\id EPH Ephesians - Waima - Namsoo Kim - DEC 4, 2002 \h Epeso \toc1 Paulo Ena Marere EPESO Haukia Herekiai \toc2 Epeso \mt2 Paulo Ena Marere \mt1 EPESO \mt2 Haukia Herekiai \is1 Puka Aona Irerena 'Abina \ip Puka neiana ena poki hanona ṉahomana. Tirama ena nuatae hanona taba ikoikiai kupai mai hanopakai Keriso aonai katebahaeamo. Weiana Keriso hanona taba ikoikiai 'arakia haunai keao (1.10). Haeamona Tirama ena nuatae hanona kipona ena maearima keberi no'anakia, ba ekia mauri maikoina hanona Keriso kipokia katebahaeamo, weiana aokia hanona kehamona. \ip Puka neiana iro'ana kori'uainai hanona Paulo ehore ao namonai e'abi tabura, maearima keba'iobi harainakia Iesu katea'ikakaumana, ba katebahaeamo ihobona a'ikakauma haukia to'una hamona. Pokina Iesu ena aka namona ahanai hanona Tirama maearima ebamaurinakia, ba Auba Robe kebenakia, weiana hanona ia ikupaiana kehore ena maearima ekia aka namokia kebabainakia ena 'abi ihobokiai (1.4). Iro'ana ibaruanai hanona Paulo ni'abi, maearima Keriso kipokia tebahaeamo hanona aokia kehamona haeamona Tirama ena taeara tainai katetai. \ip Puka neiana aonai hanona Paulo 'abi ibabatai bo'ona ebaibeni maearima keba'iobi harainakia, weiana ekia bahaeamo Keriso kipokia hanona maearima to'una hamonai tiao, matoha hauani hamona 'abana (4.16), 'ao matoha itu 'abana (2.19-21). Puka neiana kahatuabi haraina hanona Tirama ena nuatae ena maearima ekia taba namokia kebabainakia hanona kaha'iobi harainakia. \is1 Puka Paipana Apa'uakia \io1 a. Roba iahu (1.1-2) \io1 b. Keriso mai Tirama ena marea haukia. (1.3—3.21) \io1 c. Mauri mahamahana Keriso aonai. (4.1—6.20) \io1 d. 'Abi orekia. (6.21-24) \c 1 \s1 Banamo 'Abina. \p \v 1 Au Paulo, Tirama ena nuatae paunai Keriso Iesu ena Iuhubeau hau'u ai naeao, wai robe haumi Epeso ai Keriso Iesu tua'ikakaumana haumi narere benimi. \v 2 Nabahuba'ari Tirama aika Hamaka mai eka Obiapaka Iesu Keriso ekia aoko'o hoana mai baibua hanona ahamiai kemiaho. \s1 Keriso Paunai Tirama Taba Namokia Kebenaka. \p \v 3 Tirama eka Obiapaka Iesu Keriso Hamana kahabanamona! Tirama hanona aika Keriso aonai ebanamonaka, auba ena banamo ikoinai kupa ai hauna aba ebanamo ainaka. \v 4 Hanopaka a'i ebabai bahana raninai, Tirama ehore Keriso aonai aba etina'anaka ia 'euna, weiana ia wairanai kaharobe mai ki'a ha a'i kahababaina. \v 5 Ena raona'au ai Tirama hanona aba eraona 'uaina aika ena bakiro miorikiai kahaeao Iesu Keriso paunai, ena raona weiana hanona ia ena nuatae mai ena aonamo. \v 6 Tirama kahabanamona ia hanona ena aoko'o hoana ebenaka ena nuabi aonai, aoko'o weiana hanona Nahuna niraona'au aina paunai aika ebeni 'abaeanaka. \p \v 7 Keriso e'ari aruarunai eka ki'a aba ehina hao mai bamauri aba ha'ina. Tirama ena aoko'o hoana hama ua eobia aiho, \v 8 ia ebenaka hauna eapa'ua ki'a baha. Ena 'iobi mai ena aobero maikoinai, \v 9 Tirama ena raona bunikia 'uainai eraonana hauna ebawaira tinana aika herekai mai aonamona, raona weiana hanona aba eba'oruna Keriso paunai kebabaina. \v 10 Weiana Tirama ena raona eraonana wapuna ketaina raninai, ebabai tabakia ikoikiai keba hamomonakia kupa mai hanopaka tabakia ikoikiai 'arakiai hanona Keriso mo ikupaiana kepoki. \p \v 11 Tirama hanona ena nuatae ihobonai taba ikoikiai ebabainakia, ena raona aba eba'oruna hauna paunai aika ea'i taeanaka ia ena maearima tohakai kahaeao Keriso aonai. \v 12 Weiana paunai ai Keriso herenai emai buabeni nemiaho 'uai haumai hanona etina'anamai, Tirama ena nuabi katabanamo haraina. \p \v 13 Wai abomo 'abi tohana 'uruna tona raninai Tirama ena maearimai toao, pouna namona weiana hanona wai ibamaurimi. Haeamona Keriso toa'ikakaumana ba Tirama ena 'abi'uai Auba Robena ebenimi, weiana hanona ibatoha hoana wai ia 'eunai toao. \v 14 Auba Robe hanona ibatohana hoana kori'uaina Tirama kehore e'abi'uai tabakia aika kebenaka abomo ia kehore ena maearima kebamaurinakia. Tirama ena nuabi hamabanamona. \s1 Paulo Ebahuba'ari Epeso Haukia Paukiai. \p \v 15 Weiana paunai, au abomo emi a'ikakauma Obiapaka Iesu herenai hauna mai emi raona'au Tirama ena robe haukia ikoikiai herekiai hauna 'uruna aba aona, \v 16 wai paumiai banamo 'abina Tirama nabeni to'ona. E'u bahuba'ari aokiai wai atami nahinana, \v 17 Tirama nanoina, eka Obiapaka Iesu Keriso Hamana nuabina kehore Auba Robe kebenimi kebaotipanimi abomo Tirama heremiai kebawaira tinana, weiana wai hanona Tirama kato'iobi haraina. \v 18 Haeamona Tirama nanoina, aomi mahakia kebano'anakia ena ea katoihana ba kato'iobina, weiana ia eaparinimi haumi emi buabeni hanona taba, mai banamo namoabukia e'abi'uai ainakia Tirama ena robe haumi katoa'ina hauna hanona aea keapa'ua aiho. \v 19 Ba kato'iobina Tirama ena hiabu rarina 'akina weiana aika a'ikakauma hauka herekai niaka hauna eapa'ua ki'a baha ena pua aha'i. \v 20 Tirama ena hiabu weiana hanona Keriso aonai eaka ba 'ari haukia baiatakiai ebamikirina eaoaina kupai weia Tirama itipana tainai ebamiatina. \v 21 Keriso hanona aba 'ubi 'akinai kupa tabakia apa'uakia ikoikiai 'ubikiai, poki haukia, hiabu haukia, tabura haukia, obia haukia ikoikiai 'ubikiai, mai ia atana hanona aba 'ubi 'akinai ata ikoikiai 'ubikiai, hanopaka neiana maurina aonai abomo mauri weiana wairai kemai hauna ikoikiai 'ubikiai. \v 22 Tirama ehore taba ikoikiai Keriso 'apuna panabana ba'anai ehorotinakia abomo Tirama ena marea haukia ikoikiai arakiai ebaona ba taba ikoikiai kepoki ainakia. \v 23 Tirama ena marea haukia hanona Keriso hauanina, 'eka maikoinai aonai taba ikoikiai ua nibabonu aihonakia. \c 2 \s1 Keriso Kipokia Mauri Ebenaka. \p \v 1 'Uainai wai hanona to'ari emi beho mai emi ki'a paukiai. \v 2 Weia tomiaho aonai hanopaka neiana ena hoahoa taina totai abomo Tiaporo weiana kupa mai hanopaka baiatakia nipoki aina hauna aiana toka'a aina, aubana hanona bariu Tirama aiana a'i tika'aina haukia aokiai niaka. \v 3 'Uainai aika ikoikai abomo ia ihobokia hauanika ekia nuatae taikia hatai, ekia hoahoa mai ekia raona ki'a obokia hababai, maearima ikoinai ihobona ramai aika hanona Tirama ena opuere ihoaina hauka. \p \v 4 'A Tirama ena aoko'o eapa'ua, ena raona'au rarina herekai paunai, \v 5 weia eka beho paukiai aba ha'ari hauka Keriso kipokia mauri mahamahana ebeni haeamonaka. (Tirama ena aoko'o hoanai wai bamauri toa'ina.) \v 6 Keriso Iesu aonai Tirama ehore ia kipokia ebamikiri haeamonaka, kupai ia kipokia ebamiati haeamonaka. \v 7 Weiana hanona ena rabo harai ebaihanaka Keriso Iesu aonai, ena aoko'o hoana aea eapa'ua aiho kebawaira tinana bariu mai waira ranikiai maearima kate'iobina paunai. \v 8 Pokina Tirama ena aoko'o hoana paunai wai Keriso toa'ikakaumana hanona eba maurinimi. Neiana hanona wai kipomi emi taburai aha'i, ia Tirama ena beruberu. \v 9 Aka harai paunai aha'i, ua buonai tai ha kipona a'i keapa. \v 10 Aika hanona Tirama ebabainaka, Keriso Iesu aonai ebaramanaka aka namokia ibabaikia paunai, weiana Tirama aba eba'oru baihana hanona aika ua kahamauri aiho. \s1 Aika Kahabahamomo Keriso Aonai. \p \v 11 Ua buonai tomoraonana, 'uainai ramai hanona wai rama haeai haumi, weiakia itare haukia ṉa tehoma haukia hanona wai teaparinimi ‘itare aha'i haumi’. (Weiana hanona hauani ahanai mai maearima imakiai tebabaina.) \v 12 Tomoraonana, rani weianai wai hanona Keriso a'i to'iobina, Tirama etina'anakia haukia Isaraela haukia baiatakiai wai hanona aha'i, wai 'eka haeai haumi. Haeamona 'abi'uai rauhubuna herenai wai maearima 'etemi, hanopakai emi buabeni aha'i, mai heremiai Tirama aha'i aonai tomiaho. \v 13 Wai 'uainai atau'ai tomiaho haumi, bariu hanona Keriso Iesu aonai ia aruarunai emaiainimi Tirama herena. \v 14 Keriso hanona aika eka baibua, ia hauaninai Iuda haukia mai rama haeai haukia baiatakiai ikaiabu i'aeana tabana etapana, terarua ebahamomonakia, \v 15 ia Iuda ekia rauhubu weiana mai rauhubu 'abikia tererenakia tabakia ikoikia ebaorenakia. Pokina Iuda haukia mai rama haeai haukia terarua hanona ia kipona aonai rama mahamahanai kebaramana, taeara neianai baibua ebabaina. \v 16 Haeamona matiu ibiri ropo ahanai Keriso ehore rama rua neiakia ebahamomonakia ebairarao ainakia Tirama herenai. Neianai hanona ekia bai'oata ebapuana. \v 17 Keriso emai wai rama haeai haumi atau'ai haumi heremiai baibua pouna namona eiroro aina haeamona herenai Iuda haukia abomo herekiai baibua pouna namona eiroro aina. \v 18 Keriso paunai aika ikoikai Iuda mai rama haeai haukia Auba Robe hamonai kahaeao Hamaka herena. \p \v 19 Ua buonai wai bariu hanona maearima 'etemi aha'i 'ao aru haumi aha'i, wai hanona Tirama ena maearima robekia kipokia itubu hamomona mai Tirama ena itu maearimami. \v 20 Wai hanona itu 'abana, iuhubeau haukia mai mahabanai haukia tebakorina hauna ahanai wai tokori 'au, Keriso Iesu ia kipona itu kupuana piharanai eao. \v 21 Keriso aonai itu tabakia maikoina niara'au nikori niapa'ua marea robeai niao Obiapaka aonai. \v 22 Ia aonai wai rama haeai haumi abomo Iuda haukia kipokia itu hamonai nibakori haeamonimi Tirama ena miaho 'ekanai keao ena Auba Robe aonai. \c 3 \s1 Paulo Rama Haeai Haukia Ekia Iroro Hauna. \p \v 1 'Eka neiana buonai, au Paulo nahina benimi au hanona Keriso Iesu ena aka paunai nawapura wai rama haeai haumi emi namo itabuna paunai. \v 2 Pa'e wai 'uru aba tona Tirama ena aoko'o hoanai aka neiana ebena'u wai ibaraimi taearanai. \v 3 Tirama ena raona bunina hanona here'uai ebawaira tinana, ba au ahore arere 'uai 'abi bita 'aki aokiai. \v 4 Weiana katotuabina raninai, e'u 'iobi Keriso ena raona ebuni tabana a'ina hauna aba kato'iobina. \v 5 Rani 'uaikia aokiai hanona Tirama raona bunina neiana maearima a'i eba'iobinakia, ia bariu hanona Tirama ehore ena Auba Robeai ena iuhubeau haukia robekia mai ena mahabanai haukia robekia herekiai ebawaira tinana. \v 6 Ebuni tabana hanona neiana, pou namona paunai rama haeai haukia Keriso Iesu aonai Iuda haukia kipokia Tirama ena banamo hamona katea'i haeamona, hauani hamonai keba haeamonakia, ba 'abi'uai weiana Tirama ebenakia Keriso Iesu paunai hauna katea'i haeamo. \v 7 Tirama ena aoko'o hoana paunai ena hiabu ao'uai eaka taearanai pou namona ihinana hau'uai aeao. \v 8 Tirama ena maearima ikoinai baiatakiai au hanona taba aha'i 'abana, iamo Tirama aoko'o hoana neiana ebena'u hanona rama haeai haukia herekiai Keriso ena obia eapa'ua ki'a baha mai a'i kepua hauna pouna kairoro aina. \v 9 Taba ikoinai ebabainakia Tiramana ena raona bunikia 'uaina raninai emai mo bariu ihau bo'okia aba teao aonai ehore bunina hauna aea kebakarahi aihona hanona au kahore kahina pounakia maearima ikoikiai herekiai. \v 10 Weiana buonai bariu Tirama ena marea maearimakia paukiai poki anerukia mai hiabu aubakia weiakia kupai ṯemiaho haukia abomo Tirama ena aotipa haeaihaeai kate'iobina. \v 11 Neiana hanona aba wa'i baha Tirama eraonana eka Obiapaka Keriso Iesu aonai kebabaina hauna ebabaina. \v 12 Aika Keriso aonai ia naha a'ikakaumana paunai kahatabura mai nuako'oka kahaeao Tirama wairanai. \v 13 Ua buonai nanoinimi, au wai paumiai ṉahau haiara hauna aomi a'i kebaoao, pokina weianai wai emi nuabi katotabu ahina paunai. \s1 Keriso Ena Raona'au Kato'iobina. \p \v 14 Weiana paunai Hamaka wairanai nakaipehu nabahuba'ari, \v 15 rama ikoinai kupai mai hanopakai hanona ia herenai terama mai atakia ebaibeni, \v 16 Tiramana nanoina, ia ena obia tabakia nuabikia aokiai Auba Robe hiabunai aubami keba taburanakia, \v 17 ba emi a'ikakauma paunai Keriso wai aomiai kemiaho. Au nabahuba'ari wai raona'au aonai katoramu mai katokori 'ini harai. \v 18 Weiana wai Tirama ena robe haukia ikoikiai kipokia tabura katoa'i haeamona, Keriso ena raona'au ena mata mai ena homa'a, ena ro'e mai ena 'oura aea homana hauna kato'iobi haraina. \v 19 Ba kato'iobina, Keriso ena raona'au hanona ekabanai ki'a baha ba aika eka 'iobi, weiana Tirama ena taba ikoikiai kebabonunimi. \p \v 20 Aika aokai niaka Tiramana ena hiabu hanona pahanoina 'ao paharaona tabakia ikoikiai kebenaka ketaina. \v 21 Tirama ena nuabi hanona Tirama ena marea haukia aokiai mai Keriso Iesu aonai rani ikoinai kemiaho keaomo banaibanai! Amen. \c 4 \s1 Kahabahamomo Keriso Hauanina Aonai. \p \v 1 Au Paulo Obiapaka ena aka ababaina buonai wapura itunai tekaiabuna'u, ba wai Tirama eaparinimi haumi nabahi ahinimi ia ena nuatae maurinai katomiaho. \v 2 Rani ikoinai kato'aiaunu, katomamata, katobakiro, raona'auai ha ha emi puma 'ekakiai katobarai barai. \v 3 Auba Robe bahamomo weiana ebenimi baibua ai ebahamomonimi hauna kato'ini bena. \v 4 Weiana Keriso hauanina hanona hamona, Auba Robe abomo hamona, ihobonai mo Tirama eaparinimi ebahamomonimi buabeni hamona weiana aonai katomiaho. \v 5 Obiapaka abomo hamona, a'ikakauma abomo hamona, 'uere robe abomo hamona. \v 6 Tirama abomo hamona, ia hanona maearima ikoikai Hamaka, ia hanona maearima ikoikiai arakiai, mai maearima ikoikiai aokiai niaka, abomo maearima ikoikiai aokiai nemiaho. \p \v 7 Ia Keriso aika ha ha ena ibeni haeai tohakia ebenaka, aoko'o hoana weiana hanona kipona ena nuatae ihobonai ewatenakia maearima ha ha ebenakia. \v 8 Puka robenai ṉa erere aihona, \q1 “Ia ekara'au eao 'ubi 'akina raninai, \q1 wapura haukia eaoainakia \q1 mai maearima beruberu \q1 ebenakia.” \qr Sal 68.18 \m \v 9 'Abi neiana ‘Ia ekara'au eao 'ubi’ anina hanona taba? Weiana anina hanona ia aba eriri 'uai eao hano benunai. \v 10 Eao hano benunai hauna haeamona ekara'au emue eao kupa 'ubina 'akinai hanona ena obiai 'eka maikoinai mai taba ikoikiai kebahu abunakia paunai. \v 11 Ia hauna kipona ibeni ena robe haukia ebenakia hanona baika iuhubeau haukiai kateao, baika mahabanai haukia kateao, baika ebaneria haukiai kateao, baika hanona iroro haukiai mai baika bamarere haukiai kateao. \v 12 Keriso ibeni weiakia ebaibeni hanona Tirama ena robe maearimakia ikoikiai keba'orunakia marea akakia ibabaikiai, marea ketabura kekori 'ini weiana hanona Keriso hauanina. \v 13 Taeara neianai aika ikoikai kahamai kahabahamomo Tirama Nahuna kaha'ikakaumana mai kaha'iobina keao mo Obiapaka aonai kahakiro harai, Keriso ena hoahoa namona maikoina ihobonai kahaeao. \v 14 Ba aika hanona miori papakia 'abakiai a'i kahaeao, maearima weiakia ekia bai'oi 'abikiai mai ekia iriara ai a'i kate'oinaka matoha baura 'abana keabuao abuaonaka. \v 15 Ia aika raona'au ai 'abi tohana kahahinana hanona taba ikoikiai aokiai aika kahapa'ua Keriso 'abanai kahaeao, ia hanona aika eka ara hauna. \v 16 Keriso aonai hanona hauani maikoina eara'au haeamo abomo hauani maikoina hanona ibakai nihore nia'i 'inina ba hauani puapuakia ha ha ikau ena aka ai tibarai barai tiaka, weiana hanona hauani maikoina raona'auai kipona nibapa'uana nibakori 'inina. \s1 Mauri Mahamahana Keriso Aonai. \p \v 17 Ua buonai Obiapaka atanai au wai nahina benimi abomo naba raonanimi, bariu wai emi miaho maurina hanona a'i keao rama haeai haukia ekia mauri 'abana, ia ekia raona hanona anikia aha'i. \v 18 Ia aokia hanona tewapura abunakia. Tirama ebaibeni maurina hanona ia herekiai aha'i, pokina ekia raonaraona aha'i mai ekia ao tubu paunai. \v 19 Ia taba tibabaina hauna a'i tihaumaea aina hoahoa ki'a obokia tibabai, abomo hoahoa 'opukia ṯenuataeai ki'a bahanakia. \p \v 20 Ia wai Keriso pouna hanona ua a'i tomarereai aihona. \v 21 Aba'iobina wai Keriso pouna tona abomo 'abi tohana weiana Iesu aonai nemiaho hauna taearana teba'iobinimi. \v 22 Ua buonai hauanimi 'ai'aina weiana mauri ki'a obona taearanai eba miahonimi hauna katobakuri ahina, weiana hauani ena nuatae bai'oikia tihore kipona nia'i ki'ana. \v 23 Aomi mai emi raonaraona hanona katobamaha mahanakia. \v 24 Hauani mahamahana katobatotona, weiana hanona Tirama ihaihanai erama hauna 'abi tohanai ebero mai erobe. \p \v 25 Ua buonai wai ikoimiai bai'oi katohabona, heremi haukia herekiai 'abi tohakia katohina, pokina aika ikoikai hanona hauani puapuakia ha ha Keriso hauanina hamona aonai. \v 26 Aomi tiopuere raninai kato'ima 'ima harainimi ki'a a'i katobabaina, beraura maikoina aomi mai opuerekia katomiaho hanona a'i kenamo. \v 27 Satani 'ekana a'i katohorena. \v 28 Nibainao hauna bainao mehabona meaka kipona taburanai aka namona mebabaina, ba weianai uraru haukia kebarainakia. \v 29 Pinamiai 'abi ki'a obokia ha a'i katohina 'apuana, ia 'abi namokia katohina, aiami tiona haukia kebarainakia katetabura, ba emi 'abi tohinana hauna kehore namo kebenakia. \v 30 Tirama ena Auba Robe aona a'i katobaoko'ona, ia hanona Tirama ena batoha hoana wai heremiai keao rani weiana kemai hanona kebamaurinimi. \v 31 Baibata nuaki'a opuere baiara mai 'uahi'uahi neiakia katohabonakia, haeamona baki'a raonaraonakia haeai haeai katohabonakia. \v 32 Ia 'abami ha ha herekiai katorabo harai mai aomi keberuberu, ba ha ha 'abami ekia ki'a katohina hao, ihobona Tirama ehore Keriso paunai emi ki'a ehina haonakia 'abana. \c 5 \s1 Ea Maurina Aonai Kahaka'a. \p \v 1 Weiana paunai tomobahobo Tirama ihaihanai tomoao, pokina wai hanona Tirama nahuna mai ena raona'au. \v 2 Ba kipomi ha ha katoraona'au ainimi Keriso aika eraona'au ainaka 'abana. Aika paukai ia kipona ena mauri ebaibeni beruberu tabana timina 'orimona mai ki'a ia'i obokia tabanai eao Tirama wairanai. \p \v 3 Wai baiatamiai nabau, raona ki'a obokia mai uhore 'abi'abikia ha pinamiai a'i katohina 'apuana a'i katobabainakia, pokina neiakia hanona a'i tebero Tirama ena maearima robekia herekiai. \v 4 Abomo 'ori ki'a obokia, bapo'opo'o 'abikia, mai 'abi 'ai'ai 'abikia, weiakia hanona a'i tebero wai heremiai, ia Tirama herenai banamo 'abikia katohina hanona enamo. \v 5 Wai pato'iobina hanona penamo, nabau, raona ki'a 'ao uhore hauna hanona kaiba'uku nekuti aina hauna, ba maearima uahomana hanona ena itau aha'i Keriso mai Tirama ekia obia aiarana aonai. \p \v 6 Hau ha ena po'o 'abikiai a'i ke'oinimi, pokina taba neiakia paukiai Tirama ena aohaiara kemai weiakia aia a'i tiona haukia herekia. \v 7 Weiana paunai wai hanona maearima uahomakia kipokia a'i katobaihau. \v 8 'Uainai wai hanona wapura aonai tomiaho, ia bariu wai hanona Obiapaka ena ea aonai ṯomiaho, ua buonai wai hanona ea maearimamiai katoao. \v 9 Ea buabuana hanona raona namokia, aka berokia, mai 'abi tohakia maikoina nibawaira tinana. \v 10 Ua buonai tomobahobo Obiapaka aona ibaonamona akana taba hauna kato'iobi haraina. \v 11 Maearima wapura akakia weiakia anikia aha'i tibabainakia haukia kipokia a'i katobaihau, ia katoba karahinakia aka weiakia hanona beho akakia. \v 12 Weiana taba bunianai tibabai haukia ihinakia hanona mai haumaeakia buonai a'i kahinana. \v 13 Ba taba ikoinai kahamai ainakia ea aonai hanona katekere harai. \v 14 Pokina taba ikoinai tiwaira tina harai haukia hanona eai tiao. Neiana paunai ṉa ti'abi aiho, \q1 “Parua haumu e, \q1 mono'a, 'ariai momikiri, \q1 ba Keriso oi kebaeani'o.” \p \v 15 Weiana paunai emi miaho maurina hanona kato'ima haraina, po'opo'o haukia 'abakiai a'i katoao ia aobero haukia 'abakiai katoao. \v 16 Bariu aka ranikia ebenimi haukia a'i katobaore 'abaeanakia, pokina rani neiakia hanona rani ki'a obokia. \v 17 Weiana buonai po'opo'o ai a'i katoao, ia Obiapaka ena nuatae aea homana hauna kato'iobi haraina. \p \v 18 Waini beinai a'i katoinu 'ari, weiana hauna kehore wai kea'i ki'animi, ia 'ekanai Auba Robe mehore mebabonunimi. \v 19 'Abami kipokia tubahamomo aonai Salamoai, huiai, mai auba huikiai kato'abi'abi, aomiai Obiapaka katohui aina mai katobanamona. \v 20 Rani ikoinai eka Obiapaka Iesu Keriso atanai banamo 'abina Hamaka Tirama kahabena taba ikoikiai paukiai. \s1 Hawainibe Mai Marea. \p \v 21 Ha ha kipomi 'abami aiakia katoka'ainakia ihobona Keriso tumariki aina 'abana. \p \v 22 Babi'e e, atawami aiakia katoka'ai ihobona Obiapaka aiana patoka'aina 'abana. \v 23 Pokina hau hanona babi'e kepoki aina ihobonai mo Keriso marea nipoki aina 'abana. Tirama ena marea haukia to'una hanona ia hauanina, ba ia kipona hauani weiana nibamaurina. \v 24 Bariu hanona Tirama ena marea haukia Keriso aiana nika'aina ihobonai babi'e abomo taba ikoikiai aokiai atawakia aiakia kateka'ainakia. \p \v 25 Hau e, atawami katoraona'au ainakia ihobona matoha Keriso marea haukia eraona'au ainakia, weiana ia kipona ena mauri ebaibeni ia herekiai 'abana. \v 26 Neiana ebabaina hanona Tirama ena marea haukia beiai eba'uerenakia mai Tirama ena 'abiai ebamaha mahanakia haeamona ebarobenakia Tirama 'euna. \v 27 Pokina Tirama ena marea haukia ikoinai weiana hanona kenamo harai abomo keiroro harai mai behona keaha'i, ia a'i kemani'a mani'a 'ao a'i kemaruru ki'a baika uahomakia herenai kateaha'i, weiana hauna ia kea'ina 'eunai keao. \v 28 Taeara neiana ihobonai hau atawakia kateraona'au ainakia, matoha kipokia hauanikia tiraona'au aina 'abana, hau atawana niraona'au aina hauna hanona kipona abomo niraona'au aina. \v 29 Weiana hau ha kipona hauanina a'i ni'oatana, ia nibanianina nia'ia'i haraina, ihobona mo Keriso ena marea haukia nibanianinakia ne'imanakia 'abana. \v 30 Pokina aika a'ikakauma hauka hanona Keriso hauanina puapuakia. \v 31 Puka robenai ṉa terere aihona, ‘Neiana paunai hau hanona hamana hinana kehobonakia, atawana ohi katebahamomo, ba terarua hauani hamonai kateao.’ \v 32 Neiana hanona 'abi bunina apa'uana, ia au hanona Keriso mai ena marea haukia robakia ṉahuna katebahamomo. \v 33 Neiana buonai wai hau ikoimiai atawami katoraona'au ainakia ihobona kipomi turaona'au ainimi 'abana. Haeamona babi'e abomo atawana kemariki aina. \c 6 \s1 Miori Uaho Mai Hama Hina. \p \v 1 Miori mai uaho e, hinami hamami aiakia katoka'ainakia, pokina neiana katobabaina hanona ebero Obiapaka wairanai. \v 2 Hinami mai hamami katomariki ainakia. Weiana hanona Puka robena ena rauhubu 'abina kori'uaina haeamona mai 'abi'uaina. \v 3 'Abi'uai hanona neiana, emi mauri kenamo mai hanopakai emi miaho maurina hanona kehoma'a. \p \v 4 Hama hina e, nahumi a'i katoba opuerenakia, ia Obiapaka ena bairobe ai mai ena ba'iobi 'abikiai katoba apa'uanakia. \s1 Ta'ara'i Hauna Mai Poki Hauna. \p \v 5 Ta'ara'i haumi e, hanopakai tipoki ainimi haukia aiakia katoka'aina mai marikimi abomo aomi tohakiai mai ta'umi, ihobona Keriso aiana tuka'aina 'abana. \v 6 Kateihanimi aokia katoba aonamonakia paunai a'i katoaka, ia Tirama ena nuatae akana katobabaina mai aomi ikoinai, ihobona Keriso ena ta'ara tua'ina haumi 'abana. \v 7 Aomi namonai katoaka, ihobona Obiapaka ena aka tubabaina 'abana, ia maearima ekia aka 'abana aha'i. \v 8 Pokina wai aba to'iobina Obiapaka hanona ta'ara'i haukia 'ao ta'ara a'i tia'i haukia re'a maearima ha ha aka namokia tibabai haukia 'arakia kebenakia. \p \v 9 Poki haumi e, taeara ihobonai katobabai harai emi ta'ara'i haukia herekiai, ia a'i katobata'unakia, kato'iobina ia mai wai emi poki hauna hanona hamona kupai nemiaho, ia hanona maearima ikoinai ekia babai ihobokiai mo neihanakia ia tai ha'i nitaina. \s1 Tirama Ena Huari Tabakia Kahabatotonakia. \p \v 10 E'u 'abi orena hanona neiana, Obiapaka kipokia katobahamomo ena hiabuai kebahiabunimi, ena taburai katotabura. \v 11 Tirama ena huari tabakia ikoinai haumiai katoba totonakia, ba tiaporo ena aotipa akakia katokaiabu harainakia. \v 12 Pokina aika hanona maearima a'i nahahuarinakia, ia auba ki'a obokia weiakia auba ekia poki haukia, hiabu aubakia, hanopaka wapurana neiana tipoki aina aubakia, mai huari aubakia ki'a obokia kupa mai hanopaka baiatanai ṯemiaho haukia kipokia nahahuari. \v 13 Weiana buonai bariu Tirama ena huari tabakia ikoikiai katoa'i taeanakia haumiai katohore 'aunakia, pokina rani ki'a obona kemai raninai wai hanona aba katokori 'ini, ba huari weiakia katobaore harainakia murinai hanona 'ekamiai katokoroti mai taburami. \p \v 14 Ua buonai katokori 'ini, 'abi tohana katohinana hanona huami ihaina huamiai katohai 'inina, mai aka bero hanona haharami i'aeana haharamiai katohore 'auna. \v 15 Mai katoba'oru harai pou namona weiana baibua nibaramana hauna katoiroro aina aomi ikoinai hanona emi tamaka 'abana katoaba'auna. \v 16 Weiakia ahakiai rani ikoinai a'ikakauma ketina katoa'i taeana, weiana hau ki'a obona ena paki mai irubakiai nibakokinimi hanona katoba'oronakia. \v 17 Tirama ena bamauri hanona katoa'i taeana emi huari baurabauranai keao, mai Tirama ena 'abi weiana Auba Robe nibenimi hauna katoa'ina emi karebai keao. \v 18 Rani ikoinai Auba Robe ena hiabuai katobahuba'ari, taba haeai haeai ahakiai mai emi nuatae ikoikiai bahuba'ari ai Tirama katonoina. Aomiai neiana kemiaho katomaha no'a rani ikoinai Tirama ena robe maearimakia ahakiai katobahuba'ari. \v 19 Au abomo aha'uai katobahuba'ari, weiana rani tabakiai au kairoro ranikiai Tirama 'abi kebena'u weianai hanona kanuako'o pou namona aonai tebuni 'abikia kabawaira tinanakia. \v 20 Au hanona Tirama kipona euhuna'u pou namona neiana kairoro aina ba weiana paunai au wapura itunai namiaho mai tabiri'u, katobahuba'ari weianai panuako'o pou namona pairoro aina Tirama ena nuatae ihobonai. \p \v 21 Tukiko, uaho'abaka raona'auna mai Obiapaka ena ta'ara ia'ina hauna namona, taba ikoinai aba kehina benimi weianai wai aba kato'iobina au hanona aea homa'u haeamona taba nababaina. \v 22 Nauhuna niwahi heremi ena poki hanona neiana, wai kato 'iobina ai hanona aea homamai, weianai aomi peba taburanakia. \p \v 23 Nabahuba'ari Hamaka Tirama mai Obiapaka Iesu Keriso katehore ekia baibua, raona'au mai a'ikakauma uaho'abamai ikoimiai katebenimi. \v 24 Tirama ena aoko'o hoana hanona ikoimiai weiami eka Obiapaka Iesu Keriso turaona'auai to'ona haumi heremiai kemiaho.