\id ECC ecc KRIOL Ecclesiastes (21 KR ecc.txt) sildarwin@sil.org \h Aklisiyestis \toc3 Akli \toc2 Aklisiyestis \toc1 Aklisiyestis Det Wed Blanga Wanbala Klebawan Titja \mt1 Aklisiyestis \mt2 Det Wed Blanga Wanbala Klebawan Titja \ip Wal dijan stori dalim wi wanim wanbala klebawan titja bin jinggabat. Imbin luk loda ting weya bin hepin langa dijan laif. Sambala bin gudbala ting en sambala bin nogudbala ting, en blanga sambala ting weya bin hepin im nomo bin sabi wotfo deibin lagijat. Imbin oni sabi God im bos blanga pipul laif. En imbin dalim ebribodi blanga wek adbalawei en jidan gudbinjiwei langa dijan laif, dumaji God bin gibit pipul laif blanga jidan gudwei, en wek en dum ola najalot ting du. \c 1 \s1 Ai nomo sabi wotfo dijan laif jidan lagijat \p \v 1 Wal dislot wed blanga det titja, det san blanga Deibid, hubin jidan king blanga Jerusalem. \fig |src="CO01478b.tif" size="col" ref="1:0" \fig* \p \v 2 Det titja oldei tok, “Wal ai nomo sabi wotfo ebrijing langa dijan laif jidan lagijat. Det laif im jis kipgon. Ai nomo sabi detmatj blanga dijan laif. \v 3 Wotfo yu oldei dumbat adwek blanga dijan laif? Wanim laif gibit yu? Ai nomo sabi. Im nomo album yu olagijawan. \p \v 4 “Wal ola pipul dai en olabat bigininimob gro en dai du, bat dijan wel im jidan seimwei. \v 5 En det san oldei gidap en godan seimwei. \v 6 En det win oldei blo langa sauth en langa nowath en im oldei go raidaran en kambek en statbek igin. \v 7 Ebri riba oldei jidan fulwan garram detmatj woda en det woda randan langa solwoda, bat det solwoda jis jidan seimwan. Det woda garra gobek igin raitbek weya imbin stat. \v 8 Wal ebrijing jis kipgon seimwei langa dijan wel. Wi gin tok, bat wi kaan tok ebrijing, en wi gin luk, bat wi kaan luk ebrijing, en wi gin irrim, bat wi kaan irrim ebrijing. \v 9 Ol dislot ting weya bin hepin bifo im garra hepin igin, en ol detlot ting deibin dum bifo dei garra dum igin. Wal nomo eni nyuwan ting jidan langa dijan wel. \v 10 Maitbi sambodi tok, ‘Yu luk! Nyuwan ting iya!’ Bat najing! Tharran bin iya longtaim bifo wibin bon. \v 11 Pipul tudei fogedabat ol detlot ting weya bin hepin bifo, en ol detlot hu garra jidan bambai, olabat garra fogedabat olabat du.” \s1 Det titja im jinggabat blanga len ebrijing \p \v 12 “Wal mi na det titja hubin jidan king blanga ola Isreil pipul deya langa Jerusalem. \v 13 Aibin reken ai garra len blanga ebrijing weya pipul oldei dumbat langa dijan wel. God na bin gibit wi dijan brabli adwan wek. \p \v 14 “Wal aibin luk ebrijing weya pipul oldei dumbat langa dijan wel, en ai dalim yu, im brabli adwan blanga sabi. Wal im jis laik aibin trai dalimbat det win wujei blanga go. \v 15 Yu kaan streitinimap samting wen im jidan krukidwan, en yu kaan kaundim enijing wen dei nomo deya.” \p \v 16 Wal aibin tok miselp, “Aibin jidan brabli haibala men en brabli klebawan men langa enibodi hubin jidan king bifo mi iya langa Jerusalem en ai sabi wanim gudbala ting en klebabala ting min du.”\x + \xo 1:16 \xt 1 King 4:29-31 \x* \v 17 Aibin rili wandi len mowa ebrijing brom detlot pipul hu jidan klebabala, en blanga detlot granggibala en nogudbala pipul. Wal aibin faindat im jis laik aibin trai dalimbat det win wujei blanga go. \v 18 Wal wen yu sabi mowa yu garra abum loda wori. If yu sabi mowa yu garra jidan brabli soriwan. \c 2 \s1 Yu reken ola ebrijing meigim yu gudbinji? \p \v 1 Wal aibin jinggabat blanga abum gudtaim en faindat wanim garra meigim mi jidan brabli gudbinji, bat najing. Im nomo bin meigim mi sedisfaid. \v 2 En aibin reken im gudwan wen yu laflafbat oldei, bat aibin faindat im nomo gudwan lagijat. \v 3 Aibin kipgon wandimbat blanga meigim miselp klebabala, en aibin dringgimbat loda wain blanga meigim miselp gudbinji en abumbat gudtaim. Aibin reken maitbi im gudbalawei blanga pipul blanga jidan lagijat na langa dijan wel, bat najing. Im nomo gudwan lagijat. \p \v 4 Wal aibin dum loda gudbala ting en pipul ebriweya bin sabi. Aibin bildimap loda haus blanga main en aibin growimap loda greiptri.\x + \xo 2:4 \xt 1 King 10:23-27; 2 Kran 9:22-27 \x* \v 5 Aibin stat growimap loda gudwan frut tri en purdiflawa blanga main, en detlot gadin bin abum olkain daga. \v 6 Aibin grajim loda dipwan hol wulijim detlot tri gin abum loda woda. \v 7 Aibin baiyim loda wekinmen en wekingel blanga wek blanga mi en deibin abum loda biginini hubin bon langa main kemp. En aibin abum detmatj buligi, ship en gout du. Nobodi nomo bin abum lagijat bifo langa Jerusalem.\x + \xo 2:7 \xt 1 King 4:23\x* \v 8 Aibin abum detmatj silba en golwan ebrijing weya ol detlot king brom najalot kantri bin gibit mi. En ola boi en gel bin oldei singsingbat blanga mi en aibin abum blendibala gelfren blanga slip garram mi du.\x + \xo 2:8 \xt 1 King 10:10,14-22 \x* \p \v 9 Yuwai, aibin jidan brabli haibala bos, mowa haibala langa enibodi hubin jidan langa Jerusalem bifo, en det brabli klebabalawanwei blanga main nomo bin larramdan mi.\x + \xo 2:9 \xt 1 Kran 29:25 \x* \v 10 En ebrijing weya aibin oldei wandim aibin oldei gajim. Aibin trai dum ebrijing blanga meigim mi brabli gudbinji. Wen aibin dum adwek tharran na bin meigim mi gudbinji blanga lilwail. \v 11 Bat bambai aibin jinggabat ol detlot adwek en ting weya aibin dumbat en aibin sabi dei nomo bin meigim mi sedisfaid. Im jis laik aibin trai dalimbat det win wujei blanga go. Ol det adwek en ola ebrijing, im najing. \s1 Ebribodi garra binijap \p \v 12 Wal aibin stat jinggabat hau sambala pipul oldei jidan brabli klebawan, en hau najalot pipul jidan nogudbala en hau najalot pipul jidan granggibala. En aibin jinggabat hau det nyuwan king gin oni dum wanim det olwan king bin oldei dumbat bifo. \v 13 Ai sabi dijan, “Im mobeda blanga jidan brabli klebawan, en nomo jidan granggibala, jis laik det lait weya jidan mobedawan langa det dakbala. \v 14 Ola klebabala pipul gin luk gudwei weya dei go, bat detlot granggibala pipul kaan luk wujei blanga go.” Bat ai sabi du wi ol garra binijap seimwei. Wi ol garra dai. \v 15 Wal aibin jinggabat main selp, “Wanim garra hepin langa det granggibala men garra hepin langa mi du. Wal wanim ai garra gajim dumaji mi jidan brabli klebabala?” Ai nomo sabi. En ai nomo sabi wotfo im lagijat. \v 16 Wal nomeda wi jidan klebabala pipul o granggibala pipul, bat wi ol garra dai en pipul garra fogedabat wi wen wi dai. \v 17 Wal ebrijing weya bin hepin langa wi langa dijan wel im meigim mi nogudbinji. Ai nomo sabi loda ting langa dijan laif. Wotfo im lagijat? Im jis laik aibin trai dalimbat det win wujei blanga go. \s1 Wanim garra hepin langa main ebrijing bambai \p \v 18 Wal aibin jinggabat ol det adwan wek weya aibin oldei dumbat langa dijan wel, en ola ebrijing weya aibin gedimbat, en ai sabi ai garra libum ol detlot ebrijing langa sambodi. Tharran na bin meigim mi brabli nogudbinji, \v 19 dumaji ai nomo sabi wotkainbala im. Maitbi im klebabala, o maitbi granggibala, bat im garra jidan bos oba langa ebrijing weya aibin gajim brom det adwan wek weya aibin dumbat langa dijan wel. En ai nomo sabi wotfo im lagijat. \v 20 Yuwai, aibin jinggabat ol detlot adwek aibin dumbat langa dijan wel en imbin meigim mi brabli nogudbinji na. \v 21 Dumaji yu dum ol detlot brabli adwek en yu garra lafta libum blanga sambodi hu nomo bin dum eni adwek. Ai nomo sabi wotfo im lagijat. \p \v 22 Wotfo yu oldei dumbat adwek en wori blanga dijan laif? Wanim dijan laif gibit yu? Ai nomo sabi. Im nomo album yu olagijawan. \v 23 Ebrijing yu dum garram detmatj wori en im gin meigim yu ardim hed, en ebri naitaim yu nomo abum silip. Wal im brabli nogud lagijat.\x + \xo 2:23 \xt Job 5:7; 14:1 \x* \p \v 24 Bat dijan na im gudwan ting wi gin dum. Wi oldei dagadagat en dringgimbat en wi oldei dumbat adwek. Dijan na meigim wi jidan gudbinjiwei. En aibin sabi God im gibit wi dijan.\x + \xo 2:24 \xt Akli 3:13; 5:18; 9:7; Aisai 56:12; Luk 12:19; 1 Karin 15:32 \x* \v 25 Hu gin dagadagat en jidan gudbinjiwei langa dijan laif if God nomo gibit langa im? \v 26 Wal God meigim detlot pipul hu oldei laigim im jidan klebabala en sabi mowa ebrijing en jidan gudbinjiwei. Bat im meigim detlot pipul hu nomo laigim im dumbat adwek blanga gajimbat blendibala ebrijing, bat dei garra gibit ola ebrijing langa detlot pipul hu bulurrumbat God. Wal ai nomo sabi wotfo im lagijat. Im jis laik aibin trai dalimbat det win wujei blanga go.\x + \xo 2:26 \xt Job 32:8; Prab 2:6 \x* \c 3 \s1 Taim blanga ebrijing \p \v 1 Wal ebrijing weya hepin langa dijan wel bin hepin langa det rait taim en ebrijing garra hepin igin langa det rait taim du. \li1 \v 2 Wal ebrijing garram det rait taim blanga bon, \li1 en det rait taim blanga dai, \li1 en det rait taim blanga plentimbat sid, \li1 en det rait taim blanga gajimbat daga, \li1 \v 3 en det rait taim blanga kilimbat enijing, \li1 en det rait taim blanga jidan gudwei, \li1 en det rait taim blanga nokamdan enijing, \li1 en det rait taim blanga bildimap enijing igin. \li1 \v 4 En det rait taim blanga nogudbinji, \li1 en det rait taim blanga gudbinji, \li1 en det rait taim blanga kraikraibat, \li1 en det rait taim blanga densdensbat, \li1 \v 5 en det rait taim blanga wandim sambodi, \li1 en det rait taim blanga nomo wandim sambodi, \li1 en det rait taim blanga pudum yu am raun langa sambodi, \li1 en det rait taim nomo blanga pudum yu am raun langa sambodi, \li1 \v 6 en det rait taim blanga lukabat enijing, \li1 en det rait taim nomo blanga lukabat enijing, \li1 en det rait taim blanga seibum ebrijing, \li1 en det rait taim blanga tjakidawei ebrijing, \li1 \v 7 en det rait taim blanga breikimap klos wen yu jidan soribala, \li1 en det rait taim blanga meigimbat nyuwan klos, \li1 en det rait taim blanga toktokbat, \li1 en det rait taim nomo blanga toktokbat, \li1 \v 8 en det rait taim wen yu laigim sambodi detmatj, \li1 en det rait taim wen yu heidimbat sambodi, \li1 en det rait taim blanga wo, \li1 en det rait taim blanga jidan gudwei. \p \v 9 Wotfo yu oldei dumbat adwek langa dijan laif? Ai nomo sabi. Im nomo album yu olagijawan. \v 10 Wal ai sabi ola adwek weya God bin gibitbat wi. \v 11 Imbin pikimat rait taim blanga meigim ebrijing gudwan. Imbin meigim pipul jinggabat wanim garra hepin bambai, bat wi nomo rili sabi hau God im wek. \p \v 12 Wal ai reken wi garra jidan brabli gudbinjiwei olataim weya wi jidan langa dijan laif. \v 13 Wi oldei dagadagatbat en dringgimbat en wi oldei dumbat adwek. Dijan na meigim wi jidan gudbinjiwei, en ai sabi God na oldei gibit wi dijan. \p \v 14 Wal ai sabi ebrijing weya God bin dum garra jidan olagijawan. Dumaji God bin meigim ebrijing brabli gudwan. Wal pipul kaan edimap enijing en dei kaan deigidawei enijing brom wanim imbin dum. God bin dum dijan, en wi ol hatjamp blanga wanim imbin dum. \v 15 En nomeda wanim hepin tudei o enitaim, wal imbin olredi hepin bifo. God garra meigim det seimwan ting hepin igin. \s1 Pipul nomo abum feyago \p \v 16 Wal afta aibin faindat dijan. Langa dijan wel wi reken pipul garra jidan gudwei, bat najing. Aibin oldei luk detlot boswan nomo tridim olabat gudwei, en dei nomo bin gibit olabat feyago. \v 17 Aibin tok miselp, “God garra jadjim ola pipul hu oldei dumbat ola rait ting en ola pipul hu dumbat ola nogudbala ting, dumaji ebrijing weya wi dumbat oldei hepin miselp langa det rait taim.” \v 18 Aibin jinggabat God oldei testimbat wi blanga shoum wi, wi jis laik detlot enimul. \v 19 Dumaji pipul en enimul garra ol dai. Wal pipul nomo difrin brom enimul, dumaji det laif blanga dubala im seim. Ai nomo sabi wotfo im lagijat. \v 20 Wal dubala garra go langa det seim pleis, langa det graun. Deibin ol kamat brom det seim graun, en dei garra gobek langa det seim graun. \v 21 Wal hau enibodi garra sabi if pipul spirit gowap langa hebin, en det enimul spirit godan langa graun? \v 22 Wal ai reken dijan na det brabli gudwan ting blanga dum. Wi garra jidan gudbinjiwei langa wi wek, en tharran na meigim wi brabli gudbinji. Wi nomo sabi wanim garra hepin wen wi garra dai bambai. \c 4 \p \v 1 Wal wen aibin luk langa dijan wel, ola pipul bin jidan brabli nogudbinjiwei, dumaji ola boswan en ritjwan pipul nomo bin gibit olabat feyago. En aibin luk detlot pipul bin oldei kraikraibat en nobodi bin deya blanga album olabat. Dumaji detlot boswan en ritjwan pipul bin abum loda pawa, en deibin yusumbat det pawa rongwei. \v 2 Ai reken detlot dedbala pipul olabat mobeda den detlot hu stil jidan laibala langa dijan wel, dumaji dei nomo abum adtaim laik detlot pipul hu jidan iya abumbat adtaim. \v 3 Bat detlot hu nomo bin bon, dei mobeda den enibodi, dumaji dei nomo bin luk ola krulbala ting weya pipul dumbat langa dijan wel. \s1 Det titja tok blanga wek \p \v 4 Wal aibin len wi oldei dumbat adwek dumaji wi jelas langa najalot pipul. Wal im jis laik aibin trai dalimbat det win wujei blanga go.\fig |src="GT_Ecl 0404 Three men at work.tif" size="col" ref="4:4" \fig* \v 5 En pipul oldei tok, “Det men im nomo klebabala wen im nomo wek blanga im daga en im meigim miselp jidan hanggriwan blanga dai.” \v 6 Wal im gudwan ting if yu dagat lilbit daga en jidan gudwei, bat im nomo gudwan ting blanga wek adbala olataim blanga abum loda ebrijing. Im jis laik aibin trai dalimbat det win wujei blanga go. \s1 Dubala pipul mobeda langa wanbala \p \v 7 Wal najawan ting aibin luk, en ai nomo sabi wotfo im lagijat. \v 8 Wanbala men bin oldei jidan miselp en nomo bin abum san, en im nomo bin abum braja du, najing. Wal imbin oldei wek nomo lilbit, nomo stap, bat im nomo bin sedisfaid garram ola enijing weya imbin abum. Wal im garra oldei askim miselp, “Wotfo mi oldei wekwekbat? Ai nomo garram eni femili en ai nomo jidan gudbinjiwei.” Wal ai nomo sabi wotfo im lagijat. \p \v 9 Wal dubala pipul mobeda langa wanbala. Dubala gin wek mijamet en albumbat gija. \v 10 If wanbala buldan wal det najawan gin album im, bat if wanbala jidan miselp en im buldan, wal im nogud lagijat, dumaji nobodi deya blanga album im. \v 11 En if im kolbala, wal dubala mijamet garra silip blanga meigim miselp wombala, bat wanbala kaan meigim miselp wombala wen im silip miselp. \v 12 En if yu jidan wanbala, sambodi mait fait en bidim langa yu, bat if dubala jidan mijamet dei gin bidim det wanbala. Dubala jis laik fetwan roup weya mowa strongwan langa skiniwan roup. \s1 Blanga detlot lida \p \v 13-14 Wal im mobeda blanga abum yangbala rabishwan lida hu jidan klebabala en nomo abumbat olwan lida hu jidan granggibala en nomo lisin en nomo teiknodis langa enibodi. Nomeda det yangwan lida imbin jidan prisana o powan basdam bat im gin stil jidan king, tharran mobeda langa granggibala king. \p \v 15 Aibin luk ebribodi bin jidan garram olabat ronwan laif en aibin luk wanbala yangmen bin jandap deya du. \v 16 Maitbi det king bin jidan bos langa bigismob pipul. Bat afta wen im dai nobodi garra preisimbat im na. Wal ai nomo sabi wotfo im lagijat. Im jis laik aibin trai dalimbat det win wujei blanga go. \c 5 \s1 Nomo meigim pramis en nomo kipum \p \v 1 Wal yu garra jinggabat brabliwei wen yu go blanga weship langa God. Yu garra go blanga jidan en lisin en len en dum wanim God wandim yu blanga dum. Dijan mobeda den wen yu gibit sekrifais ofring laik det granggibala hu nomo sabi wanim rait en wanim rong. \v 2 Yu garra jinggabat basdam bifo yu garra tok, en yu kaan meigim olkain pramis langa God, en nomo dum enijing. Dumaji God na oldei jidan langa top en yu jidan langa dijan wel, wulijim yu kaan tok. \v 3 Wal wen yu wori tumatj, yu abum nogud drim, en wen yu tok tumatj, yu tok siliwei. \v 4 Wen yu meigim pramis langa God, yu garra dum streidawei. God nomo laigim siliwan pramis. Yu garra dum wanim yubin pramis langa im.\x + \xo 5:4 \xt Saam 66:13,14 \x* \v 5 Mobeda yu nomo meigim pramis, den yu meigim pramis en nomo kipum det pramis. \v 6 Nomo larram yu ronwan wed meigim trabul blanga yu en yu garra go en dalim det serramonimen blanga God yu kaan kipum det pramis. Wotfo yu garra meigim God gitwail langa yu? En wotfo yu wandim God blanga binijimap ebrijing yubin dumbat? \v 7 Nomeda haumatj yu drimbat, en haumatj yu nomo sabi blanga dijan laif, en haumatj yu toktokbat, yu stil garra shoum rispek langa God. \s1 Ai nomo sabi wotfo dijan laif jidan lagijat \p \v 8 Wal nomo gida shok wen yu garra luk detlot lidamob hu oldei tridimbat detlot powan pipul nogudbalawei en nomo gibit olabat feyago, dumaji olabat garram mowa haibala bos hu oldei dalimbat olabat wanim dei garra dumbat. \v 9 Bat det wek blanga det king im blanga maindimbat ola fam langa im kantri, dumaji ola daga en ebrijing weya kaman brom det fam im blanga ebribodi. \s1 Ola ebrijing kaan meigim yu sedisfaid \p \v 10 Wal pipul oldei tok, “If yu laigim mani detmatj, im kaan meigim yu sedisfaid. Yu garra oldei wandim mowa ebrijing. Wal ai nomo sabi wotfo im lagijat. \v 11 En wen yu jidan brabli ritjwan, yu garra abum mowa pipul blanga lukaftumbat en albumbat yu weistimbat yu mani. Wanim yu reken gudwan lagijat?” \v 12 En pipul oldei tok, “Nomeda if det wekinmen bin dagat oni lilbit daga o if imbin dagat bigismob daga, bat stil im garra silip gudwei. Bat det ritjmen im kaan silip gudwei, dumaji im woriwori blanga olkainaba ting.” \p \v 13 Wal dijan brabli nogudbala ting aibin luk langa dijan wel. Pipul seibum olabat ron mani blanga det taim dei wandim, \v 14 bat afta nogudbala ting bin hepin en deibin lujim olabat mani holot, en dei oldei jidan nomo garram enijing blanga gibit langa olabat bigininimob. \v 15 Wen wibin bon langa dijan wel, wibin abum najing, en wi garra libum dijan wel seimwei. Nomeda wi wek adbala langa dijan wel bat wen wi dai wi kaan deigim enijing garram wi.\x + \xo 5:15 \xt Job 1:21; Saam 49:17; 1 Tim 6:7 \x* \v 16 Im nomo rait lagijat! Wibin kaman en wi garra gowei seimwei. Wibin wek nomo lilbit, bat ol det adwek im najing! Im jis laik wi trai dalimbat det win wujei blanga go. \v 17 Wi jidan langa dijan laif weya pipul dai en olabat kraikrai nomo lilbit. En pipul woriworibat en gitwailbat en git sik du. \s1 Jidan gudbinjiwei langa dijan laif \p \v 18 Wal ai reken dijan na det brabli gudwan ting wi gin dumbat. Wi gin dagadagatbat en dringgimbat en wi gin dumbat adwek gudbinjiwei langa dijan laif, dijan na meigim wi jidan gudbinjiwei langa dijan wel, en ai sabi God im gibit ebribodi dijan. \v 19 En if God gibit sambodi ola ebrijing en im larram im abum gudtaim, wal im garra jidan brabli gudbinjiwei blanga wanim imbin wekwekbat. God na gibit im dijan. \v 20 Trubala, if God meigim im jidan brabli gudbinjiwei, wal im kaan wori blanga im shotwan laif. \c 6 \p \v 1 Wal aibin luk brabli nogudbala ting langa dijan wel, en tharran na gibit trabul langa ebribodi \v 2 Wal God im garra gibit ola gudbala ting langa wanbala men. Yuwai, im jidan ritjwan en im abum loda kantri en ebrijing weya im wandim, bat God kaan larram im abum gudtaim. Najawan men na garra gajim ebrijing blanga im, en im garra abum det gudtaim. Ai nomo sabi wotfo im lagijat. En im meigim mi brabli nogudbinji. \p \v 3 Wal maitbi wanbala men abum bigismob biginini en im gro brabli olmen, bat nomeda haulong im jidan langa dijan kantri, if im nomo jidan gudbinjiwei en if nobodi berrim im bodi wen im dai, wal ai reken det beibi hubin bon dedwan im mobeda langa det men. \v 4 Wal wi nomo sabi wotfo det beibi bin bon dedwan, im jis gowei langa dakbala pleis streidawei. If im bina growap wi bina luk wotkain im, bat najing. \v 5 Det dedwan beibi neba bin luk det san, o sabi enijing langa dijan wel, wal im abumbat gudwan spel na. \v 6 Bat det ritjwan men hu nomo bin jidan gudbinjiwei im nomo abum gudwan spel, nomeda im jidan langa dijan wel blanga 2,000 yiya, bat bambai im garra binijap langa greibyad, seimwei laik ebribodi. \p \v 7 Wal pipul wekwekbat oldei blanga gajimbat daga blanga dagat bat dei kaan neba sedisfaid. \v 8 Wal wanim yu reken? Detlot klebabala pipul jidan gudbinji mowa den detlot granggibala pipul? En detlot powan pipul, nomeda dei jidan gudwei langa dijan wel, bat stil dei nomo sedisfaid. \v 9 Ai nomo sabi wotfo im lagijat. Im jis laik aibin trai dalimbat det win wujei blanga go. Im mobeda blanga jidan gudbinjiwei blanga ola ebrijing yu garram, en nomo kipgon wandimbat mowa ebrijing. \p \v 10 Wal ebrijing weya hepin bin abum plen blanga hepin longtaim bifo, en wi sabi wanim pipul laik, en wi sabi yu kaan win langa sambodi wen im toktok en agamin mowa strongbalawei langa yu. \v 11 Wen yu kipgon agamin gija, yu oni miksimap ebrijing. En wanim yu reken? Wen yu dum lagijat, wal eni gudbala ting hepin? \v 12 Hu gin sabi wanim gudwan ting langa enibodi? Nobodi kaan sabi dijan laif iya langa dijan wel. Det laif jis laik det shedo weya gopas kwikbala. En hu gin sabi en dalim wi wanim garra hepin langa wi afta wi dai? \c 7 \s1 Jinggabat dijan laif \p \v 1 Wal pipul oldei tok, “Im mobeda pipul tok gudwei blanga yu den weya yu gin abum brabli gudsmelwan medisin.” Wal det seimwan dei wen yu garra dai, im mobeda langa det dei wen yubin bon.\x + \xo 7:1 \xt Prab 22:1 \x* \p \v 2 En im mobeda blanga jidan deya weya olabat kraikraibat wen sambodi bin dai den go langa detlot hu abumbat padi, dumaji ola laibala pipul garra oldei jinggabat dei garra ol dai bambai du. \p \v 3 Wal if yu jidan sedwan im mobeda den yu jidan hepiwan, dumaji wen yu jidan nogudbinji, im album yu jinggabat ebrijing en sabi mowa. \p \v 4 Wal klebabala pipul jinggabat blanga dai, bat detlot granggibala oni jinggabat blanga abumbat brabli gudwan taim. \p \v 5 Wal mobeda klebabala pipul tok adbala langa yu, den blanga abum granggibala pipul preisimbat yu, \v 6 dumaji wen granggibala pipul laflafbat, wal im jis laik det nois blanga lilwan wadi weya barnbarnbat langa faiya. Im meigim blendibala nois, bat im nomo boilimap det woda. \p \v 7 Wen det klebabalamen trikimbat sambodi wal im jis laik det granggibala men, en wen pipul gibit mani o samting langa sambodi blanga meigim det sambodi dum nogudbala ting, wal im meigim det klebabalamen jidan laiyinbala.\fig |src="GT_Ecc0707_TrickyMen.tif" size="col" ref="7:7" \fig* \p \v 8 Wal im mobeda blanga binijimap samting den stadimap samting. En im mobeda blanga weit gudbinjiwei en nomo jidan praudbalawei. \p \v 9 Wal yu kaan gitwail streidawei, dumaji im nogud blanga abumbat nogud filing langa sambodi. Oni ola granggibala pipul lagijat.\x + \xo 7:9 \xt Jeims 1:19 \x* \p \v 10 Nomo jinggabat wanim bin hepin bifo en askim wotfo tharran mobeda langa wanim hepin tudei. Im nomo klebabala blanga tok lagijat. \p \v 11 Im brabli gudwan ting blanga jidan klebabala, jis laik ola grenfathamob wen deibin gibit yu detlot gudwan ting. Detlot klebabala jidan seifwan langa dijan wel. \v 12 En detlot klebabala jidan seifwan jis laik mani gin meigim yu jidan seifwan. Bat if yu jidan klebabalawei, tharran na lukaftumbat yu. \p \v 13 Wal yu garra jinggabat wanim God bin dum. Hu gin streitinimap samting weya God bin meigim krukidwan? Nobodi kaan dum. \v 14 Wen ebrijing go gudwei blanga yu, wal yu jidan gudbinji. En wen trabul kaman langa yu, yu garra jinggabat, God bin meigim yu gudbinji en imbin jandim det trabul du. Nobodi nomo sabi wanim garra hepin bambai. \s1 Sambala ting blanga jinggabat \p \v 15 Langa main laif aibin luk loda gudwan ting ai nomo bin sabi. Aibin luk wan gudbala men bin oldei dumbat gudbala ting en imbin dai yangbala, en najawan men imbin oldei dumbat nogudbala ting en imbin jidan brabli olmen. Wal ai nomo sabi wotfo im lagijat. \v 16 Wal nomo reken miselp yu brabli gudwan en brabli klebabala. If yu jinggabat lagijat yu jis ardimbat yu ronselp. \v 17 En nomo trai blanga jidan brabli nogudbala o granggibala. If yu dum lagijat yu garra binijap kwikbala. \v 18 Yu jinggabat dislot woning, dumaji ol detmob hu bulurrum God brabliwei garra dum wanim im wandim. \s1 Hu gin jidan klebabala? \p \v 19 Wal wen yu jidan klebabala yu abum mowa pawa langa detlot tenbala lidamob hu lukaftum det taun. \p \v 20 Trubala ai dalim yu nobodi langa dijan wel dum gudwan en raitwan ting olataim. Nobodi dum wanim God wandim im blanga dum olataim. \p \v 21 Nomo teiknodis langa ebrijing pipul tok. Maitbi sambodi garra dalim yu deibin irrim yu wekinmen tok brabli nogudbalawei blanga yu. \v 22 En yu sabi yubin tok nogudbalawei blanga najalot pipul du. \p \v 23 Wal aibin jinggabat en yusumbat ebrijing weya aibin sabi blanga faindat if dislot ting trubala. Aibin wandim jidan klebabala, bat najing. \v 24 Wal nobodi kaan sabi ebrijing langa dijan wel, dumaji im brabli adwan. Nobodi kaan sabi ebrijing. \v 25 Bat aibin jinggabat blanga sabi hau blanga jidan klebabala en hau blanga faindat mowa, en aibin wandi sabi wotfo ola brabli nogudbala pipul jidan granggibala, en wotfo ola granggibala pipul nomo sabi enijing. \p \v 26 Wal aibin faindat dijan. Im meigim mi brabli nogudbinji wen sambodi binijap, bat aibin faindat naja samting mowes. Im det nogudwan gel hu jidan laiga trep redibala blanga gajulum sambodi en taiyimap im garram det strongbala tjein en holdim im adbala laik deth. Im mowes den wen sambodi dai. Bat if yu laigim God, yu gin ranawei brom det gel bat det gel gin gajulum detlot pipul hu jidan nogudbalawei.\fig |src="GT_Ecc0726_Seductress.tif" size="col" ref="7:26" \fig* \v 27 Wal jinggabat wanim aibin faindim. Aibin sabi lilbit blanga detlot ensa bat ai nomo bin faindim ensa blanga holot. \v 28 Wal aibin kipgon lukabat brabli adbala blanga detlot ensa, bat ai nomo bin faindim, najing! Wal pipul oldei tok, “Aibin faindim oni wanbala gudwan men brom bigismob men, bat ai nomo bin faindim wanbala gel.” \v 29 Wal dijan na det wanbala ting aibin faindat. God bin meigim pipul jidan garram streitbala main, bat pipul bin tjeinjim ebrijing. \c 8 \p \v 1 Wal hau det klebabala jidan? Hu gin sabi ebrijing? Wen yu luk langa klebabala feis, im difrin. Det klebabalawei tjeinjim im en meigim im luk gudwei. \s1 Dum wanim det king dalim yu \p \v 2 Wal yu garra duwit langa det boswan king, dumaji God bin meigim pramis langa im. \v 3 Nomo joinin kwikbala garram najalot blanga gibit bekboun langa det boswan king, im gin dum enijing im wandim. \v 4 En det boswan king wed im brabli strongbala. Nobodi kaan tok langa im, “Wotfo yu dum lagijat?” Najing! \v 5 Yu garra oldei duwit langa det king en nomo joinin garram najalot hu wandi gibit bekboun langa im. Yu jidan klebabala if yu duwit lagijat langa im, en yu sabi det rait taim blanga dum enijing. \v 6 Wal langa det rait taim pipul garra dum ebrijing, bat pipul oldei abumbat loda trabul en adtaim. \v 7 Dumaji nobodi kaan sabi wanim garra hepin bambai, en nobodi iya blanga dalim wi. \v 8 Wal nobodi kaan seibum miselp brom daidaibat. Nobodi kaan tok wotaim im garra dai. Nobodi kaan libum det ami wen det enamimob faitfaitbat langa olabat, en det nogudbalawei kaan seibum enibodi. \m \v 9 Wal aibin luk ol dislot ting en aibin jinggabat adbalawei blanga ebrijing weya bin hepin langa dijan wel. Wal langa dijan wel sambala pipul jidan garram loda pawa en dei gibitbat adtaim langa najalot pipul. \s1 Det nogudbalawan en det gudbalawan \p \v 10 Trubala aibin luk dijan du. Aibin luk wen detlot nogudbala pipul bin dai, deibin abumbat bigiswan fyunral, en ola pipul langa det taun bin tok gudbalawei blanga detlot dedbala pipul, nomeda deibin dum blendibala nogudbala ting langa ola pipul langa det taun. Ai nomo sabi wotfo im lagijat. \p \v 11 Dumaji pipul nomo abum det panishmen streidawei blanga olabat nogudbalawei, wal pipul reken im rait en dei kipgon dumbat nogudbala ting olataim. \p \v 12 Wal nogudbala men mait dum loda nogudbala ting langa im laif en stil jidan laibala longtaim. Bat ai sabi im trubala, “If yu rispek en duwit wanim God wandim, wal ebrijing garra jidan gudwei blanga yu bambai. \v 13 Bat im nomo gudwan blanga ola nogudbala pipul, dumaji olabat laif im jis laiga shedo, en dei gin dai wen dei stil yangbala, dumaji dei nomo oldei duwit langa God.” \v 14 Bat ai nomo sabi dijan najawan ting. Wal samtaim det gudbala men weya im bulurrum God brabliwei, im oldei abum det panishmen blanga detlot nogudbala pipul, en detlot nogudbala pipul gajim ola gudwan ting. Ai nomo sabi wotfo im lagijat. \p \v 15 Wal trubala ai wandim ebribodi garra abum gudtaim langa dijan wel. Mobeda olabat kipgon dagadagatbat en dringgimbat en kipgon dumbat adwek, dumaji tharran na meigim wi jidan gudbinjiwei, en ai sabi God im gibit wi dijan. \s1 Pipul nomo sabi ebrijing blanga Godwei \p \v 16 Wal wen aibin trai meigim miselp klebabala, wulijim ai gin sabi hau ebrijing hepin langa dijan wel, en aibin faindat ai kaan abum eni silip. \v 17 Afta na aibin jinggabat brabli wanim God im dumbat. Nomeda wi trai adbalawei bat wi nomo sabi, en nomeda wi jidan klebabala en sabi loda ting, bat wi stil nomo sabi wanim God dumbat. \c 9 \s1 Ebribodi garra binijap \p \v 1 Wal aibin jinggabat brabliwei dijan ting, en ai sabi God im jidan bos blanga ola gudbala en klebabala pipul, en ebrijing dei oldei dum. Dei nomo sabi if God garra laigim olabat o heidim olabat. Dei nomo sabi wanim garra hepin langa olabat. \v 2 Wal det seimwan ting garra hepin langa ebribodi, \li1 langa detlot pipul hu bulurrum det gudbalawei, \li1 en langa detlot pipul hu bulurrum det nogudbalawei, \li1 en langa detlot pipul hu jidan raitwei langa God, \li1 en langa detlot pipul hu nomo jidan raitwei langa God, \li1 en langa detlot pipul hu weshipbat God, \li1 en langa detlot pipul hu nomo weshipbat God, \li1 en langa detlot pipul hu oldei meigim sekrifais langa God, \li1 en langa detlot pipul hu nomo meigim sekrifais langa God, \li1 en langa detlot pipul hu dum gudbala ting, \li1 en langa detlot pipul hu dum nogudbala ting, \li1 en langa detlot pipul hu meigim det brabli strongbala pramis langa God, \li1 en langa detlot pipul hu nomo wandi meigim brabli strongbala pramis langa God. \li1 Holot garra binijap. \p \v 3 Wal dijan na gibit wi loda trabul langa dijan wel. Ebrijing weya jidan laibala garra ol dai. En pipul oldei woriwori olataim, blanga dijan nogudwan ting, en afta tharran, dei garra dai du. \v 4 Bat enibodi hu jidan laibala langa dijan wel im gin jinggabat ola gudbala ting weya garra hepin. Wal yu reken det laibwan dog im jidan mobedawan langa dedwan laiyan? \v 5 Yuwai, detlot hu jidan laibala sabi olabat garra dai, bat detlot hubin dai nomo sabi enijing, najing! Dei kaan gedim enijing mowa. Ola laibala pipul fogedabat ola dedbala pipul, \v 6 en hau deibin laigim gija en heidim gija, en jelas gija, en detlot nogudbala filing deibin abum langa olabat binij du. Detlot dedbala pipul kaan dum enijing mowa langa dijan wel. \s1 Jidan gudbinji langa dijan laif \p \v 7 Orait ai dalim yu. Yu gin oldei dagadagatbat daga en dringgimbat wain gudbinjiwei, dumaji God im wandim yu blanga dum lagijat. \v 8 Ai wandim yu blanga werrimon gudwan klos en jidan hepiwan. \v 9 En yu abum gudtaim garram yu waif, hu yu laigim detmatj. God bin gibit im langa yu blanga jidan garram yu langa dijan wel weya wi nomo sabi ebrijing. \v 10 En yu garra wek brabli adbala blanga ebrijing weya yu dumbat, dumaji langa det pleis weya ola dedbala pipul jidan, en weya yu garra go wandei, nobodi kaan wek, en nobodi kaan jidan klebabala, en nobodi kaan jinggabat enijing, en nobodi kaan dum enijing deya. \s1 Pipul dai enitaim \p \v 11 Wal aibin jinggabat dijan wel igin. Det men hu ran kwikbala, im nomo win det reis olataim. En det strongwan solja, im nomo win det fait olataim. En det klebabala men, im kaan abum loda daga olataim. En det klebawan men, im nomo jidan ritjwan olataim. En det men hu sabi hau blanga dum loda ting, im nomo jidan haibala olataim. Wal diskain ting gin hepin enitaim langa enibodi laif. \v 12 Dumaji yu nomo sabi wotaim yu garra dai, jis laik bard weya yu gajim langa trep kwikbala, en jis laik det fish weya yu gajim garram fishnet kwikbala, lagijat na pipul garra dai langa det taim weya dei nomo sabi. \s1 Yu jinggabat dijan klebabalamen \p \v 13 Wal aibin luk samting brabli gudwan langa dijan wel, hau wanbala men bin brabli klebabala. \v 14 Wanbala lilwan taun bin deya garram lilbit pipul. En wan brabli strongbala king bin kaman blanga teikoba det taun, en im soljamob bin jandap raidaran langa det taun. En deibin pailimap graun en ston wansaid langa det wol wulijim dei gin gowin insaid langa det taun. \v 15 Bat wan powan men bin jidan deya langa det lilwan taun hubin brabli klebabalawan, en imbin seibum detlot pipul langa det taun dumaji imbin klebabala. Bat afta, ebribodi bin fogedabat im. \v 16 Wal ai reken wen yu jidan klebabalawan im mobeda den wen yu jidan brabli strongbala, nomeda nobodi bin jinggabat det powan men hubin jidan klebabala en nobodi bin teiknodis langa im. \s1 Det klebabalawei mobeda langa det granggibalawei \p \v 17 Wal im mobeda blanga irrim kwaitbala wed brom det klebabala men, den blanga irrim det boswan men jingat adbalawei langa detlot granggibala men. \v 18 Det klebabala men im mowa strongbala langa ol detlot ting weya det amimob yusumbat, bat wanbala granggibala men gin meigim ebrijing brabli nogud. \c 10 \p \v 1 Wal if ola dedwan flai jidan insaid langa det botul olabat meigim det gudsmelwan medisin jidan stinggiwan. Wulijim det siliwan ekshan gin meigim det klebabalamen medwan. \v 2 Wal im jis laik det klebabalamen oldei dum det rait ting, en det granggibala men im oldei dum det rong ting. \v 3 Ebribodi hu luk det granggibala men, dei sabi im nomo sabi, dumaji im nomo dumbat rait ting. \v 4 En if yu bos im gitwail langa yu, wal yu garra jidan kwaitbala, dumaji wen yu jidan kwaitbala, maitbi im garra jidan kwaitbala du. \p \v 5 Wal dijan brabli nogudbala ting aibin luk langa dijan wel. Im hepin wen detlot boswan nomo sabi deibin meigim misteik. \v 6 Wal detlot boswan bin meigim granggibala men jidan haibala, en deibin meigim detlot haibala men en ritjmen jidan wekinmen. \v 7 Aibin luk detlot prisana bin raidim detlot hosis, en detlot san blanga det king bin wokwok jis laik detlot prisana. \p \v 8 Wal if yu grajim hol, wal maitbi yu buldan insaid langa det hol, en if yu pulumdan wan wol, wal maitbi jigiwan sneik baidim yu.\x + \xo 10:8 \xt Saam 7:15; Prab 26:27 \x* \v 9 If yu wek langa stoniwan pleis maitbi detlot ston ardimbat yu, en if yu wek garram wud, wal maitbi det wud ardimbat yu du. \v 10 En if det eks blanga yu im blandwan en yu nomo meigim im shapwan, wal wen yu yusum det eks yu garra wek brabli adbala. Bat sambodi jidan klebabala im jis laik shapwan eks. Im oldei binijim det wek. \v 11 If det men hu sabi hau blanga meigim det sneik jidan kwaitbala, tharran kaan album im if im larram det sneik baidim im basdam. \p \v 12 Wal ebrijing det klebabalamen tok meigim pipul rispek langa im, bat det men hu jidan granggibala men, im ronwan wed garra ardimbat im. \v 13 Ebrijing det granggibala men tok, im siliwan en nomo garram eni mining. \v 14 Wal det granggibala men kipgon toktokbat lagijat, bat nobodi sabi wanim garra hepin langa im bambai, en nobodi kaan dalim wi wanim garra hepin afta wi dai. \p \v 15 Wal det siliwan men oldei wekwek, bat det wek meigim im brabli silipiwan, en im nomo sabi wujei im garra go. \s1 Det king garra jinggabat wanim im garra dum \p \v 16 Wal det kantri garra abum loda trabul wen det king im jidan yangboi, en im lidamob wandim dagadagat olataim. \v 17 Bat detlot pipul jidan gudbinjiwei hu abum gudwan king hu lidimbat im pipul brabli gudwei en im meigim detlot lidamob dagadagatbat daga langa det rait taim, en nomo jidan drangginwan olataim. \p \v 18 Wen det leisiwan men nomo fiksimap im ruf gudwei, wal im garra lik, en det haus garra ol buldan. \v 19 If yu abum blendi blanga dagat en dringgimbat, wal yu gudbinji, bat yu kaan abum dubala if yu nomo garram eni mani. \p \v 20 Wal nomo jinggabat o tok nogudbalawei blanga det king, en detlot ritjmen snikinwei, nomeda yu insaid langa yu ronwan kemp, dumaji sambodi mait irrim yu en dalim olabat wanim yubin tok. \c 11 \s1 Wanim det klebabalamen dumbat \p \v 1 Wal pipul reken if yu tjakambat det daga langa woda, im garra kambek langa yu wandei. \v 2 Najawan ting pipul reken, yu garra sherimbat ola ebrijing yu garram langa blendibala pipul, dumaji yu nomo sabi wotaim trabul garra kaman langa yu. \p \v 3 Wen ol detlot dakbala klaud kaman, wal det rein im garra buldan. Wen det tri buldan, nomeda wujei im buldan, im garra jidan langa det seim pleis weya imbin buldan. \v 4 Wal det fama hu sabi det raitwan win, im sabi wen im rait taim blanga plentimbat det sid. En det fama hu sabi detlot klaud, im sabi det rait taim blanga gajimbat det sid daga. \v 5 Yu nomo sabi hau det nyuwan laif bin stat. Wal hau yu garra sabi ebrijing God dum wen imbin meigim ebrijing? \v 6 Wal yu garra plentimbat yu sid deya wen im sangidap en wen im sangodan, dumaji yu nomo sabi wujan garra gro en abum gudwan daga. \s1 Jidan gudbinjiwei en jinggabat God \p \v 7 Wal ai reken im gudwan ting wen ai luk det san en im gudwan blanga jidan laibala langa dijan wel. \v 8 Wal yu garra gudbinji blanga ebriyiya yu jidan langa dijan wel. Nomeda haulong yu jidan laibala, yu garra jinggabat yu garra jidan dedbala mowa langa ol detlot yiya weya yubin jidan laibala. Ai nomo sabi wotfo im lagijat. \s1 Wanim yangbala pipul garra dum \p \v 9 Wal yu garra dum ola gudwan ting weya yu wandi dum wen yu stil jidan yangbala. Yu garra meigimbat miselp gudbinji, bat yu garra wotjim miselp en jinggabat God garra jadjim yu bambai blanga wanim yubin dumbat garram yu ronwan laif. \v 10 En nomo larram enijing meigim yu wori en abumbat loda pein, dumaji yu kaan jidan yangbala blanga longtaim. \c 12 \p \v 1 Wal God na bin meigim ebrijing en yu garra jinggabat langa im wen yu stil yangbala, dumaji det taim garra kaman bambai wen yu git ol en yu abum loda trabul en yu garra tok, “Ai nomo abum gudtaim enimo garram main laif, najing.” \v 2 En jinggabat im bifo det san en det mun en detlot sta garra jidan dimwan blanga yu, en bifo detlot rein klaud garra kambek. \v 3 En yu garra jinggabat God bifo yu dubala am sheiksheikbat, en yu dubala leig weya oldei jidan strongbala garra go brabli wikwan, en yu garra abum oni lilbit tuth blanga dagadagatbat daga, en yu dubala ai go nogudwan \v 4 En yu garra jinggabat God bifo yu dubala irriwol garra go brabli defwan, en yu kaan irrim detlot ebrijing weya oldei meigimbat nois ebriweya, en yu kaan irrim detlot hu oldei grandimbat detlot sid en detlot hu oldei pleiplei myusik, en wen yubin trai blanga slip detlot bard bin oldei sing en weikimap yu \v 5 En yu garra jinggabat God bifo yu bradin blanga go langa det haiwan hil, maitbi samting garra hepin blanga yu, en blanga yu heya garra go brabli waitwan en yu nomo laigim dum enijing na. Dumaji wi garra ol go langa det greibyad en olabat garra kraikraibat blanga wi. \v 6 En yu garra jinggabat God bifo det silba tjein garra buldan en breik, en det goldinwan kap git bitsap, en det woda jag langa det springwoda garra breik, en det roup langa det wel garra breik du en nobodi kaan gedimbat eni woda. \v 7 En yu garra jinggabat God bifo det bodi blanga wi garra gobek langa graun igin, en det laif blanga wi garra gobek langa God, dumaji im na bin gibit wi det laif. \p \v 8 “Wal ai nomo sabi wotfo ebrijing langa dijan laif lagijat.” Lagijat na det titja bin tok. \s1 Ai garra binijim dijan stori na \p \v 9 Orait ai wandi tok dijan na. Det titja bin jidan klebabala, en imbin kipgon dalimbat ola pipul wanim imbin sabi. En imbin jinggabat ol detlot gudwan wed brabli adbalawei, en imbin trai faindat en sabi loda ting langa dijan laif en detlot gudwan wed, en brom deya imbin raidimdan gudwei. \v 10 Wen det titja bin tok imbin oldei trai blanga meigim pipul jidan gudbinjiwei, en imbin oldei raidimdan gudwan en trubala wed. \v 11 Wal detlot wed blanga detlot klebabalamen, olabat laik shapwan neil. En detlot wed laik det shapwan wadi weya wan stakmen oldei yusumbat blanga detlot ship weya im majurrumapbat olabat. \s1 Laswan wed \p \v 12 Orait main san ai gibit yu dijan laswan wed blanga teiknodis. Yu kaan neba binij faindatbat en raidimdanbat detlot gudwan wed langa buk. Det wek garra meigim yu nokap. \p \v 13 Wal brom ol dislot ting na, wi garra sabi, wi garra rispek God en dum wanim im wandim, dumaji blanga dijan na imbin meigim wi blanga jidan iya langa dijan wel. \v 14 En dumaji God garra jadjim wi holot blanga wanim wibin oldei dumbat, nomeda wibin gudwan o nogudwan, en nomeda sigridwei wibin oldei dumbat. \p Binij na.