\id ACT Acts - Waima - Namsoo Kim - DEC 4, 2002 \h Iuhubeau Ekia Aka \toc1 IUHUBEAU EKIA AKA \toc2 Iuhubeau Ekia Aka \mt1 IUHUBEAU EKIA AKA \is1 Puka Aona Irerena 'Abina \ip Puka neiana hanona Pou namona Luka ererena hauna murinai ererena. Puka neiana aonai kahaihana hanona Auba Robe ehore iuhubeau haukia taeara kateka'aina hauna ebaihanakia, weiana ia tehore Iesu pouna namona teiroro aina Ierusalemai mai Iudeai mai Samariai mai hanopaka puanai 'eka baika herekiai (1.8). Puka neiana hanona Keriso ena maearima to'ukia robakia eahuna, weiana Iuda haukia kipokia baiatakiai ea'i ramana, ba eapa'ua raninai, hanopaka maearima ekia a'ikakaumai eao. Luka hanona Keriso ena mauri robana eahu haraina mai ia murinai te'au haukia abomo, weiana hanona Keriso ehore Tirama ena 'abi'uai aba'uainai Isaraela haukia ebenakia hauna maikoina ebatoha haraina. \ip Puka neianai taba apa'uana ha robana eahuna weiana hanona Auba Robe ena aka, ia eriri emai iuhubeau haukia herekiai, ba e'uai ainakia mai ebataburanakia. Taeara neianai Pou namona tea'i taeana, a'ikakauma haukia ekia bo'o hanona eapa'ua. Puka neiana aonai hanona iuhubeau haukia bo'ona orikia, haeamona Petero mai Paulo ekia aka tebabai 'abikia hanona tebo'o. Petero hanona iuhubeau hauna mai ia hanona Iesu e'abana. Iamo Paulo hanona uahomana aha'i. Kori'uainai Paulo ebatabura Iesu ena maearima kea'i ki'anakia. Iamo Iesu ia eaparina aonai eraona kabe, ba ta'ara'i haunai eao Iesu ena aka mo ebabainakia. \is1 Puka Paipana Apa'uakia \io1 a. Ba'oru 'abi tohana ihina pou. (1.1-26) \io2 1. Iesu ena 'abi mai 'abi'uai orekia. (1.1-14) \io2 2. Iuda 'ekana ia'ina hauna ha ia'i taea. (1.15-26) \io1 b. Ierusalemai 'abi tohana ihina pou. (2.1—8.3) \io1 c. Iudea mai Samariai 'abi tohana ihina pou. (8.4—12.25) \io1 d. Paulo ena aka maearima herekiai. (13.1—28.31) \io2 1. Iroro akana harimana kori'uaina. (13.1—14.28) \io2 2. Ierusalemai to'u 'abi'abina. (15:1-35) \io2 3. Iroro akana harimana ibaruana. (15.36—18.22) \io2 4. Iroro akana harimana ibaihauna. (18.23—21.16) \io2 5. Paulo wapura hauna Ierusalemai, Kaisareai, mai Romai. (21.17—28.31) \c 1 \s1 Iesu E'abi'uai Auba Robe Keuhuna Kemai. \p \v 1 Teofilo e, e'u puka 'uaina aonai Iesu ena aka mai ena ba'iobi ea'i ramanakia haukia, \v 2 emai mo ea'i taea kupa keao ranina pouna ikoikiai arerenakia. A'i ea'i taea baha aonai, Auba Robe hiabunai ena iuhubeau ia etina'anakia herekiai aka kate babainakia haukia robakia eahunakia. \v 3 Ena 'ari murinai, katebatohana ia hanona emauri toha paunai wapu bariabui aonai ia kipona rani bo'ona ewaira tina maearima wairakiai, abomo wairakiai Tirama ena obia aiarana pouna ehinana. \v 4 Rani ha ekia miato'uai Iesu 'abi neiana ebenakia etibaha, “Ierusalema a'i katohabona, ia Hama'u e'abi'uai aina Auba Robena kato'imana, 'abina weiana au wai aba ahina benimi. \v 5 Ioane hanona beiai maearima eba'uere robenakia, 'a wapu a'i kebo'o aonai wai hanona Auba Robe ai kato'uere robe.” \s1 Iesu Ekara'au Kupa Eao. \p \v 6 Iesu i'abana haukia kipokia teto'u raninai ia tebakaina tetibaha, “Obiapaka e, bariu rani neianai Isaraela hanopakana ena hiabu kobeni muena, u?” \v 7 Iesu ekia 'abi ebamuena etibaha, “Rani mai wapu hanona Hama'u kipona ena hiabuai aba eba'orunakia, wai emi bero aha'i taba neiana aita kerama hauna kato'iobina. \v 8 'A Auba Robe keriri wai ahamiai raninai hiabu katoa'ina, au pou'u katohinahina otaraina Ierusalemai, Iudea mai Samaria aiarakia maikoinai, abomo keaomo hanopaka puana.” \p \v 9 Iesu 'abi neiana ehinana murinai, ia mahakia tohanai ea'i taeana ekara'au kupa eao teihana, ba 'auhao ha ia ekaiabuna, weiana ia a'i teiha muena. \v 10 Ia kupai ekara'au 'ekana teiha 'ini'inina aonai, beronai hau rua habuni porekia tebatotonakia hanona ia tekori turinakia. \v 11 Ba tehina benakia tetibaha, “Galilea haumi e. Taba buonai neia tukoroti tua'a taea kupa ṯoihana? Iesu bariu heremiai ea'i taeana kupa eao hauna haeamona kemue kemai bariu ekara'au toihana ihobonai.” \s1 Iuhubeau Hauna Ha Tea'itaeana Iuda 'Ekanai. \p \v 12 Ba iuhubeau haukia Olibe oeonai teriri teao Ierusalema, 'eka weiakia baiatakia ena homa'a hanona kilometa hamona 'abana. \v 13 Ierusalema ai tekatoto raninai ṯemiaho aina ituna ikaihuri 'ubiai weiana hauna teao. Maearimakia atakia hanona neiakia, Petero, Ioane, Iakobo, Anderea, Pilipo, Toma, Batolomeo, Mataio, Iakobo Alepeo, Simona Selote hauna, mai Iuda Iakobo. \v 14 Ia ikoikiai tea'i to'u 'eka hamonai, babi'e baika abomo ia baiatakiai mai Iesu hinana Maria mai hatina kipokia tebahuba'ari to'ona. \p \v 15 Rani weiana a'ikakauma haukia 'abaeana haukia ikoinai hinabu hamomo harau rua teto'una, aonai wairakiai Petero emikiri ekoroti eiroronakia. \v 16 Etibaha, “Uaho'aba'u e! Puka Robena 'abina kemai ketohana hauna Auba robe ehore Davida pinanai Iuda robana aba hamo eahu 'uaina Iesu ia'ina kateao haukia hanona ia ke'uai ainakia. \v 17 Iuda hanona 'abamai ha, pokina ia abomo etina'ana kipokia taka haeamo aka neiana aonai.” \p \v 18 (Iuda ena aka ki'a moninai hano ha tekawana, ba weia e'eho 'arana benu eao mo'oruna epou maikoina ekiki atapakai. \v 19 Ierusalemai ṯemiaho haukia ikoikiai pou neiana teona, ua buonai hano weiana atana teaparina ‘Akeledama’, maeakiai 'abi weiana anina hanona ‘Aruaru Hanona’.) \p \v 20 “Pokina Salamo pukanai aba irere'au etibaha, \q1 ‘Ena itu hanona ke'oko. \q1 Tai ha ua'a a'i kemiaho.’ \qr Sal 69.25 \m Haeamona ererena, \q1 ‘Ia 'ekana hanona hau ha kehore \q1 kea'ina.’ \qr Sal 109.8 \p \v 21 Ua buonai bariu hanona aika 'abaka ha baiatakai kipokia hamiaho Obiapaka Iesu ena kaoao maikoina eihana hauna mai \v 22 Ioane ena ba'uere robe eramana raninai emaimo Iesu ekara'au kupa eao hanona ia abomo ua'a hauna kaha'i taeana. Ai kipokia kataka haeamo Iesu ena mikiri mue pouna ihinanai.” \p \v 23 Weiana hau rua tenuatae ainakia ha katea'i taeana, ha atana Iosepa baika tiaparina Barasaba haeamona tiaparina Iusto, mai ha hanona atana Matia. \v 24 Weiana ia tebahuba'ari tetibaha, “Obiapaka e! Oi hanona maearima ikoinai aokia o'iobina, hau neiakia terarua baiatakiai hanona aeana otina'ana hauna bariu kobaihanamai. \v 25 Ia hanona baraibarai mai iuhubeau akana neiana Iuda ehabona hauna kebabaina, pokina Iuda hanona aba ekaobo ena 'eka tohana eao.” \v 26 Ba tepu'i, aonai ata ewaira tina hanona Matia, ba iuhubeau haukia harau haea hamomo hanona ebaharau haea ruanakia. \c 2 \s1 Auba Robe Emai Pentekoste Raninai. \p \v 1 Pentekoste berauranai a'ikakauma haukia ikoikiai 'eka hamomonai teto'una. \v 2 Weia kupai 'uru rarina ha biaimo emai ta'uainakia, matoha rani rarina ha eabu 'uruna 'abana, ia temia to'u ituna ebabonu 'auna. \v 3 Mai abonamo taba ha teihana ihana matoha iruba upana maeana 'abana eao ha ha kaipakia 'ubinai. \v 4 Ia ikoikiai Auba Robe ai aba tebonu, ba Auba Robe ebenakia ihobonai aiara haeai haeai maeakiai te'abi. \p \v 5 Ua raninai Iuda haukia Tirama marikina temariki haukia hanopaka haeai haeai ṯemiaho haukia temai Ierusalemai. \v 6 'Uru weiana teona raninai, 'eka hamomonai teto'una abomo to'u hanona rarina 'akina, to'u haukia tehaorea, pokina ha ha maeakia tohanai a'ikakauma haukia pou weiana tehinana hauna teona. \v 7 Ikoikia teta'u ta'u huri mai aokia tearo 'ari tetibaha, “'Ai, neiakia ti'abi haukia hanona Galilea haukia, u? \v 8 Aehoma buonai aika ikoikai hanona haha maeaka tohanai ti'abi aiakia nahaona? \v 9 Aika hanona hanopaka haeai haeai ai hamai, Patia, Media, Elama ai, Mesopotamia, Iudea, Kapadokia ai, Ponto, Asia ai, \v 10 Furugia, Pamfulia ai, Aigupito ai abomo Kurene ai, ia hanona Libia ekia 'eka ha. Roma ai tamai haumai, baika hana Iuda haumai baika hana Iuda haukia aha'i ia kuti taearanai Iuda haukiai tibaonakia haumai, \v 11 ai baika hanona Krete mai Arabia ai tamai. Hau weiakia maeaka tohanai Tirama hoa apa'uana ebabaina hauna tehinana 'uruna haona.” \v 12 Ikoikiai teraona raona mai aokia a'i etaina, ia ha ha kipokia tebakai bakai tetibaha, “Neiana hanona taba?” \v 13 'A baika hanona a'ikakauma haukia teiriri ainakia tetibaha, “Aba bia teinu 'ari.” \s1 Petero Pentekoste Raninai Eiroro. \p \v 14 Weiana Petero mai 'abana harauhaea hamomo kipokia temikiri, ia aiana ebapa'uana eiroro benakia etibaha, “Iuda haumi mai Ierusalemai ṯomiaho haumi e. Aia'u tomobahu bahu aina. Taba neiana aea erama aiho hauna pouna kaba'iobinimi. \v 15 Ai neiamai hanona a'i ṯainu 'ari, wai turaonana 'abana aha'i, abomo bariu hanona raurani beraura hoana 'ababani hamomo. \v 16 Ia mahabanai hauna Ioel ṉa e'abi aiho etibaha, \q1 \v 17 ‘Tirama etibaha, \q1 Hanopaka ena pua raninai, \q1 Au Auba'u hanona maearima \q1 ikoikiai ahakiai kabakiki oioina. \q1 Nahumi hau haukia mai babi'ekia \q1 kateaobero, \q1 emi hau 'aru'arukia hanona \q1 katemahabanai, \q1 abomo emi anepaka katenibi. \q1 \v 18 Haeamona rani weianai \q1 au e'u ta'ara ia'ina haukia \q1 mai babi'ekia ahakiai au Auba'u \q1 kabakikina weiana kateaobero. \q1 \v 19 Ta'u tabakia baika kupa 'ubinai \q1 kabawaira tinanakia, \q1 hanopaka ahanai abomo taba \q1 baika katerama, weiana aruaru, \q1 iruba abomo hiabu imukina. \q1 \v 20 Obiapaka ena beraura apa'uana \q1 mai nuabina kekaibari raninai, \q1 beraura hanona kewapura abuna, \q1 nawa hanona kebiro \q1 matoha aruaru 'abana. \q1 \v 21 'A Obiapaka atana kateaparina \q1 haukia katemauri.’ \qr Iol 2.28-32 \p \v 22 “Isaraela haumi e, tomobahu aia'u tomona. Iesu Nasareta hauna hiabu akakia haeai haeai mai hoa akakia haeai haeai ebabainakia hanona Tirama ia aonai eaka, hoahoakia wai baiatamiai ua tewaira tina aiho haukia aba to'iobi harainakia. \v 23 Iesu neiana Tirama ena nuatae abomo ena 'iobi ua'i baha aba eba'oruna taearana wai ebenimi. Wai tohore maearima ki'a obokia imakiai toutana weiana matiu ibiri ropo 'ubinai tokoko 'auna toahu 'arina. \v 24 'A Tirama ehore ebamikiri muena 'ari ena haiara ikoinai ebapuanakia, pokina 'ari ia kea'i 'inina ua'a wapura 'ekanai hanona a'i etaina. \v 25 Davida abomo ia pouna ehinana etibaha, \q1 ‘Obiapaka hanona rani ikoinai \q1 waira'uai aihana. \q1 Pokina ia hanona au itipa'u \q1 tainai, a'i kaibiu 'apua. \q1 \v 26 Ua buonai ao'u ena aonamo \q1 hanona eapa'ua ki'a baha. \q1 Maea'u hanona aonamo \q1 'abikia ehinanakia, \q1 hau'u hanona buabeni aonai \q1 kemiaho. \q1 \v 27 Pokina auba'u hanona 'ari haukia \q1 ekia 'ekai a'i kohabona, \q1 abomo emu Robe hauna ua'a a'i \q1 kohabona a'i kepari. \q1 \v 28 Oi ohore mauri taearana \q1 obaihana'u, \q1 emu waira tina hanona e'u \q1 aonamo kebapa'uana.’ \qr Sal 16.8-11 \p \v 29 “Uaho'aba'u e! 'Aba'abaka Davida ena pou mahina haraina. Tomo'iobina ia hanona aba e'ari tehorena, ena 'ariahana hanona bariu neia aika hereherekai. \v 30 'A Davida hanona mahabanai hauna e'iobina Tirama ena 'abi'uai pahihina ebena, ia 'aba'abana ha hanona ia ena imia'au 'ekanai ua'a kemia'au. \v 31 Davida ehore Tirama taba kebabaina hauna eiha 'uaina Keriso\f + \fr 2:31 \ft (31) 'ao \+it Mesia\+it*\f* ena mikiri mue 'abina ehinana etibaha, \q1 ‘Ia hauna hanona 'ariahana aonai \q1 ua'a a'i kehabona, \q1 ia hauna a'i kepari.’ \qr Sal 16.10 \m \v 32 Iesu neiana hauna Tirama ehore 'ariai ebamikiri muena. Ai ikoimaiai taihana abomo ta'iobina. \v 33 Ia hana Tirama ehore ea'i taeana imana itipanai nemiaho. Auba Robe weiana Hamana e'abi 'uai aina hauna ea'ina. Weiana hana aba euhu ririna, bariu ena hiabu mahamiai aba ṯoihana, haiamiai aba tuona. \v 34 Pokina Davida hanona kupai a'i ekara'au aonai e'abi etibaha, \q1 ‘Obiapaka hanona e'u Obia \q1 ehina bena etibaha, \q1 Au itipa'u tainai momiati, \q1 \v 35 keaomo oi emu 'ou haukia \q1 kaehe rabu tainakia aemu ba'anai \q1 kahorotinakia.’ \qr Sal 110.1 \p \v 36 “Ua buonai, Isaraela haumi ikoimiai kato'iobi haraina, Iesu wai matiu ibiri ropo 'ubinai tokoko 'auna hauna Tirama ehore aba Obiapaka mai Kerisoai ebaona.” \s1 Maearima Bo'ona Teraona kabe Ba'uere Robe Hoana Tea'ina. \p \v 37 Weiana 'abi neiakia teo'o raninai nuakia tetae, ia Petero mai iuhubeau haukia tebakainakia tetibaha, “Uaho'abamai e! Ai aea katababai aiho?” \v 38 Petero ia ehina benakia etibaha, “Katoraona kabe, ha ha Iesu Keriso atanai kato'uere robe emi ki'a ihina hao hoana. Weiana Auba Robe ena beruberu aba katoa'ina. \v 39 Pokina 'abi'uai neiana hanona wai 'eumi, nahumi 'eukia, abomo atau'ai ṯemiaho haukia weiakia Obiapaka eka Tirama keaparinakia haukia ikoikiai 'eukia.” \p \v 40 Petero 'abi bo'okia maearima ehinabe harainakia abomo eba taburanakia etibaha, “Uru ki'a obona neiana aonai katokaobo hanona katomauri.” \v 41 Petero ena 'abi tea'i taeana haukia ikoikiai 'uere robe hoana tea'ina, rani weianai maearima hanona ikoinai taha aihau (3,000) a'ikakauma haukia ekia to'u aonai tetoto. \s1 A'ikakauma Haukia Ikoikiai Aokia Hamonai 'Eka Hamonai Temiaho. \p \v 42 Ia hanona rani ikoinai iuhubeau haukia herekiai 'iobi tetabuna, ekia miato'u mai 'abi'abi aokiai ia abokia mo weia, kipokia teaniani haeamo, 'eka hamonai tebahuba'ari. \v 43 Iuhubeau haukia hoa haeaihaeai mai babai haeaihaeai tebabainakia hanona maearima ikoikiai Tirama teta'u aina. \v 44 Weiana a'ikakauma haukia ikoikiai 'eka hamonai teto'u, ekia taba ikoikiai 'eka hamonai tewate harainakia. \v 45 Ekia kepu mai hano tekawakawa ainakia monikia hanona tewate wate nuatae ihobonai ha ha tebenakia. \v 46 Rani ikoinai wapu ha ha mai aokia hamonai marea robe aonai teto'u, abonamo ekia ituai mai aonamokia mai aokia hamonai teaniani haeamo, \v 47 Tirama teba namona, maearima ikoikiai ia teaonamo ainakia. Obiapaka ehore ebamaurinakia haukia rani ikoikiai a'ikakauma haukia kipokia eba hamomonakia. \c 3 \s1 Petero 'Ome Hauna Ha Ebanamona. \p \v 1 Rani ha rabirabi beraura hoana aihau 'abana bahuba'ari ranina, Petero mai Ioane ohi Marea robe teao. \v 2 Weia 'ome hauna ha rani ikoinai temaiaina ua'a marea robe pa'abina atana ‘Nuabi pa'abina’ 'akonai tebamiatina. Ia hinana nuanai uahomanai erama. Maearima marea robe teao haukia ikoikiai herekia moni enoi. \v 3 Petero mai Ioane ohi marea robe ai katekatoto raninai eihanakia ba enoinakia taba ha katebena. \v 4 'A Petero mai Ioane ohi teiha 'ini'inina, weiana Petero ehinabena etibaha, “Ai tararua moihanamai!” \v 5 Ua buonai 'ome hauna ia eihanakia ena raona hanona taba ha katebena. \v 6 Petero ia ehina bena etibaha, “Au hanona moni here'uai aha'i. Ia here'uai nemiaho hauna neiana. Iesu Keriso Nasareta hauna atanai momikiri moka'a!” \v 7 Ba Petero ia imana itipanai ea'i ebaraina eberi taeana, beronai aena mai aena 'eku'ekukia tetabura. \v 8 Ia erobo tae ekoroti, eka'a hobo. Ia kipokia marea robe aonai tekatoto, eka'a abomo erobo taea erobo taea Tirama ebanamona. \v 9 To'u haukia ikoikiai wairakiai eka'a Tirama ebanamona teihana. \v 10 Weiana te'iobina ia hanona rani ikoinai marea robe pa'abina atana ‘Nuabi pa'abina’ 'akonai emiati enoi ba'ame hauna, teta'uta'u huri hoa haeai tohana herenai erama paunai. \s1 Petero Marea Robe Aona Solomona Ena Itarai Eiroro. \p \v 11 Aena enamo hauna ehore Petero mai Ioane e'aberenakia aonai, maearima bo'ona 'akina tebeau teao itara ha atana Solomona ena itarai weia teihana teta'u ki'a. \v 12 Petero ia eihanakia etibaha, “Isaraela haumi e, taba buonai taba neiana nibata'u ta'u hurinimi? Abomo taba buonai ai tuarurunamai? Turaonana ai kipomai emai hiabuai 'ao emai auba hiabukiai hau neiana tabamikirina nika'a, u? \v 13 Aberahamo, Isako mai Iakobo ekia Tirama abomo aika 'aba'abaka ekia Tirama ena banamo nuabina ena ta'ara'i hauna Iesu ebena. 'A wai tohore Pilato tobena, abomo Pilato enuatae kerubuna raonana ebabaina hanona wai a'i tonuatae. \v 14 Robe mai aka bero hauna a'i tonuatae aina, 'a tonoina ahuahu hauna erubuna wai 'eumi. \v 15 Wai tohore mauri pokina hauna toahu 'arina, ia Tirama ehore 'ari ai ebamikiri muena, ai taihana haumai neiamai. \v 16 Iesu atana hiabunai 'ome hauna neiana etabura mue, hau neiana aba ṯoihana abomo ṯo'iobina. 'Abi tohana Iesu ta'ikakaumana buonai hau neiana ebanamona wai ikoimiai wairamiai. \p \v 17 “Uaho'aba'u e, a'iobina wai emi obia kipokia Iesu herenai ua tobabai aiho hanona a'i to'iobina buonai. \v 18 'A Tirama hanona mahabanai haukia ikoikiai pinakiai Keriso ena haiara pouna aba tehinana. Taeara weianai 'abi weiana aba etohana. \p \v 19 “Ua buonai tomoraona kabe, Tirama herena katomai, weiana emi ki'a kea'i obo. Obiapaka mauri mahamahana kebenimi. \v 20 Tirama kehore Iesu haeamona keuhuna kemai wai heremi, 'uainai etina'ana Keriso wai 'eumi. \v 21 Iesu kupa 'ubinai kemiaho keaomo Tirama taba ikoinai kebamaha mahanakia. Aba wa'i baha ia ena mahabanai haukia robekia pinakiai aba te'abi ihobona. \p \v 22 “Mose e'abi etibaha, ‘Obiapaka emi Tirama hanona mahabanai hauna ha kea'i taeana au ihobo'u wai hatia'ami kipokia baiatamiai, ia kehina 'abikia ikoikiai hanona aiana katona. \v 23 'A mahabanai hauna weiana aiana a'i kateona haukia ikoikiai hanona Tirama ena maearima baiatakia kate'ari ore.’ \v 24 'Abi tohana, mahabanai haukia ikoikiai weiakia Samuela ena rani ai emai mo bariu aba te'abi 'uai aina beraurana hanona neiana. \p \v 25 “Wai hanona mahabanai haukia 'aba'abakia. Tirama ena 'abi'uai ia herekiai hanona wai 'eumi, Tirama 'aba'abami banamo ebenakia hauna wai katoa'ina. Ia Aberahamo ehina bena etibaha, ‘Oi 'aba'abamu paukiai hanopaka maearima ikoinai katenamo.’ \v 26 Tirama ehore ena Ta'ara'i hauna etina'ana euhuna emai 'uai wai heremi, wai ikoimiai kebanamonimi mauri ki'a obokia taearakia katohabonakia paunai.” \c 4 \s1 Petero Mai Ioane Hau Apa'uakia Ekia To'u Wairanai Tekoroti. \p \v 1 Petero mai Ioane maearima ṯehina benakia aonai, robe haukia mai marea robe i'imana hauna abomo Sadukea haukia hanona terarua herekia temai. \v 2 Iesu ena mikiri mue paunai 'ari haukia katemikiri mue pouna maearima wairakiai teba'iobi aina buonai ia terarua teopuere ainakia. \v 3 Weiana ia terarua tea'inakia tebirinakia wapura itunai tekaiabunakia keaomo mara, pokina aberabirabi buonai. \v 4 'A ekia 'abi weiana teona mai tea'i taeana haukia hanona ikoinai taha ima (5,000) 'abana. \p \v 5 Erani hanona aiara obiakia mai aiara hau apa'uakia mai rauhubu poki haukia ikoikiai Ierusalemai teto'una. \v 6 Robe haukia 'arakiai hauna Ana weia, Kaiafa mai Ioane mai Alesanda abomo weia, robe haukia 'arakiai hauna ena itubu haukia ikoikiai abomo weia. \v 7 Weiana wairakiai terarua teba korotinakia tebakainakia tetibaha. “Hiabu tabanai mai tai atanai aka neiakia tubabai?” \p \v 8 Petero hanona Auba Robe ai ebonu 'auna, weiana ekia 'abi eba muena etibaha, “Aiara ṯoiha 'inina mai ṯo'uai aina haumi e. \v 9 Wai ai tubakainamai 'ome hauna aea enamo aiho hanona robana katahuna wairamiai raninai, \v 10 wai kato'iobina abomo Isaraela haukia ikoikiai kate'iobina, Iesu Keriso Nasareta hauna, wai toahu 'arina ba Tirama ehore 'ariai ebamikiri muena hauna atanai 'ome hauna neiana abenamo wairamiai ekoroti ṯoihana. \v 11 Iesu hanona \q1 ‘itu ibabaina haumi tobaki'ana \q1 piharana, itu kupuana piharanai \q1 eao.’ \qr Sal 118.22 \m \v 12 Bamauri hanona ia kipona mo aonai nemiaho, pokina hanopaka ikoinai aonai Tirama ata haeai ha a'i ebaibeni aika kebamaurinaka.” \p \v 13 Iuda obiakia teraonana Petero mai Ioane ohi marere 'ekana apa'uana ha a'i teao 'apua ekia 'iobi aha'i haukia, iamo a'i teta'u 'abi tehina haraina teihanakia hanona teta'uta'u huri. Abomo te'iobina terarua hanona Iesu te'abana. \v 14 Ia terarua mai 'ome hauna abenamo hauna kipokia wairakiai tekoroti haeamo buonai katebakai muenakia taearana ha aha'i. \p \v 15 Ia Petero Ioane mai 'ome hauna tehina benakia bakai 'ekanai katekarahi, ba tekarahi murinai weiakia ikupaiakia te'abi'abi. \v 16 Tetibaha, “Ia terarua herekiai taba kahababaina? Pokina Ierusalemai ṯemiaho haukia ikoikiai aba te'iobina ia hanona bata'uta'u huri akakia tebabai, aika kahabuni ainakia 'ekana aha'i. \v 17 Pou neiana a'i memata maearima ikoikiai a'i teme'iobina marikina, terarua kahaba ta'unakia abomo kaharauhubu ainakia Iesu atana hanona a'i katehinana hau ha herenai.” \v 18 Epua terarua teapari muenakia tetoto, terauhubunakia Iesu atana a'i kateiroro aina abomo a'i kateba'iobi aina aha'i 'akina. \p \v 19 'A Petero mai Ioane ohi ekia 'abi tebamuena tetibaha, “Wai kipomi tomobabataina. Wai aiami kata'i taeana 'ao Tirama aiana kata'i taeana. Tirama wairanai aeana hanona ebero? \v 20 Ai taiha mai tao'o tabakia katabuninakia hanona a'i ketaina.” \p \v 21 Ia terarua tehinabe pahihinakia ba teba karahinakia, kateba wapuranakia hanona taearana ha a'i tetabu ahina pokina maearima ikoikiai Tirama tebanamona hoa weiakia terama buokiai. \v 22 Hau neiana herenai hoa apa'uana erama enamo hauna ihauna hanona bariabui mai reana. \s1 A'ikakauma Haukia Ekia Bahuba'ari. \p \v 23 Teba karahinakia murinai, terarua teao 'abakia herekiai, robe haukia apa'uakia mai obia apa'uakia taba ṉa tehoma 'abikia ikoinai tehinabenakia. \v 24 Aiakia teona murinai, ikoikia aiakia tebahamomona Tirama tebahuba'ari bena tetibaha, “'Ubi tohana Obiana e, kupa hanopaka 'akupaka mai aokiai ṯemiaho tabakia hanona oi mo obabainakia. \v 25 Emu 'abi Auba Robe ena hiabuai emu ta'ara'i hauna 'aba'abamai Davida pinanai e'abi etibaha, \q1 ‘Rama haeai haukia \q1 taba buonai tiopuere, \q1 abomo taba buonai maearima \q1 taba tohakia aha'i haukia \q1 tiraona apa'uanakia? \q1 \v 26 Hanopaka obiakia temikiri \q1 abomo aiara obiakia kipokia \q1 tibahamomo Obiapaka ena Keriso \q1 ohi ti'oatanakia.’ \qr Sal 2.1, 2 \m \v 27 “'Abi tohana, Heroda mai Pontio Pilato hanona rama haeai haukia mai Isaraela haukia kipokia aiara neiana aonai aba teto'una. Emu ta'ara'i hauna robena Iesu oi tehoroai 'aranai oheina\f + \fr 4:27 \ft (27) 'Uainai maearima tea'itaeana hoa apa'uakia tebena hanona tehoroai 'arana teheina.\f* Kerisoai eao hauna kate'oatana. \v 28 Ia hanona Oi emu hiabu mai nuatae aba oba'oruna akana kerama hauna tebabaina. \v 29 Ua buonai, Obiapaka e, ekia bata'u 'abikia moraonanakia, ai emu ta'ara'i haumai tabura mobenamai, a'i katata'u ainakia emu 'abi katahinana. \v 30 Imamu motiu ahina emu hiabu mobawaira tinana inawa haukia mobamaurinakia, haeamona hoa akakia mai bata'uta'u huri hoakia kobabai oi emu ta'ara'i hauna robena Iesu atanai.” \p \v 31 Ia tebahuba'ari murinai temia to'u ituna eibiuibiu, ia hanona Auba robe ai tebonu, mai nuako'okia Tirama ena 'abi tehinana. \s1 A'ikakauma Haukia Kipokia Tebaraibarai. \p \v 32 A'ikakauma haukia ikoikiai hanona ao'aokoikia mai aokia hamona, ha kipona ena taba a'i euhore aina 'a ekia taba ikoikiai hanona tebina'anakia ha ha baiatakiai. \v 33 Iuhubeau haukia mai hiabukia rarina Obiapaka Iesu ena mikirimue mahakiai teihana hauna pouna teiroro aina. Ba Tirama ena banamo hanona ia ikoikiai ahakiai. \v 34 Ia baiatakiai hanona tai ha'i ekapu, pokina weiakia mai ekia hano 'ao itu haukia hanona tekawakawa ainakia monikia weiakia teaoainakia, \v 35 iuhubeau haukia imakiai teutanakia, weiana tewate harainakia ha ha ena uraru ihobonai. \p \v 36 Hau ha atana Iosepa, Lebi itubuna hauna Kupuro ai erama, iuhubeau haukia hanona ia atana teaparina Banaba (anina hanona ‘Batabura hauna’.) \v 37 Ena hano ekawakawaina monina ikoinai eaoaina iuhubeau haukia imakiai eutana. \c 5 \s1 Anania Mai Sapira Ekia Bai'oi. \p \v 1 Weiana hau ha atana Anania atawana Sapira ohi ekia hano ha tekawakawaina. \v 2 Ia hano weiana monina abirana ea'i 'inina hanona atawana ohi te'iobina, abirana mo eaoaina iuhubeau haukia imakiai eutana. \v 3 Weiana Petero ia ehina bena etibaha, “Anania e! Aehoma buonai Satani aomu eana, Auba Robe o'oina hano monina abirana oa'i 'inina? \v 4 A'i okawakawaina raninai hano hanona oi 'eumu, okawakawaina raninai monina abomo oi 'eumu. Bariu rani neianai hanona aea oraona aiho? Pinamuai moni maikoina ṉa nuhoma, oi hanona maearima a'i o'oinakia, ia Tirama o'oina.” \v 5 Anania aia weiana eona raninai e'eho e'ari baihana, uru weiana teona haukia ikoikiai teta'u ki'a. \v 6 Hau 'aru'arukia baika temikiri temai habuniai hauanina teapana tea'i ahina teaoaina tehorena. \p \v 7 Beraura hoana aihau murinai babi'e ekatoto, atawana herenai taba erama hauna a'i e'iobina. \v 8 Petero babi'e ebakaina etibaha, “Mohina bena'u, torarua emi hano tokawa kawaina hanona 'arana mo weiana, u?” Ia e'abi etibaha, “'E, 'arana mo naiana.” \v 9 Weiana Petero ia ehina bena etibaha, “Taba buonai atawamu ohi aomi tobahamona Obiapaka Aubana tuhobona? Aia'u nuona, atawamu tehorena miorikia pa'abi 'akonai tekoroti, oi abomo katebuani'o kateaoaini'o.” \v 10 Ia beronai e'eho Petero aena pokinai e'ari baihana. Hau 'aru'arukia tetoto temai teihana abe'ari toha, ba tebuana atawana herenai tehorena. \v 11 Rani weianai a'ikakauma haukia ikoikiai mai pouna teona haukia ikoikiai teta'u wairai. \s1 Iuhubeau Haukia Hoa Haeai Haeai Tebabainakia. \p \v 12 Hoa mai babai haeai haeai iuhubeau haukia maearima wairakiai tebabainakia, ikoikiai mai aokia hamonai Solomona ena itarai teto'u. \v 13 'A maearima baika hanona teta'u ainakia herekia a'i teao, ia aokiai hanona ia temariki ainakia. \v 14 Iamo hau mai babi'e bo'okia Obiapaka tea'ikakaumana haukia teao hanona ia haukia tebabo'o hao bo'o haona. \p \v 15 Inawa haukia teaoainakia airabuanai tehorotinakia mai ieno'aukia mai 'irekia tebaenotinakia taearai. Weiana Petero herekiai kekabanai raninai aiaiana keao ahakiai. \v 16 Ierusalema herena aiarakia haukia bo'okia abomo temai teto'u, inawa haukia mai auba ki'a obokia aokiai tetoto haukia temaiainakia weia, ba ikoikiai temauri. \s1 Iuhubeau Haukia Te'oatanakia. \p \v 17 Robe haukia arakiai hauna mai 'abana weiakia Sadukea itubuna haukia kipokia hanona iuhubeau haukia tewamuru ainakia. \v 18 Ba iuhubeau haukia tebirinakia teaoainakia wapura ituna aonai tekaiabunakia. \v 19 'A rabi weianai Obiapaka ena aneru ha ehore wapura ituna pa'abina ekaikauna eba karahinakia, \v 20 etibaha, “Tomoao, Marea Robe aonai mauri maha mahana pouna neiana maikoina katohinana maearima wairakiai.” \v 21 Aia weiana teona ihobona tebabaina, raurani amarinai Marea Robeai tekatoto maearima teba 'iobinakia. \p Rani weianai robe haukia arakiai hauna mai 'abana kipokia teao bakai apa'uana haukia abomo Isaraela hau apa'uakia kipokia teto'u, 'abi teuhuna eao iuhubeau haukia wapura itunai katemaiainakia. \v 22 Teuhunakia teao wapura itunai hanona wairakia aha'i, haeamona temue teao bakai apa'uana haukia haiakiai te'abi tetibaha, \v 23 “Taeao raninai pa'abi hanona ikaiabu, pa'abi i'imana haukia abomo weia tekoroti, ia pa'abi takaikauna takatoto hanona tai ua'a aha'i 'akina.” \p \v 24 'Abi weiana teona raninai, Marea Robe poki hauna mai robe haukia apa'uakia teraona raona 'ari ki'a baha, hoa weiana anina hanona taba. \v 25 Weiana hau ha eao herekia ehina benakia etibaha, “Wapura itunai tokaiabunakia haukia hanona aba Marea Robe aonai tekoroti maearima tiba'iobinakia.” \v 26 Marea Robe poki hauna mai ena miori kipokia teao iuhubeau haukia tebaka'anakia, ia a'i teaiahu benakia pokina maearima katehore piharai a'i temeahunakia marikina. \s1 Iuhubeau Haukia Hau Apa'uakia A'i Teta'u ainakia. \p \v 27 Teaoainakia bakai apa'uana wairanai teba korotinakia, ba robe haukia arakiai hauna ehore ebakainakia. \v 28 Etibaha, “Ai wai taharabunimi, hau neiana atanai a'i katoba'iobi. Ia bariu emi ba'iobi 'abikiai Ierusalemai pou neiana hanona abeapa'ua, abomo ena 'ari hanona ai tukaiahinamai.” \p \v 29 Petero mai iuhubeau haukia te'abi tetibaha, “Tirama aiana kahaona hanona enamo, 'a maearima aiana kahaona hanona a'i enamo. \v 30 Iesu wai tohore matiu 'ubinai tokokona toahu 'arina hauna, aika 'aba'abaka ekia Tirama ehore 'ariai aba ebamikiri muena. \v 31 Tirama ia ea'i taeana imana itipana tainai eba miatina i'uaiaika mai ibamaurika haunai ebaona Isaraela haukia ibaraona kabekia mai ekia ki'a ihina haokia paunai. \v 32 Ai hanona taba neiakia taihanakia haumai, Auba Robe weiana Tirama aiana tiona haukia ebenakia hauna abomo ihobona.” \s1 Gamaliel Eiroro Iuhubeau Haukia Katehabonakia. \p \v 33 'Abi weiana teona raninai, teopuere wairai ekia nuatae hanona iuhubeau haukia pateahu 'arinakia. \v 34 'A Parisea hauna ha atana Gamaliel, rauhubu poki hauna ia bakai apa'uana hauna ha maearima ikoikiai abomo timariki aina hauna, emikiri iuhubeau haukia ehina benakia katekarahi atapakai katebai'ima rani papana. \v 35 Weiana ia ehina benakia etibaha, “Isaraela haumi e, katoiha haraina hau neiakia aea katohomanakia. \v 36 'Uaina raninai Teuda emikiri e'abi ia abomo hau mo ha, weiana maearima ikoinai hinabu bani 'abana murinai teka'a. Ia teahu 'arina raninai ena maearima ikoikiai tebeau otaraina, ha a'i emiaho 'apua. \v 37 Ia murinai Galilea hauna ha atana Iuda, maearima atakia irerena raninai emikiri, maearima bo'okia aokia eana ia murinai teka'a, 'a ia abomo teahu 'arina, weiana murinai teka'a haukia ikoinai terama otaraina. \v 38 Ua buonai nahina benimi, hau neiakia hanona katohabonakia kateao, pokina 'abi hoahoa mai aka neiakia hanona maearima 'eukiai katemai raninai anikia a'i katerama. \v 39 Ia Tirama 'eunai kemai raninai, wai hanona a'i katoba'oro 'apuana. \p Kato'ima 'ima harainimi, Tirama a'i tomohuarina.” \v 40 Ia Gamaliel aiana tea'i taeana, weiana iuhubeau haukia teaparinakia tetoto, te'atinakia murinai terauhubunakia Iesu atanai a'i kateba'iobi muena, teba karahinakia. \v 41 Iuhubeau haukia bakai 'ekana tehabona mai aonamokia, pokina Tirama ena banamo aonai ia hanona Iesu atanai tehaiara. \v 42 Rani ikoinai Marea Robe aonai mai itu aokiai, pou namona teba'iobi aina mai teiroro aina Iesu hanona Keriso.\f + \fr 5:42 \ft (42) 'ao \+it Mesia\+it*\f* \c 6 \s1 Hau 'Abaihau Hamomo Tea'itaeanakia Katebaraibarai. \p \v 1 Rani baika teao murikiai a'ikakauma haukia ekia bo'o hanona ekara'au raninai Iuda maearimakia Helene maeanai ti'abi haukia mai Heberu maeanai ti'abi haukia baiatakiai atetua erama, pokina aniani iwatekia raninai ekia wapuwapu hanona a'i tiraonanakia. \v 2 Weiana iuhubeau harauhaea rua tehore Iesu tia'ikakaumana haukia ikoikiai tebato'unakia tetibaha, “A'i enamo Tirama ena 'abi iroro akana kaha habona aniani 'ao kohu iwatekia paunai. \v 3 Ua buonai uaho'abamai e, wai baiatamiai hau 'abaihau hamomo poukia tenamo haukia Auba Robe mai aotipai tebonu haukia katoa'i taeanakia aka neiana katobenakia kate'uai aina. \v 4 'A ai hanona rani ikoinai bahuba'ari mai iroro akakia mo katababainakia.” \p \v 5 Iuhubeau ekia raona 'abina tebatohana, ba hau neiakia tea'i taeanakia, Stefano a'ikakauma mai Auba Robeai ebonu hauna, Pilipo, Porokoro, Nikanoro, Timona, Pamena, mai Nikolao ia hanona rama haeai hauna Antiokai emai Iuda haunai tebaona hauna. \v 6 Haukia 'abaihau hamomo teaoainakia iuhubeau haukia wairakiai teba korotinakia, ba iuhubeau haukia tehore imakia 'arakiai tehao'au tebahuba'ari tebanamonakia. \p \v 7 Weiana Tirama ena 'abi hanona tehina otaraina, Iesu tia'ikakaumana haukia tebo'o hao bo'o hao Ierusalema aonai, robe haukia bo'okia abomo Iesu tea'ikakaumana. \s1 Stefano Tea'ina Tebakaina. \p \v 8 Stefano hanona Tirama ena aoko'o hoana mai hiabunai ebonu, ia ehore hoa mai bata'uta'u huri akakia maearima wairakiai ebabainakia. \v 9 'A hau baika hanona ia te'oatana, maearima weiakia hanona ‘Karahi 'abaea Mareana’ haukia, ia hanona Iuda maearimakia Kurene, Alesandereai temai, abomo Kilikia, Asiai temai haukia, baika tehore Stefano kipokia te'abi baitaeai. \v 10 Ia Stefano a'i te'abi haona pokina aotipai mai Auba Robe hiabunai ehina benakia. \v 11 Ua buonai ia tehore baika aokia teani kate'abi katetibaha, “Ai hanona ia ena 'abi ki'a obokia ehina Mose mai Tirama ohi ahakiai hauna taona.” \v 12 Uahomanai aiara haukia mai aiara haukia apa'uakia abomo rauhubu poki haukia teba opuerenakia, ia temikiri teao Stefano tea'ina teaoaina bakai apa'uana haukia herekia. \v 13 Ba ia temaiainakia hinau bai'oi haukia baika tehore tehina benakia tetibaha, “Hau neiana hanona Robe 'ekana mai Mose ena rauhubu ia'iki'akia 'abina a'i nibapua 'apuana. \v 14 Ai aiana taona etibaha, Iesu Nasareta hauna kehore Marea Robe neiana kerubuna abomo Mose ena rauhubu ebenaka haukia ikoinai kebahaeainakia.” \v 15 Bakai 'ekanai temiati haukia ikoikiai Stefano teiha 'ini'inina wairana ihana hanona matoha aneru ha wairana 'abana. \c 7 \s1 Stefano Eiroro Bakai Apa'uana Wairanai. \p \v 1 Robe haukia arakiai hauna Stefano ebakaina etibaha, “Ekia 'abi hanona tohana, u?” \v 2 Stefano ena 'abi ebamuena etibaha, “Uaho'aba'u mai hama'u ikoimiai, aia'u tomona. Aika 'aba'abaka Aberahamo Harana a'i eao baha Mesopotamiai emiaho raninai, nuabi Tiramana ia herenai ewaira tina, \v 3 ehina bena etibaha, ‘Emu hano mai hatia'amu kohabonakia, au ka'uahina hanona aeana hanomo weiana koao.’ \v 4 “Ua buonai Aberahamo ehore Kaldea haukia ekia hano ehabona, emikiri eao Haranai emiaho. Weia emiaho eaomo hamana e'ari, ba Tirama ehore ebaka'ana emaiaina bariu ṯomiaho aina hano neianai ebakarahina. \v 5 Tirama Aberahamo ena hano tohana ha a'i ebena, 'apuna ihobona abomo ha a'i e'uahina. 'A Tirama hanona e'abi'uai hano weiana ia kipona mai 'aba'abana kebenakia. Rani weianai hanona Aberahamo nahuna aha'i. \v 6 Tirama haeamona ehina bena etibaha, ‘Oi kupumu 'aba'abamu hanona hano neiana katehabona hano haeai haukia ekia hanoai katemiaho, hano weiana haukia ta'arakia katea'i ihau hinabu bani aonai ia hanona katehau haiara.’ \v 7 Tirama e'abi mue etibaha, ‘Ekia ta'ara ia'inai katebaonakia haukia au kahore kabakainakia, murinai ia hanona katekarahi neia au katekuti aina'u.’ \v 8 Ba Tirama Aberahamo ehina bena itare katebabaina weiana hanona Tirama ena 'abi'uai apa'uana ibatohana hoana. Ua buonai Isako erama wapuna 'ababani aonai itare hoana ebabaina. Isako nahuna Iakobo ebaramana, abomo Iakobo nahuna harauhaea rua Isaraela itubu arakia terama. \p \v 9 “Itubu arana haukia tehore hatikia Iosepa tewamuru aina, Aigupito haukia herekiai tekawa kawaina ta'ara'i haunai eao. 'A Tirama hanona Iosepa e'abana, \v 10 abomo ena hau haiara ikoikiai aokiai ebamaurina. Hoahoa namona mai aotipa ebena Parao Aigupito obia 'arana wairanai, weiana Parao ehore Iosepa hiabu ebena Aigupito hanopakana mai ena itu haukia ikoikiai kepoki ainakia. \p \v 11 “'A arobo rarina erama Aigupito mai Kanana hanokia maikoinai haiara rarina 'akina. Aika 'aba'abaka aniani ae'e katea'ina 'ekana aha'i. \v 12 Iakobo 'uru eona Aigupito hanonai mai ekia aniani, ba nahuna aika 'aba'abaka euhunakia ekia rani kori'uaina. \v 13 Ekia rani ibaruanai Iosepa kipona ebawaira tinana uaho'abana wairakiai, Parao abomo e'iobina Iosepa hatia'ana. \v 14 Ba Iosepa 'abi euhuna hamana Iakobo mai hatia'ana ikoikiai katemai Aigupito, haukia imabui haraurua ima. \v 15 Ua buonai Iakobo emikiri eao Aigupito, weia e'ari murinai aika 'aba'abaka abomo weia te'ari. \v 16 'A ekia 'ari haukia hanona teaoainakia Sekem 'ariahanai tehorenakia. 'Ariahana weiana hanona Aberahamo ehore Hamoro nahuna imakiai moniai ekawana. \p \v 17 “Tirama ena 'abi'uai Aberahamo herenai ibatohana ranina ekaibari aonai, aika 'aba'abaka Aigupitoai terama ahi rama ahi abomo tebo'o ki'a baha. \v 18 Eaomo puanai obia haeai ha Aigupito eobia aina, ia hanona Iosepa a'i e'iobina. \v 19 Obia weiana 'aba'abaka ebapo'onakia, ebahaiaranakia abomo ebahi ahinakia kipokia nahukia 'oru'orukia katene'enakia kate'ari. \v 20 Rani weianai Mose erama, miori papana namona Tirama wairanai, hamana ena ituai te'imana nawa aihau. \v 21 Weiana atapakai tehabona murinai Parao nahuna uahona ea'ina ebapa'uana nahunai eao. \v 22 Ua buonai Aigupito haukia ekia 'iobi ikoinai Mose teba'iobina, ba Mose ena 'abi abomo ena aka hanona mai hiabukia. \p \v 23 “Mose ihauna bariabui ea'ina aonai eraonana hatia'ana Isaraela haukia keihanakia. \v 24 Ia 'abana ha eihana Aigupito hauna ehore nia'i ki'ana, buonai eao hau weiana ebaraina Aigupito hauna eahu 'arina. \v 25 Mose ena raona hanona hatia'ana kate'iobi haraina Tirama kehore Mose imanai ia arakia kebamaurinakia, ia a'i te'iobi 'apuana. \v 26 Erani Isaraela haukia rua te'au, Mose eao herekia ebairarao etibaha, ‘Wai torarua hanona hatia'a, taba buonai kipomi tuba haiaranimi?’ \v 27 Etabura hauna ehore Mose etori parena ebakaina etibaha, ‘Tai oi ea'i taeani'o, ai kopoki ainamai abomo kobakainamai? \v 28 Nonuatae au koahu 'arina'u, warani Aigupito hauna oahu 'arina 'abana?’ \v 29 Mose 'abi weiana eona raninai, beronai e'uru eao Midian hanonai emiaho hano haeai hauna 'abana, weia nahuna hau rua terama. \p \v 30 “Ihau bariabui teore murinai, hano'akunai Sinai oeo herenai matiu 'ini'ininai iruba eupa aonai aneru ha ewaira tina Mose wairanai. \v 31 Mose eihana raninai eta'uta'u huri, eka'a haha eao herena keiha haraina aonai, Obiapaka aiana eona. \v 32 Etibaha, ‘Au hanona 'aba'abamu Aberahamo, Isako mai Iakobo ekia Tirama.’ Mose eta'u ki'a e'ururu 'ururu, a'i enuatae keihana. \v 33 Obiapaka ehore ehina bena etibaha, ‘Emu tamaka moa'i obonakia, pokina okoroti 'ekana hanona Tirama nemiaho hanona erobe. \v 34 Au e'u maearima Aigupitoai tihau haiara aihanakia abomo ti'arara aiakia aona, ua buonai ariri amai kabamaurinakia, bariu 'omikiri kauhuni'o koao Aigupito.’ \p \v 35 “Mose mo neiana tebaki'ana te'abi, ‘Tai oi ea'i taeani'o ai kopoki ainamai abomo kobakainamai?’ hauna Tirama ehore euhuna ekia poki abomo ibamaurikia haunai keao, matiu 'ini'inina e'ara aonai ewaira tina aneruna ena baraibarai ai. \v 36 Mose weiana hauna Isaraela haukia Aigupitoai ebakarahinakia, bata'uta'u huri akakia abomo hoa akakia haeaihaeai ebabainakia Aigupitoai, 'Aku Bironai abomo ihau bariabui hano'akunai. \v 37 Mose mo weiana ehore Isaraela haukia ehina benakia etibaha, ‘Tirama kehore mahabanai hauna ha kebamikirina wai baiatamiai, matoha au 'abana.’ \v 38 Hau weiana hanona Isaraela haukia hano'akunai temia to'u raninai Sinai Oeo 'ubinai e'abi aneruna mai 'aba'abaka baiatakiai, mauri 'abina ea'ina ebakabanaina aika 'euka. \p \v 39 “Ia aika 'aba'abaka hanona Mose aiana iona 'arina a'i te'ari teubo, ekia nuatae patemue Aigupito. \v 40 Weiana ia tehore Arona tehina bena, ‘Tirama baika mobabainakia aika 'euka kate'uai ainaka, pokina a'i ta'iobina Mose Aigupitoai ebaka'anaka hamai hauna bariu aehoma?’ \v 41 Rani weianai ia tehore poromakau nahu aubaubana ha tebabaina, banamo tabakia temaiainakia kaiba'uku weiana wairanai tehorotinakia, imakiai tebabaina tabana wairanai teaonamo. \v 42 Weiana Tirama ia herekiai ekaobo ehabonakia kipokia kupa tabakia katekuti ainakia. Mahabanai hauna ena pukai tererena 'abana etibaha, \q1 ‘Isaraela haumi e, \q1 ihau bariabui hano'akunai \q1 beruberu mai banamo mahikia \q1 hanona au a'i tobanamo aina'u. \q1 \v 43 Wai hanona tirama atana Molok \q1 ena ro'e ituna abomo emi bihiu \q1 tiramana atana Refan aubaubana \q1 tobuanakia, weiakia tobabainakia \q1 katokuti ainakia. \q1 Ua buonai Au kahore \q1 wai kabaibiunimi Babulono puana \q1 'akinai.’ \qr Amo 5.25-27 \p \v 44 “Aika 'aba'abaka herekiai Tirama ibawaira tinana ro'e ituna\f + \fr 7:44 \ft (44) Itu robena weiana habuniai tebabaina.\f* ha hano'akunai, ro'e weiana hanona Mose ebabaina Tirama ebaihana ihobonai. \v 45 Muriai 'aba'abaka hamakia imakiai ro'e ituna weiana tea'ina tebuana Iosua kipokia teao rama haeai haukia ekia hanoai tekara'au, Tirama ehore wairakiai hano haukia eu'u parenakia, ia temiaho aina emai mo Davida ena raniai. \v 46 Tirama ena banamo hanona Davida ebena, ba ia Tirama enoina Iakobo ena Tirama ena itu ha kebabaina. \v 47 Ia itu hanona Solomona ehore ebakorina. \p \v 48 “'A 'ubi toha tohanai Tiramana hanona maearima imakiai tebabaina ituna aonai a'i nemiaho. Mahabanai hauna ena 'abi ihobona etibaha, \q1 \v 49 ‘Obiapaka ṉa e'abi aiho, \q1 Kupa hanona e'u mia'au 'ekana, \q1 hanopaka hanona ae'u ihorotina \q1 'ekana. \q1 Itu aehomana katobabaina Au eu'u? \q1 E'u arai 'ekana hanona aeana? \q1 \v 50 Taba neiakia ikoikiai hanona \q1 Au ima'uai a'i ababai, u?’ \qr Isa 66.1, 2 \p \v 51 “'Ara pahihi haumi, aomi mai haiami tokaiabu harai matoha Tirama a'i te'iobina haukia 'abakia. Rani ikoinai wai tuhore Auba Robe tuhao abuna. 'Aba'abami ekia aka a'i torea 'apuana toa'i 'ini baihana. \v 52 Wai 'aba'abami mahabanai hauna ha a'i te'oatana, u? Aka bero hauna kemai 'abina tehinana haukia teahu 'arinakia, bariu wai tohore tohina hinaina bero hauna toahu 'arina. \v 53 Wai rauhubu weiana Tirama ena aneru ebaibeni hauna aba toa'ina iamo kipomi a'i toa'i taeana.” \s1 Piharai Stefano Teahu 'arina. \p \v 54 Iuda ekia obia haukia Stefano aiana teona raninai teopuere wairai 'aki'akikia teara 'ini'ini. \v 55 Ia Stefano hanona Auba Robeai ebonu, weiana ea'a taea kupa eihana, Tirama nuabina abomo Iesu Tirama itipana tainai ekoroti eihana. \v 56 Ia etibaha, “Tomoihana! Kupa aba ekaikau naihana abomo Maearima Nahuna Iesu Tirama itipana tainai ekoroti.” \p \v 57 Weiana ia teio aota imakiai haiakia tekaiabunakia ikoikiai tebeau teao Stefano herena, \v 58 tea'ina aiara aonai teberi ahina atapakai ba piharai teahu ramana, hinau bai'oi haukia weiakia hanona ekia habuni tero'a ahinakia haukia tebakuri ahinakia hau 'aru'aruna ha atana Saulo aena pokinai tehoroti. \v 59 Piharai teahuna aonai Stefano ebahuba'ari etibaha, “Obiapaka Iesu e, au auba'u moa'i taeana.” \v 60 Weiana ekaipehu eio etibaha, “Obiapaka e! Ki'a neiana 'arana a'i kobenakia.” Ua e'abi aiho murinai e'ari. \c 8 \p \v 1 Saulo ehore Stefano teahu 'arina hanona ebatohana. \s1 Saulo Tirama Ena Marea Haukia E'oata Ramanakia. \p Rani weianai bai'oata ranina erama, a'ikakauma haukia Ierusalemai temiaho haukia ikoikiai tebeau otaraina teao Iudea, Samaria hanokiai temiaho, 'a iuhubeau haukia kipokia mo Ierusalemai temiaho. \v 2 Tirama timariki aina haukia baika Stefano tea'ina tehaiaina ba teaoaina 'ariahanai tehorena. \v 3 'A Saulo enuatae a'ikakauma haukia kea'i ki'anakia, itu ha ha aokiai etoto, hau mai babi'e eberi beri ahinakia, eaoainakia wapura ituna aonai ekaiabunakia. \s1 Pou Namona Samariai Teiroro aina. \p \v 4 A'ikakauma haukia tebeau otaraina haukia hanona pou namona teiroro aina eka ha ha aokiai. \v 5 Pilipo eao Samaria aiara apa'uanai ekarahi, weia Keriso pouna eiroro aina maearima herekiai. \v 6 Maearima ikoikiai Pilipo aiana teona abomo hoa haeaihaeai akakia ebabai haukia teihana raninai mai aokia ikoinai tea'i taeana. \v 7 Maearima aokiai auba ki'a obokia ṯemiaho haukia eu'u ahinakia tekarahi mai ioiokia, abomo mero mai 'ome haukia ebamaurinakia. \v 8 Ua buonai aonamo rarina 'akina erama aiara weiana aonai. \p \v 9 'Eka weianai hau ha atana Simona 'uaina raninai nepu akakia ebabai Samaria haukia ebata'unakia. Ia kipona ebapa'uana, \v 10 abomo maearima ikoikiai apa'uana eao mo papanai epua iamo aiana teona tetibaha, “Hau neiana hanona Tirama ena hiabuai niaka.” \v 11 Rani homa'ana ena mea hoakia terama buonai aiana teona. \v 12 'A Pilipo Tirama ena obia aiarana pouna namona mai Iesu Keriso atana eiroro aina, weiana maearima hanona ia aiana tea'i taeana, ba hau mai babi'e eba'uere robenakia. \v 13 Simona abomo ea'ikakauma 'uere robe ea'ina murinai, Pilipo e'abana tekaoao aonai hoa haeaihaeai mai babai haeaihaeai akakia ebabainakia eihanakia hanona nuana etae. \p \v 14 Iuhubeau Ierusalemai ṯemiaho haukia pou teona Samaria haukia abomo Tirama ena 'abi tia'i taeana, ua buonai Petero mai Ioane teuhunakia teao Samaria. \v 15 Terarua Samariai tekatoto raninai, a'ikakauma haukia ahakiai tebahuba'ari Auba Robe katea'ina paunai, \v 16 pokina rani weianai Auba Robe hanona ia ahakiai a'i eriri baha, ia 'uere robe 'abaeana mo tea'ina Obiapaka Iesu atanai. \v 17 Ua buonai Petero mai Ioane ohi imakia ia ahakiai tehao'au tebahuba'ari raninai Auba Robe tea'ina. \p \v 18 Ba Simona Iuhubeau haukia eihanakia imakia a'ikakauma haukia ahakiai tehao'au tebahuba'ari Auba Robe tea'ina raninai, ia ehore moni baika emaiainakia iuhubeau haukia nibenakia netibaha, \v 19 “Hiabu naiana au abo'umo patobena'u, ba weiakia ikoikiai ima'u ahakiai pahao'au pabahuba'ari raninai ia abokiamo Auba Robe patea'ina.” \p \v 20 'A Petero ia ehina bena etibaha, “Oi emu moni ohi kato'ari haeamo pokina oraonana Tirama ena beruberu tabana hanona moniai kokawana. \v 21 Aka neiana aonai oi 'ekamu 'ao itaumu hanona aha'i pokina aomu a'i ebero Tirama wairanai. \v 22 Emu ki'ai moraona kabe, Obiapaka monoina, pa'e emu raona ki'a obona kehina haona. \v 23 Pokina naihani'o, oi aomuai hanona wamuru ebonu 'auna abomo aka ki'a aba ebiri haraini'o.” \v 24 Simona nepu hauna iuhubeau haukia enoinakia etibaha, “Obiapaka tomobahuba'ari bena au pau'uai taba tohinana hauna here'uai a'i merama.” \v 25 Petero mai Ioane Obiapaka ena 'abi tehina waira tinana abomo teiroro aina murinai, haeamona temue Ierusalema. Ekia mueai hanona Samaria aiarakia bo'okia aokiai pou namona teiroro aina. \s1 Pilipo Etiopia Hauna Apa'uana Ha Eba'uere Robena. \p \v 26 Obiapaka ena aneru ha Pilipo ehina bena etibaha, “Omikiri ahi taina moao, taeara weiana Ierusalemai eao Gasa taeara weiana hanona hano'akuna.” \v 27 Pilipo emikiri taearai eao aonai Etiopia hauna ha eihana. Ia hanona hau apa'uana ha Etiopia obia 'arana babi'ena Kandake ena kohu i'imana hauna. Aba eao Ierusalemai ebahuba'ari, \v 28 ba ena mueai ena rerueai emia'au Isaia mahabanai hauna ena puka ekaikauna netuabina. \v 29 Weiana Auba Robe ehore Pilipo ehina bena etibaha, “Moao rerue weiana hauna herenai.” \v 30 Pilipo ebeau eao aonai Isaia mahabanai hauna ena puka netuabina aiana eona. Ba ebakaina etibaha, “Notuabina hauna anina nubabataina, u?” \v 31 Hau apa'uana weiana etibaha, “'A aea ka'iobi aihona? Iba'iobi'u hauna aha'i.” Ba ia ehore Pilipo enoina kekara'au herenai kemiati. \p \v 32 Puka Robena etuabina aonai 'abina hanona ṉa terere aihona. \q1 “Ia hanona matoha mamoe 'abana \q1 katebaka'ana kateaoaina kateahu \q1 'arina pinana a'i ekaikauna, \q1 'ao matoha mamoe nahu \q1 buirana katekabena hauna \q1 'uru'uruna aha'i 'abana, \q1 pinana a'i ekaikauna \q1 'abi ha a'i ehina 'apuana. \q1 \v 33 Ena 'aiaunu buonai bakai \q1 aonai ena bero tea'i obona. \q1 Tai ha ena itubu robana \q1 a'i keahuna \q1 pokina ena mauri hanona \q1 huanai epua hanopakai \q1 aba ea'i obona.” \qr Isa 53.7, 8 \p \v 34 Hau apa'uana weiana Pilipo ebakaina etibaha, “Moba'iobina'u, mahabanai hauna hanona tai robana eahuna? Ia kipona pouna ehinana 'ao hau ha pouna ehinana?” \v 35 Weiana Pilipo ehore puka etuabina hauna 'ekanai ea'i ramana, Iesu pouna namona eba'iobina. \v 36 Terarua taearai teao aonai bei 'ekanai ha tekara'au, ba hau apa'uana weiana etibaha, “Moihana, bei weiana, au ka'uere robe a'i ketaina pokina hana taba?” \v 37 (Pilipo etibaha, “Koa'ikakauma mai aomu ikoinai raninai, 'uere robe koa'ina hanona enamo.” Ba hau apa'uana weiana etibaha, “Mai ao'u ikoinai na'ikakauma Iesu Keriso hanona Tirama Nahuna.”) \p \v 38 Ba ehina bena rerue ebakorotina, Pilipo mai hau apa'uana terarua teriri teao bei aonai, Pilipo ehore hau weiana eba'uere robena. \v 39 Terarua beiai tekara'au raninai, Obiapaka Aubana ehore Pilipo ea'i parena. Ba hau apa'uana weiana Pilipo a'i eiha muena, ia taearai eao mai aonamona. \v 40 'A Pilipo hanona Asoto aiaranai ewaira tina, ba ekatoto aiarakia ikoikiai aokiai pou namona eiroro aina eaomo Kaisarea aiaranai ekara'au. \c 9 \s1 Saulo Eraona Kabe. \r (Ih 22.6-16; 26.12-18) \p \v 1 Rani weianai weia Ierusalema aonai Saulo ena ao haiara ikoinai hanona Obiapaka te'abana haukia kebata'unakia 'ao keahu 'arinakia, buonai eao robe haukia 'arakiai hauna herena. \v 2 Enoina marere ha kererena kebena keao Damaseko marea herekiai. Weia Iesu tia'ikakauma taearana neianai teka'aina haukia hau mai babi'e kebirinakia keaoainakia Ierusalema wapura 'ekana. \v 3 Saulo taearai eao Damaseko aiara aba ebarina aonai mawa'eai mo ea ha kupai eriri ia ebarara ahina. \v 4 Saulo e'eho 'anoai, aia ha eona etibaha, “Saulo e! Saulo e! Taba buonai au nu'oatana'u?” \v 5 Saulo ebakai bakai etibaha, “Obiapaka e, oi tai?” Ena 'abi ebamuena etibaha, “Au Iesu nu'oatana'u hau'u. \v 6 Bariu momikiri koao aiara aonai, weia hau ha kehore oi kobabainakia haukia akakia keba'iobini'o.” \p \v 7 Te'abana haukia ikoikiai tekoroti a'i 'uri'urikia, pokina aia mo teona ia tai ha a'i teihana. \v 8 Saulo 'anoai emikiri mahana ebano'anakia, ia taba ha a'i eiha 'apuana. Ua buonai imanai te'ebe tebaka'ana teaoaina Damaseko. \v 9 Weia wapu aihau emiaho taba ha a'i eihana, aniani ha a'i eana, bei abomo a'i einu. \p \v 10 Ba a'ikakauma hauna ha Damasekoai atana Anania, ena mahabanaiai Obiapaka ia eaparina etibaha, “Anania e!” Anania eo'o e'abi etibaha, “'E! Obiapaka. Au neia'u.” \v 11 Ba Obiapaka Anania ehina bena etibaha, “Momikiri koao airabuana atana ‘Bero’ weia Iuda ena ituai Taso hauna atana Saulo kobakai bakai aina. Pokina ia hanona nibahuba'ari nemiaho. \v 12 Ia emahabanai hanona hau ha atana Anania eihana nimai ia ahanai kehao'au kebahuba'ari hanona mahana katenamo.” \p \v 13 Ia Anania Obiapaka ena 'abi ebamuena etibaha, “Hau neiana pouna rani bo'ona aona, Ierusalemai emu maearima robekia bo'okia ebahaiara ki'anakia. \v 14 Ba bariu robe haukia apa'uakia hiabu tebena, kemai neia abomo oi atamu tiaparina haukia ikoikiai kebirinakia.” \v 15 Obiapaka ia ehina bena etibaha, “Moao. Pokina au aba ia atina'ana ta'ara'u ia'inai keao, rama haeaihaeai haukia, aiara obiakia abomo Isaraela haukia wairakiai au ata'u keiroro aina. \v 16 Haeamona au kahore kabaihana ia kehaiara ki'a baha au ata'u paunai.” \p \v 17 Ua buonai Anania emikiri eao, itu ai etoto, imana rua Saulo ahanai ehao'au etibaha, “Uaho'aba'u Saulo e! Obiapaka Iesu taearai omai heremuai ewaira tina hauna euhuna'u amai, oi mahamu kateno'a koiha mue abomo Auba Robeai kebabonuni'o paunai.” \v 18 Beronai matoha maia unakia 'abana Saulo mahanai te'eho, ba mahana tenamo, ena ihaiha enamo mue. Emikiri eao teba'uere robena. \v 19 Ba eaniani murinai hanona hauanina etabura mue. \s1 Saulo Damaseko ai Eiroro. \p Wapu baika Damaseko ai emiaho a'ikakauma haukia herekiai. \v 20 Rani a'i ehoma'a aonai, Saulo emikiri Iuda haukia ekia marea ha ha aokiai eiroro ramana Iesu hanona Tirama Nahuna. \v 21 Aiana teona haukia ikoikiai teta'u ta'u huri tetibaha, “Neiana hanona Ierusalemai Iesu tekuti aina haukia ea'i ki'a ki'a bahanakia hauna. Ba emai neia baika abomo kebirinakia keaoainakia robe haukia apa'uakia herekia, 'u?” \p \v 22 'A Saulo ena iroro hanona ehiabu e'ariai 'ariai, ia ebatohana Iesu hanona Keriso.\f + \fr 9:22 \ft (22) 'ao \+it Mesia\+it*\f* Ua buonai Iuda haukia Damasekoai ṯemiaho haukia ena 'abi katebamuena taearana aha'i. \s1 Saulo Epihi. \p \v 23 Wapu baika teao murinai, Iuda haukia teto'u Saulo iahu 'arina robana teahuna, \v 24 ia Saulo hanona ekia robahu aba e'iobina. Ia hanona aiara parabuna pa'abina ṯe'ima rabina ṯe'ima ranina Saulo kateahu 'arina paunai. \v 25 Ia murinai tika'a haukia rabi aonai Saulo areha aonai teutana parabu 'ubinai waroai tebaririna. \s1 Saulo Eao Ierusalema. \p \v 26 Ba Saulo eao Ierusalemai ekara'au raninai ena nuatae hanona a'ikakauma haukia kipokia kateto'u, ia ikoikiai teta'u aina pokina a'i te'iobina ia hanona aba Iesu nia'ikakaumana. \v 27 Ia Banaba ehore ebaraina ebaka'ana eaoaina iuhubeau haukia herekia. Saulo taearai Obiapaka aea eiha aihona, mai Obiapaka ehore ia ehina bena hauna, haeamona Damaseko ai Iesu pouna aea eiroroai aihona mai taburana hauna poukia ehinanakia. \v 28 Weiana buonai Saulo weia kipokia Ierusalemai temiaho, ena kaoaoai Iesu atana eiroro aina mai taburana. \v 29 Iuda maearimakia Helene maeanai ṯehinana haukia Saulo kipokia te'abi 'abi hanona tebaiara, buonai taearana tetabu kateahu 'arina. \v 30 Uaho'abana baika pou weiana te'iobina aonai, Saulo tebaka'ana teaoaina Kaisarea weia teuhuna eao Taso. \p \v 31 Weiana Iudea, Galilea mai Samaria hanokia ikoikiai Tirama ena marea haukia aokiai baibua erama Obiapaka temariki aina mai Auba Robe baraibarai ebenakia ihobonai ekia tabura eapa'ua haeamona Tirama ena marea haukia ekia bo'o hanona ekara'au. \s1 Petero Mero Hauna Aenea Ebanamona. \p \v 32 Petero hanona aiara ha ha aokiai ekabanai eaomo Rudai Tirama ena maearima herekiai ekara'au. \v 33 Eka weianai mero hauna ha etabu ahina atana Aenea. Ia hanona uahomana enoti ihau aba 'ababani. \v 34 Ba Petero e'abi etibaha, “Aenea e! Iesu Keriso bariu oi nibamauri maurini'o. Momikiri, emu taba moa'i a'i harainakia.” Beronai mo Aenea emikiri. \v 35 Ruda mai Saronai ṯemiaho haukia ikoikiai hoa weiana teihana raninai, teraona kabe Obiapaka herena teao. \s1 Petero Tabita Ebamauri Maurina. \p \v 36 Iopa aiaranai a'ikakauma babi'ena ha emiaho, atana hanona Tabita. (Helene maeakiai hanona Doreka.)\f + \fr 9:36 \ft (36) Tabita mai Doreka hanona mahi atana Dia.\f* Rani ikoikiai aka namokia ebabai uraru haukia ebarainakia. \v 37 Rani weianai ia hanona einawa ba e'ari. Epua teba'uere haraina ba itu aonai ikaihuri ha 'ubiai hauna aonai tebaenotina. \v 38 Ruda mai Iopa baiatakia hanona a'i ehoma'a. Ua buonai Iopa ai a'ikakauma haukia baika te'iobina Petero hanona weia Ruda ai, ba temikiri hau rua teuhunakia teao Petero herena, tenoina keao biai herekia. \v 39 Ua buonai Petero emikiri kipokia teao, ba tekara'au raninai teaoaina itu aonai ikaihuri ha 'ubiai hauna aonai tebakara'auna. Wapu baika abomo weia tekoroti tihai, Doreka maurinai habuni ibatoto mai iro'abu etainakia haukia Petero tebaihana. \v 40 Petero ehore euhunakia tekarahi ba ekaipehu ebahuba'ari. Murinai 'ari babi'ena ewairana e'abi etibaha, “Tabita e! 'Omikiri.” Weiana ia mahana eba no'anakia Petero eihana ba emikiri emiati. \v 41 Petero ehore imanai ea'i ebaraina, emikiri ekoroti. A'ikakauma haukia mai wapu eaparinakia temai herena, babi'e ebamauri maurina hauna ebaihanakia. \v 42 Pou neiana hanona Iopa aiarana ikoinai tehina otaraina, ba maearima bo'ona Obiapaka tea'ikakaumana. \v 43 Petero weia Iopai Simona poromakau paruakia nitainakia hauna herenai rani homa'ana emiaho. \c 10 \s1 Aneru Korenelio Herenai Ewaira Tina. \p \v 1 Kaisarea aiaranai Roma huari hauna ha atana Korenelio, Italia huari haukia ikoinai hinabu hamomo ekia poki hauna. \v 2 Ia mai ena itu haukia kipokia hanona Tirama timariki aina mai ena nuatae tika'i haraina, ia ena taba bo'okia Iuda haukia uraru haukia eberuberu benakia, abomo rani ikoinai ebahuba'ari Tirama herenai. \v 3 Rani ha atiaha abiranai beraura hoana aihau 'abana, ia emahabanai hanona Tirama ena aneru ha eiha haraina emai ia ena ituai etoto ehina bena etibaha, “Korenelio e.” \v 4 Ia mai ta'una aneru eiha 'ini'inina e'abi etibaha, “Obiapaka e, omai hanona taba?” \p Aneru ia ehina bena etibaha, “Emu bahuba'ari mai emu beruberu uraru obarainakia haukia Tirama aba ea'i taeanakia ba ia hanona oi a'i nireani'o. \v 5 Bariu emu miori baika mouhunakia temeao Iopa, hau ha atana Simona atana ibaruana Petero katehina bena kipokia katemai. \v 6 Ia hanona Simona ha poromakau paruakiai taba haeaihaeai nitainakia hauna ena 'ekai nemiaho, ena itu hanona poe haianai.” \p \v 7 Aneru 'abi weiana ebaibeni ba eka'a, murinai Korenelio ehore ena ituai ta'ara'i miorikia rua mai huari hauna ha Obiapaka ena nuatae nika'aina hauna kipokia eaparinakia. \v 8 Weiana Korenelio herenai terama haukia maikoinai hau weiakia teaihau ehina benakia, epua euhunakia Iopa teao. \s1 Petero Mahabanai Tabana Ha Eihana. \p \v 9 Wapu ibaruana atiahanai maearima weiakia Iopa aba tebarina hana Petero ekara'au eao itu kapena arai 'ekanai ua'a kebahuba'ari. \v 10 Mare'a e'ari, enuatae taba ha pehaea peana, aniani tiba'oru ohonamo aonai ia taba ha eihana matoha nenibi 'abana. \v 11 Kupa ikaikau eihana mai taba ha habuni panabana rarina 'abana puana bani banikiai ia'i to'o ibariri nimai hanopaka. \v 12 Habuni weiana aonai mahi aekia bani bani haukia ikoikiai, hanopakai tikara haukia ikoikiai mai 'ubiai tirobo roborobokia ikoikiai weia aonai iuta'au. \v 13 Ba aia ha ia ehina bena etibaha, “Petero e, omikiri moahu moani.” \v 14 'A Petero aia weiana ena 'abi ebamuena etibaha, “Obiapaka e, aha'i 'akina, au mahi Tirama wairanai te'opu haukia 'ao a'i terobe haukia ha a'i ṉani 'apuana.” \v 15 Aia weiana haeamona Petero ehina bena etibaha, “Tirama aba ebamaha mahanakia haukia oi 'opukia a'i kohinana.” \v 16 Hoa neiana rani aihau ewaira tina ba beronai habuni weiana hanona iberi'au emue eao kupa. \p \v 17 Petero mahabanai weiana anina niraonana aonai, Korenelio euhunakia haukia Simona ena itu tetabu ahina ba temai ena ara pa'abina 'akonai tekoroti. \v 18 Weiana teapari tebakai bakai Simona atana ha Petero hanona weia nemiaho 'ao. \v 19 Petero mahabanai weiana niraona ohona aonai Auba Robe ehore ia ehina bena etibaha, “Petero e, maearima aihau hanona oi titabuni'o. \v 20 Momikiri, moriri moao herekia, aomu a'i kearo'ari kipokia katoao, pokina ia haukia au auhunakia.” \p \v 21 Petero eriri eao hau weiakia ehina benakia etibaha, “tutabuna hauna hanona au neia'u. Emi raona ha buonai tomai, 'u?” \v 22 Ba ia ena 'abi tebamuena tetibaha, “Ai hanona Korenelio huari haukia hinabu hamomo nipokinakia hauna euhunamai tamai. Ia hanona bero hauna mai Tirama nimariki aina hauna Iuda haukia ikoikiai hanona ia timariki aina. Tirama ena aneru ha ia ehina bena kebaiuhu koao ena itu, weiana oi taba ko'uahina hanona aiamu keona.” \v 23 Petero ehore hau weiakia ebatotonakia ituai kipokia teparua. Erani rauraninai Petero eba'oru ba temikiri teka'a, a'ikakauma haukia baika Iopai ṯemiaho haukia abomo ia te'abanakia kipokia teao. \s1 Petero Eao Korenelio Ena Itu. \p \v 24 Erani ba rani haeai hanona ia Kaisarea aiaranai tekara'au. Korenelio hanona hatia'ana mai ena hau tohakia baika ebeaunakia ia kipokia Petero kate'imana. \v 25 Petero ituai ekara'au ba Korenelio ohi tebaitabu ahi aonai Petero aena pokinai e'umuti ekuti aina. \v 26 Ia Petero Korenelio eberi taeana ehina bena etibaha, “'Omikiri, au hanona maearima 'abaea'u oi 'abana.” \v 27 Weiana terarua mai 'abi'abikia ituai tekatoto aonai maearima bo'ona teto'una eihanakia. \p \v 28 Ba Petero ehina benakia etibaha, “Wai to'iobi ki'a bahana Iuda hauna hanona rama haeai hauna ohi a'i katemiaho haeamo, abomo a'i keao herena mai rauhubuna. Ia Tirama ebaihana'u hau ha 'opuna 'ao a'i erobe hauna a'i kahina 'apuana. \v 29 Weiana buonai emi beaubeau eao hanona beronai amai a'i aubo. E'u bakai bakai hanona neiana, taba buonai tobaiuhu au amai?” \p \v 30 Korenelio ia ena 'abi ebamuena etibaha, “Wapu bani aba teao aonai, atiaha abiranai beraura hoana aihau 'abana bariu ihobona ṉahomanai e'u ituai abahuba'ari aonai beronai mo hau ha ena habuni 'imare'imarena waira'uai ekoroti. \v 31 Ba ehina bena'u etibaha, ‘Korenelio e, Tirama hanona emu bahuba'ari aiana abeona abomo emu beruberu akakia uraru herekiai haukia niraona 'ini'ininakia. \v 32 Ua buonai 'abi kouhuna keao Iopa, Simona atana ha Petero kemai, ia hanona hau ha poromakau paruakia nitai hauna atana Simona ena ituai nemiaho weia poe haianai.’ \v 33 Weiana buonai 'abi auhu noanoana ewahi, ba omai hanona enamo. Ai ikoimaiai neia Tirama wairanai aba tato'una, Obiapaka oi ebahi ahini'o 'abikia ikoikiai kohinanakia aiamu kataona.” \s1 Petero Korenelio Ena Ituai Eiroro. \p \v 34 Petero ena 'abi ea'i ramana etibaha, “'Abi tohana, bariu a'iobi haraina Tirama hanona maearima ha a'i nitaina ia ikoikiai ihoboai niba ka'anakia. \v 35 'Abina aha'i itubu tabana hauna ia Tirama nimariki aina abomo bero akakia nibabai hauna Tirama nihore nia'i taeana. \v 36 Tirama 'abi euhuna eao Isaraela maearimakia herekiai hanona neiana, baibua pouna namona hana Iesu Keriso aonai nimai, ia hanona maearima ikoikiai ekia Obiapaka. \v 37 Wai aba to'iobina hoa neiana hanona Galilea ai ea'i ramana, Ioane maearima wairakiai ba'uere robe eiroro aina murinai Isaraela hanona maikoina aonai erama. \v 38 Wai Iesu Nasareta hauna to'iobina, Tirama ehore Auba Robe mai hiabu ia ahanai ebakikina, Iesu eao 'ekakia ikoikiai namo ebabai, mai Satani ea'i ki'anakia haukia ikoikiai ebamaurinakia, pokina Tirama hanona ia e'abana. \v 39 Iuda aiarakia maikoina aonai mai Ierusalemai ebabai tabakia ikoikiai mahamaiai taihanakia. Iuda haukia tehore matiu ibiri ropo 'arunai tekoko 'auna e'ari. \v 40 Ia wapu ibaihaunai Tirama ehore Iesu 'ariai ebamikirina mai ebawaira tinana, \v 41 maearima ikoikiai wairakiai aha'i, ai Tirama aba etina'anamai haumai wairamaiai mo. Ia 'ariai emikiri murinai kipokia taniani haeamo abomo bei tainu haumai neiamai hanona ia pouna ṯahinana. \v 42 Ia ai ehina benamai maearima herekiai pou namona katairoro aina haeamona katahina pou haraina weiana Tirama ehore ia ea'i taeana mauri haukia mai 'ari haukia kebabakainakia haunai ebaona. \v 43 Mahabanai haukia ikoikiai ia pouna aba tehina haraina, weiakia ikoikiai Iesu kate a'ikakaumana haukia hanona ia atanai ekia ki'a kehina hao.” \s1 Rama Haeai Haukia Auba Robe Tea'ina. \p \v 44 Petero 'abi neiakia nehina ohonakia aonai, weiakia tibahu haukia ikoikiai ahakiai Auba Robe eriri. \v 45 Iuda haukia weiakia Iesu tia'ikakaumana mai Petero ti'abana haukia teta'uta'u huri, pokina Auba Robe ena beruberu hanona rama haeai haukia ahakiai abomo eba ririna, \v 46 haeamona ia aiakia teona maea haeaihaeai ti'abi'abi mai Tirama tibanamona. Weiana Petero e'abi etibaha, \v 47 “Maearima neiakia hanona Auba Robe aba tea'ina aika ha'ina ihobonai. Ba tai ia kebamuenakia beiai a'i kate'uere robe?” \v 48 Weiana Petero ia ehina benakia Iesu Keriso atanai kate'uere robe. Ba te'uere robe murinai Petero tenoina wapu baika weia herekiai kemiaho. \c 11 \s1 Petero Taba Erama Hauna Ehina Haraina Ierusalemai. \p \v 1 Iuhubeau haukia mai uaho'aba Iudeai ṯemiaho haukia hanona rama haeai haukia abomo Tirama ena 'abi aba tea'i taeana hauna pouna teona. \v 2 Weiana Petero emue Ierusalemai ekara'au raninai, Iuda haukia weiakia Iesu tia'ikakauma haukia ia herenai te'abi pahihi, \v 3 tetibaha, “Oi a'i tetarenakia haukia herekia oao ekia ituai kipokia toaniani haeamo, 'u?” \p \v 4 Weiana Petero ehore taba terama haukia ikoikiai ia wairakiai ehina harainakia. \v 5 Ia e'abi etibaha, “Iopai ua'a rani ha e'u bahuba'ari aonai amahabanai, ba taba ha kupai eriri aihana ihana matoha habuni rarina 'akina 'abana, puana bani banikiai ia'i to'o ibariri here'u. \v 6 Aihaiha haraina aona tabakia ikoikiai hanona mahi aekia banibani tika'a haukia, hanopakai tikara tabakia mai 'ubiai tirobo roborobokia aihanakia. \v 7 Ba aia ha aona ehina bena'u etibaha, ‘Petero e, omikiri moahu 'ari moani.’ \v 8 Ia au a'abi atibaha, ‘Obiapaka e, aha'i 'akina, au 'opu tabakia 'ao a'i terobe tabakia ha pina'uai a'i ṉani 'apuana.’ \v 9 Iamo aia ibaruana haeamona kupai emai etibaha, ‘Tirama ebamaha mahanakia tabakia hanona oi 'opukia a'i kohinanakia.’ \v 10 Hoa neiana rani ibaihauna ewaira tina. Ba taba weiakia ikoikiai mai habunina haeamona iberi'au mue kupa eao. \p \v 11 Rani weianai hau aihau Kaisareai teuhunakia temai here'u haukia beronai amiaho itunai tekara'au. \v 12 Aonai Auba Robe ehina bena'u a'i kabaoao ia kipokia kataeao. Uaho'abaka neiakia 'abaihau kipokia taeao Kaisareai hau weiana atana Korenelio ena ituai takatoto. \v 13 Ia ehina benamai, aneru ha ena ituai ewaira tina ba ia ehina bena etibaha, ‘Hau harua kouhunakia kateao Iopa ai ua'a Simona atana ha Petero katehina bena kemai. \v 14 Ia kehore 'abi kemaiaina, weiana oi mai emu itu maearimakia kipokia ibamaurimi.’ \v 15 E'u 'abi a'iramana aonai Auba Robe ia ahakiai eriri ihobona 'uainai aika ahakai eriri 'abana. \v 16 Weiana aonai Obiapaka ena 'abi araona tinana, ‘Ioane beiai eba'uere robe 'a wai hanona Auba Robeai kato'uere robe.’ \v 17 Weiana aika Obiapaka Iesu Keriso ha'ikakauma aonai Tirama ena beruberu ebenaka ihobonai beruberuna hamona ia abomo ebenakia. Ba au maearima aea homa'u Tirama ena aka weiana kakaiabuna?” \p \v 18 Iuda a'ikakauma haukia 'abi neiana teona raninai ekia baoao baoao tebapuanakia iamo Tirama tebanamona tetibaha, “Tirama ehore rama haeai haukia abomo aba bero ebenakia weiana ekia ki'ai kateraona kabe raninai mauri kebenakia.” \s1 Antioka Haukia Keriso Ena Maearimai Teao. \p \v 19 Stefano ena 'ari murinai a'ikakauma haukia terama otaraina, baika atau'a tohana teao Foenikia, Kupuro hanokia mai Antioka, Iuda haukia kipokia mo baiatakiai pou namona teba'iobi aina. \v 20 Ia a'ikakauma haukia baika hanona Kupuro mai Kurene haukia. Ia teao Antioka ai tekara'au raninai rama haeai haukia abomo tehina benakia. Obiapaka Iesu pouna namona teiroro aina. \v 21 Obiapaka ena hiabu hanona ia herekiai paunai maearima bo'ona 'akina tea'ikakauma Obiapaka herena teao. \p \v 22 Pou neiana eao Ierusalemai a'ikakauma haukia teona, weiana Banaba teuhuna Antioka keao. \v 23 Ia Antiokai ekara'au Tirama maearima ua ebanamo harai aihonakia eihana raninai ia aona hanona enamo, haeamona ikoikiai ebataburanakia Obiapaka aiana kateka'aina mai aokia ikoinai. \v 24 Banaba hanona hau namona Auba Robeai ebonu mai ena a'ikakauma etabura. Ua buonai maearima bo'ona temai Obiapaka herena. \p \v 25 Weiana murinai Banaba emikiri Taso eao Saulo ketabuna. \v 26 Etabu ahina raninai eaoaina Antioka. Ihau hamona terarua ua'a, a'ikakauma haukia kipokia teto'u abomo maearima bo'ona teba'iobinakia. Weia Antiokai Iesu tia'ikakaumana haukia weiakia atakia teapari ramana Keriso ena maearima.\f + \fr 11:26 \ft (26) Nao maeanai ‘Christian’.\f* \p \v 27 Rani weianai mahabanai haukia baika Ierusalemai teriri temai Antioka. \v 28 Ha atana hanona Agabo emikiri Auba Robe ena hiabuai arobo rarina 'akina hanopaka maikoinai kerama hauna pouna ehinana. (Arobo weiana hanona Klaudio ena obia raninai erama toha.) \v 29 Weiana a'ikakauma haukia weia Antiokai hanona aokia tebahamona tenuatae ia ha ha ekia tabura ihobonai baraibarai katetiu ahina uaho'abakia Keriso aonai weia Iudea ai ṯemiaho haukia 'eukia. \v 30 Ba ua tebabai aiho. Ekia beruberu hanona Banaba mai Saulo imakiai teutana ba ia terarua tehore beruberu weiana teaoaina Iudeai a'ikakauma haukia ṯe'uai ainakia haukia katebenakia. \c 12 \s1 Heroda Iakobo Eahu 'arina Ba Petero Tebawapurana. \p \v 1 Ua raninai Heroda Obia hauna ehore Tirama ena marea haukia baika ea'inakia enuatae kea'i ki'anakia paunai. \v 2 Ia ehore Ioane a'ana Iakobo akiua ai ehara 'arina, \v 3 Heroda Iuda haukia eihanakia babai weiana hauna teaonamo aina, ua buonai ia ehore Petero abomo ea'ina. Rani weiana hanona Iuda haukia ekia tatu ha Parawa ibakupu aha'i tatuna ranina. \v 4 Ea'ina wapura itunai ekaiabuna, huari haukia harau haea 'abaihau imakiai eutana, bani bani kate'imana. Heroda ena raona hanona tatu murinai kebakarahina mako wairakiai kebabakaina. \v 5 Ua buonai Petero wapura itunai te'imana, ia a'ikakauma haukia hanona Tirama tenoi tabura taburana Petero paunai. \s1 Aneru Petero Ebaraina Wapura Itunai Ebakarahina. \p \v 6 Heroda eraonana kebakarahina ṉa ehoma rani weiana a'i nimai baha rabinai, Petero hanona huari haukia rua baiatakiai enoti eparua mai ibirikia rua. Ba huari haukia rua pa'abi 'akonai tebai'ima. \v 7 Aonai biai mo Obiapaka ena aneru ia herenai ekoroti eana ikaihuri ebaeana, aneru ehore Petero robuna eati 'apuana, ebaona etibaha, “'Omikiri biai,” raninai imana rua tabiri te'eho. \v 8 Aneru ehore Petero ehina bena etibaha, “Emu habuni mobatotona, emu tamaka moaba'au.” Petero ua ebabai aiho, aneru e'abi mue, “Emu iro'abu moa'ina moro'abuni'o, muri'uai koka'a.” \v 9 Petero wapura ituna ikaihurina ekarahi aneru murinai eka'a, ia a'i ebabataina aneru ena aka weiana hanona tohana 'ao nimahabanai. \v 10 'Ima haukia kori 'uaina mai ibaruana tekaboinakia teao auri pa'abina weiana katekarahi aiarai katetoto hauna kipona ekaikauna, ba terarua tekarahi aiara taearana teka'a teao aonai beronai aneru Petero herenai ekaobo. \p \v 11 Weiana Petero aona ea e'abi etibaha, “Bariu au a'iobi haraina Obiapaka ehore ena aneru euhuna, Heroda ena hiabu ba'anai mai Iuda haukia ekia raona weiana here'uai katebabai aokiai ebamaurina'u.” \v 12 Kipona aonai eraona raona haraina, ba beronai Maria ena itu eao, Maria weiana hanona Ioane Mareko hinana, a'ikakauma haukia bo'ona weia teto'una tibahuba'ari. \v 13 Petero itu weiana pa'abinai ehara hara, ba ta'ara'i uahona ha atana Roda eao pa'abi kekaikauna. \v 14 Uaho Petero aiana e'iobina raninai, aona enamo ki'a baha, pa'abi a'i ekaikauna ia ebeau emue eao ehina benakia etibaha, “Petero hanona pa'abi 'akonai ekoroti.” \v 15 Ia uaho tehina bena tetibaha, “Oi nuao 'abaea!” 'A uaho e'abi tabura weiana hanona tohana. Ua buonai ia te'abi tetibaha, “Ṉa pa'e Petero ne'imana aneruna.” \p \v 16 'A Petero ehara hara oho paunai, ia pa'abi tekaikauna ba teihana raninai teta'u ta'u huri. \v 17 Petero imanai ehara abunakia urukia keaha'i, ba Obiapaka wapura itunai aea ebakarahi aihona hauna pouna ehinana, abomo ehina benakia Iakobo mai uaho'abakia herekiai pouna katehinana. Ba ekaobo 'eka ha eao. \p \v 18 Raurani 'amarinai atetua rarina erama huari haukia kipokia baiatakiai tebakai bakai Petero herenai taba erama. \v 19 Heroda e'abi katetabuna, ia a'i tetabu ahina, ua buonai i'imana haukia ebakainakia ba ena 'abiai teahu 'arinakia. Neiana murinai Heroda Iudea ehabona eao Kaisarea ua'a emiaho. \s1 Heroda E'ari. \p \v 20 Heroda hanona Turo mai Sidono maearimakia eopuereai ki'anakia, ua buonai ikoikiai aokia tebahamona herena kateao. Kori'uaina Heroda ena itu nipoki aina hauna atana Blasto herena teao teba'amena temaiaina ia taikiai, ba teao Heroda herena baibua tenoi aina. Pokina ekia aniani hanona obia hauna weiana ena hanoai nimai. \p \v 21 Heroda etina'ana wapunai, ia ehore ena obia habunina ebatotona ena obia imia'aunai emia'au maearima eiroronakia. \v 22 Ba aiara maearimakia ia teioaina tetibaha, “Neiana hanona Tirama ha aiana, ia maearima ha aiana aha'i.” \v 23 Weiana aonai Obiapaka ena aneru beronai Heroda eahu obona pokina ia Tirama a'i ebanamona paunai, 'erau'erau ia hauanina teana ba e'ari. \p \v 24 Ia Tirama ena 'abi hanona etabura haeamona erama otaraina, a'ikakauma maearimakia hanona ebo'o hao bo'o hao. \p \v 25 Banaba mai Saulo ekia aka weiana moni tebenakia hauna tebaorena raninai Ierusalema tehabona, Ioane atana ha Mareko abomo tebaka'ana kipokia Antioka teao. \c 13 \s1 Banaba Mai Saulo Teuhu Ahinakia. \p \v 1 Antioka mareana aonai mahabanai mai bamarere haukia baika atakia neiakia, Banaba, Simeona (hau umuna), Lukio (Kurene hauna), Manaen (Heroda ohi tekiro haeamo) mai Saulo. \v 2 Ia tehore Obiapaka tekuti aina mai teani robe aonai, Auba Robe ehina benakia etibaha, “Banaba mai Saulo ohi katoa'i taeanakia au pau'uai, au anuatae aina akana katebabaina.” \v 3 Weiana teani robe mai tebahuba'ari murinai, imakia ia terarua ahakiai tehao 'au ba teuhu ahinakia. \s1 Kupuro ai Teiroro. \p \v 4 Auba Robe ehore Banaba mai Saulo ohi euhunakia teriri teao Seleukia ai, weia haeamona aunohiai tebeau ahi teao Kupuro kereibuanai. \v 5 Salami ai tekara'au weia Tirama ena 'abi Iuda haukia ekia marea aokiai teiroro aina Ioane Mareko abomo weia herekiai ia ebarainakia. \p \v 6 Kereibua maikoinai tekabanai teao Pafo ai hanona hau ha tetabu ahina, Iuda haukia ekia mea hauna mai mahabanai bai'oina hauna ha atana Bariesu. \v 7 Ia hanona kereibua weiana ena Kabana hauna Seregio Paulo aobero hauna ena hau. Kabana hauna ehore Banaba mai Saulo eaparinakia wairanai, pokina ena nuatae Tirama ena 'abi aiana keona. \v 8 'A Bariesu atana ibaruana Eluma (Helene maeanai anina hanona mea hauna) ia terarua ekaiabunakia Kabana hauna ekia 'abi paunai a'i mea'ikakauma. \v 9 'A Saulo, atana ibaruana hanona Paulo, Auba Robe ai ebonu 'auna, mea hau weiana eiha 'ini'inina, \v 10 ehina bena etibaha, “Oi Tiaporo nahuna! Oi hanona taba namokia ikoikiai nu'oatanakia aomu bai'oi mai ki'a akakiai ebonu. Obiapaka ena 'abi tohakia ikoinai nua'i banai bai'oi ai nubaonakia. \v 11 Bariu Obiapaka imana hanona oi ahamuai kehore 'auna aonai mahamu kateki'a, rani papana beraura eana a'i koihana.” Beronai Eluma eonobaina 'abu mai wapura mahana tekaiabuna, maearima enoinakia ibaka'ana hauna ha pehaea imanai pe'ebe pebaka'ana. \v 12 Kabana hauna hoa weiana erama eihana raninai ea'ikakauma, pokina Obiapaka ena ba'iobi 'abikiai eta'uta'u huri. \s1 Paulo Mai Banaba Teao Pisidia Hanona Antiokai Teiroro. \p \v 13 Paulo mai te'abana haukia kipokia Pafo ai tebeau ahi teao Perega, Pamfulia hanonai tekara'au, weia Ioane Mareko ia ehabonakia emue Ierusalema eao. \v 14 Paulo mai Banaba ohi Perega ai temikiri teao Pisidia hanona Antioka ai tekara'au. Weia beraura robe aonai teao Iuda haukia ekia mareai tekatoto temiati. \v 15 Mose ena rauhubu pukana mai mahabanai haukia tererenakia pukakia tetuabinakia murinai marea poki haukia tebaiuhu eao herekiai tetibaha, “Uaho'abamai e, emai nuatae emi batabura 'abina ha re'a maearima neiakia herekiai patohinanakia.” \p \v 16 Paulo emikiri imanai etori abunakia etibaha, “Isaraela haumi mai rama haeai Tirama ṯokuti aina haumi e, aia'u tomona. \v 17 Isaraela hauka eka Tirama ehore kupuka 'aba'abaka etina'anakia abomo haukia ebabo'onakia ekia miaho Aigupito aonai, haeamona ia ena hiabu apa'uanai Aigupito ai ebakarahinakia. \v 18 Ihau bariabui 'abana hano'akunai herekiai ebapahihi. \v 19 Ia ehore Kanana hanopakakia 'abaihau hamomo ebapururunakia. Hanokia ewatenakia Isaraela hanokiai teao ihau hinabu bani reana imabui 'abana aonai. \v 20 Taba neiakia murikiai bakai haukia ebamikirinakia kate'uainakia emaimo mahabanai hauna Samuela ena rani ai. \p \v 21 “'A ia tehore obia 'arana ha tenuatae aina hanona Tirama ehore Beniamina itubuna hauna ha, Kisa nahuna Saulo ebenakia, ihau bariabui aonai eobia. \v 22 Tirama Saulo ea'i obona murinai Davida ea'i taeana ekia obia 'aranai eao. Ia pouna ehinana etibaha, ‘Iese nahuna Davida abatabu ahina anuatae aina, ia hanona e'u nuatae akakia ikoikiai kebabainakia.’ \v 23 Tirama ena 'abi'uai ihobonai Davida ena rama haunai Isaraela maearimakia kebamaurinakia hauna ebamikirina, weiana hanona Iesu. \p \v 24 “Iesu ena aka a'i ea'i rama bahana aonai Ioane hanona aba eiroro 'uai Isaraela maearimakia ikoikiai ekia ki'ai kateraona kabe mai kate'uere robe. \v 25 Ioane ena aka aba kepua aonai maearima ehina benakia etibaha, ‘Wai turaonana au hanona tai? Au hanona Keriso aha'i. Ia hanona muri'uai nimai, au hana a'i anamo ena tamaka warokia a'i karubunakia.’ \p \v 26 “Uaho'aba'u Aberahamo ramana haukia nahukia abomo wai rama haeai Tirama ṯokuti aina haumi e, Tirama ehore bamauri 'abina neiana aba euhuna emai aika herekai. \v 27 Ierusalema ai ṯemiaho haukia mai te'uai ainakia haukia a'i te'iobina Iesu hanona bamauri hauna. Abomo beraura robe ai rani ikoikiai tetuabina 'abina weiana mahabanai haukia tererena hauna obona a'i teobo, Iesu aka ki'a haunai tebaona, weiana hanona mahabanai haukia ekia 'abi aba etohana. \v 28 Iesu kateahu 'arina ena pokina ha a'i tetabu ahina, weiana Pilato tenoina 'ari 'ekanai kehorotina. \v 29 Ia 'abina puka robenai terere 'uainakia ihobonai akakia ikoikiai tebaorenakia murinai, ia e'ari hauanina matiu ibiri ropo 'ubinai tea'i obona 'ariahanai tehorena. \v 30 Ia Tirama ehore Iesu 'ariai ebamikiri muena. \v 31 Weiana murinai, Iesu hanona rani bo'ona kipokia teka'a Galilea ai eaomo Ierusalemai haukia herekiai ewaira tina. Bariu maearima weiakia hanona ia mahakiai teihana hauna pouna tehinana Isaraela haukia wairakiai. \p \v 32 “Ua buonai ai abomo pou namona weiana Tirama 'aba'abaka herekiai e'abi'uai aina hauna ṯamaiaina wai heremi. \v 33 Tirama hanona Iesu 'ariai ebamikirina weianai ena 'abi'uai 'aba'abakia herekiai ebatohana. Salamo ibaruana aonai abomo Iesu pouna ehinana etibaha, \q1 ‘Oi hanona au Naha'u. \q1 Bariu rani neianai \q1 au hanona oi Hamamu.’\f + \fr 13:33 \ft (33) 'ao \+it abaramani'o.\+it*\f* \qr Sal 2.17 \m \v 34 Tirama Iesu 'ariai ebamikirina, ba 'ariahana aonai a'i keburu buru. Weiana hanona ena 'abi puka robenai hauna ebatohana, \q1 ‘Au kahore Davida herenai \q1 a'abi'uai aina weiana erobe mai \q1 etohana hauna wai kabenimi.’ \qr Isa 55.3 \m \v 35 Salamo haeai aonai abomo ṉa e'abi aiho, \q1 ‘Emu robe hauna hanona \q1 a'i kohabo 'abaeana a'i \q1 keburu buru.’ \qr Sal 16.10 \m \v 36 Davida ena mauriai hanona Tirama ena nuatae akakia ebabai, murinai e'ari kupuna 'aba'abana herekiai tehorena, haeamona hauanina 'uriai eburu buru. \v 37 Ia Tirama 'ariai ebamikiri muena hauna hanona 'uriai a'i eburu buru. \v 38 Ua buonai uaho'aba'u e, ṯanuatae kato'iobina Iesu paunai ki'a ihina haona pouna hanona wai heremiai ṯairoro aina. \v 39 Tirama ehore Iesu tia'ikakaumana haukia hanona bero ebenakia, pokina Mose ena rauhubuai 'ekakia ikoikiai wai bero a'i katotabu ahina. \v 40 Ua buonai kato'ima 'ima harainimi mahabanai haukia 'abi tabana tehinana hauna heremiai a'i merama. Ṉa te'abi aiho, \q1 \v 41 ‘'Uahi'uahi haumi, \q1 tomota'uta'u huri ba \q1 tomo'ari baihana. \q1 Au emi raniai taba ha kababaina, \q1 hau ha pekikipa haraina \q1 iamo a'i kato a'ikakaumana.’” \qr Hab 1.5 \p \v 42 Paulo mai Banaba marea ai tikarahi aonai, maearima ia tenoinakia pou neiakia waira rani robenai katehina mue herekiai. \v 43 To'u epua murinai, Iuda maearimakia mai rama haeai maearimakia Tirama tekuti aina ba Iuda haukia baiatakiai tetoto haukia bo'okia Paulo mai Banaba murikiai te'au. Ia terarua maearima weiakia tebahi ahinakia Tirama ena aoko'o hoana aonai katemiaho. \p \v 44 Rani robena ibaruanai aiarai ṯemiaho haukia ikoinai temai tebararona Tirama ena 'abi aiana kateona. \v 45 'A Iuda haukia hanona to'u haukia teihanakia raninai tewamuru ki'a, Paulo 'abi ehinanakia haukia tea'i ki'anakia haeamona 'abi ki'a obokia tehina ia herenai. \v 46 Ia Paulo mai Banaba te'abi tabura tetibaha, “Tirama ena 'abi hanona wai pato'iobi 'uaina, ia wai hanona tubaki'ana haeamona kipomi ki'a 'ekanai tuhorotinimi mauri banaibanai a'i ṯonuatae aina, ua buonai ai aba rama haeai haukia herekia ṯaeao. \v 47 Obiapaka ṉa ehinabe aihonamai, \q1 ‘Au oi nahorotini'o rama haeai \q1 haukia ibaeakia ai koao, \q1 abomo bamauri koaoaina \q1 hanopaka puana.’” \qr Isa 49.6 \p \v 48 Rama haeai haukia aia weiana teona raninai aokia enamo ba Obiapaka ena 'abi tebanamona. Weiakia Tirama etina'anakia mauri banaibanai katea'ina haukia hanona tea'ikakauma. \v 49 Ba Obiapaka ena 'abi hanona hano weiana maikoina aonai teuhu otaraina. \v 50 Ia Iuda haukia tehore obia babi'ekia weiakia Tirama ṯekuti aina haukia mai aiara haukia apa'uakia aokia teani tekai ta'a ta'anakia, Paulo mai Banaba ohi te'oatanakia haeamona hano weiana aonai teu'u ahinakia. \v 51 Paulo mai Banaba hanona baki'a aiarana weiana herenai aekia apurorokia teahuahu obonakia ba teao Ikonio. \v 52 A'ikakauma haukia weiakia Antioka ai ṯemiaho haukia aokiai enamo mai Auba Robe ai tebonu. \c 14 \s1 Paulo Mai Banaba Ikonio ai. \p \v 1 Antiokai tebabaina ihobonai Ikonio ai abomo Paulo mai Banaba ohi Iuda haukia ekia marea aonai tekatoto teiroro, Auba Robe ena baraibarai ai weiana ekia iroro harai buonai Iuda haukia mai rama haeai haukia bo'ona 'akina tea'ikakauma. \v 2 'A Iuda haukia baika a'i tea'ikakauma haukia tehore rama haeai haukia haiakia tekui tea'ikakauma haukia kate'oatanakia. \v 3 Terarua rani homa'ana weia temiaho mai taburakia Obiapaka pouna tehinana abomo hoa mai bata'uta'u huri akakia tebabainakia, weianai Obiapaka hanona ena aoko'o hoana 'abina teiroro aina hauna ebatohana. \v 4 Weiana aiara apa'uana aonai maearima kipokia tewatenakia, baika teao Iuda haukia herekia harua teao iuhubeau haukia herekia. \v 5 'A rama haeai haukia mai Iuda haukia ekia aiara ṯe'uai aina haukia kipokia teroba ahu, iuhubeau haukia rua katebatae ainakia abomo piharai kateahu 'arinakia. \v 6 Terarua pou teona raninai te'uru Lukaonia hanona aonai Lustera mai Derebe aiarakia herekia teao. \v 7 Weia pou namona teiroro aina. \s1 Paulo Mai Banaba Lustera ai. \p \v 8 Lustera aiaranai 'ome hauna ha, ia erama hanona a'i eka'a uahomana mo emiaho. \v 9 Hau weiana Paulo e'abi'abi aiana ebahuaina. Paulo hanona hau weiana eiha 'ini'inina ba ebabataina hau weiana ena a'ikakauma Tirama herenai hauna kehore aba kebamaurina. \v 10 E'abi aota etibaha, “Momikiri mokoroti!” Hau weiana beronai erobo taea ekoroti haeamona ekaoao kaoao. \p \v 11 Mako hoa weiana Paulo ebabaina hauna teihana raninai Lukaonia maeanai teio tetibaha, “Tirama hanona aba maearimai teao teriri temai herekai.” \v 12 Temikiri Banaba teaparina Deo, weiana ekia tirama ha atana, Paulo teaparina Hereme, weiana abomo ekia tirama ha atana teaparina pokina ia hanona 'abi ihinana hauna. \v 13 Deo ena marea hanona aiara apa'uana pa'abina 'akona wairanai, ena robe haukia poromakau koa baika mai taitaikia teaoainakia pa'abi 'akonai, weia maearima kipokia kuti akakia katebabainakia iuhubeau haukia herekiai. \p \v 14 Paulo Banaba ohi pou weiana teona raninai ekia habuni tetapanakia tebeau toto to'u haukia baiatakiai teio tetibaha, \v 15 “Emai hau e, taba buonai hoa neiana tubabainakia? Ai hanona maearima 'abaeamai wai ihobomi. Ai tamai neia pou namona ṯahinana hanona wai kuti akakia ki'a obokia neiakia herekiai katokapare, mauri Tiramana weiana kupa hanopaka mai akupaka ebabainakia abomo aokia tabakia ikoikiai ebabainakia hauna kato a'ikakaumana. \v 16 Tirama hanona 'uaina raninai hanopaka haeai haeai haukia ehabonakia kipokia ekia nuatae taearakiai katemauri. \v 17 Iamo kipona ibawaira tinana, aka namokia ia ebabai abara kupai nibatibona heremiai, hano anikia ekia rani tohakiai nibenimi, nuami niba kironakia mai aomi niba aonamona.” \v 18 Terarua ua te'abi aiho iamo mai aro'arikiai to'u haukia kuti akana katebabaina haukia tebamuenakia. \p \v 19 Ia Iuda haukia baika ua'a Pisidia Antioka mai Ikonioai temai haukia tehore to'u haukia aokia teani epua temikiri Paulo piharai teahuna teberina teaoaina aiara apa'uana parabuna kapenai, teraonana ia hanona aba e'ari. \v 20 Ia a'ikakauma haukia tehore herena tekori kaiarona raninai, Paulo emikiri ba eao aiara apa'uana aonai ekatoto mue. Erani hanona Banaba ohi temikiri teao Derebe. \s1 Paulo Mai Banaba Temue Teao Suria Hanona Antioka. \p \v 21 Paulo mai Banaba weia Derebeai pou namona teiroro aina ba maearima bo'ona temaiainakia Iesu i'abana haukiai teao. Weiana murinai temue teao Lustera Ikonio mai Pisidia Antioka. \v 22 'Eka weiakiai ia tehore Iesu i'abana haukia teba taburanakia abomo aokia tebakironakia a'ikakauma tohanai katemiaho, tehina benakia tetibaha, “Aika hanona atetua bo'okia ṉahomakia aokiai kahatoto 'uai ba Tirama ena obia aiaranai kahakatoto.” \v 23 Tirama ena marea ha ha aokiai Paulo mai Banaba hanona 'uai haukia tea'i taeanakia mai anirobekiai tebahuba'ari ba tia'ikakaumana Obiapakana imanai teutanakia. \p \v 24 Murinai terarua temikiri Pisidia hanonai tekabanai temai Pamfulia hanonai tekara'au. \v 25 Ba weia Peregai pou namona teiroro aina murinai teriri teao Atalia aiaranai. \v 26 Weia terarua aunohiai tehe'au tebeau temue Antioka, 'uainai Antioka neianai tea'i taeanakia Tirama ena aoko'o hoana aonai kateaka, ba aka neiana hauna bariu aba tebaorena. \v 27 Antiokai tekara'au raninai terarua tehore a'ikakauma haukia teba to'unakia, Tirama taba ebabaina ia imakiai hauna mai rama haeai haukia ekia a'ikakauma taearana ekaikauna hauna wairakiai pouna tehinana. \v 28 Terarua rani homa'ana weia a'ikakauma haukia kipokia temiaho. \c 15 \s1 Ierusalemai Tirama Ena Marea Haukia Teto'una. \p \v 1 Iuda haukia tia'ikakauma haukia baika Iudeai temai Antiokai a'ikakauma haukia teba'iobinakia tetibaha, “Mose ena rauhubu ihobonai a'i katetarenimi raninai wai hanona bamauri a'i katoa'ina.” \v 2 'Abi weiana paunai Paulo mai Banaba ohi maearima weiakia kipokia tebaihara tae eaomo tebaiara ki'a, ua buonai Tirama ena marea haukia tehore Paulo mai Banaba ohi tea'i taeanakia a'ikakauma haukia baika kipokia kateao Ierusalema, weia iuhubeau haukia mai 'uai haukia herekiai 'abi weiana katebakai bakaiaina. \p \v 3 Tirama ena marea haukia tehore ia teuhunakia, weiana Foenikia mai Samaria hanokiai tekabanai aonai, rama haeai haukia ekia mauri aea tebaibeni aiho hauna pouna tekikipana. Pou neiana teona hanona a'ikakauma haukia ikoikiai teaonamo ki'a. \p \v 4 Ia Ierusalemai tekara'au raninai Tirama ena marea haukia, iuhubeau haukia, mai 'uai haukia tehore ia tea'i taeanakia, ba Paulo mai Banaba ohi Tirama taba ebabaina ia imakiai hauna ikoikiai wairakiai pouna tehinana. \v 5 A'ikakauma haukia baika weiakia Parisea itubunai tekarahi haukia temikiri te'abi tetibaha, “Rama haeai haukia kahatarenakia abomo kahahina benakia Mose ena rauhubu hanona kate'ima haraina hanona mauri banaibanai katea'ina.” \p \v 6 Weiana iuhubeau haukia mai 'uai haukia kipokia teto'u atetua 'abina weiana teroba ahuaina. \v 7 Rani homa'ana tebaihara tae murinai Pereto emikiri e'abi etibaha, “Uaho'aba'u e, aba to'iobina Tirama ehore wai baiatamiai au etina'ana'u pina'uai pou namona kahinana rama haeai haukia kateona katea'ikakauma. \v 8 Maearima aokia e'iobinakia Tiramana ehore aika herekai ebabaina ihobonai rama haeai haukia abomo Auba Robe ebenakia, hoa weianai Tirama ia ea'i taeanakia hauna ebatohana. \v 9 Ia mai aika kipokia baiataka a'i ebahaeaina, Tirama ehore ekia a'ikakauma paunai aokia ebamaha mahanakia ia wairanai. \v 10 Ia aehoma buonai Tirama tuhobona 'aba'abaka 'ao aika Mose ena rauhubu ika'aina pumana habuana a'i etainaka hauna a'ikakauma haukia ahakiai tuhore 'auna? \v 11 Aika naha'ikakauma, ia bamauri tia'ina ihobonai, Obiapaka Iesu ena aoko'o hoana paunai bamauri kaha'ina.” \p \v 12 To'u haukia ikoikiai 'uru'urukia aha'i, ia Banaba mai Paulo ohi imakiai Tirama hoa mai bata'uta'u huri akakia rama haeai haukia herekiai ebabainakia haukia poukia tehinanakia hanona aiakia tiona. \s1 Iakobo Ena Iroro. \p \v 13 Ia ekia 'abi eore murinai Obiapaka hatina Iakobo emikiri e'abi etibaha, “Uaho'aba'u e, aia'u tomona. \v 14 Simona\f + \fr 15:14 \ft (14) \+it Petero\+it*\f* aba ehinabe harainaka Tirama ehore rama haeai haukia eraonanakia, kori'uaina ia baiatakiai maearima aea ea'i taea aihonakia ia 'euna. \v 15 Babai neiana hanona mahabanai haukia ekia 'abi kipokia teihobo, ṉa terere aihona, \q1 \v 16 ‘Neiana murinai au kamue kamai, \q1 Davida ena obia aiarana e'eho \q1 hauna kabakori muena. \q1 Te'iti'iti haukia kabamahamaha \q1 muenakia. \q1 \v 17 Weiana maearima harina \q1 temauri haukia ikoinai \q1 mai rama haeai haukia weiakia \q1 ata'uai aparinakia au 'eu'u ai \q1 kateao haukia ikoikiai hanona \q1 au Obiapaka katetabuna'u. \q1 \v 18 Obiapaka ua e'abi aiho, \q1 'abi neiana hanona aba ua'i baha \q1 eba'iobi aina.’ \qr Amo 9.11, 12 \p \v 19 Ua buonai e'u raona hanona rama haeai haukia weiakia Tirama herena timai haukia ekia taeara a'i kahabapahihi ki'a bahana. \v 20 Namona hanona marereai kahahina benakia, kaiba'uku teberuberu benakia tabakia Tirama wairanai te'opu haukia a'i kateani, a'i katenabau ki'a, mai mahi 'akokia tebato'o 'arinakia haukia a'i kateani, abomo aruarukia a'i kateinu. \v 21 Pokina 'uaina raninai emai mo bariu Mose ena rauhubu weiakia hanona beraura robe ikoikiai aokiai tetuabina marea ha ha aokiai abomo pouna teiroro aina aiara ikoikiai aokiai.” \s1 To'u Haukia Rama Haeai Haukia Herekiai Marere Tetiu ahina. \p \v 22 Ba iuhubeau haukia mai 'uai haukia Tirama ena marea haukia ikoikiai kipokia teraonana weia baiatakiai maearima baika katea'i taeanakia Paulo mai Banaba kate 'abanakia Antioka kateao, ba tea'i taeanakia haukia neiakia, Iuda atana teaparina Barasaba mai Sila, terarua hanona maearima i'uaiaikia haukia uaho'abakia baiatakiai. \v 23 Marere ṉa terere aihona ka'a haukia tebenakia, \mi “Ai iuhubeau mai 'uai haumai, \mi ai uaho'abami, \mi emai banamo 'abina niwahi \mi wai uaho'abamai rama haeai ai torama Antiokai Suriai mai Kilikiai ṯomiaho haumi heremi. \pi1 \v 24 Ai poumi aba taona 'abamai baika neia tewahi, ekia 'abiai aomi tiba haiaranakia abomo aomi tibaro'arinakia, ia ai hanona 'abi uahomana a'i tabenakia. \v 25 Ua buonai ai tato'una emai raona tabahamona hau baika kata'i taeanakia katauhunakia eka raona'au haukia Banaba mai Paulo kipokia katewahi. \v 26 Neiakia Banaba mai Paulo terarua hanona ekia mauri a'i tiraonanakia aika eka Obiapaka Iesu Keriso atanai. \v 27 Iuda mai Sila ṯauhunakia marere tarerena hauna ia pinakiai katehinana abomo katebatohana. \v 28 Auba Robe mai ai kipokia ṉa taraona aihona, ai puma haeai a'i katabenimi rauhubu neiakia ahakiai. \v 29 Kaiba'uku wairanai tehoroti anianikia a'i katoani, mahi mai aruarukia a'i katoani, mahi 'akokia tebato'o 'arinakia haukia a'i katoani, abomo nabau akakia a'i katobabai. Wai taba neiakia a'i katobabai hanona emi aka kebero. Tarere nonoa. Haparua.” \p \v 30 Marea haukia tehore hau naiakia teuhunakia, ia teriri teao Antiokai, a'ikakauma haukia tebato'unakia ba marere tebenakia. \v 31 Marere tetuabi aonai batabura 'abikia aiakia teo'o hanona aokia enamo wairai. \v 32 Iuda mai Sila hanona mahabanai haukia terarua 'abi namokia tehina a'ikakauma haukia aokia tebakironakia mai teba taburanakia. \v 33 Ia rani baika weia temiaho murinai, a'ikakauma haukia ia tebaparuanakia temue teao Ierusalema ia teuhunakia haukia herekia. \v 34 (Ia Sila enuatae buonai emiaho.) \v 35 Paulo mai Banaba hanona Antiokai temiaho, ia mai maearima bo'okia kipokia Obiapaka ena 'abi teba'iobi aina abomo pou namona teiroro aina. \s1 Paulo Mai Banaba Baiatakia Epa'a. \p \v 36 Wapu baika teore murikiai Paulo Banaba ehina bena etibaha, “Aika hamamue hamaeao aiara weiakia Obiapaka pouna hairoro aina haukia aokiai uaho'abaka weia aea tibabai aiho hanona kahaihanakia.” \v 37 Ba Banaba ena nuatae hanona Ioane weiana tiaparina Mareko hauna kipokia kateao haeamo. \v 38 Ia Paulo ena raona, ia kipokia kateao hanona a'i enamo pokina ia Pamfuliai weia hanona eubo ekia akai a'i e'abanakia. \v 39 Weiana buonai terarua tebaiara baiatakia epa'a. Banaba ehore Mareko ea'ina aunohiai tehe'au Kupuro teao. \v 40 Ia Paulo ehore Sila enuatae aina kateka'a aonai uaho'abakia tehore Obiapaka ena aoko'o hoanai tebanamonakia. \v 41 Ia terarua teao Suria mai Kilikia hanokiai tekabanai, Tirama ena marea maearimakia weia haukia teba taburanakia. \c 16 \s1 Timoteo, Paulo Mai Sila Ohi E'abanakia. \p \v 1 Paulo eao Derebe ba haeamona eao Lustera ai ekara'au, a'ikakauma hauna ha weia nemiaho ia atana hanona Timoteo, hinana hanona Iuda babi'ena Iesu nia'ikakaumana, ia hamana hanona Helene hauna. \v 2 A'ikakauma haukia weia Lustera mai Ikonio ai ṯemiaho haukia Timoteo ena namo pouna tehinana. \v 3 Paulo enuatae Timoteo ia kebaka'ana kipokia kateao, ba etarena pokina Iuda haukia weia ṯemiaho haeamona te'iobina ia hamana hanona Helene hauna. \v 4 Aiara ha ha aokiai tekabanai aonai iuhubeau haukia mai 'uai haukia Ierusalemai ṯemiaho haukia rauhubu weiakia tebatohanakia haukia ia terarua tehore tehinanakia maearima kateka'aina. \v 5 Ua buonai Tirama ena marea haukia ekia a'ikakauma hanona etabura abomo maearima ekia bo'o eapa'ua hao apa'ua hao beraura ha ha aokiai. \s1 Paulo Mahabanaiai Makedonia Hauna Eihana. \p \v 6 Paulo mai 'abana kipokia teao Furugia mai Galatia hanokia aokiai tekabanai pokina Auba Robe ehore ekaiabunakia Asia hanonai Tirama ena 'abi a'i kateiroro aina. \v 7 Teao Musia hano hoanai tekara'au aonai teraonana Batunia hanona kateao, ia Iesu Aubana ebamuenakia. \v 8 Weiana buonai Musia aiaranai tekabanai teriri teao Toroa aiarana. \v 9 Rabi weianai Paulo emahabanai, ena mahabanai aonai Makedonia hauna ha eihana ia wairanai ekoroti enoina etibaha, “Komai Makedoniai ai kobarainamai.” \v 10 Paulo ena mahabanai weiana murinai ai tanoanoa taeara tatabu kataeao Makedonia, pokina ai ta'iobina Tirama hanona eaparinamai pou namona weia katairoro aina. \s1 Ludia Keriso Ena Maearimai Eao. \p \v 11 Weia Toroai hanona aunohiai taehe'au tabeau berona taeao Samotrake. Haeamona erani hanona tabeau taeao Neapoliai takara'au. \v 12 'Eka weiana tahabona taka'a taeao aiara apa'uana Pilipo, weiana hanona aiara kori'uaina Makedonia hanona aonai Roma ena iha'ini ba'anai emiaho. Ba wapu baika weia tamiaho. \v 13 Beraura Robenai aiara pa'abinai takarahi taeao ate haianai taraonana bahuba'ari 'ekana ha weia. 'Eka weianai tamiati babi'e baika weia teto'u haukia kipokia ta'abi'abi. \v 14 Weiakia aiamai teona babi'ekia baiatakiai ha atana Ludia ena aiara hanona Tuatira. Ia hanona habuni birokia nikawa kawainakia. Ia abomo Tirama nekuti aina babi'ena ha. Obiapaka ehore aona ebaeana ba Paulo ena 'abi ea'i taeana. \v 15 Weia ia mai ena itu haukia ikoikiai taba'uere robenakia murinai enoinamai kataeao ena itu ba e'abi etibaha, “Aomiai tua'i taeana'u au Obiapaka ia'ikakaumana babi'e'u ha raninai patomai e'u ituai weia patomiaho.” Ena bahiahi 'abina eaoainamai ena itu. \s1 Pilipoai Paulo Mai Sila Tebawapuranakia. \p \v 16 Rani ha bahuba'ari 'ekana taeao aonai ta'ara'i uahona ha aonai auba ki'a obona nemiaho uahona kipokia tabaitabu ahi. Uaho weiana hanona taba wairai katerama haukia ihina poukiai ena poki hauna ena kepu bo'okia ebabainakia. \v 17 Uaho neiana Paulo mai ai murimaiai eka'a eio etibaha. “Hau neiakia hanona 'ubi 'aki'akinai nemiaho Tiramana ena iuhubeau haukia, bamauri taearana ṯeiroro aina heremiai.” \v 18 Rani bo'okia aokiai ia ua ebabai aiho. Ba Paulo haiana ebapo'ona buonai ekori kabe auba ki'a obona ebatana etibaha, “Iesu Keriso atanai nahina beni'o, uaho naiana aonai mokarahi!” Beronai auba ki'a obona uaho ehabona ekarahi. \p \v 19 Uaho ena poki hauna e'iobina ena kepu tabu ahi taearana aba epua, weiana Paulo mai Sila tea'inakia teberinakia teaoainakia maearima ekia to'u 'ekana Roma haukia apa'uakia herekiai. \v 20 Hau apa'uakia wairakiai teba korotinakia ba te'abi tetibaha, “Maearima rua neiakia hanona Iuda haukia, eka aiara aonai ripuripu tibabaina. \v 21 Abomo hoahoa tiba'iobinaka haukia hanona aika Roma hauka eka rauhubu tainai a'i kaha'i taeanakia mai a'i kahaka'a ainakia haukia.” \v 22 To'u haukia temikiri Paulo mai Sila herekiai 'abi ki'a obokia tehinanakia, ba bakai te'uai aina haukia 'abi tebaibeni terarua ekia habuni katetapanakia mai kate'atinakia. \v 23 Te'ati ki'anakia epua murinai teaoainakia wapura itunai tetori totonakia, wapura ne'imanakia hauna tehina bena kekaiabu 'ini harainakia. \v 24 Ua tehinabe aihona buonai wapura 'ima hauna terarua eaoainakia ikaihuri aona 'akinai hauna aonai ehorotinakia, aekia matiu baiatakiai ebahutanakia ebiri 'ini harainakia. \p \v 25 Rabi wapuka'a ore'akuai Paulo mai Sila tebahuba'ari mai ekia huiai Tirama tebanamona, wapura haukia hanona ia aiakia tebahuaina. \v 26 Beronai kanokau rarina eka'a wapura ituna maikoina ebaibiuna, pa'abi ikoikiai tekaikau mai wapura haukia imakia aekia tabirikia ikoinai teta'i. \v 27 Wapura ituna ne'imana hauna paruana eno'a, pa'abi ikoikiai tekaikau eihanakia raninai emikiri ena kareba eberi 'auna kipona keahu 'arina pokina ia eraonana wapura haukia hanona aba tebeau 'akauma. \v 28 'A Paulo eio aota etibaha, “Kipomu a'i moahu 'arini'o, ai ikoimaiai neiamai ṯamiaho.” \v 29 Wapura ituna ne'imana hauna eapari ramepa katemaiaina, ebeau toto eao eta'u buonai mai 'ururu 'ururuna Paulo mai Sila wairakiai ekaipehu. \v 30 Ba eba karahinakia eaoainakia mahanai ebakainakia etibaha, “Hau apa'uami e, taba kababaina hanona bamauri katabu ahina?” \p \v 31 Terarua tehina bena tetibaha, “Obiapaka Iesu Keriso koa'ikakaumana hanona bamauri koa'ina oi mai emu itu haukia ikoikiai.” \v 32 Ba terarua Obiapaka ena 'abi teiroro aina ia mai ena itu haukia ikoikiai wairakiai. \v 33 Rabi weiana aonai terarua eaoainakia, haukia tebamani'anakia 'ekakia eututu harainakia, ba beronai Paulo mai Sila tehore ia mai ena itu haukia ikoikia teba'uere robenakia. \v 34 Wapura i'ima hauna terarua eaoainakia ena ituai ero'onakia, ba ia mai ena itu haukia ikoikiai teaonamo pokina Tirama tia'ikakaumana paunai. \p \v 35 Erani raurani aonai bakai te'uai aina haukia ekia 'abi tebaibeni habuni haukia teuhunakia teao wapura 'ima hauna herena tetibaha, “Hau neiakia kobakarahinakia kateka'a.” \v 36 Wapura i'ima hauna Paulo ehina bena etibaha, “Bakai ṯe'uai aina haukia 'abi tebaibeni, oi mai Sila ohi kaba karahinimi katoka'a, ua buonai tomokarahi mai baibuami tomoao.” \v 37 Ia Paulo bakai ṯe'uai aina haukia ekia habuni haukia ehina benakia etibaha, “Ai hanona Roma maearimamai, emai beho aha'i bakai 'ekanai a'i teba korotinamai ia maearima wairakiai teahunamai haeamona wapura itunai tekaiabu 'abaeanamai. Ba bariu hanona bunianai kateba karahinamai, u? A'i ketai 'apuana, ia kipokia katemai kateba karahinamai.” \p \v 38 Habuni haukia temue teao bakai ṯe'uai aina haukia haiakiai te'abi ia terarua hanona Roma maearimakia, 'abi neiana teona raninai bakai ṯe'uai aina haukia teta'u wairai. \v 39 Bakai ṯe'uai aina haukia temikiri teao terarua haiakiai te'abi 'abi harai a'i teme'opuere, ba teba karahinakia, tenoinakia aiara weiana katehabona. \v 40 Paulo mai Sila wapura itunai tekarahi teao Ludia ena itu weia a'ikakauma haukia baika kipokia tebaitabu ahi, batabura 'abikiai tehina benakia ba teka'a. \c 17 \s1 Tesalonikai Iripu Rarina Erama. \p \v 1 Paulo mai Sila ohi teao Amfipoli mai Apolonia hanokiai tekabanai teao Tesalonika weia hanona Iuda haukia ekia marea ha. \v 2 Paulo ena hoa hoa tainai eao marea aonai etoto. Weia beraura robe aihau aokiai maearima kipokia teroba ahu Puka Robenai terere 'abikia tohakiai e'abi'abi, \v 3 ehina hina harainakia, 'abikia ebawaira tina harainakia Keriso hanona kehau haiara mai 'ariai kemikiri mue, etibaha, “Iesu neiana au pouna nahinana wai heremiai hauna hanona Keriso.”\f + \fr 17:3 \ft (3) 'ao \+it Mesia\+it*\f* \v 4 Iuda haukia baika aokia teba kabanainakia Paulo mai Sila kipokia tebahamomo, Helene maearimakia Tirama timariki aina haukia bo'okia abomo kipokia tebahamomo baiatakiai hanona obia babi'ekia bo'okia. \p \v 5 Ia Iuda haukia baika tewamuru buonai aru 'abaea haukia ekia hoa teki'a haukia kawakawa 'ekanai tebararonakia tebato'unakia iripu rarina aiara apa'uana aonai teba ramana. Hau ha atana Iason ena itu teao Paulo mai Sila katetabunakia kateba karahinakia maearima wairakiai. \v 6 Ia a'i tetabu ahinakia buonai Iason mai a'ikakauma haukia baika itu weianai teberi ahinakia temaiainakia aiara apa'uana tipoki aina haukia wairakia teio tetibaha, “Hau baika hanopaka maikoinai ripuripu tibabai haukia bariu temai eka aiara apa'uana aonai. \v 7 Ba Iason hanona ea'i taeanakia ena ituai ebatotonakia. Hau weiakia hanona Kaisa ena rauhubu tikabenakia, te'abi tetibaha, Obia 'arana haeai ha nemiaho. Ia atana hanona Iesu.” \v 8 'Abi neiana teona raninai maearima to'una mai aiara apa'uana tipoki aina haukia kipokia 'uru rarina tebabuana. \v 9 Aiara apa'uana tipoki aina haukia tehore Iason mai 'abana kipokia tehina benakia moniai bakai arana tehorena ba tehabonakia kateka'a. \s1 Iuhubeau Haukia Teao Berea. \p \v 10 Rabi weiana aonai a'ikakauma haukia tehore Paulo mai Sila teuhunakia Berea teao. Weia tekara'au raninai berokiai Iuda haukia ekia marea teao. \v 11 Iuda haukia weiakia Bereai ṯemiaho haukia hanona mai ekia aia o'o ba Tesalonika maearimakia, aokia tohanai pou namona teona ba rani ikoinai Puka Robena 'abikia temarere ainakia kate'iobina Paulo ehina haukia hanona tohakia. \v 12 Ua buonai bo'okia tea'ikakauma, Helene obia babi'ekia bo'okia mai Helene haukia bo'okia abomo tea'ikakauma. \p \v 13 Ia Iuda haukia Tesalonikai ṯemiaho haukia Paulo Tirama ena 'abi Berea aonai neiroro aina pouna teona raninai temai weia mako tebahi ahinakia tebaripu ripu. \v 14 Beronai mo a'ikakauma haukia tehore Paulo teuhuna poe taina eao. Ia Sila mai Timoteo ohi hanona Bereai temiaho. \v 15 Maearima baika Paulo tebaka'ana haukia Paulo kipokia teaomo Atene, ba ia hanona temue teao Berea, Paulo ena 'abi teaoaina Sila mai Timoteo herekia kateao biai Paulo herena. \s1 Paulo Ateneai Eiroro. \p \v 16 Paulo Ateneai Sila mai Timoteo ne'imanakia aonai aiara apa'uana aonai kaiba'uku ebo'o ki'a eihanakia hanona aona ehaiara ki'a. \v 17 Ua buonai Paulo hanona marea aonai Iuda haukia mai Helene haukia Tirama ṯekuti aina haukia kipokia teroba ahu, haeamona rani ikoikiai hanona kawakawa 'ekanai tikaoao kaoao maearimakia mo 'akina kipokia terobahu. \v 18 Epikuro haukia mai Stoiko 'iobi haukia baika Paulo kipokia te'abi baitaeai. Baika tebakai bakai tetibaha, “'Abi 'abaea 'abi 'abaea hauna neiana taba ne'uahina?” Baika te'abi, “Ia hanona hanopaka haeai tiramakia robakia niahuna.” 'Abi neiana tehinana pokina Paulo hanona Iesu mai ena mikiri mue pouna namona eiroro aina. \v 19 Ua buonai Paulo tea'ina teaoaina to'u 'ekana ha atana Areopago ai weia tehina bena tetibaha, “Ai ṯanuatae kata'iobina oi ba'iobi mahamahana tabana neiana robana nuahuna? \v 20 Taba baika nohina 'urukia tao'o hanona heremaiai tehaeai ki'a baha, ua buonai ai ṯanuatae anikia taba hanona kata 'iobinakia.” \v 21 (Atene haukia mai atau'ai temai haukia 'eka weianai ṯemiaho haukia hanona taba haeai haeai robakia a'i tiahu, ia rani ikoinai taba mahamahakia poukia tio'o mai robakia tiahu.) \p \v 22 Paulo 'eka weiana Areopago to'u haukia wairakiai ekoroti e'abi etibaha, “Wai Atene haumi e, au naihanimi hanona wai taeara ikoinai kuti akakiai tutabura. \v 23 E'u kaoao kaoao emi aiara apa'uana aonai emi kuti 'ekakia aihanakia aonai emi itara robena ha ahana ṉa terere aihona ‘A'i ha'iobina Tiramana herena’ hauna atabu ahina. Weiana wai a'i to'iobina hauna tokuti aina, iamo bariu wai heremiai kairoro aina. \p \v 24 “Tirama weiana hauna hanopaka mai aona tabakia ikoikia ebabainakia, ia hanona kupa mai hanopaka Obiapakana ba maearima imakiai tebabai mareakia aokiai a'i nemiaho. \v 25 Abomo ia taba ha a'i nikapu aika taba imakai pahabena hauna a'i niraonana, pokina ikupaiana mauri maeabu mai taba haeai haeai ikoinai maearima nibenakia. \v 26 Hau hamona herenai itubu haeai haeai maearimakia ikoikiai ebabainakia hanopaka maikoina aonai katemiaho. Ia kipona ehore ekia miaho ranikia tohakia mai ekia hano hoakia eba'oru 'uainakia. \v 27 Tirama aka neiakia ebabainakia hanona maearima ikoinai katemai herena ia katetabu ahina, 'abi tohana Tirama hanona ata'uai aha'i ia aika herekai. \v 28 Maearima baika ṉa ti'abi aiho, \q1 ‘Ia aonai nahamauri \q1 nahaibiu ibiu mai nahamiaho.’ \m Matoha emi ori kikipa haukia te'abi 'abana, \q1 ‘Aika hanona ia nahuna.’ \m \v 29 Ba aika Tirama nahuna raninai Tirama hanona weiakia gold 'ao silba 'ao pihara maearima aotipakia imakiai tebabainakia 'abakiai a'i kahabaona. \p \v 30 “Tirama hanona maearima ia a'i te'iobina raninai ekia po'o aba eiha haonakia, ia bariu hanona 'eka ikoinai maearima ikoikiai nehinabe pahihinakia kateraona kabe. \v 31 Weiana ia bakai ranina ha aba eba'oruna, ena maearima ha ea'i taeana, hauna kehore hanopaka maikoina taeara beronai kebabakaina. Tirama ehore hau weiana 'ariai ebamikiri muena hanona maearima ikoikiai wairakiai aka neiana ebatohana.” \p \v 32 'Ariai emikiri mue 'abina Paulo ehinana aiana teona raninai, baika ia teiriri aina, ia baika hanona te'abi, “Ai ṯanuatae 'abi'abi neiana kohina muena aiamu kataona.” \v 33 Weiana murinai Paulo 'eka weianai ekapare. \v 34 Maearima baika Paulo kipokia tebahaeamo abomo tea'ikakauma. Baiatakiai hanona bakai hauna ha atana Dionusio, ia bakai 'ekana Areopago tipoki aina haukia ha, haeamona babi'e ha atana Damari mai maearima haeai baika abomo tea'ikakauma. \c 18 \s1 Paulo Korintoai Eiroro. \p \v 1 Weiana murinai Paulo Atene aiarana ehabona eao Korinto aiarana. \v 2 Weia Iuda hauna ha atana Akula ohi tebaitabu ahi, ia hanona Pontoai erama, bariu tainai mo atawana Priskila ohi Italiai temai, pokina rani weianai obia 'arana hauna atana Klaudio 'abi ebaibeni Iuda haukia ikoikiai Roma katehabona. Paulo eao ia keihanakia, \v 3 weia kipokia temiaho mai teaka, pokina ia hanona parae itukia etai hauna ia terarua 'abakia. \v 4 Paulo hanona beraura robe ikoikiai Iuda haukia ekia marea aonai pou namona 'abina terobahu aina pokina ena nuatae hana Iuda mai Helene haukia aokia keba kabanainakia katea'ikakauma. \p \v 5 Sila mai Timoteo Makedoniai temai murinai, Paulo hanona rani ikoinai 'abi weiakia eiroro ainakia Iuda haukia wairakiai ehina pouna weiana Iesu hanona bamauri hauna Keriso. \v 6 Weiana ena 'abi teahu taeanakia mai herenai 'abi ki'a obokia tehina raninai eopuere ena habuni apurorokia eahu ahunakia, ehina benakia etibaha, “Wai kato'ari raninai weiana hanona wai kipomi emi beho, 'a au hanona behona a'i ka'arana. Bariu rani neianai keaoaina aonai au hanona rama haeai haukia herekia kaeao.” \v 7 Ba marea ehabona eao rama haeai hauna ha atana Tito Iusto ena ituai ua'a kemiaho, ia hana Tirama nekuti aina hauna, mai ena itu hana marea herenai. \v 8 Marea poki hauna Kerisopo mai ena itu haukia kipokia Obiapaka tea'ikakaumana haeamona Korinto haukia bo'okia abomo Paulo ena iroro aiana teona raninai tea'ikakauma mai teba'uere robenakia. \v 9 Rabi ha aonai Obiapaka mahabanai ai Paulo ehina bena etibaha, “A'i kota'u, ia ko'abi to'o baihana a'i kounu. \v 10 Pokina Au hana oi heremuai. Tai ha oi a'i kea'i ki'ani'o. Aiara apa'uana neiana aonai au e'u maearima hanona ebo'o.” \v 11 Weiana buonai Paulo ihau hamona mai nawa 'abaihau weia emiaho Tirama ena 'abi maearima eba'iobinakia. \p \v 12 Kabana hauna Galio Akaia hanona eiha 'inina aonai, Iuda haukia temikiri haeamo Paulo tea'ina teaoaina bakai 'ekanai tehorotina. \v 13 Te'abi tetibaha, “Hau neiana hana maearima aokia niani taeara haeaiai Tirama katekuti aina Iuda haumai emai rauhubu kate'oatana.” \v 14 Paulo aba ke'abi aonai Galio ehore Iuda haukia ehina benakia etibaha, “Wai Iuda haumi, hau neiana beho ebabainakia 'ao hoahoa ki'a obokia ebabainakia raninai wai aiami ka'i taeana ketaina. \v 15 Ia neiana hana 'abi mai ata mai wai kipomi emi rauhubu atetuakia raninai, wai kipomi tomoba berona. Taba ṉahomakia hana au robakia a'i kahu.” \v 16 Weiana ia ena 'abiai Iuda haukia bakai 'ekanai teu'u ahinakia. \v 17 Ia ikoinai temikiri marea poki hauna Sostene tea'i 'inina bakai 'ekana wairanai teahuahu banaina. Iamo Galio hanona aka weiana robana a'i eahuna. \s1 Paulo Emue Eao Suria Hanona Antioka. \p \v 18 Paulo wapu baika Korintoai emiaho murinai, uaho'abana ehabonakia Priskila mai Akula hanona ia te'abana kipokia aunohiai tebeau banai Suria teao. Aunohiai a'i tebeau ahi aonai Kenkrea aiaranai buina maikoina terehe obona pokina 'abi'uai ha Tirama wairanai ebabaina hauna ebaorena paunai. \v 19 Epesoai tekara'au aonai Paulo ehore Priskila mai Akula weia ehaobonakia. Ia ikupaiana eao Iuda haukia ekia mareai ekatoto weia Iuda haukia kipokia teroba ahu. \v 20 Weiana Iuda haukia Paulo tenoina herekiai rani homa'ana kemiaho, ia eubo. \v 21 Ia aba keka'a aonai ehina benakia etibaha, “Tirama kenuatae raninai kamue kamai heremi.” Epua aunohiai ehe'au Epeso ehabona. \v 22 Paulo Kaisareai ekara'au ba eao Ierusalemai ua'a Tirama ena marea haukia etoanakia epua eriri Antioka eao. \p \v 23 Weia Antiokai rani baika emiaho murinai eao Galatia mai Furugia hanokia maikoina aonai eka'a 'eka ha ha aokiai a'ikakauma haukia ikoinai ebataburanakia. \s1 Apolo, Epesoai Eiroro. \p \v 24 Weiana Iuda hauna ha atana Apolo ia hanona Alesandereai erama hauna emai Epeso. Ia hanona 'abi'abi harai hauna abomo Puka robena 'abikia e'iobi harainakia hauna. \v 25 Ia hana Obiapaka ena ba'iobi taearanai 'iobi ea'ina mai Iesu pouna namokia berokia eba'iobiai mai aona tohanai eiroroai, iamo ia ena 'iobi hana Ioane ena ba'uere robeaimo epua. \v 26 Ia hanona mai nuako'ona Iuda haukia ekia marea aonai eiroro, Priskila mai Akula ia aiana teona raninai tebaka'ana teaoaina ekia ituai Tirama ena 'abi taearana tohana ia herenai tehinahina haraina. \v 27 Apolo enuatae keao Akaia aiarana raninai Epesoai ṯemiaho a'ikakauma haukia temikiri ia tebataburana, epua marere ha tererena eao Akaiai ṯemiaho a'ikakauma haukia herekiai, weiana ia keao weia raninai aonamoai katea'i taeana. Ia weia ekara'au raninai Tirama ena aoko'o hoanai tea'ikakauma haukia herekiai barai barai hauna tohanai eao. \v 28 Ia ena 'abi taburai hanona Iuda haukia mako wairakiai 'abi baihara taeai eba 'ehonakia, ia Puka robena 'abinai ebatoha tohana Iesu hanona bamauri hauna Keriso. \c 19 \s1 Paulo, Epesoai Eiroro. \p \v 1 Apolo Korintoai emiaho oho aonai, Paulo hanona Asia hanona oeokia ibuakiai ekabanai eao Epeso. Weia a'ikakauma haukia baika kipokia tebaitabu ahi. \v 2 Paulo ebakainakia etibaha, “Toa'ikakauma aonai Auba Robe emai heremi, 'ao?” Ia te'abi, “Aha'i. Ai hanona Auba Robe 'abina uruna ha a'i tao 'apuana.” \v 3 Ba ia ebakai muenakia etibaha, “Ba'uere robe tabanai teba'uere robenimi?” Ia te'abi tetibaha, “Ba'uere robe weiana Ioane e'uahina haunai teba'uere robenamai.” \p \v 4 Paulo e'abi etibaha, “Ioane ena ba'uere robe hanona raona kabe hoana. Ioane maearima ehina benakia ia murinai nimai hauna kate a'ikakaumana, weiana hanona Iesu.” \v 5 'Abi weiana teona raninai Obiapaka Iesu atanai teba'uere robenakia. \v 6 Paulo imana ahakiai ehao'au aonai Auba Robe eriri ahakiai, ba temikiri maea haeai haeaiai te'abi'abi haeamona temahabanai Tirama pouna tehinana. \v 7 Maearima weia haukia ikoinai hanona harau haea rua 'abana. \p \v 8 Nawa aihau aonai Paulo eao Iuda haukia ekia mareai maearima herekiai mai taburana e'abi 'abi Tirama ena obia aiarana pouna eba'iobinakia aokiai kebakabanaina paunai. \v 9 Ia maearima baika hanona aokia teba pahihinakia a'i tea'ikakauma haeamona to'u wairakiai 'abi ki'a obokia tehina ba'iobi neiana Iesu katea'ikakauma taearana herenai. Ua buonai Paulo maearima weiakia ehabonakia, ia a'ikakauma haukia mo ebaka'anakia teao Turano ena marere ituna aonai ua'a rani ikoinai eba marerenakia. \v 10 Ihau rua hanona weia ebamarere, weiana Iuda haukia mai Helene haukia Asia hanonai ṯemiaho haukia maikoinai Obiapaka ena 'abi pouna teona. \s1 Skeba Nahuna Auba Ki'a Obona Tebahobona. \p \v 11 Tirama ehore Paulo hiabu ebena hoa haeai 'akikia ebabai. \v 12 Maearima Paulo ena muko mai ena habuni ihai hauaninai temiaho haukia teaoainakia inawa haukia ahakiai tehore 'au hanona ekia inawa tenamo abomo aokiai auba ki'a obokia tekarahi. \p \v 13 Iuda haukia baika ekia aka hanona mea, ia aiara aokiai tekabanai kabanai Obiapaka Iesu atana tehinana tebahobona auba ki'a obokia kateba karahinakia. Ṉa tehinabe aihonakia, “Iesu weiana pouna Paulo neiroro aina hauna atanai nahinabe pahihini'o. Mokarahi!” \v 14 Iuda haukia ekia robe hauna apa'uana Skeba nahuna 'abaihau hamomo hanona aka neiana tebabaina. \v 15 Rani ha auba ki'a obona ekia 'abi ebamuena etibaha, “Au Iesu a'iobina, Paulo abomo a'iobina. Ia wai hanona tai?” \v 16 Ba hau weiana aonai auba ki'a obona nemiaho hauna erobo taea hau weiakia eba'ehonakia, ia etabura ki'a baha buonai, eahu ki'anakia, ena ituai tebeau ahi mai haukia abomo mai mani'akia. \v 17 Iuda mai Helene maearimakia Epesoai ṯemiaho haukia pou neiana teona raninai ikoinai teta'u ki'a, ba Iesu Obiapaka atana tebanamona 'ubi tohanai. \v 18 Tirama tea'ikakaumana haukia bo'ona temai ekia ki'a tebabai haukia tehina pounakia. \v 19 Weia nepu haukia bo'ona ekia mea pukakia temaiainakia, maearima wairakiai tehuhunakia. Puka weiakia 'arakia tebahuna hanona taha imabui (50,000) Kina\f + \fr 19:19 \ft (19) \+it Drakoma taha imabui.\+it* Drakoma hamona hanona silba koini hamona aka hauna wapu hamona 'arana.\f* 'abana. \v 20 Taeara neianai hanona Obiapaka ena 'abi erama otaraina haeamona etabura hao tabura hao. \s1 Paulo Aona Ea'ia'i Haraina Keao Ierusalema. \p \v 21 Taba neiakia ikoikiai terama murinai Paulo aona ea'ia'i haraina enuatae Makedonia mai Akaia hanokiai kekabanai keao Ierusalema. Ia kipona e'abi etibaha, “Kaeao 'uai weia, ba muriai hanona kaeao Roma abomo kaihana.” \v 22 Paulo ena baraibarai haukia rua Timoteo mai Erasto euhunakia te'uai teao Makedonia, ia Paulo hanona rani papana weia Asiai emiaho 'apua. \s1 Epesoai Atetua Rarina Erama. \p \v 23 Rani weianai Obiapaka ena taeara paunai atetua rarina Epesoai erama. \v 24 Hau ha weia atana Demeterio ia hanona silba akana ebabaina, ena aka haukia tehore tirama babi'ena Atemi ena itu silbai temakanakia, aka weianai moni bo'ona tea'inakia. \v 25 Rani ha Demeterio ehore ena aka haukia mai maearima baika aka ihobona tibabaina haukia eaparinakia temai ia herena, ba ehina benakia etibaha, “E'u hau e, wai to'iobina aika hanona aka neianai eka moni namokia nahatabu ahi. \v 26 'A hau neiana Paulo hanona neia Epesoai mai Asia hanona maikoina aonai maearima bo'ona aokia nibakabanaina mai niba kaparenakia hanona aba toihana mai uruna tona, ia ni'abi tirama weiakia maearima imakia tibabainakia haukia hanona tirama tohakia aha'i. \v 27 Wairai ki'a ha kerama eka aka neiana atana namona hauna kea'i ki'ana, ia tirama babi'ena apa'uana Atemi ena marea mai ia kipona atana abomo kea'i ki'anakia. Ia hanona Asia hanona maikoina aonai mai hanopaka maikoina aonai ṯekuti aina hauna ena apa'ua aba ke'akauma 'abaea.” \p \v 28 Maearima to'una 'abi weiana teona raninai teopuere ki'a teio tetibaha, “Epeso haumai emai tirama babi'ena Atemi e, oi hanona oapa'ua ki'a baha!” \v 29 Aiara apa'uana aonai maearima maikoina teio raina temikiri Gaio mai Aristako tea'inakia. Maearima neiakia terarua hanona Makedonia haukia Paulo kipokia tekaoao kaoao haukia, maearima ikoinai ia teberinakia teaoainakia to'u ituna aonai. \v 30 Paulo ena nuatae kekarahi keao to'u haukia wairakiai, ia a'ikakauma haukia ia tekaiabuna. \v 31 Abonamo 'eka weianai poki haukia baika hanona Paulo ena 'iobi haukia, ia 'abi teuhuna eao Paulo herena teba'amena to'u ituna weiana aonai a'i kekatoto. \p \v 32 'A to'u haukia taba katebabaina hanona a'i te'iobina, maearima baika taba ha teioaina, baika hanona taba haeai mo ha teioaina. Iamo maearima bo'ona hanona a'i te'iobina taba buonai teao weia. \v 33 Iuda haukia baika hau atana Alesanda teaoaina maearima wairakiai tebakorotina. Alesanda imana ea'i taeana to'u haukia ekia io tebapuana, ba ia Iuda haukia beho a'i patehoaina maearima wairakiai kehinana. \v 34 Ia te'iobina Alesanda hanona Iuda hauna raninai, teio mue 'abi hamonamo tehina to'ona beraura hoana rua 'abana teio tetibaha, “Epeso haumai emai Tirama babi'ena Atemi e, oi hanona oapa'ua ki'a baha!” \p \v 35 Murinai aiara ena 'abi irerena hauna to'u haukia ehina benakia 'uri'uri katebapuana ba e'abi etibaha, “Epeso haumi e, hanopakai maearima ikoinai aba te'iobina Epeso hauka hanona tirama babi'ena Atemi ena Marea mai ia aubaubana weiana kupai emai hauna naha'imanakia. \v 36 Taba neiana hanona a'i kahabuniai aina hauna, ua buonai 'uri'urimi mepua. Haeamona noanoai taba ha a'i katobabai ki'ana. \v 37 Maearima neiakia tomaiainakia haukia hanona marea tabakia ha a'i tebainaoaina, haeamona eka tirama babi'ena herenai 'abi ki'a obona ha a'i tehinana. \v 38 'A Demeterio mai ena aka haukia kipokia ṯenuatae maearima ha beho 'ekanai kate horotina re'a, bakai ranikia hanona ṯemiaho mai bakai poki haukia abomo ṯemiaho, ia katehore beho weiana katetabuna. \v 39 Taba ha nemiaho robana katoahuna raninai, ua'a aiara haukia ekia to'u taearana tohanai katebaberona. \v 40 Poki haukia 'uri'uri neiana bariu nirama hauna paunai aika a'i temeba atetuanaka. Ua kehoma raninai ekia 'abi kahaba muena taearana aha'i, pokina to'u neiana hanona ena bero aha'i.” \v 41 Ia 'abi neiana ehinana murinai, to'u haukia maikoina euhunakia terama otaraina. \c 20 \s1 Paulo Eao Makedonia Mai Helene. \p \v 1 Atetua eore murinai, Paulo ebaiuhu a'ikakauma haukia temai herena, aokia ebataburanakia ba haparua ehinana ehabonakia eao Makedonia. \v 2 'Eka weiakia haeai haeai aokiai 'abi bo'okiai a'ikakauma haukia ebataburanakia ba Helene ai ekara'au. \v 3 Nawa aihau weia Helene ai emiaho, eba'oru aunohiai kehe'au Suria keao aonai Iuda haukia baika terobahu kateahu 'arina pouna eona, buonai Paulo haeamona eraonana Makedonia kekabanai keao Suria. \v 4 Maearima kate'abana haukia hanona neiakia. Puro nahuna Sopatere ia hanona Berea hauna, Aristako mai Sekundo ia hanona Tesalonika haukia, Gaio Derebe hauna, Tukiko mai Trofimo ia hanona Asia haukia, mai Timoteo. \v 5 Maearima neiakia te'uai teao Toroa ai tebai'ima. \v 6 Parawa 'abaeana tatuna murinai Pilipo ai aunohiai tabeau ahi wapu ima murinai weia Toroa ai tabaitabu ahi. Weia hui hamona tamiaho. \s1 Toroai Paulo Eutuko Ebamauri maurina. \p \v 7 Hui weianai wapu kori'uaina aonai ikoimaiai tamiato'u parawa robena katana. Paulo to'u haukia eba'abi 'abinakia eaomo wapuka'a, pokina kerani hanona ia kehabonakia. \v 8 Ai ikoimaiai hanona ikaihuri ha 'ubiai hauna aonai ta'abi'abi, ikaihuri weiana aonai hanona lamepa bo'ona te'ara. \v 9 Hau 'aru'aruna ha atana Eutuko hanona weia riba ahi 'ekanai emiati. Paulo e'abi'abi homa'ana aonai, Eutuko hanona eparua rea itu weiana itarana ibaihauna 'ubiai haunai e'eho eao 'ano. Tea'itaeana hanona aba e'ari. \v 10 Paulo eriri eao Eutuko ahanai eno'au imana huanai era'u huri, e'abi etibaha, “Aomi a'i kearo'ari ia hanona mauri maurina nemiaho.” \v 11 Ba Paulo ekara'au mue eao itu 'ubinai Parawa ehobina teani. E'abi'abi homa'a herekiai eaomo raurani 'amari 'amarinai, ba eka'a. \v 12 Hau 'aru'aruna mai mauri maurina teaoaina aiara buonai aokia etabura ki'a. \s1 Toroa Tehabona Tebeau Ahi Teao Mileto. \p \v 13 Paulo e'abi ia hanona aenai keao Aso paunai, ena 'abi ta'i taeana ai aunohi ai taehe'au tabeau ta'uai taeao, weia ta'imana kehe'au. \v 14 Ba Aso ai tabaitabu ahi aonai kipokia aunohiai taehe 'au taeao Mitulene. \v 15 Erani tabeau taeao Kioso kereibua haianai takara'au ba wapu ibaruanai takabanai taeao Samo ba wapu ibaihaunai hanona Mileto ai takara'au. \v 16 Paulo ena raona hanona Epeso katabeau banai, a'i enuatae weia Asia hanonai a'i tamamiaho 'abaea, pokina kenoanoa Pentekoste berauranai hanona Ierusalemai kekara'au biai. \s1 Paulo Baparua Irorona Ehinana Epeso Ena Marea Kiro Haukia Herekiai. \p \v 17 Weia Mileto ai Paulo ebaiuhu Epeso marea ena kiro haukia herekia katemai herena. \v 18 Ia tekara'au aonai ehina benakia etibaha, “Au wapu kori'uaina Asia hanonai akara'au emai mo bariu beraura maikoina wai baiatamiai aea amiaho aiho hanona to'iobi haraina. \v 19 Iuda haukia baika ekia aibara tehobonakia here'uai ranikiai, mai 'aiaunu'u maha'u mai beina Obiapaka ena aka ababaina. \v 20 Wai aba to'iobina ibaraimi 'ekakiai hanona e'u iroro ai mai e'u ba'iobi ai to'u wairakiai mai itu ha ha aokiai, ha a'i ahore bunina. \v 21 Au Iuda haukia mai Helene haukia herekiai ahina karahi haraina ia kateraona kabe kateao Tirama herena eka Obiapaka Iesu kate a'ikakaumana. \v 22 Bariu hanona Auba Robe aiana ika'ainai kaeao Ierusalema, ia a'i na'iobina weia taba here'uai kerama. \v 23 Au a'iobina hana aiara ha ha aokiai Auba Robe ehina bena'u atetua pahihina mai wapura hanona waira'uai nimai. \p \v 24 Iamo kipo'u e'u mauri ena namo a'i natabuna, ia au nanuatae e'u mauri orenai hanona Obiapaka Iesu aka ebena'u hauna kabaore haraina, aka weiana hanona Tirama ena aoko'o hoana pouna namona kahina karahina. \p \v 25 “Ikoimiai baiatamiai akabanai kabanai Tirama ena obia aiarana airoro aina, bariu a'iobina wai hanona au a'i katoiha muena'u. \v 26 Ua buonai bariu wairamiai nahina karahina hau ha ke'ari ki'a 'ekana keao hanona behona a'i ka'arana. \v 27 Pokina Tirama ena nuatae maikoina aba airoro aina heremi taba ha a'i abunina. \v 28 Kipomi katoiha 'ini harainimi mai a'ikakauma haukia kato'ima harainakia matoha mamoe i'imana hauna mamoe ne'ima harainakia 'abana. Auba Robe aka weiana ebenimi Tirama ena marea haukia ibaka'a haraikia haumiai ebaonimi, weiakia hanona Tirama Nahuna ena 'ariai aba ekawanakia. \v 29 A'iobina kahabonimi murinai, ba'iobi haukia bai'oikia baika waeha 'aki aiahukia 'abakia katemai baiatamiai a'ikakauma haukia weiakia mamoe 'abakia katea'i ki'anakia. \v 30 Abomo maearima baika kipokia tuaka haeamo haukia katemikiri bai'oi 'abikiai a'ikakauma haukia baika katebahureanakia kateba kaparenakia ia murikiai kateka'a. \v 31 Ua buonai kato'ima harainimi, rani ikoinai katoraona 'inina ihau aihau aonai maha'u mai beina rabi mai mararani wai ikoimiai ha ha aba'iobinimi a'i a'oro 'apua. \p \v 32 “Bariu wai Tirama imanai mai ena aoko'o hoana 'abinai nahorotinimi, 'abi weiana hanona ikoimiai kebakori 'ininimi mai hiabuna Tirama ena banamo kebenimi ena maearima robekia ikoikiai ha ha 'eukia kebenakia ihobonai. \p \v 33 Au baiatamiai aonai hau ha ena moni 'ao habuni ha a'i anuataeai 'abaeana. \v 34 Wai kipomi aba to'iobina au i'aba'u haukia mai au e'u nuatae tabakia ikoikiai hanona ima'u neiakiai mo ababainakia. \v 35 Au taba maikoina aba abaihanimi taeara neianai wai abomo katoaka tabura haukia te'abe'abe haukia katobarainakia, Obiapaka Iesu 'abi ehinana hauna katoraona 'inina ṉa e'abi aiho, ‘Baibeni hanona ena namo eapa'ua ba ia'ina hanona ena namo eko'iko'i.’” \p \v 36 Paulo 'abi neiana ehinana murinai, kipokia tekaipehu haeamo tebahuba'ari. \v 37 Ikoikiai mai haihaikia huanai tera'u huri tepauna baparua hoana. \v 38 Ia teaoko'oai ki'ana pokina ia e'abi wairana a'i kateiha muena. Weiana te'abana kipokia teao weia aunohi ai kehe'au. \c 21 \s1 Paulo Ebeau Ahi Keao Ierusalema. \p \v 1 Ia herekiai haparua tahinana murinai, aunohi ai tabeau ahi beromaiai taeao Koso, rani ibaruanai takabanai taeao Rodo ba taeao Patara ai takara'au. \v 2 Weia aunohi ha Foenikia keao hauna tatabu ahina ba taehe'au tabeau ahi. \v 3 Ba Kupuro kereibuana ahitainai tabeau banai kataeao Suria aonai, Turo ai tabahaha'au weia aunohi kohuna katetaranakia. \v 4 A'ikakauma haukia baika weia tatabu ahinakia kipokia hui hamona tamiaho. Ia Auba Robe ena hiabuai Paulo tehina bena Ierusalema a'i keao. \v 5 Ia emai miaho beraurana eore aonai, tahabonakia taka'a. A'ikakauma haukia ikoinai atawakia mai nahukia kipokia te'abanamai takarahi aiara murinai, weia poeai takaipehu tabahuba'ari. \v 6 Ha ha kipokia haparua tahinana murinai takara'au aunohiai taehe'au, ba ia temue ekia aiara teao. \s1 Mahabanai Hauna Agabo Emahabanai Paulo 'Euna. \p \v 7 Turo ai beromaiai tabeau taeao Tolemaia ai takara'au, a'ikakauma haukia kipokia tabaitabu ahi ba wapu hamona weia kipokia tamiaho. \v 8 Erani weia tahabona taeao Kaisarea ai takara'au. Ebaneria hauna Pilipo ena itu ai tamiaho, ia hanona diakono haukia 'abaihau hamomo 'abakia ha. \v 9 Ia nahuna uahokia bani hanona mahabanai uahokia. \p \v 10 Weia tamiaho wapu baika teore murinai mahabanai hauna ha atana Agabo Iudea ai emai. \v 11 Ia emai heremaiai hanona Paulo huana ihaina ea'ina kipona imana mai aena ebirinakia e'abi etibaha, “Auba Robe e'abi, Ierusalemai Iuda haukia katehore ihai neiana pokina hauna ṉa katebiri aihona rama haeai haukia katebenakia.” \p \v 12 'Uru neiana taona raninai, ai mai maearima weia haukia kipokia Paulo tanoina a'i keao Ierusalema. \v 13 Ba Paulo ai emai 'abi ebamuena etibaha, “Taba buonai tuhai ao'u tuba'abe'abena? Au hana aba aba'oru, ia Ierusalemai katebirina'u 'ao kateahu 'arina'u re'a Obiapaka Iesu atanai.” \v 14 Ia aiamai a'i ea'i taeana paunai tahabona ba tatibaha, “Obiapaka ena nuatae hanona merama.” \s1 Paulo Ekara'au Ierusalema. \p \v 15 Neiana murinai, wapu baika teore ba taba'oru ba takarahi kataeao Ierusalema. \v 16 A'ikakauma haukia baika Kaisareai te'abanamai taeao Nasona ena itu ai weia katamiaho. Ia hanona Kupuro hauna abomo a'ikakauma hauna ha 'ai'aina. \v 17 Ierusalemai takara'au raninai, uaho'abaka teba katotonamai mai aonamokia. \p \v 18 Erani hanona Paulo kipokia taeao Iesu hatina Iakobo kataihana, weia marea ena kiro haukia ikoinai abomo tewaira tina. \v 19 Paulo ia imakia ea'inakia murinai, ia ena aka aonai Tirama taba ebabai rama haeai haukia herekiai haukia ikoikiai poukia ehinanakia. \s1 Hau Apa'uakia Paulo Tehina bena Keao Marea Robe. \p \v 20 'Abi neiana teona raninai Tirama tebanamona. Weiana ia Paulo haianai te'abi tetibaha, “Uaho'abamai e, aba o'iobina Iuda haukia bo'okia tia'ikakauma, ia haukia ikoikiai Mose ena rauhubu ia'itaeana hanona tiraona apa'uana. \v 21 Ia Iuda haukia neiakia hanona pou bai'oina ṉahomana teona, Iuda haukia rama haeai haukia baiatakiai ṯemiaho haukia ohina benakia Mose ena rauhubu herenai katekapare, miorikia a'i katetarenakia, haeamona Iuda haukia ekia hoa hoa a'i kateka'aina. \v 22 Ia aba poumu kateona oi hanona omai. Bariu aea kahababai aiho? \v 23 Ua buonai katahina beni'o akana kobabaina. Emai maearima bani hanona Tirama wairanai ekia 'abi'uai aba tehorotina. \v 24 Maearima neiakia koaoainakia ekia 'opu ia'iobona to'una aonai, ekia to'u 'arakia kohorenakia buikia katekabe obonakia. Weiana maearima ikoinai kate'iobina 'abi weiakia oi ahamuai tehina haukia hanona tohakia aha'i, ia oi hanona Mose ena rauhubu tainai nomiaho. \v 25 Rama haeai haukia weiakia bariu tia'ikakauma haukia herekiai hanona emai raona taraonana hauna marere ai aba tarerena tatiu ahina taba 'iobinakia, weiana aniani tibaibeni tirama bai'oikia herekiai haukia a'i kateani, haeamona mahi tiaruaru haukia a'i kateani, mahi 'akokiai teto'o 'ari haukia a'i kateani, mai a'i katenabau 'abaea nabau 'abaea.” \v 26 Erani Paulo maearima neiakia bani ebaka'anakia kipokia teao 'opu ia'iobona to'una aonai tetoto, ba eao marea robe aonai etoto eba'iobinakia rani tabanai hanona 'opu ia'iobona akana ranina keore, haeamona wapu ha ha kipokia ekia baibeni katebabai. \s1 Iuda Haukia Marea Robeai Paulo Tea'i 'Inina. \p \v 27 Wapu 'abaihau hamomo aka weiana aba keore aonai, Iuda haukia baika Asia hanonai temai haukia Paulo marea robe aonai teihana raninai, ia mako tebahi ahinakia Paulo tea'ina, \v 28 teio tetibaha, “Isaraela haumi e, tomobarainamai! Hau neiana hanona 'eka ikoikiai aokiai ena ba'iobi maearima ikoinai herekiai eka maearima mai Mose ena rauhubu mai marea robe neiana ni'oatanakia, abomo bariu hanona rama haeai haukia nimaiainakia marea robe ai 'eka robena neiana tiba'opuna.” \v 29 Ua te'abi aiho pokina 'uainai Paulo Trofimo Epeso hauna ohi Ierusalema aiarana aonai temiaho teihanakia, ba teraonana ebaka'ana eaoaina marea robe aonai. \p \v 30 'Abi neianai aiara maikoina 'uri'uri rarina ebaramana maearima taeara haeai haeaiai tebeau temai Paulo tea'ina teberi karakarana marea robe ai tekarahiaina, murinai marea robe pa'abina tekaiabuna. \s1 Roma Huari Haukia Paulo Tea'ina. \p \v 31 Paulo iahu'arina akana tibabaina aonai pouna eao Roma ekia huari poki hauna eona Ierusalema maearimakia atetua rarina tibabaina. \v 32 Beronai huari ṯe'uai aina haukia mai huari haukia eaoainakia tebeau to'u tekokina. Maearima weiakia huari poki hauna mai ena huari haukia teihanakia raninai Paulo iahunai te'oro 'abaea. \v 33 Huari poki hauna eka'a eao Paulo ea'ina, ba ena 'abiai tabiri rua ai tebirina. Weiana ebakainakia ia hanona tai haeamona taba ebabaina. \v 34 To'u ranina aonai maearima baika teio 'abi haeai tehina haeamona baika 'abi haeai mo tehina, weiana 'uri'uri rarina 'akina tebabuana buonai, huari poki hauna 'abi tohana ha'i eona hanona e'abi Paulo katebaka'ana kateaoaina huari haukia ekia miaho 'ekana. \v 35 Paulo tebaka'ana itataea ai ehe'au raninai to'u haukia teaibara ki'a baha buonai, huari haukia tehore Paulo tebuana teao. \v 36 Mako ia murinai teao haukia mai ioiokia te'abi tetibaha, “Tomoahu 'arina!” \s1 Paulo To'u Wairanai Ena Pou Ehinana. \p \v 37 Huari haukia Paulo aba ekia parabuai katebakatotona aonai Paulo huari poki hauna enoina etibaha, “Penamo haiamuai e'u 'abi ha pahinana.” Ba huari poki hauna ebakai bakai etibaha, “Oi Helene maeana ona, u? \v 38 Oi Aigupito haumu weiamu atetua obaramana ahuahu haukia ikoinai taha bani (4,000) obato'unakia obaka'anakia toao hano'akunai, 'u?” \v 39 Paulo ia ena 'abi ebamuena etibaha, “Aha'i. Au hanona Iuda hau'u, Kilikia hanona Taso ai arama, aiara apa'uana weiana maearima'u. Nanoini'o, maearima neiakia pahina benakia.” \v 40 Huari poki hauna Paulo bero ebena ke'abi, ba Paulo itataeai ehe'au imana ea'i taea maearima kateunu. To'u 'uri'uri tebapuana raninai, Paulo Heberu maeanai ehina benakia. \c 22 \pc \v 1 “Uaho'aba'u mai hama'u ikoimiai, tomobahu e'u pou mahinana aia'u tomona.” \v 2 Heberu maeanai ehina benakia hanona ikoikiai tebahu harai ia e'abi hanona aiana teona. \v 3 E'abi mue etibaha, “Au hanona Paulo, Iuda hau'u e'u rama aiarana hanona Taso Kilikiai, ia aiara neiana Ierusalemai tebapa'uana'u. Au hanona Gamaliel ebamarerena'u, 'aba'abaka ekia rauhubu aea homakia ikoikiai eba'iobina'u abomo Tirama ena aka ataburaina matoha bariu wai tutabura 'abana. \v 4 Au Iesu tea'ikakaumana haukia mai babi'ekia a'oatanakia, taeara neiana teka'aina haukia baika kateahu 'arinakia, baika abirinakia wapura itunai akapo totonakia. \v 5 E'u 'abi hanona robe haukia arakiai hauna mai bakai apa'uana haukia katebatohana. Ia tehore marere tebena'u aeao uaho'abaka Damaseko ai haukia herekia, weia a'ikakauma haukia kamaiainakia Ierusalemai katewapura. \s1 Paulo Eraona kabe Pouna Ehinana. \r (Ih 9.1-19; 26.12-18) \p \v 6 “Atiaha 'abana taearai aeao Damaseko aba here'uai hanona ea rarina 'akina ha kupai eriri ebarara kakaiarona'u. \v 7 Beronai a'eho 'anoai, aia ha aona etibaha, ‘Saulo e, Saulo e, taba buonai au nu'oatana'u?’ \v 8 Au abakai bakai atibaha, ‘Obiapaka e, oi tai?’ Ia etibaha, ‘Au Iesu, Nasareta hau'u, nu'oatana'u.’ \v 9 Te'abana'u haukia ea weiana teihana, ia aia weiana au ehina bena'u hauna a'i teona. \p \v 10 “Au abakaina, ‘Obiapaka e, au taba kababaina?’ Ia etibaha, ‘Momikiri, koao Damaseko, weia hau ha ua'a taba ke'uahina hanona akakia ikoikiai kobabainakia.’ \v 11 Te'aba'u haukia ima'uai te'ebe tebaka'ana'u taeao Damaseko, pokina ea weiana 'imare 'abana maha'u eba'iaunakia. \p \v 12 “Hau ha atana Anania emai eihana'u. Ia hanona rauhubu 'abikia ne'ima harainakia hauna, Iuda haukia weia ṯemiaho haukia ikoikiai hanona ia timariki aina. \v 13 Ia emai here'uai ekoroti ehina bena'u etibaha, ‘Uaho'aba'u Saulo e, emu ihaiha moa'i muena.’ Rani weianai beronai maha'u enamo au ia aihana. \v 14 Ba ia etibaha, ‘Aika 'aba'abaka ekia Tirama etina'ani'o ena nuatae ko'iobina abomo aka bero hauna Iesu koihana, ia pinanai ke'abi hanona aiana kona. \v 15 Weiana oi hanona ia pouna ihinanai koao, taba ona 'ao oihana hauna maearima ikoikiai kohina benakia. \v 16 Bariu taba naha'imana? Momikiri Obiapaka koaparina atanai ko'uere robe, emu ki'a keuhu obonakia.’ \s1 Obiapaka Paulo Euhuna Rama Haeai Haukia Herekia. \p \v 17 “Muriai au amue aeao Ierusalema, marea robe aonai abahuba'ari hanona amahabanai. \v 18 Obiapaka aihana ba ehina bena'u etibaha, ‘Monoanoa. Bariu bariu mo Ierusalema kohabona, pokina e'u pou kohinana hanona maearima neiakia emu 'abi a'i katea'i taeana.’ \v 19 Au atibaha, ‘Obiapaka e, ia aia'u kateona, pokina maearima neiakia hanona te'iobina'u au aeao marea ha ha aokiai tia'ikakaumani'o haukia ahunakia, abirinakia wapura itunai ane'etinakia. \v 20 Oi poumu ihinana hauna Stefano aruaruna ekiki oioi raninai au abomo weia kipokia takoroti haeamo teahu 'arina haukia abatohanakia abomo ekia habuni aiha 'ininakia.’ \v 21 Weiana Obiapaka ehina bena'u etibaha, ‘Aha'i, oi hana moao, au oi nauhuni'o rama haeai haukia atau'ai ṯemiaho haukia herekia.’” \s1 Paulo Hanona Roma Hauna Erama. \p \v 22 Maearima hanona Paulo aiana tebahu aina eaomo 'abi neiana ehinana raninai aiakia tebakara 'aunakia teio tetibaha, “Hau neiana kahahu 'arina! Neia hanopakai kemiaho hanona ena namo aha'i.” \v 23 Ia tebakoko ekia habuni tekapo abomo 'ano te'iti tekapo 'ubi teao. \v 24 Weiana huari poki hauna ena huari haukia ehina benakia Paulo teaoaina aka 'ekana, weia kate'atina ba katebakaina taba buonai teioaina. \v 25 Temikiri tebirina kate'atina aonai, Paulo huari haukia hinabu nipoki aina hauna ia herenai ekoroti hauna ehina bena etibaha, “Roma hauna bakai a'i nia'i bahana, ia kate'atina hanona mai ena bero, 'u?” \p \v 26 Huari hauna weiana aia eona raninai eao ia ena poki hauna ehina bena etibaha, “Hau weiana hanona Roma hauna ṉa niho. Aea kobabai aiho?” \v 27 Weiana huari poki hauna eao Paulo ebakaina etibaha, “Oi Roma haumu?” Paulo e'abi, “'E.” \v 28 Huari poki hauna e'abi etibaha, “Au Roma hau'uai aeao hanona moni rarina 'akina 'ara ahore.” Ia Paulo e'abi etibaha, “Au hanona Roma hau'u arama.” \v 29 Weia tekoroti katebakaina haukia beronai tehe mue, huari poki hauna e'iobina hanona eta'u, pokina Paulo hanona Roma hauna, iamo tabiriai ebirina paunai. \s1 Paulo Bakai Apa'uana Wairanai Ekoroti. \p \v 30 Erani huari poki hauna ena nuatae ke'iobi haraina Iuda haukia taba buonai Paulo tekaiahina. Weiana robe haukia apa'uakia mai bakai apa'uana haukia ebato'unakia, ba Paulo erubuna eaoaina wairakiai ebakorotina. \c 23 \p \v 1 Paulo bakai apa'uana haukia eiha 'ini'ininakia e'abi etibaha, “Uaho'aba'u e, ao'u tohana beho ha a'i ababaina Tirama wairanai amiaho emai mo bariu.” \v 2 Weiana Anania robe haukia 'arakiai hauna 'abi neiana eona hanona Paulo herenai tekoroti haukia ehina benakia pinana kateahu 'iti'itina. \v 3 Ba Paulo ia ehina bena etibaha, “Kaita'ata'a haumu, Tirama keahuni'o, rauhubuai naia omiati, au kobabakaina'u, ia oi haeamomu mo rauhubu obakai hurina, o'abi kateahuna'u.” \p \v 4 Paulo herenai tekoroti haukia tehore tehina bena tetibaha, “Oi hama Tirama ena robe haukia 'arakiai hauna herenai nu'abi ki'a?” \v 5 Paulo etibaha, “Uaho'aba'u, a'i a'iobina ia hanona robe haukia 'arakiai hauna. Weiana puka robenai ṉa erere aiho, ‘Emu obia hauna herenai a'i ko'abi ki'a.’” \p \v 6 Paulo bakai apa'uana haukia eiha 'iobi ainakia baika Parisea haukia baika Sadukea haukia hanona wairakia eio 'aota etibaha, “Uaho'aba'u e! Au hanona Parisea hau'u, Parisea nahukia, e'u raona raona 'ari haukia katemikiri mue paunai bariu bakai 'ekanai nakoroti.” \p \v 7 'Abi neiana ehinana raninai baiara rarina 'akina erama, ia tehe boana Parisea haukia 'abaeana mo mai Sadukea haukia 'abaeana mo. \v 8 Pokina Sadukea haukia hanona 'ari haukia ekia mikiri mue a'i tibatohana, aneru 'ao auba abomo aha'i, ia Parisea haukia hanona ikoikiai tibatohanakia. \v 9 Atetua rarina erama, Parisea haukia aokiai rauhubu poki haukia baika temikiri teio 'aota tetibaha, “Hau neiana ena beho ha a'i tatabu ahina. Pa'e aneru 'ao auba mo hau neiana ehina bena.” \v 10 Baiara erarina 'akina. Huari poki hauna Paulo a'i temetapa 'iti'itina ta'una, huari haukia euhunakia teriri teao Paulo herekiai tepuhu boinakia, teaoaina huari haukia ekia 'eka. \p \v 11 Rabi weiana Obiapaka Paulo herenai ekoroti e'abi etibaha, “Kotabura! Ierusalemai pou'u ohinana 'abana Roma ai abomo pou'u kohinana.” \s1 Iuda Haukia Paulo Kateahu 'arina. \p \v 12 Erani raurani Iuda haukia teto'u terobahu te'abi'uai Tirama wairanai, aniani ha a'i kateana abomo bei ha a'i kateinu keao mo Paulo kateahu 'arina. \v 13 Haukia ikoinai bariabui reana hanona ua te'abi aiho. \v 14 Teao robe haukia apa'uakia mai aiara maearima apa'uakia herekiai te'abi tetibaha, “Ai aba ta'abi'uai Tirama wairanai, aniani ha a'i katana keao mo Paulo katahu 'arina. \v 15 Bariu wai mai bakai apa'uana haukia 'abi tomouhuna meao huari poki hauna herena katobai'oi kato'abi, Paulo kemai ṉa'a heremi 'abi berona katoa'ina ṉa katohoma. Ia ṉa kemai a'i kekarahi baha aonai ai aba ta'oru katahu 'arina.” \p \v 16 'A Paulo uana Paulo hinahina tehinahina 'uruna eona, ua buonai eao huari haukia ekia 'ekai, Paulo haianai e'abi. \v 17 Ba Paulo huari haukia hinabu nipoki ainakia hauna ha eaparina ehina bena etibaha, “Hau 'aru'aruna neiana kobaka'ana koaoaina huari poki hauna herena, ia mai ena 'abi ha ua'a kehinana herenai.” \v 18 Ua buonai huari hauna weiana Paulo uana eaoaina huari poki hauna herena e'abi etibaha, “Paulo wapura hauna ebaiuhu aeao herena, enoina'u hau 'aru'aruna neiana kamaiaina heremu ia mai ena 'abi ha haiamuai kehinana.” \p \v 19 Huari poki hauna Paulo uana imanai e'ebe teao haiahaiai ba ebakaina, “Emu nuatae 'abina taba haia'uai kohinana?” \v 20 Ia e'abi etibaha, “Iuda haukia aba tehina haeamona katenoini'o, ‘Mara Paulo koaoaina bakai apa'uana haukia herekia, katebakai haraina herenai 'abi berona katea'ina.’ ṉa katehoma. \v 21 Ia aiakia a'i kona pokina maearima haukia ikoinai bariabui reana hanona katebai'ima Paulo katehe abuna. Te'abi'uai Tirama wairanai a'i kateani 'ao bei a'i kateinu keao mo Paulo kateahu 'arina. Bariu maearima weiakia hanona aba te'oru kate babaina, ekia noi mo koa'i taeana hanona tibahubahu aina.” \v 22 Huari poki hauna hau 'aru'aruna weiana eharabuna etibaha, “Ohina bena'u 'abina neiana pouna hanona hau ha haianai a'i kohinana.” Ba euhuna eka'a. \s1 Paulo Teaoaina Kaisarea Kabana Hauna Feliki Herenai. \p \v 23 Weiana huari poki hauna ehore huari haukia hinabu tipoki ainakia haukia rua eaparinakia ehina benakia etibaha, “Huari haukia hinabu rua, hoti ai ṯehuari haukia ikoinai imabui harau rua mai 'arawai haukia ikoinai hinabu rua katoba'orunakia. Bariu rabi beraura hoana 'ababani hamomo hanona katoao Kaisarea. \v 24 Hoti baika abomo katoba'orunakia Paulo kemia'au, kato'ima haraina katoaoaina Kabana hauna Feliki herena.” \v 25 Ba huari poki hauna marere ha ererena keao Kabana hauna herena, ṉa erere aihona. \mi \v 26 “Au Klaudio Lusia, \mi ao'u namonai oi Feliki Kabana \mi haumu namomu banamo nabeni'o. \pi1 \v 27 Iuda haukia hau neiana tea'ina teahuna aba kateahu 'arina aonai, e'u huari haukia kipokia taeao 'arana tabamaurina. Pokina a'iobina ia hanona Roma hauna. \v 28 Au anuatae ka'iobina taba buonai tikai ahina buonai aeaoaina Iuda haukia ekia bakai apa'uana aonai. \v 29 Weia a'iobina hau neiana taba ua'a ha a'i ebabaina weiana ke'ari 'ao kewapuraina, ia kipokia ekia rauhubu aonai bakaibakai baika buokiai tea'ina. \v 30 Haeamona Iuda haukia baika terobahu kateahu 'arina ṉa teho, pouna aona raninai beronai mo auhuna heremu. Tehinau aina haukia abomo ahina benakia ekia hinau 'abikia katewahi ainakia heremu.” \p \v 31 Ua buonai huari haukia ekia poki hauna aiana teka'aina ihobonai rabi weiana aonai Paulo teaoaina Antipatri ai tekarahi. \v 32 Erani hanona aekiai teka'a haukia temue ekia aka 'ekana teao, ia hotiai haukia Paulo teaoaina. \v 33 Hotiai teao haukia Kaisareai tekara'au raninai, marere weiana Kabana hauna atana Feliki tebena, ba Paulo abonamo Feliki ena iha'ini ba'anai tehabona. \v 34 Kabana hauna marere weiana etuabina murinai, ia Paulo ebakaina ia hanona 'eka tabana hauna. Ia e'iobina Paulo hanona Kilikia hauna raninai, \v 35 e'abi etibaha, “Oi beho 'ekanai tihorotini'o haukia katemai raninai, oi emu pou kohina aiamu kaona.” Epua ia ena huari haukia ehina benakia Paulo weia Heroda obia hauna ena itu aonai kateiha 'inina. \c 24 \s1 Paulo Tehinau aina. \p \v 1 Wapu ima teore murinai Anania robe haukia arakiai hauna, aiara haukia apa'uakia mai Roma ekia rauhubu e'iobi haraina hauna atana Teretulo kipokia teriri teao Kaisarea, Kabana hauna Feliki wairanai Paulo katehinau aina. \v 2 Ba Feliki 'abi euhuna eao Paulo temaiaina, weiana Teretulo emikiri ena hinau 'abina ea'i ramana etibaha, “Feliki, Kabana haumu namomu e, ihau rarina o'uaiai harainamai baibua aonai ṯamiaho. Emu aotipai emai hano neiana aonai taba namokia bo'okia terama. \v 3 Ua buonai 'eka maikoinai mai taeara ikoikiai ai hanona oi ṯa'i taeani'o. Feliki Kabana haumu namomu, ai mai aomai ikoikiai oi ṯabanamoni'o. \p \v 4 Bariu a'i kabaro'arini'o, ia nanoini'o koaoko'o ainamai, emai 'abi papana uruna kona. \v 5 'Abina hanona neiana. Hau neiana tatabu ahina ia hanona ripuripu hauna. Hanopaka maikoina aonai Iuda maearimakia ikoikiai herekiai atetua nibarama barama bena hauna, abomo Nasareta maearimakia ki'a obokia ne'uai ainakia ekia a'i to'u aokiai. \v 6 Ia nihore Marea Robe niba'opuna buonai ta'ina. (Emai rauhubu tainai katababakaina. \v 7 Ia Lusia huari poki hauna apa'uana emai ebatabura ki'a heremaiai epuhu boina. \v 8 Ba tehinau aina haukia ehina benakia katewahi heremu.) Ba oi kipomu hau naiana kobakaina, ai ia ṯahinau aina hauna aiana kona hanona ko'iobina.” \v 9 Weiana Iuda haukia abomo Teretulo tebaruana te'abi ena 'abi ikoikiai hanona tohakia. \s1 Paulo Feliki Kabana Hauna Wairanai Kipona Pouna Ehinana. \p \v 10 Kabana hauna 'ekuna ekaina Paulo ke'abi, ba Paulo e'abi etibaha, “Ihau rarina eka hanopaka aonai bakai bo'ona obabainakia buonai au ao'u namonai kipo'u pou'u kahinana oi wairamuai. \v 11 Oi kipomu 'uri'uri neiana pokina kotabuna raninai aba ko'iobina, weiana wapu harau haea rua aba teao aonai au akara'au Ierusalema aeao kabahuba'ari. \v 12 Aonai Iuda haukia here'uai beho ha a'i tetabu ahina, marea robe aonai hau ha ohi a'i tabaiara 'ao marea aokiai 'ao aiara weiana aonai a'i abatetua. \v 13 Hau neiakia bariu ṯehinau aina'u 'abikia hanona a'i mo kateba tohanakia oi wairamuai. \p \v 14 “Iamo au wairamuai kahina pouna hanona neiana, hau neiakia ti'abi kuti bai'oina taearanai au hanona 'aba'abamai ekia Tirama nakuti aina, taba ikoikiai Mose ena rauhubuai mai mahabanai haukia ekia pukai tererenakia ikoikiai ṉa'i taeanakia. \v 15 E'u buabeni Tirama herenai hanona ihobonamo maearima neiakia. Emai buabeni hanona bero haukia mai ki'a haukia ikoikiai 'ariai katemikiri mue. \v 16 Ua buonai rani ikoinai nabatabura ao'u beronai kamiaho Tirama mai maearima wairakiai. \p \v 17 “Ihau baika atau'ai amiaho murinai amue aeao Ierusalema e'u maearima herekia beruberu kaeao ainakia uraru haukia kabenakia haeamona ki'a ihina haona banamona kababaina paunai. \v 18 Au hanona robe hoahoana ababaina abamaha mahana'u aonai marea robe ai teihana'u, mako ua'a aha'i, abomo 'uri'uri ua'a ha a'i ababaina. \v 19 Ia Iuda haukia baika Asiai temai haukia abomo weia, e'u beho ha teihana raninai bariu wairamuai patewaira tina patehina pouna. \v 20 Aha'i raninai Iuda haukia neiakia aba temai haukia teme'abi, bakai apa'uana haukia wairakiai tebabakaina'u aonai e'u beho tabana tetabu ahina. \v 21 Ia wairakiai akoroti raninai aio 'abi ha neiana ahinana atibaha, ‘'Ari haukia katemikiri mue mo paunai bariu toa'ina'u bakai 'ekanai tohorotina'u.’” \p \v 22 Ba Feliki a'ikakauma taearana e'iobi haraina paunai bakai ekaiabuna ba e'abi etibaha, “Huari poki hauna Lusia kemai raninai emi bakai karaonana.” \v 23 Ia ehore huari haukia hinabu nipoki ainakia hauna ehina bena Paulo keiha 'ini haraina, ia a'i kekaiabu ki'a bahana, ena hau katemai katetoana haeamona ena nuatae tabakia re'a katebabai. \s1 Paulo Wapura Itunai Tekaiabuna Ihau Rua. \p \v 24 Rani baika teao murinai Feliki atawana Drusila ohi temai, Drusila hanona Iuda babi'ena Feliki ebaiuhu eao Paulo emai, ba Paulo a'ikakauma Keriso Iesu aonai hauna pouna ehinana aiana teona. \v 25 Ia Paulo ehore aka bero, bakiro mai bakaibakai rarina kemai hauna robakia eahuna, weiana Feliki hanona eta'u e'abi etibaha, “Abetaina naia, bariu hanona komue koao, rani ha namona kehaea 'eu'uai raninai kapari mueni'o.” \v 26 Rani weianai Feliki eraonana Paulo moni baika ia kebena ba keba karahina, weiana buonai rani bo'ona ebaiuhu Paulo eao terarua te'abi'abi. \p \v 27 Weiana ihau rua teao murinai Porokio Festo ehore Feliki 'ekana ea'ina. Ia Feliki Iuda haukia aokia keana paunai Paulo wapura itunai ehabona. \c 25 \s1 Paulo Enuatae Kaisa Wairanai Kekoroti Kebakai. \p \v 1 Festo ke'imana hanonai ekara'au ena aka ea'i ramana wapu aihau murinai Kaisareai eao Ierusalema. \v 2 Robe haukia apa'uakia mai Iuda haukia apa'uakia teao herenai ua'a Paulo tehinau aina. \v 3 Festo teba'amena ṯenuatae bariu Paulo keuhuna kemai Ierusalema. Pokina Paulo kekara'au hanona kateba'oru, taearai katehe abuna kateahu 'arina teraonana. \v 4 Ia Festo e'abi etibaha, “Paulo hanona Kaisarea wapura itunai tekai abuna, rani papana haeamona aba kamue kaeao. \v 5 Namona hanona ṯeuai ainimi haukia katemai kipokia kataeao Kaisareai hau weiana mai ena beho re'a katehinau aina.” \p \v 6 Wapu 'ababani 'ao harau haea 'abana kipokia temiaho murinai Festo eao Kaisarea. Erani eao bakai 'ekanai emiati 'abi euhuna eao Paulo kate maiaina. \v 7 Ba Paulo emai raninai, Iuda haukia Ierusalemai temai haukia teao Paulo tekori kaiarona 'abi bo'okia pumakia 'akikia tehina herenai, ikoikiai a'i mo katebatoha 'abikia 'abaeana. \v 8 Paulo ekia 'abi arana ebamuena etibaha, “Au taba ha a'i ababaina, Iuda haukia ekia rauhubu a'i mo abakai hurina, marea robe abomo a'i a'iki'ana, 'ao Roma ekia obia 'arana Kaisa herenai beho mo ha a'i ababaina.” \p \v 9 Ia Festo Iuda haukia ketainakia aokia kebanamona ṉa ehoma Paulo ebakaina, “Nonuatae kokara'au koao Ierusalema hinau 'abikia neiakia paukiai ua'a waira'uai kobakai?” \v 10 Paulo e'abi etibaha, “Au bariu Kaisa ena bakai 'ekanai nakoroti, au bariu mo neianai mebakaina'u. Pokina oi o'iobi ki'a bahana, Iuda haukia herekiai taba ha a'i a'iki'ana. \v 11 Ia pabeho mo ba beho 'arana 'ari pate'uahina, a'i naubo pa'ari. Ia Iuda haukia ekia hinau 'abikia aha'uai tene'eti ikoikiai a'i tetoha, hau ha ena bero aha'i kea'ina'u ia imakiai keutana. Nanoi Kaisa wairanai kakoroti kabakai.” \v 12 Festo bakai haukia kipokia terobahu epua hanona Paulo ehina bena etibaha, “Oi onoi Kaisa herenai buonai koao Kaisa herena kobakai.” \s1 Festo Paulo Eaoaina Agripa Wairanai. \p \v 13 Wapu baika teao murinai obia 'arana hauna Agripa haibuna Berenike ohi Festo itoana ibanamona paunai teao Kaisarea. \v 14 Rani homa'ana temiaho aonai Festo ehore Paulo robana eahuna obia 'arana Agripa herenai, “Feliki wapura hauna ha ṉa'a ehabona wapura itunai. \v 15 Aeao Ierusalema raninai, robe haukia apa'uakia mai Iuda haukia apa'uakia kipokia temai here'u tehinau tenoina'u kabawapurana. \v 16 Ahina benakia atibaha, ‘Roma haukia ekia hoahoa hanona nahomana aha'i, maearima hanona a'i ṯakaiabu 'abaeana keao mo ehinau aina hauna ohi bakai 'ekanai katekoroti ia mai ena bero kipona pouna kehinana.’ \p \v 17 Kipokia tamai neia raninai, a'i abahoma'ana erani aeao bakai 'ekanai, abaiuhu eao hau weiana kemai, ba emai. \v 18 Tehinau haukia temikiri te'abi raninai beho araonanakia haukia a'i tehina. \v 19 Ia ae'emo ekia bahuba'ari taearana te'uri'uri aina mai 'ari hauna ha atana Iesu e'ari weiana Paulo e'abi emauri hauna buonai kipokia tebaiara hauna robana teahuna. \v 20 Taba neiana itabuna ababataina here'uai a'i etaina buonai, Paulo abakaina, kenuatae re'a keao Ierusalema ua'a kebakai. \v 21 'A enoi ena bakai Kaisa keihana, ua buonai a'abi katekaiabuna wapura itunai kemiaho keaomo kauhuna keao Kaisa herena.” \v 22 Ba Agripa ehore Festo ehina bena etibaha, “Au abomo nanuatae hau weiana aiana kipo'u haia'uai kaona.” Festo ia ena 'abi ebamuena etibaha, “Mara ia aiana aba kona.” \p \v 23 Erani Agripa mai Berenike ekia habuni namokia mai nuabikia ekia apa'ua hoana ibawaira tinana haukia tebatotonakia, huari poki haukia mai aiara haukia apa'uakia kipokia tetoto teao to'u ituna. Festo ena 'abiai Paulo temaiaina. \v 24 Festo emikiri e'abi, “Obia arana haumu Agripa mai towaira tina haumi ikoimiai! Hau neiana ṯoihana. Iuda haukia Ierusalemai ua'a mai neia Kaisareai ṯemiaho haukia maikoina hau neiana here'uai tehinau aina teioaina tetibaha, ‘Ia kemiaho hanona ena namo aha'i, ia ke'ari.’ \v 25 Ia beho tabai ke'ari hanona au a'i atabu ahina, haeamona kipona enoina'u ena bakai Kaisa keihana buonai, naraonana kauhuna keao Roma. \v 26 Ia a'i na'iobina ahanai 'abi tabana mo karere keao Kaisa herena. Ua buonai amaiaina ikoimiai wairamiai, tohana hana obia 'arana hauna Agripa wairamuai, kahabakai haraina ia 'abina namona kahatabu ahina karerena. \v 27 Naraonana a'i ebero wapura hauna kauhu 'abaeana ia ena beho a'i karere pouna.” \c 26 \s1 Paulo Agripa Wairanai Kipona Pouna Ehinana. \p \v 1 Agripa ehore Paulo ehina bena etibaha, “Aba bero nabeni'o kipomu poumu mohinana.” Ba Paulo imana ea'i taeanakia e'abi etibaha, \v 2 “Obia 'arana hauna Agripa e, au kipo'u nababataina bariu rani neianai oi wairamuai akoroti hanona enamo, pokina Iuda haukia ekia hinau 'abikia here'uai hauna kipo'u pouna kahinana. \v 3 Neiana hanona taba tohana, oi o'iobina Iuda haukia ekia hoahoa mai ekia atetua, ua buonai nanoini'o kobai'ima au ka'abi. \p \v 4 “Iuda haukia ikoikiai te'iobina'u ko'iko'i'uai a'iramana emai mo bariu, e'u miaho maurina kipo'u e'u aiarai abomo Ierusalema ai. \v 5 Aba wa'i baha te'iobina'u abomo au hanona Parisea haunai tebaona'u, ekia kuti rauhubukia pahihikia katebabai aokiai au abomo baiatakiai, ia katenuatae hanona katehina pouna. \v 6 Bariu bakai 'ekanai akoroti, pokina Tirama e'abi 'uai 'aba'abaka herekiai hauna nabuabena paunai. \v 7 Itubu harauhaea rua rabi mai mararani Tirama nahakuti aina mai 'abi'uai neiana nahabuabena kerama. Hau apa'uana e, buabeni weiana paunai Iuda haukia au ṯehinau aina'u. \v 8 Taba buonai wai tu'abi Tirama nihore maearima 'ariai nibamikiri muenakia a'i katoa'i taeana ṉa tuho? \p \v 9 “Au abomo ao'uai araonana Iesu Nasareta hauna atana a'oatana ia'i ki'ana akakia bo'ona pababai hanona penamo. \v 10 Au Ierusalemai ua ababai aiho, robe haukia apa'uakia hiabu tebena'u, aeao Tirama ena maearima a'inakia abawapuranakia, abomo kateahu 'arinakia 'abina tehinana au ima'u a'itaeana. \v 11 Rani bo'ona aeao marea ha ha aokiai ahunakia abahaiaranakia, abahobona ahina benakia ekia a'ikakauma kate buniaina, au aopuereai ki'a bahanakia, weiana hanopaka haeai abomo aeao ahunakia. \s1 Paulo Eraona kabe Pouna Ehinana. \r (Ih 9.1-19; 22.6-16) \p \v 12 “Raona neiana paunai au rani ha robe haukia apa'uakia hiabu tebena'u teuhuna'u kaeao Damaseko. \v 13 Obiamu, taearai atiaha tohanai ea ha aihana kupa 'ubinai, ea ki'a baha ba beraura, te'abana'u haukia kipokia ebaea obonamai. \v 14 Ikoimaiai ta'eho 'anoai aia ha aona Heberu maeakia ehina bena'u etibaha, ‘Saulo e, Saulo e, taba buonai au nu'oatana'u? Au nubaki'ana'u hanona kipomu kobahaiarani'o akana nubabaina.’ \v 15 Abakaina atibaha, ‘Obiapaka e, oi tai?’ Obiapaka e'abi, ‘Au Iesu oi nu'oatana'u hau'u. \v 16 Momikiri aemu tohanai mokoroti, au heremuai awaira tina hanona ka'itaeaini'o e'u ta'ara'i haunai koao, bariu oi aea oiha aihona'u abomo wairai kabaihani'o haukia poukia maearima kohina benakia. \v 17 Au Iuda mai rama haeai haukia imakiai oi kabamaurini'o, haeamona kauhuni'o rama haeai haukia herekiai. \v 18 Mahakia kobano'anakia wapurai koba kabanainakia katemai ea, ba Satani ena hiabuai katekabanai katemai Tirama herena, weiana kate a'ikakaumana'u ekia ki'a ihina hao mai ekia 'eka katea'ina Tirama ena maearima robekia baiatakiai.’ \s1 Paulo Ena Aka Robana Eahuna. \p \v 19 “Obia 'arana haumu Agripa e, kupai aia weiana aona hauna aka'ai tohana. \v 20 Kori'uaina hanona weia Damasekoai, haeamona Ierusalemai mai Iudea aiarakia ikoinai eaomo rama haeai haukia herekiai airoro aina kateraona kabe katemue Tirama herenai, aka namokia katebabainakia weiana ia aba teraona kabe haukia katebatohanakia. \v 21 Weiana buonai Iudea haukia marea robe aonai tea'ina'u, ekia nuatae hanona kateahu 'arina'u. \v 22 Au hanona Tirama ebarai to'ona'u emai mo bariu au wairamiai akoroti nabatohana, maearima papakia 'ao apa'uakia ikoikiai herekiai teihobo. Au nahinana hauna hanona taba hamona mo mahabanai haukia mai Mose ia robana teahuna kerama hauna. \v 23 Keriso hanona kehaiara ba 'ariai kemikiri 'uai, Isaraela haukia mai rama haeai haukia ikoikiai herekiai ena bamauri eana kemaiaina.” \s1 Paulo Agripa Ehina bena Kea'ikakauma. \p \v 24 Paulo kipona pouna nehinana aonai Festo eio etibaha, “Paulo e, oi hanona aba nubeau 'ari, emu aotipa apa'uana ehore aba ebabeau 'arini'o.” Paulo ia ehina bena etibaha, \v 25 “Festo Apa'uamu e, au hanona a'i nabeau'ari, au nahina haukia hanona 'abi tohakia abomo mai anikia. \v 26 Au ahina 'abikia hanona obia 'arana hauna abomo neiakia e'iobi buonai au mai ao'u ikoinai na'abi. Au a'iobina ia neiakia ikoikiai aba ea'i harainakia, pokina taba neiakia hanona eua'a haiahaiai a'i terama. \v 27 Agripa Obia haumu e, oi mahabanai haukia nubatohanakia? Au a'iobina oi ia nubatohanakia.” \p \v 28 Agripa Paulo ehina bena etibaha, “Rani papana neiana aonai oi nuraonana au Keriso ena maearima ai aba kobaona'u, 'u?” \v 29 Paulo e'abi etibaha, “Rani eko'o ko'o 'ao rani ehoma'a, ia au Tirama nanoina, oi ikupaiamu aha'i, ia aia'u tuona haumi ikoimiai bariu beraura neianai hanona patomai au 'abanai patoao, iamo heremiai tabiri hamona ṉahomana a'i nanuatae aina.” \p \v 30 Ba Obia 'arana hauna, Kabana hauna, Berenike mai weia temiati haukia ikoikiai temikiri, \v 31 ikaihuri weiana tehabona tekarahi, ha ha te'abi'abi tetibaha, “Hau neiana taba ha a'i ebabai ki'ana weiana ia ke'ari 'ao kewapura hauna a'i ebabaina.” \v 32 Agripa ehore Festo ehina bena etibaha, “Hau neiana hanona pahabakarahina, ia Kaisa mo atana ehinana ua'a kebakai.” \c 27 \s1 Paulo Aunohiai Tebaehe'auna Kateao Roma. \p \v 1 Weiakia ekia raona tebatohana ai hanona aunohi ai kataeao Italia, ba Paulo mai wapura haukia baika hanona huari haukia hinabu ha ne'imanakia hauna ha atana Iulio imanai teutanakia, ia hanona obia 'arana Augusto ena huari hauna ha. \v 2 Ai Adramutio aunohina ha ai taehe'au ba Asia 'abirakia poekia katabeauna tabeau ahi, Aristako Makedonia hauna weia Tesalonika ai emai hauna abomo ai baiatamai ai. \v 3 Erani hanona Sidono ai tabeau'au, ba weia hanona Iulio ena namo hoana Paulo herenai ebabaina ehabona keao ena hau herekia keihanakia ena nuatae tabakia re'a katebena. \v 4 'Eka weiana tahabona tabeau ahi mue 'akupakanai taeao Kupuro kereibua murinai tabeauna pokina baura wairamaiai emai paunai. \v 5 'Akupaka 'abaeanai tabeauna Kilikia mai Pamfulia poekia tahabonakia taeao Lukia hanonai 'eka atana Mura ai tabeau 'au. \p \v 6 Weia hanona huari poki hauna weiana Alesanderea aunohina ha Italia niao hauna etabu ahina, ba weia ebaehe banainamai. \v 7 Wapu bo'ona maharimahari tabeau ba mai aro'arimai taeao Kenido ai tabeau 'au. Emai nuatae 'ekana ṯabeau bena aonai baura wairamaiai emai paunai Salmone pauna tabeau banai tabeau taeao Krete kereibua bunianai. \v 8 Mai aro'arimai poe haiana tabeauna tamai 'eka ha atana ‘Ihoahoa Namoabuna’, 'eka weiana mai Lasea aiarana baiatakia hanona a'i ehoma'a. \p \v 9 Wapu bo'ona hanona ua'a eore ba rani ena ki'ai 'akuai beau hanona aba keki'a ki'a baha pokina bariu Iuda haukia ekia ani robe ranina hanona aba ekabanai. Ua buonai Paulo eba'iobi baihanakia etibaha, \v 10 “Hau ikoimiai e, au eka harima naihana bariu neia keao hanona aba keki'a ki'a baha eka taba rarina hanona kate 'akauma aunohi ke'iti'iti mai eka mauri abomo kahane'enakia.” \v 11 Iamo huari poki hauna Paulo e'abi hanona aiana a'i ebatohana ia aunohi pokina hauna mai aunohi kapena hauna mo aiakia eka'aina. \v 12 'Amari rarina 'akina aunohi weia ketai'au hanona emai miaho a'i kenamo, ua buonai hau bo'okia hanona tenuatae patabeau ahi mue ba petaina raninai Foenikia ai patabeau 'au ba 'amari rarina ranina hanona weia mo patamiaho. Krete aonai ihoahoa weiana mo enamo pokina ahitaina tibotaina ohi baiatakia mai tototaina tibotaina ohi baiatakia taina ewairana. \s1 Kou Eabu'au Emai. \p \v 13 Tibo baurana namona eabu raninai, ia teraonana ekia nuatae baurana aba eabu 'au, buonai to'o teberi 'auna ba Krete poena haiahaiana tabeauna taeao. \v 14 Iamo tabeau ahi homa'ana aha'i hanona baura taburana 'akina atana Kou hanona kereibua tainai eabu 'au emai. \v 15 Kou weiana aunohi etabu ahina raninai, aunohi Kou ketarina hanona a'i etai 'apuana, ua buonai ta'i 'ororo ia baura mo eabunamai taeao. \v 16 Kereibua papana ha atana Kauda abirana ahitainai taru banai raninai, tai'oro papana tatabu ahina, emai 'epi tabiri 'auna aonai aro'ari takaiai haraina. \v 17 Ba ia weiakia 'epi teberi 'auna raninai 'anaua baika aunohi ba'anai teberi banainakia tebiri 'ininakia, weiana Libia poenai bauru ai a'i metoto ta'una parae teba ririnakia mai to'o tane'ena, ba aunohi earu eao. \v 18 Kou ki'a obona hanona ekai 'inina eao wapu ibaruanai hanona maearima ekia taba baika tekapo uhunakia. \v 19 Haeamona eao wapu ibaihaunai hanona aunohi tabana tohakia tekapokapo uhunakia. \v 20 Wapu bo'ona aokiai beraura mai bihiu ha a'i taihana mai Kou pahihina eabu a'i epua 'apua, emai raona eore taraonana a'i katamauri. \p \v 21 Hau ikoikiai a'i teaniani 'apua rani ehoma'a ki'a murinai Paulo wairakiai ekoroti e'abi etibaha, “Hau ikoimiai e, wai au aia'u patona Krete ai a'i pahabeau ahi raninai, ki'a neiana a'i pahatabu ahina taba ha a'i peki'a mai taba ha a'i pahaba 'akaumana. \v 22 Ia bariu au wai nanoinimi, aomi katoba taburanakia, pokina neia hau ha ena mauri a'i ke'akauma, ia aunohi kiponamo ke'akauma. \v 23 Pokina warani rabi e'u Tirama nakuti aina hauna ena aneru euhuna emai here'uai ekoroti, \v 24 ba e'abi etibaha, ‘Paulo e, a'i kota'u. Oi hanona Kaisa wairanai kokoroti kobakai, Tirama ena banamo oi heremuai paunai maearima naiakia aunohiai toehe'au haukia ikoikiai katemauri.’ \v 25 Ua buonai hau ikoimiai aomi katoba taburanakia, au hanona Tirama nabatohana ia ehina bena'u ihobonai kebabaina. \v 26 Iamo aika hanona kaharu kahaeao kereibua ha ai kahabure 'au.” \p \v 27 Wapu ibaharau haea banina rabinai ai hanona Adria 'akupakai tabure ohomo. Wapuka'a ibuanai aunohi haukia weiana tebabataina hanopaka aba tabarina. \v 28 Buonai 'anaua tebaririna roio ena 'oura tehobona hanona roba harau rua, tamiaho 'apua homa'ana aha'i haeamona 'oura tehobo muena hanona aba emue roba harau haea ima. \v 29 Weia aunohi haukia teta'u emai aunohi piharai a'i meahu 'auna paunai to'o bani tebaririnakia, ba tenuatae perani biai. \v 30 Aunohi ai tiaka haukia tenuatae katebeau 'akauma, 'epi ha tebaririna ba tebai'oi matoha aunohi paunai to'o baika katebaririnakia. \v 31 Aonai Paulo huari haukia mai ekia poki hauna ehina benakia etibaha, “Hau neiakia aunohi ahanai a'i katemiaho raninai wai hanona a'i katomauri.” \v 32 Ua buonai huari haukia 'epi warona tekabe hurina ba tehabona e'eho roioai earu ahina. \p \v 33 Aba kerani aonai, Paulo ikoikiai enoinakia aniani ha kateana ba e'abi etibaha, “Bariu wapu harau haea bani aba teao wai hanona tobai'ima tomiaho mo taba ha a'i toana. \v 34 Bariu hana nanoinimi aniani baika katoani, katoaniani hanona mauri katoa'ina. 'Aramiai bui ha hamona a'i ke'akauma.” \v 35 Neiana ehinana murinai, Paulo parawa baika ea'inakia ia ikoikiai wairakiai banamo 'abina Tirama herenai ehinana murinai ehobina eani ramana. \v 36 Ikoikiai aokia ebataburanakia kipokia abomo aniani teani. \v 37 Aunohiai taehe'au haumai ikoinai hanona hinabu rua imabui harau rua 'abaihau (276). \v 38 Ikoikiai teaniani eao teani 'ari harai raninai aunohi kateba'ama 'amana hanona aniani tekapo kapo uhunakia 'akuai. \s1 Aunohi Epa'a. \p \v 39 Rani ererena aonai, hano teihana ia 'eka tabana a'i te'iobina, iamo aopaka ha poe namona teihana, ba aokia tea'ia'i haraina aunohi hanona poe weianai patebahaha 'auna. \v 40 To'o warokia tekabe hurinakia, to'o tehabonakia 'akuai hari warona tebatataenakia ba parae teberi taeana baura kehao uta kateao poeai katebahaha 'au. \v 41 Ia aunohi hanona rema ai ebamia'auna wairana hanona eahu to'ona a'i eibiuibiu 'apua, aonai roio apa'uakia tehore aunohi murina teahu 'iti'itina. \v 42 Huari haukia ekia raona hanona wapura haukia kateahu 'arinakia pokina a'i temena'u 'au a'i temebeau 'akaumana paunai. \v 43 Ia huari haukia ekia poki hauna enuatae Paulo kebamaurina paunai huari haukia ekia raona akana katebabaina hauna ekaiabuna. Ba ehina benakia na'u te'iobina haukia katerobo uhu 'uai katena'u kateao poe. \v 44 Ia harina maikoina hanona aunohi bahana puapuakia tea'i baika aunohi tabana papakia tea'i tena'u. Eṉa tebabai aiho hanona ikoikiai poeai tekara'au mai namokia. \c 28 \s1 Paulo Melita Kereibuanai Ekara'au. \p \v 1 Ikoimaiai namomai poeai takoroti raninai ta'iobina kereibua weiana atana hanona Melita. \v 2 Kereibua weiana haukia terabo harai heremaiai. Abara etibo mai 'ama rarina buonai ia iruba teba'arana ikoimai haumai ehiabu tea'i taeanamai. \v 3 Paulo matiu mai i'akena ea'ina iruba ahanai ehore 'auna, 'erau iruba hiabuna eonobaina hanona erobo ahi Paulo imanai e'uri to'o ekapa oreore. \v 4 Kereibua weiana haukia 'erau Paulo imanai teihana raninai ha ha te'abi tetibaha, “Pa'e hau neiana hanona ahuahu hauna, 'akuai a'i e'ari maurinai ekara'au, bariu neiana erama hanona ena beho 'arana.” \v 5 'A Paulo ehore imanai 'erau weiana ebaure obona eao iruba aonai e'eho, ia haiara ha a'i eonobaina. \v 6 Maearima weia haukia teraonana imana kebua 'ao kebata'u ke'eho ke'ari, ia tebai'ima rani ehoma'a ia herenai taba ha a'i erama, ba aokia tebahaeaina tetibaha, “Ia tirama mo ha.” \p \v 7 Ia temiaho herena tainai ua'a hanona kereibua obiana hauna atana Pubilio ena 'eka, mai aonamona ebakara'aunamai ena ituai, ba wapu aihau ai hanona ia ena baki haumai e'ima harainamai. \v 8 Weiana Pubilio hamana hanona enoti itu aonai, ena inawa hanona hau hiabu mai me'ime'i, Paulo eao ena ikaihuri aonai etoto ahanai ebahuba'ari, imana ia ahanai ehao 'au ena inawa enamo. \v 9 Hoa weiana erama murinai inawa maearimakia kereibua weiana aonai haukia ikoikiai temai ba eba namonakia. \v 10 Temariki ainamai taeara haeaihaeai ai tebanamonamai, abomo katabeau ahi raninai taearai tanuatae ainakia tabakia ikoikiai hanona teuta 'aunakia. \s1 Paulo Romai Ekara'au. \p \v 11 Nawa aihau murikiai ai hanona Alesanderea aunohinai taehe 'au tabeau ahi 'akupakai. Aunohi atana hanona ‘Bai'apaea’, weiana hanona 'ama rarinai kereibuai weia etai'au emiaho. \v 12 Surakuse ai takara'au, weia tamiaho wapu aihau. \v 13 Weia emai parae takaina tabeau ahi taeao Regio ai tabahaha 'au, erani hanona baruru eabu, ba tabeau ahi wapu ibaruanai hanona ai Puteoli ai tabeau 'au. \v 14 Weia uaho'abaka baika tatabu ahinakia, tebaka'anamai taeao herekiai tamiaho hui hamomo, weia tamikiri hanona taeao Roma. \v 15 Uaho'abaka baika weia poumai teona hanona temai mo aiara baika wairai atakia ‘Apio kawakawa 'ekana’ mai ‘Pariki aihau’ hanona weia kipokia tabaitabu ahi. Paulo hau neiakia eihanakia raninai Tirama ebanamona abomo aona ekiro. \p \v 16 Roma ai takara'au raninai Paulo hanona ikupaiana ena 'eka teba haeaina, huari hauna ha ia ke'imana. \s1 Paulo Romai Pou Namona Eiroro aina. \p \v 17 Wapu aihau teore murikiai Paulo ehore Iuda te'uai aina haukia eaparinakia teto'u aonai, Paulo emikiri e'abi etibaha, “Uaho'aba'u ikoimiai, au eka maearima a'i mo abareana 'ao 'aba'abaka ekia hoahoa a'i mo abakai hurina, ia au hanona weia Ierusalema ai ia tebirina'u Roma haukia imakiai teutana'u. \v 18 Roma haukia tebakaina'u ekia nuatae kateba karahina'u pokina ki'a ha a'i tetabu ahina weia au ka'ari. \v 19 Ia Iuda haukia bakai ena 'abi tebaki'a, au hanona tebahi ahina'u mo Kaisa atana ahinana, wairanai kakoroti kabakai ṉaho. 'A au e'u maearima kahinahina ainakia hanona aha'i. \v 20 Neiana paunai au aparinimi kaihanimi mai kipokia kaha'abi'abi. Isaraela maearimakia ia ṯebuabena hauna buonai tabiri neiana au aha'uai.” \p \v 21 Ia ena 'abi tebamuena tetibaha, “Oi 'abimu marerena weia Iudea ai ha a'i emai a'i tatabu ahina, 'ao uaho'abaka abomo ua'a ha 'abi a'i emaiaina 'ao oi emu babai ki'a obona ha pouna a'i ehinana. \v 22 Bariu ai hanona ṯanuatae oi emu raona 'abina kohinana aiamu kataona, pokina ai ta'iobina oi a'ito'u naiana nubabaina hauna eka maikoina maearima a'i ṯenuatae aina.” \p \v 23 Ba Paulo mai to'u haukia kipokia wapu ha teba'oruna, wapu weiana etaina hanona maearima bo'ona tera'a temai Paulo nemiaho 'ekanai teto'u mo raurani eaomo erabi. Paulo ehore Tirama ena obia aiarana hauna robana eahuna maearima herekiai mai Iesu pouna Puka robenai tererena hauna eba'iobi aina Mose ena rauhubu pukakia aokiai mai mahabanai haukia ekia pukakiai. \v 24 Maearima baika ena 'abi teona hanona aokia eaoaina, 'a baika hanona ena 'abi a'i tea'i taeana. \v 25 Aokia a'i ehamona katera'a, ekia ra'ai Paulo 'abi hamona neiana ehinana e'abi etibaha, “Auba Robe Isaia mahabanai hauna pinana hama ehina harai ki'a bahana 'aba'abami herekiai etibaha, \q1 \v 26 ‘Moao maearima neiakia \q1 herekiai kotibaha, \q1 Aia neiana kato'o o'o bena \q1 ia obona a'i katobo, \q1 katoihaiha bena \q1 ia a'i katoiha tinana. \q1 \v 27 Pokina uru neiana haukia aokia \q1 hanona tetubu abu haiakia \q1 hanona tepo'o, mahakia te'iau. \q1 Ua a'i katehoma raninai, \q1 mahakiai kateihana, \q1 haiakiai kateona, \q1 aokia kate'iobi, \q1 kateraona kabe \q1 katekabe katemai here'u \q1 au mauri kabenakia.’ \qr Isa 6.9, 10 \p \v 28 Ua buonai kato'iobi haraina, Tirama ena bamauri 'abina hanona aba euhuna rama haeai haukia herekia, ia kateona.” \v 29 (Paulo ua e'abi aiho murinai Iuda haukia terama otaraina, 'a ikoikiai 'abi weiana kipokia tebaiara aina.) \v 30 Paulo ihau maikoikia rua weia emiaho, itu emiaho aina hauna kipona 'arana ehorena, herena temai kateihana haukia ea'i taeanakia. \v 31 Ia Tirama ena obia aiarana 'abina eiroro aina mai Obiapaka Iesu Keriso pouna eba'iobi aina mai taburana, hau ha a'i ekaiabuna.