\id HEB KRIOL Nth Aust Hebrews (58 KR heb.txt) sildarwin@sil.org \h Hibrus \toc3 Hib \toc2 Hibrus \toc1 Hibrus Det Leda Blanga Det Olbalawei En Det Nyubalawei \mt1 Hibrus \mt2 Det Leda Blanga Det Olbalawei En Det Nyubalawei \ip Wal sambodi bin raidimdan dijan leda langa ola Kristjan pipul. Wi nomo sabi hubin raidimdan dijan leda. Bat wi sabi imbin jandim dijan leda langa sambala Kristjan pipul hubin abum brabli adtaim en deibin jinggabat blanga tenawei brom det nyubalawei en gobek langa det olbalawei. En imbin gibit woning langa olabat, en imbin dalim olabat nomo blanga goweigowei brom Jisas, dumaji Jisas na bin meigim dijan wel, en nomeda im brabli haibala, bat stil imbin kaman en dai blanga wi, en wen imbin weistim im blad deya langa det kros, imbin opinimap det nyubalawei langa God, en det olbalawei bin binij na. Wal wi kaan gobek en bulurrumbat det olbalawei, dumaji Jisas na det brabli haibala serramonimen blanga wi, en wi garra bilib langa im en bulurrum im. Lagijat na dijan leda im tok langa ola Kristjan pipul. \fig |alt="Hebrews heading" src="Banner Hebrews.tif" size="col" loc="Top of Page, centred" copy="Horace" ref="1:0" \fig* \c 1 \s1 God bin tok thru im san \p \v 1 Orait, God bin oldei tok langa wi grengrenfatha olabat. Lodataim imbin tok langa olabat, en imbin yusum olkainwei blanga gibit im wed thru ol detlot speshalwan mesinja blanga im. \v 2 Bat tudei im tok langa wi thru det san blanga im. Garram im na God bin meigim ebrijing, en imbin pikimat im blanga jidan Bos blanga ebrijing. \v 3 Langa im na wi gin luk det brabli shainiwan lait blanga God, en det insaid filing blanga im seim laik God, en im na meigim dijan kantri kipgon, dumaji im wed garram pawa detmatj, en im na bin weistim im blad blanga meigim wi fri brom ola nogudbala ting weya wibin dumbat. Afta imbin gowei langa hebin, en deya na imbin jidan raidensaid langa God det Brabli Haibala Bos. \s1 Jisas im Haibala langa ola einjul \p \v 4 Wal God im brabli haibala, en imbin meigim im san haibala langa ola einjul, en imbin gibit im haibala neim du, en det neim im haibala langa ola neim blanga ola einjul. \v 5 Wi sabi tharran, dumaji God nomo bin tok langa eni einjul lagijat, “Yu na main San, en tudei na ai garra jidan Dedi blanga yu.” En im nomo bin tok blanga eni einjul lagijat, “Ai garra jidan Dedi blanga im, en im garra jidan main San.”\x + \xo 1:5 \xt 2 Sem 7:14; 1 Kran 17:13; Saam 2:7\x* \p \v 6 En wi sabi det San blanga God im haibala langa ola einjul, dumaji wen God bin redi blanga jandim im langa dijan graun, imbin tok, “Ol main einjul olabat garra weship im.”\x + \xo 1:6 \xt Dyud 32:43\x* \v 7 En imbin tok, “Ai garra meigim ol main einjul olabat jidan wekinmen, en dei garra jidan jis laiga win en faiya.”\x + \xo 1:7 \xt Saam 104:4\x* \p \v 8 Bat langa im San, God bin tok, “God, yu garra jidan Bos olagijawan, \v 9 en yu garra jidan Bos langa yu pipul olabat gudbalawei, dumaji yu laigim ola gudbala ting, en yu nomo laigim ola nogudwan ting. Blanga tharran na aibin pikimat yu, en aibin meigim yu jidan haibala langa ola fren blanga yu, en aibin meigim yu brabli gudbinji.”\x + \xo 1:9 \xt Saam 45:6,7\x* \v 10 Imbin kipgon tok, “Bos, longtaim yu na bin meigim ola graun, en garram yu ronwan bingga yubin meigim ola skai. \v 11 Wal bambai ola graun en ola skai garra binij. Bat yu garra jidan olagijawan. Det graun en skai garra go nogud jis laik ola olwan klos, \v 12 en yu garra tjakidawei det graun en skai jis laik sambodi tjakidawei ola olwan klos. Yu garra tjeinjim dubala jis laik sambodi tjeinjim im klos. Bat yu kaan neba tjeinj, en yu kaan neba binij du.” Lagijat na God bin tok langa im san.\x + \xo 1:12 \xt Saam 102:25-27\x* \p \v 13 En langa im san, God bin tok, “Yu jidan langa main raidensaid raidap ai garra bidim ola enami blanga yu en meigim olabat jidan lobala langa yu.”\x + \xo 1:13 \xt Saam 110:1\x* \v 14 Bat God nomo bin tok lagijat langa eni einjul, dumaji ola einjul olabat wekinmen blanga im. Olabat gudbala spirit, en im oldei jandim olabat blanga album detlot pipul weya imbin pikimat blanga seibum olabat. \c 2 \s1 Teiknodis langa det trubala wed \p \v 1 Wal det San blanga God im haibala langa ol detlot einjul, en blanga tharran na wi garra teiknodis brabliwei langa det trubala wed weya God bin gibit langa wi thru langa im san. Wibin irrim det wed, en wi kaan larram enijing deigidawei wi brom im. \p \v 2 Wal det wed weya God bin gibit langa wi grengrenfatha olabat bin trubalawan, en deibin oldei panishim enibodi hu nomo bin teiknodis langa det wed en duwit. God bin gibit det wed langa olabat garram detlot einjul blanga im. \v 3 Bat imbin gibit det wed langa wi garram det san blanga im, en dei garra panishim wi du if wi nomo teiknodis langa det wed weya im dalim wi hau God garra seibum wi. \p Wal det Bos blanga wi bin dalimbat im wekinmen olabat det gudnyus basdam, en afta detlot wekinmen bin dalimbat wi det gudnyus. \v 4 En God bin dumbat olkain speshalwan ting blanga shoum wi det wed im trubala, en im Holi Spirit bin shoum wi det wed im trubala du, dumaji imbin gibit langa wi ol detlot gudbala ting weya God bin wandim im blanga gibit langa wi. \s1 Jisas en im braja olabat \p \v 5 Wal God kaan meigim ola einjul jidan bos blanga det nyubala hebin en nyubala graun. \v 6 Wi sabi tharran, dumaji langa oltestaman im tok, “God, pipul nomo enijing. Wal wotfo yu oldei jinggabat olabat? En wotfo yu oldei lukaftumbat olabat? \v 7 Yubin meigim men lilbit lobala langa ola einjul. Bat stil yubin meigim im haibala. Yubin meigim im jidan jis laiga king, \v 8 en yubin meigim im jidan bos blanga ebrijing.” Lagijat na im tok langa oltestaman. En wen imbin tok, “God bin meigim men jidan bos blanga ebrijing,” imbin min ebrijing. Bat wi kaan luk men jidan bos blanga ebrijing tudei.\x + \xo 2:8 \xt Saam 8:4-6\x* \v 9 Bat wi gin luk Jisas. God bin meigim im jidan lilbit lobala langa ola einjul blanga dai blanga ebribodi, en God bin dum lagijat, dumaji imbin brabli kainbala langa wi. En tudei wi luk Jisas jidan haibala king, dumaji imbin go thru langa det trabul weya imbin dai. \p \v 10 Wal God bin meigim ebrijing, en ebrijing jidan blanga im, en imbin dum rait ting wen imbin meigim Jisas go thru langa det trabul blanga meigim Jisas sabi det wei wulijim im garra meigim loda pipul jidan haibala jis laik im. En Jisas na bin meigim det wei langa God blanga seibum im ron pipul olabat, \v 11 en im na oldei klinim olabat brom olabat nogudbalawei, en im en ol detlot pipul weya imbin meigim gudbala, olabat abum seimwan Dedi. En blanga tharran na im nomo sheim blanga gulum wi im femili olabat. \p \v 12 Wal wi sabi tharran, dumaji langa oltestaman Jisas bin tok, “God, ai garra dalim main braja en sista olabat wanim yubin dum, en ai garra preisim yu wen dei majurrumap miselp.”\x + \xo 2:12 \xt Saam 22:22\x* \v 13 Yu si? Bifo imbin dai, Jisas bin tok, “Ai garra trastim God.” En afta imbin tok, “Iya na mi, en iya ola femili main weya God bin gibit langa mi.”\x + \xo 2:13 \xt Aisai 8:17,18\x* \p \v 14 Wal pipul olabat jidan femili blanga im, en blanga tharran na imbin meigim miselp seim laik olabat, dumaji imbin wandi dai blanga bidim det boswan dibuldibul hu garram det pawa blanga meigim pipul dai. \v 15 Lagijat na Jisas bin dum, dumaji imbin wandi meigim wi fri wulijim wi kaan bradin blanga dai. \p \v 16 Wal wi sabi Jisas nomo bin dai blanga ola einjul. Imbin dai blanga ola pipul,\x + \xo 2:16 \xt Aisai 41:8,9\x* \v 17 en imbin wandi dai blanga wi, en blanga tharran na imbin lafta meigim miselp brabli seim laik wi, dumaji imbin wandi meigim miselp serramonimen blanga wi. En imbin wandi jidan brabli trubala en kainbala blanga wi wen imbin dum det boswan haibala serramonimen wek blanga God, en imbin meigim ola pipul fri brom olabat nogudbalawei wen imbin dum det wek. \p \v 18 Wal tudei Jisas gin album detlot pipul weya det dibuldibul temtimbat olabat, dumaji det boswan dibuldibul bin temtimbat im du, en imbin go thru langa det trabul. \c 3 \s1 Jisas im haibala langa Mosis \p \v 1 Wal main Kristjan braja en sista olabat, God bin pikimat yumob, en yumob garra oldei jinggabat Jisas, dumaji God bin jandim im langa wi, en imbin meigim im jidan Boswan haibala serramonimen blanga det nyubalawei weya wi bilib. \v 2 God na bin pikimat Jisas blanga dum det wek, en imbin duwit langa God brabliwei jis laik weya Mosis bin wek brabliwei basdam wen God bin pikimat im blanga lukaftumbat im pipul olabat.\x + \xo 3:2 \xt Nam 12:7\x* \p \v 3 Wal yumob jinggabat na. If enibodi bildimap haus, im haibala langa det haus. Det haus nomo haibala langa det sambodi hubin bildimap. En im lagijat gin garram Jisas. Jisas im haibala langa Mosis. \v 4 Yu si? Ebri haus weya wi luk, wi sabi sambodi bin bildimap. En wi sabi God bin meigim ebrijing langa dijan kantri du.\fig |src="LB00235B.TIF" size="col" ref="3:4" \fig* \p \v 5 Wal ola pipul blanga God, olabat jis laiga haus blanga God, en Mosis bin jidan wekinmen blanga det haus blanga God, en imbin duwit langa God brabliwei, \v 6 en det stori blanga Mosis bin jis laiga pitja blanga Jisas, dumaji Jisas Krais bin duwit langa God brabliwei du. Bat imbin jidan laiga san. Im nomo bin jidan wekinmen blanga det haus blanga God seimwei laik Mosis bin jidan. Jisas bin jidan Bos blanga det haus, en blanga tharran na im haibala langa Mosis. \p Wal wi na jis laiga haus blanga God, en wi garra gudbinji en dalimbat ola najalot pipul, en wi kaan bradin blanga enijing en nokap, dumaji if wi gobekgobek, wal wi nomo jidan jis laiga haus blanga God. \s1 Det gudbala kantri \p \v 7-8 Wal det Holi Spirit im tok, “Wen yu irrim God tok langa yu tudei, yu garra lisin langa det wed en nomo jadimap miselp hat seimwei laik yu grengrenfatha olabat bin dum. Wen deibin deya langa det deset kantri, deibin tenim miselp brom God, en deibin testimbat im. \v 9 Nomeda deibin luk wanim imbin dum fo 40 yiya, bat stil deibin testimbat im, \v 10 en blanga tharran na imbin gitwail langa olabat, en imbin tok, ‘Dei oldei gobekgobek, en dei nomo duwit langa mi.’ \v 11 Lagijat na God bin tok, en imbin gitwail langa olabat brabliwei en imbin tok, ‘Olabat kaan go langa det gudbala kantri weya ai bina meigim olabat jidan gudbalawei.’”\x + \xo 3:11 \xt Saam 95:7-11\x* \p \v 12 Wal main braja en sista olabat, lagijat na det Holi Spirit bin tok, en yumob garra wotjim miselp en meiksho nobodi brom yumob hafbilib en jidan nogudbala insaid, dumaji wen enibodi jidan lagijat, bambai im garra tenim miselp brom det brabliwan God. \p \v 13 Wal yumob garra oldei albumbat miselp. Ebridei yumob garra albumbat miselp en nomo weistimbat taim, dumaji wi nomo wandim det nogudbalawei blanga trikim enibodi en meigim im gibit bekboun langa God, dumaji wibin ol joinap garram Jisas Krais, \v 14 en wi garra oldei bilib strongbalawei jis laik wibin bilib basdam, en if wi nomo bilib lagijat olawei, wal wi nomo jidan joinap garram Jisas Krais. \p \v 15 Wal yumob jinggabat det wed weya im tok langa oltestaman, “Wen yu irrim God tok tudei, yu kaan jadimap miselp hat seimwei laik yu grengrenfatha olabat bin dum wen deibin tenim miselp brom God.”\x + \xo 3:15 \xt Saam 95:7,8\x* \p \v 16 Wal hu detlot pipul hubin irrim God tok en afta deibin tenim miselp brom im? Ol detlot pipul blanga God weya Mosis bin deigidawei brom Ijip. \v 17 En hu detlot pipul hubin meigim God gitwail langa olabat fo 40 yiya? Ol detlot pipul blanga God hubin dumbat nogudbala ting en afta deibin ol dai deya langa det deset kantri. \v 18 En God bin tok, “Olabat kaan go langa det gudbala kantri weya aibin wandim meigim olabat jidan gudbalawei.” Blanga hu imbin tok? Blanga ol detlot pipul na hubin gibit bekboun langa God.\x + \xo 3:18 \xt Nam 14:1-35\x* \p \v 19 Yumob sabi na? Detlot pipul nomo bin go langa det gudbala kantri, dumaji dei nomo bin bilib brabliwei. \c 4 \p \v 1 Bat det gudbala kantri weya God bin pramis nomo bin binij. Det kantri im stil opin blanga detlot pipul hu bilib langa God brabliwei, en wi garra wotjim miselp brabliwei en meiksho wi nomo misat blanga go langa det gudbala kantri, dumaji wibin irrim det gudnyus jis laik detlot pipul bin irrim. \v 2 Bat det gudnyus nomo bin album olabat, dumaji wen deibin irrim det wed, dei nomo bin bilib langa det wed brabliwei. \p \v 3 Yu si? Ol detlot pipul hu bilib brabliwei garra gowin langa det gudbala kantri weya God bin pramis. Bat ol detlot pipul hu nomo bin bilib brabliwei kaan go langa det gudbala kantri, dumaji God bin tok, “Aibin gitwail langa olabat, en aibin tok, ‘Olabat kaan go langa det gudbala kantri weya ai bina meigim olabat jidan gudbalawei.’” Lagijat na God bin tok blanga detlot pipul hu nomo bin bilib brabliwei. Nomeda imbin binijim ola wek blanga im longtaim wen imbin meigim ebrijing, bat stil imbin tok langa olabat lagijat.\x + \xo 4:3 \xt Saam 95:11\x* \p \v 4 Wal wi sabi God bin binijim im wek longtaim, dumaji langa oltestaman im tok, “Langa det namba 7 dei God bin binijim im wek en imbin abum spel.” En wi sabi im wandim pipul garra jidan garram im.\x + \xo 4:4 \xt Jen 2:2\x* \v 5 Bat imbin dalim detlot pipul hubin irrim det wed basdam. Imbin tok, “Olabat kaan go langa det gudbala kantri weya ai bina meigim olabat jidan gudbalawei.”\x + \xo 4:5 \xt Saam 95:11\x* \p \v 6 Yu si? Detlot pipul hubin irrim det wed basdam nomo bin go langa det gudbala kantri en jidan gudbalawei garram God, dumaji dei nomo bin bilib langa im brabliwei. Oni detlot pipul hu bilib brabliwei garra go langa det gudbala kantri en jidan deya gudbalawei garram God. \p \v 7 Wal wen God nomo bin larram detlot pipul go langa det gudbala kantri, im nomo bin klosim det gudbala kantri olagijawan. Wi sabi tharran dumaji imbin gibit tjens langa najalot pipul. Longtaim afta wen imbin dalim detlot pipul, imbin dalim King Deibid, en King Deibid bin dalim wi langa oltestaman, “Wen yu irrim God tok langa yu tudei, yu kaan jadimap miselp hat.” \p Yu si? Imbin tok lagijat, dumaji tudei na God gibit yu tjens.\x + \xo 4:7 \xt Saam 95:7,8\x* \p \v 8 Wal sambala pipul maitbi reken Joshuwa bin gibit detlot pipul det gudbala kantri weya God bin pramisim olabat. Bat im nomo bin gibit olabat det gudbala kantri, dumaji God bin toktok blanga najawan kantri. Wi sabi tharran, dumaji if Joshuwa bina gibit olabat det gudbala kantri, wal God nomo bina gibit enibodi tjens tudei blanga gowin langa det gudbala kantri.\x + \xo 4:8 \xt Dyud 31:7; Josh 22:4\x* \p \v 9-10 Yumob sabi na? God garram pleis blanga detlot pipul hu bilib langa im tudei, en wen wi garra go en jidan deya langa det gudbala pleis, ola wek blanga wi garra binij jis laik weya God bin binijim im wek longtaim langa det namba 7 dei.\x + \xo 4:9-10 \xt Jen 2:2\x* \p \v 11 Wal wi garra meiksho wi garra wek brabli adbala blanga go langa det gudbala pleis. Wi nomo wandi bulurrum detlot pipul hu nomo bin bilib brabliwei, dumaji dei nomo bin go langa det gudbala pleis. \p \v 12 Wal wi garra bilib langa God wed brabliwei, dumaji det wed im trubala, en im wek langa wi laif. Det wed im jis laiga bigwan naif garram dubala shapwan said, en im gowin rait insaid langa wi weya det filing blanga wi jidan, en im meigim wi sabi weya wi rong, dumaji im jadjim wi blanga ebrijing weya wi oldei jinggabat en wandim.\fig |src="GT_Heb04 Two edged sword.tif" size="col" ref="4:12" \fig* \v 13 Wi kaan blandim enijing brom God. Im luk ebrijing, dumaji ebrijing jidan opin langa im, en langa im na wi garra onap en dalim miselp. \s1 Jisas det brabli haibala serramonimen \p \v 14 Wal wibin tok wi bilib langa det gudnyus, en wi garra kipgon bilib langa det gudnyus, dumaji wi garram brabli haibala boswan serramonimen, en imbin go en jidan deya wansaid langa God. \p Wal det serramonimen blanga wi im neim Jisas, en im na det San blanga God, \v 15 en im garram filing blanga wi weya wi jidan wikwan insaid, dumaji olkain ting bin temtimbat im du jis laik wi. Bat im nomo bin dum detlot nogudwan ting seimwei laik wi oldei dumbat. \p \v 16 Wal detkain haibala serramonimen na wi garram, en blanga tharran na wi kaan bradin blanga askim God blanga album wi. Nomeda God im Brabli Haiwan Bos, bat stil im brabli kainbala, en im garram filing blanga wi, en wen wi askim im, im garra album wi, dumaji det serramonimen blanga wi im deya, en wen wi abum trabul o jidan wikwan, God garra album wi. \c 5 \p \v 1 Wal wi sabi ola Isreil pipul oldei pikimat wanbala men brom ola serramonimen blanga jidan det boswan haibala serramonimen. En im oldei wek blanga God en blanga ola pipul, en im oldei gibit detlot ofring langa God en abum det sekrifais serramoni blanga meigim ola pipul fri brom ol detlot nogudbala ting weya dei oldei dumbat. \p \v 2 Wal det haibala serramonimen kaan tok adbalawei langa detlot pipul hu dum nogudbala ting wen dei nomo sabi det wed brabliwei, dumaji im men du, en im jidan wikwan seimwei laik ebribodi, \v 3 en blanga tharran na im garra abum det sekrifais serramoni blanga im ronselp du. Bifo im abum det sekrifais serramoni blanga meigim ola pipul fri brom ola nogudbala ting weya deibin dumbat, im garra abum det sekrifais serramoni blanga meigim miselp fri basdam.\x + \xo 5:3 \xt Labid 9:7\x* \p \v 4 Wal wi sabi nobodi kaan meigim miselp jidan det boswan haibala serramonimen. Oni God na garra pikimat im jis laik imbin pikimat det men neim Eran basdam.\x + \xo 5:4 \xt Eksa 28:1\x* \v 5 En im lagijat gin garram Jisas Krais. Im nomo bin meigim miselp haibala, en im nomo bin meigim miselp jidan boswan serramonimen. God bin pikimat im en meigim im jidan haibala serramonimen. Wi sabi tharran, dumaji God bin dalim Jisas, “Yu na main San, en tudei na ai garra jidan Dedi blanga yu.”\x + \xo 5:5 \xt Saam 2:7\x* \v 6 En God bin dalim im, “Yu garra jidan serramonimen olagijawan, en yu garra bulurrum det lain blanga det serramonimen neim Melkisadek.” Lagijat na God bin tok langa Jisas.\x + \xo 5:6 \xt Saam 110:4\x* \p \v 7 Wal wen Jisas bin jidan iya langa dijan graun, imbin oldei prei brabli adbala. Imbin kraikrai en jingat langa God, en God bin abum det pawa blanga deigidawei det trabul brom Jisas en nomo larram im dai, en God bin lisin langa Jisas, dumaji Jisas bin rispek God en imbin meigim miselp lobala.\x + \xo 5:7 \xt Meth 26:36-46; Mak 14:32-42; Luk 22:39-46\x* \v 8 Nomeda imbin God San, bat stil imbin go thru langa det trabul blanga lenim miselp blanga duwit langa God, \v 9 en afta wen imbin sabi det wei thru det trabul, God bin meigim im jidan det wei weya im garra seibum ol detlot pipul hu duwit langa im. \v 10 En God bin meigim im jidan boswan haibala serramonimen, en imbin meigim im blanga bulurrum det lain blanga det serramonimen neim Melkisadek. \s1 Nomo tenim miselp brom God \p \v 11 Wal aibin wandi kipgon tok langa yumob blanga Jisas en Melkisadek. Bat yumob kaan sabi, dumaji yumob leisibala, en yumob nomo oldei jinggabat wanim aibin dalim yu. \v 12-13 Brom longtaim yumob bin bilib, en yumob bina jidan titja na. Bat najing. Yumob nomo titjimbat enibodi, dumaji sambodi garra stil kaman en titjimbat yumob detlot feswan wed brom God wed. \p Wal yumob jidan jis laiga lilwan beibi, dumaji yumob nomo sabi wanim God wed tok. Wen enibodi oldei dringgimbat milk en nomo dagadagat strongwan daga, wal wi sabi im lilwan beibi, en im nomo sabi wanim rait en rong. En im lagijat du langa yumob. Yumob bina dagadagat strongwan daga. Bat yumob stil dringgimbat milk, en yumob jis laiga lilwan beibi, dumaji yumob nomo sabi det wed weya im dalimbat wi wanim rait en wanim rong.\x + \xo 5:12-13 \xt 1 Karin 3:2\x* \p \v 14 Wal wi sabi det strongwan daga im oni blanga pipul hubin growap. Detkain pipul na sabi, dumaji dei oldei lenim miselp brom God wed wanim rait en wanim rong. \c 6 \p \v 1 Wal wi garra libum det beibiwei en growap. Wi kaan kipgon jidanbat langa detlot feswan wed weya wibin len blanga Jisas Krais. Wi garra go langa det brabli strongwan wed en len mowa blanga im. Melabat kaan kipgon titjimbat yumob detlot feswan wed, dumaji yumob sabi ol detlot wed olredi. Yumob sabi det wed weya im tok pipul garra tenim miselp brom ol detlot nogudbala ting en bilib langa God. \v 2 Yumob sabi det wed weya im tok blanga beptais en pudum bingga langa hed, en yumob sabi det wed weya im tok God garra meigim ebribodi gidap laibala brom dedbala en abum det laswan kotkeis blanga olabat. \p \v 3 Wal wi kaan kipgon jidanbat langa detlot feswan wed. Wi garra go langa detlot najalot wed du blanga meigim wi jidan strongbala. En if God larram wi, wal lagijat na wi garra dum. \p \v 4 Wal yumob irrim mi na. If enibodi bilib langa Jisas Krais brabliwei, en afta im tenim miselp brom im, en im gobek en bulurrumbat det olbalawei blanga im, wal im kaan tenim miselp en gobek langa Jisas. Yu si? Det lait blanga God bin shain langa im, en det lait bin meigim im sabi, en imbin filim God bin wek langa im laif, en imbin joinap garram det Holi Spirit, \v 5 en imbin sabi God wed im brabli gudbala, en imbin filim det pawa weya God garra yusum wen Jisas garra kambek. \v 6 En nomeda imbin lagijat, bat stil if im gibit bekboun langa God en nomo bilib langa Jisas Krais, wal nobodi kaan meigim im kambek, dumaji im jis laik im meigimbat Jisas dai langa det kros igin, en im meigimbat fan langa Jisas lida langa ebribodi. \p \v 7 Yumob jinggabat na. Wen enibodi bilib langa Jisas, wal im jis laik det gudwan graun, dumaji wen det rein buldan langa det graun, im meigim det graun growimap ola gudbala ting blanga det fama, en det fama im gudbinji. \v 8 Bat wen enibodi bilib langa Jisas, en afta im tenim miselp brom im, wal im jis laik det graun weya bin growimap ola bindiyai en rabishwan gras. Det graun im nogudwan, en im meigim det fama nogudbinji, en bambai det fama garra barnimap det graun.\fig |src="GT_Heb0608 PalestineThistle.tif" size="col" ref="6:8" \fig* \p Yu si? Wen enibodi bilib langa God, im meigim God gudbinji. Bat if im tenawei brom God, wal im meigim God nogudbinji, en bambai God garra barnimap im.\x + \xo 6:8 \xt Jen 3:17,18\x* \p \v 9 Wal main fren olabat, nomeda mi tok streidat langa yumob lagijat, bat stil yumob kaan bradin, dumaji ai sabi yumob kaan tenim miselp brom Jisas Krais lagijat, en ai sabi yumob oldei shoum garram yumob laif weya God bin seibum yumob. \v 10 En yumob kaan bradin, dumaji God im gibit feyago langa yumob. Im kaan foget weya yumob bin oldei albumbat yumob Kristjan braja en sista olabat. Yumob bin album olabat, dumaji yumob bin laigim God, en yumob bin dumbat det wek blanga im, en tudei yumob stil kipgon dumbat lagijat. \p \v 11 Wal ai wandim yumob garra kipgon dumbat lagijat raidap yumob dai, dumaji ai nomo wandim yumob garra misat langa det brabli gudbala olagijawan laif. \v 12 En ai nomo wandim yumob blanga jidan leisibala. Ai wandim yumob garra jidan jis laik detlot bilibamob hu jidan strongbalawei en nomo nokap, dumaji wen enibodi jidan lagijat, im garra gedim det prais weya God bin pramis. \s1 Det pramis blanga God \p \v 13 Wal yumob jinggabat na. Longtaim wen God bin meigim det pramis langa Eibrahem, imbin yusum im ronwan neim blanga bekimap miselp langa det pramis, dumaji nobodi bin jidan haibala langa im blanga bekimap im, \v 14 en imbin dalim Eibrahem, “Trubala ai dalim yu. Ai garra meigim yu gudbinji, en ai garra gibit yu bigismob biginini olabat.”\x + \xo 6:14 \xt Jen 22:16,17\x* \v 15 En Eibrahem bin weidabat gudwei blanga det ting weya God bin pramis. Im nomo bin nokap, en afta imbin gedim det pramis. \p \v 16 Wal wi sabi wen enibodi meigim pramis, im oldei bekimap miselp garram det neim blanga sambodi hu jidan haibala langa im, dumaji im wandi meigim det wed jidan trubala weya nobodi kaan agamin blanga det wed. \p \v 17 Wal wen God bin meigim im pramis langa ebribodi, imbin bekimap miselp garram im ronwan neim, dumaji imbin wandi shoum wi im kaan neba tjeinjim det plen blanga im. \p \v 18 Wal God bin dum dubala ting deya, en det dubala ting kaan neba tjeinj, en God kaan dalim laiya blanga det dubala ting du. Det feswan ting imbin meigim pramis, en det sekanwan ting imbin bekimap miselp langa det pramis garram im ronwan neim. God bin dum det dubala ting na blanga meigim wi gudbinji en blanga meigim wi jidan strongbalawei en nomo slekbek, dumaji wibin jingat langa Jisas Krais, en wibin ran langa im blanga album wi. \p \v 19 Wal wi sabi Jisas garra album wi, en wi garra jandap strongbalawei, dumaji wi sabi im holdim wi brabliwei weya nomo enijing kaan deigidawei wi. Im holdim wi jis laiga eingka weya holdim det bout brom det strongbala woda.\x + \xo 6:19 \xt Labid 16:2\x* \p Wal Jisas bin go thru langa det seikridwan ketin blanga det Brabli Seikridwan Rum blanga God. Bat im nomo bin gowin langa det Brabli Seikridwan Rum iya langa graun. Imbin gowin rait insaid langa det Brabli Seikridwan Rum weya God jidan deya langa hebin. \v 20 Imbin go deya lida langa wi, en imbin go deya blanga album wi, en im jidan Boswan haibala serramonimen olagijawan, en im bulurrum det lain blanga det serramonimen neim Melkisadek.\x + \xo 6:20 \xt Saam 110:4\x* \c 7 \s1 Det serramonimen neim Melkisadek \p \v 1-3 Wal yumob sabi hu Melkisadek? Imbin det king blanga det taun gulum Seilam, en imbin serramonimen blanga det brabli haibala God, en garram det Hibru langgus det neim Melkisadek im tok, “King blanga Raitwei”. En det neim King blanga Seilam im tok, “King blanga Gudbalawei”. \p Wal wi nomo sabi hu im mami en dedi, en wi nomo sabi hu im grengrenfatha olabat, en wi nomo sabi weya imbin bon en hau imbin dai. Bat wi sabi im jidan serramonimen olagijawan jis laik det San blanga God. \p En wi sabi wen Eibrahem det grengrenfatha blanga wi bin abum fait langa detlot fobala king, imbin bidim olabat. Afta Melkisadek bin go en midim im, en imbin tok langa im en bin meigim im gudbinji. En afta Eibrahem bin gibit im wanbala ting blanga ebri tenbala enijing weya imbin gajim brom detlot enami blanga im.\x + \xo 7:1-3 \xt Jen 14:17-20\x* \p \v 4 Yumob sabi na? Melkisadek bin brabli haibala men, dumaji Eibrahem bin gibit im wanbala ting blanga ebri tenbala enijing weya imbin gajim. \p \v 5 Wal wi sabi ola serramonimen kaman brom det Libai klen, en wi sabi det lowa im dalim olabat blanga gajim wanbala ting blanga ebri tenbala enijing brom olabat ron kantrimen. Nomeda deibin ol kamat brom Eibrahem, bat stil detlot serramonimen bin oldei gajim enijing brom detlot najalot Isreil pipul.\x + \xo 7:5 \xt Nam 18:21\x* \p \v 6-7 Wal Melkisadek nomo bin kaman brom det Libai klen. Bat stil imbin gajim wanbala ting blanga ebri tenbala enijing brom Eibrahem, dumaji imbin haibala langa im. Nomeda God bin meigim det pramis garram Eibrahem, bat stil Melkisadek bin haibala langa im, en imbin tok gudbalawei langa Eibrahem, en imbin meigim im gudbinji. En wi sabi detkain men hu oldei tok lagijat langa enibodi, im na haibala men. \p \v 8 Yu si? Melkisadek bin mowa haibala langa Eibrahem, en imbin haibala langa ol detlot serramonimen hubin kamat brom Eibrahem du. Ol detlot serramonimen bin oldei gajim wanbala ting blanga ebri tenbala enijing brom ola pipul, en bambai deibin ol dai. Bat Melkisadek bin gajim wanbala ting blanga ebri tenbala enijing brom Eibrahem wantaim, en bambai wanim bin hepin langa im? Det oltestaman nomo dalim wi imbin dai. Im jidan laibala. \p \v 9 Yu si? Ola pipul bin oldei gibit wanbala ting blanga ebri tenbala enijing langa detlot serramonimen brom det Libai klen, en ol detlot serramonimen bin kamat brom det grengrenfatha blanga olabat neim Libai, en Libai bin kamat brom det grengrenfatha blanga wi neim Eibrahem, en wen Eibrahem bin gibit wanbala ting blanga ebri tenbala enijing langa Melkisadek, Libai nomo bin bon yet. \v 10 En nomeda imbin najing, bat stil imbin deya insaid langa det bodi blanga Eibrahem wen Melkisadek bin go en midim im, en wen Eibrahem bin gibit im wanbala ting blanga ebri tenbala enijing, imbin jis laik Libai bin gibit im wanbala ting blanga ebri tenbala enijing du. Yu si? Det serramonimen Melkisadek im haibala langa ol detlot Libai serramonimen. \p \v 11 Wal yumob jinggabat na. Det lowa weya God bin gibit langa ola Isreil pipul, en detlot serramonimen brom det Libai klen, dubala jidan wan, en if detlot serramonimen bina abum pawa blanga meigim enibodi jidan raitwei langa God, wal det lowa bina kipgon jidanbat olagijawan. Bat detlot serramonimen nomo bin abum detkain pawa, en God bin lafta jandim difrinwan serramonimen blanga deigim pleis blanga olabat, en imbin jandim wanbala serramonimen brom det lain blanga det serramonimen Melkisadek. En Jisas na det serramonimen. Im na bin deigim pleis blanga ol detlot serramonimen brom det lain blanga det serramonimen neim Eran.\fig |src="LB00266B.TIF" size="col" ref="7:11" \fig* \p \v 12 Yumob sabi na? If God nomo bina tjeinjim det serramonimen lain, det lowa bina kipgon jidanbat olagijawan. Bat God bin tjeinjim det serramonimen lain, en imbin lafta tjeinjim det lowa du. \p \v 13-14 Wal yu si? Ol dislot ting na dei tok blanga Jisas Krais det Bos blanga wi. Im nomo bin kaman brom det Libai klen. Ebribodi sabi imbin kaman brom det Juda klen, en nobodi brom det klen bin oldei jidan serramonimen. Longtaim wen Mosis bin tok blanga serramonimen, im nomo bin tok eni serramonimen garra kaman brom det Juda klen. Oni brom det Libai klen. \s1 Det olwan lowa en det nyubalawei \p \v 15 Wal wi gin luk God bin tjeinjim det olbala lowa, dumaji det difrinwan serramonimen hubin jis laik det serramonimen neim Melkisadek bin kaman na, en wi sabi det serramonimen im Jisas. \p \v 16 Nomeda det lowa bin tok ola serramonimen garra kaman brom det Libai klen, bat stil God bin meigim Jisas jidan serramonimen, dumaji Jisas garram det pawa blanga jidan laibala olagijawan. \v 17 Wi sabi tharran, dumaji langa oltestaman im tok, “Yu garra jidan serramonimen olagijawan, en yu garra bulurrum det lain blanga det serramonimen neim Melkisadek.” Lagijat na God bin tok langa Jisas.\x + \xo 7:17 \xt Saam 110:4\x* \p \v 18 Wal yu si? Det olwan lowa im binij na, dumaji det lowa bin wikwan en nogud, \v 19 en im nomo bin abum pawa blanga meigim enibodi jidan raitwei garram God. En God bin gibit wi mobedawei blanga kaman langa im, \v 20 en imbin gibit wi det nyubalawei garram strongwan pramis. \p Wen deibin oldei meigim detlot men brom det Libai klen jidan serramonimen, God nomo bin meigim det strongwan pramis langa olabat. \v 21 Bat wen imbin meigim Jisas jidan serramonimen, imbin meigim det strongwan pramis langa im. Wi sabi tharran, dumaji langa oltestaman im tok, “Det Bos bin meigim strongwan pramis langa im, en im kaan breigim det pramis, en imbin tok, ‘Yu garra jidan serramonimen olagijawan.’”\x + \xo 7:21 \xt Saam 110:4\x* \p \v 22 Wal wen God bin tok lagijat langa Jisas, imbin meigim im Bos blanga det nyubalawei, en det nyubalawei im mobedawan langa det olbalawei. \p \v 23 Yumob sabi? Ol detlot serramonimen blanga det olbalawei bin oldei dai, en deibin oldei lafta pikimat nyubala serramonimen blanga deigim olabat pleis en dum det wek. \v 24 Bat Jisas im jidan laibala olagijawan, en nobodi kaan deigim pleis blanga im en dum det serramonimen wek blanga im.\fig |src="cn01885B.tif" size="col" ref="7:24" \fig* \p \v 25 Yu si? Jisas gin oldei seibum enibodi hu wandim kaman langa God thru im, dumaji im jidan laibala olagijawan, en im gin oldei askimbat God blanga olabat. \p \v 26 Yumob sabi na? Jisas na det Boswan haibala serramonimen hu oldei lukaftumbat wi. Im brabli gudbala, en im nomo garram eni folt, en im nomo bin dum eni nogudbala ting. God bin kadimat im brom ola nogudbala pipul, en imbin meigim im jidan haibala langa hebin. \p \v 27 Wal Jisas im nomo seim laik detlot najalot boswan haibala serramonimen. Deibin oldei lafta abum det sekrifais serramoni ebridei blanga meigim miselp fri brom olabat nogudbalawei basdam, en afta deibin oldei abum det sekrifais serramoni blanga meigim ola pipul fri brom olabat nogudbalawei. Bat Jisas bin dum det sekrifais serramoni wantaim, en imbin gibit im ron laif blanga det sekrifais serramoni blanga meigim ebribodi fri. Oni wantaim imbin lafta dum.\x + \xo 7:27 \xt Labid 9:7\x* \p \v 28 Yu si? Det olbala lowa bin dalim ola pipul blanga pikimat wanbala men blanga jidan det boswan haibala serramonimen. Bat det men bin oldei jidan wikwan, dumaji imbin men jis laik wi. God bin gibit det olbala lowa. Bat longtaim afta imbin gibit det strongwan pramis blanga det nyubalawei, en imbin pikimat im San blanga jidan det Boswan haibala serramonimen blanga det nyubalawei, en imbin meigim im go thru langa det trabul weya imbin dai blanga meigim im sabi det wei. En im jidan lagijat olagijawan. \c 8 \s1 Jisas det haibala serramonimen blanga wi \p \v 1 Wal yumob sabi wanim mi toktok? Wi garram det brabli Boswan haibala serramonimen hu oldei jidan langa raidensaid langa det speshalwan tjeya blanga det Brabli Haibalawan God deya langa hebin,\x + \xo 8:1 \xt Saam 110:1\x* \v 2 en im oldei dumbat det serramonimen wek deya langa det Brabli Seikridwan Rum. Im nomo wek langa det Brabli Seikridwan Rum weya men bin meigim iya langa graun. Im wek langa det Brabli Seikridwan Rum weya det Boswan langa hebin bin meigim. \p \v 3 Wal yumob sabi ol detlot boswan haibala serramonimen bin oldei lafta gibit ofring en abum det sekrifais serramoni blanga God, en det brabli Boswan haibala serramonimen blanga wi bin lafta gibit ofring du. \p \v 4 Wal if det brabli haibala serramonimen blanga wi bina jidan iya langa graun seimwei laik detlot najalot haibala serramonimen, im nomo bina jidan serramonimen, dumaji deibin abum haibala serramonimen olredi blanga gibit detlot ofring weya det lowa bin tok dei garra gibit. \v 5 Bat det pleis weya detlot haibala serramonimen oldei dumbat olabat wek, im nomo det riliwan seikridwan pleis. Im jis laiga kopi blanga det riliwan seikridwan pleis deya langa hebin. Im jis laiga pitja blanga det riliwan pleis. \p Wi sabi tharran, dumaji God bin gibit woning langa Mosis wen imbin dalim im blanga bildimap det Seikridwan Tent. Imbin tok, “Yu garra meiksho yu bulurrum det plen weya aibin gibit yu ontop langa det hil.”\x + \xo 8:5 \xt Eksa 25:40\x* \fig |src="GT_Heb08 Tabernacle.tif" size="col" ref="8:5" \fig* \p \v 6 En wi sabi Jisas im mobeda langa ol detlot najalot haibala serramonimen, en det wek blanga im weya God bin gibit im blanga dum, im mobeda langa det wek blanga detlot najalot haibala serramonimen, en det nyubalawei weya imbin meigim, im mobeda langa det olbalawei, dumaji det pramis weya God bin meigim blanga det nyubalawei, im mobeda langa det olbalawei. \p \v 7 En wi sabi if det olbalawei garram det lowa en pramis bina gudwan, wal God nomo bina meigim det nyubalawei. \v 8 Bat God bin faindim folt langa im pipul olabat, dumaji dei nomo bin bulurrum det lowa weya imbin gibit olabat, en afta imbin tok, “Bambai ai garra meigim nyubala lowa en pramis garram main pipul olabat brom Isreil en Juda. \v 9 Det nyubalawei kaan jidan seimwei laik det olbalawei weya aibin meigim garram olabat grengrenfatha olabat. Aibin meigim det olbalawei garram olabat wen aibin deigidawei olabat brom Ijip. Bat dei nomo bin bulurrum det wei blanga mi, en ai nomo bin maindimbat olabat. \p \v 10 “Wal bambai wen ai garra meigim det nyubalawei garram olabat, ai garra raidimdan det wed insaid langa olabat hat en main brabliwei, en ai garra jidan God blanga olabat, en dei garra jidan main ronwan pipul, \v 11 en afta dei garra ol sabi mi brabliwei. Nomo oni detlot haibala serramonimen. Ebribodi garra sabi mi brabliwei. Dei garra ol sabi mi insaidwei, en wen dei garra jidan lagijat, dei kaan go en dalimbat enibodi blanga sabi mi, dumaji olabat sabi mi olredi, \v 12 en ai garra larramgo olabat fri brom olabat nogudbalawei, en ai kaan jinggabat enimo ol detlot nogudbala ting weya deibin dumbat.” Lagijat na God bin tok.\x + \xo 8:12 \xt Jera 31:31-34\x* \p \v 13 En wen imbin tok, “Ai garra meigim nyubalawei,” imbin meigim det lowa jidan olwan, en wi sabi wen enijing im jidan olwan, im garra binijap. \c 9 \s1 Det olbalawei en det nyubalawei \p \v 1 Wal det olbalawei weya God bin gibit langa im pipul olabat basdam bin abum olkain lowa blanga serramoni, en det olbalawei bin abum serramoni pleis du. Ola men bin meigim det serramoni pleis, \v 2 en deibin ringimap det Tent garram dubala rum. Det feswan rum bin abum det pol garram detlot lemp en det teibul blanga det seikridwan daga, en det rum na bin det Seikridwan Pleis.\x + \xo 9:2 \xt Eksa 25:23-40; 26:1-30\x*\fig |src="BK00278B.TIF" size="col" ref="9:2" \fig* \v 3 Bat det najawan rum biyain langa det ketin bin det Brabli Seikridwan Rum,\x + \xo 9:3 \xt Eksa 26:31-33\x* \v 4 en det golwan teibul weya deibin oldei barnim ola gudsmelwan medisin bin jidan deya insaid langa det Brabli Seikridwan Rum, en det Seikridwan Boks bin jidan deya insaid langa det Rum du, en det golwan dram garram det daga gulum mena en det wokinstik blanga Eran weya bin growimap bushis bin insaid langa det Seikridwan Boks, en det dubala ston garram detlot lowa bin insaid langa det Seikridwan Boks du,\x + \xo 9:4 \xt Eksa 16:33; 25:10-16; 30:1-6; Nam 17:8-10; Dyud 10:3-5\x* \v 5 en det dubala sheip garram wing bin jidan ontop langa det boks weya det lait blanga God bin oldei shain, en deya na langa midul langa det dubala sheip det haibala serramonimen bin oldei spilim det blad blanga deigidawei detlot nogudbalawei brom ola pipul.\x + \xo 9:5 \xt Eksa 25:18-22\x* \p Wal ai nomo garram taim blanga dalimbat yumob ebrijing blanga det Serramoni Pleis. \v 6 Bat wen deibin ringimap det Tent garram ol detlot enijing, detlot serramonimen bin oldei go insaid langa det feswan rum ebridei blanga dum olabat wek.\x + \xo 9:6 \xt Nam 18:2-6\x* \v 7 Bat nobodi bin oldei gowin langa det Brabli Seikridwan Rum. Oni det boswan haibala serramonimen bin oldei gowin deya wantaim ebriyiya, en imbin oldei deigim sambala blad blanga gibit langa God blanga deigidawei detlot nogudbala ting blanga im en blanga ola pipul weya dei nomo bin sabi wanim deibin oldei dumbat.\x + \xo 9:7 \xt Labid 16:2-34\x* \p \v 8 Wal yu si? Det Holi Spirit im shoum wi if det olwan Serramoni Pleis iya langa graun bina stil deya, wal det Brabli Seikridwan Rum langa hebin nomo bina opin. \p \v 9 Wal det Serramoni Pleis im jis laiga pitja blanga wi tudei, en im dalim wi detkain ofring en sekrifais serramoni weya deibin oldei abum kaan meigim wi klin insaid langa wi hat, dumaji det lowa blanga detlot serramoni bin tok oni blanga dagat en dringgim en washim miselp. \p \v 10 Yumob sabi na? Det olbala lowa nomo bin oldei wek insaid langa enibodi hat. Imbin wek atsaidwei raidap det taim weya God bin meigim det nyubalawei. \p \v 11 Yu si? Jisas Krais bin olredi kaman, en im jidan Boswan haibala serramonimen blanga ol detlot gudbala ting weya God bin gibit langa wi garram det nyubalawei, en im wek langa det brabli trubalawan seikridwan rum. Im nomo wek langa det olbala Serramoni Pleis weya men bin meigim. Im wek langa det mobedawan seikridwan rum weya men nomo bin meigim. Det seikridwan rum weya im wek im nomo brom dijan kantri. \p \v 12 Wal Jisas Krais bin go langa det Seikridwan Tent, en imbin gowin rait insaid langa det Brabli Seikridwan Rum. Imbin gowin deya wantaim, en imbin gowin blanga ebribodi, en wen imbin gowin deya, im nomo bin deigim buligi blad en gout blad blanga det sekrifais serramoni, dumaji imbin weistim im ron blad, en garram im ron blad imbin meigim wi jidan fri olagijawan. \p \v 13 Wal langa det olbalawei deibin oldei deigim buligi blad en gout blad en eshis brom det gabigabi weya deibin barnimap, en deibin oldei spilim det blad en eshis ontop langa ola pipul blanga meigim olabat fri atsaidwei.\x + \xo 9:13 \xt Labid 16:15,16; Nam 19:17-19\x* \v 14 En if det buligi blad en gout blad bin meigim enibodi fri atsaidwei, wal det blad blanga Jisas bin dum mowa. Thru det olagijawan Spirit blanga God, Jisas bin gibit miselp jis laiga brabliwan sekrifais ofring langa God, en det blad blanga im garra meigim wi fri insaid langa wi hat brom ol detkain ting weya kaan meigim wi jidan laibala. Det blad im meigim wi fri blanga wek blanga det laibalawan God. \p \v 15 Yu si? Jisas bin meigim ebrijing rait blanga det nyubalawei, en ol detlot pipul weya God bin pikimat garra gedim ol detlot olagijawan ting weya imbin pramis blanga gibit olabat, nomeda sambala pipul bin dai bifo Jisas. Wen Jisas bin dai, imbin meigim olabat fri brom ol detlot nogudbala ting weya deibin dumbat wen det olbalawei bin stil jidan. \p \v 16 Wal yumob jinggabat na. If enibodi tok blanga gibit enijing langa im san afta im dai, wal det san kaan gedim det ting raidap im dedi dai, \v 17 en im garra abum witnis trubala im dedi bin dai, dumaji det pramis kaan wek wen det dediwan jidan laibala. Det pramis gin oni wek afta det dediwan im dai. \p \v 18 Wal imbin lagijat du langa det feswan lowa en pramis weya God bin meigim. Det lowa nomo bin wek raidap deibin spilim det blad. \v 19 Longtaim wen Mosis bin dalimbat ol detlot lowa langa detlot pipul, imbin gajim sambala blad brom gabigabi, en imbin miksimap det blad garram woda, en imbin deigim sambala redwan wul en bushis gulum hisap, en imbin sokum langa det blad, en afta imbin sheikim det bushis garram blad ontop langa det buk garram ola lowa en ontop langa ola pipul, \v 20 en afta imbin tok, “God bin gibit yumob detlot lowa, en imbin meigim det pramis garram yumob, en imbin dalim yumob blanga duwit langa im. En dijan blad na garra jidan pruf blanga det nyubalawei blanga God.”\x + \xo 9:20 \xt Eksa 24:6-8\x* \v 21 En afta Mosis bin dum seimwei lagijat gin langa det Seikridwan Tent en ola enijing blanga det Tent weya deibin oldei yusum blanga serramoni.\x + \xo 9:21 \xt Labid 8:15\x* \p \v 22 Yu si? Det lowa bin tok dei garra yusum blad blanga meigim ebrijing fri, en if dei nomo bina yusum blad, wal God nomo bina larramgo olabat fri en klin brom olabat nogudbalawei.\x + \xo 9:22 \xt Labid 17:11\x* \s1 Jisas Krais bin meigim wi fri olagijawan \p \v 23 Wal ol detlot ting weya deibin abum langa det Serramoni Pleis iya langa graun bin jis laiga kopi blanga ola riliwan ting langa hebin, en deibin oldei lafta meigim ol detlot ting klin garram blad. \p \v 24 Bat ol detlot riliwan ting langa hebin bin lafta abum mobedawan sekrifais ofring, dumaji Jisas Krais nomo bin gowin langa det kopiwan Seikridwan Pleis weya men bin meigim. Imbin gowin langa det riliwan Seikridwan Pleis. Imbin gowin langa hebin, en deya na im oldei tok langa God blanga wi. \p \v 25 Yu si? Ebriyiya det boswan haibala serramonimen bin oldei gowin langa det Brabli Seikridwan Rum garram enimul blad. Bat Jisas Krais nomo bin gowin langa hebin ebriyiya. \v 26 If Jisas bina dum lagijat, im bina dai lodataim brom det taim wen God bin meigim dijan kantri raidap tudei. Bat im nomo bin dum lagijat. Imbin kaman wantaim blanga gibit im laif blanga deigidawei ola nogudbala ting weya ola pipul bin dumbat, en imbin kaman wen imbin gulijap taim blanga God blanga binijimap dijan kantri. \p \v 27 Yu si? Ebribodi garra dai wantaim, en afta God garra jadjim olabat. \v 28 En lagijat gin Jisas bin dai wantaim blanga deigidawei ola nogudbala ting blanga ola pipul, en wen im garra kambek det sekantaim, im kaan kaman blanga deigidawei ola nogudbala ting. Im garra kambek blanga seibum ol detlot pipul hu weidabat blanga im.\x + \xo 9:28 \xt Aisai 53:12 \x* \c 10 \p \v 1-2 Yumob sabi na? Det lowa im jis laiga pitja blanga ol detlot gudbala ting weya God garra dum. Det lowa im nomo detlot riliwan ting. \p Yu si? Nomeda deibin abum detlot sekrifais serramoni ebriyiya, bat stil det lowa nomo bin meigim detlot pipul hubin kaman langa God brabli klinbala en fri, dumaji if det lowa bina meigim detlot pipul brabli fri brom olabat nogudbalawei, wal dei nomo bina fil gilti blanga ol detlot nogudbala ting weya deibin oldei dumbat, en ola sekrifais serramoni bina binij. \p \v 3-4 Yu si? Det sekrifais serramoni nomo bin deigidawei detlot nogudbalawei brom detlot pipul, dumaji det blad blanga buligi en gout kaan deigidawei detlot nogudbala ting. Det serramoni bin oni jis meigim detlot pipul jinggabat olabat nogudbalawei ebriyiya. \p \v 5-6 Wal blanga tharran na, wen Jisas Krais bin kaman langa dijan wel, imbin dalim God, “Yu nomo wandim detlot ofring en sekrifais serramoni, dumaji detlot enimul weya dei barnim langa det teibul blanga ofring kaan meigim yu gudbinji, en detlot ofring weya dei gibit blanga meigim miselp fri brom olabat nogudbalawei kaan meigim yu gudbinji du. Wal yubin gibit mi bodi, \v 7 en aibin tok, ‘God, iya mi. Ai garra dum wanim yu wandim jis laik im tok langa det lowa.’” Lagijat na Jisas bin tok langa God.\x + \xo 10:7 \xt Saam 40:6-8\x* \p \v 8 Wal yumob jinggabat na. Nomeda det lowa bin tok detlot pipul garra abum detlot ofring en sekrifais serramoni, bat stil Jisas bin tok, “God nomo bin wandim detlot ofring en sekrifais serramoni, en dei kaan meigim im gudbinji.” \v 9 En afta Jisas bin tok, “God, iya mi. Ai garra dum wanim yu wandim.” \p Yu si? God bin binijimap det olbalawei, en imbin meigim det wei blanga Jisas Krais deigim pleis blanga det olbalawei, \v 10 en God bin meigim wi klin en fri brom ola nogudbalawei blanga wi, dumaji Jisas bin dum wanim God bin wandim im blanga dum. God bin meigim wi klin en fri lagijat thru det bodi blanga Jisas Krais wen imbin gibit miselp det wantaim jis laiga sekrifais blanga ebribodi.\fig |src="LB00324B.TIF" size="col" ref="10:10" \fig* \p \v 11 Yumob sabi na? Ebridei detlot serramonimen bin oldei gibit detlot ofring en abum detlot sekrifais serramoni. En nomeda deibin oldei dumbat lagijat ebridei, bat stil det lowa nomo bin meigim detlot pipul klin en fri brom olabat nogudbalawei.\x + \xo 10:11 \xt Eksa 29:38\x* \v 12 Bat det speshalwan haibala serramonimen blanga wi bin abum det speshalwan sekrifais serramoni blanga deigidawei ola nogudbala ting blanga ola pipul olagija, en afta imbin go en jidan langa det raidensaid langa God, \v 13 en deya na im jidan en weidabat det taim weya God garra bidim ola enami blanga im en meigim olabat jidan lobala langa im.\x + \xo 10:13 \xt Saam 110:1\x* \p \v 14 Yu si? Ol detlot pipul hu garra jidan blanga im, imbin meigim olabat klin en fri olagija garram det wan sekrifais ofring. \v 15 Wi sabi tharran, dumaji det Holi Spirit im shoumbat wi. \v 16 Im tok, “Det Boswan bin tok im garra meigim nyubalawei blanga ola pipul, en wen im meigim det nyubalawei, im garra raidimdan det wed insaid langa olabat hat en main brabliwei.\x + \xo 10:16 \xt Jera 31:33\x* \v 17 En det Boswan bin tok im kaan jinggabat enimo detlot nogudbala ting weya detlot pipul bin dumbat, en im kaan jinggabat enimo det nogudbalawei weya deibin oldei bulurrum.” Lagijat na det Holi Spirit bin tok.\x + \xo 10:17 \xt Jera 31:34\x* \p \v 18 Wal yu si? God bin larramgo wi fri brom ol detlot nogudbala ting, en wi kaan abum enimo serramoni blanga meigim miselp fri na. \s1 Wi garra oldei bilib brabliwei \p \v 19 Wal main braja en sista olabat, det blad blanga Jisas Krais bin meigim wi fri blanga gowin langa det Brabli Seikridwan Rum. \v 20 Imbin opinimap det nyubalawei thru langa det ketin. Nomo rili det ketin. Thru im ron bodi imbin opinimap det nyubalawei, en det wei na im Jisas Krais hu jidan laibala olagijawan, \v 21 en Jisas na det brabli haibala Boswan serramonimen blanga wi, en im na Bos blanga ola pipul blanga God. \p \v 22 Wal blanga tharran na wi gin kaman gulijap langa God. Bat wen wi kaman langa im, wi garra kaman trubalawei, en wi garra bilib brabliwei, en wi garra meiksho det blad blanga Jisas bin meigim wi fri insaidwei, en wi garra meiksho det woda weya wibin beptais bin meigim wi klin langa wi laif atsaidwei.\x + \xo 10:22 \xt Labid 8:30; Isik 36:25\x* \v 23 Wi garra kipgon bilib brabli strongbalawei, dumaji wi oldei tok wi bilib, en wi sabi God garra dum wanim imbin pramisim wi. \v 24 En wi garra oldei jinggabat wi braja en sista olabat en album olabat laigim gija en dumbat gudbala ting, \v 25 en wi garra kipgon abumbat miting mijamet. Sambala pipul nomo oldei joinin langa miting. Bat wi kaan dum lagijat, dumaji wi garra kipgon albumbat gija en meigim miselp jidan strongbala. Wi garra albumbat miselp brabliwei, dumaji wi gin luk det taim im gulijap na weya Jisas garra kambek.\fig |src="2 Tim 3GT.tif" size="col" ref="10:25" \fig* \p \v 26 Wal yumob irrim mi na. If enibodi sabi det trubala wed, en im kipgon dumbat nogudbala ting dumaji im wandi dumbat, wal nomo enijing kaan meigim im fri mowa, dumaji imbin tjakidawei det blad blanga Jisas, \v 27 en oni wan ting weidabat im if im dum lagijat. Im garra bradin blanga det laswan kotkeis en det olagijawan helfaiya weya ol detlot pipul hu nomo bulurrum God garra barnbarn.\x + \xo 10:27 \xt Aisai 26:11\x* \p \v 28 Wal yumob jinggabat det lowa weya God bin gibit langa Mosis. If enibodi nomo bin duwit langa det lowa, en if dubala pipul o thribala pipul bin tok deibin luk im breigim det lowa, wal ol detlot pipul nomo bin sori blanga im. Deibin oldei jis kilim im ded.\x + \xo 10:28 \xt Dyud 17:6; 19:15\x* \p \v 29 Wal wanim yumob reken garra hepin if enibodi nomo laigim det San blanga God en tridim im brabli nogudbalawei? En wanim yumob reken garra hepin if im tridim det blad blanga det pramis blanga God weya bin meigim im fri seim laik odinri blad? En wanim yumob reken garra hepin if im tok nogudbalawei blanga det Holi Spirit hubin brabli kain langa im? \p Yu sabi? Deibin oldei panishim det sambodi hu nomo bin duwit langa det lowa. Bat God garra panishim brabliwei det sambodi hubin tjakidawei det San blanga im.\x + \xo 10:29 \xt Eksa 24:8\x* \p \v 30 Wi sabi tharran, dumaji wi sabi God bin tok, “Ai garra panishim en peiyimbek olabat.” En wi sabi imbin tok, “Mi na det Bos, en ai garra jadjim main pipul olabat.”\x + \xo 10:30 \xt Dyud 32:35,36\x* \p \v 31 Trubala ai dalim yumob. Im brabli nogud if det laibalawan God garra panishim yu. \p \v 32 Wal yumob jinggabat na hau yumob bin jidan afta det lait blanga God bin shain langa yumob en meigim yumob sabi. Yumob bin abum loda trabul. Bat stil yumob bin jandap strongbala. \v 33 Deibin oldei tok en tridim yumob nogudbalawei lida langa ebribodi, en yumob najalot bin oldei jandap garram yumob braja olabat blanga bekimap olabat, \v 34 en yumob bin oldei albumbat detlot bilibamob hubin jidan langa jeil, en nomeda detlot pipul hubin oldei meigim trabul blanga yumob bin oldei deigidawei ola enijing blanga yumob, bat stil yumob bin oldei jidan gudbinjiwei, dumaji yumob bin sabi yumob garram samting mobedawan en im olagijawan. \p \v 35 Wal lagijat na yumob bin jidan basdam, en yumob nomo wandi stat jinggabat najawei, dumaji if yumob kipgon jandapbat strongbalawei, wal God garra gibit yumob brabliwan prais. \v 36 Yumob garra kipgon lagijat en dumbat wanim God wandim, en afta yumob garra gedim ol detlot ting weya imbin pramis langa wi. \p \v 37 Wi sabi tharran, dumaji speshalwan mesinja im tok, “Nomo longtaim na det Boswan hu garra kambek garra kaman dregli, \v 38 en detlot gudbala pipul blanga im garra jidan laibala, dumaji dei bilib langa im brabliwei. Bat if enibodi tenim miselp brom im, wal im kaan gudbinji langa det sambodi.” Lagijat na im tok.\x + \xo 10:38 \xt Heba 2:3,4\x* \p \v 39 Wal wi nomo detkain pipul hu tenim miselp brom God olagija. God garra panishim detkain pipul brabliwei. Bat wi nomo lagijat, dumaji wi bilib brabliwei, en im garra seibum wi. \c 11 \s1 Hau blanga bilib \p \v 1 Dumaji wi bilib, wal wi sabi wi garra gedim ol detlot prais weya God bin pramis langa wi, en wi sabi ol detlot ting weya wi kaan luk, olabat deya. \p \v 2-3 Dumaji wi bilib, wal wi sabi God bin meigim ebrijing garram im wed wen imbin tok, en ebrijing wi luk imbin meigim brom najing. En dumaji ol detlot grengrenfatha blanga wi bin bilib lagijat, wal God bin gudbinji blanga olabat.\x + \xo 11:2-3 \xt Jen 1:1; Saam 33:6,9; Jon 1:3\x* \p \v 4 Dumaji Eibul bin bilib, imbin gibit gudwan ofring langa God, en det ofring bin mobedawan langa det ofring blanga im braja Kein. En dumaji imbin bilib lagijat, wal God bin laigim det ofring, en imbin gulum im gudbala men. En dumaji imbin bilib lagijat, nomeda imbin dai, bat stil im shoum wi det gudbalawei blanga bilib.\x + \xo 11:4 \xt Jen 4:3-10\x* \p \v 5 Dumaji Inak bin bilib, wal im nomo bin dai. God bin deigidawei im streit langa hebin, en nobodi bin luk im. Bifo God bin deigidawei im, Inak bin meigim God gudbinji. Lagijat na im tok langa det buk gulum Jenasis.\x + \xo 11:5 \xt Jen 5:21-24\x* \v 6 Wi sabi nobodi kaan meigim God gudbinji if dei nomo bilib, dumaji if enibodi wandi kaman langa God, im garra bilib God im deya, en im garra bilib God im oldei album detlot pipul hu lukabat im brabliwei. \p \v 7 Dumaji Nowa bin bilib, wal wen God bin gibit im woning blanga det fladwoda weya garra hepin, imbin duwit langa im, en imbin meigim det bout blanga seibum im femili olabat. En dumaji imbin bilib lagijat, wal imbin shoum ol detlot najalot pipul olabat bin rong, en deibin ol dai. En dumaji imbin bilib, God bin meigim im gudbala men.\x + \xo 11:7 \xt Jen 6:13-22\x*\fig |src="NTM-C_010.tif" size="col" ref="11:7" \fig* \p \v 8 Dumaji Eibrahem bin bilib, wal wen God bin dalim im blanga go langa det kantri weya im garra gibit im, imbin duwit langa im, en imbin gowei brom im ron kantri langa najawan kantri weya im nomo bin sabi.\x + \xo 11:8 \xt Jen 12:1-5\x* \v 9-10 En dumaji imbin bilib lagijat, wal imbin go en jidan langa det streinjawan kantri weya God bin pramis blanga gibit im, en nomeda imbin weidabat God blanga gibit im det brabliwan taun weya God bin meigim, bat stil Eibrahem en im san Aisik en im grensan Jeikob bin oldei jidanbat garram tent.\x + \xo 11:9-10 \xt Jen 35:27\x* \p \v 11 Dumaji Eibrahem bin bilib, wal nomeda imbin olmen en im waif Sera nomo bin abum beibi, bat stil God bin gibit im san, dumaji imbin trastim God blanga kipum im pramis.\x + \xo 11:11 \xt Jen 18:11-14; 21:2\x* \v 12 En nomeda Eibrahem bin brabli olmen, bat stil God bin gibit im detmatj biginini en grenkid olabat, en det namba blanga olabat bin jis laik ola sta langa top en ola sengraun wansaid langa solwoda.\x + \xo 11:12 \xt Jen 15:5; 22:17; 32:12\x* \p \v 13 Wal nomeda ol detlot pipul na bin bilib brabliwei raidap deibin dai, bat stil dei nomo bin gedim ol detlot ting weya God bin pramisim olabat. Deibin luk ol detlot ting brom longwei, en deibin gudbinji. Bat deibin gulum miselp streinja iya langa dijan kantri,\x + \xo 11:13 \xt Jen 23:4; 1 Kran 29:15; Saam 39:12\x* \v 14 en wen deibin tok lagijat, deibin shoum detlot najalot pipul deibin lukabat olabat ronwan kantri. \v 15 En wi sabi dei nomo bin tok blanga det kantri brom weya deibin kaman, dumaji if dei bina tok blanga det kantri brom weya deibin kaman, wal dei bina gobek langa det kantri. \v 16 Yu si? Deibin lukabat det mobedawan kantri deya langa hebin, en God im nomo sheim wen dei gulum im God, dumaji imbin meigim det brabliwan taun redi blanga olabat. \p \v 17 Dumaji Eibrahem bin bilib, wal wen God bin testim im, imbin duwit langa God, en im bina kilim im san ded blanga det sekrifais serramoni.\x + \xo 11:17 \xt Jen 22:1-14\x* \v 18 Basdam God bin meigim pramis langa Eibrahem. Imbin tok, “Ola grensan blanga yu garra kamat brom yu san Aisik.”\x + \xo 11:18 \xt Jen 21:12\x* \v 19 En nomeda God bin tok lagijat, bat stil Eibrahem bin duwit langa God, en im bina kilim im san, dumaji imbin trastim God, en imbin reken God bina meigim im san gidap laibala brom dedbala, en trubala God bin gibitbek Aisik langa im jis laik imbin gidap laibala. \p \v 20 Dumaji Aisik bin bilib, wal wen imbin gibit im laswan wed langa im san dubala neim Jeikob en Isau, God bin shoum im wanim garra hepin langa dubala bambai.\x + \xo 11:20 \xt Jen 27:27-29,39-40\x* \p \v 21 Dumaji Jeikob bin bilib, wal wen imbin gulijap taim blanga im blanga dai, imbin gibit im laswan wed langa det dubala san blanga Josef, en imbin holdimap miselp garram im wokinstik, en imbin weship God.\x + \xo 11:21 \xt Jen 47:31; 48:20\x* \p \v 22 Dumaji Josef bin bilib, wal wen imbin gulijap taim blanga im blanga dai, imbin dalim im femili olabat God garra deigidawei olabat brom Ijip bambai, en imbin dalim olabat wanim dei garra dum garram im bodi wen det taim garra kaman.\x + \xo 11:22 \xt Jen 50:24,25; Eksa 13:19\x* \p \v 23 Dumaji det mami en dedi blanga Mosis bin bilib, wal afta wen imbin bon, dubala bin luk imbin purdiwan beibi, en dubala bin blandim im fo 3 mants, dumaji dubala nomo bin bradin blanga det king.\x + \xo 11:23 \xt Eksa 1:22; 2:2\x* \p \v 24 Dumaji Mosis bin bilib, wal wen imbin growap, im nomo bin wandim enibodi blanga gulum im san blanga det king doda, dumaji im nomo bin wandi bulurrum det nogudbalawei en abum gudtaim fo lilwail.\x + \xo 11:24 \xt Eksa 2:10-12\x* \v 25 Imbin wandi joinin garram detlot pipul blanga God en abum det seim trabul laik olabat. \v 26 Imbin sabi ola san blanga det king doda garra gedim olkain gudbala ting brom det kantri. Bat imbin reken im mobeda im abum trabul dumaji imbin bulurrum God, dumaji imbin oldei jinggabat wanim im garra gedim brom God bambai. \p \v 27 Dumaji Mosis bin bilib, wal imbin gowei brom det kantri, en im nomo bin bradin blanga det king, en imbin jandap strongbala, dumaji imbin sabi det Boswan weya nobodi kaan luk.\x + \xo 11:27 \xt Eksa 2:15\x* \v 28 En dumaji imbin bilib lagijat, wal imbin abum det Pasoba Serramoni, en imbin dalim ola Isreil pipul blanga rabum det blad langa olabat haus, en ola feswan san blanga olabat nomo bin dai wen det speshalwan einjul bin go thru langa det kantri en kilim ola feswan san ded.\x + \xo 11:28 \xt Eksa 12:21-30\x* \p \v 29 Dumaji detlot Isreil pipul bin bilib, wal deibin krosim det solwoda gulum Redsi ontop langa draiwan graun, en wen detlot Ijip solja bin trai en krosim det solwoda langa det draiwan graun, det solwoda bin gaburrumap olabat, en deibin ol dai.\x + \xo 11:29 \xt Eksa 14:21-31\x* \p \v 30 Dumaji detlot Isreil pipul bin bilib, wal wen deibin wok raidaran langa Jeriko, langa det namba 7 dei det wol blanga det taun bin buldan.\x + \xo 11:30 \xt Josh 6:12-21\x* \v 31 En dumaji det nogudbala gel neim Reiheb bin bilib, wal imbin album det dubala Isreil men hubin kaman langa det taun snikinwei basdam, en im nomo bin dai garram ol detlot najalot pipul langa det taun wen det wol bin buldan.\x + \xo 11:31 \xt Josh 2:1-21; 6:22-25\x* \p \v 32 Wal ai kaan kipgon tok, dumaji ai nomo garram naf taim blanga dalim yumob blanga Gidiyan en Barak en Semsan en Jeftha en Deibid en Semyul en ola najalot speshalwan mesinja blanga God.\x + \xo 11:32 \xt Jadj 4:6—5:31; 6:11—8:32; 11:1—12:7; 13:2—16:31; 1 Sem 1:1; 1 King 2:11\x* \v 33 Dumaji deibin bilib, wal deibin fait langa ola strongbala ami, en deibin oldei bidim olabat, en deibin oldei dum ebrijing raitwei, en deibin gedim wanim God bin pramis. \p Wal yumob sabi wanim bin hepin langa ol detlot pipul hubin bilib. Wen detlot nogudbala pipul bin oldei tjakam olabat langa laiyan, det laiyan nomo bin kilim olabat,\x + \xo 11:33 \xt Den 6:1-27\x* \v 34 en wen deibin trai en barnimap olabat langa faiya, det faiya nomo bin ardim olabat, en wen deibin oldei trai en kilim olabat garram naif, deibin gidawei. Nomeda detlot pipul hubin bilib bin wikwan, bat stil God bin meigim olabat jidan strongbala, en God bin meigim olabat fait brabliwei, en deibin oldei bidim ola enami blanga olabat.\x + \xo 11:34 \xt Den 3:1-30\x* \v 35 En dumaji sambala wuman bin bilib, wal deibin gedimbek olabat femili brom dedbala. \p Bat sambala pipul hubin bilib nomo bin kamat fri brom det trabul weya deibin abum. Wen detlot nogudbala pipul bin oldei trai en meigim olabat tok nogudbalawei blanga God en tenawei brom im, detlot bilibamob nomo bin duwit langa olabat, en detlot nogudbala pipul bin kilim olabat ded. Detlot bilibamob nomo bin tenawei en meigim miselp fri, dumaji deibin wandim det mobedawan laif weya God garra gibit olabat bambai.\x + \xo 11:35 \xt 1 King 17:17-24; 2 King 4:25-37\x* \v 36 En detlot nogudbala pipul bin oldei mokimbat sambala bilibamob en beldimbat olabat garram wip. En deibin oldei taiyimapbat sambala bilibamob garram tjein en tjakam olabat langa jeil,\x + \xo 11:36 \xt 1 King 22:26,27; 2 Kran 18:25,26; Jera 20:2; 37:15; 38:6\x* \v 37 en deibin oldei stonim sambala bilibamob ded, en deibin oldei kadim sambala bilibamob bodi haf garram sau blanga meigim olabat dai, en deibin oldei kilim sambala bilibamob ded garram naif. Sambala bilibamob bin lafta werrimonbat enimul skin blanga klos dumaji dei nomo bin abum eni mani blanga baiyim klos, en detlot nogudbala pipul bin oldei tridimbat olabat nogudbalawei. En deibin oldei meigimbat trabul blanga olabat,\x + \xo 11:37 \xt 2 Kran 24:21\x* \v 38 en detlot bilibamob bin oldei lafta wokaran ebriweya langa deset kantri en langa hil kantri, en deibin oldei lafta silip eniweya langa keib. \p Wal trubala ai dalim yumob. Ola pipul bin tridimbat ol detlot bilibamob jis laik rabish. \p \v 39 Wal God bin tok gudbalawei blanga ol detlot pipul hubin bilib brabliwei. Bat im nomo bin gibit olabat wanim imbin pramis bifo deibin dai, dumaji imbin abum mobedawan plen blanga wi. \v 40 Dei garra lafta weit blanga wi, dumaji God garra meigim wi holot jidan brabli gudbalawei mijamet. \c 12 \s1 Dedi en San \p \v 1 Wal yumob irrim na. Dijan laif weya wi abum tudei im jis laik wi ran langa reis, en wi garra ran brabli adbalawei, en wi garra tjakidawei ola enijing weya stapam wi, en wi garra libum ol detlot nogudbalawei weya oldei grebum wi, dumaji ol detlot bilibamob hubin dai basdam dei lukinat langa wi, \v 2 en wi garra kipgon lukinatbat oni langa Jisas, dumaji im na bin meigim wi bilib basdam, en im na meigim wi bilib olagijawan du. Wi garra bulurrum im, dumaji im nomo bin gibap wen imbin luk det trabul langa det kros, en im nomo bin sheim blanga dai deya, dumaji imbin sabi im garra gudbinji wen im binij det reis, en tudei im jidan langa raidensaid langa det speshalwan tjeya blanga God. \p \v 3 Wal yumob jinggabat wanim bin hepin langa Jisas. Nomeda ol detlot nogudbala pipul bin tridim im brabli nogudbalawei, bat stil im nomo bin larram olabat stapam im. En yumob garra lagijat du. Yumob kaan larram enibodi meigim yumob nogudbinji en meigim yumob gibap. \v 4 Ai sabi yumob oldei abum trabul dumaji yumob oldei trai en bidim ol detlot nogudbala ting. Bat yumob nomo bin dai brom det trabul. \fig |src="HK-28D.tif" size="col" ref="12:4" \fig* \p \v 5 Wal yumob nomo wandi foget det gudbala wed weya God bin tok langa yumob jis laik im biginini. Imbin tok, “Main biginini, yu garra teiknodis wen God im streitinimap yu, \v 6 en yu nomo wandi nogudbinji wen im tok langa yu streidat, dumaji God oldei streitinimap detlot pipul weya im laigim, en im oldei panishim olabat wen dei dum nogudbala ting, dumaji im gulum olabat biginini.” Lagijat na God bin tok.\x + \xo 12:6 \xt Job 5:17,18; Prab 3:11,12\x* \p \v 7 Wal yu si? Wen yumob abum trabul, yumob kaan nogudbinji, dumaji im jis laik yumob dedi streitinimap yumob, en det trabul im jidan pruf weya God tridim yumob jis laiga san. Wi sabi tharran, dumaji ebri dedi oldei streitinimap im ron san olabat, \v 8 en if im nomo streitinimap yu jis laik im streitinimap ola najalot san, wal yu nomo im san. \p \v 9 Wal wi dedi olabat iya langa dijan kantri bin oldei streitinimap wi, en wibin oldei rispek olabat, en im lagijat du garram wi dedi langa top. Wi garra duwit langa im blanga abum det brabliwan laif. \v 10 Ol detlot dedi blanga wi iya bin oldei streitinimap wi oni lilwail, en deibin oldei streitinimap wi hau olabat bin reken imbin raitwei. Bat God im oldei streitinimap wi blanga album wi en meigim wi jidan brabli gudbala jis laik im. \p \v 11 Wal wen God streitinimap wi, wi oldei nogudbinji. Wi nomo gudbinji. Bat afta wi gudbinji, dumaji im meigim wi jidan brabli gudbalawei wen im treinimap wi langa det raitwei. \s1 Laswan woning \p \v 12 Wal ai dalim yumob na. Yumob kaan nokap. Yumob garra meigim miselp strongbala,\x + \xo 12:12 \xt Aisai 35:3\x* \v 13 en yumob garra libum biyain ola enijing weya oldei meigim detlot wikwan bilibamob tenawei, dumaji yumob garra meigim olabat jandap strongbalawei.\x + \xo 12:13 \xt Prab 4:26\x* \v 14 En yumob garra trai en jidan gudbalawei garram ebribodi. Yumob kaan jidan eniwei. Oni blanga God yumob garra jidan, dumaji nobodi kaan luk God if dei nomo jidan lagijat. \p \v 15 Wal yumob garra meiksho yumob nomo tenawei brom God weya im brabli kainbala langa wi, en yumob garra meiksho yumob kaan abum nogudbala filing insaid langa yumob blanga enibodi, dumaji detkain filing im jis laiga jigiwan tri weya growap en poisinim pipul en meigim trabul blanga olabat.\x + \xo 12:15 \xt Dyud 29:18\x* \p \v 16 Wal yumob garra meiksho yumob nomo silipsilipbat garram enibodi en dumbat ol detkain nogudbala ting. Yumob garra oldei jinggabat God. Yumob kaan jidan seimwei laik det men neim Isau. Im nomo bin jinggabat God. Oni fo daga imbin jinggabat, en imbin gibit im lilwan braja det pleis blanga im weya im bina teikoba ola enijing brom dubala dedi.\x + \xo 12:16 \xt Jen 25:29-34\x* \v 17 Wal yumob sabi wanim bin hepin afta. Isau bin wandi gedim det laswan wed brom im dedi. Bat im dedi nomo bin gibit im, en nomeda imbin kraikrai en askimbat im dedi, bat stil im nomo bin meigim im dedi duwit langa im.\x + \xo 12:17 \xt Jen 27:30-40\x* \p \v 18 Wal yumob jinggabat na. Yumob nomo bin kaman langa detkain ston weya yumob gin tatjim garram bingga. Yumob nomo bin kaman langa det hil gulum Sainai seimwei laik wi grengrenfatha olabat bin dum longtaim. Deya na langa det hil det faiya bin barnbarn, en det klaud bin jidan brabli dakbala, en det thanda en laitining bin kamat, \v 19 en det hon bin jingat adbala, en God bin jingat du, en wen detlot pipul bin irrim God jingat, deibin askimbat im nomo blanga tok langa olabat igin.\x + \xo 12:19 \xt Eksa 19:16-22; 20:18-21; Dyud 4:11,12; 5:22-27\x* \v 20 Lagijat, dumaji deibin bradin wen deibin irrim det wed weya imbin tok, “Nobodi kaan tatjim dijan hil, en dijan lowa im jidan blanga ola enimul du. Yumob garra stonim olabat ded if dei pudumbut dijan hil.” Lagijat na God bin tok.\x + \xo 12:20 \xt Eksa 19:12,13\x* \v 21 En Mosis bin bradin du wen imbin luk ebrijing hepin langa det hil, en imbin tok, “Mi sheiksheik, dumaji mi brabli bradin detmatj.”\x + \xo 12:21 \xt Dyud 9:19\x* \p \v 22 Nomo. Yumob bin kaman langa det najawan hil gulum Saiyan, en yumob bin kaman langa det nyubala taun blanga det laibalawan God. Dei gulum det taun Jerusalem, en im deya langa hebin garram detmatj einjul. Milyans en milyans jidanbat deya. \p \v 23 Yumob bin majurrumap miselp gudbinjiwei garram ol detlot pipul weya God bin raidimdan olabat neim langa hebin. Olabat na jidan jis laik eldiswan san blanga God. \p Yumob bin kaman langa God hu garra jadjim ebribodi, en yumob bin majurrumap miselp garram ol detlot spirit blanga detlot gudbala pipul weya God bin meigim olabat gudbala. \p \v 24 Yumob bin kaman langa Jisas. Im na bin meigim det nyubalawei blanga wi garram im blad, en yumob bin kaman langa det blad, dumaji thru langa det blad blanga Jisas, God bin meigim brabli gudwan pramis. Det pramis im mobedawan langa det pramis weya imbin meigim thru langa det blad blanga Eibul.\x + \xo 12:24 \xt Jen 4:10\x* \p \v 25 Wal yumob garra meiksho yumob nomo jadimap miselp irriwol langa God wen im tok langa yumob. Longtaim wen imbin gibit ol detlot Isreil pipul woning iya langa dijan kantri, imbin oldei panishim olabat wen deibin oldei jadimap miselp irriwol langa im. En if imbin lagijat langa olabat, wal wanim garra hepin langa wi if wi tenim miselp brom im wen imbin gibit wi woning brom hebin?\x + \xo 12:25 \xt Eksa 20:22\x* \p \v 26 Yu si? Wen imbin jingat langa det hil gulum Sainai, ola graun bin sheik. Bat langa wi imbin meigim najawan pramis. Imbin tok, “Ai garra meigim dijan graun sheik wanmo. Nomo oni dijan graun, hebin garra sheik du.”\x + \xo 12:26 \xt Heg 2:6\x* \p \v 27 Wal yumob sabi wanim det wed tok? Det wed shoum wi God garra sheikim ebrijing weya imbin meigim, en im garra deigidawei ol detlot ting weya sheik, en oni detlot ting weya kaan sheik im kaan deigidawei. \p \v 28 Wal nomo enijing kaan meigim God sheik, en wi garra gibit theingks langa im, dumaji im garra meigim wi jidan garram im. \p Wal wi garra gibit theingks langa God, en wi garra weship im hau im wandim wi blanga weship im, \v 29 en wi garra rispek im brabliwei, dumaji im jis laiga faiya weya garra barnimap ola nogudwan enijing.\x + \xo 12:29 \xt Dyud 4:24\x* \c 13 \s1 Hau wi garra jidan \p \v 1 Wal ol yumob Kristjan pipul garra kipgon laigim gija, \v 2 en yumob garra oldei jingat langa streinja pipul en larram olabat jidan garram yumob. Wen sambala pipul bin dum lagijat, samtaim dei nomo bin sabi deibin jingat langa einjul blanga stap langa olabat kemp.\x + \xo 13:2 \xt Jen 18:1-8; 19:1-3\x* \p \v 3 En yumob garra oldei jinggabat yumob Kristjan braja hu jidan langa jeil jis laik yumob jidan deya du garram olabat, en yumob garra oldei jinggabat yumob Kristjan braja en sista hu abumbat trabul jis laik yumob garram det trabul du. \p \v 4 En yumob garra tridim det lowa blanga merrit raitwei, en ebri hasbin en waif garra jidan trubala langa dubala selp, dumaji God garra panishim det hasbin hu silip garram naja men waif en det waif hu silip garram naja gel hasbin, en im garra panishim detlot singulwan pipul hu silipsilipbat garram enibodi du. \p \v 5 En yumob garra sedisfaid garram detlot ting weya yumob garram en nomo laigim mani detmatj, dumaji God bin tok, “Ai kaan libum yumob. Ai kaan gowei brom yumob.”\x + \xo 13:5 \xt Dyud 31:6,8; Josh 1:5\x* \v 6 Lagijat na God bin tok en blanga tharran na, wi garra meigim miselp strongbala blanga tok, “Det Bos na oldei albumbat mi. Ai kaan bradin blanga enibodi, dumaji nobodi kaan dum enijing langa mi.” Lagijat na wi garra tok.\x + \xo 13:6 \xt Saam 118:6\x* \p \v 7 En yumob garra oldei jinggabat ol detlot lida blanga yumob hubin oldei dalimbat yumob det wed blanga God. Yumob garra jinggabat hau deibin bilib en hau deibin jidan raidap deibin dai, \v 8 en yumob garra bulurrum olabat, dumaji wi sabi Jisas Krais nomo tjeinj. Tudei im seim laik imbin jidan yestadei, en im garra jidan lagijat olagijawan. \p \v 9 En yumob kaan larram olkain difrinwan wed deigidawei yumob brom det brabli trubalawei, en wi garra larram God meigim wi jidan strongbala insaid, dumaji im oldei albumbat wi. Wi kaan bulurrum olkain lowa blanga daga blanga meigim miselp jidan strongbala, dumaji det daga kaan album enibodi hu oldei dagadagat det daga. \p \v 10 Wal wi nomo abum detkain lowa blanga daga, dumaji det kros na im det teibul blanga ofring weya det serramonimen blanga wi bin gibit det ofring, en ol detlot serramonimen hu oldei wek langa det olbalawan Serramoni Pleis kaan dagat det ofring blanga wi. \p \v 11 Yumob sabi? Det boswan haibala serramonimen bin oldei deigim enimul blad jis insaid langa det Brabli Seikridwan Rum, en imbin oldei gibit det blad laiga ofring blanga larramgo enibodi fri brom ola nogudbala ting weya deibin oldei dumbat. Bat deibin oldei deigim det bodi blanga det enimul atsaid brom olabat kemp en barnimap deya.\x + \xo 13:11 \xt Labid 16:27\x* \v 12 Yu si? Lagijat gin Jisas bin dai atsaid brom det taun blanga meigim ebribodi fri brom olabat nogudbalawei garram im ron blad. \p \v 13 Wal wi garra go langa Jisas deya atsaid brom det kemp. Wi garra libum det olbalawei, en wi garra joinin garram det trabul weya Jisas bin abum. \v 14 Yu si? Wi nomo garram pleis iya weya wi garra jidan olagijawan, dumaji wi lukabat det brabliwan pleis weya garra kaman bambai. \p \v 15 \fig |src="praise.tif" size="col" ref="13:15" \fig*Wal wi garra oldei gibit theingks langa God, en det theingks im jis laiga ofring weya wi gibit langa im thru Jisas, en garram wi mawus wi gibit det ofring en gulum im Bos. \p \v 16 En yumob garra oldei dumbat gudbala ting en album yumob Kristjan braja en sista olabat, dumaji wen yumob dum lagijat, tharran na najawan ofring weya meigim God gudbinji. \p \v 17 Wal yumob garra oldei lisin langa yumob tjetj lida en duwit langa olabat, dumaji dei oldei lukaftumbat yumob, en wandei God garra tjekap langa olabat. Wal if yumob lisin langa olabat, yumob garra meigim olabat gudbinji weya dei dumbat det wek. Bat if yumob nomo lisin langa olabat, yumob garra meigim olabat nogudbinji, en dei kaan album yumob. \p \v 18 En yumob garra kipgon prei blanga melabat. Melabat sabi melabat garram gudwan filing nomo garram enijing rong, en melabat wandi dumbat ebrijing raitwei olataim. \p \v 19 Wal mi askimbat yumob blanga prei brabliwei en askim God blanga jandimbek mi langa yumob. \p \v 20-21 Wal wi sabi God bin meigim Jisas det Bos blanga wi gidap laibala brom dedbala, dumaji Jisas bin weistim im blad blanga opinimap det nyubalawei blanga det olagijawan pramis, en im oldei lukaftumbat wi brabliwei jis laik det stakmen oldei lukaftumbat ola ship brabliwei, en wi sabi oni God gin meigim wi jidan gudbalawei.\fig |src="BK00004B.TIF" size="col" ref="13:20,21" \fig* \p Wal mi askim God blanga gibit yumob ebrijing yumob wandim blanga dum wanim im wandim yumob blanga dum, en mi askim im blanga wek langa wi laif thru Jisas Krais en dum wanim meigim im gudbinji. \p Wal Jisas Krais im na det haibalawan, en wi garra preisim im olagijawan. Yuwai. Lagijat na. \s1 Im tok gudbai na \p \v 22 Wal main braja en sista olabat, mi askimbat yumob blanga lisin brabliwei langa dijan wed weya aibin raidimdan blanga meigim yumob jidan strongbala, dumaji dijan leda im nomo longwan. \p \v 23 Wal deibin larramgo wi braja Timathi fri brom det jeil, en if im kaman langa mi dregli, wal minbala garra kaman en luk yumob. \p \v 24 Wal yumob garra dalim yumob tjetj lidamob melabat tok gudei langa olabat, en yumob garra dalim ola bilibamob lagijat du, en ola Kristjan braja en sista blanga wi brom det kantri gulum Itali tok gudei langa yumob du. \p \v 25 Wal mi askim God blanga jidan brabli kainbala langa yumob. \p Binij na.