Mose aruaruai paraboa robena ahanai ekapo otaraina mai robe akana tibabai tabakia ikoikiai abomo ahakiai ekapo otarainakia. \v 22 Mose ena rauhubu eba'iobinaka taba bo'okia hanona aruaru kehore kebamaha mahanakia, ia aruaru a'i kekiki oioi raninai ki'a ihina haona keaha'i. \p \v 23 Paraboa aona tabakia neiakia kupa tabakia ibabataikia hanona taeara uahomanai patebamaha mahanakia, ia kupa tabakia tohakia hanona baibeni namona 'akinai katebamaha mahanakia. \v 24 Keriso hanona 'eka robena maearima imakiai tebabaina hauna aonai a'i ekatoto, 'eka weiana hanona 'eka robena tohana ibabataina, 'a ia hanona kebarainaka paunai 'eka robena tohana kupa 'ubinai hauna aonai ekatoto eao Tirama wairanai. \p \v 25 Robe haukia apa'uakia hanona ihau ha ha aokiai mahi aruarukia tea'i erobe ki'a baha 'ekanai tekatoto. Ia Keriso hanona rani bo'ona ua a'i kehoma. \v 26 Ua pehoma raninai, hanopaka ea'i ramana raninai emai mo bariu Keriso hanona rani bo'ona pehau haiara. Ia Keriso rani hamona mo ewaira tina rani neiakia puakiai, kipona baibeni tabanai eao ki'a ia'iobona. \v 27 Maearima ha ha hanona rani hamonai kate'ari, murinai Tirama kebabakainakia. \v 28 Taeara ihobonai Keriso hanona rani hamona mo baibeni tabanai eao mako ekia ki'a ia'i obokia. Ia haeamona kewaira tina mue hanona ṯe'imana haukia kebamaurinakia paunai, ia ki'a ia'i obokia paunai aha'i. \c 10 \s1 Keriso Hauanina Rani Hamona Ikoinai Paunai Ebaibeni. \p \v 1 Mose ena rauhubu hanona taba namona wairai kemai hauna aubaubana, taba tohana aha'i. Rauhubu taearanai maearima ekia ki'a ia'i obokia tabakia ihau ha ha ihobokia tebaibeni, iamo weiakia hanona Tirama herenai katekuti haukia a'i katebabero harainakia. \v 2 Baibeni neiana pehore Tirama ṯekuti aina haukia ekia ki'a rani hamonai pebamaha mahanakia raninai, ia kipokia pate'iobina ekia ki'a aba teore, weiana ki'a ia'i obokia tabakia a'i patebaibeni mue. \v 3 Ia ki'a ia'i obokia tabakia weiakia tebaibeni hanona ekia ki'a tebaraona muenakia ihau ha ha aokiai. \v 4 Pokina poromakau mai nani aruarukia hanona ki'a a'i katea'i obo 'apuanakia. \p \v 5 Ua buonai Keriso hanopakai emai aonai ia Tirama ehina bena etibaha, \q1 “Rauhubu ena barobe tabakia \q1 abomo baibeni tabakia \q1 a'i onuatae ainakia. \q1 'A hauani ha oba'oruna au eu'u. \q1 \v 6 Oi baibeni tabakia irubai \q1 teba'aranakia haukia \q1 mai ki'a ia'i obokia tabakia \q1 a'i oaonamo ainakia. \q1 \v 7 Ba au a'abi atibaha, \q1 ‘Tirama e, Au neia'u, \q1 aba amai, rauhubu pukanai \q1 pou'u tererena ihobonai \q1 oi emu nuatae akana kababaina.’” \qr Sal 40.6-8 \m \v 8 Keriso kori'uainai e'abi etibaha, “Barobe tabakia, beruberu tabakia, baibeni tabakia irubai tiba'aranakia haukia, mai ki'a ia'iobokia tabakia oi a'i onuatae ainakia, a'i oaonamo ainakia.” (Weiakia hanona Mose ena rauhubu ena nuatae paunai tebaibeni.) \v 9 Murinai e'abi etibaha, “Tirama e, Au neia'u, aba amai, oi emu nuatae akana kababaina.” Ia hanona barobe taearana kori'uaina ea'i parena ia ibaruana ebakorina. \v 10 Iesu Keriso ehore Tirama ena nuatae akana ebabaina, ia kipona hauanina rani hamonai ikoinai paunai ebena baibeni tabanai eao, weianai eka ki'a ai aba hamahamaha. \p \v 11 Robe haukia ikoikiai beraura ikoikiai ekia robe akakia tibabai, barobe tabakia hamokiamo tibaibeni hao baibeni hao, ia barobe tabakia weiakia hanona ki'a a'i katea'iobo 'apuanakia. \v 12 Ia Keriso ehore rani hamonai baibeni tabanai eao ki'a ia'iobokia paunai, baibeni weiana hanona niaka keaomo banaibanai. Ba ia Tirama itipana taina imarikiaina 'ekanai aba emiati. \v 13 Weia ia nibai'ima keaomo Tirama kehore ti'oatana haukia kemaiainakia Keriso 'apuna ba'anai. \v 14 Ia baibeni tabana hamonai weiakia ekia ki'ai ebamaha mahanakia haukia ebabero harainakia keaomo banaibanai. \p \v 15 Auba Robe abomo aba kipona pou neiana ehinabe ainaka. Kori'uaina e'abi etibaha, \q1 \v 16 “Obiapaka hanona ni'abi, \q1 Rani weiana murinai \q1 Au e'u 'abi'uai apa'uana \q1 herekiai kababaina hanona neiana. \q1 E'u rauhubu ia aokiai kahorotina \q1 mai ia 'akokiai karerena.” \qr Ier 31.33 \m \v 17 Haeamona e'abi etibaha, \q1 “Au ekia ki'a mai ekia beho \q1 a'i karaona 'ini 'apuanakia.” \qr Ier 31.34 \m \v 18 Ia ki'a mai beho weiakia aba ehina haonakia paunai ki'a ia'i obokia tabakia katebaibeni hanona ena poki aba aha'i. \s1 Aika Kaha'ikakauma Tohana Tirama Herenai Kahaeao. \p \v 19 Uaho'aba'u e, ua buonai aika Iesu e'ari aruarunai tabura kaha'ina erobe ki'a baha 'ekana aonai kahakatoto. \v 20 Iesu hauanina e'ari hanona i'aeahuri habunina\f + \fr 10:20 \ft (20) marea robe aonai\f* etapana ba taeara mahamahana mai mauri ekaikauna aika paukai. \v 21 Aika hanona mai eka robe hauna apa'uana Tirama ena maearima neiha 'ininakia. \v 22 Aokai ia aruaruna ekapo otaraina paunai aoka tohanai ki'a weiana aba ea'i obona, hauanika abomo bei iroronai aba eutu harainakia, ua buonai bariu aika kahaka'a haha Tirama herena kahaeao mai aoka tohanai abomo mai a'ikakaumaka a'i kahabaoao baoao. \v 23 E'abi'uai Tiramana hanona ena 'abi'uai kebatohana paunai, aika eka buabeni ha'uahina hauna kaha'i 'inina. \v 24 'Abaka kipokia kaharaona raona haeamo, ha ha kahaba taburanaka, eka raona'au kahaba ihanakia, mai namo akakia kahababai. \v 25 Baika marea to'una akakia tibaoaoai haukia ekia hoahoai a'i kahaeao, iamo 'abaka kahaba taburanakia to'u akana kahabapa'uana Obiapaka ena rani kemai hereka hauna nahaihana aonai. \s1 Tirama Nahuna A'i Kahakamuri aina. \p \v 26 Tomobahu. Aika Keriso pouna aba ha'iobi tohana murinai eka nuatae ai ki'a kahababai to'ona raninai, ki'a weiakia ia'i obokia baibeni tabakia haeai ha a'i nemiaho. \v 27 'A taba muriai kerama kahata'u aina hauna hanona bakai apa'uana mai iruba ki'a obona Tirama ti'oatana haukia keba pururunakia. \v 28 Ha'iobina hau ha Mose ena rauhubu ekabena a'i ea'i taeana raninai ihina pouna haukia rua 'ao aihau tebatohana ba hau weiana beho haunai eao teahu 'arina a'i teaoko'o aina. \v 29 Hau ha nihore Tirama Nahuna a'i nimariki aina, ia nihore 'abi'uai apa'uana aruaruna ia ebarobena hauna taba 'abaeanai nibaona, mai Tirama ena aoko'o hoana nimaiainaka Auba Robena herenai ni'abi ki'aina hauna, hau weiana kaharaonana ena puma kehoaina hanona aea keapa'ua aiho! \v 30 Aika ha'iobina Tirama hanona ṉa e'abi aiho etibaha, “'Ara hore hanona e'u aka, au kahore arana kabamuena.” Haeamona etibaha, “Obiapaka kehore ena maearima kebabakainakia.” \v 31 Weiana kaha'eho mauri Tiramana imana aonai kahaenouta hanona taba ki'a obona tohana! \p \v 32 Rani 'uaina aea tohoma hauna katoraona muena. Tirama ena ea totabu ahina murinai haiara bo'ona toa'i ia wai hanona tobatabura. \v 33 Rani baika maearima wairakiai tebapo'onimi mai te'oatanimi, abomo rani baika haiara uahomakia tea'i haukia tobarainakia. \v 34 Wapura itunai tekaiabunakia haukia tobarainakia, abomo baika tehore emi kepu tea'i 'akaumanakia raninai tobapahihi mai aonamomi, pokina to'iobina emi kepu namokia 'akikia hanona katemiaho banaibanai. \p \v 35 Ua buonai emi raona taburana a'i katohabona. Pokina weianai 'arana apa'uana katoa'ina. \v 36 Wai hanona katobapahihi pokina Tirama ena nuatae akana katobabaina murinai taba e'abi'uai aina hauna katoa'ina. \v 37 Puka robenai Keriso robana eahuna etibaha, \q1 “Rani papana mo ia a'i kehoma'a, \q1 ia hanona kemai, ia a'i kemahari. \q1 \v 38 E'u aka bero hauna hanona \q1 mai a'ikakaumana kemauri. \q1 Ia kekamuri aina'u raninai \q1 au ia a'i kaonamo aina.” \qr Hab 2.3, 4 \p \v 39 Aika hanona weiakia tikamuri mai ti'akauma haukia 'abakia aha'i, aika hanona mai a'ikakaumaka bamauri kaha'ina. \c 11 \s1 A'ikakauma Hanona Taba? \p \v 1 Eka a'ikakauma nihore nahabuabeni tabakia nimaiainakia taba tohakiai tiao, a'i nahaiha tabakia taba tohakiai nibaonakia. \v 2 'Uaina maearimakia abomo a'ikakauma neiana paunai Tirama ehore ebatohanakia. \v 3 A'ikakaumai aika ha'iobina kupa mai hanopaka tabakia ikoikiai hanona Tirama ena 'abiai terama, weiana ha'iobina nahaihakia tabakia hanona taba a'i nahaihakia haukia herekiai temai terama. \s1 Abela, Enoka, Mai Noa Ekia A'ikakauma. \p \v 4 A'ikakaumai Abela hanona baibeni tabana namona Tirama ebena Kaino ena baibeni tabana etara haona, weiana ena a'ikakauma paunai Tirama ehore Abela ena baibeni tabana ea'i taeana abomo aka bero haunai ebaona. Ia e'ari, 'a ena a'ikakaumai ia hanona bariu ni'abi ohomo. \p \v 5 A'ikakaumai Enoka hanopakai ea'i taeana 'ari a'i e'iobina Tirama herena eao, ua buonai hau ha ia a'i tetabu ahina. Tirama ehore ea'i obona. Puka robenai ebatohana e'abi ia a'i ea'i taea bahana aonai ia hanona Tirama aona ebanamona. \v 6 Ia ena a'ikakauma aha'i hauna hanona Tirama aona ibanamona a'i e'iobina. Tirama herena kateao haukia hanona katea'ikakauma tohana Tirama hanona nimauri abomo titabuna haukia arakia namokia kebenakia. \p \v 7 A'ikakaumai Noa hanona Tirama taba wairai kerama hauna eba'ikakaumana aonai ia a'i eiha tabakia Tirama aiana ea'i taeana mai marikina aunohi ha ebabaina ba ena itu haukia ibamaurikiai keao tou aonai. A'ikakauma weianai ia bero haunai eao Tirama wairanai ba hanopaka haukia puma rarina tehoaina. \s1 Aberahamo Mai Sara Ekia A'ikakauma. \p \v 8 Aberahamo hanona Tirama ea'ikakaumana. Ia eaparina raninai aiana ea'i taeana ekaobo ena hano ehabona. Tirama e'abi'uai hano ha kebena, ia aeana keao hanona a'i e'iobina aonai ena hano tohana ehabona. \v 9 A'ikakaumai Aberahamo eao 'abi'uai hanona, weia aiara haeai haunai eao, ia Isako mai Iakobo kipokia paraboa aokiai temiaho, ia terarua abomo 'abi'uai hamona tea'ina Tirama herenai. \v 10 Pokina Aberahamo hanona ebai'ima Tirama kehore aiara weiana kebakorina keba'ini haraina miabanai aiaranai keao. \p \v 11 Aberahamo atawana Sara ohi aba tekiro ki'a baha miori a'i patebaramana, ia a'ikakaumai hanona Aberahamo hama ai eao pokina ia Tirama ea'ikakaumana ena 'abi'uai kebatohana. \v 12 Aberahamo hanona eanepaka ki'a ihobona aba e'ari 'abana, hau anepakana hamona neianai itubu rarina 'akina ebaramana ihobona kupa bihiukia 'abana 'ao poe 'anona 'abana kahatuabina hanona a'i kahatuabi orena. \p \v 13 Maearima neiakia ikoikiai ekia a'ikakaumai temiaho iamo Tirama ena 'abi'uai tabakia a'i tea'i bahanakia aonai te'ari, ia wairai katerama tabakia te'iobinakia haukia teaonamo ainakia, ba murinai ia kipokia tehina pounakia ia hanona baki mai aiara haeai haukia hanopaka neiana ahanai. \v 14 Maearima ua ti'abi aiho hanona aika ha'iobina ia hanona ekia hano tohana titabuna. \v 15 Ia hano weiana 'uaina tehabona hauna pateraonana raninai patemue abomo petaina. Ia ua a'i tehoma. \v 16 Aiara ia te'imana hauna hanona aiara namona 'akina kupa aiarana. Weiana Tirama hanona a'i nihaumaea kateaparina ekia Tirama, pokina ia aiara ha aba eba'oruna ia 'eukia. \p \v 17 Tirama Aberahamo ehobona aonai Aberahamo a'ikakaumai nahuna Isako barobe tabanai ebaona. Tirama Aberahamo herenai e'abi'uai 'aba'abana katebo'o, iamo Aberahamo nahuna hamo hamona barobe tabanai ebaona ebena. \v 18 Tirama Aberahamo ehina bena etibaha, “Isako haunai oi itubumu a'abi'uai ainakia haukia katerama.” \v 19 Aberahamo ea'ikakauma Tirama hanona mai hiabuna maearima 'ari ai kebamikiri muena. Weiana hamatibaha Aberahamo hanona nahuna Isako 'ariai ea'i muena 'abana. \s1 Isako, Iakobo, Mai Iosepa Ekia A'ikakauma. \p \v 20 A'ikakaumai Isako ehore Iakobo mai Esau 'abi'uai banamona ebenakia wairai katerama tabakia abomo ehina pounakia. \p \v 21 A'ikakaumai Iakobo ena 'ari aba eherekai 'aki aonai ia Iosepa nahuna ha ha ebanamonakia abomo ena ikai'ini ai ehara 'au Tirama ekuti aina. \p \v 22 A'ikakaumai Iosepa ena mauri aba kepua aonai Isaraela itubuna Aikupitoai katekarahi hauna pouna ehinana abomo ehina benakia huriana Kanana hanonai katehorena. \s1 Mose Ena A'ikakauma. \p \v 23 A'ikakaumai Mose hamana hinana ia erama murinai tehore bunina nawa aihau pokina teihana ia hanona miori namona, ba Aikupito Obia 'arana a'i teta'u aina ena rauhubu a'i tea'i taeana. \p \v 24 A'ikakaumai Mose eapa'ua aonai a'i enuatae ia hanona Aikupito obia 'arana nahuna babi'ena nahunai a'i keao. \v 25 Ia hanona enuatae Tirama ena maearima kipokia katehau haiara haeamo, ia a'i enuatae rani papana ki'a akakia a'i keaonamo ainakia. \v 26 Mose eraonana kehau haiara Tirama etina'ana hauna paunai hanona enamo ki'a baha ba Aikupito kepukia bo'ona a'i kea'inakia, pokina 'ara namona wairai hauna eraonana. \p \v 27 A'ikakaumai Mose hanona Aikupito ehabona obia 'arana ena opuere a'i eta'u aina. Ia ebapahihi to'ona a'i nahaihana Tiramana aba eihana 'abana. \v 28 A'ikakaumai Mose ehore Kabanai tatuna eba'oruna, ehina benakia aruaru ai pa'abi akokia tetaronakia, ahuahu aneruna Isaraela nahukia hobohobo miorikia pakakia a'i meahu 'arinakia marikina. \s1 Isaraela Haukia Bo'ona Tirama Tea'ikakaumana. \p \v 29 A'ikakaumai Isaraela haukia hanona 'Aku birona tekabanai hano 'ororonai tekabanai 'abana, ia Aikupito haukia tebahobona katekabanai aonai ikoikiai 'akuai tetono 'ari. \p \v 30 A'ikakaumai Isaraela haukia Ieriko aiara parabuna apa'uana tekakaiarona wapu 'abaihau hamomo hanona epobu. \p \v 31 A'ikakaumai Rahaba maha porepore babi'ena hanona Isaraela ekia ihaihapai haukia rua ebarai harainakia. Ia Tirama a'i tea'i taeana haukia\f + \fr 11:31 \ft (31) 'ao \+it a'i tea'ikakauma haukia.\+it*\f* te'ari aonai Rahaba hanona emauri. \p \v 32 Ba bita karobahu ainakia? Gideon, Barak, Samson, Idfeta, Davida, Samuela mai mahabanai haukia poukia kakikipanakia ranina hanona aba aha'i. \v 33 Ia ekia a'ikakaumai tehuari hanopaka bo'ona tea'i ki'anakia, bero akakia tebabai, Tirama ena 'abi'uai tabakia tea'i, ia tehore laiona pinakia tekaiabunakia, \v 34 iruba apa'uakia teba'aonakia, kareba mahanai terobo mauri. Te'abe'abe ia haeamona tetabura mue, huari ai tetabura ki'a atau'a haukia to'una teu'unakia. \v 35 Babi'e baika hanona hatia'akia te'ari haukia temikiri mue tetabu ahinakia, baika teba wapuranakia irubukia a'i tenuatae pokina kateahu 'arinakia aonai mikiri mue namona 'akinai katemauri paunai. \p \v 36 Baika hanona tebatae ainakia te'atinakia, tebirinakia wapura itunai tekaiabunakia. \v 37 Pihara ai teahu 'arinakia, teiri boanakia rua, kareba ai tehara 'arinakia. Mamoe mai nani paruakia tehainakia tekaoao, teuraru, te'oatanakia, mai tea'i ki'anakia. \v 38 Hanopaka hanona ena namo ha aha'i ia herekiai. Ia hanona hano aha'i haukia 'abanai tekaoao, hano'akunai, oeo ai, pihara 'ererekiai mai 'uriai temiaho. \p \v 39 Neiakia ikoikiai hanona mai ekia a'ikakauma Tirama ehore ebatohanakia, iamo Tirama e'abi'uai anikia hanona a'i tea'i. \v 40 Pokina Tirama hanona ena raona namona 'akina eba'oruna aika 'euka. Ena nuatae hanona 'uainai tea'ikakauma maearimakia mai aika kipokia maearima aba te'oru haukai kahaeao haeamo. \c 12 \s1 Iesu Kahaihana Mai Kaha'ikakauma. \p \v 1 Weiakia a'ikakauma maurinai temiaho haukia bo'okia hanona baiaruru haukia 'abakiai tekori kakaiaronaka paunai, aika taba weiakia tibapumanaka mai ki'a weiakia tia'i 'ininaka haukia ikoikiai hama'i obonakia, ba mauri beauna wairakai nimai haunai hamabeau mai bapahihika. \v 2 Aika mahaka hanona Iesu mo kahaihana, ia ehore aika eka a'ikakauma ebaramana popounai keaomo puanai, ia hanona wairai nemiaho aonamona paunai ebapahihi a'i ehaumaea matiu ibiri ropo haiarana ehoaina ubinai e'ari, ba ia bariu hanona weia Tirama ena imia'au itipana taina imarikiaina 'ekanai aba emiati. \s1 Tirama Puma Kebenaka Hanona Kahabero. \p \v 3 Wai ia katoraona haraina, ia aka ki'a haukia te'oatana aonai ebapahihi benakia, ba wai kipomi aomi a'i tomone'e 'abaeana a'i tomohau hororo ta'una. \v 4 Wai hanona ki'a kipokia ṯohuari, iamo a'i to'au tabura a'i teahu 'arinimi. \v 5 Tirama ehore nahunai ebaonimi aomi ebataburanakia 'abina aba toreana, 'u? Etibaha, \q1 “Naha'u e, Obiapaka nirobenimi \q1 hanona aiana katobahuaina, \q1 haeamona nerikenimi hanona \q1 aomi a'i katone'e 'abaeana. \q1 \v 6 Pokina Obiapaka \q1 niraona'au ainakia haukia \q1 nirobenakia, abomo nahunai \q1 nibaonakia haukia ni'atinakia.” \qr Her 3.11, 12 \p \v 7 Emi hauhaiara katobapahihi aina, weiana hanona hamami ena bairobe. Pokina Tirama nihore nahunai nibaonimi. Hama tabana nahuna a'i nirobena? \v 8 Maearima ikoikiai nahukia tirobenakia. Wai a'i kerobenimi raninai wai hanona tubu miorimi nahuna tohami aha'i. \v 9 Aika ikoikai mai hamaka hanopaka neiana ahanai tirobenaka ba aiakia naha'i taeanakia. Aika hanona mai Hamaka kupai hauna aiana kahaka'ai harai hanona kahamauri. \v 10 Aika hamaka hanopakai neia haukia ekia bero ai rani papana tirobenaka, ia Tirama nirobenaka hanona aika eka namo paunai, ba ia kipokia ena robe maurina aonai kahamiaho haeamo. \v 11 Hama nahu tirobenakia raninai mai haiarakia ia aonamona aha'i, ia muriai weiakia tehaiara tepuma hoai haukia hanona baibua buabuana namona katea'ina aka bero haukiai kateao. \p \v 12 Weiana buonai imami timahe haumi tomoa'i taea mai aemi ti'abe'abe haumi tomobapahihi tomomikiri. \v 13 Taeara berokiai katoka'a, weiana aekia teki'a haukia taeara weianai aekia katenamo. \p \v 14 Wai tomobahobo maearima kipokia mai baibuami katomiaho mai robemi katomiaho, pokina a'i kerobe hauna hanona Obiapaka a'i keihana. \v 15 Ha ha kato'ima harainimi, hau ha Tirama ena aoko'o hoanai a'i mekapu marikina, 'ao baiatamiai hau ha ramu mabina 'abana a'i me'omu 'au mako a'i mebaro'arinimi mai a'i meba'opunimi marikina. \v 16 Kato'ima harainimi, baiatamiai hau ha a'i kenabau, 'ao auba akana a'i timariki aina haukiai a'i temeao marikina ihobona Esau 'abana, ia hanona aniani 'ororo hamona paunai ena rama'uai hoana banamona maikoinai eba'akaumana. \v 17 Aba to'iobina, muriai Esau hanona hamana herenai ena rama'uai hoana banamona ia'ina enuatae enoi mai haihaina, iamo hamana ekamuri aina, ia Esau hanona ena rama'uai hoana banamona kea'i muena taearana ha a'i etabu ahina. \s1 Aika Aba Hakara'au Kupa Ierusalemana. \p \v 18 Wai tomai 'ekana hanona 'uainai Isaraela haukia teao Sinai oeona 'abana aha'i. Sinai oeona hanona imakai kaha'i 'apuana ketaina, iruba ni'ara, 'auhao 'umuna mai wapura ekaiabuna, abomo kou eabu, \v 19 pihi 'uruna mai aia rarina teona. Ba maearima weiakia aia teona haukia Mose tenoina Tirama ia herekiai 'abi ha a'i kehina muena. \v 20 Pokina maearima weiakia Tirama e'abi benakia hauna teta'uai ki'a bahana, ia e'abi etibaha, “Maearima ha keao oeo neiana imanai kea'i 'apuana hanona piharai kateahu 'arina, mahi ha re'a uamo katehomana.” \v 21 Mahakia eao hoa rarikia teihanakia teta'u ki'a, Mose abomo e'ururu 'ururu e'abi etibaha, “Ṉata'u ki'a baha.” \p \v 22 Ia wai tomai 'eka neiana hanona Siona oeona, mauri Tiramana ena aiara, kupa Ierusalemana. 'Eka weiana aonai aneru to'una rarina 'akina mai aonamokia ṯemiaho. \v 23 Wai tomai nahu pakakia 'abanai katoao atami kupai terere haukia ekia aonamo to'u apa'uana herena, maearima ikoikiai ibabakaikia hauna Tiramana herena, mai aka bero haukia weiakia aubakia aba tebero harai haukia herekia. \v 24 Wai tomai Iesu 'abi'uai apa'uana mahamahana ebairarao aina hauna herena, mai ia aruaruna ki'a ia'i obokia hauna herena, aruaru ikapo otarai hauna weiana hanona Abela aruaruna 'ara hore enuatae aina hauna etara haona. \s1 Kaha'ima 'ima Harainaka. \p \v 25 Kato'ima harainimi, nehina benimi hauna aiana a'i kato baoaoaina. Weiakia hanopakai Tirama ena 'abi ebena hauna Mose tebaoaoaina haukia hanona puma tehoaina. Aika kupai nirobenaka hauna kahabaki'ana raninai puma kemai hauna herenai aea kahakapare aiho? \v 26 Rani weianai ia aiana ehore hanopaka ebaibiuna, ba bariu hanona e'abi'uai etibaha, “Au hanopaka haeamona kabaibiuna, hanopaka mo aha'i, ia kupa abomo.” \v 27 'Abi neiana “haeamona” anina hanona weiakia terama tabakia kateibiu haukia ikoikiai kea'i parenakia, ia taba baika a'i kateibiu haukia hanona 'ekakiai katemiaho. \p \v 28 Tirama niobia aina aiarana a'i neibiu hauna ebenaka kipokia kahaobia aina paunai banamo apa'uana Tirama kahabena, kahakuti aina mai marikika abomo mai ta'uka ia kahabanamona. \v 29 Pokina aika eka Tirama hanona iruba apa'uana tohana 'abana taba ikoikiai niba'aranakia. \c 13 \s1 'Abaka Ha Ha Kaharaona'auai To'onaka. \p \v 1 Wai ha ha kipomi katoraona'auai to'o baihanimi uaho'aba hamona 'abana Keriso aonai. \v 2 A'i katoreana, baki haukia hanona katoa'i taeanakia emi ituai, pokina baika tehore ekia ituai baki haukia tea'i taeanakia aonai aneru tea'i taeanakia, ia kipokia hanona a'i te'iobina. \p \v 3 Wapura itukiai tekaiabunakia haukia katoraonanakia, ihobona wai abomimo ia kipokia patekaiabunimi 'abana. Maearima tihore tiba haiaranakia haukia abomo kato raonanakia, ihobona wai abomimo tuhaiara 'abana. \p \v 4 Maearima ikoikiai hawainibe katemariki aina hanona kenamo. Hau mai babi'e atawami kipokia emi hawainibe hoana kato'ima haraina hanona kenamo, pokina Tirama kehore maha porepore maearimakia abomo hawainibe aonai tinabau ki'a maearimakia hanona kebabakainakia. \p \v 5 Moni a'i katonuatae ai ki'a bahana ia taba heremiai ṯemiaho haukia mo katoa'i aomi kenamo, pokina Tirama e'abi etibaha, \q1 “Au hanona a'i kahabonimi abomo \q1 a'i kareanimi, aha'i 'akina.” \qr Deu 31.6 \m \v 6 Ua buonai mai taburaka kaha'abi kahatibaha, \q1 “Obiapaka hanona au ibarai'u \q1 hauna, au a'i kata'u. \q1 Maearima taba katebabaina \q1 au here'uai?” \qr Sal 118.6 \p \v 7 'Uainai te'uai ainimi Tirama ena 'abi teba'iobi ainimi haukia kato raonanakia. Ekia mauri katoraonana aea temiaho aiho eao mo te'ari, ba ekia a'ikakauma hoana katobahobo hoboaina. \p \v 8 Iesu Keriso hanona warani, bariu abomo mara a'i kehaeai keaomo banaibanai. \v 9 Ba'iobi 'abikia haeai haeai a'i katehore taeara namonai a'i katebaka'a parenimi. Namona hanona Tirama ena aoko'o hoana kehore aomi keba taburanakia, aniani rauhubukia a'i katoba apa'uanakia. Pokina weiakia aniani rauhubukia tea'i taeanakia haukia hanona namo ha a'i tetabu ahina. \p \v 10 Aika hanona mai eka itara robena, weiana hanona matiu ibiri ropo 'ubinai Iesu e'ari hauna, robe haukia weiakia paraboa aonai ekia robe akakia tibabai haukia katemai eka itara robena weianai kateaniani hanona ekia bero aha'i. \v 11 Pokina mahi aruarukia hanona robe hauna apa'uana eaoainakia erobe ki'a baha 'ekana aonai etotoainakia ki'a ia'iobokia paunai, 'a hauanikia hanona eaoainakia aiara parabuna murinai ehuhunakia. \v 12 Ihobonai Iesu abomo kipona aruarunai maearima ekia ki'ai kebamaha mahanakia paunai aiara parabuna murinai ehau haiara e'ari. \v 13 Ua buonai aika abomo ia herena kahaeao, aiara parabuna murinai ia ehaumaeaina hauna kipokia kaha haumaea haeamo. \v 14 Hanopaka neiana aonai aika eka miaho banaibanai aiarana ha aha'i, aika hanona aiara weiana wairai nimai hauna naha'imana. \v 15 Ua buonai aika rani ikoinai Iesu atanai Tirama banamo kahabena, aika kahahore pinakai ia atana kahapaina, weiana hanona aika eka baibeni tabana Tirama 'euna. \v 16 Aka namokia abomo 'abami ibaraikia akakia a'i kato reanakia, pokina aka uahomakia hanona baibeni tabakia Tirama niaonamo ainakia. \p \v 17 Ṯe'uai ainimi haukia aiakia katoka'aina mai ṯenuataeai akakia katobabainakia. Pokina ia tihore wai ṯe'imanimi Tirama wairanai mai ta'ukia, a'i tioro. Aiakia katoka'aina hanona mai aonamokia ekia aka katebabaina, ia mo aiakia a'i katoka'aina raninai mai raona raonanakia kateaka, ba weiana 'eumiai hanona baraibaraina aha'i. \p \v 18 Rani ikoinai katobahuba'ari ai ahamai ai. Ai ṯaraona haraina aomai tohakia hanona tebero pokina taba ikoikia aokiai tanuatae aka berokia katababai. \v 19 Au nanoinimi kato bahuba'ari tabura Tirama keuhuna'u kawahi biai heremi. \s1 Banamo 'Abina Orena. \p \v 20 Baibua Tiramana ehore Obiapaka Iesu 'ari haukia baiatakiai ebamikirina, ia hanona miaho banaibanai 'abi'uaina apa'uana aruaruna ekiki oioi ba mamoe 'ima hauna apa'uanai eao. \v 21 Au nabahuba'ari, Tirama neiana kehore taba namokia ikoikiai kebenimi pokina ena nuatae akana katobabaina paunai, Iesu Keriso atanai ia niaonamo aina akana aokai kebabaina. Keriso herenai nuabi kemiaho banaibanai. Amen. \p \v 22 Uaho'aba'u e, marere neiana arere benimi 'abikia hanona a'i tehoma'a, ia e'u batabura 'abikia neiakia katoa'i taea tohanakia. \v 23 Naba'iobinimi uaho'abaka Timoteo wapura itunai aba tebakarahina, ia pemai biai raninai tararua patawahi pataihanimi. \p \v 24 Ṯe'uai ainimi haukia ikoikiai mai Tirama ena maearima ikoikiai herekiai e'u banamo 'abina katohina benakia. Weia Italia ai ṯemiaho haukia ekia banamo 'abina ṯetiu ahina heremi. \p \v 25 Tirama ena aoko'o hoana hanona ikoimiai heremiai kemiaho. Amen.