\id ROM KRIOL Nth Aust Romans (45 KR rom.txt) sildarwin@sil.org \h Romans \toc3 Rom \toc2 Romans \toc1 Romans Det Plen Blanga God Blanga Seibum Pipul \mt1 Romans \mt2 Det Plen Blanga God Blanga Seibum Pipul \ip Wal Pol bin raidimdan dijan leda langa ola Kristjan pipul langa Rom, dumaji im nomo bin sabi olabat, bat imbin wandi go en luk olabat. En langa dijan leda brom tjepta 1 raidap langa tjepta 8 imbin dalim olabat hau God oldei meigim pipul jidan raitwei langa im. En brom tjepta 9 raidap langa tjepta 11 imbin dalim olabat hau God bin wek garram detlot Juwish pipul en garram detlot Jintail pipul. En brom tjepta 12 raidap langa tjepta 16 imbin dalim olabat hau ola Kristjan pipul garra jidan. \c 1 \s1 Pol bin raidimdan dijan leda \p \v 1 Orait, mi na Pol, en mi wekinmen blanga Jisas Krais. Im na bin pikimat mi blanga jidan speshalwan mishanri blanga im, en imbin dalim mi blanga dalimbat det gudnyus brom God. \fig |src="HK-19D.tif" size="col" ref="1:0" \fig* \fig Rom en Korinth|src="map Rom 1 K.tif" size="col" ref="1:1" \fig* \p \v 2 Wal longtaim God bin pramis blanga gibit wi det gudnyus, en imbin meigim det pramis thru langa detlot speshalwan mesinja blanga im, en deibin raidimdan det gudnyus langa oltestaman, \v 3 en det gudnyus na im blanga Jisas Krais det San blanga God en det Bos blanga wi. \p Wal nomeda Jisas Krais bin God San, bat stil imbin kaman laik wi, en imbin kaman brom det femili lain blanga King Deibid, \v 4 en afta wen Jisas bin dai, God bin meigim im gidap laibala brom dedbala. En wi sabi trubala im det San blanga God, dumaji imbin gidap laibala brom dedbala, en det Holi Spirit bin shoum wi trubala im det San blanga God garram pawa. \p \v 5 Wal God bin kain langa mi thru Jisas Krais, en imbin meigim mi jidan speshalwan mishanri blanga dum det wek blanga Jisas Krais, en imbin dalim mi blanga go en dalimbat det gudnyus langa ola Jintail pipul blanga meigim olabat bilib langa Jisas Krais en bulurrum det wei blanga im. \p \v 6 Wal dijan iya weya mi tok, im blanga ol yumob Jintail pipul deya langa Rom du, dumaji God bin pikimat yumob blanga jidan blanga Jisas Krais. \v 7 En blanga tharran na mi raidimbat dijan leda langa yumob, dumaji God im brabli laigim yumob, en imbin jingat langa yumob blanga jidan im ronwan pipul olabat. \p Wal ai wandim God det Dedi blanga wi, en Jisas Krais det Bos blanga wi garra kain langa yumob, en meigim yumob jidan brabli gudbalawei. \s1 Pol bin gibit theingks \p \v 8-9 Wal mi oldei jinggabat yumob ebritaim wen mi oldei prei. En God sabi trubala mi oldei prei blanga yumob. Im sabi mi oldei gibit theingks langa im blanga yumob thru Jisas Krais, dumaji yumob bilib brabliwei, en det stori blanga yumob bin spredat langa ebri kantri. \p Wal mi oldei dalimbat det gudnyus blanga Jisas Krais det San blanga God, en mi oldei dum det wek blanga God brabli adbalawei. \v 10-11 \fig |src="prayer.tif" size="col" ref="1:10,11" \fig*En wen mi oldei tok langa im, mi oldei tok, “If yu wandim mi blanga go langa ola pipul deya langa det taun gulum Rom, wal yu garra meigim det wei blanga mi blanga go deya.” Lagijat na mi oldei askim God, dumaji ai brabli wandi luk yumob en album yumob blanga meigim yumob jidan strongbala insaidwei. \v 12 Nomo oni mi garra meigim yumob strongbala, bat yumob garra meigim mi strongbala du, dumaji wen wi luk hau wi bilib, wi garra album gija. \p \v 13 Wal main braja en sista olabat, yumob sabi lodataim aibin wandi kaman langa yumob, bat samting bin oldei stapambat mi blanga go langa yumob. Aibin wandi kaman langa yumob blanga meigim loda pipul bilib langa Jisas Krais jis laik aibin oldei dumbat langa ol detlot najalot Jintail pipul.\x + \xo 1:13 \xt Eks 19:21\x* \p \v 14 Wal God bin gibit mi det wek blanga ola pipul. Nomeda detlot pipul jidan langa haus o langa bush kantri, en nomeda dei sabi ebrijing o dei nomo sabi enijing, bat stil ai garra dalimbat olabat det gudnyus. \v 15 En blanga tharran na ai wandi dalim det gudnyus langa ol yumob pipul deya langa Rom du. \s1 Det pawa blanga det gudnyus \p \v 16 Wal mi nomo sheim blanga det gudnyus, dumaji det gudnyus na det pawa blanga God weya im oldei yusumbat blanga seibumbat detlot pipul hu bilib langa det gudnyus. Imbin gibit det gudnyus langa ola Juwish pipul basdam, en afta det gudnyus bin kamat langa ola Jintail pipul.\x + \xo 1:16 \xt Mak 8:38\x* \p \v 17 Wal det gudnyus na garram det pawa blanga seibum pipul, dumaji det gudnyus shoum olabat hau God meigim olabat jidan raitwei langa im. Det gudnyus dalim olabat dei garra bilib oni langa Jisas Krais. Dumaji langa oltestaman im tok, “Detlot pipul hu bilib brabliwei, wal God garra meigim olabat jidan raitwei langa im garram det olagijawan laif.”\x + \xo 1:17 \xt Heba 2:4\x* \s1 Ebribodi sabi God \p \v 18 Wal sambala pipul oldei dumbat olkain nogudbala ting, en detlot nogudbala ting na stapam det trubala wed blanga God, en God im brabli wail langa ol detlot nogudbala ting weya pipul dumbat, en wi gin luk det panishmen blanga olabat weya God jandim brom hebin. \p \v 19-20 Wal nobodi kaan luk God en sabi wotkain im. Bat brom longtaim wen imbin meigim ebrijing, pipul bin oldei luk det pawa blanga im, en deibin oldei sabi im na det brabli trubalawan God, dumaji deibin oldei luk ol detlot ting weya imbin meigimbat. En God im brabli wail langa ol detlot pipul hu oldei dumbat olkain nogudbala ting, dumaji dei sabi wanim God bin shoum olabat blanga imselp. Dei sabi, dumaji God imselp bin shoum olabat. \p \v 21 Yu si? Nobodi kaan tok im nomo sabi God, dumaji ebribodi sabi im. Bat sambala pipul nomo rispek langa im en gibit im theingks. Deibin go granggibala langa olabat main, en olabat filing insaidwei bin siliwan, en det filing blanga olabat bin go mowa dakbala.\x + \xo 1:21 \xt Ifi 4:17,18 \x* \v 22 Dei reken dei sabi ebrijing. Bat olabat brabli granggibala, \v 23 en deibin gibit bekboun langa God hu kaan neba binij. Deibin tenawei brom det shainiwan lait blanga im, en dei bulurrum sheip weya deibin meigim laiga men en bard en enimul en sneik weya garra binij.\x + \xo 1:23 \xt Dyud 4:16-18 \x* \fig |src="CO01403B.TIF" size="col" ref="1:23" \fig* \p \v 24 Wal blanga tharran na God bin hendimoba detlot pipul langa detlot nogudbala ting weya deibin oldei dumbat, en dei dumbat olkain nogudbala ting garram olabat ron bodi, \v 25 en dei nomo bulurrum det trubalawan wed blanga God, dei bulurrum det laiyawan wed. Nomeda God bin meigim ebrijing, bat stil dei nomo weship im en wek blanga im. Dei weship ol detlot ting weya imbin meigim. \p Wal ebribodi garra weship en preisim God. Olagijawan wi garra dum. Trubala. \p \v 26 Bat detlot pipul hu nomo weship langa im, wal imbin hendimoba olabat langa ol detlot nogudbala ting weya olabat bodi wandi dumbat. \p Yumob sabi? Ola gel nomo wandi silip garram boi. Nomo. Dei libum ola boi, en dei wandi go en silipbat garram gel. \v 27 En im seimwei lagijat du garram ola men. Dei libum ola gel, en dei wandi go en silipbat garram men, en dei dumbat olkain nogudbala ting garram olabat selp. En blanga tharran na olabat meigim det panishmen kaman langa olabat ronselp brom dumbat detlot nogudbala ting. \p \v 28 Wal detlot pipul nomo bin oldei wandim jinggabat det trubala wed blanga God, en blanga tharran na God bin hendimoba olabat blanga bulurrum det wei blanga olabat nogudbala main. Imbin hendimoba olabat lagijat wulijim dei garra dumbat ol detlot nogudbala ting weya dei nomo lau dum, \v 29 en dei dumbat olkain nogudbala ting. Dei jidan gridibala, en dei wandim meigim trabul blanga enibodi, en dei jidan jelasbala, en dei wandim medrimbat, en faitfaitbat, en trikimbat pipul, en dei oldei jinggabat nogudbalawei blanga enibodi, en dei oldei tokabat pipul, \v 30 en dei dalimbat laiya blanga enibodi, en dei mokimbat enibodi, en dei reken miselp en tok praudbalawei, en dei nomo laigim God, en dei jinggabat olkainwei blanga dum nogudbala ting, en dei nomo lisin langa olabat mami en dedi, \v 31 en dei nomo garram det gudwan filing insaid langa olabat blanga dalim olabat wanim rait en rong, en dei nomo kipum olabat ron wed, en dei nomo kain en sori langa enibodi. \p \v 32 Wal detlot pipul sabi wanim det lowa blanga God im tok. Dei sabi det lowa im tok detlot pipul hu dumbat detkain nogudbala ting garra dai. En nomeda dei sabi det lowa, bat stil dei oldei kipgon dumbat detkain nogudbala ting, en dei laigim najalot pipul blanga dum detkain nogudbala ting du. \c 2 \s1 God garra jadjim ebribodi \p \v 1 Wal main fren olabat, wotfo yumob oldei tok blanga najalot pipul hu oldei dumbat nogudbala ting, en wotfo yumob oldei jadjimbat olabat? Mi askim yumob, dumaji yumob oldei dumbat detlot nogudbala ting du. En wen yumob jadjim enibodi en afta yumob dum det seim ting, wal im jis laik yumob jadjim miselp en faindim miselp gilti.\x + \xo 2:1 \xt Meth 7:1; Luk 6:37 \x* \p \v 2 Wal wen wi jadjim enibodi, wi dum nogudbalawei. Bat wi sabi wen God jadjim enibodi, im jadjim olabat raitwei. \p \v 3 Yu si, main fren olabat. Wen yumob jadjim enibodi blanga det nogudbala ting weya im dumbat, afta yumob go en dumbat det seim ting du. \p Wal wotfo yumob jadjimbat pipul en go en dum det seim ting? Maitbi yumob reken God kaan panishim yumob blanga det nogudbala ting weya yumob dumbat. \v 4 Maitbi yumob nomo laigim God en kaan teiknodis langa im. \p Wal wotfo yumob kaan rispek langa God? Maitbi yumob reken im brabli kainbala en im larramgo yumob fri, en maitbi yumob reken im nomo panishim pipul streidawei, en maitbi yumob reken im oldei gibit olabat taim. \p Wal trubala, God im kainbala. Bat im kainbala dumaji im wandi deigidawei yumob brom det nogudbalawei. \v 5 Bat yumob bin jadimap miselp hat, en yumob nomo wandi gowei brom det nogudbalawei, en blanga tharran na yumob meigimbat det panishmen weya garra kaman langa yumob mowes. \p Det panishmen garra kaman langa yumob langa det laswan dei wen God garra gitwail brabliwei en jadjim ebribodi. Im garra jadjim ebribodi raitwei, \v 6 en im garra peiyimbek ebribodi blanga ola enijing weya deibin dumbat. Im garra peiyimbek nogudbala ting langa detlot pipul hubin oldei dumbat nogudbala ting, en im garra peiyimbek gudbala ting langa detlot pipul hubin oldei dumbat gudbala ting.\x + \xo 2:6 \xt Saam 62:12; Prab 24:12 \x* \p \v 7-9 Yumob sabi? Sambala pipul oldei jinggabat olabat ronselp, en dei nomo wandi teiknodis langa det trubala wed, dumaji dei wandi bulurrum det nogudbalawei. Wal God garra gitwail detmatj langa detlot pipul, en im garra panishim olabat. Ebribodi hu oldei kipgon dumbat nogudbala ting garra abum detmatj pein en trabul. Ebribodi garra abum det trabul. Ola Juwish pipul garra abum trabul en ola Jintail pipul garra abum trabul du. \p Bat sambala pipul oldei kipgon dumbat olkain gudbala ting, dumaji dei wandim God garra tok gudbalawei blanga olabat en meigim olabat jidan haibala en meigim olabat jidan laibala olagija. En God garra duwit langa olabat en gibit olabat det olagijawan laif weya kaan neba binij. \v 10 Im garra tok gudbalawei langa olabat, en im garra meigim olabat jidan haibala, en im garra meigim olabat jidan gudbinjiwei. Im garra dum lagijat langa ola Juwish pipul en langa ola Jintail pipul du. \p \v 11 Wal God garra jadjim ebribodi lagijat na, dumaji im garra gibit ebribodi feyago wen im jadjim olabat.\x + \xo 2:11 \xt Dyud 10:17\x* \p \v 12 Yu si? Detlot Jintail pipul nomo garram det lowa weya God bin gibit langa Mosis, bat stil dei dumbat nogudbala ting, en nomeda dei nomo garram det lowa, bat God garra stil panishim olabat. \p Detlot Juwish pipul garram det lowa weya God bin gibit langa Mosis, bat stil dei dumbat nogudbala ting, en nomeda dei garram det lowa, bat God garra stil panishim olabat du. \p \v 13 Yu si? Nobodi kaan jidan raitwei langa God jis brom irrimbat det lowa. Nomo. Detlot pipul hu dum wanim det lowa tok garra jidan raitwei langa God. \p \v 14-15 Yumob sabi na? Detlot Jintail pipul nomo garram det lowa blanga God weya imbin gibit langa Mosis. Bat wen dei abum det filing weya meigim olabat dum wanim det lowa tok, im jis laik dei garram det lowa insaid langa olabat hat, dumaji det ekshan blanga olabat shoum wi God bin pudum wanim det lowa blanga im bin tok insaid langa olabat hat. En det filing blanga olabat shoum olabat God bin pudum det lowa insaid langa olabat, dumaji det filing blanga olabat oldei dalim olabat dei dumbat nogudbala ting o gudbala ting. \p \v 16 Yuwai. Det gudnyus weya mi oldei dalimbat, im tok God garra jadjim ebribodi lagijat na langa det laswan dei garram Jisas Krais, en im garra jadjim ol detlot ting weya deibin oldei dumbat insaidwei garram det filing blanga olabat. \s1 Detlot Juwish pipul en det lowa blanga olabat \p \v 17 Wal wotabat yumob hu gulum miselp Juwish pipul? Yumob trastim det lowa weya God bin gibit yumob blanga meigim yumob jidan raitwei langa im, en yumob oldei tok praudbalawei dumaji imbin gibit yumob det lowa. \v 18 En yumob sabi wanim God wandim yumob blanga dum, en det lowa bin lenim yumob blanga pikimat det raitwei. \v 19 Yumob reken yumob gin shoum det raitwei langa detlot pipul hu nomo sabi God, en yumob reken yumob gin shoum det trubala wed langa detlot pipul hu jidan langa dakbala. \v 20 Yumob reken yumob gin lenimbat detlot pipul hu nomo sabi enijing blanga meigim olabat sabi, en yumob reken yumob gin titjimbat detlot pipul hu sabi, bat stil kipgon dumbat nogudbala ting. Yumob oldei jinggabat lagijat na dumaji yumob garram det lowa, en blanga tharran na yumob reken yumob sabi ebrijing blanga God brabliwei. \p \v 21 Wal yumob dalim mi na. Yumob titjimbat najalot pipul. Bat wotfo yumob kaan lenimbat yumob ronselp? Wotfo yumob dalimbat najalot pipul nomo blanga stilimbat enijing en yumob stilimbat? \v 22 Yumob dalimbat najalot pipul nomo blanga silip garram enibodi hasbin o waif. Bat yumob oldei silipsilip garram enibodi. En nomeda yumob heidim ola drimin sheip seimwei laik God heidim olabat, bat stil yumob oldei go en gedimbat enijing brom detlot seikridwan pleis blanga ola drimin. \v 23 Yumob tok praudbalawei dumaji God bin gibit yumob det lowa, en seimtaim yumob breigimbat det lowa en meigim ola pipul nomo rispek langa God. \p \v 24 Yumob sabi wanim im tok langa oltestaman blanga yumob? Im tok, “Yumob Juwish pipul meigim ola Jintail pipul toktok nogudbalawei blanga God.”\x + \xo 2:24 \xt Aisai 52:5 \x* \p \v 25 Wal ai dalim yumob. If yumob dum wanim det lowa dalim yumob blanga dum, wal im gud ting weya deibin meigim yumob sekamsais. Bat if yumob nomo duwit langa det lowa, wal im jis laik yumob nomo bin sekamsais. \v 26 Bat if detlot Jintail pipul hu nomo bin sekamsais duwit langa det lowa, wal God garra tridim olabat gudbalawei jis laik deibin sekamsais. \p \v 27 Yu si? Nomeda detlot Jintail pipul nomo bin sekamsais, bat stil deibin dum wanim det lowa bin tok. En nomeda yumob Juwish pipul bin sekamsais en nomeda yumob garram det lowa langa buk, bat stil detlot Jintail pipul garra shoum yumob weya yumob rong, dumaji yumob nomo bin duwit langa det lowa. \p \v 28-29 Wal yumob dalim mi na. Hu rili Juwish men? Detlot men hubin sekamsais atsaidwei langa olabat bodi? Nomo. Wal hu rili Juwish men? Detlot men hubin sekamsais dumaji det lowa langa det buk bin dalim olabat blanga sekamsais? Nomo. Detlot men hubin sekamsais insaidwei langa olabat hat garram det Holi Spirit, detlot na rili Juwish pipul. \p Wal detkain Juwish pipul hubin sekamsais insaidwei langa olabat hat nomo lukabat pipul blanga preisimbat olabat, dumaji God na garra preisimbat olabat.\x + \xo 2:28-29 \xt Dyud 30:6 \x* \c 3 \p \v 1 Wal wanim yumob reken? Im gudbala ting blanga sekamsais en jidan Juwish atsaidwei? \v 2 Yuwai. Im brabli gudbala ting tharran, dumaji God bin gibit im ronwan wed langa Juwish pipul. \p \v 3 En wanim yumob reken? Detlot Juwish pipul hu nomo bin bilib langa im brabliwei garra meigim God tjeinjim im main? Dei garra meigim im nomo dum enijing weya imbin dalim olabat im garra dum? \v 4 Nomo. Maitbi ebribodi jidan laiyawan. Bat God nomo laiyawan. Im jidan trubalawan, en im garra dum ebrijing weya imbin tok im garra dum. Wi sabi tharran deya, dumaji langa det oltestaman King Deibid bin tok, “Ebribodi garra sabi God oldei tok trubalawei wen im tok. En wen enibodi trai en jadjim God, God oldei win.”\x + \xo 3:4 \xt Saam 51:4\x* \p \v 5 Wal mi askim yumob kwestjan jis laiga odinri men na. Wen wi dum nogudbala ting, en if det nogudbala ting shoum wi God im rait, wal maitbi im rong blanga God blanga panishim wi blanga det ting, indit? \v 6 Nomo. God im oldei rait, dumaji if im nomo rait, wal im kaan jadjim ebribodi langa dijan wel. \p \v 7 Yumob sabi? Maitbi sambodi garra tok, “Wen mi dalimbat laiyawan stori, maitbi det laiyawan stori garra meigim pipul sabi det trubala stori blanga God brabliwei, en afta detlot pipul garra preisimbat God brabliwei. Wal if det laiyawan stori meigim det ting hepin lagijat, wal wotfo God garra stil panishim mi laiga nogudbala men blanga det laiyawan stori?” \p \v 8 Yu si? If enibodi tok lagijat, wal im reken God kaan panishim im blanga detkain nogudbala ting, en im garra go en dalim ola pipul lagijat. Im garra tok, “Yumob garra dum nogudbala ting blanga meigim gudbala ting hepin.” \p Wal ai dalim yumob. Sambala pipul bin spredimat laiyawan wed blanga mi blanga diskain ting. Dei reken mi dalimbat pipul blanga dum nogudbala ting blanga meigim gudbala ting hepin. Bat nomo. God garra panishim detkain pipul blanga detkain nogudbala ting weya dei dumbat, en God im rait blanga panishim olabat. \s1 Hau wi garra jidan raitwei langa God \p \v 9 Yumob bin irrim mi tok. Wal wanim yumob reken? Melabat Juwish pipul mobeda langa ola Jintail pipul? Nomo. Melabat nomo mobeda langa Jintail pipul, dumaji aibin shoum yumob ola Juwish pipul en ola Jintail pipul olabat ol jidan jis laiga prisana blanga det nogudbalawei. \p \v 10 Wi sabi tharran deya, dumaji langa oltestaman im tok, “Nobodi gudbala. Nomo enibodi. \v 11 En nobodi sabi brabliwei du. Nobodi oldei jinggabat God. \v 12 Ebribodi bin tenawei brom im, en deibin ol go nogudwei, en nobodi oldei dum gudbala ting.\x + \xo 3:12 \xt Saam 14:1-3; 53:1-3 \x* \v 13 Dei oldei tok olkain laiyawan wed, en detlot wed weya kamat brom olabat mawus im jis laik det poisin brom jigiwan sneik, en wen dei opinim olabat mawus en tok detlot wed, dei oldei ardimbat pipul.\x + \xo 3:13 \xt Saam 5:9; 140:3 \x* \fig |src="DH viper.tif" size="col" ref="3:13" \fig* \v 14 Dei heidim pipul, en dei oldei sweyasweya langa olabat.\x + \xo 3:14 \xt Saam 10:7 \x* \v 15 Dei nomo weistim taim blanga ardim en kilim enibodi, \v 16 en wen dei oldei go eniweya, dei oldei gibit trabul en meigim ebrijing nogud. \v 17 Dei nomo sabi hau blanga jidan gudwei en meigim enibodi gudbinji,\x + \xo 3:17 \xt Aisai 59:7,8 \x* \v 18 en dei nomo bradin blanga God du.” Lagijat na im tok langa oltestaman blanga ebribodi.\x + \xo 3:18 \xt Saam 36:1 \x* \p \v 19 Wal ebrijing weya det lowa tok, wi sabi im tok langa detlot pipul hu bulurrum det lowa, en det lowa im deya blanga meigim detlot pipul sabi weya dei rong en dei kaan tok enijing, \v 20 en det lowa im deya blanga meigim ebribodi sabi God garra jadjim olabat, dumaji nobodi kaan jidan raitwei langa God brom dumbat wanim det lowa tok. Nomo. Det lowa kaan meigim enibodi jidan raitwei langa God. Det lowa meigim wi sabi wi ol dumbat nogudbala ting.\x + \xo 3:20 \xt Saam 143:2; Galei 2:16 \x* \s1 Hau wi jidan raitwei langa God \p \v 21 Bat God bin shoum wi hau im garra meigim wi jidan raitwei langa im. En det lowa weya imbin gibit thru langa Mosis dalim wi hau im garra meigim wi jidan raitwei langa im, en ol detlot wed weya detlot speshalwan mesinja bin raidimdan dalim wi tharran du. \p Yumob sabi? God nomo yusum det lowa blanga meigim wi jidan raitwei langa im. \v 22 Nomo. Im oldei yusum Jisas Krais blanga meigim wi jidan raitwei langa im. Im meigim ebribodi hu bilib langa Jisas Krais jidan raitwei langa im. Nobodi difrin. Ebribodi seim.\x + \xo 3:22 \xt Galei 2:16 \x* \v 23 En ebribodi garra ol yusum det wanwei blanga jidan raitwei langa God, dumaji ebribodi bin dum nogudbala ting, en nobodi jidan hau God wandim olabat blanga jidan. \v 24 Bat God bin brabli kainbala langa wi, en garram im ron filing imbin meigim wi jidan raitwei langa im thru Jisas Krais. \p Wal wi nomo bin dum enijing blanga meigim miselp jidan raitwei langa God. Oni Jisas Krais na bin pei blanga larramgo wi fri. \v 25 God bin gibit im jis laiga sekrifais ofring blanga pei blanga ola nogudbala ting weya wibin dumbat, en wi bilib Jisas Krais bin weistim im blad blanga wi en blanga tharran na God bin larramgo wi fri. \p Wal God bin gibit Jisas Krais blanga pei blanga ol detlot nogudbala ting blanga shoum wi im rait, dumaji longtaim bifo Jisas Krais bin kaman, wen pipul bin oldei dumbat nogudbala ting, God nomo bin oldei jinggabat wanim deibin oldei dumbat. Imbin oldei gibit olabat taim. \v 26 Bat wen det rait taim bin kaman, imbin jinggabat ol detlot nogudbala ting weya detlot pipul bin dumbat, en imbin gibit Jisas Krais blanga pei blanga ol detlot nogudbala ting, en tharran na shoum wi God oldei rait, en im shoum wi du im na meigim detlot pipul hu bilib langa Jisas Krais jidan raitwei langa im. \p \v 27 Wal yumob dalim mi na. Wi gin reken miselp en tok praudbalawei? Nomo. Wi kaan reken miselp. Bat maitbi yumob reken yumob dum wanim det lowa im tok, en blanga tharran na yumob gin tok praudbalawei. Bat najing. Wi kaan tok praudbalawei blanga tharran, dumaji wi bilib langa Jisas Krais det San blanga God, en blanga tharran na God bin meigim wi jidan raitwei langa im. \p \v 28 Yumob sabi? God nomo meigim enibodi jidan raitwei langa im brom bulurrumbat det lowa. Nomo. Wen enibodi bilib langa Jisas Krais brabliwei, blanga tharran na God meigim im jidan raitwei langa im. \p \v 29 Yumob sabi na? God nomo jidan oni blanga ola Juwish pipul. Im jidan blanga ola Jintail pipul du, dumaji oni wanbala trubala God jidan. \v 30 En wen Juwish pipul bilib langa Jisas Krais, im meigim olabat jidan raitwei langa im. En wen Jintail pipul bilib langa Jisas Krais, im meigim olabat jidan raitwei langa im du.\x + \xo 3:30 \xt Dyud 6:4; Galei 3:20 \x* \p \v 31 Wal wanim yumob reken? Wen enibodi bilib langa Jisas Krais, im tjakidawei det olbala lowa? Nomo. Im shoum wi wotfo God bin gibit wi det lowa. \c 4 \s1 Eibrahem bin jidan raitwei langa God \p \v 1 Wal yumob jinggabat hau Eibrahem det grengrenfatha blanga wi bin jidan raitwei langa God. \v 2 Eibrahem bin dum gudbala ting blanga God. Bat im kaan tok praudbalawei langa God blanga tharran, dumaji God nomo bin meigim im jidan raitwei langa im blanga detlot gudbala ting. \v 3 Wi sabi tharran, dumaji langa oltestaman im tok, “Eibrahem bin bilib langa God, en blanga tharran na God bin meigim im jidan raitwei langa im.”\x + \xo 4:3 \xt Jen 15:6; Galei 3:6 \x* \p \v 4 Wal yumob jinggabat eni wekinmen. Wen im wek, dei peiyim im mani, dumaji imbin dum det wek. Dei nomo gibit im det mani friwan laiga presen. \v 5 Bat im nomo lagijat langa Godwei. Wen God meigim nogudbala pipul jidan raitwei langa im, im nomo meigim olabat jidan raitwei blanga peiyim olabat blanga ola adwek en gudbala ting weya deibin dumbat. Nomo. Im meigim detlot pipul hu trastim im jidan raitwei dumaji dei bilib langa im. En im dum friwan. \p \v 6 Wal King Deibid bin dalim wi blanga detkain pipul weya olabat brabli gudbinji. God bin meigim olabat jidan raitwei langa im, dumaji deibin bilib langa im. Dei nomo bin wek adbala blanga meigim God meigim olabat jidan raitwei langa im. \p \v 7 King Deibid bin tok, “Detlot pipul weya God bin larramgo olabat fri brom ola nogudbala ting weya deibin oldei dumbat garra gudbinji. \v 8 Olabat brabli gudbinji, dumaji God det brabliwan Bos kaan neba bukumdan ol detlot nogudbala ting blanga olabat.”\x + \xo 4:8 \xt Saam 32:1,2\x* \p \v 9 Wal yumob dalim mi na. Oni detlot Juwish pipul hubin sekamsais garra gudbinji? Nomo. Detlot Jintail pipul hu nomo bin sekamsais garra gudbinji du, dumaji wibin irrim det wed weya im tok, “Eibrahem bin bilib langa God, en blanga tharran na God bin meigim im jidan raitwei langa im.” \v 10 En wotaim dijan bin hepin langa Eibrahem? Afta imbin sekamsais? Nomo. Bifo imbin sekamsais. \p \v 11 Yu si? Eibrahem bin bilib det wed blanga God, en God bin meigim im jidan raitwei langa im bifo imbin sekamsais, en longtaim afta God bin gibit im det lowa blanga sekamsais, dumaji God bin wandi gibit im sain blanga shoum im imbin olredi meigim im jidan raitwei langa im. En blanga tharran na Eibrahem jidan jis laiga dedi blanga ebribodi hu bilib det wed blanga God. Nomeda olabat Jintail pipul hu nomo bin sekamsais, bat stil Eibrahem jidan jis laiga dedi blanga olabat, dumaji God bin meigim olabat jidan raitwei langa im.\x + \xo 4:11 \xt Jen 17:10\x* \v 12 En if detlot Juwish pipul hubin sekamsais bulurrum det wei blanga Eibrahem weya imbin bilib bifo imbin sekamsais, wal im jidan jis laiga dedi blanga olabat du. \s1 God bin gibit pramis langa Eibrahem \p \v 13 Wal Eibrahem im wi dedi, en God bin pramisim Eibrahem en im femili olabat blanga gibit ola kantri langa im. \p Wal Eibrahem bin bulurrum det lowa blanga God. Bat God nomo bin meigim det pramis langa Eibrahem blanga tharran. Nomo. God bin meigim det pramis langa Eibrahem dumaji Eibrahem bin jidan raitwei langa im. En Eibrahem bin jidan raitwei langa God, dumaji imbin bilib langa im.\x + \xo 4:13 \xt Jen 17:4-6; 22:17,18; Galei 3:29 \x* \p \v 14 Wal yumob jinggabat detlot pipul hu garra gedim ola enijing weya God bin pramis blanga gibit langa Eibrahem. If dei garra gedim detlot enijing brom bulurrumbat det lowa, wal wotfo enibodi bilib langa det pramis weya God bin gibit langa Eibrahem? Dei bilib fo najing, en det pramis blanga God nomo enijing na, dumaji dei gedimbat ol detlot enijing brom bulurrumbat det lowa.\x + \xo 4:14 \xt Galei 3:18 \x* \p \v 15 Bat ai dalim yumob. Nobodi kaan gajim detlot enijing weya God bin pramis blanga gibit langa Eibrahem brom bulurrumbat det lowa, dumaji wen enibodi trastim det lowa en im nomo duwit, det lowa garra meigim God panishim im. Bat if im nomo garram det lowa, wal im kaan breigim det lowa, en God kaan panishim im blanga tharran. \p \v 16 Yumob sabi na? God bin meigim det pramis, dumaji Eibrahem bin bilib langa im, en imbin meigim det pramis lagijat, dumaji imbin wandi gibit Eibrahem det pramis fri garram im ron filing, en imbin wandi meiksho det pramis garra go langa ola femili blanga Eibrahem. Bat God nomo bin wandim det pramis garra stap deya garram detlot femili blanga Eibrahem hu garram det lowa. Imbin wandim det pramis garra kipgon langa ol detlot pipul hu bilib brabliwei seimwei laik Eibrahem bin bilib, dumaji Eibrahem im jis laiga dedi blanga wi holot.\x + \xo 4:16 \xt Galei 3:7\x* \v 17 Wi sabi tharran, dumaji langa oltestaman God bin tok, “Aibin meigim yu dedi blanga loda difrinwan traib.” \p Yu si? Langa Godwei, Eibrahem im wi dedi, en imbin bilib langa det trubala God hu gibit laif langa dedbala en hubin dalim im wanim garra hepin bambai jis laik detlot ting bin hepin olredi.\x + \xo 4:17 \xt Jen 17:5 \x* \p \v 18 Wal Eibrahem bin bilib langa God, en nomeda Eibrahem bin brabli olmen, bat stil imbin sabi God garra gibit im san, en God bin meigim im jidan dedi blanga loda difrinwan traib jis laik weya imbin dalim im. God bin tok, “Detmatj biginini na ai garra gibit yu.”\x + \xo 4:18 \xt Jen 15:5\x* \p \v 19 Wal Eibrahem bin brabli olmen wen God bin tok lagijat langa im. Imbin gulijap 100 yiya ol, en im waif Sera bin brabli ol du, en nomeda dubala bodi bin gulijap binij, bat stil Eibrahem bin bilib strongbalawei,\x + \xo 4:19 \xt Jen 17:17\x* \v 20 en wen imbin jinggabat det pramis weya God bin gibit im, im nomo bin gibap. Najing. Imbin kipgon bilib, en God bin meigim im strongbala, \v 21 en imbin preisimbat God, dumaji imbin sabi God bin abum det pawa blanga dum wanim imbin pramisim im, \v 22 en blanga tharran na God bin meigim im jidan raitwei langa im, dumaji imbin bilib. \p \v 23 “God bin meigim im jidan raitwei langa im.” Lagijat na im tok langa oltestaman. En det wed nomo oni blanga Eibrahem. \v 24 Det wed im blanga ola pipul hu bilib langa God hubin meigim Jisas Krais det Bos blanga wi gidap laibala brom det greibyad. \v 25 God bin hendimoba im blanga dai blanga ola nogudbala ting weya wibin dumbat, en imbin meigim im gidap laibala blanga meigim wi jidan raitwei langa im.\x + \xo 4:25 \xt Aisai 53:4,5\x* \c 5 \s1 God bin meigim wi jidan raitwei langa im \p \v 1 Wal God bin meigim wi jidan raitwei langa im dumaji wibin bilib langa Jisas Krais, en blanga tharran na wi jidan garram God gudbalawei, dumaji Jisas Krais det Bos blanga wi bin meigim det wei blanga wi blanga jidan gudbalawei garram God. \v 2 Wibin bilib langa Jisas Krais, en blanga tharran na Jisas Krais bin meigim det wei blanga God blanga seibum wi, en God bin seibum wi brabliwei. En wi gudbinji, dumaji wi sabi wi garra jidan garram det brabli shainiwan lait blanga God. \v 3 En nomeda wi abum trabul, bat stil wi gudbinji, dumaji wi sabi det trabul garra meigim wi jidan mowa strongbala. \v 4 En wen wi jidan strongbala, God im gudbinji langa wi, dumaji wibin go thru langa det trabul, en tharran na meigim wi sabi trubala wi garra jidan garram det brabli shainiwan lait blanga God. \p \v 5 Wal ebrijing weya wi trastim God blanga dum kaan meigim wi sheim en nogudbinji, dumaji trubala im garra dum. Wi sabi tharran, dumaji God im laigim wi, en imbin gibit wi det Holi Spirit, en insaid langa wi hat det Holi Spirit shoum wi God im laigim wi brabliwei. \p \v 6 Yumob sabi? Ebribodi bin nogudbala, en nobodi bin abum pawa blanga meigim miselp gudbala. En nomeda ebribodi bin jidan nogudbala, bat stil Jisas Krais bin dai blanga olabat, dumaji imbin det rait taim weya im garra dai blanga wi. \p \v 7 Wal yumob jinggabat odinri pipul na. Yu kaan faindim enibodi deigim pleis blanga sambodi en dai blanga im. Maitbi yu gin faindim sambodi blanga deigim pleis blanga gudbala men en dai blanga im. \v 8 Bat God bin shoum wi imbin laigim wi detmatj, dumaji wen wibin stil nogudbala pipul, det taim na Jisas Krais bin deigim pleis blanga wi en dai blanga wi. \p \v 9 Yu si? Jisas Krais bin weistim im blad blanga meigim wi jidan raitwei langa God. Imbin dai blanga wi, en blanga tharran na trubala im garra seibum wi brom God panishmen langa det laswan dei. \v 10 Basdam wibin jidan enami blanga God, en afta imbin meigim wi jidan fren blanga im thru im San Jisas Krais weya imbin dai. God bin meigim wi jidan fren blanga im, en blanga tharran na trubala im San garra seibum wi, dumaji im jidan laibala. \p \v 11 Wal wanmo ting God bin dum blanga wi. Imbin meigim wi brabli gudbinji, dumaji Jisas Krais det Bos blanga wi bin meigim wi jidan fren blanga God. \s1 Edam en Jisas Krais \p \v 12 Wal wi sabi longtaim wen God bin meigim dijan wel, ebrijing bin gudbala. Bat det men neim Edam bin dum nogudbala ting, en imbin dai, dumaji imbin dum det nogudbala ting. En blanga tharran na ebribodi garra dai, dumaji ebribodi dumbat nogudbala ting.\x + \xo 5:12 \xt Jen 3:6\x* \p \v 13 Wal yumob jinggabat na. Wen yu nomo garram lowa, God kaan bukumdan yu blanga nogudbala ting, dumaji yu nomo bin breigim eni lowa. \p Wal bifo God bin gibit det lowa langa Mosis, pipul bin oldei dumbat nogudbala ting, \v 14 en nomeda dei nomo bin abum det lowa, bat stil pipul bin oldei dai brom Edamtaim raidap langa Mosistaim. Nomeda dei nomo bin dum det nogudbala ting weya Edam bin dum wen imbin breigim det lowa weya God bin gibit langa im, bat stil deibin ol dai. \p Wal Edam bin jis laiga pitja blanga det najawan men Jisas Krais hubin kaman afta. \v 15 Bat dubala bin difrin, dumaji detkain ting weya God bin dum thru Jisas Krais im difrin brom det nogudbala ting weya Edam bin dum. \p Loda pipul bin dai brom det nogudbala ting weya det wan men bin dum. Bat God bin brabli kainbala langa loda pipul blanga det gudbala ting weya det najawan men bin dum. En det brabli kainbala ting weya God bin dum im mobedawan. \p \v 16 Yu si? Detkain ting weya God bin dum im difrin brom det nogudbala ting weya det men bin dum, dumaji wen det men bin dum det nogudbala ting, God bin jadjim im, en imbin meigim ebribodi dai. Bat afta wen wibin dumbat olkain nogudbala ting, God bin dum detkain ting langa wi, en imbin meigim wi jidan raitwei langa im. \p \v 17 Yumob sabi na? Det wanbala men bin dum det nogudbala ting, en blanga tharran na ebribodi bin oldei dai. Bat loda pipul garra jidan laibala garram det olagijawan laif thru det najawan men, dumaji God bin brabli kainbala langa olabat, en imbin meigim olabat jidan raitwei langa im. \p \v 18 Yu si? Det nogudbala ting weya det wanbala men bin dum bin meigim ebribodi jidan gilti wulijim dei garra dai. Bat det gudbala ting weya det najawan men bin dum gin meigim ebribodi jidan fri en jidan laibala olagijawan. \p \v 19 Yu si? Det wanbala men nomo bin dum wanim God bin dalim im blanga dum, en blanga tharran na imbin meigim ebribodi jidan nogudbala. Bat God garra meigim loda pipul jidan raitwei langa im, dumaji det najawan men bin dum wanim God bin dalim im blanga dum. \p \v 20 Wal yumob jinggabat na. Longtaim pipul bin oldei sabi wanim rait en wanim rong. Bat dei nomo bin abum eni lowa blanga dalim olabat wanim rait en wanim rong. En blanga tharran na God bin gibit det lowa langa Mosis blanga pipul garra sabi brabliwei dei dumbat nogudbala ting. En nomeda pipul bin oldei dumbat nogudbala ting detmatj, bat stil God bin brabli kainbala langa pipul detmatj du. \p \v 21 Yu si? Pipul bin oldei dum nogudbala ting, en detlot nogudbala ting weya deibin oldei dumbat bin oldei meigim olabat dai. Bat God bin brabli kainbala langa wi, dumaji imbin meigim wi jidan raitwei langa im thru Jisas Krais det Bos blanga wi, en imbin gibit wi det olagijawan laif weya kaan neba binij. \c 6 \s1 Wibin dai garram Jisas Krais \p \v 1 Wal wanim yumob reken? Wi garra kipgon dumbat nogudbala ting blanga meigim God brabli kainbala langa wi mowa en mowa? \v 2 Nomo. Wi kaan kipgon dumbat nogudbala ting, dumaji wibin dai langa detlot nogudbala ting. \p \v 3 Yumob sabi? Wen wibin beptais langa Jisas Krais, wibin joinap garram im en wibin dai garram im. \v 4 En wen wibin beptais langa im, imbin jis laik sambodi bin gaburrumap wi langa greibyad garram im, dumaji wi Dedi God bin wandi meigim wi jidan laibala garram nyubala laif jis laik weya imbin meigim Jisas Krais gidap laibala brom det greib garram det brabliwan pawa blanga im.\x + \xo 6:4 \xt Kalosh 2:12 \x* \p \v 5 Yu si? Wen wibin joinap garra Jisas Krais, wibin dai mijamet garram im, en wibin gidap laibala mijamet garram im du. \v 6 En wi sabi det olbalawei blanga wi bin dai deya langa det kros weya Jisas bin dai. Det olbalawei bin dai blanga deigidawei det pawa blanga det nogudbala filing blanga wi wulijim wi kaan jidan wekinmen blanga ol detlot nogudbala ting.\fig |src="GTRom0605Heavyburden.tif" size="col" ref="6:6" \fig* \p \v 7 Yumob sabi? Wen enibodi dai, ola nogudbala ting nomo garram pawa langa im na. Im jidan fri brom ol detlot nogudbala ting. \p \v 8 Wal wibin dai garram Jisas Krais, en blanga tharran na wi sabi wi garra jidan laibala garram im, dumaji wi sabi imbin gidap laibala brom dedbala, \v 9-10 en wi sabi im kaan neba dai igin. Det greib kaan jidan bos oba langa im enimo, dumaji wen imbin dai, imbin bidim det pawa blanga ol detlot nogudbala ting, en tudei im jidan laibala garram God. \p \v 11 Wal seimwei wi garra jinggabat miselp. Wibin dai, en wibin kadof brom detlot nogudbala ting, en wi jidan laibala blanga God na, dumaji wibin joinap garram Jisas Krais. \p \v 12 Wal yumob kaan larram ola nogudbala ting jidan bos blanga yumob bodi, en yumob kaan dum ola nogudbala ting weya yumob bodi wandim dum, \v 13 en yumob kaan gibit miselp langa olkain nogudbala ting. Nomo. Yumob garra gibit miselp langa God, dumaji imbin meigim yumob gidap laibala brom dedbala. Yumob garra gibit miselp bodi holbit langa im blanga dumbat ola gudbala ting. \p \v 14 Yumob sabi? Ola nogudbala ting kaan jidan bos blanga wi, dumaji wi nomo trastim det lowa blanga seibum wi. Wi trastim God weya imbin kain langa wi. \s1 God wandim yumob blanga jidan wekinmen blanga im \p \v 15 Wal yumob jinggabat na. Wi nomo bulurrum det wei blanga det lowa. Wi bulurrum det wei blanga God weya imbin kain langa wi. \p Wal wanim yumob reken? Wi gin dumbat ola nogudbala ting? Nomo. \v 16 Wi kaan dumbat ola nogudbala ting, dumaji wen yumob gibit miselp langa sambodi blanga duwit langa im, yumob meigim miselp wekinmen blanga im. \p Yu si? If yu meigim miselp wekinmen blanga det nogudbalawei, wal det nogudbalawei meigim yu dai. Bat if yu meigim miselp wekinmen blanga God en duwit langa im, wal im meigim yu jidan raitwei langa im. \p \v 17 Wal wi gibit theingks langa God, dumaji basdam yumob bin jidan wekinmen blanga det nogudbalawei, bat tudei yumob bin meigim miselp jidan wekinmen blanga det gudnyus weya yumob bin irrim, en yumob bin duwit brabliwei langa ol detlot wed, \v 18 en God bin meigim yumob jidan fri brom det pawa blanga det nogudbalawei, en imbin meigim yumob jidan wekinmen blanga dum ola gudbala ting blanga im. \p \v 19 Yumob sabi? Basdam yumob bin gibit yumob bodi brabliwei jis laiga wekinmen langa det nogudbalawei blanga dumbat olkain nogudbala ting. Bat tudei yumob garra gibit yumob bodi brabliwei langa det gudbalawei jis laik detlot wekinmen bin dumbat ola gudbala ting weya God bin wandim olabat blanga dum. Wal aibin tok langa yumob lagijat garram pitja blanga wekinmen, dumaji det main blanga yumob im wikwan en im nomo jinggabat Godwei. \p \v 20 Wal yumob jinggabat na. Wen yumob bin jidan wekinmen blanga det nogudbalawei, nobodi bin meigim yumob dum ola gudbala ting weya God bin wandim yumob blanga dum. \v 21 En wanim bin hepin langa yumob? Detlot nogudbala ting bin album yumob? Najing. Detlot nogudbala ting bina meigim yumob dai. \p Wal tudei yumob sheim blanga ol detlot nogudbala ting weya yumob bin oldei dumbat, \v 22 en God bin meigim yumob fri brom det pawa blanga detlot nogudbala ting, en imbin meigim yumob jidan wekinmen blanga im. En wanim hepin langa yumob tudei? Im meigim yumob jidan gudbala, en bambai yumob garra jidan garram det olagijawan laif weya kaan neba binij. \p \v 23 Yumob sabi na? Wen enibodi bulurrum det nogudbalawei, det nogudbalawei peiyim im jis laiga wekinmen. Bat det pei oldei meigim im dai. Bat wen enibodi bulurrum Jisas Krais, God oldei gibit im det olagijawan laif friwan thru Jisas Krais det Bos blanga wi. \c 7 \s1 Wibin dai langa det lowa \p \v 1 Wal main braja en sista olabat, yumob sabi dijan wed weya ai garra dalim yumob, dumaji yumob sabi ola lowa. \p Wal yumob irrim mi na. Ola lowa kaan jidan bos oba langa enibodi afta wen im dai. Yumob sabi? \p \v 2 Wal yumob jinggabat det dubala hubin git merrit. Det lowa im meigim det gel jidan garram im hasbin raidap im hasbin dai, en wen im hasbin dai, det lowa kaan jidan bos oba langa det gel na, en det gel im fri blanga go en merrit langa naja men. \v 3 Bat if im merrit langa naja men bifo im hasbin dai, wal im dum nogudbala ting en im breigim det lowa. \p Yu si? If det gel im merrit langa najawan men wen im hasbin dai, wal im nomo dum nogudbala ting en breigim det lowa, dumaji im hasbin bin dai en det lowa nomo jidan bos oba langa im na. \p \v 4 Wal main braja en sista olabat, yumob sabi na? Yumob bin dai langa det lowa weya God bin gibit langa yumob grengrenfathamob, dumaji yumob bin joinap garram det bodi blanga Jisas Krais. En yumob nomo jidan blanga det lowa na. Yumob jidan blanga God. Im na bin meigim Jisas Krais gidap laibala brom dedbala, en imbin meigim yumob jidan blanga Jisas Krais. Lagijat na God bin meigim yumob jidan, dumaji im wandi yumob garra yusum yumob laif blanga dum gudbala ting blanga im. \p \v 5 Yu si? Wen wibin bulurrum wi ronwei, det lowa bin sterrimap det nogudbala filing blanga wi weya wibin wandi dum olkain nogudbala ting garram wi bodi, en wibin yusum wi laif blanga dumbat olkain nogudbala ting weya bina meigim wi dai. \v 6 Im jis laik det lowa bin meigim wi jidan prisana. Bat wibin dai langa det lowa, en wi jidan fri na. En wi nomo bulurrum det olbalawei blanga wek blanga God garram det lowa weya deibin raidimdan. Nomo. Wi bulurrum det nyubalawei blanga wek blanga God garram det Holi Spirit. \s1 Det lowa im gudbala \p \v 7 Wal wanim yumob reken? Det lowa im nogudwan? Nomo. Det lowa im gudwan, dumaji det lowa bin meigim wi sabi wanim nogudwan ting. \p Yumob sabi? Det lowa im tok, “Nomo wandimbat blanga najamen enijing.” Bat if det lowa nomo bina tok lagijat, wal wi nomo bina sabi im nogudbala ting blanga jidan gridibala.\x + \xo 7:7 \xt Eksa 20:17; Dyud 5:21 \x* \v 8 Bat det nogudbalawei bin yusum det lowa blanga sterrimap olkain gridibala filing insaid langa wi. Imbin jis laik det nogudbalawei nomo bin abum pawa bifo det lowa bin kaman, en wi nomo bin sabi det nogudbala filing insaid langa wi bin nogudwan. \p \v 9 Yu si? Bifo wibin sabi det lowa, imbin jis laik wibin jidan laibala. Bat wen det lowa bin kaman langa wi, det nogudbalawei bin gedim pawa, en imbin jis laik wibin dai. \p \v 10 Wal God bin wandi det lowa garra meigim wi jidan laibala. \v 11 Bat det lowa bin meigim wi dai, dumaji det lowa bin meigim det wei blanga det nogudbalawei blanga trikim wi, en det nogudbalawei bin yusum det lowa blanga meigim wi dai.\x + \xo 7:11 \xt Jen 3:13 \x* \p \v 12 Yumob sabi na? Det lowa bin kaman brom God, en det lowa bin dalim wi wanim wi garra dum, en det lowa im gudwan. \p \v 13 Wal yumob jinggabat na. Det lowa im gudwan. En wen det lowa bin meigim wi dai, gudwan ting bin meigim wi dai, indit? Nomo. Det nogudbalawei bin yusum det gudwan ting blanga meigim wi dai. En det gudwan ting bin shoum wi det nogudbalawei im nogud. \p Yu si? Det lowa shoum wi det nogudbalawei im brabli nogud. \s1 Dubala lowa fait gija insaid langa wi \p \v 14 Wal wi sabi det lowa bin kaman brom God. Bat mi oni odinri men, en mi jidan jis laiga wekinmen blanga det nogudbalawei. \v 15 En mi nomo sabi brabliwei wanim mi oldei dumbat, dumaji mi nomo dum ola gudbala ting weya ai wandim dum. Mi oldei dum ola nogudbala ting weya ai nomo laigim dum.\x + \xo 7:15 \xt Galei 5:17\x* \v 16 En if mi dum ola nogudbala ting weya ai nomo wandim dum, wal ai reken im shoum mi det lowa im tok raitwei. \p \v 17 Yu si? Im nomo mi hu oldei dum wanim ai nomo wandim dum. Det nogudbala filing insaid langa mi oldei meigim mi dum wanim ai nomo wandim dum. \p \v 18 Wal ai sabi ai nomo garram det pawa insaid langa mi blanga dum gudbala ting. Ai nomo garram main ronwan pawa, dumaji nomeda ai wandim dum ola gudbala ting, bat stil ai kaan dum ol detlot gudbala ting. \p \v 19 Yu si? Mi nomo dum detlot gudbala ting weya ai wandim dum. Ai dum detlot nogudbala ting weya ai nomo wandim dum. \v 20 En if ai dum wanim ai nomo wandim dum, wal ai sabi im nomo rili mi hu dum. Det nogudbala filing insaid langa mi meigim mi dumbat det nogudbala ting. \p \v 21 Wal aibin faindat diskain ting na oldei hepin langa mi. Wen ai wandim dum gudbala ting, ai kaan dum det gudbala ting miselp. Oni nogudbala ting ai gin dum miselp. \p \v 22 Yu si? Insaid langa main hat en main, ai abum gudbala filing blanga det lowa blanga God. \v 23 Bat ai sabi difrinwan lowa wek insaid langa mi du. En det difrinwan lowa na fait langa det lowa blanga God, en det difrinwan lowa meigim mi jidan jis laiga prisana blanga dumbat nogudbala ting. \fig |src="GTRom0722BalAndChain.tif" size="col" ref="7:23" \fig* \p \v 24 Wal mi brabli nogudbinji blanga tharran. En hu garra meigim mi fri brom dijan bodi weya garra meigim mi dai? \p \v 25 Ai garra gibit theingks langa God, dumaji im na bin meigim mi fri thru Jisas Krais det Bos blanga main. \p Yumob sabi na? Oni langa main ronwan main ai gin bulurrum det lowa blanga God, bat det nogudbala filing insaid langa mi oldei wandim bulurrum det lowa blanga det nogudbalawei. \c 8 \s1 Wi garra larram det Holi Spirit jidan Bos blanga wi \p \v 1-2 Wal God kaan faindim gilti en panishim detlot pipul hubin joinap garram Jisas Krais, dumaji det Holi Spirit bin meigim wi jidan fri brom det nogudbalawei na, weya meigim wi dai. Det nogudbalawei bin jidan bos blanga wi basdam. Bat det Holi Spirit jidan Bos blanga wi na, en imbin gibit wi laif dumaji wibin joinap garram Jisas Krais. \p \v 3 Wal det lowa weya God bin gibit langa Mosis nomo bin abum det pawa blanga bidim det nogudbalawei, dumaji det filing blanga wi bin wikwan. Bat God bin jandim im ronwan San blanga bidim det nogudbalawei. Imbin kaman garram det seimkain filing jis laik wi garram, en thru im na God bin bidim det nogudbalawei insaid langa wi. \p \v 4 Yumob si? Det lowa dalim wi wanim wi garra dum, en wanim det lowa dalim wi blanga dum im gudwan. Bat wi nomo bin duwit langa det lowa brabliwei. En blanga tharran na God bin jandim im San blanga bidim det nogudbalawei insaid langa wi en meigim wi duwit langa det lowa brabliwei. Lagijat na God bin dum blanga ola pipul hu bulurrum det Holi Spirit en nomo bulurrum det ronwan filing blanga olabat. \p \v 5-6 Wal ol wi pipul hu bulurrum det Holi Spirit oldei jinggabat langa wi main wanim det Holi Spirit wandim, en det Holi Spirit gibit wi laif en meigim wi jidan gudbalawei, dumaji im jidan Bos blanga wi. \p Bat detlot pipul hu bulurrum det ronwan filing blanga olabat oldei jinggabat langa olabat main wanim det filing blanga olabat wandim, en det nogudbala filing blanga olabat garra meigim olabat dai, dumaji det nogudbala filing jidan bos blanga olabat main, \v 7 en detkain nogudbala main meigim olabat jidan enami blanga God. \p Wal detkain pipul garram nogudbala main nomo wandim duwit langa God lowa. En dei kaan duwit dumaji dei nomo garram pawa blanga duwit. \p \v 8 Yumob sabi na? Detlot pipul hu oldei duwit langa olabat ronwan nogudbala filing kaan meigim God gudbinji. \p \v 9 Bat yumob hu garram det Holi Spirit blanga God insaid langa yumob nomo bulurrum wanim det nogudbala filing dalim yumob blanga dum. Dumaji yumob bulurrum wanim det Holi Spirit dalim yumob blanga dum. \p Yu si? If enibodi nomo garram det Holi Spirit blanga Jisas Krais, wal im nomo blanga Jisas Krais. \v 10 Bat if Jisas Krais im deya insaid langa yu, wal nomeda yu bodi garra dai brom det nogudbalawei, bat stil det Holi Spirit gibit yu laif, dumaji God bin meigim yu jidan raitwei langa im. \p \v 11 Wal God bin meigim Jisas Krais gidap laibala brom dedbala, en if det Holi Spirit blanga God jidan insaid langa yu, wal bambai God garra meigim yu bodi gidap laibala brom dedbala du, thru det Holi Spirit.\x + \xo 8:11 \xt 1 Karin 3:16 \x* \s1 Wi gulum God Dedi \p \v 12 Wal main braja en sista olabat, wi kaan jidan hau det filing blanga wi wandim wi blanga jidan. \v 13 Wi garra jidan hau det Holi Spirit wandim wi blanga jidan, dumaji if wi jidan hau wi filing wandim wi blanga jidan, wal wi garra dai. Bat if wi larram det Holi Spirit album wi en stapam wi brom dumbat ol detlot nogudbala ting, wal wi garra jidan laibala. \p \v 14-15 Wal ol wi pipul hu bulurrum det Holi Spirit jidan jis laiga biginini blanga God, dumaji God nomo bin gibit wi det Holi Spirit blanga meigim wi bradin en jidan jis laiga prisana. Imbin gibit wi det Holi Spirit blanga meigim wi jidan jis laiga biginini blanga im, en det Holi Spirit meigim wi tok langa God lagijat, “Dedi.”\x + \xo 8:14-15 \xt Mak 14:36; Galei 4:6 \x* \p \v 16 Wal det Holi Spirit bin kaman, en imbin jidan garram det spirit blanga wi, en dubala shoum wi, wi jidan biginini blanga God. \v 17 En wi garra gedim ol detlot gudbala ting weya God garram blanga im femili olabat, dumaji wi jidan biginini blanga God. En wi garra gedim ol detlot gudbala ting mijamet garram Jisas Krais, dumaji wen wi go thru langa det trabul jis laik weya imbin abum, wal wi garra jidan mijamet garram im deya langa det brabli shainiwan lait blanga im.\x + \xo 8:17 \xt Galei 4:5-7 \x* \s1 Wi weidabat blanga det rait taim \p \v 18 Wal ai reken ola trabul weya wi abum tudei nomo enijing. Bat det gudbala ting weya garra hepin langa wi bambai, im brabli bigbala ting tharran. \v 19 En ebrijing langa dijan wel weya God bin meigim stil weidabat blanga det taim weya God garra shoum ebribodi hu im biginini olabat. \v 20 Ola ebrijing wandim det taim garra kaman, dumaji God bin meigim ebrijing jidan difrinwei brom hau imbin meigim ebrijing gudbala basdam. Ola ebrijing nomo bin wandim jidan difrinwei.\x + \xo 8:20 \xt Jen 3:17-19 \x* \v 21 God bin wandim ola ebrijing blanga jidan difrinwei, dumaji imbin sabi bambai im garra meigim ola ebrijing jidan fri brom det difrinwei weya bin meigim ebrijing go nogud, en ola ebrijing garra jidan fri langa det brabli shainiwan lait garram ol detlot biginini blanga God. \p \v 22 Wal wi sabi ola ebrijing langa dijan wel bin oldei abum pein brom longtaim raidap tudei jis laiga gel weya im abum beibi. \v 23 En wi abum det pein du. Bat God garra gibit wi olkain gudbala ting, en olredi imbin gibit wi det Holi Spirit. En nomeda wi garram det Holi Spirit olredi, bat stil wi garra abum det pein, dumaji wi weidabat blanga det taim weya God garra tjeinjim wi en meigim wi fri brom det olbala bodi blanga wi, en det taim na im garra meigim wi jidan biginini blanga im brabliwei.\x + \xo 8:23 \xt 2 Karin 5:2-4\x* \p \v 24 Yu si? God bin seibum wi dumaji wibin trastim im blanga seibum wi. Bat if wi trastim im blanga samting weya imbin dum olredi, wal wi nomo trastim im rili, dumaji wi kaan bilib enibodi garra gibit wi samting if imbin gibit wi det ting olredi. \v 25 Bat if wi trastim God blanga gibit wi detlot gudbala ting weya wi nomo bin luk, wal gudbinjiwei wi weidabat blanga det rait taim weya im garra gibit wi detlot ting. \p \v 26 Yumob sabi na? Wi garra abum pein langa dijan laif. Bat wi kipgon en go thru langa det trabul, dumaji wi trastim God en weidabat blanga det rait taim. En nomeda wi oldei jidan brabli wikwan insaid, bat stil det Holi Spirit oldei album wi. En wen wi nomo sabi hau blanga prei, det Holi Spirit oldei prei blanga wi brabliwei, en wi kaan gajimap detlot wed weya im tok blanga wi. \v 27 Bat God oldei luk insaid langa wi filing, en im sabi wanim det Holi Spirit oldei jinggabat wen im prei blanga wi, dumaji det Holi Spirit oldei prei hau God wandim im blanga prei blanga wi. \v 28 En wi sabi God oldei wekimat ebrijing gudwei blanga album ol detlot pipul hu laigim im. En God bin jingat langa detlot pipul na blanga dum wanim im wandim olabat blanga dum. \p \v 29 Yu si? God bin sabi detlot pipul longtaim bifo imbin pikimat olabat, en imbin pikimat olabat blanga jidan jis laik im ronwan San Jisas Krais bin jidan, dumaji imbin wandim im San garra jidan det feswan braja blanga ola biginini blanga God. \v 30 En blanga tharran na God bin jingat langa detlot pipul weya imbin pikimat, en imbin meigim olabat jidan raitwei langa im, en im garra meigim olabat jidan garram det shainiwan lait blanga im. \s1 Nobodi kaan kadimat wi brom Jisas Krais \p \v 31 Wal yumob jinggabat ol detlot ting weya aibin dalimbat yumob, en yumob dalim mi na. If God im blanga wi, wal hu garra bidim wi? \p \v 32 Yu si? God nomo bin holdimbek im San. Imbin gibit im blanga dai blanga wi. En im garra gibit wi olkain gudbala ting friwan jis laik imbin gibit im ron San langa wi. \p \v 33 Wal hu garra faindim folt langa detlot pipul weya God bin pikimat? Nobodi, dumaji God bin meigim olabat jidan raitwei langa im. \p \v 34 Wal hu garra panishim detlot pipul weya God bin pikimat? Nobodi, dumaji Jisas Krais bin dai olredi, en afta God bin meigim im gidap laibala brom dedbala, en im jidan deya langa det raidensaid langa God, en im oldei askimbat God blanga detlot pipul olataim. \p \v 35-36 Wal wanim garra kadimat wi brom Jisas Krais weya im laigim wi? Trabul kaan kadimat wi. Wen wi abum pein, en wen pipul gibit wi adtaim, en wen wi jidan hanggribala, en wen wi jidan nomo garram enijing, en wen wi faindim miselp langa deinja, en wen wi gulijap dai, wal ol detlot ting na kaan kadimat wi brom Jisas Krais weya im laigim wi, dumaji langa oltestaman im tok, “Dei kilimbat bilibamob. Dei tridim wi jis laik detlot ship weya dei deigim blanga kilim ded.”\x + \xo 8:35-36 \xt Saam 44:22 \x* \p \v 37 Yumob sabi na? Ol detkain ting kaan bidim wi, dumaji wi bidim ol detlot ting brabliwei thru Jisas Krais hubin laigim wi. \p \v 38-39 Yu si? Ai sabi nomo enijing kaan kadimat wi brom God weya im laigim wi thru Jisas Krais det Bos blanga wi. Nomeda wi jidan laibala o wi dai, bat stil det dubala ting kaan kadimat wi. En ola einjul en ola dibuldibul kaan kadimat wi du. En ebrijing weya bin hepin tudei en ebrijing weya garra hepin bambai kaan kadimat wi du. Nomo enikain pawa o enijing langa top o enijing langa dijan kantri kaan kadimat wi, dumaji nomo enijing weya God bin meigim kaan kadimat wi brom im weya im laigim wi detmatj thru Jisas Krais det Bos blanga wi. \c 9 \s1 God en im pipul olabat \p \v 1-2 Wal mi dalim yumob. God bin pikimat main ron Juwish kantrimen olabat. Bat mi brabli sori blanga olabat, en mi garram det pein detmatj insaid langa main hat blanga olabat, dumaji dei nomo bilib langa Jisas Krais, en God bin lafta kadimat olabat na. \p Wal trubala mi dalim yumob dijan. Mi nomo laiya langa yumob, dumaji mi blanga Jisas Krais, en det Holi Spirit lidimbat mi, en det filing main im fri. \v 3 Mi laigim main Juwish kantrimen olabat detmatj, en ai wandim deigim pleis blanga olabat en larram God panishim mi en kadimat mi brom Jisas Krais. \p \v 4 Wal detlot kantrimen main olabat na detlot Isreil pipul. God bin pikimat olabat basdam blanga meigim olabat jidan biginini blanga im, en imbin shoum det shainiwan lait blanga im langa olabat, en imbin meigim det pramis garram olabat, en imbin gibit olabat det lowa, en imbin shoum olabat hau blanga weship langa im trubalawei, en imbin gibit olabat ol detlot pramis na,\x + \xo 9:4 \xt Eksa 4:22\x* \v 5 en ol detlot Isreil pipul bin ol kamat brom detlot thribala speshalwan men neim Eibrahem en Aisik en Jeikob, en brom detlot Isreil pipul na Jisas Krais bin kaman. En wi garra preisimbat God ebridei olagijawan. Trubala. \p \v 6 Wal wanim yumob reken? If God bin kadimat detlot Isreil pipul olabat dumaji dei nomo bin bilib langa Jisas Krais, wal imbin breigim det wed weya imbin gibit olabat, indit? Nomo. Im nomo bin breigim det wed, dumaji nomo ol detlot Isreil pipul jidan blanga im pipul olabat. \v 7 En nomo ol detlot pipul hubin kamat brom Eibrahem jidan blanga im pipul olabat du. Wi sabi tharran dumaji God bin dalim Eibrahem lagijat, “Ol detlot pipul weya aibin pramis blanga gibit langa yu garra kaman brom Aisik.”\x + \xo 9:7 \xt Jen 21:12 \x* \p \v 8 Yu si? Ola biginini blanga Eibrahem nomo jidan God pipul olabat. Oni detlot biginini hubin bon brom det pramis weya God bin gibit langa Eibrahem jidan blanga im pipul olabat. \v 9 Olabat na detlot trubala femili blanga Eibrahem, dumaji wen God bin gibit im pramis langa Eibrahem, imbin tok, “Wen im det rait taim, ai garra kambek langa yunbala, en yu waif Sera garra abum san.”\x + \xo 9:9 \xt Jen 18:10 \x* \p \v 10 Wal yumob jinggabat dijan du. Jeikob en Isau det dubala san blanga Rabeka bin abum wanbala dedi, en imbin det grengrenfatha blanga wi neim Aisik. \v 11-12 Bat bifo dubala bin bon en bifo dubala dumbat enijing gudwan o nogudwan, God bin dalim dubala mami. Imbin tok, “Det feswan boi blanga yu garra jidan wekinmen blanga det yangwan braja blanga im.” God bin tok lagijat dumaji imbin abum im ronwan plen, en imbin wandi pikimat wujan san imbin wandim blanga meigim det plen blanga im kipgon. \p Yu si? God bin pikimat wujan imbin wandim. Im nomo bin weidabat blanga wanim dubala garra dum.\x + \xo 9:11-12 \xt Jen 25:23 \x* \v 13 En blanga tharran na langa oltestaman God bin tok, “Aibin pikimat Jeikob, dumaji aibin laigim im. En aibin kadimat Isau, dumaji ai nomo bin laigim im.”\x + \xo 9:13 \xt Mel 1:2,3 \x* \p \v 14 Wal wanim yumob reken? God im nogudbala dumaji im nomo bin laigim Isau? Nomo. \v 15 God nomo nogudbala, dumaji im garram det rait blanga pikimat enibodi im wandim. Wi sabi tharran, dumaji langa Mosis imbin tok, “Mi oldei kain en sori langa enibodi weya mi pikimat.”\x + \xo 9:15 \xt Eksa 33:19 \x* \p \v 16 Yu si? God nomo oldei pikimat enibodi dumaji det sambodi wandim God blanga pikimat im. En God nomo oldei pikimat im dumaji im dumbat gudbala ting. Nomo. God oldei pikimat enibodi dumaji God wandi kain langa im. \v 17 Wi sabi tharran, dumaji langa oltestaman God bin dalim det king blanga Ijip lagijat. Imbin tok, “Aibin meigim yu jidan king, dumaji aibin wandi yusum yu blanga shoum ebribodi det pawa blanga mi, en blanga meigim det stori blanga mi spredat ebriweya, wulijim ola pipul langa ebri kantri garra sabi det neim blanga mi.” Lagijat na God bin tok langa det king.\x + \xo 9:17 \xt Eksa 9:16 \x* \p \v 18 Yumob sabi na? God oldei pikimat enibodi weya im wandim kain langa im. En im oldei pikimat enibodi weya im wandim meigim im jidan admen du. \p \v 19 Wal maitbi sambodi garra tok, “If God imselp oldei pikimat wujan pipul im wandim, wal wotfo im faindim folt langa pipul dumaji nobodi kaan stapam God brom dumbat wanim im wandim?” \p \v 20 Wal if enibodi askim mi lagijat, ai garra tok, “Main fren, hu yu reken yuselp blanga tokbek langa God lagijat? Yu kaan tokbek langa God lagijat. Yu garra jinggabat wen enibodi gajim det mad gulum klei en meigim dish, det dish kaan tokbek langa det men en askim im, ‘Wotfo yubin meigim mi lagijat?’\x + \xo 9:20 \xt Aisai 29:16; 45:9 \x* \v 21 Det dish kaan tokbek lagijat, dumaji det men garram rait blanga meigim det dish hau im wandim. En brom det wanbala mad im garram rait blanga meigim dubala difrinwan dish, wanbala blanga yusum blanga odinri ting en det najawan blanga yusum blanga speshalwan ting.”\fig |src="GTRom0921potter.tif" size="col" ref="9:21" \fig* \p \v 22 Yu si? Seimwei God bin dum lagijat na. Imbin wandim shoum ola pipul hau im gitwail, en imbin wandi shoum olabat det pawa blanga im wulijim dei garra sabi. Bat nomeda imbin gitwail langa detlot pipul weya im garra panishim olabat, bat stil imbin gibit olabat taim, en im nomo panishim olabat streidawei. \v 23 En God bin wandim shoum det brabli shainiwan lait blanga im du, en imbin wandim shainim det lait detmatj langa detlot najalot pipul weya im garra kain langa olabat. Imbin meigim detlot pipul redi blanga det lait, \v 24 en wi na detlot pipul, dumaji imbin pikimat wi. En im nomo bin pikimat oni Juwish pipul. Imbin pikimat sambala Jintail pipul du. \v 25 Det speshalwan mesinja blanga God neim Hoseiya bin tok, “Detlot pipul hu nomo bin jidan main pipul, ai garra gulum olabat main pipul du. En detlot pipul weya ai nomo bin laigim, ai garra laigim olabat du.” Lagijat na God bin tok.\x + \xo 9:25 \xt Hos 2:23 \x* \v 26 En deya na langa det seimwan kantri weya God bin tok, “Yumob nomo main pipul olabat,” im garra dalim olabat, “Yumob biginini blanga mi, det laibalawan God.” Lagijat na God garra tok langa sambala Juwish pipul en langa sambala Jintail pipul.\x + \xo 9:26 \xt Hos 1:10\x* \p \v 27-28 Yumob sabi na? Im jis laik weya det speshalwan mesinja neim Aisaiya bin tok langa detlot Isreil pipul. Imbin tok, “Nomeda detlot Isreil pipul jidan detmatj wulijim ola sengraun wansaid langa solwoda, bat stil God garra seibum oni lilbit brom detlot pipul, dumaji wen det rait taim garra kaman, streidawei God garra jadjim detlot pipul en peiyimbek olabat brabliwei.”\x + \xo 9:27-28 \xt Aisai 10:22,23\x* \p \v 29 Yu si? “God im det Boswan, en im garram detmatj pawa, en if im nomo larram sambala Isreil pipul kipgon jidan laibala, wal ol detlot pipul bina binij jis laik det dubala taun gulum Sadam en Gamora.” Lagijat na Aisaiya bin tok longtaim.\x + \xo 9:29 \xt Aisai 1:9\x* \s1 Detlot Isreil pipul en det gudnyus \p \v 30 Wal yumob sabi na? Detlot Jintail pipul nomo bin oldei jinggabat en trai en meigim miselp jidan raitwei langa God. Bat God bin meigim olabat jidan raitwei langa im, dumaji deibin bilib langa Jisas Krais wen deibin irrim det gudnyus. \v 31 Bat detlot Isreil pipul bin oldei trai blanga bulurrum det lowa blanga meigim miselp jidan raitwei langa God. Bat dei nomo bin jidan raitwei langa im. \p \v 32 Yumob sabi wotfo detlot Isreil pipul nomo bin jidan raitwei langa God? Dei nomo bin jidan raitwei langa God, dumaji dei nomo bin bilib langa det gudnyus, en dei nomo bin larram God meigim olabat jidan raitwei langa im. \p Yu si? Detlot Isreil pipul bin dumbat olkain ting blanga trai en meigim miselp jidan raitwei langa God, en dei nomo bin bilib langa Jisas Krais. Im na jidan jis laiga ston weya bin meigim olabat buldan. \v 33 Wi sabi tharran, dumaji langa oltestaman God bin tok, “Yumob irrim mi na. Ai garra pudum wanbala ston deya langa det speshalwan taun gulum Saiyan. En det ston na garra meigim pipul buldan. Bat if enibodi bilib langa det ston, wal det ston kaan meigim im nogudbinji.” Lagijat na God bin tok blanga Jisas Krais.\x + \xo 9:33 \xt Aisai 28:16 \x* \c 10 \p \v 1 Wal main braja en sista olabat, mi wandim God garra seibum ol detlot Juwish kantrimen main brabliwei. \v 2 \fig |src="prayer.tif" size="col" ref="10:2" \fig*En mi oldei prei blanga olabat du, dumaji ai sabi dei wandim bulurrum God brabliwei, en dei oldei trai en dumbat olkain gudbala ting blanga im. Bat dei nomo sabi det trubalawei blanga God. \p \v 3 Yumob sabi? Main kantrimen olabat nomo sabi hau God meigim pipul jidan raitwei langa im, en dei oldei trai en meigim olabat ronwei, en dei nomo bulurrum det wei weya God bin meigim. \p \v 4 Wal Jisas Krais na det wei. En God oldei meigim ol detlot pipul hu bilib langa Jisas Krais jidan raitwei langa im. Im nomo meigim olabat jidan raitwei langa im brom bulurrumbat det lowa. \s1 God garra seibum detlot pipul hu bilib langa Jisas Krais \p \v 5 Wal yumob jinggabat wanim Mosis bin dalim wi blanga det lowa en hau God meigim pipul jidan raitwei langa im. Imbin tok, “If enibodi duwit langa ol detlot lowa brabliwei, wal God garra meigim im jidan laibala olagijawan.” Bat God kaan meigim enibodi jidan laibala olagijawan brom bulurrumbat detlot lowa, dumaji nobodi oldei bulurrumbat detlot lowa brabliwei.\x + \xo 10:5 \xt Labid 18:5 \x* \p \v 6 Wal yumob jinggabat det nyubalawei weya God meigim pipul jidan raitwei langa im. Nobodi kaan jinggabat, “Sambodi garra gowap langa hebin en gedim Jisas Krais en bringimap im iya langa mi blanga shoum mi det trubalawei.” \v 7 En nobodi kaan jinggabat, “Sambodi garra godan langa det greib en meigim Jisas Krais gidap laibala en bringimap im iya langa mi blanga shoum mi det trubalawei.” \v 8 Nomo. Nobodi kaan tok lagijat, dumaji langa oltestaman im tok det ensa im deya gulijap langa yu olredi. Det ensa im deya langa yu ronwan mawus, en im deya insaid langa yu ronwan hat. \p Yu si? Det ensa im na det seimwan wed weya wi oldei dalimbat pipul blanga bilib.\x + \xo 10:8 \xt Dyud 30:12-14 \x* \v 9-10 En if enibodi jandap lida langa ola pipul en tok, “Jisas Krais im Bos,” en if im bilib langa im hat brabliwei God bin meigim Jisas Krais gidap laibala brom dedbala, wal God garra seibum im, dumaji wen enibodi bilib langa Jisas Krais, God meigim im jidan raitwei langa im, en im seibum im dumaji im tok, “Jisas Krais im Bos.” \p \v 11 Yu si? Lagijat na God meigim wi jidan raitwei langa im. En langa det oltestaman im tok, “If enibodi bilib langa det Bos, wal im kaan meigim det sambodi nogudbinji.”\x + \xo 10:11 \xt Aisai 28:16 \x* \p \v 12 Yumob sabi na? Wen det oltestaman im tok lagijat, im tok blanga ebribodi, dumaji ola Juwish pipul en ola Jintail pipul olabat seim, en Jisas Krais na im det seimwan Bos blanga ebribodi, en im brabli gudbala langa ol detlot pipul hu askim im blanga album olabat. \v 13 Wi sabi tharran, dumaji langa oltestaman im tok, “God garra seibum ol detlot pipul hu askim det Bos blanga album olabat.”\x + \xo 10:13 \xt Jowal 2:32 \x* \p \v 14 Wal yumob dalim mi na. If enibodi nomo bin bilib langa Jisas Krais, wal hau im garra askim im blanga album im? En if enibodi nomo bin irrim det gudnyus blanga Jisas Krais, wal hau im garra bilib langa im? En if nobodi oldei dalimbat det gudnyus, wal hau ebribodi garra irrim det gudnyus? \v 15 En if det tjetj nomo jandim enibodi blanga dalimbat det gudnyus, wal hu garra dalimbat det gudnyus langa olabat? \fig |src="GTJhn01Sandals.tif" size="col" ref="10:15" \fig* \p Yu si? Langa oltestaman im tok, “Im brabli gudbala ting wen pipul kaman garram det gudnyus.”\x + \xo 10:15 \xt Aisai 52:7\x* \v 16 Bat nomo ebribodi bin bilib wen deibin irrim det gudnyus. Wi sabi tharran, dumaji det speshalwan mesinja neim Aisaiya bin tok, “Bos, nobodi bin bilib langa det wed weya wibin dalimbat olabat.”\x + \xo 10:16 \xt Aisai 53:1\x* \p \v 17 Yumob sabi na? Pipul bilib langa Jisas Krais dumaji dei irrim det wed. En dei irrim det wed dumaji sambodi oldei go en dalimbat olabat det wed blanga Jisas Krais. \p \v 18 Wal mi askim yumob na. Ol detlot Isreil pipul bin irrim det wed, indit? Yuwai. Deibin irrim, dumaji langa oltestaman im tok, “Det wed weya ol detlot mesinja bin tok bin go ebriweya langa ebri kantri.”\x + \xo 10:18 \xt Saam 19:4 \x* \p \v 19 Wal wanmo mi askim yumob. Ol detlot Isreil pipul bin sabi det wed, indit? Yuwai. Deibin sabi, dumaji longtaim Mosis bin dalim wi God bin tok, “Ai garra yusum najalot pipul blanga meigim main pipul olabat wandim mi, en ai garra yusum detlot pipul hu nomo sabi mi blanga meigim main pipul olabat gitwail.”\x + \xo 10:19 \xt Dyud 32:21 \x* \v 20 En afta Aisaiya bin tok streidat langa detlot Isreil pipul wen imbin dalim olabat blanga detlot Jintail pipul. Imbin tok, “Detlot pipul hu nomo bin lukabat God bin faindim im, en God bin shoum miselp langa detlot pipul hu nomo bin askim im blanga shoum miselp langa olabat.”\x + \xo 10:20 \xt Aisai 65:1\x* \p \v 21 Yu si? Detlot Isreil pipul bin irrim det wed, en deibin sabi det wed. Bat dei nomo bin teiknodis langa det wed. Wi sabi tharran, dumaji God bin tok blanga detlot Isreil pipul lagijat, “Aibin oldei opinimat main bingga langa main ronwan pipul olabat blanga welkam langa olabat olataim. Bat deibin oldei jidan adwan, en dei nomo bin teiknodis langa mi.” Lagijat na God bin tok.\x + \xo 10:21 \xt Aisai 65:2\x* \c 11 \s1 God bin oldei kain langa detlot Isreil pipul \p \v 1-2 Wal mi askim yumob na. God bin tjakidawei im ronwan pipul olabat? Nomo. Im nomo bin tjakidawei detlot Isreil pipul weya imbin pikimat basdam. Ai sabi, dumaji mi Isreil men du. Mi grengrensan blanga Eibrahem, en main klen na Benjamin. \p Wal yumob sabi wanim im tok langa oltestaman wen det speshalwan mesinja neim Ilaija bin pudum bleim langa detlot Isreil pipul.\x + \xo 11:1-2 \xt Falip 3:5 \x* \v 3 Ilaija bin dalim God, “Bos, detlot pipul bin breigimdan detlot teibul blanga ofring blanga yu, en deibin kilimbat ded ola speshalwan mesinja blanga yu, en nomo eni speshalwan mesinja blanga yu jidan laibala na. Oni mi na. En dei wandim kilim mi du.”\x + \xo 11:3 \xt 1 King 19:10,14 \x* \p \v 4 Wal wanim God bin gibit ensa langa Ilaija? Imbin tok, “Yu nomo bradin, dumaji aibin pudum wansaid 7,000 men hu nomo bin bulurrum det drimin gulum Beil.”\x + \xo 11:4 \xt 1 King 19:18 \x* \p \v 5 Yu si? Tudei na im lagijat du, dumaji God bin pudum sambala Isreil pipul wansaid, en imbin pikimat olabat dumaji imbin brabli kainbala langa olabat. \v 6 Nomeda deibin dumbat gudbala ting, bat stil God nomo bin pikimat olabat blanga tharran. Imbin wandi kain langa olabat, en blanga tharran na imbin pikimat olabat, dumaji if im bina pikimat olabat blanga detlot gudbala ting weya dei dumbat, wal im nomo bina pikimat olabat brom im ronwan filing weya imbin brabli kainbala langa olabat. Im bina pikimat olabat dumaji deibin dumbat detlot gudbala ting. \p \v 7 Yumob sabi na? Ol detlot Isreil pipul bin oldei trai blanga faindim det wei blanga jidan raitwei langa God. Bat dei nomo bin faindim det wei. Oni detlot lilbit Isreil pipul weya God bin pikimat bin faindim det wei. Ol detlot najalot Isreil pipul bin jidan admen. \v 8 Wi sabi tharran, dumaji langa oltestaman im tok, “God bin meigim det main blanga olabat go dimwan, en raidap tudei dei kaan irrim det trubala wed en sabi det trubalawei.”\x + \xo 11:8 \xt Dyud 29:4; Aisai 29:10 \x* \p \v 9 En langa oltestaman King Deibid bin tok, “Ai wandim God garra jadimap det wei blanga olabat jis laiga enimul langa trepyad. En ai wandim det wei blanga olabat garra meigim God panishim olabat. \v 10 En ai wandim God garra meigim olabat kaan sabi wanim dei dumbat, en ai wandim im garra meigim olabat nogudbinji olataim brom det trabul weya dei abumbat.” Lagijat na King Deibid bin tok.\x + \xo 11:10 \xt Saam 69:22,23 \x* \p \v 11 Wal wanmo mi askim yumob. Wen detlot Juwish pipul bin tenawei brom God, deibin tenawei olagijawan? Nomo. Dei nomo bin tenawei olagijawan, dumaji wen deibin dumbat det nogudbala ting langa God, imbin jandim det gudnyus langa ola Jintail pipul blanga dalim olabat im garra seibum olabat, en imbin gibit olabat det gudnyus blanga meigim detlot Juwish pipul jinggabat en wandi kambek langa im. \p \v 12 Yu si? Detlot Juwish pipul bin dumbat det nogudbala ting, en deibin lujim ola gudbala ting weya God bin gibit olabat. En blanga tharran na God bin gudbinji langa detlot Jintail pipul, en imbin meigim olabat jidan ritjwan garram det gudnyus. En if God bin gudbinji lagijat langa detlot Jintail pipul wen detlot Juwish pipul bin tenawei brom im, wal wanim garra hepin wen God garra meigim detlot Juwish pipul kambek langa im? God garra gudbinji brabliwei langa ebribodi bambai wen im garra joinimap detlot Juwish pipul garram detlot Jintail pipul. \s1 God bin seibum Jintail pipul \p \v 13 Wal ai garra tok langa ol yumob Jintail pipul na. God bin meigim mi jidan speshalwan mishanri blanga yumob, en mi dumbat main wek brabliwei, \v 14 dumaji ai wandi trai en meigim main ron pipul olabat jinggabat en wandi kambek langa God wulijim im garra seibum olabat. \p \v 15 Yumob sabi wotfo? If God bin meigim yumob Jintail pipul jidan gudfren blanga im dumaji detlot Juwish pipul bin tenawei brom im, wal wanim garra hepin wen im garra meigim detlot Juwish pipul kambek langa im? Im jis laik im garra meigim dedbala pipul gidap laibala. \p \v 16 Wal mi sabi detlot Juwish pipul garra kambek langa God, dumaji olabat grengrenfatha olabat bin jidan blanga im. Olabat bin jis laik det feswan daga. En wen enibodi gibit det feswan daga jis laiga ofring langa God, holbit detlot najalot daga blanga God du. En detlot grengrenfatha olabat bin jis laik det bodampat blanga tri. En wen enibodi gibit det bodampat blanga det tri jis laiga ofring langa God, holbit det tri blanga God du. \p \v 17 Yumob sabi? Ol yumob Jintail pipul jis laik detlot bushis blanga det wailwan tri gulum olibtri, en ol detlot Juwish pipul jis laik det olibtri weya dei growimap langa gadin. En God bin kadimof sambala bushis brom det olibtri langa det gadin, en imbin joinimap sambala bushis brom det wailwan olibtri, en detlot wailwan bushis abum det seimwan juspat brom det bodampat mijamet blanga meigim olabat jidan laibala. \fig |src="GTRom1117Grafting.tif" size="col" ref="11:17" \fig* \p \v 18 Wal detlot wailwan bushis weya bin joinap langa det olibtri langa det gadin kaan reken miselp haibala langa detlot bushis weya bin kadof brom det tri. Nomo. Detlot wailwan bushis kaan reken miselp, dumaji dei nomo holdimap det bodampat blanga det tri. Det bodampat holdimap detlot bushis. \p \v 19 Wal maitbi detlot wailwan bushis garra tok, “Detlot bushis bin kadof brom det olibtri langa det gadin blanga meigim rum blanga melabat blanga joinap langa det tri.” \p \v 20 Wal trubala tharran. Bat deibin kadof dumaji dei nomo bin bilib brabliwei. En yumob wailwan bushis kipgon joinap dumaji yumob bilib brabliwei. \p Yumob sabi na? God bin kadimof detlot Juwish pipul, en imbin meigim yumob Jintail pipul deigim pleis blanga olabat. Bat yumob kaan reken miselp. Nomo. \v 21 Yumob garra bradin, dumaji if God nomo bin seibum detlot Juwish pipul, wal im kaan seibum yumob du if yumob bulurrum det wei blanga olabat. \p \v 22 Yu si? God im brabli kainbala. Bat im brabli admen du. Im kain langa detlot pipul hu kipgon bulurrum det wei blanga im. Bat im admen langa detlot pipul hu tenim miselp brom im. En if yumob nomo kipgon bulurrum det wei blanga im, wal im garra kadimof yumob du. \v 23 En if detlot Juwish pipul tenim miselp langa im en bilib langa im brabliwei, wal im garra pudumbek olabat langa olabat seim pleis weya deibin kadof, dumaji im garram det pawa blanga pudumbek olabat. \p \v 24 Yumob sabi wotfo? Detlot Juwish pipul jis laik det olibtri weya ola fama growimap langa gadin. Bat God bin kadimof olabat jis laik detlot fama bin kadimof sambala bushis brom det tri. En yumob Jintail pipul jis laik detlot bushis blanga det wailwan olibtri. Detlot bushis brom det wailwan olibtri kaan joinimap miselp langa det najawan olibtri weya dei growimap langa gadin. Bat God bin kadimof yumob brom det wailwan tri, en im na bin joinimap yumob langa det tri langa det gadin. En if im garram det pawa blanga joinimap detlot bushis brom det wailwan tri langa det najawan tri, wal im garram detmatj pawa du blanga gedim detlot seimwan bushis weya imbin kadimof en joinimap olabat langa olabat ronwan tri igin. \s1 God garra kain langa ebribodi \p \v 25 Wal main braja en sista olabat, ai wandim yumob garra sabi det plen blanga God weya imbin holdimbek en nomo oldei shoum langa enibodi. Bat imbin shoum wi det plen na, en yumob garra sabi det plen wulijim yumob kaan reken miselp haibala. \p Wal iya na det plen blanga God. Imbin meigim detlot Isreil pipul jidan admen. Bat im kaan meigim olabat jidan lagijat olagijawan. Dei garra jidan admen raidap ol detlot Jintail pipul hu garra bilib langa Jisas Krais bin kaman langa im. \v 26 Det taim na God garra seibum ola Juwish pipul. Wi sabi tharran, dumaji langa oltestaman God bin tok, “Tharran hu garra seibum main pipul olabat garra kaman brom det speshalwan taun gulum Saiyan, en im garra deigidawei ola nogudbalawei brom ola grengrensan blanga Jeikob,\x + \xo 11:26 \xt Aisai 59:20,21 \x* \v 27 en det taim na ai garra dum wanim aibin pramis langa olabat, en ai garra larramgo olabat fri brom ola nogudbala ting weya deibin dumbat.”\x + \xo 11:27 \xt Aisai 27:9; Jera 31:33,34\x* \p \v 28 Yu si? Detlot Juwish pipul nomo bin bilib langa det gudnyus, en blanga tharran na God bin meigim olabat jidan enami blanga im blanga gibit tjens langa yumob Jintail pipul. Bat God bin meigim det pramis langa olabat grengrenfatha olabat, en blanga tharran na God bin pikimat olabat, \v 29 en im stil laigim olabat, dumaji wen God pikimat enibodi en im gudbinji langa im, wal im pikimat im olagijawan, en im gudbinji langa im olagijawan du. \p \v 30 Yumob sabi na? Basdam yumob Jintail pipul nomo bin dum wanim God bin wandim yumob blanga dum. Bat God bin kain langa yumob dumaji detlot Juwish pipul nomo bin dum wanim God bin wandim olabat blanga dum. \p \v 31 Yu si? God bin kain langa yumob Jintail pipul, en blanga tharran na detlot Juwish pipul bin gibit im bekboun, en dei nomo dum wanim im wandim olabat blanga dum. En dumaji dei nomo dum wanim im wandim olabat blanga dum, wal im gin kain langa olabat jis laik imbin kain langa yumob. \p \v 32 Yumob sabi na? God bin hendimoba ebribodi langa det nogudbalawei blanga jidan jis laiga prisana wulijim im garra shoum olabat im kain langa ebribodi. \s1 Wi garra preisim God \p \v 33 Wal God im brabli sabibala, en im sabi ebrijing. Nobodi kaan sabi hau im wek, en nobodi kaan gajimap en sabi det wei blanga im.\x + \xo 11:33 \xt Aisai 55:8 \x* \v 34 Wi sabi tharran, dumaji langa oltestaman im tok, “Enibodi sabi wanim God jinggabat? Enibodi gin dalim God wanim blanga dum?” Nomo. Nobodi kaan lagijat.\x + \xo 11:34 \xt Aisai 40:13 \x* \p \v 35 En langa oltestaman im tok, “Enibodi bin gibit enijing langa God wulijim God garra peiyimbek im?” Nomo.\x + \xo 11:35 \xt Job 41:11 \x* \v 36 Nobodi bin gibit im enijing lagijat, dumaji God bin meigim ebrijing, en im na meigim ebrijing kipgon jidanbat laibala, en ebrijing jidan blanga im. \p Wal wi garra preisimbat God olagijawan. Trubala.\x + \xo 11:36 \xt 1 Karin 8:6 \x* \c 12 \s1 Hau wi garra wek blanga God \p \v 1 Wal main braja en sista olabat, yumob sabi na God bin brabli kain langa yumob, en blanga tharran na ai dalim yumob blanga gibit miselp langa im jis laiga laibalawan sekrifais ofring. Yumob garra oldei jidan oni blanga im, en yumob garra oldei meigim im gudbinji, dumaji wen yumob dum lagijat na, yumob weship im brabliwei en trubalawei. \p \v 2 Wal yumob kaan larram miselp kipgon bulurrumbat det wei blanga dijan wel. Nomo. Yumob garra tjeinjim yumob main en larram God tenimran yumob, en wen im tenimran yumob, im gibit yumob det pawa blanga sabi wanim im wandim yumob blanga dum. \p Yu si? Wen yumob tjeinjim yumob main en larram God tenimran yumob, yumob sabi ol detlot ting weya gudbala en meigim God gudbinji en nomo garram enijing rong. \p \v 3 Wal God bin kain langa mi, en imbin meigim mi jidan mishanri, en blanga tharran na ai dalim yumob dijan. Nobodi kaan reken miselp haibala. Yumob garra ol jinggabat gudbalawei. \p Yu si? God bin meigim yumob bilib langa det gudnyus, en blanga tharran na yumob garra jinggabat miselp hau God wandim yumob blanga jinggabat. \p \v 4 Wal yumob jinggabat yumob bodi na. Wi garram olkain difrinwan pat langa wi bodi, en detlot difrinwan pat dumbat difrinwan wek. \v 5 En im seimwei du weya wibin joinap garram Jisas Krais. Nomeda wi detmatj, bat stil wi ol jidan wanbala garram im, en wi ol jidan jis laiga difrinwan pat blanga det bodi blanga im.\x + \xo 12:5 \xt 1 Karin 12:12 \x* \p \v 6 Yu si? God bin brabli kainbala langa wi, en imbin gibit wi olkain difrinwan wek blanga dumbat. \p Wal if God bin gibit yumob det wek blanga dalimbat det wed brom im, wal yumob garra dum det wek strongbalawei jis laik weya yumob bilib strongbalawei. \v 7 En if imbin gibit yumob det wek blanga albumbat pipul, wal yumob garra albumbat olabat. En if imbin gibit yumob det wek blanga titjimbat pipul, wal yumob garra titjimbat olabat. \v 8 En if imbin gibit yumob det wek blanga meigim pipul jidan strongbala insaidwei, wal yumob garra meigim olabat jidan strongbala. En if imbin gibit yumob det wek blanga gibit enijing langa pipul blanga album olabat, wal yumob garra gibit olabat detlot ting brabliwei. En if imbin gibit yumob det wek blanga lidimbat pipul, wal yumob garra lidimbat olabat brabliwei. En if imbin gibit yumob det wek blanga kain langa pipul, wal yumob garra kain langa olabat gudbinjiwei.\x + \xo 12:8 \xt 1 Karin 12:4-11 \x* \p \v 9 Wal yumob garra laigim pipul trubalawei. En yumob garra heidim ola nogudbala ting en kipgon jidan garram ola gudbala ting. \v 10 En yumob garra laigim miselp brabliwei dumaji yumob ol baba gija na. En yumob garra shoum rispek langa yumob baba olabat du. \v 11 En garram holbit yumob filing yumob garra oldei wek adbalawei blanga Jisas Krais det Bos blanga wi en nomo jidan leisibala. \v 12 En yumob garra oldei jidan gudbinjiwei, dumaji yumob sabi wanim God garra gibit langa yumob bambai. En wen yumob abum trabul, yumob garra go thru langa det trabul gudbalawei. En yumob garra oldei prei blanga ebrijing. \v 13 En wen yumob Kristjan braja en sista olabat nomo abum enijing, yumob garra oldei gibit olabat ola enijing weya dei wandim. En nomeda yumob nomo sabi sambala Kristjan pipul, bat stil yumob garra oldei welkam langa olabat langa yumob kemp. \p \v 14 Wal yumob garra oldei askim God blanga kain langa detlot pipul hu gibitbat yumob trabul. Yumob kaan askim im blanga nogudbinji langa olabat. Yumob garra askim im blanga gudbinji langa olabat.\x + \xo 12:14 \xt Meth 5:44; Luk 6:28 \x* \v 15 En wen enibodi jidan gudbinji, yumob garra jidan gudbinji du garram olabat. En wen enibodi kraikrai, yumob garra kraikrai garram olabat du. \v 16 Yumob garra abum seimkain filing blanga ebribodi. En yumob kaan reken miselp haibala en nomo wandi dumbat odinri wek. Yumob garra gudbinji blanga dumbat enikain wek. En yumob kaan reken miselp sabibala wen yumob nomo sabi brabliwei.\x + \xo 12:16 \xt Prab 3:7 \x* \p \v 17 Wal wen enibodi dum nogudbala ting langa yumob, yumob kaan peiyimbek im nogudbalawei. Yumob garra oldei trai en dumbat wanim ola pipul reken gudbala ting. \v 18 En yumob garra dum ebrijing yumob gin dum blanga jidan gudbalawei garram ebribodi. \p \v 19 Wal main fren olabat, yumob kaan peiyimbek enibodi nogudbalawei. Yumob garra gibit rum langa God blanga gitwail langa im, dumaji langa oltestaman God bin tok, “Nobodi garram det rait blanga peiyimbek enibodi. Oni mi na garram det rait blanga peiyimbek enibodi. En ai garra peiyimbek im.” Lagijat na God bin tok.\x + \xo 12:19 \xt Dyud 32:35 \x* \p \v 20 Yu si? Langa oltestaman im tok, “Wen yumob bedfren jidan hanggriwan, yumob garra gibit im daga, en wen im jidan thestiwan, yumob garra gibit im woda, dumaji wen yumob dum lagijat langa im, yumob garra meigim im sheim.”\x + \xo 12:20 \xt Prab 25:21,22 \x* \p \v 21 Yumob sabi na? Yumob kaan larram ola nogudbala ting bidim yumob. Nomo. Yumob garra bidim ola nogudbala ting garram ola gudbala ting. \c 13 \s1 Yu garra teiknodis langa yu gabman bos \p \v 1 Wal yumob garra ol teiknodis en duwit langa ol detlot pipul hu jidan gabman bos langa wi iya, dumaji nobodi kaan jidan bos if God nomo larram im jidan bos. En detlot pipul jidan bos tudei dumaji God bin meigim olabat jidan bos. \p \v 2 Yu si? If enibodi fait langa detlot pipul hu jidan bos en nomo teiknodis langa olabat, wal dei fait en nomo teiknodis langa det lowa weya God bin meigim. En pipul hu dum detkain ting garra meigim detlot bos panishim olabat. \p \v 3 Wal detlot pipul hu dumbat nogudbala ting garra bradin langa detlot pipul hu jidan bos. Bat detlot pipul hu dumbat gudbala ting kaan bradin langa detlot pipul hu jidan bos. \p Wal yumob dalim mi na. Yumob wandi bradin langa detlot pipul hu jidan bos o yumob wandi jidan fri brom detkain ting? If yumob wandi jidan fri, wal yumob garra dumbat gudbala ting, \v 4 en detlot pipul hu jidan bos garra tok gudbalawei blanga yumob, dumaji detlot pipul hu jidan bos, olabat wekinmen blanga God, en imbin pudum olabat deya blanga album yumob. \p Yu si? If yumob dum nogudbala ting, wal yumob garra bradin langa detlot pipul hu jidan bos, dumaji dei garram pawa blanga panishim yumob. En dei garram det pawa dumaji olabat wekinmen blanga God, en imbin gibit olabat det pawa blanga yusum olabat blanga panishim detlot pipul hu dumbat nogudbala ting. \p \v 5 Yumob sabi na? Yumob garra oldei teiknodis en duwit langa detlot pipul hu jidan bos, dumaji yumob nomo wandim olabat garra panishim yumob. En yumob garra oldei teiknodis en duwit langa olabat, dumaji det filing blanga yumob dalim yumob wanim God wandim yumob blanga dum. \p \v 6 Yu si? Wen detlot pipul hu jidan gabman bos dumbat det wek blanga olabat brabliwei, dei jidan wekinmen blanga God. En blanga tharran na yumob oldei pei det teks mani. \v 7 En if yumob owim det gabman eni teks mani, wal yumob garra peiyim det mani. Nomeda wotkain teks mani yumob owim det gabman, bat stil yumob garra peiyim olabat blanga ebrijing. En yumob garra shoum rispek brabliwei langa ol detlot pipul hu jidan gabman bos, dumaji yumob owim olabat det rispek.\x + \xo 13:7 \xt Meth 22:21; Mak 12:17; Luk 20:25 \x* \s1 Wi garra laigim pipul en bulurrum det wei blanga Jisas \p \v 8 Wal yumob kaan owim enibodi enijing. Yumob garra oldei peiyimbek ebrijing weya yumob owim enibodi. En lagijat gin yumob garra oldei laigim ebribodi, dumaji wen yumob laigim pipul, yumob dum wanim det lowa dalim yumob blanga dum. \p \v 9 Wal det lowa im tok, “Yu nomo lau silipsilip garram enibodi. Oni langa yu hasbin o waif. Yu nomo lau medrim enibodi. En yu nomo lau stilim enijing. En yu nomo lau gridi blanga enibodi enijing.” \p Yu si? Ol dislot lowa en ol detlot najalot lowa kamat brom det wanbala lowa weya tok, “Yu garra laigim pipul jis laik yu laigim yu ronselp.”\x + \xo 13:9 \xt Eksa 20:13-15,17; Labid 19:18; Dyud 5:17-19,21\x* \p \v 10 Yumob sabi na? Wen yu laigim enibodi, yu kaan go en dum nogudbala ting langa im. \p Yu si? Wen yu laigim pipul brabliwei, wal im jis laik yu duwit langa ola lowa. \p \v 11 Wal yumob garra laigim ola pipul brabliwei lagijat, dumaji yumob sabi wanim det taim. Yumob sabi im taim blanga jinggabat en dumbat gudbala ting, dumaji det taim weya God garra seibum im pipul olabat im gulijap na. Im nomo longtaim laik wen wibin bilib basdam. \v 12 Im jis laik yumob bin silip basdam, bat im taim blanga yumob blanga gidap, dumaji det naitaim im gulijap binij na, en det deitaim im gulijap iya. \p Wal wi garra libum ol detlot nogudbala ting weya pipul oldei dumbat naitaim wen im dakbala, en wi garra jidan redibala jis laik detlot solja weya oldei werrimon detlot speshalwan klos blanga fait deitaim wen det lait im shain. \p \v 13 Yumob sabi? Wi garra jidan gudbalawei jis laik pipul hu jidan langa lait. Wi kaan git drangk en go sili, en wi kaan silipsilipbat nogudbalawei garram enibodi en shoum miselp bodi eniweya, en wi kaan faitfaitbat en jelas gija. \v 14 Nomo. Wi kaan dumbat detkain nogudbala ting lagijat, dumaji wi garra bulurrum det wei blanga Jisas Krais det Bos blanga wi, en wi garra stap jinggabat ol detlot nogudbala ting weya det nogudbala filing blanga wi oldei wandim. \c 14 \s1 Nomo tok enijing blanga enibodi \p \v 1 Wal yumob garra larram detlot Kristjan braja en sista olasbat hu nomo bilib strongbalawei jidan gudfren blanga yumob. En yumob kaan tok nogudbalawei langa olabat blanga hau dei oldei jinggabat blanga dum enijing, dumaji detlot pipul hu bilib strongbalawei sabi dei gin dagat enikain daga. \v 2 Bat sambala pipul hu bilib lilbit reken dei kaan dagat bif, dumaji dei reken wen dei dagat det bif, dei dumbat nogudbala ting. \p \v 3 Wal detlot pipul hu dagat enikain daga kaan reken miselp haibala langa detlot pipul hu nomo dagat bif. En detlot pipul hu nomo dagat bif kaan tok enijing blanga detlot pipul hu dagat enikain daga, dumaji God bin meigim olabat jidan gudfren blanga im. \p \v 4 Yumob sabi na? Yumob kaan tok enijing blanga detlot wekinmen hu garram olabat ron bos, dumaji olabat ron bos garra kotim olabat if dei dumbat gudbala ting o nogudbala ting. En ai sabi dei garra dum gudbala ting, dumaji Jisas Krais det Bos blanga wi garra meigim olabat strongbala blanga dumbat gudbala ting. \p \v 5 Wal yumob jinggabat na. Sambala pipul reken det wanbala dei im mowa haibala langa ola najalot dei. En sambala pipul reken ola dei olabat seim. \p Wal ebribodi garra jinggabat brabliwei blanga im ronselp. \v 6 En wen enibodi reken eni dei im haibala, im meigim det dei haibala blanga Jisas Krais det Bos blanga wi. En wen enibodi dagat enikain daga, im jinggabat Jisas Krais det Bos blanga wi wen im dagat enikain daga lagijat, dumaji im gibit theingks langa God blanga detlot daga. En wen enibodi nomo oldei dagat bif, im jinggabat Jisas Krais det Bos blanga wi wen im nomo dagat bif, en im gibit theingks langa God blanga detlot daga weya im oldei dagat.\x + \xo 14:6 \xt Kalosh 2:16\x* \p \v 7 Yumob sabi wotfo? Im lagijat dumaji nobodi jidan iya langa dijan kantri blanga imselp. \v 8 En wen enibodi dai, im nomo dai blanga imselp du, dumaji wen wi jidan iya langa dijan kantri, wi jidan iya blanga Jisas Krais det Bos blanga wi. En wen wi dai, wi stil jidan blanga im. \p Yu si? Nomeda wi jidan laibala o wi dai, bat stil wi jidan blanga Jisas Krais det Bos blanga wi. \v 9 En blanga tharran na Jisas Krais bin dai en imbin gidap laibala brom dedbala wulijim im garra jidan Bos blanga laibala pipul en dedbala pipul du. \p \v 10 Wal yumob dalim mi na. Wotfo yumob jadjim yumob Kristjan braja en sista olabat? Wotfo yumob oldei reken miselp haibala langa olabat? Yumob nomo wandi dum lagijat, dumaji wi garra ol jandap lida langa God, en im na garra jadjim wi holot.\x + \xo 14:10 \xt 2 Karin 5:10\x* \v 11 Wi sabi tharran, dumaji langa det oltestaman God bin tok, “Mi na det laibalawan God, en trubala ai dalim yumob. Wen det taim garra kaman, ebribodi garra baudan langa olabat ni lida langa mi, en ebribodi garra tok, ‘Yu na God’.”\x + \xo 14:11 \xt Aisai 45:2 \x* \p \v 12 Yumob sabi na? Wi holot garra dalim miselp langa God, en wi garra dalim im blanga ebrijing weya wibin dumbat. \s1 Yumob garra jinggabat yumob ronselp \p \v 13 Wal wi garra stap jadjimbat wi Kristjan braja en sista olabat. Mobeda wi jinggabat nomo blanga dum enijing weya garra meigim olabat dum nogudbala ting. \p \v 14 Wal yumob irrim mi na. Aibin joinap garram Jisas Krais det Bos blanga wi, en ai sabi brabliwei nomo eni daga nogudwan. Bat ai sabi wen enibodi reken det daga im nogudwan, im kaan dagat det daga, dumaji langa im det daga im nogudwan. \v 15 En if eni Kristjan braja o sista blanga wi jidan nogudbinji dumaji im luk wi dagat det daga weya im reken im nogudwan, wal wi nomo laigim im, dumaji wi dagat det daga weya meigim im nogudbinji. \p Wal ai dalim yumob. Wi kaan dagat enijing weya meigim wi braja o sista libum det trubalawei, dumaji Jisas Krais bin dai blanga im. \p \v 16-17 Yu si? Wi kaan dum enijing weya garra meigim pipul tok nogudbalawei blanga enijing weya wi reken im rait blanga dum, dumaji det wei blanga dijan Kristjan laif im nomo blanga dagadagat en dringgimbat. Nomo. Det wei blanga dijan Kristjan laif im blanga dumbat wanim God wandim wi blanga dum en blanga jidan gudbalawei garram ebribodi en blanga jidan gudbinji garram det Holi Spirit. \v 18 En wen enibodi bulurrum Jisas Krais en wek blanga im lagijat, im meigim God gudbinji langa im, en im meigim ola pipul gudbinji langa im du. \p \v 19 Yumob sabi na? Wi garra oldei dumbat ebrijing brabliwei blanga meigim miselp jidan gudwei en blanga album miselp jidan strongbala. \p \v 20 Yu si? Wi nomo wandim larram daga meigim wi meigim det wek blanga God nogud, dumaji det daga im gudwan. Bat im nogud blanga enibodi blanga dagat enijing weya garra meigim im Kristjan braja o sista jinggabat nogudbalawei en dumbat nogudbala ting. \v 21 Wi nomo wandi meigim wi braja o sista olabat dumbat nogudbala ting. Mobeda wi libum dagadagat bif en dringgimbat wain o dumbat enijing weya garra meigim wi braja o sista olabat dum nogudbala ting. \p \v 22 Yumob sabi na? Yumob garra jinggabat yumob ronselp if im rait blanga dagat bif en dringgim wain. En yumob kaan dalimbat ebribodi. Yumob garra dalim oni God. En wen yumob dum enijing weya yumob reken im rait blanga dum, en yumob nomo bleim miselp, wal yumob garra gudbinji. \v 23 Bat if yumob dum enijing weya yumob reken im nomo rait, wal yumob garra meigim God panishim yumob, dumaji yumob nomo bilib God wandim yumob blanga dum det ting weya yumob dum. En if yumob dum enijing weya yumob nomo bilib God wandim yumob blanga dum, wal yumob dum nogudbala ting tharran. \c 15 \s1 Wi garra jinggabat wi braja en sista olabat \p \v 1 Wal ai dalim yumob. Wen detlot Kristjan pipul hu bilib lilbit dum nogudbala ting dumaji trabul kaman langa olabat, ol wi Kristjan pipul hu bilib strongbalawei garra album olabat, dumaji wi kaan jinggabat wi ronselp blanga meigim miselp gudbinji. \v 2 Wi garra jinggabat wi braja en sista olabat blanga meigim olabat gudbinji en blanga meigim olabat bilib strongbalawei du. \p \v 3 Yumob sabi? Wi kaan jinggabat wi ronselp blanga meigim miselp gudbinji, dumaji Jisas Krais nomo bin jinggabat im ronselp blanga meigim miselp gudbinji. Wi sabi tharran, dumaji langa oltestaman im tok, “Detlot nogudbala wed weya pipul bin tok nogudbalawei langa God bin kaman langa im.” Lagijat na det oltestaman bin tok.\x + \xo 15:3 \xt Saam 69:9 \x* \p \v 4 Wal ebrijing weya deibin raidimdan langa oltestaman longtaim im deya blanga lenim wi en blanga meigim wi jidan strongbalawei en nomo gibap, en detlot wed meigim wi sabi wi garra jidan garram det olagijawan laif.\fig |src="HK00282B.TIF" size="col" ref="15:4" \fig* \p \v 5 Wal God na oldei meigim wi jidan strongbalawei en meigim wi nomo wandi gibap. \v 6 \fig |src="praise.tif" size="col" ref="15:6" \fig*En mi askim im blanga meigim yumob jidan garram wanbala main jis laik Jisas Krais bin jidan, dumaji yumob garra ol preisimbat God mijamet garram wanbala main en wanbala hat. Lagijat na yumob garra preisimbat God det Dedi blanga Jisas Krais det Bos blanga wi. \s1 Gudnyus blanga Jintail pipul \p \v 7 Wal yumob garra oldei abum filing blanga enibodi jis laik Jisas Krais bin abum filing blanga yumob, en yumob garra abum detkain filing na blanga olabat dumaji yumob wandim pipul garra preisimbat God. \p \v 8 Wal ai dalim yumob. Jisas Krais bin meigim imselp wekinmen blanga detlot Juwish pipul blanga shoum olabat God im trubala. En imbin meigim imselp wekinmen blanga olabat blanga dum wanim God bin pramis langa olabat grengrenfathamob. \v 9 En imbin meigim imselp wekinmen blanga olabat blanga meigim ola Jintail pipul preisimbat God dumaji imbin kain langa olabat. \p Wi sabi tharran, dumaji langa oltestaman im tok, “Blanga tharran na ai garra preisimbat yu wen mi deya garram ola Jintail pipul. Ai garra sing en preisimbat yu neim.”\x + \xo 15:9 \xt 2 Sem 22:50; Saam 18:49\x* \v 10 En langa oltestaman im tok, “Ol yumob Jintail pipul, yumob garra gibit theingks langa God garram im pipul olabat.”\x + \xo 15:10 \xt Dyud 32:43\x* \v 11 En langa oltestaman im tok, “Ol yumob Jintail pipul, yumob garra preisim det Bos blanga wi. Ola pipul ebriweya garra preisim im.”\x + \xo 15:11 \xt Saam 117:1\x* \v 12 En langa oltestaman det speshalwan mesinja neim Aisaiya bin tok, “Sambodi garra kaman brom det femili lain blanga det men neim Jesi, en im garra kaman blanga jidan bos blanga ola Jintail pipul, en detlot pipul garra trastim im.”\x + \xo 15:12 \xt Aisai 11:10 \x* \p \v 13 Wal God na meigim pipul trastim im blanga det olagijawan laif, en mi askim im blanga meigim yumob brabli gudbinji en jidan gudwei weya yumob bilib langa im wulijim det Holi Spirit garra meigim yumob kipgon trastim im mowa en mowa. \s1 Det wek blanga Pol \p \v 14 Wal main braja en sista olabat, ai sabi ol yumob Kristjan pipul deya langa Rom brabli gudbala pipul en yumob sabi ebrijing en yumob gin titjimbat miselp. \v 15 Bat stil langa dijan leda aibin lafta tok sambala wed streidat langa yumob blanga meigim yumob jinggabat detlot wed, dumaji God bin kain langa mi, \v 16 en imbin meigim mi wekinmen blanga Jisas Krais blanga wek garram ola Jintail pipul, en mi dalimbat det gudnyus langa olabat jis laiga serramonimen weya im dumbat im wek. \p Yu si? Detlot Juwish serramonimen bin oldei meigim det ofring gudwei blanga meigim God gudbinji langa detlot pipul en meigim olabat jidan blanga im. En mi dum main wek langa ola Jintail pipul lagijat du. Mi meigim olabat jidan jis laiga gudwan ofring blanga God wulijim God garra gudbinji langa olabat en det Holi Spirit garra meigim olabat jidan blanga God. \p \v 17 Wal mi brabli gudbinji blanga det wek weya mi dumbat blanga God, dumaji aibin joinap garram Jisas Krais. \v 18 En ai garra tok praudbalawei blanga wanim Jisas Krais bin dum weya imbin yusum mi blanga meigim detlot Jintail pipul bilib en duwit langa God. Jisas Krais bin yusum detlot wed weya aibin tok en detlot enijing weya aibin dumbat. \v 19 En detlot pipul bin bilib langa im dumaji deibin luk detlot klebabala ting weya God bin meigim mi dum, en det Holi Spirit blanga God bin tok langa olabat. \p Yu si? Blanga tharran na aibin dalimbat det gudnyus blanga Jisas Krais brabliwei langa ola pipul brom Jerusalem raidap langa det kantri gulum Ilirakam. \v 20 Aibin oldei wandi dalimbat det gudnyus langa detlot pipul langa eni pleis weya dei nomo irrim det wed blanga Jisas Krais, dumaji ai nomo bin wandi go langa eni pleis weya sambodi bin dalimbat det gudnyus olredi. \p \v 21 Yu si? Ai nomo bin wandim bildimap haus ontop langa det graun weya sambodi bin olredi bildimap det bodampat, dumaji langa oltestaman im tok, “Detlot pipul hu nomo bin abum enibodi blanga dalimbat olabat garra luk, en detlot pipul hu nomo bin irrim garra sabi.”\x + \xo 15:21 \xt Aisai 52:15\x* \s1 Pol bin wandim go langa Rom \p \v 22-23 Yu si? Blanga tharran na ai nomo bin kaman en luk yumob. Brom longtaim aibin wandi kaman langa yumob. Bat det wek langa dislot kantri iya bin oldei stapam mi. Bat aibin binij det wek na,\x + \xo 15:22-23 \xt Rom 1:13 \x* \v 24 en ai wandi kaman en luk yumob na, dumaji ai garra go langa det kantri gulum Spein, en det roud im go thru langa yumob kantri. Bat bifo ai garra go langa det kantri, ai garra kaman en jidan lilwail garram yumob deya langa Rom basdam, en ai garra gudbinji blanga luk yumob, en afta yumob gin album mi go langa Spein. \p \v 25 Wal ai kaan kaman langa yumob tudei, dumaji ai garra go langa Jerusalem blanga wek blanga detlot Kristjan pipul deya basdam. \v 26 Ai garra go deya basdam dumaji ola tjetj langa det dubala kantri gulum Mesadoniya en Akeiya bin gudbinji blanga gibit mani blanga detlot powan Kristjan pipul langa Jerusalem hu nomo garram enijing.\x + \xo 15:26 \xt 1 Karin 16:1-4\x* \v 27 Nomeda detlot Jintail pipul bin gudbinji blanga gibit detlot mani langa detlot Juwish pipul, bat stil deibin lafta gibit detlot mani blanga album olabat, dumaji detlot Juwish pipul bin gibit olabat det gudnyus weya bin meigim olabat jidan ritjwan langa Godwei.\x + \xo 15:27 \xt 1 Karin 9:11 \x* \p \v 28 Wal wen ai binij dijan wek en meiksho detlot Kristjan pipul langa Jerusalem garra gedim detlot mani, det taim na ai garra kaman en luk yumob deya langa Rom bifo ai garra go langa Spein. \v 29 En ai sabi wen ai garra kaman langa yumob, Jisas Krais garra gudbinji langa yumob brabliwei. \p \v 30 Wal main braja en sista olabat, wi ol bilib langa Jisas Krais det Bos blanga wi, en det Holi Spirit meigim wi laigim gija. En blanga tharran na mi askim yumob blanga joinin garram mi en prei blanga mi brabliwei blanga dijan wek weya ai garra dumbat. \v 31 Yumob garra askim God blanga lukaftumbat mi brom detlot Juwish pipul langa Judiya hu nomo bilib langa Jisas Krais. En yumob garra askim God blanga meigim detlot Kristjan Juwish pipul langa Jerusalem gudbinji blanga det wek weya ai garra dum blanga olabat. \p \v 32 Wal wen ai garra binij det wek, det taim na ai garra kaman langa yumob if God wandim mi blanga kaman. En ai garra kaman brabli gudbinjiwei, en wi garra meigim miselp jidan gudwei mijamet. \p \v 33 Wal oni God na meigim pipul jidan gudwei, en mi askim im blanga jidan garram yumob holot brabliwei. Trubala. \c 16 \s1 Pol im tok gudei \p \v 1 Wal main braja en sista olabat, ai dalim yumob. Det Kristjan sista blanga wi neim Fibi im brabli gudwan gel. Imbin wekingel blanga det tjetj langa det taun gulum Sinkriyai. \v 2 En ai wandim yumob garra welkam im garram det neim blanga Jisas Krais det Bos blanga wi jis laik Kristjan pipul ebriweya welkam gija. En ai wandim yumob garra album im en gibit im enijing im wandim, dumaji imbin oldei album loda pipul, en imbin oldei album mi du. \p \v 3 Wal mi tok gudei langa det dubala Prisila en Akwila. Dubala wekinmen blanga Jisas Krais, en dubala bin oldei wek garram mi,\x + \xo 16:3 \xt Eks 18:2 \x* \v 4 en mi gudbinji blanga dubala, dumaji dubala nomo bin oldei jinggabat dubala ron laif wen deibin albumbat mi. En ola Jintail Kristjan pipul gudbinji blanga dubala du. \p \v 5 En mi tok gudei langa ola Kristjan pipul hu oldei majurrumap miselp blanga abum sebis langa det haus blanga Prisila en Akwila. \p En mi tok gudei langa main gudfren Epanetas hubin bilib langa Jisas Krais bifo enibodi langa det kantri gulum Eisha. \p \v 6 En mi tok gudei langa det gel Meri hubin adwek blanga album yumob. \p \v 7 En mi tok gudei langa main dubala Juwish kantrimen Endronikas en Juniyas hubin jidan garram mi wen aibin langa jeil. Dubala bin bilib langa Jisas Krais bifo mi, en dubala brabli gudwan speshalwan mishanri. \p \v 8 En mi tok gudei langa main gudfren Empiliyatas hu oldei bulurrum Jisas Krais det Bos blanga wi brabliwei. \p \v 9 En mi tok gudei langa Yubanas det wekinmen blanga Jisas Krais hubin oldei wek garram mi. \p En mi tok gudei langa main gudfren Stakiyas. \p \v 10 En mi tok gudei langa Apeles hubin shoum miselp trubala langa Jisas Krais. \p En mi tok gudei langa ola femili blanga Aristobalas. \p \v 11 En mi tok gudei langa main Juwish kantrimen Herodiyan. \p En mi tok gudei langa ola femili blanga Nasisas hu bilib langa Jisas Krais det Bos blanga wi. \p \v 12 En mi tok gudei langa det dubala gel Trafina en Trafosa hubin adwek blanga Jisas Krais det Bos blanga wi. \p En mi tok gudei langa det najawan gel main gudfren Pesis hubin adwek brabliwei blanga Jisas Krais det Bos blanga wi. \p \v 13 En mi tok gudei langa det men neim Rufas weya Jisas Krais det Bos blanga wi bin pikimat. \p En mi tok gudei langa det mami blanga Rufas du, dumaji imbin oldei tridim mi jis laik im ronwan san.\x + \xo 16:13 \xt Mak 15:21\x* \p \v 14 En mi tok gudei langa Asinkritas en Flegan en Hemis en Patrobas en Hemas en ola najalot Kristjan braja en sista deya garram olabat. \p \v 15 En mi tok gudei langa Filologas en Juliya en Neras en det sista blanga Neras en Olimpas en ola najalot Kristjan pipul deya garram olabat. \p \v 16 Wal ola Kristjan pipul brom ebriweya tok gudei langa yumob, en yumob garra tok gudei langa ola Kristjan pipul deya blanga melabat. En yumob garra sheikhen gija du. \s1 Pol im tok gudbai na \p \v 17 Wal main braja en sista olabat, ai dalim yumob na. Yumob garra oldei wotjim miselp blanga detlot pipul hu meigim yumob kadimat miselp en stapam yumob brom bilib brabliwei. Detlot pipul hu meigim yumob dum lagijat nomo bulurrum det wed weya yumob bin len. \p \v 18 Wal yumob garra gowei brom detlot pipul, dumaji olabat nomo wek blanga Jisas Krais det Bos blanga wi. Olabat wek blanga olabat ron nogudbala filing weya dei wandim olkain nogudbala ting, en dei yusumbat olkain wed blanga switinimap pipul hu nomo sabi, en afta dei trikim olabat. \p \v 19 Wal ebribodi bin irrim det stori blanga yumob weya yumob bin oldei bulurrum det wed blanga Jisas Krais brabliwei. En tharran meigim mi brabli gudbinji blanga yumob. En ai wandim yumob garra kipgon sabi ola gudbala ting. Ai nomo wandim yumob garra oldei jinggabat ola nogudbala ting en meigim miselp gilti. \p \v 20 Wal oni God na meigim pipul jidan gudwei. En nomo longtaim na im garra binijimap Seitin det boswan dibuldibul en meigim yumob jidan bos oba langa im. \p Wal Jisas Krais det Bos blanga wi im brabli kainbala langa wi, en mi askim im blanga kipgon kain langa yumob. \p \v 21 Wal det wekinmen Timathi hubin oldei wek garram mi im tok gudei langa yumob. En Lusiyas en Jeisan en Sosapata detlot Juwish kantrimen main bin tok gudei langa yumob du.\x + \xo 16:21 \xt Eks 16:1\x* \p \v 22 En Tetiyas hubin raidimdan dijan leda blanga mi tok gudei langa yumob dumaji im bilib langa Jisas Krais det Bos blanga wi.\fig |src="GT2ThesPaulDictates.tif" size="col" ref="16:22" \fig* \p \v 23 En Gaiyas det bos blanga dijan haus weya mi jidan en weya ola Kristjan pipul oldei majurrumap miselp blanga abum sebis, tok gudei langa yumob du. \p En Irestas det men hu oldei lukaftumbat ola mani blanga dijan taun weya mi jidan tok gudei langa yumob du. \p En Kwatas det braja blanga wi tok gudei langa yumob du.\x + \xo 16:23 \xt Eks 19:29; 1 Karin 1:14; 2 Tim 4:20\x* \s1 Wi garra gibit preis langa God \p \v 24-25 Wal wi garra gibit preis langa God, dumaji im na garram det pawa blanga meigim yumob jandap strongbalawei weya yumob bin bilib langa det gudnyus. \v 26 Aibin oldei dalim ola pipul det gudnyus blanga Jisas Krais weya God bin blandim longtaim, dumaji God bin shoum det trubalawan wed na. Imbin meigim det trubalawan wed kamat wen imbin yusum detlot speshalwan mesinja blanga im blanga raidimdan det wed blanga im. En tudei na imbin meigim det wed blanga im kamat langa opin. Oni God na olagijawan, en im na bin meigim det wed blanga im kamat langa opin wulijim pipul brom ebri kantri garra bilib langa im brabliwei en duwit langa im. \p \v 27 Wal nobodi nomo God. Oni im na. En nobodi sabibala. Oni im na. En wi garra gibit preis langa im thru Jisas Krais olagijawan. Yuwai. Trubala ai dalim yumob. \p Binij na.