\id 1KI – ESR Marek Olah Unicode \ide UTF-8 \h 1. Kraľengro \toc1 Ešebno zvitkos le kraľengro \toc2 1. Kraľengro \toc3 1Krľ \mt1 Ešebno zvitkos le kraľengro \c 1 \s1 Le Davidoskro phuripen \p \v 1 Sar o David sas igen phuro, sas les šil, a kajte thovkerenas pre leste o deki, našťi roztačolas. \v 2 Leskre služobňika leske phende: „Kampel prekal amaro kraľis the raj te arakhel pačivaľa terňa džuvľa, savi pes pal leste starinela a kerela pašal leste. Pašľola paš leste a avke amaro raj the kraľis roztačola.“ \p \v 3 Avke rodenas šukar terňa džuvľa andre calo Izrael, arakhle la Abišag andral o Šunem a ande la ko kraľis. \v 4 Odi terňi džuvľi sas igen šukar. Starinelas pes pal leste a kerelas pašal leste, ale o kraľis laha na pašľolas sar romňaha. \s1 O Adonijah kamel te ačhel kraľiske \p \v 5 O Adonijah, la Chagitakro čhavo, pes hazdelas upre a phenelas: „Me avava kraľis!“ Stradľa peske maribnaskre verdana, muršen pro graja the penda (50) muršen, save denašenas angle leste. \v 6 O David leske šoha andre ňisoste na dovakerelas: „Soske oda keres?“ Ov sas igen šukar a uľiľa pal o Absolon. \v 7 Ov sas dovakerdo le Joaboha the le rašaha le Ebjataroha. On ačhenas vaš o Adonijah. \v 8 Ale o rašaj Cadok na sas le Adonijoha, aňi le Jehojadoskro čhavo o Benajah, aňi o prorokos Natan, aňi o Šimej, aňi o Rei, aňi o stražňika le Davidoskre. \p \v 9 Andre jekh džives o Adonijah obetinelas le bakren, gurumňen the thule terne gurumňen paš o bar Zochelet, so hino paš o prameňis En-Rogel. Vičinďa savore peskre phralen, le kraľiskre čhaven the savoren andral o kmeňos Juda, so služinenas le kraľiske, \v 10 ale na vičinďa le proroken le Natan the le Benajah, aňi le stražňiken, aňi peskre phrales le Šalamun. \s1 O Natan the e Batšeba anglo kraľis \p \v 11 O Natan phenďa le Šalamunoskra dake la Batšebake: „Tu na šunďal, hoj la Chagitakro čhavo o Adonijah ačhiľa kraľiske? Ale amaro raj o David pal oda aňi na džanel! \v 12 Av manca, phenava tuke, sar šaj aven zachraňimen tu the tiro čhavo o Šalamun. \v 13 Dža ko David a phen leske: ‚Či mange na iľal vera, rajeja miro the kraľina, hoj miro čhavo o Šalamun ačhela kraľiske pal tute a hoj ov bešela pre tiro tronos? Soske akor ačhiľa o Adonijah kraľiske?‘ \v 14 Medik ode vakereha le kraľiha le Davidoha, me džava pal tu a phenava, hoj hin avke, sar phenes.“ \p \v 15 Avke e Batšeba geľa andro kher paš o kraľis. O David sas imar igen phuro a e Šunemčanka Abišag pašal leste kerelas. \v 16 E Batšeba banďiľa dži tele a pozdravinďa le kraľis. \p O kraľis latar phučľa: „So kames?“ \p \v 17 Oj leske odphenďa: „Rajeja miro, iľal mange vera pre tiro RAJ the Del: ‚Tiro čhavo o Šalamun ela kraľis pal mande, ov bešela pre miro tronos.‘ \v 18 Ale akana o Adonijah ačhiľa kraľiske a tu pal ada aňi na džanes, rajeja miro the kraľina. \v 19 Ov obetinďa igen but gurumňen, thule terne gurumňen the le bakren. Vičinďa savore tire čhaven, le rašas le Ebjatar the le slugaďengre veľiťeľis le Joab, ale le Šalamun na vičinďa! \v 20 Akana, rajeja miro the kraľina, savore manuša andral o Izrael užaren pre tu, hoj te džanen, ko ela kraľis a bešela pal tu pro tronos. \v 21 Te tu ada na kereha, rajeja miro the kraľina, ta paľis, sar tu mereha, man the mire čhas le Šalamun lena vaš ola, ko kerde namištes.“ \p \v 22 Medik vakerelas le Davidoha, avľa andre o prorokos o Natan. \v 23 Vareko phenďa le kraľiske: „Hino kade o prorokos o Natan.“ Sar avľa anglo David, banďiľa le mujeha dži pre phuv. \p \v 24 Paľis lestar phučľa: „Rajeja miro the kraľina, phenďal tu, hoj o Adonijah ačhela pal tu kraľis a bešela pre tiro tronos? \v 25 Adadžives geľa tele a obetinďa igen but gurumňen, terne thule gurumňen the le bakren. Vičinďa peske savore tire čhaven, le veľiťeľen upral o slugaďa the le rašas le Ebjatar a ode chan, pijen a vičinen: ‚Mi dživel o kraľis Adonijah!‘ \v 26 Ale na vičinďa aňi man, tire služobňikos, aňi le Cadok, aňi le Jehojadoskre čhas le Benajah, aňi le Šalamun. \v 27 Rajeja miro the kraľina, kerďal oda tu avke? A na diňal amenge te džanel, ko ela kraľis a bešela pal tu pro tronos?“ \s1 O Šalamun ačhel kraľiske \p \v 28 Akor o David prevakerďa: „Vičinen mange la Batšeba!“ Avke avľa ko kraľis a zaačhiľa angle leste. \p \v 29 O David phenďa: „Avke sar dživel o RAJ, savo man cirdňa avri andral dojekh miro pharipen, \v 30 mek adadžives kerava oda, so tuke phenďom andre vera anglo RAJ, anglo Del le Izraeloskro, hoj tiro čhavo o Šalamun ela kraľis pal mande a bešela pre miro tronos.“ \p \v 31 Akor e Batšeba banďiľa le mujeha dži pre phuv, diňa le David pačiv a zvičinďa: „Mi dživel miro raj the kraľis o David pro furt!“ \p \v 32 Paľis o David phenďa: „Vičinen mange le rašas le Cadok, le prorokos Natan the le Jehojadoskre čhas le Benajah!“ Sar avle anglal leste, \v 33 o David lenge phenďa: „Len tumenca tumare rajeskre služobňiken a thoven te bešel mire čhas le Šalamun pre mulica a ľidžan les tele paš o prameňis Gichon. \v 34 Ode les o rašaj o Cadok the o prorokos Natan pomazinena kraľiske upral o Izrael. Akor zatrubinen pro rohos a zvičinen: ‚Mi dživel o kraľis o Šalamun!‘ \v 35 Tumen džan pal leste. Ov avela a bešela pre miro tronos a kraľinela pal mande, bo les ačhaďom, hoj te ľidžal o Izrael the e Juda.“ \p \v 36 O Benajah odphenďa le kraľiske: „Amen! Mi del o Del, o RAJ mire kraľiskro the rajeskro, hoj pes oda avke te ačhel! \v 37 Avke sar o RAJ sas mire rajeha the kraľiha, mi el the le Šalamunoha a leskro tronos mi el bareder sar le Davidoskro, mire rajeskro.“ \p \v 38 O rašaj o Cadok, o prorokos Natan, o Benajah, o Kereťana the o Pileťana gele tele, thode te bešel le Šalamun pre le Davidoskri mulica a ľidžanas les paš o prameňis Gichon. \v 39 O Cadok iľa andral le RAJESKRO Stanos o rohos le olejoha a pomazinďa le Šalamun. Paľis zatrubinde a savore manuša zvičinde: „Mi dživel o kraľis o Šalamun!“ \v 40 Savore manuša džanas pal leste andro Jeruzalem a bašavenas pro flauti a radisaľonas avke zorales, hoj e phuv zarazisaľiľa. \s1 O Adonijah daral le Šalamunostar \p \v 41 Šunďa oda o Adonijah the savore, ko ode sas vičimen, ipen akor, sar dochale pre hoscina. Sar o Joab šunďa o trubi, phučľa: „So hin ajsi bari vika andro foros?“ \p \v 42 Mek vakerelas, sar jekhvareste avľa o Jonatan, o čhavo le rašaskro le Ebjataroskro. O Adonijah leske phenďa: „Ča av, se kajso lačho manuš sar tu mušinel te anel o lačho hiros.“ \p \v 43 „Na, na anav!“ odphenďa leske o Jonatan. „Amaro raj, o kraľis David, ačhaďa le Šalamun kraľiske! \v 44 O David bičhaďa le rašas le Cadok, le prorokos Natan, le Benajah, le Kereťanen the le Pileťanen, hoj te džan le Šalamunoha. On les thode pre le Davidoskri mulica. \v 45 O Cadok le Natanoha les paš o Gichon pomazinde kraľiske. Avle odarik pale radišagoha a andre calo foros hin bari vika. Kada, so šunďan, hin odi vika. \v 46 O Šalamun imar bešel pro tronos le kraľiskro. \v 47 Mek the le Davidoskre služobňika avle te presikavel e pačiv amare rajeske, le kraľiske Davidoske. Phende: ‚Mi kerel tiro Del, hoj te el le Šalamunoskro nav slavneder sar tiro, a leskro tronos mi el bareder sar tiro!‘ “ Akor o David banďiľa pro hadžos \v 48 a phenďa: „Mi el barardo o RAJ, o Del le Izraeloskro, hoj mange adadžives diňa te dikhel le kraľis, savo adadžives zabešľa vaš ma pre miro tronos!“ \p \v 49 Avke savore, ko sas pre hoscina ko Adonijah predaranďile, ušťile a rozgele pes. \v 50 The o Adonijah pes daralas le Šalamunostar, vašoda geľa andro stanos le RAJESKRO a chudňa pes le oltariskre rohendar. \v 51 Le Šalamunoske phende: „Dikh! O Adonijah daral le kraľistar le Šalamunostar, bo pes chudel le oltariskre rohendar a mangel: ‚Akana mange o Šalamun mi lel vera, hoj na dela te murdarel peskre služobňikos la šabľaha.‘ “ \p \v 52 O Šalamun odphenďa: „Te pes ľikerela pačivalones, aňi bal pal o šero leske na perela. Ale te man dodžanava, hoj vareso nalačho kerďa, merela!“ \v 53 Avke les o Šalamun diňa te ľidžal het pašal o oltaris. Sar paľis o Adonijah avľa te banďol anglo kraľis, o Šalamun leske phenďa: „Dža khere.“ \c 2 \s1 O posledna lava le Davidoskre \p \v 1 Sar o David džanelas, hoj leskro meriben hino pašes, prikazinďa peskre čhaske le Šalamunoske kada: \v 2 „Me imar džav pal kadi phuv avke sar dojekh manuš, ale tu av zoralo a ľiker tut sar murš. \v 3 Doľiker o prikazaňja le RAJESKRE, tire Devleskre. Phir pal leskro drom a doľiker leskre lava, prikazaňja the savoro, so hin pisimen andro zakonos le Mojžišoskro. Te kada doľikereha, paľis tuke avela avri savoro, so kereha, všadzik, kaj džaha. \v 4 Avke o RAJ doľikerela oda lav, so man diňa: ‚Te tire čhave dživena avke, sar me kamav, a te phirena angle mande pačivalones, cale jileha the caľa dušaha, ela furt vareko tira famelijatar pro tronos andro Izrael.‘ \p \v 5 Tu džanes, so mange kerďa o Joab, la Cerujakro čhavo, sar murdarďa mire duje izraelike veľiťeľen: Le Abner, le Neroskre čhas, the le Amasa, le Jeteroskre čhas. Murdarďa len avke, sar te ulehas andro mariben, ale sas o smirom. Oleha meľarďa le rateha o sirimos pašal peste the o sandalki pre peskre pindre. \v 6 Se tu džanes, so te kerel! Ma muk les, hoj te sphurol a andro smirom te merel. \p \v 7 Ale le Barzilajoske andral o Gilead ker ada: Presikav o jileskeriben leskre čhavenge. Mi chan jekhetane pašal tiro skamind, bo on ke ma sas jileskre akor, sar denašavas anglal tiro phral Absolon. \p \v 8 Hin kade the o Benjaminčanos Šimej, o čhavo le Geraskro andral o Bachurim. Ov man igen prekošľa andre oda džives, sar džavas andro Machanajim. Ale paľis avľa anglal ma paš o paňi Jordan a ode leske diňom vera anglo RAJ, hoj les na murdarava la šabľaha. \v 9 Ale akana ma muk les bijal o trestos. Tu sal goďaver murš a džanes, so leha te kerel. Ma muk les, hoj te sphurol a andro smirom te merel.“ \s1 Le Davidoskro meriben \p \v 10 Paľis o David muľa a parunde les paš peskre phure dada andro Foros le Davidoskro. \v 11 O David kraľinelas upral o Izrael saranda (40) berš; efta berš andro Hebron a tranda the trin (33) berš andro Jeruzalem. \v 12 Avke o Šalamun bešľa pro tronos peskre dadeskro le Davidoskro a leskro tronos ačhiľa igen zoralo. \s1 O Adonijah murdardo \p \v 13 Andre jekh džives geľa la Chagitakro čhavo o Adonijah te dikhel le Šalamunoskra da la Batšeba. Oj lestar phučľa: „Aves andro smirom?“ \p Ov odphenďa: „He, andro smirom. \v 14 Kamav tutar vareso te phučel.“ \p „Vaker,“ phenďa leske e Batšeba. \p \v 15 Ov phenďa: „Se tu džanes, hoj o kraľišagos majinďa te el miro a hoj savore manuša andral calo Izrael peske man kidle avri kraľiske. Ale o kraľišagos mandar sas odilo a sas dino mire phraleske, bo o RAJ leske les diňa. \v 16 Akana, hin man jekh mangipen. Ker mange ada!“ \p „Vaker!“ oj phenďa leske. \p \v 17 Avke ov phenďa: „Privaker tut vaš ma ko Šalamun, hoj mange te del la Abišag andral o Šunem romňake. Tuke na phenela na.“ \p \v 18 „Mištes,“ odphenďa leske e Batšeba, „privakerava man vaš tu ko kraľis.“ \p \v 19 Paľis, sar avľa e Batšeba ko Šalamun te privakerel pes vaš o Adonijah, o Šalamun ušťiľa pal o tronos a banďiľa angle late. Avke bešľa pale pro tronos a thoďa the la te bešel pro tronos pal peskri čači sera. \v 20 Avke leske oj phenďa: „Kamav tutar jekh cikňi veca, hoj te keres prekal ma!“ \p „Phen, so kames, a me oda kerava, daje miri,“ phenďa lake o Šalamun. \p \v 21 Oj phenďa: „Mi den la Abišag andral o Šunem romňake tire phraleske le Adonijoske.“ \p \v 22 „Soske manges prekal o Adonijah la Abišag?“ phučľa latar o Šalamun. „Se mang the o kraľišagos, bo ov hino miro phureder phral a leha hino o rašaj o Ebjatar the la Cerujakro čhavo o Joab!“ \p \v 23 Androda o kraľis o Šalamun iľa vera anglo RAJ: „O Del man zorales mi marel, te o Adonijah na počinela peskre dživipnaha vaš kadi veca, so mandar mangelas. \v 24 Avke sar dživel o RAJ, savo man thoďa pro tronos mire dadeskro a savo mange kerďa savoro avke, sar phenďa, o Adonijah mušinel mek adadžives te merel.“ \p \v 25 Paľis o Šalamun bičhaďa le Jehojadoskre čhas le Benajah te murdarel le Adonijah. Ov geľa a murdarďa les. \s1 O Ebjatar bičhado khere \p \v 26 Le Ebjataroske o Šalamun phenďa: „Dža pre tire maľi andro Anatot, bo zaslužines tuke te merel. Ale adadžives mek tut na murdarava, bo tu ľidžahas le RAJESKRI archa angle miro dad David a ľidžahas leha leskre pharipena, so les sas.“ \v 27 Avke le Ebjatar premukľa andral e rašajiko služba, so kerelas anglo RAJ. Avke pes ačhiľa oda, so o RAJ phenďa andro Šilo pre le Eliskri famelija. \s1 O Joab murdardo \p \v 28 Sar o hiros pal oda avľa dži ko Joab, ov daranďiľa, bo pes ľikerelas le Adonijoha, kajte angloda na sas le Absolonoha. Avke denašľa andro stanos le RAJESKRO a ode pes chudňa le oltariskre rohendar. \v 29 Le Šalamunoske phende, hoj o Joab denašľa andro stanos le RAJESKRO a hoj hino paš o oltaris. O Šalamun bičhaďa varekas ko Joab, hoj lestar te phučel: „Soske denašľal paš o oltaris?“ \p Ov odphenďa: „Daravas tutar, vašoda denašľom paš o RAJ.“ \p O Šalamun phenďa le Jehojadoskre čhaske le Benajoske: „Dža a murdar les!“ \p \v 30 Avke ov geľa paš o stanos le RAJESKRO a phenďa: „O kraľis phenel, av avri!“ \p Ale o Joab odphenďa: „Na, me kade merava.“ \p O Benajah geľa te phenel le kraľiske, so phenďa o Joab. \p \v 31 „Ker avke, sar kamel!“ phenďa leske o kraľis. „Murdar les ode a parun les! Avke khoseha pal ma the pal miri famelija o ňevinno rat, so o Joab čhorďa avri. \v 32 Bo akana o RAJ leske visarel pale vaš o rat, so čhorďa avri akor, sar murdarďa la šabľaha duje muršen, save sas buter čačipnaskre the feder sar ov. Kajte miro dad na džanelas pal oda, murdarďa le čhas le Neroskres le Abner, savo sas veľiťeľis upral o slugaďa andro Izrael, the le čhas le Jeteroskres le Amasa, savo sas veľiťeľis upral o slugaďa andre Judsko. \v 33 Lengro rat mi perel pro šero le Joaboske the pre leskro potomstvos pro furt. Ale le Davidoskre potomstvos, leskra famelija the leskre tronos mi el le RAJESKRO smirom pro furt.“ \p \v 34 Avke o Benajah geľa, demaďa le Joab a murdarďa les. Paľis les parunde paš leskro kher pre pušťa. \v 35 Avke o Šalamun pre le Joaboskro than ačhaďa veľiťeľiske upral o slugaďa le Jehojadoskre čhas le Benajah a le Cadok rašaske vaš o Ebjatar. \s1 O Šimej murdardo \p \v 36 Paľis o Šalamun diňa te vičinel ke peste le Šimej a phenďa leske: „Ačhav tuke kher andro Jeruzalem, beš ode a ňikhaj odarik ma dža! \v 37 Ale andre oda džives, sar odarik džaha het a predžaha o paňi Kidron, čačes mereha! A korkoro aveha vinnovato vaš tiro meriben.“ \p \v 38 O Šimej leske odphenďa: „Oda lav, so phenďal, rajeja miro the kraľina, hino lačho a me kerava avke, sar phenďal.“ Avke o Šimej ačhiľa but časos andro Jeruzalem. \p \v 39 Paľis pal o trin berš le Šimejoske denašle duj sluhi ko Gatsko kraľis ko Achiš, saveske sas dad o Maachah. Sar le Šimejoske phende, hoj leskre sluhi hine andro Gat, \v 40 bešľa pro somaris a geľa ko Achiš andro Gat len te rodel. Sar len arakhľa, anďa len pale khere. \p \v 41 Sar o Šalamun šunďa, so o Šimej kerďa, \v 42 bičhaďa vaš leske a phenďa: „Či mange na iľal vera anglo RAJ a či me tuke na phenďom, hoj te džaha avri andral o Jeruzalem varekhaj avrether, hoj čačes mereha? A tu korkoro mange phenďal, hoj oda lav, so šunďal, hino lačho. \v 43 Soske na doľikerďal odi vera, so mange iľal anglo RAJ, aňi oda, so tuke prikazinďom? \v 44 Pridžan tuke savoro nalačhipen, so kerďal mire dadeske le Davidoske. Akana o RAJ tuke visarela pale oda savoro! \v 45 Me, o Šalamun, som kraľis a o RAJ man požehňinela a kerela, hoj le Davidoskro tronos ela zoralo pro furt.“ \p \v 46 Paľis o Šalamun phenďa le Benajoske: „Dža a murdar le Šimej.“ Ov geľa, demaďa les a murdarďa. Avke o kraľišagos sas zoralo andre le Šalamunoskre vasta. \c 3 \s1 O Šalamun mangel o goďaveripen le RAJESTAR \p \v 1 O Šalamun ačhiľa džamutro le Faraonoskro, le kraľiskro andral o Egipt, bo peske iľa leskra čha romňake. Anďa peske la andro Foros le Davidoskro, medik na dokerďa peskro palacis, o Chramos le RAJESKRO the o muri pašal o Jeruzalem. \v 2 O manuša anenas o obeti pro uče thana, bo mek na sas dokerdo o Chramos prekal o RAJ. \v 3 O Šalamun kamelas le RAJES. Ľikerelas pes pal o prikazaňja, save les diňa leskro dad o David, ale the avke mek anelas obeti pro uče thana a labarelas ode o voňava obeti. \p \v 4 Jekhvar o kraľis geľa te obetinel andro Gibeon, bo ode sas nekfeder ačhado učo than pro lašariben. Pre oda oltaris o Šalamun obetinďa 1 000 labarde obeti. \v 5 Ode pes leske rači andro suno sikaďa o RAJ, o Del, a phenďa: „So kames, hoj tut te dav?“ \p \v 6 O Šalamun odphenďa: „Tu presikaďal baro lačhipen tire služobňikoske le Davidoske, mire dadeske, bo ov sas verno, čačipnaskro the pačivalo ke tu. Oda baro lačhipen leske presikaďal the akor, sar les diňal čhas, savo adadžives bešel pre leskro tronos. \v 7 No akana, RAJEJA, Devla miro, tu ačhaďal tire služobňikos kraľiske pal miro dad David, ale me som terno murš a na džanav, sar mištes te ľidžal le manušen. \v 8 Akana me som kade maškar tire avrikidle manuša, save hine ajci but, hoj pes len na del te zgenel aňi te zrachinel. \v 9 Mangav tut, de man goďi, sar te ľidžal tire manušen, hoj te sprindžarav, so hin lačho a so nalačho. Bo ko šaj ľidžal kada baro narodos?“ \p \v 10 Le RAJESKE sas pre dzeka, so peske o Šalamun mangľa. \v 11 Phenďa leske: „Mištes kerďal, hoj tuke na mangľal baro dživipen, aňi o barvaľipen, aňi o meriben tire ňeprijaťeľengro, ale mangľal tuke o goďaveripen, hoj mištes te sudzines. \v 12 Vašoda kerava avke, sar mandar mangľal. Dava tut baro goďaveripen, hoj savoro te rozprindžares; ajso goďaveripen, savo mek šoha ňikas anglal tu na sas aňi na ela. \v 13 Dava tut the oda, so mandar na mangľal: O barvaľipen the e slava – avke, hoj andre calo tiro dživipen ňiko le kraľendar na ela ajso sar tu. \v 14 Te phireha pal mire droma a te doľikereha mire zakoni the prikazaňja avke, sar oda doľikerelas tiro dad o David, dava tuke te dživel but berša.“ \v 15 Androda o Šalamun ušťiľa andral o soviben a avľa pre oda, hoj o RAJ vakerelas leha andro suno. \p Paľis geľa andro Jeruzalem a ačhaďa pes angle archa le RAJESKRA zmluvakri. Anďa ode o labarde the o smiromoskre obeti a kerďa hoscina prekal savore peskre služobňika. \s1 Le Šalamunoskro goďaveripen \p \v 16 Jekhvar avle ko Šalamun duj džuvľija, save sas lubňa, a ačhile anglal leste. \v 17 Jekh lendar phenďa: „Ó, rajeja miro, me bešav kala džuvľaha jekhetane andre jekh kher. Sar mange uľiľa miro muršoro, oj sas paš oda. \v 18 Paľis pro trito džives the lake uľiľa muršoro. Samas andro kher ča duj džeňa a ňiko aver ode na sas. \v 19 Ale kala džuvľake o muršoro rači muľa, bo oj pre leste pašľiľa. \v 20 Pal jepaš rat, medik me sovavas, oj ušťiľa a iľa pašal ma mire čhavores. Thoďa les paš peste a peskre mule čhavores thoďa paš mande. \v 21 Sar tosara ušťiľom a kamľom te del le čhavores te pijel, dikhľom, hoj sas mulo. Ale sar vidňisaľolas, obdikhľom les feder a avľom pre oda, hoj oda nane miro čhavoro, savo mange uľiľa.“ \p \v 22 No oki džuvľi phenelas: „Na! Miro čhavoro hino oda, so dživel, a tiro hino oda mulo!“ \p A pale oki džuvľi phenelas: „Na, oda nane čačo! Tiro hino oda mulo a miro oda, so dživel!“ \p Kavke pes vesekedinenas anglo kraľis. \p \v 23 O kraľis phenďa: „Kadi phenel: ‚O džido čhavoro hino miro a o mulo tiro‘ a oki dujto phenel: ‚O mulo čhavoro hino tiro a o džido miro.‘ “ \p \v 24 Avke o kraľis phenďa: „Anen mange e šabľa!“ Sar leske ande e šabľa, \v 25 phenďa: „Prečhinen ole čhavores pro jepaš a den jepaš jekhake a jepaš avrake!“ \p \v 26 Ola džuvľake, savi sas čačes daj le džide čhavoreskri, avľa andro jilo baro pharipen, bo igen kamelas peskre čhavores, a vašoda phenďa le kraľiske: „Mangav tut, rajeja miro, den lake ole džide čhavores a ma murdaren les!“ \p Ale oki dujto džuvľi phenďa: „Na ela aňi miro aňi tiro. Prečhinen les pro jepaš!“ \p \v 27 Avke o Šalamun phenďa: „Ma murdaren les, ale den les ola džuvľake, savi kamel, hoj te dživel. Oj hiňi čačes leskri daj!“ \p \v 28 Sar pes calo Izrael dodžanľa pal oda, so kerďa o Šalamun, denas les bari pačiv, bo dikhle, hoj hin andre leste le Devleskro goďaveripen te rozsudzinel spravodľivones. \c 4 \s1 Le Davidoskre služobňika \p \v 1 O Šalamun ačhiľa kraľiske upral calo Izrael. \v 2 Kala sas leskre bare uradňika: \b \li1 O Azarijah, le Cadokoskro čhavo, sas o rašaj. \li1 \v 3 O Elichoref the o Achijah, le Šišoskre čhave, sas pisara andro palacis. \li1 O Jošafat, le Achiludoskro čhavo, sas o matrikaris. \li1 \v 4 O Benajah, le Jehojadoskro čhavo, sas o veľiťeľis upral o slugaďa. \li1 O Cadok the o Ebjatar sas o rašaja. \li1 \v 5 O Azarijah, le Natanoskro čhavo, sas o baro guverneris upral o krajengre guvernera. \li1 O Zabud, le Natanoskro čhavo, sas rašaj the le kraľiskro radcas. \li1 \v 6 O Achišar sas o uradňikos upral o služobňika andro palacis. \li1 O Adoniram, le Abdoskro čhavo, sas veľiťeľis upral o robotňika, save sas ispidle andre buči. \b \p \v 7 O Šalamun ačhaďa dešuduj (12) guverneren upral o kraji andre calo Izrael, save pes starinenas pal o chaben prekal o kraľis the calo palacis. Dojekh lendar anelas andral peskro krajos jekhvar andro berš pre calo čhon chaben andre le kraľiskro palacis. \v 8 Kala hin lengre nava the kraji: \b \li1 O Ben-Chur andro Efrajimika brehi; \li1 \v 9 o Ben-Deker andro Makac, Šaalbim, Bet-Šemeš, Elon the Bet-Chanan; \li1 \v 10 o Ben-Chesed andro Arubot, Socho the caľi phuv Chefer; \li1 \v 11 o Ben-Abinadab andro Nafat-Dor – leskri romňi sas e Tafat, le Šalamunoskri čhaj; \li1 \v 12 o Baanas, le Achiludoskro čhavo, andro fori Taanach the Megido the andre calo Bet-Šean, so hino paš e Caretan teleder le Jezreelostar, khatar o Bet-Šean dži ke Abel-Mechola the dži pal o Jokmeam; \li1 \v 13 o Ben-Geber andro foros Ramot-Gilead – sas les o gava le Jairoskre, le Menašeskre, andro Gilead, mek the e phuv Argob andro Bašan – ode sas šovardeš (60) bare fori le murenca, pre save sas o brondzune brani; \li1 \v 14 o Achinadab, le Idoskro čhavo, andro Machanajim; \li1 \v 15 o Achimaac andro Naftali – le Achimaacoske sas romňi e Basemat, le Šalamunoskri čhaj; \li1 \v 16 o Baanas, le Chušajoskro čhavo, andro Ašer the Alot; \li1 \v 17 o Jošafat, le Paruachoskro čhavo, andro Jisachar; \li1 \v 18 o Šimej, le Elasoskro čhavo, andre phuv Benjamin; \li1 \v 19 the o Geber, le Urihoskro čhavo, andre phuv Gilead, kaj sas o amorejiko kraľis o Sichon the o bašaňiko kraľis o Og. \b \p Upral savore kraji sas jekh baro guverneris. \v 20 O Judejci the o Izraeliti sas ajci but sar e poši paš o moros. Sas lenge mištes, bo len sas, so te chal a te pijel. \s O kraľišagos le Šalamunoskro barvaľol \p \v 21 O Šalamun kraľinelas upral savore kraľišagi le paňestar Eufrat dži paš e phuv le Filišťincengri a mek the dži paš e egiptsko hraňica. On anenas le Šalamunoske o daňe a služinenas leske pal calo leskro dživipen. \p \v 22 Le Šalamunoske džalas pro džives eňa toni nekfeder aro the dešuochto (18) toni thulo aro, \v 23 deš thule gurumňa, biš (20) terne gurumňa, save pes pašinenas pre maľa, šel (100) bakre, mek the o jeleňa, o sarni the o avričaľarde kachňa. \v 24 Vašoda, hoj sas kraľis upral savore narodi pre zapadno sera le paňestar Eufrat, le Tifsachostar dži andre Gaza, sas les smirom savore narodendar, save bešenas pašal leste. \v 25 Medik o Šalamun kraľinelas, o manuša andre caľi Judsko the Izrael – andral o Dan dži andre Beer-Šeba – dživenas bi e dar a dojekhes sas viňica the figovňikos. \p \v 26 Le Šalamun sas maštalňi prekal o 40 000 graja, save cirdenas o verdana, the 12 000 murša pro graja. \p \v 27 Leskre guvernera pes starinenas pal o chaben prekal o kraľis the prekal calo palacis. Dojekh lendar anelas andral peskro krajos jekhvar andro berš chaben pre calo čhon andre le kraľiskro palacis. On dodikhenas pre oda, hoj ňič te na chibaľinel. \v 28 Avke dojekh guverneris anelas ode, kaj kampelas, o kotor peskre jačmeňistar the peskre phusestar prekal o graja the prekal ola džviri, so cirdenas o zaprahi. \s1 Le Šalamunoskro goďaveripen \p \v 29 O Del diňa le Šalamun o goďaveripen, o prindžaripen the ajso achaľuvipen, hoj pes oda aňi na delas te zrachinel avke sar e poši paš o moros. \v 30 Leskro goďaveripen sas bareder sar o goďaveripen savore manušengro pro Vichodos a bareder sar savoro goďaveripen le Egiptoskro. \v 31 Sas goďaveder sar savore manuša the sar o Ezrachitas o Etan the sar o čhave la Macholakre – o Heman, o Kalkol the o Dardas. Avke o hiros pal leste džalas maškar savore narodi, save ode sas. \v 32 Sthoďa 3 000 prislovja the 1 005 giľa. \v 33 Vakerelas pal o stromi – le libanoňike cedrostar dži ko izopos, so barol pro muri. Vakerelas the pal o džviri, pal ola, save pes cirden pal e phuv, pal o čirikle the pal o ribi. \v 34 O manuša andral savore narodi avenas te šunel le Šalamunoskro goďaveripen. Bičhavenas len o kraľa andral savore phuva pro svetos, save pes došunenas pal leskro goďaveripen. \c 5 \s1 O Šalamun pes pripravinel te ačhavel o Chramos \p \v 1 Sar pes o kraľis Chiram andral o Tir došunďa, hoj le Šalamun pomazinde kraľiske pal leskro dad, bičhaďa ke leste peskre uradňiken, bo ov sas furt le Davidoskro prijaťeľis. \v 2 Paľis o Šalamun diňa te phenen le Chiramoske: \pm \v 3 „Džanes, hoj miro dad o David našťi ačhaďa o Chramos pre pačiv le RAJESKE peskre Devleske anglo maribena le narodenca, save bešenas pašal leste, medik leske len o RAJ na thoďa tel o pindre. \v 4 Ale akana man o RAJ, miro Del, diňa o smirom savore narodendar, save bešen pašal ma, a imar man nane ňeprijaťeľis a na mušinav man ňikastar te daral. \v 5 Vašoda kamav te ačhavel o Chramos pre pačiv le RAJESKE, mire Devleske, avke sar o RAJ phenďa mire dadeske le Davidoske: ‚Tiro čhavo, saves thovava pro tronos pal tu, ačhavela o Chramos pre pačiv mire naveske.‘ \pm \v 6 Akana bičhav tire muršen, hoj mange te čhingeren andro Libanon o cedroskre kašta. Mire murša kerena jekhetane tire muršenca a me lenge počinava ajci, keci pheneha. Se tu mištes džanes, hoj amare murša na džanen te kerel le kaštenca avke sar o Sidončana.“ \p \v 7 Sar o Chiram šunďa le Šalamunoskre lava, radišagoha zvinčinďa: „Mi el adadžives lašardo o RAJ, bo diňa le David goďavere čhas, hoj te ľidžal kada baro narodos.“ \p \v 8 O Chiram diňa te phenel le Šalamunoske: \pm „Šunďom oda, so mange phende tire murša. Kerava savoro, so mandar kames: Dava tut cedroskre the sosnakre kašta. \v 9 Mire murša len anena andral o Libanon dži paš o moros. Ode o kašta sphandena ke peste jekhetane a bičhavava len prekal o moros pre oda than, kaj kameha. Ode len mire murša rozphandena a tumen peske len odarik šaj len. Ale tu paľis doľiker oda, so me kamav, hoj andro miro palacis dodavkereha o chabena.“ \p \v 10 Avke o Chiram le Šalamunoske dodelas ajci cedroskre the sosnakre kašta, keci kamelas. \v 11 O Šalamun delas le Chiram sako berš andre leskro palacis 2 000 toni pšeňica the 400 000 ľitri olivovo olejos. \p \v 12 O RAJ požehňinďa le Šalamun goďaveripnaha, avke sar les diňa lav. Sas andro smirom le Chiramoha a phandle maškar peste zmluva. \p \v 13 Paľis o Šalamun ispidelas andre buči pro Chramos 30 000 muršen andral calo Izrael. \v 14 Ačhaďa le Adoniram, hoj te ľidžal o buča. Le muršen rozďelinďa andro trin partiji po 10 000 murša. Dojekh partija kerelas jekh čhon andro Libanon a paľis sas duj čhon khere. \v 15 Le Šalamun sas 80 000 kamenara andro verchi, the 70 000 murša, save hordinenas o materijalos. \v 16 Ačhaďa upral lende 3 300 veľiťeľen, save len ľidžanas andre buči. \v 17 Avke lenge phenďa o Šalamun, hoj te keren bare kvadri le lačhe barendar, hoj lendar te keren o zakladi pro Chramos. \v 18 Le Šalamunoskre murša, le Chiramoskre murša the o murša andral o Gebal pripravinenas o kašta the o bara prekal o Chramos. \c 6 \s1 O Šalamun ačhavel o Chramos \p \v 1 O Šalamun chudňa te ačhavel o Chramos le RAJESKE štar šel the ochtovardeš (480) berš pal oda, sar o Izraeliti gele avri andral o Egipt, akor, sar kraľinelas andro Izrael imar štarto berš, andro dujto čhon Ziv. \p \v 2 O Chramos, so ačhavelas o Šalamun le RAJESKE, sas 27 metri džinďardo, 9 metri buchlo the 1 350 centimetri učo. \v 3 E veranda anglo Chramos sas 450 centimetri džinďarďi a sas buchľi 9 metri – ajci keci o Chramos. \v 4 Andro Chramos diňa te kerel oblaki, so andral sas buchleder sar avral. \v 5 Paš o avrune muri pašal o trin seri le Chramoskre docirdňa učo kher trine poschodenca a sas andre the aver khera. \v 6 O teluno poschoďje sas buchlo 220 centimetri, o dujto sas buchlo 270 centimetri a o upruno 310 centimetri. Pašal le chramoskro muros mukľa avri schodos pro dojekh poschoďje a thovelas o hredi pre ola schodi, hoj te keren e podlaha. \p \v 7 O bara sas imar pripravimen andro lomos, a vašoda na šunďolas o čokana, o dlati, aňi ňisave trastune sersami, sar ačhavenas o Chramos. \p \v 8 Andro teluno poschoďje pes džalas andre pal e južno sera le Chramoskri a odarik pes džalas upre le garadičenca andro maškaruno the upruno poschoďje. \v 9 Sar dokerďa o Chramos, kerďa e strecha le hranolendar the le deskendar, so sas le cedrostar. \v 10 O trin poschoďja pašal o chramoskre muri sas dojekh uče 220 centimetri a sas spojimen le Chramoha le cedroskre hranolenca. \p \v 11 Akor o RAJ prevakerďa ko Šalamun: \v 12 „A pal oda Chramos, so ačhaves, džan, hoj te doľikereha savore mire zakoni the prikazaňja a te tut ľikereha pal mire lava, me tuke doľikerava miro lav, so diňom tire dades le David. \v 13 Bešava maškar o Izraeliti a na omukava mire manušen le Izrael.“ \s1 O Chramos hino dokerdo \p \v 14 Kavke dokerďa o Šalamun e buči pro Chramos. \v 15 O andrune fali sas obthode le cedroskre deskenca la phuvatar dži o stropos a e phuv sas kerďi le sosnakre kaštestar. \v 16 Kerďa prička le cedroskre kaštestar 9 metri le palune murostar andro Chramos a avke pal e prička sas o Neksveteder than. \v 17 E hlavno sala anglo Neksveteder than sas 18 metri džinďarďi. \v 18 O Chramos sas andral obthodo le cedroskre kašteha, so sas avrirandlo le prajtenca the le kvitkenca. Savoro obthode le cedroskre kašteha avke, hoj na dičholas ňisavo bar. \p \v 19 Andro Chramos sas paluno than, kaj thoďa e archa le RAJESKRA zmluvakri. \v 20 Oda Neksveteder than le Chramoskro sas 9 metri džinďardo, 9 metri buchlo the 9 metri učo a sas obthodo le žuže somnakaha a the o oltaris le cedroskre kaštestar obthoďa le somnakaha. \v 21 O Šalamun obthoďa o Chramos andrunestar le žuže somnakaha. Anglo Neksveteder than, so diňa te obthovel le somnakaha, figinďa o pochtan le somnakune lancenca. \v 22 Calo Chramos andrunestar a the o oltaris andro Sveto than obthoďa le somnakaha. \p \v 23 Andro Neksveteder than kerďa le olivove kaštestar duje cheruben\f + \fr 6,23 \fr*\ft Abo: aňjelen\ft*\f*, save sas uče 440 centimetri. \v 24-25 O cherubi dičhonas avri jednakones a sas jednakones uče the džinďarde. Le cherubengre kridli sas džinďarde 220 centimetri a merinenas 440 centimetri, sar sas rozcirdle. \v 26 Soduj cherubi sas uče 440 centimetri. \v 27 Thoďa len paš peste maškar o Neksveteder than a lengre kridli sas rozcirdle avke, hoj o kridlos jekhe cheruboskro pes chudelas jekha falatar a o kridlos dujtoneskro pes chudelas la avra falatar. Lengre aver kridli pes chudenas maškaral. \v 28 Le cheruben obthoďa le somnakaha. \p \v 29 Pre savore chramoskre fali andrunestar the avrunestar diňa te randel avri o cherubi, o palmi the o kvitki. \v 30 The e chramoskri podlaha andral the avral obthoďa le somnakaha. \p \v 31 Diňa te kerel vudar le olivove kaštestar andro Neksveteder than. O prahos the e zarubňa sas kerde avke, hoj sas pandž zarubňi jekh andre aver. \v 32 Pro soduj kridli le vudareskre sas avrirandle o cherubi, o palmi the o kvitki. O vudar, o cherubi the o palmi obthoďa le somnakaha. \v 33 O zarubňi pro angluno vudar andro Chramos sas kerde le olivove kaštestar a sas štareagorengre. \v 34 O vudar sas le sosnakre kaštestar a sas duje kridlengro. Dojekh kridlos pes delas te sthovel pro jepaš. \v 35 Randľa pre lende avri o cherubi, o palmi the o kvitki a oda obthoďa le igen sane somnakaha. \p \v 36 Paľis ačhaďa o muri pašal e andruňi dvora le barune kvadrendar the le cedroskre kaštestar. Pre dojekh trito baruno šoros thoďa o cedroskre hranoli. \p \v 37 O chramoskre zakladi sas dokerde andro čhon Ziv, sar kraľinelas o Šalamun štarto berš. \v 38 Pro dešujekhto (11.) berš andro ochtoto čhon\f + \fr 6,38 \fr*\ft Oda hin: o čhon Bul.\ft*\f* sas dokerdo o Chramos; savoro ipen avke sar kamelas o kraľis. O Šalamun ačhavelas o Chramos efta berš. \c 7 \s1 O Šalamun ačhavel peskre palaca \p \v 1 O Šalamun ačhavelas the peskro palacis a kerelas les dešutrin (13) berš, medik les na dokerďa. \v 2-3 Ačhaďa bari hala, so pes vičinelas o Kher le libanoňike vešeskro. Sas 44 metri džinďardo, 22 metri buchlo a 1 350 centimetri učo. Le cedrostar ačhaďa trin šori slupi po dešupandž (15). Sas jekhetane 45 slupi, so ľikerenas le cedroskre hredi. O stropos upral o hredi sas le cedroskre kaštestar. \v 4 Pro soduj avrune muri sas po trin šori oblaki. \v 5 Anglal sas trin vudara pre dojekh fala. Pro vudara the oblaki sas o štareagorengre rami. \p \v 6 O Šalamun ačhaďa the Slupengri Hala, so sas 22 metri džinďarďi a 1 350 centimetri buchľi. Anglal late sas e slupengri veranda. \p \v 7 Ačhaďa the hala le tronoha, savi pes vičinelas Sudno Hala, andre savi sudzinelas. Sas obthoďi le cedroskre kaštestar la phuvatar dži o stropos. \p \v 8 O palacis, andre savo bešelas o Šalamun, sas pre aver dvora pal e hala a sas ačhado avke sar the odi Sudcengri Hala. Ačhaďa ajso palacis the prekal le faraonoskri čhaj, sava peske iľa romňake. \p \v 9 Savore palaca, o hali the e bari dvora sas ačhade le nekfeder barune kvadrendar le zakladostar dži e strecha. O bara sas mištes prikerde la pilaha angluňa the paluňa seratar. \v 10 O zakladi sas le vzacne bare barendar, so merinenas 4 metri the 350 centimetri. \v 11 Upral lende sas bara, so sas mištes prikerde, the o kašta le cedrostar. \v 12 O muri pašal e palaciskri dvora sas ačhade trine šorendar le barune kvadrendar a pre lende sas jekh šoros le cedroskre hranolendar, avke sar sas ačhaďi e andruňi dvora the e hala andro Chramos le RAJESKRO. \p \v 13 O Šalamun diňa te vičinel le Chiram andral o Tir. \v 14 Ov sas o čhavo la vdovakro andral o kmeňos Naftali a leskro dad, savo sas andral o Tir, kerelas le brondzoha. O Chiram sas igen goďaver a džanelas te kerel savoro le brondzostar. Ov avľa ko Šalamun a chudňa te kerel savore buča, so lestar kamelas. \s1 O brondzune slupi \p \v 15 Ov kerďa le brondzostar duj slupi, so sas uče vaj 8 metri. O obvodos jekhe sluposkro sas 530 centimetri. \v 16 Mek kerďa upral pro slupi o brondzune kriti, so sas uče 220 centimetri. \v 17 O kriti upral o slupi sas šukares obthode le prephandle lancenca. Pre dojekh slupos sas efta lanci. \v 18 Kerďa duj šori granatoskre phaba le brondzostar pašal o prephandle lanci, so zagaruvenas o kritos upral o slupos. Kavke kerďa the pro dujto slupos. \p \v 19 O sluposkre kriti sas kerde le brondzostar sar o kvitki ľaľije, so sas uče 180 centimetri. \v 20 Pro soduj kriti, so sas thode pro slupi, sas duj šel (200) phaba a sas rozthode andro duj šori pašal lende. \p \v 21 O Chiram diňa te zathovel ola duj slupi angle angluňi dvora le Chramoskri. Ole sluposke, so zathoďa pre južno sera, diňa nav Jachin a dujte sluposke, so zathoďa pre severno sera, diňa nav Boaz. \v 22 O slupi uprunestar dičhonas avri sar o ľaľije. Avke sas e buči pro slupi dokerďi. \s1 E igen bari nadrža \p \v 23 O Chiram kerďa le brondzostar igen bari okruhlo nadrža. Le jekhe agorestar ke aver merinelas 440 centimetri, sas uči 220 centimetri a lakro obvodos sas 1 320 centimetri. \v 24 Telunestar pašal o ramos sas kerde šukar brondzune ruži andro duj šori – po deš ruži pro 44 centimetri. O ruži sas kerde jekhetane la nadržaha le brondzostar. \p \v 25 E nadrža sas thoďi pro dešuduj (12) brondzune biki, ačhelas pre lengre dume. Trin biki dikhenas pro severos, trin pro zapados, trin pro juhos a trin pro vichodos. \v 26 E nadrža sas thuľi 75 miľimetri a lakro upruno falcos dičholas avri sar e phundraďi ľaľija. Rešľolas andre 40 000 ľitri paňi. \s1 O brondzune vožikici \p \v 27 Mek kerďa deš brondzune vožikici. Dojekh vožikocis sas džinďardo 180 centimetri, buchlo 180 centimetri a učo 130 centimetri. \v 28 O vožikici sas kerde le ramendar a andro rami sas thode o brondzune bľachi. \v 29 Pre ola bľachi the pro rami sas avrirandle o ľevi, o biki the o cherubi. Upral the telal o ľevi the biki sas figimen o brondzune venci. \p \v 30 Pre dojekh vožikocis sas brondzune kereki the tički. Pre leskre štar rohi sas o rameni, so ľikerenas e nadoba. O rameni sas obthode le brondzune vencenca. \v 31 Upral o vožikocis tel e nadoba sas okruhlo ramos, so avelas avri upral le vožikocistar 45 centimetri a džalas tele 22 centimetri. A pašal leste sas avrirandle o šukar veci. O bľachi sas hranata a na okruhla. \p \v 32 Tel o vožikociskre bľachi sas štar kereki, so sas 66 centimetri uče, a lengre tički sas prichudle pro vožikocis. \v 33 Sas kerde avke sar o kereki pro verdana andro mariben. O tički, o rafiki, o špici the o ložiska sas kerde le brondzostar. \p \v 34 Pal o rohi le vožikociskre avenas avri štar ručki. \v 35 Upral o vožikocis sas obruba uči 22 centimetri a tel o vožikocis sas rameni, so ľikerenas savoro. O rameni, o bľachi the o vožikocis sas jekhe kotorestar. \v 36 Pro bľachi the rameni kerďa všadzik cherubi, ľevi, palmi a pašal savoro o venci. \v 37 Avke kerďa deš jednaka vožikici, so sas jednakones džinďarde the bare. \p \v 38 Kerďa the deš nadobi le brondzostar – jekh pre dojekh vožikocis. Dojekh nadoba sas buchľi 180 centimetri a rešľolas andre 800 ľitri paňi. \v 39 Pandž vožikici thoďa pre južno sera a pandž pre severno sera le Chramoskri. E igen bari nadrža thoďa pre vichodno sera. \s1 Savoro, so hin andro Chramos \p \v 40 O Chiram paľis kerďa lavora, lopati the čarore. \p Avke dokerďa e buči, so kerelas prekal o Šalamun pro Chramos le RAJESKRO. \v 41 Kerďa: \b \li1 o duj slupi; \li1 o kriti le brondzostar, save thoďa upral pro slupi, save sas šukares obthode le prethode lancenca; \li1 \v 42 400 granatoskre phaba le brondzostar, so sas thode pro duj prephandle lanci; \li1 \v 43 deš vožikici the deš nadobi, so sas pre ola vožikici; \li1 \v 44 e igen bari nadrža a tel late dešuduj biken; \li1 \v 45 o pira, o lopati the o čarore. Savore ola veci, so kerďa le Šalamunoske prekal o Chramos le RAJESKRO, sas kerde le bľišťace brondzostar. \b \p \v 46 O Šalamun oda diňa te kerel andro čikakre formi andre Jordaňiko dolina maškar o gava Sukot the Caretan. \v 47 Savore veci sas ajci but, hoj o Šalamun o brondzos aňi na diňa te važinel. \p \v 48 O Šalamun diňa te kerel andro Chramos le RAJESKRO the aver sersamos: \b \li1 o somnakuno oltaris; \li1 o somnakuno skamind, pre savo pes thovelas o maro; \li1 \v 49 o deš somnakune svietňiki – pandž ačhenas pre čači sera a pandž pre baľogňi sera anglo Neksveteder than; \li1 o somnakune kvitki, o lampi, o kliešťi; \li1 \v 50 o čare, o čhurora, o kuča the o lopatki, so sas tiš kerde le somnakastar. \li1 The o somnakune čopi pro vudara andro Chramos. \b \p \v 51 Sar o Šalamun dokerďa savori buči pro Chramos le RAJESKRO, anďa ode o sveta veci peskre dadeskre le Davidoskre: o rup, o somnakaj the aver veci a thoďa len andro chramoskre pokladňici. \c 8 \s1 E archa le RAJESKRI ľigenďi andro Chramos \p \v 1 Akor o Šalamun zvičinďa ke peste andro Jeruzalem savore izraelike vodcen le dojekhe kmeňostar the fajtatar, hoj te anen e archa le RAJESKRI andral o Foros le Davidoskro – andral o Sion – andro Chramos. \v 2 Savore murša andral o Izrael pes zgele ko kraľis Šalamun, sar sas o inepos andro eftato čhon Etanim. \p \v 3 Sar avle savore vodci andral o Izrael, o rašaja hazdle e archa le RAJESKRI upre \v 4 a preľigende la; o rašaja the o Leviti ľidžanas o Svetostankos the savore sveta veci, so sas andro Stanos. \v 5 O Šalamun the savore izraelika manuša, save pes ode zgele, obetinenas angle archa ajci but bakren the gurumňen, hoj pes aňi na delas te zgenel. \p \v 6 O rašaja ľigende e archa le RAJESKRA zmluvakri andro paluno than andro Chramos, pro Neksveteder than a thode la tel o cherubengre kridli. \v 7 Upral oda than, kaj sas e archa thoďi, sas o kridli le cherubengre rozcirdle avke, hoj zaučharenas andre e archa the lakre dručki, savenca la ľidžanas. \v 8 O dručki sas ajse džinďarde, hoj lengre agora dičholas andral o Sveto than, ale avral len na dičholas. Ode hine dži adadžives. \v 9 Andre archa sas ča o duj barune tabli, pre save sas pisimen o deš prikazaňja, so ode thoďa o Mojžiš akor, sar o RAJ phandľa e zmluva le Izraelitenca pro verchos Choreb\f + \fr 8,9 \fr*\ft Abo: Sinaj\ft*\f*, sar avle avri andral o Egipt. \p \v 10 Sar o rašaja avenas avri andral o Sveto than, e chmara zaučharďa o Chramos le RAJESKRO. \v 11 A o rašaja našťi dureder kerenas e služba angle e chmara, bo le RAJESKRI slava pherdžarďa o Chramos le RAJESKRO. \v 12 Akor phenďa o Šalamun: „O RAJ phenďa, hoj bešela andre kaľi chmara. \v 13 Ale me akana prekal tu ačhaďom šukar Chramos, o than, kaj šaj bešes pro furt.“ \s1 O Šalamun vakerel ko manuša \p \v 14 Medik savore Izraeliti ode ačhenas, o kraľis pes visarďa ke lende a požehňinďa len. \v 15 A phenďa: \pm „Mi el lašardo o RAJ, o Del le Izraeloskro, bo ov doľikerďa o lav a peskre vasteha kerďa oda, so phenďa mire dadeske le Davidoske: \v 16 ‚Ole dživesestar, sar iľom mire manušen le Izraeliten avri andral o Egipt, andre ňisavo izraeliko kmeňos na kidňom mange avri foros, kaj mange te keren o Chramos, andre savo uľahas lašardo miro nav, ale kidňom mange avri le David, hoj te el upral mire izraelika manuša.‘ \pm \v 17 Imar mire dadeske le Davidoske sas andro jilo, hoj te ačhavel o Chramos, hoj o manuša te lašaren le RAJES, le Izraeloskre Devles. \v 18 Ale o RAJ mire dadeske le Davidoske phenďa: ‚Mištes, hoj tuke sas andro jilo te ačhavel o Chramos prekal miro nav, \v 19 ča oda Chramos na ačhaveha tu, ale tiro čhavo, savo tutar avela. Ov mange ačhavela o Chramos prekal miro nav.‘ \pm \v 20 O RAJ oda, so phenďa, the kerďa a ačhiľom kraľiske pal miro dad pal o David a akana bešav pro izraeliko tronos, avke sar phenďa o RAJ. Ačhaďom the o Chramos prekal o nav le RAJESKRO, prekal o Del le Izraeloskro. \v 21 Pripravinďom ode than prekal e archa, andre savi hiňi le RAJESKRI zmluva, so phandľa amare dadenca akor, sar len iľa avri andral o Egipt.“ \s1 Le Šalamunoskri modľitba \p \v 22 Paľis pes o Šalamun ačhaďa anglo oltaris le RAJESKRO, anglal savore manuša le Izraeloskre, save pes ode zgele, hazdňa o vasta ko ňebos \v 23 a phenďa: \pm „RAJEJA, Devla le Izraeloskro! Nane aver Del, sar sal tu, aňi pro ňebos, aňi pre phuv. Tu doľikeres e zmluva a sal lačhejileskro ke peskre služobňika, save džan pal tu cale jileha. \v 24 Tu doľikerďal tiro lav, avke sar phenďal mire dadeske le Davidoske. Tire vasteha kerďal, so le mujeha phenďal, a adadžives oda hin avke. \pm \v 25 Ale akana, RAJEJA, Devla le Izraeloskro, doľiker oda lav, so diňal tire služobňikos le David, mire dades, akor sar leske phenďal: ‚Furt ela vareko leskre potomkendar pro izraeliko tronos, ale ča akor, te man mištes šunena tire čhave avke sar tu.‘ \v 26 Vašoda, Devla le Izraeloskro, mangav tut, mi ačhel pes avke, sar phenďal mire dadeske le Davidoske. \pm \v 27 Či so, šaj o Del bešel pre phuv? Se mek the o ňebos, o nekučeder ňebos leske hin cikno a na mek kada Chramos, so ačhaďom! \v 28 Mangav tut, RAJEJA, Devla miro, šun avri e modľitba tire služobňikoskri, mangav vaš o jileskeriben! Ker avke, sar tutar mangav adadžives. \v 29 Mi dikhen tire jakha rat-džives pre kada Chramos, pal savo phenďal, hoj ode ela tiro nav lašardo. Šun avri e modľitba tire služobňikoskri, kecivar pes visarela le mujeha ke kada than a modľinela pes. \v 30 Mangav tut, šun o mangipen tire služobňikoskro the tire izraelike manušengro akor, sar ena visarde le mujeha ke kada than a modľinena pes. Šun len avri andral o ňebos, kaj bešes, a odmuk lenge. \pm \v 31 Te vareko kerela vareso nalačho varekaske a ov pre leste ispidela, hoj te džal andro Chramos, hoj te lel vera angle tiro oltaris, \v 32 tu oda šun andral o ňebos a rozsudzin maškar lende. Oles, ko ela vinnovato, mar avke, sar peske zaslužinel. A vaš o čačipnaskro zaačh a odmeňin les, avke sar peske zaslužinel. \pm \v 33 Te tire izraelike manušen domarena o ňeprijaťeľa vašoda, hoj kerde binos, a te pes paľis visarena pale ke tute, lašarena tiro nav, modľinena pes a mangena tut andre kada Chramos, \v 34 šun len avri andral o ňebos. Odmuk tire manušenge o bini a an len pale andre phuv, so diňal lengre dadenge. \pm \v 35 Te tu zaačhaveha o brišind vašoda, hoj tire manuša kerde binos, ale te pes paľis visarena le binostar, bo tu len pokorinďal, a te ena visarde le mujeha ke kada than a lašarena tiro nav, \v 36 šun len avri andral o ňebos. Odmuk o bini tire izraelike manušenge, tire služobňikenge, sikav len, sar te džal pal tiro drom a de o brišind andre tiri phuv, so diňal sar ďeďictvos tire manušenge. \pm \v 37 Te ela andre phuv bokh the e pohroma, abo te o uľipen pro maľi kirňola, abo te ela pro maľi o grajora the o kirme, abo te o ňeprijaťeľa džana pre lengre fori, abo te ela o pharipen vaj o meribnaskro nasvaľiben, \v 38 šun dojekh modľitba the o mangipen vaš o jileskeriben. Te pes chocko andral tiro narodos ke tu mangela, abo te nacirdela peskre vasta ke kada Chramos, \v 39 šun oda andral o ňebos, odmuk a pomožin lenge. Počin dojekheske pal oda, sar dživel, se tu korkoro džanes o jile savore manušengre, \v 40 avke, hoj pes tutar te daran pal calo časos, medik dživena andre kadi phuv, so diňal amare dadenge. \pm \v 41 Te o cudzincos, savo nane andral o Izrael, avľahas dural andral aver phuv angle tiro nav \v 42 – bo the aver narodi pes dodžanena pal tiro baro nav, pal tiri zor the pal savoro, so kerďal – a modľinďahas pes visardo le mujeha ke kada Chramos, \v 43 šun avri andral o ňebos, kaj bešes, lengro mangipen a ker lenge avke, sar tutar mangena, hoj savore narodi pre phuv tut te sprindžaren a te daran tutar avke sar tire izraelika manuša. Paľis the on džanena, hoj kada Chramos, so ačhaďom, hino prekal tiro nav. \pm \v 44 Te džana tire murša le dromeha, saveha len bičhaveha pro mariben pre peskre ňeprijaťeľa, a te visarena pes ke tiro avrikidlo foros the ko Chramos, so ačhaďom pre pačiv tire naveske, a te pes mangena ke tu, RAJEJA, \v 45 šun avri lengre modľitbi the o mangipen andral o ňebos a de lenge o viťazstvo. \pm \v 46 Te tire manuša angle tu kerena binos, bo dojekh manuš hino binošno, a tu pre lende aveha choľamen a domukeha lengre ňeprijaťeľenge, hoj te zviťazinen upral lende, a on len paľis odľigenena sar zaphandlen andre peskri phuv – či pašes abo dur –, \v 47 a te andre odi phuv, kaj sas odľigende, peske pridžanena, hoj kerde binos, a te pes visarena ke tu a te tutar mangena o jileskeriben a phenena: ‚Kerďam binos a sam vinnovata. Kerďam nalačhipen,‘ \v 48 a te pes visarena cale peskre jileha the dušaha a mangena tut andre odi phuv, kaj hine zaphandle, sar ena visarde ke peskri phuv, so diňal lengre dadenge, the ko avrikidlo foros the ko Chramos, so ačhaďom prekal tiro nav, \v 49 šun avri andral o ňebos, kaj bešes, lengre modľitbi the mangipen a zaačh tut vaš lenge. \v 50 Odmuk lenge savore bini a savoro nalačhipen, so kerde tuke, a de, hoj lengre ňeprijaťeľa te aven ke lende lačhejileskre. \v 51 Se on hine tire manuša, tiro ďeďictvos, saven iľal avri andral o Egipt – andral oda trastuno bov. \pm \v 52 Dikh pro mangipen tire služobňikoskro a šun o modľitbi the tire izraelike manušengre, sar ke tu vičinena, hoj lenge te pomožines. \v 53 Se tu tuke len kidňal avri vaš tiro ďeďictvos andral savore narodi pre phuv, avke sar phenďal prekal tiro služobňikos Mojžiš, sar iľal avri amare daden andral o Egipt, ó, Nekbareder RAJEJA!“ \s1 O Šalamun žehňinel le manušen \p \v 54 Sar o Šalamun mangelas a modľinelas pes ko RAJ, sas pro khoča anglo oltaris a hazdelas upre o vasta ko ňebos. Sar preačhiľa, ušťiľa \v 55 a požehňinďa zorale hangoha savore izraelike manušen. Phenďa: \pm \v 56 „Mi el lašardo o RAJ, savo diňa o smirom peskre manušen le Izraeliten, avke sar oda phenďa. Doľikerďa dojekh lav, so diňa prekal peskro služobňikos prekal o Mojžiš. \v 57 Mi ačhel o RAJ, amaro Del, amenca, avke sar sas amare dadenca. Te na omukel amen a te na odčhivel amen pestar het. \v 58 O RAJ mi visarel amare jile ke peste, hoj te dživas avke, sar ov kamel, a te doľikeras savore leskre lava, prikazaňja the zakoni, so diňa amare daden. \v 59 Kala lava, savenca man mangavas anglo RAJ, mi en pašes paš o RAJ, paš miro Del, dživese the rači. Mi zaačhel vaš peskro služobňikos the vaš peskre izraelika manuša sako džives. \v 60 Avke dojekh narodos pre phuv džanela, hoj ča o RAJ hino Del a nane aver. \v 61 Odden pes le RAJESKE, amare Devleske, cale tumare jileha a doľikeren leskre zakoni the o prikazaňja avke sar adadžives.“ \b \p \v 62 Paľis o kraľis the savore manuša andral o Izrael ande obeti le RAJESKE. \v 63 O Šalamun obetinďa le RAJESKE 22 000 gurumňen the 120 000 bakren sar o smiromoskre obeti. Avke o Šalamun the savore manuša pošvecinde o Chramos le RAJESKRO. \v 64 Vašoda, hoj o brondzuno oltaris sas cikno prekal ola savore obeti, o kraľis oda džives pošvecinďa the o maškaruno than pre dvora anglo Chramos le RAJESKRO a the ode kerenas o labarde obeti, o chabeneskre obeti the o žiros pro smiromoskre obeti. \p \v 65 Andre oda časos o Šalamun the savore Izraeliti kerde paš o Chramos anglo RAJ, amaro Del, o inepos le Stankengro, so ľikerelas efta džives. Avle ode igen but manuša pašal o Lebo-Chamat pal o severos dži paš o paňi le Egiptoskro pro juhos. \v 66 O Šalamun pro ochtoto džives bičhaďa le manušen khere. On savore les chudle te lašarel a dojekh lendar džalas khere bare radišagoha vaš savoro lačhipen, so o RAJ presikaďa peskre služobňikoske le Davidoske the le Izraelitenge, leskre manušenge. \c 9 \s1 O RAJ pes pale sikavel le Šalamunoske \p \v 1 Sar o Šalamun dokerďa o Chramos le RAJESKRO, peskro palacis a savoro, so kamľa te kerel, \v 2 sikaďa pes leske o RAJ dujtovar andro suno avke sar angloda andro Gibeon. \v 3 O RAJ leske phenďa: \pm „Šunďom avri tiri modľitba the o mangipen, sar tut mangehas ke mande. Me pošvecinďom kada Chramos, so ačhaďal, hoj ode miro nav te el barardo pro furt. Mire jakha the miro jilo ode ena pro furt. \pm \v 4 Te tu phireha angle ma pačivalones the žuže jileha avke sar tiro dad o David a te doľikereha mire zakoni the prikazaňja a te kereha savoro, so tuke phenďom, \v 5 me doľikerava o lav, so phenďom tire dadeske le Davidoske: Leskro tronos ela furt zoralo upral o Izrael a furt ela vareko andral leskro potomstvos pro tronos. \pm \v 6 Ale te tut mandar odvisareha tu the tire čhave a na doľikerena mire zakoni the o prikazaňja, so tumen diňom, ale džana te služinel avre devlenge a lašarena len, \v 7 akor me khosava tele mire manušen le Izraeliten pal kadi phuv, so len diňom. O Chramos, so pošvecinďom prekal miro nav, odčhivava mandar a paľis o Izrael ela dojekhe narodoske pro pheras the pro asaben. \v 8 A kale Chramostar na ačhela ňič, ča o bara, a sako, ko odarik predžala, pes igen čudaľinela a phenela: ‚Soske kada o RAJ kerďa kala phuvake the Chramoske?‘ \v 9 Odphenela pes lenge: ‚Bo omukle le RAJES, peskre Devles, savo iľa avri lengre daden andral o Egipt. Chudle te banďol a te lašarel avre devlen, a vašoda o RAJ pre lende domukľa kadi bibach.‘ “ \s1 O Šalamun pes dovakerel le Chiramoha \p \v 10 O Šalamun ačhavelas o Chramos le RAJESKE the o palacis biš berš (20) \v 11 a o kraľis Chiram andral o Tir dodelas le Šalamunoske o cedroskre the o sosnakre kašta a o somnakaj ajci, keci kamelas. Paľis o Šalamun les diňa biš fori andre Galileja. \v 12 O Chiram avľa andral o Tir te predikhel ola fori, so les diňa o Šalamun, ale leske na sas pre dzeka. \v 13 Avke phenďa le Šalamunoske: „Phrala miro, oda save fori man diňal?“ Paľis ole forenge diňa nav Kabul a kavke dži adadžives pes vičinel odi phuv. \v 14 Ale o Chiram the avke bičhaďa le Šalamunoske 4 000 kili somnakaj. \p \v 15 O Šalamun ispidelas pro manuša, hoj te keren e buči sar otroka pro Chramos le RAJESKRO the pre leskro palacis, pre terasa pašal o foros the pro muri pašal o Jeruzalem, Chacor, Megido the Gezer. \v 16 O Faraonos, o egiptsko kraľis, geľa pro mariben andro foros Gezer, domarďa les a zlabarďa avri. Murdarďa le Kanaančanen the ole manušen, save ode bešenas, a paľis o foros diňa peskra čhake, le Šalamunoskra romňake. \v 17 Paľis o Šalamun pale ačhaďa o foros Gezer, o teluno foros Bet-Choron, \v 18 o Baalat, o Tamar pre judsko pušťa \v 19 the savore fori, kaj sas odthodo o chaben, mek the o fori prekal o maribnaskre verdana the graja. A ačhade savoro, so kamelas andro Jeruzalem, andro Libanon the andre caľi phuv, kaj sas kraľis. \p \v 20-21 O Šalamun ispidelas andre buči savore Amorejčanen, Chetitanen, Perizejen, Chivijen the Jebusejen, save ačhile andre odi phuv a saven angloda na murdarde avri. Lengre potomki mušinenas te kerel sar otroka – a oda dži adadžives. \v 22 O Šalamun le Izraelitendar na kerelas otroken, bo on leske služinenas sar slugaďa, uradňika, veľiťeľa the veľiťeľa upral o verdana the upral o murša pro graja. \v 23 O Šalamun ačhaďa upral o buča 550 veľiťeľen, save sas upral o buča, so kerenas o manuša. \p \v 24 Sar leskri romňi, le faraonoskri čhaj, odgeľa upre andral o Foros le Davidoskro, hoj te bešel andre peskro palacis, so lake ačhaďa o Šalamun, ov chudňa te kerel e terasa pašal o foros. \p \v 25 O Šalamun anelas andro berš trival o labarde the o smiromoskre obeti pro oltaris, so ačhaďa le RAJESKE, a labarelas anglal leste o kaďidlos. A avke dokerďa o Chramos. \p \v 26 O Šalamun mek kerďa o loďi andro Ecjon-Geber, so hino paš o Elat, paš o brehos le Lole moroskro andro Edom. \v 27 O Chiram bičhaďa peskre služobňiken, save mištes prindžarenas o moros, hoj te služinen le Šalamunoskre muršenca pro loďi. \v 28 On džanas la loďaha andre phuv Ofir a odarik ande 14 000 kili somnakaj le Šalamunoske. \c 10 \s1 E kraľovna andral e Šeba avel ko Šalamun \p \v 1 Sar pes e kraľovna andral e Šeba došunďa pal le Šalamunoskri slava, avľa ke leste a phučelas lestar phare veci, hoj les te skušinel. \v 2 Avľa andro Jeruzalem igen but manušenca the le ťavenca, pre save anelas voňava oleji, igen but somnakaj the o vzacna bara. Sar doavľa ko Šalamun, vakerelas leha pal savoreste, so la sas pro jilo. \v 3 O Šalamun lake odphenelas pre savoreste, so lestar phučelas. Prekal leste na sas ňič ajso pharo, hoj te na odphenel lake. \v 4 E kraľovna andral e Šeba dikhľa, savo baro goďaveripen hin le Šalamun, the savo palacis ačhaďa \v 5 the o chabena pre leskro skamind. Dikhľa, sar bešenas pašal leste leskre služobňika a sar pes ľikerenas leskre sluhi the čašňika. Dikhľa the lengro uraviben the o labarde obeti, so anelas andro Chramos le RAJESKRO. Sar oda savoro dikhľa, ačhiľa bijal peste a na džanelas, so pre oda te phenel. \p \v 6 Phenďa le Šalamunoske: „Čačipen hin, so me šunďom andre miri phuv pal tute the pal tiro goďaveripen. \v 7 Ale me oleske na pačavas, medik na avľom a na dikhľom pre mire jakha. No dikhav, hoj mange na phende mek aňi jepaš olestar! Tiro goďaveripen the barvaľipen hino bareder, sar me pal oda šunďom. \v 8 Bachtale hine tire murša the tire služobňika, save furt pašal tu keren a šunen tiro goďaveripen! \v 9 Mi el barardo o RAJ, tiro Del, savo peske tut zakamľa avke, hoj tut thoďa pro izraeliko tronos. Bo o RAJ kamel o Izrael pro furt, ačhaďa tut kraľiske, hoj te ľikeres o zakonos the o spravodľišagos.“ \p \v 10 Paľis oj diňa le Šalamun buter sar 4 000 kili somnakaj a igen but voňava oleji the vzacna bara. Šoha buter pes imar ode na anďa ajci but voňava oleji, keci anďa e kraľovna andral e Šeba le Šalamunoske. \p \v 11 (The le Chiramoskre loďi anenas o somnakaj andral o Ofir the igen but algumoskre kašta the o vzacna bara. \v 12 Ole kaštendar o Šalamun kerďa o slupi andro Chramos the peskro palacis a mek diňa te kerel o citari the o harfi prekal o lavutara. Ajci but kašta pes ode imar na anďa dži adadžives.) \p \v 13 O Šalamun diňa la kraľovna andral e Šeba o dari, so pes delas le kraľenge, a paš oda the mek savoro, so oj kamelas. Paľis oj the savore lakre služobňika gele pale andre peskri phuv. \s1 Le Šalamunoskro barvaľipen \p \v 14 Le Šalamunoske anenas sako berš vaj 23 toni somnakaj, \v 15 a mek ke oda the o daňe, so počinenas savore izraelika krajengre guvernera, o kraľa andral e Arabija the o manuša, save bikenavkeren. \p \v 16 O Šalamun kerďa duj šel (200) šťiti le somnakastar. Pre jekh šťitos leske kampelas vaj efta kili somnakaj. \v 17 Paľis mek kerďa trin šel (300) cikneder šťiti le somnakastar. Pre jekh šťitos leske kampelas vaj duj kili somnakaj. Avke o Šalamun len thoďa andro Kher le libanoňike vešeskro. \p \v 18 Paľis o kraľis kerďa igen baro tronos, so sas obthodo la slonovinaha the le žuže somnakaha. \v 19 E paluňi sera, kaj oprinelas o šero, sas okruhľi a pal soduj seri le tronostar, kaj oprinelas o vasta, ačhenas duj ľevi. Anglo tronos sas šov garadiči \v 20 a pro garadiči ačhenas pal o soduj seri ľevi – jekhetane dešuduj (12) ľevi. Ajso tronos na sas ňikhaj andre ňisavo kraľišagos. \v 21 Savore kuča, andral save pijelas o Šalamun, sas kerde le somnakastar a savore veci andro Kher le libanoňike vešeskro sas kerde le žuže somnakastar. Ňič na sas kerdo le rupestar, bo andre oda časos o rup prekal lende na sas vzacno. \v 22 Le Šalamun sas but loďi pro moros. Sako trin berš len bičhavelas pro moros le Chiramoskre loďenca, hoj te doanen o somnakaj, o rup, e slonovina, le opicen the le paven. \p \v 23 O Šalamun sas barvaleder the goďaveder sar dojekh kraľis pre phuv. \v 24 O manuša andral dojekh narodos kamenas te šunel o goďaveripen, so les diňa o Del. \v 25 Berš pre beršeste sako, ko avelas ke leste, anelas leske daros: rupune abo somnakune veci, gada, veci pro mariben, voňava oleji, graja the mulici. \p \v 26 Paľis peske o Šalamun stradľa verdana the graja. Avke les sas 1 400 verdana pro mariben a 12 000 graja. Rozačhaďa o verdana andro aver fori the paš peste andro Jeruzalem. \v 27 Sar o Šalamun kraľinelas, sas andro Jeruzalem ajci rup sar bara a ajci stromi cedri sar dziva figovňika pro judska brehi. \v 28 O graja prekal o Šalamun pes anenas andral o Egipt the andral o Kuj\f + \fr 10,28 \fr*\ft Oda hin e Cilicija.\ft*\f*. Le kraľiskre murša len cinenas andral o Kuj. \v 29 Andral o Egipt pes cinelas o verdan pro mariben vaš šov šel (600) rupune a o graj vaš o šel the penda (150) rupune. Avke on odarik anenas graja the verdana prekal savore kraľa le Chetitanengre the le Aramejčanengre. \c 11 \s1 O Šalamun lašarel avre devlen \p \v 1 O kraľis o Šalamun kamelas but džuvľijen andral aver narodi: le faraonoskra čha, le Moabčanken, le Amončanken, le Edomčanken, le Sidončanken the le Chetitanken. \v 2 On sas ole narodendar, pal save o RAJ le Izraelitenge phenďa: „Našťi tumenge len romňijen andral aver narodi, aňi on andral tumaro narodos, hoj tumen mandar te na odcirden pal peskre devla.“ Ale o Šalamun len the avke kamelas. \v 3 Sas les efta šel (700) romňija, so sas andral o kraľika fameliji, the trin šel (300) romňija-služobňički. On les odcirdle le Devlestar. \v 4 Sar o Šalamun sphuriľa, leskre romňija les scirdle pal aver devla a ov imar na sas ajso pačivalo le RAJESKE, peskre Devleske, sar sas leskro dad o David. \v 5 Ov lašarelas la Aštarta, savi sas del andro Sidon, the le Moloch\f + \fr 11,5 \fr*\ft Abo: o Milkom\ft*\f*, savo sas igen džungalo del le Amončanengro. \v 6 Aleha o Šalamun kerelas o nalačhipen anglo RAJ a ov na sas calo oddino le Devleske avke sar leskro dad o David. \p \v 7 Akor pro verchos pre vichodno sera le Jeruzalemostar o Šalamun ačhaďa oltaris prekal o Kemoš, savo sas o džungalo del le Moabčanengro, the prekal o Moloch, savo sas džungalo del le Amončanengro. \v 8 Kavke kerďa oltara the prekal savore peskre romňija andral aver narodi, save peskre devlenge anenas o voňava the aver obeti. \p \v 9-10 Kajte o RAJ, o Del le Izraeloskro, pes le Šalamunoske sikaďa duvar andro suno a phenďa leske, hoj te na lašarel avre devlen, ov the avke le RAJES na šunďa, ale odvisarďa pes lestar. Aleha o RAJ sas choľamen pro Šalamun. \v 11 Vašoda o RAJ phenďa le Šalamunoske: „Te ada kerďal a na doľikerďal miri zmluva the o zakonos, so tut diňom, čačes lava tutar o kraľišagos a dava jekhe tire služobňikoske. \v 12 Ale angle tiro dad anglo David oda na kerava, medik tu dživeha, ale odlava oda tire čhastar, \v 13 no aňi lestar na odlava calo kraľišagos. Jekh kmeňos mukava tire čhaske, ča vaš miro služobňikos David the vaš o Jeruzalem, so mange avri kidňom.“ \s1 Le Šalamunoskre ňeprijaťeľa \p \v 14 O RAJ kerďa upre le Edomčanos Hadad, savo sas andral le kraľengri famelija, hoj te el le Šalamunoskro ňeprijaťeľis. \v 15-16 Akor, sar o David zviťazinďa upral o Edom, o Joab, leskro veľiťeľis upral o slugaďa, geľa te parunel olen, save mule. O Joab savore Izraelitenca ačhiľa andro Edom šov čhon, medik na murdarďa savore ole muršen. \v 17 Ča o Hadad, savo sas akor mek čhavoro, denašľa andro Egipt varesave leskre dadeskre služobňikenca andral o Edom. \v 18 Odgele andral o Midijan, a sar avle andro Paran, ile odarik muršen a gele andro Egipt ko Faraonos. Ov les diňa kher, chaben the maľa. \v 19 Vašoda, hoj o Hadad sas le Faraonoske pre dzeka, diňa leske the la Tachpeneskra pheňa romňake – e Tachpenes sas le faraonoskri romňi. \v 20 Paľis lake uľiľa muršoro o Genubat. E kraľovna les bararďa avri andro palacis maškar o kraľiskre čhave. \p \v 21 Sar pes o Hadad andro Egipt došunďa, hoj muľa o David the o Joab, savo sas veľiťeľis upral o slugaďa, phenďa le kraľiske: „Domuk, hoj te džav pale andre miri phuv.“ \p \v 22 „Soske?“ phučľa lestar o Faraonos. „Chibaľinel tuke vareso kade, hoj jekhvareste kames te džal pale andre tiri phuv?“ \p „Na,“ odphenďa leske o Hadad, „ale the avke man muk te džal khere.“ \p \v 23 O Del kerďa upre le Rezon, le Eljadasoskre čhas, hoj te el le Šalamunoskro ňeprijaťeľis. O Rezon denašľa peskre rajestar le Hadad-Ezerostar, savo sas kraľis andre Coba. \v 24 O Rezon vičinďa ke peste zbujňiken, saven ľidžalas. Sar len o David murdarelas, o Rezon the leskre murša gele het andro Damašek a ode ačhiľa kraľiske. \v 25 Avke o Rezon sas kraľis andro Aram\f + \fr 11,25 \fr*\ft Abo: Sirija\ft*\f*. Sas ňeprijaťeľis le Izraeloske medik dživelas o Šalamun a kerelas lenge o nalačhipen, avke sar the o Hadad. \s1 O RAJ del lav le Jeroboam \p \v 26 The o Jeroboam, savo sas služobňikos le Šalamunoskro, pes vzburinďa pro Šalamun. Ov sas le Nebatoskro čhavo, Efraťanos andral e Cereda, a leskri daj sas e vdova Ceruja. \v 27 Oda pes ačhiľa, sar o Šalamun kerďa e terasa a prikerďa o foroskre muri. \v 28 O Jeroboam sas zoralo murš. Sar o Šalamun dikhľa ole terne muršes, sar kerel peskri buči, ačhaďa les upral o murša andral o kmeňi Efrajim the Menaše, hoj len te ľidžal andre buči. \p \v 29 Andre jekh džives, sar o Jeroboam džalas het andral o Jeruzalem, arakhľa pes pre maľa le Achijoha, savo sas prorokos andral o Šilo. Na sas ode ňiko, ča on duj džene. Pro Achijah sas urdo nevo plašťos. \v 30 Chudňa oda plašťos a rozčhingerďa les pro dešuduj (12) kotora. \v 31 A le Jeroboamoske phenďa: „Le tuke deš kotora, bo kada phenel o RAJ, o Del le Izraeloskro: ‚Lava o kraľišagos le Šalamunostar a tuke dava deš kmeňi. \v 32 Andral savore izraelika kmeňi leske ačhela ča jekh kmeňos a oda angle miro služobňikos David the anglo o foros Jeruzalem, so mange kidňom avri. \v 33 Kerava oda vašoda, bo o Šalamun man omukľa a chudňa te lašarel le sidoňike devles, la Aštarta, le moabike devles le Kemoš the le amoňike devles le Moloch a na phirelas pal mire droma, na kerelas oda, so kamav, a na doľikerelas miro zakonos the mire lava avke sar leskro dad o David. \v 34 Calo kraľišagos lestar na odlava, ale mukava les te vladňinel, medik dživela, a oda angle miro služobňikos David, saves mange kidňom avri a savo doľikerelas mire prikazaňja the lava. \v 35 Ale le Šalamunoskre čhastar odlava o kraľišagos le deše kmeňenca a dava len tuke. \v 36 Le Šalamunoskre čhaske mukava ča jekh kmeňos, hoj te el mire služobňikos le David furt potomkos, savo vladňinela angle mande andro Jeruzalem, andro foros, so mange kidňom avri, hoj ode te avav lašardo. \v 37 Ale tut Jeroboam ačhavava kraľiske upral o Izrael. Aveha kraľis všadzik, kaj ča kameha. \v 38 Te šuneha savoro, so tuke phenava, te phireha pal mire droma, te kereha oda, so ela lačho angle mire jakha, te doľikereha mire prikazaňja the lava avke sar miro služobňikos o David, me kerava, hoj furt vareko tira famelijatar ľidžala o Izrael, avke sar vareko le Davidoskra famelijatar furt ľidžal e Judsko. \v 39 Vaš le Šalamunoskro binos marava le Davidoskre čhaven, ale na pro furt.‘ “ \p \v 40 Vašoda o Šalamun kamelas te murdarel le Jeroboam, ale o Jeroboam denašľa andro Egipt ko kraľis Šišak. Ode sas, medik o Šalamun na muľa. \s1 Le Šalamunoskro meriben \p \v 41 Aver veci, so o Šalamun kerďa, the savoro leskro goďaveripen hin pisimen andro zvitki le Šalamunoskre. \v 42 O Šalamun kraľinelas andral o Jeruzalem upral calo Izrael saranda (40) berš. \v 43 Sar muľa o Šalamun, parunde les andro foros le Davidoskro, leskre dadeskro. Pal leste ačhiľa kraľiske leskro čhavo o Rechabeam. \c 12 \s1 Deš kmeňi pes vzburinen pro Rechabeam \p \v 1 O Rechabeam geľa andro Šichem, bo ode avle savore Izraeliti, hoj les te ačhaven kraľiske. \v 2 Sar pes pal oda došunďa o Jeroboam, le Nebatoskro čhavo, sar sas andro Egipt, kaj denašľa le Šalamunostar, ačhiľa mek andro Egipt. \v 3 Ale o vodci andral o Izrael pal leste bičhade. Avke o Jeroboam savore Izraelitenca avle ko Rechabeam a phende leske: \v 4 „Tiro dad o Šalamun pre amende thoďa pharo jarmos, ale tu akana ker lokeder e phari buči the o jarmos, so pre amende thoďa tiro dad, a amen tuke služinaha.“ \p \v 5 O kraľis Rechabeam lenge phenďa: „Akana džan het a avena pale trine dživesenca.“ Avke gele het. \p \v 6 Paľis pes o Rechabeam radzinelas le phuredere vodcenca, save služinenas angloda leskre dadeske le Šalamunoske: „So mange poradzinen, sar te odphenel kale manušenge?“ \p \v 7 On leske phende: „Te tu adadžives aveha služobňikos kale manušenge a služineha lenge a deha len oda, so tutar mangen, on tuke furt služinena pačivalones.“ \p \v 8 Ale o Rechabeam na priiľa e rada le phuredere vodcengri, ale phučelas le terne muršendar, save jekhetane leha baronas avri a denas les goďi. \v 9 Phučľa lendar: „So mange radzinen tumen? Sar te odphenel kale manušenge, save man mangen, hoj lenge te kerav lokeder oda jarmos, so pre lende thoďa miro dad?“ \p \v 10 O terne murša leske odphende: „Le manušenge, save ke tu avle a phende, hoj tiro dad pre lende thoďa pharo jarmos, a kamen, hoj tu lenge oda te keres lokeder, phen kavke: ‚Miro cikno angušt hino thuleder, sar sas mire dadeskro calo pasos. \v 11 Miro dad pre tumende thoďa pharo jarmos, ale me pre tumende thovava meksa phareder! Miro dad tumen marelas le bičociha, ale me tumen marava le bare bičoha\f + \fr 12,11 \fr*\ft E hebrejiko čhib: Me tumen marava le škorpijonenca!\ft*\f*!‘ “ \p \v 12 Pro trito džives avľa o Jeroboam savore manušenca ko Rechabeam, avke sar lenge phenďa o kraľis: „Aven ke ma trine dživesenca.“ \v 13 O kraľis odphenďa le manušenge zorales a na priiľa e rada, savi les dine phureder vodci. \v 14 Vakerelas lenca avke, sar leske phende o terne murša: „Miro dad pre tumende thoďa pharo jarmos, ale me pre tumende thovava meksa phareder! Miro dad tumen marelas le bičociha, ale me pal tumende cirdava tele e cipa!“ \v 15 Avke o Rechabeam na priačhiľa pre oda, so kamenas o manuša. Kada kerďa o Del, hoj pes avke te ačhel, sar phenďa o RAJ le Jeroboamoske prekal o Šilončanos Achijah. \p \v 16 Sar savore Izraeliti dikhle, hoj o kraľis o Rechabeam len na šunďa, phende leske: \q1 „Nane amen ňič le Davidoha! \q1 So amen hin le Izajoskre čhaha? \q1 Andre peskre stani, Izrael! \q1 Akana David, starin tut pal peskro kher!“ \p Avke savore Izraeliti gele khere \v 17 a o Rechabeam kraľinelas ča upral o Izraeliti, save bešenas andro judska fori. \p \v 18 Paľis o kraľis o Rechabeam bičhaďa ko Izraeliti le Adoram, savo sas upral o buča, ale savore Izraeliti les murdarde le barenca. Avke o Rechabeam bešľa sig pro verdan a denašľa odarik andro Jeruzalem. \v 19 A kavke pes calo Izrael vzburinďa pre le Davidoskri famelija a oda ľikerel dži adadžives. \p \v 20 Sar pes o manuša andral o Izrael došunde, hoj o Jeroboam avľa pale andral o Egipt, bičhade pal leste. Avke pes zgele a ačhade les kraľiske upral calo Izrael. Ča o kmeňos le Judaskro zaačhiľa vaš le Davidoskri famelija. \p \v 21 Sar o Rechabeam avľa andro Jeruzalem, diňa te zvičinel andral o kmeňos Juda the Benjamin 180 000 avrikidle slugaďen andro mariben pro Izrael, hoj leske te den pale o kraľišagos. \v 22 Akor o Del prevakerďa ko Šemajah, ko murš le Devleskro: \v 23 „Dža a phen le Šalamunoskre čhaske le Rechabeamoske, le judske kraľiske, the le manušenge andre Judsko the Benjamin, \v 24 hoj kada phenel o RAJ: ‚Ma džan pro mariben pre tumare phrala, pro Izraeliti. Savore džan khere, bo me kada kerďom.‘ “ On šunde le RAJESKRO lav a savore gele pale khere. \s1 O Jeroboam oddžal le RAJESTAR \p \v 25 Paľis o Jeroboam ačhaďa o foros Šichem andro Efrajimika brehi a ode ačhiľa te bešel. Paľis odarik geľa a ačhaďa o foros Penuel. \v 26 Ale o Jeroboam peske phenďa: „Akana pes šaj dochudel pale o kraľišagos le Davidoskra famelijake. \v 27 Te kala manuša phirena te obetinel andro Chramos le RAJESKRO andro Jeruzalem, chudena pale te služinel peskre rajeske le Rechabeamoske le judske kraľiske a man murdarena a visarena pes pale ke leste.“ \p \v 28 Avke o kraľis Jeroboam kerďa duj somnakune gurumňoren a phenďa le manušenge: „Imar dos phirenas andro Jeruzalem! Izrael, kade hin tumare devla, save tut ile avri andral o Egipt.“ \v 29 Jekh thoďa andro Betel pro juhos a dujto andro Dan pro severos. \v 30 Kada cirdelas le manušen andro binos, bo džanas andro Betel the andro Dan te lašarel le somnakune gurumňen. \p \v 31 O Jeroboam ačhaďa the o uče thana, kaj lašarenas le modlen, a andre rašajiko služba thoďa le običajne manušen, so na sas andral o kmeňos Levi. \v 32 Andro ochtoto čhon, andro dešupandžto (15.) džives, diňa avri inepos prekal o Izraeliti, ajso, sar sas the andre Judsko a pro oltaris obetinelas o labarde obeti. Avke oda kerďa andro Betel a obetinďa le gurumňorenge, so kerďa. Paľis andro Betel ačhaďa rašajen, save služinenas pre ola thana, kaj lašarenas le modlen. \v 33 Avke andro ochtoto čhon pro dešupandžto džives pro inepos, savo peske korkoro gondoľinďa avri, geľa upre ko oltaris, so ode ačhaďa, a obetinďa ode e voňavo obeta. \c 13 \s1 O prorokos prorokinel pal o oltaris \p \v 1 Ipen akor, sar o Jeroboam kamelas te kerel e obeta, avľa andral e Judsko andro Betel le RAJESKRO prorokos. \v 2 O prorokos phenďa andre le RAJESKRO nav: „Oltarina, oltarina! Kavke phenel o RAJ: ‚Le Davidoskra famelijake uľola muršoro a dena leske nav Jozijaš. Ov pre tu obetinela le modlengre rašajen, save akana pre kada oltaris keren o voňava obeti. Zlabarela pre oda oltaris the le manušengre kokala!‘ “ \v 3 A mek andre oda džives o prorokos diňa znameňje. Phenďa: „Kada ela o znameňje, hoj o RAJ vakerelas prekal ma: O oltaris pharola pro duj kotora a o prachos andral leste perela avri.“ \p \v 4 Sar o kraľis Jeroboam šunďa, so phenďa o prorokos pro oltaris, so hino andro Betel, sikaďa pre leste le vasteha a phenďa: „Chuden les!“ A sar ada phenďa, leskro vast takoj ačhiľa ňevladno a našťi les imar cirdňa pale ke peste. \v 5 Androda pes o oltaris pharaďa pro duj kotora a o prachos andral leste peľa avri, avke sar phenďa o prorokos andre le RAJESKRO nav. \p \v 6 O Jeroboam phenďa le prorokoske: „Mangav tut, modľin tut vaš ma ko RAJ, ke tiro Del, hoj mange te sasťarel avri o vast.“ Avke pes o prorokos mangelas ko RAJ a leskro vast sasťiľa avri a sas ajso sar angloda. \p \v 7 Paľis o Jeroboam phenďa le prorokoske: „Av manca andre miro kher, chaha varesavo chaben a dava tut the daros.“ \p \v 8 O prorokos leske odphenďa: „Kajte man diňalas jepaš tire barvaľipnastar, na geľomas tuha, na chaľomas maro, aňi na piľomas paňi pre kada than. \v 9 Bo o RAJ mange phenďa: ‚Našťi chas maro, aňi našťi pijes paňi a aňi ole dromeha našťi aves pale.‘ “ \v 10 Avke o prorokos odarik geľa het avre dromeha a na oleha, saveha avľa andro Betel. \s1 O phuro prorokos andral o Betel \p \v 11 Andro Betel bešelas jekh phuro prorokos. Leskre čhave avle ke leste a phende leske savoro, so kerďa le Devleskro prorokos andre oda džives andro Betel, the oda, so phenďa le kraľiske le Jeroboamoske. Sar leske oda savoro phende, \v 12 ov lendar phučľa: „Save dromeha geľa?“ Leskre čhave leske sikade, save dromeha džalas o prorokos andral e Judsko. \v 13 Paľis phenďa peskre čhavenge: „Thoven o sedlos pro somaris!“ Sar leske thode, bešľa pre leste \v 14 a geľa pal le Devleskro prorokos. Arakhľa les te bešel tel o dubos a phučľa lestar: „Tu sal oda prorokos le Devleskro, savo avľa andral e Judsko?“ \p „He, me som!“ ov odphenďa. \p \v 15 „Av manca khere, hoj te chas vareso,“ phenďa leske o phuro prorokos andral o Betel. \p \v 16 Ale o prorokos odphenďa: „Našťi man visarav pale a džav tuha, aňi našťi chav maro, aňi našťi pijav paňi pre kada than, \v 17 bo o RAJ mange phenďa: ‚Na chaha ode maro, aňi na pijeha paňi a na aveha pale ole dromeha, saveha avľal.‘ “ \p \v 18 Paľis o phuro prorokos leske phenďa: „The me som prorokos avke sar the tu a le RAJESKRO aňjelos mange phenďa: ‚Dža a an les pale andre tiro kher, hoj te chal ode maro a te pijel paňi.‘ “ Kavke leske klaminelas. \v 19 Avke leha o prorokos le Devleskro geľa pale andre leskro kher a chaľa ode maro a piľa paňi. \p \v 20 Sar bešenas pašal o skamind, o RAJ prevakerďa ko phuro prorokos, savo les anďa pale andre peskro kher. \v 21 Zvičinďa pre le Devleskro prorokos, savo avľa andral e Judsko, a phenďa leske: „Kada phenel o RAJ: ‚Vašoda, hoj man na šunďal a na doľikerďal miro lav, so tuke phenďom, \v 22 ale geľal a chaľal ode maro a piľal paňi, na aveha parundo andre tire dadengro hrobos.‘ “ \p \v 23 Sar le Devleskro prorokos chaľa a piľa, o phuro prorokos leske pripravinďa le somaris pro drom. \v 24 Avke, sar odarik le Devleskro prorokos geľa het, arakhľa pes le ľevoha pro drom. O ľevos pre leste chučiľa a murdarďa les. Paľis o somaris the o ľevos ačhenas paš leskro ťelos, so pašľolas pro drom. \v 25 Ipen akor odarik džanas varesave murša a dikhle o ťelos pre phuv the le ľevos te ačhel paš leste. Gele andro Betel, kaj bešelas o phuro prorokos, a savoro oda rozvakerde. \p \v 26 Sar pal oda šunďa o phuro prorokos phenďa: „Oda hin oda prorokos, savo na šunďa o lava le RAJESKRE! Avke pre leste o RAJ bičhaďa le ľevos, hoj les te murdarel, a o ľevos kerďa avke, sar phenďa o RAJ.“ \p \v 27 Paľis phenďa peskre čhavenge: „Pripravinen mange le somaris pro drom.“ Avke sar on oda kerde, \v 28 ov geľa a arakhľa le prorokoskro ťelos te pašľol pre phuv. O somaris the o ľevos ačhenas paš o ťelos. O ľevos na chaľa o ťelos aňi le somaris. \v 29 O phuro prorokos hazdňa leskro ťelos, thoďa pre peskro somaris a ľigenďa les pale andro Betel, hoj te rovel pal leste a te parunel les. \v 30 Parunďa les andre peskro hrobos a rovelas pal leste: „Jaj, phrala miro!“ \p \v 31 Paloda, sar les parunďa, phenďa peskre čhavenge: „Sar merava, thoven man andre oda hrobos, kaj pašľol kada prorokos, hoj mire kokala te aven paš leskre. \v 32 Čačes pes ačhela oda, so vakerelas kada prorokos andre le RAJESKRO nav pro oltaris andro Betel the pre savore thana andre Samarija, kaj služinenas avre devlenge.“ \p \v 33 Aňi pal kada, so pes ačhiľa, pes o Jeroboam na visarďa peskre nalačhe dromestar, ale dureder ačhavelas andre rašajiko služba pro uče thana sakones, ko oda kamelas. \v 34 Aleha o Jeroboam anďa peskra famelija andro binos, a vašoda mušinde te el savore zňičimen a khosle tele pal kadi phuv. \c 14 \s1 Le Jeroboamoskre čhaskro meriben \p \v 1 Andre oda časos nasvaľiľa le Jeroboamoskro čhavo o Abijah. \v 2 O Jeroboam phenďa peskra romňake: „Preuri tut andre aver gada, hoj tut te na sprindžaren, hoj sal miri romňi. Dža andro Šilo, kaj hino o prorokos o Achijah, bo ov mange phenďa, hoj ačhava kraľiske andro Izrael. \v 3 Le tuha deš mare, varesave bokeľa the džbanos le medoha a dža ke leste. Ov tuke phenela, so ela le čhavoreha.“ \v 4 Oj kerďa avke, sar lake phenďa, a geľa andro Šilo ko Achijah. \p Ov imar na dikhelas mištes, bo sas maj koro a igen phuro. \v 5 Ale o RAJ phenďa le Achijoske: „Le Jeroboamoskri romňi ipen akana avel kade, hoj tutar te phučel pal peskro čhavoro, bo hino igen nasvalo, ale kerela pestar, hoj hiňi vareko aver. Tu lake pheneha kada the kada.“ \p \v 6 Paľis, sar o Achijah šunďa lakro phiriben, hoj imar hiňi paš o vudar, phenďa lake: „Av andre. Me džanav, hoj tu sal le Jeroboamoskri romňi. Soske tutar keres, hoj sal vareko aver? Nalačho hiros tuke phenava. \v 7 Dža a phen le Jeroboamoske, hoj o RAJ, o Del le Izraeloskro, leske kavke phenel: ‚Kidňom mange tut avri le manušendar a ačhaďom tut, hoj te ľidžas mire manušen le Izraeliten. \v 8 Odiľom o kraľišagos le Davidoskra famelijatar a diňom tuke. Ale tu tut na ľikerehas avke, sar miro služobňikos o David, savo doľikerelas mire prikazaňja a savo džalas pal ma cale peskre jileha a kerelas ča oda, so lestar kamavas. \v 9 Ale tu tut ľikerehas goreder sar savore kraľa, save sas angle tute. Le dumeha tut odvisarďal mandar a kerďal tuke avre devlen the modlen le somnakastar ča vašoda, hoj man lenca te choľares. \v 10 Vašoda anav pre tiri famelija e pohroma. Murdarava dojekhe tire muršes andro Izrael, savore otroken the slobodnen. Šulavava avri tira famelija, avke sar pes šulavel avri o šmeci. \v 11 Te vareko tira famelijatar merela andro foros, chana len o rikone a olen, save merena pre maľa, chana o čirikle. Bo o RAJ oda phenďa.‘ “ \p \v 12 O Achijah mek lake phenďa: „Akana dža pale khere. Sar dodžaha andro foros, tiro čhavoro merela. \v 13 Savore manuša andral o Izrael pal leste rovena a parunena les. Ča ov andral le Jeroboamoskri famelija ela parundo avke, sar kampel, bo ča andre leste o RAJ, o Del le Izraeloskro, arakhľa vareso lačho. \v 14 O RAJ ačhavela kraľis andro Izrael, savo murdarela avri le Jeroboamoskra famelija a oda mek adadžives! He, imar akana! \v 15 O RAJ razinela le Izraeloha, avke sar e balvaj čhalavel la trsťinaha andro paňi. Ov le Izraeliten cirdela avri andral kadi lačhi phuv, so diňa lengre dadenge a rozčhivela len pal o baro paňi Eufrat, bo kerde la Ašerake slupi, savenca rozchoľarde le RAJES. \v 16 O RAJ omukela o Izrael, bo o Jeroboam kerelas bini a cirdelas le Izrael andro binos.“ \p \v 17 Avke le Jeroboamoskri romňi pes visarďa pale khere andro foros Tirca. Soča pregeľa prekal o prahos andro kher, o čhavoro muľa. \v 18 O Izraeliti rovenas pal leste a parunde les, avke sar phenďa o RAJ prekal peskro služobňikos prekal o prorokos Achijah. \s1 Le Jeroboamoskro meriben \p \v 19 Savore aver veci, so o Jeroboam kerďa, leskre maribena a sar ľidžalas o kraľišagos, hin pisimen andro Zvitkos le izraelike kraľengro. \v 20 O Jeroboam kraľinelas bišuduj (22) berš. Ov muľa a sas parundo. Pal leste ačhiľa kraľiske leskro čhavo o Nadab. \s O Rechabeam kraľinel upral e Judsko \p \v 21 O Rechabeam, o čhavo le Šalamunoskro, ačhiľa kraľiske andre Judsko, sar sas leske saranda the jekh (41) berš. Kraľinelas dešuefta (17) berš andro foros Jeruzalem, andro foros, so peske kidňa avri o RAJ maškar savore izraelika fori, hoj ode les te lašaren. Le Rechabeamoskri daj pes vičinelas Naama a sas Amončanka. \p \v 22 O manuša andral o kmeňos Juda kerenas buter binos anglo RAJ sar savore lengre phure dada a aleha pre peste anenas buter le RAJESKRI choľi, \v 23 bo the on ačhavenas thana pro lašariben, o sveta slupi the o slupi la Ašerakre; a oda pre dojekh učo than the paš dojekh baro stromos. \v 24 Ale nekgoreder sas, hoj pre ola thana, kaj lašarenas peskre devlen, o murša the o džuvľa služinenas sar lubňa. Kerenas savore nalačhe the džungale veci, so kerenas o narodi, saven o RAJ tradľa avri anglal o Izraeliti. \p \v 25 Sar o Rechabeam kraľinelas pandž berš, geľa o egiptsko kraľis o Šišak pro Jeruzalem pro mariben. \v 26 Iľa andral o Chramos le RAJESKRO the andral o palacis savore vzacna veci the o somnakune šťiti, so diňa te kerel o Šalamun. \v 27 Paľis o Rechabeam pre lengro than diňa te kerel o šťiti le brondzostar a diňa len le veľiťeľenge upral o stražňika, save stražinenas o vchodos andro palacis. \v 28 Kecivar džalas o kraľis andro Chramos le RAJESKRO, o stražňika lenas o šťiti a džanas leha, a paľis len thovenas andro kher le stražňikengro. \p \v 29 Savore aver veci, so kerďa o Rechabeam, hin pisimen andro Zvitkos le judske kraľengro. \v 30 Maškar o Rechabeam the Jeroboam sas furt o maribena. \v 31 O Rechabeam muľa a sas parundo andro Foros le Davidoskro. Leskri daj e Naama sas andral o Amon. Pal o Rechabeam ačhiľa kraľiske leskro čhavo Abijam. \c 15 \s1 O Abijam kraľinel upral e Judsko \p \v 1 Andro dešuochtoto (18.) berš, sar kraľinelas le Nebatoskro čhavo o Jeroboam andro Izrael, o Abijam ačhiľa kraľiske upral e Judsko. \v 2 Ov ľidžalas o kraľišagos andro Jeruzalem trin berš. Leskri daj sas Maacha, e čhaj le Abišalomoskri. \p \v 3 Ov kerelas ajse bini sar angle leste leskro dad. Leskro jilo na sas oddino le RAJESKE, peskre Devleske, avke sar sas o jilo leskre prapapuskro le Davidoskro. \v 4 Ale ča anglo David les o RAJ, leskro Del, diňa potomkos, hoj pal leste te kraľinel andro Jeruzalem a te chraňinel kada foros. \v 5 O RAJ ada kerďa, bo o David kerelas savoro, so sas le RAJESKE pre dzeka, a calo dživipen les andre savoreste šunelas. Na šunďa le RAJES ča andre oda, so kerďa le Urijašoha, le Chetitoha. \p \v 6 O maribena maškar o Rechabeam the Jeroboam sas furt, medik dživenas. \v 7 O mariben le Jeroboamoha ľikerelas dureder the akor, sar sas kraľis o Abijam. Savore aver veci, so kerďa o Abijam, hin pisimen andro Zvitkos le judske kraľengro. \v 8 Sar o Abijam muľa, parunde les andro Foros le Davidoskro. Pal leste ačhiľa kraľiske leskro čhavo o Asa. \s1 O Asa kraľinel upral e Judsko \p \v 9 Sar kraľinelas o Jeroboam bišto (20) berš upral o Izrael, andre Judsko ačhiľa kraľiske o Asa. \v 10 Ov kraľinelas andro Jeruzalem saranda the jekh (41) berš. Leskri baba sas e Maacha, le Abišalomoskri čhaj. \p \v 11 O Asa kerelas savoro, so sas le RAJESKE pre dzeka avke sar leskro prapapus o David. \v 12 Ov andral odi phuv tradľa avri savore muršen the džuvľijen, save služinenas paš o oltara sar lubňa. Zňičinďa savore modlen, so kerde angloda leskre phure dada. \v 13 The peskra baba la kraľovna Maacha čhiďa tele pal o tronos, bo kerďa la Ašerake slupos. O Asa les čhinďa tele a labarďa andre dolina Kidron. \v 14 O Asa sas cale jileha oddino le RAJESKE andre calo peskro dživipen, kajte na zňičinďa savore thana, kaj lašarenas le modlen. \v 15 Preľigenďa andro Chramos le RAJESKRO o dari, so leskro dad the ov pošvecinde: o rup, o somnakaj the o sersamos prekal o Chramos. \p \v 16 O maribena maškar o Asa the izraeliko kraľis Baaša sas furt, medik dživenas. \v 17 Andre jekh džives o Baaša geľa pro mariben pre Judsko. Zoraľarďa o foros Rama, hoj ňiko le manušendar pes te na dochudel avri aňi andre Judsko. \p \v 18 Avke o Asa iľa savoro rup the somnakaj, so ačhiľa andro Chramos le RAJESKRO the palacis, a bičhaďa peskre služobňikenca andro Damašek ko aramejiko kraľis Ben-Hadad. Ov sas le Tabrimonoskro čhavo a leskro papus sas o Chezijon. Diňa leske te phenel kala lava: \v 19 „Maškar amende mi el phandľi e zmluva, avke sar angloda sas maškar amare dada. Kada rup the somnakaj tuke bičhavav sar daros. Mangav tut, zrušin e zmluva, so phandľal le izraelike kraľiha Baašaha, hoj te džal het peskre slugaďenca andral miri phuv!“ \p \v 20 O Ben-Hadad kerďa avke, sar leske phenďa o Asa, a bičhaďa peskre veľiťeľen pro izraelika fori. Domarďa o fori Ijon, Dan, Abel-Bet-Maacha the o phuva Galileja\f + \fr 15,20 \fr*\ft E hebrejiko čhib: calo Kineret\ft*\f* the Naftali. \v 21 Sar pes pal oda došunďa o Baaša, zaačhaďa o buča pre Rama a geľa pale andre Tirca. \v 22 O kraľis Asa prikazinďa savore manušenge andre Judsko, hoj te ľidžan het andral e Rama o bara the o kašta, savenca o Baaša ačhavelas o foros. Paľis o Asa ačhaďa oleha o foros Geba andro Benjamin the o foros Micpa. \p \v 23 Savore aver veci, so kerďa o kraľis Asa the leskre viťazstva, the sar zoraľarďa o fori, hin pisimen andro Zvitkos le judske kraľengro. Ale ov pro phuripen nasvaľiľa pro pindre. \v 24 O Asa muľa a parunde les andro Foros le Davidoskro. Pal leste ačhiľa kraľiske leskro čhavo o Jošafat. \s O Nadab kraľinel upral o Izrael \p \v 25 Sar kraľinelas o Asa dujto berš andre Judsko, le Jeroboamoskro čhavo o Nadab ačhiľa kraľiske upral o Izrael a ľidžalas len duj berš. \v 26 Ale o Nadab kerelas oda, so na sas le RAJESKE pre dzeka, avke sar the leskro dad, savo cirdelas le Izrael andro binos. \p \v 27 Paľis o Baaša, o čhavo le Achijoskro andral o kmeňos Jisachar, pes vzburinďa pro Nadab. Murdarďa les akor, sar o izraelika slugaďa sas rozačhade pašal o filišťiňiko foros Gibeton. \v 28 Sar kraľinelas o Asa andre Judsko trito berš, o Baaša murdarďa le Nadab a ačhiľa pal leste kraľiske andro Izrael. \v 29 Sar ačhiľa kraľiske, murdarďa le Jeroboamoske caľa famelija a na mukľa ňikas te dživel, avke sar o RAJ phenďa prekal peskro prorokos Achijah andral o Šilo. \v 30 Oda pes ačhiľa vašoda, bo o Jeroboam kerelas o bini a the le manušen andral o Izrael ľidžalas andre oda. Kale binenca choľarelas le RAJES, le Izraeloskre Devles. \p \v 31 Savore aver veci, so kerďa o Nadab, hin pisimen andro Zvitkos le izraelike kraľengro. \v 32 Medik dživelas o Baaša the o Asa, sas maškar lende furt o maribena. \s1 O Baaša kraľinel upral o Izrael \p \v 33 O Baaša, le Achijoskro čhavo, ačhiľa kraľiske upral calo Izrael andre Tirca a kraľinelas bišuštar (24) berš. Oda pes ačhiľa andro trito berš, sar kraľinelas o judsko kraľis Asa. \v 34 O Baaša kerelas oda, so na sas le RAJESKE pre dzeka, avke sar angloda o Jeroboam, savo cirdelas le Izraeliten andro bini. \c 16 \p \v 1 Akor o RAJ prevakerďa ko prorokos Jehu, savo sas o čhavo le Chananiskro, hoj te džal te phenel le Baašaske: \v 2 „Me tut hazdňom upre andral o prachos a ačhaďom tut vodcaske upral mire manuša andro Izrael. Ale tu tut ľikerehas sar the o Jeroboam a cirdňal mire manušen andro binos, hoj man aleha te choľaren. \v 3 Vašoda akana zňičinava le Baaša the leskra famelija avke, sar oda kerďom le Jeroboamoha, le Nebatoskre čhaha, the leskra famelijaha. \v 4 Te vareko le Baašaskra famelijatar merela andro foros, chana les o rikone, a te merela vareko pre maľa, chana les o čirikle.“ \p \v 5 Savore aver veci, so kerďa o Baaša, the leskre viťazstva, hin pisimen andro Zvitkos le izraelike kraľengro. \v 6 Paľis o Baaša muľa a parunde les andre Tirca. Pal leste ačhiľa kraľiske leskro čhavo o Elah. \p \v 7 O RAJ prevakerďa prekal o prorokos Jehu ko Baaša the ke leskri famelija, bo kerelas binos anglo RAJ. Peskre binenca the oleha, hoj murdarďa le Jeroboamoskra famelija, pre peste anelas le RAJESKRI choľi. \s1 O Elah kraľinel upral o Izrael \p \v 8 Andro bišušovto (26) berš, sar kraľinelas o Asa andre Judsko, ačhiľa kraľiske upral o Izrael o Elah, le Baašaskro čhavo. Ov kraľinelas andre Tirca duj berš. \v 9 Ale pre leste pes ačhaďa leskro služobňikos o Zimri, savo sas veľiťeľis upral o jepaš leskre maribnaskre verdana. Andre jekh džives o Elah mulatinelas a mačiľa andre Tirca andro kher le Arcasoskro, savo sas upral o palacis andre Tirca. \v 10 Akor avľa o Zimri a murdarďa les. Ačhiľa pes oda andro bišueftato (27) berš, sar kraľinelas andre Judsko o Asa. Avke pal o Elah ačhiľa kraľiske o Zimri. \p \v 11 Paľis, sar bešľa pre leskro tronos, diňa te murdarel savoredženen andral o kher le Baašaskro a na mukľa te dživel aňi jekhe muršes andral leskri famelija aňi leskre prijaťeľen. \v 12 Avke o Zimri murdarďa avri caľa Baašaskra famelija avke, sar o RAJ phenďa le Baašaske prekal o prorokos Jehu, \v 13 bo o Baaša the o Elah kerenas o bini a lašarenas avre devlen a the le Izrael cirdenas andro binos. Aleha pre peste ande e choľi le RAJESKRI. \p \v 14 Savore aver veci, so kerďa o Elah, hin pisimen andro Zvitkos le izraelike kraľengro. \s1 O Zimri kraľinel upral o Izrael \p \v 15 Andro bišueftato (27) berš, sar kraľinelas o judsko kraľis Asa, ačhiľa kraľiske upral o Izrael o Zimri andre Tirca pro efta džives. Akor o slugaďa andral o Izrael pes rozačhade pašal o filišťiňiko foros Gibeton. \v 16 Sar pes o Izraeliti došunde andro taboris, hoj o Zimri pes vzburinďa pro kraľis a murdarďa les, ačhade mek oda džives le Omri kraľiske upral calo Izrael, savo sas veľiťeľis upral o slugaďa andro taboris. \v 17 Paľis o Omri the calo Izrael omukle o foros Gibeton a gele pes te rozačhavel pro mariben pašal o foros Tirca. \v 18 Sar o Zimri dikhľa, hoj o foros sas zailo, geľa andro nekzoraleder kher andro palacis, podlabarďa les a muľa. \v 19 Kada pes leske ačhiľa vaš leskre bini, bo the ov kerelas oda, so na sas le RAJESKE pre dzeka. Ov kerelas ola bini so the o Jeroboam a mek paš oda cirdelas le Izrael andro binos. \p \v 20 Savore aver veci, so o Zimri kerďa, the oda, sar pes vzburinďa, hin pisimen andro Zvitkos le izraelike kraľengro. \p \v 21 Akor o Izraeliti pes rozďelinde pro duj partiji, bo varesave kamenas, hoj te el kraľis o Tibni, o čhavo le Ginatoskro, ale dujto partija kamenas le Omri. \v 22 Ale o manuša, save ačhenas paš o Omri, sas zoraleder a zviťazinde upral le Tibnioskre manuša. Avke o Tibni muľa a o Omri ačhiľa kraľiske. \s1 O Omri kraľinel upral o Izrael \p \v 23 Andro trandato ešebno (31) berš, sar kraľinelas andre Judsko o Asa, ačhiľa andro Izrael kraľiske o Omri. Ov kraľinelas upral lende dešuduj (12) berš – olestar šov berš andre Tirca. \v 24 Paľis le Šemerostar cinďa o brehos Šomeron vaš o eftavardeš (70) kili rup\f + \fr 16,24 \fr*\ft E hebrejiko čhib: duj talenti\ft*\f*. Avke pro brehos ačhaďa foros, saveske diňa nav Samarija pal o Šemer, bo oda brehos sas angloda leskro. \p \v 25 O Omri kerelas oda, so na sas le RAJESKE pre dzeka, bo kerelas buter bini sar savore kraľa angle leste. \v 26 Ov kerelas avke sar the o Jeroboam a peskre binoha cirdňa the le Izrael andro binos oleha, hoj chudle te lašarel avre devlen. Aleha pre peste ande e choľi le RAJESKRI, le Izraeloskre Devleskri. \p \v 27 Savore aver veci, so kerďa o Omri, the leskre viťazstva hin pisimen andro Zvitkos le izraelike kraľengro. \v 28 Sar o Omri muľa, parunde les andre Samarija. Pal leste ačhiľa kraľiske leskro čhavo o Achab. \s1 O Achab kraľinel upral o Izrael \p \v 29 Andro tranda the ochtoto (38.) berš, sar kraľinelas andre Judsko o Asa, andro Izrael ačhiľa kraľiske o Achab, le Omrioskro čhavo. Ov kraľinelas andre Samarija bišuduj (22) berš. \v 30 O Achab kerelas oda, so na sas le RAJESKE pre dzeka, bo kerelas buter bini sar savore kraľa angle leste. \v 31 Na sas leske dos, hoj kerelas o bini avke sar the o Jeroboam, ale paš oda peske mek iľa la Jezabel romňake. Oj sas e čhaj le Etbaaloskri, savo sas kraľis andro Sidon. Vašoda o Achab chudňa te služinel le Baaloske a te lašarel les. \v 32 Ov ačhaďa andre Samarija chramos le Baaloske a andre oda chramos leske kerďa the oltaris. \v 33 O Achab mek kerďa slupos la Ašerake a aleha pre peste anďa buter e choľi le RAJESKRI, le Izraeloskre Devleskri, bo sas goreder sar savore kraľa angle leste. \p \v 34 Medik kraľinelas o Achab, jekh murš andral o Betel, savo pes vičinelas Chijel, chudňa pale te ačhavel o foros Jericho. Ale sar o Chijel thovelas o zakladi, leskro nekphureder čhavo o Abiram muľa. Paľis, sar dokerďa o foroskre brani, muľa leske the o terneder čhavo o Segub. Ov ačhaďa pale o Jericho vaš o dživipena peskre čhavengre, avke sar phenďa anglo but berš o Jozua, o čhavo le Nunoskro. \c 17 \s1 O Eliaš zaačhavel o brišind \p \v 1 Akor o Eliaš, o prorokos andral o foros Tišbe andro Gilead, phenďa le kraľiske Achaboske: „Avke sar dživel o RAJ, o Del le Izraeloskro, saveske me služinav: Tel kala trin berš na ela rosa, aňi na dela brišind, medik me na phenava.“ \p \v 2 Paľis o RAJ phenďa le Eliašiske: \v 3 „Dža adarik pro vichodos a garuv tut paš o paňi Kerit, so hino pre vichodno sera le Jordanostar. \v 4 Odarik pijeha o paňi a le vranenge prikazinďom, hoj tuke ode te hordinen o chaben.“ \p \v 5 Avke o Eliaš odgeľa a kerďa oda, so leske phenďa o RAJ a bešelas pro vichodos le Jordanostar paš o paňi Kerit. \v 6 Odarik pijelas o paňi a o vrani leske anenas tosara the rači o maro the o mas. \v 7 Ale pal varesavo časos o paňi odarik našľiľa, bo na delas andre odi phuv o brišind. \s1 O Eliaš andre Sarepta \p \v 8 O RAJ phenďa le Eliašiske: \v 9 „Ušťi a dža andro foros Sarepta paš o Sidon a ode ačh te bešel, bo me ode phenďom jekha vdovake, hoj pes pal tu te starinel le chabeneha.“ \v 10 Avke o Eliaš geľa andre Sarepta. Sar doavľa paš le foroskri brana, ipen akor ode varesavi vdova kidelas o kašta. Ov pre late zvičinďa: „Mangav tut, an mange te pijel sikra paňi.“ \v 11 Sar leske džalas te anel o paňi, mek lake phenďa: „Mangav tut, an mange the sikra maro.“ \p \v 12 Oj leske phenďa: „Avke sar dživel o RAJ, tiro Del, nane man ňisavo maro! Hin man ča sikra aro andro čaro the olejos andro džbanos. Ipen akana kidav o kašta, hoj te džav te tavel chaben mange the mire čhaske. Kada ela amaro posledno chaben a paľis bokhatar meraha.“ \p \v 13 „Ma dara tut!“ odphenďa lake o Eliaš. „Dža a ker avke, sar phenďal, ale ešeb ker cikno maroro prekal ma a an les mange. Paľis ker tuke the tire čhaske. \v 14 Bo kada phenel o RAJ, o Del le Izraeloskro: ‚O aro andral tiro čaro a aňi o olejos andral o džbanos na našľola, medik o RAJ na dela pale o brišind pre phuv.‘ “ \p \v 15 Avke oj geľa a kerďa avke, sar phenďa o Eliaš. A sas len but dživesa so te chal. \v 16 O aro andral o čaro aňi o olejos andral o džbanos na našľolas, avke sar phenďa o RAJ prekal o Eliaš. \p \v 17 Pal varesavo časos lake o čhavo nasvaľiľa. Oda nasvaľiben sas furt goreder a goreder a pro koňec muľa. \v 18 Avke oj phenďa le Eliašiske: „Ó, manušeja le Devleskro, so tut kerďom? Avľal mange te leperel mire bini a te murdarel mire čhavores?“ \p \v 19 O Eliaš lake odphenďa: „De mange tire čhavores!“ Paľis lake les iľa andral o vasta a geľa leha andro upruno kher, kaj sovelas. Ode les thoďa pre peskro hadžos \v 20 a zorales pes mangelas: „RAJEJA, Devla miro, soske ada kerďal kala vdovake, ke savi avľom te bešel? Soske la dukhaďal aleha, hoj lakro čhavoro muľa?“ \v 21 Paľis o Eliaš pašľiľa upral o mulo čhavoro trival a mangelas le RAJES: „RAJEJA, Devla miro! Mangav tut, visar pale o dživipen kale čhavoreske!“ \p \v 22 O RAJ šunďa leskro mangipen avri a o čhavoro obdžiďiľa. \v 23 Paľis o Eliaš iľa le čhavores a ľigenďa les tele paš leskri daj a phenďa lake: „Dikh, tiro čhavoro dživel.“ \p \v 24 A oj leske odphenďa: „Akana džanav, hoj sal le Devleskro prorokos a o RAJ čačes vakerel prekal tu!“ \c 18 \s1 O Eliaš pes sikavel le Achaboske \p \v 1 Pal o buter časos, sar na delas trin berš o brišind, o RAJ prevakerďa ko Eliaš: „Dža a sikav tut le kraľiske Achaboske, bo kamav te bičhavel pre phuv o brišind.“ \v 2 Avke o Eliaš geľa ko kraľis Achab. \p Andre Samarija sas bari bokh, \v 3 a vašoda o Achab peske diňa te vičinel le Obadiah, savo sas spravcas le palaciskro. O Obadiah igen daralas le RAJESTAR, \v 4 a sar angloda e Jezabel murdarelas le RAJESKRE proroken, ov iľa ke peste šel (100) proroken a po penda (50) len garuďa andre jaskiňa. Ode lenge hordinelas chaben the paňi. \v 5 O Achab phenďa le Obadioske: „Av predžas caľi phuv, dojekh paňi the dolina, či na arakhaha dos čar prekal amare graja the mulici, hoj te na mušinas te murdarel amaro dobitkos.“ \v 6 Paľis pes dovakerde, ko kaj džala. Avke o Achab džalas jekha seraha a o Obadiah avra seraha. \p \v 7 O Obadiah sas ipen pro drom, sar pes jekhvareste arakhľa le Eliašoha. Sar les sprindžarďa, peľa anglal leste a phučľa: „Sal oda tu, Eliaš, rajeja miro?“ \p \v 8 „He, me som,“ odphenďa. „Dža a phen tire rajeske, hoj som kade.“ \p \v 9 „So ajso nalačho kerďom,“ phučľa o Obadiah, „hoj kames tire služobňikos te del andro vasta le Achaboske, hoj man te murdarel? \v 10 Avke sar dživel o RAJ, tiro Del, phenav tuke, hoj o kraľis tut diňa te rodel andre dojekh narodos the kraľišagos. Sar leske ola kraľa phenenas, hoj na sal ode, ov pre lende ispidelas, hoj te len pre peste vera, hoj tut čačes na arakhle. \v 11 A tu akana kames, hoj te džav te phenel mire rajeske: ‚O Eliaš hino kade.‘ \v 12 Se sar džava tutar het, le RAJESKRO Duchos tut šaj odľidžal het a me na džanava kaj. Sar oda džava te phenel le Achaboske a paľis tut na arakhela, murdarela man. Se me, tiro služobňikos, terňipnastar lašarav le RAJES. \v 13 Či na phende tuke, rajeja miro, so me kerďom akor, sar e Jezabel murdarelas le RAJESKRE proroken? Hoj garuďom šel (100) proroken a po penda (50) len thoďom andre jaskiňa a hordinavas lenge o maro the paňi? \v 14 A tu akana mange phenes, hoj te džav te phenel mire rajeske: ‚O Eliaš hino ade.‘ Se ov man murdarela!“ \p \v 15 Pre oda leske o Eliaš phenďa: „Avke sar dživel o Nekzoraleder RAJ, saveske služinav, mek adadžives man leske sikavava.“ \p \v 16 Avke geľa o Obadiah oda te phenel le Achaboske. Paľis o Achab džalas anglo Eliaš. \v 17 Sar o Achab dikhľa le Eliaš, phenďa leske: „Sal oda tu, ko anes le Izraeliten andre pohroma?“ \p \v 18 „Na me,“ odphenďa o Eliaš. „Ale tu the tiri famelija, bo omukľan o prikazaňja le RAJESKRE a chudňan te lašarel le Baalen. \v 19 Akana vičin savore Izraeliten ke ma pro verchos Karmel. Vičin the le Baaloskre štar šel the penda (450) proroken, the le štar šel (400) proroken la Ašerakren, save chan pašal o skamind la Jezabelakro.“ \s1 O Eliaš the o proroka le Baaloskre pro verchos \p \v 20 Akor o Achab bičhaďa pal savore Izraeliti the pal le Baaloskre proroka, hoj te aven pro verchos Karmel. \v 21 Androda o Eliaš geľa angle savore manuša a phenďa: „Dži kana kamen te el pro duj seri, hoj lašarena jekhvar le Devles a paľis le Baal? Te hino o RAJ tumaro Del, lašaren les, ale te o Baal hino tumaro del, akor lašaren les.“ \p Ale o manuša leske pre oda ňič na phende. \p \v 22 O Eliaš mek phenďa: „Le RAJESKRE prorokendar ačhiľom ča me, ale le Baaloskre prorokendar hin štar šel the penda (450). \v 23 Mi anen amenge duje biken. Le Baaloskre proroka peske mi kiden avri jekhe bikos, mi rozčhingeren les pro kotora a mi thoven les pro kašta, ale te na podlabaren. Me paľis pripravinava dujtones a thovava les pro kašta, ale aňi me na podlabarava. \v 24 Paľis le Baaloskre proroka mi mangen peskre devles a me mangava le RAJES. Oda del, savo odphenela avke, hoj bičhavela e jag, hino čačes Del.“ \p Avke savore manuša phende: „Mištes!“ \p \v 25 O Eliaš phenďa le Baaloskre prorokenge: „Kiden tumenge avri jekhe bikos a pripravinen les ešeb tumen, bo tumen san buter. Paľis mangen tumare devles, ale e jag ma labaren.“ \p \v 26 Avke ile peskre bikos a pripravinde les. Tosarastar dži o dilos mangenas le Baal a vičinenas: „Ó, Baal, odphen amenge!“ No na šunďolas les, aňi lenge na odphenďa, kajte khelenas the chučkerenas pašal o oltaris, so kerde. \p \v 27 Paľis, pro dilos, o Eliaš lendar asalas a phenďa: „Vičinen pre leste zoraleder, se hino del! Talam pal varesoste gondoľinel, abo geľa pro budaris, abo geľa varekhaj pro drom! Abo mek sovel a kampel les te uštavel!“ \v 28 Avke o proroka chudle te kerel bareder vika a čhingerenas pes le šabľenca the le ošťepenca, medik lendar na čuľalas o rat, avke sar furt kerenas. \v 29 Imar sas pal o dilos a on mek oda kerenas dži akor, sar pes anelas e račakri obeta. No le Baal na šunďolas, aňi na odphenďa lenge a ňič pes na ačhiľa. \p \v 30 Akor o Eliaš phenďa savore manušenge: „Aven paš mande!“ Avke savore manuša avle paš leste a ov prikerďa le RAJESKRO oltaris, so sas čhido tele. \v 31 O Eliaš iľa dešuduj (12) bara; ajci, keci sas o kmeňi le Jakoboskre čhavengre, saveske o RAJ phenďa: „Tiro nav ela Izrael.“ \v 32 Ole barendar ačhaďa oltaris prekal o RAJ a pašal leste kopaľinďa ajso buchlo žľabos, hoj šaj andre rešľiľa dešuduj ľitri\f + \fr 18,32 \fr*\ft E hebrejiko čhib: duj sea\ft*\f*. \v 33 Paľis thoďa pro oltaris o kašta a rozčhingerďa le bikos. Thoďa les pro kašta a phenďa: \v 34 „Pheraren štar vedri paňi a čhiven pre obeta the pro kašta! Keren oda pale!“ A on oda kerde. \p Paľis lenge phenďa: „Keren oda tritovar!“ On oda kerde. \v 35 O paňi čuľalas pašal o oltaris a pherdžarďa the calo žľabos. \p \v 36 Sar avľa o časos pre chabeneskri obeta, geľa o prorokos Eliaš paš o oltaris a phenďa: „RAJEJA, Devla le Abrahamoskro, le Izakoskro the le Jakoboskro: adadžives mi sprindžaren, hoj tu sal o Del andro Izrael, hoj me som tiro služobňikos a kada savoro kerav pre tiro prikazis. \v 37 Šun man avri, RAJEJA, šun man avri, hoj kala manuša te džanen, hoj tu, RAJEJA, sal o Del a hoj tu visares lengre jile pale paš tu.“ \p \v 38 Androda avľa andral o ňebos e jag le RAJESTAR a zlabarďa e obeta, o kašta, o bara, o prachos the o paňi, so sas andro žľabos. \p \v 39 Sar savore manuša kada dikhle, banďile le mujenca dži pre phuv a phenenas: „O RAJ hino Del, o RAJ hino Del!“ \p \v 40 O Eliaš lenge phenďa: „Chuden le Baaloskre proroken, hoj ňiko lendar te na denašel het!“ Sar len chudle, o Eliaš len ľigenďa tele paš o paňi Kišon a ode len murdarďa. \s1 O Eliaš pes modľinel vaš o brišind \p \v 41 Paľis phenďa o Eliaš le Achaboske: „Dža, cha a pi, bo me šunav o hangos le bare brišindeskro.“ \v 42 Avke o Achab geľa, hoj te chal a te pijel, ale o Eliaš geľa pro verchos Karmel. Banďiľa dži e phuv, o muj peske thoďa maškar o khoča a \v 43 phenďa peskre sluhaske: „Dža upre a dikh pro moros.“ \p Sar geľa a rozdikhľa pes, phenďa: „Nane ode ňič!“ \p O Eliaš leske phenďa, hoj oda te kerel eftavar. \p \v 44 Sar oda o sluhas kerďa eftatovar phenďa: „Dikhav te avel upre le morostar ajsi cikňi chmarica sar e burňik le manušeskri.“ \p O Eliaš leske phenďa: „Dža a phen le Achaboske: ‚Pripravin tuke o verdan a dža tele, hoj tut te na dochudel o baro brišind.‘ “ \p \v 45 Androda o ňebos kaľiľa le chmarendar, chudňa te phurdel e zoraľi balvaj a te del baro brišind. O Achab bešľa andre peskro verdan a geľa andro Jezreel. \v 46 Le RAJESKRI zor avľa pro Eliaš. Priphandľa peske o gada pašal peste a denašelas anglo Achab calo drom dži o Jezreel. \c 19 \s1 O Eliaš denašel pro verchos Choreb \p \v 1 O Achab phenďa la Jezabelake savoro, so kerďa o Eliaš, the oda, sar murdarďa la šabľaha savore proroken. \v 2 Akor oj diňa te phenel le Eliašiske: „Mi maren man zorales mire devla, te tut dži tajsa andre kajsi ora, sar hin akana, na murdarava, avke sar tu murdarďal mire proroken.“ \p \v 3 Sar oda šunďa o Eliaš, daralas pes pal peskro dživipen, iľa peskre sluhas a denašľa andre judsko Beer-Šeba. Ode mukľa peskre sluhas. \v 4 Sar o Eliaš džalas korkoro pal e pušťa calo džives, bešľa peske tel o krakos a kamľa te merel. Kavke pes modľinelas: „Hin man savorestar dos, RAJEJA miro! Le mandar o dživipen, bo me na som ňisoha feder mire dadendar.“ \v 5 Paľis peske pašľiľa tel o krakos a zasuča. \p Jekhvareste pes lestar chudňa o aňjelos a phenďa leske: „Ušťi a cha!“ \v 6 Sar pes o Eliaš obdikhľa pašal peste, arakhľa paš o šero maro, so sas peko pre jag, the jekh džbanos paňi. Chaľa, piľa a pale zasuča. \p \v 7 Paľis le RAJESKRO aňjelos avľa pale, chudňa pes lestar dujtovar a phenďa: „Ušťi a cha, bo hin angle tu igen baro drom.“ \v 8 Avke ušťiľa, chaľa a piľa. Zoraľarďa pes ole chabeneha a džalas saranda (40) dživesa the rača, medik na dogeľa pre le Devleskro verchos Choreb\f + \fr 19,8 \fr*\ft Abo: Sinaj\ft*\f*. \v 9 Ode geľa andre jaskiňa a presuča e rat. \p Akor o RAJ ke leste jekhvareste prevakerďa: „Eliaš, so kade keres?“ \p \v 10 Ov odphenďa: „RAJEJA, Devla Nekzoraleder, tu džanes, hoj tuke so nekfeder služinavas, ale o manuša andral o Izrael omukle e zmluva, so tuha phandle. Čhide tele tire oltara a tire proroken murdarde la šabľaha! Ča me korkoro ačhiľom, ale akana kamen the man te murdarel.“ \p \v 11 „Dža avri andral e jaskiňa a ačhav tut angle ma pro verchos, bo akana predžava pašal tu,“ phenďa leske o RAJ. \p Jekhvareste sas zoraľi balvaj, so odphurdelas o verchi a o skali anglo RAJ pharonas, ale o RAJ na sas andre odi balvaj. Paloda e phuv zorales razisaľolas, ale aňi andre oda na sas o RAJ. \v 12 Avke avľa e jag, ale aňi andre odi jag na sas o RAJ. Paloda šunďolas cicho jemno hangocis. \v 13 Sar oda šunďa o Eliaš, zagaruďa peske o muj le plašťoha, geľa avri a ačhaďa pes angle jaskiňa. \p Androda ke leste o RAJ prevakerďa: „Eliaš, so kade keres?“ \p \v 14 Ov odphenďa: „Mange igen džalas pal oda, hoj tuke te služinav so nekfeder, RAJEJA, Devla Nekzoraleder, bo o Izraeliti omukle tiri zmluva, čhivkerde tele o oltara a murdarde tire proroken la šabľaha a ňiko lendar na ačhiľa, ča me. A akana kamen te murdarel the man.“ \p \v 15 O RAJ leske odphenďa: „Dža pale le dromeha ke pušťa paš o Damašek. Sar ode dodžaha, pomazin le Chazael kraľiske upral o Aram; \v 16 le Jehu, le Nimšiskre čhas, pomazin kraľiske upral o Izrael a le Elizeus, le Šafatoskre čhas andral e Abel-Mechola, pomazin prorokoske pre tiro than. \v 17 A ela avke: O Jehu murdarela sakones, kas na murdarela o Chazael, a o Elizeus murdarela sakones, kas na murdarela o Jehu. \v 18 No me mange mukľom andro Izrael efta ezera (7 000) manušen, save na banďile anglo Baal aňi les na čumidle.“ \s1 O Eliaš vičinel le Elizeus \p \v 19 Sar odarik o Eliaš odgeľa, arakhľa le Šafatoskre čhas le Elizeus ipen akor, sar orinelas e maľa. Sas les dešuduj (12) pari voli a ov korkoro ľidžalas e posledno para. Sar o Eliaš džalas pašal leste, čhiďa pre leste peskro plašťos. \v 20 Avke o Elizeus mukľa le guruven a denašľa pal o Eliaš. Phenďa leske: „Mangav tut, domuk mange, hoj te čumidav la da the le dades, a paľis džava pal tu.“ \p „Dža a visar tut pale!“ phenďa leske o Eliaš. „Me tut na zaačhavav.“ \p \v 21 Avke o Elizeus geľa, murdarďa duje guruven a taďa len pre jag, so kerďa le kaštune jarmendar, so sas pre ola guruva, a oda mas diňa te chal le manušenge. Paľis odgeľa a džalas pal o Eliaš a služinelas leske. \c 20 \s1 O Aramejčana džan pro Izrael \p \v 1 O kraľis andral o Aram, o Ben-Hadad, diňa te zvičinel savore slugaďen. Sas leha tranda the duj (32) kraľa, o graja the o maribnaskre verdana. On gele, rozačhade pes pašal o foros Samarija a džanas pre leste. \v 2 Bičhaďa muršen andro foros, hoj te phenen le izraelike kraľiske le Achaboske: „Kada phenel o Ben-Hadad: \v 3 ‚Tiro rup the somnakaj, tire romňija the nekfeder čhave hine akana mire.‘ “ \p \v 4 O Achab leske odphenďa: „Avke sar phenes, rajeja miro the kraľina, me the savoro, so man hin, hin akana tiro.“ \p \v 5 O murša avle pale ke leste a phende: „Šun, so phenel o Ben-Hadad: ‚Kamavas tutar, hoj te des mange tiro somnakaj, rup, tire romňijen the čhaven. \v 6 A akana, tajsa andre ajso časos bičhavava ke tu mire služobňiken, save predikhena tiro palacis the o khera tire služobňikengre a lena savoro, so ela lenge pre dzeka.‘ “ \p \v 7 Avke o Achab zvičinďa ke peste savore izraelike vodcen a phenďa: „Dikhen, hoj kada murš amenge kamel te kerel vareso nalačho. Ov mange diňa te phenel, hoj kamel miro somnakaj the rup, mire romňijen the čhaven, a me pre oda priačhiľom.“ \p \v 8 Paľis savore vodci the manuša leske phende: „Ma šun les a ma domuk oda!“ \p \v 9 Avke o Achab phenďa le muršenge, saven bičhaďa o Ben-Hadad: „Phenen mire rajeske the kraľiske, hoj oda, so ešebnovar kamelas peskre služobňikostar, les dava, ale kada, so akana mandar kamel, imar na.“ Avke on leske oda gele te phenel. \p \v 10 O Ben-Hadad leske diňa te phenel: „Mi maren man zorales mire devla, te ačhela andre Samarija dos prachos prekal mire murša po sikra andre burňik.“ \p \v 11 O kraľis o Achab pre oda odphenďa: „Oda, ko mekča lel o zbraňe andro vasta, te na lašarel pes avke sar oda, ko imar thovel tele e šabľa pal o mariben.“ \p \v 12 O Ben-Hadad oda šunďa akor, sar pijelas le kraľenca andro stani. Paľis phenďa peskre muršenge, hoj pes te pripravinen pro mariben pre Samarija. Avke pes on rozačhade pašal o foros. \p \v 13 Jekhvareste avľa ko kraľis Achab varesavo prorokos a phenďa: „Kada phenel o RAJ: ‚Dikhes kale but slugaďen? Mek adadžives tuke dava o viťazstvo upral lende, hoj te džanes, hoj me som o RAJ.‘ “ \p \v 14 „Ko ľidžala o mariben?“ phučľa o Achab le prorokostar. \p O prorokos odphenďa: „O terne slugaďa le guvernerengre, save ľidžan o fori!“ \p „A ko džala ešebno pro mariben?“ phučľa mek o kraľis. \p O prorokos odphenďa: „Tu!“ \p \v 15 Avke o Achab diňa te zvičinel ole terne slugaďen – savore sas 232. Zvičinďa the savore izraelike slugaďen, save sas 7 000. \p \v 16 Pro dilos gele pro mariben, ipen akor, sar o Ben-Hadad sas mato, bo pijelas andro stanos le tranda the duje (32) kraľenca, save leske avle te pomožinel. \v 17 Ešeb gele o terne slugaďa. Avke avle o stražňika le Ben-Hadadoskre a phende leske, hoj varesave murša aven andral e Samarija. \v 18 Ov lenge odphenďa: „Zalen len, oda hin jekh, či aven te vakerel pal o smirom, abo aven pro mariben!“ \p \v 19 O Izraeliti avenas avri andral o foros, ešeb o terne slugaďa, save ľidžanas o mariben, a pal lende caľi armada. \v 20 Dojekh lendar murdarďa ole muršes, savo džalas pre leste. Avke o Aramejčana denašenas het a o Izraeliti denašenas pal lende. O kraľis andral o Aram, o Ben-Hadad, denašľa odarik het le muršenca pro graja. \v 21 Akor o Achab geľa pal lende, zaiľa leske o verdana le grajenca a zňičinďa le Ben-Hadadoskra armada. \s1 O Aramejčana džan pale pro Izrael \p \v 22 Paľis o prorokos geľa ko kraľis Achab a phenďa leske: „Dža, zoraľar a pripravin tire slugaďen, bo kavke pre aver berš o Ben-Hadad avela pre tu pro mariben.“ \p \v 23 Le Ben-Hadadoskre služobňika phende leske: „Zviťazinde upral amende, bo lengro del hino del le verchengro, ale te pes lenca maraha pro rovno than, zviťazinaha amen! \v 24 Vašoda akana ker kada, hoj te na ľidžan o maribena o kraľa, ale o veľiťeľa le slugaďengre. \v 25 Paľis arakh aver muršen, ajci keci tuke mule andro mariben, a avke ker the le grajenca the le maribnaskre verdanenca. Avke džaha pes lenca te marel pro rovno than a čačes zviťazinaha pre lende.“ Ov len šunďa a kerďa avke. \p \v 26 A ačhiľa pes, hoj pal o berš o Ben-Hadad vičinďa le Aramejčanen a geľa lenca andro foros Afek pro mariben pro Izrael. \v 27 O Izraeliti pes zgele, pripravinde pes a džanas pro mariben. Kerde peske taboris angle lende sar te duj cikne stadi le kozengre, ale o Aramejčana sas všadzik pal caľi odi phuv. \p \v 28 Avke o prorokos avľa ko kraľis Achab a phenďa leske: „Kavke phenel o RAJ: ‚O Aramejčana phenen, hoj me som del le verchengro a na del la dolinakro, vašoda dava kala bara armada andre tire vasta a on paľis sprindžarena, hoj me som o RAJ.‘ “ \p \v 29 Efta džives taborinenas jekh angle aver a pro eftato džives pes chudle te marel. O Izraeliti murdarde tel jekh džives 100 000 slugaďen. \v 30 Ola, ko ačhile te dživel, denašle andro foros Afek, ale pro 27 000 lendar pele o foroskre muri. O Ben-Hadad denašľa, dochudňa pes andro foros a garuďa pes andro kher. \p \v 31 Paľis leskre služobňika leske phende: „Šunďam, hoj o izraelika kraľa hine jileskre. Av, thovas pašal o per o gone a the o špargi pašal e meň a džas ko izraeliko kraľis. Ko džanel, či tut na mukela te dživel.“ \p \v 32 Avke kerde a gele ko kraľis a phende: „Tiro služobňikos o Ben-Hadad tut mangel, hoj les te mukes te dživel.“ \p O Achab lendar phučľa: „Ov mek dživel? Ov hino miro phral!“ \p \v 33 Ola služobňika oda ile sar lačho znameňje lestar, viužinde oda a phende: „O Ben-Hadad hino tiro phral!“ \p O Achab phenďa: „Džan a anen les ke ma!“ \p Avke o Ben-Hadad avľa ke leste, ov les iľa pre peskro verdan \v 34 a phenďa leske: „O fori, so iľa miro dad tire dadestar, dava tuke pale. Šaj tuke keres andro Damašek pro uľici o pľaci avke sar varekana miro dad andre Samarija.“ \p O Achab leske phenďa: „Sar phandava tuha e zmluva, mukava tut te džal.“ Avke leha phandľa e zmluva a premukľa les. \s1 O prorokos odsudzinel le Achab \p \v 35 Akor jekh dženo maškar o proroka phenďa avre dženeske, avke sar leske phenďa o RAJ: „Demav man!“ Ale ov oda na kerďa. \v 36 Avke oda prorokos leske phenďa: „Sar mandar oddžaha het, o ľevos tut murdarela, bo na šunďal le RAJES!“ Sar lestar oda dženo geľa het, o ľevos pre leste chučiľa a murdarďa les. \p \v 37 Paľis oda prorokos arakhľa avres a phenďa leske: „Demav man!“ Avke oda murš les igen demaďa a dukhaďa. \v 38 Androda o prorokos geľa te užarel le izraelike kraľis Achab pro drom a o jakha peske zagaruďa le khosneha, hoj les te na sprindžaren. \v 39 Sar o kraľis odarik predžalas, ov zvičinďa zorales pre leste: „Tiro služobňikos sas andro mariben a vareko ke ma anďa varesave muršes a phenďa mange: ‚Stražin kale muršes! Te denašela, počineha tire dživipnaha, abo tranda the štar (34) kili rupoha.‘ \v 40 Ale medik me, tiro služobňikos, vareso aver keravas, ov jekhvareste denašľa.“ \p Pre oda leske phenďa o Achab: „Tu korkoro tut odsudzinďal a mušines te počinel.“ \p \v 41 Ale ov peske sigo iľa pal o jakha tele o khosno a o Achab sprindžarďa, hoj hino jekh le prorokendar. \v 42 Paľis oda prorokos phenďa le kraľiske: „Kavke phenel o RAJ: ‚Vašoda, hoj premukľal le Ben-Hadad, pal savo prikazinďom, hoj te merel, akana lava tiro dživipen vaš leskro a tire manušen vaš leskre manuša.‘ “ \p \v 43 Avke o izraeliko kraľis Achab igen choľisaľiľa a džalas pale khere andre Samarija nalačha dzekaha. \c 21 \s1 Le Nabotoskri viňica \p \v 1 Le Nabot andral o Jezreel sas viňica pašes paš o palacis le Achaboskro. \v 2 Andre jekh džives phenďa o kraľis Achab le Nabotoske: „De mange tiri viňica, so hiňi pašes paš miro palacis, bo kamav ode te sadzinel e zeleňina. Dav tut vaš late mek feder, sar tut hin, a te na, počinava vaš late ajci, keci mol.“ \v 3 O Nabot leske odphenďa: „O RAJ man mi chraňinel, hoj me la tuke te dav, se oda hin o ďeďictvos pal mire phure dada!“ \v 4 Akor o Achab avľa khere choľamen the andre nalačhi dzeka vaš oda, so leske phenďa o Nabot. Pašľiľa pro hadžos, sas visardo ke fala a na kamelas ňič te chal. \v 5 Akor avľa ke leste leskri romňi e Jezabel a phučľa lestar: „So pes ačhiľa? Soske tut hin nalačhi dzeka? Soske na chas ňič?“ \v 6 Ov lake odphenďa: „Vaš oda, so mange phenďa o Nabot. Kamľom lestar te cinel e viňica vaš o love abo, te kamľahas, diňomas les vaš late mek feder viňica, sar les hin. Ale ov phenďa, hoj la mange na dela.“ \v 7 Oj leske phenďa: „Či na sal tu kraľis andro Izrael? Ušťi, cha vareso a ma trapin tut! Me tuke odi viňica dochudava a dava la tuke!“ \v 8 Paľis oj andro nav le Achaboskro pisinďa o ľila, zapečaťinďa leskra pečaťaha a bičhaďa len le uradňikenge the le vodcenge, save bešenas le Nabotoha andro foros Jezreel. \v 9 Andro ľila pisinďa: „Den te džanel savorenge, hoj ela o postos. Sar o manuša ena jekhetane, thoven le Nabot te bešel pro pačivalo than. \v 10 Arakhen varesave bijedevleskre muršen a thoven len te bešel anglal leste. Mi phenen pre leste, hoj prekošelas le Devles the le kraľis. Paľis les mi len avri andral o foros a mi čhivkeren andre leste le barenca, medik na merela!“ \v 11 Avke o uradňika the o vodci, save leha bešenas andro foros Jezreel, kerde avke, sar lenge pisinďa andro ľila e Jezabel. \v 12 On dine avri o postos a le Nabot thode te bešel pro pačivalo than. \v 13 Akor avle ola duj bijedevleskre murša, bešle anglal leste a chudle te vakerel pro Nabot, hoj prekošelas le Devles the le kraľis. Avke les o manuša ile avri andral o foros a čhivkerenas andre leste le barenca, medik na muľa. \v 14 Paľis la Jezabelake dine te džanel: „O Nabot sas murdardo le barenca.“ \v 15 Sar pes e Jezabel dodžanľa, hoj o Nabot muľa, phenďa le Achaboske: „Ušťi a dža. Le e viňica, so tuke na kamľa te bikenel o Nabot, bo ov imar na dživel, hino mulo.“ \v 16 Sar o Achab šunďa, hoj o Nabot muľa, geľa te zalel leskri viňica. \s1 O Eliaš dovakerel le Achaboske \p \v 17 Akor o RAJ prevakerďa ko Eliaš andral o Tišbe: \v 18 „Ušťi a dža anglo izraeliko kraľis Achab andral e Samarija, bo ipen akana hino andre le Nabotoskri viňica, hoj la peske te zalel. \v 19 Phen leske, hoj kada phenel o RAJ: ‚Murdarďal le Nabot a mek kames te lel leskri viňica? Ode, kaj o rikone ľizinenas le Nabotoskro rat, ľizinena the tiro rat.‘ “ \v 20 Paľis o Achab phenďa le Eliašiske: „Arakhľal man, ňeprijaťeľina miro?“ O Eliaš odphenďa: „He, bo tut oddiňal, hoj te keres o nalačhipen anglo RAJ. \v 21 Avke o RAJ tuke phenel: ‚Vaš oda, so kerďal, anava pre tu e bibach. Zňičinava andro Izrael savore muršen andral tiri famelija, či le otroken vaj slobodnen. \v 22 Tira famelijaha kerava avke, sar kerďom le Jeroboamoha, le Nebatoskre čhaha, the le Baašaha, le Achijoskre čhaha, bo le Izrael cirdehas andro binos a kerehas oda, so man anelas andre choľi.‘ \v 23 O RAJ phenel the pal e Jezabel, hoj o rikone chana lakro ťelos paš o foroskre muri andro Jezreel. \v 24 A te vareko andral le Achaboskri famelija merela andro foros, chana les o rikone, a te leske vareko merela pre maľa, chana les o supi.“ \p \v 25 (Ňisavo kraľis pes na oddiňa te kerel o nalačhipen anglo RAJ avke sar o Achab, bo andre savoreste les ispidelas leskri romňi e Jezabel. \v 26 O Achab pes ľikerelas igen namištes oleha, hoj banďolas angle aver devla avke sar the o Amorejčana, saven o RAJ tradľa avri anglal o Izraeliti.) \v 27 Sar o Achab šunďa kala lava, čhingerďa pre peste o gada a urďa pre peste o gada le gonestar. Poscinelas pes, sovelas andro gada le gonestar a sas igen smutno. \v 28 Avke o RAJ phenďa le prorokoske Eliašiske: \v 29 „Dikhľal, sar pes o Achab angle ma pokorinďa? Vašoda, hoj ada kerďa, na kerava odi bibach, so leske phenďom, medik ov dživela, ale kerava oda, sar ela kraľis leskro čhavo.“ \c 22 \s1 O Achab na šunel le prorokos Micha \p \v 1 Trin berš na sas mariben maškar o Aramejčana the Izraeliti, \v 2 ale pro trito berš geľa o judsko kraľis Jošafat ko izraeliko kraľis Achab. \v 3 O Achab phenďa peskre služobňikenge: „Se tumen džanen, hoj o foros Ramot-Gilead hino amaro. Soske na keras ňič, hoj les te las andral o vasta le aramejike kraľiske?“ \p \v 4 Avke phučľa le Jošafatostar: „Aveha manca pro mariben pro Ramot-Gilead?“ \p O Jošafat leske odphenďa: „Som tuha, mire manuša hine tire manuša a mire graja hine tire graja.“ \v 5 Ale o Jošafat phenďa le izraelike kraľiske: „Phuč ešeb, so phenel pre oda o RAJ.“ \p \v 6 Avke o izraeliko kraľis zvičinďa vaj štar šel (400) proroken a phučľa lendar: „Šaj džav pro mariben pro Ramot-Gilead, abo na?“ \p „Dža!“ odphende leske. „O RAJ les dela le kraľiske andro vasta!“ \p \v 7 Ale o Jošafat phučľa: „Nane ade mek aver prorokos le RAJESKRO, hoj lestar te phučas?“ \p \v 8 O Achab leske odphenďa: „Hin ade mek o Micha, le Jimloskro čhavo, prekal savo šaj phučas le RAJESTAR, ale me les našťi avri ačhav, bo šoha mange ňič lačho na prorokinel, ča nalačho.“ \p „Ma vaker avke, kraľina!“ phenďa o Jošafat. \p \v 9 Avke o izraeliko kraľis peske diňa te vičinel jekhe uradňikos a phenďa leske: „Sigo dža a an mange le Micha, le Jimloskre čhas!“ \p \v 10 O Achab the o Jošafat bešenas pre peskre troni andre Samarija paš e foroskri brana pre oda than, kaj pes marel avri o zrnos, a sas urde andro kraľengre plašťi a savore proroka anglal lende prorokinenas. \v 11 Jekh lendar, o Cidkijah, le Kenaaniskro čhavo, peske kerďa trastune rohi a vičinelas: „Kada phenel o RAJ: ‚Kale rohenca predemeha le Aramejčanen, medik len na murdareha.‘ “ \p \v 12 Savore proroka kavke prorokinenas: „Dža pro Ramot-Gilead a ela tumen bach! Bo o RAJ les dela tuke andro vasta.“ \p \v 13 Oda murš, savo geľa pal o Micha, phenďa leske: „Dikh, savore proroka prorokinenas le kraľiske bach. The tu prorokin bach sar ola proroka!“ \p \v 14 Ale o Micha leske odphenďa: „Avke sar dživel o RAJ, me vakerava oda, so o RAJ phenela.“ \p \v 15 Sar avľa ko kraľis Achab, phučľa lestar: „Micha, šaj džas pro mariben pro Ramot-Gilead, abo na?“ \p „Džan a zviťazinena. O RAJ les dela andro vasta le kraľiskre!“ phenďa leske. \p \v 16 Ale o kraľis leske phenďa: „Kecivar tuke mušinav te phenel, hoj sar manca vakeres andro nav le RAJESKRO, hoj mange te phenes ča o čačipen?“ \p \v 17 O Micha phenďa: „Dikhľom calo Izrael rozčhido pal o verchi sar bakroren bi o pasťjeris. A o RAJ phenďa: ‚Kale manušen nane ko te ľidžal. On šaj džan andro smirom khere.‘ “ \p \v 18 Akor phenďa o Achab le Jošafatoske: „Na phenďom tuke, hoj mange na prorokinel ňič lačho, ča nalačho?“ \p \v 19 O Micha mek phenďa: „Šun akana o lav le RAJESKRO! Dikhľom le RAJES te bešel pro tronos a savore aňjelen te ačhel pašal leste, pre čači the baľogňi sera. \v 20 O RAJ phučľa: ‚Ko kerela upre le Achab, hoj te džal pro mariben andro Ramot-Gilead a hoj ode te merel?‘ Jekh phenelas kavke a dujto kavke. \v 21 Androda avľa varesavo duchos anglo RAJ a phenďa: ‚Me leha thovava avri!‘ O RAJ lestar phučľa: ‚Sar?‘ \v 22 Avke oda duchos phenďa: ‚Me kerava, hoj o proroka le Achaboske te klaminen.‘ O RAJ phenďa: ‚Tu leha čačes thoveha avri. Dža a ker ada!‘ \p \v 23 Akana pes avke the ačhiľa! O RAJ kerďa, hoj savore tire proroka tuke te klaminen. O RAJ diňa avri pre tu e bibach.“ \p \v 24 Androda o Cidkijah, le Kenaaniskro čhavo, geľa ko Micha, demaďa les pal o muj a phenďa: „Kana mandar geľa het o Duchos le RAJESKRO, hoj te vakerel tuha?“ \p \v 25 O Micha phenďa: „Tu korkoro dikheha andre oda džives, sar denašeha tut te garuvel kher kherestar.“ \p \v 26 Avke o Achab phenďa: „Chude le Micha a ľidža les ko foroskro veľiťeľis Amon the ko kraľiskro čhavo Joaš. \v 27 A phen, hoj o kraľis kavke prikazinel: ‚Thoven les andre bertena a den les te chal ča maro the paňi, medik na avava bachtales pale.‘ “ \p \v 28 Ale o Micha phenďa: „Te tu aveha bachtales pale, ta akor o RAJ na vakerelas prekal ma.“ A mek phenďa: „Šunen ada, savore manuša!“ \s1 Le Achaboskro meriben \p \v 29 O izraeliko kraľis Achab the o judsko kraľis Jošafat gele pro mariben pro Ramot-Gilead. \v 30 O Achab phenďa le Jošafatoske: „Me man preurava andre aver gada, sar džava andro mariben, ale tu pre tu muk tiro kraľiskro plašťos.“ Avke o Achab pes preurďa andre aver gada a geľa andro mariben. \p \v 31 O kraľis andral o Aram prikazinďa peskre tranda the duj veľiťeľenge (32) upral o maribnaskre verdana: „Te na džal tumenge pal ňikaste, ča pal o izraeliko kraľis.“ \v 32 Sar o veľiťeľa dikhle le Jošafat, gondoľinde, hoj oda hin o izraeliko kraľis, a gele pre leste. Akor o Jošafat zvičinďa \v 33 a sar pre oda avle, hoj oda nane o izraeliko kraľis, preačhile pre leste te džal. \p \v 34 Androda varesavo slugaďis ča avke ľivinďa andral o lukos a trafinďa le Achab maškar o pancjeris. Avke phenďa o Achab le manušeske, savo ľidžalas leskro verdan: „Visar tut a ľidža man het andral o mariben, bo som zraňimen.“ \v 35 Ale oda džives sas o mariben zoralo a o Achab mušinďa te ačhel calo džives andro verdan anglo Aramejčana. O rat andral leskri rana čuľalas andro verdan a rači muľa. \v 36 Sar zageľa o kham, andro taboris šunďiľa te vičinel: „Dojekh murš mi džal pale andre peskro foros the andre peskri phuv. \v 37 O kraľis muľa!“ Paľis gele andre Samarija a ode les parunde. \v 38 Sar leskro verdan žužarenas le ratestar paš o paňi andre Samarija, o rikone chľipinenas leskro rat a o lubňa andre lanďonas, avke sar phenďa o RAJ. \p \v 39 Savore aver veci, so o Achab kerďa, the oda, sar o palacis obthoďa la slonovinatar a sar zoraľarďa o fori, hin pisimen andro Zvitkos le izraelike kraľengro. \v 40 Sar o Achab muľa, pal leste ačhiľa kraľiske leskro čhavo o Achazijah. \s O Jošafat kraľinel upral e Judsko \p \v 41 Sar imar kraľinelas o Achab upral o Izrael štarto berš, ačhiľa kraľiske upral e Judsko o Jošafat, le Asaskro čhavo. \v 42 Le Jošafatoske sas tranda the pandž (35) berš, sar ačhiľa kraľiske, a andro Jeruzalem kraľinelas biš the pandž (25) berš. Leskri daj pes vičinelas Azuba, oj sas le Šilchioskri čhaj. \v 43 Ov kerelas oda, so sas le RAJESKE pre dzeka, avke sar leskro dad o Asa. Ale o thana, kaj lašarenas le modlen, na zňičinďa a o manuša ode dureder obetinenas a labarenas kaďidlos. \p \v 44 Maškar o Jošafat the izraeliko kraľis sas o smirom. \v 45 Savore aver veci, so o Jošafat kerďa, leskre maribena the o viťazstva hine pisimen andro Zvitkos le judske kraľengro. \p \v 46 Ov tradňa het andral odi phuv le muršen the džuvľen, save služinenas sar lubňa pre ola thana, kaj lašarenas peskre devlen. On sas ode, kanastar sas kraľis leskro dad o Asa. \p \v 47 Andro Edom akor na sas kraľis, ča uradňikos. \v 48 O Jošafat diňa te ačhavel o loďi, hoj te džan pro moros andro Ofir pal o somnakaj. Ale o loďi na gele, bo tašľile paš o Ecjon-Geber. \p \v 49 Akor o Achazijah, le Achaboskro čhavo, phenďa le Jošafatoske: „Mi džan mire služobňika pro loďi tire muršenca.“ Ale o Jošafat oda na kamľa. \v 50 O Jošafat muľa a sas parundo andro kraľiskro hrobos andro Foros le Davidoskro. Pal leste ačhiľa kraľiske leskro čhavo o Jehoram. \s O Achazijah kraľinel upral o Izrael \p \v 51 Le Achaboskro čhavo o Achazijah ačhiľa kraľiske upral o Izrael andre Samarija, sar kraľinelas o Jošafat imar dešueftato (17.) berš. \v 52 Kerelas oda, so na sas le RAJESKE pre dzeka, the oda, so leskro dad, e daj the o Jeroboam, le Nebatoskro čhavo, savo cirdelas le Izrael andro binos. \v 53 O Achazijah lašarelas the služinelas le Baaloske. Aleha pre peste anelas le RAJESKRI choľi avke sar the leskro dad.