\id JAS - Rikbaktsa NT -Brazil 2011 (DBL -2013) \h Tsiaku \toc1 Tsiaku Sudeutsa Sesus tuktsa nanabyitaba napykyryknahatsa bo ziwatahaka \toc2 Tsiaku \toc3 Ts \mt1 Tsiaku Sudeutsa Sesus tuktsa nanabyitaba napykyryknahatsa bo ziwatahaka \ip Tsiaku Sesus tukytsa taparaka Sesus humo batu ispirikpo, Sesus inahyrizikpoze ihumo nispirikpobaba. Atahi Sesus soho humo nisispirikpota niyzik, Serusarẽhe eze. Kytsa sispirikpobyitsa Sesus tuktsa nisisukyrykynaha iwatsahi sizubarẽtsa niwaknaha. Iwaze Tsiaku sibo paikpa ziwatahaka wasania ty nisispirikpoko. Deus hyrikoso ituk niapykyryk iwatahi Deus harere ziwatahaka iwatsahi katsa kino niwatihi wasaniha humo tanymyryky. \c 1 \p \v 1 Uta Tsiaku. Deus tsumuẽhĩtsa. Mypehakatsa Sesus tuk tarabaja mykara. Iwatahi ikiahatsa bo piwatahaka. Ikiahatsa Deus tyryktsa Sudeutsa tapara baba dose ikiahatsa nanabyitaba nasiokty ahabo hi piwatahaka. \s1 Ikiahatsa Sesus bo hyỹ tsimykaranaha iwatsahi ihumo ahaspirikporẽtsa. \p \v 2 O katukytsa ahadisahawy mopyk zeka ahasukatsihikbyihu ja. Bipyritsa pahasapybyikinaha zeka batu ahasukatsihik. Hawa ha ty mektsatu tsihokdaharẽnaha zeka ahabo zeka batu ahasukatsihik sihumo ahakurẽtsa tsimaha \v 3 Mytsatyziutaha! Hawa tsihokdaharẽna mozumu zeka Deus humo ahaspirikporẽtsa babatsa tsimoziknaha. Ihumo ahaspirikporẽtsa zeka ahapunihikrẽtsa tsimoziknaha. Sinini tsimykaranaha zeka ahahyrizikbarasorokrẽtsa. \v 4 Ahakubyrisorokrẽtsa tuze Deus tihi: \p — O asahi simysapyrẽtsa. Simysapybyitsa ziknakaranaha ana humo hi sisikpybyrẽtsa mykaranaha abaka mahani. O asahi sakurẽtsa batu siakubyri — my. Sesus tuktsa babatsa tsimaha iwatsatu ahamysapyrẽtsa tsimoziknaha. Ahamysapybyitsa tsikykaranaha Deus Sesus humo zahaokzohik. \v 5 Ahahyrinymyry byitsa zeka Deus bo tuzapykynaha. Atahi batu tyso: \p — O tsipikyknikinaha batu ahabo nyny my — iwa ba zikmybetsak. Pahaspirikpoko. Pahahyrinymyry tsihikik. Deus bo tsimyzapykykynahaze atahi imysapyrẽnikita iwatahi ahabo nyny my hỹ. Iwaze ihumo ahaspirikporẽtsa babatsa tsimoziknaha. \v 6-7 Iwaze Deus pe tsimaha: \p — Tsimymyhyrinymyry katsaktsa Sesus humo myspirikporẽtsa tsimoziknaha. Iwatsahi batu tyso: \p “O mybo nyny my ja tsikaha batu myhyrinymyry”. Aty: “O nawa ha ty myzapykyky Deus kabo nyny my ja” — atakta pihik hyrity waha. Pihik nanabyitaba ihiridawy wa ha zopok humo. Aty Deus humo tsikaeni zuba ispirikpo iwaze pihik ihiridawy hyrity waha. \p \v 8 Aty Deus humo tsikaeni zuba ispirikpo niwatihi paikpa mytsaty mykara. Aba nawa mytsaty mykara. Byriri meky watu mytsaty mykara. Kytsa harere humo meky watu mytsaty mykara. Kytsa paikpa mytsaty mynakaranaha. Asa tihi: \p — Deus bo myzapykyky naha zeka mybo baija mybo nyny ziky — maha. Atahi Deus humo tsikaeni zuba ispirikpo iwatahi meky watu mytsaty nikara. Deus humo ispirikpobyita zeka iwatahi Deus batu ibo nyny my. \s1 Ahatukytsa sinamybyitsa sinamyrẽtsa kino niwatihi Deus okzeka atsatu maha. \p \v 9 Kyze Sesus tukta inamy byizeka tsakurẽta! Deus okzeka tsinamyrẽta wata atahi iakparawy. \p \v 10 Sesus tukta tsinamyrẽta inamy mopykbaze niwatihi tsakurẽta. Inamy ty okyrysaro waha \v 11 Haramwe naharamwekeze okyrysaro mokoroba tsikzõhanirẽna humo nasarotõbaik. Okyrysaro mynapykze batu sapy niy. Okyrysaro aidy hana bo ja. Tsinamyrẽta okyrysaro waha. Usta inamy ziaksebaze inamy hana bo ja. Aidy hana bo ja. Iwatahi Sesus tukta tsinamyrẽta tsakurẽta, Deus okzeka inamybyrita wata iwatahi tsakurẽta mykara. Deus ihumo niwatihi iakparawy. \s1 Tsihokdaharẽna mozumuze hawa tsimaha. \p \v 12 Katsaktsa sinini tsimykaranaha zeka pykyhytuty tsimaha. Hawa ha ty meky watu tsihokdaharẽna tsimykaranahaze Deus harere bo hyỹ tsimykaranaha ihumo ahaspirikporẽtsa hỹ, batu pyk zikaha, ihumo ahaspirikporẽtsa zuba. Iwatsatu ahakurẽtsa tsimoziknaha. Iwatuze sinini tsimykaranaha Deus humo ahaspirikporẽtsa hỹ. Sininikarawy nepykze Deus tihi: \p — Ikiahatsa katuk tsinapykyryknaha my. Iwaze hi ikiahatsa bo isapyrẽnikia ty nyny my — my. Ikiahatsa ahawahi Deus tuk tsinapykyryknaha. Iwa Deus sinini mykaranahatsa bo my. Asa humo hi tsimypokzitsiarẽta. Iwaze sinini mykaranahatsa sakurẽtsa batu mysisapybyriki. \p \v 13 Deus mybo imysapybara ty batu ziky. Katsa tu tsimymysapybyrikinaha. Deus batu. Iwatahi tsipisapybyrikinahaze batu tyso: \p — Deus humo imysapybyiki — iwa batu tyso. Deus nimysapybyriki batu zikaha. Katsa tu tsimymysapybyikinaha. Deus batu. \v 14 Katsa zuba tsipisapybyrikinaha. Hawa ha tsimyzihikiknaha mywerykywy wata mozik. Imysapybara tsimyzihikiknaha iwatsahi mysapybyitsa tsimykaranaha. Imysapybara ty tsikykaranaha iwatsahi katsatu tsikmyspihikbatakanaha. \v 15 Iwaze Deus mype my: \p — Ikiahatsa batu katuk ahawahi tsimynapykyryknaha. Nokponi tsimynapykyryknaha ba kanyhytsa — my. Iwaze tsipisapybyrikinahaze Deus tuk ba mywahi tsimysapykyryknaha mybo batu mytyny. \p \v 16 O katukytsa ahaty spihikbata spihikbata byitaha! \p O Deus mybarawytsa, atahi myzo. Ata hi haramwe nizukni. Byzoje nizukni byrisoiktsa niwatihi nisisukni niy, mybarawy nizukniba. \v 17 Asa kino moziknaha. Deus batu meky watu zikyzik. Astatu zuba mynakara. Myzibyituhukutu imysapyrẽnikia ty mybo nyny mynakara. Mynamy ty mybo nynybaik my. Myzibyituhukutu myhumo tsimypokzitsiarẽta. Haramwe hyrity wabyita. Haramwe naharamwebaik isopyk iwaze ebuhuka sukni isopyk. Deus batu. Astatu my. \p \v 18 Nimywatawyhik iwaze ityryktsa tsimoziknaha. Iharere bo hyỹ tsimykaranaha iwatsahi ihumo myspirikporẽtsa ityryktsa tsimoziknaha. Iwaze tapara katsa mysapyrẽtsa tsikykaranaha, anahi nizihikik. Ustsa parakbahatsa kino niwatihi simysapyrẽtsa moziknaha katsa myhumo. \s1 Deus harere tsiwabynahaze iharere bo hyỹ tsimahaktsa! \p \v 19 — O katukytsa tsiwabytoktonahaktsa! Pyk tohi tahaze tytsasonaha. Aidy waby tsimaha. Aibani zuba tsipakyrikinaha! — iwaze mytsaty tsimaha. Aibani zuba tsinymyrykynaha \v 20 Tsipahakyrikinaha zeka batu ahamysapy. Ikiahatsa tsipahakyrikiknaha zeka ahamysapybyitsa tsimykaranaha. Deus ahakyri humo batu iakparawy iwaze ityryktsa iharere bo batu hỹ zikaha, iwatsahi ahakyri byihuja. \p \v 21 Iwaze ahasopyksapybyitsa tsimykaranaha tsimoewyhiknaha! Deus harere bo tsiwabynahaze hyỹ tsimaha. Deus harere bo zuba tsimynakaranaha. Iharere humo mymyhyrinymyryky. Iharere humo tsimyzurukunaha zeka mysapyrẽtsa tsimoziknaha. Batu mysikpyby Deus okzeka mysapyrẽtsa tsimoziknaha. \p \v 22 Deus harere tsiwabynaha zeka ana wa hi tsimykaranaha. Iharere bo yhỹbyizeka tahaspihikbatakanaha zuba. \v 23 Asahi Deus harere piwabynaha zuba iwaze iharere bo batu ma zikaha. Asahi maku wata. Atakta moknywy bo atsoko iktsa niy. \v 24 Bykyze niparakze atsoko tahyrikoso humo nispiriktsokda. Iwa kytsa Deus harere bo sisopyk. Iharere bo atsoko ziwabynaha iwatsatu batu ma zikaha. Niahatsahi iharere humo nispiritsokdanaha. Maku atsoko moknywy bo iktsa niyze tawata tahyrikoso humo nispiriktsokda. \p \v 25 Ustsa batu. Asahi iharere pinymyrykynaha. Deus wasania ty pinymyrykynahaze iharere bo kino mytsaty mykaranaha. Sakurẽtsa maha. Iharere humo ba zikspiritsokdanaha. Myzibyituhukutu iharere piwabykynaha. Iharere bo ma mykaranaha. Iharere humo myspirikporẽtsa. Wasani my. Ana humo hi simysapyrẽtsa moziknaha. Imysapybara humo ka batu hỹ zikaha. Deus zikwy ty mybo nyny my iwatsahi iharere bo hyỹ tsimykaranaha. Iwatahi Deus myhumo tsakurẽta mozik. \p \v 26 Deus harere bo ma ahabyizeka katsa tu tsimymyspihikbatakanaha. Aty iharere imysapybara ty motsasoko, anaharere tymoewy byizeka Deus humo ispirikpoziubyita. Taspihikbataka zuba. \p \v 27 Deus myzo my. Hawa tsimyzurukunaha nimyhyrinymyryky. Haramukuka tysipokzitsinaha. Sizotsa byitsa tysipokzitsinaha. Pykyhytutaha parakbaha harere humo pahamyiwykynaha batu ma ziky, anaharere Deus batu iakparawy. Siharere bo yhỹ ahabyizeka Deus pahabetesaka. Iwaze Deus: \p — Wasani tsimaha. Kahumo ahaspirikporẽtsa babatsa tsimoziknaha — niy. \c 2 \s1 Parakbaha astsabani tsawatsa tysipokzitsikinahaktsa. \p \v 1 — O katukytsa abaka ikiahatsa mypehakatsa Sesus tuktsa tsikyziknaha. Atahi imysapyrẽnikita. Sesus humo ahamypokzitsiukrẽtsa. Sizubarẽtsa soho ty soso byitaha: \p “O ta myhyrizikwani iwatahi mykparawy, usta myhyrizikwybyita iwaze batu mykparawy” — tsimy. Ana hi Deus humo batu imysapy. Parakbaha atsatu tsimaha! \v 2 Tsinakypyknaha zeka maku tsinamyrẽta mytsuk. Isuk tisapyrẽta. Tsinaharẽta. \v 3 Ikiahatsa ja ihumo ahakparawy. Iwaze ikiahatsa tsinamyrẽta pe: \p — O myhyrizikwanita baze dyhyty idyhywy tisapyrẽta! — tsimaha. Iwaze zikehe maku inamybyita niwatihi ahabo mynatsukze atahi isuksapybyita iwatsahi ihumo batu ahakparawy. Ikiahatsa inamybyita pe: \p — O nabo sinamybyitsa baze tyk humo tu dyhytykta — tsimaha. Iwaze inamybyita humo batu ahakparawy. Batu imysapy tsimaha. \v 4 Iwa tsimysiwatawyky, ikiahatsa estuba zuba maku humo wasani tsimykaranaha. Usta batu, meky watu tsimykaranaha. Isuk humo zuba meky watu ibo tsimykaranaha. Ikiahatsa ahanyhybyitsa tu isuk bo zuba iktsa tsimykaranaha anahi Deus okzeka batu imysapy tsimaha: \p \v 5 O katukytsa kaharere bo wabyziutaha! Deus parakbaha sinamybyitsa nisiwatawy. Asahi Sesus tuktsa, iwatsahi Sesus harere bo hyỹ mykaranaha ihumo sispirikporẽtsa iwatsahi Deus tyryktsa moziknaha. Asahi tahawahi ituk mynapykyryknaha. Deus tyryktsa tuze isapyrẽnikia ty sibo nyny my. \v 6 Ikiahatsa hi sinamybyitsa tsimysisapybyrikinaha. \p Sinamynikitsa hi myzahasapybyrikiknaha, maku kytsa harere wabytsa bo myzahaoktykynaha. \v 7 Asa kino Sesus soho humo siharerewabymybarẽtsa. Ikiahatsa Sesus tuktsa tsimaha. Sesus ahapehakatsa abazubata my. Batu aty tohi Sesus wata. Iharere bo zuba hyỹ tsimykaranaha. Asaktsa isoho humo zisapybyrikinaha, Sesus tuktsa zisapybyrikinaha iwatsatu sisapyrẽtsa ahasopyk. \p \v 8 Deus abazubata. Tsipisapywykynaha zeka Deus harere bo hyỹ tsimykaranaha anaharere hi: \p — Ustsa parakbahatsa tysipokzitsiukuktsa awa humo tsinakara nahawa tihi ustsa kytsa tysipokzitsiki! — niy. Tubabatu ky tu anaharere ziwatahaka ana bo hi yhỹ tsimykaranaha zeka tsipisapywykynaha. \v 9 Ikiahatsa kytsa sisukziurẽtsa tsimynasinyky nahaze ana humo hi batu ahamysapy tsimaha. Deus harere bo batu hỹ zikaha, iwatsahi ahasikpybyrẽtsa tsimykaranaha. \p \v 10 Taparakta Moises Deus harere pehawy ziwatahaka. Tsizubarẽna ziwatahaka. Katsa anaharere tsizubarẽna bo ma ahabyi zeka ahasikpybyrẽtsa tsimoziknaha. Deus harere humo yhỹ ahabyitsa tu ahasikpybyrẽtsa tsimaha. \v 11 Iharere tihi: \p — Mekta oke tatsa ba ziakse niy. Usa harere mekta ty kaba zikarapebezenaha — niy. Ikia usta oke ty ykse byizeka wasani tsimy. Ikia maku tsipibeze zeka iwaze Deus harere bo batu hỹ ziky. Iwatuze mekta oke batu ziakse Deus harere bo batu hỹ ziky. Iwatahi asikpybyrẽta. \p \v 12 Deus harere bo ma tahaktsa! Iwa tsimyzurukunaha zeka batu zimyinaha. Iwa tsimykaranaha zeka wasani my. Iwaze Deus batu mybo tyso: \p — Batu ahamysapy tsimaha — my. Iwa wasani tsimyzurukunaha. \v 13 Ustsa kytsa ty isty pokzitsiu ahabyizeka Deus kino niwatihi ba zahapokzitsiu. Batu ahape — ahamysapyrẽtsa — iwa batu tyso. Ikiahatsaktsa kytsa tsimysipokzitsikinaha zeka wasani tsimaha, Deus kino niwatihi pahapokzitsiki. Atahi ahape: \p — Ikiahatsa wasani tsimykaranaha — my. \s1 Deus harere bo hyỹ tsimykaranahaze ihumo ahaspirikporẽtsa tsimoziknaha. \p \v 14 Katukytsa katsa kytsa bo tsimysipokzitsikinahaze Deus niwatihi mymypokzitsiki. Katsa hi: \p — Sesus humo myspirikporẽtsa — tsimaha zeka nawa Sesus zikzuruku katsa kino niwatihi tsimyzurukunaha. \p Katsa Sesus humo mospirikpo byizeka ba ituktsa zikaha. Sesus harere bo ma ahabyi zeka katsa Sesus tuktsa babatsa ba zikaha. Katsa tu tsimymyspihikbatakanaha. \p \v 15 Sesus tuktsa sisuk byizeka hawa tsimaha. Sesus tukza batu sidisahawyky hawa tsimaha. \v 16 Tsimytsasonaha zeka: \p — O wasani my. Abahi wastuhu pahapokzitsikinaha. Ahasuk ty nyny maha. Ahadisahawy ty nyny maha iwatsahi mytsaty mytsaty byitaha — tsimaha iwa mybarapetu tsimykaranaha. Sisuk ty sibo nyny byizeka tsimytsasokonaha zuba. Ahaharere batu imysapy tsimaha. Ikiahatsa Sesus tuktsa babatsa mytsaty ahabyitsa tsimykaranaha. Ikiahatsa hi sidisahawy humo nyny byizeka batu wasani zikaha. Ahasuk humo batu nyny byizeka batu wasani zikaha. Deus hi: \p — Batu ahamysapy — my. Ikiahatsa ahadisahawy ty ahasuk ty iwa sibo nyny tahaktsa! \v 17 Tsimytsasokonaha zeka — Sesus harere bo hyỹ tsimykaranaha ihumo myspirikporẽtsa — iwaze kytsa humo batu ahamypokzitsiu asatu tahaspihikbatakanaha. \p \v 18 Wastuhu mype: \p — Ikiahatsa Sesus humo ahaspirikporẽtsa iwatsahi Deus okzeka ahamysapyrẽtsa tsimaha. Uta hi kytsa humo kamypokzitsiukrẽta iwatahi Deus okzeka kamysapyrẽta — my. \p Utakta ipe my. Kytsa humo imypokzitsi byizeka, ustsa batu sihyrinymyry. Sihyrinymyry byizeka katsaktsa Sesus humo myspirikporẽtsa tsimaha. Katsa Sesus tuktsa babatsa ahawatawybyitsa. Kytsa tsimysipokzitsikinaha zeka iwaze katsaktsa Sesus humo myspirikporẽtsa ana humo hi aparakbaha sihyrinymyrẽtsa. Iwa my. \p \v 19 Deus babata estuba zubata tu. Ana humo hi ahahyrinymyrẽtsa. Wasani tsimaha. Hyrikoso sapybaratsa kino niwatihi Deus estuba zubata tu sisopyk. Iwatsahi sipybyrẽtsa mytydydykyryknaha tu. Deus hi: \p — Ikiahatsa batu ahamysapy — my iwatsahi sipybyrẽtsa. Ana humo hi spiriktsokda spiriktsokda byitaha! \p \v 20 O tsiwakyrirẽta! Iwa tsimytsasokonaha zeka Sesus humo myspirikporẽtsa ja iwaze kytsa humo batu ahamypokzitsi asatu tahaspihikbatakanaha. Ikiahatsa Deus humo batu ahaspirikpo. Iwa pahawatawyhik. \p \v 21 Abarão soho piwatawyky. Tubabatu Abarão Deus humo tispirikporẽta ziknakara iwatahi iharere bo hyỹ ziknakara, iwatahi tispirikporẽta hỹ. Deus harere bo zuba hyỹ ziknakara iwatahi zikzuruku. Abarão tatse ty para bete zihoek. Siraratsa wezowy bete tatse zihoek, iwatahi tatse ty Deus bo nyny niy. \v 22 Iwaze asiba tatse zibezetatu Deus zipeha tahi nikara. Abarão Deus harere bo hyỹ ziknakara. Iwaze Deus Abarão pe niy: \p — O wasani tsimykara. Kaharere bo hyỹ zuba tsimykara — niy. \v 23 Deus ipe tu isopyk: \p — Abarão kaharere humo tispirikporẽta iwatahi “O atahi tsimysapyrẽta my” Tatse asiba zibezetatu kaharere humo tispirikporẽta — niy. Tapara Deus hi: \p — O atahi kaharereziuwy niy. Abarão kaharere tsihokdaharẽna iwatatu ma nikara — niy. \v 24 Deus mype my: \p — Ikiahatsa ahamysapyrẽtsa tsimaha. Kahumo ahaspirikporẽtsa. Kaharere bo hyỹ zuba tsimykaranaha zeka wasani tsimaha, iwa tsimyzurukunaha — mykara. \p \v 25 Iwaze Hahabe inarokotatsa. Atatsa kytsa iakparawy tatsa. Iwatatsa tu Deus humo tispirikporẽtatsa nikara. Atatsa Sosue tuktsa sisukparakatsa tawahoro eze nisiokpitsĩhik. Sosue tuktsa Deus tyryktsa niaha. Asahi nisiokpitsĩhikze. Bykyze usta ske bo nisiwatawyhik iwatsahi sisukyrytsitsa batu isty ba. Iwatahi Deus atatsa soho tihi nikara: \p — Uta atatsa pibetesa. Atatsa wasani my — niy. Iwa atatsa zibetesa. \p \v 26 Katsa tsimyhyrikosokdanahaze mynury wytykoke bo mytsahoroknaha. Myhyrizikararawyta meky botu tasapy. Ikiahatsa Deus harere bo batu hỹ ihumo batu ahaspirikpo. Iwatsahi ba ziktsasonaha: \p — O katsaktsa Sesus humo myspirikporẽtsa — tsimaha. Iwaze sizubarẽtsa humo batu ahamypokzitsi iwa tsimykaranaha zeka mybarapetu tsimykaranaha. Deus harere bo ma ahabyi zeka iwatsahi batu ituktsa babatsa tsimaha. \c 3 \s1 Myharere nitsasoko. \p \v 1 O katukytsa myharere soho motsaso. Hawa tsimytsasokonaha pykyhytutykta. Mysapybyitsa tsimykaranaha zeka Deus hi: \p — Batu ahamysapy — my. Katsa parakbaha myzubabyitsa tu myharere piwabykynaha ana humo hi pimyikiknaha zeka batu isapy tsimaha. Ahahyrinymyrytsa tsimaha zeka sizubarẽtsa ahaharere piwabykynaha Deus hi: \p — Ahamysapybyitsa tsimaha — my. Sizubarẽtsa humo hi tsipimyikiknaha. Iwatsahi sihyrinymyrykytsa batu sizuba. \p \v 2 Natabyituhukutu tsipimyikiknaha. Myharere tisapyrẽna zuba zeka iwaze katsa Deus harere bo hyỹ tsimykaranaha, mysapyrẽtsa tsimoziknaha. Imysapybara ka batu mykparawy, wasaniha humo zuba tsimykaranaha. \p \v 3 Pikuza bo mytsaty tsimaha. Pikuza sake zozowyty isake bo tsykyk tsimahaze. Iwatahi pikuza kino mytuk paikpa mykara. Hana bo tsimykuru tsihikiknahaze kino mytuktu mokuru iwatsahi isakizozowy isake eze tsykykby tsikaha. Mystĩazik isakizozowy hyrity wata. \p \v 4 Tsaraha puẽtsikbyita bo mytsaty tsimaha. Tsaraha puẽtsikbyita zopok humo mokuru. Iharazozikwy humo mokuru. Hana bo iharazozikitsa mozihikik na ha bo hi zuba tsaraha mokuru. Iharazozikwy humo hi mokuru. Mystĩazik iharazozikwy hyrity wata. \p \v 5 Iwatatu mystĩazik tsikaeni tsibik tsizubarẽna ihumo tsimytsasoikiknaha. Nanabyi tsimytsasokonaha batu pyk zikaha. Mystĩazik izo waha. Izo tsikaeni niahatu zuba waratok humo mynapokze mokorobaik. Izo tsikaeni zuba iwahatu mynapokbaik. \v 6 Mystĩazik niwatihi. Mystĩazik izohyritywa. Mystĩazik humo tsimypamykysokonaha. Tsimysapybyrikinahaze batu imysapy tsimaha. Katsa izo hyritywaha tsimaha. Izo mokorobaikze hwitsa morõktsiroronaha. Batu sapy my. Myharere ty sizubarẽtsa tsipimyikiknaha zeka batu imysapy tsimaha. Satanas humo myharere pisapybyriki. Zikzibyituhukutu ihumo tsimysapybyrikinahaze Satanas harere bo yhỹ tsimykaranaha. Iwa katsa mystĩazik humo tsimykaranaha. Mystĩazik tsikaeni tsibik ihumo amy ty batu sapy tsimykaranaha. \p \v 7 Parakbaha kytsa siraratsa, sisarakatsa pyryhyktsa, piknutsa iwatsa meky meky watu mykaranaha mysipyknaha myraratsa niyziknaha. \v 8 Mystĩazik batu. Batu aty tohi taharere meky watu batu ziky. Hawa ha ty batu sapy tsimypamykysokonaha batu pyk zikaha. Hawa ha ty batu mykparawy ana hi tsimytsasokonaha. Myharere batu sapy tsimaha, pyryhyk itsapyrita mymyborozik tawata. \v 9 Katsaktsa Deus bo tsimypamykysokonaha: \p — O Deus myzo ikia hi tsamysapyrẽta — tsimaha. Kyze kytsa soho tsiksihareresapybyrikinaha. Asaktsa parakbaha Deus nisisukni tahyritywatsa nisisukni ba zik sisoho metunaha. Myharere parakbaha soho tsipamykysokonaha batu ahamysapy tsimaha. \v 10 Mysakeze tuk petok harere tsimypamykysokonaha. Deus tsimysapyrẽta tsimaha. Kytsa soho batu simysapy tsimaha niwatihi. Niwazubaktsa! \p O katukytsa ahaharere humo batu wasani zikaha. Petok myharere zikahabyitsa. Tisapyrẽna zuba tsimypamykysokonaha. \v 11 Niwazubaktsa. Pihik pupuputsa titsarakrẽna, usa pihik titsiksipiarẽna ba zikaharapekyky. Batu zikaha. \p \v 12 Katukytsa umaha hara meky watu ba ziktahara, duabohotsa haratsa meky watu ba ziktahara. Ba hawa tohi zikaha. Iwaha hi pihik kino. Pihik titsarakrẽna pihik titsiksipiarẽna pupuputsa eze atsatu batu myzizo. Iwatsahi petok myksoho ba zikpamykysonaha! Tisapyrẽna ty zuba tsimypamykysokonaha. \s1 Myhyrinymyrywy baba. \p \v 13 Aty ahabaze ihyrinymyryta babata iharekykarabyita zeka atakta ba ziktaso: \p — Uta zuba kahyrinymyrẽta — baziky. Ata zuba ustsa bo mysisapywyky iwaze ihyrinymyrynikita mysiwatawyky. Iwaze kytsa isoho motsasokonaha: \p — O atakta ihyrinymyryta babata — mykaranaha. \v 14 Ahazokzirẽtsa tsimaha zeka mybarapetu ahasopyk, ahyrinymyrybyita babata. Ikia mytsaty tsimyzeka: \p — Uta zuba kahyrinymyrẽta hawa mytsaty tsimyzeka wasani my — mybarapetu tsimaha. Ahabo zuba mytsaty tsimykaranaha zeka Deus humo batu ahaspirikpo. Ahaspirikpobyitsa tsiksispihikbatakanaha. \v 15 Iwahatu tsimyzurukunaha zeka Deus harere bo batu hỹ zikaha. Mybarawy ezektsa harere bo zuba tsiwabykynaha, siharere bo zuba hyỹ tsimykaranaha. Hawa haty Deus hyrikoso pahahyrinymyryky batu hỹ zikaha. Anahi Satanas hyrikoso sapybara pehatsa iharere bo yhỹ tsimykaranaha. \p \v 16 Iwatsahi batu ahasapy tsimaha, ahazokzirẽtsa. Ahasoho bo zuba mytsaty tsimykaranaha. Ahamysapybyitsa tsimykaranaha. Tsipiksohometukunaha iwatsahi paikpa mytsaty tsimykaranaha. Iwaze batu ahamysapy tsimaha. Ahamysapybyitsa tsimykaranaha. \p \v 17 Ahahyrinymyrywy tuze Deus harere bo zuba hyỹ tsimykaranaha. Tisapyrẽna ty tsimyzurukunaha zeka ihumo ahamysapyrẽtsa tsimoziknaha. Ahahareresapyrẽtsa tsimoziknaha. Kytsa tuk ahakurẽtsa. Ahakyribyitsa. Mypehakatsa harere bo hyỹ tsimykaranaha. Batu mybarapetu ahasopyk. Sizubarẽtsa batu mysimyiki. Tyharape pokzitsiukuknaha. Batu metutu zikaha. Tsimymysapywykynaha zeka ba ziktsaso: \p — O katsa zuba mysapyrẽtsa tsimaha bazikaha — iwa tsimyzurukunaha zeka ahahyrinymyrywy baba tsimaha. \p \v 18 Tohi kino sakyriukanikitsa mysiakusukniki mykara. Atahi maku mysiparikikze tawata. Mysiparikikta iwatahi taparikihitsa taypyknaha. Iwa maku kino sakyriukanikitsa bo mysiakusukniki iwatsahi sakyriukrẽtsa meky wa tu moziknaha Deus okzeka simysapyrẽtsa moziknaha. \c 4 \s1 Sispirikpobyitsa tuk batu mynapykyryk. \p \v 1 Natabyituhukutu hawa ha ty tsimyzihikiknaha anahi tsimaha iwa tsimyzurukunaha. Ikiahatsa ahahumo zihika ty zuba ahasopyk. Ustsa bo batu mytsaty zikaha. Ahabo zuba mytsaty tsinakaranaha. Iwatsahi batu ahaharereziu. Tsisisohometukunaha paikpa mytsaty tsinakaranaha. \v 2 Ahanamy tsipebyk tsihikiknaha. Inamy tsizubarẽna ty batu itykse iwatsahi tahakyrikinaha. Ikiahatsa ahanamy bo zuba mytsaty tsimykaranaha. Iwatsahi ustsa tsinasisukyrykynaha iwaze sinamy takse tsimykaranaha. Ustsa kytsa namy tsipiaksekyzykynaha. Iwaze tsahasakparẽtsa tsimykaranaha. Ahatuk zuba betsak tsimykaranaha. Batu ahanamyky tsimaha. Ahanamybyitsa tu Deus bo batu sapyky zikaha. \p \v 3 Ikiahatsa Deus bo ahanamy humo tsimyzapykykynaha zeka ahabo batu nyny my. \p — Amo skaraba Deus batu mybo nyny ziky — tsimaha. Deus ahabo nyny byizeka iwatahi ahamysapybyitsa humo tsimaha. Tsimyzapykykynahaze ikiahatsa tihi: \p — O amy ty batu sapy my — tsimaha. Iwaze Deus ahabo batu nyny ziky. Deus harere bo batu hỹ tsimaha, ahanamy tsizubarẽna tsimyzihikiknaha, iwaze ahabo zuba tsimykaranaha. Hawa Deus ahahumo mozihikik batu mytsaty tsimaha. \p \v 4 Ikiahatsa wytyk hyritywatsa. Atatsa hi tabarikta zereke iwaze usta tuk tasapy. Iwa ikiahatsa kino Deus tserekeknaha ustsa kytsa bo tsimykurunaha. Sizubarẽtsa Deus humo batu siakparawy, iharere humo batu hỹ zikaha. Asahi zuba ikiahatsa ahakparawytsa ahatuktsa moziknaha. Iwatsahi iwa tsimykaranaha zeka sizubarẽtsa tahakyrikinahatsa watsa tsimoziknaha. Ahatuktsa asahi Deus humo batu siakparawy iharere humo batu hỹ, ikiahatsa kino niwatihi Deus humo takyriukinahatsa watsa tsimoziknaha. Ahaharereziuwybyitsa tsimoziknaha. \p \v 5 Deus harere papeu humo tubabatu ziwatahaka. Deus hyrikoso mytuk mynapykyryk. Myhumo tsimypokzitsiarẽta. Iharere bo hyỹ tynakaranahaktsa! Deus harere bo hyỹ ahabyi zeka Deus hyrikoso myhumo batu iaku. Iwa tubabatu papeu humo ziwatahaka. Anaharere batu waby tsimaha. \p \v 6 Deus myhumo tsimypokzitsiarẽta. Myzibyituhukutu myhumo tsimypokzitsiukrẽta. Deus harere tubabatu ziwatahaka. Atahi motsasoikik zeka. — Uta zuba wasani my — atahi Deus ykparawybyita. Atakta Deus bo mopamykysoikik zeka: \p — O Deus tsiktsumuẽhĩ my — iwa Deus mypehakatsa mozik hỹ. Atahi Deus iakparawy. \p \v 7 Deus harere bo hyỹ tsimyzeka Satanas harere humo batu hỹ tsimy. Satanas harere bo batu hỹ ahabyi zeka ata kino ahapokso moparakik. \v 8 Deus pauk baze tu tsimypykyknaha zeka ata kino niwatihi ahatuk mynapykyryk. Iwa tsimyzurukunaha. Mysapybara tsimoewynaha. Hawa ha ty wasani tsimykaranaha. Batu tahapetu ahasopyk: \p — O Deus atatu ja iky batu kahyrinymyry — iwa mytsaty mytsaty byitaha. Iwa mytsaty ahabyizeka Deus tuktsa babatsa tsimoziknaha. \v 9 Tsimysapybyitsa tu tsimykaranaha zeka iwatsahi ahasukatsihikrẽtsa tsimoziknaha. Kazi tsimykaranaha. Typuziukunahaktsa. Ahakubyitsa tu ahamysapybara humo pyktaha. Ahamysapybyri humo Deus okzeka ahasukatsihikrẽtsa za. \v 10 Deus pe tsimaha: \p — O katsa mybo tymytsumuẽhĩkta tsimaha. Ikia zuba tsahyrinymyrẽta katsa batu myku katsa mysapybyri humo iwatahi tymytsumuẽhĩ — tsimaha. Iwaze Deus ahahumo yhỹ mykara. Atahi pahatsumuẽhĩ hỹ. \s1 Myharere soho. \p \v 11 O katukytsa ustsa kytsa soho ba ziksisohometunaha! Ahatukytsa soho tsimykaranaha zeka Deus harere humo tsimyspiriktsokdanaha. Tsimytsasokonaha zeka: \p — O katukytsa ikiahatsa batu wasani zikaha — tsimaha. Tahaspihikbatakanaha. \p O Deus harere batu isapy tsimaha. Deus harere myhumo tsikaeni zuba kakparawy, iwatahi mybo awatu. Deus harere batu ahakparawy tsimaha iwatsahi tsimysapybyrikinaha. \v 12 Iwa Deus wata tsimaha, Deus zuba tsihyrinymyrẽta, atahi mypehakatsa. Hawa mytsaty tsinakaranaha ana humo hi tsihyrinymyrẽta. Deus zuba kytsa bo motsaso simysapyrẽtsa pe: \p — Ikiahatsa tsahamysapyrẽtsa my pahatsumuẽhĩ kazikwy ty ahabo nyny my — niy. Kyze simysapybyikitsa pe: \p — O ikiahatsa batu ahamysapy iwatsahi tsimyhyrikosokdanahaze batu katuk tsimynapykyryk — my. Iwaze batu tyso ahatukytsa pe: \p — O ikia batu amysapy — tsimaha. Deus zuba tsihyrinymyrẽta babata aty tsimysapyrẽta tsihyrinymyrẽta. Aty imysapybyita tu ana humo kino niwatihi tsihyrinymyrẽta. Iwaze kytsa soho ty batu tyso ikia batu amysapy. Ikiahatsa ahahyrinymyry byitsa iwatsahi ahatukytsa soho ba ziktsaso. \s1 Byriri sa hawa tsimaha. \p \v 13 O katukytsa wabytoktotaha! Ikiahatsa zuba tsimypamykysokonahaze: \p — O katsa myhyrinymyrẽtsa iwatsahi: “O kytsa ustsa hudikhudikwy boktsa! Anaeze estuba taytyktsehe. Mynamy tabiak! Okyrysaro tsizubarẽna takse hỹ” — tsimaha. Iwa tsimypamykysokonaha. \p \v 14 Katsa byiri ky soho humo batu myhyrinymyry. Tozeka ja byiri mybo tisapyrẽna hawa. Tozeka ja mybo batu isapy. Katsa batu myhyrinymyry hỹ. Hawaze tsimyhyrikosokdanahaze katsa batu myhyrinymyry. Katsa bijo zatata hyritywaha. Haramwe mynaharamweze bijo zatata myokzubaik. Katsa kino niwatihi aibatohi tsimyhyrikosokdanaha. Hawaze batu ahahyrinymyry. Bijo zatata batu mopykyryk, katsa kino niwatihi mybarawy eze ba zikakpykyryknaha mohyrikosokdanaha. \v 15 Iwatsahi asa zuba tsimypamykysokonaha: \p — O Deus mozihikik zeka katsa ba zikyrikosokdanaha my. Byriri usa hudikhudikwy bo tsimaha. Deus mozihikik naha humo zuba tsimykurunahaktsa! Deus mozihikik naha humo zuba anaeze mynamy tabiak okyrysaro takse — iwa tsimypamykysokonaha. \v 16 Iwaze ikiahatsa mytsaty tsimaha zeka: — O katsa zuba myhyrinymyrẽtsa— iwatsahi hawa tsimypamykysokonaha, atsatu tsimykaranaha. — Katsaktsa myhyrinymyrẽtsa — iwa mytsaty ahabyitsa tsimykaranaha. Hawa ha ty Deus mozihikik ikiahatsa batu ahahyrinymyry, ahasoho zuba tsimyzihikiknaha. Batu wasani tsimaha. \p \v 17 Aty hawa ha ty tsimysapyrẽna ty zinymyryky zeka batu ziky iwatahi isapybyriki. Deus ipe my: \p — Ikia batu amysapy — niy. Katsa hi: \p — Hawa ha ty wasani tahaktsa kytsa! — tsimaha. \c 5 \s1 Sinamyrẽtsa soho motsasoko. \p \v 1 O sinamyrẽtsa wabytaha! Abaka ahanamy zuba. Iwaze hi sinini tsimykaranaha. Iwatsahi tsimopuziukunaha. Kadi tsimykaranaha! \v 2 Ahanamy atsoko mohokda. Ahanamy tsipokzitsarẽna ka mobibiba. Wazazatsa ahasuk piokbaiknaha. \v 3 Ahanamy mosysykbaik. Ahaokyrysaro ouro parata iwa zikarabaik, nioktsirõrõ. Ahanamy zozo tsikaha. Ustsa kytsa ahaokyrysaro niworobaik mokozonaha zeka asa hi: \p — O atahi tisorekrẽta, tanamy zizozoko zuba iwatahi batu iaku mynakara — mykaranaha. Jokboha kyrituk tu ahanamy mokoroba iwaze ba zinyzonaha. Izowaha, katsa izo humo sinini tsimaha. Tahanamy zuba zozo tsikykaranahaze Deus pahasininiwyky. Iwaze Deus ape my: \p — Ikia batu amysapy — my. \p \v 4 Kytsa awaratok eze tarabaja ziknakaranahaze okyrysaro ty batu sibo nyny tsikaha. Wabytaha! Deus bo zahasohokonaha, ikia humo tahokanikinaha. Deus zikwyrẽnikita mysiwabyky. Atahi siharere ziwaby. Asahi awaratok eze tarabaja nikaranaha batu okyrysaro humo. Deus pe niaha: \p — O Deus bijoikpe ezekta inamyrẽnikita mybaze myhyriziktsokzawy humo batu okyrysaro ty mybo nyny ziky — niaha. Iwatsahi mynamybyitsa sinini tsikykaranaha. Ikiahi inamyrẽnikita humo sininiwyky hawa katsa mywatsa sinini my iwa tsimy. Ikia hi mypehakatsa my. Asahi bijoikpe ezekta, asahi mybarawy ezektsa humo niwatihi ikia zuba abazubata my niaha. Iwaze Deus tihi: \p \v 5 O sinamynikitsa ikiahatsa mybarawy eze tuze ahanamyrẽtsa. Ahanamy humo ahakurẽtsa. Hawa ha humo ahakparawy zeka atsatu tsipiaksenaha. Ahadisahawy tisapyrẽna ty zuba tsizadisahakanaha. Abaka meky watu. Deus ahape: \p — Ikiahatsa sinini ykarawy boktsa! — my. Anabo hi pahasininiwy. \p \v 6 Ikiahatsa batu wasani tsimykaranaha. Wastuhu wasani mykaranahatsa sihumo tsiksisapybyrikinaha. Wastuhu simysapyrẽtsa ziknasibakanaha, iwa tsikykaranaha. Asahi zikahabyitsa tu iwaze ikia tsiksibanaha. Iwaze Deus sinamyrẽtsa sinini ykarawy bo mysipehahik. \s1 Deus bo tsimypamykysokonaha ana humo tsakubyrisorokrẽtsa. \p \v 7 Iwaze ahakubyrisoroku ja! Sesus myziksizonaha taperyky, iwatsahi ahakubyrisorokuja. Sesus taperykykta kytsa! Ikiahatsa hi waratok tsihitsa wata tsipiperykynaha. Atahi wihara piperyky. Tapara hyritsik tapery. Hyritsik mynawõze mysiparik. Wihara mytaharaze niwatihi hyritsik nawõzo. Iwa waratok tsihitsa piperyky my, tsiakubyrisorokrẽta. \p \v 8 Ikiahatsa iwatsa tsimoziknaha. Ikiahatsa kino niwatihi Sesus myziksizonaha tsipiperykynaha. Ihumo tsiperykynahaze Sesus mozumuzo naha jokboha. Iwatsahi ihumo ahaspirikpotohi ahapunihikrẽtsa. Batu ahaku. Sesus myziksizo hỹ. \p \v 9 O katukytsa ahatuk zuba awatutaha! Tsimyhapesapybyikiknaha zeka Deus hi: \p — O ikiahatsa batu wasanibyitsa ahamysapybyitsatu tsimykaranaha — my. Kyze zikiehe jokboha kyrituk tu myziksizo. Kytsa simysapybyitsa Deus ispe my: \p — Batu wasani tsimaha — my. Katsa myty ykso ykso byitaha. Myty betsak betsak byitaha iwaze Deus hi: \p — O ikiahatsa ahamysapyrẽtsa — my. \p \v 10 — O katukytsa Deus sohokotsa mytsaty tsimaha! Niakbanahatsa bo mytsaty tsimaha! Tubabatu asahi Deus harere ziknatsasokonaha. Asahi kytsa sizubarẽtsa Deus harere humo sispirikpobyitsa asa humo hi sinini nikaranaha. Sinini nikaranahaze iwatsatu Deus humo sispirikpotohi ziknakaranaha. Ikiahatsa hi siwatsa tsimyzurukunahaktsa kytsa! Iwatsatu sinini tsimykaranaha Deus humo ahaspirikpotohi — my. \v 11 Katsa Deus sohotsitsa soho: \p — O sipunihikrẽtsa hỹ niaha — tsimaha. Mytsatyziu tsimykaranaha! Taparakta So sinini ziknakaraze tybyri zuba ziknakara. Deus ziktsumuẽhĩkĩ. Tapara So tanamy zihokzabaik, inamy hana bo ja. Iwatatu Deus humo nispirikpotohi atahi pe: \p — O Deus wasani my — nikara. Iwaze Deus ustsa namy ty ibo nyny niy. Iwa mypehakatsa ihumo tsimypokzitsiukrẽta. Atahi mymypokzitsiki. Myhumo tsimypokzitsiarẽta niwatihi. \p \v 12 Aba usa harere my. Wabyziutahaktsa katukytsa! Hawa ha ty wasani zuba tsimytsasokonaha. Ahaharere wasani byizeka Deus hi: \p — O ahaharere batu imysapy — my. Myzibyituhukutu hawa ha ty wasani zuba tsimytsasokonaha. Batu tyso — O aba kaharere tisapyrẽna my. Deus okzeka kaharere wasani my. Atahi mybarawy nizukni iokzeka kaharere wasani my. Tisapyrẽna my. Atahi bijoikpe nizukni iokzeka kaharere tisapyrẽna my tsimaha — iwa ba ziktsaso. Usta tsyhyryze tsipitsumuẽhĩ tsihik zeka ikia hi: \p — O patsumuẽhĩ — tsimy. Atsatu tsimy. Usta tsyhyryze amy tsumuẽhĩtsihik byizeka ikia hi: — O ba zatsumuẽhĩ — tsimy. Ity batu tsumuẽhĩ. Iwaze ba ziktsaso — Deus okzeka kaharere tisapyrẽna — my. Hawa tsipihareresoko atsatu tsimykara. Iwa tsimyzurukunaha zeka Deus batu pahasininiwyky. \p \v 13 Kyze ikiahatsa baze aty sinini mykara zeka Deus bo tsimypamykysonaha. \p — O tyziktsumuẽhĩkta tsimy — tsimaha. Ikiahatsa baze aty tsakurẽta zeka Deus bo tsimysakibazikiknaha iwatahi: \p — O Deus ikia hi tsamysapyrẽta — tsimaha. \p \v 14 Ikiahatsa tuk aty tsimyitsapyrẽta zeka Sesus tuktsa asahi myspirikpokotsa mysihuahuaka! \p — Mywahoro bo paku tynahaktsa — tsimaha. Myzumunahaze itsyhyryze Deus bo mopamykysonaha. Imyitsapyrita pizororowy ana hi Deus bo myzapykykynaha. Imyitsapyrita harek humo itutawy ty su maha, iwaze Deus pizororowy. Asa hi: \p — Mypehakatsa Sesus humo myspirikporẽtsa iwatsahi ihumo itutawy ty aharek bete su tsimaha — maha. Iwa tsimykaranaha. \v 15 Iwaze Deus bo myzapykykynahaze Deus pizororowy. Kytsa Sesus humo sispirikpotsa babatsa Deus pizororowy. Iwaze imysapybara ty nikara zeka Deus piokzohik. Iwa imyitsapyrita tsakurẽta mozikzo. \p \v 16 Iwatsahi imysapybara ty tsimykaranaha zeka ustsa Sesus tuktsa bo tsimypamykysokonaha. Ahapetuk typamykysokonaha. Iwaze Deus hyrikoso myzahakse mysapyrẽtsa tsimoziknaha. Iwatahi Deus mymypokzitsiki pisikpybybyriwyky. Iwa tsimyzurukunaha zeka wasani tsimaha. Deus zikwy ahabaze mynapykyryk. Tsimyzapykykynaha humo izikwy ahatuk mynapykyryk. Ahamysapyrẽtsa tsimoziknaha. \p \v 17 Taparakta Erias mywata. Erias Deus bo ziknapamykysoikik. Tubabatu Erias atatuze Deus bo nipamykysoziuku: \p — O Deus hyritsik ty ka zãk zãkbyity! — niy. Ba ziknawõ. Deus iharere ziwabyze iwahi batu hyritsik ziknawõ. Harakykbyihi nityktseheze hyritsikbara. \v 18 Bykyze Deus bo nipamykysokozoze: \p — O Deus hyritsik mybo tyziwõkta! — niy. Hyritsik nizapykykyze Deus ziwaby. Hyritsik nawõzo hỹ. Wytyk wihara taharazoze zibakaranaha. Iwa ikiahatsa Erias watsa tsimahaktsa! Ikiahatsa Deus bo tsimypamykysonaha. Amy skaraba Deus bo tsimyzapykykynahaze ana hi tsipiperykynaha. Ihumo ahaspirikporẽtsa babatsa iwa amy ty tsimyzapykykynaha atsatu Deus ahabo nyny my. \p \v 19 O katukytsa! Aty ahatuk Deus harere tsikaeni zuba iakparawy iwatahi pimyiki iwa zeka ikia ity tsipitsumuẽhĩnaha. Ituk Deus bo tsimypamykysokonaha. Ikia tsimyzihikik: \p — O atakta Deus harere bo yhỹ myzo zeka ba zimyi — iwatahi ikia Deus bo ituk tsimypamykysoko. Taharere ty wasani haty nikara Deus harere iakparawyzo atakta tsimysapyrẽta niyzikzo. \v 20 Iwaze atahi zimyita zitsumuẽhĩkĩ Deus hi: \p — Atahi wasani my. Tsiktsumuẽhĩkĩ iwatahi imysapybyita tu nikaraze piokzohik — my. Deus bo pioktyhyryk. Sinini ykarawy bo ba zikpeha. Imysapybyita tu nikaratatu piokzohik. — Ana bo hi mytsatyziutahaktsa! tsimaha \cls Tsiaku niy