\id MAT \ide UTF-8 \h Matej \toc1 Lačho lafi taro Matej \toc2 Matej \toc3 Mt \mt Lačho Lafi taro Matej \c 1 \s Spisko tare Isusese kuštika \r (Lk 3,23–38) \p \v 1 Kava si spisko tare kuštika e Isusese savo si Hrist, savo sasa potomko e Davideso thaj potomko e Avraameso. \li1 \v 2 E Avraamese bijandilo o Isaak. \li1 A e Isaakose bijandilo o Jakov. \li1 A e Jakovese bijandile o Juda thaj lese phrala. \li1 \v 3 A e Judase i Tamara bijanda e Farese thaj e Zare. \li1 A e Faresese bijandilo o Esrom. \li1 A e Esromese bijandilo o Aram. \li1 \v 4 A e Aramese bijandilo o Aminadav. \li1 A e Aminadavese bijandilo o Naason. \li1 A e Naasonese bijandilo o Salmon. \li1 \v 5 A e Salmonese i Rahava bijanda e Vooze. \li1 A e Voozese i Ruta bijanda e Jovide. \li1 A e Jovidese bijandilo o Jesej. \li1 \v 6 A e Jesejese bijandilo o caro o David. \li1 A e Davidese, e Urijasi romni bijanda e Solomone. \li1 \v 7 A e Solomonese bijandilo o Rovoam. \li1 A e Rovoamese bijandilo o Avija. \li1 A e Avijase bijandilo o Asaf. \li1 \v 8 A e Asafese bijandilo o Josafat. \li1 A e Josafatese bijandilo o Joram. \li1 A e Joramese bijandilo o Ozija. \li1 \v 9 A e Ozijase bijandilo o Joatam. \li1 A e Joatamese bijandilo o Ahaz. \li1 A e Ahazese bijandilo o Ezekija. \li1 \v 10 A e Ezekijase bijandilo o Manasija. \li1 A e Manasijase bijandilo o Amos. \li1 A e Amosese bijandilo o Josija. \li1 \v 11 A e Josijase bijandile o Jehonija thaj lese phrala. Sasa gova ano vreme kana e Izraelcuren inđarde ano Vavilon. \b \li1 \v 12 A palo džajipe ko ropstvo ano Vavilon, e Jehonijase bijandilo o Salatiilo. \li1 A e Salatiilose bijandilo o Zorovavel. \li1 \v 13 A e Zorovavelese bijandilo o Avijud. \li1 E Avijudase bijandilo o Elijakim. \li1 A e Elijakimese bijandilo o Azor. \li1 \v 14 A e Azorese bijandilo o Sadok. \li1 A e Sadokase bijandilo o Ahim. \li1 A e Ahimese bijandilo o Elijud. \li1 \v 15 A e Elijudase bijandilo o Eleazar. \li1 A e Eleazarese bijandilo o Matan. \li1 A e Matanese bijandilo o Jakov. \li1 \v 16 A e Jakovese bijandilo o Josif, o rom e Marijako, savi bijanda e Isuse akhardo Hrist. \b \p \v 17 Golese e kuštika taro Avraam dži o David, dešuštar (14) kuštika, a taro David dži ko džajipe ko ropstvo ano Vavilon, dešuštar (14) kuštika, a taro džajipe ano Vavilon dži o Hrist, dešuštar (14) kuštika. \s Bijandipe e Isuseso e Hristeso \r (Lk 2,1–7) \p \v 18 A o bijandipe e Isuseso e Hristeso sasa gija: Kana i Marija lesi dej sasa mangli romnjaće taro Josif thaj vadži ni lije pe thaj voj sasa čhej, ačhili khamni taro Sveto Duxo. \v 19 A o Josif lako rom, golese so sasa pravedno manuš thaj kaj ni manglja te ladžarol la, manglja čorale te ačhavol la. \p \v 20 Thaj kana gija dija gođi golestar, zasuta thaj ano suno iklilo lese o anđelo e Gospodeso savo vaćarda: “Josife, čhaveja e Davideso! Ma te dara te le e Marija romnjaće. O čhavoro save voj ađućarol si taro Sveto Duxo. \v 21 Ka bijanol čhave, a tu de le alav Isus\f + \fr 1,21 \fr*\ft so značil: “O Gospod spasil.” \ft*\f* golese kaj ka ikalol pe manušen tare grehura lenđe.” \p \v 22 A sa kava sasa te ćerdol kova so o Dol vaćarda prekalo proroko: \b \q1 \v 23 “Akh, i čhej ka ačhol khamni, \q2 thaj ka bijanol čhave thaj von ka den le alav Emanuel” \m so gova značil: “O Dol si amencar.” \b \p \v 24 Kana o Josif uštilo taro sojipe, ćerda sar so vaćarda lese o anđelo e Gospodeso – anda e Marija pe čhereste thaj lija la romnjaće. \v 25 Al vov ni suta lasa sa dži kaj ni bijanda murše čhave thaj dija le alav Isus. \c 2 \s E mudrakura peren ke koča anglo čhavoro o Isus \p \v 1 A kana bijandilo o Isus ano Vitlejem ani regija i Judeja, ko vreme e caroso e Irodeso, gothe avile e mudrakura taro istok ano Jerusalim, \v 2 thaj pučlje: “Kaj si o jevrejsko caro savo tek bijandilo? Golese kaj dikhljam lesi čereni kaj iklili ko istok thaj aviljam te pera lese ke koča.” \p \v 3 Kana gova šunda o caro o Irod, vov but uznemirisajlo thaj savore ano Jerusalim. \v 4 Golese akharda sa e bare sveštenikuren thaj e učiteljuren e narodose tare Mojsijaso zakon thaj pučlja len: “Kaj trubul te bijandol o Hrist?” \v 5 A von vaćarde lese: “Ano Vitlejem o Judejsko, golese kaj o proroko pisisada: \b \q1 \v 6 ‘A tu Vitlejeme, ani phuv e Judaći, \q2 naj san nevažno maškar e Judejska thana, \q1 golese kaj tutar ka ikljol vladari \q2 savo ka inđarol pe manušen ano Izrael, sar o pastiri pe bakren.’” \b \p \v 7 Thaj o Irod čorale bičhalda te den vika e mudrakuren thaj pučlja len kana tačno iklili i čereni. \p \v 8 Tegani bičhalda len ano Vitlejem, vaćarindoj: “Džan tumen thaj pučen šukar bašo čhavoro. Kana ka aračhen le, aven vaćaren manđe, te džav i me te perav angle leste ke me koča.” \p \v 9 Von šunde e caro thaj đele. Thaj akh, i čereni sava dikhlje sar ikljol đeli angle lende sa dži kaj ni ačhili upre ko than kaj sasa o čhavoro. \v 10 Kana dikhlje i čereni, sesa baxtale, a lenđe ile sesa pherde. \v 11 Đele andre ano čher, dikhlje e čhavore thaj lesa sasa lesi dej i Marija. Pele tele ke pe koča thaj poklonisajle lese. Pale gova putarde pe kutije thaj dije le pe darura: zlato, tamjano thaj smirna. \v 12 Thaj ano suno upozorisada len o Dol te ma irin pe ko Irod, golese avere dromesa đele ani piri phuv. \s O Josif, i Marija thaj o Isus našen ano Egipat \p \v 13 Kana đele e mudrakura, dikh, avilo o anđelo e Gospodeso e Josifese ano suno thaj vaćarda lese: “Ušti, le e čhave thaj lese deja thaj naš ano Egipat thaj av odori dok me ni vaćarav tuće, golese kaj o Irod ka rodol e čhavore te mudarol le.” \p \v 14 Vov uštilo goja rat lija e čhavore thaj lese da thaj našlo ano Egipat. \v 15 Thaj odori ačhilo dži o meripe e Irodeso, te bi pherdola so o Gospod vaćarda prekalo proroko: \b \m “Taro Egipat dijem vika me čhave.” \b \s O Irod mudarol e muršane čhavoren ano Vitlejem \p \v 16 Kana o Irod dikhlja kaj e mudrakura xoxade le, holajlo but thaj bičhalda e vojnikuren te mudaren ano Vitlejem thaj ane pašutne thana e muršane čhavoren dži e duj berš, palo vreme kana iklili i čereni tare savi dodžanglja tare mudrakura. \v 17 Gija pherdilo kova so vaćarda o proroko o Jeremija: \b \q1 \v 18 “O glaso ano foro Rama šundilo, \q2 o rojipe thaj o kukipe baro. \q1 Gova i Rahilja rovol pe čhavoren, \q2 thaj našti te ačhol laći dukh, \q1 golese kaj naj la vadži čhave.” \s O Josif, i Marija thaj o Isus irin pe ano Izrael \p \v 19 A palo meripe e Irodeso, avilo o anđelo e Gospodeso e Josifese ano Egipat ko suno \v 20 thaj vaćarda lese: “Ušti, le e čhave thaj lese da, pa dža ani phuv i Izraelsko, golese so mule kola save manglje te mudaren e čhavore.” \p \v 21 O Josif uštilo, lija e čhavore thaj lese da, pa avilo ani phuv i Izraelsko. \v 22 A kana o Josif šunda kaj o Arhelaj, o čhavo e Irodeso savo vladil ani Judeja umesto leso dad, darajlo te džal odori. Tegani ano suno upozorisada le o Dol, te džal ani phuv i Galilejsko. \v 23 Thaj kana avilo odori pe familijasa, ačhilo te bešol ano foro savo akhardola Nazaret. Gija pherdilo gova so e prorokura vaćarde: “Ka akharen e Hriste Nazarećanino.” \c 3 \s O Jovane o Krstitelj pripremil o drom e Isusese \r (Mk 1,1–8; Lk 3,1–9, 15–17; Jn 1,19–28) \p \v 1 A ane gola đivesa avilo o Jovane o Krstitelj thaj propovedila ani Judejsko pustinja. \v 2 Thaj vaćarda: “Pokajin tumen, golese kaj sigate avol o Carstvo e neboso!” \p \v 3 Golese kaj si o Jovane gova kastar vaćarda o proroko Isaija: \b \q1 “Vov si glaso so dol vika ani pustinja: \q2 ‘Pripremin o drom e Gospodese! \q2 Ravnin lese o drom!’” \b \p \v 4 A po Jovane sesa šeja khuvde tare kamilaće bala thaj kuštik tari morčhi, a leso xape sasa e skakavcura thaj divljo avđin. \v 5 But manuša avena ke leste taro Jerusalim thaj tari sa i phuv i Judeja thaj tare trujale thana paši len o Jordan, \v 6 vaćarena pe grehura, a o Jovane krstila len ani Jordansko len. \p \v 7 Al kana dikhlja o Jovane bute farisejen thaj e sadukejen kaj avena te krstin pe vaćarda lenđe: “Tumen e sapese čhave! Ko vaćarda tumenđe kaj šaj te našen tare Devlesi holi so avol? \v 8 Sikaven tumare džuvdimasa thaj tumare bućencar kaj irisaljen taro greh thaj aviljen anglo Dol! \v 9 Ma mislin kaj dovoljno te phenen: ‘Amaro paradad si o Avraam!’ Golese vaćarav tumenđe kaj o Dol šaj tare kala bara te vazdol čhaven e Avraamese. \v 10 Golese kaj o tover tare Devleso sudo ačhol pašo koreno e kašteso thaj dži jekh kaš savo ni bijanol šukar bijandipe ka čhinol pe thaj ani jag ka čhudol pe. \p \v 11 Me tumen krstiv pajesa te bi sikavena tumaro pokajanje. Al kova savo avol pale mande, po baro si mandar – me naj sem dostojno ni lese sandale ke pingre te inđarav. Vov ka krstil tumen e Svetone Duxosa thaj jagasa. \v 12 Le isi vila ane vasta thaj ka čistil o gumno i ka ćidol o điv ane piro ambari, a i pleva ka phabarol jagasa savi ka phabol thaj ni ka ačhol.” \s O Jovane krstil e Isuse \r (Mk 1,9–11; Lk 3,21–22) \p \v 13 Tegani o Isus tari Galileja avilo ki len o Jordan te bi krstila le o Jovane. \p \v 14 O Jovane ni manglja thaj vaćarda lese: “Tu trubul man te krsti, a tu aviljan mande?” \p \v 15 A o Isus vaćarda lese: “Ačhav akana gova, golese kaj gija trubul te phera sa o pravednost.” \m Tegani o Jovane krstisada le. \p \v 16 Thaj kana o Isus krstisajlo, iklilo sigate andaro paj, thaj dikh, o nebo putajlo thaj dikhlja sar e Devleso Duxo uljol sar golubo thaj mukhljape pe leste. \p \v 17 Thaj dikh, o glaso taro nebo vaćarda: “Kava si mo Čhavo o manglo, savo si palo mingro manglipe!” \c 4 \s O beng iskušil e Isuse \r (Mk 1,12–13; Lk 4,1–13) \p \v 1 Tegani o Sveto Duxo inđarda e Isuse ani pustinja, te iskušil le o beng. \v 2 Thaj postisada o Isus saranda (40) đive thaj raća thaj ko krajo bokhajlo. \p \v 3 Thaj avilo paše leste o beng savo iskušil thaj vaćarda lese: “Te san e Devleso Čhavo, vaćar kale barenđe te aven mangre.” \v 4 A o Isus phenda lese: “Ano Sveto lil si pisimo: \b \q1 ‘O manuš ni ka avol džuvdo samo taro mangro, \q2 nego tare dži jekh lafi savo ikljol taro muj e Devleso.’” \b \p \v 5 Tegani o beng inđarda le ano sveto foro o Jerusalim thaj čhuta le ko emupruno than e Hrameso \v 6 pa vaćarda lese: “Te san e Devleso Čhavo, čhude tut katar tele, golese kaj si pisimo: \b \q1 ‘E anđelurenđe ka naredil baše tute, \q2 thaj ka len tut ke vasta \q2 te ma čalave tut ko bar će pingresa.’” \b \p \v 7 O Isus vaćarda lese: “Ano Sveto lil si pisimo: ‘Ma iskuši e Gospode, e Devle ćire!’” \p \v 8 Pale gova o beng inđarda le upre ko but učo brego thaj sikada lese sa e carstvura tare kava sveto thaj lenđi slava \v 9 thaj vaćarda lese: “Sa ka dav tut kava ako pere ke koča thaj pokloni tut manđe.” \p \v 10 Tegani vaćarda lese o Isus: “Dža mandar, Satano! Golese kaj ano Sveto lil ačhol: ‘Pokloni tut e Gospodese e Devlese ćirese thaj lese jekhese služi.’” \p \v 11 Tegani o beng ačhada e Isuse, a sigate e anđelura avile thaj služisade le. \s O Isus lija te propovedil \r (Mk 1,14–15; Lk 4,14–15) \p \v 12 Kana šunda o Isus kaj si o Jovane o Krstitelj ano phanglipe, đelo ani Galileja. \v 13 Thaj ačhada o Nazaret pa đelo thaj bešlo ano Kafarnaum, pašo Galilejsko jezero ke Zavuloneso thaj e Neftalimeso krajo, \v 14 te bi pherdola kova so vaćarda o proroko o Isaija: \b \q1 \v 15 “Ani phuv e Zavulonesi thaj ani phuv e Neftalimesi, \q2 o drom savo inđarol pašo more, tari aver rig e Jordanesi, \q2 ani Galileja ani phuv savi si e abandžijenđi, \q1 \v 16 manuša save bešen ano kalipe \q2 ka dičhen svetlost baro, \q1 e manuša save bešen ano mrako, \q2 o svetlost pe lende ka sijajil.” \b \p \v 17 Tare gova vreme o Isus lija te propovedil thaj te vaćarol: “Pokajin tumen, golese kaj si paše o Carstvo e neboso.” \s O Isus akharol e anglune sikaden \r (Mk 1,16–20; Lk 5,1–11) \p \v 18 Thaj dži kaj o Isus phirda pašo Galilejsko more, dikhlja duje phralen, e Simone kas akharen Petar thaj e Andrija lese phrale, sar čhuden e mreže ano more, golese kaj sesa ribara. \v 19 Thaj vaćarda lenđe: “Aven mancar thaj ka ćerav tumen ribara e manušenđe.” \p \v 20 Von sigate ačhade e mreže thaj đele pale leste. \p \v 21 Gothar kana đelo po dur zala, dikhlja avere dujen phralen, e Jakove thaj e Jovane e Zevedejevese čhaven, sar pe dadesa e Zevedejesa ano čamco prećeren pe mreže thaj dija len vika. \v 22 Von sigate ačhade o čamco thaj pe dade thaj đele palo Isus. \s O Isus sastarol e nasvalen \r (Lk 6,17–19) \p \v 23 O Isus phirda ani sa i Galileja, sikada ane jevrejska sinagoge thaj vaćarda o Lačho Lafi taro Carstvo e neboso thaj sastarda dži jekh nasvalipe thaj bilačhipe so sasa ano narodo. \v 24 Thaj sa gova so ćerola šundilo ani sa i Sirija thaj angle leste ande e nasvalen tare dži jekh nasvalipe thaj muke, e manušen ane save sesa e bilačhe duxura, kolen so sasa paraliza, kola so naštine te phiren thaj vov sastarda len. \v 25 Pale leste phirena but džene tari Galileja, taro Dekapolis\f + \fr 4,25 \fr*\ft so značil “Deš forura”\ft*\f*, taro Jerusalim, tari Judeja thaj tari phuv savi si ki aver rig e Jordanesi. \c 5 \s Vaćaripe ko brego tare blagoslovura \r (Lk 6,20–23) \p \v 1 Kana o Isus dikhlja kaj ćidije pe but manuša, iklilo ko brego, bešlo thaj avile lese sikade paše leste. \v 2 A vov lija te sikavol len, vaćarindoj: \b \q1 \v 3 “Blagoslovime si kola save si čorore duxosa, \q2 golese kaj si lengo o Carstvo e neboso. \q1 \v 4 Blagoslovime si kola save roven, \q2 golese kaj ka utešin pe. \q1 \v 5 Blagoslovime si e kovle ilenđe, \q2 golese kaj von ka nasledin i phuv. \q1 \v 6 Blagoslovime si e bokhale thaj e trošale pašo pravednost, \q2 golese kaj von ka čaljon. \q1 \v 7 Blagoslovime si e milostiva, \q2 golese kaj o Dol ka smiluilpe pe lende. \q1 \v 8 Blagoslovime si kola save si čistone ilencar, \q2 golese kaj e Devle ka dičhen. \q1 \v 9 Blagoslovime si kola save ćeren mir, \q2 golese kaj ka akhardon e Devlese čhave. \q1 \v 10 Blagoslovime si kola save si tradime pašo pravednost, \q2 golese kaj lengo si o Carstvo e neboso. \b \p \v 11 Blagoslovime sen kana zbog mande ka ladžaren tumen thaj traden tumen thaj xoxavne bilačhe buća čhuven pe tumende! \v 12 Radujin tumen thaj aven baxtale, golese kaj tumari plata si bari ko nebo, golese kaj gija e prorokuren tradije angleder tumende!” \s E Isusese sikade si lon thaj svetlo \r (Mk 9,50; Lk 14,34–35) \p \v 13 O Isus vadži vaćarda: “Tumen sen sar lon e manušenđe ki phuv, te nakhlo leso londipe, sose šaj te koristil pe? Naj khančese, samo te čhudol pe thaj avral te uštaven e manuša pe leste. \p \v 14 Tumen sen o svetlo kale svetoso. Našti garavol pe o foro savo si ko brego. \v 15 Ni phabaren i svetiljka te bi čhuvena la talo čaro, nego čhuvol la ko than e svetiljkako te svetlil savorenđe ano čher. \v 16 Gija te svetlil tumaro svetlost angle manuša, te dičhen tumare šukar buća thaj te slavin tumare Dade savo si ano nebo.” \s O Isus sikavol tare Mojsijaso zakon thaj tare prorokura \p \v 17 O Isus vadži vaćarda: “Ma te den gođi kaj me aviljem te čhinavav e Mojsijaso zakon thaj o vaćaripe e prorokurengo. Na, ni aviljem te čhinavav, nego aviljem te pherav len. \v 18 Golese čače vaćarav tumenđe dži kaj ačhen o nebo thaj i phuv, ni ka načhol ni emcikno slovo il nesavi crtica tare Mojsijaso zakon dži kaj sa ni avol gija. \v 19 Golese, te phaglja khoni jekh tare emcikne zapovestura i gija sikavol, emcikno ka avol ano Carstvo e neboso. A ko sikavol len thaj ćerol gija, ka avol baro ano Carstvo e neboso. \v 20 Golese, vaćarav tumenđe: ako tumaro pravednost ni avol pobaro tare učiteljengo tare Mojsijaso zakon thaj tare fariseja, našti te den ano Carstvo e neboso.” \s O Isus sikavol tari holi \p \v 21 O Isus vadži vaćarda: “Šunden sar si vaćardo amare puranenđe: ‘Ma mudar’, golese ko mudarol, mora te ikljol ko sudo. \v 22 A me vaćarav tumenđe: Ko holjavol pe piro phral, mora te ikljol ko sudo. A savo vaćarol pe phralese ‘Budalo’, mora te ikljol anglo Baro sudo, a savo vaćarol pe phralese ‘Dileja’, zaslužil te phabol ani jag savi ni ačhol. \p \v 23 Gija, kana ačhe anglo žrtveniko ano Hram te ane žrtva thaj tari jekh drom dijan tut gođi kaj si nesavo phral protiv tute, \v 24 ačhav gothe e žrtva anglo žrtveniko thaj angleder pomiri tut ćire phralesa, tegani av thaj de e žrtva e Devlese. \p \v 25 Dikh sigate te miri tut ćire dušmanesa dok phire lesa po drom, te ma dol tut e sudijase, a o sudija te dol tut e slugase, savo ka čhudol tut ano phanglipe. \v 26 Čače vaćarav tuće: ni ka iklje gothar dok ni poćine dži i zadnjo parava.” \s O Isus sikavol tari preljuba \p \v 27 O Isus vadži vaćarda: “Šunden sar si vaćardo: ‘Ma ćeren preljuba!’ \v 28 Al me vaćarav tumenđe ko dičhol ani aver džuvli te bi sovola lasa, već ćerda preljuba ano po ilo lasa. \v 29 Ako inđarol tut ano greh ćiri desno jakh, ikal la thaj čhude la tutar. Po lačhe te hasare jekh kotor tutar, nego sa ćiro telo te avol čhudimo ani jag savi ni ačhol. \v 30 Ako inđarol tut ćiro desno va ano greh, čhin le thaj čhude le tutar. Po lačhe te hasare jekh kotor tutar, nego sa ćiro telo te džal ani jag savi ni ačhol.” \s O Isus sikavol taro razvod \r (Mt 19,9; Mk 10,11–12; Lk 16,18) \p \v 31 O Isus vadži vaćarda: “Gija šunden: ‘Ako neko mučhol pe romnja, nek dol la lil kaj ačhada la.’ \v 32 Al me vaćarav tumenđe: sa ko mučhol pe romnja – sem te ćerda voj blud – čhuvol la te ćerol blud. Thaj savo lol ačhade džuvlja, ćerol blud.” \s O Isus sikavol tari sovli \p \v 33 O Isus vaćarda: “Vadži šunden sar si vaćardo amare puranenđe: ‘Ma phag i sovli thaj ćer okova so e Gospodese xaljan sovli.’ \v 34 Al me vaćarav tumenđe: Ma xan sovli nisar! Ma xan sovli ni e nebosa, golese kaj si presto e Devleso, \v 35 ni phuvasa, golese kaj si tale pingre lese, ni e Jerusalimesa, golese kaj gova foro preperol e Devlese, e bare carose. \v 36 Ni ćire šoresa ma xa sovli, golese kaj ni jekh bal našti ćere parno il kalo. \v 37 Gija, tumaro ‘Va’ čače te avol ‘Va’, tumaro ‘Na’ čače te avol ‘Na’. Thaj so si pobut taro kava, taro bilačho si.” \s O Isus sikavol tari osveta \r (Lk 6,29–30) \p \v 38 O Isus vadži vaćarda: “Šunden sar si vaćardo: ‘Jakh jakhaće, dand dandese!’ \v 39 Al me vaćarav tumenđe: Ma brani tut taro bilačho manuš. Ako ko čalavol tut tari desno čham, iri lese i aver čham.\f + \fr 5,39 \fr*\ft Te čalave e manuše ki čham sasa uvreda ane Isusesi kultura. Sar so sasa e jakhasa thaj e vastesa, desno čham smatrisajli važno, thaj te čaladan i desno čham sasa bari uvreda.\ft*\f* \v 40 Thaj ko manđol te sudil pe tusa thaj manđol te lol ćiro fostano, de le i ćiro ogrtači. \v 41 Thaj ako čhuven tut e rimska vojnikura te inđare lenđi oprema jekh kilometro, inđar la duj. \v 42 Ko rodol tutar, de le thaj ma iri ćiro dumo taro okova so rodol tutar.” \s O Isus sikavol te manga amare dušmanuren \r (Lk 6,27–28, 32–36) \p \v 43 O Isus vadži vaćarda: “Šunden sar si vaćardo: ‘Mang ćire pašutne’ thaj ma mang ćire dušmane! \v 44 Al me vaćarav tumenđe: manđen tumare dušmanuren thaj molin tumen paše kola save tumen progonin! \v 45 Ako ćeren kava ka aven sar prava čhave tumare Dadese savo si ko nebo, golese kaj pe khamesa tatarol e bilačhen thaj e šukaren thaj bičhalol bršnd kolenđe save si čačutne thaj nepravedna. \v 46 Thaj ako manđen samo kolen save tumen manđen, savi plata isi tumen? Ni li ćeren gova e carincura? \v 47 Thaj ako pozdravin samo tumare phralen, so ćere po šukar averendar? Ni li ćeren gova e manuša save ni pačan e Devle? \v 48 Thaj tumen aven gija savršena, sar so si tumaro Dad ko nebo savršeno.” \c 6 \s O Isus sikavol te da taro ilo \p \v 1 O Isus vadži vaćarda: “Pazin te ma ćeren tumare buća taro pravednost angle manuša von te dičhen tumen thaj te divin pe tumenđe. Te ćerden kava, ni ka avol tumen plata ke tumaro Dad savo si ko nebo. \p \v 2 Golese kana de e čororenđe, ma galami angle tute, sar so ćeren e dujemujenđe ani sinagoga thaj pe droma te bi hvalina len e manuša. Čače vaćarav tumenđe, aver nagrada ni ka dobin sem goja tare manuša. \v 3 Thaj kana de e čororenđe, te ni džanol ćo levo va so ćerol o desno. \v 4 Gija te de garandoj e čororen thaj ćo Dad te dičhol kaj gova ćere čorale, a vov ka poćinol tuće.” \s O Isus sikavol e sikaden sar te molin pe \r (Lk 11,2–4) \p \v 5 O Isus vadži vaćarda: “Thaj kana molin tumen, ma te aven sar kola dujemujenđe, save but manđen ke sinagoge thaj ke anglune droma ačhen thaj molin pe te dičhen len e manuša. Čače vaćarav tumenđe, aver nagrada ni ka dobin sem goja tare manuša. \v 6 A tu, kana moli tut, dža ani ći soba kaj ka ave korkoro, phande ćo vudar thaj moli tut će Devlese savo si ano garajipe thaj ćo Dad savo dičhol ano garajipe, ka poćinol tuće. \p \v 7 Thaj kana molin tumen, ma vaćaren but lafura sar kola save ni džanen e Devlese, golese so von den gođi kaj ka aven uslišime paše but lafura. \v 8 Ma aven sar von, golese kaj tumaro Dad džanol so trubul tumenđe i angleder nego so molin le. \p \v 9 Gija molin tumen: \b \q1 ‘Dade amareja, savo san ano nebo, \q2 nek svetil pe ćo alav. \q1 \v 10 Te avol ćiro Carstvo. \q2 Te avol ćiri volja, \q2 sar ko nebo, gija ki phuv. \q1 \v 11 Mangro savo trubul amen, \q2 de amen ađive \q1 \v 12 thaj oprosti amare grehura, \q2 sar amen so oprosti kolenđe \q2 so grešin premal amende. \q1 \v 13 Thaj crde amen taro iskušenje, \q2 al ikal amen taro bilačhipe. \q1 [Golese kaj si ćiro Carstvo, \q2 thaj zor, thaj i slava ane sa e đivesa. Amin.]’ \b \p \v 14 Golese ako oprostin e manušenđe save grešin premal tumende, i o Dad tumaro o nebesko ka oprostil tumenđe. \v 15 Al ako ni oprostin e manušenđe lenđe grehura, ni o Dad tumaro e grehura tumare ni ka oprostil.” \s O Isus sikavol taro post \p \v 16 O Isus vadži vaćarda: “Thaj kana postin, ma aven sar e dujemujenđe so ćeren pe žalosna, golese so von ćeren žalosna muja te dičhen len e manuša kaj postin. Čače vaćarav tumenđe kaj aver nagrada ni ka dobin sem goja tare manuša. \v 17 Al tu kana posti, makh ćo šoro uljesa thaj thov ćo muj, \v 18 te ni dičhen e manuša kaj posti, nego samo ćiro Dad, savo si ano garajipe. Thaj ćo Dad savo dičhol ano garajipe, ka poćinol tuće.” \s O Isus sikavol taro barvalipe \r (Lk 12,33–34) \p \v 19 O Isus vadži vaćarda: “Ma ćiden tumenđe barvalipe kate ki phuv, kaj o moljco thaj i rđa rumil thaj kaj e čora ka uljen thaj ka čoren. \v 20 Ćiden tumenđe barvalipe ko nebo, kaj ni o moljco ni i rđa ni rumil thaj kaj e čora ni uljen thaj ni čoren. \v 21 Golese, kaj si ćo barvalipe, gothe ka avol ćo ilo.” \s O svetlo thaj kalipe e teloso \r (Lk 11,34–36) \p \v 22 “I jakh si sar i svetiljka e telose. Ako si gija ćiri jakh sasti, sa ćo telo ka avol pherdo svetlosa. \v 23 Te si ći jakh bilačhi, sa ćo telo ka avol ano kalipe. Gijate, ako si o svetlost ane tute kalipe, tegani o kalipe ka avol but po baro ane tute!” \s O Dol thaj o barvalipe \r (Lk 16,13) \p \v 24 “Ni jekh našti služil tari jekh drom dujen gospodaren. Il jekhe ka mrzil, a e dujtone ka manđol, il jekhe ka šunol, a e dujtone ni ka podnosil. Našti služin e Devle thaj o barvalipe.” \s Ma brinin tumen! \r (Lk 12,22–34) \p \v 25 O Isus vadži vaćarda: “Golese vaćarav tumenđe: Ma brinin tumen za tumaro džuvdipe, dal ka avol tumen so te xan il so te pijen, ni tumare telose so ka uraven! Naj li o džuvdipe po važno taro xape a o telo tare šeja? \v 26 Dičhen e čirikljen ko nebo! Ni sejin, ni ćiden thaj ni čhuven ane ambara thaj tumaro Dad ko nebo parvarol len. Naj li sen tumen po vredna lendar? \v 27 A šaj li neko tumendar golesa so brinil pe te baravol po džuvdipe za jekh đive? \p \v 28 Thaj sose brinin tumen šejenđe? Dičhen šukar e luluđa ko polje sar baron. Khanči ni ćeren thaj ni suven šeja. \v 29 A vaćarav tumenđe kaj ni o Solomon ani pi slava ni inđarda gija lačhe šeja sar kala luluđa. \v 30 A ako o Dol uravol e biljke ko polje, so ađive si gothe, a theara ani kubava čhuden pe, kobor tek tumen ka uravol? Sose gaći zala pačan? \v 31 Golese, ma vaćaren ki dar: ‘So ka xa?’ il ‘So ka pija?’ il ‘So ka urava?’ \v 32 Gija roden e manuša save ni džanen e Devlese, a tumaro Dad ano nebo džanol kaj sa kava trubul tumenđe. \v 33 Golese angleder tare sa roden o Carstvo thaj o pravednost e Devleso thaj o Dol sa kava ka dol tumen. \p \v 34 Ma brinin tumen e thearaće, i thearin nek brinil pe pese. Ađivesutni muka si dovoljno za ađive.” \c 7 \s O Isus sikavol amen te ma sudi averen \r (Lk 6,37–38, 41–42) \p \v 1 A o Isus vadži vaćarda: “Ma sudin, te ma aven sudime. \v 2 Golese so o Dol ka sudil tumen sar so tumen sudin averen. Thaj save merasa ka merin averen, gasava merasa tumen ka meril o Dol. \p \v 3 Sose dičhe i treska ane će phralesi jakh, a o kaš ani ćiri jakh ni dičhe? \v 4 Thaj sar šaj vaćare će phralese: ‘Ačh te ikalav i treska tar ćiri jakh’, a dikh, ćiro kaš ani jakh si po baro. \v 5 Dujemujengo! Ikal angleder ćiro kaš andari ćiri jakh, tegani po šukar ka dičhe te ikale će phralese i treska andari jakh. \p \v 6 Ma den o svetipe e džuklenđe, golese so e džukle irindoj ka pharaven tumen ke kotora! Thaj ma čhuden e bisera angle bale, te ma uštaven len.” \s O Isus sikavol kaj o Dol odgovoril ke molitve \r (Lk 11,9–13) \p \v 7 O Isus vadži vaćarda: “Manđen thaj ka dol pe tumenđe! Roden thaj ka aračhen! Maren thaj ka putavol tumenđe! \v 8 Golese kaj savore save manđen, dol pe lenđe, save roden aračhen, save maren, putavol pe lenđe. \p \v 9 Ko tumendar pe čhavese ka dol bar kana bi rodola mangro? \v 10 A te manglja mačhe dal ka dol le sape? \v 11 Kana tumen, bišukar manuša, džanen šukaripe te den tumare čhaven, kobor tumaro Dad savo si ko nebo ka dol šukaripe pobut kolenđe save manđen lestar.” \p \v 12 “Gija, sa so manđen e manuša te ćeren tumenđe, tumen ćeren lenđe, golese kaj gova si o sikajipe tare sa e Mojsijaso zakon thaj e lila save pisisade e prorokura.” \s O Isus sikavol kaj o drom dži o nebo si pharo \r (Lk 13,24) \p \v 13 O Isus vadži vaćarda: “Den ko tesno vudar! Golese kaj o bulo vudar thaj o bulo drom inđarol ano propast thaj but džene džan gole dromesa. \v 14 But si tesno o vudar thaj o drom savo inđarol ano džuvdipe thaj zala si gola save aračhen le!” \s O Isus sikavol sar te pindžara e xoxavne prorokuren \r (Lk 6,43–44) \p \v 15 O Isus vadži vaćarda: “Aračhen tumen tare xoxavne prorokura, save aven urade ane bakresi morčhi, al andral ane ile si divlja ruva save manđen te xan tumen. \v 16 Palo lengo bijandipe ka pindžaren len. Dal tare kangre šaj ćide drakha il tare čičke šaj ćide smokve? \v 17 Ke gasavo način e lačhe kašta bijanen lačho bijandipe, a e bilačhe kašta bijanen bilačho bijandipe. \v 18 Našti e šukar kašta te bijanen bilačho bijandipe thaj bilačhe kašta te bijanen lačho bijandipe. \v 19 Gija, sa e kašta save ni bijanen lačho bijandipe, čhinen pe thaj čhuden pe ani jag. \v 20 Gijate palo lengo bijandipe ka pindžaren e xoxavne prorokuren.” \s O Isus sikavol kaj si o nebesko Carstvo baše poslušna sikade \r (Lk 13,25–27) \p \v 21 O Isus vadži vaćarda: “Ni ka dol dži jekh savo vaćarol ‘Gospode, Gospode’, ano Carstvo e neboso, nego ka den samo kola save šunen thaj ćeren o manglipe me Dadeso. \v 22 But ka vaćaren ane gova đive ko sudo: ‘Gospode, Gospode! Na li ane ćo alav prorokuisadam? Ćire alavesa e benđen ikaldam thaj ćire alavesa but čuda ćerdam?’ \v 23 I tegani me ka phenav lenđe: ‘Nikad ni džangljem tumen. Džan mandar tumen save phađen e Devleso zakon.’” \s O Isus vaćarol tare duj manuša save ćeren čhera \r (Lk 6,47–49) \p \v 24 O Isus vadži vaćarda: “Golese, dži jekh savo šunol kala mingre lafura thaj ćerol len, vov si but džanglo, sar manuš savo ćerol po čher ko temelji taro bar. \v 25 Golese kana perol o bršnd thaj aven e paja thaj phurden e balvalja thaj čalaven ane gova čher, vov ni perol, golese kaj si o temelji po bar. \v 26 A dži jekh savo šunol kala mingre lafura, a ni ćerol len, vov si sar dilo manuš, savo ćerol po čher pi pošik. \v 27 Golese kana perol o bršnd thaj aven e paja thaj phurden e balvalja thaj čalaven ane gova čher thaj o čher perol dži ko temelji.” \p \v 28 Kana završisada kava vaćaripe o Isus, but manuša čudisajle so šunde leso sikajipe, \v 29 golese kaj sikada sar kova savo isi le zuralipe, a na sar e učitelja tare Mojsijaso zakon. \c 8 \s O Isus sastarol e gubavco \r (Mk 1,40–45; Lk 5,12–16) \p \v 1 A kana o Isus ulilo taro brego, pale leste phirena but manuša. \p \v 2 Tari jekh drom o gubavo manuš avilo thaj pelo ke pe koča thaj vaćarda: “Gospode! Ako manđe, šaj te sastare man!” \p \v 3 O Isus vazdija po va, dolda le thaj phenda: “Mangav. Av thodo!” Thaj o manuš sigate thodilo tari guba. \p \v 4 Tegani vaćarda lese o Isus: “Dikh te ma vaćare khanikase, nego tu dža i sikav tut e sveštenikose. Inđar žrtva sar so zapovedisada o Mojsije ano zakon bašo ćiro thodipe, te bi avola tut svedočanstvo angle lende.” \s O kapetano sikavol pozuralo pačajipe ano Isus \r (Lk 7,1–10; Jn 4,43–54) \p \v 5 A kana o Isus avilo ano Kafarnaum, avilo paše leste jekh rimsko kapetano thaj rodija lestar pomoć. \v 6 Vaćarda lese: “Gospode, mo sluga pašljol paralizovano čhere thaj but mučil pe!” \p \v 7 A o Isus phenda lese: “Me ka avav te sastarav le.” \p \v 8 Thaj o kapetano vaćarda: “Gospode! Naj sem dostojno te ave tali mi streja. Samo vaćar jekh lafi thaj mo sluga ka sastol. \v 9 Golese kaj sem i me manuš tale nekaso autoritet thaj isi man tale mande vojnikura. Kana vaćarav jekhese: ‘Dža’, thaj džal. Kana vaćarav dujtonese: ‘Av’, thaj avol. Kana vaćarav mingre slugase: ‘Ćer’, thaj vov ćerol gova.” \p \v 10 A kana o Isus šunda kava, čudisajlo taro kapetano thaj vaćarda kolenđe so džana pale leste: “Čače vaćarav tumenđe, ni arakhljem ni jekhe ano Izrael kas isi gaći pačajipe. \v 11 A vaćarav tumenđe, kaj but manuša taro sa o sveto, taro istok thaj taro zapad, ka aven thaj ka bešen ko astali ki bari gozba e Avraamesa, e Isaakosa thaj e Jakovesa ano Carstvo e neboso, \v 12 a e čhave taro Carstvo ka aven čhudime avral thaj dur ano embaro mrako, gothe but ka roven thaj ka škripin dandencar.” \p \v 13 E kapetanose vaćarda o Isus: “Dža! Nek avol gija sar pačajan!” Thaj o sluga e kapetanoso ane gova sato sastilo. \s O Isus sastarol bute dženen \r (Mk 1,29–34; Lk 4,38–41) \p \v 14 Thaj kana avilo o Isus ano čher e Petreso, dikhlja e Petrese sasuja sar pašljol thaj tresil la i groznica. \v 15 O Isus dolda la taro va thaj tari jekh drom e Petrese sasuja i jag mukhlja. Voj uštili thaj služisada e Isuse. \p \v 16 A kana peli i rat, anglo Isus ande pherdo manušen ane kaste sesa e bilačhe duxura. A vov pe lafesa tradija e bilačhe duxuren thaj sastarda sa e nasvalen, \v 17 te pherdol kova so vaćarda o proroko Isaija: \b \q1 “Vov e slabostura amare lija \q1 thaj sa amaro nasvalipe inđarda.” \s O Isus sikavol kobor si pharo te džal pe lese dromesa \r (Lk 9,57–62) \p \v 18 Thaj kana dikhlja bute manušen paše peste, o Isus vaćarda pe sikadenđe te načhen ki aver rig taro jezero. \p \v 19 Thaj avilo jekh učitelji taro Mojsijaso zakon thaj phenda: “Učitelju, ka džav tusa kaj tu ka dža.” \p \v 20 Thaj o Isus vaćarda lese: “E lisicen isi jazbine thaj e čiriklja e nebeska isi len gnezdura: Me o Čhavo e manušeso naj man kaj mo šoro te pašljarav.” \p \v 21 A aver tare sikade lese vaćarde lese: “Gospode! Mukh ma angleder te džav te prahov me dade.” \p \v 22 A o Isus vaćarda lese: “Av pale mande, a ačhav e mule, nek prahon pe mulen!” \s O Isus ačhavol i bari balval \r (Mk 4,35–41; Lk 8,22–25) \p \v 23 Tegani đelo o Isus ano čamco thaj pale leste đele lese sikade. \v 24 Bari balval tari jekh drom phurdija ko jezero thaj e talasura pherde o čamco pajesa. A o Isus suta. \p \v 25 A e sikade avile paše leste, vazdije le taro sojipe thaj vaćarde lese: “Gospode! Ikal amen! Ka tasiva!” \p \v 26 O Isus vaćarda lenđe: “Sose but daraljen, sose gaći zala pačan?” Tegani uštilo thaj naredisada e balvaljaće thaj e pajenđe thaj avilo baro bišundipe. \p \v 27 A e manuša čudisajle thaj vaćarde: “Savo si kava kaj šunen le e balvalja thaj e paja?” \s O Isus sastarol duje manušen, ane kaste si e benga \r (Mk 5,1–20; Lk 8,26–39) \p \v 28 A kana avilo ki aver rig e jezerosi ani phuv i gadarinsko,\f + \fr 8,28 \fr*\ft Ane nesave lila ačhol geraska il gergesinska thana \ft*\f* arakhlje e Isuse duj manuša ane kaste sesa e bilačhe duxura, save ikljona andare limora. Sesa gaći opasna te naštine khoni te načhol gole dromestar. \v 29 Gola duj džene dije vika: “So manđe amendar, Čhaveja e Devleso? Akari aviljan angleder o vreme te muči amen?” \p \v 30 A po dur lendar čarona pherdo bale. \v 31 Thaj e benga molisade e Isuse vaćarindoj: “Te tradijan amen, bičhal amen ane kola pherdo bale.” \p \v 32 A o Isus vaćarda lenđe: “Džan!” \m Thaj e benga iklile tare kala duj džene thaj đele ane bale. Thaj tari jekh drom sa e bale taro brego čhudije pe ano jezero thaj sa tasile. \v 33 A e manuša save aračhena e balen našle, avile ano foro thaj sa so dikhlje odori vaćarde so sasa e manušencar ane kaste sesa e bilačhe duxura. \v 34 Thaj savore andaro foro avile pašo Isus, pa kana dikhlje le, molisade le te džal andaro lengo than. \c 9 \s O Isus sastarol e manuše savo našti phirol \r (Mk 2,1–12; Lk 5,17–26) \p \v 1 Tegani o Isus dija ano čamco thaj nakhlo ki aver rig e jezerosi thaj irisajlo ane po foro.\f + \fr 9,1 \fr*\ft Kafarnaum \ft*\f* \v 2 Tegani nesave murša ande anglo Isus e manuše savo pašljola, golese so naštine te phirol. \m Thaj kana dikhlja o Isus lengo pačajipe, vaćarda e manušese savo pašljol: “Ma dara, mo čhavo, oprostin pe će grehura.” \p \v 3 Tegani nesave učitelja tare Mojsijaso zakon vaćarde ane peste: “Kava manuš hulil po Dol.” \p \v 4 O Isus džanglja so mislin thaj vaćarda lenđe: “Sose mislin bilačhe ane tumare ile? \v 5 Gija, so si poločhe te phenol pe: ‘Oprostime si ćire grehura’, il te phenol pe: ‘Ušti thaj phir’? \v 6 Ka sikavav tumenđe mi zor, te džanen kaj isi man vlast, me o Čhavo e manušeso, ki phuv te oprostiv e grehura.” Irisajlo premalo manuš savo našti phirol thaj phenda lese: “Ušti, le ćo than kaj pašljiljan thaj dža tuće čhere.” \v 7 Thaj o manuš savo naštine te phirol uštilo thaj đelo pese čhere. \v 8 A kana gova dikhlje e manuša, but darajle thaj lije te hvalin e Devle, so dija gasavo vlast e manušenđe. \s O Isus akharol e Mateje \r (Mk 2,13–17; Lk 5,27–32) \p \v 9 Sar đelo o Isus gothar, dikhlja jekhe manuše sar bešlo ki carina, kaso alav sasa Matej thaj vaćarda lese: “Av pale mande!” O Matej uštilo thaj đelo pale leste. \p \v 10 Thaj kana o Isus xalja mangro ano čher e Matejeso, but carincura thaj grešnikura avile thaj xalje mangro e Isusesa thaj lese sikadencar. \p \v 11 Kana gova dikhlje e fariseja vaćarde lese sikadenđe: “Sose tumaro učitelji xal e carincurencar thaj e grešnikurencar?” \p \v 12 A o Isus šunda gova thaj vaćarda: “Ni trubul e sastenđe doktori, al e nasvalenđe trubul. \v 13 Nego dičhen te sikljon so značil: ‘O milosrđe mangav a na samo žrtva.’ Golese, ni aviljem te akharav e pravednikuren nego e grešnikuren.” \s O Isus sikavol taro post \r (Mk 2,18–22; Lk 5,33–39) \p \v 14 Tegani avile e Jovanese e Krstiteljese sikade pašo Isus thaj pučlje: “Sose ćire sikade ni postin sar so posti amen thaj e fariseja?” \p \v 15 O Isus lenđe vaćarda: “Šaj li kola so avile ko abav te aven žalna kana si lencar o džamutro? Al ka avol o đive kana lendar ka len e džamutre thaj tegani ka postin. \v 16 Khoni ni suvol nevo kotor e šejengo te učharol i rupa ko purano fostano. Golese kaj ka ćidol pe kana ka thovol pe thaj pobari rupa ka avol pale gova. \v 17 Thaj khoni ni čhorol nevi mol ane purane mehura, golese kaj e mehura ka pharadon a i mol ka čhordol. Nego nevi mol čhuvol pe ane neve mehura i gija i mol thaj e mehura ka aračhen pe.” \s O Jair thaj i džuvli tare savi thavdol rat \r (Mk 5,21–43; Lk 8,40–56) \p \v 18 Dok gija o Isus vaćarda lencar, jekh šorutno e sinagogako avilo paše leste thaj pelo ke pe koča thaj vaćarda lese: “Mi čhej akana muli, al tu av, čhuv ćo va pe late thaj voj ka avol džuvdi.” \p \v 19 Tegani uštilo o Isus thaj đelo palo šorutno pe sikadencar. \p \v 20 A nesavi džuvli savi dešuduj berš sasa nasvali taro thavdipe o rat, nakhli pale Isuseso dumo thaj dolda le taro teluno kotor taro fostano. \v 21 Golese kaj vaćarda ane peste: “Samo te dolav man pe leso fostano, ka sastivav.” \p \v 22 A o Isus irisajlo thaj dikhlja e džuvlja thaj vaćarda laće: “Ma dara, mi čhej, ćo pačajipe sastarda tut.” \m Thaj i džuvli sastili ane gova sato. \p \v 23 Kana avilo o Isus ane šorutneso čher, dikhlja e bašalnen thaj e manušen save den vika zurale. \v 24 Thaj vaćarda: “Crden tumen! Golese so i čhejori ni muli, nego sovol.” \m Al von marde muj lesa. \p \v 25 Kana tradija e manušen avral, o Isus đelo andre, dolda la taro va thaj voj uštili. \v 26 A tare gova so sasa šundilo o lafi ani sa goja phuv. \s O Isus sastarol duje kore manušen \p \v 27 Kana o Isus đelo gothar, pale leste đele duj kore manuša thaj dije vika: “Smilui tu pe amende, Čhaveja e Davideso!” \p \v 28 A kana avilo ano čher, avile paše leste e kore thaj pučlja len o Isus: “Pačan li kaj me šaj te ćerav gova?” \m A von vaćarde lese: “Va, Gospode.” \p \v 29 Tegani dolda lenđe jakha thaj vaćarda: “Palo tumaro pačajipe nek avol tumenđe!” \p \v 30 Thaj putajle lenđe jakha. \m Thaj o Isus zurale pretisada len: “Dičhen te ma vaćaren khanikase.” \p \v 31 Al von kana iklile, vaćarde savorenđe ani sa goja phuv. \s O Isus sastarol e lalore \p \v 32 Kana von iklile, ande anglo Isus manuše lalore ane savo sasa o bilačho duxo. \v 33 Thaj o Isus ikalda e benđe, tegani lija te vaćarol o laloro. Thaj but džene sesa oduševime thaj vaćarde: “Kava ni dikhljam vadži ano Izrael.” \p \v 34 A e fariseja vaćarena: “Vov tradol e benđen ano pomoć e šorutnesa tare benga.” \s O Isus dičhol e manušen ani potreba \p \v 35 O Isus đelo pe sa e forura thaj e gava thaj sikada e manušen ane lenđe sinagoge. Sikada taro Lačho Lafi taro Carstvo thaj sastarda tare svako nasvalipe thaj bizuralipe ane manuša. \v 36 A kana dičhola e manušen sasa le žal lenđe, golese kaj sesa hasarde thaj mukhle sar bakre bizo pastiri. \v 37 Tegani vaćarda pe sikadenđe: “Ćidipe si but baro al bućarne si zala. \v 38 Molin tumen e gospodarese taro ćidipe te bičhalol bute bućarnen ke piro ćidipe.” \c 10 \s O Isus bičhalol e dešudujen \r (Mk 3,13–19; 6,7–13; Lk 6,12–16; 9,1–6) \p \v 1 O Isus dija vika pe dešuduje (12) sikaden thaj dija len zuralipe te traden e bilačhe duxuren, te sastaren sa o nasvalipe thaj sa o bizuralipe. \p \v 2 A kava si e alava tare dešuduj apostolura: \li Angluno o Simon savo akharol pe Petar \li1 thaj o Andrija leso phral, \li1 o Jakov e Zevedejeso čhavo \li1 thaj leso phral o Jovan, \li \v 3 o Filip \li1 thaj o Vartolomej, \li1 o Toma \li1 thaj o Matej o carinco, \li1 o Jakov e Alfejeso čhavo \li1 thaj o Tadej, \li \v 4 o Simon o Zilot \li1 thaj o Juda o Iskariotsko, so izdajisada e Isuse. \p \v 5 Bičhalda o Isus kale dešudujen sikaden thaj naredisada lenđe: “Ma džan ke abandžije thaj ma džan ki ni jekh foro o Samarijansko. \v 6 Nego džan ke hasarde bakre tare Izraelska manuša. \v 7 Džan thaj propovedin: ‘Sigate avol o Carstvo e neboso.’ \v 8 E nasvalen sastaren, e mulen vazden, e gubavonen thoven, e benđen traden. Badava dobisaden, badava den. \v 9 Ma čhuven te inđaren tumencar ni zlatna, ni srebrna, ni bakarna parave ane tumare kuštika, \v 10 ni trasta ko drom, ni dujto gad ni duj para sandale, ni rovli, golese kaj si o bućarno dostojno pe plataće. \p \v 11 Ane savo foro il gav aven, roden ko ka primil tumen, gothe ačhen sa dži kaj ni džan tar gova than. \v 12 A kana džan ano čher, vaćaren: ‘Mir kale čhereste.’ \v 13 Thaj te primisade tumen, ka avol tumaro mir ane gova čher. Te ni primisade tumen, o mir tumaro ka iril pe tumenđe. \v 14 A kaj ni manđen tumen, niti šunen tumen so phenen lenđe, ikljen taro gova čher il foro em tresin o praho tare tumare pingre, te ma bi avola tumen khanči lencar. \v 15 Čače vaćarav tumenđe, ko Sudnjo đive po ločhe ka avol e manušenđe ani Sodoma thaj ani Gomora nego e manušenđe ane thana save ni šunde tumen!” \s O Isus vaćarol tare progonstvura \r (Mk 13,9–13; Lk 21,12–17) \p \v 16 O Isus vadži vaćarda: “Dičhen, me bičhalav tumen sar bakren maškare ruva. Golese aven but džanglje sar sapa, a birumime sar o golubo. \v 17 Aračhen tumen, golese kaj nesave manuša ka den tumen ke sudura thaj ke sinagoge ka aven bičujime. \v 18 Baše mande ka ikalen tumen angle vladara thaj angle carura te bi svedočina lenđe thaj kolenđe save si abandžije. \v 19 A kana ka phanden tumen, ma daran tegani sar thaj so ka vaćaren, golese ane gova sato ka dol pe tumenđe so te vaćaren. \v 20 Golese so tumen ni ka vaćaren, nego ka vaćarol andar tumende o Duxo tumare Dadeso savo si ko nebo! \p \v 21 O phral e phrale ka dol te mudarol pe thaj o dad e čhave. E čhave ka ušten pe dada thaj pe deja, a von ka den te mudaren len. \v 22 Thaj khoni ni ka manđol tumen me alavese, a ko ačhol dži ko krajo pačavno, ka spasil pe. \v 23 Thaj kana traden tumen ane jekh foro, našen ane aver! Golese kaj vaćarav tumenđe čače: Ni ka resen te ćeren tumari bući ane sa e forura ano Izrael dok ni avav me, o Čhavo e manušeso. \p \v 24 Ni jekh sikado naj po baro tare po učitelji, ni sluga upreder po gospodari. \v 25 Dosta si e sikadese te avol sar po učitelji thaj o sluga sar po gospodari. Kana man e šorutne e čhereso akharen ‘Veelzevul’\f + \fr 10,25 \fr*\ft Satana\ft*\f*, kobor po bilačhe ka akharen tumen, mingre čherutnen?” \s Kastar trubul te daral pe \r (Lk 12,2–7) \p \v 26 O Isus vadži vaćarda: “Ma daran tare manuša, golese so naj gova so si garado a so ni ka avol putardo thaj naj gova so si čorale so ni ka šundol. \v 27 So vaćarav tumenđe ano mrako, vaćaren ano svetlo. Thaj so vaćarav tumenđe po zala ko kan, tumen vaćaren zurale pe krovura. \v 28 Ma daran kolendar so mudaren o telo a i duša našti mudaren. Daran kolestar sostar šaj i duša thaj o telo te uništil pe ani jag savi ni ačhol. \v 29 Ni li bićindol i čirikli emcikne paraće? Thaj ni jekh našti perol ki phuv bizo dopuštenje tumare Dadeso savo si ko nebo. \v 30 A tumare sa e bala ko šoro si đinde. \v 31 Ma daran, golese kaj sen tumen but po vredna tare čiriklja.” \s E sikade ka priznajin e Isuse angle manuša \r (Lk 12,8–9) \p \v 32 O Isus vadži vaćarda: “Gija, ko man priznajil angle manuša kate ki phuv, me ka priznajiv le anglo mo Dad savo si ano nebo. \v 33 A ko odreknil pe mandar angle manuša kate ki phuv, me ka odrekniv man lestar anglo mo Dad savo si ko nebo.” \s Sar e manuša trubun te služin e Isuse \r (Lk 12,51–53; 14,26–27) \p \v 34 O Isus vadži vaćarda: “Ma te den gođi kaj me aviljem te anav mir ki phuv. Ni aviljem te anav mir nego mačo. \v 35 Aviljem te ulavav: \b \q1 ‘e manuše taro dad leso \q2 thaj e čheja tari dej laći \q1 thaj e bora tari sasuj laći. \p \v 36 E manušese dušmanura ka aven e čherutne lese.’ \b \p \v 37 Ko po but manđol pe dade thaj pe da mandar, naj dostojno te avol mo sikado. Thaj ko manđol pe čhave il pe čheja po but mandar, naj dostojno te avol mo sikado. \v 38 Ko ni lol po krsto i ni džal pale mande, naj dostojno te avol mo sikado. \v 39 Ko manđol te aračhol piro džuvdipe, ka hasarol le, al ko hasarol piro džuvdipe paše mande, ka aračhol le.” \s Nagrada kolenđe so primin e sikaden \r (Mk 9,41) \p \v 40 O Isus vadži vaćarda: “Ko tumen primil, man primil, a ko primil man, primil e Devle so man bičhalda. \v 41 Ko primil e proroko golese kaj si proroko, plata proročko ka primil. Ko primil e pravedniko golese so si pravedno, pravedničko plata ka primil. \v 42 Ko dol samo jekh tahtaj šudre pajesa emcikne manuše golese so si mingro sikado, čače vaćarav tumenđe, lesi nagrada ni ka hasardol.” \c 11 \s O Isus thaj o Jovan o Krstitelj \r (Lk 7,18–35) \p \v 1 Kana o Isus završisada te sikavol pe dešuduje (12) sikaden, đelo gothar te sikavol thaj te vaćarol e Devleso Lafi ane forura e Galilejska. \p \v 2 A kana o Jovan o Krstitelj sasa phanglo, šunda e Hristese buća thaj bičhalda pe sikaden \v 3 te pučen le: “Tu li san gova savo trubul te avol, il te ađućara avere?” \p \v 4 A o Isus vaćarda e Jovanese sikadenđe: “Džan i vaćaren e Jovanese so šunen thaj so dičhen: \v 5 ‘E kore dičhen, e banđe phiren, e gubava thodon, e kašuće šunen, e mule ušten, a e čororenđe vaćarol pe o Lačho Lafi. \v 6 Blago kolese savo ni sablaznil pe mandar!’ ” \p \v 7 A kana e Jovanese sikade đele, lija o Isus te vaćarol e manušenđe taro Jovane: “So ikliljen te dičhen ki pustinja? I trska, savi banđol ki balval? Na. \v 8 Il so ikliljen te dičhen? Manuše savo urado ane barvale šeja. Na, kola save inđaren barvale šeja bešen ke carska čhera. \v 9 Il so ikliljen te dičhen? E proroko? Va, me vaćarav tumenđe, po but taro proroko. \v 10 Golese so si o Jovane manuš kastar o Dol vaćarda ane piro Sveto lil: \b \q1 ‘Akh, me bičhalav angle tute me glasniko, \q2 savo ka pripremil tuće o drom.’ \b \p \v 11 Čače vaćarav tumenđe: nijekh maškare sa save si bijande naj po baro taro Jovane o Krstitelj, a emcikno ano Carstvo e neboso si po baro lestar! \v 12 A taro vreme e Jovaneso e Krstiteljeso dži akana, o Carstvo e neboso trpil nasilje thaj e nasilna manuša grabin te len le. \v 13 Golese, kaj sa e prorokura thaj e Mojsijaso zakon prorokujisade taro Carstvo dži o Jovane. \v 14 Thaj te mangljen te pačan, vov si kova Ilija savo trubuja te avol. \v 15 Kas isi kana te šunol nek šunol.” \p \v 16 “A kasa te uporediv e ađivesutne manušen? Von si sar čhavore save bešen ko trgo e foroso thaj den vika jekh avere: \b \q1 \v 17 ‘Bašaldam tumenđe vesela đilja, \q2 a tumen ni čhelden. \q1 Đilabijam tumenđe žalna đilja, \q2 a tumen ni rujen.’ \b \p \v 18 Golese kaj, avilo o Jovane, savo ni xalja šukaripe thaj ni pijola mol, a von vaćaren: ‘O beng si ane leste.’ \v 19 Tegani aviljem me, o Čhavo e manušeso, savo xav šukaripe thaj pijav mol, a tumen vaćaren: ‘Dikh manuš xalano thaj mato! Amal e carincurengo thaj avere grešnikurengo!’ Al e Devleso mudrost ka opravdilpe pe bućencar.” \s O Isus koril e bipačavanen \r (Lk 10,13–15) \p \v 20 Tegani lija o Isus te koril e manušen ane forura ane save ćerda embare čudura, golese so von ni pokaisajle: \v 21 “Pharo tumenđe manušalen taro Horazin! Pharo tumenđe manušalen, tari Vitsaida! Golese kaj e Tirose thaj e Sidonese manušenđe te avena gasave čudesura sar ke tumende, odavno bi pokajina pe thaj bi uravena pe ane pokajnička šeja thaj pe po šoro bi čhorena pese praho pašo pokajipe. \v 22 A vaćarav tumenđe, po ločhe ka avol e manušenđe taro Tir thaj e manušenđe taro Sidon ko đive e bare sudose nego tumenđe. \v 23 A tumen manušalen taro Kafarnaum! Dži o nebo li ka ušten? Na! Dži o than kaj si e mule ka peren. Golese te avena gaći čudura ani Sodoma kobor sesa maškar tumende thaj von bi pokajina pe, pa bi ačhola i Sodoma sa dži ađive. \v 24 A vaćarav tumenđe kaj po ločhe ka avol e manušenđe tari phuv i Sodoma ko đive e bare sudose nego tumenđe!” \s E Isusesi molitva pašo zahvalipe \r (Lk 10,21–22) \p \v 25 Ane gova vreme vaćarola o Isus: “Hvaliv tut, Dade, Gospode taro nebo thaj tari phuv, so kava garadan tare but gođavera thaj tare haljarde a sikadan gova e ciknenđe. \v 26 Va, Dade, gova sasa ćiro manglipe te ćere gija. \p \v 27 Manđe mo Dad dija sa. Khoni ni džanol e Čhave dži o Dad, ni e Dade ni džanol khoni dži o Čhavo thaj kase o Čhavo manđol te sikadol. \p \v 28 Aven mande savore save sen umorna thaj tovarime, me ka odmoriv tumen. \v 29 Len mingro jaram pe tumende thaj sikljon mandar golese kaj sem kovlo thaj ponizno ano ilo thaj ka aračhen mir ane tumare duše. \v 30 Golese kaj mingro jaram si lokho thaj mo pharipe naj pharo.” \c 12 \s O Isus isi le vlast po savato \r (Mk 2,23–28; Lk 6,1–5) \p \v 1 Ane gova vreme phirola o Isus pe sikadencar ko savato maškaro điv, a lese sikade bokhajle thaj lije te čhinen o điv thaj te xan. \p \v 2 A nesave fariseja dikhlje gova thaj vaćarde lese: “Dičhe, e sikade ćire ćeren so naj dozvolimo ko savato!” \p \v 3 A o Isus vaćarda lenđe: “Džanav kaj čitisaden so ćerda o David, kana bokhajlo vov thaj lese amala. \v 4 Kana đelo andre ano Čher e Devleso,\f + \fr 12,4 \fr*\fq Čher e Devleso \fq*\ft Šatori taro sastanko.\ft*\f* e mangre save čhuvena pe sar žrtva von xalje, a naj sasa šukar te xan ni vov ni kola so sesa lesa. Gola mangre šajine te xan samo e sveštenikura. \v 5 Džanav kaj čitisaden ane Mojsijaso zakon kaj e sveštenikura ano Hram o savato savo si sveto phađen, gija so služin ane gova đive a palem naj banđe. \v 6 Me vaćarav tumenđe kaj si kate kova savo si po baro taro Hram! \v 7 Kana bi samo džanena so si gova: ‘O milosrđe mangav a na samo žrtva’, nikad ne bi osudina kolen save naj grešna. \v 8 Golese kaj man, e Čhave e manušese, isi man vlast po savato.” \s O Isus sastarol ko savato \r (Mk 3,1–6; Lk 6,6–11) \p \v 9 Pale gova đelo o Isus gothar thaj avilo ane lenđi sinagoga. \v 10 A sasa gothe manuš šuće vastesa. \m E fariseja pučlje e Isuse: “Šaj li ko savato te sastarol pe?” Gija von rodije khanči te tužin e Isuse. \p \v 11 A vov vaćarda lenđe: “Savo tumendar ako isi le jekh bakri pa ako voj ko savato perol ani rupa ni ka lol te ikalol la? \v 12 A kobor si o manuš po baro taro bakro! Gija si mukhlo ko savato šukar te ćerol pe.” \p \v 13 Tegani o Isus vaćarda gole manušese: “Pruži ćiro va!” \m I vov pružisada piro va thaj leso va sastilo sar o dujto va. \v 14 A e fariseja iklile te dogovorin pe sar te mudaren le. \s O Isus si e Devleso birime sluga \p \v 15 A o Isus gova dodžanglja thaj đelo gothar. Pale leste đele but manuša thaj e nasvalen maškar lende sastarda. \v 16 A naredisada lenđe te ma vaćaren ko si vov. \v 17 Gija pherdilo kova so vaćarda o proroko o Isaija: \b \q1 \v 18 “Dikh, kava si mingro manglo Sluga, \q1 save me birisadem. \q1 Mingro manglo, \q1 Vov si mo radujipe. \q1 Mo Duxo ka čhuvav pe leste. \q1 Vov ka objavil i pravda sa e manušenđe. \q1 \v 19 Ni ka ćerol čingara, ni ka vazdol po glaso, \q1 ke droma khoni ni ka šunol leso glaso. \q1 \v 20 Ni uštadi trska ni ka phađol, \q1 ni ka ačhavol o žaro savo pozala phabol, \q1 sa dži kaj ni anol i pravda dži ki pobeda. \q1 \v 21 Ane leso alav ka avol nada sa e manušenđe.” \b \s E Isuseso zuralipe si taro Dol \r (Mk 3,20–30; Lk 11,14–23; 12,10) \p \v 22 Tegani ande angle leste manuše ane kaste sasa bilačho duxo thaj gova manuš sasa koro thaj laloro. O Isus sastarda le, gija gova manuš lija te vaćarol thaj te dičhol. \v 23 Sa e manuša so gova dikhlje, sesa zadivime thaj pučlje pe: “Naj li gova o Čhavo e Davideso?” \p \v 24 A kana gova šunde e fariseja, vaćarde: “Kava tradol e benđe ano pomoć e Veelzevuleso, savo si šorutno tare bilačhe duxura.” \p \v 25 A o Isus džanglja so mislin thaj vaćarda: “Dži jekh carstvo savo ulavol pe korkoro pestar, ka ačhol pusto thaj svako foro il familija savi ulavol pe korkori pestar, ka properol. \v 26 Thaj te o Satana e Satane tradol, korkoro pes ulavol, sar ka ačhol o carstvo leso? \v 27 Thaj čače, te Veelzevulesa tradav e benđen, kasa traden tumare čhave e benđen? Golese von ka aven sudije tumare. \v 28 Al ako li me e Devlese Duxosa tradav e benđen, tegani o Carstvo e neboso avilo maškar tumende. \p \v 29 Il sar šaj khoni te avol ano čher e zurale manušese thaj te čorol leso barvalipe, te angleder ni phandol e zurale manuše? Thaj tegani sa andaro čher šaj te čorol. \p \v 30 Savo naj mancar, protiv mande si. Savo ni ćidol mancar, čhorol. \v 31 Golese vaćarav tumenđe, sa e grehura thaj i hula šaj oprostil pe e manušenđe, al i hula po Sveto Duxo ni ka oprostil pe e manušenđe. \v 32 Thaj savo vaćarol bilačho lafi po Čhavo e manušeso, šaj oprostil pe lese, a savo vaćarol bilačhe po Sveto Duxo ni ka oprostil pe lese, ni ke kava ni ko aver sveto.” \s O kaš thaj leso bijandipe \r (Lk 6,43–45) \p \v 33 O Isus vadži vaćarda: “Sadi lačho kaš thaj leso bijandipe ka avol šukar thaj te sadisadan kaš bilačho, leso bijandipe ka avol bilačho. Golese kaj palo bijandipe pindžarol pe o kaš. \v 34 Tumen, e sapese čhave! Sar šaj te vaćaren šukar, kana sen bilačhe? Golese kaj o muj vaćarol sosa si pherdo o ilo. \v 35 Šukar manuš tari šukar riznica e ilesi ikalol šukaripe, a bilačho manuš tari bilačhi riznica e ilesi ikalol bilačhipe. \v 36 A phenav tumenđe: e manuša, baše dži jekh bikorisno lafi savo vaćaren, ka den računo ko sudnjo Đive. \v 37 Čače, će lafesa ka ave opravdime il će lafura ka osudin tut.” \s E Jonaso znako \r (Mk 8,11–12; Lk 11,29–32) \p \v 38 Pale gova nesave učitelja tare Mojsijaso zakon thaj e fariseja vaćarde: “Učitelju! Amen manga te dikha tutar nesavo znako.” \p \v 39 A vov vaćarda lenđe: “O bilačho thaj preljubničko bijandipe rodol znako thaj ni ka dol pe aver znako samo o znako savo sasa e prorokose e Jonase. \v 40 Sar o Jona so sasa ano vođi e bare mačheso trin đive thaj trin raća, gija i me, o Čhavo e manušeso, ka avav ani phuv trin đive thaj trin raća. \v 41 E murša tari Niniva ka ušten ko Sudo kale bijandimasa thaj ka osudin len, golese kaj pokaisajle kana šunde e Jonaso sikajipe. Thaj dikh, kate tumencar si po baro taro Jona! \v 42 I Carica taro Jug\f + \fr 12,42 \fr*\ft I carica tari Saba\ft*\f* ka uštol ko Sudo kale bijandimasa thaj ka osudil len, golese kaj avili voj tar aver rig e phuvaći odural te šunol o mudrost e Solomoneso. Thaj dikh, kate tumencar si po baro taro Solomon!” \s O Isus upozoril o bipačavno bijandipe \r (Lk 11,24–26) \p \v 43 “Kana o bilačho duxo ikljol andaro manuš, džal ke šuće thana te rodol than pašo odmor thaj ni aračhol le. \v 44 Tegani vaćarol: ‘Ka irima ano čher kotar ikliljem.’ Kana avol, dičhol o čher kaj si čučo, šulado thaj lačhardo. \v 45 Tegani o bilačho duxo džal thaj anol pesa efta averen duxuren po bilačhe pestar. Savore aven andre te bešen thaj e manušese kastar iklilo o bilačho duxo, akana si but po bilačhe nego so sasa lese. Gijate ka avol e bilačhe bijandimasa.” \s Čačukani e Isusesi familija \r (Mk 3,31–35; Lk 8,19–21) \p \v 46 Dži kaj o Isus vaćarola e manušenđe, lesi dej thaj lese phrala avile, ačhile avral thaj manglje te vaćaren lesa. \p \v 47 Thaj khoni vaćarda lese: “Akh ći dej thaj će phrala ačhen avral. Manđen te vaćaren tusa.” \p \v 48 A vov vaćarda kolese so phenda lese: “Ko si mi dej? Ko si me phrala?” \p \v 49 Thaj sikada vastesa premal pe sikade thaj vaćarda: “Akh mi dej thaj me phrala. \v 50 Dži jekh savo ćerol o manglipe me Dadeso savo si ko nebo, vov si mo phral, mi phen thaj mi dej.” \c 13 \s O Isus vaćarol taro manuš savo čhudol o seme ki phuv \r (Mk 4,1–9; Lk 8,4–8) \p \v 1 Ane gova đive iklilo o Isus taro čher thaj bešlo pašo jezero te sikavol. \v 2 But manuša ćidije pe paše leste, golese đelo ano čamco, bešlo a von ačhile ki obala. \v 3 Thaj but vaćarda lenđe ane paramiča sar kaja: \p “Dikh, iklilo o manuš savo sejil. \v 4 Thaj kana sejisada, nesave semenura pele ko drom, thaj avile e čiriklja thaj sa xalje len. \v 5 A avera pele pe barale thana, kaj ni sasa but phuv thaj o seme sigate barilo, golese kaj ni sasa duboko phuv. \v 6 Thaj kana o kham sasa zuralo, i biljka phabili thaj šučili golese kaj ni sasa la duboko koreno. \v 7 Nesavo seme pelo ane kangre, al barile kangre thaj i biljka tasadili. \v 8 A nesavo seme pelo ki šukar phuv thaj anda bijandipe savo sasa tranda (30), šovardeš (60) thaj šel (100) droma po baro taro kova so sejisade. \v 9 Kas isi kana te šunol nek šunol.” \s Sose o Isus vaćarol ane paramiča \r (Mk 4,10–12; Lk 8,9–10) \p \v 10 Tegani avile pašo Isus lese sikade thaj pučlje le: “Sose tu vaćare lenđe ane paramiča?” \p \v 11 A vov vaćarda: “Tumenđe dija pe te džanen so si garajipe taro Carstvo e neboso, a lenđe ni dija pe. \v 12 Golese, kas isi džanglipe ka dol pe lese thaj ka avol le po but. A kas naj džanglipe, ka lol pe i kova so isi le. \v 13 Golese me vaćarav lenđe ane paramiča, golese kaj e manuša dičhen a ni dičhen thaj šunen a ni šunen thaj ni haljaren. \p \v 14 Thaj gija pherdol o proroštvo savo o Dol dija e Isaijase, savo vaćarol: \b \q1 ‘Ka šunen thaj ka šunen, \q2 al ni ka haljaren, \q1 ka dičhen thaj ka dičhen, \q2 al ni ka shvatin. \q1 \v 15 Golese kaj zurajle e ile kale manušenđe, \q2 phareste šunen pe kanencar, \q1 thaj phanglje pe jakha, \q2 te ni dičhen jakhencar, \q1 thaj kanencar te ni šunen, \q2 thaj ilesa te ni haljaren, \q1 thaj te ni irin pe premal mande \q2 te sastarav len.’ \b \p \v 16 A blago tumare jakhenđe golese so dičhen thaj tumare kanenđe so šunen. \v 17 Čače vaćarav tumenđe, kaj but prorokura thaj čačutne sa e ilesa manglje te dičhen so tumen dičhen, a ni dikhlje thaj te šunen so tumen šunen, a ni šunde. \s O Isus sikavol i paramič taro seme \r (Mk 4,13–20; Lk 8,11–15) \p \v 18 Šunen akana, so značil i paramič taro manuš savo sejil. \v 19 Kana khoni šunol o Lafi taro Carstvo thaj ni haljarol, avol o beng thaj čhorol so si sejimo ano leso ilo. Gova si o seme so si po drom sejimo. \v 20 A o seme savo si sejimo ko baralo than si gova savo šunol o Lafi e Devleso thaj sigate ano radujipe lol pese gova. \v 21 Al naj le koreno ane peste thaj ni ačhol but. Kana avol o bilačhipe il traden le pašo Lafi, sigate perol. \v 22 Kova seme savo si sejimo ane kangre si gova savo šunol o Lafi, al e brige kale svetose thaj o xoxaipe e barvalimaso tasaven o Lafi thaj ačhol bizo bijandipe. \v 23 A o seme savo si sejimo ki lačhi phuv si gova savo šukar šunol o Lafi thaj haljarol le. Tegani čače anol šukar bijandipe a jekh seme anol po šel (100) semenura, nesavo seme anol po šovardeš (60) semenura thaj nesavo seme bijanol po tranda (30) semenura.” \s O Isus vaćarol i paramič taro điv thaj taro kukolj \p \v 24 O Isus vaćarda lenđe aver paramič: “O Carstvo e neboso si sar manuš savo sejisada lačho seme ane po polje. \v 25 A kana e manuša sute, avilo leso dušmano, sejisada kukolj maškaro điv thaj đelo. \v 26 Kana barilo o điv thaj anda bijandipe, sikadilo thaj o kukolj. \v 27 Tegani avile e manuša save služin e manuše kaso sasa o polje thaj vaćarde lese: ‘Gospodarona, na li šukar seme tu sejisadan ani ćiri njiva? Kotar akana kukolj?’ \p \v 28 A vov vaćarda lenđe: ‘O dušmano gova ćerda.’ \p A e manuša save služin vaćarde lese: ‘Manđe li akana te dža te ikala o kukolj?’ \p \v 29 A vov vaćarda: ‘Na, te ikalden o kukolj, šaj te ikalen o điv. \v 30 Ačhaven nek baron katane dži ko ćidipe thaj ko vreme e ćidimaso ka vaćarav kolenđe so ćiden: Ćiden angleder o kukolj thaj phanden le ke snopura te phabarav le, a o điv čhuven ano than kaj čhuvav mingro điv.’” \s O Isus vaćarol i paramič taro seme e gorušicako \r (Mk 4,30–34; Lk 13,18–21) \p \v 31 O Isus vaćarda lenđe vadži jekh paramič: “O Carstvo e neboso si sar jekh seme tari gorušica, savo lol o manuš thaj sejil ki piri njiva. \v 32 A vov si čače emcikno tare sa e semenura, al kana barol, po baro si tare sa e biljke ano vrt thaj kana ćerdol kaš, e čiriklja e nebose aven thaj ćeren gnezdura thaj bešen pe lese granke.” \s O Isus vaćarol i paramič taro kvasaco \p \v 33 Pale gova vaćarda vadži jekh paramič: “O Carstvo e neboso si sar kvasaco savo lol i džuvli thaj čhuvol ane biš (20) kile aro sa dži kaj ni uštol o humer.” \p \v 34 Sa kava o Isus vaćarola e manušenđe ane paramiča. Thaj bize paramiča khanči ni vaćarda lenđe. \v 35 Gijate pherdilo gova so o proroko vaćarda: \b \q1 “Ka putrav ane paramiča mo muj, \q2 ka vaćarav kova so si garado taro postanko e svetoso.” \s O Isus sikavol so si i paramič taro điv thaj o kukolj \p \v 36 O Isus ačhada e manušen thaj đelo ano čher. Avile paše leste lese sikade thaj vaćarde: “Sikav amen so si i paramič taro kukolj ani njiva.” \p \v 37 A vov vaćarda lenđe: “Gova savo sejil lačho seme si o Čhavo e manušeso \v 38 thaj i njiva si o sveto. Lačho seme si e čhave e Devlese carstvose, a o kukolj si e čhave e benđese. \v 39 A o dušmano savo sejisada len si o beng, a o ćidipe si o kraj e svetoso, a kola so ćiden si e anđelura. \v 40 Sar o kukolj ćidol pe thaj jagasa phabarol pe, gija ka avol ko krajo e svetoso. \v 41 Me o Čhavo e manušeso ka bičhalav me anđeluren thaj von ka ćiden tare mingro Carstvo sa e manušen save čhuvena averen pe grehura thaj save phađena e Devleso zakon. \v 42 Thaj ka čhuden len ani jagali kubava. Thaj gothe but ka roven thaj ka škripin dandencar. \v 43 Tegani e pravedna manuša ka sijajin sar o kham ano Carstvo pe Dadeso. Kas isi kana nek šunol.” \s O Isus vaćarol i paramič taro garado barvalipe \p \v 44 O Isus vadži vaćarda: “O Carstvo e neboso si sar barvalipe garado ano polje. Kana o manuš arakhlja le, palem garada le thaj radosno džal thaj biknol sa so isi le te bi ćinola gova polje.” \s O Isus vaćarol i paramič taro manuš e biserencar \p \v 45 O Isus vaćarda: “Vadži si o Carstvo e neboso sar trgovco savo rodol šukar bisera. \v 46 Pa kana aračhol jekh but kuč biseri, džal sa biknol so isi le thaj ćinol le.” \s O Isus vaćarol i paramič tari mreža savasa dolen pe mačhe \p \v 47 O Isus vaćarda: “Vadži o Carstvo e neboso si sar mreža savi čhudol pe ano more thaj dolol tare sa e vrste mačhe. \v 48 Kana pherdol, ikalen i mreža upre pi obala thaj bešen. E lačhe mačhen save ikalde čhuven ane čare, a e bilačhen čhuden palal. \p \v 49 Gija ka avol ko krajo e svetoso. Ka ikljen e anđelura, ka crden e bilačhe manušen tare čačutne \v 50 thaj ka čhuden len ani jagali kubava. Gothe but ka roven thaj ka škripin dandencar.” \s Nevo thaj purano barvalipe \p \v 51 Pučlja len o Isus: “Haljarden li sa kava?” \m Vaćarde lese: “Va, Gospode.” \p \v 52 A vov vaćarda lenđe: “Golese svako učitelji taro Mojsijaso zakon savo avol sikado taro Carstvo e neboso, ka avol sar čherutno savo ikalda andari pi riznica o nevo thaj o purano barvalipe.” \s E Isuse ni manđen ano Nazaret \r (Mk 6,1–6; Lk 4,16–30) \p \v 53 Thaj kana o Isus vaćarda sa kala paramiča, đelo gothar. \v 54 Đelo ano than kaj barilo, sikada ani lenđi sinagoga a e manuša sesa but zadivime thaj vaćarde: “Kotar lese gasavo džanglipe thaj zuralipe? \v 55 Naj li kava e kaštunaleso čhavo? Naj li lesi dej i Marija thaj lese phrala o Jakov, o Josif, o Simon thaj o Juda? \v 56 Lese pheja naj li akate maškar amende? Kotar lese sa kava?” \p \v 57 Thaj golese ni prihvatisade le. \m A o Isus vaćarda lenđe: “O proroko si bizo čast samo ano than kaj barilo thaj ano čher piro.” \p \v 58 Thaj ni ćerda but čudura gothe golese kaj sesa bipačavne. \c 14 \s Meripe e Jovaneso e Krstiteljeso \r (Mk 6,14–29; Lk 9,7–9) \p \v 1 Ane gova vreme avilo o glaso dži ko vladari o Irod o Antipa taro Isus, \v 2 thaj vaćarda pe manušenđe save služin le: “Gova si o Jovane o Krstitelj; vov uštilo tare mule thaj golese šaj ćerol kala čudesura.” \p \v 3 Golese o Irod čhuta angleder te dolen e Jovane, phanglja le thaj čhudija le ano phanglipe baši Irodijada i romni e Filipesi savo sasa e Irodeso phral, \v 4 golese kaj o Jovane but droma vaćarda lese: “Premalo zakon, našti la te le romnjaće.” \p \v 5 O Irod manglja te mudarol e Jovane, al darajlo tare manuša golese so smatrisade le sar proroko. \p \v 6 A kana sasa bijandođive e Irodeso, čhelda i čhej e Irodijaći angle leste thaj angle gostura. E Irodese sasa šukar. \v 7 Golese xalja sovli kaj ka dol la sa so manđol. \p \v 8 A voj, sikadi tari pi dej vaćarda: “Dema ko čaro o šoro e Jovaneso e Krstiteljeso.” \p \v 9 Thaj o caro sasa ožalostime, al golese kaj ni manglja te phađol i sovli savi dija angle gostura, naredisada pe slugenđe te ćeren sa so voj manđol. \v 10 Thaj bičhalda te čhinen e Jovaneso šoro ano phanglipe. \v 11 E sluge ande e Irodese e Jovaneso šoro ko čaro, dije le e čhejaće thaj voj dija le pe daće. \v 12 Pale gova avile e sikade e Jovanese, lije leso telo thaj prahosade le. Tegani avile thaj vaćarde gova e Isusese. \s O Isus parvarol po but tare pandž milje dženen \r (Mk 6,30–44; Lk 9,10–17; Jn 6,1–14) \p \v 13 Kana šunda o Isus so sasa e Jovanesa e Krstiteljesa, đelo gothar čamcosa ko pusto than, te bi avola korkoro. Thaj kana gova šunde e manuša, đele pale leste phirindoj tare forura. \v 14 Kana o Isus iklilo andaro čamco, dikhlja bute manušen, pelo lese žal lenđe thaj sastarda lenđe nasvalen. \p \v 15 Angli rat avile lese sikade thaj vaćarde lese: “Kava si pusto than, a akana si kasno. Mukh e manušen, nek džan ane gava te ćinen pese xamase!” \p \v 16 A o Isus vaćarda lenđe: “Ni trubun te džan. Den len tumen te xan!” \p \v 17 A von vaćarde lese: “Akate isi amen samo pandž mangre thaj duj mačhe!” \p \v 18 A vov vaćarda lenđe: “Anen manđe gova akari!” \v 19 Thaj e manušenđe vaćarda te bešen ki čar. \m Lija kola pandž mangre thaj e duj mačhe, dikhlja ano nebo, zahvalisada e Devlese bašo xape thaj phaglja o mangro. Tegani o Isus dija len e mangre a e sikade ulade e manušenđe te xan. \v 20 Savore xalje thaj čalile. A pale gova e sikade ćidije dešuduj (12) korpe pherde kotora so ačhile. \v 21 A kola so xalje sesa pandž milje (5 000) manuša, a gothe ni sesa đinde e romnja thaj e čhavore. \s O Isus phirol po paj \r (Mk 6,45–52; Jn 6,16–21) \p \v 22 Pale gova sigate, terisada o Isus pe sikaden te den ano čamco thaj te džan angle leste ki aver rig e jezerosi, dži kaj vov mučhol e manušen te džan pe dromesa. \v 23 Kana mukhlja e manušen, uštilo ko brego te avol korkoro te molil pe. Thaj ki rat gothe sasa korkoro. \v 24 A o čamco e sikadencar sasa dur tari obala thaj e talasura čalade ano čamco, golese so premal leste phurdija bari balval. \p \v 25 A maškare trin em šov o sato sabalje, đelo o Isus premal lende phirindoj po paj. \v 26 Thaj kana dikhlje e sikade sar phirol po jezero premal lende, darajle thaj vaćarde: “Gova si omaja!” Darajle thaj lije te den vika. \p \v 27 A o Isus sigate phenda lenđe: “Šukar si! Me sem, ma daran!” \p \v 28 A o Petar vaćarda lese: “Gospode! Ako san tu, vaćar manđe te phirav po paj!” \p \v 29 A o Isus vaćarda lese: “Phir!” O Petar iklilo taro čamco thaj phirda po paj thaj đelo premalo Isus. \p \v 30 Al kana dikhlja i bari balval, darajlo thaj lija te properol ano paj thaj dija vika: “Gospode, pomoži manđe!” \p \v 31 Thaj sigate o Isus pružisada po va te dolol e Petre thaj vaćarda lese: “Sose gaći zala pača, sose sumnjisadan?” \p \v 32 Thaj kana dije ano čamco, i balval ačhili. \p \v 33 Kola save sesa ano čamco, pele ke pe koča thaj vaćarde: “Čače tu san o Čhavo e Devleso!” \s O Isus sastarol ani Genisaretsko phuv \r (Mk 6,53–56) \p \v 34 Thaj kana nakhle o paj, avile ani phuv i Genisaretsko. \v 35 Kana pindžarde le e manuša tare gova than, vaćarde ani sa goja phuv kaj avilo o Isus thaj ande paše leste e nasvalen. \v 36 Thaj molisade le samo te dolen pe taro teluno kotor tare leso fostano. Thaj savore save dolde le, sastile. \c 15 \s O Isus vaćarol sar te aven thode anglo Dol \r (Mk 7,1–23) \p \v 1 Tegani avile ko Isus e fariseja thaj e učitelja tare Mojsijaso zakon taro Jerusalim thaj pučlje le: \v 2 “Sose ćire sikade phađen e adetura tare amare purane? Ni ićaren o adeti te thoven pe vasta angleder so ka xan mangro!” \p \v 3 A o Isus vaćarda lenđe: “Sose tumen baše tumare adetura phađen e Devleso zakon? \v 4 Golese kaj o Dol vaćarda: ‘Poštuji će dade thaj će da,’ thaj ‘ko akušol pe dade il pe da te avol kaznimo merimasa!’ \v 5 A tumen vaćaren: ‘Vaćarol li khoni pe dadese il pe daće: O pomoć mandar so trubul te dav tumen, xaljem sovli, kaj ka dav sar daro e Devlese,’ \v 6 naj dužno te sikavol poštujipe gija so ka dičhol so trubul e dade em e deja. Gija zanemarin e Devleso Lafi paše tumare adetura. \v 7 Dujemujenđe! Šukar prorokujisada tumendar o Isaija, kana vaćarda: \b \q1 \v 8 ‘Kala manuša poštujin man samo vuštencar, \q1 a lenđe ile si dur mandar. \p \v 9 Džabe poštujin man \q1 golese kaj si lengo sikajipe manušikane pravilura.’” \b \p \v 10 Pale gova o Isus dija vika e manušen thaj vaćarda lenđe: “Šunen thaj haljaren, \v 11 ni meljarol e manuše anglo Dol kova so dol lese ano muj, nego e manuše meljarol kova so ikljol lese andaro muj.” \p \v 12 Tegani avile lese sikade thaj phende: “Džane li kana šunde e fariseja gova lafi, uvredisajle?” \p \v 13 A vov phenda lenđe: “Svako biljka savi ni sadisada o Dad mingro ko nebo, ka ikalol pe andari phuv. \v 14 Mučhen len! Von si kore manuša thaj vodin e koren. A o koro našti inđarol e kore, golese kaj solduj ka peren ani rupa.” \v 15 A o Petar vaćarda lese: “Vaćar amenđe so mangljan te vaćare kale paramičasa taro kova so meljarol e manuše.” \v 16 A o Isus vaćarda: “Tumen li sen vadži bihaljarde? \v 17 Ni li džanen, so dol ano muj, ano vođi džal thaj ikljol avral? \v 18 A e lafura save ikljen andaro muj, ikljen andaro ilo thaj gova meljarol e manuše anglo Dol. \v 19 Andaro ilo ikljol bilačho gođaveripe, mudaripe, preljube, blud, čoripe, xoxavno svedočanstvo thaj vređipe. \v 20 Gova meljarol e manuše, a te xal pe bithode vastencar ni meljarol e manuše anglo Dol.” \s I džuvli savi naj Jevrejka sikavol baro pačajipe \r (Mk 7,24–30) \p \v 21 O Isus iklilo andari Galileja thaj crdija pe ane tirska thaj sidonska thana. \p \v 22 Thaj dikh, i džuvli i Hanaanejka savi bešola ane gola thana, avili ko Isus thaj po but droma dija vika: “Smilui tut pe mande, Gospode, Čhaveja e Davideso! Me čheja but mučil o bilačho duxo thaj but patil!” \p \v 23 A vov khanči ni vaćarda e Hanaanejkaće. Gija avile lese sikade paše leste thaj molisade le vaćarindoj: “Mukh la te džal, golese kaj bizo ačhipe dol vika pale amende.” \p \v 24 A vov vaćarda lenđe: “Me sem bičhaldo te pomoživ samo e hasarde bakrenđe tare Izraelska manuša.” \p \v 25 A voj avili, peli angle leste ke koča thaj vaćarda: \m “Gospode, pomogni manđe!” \p \v 26 A o Isus vaćarda laće: “Naj šukar te lol pe o mangro tare čhave thaj te dol pe e džuklorenđe.” \p \v 27 A voj vaćarda: “Va, Gospode, golese so i e džuklore xan e troške so peren taro astali lenđe gospodarenđe.” \p \v 28 Tegani o Isus vaćarda laće: “O, džuvlije, baro si ćiro pačajipe! Nek avol sar so tu manđe!” \m Thaj sastili laći čhej ane gova sato. \s O Isus sastarol bute nasvalen \p \v 29 O Isus đelo gothar thaj avilo pašo more o Galilejsko. Uštilo ko brego thaj bešlo gothe te sikavol. \v 30 Avile pašo Isus but manuša thaj ande pesa banđen, koren, sakatonen, laloren thaj bute avere nasvalen. Siđarde te čhuven e nasvalen paše Isusese pingre thaj vov savoren sastarda. \v 31 Gijate e manuša sesa zadivime, kaj dikhlje e lalore so vaćaren, e sakata so saston, e banđe so šukar phiren thaj e kore so dičhen thaj hvalisade e Devle e Izraelese. \s O Isus parvarol po but tare štar milje džene \r (Mk 8,1–10) \p \v 32 O Isus akharda pe sikaden thaj phenda lenđe: “Žal manđe kale manušenđe golese kaj trin đive si kate paše mande thaj naj len so te xan. Ni mangav te mukhav len te džan bokhale te ma malaksin ko drom.” \p \v 33 A e sikade vaćarde lese: “Kotar amenđe ke kava than gaći mangro te čaljon kala manuša?” \p \v 34 Thaj o Isus pučlja: “Kobor mangre isi tumen?” \p A von vaćarde lese: “Efta mangre thaj zala mačhe.” \p \v 35 A o Isus vaćarda e manušenđe te bešen ki phuv. \v 36 Lija kola efta mangre thaj e mačhen, dija hvala e Devlese, phaglja thaj dija pe sikadenđe a e sikade dije e manušenđe. \v 37 Savore xalje thaj čalile. E sikade pale gova lije so ačhilo thaj pherde efta bare korpe. \v 38 Xalje štar milje (4 000) murša, a gothe ni sesa đinde e džuvlja thaj e čhavore. \v 39 Tegani o Isus mukhlja e manušen, čhuta pe ano čamco thaj avilo pašo than o Magadansko. \c 16 \s E fariseja thaj e sadukeja roden znako taro Isus \r (Mk 8,11–13; Lk 12,54–56) \p \v 1 Avile pašo Isus e fariseja thaj e sadukeja thaj manglje te iskušin le. Thaj rodije te sikavol lenđe nesavo znako taro nebo. \p \v 2 A o Isus vaćarda lenđe: “Džanen te vaćaren kana perol i rat: ‘Ka avol lačho vreme, golese kaj si o nebo lolo.’ \v 3 A ki sabalin vaćaren: ‘Ađive ka avol o bilačho vreme, golese kaj si o nebo lolo thaj mutno.’ Znakura e nebose šaj tumačin, a e znakura kale đivesenđe našti te tumačin? \v 4 O bilačho thaj preljubničko bijandipe rodol znako thaj aver znako ni ka dol pe lenđe, samo o znako savo sasa e prorokoso e Jonaso.” \m Pale gova o Isus ačhada len thaj đelo pese. \s O Isus upozoril ko farisejsko thaj o sadukejsko kvasaco \r (Mk 8,14–21) \p \v 5 Thaj kana nakhlje ki aver rig e jezerosi, e sikade bistarde te anen pesa o mangro. \v 6 O Isus vaćarda lenđe: “Aračhen tumen taro kvasaco o farisejsko thaj o sadukejsko!” \p \v 7 A von maškar peste vaćarde: “Gova si golese so ni andam mangro.” \p \v 8 A o Isus džanglja sostar vaćaren thaj phenda lenđe: “Sose gaći zala pačan? So vaćaren maškar tumende, so naj tumen mangro? \v 9 Vadži li ni haljarden? Ni li den tumen gođi baše pandž mangre ke pandž milje (5 000) džene thaj kobor korpe pherden tare kova so ačhilo? \v 10 Ni baše efta mangre ke štar milje (4 000) džene thaj kobor bare korpe pherden? \v 11 Sar ni haljaren kaj ni vaćardem tumenđe baše mangre? Aračhen tumen taro kvasaco o farisejsko thaj o sadukejsko?” \p \v 12 Tegani haljarde kaj ni vaćarda lenđe te aračhen pe taro kvasaco e mangreso, nego taro farisejsko thaj o sadukejsko sikajipe. \s O Petar priznajil kaj si o Isus o Hrist \r (Mk 8,27–30; Lk 9,18–21) \p \v 13 Kana avilo o Isus ane krajura trujal i Kesarija e Filipesi, pučlja pe sikaden: “So vaćaren e manuša, ko sem me, o Čhavo e manušeso?” \p \v 14 E sikade vaćarde lese: “Jekh vaćarol kaj san o Jovane o Krstitelj, avera o Ilija, a nesave o Jeremija, il jekh tare avera prorokura.” \p \v 15 O Isus vaćarda lenđe: “A tumen so phenen: ko sem me?” \p \v 16 A o Simon o Petar vaćarda lese: “Tu san o Hrist, Čhavo e džuvde Devleso!” \p \v 17 Thaj vaćarda lese o Isus: “Blagoslovime san, Simone, čhaveja e Jonaso! Golese kaj o manuš ni sikada tuće, nego mo Dad savo si ko nebo. \v 18 A me vaćarav tuće: Tu san o Petar i ke kava bar ka vazdav mi Khanđiri thaj e vudara e Hadese\f + \fr 16,18 \fr*\ft so značil “than e mulengo”\ft*\f* našti nadvladil la. \v 19 Thaj ka dav tut e ključura taro Carstvo e neboso: i so phande ki phuv, ka avol phanglo ko nebo thaj so putre ki phuv ka avol putardo ko nebo.” \p \v 20 Tegani o Isus pretisada pe sikaden ma khanikase te vaćaren kaj si vov o Hrist. \s O Isus vaćarol tare piro meripe thaj uštipe tare mule \r (Mk 8,31–9,1; Lk 9,22–27) \p \v 21 Od tegani o Isus lija te vaćarol pe sikadenđe putarde, kaj trubul te džal ano Jerusalim thaj but te patil tare starešine, tare šorutne sveštenikura thaj tare učitelja tare Mojsijaso zakon thaj trubul te avol mudardo em o trito đive te uštol. \p \v 22 A o Petar crdija le ki rig thaj lija te vaćarol lese: “Gospode, nek smiluil pe tuće o Dol! Gova ni trubul te avol tuće!” \p \v 23 A o Isus irisajlo thaj vaćarda e Petrese: “Dža mandar, Satano! Tu ačhe manđe ko drom, golese kaj tuće ani gođi naj e Devleso, nego o manušikano.” \s Save trubun te aven e Isusese sikade \p \v 24 Tegani o Isus vaćarda pe sikadenđe: “Ko manđol te džal pale mande, trubul te ačhavol korkoro pes, trubul te lol o krsto piro thaj tegani te avol pale mande. \v 25 Golese ko manđol piro džuvdipe te aračhol, ka hasarol le, a ko hasarol piro džuvdipe baše mande, ka aračhol le. \v 26 Savo šukaripe ka avol e manuše savo sa o sveto dobil a hasarol po džuvdipe? So šaj o manuš te dol ani zamena baše piro džuvdipe? \v 27 Golese kaj me, o Čhavo e manušeso, sigate ka avav mingre anđelurencar ani slava mingre Dadesi, tegani ka nagradiv thaj ka kazniv dži jekhe pale lese buća. \v 28 Čače vaćarav tumenđe: nesave kate save si maškar tumende ni ka okusin o meripe sa dok ni dičhen man, e Čhave e manušese, sar avav mingre Carstvosa.” \c 17 \s O Mojsije thaj o Ilija sikadile e Isusese \r (Mk 9,2–13; Lk 9,28–36) \p \v 1 Pale šov đive inđarda o Isus e Petre, e Jakove thaj e Jovane lese phrale upre ko baro brego, kaj sesa korkore. \v 2 Gothe angle lende menjisada pe thaj leso muj sijajisada sar o kham a lese šeja sesa parne sar o svetlo. \v 3 Thaj dikh, sikadilo lenđe o Mojsije thaj o Ilija, save lije te vaćaren lesa. \p \v 4 A o Petar vaćarda e Isusese: “Gospode! Šukar kaj sam kate. Ako manđe te ćerav trin senice, jekh tuće, jekh e Mojsijase a jekh e Ilijase.” \p \v 5 I dok vov vaćarda, dikh, sjajno oblako učharda len thaj taro oblako šunde glaso: “Kava si mingro Čhavo o manglo, savo si palo mingro manglipe! Le šunen!” \p \v 6 Kana kava šunde e sikade, pele mujesa dži i phuv thaj darajle but. \p \v 7 A o Isus avilo, dolda len thaj vaćarda lenđe: “Ušten! Ma daran!” \v 8 Kana von vazdije pe jakha, ni dikhlje khanika sem e Isuse. \p \v 9 Thaj kana ulile taro brego, o Isus naredisada lenđe: “Ma vaćaren khanikase so dikhljen sa dok me, o Čhavo e manušeso, ni uštav tare mule.” \p \v 10 E sikade pučlje e Isuse: “Sose tegani e učitelja tare Mojsijaso zakon vaćaren kaj angleder trubul te avol o Ilija?” \p \v 11 A o Isus vaćarda lenđe: “O Ilija čače ka avol angleder thaj sa ka čhuvol ke po than. \v 12 Al me vaćarav tumenđe kaj o Ilija već avilo, a von ni pindžarde le, nego ćerde pese lesa so manglje. Gija i me, o Čhavo e manušeso, ka pativ lendar.” \v 13 Tegani haljarde e sikade kaj vaćarol lenđe taro Jovane o Krstitelj. \s O Isus sastarol e čhavore \r (Mk 9,14–29; Lk 9,37–43) \p \v 14 A kana avile paše but manuša, avilo nesavo manuš anglo Isus, pelo angle leste ke koča \v 15 thaj vaćarda lese: “Gospode! Smilui tut me čhavese, golese kaj isi le padavica thaj but patil. But droma perol ani jag thaj ano paj. \v 16 Andem le ke će sikade, a naštine te sastaren le.” \p \v 17 A o Isus vaćarda lenđe: “Tumen, o bipačavno thaj rumimo bijandipe! Dži kana ka avav tumencar? Dži kana ka trpiv tumen? Anen le akari!” \v 18 Gija o Isus naredisada e bilačhe duxose thaj vov sigate iklilo andro čhavoro, a vov sastilo ane gova sato. \p \v 19 Tegani avile e sikade dži ko Isus thaj korkore pučlje le: “Sose amen naštine te trada e bilačhe duxo?” \p \v 20 O Isus vaćarda lenđe: “Golese so isi tumen zala pačajipe. Čače vaćarav tumenđe, ako isi tumen pačajipe sar o seme tari gorušica, šaj vaćaren kale bregose: ‘Nakh akatar odori’, thaj ka načhol. Khanči ni ka avol tumenđe nemoguće. \v 21 [Al kaja vrsta tare bilačhe duxura šaj tradol pe samo e molitvasa thaj e postimasa.]” \s O Isus palem vaćarol tare piro meripe thaj uštipe tare mule \r (Mk 9,30–32; Lk 9,43–45) \p \v 22 Kana e sikade ćidije pe ani Galileja, vaćarda lenđe o Isus: “Me, o Čhavo e manušeso, sigate ka avav predajimo ane vasta e manušikane, \v 23 ka mudaren man, a trito đive ka uštav tare mule.” Thaj e sikade sesa but bibaxtale. \s O Isus sikavol taro Hrameso porezi \p \v 24 Kana e sikade avile ano Kafarnaum, avile pašo Petar e poreznikura taro hram, save ćiden po duj drahme\f + \fr 17,24 \fr*\ft Jekh drahma sasa la vrednost sar jekh đive te ćere bući\ft*\f* thaj vaćarde e Petrese: “Na li tumaro učitelji poćinol o hramsko porezi?” \p \v 25 O Petar vaćarda: “Poćinol.” Thaj kana dija ano čher, o Isus angleder pučlja le: “So misli, Simone? Kastar e carura e phuvaće ćiden i carina thaj o porezi? Tare pire čhave il tare avera čhave?” \p \v 26 A o Petar vaćarda lese: “Tare avera.” \p A o Isus vaćarda lese: “Gija, e čhave ni poćinen. Von si oslobodime. \v 27 Al te ma uvredi len, dža thaj čhude i udica ano paj. Save mačhe angleder dole, putar leso muj thaj ka aračhe štar drahme. Le thaj poćin o porezi manđe em tuće.” \c 18 \s Ko si embaro ano Carstvo e neboso? \r (Mk 9,33–37; 9,42–48; Lk 9,46–48; 17,1–2) \p \v 1 Ane gova sato avile dži ko Isus lese sikade thaj pučlje le: “Ko si embaro ano Carstvo e neboso?” \v 2 O Isus dija vika jekhe cikne čhavore, čhuta le maškare lende \v 3 thaj vaćarda lenđe: “Čače vaćarav tumenđe, ako ni promenin tumen thaj ni aven sar cikne čhavore, nisar našti džan ano Carstvo e neboso! \v 4 Savo gija ponizil pe sar gova čhavoro, vov si embaro ano Carstvo e neboso. \v 5 Thaj ko primil jekhe gasave čhave zbog mande, man primil. \v 6 Te khoni inđarda ano greh jekhe tare kala cikne save pačan ane mande, pošukar si lese te phanden baro bar tari vodenica ke lesi kor thaj te avol tasado ani dubina e moresi. \p \v 7 Pharo e manušenđe ano sveto golese so ćeren te perol pe ano greh! Golese kaj trubul te aven e iskušenjura save inđaren ano greh, al pharo kole manušese pe kaste e iskušenjura aven. \v 8 Ako ćo va il ćo pingro inđarol tut ane grehura, čhin le thaj čhude le tutar. Pošukar si tuće te ulje ano džuvdipe bizo meripe sakato il bango, nego duje vastencar thaj duje pingrencar te čhuden tut ani jag savi ni ačhol. \v 9 Thaj ako ći jakh inđarol tut ano greh, ikal la thaj čhude la tutar. Pošukar si tuće te ulje ano životo jekhe jakhasa, nego duje jakhencar te čhuden tut ani jag savi ni ačhol. \p \v 10 Pazin te ma dičhen barikane nijekhe tare kala ciknen, golese me vaćarav tumenđe kaj e anđelura lenđe ko nebo stalno ačhen anglo mo Dad savo si ko nebo. \v 11 [Golese kaj me o Čhavo e manušeso aviljem te rodav thaj te spasiv e hasarden.]” \s O Isus vaćarol paramič tari hasardi bakri \r (Lk 15,3–7) \p \v 12 “So den gođi? Ako e manuše isi šel bakre thaj jekha hasarol, ni li ačhavol vov enjavardeš thaj enja po brego thaj džal te rodol kola so hasardili? \v 13 Thaj ako aračhol la, čače vaćarav tumenđe, vov pobut radujil pe kala jekha so arakhlja, nego kolenđe enjavardeš thaj enja so ni hasajle. \v 14 Gijate ni manđol tumaro Dad ko nebo te hasarol ni jekhe tare kala cikne.” \s1 Opomena avere pačavnenđe save grešin \r (Lk 17,3) \p \v 15 “Ako ćerol greh ćiro phral, dža thaj ukori le kana sen korkore. Ako šunol tut, palem dobisadan ćire phrale. \v 16 Ako ni šunol tut, le tusa vadži jekhe il dujen, ‘palo svedočanstvo duje il trine svedokurengo te dokažil pe svako optužba.’ \v 17 A ako i len ni šunol, vaćar e khanđiraće. A ako odbil te šunol e khanđira, te avol tuće sar o bipačavno thaj carinco. \p \v 18 Čače vaćarav tumenđe, sa so phanden ki phuv, ka avol phanglo ko nebo thaj sa so putren ki phuv, ka avol putardo ko nebo. \p \v 19 Čače vaćarav tumenđe vadži, ako duj džene tumendar ki phuv katane molin pe thaj roden bilo so, ka dol len o Dad mingro savo si ko nebo. \v 20 Golese kaj si duj il trin ćidime ane mingro alav, me sem gothe maškar lende.” \s O Isus vaćarol paramič taro bilačho manuš savo duguil \p \v 21 Tegani avilo o Petar pašo Isus thaj vaćarda: “Gospode! Ako mo phral grešil premal mande, kobor droma te oprostiv lese? Dži efta droma li?” \p \v 22 O Isus lese vaćarda: “Ni vaćarav tuće samo efta, nego eftavardeš thaj efta droma.\f + \fr 18,22 \fr*\ft il efta droma po eftavardeš\ft*\f* \p \v 23 Golese vaćarav kava, o Carstvo e neboso si sar caro savo manglja te ravnil po računo e manušencar save služisade le. \v 24 Kana lija te đinol, ande angle leste manuše savo duguil lese deš milje kese zlatosa. \v 25 Sar vov naštine te iril gola pare, o caro vaćarda te biknen le, lese romnja, lese čhaven thaj sa so sasa le, te bi poćinola o dugo. \p \v 26 O manuš savo služila le, pelo angle leste mujesa premali phuv thaj molisada le: ‘Ađućar man thaj sa ka poćinav tuće.’ \v 27 E carose pelo žal, oprostisada gole slugase o dugo thaj mukhlja le. \p \v 28 A kana iklilo o manuš savo služil, arakhlja pe amale, avere sluge, savo duguisada lese šel grošura. Dolda le, lija te tasavol le thaj vaćarda lese: ‘Iri so duguji manđe!’ \v 29 Pelo leso amal, aver sluga, angle leste mujesa premali phuv thaj molisada le thaj vaćarda lese: ‘Ađućar man thaj ka poćinav tuće!’ \v 30 A vov ni manglja te ađućarol le, inđarda le thaj čhudija le ano phanglipe sa dok ni ka poćinol o dugo. \p \v 31 Kana kava dikhlje avera amala, avera sluge, uznemirisajle but. Đele thaj javisade e carose sa kava so dikhlje. \v 32 Tegani o caro leso dija vika e sluge kase oprostisada o dugo thaj vaćarda lese: ‘Bilačheja slugo! Sa o dugo me oprostisadem tuće, golese kaj molisadan ma. \v 33 Na li trubujan i tu te smilui tut ćire amalese, e slugase, sar me so smiluisaljem tuće?’ \v 34 O caro leso holajlo thaj dija le ke mučitelja sa dži kaj ni ka poćinol o dugo. \p \v 35 Gija i mo Dad ko nebo ka ćerol tumencar, ako ni ka oprostin tumare phralese andare tumare ile.” \c 19 \s O Isus sikavol taro razvod \r (Mk 10,1–12) \p \v 1 Kana o Isus završisada kava vaćaripe, đelo andari Galileja thaj avilo ane Judejska krajura ki aver rig e Jordanesi. \v 2 Đele pale leste but manuša thaj vov gothe sastarda e nasvalen. \p \v 3 Thaj avile dži ko Isus e fariseja te iskušin le thaj pučlje le: “Šaj li o manuš te mučhol pe romnja paše bilo so?” \p \v 4 O Isus phenda lenđe: “Džanav kaj čitisaden ano Sveto lil kaj o Stvoritelji ko anglunipe ‘stvorisada murše thaj džuvlja’. \v 5 Thaj vadži vaćarda: ‘Golese o manuš ka ačhavol pe dade thaj pe da thaj ka phandol pe pe romnjasa thaj duj ka aven jekh telo.’ \v 6 Gijate naj akana duj, nego jekh telo. So o Dol phanglja o manuš te ma ulavol!” \p \v 7 Pe gova von pučlje le: “Pa, sose o Mojsije zapovedisada o rom te dol pe romnja rastavimaso lil kaj mučhol la?” \p \v 8 O Isus vaćarda lenđe: “O Mojsije ačhada tumenđe te mučhen e romnjen pale tumare zurale ile, al ko anglunipe ni sasa gija. \v 9 A me vaćarav tumenđe: Te khoni mučhol pe romnja, sem pašo lako blud, a lol avera, ćerol preljuba, [thaj ko lol raspuštenica romnjaće ćerol preljuba.].” \p \v 10 E sikade lese vaćarde: “Te si gija maškar o rom thaj i romni, tegani po šukar si te ma ženil pe!” \p \v 11 A o Isus vaćarda e sikadenđe: “Našti savore te prihvatin kava akana so vaćarden, sem kola kase dija pe. \v 12 Golese kaj isi murša saven taro lengo bijandipe našti te aven len čhave, a isi kola saven avera ćeren te aven gasave. A isi nesave save ni manđen te len romnjen zbog o Carstvo e neboso. Ko šaj te prihvatil, nek prihvatil!” \s O Isus blagoslovil e čhaven \r (Mk 10,13–16; Lk 18,15–17) \p \v 13 Tegani anglo Isus e manuša ande čhavoren te čhuvol po va pe lende thaj te molil pe. A e sikade branisade len. \v 14 A o Isus vaćarda: “Mučhen e čhavoren thaj ma ačhaven len te aven ke mande, golese kaj gasavenđe si o Carstvo e neboso!” \v 15 Gija čhuta po va pe lende, a pale gova đelo gothar. \s O Isus thaj o barvalo \r (Mk 10,17–31; Lk 18,18–30) \p \v 16 Thaj dikh, nesavo terno manuš avilo pašo Isus thaj pučlja le: “Učitelju! Savo šukaripe te ćerav te avol ma džuvdipe bizo meripe?” \p \v 17 A o Isus vaćarda lese: “Sose puče man bašo šukaripe? Samo jekh si šukar, o Dol! Ako manđe te de ano džuvdipe bizo meripe, ićar tut ke zapovestura!” \p \v 18 O terno pučlja le: “Save zapovestura?” \p A o Isus vaćarda: “Kala zapovestura: ‘Ma mudar, ma čher preljuba, ma čor, ma svedoči xoxavne, \v 19 poštuji ćire dade thaj ćire da,’ thaj ‘mang ćire pašutne sar korkore tut.’” \p \v 20 O terno phenda lese: “Pe sa kava ićardem man. So vadži trubul?” \p \v 21 O Isus vaćarda lese: “Ako manđe savršeno te ave, dža bićin sa so isi tut, e pare de e čororenđe thaj ka avol tu barvalipe ko nebo. Tegani av thaj dža pale mande.” \v 22 Kana šunda gola lafura o terno, đelo gothar bibaxtalo, golese kaj ni manglja te biknol sa so sasa le taro baro barvalipe. \p \v 23 Tegani o Isus vaćarda pe sikadenđe: “Čače phenav tumenđe, but pharo ka avol e barvalese te džal ano Carstvo e neboso!” \v 24 Pale vaćarav tumenđe: “Po ločhe si e kamilaće te načhol maškare suvaće kana, nego o barvalo te avol ano Carstvo e Devleso!” \p \v 25 Kana šunde gova lese sikade, but čudisajle thaj pučlje: “Pa ko šaj onda te spasil pe?” \p \v 26 O Isus dikhlja šukar premal lende thaj vaćarda lenđe: “So si nemoguće e manušenđe, gova si e Devlese moguće.” \p \v 27 Tegani o Petar phenda: “Akh, amen ačhadam sa thaj pale tute đeljam. So golesa ka dobi?” \p \v 28 A o Isus vaćarda lenđe: “Čače vaćarav tumenđe ano sveto savo ka obnovil pe, kana me, o Čhavo e manušeso, ka bešav ke mingro slavno presto, a tumen save džan pale mande ka bešen ke dešuduj (12) prestola thaj ka sudin pe dešuduj plemenura e Izraelese. \v 29 Thaj dži jekh, savo zbog mo alav ačhavol po čher, il pe phralen, il pe phejen, il pe dade, il pe da, [il pe romnja,] pe čhaven, il pi phuv, ka lol šel (100) droma gaći thaj ka nasledil džuvdipe bizo meripe. \v 30 Al, kola so si akana anglal odori ka aven empalal, a kola save si empalal odori ka aven emanglal.” \c 20 \s O Isus vaćarol paramič tare Devleso darežljivost \p \v 1 “Golese o Carstvo e neboso si sar vlasniko savo ki sabalin rano uštol te rodol bućarnen te ćeren bući ane leso vinograd. \v 2 Pazarisajlo e bućarnencar po jekh dinari, so sasa dnevnica jekhe đivesesi thaj bičhalda len ane po vinograd. \p \v 3 Kana sasa paše enja o sato, pale iklilo thaj dikhlja averen sar ačhen ko trgo bibućako. \v 4 Vaćarda lenđe: ‘Džan i tumen ane mo vinograd thaj ćeren bući, a kobor si pravedno me ka poćinav tumen.’ \v 5 Thaj von đele. \p Palem iklilo paše ke dešuduj (12) o sato. Poslepodne ke trin o sato ćerda isto gova. \v 6 Kana iklilo paše o pandžto sato poslepodne, arakhlja averen sar ačhen bibućako thaj pučlja len: ‘Sose ačhen celo đive gothe bizi bući?’ \p \v 7 Von vaćarde lese: ‘Golese kaj khoni ni dija amen bući.’ \p Gija phenda lenđe: ‘Džan i tumen ane mo vinograd thaj ćeren bući.’ \p \v 8 Kana pelo o mrako, vaćarda o gospodari e vinogradeso pe anglune slugase: ‘De vika sa e bućarnen thaj poćin angleder kolen save avile empalune dži kola so avile te ćeren bući angleder.’ \v 9 Gija avile angleder kola so avile te ćeren bući ko pandžto sato thaj lije po jekh dinari. \v 10 Thaj kana avile kola save angleder lije te ćeren bući, dije gođi kaj ka len po but, al i von lije po jekh dinari. \v 11 Kana lije e pare, lije te bunin pe po vlasniko e vinogradeso. \v 12 Phende: ‘Amen ćerdam bući celo đive thaj mučisaljam thaj phabiljam, al kola so avile emposlednja save ćerde bući samo jekh sato thaj i len poćindan sar amen!’ \p \v 13 A vov vaćarda jekhese lendar: ‘Manušeja! Me tuće ni ćerav nisavi nepravda. Na li pazarisaljem tusa jekh dinari? \v 14 Le so si ćiro thaj dža. Me mangav te dav kole empalune sar so poćinav i tut. \v 15 Naj li man pravo te ćerav so me mangav me parencar? Il si ći jakh bilačhi so sem me šukar premal lende?’ \p \v 16 Gija, kola so si akana empalal odori ka aven anglal, a kola save si anglal odori ka aven empalal.” \s O Isus palem vaćarol tare piro meripe \r (Mk 10,32–34; Lk 18,31–34) \p \v 17 Kana đelo o Isus ano Jerusalim, lija pe dešuduje (12) sikaden korkoren thaj odrumal vaćarda lenđe: \v 18 “Akh dža ano Jerusalim thaj man, e Čhave e manušese, ka den e šorutne sveštenikurenđe thaj e učiteljenđe tare Mojsijaso zakon a von ka osudin man ko meripe. \v 19 Ka den man e abandžijenđe, te maren muj mancar, te bičujin man thaj te čhuven man ko krsto thaj o trito đive ka uštav tare mule.” \s Trubul te služi averen \r (Mk 10,35–45) \p \v 20 Tegani avili dži ko Isus i dej e Zevedejevase čhavenđi, katane pe čhavencar thaj peli mujesa premali phuv angle leste te šaj khanči manđol. \v 21 O Isus pučlja la: “So manđe?” \p Voj phenda lese: “Obeći manđe kaj me duj čhave ka bešen ke ćire duj riga, ane ćiro Carstvo, jekh tari ći desno rig, a dujto tari ći levo rig.” \p \v 22 A o Isus vaćarda: “Ni džanen so manđen. Šaj li pijen o tahtaj so me ka pijav?” [“Thaj šaj li aven krstime krstimasa savesa sem me krstimo?”] \p Vaćarde lese: “Šaj.” \p \v 23 O Isus vaćarda lenđe: “Čače, o tahtaj e patimaso savo me pijav ka pijen [thaj e krstimasa savesa me sema krstimo, ka aven krstime i tumen], al te bešen manđe ki desno thaj ki levo rig našti dav me. Gola thana preperen kolenđe kase pripremisada mo Dad.” \p \v 24 Kana šunde avera deš sikade, holajle pe kala duj phrala. \v 25 O Isus akharda len paše peste thaj phenda: “Džanen kaj e abandžijenđe vladara isi len zuralipe pe manuša thaj e gospodara manđen te vladin pe lende. \v 26 Al maškar tumende te ma avol gijate! Ko manđol te avol embaro maškar tumende, nek služil tumen. \v 27 Thaj ko manđol te avol emangluno, nek avol tumaro robo. \v 28 Golese ni me, o Čhavo e manušeso, ni aviljem te služin man, nego aviljem te kandav tumen thaj mo džuvdipe te dav te bi poćinava butenđe.” \s O Isus sastarol e koren ano Jerihon \r (Mk 10,46–52; Lk 18,35–43) \p \v 29 Kana iklilo o Isus thaj lese sikade andaro foro o Jerihon, đele pale leste but manuša. \v 30 Thaj dikh, duj kore bešle pašo drom. Kana šunde kaj načhol o Isus, vaćarde: “Smilui tut amenđe, Gospode, Čhaveja e Davideso!” \v 31 A e manuša dije vika pe lende te ma bi vaćarena khanči, al von po zurale dije vika pale leste: “Smilui tut amenđe Gospode, Čhaveja e Davideso!” \p \v 32 O Isus ačhilo, dija len vika thaj pučlja len: “So manđen te ćerav tumenđe?” \p \v 33 Phende lese: “Gospode, manga te dikha.” \p \v 34 E Isusese pelo žal thaj dolda lenđe jakha. Tari jekh drom dikhlje thaj đele pale leste. \c 21 \s O Isus avol ano Jerusalim \r (Mk 11,1–11; Lk 19,28–38; Jn 12,12–19) \p \v 1 Kana avile pašo Jerusalim thaj avile anglo gav i Vitfaga ki Maslinsko gora, o Isus bičhalda anglal duje sikaden \v 2 thaj vaćarda lenđe: “Džan ano gav angle tumende, ka aračhen hernja kaj si phangli thaj terne here lasa. Putaren len thaj anen len mande. \v 3 Te pučlja tumen khoni bilo so, vaćaren: ‘Trubun e Gospodese’ thaj sigate ka mučhen len.” \v 4 A kava sasa te bi pherdola so vaćarda o proroko: \b \q1 \v 5 “Vaćaren e manušenđe ano Jerusalim: \q1 ‘Ake, ćiro Caro avol tute, \q1 ponizno thaj uklilo po her, \q1 thaj po terno her, po čhavo e hernjako.’” \b \p \v 6 Thaj e sikade đele, i ćerde sar vaćarda lenđe o Isus. \v 7 Ande lese e hernja em e terne here thaj čhute pe fostanura pe lende te šaj o Isus te bešol. \v 8 But manuša buljarde pe fostanura, a avera čhinde cikne raja thaj buljarde po drom. \v 9 A e manuša save đele angle leste thaj pale leste, dije vika vaćarindoj: \b \q1 “Hosana\f + \fr 21,9 \fr*\ft Hosana značil “Spasi amen”.\ft*\f* e Čhavese e Davideso! \q1 Blagoslovimo si kova savo avol ano alav e Gospodeso! \q1 Hosana e Devlese ko učipe!” \b \p \v 10 Kana o Isus dija ano Jerusalim, uzbunisajle sa e manuša ano foro thaj pučlje: “Ko si kava?” \p \v 11 A pherdo manuša vaćarde: “Kava si o proroko o Isus taro Nazaret ani Galileja.” \s O Isus tradol e trgovcuren andaro Hram \r (Mk 11,15–19; Lk 19,45–48; Jn 2,13–22) \p \v 12 O Isus dija ano Hram thaj tradija savoren so bićinena thaj ćinena ano Hram. Perada e astalura kolenđe so menjina e pare thaj e klupe kolenđe kaj bićinde goluburen. \p \v 13 Thaj vaćarda lenđe: “Ano Sveto lil ačhol: ‘O čher mingro nek akhardol čher e molitvako’, a tumen lestar ćerden ‘čher kaj garaven pe e čora.’” \p \v 14 Thaj avile ano Hram pašo Isus e kore thaj e banđe thaj vov sastarda len. \p \v 15 Kana dikhlje e šorutne sveštenikura thaj e učitelja tare Mojsijaso zakon e čudura save vov ćerda thaj šunde e čhaven kaj den vika ano Hram: “Hosana e Čhavese e Davideso,” holajle but \v 16 thaj phende lese: “Šune li kala so vaćaren?” \p A o Isus vaćarda lenđe: “Va! Džanav kaj čitisaden ano Sveto lil: ‘Ćerdan te slavin tut e čhavore thaj e cikne čhave save pijen čuči?’” \p \v 17 Pale gova ačhada len, iklilo taro foro ani Vitanija thaj presuta gothe. \s I smokva šućol sar so vaćarda o Isus \r (Mk 11,12–14, 20–24) \p \v 18 Kana o Isus sabalje irisajlo ano Jerusalim, bokhajlo. \v 19 Thaj dikhlja jekh smokva pašo drom, avilo paše late, al ni arakhlja khanči, samo patrna. \m Golese phenda laće: “Nikad vadži ma te avol bijanipe pe tute ko džuvdipe.” \m Sigate i smokva šučili. \p \v 20 Kana gova dikhlje e sikade, čudisajle thaj vaćarde: “Sar gija sigate šućili i smokva?” \p \v 21 A o Isus phenda lenđe: “Čače vaćarav tumenđe, ako pačan thaj ni sumnjin, ka ćeren na samo kava so me ćerdem e smokvasa, nego te vaćarden kale bregose te čhudol pe ano more, gija ka avol. \v 22 Te pačajen, ka dol pe tumenđe sa so ka manđen ani molitva.” \s Kotar e Isusese vlast? \r (Mk 11,27–33; Lk 20,1–8) \p \v 23 Kana o Isus đelo ano Hram, lija te sikavol. Avile leste e šorutne sveštenikura thaj e starešine e narodose thaj pučlje le: “Save vlastesa kava ćere? Ko dija tut kava autoritet?” \p \v 24 A o Isus phenda lenđe: “Thaj me ka pučav tumen khanči. Te vaćarden manđe, i me ka vaćarav tumenđe save vlastesa kava ćerav. \v 25 O Dol li vaćarda e Jovanese te krstil e manušen, il e manuša vaćarde lese gova te ćerol?” \m A von dije pe gođi maškar peste vaćarindoj: “Te vaćardam: ‘O Dol vaćarda lese,’ ka pučol amen: ‘Sose ni pačajen e Jovane?’ \v 26 Al te vaćardam: ‘E manuša vaćarde lese gova te ćerol’, ka dara tare manuša, golese kaj savore dikhlje e Jovane sar proroko.” \p \v 27 Thaj irisade vaćarindoj e Isusese: “Ni džana.” \m Tegani o Isus vaćarda lenđe: “Ni me onda ni vaćarav tumenđe save vlastesa me ćerav kava.” \s O Isus vaćarol paramič tare duj čhave \p \v 28 “So den gođi tare kava? Jekh manuš sasa le duj čhave. Avilo ki jekh thaj vaćarda lese: ‘Mo čhavo! Dža thaj ćer bući ađive ane mo vinograd.’ \v 29 A vov vaćarda lese: ‘Ni mangav.’ Al pale gova predomislisajlo thaj đelo. \v 30 Avilo e dujtonese thaj vaćarda isto gova. A vov vaćarda: ‘Mangav, gospodarona.’ Al ni đelo. \v 31 Savo tare kala duj ćerda o manglipe e dadeso?” \m A von vaćarde lese: “O angluno.” \p O Isus vaćarda: “Čače vaćarav tumenđe, kaj e carincura thaj e bludnice angleder tumendar ka džan ano Carstvo e Devleso. \v 32 Golese kaj avilo o Jovane o Krstitelj te sikavol tumenđe o pravedno drom taro džuvdipe, a ni pačajen le, al e carincura thaj e bludnice pačaje le. Tumen gova dikhljen, al ni predomislisaljen thaj ni pačajen le.” \s O Isus vaćarol paramič tare bilačhe vinogradara \r (Mk 12,1–12; Lk 20,9–19) \p \v 33 “Šunen i dujto paramič: Sasa manuš čherutno savo sadisada po vinograd, nakhada le ke riga ogradasa, honda than kaj gazil pe i drakh thaj vazdija stražarsko kula. Tegani dija le ano zakup e vinogradarenđe thaj đelo ko drom. \v 34 Kana avilo o vreme te ćidol pe i drakh, bičhalda e slugen te len leso kotor taro bijanipe e drakhako. \v 35 E vinogradara dolde e slugen thaj jekhe marde, avere mudarde, a pi jekh čhudije bara thaj mudarde le. \v 36 Tegani bičhalda averen slugen, po bute dženen nego angleder, a gija i lenđe ćerde. \v 37 Ko krajo bičhalda lenđe pe čhave vaćarindoj: ‘Ka poštujin me čhave.’ \p \v 38 Al kana e manuša save ćerde bući ano vinograd dikhlje lese čhave, phende maškar peste: ‘Kava si o nasledniko. Aven te mudara le thaj sa amenđe te ačhol.’ \v 39 Thaj dolde le, ikalde le taro vinograd avral thaj mudarde le.” \p \v 40 Tegani o Isus pučlja: “Kana ka avol o manuš kaso sasa o vinograd, so ka ćerol kolenđe so ćerde bući ano vinograd?” \p \v 41 Vaćarde lese: “Ka mudarol len bizo milost golese kaj sesa bilačhe thaj o vinograd ka dol ano zakup avere vinogradarenđe, save ka den o bijanipe ano vreme e ćidimaso.” \p \v 42 Vaćarda lenđe o Isus: “Džanav kaj čitisaden ano Sveto lil: \b \q1 ‘O bar savo čhudije e manuša save vazden e duvara \q2 ćerdilo emglavno bar taro čher. \q1 Gova ćerda o Dol \q2 thaj čudesno si ane amare jakha.’ \b \p \v 43 Golese phenav tumenđe kaj tumendar ka lol pe o Carstvo e Devleso thaj ka dol pe manušenđe save ka anen čačukano bijandipe. \v 44 Thaj ko perol ke gova bar ka phađol; a pe kaste gova bar perol, ka zgnječil le.” \p \v 45 Kana šunde e šorutne sveštenikura thaj e fariseja lese paramiča, haljarde kaj kava lendar vaćarol. \v 46 Thaj dikhlje sar te dolen le, al darajle tare manuša, golese kaj dikhlje e Isuse sar proroko. \c 22 \s O Isus vaćarol paramič taro abav \r (Lk 14,15–24) \p \v 1 O Isus vaćarda lenđe palem ane paramiča: \v 2 “O Carstvo e neboso si sar kana nesavo caro ćerda abav pe čhavese. \v 3 O caro bičhalda pe slugen te den vika kolen so sesa akharde ko abav, al khoni ni manglja te avol. \p \v 4 Palem bičhalda avere slugen thaj vaćarda lenđe: Phenen e akhardenđe: ‘Akh o xape ćerdilo, čhindem e guruven thaj me tovime stoka thaj sa si ćerdo. Aven ko abav.’ \p \v 5 A von ni šunde thaj đele jekh ki pi njiva a aver đelo te biknol. \v 6 Avera dolde lese slugen, marde len thaj mudarde len. \p \v 7 Thaj o caro holajlo, bičhalda pe vojska te mudaren gole ubicen thaj te phabaren lengo foro. \p \v 8 Tegani vaćarda pe slugenđe: ‘Akh, o abav si ćerdo, a e akharde ni sesa dostojna te aven. \v 9 Golese, džan ke droma save ikljen taro foro thaj kas aračhen, akharen ko abav!’ \v 10 E sluge đele pe droma thaj ćidije sa kas arakhlje, bilačhen thaj šukaren, gija i dvorana e abavesi pherdili. \p \v 11 Kana avilo o caro te dičhol e gosturen, dikhlja manuše savo ni sasa urado ane abavese šeja. \v 12 Pučlja le: ‘Amala, sar aviljan akari bize abavese šeja?’ Al vov khanči ni vaćarda. \p \v 13 Tegani vaćarda o caro pe slugenđe: ‘Phanden lese vasta thaj lese pingre thaj čhuden le avral em dur ano embaro mrako, gothe but ka roven thaj ka škripin dandencar.’ \p \v 14 Golese kaj but si akharde a zala odabirime.” \s O Isus vaćarol taro porezi e carose \r (Mk 12,13–17; Lk 20,20–26) \p \v 15 Tegani e fariseja đele thaj dogovorisajle sar te dolen e Isuse ano lafi. \v 16 Bičhalde ko Isus pe sikaden thaj e Irodese manušen thaj phende lese: “Učitelju! Džana kaj vaćare čačipe thaj sikave e Devleso drom ano čačipe, ni obaziri tu pe khanikaste, golese kaj ni dičhe ko si ko. \v 17 Vaćar amenđe so tu misli: Trubul li te da porezi amen e Jevreja e rimskone carose il na?” \p \v 18 Haljarda o Isus so von bilačhe dije gođi thaj phenda lenđe: “Tumen dujemujenđe! Sose ćeren manđe zamka? \v 19 Sikaven manđe i poresko parava.” \m Thaj von ande lese dinari. \v 20 O Isus pučlja len: “Kaso si muj thaj alav ke kala pare?” \p \v 21 Vaćarde lese: “E caroso.” \p Tegani vov vaćarda lenđe: “Den e carose so si e caroso, a e Devlese so si e Devleso.” \p \v 22 Kana šunde le, divisajle, ačhade le thaj đele. \s E sadukeja pučen e Isuse taro uštipe tare mule \r (Mk 12,18–27; Lk 20,27–40) \p \v 23 Gova đive avile paše leste e sadukeja save vaćaren kaj naj uštipe tare mule thaj pučlje le: \v 24 “Učitelju! O Mojsije amenđe dija zakon: Ako merol murš kas sasa romni a naj len čhave, trubul te lol o phral lese romnja thaj te bi voj bijanola murše savo ka nasledil pe dade thaj te inđarol leso alav. \v 25 Ke amende sasa efta phrala. Angluno lija romnja thaj mulo thaj golese kaj naj sasa le čhave, ačhada pe romnja pe phralese. \v 26 Gija mulo i o dujto pa i o trito, sa dži ko eftato phral. \v 27 Thaj ko krajo i romni muli. \v 28 Ko uštipe tare mule, kasi romni ka avol tare efta phrala, golese kaj savorenđi sasa romni?” \p \v 29 O Isus vaćarda lenđe: “Ano xoxaipe sen, golese kaj ni haljarden o Sveto lil ni o zuralipe e Devleso! \v 30 Ane aver džuvdipe, kana ka ušten tare mule e manuša, ni ka len pe niti ka den pe, al ka aven sar anđelura ano nebo. \v 31 A pašo uštipe tare mule, džanav kaj čitisaden ano Sveto lil so vaćarda tumenđe o Dol: \v 32 ‘Me sem Dol e Avraameso, Dol e Isaakoso thaj Dol e Jakoveso’ a von mule odavno. O Dol naj Dol e mulengo, al vov si Dol e džuvdengo!” \p \v 33 Kana šunde kava e but manuša, čudisajle lese sikajimasa. \s O Isus sikavol tare emvažna zapovestura \r (Mk 12,28–34; Lk 10,25–28) \p \v 34 Kana e fariseja šunde kaj o Isus phanglja e muja e sadukejenđe, ćidije pe katane. \v 35 Jekh tare učitelja taro Mojsijaso zakon manglja te ćerol lese zamka thaj pučlja le: \v 36 “Učitelju! Savo si emvažno zapovest ano zakon?” \p \v 37 O Isus vaćarda: “‘Mang e Gospode, ćire Devle sa ćire ilesa, sa ćire dušasa thaj sa ćire gođasa!’ \v 38 Kava si angluno thaj emvažno zapovest. \v 39 A o dujto si slično sar angluno zapovest: ‘Mang ćire pašutne sar korkore tut!’ \v 40 Pe kala duj zapovestura ačhen sa avera zapovestura ano zakon thaj ane lila save pisisade e prorokura.” \s O Hrist si po baro taro caro o David \r (Mk 12,35–37; Lk 20,41–44) \p \v 41 Dži kaj sesa e fariseja katane, pučlja len o Isus: \v 42 “So den gođi pašo Hrist? Kaso si čhavo?” \p E fariseja vaćarde lese: “E Davideso.” \p \v 43 A vov phenda lenđe: “Sose o David ano Duxo akharol e Hriste, pe Gospode kana vaćarol: \b \q1 \v 44 ‘Vaćarda o Gospod e Gospodese mingrese: \q2 Beš manđe ki desno rig, \q2 sa dži kaj ni čhuvav ćire dušmajen tale pingre’? \b \m \v 45 Gija kana o David akharol le ‘Gospode’, sar šaj te avol leso čhavo?” \p \v 46 Thaj khoni naštine te iril lese ke kava pučipe. Thaj tare gova đive ni tromaje te pučen le khanči. \c 23 \s Efta prekora e učiteljenđe taro Zakon thaj e farisejenđe \r (Mk 12,38–40; Lk 11,37–52; 20,45–47) \p \v 1 Tegani o Isus vaćarda e manušenđe thaj pe sikadenđe: \v 2 “E učitelja tare Mojsijaso zakon thaj e fariseja bešle ko than e Mojsijaso te tumačin o zakon. \v 3 Golese, aven pažljiva te ćeren sa so vaćaren tumenđe. Al ma ćeren kova so von ćeren, golese so von ni ćeren so vaćaren. \v 4 Phanden but baro pharipe savo jedva šaj inđaren thaj čhuven e manušenđe pe dume, a najesa ni manđen te mrdin te pomožin lenđe. \p \v 5 Gija, sa so ćeren, ćeren te bi dičhena len e manuša. Bararen pe e kutijice e lafurencar taro Sveto lil ko čikat thaj ke vasta a ćeren bare rese pe pe fostanura. \v 6 Manđen počasna thana ke abava thaj anglune thana ke sinagoge. \v 7 Manđen e manuša sa poštovanje te pozdravin len ke javna thana thaj te akharen len ‘Učitelju!’ \p \v 8 Ma tumen te akhardon ‘učitelj,’ golese kaj isi tumen samo jekh Učitelji, a tumen sen sa phrala thaj pheja. \v 9 Thaj ‘Dade’ ma akharen nikas ki phuv, golese kaj isi tumen samo jekh Dad, savo si ko nebo. \v 10 Ma tumen te akhardon ‘vođa’, golese kaj isi tumen samo jekh Vođa, o Hrist. \v 11 A embaro maškare tumende te avol kova savo služil! \v 12 Golese so, ko pes vazdol, ka avol ponizimo, thaj ko pes ponizil, ka avol vazdimo. \p \v 13 Pharo tumenđe učiteljuralen tare Mojsijaso zakon thaj farisejalen, dujemujenđe! Golese kaj phanden e vudara e manušenđe taro Carstvo e neboso. Korkore ni den andre, niti den avera te džan save manđen. \v 14 [Pharo tumenđe učiteljuralen taro Mojsijaso zakon thaj farisejalen, dujemujenđe! Golese kaj xan e čhera e udovicenđe thaj molin tumen but te bi ačhavena lačho utisko pe manuša. Golese o Dol ka osudil tumen pobut.] \v 15 Pharo tumenđe učiteljuralen tare Mojsijaso zakon thaj farisejalen, dujemujenđe! Golese kaj načhen o more thaj i phuv te bi prelena jekhe manuše ani tumari vera, savo ka džal pale tumende thaj kana len le, ćeren le te avol čhavo taro pakao duj droma po bilačho nego so sen tumen! \p \v 16 Pharo tumenđe! Tumen, e kore vođe save vaćaren: ‘Ako khoni xal sovli e Hramesa gova naj khanči. A ako khoni xal sovli ano zlato e Hrameso, dužno si te ićarol goja sovli.’ \v 17 Tumen e dile thaj e kore! So si po baro, o zlato il o Hram, savo ćerol o zlato te avol sveto? \v 18 Thaj vaćaren: ‘Ako khoni xal sovli po žrtveniko, gova naj khanči. A ako khoni xal sovli e darosa so anol pe ko žrtveniko, dužno si te ićarol goja sovli.’ \v 19 Tumen e kore! So si po baro, o daro il o žrtveniko ke savo ćerol pe o sveto daro? \v 20 Ko xal sovli e žrtvenikosa, xal sovli e žrtvenikosa thaj sa so si pe leste. \v 21 Thaj ko xal sovli e Hramesa, xal sovli e Hramesa thaj e Devlesa savo bešol ane leste. \v 22 Thaj ko xal sovli e nebosa, xal sovli ko presto e Devleso thaj e Devlesa so bešol pe leste. \p \v 23 Pharo tumenđe učiteljuralen tare Mojsijaso zakon thaj farisejalen, dujemujenđe! Golese kaj den dešto kotor tari nana, tari mirođija thaj taro kimo, a ačhaden so si emvažno ano Zakon: i pravda, o milosrđe thaj o pačajipe. Trubul te den dešto kotor, al ni trubun te ačhaven e považna buća. \v 24 Kore vođe! Cedin o paj te ma bi pijena e komarco, a e kamila gutin! \p \v 25 Pharo tumenđe učiteljuralen tare Mojsijaso zakon thaj farisejalen, dujemujenđe! Golese kaj halaven avral o tahtaj thaj o čaro, a izandral pherden le grabipe thaj pohlepa. \v 26 Koreja farisejona! Thov angleder o tahtaj thaj o čaro andral, te ave i avral thodo. \p \v 27 Pharo tumenđe učiteljuralen tare Mojsijaso zakon thaj farisejalen, dujemujenđe! Golese kaj sen sar makhle limora ano parno, save avral dičhen pe lačhe a andre si pherde kokala mulikane thaj but melalipe! \v 28 Gijate i tumen dičhon avral sar pravedna, a izandral sen pherde dujemujencar thaj bizakonesa. \p \v 29 Pharo tumenđe učiteljuralen tare Mojsijaso zakon thaj farisejalen, dujemujenđe! Golese kaj ćeren limora e prorokurenđe thaj lačharen e spomenikura e čačutnenđe. \v 30 Thaj vaćaren: ‘Te avasa amen ano vreme amare paradadengo, ne bi učestvujisa lencar ane gova o rat e prorokurengo te thavdol.’ \v 31 Gijate svedočin tumenđe kaj sen čhave kolendar save mudarde e prorokuren. \v 32 Dovršin, gija, kova so tumare paradada počnisade! \p \v 33 Tumen sapalen thaj otrovno bijandipe! Sar ka našen tari kazna savasa sen osudime ki jag savi ni ačhol? \v 34 Golese akh, me ka bičhalav tumenđe prorokuren, mudrakuren thaj učiteljuren tare Mojsijaso zakon. Tumen jekhen ka mudaren thaj ka čhuven ko krsto, a dujtonen ka maren bičosa ane tumare sinagoge thaj ka traden len taro foro dži ko foro, \v 35 golese ka aven banđe pašo mudaripe sa e nedužna manuša ki phuv – taro mudaripe e Aveljeso e pravednikoso, dži o mudaripe e Zaharijaso o čhavo e Varahijaso, kas tumen, e Jevreja, mudarden maškaro sveto than e hrameso thaj o žrtveniko. \v 36 Čače vaćarav tumenđe, kaj sa kaja kazna pašo mudaripe ka perol pe kava bijandipe!” \s O Isus rovol e Jerusalimese \r (Lk 13,34–35) \p \v 37 O Isus vadži vaćarda: “Jerusalime, Jerusalime, savo mudare e prorokuren thaj čhude bara pe kola saven bičhalda o Dol tuće! Kobor droma mangljem te ćidav ćire čhavoren, sar i khanji pe pujoren tale pe phaka, al ni mangljen! \v 38 Akh, tumaro čher ka ačhol pusto thaj čučo. \v 39 Golese kaj phenav tumenđe: Ni ka dičhen man vadži, sa dok ni vaćaren: ‘Blagoslovimo si kova savo avol ano alav e Gospodeso!’” \c 24 \s O Isus vaćarol tare Hrameso peraipe thaj taro početno bilačhipe \r (Mk 13,1–2; 13,3–13; Lk 21,5–6; 21,7–19) \p \v 1 Thaj kana iklilo o Isus andaro Hram, đelo gothar thaj avile paše leste lese sikade te sikaven lese e zgrade taro Hram. \p \v 2 A o Isus pučlja len: “Dičhen li sa kava? Čače vaćarav tumenđe, ni ka ačhol ni bar po bar. Dži jekh ka avol perado.” \p \v 3 A kana o Isus bešlo ko Maslinsko brego, avile e sikade korkore thaj pučlje le: “Phen amenđe, kana gova ka avol? Thaj savo znako ka phenol tare ćiro avipe thaj o kraj e svetoso?” \p \v 4 Thaj o Isus vaćarda lenđe: “Aračhen tumen khoni te ma xoxavol tumen. \v 5 Golese kaj but džene ka aven thaj ka vaćaren: ‘Me sem o Hrist’. Thaj buten ka xoxaven. \v 6 Ka šunen paše tumende si maripe thaj glasura taro maripe save si dur. Dičhen te ma daran, golese kaj trubul gijate te avol, al gova vadži naj krajo. \v 7 Golese so ka uštol o narodo pe narodura thaj o carstvo pe carstvura. Thaj ka avol bokhalipe, i phuv ka tresil pe ke but thana. \v 8 A gova sa si samo anglunipe tare bare muke, sar kana i romni trubul te bijanol. \p \v 9 Tegani ka den tumen te aven mučime, ka mudaren tumen thaj sa e manuša ka mrzin tumen, golese kaj sen mingre. \v 10 Tegani but ka peren taro pačajipe, jekh avere ka izdol thaj jekh avere ka mrzil. \v 11 Ka ikljen but xoxavne prorokura thaj ka xoxaven pherdonen. \v 12 Golese, sa so ka avol po baro bizakono, o manglipe ka šudrol ke butende, \v 13 al savo trpil dži ko kraj, ka spasil pe. \v 14 Thaj ka vaćarol pe taro Lačho Lafi ke sa o sveto za ko svedočanstvo taro Carstvo e neboso sa e narodurenđe thaj tegani ka avol o kraj. \s Baro bilačhipe \r (Mk 13,14–23; Lk 21,20–24) \p \v 15 Gija, kana dičhen e ‘grozote save anen uništipe’, taro savo vaćarol o proroko Danilo, sar ačhon ko sveto than ano Hram (savo čitil kava, nek haljarol), \v 16 tegani kola save ka aven ani Judeja te našen pe bregura. \v 17 Thaj ko si po čher ma te uljol tele te bi lola khanči andaro čher! \v 18 Thaj ko si ano polje ma te iril pe te bi lola po fostano! \v 19 Pharo e khamnjenđe thaj kole džuvljenđe save den čuči ane gola đivesa! \v 20 Molin tumen te ma avol tumaro našipe ano jevend niti ko savato! \v 21 Golese kaj ka avol gasavo bilačhipe savo ni sasa taro anglunipe e svetoso pa i ni ka avol posle. \v 22 Thaj o Dol te ma skratila o đinipe gole đivesengo, ni jekh manuš ne bi spasila pe, al paše kola saven o Dol birisada ka kratin pe gola đivesa.” \s O Isus vaćarol tare piro iripe \p \v 23 “Tegani te khoni phenda: ‘Akh kate si o Hrist!’, il ‘Ektalo odori!’, ma pačan. \v 24 Golese kaj ka ikljen xoxavne hristura thaj xoxavne prorokura thaj ka sikaven bare znakura thaj čudesura te bi xoxavena, te šaj, čak i e Devlese birimen. \v 25 Akh, vaćarav tumenđe angleder so ka avol! \p \v 26 A te vaćarde tumenđe: ‘Ektalo ani pustinja’, ma ikljen, a te vaćarde: ‘Aktalo ane garade thana’, ma pačan. \v 27 Golese, ka dičhol sar i munja so ikljol ko istok thaj svetlil ko zapad, gasavo ka avol o sikajipe mingro, e Čhaveso e manušeso. \v 28 Gova ka avol jasno gija sar kana e lešinara ćiden pe odori kaj si o mulo telo.” \s Taro dujto avipe e Isuseso \r (Mk 13,24–31; Lk 21,25–33) \p \v 29 “A sigate palo bilačhipe gole đivesengo, \q1 ‘o kham ka kaljol, \q2 thaj o čhon ka hasarol po svetlost, \q1 thaj e čerenja ka peren taro nebo, \q2 thaj e zora e nebose ka tresin pe.’ \b \p \v 30 Tegani ka sikadol o znako e Čhaveso e manušeso ko nebo thaj but ka roven sa e plemenura ki phuv thaj ka dičhen e Čhave e manušese sar avol pe oblakura e zuralimasa thaj e bara slavasa. \v 31 Vov ka bičhalol pe anđeluren bare glasosa tare trube thaj ka ćiden e birimen tare štar barvalja, taro jekh krajo dži o dujto krajo e neboso.” \s O Isus vaćarol o sikajipe tari smokva \p \v 32 O Isus vadži vaćarol: “Sikljon kaja paramič tari smokva: Kana pe laće raja ikljen pupoljkura thaj mučhen patrna, džanen kaj si o milaj paše. \v 33 Gija i tumen kana ka dičhen sa kava so phendem tumenđe, te džanen kaj si o vreme paše, anglo vudar. \v 34 Čače vaćarav tumenđe: Kava bijandipe ni ka načhol, dži kaj sa kava ni avol. \v 35 O nebo thaj i phuv ka načhol, al me lafura ni ka načhen.” \s Khoni ni džanol o đive thaj o sato kana ka sikadol o Isus \r (Mk 13,32–37; Lk 17,26–30, 34–36) \p \v 36 “Al khoni gova đive thaj gova sato ni džanol kana gova ka avol. Ni džanen ni e anđelura taro nebo, pa ni me, o Čhavo. Džanol samo o Dad. \v 37 Golese sar so sasa ano vreme e Nojaso, gija ka avol kana me, o Čhavo e manušeso, ka avav. \v 38 Golese, sar so ane gola đivesa anglo potop e manuša xalje thaj pilje, lije pe thaj dije pe dži kova đive kana o Noja đelo ano brodo \v 39 thaj ni džanglje khanči so ka avol dži kaj ni avilo o potop thaj inđarda sa, gija ka avol i kana me, o Čhavo e manušeso, ka avav. \v 40 Tegani duj ka aven ki njiva, jekh ka lol pe, a jekh ka ačhol. \v 41 Tare duj džuvlja katane so meljin ko mlin, jekh ka lol pe a jekh ka ačhol. \p \v 42 Aven džungade, golese kaj ni džanen ane savo đive ka avol tumaro Gospod. \v 43 Al kava te džanen: Kana bi džanola o čherutno ane savo sato ka avol o čor, vov bi avola džungado te ne bi dola te avol andre ano čher. \v 44 Gija i tumen aven pripravna, golese kaj me, o Čhavo e manušeso, ka avav kana ni ađućaren man.” \s O Isus vaćarol paramič taro verno sluga \r (Lk 12,41–48) \p \v 45 O Isus vadži vaćarol: “Verno thaj džanglo sluga si kova kas o gospodari čhuta pe sa aver sluge te dol len xamase ane šukar vreme. \v 46 Blago gole slugase, kana avol leso gospodari e čhereso thaj aračhol le kaj gija ćerol! \p \v 47 Čače vaćarav tumenđe: Ka čhuvol le te upravil sa kolesa so isi le. \v 48 Ako si gova sluga bilačho ka vaćarol ane peste: ‘Ni ka avol mo gospodari e čhereso vadži but vreme’, \v 49 thaj lol te marol avere slugen thaj xal thaj pijol e matencar, \v 50 ka avol o gospodari e čhereso gole slugaso ano đive kana vov ni ađućarol le thaj ano sato kana vov ni ka džanol. \v 51 Ka čhinol le ke opaš, ka dol le plata sar kole dujemujenđe, gothe but ka roven thaj ka škripin dandencar.” \c 25 \s O Isus vaćarol paramič tare deš čheja \p \v 1 O Isus vadži vaćarda: “Tegani o Carstvo e neboso ka avol sar deš čheja save lije pe lampe thaj iklile anglo mladoženja. \v 2 Pandž sesa bigođaver a pandž gođaver. \v 3 E bigođaver lije e lampe al inđarde pesa zala ulje \v 4 a e gođaver lije pesa ulje ane čare pe lampencar. \v 5 A sar o mladoženja kasnisada, e čhejenđe jakha phanglile thaj gija zasute. \p \v 6 A ki opaš i rat šundilo: ‘Ek avol o mladoženja! Ikljen angle leste!’ \p \v 7 Tegani uštile sa e čheja thaj lije te lačharen pe lampe. \p \v 8 E bigođaver čheja vaćarde e gođaverenđe: ‘Den amen zala ulje tumaro, golese kaj amare lampe ka ačhadon.’ \p \v 9 A e gođavera čheja vaćarde lenđe: ‘Našti! Te ma bi ačhasa i amen i tumen, pošukar džan ke manuša save biknen thaj ćinen tumenđe ulje.’ \p \v 10 A kana e bigođaver čheja đele te ćinen ulje, avilo o mladoženja thaj e čheja save sesa spremna đele lesa andre ko abav, a e vudara phanglile. \v 11 Posle avile i avera čheja vaćarindoj: ‘Gospodarona! Gospodarona! Putar amenđe!’ \p \v 12 A o mladoženja phenda e bigođaverenđe: ‘Čače phenav tumenđe: Ni pindžarav tumen.’ \p \v 13 Golese, aven džungade, kaj ni džanen o đive thaj o sato kana me, o Čhavo e manušeso, ka avav!” \s O Isus vaćarol paramič tare kese e zlatosa \r (Lk 19,11–27) \p \v 14 “O nebesko carstvo si sar o manuš savo pojdisada ko drom thaj dija vika pe slugen thaj mukhlja lenđe po barvalipe te aračhen le. \v 15 Thaj jekhese mukhlja pandž kese zlatosa, dujtonese duj, a e tritonese jekh, svakonese pale leso sposobnost. Pale gova, đelo ko drom. \v 16 Kova so lija pandž kese zlatosa, đelo sigate thaj ćerda bući lencar thaj zaradisada vadži pandž. \v 17 Gija i kava so lija duj zaradisada vadži duj. \v 18 A savo lija jekh kesa zlatosa, đelo thaj hunda rupa ani phuv thaj garada o zlato pe gospodareso. \p \v 19 Pale but đivesa avilo o gospodari gole slugengo thaj manglja te dičhol so ćerde lese parencar. \v 20 Thaj avilo kova so lija pandž kese zlatosa, anda vadži pandž thaj vaćarda: ‘Gospodarona! Dijan man pandž kese zlatosa. Akh, me zaradisadem tuće vadži pandž.’ \p \v 21 A o gospodari vaćarda lese: ‘Šukar, slugo šukareja thaj pačavneja! Ane cikno sana manđe verno, golese ka čhuvav tut te upravi ke but. Av te raduji tut će gospodaresa.’ \p \v 22 Avilo i kova so lija duj kese zlatosa thaj vaćarda: ‘Gospodarona! Dijan man duj kese zlatosa. Akh, me zaradisadem tuće vadži duj.’ \v 23 A o gospodari vaćarda lese: ‘Šukar, slugo šukareja thaj pačavneja! Ane cikno sana manđe verno, golese ka čhuvav tut te upravi ke but. Av te raduji tut će gospodaresa.’ \p \v 24 Avilo kova so lija jekh kesa zlatosa thaj vaćarda: ‘Gospodarona! Džanav kaj san tu zuralo manuš, ćide kaj ni sejisadan, a le kaj ni vejisadan. \v 25 Golese daraljem thaj đeljem thaj garadem ći kesa e zlatosa ani phuv. Ake tuće ći kesa!’ \p \v 26 A o gospodari leso vaćarda: ‘Bilačheja thaj bibućarneja slugo! Džangljan kaj ćidav kaj ni sejisadem thaj lav kaj ni vijisadem? \v 27 Golese trubujan me pare te de e manušenđe save menjin e pare, a me kana ka avav, lava bi mingro zlato kamatasa. \p \v 28 Golese, len lestar goja kesa zlatosa thaj den kolese so isi le deš! \v 29 Golese so, svakone kas isi, ka dol pe lese vadži thaj ka avol le ano izobilje, a kole so naj le, ka lol pe i gova so isi le. \v 30 Thaj o sluga savo naj korisno čhuden avral emdur, ano embaro mrako. Gothe but ka roven thaj ka škripin dandencar.’” \s O Isus vaćarol taro đive e Sudoso \p \v 31 “Kana ka avol o Čhavo e manušeso ani pi slava thaj lese anđelura, tegani ka bešol ke piro slavno presto. \v 32 Thaj ka ćiden pe angle leste sa e narodura, a vov ka crdol e manušen jekh averendar, sar o pastiri so crdol e bakren tare buznja. \v 33 Thaj ka čhuvol e bakren ki desno rig, a e buzen ki levo rig. \p \v 34 Tegani o Caro ka vaćarol kolenđe save ačhen ki desno rig: ‘Tumen, saven blagoslovisada mo Dad, len o Carstvo savo si tumenđe ćerdo taro postanko e svetoso! \v 35 Golese so, dijen man te xav kana bokhalo sema; dijen man te pijav kana trošalo sema; mukhljen ma andre kana abandžija sema. \v 36 Nango sema thaj uraden man; nasvalo sema thaj aviljen te dičhen man; ano phanglipe sema, aviljen mande.’ \p \v 37 Tegani ka phenen lese e čačutne: ‘Gospode! Kana gova dikhljam tut bokhale, parvardam tut, il trošale, dijam tut te pije? \v 38 Kana gova dikhljam tut sar abandžija, mukhljam tut andre, il nanđe thaj uradam tut? \v 39 Kana gova dikhljam tut nasvale il ano phanglipe, aviljam li ke tute?’ \p \v 40 A o Caro ka vaćarol lenđe: ‘Čače phenav tumenđe, kana ćerden gova jekhese tar me emcikne phralenđe, manđe ćerden!’ \p \v 41 Tegani ka vaćarol kalenđe kaj si tari levo rig: ‘Džan mandar, prokletonalen, ani jag savi ni ačhol, so si ćerdi e benđese thaj lese anđelurenđe! \v 42 Golese kaj me sema bokhalo, thaj ni dijen man te xav, sema trošalo, ni dijen man te pijav. \v 43 Abandžija sema, ni mukhljen man andre, nango sema, ni uraden man, nasvalo thaj ano phanglipe sema thaj ni aviljen te dičhen man.’ \p \v 44 Tegani i von ka vaćaren lese: ‘Gospode! Kana gova dikhljam tut bokhale il trošale, abandžija il nanđe, nasvale il ano phanglipe, a te ni pomožisadam tut?’ \p \v 45 Tegani vov ka vaćarol lenđe: ‘Čače vaćarav tumenđe, kana ni ćerden kava i emciknese tar me phrala, ni ćerden ni manđe!’ \p \v 46 Thaj kala ka džan ani večno kazna, a e čačutne ano džuvdipe savo ni ačhol.” \c 26 \s E jevrejska starešine planirin te mudaren e Isuse \r (Mk 14,1–2; Lk 22,1–2; Jn 11,45–53) \p \v 1 Kana o Isus završisada sa kava vaćaripe, phenda pe sikadenđe: \v 2 “Džanen kaj paše duj đive si i Pasha. Tegani man, e Čhave e manušese, ka den man thaj ka čhuven ko krsto.” \p \v 3 Tegani ćidije pe e šorutne sveštenikura thaj e starešine e narodose ani avlin e embare sveštenikosi savo akharda pe Kajafa. \v 4 Dogovorisajle sar te dolen e Isuse ko xoxaipe thaj te mudaren le. \p \v 5 A phende: “Na ko prazniko, te ne bi o narodo bunila pe.” \s O Isus pomazimo ani Vitanija \r (Mk 14,3–9; Jn 12,1–8) \p \v 6 Kana sasa o Isus ani Vitanija ano čher e Simoneso o gubavo, \v 7 avili ke leste jekh džuvli thaj sasa la šiši taro mermerno bar ane savo sasa jekh mirisno ulje savo sasa but kuč thaj gova miris čhorda lese po šoro dži kaj bešlo pašo astali. \p \v 8 Kana dikhlje lese sikade gova, holajle but thaj pučlje: “Sose ćerol pe gasavi šteta? \v 9 Šajine kava te biknol pe bute parenđe thaj e pare te den pe e čororenđe.” \p \v 10 A o Isus džanglja so vaćaren thaj vaćarda lenđe: “So manđen latar? Ćerda manđe šukar bući! \v 11 Golese kaj čorore ka aven uvek maškar tumende, a me ni ka avav uvek tumencar. \v 12 Voj čhorda o mirisno ulje pe mo telo thaj ćerda gova te pripremil man pašo mingro prahope. \v 13 Čače vaćarav tumenđe: Dži kaj ka vaćarol pe kava Lačho Lafi pe sa o sveto, ka vaćarol pe za ko spomen thaj voj so ćerda.” \s O Juda planiril te izdajil e Isuse \r (Mk 14,10–11; Lk 22,3–6) \p \v 14 Tegani jekh tare Dešuduj (12) apostolura, savo akhardilo Juda Iskariotsko, đelo ke šorutne sveštenikura \v 15 thaj pučlja len: “Kobor ka den ma ako izdajiv e Isuse?” \m A von dije le tranda (30) srebrenjakura. \v 16 Tare gova vreme o Juda rodija lačhi prilika sar te izdol e Isuse. \s O Isus bičhalol e sikaden te pripremin i Pasha \r (Mk 14,12–21; Lk 22,7–14, 21–23; Jn 13,21–30) \p \v 17 Ko angluno đive taro prazniko e bikvasacose mangrengo avile e sikade ko Isus thaj pučlje le: “Kaj manđe te ćera tuće pashalno večera te xa?” \p \v 18 Vov vaćarda lenđe: “Džan ano Jerusalim koleste thaj koleste thaj vaćaren lese: ‘O učitelji amaro vaćarol: Mo vreme si paše. Ane ćiro čher ka slavi i pasha mingre sikadencar.’” \p \v 19 E sikade ćerde sar so o Isus vaćarda thaj pripremisade i pasha. \s O Isus džanol so o Juda ka izdajil le \p \v 20 Kana peli i rat, o Isus bešlo pašo astali pe Dešuduje (12) apostolurencar. \p \v 21 Kana xalje, vaćarda lenđe: “Čače vaćarav tumenđe, jekh tumendar ka izdajil man!” \p \v 22 Von sesa dukhade but thaj jekh pale avereste lije te pučen le: “Te naj sem me gova, Gospode?” \p \v 23 O Isus vaćarda: “Ka izdol man kova so bolda mangro mancar ano čaro. \v 24 Čače me, o Čhavo e manušeso, mora te merav sar so si pisimo mandar ano Sveto lil, al but pharo kolese ko izdol e Čhave e manušese! Pošukar bi avola lese te ma bijandol!” \p \v 25 Tegani o Juda, o izdajniko leso, pučlja: “Naj li sem gova me, učitelju?” \m O Isus vaćarda lese: “Tu vaćardan korkoro.” \s I Gospodnjo večera \r (Mk 14,22–26; Lk 22,15–20; 1. Kor 11,23–25) \p \v 26 Thaj kana xalje, lija o Isus o mangro, dija hvala, phaglja le thaj dija e sikadenđe vaćarindoj: “Len i xan! Kava si o telo mingro.” \v 27 Pale gova lija o tahtaj, dija hvala thaj dija len vaćarindoj: “Pijen savore lestar! \v 28 Golese kaj kava si mingro rat taro Savez, savo ka čhordol pašo oprostipe e grehura bute manušenđe. \v 29 Vaćarav tumenđe: Od akana ni ka pijav mol dži kova đive, kana ka pijav tumencar nevi mol ano Carstvo mingre Dadeso.” \v 30 Pale gova đilabije psalmura thaj đele ko Maslinsko brego. \s O Isus phenol kaj savore ka ačhaven le \r (Mk 14,27–31; Lk 22,31–34; Jn 13,36–38) \p \v 31 Tegani vaćarda lenđe o Isus: “Savore tumen ka ačhaven man kaja rat, golese kaj ano Sveto lil ačhol: \b \q1 ‘Ka čalavav e pastire \q1 thaj e bakre taro stado ka našen.’ \b \m \v 32 A palo mo uštipe tare mule ka džav angle tumende ani Galileja.” \p \v 33 A o Petar vaćarda lese: “Te ačhade tut savore, me ni ka ačhavav tut!” \p \v 34 O Isus vaćarda lese: “Čače vaćarav tuće: Ki akaja rat angleder so o bašno ka đilabol, trin droma ka vaćare kaj ni pindžare man.” \p \v 35 A o Petar vaćarda lese: “Te trubuja te merav tusa, ni ka vaćarav kaj ni pindžarav tut!” \m A gijate vaćarde sa e sikade. \s O Isus molil pe ano Getsimansko vrt \r (Mk 14,32–42; Lk 22,39–46) \p \v 36 Tegani avilo o Isus pe sikadencar ano than savo akhardol Getsimanija thaj vaćarda lenđe: “Bešen gothe, dok me džav odori te molima!” \v 37 Lija pesa e Petre thaj solduje čhaven e Zevedejevese thaj dolda le o žalostipe thaj pharipe. \v 38 Tegani vaćarda o Isus: “Mi duša si dži o meripe žalosno. Ađućaren kate thaj aven džungade mancar.” \p \v 39 Thaj đelo po dur, pelo mujesa dži i phuv thaj molisajlo: “Dade mingreja, te šaj te nakhavol man kava tahtaj tari patnja! Al gija te ma avol so me mangav nego sar so tu manđe.” \p \v 40 Kana o Isus irisajlo ke pe trin sikade, dikhlja len sar soven. Gija vaćarda e Petrese: “Pa naštine li ni jekh sato mancar te aven džungade? \v 41 Aven džungade thaj molin tumen te ma peren ano iskušenje, golese kaj o duxo tumaro manđol te ćerol so si šukar, al o telo tumari si slabo.” \p \v 42 Palem o dujto drom đelo thaj molisajlo: “Dade mingreja, te našti te nakhavol man kava tahtaj te ma pijav lestar, nek avol ćiro manglipe!” \v 43 Kana irisajlo, palem arakhlja lese sikade sar soven, golese kaj lenđe jakha korkore phanglile. \v 44 Gija ačhada len, palem đelo thaj trito drom molisajlo vaćarindoj ista lafura. \p \v 45 Tegani irisajlo paše pe sikade thaj vaćarda lenđe: “Vadži soven thaj odmorin? Akh, avilo o sato thaj me, o Čhavo e manušeso, ka avav predajimo ane vasta e grešnikurenđe. \v 46 Ušten te dža! Akh, kate si mo izdajniko!” \s E Isuse phanden \r (Mk 14,43–50; Lk 22,47–53; Jn 18,3–12) \p \v 47 Thaj dži kaj o Isus vaćarda, avilo o Juda, jekh tare Dešuduj (12) sikade thaj lesa pherdo manuša čhurencar thaj kaštencar, save sesa bičhalde tare šorutne sveštenikura thaj tare starešine e Jevrejenđe. \p \v 48 A o izdajniko e Isuseso dija len znako vaćarindoj: “Kas čumidav, gova si. Dolen le!” \p \v 49 Thaj sigate avilo pašo Isus thaj phenda lese: “Zdravo, učitelju!” Thaj čumidija le. \p \v 50 O Isus phenda lese: “Amala! Ćer kova, sose aviljan kate!” \p Tegani kola manuša avile, grabisade thaj dolde e Isuse. \v 51 Tari jekh drom jekh savo sasa e Isusesa, dolda pe tari bari čhuri, ikalda la thaj čhinda o kan jekhese tare sluge e bare sveštenikose. \p \v 52 O Isus tegani vaćarda lese: “Iri i bari čhuri ko than lako, golese ko dolol pe pi čhuri, tari čhuri ka merol. \v 53 Dal de gođi kaj me našti te moliv me Dade, te bičhalol manđe sigate pobut tare dešuduj (12) vojske e anđelurenđe? \v 54 Al te ćerdem gova, sar bi pherdona e Sveta lila save vaćaren kaj mora gija te avol?” \p \v 55 Ane gova sato vaćarda o Isus e manušenđe: “Sar palo razbojniko ikliljen čhurencar thaj kaštencar te dolen man? Svako đive bešljem thaj sikadem ano Hram thaj ni dolden man. \v 56 Al sa kava sasa te bi pherdona e Sveta lila e prorokurenđe.” \m Tegani sa e sikade ačhade le thaj našle. \s O Isus anglo baro sudo \r (Mk 14,53–65; Lk 22,54–55, 63–71; Jn 18,13–14, 19–24) \p \v 57 Kola so dolde e Isuse inđarde le ko baro svešteniko, ko Kajafa, kaj ćidije pe e učitelja tare Mojsijaso zakon thaj e starešine e Jevrejenđe. \v 58 O Petar odural pratisada e Isuse, dži ki avlin e bare sveštenikosi. Dija andre thaj bešlo e stražarencar te bi dičhola so ka avol. \p \v 59 E šorutne sveštenikura thaj sa o Baro Sudo rodije xoxavne svedočanstvura po Isus te bi mudarena le. \v 60 Al ni arakhlje len, iako avile but xoxavne svedokura. \m Thaj arakhlje nesar duje xoxavne svedokuren \v 61 save vaćarde: “Kava manuš phenda: ‘Me šaj phagav o Hram e Devleso thaj paše trin đive te vazdav le.’” \p \v 62 Pale gova uštilo o baro svešteniko thaj pučlja le: “Sose khanči ni odgovori pe kava so kala manuša svedočin tutar?” \p \v 63 A o Isus khanči ni vaćarda. \p O baro svešteniko vaćarda lese: “Xav tut sovli po džuvdo Dol te vaćare amenđe tu li san o Hrist, Čhavo e Devleso?” \p \v 64 O Isus vaćarda lese: “Tu vaćardan korkoro. Al me vaćarav tumenđe: Od akana ka dičhen man, e Čhave e manušese, sar bešav ki desno rig ko počasno than e Zurale Devlese thaj avav pe oblakura taro nebo.” \p \v 65 Tegani o baro svešteniko pharada pe fostanura thaj vaćarda: “Hulil po Dol! So trubun amen avera svedokura? Akana šunden lesi hula. \v 66 So den gođi?” \p A von irisade lese vaćarindoj: “Trubul te merol!” \p \v 67 Tegani čhungarde le po muj thaj čalade le dumukhencar. A avera šamarisade le \v 68 thaj vaćarde lese: “Prorokuji amenđe, Hriste, ko čalada tut!” \s O Petar vaćarol kaj ni pindžarol e Isuse \r (Mk 14,66–72; Lk 22,56–62; Jn 18,15–18, 25–27) \p \v 69 O Petar bešlo avral ani avlin. Avili paše leste jekh sluškinja thaj vaćarda: “I tu sana e Isusesa tari Galileja!” \p \v 70 A vov odreknisajlo angle savorende: “Ni džanav sostar vaćare.” \p \v 71 Kana o Petar avilo paši kapija, dikhlja le aver sluškinja thaj vaćarda kolenđe so sesa gothe: “I kava sasa e Isusesa taro Nazaret!” \p \v 72 Thaj palem odreknisajlo thaj xalja sovli: “Ni pindžarav gole manuše!” \p \v 73 Pale gova avile manuša save ačhena gothe thaj vaćarde e Petrese: “Čače tu san jekh lendar. Ćo vaćaripe gova sikavol!” \p \v 74 Tegani o Petar lija te dol pe armaja thaj te xal sovli: “Me ni džanav gole manuše!” \m Thaj sigate đilabija o bašno. \v 75 Tegani dija pe gođi o Petar e lafurenđe so vaćarda lese o Isus: “Angleder so o bašno ka đilabol, trin droma ka vaćare kaj ni pindžare man.” Iklilo avral andari avlin thaj lija zurale te rovol. \c 27 \s O Isus anglo baro Sudo \r (Buća 1,18–19) \p \v 1 A rano sabalje dogovorisajle e šorutne sveštenikura thaj e starešine e narodose sar te mudaren e Isuse. \v 2 Gija phanglje le, inđarde le thaj predije le ko rimsko upravitelji o Pontije Pilat. \s O Juda mudarol pe \p \v 3 Kana dikhlja o Juda, kova so izdajisada e Isuse, kaj osudisade le ko mudaripe, pokajisajlo thaj irisada e tranda (30) srebrenjakura e šorutne sveštenikurenđe thaj e starešinenđe. \v 4 Vaćarda: “Grešisadem! Izdajisadem e nevinone manuše!” \m Von phende lese: “So amenđe tičil pe gova? Pe tute ačhol gova odgovornost.” \p \v 5 Vov čhudija e srebrenjakura ano sveto than e hrameso thaj iklilo. Tegani đelo thaj obesisada pe. \p \v 6 E šorutne sveštenikura lije e srebrenjakura thaj phende: “Naj šukar te čhuva len ani hramsko kasa, golese kaj si kale parencar poćindo o rat.” \p \v 7 Dogovorisajle te ćinen gole srebrenjakurencar i njiva e lončaresi thaj gothe te aven limora paše abandžije. \v 8 Golese i njiva dži ađive akhardol “Ratvali njiva”. \v 9 Gija pherdilo kova so vaćarda o proroko Jeremija: \b \q1 “Lije e tranda (30) srebrenjakura, \q2 gaći e Izraelcura odlučisade te poćinen paše leso džuvdipe, \q1 \v 10 thaj dije len baši njiva e grnčaresi, \q2 sar so zapovedisada manđe o Gospod.” \s O Isus anglo Pilat \r (Mk 15,2–5; Lk 23,3–5; Jn 18,33–38) \p \v 11 O Isus ačhilo anglo rimsko upravitelji o Pilat savo pučlja le: “Tu li san o caro e Jevrejengo?” \m O Isus vaćarda lese: “Tu vaćare korkoro.” \p \v 12 Kana tužisade le e šorutne sveštenikura thaj e starešine, o Isus khanči ni vaćarda. \p \v 13 Tegani pučlja le o Pilat: “Šune li so vaćaren protiv tute?” \p \v 14 A o Isus ni vaćarda ni jekh lafi, gija o rimsko upravitelji o Pilat but čudisajlo. \s E Varava mučhen, a e Isuse čhuven ko krsto \r (Mk 15,6–15; Lk 23,13–25; Jn 18,39–19,16) \p \v 15 Ko prazniko i Pasha sasa adeti o upravitelji te mučhol andaro phanglipe po jekhe phangle save e manuša manđen. \v 16 E Isusesa sasa jekh phanglo so akhardola Varava kas savore džanen. \p \v 17 Kana e manuša ćidije pe, o Pilat pučlja len: “Kas manđen te mukhav tumenđe? E Varava il e Isuse so si akhardo Hrist?” \p \v 18 Vov džanglja kaj dije le e Isuse tari ljubomora. \p \v 19 Kana o Pilat bešlo ki sudsko stolica, e Pilatesi romni bičhalda haberi lese: “Ačhav tut taro sudo gole pravednikostar, golese kaj erat ano suno but mučisaljem paše leste!” \p \v 20 A e šorutne sveštenikura thaj e starešine pherde e manušen te roden te mučhol e Varava a e Isuse te mudarol. \p \v 21 O Pilat pučlja: “Kas manđen te mukhav tumenđe tare kala duj džene?” \p Von phende: “E Varava!” \p \v 22 A o Pilat pučlja len: “A so te ćerav e Isusesa so si akhardo Hrist?” \p Savore vaćarde: “Čhuv le ko krsto!” \p \v 23 A o Pilat pučlja: “Sose? Savo bilačhipe ćerda?” \p Von andare sa o glaso dije vika: “Čhuv le ko krsto.” \p \v 24 Al kana dikhlja o Pilat kaj khanči ni pomožil thaj sa pobut bunin pe, lija o paj thaj thoda pe vasta angle manuša vaćarindoj: “Me naj sem bango pašo rat kale manušeso! Pe tumende ačhol gova odgovornost.” \p \v 25 Sa e manuša phende lese: “Leso rat nek perol pe amende thaj pe amare čhave!” \p \v 26 Tegani mukhlja lenđe o Pilat e Varava, a e Isuse dija te šibin thaj dija te čhuven le ko krsto. \s E vojnikura maren muj e Isusesa \r (Mk 15,16–20; Jn 19,2–3) \p \v 27 Tegani e vojnikura e Pilatese inđarde e Isuse ke upraviteljesi palata thaj trujal leste ćidije celo četa vojnikura. \v 28 Von uljarde le thaj učharde le ano lolo ogrtači,\f + \fr 27,28 \fr*\ft Kava lolo ogrtači si šej savo phiravena samo e carura.\ft*\f* \v 29 khuvde lese venco tare kangre thaj čhute lese po šoro. Dije le trska ano desno va, pele ke koča angle leste thaj marde muj lesa vaćarindoj: “Te ave sasto, carona e Jevrejengo!” \p \v 30 Čhungarde le, lije i trska thaj marde le po šoro. \v 31 Kana ačhade te maren muj lesa, uljarde lestar o lolo ogrtači thaj urade le ane leso fostano. Tegani inđarde le te čhuven le ko krsto. \s E Isuse čhuven ko krsto \r (Mk 15,21–32; Lk 23,26–43; Jn 19,17–27) \p \v 32 Kana iklile, resle jekhe manuše andari Kirina savo akhardola Simon thaj terisade le te inđarol o krsto e Isuseso. \v 33 Avile dži ko than so akhardola Golgota, so si “Kokalo e šoreso.” \v 34 Dije le te pijol mol mešimo khančesa so si ćerko. Al kana probisada, ni manglja te pijol. \p \v 35 Kana čhute le ko krsto, [čhudije kocka te bi ulavena lese fostanura maškar peste.] \v 36 Tegani bešle gothe te aračhen le. \p \v 37 Upral pe leso šoro čhute tabla kaj pisil lesi krivica: “Kava si o Isus, o Caro e Jevrejengo.” \p \v 38 Tegani čhute lesa dujen razbojnikuren, jekhe tari desno rig thaj dujtone tari levo. \p \v 39 E manuša save nakhle, vređisade le thaj vrtisade šorencar \v 40 vaćarindoj: “Tu so phađe o Hram thaj paše trin đive vazde le, spasi korkoro tut! Te san Čhavo e Devleso, ulji taro krsto!” \p \v 41 A gijate marde muj e Isusesa i e šorutne sveštenikura, e učitelja tare Mojsijaso zakon thaj e starešine. Vaćarde: \v 42 “Averen spasisada a korkore pes našti? Vov si o caro e Izraeleso! Nek uljol akana taro krsto thaj ka pača ane leste! \v 43 Pouzdisajlo ano Dol, akana vov nek spasil le, te manglja le. Golese kaj phenda: ‘Me sem e Devleso Čhavo!’” \p \v 44 Gijate vređisade le i e razbojnikura save sesa lesa ke krstura. \s E Isuseso meripe \r (Mk 15,33–41; Lk 23,44–49; Jn 19,28–30) \p \v 45 A tare opaš o đive dži ke trin o sato ki sa i phuv učharda o kalipe. \v 46 A paše o trito sato dija vika o Isus andaro baro glaso: “Eli! Eli! Lama sabahtani?” (so značil: “Devla mingreja! Devla mingreja! Sose mukhljan man?”) \p \v 47 Kana nesave save ačhile gothe šunde gova, phende: “Vov akharol e proroko e Ilija!” \v 48 Thaj sigate jekh lendar prastija thaj lija o sunđeri, bolda le ano šut, čhuta pi trska thaj kanisada e Isuse te pijol. \p \v 49 A avera vaćarde: “Ačh te dikha, da li ka avol o Ilija te spasil le.” \p \v 50 A o Isus vadži jekh drom dija vika andaro baro glaso thaj mukhlja pi duša. \p \v 51 Thaj tari jekh drom i zavesa pharadili ano sveto than e hrameso, ke opaš odupral natele. I phuv tresisada thaj e stene pharile. \v 52 E limora putajle thaj but telura e Devlese manušenđe uštile andare mule. \v 53 Thaj kana iklile andare limora palo uštipe e Isuseso, avile ano sveto foro o Jerusalim thaj sikadile pherdonenđe. \p \v 54 Kana o rimsko kapetano thaj kola so lesa arakhlje e Isuse dikhlje kaj i phuv tresil pe thaj sa so sasa, darajle but thaj vaćarde: “Čače kava manuš sasa Čhavo e Devleso!” \p \v 55 Gothe sesa but džuvlja, save gova dikhlje odural. Von džana palo Isus tari Galileja thaj služina le. \v 56 Maškare lende sesa i Marija Magdalena, i Marija i dej e Jakovesi thaj e Josifesi thaj i dej e Zevedejese čhavenđi. \s E Isuseso prahope \r (Mk 15,42–47; Lk 23,50–56; Jn 19,38–42) \p \v 57 Kana peli i rat, avilo jekh barvalo manuš taro foro Arimateja, so akhardola Josif, savo i korkoro sasa sikado e Isuseso. \v 58 Vov đelo ko Pilat thaj molisada le pašo telo e Isuseso. Tegani o Pilat naredisada te den le o telo. \v 59 O Josif lija o telo, paćarda le ano nevo laneno čaršafi \v 60 thaj čhuta le ano piro nevo limori savo sasa čhindo ani stena. Phanglja o vudar taro limori bare baresa thaj đelo. \v 61 Gothe sesa i Marija Magdalena thaj i dujto Marija, save bešle anglo limori. \s I straža aračhol o limori \p \v 62 A theara đive, ko savato, ćidije pe e šorutne sveštenikura thaj e fariseja ko Pilat \v 63 thaj phende lese: “Gospodarona! Dijam amen gođi kaj kava xoxavno dok sasa džuvdo, vaćarda: ‘Pale trin đive ka uštav tare mule.’ \v 64 Golese vaćar te aračhol pe o limori dži ko trito đive, te ma aven lese sikade, te čoren le thaj te vaćaren e manušenđe kaj uštilo tare mule. Te gova desisajlo o poslednjo xoxaipe ka avol po baro tare anglune!” \p \v 65 O Pilat vaćarda lenđe: “Isi tumen stražara! Džan thaj aračhen o limori sar džanen.” \p \v 66 Von đele thaj osigurisade o limori gija so čhute pečato po bar thaj čhute stražaren. \c 28 \s O Isus uštol tare mule \r (Mk 16,1–8; Lk 24,1–12; Jn 20,1–10) \p \v 1 Palo savato, rano sabalin ko angluno đive ko kurko avili i Marija Magdalena thaj i dujto Marija te dičhen o limori. \p \v 2 Tari jekh drom i phuv tresisajli but, golese so o anđelo e Gospodeso ulilo taro nebo. Avilo, crdija o bar tare vudara e limoreso thaj bešlo pe leste. \v 3 Vov sijajisada sar munja a lese šeja sesa parne sar iv. \v 4 E stražara tresisade tari dar e anđelosi thaj sesa sar mule. \p \v 5 A o anđelo phenda e džuvljenđe: “Tumen ma daran! Džanav kaj roden e Isuse save čhute ko krsto. \v 6 Naj kate, golese kaj uštilo tare mule, sar so vaćarda. Aven dičhen o than kaj pašlilo. \v 7 Sigate džan te vaćaren lese sikadenđe: ‘Uštilo tare mule thaj akana angle tumende džal ani Galileja. Odori ka dičhen le.’ Akh, gova sasa man te vaćarav tumenđe!” \p \v 8 Gija e džuvlja sigate iklile andaro limori, darandoj thaj bare radujimasa siđarde te vaćaren gova e sikadenđe. \v 9 Tari jekh drom avilo lenđe o Isus thaj phenda lenđe: “Zdravo!” \m A von avile, dolde le tare pingre lese thaj pele ke pe koča. \p \v 10 Tegani vaćarda lenđe o Isus: “Ma daran. Džan vaćaren mingre phralenđe te džan ani Galileja. Odori ka dičhen man.” \s E sveštenikura poćinen e stražaren te xoxaven \p \v 11 Kana e džuvlja đele dromesa, nesave tare stražara avile ano foro thaj vaćarde e šorutne sveštenikurenđe sa so sasa. \v 12 Gija von ćidije pe e starešinencar thaj dogovorisajle te den e vojnikuren but pare. \p \v 13 Phende lenđe: “Vaćaren, ‘E sikade lese avile raćasa thaj čorde e Isuseso telo kana amen sutam.’ \v 14 Thaj te šunda gova o Pilat, amen ka vaćara lesa a tumenđe khanči ni ka avol.” \p \v 15 Gija e vojnikura lije e pare thaj ćerde sar si lenđe phendo. Gija kaja paramič vaćarol pe svugde maškar e Jevreja thaj trajil dži ađive. \s O Isus bičhalol e sikaden te vaćaren o Lačho Lafi \r (Mk 16,14–18; Lk 24,36–49; Jn 20,19–23; Buća 1,6–8) \p \v 16 Tegani e Dešujekh (11) sikade đele ani Galileja ko brego kaj zapovedisada lenđe o Isus. \v 17 Kana dikhlje le, pele pe koča, al nesave posumnjisade. \p \v 18 O Isus avilo paše lende vaćarindoj: “Dija pe manđe sa o vlast ko nebo thaj ki phuv. \v 19 Džan gija thaj ćeren e manušen tare sa e nacije te aven mingre sikade, krstin len ko alav e Dadeso thaj e Čhaveso thaj e Svetone Duxoso \v 20 thaj sikaven len te ićaren sa so zapovedisadem tumenđe! Te džanen, me sem tumencar ane sa e đivesa dži ko kraj e svetoso.”