\id MAT - Rikbaktsa NT -Brazil 2011 (DBL -2013) \h Mateus \toc1 Mateus wasaniha ty ziwatahaka Sesus soho \toc2 Mateus \toc3 Mt \mt1 Mateus wasaniha ty ziwatahaka Sesus soho \ip Mateus Sesus tuk zinymyrykyta Rewi usa inaroka. Kapitão tsyhyryze okyrysaro zikzibykykta. Sesus ipe niy: “kapikta” atsoko tahyriziktsokzawy zerekik. Sesus tuk zinymyrykynahatsa hapik niukuru. Sesus tazo bo ziksizoze Deus Mateus ziapewywyky iwaze papeu humo ziwatahaka Sesus soho iwatsahi katsa kino niwatihi tanymyryky. \c 1 \s1 Nahi taparaktsa Sesus Kiristu zotsa naro. \p \v 1 Sesus Kiristu zotsa naro maha. Sesus Kiristu taparakta Abarão tsekokatsa niy. Idiri Dawi niwatihi taparakta Abarão tsekokatsa niy. \q1 \v 2 Tapara Abarão niy. Iwaze Isake ta Abarão tse. Sako ta Isake tse. Suda ta Sako tse itukytsa tuk. Sako hyrytsa niaha. \v 3 Pereszo Sudata usta tse Sera zinarokota, sije Tama zinarokotatsa Tama niy. Iwaze Esrõ ta Peres tse niy. Arão ta Esrõ tse niy. \v 4 Aminadabe ta Arão tse. Nasõ ta Aminadabe tse, Saramao ta Nasõ tse. \v 5 Boas ta Saramao tse, ije Hahabe zinarokotatsa. Obede ta Boas ije Hute zinarokotatsa. Sese ta Obede tse. \q1 \v 6 Takino Dawizo. Iwa taparakta Abarão tsekokatsa niaha. Iwaze Saromao ta Dawi tse ije tapara Urias oke niy. \v 7 Hoboã ta Saromao tse niy. Abias ta Hoboã tse. Asa ta Abias tse. \v 8 Sosapa ta Asa tse niy. Sorã ta Sosapa tse niy. Usias ta Sorã tse. \v 9 Sotã ta Usias tse niy. Akas ta Sotã tse niy. Esekias ta Akas tse niy. \v 10 Manases ta Esekias tse niy. Amo ta Manases tse, Sosias ta Amo tse niy. \v 11 Sekonias ta Sosias tse itukytsa tuk niy. Iwa niy. Kyze kytsa Sudeutsa Babironija bo nisioktyhyryknaha. \q1 \v 12 Anaeze Sarateu ta Sekonia tse nipuruk. Kyze Sorababeu ta Sarateu tse niy. \v 13 Abiu ta Sorababeu tse. Aso ta Eriakĩ tse. \v 14 Sadoke ta Aso tse. Akĩ ta Sadoke tse. Eriude ta Akĩ tse niy. \v 15 Ereasa ta Eriude tse. Matã ta Ereasa tse niy. Sako ta Matã tse. \v 16 Sako ta Sose zo atahi Maria barikta niyzik. Atatsa katsa Deus zipehata Sesus je niyzik. Sesus Deus zipehata mywata niy. \q1 \v 17 Iwa Sesus Kiristu zotsa naro. Taparakta Abarão tsekokatsa Dawi bo zinaropyknahaze iwa katorise sinaro niaha. Taparakta Dawi kyze Babironija ezektsa Sudeutsa meky botu nisioktyhyryknaha iwa katorise sinaro. Iwaze Sudeutsa Babironija ekze ziksizonaha kyze Sesus Kiristu purukwy bo iwa katorise sinaro. Iwa hỹ. \s1 Sesus Kiristu purukwy. \p \v 18 Kyze Sesus Kiristu nipuruk. Tapara Maria soho Sose: \p — Byri puẽtsikze piakse — niy. Kyze ibo tatyhyrizikwyhabyitatu itabykyhy. Deus hyrikoso humo tabykyhy. Ana humo hi Sose batu ihyrinymyry. \v 19 Iwaze Sose: \p — O mektatu ja ibo natahyrizikwy nikara mytsaty ahabyita nikara. Ituk batu kasukza tsihik. Iwatatu atatsa humo batu kakyri — niy. \v 20 Iwaze mytsaty nikara zuruze zitsotospykyryk bijoikpe iknykta Deus tsumuẽhĩtsa ibo inasik. Bijoikpe iknykta: \p — O apyby byihukta Sose! Maria barikta tsimozik! Ibykyhy mektatsebyita tu Deus tse. \v 21 Mopurukze Sesus ty tsipinaro. Kytsa simysapybyitsa tu ziknakaranaha Deus ihumo mysiokzohik — niy. Inaro Sudeu harere tihi: \p — Atakta Deus bo aparakbaha mysioktyhyrykta — my. \p \v 22 Iwa bijoikpe iknykta niy, Deus harere humo. Tubabatu Deus sohokotsa inarokota Isaijas ziwatahaka, aba zuba atsatu mykara. \q1 \v 23 — Atatsa ityrykduwyhybyitatsa tu itabykyhy, \q2 itse mopurukze Imanue ty pinaro mykara — niy. Inaro piwatawy Deus mypauk baze tu. \m Deus sohokotsa tubabatu ziwataha abazuba atsatu niy. \p \v 24 Sose inapupuze: Hyỹ niy. Iwatahi iaktaba haĩhaĩbyi niy. \v 25 Ibo ka batu hyrizikwy — Byriktsa! Abykyhy mopurukze tu — niy. Iwa niy. Iwaze nipurukze Sose taskyrywy Sesus zinaroko niy. \c 2 \s1 Sisukmotsa Sesus Kiristu bo nikozorenaha. \p \v 1 Kyze Erodes Sudeja ezektsa pehatsa niyzikze Sesus nipuruk. Atakta Berẽhe eze tu nipuruk. Berẽhe Sudeja eze niy. Nipurukze kytsa sisukmotsa Serusarẽhe bo niukurunaha. Serusarẽhe niwatihi Sudeja eze niy. Sisukmotsa byrisoiktsa humo zinymyrykynaha, sihudikhudikwy nokponi haramwe sukewy taba sihudikhudikwytsa. \fig |src="CN01623b.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Mateus 2.1" \fig* \v 2 Serusarẽhe bo izumunahaze asahi: \p — Haneze sa ibykyhy nipuruk. Atahi Deus zipehata mywata Sudeutsa pehatsa mozik. Iwatawy byrisoik bo iktsa tsikaha, haramwe sukewy taba byrisoik bo iktsa tsikaha. Iwatsahi iapik tsikumukunaha. Ibo tsimytsaso tsihikiknaha. O ikia tsamysapyrẽta. Tsikpuruk ana humo hi mykurẽtsa tsimaha — niaha. \p \v 3 — Ana soho Erodes ziwabyze paikpa mytsaty nikara. “Uta zuba kytsa pehakatsa mozik iky” — mytsaty nikara. Serusarẽhe ezektsa niwatihi paikpa mytsaty nikaranaha. Erodes pokso sipybyrẽtsa. \v 4 Iwaze kytsa sizubarẽtsa Erodes bo izumukunaha. Wastuhu taparaktsa Deus wahoro zubata eze ziknapamykysonahatsa, ustsa asaktsa Deus harere zinymyrynahatsa kino niwatihi iwa. Sizubarẽtsa inasikypykbanaha. Erodes tihi: \p — Haneze sa Kiristu Deus zipehata mopuruk atakta aparakbaha mypehatsa mozik. Hana eze sa mopuruk — niy. \p \v 5 — O Berẽhe Sudeja eze niaha. Anaeze Deus zipehata mopuruk. Tubabatu Deus sohokotsa botu ziwataha Deus tihi: \q1 \v 6 — Berẽhe Sudeja eze tisapyrẽna. \q2 Anahudikhudikwy ezektsa batu sisikpyby. \q1 Berẽhe ezekta hi kytsa kabo mysioktyhyrykta, \q2 katyryktsa mysioktyhyryk — niy. \m — Iwa Deus sohokotsa tubabatu botu ziwatahaka — niaha. \p \v 7 Iwaze Erodes sisukmotsa bo huahua niy. Asazubaze atahi: \p — Nawa zuruze sa byrisoik bo iktsa tsikaha — niy. — O nawa zuruze byrisoik bo iktsa tsikaha — niaha. Yhỹ Erodes niy. \p \v 8 — Iwaze ikiahatsa Berẽhe boktsa! tsimaha niy. Berẽhe bo makuskyry bo tynakozorẽnaha tsimaha. Atahi nataberiki. Ibo tsipomonaha zeka ja iwaze kabo tyziksizonaha. Uta kino niwatihi ibo mynakozore ipe: “Ikia tsamysapyrẽta” my — mybarapetu niy. Iwa sisukmotsa pe niy. Tapetu nikara — O makuskyry pibeze tsihikik — niy. \p \v 9-10 Iwaze sisukmotsa iharere ziwabykynahaze niukurunaha. Niukurunahaze byrisoik bo iktsa niaha. Asta botu iktsa niaha tasapy eze tuze niaha. Ana bo hi iktsa niahaze sakurẽtsa. Byrisoik siharaze niukuru iwaze asa kino iapik niukurunaha. Maku skyry purukwy bo zumuze byrisoik iharapu bete pyk niy. Byrisoik natahyrikobaik niy. \v 11 Iwaze sisukmotsa wahoro bo nipupunaha. Anaeze maku skyry taje Maria tuk ahatsa bo izumunaha. Maku skyry bo iktsa niahaze iokeryk tahaekaratsa humo puruk puruk niaha. Asahi: \p — Ikia tsamysapyrẽta ahumo mykurẽtsa — niaha. Iwaze isapyha ty ibo nyny niaha. Isapyhaty ouro ty hi ibo nyny niaha. Tsipokzitsiarẽna ty. Iwaze jokmorẽnikia ty parakĩsẽ inarokoha tsonok mahaze tsokmorẽna anatyhi nyny niaha. Iwaze mira usaty jokmorẽnikia ty ibo nyny niaha iwa isapyha ty ibo nyny niaha. \p \v 12 Iwaze unata nisitsotyspykyrykzoze bijoikpe iknykta Deus tsumuẽhĩtsa ispe niy: \p — Erodes bo ka ja erete erete byitaha! Ahahudikhudikwy bo mekta ske buruk tu tsiksinahaktsa! — niy. Yhỹ niaha. Iwaze tahahudikhudikwy bo ziksikinahaze mekta ske buruk tu niukurunaha. Nawa Deus tsumuẽhĩtsa ispe niy. \s1 Esito bo niwakiknaha. \p \v 13 Kyze Sose zuruze. Hinipỹ niyze zitsotospykyk bijoikpe iknykta Deus tsumuẽhĩtsa ipe niy: \p — Kyiktykta! Makuskyry ije tuk tysioktyhyk! Esito bo nokponi tuwaknaha. Anaeze tynapykyknaha. Erodes makuskyry myziberiki pibeze tsihikik iwatsahi ipokso Esito bo tuwaknaha! — niy. \p \v 14 Iwaze aidy kyik niy. Unata niukurunaha. Sose makuskyry ije ahatsa nisioktyhyryk Esito bo niwakiknaha. \v 15 Anaeze nitarenaha. Erodes nihyrikosokdaze zuba ziksizonaha. Tubabatu Deus sohokotsa ziwataha tihi: \q1 — Katse Esito ikny myziksizo — niy. \m Iwa Deus sohokotsa niy tubabatu ziwataha abazuba atsatu niy. Esito eze hudikspyk nikaranaha. \s1 Makuskyrytsa nisibabaiknaha. \p \v 16 Kyze Erodes takyrikize. Sisukmotsa ibo zukbyitahi tsiokaniarẽta nikara: \p — O Sisukmotsa zikspihikbatakanaha. Kabo mybarapetu niaha — niy. Sihumo takyriki. Iwaze Erodes: \p — Aba makuskyry wahoro batu kahyrinymyry iwatahi makuskyrytsa sizubarẽtsa mysiba — mytsaty niy. Iwaze sodadutsa pe: \p — Berẽhe bo pãotaha: Nabo makuskyrytsa tysibanaha! Makuskyrytsa petok ziytyk tsehenahatsa, tysibabaiknaha! — niy. Hyỹ niaha. Petok ziytyk tseheze niy sisukmotsa harere humo. Nitsasonahaze nawa zuruze byrisoik izoize ana humo makuskyrytsa petok ziytyk tsehenahatsa nisiba tsihikik. Iwa hỹ. \v 17 Iwaze hawa ha ty Deus sohokotsa Seremias tubabatu ziwataha atsa tu niy. Atahi: \q1 \v 18 — Hama Berẽhe hudikhudikwy baze tu iaksoho ty ziwaby. \q2 Wytykyryk nipuziukunaha sisukatsihikrẽza niapykyryknaha. \q1 Tapara kykyryk nipuziukunaha. \q2 Hakeu hyrytsa pokzi nipuziukunaha “Hana bo kahyrytsa. \q1 Kahyrytsa hana bo ja” nikaranaha. \q2 Tahahyrytsa pokzi sijeza ziknapuziukunaha — niy. \m Iwa Deus sohokotsa tubabatu ziwataha, atsatu niy. \s1 Isareu bo ziksizonaha. \p \v 19 Kyze Erodes niraze bijoikpe iknykta Deus tsumuẽhĩtsa Sose pe niy. \p \v 20 Atakta zitsotospykykze bijoikpe iknykta tihi ipe: \p — Kyikty! Isareu bo tsiksizo. Makuskyry ije tuk tysioktyhyk. Makuskyry zibezekyzykynahatsa botu niakbabanaha iwaze Isareu bo tsiksizo — niy. \p \v 21 Yhỹ niy. Sose Maria makuskyry ahatsa pe: \p — Tupaktsa! Isareu bo tsipiksizonaha — niy. Iwa Isareu bo ziksizonaha. \v 22 Anabo zumunahaze Erodes tse, Arekeraus inarokota tazo inazapyzeky niy. Abaka atakta Sudeja ezektsa pehakatsa niy. Ana humo hi Sose zinymyryze ipokso tsipybyrẽta niyzik. Iwaze hinipỹ niyze zitsotospykzoze Deus ipe: \p — Sudeja bo ka pão pãobyity, Karireja bo tsiksikta! — bijoikpe iknykta niy. \p \v 23 Iwaze Karireja bo zumunaha. Nasare hudikhudikwy bo niaha. Anaeze niapykyryknaha. Deus sohokotsa tubabatu ziwatahanaha. — Atakta Nasare ezekta my — niaha. Tubabatu ziwatahanaha abazuba atsatu niy. Iwa Sesus Nasare eze niapykyryk \c 3 \s1 Suão Batista sohowy. \p \v 1 Tubabatu Suão Batista zumu jerukbara bo niy. Sudeja jerukbara eze Deus harere myzubaha bo nitsasokoro. \fig |src="CN01650B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Mateus 3.1" \fig* \v 2 Ata tihi: \p — O kytsa ahamysapybyi tsimoewybaiknahaktsa! Deus zipehata humo tsipikymynahaktsa! Abaka kytsa Deus tyryktsa moziknaha hana wa puruze mozumu — nikara. \p \v 3 Ata soho Deus sohokotsa tubabatu ziwataha, Isaijas inarokota isoho tihi: \q1 — “Aty ja jerukbara eze huahua my. \q2 ‘Pykyhytuty Deus zipehata ske bo tsimy. \q1 Iske buruhuwa tsiskezozekta!’ ” niy. \q2 Hawa kytsa piskezokonaha iwa Suão kytsa Deus zipehata humo pikymynaha, \q1 Suão tihi kytsa simysapybyitsa tysimoewynaha iwa pikymynaha Deus zipehata humo. \m — Iwa Isaijas niy tubabatu ziwataha abazuba atsatu Suão Batista nikara. \p \v 4 Atakta Suão kamero hwyk isuk niy. Irikpidiwy siraratsa hwyk niy. Masetsa zuba ziknasiboroko. Pete zuba zikzerukuk. Iwa. \v 5 Kyze Serusarẽhe ezektsa, Sudeja ezektsa, kytsa buburu Sorodão bazektsa iwa sizubarẽtsa ibo niukurunaha. \v 6 Nisiharasusukuze asaktsa: \p — Taparaka mysapybyitsa tsikykaranaha. Abaka batu. Mekywa tu tsimoziknaha, mysapybara tahamoewybaiknaha — niaha. Iwa nisiharasusuze niaha. \p \v 7 Kyze Pariseutsa asaktsa Moises harere humo sihyrinymyrẽtsa. Sadusitsa kino niwatihi Suão bo zumunaha. Suão sibo iktsa niyze atahi: \p — Ikiahatsa pyryhyk myrawy watsa. Katsaktsa pyryhyktsa batu mykparawy Deus niwatihi ahamysapybyritsa humo batu iakparawy. \v 8 Ahape tu ahasopyk “O Suão mymyharasusu zeka ana humo hi Deus bazik takyri” tsimaha. Ahamysapybyitsa ty tsipimoewynaha zeka ana hi tsipiwatawykynahaktsa! Niwazuba Deus ba ziktakyri ahamysapyrẽtsa tsimoziknaha ana hi Deus tsihyrinymyrẽta — niy. \v 9 Batu ahape tu ahasopyk: \p — O Abarão taparakta mydiri iwatahi Deus myhumo bazik takyri — tsimaha. — Anaharere Deus tuk batu imysapy my. Batu ahahyrinymyry Deus haraharetsa tuk Abarão tsekokatsa mysisukniki ana hi ihumo batu ihokdaha. \p \v 10 Ikiahatsa hwi watsa. Deus maku wywyk tuk wata. Aba wywyk pizowy, hwitsa mysikakare. Iharatatsa buruk tu mysikakarehikare. Hwi iharatatsa sapybyita tu piweke. Izo bo pioktsokik. Iwa Deus ahabo my, ahamysapybyitsa tu tsimykaranaha isty moewy ahabyi zeka — niy. \v 11 Kyze kytsa sizubarẽtsa pe: \p — Utakta paharasusu. Ahamysapybyitsa ty tsipimoewynahaze pihik ty paharasusu. Usta mozumu. Atahi tsimysapyrẽta. Tsimyhyrizikwyrẽta. Tsizikwyrẽta iwatahi ibo zuba tsimykaranaha. Atahi tsimysapyrẽta. Utakta batu. Iwatahi kasikpybyrẽta. Ipyrysuk pibokik zeka kasikpybyrẽta pitsumuẽhĩ naha humo kasikpybyrẽta. Atahi mysiharasusu, Deus hyrikoso ihumo ahabo mynasik. Deus hyrikoso izo waha, izo ykpyri nikorobaik. Deus hyrikoso mynasikze ahamysapybyitsa ty tsikykaranaha ihumo mysiokzohiknaha ahamysapyrẽtsa tsimoziknaha ahabo mynasikze ahatuk mynapykyryk. \p \v 12 Atakta Kiristu mozumuze dua ty wabe mykara tawata my. Ahostsa mysizyzyky. Kytsa simysapyrẽtsa ahostsa watsa tu maha. Ahostsa zuba mysizyzykynaha. Atuja bo mysidodokonaha sipesuktsa mysipaparakanaha, izo bo mysiwezokonaha. Iwaze kytsa batu simysapy ahostsa pesuktsa watsa maha. Izo bazikbe, nabo mysioktsoknaha. Iwa Kiristu kytsa metutu mysisapy simysapyrẽtsa Deus tuk mynapykyryk, simysapybyitsaktsa, izo bo mysioktsotsokiknaha — Suão niy. \s1 Suão Batista Sesus ziharasusu. \p \v 13 Iwaze Sesus izumu. Karireja ikny niparak Sorodão buburu bo niy. Nabo Suão bo taharasusu tsihikik. Iwatahi: \p — O Suão tsikarasusu — niy. \p \v 14 — O batu. Ikia abazubata batu amyi iwatahi tsipikarasu zeka wasani my. Ikia tsamysapyrẽta tu amo sa kabo tsikzumu — niy. \p \v 15 Sesus ipe niyzo: \p — Aba tsipikarasu zeka wasani my. Katsaktsa Deus nawahi mozihikik tsimaha ana hi tisapyrẽna, iwatahi tsikarasusu — niy. \p Yhỹ niy. \p \v 16-17 Iwaze Suão Sesus ziharasusu. Pihik ikny inazoze atsoko bijoikpe sakpare niy. Deus hyrikoso ibo inasik. Amytudu wata ibo inasik inatsatsaka isukara bete inazo. Iaksoho bijoikpe ikny ziwaby: \p — Ikia hi katse babata. Ikia humo kamypokzitsiarẽta. Ikia humo ka kakurẽta hỹ — Iwa Deus Sesus pe niy. \c 4 \s1 Satanas Sesus isapybara humo ziakzobyriki. \p \v 1 Iwaze Deus hyrikoso Sesus jerukbara bo zioktyhyryk. Iwaze hyrikoso sapybara pehakatsa myzokwy Diabo inarokota ibo izumu. Sesus bo zumuze atahi Sesus Deus harere bo ka yhỹ byitykta nizihikik. \p \v 2 Sesus jerukbara eze niapykyryk, estuba byzoje zirahaze nawa kuarẽta zuruze niapykyryk. Anaeze hauk ahabyitatu zikzuruku iwatahi tsiaraparẽta nikara. \v 3 Iwaze Diabo ibo zumu Sesus tsiaraparẽta nikara ipe niy: \p — Ikia Deus tse babata zeka haraharetsa pe “Atsikara tuziktykta tsimy” — niy. \p \v 4 Batu Sesus niy. \p Tubabatu taparaktsa Deus harere papeu humo ziwatahakanaha: \q1 — Mybarawy ezektsa disahawy humo zuba ba zikzurukunaha sidisahawy ty hauk mahaze sispitu zuba mykaranaha. \q2 Mybarawy ezektsa Deus harere bo hyỹ maha zeka sakurẽtsa moziknaha. Sakurẽtsa hỹ — niaha. \m Iwa taparaktsa ziwatahakanaha. \p \v 5 Kyze Diabo Serusarẽhe bo Sesus zioktyhyryk. Anaeze Deus wahoro zubata hara bete ziriktohohikare. Jobonikia bo zioktyhyryk niy. \v 6 Niytahi ipe niy: \p — Ikia Deus tse babata zeka tykbo tukutyny. Tykbo tynapurukta! Taparaktsa Deus harere ziwatahakanaha: \q1 “Bijoikpe iknyktsa Deus tsumuẽhĩtsitsa ikia bo nasiakzo. \q2 Paperykynaha. Ikia humo simypokzitsiukrẽtsa. \q1 Haraharetsa bete tsimynaraha zeka tahatsyhyrypetsa ty paik paik maha. \q2 Iwatahi ba zik kahyrikywy” niaha — niy. \p \v 7 — Batu ba — Sesus niy. \p — Tubabatu taparaktsa Deus harere ziwatahakanahazo: \q1 “Deus ta ba ziakzobyrinaha Deus batu imyiwyky. \q2 Hawa ha tsimyzihikik Deus ty batu typeha” niaha. \m Iwa taparaktsa ziwatahakanaha — niy. \p \v 8 Kyze Diabo Sesus hara joboni tabo zioktyhyrykzo ipe niy: \p — Nanabyi bo iktsa tykta — niy. Atsoko mybarawy tsizubarẽna bo iktsa niy. Sityryktsa kino niwatihi natakaha. Iwaze Diabo tihi: \p — Uta anaty hi abo nynybaik my. Ikia hi sipehatsa tsimozik. Sityryktsa ikia pe abazubata maha. \v 9 Estuba zuba kaokeryk puruk puruk tsimy zeka kabo tsimytsaso zeka: “ikia tsamysapyrẽta aharere bo hyỹ my” tsimy. Ana tyhi tsimy zeka sityryktsa ty ikia bo nynybaik my — Diabo niy. \p \v 10 — Batu ba. Nabo pãoty Satanas! — Sesus niy. — Tubabatu taparaktsa Deus harere papeu humo ziwatahakanaha hi: \q1 “Deus bo zuba tynapamykysokonaha ‘Ikia tsamysapyrẽta’ \q2 atabo hi ‘Ikia zuba tsimysapyrẽnikita’ tsimy, \q1 iharere bo zuba hyỹ tynakaranaha.” Deus watahaha, iwa taparaktsa ziwatahakanaha — niy. \p \v 11 Iwaze Diabo Sesus zerekekspyk. Iwaze bijoikpe iknyktsa Deus tsumuẽhĩtsitsa Sesus humo simypokzitsiarẽtsa nikaranaha iwatsahi ipokzitsiwy tuk inasiknaha. Nawa de. \s1 Sesus tahyriziktsokzawy humo ziakbata Karireja eze tu niy. \p \v 12 Kyze kytsa tihi: \p — O kytsa Suão Batista sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo zioktyhyryknaha — niaha. \p Ana hi Sesus ziwabyze Karireja bo niukuru. Nasare bo ziksizo anaeze taypykyryk. \v 13 Anabo zumuze Nasare eze batu are aha, Kaparanaũ bo niy. Kaparanaũ Karireja pihikzotsabyri sak eze niapykyryk. Anaeze Napatari Seburõ niwatihi parakbaha niaha. \v 14 Iwa niy. Iwatahi hawa haty Deus sohokotsa Isaijas tubabatu ziwataha atsatu niy. Isaijas tihi: \q1 \v 15-16 — O Seburõ ezektsa, Napatari ezektsa myzubaha pihikzotsabyri ezektsa Karireja ezektsa, \q2 buburu Sorodão sak ezektsa asaktsa Sudeutsabyitsa iwa sizubarẽtsa tapara simysapybyitsa humo batu siaku. \q1 Kytsa watsa miwa eze pyik pyik nikaranaha asahi niwatihi sihyrinymyrybyitsa tu abaka Deus sibo zumu. \q2 Atahi situk mynapykyryk iwatsahi sakurẽtsa mykaranaha. \q1 Kytsa okoro hyritywaha moziknaha sihyrinymyrẽtsa — niy. \m Iwa Isaijas tubabatu ziwataha. Sesus Karireja boze anaharere atsatu niy. \p \v 17 Sesus Karireja zumuze kytsa nisihyrinymyryky. Tahi: \p — O kytsa ahamysapybara ty tsimoewynaha! Abaka Deus zipehata mozumu iwatsahi ityryktsa tsimoziknaha nawa zuruze botu izumu — niy. \s1 Sesus tuk zinymyrykynahatsa nisihuahua. \p \v 18 Kyze Sesus Karireja pihikzotsabyri sak taba zitabaka. Anaburuk ziknaukuruze Peduru, Ãdere ahatsa bo nikozo. Ãdere Peduru tsy. Tõhõryk pihik bo zioktsoktsokoknaha. \fig |src="HK00208B.TIF" size="span" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Mateus 4.18" \fig* \v 19 Sesus ispe niy: \p — Uta kapik tynaunaha! Tapara piknutsa ziknasidokonaha. Abaka, uta katuk, mektsa tu tysitsumuẽhĩnaha. Kytsa bo Deus soho tsimytsasonaha. Ahaharere humo ka aparakbaha Deus harere bo hyỹ maha — niy. \p \v 20 Iwaze atsoko tahatõhõryk zerekbaiknaha. Sesus hapik niukurunaha, ituk pinymyrynaha. \p \v 21 Ana puẽtsik Sesus zitabakaze mektsa botu nikozo. Tsiaku, Suão ahatsa bo niwatihi nikozozo. Suão Tsiaku tsy. Tsaraha eze tahazo tuk tahatõhõryk zizozikiknaha. Iwaze Sesus nisihuahuaka. \v 22 Iwaze atsoko tahazo zerekeknaha tsaraha niwatihi. Sesus hapik niukurunaha atahi nisihyrinymyryky. \s1 Sesus nisihyrinymyryky iwatatu nisizororowyky. \p \v 23 Kyze nanabyitaba Karireja bo Sesus niukuru. Deus wahoro bo nikaraze kytsa nisihyrinymyryky. Deus wasania ty sizubarẽtsa bo nipamykysoko. Hawa kytsa Deus tyryktsa moziknaha nitsasoko. Kytsa simyitsapyritsa nisizororowy, ustsa batu siaku nisipunihikwyky. \p \v 24 Hawa haty nikara kytsa sizubarẽtsa ziwabynaha. Nanabyitaba Sirija bo niwatihi kytsa isoho ziwabykynaha. Iwatsahi simyitsapyritsa, asaktsa hyrikoso sapybara sibo pororo ziknakaranaha kuanare zikybyikitsa asaktsa sityrykmyitsa iwatsa sizubarẽtsa ibo nisioktyhyryknaha. Sizubarẽtsa nisizororowy. \v 25 Sizubarẽtsa Sesus hapik niukurunaha. Karireja ezektsa, Dekaporis ezektsa, Serusarẽhe ezektsa, Sudeja ezektsa, buburu Sorodão koiknyktsa iwatsa sizubarẽtsa Sesus hapik niukurunaha. \c 5 \s1 Hawa kytsa sakurẽtsa moziknaha. \p \v 1 Kyze Sesus myzubaha bo iktsa niyze hara bo nido. Anaeze tadyhy zinymyrykynahatsa ibo zumunaha. \v 2 Iwaze nisihyrinymyryky ispe niy: \s1 Sesus sakurẽtsa soho nisihyrinymyryky. \q1 \v 3 — O sakurẽtsa asaktsa tahapetu sisopyk zeka “O Deus ikia soho humo batu myhyrinymyry” — maha. \q2 Sihyrinymyrybyitsa tuze Deus tyryktsa moziknaha. \q1 \v 4 — O sakurẽtsa asaktsa sisukatsihikrẽtsa tahamysapybara humo iwaze Deus hi mysiakuwyky, \q2 sakurẽtsa moziknaha. \q1 \v 5 — O sakurẽtsa asaktsa ba zik tahakyrinaha Deus harere bo zuba hyỹ mykaranaha, \q2 iwaze Deus tsizubarẽna ty sibo nyny mykara. \q1 \v 6 — O sakurẽtsa asaktsa hawa Deus mozihikik zuba anahumo hi hyỹ mozihikiknaha, Deus mysitsumuẽhĩ iwaze simysapyrẽtsa moziknaha. \q1 \v 7 — O sakurẽtsa asaktsa ustsa kytsa mysisapywykynaha \q2 hawaze Deus sibo hi pisapywyky. \q1 \v 8 — O sakurẽtsa asaktsa Deus humo zuba mytsaty mykaranaha, \q2 hawa ihumo simypokzitsiukrẽtsa moziknaha, iwatsahi asahi zuba Deus tuk mynapykyknaha. \q1 \v 9 — O sakurẽtsa asaktsa kytsa naharape harereziuzonaha iwaze siharereziuwy moziknaha. \q2 Deus ispe: “kahyrytsa isopyk. Kawatsa maha” — my. \q1 \v 10 — O sakurẽtsa asaktsa kytsa mysiapikiknahaze Deus harere bo hyỹ mykaranaha humo, \q2 asahi Deus tyryktsa moziknaha. \p \v 11 — Ahakurẽtsa ustsa kytsa ahasoho mybarapetu mykaranahaze katuk kytsa humo iwaze ahakurẽtsa tsimaha. Pahamyijakaranahaze ahakurẽtsa tsimaha. Pahasukyrykynahaze kahumo ahakurẽtsaktsa. Nawaze ikiahatsa katuktsa humo tsimaha ahakurẽtsaktsa! \v 12 Tsahayzikrẽtsaktsa! Katuktsa babatsa tsimaha zeka ahanamy bijoikpe eze tu tsizubarẽna my. Pahapikiknaha zeka tsahayzikrẽtsa. Tubabatu kytsa Deus sohokotsa nisimyijakanaha atsawatu pahamyijakazonaha. Iwaze ahakurẽtsaktsa! — Sesus niy. \s1 Poro waha humo nimyspirikpoko iwaze rika waha humo niwatihi. \p \v 13 Kyze Sesus tihi: \p — Ikiahatsa poro watsa tsimaha. Myzubaha mysitsumuẽhĩnaha. Katsaktsa poro mydisahawy tsimytsakykynahaze tisapyrẽna my. Iwa ikiahatsa kytsa tsimysitsumuẽhĩnahaze tisapyrẽna my. Poro mytsarakbyrize ba ziktsakykynaha. Poro wytyk kykywy humo batu sapy. Iwaze ape bo tututaha. Tahorobaik zuba. Ana bete kytsa mopaparibaiknaha. Ikiahatsa ahamysapybyitsa tu tsimykaranaha zeka ustsa kytsa batu isty tsumuẽhĩ poro iõrỹkbara wa tsimoziknaha. \p \v 14 — Ikiahatsa rika watsa tsimaha. Kytsa sizubarẽtsa mysitsumuẽhĩnaha. Hudikhudikwy hara joboni nizuknikinahaze iwaze aparakbaha ihumo nikozonaha. Batu okpitsĩ zikaha ikiahatsa hudikhudikwy watsa tsimoziknaha. \p \v 15 Batu aty tohi rika inapok zeka kyze peryk pukezi zik my. Iwa zeka kytsa miwa eze nitarenaha. Rika inapokze jobo zuba zik my, iwaze wahoro ezektsa iktsa maha mypubyi rika humo. Ikiahatsa rika watsa hawa tisapyrẽna tsimahaktsa! \v 16 Anawata kytsa mysitsumuẽhĩnaha zeka kytsa ahabo iktsa mahaze tihi: \p “O Deus bijoikpe ezekta sizo. Atahi imysapyrẽnikita, katsa ihyrytsa bo iktsa tsimahaze ustsa kytsa mysitsumuẽhĩnaha iwatsahi sizo imysapyrẽnikita myhyrinymyrẽtsa” maha. Iwa hỹ, — Sesus niy. \s1 Moises Deus harere ibyky soho. \p \v 17 Kyze Sesus tihi: \p — Mybarawy bo ikzumuze kytsa mysihyrinymyry. Batu tyso “O Moises harere bo batu hỹ tsimaha, hawa Deus sohokotsitsa ziwatahakanaha batu hỹ tsimaha” ana ty kino batu tyso. Hawa Moises harere zahahyrinymyryky, hawa ha ty Deus sohokotsitsa ziwatahakanaha nitsasoba ana humo kino pahahyrinymyrybahani kytsa — Sesus niy. \v 18 — Ahaspiriktsokdabyihu ja! Moises harere ba zikokza. Mahani ihokzaha bijoikpe epykbyize. Mahani ihokzaha mybarawy kino epykbyize niwatihi iwatahaha ba zikokza. Hawa ty tubabatu ziwatahaka mahani ba zikokza. Tsizubarẽna Deus Moises bo nyny niy atsatu wasani my. \p \v 19 Iwatsahi aty tohi Deus harere bo batu hỹ my, iwaze ustsa pe: “Wastuhu Deus harere bo tsimaha byizeka wasani my” atakta Deus tuk my zeka tisikpybyrẽta. Atakta Deus harere bo pykyhytuty hyỹ my kyze ustsa pe “Deus harere bo tsizubarẽna hyỹ tsimykta!” atakta Deus tuk my zeka Deus tihi: “O ikia tsimysapyrẽta” Deus my. Atakta batu isikpyby. \v 20 Ikiahatsa Deus tyryktsa tsimoziknaha zeka iharere bo pykyhytutaha hyỹ tsimaha. Hawa ha ty Pariseutsa nikaranaha. Hawa ha ty Moises harere humo zinymyrykynahatsa nikaranaha. “Katsaktsa Deus harere bo hyỹ tsimaha” mytsaty ahabyitsa mykaranaha. Ikiahatsa puẽtsik tsimykaranaha Deus harere bo zuba hyỹ tsimykaranaha — Sesus niy. \s1 Mykyriwy soho zinymyryky. \p \v 21 Kyze Sesus tihi: \p Tubabatu myzotsa kytsa nisihyrinymyrykynaha: \p — Harape ty beze beze byitaha! — niy. Aty myharape bezenaha zeka sinini my zeka wasani my. \v 22 Uta hi ahape: — Abaka aty tatukytsa humo takyrikize imysapybyitahi pimyiwyky atahi myharape bezenahaze tawata atakta sinini my zeka wasani my. Aty tatukytsa pe: “Asopyksapybyita” batu imysapy niwatihi, atakta Sudeutsa kytsaharerewabykytsitsa bo pioktyhyrykze pisininiwyky zeka wasani my. Aty tatukytsa pe: “Ityrykmyita” tsimy, atakta pimyiwyky niwatihi sinini ykarawy bo my. Wasani my. \p \v 23 Iwatahi Deus wahoro zubata bo tsimytsuk zeka myrara ty Deus bo nyny tsimyze iwaze mytsaty tsimy. “O katukta kahumo takyriki” apetu asopyk. Deus bo batu kasopyksapy tsimy. \v 24 Iwa zeka myraratsa anamy niwatihi tsierikik Deus sapy baze tu tsierikik. Batu anamy ty ibo nyny ziky. Taparaka atukta bo tsimy. Ikia tihi: “O katukta kahumo takyri kaharereziuwy tsimozikzokta! my” tsimy. Iwaze Deus okze wasani tsimy. Iwaze Deus wahoro zubata tsimyziksizoze Deus bo anamy ty nyny tsimy — Sesus niy. \p \v 25 — Aidy Deus bo tsimy iokzeka wasani tsimy. Aty zeka kytsaharerewabytsitsa bo paoktyhyryk zeka aidy atsatu ibo tsimynakokozo ske buruk tsimyzurukuze kytsaharerewabytsitsa bo taharapehanaha yhỹ tsimaha. Tsikukurunahaze tu wasani tsimaha. Ske buruk wasani byizeka maku atsipa humo paoktyhyryk, ikia sakyriukanikitsa hurukwy bo tsimytsuk. \v 26 Anaeze tsimytare. Aokyrysaro tsizubarẽna ty nyny tsimyzeka tsimyzoi. Iwatsahi aidy Deus bo tsimy — Sesus niy. \s1 Mekta oke ba ziaksenaha. \p \v 27 Sesus tihi: \p — Tubabatu myzotsa kytsa nisihyrinymyryky: \p “Mektatsa ty ka okty okty byitaha” \v 28 Uta hi ahape: Abaka aty mekta oke bo iktsaziu myze tapetu isopyk “Uta atatsa piakse tsihikik” atakta mytsaty mykara pimyi anahumo hi Deus okze ka atakta atatsa botu ziakse. \p \v 29 Pykyhytutaha. Hawa iktsa tsimaha humo pykyhytutaha! Tsimysapybyikinaha zeka ahahyrizik ty hyrykokik ty. Ahyriziktsa humo ahahyirizikubyita tu tsimozik ana hi batu sapy, ikia sinini ykarawy bo zeka ana eze hi isapybarababa. \p \v 30 Atsawatu ahatsyhyrypetsa ty tsimaha. Atsyhyrype apanuryk taba asiba tsimyi zeka tsezykikta! Iwaze imysapybara humo pyk tsimy. Atsyhyrype ty estuba zuba tsimy zeka batu sapy, Deus sinini ykarawy bo papeha zeka ana bo hi batu isapybarababa. Pykyhytu hawa iktsa tsimy. Pykyhytu hawa tsimy tatsyhyrype tuk — Sesus niy. \s1 Kytsa tahaokeza mysimoewy naha soho humo zihyrinymyryky. \p \v 31 Kyze Sesus tihi: \p — Tubabatu myzotsa kytsa nisihyrinymyrykynaha: \p “Aty taoke perekek zeka papeu ty ibo nyny my. Papeu humo piwatahaka. ‘Utakta kaoke pe nabo pãoty my’. Iwaze usta atatsa piakse zeka wasani my” mytsaty ahabyitsa mykaranaha. \v 32 Uta hi ahape abaka aty ioke pe nabo pãoty Deus okzeka imysapybyita mykara. Tapara tatsa mekta tu ziakse zeka kyze tabarikta pe. Nabo pãoty my wasani my. Abaka aty tatsa bo tasukza zeka Deus okzeka imysapybyita mykara — Sesus niy. \s1 Hawa tsimytsasoko atsatu tsimykara. \p \v 33 Kyze Sesus ispe niy: \p — Tubabatu myzotsa kytsa nisihyrinymyrykynaha siharere soho kino tsiwabynaha. Asaktsa: \p “Tsimytsaso zeka ‘Uta iwa tihi my’ atsatu tsimy. Hawa ha ty Deus okze ka tsimytsasoko atsatu tsimy” — niaha. \v 34 Utahi ahape: \p — Hawa tsimaha tsimytsasonahaze Deus naro ty ba zikaha. Deus sapy anaeze ityryktsa mysipehaka iwatsahi anawatu zekaha humo. \v 35 Hawa tsimaha tsimytsasonahaze mybarawy naro ty batu tyso, mybarawy kino Deus pyrytsa sapy waha my, iwatsahi awatutaha. Serusarẽhe kino Deus abazubata ihudikhudikwy iwatsahi awatutaha. \v 36 Ahaharek humo kino batu tyso, aharadi estuba zika tsibarazarẽta zeka batu aharere humo nioktsirõrõ mozik. Iwatahi usta naro ty batu tyso, kytsa bo tsimysiwatawy tsihikze “Kaharere ty my” tsimy. \p \v 37 Ikiahatsa tihi: “Niwatihi my” kyze atsatu tsimy. “Niwatihi batu yhỹ” kyze ana ty hi batu tsimy. Hawa wasani zuba tsimytsaso, ustsa naro ty batu tyso. Ustsa naro ty tsimytsasonaha zeka Satanas harere mozik — Sesus niy. \s1 Mytsapusarewy soho humo zinymyryky. \p \v 38 Sesus: \p — Tubabatu myzotsa kytsa nisihyrinymyrykynaha: \p “Aty mekta hyrizik pibokik zeka, iwaze kytsa pihyrizikbokiknaha wasani my. Aty mekta tsapu pibokik zeka iwaze kytsa pitsapubokiknaha wasani my” iwa Moises kytsa nisihyrinymyryky. \p \v 39 Utahi ahape mykara, aty pahasapybyiki zeka ba zikahatsapusarenaha. Aty paokpyk zeka usta taba kino niwatihi nataba tuktuty tsimy. \p \v 40 Aty akpyzazawy pibok zeka iwaze ziakse asuk humo niwatihi ibo nynytaha. Wasani my. Ba zikakyri. \p \v 41 Sodadu ape my zeka “Kanamy ty kirometero bytykareze tu puhyryty” my. “Yhỹ anamy ty petok tykareze tu pesikik za” tsimy. Asapy baze tu perekek. \p \v 42 Aty ape my zeka “Kabo ja kabo ja” my zeka ibo nyny tsimy. Aty ape. “Anamy ty kabo nynyre tsimy bykyze ity wabehyrykzo” my. Yhỹ tsimy, kanamy ty nynyrezo tsimy — Sesus niy. \s1 Mysukyrytsitsa humo mysipokzitsinaha. \p \v 43 Kyze Sesus tihi: \p — Tubabatu myzotsa kytsa nisihyrinymyrykynaha: \p “Ahaututsa pauktsitsa humo tysipokzitsikinahaktsa kytsa! Asaktsa ahasukyrytsitsa mysisapybyikinaha” niaha. \v 44 Uta hi ahape: \p Ahasukyrytsitsa niwatihi tysipokzitsikinahaktsa kytsa! Asaktsa pahamyijakanaha sitsyhyryze Deus bo tsimypamykysokonahaze tihi: \p “O Deus myzo mysukyrytsitsa bo tysisapywykta” tsimaha. \v 45 Iwa tsimaha zeka ahazo wata astatu tsimaha. Ihyrytsa tsimoziknaha. Atahi haramwe nizukni. Haramwe aparakbaha bo naharamweke, kytsa simysapyrẽtsa kytsa simysapybyitsa bo kino niwatihi naharamweke. Deus hyritsik myziwõkõ simysapyrẽtsa bo simysapybyitsa bo kino niwatihi aparakbaha bo pisapywyky. Ikiahatsa tihiktsa! \v 46 Ahasukyrytsitsa bo tsipisapywykynaha. Ikiahatsa ahaututsa pauktsitsa bo zuba tsipisapywykynaha zeka ustsa kytsa bo batu Deus mytsaty “kaokzeka ahamysapybyitsa tu tsimykaranaha” my. Asaktsa simysapybyitsa tu atsatu mykaranaha. Siotutsa pauktsitsa myharape pokzitsikinaha. Ikiahatsa batu ahamysapy siwatsa zuba tsimaha. \p \v 47 Ikiahatsa ahaututsa pauktsitsa zuba awahoro bo mozumunahaze “O paku pakutynaha! Kawahoro eze ahawanu ty haĩtaha. Mydisahawy ty hauk tsimy” tsimaha. Iwa tsimaha zeka ahazikeditsa bo zuba ustsa kytsa ba ziksipokzitsi Deus okze ka sispirikpobyitsa watsa, asaktsa atsatu maha. \v 48 Ikiahatsa mekywatsa tu tsimoziknaha. Abazubatsa humo ahamypokzitsiukoktsa! Deus ahazo wata astatu kytsa nasipokzitsiki hỹ — Sesus niy. \c 6 \s1 Hawa kytsa tysipokzitsi. \p \v 1 Kyze Sesus tihi: \p — Wabyziutaha kytsa! Hawa tsimyzurukunaha kytsa mysitsumuẽhĩnaha Deus humo ahaspirikporẽtsa. Ata zuba tsakurẽta ana hi tsimyzihikiknaha iwatsahi kytsa mysitsumuẽhĩnaha zeka kytsa bo zuba batu tsimaha. Ahasoho kytsa motsasonaha zeka “O asaktsa wasani” maha. Kytsa pahasapywyky ana hi tsimyzihikiknaha. Ana kino Deus okze batu imysapy my. Iwa ahasopyk zeka bijoikpe eze batu ahahuakak ahazo batu ahabo nyny my. \p \v 2 Iwatsahi inamybyita tsipitsumuẽhĩze batu tyso “O kytsa hawa ty mykara iktsa tsimahaktsa!” tsimy. Iwa ahasopyk zeka zispihikbatakanahatsa watsa tsimaha. Asahi Deus wahoro eze motsasokonaha. “Mybo iktsataha! ske buruk kino niwatihi motsasokonaha mybo iktsa tsimaha” mykaranaha. Kytsa sisoho “O simysapyrẽtsa” maha. Deus ja. Deus sisoho nawa batu tyso. Kytsa zuba sisoho motsasokonaha. Bijoikpe eze batu sihuakak, Deus tuk sihuakak hana bo ja. Bykyze Deus isapyrẽnikia ty batu sibo nyny my. \v 3 Iwaze inamybyikita tsipitsumuẽhĩze aharereziuwy bo batu tyso. Amy ty tsimy usta bo tsipitsumuẽhĩ ikia zuba tsinymyry. \v 4 Iwa ibo nyny tsimy zeka kytsa papa tu Deus zuba iktsa my. Atahi asoho: “Hawa ty tsimy wasani my. Ikia tsamysapyrẽta” my — Sesus niy. \s1 Hawa Deus bo tsimypamykysokonaha. \p \v 5 Kyze Sesus tihi: \p — Deus bo tsimypamykysonahaze siharawatahanahatsa watsa byitaha! Asaktsa Deus bo mopamykysonahaze Deus wahoro eze ziknariktohokonaha iwaze kytsa sibo iktsa mykaranaha. Ske myparawy eze niwatihi nabo kytsa sibo iktsa mykaranaha ana kino mozihikiknaha. Kytsa sisoho tihi: \p “O asaktsa simysapyrẽtsa” mykaranaha. Deus okzeka batu. Asaktsa bijoikpe eze tu batu sihuakak. Deus sapyhaty batu sibo nyny my. \v 6 Ikiahatsa Deus bo tsimypamykysokonahaze ahaõtutsakarawy bo tsimaha. Hokbotaha. Iwaze Deus tuk tsimypamykysonaha. Atahi iktsa zikybyi tahi atatu my. Kyze ahazo pahawabyze amy ty tsizapykykynahaze atsatu ahabo nyny my. \p \v 7 — Deus bo tsimypamykysokonahaze ahaharere tsizubarẽna batu tyso. Kytsa watsa asaktsa Deus humo sispirikpobyitsa asaktsa: \p “O katsaktsa tsimypamykysobanahaze Deus myhumo piwaby, katsa myharere atsatu tsimytsasoikiknahaze iwaze Deus myhumo piwabyky” mytsaty ahabyi mykaranaha. Siwatsabyitsa — niy. \v 8 — Iwa zeka batu ahasopyk. Ahazo ahasoho humo tsihyrinymyrẽta. Amy humo ahakubyri tsihyrinymyrẽta. Amy humo ahaku byri zeka tsizapykykynahaze botu inymyry. Tysapyky ahabyizetu ana humo tsihyrinymyrẽta — Sesus niy. \v 9 Iwaze Deus bo tsimypamykysokonahaze tihi: \q1 — O Deus myzo bijoikpe ezekta tu my. \q2 Aparakbaha panynahaze \q1 “O atahi imysapyrẽnikita batu aty tohi asapyzekyhu” \q2 anatyhi tsimyzihikiknaha. \q1 \v 10 Aparakbaha myzubarẽtsa atyryktsa tsimoziknaha, \q2 sipehatsa tsimozik. \q1 Mybarawy ezektsa aharere bo hyỹ mahaktsa bijoikpe ezektsa atsumuẽhĩtsitsa watsa maha. \q2 Iwa tsimyzihikiknaha. \q1 \v 11 Mydisahawy humo tyzibyituhukutu \q2 mybo nyny tynakara anahi tsimyzihikiknaha. \q1 \v 12 Mysapybyitsa tsikykaranaha iwatsa tu tymyokzohik. \q2 Katsa niwatihi, asaktsa mybo simysapybyitsa nikaranaha \q1 iwatsa tu tsimyokzonaha niwatihi. \q1 \v 13 Satanas katsa mype Deus harere bo batu yhỹ tsimaha. \q2 Hawa mozumuze, tsihokdaharẽna tynamytsumuẽhĩkta. \q1 Myhumo tymypokzitsikikta! Iwaze Satanas hyrikoso sapybara pehatsa harere bo ka batu yhỹ tsimaha. \q2 Katsa ikia humo mypunihikrẽtsa tsimoziknaha. \m Iwa Deus bo tsimypamykysokonaha — Sesus niy. \p \v 14 — Yhỹ ikiahatsa ustsa simysapybyitsa ty ahabo nikaranaha tysiokzohiknaha Deus ahazo niwatihi atahi ahamysapybyitsa ty tsikykaranaha pahaokzohik. \v 15 Niwazuba! Ikiahatsa ustsa kytsa simysapybyitsa ty ahabo nikaranaha tysiokzo byizeka Deus niwatihi atahi ahamysapybyitsa ty tsikykaranaha batu pahaokzo isopyk. Iwa — Sesus niy. \s1 Deus pokzi hauk haukbyi maha. \p \v 16 Kyze Sesus tihi: \p — Deus pokzi hauk byizeka ustsa kytsa bo tysoso byitaha! Ahaok ahasuka tsihikikbyihu ja myziharawataharanaha ziky watsa asahi haukbyize izohyrizikoro ty tahahok bo tsuku tsuku sisopyk iwaze kytsa sisoho: \p “O asaktsa simysapyrẽtsa humo ka Deus pokzi batu hauk maha” mytsaty ahabyi maha. Anaharere mozihikiknaha iwaze kytsa sisoho “simysapyrẽtsa” maha. Deus ja. Deus sisoho ty batu tyso, kytsa zuba sisoho maha. Bijoikpe eze batu sihuakak. Deus tuk sihuak hana bo ja. \p \v 17 Ikiahatsa Deus pokzi batu hauk tsimaha zeka hokpiktaha! Ahaharadi tsiziurẽna mozik jokmorẽnikia ty ahaharek bo tsuku tsuku tahaktsa! \v 18 Iwaze ustsa kytsa batu sihyrinymyry ikiahatsa batu hauk tsimaha zeka ana humo batu sihyrinymyry. Deus zuba ahasoho zinymyry. Hawa ty tsimahaze kytsa papatu tsimaha zeka Deus ahabo iktsa my atahi isapyrẽnikia ty ahabo nyny my — Sesus niy. \s1 Ahanamy baba. \p \v 19 Kyze Sesus nipamykysokozo: \p — Ahanamy tsizubarẽna ty zozozo byitaha! Ahanamy tsizubarẽna zeka wazazatsa piokbanaha, ahanamy myworoba moktsirõrõ, sitsyhyryboarẽtsa ahawahoro bo mynapupunahaze ahanamy pebykbanaha iwa ahanamy tsizubarẽna soho. \p \v 20 Hawa ha Deus mozihikik ana hi atsa tu tatsihikik iwaze Deus namy ahatsyhyryze bijoikpe bo myzizozoko! Ahamysapyrẽtsa tsimoziknahaze Deus tisapyrẽna ty ahabo nyny my, bijoikpe eze pizozoko, iwa ahanamy Deus baze mopykyryk. Anaeze ahanamy ba ziksapybyri, wazazatsa ba zioknaha, ahanamy ba zikwõrõ, sitsyhyryboarẽtsa ba zebyknaha. \v 21 Ahanamy Deus baze bijoikpe eze tu zeka, iwaze ikiahatsa Deus soho mytsaty tsimykaranaha — niy. Iwa hỹ. \s1 Ahahyriziktsa soho zinymyryky. \p \v 22 Kyze Sesus tihi: \p — Ahyriziktsa rika watsa ahanamy bo iktsa tsimaha. Ahyriziktsa sisapyrẽtsa zeka amy ty tisapyrẽna sihyrinymyrẽtsa. Hawa mytsaty tsimaha na wata niwatihi. Amo tisapyrẽna bo mytsaty tsimaha zeka ahakurẽtsa tsimoziknaha. Ahahyrinymyrẽtsa. Ahanamy bo mytsaty mytsaty byitaha. Amy ty tisapyrẽna tsimyzihikiknaha. \v 23 Ahahyriziktsa sapy byizeka ikiahatsa miwa eze tu tsimypykyknaha. Batu iktsa ziky miwa zuba. Hawa mytsaty tsimaha na wata niwatihi. Ahanamy bo zuba mytsaty tsimaha zeka amy ty tisapyrẽna batu tsimyzihikiknaha. \s1 Deus humo sispirikporẽtsa babatsa. \p \v 24 Kyze Sesus tihi: \p — Ikia ispehatsa petoktsa bo batu tarabaja zikaha. Iwaze petoktsa hyriziktsokzawy tsimy zeka estuba harere bo hyỹ tsimy. Usta bo batu, tsikaeni zuba akparawy. Ikia tihi: \p “O estuba maku kakparawy. Usta batu, tsikaeni zuba kakparawy” tsimy. Ikiahatsa niwatihi. Ikiahatsa Deus harere bo hyỹ tsimaha zeka, okyrysaro bo tsikaeni zuba ahakparawy. Ikiahatsa okyrysaro ahakparawy zeka, Deus harere bo batu yhỹ tsimaha. Okyrysaro humo tsimyzihikiknahatsa Deus harere bo batu yhỹ tsimaha. Ahanamy tsikaeni zuba ahakparawy iwaze Deus zuba ahakparawy hỹ. \p \v 25 — Iwaze ahanamy bo mytsaty mytsaty byitaha! Iwa paikpa mytsaty tsimykaranaha. “O amy ty sa tsimymydisahanaha ba zikaha. Amy ty sa mysuk ty korobyk tsimaha” ba zikaha. Ahadisahawy ty tsimykaranahaze wasani. Ahasukok ty tsimykaranahaze wasani niwatihi. Ikiahatsa hi iwatsa tu tsimykzonaha Deus baze mywahi tsimynapykyryknaha zeka mysapyrẽnikia niy. Niwazuba atahi ahadisahawy ty, ahapowy ty, ahasuk ty iwa ahabo nyny my hỹ. \p \v 26 Piyktsa bo iktsataha! Asaktsa batu sitsohoko, ba ziksipariknaha, Wahoro eze sidisahawy batu izozowyky. Piyktsa batu sipokzitsi Deus sihumo tsimypokzitsiarẽta sidisahawy ty sibo nyny my. Ikiahatsa ja. Deus ahahumo tsimypokzitsiukrẽta iwatahi ahadisahawy ty nyny mykara hỹ. \p \v 27 Mytsatyziu tsimaha zeka ja usta puruze nahyrizikpo. Batu ba. Mytsaty tsimykaranaha zeka ja ba zik kara. Iwatsahi ikiahatsa tsikaeni zuba zikaha zeka, amy skaraba disahawy humo mytsaty tsimykaranaha. Amy skaraba asuk humo mytsaty tsimykaranaha — Sesus nikara. \p \v 28 Sesus tihi: \p — Isazik bo iktsataha! Isazik amytsĩ eze tu taypyk zuba. Isazik mazori ty ka pyryryk pyryryk byitaha. Sisuk ba zikwowo. Tisapyrẽna mykaranaha. \v 29 Tubabatu Saromao pehatsa tsinamyrẽta. Inamy tsiziuwyrẽna. Tasuk tisapyrẽna korobyk ziknakara. Nanabyi isazik ka abazuba tsiziurẽna. Saramao suk ka jokboha ziu. \v 30 Nawaze Deus isazik humo tsimypokzitsiukrẽta. Jaba okyrysaro ispitu wahatu byri hu hana bo ja. Nepyk. Izo bo mokorobaik. Ikiahatsa ja. Deus ahahumo tsimypokzitsiukrẽta hỹ. Iwatahi Deus ahasuk ty nyny mykara. Amy skaraba Deus humo ahaspirikpo tsikaeni zuba! — Sesus niy. \p \v 31 — Iwatsahi mytsaty mytsaty byitaha. Batu tyso: \p “Amy ty sa tsimymydisahanaha. Amy ty sa tsipikukunaha. Amy ty mysuk ty korobyk tsimaha.” Iwa mytsaty mytsaty byitaha! \v 32 Kytsa Deus humo batu sispirikpo iwaze mytsaty nikaranaha. Ikiahatsa batu. Deus ahazo hi tsihyrinymyrẽta. Atahi ahadisahawy ty ahabo nyny my. Ahasuk humo kino niwatihi ahabo nyny mykara. \p \v 33 Katuktsa Deus tyryktsa soho sibo hi mytsaty tsimykaranaha. Hawa Deus harere bo hyỹ tsimaha. Hawa kytsa tsimysitsumuẽhĩnaha. Iwa mytsaty tsimykaranaha zeka Deus ahanamy ty nyny mykara. \v 34 Iwatsahi byiri ka mytsaty mytsaty byitaha! Aba zuba mytsaty tsimaha. Abaka amy ty tsihokdaharẽna tsimaha zeka Deus pahatsumuẽhĩ. Amy ty tsihokdaharẽna byiri ka mytsaty mytsaty byitaha. Aba zuba ahaspitu tsimaha. Byriri ja. Byri mozumu zeka kyze hawa tsimaha zeka mytsaty tsimaha. Deus ahahumo tsimypokzitsiukrẽta, tahi pahatsumuẽhĩ — Sesus niy. Iwa zinymyrynahatsa pe niy. \c 7 \s1 Ustsa bo ahaharerewabymybarabyihu. \p \v 1 Sesus tuk zinymyrykynahatsa bo nipamykysokozo: \p — Kyze ustsa kytsa soho ty batu tyso “O atakta batu imysapy” ba zikaha. Iwa batu tyso. Kyze Deus asoho ty batu tyso. “Atakta batu imysapy” my. \v 2 Hawa ustsa kytsa soho ty tsimytsasoko atsawatu Deus asoho motsaso. Hawa ustsa kytsa soho bo mytsaty tsimy iwa Deus asoho bo mytsaty my. \p \v 3 Ahatukytsa simysapybyitsa tu mykaranaha zeka batu iktsa tsimy. Iktsa tsimy zeka maku wata atahi hwi piak tsibik bo iziky hyrizik eze iktsa my. Hwi puho tahyrizikok eze tuze batu zikozo. \v 4 Tsimytsaso zeka “O byri kaziky, uta ahyrizik oke bo humo hu my” tsimy. Anaharere batu isapy my. Hwi puho ahyrizik eze tuze batu iktsa ziky. Tapara hwi puho ahyrizik eze taty hyrybokty iwaze aziky hyrike bo hu ty. Atsawatuze “O utakta kamysapyrẽta” tsimykara. Ikia batu amysapy tsimy. \v 5 Taparaka ahamysapybyitsa tu tsimykaranahaze pyktahaktsa. Iwaze zuba ustsa kytsa tysitsumuẽhĩnaha — niy. \p \v 6 — Amy ty tisapyrẽna, anaharere Deus botu ahabo nipamykyso ana kino kytsa Deus humo batu sispirikpo batu tyso tsimy. Asaktsa sispirikpobyitsa tu tsikuparinitsa watsa maha. Mydisahawy tisapyrẽna ty batu tsikuparinitsa bo nyny tsimaha. Atsawatu amy ty tisapyrẽna Deus botu ahabo nipamykysoko kytsa Deus humo batu sispirikpo batu sibo tyso. Kyze amy ty tsipokzitsiarẽna atsawy wata pazaharezatsa bo batu nyny tsimy. Atsawy watsa ty nyny tsimy zeka mysiharatotonaha zuba, amy ty tisapyrẽna humo batu sihyrinymyry. Iwaze amy ty tisapyrẽna Deus ahabo nipamykysoko kytsa simysapybyitsa batu wabytokto zikaha iwatsahi sibo batu tyso. Asaktsa Deus wasania ty yhỹ byri nikaranaha iwaze tsimyserekek ustsa kytsa bo tsimaha — Sesus niy. \s1 Deus humo tsimyspirikpokonahaktsa. \p \v 7 Sesus tihi: \p — Kyze batu ahape tu ahasopyk “Deus mybo piwaby ja, batu kahyrinymyry” Deus bo tsimyzapykynaha zeka Deus ahabo nyny my. Deus bo tsipiberikinaha zeka tsimozikahanaha. Hokbowy humo toto tsimaha zeka hokbowy ty zoksapare my. \v 8 Aty isapyrẽnikia ty myzapyky zeka Deus ibo nyny my. Aty Deus bo piberi zeka ibo natakaha. Aty Deus bo huahua my zeka Deus piwaby hokbowy zoksapare mynakara. \p \v 9 Aty ahatukze ikiahatsa izo zeka iwaze itse ipe my zeka: “O kazo atsikara ty kabokta!” my zeka ikia atse bo harahare ty ba ibo nyny ziky. \v 10 Itse ipe my zeka: \p “Kazo piknu ty kabokta!” my zeka ikia atse bo pyryhyk ty ba nyny ziky. \v 11 Ikiahatsa ahamysapybyitsa tu tsimykaranaha zeka iwatsatu amy ty tisapyrẽna ty ahahyrytsa bo nyny tsimaha. Niwazuba! Azo hi bijoikpe eze tahi imysapyrẽnikita. Ibo hi tsimyzapykynaha zeka isapyrẽnikia ty zuba ahabo nyny mynakara. \p \v 12 — Kyze amy tisapyrẽna ty ustsa kytsa bo niwatihi tahaktsa! Hawa tisapyrẽnikia ty ahabo tsimyzihikiknaha atsatu sisopyk tsimaha. Tsisapykynahaktsa! Ana soho Moises harere my. Deus sohokotsitsa kino niwatihi atsatu nitsasokonaha. Taharere hi Deus nitsasoko hỹ — Sesus niy. \s1 Ske petokuruk. \p \v 13 Nisihyrinymyrykyzo: \p — Kyze hokbowy jakebyita Deus bo mopupunaha! Aba Deus tuk tsimyzurukunaha zeka ske jakebyita tsibik wata buruk tu tsimykurunaha. Usta ske buruk sinini ykarawy bo, ata ske hi tsiakiarẽta, kytsa sizubarẽtsa ata ske buruk mokurunaha. Ata sketa batu ihokdaha iwatsahi sizubarẽtsa ataske buruk mokurunaha. \p \v 14 Asaktsa Deus tuk mynapykyryknaha. Mekywatu siske. Ata ske buruk bijoikpe bo tsihokdaharẽna asaktsa ata bo mokurunaha Deus tuk tahawahi mynapykyknaha. Sakurẽtsa. Ata ske buruk kytsa batu sizuba mokurunaha, batu sizuba hokbowy wata paku maha — Sesus niy. \s1 Deus sohokobyitsa soho pinymyryky. \p \v 15 Sesus nipamykysokozo: \p — Pykyhytutaha! Kytsa ikiahatsa kaske buruk pão pão byitaha sisopyk iwaze asa tihi: “Katsaktsa Deus sohokotsa tsimaha” mybarapetu mykaranaha. Deus harere zimyikinaha. Ahabo mozumunahaze ahaharereziuwy watsa, batu ba asaktsa parinitsa watsa batu sisapy maha. Kaske buruk tsimykurunaha zeka batu siakparawy, kaharere bo hỹbyri tsimaha zeka anahi mozihikiknaha, iwatsahi pykyhytutaha! \v 16 Hawa simysapybyitsa tu mykaranaha humo tsipimytsatyhykynaha, “O isapy byizeka sispihikbatakanahatsa” tsimaha. Pisapybyinahaze simyspihikbatarẽtsa tsipinymyrynaha. Wihara batu tsarak taypykykze iktsa tsimaha zeka katsa hi: “Atahwi isapy byizeka” tsimaha. Hwi batu sapy byizeka ihara kino niwatihi batu itsãrãk. Tahwi ty umaha wata “duabohotsa” watsa batu ihara ty zizyzykyryknaha. Maku wasani mytsaty mynakara zeka tsimysapyrẽta mozik. Maku batu wasani mytsaty mynakara zeka imysapybyitatu mynakara. Hawa mytsaty tsimykaranaha ana tihi tsimykaranaha. Maku isapybyikita tu mykara ibo iktsa tsimahaze “O atakta batu wasani mytsaty mykara” myhyrinymyrẽtsa. \p \v 17 Hwi taypykyk zeka tisapyrẽna ihara kino tisapyrẽna hwi isapybyita tu taypykyk zeka ihara kino batu isapy maha. \v 18 Hwi tisapyrẽna taypykyk zeka ihara kino tisapyrẽna. Hwi isapybyita taypykyk zeka ihara kino batu isapy. \v 19 Kytsa atahwi hi piwekenaha iwaze izo bo pioktsotsoknaha. \v 20 Iwaze kytsa wihara watsa. Hawa mykaranaha humo sisoho ahahyrinymyrẽtsa. Iwatsahi asaktsa tihi: “Katsaktsa Deus sohokotsitsa tsimaha” mybarapetu nikaranaha, anatyhi ahahyrinymyrẽtsa. Hawa mykaranaha humo ahahyrinymyrẽtsa — Sesus niy. \s1 Deus zinymyrykyta. \p \v 21 Nisihyrinymyrykyzo: \p — Kytsa kabo motsasokonaha zeka “O ikia kapehatsa” mytsaty ahabyi mykaranaha. Asahi hawa Deus mozihikik anahumo hi yhỹ hãbyri zeka asahi Deus sapy bo ba ziknapupunaha, Deus tyryktsa ba zikyziknaha. Asazuba Deus harere bo hyỹ mykaranaha, hawa Deus mozihikik anahumo zuba ma mykaranaha asa zuba Deus sapy bo mynapupunaha. \p \v 22 Hana wa puruze Deus myzubaha pe my “Ikia tsamysapyrẽta” my. Usta pe “Ikia batu amysapy” my. Asaktsa hawa Deus zikzihikik naha humo batu yhỹ ziknakaranaha ipe: \p “O mypehatsa mysapyrẽtsa tsiknakaranaha wasania ty tsiktsasokonaha aharere ty kytsa bo tsiksihyrinymyrykynaha, anaro humo hyrikoso sapybara tsiksiksiwyhiknaha. Hawa kytsa zikaha bara ty katsa tsikykaranaha azikwy humo zuba. Iwatsahi atuk tsimynapykyryknaha” maha. \v 23 Iwaze Deus ispe my: \p “Ikiahatsaktsa batu kanyhy. Hana iknyktsa skaraba. Ahamysapybyitsa tsikykaranaha iwatsahi kasapy bo paku pakubyitaha! Nabo pãotaha” my — niy. Iwa mymyhyrinymyryky Sesus ziwatawy. \s1 Petok wahoro humo nisispirikpoko. \p \v 24 Iwaze Sesus tihi: \p — Aty skaraba kaharere ziwabytahi kaharere bo hyỹ nikara. Atakta maku wata zinymyrytatu haraharetsa bete tawahoro nizokniki. Tukuke bo iharakorowy sapy tsioke tsihyrizizirẽna bo zitsek. \v 25 Kyze zopoktsa mynabybyknahaze, hyritsik mynawõze. Pihik wytyk ikny mynapokze. Pihik mynapokze wahoro bo mozumuze batu ziknatsehepetok. Iwa maha zeka ba ziknazuru. Atakta kaharere bo hyỹ nikarata myhyrinymyrytsa wata my. \p \v 26 — Aty skaraba kaharere ziwabytahi kaharere bo batu yhỹ ziky. Atakta maku wata ihyrinymyrybyitatu tawahoro nizukniki nimyra eze tu ziukuru. Jokboha zuba batu ioketsehezeze iwa tawahoro nizokniki. Tukuke bo tsikaeni zuba ziu. Iharakorowy sapy batu ioketsehezeze batu zihi bo tohi ahabyitatu. \v 27 Zopoktsa mynabybyknahaze, hyritsik nawõze. Pihik wytyk ikny inapokze. Pihik mynapokze wahoro bo mozumuze wahoro naktsehepetokyk. Mynakbi — niy. \s1 Kytsa Sesus humo sipybyrẽtsa. \p \v 28 Sesus nisihyrinymyrybaze myzubaha sipybyrẽtsa. \v 29 Kytsa nisihyrinymyryze Sesus tihi: \p — Uta ahape hawa tsimaha — niy. Hawa ha ty Deus mozihikik naha humo tsihyrinymyrẽta. Sudeutsa sihyrinymyrykytsa tihi: \p — Amy ty taparaktsa nikaranaha ahape hawa ja mytsaty zuba tsimaha — niaha. Iwaze kytsa Sesus harere humo sipybyrẽtsa — O iharere wasani my — niaha. \c 8 \s1 Sesus inakõrõrõbaikta zizororowy. \p \v 1 Kyze Sesus hara jobonita ikny inasikze myzubaha iapik niukurunaha. \v 2 Iwaze maku inakõrõrõbaikta Sesus bo zumu. Atakta Sesus okeryk taekaratsa humo puruk puruk niy. Sesus humo tispirikporẽta iwatahi puruk puruk niy. Ipe niy: \p — O ahyrinymynikita, hawa tsimyzeka tsipikzororowy — niy. \p \v 3 Kyze Sesus ihumo tsimypokzitsiarẽta ihumo paik niy. Ipe niy: \p — Uta pazororowy hỹ — Sesus niy. Atsoko siakõrõrõtsa nihokdanaha. Nizororo. \v 4 Iwaze Sesus zipeha: \p — Wabyziuty! Sosobyitykta! Ba aty tohi bo ziktsaso. Ikia ziknapamykysokota bo tsikawatawykta! Iwa taparakta Moises ziwataha papeu humo atsatu Deus bo nyny tsimy. Siraratsa ty Deus bo nyny tsimy. Iwatsahi kytsa bo nisiwatawyky tsikzororo — niy. \p Iwa Sesus inakõrõrõbaikta zizororowy. \s1 Sesus sodadu taparakta tsumuẽhĩtsa zizororowy. \p \v 5 Kyze Sesus Kaparanaũ bo zumuze sodadu Homa ibo niy. Atakta sẽ sodadutsa mynasipehaka. \v 6 Tatsumuẽhĩtsa zizororowy tsihikik iwaze nizapykyky: \p — O myhyrinymyrykytsa katsumuẽhĩtsa mohoeke. Imyiziubyita tu sinini mykara. Tsimyitsapyrẽta — niy. \v 7 Sesus: \p — Utakta awahoro bo my. Pizororowy — niy. \p \v 8 — O kamysapybyita tu mykara kawahoro bo paku pakubyity, kasikpybyrẽta Sudeubyitatu iwatahi ikia kabo paku pakubyi tsimy. O myhyrinymyrykytsa tytsasozubakta! Aharere humo estuba zuba tsimyzeka katsumuẽhĩtsa mozororo. \v 9 Uta kahyrinymyrẽta aharere soho humo uta kino niwatihi kapehatsa harere bo hyỹ kasopyk. Sodadutsa kaharere bo hyỹ sisopyk, mysipehaze: “Nabo pãotaha!” Pão atsoko motururuknaha. Ustsa pe: “Pany pãotaha!” atsoko mozumunaha hỹ. Katsumuẽhĩtsa pe: “Tihi tsimykta!” Hyỹ my — niy. \p \v 10 Anaharere Sesus ziwabyze paikpa mytsaty nikara. Sizubarẽtsa pe tihi: \p — Wabytaha! Sudeutsa batu kahumo sispirikpo maha sodadutsa taparakta wata my. Atahi kahumo ispirikpota babata Sudeutsa batu — niy. \v 11 Ikiahatsa pe: \p — Nanabyitaba kytsa sizubarẽtsa kabo mozumunaha. Deus myikaha maha. Taparaktsa Abarão, Isake, Sako iwatsa situk modyhydyhykynaha Deus tuk asaktsa ityryktsa moziknaha. \v 12 Sudeutsa asaktsa sispirikpobyitsa tu batu Deus tyryktsa moziknaha. Sispirikpobyitsa tu miwa eze zuba mynapykyknaha nabo mysipaparahik. Deus mysipeha sinini ykarawy bo anaeze mopuziukunaha. Tahakyrikinaha tsahi tahatsaputsa dydydy mykaranaha — niy. \p \v 13 Kyze Sesus taparakta sodadutsa pe niy: \p — Awahoro bokta! Kahumo aspirikporẽta tu hawa ha tsimyzihikik atsatu my — niy. Iwaze babatu itsumuẽhĩtsa nizororo. \s1 Sesus sizubarẽtsa nisizororowy. \p \v 14 Kyze Sesus Peduru wahoro bo niy. Inatsukze tsaikbatatsa Peduru wapyry ihumuẽzumu ibo iktsa niy. Atatsa tawanu eze nihoekik. \v 15 Iwaze Sesus iwanu bo hamuba itsyhyrype humo paik niy. Itsyhyrype humo paik niyze nizororo. Ihumuẽzukbyitatsa tu idisahawy ty ibo nyny niy. \p \v 16 Nubaze kytsa sizubarẽtsa ibo nisioktyhyryknaha. Asaktsa hyrikoso sapybara pororo ziknakaranaha sipiakmyitsa hyrikoso sapybara pokso. Iwaze Sesus hyrikoso sapybara nisipehahik. Ispe nabo pãotaha niy. Iharere pokso ziksihiknaha. Ustsa kytsa simyitsapyritsa Sesus bo nasioktyhyryknaha nisizororowybaik. \v 17 Yhỹ, hawa Deus sohokotsa Isaijas tubabatu ziwataha Sesus atsatu nikara. Tubabatu Isaijas tihi: \q1 — Simyitsapyritsa mysizororowy. Myzubaha izikwy humo sakurẽtsa — niy. \m Iwa Isaijas Sesus soho tubabatu ziwataha, anahi Sesus nikara, iwatahi Isaijas harere wasani niy. \s1 Sesus tuktsa niyziknahatsa soho nisihyrinymyryky. \p \v 18 Kyze Sesus myzubaha tazahara niapykyryk. Iwatahi zinymyrynahatsa pe: \p — Koikny tsinaporenahaktsa kytsa! — niy. Yhỹ niaha. \v 19 Kyze maku atakta Moises harere ziwatahaka Sesus bo zumu. Atahi: \p — O tynamyhyrinymyryta uta kino ikia tuk mykara. Ikia tuk paikpa mynakara atuk mynapykyryk — niy. \v 20 Sesus ipe niy: \p — Tsoromamatsaktsa tahahoke eze mynapykyknaha. Piyktsa kino niwatihi tahasuk eze tu mynapykyknaha. Utakta Deus zikpehata ahawata ikyzik batu kawanu sapyky. Batu haneze tohi zikuru my — Sesus niy. \p \v 21 Kyze usta zinymyrykyta ipe: \p — Byikta tapara kazo bo piksizo. Tapara kazo myziyktykare — niy. \p \v 22 Sesus tihi: \p — Nihyrikosokdanahatsa arekektaha. Mohyrikosokdaze ituk kytsa piytyknaha. Ikia kino Deus wasania ty ityryktsa soho tytsasoko — Sesus niy. \s1 Sesus zopoktsa nisipykik. \p \v 23 Iwaze tsaraha bo takorohyk. Zinymyrykynahatsa ituk kokokorohyk niaha. \v 24 Atsoko zopoktsa nabybyknaha. Hyritsik inawõkõ. Pihik ihiridawy wa niukuru. Pihik ty asiba tsaraha inaharek. Asiba nitaboknaha. Sesus kino tsapukteze zurubaka. \v 25 Iwatsahi zituzutuzukunaha ity zipopowynahaze ipe niaha: \p — O mypehatsa batu iktsa ziky! Tsimymybabakanaha — niaha. \p \v 26 — Amy pokso ahapybyrẽtsa. “Sesus batu imypokzitsiu” tsimaha — niy. Kyik niy: \p — O zopoktsa akso byitaha! Niwazuba, pihik pykty! — niy. Zopoktsa atsoko paỹ niaha. Pihik atsoko nitsikyrituhudi byri. Jakara zikbohota bo mahani itsikpepepe zuba. \p \v 27 Kytsa sipybyrẽtsa tahapetu sisopyk: \p — Atakta Sesus aty skaraba. Zopoktsa pihik aha iharere humo ziwabynaha pyk niaha. Aty skaraba Sesus — niaha. \s1 Sesus kytsa petoktsa hyrikoso sapybara situk pororo ziknakaranaha nisiksiwyhik. \p \v 28 Kyze amykta taba bo byu niaha. Kadara eze tu. Tsaraha ty byuzo niyze makutsa petoktsa Sesus bo izumunaha. Hyrikoso sapybara sibo pororo ziknakaranaha. Sihumo sakyriukrẽtsa ziknakaranaha kytsa sipokso sipauktaba ba harakmo zikaha. Mytyk sisapy niaha anaeze hudik ziknakaranaha. \v 29 Sesus okeryk ziktoriktonaha. Atsoko kakaik niaha: \p — Amy skaraba Sesus, ikia Deus tse. Amy skaraba mybo tsikzumu. Aba sinini ykarawy bo ja tsimymypeha. Bykyzehu zuba tsimaha — niaha. \p \v 30 Na bytykarezetu pazaharezatsa sizubarẽtsa hara sukpetara humo tahadisahakanaha. \v 31 Kyze hyrikoso sapybara Sesus bo nizapykykynaha: \p — O sinini ykarawy bo myty pehabyity, tsimysiksiwyhik zeka pazaharezatsa bo tsimymypeha — hyrikoso sapybara niaha. \p \v 32 Sesus ispe: \p — Nabo pãotaha. Pazaharezatsa bo za — niy. \p Kyze hyrikoso sapybara kytsa ekze ziponahaze nitururuknaha. Pazaharezatsa bo nipupunahaze pazaharezatsa iharatsupetoho bo inatururukiknaha. Pihik bo niharazukzukbaiknaha. Niakbabaiknaha. Hyrikoso sapybara kino tahawahi nihokdanaha. Batu sibo zukzo niaha. De. \p \v 33 Iwaze pazaharezatsa perytsitsa iktsa niahaze hi sihudikhudikwy bo nitururukiknaha. Kytsa bo nipamykysonaha. Hawa Sesus hyrikoso sapybara ty nisisiksiwyhik anatyhi nipamykysokonaha. \v 34 Kyze anahudikhudikwy ezektsa sizubarẽtsa Sesus zihobyknaha. Inakozorenaha. Ibo zumukunahaze asa tihi: \p — O tsiksizokta! katsa mybaze ba ziktare. Tsimyparakta! — niaha. Iwaze niparak. \c 9 \s1 Ityrykniakbata pão zikybyita Sesus zizororowy. \p \v 1 Kyze Sesus tsaraha bo takorohykzo tahudikhudikwy bo koikny nipozo. Kaparanaũ tahudikhudikwy bo zinymyrykynahatsa tuk zumunaha. \v 2 Kyze kytsa ityrykniakbata ibo zebykyryknaha. Ityrykniakbata pãozikybyita tawanu bete niy, ituktsa iwanuze zebykyryknaha. Sesus siharereziuwytsa pe: \p — O kytsa “Sesus myhumo tsimypokzitsiukrẽta” tsimaha, ikiahatsa humo kakurẽta — niy. Iwaze Sesus ityryk niakbata pe: \p — O katse tsipunihikrẽtakta! Amysapybyri tsikykara Deus pe: “batu yhỹ” tsimy. Iwahatu paokzohik. Amysapybara ty kahumo niokzohik — niy. \p \v 3 Kyze Moises harere zihyrinymyrykynahatsa anatyhi ziwabykynahaze tahapetu sisopyk: \p — O Deus soho tsiharerewabymybarẽta. Amo skaraba nitsasoko. Deus zuba pahaokzohik. Atahi zuba “kahumo niokzohik” mykara — mytsaty nikaranaha. \p \v 4 Kytsa anawahi mytsaty nikaranaha ana kino Sesus tsihyrinymyrẽta iwaze ispe: \p — O hawa tuza kytsa. Amy humo sa mytsaty nikaranaha. \v 5 “Iwaha tu pahaokzohik” my zeka tsihokdaharẽna. “Kyiktykta” my zeka, ana kino niwatihi tsihokdaharẽna. \v 6 Iwatu utakta Deus zikpehata wyzik niwatihi my — niy. Ityrykniakbata pe: \p — O papeha kyiktykta! Awanu ty pohyrykty! Tsiksikta! — niy. \p \v 7 Iwaze atsoko itarikto tawanu ty kokpuhyryk niy. Tawahoro bo ziksiki. \v 8 Kytsa ana humo nipybybaiknaha. Deus bo mosakibazikiknaha: \p — O ikia humo ka mykurẽtsa. Ikia maku bo zikwy nyny tsimy iwaze anawa niy. Ikia hi ityrykniakbata nipazyryk tsizororowy. Iwa ty ka batu tyny — niaha. Iwa hỹ. \s1 Mateus Sesus hapik niukuru. \p \v 9 Iwaze Sesus niparak. Niukuruze ske buruk maku Mateus inarokota bo iktsa niy. Atakta siokyrysaro bykwy sapy baze ziknadyhyky anaeze tarabaja ziknakara. Sesus ipe niy: \p — Panykta katuk! — niy. Hyỹ niy. Kyikyk niy. Sesus hapik niukuru ituk zinymyryky. \fig |src="CN01691B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Mateus 9.9" \fig* \v 10 Kyze Sesus tuk zinymyrykynahatsa tuk Mateus wahoro bo niaha. Anaeze tadisahakanaha. Kytsa siokyrysaro bykyktsitsa sizubarẽtsa ustsaktsa simysapybyitsa kytsa simymyijanikitsa iwa Sesus tuk tahadisahakanaha. \v 11 Pariseutsa asaktsa Moises harere soho sihyrinymyrẽtsa ana bo iktsa niahaze Sesus tuk zinymyrykynahatsa pe: \p — Amo skaraba ahahyrinymyrykytsa nawa kytsa tuk maha. Siokyrysaro byktsitsa tuk tumy pikukunaha, simysapybyitsa tuk tahadisahakanaha, batu wasani my — niaha. \p \v 12 Siharere Sesus ziwabyze ispe niy: \p — Simysapybyitsa simyitsapyrẽtsa hyrity watsa niy. Sakurẽtsaktsa myzororowytsa bo ba zikumunaha. Simyitsapyrẽtsa zuba myzororowytsa bo pomonaha. Kytsa simysapybyitsa tu simysapyrẽtsa moziknaha iwatahi ikzumu kahumo simysapybyitsa simysapyrẽtsa moziknaha. \v 13 Iwatahi simysapyrẽnikitsa bo batu zuk. Utakta mybarawy bo iknasik simysapybyitsa bo, asahi tahamysapybara pimoewynaha — niy. Deus sohokotsa tubabatu ziwataha — Tyharape pokzi tsikinahaktsa kytsa! Siraratsa ty kabo nyny tsimaha zeka tsikaeni zuba mozihikik, tsipaharapepokzi tsikinaha zeka ana hi mozihikik hỹ — Deus niy. \p — Iwa Deus sohokotsa tubabatu ziwataha abazuba atsatu my. Ana harere humo mytsatyziutaha! — Sesus niy. \s1 Amy humo kytsa mymyzunaha Sesus nisihyrinymyryky. \p \v 14 Iwaze Suão Batista zinymyrykynahatsa Sesus bo zumunaha. Ipe: \p — Katsaktsa hauk habyitsa tu tsizurukunaha, Pariseutsa niwatihi hauk habyitsa ziknakaranaha. Iwaze Deus bo tsimynapamykysonaha. Atuk zinymyrykynahatsa tahadisahakanaha. Amy skaraba atuk zinymyrykynahatsa batu mywatu hauk habyitsa — nikaranaha. \fig |src="LB00145B.TIF" size="col" copy="Louise Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="MAT 9.14" \fig* \p \v 15 Sesus ispe niy: \p — Maku tasukzaze tatukytsa tuk tamyikaha tumy pikukunaha. Isukzata situk tu sydikrẽtsa maha. Kyze isukzata moparakze ituk kytsa batu siaku iwatsahi hauk ahabyitsa maha. Uta bijoikpe bozoze katuk zinymyrykynahatsa batu siaku iwatsahi haukabyitsa maha — Sesus niy. \p \v 16 Hawa kytsa Deus tyryktsa moziknaha Sesus nisihyrinymyryky. Ata tihi: \p — Batu aty tohi panu ezytyk izyzykyha humo isuk ibyky humo ba zikzutsunaha. Iwa my zeka isuk mysykbaik. Isuk ibykta tu panu ezytyk tatu mymyibaik. \p \v 17 — Batu aty tohi duabohotsa tsik ezytyk ty ba sirara hwyk ibykta bo ba zisusu my. Iwa myzeka duabohotsa tsik ezytyk mynapytoze ibykta tsasuk mytok niy. Mopokobaik. Isuk ibykta pimyibaik iwaze duabohotsa tsik mypukuba. Duabohotsa tsik ezytyk hi tsasuk ezytyk eze tu tsipisusuku. Iwaze duabohotsa tsik isuk kino tisapyrẽna maha — Sesus niy. \s1 Sesus imyitsapyritatsa zizororowy. Jypykyhyzytyktatsa niratatsa zihyrizikpowy. \p \v 18 Kyze Sesus sibo nipamykysokoze maku ibo zumu. Sairu inarokota, atakta Sudeu wahoro taparaktsa. Sesus bo zumu iokeryk taekaratsa humo puruk puruk niy. Sesus humo tispirikporẽta iwatahi puruk puruk niy. Ipe niy: \p — Pany Sesus! Tupakta kawahoro bo, kaste pomozaka. Aidytykta. Ikia atsyhyrype ty ihumo paik tsimy zeka mozororo — niy. \p \v 19 Yhỹ niy. Iwaze Sesus iapik niukuru. Zinymyrykynahatsa niwatihi situk niukurunaha. \p \v 20 Kyze wytyk iapik niukuru. Tsimyitsapyrẽtatsa. Ispu byri ahabyitatsa. Batu pyk ziky. Dose ziytyk tseheze imyitsapyrẽtatsa ziknapykyk. Atatsa ibo izumu. \v 21 Atatsa tape tu nikara — O ikza isuk humo paik my zeka mozororo — mytsaty nikara. Iwaze ipapatu isuk tsihara humo paik niy. \p \v 22 Sesus tasukpe bo atatsa bo iktsa niy. Ipe niy: \p — Kaste askyrypunihikoktsa! “Sesus pikzororo” tsiky. Ikia kahumo tsikspirikpoze azororowy — niy. Atsoko ispu inapyk. Nizororo. \p \v 23 Kyze Sesus taparakta wahoro bo paku niy. Anaeze kytsa sizubarẽtsa nipuziukunaha. Nipukarakanaha. Berekzetsa ty nipamykyzunaha. \v 24 Sibo iktsa niyze ispe: \p — Ahasuka byitaha! Nabo pãotaha! Tatsa ste mahani isukmuza byitatsa tu purubaka tu — niy. Anaharere humo ziwabynahatsa hazi nikaranaha. Zimyijakanaha hazi nikaranaha. \v 25 Kytsa sizubarẽtsa ape bo zipoiknahaze Sesus taparaktsa ste wanusapy bo zumu. Itsyhyrype humo paik niy. Iwaze kyik niy. Nahyrizikpo. \v 26 Kytsa ana soho nipamykysokonaha. Hawa Sesus niy kytsa nanabyitaba nipamykysokonaha. \s1 Sesus petoktsa sihyrizikubyitsa nisizororowy. \p \v 27 Iwaze Sesus niparak. Niukuruze petoktsa sihyrizikubyritsa iapik niukurunaha. Asaktsa zihuahuakanaha: \p — O Deus zipehata, Dawi tsekokatsa tymypokzitsikta! Tymytsumuẽhĩkta! — niaha. \p \v 28 Sesus iwahoro bo inatsukze sihyrizikubyitsa ibo zumunaha ispe niy: \p — Ahahyriziktsa mysizororowyzik anatyhi yhỹ tsimaha. Kazikwy humo tsimyspirikponaha — niy. \p — Yhỹ tsimaha. Azikwy humo myhyriziktsa tsimykozozonaha — niaha. \p \v 29 Iwaze Sesus sihyriziktsa ty tsikatsika nikara. Ispe niy: \p — Amy tsimyzihikiknaha atsatu my. Ahahyriziktsa mysizororowykta! Kahumo ahaspirikporẽtsawy ahahyriziktsa zororowy. \p \v 30 Iwaze nikozozonaha. Kyze Sesus ispe niy: \p — Wabyziutaha! Hawa ahabo iky, soso byitaha — iwa ispe niy. \p \v 31 Asaktsa myzubaha bo nipamykysokonaha. Hawa Sesus niy nanabyitaba nipamykysokonaha. \s1 Sesus iharerebyita zizororowy. \p \v 32 Kytsa nitururuknahaze usta maku, Sesus bo zioktyhyryknaha. Atakta ihyrikoso sapybara humo batu harere ziky. \v 33 Iwaze Sesus ihyrikoso sapybara iharerebyita ekze ziksiwyhik, nabo pãoty niy. Iwaze maku taharereke ihyrikoso sapybara nihokda naha humo. Kytsa sipybyrẽtsa Sesus zikwy humo asaktsa: \p — Hawa mykara. Nawa ty ka katsa batu ityny Isareu eze tu — niaha. \p \v 34 Pariseutsa Moises harere sihyrinymyrẽtsa: \p — Satanas hyrikoso sapybara pehakatsa ihumo ihyrikoso sapybara ziksiwyhik atahi tazikwy ty ibo nyny my — mybarapetu nikaranaha. \s1 Sesus aparakbaha humo tsimypokzitsiarẽta. \p \v 35 Kyze Sesus nanabyitaba bo inaukuru. Ihudikhudikwytsa myzubahatsa sizubarẽna iwa niukuru. Deus wahoro eze kytsa nisihyrinymyryky, kytsa Deus tyryktsa moziknaha ana soho nitsasoko. Deus wasania ty nitsasoko. Kytsa simyitsapyritsa nisizororowy, ustsa kytsa siakubyitsa nisipunihikwyky. Iwa Sesus nikara. \v 36 Sesus kytsa sizubarẽtsa bo iktsa niyze sihumo tsimypokzitsiarẽta. Tapetu isopyk: \p — Paikpa mytsaty mykaranaha batu siaku. Hozipyrykzatsa watsa, hozipyrykzatsa siperynymyrybyitsa hỹ — mytsaty nikara. \p \v 37 Mytsaty nikaraze zinymyrykynahatsa pe: \p — Waratok eze tsizubarẽna niubaranaha. Wihara nijakuk. Sitsumuẽhĩtsa batu sizuba. Wihara myzibakanaha tsumuẽhĩtsa batu sizuba. Kytsa sizubarẽtsa wihara watsa. Waratok tsihitsa Deus wata my — Sesus niy. \v 38 — Iwatsahi waratok tsihitsa pe: \p “Ikiakta tsumuẽhĩtsitsa waratok boktsa! Tysizoziknaha. Wihara bo tysipeha” maha. Nawa tihi Deus bo tsimypamykysokonaha. Hawa tsihitsa pe: “O waratok boktsa” wihara niakuk, ikiahatsa Deus pe “O kytsa sizubarẽtsa humo wasania ty batu tywaby sihyrinymyrybyitsa tu ikia kytsa siboktsa wasania ty motsasokonaha” iwa Deus bo tsimypamykysokonaha — Sesus niy. Iwa nisihyrinymyryky. \c 10 \s1 Sesus zinymyrykynahatsa. \p \v 1 Kyze Sesus dose zinymyrykynahatsa pe niy. — Pany! Kazikwy ahatuk mynapykyryk iwaze hyrikoso sapybara mybarawy ezektsa pororo nakaranahaze ispe: “Nabo pãotaha” tsimaha. Hyỹ maha. Kazikwy humo tysiksiwyhiknaha. Ikiahatsa kino simyitsapyrẽtsa kazikwy humo tsimysizororowynaha, kytsa siakubyitsa tysiakuwykynaha kazikwy humo sispihikrẽtsa moziknaha iwa tsimahaktsa! — niy. \p \v 2 Sesus sakzohotsa nisiwatawyhik. Tapara Simaõ Peduru ty zinaroko, itsy Ãdere niwatihi, Tsiaku, Sebedeu tse itsy Suão niwatihi ziwatawy. \v 3 Piripi, Baratoromeu, Tome, Mateus okyrysaro byktsa, Tsiaku Arapeu tse, Tadeu. \v 4 Simaõ Kanaã ezekta, Sudas usta Iskariotses inarokota atahi Sesus isukyrytsitsa bo zioktyhyrykta iwatsa Sesus nisiwatawy. \s1 Dose zinymyrykynahatsa nisipehaka. \p \v 5 Asaktsa dose kytsa nisipeha. Atahi: \p — Ahatukytsa boktsa kytsa! Tsipiksinahaktsa! Ske buruk Sudeutsabyitsa hudikhudikwy bo ba zikumunaha. Samarija ezektsa hudikhudikwy bo ba zikumunaha ahatukytsa bo zuba tsipiksinaha. \v 6 Asaktsa hozipyrykzatsa watsa. Hawa hozipyrykzatsa batu ske buruk nawa sizaratsa nikaranaha. Sudeutsa kahyrinymyrywy bo batu yhỹ zikaha, iwaze sizaratsa watsa niwatihi. \v 7 Ske buruk tsimyzurukunahaze nisihobyknahatsa pe “Abaka myzubaha Deus tyryktsa moziknaha” tsimaha. \p \v 8 Simyitsapyrẽtsa tysizororowynahaktsa! Niakbanahatsa tynasihyrizikponahaktsa! Kytsa nibibibaiknahatsa sakõrõrõtsa humo tysizororowynahaktsa! Mybarawy ezektsa asahi hyrikoso sapybara pororo ziknakaranaha tysiksiwyhiknahaktsa! Deus hi sapyhaty ahabo nyny mykara iwatsahi myzubaha bo isapyha ty nyny tsimaha tysitsumuẽhĩnaha. \v 9 Okyrysaro ty koro koro byitaha! \v 10 Ske buruk tsimykurunahaze ahaborohobyitsa ty! Wanuty pu pu byitaha! Ahasuk ty kino pok pok byitaha! ahahumokta tyzuba tsimaha. Ahapyrysuk ty estuba zuba korobyktaha! Ahazozowy ty wabehyryk wabehyryk byitaha. Amy tsimyzihikiknaha ana ty hi kytsa ahabo nyny maha. Ahahyriziktsokzawy humo ahadisahawy ty ahabo nyny maha. \p \v 11 Tsipomokonahaze myzubaha bo anahudikhudikwy ezektsa ahape maha: “Kawahoro bo pakutynaha” maha zeka yhỹ tsimaha. Iwahoro bo tsinapupunahaze anaeze tsimypykyryknaha. Ituk tsimytarenaha. \v 12 Ata wahoro bo tsinapupunahaze iwa tsimaha “O wahoro ezektsa ahatsyhyryze Deus bo tsimaha ‘Myzo tysisapywyky ahumo sakurẽtsa moziknaha’ ” tsimaha. \fig |src="HK00232B.TIF" size="span" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Mateus 10.12" \fig* \v 13 Anaeze tsimypykyryknaha wahoro ezektsa Deus wasania ty yhỹ mykaranaha zeka sakurẽtsa moziknaha. Wahoro ezektsa Deus wasania ty ahabyizeka batu siaku moziknaha. Ikiahatsa hi ahakurẽtsa tsimyziknaha. \p \v 14 Asaktsa Deus wasania ty ahabyi zeka, ahaharere bo waby ahabyizeka meky botu tsimykurunaha. Tsimykuruzonahaze ahapyrysuk ty bok bokyktaha. Wytyk tazy ty mynatõ mysiwatawy. “Tahudikhudikwy ezektsa Deus harere bo batu hỹ” my. \v 15 Hanawa puruze Deus aparakbaha soho motsasoze, hawa ha ty kytsa tisapyrẽna nikaranahaze “O wasani nikaranaha” my. Ustsa kytsa hawa ha ty batu isapy nikaranahaze “O simysapybyitsa nikaranaha” my. Iwa purunahaze asaktsa Sodoma ezektsa humo tsihokdarẽna, Korora ezektsa humo kino niwatihi tsihokdaharẽna. Anahudikhudikwy anaeze Deus wasania ty batu hỹ nikaranaha tsihokdaharẽna baba — Sesus niy. \s1 Sesus sininikarawy soho isukyrywy kino niwatihi nisihyrinymyryky. \p \v 16 Mytsatyziutaha! Nanabyitaba pahapehaka ikiahatsa hozipyrykzatsa watsa parinitsa ahatuk maha. Iwatsahi pykyhytutaha! Wohorektsa watsa sispirikporẽtsa siwatsa kytsa bo tsimytsatyziukunaha. Amytudutsa watsa batu sakyri, ikiahatsa siwahatsa batu ahakyri tsimaha! \p \v 17 Pykyhytutaha! Sudeutsa siharerewabynahatsa pahaoktyhyryknaha. Sudeutsa sidyhydyhywytsa bo anaeze hwitsa ty pahakikinaha. \v 18 Kytsa sipehatsa, sikapitãotsa kino niwatihi sibo pahaoktyhyryknaha. Ikiahatsa siokerykze Deus wasania ty sibo tsimytsasonaha. Iwa Sudeutsabyitsa Deus wasania ty piwabynaha. \p \v 19 Ahatsipa humo pahaoktyhyryknaha zeka ahaharere soho bo mytsaty mytsaty byitaha! Sipehatsa okeryk tsimytsasonahaze Deus pahatsumuẽhĩ. Iwatsahi ahaharere ty Deus hyrikoso humo mytsaty tsimaha. Ihumo ahahyrinymyrẽtsa hỹ. \v 20 Ikiahatsa zuba batu tyso Deus hyrikoso ahatuk mynapykyryk iwaze wasani tsimytsasonaha. Atahi ahaharere piakse nawa pahatsumuẽhĩ. Ihumo ahahyrinymyrẽtsa hỹ. \p \v 21 Sesus tuk zinymyrykynahatsa pe: \p — Kytsa situkytsa sisukyrytsitsa bo mysioktyhyryknaha, tsipahabawynaha. Iwa situkytsa tahabawynaha. Wastuhu Deus harere bo hyỹ mykaranaha. Ustsa kytsa Deus harere bo batu hỹ mykaranaha iwaze myharape metuwykynaha. Izotsa siharereziubyitsa tu sihyrytsa mysioktyhyrykyknaha iwaze tahabawynaha. Ihyrytsa niwatihi sizotsa humo tahakyrikinaha Deus harere humo sisukyrytsitsa bo tysioktyhyknaha tahabawynaha. \v 22 Sizubarẽtsa kahumo batu siakparawy iwatsahi ahabo niwatihi batu siakparawy. Ikiahatsa kahumo ahaspirikporẽtsa tu iwatsahi kytsa aha humo batu siakparawy. Atakta tybyi zuba niy kahumo tispirikporẽta babata. Aty kaharere bo hyỹ mynakara zeka iwaze sinini my atakta Deus tuk tawahi mynapykyryk. \p \v 23 Estuba hudikhudikwy eze pahasukyrykynahaze usa hudikhudikwy bo tywakiknahaktsa! Anaeze pahasukyrynahaze usa hudikhudikwy bo tywakik. Utakta mybarawy bo iknasik. Bykyze bijoikpe bo modo. Tapara ahahyriziktsokzawy tsipipyknahaze zuba mybarawy bo myziksizo. Uta mozumuze ikiahatsa Deus wasania ty tsimytsasonaha. Isareu ezektsa bo batu ahapyk. \p \v 24-25 Abaka pahahyrinymyry hawa kytsa sisopyk ikiahatsa katuktsa babatsa tsimaha zeka kawata tsipinymyryky. Aty pinymyrykyta batu puẽtsik ziky. Pinymyryziu zeka tahyrinymyrykytsa wata mozik. Estuda mopyk zeka tahyrinymyrykytsa wata mozik. Tahyrinymyrykytsa ihumo tsakurẽta. Sitsumuẽhĩtsa niwatihi. Maku sitsumuẽhĩtsa puẽtsik tatu ipehatsa ihyrizikwani. Sitsumuẽhĩtsa tapehatsa watsa mozik zeka ipehatsa ihumo tsakurẽta. \p Kytsa mytukytsa taparakta soho “Atakta Beserebu hyrikoso sapybara pehakatsa” maha. Iwa mypehatsa motsasonaha zeka amy skaraba mytukytsa mysinaropykyknaha. Kytsa sisoho sinaro ty batu isapybyikia motsasokonaha. Iwaze asaktsa ziksukyrykynaha ikiahatsa niwatihi, ikiahatsa katuktsa babatsa tsimaha zeka pahasukyrykynaha. \s1 Aty pokso sa mypyby. \p \v 26 — Iwaze siharereziubyitsa bo ahapyby byihu ja! Hawa ha ty kytsa papatu mynakaranaha bykyzehu myzubahatsa sihyrinymyrẽtsa. Hawa ha ty kytsa akbyibatu mopamykysokonaha humo sizubarẽtsa pinymyrykynaha. Hawa ha ty imysapybara mynakaranaha humo aibani sizubarẽtsa sihyrinymyrẽtsa. \v 27 Hawa ha ty ahabo motsaso kytsa papatu bykyzehu sizubarẽtsa bo opykani tsimytsasonaha. \p \v 28 Kytsa pahabanaha zuba sipokso ahapyby byihu ja! Ikiahatsa pahabanaha. Bykyze batu zikaha. Ba amy tohi ahabo zikaha. Ahahyrizikararawy ba ziksibanaha. “Aty pokso sa mypybyrẽtsa.” tsimaha. Deus pokso ahapybyrẽtsaktsa! Ata zuba kytsa sinini ykarawy bo nasipehaka. Iwatsahi Deus pokso ahapybyrẽtsa! — niy. \p \v 29 — Amy ty piyk huak ty okyrysaro ty tsipisihyrykzo. Estuba zuba ja. Yhỹ. Piyk estuba zuba zibeze zeka ahazo tsihyrinymyrẽta. Yhỹ niy. Deus hi piyktsa humo ba zikspiriktsokda. Sihumo tsimypokzitsiukrẽta, iokzeka sipokzitsarẽtsa. \p \v 30 Ikiahatsa ja. Deus ahasoho humo tsihyrinymyrẽta. Tsihyrinymyrẽta babata. \v 31 Iwatsahi kytsa pokso ahapyby byihu ja! Hawa ahabo mykaranaha ahapyby byihu ja! Deus okzeka ahahumo tsimypokzitsiarẽta. Iokzeka piyktsa sipokzitsarẽtsa ikiahatsa pokzitsiuwy abazuba. Iwatahi Deus ahahumo tsimypokzitsiukrẽta hỹ — Sesus niy. \s1 Kiristu katukta my. Kiristu batu kanyhy my ana soho humo nisihyrinymyryky. \p \v 32 Ikiahatsa myzubaha okze tihi: \p — Uta Sesus tukta my. Sesus iny — tsimaha. Iwa tsimytsasonaha zeka uta kino niwatihi bijoikpe eze tu utakta kazo pe my: \p — Atakta katukta pinyky my — niy. \v 33 Ikiahatsa myzubaha okze tihi: \p — Sesus batu kanyhy — tsimaha. Iwa tsimytsasokonaha zeka uta kino niwatihi, bijoikpe eze tu utakta kazo pe my: \p — Atakta batu kanyhy my — niy. \s1 Sesus humo metutu niyziknaha. \p \v 34 — Mybarawy bo inasik kytsa nisihyrinymyryky. Tozeka ja kytsa astsabanitsa ja tsimaha mytsaty ahabyitsa tsimaha. Asaktsa kaharere bo hỹbyri tsimykaranahaze metutu mykaranaha. \v 35 Itse tazo batu iakparawy. Izo Deus harere bo hyỹ mykara, itse batu, iwatahi tazo humo batu iakparawy. Iste taje humo batu iakparawy. Ije Deus harere bo hyỹ mykara iste batu iwatatsahi taje humo batu iakparawy. Iwapyryza ihyrytsa iokeza batu iakparawy. Atatsa Deus harere bo hyỹ mykara ihyrytsa iokeza batu, iwazahi ihyrytsa iokeza humo batu iakparawy. Iwa katukytsa kaharere humo metutu mynapykyryknaha. \p \v 36 Maku iwahoro ezektsa sisukyrytsitsa moziknaha. \p \v 37 Amakta zeky izo ije izotsa iwatsa sihumo ka iakparawytsa zuba iwatahi kahumo ka tsikaeni zuba iakparawy iwatahi batu katuktsa babatsa. Aty zeky itse iste ihyrytsa iwatsa sihumo ka iakparawytsa zuba iwatahi kahumo ka tsikaeni zuba iakparawy iwatahi batu katuktsa babatsa my. \v 38 Sinini tsimahaze tu tsikahazoziknaha! Aty zeka iharapatawyhyta tasukyry buruk piskek zeka mohyrikosokda atahi nikara. Ikiahatsa tihiktsa! Katuk babatsa tsimoziknaha zeka sinini tsimykaranaha! Pabeze tsihikiknaha zeka kahumo ahaspirikpo batu pyk tsimaha. Tsikspirikpotohinaha kahyrinykyryk sinini tsimaha. \p \v 39 Aty tabo zuba mytsaty myze: “O utakta ba zik hyrikosokda tapara Sesus bo batu yhỹ iwatahi Sesus soho ‘batu kanyhy’ ” my, atahi Deus tuk batu tawahi mynapykyryk. Atakta Sesus humo sinini my zeka atahi Deus tuk tawahi mynapykyryk, ipauk baze mynapykyryk tsakurẽta my — Sesus niy. \s1 Sesus tisapyrẽna ty tatuktsa bo nyny mykara. \p \v 40 — Aty ahape: \p “O kawahoro bo pakutynaha. Mytuk tsipadisaha hỹ” my. Atakta kabo hi mykara. Ikiahatsa tsasohokotsa tu kabo mynakaranaha. Deus bo mynakaranaha. Utakta Deus zikpehata ahawata tu Deus bo mynakaranaha — Sesus niy. \p \v 41 — Aty Deus sohokotsa pe my “O kawahoro bo pakutyny. Mytuk tsipadisaha” my. Atakta Deus sohokotsa tuk Deus sapyha ty sibo nyny my. Atahi maku tsimysapyrẽta bo atakta Deus harere bo hyỹ mykara. “Pany! Kawahoro bo pakutyny tsimy” my. Iwa tsimysapyrẽta humo, atahi tsimysapyrẽta Deus sapyha ty sibo nyny my. “O sibo mysisapywyky” — Deus my. \p \v 42 — Aty zeka pihik ty katukta bo nyny my zeka atahi katukta bo nyny my iwaze Deus isapyha ty ibo nyny my hỹ — niy. \c 11 \s1 Suão Batista tsumuẽhĩtsa Sesus bo zumunaha. \p \v 1 Kyze Sesus dose zinymyrykynahatsa pe nitsasobaze niukuruzo. Karireja bo niukuru. Anaeze Deus wasania ty nitsasokoro kytsa nisihyrinymyryky. \p \v 2 Iwaze Suão Batista sakyriukrẽnikitsa hurukwy eze, Kiristu Deus zipehata mywata niyzik hawa nikara ana hi ziwaby. Iwaze wastuhu zinymyrykynahatsa pe niy: \p — Pany pãotyny Sesus boktsa! “Ikia Deus zapehata ja” ipe tsimaha — niy. \v 3 Iwaze Sesus bo niukurunaha. Ibo zumunahaze asa tihi: \p — Tapara Suão tihi: “Deus zipehata mozumu” niy. Ikia Deus zapehata ja. Usta ja tsipiperykynaha — Suão zinymyrynahatsa niaha. \p \v 4 Sesus ispe niy: \p — Suão bo tsipiksizonahaktsa! Hawa ha bo iktsa tsimaha, hawa tsiwabynaha ana ty hi Suão bo typamykysonahaktsa! \v 5 Sihyrizikubyitsa myhyrizikzororonaha. Siekbyritsa pitabakanaha. Kytsa sakõrõrõtsa humo nibibibaiknahatsa mozororobaiknaha. Siharawitsa piwabykynaha. Niakbakanahatsa inahyrizikponaha atsatuzo niaha. Asaktsa sinamybyikitsa Deus wasania ty piwabykynaha, Deus wasania ty sibo motsasoko. Iwa Suão bo typamykysonaha — Sesus niy. \p \v 6 — Tsakurẽta atakta kasoho ty “O atahi Deus bo kytsa mysioktyhyryk” my. Batu iaku atakta kasoho ty “O atahi Deus zipehata ja. Batu kanyhy my” — niy. Iwa batu tyso. \p \v 7 Kyze Suão Batista tuk zinymyrykynahatsa nitururuknahaze Sesus kytsa sizubarẽtsa bo nipamykysoko. Suão soho nitsaso atahi: \p — Jerukbara bo tsikurukunahaze Suão harere tsiwabynaha. Amo skaraba tsiny tsihikiknaha. Estuba hwi tsibik wata zopok humo wãkwãk nikara. Maku iwata batu iktsa tsikaha. Suão Batista ta hwi tsibik byiwata niy. \v 8 Amo skaraba tsiny tsihikiknaha. Maku tisukziurẽta bo tsikaha. Batu. Kytsa sisukziurẽtsa sipehatsa wahoro sihezõni eze mopykyknaha. Suão batu tsinamyrẽta wata — niy. \p \v 9 — Kyze amo skaraba jerukbara bo tsikny tsihikiknaha Deus harere sohokotsa bo tsikaha. Yhỹ, Suão Batista Deus sohokotsa hiba. \v 10 Tubabatu Deus sohokotsa ziwataha. Deus tihi: \p “Iktsa tsimaha! Katsumuẽhĩtsa Kiristu haraze iakzohota itsyhyryze pikymy. Hawa kytsa ske buruk pizozikbanaha pykyhytuty iwata ihumo pikymy” niy. Iwa Suão Batista soho Deus sohokotsa tubabatu ziwataha, abazuba atsatu niy. \p \v 11 Tsiwabytoktonaha! Kytsa sizubarẽtsa botu nipupurukuknaha Suão Batista imyhyrizikwani niy. Iwatuze aty Deus tyryktsa mozik, atahi wasania ty my zeka yhỹ my imyhyrizikwanikita mozik Suão batu. \p \v 12 Suão Batista motsasoko zumuze kytsa nisihyrinymyryky. Abaka Sesus izumu kytsa Deus tyryktsa moziknaha, zikwy humo sipunihikrẽtsa moziknaha. Deus hyrikoso zikwy humo iwa kytsa Deus tyryktsa moziknaha. \p \v 13 Tapara Suão izumu, Deus sohokotsa, Moises harere kino niwatihi iwa Deus tyryktsa soho botu nitsasonaha. \p \v 14 Siharere bo yhỹ tsimahaze Suão Erias wata. Hawa nikara Erias wata. Hawa ha ty Deus sohokotsa Erias soho nitsasoko atsatu nikara, Suão zumuze atsatu nikara. \v 15 Ana kino tsiwabynahaze wabyziutahaktsa kytsa! — Sesus niy. \p \v 16 Atahi: \p — Abaktsa kytsa sa hawa, uta pahawatawyky. Jabyitsa watsa maha. Jabastsa mowakyrikinaha kõparasapy eze nidyhydyhykynaha. Paikpa harape bo huahua nikaranaha. Asa zuba mopamykysokonaha: \q1 \v 17 “Katsaktsa tsipamykyzukunaha ikiahatsa ba zikarinaha. \q2 Kyze katsaktsa tsikzeharawatahakanaha kytsa watsa nirata humo tapokzi. \q1 Ikiahatsa ba zikpunaha, mytuk batu huehue zikaha” niaha. \q2 Hawa jabyitsa mowakyrikinaha wastuhu batu siakparawy tahaoktsĩnaha. Ikiahatsa siwatsa tsimaha. \p \v 18 Suão Batista zumu. Zumuze hauk habyita tu niy. Duabohotsa tsik batu tsõ. Kytsa isoho “O atakta ihyrikoso sapybara tuk mynapykyryk” mybarapetu niaha. \p \v 19 Kyze utakta Deus zikpehata ahawata ikyzik ahabo ikzumu. Mydisahawy pihauk. Duabohotsa tsik piku. Kasoho kytsa tihi: \p “Iktsa tsimaha. Atakta titsaurẽta. Okyrysaro byktsa tuk tadisahaka. Ustsa kytsa simysapybyitsa tu iakparawy my” niaha. Jabyitsa watsa. Iwa abaktsa kytsa Deus hyrinymyrywy babaha soho mybarapetu nikaranaha. \s1 Sihudikhudikwy ezektsa simysapybyitsa nikaranaha iwatsahi batu sispirikpo. \p \v 20 Kyze Sesus Karireja pihikzotsabyri sihudikhudikwy ezektsa nisibetsakak. Anaeze amy ty kytsa batu zikaha atsatu nikara. Simyitsapyrẽtsa nisizororowy. Niakbanahatsa ihumo inahyrizikponaha. Iwatsa tu ihumo batu sispirikpo iwatahi nisibetsakak. \p \v 21 — O hudikhudikwy Tsoratsĩ inarokoha. Anaezektsa sinini mykaranaha. Kahumo sispirikpobyitsa iwatsahi sinini mykaranaha. \p O hudikhudikwy Beseza inarokoha. Anaezektsa sinini mykaranaha. Kahumo sispirikpobyitsa iwatsahi sinini mykaranaha. Anatu kazikwy zinynaha. Atsatu zeka Tiro ezektsa mykara. Atsatu zeka Sodoma ezektsa niwatihi mykara zeka tubabatu siezektsa Deus harere bo yhỹ nikaranaha. Simysapybyitsa tu nikaranaha ana kino zimoewynaha. Iwaze siakubyitsa izohyri ty tahapiakwatahakanaha tahasopyk tyty humo iwa kytsa bo ziwatawykynaha simysapybyitsa tu nikaranaha ana hi zerekbaiknaha. \p \v 22 Bykyzehu Deus kytsa simysapyrẽtsa pe: O ikiahatsa ahamysapyrẽtsa, kyze simysapybyitsa pe: O ikiahatsa batu ahamysapy tsimaha my. Nawa zuruze Tiro ezektsa sinini mykaranaha. Sodoma ezektsa niwatihi jokboa zuba sinini mykaranaha. Ikiahatsa hi sininitohi tsimykaranaha, ba zik zororonaha. \p \v 23 O hudikhudikwy Kaparanaũ inarokoha. Anaezektsa mytsaty nikaranaha. “Katsaktsa abazubatsa tsimoziknaha” iwa mytsaty ahabyitsa nikaranaha. Deus hi sinini ykarawy bo mysipeha. Kaparanaũ ezektsa kahumo sispirikpobyitsa tu amy ty kytsa batu zikaha situk ikykara. Atsatu zeka iky Sodoma ezektsa humo Deus takyri humo batu koro. \v 24 Iwaze Deus kytsa soho motsasoko Sodoma ezektsa sinini mykaranaha, Kaparanaũ ezektsa kahumo sispirikpobyitsa sinini mykaranaha, Deus sinini ykarawy bo mysipeha. \s1 Deus wasania ty myzubaha bo niy. \p \v 25 Kyze Sesus Deus bo nipamykyso: \p — O kazo abazubata. Ikia hi bijoikpe ezektsa pehatsa. Ikia hi mybarawy ezektsa pehatsa. Ikia zuba wasani tsimykara. Tapara hawa tsimykara sihyrinymyrẽtsa bo ziokpitsĩ. Batu isty watawy. Sihyrinymyrẽtsa papatu batu isty watawy. Asaktsa sihyrinymyrybyitsa tu sibo hi tsiksiwatawyky. Hawa tsimykara tsiksiwatawy. Kytsa jabasitsa watsa tsiksiwatawyky. Asaktsa batu simyi. \v 26 Iwa tsimyzihikik iwatahi “O tisapyrẽna” kazo my — Sesus niy. \p \v 27 Kyze Sesus nipamykysokozo zinymyrykynahatsa pe niy: \p — Deus kazo hi anamy ty kabo nyny niy. Ba aty tohi ta ja itse ziky ikatahi zuba. Kazo babata. Niwatihi ba aty tohi ta ja kazo ziky ikatahi itse babata ziny. Asa kino mysiwatawy tsihikik. Iwa hỹ — niy. \p \v 28 Iwaze Sesus myzubaha pe niy: \p — Panytaha! Kabo tyzumunahaktsa! Ikiahatsa batu ahaku ikiahatsa ahakubyrisorokbyitsa ikiahatsa kino kabo panytaha! Iwaze kahumo ahakurẽtsa tsimoziknaha. \fig |src="HK00019B.TIF" size="span" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Mateus 11.28" \fig* \v 29 Kaharere bo hyỹ tsimaha. Utakta zinymyrykynahatsa tuk kakubyrisorokrẽta uta kamysapyrẽta bazimyi iwatsahi katuk tsinymyrykynahaktsa! Ahakurẽtsa tsimoziknaha, katuk tsimynapykyknaha. \v 30 Kaharere humo batu ihokdaha. Kamyspirikpowy ahape tisapyrẽna sihumo ahapyby byihu ja iwatsahi kamysopykwy tsimahaktsa — Sesus niy. \c 12 \s1 Sesus Sudeutsa nawa zuruze sibyrykywy soho nisihyrinymyryky. \p \v 1 Kyze nawa zuruze tabyrykyze Sesus waratok bo niukuru. Zinymyrykynahatsa siarapa zumu iwatsahi tiriko inasibakanaha. Nisityhyktyhykyknaha iwaze nisiborokonaha. \v 2 Pariseutsa sibo nikozonahaze Sesus pe niaha: \p — O iktsa tykta! Ikia tuk zinymyrykynahatsa tarabaja mykaranaha. Amo skaraba niwa mykaranaha. Nawa zuruze tabyryky eze Deus harere humo katsaktsa batu tarabaja zikaha. Ana kino Moises harere tubabatu nimyhyrinymyryky — niaha. \p \v 3 Iwaze Sesus ispe niy: \p — Hawa taparakta Dawi niy baija ahahyrinymyry. Papeu humo Dawi soho ziwatahaka. Taparakta Dawi itukytsa siaraparẽtsa tuze Deus wahoro bo inapupunaha. \p \v 4 Deus wahoro bo nitsukze atsikara waha zibyk, ana hi Deus bo ky zituha. Zioko itukytsa niwatihi ziokoknaha. Moises harere tihi: “Ana atsikara waha kytsa batu hauk zikaha. Ziknapamykysokonahatsa zuba zikziokoknaha” niy. Dawi ziok, itukytsa kino ziokoknaha. Ana papeu humo ka ja batu ahahyrinymyry — niy. \p \v 5 — Ahahyrinymyrẽtsa nawa zuruze tabyryky eze ziknapamykysokonahatsa Deus wahoro eze tarabaja nikaranaha. Moises harere humo “batu tarabaja maha” ziknapamykysokonahatsa siraratsa nisiba. Deus bo nyny nikaranaha. Iwatsatu wasani ziknakaranaha. \v 6 Utakta ahatuk kamyspirikpowy ezytyk abazuba my, ahasopykwy Deus wahoro soho nepykyknaha. \p \v 7 Deus harere tubabatu ziwatahaka “Tyharape pokzitsikinahaktsa kytsa! Siraratsa ty kabo nyny tsimaha zeka tsikaeni zuba mozihikik, tyharape pokzitsikinaha zeka ana hi mozihikik” niy. Deus sohokotsa tubabatu ziwatahaka ana harere inymyry baba, anahumo hi zinymyrykynahatsa bo batu ahasapybyi. \p \v 8 Utakta Deus zikpehata ahawata ikyzik. Anahumo hi uta kino nawa zuruze tabyryky eze tsihitsa ikyzik, nawa zuruze mybyrywy eze pipehaka my — Sesus niy. \s1 Sesus maku itsyhyrype noikta zizororowy. \p \v 9 Kyze Sesus niparak Deus wahoro bo nitsuk. \v 10 Anaeze estuba maku itsyhyrype noikta niy. Wastuhu kytsa Sesus humo batu siakparawy iwatsahi motsasonaha — “Sesus hawa imysapybara ty mykara” iwa motsaso tsihikiknaha. Nizokparakanaha. Iwatsahi ipe: \p “Mybyrykywy pomoze tahabyi mopykyryknahaze maku tsipizororowy wasani ja. Moises harere humo tsipizororowy zeka wasani ja” — niaha. \p \v 11 Sesus tihi: \p — Aty hozipyrykza estuba zuba zeka. Nawa zuruze pororo mykara tahabyi mopykyryk hozipyrykza wytyk hoke bo mynatokoro zeka hawa tsimy. Hozipyrykza bo iwaze atsoko ity paik my. \v 12 Hozipyrykzatsaktsa myraratsa zuba. Makuta Deus humo ka tsipokzitsiarẽta. Iwatahi kytsa pitsumuẽhĩ. Nawa puruze tahabyi mopykyryk kytsa mysitsumuẽhĩnaha zeka wasani my — niy. \p \v 13 Iwaze itsyhyrype noikta pe niy: \p — Atsipa ty kabo nynytyny — niy. \p Maku tatsipa ty Sesus bo nyny niy. Atsoko nizororohik. Usta tsyhyrype wata niyzik. Sesus itsyhyrype zizororowy. \p \v 14 Pariseutsa ana bo iktsa niahaze tahaokanikinaha, niunaha. Asa zuba nipamykysonaha — Hawa skaraba Sesus tsipibezenaha — nikaranaha. \s1 — Sesus katsumuẽhĩtsa ity ziwatawy — Deus niy. \p \v 15 Siharere soho humo tsihyrinymyrẽta iwatahi ana ekze kuorẽ niy. Kytsa sizubarẽtsa iapik niukurunaha. Asaktsa simyitsapyrẽtsa nisizororowyba. \v 16 Nisizororowyze ispe niy: \p — Hawa mykara kytsa bo soso byitaha — niy. \v 17 Iwa niy. Iwatahi amy ty Deus sohokotsa tubabatu ziwatahaka atsatu nikara. Ta ziwataha Deus tihi: \q1 \v 18 — Atakta katsumuẽhĩtsa utakta ibo piwatawy. \q2 Ihumo kakurẽta hiba. Ihumo kamypokzitsiarẽta. \q1 Kahyrikoso ibo pipeha ituk tawahi mynapykyryk, \q2 kahyrikoso ituktu mynapykyryk ihumo kazikwy ituk my. \q1 Kasopykwy tisapyrẽna kytsa bo my. \q2 Hawa mozihikik aparakbaha bo motsaso. \q1 \v 19 Ba zikaha pebetsak sizubarẽtsa tuk batu kakaik my, \q2 batu aty tohi ske buruk ba zikaha pebetsak. \q1 \v 20 Kytsa asaktsa siakubyitsa hwi tsibik wata ihumo sipunihikrẽtsa moziknaha. \q2 Asaktsa batu siaku izo mybeke ta hyrity wa ihumo sakurẽtsa moziknaha, sihumo batu imyi. \q1 Myzubaha kaharere bo hyỹ mykaranaha mozihikik. \q1 \v 21 Kytsa abazubatsa ihumo sispirikporẽtsa maha — niy. \m Iwa Deus sohokotsa Isaijas inarokota tubabatu Sesus soho ziwataha aba zuba atsatu my. \s1 Kytsa Sesus Beresebuhu humo ihyrikoso sapybara ziksiwyhik mybarapetu nikaranaha. \p \v 22 Kyze kytsa maku ihyrizikubyita Sesus bo zioktyhyryknaha. Ana humo kino iharerebyita ihyrikoso sapybara humo. Sesus zizororowy iwatahi inataharerezo, iwaze iktsazo niy. Tsakurẽta niyzik. \v 23 Hawa Sesus niy kytsa sizubarẽtsa paikpa iktsa nikaranaha. Nimypybybaiknaha. Asahi: \p — Tozeka ja Deus zipehata, tozeka ja taparakta Dawi tsekoka — nikaranaha. \p \v 24 Kyze Pariseutsa ana hi ziwabynahaze asa kino: \p — O Beresebuhu Satanas usa naro hyrikoso sapybara pehatsa zikwy humo Sesus maku zizororowy. Izikwy humo hyrikoso sapybara nisipehaka — mybarapetu nikaranaha. \p \v 25 Hawa ha humo mytsaty nikaranaha Sesus tsihyrinymyrẽta. Iwaze ispe niy: \p — Ityryktsa asa zuba niharapebakanaha zeka nepyknaha. Nawaze kytsa metutu niakmyinaha. Wahoro ezektsa moharapebakanaha zeka mopyknaha. Hyrikoso sapybara wahoro ezektsa watsa. \v 26 Iwahatu Satanas tatyryktsa mysibaka zeka mopyk. Hyrikoso sapybara mysiksiwyhik zeka iwaze atahi metutu mozik iwaze mopyk. Batu sipehatsa my. \p \v 27 Ikiahatsa iwa mybarapetu tsimykaranaha “O tahi Beserebu zikwy humo hyrikoso sapybara nisiksiwyhik” tsimaha niy. Utakta hyrikoso sapybara mysiksiwyhik zeka Beserebu humo ahatuktsa zinymyrykynahatsa ja. Aty zikwy humo sa atuk zinymyrykynahatsa hyrikoso sapybara mysiksiwyhiknaha. Iwatsahi atuk zinymyrykynahatsa pahawatawynaha, uta batu izikwy humo hyrikoso sapybara mysiksiwyhik ana humo pahawatawy. Ahatuk zinymyrykynahatsa niwatihi Satanas zikwy humo ba hyrikoso sapybara ziksiksiwynaha batu zikaha. \p \v 28 Utakta Deus hyrikoso zikwy humo hyrikoso sapybara mysiksiwyhik. Utakta Deus zikpehata kytsa wata ikyzik abaka Deus tyryktsa ahatuk mozumu ana humo hi ahahyrinymyrẽtsa. Kytsa Deus harere bo botu hyỹ mykaranaha. \p \v 29 Batu aty tohi tsipaikrẽta wahoro bo mytsukze inamy piakse. Batu zik. Taparaka tsipaikrẽta ziakwaraka iwaze iwahoro bo mytsuk, inamy piakse. \p \v 30 Aty batu katukta kabete batu yhỹ niy. Aty katy tsumuẽhĩ byizeka kytsa Deus bo batu mysioktyhyryk atakta metutu myzapyk batu katukta. \v 31 Iwatsahi kytsa simysapybyitsa ty nikaranaha Deus mysiokzohik, siharerebyitsa ty Deus mysiokzohik. Aty zeka Deus hyrikoso pisapybyiki zeka ana hi Deus ba ziokzo. Atakta amy ty tisapyrẽna “batu sapy” mykara Deus anahumo hi ba zikspiritsokdatawy batu zik. \p \v 32 Aty skaraba Deus zipehata soho pisapybyikinaha zeka ana kino Deus mysiokzohik, aty Deus hyrikoso humo pisapybyikinaha zeka ana kino Deus ba zikokzowy. Imysapybara ty tawahi kytsa tuk mynapykyryk ba zikokzowy ziknakara — Sesus niy. \s1 Hwi wihara kino niwatihi nisispirikpoko. \p \v 33 — Kyze hwi tisapyrẽta zeka wihara bobatu zeka tisapyrẽna. Hwi batu sapy my zeka wihara batu isapy. Wihara humo hwitsa soho tsinymyrynaha. Uta hwi tisapyrẽta wata, hawa ha ty mykara tisapyrẽta. Hawa ha ty mytsaty mykara wasani wihara tisapyrẽna waha. \p \v 34 Ikiahatsa pyryhyktsa watsa tsimaha. Pyryhyktsa batu simysapy maha. Ikiahatsa kino niwatihi ahaharere batu imysapy tsimaha. “Katsaktsa mysapyrẽtsa tsimaha” mybarapetu tsimykaranaha. Iwa batu tyso tsimaha. Mysapyrẽtsa tu zeka hawa ha ty wasani zuba mytsaty tsimykaranaha. Hawa kytsa mysitsumuẽhĩnaha ana bo hi mytsaty tsimykaranaha. Atakta imysapybyita tu zeka amy ty batu sapy mytsaty mykara ana humo hi imysapybyitsa ty mykara. Hawa mytsaty tsimykaranaha ana hi tsimoziknaha. \p \v 35 Mysapyrẽtsa tu zeka isapyha ty mytsaty tsimykaranaha iwatsahi myharere tisapyrẽna tsimaha. Atakta hwi tisapyrẽta wata wihara niwatihi tisapyrẽna my. Katsa mysapybyitsa tu zeka hawa batu mysapy mytsaty tsimykaranaha iwatsahi myharere batu sapy tsimaha. Atakta hwi batu sapy wata my, wihara niwatihi batu sapy my. \p \v 36 Hana wa puruze Deus kytsa soho motsasoze abazubatsa Deus bo amy skaraba tahaharere nitsasonaha. Wastuhu tahaharere batu sapy ana soho Deus bo mopamykysonaha. Ustsa tahaharere wasani ana soho Deus bo mopamykysonaha. Abazubatsa tahaharere soho Deus bo motsasonaha. \v 37 Taharere humo Deus tihi: Sihareresapyrẽtsa pe: “Ikia tsamysapyrẽta” my. Sihareresapybyitsa pe: “Ikia batu amysapy” my. Iwatsahi ahaharere humo pykyhytutaha! — Sesus niy. — Hwi wihara batu metutu zikaha. Ikiahatsa ahaharere niwatihi batu metutu zikaha. Hawa mytsaty tsimykaranaha ana kino tsimoziknaha, iwa hỹ — niy. \s1 Sizubarẽtsa iwatahawy nizapykykynaha. \p \v 38 Kyze asaktsa Deus harere zinymyrynahatsa Pariseutsa niwatihi Sesus pe: \p — O myhyrinymyrykytsa, Deus zikwy mybo tsiwatawykta! Amy ty kytsa zikahabara ty tsimyktsa ana hi tsimyzihikiknaha — niaha. \p \v 39 — Batu yhỹ niy. Abaktsa kytsa Deus harere bo batu ma zikaha. Kape tsimaha “Watahatykta” tsimaha. Batu yhỹ my. Tubabatu amy ty Deus zikwy Sonas bo niy ana hi pahawatawy ana humo kino pahahyrinymyryky. \p \v 40 Sonas piknu puẽtsikbyita hakoke eze niapykyryk harakykbyi zuru. Anawahi Deus zipehata wytyk eze harakykbyi hi puru. \v 41 Sonas Ninewe ezektsa bo Deus harere nitsasokoze asaktsa: \p “O mysapybyitsa tsimaha. Imysapybara tsimoewynaha” niaha. Asaktsa hanawa puruze Deus kytsa mynasihyrizikpowynahaze abaktsa kytsa bo asahi ahape: “Batu wasani tsimaha. Ahamysapybyitsa tsimaha” maha. Ninewe ezektsa Sonas nitsasokoze iwatsahi Deus harere bo hyỹ nikaranaha. Abaktsa kytsa Deus wasaniha bo batu yhỹ zikaha. Utakta abazubata kaharere bo batu yhỹ zikaha. \p \v 42 Hanawa puruze Deus kytsa soho motsasoze Seba tyryktsa pehatsata atatsa mynahyrizikpoze abaktsa kytsa pe: “Ikiahatsa batu ahamysapy tsimaha” my. Atatsa nokponi niukuru. Soromao harere tawaby. Tsihyrinymyrẽta harere piwaby tsihikik. Soromao hyrinymyry baba tisapyrẽna. Kaharere hi abazuba Deus wasaniha soho tisapyrẽnikia — Sesus niy. \s1 Hyrikoso isapybara ziksizo. \p \v 43 — Ihyrikoso sapybara maku ekze poize pitabaka zuba. Maku wahoro wata, atakta ihyrikoso sapybara sapy nikara. Hyrikoso isapybara tseheha bo pitabaka. Taty byryhabyita tu hana eze tabyrywy myziberiki. \v 44 Iwaze tapetu isopyk: \p “Piksizo. Nezeba maku ekze ikzoihik atabo hi piksizo” my. Kyze anasapy bozo. Zumuze batu ihyrikoso sapybara. Iwaze wahoro bo itsarawybyita wata. Tsiziurẽna wahoro itsytsykyha niy. Maku wahoro wata niy. \p \v 45 Kyze niparakzo. Hyrikoso sapybara nisihobykzo. Ustsa bo, sete ispe my: \p “Panytaha! Katuk tsimahaktsa. Maku bo tsimaha” mykara. “Atakta anaeze mysapy ziknakara. Ibo pororo tsimykaranahaktsa! Ituk tsimypykyknaha” niy. Iwa hyrikoso sapybara simysapybyikitsa maku bo nisioktyhyryk. Maku tuk mynapykyryknaha. \p Tapara maku batu iaku ihyrikoso sapybara estuba ituk. Abaka tisukatsihikrẽta babata iakubyikita hyrikoso sapybara oito humo. Iwa ikiahatsa niwatihi batu simysapy tsimaha — Sesus niy. \s1 Sesus je itukytsa iwatsa ibo zumunaha. \p \v 46 Iwaze Sesus myzubaha bo nipamykysokoze taje tukytsa kino niwatihi zumunaha. Batu ibo zikzumunaha, kytsa pokso ba zikzumunaha. Asahi: \p — Katsaktsa Sesus bo tsimypamykyso tsihikiknaha — niaha. \v 47 Iwaze tohi Sesus pe niy: \p — Aje atukytsa niwatihi ape baze maha. Atuk mopamykyso tsihikiknaha — niy. \v 48 Sesus: \p — Aty skaraba kajebabatatsa hawa hatsa skaraba katuk kytsa babatsa — niy. \p \v 49 Iwaze tatsyhyrype ty zinymyrykynahatsa nisiwatawy: \p — Iktsa tsimahaktsa! Asahi kaje watatsa, sihumo kamypokzitsiarẽta kaje watatsa mykara. Asaktsa katukytsa watsa, sihumo kamypokzitsiarẽta katukytsa watsa mykara. \v 50 Aty zeka kazo bijoikpe eze tu iharere bo zuba hyỹ mykara asahi kajebabaza katukytsa babatsa — Sesus niy. \c 13 \s1 Sesus nisihyrinymyryky mysipariknahaze ky soho. \p \v 1 Kyze nawa zuruze Sesus wahoro eze zoi. Karireja pihikzotsabyri baze nidyhyky kytsa nisihyrinymyryky. Deus tyryktsa soho nisihyrinymyryky. \v 2 Sizubarẽtsa ibaze niriktotohokonaha. Zihyrizabaiknaha. Iwaze tsaraha bo takoro, anaeze dyhy niy. Kytsa sizubarẽtsa zarape sak eze niriktotohokonaha iharere ziwabykynaha. \v 3 Nisihyrinymyry. Nipamykysoko atahi nisihyrinymyryky. Hawa kytsa mektsaktsa Deus harere humo maha, wastuhu iharere bo hyỹ nikaranaha ustsaktsa batu yhỹ nikaranaha ana humo hi nisihyrinymyryky. Atahi: \p — Kyze maku waratok bo niy. Atahi nisiparikik. \v 4 Nisiparikikze ske sak buruk wastuhu natsukunaha asaktsa piyktsa zumukunaha nisihorozukbaiknaha. \p \v 5 Iwaze mektsatu nisiparikikze harahareziktsa bo inatsukunahatsa. Iaksukpe bete tu zipokonaha iwatsahi niakbabaiknaha harahareziktsa humo niakbabaiknaha. \v 6 Batu siharatatsaka. Iwatsahi niakbabaiknaha haramwe humo niakbabaiknaha. \p \v 7 Iwaze ustsa nisiparikikze inikoso bo hi inatsukurunaha. Tahaypykyknahaze, ini saha humo hi batu tahatypyk, niakbabaiknaha. \p \v 8 Iwaze ustsa riktsa jytykziuha bo inatsukunahatsa. Niahatsahi tahaypykyknahaze tahasuknaha nipopobaiknaha. Asahi niubaranahaze tirĩta riktsa. Ustsa niwatihi niubaranahaze sesẽta riktsa. Ustsaktsa niubaranahababa sẽ riktsa. Sizubarẽtsa hiba riktsa ty siytyk tisapyrẽna bo nisiparikik. Iwa hỹ. \p \v 9 Kaharere tsiwabynaha zeka wabyziutaha! — niy. \s1 Hawa Sesus nisispirikpoko. \p \v 10 Kyze zinymyrykynahatsa ibo niaha. Asa zuba ibo nipamykysokonaha: \p — Amy skaraba riktsa soho kytsa tsimysihyrinymyryky — niaha. \p \v 11 — Deus kaharere ahabo piwatawy tsihikik pahahyrinymyry tsihikik. Deus tyryktsa soho pahawatawyky. Ikiahatsa kasoho ezytyk humo yhỹ tsimaha. Deus tyryktsa tsimoziknaha. Ustsa batu. Iwatahi tsasohowy humo tysihyrinymyryky. \v 12 Aty zeka kaharere tsikaeni zuba pinymyryky Deus ibo mopamykysotohi my. Atakta pihyrinymyrytsihik zeka mopamykysotohi. Aty zeka kaharere batu ihyrinymyry batu ihyrinymyry za. Batu amy tohi Deus ibo ba zik pamykysozo. Hawa ha ty botu zinymyry ana kino pispiriktsokda. \v 13 Iwatahi tsasohowy humo kytsa mysihyrinymyry. Asaktsa iktsazuba maha batu sihyrinymyry. Piwabykynaha zuba batu sihyrinymyry. Kaharere bo batu yhỹ zikaha. \v 14 Hawa Deus sohokotsa Isaijas tubabatu ziwatahaka atsatu mykaranaha. Atahi: \q1 “Tsiwabyikiknaha batu ahahyrinymyry hỹ. \q2 Tsiksisuparaikiknaha batu ahahyrinymyry hỹ” niy. \q1 \v 15 Asaktsa kytsa batu simytsatyhy piwabynahaze tahaty spioki zuzuk sisopyk, \q2 iwatsahi batu waby zikaha. Iwa hawa wasani abaka batu iktsa zikaha, hawa wasani abaka batu ziwabynaha. \q1 Iktsaziu maha zeka hawa wasani mytsaty maha. \q2 Piwabytoktokonaha zeka, simysapybyitsa ty mykaranaha pimoewy tsihikiknaha. \q1 Iwaze Deus simysapybyri ty nikaranaha mysiokzohik iwaze mysizororowy — niy. \m Iwa Deus sohokotsa Isaijas tubabatu ziwatahaka abaktsa kytsa soho, asahi kaharere piwabynaha zuba batu sihyrinymyry tsihikik. \p \v 16 — Ikiahatsa ahakurẽtsa tsimaha. Hawa motsasoko Deus tyryktsa soho tsipiwabytoktokonaha ahahyrinymyrẽtsa. Hawa mykara ana kino iktsaziu tsimaha ana humo hi ahahyrinymyrẽtsa. Iwatsahi ahakurẽtsa tsimoziknaha. \v 17 Kaharere tsiwabytoktonahaktsa! Tubabatu Deus sohokotsa, asaktsa Deus harere bo hyỹ nikaranaha niwatihi hawa ikiahatsa tsiwabynaha ana kino ziwaby tsihikiknaha. Batu zikaha. Amy ty iktsa tsimaha ana kino ziny tsihikiknaha. Batu zikaha. Ikiahatsa hi kaharere tsinymyrykynaha. Ikiahatsa hi kabo iktsa tsimaha iwatsahi ahakurẽtsa tsimoziknaha — niy. \s1 Hawa siriktsa soho ty mymyhyrinymyryky. \p \v 18 — Abaka wabytoktoktaha! Amy ty tsasohowy sipariktsa soho pahawatawy. Asaktsa kamyspirikpowy ezytyk humo hyỹ maha zeka Deus tyryktsa moziknaha. \p \v 19 Aparakbaha Deus wasania ty piwabynaha. Asahi riktsa watsa ske sak bo inatsukunahatsa. Asahi Deus wasaniha piwabykynahaze Satanas sibo mozumuze Deus harere ziakse. Kytsa sihyrinymyrybyitsatuze Satanas Deus harere ziakse piyktsa hyrity watsa, iwatsahi Deus wasaniha humo batu sispirikpo. \p \v 20 Ustsa Deus harere piwabykynaha. Asahi riktsa watsa asahi harahareziktsa bo inatsukunahatsa siharatatsa zuba byitsa watsa. Taparaka wasaniha ziwabykynahaze sakurẽtsa. \v 21 Iwaze riktsa wytyk supe bete inatsukunahatsa watsa asahi tsikaeni zuba zinymyrykynaha. Tsihokdaharẽna zeka Deus harere bo batu yhỹ zikaha, iharere humo nispiriktsokdanaha. Ustsa kytsa Deus harere zimyijakanahaze Deus wasania ty zerekeknaha. Deus humo sispirikpobyitsa hi nikaranaha. \p \v 22 Ustsa Deus harere piwabykynaha. Asahi riktsa hyrity watsa inikoso bo inatsukunaha. Wasaniha piwabykynahaze tahanamy bo zuba mytsaty mytsaty nikaranaha. Tahanamy mozihikiknaha zuba. Deus harere humo sakubyri zumunahaze ihumo batu sispirikpo. Asahi wihara waha batu jakuk. \p \v 23 Ustsa Deus harere piwabykynaha. Asahi riktsa jytykziuha bo inatsukunaha hyrity watsa. Ustsa kytsa Deus harere ziwabynahatsa watsa. Deus wasaniha piwabyziukunaha. Piwabynahaze iharere humo sispirikporẽtsa Deus harere bo hyỹ mykaranaha. Iwatsahi wihara nijakuk. Wastuhu niubaranaha tirĩta riktsa. Ustsa niubaranaha sesẽta riktsa. Ustsa niubaranaha sẽ riktsa. Sizubarẽtsa hiba — niy. Deus tuktsa niwatihi iharere bo hyỹ mykaranahaze simysapyrẽtsa moziknaha wihara nijakuk naha waha. Iwaze hawa kytsa Sesus ihyrinymyrywy ezytyk piwabykynaha iwaze tysihyrinymyryky. \s1 Towahaditsa soho humo kytsa nisihyrinymyryky. \p \v 24 Kyze usa soho sibo nipamykysokozo. Deus tyryktsa soho humo nisihyrinymyryky. Sesus tihi: \p — Maku tsuhuk bo riktsa nisiparikik. Tiriko riktsa tisapyrẽna waratok buruk nisiparikik. \v 25 Unata zurubanahaze isukyrytsa itsuhuk bo izumu. Kytsa papatu towahaditsa nisiparikik, tirikotsa tazahara buruk towahaditsa nisiparikik, nesepykze ziksizo. \v 26 Kyze tiriko zipokonahaze towahaditsa tuk zipokonaha. Tiriko towahaditsa tuk tayhapykyknaha. \p \v 27 Iwaze tsumuẽhĩtsa tsihitsa pe “O mypehakatsa riktsa tisapyrẽna zuba atsuhuk eze tsiksiparikik. Hawa sa towahaditsa tiriko tuk taypyknaha” niaha. \p \v 28 “Kasukyrytsa iwa niy, atahi towahaditsa nisiparikik” niy. Iwaze sitsumuẽhĩtsa tihi: \p “Towahaditsa sa tahaboboknaha” niy. \p \v 29 “Batu. Towahaditsa tsimysiboboknaha zeka tirikotsa tuk tu tsimysiboboknaha byri tsinasiboboknaha. Siharatatsa tuk tu nisiakwarabaiknaha. Byriktsa!” \v 30 Abaka niwatihi zitahaypyknaha. Aibani tirikotsa muanahaze tu kytsa mysipurunaha. Ispe my: \p “Tapara towahaditsa tysiboboknahaktsa! Tsimysiboboknahaze haĩhaĩ tsimaha, izo bo tysioktsotsoknaha. Kyze tirikotsa tysipurunaha katirikododowytsa bo tysizozonaha” my. \p Yhỹ niaha. — iwa Sesus tiriko soho towahaditsa niwatihi nitsasoko. Aty Deus harere bo hyỹ mykara zeka tiriko watsa. Aty Deus harere bo yhỹ habyi zeka towahaditsa watsa my ana humo hi nisihyrinymyryky. \fig |src="LB00136B.TIF" size="span" copy="Louise Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Mateus 13.30" \fig* \s1 Sirikbuzubyitsa soho humo nisihyrinymyryky. \p \v 31 Kyze usa soho humo sibo nitsasoko. Deus tyryktsa soho humo nisihyrinymyryky. Sesus tihi: \p — Deus tyryktsa sirikbuzubyitsa watsa. Mostarada riktsa watsa niy. Maku waratok eze ziparikze. \v 32 Ziktsa buzubyitsa tuze ziponaha. Taypykze hwi puẽtsikbyita mozik. Tisarapatsazubarẽta. Iwaze piyktsa isarapatsa bete tahasukuknaha — niy. \p Iwa nitsasoko hawa Deus tyryktsa sizubarẽtsa moziknaha. Hawa mostarada nisiubara iwatsa Deus tyryktsa mysiubaraka. \s1 Atsikara pytowy soho humo nisispirikpoko. \p \v 33 Kyze Sesus usa soho humo sibo nitsasoko Deus tyryktsa soho humo nisihyrinymyryky. Atahi: \p — Deus tyryktsa atsikara pytowy hyrity waha. Wytyk tiriko tsizubarẽna ty, iwaze ipytowy ty tsikaeni zuba tiriko eze nitsakyky iwaze napytoko. Abahi atsikara ziharazoko — niy. \p Iwa nipamykysoko Deus tyryktsa soho. — Taparaka Deus tyryktsa hudikhudikwy eze estuba zuba. Aibani nanabyitaba kytsa Deus tyryktsa moziknaha — Sesus niy. \s1 Taparaka iokpitsĩ hatuk anasoho hi kytsa mysihyrinymyryky. \p \v 34 Iwaze Sesus isoho tsizubarẽna myzubaha bo nipamykysoko. Iwa Deus tyryktsa soho humo nisihyrinymyryky. Kytsa nisihyrinymyrykyze isoho humo zuba nipamykysoko. \v 35 Iwa niyze hawa ha ty Deus sohokotsa tubabatu ziwataha atsatu nikara. Deus sohokotsa tihi: \q1 — Uta isoho humo kytsa mysihyrinymyryky. \q2 Isuknihibyize Deus ispirikpowy iokpitsĩ \q1 abaka kytsa mysihyrinymyry isoho humo — niy. \m Deus sohokotsa, tubabatu ziwataha iwa Sesus atsatu nikara. \s1 Hawaha towahaditsa soho humo nimyhyrinymyrykyzo. \p \v 36 Kyze Sesus kytsa sizubarẽtsa nisierekze wahoro bo nitsuk. Zinymyrykynahatsa ibo zumunaha. Ipe niaha: \p — Hawa ha sa tiriko towahaditsa soho mybo tytsasoziu — niaha. Iwaze sibo nitsasoko. \v 37 Aty wata ja: \p — Tiriko riktsa itsuhuk eze nisiparikik utakta Deus zikpehata kytsa wata ikyzik, tawata atakta riktsa nisiparikik, utakta Deus harere ty mysihyrinymyryky. \v 38 Itsuhuk mybarawy ezektsa watsa. Tiriko riktsa tisapyrẽtsa Deus tyryktsa watsa ituktsa maha. Towahaditsa hi Satanas tuktsa watsa. \p \v 39 Sisukyrytsitsa towahaditsa nisiparikik atakta Satanas hyrikoso sapybara pehakatsa watsa. Ziubara mybarawy nepykze wata astatu my. Asaktsa nisiubara mysipurunaha bijoikpe iknyktsa Deus tsumuẽhĩtsitsa watsa maha. \v 40 Towahaditsa tysipurunaha izo bo tysioktsotsoknaha iwaze Deus Satanas tuktsa sinini ykarawy bo mysipehahik. \p \v 41 Utakta Deus zikpehata kytsa wata ikyzik, utakta bijoikpe iknyktsa Deus tsumuẽhĩtsitsa mysipeha mybarawy ezektsa bo my. Asaktsa kytsa mysimyiwynahatsa asahi simysapybyikitsa tu nikaranaha. \v 42 Izo bo tysioktsotsoknaha, sinini ykarawy bo tysipaparanaha. Anaeze niakmyinahatsa tahatsaputsa ty dydydy mykaranaha. Tahakyrikinaha humo mopuziukunaha. \p \v 43 Iwaze kytsa Deus harere bo hyỹ mykaranaha wasani mykaranaha haramwe haneze watsa. Jekyrikoso watsa maha. Deus tuktsa soho “O ikiahatsa ahamysapyrẽtsa” my. Kytsa niwatihi sibo iktsa mahaze “O simysapyrẽtsa” mykaranaha. Deus tahazo tuk tahawahi mynapykyknaha — Sesus niy. — Kaharere tsipiwabynaha zeka tsiwabytoktonaha — niy. \s1 Maku tisapyrẽna tsipokzitsiarẽna zikaha naha humo nisihyrinymyrykyzo. \p \v 44 Kyze Sesus usa soho humo sibo nitsasoko Deus tyryktsa soho humo nisihyrinymyryky. Atahi: \p — Deus tyryktsa tisapyrẽna tsipokzitsiarẽna waha ty. Maku tsuhukze tisapyrẽna tsipokzitsiarẽna zikaha. Atsoko ziytykikzo ziokpitsĩhikzo. Tsakurẽta anamy tsizubarẽna okyrysaro humo zihuak. Iwaze itsuhuk tsihitsa bo, itsuhuk okyrysaro humo zihuakak iwaze tisapyrẽna ty tsipokzitsiarẽna ziakse. Ikiahatsa Deus tyryktsa tsimyzihikiknaha zeka sakurẽtsa maku wata, atakta tisapyrẽna tsipokzitsiarẽna ziakse niy. \s1 Maku perora tisapyrẽnikia ty zuba ziakse naha humo nisihyrinymyrykyzo. \p \v 45 Kyze Sesus nitsasokozo: \p — Deus tyryktsa maku wata atahi peroratsa ty ziakse. Perora haraharezipyryktsa sipokzitsiarẽtsa. Perora tisapyrẽnikia ty zuba ziakse tsihikik. \v 46 Perora isapyrẽnikia zikahaze tanamy tsizubarẽna okyrysaro humo zihuakak iwaze perora isapyrẽnikia ziakse. Perora humo tsakurẽta my. Ikiahatsa ahakurẽtsa iwatsa Deus tyryktsa tsimoziknaha. \s1 Tõhõryk soho humo nisihyrinymyrykyzo. \p \v 47 Kyze Sesus Deus tyryktsa tõhõryk waha my. — Piknutsa tõhõryk bo sasabyitsa sizubarẽtsa piknutsa inapupukunaha. \p \v 48 Inahareknahaze piknutsa hokyktsitsa nimyra eze nidyhydyhykynaha. Piknutsa nisinykynaha sisapyrẽtsa ty nataba sisapybyitsa ty natabaha niaha. Piknutsa sisapyrẽnikitsa ty ka peryk bo nisipupukunaha. Piknutsa sisapybyitsaktsa ty ka nisipaparakanaha. \p \v 49 Mybarawy mopykze iwa my. Bijoikpe iknyktsa Deus tsumuẽhĩtsitsa mozumunaha. Kytsa simysapyrẽtsa asaktsa Deus harere bo hyỹ mykaranaha Deus bo mysioktyhyryknaha. Simysapybyikitsa kino niwatihi metutu mykaranaha. \p \v 50 Simysapybyikitsa izo bo mysioktsotsoknaha sinini ykarawy bo maha. Anaeze simysapybyikitsa tahatsapu ty dydydy mynakaranaha. Tahakyrikinaha humo mynapuziukunaha — niy. \s1 Ibyky harere tsiwabynaha, hawa ha ty abaka harere tsipiwabynaha ana humo kino tsinymyrynahaktsa kytsa. \p \v 51 Kyze Sesus tuk zinymyrykynahatsa pe niy: \p — Kaharere ja tsinymyrynaha — niy. \p Yhỹ niaha. \p \v 52 — Kyze niwazuba asaktsa zinymyrykynahatsa babatsa Deus tyryktsa tuk sihyrinymyrykytsa moziknaha. Wahoro tsihitsa watsa, anamy zozowy eze wahoro ezektsa bo nyny my. Iwata sinymyrykytsa kytsa bo mysihyrinymyrykynaha. Hawa ty botu ziwabynaha Moises harere mysihyrinymyrykyzo kaharere ezytyk humo kino niwatihi kytsa mysihyrinymyryky aba zuba anasoho piwabykynaha — niy. De. \s1 Sesus Nasare eze. \p \v 53 Sesus nitsasobaze anaeze niparak. \v 54 Nasare bo niukuru anaeze hi taypykyryk naha bo zumu. Deus wahoro bo nitsuk. Anaeze kytsa nisihyrinymyryky. Ihumo sipybyrẽtsa. Asa tihi: \p — Atakta hawa zinymyryky. Hawa myhyrinymyrywy babaha ja. Aty ja zispirikpoko. Amy ty kytsa batu zikaha ana ty hi mykara. Aty zikwy sa ituk mynapykyryk — niaha. Iwa asa zuba nipamykysokonaha. \p \v 55 — Hwitsa bikitsa tse ja. Hawa skaraba Maria ije. Hawa skaraba Tsiaku, Sudas, Soses, Simaõ ahatsa itukytsa maha. \v 56 Ituk kykyryk mytuk mopykyryknaha ja. Iwaze izikwy ihyrinymyrywy babaha iwa hana eze sa zinymyryky — nikaranaha. Iwatsahi ihumo batu sispirikpo. \p \v 57 Ihumo kyze ky sisopyk. Sesus ispe niy: \p — Nanabyitaba kytsa Deus sohokotsa harere piwabynaha. Atakta tahudikhudikwy eze tuze ka batu wasani zikaha. Tawahoro ezektsa tu zeka batu wasani zikaha. Itukytsa tukze ka batu wasani zikaha — niy. \p \v 58 Sesus Nasare eze tu zikwy batu watawy. Amy ty kytsa batu zikaha Nasare eze tu batu zik. Kytsa ihumo sispirikpobyitsa tu iwatahi zikwy batu watawy. \c 14 \s1 Suão Batista hyrikosokdawy. \p \v 1 Iwaze Erodes Karireja ezektsa pehakatsa Sesus soho ziwaby. Sesus zikwy humo nikara amy ty kytsa batu zikaha izikwy humo nikara ana ziwaby. \v 2 Iwaze Erodes tatsumuẽhĩtsitsa pe: \p — O atahi Suão Batista, inahyrizikpo iwatahi tsizikwyrẽta amy ty kytsa batu zikaha ana ty hi mykara — mytsaty ahabyi nikara. \p \v 3-4 Tapara Suão Erodes pe niy: \p — Ikia Deus harere humo batu hỹ tsimy. Deus harere humo usta oke ba ziakse. Ikia ja. Atsy oke Erodias tsiakse iwatahi Deus harere bo batu yhỹ tsimy. Batu wasani tsimy — nikara. Ana harere humo Erodes takyriki. Kyze Erodes sodadutsa pe: \p — Suão tyzioktyhyknaha! Sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo tytsahurukiknaha. Anaeze tsipawaranaha — niy. \p Hyỹ niaha. Iwa hỹ. \p \v 5 Erodes Suão zibeze tsihikik. Kytsa Sudeutsa humo batu zik. Kytsa Suão soho: \p — O atakta Deus sohokotsa my — nikaranaha. Iwatahi Erodes batu tybeze, kytsa mymyhudizunaha pokso. \v 6 Iwaze Erodes ipurukwy zumuze mytsaty nikaranaha. Tumy tsizubarẽna nikymynahaze. Imyikaha humo tumy tsizubarẽna nikymynahaze sizubarẽtsa siakzohotsa huahua niaha. Sizubarẽtsa imyikaha bo zumunaha. Erodias hi Erodes oke my. Atatsa ste tsarawybara bo kytsa okze nikariki. Kytsa sakzohotsa okze nikariki atatsa humo nakokonaha. \v 7 Iwaze Erodes ihumo tsakurẽta iwatahi ipe niy: \p — Amy tsimyzihikik kabo tsimyzapyky zeka atsatu abo nyny my — niy. \p \v 8 Kyze Erodias tatsapusare tsihikik. Suão harere humo iwaze tatsa taste pe: \p — Suão harek ty tuzapykyky — niy. Iwaze ije harere humo atatsa tihi: \p — Suão Batista harek ty kabo nyny tsimy. Aidy mypewy eze iharek ty kabo nyny tsimy iwaze nihyrikosokda my iwahi mozihikik — niy. \p \v 9 Kyze Erodes tisukatsihikrẽta. Sudeutsa ihumo ba ziktahakyrinaha. Iharere Deus bo nitsaso, anaharere sakzohotsa okze niwatihi nitsasoko, ana ty kino mytsaty nikara. \v 10 Iwatahi sodadu pe: \p — Suão Batista harek ty bokokik ty! Sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo tsimy anaeze isoik buruk bokokik ty. Iharekty kabo wabehyrykty — niy. \p \v 11 Yhỹ niy. Suão Batista harek ty bokokik mypewy eze korohyk niy, niytahi atatsa bo wabehyryk niy. Kyze atatsa taje bo nyny niy. \p \v 12 Kyze Suão zinymyrykynahatsa zumunaha sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo zumunaha inury zuba ziytyknaha. Iwaze nitururuknaha Sesus bo zumunaha. Hawa niy Sesus bo nipamykysonaha. \s1 Sesus kytsa sizubarẽtsa nisidisahawyky. \p \v 13 Sesus Suão soho ziwabyze niparak. Pihikzotsabyri bo. Iwaze ituktsa tuk tsaraha bo kokokorohyk, jerukbara bo koikny niaha, batu aty tohi isapy bo niaha. Kytsa sizubarẽtsa isohowy zinymyrykynaha iwatsahi, — O Sesus bo tupaktsa! — niaha. Iwaze ibo hara taba niukurunaha. Zitabakanahatsa tu jerukbara bo tapara zumunaha. \p \v 14 Kyze Sesus tsaraha nipoze kytsa sizubarẽtsa bo iktsa niy. Sihumo tsimypokzitsiarẽta iwatahi simyitsapyritsa nisizororowy. \p \v 15 Nubaze zinymyrykynahatsa ituk nitsasokonaha: \p — O Sesus, abaka punubaka batu mydisahawyky. Tykara eze ka batu mydisahawyky. Kytsa tysipehakta! “Ahahudikhudikwy boktsa! Ahadisahawy tyzebykyknahaktsa” tsimy — niaha. \p \v 16 — Kyzekta nabytykara ezetu. Ikiahatsa hi sidisahawy ty sibo nyny tsimaha! — niy. \p \v 17 — Katsa zuba atsikara mytsyhyry wa zuba piknutsa kino petok zuba tsimaha, iwaze kino ke ba nawatsatu ba zik mydisahanaha — niaha. \fig |src="HK00155B.TIF" size="span" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Mateus 14.17" \fig* \p \v 18 — Ana ty hi kabo wabehyryk tynaha — niy. \p Yhỹ niaha. \p \v 19 Iwaze Sesus sizubarẽtsa pe: \p — Dyhy dyhy tahaktsa! Parakbaha dyhy dyhy tahaktsa! — niy. \p Hyỹ niaha. Towahaditsa sisapyrẽtsa bete tahadyhydyhykynaha. Iwaze atsikara ty piknutsa ty iwahaty okok niyze bijo bo iktsa niy. Deus pe: \p — Ikia humo ka mykurẽtsa — niy. Atsikara zitsakze zinymyrykynahatsa bo nyny niy. — Sibo nynytahaktsa! — niy. Kytsa bo zibiakaknahaze tsizubarẽna niyzikik nyny nikaranahaze kino hawa zuba ja nikara. Piknutsa kino niwatihi, sizubarẽtsa nisisukniwy. \p \v 20 Kyze kytsa tihi: \p — O tsikmyksorokbanaha — nikaranaha. Tahadisahabanahaze itsatsakyhy ha jerehe peryktsa eze zipukpukunaha dose peryktsa zinymyrykynahatsa inasihareknaha. \v 21 Kytsa, sĩko miutsa tahadisahakanaha. Wytykyryk sihyrytsa iwatsa sizubarẽtsa tahadisahabanaha. Abazuba hiba. \s1 Sesus pihik tsiksukpe buruk niukuru. \p \v 22 Kyze aidy Sesus tuk zinymyrykynahatsa pe: \p — Tsaraha boktsa! Kaharaze pihikzotsabyri koikny typunahaktsa kytsa! Bykyze pomo — niy. \p Yhỹ niaha. Zinymyrykynahatsa pihik koikny zitsikzanaha. Iwaze Sesus kytsa sizubarẽtsa nisipeha: \p — Ahawahoro bo tsiksinahaktsa! — niy. Nitururuknaha. \v 23 Kytsa sizubarẽtsa nitururukbanahaze Sesus tapetu isopyk: \p — Kazo bo mopamykysoko. — Kyze hara bo nido. Deus bo nipamykysoko. Zunubakaze ata zuba Deus bo nipamykyso. \p \v 24 Kyze zinymyrykynahatsa pihik tsikpukteze, ziturikinahaze zopoktsa nabybyknaha. Pihik ihiridawy hyrity waha niyzik zopoktsa humo. \p \v 25 Zokorobyitu Sesus sibo zumu. Miwa botu kytsa pihikzotsabyri tsikpukteze sibo niukuru. Pihik tsiksukpe buruk niukuru. \v 26 Sibo zumubanize sipybyrẽtsa nikaranaha. Sesus pihik tsiksukpe buruk niukuru tapokso kakaik niaha, sipybyrẽtsa nikaranaha: \p — O myhyrikoso ja — nikaranaha. \p \v 27 Sesus tihi: \p — Ahapyby byihu ja! Ahapunihikrẽtsaktsa kytsa! Uta hiba — niy. \v 28 Iwaze Peduru tihi: \p — O mypehatsa ikia hehỹ my zeka kape: \p “Pany! Kabo pihik tsiksukpe buruk tynaukta” tsimy — niy. \v 29 Sesus tihi: \p — Pany pãoty — niy. Iwaze Peduru tsaraha ekze niparak, Sesus bo pihik tsiksukpe buruk niukuru. \v 30 Kyze zopoktsa bo iktsa niyze tsipybyrẽta iwaze asiba niharazuk: \p — O kapehatsa katy paikty — niy. \p \v 31 Atsoko Sesus itsyhyrype humo paik niy. Iwaze Sesus ipe niy: \p — Amy pokso tsapybyrẽta “Sesus batu kamypokzitsiuk” tsimy. Amo skaraba kaharere humo batu aspirikpo. Zopoktsa pokso tsapybyrẽta — niy. \p \v 32 Tsaraha bo kokokorohyk niahaze zopoktsa pyk niaha. \v 33 Zinymyrykynahatsa tsaraha eze tu: \p — Batu aty tohi pihik tsiksukpe buruk zitaba iwaze ikia zuba Deus tse babata. Ikia humo mykurẽtsa hỹ — niaha. \s1 Kenasere eze simyitsapyritsa nisizororowy. \p \v 34 Kyze pihikzotsabyri koikny niaha. Byu niahaze Kenasere bo niaha. \v 35 Kenasere ezektsa Sesus zinynahaze paikpa nitsasokonaha. Siotutsa pauktsitsa pe: \p — Panytaha! Ahamyitsapyritsa Sesus boktsa! — niaha. Iwaze kytsa simyitsapyritsa Sesus bo nisioktyhyryknaha. \v 36 Sizikeditsa ipe: \p — O asuk tsihara humo paik tsimaha zeka mykurẽtsa — niaha. \p Yhỹ niy. \p Iwaze asaktsa Sesus suk tsihara humo paik niahaze nisizororowy. Simyitsapyritsa sizubarẽtsa nisizororowybaik. \c 15 \s1 Sesus Sudeutsa sopykwy humo nisihyrinymyry. \p \v 1 Kyze wastuhu Pariseutsa Moises harere humo zinymyrynahatsa kino niwatihi Serusarẽhe ikny nitururuknaha. Sesus bo zumunahaze ipe niaha: \p \v 2 — Atuk pinymyrykynahatsa taparaktsa myzotsa sopyk humo batu yhỹ nikaranaha. Tapara tahatsyhyrype piknaha iwaze tadisahanaha. Taha ty tsyhyrype pik byizeka ba zik tahadisahanaha. Asahi taha ty tsyhyrype pikbyitsa tu ziknatahadisahakanaha iwa taparaktsa harere bo batu yhỹ ziknakaranaha. Batu sapy — niaha. \p \v 3 — Ikiahatsaktsa ja. Ikiahatsa niwatihi Deus harere bo batu yhỹ zikaha tahanymyrywy humo zuba yhỹ tsimykaranaha. Batu sapy my Sesus niy. \v 4 Deus ahape niy: \p “Ahazotsa humo tysipokzitsikinahaktsa! Ahazo ahajeza humo kino niwatihi wasani ahasopyk. Atakta tazotsa mysisapy byizeka tysibaik” Deus niy. \v 5 Ikiahatsa kytsa pe tihi: \p “O kazo kaje kaokyrysaro ty ahabo nyny mykara. Ana okyrysaro ty Deus bo nyny my iwa zeka ba zahatsumuẽhĩ” — tsimaha. \v 6 Anaty hi tsimytsasokonahaze kytsa bo tsipimyikinaha. Kytsa tahanamy tahazotsa bo pibiak tsihikiknaha. Ahahumo hi batu nyny maha. Iwatsahi ikiahatsa humo kytsa niakmyinaha. \p \v 7 Ahamyspihikbatarẽtsa Deus sohokotsa Isaijas inarokota tubabatu ahasoho ziwatahaka. Hawa ha ty ziwataha wasani. Deus harere tihi: \q1 \v 8 — Asaktsa kytsa ziharawatakanahatsa watsa \q2 “O Deus harere bo zuba hyỹ tsimykaranaha” — mybarapetu nikaranaha. \q2 — Kaharere bo batu yhỹ niaha. \q1 Hawa ha bo mytsaty nikaranaha mektsatu niy, iwatsahi kaharere bo batu yhỹ. \q2 Iwaze ziharawatakanahatsa watsa. \q1 \v 9 Hawa ha ty kabo nitsasokonaha asahi batu ma zikaha. Asahi: \q2 “Myharere hi Deus sopyk atsatu maha” iwa kytsa bo mybarapetu mykaranaha — niy. \m Batu ba tahaharere zuba nitsasokonaha Deus sohokotsa Isaijas Pariseutsa soho tubabatu iwa ziwataha. \s1 Hawa mytsaty tsimykaranaha pykyhytutaha. \p \v 10-11 Kyze Sesus sizubarẽtsa bo huahua niy. Izumubanahaze ispe niy: \p — Wabyziutaha! Iwaze tsinymyrynaha. Amy ty maku hauk myze ana humo hi ba zikmyi. Batu disahawy humo Deus okzeka imysapybyita niyzik. Batu ba. Hawa ha ty motsasoko, iharere batu mysapy motsasoko zeka ana humo hi Deus okzeka imysapybyita mozik — Sesus niy. \p \v 12 Kyze ituk zinymyrykynahatsa ibo zumunaha: \p — Pariseutsa aharere humo batu siakparawy ana kino tsinymyryky ja — niaha. \p \v 13 Iwaze Sesus ispe niy: \p — Pariseutsa hyrinymyrywy iparikihi haratatsa watsa. Hawa kytsa iparikihi haratatsa watsa mysibobokonaha batu iakubarahi zibobokok naha humo anawata Deus sihyrinymyrywy nepyk, batu iharere humo hawa asahi mytsaty nikaranaha zuba. Iwatahi Pariseutsa hyrinymyrywy nepyk. \p \v 14 Pariseutsa sihyrizikubyitsa watsa. Ihyrizikubyrita usta ihyrizikubyrita ske piwatawy zeka petoktsa mynarahanaha. Sihyrizikubyitsa petoktsa wytyk hoke bo mynarahanaha. Pariseutsa siwahatsa, kytsa bo mybarapetu mykaranaha iwatsahi Pariseutsa humo amy ty wasani batu hỹ mykaranaha. Iwaze asaktsa Pariseutsa ty arekektaha! — niy. \p \v 15 Kyze Peduru tihi: \p — Asoho hawa tsipihauknaha mybo tytsaso — niy. \p \v 16 — Ikiahatsa ja. Ikiahatsa myzubaha watsa kasoho batu ahahyrinymyry. \v 17 Kytsa tadisahakanahaze siworozik bo zuba tasapy. Bykyze pikaranahaze hana bo ja. \p \v 18 Amy ty batu imysapybara ty kytsa mozihikiknaha ana soho mytsaty ziknakaranaha, ana humo hi simysapybyitsa niyziknaha. \v 19 Kytsa amy ty batu imysapy mytsaty mykaranaha zeka atsatu mykaranaha. Hawa mytsaty mykaranaha humo kytsa pibeze tsihikiknaha, ustsa okeza piakse tsihikiknaha, ustsa kytsa mysiwo tsihikiknaha ustsa namy piakse tsihikiknaha sitsyhyryboarẽtsa moziknaha. Kytsa mysimyiwynaha sisoho mybarapetu mykaranaha. Siharerewabymybarẽtsa moziknaha hawa mytsaty mykaranaha batu imysapybara humo. \p \v 20 Ana humo hi kytsa batu simysapy maha, Deus okzeka simysapybyitsa mykaranaha. Kytsa ba zik tahatsyhyrypetsa piknaha Deus okzeka mahani. Asahi ipe: “O ikia zuba tsamysapyrẽnikita” maha. Iwa Deus bo mopamykysokonaha — Sesus niy. De. \s1 Sesus Sudeubyitatsa ste zizororowy. \p \v 21 Iwaze Sesus Tiro bo niparak. Sidõ bo kino niwatihi. \p \v 22 Kyze wytyk anaezektatsa Sudeubyitatsa tu ibo zumu. Atatsa kakaik niy. Atatsa tihi: \p — O kapehatsa Deus zipehata Dawi tsekokatsa kahumo tsimypokzitsiarẽta. Kaste sinini mynakara, ihyrikoso sapybara pokso atakta pororo ziknakara iwatatsahi sinini mynakara. \p \v 23 Sesus batu iharere ty batu tyso. Zinymyrykynahatsa ipe: \p — O amy sa myzapykyky ikia atatsa bo nyny tsimyzeka bykyze ipe: nabo pãoty tsimy. Atatsa myhapik ka mynakara batu pyk aha. \v 24 Iwaze Sesus: \p — Utakta Deus zikpehata Sudeutsa bo zuba asaktsa hozipyrykza watsa batu siperynymyryhy, nizaranahatsa watsa maha, iwa hozipyrykza watsa. \p \v 25 Atatsa ana kino ziwabyze ibo izumu, iokeryk taekaratsa humo puruk puruk niy — O kapehatsa ikia amysapyrẽnikita tyziktsumuẽhĩ ky — niy: \p \v 26 Sesus: \p — Tapara kytsa hyrytsa zitadisahakanaha bykyze zuba kytsa disahawy tsihirik ty tsikuparinitsa bo nyny maha. Tapara sidisahawy ty tsikuparinitsa bo nyny my zeka batu sapy my. Isopyksapybyitsa. Ihyrytsa hi tapara tysidisahawynaha — niy. \p \v 27 — O kapehatsa wasape tsiky. Ikia Sudeutsa bo hỹ. Katsaktsa Sudeutsabyitsa tsikuparinitsa watsa, amy ty Sudeutsa ty tsihik byizeka katsaktsa yhỹ tsimaha. Tsikuparinitsa zipyryktsa mesa hwitsabihi pukezi tu asahi sitsatsakyhy arehe ty tahadisahakanaha. Itsatsakyhy inatsukunahaze ana ty hi tsikuparinitsa zipyryktsa tahadisahakanaha katsa kino niwatihi amy ty Sudeutsa batu yhỹ zikaha katsaktsa yhỹ tsimaha — niy. \p \v 28 — Aharere wasani my. Kahumo aspirikporẽtatsa iwatatsahi awahoro boktsa! Aste pizororowy ihyrikoso sapybara botu iksiwyhik hana bo ja. Aste tsakurẽtatsa hỹ — Sesus niy. Iwa hỹ. \s1 Sesus sizubarẽtsa nisizororowy. \p \v 29 Kyze Sesus niparak Karireja pihikzotsabyri sak bo niukuru. Kyze hara bo nido anaeze nidyhyky. \v 30 Kytsa sizubarẽtsa ibo izumunaha. Siekbyritsa, sihyrizikubyitsa, siharerebyitsa, simyiziubyitsa simyitsapyritsa sizubarẽtsa iwatsa nisioktyhyryknaha, Sesus paukbaze isty dyhy dyhy niaha. \p \v 31 Sesus nisizororowyba. Kytsa ihumo sipybyrẽtsa. Pãozikahabyitsa zitabazonaha, sihyrizikubyitsa iktsazo nikaranaha, simyiziubyitsa nizororobanaha, siharerebyitsa nipamykysozonaha kytsa ana bo iktsa niahaze sipybyrẽtsa. Ana humo hi Deus bo: \p — Ikia Isareu Deus my, ikia zuba Deus babata ahumo mykurẽtsa — nikaranaha. \s1 Sesus sizubarẽtsa nisidisahawyzo. \p \v 32 Kyze Sesus ituk zinymyrykynahatsa bo huahua niy: \p — Panytahaktsa! Utakta sizubarẽtsa humo kamypokzitsiarẽta. Harakykbyihi katuk zurunaha, batu sidisahawyky niaha. Ispe my zeka: “Tsiksinahaktsa kytsa ahawahoro boktsa” iwa zeka taharapatsapyrispyk ske buruk mynarahanaha iwatahi batu isty peha siwahoro bo. Tapara sidisahawy ty sibo nyny tsimaha — niy. \p \v 33 — Hawa skaraba tsimaha. Batu aty tohi sidisahawy ty sibo nyny my. Jerukbara eze batu mydisahawyky. Katsaktsa ba ziksitsumuẽhĩnaha. \p \v 34 — Hawa skaraba atsikara — niy. \p — Nawa, usta tsyhyry humo petok sete atsikara niaha. Piknutsa zipyryktsa kino batu sizuba — niaha. \p \v 35 Kyze Sesus kytsa sizubarẽtsa pe: \p — Wytyk humo dyhy dyhy taha! — niy. \p \v 36 Iwaze atsikara sete aha ty okokyk niy, piknutsa zipyryktsa kino niwatihi nisibykyk iwaze Deus pe: \p — Ikia humo ka mykurẽtsa tsimaha. Ikia hi mydisahawy ty mybo nyny tsimy — niy. \p Iwaze atsikara zitsakze zinymyrykynahatsa bo nyny niy. Piknutsa zipyryktsa kino niwatihi nyny niy. \p — O kytsa bo sidisahawy ty nynytaha! — niy. Sizubarẽtsa bo zibiakaknaha tsizubarẽna ty nyny nynyzo niaha. Ziubarawy. \v 37 Bykyze kytsa: \p — O mysorokrẽtsa — niaha. Tahadisahabanahaze itsatsakyhy arehe zipupukunaha. Peryktsa bo pukpuk nikaranaha. Iwa sete peryktsa bo zipupukunaha. \p \v 38 Kytsa abazubatsa. Kwatero miu ahatsa kytsa, tahadisahakanaha wytykyryk sihyrytsa ahatsa kino niwatihi iwatsa tahadisahakanaha. \p \v 39 Iwaze Sesus ispe niy: \p — Ahawahoro bo tsiksinaha — niy. Iwaze ziksikinaha. Ziksibanahaze tsaraha bo takoro Makadã bo niy. \c 16 \s1 Siwatawytsa nizapykykynaha. \p \v 1 Kyze Pariseutsa asaktsa Moises harere sihyrinymykynahatsa, Sadusitsa kino niwatihi Sesus bo zumunaha. Sispirikpobyitsa tu ibo nizokparakanaha. Sesus Moises harere bo batu yhỹ mozihikiknaha iwatsahi nizokparakanaha. Niharapebetsakaknaha. Iwa ipe: \p — Deus zikwy mybo tsiwatawykta watawy tsimy zeka Deus zapeha iwa katsa tsipinymyrynaha — niaha. \v 2 Sesus tihi: \p — Nubaze bijoikpe tsaririha mozik zeka “O byri hyritsik ba zik nawõ” tsimaha. \p \v 3 Miwa botuze bijoikpe tsaririha zatata mozik zeka “O aba hyritsik nawõ” tsimaha. Wasani tsimaha. Bijoikpe iwatawy humo ahahyrinymyrẽtsa. Abaka amy ty mykara ana kino batu ahahyrinymyry, kawatahawy batu ahahyrinymyry. \p \v 4 Abaktsa kytsa iwatawywy piberikinaha asahi simysapybyikitsa Deus harere bo batu yhỹ nikaranaha. Kape tsimaha “Iwatawy tsimykta” tsimaha. “Batu hỹ” my. Tubabatu amy ty Deus zikwy ziwatawy Sonas bo niy, ana kino pahawatawy ana kino pahahyrinymyry — niy. Sesus niparak asa zuba niriktotohokonaha. \s1 — Pariseutsa, Sadusitsa niwatihi sihyrinymyrywy humo pykyhytutaha! — Sesus niy. \p \v 5 Kyze Sesus tuk zinymyrykynahatsa tuk Karireja pihikzotsabyri koikny niaha. Zinymyrykynahatsa tahadisahawy humo nispiriktsokdanaha. \p \v 6 Sesus ispe niy: \p — O pykyhytutaha kytsa! Pariseutsa Sadusitsa niwatihi simihipytowy humo pykyhytutaha! — niy. \p \v 7 Iwaze asa zuba nipamykysokonaha: \p — Ana hi nitsaso atsikara humo batu tywabehyk — mytsaty ahabyitsa nikaranaha. \p \v 8 Sesus siharere humo tsinymyrẽta iwatahi ispe niy: \p — Hawa ha ty skaraba tsimypamykysokonaha. “Katsaktsa atsikara awani iwatahi anapytowy soho nitsaso” tsimaha. Ikiahatsa kahumo batu ahaspirikpoziu, “Sesus myhumo batu tsimypokzitsiuk” tsimaha. \v 9 Amy skaraba batu tsihyrinymyrykynaha. Deus zikwy kabo nyny niy ana bo hi ikiahatsa botu iktsa tsikaha iwatsa tu kahumo batu ahaspirikpo. Hawa ha ty botu ikykara tsispiriktsokdanaha ja. Atsikara mytsyhyry tsawata zitsaktsakze kytsa abazubatsa “sĩko miu ahatsa” bo nyny iky. Hana wa ja itsatsakyhy jereheha ty peryktsa bo tsipupunaha — niy. \p — Dose peryktsa tsiknasihareknaha — niaha. \p \v 10 — Atsikara sete zitsaktsakze kytsa abazubatsa kwatero miu ahatsa bo nyny iky. Hana wa ja itsatsakyhy jereheha ty peryktsa bo tsipupunaha — niy. \p — Sete peryktsa tsiknasihareknaha — niaha. — Ana soho tsikspiriktsokdanaha ja — Sesus niy. \p \v 11 — Amy humo kaharere anapytowy soho batu ahawabyhy. Amy humo batu ahahyrinymyry hỹ. Iktsasokoze Pariseutsa Sadusitsa niwatihi anapytowy humo pykyhytutaha atsikara soho batu tyso sihyrinymyrywy soho pykyhytutaha iky, sihyrinymyrywy anapytowy waha my — niy. \p \v 12 Kyze itsaso Pariseutsa Sadusitsa kino niwatihi anapytowy ty batu atsikara soho, sihyrinymyrywy ana soho pykyhytutaha ispe niy. Hawa anapytowy humo atsikara inawerekbaik anawaha sihyrinymyrywy kytsa mysimyiwynaha. Aba zuba sihyrinymyrẽtsa iharere ziwabyziukunaha. \s1 Peduru Sesus pe — Ikia hi Deus tse babata — niy. \p \v 13 Iwaze Sesus tuk zinymyrykynahatsa tuk Sesareja Piripi hudikhudikwy bo zumubahaninahaze Sesus ispe niy: \p — Kytsa kasoho paikpa nipamykysokonaha. Utakta Deus zikpehata kytsa wata aty skaraba kahumo maha — niy. \p \v 14 — Wastuhu “O ikia hi Suão Batista” mykaranaha. Ustsaktsa “ata hi Erias” mykaranaha. Mektsaktsa “ikia Seremias” mykaranaha “tozeka ja usta Deus sohokotsa” mykaranaha — niaha. \p \v 15 — Ikiahatsa ja. Aty skaraba uta ahaokze ka — niy. \p \v 16 Kyze Simaõ Peduru tihi: \p — Ikia hi Kiristu Deus tse babata. Ikiakta Deus koikny bakta tu zapeha — niy. \p \v 17 — O Simaõ Suãotse ikia tsakurẽta hỹ. Deus zatsumuẽhĩ. Anaharere kasoho kytsa humo batu ahyrinymyry. Deus kazo bijoikpe eze tu anaharere zahyrinymyry. Uta Kiristu Deus zikpehata, ata hi zawatawy hỹ. \v 18 Uta kino ape Peduru my ikia hi harahare wata my. Hawa ha ty botu nitsaso Deus hi zawatawy ana kino katuktsa sakurẽtsa moziknaha. Hawa wahoro tisapyrẽna my harahare humo, katuktsa sakurẽtsa moziknaha aharere humo wasani. Satanas hyrikoso sapybara niwatihi katuktsa tuk myharape pehakanahaze batu kazikwy humo simyiwy. \fig |src="LB00147B.TIF" size="col" copy="Louise Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Mateus 16.18" \fig* \p \v 19 Aty moparak zeka myhyrizikpyryrykwytsa ty mekta botu nyny my atahi wahoro perytsa. Atawata ikia katuktsa mysipokzitsiki asahi kawahoro wata. Deus tuktsa sopyk sisoho “wasani tsimaha zeka” wasani hỹ. Sisopyk soho “batu imysapy” tsimaha zeka batu imysapy hỹ. Deus hi ahaharere soho “wasani” my — niy. \p \v 20 Iwaze Sesus tuk zinymyrykynahatsa pe — Utakta Kiristu. Abaka ana ty hi kytsa bo soso byitaha! — niy. \s1 Sesus tabezewy soho nitsasoko iwaze tahyrizikpowy soho niwatihi nitsasoko. \p \v 21 Kyze Sesus tuk zinymyrykynahatsa bo hawa mohyrikosokda soho mypubara ty nitsasoko. Iharere batu tsihokdaharẽna. Atahi: \p — Uta Serusarẽhe bo my. Anaeze Sudeutsa sistsaikbatsa, taparaktsa Deus wahoro zubata eze ziknapamykysokonahatsa, iwatahatsitsa iwatsa piksukyrykynaha. Sinini mykara. Kytsa pikbezenaha. Iwaze petok puruze Deus mynahyrizikpowy — niy. \p \v 22 Iwaze Peduru Sesus zioktyhyryk. Atazubata tu zibetsakak ipe niy: \p — Awatu tykta! Ana humo kino abo batu mykara, ikia hi batu sinini tsimy iwatahi anatyhi batu tyso — niy. Iwa zibetsakak. \p \v 23 Sesus Peduru bo iktsaziu niy. Zipehahik: \p — Nabo pãoty Satanas. Ikia Deus harere bo batu yhỹ tsimy, hawa kytsa mytsaty mykaranaha ana bo hi yhỹ tsimykara. Ikia kape: \p “O kytsa pikbezenahaze batu yhỹ tsimy” iwatahi tsikykniki ikia harahare wata ske zihiza — Sesus niy. \p \v 24 Kyze Sesus tuk zinymyrykynahatsa pe: \p — Aty katuk babata mozihikik zeka. Atakta pibyituhukutu ta humo tu mospiriktsokda, amy ty imysapybyri kino pimoewy. Pibyituhukutu kytsa pahasapybyikinaha yhỹ tsimaha Deus pokzi sinini tsimykaranaha mohyrikosokdata wa. Hawa sinini mykara atakta niwatihi katuk babata mozik zeka kawata sinini mynakara. Iwatsahi tsikymynahaktsa kytsa! — Sesus niy. \p \v 25 Sesus tihi: \p — Aty “O utakta ba zikyrikosokda iwaze Sesus harere bo batu yhỹ iwaze kytsa ba zikbezenaha” my. Atahi Deus tuk batu tawahi mynapykyryk niy. Atakta hiba katuk babata tu kahumo sinini my zeka atakta Deus tuk tawahi mynapykyryk — niy. \p \v 26 — Atakta tanamy zuba mytsaty mykara zeka atahi ihyrizikararawy Deus tuk batu tawahi mynapykyryk atahi tisukatsihikrẽta mozik. Tanamy tsizubarẽna nizihikik, anahi zihokzaba. Tahyrizikararawy kino niwatihi mohokda, batu amy tohi sihumo ba zikwak. \p \v 27 Utakta Deus zikpehata ahawata myziksizoze kazo zikwy tuk mynasik, bijoikpe iknyktsa Deus tsumuẽhĩtsitsa niwatihi katuk mynasiknaha. Hawa skaraba kytsa nikaranaha mybarawy eze zikzurukunahaze sisoho motsaso. Asaktsa hawa ha ty wasani nikaranaha “O ahamysapyrẽtsa” my. Asaktsa simysapybyitsa nikaranaha. “O ikiahatsa batu ahamysapy” my. Iwa kytsa bo motsasoko. \p \v 28 Kaharere bo wabytoktoktaha! Ikiahatsa tazaharaeze tu sihyrikosokda byize tu tapara Deus pehatsa ahawata parakbaha moziknaha ana bo iktsa maha, Deus tyryktsa bo pinynaha bykyze mohyrikosokdanaha hawa ha ty iktsaso wasani my ana bo kino iktsa maha — Sesus niy. \c 17 \s1 Moises Erias iwatsa Sesus bo inatakahanaha. \p \v 1 Iwaze seis ziharamuze Sesus Peduru, Tsiaku itsy Suão iwatsa nisioktyhyryk. Ustsa zinymyrykynahatsa nitarenaha. Iwaze asaktsa harakykbyitsa iapik hara bijobonita bo nidokoknaha. Asa zuba Sesus tuktsa hara bijobonita bo niaha. \v 2 Sesus tuktsa ibo iktsa niahaze meky watu tahyrity. Iok haramwe wata niyzik. Tisukbarazarẽta okoroze waha niyzik. Katsaktsa ibarazabaharẽta batu inyhuk. \v 3 Ibaze kytsa petoktsa natakahanaha. Erias, Moises ahatsa, tubabatu nihyrikosokdanahatsa, ituk nipamykysokonaha. \v 4 Iwaze Peduru: \p — O mypehatsa katsa ahumo mykurẽtsa tsimykaranaha. Nabytykareze tu tsimytarenaha. Hawa tsimyzihikik zeka ahaparik tsipizinaha harakykbyihi ahaparik tazi, estuba ikia bo, estuba Moises bo, iwaze usta Erias bo iwa — niy. \p \v 5 Nipamykysokoze atsoko haramwe zihiza bijo satata haramwe zihiza naikny Deus yksoho ziwabynaha. Atahi ispe niy: \p — Atakta katse babata ihumo ka kakurẽta hỹ. Iharere tsiwabytoktonaha! — niy. \p \v 6 Zinymyrykynahatsa anaharere ziwabynahaze sipybyrẽtsa niyziknaha. Sipybyrẽtsa wytyk bo inarahanaha. \v 7 Sesus sibo zumuze isty tuzu tuzu niy. \p — Kyiktaha! Ahapyby byihu ja! — niy. \p \v 8 Bijo bo iktsa niahaze Sesus bo zuba nikozonaha. \p \v 9 Iwaze hara jobonita ekze inasikzonahaze Sesus: \p — O jaba tsiknynaha ty ka ja kytsa bo ka soso byitaha. Byi puẽtsik utakta Deus zikpehata kytsa wata mohyrikosokdaze mynahyrizikpoze ana zuba kytsa bo tsimypamykysonaha — niy. \p Yhỹ niaha. \p \v 10 Kyze zinymyrykynahatsa pe: \p — Katsaktsa asoho Kiristu Deus zipehata tsimy yhỹ tsimaha. Amy humo asaktsa Moises harere sihyrinymyrytsa tihi: “Tapara Erias myziksizo bykyze zuba Kiristu mozumu”. Amy humo Erias aharaze izumu. Siharere ty mybo tsipiwatawy — niaha. \p \v 11 — “Wasape” nikaranaha. Tapara Erias mozumuze hatsa ty ezytyk tisapyrẽna mokymyky, atahi kaharaze zizokzikik. \v 12 Aba ahape Erias botu izumu kytsa ity batu sinyhy. Sisukyrytsitsa zimyijakaranaha zibezenaha. Utakta Deus zikpehata ahawata ikyzik iwata sinini my piksukyrikiknaha — niy. \p \v 13 Kyze zinymyrykynahatsa sihyrinymyrẽtsa niyziknaha. Sesus Erias soho batu tyso, Suão Batista Erias wata isoho nitsaso. \s1 Sesus jypykyhyzytykta zizororowy. \p \v 14 Iwaze Sesus Peduru, Suão, Tsiaku ahatsa iwa ustsa zinymyrykynahatsa bo ziksizonaha. Kytsa sizubarẽtsa bo zumuzonaha. Iwaze maku estuba Sesus okeryk taekaratsa humo puruk puruk niy. \p \v 15 — O myhyrinymyrytsa katse humo amypokzitsiukta! Atakta iakmyita sinini mykara izo bo naoktsok inarahaikik pihik bo niwatihi inaharazuzukikik ziknakara, iwatahi tsizororowy. \v 16 Atuk zinymyrykynahatsa bo ikzioktyhyryk batu tyzororowy — niy. \p \v 17 Sesus tihi: \p — O katuk tsinymyrykynahatsa ikiahatsa Deus humo batu ahaspirikpo. Kaharere bo batu yhỹ tsimaha. Iwatsa tu ahatuk mynapykyryk Deus zikwy bo iktsa tsimaha kytsa batu isty tsumuẽhĩ iwatahi ahahumo batu kaku. — Iwaze maku pe: \p — Pany atse kabo tyzioktyhyk — niy. \p Yhỹ niy. \p \v 18 Tatse Sesus bo zioktyhyrykze Sesus ihyrikoso sapybara pe: \p — Nabo pãoty! — niy. Taharere humo ihyrikoso sapybara ziksiwyhik itse nizororo tsakurẽta niyzik. \p \v 19 Kyze asazubaze zinymyrykynahatsa ipe: \p — Amo sa katsa myhumo ihyrikoso sapybara ty batu tyiksiwyhik — niaha. \p \v 20-21 Sesus ispe niy: \p — Deus humo tsikaeni zuba ahaspirikpo iwatsahi hyrikoso sapybara ba zikponaha. Deus humo puẽtsik ahaspirikpo zeka ihyrikoso sapybara tsimysisukewyhiknaha. Deus humo tsimyspirikpotohinaha zeka amy ty tsimyzapykynaha zeka atsatu ahabo nyny my. Iwa zeka hara jobonita pe. “Nabo pãoty!” tsimaha zeka. Ahaharere humo moparak Deus humo tsimyspirikpotohinahaze batu amy tohi ihokdaha. Tsizubarẽna ahaharere bo hyỹ maha — niy. \s1 Sesus tabezewy soho nitsasokozo. \p \v 22 Kyze Karireja eze Sesus tuk zinymyrykynahatsa nisihyrinymyryky: \p — Utakta Deus zikpehata ahawata ikyzik aibani kasukyrytsitsa pikbezenaha. \v 23 Pikbezenahaze petok puruze mynahyrizikpo — niy. \p Iharere humo sisukatsihikrẽtsa niyziknaha. \s1 Sesus Deus wahoro zubata eze tsinieru zibykyknahatsa bo nyny niy. \p \v 24 Kyze Sesus tuk zinymyrykynahatsa niukurunaha. Kaparanaũ zumunahaze Deus wahoro zubata okyrysaro bykyktsitsa Peduru pe niaha: \p — Ahyrinymyrykytsa Deus wahoro zubata okyrysaro ja bykyktsitsa bo nyny my — niaha. \fig |src="HK00164B.TIF" size="col" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Mateus 17.24" \fig* \p \v 25 Yhỹ niy. \p Wahoro bo nitsukze Sesus ipe niy: \p — Simaõ Peduru aty sa kytsa sipehatsa bo okyrysaro ty nyny maha. Situkytsa ja. Bipyritsa ja. Amy soho bo mytsaty tsimykara — niy. \p \v 26 — O bipyritsa zuba — niy. \p — Niwazuba! Sipehatsa tahatukytsa siokyrysaro ty sibo batu nyny maha niy. Iwaze situkytsa okyrysaro ty batu nyny maha. Iwatahi utakta Deus tse babata okyrysaro ba nyny zeky, iwatatu okyrysaro ty sibo nyny my. \p \v 27 Katsa bykyktsitsa mysoho “O asaktsa Deus harere batu ma maha” nawa batu tyso. Iwaze pihikzotsabyri bo tsimykta! Amyzowy ty pihik bo tu tsimyze taparababa piknu tsimyzezota. Isake ty zokbare tsimyze tsinieru isake eze tsimozikaha, ana ty hi mytsyhyryze Deus wahoro zubata bykyktsitsa bo nyny tsimy — niy. Hyỹ niy. Iwa hỹ niy. \c 18 \s1 Aty sa myhyrizikwanita Deus tuk niy. \p \v 1 Iwazebabatu zinymyrykynahatsa Sesus bo zumunaha. Ipe niaha: \p — Aty skaraba imyhyrizikwani Deus tyryktsa tuk — niaha. \p \v 2 Iwaze kyry bo huahua niy. Ibo zumuze situk niriktohoko. Sesus zebyk. \p \v 3 — O zinymyrykynahatsa kaharere bo wabytoktoktaha! Ikiahatsa kino tawa kyrywa zeka anawahi mozihikik. Jabastsa zotsa pe: “Ma” nikaranaha. Amy ty sizotsa mozihikiknaha atsa tu nikaranaha siharere humo, iwa Deus harere bo hyỹ tsimaha iwaze Deus tyryktsa tsimoziknaha. Iwa ma ahabyizeka Deus tyryktsa ba zikyziknaha — niy. \p \v 4 — Aty Deus harere bo hyỹ my atahi jabasta wata. Hawa sizotsa jabastsa zipehaka aty tohi Deus myzipehaka atahi Deus tyryktsa tuk myhyrizikwanita mozik — niy. \p \v 5 — Aty jabasta humo tsimypokzitsiukrẽta, atahi kaharere bo hyỹ my, ihumo kakurẽta. Utakta ihumo kakurẽta Deus kino niwatihi tsakurẽta. Atahi mybarawy bo zikpeha — niy. \s1 Imysapybyiwy mykara ana hi pimoewyze Deus piokzo. \p \v 6 Jabyitsa kahumo sispirikporẽtsa, aty mysimyiwy zeka iwaze kahumo batu sispirikpo atakta imysapybyita mykara. Harahare ty pisoikaĩnaha iwaze pihik maporik bo tapapykik anaeze moharazukik anatyhi batu sapy my. Atakta jabasta imyitsihikik sinini ykarawy bo pipeha anaeze tawahi mynapykyryk, atahi imysapybyikita babata. \v 7 Asaktsa ustsa kytsa mysimyi tsihikiknaha Deus sinini ykarawy bo pipehahik. Kytsa kahumo sispirikporẽtsa batu siakparawy iwaze mysimyi tsihikiknaha. Aty kytsa mysimyi tsihikiknaha atahi Deus sinini ykarawy bo mysipehahik. \p \v 8 Amy ty atsyhyrype humo imysapybara ty mozihikikze atsyhyrype ty iykzykikty. \p Hana bo apyry imysapybara ty tsimoparak tsihikze pão pãobyity apyry ty iykzykikty! Deus tuk tawahi tsimypykyryk zeka atsyhyrype estuba zuba iwaze apyry estuba zuba niwatihi ana kino wasani. Ikiahatsa apyrytsa petoktsa atsyhyrypetsa petoktsa iwaze Deus sinini ykarawy bo papeha zeka ana bo hi wasanibara bo tsipasapy. Anaeze izo napokorok ba zikbe. \p \v 9 Amy ty imysapybara ty bo iktsa tsimy iwaze tsimyzihikik iktsa iktsabyity. Ahyrizik ty hyrykokik ty. Deus tuk tawahi tsimypykyryk zeka ahyrizik estuba zuba wasani. Ikiahatsa ahyriziktsa petoktsa tsimaha zeka iwaze Deus sinini ykarawy bo papeha zeka ana kino wasanibara bo tsipasapy. Anaeze izo napokorok ba zikbe. \s1 Hozipyrykza nizarata soho nitsasoko. \p \v 10-11 — Pykyhytutaha! Jabastsa humo tsipiwabykynaha! Batu tyso. “O asaktsa siharereharẽtsa” tsimaha. Bijoikpe iknyktsa Deus tuk mopykyryknaha Deus ispe: “Jabastsa humo tysipokzitsikinahaktsa” niy. Iwatsahi jabastsa mynasiperykynaha. \p — Sesus nisihyrinymyrykyzo. Iwaze hozipyrykzatsa tsihitsa myraratsa humo tsimypokzitsiukrẽta. \p \v 12 — Hozipyrykzatsa tsihitsa, sẽ sizubarẽtsa hozipyrykzatsa my, estuba myzara zeka hawa sa my. Ustsa ty ka arek niy, hara buruk zitahadisahakanaha iwatahi nizarata hapik niukuru. Nizarata piberiki tyberi beri wasani ibo zuk niy. \p \v 13 Myzikahazoze tsakurẽta niyzik. Ustsaktsa batu zara, iwaze nizarata humo tsakurẽta. \p \v 14 Iwatahi ahazo bijoikpe ezekta. Jabyitsa estuba ba zikzara — niy. — Deus hozipyrykza tsihitsa wata, aty Deus harere bo yhỹ habyi zeka izarata wata jabastsa hozipyrykzatsa watsa ahazo estuba zuba ba zikzara hozipyrykza nizarata watsa. Kytsa iharere bo hyỹ maha mozihikik — niy. \s1 Atukytsa pasapybyinaha zeka hawa sa tsimy. \p \v 15 — Kyze Sesus tukta pasapy byizeka ituk tsimypamykysokonaha petok zuba typamykysonahaze imysapybara ty ibo tsipiwatawyky. “Amysapybyi ty tytsaso tsimy” tsimaha. Aharere bo yhỹ my zeka wasani my. Atakta “O uta batu kamysapy my kasapybara ty pimoewy” my. Iwaze ata hi Sesus tukta babata iwatsahi ahakurẽtsa tsimaha. \p \v 16 Abo batu yhỹ my zeka ustsa Sesus tuktsa atuktsa mysioktyhyryk. Ibo mysapybara soho tsimytsasokozo. Hawa tsimyzeka Deus harere bo hyỹ tsimy. Iharere tihi: \p “Maku pisapybyize batu ta zuba zikumu ustsa kytsa aharere piwabynaha. Ustsa kytsa anaharere piwabynaha amy ty wasani zuba mopamykysokonaha iwa ustsa kytsa pokso batu mybarapetu maha.” Iwaze amy ty wasape zuba kytsa motsasonaha — niy. \p \v 17 — Atakta maku ahaharere bo yhỹ ahabyizeka imysapybara humo ka iwaze Sesus tuktsa ziknapykyknahatsa bo tsimytsasoziunaha. Kyze Sesus tuktsa maku pe: “O ikia amysapybara ty batu moewy” maha. Atakta maku Sesus tuktsa harere bo batu yhỹ my zeka ahaokze ka Sudeutsabyitsa ahasopyk ispirikpobyita tu okyrysaro bykyktsa ahasopyk. \s1 Hawa ahamybetesanikitsa ahasopykwy motsasonaha. \p \v 18 Iwaze ahape: \p — Sesus tuktsa tahasopyk tyhi nikaranaha sisoho “wasani tsimaha zeka” wasani. Deus niwatihi ahaharere wasani my. Ustsa Sesus tuktsa tahasopyk tyhi nikaranaha sisoho “batu imysapy” tsimaha zeka batu imysapy. Deus niwatihi ahaharere soho wasani my — niy. \p \v 19 — Pahahyrinymyrykyzo mybarawy ezektsa petoktsa zuba amy ty Deus bo myzapykykynaha atsa ty ty mytsaty mykaranaha iwaze Deus kazo siharere piwabytokto amy ty myzapykykynaha atsatu sibo nyny my. \v 20 Katuktsa petoktsa harakykbyihi niwatihi mynakypyknaha zeka kahumo simypokzitsirẽtsa, Deus bo myzapykykynahaze uta sipauk baze mynapykyryk — niy. \s1 Usta maku takyrize hawa ja piokzohik. \p \v 21 Peduru Sesus baze babatu ipe niy: \p — O mypehatsa! Usta atukta kabo piksapybyriki zeka hana wa ja piokzohik. Imysapybyita tuze sete mykara zeka nawa ha sa piokzohik — niy. \p \v 22 — Ba sete humo tsipiokzo tsimynakara. Imysapybara ty watu tsipiokzoikik. \p \v 23 Kyze Sesus usta soho humo nipamykysoko. Deus tyryktsa soho humo nisihyrinymyry. Hawa kytsa simysapybyikitsa tu nikaranaha sibo mysiokzoikiknahaze tu nisihyrinymyryky. — Kyze ipehakatsa tapetu isopyk: \p “Katsumuẽhĩtsitsa hawa sa mykaranaha sibo iktsa my. Sihyriziktsokzawytsa ty pykyhytu maha zeka iktsa myze” niy. \v 24 Ana hi pikymyze kytsa tsumuẽhĩtsa estuba ibo zioktyhyryknaha. Atakta okyrysaro tsizubarẽna ziakse, tsizubarẽna hỹ, iwatahi ana hi ziserezo. \p \v 25 Atakta ipehakatsa bo batu tyserezo batu ziky. Iwaze ipehakatsa kytsa pe: \p “Atakta, taoke ty, tahyrytsa ty, iwatsa mysioktyhyryk katsyhyryze piktsumuẽhĩkĩnaha kyze inamy tsizubarẽna zeka okyrysaro humo tyzihuaknaha! Iwaze okyrysaro ty kabo nyny tynaha hawa ziakse zeka piserezo” niy. \p \v 26 Iwaze atakta ipehakatsa iokeryk taekaratsa humo puruk puruk niy. Ipe niy: \p “O kapehakatsa kahumo tsikpokzitsikta! Ahyrizikbarasorokokta aokyrysaro ty ka abo nynyrezo my” niy. \p \v 27 Iwaze ipehakatsa ana harere ziwabyze imypokzitsi zumu. Atahi: “Okyrysaro ty kabo tysizotyk iwatatu mahani ziky” niy. \p \v 28 Iwaze maku zoihik. Niparakze usta itukta tsumuẽhĩtsa zihobyk. Atakta okyrysaro tsikaeni zuba ibo zisirezo. Iwaze isoik humo nizobatsik zisoikzyzyky. “Okyrysaro ty kabo tysizotyk kabo nynyty” niy. \p \v 29 Kyze atakta okyrysaro tsikaeni zuba zisirezo iokeryk taekaratsa humo puruk puruk niy. Atahi: \p “Ahyrikbarasorokokta! Aokyrysaro ty abo nyny my” niy. \p \v 30 “Batu! Abaka kaokyrysaro ty kabo nyny tsimy” niy. Iwaze okyrysarobyita hi sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo zioktykyryk. Nyny zikybyikita pe: \p “Anaeze tutare. Kaokyrysaro ty kabo nyny tsimyze tu tsimyzoizo” niy. \p \v 31 Kyze ipehakatsa ustsa tsumuẽhĩtsitsa maku itukta zipehahik sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo okyrysaro tsikaeni humo zuba iktsa niahaze tahakyrikinaha. Iwaze sipehakatsa bo niaha. Hawa ja nyny zikybyikita soho ibo nipamykysokonaha. \p \v 32 Iwaze ipehakatsa tihi: \p “Nyny zikybyikita kabo tyzioktyhykta!” niy. Izumuze ipe: \p “O ikia iakmyita! Okyrysaro ty nynyhabyita tu mahani iky. Ikspiriktsokda ahuak ty kabo batu nynyrezo. Tsikzapykykze ahuak ty mahani iky. Ikia ja. \v 33 Amo sa atukta humo kawata batu amypokzitsiu. Utakta ahumo kamypokzitsiarẽta ikykara iwatahi ikia kino atukta humo amypokzitsiarẽta tsimy ikia batu kawata tsimykara” niy. \p \v 34 Ipehakatsa ihumo takyriki. Iwatahi kytsa pe “Atakta maku sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo tyoktyhyryktaha! Ihuak ty kabo nynyrezo my zeka myzoik anaeze sinini mynakara” niy. Deus ahasapybyitsatu tsikykaranaha pahaokzohik iwaze ikia ustsa kytsa simysapybyikitsa tu nikaranaha tsimysiokzohiknaha niwatihi. \p \v 35 Iwa Sesus nipamykysoko: \p — Kazo bijoikpe eze tu nawa ahasopyk my. Ikiahatsa ahatukytsa simysapybyikitsa tu nikaranaha isty okzo byizeka kazo niwatihi ahamysapybyitsa tu tsikykaranaha batu pahaokzo — Sesus niy. Iwatsahi ustsa kytsa simysapybyikitsa tu nikaranaha tsimysiokzohiknaha. \c 19 \s1 Sesus myoke moewy soho humo nisihyrinymyryky. \p \v 1 Sesus nisihyrinymyrybaze Karireja ekze niparak. Sudeja bo buburu Sorodão inarokota koikny zitsikza. \v 2 Kytsa sizubarẽtsa iapik niukurunaha, asaktsa simyitsapyritsa nisizororowyba. \p \v 3 Kyze wastuhu Pariseutsa ibo zumunaha. Asaktsa Sesus nizokparakanaha Sesus Moises harere bo batu yhỹ ana hi mozihikiknaha iwatsahi piwabytoktokonaha. Kyze ipe niaha: \p — Maku taoke moewy zeka Deus harere bo ja yhỹ my — niaha. \p \v 4 Sesus ispe niy: \p — Deus harere humo tsahahyrinymyrẽtsa. Taparaka Deus mybarawy nizukni maku wytyk ahatsa nisisukni. Nisisuknize maku wytyk piakse zeka iwahahi Deus mozihikik. \v 5 Iwatsahi kytsa tahazotsa bara botu tahasapynaha, tahaoke tuk zuba tahasapynaha. Isukzata batu ata zuba mozuru harapetok mozurukunaha. \v 6 Iwatsahi Deus okzeka estuba zubata wata my. Deus tihi petoktsa nisisukni iwatahi batu aty tohi sibo ziky. Batu aty tohi zipyriryky. Ustsa kytsa okeza ziknasipyrirykynaha zeka iwa metutu mykara — niy. \p \v 7 Kyze Pariseutsa: \p — Yhỹ Moises harere ziwatahaka maku taoke perek tsihik zeka tapara atatsa soho papeu humo piwatahaka. Atahi: \p “Utakta kaoke perekek abaka ikia batu kaoke tsimy.” Bykyzehu atatsa perekek za niy. Moises iwa niy iwatahi maku taoke zerekek niy — niaha. \p \v 8 Sesus: \p — Batu. Moises ana kino ziwatahaka hawa Deus mozihikik humo batu yhỹ tsikaha. Ikiahatsa tsikauktsĩnaha, hawa Deus mozihikik batu yhỹ tsikaha hawa ha Deus mozihikik mybarawy nizuknize batu ahawabyhy. \v 9 Abaka ahape: \p Aty taoke pimoewy zeka papeu ty atatsa bo nyny my, papeu tyhi “Utakta kaoke pe: ‘nabo pãoty!’ ” my ana hi batu mysapy my. Atatsa mekta botu zeka iwaze tabarikta perek zeka yhỹ my. Iwaze maku atatsa pe: nabo pãoty wasani za. Aty mektatsa botu tasukza zeka Deus iozeka imysapybyikia ty mykara. \p \v 10 Iwaze zinymyrynahatsa. \p — Aharere bo yhỹ tsimaha zeka tsihokdaharẽna, iwatsahi katsa mysukza byizeka wasani my, katsa zuba tsinapykyryknaha — niaha. \p \v 11 Sesus ispe niy: \p — Kytsa kaharere bo yhỹ maha zeka tsihokdaharẽna batu sizuba pinymyrykynaha. Deus hyrikoso zuba kytsa kaharere mysihyrinymyryky. \p \v 12 Wastuhu kytsa sihyrytsabyitsa humo batu tahasukza niaha nipupurukuknahaze iwa niaha. Ustsa kytsa sihyrytsabyitsa humo kytsa sirikara ezektsa bobokohotsa iwatsahi ba zik tahasukzanaha. Ustsa kytsa Deus tsyhyryze batu tahasukzanaha. Tapara Deus tsumuẽhĩkĩ iwatsahi batu sisukza tsihik. Deus zuba kaharere ty kytsa mysihyrinymyryky. Aty kaharere bo hyỹ my iwaze ba ziksukza wasani mykara. Asaktsa kaharere tsihokdaharẽna zeka iwatsahi tahasukzanaha wasani mykara naha niwatihi — Sesus niy. \s1 Sesus jabyitsa aha niy. \p \v 13 Kyze wastuhu kytsa tahahyrytsa Sesus bo nisioktyhyryknaha. \p — O Sesus myhyrytsa humo paik tsimyzeka mykurẽtsa. Deus bo sitsyhyryze tsimypamykyso zeka tisapyrẽna my — niaha. Batu ibo zuk niaha. Sesus tuk zinymyrykatsa sisakparẽtsa sizotsa nisibetsakaknaha. \p — O nabo tsiksizonahaktsa! — nikaranaha. \p \v 14 Sesus ana humo ziwabyze takyriki. \p Sesus: \p — O batu “Nabo tsiksizonahaktsa!” batu tahaktsa! Jabyitsa uta kabo tynasioktyhyryknahaktsa! Deus tyryktsa jabyitsa watsa. Jabyitsa kino: yhỹ sisopyk. Jabyitsa watsa zeka, Deus pe: yhỹ tsimaha. Deus pe: yhỹ ahabyi zeka ityryktsabyitsa tu — niy. \p \v 15 Sesus sihyrytsa nisibykyk sihumo paik niy. Sipokzi Deus pe: \p — O sihyrytsa tysipokzitsikikta kazo! — niy. \s1 Tsinamyrẽta Sesus bo zumu. \p \v 16 Iwaze mykyryburukta Sesus pauk baze rikto, ipe niy: \p — Myhyrinymyrykytsa. Hawa sa mykara iwatahi mohyrikosokdaze uta Deus tuk kawahi mynapykyryk — niy. \p \v 17 Sesus ipe niy: \p — Hawa amy ty tisapyrẽna soho tsikzapykyky. Deus zuba tsimysapyrẽta. Deus tuk awahi tsizasapy tsihikik zeka iharere bo hyỹ tsimykara, Moises hyrinymyrywy bo yhỹ tsimykara — niy. \p \v 18 — Moises hyrinymyrywy bo yhỹ mynakara — niy. \p Sesus tihi: — Ba zibezenaha. Mektsa okeza ba ziksipyriryknaha. Usta namy ty hyryk hyryk byitaha. Kytsa soho ba zikspihikbataka. \v 19 Azotsa humo awatu ty atukytsa tysipokzitsiki. Aotutsa pauktsitsa humo tynasipokzi tsihikik awata tynasipokzitsiki! — niy. \p \v 20 — Uta jabasize tu aharere humo wasani ziknakara. Amo tohi my, usta harere bo yhỹ — mykyryburukta niy. \p \v 21 — Tsimysapyrẽta tsimyzihikik zeka anamy ty nynybaik anamy ty okyrysaro humo huak ty! Iwaze aokyrysaro ty sinamybyitsa bo nynybaik tsimy iwaze anamy hi bijoikpe eze tu tsimy. Anamy hi mynapykyryk ikia Deus tuk tsimynapykyryk. Bykyze Pany! Kapikta tynao — niy. \p \v 22 Ana harere ziwabyze tisukatsihikrẽta niyzik. Tsinamyrẽta hi tanamy pokzi tsiwy tuk batu yhỹ niy iwatahi batu iaku. Sesus pauk baze tatu niparak. \p \v 23 Iwaze Sesus tuk zinymyrykynahatsa pe niy: \p — Sinamynikitsa humo ka Deus tyryktsa moziknaha tsihokdaharẽna. Asaktsa tahanamy bo zuba mytsaty mykaranaha, iwatsahi Deus harere bo hyỹ maha humo tsihokdaharẽna. Katukta babata mozik tsihokdaharẽna. \v 24 Tsihokdaharẽna sirara kamero inarokota mysukwowowy ispioke buruk mytsuk. Uta ahape tsinamyrẽta Deus harere bo hyỹ mynakara iwaze katukta babata mozik ana hi abazuba tsihokdaharẽna — niy. \p \v 25 Zinymyrykynahatsa ana ziwabykynahaze sipybyrẽtsa. Sinamyrẽtsa Deus bo yhỹ aha byizeka batu aty tohi iharere bo yhỹ my. \p — Batu aty tohi Deus bo yhỹ mynakara itukbabata za. Batu aty tohi Deus bo myzioktyhyryk ja — mytsaty ahabyi nikaranaha. \p \v 26 Sesus: \p — Kytsa asazubaze Deus harere bo hyỹ ana kino batu zikaha. Deus tuk batu amy tohi ihokdaha. Ba hawa tohi zikzukninaha, atahi kytsa mysitsumuẽhĩ iwatsahi iharere bo hyỹ maha. \p \v 27 Kyze Peduru tihi: \p — Katsa mynamy tserekbaiknaha ikia tuk tsimyzurukunaha. Hawa Deus mymysapywyky — niy. \p \v 28 Kaharere wasani my. Wabytoktotahaktsa! \p — Hawa Deus pahasapywyky ahabo motsaso. Utakta Deus zikpehata ahawata ikyzik mybarawy bo mynasikzoze kytsa mysipeha, ikiahatsa katuk ahadyhywytsa bete modyhydyhynaha. Sizubarẽtsa katuk mysipehakanaha mybarawy ezytyk eze Isareu siparakbahatsa dose mysipehaka ikiahatsa tsiktsumuẽhĩnaha — niy. \p \v 29 — Aty tawahoro perek zeka katukta mozik, atakta Deus wasaniha humo tispirikporẽta babata. Atahi abaka sẽ sizubarẽtsa wahoro ty nyny mykara. Iwata aty tazikeditsa myserekek zeka tatukytsa, taje, tazo, tahyrytsa iwatsa kapokzi myserekba zeka katukta babata mozik. Ustsa zikeditsa watsa nyny my. Aty tatsuhuk perekek zeka kapokzi katukta babata mozik usta ty itsuhuk ty nyny my. Deus baze tawahi mynapykyryk. Isapyhaty ibo nyny my. \p \v 30 Sinamyrẽtsa tihi: \p “O katsaktsa myhyrizikwanitsa Deus tyryktsa tuk tsimaha” mytsaty ahabyi mykaranaha. Batu. Sinamybyitsa tihi: \p “O katsaktsa myhyrizikwybyitsa zuba tsimaha” mytsaty ahabyi mykaranaha. Asahi myhyrizikwanitsa Deus tyryktsa tuk maha — Sesus niy. \c 20 \s1 Hawa duabohotsa pariktsitsa sitsumuẽhĩtsa humo nikara. \p \v 1 Sesus usa soho nipamykysokozo. Hawa Deus isapyha ty ityryktsa bo nyny my ana soho humo nisihyrinymyry. Atahi: \p — Miwa botu maku duabohotsa tsihitsa kytsa bo niy. \v 2 Iwaze kytsa pe: \p “Duabohotsa sukpesapy humo tahaktsa! Kyze haramwe punubaze ihuak ty okyrysaro ty ahabo nyny my” niy. Yhỹ niaha. Iwaze duabohotsa bo niaha. \p \v 3 Nazotoktokoze ustsa kytsa bo asahi niriktohokonaha zuba. Ispe niy: \v 4 “Duabohotsa sukpesapy humo tahaktsa! Haramwe punubaze ihuak ty okyrysaro ty ahabo nyny my” niy. Yhỹ niaha. Iwaze duabohotsa bo niaha. \p \v 5 Iwaze niparak. Duabohotsa tsihitsa tokbaha astatu niy. Tykboze astatu niy. Ustsa kytsa duabohotsa sukpesapy humo nikaranaha. \p \v 6 Nubaze niparakzo. Kytsa zihobyk asaktsa niriktohokonaha zuba. Ispe niy: “Amo skaraba tsimyriktoriktohokonaha zuba” niy. \p \v 7 “Batu aty tohi mype ‘Katsyhyryze sukpesapy humo tsimaha’ iwatsahi tsipiperykynaha zuba” niaha. Tsihitsa ispe niy: “Duabohotsa sukpesapywy humo tahaktsa!” niy. Yhỹ niaha. Iwaze duabohotsa bo niaha. \p \v 8 Haramwe zunubakaze duabohotsa tsihitsa itsumuẽhĩtsa huahua niy. Ipe: “Kytsa duabohotsa sukpesapy humo mykaranahatsa bo huahua tykta! Ihuak ty okyrysaro ty sibo nyny tsimy. Tapara asaktsa kytsa nubaze izumunaha. ‘Asahi tapara siokyrysaro ty sibo nyny tsimy’ ” niy. Hyỹ niy. \p \v 9 Iwaze asaktsa kytsa nubaze zuba duabohotsa bo zumunaha, sitsumuẽhĩtsa bo zukzuk niaha. Estuba estuba zuba ihuak ty okyrysaro ty sibo nyny niy. \v 10 Taparaktsa kytsa asaktsa zokorobyituze sisukpesapy humo nikaranaha tahapetu zuba nikaranaha: “Duabohotsa tsihitsa okyrysaro ty puẽtsik mybo nyny my” mytsaty ahabyitsa nikaranaha. Zumunahaze estuba zuruze okyrysaro ty ihuak ty sibo nyny niy. \v 11 Siokyrysaro ziaksenaha. Iwaze tsihitsa soho zisapybyrikinaha. Asa tihi: \p \v 12 “Asaktsa kytsa nubaze zuba duabohotsa bo zumunaha tsikaeni zuba sukpesapy humo nikaranaha. Katsaktsa zokorobyitu sisukpesapy humo tsikykaranaha, haramwe buruk tu sisukpesapy humo tsikykaranaha. Okyrysaro ty sibo nyny tsiky atsa tu myokyrysaro my” niaha. \p \v 13 Tsihitsa estuba maku pe: \p “Katukta wabyty! Uta ahaty batu spihikbata, zokorobyituze aokyrysaro soho iktsaso, yhỹ tsiky atsatu nyny my. Anaharere estuba estuba ziwaby. Iwatahi tsiksapybyikize batu mysapy my. \v 14 Abaka aokyrysaro tsiakse awahoro bo tsiksikta! Uta tatihikta siapiktsa bo okyrysaro pinyny tsihikik aokyrysaro atsatu my. \v 15 Amy ty kaokyrysaro tuk mozihikik ana ty hi mykara wasani my. Kahumo ahazokdiharẽtsa iwatatu kamysapyrẽta” niy. Uta sizubarẽtsa bo okyrysaro ty nyny my. Kytsa nubaze zumunaha okyrysaro estuba zuruze ihuak ty sibo nyny my. Deus tsimysapyrẽta isapyha ty kytsa bo nyny my. Isapyhaty ahabo nyny my tytsumuẽhĩ habyita humo — anahi Sesus nisihyrinymyry. \p \v 16 Iwa Sesus nipamykyso Deus tyryktsa soho. Tapara Sesus: \p — Aty sa kytsa katyryktsa tuk myokzeka “O asaktsa simyhyrizikwanitsa maha” mytsaty ahabyitsa mykaranaha. Sinamybyitsa maha. Aty sa kytsa tihi “O sinamybyitsa maha” simyhyrizikwanitsa maha — niy. \p Iwaze tasoho ty nitsasoko. Sesus abazubata myze wastuhu ituktsa itsyhyryze tarabaja mynakaranaha batu simyhyrizikwabyitsa maha. Ustsa ituktsa itsyhyryze tarabaja tsikaeni zuba, sihyrizikwanitsa maha. Hawa mozihikik ihuak ty sibo nyny my. \s1 Sesus tabezewy soho tahyrizikpowy naha soho humo nitsasokozo. \p \v 17 Kyze Sesus tuk zinymyrykynahatsa Serusarẽhe bo niukurunaha. Niukurunahaze asa zuba nipamykysokonaha. \v 18 Sesus: \p — Abaka Serusarẽhe bo tsimykurunaha. Anaeze utakta Deus zikpehata hi ahawata ikyzik taparaktsa Deus wahoro zubata ziknapamykysonahatsa ustsa asaktsa Deus harere ziwatahakanahatsa sibo hi pikoktyhyryknaha, asahi: \p “O atakta tybeze” maha. Iwa kasoho motsasonaha. \p \v 19 Bipyritsa bo pikoktyhyryknaha, asaktsa pikmyijakanaha. Pikikinaha. Iharapatawyhyta bete pikyriziknaha iwa pikbezenaha. Iwaze petok puruze Deus hi myzihyrizikpowy — niy. \s1 Tsiaku Suão ahatsa je Sesus bo nizapykykynaha. \p \v 20 Kyze Sebedeu oke tahyrytsa tuk Sesus bo zumukunaha. Atatsa tasopyk ty hi iokeryk taekaratsa humo puruk puruk niy. \v 21 Sesus ipe niy: \p — Amo. Atatsa: \p “Ikia aparakbaha abazubakta tsimozikze kahyrytsa abaze dyhy maha. Estuba apanuryk taba dyhy my. Usta apawazo taba dyhy my ana hi mozihikik” — niy. \p \v 22 Sesus Tsiaku itsy Suão kino niwatihi ispe: \p — Amy ty tsimyzapykykynaha batu ahahyrinymyry. Sinini mykara. Ikiahatsa ja. Kawata sinini tsimykaranaha ja. Pikbezenahaze ikiahatsa ja. Kawata pahabezenaha zeka ana kino ahapunihiku ja — niy. Yhỹ niaha. \p \v 23 — Kawata sinini tsimaha. Aty kabaze dyhy my batu tyso ziky. Aty kapanuryk taba aty kapawazo taba dyhy dyhy maha ana kino ba ziktsaso. Deus zuba ana hi motsaso atahi mysiwatawy asaktsa kabaze dyhy dyhy maha — niy. \p \v 24 Ustsa zinymyrykynahatsa des ana hi ziwabynahaze taokanikinaha. Tsiaku itsy Suão sihumo niwatihi sisakparẽtsa. \v 25 Iwaze Sesus tuk zinymyrykynahatsa nisihuahua. Izumubanahaze ispe niy: \p — Bipyritsa pehatsa asaktsa Deus humo batu sispirikpo kytsa mysipehakanaha ziknakaranaha, siharere pokso kytsa hyỹ ziknakaranaha ana humo ahahyrinymyrẽtsa. \v 26 Ikiahatsa ahatuk batu. Aty mypehatsa ahatuk mozihikik atakta sizubarẽtsa mysitsumuẽhĩ tsihikik. \v 27 Aty myhyrizikwanita ahatuk mozihikik, atakta ahatsyhyryze tarabaja mykara. \p \v 28 Ikiahatsa iwa tsimyzurukunahaze kawata tsimoziknaha. Utakta Deus zikpehata mybarawy bo iknasik ahawata ikyzikze kytsa bo mysitsumuẽhĩ, iwaze aparakbaha Deus tuk tahawahi mynapykyryknaha — niy. \s1 Sesus sihyrizikubyitsa nisizororowy. \p \v 29 Kyze Sesus tuk zinymyrykynahatsa tuk Serikoho bo nitururuknahaze kytsa sizubarẽtsa iapik niukurunaha. \p \v 30 Kytsa petoktsa sihyrizikubyitsa ske eze nidyhydyhykynaha. Kytsa ske buruk nikurunahaze ispe: \p — Mybo ja mybo ja — nikaranaha. Sihyrizikubyitsa Sesus tuk zinymyrykynahatsa ziharamukunaha ana ziwabynaha. Iwaze asaktsa huahua niaha: \p — O Deus zipehata mywata Dawi tsekokata myhumo tymypokzitsiukta! Tymytsumuẽhĩkĩkta! — niaha. \p \v 31 Kytsa sizubarẽtsa piharamunaha iwatsahi nisibetsakaknaha. \p — O akso byitaha! — nikaranaha. Sisakparẽtsa nikaranaha. Asahi opykani hua huazo niaha. \p — O Deus zipehata Dawi tsekokata myhumo tymypokzitsiukta! Tymytsumuẽhĩkta! — niaha. \p \v 32 Sesus pyk niy: \p — Panytaha! Uta kabo tynasioktyhyknaha — niy. \v 33 Ibo zumunahaze ispe: \p — Amy skaraba, hawa sa my — niy. \p — O batu iktsa zikaha. Myhyriziktsa tysizororowykta! — niaha. \p \v 34 Sesus sihumo tsimypokzitsiarẽta nisihyriziktsa tsika tsikaka. Atsoko iktsazo niaha. Nihyriziktsa zororonahaze iapik niukurunaha. \c 21 \s1 Sesus Serusarẽhe bo zumu. \p \v 1 Kyze Sesus tuk zinymyrykynahatsa Serusarẽhe ske buruk niukurunaha. Betepake bo zumunaha. Betepake Oriwereja hwitsa hara baze my. Zumubahaninahaze Sesus tatuktsa petoktsa nisipeha: \p \v 2 — Nabo sihudikhudikwy bo pãotaha! kytsa. Atsaezubaha eze tsimypupunahaze pikuza tsipipiktumunaha. Itse tuk. Atatsahi isoikãihikta tsipinynaha. Satsukyktaha! Kabo tyzioktyhyknaha. \fig |src="HK00033B.TIF" size="span" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Mateus 21.2" \fig* \p \v 3 Ustsa kytsa: \p “Hawa sa tsimykaranaha” maha zeka. “Mypehakatsa tihi mype niy pikuza kabo tyzioktyhyknaha” tsimaha! \p “Bykyze ahabo tasirezonaha” tsimahakta — niy. \p \v 4 Tubabatu Deus sohotsa isoho botu ziwataha aba zuba atsatu iwaze ana harere wasani niy. Atahi: \q1 \v 5 — O Serusarẽhe ezektsa ahapehatsa ahabo mozumu. \q2 Batu imyi pikuza tsibik bete modyhyky \m Deus sohotsa niy. \p \v 6 Kyze zinymyrykynahatsa petoktsa Sesus harere bo yhỹ niaha. Atsatu niaha. \v 7 Pikuza ty itse ahatsa ty Sesus bo nisioktyhyryknaha. Tasuk pikuza bete zizozokonaha. Sesus ibete tadyhyhyk. \v 8 Wastuhu kytsa tahasuk ske buruk zipaparakanaha. Tsarakzapatsa jerukbara eze ty bokok bokok ky niaha ana humo kino niwatihi ske buruk nisipaparakanaha. \v 9 Kytsa Sesus iharaze kazi nikaranaha, kytsa iapiktsa niwatihi sizubarẽtsa kazi nikaranaha: \q1 — Sesus Deus tuk niapykyryk. \q2 Atahi Deus zipehata mywata niyzik Dawi tsekokata. \q1 Deus bazekta tu mybo inasik. \q2 Atakta tsimysapyrẽta. O mykurẽtsa — nikaranaha. \p \v 10 Sesus Serusarẽhe bo nitsukze kytsa paikpa mytsaty nikaranaha. Serusarẽhe ezektsa tihi: \p — Amakata skaraba — nikaranaha. \p \v 11 — Atakta Sesus, Deus sohokotsa Nasare ezekta. Nasare Karireja eze. \s1 Sesus Deus wahoro zubata bo zumu. \p \v 12 Kyze Sesus Deus wahoro zubata bo nitsuk. Anaeze kytsa myraratsa ty hozipyrykzatsa ziknasihuakaknaha okyrysaro humo. Asaktsa nisiksiwykik. Atsoko nitururuknaha. Asaktsa okyrysaro ty nisihuakaknaha hwibihitsa nisitsihipetotokorok. Asaktsa amytudutsa nisihuakaknaha sidyhywytsa nisitsihipetotokbaik. \v 13 Deus harere tihi: \p — “Kawahoro zubata anaeze kytsa sizubarẽtsa kabo mynapamykysonaha” ziwataha. Ikiahatsaktsa kawahoro sitsyhyryboarẽtsa parik waka tsimyzahuaknaha — niy. \p \v 14 Kyze sihyrizikubyitsa, simyiziubyitsa kino niwatihi ibo Deus wahoro zubata isturupeze bo zumunaha. Nisizororowybaik. \v 15 Amy ty kytsa batu zikaha kytsa nisizororo Sesus tazikwy humo nikara. Tisapyrẽna niy. Deus wahoro zubata isturupeze eze ihyrytsa Sesus soho ziwabynahaze kazi nikaranaha: \p — O Deus zipehata mywata tsikyzik Dawi tsekoka ikia humo mykurẽtsa. Ikia tsamysapyrẽta hỹ — nikaranaha. Ana humo hi taparaktsa Deus wahoro zubata ziknapamykysonahatsa, ustsa asaktsa Deus harere ziwatahakanahatsa iwatsa tahakyrikinaha. \v 16 Sisakparẽtsa Sesus pe niaha: \p — Siharere tsiwaby sa — niaha. Yhỹ niy. Deus harere papeu humo tsinymyrynaha ja. Ziwataha Deus tihi: \p — O Deus ikia ibykyhytsa jabastsa kino niwatihi hawa abo mosakibazikiknaha nisihyrinymyry. Asahi abo mosakibazikiknaha, sinymyryrẽtsa hỹ — niy. Iwa papeu humo ziwataha. \p \v 17 Kyze Sesus Serusarẽhe ekze niparak. Betanija bo niy anaeze zuru. \s1 Sesus umaha soho humo nisihyrinymyrykyzo. \p \v 18 Zokorobyitu Sesus Serusarẽhe bo niukuru irapa zumu. \v 19 Ẽrykani ske sak betekta ta bo hwi umaha bo iktsa niy. Umaha bo zumuze ihara bo ziberiki batu iharaka isaro zuba. Kyze Sesus umaha pe niy: \p — Abaka ba ziktaharazokta ba aty tohi ahara zezukzo — niy. Iwaze babata. Atsoko niharapara. \v 20 Zinymyrykynahatsa ana bo nikozonahaze sipybyrẽtsa: \p — Hawa hãta sa atsoko niharapara — niaha. \p \v 21 — Kaharere wasani isoho mytsatyziu tsimaha. Deus humo tsispirikponaha zeka umahaty ikahaty ikiahatsa kino atsawatu tsimaha. Tsimytsasonaha zeka: \p “Deus hawa ha ty abo myzapyky mykara ja. Batu kanyhy”. Iwa mytsaty tsimaha zeka hawa ha ty ibo tsimyzapykykynaha batu yhỹ my. Deus humo tsimyspirikpobabanaha zeka hara jobonita pe: \p “Hara pe nabo pãoty buburuzuba bo tsimy” tsimaha. Nawa tihi my ahaharere humo. \p \v 22 Ikiahatsa Deus bo tsimyzapykykynahaze atsatu ahabo my. Deus ihumo tsimyspirikpobabanahaze hawa ha ty ibo tsimozapykykynaha atsatu ahabo nyny mykara — niy. \s1 Aty harere humo Sesus kytsa mysipeha. Aty sa ipe: — Natihiktsa — my. \p \v 23 Kyze Sesus Deus wahoro zubata bo nitsukzo. Anaeze kytsa nisihyrinymyrykyze taparaktsa Deus wahoro eze ziknapamykysokonahatsa, Sudeutsa taparaktsa kapitãotsa kino niwatihi ibo zumunaha. Ipe niaha: \p — Aty skaraba ape “Katsa tysihyrinymyrykykta, katsyhyryze tarabajatykta!” — niaha. \p \v 24 Sesus tihi: \p — Uta kino niwatihi kaharere estuba zuba ahabo my. Kaharere bo tsimaha zeka kyzeka aty sa kape “Katsyhyryze tarabajatykta!” my ahabo mykara — niy. \v 25 Sesus ispe niy: \p — Aty sa Suão Batista pe: \p “Kytsa tysiharasusukta! niy. Deus ja. Kytsa ja. Aty skaraba ana hyriziktsokzawy zipeha kabo tsimytsasonaha.” — niy. \p Kyze kytsa asa zuba nipamykysohokonaha asaktsa: \p — Hawa sa tsimaha. Deus ipe: “tysiharasusukta” niy tsimaha zeka kyze atahi mype. “Amy skaraba ihumo batu ahaspirikpo my”. \v 26 Katsaktsa “Kytsa ipe tysiharasusukta!” niaha tsimaha zeka kytsa sizubarẽtsa Suão Deus sohokotsa humo sispirikporẽtsa iwatsahi kytsa pokso batu tyso kytsa ipe “tysiharasusukta!” batu tyso tsimaha — nikaranaha. \p \v 27 Iwaze ipe niaha: \p — Aharere Suão Batista soho batu myhyrinymyryhy — niaha. \p Sesus: \p — Uta niwatihi, ahaharere “aty sa kape tarabajatykta! my” batu tyso — niy. \s1 Maku hyrytsa petoktsa. \p \v 28 Kyze Sesus myhyrizikwanitsa, taparaktsa upykyhytsa niwatihi ispe: \p — Kasoho humo ka hawa sa mytsaty tsimaha — niy. \p — Kyze maku ihyrytsa petoktsa. Taparakta pe: “Katse duabohotsa bokta sukpesapy humo tsimykta! Abaka nabo tsimykta!” niy. \p \v 29 “Batu yhỹ” niy. Abahi tapetu isopyk: \p “Kazo harere bo hyỹ my duabohotsa sukpesapy bo my” niy. Niparak duabohotsa sukpesapy humo nikara. \p \v 30 Kyze maku iykpykbita pe “Katse duabohotsa bokta sukpesapy humo tsimykta! Abaka nabo tsimykta!” niy. \p Yhỹ niy. \p Atakta batu pão. \p \v 31 Aty sa tazo harere bo hyỹ niy — Sesus niy. \p — O taparakta — niaha. Iwaze Sesus ispe niy: \p — Kaharere wasani my, kytsa okyrysaro ty zibykyknahatsa. Homa pehakatsa tsyhyryze sibykyhynahatsa, wytykyryk simysapybyiza kino niwatihi Deus tyryktsa moziknaha ikiahatsa batu. \p \v 32 Suão Batista Sudeutsa bo zumu. Hawa ha ty Deus okzeka wasani zahawatawy. Ihumo batu ahaspirikpo, okyrysaro zibykyryknahatsa wytykyryk simysapybyiza kino niwatihi asahi iharere humo sispirikporẽtsa. Iwatsahi Deus humo sispirikporẽtsa ana bo iktsa tsikaha. Iwatuze ikiahatsa ahamysapybyitsa tu tsikykaranaha batu tymoewy Suão harere bo batu ma zikaha — niy. \s1 Duabohotsa perytsitsa sisopyksapybyikitsa soho humo nitsasoko. \p \v 33 Usta soho ahabo mopamykysoko wabytaha! \p — Kyze maku waratok tsihitsa duabohotsa nisiparikik. Duabohotsa istsarãkatsa. Duabohotsa okarawytsa tyokehyry okehyry haraharetsa zozo nikara. Anaeze sokarawy eze harahare hoke duabohotsa tsikpypyrikwy nizukninaha. Kyze jobo isparik ziziki anaeze ziperykykta duabohotsa nisisukparaka. Iwaze wastuhu kytsa pe: \p “Utakta meky botu mokuru. Ikiahatsa duabohotsa tysiperykynahaktsa! Wihara huak ty ahabo nyny my okyrysaro ty tsapukte ahabo nyny my, katsyhyryze sukpesapy” niy. \p Yhỹ niaha. Iwaze niparak, mekybotu itasapy. \fig |src="LB00103B.TIF" size="span" copy="Louise Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Mateus 21.33" \fig* \p \v 34 Duabohotsa nijakuknahaze tsihitsa tatsumuẽhĩtsa siperytsitsa bo zipehe. Okyrysaro humo nisipeha. \v 35 Kyze itsumuẽhĩtsa siperytsitsa bo zumuze nizokbatsinaha. Tapara itsumuẽhĩtsa nitsakikinaha, ustakta zibezehiknaha, usta haraharezipyryktsa ty nisipaparakanaha. Iwa itsumuẽhĩtsa sisopyk niaha. \p \v 36 Kyze duabohotsa tsihitsa ustsa tsumuẽhĩtsa puẽtsik nisipeha siperytsitsa bo niy. Hawa tapara sitsumuẽhĩtsa sisopyk atsatu ustsa bo niaha. Nisisapybyrikinaha. \v 37 Bykyze duabohotsa tsihitsa tatse babata sibo zipeha. Tapetu nikara: “Katse humo ka wasani sisopyk maha ihumo batu ipyriryk. Ata humo ka ba zikaha” niy. \v 38 Kyze siperytsitsa itse bo iktsa niahaze asa zuba nipamykysokonaha. \p “Iktsa tsimaha! Atakta duabohotsa tsihitsa tse niaha. Ata kino izo mohyrikosokdaze tazo namy piakse, duabohotsa tsihitsa mozik. Tabezehikta kytsa! Tabeze zeka katsa hi duabohotsa tahaksenaha. Iwaze duabohotsa tsihitsitsa tsimoziknaha” niaha. \p \v 39 Kyze nizokbatsinaha. Waratok bara bo zioktyhyryknaha anaeze zibezenaha. \p \v 40 Kyze Sesus ispe niy: \p “Duabohotsa tsihitsa myziksizoze amo skaraba siperytsitsa bo mykara. Hawa sa mytsaty tsimaha” — niy. \p \v 41 — O asaktsa iperytsitsa sisapybyinahatsa tu mysiba. Duabohotsa mektsa bo tu nyny my asahi tsapukte okyrysaro wihara humo ibo nyny maha hawa ha ty wasani maha — niaha. Iwa Sesus ustsa perytsitsa soho ty nipamykysoko. \p \v 42 — Deus harere papeu humo tsinymyrykynaha sa — Sesus niy. Deus harere papeu humo iwataha: \q1 — Kytsa wahoro nizuknikinahaze nitsasonaha, \q2 “O ana harahare batu isapy my” iwaze nipapyknaha. \q1 Ata hi harahare abazubata niyzik. \q2 Ana humo hi harahare tisapyrẽna humo \q1 ustsa harahareziktsa buruhuwa babatu niaha — niy. \p \v 43-44 Iwaze ahape: \p — Ikiahatsa Deus tyryktsa batu tsimoziknaha, asaktsa Deus harere bo hyỹ maha asahi Deus tyryktsa moziknaha — niy. \p \v 45 Kyze simyhyrizikwanitsa Deus wahoro zubata eze ziknapamykysonahatsa, Pariseutsa kino niwatihi Sesus soho ziwabynahaze sihyrinymyrẽtsa. Sisoho nitsasoko ana ty hi zinymyrykynaha iwatsahi tahakyrikinaha. — Katsaktsa siperytsitsa batu sapy watsa — mytsaty nikaranaha. Iwatsahi tahakyrikinaha. \v 46 Sesus tsipa humo pioktyhyry tsihikiknaha batu zikaha kytsa sizubarẽtsa pokso. Kytsa Sesus soho — Atakta Deus sohokotsa humo ka tsimaha — niaha. Iwaze simyhyrizikwanitsa kytsa pokso Sesus batu zioktyhyryk. \c 22 \s1 Myikaha abazuba soho humo nisihyrinymyryky. \p \v 1 Kyze Sesus usa soho nipamykysokozo Deus tyryktsa soho humo nisihyrinymyryky. \p \v 2 Hawa Deus kytsa nisiwatawy nisihyrinymyryky. Batu sizuba hyỹ maha ana humo hi nisihyrinymyryky. \p Kyze maku myhyrizikwanita tse myikaha inakymy. Itse isukzata humo myikaha zihitsa niy. \v 3 Kyze zihitsa sitsumuẽhĩtsitsa nisipeha — Kytsa tynasakzo! “Pany aidy botu nakymy ispe tsimaha” — niy. Iwaze nitururuknaha. Sakzohotsa batu yhỹ niaha. \v 4 Iwaze zihitsa ustsa mektsatu nasakzorenaha. Iharere tihi: — Panytaha! katse tasukzata pimyikahaka. Pikuzatsa botu nisibanaha — niy. Anaharere sitsumuẽhĩtsitsa nasiakzokonaha. \p \v 5 Anaharere bo batu mytsatyziu niaha. Estuba tatsuhuk bo niparak. Usta tanamy bo niparak. \v 6 Iwaze ustsa sitsasohotsitsa nisisukbatsinaha nisikikinaha. Nisibaiknaha. \v 7 Iwatahi zihitsa takyriki sodadutsa pe: \p — Kytsa sakzohotsa botaha niy! Asaktsa katsumuẽhĩtsa nisibanahatsa tysibaiknaktsa! Sihudikhudikwy tsipokiknahaktsa! — niy. Iwa hỹ. \v 8 Kyze zihitsa sitsasohokotsitsa hua huazo niy ispe niy: \p — Katse myikaha inakymy sakzohotsa batu sisopyksapy maha. \v 9 Abaka ske buruktaha! Nabo kytsa sihobykwy watu tysipehanaha niy. Ikiahatsa tihi: \p “Panytaha! Abazubata tse myikaha sukzawy humo panytaha! tsimaha” niy. Yhỹ niaha. Nasiakzobanaha. \p \v 10 Iwaze sitsasohokotsitsa ske buruk maha. Sizubarẽtsa zihobyknaha. Simysapyrẽtsa pe simysapybyitsa pe asa kino niwatihi imyikaha bo mysioktyhyryk. Hamyikaha bo inahareknaha sizubarẽtsa hỹ. — Anaeze tahadisahakanaha. \v 11 Kyze abazubata zihitsa inatsukze sakzohotsa bo iktsa niy. Iwa kytsa abazubata zihitsa sisuk humo nisisukba iwa sisopyk. Estuba maku batu, tasuk tyzuba korobyk niy, zihitsa suk humo batu hỹ niy. Iwaze zihitsa maku pe, atakta tasuk tyzuba korobyk. \p \v 12 — Hawa kamyikaha bo tsimy. Asukbyita tu mymyikaha bo tsiknatsuk — niy. \p Maku batu harere tisikpybyrẽta. Abazubata zihitsa suk batu yhỹ ana hi batu tyso. \p \v 13 Kyze abazubata zihitsa sitsumuẽhĩtsa pe: \p — Maku kasuk batu yhỹ atahi pipawarahiknaha! Ape bo miwaha bo typapykik nabo sinini my iwaze mopuziuku takyrikita tu tatsapu ty dydydy mykara — niy. \p \v 14 Kyze Sesus isoho nitsasoziuku. Atahi: \p — Deus zihitsa wata sizubarẽtsa mysiakzo ityryktsa moziknaha batu sizuba iharere bo hyỹ mykaranaha — niy. Asahi nisiwatawy. Batu sizuba iharere bo hyỹ mykaranaha. \s1 Kytsa okyrysaro humo Sesa bo nyny mykaranaha ja. \p \v 15 Kyze wastuhu Pariseutsa ziponaha, asa zuba niaksohokiknaha. Tahatuktu nipamykysokonaha. — Sesus Moises harere bo batu yhỹ mozihikiknaha — iwa mytsaty nikaranaha. \v 16 Kyze ituktsa Erodes tuktsa kino niwatihi Sesus nizokparakanaha. Iharere humo batu imysapy mozihikiknaha ana humo hi Sesus bo zumukunaha. Asahi: \p — O myhyrinymyrykytsa tisapyrẽna haty zuba nisihyrinymyryky ana humo hi myhyrinymyrẽtsa. Kytsa pokso batu apyby. Kytsa abazubatsa humo batu asikpyby. Kytsa aharere siakparawy byizeka batu asikpyby. Moises harere tsinymyryziuku ahyrinymyrywy baba my. \v 17 Mypehatsa abazubata Sesa okyrysaro ja ibo nyny tsimaha. Katsaktsa Sudeutsa Moises harere bo yhỹ tsimykaranaha okyrysaro ty Homa abazubata nyny tsimaha zeka wasani ja. Ana soho humo ikia mytsaty tsimy — niaha. \p \v 18 Sesus simysapybyi humo tsihyrinymyrẽta hỹ. Ispe niy: \p — Ikiahatsa tawatahakanahatsa watsa. Amo kaharere humo uta imysapybara tsimyzihikiknaha ana hi tsipiperykynaha. Iwatatu ahape my: \p \v 19 Okyrysaro ty estuba kabo nynytaha! Atakta kytsa bo nyny tsimy — niy. Napiri wata ty estuba ibo nyny niaha. \p \v 20 — Aty naro sa okyrysaro humo ziwatahaka. Aty hyrikoso sa okyrysaro humo ziwatahaka — niy. \p \v 21 — Abazubata Sesa hyrikoso okyrysaro humo — niaha. Sesus ispe niy: \p — Niwazuba! Sesa namy ty ibo tu tysizotahaktsa! Deus mozihikik ana ty zuba Deus bo nyny tahaktsa! Deus hawa ha ty mozihikik ibo tysizotaha hỹ — niy. \p \v 22 Iharere humo sipybyrẽtsa. Iwaze nitururuknaha, Sesus ta zuba nitare. \s1 Mynahyrizikpo naha soho Sesus nitsasoko. \p \v 23 Bykyze Sadusitsa Sesus bo zumunaha. Asahi. — Kytsa mohyrikosokdanahaze ba zikyrizikpozonaha — mykaranaha. \v 24 Iwatsahi Sesus pe: \p — O myhyrinymyrykytsa. Tubabatu Moises Deus harere botu ziwatahaka: “Maku ihyrytsa byitatu mohyrikosokda zeka itsy haramukuka piakse”. Iwaze atatsa tabykyhyze itse mopurukze kytsa tihi: “O izikytse mopuruk” maha — niy. Iwa Deus harere my. \p \v 25 — Kyze kytsa itukytsa sete niaha. Taparakta tasukza. Bykyze ihyrytsa byita tu nihyrikosokda. \v 26 Niytahi itsy haramukuka ziakse. Itsy kino ihyrytsa byita tu nihyrikosokda. Bykyze itsy taziky wanu sapy ziakse. Ihyrytsa byita tu ata kino nihyrikosokda. Kyze sete ahatsa astatsa tu ziakse. Estuba nihyrikosokdaze usta atatsa ziakse. Iwa kytsa sete itukytsa iwatsa niakbanaha. Itukytsa hyrytsa habyitsa tu niakbakanaha. \v 27 Iwaze atatsa kino niwatihi nihyrikosokda. \v 28 Kyze nawa puruze kytsa mynahyrizikponahaze aty sa atatsa barikta babata. Sete itukytsa ziaksenaha — niaha. \p \v 29 Kyze Sesus ispe niy: \p — Kytsa nahyrizikponaha soho batu ahahyrinymyry. Deus harere humo batu ahaspirikpo Deus zikwy batu ahanyhỹ. \v 30 Abaktsa kytsa zuba tahasukzanaha. Wytykyryk zioktyhyryknaha. Aparakbaha inahyrizikponahaze kytsa sisukzabyitsa, wytykyryk ba zitahapytsazonaha. Niwazuba! Bijoikpe iknyktsa Deus tsumuẽhĩtsitsa watsa moziknaha batu sisukza — niy. \v 31 — Kytsa inahyrizikponaha hawa ha ty Deus botu ziwatahaka batu ahahyrinymyry niy. \v 32 Deus tihi: \p “Utakta Deus, Abarão kahumo tispirikporẽta. Adiri Isake kahumo tispirikporẽta. Adiri Sako kahumo tispirikporẽta iwatsa. Aba kahumo sispirikporẽtsa.” Kytsa niakbanahatsa Deus humo batu sispirikpo. Iwatsahi mynahyrizikponaha Deus humo sispirikporẽtsa — Sesus niy. \p \v 33 Myzubaha ihyrinymyrywy ziwabynahaze sipybyrẽtsa maha. \s1 Hawa ha sa Deus harere abazuba. \p \v 34-35 Kyze Pariseutsa ziwabynahaze hawa Sesus harere Sadusitsa bo niy. Nisiharere pykiknaha. Wastuhu Pariseutsa inakypyknahaze estuba Deus harere zihyrinymyryta Sesus imyiwy mozihikik iwatahi ipe niy: \p \v 36 — O myhyrinymyrytsa! Hawa ha sa Deus harere abazuba — niy. \p \v 37 Sesus tihi: \p — Deus humo ahamypokzitsirẽtsa babatsa. Iharere bo zuba ma tsimykaranaha! Ibo zuba mytsatyziuty! Itsyhyryze tarabajaziuba tsimykaranaha — niy. \v 38-39 — Ana harere hi abazuba my. Usa harere wasani ahaotuktsa pauktsitsa tynasipokzitsikinaha, ahumo tsinakara naha wa tihi taha. \v 40 Anaharere petoktsa abazubaha. Hawa ha ty Deus sohokotsa kytsa nisihyrinymyrykynaha hawa ha ty Moises harere ziwatahaka niwatihi anaharere petoktsa abazubaha humo my atsatu my — niy. \s1 Deus zipehata soho niy. \p \v 41 Iwaze wastuhu Pariseutsa inakypykyknahaze. \v 42 Sesus ispe niy: \p — Deus zipehata aty sa itsekoka my. Aty soho sa mytsaty tsimaha — niy. \p — O Kiristu Deus zipehata Dawi tsekoka my — niaha. \p \v 43 Sesus: \p — Iwa zeka amy humo sa Dawi Deus hyrikoso humo ipe: “Kapehatsa.” \v 44 Dawi tihi: \p Deus hi Kiristu zipehata: \q1 “Kabaze dyhy ty! \q2 Ikia abazubata mozik kazikwy humo. \q1 Kapanuryk taba dyhy ty! \q2 Bykyzehu utakta Deus asukyrytsitsa apyrytsa pukezi tysipykwy \q1 iwatsahi asukyrytsitsa aharere bo hyỹ maha” niy — Dawi niy. \p \v 45 — Dawi Deus zipehata pe “Kapehatsa” batu itsekoka hawa Deus zipehata Dawi tsekoka. Atahi Dawi tsekoka ipehatsa niwatihi. Dawi nipurukze Deus zipehata koikny baktatu Deus tsekoka humo — niy. \p \v 46 Batu aty tohi ziky. Iharere myhyrinymyrykyta babata tuze batu aty tohi zikmypeha. Sisikpybyrẽtsa iwatsahi batu harere zikaha. \c 23 \s1 Sesus Moises harere hyrinymyrytsitsa Pariseutsa ahatsa soho humo pykyhytu tahaktsa niy. \p \v 1 Kyze Sesus kytsa sizubarẽtsa bo zinymyrykynahatsa ahatsa pe: \p \v 2 — Pariseutsa, kytsa asaktsa Moises harere humo zihyrinymyrykynaha. \v 3 Deus harere zihyrinymyrynaha iwatsahi siharere tsiwabytoktonahaktsa! Siharere bo hyỹ tsimykaranaha. Hawa mykaranaha humo ahamysopykzubyihu ja. Tahahyrinymyrywy humo batu sisopyk. \v 4 Asahi: \p “Taparaktsa harere bo hyỹ tsimahaktsa!” maha. Tahahyrinymyrywy batu yhỹ maha. Ustsa kytsa Deus harere bo hyỹ mozihikiknahaze asaktsa ba zik mytsumuẽhĩnaha. Kytsa watsa asaktsa titsakyrikrẽna ty puhyrykty ba zikmytsumuẽhĩnaha iwa Pariseutsa sisopyk. Taparaktsa harere bo hyỹ tsimahaktsa maha asahi batu yhỹ niaha. \p \v 5 Hawa mykaranaha kytsa sibo iktsa maha ana hi mozihikiknaha. Deus harere iwatahaha tahaokpe humo zikzisikiknaha tahatsipa humo kino niwatihi haĩ niaha. Sisuk mekywahatu. Kytsa tihi. “O saktsa Deus okeze ka wasani maha. Deus harere batu sispiriktsokda. Mysisapywyky” anaharere piwaby tsihikiknaha. \v 6 Sudeutsa wahoro zumubanahaze sidyhydyhywytsa sisapyrẽtsa zuba siakparawy. Kytsa pe “Nabo pãotaha” tabete dyhy tsimy. Tahamyikaha nahaze isapyha ty zuba tahadisahakanaha. Sisorokrẽtsa nikaranaha hawa ha ty tisapyrẽna ziaksenaha. “Katsaktsa myhyrizikwanitsa” mytsaty ahabyitsa nikaranaha. \p \v 7 Kytsa mysihobyknahaze sibo mopamykysoziukunaha ana hi siakparawy. Nabo kytsa namy huakwy sapy eze sibo mopamykysoziukunaha ispe: “Myhyrinymyrytsa” sisopyk ana hi siakparawy. \v 8 Ikiahatsa ahahyrinymyrykytsa estuba zubata, utakta Sesus ahahyrinymyrykytsa ikiahatsa humo kamypokzitsiukrẽta, ikiahatsa kino ahatukytsa katuktsa tsimaha. Iwatsahi batu tahapetu sisopyk “Myhyrinymyrytsa”. Batu ustsa kape: “Myhyrinymyrytsa”. \p \v 9 Pariseutsa tihi ikiahatsa mysopyk “myzo” tsimaha ikiahatsa ahazo estuba zubata atahi bijoikpe eze tu my, iwatsahi usta maku mybarawy ezektsa tu batu ipe: “myzo” ahasopyk. \v 10 Ustsa kytsa batu isty peha: “abazubata” ahasopyk, utakta Deus humo zikpehata abazubata estuba zubata my. \p \v 11 Aty pehatsa ahatuk mozihikik atakta sizubarẽtsa mysitsumuẽhĩ mykara hawa ikykara, atakta niwatihi. \v 12 Aty tapetu isopyk “Utakta mypehakatsa mozihikik” ustsa kytsa isty tsumuẽhĩ byizeka, atakta Deus okzeka batu imysapy. Atahi “O sizubarẽtsa mysitsumuẽhĩ tsihikik” atahi Deus okzeka myhyrizikwani mozik — niy. \s1 Sispihikbatanikitsa Sesus okzeka batu simysapy mykaranaha. \p \v 13 — O Pariseutsa Deus harere zihyrinymyrykynahatsa niwatihi ahahumo kasukatsihikrẽta. Ikiahatsa ahamysapybyitsa tu tsimykaranaha iwatsahi sinini tsimaha. Ikiahatsa myzihawatahakanahatsa watsa ahahumo kasukatsihikrẽta. Deus tyryktsa wahoro wata, ikiahatsa hokbowy pihyrizikpyrykwyhik, ba zikpupunaha iwaze Deus tyryktsa batu tsimoziknaha. Ustsa kytsa mopupu tsihikiknahaze Deus tyryktsa moziknaha ikiahatsa tihi “Batu paku tsimaha” iwa tsimaha. \p \v 14 O Pariseutsa Deus harere zihyrinymyrynahatsa niwatihi aha humo kasukatsihikrẽta. Ikiahatsa ahamysapybyi tsimykaranaha iwatsahi sinini tsimaha. Ikiahatsa myzihawatahakanahatsa watsa aha humo kasukatsihikrẽta. Ikiahatsa haramukuka namy tsipiaksenaha. Kytsa okzeka Deus bo tsimypamykysobanaha sipapatu haramukuka namy tsipiaksenaha. Ana humo hi sinini tsimykaranaha. \p \v 15 O Pariseutsa Deus harere zihyrinymyrynahatsa niwatihi. Ikiahatsa myzihawatahakanahatsa watsa ahahumo kasukatsihikrẽta. Sinini tsimaha. Nanabyitaba tsimykurunaha, hara taba tsimykurunaha pihik koikny niwatihi kytsa bo tsimykurunaha, aparakbaha ahaharere humo ahawatsa moziknaha. Ahawatsa Sudeutsa moziknaha anaty hi tsimyzihikiknaha. Atakta ahaparakbaha tu zeka iwataharakatsa mozik ahawatsa sinini ykarawy bo my. \p \v 16 — O ahahyrizikubyitsa watsa. Ustsa kytsa batu isty tsumuẽhĩ okryrysaro humo ahakparawy. Ikiahatsa tihi: “Aty kytsa bo motsaso zeka. ‘Hawa Deus wahoro zubata Serusarẽhe eze my kaharere wasani my’ iwa motsaso zeka iharere wasape ja batu myhyrinymyry.” Ata tihi zeka “O kaokyrysaro Deus wahoro zubata nyny my” niy. Iwaze iharere wasani myhyrinymyrẽtsa. Okyrysaro Deus wahoro zubata bo nyny my zeka iharere wasani my ana humo myhyrinymyrẽtsa iharere wasapehe my. Hawa ha ty kytsa pe mykara wasape my. \p \v 17 Ikiahatsa ahamyikitsa! Ahyrizikubyitsa watsa! Deus humo ka okyrysaro batu ipokzitsi tawahoro zubata tisapyrẽna my. Deus wahoro zubata hi abazubaha my hỹ — niy. \p \v 18 — Ikiahatsa tihi: “Aty Deus bo motsaso zeka ‘Anaeze myraratsa wezowy eze Deus bo nyny tsimaha anaeze Deus wahoro zubata eze tu, kaharere wasani my’ iwa motsaso zeka iharere wasape ja batu myhyrinymyry”. Ata tihi zeka “O myraratsa ty hi atakta Deus bo nyny my zeka iharere wasani my” ana humo myhyrinymyrẽtsa. \p \v 19 Ahahyrizikubyitsa watsa. Ahararatsa harazowy tisapyrẽna Deus wahoro zubata eze hi abazubaha hỹ. \v 20 Iwatsahi aty myraratsa wezowy motsasoze iwaze iharere humo wasani ja, niwazuba isapyhatsa ty sizubarẽna wezowy bete kino motsasoko iwaze iharere wasani my. \p \v 21 Iwatsahi aty Deus wahoro zubata motsaso zeka iharere humo wasani ja niwazuba atakta tawahoro eze inapykyrykta kino motsasoko iwaze iharere tisapyrẽna my. \p \v 22 Aty bijoikpe motsasoze iwaze iharere humo ja wasani, niwazuba atakta bijoikpe eze tu kino motsasoko iwaze iharere wasani my. Bijoikpe Deus dyhywy wata zubata my — Sesus niy. \p \v 23 — O Pariseutsa, Deus harere zihyrinymyrykynahatsa kino niwatihi sinini tsimaha. Ikiahatsa ahanamy mytsyhyrytsa wa tsimaha zeka estuba zuba Deus bo nyny tsimaha. Wasani tsimaha. Ikiahatsa ahadisahawykykywy ty Deus bo nyny tsimaha. Deus harere bo hyỹ jokboa zuba tsimaha. Hawa ha ty wasania ty Deus okzeka batu yhỹ tsimaha. Kytsa bo batu wasani ahasopyk tsimaha. Ustsa humo batu ahamypokzitsiuk. Kytsa ahamyi ty tsimysisapybyrikinaha. Hawa tsimahaze Deus harere bo batu yhỹ tsimaha. Niwazuba Deus harere wasaniha bo hyỹ tsimahaktsa! Ustsa harere niwatihiktsa! Iwa ahadisahawykykywytsa Deus bo nyny tsimaha, iharere bo kino niwatihi hyỹ tsimaha, Deus harere bo hyỹ tsimaha. \p \v 24 Ahahyrizikubyitsa watsa. Ustsa kytsa batu isty tsumuẽhĩnaha. Ikiahatsa tihi: “Katsa mysapyrẽtsa ustsa bo mysitsumuẽhĩ” mytsaty ahabyitsa tsimaha. Ikiahatsa jokboa kaharere humo pykyhytu hyỹ tsimaha. Ikiahatsa kytsa watsa asaktsa tsikaeni ahabo zuba mytsaty ahasopyk. Abazubaha bo batu yhỹ tsimaha, iwatsahi ustsa kytsa humo batu ahamypokzitsiu, ahadisahawy soho bo zuba mytsaty tsimykaranaha — niy. \p \v 25 — O Pariseutsa, Deus harere zihyrinymyrykynahatsa niwatihi. Ikiahatsa myzihawataharakanahatsa watsa ahahumo kasukatsihikrẽta. Ikiahatsa sinini tsimaha. Ikiahatsa ahamypewytsa ahaporosuktsa ty ispetaba zuba tsimysipikiknaha tsibarazarẽna. Ioketabaka nioktsirõrõ siokpekehiziuhu batu siziu. Amy ty mytsaty tsimykaranaha batu wasani my. Taha bo zuba mytsaty tsimynakaranaha, amy ty ahakparawy atsatu tsimykaranaha. Ahamysapybara ty batu moewy iwatsahi batu ahamysapy tsimaha. Kytsa okzeka tsahi simysapyrẽtsa watsa, batu ba, batu ahamysapy tsimaha. \p \v 26 Pariseutsa ahahyrizikubyitsa watsa. Kytsa Deus bo batu mysioktyhyryk. Tapara ahaporosuktsa tysiokepiknaha. Tysiokepikik. Iwaze sisukpetaba motsapik tsimaha. Iwatsa hawa ha ty tsimyzihikiknaha zeka wasani my hawa kytsa ahasopyk wasani tsimaha. Ikiahatsa hawa tsimyzihikiknaha batu imysapy ahaporosuktsa watsa asahi batu isty pik — niy. \p \v 27 — O Pariseutsa, Deus harere zihyrinymyrykynahatsa niwatihi. Ikiahatsa tsihawataharakanahatsa watsa ahahumo kasukatsihikrẽta. Ikiahatsa sinini tsimaha. Ikiahatsa mytyk watsa, mytyk ape taba tsibarazarẽna. O “siziurẽna” kytsa mykaranaha. Batu ba. Anaeze siakbatsa nibibibakanaha, sipoiktsa zuba. Iwa ikiahatsa ustsa bo ahamysapyrẽtsa watsa. Batu. Ikiahatsa siakbatsa watsa batu ahamysapy tsimaha. \p \v 28 Iwa ikiahatsa tsimaha. Hawa tsimykaranaha kytsa ahasoho “asaktsa simysapyrẽtsa” maha, ikiahatsa ahamysapybyitsa tu tsimykaranaha iwatsahi kytsa tsimysisapybyriwynaha. Ikiahatsa tsiwataharakanahatsa watsa — niy. \s1 Deus simysapybyikitsa sinini ykarawy bo mysipeha. \p \v 29 — O Pariseutsa, Deus harere zihyrinymyrykynahatsa niwatihi. Ikiahatsa myzihawataharakanahatsa watsa ahahumo kasukatsihikrẽta. Ikiahatsa sinini tsimaha. Ikiahatsa Deus sohokotsitsa siytyk tisapyrẽna tsikzokninaha, kytsa simysapyrẽtsa Moises harere bo hyỹ nikaranaha siytyk tisapyrẽna tsikzokninaha. Iwatsa tu batu ahamysapy tsimaha. \p \v 30 Ikiahatsa tihi: \p “Katsaktsa taparaktsa tuk tsikapykyryknaha zeka Deus sohokotsitsa batu tsiksibanaha” mytsaty ahabyitsa tsimykaranaha. \v 31 Iwatuze iwa tsimypamykysokonaha, ikiahatsa Deus sohokotsitsa tsiksibanaha. \v 32 Niwazuba hawa ha ty taparaktsa ahadiritsa nikaranaha atsatu tsimykaranaha — Sesus niy. \p \v 33 — Ikiahatsa pyryhyk myrawy watsa tsimaha. Tsimysapybyi zeka Deus sinini ykarawy bo pahapehahik ba zik zoinaha. \v 34 Iwaze ustsa Deus sohokotsa ahabo myzipeha kytsa sispirikporẽtsa, sihyrinymyrykytsa iwatsa ahabo mysipehahik, pahatsumuẽhĩnaha humo. Wastuhu tsiksibanaha iharapatawyhytsa humo tsiksihyrizikiknaha iwa tsiksibanaha, ustsa Sudeutsa dyhydyhywy eze tu tsiksikikinaha. Ustsa nanabyitaba tsiksiberikinaha tsiksijakanaha. Tsiksibanaha taparaktsa watsa asahi Deus sohokotsa nisibanaha. \p \v 35 Asaktsa ahabo mysipehahik iwaze kytsa simyiwybyinahatsa tu sihyriziktsokzawy humo sinini tsimaha. Taparaktsa ahadiritsa Abeu zibezenaha. Ustsa sohokotsa nisibanaha. Ziharawy babata Sakarias zibezenaha. Deus wahoro eze zibezehiknaha. \v 36 Asaktsa simysapyrẽtsa niaha, asa humo hi ikiahatsa abaktsa kytsa sinini tsimaha. Ikiahatsa atsatu tsimaha iwatsahi sinini tsimaha — niy. \s1 Sesus Serusarẽhe ezektsa humo tsimypokzitsiarẽta. \p \v 37 Kyze Sesus nipamykysokozo: \p — O Serusarẽhe ezektsa. Ikiahatsa Deus sohokotsitsa tsiksibanaha. Asaktsa zahahyrinymyrykynaha tsiksibanaha. Deus sohokotsitsa bo haraharetsa zipyryktsa tsiksipaparakanaha iwa tsiksibanaha. Hawa pahakypyk tsihikik kokuaro wata mykara. Kokuaro tahyrytsa tasara paik puke eze mysipokzitsiki eze atatsa watsa. Iwa uta ahahumo kamypokzitsiarẽta. Ikiahatsa kabaze batu hỹ tsikaha. Ikiahatsa katuk batu hỹ tsikaha. \v 38 Iwaze ahawahoro perikik kytsa wahoro monakbiba. Deus tihi ahudikhudikwy soho “tsipiharakbaiknaha” my. \p \v 39 Kabo ba ziknyzonaha. Ikiahatsa tsimytsasonaha zeka “Atakta Deus zipehata myziksizo ihumo mykurẽtsa tsimoziknaha iharere bo hyỹ tsimaha”. Iwaze kabo iktsazo tsimahaze ahakurẽtsa tsimoziknaha — Sesus niy. \c 24 \s1 Sesus Deus wahoro zubata mynakbi naha soho nitsasoko. \p \v 1 Iwaze Sesus Deus wahoro zubata ekze niparakze zinymyrykynahatsa ibo zumunaha ipe niaha: \p — O myhyrinymyrykytsa Deus wahoro zubata bo iktsa tsimykta! Hawa tawahoro zubata tisapyrẽna zoihitsa sisapyrẽtsa — niaha. \p \v 2 Yhỹ niy. Aba haraharetsa bo iktsa tsimaha. Aibatohi haraharetsa ba harape bete zozo zikaha. Haraharetsa mynatõtõbaiknaha. Kytsa Deus wahoro zubata mynakarakba. Tsizubarẽna nepykbaik. \s1 Sininikarawy isuk kyrywy kino niwatihi nisihyrinymyryky. \p \v 3 Kyze Sesus Oriwereja hwitsa hara bo niy. Anaeze nidyhyky. Iwaze zinymyrykynahatsa asazubaze ipe niaha: \p — Hawaze sa Deus wahoro zubata mynakarakbaik amy ty sa mybo tsipiwatawy. Ikia tsimyziksizoze amy ty mybo tsipiwatawy. Hawaze mybarawy mopyk, amy ty mybo tsipiwatawy — niaha. \v 4 Ana soho mopamykysoko Sesus tihi: \p — Pykyhytutaha! Kytsa pahaspihikbatanaha. Siharere bo ba wabyziu tsimaha! \v 5 Kytsa sizubarẽtsa ahape maha “Utakta Deus zikpehata Kiristu” mybarapetu maha. Siharere batu wasani my. Kytsa mysispihikbatakanaha zuba, kytsa siharere bo yhỹ maha, siharere wasani mytsaty ahabyitsa mykaranaha. Iwa kytsa bo mybarapetu mykaranaha. \v 6 Kytsa ẽryktsa mowatsorokonaha. Kytsa bytykara ezektsa kino niwatihi mowatsorokonaha. Ana soho tsipiwabynaha. Ahapyby byihu ja. Tapara wa tihi my mybarawy abanury ty ka ba zikpyk. \v 7 Tatyryktsa usta tyryktsa bo mowatsoronaha. Nanabyi tabatsa myharape sukyryikiknaha. Nanabyitaba wytyk mytydydykyryk. Kytsa sizubarẽtsa taharapa piyknaha. Batu sidisahawyky. \v 8 Iwa sinini mykaranaha. Bykyze sinini puẽtsik maha. Hawa wytyk tsimyitsapyrẽtatsa tabykyhy pipurukze, bykyze sinini mykara puẽtsik atatsa watsa kytsa sinini mykaranaha. Bykyze puẽtsik sinini mykaranaha. \p \v 9 Iwaze ahasukyrytsitsa ahatsipa humo pahaoktyhyryknaha. Pahasukyrikinaha. Kahumo ahaspirikporẽtsa pahabanaha. Kytsa sizubarẽtsa ahahumo batu siakparawy. \v 10 Iwaze sizubarẽtsa katuktsa kahumo batu sispirikpo. Kytsa myharape sapybyikinaha, siharerewabymybarẽtsa moziknaha. \v 11 Kytsa asaktsa: \p “Katsaktsa Deus sohokotsa tsimaha” mybarapetu maha. Asahi kytsa bo mozumunaha zeka mysimyiwynaha. \v 12 Iwaze amy ty batu imysapy kytsa mynakaranaha. Simyiwynahatsa sizubarẽtsa maha. Ana humo hi ba zikapepokzitsinaha. \p \v 13 Aty kahumo tispirikporẽta tsipunihikrẽta mozik. Tsimysapyrẽta mozik, atahi Deus tuk tawahi mynapykyryk. Aty sinini mykaraze tsipunihikrẽta mozik atahi Deus tuk tawahi mynapykyryk hỹ. \p \v 14 Deus wasania ty kytsa ityryktsa moziknaha soho kytsa aparakbaha bo niy. Nanabyitaba Deus wasania ty motsasonaha iwaze kytsa abazubaha iharere piwabynaha. Kytsa abazubatsa Deus wasania ty piwabynahaze iwaze hi mybarawy mopykba. Ana zuba mybarawy mopykba — Sesus niy. \s1 Sesus Serusarẽhe mynakbi naha soho humo nisispirikpokozo. \p \v 15 Sesus ispezo niy: \p — Isapybyiwy imyrawyta Deus wahoro zubata eze perikiknaha. Deus wahoro zubata sapy eze my. Deus sohokotsa Danieu anasoho botu ziwatahaka. Ata bo kino iktsa tsimahaze tywakiknahaktsa! — Sesus niy. Aty tapapeu piny ihyrinymyry tahi my. \v 16 Sesus tihi: \p — Hawa myze asaktsa Sudeja eze tuze hara bo tywakiknahaktsa! \p \v 17 Atakta wahoro harapu bete modyhyky zeka mynasik tanamy bo batu paku my, mowakik zuba. \p \v 18 Atakta tatsuhuk eze tu zeka tasuk bo wahoro eze batu erete mowakik zuba! \p \v 19 Wytykyryk siseheza sibykyhykyza sisukatsihikrẽza. Tahabykyhytsa tu sisukatsihikrẽza. Mywaknahaze tsihokdaharẽna. \p \v 20 Deus bo tsimypamykysonaha: \p “O myzo tsimywaknaha zeka mybo ba hyritsik tyziwõ tsimaha. Tsimywaknaha zeka batu mybyrykywy eze ba zikunaha mysopyk tsimaha” niy. \p \v 21 Iwaze tihi kytsa sinini mykaranaha. Deus bijoikpe wytyk nizuknize kytsa anawa batu sinini niaha. Ba sininizo zikaha. Anawaze zuba sinini tsimykaranaha. \p \v 22 Deus zikwy humo jokbohatu sinini tsimaha, kytsa pokzitsiuwy jokbohatu nawa puruze mopyk habyizeka batu aty tohi ispitutsa zikokpykyryknaha. Deus iwatahawytsitsa pokzitsiuwy jokbohatu. \p \v 23 Kyze aty ahabo zeka. “Iktsa tsimahaktsa! Anahudikhudikwy bo Deus zipehata my”. Usta ahabo zeka. “Iktsa tsimahaktsa! Atahi Deus zipehata my” mybarapetu mykaranaha. Ana harere bo ba hỹ tsimaha! \p \v 24 Sizubarẽtsa mozumunaha asaktsa: \p “Utakta Deus zikpehata” mybarapetu mykaranaha. “Utakta Deus sohokotsa” mybarapetu mykaranaha. Amy ty kytsa batu zikaha ana ty hi mykaranaha, iwaze kytsa tahapetu sisopyk. “Atakta Deus sohokotsa babata, atakta Deus zipehata babata” mytsaty ahabyitsa mykaranaha. Deus nisiwatahawyhiknahatsa bo mysimyiwy tsihikiknaha, batu zikaha — niy. \v 25 Sesus ispezo niy: \p — Kapehawy tsiwabytoktonahaktsa! Abaka taharere ahabo my iwaze kytsaktsa mozumunahaze siharere bo batu yhỹ tsimaha. \p \v 26 Kyze ahape maha zeka: \p “Iktsa tsimahaktsa! Deus zipehata jerukbara eze tu my” maha. Usta ahape “Iktsa tsimahaktsa! Deus zipehata wahoro bo inatsuk” maha. Siharere humo batu ahaspirikpo. \v 27 Utakta Deus zikpehata ahawata mynasikzoze paparizo mykaranaha hyrikoso waha my. Bijoikpe eze tu nanabyitaba hyrikoso my anawa abazubatsa kabo iktsa maha. Aparakbaha hyrikoso bo iktsa maha. Anawatsa aparakbaha kabo iktsa maha. Utakta myziksizoze iwa hi my. Atsoko myziksizo, aparakbaha kabo iktsa maha hyrikoso waha. \p \v 28 Myziksizo hỹ. Amakata nihyrikosokda zeka ihoro bo urubutsa mozumubaiknaha. Piborobaiknaha. Urubutsa Deus sohokotsabyitsa watsa, urubutsa tsihoroharẽna ziborokonaha. Deus sohokotsabyitsa kytsa Deus humo sispihikbyitsa bo mybarapetu mykaranaha. Kaharere humo myziksizo naha soho wasani my — Sesus niy. \s1 Deus zipehata mywata niyzik myziksizo. \p \v 29 Sesus ispezo: \p — Kyze sinini ykarawy mopykze iwatahawytsa mynatakaha. Haramwe ba ziknaharamwe ihizikubyita hi miwa my. Byzoje kino niwatihi ba ihiziku. Byrisoiktsa, bijoikpe ikny mynatsunaha. Bijoikpezektsa mytydydykynaha. \p \v 30 Iwaze bijoikpe eze iwatawy natakahaze utakta Deus zikpehata mynasikzo piwatawy. Kytsa aparakbaha anawatahawy bo hi iktsa maha. Ana bo iktsa mahaze sipybyrẽtsa. Mybarawy ezektsa kapokso mopuziukunaha. Utakta bijoikpe satata tuk mynasik iwa kytsa kabo iktsa maha. Mynasikze kamysapyrẽta kahyrizikporẽta kazikwyrẽta ana bo iktsa mahaze mopuziukunaha. Kamysapyrẽta tu iwatsatu mopuziukunaha. \p \v 31 Kyze porawy wata opykani pypy mykaraze tawata my, iwaze bijoikpe iknyktsa Deus tsumuẽhĩtsitsa siwatawytsitsa bo mysipeha. Nanabyitaba mybarawy ikny iwatawyhiktsitsa mynakypyknaha — niy. Sesus iwa nisihyrinymyrykyzo. \s1 Umaha soho humo nisihyrinymyryky. \p \v 32 Sesus ispezo: \p — Kyze umaha bo iktsa tsimaha. Hyritsik nawõze pahahyrinymyry. Umaha taypykze tapara isarapatsa ytsik humo tasaropok zeka iwaze okyrysaro mozipokoroknahaze “O hyritsik mynawõkõ” tsimaha. Ahahyrinymyrẽtsa. \v 33 Anawatawywahi mahaze utakta mynasikzoze ahahyrinymyrẽtsa hỹ. Bijoik ezektsa mytydydykynaha iktsa tsimaha utakta mynasikzoze ahahyrinymyrẽtsa hỹ. Atsatu my. \v 34 Kaharere wasani wabyziutaha! Abaktsa kytsa kaharere pinymyrybaiknaha. Kaharere atsatu mykaraze bykyzehu zuba mohyrikosokdanaha. \p \v 35 Bijoikpe mohokda. Wytyk kino mohokda. Kaharere ka ba zikokza. Ba zikpyk. Kaharere tawahi mynapykyk — Sesus niy. \s1 Sesus myziksizo naha humo batu aty tohi ihyrinymyry. \p \v 36 Ispezo niy: \p — Myziksizo naha humo batu myhyrinymyry. Batu aty tohi nawa taize ja ziky ba zikaha. Bijoikpe iknyktsa Deus tsumuẽhĩtsitsa kino batu sihyrinymyryhy. Uta kino Deus tse babata tu batu kahyrinymyryhy. Kazo zuba tsihyrinymyrẽta. \v 37 Tapara utakta Deus zikpehata mynasikzoze kytsa Noe okzekywatihi my. \p \v 38 Zibyituhukutu tahadisahakanaha, zikukunaha, tahasukzakanaha, wytykyryk nisioktyhyryknaha. Iwa nikaranaha iwaze Noe tsaraha puẽtsikbyita nizuknize atsaeze takoroze atsoko hyritsik inawõ. Ustsa kytsa pihik humo tahababaiknaha. Sispirikpobyitsa tahaharazukik. \v 39 Anawahi utakta Deus zikpehata myziksizoze kytsa sispihikbyitsa tuze atsoko myziksizo. \p \v 40 — Iwaze makutsa petoktsa waratok eze pitetekenaha. Estuba Deus piwatawy, kabo pioktyhyryk ustakta motare. \p \v 41 Petokzahaza wanatsitsa mysiwazikinaha. Estuba Deus piwatawy, kabo pioktyhyryk ustatsa katsa motare. \v 42 Mytsatyziu tykaranaha! Ahaspihik tsiwabykynaha! Haneze ahapehatsa mynasikzo ana humo batu ahahyrinymyry hỹ iwatsahi ahaspihik tsiwabyky nahaktsa! \p \v 43 Wahoro tsihitsa zinymyryky zeka hawaze unata titsyhyryboarẽta iwahoro bo mytsukze, piperyky, ba zikuru, iwatahi itsyhyryboarẽta iwahoro ba ziktsuk. \p \v 44 Iwatsahi ahaspihik tsiwabykynahaktsa! Tsimykymynaha atsoko utakta mynasikzo iwatsahi tsimykymynaha wahoro zihitsa watsa ahaspihik tsiwabykynahaktsa! Iwa tsipiperykynahaktsa — Sesus niy. \s1 Sitsumuẽhĩtsa wasani isopykta usta pykyhytu zikybyita iwaha humo nisihyrinymyryky. \p \v 45 Sesus puẽtsik nisihyrinymyryky ikiahatsa tsumuẽhĩtsitsa watsa. Atahi: \p — Hawa tsumuẽhĩtsa tsimysapyrẽta ahabo motsasoko. Aty ipehatsa harere bo hyỹ mykara. Iharekykarabyita tu tisokpykziurẽta babata ipehatsa nikuruze tsumuẽhĩtsa pe: \p “Kanamy tsiperyta! Kawahoro ezektsa tysipokzitsiuktsa! Ustsa tsumuẽhĩtsa sidisahawy ty sibo nyny tsimy” my. Iwaze meky botu niukuru. Sitsumuẽhĩtsa nitare. \fig |src="LB00133B.TIF" size="span" copy="Louise Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Mateus 24.45" \fig* \v 46 Atakta itarabaja pykyhytu mynakara bykyzehu ipehatsa myziksizoze ihumo tsakurẽta hỹ. \v 47 Ipehatsa tihi: \p “Ikia tsamysapyrẽta tu kanamy tsizubarẽna tsiperyky iwatahi ahumo kakurẽta my, katsyhyryze tarabajaziu tsikykara iwatahi pasapywyky” my. \v 48 Sitsumuẽhĩtsa ihyriziktsokzawy pykyhytu habyi zeka tapetu isopyk: \p “O kapehatsa azymyny. Batu aidy erete ziky mykara” my iwatahi ipehatsa harere bo batu yhỹ niy. \p \v 49 Iwaze ustsa tsumuẽhĩtsitsa mysikiki. Tadisahaikik siopuwy pikuikik. \p \v 50 Ipehatsa myziksizoze sitsumuẽhĩtsa batu ity pery. Haramwe haneze sa batu inymyryhy. Ihyrinymyrybyita tu ipehatsa atsoko ziksi. \p \v 51 Ipehatsa ihumo takyriki sinini ykarawy bo pipeha. Iharawatakanahatsitsa tuk sinini mykara. Situk mopuziuku nabo tahatsapu ty dydydy mykaranaha — Sesus niy. \c 25 \s1 Sityrykduwybyiza des soho nitsasoko. \p \v 1 — Iwaze uta mybarawy bo mynasikzoze Deus tyryktsa hawa ja my — niy. Iwatahi usa soho humo nipamykysozo. Deus tuktsa soho humo nisihyrinymyry. Hawa ihumo tsipiperykynaha, asaktsa ihumo piperykynaha Deus bo mysioktyhyryk. Ustsa batu ziperynaha sinini mykaranaha iwatsahi — Aperykynahaktsa — niy. Atahi: \p — Kyze sityrykduwybyiza des niaha. Asiza hi taharikapuwy zisuhyknaha mytasukzata zihobyk tsihikiknaha. Sisopyk hi. Sityrykduwybyiza tasukzata myikaha bo zuba niaha. \fig |src="LB00318B.TIF" size="col" copy="Louise Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Mateus 25.1" \fig* \v 2 Sityrykduwybyiza mytsyhyry waza sispirikpoza. Sityrykzowybyiza mytsyhyry waza batu sispirikpo. Iwa. \v 3 Sispirikpobyiza taharikapuwytsa tsihirik tuk zuba niaha. Ituta taharikapuwytsa eze tsikaeni zuba. Awatu haty batu tysuhyk. \v 4 Usiza sispirikpoza awatuha zisuhyknaha. Taharikapuwy ty zihareknaha usa awatuha zibykyryknaha. \v 5 Sityrykduwybyiza tasukzata ziperykynaha typerypery batu zuk. Tasukzata ba zikzumu, haneze ja mozumu batu sihyrinymyry. Siõtutsarẽza tu hini nikaranaha. \p \v 6 Unopokteze aty ja kakaik niy. “O tasukzata mozumuku iokeryk pãotaha!” niy. \p \v 7 Iwaze sityrykduwybyiza taharikapuwy ty zikymynaha taharika humo pokpok niaha. \p \v 8 Kyze sispirikpobyiza sispirikporẽza pe “Ahazikaopuwy ty katsa mybo ja! Katsa myrikapuwy nepykbaik” niaha. \p \v 9 “Katsa kino batu niaha. Sozeka ja katsa myrika opuwy batu huhu my katsa ahabo nyny tsimaha zeka myrika opuwy tsikaeni zuba. Kytsa bo ahazikaopuwy tyzisuhyryknaha okyrysaro humo” niaha. \p \v 10 Iwazahi nitururuknaha, rika opuwy zisuhyknaha. Asiza sapy baze tasukzata izumu. Sityrykduwybyiza sispirikporẽza iperykynahaza iapik niaha. Nikymynahaze tu imyikaha bo niaha. Imyikaha sapy bo nipupunaha kyze aty hokbowy ziokbohik. \p \v 11 Iwaze usiza sityrykduwybyiza izumunaha. Sispirikpobyiza hokbowy eze huahua niaha. Isukzata bo hua nikaranaha. “O mypehatsa hokbowy ty zoksaparety” niaha. \p \v 12 “Batu ba niy. Hokbowy ty ahabo zoksapare ba ziky ikiahaka siza batu kanyhy” niy. — Iwa Sesus sityrykduwybyiza soho humo nipamykysoko hawa ihumo tsipiperykynaha nisihyrinymyryky. \v 13 Kyze atahi: \p — Hawa taeze myziksizo naha humo batu ahahyrinymyry. Hanawa puruze myziksizoze batu ahahyrinymyry iwatsahi tsiperykynahaktsa! — niy. \s1 Maku tatsumuẽhĩtsa bo okyrysaro zisirezo ana soho humo Sesus nisihyrinymyky. \p \v 14 Kyze utakta myziksizoze Deus tuktsa hawa ja my. Iwaze usa soho humo nipamykysoko, iwa nisihyrinymyryky. \p — Maku niparak meky botu niparak. Niparakakze sitsumuẽhĩtsa pe: “Kanamy tsizubarẽna tsiperykykta” niy. \v 15 Tapara sitsumuẽhĩtsa pe: \p “Pany! Okyrysaro ouro hi mytsyhyry wa sĩko miutsa abo nyny my. Ahawatu nyny nyny my! Kaokyrysaro humo puẽtsik tsipiakse!” niy. \p Yhỹ niy. Kyze usta tsumuẽhĩtsa pe: \p “Pany! Okyrysaro ty ouro hi petok miutsa abo nyny my. Ahawatu nyny nyny my! Kaokyrysaro humo puẽtsik tsipiakse!” niy. \p Yhỹ niy. Kyze usta tsumuẽhĩtsa pe: \p “Pany! Okyrysaro ty ouro hi estuba miu abo nyny my. Ahawatu nyny my! Kaokyrysaro humo puẽtsik tsipiakse!” niy. \p Yhỹ niy. Iwa niy. Estuba estuba tsumuẽhĩtsa izikwy humo okyrysaro ibo nyny niy. Iwaze niparak meky botu niukuru. \v 16 Atakta tsumuẽhĩtsa okyrysaro mytsyhyry wa miutsa ty aidy kytsa bo. Okyrysaro humo ziaksetohi iwaze okyrysaro puẽtsik ziakseta, usta okyrysaro mytsyhyry tsawa sĩko miutsa ziakse. Abaka okyrysaro mytsyhyrytsa sepyk niy. \v 17 Atakta tsumuẽhĩtsa okyrysaro petok miutsa tu atsatu niy. Okyrysaro humo ziaksetohi iwaze okyrysaro puẽtsik ziakse usta okyrysaro petok miutsa ziakseta. Abaka okyrysaro napetok napetok niy. \v 18 Atakta tsumuẽhĩtsa okyrysaro estuba zuba miu ziakseta wytyk hoke bo zikorohik, tapehatsa okyrysaro ziokpitsĩ. Abaka okyrysaro estuba zuba nitare. \p \v 19 Kyze sipehatsa meky botu niapykyryk. Aiba ziksizoze tapetu isopyk: \p “Katsumuẽhĩtsa bo iktsa my kaokyrysaro ty sibo nyny iky hawa ja ity nakaranaha iktsa my. Sihyriziktsokzawy ty pykyhytu maha zeka ana bo hi iktsa my” niy. Iwaze sitsumuẽhĩtsa sibo huahua niy. \p \v 20 Kyze tapara itsumuẽhĩtsa ibo zumuze tihi: \p “Ikia aokyrysaro ty mytsyhyry wa miutsa kabo nyny tsiky. Uta okyrysaro mytsyhyry wa puẽtsik ziakse abaka okyrysaro ty mytsyhyrytsa wa sepyk abo nynyrezo my” niy. \p \v 21 Ipehatsa “O wasani. Ikia tsisapyba, ikia sitsumuẽhĩtsa tsimysapyrẽta tsimy. Ahyriziktsokzawy tsikaeni zuba pykyhytu tsikykara abaka amy ty ipamabikia ty abo nyny my. Kamyikaha bokta! Katuk tsakurẽtakta!” niy. \p \v 22 Kyze ustsa itsumuẽhĩtsa ibo zumuze: “Ikia aokyrysaro ty petok miutsa kabo nyny tsiky. Uta okyrysaro petok puẽtsik ziakse abaka okyrysaro ty napetok napetok abo nynyrezo my” niy. \p \v 23 Ipehatsa: \p “O wasani. Ikia tsisapyba ikia sitsumuẽhĩtsa tsimysapyrẽta niy. Ahyriziktsokzawy tsikaeni zuba pykyhytu tsikykara aba amy ty ipamabikia ty abo nyny my. Kamyikaha bokta! Katuk tsakurẽtakta” niy. \p \v 24 Kyze usta itsumuẽhĩtsa ibo zumuze: “Ikia aokyrysaro ty estuba zuba miu kabo nyny tsiky. Ikia humo kytsa sinamybyitsa. Ikia atsuhuk sizõjanita bo ba ziksiparik. Tsimysizozeke zuba. Batu tywe kytsa nisizozokonaha ikia tsyhyryze. Ana ty hi kahyrinymyrẽta. \v 25 Iwatahi apokso kapybyrẽta. Wytyk eze aokyrysaro iytykik. Abaka aokyrysaro estuba zuba miu abo nynyrezo my” niy. \p \v 26 Iwaze ipehatsa zibetsakak: \p “O ikia katsumuẽhĩtsa batu atsyhyry. Ikia iakmyita. Ikia mytsaty kahumo kytsa sinamybyitsa. Ikia mytsaty isty parikbyita tu tsiksizozoko zuba. \v 27 Iwa mytsaty tsimyzeka amy skaraba maku okyrysaro zozowy bo kaokyrysaro ty batu nynyspyk tsiky. Atakta kaokyrysaro humo ziakse tohi. Iwaze kaokyrysaro humo tsiky zeka tihi, zibiakakta okyrysaro nynyrezoze kaokyrysaro tsikaeni zuba tsiakse. Iwa ziksizoze kaokyrysaro puẽtsik zuba kabo nynyrezo tsimy” niy. \p \v 28 Kyze pehatsa ustsa tsumuẽhĩtsa pe: \p “Okyrysaro ty estuba zuba taty okoktaha! Tapara tsumuẽhĩtsa atakta okyrysaro mytsyhyrytsa wa sĩko miutsa nynytahaktsa ibo hi ana okyrysaro ty estuba nyny tsimaha” niy. \p \v 29 Aty tapehatsa tsyhyryze tarabajaziu my zeka tsakurẽta iwatahi ihyriziktsokzawy tohi my. Tisokpykziurẽta mozik. Aty tapehatsa tsyhyryze batu tarabaja my ihyriziktsokzawy tsikaeni zuba ziaksebaik. Itsyhyrybyita tuze inamybyita mozik. Ihumo batu iaku iwatahi batu ihyriziktsokza nabo pãoty my. \v 30 Tatsumuẽhĩtsa iakmyita ape bo miwa ha zuba typapykik nabo mopuziuku takyrikita tu tatsapu ty dydydy mykara niy. Iwa sisoho Sesus nipamykysoko Deus tyryktsa soho humo nisihyrinymyryky. Hawa Deus isapyha ty ituktsa bo nyny my nisihyrinymyryky. Wastuhu sisokpykziurẽtsa moziknaha ustsa ituktsa isapyha ty batu yhỹ maha zeka ana kino Deus piakse ustsa bo nyny my — niy. \s1 Sesus myziksizoze hawa aparakbaha soho motsaso. \p \v 31 Kyze Sesus tihi: \p — Utakta Deus zikpehata ahawata ikyzik mynasikzoze abazuba my. Izikwyrẽnikita my. Iwatahi kadyhywy tisapyrẽta bete modyhyky. Mynasikzoze bijoikpe iknyktsa Deus tsumuẽhĩtsitsa sizubarẽtsa katuk mynasiknaha. \p \v 32 Iwaze bijoikpe iknyktsitsa mybarawy ezektsa sizubarẽtsa kaokeryk mysioktyhyryknaha. Nabo sizubarẽtsa mynapykyknaha. Hawa hozipyrykzatsa perytsa myraratsa ty meky taba tu hozipyrykzatsa usta taba kaberitotsa, anawata utakta mybarawy ezektsa petok metutu my. Nataba simysapyrẽtsa mekytaba tu simysapybyitsa iwa kaokeryk mynapykyrykbanaha. \v 33 Asaktsa simysapybyitsa kapawazo taba maha. Ustsa simysapyrẽtsa kino kapanuryk taba maha. \p \v 34 Kyze kytsa kapanuryk tabaktsa pe my: \p “Pany!” Ikiahatsa bo Deus kazo pahasapywyky, abaka ityryktsa babatsa tsimoziknaha. Deus isuknihibyize ikiahatsa soho mytsaty nikara hawa ityryktsa tsimoziknaha ana ty hi mytsaty nikara. Isapyhaty ahabo nyny my, hawa ihyrytsa bo nyny my nawata ty ikiahatsa niwatihi ahabo nyny my. \v 35-36 Karaparẽta ikykaraze ahadisahawy ty kabo nyny tsikykaranaha. Karapukrẽta ikykaraze pihik ty kabo nyny tsikykaranaha. Utakta bipyritsa mozikze ikiahatsa kape: \p “Paku tsimy. Mywahoro awanu sapy bo” tsikykaranaha. Kakpyrẽta ikykaraze ahasuk ty kabo nyny tsikykaranaha. Kamyitsapyrẽta ikykaraze kahumo ahamypokzitsiukrẽtsa. Sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo zikuruknahaze ikiahatsa kabo tsikozorẽnaha. Kape “O katsa abo tsimytsumuẽhĩ tsihikiknaha.” tsikykaranaha. \p \v 37-38 Iwaze simysapyrẽtsa kape maha: \p “O abazubata iwaze batu tsikykaranaha. Katsaktsa ikia araparẽtaze disahawyty batu abo nyny tsikaha. Ikia arapukrẽtaze batu abo nyny tsikaha. Ikia bipyri tuze batu ape ‘paku tykta!’ batu ape ha tsikaha. Ikia batu asuku batu abo nyny tsikaha. \v 39 Ikia amyitsapyrẽtaze ahumo batu mypokzitsiuk. Ikia sakyriukrẽnikitsa hurukwy eze katsaktsa batu abo kozore” niaha. \p \v 40 Iwaze utakta abazubata tihi: \p “Sinamybyitsa bo tsiksapywykynahaze kabo hi tsiksapywykynaha. Batu kabo tsikykaranaha sinamybyitsa bo tsikykaranaha, sibo tsiksitsumuẽhĩnahaze kabo tsiktsumuẽhĩnaha kabo tsizasapykynahaze kakurẽta. Ikiahatsa sinamybyitsa tsizasapykynahaze kakurẽta kino asahi katukytsa watsa humo.” \p \v 41 Iwaze utakta kytsa bo simysapybyikitsa kapawazo taba ispe my: \p “Nabo pãotaha!” Ikiahatsa ahahumo Deus takyriki sinini ykarawy bo pahapeha, anaeze izo eze tynakoronaha ba zikbe. Anasapy Deus botu zikymy Satanas tsyhyryze iapiktsa kino niwatihi zikymy. \v 42-43 Karaparẽtaze ahadisahawy ty batu kabo nyny tsikaha. Karapukrẽtaze pihik ty batu kabo nyny tsikaha. Bipyri tuze ikiahatsa batu tyso. “Paku tsimy mywahoro awanu sapy” iwa batu tyso. Kakpyrẽtaze batu kasuku humo ahasuk ty batu kabo nyny tsikaha. Kamyitsapyrẽtaze kahumo batu ahamypokzitsiuk. Sakyriukrẽnikitsa hurukwy eze ikypykyrykze batu kabo kozore zikoktyhyryknaha ikiahatsa kahumo batu ahamypokzitsiuk, iwatahi Deus sinini ykarawy bo pahapehahik. \p \v 44 Iwaze asaktsa simysapybyitsa kape maha: \p “O abazubata batu atyny tsikaha. Katsaktsa ikia araparẽtaze batu abo iktsa tsikaha. Ikia arapukrẽta, bipyri, amyitsapyrẽta, sakyriukrẽnikitsa hurukwy eze iwatsa batu abo iktsa tsikaha, iwatsahi batu aty tsumuẽhĩ” maha. \p \v 45 Iwaze utakta abazubata tihi: \p “Sinamybyikitsa bo tsisapybyikinahaze kabo hi tsiksapybyikinaha, batu isty tsumuẽhĩze batu katy tsumuẽhĩ” my. Sinamybyikitsa katuk kytsa watsa. \p \v 46 Asaktsa simysapybyikitsa tu kapawazo taba sinini ykarawy bo mysipehahik. Ustsa kapanuryk taba simysapyrẽtsa tu iwatsahi Deus tuk tahawahi mynapykyryknaha. Iwa atsaezubaha metutu my — Sesus niy. \c 26 \s1 Sesus zibeze tsihikiknaha. \p \v 1 Kyze Sesus kytsa bo nisihyrinymyrybaze zinymyrykynahatsa pe: \p — Petok puruze Sudeutsa myikaha Paskoa my. \p \v 2 Nawa puruze Deus taparaktsa nisitsumuẽhĩze bo mytsaty ziknakaranaha. Simyikaha bo tsimahaze utakta Deus zikpehata kasukyrytsitsa pikbezenaha, iharapatawyhyta humo pikyrizikiknaha — niy. \p \v 3 Kyze taparaktsa Deus wahoro zubata eze ziknapamykysokonahatsitsa, taparaktsa kapitaõtsa Sudeutsa ahatsa niwatihi inapykyknaha, taparakta ziknapamykysokota Kajapas inarokota iwahoro bo inauzuzuknaha. \v 4 Asaktsa Sesus isukyrytsitsa niaha. Itsipa humo zioktyhyryknaha tabeze tsihikik. Kytsa papatu tsahi Sesus pibeze tsihikiknaha. Asa zuba tihi: \p — Hawa zeka kytsa papatu tabezehik — nikaranaha. \p \v 5 — Mymyikaha eze tuze Sesus ba zibezenaha, kytsa pokso mypybyrẽtsa. Tabeze zeka nawa puruze kytsa mymybabanaha, sizubarẽtsa moakmyinaha — niaha. \s1 Sesus Simaõ Pariseu wahoro bo niy. Anaeze wytyk ibo jokmorẽnikia ty ziharasusuhik. \p \v 6 Kyze Sesus Betanija hudikhudikwy bo niy. Simaõ wahoro bo nitsuk. Tapara Simaõ iakõrõrõtsa humo nibibibaka ata hi nizororota niy. Inaro Simaõ iakõrõrõta niy. \v 7 Anaeze Sesus tadisahakaze sidisahakawy hwibihitsa baze nidyhyky iwaze wytyk inatsuk. Atatsa ibo zumu. Atatsa jokmorẽnikia ty tsipokzitsiarẽna zibykyk. Jokmorẽnikia suk tisapyrẽna arabastero harahare hi tsipokzitsarẽna. Atatsa Sesus bo zumuze tasuk zisoiktsakik iwaze jokmorẽnikia ty zihareksusuku. Iwa nikara. \v 8 Zinymyrykynahatsa atatsa bo iktsa niahaze ihumo tahakyrikinaha. Sisakparẽtsa. Atatsa jokmorẽnikia ty ba ziharasusu mytsaty nikaranaha. \p — Amy skaraba jokmorẽnikia ty ziharasusuku. \v 9 Ana jokmorẽnikia tsipokzitsiarẽna hỹ. Katsaktsa jokmorẽnikia ty tahuak zeka okyrysaro tsizubarẽna tsimaha. Kyze okyrysaro tsizubarẽna ty sinamybyikitsa bo nyny tsimaha zeka wasani tsimaha — nikaranaha. \p \v 10 Kyze siharere humo Sesus tsihyrinymyrẽta. Atahi: \p — Awatu betsak betsak byitaha. Atatsa tsimysapyrẽtatsa. Amy humo sa tsasukatsihikarẽtsa atatsa kahumo wasani nikara. \v 11 Sinamybyikitsa ahapauk baze mynapykyryknaha. Tysitsumuẽhĩekiknaha zeka wasani my. Utakta ahatuk batu mopykyryk kabo ka ba nyny zikaha. \v 12 Abanurytu pikbezenaha. Mohyrikosokda. Atatsa kanury ziharasusuku kymyba. Mohyrikosokdaze atatsa botu jokmorẽnikia ty pikarasusu — niy. \p \v 13 — Kaharere wasani nanabyitaba Deus wasania ty kytsa sizubarẽtsa bo motsasonaha. Hawa atatsa katsyhyryze niy ana kino niwatihi nanabyitaba mynapamykysokonaha niwatihi iwaze kytsa atatsa soho bo mytsaty mykaranaha — niy. \s1 Sudas Sesus sukyrytsitsa bo niy. \p \v 14 Kyze Sudas Iskariotses estuba Sesus zinymyrykyta isukyrytsitsa bo zumu. Imyspihikbatanikita tu Deus wahoro zubata eze ziknapamykysokonahatsa tuk taparakta bo zumu. \v 15 Atahi: \p — O Sesus humo batu ahakparawy. Tsipibeze tsihikiknaha. Uta pahatsumuẽhĩ. Bykyze uta hi ibo pahaoktyhyryk. Uta pahatsumuẽhĩ zeka amy ty sa kabo nyny tsimaha — niy. \p — O ikia tsimytsumuẽhĩ zeka okyrysaro ty abo nyny tsimaha, tirĩta okyrysaro parata hi abo nyny tsimaha — niaha. \p — Yhỹ. Bykyzehuta! Aba piksizo. \p — Yhỹ. Tsipiksi. \p \v 16 Kyze Sudas mytsaty nikara — Hawa sa Sesus bo mysioktyhyryk. Yhỹ ja. Bykyzehu — niy. Ziperyky zuba. \s1 Sesus tamyikaha ty tadisahaka. \p \v 17 Kyze estuba puruze imyikaha eze Sudeutsa Deus taparaktsa nisitsumuẽhĩ naha bo mytsaty ziknakaranaha. Atsikara ikpytowybara tu ty ziokoknaha tamyikaha eze nikaranaha. Nawa puruze zinymyrykynahatsa Sesus pe: \p — Hana eze sa mymyikaha tsipikymynaha. Hana eze sa ikia baze tsimymydisahanaha — niaha. \p \v 18 — O nabo myzubaha boktsa! Tohi boktsa! ipe myhyrinymyrykytsa tihi: \p “Bykyze pikbezenaha. Awahoro eze mymyikaha bo tsimaha. Awahoro utakta zinymyrykynahatsa tuk hauk tsimaha” tsimaha — niy. \p \v 19 Yhỹ niaha. Sesus harere bo hyỹ niaha. Simyikaha nakymy, hozipyrykzatsa ni nizokonaha. Wasani niaha. \p \v 20 Zunubakaze Sesus tuk zinymyrykynahatsa sizubarẽtsa dose tahadisahakanaha. \v 21 Tahadisahakanahaze Sesus ispe niy: \p — Kaharere wasani ahatuk estuba. “O Sesus kaharereziuwybyita. Abaka batu Sesus tukta my” mykara. Atakta kahumo iakyriwy tu mozuruku kasukyrytsitsa tuk kabo nasioktynaha — niy. \p \v 22 Iwaha ziwabynahatsa hi batu siaku. Sisukatsihikrẽtsa tu ipe: \p — O aty skaraba “Utakta batu Utakta batu” — nikaranaha. \p \v 23 — Estuba katuk tamihi ty sok mytahi kasukyrytsitsa bo pikoktyhyryk. \v 24 Utakta Deus zikpehata kytsa wata ikyzik ahasapyzeky mohyrikosokda. Tubabatu kytsa Deus harere papeu humo isoho botu ziwatahakanaha. Abaka ziwatahakanaha atsatu my. Atakta Deus zikpehata humo iakyriwy tu mozuruku sinini mykara. Atakta ipuruk byizeka wasani my, atahi sinini ykarawy bo tawahi mynapykyryk — niy. \p \v 25 Iwaze Sudas iakyriwy tuze Sesus pe niy: \p — O kahyrinymyrykytsa, ikia hi sa kasoho tsimytsaso — niy. \p — Ikia hi tsimytsasoko — niy. \s1 Sesus tatuktsa tuk tadisahaka. \p \v 26 Kyze tahadisahabanahaze, Sesus atsikara hyritywaha ty okok niy Deus pe: \p — Ikia tsamysapyrẽta ahumo ka mykurẽtsa — niy. Atsikara ty tsak niy. Zinymyrykynahatsa bo nyny niy: \p — O hauk tahaktsa! Atsikara kanury waha my. Naka hauk tsimahaze kanury soho bo mytsaty tsimaha. “Sesus mysapyzeky nihyrikosokda” tsimaha — niy. Iwa niaha. \p \v 27 Kyze taoporosuk ty paik niy Deus pe: \p — Ikia tsamysapyrẽta ahumo ka mykurẽtsa — niy. Taoporosuk ty zinymyrykynahatsa bo nyny niy: \p — O tsõtahaktsa kytsa! \v 28 Duabohotsa tsik kaspu waha my. Tsõ tsimahaze kaspu soho bo mytsaty tsimaha. Hawa ahasapyzeky nihyrikosokda. Tubabatu kaharere nawa niy abazuba atsatu my. Iwatahi Deus ahasoho pe my: “simysapybara humo mysiokzo iwatsahi kaokzeka meky watu moziknaha” Deus nikara — niy. \p \v 29 — Utakta aba zuba duabohotsa tsik piku. Pikuzoze Deus kazo tuk kytsa tuk asaktsa kaharere bo hyỹ mykaranaha katyryktsa moziknaha. Deus tyryktsa mozumunahaze pikuzo — niy. Iwaze sizubarẽtsa duabohotsa tsik zikukunaha. \p \v 30 Iwaze Deus bo nisakibazikiknaha — O ikia tsamysapyrẽta — niaha. Deus bo nisakibazibanahaze ape bo ziponaha. Oriwereja inarokoha hara bo niukurunaha. \s1 Sesus Peduru nizukpeheze — O batu Sesus kanyhy tsimy — niy. \p \v 31 Kyze Sesus ispe niy: \p — Utakta mohyrikosokda. Aba ikiahatsa kahumo batu ahaspirikpo, tsipikarekbaiknaha. Tubabatu Deus harere tihi: \p “Uta hozipyrykzatsa irarakata pibeze iwaze hozipyrykzatsa nanabyitaba mowakbaiknaha” Deus niy. Iharere taparakta ituktsa kino niwatihi sisoho nitsasoko. Iwaha kabo my. Kasukyrytsitsa pokso tsimywakiknaha. \v 32 Deus mozikyrizikpowyzoze aharaze Karireja bo my — niy. \p \v 33 Kyze Peduru: \p — Ustsa ahumo batu sispirikpo utakta batu. Uta kino atuk mykara ba zaharek — niy. \p \v 34 — O Peduru, kyze kokuaro ipobyi tu “Batu Sesus kanyhy”. Iwa harakykbyi mybarapetu tsimy — niy. \p \v 35 — O niwazubakta! Atuk tu pikbezenaha zeka “Utakta Sesus tukta zinymyrykyta” my — niy. \p Sizubarẽtsa kino niwatihi nikaranaha. \s1 Sesus tuk zinymyrykynahatsa tuk Oriwereja hara bo nidoko. \p \v 36 Kyze Sesus tuk zinymyrykynahatsa tuk niukurunaha. Kesemani isaziktsa koso bo zumunahaze ispe niy: \p — Anaeze dyhy dyhytaha. Uta kino nohi eze Deus bo mopamykyso — niy. \p \v 37 Ustsa dyhy dyhy niahaze, tatuktsa Peduru, Suão, Tsiaku iwatsa nisioktyhyk. Sesus mytsaty nikara. \p — O bykyze pikbezenaha — nikara. Batu iaku. Tisukatsihikrẽta. \v 38 Tatuktsa pe: \p — O batu kaku. Kasukatsihikrẽta tu pomoza tawa muku. Tykareze tu tsipiperynaha. Ahatõtsabyrihu ja! — niy. \p \v 39 Siharapu bo harakmotohi niy. Wytyk bo okmymy niy. Deus bo nipamykysoko. Iwaze Deus pe niy: \p — O kasukyrytsitsa kabo mozumunaha kazo. Sinini mynakara. Nabo kabara botu sakpyty. Utakta batu kahyrikosokda tsihik. Ikia kape: \p “Tyhyrikosokdakta” tsimy zeka mohyrikosokda aharere bo hyỹ my — niy. \fig |src="cn01810B.tif" size="span" copy="the © 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Mateus 26.39" \fig* \p \v 40 Kyze tatuktsa harakykbyihi ahatsa bo ziksizo zurubakanaha. Peduru pe niy: \p — O tsikurubaiknaha ja kytsa. Katuk batu tsiperykynaha ja hini hini byitahaktsa. \v 41 Ikiahatsa Deus bo typamykysonahaktsa! Ikiahatsa tihi: \p “O Deus myzo katsaktsa batu mypunihik ana kino tsinymyry mysapybara humo batu mykparawy iwatahi tymytsumuẽhĩ” iwatsahi Satanas harere bo batu hỹ tsimaha. Hawa ha ty wasani tsipitsihikiknaha, ahapunihikbyitsa tu kaharere bo batu yhỹ tsimaha ana humo hi kahyrinymyrẽta — Sesus niy. \p \v 42 Siharapu bozo niyze iwaze Deus bo nipamykysokozo: \p — O kazo hawa ha ty tsimyzihikik ana bo hi hyỹ my. “Tyhyrikosokda” tsimy zeka, uta mohyrikosokda sinini mynakara — niy. \p \v 43 Iwaze tatuktsa bo ziksizo. Zurubakazonaha. Siõtutsarẽtsa. Iwaze niparakzo. \p \v 44 Sesus siharapu bozo niyze Deus bo nipamykysokozo. Iharere atsatu Deus bo nipamykysokozo. \p \v 45 Iwaze zinymyrykynahatsa bo ziksizo. \p — O tsikpurubakanaha zuba. Tsipahabyrykynaha. Abaka batukta! Utakta Deus zikpehata kytsa wata ikyzik kasukyrytsitsa kabo mozumukunaha abahi pikbezenaha. Sinini mynakara. \p \v 46 Kyiktahaktsa! Tupaktsa! Atakta kahumo iakyriwy kasukyrytsitsa kabo mynasioktykyryk mozumubahanikinaha. Kasukyrytsitsa tuk mozumuku. \s1 Isukyrytsitsa Sesus tsipa humo zioktyhyryknaha. \p \v 47 Ana hi nipamykysokoze Sudas ibo zumu. Sudas zinymyrykyta iharereziubyitsa tuk, isukyrytsitsa Sesus bo inasioktykyryk. Kytsa sizubarẽtsa ituk tahatanoratsa tahaupepetsa iwa nasebykyknaha. Sudeutsa, taparaktsa Deus wahoro zubata eze ziknapamykysokonahatsa kino niwatihi nisipehanaha. \v 48 Tapara Sudas ispe niy: \p — Kytsa Sesus tuk piwatawyze piharapyrykze ahanyhybyitsa tsipinynaha. Ataty paiktahaktsa! Itsipa humo tsioktyhyryknahaktsa! — niy. \v 49 Iwaze Sesus bo zumuze: \p — O kahyrinymyrytsa ikzumu — niy. Sesus ziharapyryk. \v 50 Sesus: \p — Katukta katy hawa tsimy aidytykta tsimy — niy. Kyze kytsa Sesus nizokbatsinaha itsipa humo zioktyhyknaha. \v 51 Ipaukbazekta Sesus tuk zinymyrykyta tasokorotsapu zibokik. Ziknapamykysokota taparakta itsumuẽhĩtsa ispi zezykik. \v 52 Sesus: \p — Niwazubakta. Asokorotsapu isapy bo kurukty. Ikiahatsa ahasokorotsaputsa tuk tsipihuzedukunaha zeka ikiahatsa kino niwatihi sokorotsaputsa ty pahabanaha. \v 53 Kazo bo myzapyky zeka: \p “O kazo tsipiktsumuẽhĩkta my zeka tahi bijoikpe iknyktsitsa sizubarẽtsa kabo mysipeha ana kino ahahyrinymyryhu ja. \v 54 O kazo tsipiktsumuẽhĩkta” batu tsaso ana kino my zeka Deus harere batu wasani my. Tubabatu Deus harere kasoho botu nitsaso iwa atsatu mykara hỹ — niy. \p \v 55 Iwaze Sesus kytsa sizubarẽtsa pe niy: \p — Utakta katsyhyryboabyita. Batu kakyri iwaze amy skaraba ahaupepetsa ahatanorotsa iwatsa tsiknasebykyknaha! Awatutaha. Ikiahatsa tuk zikzibyituhukutu Deus wahoro zubata eze ahahyrinymyryky. Iwatsa tu sa batu katsipa humo katy oktyhyryk. Abaka wasiza katsipa humo tsikoktyhyryknaha. \v 56 Kytsa pikoktyhyryknaha iwa niy. Hawa ha ty Deus harere tubabatu nikara atsatu mykara. Iharere wasani my — niy. \p Iwaze anaty ziwabynahaze zinymyrykynahatsa niwakbaiknaha. Sipybyrẽtsa. Kytsa pokso niwakiknaha. \s1 Kytsa Sesus kytsaharerewabytsitsa bo zioktyhyryknaha. \p \v 57 Iwaze asaktsa Sesus tsipa humo zioktyhyryknaha Kajapas wahoro bo niaha. Kajapas imyhyrizikwanikita, Deus wahoro zubata eze ziknapamykysokonahatsa tuk. Moises harere kytsa nisihyrinymyrykynahatsa, Sudeutsa taparaktsa iwatsa sizubarẽtsa anaeze ziknapykyryknaha. \p \v 58 Peduru Sesus hapik atazuba niukuru. Iwaze Kajapas wahoro peze nidyhyky. Deus wahoro zubata perytsitsa tuk nidyhyky. Hawa sa maha ana kino ziwaby tsihikik iwatahi kytsa baze nidyhyky. \p \v 59 Taparaktsa Deus wahoro zubata eze ziknapamykysokonahatsa, ustsaktsa kytsa Deus wahoro siharerewabytsitsa ahatsa hawa kytsa imysapybyi ziwabykynaha. Asahi inakypyknahaze kytsa Sesus soho metuwy piwaby tsihikiknaha. Iwaze siharere humo pibeze tsihikiknaha. Isoho mekywa tu nitsasokonaha iwatsahi batu tybeze. \v 60 Kytsa isoho zispihikbatakanaha, siharere batu amy tohi iwatsahi Sesus batu tybeze. Mekywatu nitsasokonaha. \p \v 61 Kyze kytsa petoktsa tihi: \p — Atakta maku tihi “Deus wahoro zubata mokarakbaik zeka petok puruze mozoknizo” niy — niaha. \p \v 62 Nitsasobanahaze, Kajapas myhyrizikwanikita rikto niyze: \p — Amo Sesus kytsa asoho nitsasokonaha asoho zisapybyikinaha ana soho tsiwaby. Hawa sa tsimy — niy. \p \v 63 Batu harere, tahabyi pyk zuba niy. Iwaze ziknapamykysokota tihi: \p — Deus okzeka atahi aharere piwabyky hawa Sesus. Ikiahi ja Deus zapehata. Ikia ja Deus tse — niy. \p \v 64 — Ikiahi iwa tsimytsasoko. Abaka Deus zipehata atahi Deus zikwyrẽnikita ipanuryk taba dyhy my. Utakta bijoikpe satata tuk mynasikzo ana bo kino iktsa tsimaha — niy. \p \v 65 Imyhyrizikwanikita anaharere ziwabyze takyriki. Tasuk zisykik iwa takyrikize ziwatawyky iwa sisopyk. Atahi: \p — Deus soho ziharereziubyiki anaharere tsiwabykynaha. Niwazuba ustsa kytsa harere batu mywaby — niy. \p \v 66 — Hawa ha ty isoho mytsaty tsimykaranaha. Hawa sa ity tsimaha — niy. — Hawa batu sapy nikara mytsaty tsimykaranaha. Iwaze tabezehikta! tabezehikta! — nikaranaha. \p \v 67 Zehezozokoknaha. Zihyrizikwarakanahaze nitsakikinaha. — Aty sa zaki. \p \v 68 Deus zapehata babata tsimy zeka. Aty sa zaki — nikaranaha. \s1 Peduru zispihikbataka — Sesus batu kanyhy — mybarapetu nikara. \p \v 69 Kyze Peduru wahoro peze nidyhyky. Itsumuẽhĩtsata ibo nikozo. Atatsahi: \p — O ikia hi sa Sesus Karireja ezekta tukta — niy. \v 70 Peduru: \p — O batu. Batu kanyhy — kytsa pe niy. \p \v 71 Kyze pakuwyta boze ustatsa itsumuẽhĩtsata kytsa pe: \p — Atakta Sesus Nasare ezekta tukta — niy. \p \v 72 — O batukta niy. Kaharere wasani my Sesus batu kanyhy — niy. \p \v 73 Kyze kytsa ibo niaha. Asaktsa: \p — Ikia Sesus tukta tsimy. Aharere Karireja ezekta wata — niaha. \p \v 74 Iwaze Peduru tsipybyrẽta nitsaso: \p — Batu kanyhy. Aty skaraba Sesus. Deus okzeka motsaso iwaze kaharere imysapybara zeka, Deus piksininiwyky, motsasozo Sesus batu kanyhy — niy. Nitsasokoze atsoko kokuaro nipo \fig |src="BK00062B.TIF" size="col" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Mateus 26.74" \fig* \v 75 Peduru mytsaty niy. Tapara Sesus: \p — O kokuaro pobyituze “Batu Sesus kanyhy” iwa tsimytsaso — niy. \p Peduru niparak. Ape baze nipuziuku. \c 27 \s1 Kytsa Sesus Piratus bo zioktyhyryknaha. \p \v 1 Kyze zokorobyitu Sudeutsa taparaktsa sizubarẽtsa ziknapamykysokonahatsa Deus wahoro zubata eze iwa inakypyknahaze asaktsa hi: \p — Hawa sa tsimaha iwaze Sesus tabezehik. Katsaktsa ba zibezenaha batu zikaha iwatsahi Piratus bo abazubata ata hi zuba mymypeha — niaha. \v 2 Iwaze kytsa Sesus zipawarakanaha, Piratus bo zioktyhyryknaha. Piratus myhyrizikwanikita iharere awatu zeka Sudeutsa ba zibezenaha. \s1 Sudas atatu tabeze. \p \v 3 Kyze Sudas atakta Sesus humo iakyriwy — Sesus tabeze — ana hi ziwabyze tisukatsihikrẽta niyzik. Imysapybyita hi zerekyzyky iwatahi okyrysaro parata hi ziknapamykysokonahatsa taparaktsa kapitãotsa ahatsa sibo okyrysaro ty nynyrezo niy. \v 4 Atahi: \p — Utakta kamyspihikbatakanikita Sesus tsimysapyrẽta aba kytsa pibezenaha — niy. Kytsa ipe: \p — Hawa tsiky ana humo hi batu mytsaty. \p Hawa tsiky ikia hi ana humo mytsatyziu tsimykara — niaha. \p \v 5 Iwaze Sudas okyrysaro parata hi Deus wahoro zubata eze nisipaparahikze zoihik. Atatu tabeze tsazikiha humo tatsubere borok iwa tabeze. \p \v 6 Ziknapamykysokonahatsa taparaktsa okyrysaro parata hi zebykyknaha atsahi: \p — Okyrysaro maku huakba ziaksenaha iwaze Deus wahoro zubata okyrysaro suk bo batu koro tsimaha. Moises harere ana hi nimyhyrinymyryky. Hawa ja tsimaha — niaha. \p \v 7 Iwaze nahapepehaikiknahaze okyrysaro ty itsuhuk zihuaknaha. Maku aektsikni humo tarabaja nikara itsuhuk ziaksenaha okyrysaro humo. Anaeze Sudeutsabyitsa mysiytyknaha. \v 8 Aba kino — Iytyk spu — inarokoha nikaranaha. Okyrysaro itsuhuk huak niaha maku nihyrikosokda. \v 9 Ana ty hi niahaze Deus sohokotsa Seremias tubabatu ziwatahaka atsatu my. Ta tihi: \p — Okyrysaro ty okyrysaro parata hi zibykyknaha, ana kino Sudeutsa ihumo zihuaknaha, kyze itsuhuk ty bo ziaksehyk niaha. \v 10 Ana okyrysaro ty itsuhuk huak ziaksehyknaha. Aektsikni humo tarabaja ziknakarata itsuhuk huak ziaksehyk naha okyrysaro tuk — Seremias niy. Hawa Deus niy Seremias botu ziwatahaka abazuba anaharere atsatu niy. \s1 Kytsa Sesus Piratus bo zioktyhyryknaha. \p \v 11 Kyze Sesus Piratus myhyrizikwanikita bo zioktykyryknaha. Piratus: \p — O Sesus ikia ja Sudeutsa pehatsa — niy. — Yhỹ ikia hi tsiktsaso — niy. \p \v 12 Ziknapamykysokonahatsa taparaktsa kapitaõtsa kino niwatihi nitsasokonaha: \p — Atakta zisapybyiki — nikaranaha. Sesus sibo batu harere. Tahabyi ziwaby zuba. \v 13 Iwaze Piratus ipe niy: \p — Siharere ty sa batu waby. Amo sa batu mysapy asoho nitsasokonaha. Iwa sa wasani — niy. \p \v 14 Batu harere. Iwatahi Piratus tsipybyrẽta nikara iwatahi: \p — O amo skaraba batu harere ziky, batu aokani — niy. \s1 Sesus zibeze tsihikiknaha. \p \v 15 Tubabatu Paskoa myikaha eze tahasopyk ty hi ziknakaranahaze Piratus maku estuba nizuke. Kytsa maku ziwatawyhik. \v 16 Kytsa sizubarẽtsa sakyriukrẽnikitsa hurukwy eze, estuba Bahabas inarokota. Kytsa bakatsa iwata hi nitsahuruknaha. \v 17 Kytsa sizubarẽtsa inakypyknahaze Piratus ispe niy: \p — Aty sa myzuke. Bahabas ja ahabo myzuke. Sesus kytsa isoho “O Kiristu Deus zipehata” maha, atahi ja ahabo myzuke. Aty sa tsipiwatawynaha — niy. \p \v 18 Ziknapamykysokonahatsa sizokdirẽtsa iwatsahi Sesus ibo zioktyhyryknaha ana humo hi Piratus tsihyrinymyrẽta. \v 19 Piratus kytsa harerewabykywy eze nidyhyky. Kyze ioke mysohokotsa zipeha. Atahi: \p — O aoke tihi “Unata Sesus soho zitsotospykze. Atakta tsimysapyrẽta. Batu imyi. Mybara botu sapy ty katsotyspyk humo mytsatyziu tsimykara” niy. \p \v 20 Ziknapamykysokonahatsa taparaktsa kapitaõtsa kino niwatihi kytsa sizubarẽtsa bo niaha. Nisipehaka “O Bahabas tsipiwatawynaha.” Sesus “tabezekta” tsimykaranaha, iwa Piratus bo tsimykaranaha — nikaranaha. Iwa kytsa papatu sukyryze nikaranaha. \v 21 Kyze Piratus kytsa sizubarẽtsa pe: \p — O aty sa myzuke. Bahabas ja myzuke. Sesus ja myzuke. Aty skaraba iwatawyhyta — niy. \p — Bahabas! — nikaranaha. \p \v 22 — Sesus ja. Atakta kytsa isoho Deus zipehata Kiristu my. Hawa sa my Sesus ty — niy. \p — Tabezekta! Iharapatawyhyta humo tabezekta! — nikaranaha. \p \v 23 — Hawa niyta sa tsipibeze tsihikiknaha. Batu imyiki — niy. Kytsa aparakbaha: \p — Tabezekta! — kazi nikaranaha. \p \v 24 Kytsa sizubarẽtsa asiba niharapehudidunaha iwaze Piratus harere batu siwabyhy ana humo hi tsipybyrẽta. Iwaze pihik ty tatsyhyrype pikik. Sizubarẽtsa okzeka tatsyhyrype pikikze atahi ispe niy: \p — Atakta maku tsimysapyrẽta. Iwatahi tsipibezenaha zeka batu kamyzihik ikiahatsa zuba “tsibezenaha” — niy. \v 25 Kyze kytsa sizubarẽtsa tihi: \p — Katsa mytsekokatsa niwatihi ata maku mynamopykwy zeka wasi — nikaranaha. \p \v 26 Iwaze Bahabas nizuke, Sesus ta batu, sodadutsa pe: \p — O tytsakinahaktsa! Siraratsa hwyk tsadikihi ty tytsakinaha. Bykyze iharapatawyhyta humo tsibezenahaktsa! — niy. \s1 Sodadutsa Sesus zimyijakanaha. Inisaha ty zitsorikiknaha. \p \v 27 Iwaze sodadutsa Piratus wahoro bo zioktyhyryknaha. Sodadutsa sizubarẽtsa iharape inakypykyknaha. \v 28 Isuk ty hyrykok niaha. Isuk tsahirita ty zisuknaha. \v 29 Inisaha ty zitsorikiknahaze iharek humo pu niaha. Hwi sarapa tsibik ty ipanuryk taba tybykyhy niaha. Iwaze zimyijakanaha. Tahaekaratsa humo iokeryk puruk puruk nikaranaha, sipehakatsa okeryk watsa iwa zisininiwy. Asa tihi: \p — O Sudeutsa abazubata ja. Tsizuruku mypehatsa ana kino tsimyzihikiknaha — mybarapetu nikaranaha. \fig |src="HK026A.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Mateus 27.29" \fig* \p \v 30 Ity zehezozokikiknaha. Hwi ty tahawa tu ziharektotokonaha. \v 31 Zimyijabanahaze isuk tsahirita ty hyrykok niaha. Isukbabata ty ihumo korobykzo niaha. Iwaze mekybotu zioktyhyryknaha. Nabo tabeze nikaranaha. Iharapatawyhyta humo tabeze nikaranaha. \s1 Iharapatawyhyta humo zihyrizikiknaha. \p \v 32 Ske buruk niukurunahaze Simaõ nasihobyk. Simaõ Sireni ezekta niy. Sodadutsa ipe niaha: \p — O iharapatawyhyta tsebykta! — niaha. \v 33 Nabo zebykyryk. Anasapy kokota inarokota Sudeutsa harere iharekpokoso ziwatawy. \v 34 Anabo zumunahaze mymyitsapyri hwi ty Sesus bo nyny niaha. Naka isipianikia ty tsikaeni zuba ziakpy batu tsõ. \v 35 Sodadutsa iharapatawyhyta humo zihyrizikiknaha. Ipapepe eze zihyrizikiknaha. Ipyrytsa eze kino niwatihi zihyrizikiknaha zikymynahaze iharapatawyhyta zitseknahaze ziriktonaha. Sodadutsa isuk ziakse tsihikiknahatsa haraharezipyryktsa ty nisipaparakanaha. Aty ja Sesus suk piakse nikaranaha tsahi ziwatawykynaha. \v 36 Iwaze nidyhydyhykynaha. Sesus iharapatawyhyta humo zihyrikbanahaze zihaperykynaha. \v 37 Iharapu bete iwatahaha. \sc SUDEUTSA PEHATSA\sc* ziwatahakanaha. \v 38 Kytsa petoktsa ituk nisibanaha. Sitsyhyryboanikitsa. Siharapatawyhytsa humo nisibanaha, estuba ipanuryk taba usta ipawazo taba ahatsa niaha. \p \v 39 Iwaze kytsa nabaze ske buruk nikaranahatsa zisapybyrikinaha. \v 40 Asaktsa: \p — O Ikia “Deus wahoro zubata myokarabaka bykyze petok puruze usta mozoknizo” tsikykara abaka tsimyhyrikosokda. Ikia Deus tse tsimyzeka ja parany! tsimy. Tynasikta! Bazekara — nikaranaha. \p \v 41 Deus wahoro zubata eze ziknapamykysokonahatsa taparaktsa kapitaõtsa, Moises harere iwatahatsitsa iwatsa zisakpybyrikinaha niwatihi. \p \v 42 — O ustsa tsiksitsumuẽhĩkĩ, ikia tu tsikaktsumuẽhĩkta! Sudeutsa pehatsa ja. Iwatatu sa tsipomozaka. Sudeutsa pehatsa babata zeka, Deus tse zeka tynasikta! Iwa bo tsimykozonaha zeka “O Sesus Sudeutsa pehatsa” tsimaha — mybarapetu nikaranaha. \v 43 — Atahi Deus humo tispirikporẽta, “Utakta Deus tse” niy. Abaka Deus ihumo tsimypokzitsiurẽta zeka iktsa tsimaha. Deus ity pitsumuẽhĩ naha bo iktsa tsimaha — nikaranaha. \p \v 44 Sitsyhyryboanikitsa siharapatawyhytsa humo mohyrikosokdanaha nataba natabaha ibo atsatu zisapybyrikinaha \s1 Sesus mohyrikosokda. \p \v 45 Kyze tokbaha eze miwa niyzik. Batu haramweke. Nanabyitaba haramwe byitatu. Bykyze iharakibikia bo zoize inaharamwezo. \v 46 Iharakibikia boze Sesus opykani huahua niy: \p \tl — “Eri Eri rama sabaktani”\tl* kaka niy. Myharere piwatawy, “O Deus ikia humo kaspirikporẽta. Amy skaraba uta zuba tsipikarikik.” — niy. \v 47 Wastuhu nabaze niriktohokonaha ana harere ziwabynahaze: \p — O amo sa Erias bo hua mykara — niaha. \p \v 48 Tohi duabohotsa tsik itsãrãkbara ty morosuk eze ky ty tsikok niy. Anabo mazori waha ty duabohotsa tsik bo sokyk niy, zipypyiki. Mazori waha ty hwi humo zitsihi jobo Sesus sak bo tsyktsyk nikara. Sesus batu tsõ. \v 49 Ustsa kytsa tihi: \p — Byriktsa! Tozeka ja Erias mozumu tsiperynahaktsa kytsa! — niaha. \p \v 50 Iwaze Sesus kakazo niyze nihyrikosokda. \p \v 51 Iwaze panu ipamaba ipokpedawy Deus wahoro zubata eze ky nisykbaik. Tsapukte buruk bijoikny tu niaksykyryk. Wytyk nitydydykyk tu. Haraharetsa nitõbaiknaha. \v 52 Tahaytykeze kytsa puke puke niaha. Siakbatsa Deus humo sispirikporẽtsa inahyrizikpobanaha. \v 53 Bykyze Sesus inahyrizikpoze Serusarẽhe bo inapupunaha. Anaeze kytsa sizubarẽtsa sibo nikozonaha. \p \v 54 Kyze sodadutsa Sesus ziharaperykynaha. Wytyk nidydykyze sipybyrẽtsa. Hawa sa nikaranaha niakozonahaze sipybyrẽtsa: \p — O atahi Deus tse babata — niaha. \p \v 55 Kykyryk tihi ẽrykzatu nikozokonaha. Asiza Karireja ikny iapik niukurunaha. Sitsumuẽhĩza tu ihumo simypokzitsiukrẽza. \v 56 Situk Maria Madarena, ustatsa Maria Tsiaku Sose ahatsaje, ustatsa Sebedeu oke iwaza ẽryk tu ibo nikozokonaha. \s1 Sesus nury ziytyknaha. \p \v 57 Kyze nubaze Sose Arimeteja ezekta zumu. Tsinamyrẽta niy. Atakta niwatihi Sesus tuk zinymyrykyta niy. \v 58 Piratus bo izumu. Sose: \p — O Sesus nury ty uta kabokta Piratus! Uta iytyk bo mytsahorok — niy. \p Yhỹ niy. Iwaze sodadu pe: \p — Sesus nury ty Sose bo nynyty! — niy. Iwa hỹ. \v 59 Sose inury nazipikze panu tsiziurẽna eze ziakwaraka. Tubatu Sose taytyk zitua bo anabo hi nitsahorok. \v 60 Iyktaba ezytyk anaeze inury ty hoekare niy. Harahare bobyri ihok bo zihokbore. Iwaze niparak. \v 61 Maria Madarena, ustatsa Maria iytyk nizokparakanaha. Iytyk baze nidyhydyhykynaha. \s1 Sodadutsa iytyk ziharaperykynaha. \p \v 62 Hinipỹ sesta-peira ziharamuze okoroze sibyrykywy bo zumu ziknapamykysokonahatsa Deus wahoro zubata taparaktsa, Pariseutsa iwatsa Piratus bo niaha. \v 63 Asa tihi: \p — Mypehakatsa, mospihikbatakata atatuze petok puruze Deus mozihyrizikpowy niy. \v 64 Iwatahi sodadutsa tysipeha iytyk pehaperykynaha, okoroze. Iwaze zinymyrykynahatsa inury ba ziakse naha kytsa pe “O Sesus inahyrizikpo” maha ana harere pokso iytyk bo sodadutsa pe pykyhytutaha. Zinymyrykynahatsa tihi “Sesus Deus zipehata” niaha ana harere batu sapy niy, abaka “Sesus inahyrizikpo” maha zeka ana harere isapybara baba — niaha. \p \v 65 — Ahaharere humo sodadutsa ahatuk mysipeha. Iytyk pykyhytu tsizoziknaha iwaze batu aty tohi ana bo ba ziktsuk — niy. \p \v 66 Iwaze nitururuknaha. Iytyk bo niaha. Harahare bobyri zihokbore tsazikihia tuk zihirikiknaha nawa batu aty tohi ana bo ba ziktsuk. Iwaze sodadutsa pe niaha: \p — Iytyk tsihaperykynaha! — niaha. Iwa hỹ. \fig |src="cn01849b.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Mateus 27.66" \fig* \c 28 \s1 Deus Sesus zihyrizikpowy. \p \v 1 Kyze petok zuruze, sabado ziharamuze kykyryk iytyk bo niukuruzonaha. Domiko miwa botu Maria Madarena ustatsa Maria kino niwatihi iytyk bo zumuzonaha. \v 2 Atsoko wytyk nitydydydykyktu. Iwaze bijoikpe iknykta Deus tsumuẽhĩtsa inasik harahare bobyri zipetu ibete nidyhyky. \v 3 Bijoikpe iknykta tisukbarazarẽta katsaktsa ibarazabaharẽta batu mynyhy. Paiparezo mykaranaha ihyrikoso waha bijoikpe myze iwa bijoikpe iknykta wata my. \v 4 Sodadutsa ipokso mytydydykyknaha. Sipybyrẽtsa nikaranaha iwatsahi wytyk bo inarahanaha. Siakbatsa watsa niyziknaha. \v 5 Bijoikpe iknykta kykyryk pe niy: \p — Ahapyby byihu ja! Sesus iharapatawyhyta humo nihyrikosokdata tsipiberikinaha ana kino kanymyrẽta. \v 6 Atakta iytyk eze hana bo ja. Hawa botu niy nahyrizikpo. Iktsataha isapy bo anaeze nihoeke. \v 7 Aidytyktsa! Nabo zinymyrykynahatsa bo tynakozorenahaktsa! ispe tsimaha: \p “O inahyrizikpo aharaze Karireja bo my, nabo ibo iktsa tsimaha. Aba tsipinynaha”. Kaharere tsiwabyziunaha — niy. \p \v 8 Iwaze iytyk ekze nitururuknaha. O Sesus nahyrizikpo sakurẽza nikaranaha. Sipybyrẽza nikaranaha Sesus tuk zinymyrykynahatsa pe aidy niaha. \v 9 Atsoko Sesus nisihobyk: \p — Awy ahapyby byihu ja! Ahapunihikrẽtsaktsa! — niy. Kykyryk ibo zumunahaze ipyrytsa humo paik paik niaha. — Ikia tsamysapyrẽta ahumo zuba mykurẽza — niaha. \p \v 10 — Ahapyby byihu ja! Zinymyrykynahatsa bo katuk kytsa bo tsimahaktsa! Ispe tsimaha: \p “Karireja bo tsimaha nabo kabo iktsa tsimaha” tsimaha — Sesus niy. \s1 Sodadutsa Sesus nury soho mybarapetu nikaranaha. \p \v 11 Iwaze wytykyryk ske buruk niukurunahaze wastuhu sodadutsa, asahi iytyk ziharaperykynaha sihudikhudikwy bo ziksizonaha. Hawa ty nikara Deus wahoro zubata ziknapamykysokonahatsa taparaktsa bo nipamykysokonaha. \v 12 Kyze taparaktsa ziknapamykysokonahatsa taparaktsa ypykytsa bo niaha. Asa zuba inapamykysonaha. — Hawa sa tsimaha — nikaranaha. Iwaze tsizubarẽna okyrysaro ty sodadutsa bo nyny niaha. \v 13 Ispe niaha: \p — Ikiahatsaktsa kytsa pe “Unata eze tsikurunahaze iwaze zinymyrykynahatsa izumunaha inury zibykyknaha” tsimaha iwa kytsa bo tytsaso — niaha. \p Yhỹ niaha. Iwa humo okyrysaro ty sodadutsa bo nyny niaha. \v 14 Homa pehatsaktsa Piratus taharere piwaby zeka, katsaktsa ipe: \p — Sodadutsa wasani maha tsimaha. Iwa ahahumo batu takyri, iperykynahatsa sõtutsarẽtsa tuze batu takyri myharere humo. Iwatsahi mytsaty mytsaty byijataha! — ziknapamykysokonahatsa niaha. \p \v 15 Iwaze Sudeutsa perykynahatsa okyrysaro tsizubarẽna ziaksenaha. Hawa ha ty ziknapamykysokonahatsa sibo nitsasonaha atsatu ziknapamykysokonaha. Sudeutsa anaharere bo yhỹ mykaranaha abaka bo yhỹ mykaranaha. \s1 Sesus tuktsa nisipehahik kytsa aparakbaha bo Deus wasania ty motsasonaha. \p \v 16 Kyze zinymyrykynahatsa õse Karireja bo niukurunaha. Hara bo nidokoknaha. Anaeze Sesus botu nitsaso nabo izumunaha. \v 17 Sesus bo inakozonahaze iokeryk taekaratsa humo puruk puruk niaha. — O ikia tsamysapyrẽta tsimy ikia humo mykurẽtsa — ipe nikaranaha. Wastuhu kytsa — O inahyrizikpo ja batu kanyhy nikaranaha. — Ustsa kytsa sihyrinymyrẽtsa nikaranaha ihumo sispirikporẽtsa. \v 18 Sesus sipauk baze tu natakaha ispe niy: \p — Kanamy tsizubarẽna, bijoikpe eze tu mysipehaka, mybarawy eze tu mysipehaka tsizubarẽna ty Deus kabo nyny niy. \v 19 Iwatahi aparakbaha naboktsa! Nanabyitaba tsimykurunaha ityryktsa aparakbaha bo wasanihaty tytsasonahaktsa! Katuktsa moziknaha tsipiksopykzukunaha kaharere bo yhỹ mykaranaha. Iwaze mysiharasusukunahaze Deus inaokota tytsasonaha. Iharere humo mysiharasusukunaha Deus myzo, Deus tse, Deus hyrikoso iwa tytsasonaha. \v 20 Hawa botu zahahyrinymyry hyỹ tsimykaranaha atsatu tysihyrinymyrykynahaktsa! Ahatuk mynapykyryk pahatsumuẽhĩ mykara. Mybarawy nepykze ahapauk baze tu mykara tawahi mynapykyryk. Iwa hỹ — Sesus niy.