\id ACT - Rikbaktsa NT -Brazil 2011 (DBL -2013) \h Atos \toc1 Hawa ha ty sakzohotsa nikaranaha \toc2 Atos \toc3 At \mt1 Hawa ha ty sakzohotsa nikaranaha \ip Sesus tazo bo ziksizoze Deus tahyrikoso Sesus tuk zinymyrykynahatsa bo zipeha. Iwatsahi paikpa ziknakaranaha, wasania ty ziknahape spirikpokonaha. Kytsa zikahabara ty asahi ziknakaranaha iwaha zinynahatsa hi Sesus humo sispirikporẽtsa niyziknaha. Deus Rukas ziapewywyky iwatahi papeu humo ziwatahaka. Abaka katsa kino niwatihi Deus hyrikoso humo tanymyryky. \c 1 \s1 Sesus bijoikpe bo niy. \p \v 1 Teopiro uta papeu humo ikia bo botu iwataha. Anatyhi Sesus kytsa nisihyrinymyryky anatyhi Sesus nikara atsatu ikia bo iwataha. \v 2 Iwaze Sesus mytuk zikzurukuze ziknakara. Tapara papeu humo iwataha. Tapara Sesus bijoikpe bo nido. Kytsa dose sakzohotsa ituk zinymyrykynahatsa niaha. Sesus sinini nikara. Nihyrikosokda. Inahyrizikpo. Inahyrizikpoze sakzohotsa bo tanywyre. Tapara kytsa zinymyrykynahatsa ituk zikzurukunaha. Sibo hi tanywyre. \v 3 Sesus nikara atahi sibo tawatawykyzo. Wasape ispitu tahi tawatawyky. Nahyrizikpoze estuba byzoje ziharahaze situk zikzuruku. Sakzohotsa bo Deus tyryktsa soho nitsasoko. Deus mypehakatsa niyzik ana soho hi kytsa bo nitsasoko. Tapara ispe niy: \p — Kaharere myzubaha bo tytsasonahaktsa! Deus hyrikoso ahabo myzipeha — niy. Kyze bijoikpe bo nido. \v 4 Sakzohotsa baze tuze Sesus ispe niy: \p — Serusarẽhe eze tsiperynahaktsa kytsa! Anaeze ahabyri typykyknaha Deus hyrikoso tsiperynaha Deus hyrikoso ahabo myzipeha. Deus botu nitsaso: \p “Kahyrikoso ahabo myzipeha”. Iwatsahi ikiahatsa Deus hyrikoso tsipiperykynaha. \v 5 Tapara Suão kytsa pihik ty nisiharasusuku. Iwaze hi Deus hyrikoso ahabo myzipeha. Deus hyrikoso ahatuk mynapykyk. Hawa kytsa pihik ty nisiharasusuku astatu Deus hyrikoso kytsa bo myziakzo niy iwatahi mytuk mynapykyryk. Abanury tu Deus hyrikoso ahabo myzipehahik — Sesus nikara. \s1 Deus Sesus bijoikpe bo zioktyhyryk. \p \v 6 Sakzohotsa inakypykyknahaze Sesus bo nizapykykynaha: \p — O mypehakatsa abaka sa aharere humo Isareu ezektsa bipyritsa tysiksiwyhiknaha. Ustsa kytsa tysiksiwyhiknaha — nikaranaha. \p \v 7 Sesus ispe niy: \p — Hawa mykaraze kazo zuba tsihyrinymyrẽta. Hana wa puruze kazo zuba tsihyrinymyrẽta. \v 8 Ikiahatsa hi Deus hyrikoso tuk tsimypykyryknaha. Deus hyrikoso ahabo mynasik. Hawaze mozumuze ahapunihikrẽtsa tsimoziknaha. Kazikwy ahatuk mynapykyryk. Iwatsahi kaharere ty kytsa bo tytsasonaha. Uta ahatuk zikzurukuze kaharere zikziwabykynaha. Anatyhi kytsa bo tytsasonaha! Anatyhi Serusarẽhe ezektsa bo tytsasonaha. Anatyhi Sudeja ezektsa bo tytsasonaha. Anatyhi Samarija ezektsa bo tytsasonaha. Mektsa tyryktsa bo nokponi kaharere tytsasonaha. Iwaze nanabyitaba kaharere paikpa tytsasonaha — niy. \p \v 9 Sesus harere nipykbaze jobo nido. Bijo satata buruk nitsuk. Kytsa batu ity nyzo. \v 10 Iwaze kytsa bijoikpe bo iktsaziu nikaranahaze makutsa petoktsa sibo inasiknaha. Bijoikpe iknyktsa Deus tsumuẽhĩtsa sibaze niriktotohokonaha. Sisukbarazarẽtsa. \v 11 Ispe niaha: \p — O Karireja ezektsa amo skaraba bijoikpe bo tsimykozokonaha. Abaka hana bo ja niy. Aibani zuba atakta jobokta tu myziksizo. Atsawatu do myziksizo — niaha. \s1 Matias Sudas sapyzeky ziakse. \p \v 12 Niahatsahi Serusarẽhe bo ziksizonaha. Hara inarokota Oriwerejatsa ikny nitururuknaha. Serusarẽhe bo niaha. Bytykareze tu estuba kirometero zuba niy. \p \v 13 Sesus sakzohotsa Serusarẽhe bo ziksizonahaze kytsa ipokpedawy jo bazeky bo nipupukunaha. Anaeze nitarespyknaha! Asaktsa Peduru, Suão, Tsiaku, Ãdere, Piripi, Tome, Baratoromeu, Mateus, usta Tsiaku Arapeu tse, Simaõ bipyri pehakatsa batu iakparawy, Sudas, Tsiaku tse iwatsa izumubanaha. Jobo ipokpedawy bo nipupunaha. \v 14 Asahi Sesus humo sispirikporẽtsa. Zibyituhukutu Deus bo nipamykysokonaha. Sesus zinymyrykynahatsitsa wytykyryk tuk Maria Sesusje tuk, tatukytsa tuk iwatsa Deus bo nipamykysokonaha. \p \v 15 Iwaze Peduru Sesus tuktsa bo nipamykysoko. Sesus tuktsa sizubarẽtsa. Sẽto wĩte niy. Peduru ispe niy: \p \v 16 — O katukytsa, wabytahaktsa! Tapara nihyrikosokdata kadiri Dawi Sudas soho botu ziwataha. Deus hyrikoso humo Dawi Sudas soho ziwatahawy. Tubabatu Samo papeu humo ziwatahaka. Ana hi Dawi botu ziwataha atsatu Sudas nikara — niy. \p \v 17 — Sudas katsa mytuk niukuru. Atahi Sesus sukyrytsitsa ibo inasioktykyryk. Sisukyrytsitsa okyrysaro ty Sudas bo nyny niaha. \p \v 18 Iwaze Sudas okyrysaro ty itsuhuk zihuak. Anaeze wytyk bo inaraha. Pỹ niy. Inatapewohik. Itsitsihi izoihik niy. Iwatahi atatu tabeze — niy. \p \v 19 — Serusarẽhe ezektsa Sudas soho ziwabynaha. Iwatsahi itsuhuk Akedema zinarokonaha. \v 20 Siharere piwatawy “Ispusapy eze niapykyryk” niy. Dawi Samo papeu humo botu ziwataha: \q1 “Isapy hana bo ja. Batu aty tohi isapy ziakse. Mektatu nazapyzeky” niy. \m Iwahi Samo papeu humo ziwataha. \p \v 21 — Iwatahi usta katsa tuk mokuru. Tahawatawynahaktsa kytsa! — niy. Iwaze Peduru ispe niy: \p \v 22 — Aty sa katsa mytuk mynaukuru. Aty sa katsa mytuk Suão Sesus ziharasusu nikozo. Aty sa katsa mytuk Deus Sesus bijoikpe bo zioktyhyk nikozo. Atahi Sesus harere katsa mytuk ziwaby. Abaka atahi katsa mytuk Sesus inahyrizikpo mykara. Tsiwatawynahaktsa kytsa! Mytsatyziutahaktsa! Maku wasani mykara. Iwatahi aty sa Sudas sapyzeky piakse — Peduru niy. \p \v 23 Iwaze makutsa petoktsa nisioktyhyryknaha. Estuba maku Sose Barasabas inarokota usa naro Sustas. Usta maku zioktyhyryk, Matias inarokota nikaranaha. \v 24 Niahatsahi Deus bo nipamykysokonaha. Sesus tuktsa Deus bo nipamykysokonaha. \p — O myzo ikia hi hawa katsa mytsaty tsimykaranaha humo tsahyrinymyrẽta. Sudas nihyrikosokdaze tahyriziktsokzawy zerekik. Iwaze sinini ykarawy bo niy. \v 25 Anabo hi tasapy sinini mykara. Aty sa maku petoktsa katsa mytuk ana humo hi tymywatawy. Aty sa Sudas sapyzeky mozik! Mybo tsipiwatawy aty tuza mozik — nikaranaha. Iwa Deus bo nipamykysokonaha. \p \v 26 Niahatsahi sinaro harahareziktsa humo ziwatahakanaha, iwaze nisipaparakanahaze Matias ziwatawy. Iwatahi Deus akzohota niyzik. Õse sakzohotsa tuk ziknapykyryknaha. \c 2 \s1 Deus hyrikoso Sesus tuktsa bo inasik. \p \v 1 Deus hyrikoso myzubaha bo Sesus nisiwatawynahatsa bo izumu. Pẽtekoste bo zumuze Deus hyrikoso izumu. Pẽtekoste zumuze Sesus tuktsa siwatawyhytsitsa inaharapekypykbanaha. Nawa zuruze Pẽtekoste inarokoha Sudeutsa myikaha niy. Iwaze Deus hyrikoso sibo inasik. \v 2 Inaharapekypykbanahaze atsoko iakpyri ziwabynaha. Iakpyri bijoikpe ikny inakara. Zopoktsa pyri waha inabyby, opykani inabybykyknaha. Wahoro eze nidyhydyhykynahatsa hi ziwabykynaha. \v 3 Niahatsahi izo hyrizik waha inasik. Izo waha siwatu izumuku. \v 4 Iwatahi Deus hyrikoso sizubarẽtsa bo inasik. Asa kino Deus hyrikoso situk mynapykyryk. Niahatsahi Sesus tuktsa ustsa harere ty nipamykysokonaha. Deus hyrikoso humo ustsa harere ty nipamykysokonaha. Tahaharere baba humo ka batu tyso ustsa harere ty zuba nipamykysokonaha. Iwa Deus hyrikoso humo nitsasokonaha hỹ. \p \v 5 Iwaze kytsa sizubarẽtsa Serusarẽhe bo inakozorenaha. Kytsa ustsa nanabyitabaktsa anabo inakozorenaha. Asahi Sudeutsa kino niwatihi Deus harere bo hyỹ nikaranaha. \fig |src="LB00335B.TIF" size="span" copy="Louise Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Atos 2.5" \fig* \v 6 Ana ziwabynahatsa hi inauzuzukbanaha. \v 7 Simytsatyharẽtsa nikaranaha. Asa zuba nipamykysokonaha: \p — Wabytaha! Nipamykysokonahatsitsa Karireja ezektsa ja. Asahi taharere baba humo ka batu pamykyso. Asahi katsa myharere ty zuba mopamykysokonaha. \v 8 Hawa myharere tsiwabykynaha. Myzotsa myharere ty nimyhyrinymyrykynaha. Asahi myharere motsasokonaha nikaranaha — nikaranaha. \p \v 9 Wastuhu zuba Patia ezektsa tsimaha. Ustsa Mede ezektsa, Sudeja ezektsa, Kapazosia ezektsa, Põto ezektsa, Asia ezektsa iwatsa tsimaha. \v 10 Ustsa Piria ezektsa, Panipirija ezektsa, Esito ezektsa, Ribija ezektsa, Sirene ezektsa iwatsa tsimaha. Ustsa Homa ezektsa. \v 11 Ustsa Sudeutsa babatsa. Ustsa batu. Anatyhi Sudeutsa Deus soho nitsasokonaha katsa yhỹ tsimykaranaha. Aba myharere tsiwabynaha kytsa tihi: \p — “O Deus tsamysapyrẽta azikwy mybo tsipiwatawyky”. Anaty hi myharere baba nitsasokonaha — nikaranaha. \p \v 12 Sipybyrẽtsa nikaranaha. Iwatsahi asa zuba nipamykysokonaha. \p — Amo skaraba — nikaranaha. \p \v 13 Ustsa nisimyijakanaha: \p — O tsõsĩ zikukunaha tsahi ja mykaranaha — nikaranaha. Sihyrinymyrybyitsa tu mybarapetu nikaranaha. \s1 Peduru Deus harere wasania ty myzubaha bo nitsasoko. \p \v 14 Iwaze Peduru Sesus ykzohotsa istazaha eze niriktohoko. Myzubaha bo ziakbataze opykani nipamykysoko. Iwaze niriktohoko: \p — O katukytsa Sudeja ezektsa tsiwabytoktonaha! Serusarẽhe ezektsa niwatihi wabyziutaha! \v 15 Kytsa tsõsĩ zikukunahatsa hi mytsaty ahabyitsa tsimykaranaha. Batu ba. Jobetehaneze zuba. Batu hauk iwatsahi tsõsĩ ty batu tsõ niaha. \v 16 Tsipinymyry tsihiknaha hawa ty sa kytsa tahaharere ty nitsasokonaha. Uta ahabo motsaso. Hawa ha ty nihyrikosokdata Soe botu nitsaso. \v 17 Tubabatu nihyrikosokdata Soe, Deus sohokotsa nitsasoko. \q1 Deus tihi: “Tapara mybarawy mopykze kahyrikoso myzubaha bo myzipeha. Situk mynapykyk. \q2 Isteokatsa kaharere motsasokonaha. \q1 Mykyryburuktsa mytsotospyk waha pinynaha. \q2 Sistsaikbatsa sitsotospykrẽtsa”. \q1 \v 18 Iwaze kahyrikoso kahyrytsa bo myzipeha, myzubaha bo mynasikze. \q2 Ihumo kaharere motsasokonaha. \q1 \v 19 Siwatawytsitsa bijoikpe eze mynakozokonaha. Mybarawy eze kazikwy piwatawyky. \q2 Siwatawytsitsa izo ispu zatata iwaha mykaranaha. \q1 \v 20 Haramwe miwa mozik. Byzoje myspu hyritywa mozik. Iwaze tapara mypehatsa myziksizo. \q2 Myziksizoze myzubaha pe: “O asaktsa wasani mykaranaha”. \q1 Ustsa pe “O asaktsa batu wasani zikaha” my. \q2 Iwa mypehatsa zikwy piwatawy. \q1 \v 21 Aty Deus bo mopamykysoko: “O Deus tsiktsumuẽhĩkta” my. \q2 Yhỹ my. “Atakta kabo myzioktyhyryk. Sinini ykarawy bo ba zapeha my” — nikara. \p \v 22 Peduru nitsasokozo: \p — O Isareu ezektsa wabytaha! Sesus Nasare ezekta ahatukze zikzuruku. Atahi Deus zikwy humo iwa ziknakara. Siwatawytsitsa iwa ziknakara. Siwatawytsitsa sizubarẽtsa bo iktsa tsikaha. Deus zikwy Sesus tuk tsinynaha. Ana humo hi ahahyrinymyrẽtsa — Iwa Peduru niy. \p \v 23 — Deus tsihyrizikporẽta tsimysapyrẽta iwatatu kytsa harere bo yhỹ niy. Iwatsahi kytsa simysapybyitsa Sesus zioktyhyryknaha. Deus tapara zinymyry kytsa Sesus zioktyhyryknaha. Ikiahatsa hi ustsa kytsa simysapybyikitsa tsiksipehakanahatsa. Sesus ty tsibezehiknaha. Iharapatawyhyta humo zihyrizikiknaha iwaze tsibezehiknaha. Niytahi nihyrikosokda. \v 24 Deus hi zihyrizikpowy. Sesus nihyrikosokdata tu mahani. Nihyrikosokda tahi ba zikyrikosokdazo. \p \v 25 Tubabatu nihyrikosokdata Dawi Sesus soho nitsasoko. Sesus soho ty ispe niy: \q1 “Kapehatsa katuk tu kapauk baze atatu mynapykyk. Piktsumuẽhĩkĩ. \q2 Iwatahi kytsa pokso batu kapyby. Iwatahi kakurẽta”. \q1 \v 26 Motsasoko “O Deus ikia hi tsamysapyrẽta” my. \q2 “Mohyrikosokdaze Deus humo kaspirikporẽta. \q1 Tsipikoktyhyryk katsyhyryze pisapywyky. \q1 \v 27 Kahyrikoso sakbatsa baze tu batu katy arek. \q2 Ikia kanury ba zikbibi. Atse humo iwatahi kanury ba zikbibi ziky. \q1 Ikia tsimozikyrizikpowyzo. \q1 \v 28 Kaspituzo mozikzo ikia tuk mynapykyk. \q2 Ikia baze tuze kakurẽta.” \m Iwa Dawi tapara nitsasoko. Tasoho nitsasoko Sesus kino niwatihi nitsasoko — Peduru niy. \p \v 29 Peduru ispe niyzo: \p — O katukytsa mysihyrinymyryky, tubabatu mydiri Dawi nihyrikosokda. Iytyk bo nitsahorok. Abaka iytyk bo iktsa tsimaha. Ana bo hi nihyrikosokdata Dawi nitsahoroknaha. Iytyk tykareze tu niy. \v 30 Dawi ispituze Deus sohokotsa niy. Tapara Deus Dawi pe niy: “O estuba tsekoka Deus zipehata my. O Kiristu my” niy. \v 31 Dawi Deus harere tsekokatsa soho humo tsihyrinymyrẽta. Tapara mykara tsihyrinymyrẽta. Iwatahi nitsasoko: \q1 “Deus Kiristu hyrizikararawy siakbatsa tuk batu arek inury ba zikbibi”. \p \v 32 — Deus Sesus zihyrizikpowy. Atahi ispitu niyzikzo. Ana humo hi ahahyrinymyrẽtsa iwatsahi ana hi tsimytsasokonaha. Deus Sesus bijoikpe bo zidohyrykzo ana bo hi tsimykaranaha. \v 33 Abaka Sesus Deus apanuryk taba mopykyryk. Deus hyrikoso Sesus bo nyny niy. Abaka Sesus Deus hyrikoso mybo zipehahik. Hawa Deus botu nitsaso zipehata hi Deus hyrikoso inasik. Abaka Deus hyrikoso humo ana kino tsinykynaha tsiwabykynaha niwatihi — Peduru niy. \p — Nihyrikosokdata Dawi ata kino batu tyso. Sesus soho nitsasoko. \v 34 Dawi nury bijoikpe bo batu ido. Iwatahi tapara nihyrikosokdata Dawi nitsaso: \q1 Deus mypehatsa pe niy. \q2 “O kabaze dyhy ty! \q1 \v 35 Bykyze kazikwy humo asukyrytsitsa aharere bo hyỹ mykaranaha niy” — niy. \p \v 36 — Isareu ezektsa wabyziutahaktsa! — niy sibo nitsasoziuku: \p — Ikiahatsa hi Sesus iharapatawyhyta humo tsihyrizikiknaha. Tsibezenaha. Atahi Deus zikwy humo mypehakatsa mozik. Deus zikwy humo Kiristu Deus zipehata mozik. Iwa motsaso iwaha humo hi tsipinymyrynahaze wasani tsimykaranaha — Peduru niy. \p \v 37 Iwaze myzubaha Peduru harere humo sisukatsihikrẽtsa. Asa tihi: \p — O mytukytsa hawa sa tsimaha — nikaranaha. Iwa Peduru ustsa sakzohotsa bo mykaranaha. \p \v 38 Peduru tihi: \p — Ahasopyksapybyri tsikykaranaha tsimoewynahaktsa! Tsikaharasusunahaktsa! Kytsa pahaharasusukunahaze ikiahatsa tihi: \p “O Sesus Kiristu tukta myzehikik” tsimaha. Iwa tsimaha zeka Deus ahamysapybyi humo pahaokzohik iwaze hi Deus hyrikoso ahatuk mynapykyk. \v 39 Ata kino Deus ahabo myzipeha. Tubabatu Deus tihi: “Utakta kahyrikoso ahabo myziakzo tsihikik” niy. Deus ahahyrytsa bo tahyrikoso myziakzo. Mektsa tyryktsa bo myziakzo. Kytsa nokponi asahi Deus mysiakzoko myzubaha bo tahyrikoso myziakzo — Peduru niy. \p \v 40 Iwa Peduru kytsa sizubarẽtsa, Isareu ezektsa bo nitsasoko. Nipamykysoikik. Mysiakzoikik: \p — O ahamysapyrẽtsa tsimoziknahaktsa! Abaka kytsa simysapybyitsa mykaranaha sinini ykarawy bo mykaranaha. Ikiahatsa sinini ykarawy bo ka pão pãobyitahaktsa — niy. \p \v 41 Iwatsahi sizubarẽtsa Peduru harere bo yhỹ nikaranaha. Nawa zuruze kytsa sizubarẽtsa Peduru harere bo yhỹ nikaranaha. Harakykbyihi miutsa sizubarẽtsa hiba. Sesus tuktsa niyziknaha iwaze kytsa nisiharasusukunaha. \v 42 Sesus tuktsa sakzohotsa tuk zinymyry tsihikiknaha. Ustsa kytsa tuk siharereziuwytsitsa sakurẽtsa nikaranaha. Ustsa Sesus tuktsa siakparawy. Deus bo nipamykysokonaha. Paikpa siwahoro bo tahadisahakanaha. Atsikara zibiakaknahaze: \p — Sesus mysapyzeky nihyrikosokda — ana bo hi mytsaty ziknakaranaha. \s1 Hawa Sesus tuktsa zikzurukunahatsa. \p \v 43 Sesus sakzohotsa ihumo sispirikporẽtsa iwatsahi amy ty kytsa ba zikaha anaty hi nikaranaha. Ihumo sakurẽtsa niyziknaha. Iwaze inakypykyryknahaze asahi kytsa bo Deus zikwy ziwatawykynaha. Iwaze sizubarẽtsa paikpa iktsa nikaranaha. \v 44 Sesus tuktsa tahanamy ty ustsa bo nyny nikaranaha. Simysakihikrẽtsa. \v 45 Tanamy huak humo okyrysaro zebykyknaha bykyze sinamybyitsa bo nyny nikaranaha. \p \v 46 Pibyituhukutu Deus wahoro zubata bo izumubanaha. Tahadisahakanahaze sakurẽtsa nikaranaha. \v 47 Deus bo nisakibazikiknaha: \p — O Deus ikia hi tsimymysapywyky. Tsimymytsumuẽhĩkĩ iwatsahi mykurẽtsa. Ikia zuba tsamysapyrẽta — nikaranaha. \p Serusarẽhe ezektsa Sesus tuktsa humo siakparawy. Iwatsahi pibyituhukutu Deus humo sizubarẽtsa Sesus tuktsa naubarakanaha. Sesus harere bo hyỹ nikaranaha. Asahi Sesus tuktsa tuk izumubanahaze sakurẽtsa nikaranaha. Iwaha humo hi ziwabykynaha iwatsahi hyỹ nikaranaha. \c 3 \s1 Iekbyrita zororowy. \p \v 1 Kyze iharakibikia bo zoize Peduru Suão ahatsa Deus wahoro zubata bo niy. Sudeutsa Deus bo ziknapamykysoikiknaha iwatsahi Deus wahoro bo nipupunaha. \v 2 Maku iekbyrita zikzibyituhukutu itukytsa Deus wahoro zubata hokbowy bo zikzioktyikiknaha. Hokbowy tisapyrẽta inarokota. Iekbyrita anaeze kytsa bo okyrysaro ziknazapykyky. Kytsa Deus wahoro bo ziknapupukunahaze okyrysaro ziknazapyky. \v 3 Iekbyrita Peduru, Suão ahatsa bo iktsa niy. Deus wahoro bo inapupunahaze iktsa niy. \v 4 Iwaze Peduru pe niy: \p — Okyrysaro ty kabo nynytykta — niy. Peduru ipe niy: \p — Mybo iktsaziu tykta — niy. \p \v 5 Iekbyrita sibo nikozotoktok — O okyrysaro ty ja kabo nyny maha iky — mytsaty nikara. \v 6 Peduru ipe niy: \p — Batu kaokyrysaroko — niy. Utakta Deus zikwy humo ape my: \p — Kyiktykta Sesus humo kyiktykta. Atahi Nasare ezekta humo pãotykta — Peduru niy. \p \v 7 Niytahi Peduru iekbyrita tsyhyrype humo paik niy. Tykyik niy. Atsoko ipyrybotoziktsa niaksutsukbaiknaha nizororobaiknaha. \v 8 Iwatahi paikpa nipupuruku. Niytahi Deus wahoro zubata isturupeze situk zitabakanaha. Iwatahi tsakurẽta nikara paikpa nipupuruku. Nitsasoko — O Deus ikia hi tsamysapyrẽta — nikara. \p \v 9 Myzubaha okze nipurukze ibo nikozokonahaze nitsasokonaha — O Deus ikia hi tsamysapyrẽta — nikaranaha. \v 10 Asa zuba nipamykysokonaha: \p — Ata maku iekbyrita hi sa — nikaranaha. \p — Yhỹ. Atahi Deus wahoro zubata hokbowy eze ziknadyhykyta. Hokbowy isapyrẽnikita inarokota niy. Okyrysaro mybo ziknazapyikik tahi ja — nikaranaha. \p — Hawa sa niy — nikaranaha. Paikpa iktsa nikaranaha. Iekbyrita zororowy humo nipybybaiknaha. \s1 Peduru Deus wahoro zubata eze nitsasoko. \p \v 11 Tapara iekbyrita Peduru tuk niapykyk tsihikik. Paikpa nikara. Peduru, Suão taparaka iekbyrita ahatsa nikaranaha. Peduru Suão Deus wahoro zubata zikarazik bo nipupunaha. Kytsa anahi Soromao wahoro inarokota. \v 12 Peduru zinyze sizubarẽtsa izumubanaha sibo nipamykysoko: \p — O Isareu ezektsa katukytsa wabyziutaha! Amo skaraba mybo paikpa iktsa tsimykaranaha. Atahi pitabaka mozikwy humo ja mytsaty tsimykaranaha. Atahi pitabaka katsa mysapyrẽtsa humo ja iwa mytsaty tsimykaranaha. \v 13 Batu ba. Nawa ahabo batu hỹ tsikaha. \p Deus taparaktsa mydiritsa tuk ziknapykyk. Deus taparakta mydiri Abarão tuk niy, Deus taparakta mydiri Isake tuk niy, Deus taparakta mydiri Sako tuk niy, atahi kytsa mytsatytaha my. Sesus myhyrizikwanita niyzik. Ikiahatsa hi sisukyrytsitsa bo itsipa humo tsikzioktyhyryknaha. Piratus sakyriukrẽnikitsa hurukwy ikny nizukekyzyky. \v 14 Ikiahatsa batu ba. Sesus imysapyrẽnikita. Atahi Deus harere bo hyỹ ziknakara. Piratus okzeka ahamyhareresapybyikitsa tsikykaranaha. \p \v 15 Ikiahatsa Bahabas kytsa bakatsa sakyriukrẽnikitsa hurukwy ezetu tsipisuke tsihikiknaha. Atakta mybarawytsa hi tsibezehiknaha. Deus hi zihyrizikpowy. Ispituzoze tsinynaha. \v 16 Iwatahi ikiahatsa bo tsimytsasokonaha. Abaka taparaka iekbyrita tu tsimykozokonaha Deus hi zizororowy. Sesus humo myspirikporẽtsa. Iwatsahi ikiahatsa okze tu zizororowy. \p \v 17 Abaka katukytsa ikiahatsa batu ahahyrinymyry. Sesus tsibezehiknahaze Sesus Deus tse humo batu ahahyrinymyry. Taparaktsa kino niwatihi, Sesus Deus tse humo batu sihyrinymyry \v 18 Tubabatu Deus sohokotsa nitsasokonaha, “Kiristu sinini mykara” nikaranaha. Deus humo iwa nitsasokonaha. Abaka anatyhi atsatu nikaranaha. \p \v 19 Ikiahatsa ahamysapybyri tsimoewybanahaktsa! Deus bo tsimypamykysonaha. Iwatahi ahamysapybyitsa tsikykaranaha Deus pahaokzohik. \v 20 Iwa tsimykaranaha zeka ahakurẽtsa tsimoziknaha. Deus pahahyrizikwyky. Hawa myarapukrẽtsa zeka tsipikukunahaze mykurẽtsazo tsimoziknaha. Deus ahamysapybyitsa tsikykaranaha pahaokzohik zeka ikiahatsa ahakurẽtsa tsimoziknaha. \p \v 21 Bykyze Deus Sesus myzipehazo. Deus ziwatawyta ahapehatsa mozik. Aba bijoikpe eze tu mynapykyryk niy. Bykyze Deus Sesus mybarawy bo myzipehazo. Niytahi Deus nanabyi humo piharabokzo. Iwaze Deus harere sohokotsitsa botu nikaranaha — niy. \v 22 Tubabatu nihyrikosokdata Moises hi: \p — Deus sohokotsa ikiahatsa bo myzipeha. Atahi Deus harere ahabo motsasoko. Kawata zipeha. Nawaze maku sohokotsa myzipeha. Iharere bo wabytaha! Iharere humo hyỹ tsimykaranaha. Iwaze tubabatu nihyrikosokdata Moises nitsasoko — Peduru niy. \v 23 Tubabatu nihyrikosokdata Moises nitsasoko: \p — Asahi kaharere bo batu hỹ mykaranaha. Asahi mopyknaha. Batu katyryktsa tuka hudikhudik zikaha iwatsahi mekybotu mytahasapynaha. Deus harere sohokotsitsa sizubarẽtsa astsatu ziknapamykysokonaha. \p \v 24 Bykyze ustsa Deus sohokotsitsa atsatu ziknapamykysokonaha. Nihyrikosokdata Samue kino niwatihi atsatu ziknapamykysoko. Zinapamykysokonahaze aba kino anatyhi mykaranaha. \v 25 Ikiahatsa taparaktsa Deus harere sohokotsa sitsekokatsa wa. Deus harere taparaktsa bo nitsasokonaha. Taparakta mydiri Abarão niy. Ikiahatsa taparakta Abarão tsekokatsa hi. Iwatahi Deus harere ahabo nitsasoko. Deus tihi: “Aparakbaha itsekokatsa humo pisapywyky” niy. \p \v 26 Iwaze Deus tatse Sesus ahabo izipeha. Iwatsahi ahamysapybyi ka tsimoewybanaha. Deus aha humo pisapywytsihikik — Peduru niy. Iwaze Peduru myzubaha bo nipamykysoko. Iwatsahi sizubarẽtsa ana humo hi tahaku ziwabykynaha. \c 4 \s1 Kytsa Peduru Suão ahatsa kytsawabytsitsa bo nisioktyhyryknaha. \p \v 1 Peduru myzubaha bo nipamykysokoze ziknapamykysokonahatsitsa sibo zumukunaha. Suão zitsumuẽhĩkĩ iwaze kytsa sibo zumukunaha. Wastuhu ziknapamykysokonahatsitsa, taparaktsa Deus wahoro eze ustsa Sadusitsitsa iwatsa sibo zumukunaha. Peduru Suão ahatsa humo tahakyrikinaha. Siharere batu siakparawy iwatsahi tahakyrikinaha. \v 2 Peduru kytsa nisihyrinymyryky. Sesus inahyrizikpo iwatsahi katsa kino niwatihi tsimyhyrikosokdanahaze tsimonahyrikpozonaha. Iwa Suão Peduru ahatsa nitsasokonaha ana humo hi tahakyrikinaha. \p \v 3 Sitsipatsa humo nisioktyhyryknaha. Sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo nisihurukiknaha. Nubaze anaeze unata eze nisihurukikarenaha. \v 4 Kytsa sizubarẽtsa siharere ziwabykynahaze Sesus harere bo hyỹ nikaranaha. Sizubarẽtsa myobarakanaha. Aba Sesus tuktsa sĩko miutsa niyziknaha. \p \v 5 Estuba zurunahaze Serusarẽhe ezektsa taparaktsa kapitaõtsa wa tsa sihyrinymyrytsitsa Moises harere soho, iwatsa Serusarẽhe bo izumubanaha kytsawabytsitsa izumubanaha \v 6 Anas niwatihi izumu. Taparakta ziknapamykysokonahatsitsa tuk Kajapas, Aresãdere, Suão ustsa taparakta tukytsa iwatsa izumubanaha. \v 7 Iwaze Peduru Suão ahatsa nasioktyhyknaha. Asa tihi: \p — Ikiahatsa myokeryk riktotaha! — niaha. Niytahi estuba tihi: \p — Aty zikwy humo sa iekbyrita tsizororowynaha. Aty sa tazikwy ty ahabo nyny niy iwatahi maku tsizororowy — niy. \p \v 8 Niytahi Peduru Deus hyrikoso humo tsiharereziurẽta niyzik iwaze taparaktsa pe niy: \p — O taparaktsa kapitaõtsa watsa myhudikhudikwy mype. \v 9 “Hawa sa iekbyrita tsizororowy” nikaranaha. Tsipinymyry tsihikiknaha ja \v 10 Mopamykysoko. Sesus zikwy humo izororowy. Nasare ezekta humo izororowy. Ikiahatsa Sesus iharapatawyhyta humo tsihyrizikiknaha. Deus hi zihyrizikpowy. Iwatahi iekbyrita ahabaze niriktohoko. Deus harere botu ziwataha Sesus soho my. \q1 \v 11 “Harahare batu sapy mytsaty ahabyitsa tsimykaranaha \q2 taharahare kino ipamabikia mozik.” \m Ziwatahakaze Sesus harahare wata niy. Atahi batu imysapy kytsa mytsaty ahabyitsa nikaranaha, atahi myhyrizikwani niyzik. \v 12 Atahi myzubaha humo mymysapywyky. Atahi zuba Deus bo mymyoktyhyryk. Ustsaktsa batu zikaha. Sesus zuba Deus bo myzubaha mymyoktyhyryk iwaze simysapyrẽtsa moziknaha. Ihumo sizubarẽtsa mysizororowy iwatsahi simysapyrẽtsa moziknaha — niy. \p \v 13 Iwa Peduru Sudeutsa taparaktsa bo nitsasoko. Taharere humo batu isikpyby, iwatsahi taparaktsa paikpa iktsa nikaranaha. Taha bo zuba mytsaty nikaranaha: \p — Amo sa atakta batu isikpyby mybo nipamykysoko. Peduru, Suão ahatsa papeu humo tsikaeni zuba sihyrinymyry. Sinamybyitsa asahi Sesus tuk zikzurukunaha — mytsaty nikaranaha. \p \v 14 Taparaka niekbyrita tu sibaze niriktohoko. Iwatsahi taparaktsa batu harere. Anahi nitsaso tsihikiknaha batu zikaha. Tapara niekbyrita humo batu amy tohi iharere ziktsasonaha. \v 15 Iwatsahi Peduru itukta ape baze nisipehaka. Niahatsahi taparaktsa asa zuba nipamykysokonaha: \p — Hawa sa tsimaha — nikaranaha. \v 16 — Hawa sa tsimaha kytsa tuk. Anatyhi kytsa batu zikaha asaktsa niaha. Serusarẽhe ezektsa sihyrinymyrẽtsa. Taparaka niekbyrita tu zizororowy naha humo hi zihyrinymyrykynaha. Iwatsahi batu tyso “O maku ty batu tyzororowy” mybarapetu tsimykaranaha zeka sizubarẽtsa Sesus soho piwabykynaha. Iwaze hawa sa tsimaha \v 17 Iwaha hi kytsa batu tywaby. Mytahabetsakiknahaktsa! — niaha. Katsa tihi: \p — Sesus soho ty sosobyitaha. Sesus soho tsinapamykysozo naha zeka tsipahasininiwykynaha! — mykaranaha. Iwa asa zuba nipamykysokonaha. \p \v 18 Iwaze Peduru itukta Suão bo hua huazo niaha. Nisibetsakaknaha: \p — Kytsa batu isty hyrinymyry zikaha Sesus soho ty tysoso byitaha! Sesus soho tsimypamykysokozonaha zeka tsipahasininiwynaha — nikaranaha. \v 19 Peduru tatukta tuk sibo nitsasokozo: \p — Hawa sa wasani mytsaty tsimykaranaha. Deus harere bo yhỹ tsimykaranaha. Ahaharere bo yhỹ tsimykaranaha. Hawa sa wasani tsipiwatawykynaha. Hawa sa Deus okzeka wasani mykara. Sesus soho kino tsimypamykysokonaha hỹ — niy. \v 20 — Sesus nihyrikosokdaze tsinynaha. Iharere tsiwabynaha. Iwatsahi tyso byizeka batu wasani tsimaha. Iwatsahi Sesus soho tsimypamykysokonaha hỹ — niy. \p \v 21 Taparaktsa kapitaõtsa watsa ziknapamykysokonahatsa kino niwatihi ispezo niaha: \p — Sesus soho ty soso byitaha! Sesus soho tsimypamykysokonaha zeka tsipahasininiwykynaha — nikaranaha. Niahatsahi: \p — Nabo pãotaha! — niaha. Kytsa pokso batu mysisininiwykynaha batu zikaha nisisukehik zuba niaha. Myzubaha Deus bo nipamykysokonaha. — O Deus ikia hi tsamysapyrẽta — nikaranaha. Nipamykysokonahaze taparaka niekbyrita tu Deus humo zizororowy. \v 22 Maku taparaka niekbyrita tu nitsaikbata. Nizororota kuarẽta anos. Iwaze Peduru itukta Suão ahatsa Sesus tuktsa bo ziksizonaha. \s1 Sesus tuktsa Deus bo nipamykysokonaha. \p \v 23 Ziksizonahaze Sesus tuktsa bo nipamykysokonaha. Hawa ziknapamykysokonahatsitsa taparaktsa kapitaõtsa watsa kino niwatihi sibo nipamykysokonaha. Iwaze Peduru harere ziwabykynahaze sizubarẽtsa Deus bo nipamykysokonaha. \v 24 Asa hi: \p — O Deus myzo ikiahi nanabyri tsikzukniki wytyk, bijoikpe, buburu zuba iwa tsikzukni. Tsizubarẽna ikiahi tsikzukni. Mybarawy tsikzukniki. \v 25 Tubabatu taparakta mydiri Dawi aharere humo tispirikporẽta. Atahi atsumuẽhĩtsa niyzik. Tubabatu ahyrikoso humo nitsasoko: \q1 “Amy humo sa Sudeutsabyitsa tahakyrikinaha. \q2 Ustsa tyryktsa niwatihi zimyijakanaha Deus zihudidukyzykynaha. \q1 \v 26 Sipehakatsitsa inazuzukuknahaze Deus zihudidukyzykynaha, \q2 Kiristu apeha niwatihi iharere bo batu hỹ nikaranaha”. \p \v 27 Iwatahi Erodes, Piratus, Sudeutsa, ustsa tyryktsa iwatsa tahudikhudikwy eze inaharapekypykbanahaze simysapybyitsa nikaranaha. Atsumuẽhĩtsa Sesus tsimysapyrẽta ihumo tahakyrikinaha. Atahi iwatawyhyta Kiristu apehata my. \v 28 Taparakta nihyrikosokdata mydiri Dawi botu nitsasoko abaka atsatu nikaranaha. \p \v 29 Abaka myzo myharere tsiwaby. Taparaktsa kytsaharerewabytsitsa myhumo tahakyrikinaha. Mymysininiwykynaha. Katsaktsa atsumuẽhĩtsitsa. Ikia hi tsinamysukparaka. Iwatahi tymytsumuẽhĩkta! Tsimymytsumuẽhĩ zeka aharere ty tsimypamykysokonaha. Mypunihikrẽtsa tsimoziknaha. \v 30 Batu mypyby iwaze aharere tsimytsasonaha. Azikwy tsiwatawy iwatahi simyitsapyritsa tsimysizororowykynaha. Kytsa ahyrikoso humo azikwy bo iktsa mykaranaha. Sesus imysapyrẽnikita azikwy sizubarẽtsa bo mysiwatawy — nikaranaha. Nawa Deus bo nipamykysokonaha. \p \v 31 Deus bo nipamykysobanahaze sisapy nitydydykyk tu, Deus hyrikoso situk mynapykyrykzo. Niahatsahi Deus harere nitsasokozonaha. Nipybybyrinahatsa hi nipamykysokozonaha. \s1 Sesus tuktsa tahapokzitsiwyziunaha. \p \v 32 Sesus tuktsa atsatu mytsaty nikaranaha. Sihyrizikporẽtsa nikaranaha. Batu aty tohi: \p — O naka kanamy zuba — niy. Batu sisorek. Tahanamy ty nyny nikaranaha. Tahanamy zibiakaknaha. \v 33 Sakzohotsa myzubaha pe: \p — Sesus nihyrikosokda kyze inahyrizikpo. Ispituzo! — nikaranaha. Deus nisitsumuẽhĩkĩ. Nitsasokonahaze Deus nisitsumuẽhĩkĩ. Iwaze Serusarẽhe ezektsa sihumo siakparawy. \p \v 34 Situk tuka sinamyrẽtsa zuba. Kytsa tahatsuhuk huak ty iwaze okyrysaro ziaksekenaha. Tahawahoro huak ty niwatihi iwaze okyrysaro ziaksekenaha. \v 35 Iwaze okyrysaro ty sakzohotsa bo nyny niaha. Asahi sinamybyikitsa bo nyny niaha. Iwa zikzurukunaha. Batu aty tohi inamybyita niy. \p \v 36 Niytahi Sose okyrysaro ty sakzohotsa bo nyny niy. Tatsuhuk huak ty okyrysaro ziakse. Sose petok inaro, usa inaroka Baranabe. Inaro iwatawy kytsa mysipunihikik. Atahi Rewi astsabarẽtsa. Nipurukze tsikzikdihi sihezõje Sipire inarokota. \v 37 Itsuhuk huak okyrysaro ziaksehikze, okyrysaro ty sakzohotsa bo nyny niy. Niahatsahi sinamybyikitsa bo nyny nikaranaha. Iwa Sesus tuktsa zikzurukunaha. \c 5 \s1 Ananias Deus bo zispihikbata. \p \v 1 Estuba maku Sesus tuktsa tuk, Ananias inarokota. Ioke Sapira inarokotatsa. Itsuhuk huak okyrysaro ziakse. \v 2 Okyrysaro ty ituk jokboha nitare. Ioke okyrysaro humo tsihyrinymyrẽtatsa. Okyrysaro ituk nitare atatsa yhỹ nikara. Sisorokrẽtsa. Niahatsahi jokboha zuba sakzohotsa bo okyrysaro ty wabehyryk niy. Iwaze Ananias sakzohotsa bo niy. Ispe niy: \p — Anaka okyrysaro ty ahabo nyny my. Katsuhuk huak ikyze na zuba okyrysaro ty kytsa kabo nyny niaha — niy. Iwa nisispihikbataka. \v 3 Niytahi Peduru ipe niy: \p — Amo sa Satanas harere bo hyỹ tsiky. Amy humo sa Deus hyrikoso bo zispihikbata tsihikik. Amy humo okyrysaro jokboha zuba tsiky. \v 4 Tapara atsuhuk hi niy. Atsuhuk huak ty mybo nyny tsimyzeka wasani my. Atsuhuk huak ty mybo nyny habyi zeka wasani my niwatihi. Batu aty tohi humo apehahuk byitatu. Iwatahi amy humo sa amysapybyita tsimykara. Mybo mybarapetu tsikykara. Ikia Deus pe kino niwatihi mybarapetu tsikykara — niy. \p \v 5 Siharere ziwabyze Ananias wytyk bo inaraha nihyrikosokda. Kytsa sizubarẽtsa sipybyrẽtsa nikaranaha. \v 6 Mykyryburuktsa izumunaha. Nihyrikosokdata panu ty ziakwarakanaha. Zibykyknaha. Iytyk bo nitsahorokiknaha. \p \v 7 Iwaze Sapira Peduru bo zumu. Ibarikta nihyrikosokda ana humo hi atatsa batu ihyrinymyry. \v 8 Peduru iwa atatsa pe niy: \p — Anaty zuba okyrysaro abarikta kabo nyny niy. Ahatsuhuk huak humo ziaksehikze. Na zuba sa kytsa ahabo nyny niaha — niy. — Yhỹ niy. Atsatu nyny niaha — niy. Iwa atatsa zispihikbataka. \p \v 9 Peduru tihi: \p — Amy humo sa ikiahatsa Deus hyrikoso tsipiakpynaha zuba. Tsikpamykysokonaha “Deus hyrikoso bo mybarapetu tsimaha zeka batu sinini tsimaha” tsikaha. Mykyryburuktsa abarikta ytyk bo nitsahoroknaha asahi mozumuzonaha. Ikia kino niwatihi pabykyryknaha — niy. \p \v 10 Niytatsahi atsoko nira. Peduru niritohoko naha bo inaraha. Niahatsahi nihyrikosokdatatsa nikozonahaze inury zebykyryknaha. Iytyk bo ibarikta baze tu nitsahoroknaha. Sesus tuktsa sizubarẽtsa ziwabykynaha. Ananias ioke ahatsa sisoho ziwabykynaha. \v 11 Ustsa kytsa ziwabykynahaze sipybyrẽtsa nikaranaha. \s1 Deus hyrikoso humo hawa kytsa batu zikaha Sesus sakzohotsa nikaranaha. \p \v 12 Sakzohotsa Deus watawyhytsa nikaranaha. Siwatawytsitsa ty hawa kytsa batu zikaha anaty hi nikaranaha. Deus zikwy humo ziwatawykynaha. Deus wahoro zubata isturupe zikarazik eze izumubanaha anaeze kytsa Saroma inarokota. Anaeze inakypykyknaha. \v 13 Batu aty tohi situk zuk. Ustsa kytsa Sesus tuktsabyitsa tu situk batu dyhy. Iwatsatu Serusarẽhe ezektsa Sesus tuktsa siakparawy. Sisoho nitsasokonaha — O asaktsa simysapyrẽtsa — nikaranaha. \p \v 14 Kytsa sizubarẽtsa, wytykyryk kino niwatihi Sesus tuktsa niyziknaha. Sesus tuktsa niobaranaha. \v 15 Niahatsahi kytsa simyitsapyritsa ske sak bo inasioktyhyryknaha. Anaeze simyitsapyritsa tahawanu eze tahahoekwytsa eze niwatihi nihoekeknaha. Peduru zitabakaze ihyrikoso simyitsapyrẽtsa haraputaba harakmo niy. Peduru hyrikoso simyitsapyritsa haraputaba nisiharamuze nisizororowyky. \p \v 16 Myzubaha bo izumukunaha. Kytsa nabytykara eze tu Serusarẽhe bo zumukunaha. Asa kino simyitsapyritsa inasioktykyryknaha. Hyrikoso sapybara sizubarẽtsa bo zumuikiknaha. Asahi inasioktyhyryknaha. Sizubarẽtsa nisizororowynaha. Hyrikoso sapybara nisiksiwyhiknaha. Iwa Deus hyrikoso nikara. \s1 Kytsa sakzohotsa nisiaknikinaha. \p \v 17 Taparaktsa ziknapamykysokonahatsitsa sakzohotsa humo sizokdirẽtsa niyziknaha. Tahatuktsa kino niwatihi sizokdirẽtsa Sadusitsa nikaranaha. \v 18 Iwatsahi sakzohotsa sitsipa humo nisioktyhyryknaha. Sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo nisihurukiknaha. \v 19 Niytahi unata bijoikpe iknykta Deus tsumuẽhĩtsa sibo inasik. Sakyriukrẽnikitsa hurukwy hokbowytsa ty nisisaparehik niy. (Hokbowy titsakyrikrẽtsa nizapare.) Ape bo nisisukehyryk. \p \v 20 Ispe niy: \p — Deus wahoro zubata botaha! Anaeze kytsa Sesus soho tysihyrinymyrynaha! — niy. Yhỹ niaha. \p \v 21 Miwa botu sakzohotsa Deus wahoro zubata bo nipupunaha. Anaeze kytsa Sesus soho humo nisihyrinymyrykynaha. Kyze kytsaharerewabytsitsa sakzohotsa nisipehakanaha. Taparaktsa ziknapamykysokonahatsitsa sipehakatsa, taparaktsa kapitaõtsa wakatsa sizubarẽtsa iwatsa izumubanaha. Asahi kytsaharerewabytsitsa sodadutsa nisipehakanaha. Asahi: \p — Sakyriukrẽnikitsa hurukwy boktsa! Sakzohotsa bo tynasioktyhyryknahaktsa — niaha. \p Yhỹ niaha. \v 22 Niahatsahi sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo nitururuknaha. Zumunahaze sakzohotsa hana bo ja. Batu isty ny. Iwaze taparaktsa bo ziksizonaha. Sodadutsa ispe niaha: \p \v 23 — O Sesus ykzohotsa hana bo ja. Sakyriukrẽnikitsa hurukwy eze batu tsarawyky. Anaeze sisuparatsitsa zuba. Asahi hokbowy titsakyrikrẽta baze niriktotohokonaha, hokbowy ihizikpyrykyhyta. Hokbowy ty zoksapare tsikahaze batu sakzohotsa tsarawybara niapykyk — nikaranaha. Iwa kytsaharerewabytsitsa bo nikaranaha. \p \v 24 Iwatsahi kytsaharerewabytsitsa paikpa mytsaty nikaranaha. Taparaktsa ziknapamykysokonahatsitsa, sodadutsa pehatsa kino niwatihi ana ziwabynahaze paikpa mytsaty nikaranaha. \v 25 Iwaze babatu amata sibo izumu. Ispe niy: \p — Wabytaha! Kytsa ikiahatsa tsiksioktyhyryknahatsa, asahi Deus wahoro zubata isturupeze kytsa mysihyrinymyrykyzonaha — niy. \p \v 26 Niahatsahi sodadutsa pehakatsa tuk nitururuknaha. Deus wahoro zubata bo zumunahaze sakzohotsa petoktsa nisioktyhyrykzonaha. Sodadutsa kytsa sizubarẽtsa pokso sipybyrẽtsa nikaranaha. Asahi: \p — O katsa tsimysisapybyrinaha zeka kytsa sizubarẽtsa haraharetsa mybo nasipaparanaha — mytsaty nikaranaha. Iwaze kytsaharerewabytsitsa bo nisioktyhyryknaha. \v 27 Kytsaharerewabytsitsa sapy bo nisioktyhyryknaha. Niahatsahi taparaktsa ziknapamykysokonahatsitsa sakzohotsa nisibetsakaknaha. \p \v 28 — Tapara ikiahatsa pe Sesus soho “kytsa bo soso byitaha” tsikaha. Sesus harere ty isty hyrinymyry byitaha tsikaha. Ikiahatsa myharere bo batu hỹ tsikaha. Serusarẽhe ezektsa tsiksihyrimymyrykynaha. Kytsa pe tsikaha. “Kytsaharerewabytsitsa Sesus zibeze tsihikiknaha” tsikaha — niy. \p \v 29 Niytahi Peduru ustsa sakzohotsa tuk siharere soho nipamykysoko. Peduru ispe niy: \p — Katsaktsa Deus harere bo hyỹ tsimykaranaha. Kytsa harere meky watu zeka batu hỹ tsimaha. \v 30 Ikiahatsa Sesus iharapatawyhyta humo tsihyrizikiknaha. Itsyhyry soik eze humo, ipyrytsa humo kino niwatihi tsihyrizikiknaha. Iwaze nihyrikosokda. Ikiahatsa tsibezehiknaha. \v 31 Deus izihyrizikpowy. Taparaktsa kapitaõtsa watsa mydiritsa Deus harere bo hyỹ ziknakaranaha. Abaka Deus Sesus myhyrizikwani niyzik. Iwatahi Deus tuk atatu mynapykyryk. Atahi myoktykytsa mozik. Iwa Deus niy. Iwatahi Isareu ezektsa tahamysapybara ty pimoewynaha. Sesus humo Isareu ezektsa tahamysapybara ty pimoewynaha zeka Deus mysiokzohik — niy. \p \v 32 — Hawa Deus nikara tsinymyrykynaha. Iwatsahi tsinapamykysokonaha. Deus hyrikoso niwatihi. Hawa Deus nikara ihyrikoso piwatawyky. Wasani mykara. Deus hyrikoso ty kytsa bo nyny niy. Kytsa iharere bo ma mykaranaha zeka ihyrikoso situk mynapykyryk — niy. Iwa kytsaharerewabytsitsa bo Peduru nitsasoko. \p \v 33 Ziwabykynahaze ana humo hi sakyrirẽtsa niyziknaha. Sakzohotsa humo nisibakyzykynaha. \v 34 Niytahi maku estuba rikto niy. Estuba kytsaharerewabytsitsa tu niy. Pariseu niy. Pariseutsa Deus harere nisihyrinymyrykynaha. Kamarieu inarokota. Serusarẽhe ezektsa ihumo siharereziurẽtsa nikaranaha. Iwaze itukytsa bo nitsasoko: \p — O katukytsa sakzohotsa ty ka isty sukespyk tsimaha. Iwaze katsa zuba tsimypamykysonaha — niy. \p Yhỹ nikaranaha. Sakzohotsa ape bo nisisukehiknaha. Iwaze Kamarieu kytsaharerewabytsitsa bo nitsasoko. Atahi: \p \v 35 — Taparaktsa Isareu ezektsa wabytaha! niy. Hawa tsimaha kytsa petoktsa bo pykyhytutaha! Mytsatyziutaha. \v 36 Jokboha tu maku izumu Teudas inarokota. Atahi kytsa bo nitsasoko “Uta apehatsa wata” nikara. Kytsa sizubarẽtsa kwatero sẽtos kytsa ituk niukurunaha ituktsa niyziknaha. Iwaze Teudas ibezehita. Iwatsahi ituktsa nanabyitaba nipaparahabaiknaha. Ihyriziktsokzawy nepyk. \p \v 37 Niytahi usta maku Sudas inarokota. Karireja ezekta niy. Ata humo kino mytsaty tsimaha. Nawa zuruze maku taparaktsa humo kytsa naro ziwatahaka. Atakta niwatihi kytsa sizubarẽtsa iapik niukurunaha ituktsa niyziknaha. Kyze botuhi ibezehita. Ituktsa nanabyitaba nipaparahabaiknaha. Ihyriziktsokzawy nepyk — niy. \v 38 Atahi: \p — Aba niytahi kytsa petoktsa inasioktyhyryknaha. Batu amy tohi humo zikaha niy. Sihyriziktsokzawy kytsa zikwy humo my zeka mopyk. \v 39 Sihyriziktsokzawy Deus zikwy humo my zeka ikiahatsa ba zikpyk batu zikaha. Deus hyriziktsokzawy humo kino iwatsahi ba zikpykba. Tsipepyk tsihikiknaha zeka ikiahatsa batu Deus tuk zikaha. Deus mymysininiwy — niy. \p \v 40 Kytsaharerewabytsitsa Kamarieu harere siakparawy. Iharere bo yhỹ nikaranaha. Niahatsahi sakzohotsa bo huahua niaha. Inasihyrykzonaha sodadutsa pe niaha: \p — Sakzohotsa tysikinaha — niaha. \p Hyỹ nikaranaha. Sakzohotsa pikuza hwyk ty nisikikinaha. \p — Sesus soho ty ka soso byitaha isty hyrinymyry byitaha — nikaranaha. \p Iwaze isty suketaha. \v 41 Niahatsahi sakzohotsa ziponaha iwatsahi sakurẽtsa nikaranaha. Deus pe nikaranaha: \p — O Deus mybo iktsaziu tsiky. Kytsa nimykikinahaze Deus wasani nikara. Sesus humo sinini tsikykaranahaze mykurẽtsa tsikyziknaha — nikaranaha. \p \v 42 Zikzibyituhukunaha tu sakzohotsa Deus wahoro zubata isturupeze kytsa Sesus soho ty nisihyrinymyrykynaha. Tahawahoro eze kino niwatihi Sesus soho ty nisihyrinymyrykynaha. Ziknapamykysoikiknaha kytsa bo Sesus Kiristu niy. Sesus ta Deus pehata babata mywata niyzik nikaranaha. \c 6 \s1 Sete kytsa sakzohotsa nisitsumuẽhĩkĩnaha. \p \v 1 Aibani Sesus tuktsa niobaranaha. Sizubarẽtsa niyziknaha. Iwaze asizahi Kereko harere nitsasokonaha betsakziu nikaranaha. Harere Eberaiko tsasohokotsa tuk betsakziu nikaranaha. Kereko harere sohokotsiza hi: \p — O Eberaiko harere sohokotsiza batu wasani nikaranaha. Haramukukaka asizahi Kereko harere sohokotsiza tsikaeni zuba namy niaha. Zikzibyituhukutu kytsa okyrysaro ty nyny mahaze tsikaeni zuba sibo nyny maha. Haramukukaka Eberaiko harere sohokotsiza sizubarẽna namy niaha. Zikzibyituhukutu kytsa okyrysaro ty nyny mahaze sizubarẽna ty sibo nyny maha — iwazahi betsakziu nikaranaha. Niahatsahi dose sakzohotsa Sesus tuktsa aparakbaha inakypykbanaha. \v 2 Izumubanahaze ispe niaha: \p — O katukytsa katsa Deus harere tsimytsasokonaha. Anahi myhyriziktsokzawy tsimykaranaha. Myhyriziktsokzawy tarekek zeka iwaha hi haramukukaka bo okyrysaro tsipibiakaknaha batu wasani tsimaha. \v 3 Iwatsahi ikiahatsa sete kytsa tsumuẽhĩtsitsa tysiwatawynaha katukytsa niaha. Kytsa ahatuk tu tysiwatawynaha. Kytsa sihyrinymyrẽtsa. Sispirikporẽtsa kytsa Deus hyrikoso inamykse tsimysiwatawynaha. Asahi haramukukaka okyrysaro sibo tabiak iwa sihyriziktsokzawy mykaranaha. \v 4 Katsaktsa Deus bo tsimypamykysoikiknaha. Iharere tsimytsasoikiknaha. Niwazuba tsimaha — niaha. \p \v 5 Sizubarẽtsa sakzohotsa harere bo yhỹ nikaranaha. Niahatsahi Sesus tuktsa sete kytsa tsumuẽhĩtsitsa nisiwatawykynaha. Kytsa Estewã, Piripi, Pirokoro, Nikano, Timo, Paramenas, Nikorai iwatsa nisinynaha. Estewã Deus harere humo tispirikporẽta hi. Deus hyrikoso ituk ziknapykyryk. Nikorai Ãtiokia eze nipuruk. Sudeu byitatu Deus harere bo hyỹ ziknakara Sudeu wata. Tapara Sesus tuktsa niukuru Deus bo hyỹ nikara. Asahi kytsa Sesus tuktsa nisiwatawynaha. \p \v 6 Niahatsahi Sesus tuktsa sete kytsa tsumuẽhĩtsitsa sakzohotsa bo nisioktyhyryknaha. Iwaze sakzohotsa sete kytsa tsumuẽhĩtsitsa sitsyhyryze Deus bo nipamykysokonaha. Tahatsyhyrypetsa ty tsumuẽhĩtsitsa harektsa humo paik paik nikaranaha. Siwatu iwa tahatsyhyrypetsa ty tsumuẽhĩtsitsa harektsa humo paik paik nikaranaha sisopykwy humo. Iwaze sihyriziktsokzawy ty nisiakzohik. \p \v 7 Iwa Sesus tuktsa niobaranaha kytsa sizubarẽtsa Deus harere bo hyỹ nikaranaha, Sesus tuktsa niyziknaha. Serusarẽhe ezektsa Sudeutsa ziknapamykysokonahatsitsa niwatihi Deus harere bo hyỹ nikaranaha. \s1 Taparaktsa Sudeutsa Estewã zioktyhyryknaha. \p \v 8 Estewã Deus zikwy humo amy ty kytsa batu zikaha atsatu nikara. Deus ihumo tsimypokzitsiukrẽta zikzitsumuẽhĩkĩ. Estewã Deus zikwy kytsa bo ziwatawyky, ituk zitsumuẽhĩkĩze Deus zikwy ziwatawyky. \v 9 Iwatsahi wastuhu kytsa Sudeutsa ihumo batu siakparawy nizokyrykynaha. Asahi Deus wahoro bo inauzuzukikiknaha. Anasapy eze kytsa zinarokonaha — Deus wahoro kytsa sihyritsokzawybyitsa. — Iwa kytsa Deus wahoro zinaroko. Sudeutsa Sireni ezektsa, Aresãdere ezektsa, asahi Sirisia ikny, Asia ikny niwatihi. Sizubarẽtsa Estewã tuk niharapepehakanaha. \p \v 10 Atahi tispirikporẽta ziknapykyryk. Deus hyrikoso humo tsiharereziurẽta. Iwaze kytsa Estewã batu siakparawy. Iwatsahi kytsa bo okyrysaro ty nyny niaha. Siharerewabymybarẽtsa bo nyny niaha. Ispe niaha: \p — O ikiahatsa kytsa bo Estewã soho tsiwabymybarẽnaha — nikaranaha. Ikiahatsa hi: \p \v 11 — “O Estewã harere batu imysapy. Nisihyrinymyrykyze Deus soho zimyiki. Moises Deus tsumuẽhĩtsa kino niwatihi isoho zimyiki iwaze batu isty hyrinymyryziu” mybarapetu tsimaha — nikaranaha. \p \v 12 Niahatsahi Estewã soho mybarapetu nikaranaha. Iwatsahi kytsa ihumo tahakyrikinaha. Taparaktsa kapitãotsa watsa, Moises harere zihyrinymyrykynahatsitsa iwatsa tahakyrikinaha. Iwaze Estewã kytsaharerewabytsitsa bo zioktyhyryknaha. Anaeze isoho humo mospihikbatakanaha. \p \v 13 — Atakta Deus wahoro zubata soho zisapybyrikik. Moises harere niwatihi zisapybyrikik — mybarapetu nikaranaha. \v 14 Iharere zikziwabykynaha, botu nitsaso — Sesus Nasare ezekta Deus wahoro zubata naktsipetok. Tapara nitsasoko Deus harere anahi Moises ziwatahaka Sesus meky watu mysisopyk. Tsiwabykynaha — mybarapetu nikaranaha. Iwa Estewã soho zispihikbatakanaha. \p \v 15 Niahatsahi kytsaharerewabytsitsa Estewã bo iktsaziu nikaranaha. Iok bo iktsaziu nikaranahaze bijoikpe iknykta wata niyzik, iwa kytsaharerewabytsitsa zinynaha. \c 7 \s1 Estewã atatu tabetesaka. \p \v 1 Niytahi taparakta Deus wahoro eze ziknapamykysokota ipe niy: \p — Hawa kytsa aharere soho nitsasohokonaha wasape hi sa — niy. \p \v 2 Niytahi Estewã kytsa bo nipamykysoko: \p — O katukytsa, kazotsa wabytahaktsa! — niy. — Tubabatu Deus taparaktsa mydiri bo ziwatawy. Mydiri nihyrikosokdata Abarão. Mesopotamia eze tuze ziwatawy. Bykyze Harã bo niy. Deus ipe niy: \p \v 3 “Abarão ikiakta nabokta! Asapy tsierekekta. Atukytsa tyserekekta! Meky botu tsipasapy. Ahudikhudikwy ezytyk piwatawy. Ana bo tsipomoze, uta ikia pe na hi wasani my” \v 4 Iwatahi mydiri Karadeja ikny nikara. Harã eze niapykyryk. Kyze izo nihyrikosokdaze mydiri mysapy bo niukuru. Deus mysapy bo ziwatawy tsihikik. Kanaã bo izumu. \v 5 Deus tasapy ty Abarão bo batu nyny niy. Deus: “Kasapy tsizubarẽna atsekokatsa bo nyny my. Tsimyhyrikosokdaze atsekokatsa bo nyny my” niy. Deus nitsasokoze mydiri batu ihyrytsaka: \v 6 Deus nikarazo: “O atsekokatsa bipyritsa sapy bo mysioktyhyryknaha. Anaeze kwatero sẽtos anos mynapykyryknaha. Kytsa atsekokatsa mysisukyryikiknaha. Tarabaja mykaranaha tsahi okyrysaro ty batu sibo nyny zikaha. Tarabaja ahabyi zeka mysikikinaha. Nawa atsekokatsa hi mykaranaha ba ziksisakihiknaha. \p \v 7 Kytsa atsekokatsa mysisukyrykynaha sibo hi sinini mykaranaha. Bykyze atsekokatsa bipyri sapy nitururuknaha. Asahi kabo nitsasokonaha ‘O Deus ikia hi tsamysapyrẽta mykaranaha’ niy.” Iwa Estewã nipamykysokozo \v 8 Deus mydiri Abarão pe niyzo: “Maku skyrytsa sipiakzyzykyktsa. Iwatahawy mozik. Iwatahawy bo iktsa tsimyze kaharere bo mytsaty tsimykara” niy. Aibani Isake. Abarão tse nipuruk. Mytsyhyrytsa wa zuruze Abarão tse tsibik ipiakzykyhyta. Hawa Deus nitsaso nikara. Isake taypykze itse nipuruk. Sako inarokota atakta mytsyhyry wa zuruze Isake tatse tsibik ipiakzykyhyta. Sako taypykze dose hyrytsa nikara. Sako hyrytsa isipiakzykyhytsa. Kyze Sako hyrytsa taypyknahaze taparaktsa hi niyziknaha — Estewã niy. \p \v 9 — Kyze estuba Sako tse Sose inarokota. Itukytsa ihumo sizokdirẽtsa nikaranaha. Iwatsahi tahatsy Esito ezektsa bo zioktywyhyknaha iwaze ihuak ty sibo okyrysaro ty nyny niaha. Sakparawybyritsa hi tahatsy ty kytsa bo nyny niaha. Iwa Sose Esito bo zioktyhyryknaha. \v 10 Deus hi Sose tuk ziknapykyryk ihumo tsimypokzitsiarẽta. Sinini nikaraze Deus zitsumuẽhĩkĩ. Iwaze tsihyrinymyrẽta niyzik. Iwaze Parao kytsa pehatsa tihi: \p “O atakta tsihyrinymyrẽta babata” niy. Iwatahi Sose pe niy: \p “Ikia Esito ezektsa pehatsa tsimozik. Kawahoro kino niwatihi atsa eze tsimynapykyryk” nikara. \p \v 11 Kyze sizubarẽtsa nidisahawybyrinaha. Esito eze Kanaã eze kino niwatihi myzubaha nidisahawybyrinaha. Siaraparẽtsa ziknakaranaha. Sidisahawy nepykba. Kytsa sizubarẽtsa siaraparẽtsa nikaranaha. \v 12 Niytahi aibani Sako sidisahawy soho Esito eze ky ziwaby. Iwatahi tahyrytsa taparaktsa Esito bo nisipeha. Iwaze taparaktsa hi Esito bo niukurunaha. Petok baba Esito bo niukurunaha. Tiriko tahadisahawy bo niukurunaha. \p \v 13 Nikuruzonahaze Sose sibo tawatawy: “O uta hiba ahatsy” nikara. Bykyze Parao Sose tukytsa nisiny. \v 14 Iwatahi Sose ispe niy: “Kazo, katukytsa iwatsa kabo tynasioktyhyknaha. Katuk tynapykyryknaha” niy. Yhỹ nikaranaha. Sizubarẽtsa Esito bo. Setẽta sĩko kytsa iwatsa. \p \v 15 Esito bo niukurunaha. Sose baze niapykyryknaha. Aibani Sosezo anaeze nihyrikosokda. Niahatsahi taparaktsa Esito eze tuze nihyrikosokdanaha. \p \v 16 Aibani sizotsa poiktsa, Sako sapy bo nisiskyryknaha. Isapy bo Kanaã inarokoha. Tubabatu Abarão ana sapy bo hi tasapy okyrysaro humo ziakse. Emore hyrytsa anasapy Abarão bo zinynyhiknaha. Anaeze itukytsa poiktsa nisiytykyryknaha. Anaeze taparaktsa poiktsa nisiytykyryknaha. \p \v 17 Kyze mydiritsa Esito eze tuze sizubarẽtsa inaubaranaha. Bykyze babatu Deus tyryktsa mysioktyhyrykze Sudeutsa inaubaranaha hi. \v 18 Kyze Esito ezektsa ustsa pehakatsa niyzik. Batu Sose inyhy. Tubabatu Sose nihyrikosokda iwatahi sipehatsa batu ityny. \v 19 Esito ezektsa mydiritsa nisikikinaha nisispihikbataikiknaha. Sininiwykynaha. Sipehakatsa ispe niy: \p “Ikiahatsa ahabykyhytsa ty mopupuruknaha zeka tysirekeknaha! Ahabykyhytsa maku skyrytsa zeka tysimyiwynaha” niaha. \p \v 20 Niytahi Moises nipuruk. Tisapyrẽta tsibik. Byzoje harakykbyi zitsuze tahi taje tuk niapykyryk. Tazo wahoro eze tu niapykyryk. \v 21 Bykyze ape baze pihik sak eze iokpitsĩhik. Iwaze hi Parao ste Moises zikaha. Parao pehakatsa Esito ezektsa tuk, iste Moises zikaha. Atatsa tawahoro bo zibykyryk. Itse wata niyzik. Iypykyhy niyzik. \v 22 Iwatahi Moises zinymyryky. Esito ezektsa hyrinymyrywy anatyhi zinymyryky. Tsihyrinymyrẽta hi. Maku myhyrizikwani niyzik. Iharere humo kytsa ziwabytoktokonaha. \p \v 23 Kyze Moises tatukytsa bo inakozore. Tatukytsa hawa ja zikzurukunaha inakozo tsihikik. Atahi botu kuarẽta anos ziytyk tsehe. Tatukytsa bo inakozoreze. Sisapy bo zumuze Esito ezekta bo iktsa niy. \v 24 Atahi tatukytsa nisisukyryky niy. Iwatahi tatukytsa nisibetesaka. Esito ezekta humo tatsapusare iwaze Esito ezekta zibeze iwatahi tatukytsa nisitsumuẽhĩkĩ Moises mytsaty ahabyita nikara: \p “O katukytsa mysitsumuẽhĩ zeka tozeka ja pinymyrykynaha.” \v 25 Batu ba. Batu sihyrinymyry. Atahi mysioktyhyryk batu sihyrinymyry nikaranaha. \v 26 Niytahi estuba zuruze Moises tatukytsa bozo niy. Makutsa petoktsa nisihobyk. Niharapehudizukunaha. Iwaze nisipyk tsihikik iwaze sibo zumu. Ispe niy: \p “O mykyryburuktsa ikiahatsa atukytsa hehỹ tsimaha. Amy humo sa tsimyharape hudizukunaha” \v 27 Nitsakikita zipetuhikze Moises pe niy: \p “Amo skaraba mybo tsikzumu. Aty sa ikia zapehaka iwatahi mypehatsa wata tsimozik. Batu imysapy tsimy. \v 28 Jatu Esito ezekta tsibezehik. Esito ezekta wata tsipikbeze sa” niy. \p \v 29 Ana ziwabyze hi Moises Esito ekze niwakik. Niytahi Moises Midiã bo niparakik. Anaeze niapykyryk tasukza. Atatsahi ioke niyzik. Aibani itse nipuruk, niytahi usta itsy nipuruk. Iwa Moises petoktsa hyrytsa. Anaeze nitare. Kuarẽta anos niapykyryk. \p \v 30 Kyze kuarẽta anos ziharamuze bijoikpe iknykta Deus tsumuẽhĩtsa Moises bo inasik. Atahi jerukbara bo niy. Hara Sinija inarokoha bytykareze tu niy. Ana bo hi bijoikpe iknykta ibo inasik. Moises izo bo iktsa niyze erekaratsibik humo inapokok ba zikoro. \v 31 Tsipybyrẽta. Iwatahi iktsaziu niy. Erekaratsibik bo niy. Izumuze Deus yksoho ziwaby. Deus hi: \p \v 32 “Utakta Deus, adiritsa kahumo sispirikporẽtsa. Adiritsa Abarão Isake Sako iwatsa kahumo sispirikporẽtsa” niy. Moises nitydydykyk tu tapybyspyk tu nitydydykyk. Tsipybyrẽta nikara iwatahi batu iktsa niy. Deus nitsasokozo. Ipe niy: \p \v 33 “Apyrysuktsa ty isty bok bokaretykta! Kahumo aspirikpohukta iwatahi apyry suktsa ty bok bokarety. Anaeze tsimyriktohoko kahumo tsakurẽna. \v 34 Utakta Deus Esito ezektsa katyryktsa nisisukyrykynaha. Sinini nikaranaha ana humo hi kahyrinymyrẽta. Sisuka piwabyky. Esito ekze mysiwakbahyknaha hỹ. Ikia papeha. Iwatahi ikia katyryktsa botykta! Esito bo tsipiksizokta! Iwatahi katyryktsa mekybotu tsimysioktyhyryk.” Iwa Deus Moises bo nitsasoko — Estewã niy. \p \v 35 Nitsasokozo: \p — Kyze Deus Moises Esito bo zipeha. Iwatahi ityryktsa Sudeutsa mekybotu nisioktyhyryk. Bijoikpe iknykta Deus tsumuẽhĩtsa zazata koso buruk ibo nitsasoko. Tapara Sudeutsa iharere bo batu hỹ nikaranaha iwatatu zipehahik. Tapara Sudeutsa ipe nikaranaha: \p “Aty sa ikia zapeha iwatahi tsimypehaka zeka batu amysapy” nikaranaha. Deus humo atahi sipehatsa niyzik. Iwatahi Sudeutsa mekybotu nisioktyhyryk. \p \v 36 Kyze Moises Esito eze tuze siwatawyhytsa nikara. Hawa kytsa batu zikaha atsatu nikara. Pihik tsizubarẽna zitsikzanahaze niwatihi inymyryhywy ziknakara. Pihik tsizubarẽna “Pihik tsikyriri” inarokoha. Iwa Sudeutsa Esito ekze niwakbaiknaha. Niahatsahi jerukbara bo niukurunaha. Kuarẽta anos anaeze niapykyryknaha. Anaeze hi Moises inymyryhywy ziwatawy. Hawa kytsa batu zikaha ziwatawyky. Atahi Isareu ezektsa pe niy: \p \v 37 “Deus harere sohokotsa ahabo myzipeha. Hawa Deus zikpehaka nawa iharere sohokotsa pipeha. Atahi atukytsa harere sohokotsa” my. Moises Isareu ezektsa tatukytsa tuk jerukbara eze niapykyryk. \v 38 Isareu ezektsa Sinja jerukbara eze inauzuzuknaha. Anabo hi Isareu ezektsa mydiritsa bo nitsasoko. Deus harere sibo nitsasoko. Bijoikpe iknykta Sinija hara bete Moises bo nitsasoko. Deus harere nitsasoko. Hawa kytsa mozurukunaha anahi Moises nitsasoko. Ana hi Moises ziwatahaka iwatahi katsa tsinymyrykynaha — Estewã niy. \p \v 39 Nitsasokozo: \p — Kyze mydiritsa Moises harere bo batu hỹ nikaranaha. Moises batu siakparawy. Asaktsa: \p “O katsa Esito bo tsipiksizo tsihikiknaha” iwa mytsaty nikaranaha. Moises hara jobonita bo nidokoze kytsa Arão Moises ziky bo nitsasokonaha. \v 40 Ipe niaha: \p “Ikia mytsyhyryze hyrikosotsa ty tsimykta! Hyrikosotsa mydeustsa moziknaha. Asahi deus hyritywatsa myharaze pomonaha. Asahi myske piwatawynaha. Moises ja. Atahi Esito ikny inamyoktyhyryk. Hana bo my. Batu katsa mynyhy” niaha. Iwa Arão bo nitsasokonaha. \p \v 41 Niahatsahi pikuzatse wata nizukninaha, ihyrikoso mydeustsa hyritywata niaha. Kyze zikiehe hozipyrykzatsa zibezenahaze hyrikoso ty taha okeryk sikbão niaha. Sakurẽtsa. Sihyrikoso humo sakurẽtsa. Simyikaha hyrikoso humo nikaranaha. Hyrikoso humo tahi nizukninaha sakurẽtsa niyziknaha. \v 42 Deus hi sihumo batu iaku. Asahi sihyrikoso pikuzatse wata humo siakparawy. Iwatahi Deus tihi. \q1 “Ikiahatsa pikuzatse wata humo ahakparawy. Pikuza wata humo ahakparawy za” niy. \q2 Iwatsahi zisapybyriwykynaha. Niahatsahi haramwe, byzoje, byrisoiktsa iwatsa sihumo siakparawy. \q1 Hawa katsa Deus humo myspirikporẽtsa asahi byrisoiktsa humo siakparawy. \q2 Tubabatu Deus sohokotsa papeu humo ziwatahakanaha. Deus hi: “Isareu ezektsa ikiahatsa jerukbara eze tuze siraratsa ty nisibakanaha. \q1 Siraratsa ty batu kabo nyny tsikaha. \q2 Batu kaokeryk siraratsa ty tsikaha, ahahyrikosotsa ana hi tsikzokninaha sibo hi siraratsa ty nyny tsikykaranaha”. \q1 \v 43 Ahahyrikosotsa ty tsikzokninaha ispe tsikaha: “Ikia mydeus” mybarapetu tsikykaranaha, “Ikia humo makparawy” mybarapetu tsikykaranaha. \q2 Morok ahadeus niy. Repã usta Deus mybarapetu tsikykaranaha. Morok isparik ty tsikzibykyknaha. \q1 Anaeze Morok hyrikoso eze tu aokokyk tsikaha. \q2 Byrisoik hyritywata humo ahakparawy. Kytsa Deus humo spirikporẽtsa nawatsa hi byrisoik hyritywata humo ahakparawy. \q1 Repã inarokota. Iwatahi pahasininiwyky. Mekybotu pahaoktyhyryk. \q2 Mekybotu ikiahatsa pahapehaka, usta taba Babarão sapy nokponi niy. \p \v 44 — Kyze mydiritsa jerukbara eze tuze Deus parik zebykyryknaha. Siraratsa hwyk nizukninaha atsatu zebykyryknaha. Anaeze Deus sapy my atahi kytsa tuk mynapykyryk ziwatawyky. Tapara isparik hawa mozokninaha Deus sibo nitsasoko. Botu Deus Moises bo nitsasoko hawa isparik nikaranaha iwatsahi astatu nizukninaha — Estewã niy. \p \v 45 Nitsasokozo: \p — Bykyze Moises nihyrikosokdaze Sosue sipehatsa niyzik. Sosue mydiritsa pehatsa niyzik. Asahi jerukbara nitururuknahaze isparik Kanaã bo zebykyryknaha. Anaeze Sudeutsabyitsa niapykyryknaha. Deus hi Sudeutsabyitsa nisiwakbaik iwatsahi mydiritsa zuba niapykyknaha. Deus parik situk zibykyryknaha. \p Bykyze Dawi sipehatsa niyzik. Mydiritsa Kanaã eze tuze sipehatsa niyzik. Deus ihumo tsimypokzitsiukrẽta iwatahi itsyhyryze zisapybaka. Iwaze Dawi Deus pe niy: \p \v 46 “Utakta awahoro mozukni tsihikik. Kadiri Sako ahumo tispirikporẽta. Uta kino niwatihi ikia humo kaspirikporẽta. Iwatahi awahoro mozukni tsihikik” niy. Iwa Dawi Deus bo nipamykysoko. Deus iharere bo batu hỹ niy. Dawi Deus wahoro ty batu tysukni. \v 47 Itse zuba Deus wahoro nizukni. Soromao Deus wahoro nizukniba. \p \v 48 Deus wahoro eze batu hudikhudikwy ziky. Wahoro kytsa mozokninaha, anaeze Deus babata batu hudikhudikwy ziky niy. \p \v 49 Deus sohokotsa botu ziwataha. Bijoikpe eze tu mynapykyryk. Deus: \q1 “Bijoikpe kadyhywy waha. Wytyk kapyry pe sapy waha. \q2 Kytsa sizubarẽtsa mysipehaka. Mybarawy iknyktsa mysipehaka. \q1 Wahoro ikiahatsa tsimyzukninaha anaeze ba zikapykyk. \q2 Utakta estuba sapy bo zuba ba ziknatare. \q1 \v 50 Tsizubarẽna nizuknibaze iwatahi ba atsaeze tu zuba ziky.” \m Iwa Deus nitsasoko — Estewã niy. \p \v 51 Nitsasokozo: \p — O katukytsa wabytaha! Deus harere bo batu hỹ tsimaha. Ahaharekykrẽtsa Deus harere bo batu hỹ tsimykaranaha. Ikiahatsa Deus harere batu ahawabyhy. Ikiahatsa kytsa watsa, asa wahi Deus humo batu sispirikpo. Ikiahatsa ahadiritsa watsa. \p \v 52 Asahi Deus sohokotsa sinini nikaranaha. Nitsasokonahaze “Atahi wasanita mozumu” ahadiritsa Deus sohokotsa nisisininiwykynaha. Iwaze Deus hyrikoso batu hỹ ziknakaranaha. Abaka atakta wasani ziknakarata ikiahatsa sisukyrykytsitsa bo tsioktyhyryknaha. Sesus inarokota. Iharapatawyhyta humo zihyrizikiknaha. Deus harere ikiahatsa bo zahapeha. \v 53 Sitsumuẽhĩtsa ty taharere ikiahatsa bo nitsasonaha. Ikiahatsa hi iharere bo batu hỹ tsimaha — Estewã niy. Iwa kytsaharerewabytsitsa ziwabykynaha. \s1 Estewã harere humo wabytsitsa tahakyrikinaha. \p \v 54 Iharere wabytsitsa tahakyrikinahaze tahatsaputsa ty dydydy nikaranaha. Tahakyriwy humo tahatsaputsa ty dydydy nikaranaha. \p \v 55 Deus hyrikoso Estewã tuk niapykyryk. Deus hyrikoso ituk tu bijo bo iktsa niy. Anaeze okoro zikywa Deus baze Sesus bo iktsa niy. Sesus Deus panuryk taba niriktohoko. Ibo iktsa niyze ispe niy: \p \v 56 — O Iktsataha! Bijoikpe bo zoksapare Sesus mywata Deus baze niriktohoko ikozo — niy. \p \v 57 Anahi ziwabykynahaze opykani kakaik niaha. Tahaspioke zuzuk niaha iwatsahi batu wabyha. \p \v 58 Iwatsahi Estewã zikyrikinaha ape bo nizokehyryknaha. Tahakpyzazawy ty zibokbokoknaha. Sauro baze sikbãore niaha iwatahi nisiperyky. Sauro mykyryburukta. \v 59 Niahatsahi Estewã haraharetsa ty pibezekenaha Estewã Sesus bo nipamykysoko: \p — O kapehatsa Sesus kahyrizikarawy tsioktyhyryk — niy. Taekaratsa humo puruk puruk niy. \v 60 Deus bo opykani huahua nikara: \p — O kapehatsa Sesus, kytsa simysapybyri humo tysiokzo — niy. Niytahi nihyrikosokda. Sauro Estewã zibeze tsihikik, kytsa zibezenahaze wasani niy. \p Bykyze kytsa Sesus tuktsa Deus harere bo hyỹ nikaranaha, Estewã nury zebykyryknaha. Iytyk bo nitsahoroknaha. Ipokzi nipuziukunaha. \c 8 \s1 Sauro Sesus tuktsa nisisukyryky. \p \v 1-2 Iwaze tihi Sesus tuktsa nisisukyrykynaha iwatsahi meky botu tahasapynaha niwakbaiknaha. Wastuhu kytsa Sudeja bo niwakaknaha. Ustsa Samarija bo niwakaknaha. Sakzohotsa zuba Serusarẽhe eze nitarenaha. \p \v 3 Sauro Sesus tuktsa nisisukyry. Siwahoro watu nitsukurukze kytsa nisioktykyryk. Wytykyryk humo kino niwatihi nisioktykyryk. Sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo nisioktykyryk. Iwa Sauro Sesus tuktsa nisisukyryky. \s1 Piripi Samarija bo niparak. \p \v 4 Iwaze Sesus tuktsa asahi niwakbaiknaha Deus harere kytsa sizubarẽtsa bo nitsasokonaha. Iwatsahi Sudeja ezektsa bo Sesus soho nitsasokonaha. Samarija ezektsa bo niwatihi Sesus soho nitsasokonaha. \v 5 Sesus tuktsa Deus harere Samarija ezektsa bo kino nitsasokonaha. Piripi Samarija bo niparak. Anaeze Deus wasania humo nitsasoko. Iwaze Samarija ezektsa pe niy: \p — Sesus Kiristu Deus zipehata mywata niyzik — niy. \v 6 Samarija ezektsa anahi ziwabytoktokonahaze iharere bo hyỹ nikaranaha. Siwatawyhytsa ziknakara nisinynaha. Siwatawyhytsa kytsa batu zikaha atahi ziknakara. \v 7 Hyrikoso sapybara nisiksiwyhik. Hyrikoso sapybara nisisukebaiknahaze opykani kakaik niaha. Kytsa pãozikahabyitsa nisizororowy. Sekbyritsa kino niwatihi nisizororowy. \v 8 Iwaze Samarija ezektsa sakurẽtsa. Sakurẽtsa niyziknaha. \p \v 9 Kyze tapara Samarija ezektsa Simaõ harere bo yhỹ nikaranaha. Atahi myrawy tsihitsa. Tsihyrinymyrẽta. Samarija ezektsa bo mybarapetu nikara: \p — Utakta myhyrizikwani — mybarapetu nikara. \v 10 Iwatsahi sizubarẽtsa — atahi myhyrizikwani — mytsaty ahabyitsa nikaranaha. Sizubarẽtsa Simaõ harere bo ma nikaranaha. Zispihikbatakanaha: \p — O atahi deus naro “Zikwy tsizubarẽna” Simaõ niyzik — mytsaty ahabyitsa nikaranaha. \p \v 11 Tubabatu Simaõ siwatawyhytsa nisiwatawyky. Sipybyrẽtsa. Iwatsahi kytsa iharere bo ma nikaranaha. Iharere bo ziwabyziukunaha. \v 12 Kyze Piripi Deus harere nitsasokoze Samarija ezektsa ziwabytoktokonaha. Deus tyryktsa soho ty nitsasoikik Deus wasania ty Sesus soho nitsasokoze ma nikaranaha. Iwatsahi kytsa Sesus humo sispirikporẽtsa ituktsa niyziknaha. Nisiharasusuhiknahatsa wytykyryk kino niwatihi nisiharasusuhiknahaza \v 13 Simaõ niwatihi Sesus humo tispirikporẽta iwatahi amata skyry ja ziharasuhik. Kyze Piripi tuk zikzuruku. Piripi watawyhytsa nikaraze Simaõ ibo iktsaziu nikara. Tsipybyrẽta. \p \v 14 Kyze sakzohotsa Serusarẽhe eze niapykyryknaha. Anaeze Samarija ezektsa soho ziwabynaha. Kytsa tihi: \p — O Samarija ezektsa Sesus humo sispirikporẽtsa — nikaranaha. Iwatsahi sakzohotsa Peduru itukta Suão ahatsa sibo nisipehahik. \v 15 Peduru Suão iwatsa Sesus tuktsa bo zumunahaze. Sesus tuktsa tsyhyryze Deus bo nipamykysokonaha. \v 16 Deus hyrikoso Sesus tuktsa batu zuk. Nisiharasusunahaze asa hi: \p — O katsaktsa Sesus tuktsa tsimoziknaha — niaha. Deus hyrikoso Sesus tuktsa bo batu zuk. Iwatsahi sakzohotsa sitsyhyryze Deus bo nipamykysokonaha. — O Deus ahyrikoso ty Sesus tuktsa bo tyziakzo — niaha. \v 17 Niahatsahi tahatsyhyrypetsa ty siharek humo paik paik nikaranaha. Atsoko Deus hyrikoso sibo izumu. Sakzohotsa tahatsyhyrypetsa ty siharek humo paik paik niahaze Deus hyrikoso atsoko sibo izumu. Simaõ ana bo hi nikozotoktoko. \p \v 18 Simaõ nikozoze Deus hyrikoso sibo zumu. Sakzohotsa tahatsyhyrypetsa ty nisiharekpypyrikiknahaze Deus hyrikoso sibo izumu. Iwaze Peduru pe niy: \p \v 19 — Uta kino niwatihi. Anatyhi tsinymyrykynaha uta kino niwatihi tsipikyrinymyry. Kabo tsipikyrinymyry zeka uta okyrysaro ty ahabo nyny my. Katsyhyrypetsa ty kytsa harektsa humo paik my zeka Deus hyrikoso sibo mozumu. Tazikwy mozihikik my — niy. \p \v 20 Peduru zibetsakik: \p — O ikia aokyrysaro ty niwatihi sinini ykarawy boktsa! Ba zikanywyzo. Ikia tihi “O okyrysaro ty nyny my zeka iwatahi Deus hyrikoso atuk mynapykyryk” — mytsaty ahabyita tsiky. — Deus hyrikoso kytsa tuk mynapykyryk batu okyrysaro humo. Deus hyrikoso kytsa tuk mynapykyryk iwa Deus mozihikik. \p \v 21 Ikia Deus tsyhyryze batu tarabaja ziky. Ikia hi batu amysapy tsimy. Deus zany. Ikia amysapybara Deus zany. Amysapybyri ty ka tsipimoewy — niy. \v 22 — Deus bo typamykysokta! Ikia hi: \p “O Deus kamysapybyita ikykara tozeka ja Sesus humo tsipikokzohik tsimy” niy. Amysapybyita tsikykara kahyrinymyrẽta. Hawa sa batu imysapy ana humo hi zuba mytsaty tsimykara. \v 23 Tsazokdirẽta tsimynakara. — Iwa zuba mytsaty tsikykara. \p \v 24 — Nawa Peduru zibetsakak. Niytahi Simaõ sakzohotsa pe niy: \p “O Deus bo katsyhyryze typamykysonahaktsa niy. Hawa ty ikia botu tsiktsasoko Deus batu kabo ziky” — niy. \p Yhỹ niaha. \p \v 25 Kyze Peduru Suão iwatsa Serusarẽhe bo ziksizonaha. Niahatsahi hawa Sesus nikara, ana bo hi nikozonaha astsatu nipamykysohokonaha, ske buruk niukurunahaze Deus wasania ty Samarija hudikhudikwytsa bo nitsasokonaha. Kyze Serusarẽhe bo ziksizonaha. \s1 Piripi Etiopia ezekta bo nipamykysoko. \p \v 26 Bijoikpe iknykta Deus tsumuẽhĩtsa Piripi bo izumu. Ipe niy: \p — Aidyty. Tsikymy, ske buruk tsimykuru! Serusarẽhe ikny na ske Kasa burukta! niy. Ata ske jerukbara bo tykuru. Kytsa batu sizuba ata ske buruk mynakurukunaha — niy. \p Yhỹ niy. \p \v 27 Aidy ske buruk niukuru. Niytahi maku Etiopia ezekta ske buruk inaukuru. Tahudikhudikwy bo ziksikizo. Atakta isukzabyita tu Etiopia sipehatsata zitsumuẽhĩ Kãdasi inarokotatsa. Atahi Etiopia okyrysaro perytsa. Atahi Serusarẽhe bo iwatahi Deus pe: — Ikia hi tsamysapyrẽta tsimy — nikara. \p \v 28 Serusarẽhe ikny inaparak. Etiopia hudikhudikwy bo ziksizo. Tsaraha wata eze niukuru. Pikuzatsa ske buruk inasitetekenaha. Tadyhywy bete tsaraha eze nidyhyky, Deus papeu zinyky opykani nikara. Niukuruze Deus papeu humo opykani nipamykysoko. Tubabatu papeu Isaijas Deus sohokotsa ziwatahaka anahi zinyky. \v 29 Deus hyrikoso Piripi pe niy: \p — Tsaraha za bokta — niy. \p Yhỹ niy. Niparak tsaraha za bo zumu. \p \v 30 Zumuze maku iaksoho ziwabyky. Deus papeu ty zinyky ana hi ziwabyky. Tubabatu Isaijas ziwatahaka anahi ziwabyky. Iwaze Piripi ipe niy: \p — Amy sa tsipinyky, papeu humo sa tsipinymyryky — niy. \p \v 31 — Batu ba. Hawa ja. Kahyrinymyrybyitatu pinykyry. Batu aty tohi zikyrinymyry. Pany! Katsarahaza bo pakutyny kabaze dyhytykta. Nawa tsimykurunaha — niy. \p Yhỹ niy. \v 32 Etiopia ezekta papeu zinyky. Isaijas Deus sohokotsa tubabatu ziwataha: \q1 — Hawa hozipyrykza batu kaka ziky. Zioktyhyryknahaze pibeze naha humo batu kaka ziky. \q2 Izi zipurukunahaze batu kaka niy. \q1 Atahi hozipyrykza wata. Batu tyso iwatahi hozipyrykza wata. \q2 Zisukyrykynahaze iwatatu batu tyso. Kytsa batu ibo wasani nikaranaha. \q1 \v 33 Atahi tsimysapyrẽta. Batu aty tohi ibo wasani zikaha niy. Batu aty tohi itsekokatsa soho ty nipamykysoko. \q2 Asahi zisapybyrikinaha. Asahi zibezenaha. Iwahi nepyk — niy. \m Iwa papeu humo ziwatahaka. \p \v 34 Etiopia ezekta papeu zinyze. Piripi pe niy: \p — Deus sohokotsa tasoho sa nitsasoko. Usta ja. Batu kahyrinymyry. Ikia harere ty tsipikyrinymyry tsihikik — niy. \p \v 35 Yhỹ niy. Niytahi papeu humo iwatahaha zihyrinymyryky. Anahi iharere Sesus soho ty inapamykysoko, ana ty hi nipamykysoziuku. \p \v 36 Niahatsahi inaukurunahaze pihik bo iktsa niaha. \p — Nabo pihik bo iktsa ty. Uta tsipikarasusu zeka batu aty tohi “O” ziky — niy. \v 37 Piripi ipe niy: \p — Ikia Sesus humo tsaspirikporẽta zeka paharasusu za — niy. Atahi: \p — Abaka Sesus Deus tse humo kaspirikporẽta — niy. \p \v 38 Iwaze Etiopia ezekta tsaraha wata pyk niy. Iwaze Piripi tuk inasiknaha. Pihik bo nioktsotsoknaha. Anaeze Piripi ziharasusuhik. \p \v 39 Pihik ikny inazoknahaze Deus hyrikoso Piripi zioktyhyryk. Iwatahi Etiopia ezekta batu ity nyzo. Ata kino ske buruk ahudikhudikwy bo niukuruzo. Tsakurẽta nikara. \p \v 40 Atsoko Piripi Asoto eze niy. Niukuruze Deus wasani humo nipamykysoko. Niytahi Sesareja bo zumu niy. \c 9 \s1 Sauro Sesus tukta niyzik. \p \v 1 Iwaze Sauro takyriki iwatahi taparakta Deus wahoro eze ziknapamykysokota izumu ipe niy: \p — O Sesus tuktsa humo takyriki. Mysisukyryky kytsa sitsipatsa humo mynasioktyhyryk. Mysibatsihikik. \v 2 Iwatahi ziknapamykysokota pe niy: \p “Utakta Damasko bo mozihikik. Papeu ty kabo nyny tykta! Myhyrizikwanitsa kytsa Sudeutsa wahoro bo mynauzuzuknaha nasapy bo piwatawyky. Ana papeu humo ky kytsa Sesus tuktsa bo piwatawynaha iwatahi Sesus tuktsa inasikaha. Sesus tuktsa inasikahaze abo mynasioktyhyryk. Kytsa wytykyryk iwatsa sitsipatsa humo mynasioktyhyryk. Asahi abo mynasioktyhyryk” — Sauro niy. \p — Yhỹ tykurukta — ziknapamykysokota niy. \p \v 3 Kyze Sauro Damasko bo niukuruze. Nahudikhudikwy jokbohaze ske buruk atsoko haramwe hyrity waha bijoikpe ikny ibo inasik. Ibo naharamwebaik. Iwatahi nihyrizikubyri haramwe hyrity waha pokso tsipybyrẽta niyzik. Tapybyspyk inaraha. \v 4 Pikuza bete tatu inaraha. Tsipybyrẽta. Niytahi bijo ikny Sesus yksoho ziwaby ipe niy: \p — O Sauro amy humo sa ikia tsipiksukyryky — niy. \p \v 5 — O mypehatsa aty skaraba ikia tsimykara — niy. \p — Utakta Sesus. Ikia tsipiksukyryky. \v 6 Kyiktykta! Hudikhudikwy botykta! Nabo tahi ikia bo hawa tsimy my — niy. \p \v 7 Iwa iaksoho bijo ikny Sauro bo nipamykysoko. Sauro tuktsa pykpyk niaha. Sipybyrẽtsa nikaranaha. Iwatsahi batu harere. Iaksoho ziwabykynaha atsahi batu aty tohi ityny. \v 8 Niytahi Sauro kyik niy. Tahyriziktsa ty popo niyze batu iktsa ziky. Iwatsahi ituktsa itsipa humo Damasko bo zioktyhyryknaha. \v 9 Anaeze harakykbyi zuruze batu iktsa ziky. Batu hauk, batu tsõ anaeze zuba nitare. \p \v 10 Kyze mypehakatsa maku Ananias inarokota ibo zipeha. Ananias Damasko ezekta. Sesus tukta. Iwaze zitsotospykyrykze atahi mypehakatsa ziny ipe niy: \p — Ananias — niy. \p — Amy skaraba kapehatsa tsikzumu — niy. \p \v 11 Atahi: \p — Kyiktykta! Aidy atyzozetykta! Sudas wahoro bokta! Sudas wahoro ske Buruhuwa inarokoha. Anaeze Sauro tsipiberiki. Atahi Taraso hudikhudikwy eze nipuruk niy. Atahi kabo nipamykysoko. \v 12 Zitsotospykykze maku ziny. Ta maku ibo zumuze tatsyhyrypetsa ty iharek humo paik niy. Iwatahi iktsazo niy. Iwa zitsotospykze zinyba — mypehakatsa niy. \p \v 13 Ananias: \p — O kapehakatsa kytsa sizubarẽtsa isoho ty kabo botu nitsasobanaha. Atyryktsa Serusarẽhe ezektsa nisisukyryikik. \v 14 Abaka katsa mybo izumu. Taparakta ziknapamykysokota Deus wahoro zubata eze papeu tuk iwaha humo hi atuktsa sitsipatsa humo mysioktyhyryk. Aty skaraba abo mopamykysoko asahi Sauro mysiberiki iwatahi mysioktyhyryk — niy. \p \v 15 Niytahi mypehakatsa ipe niyzo: \p — Ikia ibo tsimy. Uta Sauro iwatawyhik. Katsumuẽhĩtsa mozik, katsyhyryze kahyriziktsokzawy humo mykara. Kytsa sizubarẽtsa bo kasoho motsaso. Sudeutsabyitsa myhyrizikwanitsa, Sudeutsa iwatsa kasoho ty motsaso. Iwaha ty kahumo sinini mykara. \v 16 Uta kino ipe my: \p “Ikia kahyriziktsokzawy humo sinini tsimykara” my — nikara. \p \v 17 Niytahi Ananias niparak. Sudas wahoro bo. Nitsukze tatsyhyrypetsa ty Sauro harek humo paik niy. Ipe niy: \p — O kaziky Sauro. Mypehakatsa abo zikpeha. Ta kino ikia Damasko ske buruk tsinyhik atahi abo zikpeha. Iwatahi ahyriziktsa mysizororowy iktsazo tsimy. Deus hyrikoso abo mozumu atuk mynapykyryk iwatahi zikpeha — niy. \p \v 18 Atsoko Sauro hyriziktsa piknu piakyridi tsa watsa inatsunaha. Iwatatu ebyk waha botu zoezo iktsazo niy. Zizororowy. Niytahi kyik niy. Sesus humo tispirikporẽta iwaze Ananias ity ziharasusuhik. \v 19 Tadisahakazoze tsipaikrẽta niyzikzo. \s1 Sauro Damasko ezektsa bo Sesus soho nitsasoko. \p \v 20 Sauro Damasko eze Sesus tuktsa tuk niapykyrykspyk. Iwaze ziakbata Sesus soho nitsasoko. Sesus soho Deus wahoro eze nitsasoko. Atahi: \p — Sesus Deus tse — nikara. \v 21 Ziwabykynahatsa sipybyrẽtsa nikaranaha. Asahi nipamykysokonaha: \p — Atahi ja Serusarẽhe eze tuze Sesus tuktsa nisioktyhyryk. Atahi Damasko bo niukuru iwatahi Sesus tuktsa mysioktyhyryk ja. Bykyze ziknapamykysokonahatsitsa bo mysioktyhyryk. Ata hiba — nikaranaha. \p \v 22 Sauro Sesus soho nitsasoko. Iharere humo kytsa sizubarẽtsa Sesus humo sispirikporẽtsa. Atahi: \p — Sesus Deus zipehata babata — nikara. Tsihyrinymyrẽta kytsa iharere bo yhỹ nikaranaha. Nisihyrinymyrykyze wasani nikaranaha. Iwatsahi Sudeutsa batu sihyrinymyry iwatsahi hawa sa ibo mopamykysokonaha batu zikaha. Paikpa mytsaty nikaranaha. \p \v 23 Bykyze Sudeutsa inazuzuknahaze nipamykysokonaha: \p — Hawa sa Sauro tabezehik — nikaranaha. \p \v 24 Sauro siharere ziwaby tahi hawa pikbeze tsihikiknaha anahi ziwaby. Zikzibyituhukutu Damasko hudikhudikwy hokbowy baze ziperykynaha. Okoroze unata kino niwatihi nizokparakanaha. Iwatsahi Sudeutsa pokso Sauro tuktsa zioktyhyryknaha. \p \v 25 Unata zioktyhyryknaha. Tsoromapeza sihezõnikita eze tu zikorokyryknaha. Sauro tsoromapeza sihezõnikita eze inazipiknaha. Iwaze inazipiknahaze niparakik. Iwaze Sauro Damasko hudikhudikwy ekze niwakik. \s1 Sauro Serusarẽhe bo ziksizo. \p \v 26 Kyze Sauro Serusarẽhe bo ziksizo. Sesus tuktsa tuk tasapy tsihikik. Sauro Sesus tukta niyzik iwatsahi simytsatyharẽtsa nikaranaha, ipokso sipybyrẽtsa. \v 27 Baranabe hi zitsumuẽhĩkĩ. Sakzohotsa bo zioktyhyryk. Iwatsahi sibo itsyhyryze nipamykysoko: \p — Sauro mypehakatsa ziny. Damasko bo niukuruze mypehakatsa ziny. Mypehakatsa ibo nipamykysoko itukta niyzik. Iwatahi Damasko eze tuze Sesus soho ty nipamykysokoze batu ipyby — nikara. Iwatsahi Sesus tuktsa Sauro humo batu sipyby. \v 28 Iwaze Sauro situk inapykyk. Serusarẽhe eze tu situk zikzuruku. Sesus soho ty ziknapamykysoko. \v 29 Sudeutsa Kereka harere zinymyrykynahatsitsa bo ziknapamykysoko. Asahi ibo nahapepehakanaha. Sisakparẽtsa nikaranaha. Zibeze tsihikiknaha. \v 30 Sesus tuktsa anahi ziwabykynahaze Sauro Sesareja bo zioktyhyryknaha: \p — O ikia Taraso bokta! Tsikpuruk naha botu tsiksizokta — nikaranaha. \p \v 31 Iwaze kytsa Sesus tuktsa nanabyitaba zisapywykynaha. Sudeja eze Karireja eze Samarija eze iwaha eze zisapywykynaha. Sesus tuktsa niobaranaha sizubarẽtsa niyziknaha. Deus hyrikoso humo niobaranaha. Deus hyrikoso nisitsumuẽhĩkĩ iwatsahi Sesus humo sispirikporẽtsa. \s1 Peduruta Rida Sopa ahabo zumu. \p \v 32 Nanabyitaba Peduru paikpa ziknakara. Kyze Rida bo inakozore. Sesus tuktsa Rida eze sibo inakozore. \v 33 Anaeze Aeneas bo niy. Atahi ityryk niakbabata niy. Tawanu eze tu ziknapykyryk zuba oito anos tawanu eze tu ziknapykyryk. \v 34 Iwaze Peduru ibo zumu. Ipe niy: \p — Aeneas Sesus Kiristu pazororowy. Kyiktykta! Awanu tyzozikyktykta — niy. \p Atsoko Aeneas kyik niy. Nizororo. \p \v 35 Rida ezektsa nizororota bo nikozonahaze Sesus tuktsa niyziknaha. Sarona ezektsa kino niwatihi ibo nikozonaha. Sarona Rida pauk baze tu niy. Asa kino niwatihi sizubarẽtsa Sesus tuktsa niyziknaha. Sesus humo sispirikporẽtsa. \p \v 36 Sopa hudikhudikwy bytykareze tu niy. Anaeze Sesus tuktatsa. Tabita inarokotatsa. Kereko harere humo ka Dorokas. Tsimysapyrẽtatsa, sinamybyikitsa ziknasitsumuẽhĩekik. \p \v 37 Atatsa hi ihumuẽzumu iwaze nihyrikosokda. Niahaza hi Sesus tukza inury nitsapikiknaha. Inury zibykyryknaha. Isapy jobo zidokonaha ipokpedawy eze zihoeknaha. \v 38 Rida hudikhudikwy Sopa bytykareze tu niy. Peduru anaeze niapykyrykspyk anahi kytsa ziwabynaha. Niahatsahi petoktsa makutsa Peduru bo nisipehahik. Peduru bo zumunahaze ipe niaha: \p — Aidyty. Pany mytuk tsimykuru. Sopa boktsa! Batu hỹbyri — nikaranaha. \p Yhỹ niy. \v 39 Peduru siapik niukuru. Dorokas bo izumu. Sesus tuktsa Peduru nihyrikosokdatatsa sapy bo zioktyhyryk. Anaeze ituktsiza nikaranaha. Haramukukaka anaeze nikaranaha. Nipuziukunaha. Nipukarakanahaze tahasuk ty tahakpyzazawy ty iwatsa ziwatawykynaha. Sisuk ty nihyrikosokdatatsa sitsyhyryze ziwowoko. \v 40 Niytahi Peduru ispe: \p — Ape bo tsiponahaktsa — niy. Ape bo zipobanahaze taekaratsa humo puruk puruk niy. Deus bo nipamykysoko. Niytahi nihyrikosokdatatsa pe: \p — Tabita kyiktyktsa! — niy. Iwaze nihyrikosokdatatsa tu inapopozo. Peduru bo iktsa niy. Kyik tsihadyhy niy. \v 41 Peduru atatsa zitsumuẽhĩkĩ itsyhyry humo paik niy. Tyrikto niy. Niytahi Sesus tuktsa haramukukaka kino niwatihi nisihuahuaka. \p — Panytaha nihyrikosokdatatsa ahabo pisizo. Atatsa inahyrizikpo — niy. \p \v 42 Sizubarẽtsa Sopa eze tu Dorokas soho ziwabykynaha. Hawa nihyrikosokdatatsa zihyrizikpozo iwaze sizubarẽtsa Sesus humo sispirikporẽtsa. \v 43 Anaeze Peduru Simaõ wahoro eze niapykyryk atahi siraratsa hwyk perytsa nikara. \c 10 \s1 Peduru Koronerius bo inakozore. \p \v 1 Bijoikpe iknykta Deus tsumuẽhĩtsa Koronerius bo izumu. Koronerius Sesareja eze tu niy. Atahi sẽ sodadutsa nisipehaka, sinarotsa Itariano. \v 2 Koronerius maku tsimysapyrẽta. Deus tihi: \p — Atakta wasani mykara — mytsaty nikara. Sudeubyitatu iwatatu Deus humo tispirikporẽta. Iwahoro ezektsa kino niwatihi Deus humo sispirikporẽtsa, Sudeutsa sinamybyitsa bo okyrysaro ty nyny ziknakara. Deus bo nipamykysoikik. Ata bo hi bijoikpe iknykta Deus tsumuẽhĩtsa inasik. \v 3 Haramwe iharakibikia eze bijoikpe iknykta Koronerius bo inasik. Ipe niy. \p — Koronerius — niy. Koronerius ibo iktsa niyze tsipybyrẽta nikara. \v 4 Tsipybyrẽta tu nikozoko. \p — Amo skaraba — niy. Bijoikpe iknykta tihi: \p — Deus aharere ziwaby. Ikia aokyrysaro ty sinamybyitsa bo nyny tsikykara ana hi ziny. Iwatahi tsakurẽta mykara. Aharere soho bo mytsaty mykara niy. \v 5 Abaka wastuhu atsumuẽhĩtsa Sopa hudikhudikwy bo tysiakzo. Nabo Peduru piberinaha. Kytsa ipe sisopyk Simaõ Peduru nikara. \v 6 Atahi usta Simaõ wahoro eze niapykyrykspyk. Atakta siraratsa hwyk perytsa nikara. Iwahoro pihik buburu zuba sak eze niy. Ata kino iwahoro bo natasapy iwaze Peduru myzioktyhyryk — niy. \p \v 7 Niytahi bijoikpe iknykta babyita tu hokda zuba niy. Batu ity nyzo. Iwaze Koronerius harakykbyi hi tatsumuẽhĩtsa bo huahua niy. Petoktsa sitsumuẽhĩtsa iwahoro eze tarabaja ziknakaranaha. Usta sodadu atahi Deus humo tispirikporẽta. Iwaze sibo nipamykysoko. \v 8 Ana hi bijoikpe iknykta ibo nitsasoko atsatu sibo nitsasoko. Iwatahi Sopa bo nisipehahik. Iwaze kytsa harakykbyi Sopa bo nitururuknaha. \p \v 9 Iwaze kytsa Sopa hudikhudikwy bo izumubahanikinahaze Peduru Deus bo nipamykysoko. Wahoro hara bete nido. Tokbaha eze Peduru Deus bo nipamykysoko. \v 10 Tsiaraparẽta. Tadisaha tsihikik mykara. Wytykyryk mydisahawy humo nikymynahaze Peduru itsotyspykwaha ziny. \v 11 Bijoikpe naukwakbaka panu sihezõni inasikze ziny. Ana panu sihezõni ibo inasik. \v 12 Anaeze siraratsa sizubarẽtsa pyryhyktsa watsa sisarakatsa mekywatsatu iwatsa nikaranaha. \v 13 Niytahi Deus Peduru pe niy: \p — O Peduru siraratsa tysibakta! Azohotsa tysibakta — niy. \p \v 14 — Batu ba. Asaktsa batu kawahatsa. Uta Sudeu my iwatahi siraratsa ty batu hauk my. Niwaha batu kazohotsa. Sudeutsa batu anahi sidisahawy. Abaka batu hauk myny — nikara. \p \v 15 Deus ipe niyzo: \p — Asahi azohotsa hỹ. Uta hi azohotsa ty abo nyny mykara. Uta azohotsa ty abo nyny my zeka ikia azohotsa soho humo yhỹ tsimy niy. Uta azohotsa nyny my zeka ikia azohotsa tihi — niy. \p \v 16 Iwa Deus Peduru bo nipamykysoko. Harakykbyi harere zohotsa soho pamykysoko. Niytahi panu sihezõni waha bijoikpe bo zisihyrykzo. Batu ity nyzo. \p \v 17 Peduru itsotyspykwaha mytsatyziu nikara: \p — Amy ty sa pikwatawy mytsaty nikara! Hawa sa my — nikara. Abababatu kytsa harakykbyihi zumukunaha. Kytsa pe: \p — Hãta wahoro eze sa Simaõ Peduru mopykyrykspyk — niaha. Niahatsahi izumukunaha. Hokbowy Simaõ wahoro peze pyk niaha. \v 18 Wahoro ezektsa pe niaha: \p — Simaõ Peduru ja — niaha. \p — Atatu — nikaranaha. \p \v 19 Peduru jobo wahoro harapu bete itsotyspykyk mytsatyziu nikaraze Deus hyrikoso ipe niy: \p — Wabytykta! Kytsa harakykbyihitsa ikia paberikinaha. \v 20 Kytsa Sudeutsabyitsa paberikinaha. Awanu sapy bo izumukunaha. Tsiksita! Siapik tsimykuru. Batu tyso “O mokuru wasani ja” Uta hi abo iknasisukmo — niy. \p \v 21 Niytahi Peduru inasik. Kytsa harakykbyihitsa bo niy. Ispe niy: \p — O ikiahatsa tsipikberikinaha hỹ. Amy skaraba tsikzumukunaha — niy. \p \v 22 Asa tihi: \p — Koronerius nimypehahik Koronerius sẽ sodadutsa nisipeha. Maku tsimysapyrẽta. Deus harere bo hyỹ ziknakara. Sudeutsa sizubarẽtsa iharere ziwabytoktokonaha. Jokboha tu bijoikpe iknykta ipe niy: \p “Peduru bokta! Ikia ipe tsimy: ‘Pany kawahoro bo paku tsimy’. Iharere tsipiwabykta!” — niy. \p Yhỹ niy. \p — Iwatsahi katsa nimypeha iwatsahi ikia bo tsikzumukunaha — nikaranaha. \p Yhỹ niy. \p — Pakutynahakta niy. Tsikahadisahanaha — Peduru niy. \p Yhỹ nikaranaha. Iwatsahi ibaze zururenaha. \p \v 23 Estuba zurunahaze Peduru tazozik ba. Koronerius sohokotsa siapik niukuru. Sesareja bo niukurunaha. Wastuhu Sesus tuktsa ituk niukurunaha. Sopa ezektsa nikaranaha. \v 24 Estuba zurunahaze Sesareja bo zumukunaha. Anaeze Koronerius nisiperyky. Iwahoro bo izumubanaha. Koronerius botu tatukytsa taharereziuwytsitsa iwatsa tawahoro bo nisiakzoko iwatsahi nisiperykynaha. \p \v 25 Peduru izumukuze Koronerius ibo niy. Taekaratsa humo puruk puruk niy. Okmymy niy Peduru Deus wata mytsaty ahabyita nikara. Iwatahi taekaratsa humo puruk puruk niy. \v 26 Aidytykta Peduru Koronerius izikyikik ziriktohik. Ipe niy: \p — Ziktotykta! Uta kino maku tihi iwatahi kaokeryk puruk purukbyitykta — niy. \p \v 27 Nipamykysokoze wahoro bo nitsukze kytsa sizubarẽtsa niapykyryknahatsa nisiny. \v 28 Niytahi ispe niy: \p — O kytsa wytykyryk iwatsa katsaktsa Sudeutsa tsimaha. Bipyritsa tuk tsimyzuzuknaha batu zikaha. Batu sibo ziknakozorenaha. Deus zikwatawy meky watu zik niy. Katsa bipyritsa soho “Batu wasani ahabyi zeka” batu imysapy tsimykaranaha. Anaty hi Deus pikyrinymyryky. \v 29 Iwatahi uta ikiahatsa bo ikzumu. Iwatatu ikiahatsa bipyritsa ahabo ikzumu. Amy humo sa huahua tsiky — niy. \p \v 30 Niytahi Koronerius ipe niy: \p — Jatua haramwe iharakibikia eze kawahoro eze tu ikakpykykze Deus bo nipamykysoko. Atsoko bijoikpe iknykta Deus tsumuẽhĩtsa kabo inasik. Tisukbarazarẽta niy. \p \v 31 Atahi kabo nipamykysoko kape niy: \p “O Koronerius aharere Deus ziwaby. Ibo nipamykysokoze ziwaby. Aokyrysaro ty sinamybyitsa bo nyny tsiky ana hi ziny. \v 32 Iwatahi atsumuẽhĩtsa Sopa bo mysipeha. Tohi Simaõ Peduru inarokota myzioktyhyryk. Atakta usta Simaõ wahoro eze niapykyrykspyk, Simaõ siraratsa hwyk perytsa nikara. Iwahoro pihik buburu zuba sak eze tu niy. Iwaze Simaõ Peduru myzioktyhyryk Peduru abo mozumuze Deus harere ahabo mopamykyso” niy. \p \v 33 Iwatahi aidy iky katsumuẽhĩtsa ikia bo iksipeha. Tsikzumu tahi tsamysapyrẽta. Tsikzumu tahi kakurẽta. Aba tsikzumubanaha Deus mytuk niy. Nezeba Deus ikia bo nipamykysoko anahi mybo tsimypamykyso — niy. Iwa Peduru bo niy. \s1 Peduru Koronerius tatuktsa kino niwatihi Deus wasania ty nisispirikpoko. \p \v 34 Niytahi Peduru bipyritsa bo nitsasoko. Ispe niy: \p — Abaka Deus pikyrinymyryky. Hawa myzubaha mysisapywyky. Tapara mytsaty ikykara. “O Deus Sudeutsa humo zuba iakparawy, ustsa tyryktsa humo ka batu iakparawy” niy. Abaka pikyrinymyryky Deus tyryktsa sizubarẽtsa humo wasani mykara. Deus tuk mekywatsa humo myzubaha wasani mykara. Iwatahi Sudeutsa mysisapywyky ustsa tyryktsa kino niwatihi mysisapywyky. Iwa Deus myzubaha humo wasani mykara. \v 35 Kytsa sizubarẽtsa iharere bo hyỹ mykaranaha zeka sihumo iakparawy niy. Deus sizubarẽtsa bo mysisapywyky. Sudeutsa bo bipyritsa kino niwatihi sihumo wasani mykara. \p \v 36 Taparaka Deus harere Sudeutsa bo wasania ty sibo nitsasoko anahi botu tsinymyrykynaha. Hawa katsaktsa Sesus Kiristu humo mysapyrẽtsa tsimoziknaha. Iwatsahi wasani tsimykaranaha. Deus harere bo hyỹ tsimykaranaha. Mysapyrẽtsa tsimoziknaha iwatsahi Deus humo batu ahapyby. Sesus hi kytsa sizubarẽtsa mysipehaka. \v 37 Isoho tsipinymyrykynaha Suão Batista Deus wasania ty Sudeja eze nitsasoko. Kyze Deus Sesus ziwatawyhik. Nasare ezekta niy. \p \v 38 Deus hyrikoso ituk niapykyryk. Tazikwy ty ibo nyny niy. Iwatahi myzubaha bo nisisapywyky. Hyrikoso sapybara kytsa bo pororo ziknakaranaha tsahi nisiksiwyhik. Hyrikoso sapybara pehatsa kytsa bo nisipehaka asahi nisiksiwyhik. Deus Sesus ituk tu niy. \v 39 Hawa Sesus ziknakara katsa tsinymyrykynaha. Hawa ziknakara Sudeja eze niukuruze katsa tsinymyrykynaha. Hawa ziknakara Serusarẽhe eze kino niwatihi tsinymyrykynaha. Iwaze Sudeutsa hi Sesus iharapatawyhyta humo zihyrizikiknaha. Iwaze zibezehiknaha. Deus hi zihyrizikpowy. Anabo hi iktsa tsikaha niy. \p \v 40 Petok zuruze inahyrizikpo katsa mybo inatakahazo. \v 41 Kytsa sizubarẽtsa batu ityny. Katsa zuba tsinynaha. Katsa mybo zuba inatakaha. Deus katsa nimywatawyhik humo iwatahi katsa mybo inatakaha. Sesus inahyrizikpoze katsa mytuk tadisahaka zikuku niwatihi niy. \v 42 Tapara Sesus mype: \p “Myzubaha bo kaharere tytsasonahaktsa. Utakta Deus zipehata ahawata ikyzik. Iwatahi hawa Deus okze uta zuba wasani mynakara. Niytahi hawa Deus okze batu wasani kahyrinymyrẽta hawa Deus okze wasani kahyrinymyrẽta. Bykyzehu kytsa sizubarẽtsa bo hawa ziknakaranaha ana soho tyhi motsaso. Kytsa sispitutsa bo, siakbatsa bo kino niwatihi iwa motsaso. Anaty hi ikiahatsa kasoho tytsasonahaktsa” Sesus niy. \v 43 Tubabatu Deus sohokotsa isoho nikaranaha. Ziwatahakanaha: \p “Amata mozumu. Ihumo ka ahaspirikporẽtsa zeka tsahi Deus ahamysapybara humo pahaokzohik” nikaranaha. Iwa Deus sohokotsa Sesus soho ziwatahakanaha — Peduru niy. \s1 Deus hyrikoso bipyritsa bo izumu. \p \v 44 Peduru nipamykysoko tuze Deus hyrikoso bipyritsa bo inasik. Ziwabykynahatsa bo Deus hyrikoso zumu. \v 45 Sudeutsa, Sesus tuktsa asahi Peduru tuk zumukunaha nipybynaha. Deus hyrikoso bipyritsa bo zumu. Iwatsahi sipybyrẽtsa. \p \v 46 Bipyritsa Deus bo nipamykysokonaha. Ustsa harere ty Deus bo nipamykysokonaha. — O Deus ikia tsamysapyrẽta — nikaranaha. \v 47 Iwatahi Peduru tatuktsa pe niy: \p — Deus hyrikoso sibo inasik. Tapara mybo inasik aba astatu sibo izumu. Iwatsahi katsa mysiharasusukunaha zeka wasani ja my. Batu aty tohi mype zeky: \p “O isty harasusu byitaha ziky” — niy. \p \v 48 Iwaze bipyritsa pe niy: \p — Tsipahaharasusunahaktsa — niy. Tsipahaharasusunahaze ikiatsa tihi: \p — O uta Sesus Kiristu tuktsa mozihikik tsimy — niy. Iwahỹ. Asa tihi: \p — O ikiahatsa katsa mytuk tsimypykyrykspyk — nikaranaha. \p Hyỹ niaha. Iwaze Peduru situk niapykyrykspyk. Iwa Deus hyrikoso bipyritsa bo zumu. \c 11 \s1 Peduru Sesus tuktsa bo Serusarẽhe eze nipamykysoko. \p \v 1 Sakzohotsa Sesus tuktsa kino niwatihi Sudeja eze tu bipyritsa Sesus humo sispirikporẽtsa ziwabykynaha. Wastuhu Sudeutsa anahi ziwabykynahaze batu simyzihik. Sizubarẽtsa Sesus tuktsa tahapiakzyzyk tsihikiknaha zetu mytsaty nikaranaha. \v 2 Peduru Serusarẽhe bo ziksizoze asaktsa zibetsakaknaha. \v 3 Ipe niaha: \p — Hawa ta sa bipyritsa wahoro bo tsiktsukuruk. Hawa sa situk tsikadisahaka — nikaranaha. \p \v 4 Niytahi Peduru sibo iwaha tyhi nitsasoko. Pykyhytu nipamykysobaik. \p \v 5 — O katukytsa wabytaha. Utakta Sopa eze tuze Deus bo ikpamykysoko. Katsotyspykwaha inyze. Panu sihezõni hyritywaha inyhik. Panu bijoikpe ikny inasik. Itsihara humo paik paik niaha. Panu sihezõni inasikze kabaze pyk niy. \v 6 Iktsaziu iky. Anaeze siraratsa sizubarẽtsa, pyryhyktsa watsa sisarakatsa meky meky watsa tu iwatsa iksinyky. \v 7 Iwaze iaksoho iwaby: \p “Peduru kyiktykta! Azohotsa ty tysibakta.” \p \v 8 Batu ba. Asaktsa batu kawahatsa. Sudeutsa batu niwaha ty ka hauk zikaha. Utakta Sudeu iwatahi ba zikboro. \v 9 Deus ipe niy: \p “Asahi azohotsa niy. Utahi azohotsa ty ikia bo nyny my zeka azohotsa soho ty ka sosobyity niy. Uta wasani my zeka wasani mykara” niy. \p \v 10 Nawa Deus kabo nitsasoko. Harakykbyihitsa harere kabo atsatu nitsasoko. Iwaze panu sihezõni bijoikpe bo ziskyrykzo. Batu ity nyzo. \p \v 11 Iwaze kytsa harakykbyihitsa izumunaha. Wahoro eze ikapykyrykspyk. Niahatsahi izumunaha. Koronerius kabo nisipeha Sesareja ikny kabo izumukunaha. \v 12 Deus hyrikoso kabo nitsasoko: \p “Tysosobyity sibo mokuru wasani ja batu kanyhy iwa mytsaty mytsatybyijaty. Situk tsimykuru” niy. Iwatahi ikparak. Koronerius wahoro bo bipyritsa tuk ikukuru. Seis Sesus tuktsa Sopa ezektsa katuk niukurunaha. Myzubarẽtsa Koronerius wahoro bo tsikpupunaha. \p \v 13 Tsiknapupunahaze Koronerius katsa mybo nipamykysoko: \p “Jatua bijoikpe iknykta iny. Kawahoro eze niriktohoko. Kape niy: ‘Atsumuẽhĩtsitsa Sopa hudikhudikwy bo tysipehahik. Anabo hi Simaõ Peduru abo tyzioktyhyk. \v 14 Atahi wasania ty mopamykysoko ty tsipiwabyze ikia Sesus humo aspirikporẽta tsimozik. Ikia awahoro ezektsa niwatihi Sesus humo sispirikporẽtsa moziknaha’ niy.” Iwa bijoikpe iknykta Koronerius bo nitsaso. \p \v 15 Iwabyze hawa bijoikpe iknykta harere Koronerius bo niy uta kino niwatihi. Sesus soho sibo iktsasoko. Sudeutsabyitsa tu Sesus soho ty iktsasoko. Ziakbataze Deus hyrikoso sibo inasik. Katsa mywata Deus hyrikoso astatu sibo inasik. \v 16 Iwatahi Sesus harere bo mytsaty ikykara. Tapara Sesus mybo nitsasoko: \p “Nihyrikosokdata Suão ikiahatsa pihik ty zahaharasusu. Deus hyrikoso ikiahatsa bo izumu. Nawaty pahaharasusuhik wata atahi ahatuk mynapykyryk.” \p \v 17 Deus hyrikoso sibo zipehahik. Katsa mybo niwatihi Deus hyrikoso zipehahik. Hawa Deus mykara kakparawy Deus wasani mykara — Peduru niy. \p \v 18 Peduru nipamykysokoze ziwabynahatsitsa batu tyso zikaha. Ba ziktahokaninaha, Deus bo nipamykysokonaha: \p — O Deus ikia tsamysapyrẽta. Ikia bipyritsa bo niwatihi tahamysapybyi humo pimoewynaha zeka ikia tsimysiokzohik. Iwatsahi Deus simysapybyitsa humo mysiokzohik. Iwazeka simysapyrẽtsa moziknaha. Asahi tahawahi ikia tuk mynapykyryknaha. Ikia tsamysapyrẽta hỹ — nikaranaha. Iwa Deus bo nipamykysokonaha. Peduru harere humo Deus bo nipamykysokonaha. \s1 Sesus tuktsa Ãtiokia eze niaha. \p \v 19 Iwaze kytsa Estewã zibezenahaze Sesus tuktsa niwakbaiknaha. Kytsa nisisukyrykynaha iwatsahi nanabyitaba niwakaknaha. Penise, Sipire, Ãtiokia iwatsa anabo niwakaknaha. Ske buruk niukurunahaze Sesus soho nipamykysokonaha. Sudeutsa bo zuba nitsasokonaha. \v 20 Ustsa Sipire ezektsa, Sireni ezektsa kino niwatihi Ãtiokia bo nikaranaha. Asahi bipyritsa bo Sesus soho nipamykysokonaha. Kytsa Kereka harere humo zinymyrykynahatsitsa bo Sesus soho ty nipamykysokonaha. \v 21 Deus nisitsumuẽhĩkĩ. Kytsa sizubarẽtsa Sesus humo sispirikporẽtsa niyziknaha. Tahadiri sopykwy ty ka zimoewynaha Sesus humo sispirikporẽtsa, meky watu niyziknaha. \p \v 22-24 Sesus tuktsa Serusarẽhe eze ziwabykynaha. Kytsa Ãtiokia eze Sesus tuktsa niyziknaha, ana hi ziwabynaha. Iwatsahi sakzohotsa Baranabe Ãtiokia bo zipehahik. Baranabe tsimysapyrẽta Deus hyrikoso ituk ziknapykyryk. Baranabe Deus hyrikoso bo hyỹ ziknakara. Sesus humo tispirikporẽta. Ãtiokia bo zumuze Sesus tuktsa bo niy. Sihumo tsakurẽta niyzik. Deus nisisapywyky, Deus harere nisihyrinymyryky. Iwaze ispe niy: \p — Deus humo ahaspirikporẽtsa babatsa. Deus harere bo hyỹ tsimykaranahaktsa — niy. Kytsa sizubarẽtsa Sesus tuktsa moziknaha. \p \v 25 Iwaze Baranabe Taraso bo niparak. Sauro bo ziberiki. Sauro Taraso ezekta tahi ziberiki. \v 26 Zihobykze ipe niy: \p — O ikia Ãtiokia bo katukta — niy. \p Yhỹ niy. Ziksizonaha. Estuba zuba ziytyktseheze, Sesus tuktsa tuk izumubanahaze nisihyrinymyrykynaha. Ãtiokia eze tuze kytsa Sesus tuktsa tsitsatsiwy — O Kiristu tuktsa — nikaranaha. \p \v 27 Iwaze Deus sohokotsitsa sibo zumunaha. Serusarẽhe ikny nitururuknaha. Sesus tuktsa bo asahi Ãtiokia eze tu maha. \v 28 Estuba Deus sohokotsa maku Akabo inarokota. Atahi kytsa okze niriktohoko. Atahi: \p — Hawa Deus hyrikoso kabo ziwatawyhik ana hi ahabo motsaso — niy. Iwatahi Sesus tuktsa ispe niy: \p — O katukytsa! Bykyze mydisahawy mopykba. Sizubarẽtsa taharapapyknaha ba amy tohi ty hauk zikaha — niy. Karadio Homa pehatsa niyzikze iharere atsatu niy. \p \v 29 Niahatsahi Sesus tuktsa inakypykbanahaze. — O myokyrysaro ty ustsa Sesus tuktsa bo nyny tsimaha. Sidisahawy ty hauk maha okyrysaro tuk. Asahi Sudeja eze tu niaha — nikaranaha. \p \v 30 Yhỹ nikaranaha. Iwa sizubarẽtsa tahaokyrysaro ziperykynaha. Niahatsahi Baranabe ituktsa Sauro Serusarẽhe bo tahaokyrysaro zibykyryknaha. Taparaktsa Sesus tuktsa tuk sibo okyrysaro ty zebykyryknaha. Iwa siokyrysaro ty ustsa Sesus tuktsa sakubyitsa bo nyny nikaranaha. \c 12 \s1 Kytsa Sesus tuktsa nisisukyrykynaha. \p \v 1 Kyze Sudeutsa pehatsa Erodes niy. Wastuhu Sesus tuktsa nisisukyryky. \v 2 Iwatahi ziakbata sodadu zipehahik: \p — Tsiaku tsibezehikta! — niy. Tsiaku Suão ziky ata hi zibezehik. Sokorotsapuzeze ty zibezehik. Iwatahi Tsiaku nihyrikosokda. \v 3 Sudeutsa, asahi Sesus humo batu sispirikpo, Tsiaku zibezenahaze sakurẽtsa niyziknaha. Iwaze Erodes Peduru sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo zioktyhyryk. \p \v 4 Sudeutsa myikaha eze Peduru sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo nitsahurukik. Sudeutsa myikaha eze atsikara ipytowy bara ty ziokoknaha pororo ziknakaranaha. Peduru sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo zioktyhyryknaha. Erodes tapetu ziknakara. \p — Sudeutsa myikaha napykze Peduru kytsa sizubarẽtsa bo pioktyhyryk. Iwaze iharere tawaby ibo iktsa mykaranaha — niy. Sodadutsa Peduru nizukparakanaha. Diseseis sodadutsa nisipeha. Anaeze petoktsa naeze petoktsa Peduru nizukparakanaha. Bykyze sapetoktsa sapetoktsa. \v 5 Iwatsa sodadutsa Peduru nizukparakanaha. Sesus tuktsa Peduru tsyhyryze Deus bo nipamykysoikiknaha. \s1 Bijoikpe iknykta Peduru sakyriukrẽnikitsa hurukwy eze nizapare. \p \v 6 Mynakoksohoze Erodes Peduru myzioktyhyryk bijoikpe iknykta unata eze ibo izumu. Peduru zurubaka. Sodadutsa tazaha eze zurubaka. Karikutsitsitsa ty ipawaraharẽta sodadutsa nataba nataba ziperykynaha. Ustsa sodadutsa hokbowy baze ziperykynaha. \v 7 Atsoko bijoikpe iknykta inasik. Ibo inatsuk sakyriukanikitsa hurukwy eze tu okoro eze ky waha niyzik. Atahi Peduru isukara bete tuzu tuzu nikara. Popotykta iwaze ipe niy: \p — Aidy kyitykta! Iparawarawytsa niaksatsuknaha. \p \v 8 Asuk ty zikpiziwy ty pypyrykty. Apyry suktsa ty korokbykty — niy. \p Hyỹ niy. Peduru tasuk zikorobyk. Bijoikpe iknykta ipe niy: \p — Akpyzazawy ty korobyktykta. Kapikta! — niy. \p \v 9 Niahatsahi ziponaha. Peduru bijoikpe iknykta hapik sakyriukanikitsa hurukwy ekze ape bo ziponaha. Peduru batu ihyrinymyry. Bijoikpe iknykta babata humo batu ihyrinymyry. \p — O piktsotyspykyk ja — mytsaty nikara. \v 10 Sodadutsa nisiharamunaha. Ustsa sodadutsa nisiharamunaha. Hokbowy ziharawy zumunaha. Hokbowy sihezõnita. Pehoro hi niy. Ata hokbowy hudikhudikwy bo niy. Zumunahaze hokbowy atatu zoksapare niy. Ziponaha. Ape bo niriktotohokonaha. Iwaze hudikhudikwy ske buruk niukurunaha. Atsoko bijoikpe iknykta Peduru iske eze zerekek. \v 11 Iwatahi Peduru mytsatyziu nikara. \p Abaka kahyrinymyrẽta. Deus bijoikpe iknykta izipeha. Iwatahi uta sakyriukanikitsa hurukwy ezekta tu ziksukehyrykzo. Ikzoitahi iwaze Erodes ba zikbeze. Sudeutsa sizubarẽtsa pikbeze tsihikiknaha. Deus zikoktyhyryk. Nawatyhi mytsaty nikara. \p \v 12 Iwaze atahi Maria wahoro bo, Suão Marakosje bo niy. Sesus tuktsa sizubarẽtsa anaeze izumubanaha. Peduru tsyhyryze Deus bo nipamykysokonaha. \v 13 Peduru wahoro hokbowy bo zumu. Tototo nikara huahua niy. Itsumuẽhĩtsata hokbowy bo iktsa niy. \p — Aty sa hua mykara — niy. Atatsa Hoda inarokotatsa. \v 14 Atatsa Peduru yksoho ziwabyze. O Peduru sakyriukanikitsa hurukwy eze izoihik mytsaty nikara. Tsakurẽtatsa nikara. Hawa sa my batu ihyrinymyry iwatatsahi Sesus tuktsa bo atsoko niyzo. Ispe niy: \p — Peduru hokbowy eze moriktohoko — niy. \p \v 15 Asahi: \p — Batu ba. Ikia akedepyktatsa Peduru byitatu nikaranaha. Ikia tsimymyspihikbataka — Peduru tihi ba nikara. \p — Batu ba. Ihyrikoso zuba — nikaranaha. \p \v 16 Peduru hokbowy baze hua nikara. Iwatsahi Sesus tuktsa hokbowy ty zoksapare niaha. Peduru zinynaha. Nipybynaha. \v 17 Peduru tatsyhyrype ty wyk niy. \p — Akso byitaha — niy. Niytahi Peduru bijoikpe iknykta soho nitsasoko. Hawa Deus sakyriukanikitsa hurukwy eze zioktyhyryk naha nitsasoko. \p — Tsiaku bo tytsasonahaktsa. Ustsa Sesus tuktsa bo niwatihi — niy. \p Kyze mekybotu niparak. \p \v 18 Iwaze inakyokze sodadutsa Peduru ty batu ity kaha. Paikpa mytsaty nikaranaha. Peduru sa hana bo nikaranaha. Batu aty tohi ityny. Sakubyitsa niapykyryknaha. \v 19 Kyze Erodes tihi: \p — Peduru tyzioktyhyk! — niy. Sodadutsa Peduru ziberikinaha. Batu ity kaha. Niytahi Erodes kytsa Peduru nizukparakanahatsa pe niy. \p — Hawa ta sa Peduru sakyriukanikitsa hurukwy eze inawakik — niy. \p — Yhỹ ja — nikaranaha. Iwatahi Erodes sodadutsa Peduru nizukparakanahatsitsa nisibabaiknaha. \p Kyze Erodes Serusarẽhe ekze niparak. Sesareja bo niukuru. Anaeze niapykyryk. \s1 Erodes hyrikosokdawy. \p \v 20 Erodes takyriki. Tiro ezektsa Sidõ ezektsa humo kino niwatihi takyriki. Tubabatu sidisahawy Erodes sapy ikny izumu niy. Abaka batu. Iwaze Erodes sihumo takyriki niy. Wastuhu Tiro ezektsa ustsa Sidõ ezektsa inauzuzuknaha. Barasto Erodes tsumuẽhĩtsa bo izumunaha. Atahi situkta iwatsahi Barasto bo nikaranaha. Erodes bo sitsyhyryze nipamykyso tsihikiknaha iwatahi niakyribyriki. \v 21 Kyze: \p — Erodes estuba zuruze ahabo motsaso — nikara. Nawa zuruze kytsa sizubarẽtsa inauzuzuknaha. Erodes harere wabytsitsa inauzuzuknaha. Iharere wabytsitsa inauzuzukbanahaze Erodes suk tsiziurẽna ty korobyk niy. Mypehatsa dyhywy bete nidyhyky. Kytsa bo nipamykysobaik. \v 22 Nitsasokoze kytsa kazi nikaranaha: \p — O atakta mybo nitsasoko batu maku zuba, atahi deus my — mytsaty ahabyitsa zikaha. \p \v 23 Erodes siharere iakparawy. Inaro myhyrizikwani niyzik. Kytsa bo — Uta deus byitatu — batu tyso. Iwatahi atsoko bijoikpe iknyktsa Erodes zihyrikosokdawyhik. Itsitsihikyritsa ziborobanaha. Iwa nihyrikosokda. \p \v 24 Iwaze kytsa sizubarẽtsa Deus harere ziwabynaha. Nanabyitaba Deus harere sizubarẽtsa ziwabykynaha iwaze kytsa Sesus humo sispirikporẽtsa. \p \v 25 Iwaze Baranabe, Sauro ahatsa okyrysaro ty Sesus tuktsa bo nyny niaha. Serusarẽhe ezektsa bo okyrysaro ty nyny niaha. Bykyze Ãtiokia bo ziksizonaha. Suão Marakos situk Ãtiokia bo niukuru. Iwaze sizubarẽtsa Deus harere ziwabynaha. \c 13 \s1 Sauro Baranabe ahatsa Deus nisiwatawy kytsa bo wasania ty motsasonaha. \p \v 1 Kyze Deus harere sohokotsitsa, Deus harere ty kytsa nisihyrinymyrykynahatsa kino niwatihi, Ãtiokia eze tu niaha. Sinaro Baranabe, Simaõ usa inarokota nioktsirõrõ, Rusio Sireni ezekta, Manae atahi Erodes tukta taypykta. Sauro iwatsa niaha. Erodes Karireja ezektsa pehatsa niyzik. \v 2 Asahi izumubanaha Deus bo nipamykysokonaha, ibo nipamykysokonahaze hauk ahabyitsa tu nikaranaha. Asahi: \p — O Deus ikia zuba tsamysapyrẽta — nikaranaha. Iwaze Deus hyrikoso ispe niy: \p — Baranabe itukta Sauro iwatsa mysiwatawy. Ikiahatsa kino niwatihi tsimysiwatawynaha. Iwatsahi kahyriziktsokzawy mykaranaha. Kahyriziktsokzawy mysipeha. Amy ty botu mytsaty iky atsatu mahaktsa! — niy. \p Yhỹ nikaranaha. \p \v 3 Niahatsahi Deus bo nipamykysokonahaze Baranabe Sauro iwatsa nisipeha. Hauk ahabyitsa tuze tahatsyhyrypetsa ty Baranabe Sauro ahatsa siharektsa bete paik paik nikaranahaze iwa nisipehakanaha. Hawa Deus hyrikoso nitsasoko atsatu nikaranaha. \s1 Baranabe Sauro ahatsa hi Sipire tsikzikdihi bo niukurunaha. \p \v 4 Niahatsahi tsikzikdihi bo niukurunaha. Tsikzikdihi Sipire inarokota. Deus hyrikoso Sipire bo nisipehahik. Tapara Serusia bo niukurunaha, iwaze tsaraha puẽtsikbyita bo tahakokorohyknaha. Iwaze tsikzikdihi bo tsaraha puẽtsikbyita eze niukurunaha. \v 5 Kyze Saramis bo zumunaha. Anabo zumunahaze Sudeutsa wahoro bo nipupunaha. Deus harere nitsasokonaha. Suão Marakos inarokota siapik niukuru, nisitsumuẽhĩkĩ. \v 6 Tsikzikdihi buruk niukurunaha. Iwaze Papos bo zumunaha. \p Anaeze myrawy tsihikanikita zihobyknaha. Barosesus inarokota. Usa inarokota Erimas. Erimas Kereka harere inaro niy. Atahi myrawy tsihikanikita Sudeu niy, kytsa bo nisispihikbataikik: \p — Utakta Deus harere ty mopamykysoikik — mybarapetu ziknakara. Atahi pehatsa tukta niy. \v 7 Tsikzikdihi ezektsa pehatsa Serisio Pauro inarokota niy. Tispirikporẽta. Atahi Deus harere piwaby tsihikik iwaze Baranabe itukta Sauro nisiakzoko niy. Atahi: \p — Deus harere ty kabo tytsaso — niy. Serisio Pauro Deus harere piwaby tsihikik. Barosesus batu hỹ niy. \v 8 Tapetu mynakara: \p — O Serisio Pauro Deus harere humo batu waby — niy. Iwatahi Baranabe itukta Sauro iwatsa nisiakniki, sihumo takyriki niy. Serisio Pauro Sesus humo tispirikporẽta my zeka batu hawa tohi zikaha. Iwatahi Baranabe tukta Sauro ahatsa sihumo batu iakparawy. \p \v 9 Iwaze Deus hyrikoso Sauro tuk niy. Sauro usa inaro Pauro. Pauro Kereko harere inaro. Deus hyrikoso ituktu babatu iwatahi Erimas bo nikozotoktoko. Ipe niy: \p \v 10 — Ikia Diabo wata atahi hyrikoso sapybara nasipehaikik. Hawa ty tisapyrẽna ty ikia batu akparawy. Amysapybyitsa tsimynakara. Ikia hi mospihikbatanikita tsimy. Hawa ty wasani Sesus soho ikia hi. “O batu wasani ziky” mybarapetu tsimykara. Abaka Deus pasininiwyky. \v 11 Tsimyhyrizikubyri ba zikozo. Iwa okoro bazinyzo — niy. \p Iwa Pauro Erimas pe niy. \p Atsoko imyrawy tsikanikita nihyrizikubyri. Haramwe bo ba zikozo. Kytsa nisiberiki iwatahi aty sa katsipa humo paik my nikara. \v 12 Sipehatsa Serisio Pauro ana bo nikozoze nipyby. Sesus harere bo hyỹ nikara iwatahi Sesus humo tispirikporẽta. Anawahi Pauro itukta Baranabe Deus harere kytsa nisihyrinymyrykynaha. \s1 Baranabe Sauro ahatsa Pisidia bo niaha. \p \v 13 Kyze Pauro tatuktsa tuk Papos bo niukurunaha. Pereka Pãpiria buruk niukurunaha. Tsaraha puẽtsikbyita eze niukurunaha. Niytahi Suão Marakos Serusarẽhe bo ziksizo. \v 14 Niukurunaha. Ãtiokia zumukunaha. Ana Ãtiokia hudikhudikwy Sudeja bara tu niy. Anaka Pisidia eze tu niy. Sudeutsa mybyrykywy eze Sudeutsa wahoro bo inapupunaha. Kytsa tuk nidyhydyhykynaha. \p \v 15 Sudeutsa papeu humo iwatahaha opykani nitsasokonaha. Deus harere Moises ziwataha anatyhi nikaranaha. Papeu Deus harere sohokotsa ziwatahakanaha anatyhi nitsasokonaha. Niahatsahi myhyrizikwanitsitsa izumubanahatsa Pauro itukta Baranabe ahatsa hi ispe niy: \p — O mytukytsa katsa mybo tsimypamykysokonaha zeka aba tu tytsasonahaktsa! Aharere ty tynamyspirikpo — niy. \p \v 16 Niytahi Pauro kyik niy. Tatsyhyrype ty pawyk niy. Iwatsahi kytsa sizubarẽtsa tahabyripykpyk zuba niaha. Nipamykysoko ispe niy: \p — O katukytsa Sudeutsa, ustsa tyryktsa Deus humo sispirikporẽtsa kino niwatihi wabytaha! niy. \v 17 Tubabatu Deus Sudeutsa nisiwatawy. Taparaktsa mydiritsa Esito eze niapykyryknahaze Deus nisiwatawyze. Sitsyhyryze nisisapywyky. Deus zikwy humo Esito ikny nisioktyhyryk, jerukbara bo niukurunaha. \v 18 Anaeze kuarẽta anos eze paikpa ziknakaranaha. Deus sihumo tsimypokzitsiukrẽta. \v 19 Kytsa Kanaã tsayrytsitsa nasepykwynaha. Sete tsayrytsitsa nasepykwynaha iwatahi Kanaã mektsa tu ziaksenaha. Iwatahi Kanaã sisapy niyzik. \p \v 20 Niytahi Deus sibetesatsitsa sibo nisiakzo. Kanaã eze taparaktsa mydiritsa bo nisiakzo. Nawaze kwatero sẽto sẽkũeta anos niapykyryknaha. Sibetesakatsitsa nisipeha. Iwa Deus niy. \p \v 21 Samue izumu. Kyze taparaktsa mydiritsa Deus bo nizapykykynaha. “O Deus mypehatsa tsimyzihikiknaha, ustsa tyryktsa watsa” nikaranaha. Iwa Deus bo nikaranaha. Iwatahi Deus Sauro zipeha atahi sipehatsa niyzik. Taparaktsa mydiritsa tsyhyryze Deus Sauro zipeha atahi sipehatsa niyzik. Sauro Kis tse niy. Bẽsami itukytsa niy. Kuarẽta anos Kanaã ezektsa pehatsa niyzik. \p \v 22 Bykyze Deus Sauro pe: “ikia sipehatsabyita” niy. Iwaze Dawi ziwatawy sipehatsa niyzik. Dawi Sese tse niy. Deus Dawi sipehatsa niyzik taparaktsa mydiritsa tuk Deus Dawi soho nitsasoko. “Dawi kaharere bo hyỹ ziknakara. Atahi kakparawy” niy. \p \v 23 Tubabatu Deus Dawi tsekokatsa soho nitsasoko: “Estuba Dawi tsekoka uta ahabo pipeha. Ahaoktykytsa mozik. Isareu ezektsa bo pipeha” niy. Niytahi Deus Sesus zipeha. Iharere botu nitsaso astatu nikara. Sesus estuba Dawi tsekoka niyzik. \v 24 Tapara Suão Sesus sukmobyitu iakzohota. Isareu ezektsa nisihyrinymyryky. Nisiharasusuku. Sudeutsa pe niy: \p “Ahamysapybyitsa tsikykaranaha tysimoewyhiknahaktsa! tsikahaharasusunahaktsa!” niy. \v 25 Suão hyriziktsokzawy asiba nepykze kytsa pe niy: \p “Aty skaraba utakta mytsaty tsimykaranaha. Atahi ja tsipiperykynaha. Batu Deus myzipehabyita. Aibatohi zuba mozumu. Atahi myhyrizikwani. Utakta pykyhy myhyrizikwybyitatu ipyrysuktsa mysibobokzeka kasikpybyrẽta. Batu myhyrizikwani iwaze ipyrysuktsa hyrykok my zeka kasikpybyrẽta” Suão niy — Iwa Pauro niy. \p \v 26 Pauro nitsasokozo: \p — O katukytsa Abarão tsekokatsa, bipyritsa kino niwatihi Deus harere bo yhỹ ziknakaranaha. Wabytaha! Deus harere hawa mymysapybyitsa tsikykaranaha Deus mymyokzohik katsa anaty hi mybo zipeha. \v 27 Serusarẽhe ezektsa Sesus Deus zipehata mywata batu sihyrinymyry. Taparaktsa kino niwatihi Sesus Deus zipehata batu sihyrinymyry. Sudeutsa nawa zuruze mybyrywy eze kytsa Deus harere ty opykani nitsasokonaha iwatsa tu batu ity nymyry. Deus sohokotsa botu ziwatahakanaha astatu zinymyrybakanaha. Sudeutsa wahoro eze zinymyrybakanaha. Asahi ana papeu humo hi batu sihyrinymyry. Sihyrinymyrybyitsa tu hawa Deus sohokotsa botu ziwatahakanaha atsatu nikaranaha. \v 28 Nimyspihikbatakanahaze: \p “O Sesus batu wasani mykara tabezekta!” nikaranaha. Anatyhi Deus sohokotsa harere ziwatahakanaha atsatu nikaranaha. \v 29 Kytsa Piratus bo nitsasokonaha. Sesus tabezehikta nikaranaha. Imysapyrẽnikita tu pibeze tsihikiknaha. Tubabatu hawa Deus sohokotsa ziwatahakanaha atsatu nikaranaha. Nikaranahaze Sesus tuktsa inury iharapatawyhyta inazipiknaha. Harahare iytyk bo nitsahoroknaha. \p \v 30 Deus hi zihyrizikpowy \v 31 Niahatsahi Sesus tuktsa zinyzonaha. Byzoje estuba ziharahaze zinyzonaha. Asahi tapara Sesus tuk Karireja buruk niukurunahatsa Serusarẽhe bo ituk niukurunaha. Abaka asahi amy sa zinynaha myzubaha bo nipamykysokonaha. Wasani nitsasokonaha. \p \v 32 Katsaktsa niwatihi tsiktsasokonaha. Wasania humo tsimypamykysokonaha. Sesus soho ty tsimypamykysokonaha. \v 33 Tubabatu Deus taparaktsa mydiritsa bo nitsasoko. Aba kino atsatu mynakara. Anaty hi ahabo tsimypamykysokonaha. Deus Sesus zihyrizipowyzo ba zik hyrikosokdazo. Tapara nitsasoko aba anatyhi mynakara. Mytsekokatsa bo mynakara. Tubabatu Deus harere Samo papeu humo ziwatahaka: \q1 “Ikiahi katse. Abaka utakta azo mozik kasopyk.” \m Iwa Samo papeu humo ziwatahaka. \p \v 34 Tubabatu Deus nitsasoko. \q1 — “Utakta Sesus myhyrizikpowyzo iwatahi ba zik hyrikosokdazo niy. Ahatsyhyryze pisapywyky. Dawi wata. \q2 Uta ihumo zisapywyky. Ikiahatsa humo kino niwatihi pahasapywyky” niy. Dawi wata. \p \v 35 Usa Samo papeu ziwatahaka. Dawi Deus bo nitsasoko: \q1 — “Atsebabata ikia bo hyỹ ziknakara ba zerek. \q2 Anury ba zerek iwatahi ba zikbibi. Tsamysapyrẽta ba zikbibi” niy. \p \v 36 Pauro nikarazo wasani my: \p — Dawi Deus harere bo hyỹ ziknakara. Ispituze Deus harere bo hyỹ ziknakara. Isareu ezektsa sipehatsa wasani nikara. Iwaze nihyrikosokda. Iytyk bo nitsahoroknahaze inury nibibibaik. \v 37 Sesus nury ba zikbibi iwaze Deus zihyrizikpowy. \p \v 38 O katukytsa, ahamysapybara humo Deus pahaokzohik Sesus pokzi pahaokzohik. Sesus zikwy humo Deus ahamysapybyitsa tsikykaranaha pahaokzohik anahi tsipinymyrynahaktsa. Iwatahi katsa Sesus soho ahabo tsimytsasokonaha. Iwatsahi ahamysapybara tsimoewynahaktsa! Sesus humo zuba Deus ahamysapybara humo pahaokzohik. Tubabatu Deus harere Moises bo nitsasoko. Anaharere humo ahamysapybyitsa tsikykaranaha ba zahaokzo. \v 39 Sesus humo zuba ahaspirikporẽtsa zeka Deus pahaokzohik. \p \v 40 Tubabatu Deus sohokotsa ziwatahakanaha. Deus nisiwatawy. Asahi: \q1 \v 41 “Ikiahatsa Deus humo batu ahaspirikpo. Deus harere humo ahapyrirykrẽtsa tsimykaranaha. \q2 Tsizisapybyrikinaha zuba. Tsikpybybaiknahaktsa! ‘Kahumo ahaspirikpo byizeka tsimyhyrikosokdanaha’ Deus mykara. \q1 Kytsa sihumo pisapywyky. Ikiahatsa hi kahumo batu ahaspirikpo. \q2 Kytsa ahabo motsasoziukunahaze ikiahatsa batu ahaspirikpo” nikaranaha. \m Iwa botu ziwatahakanaha — Pauro niy. \p Iwaze ispezo niy: \q1 — Pykyhytutaha! Hawa Deus sohokotsa botu ziwatahakanaha ikiahatsa batu yhỹ ahabyitsa — niy. \m Iwa Pauro Sudeutsa bo nipamykysoko. \p \v 42 Iwaze Pauro itukta Baranabe zipokonahaze kytsa ispe niaha: \p — O usta Sudeutsa mybyrywy eze ana soho ty hi tsimypamykysokozonaha — niaha. \v 43 Kytsa inauzuzuknahatsa nepyknahaze Sudeutsa Pauro Baranabe ahatsa bo inakaranaha. Ustsa kytsa niwatihi asahi Deus harere bo yhỹ nikaranaha sakzohotsa bo inakaranaha. Sizubarẽtsa bo nipamykysokonaha. Nisitsumuẽhĩkĩnaha. Hawa Deus mybarawy ezektsa bo mysisapywyky nisihyrinymyrykynaha nikaranaha. \p \v 44 Iwaze usta mybyrywy eze Ãtiokia ezektsa izumubanaha. Sizubarẽtsa hi izumubanaha. Deus harere piwaby tsihikiknaha anabo hi izumubanaha. \v 45 Sudeutsa sizubarẽtsa bo nikozonahaze sizokdirẽtsa niyziknaha. Pauro zisapybyrikinaha. Iharere batu isapy nikaranaha. Atahi mybarapetu zuba nikaranaha. Pauro soho siharerewabymybarẽtsa nikaranaha. \v 46 Iwatsahi Pauro, Baranabe iwatsa nipamykysokozonaha. Asahi sipybybyitsa tu ispe niaha: \p — Wasani katsaktsa ikiahatsa hi Sesus soho tsimypamykysokonaha. Ikiahatsa Sudeutsa tsimaha, tapara Deus harere tsipiwabykynaha. Ikiahatsa hi Deus harere bo batu hỹ tsimykaranaha. Ikiahatsa Deus tuk batu aharere tsihik. Sesus pahasapywykyze ikiahatsa batu hỹ zikaha. Iwatsahi katsa ahabo ba ziktsasozonaha. Abaka bipyritsa bo tsimaha. \v 47 Tubabatu Deus nitsasoko: \q1 “Zahawatawy iwatahi kaharere myzubaha bo tsimypamykysokonaha, \q2 zahawatawy iwaha hi aty ja kaharere bo yhỹ mykara, atahi Deus tyryktsa tuk mozik. \q1 Asaktsa kaharere bo yhỹ mykaranaha asahi Deus tyryktsa moziknaha” niy. \m Iwa tubabatu Deus sohokotsa ziwatawykynaha. Iwatahi katsa Deus harere Sudeutsabyitsa bo tsimypamykysokonaha — Pauro niy. \p Iwatsahi Sudeutsabyitsa sakurẽtsa niyziknaha. \p \v 48 Asa hi: \p — O Deus harere tisapyrẽna. Tisapyrẽna hỹ — nikaranaha. Deus humo sispirikporẽtsa. Asahi Deus nisiwatawy ituk tahawahi mynapykyryknaha sispirikporẽtsa niyziknaha. \p \v 49 Nanabyitaba Sesus tuktsa Deus harere tsimypamykysokonaha. Sizubarẽtsa wasania ty Sesus soho ziwabykynaha. \v 50 Iwatsahi Sudeutsa tahakyrikinaha. Pauro Baranabe ahatsa humo tahakyrikinaha. Iwatsahi wytykyryk tuk nipamykysokonaha. Wytykyryk myhyrizikwanikiza. Asizahi Deus bo hyỹ nikaranaha. Taparaktsa hudikhudikwy sizubarẽtsa sibo nipamykysokonaha. Iwaze Pauro Baranabe ahatsa siharerewabymybarẽtsa iwatsahi nisisukyrykynaha. Tahakyrikinaha nisimyijakanaha. Anahudikhudikwy eze nisihuruknaha. Iwatsahi Pauro itukta Baranabe nisisukehiknaha. \p \v 51 Niukurunahaze tahapyrysuktsa ty wytyktazyty dydydy nikaranaha isopykwy humo. Iwa iwatawyky niaha. Kytsa Deus harere bo batu hỹ niaha anaty hi ziwatawykynaha niaha. Niahatsahi Pauro itukta Baranabe Ikonio hudikhudikwy bo niukurunaha. \v 52 Sesus tuktsa kino Ãtiokia eze sakurẽtsa. Deus hyrikoso situk mynapykyryk hỹ. \c 14 \s1 Ikonio eze Deus wasania ty nitsasokonaha. \p \v 1 Pauro Baranabe ahatsa Ikonio bo niukurunaha. Hawa ty nikaranaha Ãtiokia eze nikaranaha tihi Ikonio bo atsatu mykaranaha. Sudeutsa wahoro bo inapupunaha. Sesus soho myzubaha bo nitsasokonaha. Iwatsahi sizubarẽtsa Deus harere bo hyỹ nikaranaha iwaze Sesus humo sispirikporẽtsa. Sudeutsa Sudeutsabyitsa kino niwatihi Sesus humo sispirikporẽtsa. \v 2 Sudeutsa asahi Sesus humo batu sispirikpo Pauro Baranabe ahatsa soho siharerewabymybarẽtsa. Sudeutsabyitsa bo sakzohotsa nisisohometukunaha. Iwatsahi Sudeutsabyitsa Deus harere bo batu waby zikaha. \p \v 3 Sakzohotsa Ikonio eze tu niapykyryknaha. Tahapehatsa bo Sesus soho nitsasotsasokonaha. Ziwabykynahatsa pokso batu sipyby nikaranaha. — Deus myzubaha humo mymysapywyky — nikaranaha. Sakzohotsa siwatawyhytsa nikaranaha. Amy ty kytsa batu zikaha ana kino Deus zikwy humo nikaranaha. Deus hi Pauro harere wasani my ziwatawy. Siwatawyhytsa humo wasania ty ziwatawy. \v 4 Ikonio ezektsa metutu niaha. Wastuhu zuba: \p — O Sudeutsa zuba wasani maha — nikaranaha. Ustsa kytsa: \p — O batu nikaranaha. Asa hi sakzohotsa wasani maha — nikaranaha. Niahatsahi asa zuba nipamykysokonaha. \p \v 5 Iwaze Sudeutsa Sudeutsabyitsa myhyrizikwanitsa iwatsa nipamykysokonaha: \p — O Pauro Baranabe ahatsa tsiksisukyrykynaha! Haraharetsa ty tahabaiknahaktsa — nikaranaha. \v 6 Pauro Baranabe ahatsa ana hi ziwabykynaha. Iwatsahi Ikonio ikny inawaknaha. Risitera bo zumunaha, Derebe bo niwatihi zumunaha. Rikaonia bo paikpa niukurunaha. \v 7 Anabo wasania ty Sesus soho nitsasokonaha. \s1 Ipyrytsamyita zizororowy. \p \v 8 Kyze Risitera bo zumunaha. Anaeze maku estuba ziknadyhykyta. Atahi koikny batu ipyrytsamyita tu niwata tu nipuruk. Batu pão ziky. \v 9 Atahi Pauro harere ziwabyziu. Iharere bo yhỹ niy. Ana humo hi Pauro tsihyrinymyrẽta iwaze ibo iktsaziu niy, tapetu isopyk: \p — O atakta Deus harere humo tispirikporẽta iwatahi pizororowy — mytsaty nikara. Iwaze maku bo iktsaziu niyze opykani ipe niy: \p \v 10 — Kyiktykta. Riktotykta — niy. Iwaze pãozikybyita tu tuku niy atsoko rikto niy zitabaka. \v 11 Kytsa sizubarẽtsa hawa Pauro niy nikozonahaze tahaharere baba ty hua nikaranaha. Pauro siharere humo batu ihyrinymyry. Asahi: \p — Deustsa mybo inasiknaha. Kytsa hyritywatsa niyziknaha. Asaktsa mydeustsa maha — hua nikaranaha. \p \v 12 Baranabe Supitero zinaropykyknaha. Amakata mydeus niwatihi. Pauro Merekurio zinaropykyknaha. Pauro nitsasoikik iwatsahi Merekurio ty zinarokonaha. \v 13 Kyze tohi sakzohotsa bo zumu. Atahi taparakta Supitero wahoro eze tu niy. Pikuzatsa nasioktyhyryk. Sitsohorik wihara sazik ty wabehyryk niy. Sihudikhudikwy hokbowytsa bo zebykyryknaha. Pikuzatsa Pauro Baranabe ahatsa tsyhyryze nisiba tsihikiknaha. Kytsa tihi: \p — Asahi mydeustsa maha — nikaranaha. Iwatsahi pikuzatsa nisiba tsihikiknaha niaha. \v 14 Pauro Baranabe ahatsa hawa sa nikaranaha zinymyrykynaha sisukatsihikrẽtsa nikaranaha. \p — O batu wasani tsimykaranaha — nikaranaha. Iwatsahi tahasuk zisysykbaiknaha — batu wasani — iwa ziwatawykynaha isopykwy humo. Sisukatsihikrẽtsa ziwatawykynaha. \v 15 Pauro Baranabe ahatsa sitazaha bo nipupunaha ispe niaha: \p — O kytsa hawa sa tsimykaranaha. Niwazubakta! Katsa ahawatsa hi hỹ kytsa tihi. Katsa tsikzumunaha Deus wasania ty tsimytsasokonaha. Tsikzumukunaha iwatsahi ikiahatsa ahadeusbyitsa tyserekeknaha. \p — Ahadeusbyitsa tyserekenahaktsa. Deus babata humo zuba ahaspirikporẽtsaktsa! Atahi bijoikpe, mybarawy, buburu zuba iwa nizukni. Deus koikny baktatu abazubaha nizukni. \v 16 Tapara kytsa sizubarẽtsa hawa wasani mytsaty nikaranaha, astsatu nikaranaha. Hawa mytsaty nikaranaha, Deus sibo yhỹ nikara. Deus nisisapywyky. \v 17 Hawa Deus babata mynakara namywatawyky. Atahi ahatsyhyryze hyritsik myzipeha. Ahatsyhyryze ahaparikihitsa tahaypyknahaze mysiobaranaha. Mysizozekeknaha. Atahi ahadisahawy ty ahabo nyny mynakara. Tsimysakihikrẽta. Ihumo ahakurẽtsa. Iwa nikara iwatsahi ihumo ahaspirikporẽtsa tsimoziknaha — niy. \p \v 18 Pauro Risitera ezektsa bo nitsasoko iwatsahi pikuzatsa ty batu tybeze. Iwatsa tu wastuhu kytsa pikuzatsa nasiba tsihikiknaha sakzohotsa humo. \v 19 Iwaze Sudeutsa izumunaha. Asaktsa Sudeutsa Sesus humo batu sispirikpo. Ãtiokia ikny, Ikonio ikny kino niwatihi izumunaha. Risitera bo zukzuk niaha. Siharere Risitera ezektsa nizihikiknaha. Asaktsa ispe niaha: \p — Pauro tabezekta kytsa! Haraharetsa ty tabezehiktsa. Iwaze hi mohyrikosokda — nikaranaha. \p Yhỹ nikaranaha. Iwatsahi Pauro haraharetsa ty ziharawowokonaha. \p — Tsibezenaha ja — nikaranaha. Iwatsahi inury zikyrikinaha. Myhyrizikwybara bo zikyrikinaha. Anaeze zerekeknaha. \v 20 Iwaze Sesus tuktsa ipauk baze natahariktoriktonahaze nakyikzo niy. Tahudikhudikwy bo ziksizo. Estuba zuruze Pauro Baranabe ahatsa nitururukzonaha. Derebe bo niukurunaha. \s1 Ãtiokia Sirija ikny ziksizonaha. \p \v 21 Anabo Sesus soho nitsasokonaha. Ahamysapybyitsa tsikykaranaha Sesus humo Deus mysiokzohik. Ana hi nitsasokonaha. Kytsa sizubarẽtsa Sesus humo sispirikporẽtsa iwaze zinymyrykynahatsa moziknaha. Iwaze sakzohotsa ziksizonaha. Risitera, Ikonio, Ãtiokia bo iwaha bo ziksizonaha Sesus tuktsa inakozorenaha. Pauro Sesus tuktsa nisitsumuẽhĩkĩ. \v 22 Ispe niy: \p — Ikiahatsa Sesus humo ahaspirikporẽtsa. Ahaspirikporẽtsa hi batu paikpa mytsaty zikaha. Deus harere bo hyỹ tsimaha zeka kytsa pahasininiwykynaha. Wasani my. Deus tyryktsa tsimoziknahaze iharere bo hyỹ tsimynakaranaha. Iharere ty tsimysihyrinymyrykynahaze sinini tsimykaranaha — iwa nitsasokonaha. Nanabyitaba niukurunaha iwa nitsasokonaha. Niahatsahi kytsa nisiwatawyky. \v 23 Kytsa Sesus tuktsa nisispirikpokonahatsa. Tahasapy eze tu nisispirikpokonahatsa niapykyryknaha. Sesus tuktsa kytsa nisispirikpokonahatsa nisiwatawyhik. Hauk ahabyitsa tuze Deus bo nipamykysokonaha: \p — O Sesus kytsa asahi atuktsa mysisopykyknahatsitsa ikia tysipokzitsiki! Ahumo sispirikporẽtsa iwatahi tysipokzitsikikta — nikaranaha. \p \v 24 Kyze Pauro Baranabe ahatsa niukuruzonaha. Pisidia buruk niukurunaha. Pãpiria bo zumunaha. \v 25 Bykyze Pereka bo Sesus soho nitsasokonaha. Niahatsahi Ataria piske bo niaha. \v 26 Anabo tsaraha puẽtsikbyita bo tahakokorohyknaha. Ãtiokia bo ziksizonaha. Tapara Ãtiokia ikny inatururuknaha. Anabo ziksizonaha Sesus tuktsa anaeze Deus bo sitsyhyryze nipamykysokonaha. Sihyriziktsokzawy humo Deus bo nipamykysoikiknaha. \v 27 Kyze zumunahaze Sesus tuktsa izumubanaha asahi Pauro ziwabykynaha. Niytahi Pauro nitsasoko. Hawa Deus sitsyhyryze nikara: \p — O Deus mytsyhyryze zisapywyky. Sudeutsabyitsa sizubarẽtsa Sesus humo sispirikporẽtsa hỹ — niy. \v 28 Iwa Pauro Sesus tuktsa bo nitsasoko. Anaeze Sesus tuktsa tuk niapykyryk. \c 15 \s1 Taparaktsa myhyrizikwanitsitsa Sesus tuktsa iwatsa Serusarẽhe bo izumubanaha. \p \v 1 Wastuhu Sudeutsa Ãtiokia bo zumunaha. Serusarẽhe ikny inatururuknaha. Sesus tuktsa nisihyrinymyrykynaha. Asahi: \p — Tubabatu Moises taparakta mydiritsa pe. “Ahahyrytsa tsipiakzykiknahaktsa!” niaha. Deus nisitsumuẽhĩ ziwatawy iwatsahi ikiahatsa kino niwatihi tsikapiakzyzyknahaktsa! Ahapiak ty iykzyk zikaha byizeka Deus ba zahatsumuẽhĩ. Ahawyhy byizeka Deus tuk ba ahawahi zikahasapynaha iwatsahi kytsa sizubarẽtsa Sesus humo sispirikporẽtsa ba zikapykyryk tsimaha — nikaranaha. \p \v 2 Pauro Baranabe ahatsa siharere bo batu yhỹ aha. Iwatsahi niharapepehakanaha. \p — Batu ba. Batu wasani tsimaha — niaha. Iwaze Sesus tuktsa pe: \p — Siharere humo batu ahaspirikpo — niaha. Niahatsahi Serusarẽhe ezektsa tuk mymybetsakaknaha. Iwatsahi Serusarẽhe bo niukurunaha. Sesus tuktsa Pauro Baranabe ustsa Sesus tuktsa iwatsa Serusarẽhe bo nisipehakanaha. Anabo taparaktsa sakzohotsa sisipirikpokotsitsa Sesus tuktsa tuk kino niwatihi nipamykysokonaha. Ispe niaha: \p — Katsaktsa mypiak tazyzyk sa tsimaha — nikaranaha. \v 3 Iwa Sesus tuktsa Ãtiokia ezektsa nisipehakanaha. Kyze niukurunaha. Niukurunahaze Penise bo inakozorenaha. Samarija bo niwatihi inakozorenaha. Anaeze Sesus tuktsa bo nipamykysokonaha. Hawa Sudeutsabyitsa Sesus humo sispirikporẽtsa nipamykysokonaha. Sakurẽtsa niapykyryknaha. Samarija ezektsa Penise ezektsa iwatsa ana humo hi sakurẽtsa. \p \v 4 Kyze Serusarẽhe bo zumunahaze taparaktsa myhyrizikwanitsa Sesus tuktsa sihumo sakurẽtsa nikaranaha. Izumubanahaze sakzohotsa sispirikpokotsitsa iwatsa izumubanaha. Niytahi Pauro nitsasobaka. Hawa Deus wasania ty nitsasohokonahaze. \v 5 Wastuhu Pariseutsa iharere batu siakparawy. Asahi Sesus tuktsa batu iharere siakparawy. Iwatsahi ipe nikaranaha: \p — Sudeutsabyitsa Sesus humo nisispirikponahaze Moises harere ty mykaranahaktsa! Katsa mywata Moises harere bo hyỹ mykaranaha. Tsimysihyrinymyrykynahaktsa! Tahahyrytsa mysipiakzyzyknaha mysopykwy tsimykaranaha — nikaranaha. \p \v 6 Kytsa paikpa mytsaty nikaranaha. Pauro Baranabe ahatsa niwatihi batu yhỹ aha. Iwatsahi inauzuzukuknaha. Sakzohotsa Sesus tuktsa sispirikpokotsa kino niwatihi inauzuzuknaha. \p — Amy skaraba Sudeutsabyitsa tahyrinymyrykynaha. Moises harere bo yhỹ sisopyk katsa mywatsa wasani ja mykaranaha. Asahi Moises harere bo batu hỹ wasani ja my. Batu myhyrinymyry — nikaranaha. \v 7 Iwatsahi asa zuba nipamykysokonaha. Niharapepehabanahaze Peduru kyik niy ispe niy: \p — Katukytsa wabytaha! Tubatu Deus zikwatawy, Sesus soho ty nipamykysoko Sudeutsabyitsa bo zikwatawyhik. Ana humo hi ahahyrinymyrẽtsa. Deus Sudeutsabyitsa wasania ty ziwaby tsihikik iwatahi zikwatawy. Deus myzubaha bo inymyryky. \v 8 Hawa kytsa mytsaty mykaranaha inymyryba. Atahi tahyrikoso Sudeutsabyitsa bo zipehahik. Katsa mywatsa Deus hyrikoso Sudeutsabyitsa bo inasik. Iwa Sesus humo sispirikporẽtsa babatsa hi ziwatawy. \p \v 9 Simysapybyitsa nikaranaha Deus nisiokzohik. Tapara Deus katsa mymysapybyitsa tsikykaranaha nimyokzohik. Iwa Sudeutsabyitsa niwatihi simysapybyitsa nikaranaha nisiokzohik. Sesus humo sispirikporẽtsa iwatahi Deus simysapybyitsa nikaranaha nisiokzohik. Deus tuk kytsa sizubarẽtsa astsatu niy. Aty Deus harere bo yhỹ mykara zeka pisapywyky. \v 10 Amy humo sa ikiahatsa Deus humo tsipahaokanikinaha. Deus harere tsiksispirikpokonaha ikiahatsa kino batu ahakparawy. Taparaktsa mydiritsa Moises harere myspirikpowy humo batu hỹ ziknakaranaha. Katsa kino Moises harere myspirikpowy humo batu hỹ tsimykaranaha. Asa kino niwatihi Moises harere myspirikpowy humo batu hỹ mykaranaha. Iwatsahi anatyhi batu tyso tsimaha — niy. \p \v 11 — Katsaktsa Sesus humo myspirikporẽtsa iwatahi Deus mysapybyitsa tsinakaranaha mymyokzohik. Sudeutsabyitsa niwatihi. Asahi Sesus humo sispirikporẽtsa Deus simysapybyitsa ziknakaranaha mysiokzohik. Kytsa sizubarẽtsa humo Deus mysisapywyky — Peduru niy. \p \v 12 Kytsa sizubarẽtsa tahabyripykpyk zuba niaha. Baranabe Pauro ahatsa harere ziwabykynaha. Hawa Deus nikara situk nipamykysokonaha. Deus Sudeutsabyitsa bo nimypehahik. Iwatsahi Sesus soho Sudeutsabyitsa bo tsiktsasokonaha. Amy ty kytsa zikahabara ty Deus mytsyhyryze nikara. Deus amy ty kytsa zikahabara ty katsa nisiwatawyky. Sudeutsabyitsa bo nisiwatawyky. Iwa Deus zikwy humo nisiwatawyky. Iwa Pauro inauzuzukuknahatsa pe nikara. \v 13 Iharere nepykze Tsiaku ispe niy: \p — O katukytsa wabytaha! \v 14 Simaõ Peduru harere botu tsiwabynaha. Tapara Deus Sudeutsabyitsa nisiwatawy tsihikik. Sihumo tsimypokzitsiarẽta. Kyze Deus Sudeutsa nisiwatawyhik asahi ihumo sispirikporẽtsa. Asahi ihyrytsa niyziknaha. \v 15 Tapara Deus sohokotsa botu ziwatahakanaha. Atsatu nikaranaha. Deus harere papeu humo ziwatahaka: \q1 \v 16 Utakta Deus bykyze myziksizo. Kytsa kabo mosakibazikiknaha kahumo sakurẽtsa. \q2 Tubabatu taparakta nihyrikosokdata Dawi kabo nisakibazikik aba niwatihi kytsa kabo mosakibazikiknaha atsawatu mykaranaha. \q1 \v 17 Iwatsahi kytsa nanabyitaba kahumo sispirikporẽtsa. \q1 Sizubarẽtsa kahumo sispirikporẽtsa niyziknaha kahyrytsa moziknaha, \q2 Sudeutsabyitsa kahyrytsa moziknaha. Iwa Deus nitsasoko. \q1 \v 18 Tapara Deus sohokotsa ziwatawykynaha. \q2 Taharere papeu humo ziwatahakanaha — Tsiaku niy. \p \v 19 Tsiaku ispezo niy: \p — Sudeutsabyitsa Deus humo sispirikporẽtsa katsa batu istykni mytsaty mykara — niy. \v 20 Sudeutsabyitsa bo tawatahaktsa! Iwa tsipiwatahakanaha: \p — Ikiahatsa ahazoho botu deusbyitsa bo nyny my zeka hauk hauk byitaha. Kytsa usta oke ba ziakse, aoke zuba tyzibykyhyky. Wytykyryk kino niwatihi usta maku bo iktsa zuba tynakaranaha. Ahazoho spu ty ka tsõ tsõ byitaha. Siraratsa soik ty pyryrykty iwa mysiba naha zeka hauk hauk byitaha. Iwa katsa Sudeutsabyitsa bo tsimaha. Sudeutsabyitsa Sesus humo sispirikporẽtsa iwa tsimahaktsa — niy. \p \v 21 — Iwa wasani sibo tsimypamykysokonaha. Moises harere myspirikpowy myzubaha bo niy. Mybyrywy eze Moises spirikpowy ziwabykynaha. Sudeutsa wahoro bo Moises spirikpowy ty opykani nipamykysokonaha. Niwazuba sibo tsimypamykysokonaha — niy. \p Yhỹ nikaranaha. Aharere wasani tsimaha. Sakzohotsa Sesus tuktsa sispirikpokotsa kino niwatihi Tsiaku harere siakparawy. \s1 Sakzohotsa papeu humo Sudeutsabyitsa Sesus tuktsa bo zipehakanaha. \p \v 22 Kyze niaha tsahi sakzohotsa Sesus tuktsa sispirikpokotsa kino niwatihi papeu humo ziwatahakanaha. Sudeutsabyitsa Sesus tuktsa bo ziwatahakanaha. Asahi Ãtiokia eze niapykyryknahatsa bo ziwatahakanaha. Kytsa petoktsa papeu iwatahaha zebykyryknaha. Sesus tuktsa sihumo sispirikporẽtsa. Estuba Siras inarokota usta Sudas. Sudasta petok narohota. Usaka mekywata inaro Barasabas. Asahi Pauro Baranabe ahatsa tuk Ãtiokia bo niukurunaha. \v 23 Papeu zebykyryknaha. Papeu humo iwatahaha: \p — Katsaktsa Sesus ykzohotsa taparaktsa Sesus tuktsa sispirikpokotsa kino niwatihi ahatukytsa ikiahatsa bo tsipiwatahakanaha. Katsa ikiahatsa humo myhyrizikbarẽtsa. Ikiahatsa bo Ãtiokia ezektsa asahi Sirija ezektsa Sirisia eze tu niwatihi iwa tsipiwatahakanaha. Sudeutsabyitsa tu tsipiwatahakanaha. \p \v 24 Tubabatu kytsa Serusarẽhe ezektsa zahayknikinaha iwatsahi paikpa mytsaty tsikykaranaha. Aba amy ty wasani ha humo batu ahahyrinymyry. Kytsa ahape niaha: \p “Tsipiakzyzykiknahaktsa! Ahahyrinymyrywy hi” niaha. Katsaktsa batu ahabo isty peha. Asahi ahabo zumu tsihikiknaha. \v 25 Bykyze katsa zuba tsikpamykysokonaha. Katsa myzubarẽtsa bo yhỹ tsimykaranaha. Iwaze kytsa petoktsa ahabo mysipehanaha. Tsiksiwatawykynaha Pauro tuktsa Baranabe iwa siapik mynakurunaha. \v 26 Asahi mytukytsa sihumo tsimypokzitsirẽtsa. Tarabaja Sesus tsyhyryze humo kytsa nisibakyzykynaha. Asa tuk hi kytsa petoktsa mynakurunaha. \p \v 27 Myharere ahabo tsimytsasokonaha. Hawa ha ty tsipiwatahakanaha anaty hi ahabo mopamykysokonaha. \v 28 Tsikzumubanahaze Deus hyrikoso katsa nimytsumuẽhĩkĩ. Niwazuba tsimykaranaha. \v 29 Anatyhi ahazoho botu deusbyitsa bo nyny my zeka hauk hauk byitaha! Azoho spu ty ka tsõ tsõ byitaha. Ispu ty ka tsõ tsõ byitaha. Siraratsa tsimysisoikpyryryk pyryrykyknaha iwa tsimysibanaha zeka hauk hauk byitaha. Kytsa usta okeza ba ziaksenaha. Wytykyryk niwatihi usta maku bo iktsa zuba tynakaranaha. Iwa tsimykaranaha zeka tsipisapykynaha. Ahazubarẽtsa ahakurẽtsaktsa! tsimoziknaha — tsimykaranaha. \p Iwa Sudeutsabyitsa bo ziwatahakanaha. Sakzohotsa Serusarẽhe ezektsa Sesus tuktsa Sudeutsabyitsa bo ziwatahakanaha. \p \v 30 Niahatsahi sipehatsa papeu hi zebykyknaha. Iwaze Siras, Sudas iwatsa papeu zibykyryknaha. Ãtiokia zumunahaze Sesus tuktsa sizubarẽtsa inakypykbanaha. Asahi papeu ty sibo nyny niaha. \v 31 Taparaktsa papeu humo iwatahaha ty opykani nipamykysokonaha. Iwaze sakzohotsa harere ziwabykynahaze sakurẽtsa. Papeu humo ky soho ziwabynahatsa inakokonaha. \v 32 Sudas, Siras iwatsa nisihyrinymyrykynaha. Asahi Deus sohokotsa niaha iwatsahi Sesus tuktsa nisihyrinymyrykynaha. Siharere humo Sesus tuktsa batu sipyby. Sipunihikrẽtsa moziknaha. Kytsa situk niapykyrykspyknaha. \v 33 Niahatsahi: \p — Katsaktsa tsipiksinaha — niaha. Kyze Sesus tuktsa tihi: \p — Yhỹ tsiksinaha za. Deus ahatuk mokuru. Katsaktsa Deus harere bo hyỹ tsimykaranaha! — nikaranaha. Niahatsahi Serusarẽhe bo niukuruzonaha. Sakzohotsa bo ziksizonaha. \p \v 34 Siras zuba Ãtiokia eze nitare. — Utakta anaeze mynapykyryk — niy. Iwaze nitare. \p \v 35 Kyze Pauro Baranabe iwatsa Ãtiokia eze niapykyrykspyknaha. Asahi ustsa Sesus tuktsa tuk Deus harere nitsasokonaha. Kytsa nisihyrinymyrykynaha. \s1 Pauro Baranabe ahatsa niharapepehakanaha. \p \v 36 Kyze aibani Pauro Baranabe pe niy: \p — O katsaktsa Sesus tuktsa bo tsimynakozorenahaktsa! Myzubaha bo botu tsiknakurunaha sibo tsimynakozorezonahaktsa! Sesus tuktsa bo iktsa tsimaha. Iwaze wasani maha zeka ja myhyrinymyrẽtsa — niy. \p \v 37 Baranabe ipe niy: \p — Yhỹ. Suão Marakos mytukta mozihikik — niy. \p \v 38 — O batu. Suão Marakos atakta kyzekta ziktare. Batu hỹ iky. Tapara katsa Pãpiria eze tuze nimyereke. Tarabaja humo nikara batu iakubyrisorok ziksihi. Iwatahi ba zioktykzo, batu wasani my. Batu hỹ iky — niy. \p \v 39 Niharapepehakanaha batu hỹ niaha. Iwatsahi metutu tahasapykynaha. Niytahi Baranabe Suão Marakos zioktyhyryk. Asahi Sipire tsikzikdihi sihezõni bo ziksizonaha. Tsaraha puẽtsikbyita eze kokokorohyk niaha. Buburu zuba zitsikzanaha. Sipire tsikzikdihi bo niukurunaha. \v 40 Pauro usta ty tatyk ykpyriwyhyk niy. Siras ziwatawy Siras ty tatyk ykpyriwyhyk Sesus tuktsa sitsyhyryze Deus bo nipamykysokonaha: \p — O Deus sihumo amypokzitsiukta — nikaranaha. \p \v 41 Niahatsahi niukurunaha. Sirija Sirisia aha bo inakozorezonaha. Sesus tuktsa nisihyrinymyrykynaha, inasiakusuknizonaha. Sakurẽtsa niyziknaha. \c 16 \s1 Timoteo Pauro Siras ahatsa niukurunaha. \p \v 1 Pauro Derebe Risitera iwatsa zumukunaha. Siras itukta niy. Risitera eze maku Sesus tukta niy. Timoteo inarokota. Ije Sudeutatsa. Atatsa Sesus harere bo hyỹ ziknakara ihumo tispirikporẽtatsa. Izokta Kereko. \v 2 Sesus tuktsa Ikonio ezektsa Risitera ezektsa kino niwatihi Timoteo siakparawy: \p — O atakta tsimysapyrẽta — nikaranaha. \v 3 Pauro Timoteo tahatuk pioktyhyryk tsihikik. Tatsumuẽhĩtsa bete piokty tsihikiknaha. Iwatahi tapara Timoteo tapiakzykik niy. Sudeutsa sopykty. Ipiak zyzykyhybyita tu izo Kereko ezekta humo iwatahi aba zuba tapiakzykik. Iwa Pauro niy. \v 4 Iwaze niukurunahaze haneze kytsa Sudeutsa niapykyryknaha Timoteo zipiakzykik sihyrinymyrẽtsa. Niahatsahi Pauro, Siras, Timoteo iwatsa niukurunaha. Sizubarẽtsa bo zumukunaha. Sesus tuktsa bo inakozorenaha. Hawaha ty sakzohotsa Sesus tuktsa sispirikpokotsa iwatsa Serusarẽhe eze nitsasokonaha Sudeutsabyitsa soho nitsasokonaha. Anatyhi Sesus tuktsa bo nipamykysokonaha: \p — Anaharere bo yhỹ tynakaranahaktsa kytsa — nikaranaha. Nanabyitaba nipamykysokonaha. \v 5 Iwatsahi Sesus tuktsa ihumo sispirikporẽtsa niyziknaha. Zikzibyituhukutu ustsa kytsa Sesus tuktsa moziknaha, iwa nasiubara. \s1 Pauro Toroade eze Masedonia ezekta ziny itsotospyk waha eze ziny. \p \v 6 Kyze niukurunaha Pauro, Siras, Timoteo iwatsa niukurunaha. Deus hyrikoso kytsa Asia bo niukurunahatsa humo hỹbyri nikara. Iwaze Karatas Pirisia baze tu niukurunaha. \v 7 Niahatsahi Misia bo nikaranaha. Bitinija bo niukurunaha zetu Deus hyrikoso hỹbyri nikara. \v 8 Niahatsahi Misia buruk ziharamunaha. Iwaze Toroade bo izumunaha. Toroade ske myporokwy eze buburu zuba sak baze tu niy. \v 9 Anaeze unata zurubakaze Pauro zitsotospykykze maku ziny. Masedonia ezekta niriktohoko ziny. Atahi ipe niy: \p — Aidytyktsa buburu zuba tatsikza Masedonia boktsa! Katsa tynamytsumuẽhĩnahaktsa — niy! Iwa maku zitsotospykyk eze nitsasoko. \p Utakta niwatihi Toroade eze tu iky. Rukas papeu piwatahaka, utakta niwatihi kytsa tuk mokuru. \v 10 Pauro zitsotospykykze aidy tsimykurunaha. Deus nimywatawyky iwatsahi Masedonia bo iharere ty tsimypamykysokonaha. Iwaze Masedonia bo tsimykurunaha. \s1 Ridia Sesus tuktatsa niyzik. \p \v 11 Kyze tsaraha puẽtsikbyita taeze kokokorohyk. Toroade ikny tsikukurunaha. Buburu zuba tsitsikzakanaha. Tsikzikdihi tsiharamunaha. Estuba tsikurunahaze Neaporis bo tsikumunaha. \v 12 Kyze Piripos bo tsikumunaha Masedonia eze tu niy. Piripos tsizubarẽna. Homa ezektsa tahawahoro zikymybanaha. Anaeze tsinapykykspyknaha. \p \v 13 Sudeutsa mybyrywy buburu sak bo tsikukurunaha. Sudeutsa anaeze Deus bo nipamykysokonaha. Wytykyryk tsiksihobyknaha. Sibaze tsikdydyhykynaha. Iwaze Deus harere ty sibo tsikpamykysokonaha. \v 14 Estuba wytyk Ridia inarokotatsa. Atatsa Tiatira ezektatsa niy. Atatsa panu tsaririha ty zihuakak. Panu tsipokzitsarẽna. Sudeubyitatsa tu Deus harere bo ma ziknakara. Atatsa Pauro Sesus soho nitsasokoze ana hi ziwabyziu. Iwatatsahi zinymyryky. \v 15 Iwatatsahi Pauro harere humo hyỹ nikara. Sesus humo tispirikporẽtatsa. Iwatatsahi taharasusu. Iwahoro ezektsa kino niwatihi nisiharasusuhiknaha. Iwaze atatsa mybo nitsasoko: \p — Ahaokze ka ikza Sesus harere bo hyỹ mykara zeka iwatatsahi Sesus humo kaspirikporẽtatsa. Abaka kawahoro eze tsimynapykyryknaha ky — niy. \p Iwatsahi atatsa wahoro eze tsimypykyryknaha. Piripos eze tsiktarenahaze Ridia wahoro eze tsikakpykyknaha. \s1 Kytsa Pauro Siras ahatsa sakyriukanikitsa hurukwy bo nisioktyhyryknaha. \p \v 16 Kyze iypykyhyzytyktatsa inamyhobyk. Atatsa kytsa bo tarabaja bobatu ziknakara. Kytsa atatsa bo okyrysaro ty batu nyny zikaha. Katsa ske buruk tsikukurunahaze atatsa inamyhobyk. Kytsa Deus bo nipamykysokonaha ana bo tsikukurunahaze atatsa inamyhobyk. Pyryhyk hyrikoso atatsa bo pororo ziknakara. Hyrikoso sapybara batu simysapy atatsa tuk ziknapykyryk. Iwaze kytsa ipe niaha: \p — Hawa sa maha — nikaranaha iwatatsahi sibo nitsasoko. Kytsa ipokzitsikitsa atatsa harere humo hi okyrysaro tsizubarẽna ty ziaksenaha. \v 17 Zikzibyituhukutu mapik niukuru. Hawa ziknakara: \p — Asaktsa kytsa Deus tsumuẽhĩtsitsa maha. Deus abazubakata. Hawa Deus kytsa simysapybyitsa nikaranaha mysiokzohik ahabo mopamykysokonaha — nikara. Opykani hua ziknakara. \p \v 18 Zikzibyituhukutu mapik atatsa hua ziknakara. Iwaze atatsa Pauro ziokanityikik. Tasukpe bo iktsa niy. Iwaze ihyrikoso sapybara pe niy: \p — Sesus zikwy humo nabo pãotykta! — niy. Atsoko ihyrikoso sapybara ziksiwyhik. \v 19 Atatsa pokzitsitsa ihyrikoso sapybara ziksiwyhikze zinynaha ana humo hi tahakyrikinaha. Hyrikoso isapybara ziksiwyhikze Pauro Siras ahatsa humo tahakyrikinaha. Okyrysaro hana bo ja iwatsahi tahakyrikinaha. Iwaze Pauro itsipa humo zioktyhyryknaha. Siras kino niwatihi itsipa humo zioktyhyryknaha. \v 20 Kytsa uzuzukukwy bo nisikyrikinaha. Sipehakatsa bo nisioktyhyryknaha. \v 21 Homa ezektsa sipehakatsa pe niaha: \p — Asaktsa kytsa Sudeutsa maha. Katsa mybo mymykyritykynaha. Hawa mytsaty nikaranaha atsatu nimyhyrinymykyrynaha. Batu wasani maha. Katsaktsa Homa pehatsa harere bo yhỹ tsimykaranaha. Asahi meky watu nimyhyrinymyrykynaha — mybarapetu nikaranaha. \p \v 22 Niahatsahi hudikhudikwy ezektsa Pauro Siras ahatsa humo tahakyrikinaha. Iwaze sipehakatsa sodadutsa pe niaha: \p — Sisuk tysibobonahaktsa! Hwi ty tysikinahaktsa — niaha. \v 23 Nisikibanahaze sakyriukanikitsa hurukwy bo nisikyrikinaha. Sakyriukanikitsa hurukwy tsihitsa pe niaha: \p — Tysiperyziukukta iwatsahi batu isty suke — nikaranaha. \v 24 Sakyriukanikitsa hurukwy tsihitsa ana hi ziwabyze isapy nabo patu tohi nisioktyhyryk. Ipyrytsa humo hwi ty puẽtsikbyita ty nisipyrytsa okpyrikiknaha. Anaeze ba zikoinaha mytsaty niy. \p \v 25 Unopokte Pauro Siras ahatsa Deus bo nisakibazikiknaha. Deus bo nipamykysokonaha. — O Deus ikia zuba tsamysapyrẽta — nisakibazikiknaha. Kytsa sizubarẽtsa sakyriukanikitsa hurukwy eze ziwabykynaha. \v 26 Atsoko wytyk nitydydydykyk tu. Iwatahi sakyriukanikitsa hurukwy nitydydydykyk tu. Atsoko hokbowytsa ty zoksapare niaha. Karikutsitsitsa sitsipa humoktsa inarahanaha. Sipawarawytsa niaktsawakbaiknaha. \v 27 Niytahi sakyriukanikitsa hurukwy tsihitsa inapopo. Hokbowytsa ty zoksapare niyze nikozo. \p — O sakyriukrẽnikitsa niwakbaiknaha kok — mytsaty nikara. Niytahi sokorotsapuzezety okok niy. Tasokorotsapu okok niyze atatu asiba tabeze. \v 28 Niytahi Pauro ibo nikozoze huahua niy. \p — Aty beze bezebyity. Iktsa tsimy. Katsa anaeze tsimypykyryknaha. Iwatahi apyby byihu ja — niy. \p \v 29 Niytahi sakyriukanikitsa hurukwy tsihitsa tihi: \p — Pany rika ty tyzebykykta — niy. Anabo atsoko nitsuk. Pauro Siras ahatsa bo zumu. Tsipybyrẽta nitydydydykyk tu, siokeryk taekaratsa humo puruk puruk niy. Sihumo tsipybyrẽta nikara iwatahi taekaratsa humo puruk puruk niy. Niytahi ape bo nisisukehyryk. \v 30 Iwaze ispe niy: \p — O katuktsa kamysapybyita ikykara meky watu mozik tsihikik hawa sa wasani mykara — niy. \p \v 31 — O ikia Sesus harere bo hyỹ tsimy zeka ihumo aspirikporẽta tsimozik! Ikia awahoro ezektsa kino niwatihi ahamysapyrẽtsa tsimoziknaha mekywatsa tu tsimoziknaha. Nawa tihi awahi tsimyokzo — niaha. \p \v 32 Niahatsa sakyriukanikitsa hurukwy tsihitsa bo Deus harere nitsasokonaha. Iwahoro ezektsa kino niwatihi Deus harere sibo nitsasokonaha \v 33 Iwaze unopokte sakyriukanikitsa hurukwy tsihitsa sakzohotsa nisisukpetara pikik nisipokzitsiki. Kyze sakzohotsa sakyriukanikitsa hurukwy tsihitsa, iwahoro ezektsa kino niwatihi sizubarẽtsa nisiharasusuhik. \v 34 Iwaze Pauro Siras ahatsa tawahoro bo nisioktyhyryk, tadisahawy ty sibo nyny niy. Sakurẽtsa nikaranaha. Sizubarẽtsa Sesus humo sispirikporẽtsa iwatsahi sakurẽtsa. De. \p \v 35 Miwa botu Piripos ezektsa sipehatsa sodadutsa nisipeha. Ispe niaha: \p — Sakyriukanikitsa hurukwy tsihitsa boktsa! Ipe tsimaha: \p “Kytsa petoktsa tynasisukekta tsimy” — nikaranaha. Iwaze sakyriukanikitsa hurukwy bo niaha. Ana ty hi nitsasokonaha. \v 36 Sakyriukanikitsa hurukwy tsihitsa Pauro Siras ahatsa ispe niy: \p — Piripos ezektsa pehatsa sakyriukanikitsa hurukwy tsiponahaktsa niy. Iwatsahi tsiksinaha. Ahabyri ja typykyknaha — niy. \p \v 37 Pauro siharere bo batu hỹ niy. Iwatahi sodadutsa pe niy: \p — Katsaktsa Homa hudikhudikwy ezektsa ty zuba nawa sa ahasopyk. Ikiahatsa kytsa okze tsikmykikinaha. Tapara kytsa harerewabytsa bo batu mytyoktyhyryk. Hawa tsikykaranaha batu ahahyrinymyry. Sakyriukanikitsa hurukwy eze tsiknamykyrikinaha. Abaka katsaktsa sipapatu tsipiksikyzykynaha. Kytsa papatu tsipiksikyzykynaha zeka batu wasani tsimaha. Asatu katsa zimyoktyhyryknaha. Kytsa okeryk mymyoktyhyryknaha — niy. Iwatsahi sodadutsa Pauro harere humo ziksizonaha. \p \v 38 Pauro harere sipehatsa bo nitsasokonaha. Asaktsa zinymyrykynahaze Pauro Siras ahatsa Homa hudikhudikwy ezektsa maha sipybyrẽtsa niyziknaha. \v 39 Iwatsahi sakyriukanikitsa hurukwy bo niaha. Pauro pe niaha: \p — O batu wasani tsikykaranaha mymysapybyitsa tsikykaranaha tymokzo tyspiriktsokdanaha — nikaranaha. Iwaze sakyriukanikitsa hurukwy ikny nisioktyhyryknaha. \p — O mytsyhyryze tsipisapykynaha zeka mekybotu tsikahasapynaha — niaha. Iwa Pauro Siras ahatsa bo nipamykysokonaha. \v 40 Pauro Siras ahatsa sakyriukanikitsa hurukwy ekze ziponahaze Ridia wahoro bo nipupunaha. Anaeze Sesus tuktsa bo nipamykysokonaha. Bykyze niukurunaha. \c 17 \s1 Pauro tuktsa Tesaronika eze niaha. Anaeze kytsa nisibakyzykynaha. \p \v 1 Pauro Siras ahatsa niukurunaha. Apiporos Aporonia iwatsa ziharamunaha. Iwaze Tesaronika bo zumunaha. Anaeze Sudeutsa wahoro bo nipupunaha. \v 2 Pauro siwahoro bo nitsuk. Iwaze Sudeutsa mybyrywy eze siuzuzukukwy bo nipupunaha. Sudeutsa mybyrywy eze harakykbyihize siwahoro bo nipupunaha. Anaeze kytsa tuk Sesus soho nipamykysokonaha. Amy ty Deus sohokotsa ziwatahakanaha ana soho ty hi nipamykysoko. \v 3 Tapara Deus harere humo sohokotsa ziwatahanaha: \p — “Kiristu Deus zipehata sinini mykara Kiristu mohyrikosokda. Bykyze mynahyrizikpo nikaranaha”. Iwa Deus harere humo botu ziwatahanaha. Anatyhi Sesus atsatu niy. Atahi mybo nipamykysoko. Atahi Deus zipehata babata — Pauro nikara. \p \v 4 Wastuhu kytsa anahi ziwabynahaze Pauro harere bo yhỹ nikaranaha iwatsahi Sesus humo sispirikporẽtsa niyziknaha. Pauro Siras ahatsa tuk niharapikypykyknaha. Kytsa Kereko harere ituktsa niwatihi Sesus harere bo yhỹ nikaranaha ihumo sispirikporẽtsa. Tapara Deus soho tsikaeni zuba sihyrinymyrẽtsa. Wytykyryk taparakykyry myhyrizikwaniza. Sesus harere bo hyỹ nikaranaha ihumo sispirikporẽza. Sizubarẽtsa Sesus tuktsa niyziknaha. Aparakbaha izumubanaha. \p \v 5 Iwaze ustsa Sudeutsa, Sesus harere bo batu hỹ nikaranaha ihumo batu sispirikpo. Sizokdirẽtsa nikaranaha, Pauro Siras ahatsa humo sizokdirẽtsa. Iwaze simysapybyitsa nikaranaha. Kytsa batu sipasaratsihik sihumo nisiaknikinaha. Asahi Pauro Siras ahatsa soho nisisapybyrikinaha. Kytsa izumubanahaze pikyknikinaha. Siharere humo tahakyrikinaha iwatsahi Pauro Siras ahatsa bo nisiberikinaha. Iwaze Sasõ wahoro bo nikaranaha. Wahoro hokbowy ziharakbaik niahatsahi nipupunaha. Iwaze Pauro Siras ahatsa zuba hana bo ja zipoiknaha. \v 6 Sibo zukbyitsa tu ustsa kytsa nisioktyhyryknaha. Nisikyrikinaha. Sasõ, Sesus tukta niwatihi zikyrikinaha. Tesaronika ezektsa sipehatsa bo nisioktyhyryknaha. Kakaik niaha Pauro tukta Siras soho ispe niaha: \p — Asa hi myhudikhudikwy bo izumunaha. Nanabyitaba kytsa nisiaknikinaha. \v 7 Asahi Sasõ wahoro eze niapykyryknaha. Mypehatsa Sesa Homa ezektsa pehatsa iharere bo batu ma aha. Iharere bo ka batu hỹ zikaha. Asa hi “Sesata mypehatsa byita tu. Usta mypehatsa babatakta. Sesus inarokota. Atahi myhyrizikwanita mykara”. Iwa mybo nitsasokonaha — nikaranaha. \p \v 8 Taparaktsa hudikhudikwy siharere ziwabynahaze paikpa mytsaty nikaranaha. Kytsa kino niwatihi Pauro Siras ahatsa humo tahakyrikinaha. Sizubarẽtsa sakyrirẽtsa niapykyryknaha. \v 9 Iwatsahi hudikhudikwy taparaktsa okyrysaro ziaksenaha. Sasõ Sesus tuktsa kino niwatihi tahaokyrysaro ziaksenaha, iwaze ispe niaha: \p — Nabo pãotaha! — niaha. Iwatsahi Sasõ tatuktsa tuk ziksizonaha. \s1 Kytsa sizubarẽtsa Berija eze Pauro harere bo yhỹ nikaranaha. \p \v 10 Nakaramitsitsikze Sesus tuktsa Pauro Siras ahatsa Berija bo nisipehahiknaha. Iwaze Berija bo niukurunaha. \p Niahatsahi Pauro Siras ahatsa Berija bo zumunaha. Sudeutsa wahoro bo inapupunaha. Anaeze Deus harere humo nisihyrinymyryky. \v 11 Berija ezektsa mekywatsa tu, batu Tesaronika ezektsa watsa. Asahi Pauro harere piwaby tsihikiknaha. Zikzikbyituhukutu Deus harere papeu humo ky iwatahaha ty estuda nikaranaha iwatsahi Pauro harere wasani my pinymyrykynaha. \v 12 Iwaze kytsa sizubarẽtsa Sesus harere bo hyỹ mykaranaha ihumo sispirikporẽtsa moziknaha. Sudeutsa Sesus humo sispirikporẽtsa maha. Kereko iknyktsa Sesus humo sispirikporẽtsa niwatihi. Wytykyryk myhyrizikwaniza Sesus humo sispirikporẽza. \p \v 13 Kyze Sudeutsa Tesaronika ezektsa ana hi ziwabynahaze. Hawa Pauro Deus harere Berija eze nipamykysoko ziwabykynaha. Iwatsahi anabo izumukunaha. Izumubanahaze Pauro harere zisapybyrikinaha. Kytsa Pauro harere bo batu hỹ zikaha iwahi mozihikiknaha. Kytsa Sesus humo batu sispirikpo iwahi mozihikiknaha. \p \v 14 Kyze Sesus tuktsa Pauro Berija ekny iziksiwy zipehahiknaha. Wastuhu kytsa buburu zuba sak bo zioktyhyryknaha. Niahatsahi Atenas bo niukurunaha. Siras Timoteo ahatsa zuba Berija eze nitarenaha. \v 15 Sesus tuktsa Berija bo ziksizonahaze Siras Timoteo pe niaha: \p — Aidytaha! Atenas bo tykurunahaktsa! Pauro pahatsihikik niy — nikaranaha. \s1 Pauro Atenas eze. \p \v 16 Kyze Pauro Atenas eze tuze Siras Timoteo ahatsa nisiperyky. Atenas ezektsa mektsatu deustsabyitsa botu yhỹ nikaranaha. Deustsabyitsa sizubarẽtsa bo yhỹ ziknakaranaha, Pauro ana humo hi taokaniki. Nisispihikbatakanahatsa bo yhỹ ziknakaranaha iwatahi sihumo tisukatsihikrẽta niyzik. \v 17 Niytahi Pauro Atenas ezektsa bo nipamykysoikik. Sudeutsa wahoro eze Sudeutsa bo nipamykysoko. Sudeutsabyitsa asahi Sudeutsa sopykwy ty yhỹ nikaranaha asa kino niwatihi nipamykysoko. Zikzibyituhukutu anaeze hi simyharere wabykywy eze kytsa bo nipamykysoko. Asahi ibo nipamykysokonaha niwatihi iwaha humo hi sihyrinymyrẽtsa niyziknaha. \v 18 Kytsa nihyrikosokdata Epikurus tuktsa niaha. Ustsa Estoikos asahi Seno tuktsa niaha. Kytsa sihyrinymyrẽtsa. Asa zuba Pauro soho ty nipamykysokonaha. \p — Atakta maku amy ty ja katsa mybo motsaso tsihikik. \p Tsihyrinymyrẽta ja. Usta Deus soho ja motsaso tsihikik — nikaranaha. Iwa sihyrinymyrẽtsa asa zuba nipamykysokonaha. Pauro Sesus soho nitsasoko. Kytsa Sesus wata mynahyrizikponaha nitsasoko. Iwatsahi asa zuba Pauro soho nipamykysokonaha. \v 19 Niahatsahi Pauro siuzuzukukwy bo Areopako inarokoha zioktyhyryknaha. Anaeze hi inaharapekypykyknaha. \v 20 Ipe niaha: \p — Tupakta! Aharere katsa mybo tytsaso! Abaka aharere tsipiwaby tsihikiknaha. Aharere meky watu iwatsahi tsipiwaby tsihikiknaha. Aharere tsipinymyry tsihikiknaha — nikaranaha. Iwa Pauro bo nitsasokonaha. \v 21 Atenas ezektsa ezytyk soho siakparawy. \p — O aharere ezytyk soho ty katsa mybo typamykyso — nikaranaha. Zikbyituhukutu ezytyk soho ty nipamykysokonaha. Zikbyituhukutu ezytyk soho ty ziwabykynaha. Nawa zikzurukunaha. Iwatsahi Pauro pe niaha — Aharere ty katsa mybo tytsaso! — nikaranaha. \p \v 22 Niytahi Pauro rikto niy. Anaeze Areopako siuzuzukwy eze rikto niy. Ispe niy: \p — O Atenas ezektsa wabytahaktsa! Ahadeustsa humo ahapybyrẽtsa tsimykaranaha. \v 23 Ahahudikhudikwy taba zikzumukuze ahadeustsabyitsa ziknasinykyry, ahadeustsabyitsa haraharetsa bo iktsa iky. Estuba harahare humo iwatahaha. “Usta Deus mynyhybyita” niy. Iwa harahare humo ziwataha. Ata hi ikiahatsa bo motsaso. Ata humo hi ikiahatsa batu ahaspirikpo ata hi pahahyrinymyryky. Taharere ahabo motsasoko. Utakta ihumo kaspirikporẽta. \p \v 24 Deus bijoikpe mybarawy iwa nizukni. Anaeze sispitutsa nisisuknibaik niwatihi. Atahi wahoro eze ba zikuru. Wahoro kytsa sukniheze ba zikuru. \v 25 Katsaktsa Deus bo batu tytsumuẽhĩ. Inamyrẽnikita. Ata humo hi myspitutsa nisisukni. Ata humo hi mysysyokehanitsa tsinakaranaha. Ihumo mykurẽtsa. \p \v 26 Taparaka petoktsa zuba nisisukni asahi Deus humo inamybarawynaha. Iwaze kytsa sizubarẽtsa itsekokatsa niyziknaha. Deus taparaktsa nisisukni. Abaka kytsa itsekokatsa maha. Nanabyitaba sisopykwy humo tsihyrinymyrẽta. Kytsa sisapy ziwatawyky. Wastuhu kytsa taba nisisapyky. Ustsa kytsa usta taba nisisapyky. Tapara sisuknihibyize sisapy zinykyry. \v 27 Myzubahatsa nisisukni iwatsahi ibo myziberikinaha. Tozeka ja Deus mozikaha. Ata hiba mytuk mynapykyk. Nokponi byitatu tsipiberikinaha zeka tsimozikaha. \p \v 28 Katsa ihumo myspitu tsimoziknaha. Ihumo tsimyzitabakanaha. Ihumo tsimyzurukunaha — Pauro niy. — Wastuhu kytsa ahatuk botu ziwatakanaha. Asahi papeu humo ziwatahakanaha. Asahi: \p “Katsaktsa Deus hyrytsa atahi nimysukni. Myzubaha Deus hyrytsa maha” nikaranaha. \v 29 Deus hyrikoso harahare nizukninahaze batu wasani niaha. Deus harahare hyritywabyita, parata hyritywabyita, ouro hyritywabyita. Amy ty kytsa nizukninaha Deus hyritywabyita niy. \v 30 Tapara kytsa batu sihyrinymyry. Deus sisoho humo tsihyrinymyrẽta. Batu isty sininiwyky. Abaka meky watu my. Deus myzubaha pe niy: \p “Ahamysapybyitsa tsikykaranaha tsimoewyhiknahaktsa! Iwatahi Deus kytsa simysapybyri humo mysiokzo” niy. \v 31 Deus nawa puruze ziwatawy iwaze myzubatsa ibo tsinamykahabanaha Deus Sesus ziwatawy. Nawa puruze Sesus myzubahatsa soho motsaso. Atahi asaktsa simysapyrẽtsa my. Asaktsa batu simysapy maha. Iwa Sesus mysoho motsaso. Deus Sesus ziwatawy iwatahi hawa ty wasani ha humo tsihyrinymyrẽta niy. Deus Sesus zihyrizikpowy. Ana humo hi niyze myzubatsa bo Sesus ziwatawy. Sesus nihyrizikosokda kyze Deus zihyrizikpowyze atahi ziwatawy — niy. Iwa Pauro Atenas ezektsa bo Sesus soho nitsasoko. \p \v 32 Pauro Sesus hyrizikpowy nitsasokoze ana humo hi kytsa zimyijakanaha. Ustsaktsa mahani. Asahi: \p — O aibani katsa mybo tytsasozo — nikaranaha. \p \v 33 Iwaze Pauro sapuwak zuba niy. \v 34 Wastuhu kytsa Sesus harere bo hyỹ nikaranaha asaktsa iharere humo sispirikporẽtsa. Pauro tuk nihapikypykbahyknaha. Estuba maku Dionisio inarokota, Sesus humo tispirikporẽta niyzik. Atahi Aeropako inazuzuknahaze kytsaharerewabytsa. Ustatsa Damaris inarokotatsa Sesus humo tispirikporẽtatsa niyzik. Ustsa niwatihi Sesus harere bo hyỹ nikaranaha ihumo sispirikporẽtsa niyziknaha. \c 18 \s1 Pauro Korĩtio eze niapykyryk. \p \v 1 Kyze Pauro Atenas ekze inaparak Korĩtio bo izumu. \v 2 Anaeze a bo izumu. Atakta Homa ikny inaparak. Taoke tuk inatururuknaha. Atatsa Pirisira inarokotatsa Sudeutsa maha. Põto eze nipuruknaha. Homa Itaria ekze inatururuknaha. Homa ezektsa pehakatsa Kaudio inarokota ispe niy: \p — Sudeutsa ahahudikhudikwy bo tsiksizonaha — niy. Iwatsahi nitururuknaha. Pauro sibo izumu. \v 3 Akuiro siraratsa hwyk ziwowoko isparik hyrity waha nikara. Pauro niwatihi siraratsa hwyk isparik hyrity waha ziwowoko sihyrizikporẽtsa iwaze okyrysaro ty zihuaknaha. Iwaze tahaparik huak humo hi tahadisahawy zibykyryknaha. Pauro Akuiro harape tuk tarabaja ziknakaranaha. Iwatahi Pauro iwahoro eze niapykyryk. \v 4 Sudeutsa byrykywy eze Pauro Sudeutsa wahoro bo inatsuk pororo ziknakara. Anaeze Deus harere Sudeutsa bo ziknapamykysoko. Sudeutsabyitsa kerokotsa bo kino niwatihi nipamykysoko. Sesus Deus zipehata mywata niyzik nisihyrinymyryky. Ana bo hi yhỹ maha mozihikik. \p \v 5 Kyze Siras Timoteo iwatsa Pauro bo izumunaha. Sudeutsa bo Deus harere ty nipamykysokonaha. Zikbyituhukutu Pauro Sudeutsa bo zuba nipamykysoko. Sudeutsa bo pykyhytu nitsasoko. Hawa Sesus Deus zipehata mywata niyzik nikara. \v 6 Sudeutsa iharere bo batu hỹ nikaranaha. Zisapybyrikinaha. Iwatahi siekze izoihik. Asaktsa Deus harere humo batu siakparawy iwaze ba ziksitsumuẽhĩ. Niytahi tasuk zidydyky. Tasuk zidydykyze isopyk ty ba ziksitsumuẽhĩ nisiwatawyky. Ispe niy: \p — Utakta ba zahatsumuẽhĩzo. Deus harere bo wabyziu ahabyi zeka batu ahatuk zikapykyk. Botu Deus wasania ty ahabo nitsasoko. Abaka Sudeutsabyitsa bo my. Deus wasania ty sibo motsaso. Ahawahoro eze ba ziktsaso — niy. Iwa nikara. \p \v 7 Kyze Pauro Tisio Sustas wahoro bo niy. Iwahoro Sudeutsa wahoro pauk baze tu niy. Atahi Deus harere bo hyỹ ziknakara. Anaeze Pauro Sudeutsabyitsa bo Deus wasania ty nipamykysoko. Niytahi Sesus soho ty nipamykysokoze Kirispu Sesus harere bo hyỹ nikara ihumo tispirikporẽta. \v 8 Tapara atakta Sudeutsa wahoro myhyrizikwanita. Aba Sesus humo tispirikporẽta, iwahoro ezektsa kino niwatihi Sesus humo sispirikporẽtsa. Ustsa Korĩtio ezektsa Deus wasania ty ziwabynahaze Sesus harere bo hyỹ nikaranaha ihumo sispirikporẽtsa. Iwaze nisiharasusuhik. \p \v 9 Kyze unata Pauro zitsotospykyk. Mypehatsa Sesus ibo izumu ipe niy: \p — O apyby byihu ja. Kytsa bo kaharere tytsasotohi. Pykpykbyijaty. \v 10 Uta atuk tu my. Ahumo kamypokzitsiukrẽta. Batu aty tohi zikahasapybyriki. Kytsa sizubarẽtsa tahudikhudikwy eze tu kaharere bo hyỹ mykaranaha kahumo sispirikporẽtsa maha. Katuktsa moziknaha — niy. Iwa Pauro zitsotospykykze mypehatsa ibo nitsaso. \p \v 11 Iwatahi Pauro ziknapykyrykspyk. Anaeze petok ziytyktseheze Sesus soho ty kytsa nisihyrinymyryky. \p \v 12 Niahatsahi wastuhu Sudeutsa Pauro harere humo batu siakparawy. Iwaze itsipa humo Karijo bo zioktyhyryknaha. Karijo Akaija ezektsa pehatsa niy. \v 13 Ipe niaha: \p — Atakta kytsa nisihyrinymyryky. Iwatsahi sizubarẽtsa Deus harere bo hyỹ mykaranaha. Mysopykbara ty nisihyrinymyryky — iwa mybarapetu nikaranaha. \p \v 14 Pauro nipamykyso tsihikik tatu batu. Karijo Sudeutsa pe niy: \p — O Sudeutsa utakta batu waby kasopyk. Homa tsasopyk ty zuba my zeka piwabyziu. Taparaktsa ahadiritsa sopyk humo ka batu waby kasopyk. Utakta kahudikhudikwy eze zuba mypehatsa my. \v 15 Hawa ha ty ahasopyk soho ty tsipiwabyziunaha. Ikiahatsa zuba anaty hi tsipiwabyziunaha — niy. \p \v 16 Niytahi siharerewabykywy ekze nisiksiwyhik. \v 17 Iwatsahi Sosetenes nizokbatsinaha. Atahi Sudeutsa wahoro myhyrizikwanita nitsakikinaha. Siharerewabykytsitsa okeryk nitsakikiknaha. Karijo ibo iktsa byita tu nikara. \s1 Pauro Ãtiokia bo ziksizo. \p \v 18 Kyze Pauro Korĩtio eze niapykyrykspyk. Aibani Sesus tuktsa nisierekek Korĩtio ekze niparak. Tsaraha puẽtsikbyita eze tahakokorohyknaha. Sirija bo niparak. Pirisira tabarikta Akuiro situk niukuru. Kẽkereja bo zumunahaze, Pauro taharabihik. Taharabihikze sisopyk ty nikara iwa iharere Deus bo nipamykysoko ziwatawyky. Niukuruzonaha. Tsaraha puẽtsikbyita eze tahakokorohykzonaha, niahatsahi Epeso bo zumunaha. \v 19 Zumunahaze Pauro nisierekek. Niytahi Sudeutsa wahoro bo nitsuk. Anaeze Deus wasania ty Sesus soho ty nipamykysoko. Kytsa ipe niaha: \p \v 20 — O ikia katsa mybaze tytarekta — niaha. Pauro sibo batu hỹ niy. \p \v 21 Deus pikpehazo zeka myziksizo niy. \p Iwaze nisierekek. Niytahi tsaraha puẽtsikbyita eze takorohykzo niy. \v 22 Epeso ekze niparak Sesareja bo bybybyuzo. Iwaze Serusarẽhe bo niukuru anaeze Sesus tuktsa bo niy sihumo tsihyrizikbarẽta. Kyze niukuruzo. Ãtiokia bo niy. Ãtiokia Sirija eze tu niy. Anaeze niapykyrykspyk. \s1 Aporo Epeso eze Deus harere nitsasoko. \p \v 23 Niytahi niukuruzo. Harataba niukuru. Karatas hudikhudikwy bo niukuru. Pirisia hudikhudikwy bo niukuru. Nanabyitaba Sesus tuktsa nisihyrinymykyry. Nisitsumuẽhĩkĩ sakurẽtsa niyziknaha. Sesus humo sispirikporẽtsa niyziknaha. \p \v 24 Estuba maku Epeso bo izumu. Aporo inarokota Sudeu niy. Aresãdere eze nipuruk. Deus harere papeu humo tsihyrinymyrẽta. Tsihareresapyrẽta. \v 25 Tapara myzubatsa Deus harere humo nisihyrinymyryky. Nitsasokoze kytsa piwabytoktokonaha. Deus humo tispirikporẽta. Kytsa bo nipamykysoko. Deus harere humo nisihyrinymyry. Tapara hawa Suão kytsa nisiharasusuze ana humo zuba nisihyrinymyryky. Sesus inahyrizikpo ana humo hi batu ihyrinymyry. Kytsa Sesus tuktsa humo nisiharasusu ana humo kino batu ihyrinymyry. \v 26 Sudeutsa wahoro eze nipamykysoko. Kytsa humo batu ipyby iwa nisihyrinymyry. Anaeze Pirisira Akuiro iwatsa ibo ziwabykynaha. Iwatsahi tahawahoro bo zioktyhyryknaha. Anaeze zitsumuẽhĩkĩnaha. Sesus soho ty ibo nipamykysokonaha Sesus soho ziwabyze iharere bo hyỹ nikara ihumo tispirikporẽta niyzik. Amy ty wasania ty zihyrinymyrykynaha. Iwatahi ihyrinymyryta babata niy. \v 27 Kyze Aporo Sesus tuktsa pe niy: \p — Abaka utakta Akasia bo pomo tsihikik — niy. \p — Yhỹ. Tsipomo za — niaha. Niahatsahi papeu humo ziwatahakanaha. Ustsa Sesus tuktsa bo ziwatahakanaha. Asahi Akasia eze tu niaha. Asa hi: \p — O ikiahatsa Aporo tsipokzitsikinahaktsa! — ziwatahakanaha. Kyze Aporo Akasia bo zumuze Sesus tuktsa ity zitsumuẽhĩkĩnaha. Atahi Sudeutsa bo nitsasoko nisihyrinymyryky. \v 28 Kytsa siokeryk Sudeutsa bo nipamykysoko. Nipamykysoziuku. \p — Hawa haty mytsaty tsimykaranaha batu wasani my. Sesus Deus zipehata hi mywata niyzik. Ihumo kytsa simysapybyikitsa ziknakaranaha Deus mysiokzohik — niy. \p Iwa sibo nipamykysoko. Amy ty nitsasoko Deus harere papeu humo iwatahaha atsatu nikara. Kytsa iharere bo batu huahua. Iwa Aporo Sesus tuktsa nisitsumuẽhĩkĩ. Asahi Akasia eze tu niaha. \c 19 \s1 Pauro Epeso eze Suão tuktsa bo nitsasoko. \p \v 1 Aporo Korĩtio eze tuze Pauro paikpa niukuru. Iwaze Epeso bo zumu. Anaeze wastuhu Sesus tuktsa. Dose ahatsa kytsa nisihobyk. \v 2 Pauro ispe niy: \p — Ikiahatsa Sesus harere bo hyỹ tsikahaze Deus hyrikoso ahabo ja mynasik — niy. \p — Batu. Deus hyrikoso batu mywabyhuk — nikaranaha. \p \v 3 — Hawa ty sa tsikarasusunaha. Amy ty sa ziwatawyhik — niy. \p — Hawa Suão kytsa nisiharasusuku atsatu katsa kino nimyharasusuku — nikaranaha. \p \v 4 — Suão kytsa nisiharasusukuze tahamysapybyi zimoewynaha ana hi ziwatawyky. Kytsa nisiharasusuze nitsasoko. “Atakta bykyze mozumu ihumo ahaspirikporẽtsaktsa!” nikara. Atahi botu izumu Sesus kino niy — niy. Ana hi ziwabynahaze nisiharasusuhik. \v 5 Nisiharasusukuze: \p — Abaka Sesus tuktsa babatsa — niaha. Iwaze Pauro tatsyhyrypetsa ty siharek humo paik niy. \v 6 Tatsyhyrypetsa ty siharek humo paik niyze Deus hyrikoso sibo inasik. Iwatsahi ustsa harere Deus zikwy humo nipamykysokonaha. Deus wasania ty nitsasokonaha ihyrikoso humo. Ihyrikoso situk mynapykyryk. \v 7 Dose Sesus tuktsa niaha. \p \v 8 Harakykbyihi byzoje zirahaze Pauro Sudeutsa wahoro bo pororo ziknakara. Anaeze Deus tyryktsa soho nitsasoikik. Ipybybyita nitsasoko. Nisihyrinymyryky niharapepehaikiknaha. \v 9 Wastuhu iharere bo hỹbyri nikaranaha. Sioktsukanikitsa iwatsahi Sesus humo batu sispirikpo. Sispirikpobyitsa hi sizubarẽtsa okzeka zisapybyrikinaha. \p Niytahi Pauro usta wahoro bo nitsuk. Sesus tuktsa ituk usta wahoro bo nipupunaha, anaeze kytsa hyrinymyrykywy bo nipupunaha. Zihitsa Tirano inarokota. Anaeze Pauro zikbyituhukutu Sesus soho nitsasoko. \v 10 Petok niytyk tseheze Pauro nisihyrinymyryky. Iwatahi myzubaha Sesus soho ziwabykynaha. Sudeutsa, Sudeutsabyitsa kino niwatihi isoho ziwabykynaha. Asia ezektsa sizubarẽtsa isoho ziwabykynaha. \s1 Sewa hyrytsa hyrikoso sapybara nisiksiwykyzykynaha. \p \v 11 Niytahi Deus siwatawytsa nikara. Kytsa zikaha bara ty atsatu Deus nikara. Pauro tuk nikara. Deus zikwy Pauro tuk niyze iwaze Pauro siwatawytsa nikara. \v 12 Iwatsahi Sesus tuktsa panu Pauro harek humo kyty ziaksenaha. Anahumo hi simyitsapyritsa paik nikaranahaze nizororonaha. Hyrikoso sapybara kino niwatihi nisiksiwybaiknaha. \v 13 Wastuhu Sudeutsa sisukmotsa niukurunahaze hyrikoso sapybara nisiksiwyhiknaha. Sesus naro humo motsasokyzykynaha iwatsahi hyrikoso sapybara mysiksiwyhiknaha. Pauro hi zisopykzu tsihikiknaha. Pauro hyrikoso sapybara pe niyze: \p Sesus naro humo nabo pãoty nikara iwa nisiksiwyhik asaktsa iwa motsasokyzykynaha. \p \v 14 Sete kytsa nitsasokonaha. Itukytsa tahazo Sewa inarokota, Sudeu niy. Myhyrizikwanita Deus wahoro eze ziknapamykysokota niy. Iwaze hyrikoso sapybara nisiksiwykyzykynaha ispe nikaranahaze. \v 15 Hyrikoso isapybara hi ispe nikara: \p — Sesus iny. Pauro kino niwatihi iny. Ikiahatsa ja amakatsa skaraba — ihyrikoso sapybara niy. \p \v 16 Niytahi maku atahi ihyrikoso sapybara izumuikik ihumo tsipaikrẽta niyzik iwatahi tuku niy kytsa bo nisisukbatsi. Iwaze tykbo kytsa inarahanaha nisikiki. Sisuk zisisykbaik iwaze niwakiknaha. Wahoro ekze sisukbyitsa tu niwakiknaha. \v 17 Epeso ezektsa ana hi ziwabynahaze Sudeutsa, Sudeutsabyitsa kino niwatihi sipybyrẽtsa nikaranaha. Myzubaha Sesus soho humo siharereziurẽtsa. \p \v 18 Tapara simyrawykytsa tu abaka batu. Sesus humo sispirikporẽtsa niyziknaha. Imysapybara ty nikaranaha Pauro bo nipamykysokonaha. Hawaha ty taparaka ziknakaranaha ka zimoewybaiknaha. Sesus humo sispirikporẽtsa niyziknaha. \v 19 Niahatsahi papeu ty zozozo nikaranaha. Ana papeu humo myrawy ziwatahakanaha zozozo nikaranaha. Iwatsahi papeu hi ziwezobaiknaha. Kytsa sizubarẽtsa sibo iktsa niahaze papeu tsipokzitsiarẽna ty ziwezobaiknaha. Okyrysaro ty sĩkuẽta miu ahatsa parata hi niaha. \v 20 Iwaze ustsa kytsa Sesus humo sispirikporẽtsa. O wasani nikaranaha. \s1 Epeso eze kytsa nisiaknikinaha. \p \v 21 Kyze hawa niyze Pauro Serusarẽhe bo nizihikik. Tapara Masedonia bo niukuru iwaze Akasia bo inakozore. Deus hyrikoso iwa ty mytsaty niy. Pauro tihi: \p — Utakta Serusarẽhe bo mynakozore. Aibani zuba Homa bo mozihikik mytsaty mykara — niy. \p \v 22-24 Niytahi petoktsa tatsumuẽhĩtsa nisipehaka. Masedonia bo taharaze nisipeha Timoteo Erasto iwatsa nisipeha. Paurota Asia eze nitarespyk Deus wasania ty nitsasoko. Nanabyitaba kytsa Deus harere ziwabykynaha. Sizubarẽtsa Sesus tuktsa niyziknaha. \p Kyze niytahi maku Demetirio inarokota. Deus wasania ty batu hỹ niy. Iwatahi Pauro humo takyriki. Atahi Diana wahoro hyrikoso waha nizukni. Kytsa sizubarẽtsa atsatu nikaranaha. Sinamy hi zihuakaknaha. Kytsa sibo okyrysaro tsizubarẽna ty nyny nikaranaha. Epeso ezektsa Diana humo siakparawy. \p — O Diana mydeus tsimy — mybarapetu nikaranaha. Iwatahi Demetirio kytsa sizubarẽtsa sinamy humo tahakyrikinaha. Atahi tahatuktsa nisibetsakaknaha, nisiaknikinaha. \fig |src="HK00286B.TIF" size="col" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Atos 19.22-24" \fig* \v 25 Asahi izumubanaha. Niytahi Demetirio ispe niy: \p — O katuktsa katsa mynamyrẽtsa myhyriziktsokzawy humo tsimykaranaha, katsa Diana wahoro tsibik waha tsipihuaknahaze kytsa okyrysaro tsizubarẽna ty mybo nyny nikaranaha. \v 26 Atakta Pauro nanabyitaba niukuru. Kytsa bo nipamykysoko. Hawa ty ja kytsa nizuknikinaha deusbyitatsatu niy. Deus babata byitatsatu niy. Iwatsahi kytsa sizubarẽtsa Diana humo batu siakparawy. Diana zimoewybaiknaha. Abaka Epeso ezektsa Pauro harere bo hyỹ nikaranaha. \v 27 Myhumo batu imysapy. Kytsa Diana pimoewyhiknaha zeka mynamybyitsa tsimoziknaha. Batu okyrysaroko. Kytsa tyso byizeka. \p “O Diana wahoro zubata my. Mydeus wahoro zubata” mykaranaha. Niwaze Diana humo batu siakparawy. Myhyrizikwybyitatsa niyzik — niy. \p \v 28 Iwatsahi kytsa anahi ziwabykynahaze Pauro humo tahakyrikinaha. Niahatsahi kazi nikaranaha: \p — Diana myhyrizikwanitatsa. Atatsa hi mydeus — Opykani kazi nikaranaha. \p \v 29 Anatyhi Epeso ezektsa kazi nikaranaha. Diana mydeus mybarapetu nikaranaha. Ziaknikinaha. Asatu tahabetsakaknaha. Kytsa Kaijo, Aristarakus iwatsa petoktsa makutsa Pauro tuktsa niaha. Masedonia ezektsa niaha. Kytsa sitsipatsa humo nisioktyhyryknaha. Nisikyrikinaha. Atsoko sizuzukukwy sihezõjena bo nisioktyhyryknaha. \v 30 Pauro myzubaha bo pomo tsihikik. Batu. Sesus tuktsa batu hỹ niaha. \v 31 Ustsa kytsa niwatihi papeu ty Pauro bo ziskyryknaha. Myhyrizikwanitsa Asia eze ipe niaha: \p — Siuzuzukwy bo ka pão pãobyity. Katsa mybo ka tysosobyity — nikaranaha. \v 32 Niahatsahi kytsa kazi nikaranaha. Mekywatu nikaranaha. Sakyrirẽtsa niapykyryknaha. Paikpa mytsaty nikaranaha. Wastuhu kytsa: \p — Hawa ha bo skaraba tsinauzuzukuknaha — nikaranaha. \v 33 Sizubarẽtsa Pauro tuktsa maha. Sudeutsa niwatihi sihumo tahakyrikinaha. Iwatsahi Sudeutsa Aresãdere kytsa okze zipehahiknaha. Atatu tabetesa tsihikik. Iwaze tatsyhyrype ty pawyk niy. Iwaha humo hi kytsa pyk ahabyitsa nikaranaha. \v 34 Maku Sudeu zinynahaze opykani kazi nikaranaha. \p — O Diana myhyrizikwatatsa mydeus. Atatsa Epeso ezektsa mydeus my — mybarapetu nikaranaha. Iwa kazi nikaranaha. Diana mydeus zispihikbatakanaha. Aibani niakakapykyknaha opykani duas oras kazi nikaranaha. \p \v 35 Niytahi maku kytsa sizubarẽtsa tahabyripykpyk zuba niaha. Estuba kytsaharere motsasokota. Ispe niy: \p — O Epeso ezektsa wabytaha! Katsaktsa Diana wahoroze nataperyky ana hi kytsa sizubarẽtsa sihyrinymyry. Harahare tsibik bijoikpe ikny inasik taperykynaha. \v 36 Batu aty tohi mype ziky: \p “Batu wasani my. Iwatsahi batu kaka tsimaha. Akso byitaha. Mytsatyziu tsimaha” niy. \v 37 Amy skaraba kytsa tsiknasioktyhyryknaha Diana wahoro namy batu ziaksenaha. Batu sitsyhyryboa. Diana soho ty batu tyso. Batu siharerewabymybara. \v 38 Kytsa Diana wahoro hyrikoso tsibik waha nizuknikinahatsa mytaokanikinaha zeka myhyrizikwanitsa bo maha. Pisapybyrikinaha zeka kytsa harerewabytsa bo maha. Bytykareze kytsa ba zikmybetsakaknaha, ana bo zuba kytsa pibetsakaknaha. Kytsa harerewabytsa inazuzukuknaha. \v 39 Inauzuzuknahaze ana humo hi sibo tsimypamykysokonaha zeka wasani my. \p \v 40 Abaka katsa batu wasani tsimykaranaha. Batu isapy tsimykaranaha. Tozeka ja Homa ezektsa sipehatsa mype maha: \p “Tsinazuzuknahaze batu wasani tsimaha. Hawa tsimaha ahabete sa nymyryhybyitsa tsimoziknaha. Iwatsahi tsinauzuzuk tsihikikzonaha batu hỹ ziky”. \p Iwa zeka myty sinini mykaranaha mype tysoso byitaha — niy. \p \v 41 Niytahi kytsa pe: \p — Nabo pãotaha! — niy. \p Yhỹ nikaranaha. Ziksizonaha. \c 20 \s1 Pauro Masedonia Keresia iwaha bo niukuru. \p \v 1 Zipykbaiknahaze Pauro Sesus tuktsa inasikypykykze ispe niy: \p — Utakta aba piksi. Masedonia bo mokuru. Sesus humo tyspirikpotohinahaktsa! — niy. Iwazehi inakubaiknaha. \v 2 Kyze Epeso ekze niparak. Niytahi Masedonia bo niukuru. Sizubarẽtsa Sesus tuktsa bo inakozore. Pauro harere bo yhỹ nikaranaha. Sesus humo nisispirikpoko. Niytahi Keresia bo zumu. \v 3 Anaeze harakykbyihi byzoje zitsuze iwaze buburu zuba sak bo nipara tsihikik iwaze Sirija bo niparak. Sudeutsa Pauro pibeze tsihikiknaha. Asa zuba nipamykysokonaha: \p — Pauro tsaraha puẽtsikbyita eze tu tabezehik — nikaranaha. Pauro ana soho ziwaby. Hawa pibeze tsihikiknaha anahi ziwabyky. Iwatahi buburu zuba bo batu pão tsaraha bo batu koro. Niytahi Pauro hara taba niukuru. Masedonia bo ziksizo. \p \v 4 Ustsa Sesus tuktsa ituk niukurunaha. Sopataro Pihotse atahi Berija eze nipuruk, Aristarakus, Sekũdo niwatihi Tesaronika ezektsa, Kaijo Derebe ezekta, Timoteo, Tikiko, Toropimo Asia ezektsa iwatsa Pauro tuk niukurunaha. \v 5 Asaktsa myharaze niukurunaha. Toroade zumunahaze nimyperykynaha. \v 6 Iwaze Sudeutsa myikaha sapy bo. Nawa zuruze atsikara ziokoknaha nipykze katsa Toroade bo tsimykurunaha. Mytsyhyrytsa wa zuruze tsikurunahaze Toroade bo zukzuk tsikaha. Anaeze mytukytsa tsiksihobykzonaha. Anaeze nawa zuruze mytsyhyrytsa wa estuba ziharamu tsikapykykspyknaha. \s1 Pauro Sesus tuktsa Toroade bo inakozore. \p \v 7 Nubaze Sudeutsa byrykywy sizubarẽtsa Sesus tuktsa tuk tsikypykyryknaha. Katsaktsa atsikara ty tsitsatsakaknaha iwaze Sesus bo mytsaty tsinakaranaha. Iwaze Pauro nisihyrinymyryky. Miwa botu moparak iwatahi nisihyrinymyryky. Unopokte nisihyrinymyryky yzuzukukwy jobo ipokpedawy niy. \v 8 Anaeze rikatsa tsizubarẽna. Zipopokoknaha amypubyri niyzik. \p \v 9 Mykyryburukta Eutiko inarokota atahi Pauro harere ziwaby. Ihyrizikokwy baze nidyhyky. Iotutsa izumu Pauro nitsasokoze atsoko inaraha. Jo bo ipokpedawy ezektatu inaraha. Iwaze ziwabykynahatsitsa tyk bo inasiknaha. Mykyryburukta bo izumunaha. Botu zumuza iwaze Pauro niwatihi jobo ipokpedawy ikny inasik. \v 10 Niytahi Pauro ibo zumu. Ibaze taekaratsa humo puruk puruk niy ziharapyrykik iwaze Sesus tuktsa pe niy: \p — Ahasukatsihikbyihu ja mynahyrizikpo — niy. \p \v 11 Kyze Pauro jobo ipokpedawy bo nidozo. Atsikara zitsatsakaknaha iwa hawa Sesus mysapyzeky nihyrikosokda mytsaty tsikykaranaha. Tsiokoknahaze Sesus mysapyzeky nihyrikosokda mytsaty tsikykaranaha. Pauro nisihyrinymyry nakyokzoze iwaze niparak. \v 12 Niytahi mykyryburukta tawahoro bo ziksizo. Sizubarẽtsa ihumo sakurẽtsa nikaranaha. \s1 Pauro Toroade bo niparak Miretus bo niukuru. \p \v 13 Pauro mype niy: \p — Aba uta mokuru. Asos bo harataba mokuru. Anaeze ikiahatsa tsikperynaha. Ikiahatsaktsa tsaraha puẽtsikbyita eze tsimykurunaha — niy. \p Yhỹ tsimykaranaha. Iharaze tsikukurunaha. Tsaraha puẽtsikbyita eze kokokorohyk tsikaha. Asos bo tsikukurunaha. \v 14 Anaeze Pauro mytuk usta tsaraha puẽtsikbyita kokokorohyk tsikaha. Myzubarẽtsa Miterene bo tsikukurunaha. \v 15 Estuba tsikurunahaze tsikzikdihi bo bybybyu tsikaha. Tsikzikdihi Kois inarokoha. Estuba tsikurunahazoze usta tsikzikdihi bo bybybyu tsikaha. Samo inarokoha. Estuba tsikuruzonahaze Miretus myskeporokwy bo tsikumunaha. \v 16 Epeso batu kozore, Pauro Asia eze batu hỹbyri nikara. Aidy Serusarẽhe bo pomo tsihikik. Tapara Pẽtekoste myikaha Serusarẽhe bo pomo tsihikik. \s1 Pauro Sesus tuktsa sispirikpohonahatsa Epeso ezektsa bo nipamykysoko. \p \v 17 Pauro Miretus eze tuze mektatu zipeha. Ipe niy: \p — Epeso bokta! Sispirikpohotsa Sesus tuktsa pe tsimy. \p “Pany Pauro bo tsinakozorenahaktsa! Miretus bo tsimahaktsa!” tsimy — niy. \p Yhỹ niy. Miretus Epeso harape pauk baze tu niy. \v 18 Sispirikpohonahatsa Sesus tuktsa zumunahaze Pauro ispe niy: \p — O katukytsa, tapara ikiahatsa tuk ikapykyrykspyk. Hawa ikykara naha humo ahahyrinymyrẽtsa. Mypehatsa tsyhyryze ihyriziktsokzawy humo ikykaraze hawa kasopyk humo ahahyrinymyrẽtsa. \v 19 Ikiahatsa baze batu katyso “Utakta myhyrizikwy puhuk byitatu”. Kytsa simysapybyritsa tu nikaranaha ana humo kasukatsihikrẽta. Simysapybyitsa nikaranaha ana bo iktsa ikyze batu kaku. Sudeutsa zikbeze tsihikiknaha iwatahi sinini ikykara. Deus harere wasania ty zuba ikpamykysoikik. \v 20 Amy ty wasani ahabo ikpamykysoko. Ahauzuzukukwy eze ikpamykysoko, ahawahoro eze kino niwatihi ikpamykysoko, Sesus soho sizubarẽtsa bo ikpamykysoko. \v 21 Sudeutsa, Sudeutsabyitsa bo kino niwatihi ikpamykysoko. \p “Ahamysapybyri tsimoewyhiknahaktsa! Deus bo tynapamykysonahaktsa kytsa! Sesus harere bo zuba yhỹ tsimykaranaha ihumo tyspirikponahaktsa kytsa iky.” \p Iwa zahahyrinymyryky. Iwa humo hi ahaspirikporẽtsa tsimoziknaha. \p \v 22 Abaka Serusarẽhe bo mokuru. Deus hyrikoso humo piksi. Atahi zikpehaka Serusarẽhe eze tuze hawa ja kape my batu kahyrinymyry. \v 23 Anaeze sinini mykara ana humo hi kahyrinymyrẽta. Sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo pikoroknaha. Pikpawaranaha. Sihudikhudikwytsa bo iknakozoreze Deus hyrikoso ana humo hi kabo nitsasoko. Iwa Deus hyrikoso kabo nitsasoko. Batu kapyby. \v 24 Pomoza zeka mahani my. Kahyriziktsokzawy pepykbaka. Ana hi mozihikik. Kahyriziktsokzawy Sesus kabo nyny niy. Anahi pepyk tsihikik hỹ. Sesus kape niy: “Kytsa bokta! Ispe tsimy: \p ‘Ahamysapybyri tsimoewyhiknahaktsa! Iwaze Deus pahaokzohik Deus harere bo zuba yhỹ tsimykaranahaze Deus ahamysapybyri pahaokzohik’ tsimy” niy. Iwa kape niy. Iwaha hi kahyriziktsokzawy pepyk tsihikik. \p \v 25 Tapara ikiahatsa bo hawa Deus tyryktsa tsimoziknaha nitsasoko anatyhi nipamykysoko. Kyzeka ikiahatsa ba ziknyzonaha. \v 26 Wasani mykara. Aty ahatuk Deus harere bo habyi zeka atahi batu hỹ my. \v 27 Hawa Sesus humo ahaspirikporẽtsa tsimoziknaha anasoho iktsasoko. Tsizubarẽna ty zuba ikpamykysoko. Deus kape nikara anahi ikpamykysobaik. \p \v 28 Pykyhytutaha tsisapybakanaha ja! Sesus tuktsa humo ahamypokzitsiukuktsa niy. Deus hyrikoso zahawatawy. Iwatahi Sesus tuktsa tahapokzitsikinaha. Asahi Sesus tuktsa niaha. Sesus sisapyzeky nihyrikosokda iwatsahi Sesus tuktsa niyziknaha. \v 29 Myparakze simysapybyikitsa ahabo mozumukunaha. Simyspihikbatanikitsa. Ahape mybarapetu mykaranaha. Sesus harere bo batu hỹ niaha, ihumo batu sispirikpo. Iwatsahi mybarapetu mykaranaha. Parinitsa hyritywatsa hozipyrykzatsa mysiboronaha wa. Hawa parini hozipyrykza piboro nawa kytsa Sesus humo batu yhỹ niaha iwatsahi ikiahatsa humo kino pahakse tsihikiknaha. Barapetu mykaranaha iwa pahamyi tsihikiknaha. \v 30 Ikiahatsa tuk mybarapetu tsimykaranaha. Iwaze ustsa Sesus tuktsa metutu anaeze mykaranaha. \p \v 31 Iwatsahi pykyhytutaha. Tysiperyziukunahaktsa. Harakykbyihi niytyk tseheze zahahyrinymyryky, okoroze unata kino niwatihi Deus wasania ty ikpamykysoikik. Sinini ikykara. Iwa mytsatyziu tsimaha. \p \v 32 Deus ahahumo tsimypokzitsiukrẽta. Deus harere bo hyỹ tsimykaranaha, batu ahapyby. Deus harere bo hyỹ tsimykaranaha zeka Sesus humo tsimyspirikpotohinaha. Deus kytsa sizubarẽtsa ityryktsa moziknaha tsipinymyrykynaha. Isapy ha ty zuba tsipiaksekenaha. Ikiahatsa niwatihi situk tsimyharapekypykyknaha. \v 33 Utakta ahatukze batu ahanamy tyhyryk. Ahanamy parata ouro ahaty batu hyryk. Ahasuk ty batu hyryk. \v 34 Kahyriziktsokzaha ty zuba ikykara. Iwaha hi mynamy inynyhik ikykara. Niwatihi zahawatawy hawa ty sinamybyikitsa bo tysitsumuẽhĩnaha. \v 35 Hawa ahatsumuẽhĩkĩ iwa ahahyrinymyryky. Tapara mypehatsa tihi: \p “Kytsa mybo nyny maha zeka wasani my. Katsa hi ustsa kytsa bo nyny tsimaha zeka mykurẽtsa babatsa tsimoziknaha” niy. Tubabatu Sesus nitsasoko. Iharere bo mytsaty tynakaranaha — niy. Iwa Pauro sispirikpohotsa bo Epeso ezektsa nipamykysoko. \p \v 36 Iharere nipykbaze taekaratsa humo puruk puruk niy. Deus bo nipamykysoko. \v 37-38 Iwaze sizubarẽtsa nipuziukunaha. Pauro niparakze ipokzi nipuziukunaha. Ity ziharapyryknahaze sisukatsihikrẽtsa nikaranaha. Pauro ispe niyze: \p — Ba ziknyzonaha — niy iwatsahi sisukatsihikrẽtsa niyziknaha. Niahatsahi ituk tsaraha puẽtsikbyita bo nikurunaha. \c 21 \s1 Pauro Serusarẽhe bo niukuru. \p \v 1 Iwaze tsikserikiknaha. Tsikukurunaha. Tsaraha puẽtsikbyita eze kokokorohyk tsikaha. Iwaze tsikebanaha. Tsikzikdihi Kos inarokoha tsikumunaha. Petok zuruze tsikukuruzonaha Hodes peske myporokwy bo tsikumunaha. Iwaze usta hudikhudikwy bo Patara inarokoha tsikukurunaha. \v 2 Anaeze usta tsaraha puẽtsikbyita tsihobyknaha ataeze kokokorohyk tsikaha. Iwaze Penise bo tsikukurunaha. Tsikzikdihi bo tsikozonaha. \fig |src="LB00217B.TIF" size="span" copy="Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Atos 21.2" \fig* \v 3 Tsikzikdihi Sipire inarokoha. Tsikebakanaha. Iwaze Sirija wataba tsikukurunaha. Iwaze Tiro bo bybybyu tsikaha. Anaeze tsaraha puẽtsikbyita kytsa namy zizukuknaha sinamy Tiro eze zerekeknaha. Iwa Tiro bo tsikumunaha. Tsiperykynaha. \p \v 4 Iwaze Sesus tuktsa tsiksihobyknaha. Mytsyhyrytsa wa zurunahaze situk tsikypykyryknaha. Pauro bo Deus hyrikoso humo nitsasokonaha ipe nikaranaha: \p — O Serusarẽhe bo batu pão — nikaranaha. Tapara Deus hyrikoso sibo nitsaso hawa ty Pauro bo mykara. \v 5 Mytsyhyrytsa wa zurunahaze tsikukuruzonaha. Sesus tuktsa mytuk pihik sak bo inaskiknaha. Kytsa wytykyryk tahyrytsa tuk iwatsa mytuk nimyra bo izumubanaha. Anaeze myekaratsa humo puruk puruk tsikaha. Deus bo tsikpamykysokonaha. \v 6 Kyze ispe tsikaha: \p — Abaka katsa tsipiksinaha — tsikaha. \p — Yhỹ. Tsipiksinaha za. Deus ahatuk tu napykyryk. Tsipiksinaha — niaha. \p Iwaze tsaraha puẽtsikbyita eze kokokorohyk tsikaha. Asa hi tahawahoro bo ziksizonaha. Iwa Tiro bo tsikukuruzonaha. \p \v 7 Tsikukurunaha. Pytoromaida bo tsikumunaha. Anaeze Sesus tuktsa tuk estuba tsikururenaha. \p \v 8 Byriri tu Sesareja bo tsikumunaha. Piripi wahoro bo tsikpupunaha. Atahi Deus harere wasania ty ziknatsasokota. Tubabatu sete kytsa Serusarẽhe eze iwatawyhyta, Piripi situk estuba niy. Iwahoro eze tsikapykyrykspyknaha. \v 9 Ihyryza sizapetok sizapetok aha. Sipyitsabyriza niaha. Deus harere nitsasokonahaza. \p \v 10 Kyze maku Sudeja ikny ta izumu. Deus harere nitsasokota niy. Akabo inarokota. \v 11 Hawa Deus mykara ibo nitsasokoro. Atahi katsa mybo izumubahaneze Pauro izikwoekaĩwy ziakse. Iwaze tapyrytsa nisihãihãihik. Tatsyhyrypetsa iwa nisihãihãihik. Izikwoekaĩwy ty nisihãihãiki. Iwaze ispe niy: \p — O Deus hyrikoso tihi: \p “Aty sa zihitsa izikwoekaĩwy piakwaraka. Atsatu kytsa ibo piakwaraka. Serusarẽhe eze tu my Sudeutsa ity pipyrywarakanaha. Sudeutsabyitsa bo pioktyhyryknaha” — niy. Nawa Akabo Pauro bo nitsasoko. \p \v 12 Iharere tsiwabykynahaze Pauro pe tsimaha: \p — Serusarẽhe bo ka pão pãobyitykta! — tsimytsasoikiknaha. Sesus tuktsa sizubarẽtsa atsatu nitsasokonaha. Iksikirize ana humo hi nipuziukunaha. \v 13 Pauro ispe niy: \p — Amo skaraba tsimopuziukunaha. Ikiahatsa tsipiksuka tsihikiknaha. Pikykwaranaha zeka Serusarẽhe eze ana humo batu kapyby. Pikbezenaha zeka Sesus humo wasani my — niy. \p \v 14 Iwa Pauro mytsaty mykara batu hawa tohi zikaha tsikykaranaha. Iwaze pão pãobyity batu tysozo. Ipe tsikaha: \p — Deus humo wasani tsimy — tsikykaranaha. \p \v 15 Kyze mynamy tsizozokonahaze Serusarẽhe bo tsikukuruzonaha. \v 16 Wastuhu Sesus tuktsa Sesareja ezektsa mytuk niukurunaha. Nimyoktykyryknaha Menaso wahoro bo nikaranaha. Atahi tubabatu Sesus tukta nikara. Sipire tsikzikdihi eze nipuruk. Iwahoro eze tsikapykyrykspyknaha. \s1 Pauro Tsiaku bo inakozore. \p \v 17 Serusarẽhe bo tsikumunahaze Sesus tuktsa myhumo sakurẽtsa niyziknaha. \v 18 Iwaze byiri tu Tsiaku bo tsinakozorenaha. Sispirikpohotsa Sesus tuktsa Serusarẽhe ezektsa anabo hi izumubanaha. \v 19 Pauro sibo pykyhytu nipamykysoko. Hawa Deus nikara tahyriziktsokzawy humo nipamykysoba. Hawa Sudeutsabyitsa Deus harere bo ziwabynaha ana soho ty hi nipamykysobaik. \v 20 Ana humo hi ziwabynahaze sizubarẽtsa Deus pe niaha: \p — O Deus ikia zuba tsamysapyrẽta — nikaranaha. Niahatsahi Sesus tuktsa Pauro bo nitsasokonaha: \p — O myziky wabyty. Sudeutsa sizubarẽtsa Sesus tuktsa niyziknaha. Iwatsatu Moises harere bo yhỹ mykaranaha. \v 21 Sizubarẽtsa situk ka: “O Pauro Sudeutsa harere meky watu nisihyrinymyryky. Asaktsa Sudeutsabyitsa tahahudikhudikwy ba eze tu zurukunaha iharere meky watu nisihyrinymyryky. Iwatahawy tahahyrytsa piak ty zyzykbyitaha nisihyrinymyryky taparaktsa Sudeutsa sisopykwyty batu hỹ nisihyrinymyryky iwatsahi mysopyk zimoewy nikaranaha.” Iwa asoho ziwabynaha. \p \v 22 Iwaze hawa sa tsimaha. Sizubarẽtsa ikia Serusarẽhe bo tsikumu naha humo botu ziwabybanaha. \v 23 Iwa tsimy. Tykareze tu kytsa sapetoktsa sapetoktsa niaha. Deus bo tahaharere ty nyny niaha. Iwatsahi asaktsa atuk tysioktyhyk. Amy ty wasani Sudeutsa sopyk wy humo ikia tsimykara. \v 24 Kytsa situk tsimy. Kytsa tahaharabikinaha. Myraratsa ty Deus bo nyny mykaranaha. Sibo okyrysaro ty nyny tsimy zeka tsipisapyky mytsaty tsimaha. Okyrysaro ty nyny tsimy zeka tysiharabinaktsa. Anaty hi tsimyzeka Sudeutsa sihyrinymyrẽtsa. Ikia Moises harere bo yhỹ tsimykara ana humo hi sihyrinymyrẽtsa. \v 25 Sudeutsabyitsa bo botu tsiktsasokonaha. Sibo botu tsikwatahakanaha. Sesus tuktsa bo tsiwatahakanaha hi: \p “Ahazoho botu Deusbyitsa tu okeryk nyny niy zeka hauk hauk byitaha. Kytsa ustsa okeza bo ka ba ziaksenaha. Taoke zuba tyzibykyhyky. Wytykyryk kino niwatihi usta maku bo iktsa zuba tynakaranaha. Ahazoho spu ty ka tsõ tsõ byitaha. Siraratsa tsimysisoikpyryrykpyryryknaha zeka hauk hauk byitaha. Iwa sibo tsiwatahakanaha. Ustsa sopyk ty zuba batu hỹ mykaranaha zeka wasani maha” — niaha. Iwa myhyrizikwanitsa Pauro bo nitsasokonaha. \p Yhỹ niy. \p \v 26 Niytahi Pauro atsatyty nikara. Iwaze estuba zuruze kytsa tuk Deus wahoro zubata bo niy. Ziknapamykysokota niyze wasani my. Pauro Deus wahoro zubata isturupeze bo nitsuk. Kytsa tuk nipupunahaze ziknapamykysokonahatsa bo nikaranaha. Siraratsa nisibanahaze ziknapamykysokonahatsa bo nitsasokonaha. Siraratsa ty Deus bo nyny niaha. Pauro hi siraratsa ty kytsa tsyhyryze nyny niy. Mytsyhyrytsa wa puruze sete ziharamuze siraratsa ty Deus bo nyny niaha. Anaty hi ziknapamykysokonahatsa bo nitsasokonaha. \s1 Kytsa Pauro Deus wahoro zubata isturupeze itsipa humo zioktyhyryknaha. \p \v 27 Pauro Deus wahoro zubata bo nitsuk. Mytsyhyrytsa wa zurunahaze asiba nepykze Sudeutsa kytsa nisiaknikinaha. Tapara Pauro Deus wahoro zubata isturupeze ibo iktsa nikaranaha iwatsahi nisiaknikinaha. Kytsa ihumo tahakyrikinaha. Iwatsahi Pauro nizokbatsinaha. \p \v 28 Tahaksoho ty opykani kazi nikaranaha. Asahi: \p — Sudeutsa aidytsa tymytsumuẽhĩnahaktsa. Atakta tyzokbatsinahaktsa! Nanabyitaba kytsa ziknasihyrinymyryky hawa isapybara ty ziknasihyrinymyryky. Atahi kytsa pe: \p “Sudeutsa batu simysapy maha. Moises harere bo batu hỹ zikaha. Deus wahoro zubata humo batu iktsa zuba zikaha Sudeutsabyitsa Deus wahoro zubata bo nisioktyhyryk” — nikaranaha. Iwa Sudeutsa Pauro soho mybarapetu nikaranaha. Asahi Asia ikny niaha. \p \v 29 Ana hi nitsasokonaha Teropemo humo niy. Teropemo Epeso ezekta niy. Serusarẽhe eze Pauro tuk niukuru. Sudeutsa zinynaha. Pauro Teropemo Deus wahoro zubata bo zioktyhyryk mytsaty ahabyitsa nikaranaha. \v 30 Iwatsahi kytsa sizubarẽtsa aidy inauzuzukuknaha. Niharapehudizukunaha Pauro tsipa humo zioktyhyryknaha. Deus wahoro zubata isturupeze zikyrikinaha. Aidy hokbowytsa nisihyrizikpyryrykbaiknaha. \v 31 Zibeze tsihikiknaha zetu. Iwaze sodadutsa pehatsa isoho ziwaby amakata ipe niy: \p — O kytsa sizubarẽtsa myzokyrykynaha. Maku pibeze tsihikiknaha — niy. \p \v 32 Iwatahi sodadutsa pehatsa atsoko niparak. Sodadutsa sizubarẽtsa nisioktyhyryk Pauro bo izumunaha. Sodadutsa izumunahaze kytsa Pauro nitsakikinahatsa pyk niaha. \v 33 Sipehatsa sodadutsa pe niy: \p — O pany tyzioktyhyknahaktsa niy. Iwatahi kytsa batu tybeze. Karikutsitsiwytsa petoktsa tsiakwaranahaktsa! tsimaha — niy. \p Iwaze kytsa pe niy: \p — Aty skaraba niy. Hawa sa nikara — niy. \p \v 34 Niahatsahi sizubarẽtsa kazi nikaranaha. Wastuhu kytsa kazi nikaranaha. Ustsa meky watu kazi nikaranaha. Sakyrirẽtsa niapykyryknaha. \p Iwatahi sodadutsa pehatsa batu ihyrinymyry. Hawa hatsa kytsa Pauro nitsakikinaha batu ihyrinymyry. Iwatahi sodadutsa pe niy: \p — Mywahoro bo tsioktyhyryknaha — niy. Iwaze sodadutsa tahawahoro bo zioktyhyryknaha. \v 35 Siwahoro bo izumubahaninahaze zibykyryknaha. Tazukurukwy bo zebykyryknaha. Sizubarẽtsa humo tahapepyry bete zebykyryknaha. \p \v 36 Kytsa tahakyrikinaha siapik niukurunaha. Tahakyrikinaha babatu. \p — Tabezehikta tabezehikta! nikaranaha. \s1 Pauro atatu tabetesaka. \p \v 37 Sodadutsa wahoro bo asiba napupunahaze Pauro sipehatsa pe niy. Kereko harere ty nipamykysoko: \p — Utakta ikia bo mopamykysoko zeka wasani my — niy. Sipehatsa ipe niy: \p — Ikia Kereko harere humo tsahyrinymyrẽta sa. \v 38 Ikia sa atakta maku Esito iknykta niy. Amakata kytsa nihapikypykyknaha iwatsahi Homa ezektsa nisisukyrykynaha. Amakata kwatero miutsa kytsa ipehakatsa ja nikara. Asahi kytsa nasibakanahatsa. Jerukbara eze niapykyryknaha. Tozeka ja ikia hi ja — niy. \p \v 39 — Batu. Atabyita tu. Utakta Sudeu, Sirisia iknyta. Taraso eze ikpurukta, Taraso puẽtsikbara. Uta myzubaha bo mopamykyso zeka yhỹ tsimy — niy. \p \v 40 — Yhỹ typamykysokta — niy. Pauro sodadutsa wahoro tahazukurukwy bete niriktohoko. Tatsyhyrype tyhi pawyk niy. Iwaze nipykbaiknaha. Pykpyk zuba niaha. Eberaiko harere ispe niy: \c 22 \p \v 1 — O katukytsa myzotsa iwatsa kaharere bo wabytaha! Utakta wasani mykara iwatahi pikbetesaka — niy. \v 2 Sudeutsa tihi: \p — O myharere motsasoko — nikaranaha. Tahabyri ziwabykynaha. \v 3 Iwaze Pauro nitsasokozo: \p — Utakta Sudeu. Sirisia iknyta. Taraso eze ikpuruk. Jabasize Serusarẽhe eze iknapykyk. Anaeze Kamarieu kahyrinymyrytsa niy, zikspirikpoko. Moises harere ty zikyrinymyryky. Taparaktsa myzotsa harere ty inymyryky. Deus Moises zihyrinymyryky ana humo hi uta kino inymyry tsihikik. Iwa ikykara. Aba ikiahatsa kino niwatihi atsatu tsimykaranaha. \v 4 Iwatahi Sesus tuktsa humo ikykyriki. Iksisukyryky. Kytsa wytykyryk iwatsa sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo iksioktykyryk. Ziknasiba tsihikik. \p \v 5 Iwaze taparakta ziknapamykysokonahatsa kytsaharerewabytsitsa iwatsa hawa sisopykwy humo zikzururuku sihyrinymyrẽtsa. Asahi papeu ty Sudeutsa tsyhyryze kabo nyny niaha. Iwaze Sudeutsa Damasko ezektsa kasoho humo sihyrinymyrẽtsa. Sesus tuktsa mysimyija tsihikik iwaze Damasko bo niukuru. Sesus tuktsa mysioktyk tsihikik sakyriukanikitsa hurukwy bo mysioktyhyk. Karikutsitsiwytsa ty mysiakwaraka. Iwatahi Damasko bo niukuru. \s1 Pauro Sesus tukta niyzik naha soho nitsasoko. \p \v 6 — Ske buruk ikukuruze Damasko bo. Ikumukuze tokbaha nayzikze ske buruk haramwe hyrity waha iny. Atsoko haramwe hyrity waha bijoikpe ikny kabo inasik. Iwaze wytyk bo iknaraha. \v 7 Niytahi myksoho waha iwaby. Kape niy: \p “Sauro amy humo sa ikia tsipiksukyryky” niy. \p \v 8 “O kapehatsa aty skaraba tsimykara” iky. \p “Utakta Sesus. Nasare ezekta mykara. Ikia tsipiksukyryky” nikara. \p \v 9 Asaktsa katuktsa nipybybaiknaha. Haramwe hyrity waha bo iktsa niaha. Sesus harere ty batu waby. \p \v 10 “O kapehatsa hawa sa my” iky. \p “O kyiktykta Damasko bokta! Anaeze maku ikia bo hawa tsimy abo motsaso. Hawa uta mozihikik, ana kino abo motsaso.” \p \v 11 Kyze haramwe jekyrikoso humo ikyrizikubyri. Iwaze katuktsa ikyrizikubyrita humo zikoktyhyryknaha. Iwa Damasko bo tsikumunaha. \p \v 12 Niytahi Ananias inarokota kabo zumu. Sudeutsa sopyk ty ziknakara. Tsimysapyrẽta. Sudeutsa tihi: \p “O atakta wasani mykara” mytsaty nikaranaha. Kabo ezekebaka. \v 13 Kabaze niriktohoko. Kape niy: \p “O kaziky iktsazoty” niy. \p Atsoko iktsazo iky. Ibo ikozo. Kakurẽta Ananias kape niy: \p \v 14 “Tubabatu Deus zawatawy. Myzotsa ihumo sispirikporẽtsa atahi zawatawy. Iwatahi iharere ty tsinymyry ana humo hi zawatawy. Ikia Sesus bo iktsa tsiky. Atahi imysapyrẽnikita my. Abaka Sesus bo iktsa tsiky, iharere tsiwaby. Ikia hi iharere baba tsiwaby. Deus harere sohokota tsimozik ana humo hi zawatawy niy. \v 15 Taharere kytsa sizubarẽtsa bo tsimypamykysoko. Amy bo skaraba iktsa tsiky, kytsa bo tsimypamykysoko. Amy ty skaraba tsiwaby kytsa bo tsimytsasoko.” Iwa Ananias kape niyzo. \p \v 16 “Amy humo sa batu aidy ziky. Kyikty. Paharasusuhik mypehatsa pe tsimy. ‘O ikia utakta atukta babata mozihikik tsimy’ niy.” \p Iwaze Deus amysapybyikia ty tsikykara naha humo paokzohik. Iwa Ananias kino kabo nitsasoko. \s1 Deus Pauro ziwatawy iwatahi Sudeutsabyitsa Deus wasania ty piwabynaha. \p \v 17 — Serusarẽhe bo tsikziksizonaha. Deus wahoro zubata bo iktsukze Deus bo ikpamykysoko atsoko katsotyspykwaha iny. \v 18 Mypehatsa iny. Niytahi kape niy: \p “Aidy Serusarẽhe ikny pãoty. Asahi aharere bo batu hỹ mykaranaha. Hawa kasoho ty tsimytsaso batu hỹ mykaranaha” niy. \p \v 19 Uta ipe iky: \p “O kapehatsa kytsa sizubarẽtsa piknynaha. Nanabyitaba Sudeutsa wahoro bo ziknatsukuk, iwatahi Sesus tuktsa sakyriukanikitsa hurukwy bo iksioktykyryk. Serusarẽhe ezektsa ana humo hi zinymyrynaha. \v 20 Nihyrikosokdata Estewã asohokotsa niy. Kytsa kaokze tu zibezenahaze tsahi wasani ikykara. Estewã zibezenahaze kytsa suk iperyky. Ana hi sizubarẽtsa sihyrinymyrẽtsa” iky. \p \v 21 Kapehatsa kape niy: \p “Tsiksikta! Nokponi. Sudeutsabyitsa bo papehaka” niy. Iwa mypehakatsa kape niy. — Iwa Pauro sizubarẽtsa bo nipamykysoko. \p \v 22 Kyze Pauro nitsasokoze Deus Sudeutsabyitsa bo zipeha tsihikik ana humo hi kytsa batu hỹ niaha. Opykani kazi nikaranaha. \p — Atakta tabezehikta. Ispitu zeka batu wasani my — nikaranaha. \p \v 23 Opykani kazi nikaranaha. Tahasuk ka zizyzykynaha. Tahakyrikinaha tsahi tahasuk zizyzykynaha. Wytyktazy jobo zipaparakanaha tahasopyk ty tahakyrikinaha ziwatawykynaha. \v 24 Iwaze ipehakatsa sodadutsa nisipehaka. \p — Mywahoro boktsa! Nabo Pauro tsioktyhyryknaha! Nabo tytsakinaha! Myraratsa hwyk ty tsizezerẽna tuk tytsakinaha — niy. Hawa ha humo skaraba kytsa sizubarẽtsa kazi mykaranaha ana hi piwaby tsihikik. \v 25 Iwaze sodadutsa zitsipatsawarahiknaha, zipyrytsawarahiknaha. Niytahi Pauro perytsa pe niy: \p — Utakta Homa ezekta. Homa ezekta mytsakiki ja Ana humo hi mysopyk ja — niy. \p Kytsaharerewabytsitsa kaharere batu siwabyhy. Hawa ikykara batu sihyrinymyry. Sihyrinymyrybyitsa katy kiki byitaha. \p \v 26 Iwaze sodadutsa perykytsa ipehatsa bo niy. Hawa Pauro nitsasoko atsatu nipamykysoko: \p — Atakta atahumo ka awatutaha! Homa ezekta mypehakatsa — niy. \p \v 27 Sodadutsa pehakatsa kino Pauro bo zumu. Ipe niy: \p — Wasani tsimykara, ikia mypehakatsa Homa ezekta sa — niy. \p Yhỹ niy. \p \v 28 — Uta kino niwatihi niy. Okyrysaro tsizubarẽna ty nyny iky. Iwatahi ispehakatsa Homa ezekta ikyzik — niy. \p Pauro: \p — Uta kazo humo Homa pehakatsa ezekta my — niy. \p \v 29 Atsoko sodadutsa zikykwarakanaha nisiharerepyk. Sodadutsa pehakatsa kino niwatihi tsipybyrẽta. Pauro Homa ezekta ispehakatsa ezekta humo tsipybyrẽta. Tapara atahi sodadutsa pe: \p — Tytsakinahaktsa — nikara iwatahi tsipybyrẽta. Iwaze sizubarẽtsa niokanibyrikinaha. Sipybyrẽtsa nikaranaha. \s1 Pauro kytsaharerewabytsitsa bo zumu. \p \v 30 Kyze sodadutsa isipehakatsa. Amy humo sa Sudeutsa Pauro soho zisapybyrikinaha ana hi piwabytsihikik. Iwaze estuba zuruze kytsa nisipehaka. \p — Karikutsitsitsa ty satsuktaha — niy. Iwaze Sudeutsa simyhyrizikwanitsa tynazuzuknaha. Taparaktsa ziknapamykysokonahatsa, kytsaharerewabytsitsa iwatsa tynazuzuknaha. Inazuzukbanahaze sodadutsa pe niy: \p — Pauro mybo tyzioktyhyryknaha — niy. \c 23 \p \v 1 Kyze Pauro izumukuze kytsaharerewabytsitsa bo iktsaziu niy. Ispe niy: \p — O katukytsa mysopyk tisapyrẽna my ana humo kino yhỹ ikykara. Wasani ikykara ana humo hi Deus tsihyrinymyrẽta — niy. \p \v 2 Taparakta ziknapamykysokota ana hi ziwabyze tsakyrirẽta niyzik. Taparakta Ananias inarokota. Asaktsa Pauro baze tu ispe niy: \p — Tsisakipykikta — niy. \p \v 3 Pauro ipe niy: \p — Deus ikiahi bo atsatu my. Ikia myziharawataha naha hyrity wata. “O katsaktsa wasani tsimykaranaha” mybarapetu tsimykara. Anaeze tsimydyhyky iwatahi kaharere tsipiwaby. Taparaktsa myzotsa mybo nitsasokonaha iwa kaharere tsipiwaby. Hawa mysopyk zeka nitsasoko atsatu tsimy. Ikia hi tsiksakipykik niwa batu mysopyk — niy. \p \v 4 Aty Pauro pe niy: \p — Ikia taparakta ziknapamykysokonahatsa ituk tsimysapybyriki atahi Deus tsumuẽhĩtsa — niy. \p \v 5 — O katukytsa atakta taparakta ziknapamykysokonahatsa batu kahyrinymyry. Ana humo hi zihyrinymyryky zeka iwa batu tyso. Deus papeu humo botu ziwataha: “Katyryktsa taparaktsa bo ka isty myija myija byitaha” niy. Iwa Deus papeu humo ziwataha — niy. \p \v 6-8 Iwaze Pauro mytsaty niyze wastuhu kytsaharerewabytsitsa Pariseutsa niaha. Ustsa kytsa Sadusitsa mektsa tu niaha. Pariseutsa tihi: \p — Tsimyhyrikosokdanahaze tsinahyrizikponaha. Asa hyrikosotsa hi, Deus bijoikpe iknyktsa iwatsa sisoho sihyrinymyrẽtsa Sadusitsa batu. Asahi: \p “Tsimyhyrikosokdanahaze batu myhyrizikpozo. Hyrikosotsa Deus bijoikpe iknyktsa iwatsa mahani ba.” Kytsaharerewabytsitsa meky watu iwatsahi metutu nikaranaha — Iwaze Pauro kytsa bo iktsaziu niy. Niytahi opykani nitsasoko: \p — O katukytsa utakta Pariseu my. Kazo kino niwatihi Pariseu niy. Aba kaharere tsipiwabynaha. Tsimyhyrikosokdanaha zeka Deus mymyhyrizikpowyzo ana humo hi kahyrinymyrẽta. Iwatahi ikiahatsa kaharere tsipiwabynaha — niy. Iwa nitsasoko. \v 9 Myzubaha metutu nikaranaha. Pauro harere ziwabykynahaze niharapepehakanaha metutu nikaranaha. Paikpa nikaranaha. Wastuhu Pariseutsa opykani nitsasokonaha. Sudeutsa sopyk humo sihyrinymyrẽtsa. Asahi: \p — O atahi wasani my, ibo tsipisapykynaha. Tozeka ja hyrikoso tisapyrẽta ibo nitsasoko. Tozeka ja Deus bijoikpe iknykta ibo nitsasoko — nikaranaha. \p \v 10 Kytsaharerewabytsitsa puẽtsik niharapebetsakaknaha. Niharapehudizukunaha. Iwatsahi Pauro pibeze tsihikiknaha. Iwaze sodadutsa pehakatsa tapetu isopyk: \p — O asaktsa Pauro pibeze tsihikiknaha mytsaty mykara. Pauro pokso kapybyrẽta — my. Iwatahi sodadutsa nisipehaka: \p — Pauro mywahoro bo tsioktyhyryknahaktsa! — niy. \p Yhỹ niaha. \p \v 11 Kyze unata eze Sesus Pauro bo natakaha, ibaze niriktohoko. Ipe niy: \p — Apyby byihu ja niy. Ikia kasoho Serusarẽhe eze tsimytsasoko. Aibani kasoho Homa bo tsimytsaso niwatihi — niy. \s1 Kytsa Pauro pibezekyzykynaha. \p \v 12 Miwa botu wastuhu Sudeutsa inauzuzukuknaha. \p — Pauro tabezehikta kytsa! Tybeze ahabyi zeka ba hauk zikaha, ba tsõ zikaha nikaranaha. Tybeze ahabyi zeka Deus mymyitsapyriwy zeka wasani tsimaha — nikaranaha. Deus siharere ziwaby ana humo sihyrinymyrẽtsa. \v 13 Kytsa sizubarẽtsa kuarẽta ahatsa Pauro pibeze tsihikiknaha. \v 14 Asa zuba nipamykysokonahaze taparakta ziknapamykysokonahatsa bo niaha. Kytsa pehatsa bo kino niwatihi niaha. Hawa sa nikaranaha sibo nipamykysokonaha. Katsa tihi: \p — Deus myharere ziwaby tsiktsasokonahaze Pauro tybeze ahabyi zeka ba hauk tsimaha. Ba tsõ tsimaha tsimykaranaha. Abaka tymytsumuẽhĩnaha. \v 15 Ikiahatsa kytsaharerewabytsitsa hi sodadutsa pehatsa bo tsimaha. “Pauro mybo tyzipehakta! tsimaha. Iharere tsipiwabyzonaha. Iharere tsipiwabytoktonaha.” tsimaha. Yhỹ my zeka iwaze ahabo nataoktyze tsipibezenaha. Ske sak eze tsimyparahanaha iwa tabeze — Iwa kytsa Pauro pibeze tsihikiknaha asahi taparaktsa bo nitsasokonaha. \p \v 16 Iwaze mykyryburukta siharere ziwaby. Atahi Pauro izawytse. Hawa kytsa Pauro piparahakanaha iwaze hi tabeze anahi ziwaby. Iwaze sodadutsa wahoro bo nitsuk. Tazopo bo nitsasobaik. \p \v 17 Iwatahi Pauro sodadutsa perykytsa bo hua hua niy. \p — Ta mykyryburukta sodadu pehatsa bo tyzioktyhyk. Atakta ibo motsaso tsihikik — niy. \p \v 18 Iwaze mykyryburukta zioktyhyryk. Isperykytsa: \p — Atakta Pauro kabo hua hua niy. “Mykyryburukta sodadu pehatsa tsioktyhyrykta. Tsasoho humo piwaby” niy. Iwaze mykyryburukta zioktyhyryk. Isoho abo motsaso tsihikik — niy. \p \v 19 Sodadu pehatsa Karadio Risias inarokota. Atahi mykyryburukta tsyhyrype humo paik niy. Kytsa batu waby zikaha bara botu zioktyhyryk: \p — Amy sa kabo tsimytsaso — niy. \p \v 20 Mykyryburukta ipe niy: \p — Sudeutsa asa zuba nipamykysokonaha. Byriri ikia pe maha: “O Pauro mybo tyzipehakta! Iharere tawaby tsihikik” mybarapetu mykaranaha. \v 21 Siharere bo ba hỹ tsimy. Kuarẽta kytsa ske sak eze Pauro piuparakanahatsa pibezenaha. Kytsa tihi: “Pauro tybeze ahabyi zeka Deus mybo mymyitsapyriwy. Katsa tybeze ahabyi zeka katsa ba hauk zikaha. Ba tsõ zikaha” nikaranaha. Iwa Deus bo botu nitsasokonaha. Abahi aharere piwaby tsihikinaha. Aharere zuba piperykynaha. Ikia sibo yhỹ tsimy zeka Pauro myzioktyhyryknaha anahi mozihikiknaha — iwa mykyryburukta Homa pehatsa bo nitsasoko. \p \v 22 Niytahi ispehatsa ipe niy: \p — Hawa ty kabo tsiktsasoko batu aty tohi bo tytsaso — niy. Niytahi mykyryburukta tawahoro bo ziksizo. \s1 Pauro usta ispehatsa Peris inarokota bo niy. \p \v 23 Kyze ispehatsa Homa ezektsa sodadutsa perykytsa petoktsa bo huahua niy: \p — Aidytsa dusẽtos sodadutsa tsikahazoziknahaktsa, Sesareja boktsa. Ponokaraze tsimytururuknaha. Setẽta pikuzatsa bete mokurunahatsa. Dusẽtos sodadutsa tanoratsa tuktsa niy. \v 24 Pikuzatsa ty Pauro bo tysizoziknaha. Pykyhytuty Peris ispehatsa sihudikhudikwy bo tsioktynaha — niy. \p \v 25 Kyze niytahi sodadu pehatsa papeu humo ziwatahaka. Peris pehatsa bo ziwatahaka. \v 26 Atahi: \p — Peris ikia hi myhudikhudikwy pehatsa my. Karadio Risias kanarokota. Ikia aspirikporẽta pinymyryky. \p \v 27 Estuba maku ikia bo zipeha sodadutsa pioktykyrynaha. “Sudeutsa nizokbatsinaha. Pibeze tsihikiknaha. Atahi Homa hudikhudikwy ezekta. Anaty hi zinymyrykyze sodadutsa iksipeha tyzioktyhyknaha. Amo Sudeutsa pibeze tsihikiknaha batu kanyhy. \v 28 Iwatahi Sudeutsa kytsaharerewabytsitsa bo zioktyhyryk. ‘O atakta mysopykwy batu hỹ ziky nikaranaha. Hawa myzotsa nitsasokonaha batu hỹ ziky’ niaha. \p \v 29 Atahi batu amy tohi ziknakara Sudeutsa sopykwy humo batu hỹ ziky. Utakta sakyriukrẽnikitsa hurukwy bo my zeka batu wasani mykara. Kytsa tybeze habyizeka batu sapy my. \v 30 Sudeutsa pibeze tsihikiknaha. Anahi ziwabyze abo ipeha. Siharerewabymybarẽtsa ispe iky: \p ‘Utakta Pauro Peris bo ipeha. Anabo zuba Pauro soho tsipispihikbatakanaha Peris pehatsa ahaharere piwabyky’ iky.” Iwa papeu humo ziwatahaka — iwa my. \cls Kaudio Risias \p Iwaze papeu ty sodadutsa bo nyny niy. Iwaha tyhi Peris bo nyny niaha. \p \v 31 Niahatsahi sodadutsa Pauro Sesareja bo zioktykyryknaha. Hawa sodadu pehatsa nitsasoko atsatu nikaranaha. Unata niukurunaha. Miwa eze Anitipatiride zumunaha. Anaeze ka sodadutsa batu pikuzatsa byitsaktsa, Serusarẽhe bo ziksizonaha. \v 32 Niahatsahi kytsa asaktsa pikuzatsa bete niukurunahatsa. Sesareja bo izumunaha. Ispehatsa Peris bo izumunaha \v 33 Karadio Risias papeu ty Peris bo nyny niaha. Ipe niaha: \p — Atakta Pauro my. Abaka atuk mopykyryk — niaha. \v 34 Peris papeu iwatahaha zinyky. Niytahi Pauro pe niy: \p — Hana ikny ta sa tsimy — niy. \p — Sirisia iknykta — niy. \p \v 35 — Siharerewabymybaranikitsa mozumunahaze pawaby. Hawa tsikykara piwaby — niy. Niytahi sodadutsa ispe niy: \p — Erodes wahoro bo tsioktyhyryknaha — niy. \p Yhỹ. Ata wahoro ispehatsa kytsaharere bo ziwabyky. Anaeze Pauro niapykyryk. \c 24 \s1 Peris okeryk Sudeutsa Pauro harere soho pispihikbatakanaha. \p \v 1 Kyze mytsyhyry wa zuruze taparakta ziknapamykysokota. Ananias inarokota niy. Peris kytsa pehakatsa bo zumu. Sesareja bo niy. Myhyrizikwanitsa Sudeutsa ituk zumunaha. Usta maku Tereturo inarokota ituk zumu. Atahi Homa sopykwy humo zinymyryziuku iwatahi izumu. Pauro bo nitsaso tsihikik iwatahi izumu. Peris bo izumunaha. Niytahi Pauro sibo zioktyhyryk. \v 2 Iwaze Peris Tereturo pe niy: \p — Aba tsimytsasokokta! — niy. Tereturo tihi: \p — O Peris ikia hi myhudikhudikwy pehatsa. Ikia amyhyrizikwanikita. Mytsyhyryze tsipisapywyky. Ahumo mykurẽtsa tsimaha. Ahyrinymyrẽta mytsyhyryze tsipisapywyky. \v 3 Abaka ahumo batu zasukyryzo. Iwatsahi mykurẽtsa tsimykaranaha. Ikia humo myspirikporẽtsa tsimoziknaha. \v 4 Kaharere tsikaeni zuba motsaso. Iwatahi tsiwabyziukukta! \p \v 5 Atakta maku zibyituhukutu kytsa nisiakniki. Paikpa zumukuze kytsa nisiakniki. Mekywatu Sudeutsa nisihyrinymyryky. Myhyrizikwanita Sesus tuktsa tuk niy. Sesus Nasare ezekta niy. Asahi Sesus harere bo hyỹ mykaranaha tsahi ihumo sispirikporẽtsa. \v 6 Pauro Deus wahoro zubata bo batu iktsa zuba ziky Sudeutsabyitsa mysiokty tsihikik. Iwatsahi kytsa nizokbatsinaha. Tsiwaby tsihikiknaha mysopyk humo tsipiwaby tsihikiknaha zeka wasani my. \v 7 Iwa batu zikaha sodadu pehatsa Karadio Risias inarokota Pauro bo zumu. Iwaze sodadutsa nizokbatsinaha zikyrikinaha. Sipaikanikitsa zioktyhyryknaha. Sodadu pehatsa mype niy: \p “Ikiahatsa Peris pehatsa boktsa! Anaeze Pauro soho ahamysapybyi tytsasonaha” niy. \v 8 Ikia kino Pauro bo tsimypamykysoko zeka atahi atsatu motsaso iwaze ja ahyrinymyrẽta — niy. Iwa Tereturo Pauro soho Peris bo zispihikbataka. \p \v 9 Iwaze Sudeutsa Tereturo tuktsa yhỹ nikaranaha, hawa ha nitsaso wasani my nikaranaha. \s1 Pauro atatu tabetesaka. \p \v 10 Peris tatsyhyrype ty pawyk niyze Pauro atatu itabetesaka atahi: \p — Tubabatu ikia myharerewabykytsa iwatahi kakurẽta. Aokeryk kasoho tabetesawy humo kakurẽta. \v 11 Botua dose zuruze Serusarẽhe bo ikzumu. “O Deus ikia hi tsamysapyrẽta my” iky iwatahi ikzumu. Wasape my ana humo hi ahyrinymyrẽta. \v 12 Batu aty tohi bo mysopyk soho batu mytuk peha. Deus wahoro zubata eze batu kytsa ty istykni. Deus wahoro eze niwatihi batu kytsa ty istykni. Serusarẽhe ezektsa niwatihi batu kytsa ty istykni. \v 13 Sudeutsa batu katyny. Iwatsahi siharere kasoho batu wasani my. Deus humo kaspirikporẽta. Myzotsa ihumo sispirikporẽtsa. \p \v 14 Deus wasania ty ezytyk humo kaspirikporẽta. Sudeutsa wasania ty ezytyk batu yhỹ niaha ana hi wasanibaba humo kahyrinymyrẽta. Anatyhi Deus sohokotsa botu ziwatahakanaha hi yhỹ ikykara. Moises tasopyk ty mybo nyny niy ana humo hi yhỹ ikykara. Mywatu tsimyhyrikosokdanahaze tsimynahyrizikponaha. \v 15 Simysapybyikitsa mynahyrizikponaha. Simysapyrẽtsa kino niwatihi mynahyrizikponaha. Sudeutsa sizubarẽtsa anasoho humo hi yhỹ nikaranaha. \v 16 Iwa yhỹ ikykara pisapywy tsihikik. Hawa haty zikzuruku ana hi Deus zinyba. Kytsa niwatihi sihyrinymyrẽtsa niy. \p \v 17 Tubabatu utakta mekybotu ikukuru. Niytahi kahudikhudikwy bo ikziksizo. Botua ikziksizoze, iwaze okyrysaro ty Sudeutsa sinamybyitsa bo nyny iky. Siraratsa Deus bo iksibaka nyny iky. Iwa Serusarẽhe bo ikziksizo. Tapara ziknapamykysokota Deus wahoro zubata eze kabo yhỹ nikara. \v 18 Iwaze Deus wahoro zubata bo iknatsuk. Niahatsahi wastuhu Sudeutsa, Deus wahoro zubata isturupeze ziknynaha. Asahi Asia iknyktsa nikaranaha. Mysopyk ty ikyze ziknynaha. Batu sizuba katuk niaha. Kytsa ty batu istykni. \p \v 19 Asahi ziknynaha Asia ezektsa nikaranaha. Asahi batu zuk niaha. “Tsipisapybyriki” maha zeka aokeryk mozumunaha ja. Asahi kaharere ty pisapybyriwykynaha zeka aokeryk mozumunaha. Asahi kahumo mytaokanikinaha. \v 20 Hawa sa kamysapybyita mykara. Kytsaharerewabytsitsa bo ikzumuze amatsa kytsa hi kasoho aokeryk tu mopamykysokonaha zetu. \v 21 Ikriktohokoze kytsaharerewabytsitsa okeryk opykani ispe ikykara: \p “Jaba kaharere tsipiwabynaha. Tsimyhyrikosokdanaha zeka tsimynahyrizikponaha ana harere bo yhỹ mykara. Iwatahi aba kaharere tsipiwabynaha wasani my. Tsimynahyrizikponaha ana humo yhỹ mykara iwatsahi kaharere humo tsipisapybyrikinaha” niy. — Iwa Pauro Peris bo nitsasoko. \p \v 22 Kyze Peris Sesus tuktsa soho humo tsihyrinymyrẽta. Iwatahi batu aidy ziky. \p — Atahi Karadio Risias sodadu pehatsa mozumuze aharere bo zuba piwabytsihikik. Nawa zuruze ikia wasani tsimyzeka yhỹ my. Ikia wasani ahabyi zeka batu hỹ my — niy. \p \v 23 Niytahi sodadu perykytsa pe niy. \p — Atakta ihumo tsimypokzitsiukrẽta! Wahoro eze mopykyrykspykta. Iharereziuwytsa ibo mynakozorenaha zeka yhỹ tsimy. Sinamy ty ibo nyny maha zeka yhỹ tsimy — niy. Iwa isopyk niy. \s1 Peris ioke Derusira inarokotatsa ahatsa Pauro ziwabykynaha. \p \v 24 Kyze Peris oke Derusira inarokotatsa ahatsa Pauro bo izumukunaha. Sudeu ezektatsa niy. Iwaze Pauro sibo zioktyhyryk. Hawa kytsa Sesus Kiristu harere bo hyỹ mykaranaha iwatsahi ihumo sispirikporẽtsa moziknaha piwaby tsihikiknaha. Iwaze Pauro sibo nipamykysoko. \v 25 Deus soho ispe niy Deus tihi: \p — Kaharere bo zuba yhỹ tsimykaranaha. Iwaze aharere bo batu hỹ tsimaha. Pahasapywyky iwatsahi ahamysapybyi ty tsimoewynaha niy. Aibani zuba myzubaha Deus okeryk tsinamykahanaha. Nawa puruze Deus tihi: “Atakta tsimysapyrẽta. Usa batu imysapy mykara” — niy. Iwa Pauro sibo nipamykysoko. Ana humo hi Peris tsipybyrẽta nikara. Isapybara ty nikara ana humo hi tsipybyrẽta. Niytahi ipe niy: \p — Aba tsiksita. Amy tohi humo ziky byizeka panyty zumuzokta — niy. \p \v 26 Pauro batu tysuke. Sodadutsa Pauro piperykynaha. Peris sodadutsa pehakatsa tapetu nikara: \p — O tozeka ja Pauro okyrysaro ty kabo nyny my, iwazehi poi ja — mytsaty ahabyi nikara. Izioto ituk ziknapamykysoko. \p \v 27 Iwa petok ziytyk tseheze mektatu Peris nizapazeky, Porokos Pestus atahi isapyzeky niyzik. Tapara iparak byize Sudeutsa ihumo sakurẽtsa moziknaha iwatahi Pauro sakyriukanikitsa hurukwy eze zerekek. Iwatsa Sudeutsa inakubaiknaha. \c 25 \s1 Pauro Homa hudikhudikwy pehatsa bo my. Sesa inarokota ibaze tabetesaka. \p \v 1 Pestus Sesareja bo zumu. Harakykbyihi zuruze atahi Serusarẽhe bo niukuru. \v 2 Iwaze Sudeutsa ibo izumunaha. Taparaktsa ziknapamykysokonahatsa Sudeutsa taparaktsa iwatsa ibo nipamykysokonaha. Pauro soho zisapybyrikinaha siharerewabymybarẽtsa. \p \v 3 Asahi: \p — O Pauro mybo tyzipeha. Serusarẽhe bo tyzioktyhykta! Iharere tawaby tsihikikzonaha — niaha. Botu asa zuba nipamykysokonaha. Pauro ske buruk mynaparak zeka tabezehik nikaranaha. \v 4 Iwaze Pestus ispe niy: \p — Aba Pauro sakyriukanikitsa hurukwy Sesareja eze tu niy. Abahi utakta anabo piksizo. \v 5 Ikiahatsa katuk tsimunaha. Wastuhu taparaktsa katuk tsimykurunaha zeka Pauro imysapybara ty niy zeka Sesareja eze zuba kabo tsimytsasonaha — niy. Iwa taparaktsa bo nitsasoko. \p \v 6 Kyze mytsyhyrytsa wa zuruze Pestus Sesareja bo niukuru. Wastuhu Sudeutsa ituk niukurunaha. Sesareja bo zumubanahaze estuba zuruze kytsaharerewabykywy bo niaha. Pauro sibo tyzioktyhyk niy. \v 7 Anaeze Sudeutsa, asahi Serusarẽhe ezektsa izumubanaha. Pauro zumuze zihareresapybyrikinaha. \p — Pauro imysapybyikia ty nikara iwa ihumo taokanikinaha. Ana hi nitsasokonaha — mybarapetu nikaranaha. \v 8 Niytahi Pauro tabetesaka: \p — Batu amy tohi Moises harere ty ikykara. Sudeutsa sopykwy ty yhỹ ikykara. Deus wahoro zubata humo kamyizepykbyritsihik. Homa ezektsa pehatsa Sesa niwatihi ihumo kamysapybyrihuk ihumo batu kasopyk — niy. \p \v 9 Pestus Sudeutsa nasikoko tsihikik. Iwatahi Pauro pe niy: \p — Serusarẽhe bo ikia tsimyzihikik. Anaeze zuba hawa tsikykara piwaby. Anaeze piwabyba — niy. \p \v 10-11 Pauro ipe niy: \p — Batu. Ikiahatsa Sesa tsyhyryze tarabaja tsimykaranaha. Ata zuba kasoho piwaby Serusarẽhe eze kasoho ty tsipiwaby zeka batu wasape tsimy. Sudeutsa piksapybyrikinaha. Asahi piksukyrykynaha. Ana humo hi tsihyrinymyrẽta asaktsa pikbeze tsihikiknaha. Siharere batu wasani my iwatsahi batu aty tohi katy sibo nyny my. Katy sibo nyny tsimy zeka batu wasani my. Homa pehatsa Sesa inarokota ata zuba pikwaby uta tu pikbetesa. Homa pehatsa ituktsa ahatsa kaharere piwabynaha — niy. Iwa Pauro Pestus pe niy. \p \v 12 Iwaze Pestus tuktsa tuk nipamykysoko. Asa zuba nipamosokonaha. Niytahi Pauro pe niyzo: \p — Ikia tihi: \p “Sesa Homa ezektsa pehatsa kaharere piwaby iwatahi atatu tabetesaka” tsiky. Iwatahi uta Sesa bo papehaka — niy. Iwa Pestus Pauro pe nikara. \s1 Pauro Akiripa pehatsa, itsy kino niwatihi ahatsa tuk nitsasoko. \p \v 13 Usta aibatohi eze usta pehatsa, Akiripa inarokota, Sesareja bo tatsy tuk izumu. Berenisi inarokotatsa Pestus bo inakozorenaha. Anaeze niapykyrykspyknaha. \v 14 Niytahi Pestus Pauro soho Akiripa bo nipamykysoko niy: \p — Estuba maku Peris sakyriukanikitsa hurukwy eze zereke. Ispehatsa ikyzikze anaeze tu niy. \v 15 Uta Serusarẽhe bo ikzumuze taparaktsa ziknapamykysokonahatsa myhyrizikwanitsa Sudeutsa iwatsa Pauro soho kabo nipamykysonaha. Batu ihumo siakparawy. \p “Atakta imysapybyita tu ziknakara zispihikbatakanaha. Tabezekta!” nikaranaha. \v 16 Iwaze ispe iky: \p “Amata tsipibezenaha zeka batu wasani my. Tapara katsa Homa pehatsa tuktsa iharere tsipiwabynaha. Tapara kytsaharerewabytsitsa iharere piwabynaha. Iwa tabetesaka kytsa isoho pisapybyrikinaha niwatihi piwabynaha”. Iwa humo hi tsinymyrykynaha. \v 17 Niahatsahi Sudeutsa tykareze tutsa izumukunaha. Byri zuruze atsoko iksiwaby. Kytsa harerewabytsitsa sapy bo iky. Iwaze Pauro tyzioktyhyknaha iky. \p \v 18 Niahatsahi Pauro harere zisapybyrikinaha: “O atakta Sesa Homa ezektsa pehatsa iharere bo batu ma ziky” mytsaty ahabyitatu iky. \v 19 “Atakta Sudeutsa sopyk ty ka batu hỹ nikara” nikaranaha. Usta maku Sesus inarokota nipamykysokonaha. Asa tihi: \p “Atahi nihyrikosokda” nikaranaha. Pauro batu niy atahi “Inahyrizikpo” nikara. \v 20 Iwatsahi Pauro soho ty niharapespihikbatakanaha. Hawa mykara batu kahyrinymyry. Iwaze Pauro bo ikpamykysoko ipe iky: \p “Serusarẽhe bokta! Anaeze sa tabetesa.” \v 21 Iwaze Pauro kape niy: \p “Batu. Homa ezektsa pehatsa Sesa kasoho piwaby tsihikik” niy. Iwatahi sodadutsa pe iky: \p “Atakta maku wahoro eze tsipiperykynahaktsa. Bykyzehu Sesa bo pipeha” — niy. Iwa Pestus Akiripa bo nipamykysoko. \p \v 22 Niytahi Akiripa tihi: \p — Uta kino niwatihi tohi piwabytsihikik — niy. \p — Yhỹ. Byri za tsipiwabynaha — Pestus niy. \p \v 23 Estuba puruze Akiripa Berenisi ahatsa kytsaharerewabytsitsa sapy bo izumunaha. Sisuk tisapyrẽna. \p — O atakta myhyrizikwanita — kytsa nikaranaha. Sodadu pehatsa tuk zumukunaha. Taparaktsa Sesareja ezektsa tuk zumunaha. Kytsa myhyrizikwanitsa tuk izumunaha. Iwaze Pestus sodadu pe niy: \p — Pauro tyzioktyhyk — niy. \v 24 Pestus izumubanahatsitsa pe niy: \p — Akiripa ispehatsa mytuktsa kino niwatihi ata maku bo iktsa tsimaha. Uta Serusarẽhe eze tuze sizubarẽtsa kabo izumunaha. Ata soho zisapybyrikinaha. Sudeutsa tykarezektsa kino niwatihi izumunaha zisapybyrikinaha. “O atakta tabezekta” nitsasoikiknaha. \v 25 Batu amy tohi zikaha iwatatu sa pibeze tsihikiknaha mytsaty mykara. Tapara Pauro kape niy: \p “Homa ezektsa pehatsa Sesa kaharere piwaby zuba. Myhudikhudikwy pehatsa atahi zuba kaharere piwaby! Iwatahi Sesa bo tsimyzipeha” — niy. \p \v 26 — Amy ty sa isoho piwataha batu kahyrinymyry. Amy ty imysapybara ty nikara batu kahyrinymyry. Aba Pauro ikia bo myzioktyhyryk. Ikia kino iharere tsipiwaby. Tozeka ja iharere tsipiwabyze tsipiktsumuẽhĩ. Iwaze hawaha piwataha papeu humo pinymyryky. \v 27 Batu wasani my tohi Sesa bo pipeha. Amy ty humo sa pipeha batu kahyrinymy iwaze batu wasani my. Sudeutsa isoho zisapybyrikinaha. Nawaze tohi pipeha, batu wasani my mytsaty ikykara — niy. Iwa Pestus Akiripa pe niy. \c 26 \s1 Pauro Akiripa okze tu tabetesaka. \p \v 1 Niytahi Pauro Akiripa okze tu tabetesaka. Tapara Akiripa ipe niy: \p — Aba ikia tu tsikabetesakta — niy. \p Iwaze Pauro tatsyhyrype ty pawyk niy. \v 2 Niytahi tabetesaka: \p — O Akiripa pehatsa utatu pibetesa. Sudeutsa tihi: “Atakta imysapybyita tu nikara” nikaranaha. Ana harere soho abo uta tu pibetesa zeka kakurẽta. \v 3 Ikia hi Sudeutsa sopyk humo ahyrinymyrẽta. Hawa ziknakaranaha humo ahyrinymyrẽta. Iwatahi kaharere tsiwabytokto. \p \v 4 Jabastuze Sudeutsa sopyk ty yhỹ ikykara. Ikypykze kahudikhudikwy eze tuze hawa zikzurukuze Sudeutsa sihyrinymyrẽtsa. Serusarẽhe eze tuze niwatihi inymyrykyze sihyrinymyrẽtsa. \p \v 5 Utakta Pariseutsa tukta. Asaktsa Moises harere bo pykyhytu hyỹ mykaranaha. Uta kino niwatihi Moises harere bo hyỹ ikykara. Ana humo hi sihyrinymyrẽtsa. \v 6 Aba kaharere bo tsipiwabyky. Deus kytsa mynasihyrizikponahaze ana harere humo tsipiwabyky. Tubabatu Deus mydiritsa pe niy: \p “Siakbatsa Deus mynasihyrizikpowy.” Sudeutsa sizubarẽtsa ana humo hi yhỹ mykaranaha. Mydiritsa taparaktsa dose ana humo hi yhỹ nikaranaha. \v 7 Iwatsahi Sudeutsa Deus bo mosakibazikiknaha. Okoroze, unata kino niwatihi itsyhyryze tarabaja mykaranaha. Sudeutsa kahumo siharerewabymybarẽtsa. Deus siakbatsa mynasihyrizikpowy yhỹ ikyze iwatsahi kahumo zisapybyrikinaha niy. \v 8 Amy humo sa Deus siakbatsa mynasihyrizikpowy batu hỹ tsimykaranaha — niy. \p \v 9 — Tapara Sesus tuktsa iksisukyryky wasani mytsaty ikykara. Sesus Nasare ezekta ituktsa iksisukyryk kahumo sinini nikaranaha. \v 10 Serusarẽhe eze tuze ziknasioktykyry. Sakyriukanikitsa hurukwy bo ziknasihurukuk. Sesus harere bo batu yhỹ ikykara ihumo batu kaspirikpo iwatahi ziknasisukyryky. Taparaktsa Sudeutsa kabo yhỹ nikaranaha. Asahi kytsa pe ziknatsasokonahaze Sesus tuktsa “tysibanahaktsa!” nikaranaha. Uta yhỹ ikykara. \v 11 Sesus tuktsa bo ikykara, nanabyitaba ikukuru. Sudeutsa wahoro bo iktsuk. Anaeze atsatu ikykara. Ikykyriki. Iwatahi siapik paikpa ikykara. Ustsa hudikhudikwy bo iksiberiki iwatahi iksisukyryky. Iksipektumuze sakyriukanikitsa hurukwy bo iksioktykyryk. Asahi: “O Sesus harere bo batu hỹ tsimaha” iwa mozihikik. \s1 Pauro Sesus tukta niyzik iwa nitsasoko. \p \v 12 — Iwaze Damasko bo ikukuru. Taparaktsa ziknapamykysokonahatsa papeu ty kabo nyny niaha. Sesus tuktsa iksisukyryky ana humo hi ikukuru. \v 13 Hawa kabo niy ikpamykysoko. Ske buruk ikukuruze tokbaha nayzikze haramwe ekoso hyritywaha bo ikozo. Bijoikpe ikny tu inasik. Naharamwe babatu tsihirikuarẽta. Katuktsa haramwe ekoso hyritywaha eze itazahara eze tsikapykyryknaha. \v 14 Katsa wytyk bo tsiknatsubaiknaha. Niytahi mypehatsa kabo nipamykysoko. Kaharere eberaiko nipamykysoko tahi: \p “Sauro amo sa tsipiksukyryky niy. Iwaze anaty tsimykaraze ikia pikuza hyrity wata. Pikuza tarara tykure kure nikaraze iwaze sinini nikara. Ikia niwatihi katuktsa tsimysisukyrykyze ikia pikuza hyrity wata ikiatu sinini mykara. Uta kino abo mopamykysokoze katuktsa soho ikia batu waby ziky, waby byizeka pamyiwy. Iwa ikia pikuza hyrity wata”. \p \v 15 “Aty skaraba tsimykara” iky. \p “Utakta Sesus tsimoziksukyryky” mypehatsa niy. \p \v 16 “Kyikty pawatawyhik iwatahi kaharere sohokotsa tsimozik. Jabatu tsikny anatyhi kytsa bo tsimypamykyso. Hawa pawatawy anaty hi kytsa bo tsimypamykysoko. \v 17 Utakta ahumo kamypokzitsiukrẽta. Iwatahi Sudeutsa ba zabezenaha. Sudeutsabyitsa kino niwatihi ba zabezenaha. Iwa ahumo papokzitsiki. \p \v 18 Abaka Sudeutsabyitsa bo papehaka. Amy ty wasani tysihyrinymyryky. Aba miwa waha eze mynapykyryknaha. Satanas harere bo yhỹ mykaranaha. Batu imysapy my. Okoroze waha eze tu mynapykyk tsihikik. Iwa tisapyrẽna my. Ikia kaharere tysihyrinymyryky zeka asahi sihyrinymyrẽtsa moziknaha, kytsa okoroze waha eze tu maha. Niahatsahi kaharere bo hyỹ mykaranaha. Iwaze simysapybyitsa ziknakaranaha iwatsa tu Deus mysiokzohik. Tahasopyksapybyi mysimoewynaha zeka Deus mysiokzohik. Deus tyryktsa moziknaha.” Sesus kape nikara — niy. \s1 Tahyriziktsokzawy soho nitsasoko. \p \v 19 — Iwatahi Sesus harere bo hyỹ ikykara. Amy ty Sesus nikara katsotospykwahaze anatyhi ikykara. Sesus soho nitsasoko. \p \v 20 Tapara Damasko bo ikpamykysoko. Bykyze Serusarẽhe bo ikukuru. Anaeze Sesus soho ty ikpamykysoko. Nanabyitaba Sudeja eze Sesus soho ty ikpamykysoko. Sudeutsa bo ikpamykysoko. Sudeutsabyitsa bo kino niwatihi ikpamykysoko. “Ahamysapybyitsa tsikykaranaha tsimoewynahaktsa! Sesus harere bo hyỹ tsimaha ihumo tyspirikponahaktsa! Tsisapybakanaha!” ikykara. Iwaze kytsa sihyrinymyrẽtsa. Tahamysapybyri nikaranaha pimoewykynaha zeka meky watu sispirikporẽtsa mozikiknaha iwa kytsa bo ikpamykysoko. \p \v 21 Iwatsahi Sudeutsa katsipa humo zikoktyhyryknaha. Anatyhi ikpamykysokoze zikbeze tsihikiknaha. Deus wahoro zubata isturupeze tuze zikbezekyzykynaha. \v 22 Deus hi piktsumuẽhĩkĩ. Aba Sesus soho ty ikpamykysokozo. Myzubaha bo ikpamykysoko. Myhyrizikwanikitsa bo ikpamykysoko. Myhyrizikwanibyitsa bo kino niwatihi ikpamykysoko. \p Tubabatu amy ty Deus sohokotsa botu ziwatahakanaha atsatu ikpamykysoko. Deus harere Moises ziwatahaka atsatu ikpamykysoko. \v 23 Batu meky watu pamykysoko, wasani ikykara. Tubabatu Moises ziwatahaka. “Deus zipehata tapara sinini mykara. Deus zipehata Kiristu mywata mozik. Mohyrikosokda. Mynahyrizikpo. Atahi katsa mytuk tapara mynahyrizikpo. Ata kino Sudeutsa bo piwatawy. Atahi Sudeutsabyitsa bo kino niwatihi piwatawy. Kytsa iwa mynahyrizikponaha iksiwatawy. Kytsa ihumo mynahyrizikponaha.” Tubabatu iwa ziwatahaka — Iwa Pauro Pestus pe nikara. \p \v 24 Pauro tabetesakaze Pestus opykani kakaik niy: \p — Ikia tsiktyrykmyi. Ikia papeu humo estudaziu tsikykara iwatahi paikpa mytsaty tsimykara — niy. \p \v 25 — O batu paikpa mytsaty mykara. Uta hiba wasani mytsaty mykara. \v 26 Akiripa ikiahi tsihyrinymyrẽta. Iwatahi ikpamykysoko ahumo batu kapyby. Amy ty ikia bo ikykara wasani my. Kytsa okze tu ana hi ziwatawyky. Kytsa papatu habyita tu nikara. \p \v 27 Niytahi Akiripa pe niy: \p “Deus sohokotsa botu ziwatahakanaha anabo sa yhỹ tsimykara. Sipapeu humo yhỹ tsimykara ana humo hi kahyrinymyrẽta” — niy. \p \v 28 Akiripa ipe niy: \p — Iwa tsipamykysospyk utakta Sesus harere bo hyỹ my tozeka ja ihumo kaspirikporẽta. Nawa mytsaty tsimy — niy. \p \v 29 — Ikia aidy tsimy zeka Sesus humo tispirikporẽta tisapyrẽna my. Aidy habyi zeka niwatihi Sesus humo tispirikporẽta tisapyrẽna my. Sizubarẽtsa kaharere piwabynaha tsahi Sesus harere bo hyỹ mykaranaha ihumo sispirikporẽtsa maha zeka tisapyrẽna hỹ. Ikiahatsa kahyritywa tsimyzihikiknaha zeka tisapyrẽna. Tsikspirikpokonaha zeka anahi mozihikik. Karikutsitsitsa ba kawata haĩ haĩ zikaha — Pauro nikara. \p \v 30 Niytahi Akiripa izoihik. Pestus, Berenisi, ustsa iwatsa zipokonahaze asa zuba nipamykysokonaha. \p \v 31 — O atakta tsimysapyrẽta. Batu amy tohi nikara. Sakyriukanikitsa hurukwy bo ba ziktsuk. Ba zikbezewy — nikaranaha. \p \v 32 — Ata tihi: \p “Sesa kaharere piwaby tsihikik” iwa nikara. Ana humo hi tysoho byizeka. “Sakyriukanikitsa hurukwy eze tysukehikta tsimy” — niy. Iwa Akiripa Pestus pe nikara. \c 27 \s1 Sodadutsa Pauro Homa bo zioktyhyryknaha. \p \v 1-2 Kyze Pestus Pauro Homa bo zipeha tsihikik. Tsaraha puẽtsikbyita ziperyky. Niytahi Pauro ustsa kytsa kino niwatihi sodadu bo nyny niy. Atahi ustsa sodadutsa ziperykyta ibo nyny niy. Surio inarokota. Sesa sodadutsa maha. Uta niwatihi Pauro tuk ikukuru. Iwa Homa bo tsikukurunaha. Aristarakus mytuk niukuru. Atahi Masedonia iknykta niy. Tesaronika eze niy. Tsaraha puẽtsikbyita eze kokokorohyk tsikaha. Tsaraha puẽtsikbyita Adaramito pupuwy ikny inao. Asia tsarahatsa pupuwy bo mynakozore. Sesareja bo tsikukurunaha. Buburu zuba tsitsikzanaha. \p \v 3 Byriri tuk Sidõ bo tsikumunaha. Surio Pauro humo zisapywyky ipe niy: \p — Aharereziuwytsa boktsa! Amy ty tsipitsihikik abo nyny maha. Patsumuẽhĩkĩnaha — niy. Iwa hỹ. \p \v 4 Iwaze tsikukuruzonaha. Zopoktsa myokeryk inabybykyknaha. Iwatsahi tsikzikdihi baze Sipire inarokoha ipyrytaba tsiharamukunaha. \v 5 Buburu zuba tsitsikzanaha. Sirisia tsikziharamunaha. Pãpiria niwatihi tsikziharamunahaze Miha bo zukzuk tsikaha. Miha Risias eze tu niy. \v 6 Anaeze tsaraha puẽtsikbyita eze tsikmykokorohykzonaha. Sodadutsa perykytsa usta tsaraha puẽtsikbyita bo izumu. Ataeze hi Aresãdere ikny inaukuru. Itaria bo niukuru, iwatsahi katsa kokokorohyk tsikaha iwaze tsikukuruzonaha. \p \v 7 Tsikukurunaha myhyrizikwatu tsikukurunaha. Tsihokdaharẽna hiba iwaze Kido hudikhudikwy tykarawa tu tsikziharamunaha. Zopoktsa myokeryk inabybykyknaha humo batu myhyrizik watu tsikukurunaha. Iwaze ziharataba Saramona baze tsikziharamunaha. Iwatsahi tsikzikdihi baze tsikukurunaha. Tsikzikdihi Kereta inarokoha bo iwaze zakbaze tu tsikukurunaha. \v 8 Tsihokdaharẽna Kereta tsikzikdihi jokboha tsikukurunaha. Kyze tsarahatsa pupuwy tsikzikdihi bo tsikzumunaha. Ana pupuwy — Ispupuwy tisapyrẽna — inarokoha. Raseja bytykareze tu niy. \p \v 9 Anaeze tsikapykyrykspyknaha. Sudeutsa zukuwy zumuze Deus simysapybyitsa ty nikaranaha mysiokzohik mytsaty ziknakaranaha nawa zuruze botu ziharamu. Iwatsahi tsaraha puẽtsikbyita eze tsimuzonaha zeka tsimyhyrikoharẽna niy. Zikbyituhukutu zopoktsa inabybykyknaha, hyritsik nawõkõ ba ziknapyk. \p \v 10 Niytahi Pauro: \p — O kytsa buburu zuba tsimykurunaha zeka tsimyhyrikoharẽna. Pão pãobyi tsimaha. Tsimunaha zeka mynamy tahokzaba. Tsaraha puẽtsikbyita moharazuk, iwa zeka katsa kino niwatihi tsimybabanaha — niy. \p \v 11 Sodadutsa perykytsa iharere bo batu yhỹ niy. Tsaraha tsihitsa harere bo zuba ziwaby. Tsaraha puẽtsikbyita perykytsa kino niwatihi iharere bo zuba ziwaby. \v 12 Iwatahi: \p — Ipupuwy batu sapy. Anaeze tsaraha puẽtsikbyita tsimynapykyryknaha zeka batu sapy — niy. Kytsa tihi: \p — O tsimyzonahaktsa! Penise boktsa — nikaranaha. Penise Kereta tsikzikdihi eze niwatihi niy. Anaeze tsimypykyryknaha mytsaty nikaranaha. \p Yhỹ niy. \p — Tsimynahaktsa! Tsaraha puẽtsikbyita Penise boktsa — nikaranaha. Iwaze tsikukuruzonaha. \s1 Zopoktsa inabybyknaha. \p \v 13 Tapara zopok inabybykze wasani. Zopok mysukpetaba nabybykyk. Iwatsahi asa zuba nipamykysokonaha: \p — O abaka zopoktsa wasani tsimyzonahaktsa! Penise boktsa — nikaranaha. Iwaze mopykwy zizonaha. Iwaze tsikzikdihi baze tsikukuruzonaha. \p \v 14 Atsoko zopoktsa inabybykyryknaha. Zopoktsa tsikzikdihi ikny inabybyknaha. Zopoktsa Norodeste inarokoha inabybyknahaze, tsaraha puẽtsikbyita zioktykyryk. \v 15 Iwatsahi paikpa nimyoktykyryk. Zopoktsa tsaraha puẽtsikbyita zioktykyryk. \v 16 Tsaraha usta tsikzikdihi Kauda inarokoha baze ziharamu. Anabo zopok jokboha niyzikze tsaraha tsibik haĩ tsikaha iwaze bykyze tsikzizonaha. Tsihokdaharẽna hỹ. Tsaraha tsibik tsaraha puẽtsikbyita bo tsikoronaha. Iwaze sukyhykorok niaha tsazikihia ty tsihãinaha. \v 17 Tsaraha tsibik myboboronaha pokso tsazikihia ty tsihãinaha. Sirete tykareze tu niy. Itsakwarabara bo tasapynaha pokso nikaranaha. Imyra pokso sipybyrẽtsa nikaranaha. Tsaraha puẽtsikbyita imyra bo tazik na pokso sipybyrẽtsa. Iwatsahi panu putokwy humo zipaiknaha. Ana panu huziuwytsa humo zopok tsaraha niukuru anaty hi zozozo niaha. \p \v 18 Niytahi tsaraha puẽtsikbyita niukuru zopoktsa tuk nitubaka. Zopoktsa inabybykyknaha. Estuba zurunahaze tahanamy pihik bo zipaparakanaha. \v 19 Estuba zurunahaze tsaraha tarabaja ziknakaranahatsitsa tsarahaeze ky zuba inamy puẽtsik zipaparakazonaha. Tahatsyhyrypetsa ty wastuhu panu huziuwytsa iwatsa nisipaparakanaha iwaze tsiwozorẽta niyzik. \p \v 20 Iwaze mytsyhyry wa tsikurunahaze haramwe bo ba zikozonaha. Byrisoiktsa kino niwatihi ba zikozonaha. Zopoktsa zuba inabybykyknaha. Hyritsik nawõkõ. Iwatsahi katsa tihi: \p — O tsimyokbabanaha — tsikaha. \p \v 21 Iwa tsikurunahaze haukbyitsa tu tsikurukunahaze. Niytahi Pauro kytsa tazahaeze tarikto ispe niy: \p — O kytsa tapara ikiahatsa kaharere bo batu yhỹ tsikaha. Anaty hi Kereta tsikzikdihi eze tuze tsimypykyryknaha zeka wasani tsimaha. Nawa iktsaso naha batu ahakparawy. Tsimykurunaha byizeka mynamy ba zikokza — niy. \v 22 — Abaka ahape ahapyby byihu ja, mytsaty mytsaty byitahaktsa. Tsaraha puẽtsikbyita pitabokwyhy hỹ. Katsa tsimyharazuknaha zeka ba zikyrikosokdanaha. Batu aty tohi mohyrikosokda. \v 23 Jaba unata eze bijoikpe iknykta Deus tsumuẽhĩtsa kabo inasik. Deus kabo zipehahik. Utakta niwatihi Deus tsumuẽhĩtsa ihumo tarabaja ikykara. Bijoikpe iknykta tihi: \p \v 24 “O Pauro apyby byihukta! niy. Ikia Sesa, Homa ezektsa pehatsa bo tsimykta! Deus pahasapywyky. Iwatahi asaktsa atuk mukurunahatsa batu mohyrikosokdanaha. Deus pahasapywyky batu aty tohi mohyrikosokda” niy. Iwa bijoikpe iknykta kape nikara. \p \v 25 Iwatsahi ahapybybyihuktsa kytsa! Ahapunihikrẽtsa tsimoziknaha! Uta Deus harere bo hyỹ mykara ihumo kaspirikporẽta. Hawa nitsasoko atsatu mykara. \v 26 Zopoktsa humo tsikzikdihi bo tsimypupubanaha — niy. Iwa Pauro kytsa bo niy. Asahi tsaraha puẽtsikbyita eze nikaranaha. \p \v 27 Kyze unata eze tsikurunahaze nawa zuruze mytsyhyrytsa watsa ziharamuze niaha. Unopokte zopoktsa humo tsiktubakanaha. Buburu zuba Adiria inarokoha. Paikpa tsiktubakanaha iwaze tsaraha puẽtsikbyita eze tarabaja ziknakaranahatsitsa tihi: \p — O abaka wytyk iokboha tsimaha — mytsaty nikaranaha. \v 28 Iwatsahi tsaraha tsitsiwy tsakyrikwy zioktsoknaha. Pihik tsihiri bo tadik iwa zeka tirĩta seis meteros. Tsikukuruzonaha. Kyze kytsa tsaraha tsitsiwy tsakyrikwy zioktsokzonaha. Pihik tsihiri bo tadik iwa zeka wĩte sete meteros. \v 29 Haraharetsa pokso sipybyrẽtsa nikaranaha. Tsaraha puẽtsikbyita haraharetsa humo moboborok naha pokso sipybyrẽtsa nikaranaha. Iwatsahi sapetoktsa sapetoktsa sipykwytsa nisiharazuzuknaha. Itsihiripyry bo sipykwytsa ty nisiharazuzuknaha. Tsaraha puẽtsikbyita pyk niy, anaeze mynakyoknahaze tsiperykynaha. \p \v 30 Kyze kytsa tsaraha puẽtsikbyita eze tarabaja ziknakaranahatsa niwak tsihikiknaha iwaze tsaraha tsibik pihik bo zioktsokzonaha. \p — O usta mopykwy tsaraha pihik bo tsizioktsoknaha — mybarapetu niaha. Niwak tsihikiknaha, \v 31 Iwaze Pauro sodadutsa perykytsa bo nitsasoko. Sodadutsa niwatihi ispe niy: \p — Tsaraha tarabaja ziknakaranahatsitsa areha byizeka pihik bo tsimokbabanaha — niy. \p \v 32 Iwatsahi sodadutsa tsazikihia ty zizykiknaha. Iwaze tsaraha tsibik pihik bo zioktsok. Nabo nitubaka. \v 33 Nakyokzoze Pauro kytsa pe niy: \p — Aba tsimymydisahanahaktsa! Tsizubarẽna tsikurunahaze ikiahatsa batu ahaty disaha iwatsahi paikpa mytsaty tsikykaranaha. \v 34 Aba tsimymydisahanahaktsa iwaze ahapaikrẽtsa tsimoziknaha. Ahapybybyihuktsa! Batu aty tohi mohyrikosokda — niy. \p \v 35 Niytahi Pauro atsikara ty paik niy. Kytsa okze tu atsikara humo Deus bo nipamykysoko: \p — O Deus ahumo kakurẽta ikia mydisahawy ty mybo nyny tsiky — niy. Iwaze atsikara zitsatsaka. Iwaze tadisahaka. Ustsa kytsa kino niwatihi tahadisahakanaha. \v 36 Tahadisahabanahaze sipunihikrẽtsa niyziknaha. \v 37 Sizubarẽtsa tahadisahakanaha. Sizubarẽtsa tsaraha puẽtsikbyita eze nikaranaha. Kytsa dusẽtos setẽta seis sizubarẽtsa. \v 38 Tahadisahabanahaze tiriko pihik bo zipaparakanaha iwaze tsaraha tsiwozorẽta niyzik. \s1 Sizubarẽtsa nimyra bo zumunahaze. Tsaraha puẽtsikbyita niboborobaik. \p \v 39 Miwa botu tsaraha tarabaja ziknakaranahatsitsa wytyk zinynaha. Nimyra bo iktsa niahaze, anabo tsaraha puẽtsikbyita zipu tsihikiknaha. \v 40 Iwatsahi mopykwy hãiwytsa ty nisizyzykiknaha. Ihãiwytsa mytoriwytsa ty satuk satsuk nikaranaha. Niahatsahi panu estuba ikputokwy bo zikyikikzonaha. Iwaze tsaraha nimyra wataba niukuru. Ana panu tsaraha zopok humo niukuru. \v 41 Tsaraha puẽtsikbyita nimyra humo tazik. Zopoktsa inabybyknahaze iwatahi tsaraha tazik. Tsaraha tsuno humo niputazik. Anaeze nimyra pihik pukezi tsaraha nipyri. Batu hawa tohi zikaha. Iwaze pihik ihiridawy wa niukuru. Tsaraha itsihipyry taba niaktsatsakak. Iwatahi tsaraha puẽtsikbyita niboborobaik. \p \v 42 Sodadutsa kytsa mysiba tsihikiknaha. Asahi sodadutsa sakyriukrẽnikitsa hurukwy ezektsa mowaknaha pokso mysiba tsihikiknaha. \p \v 43 Sodadu perykytsa Pauro pokzi batu yhỹ niy, iwatahi sodadutsa kytsa mysibabyrikinaha. Ispe niy: \p — Nimyra bo tsuk tsuktaha! Pihik bo tuharazuknahaktsa — niy. \v 44 Kytsa sitsuktsukbyitsaktsa peka: \p — O ikiahatsa hwi bete paiktaha — niy. Iwatsahi katsa myzubarẽtsa nimyra bo tsikpupukunaha. \c 28 \s1 Hawa Pauro Marata tsikzikdihi eze nikara. \p \v 1 Tsikzikdihi bo tsikumunaha. Marata inarokoha tsinymyrykynaha. Marata ezektsa simysapyrẽtsa. \v 2 Zisapykynaha. Hyritsik nawõbaik. Mykparẽtsa tsikykaranaha. Iwaze izo zibawakanaha. Mytsyhyryze izo zipokoknaha. \v 3 Pauro izo zibykyryk. Zipokokze izo eze pyryhyk izoihik. Niytahi Pauro zitsyhyrysisĩ. \v 4 Iwatsahi Marata ezektsa asa zuba nipamykysokonaha: \p — O atakta maku kytsa bakatsa hỹ. Pihik eze tuze batu pomoza. Aba pyryhyk zisisĩ naha humo mohyrikosokda. Imysapytawy kyzekta zira — mytsaty ahabyitsa nikaranaha. \v 5 Pauro tatsyhyrype ty wywyk nikara pyryhyk izo bo zioktsokik. Mahani itsapyri. Tsakurẽta niapykyryk. \v 6 Iwatsahi kytsa Pauro bo iktsaziu nikaranaha. Ziperykynaha. Itsipa wiwi ziperykynaha. Atsoko ja mohyrikosokda mytsaty nikaranaha. Ziperykynaha ziperykynaha. Sinini ahabyita napykyryk. Iwatsahi meky watu mytsaty nikaranaha. \p — Atakta batu maku niy. Atahi deus my — mybarapetu nikaranaha. \p \v 7 Niytahi Pubiro mybo hua hua niy. Pubiro tsikzikdihi ezektsa ispehakatsa niy. Isapy tykarawa niy. Haneze izo baze tsikykpyzazakanaha isapy niy. Atahi mybo huahua niy: \p — Kawahoro bo paku tsimaha — niy. Katsaktsa iwahoro bo tsikpupunaha. Anaeze harakykbyihi tsikurunaha. Nimyoktyhyryk. Mydisahawy ty mybo nyny nikara. \p \v 8 Izo tsimyitsapyrẽta, ihumuẽzumu. Zikaraikik. Iwaze Pauro Deus bo itsyhyryze nipamykysoko. Tatsyhyrypetsa ty ihumo paik niy. Iwaze Deus zizororowyhik, tsakurẽta niyzik. \p \v 9 Ana soho sizubarẽtsa ziwabynaha asahi simyitsapyritsa Pauro bo nasioktyhyknaha. Tsikzikdihi ezektsa asahi simyitsapyritsa ibo inasioktykyryknaha. Nizororobanaha. \v 10 Iwatsahi sinamy ty mybo nyny niaha. Amy ty tsimyzihikiknaha mybo nyny niaha. \p Aibani usta tsaraha puẽtsikbyita eze tsikmykokorohyknahaze amy ty tsimyzihikiknaha mybo nyny niaha. Tsaraha bo sinamy ty zipupukunaha. Iwaze tsikukuruzonaha. \s1 Pauro Homa bo izumu. \p \v 11 Byzoje harakykbyihi tsitsunahaze Homa bo tsikukurunaha. Marata tsikzikdihi ekze tsikukurunaha. Usta tsaraha puẽtsikbyita eze tsikukurunaha. Tatsaraha Marata tsikzikdihi eze hyritsik pokteze niapykyryk. Tapara atahi Aresãdere pupuwy ikny inaukuru. Tsaraha tsuno humo beketsa hyrikoso nisisukni. Estuba Kasito inarokota usta Poros inarokota niy. Iwaze tsikukuruzonaha. \p \v 12 Iwaze Sirakuse bo bybybyu tsikaha. \v 13 Anaeze harakykbyihi tsikururenaha. Niahatsahi zaktaba tsikukurunaha. Resio bo bybybyu tsikaha. Estuba zuruze zopok wasani inabybykyk. Haramwe sukewy taba inabybykyk iwaze tsikukuruzonaha. Petok zuruze Poteroi bo tsikumukunaha. \p \v 14 Anaeze Sesus tuktsa tsiksihobyknaha. Sibaze tsikurukunaha. Estuba mytsyhyry wa situk tsikypykykspyknaha. Niahatsahi tsikukuruzonaha. Harataba ske buruk Homa bo tsikukurunaha. \v 15 Sesus tuktsa Homa ezektsa katsa mysoho ziwabynaha. Katsa Homa ske buruk tsikukurunaha ziwabynaha. Iwatsahi katsa inamyhobyknaha. Homa jokbohaze inamyhobyknaha. Sihuakyriwy Apijo baze tsiksihobyknaha. Ustsa huakyriwy Harakykbyihi tsinamy yksikewy inarokoha ana eze kino niwatihi tsiksihobyknaha. Pauro sibo nikozoze tsakurẽta niyzik. Atahi: \p — O Deus myzo ikia katsyhyryze tsipiksapywyky ahumo kakurẽta hỹ — niy. \s1 Pauro Deus wasania ty Homa ezektsa bo nipamykysoko. \fig |src="HK00242B.TIF" size="span" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Atos28.15" \fig* \p \v 16 Iwaze Homa bo tsikumunaha. Sodadutsa pehatsa Homa taparaktsa bo Pauro ty nyny niy. Niahatsahi Homa taparaktsa Pauro pe niaha: \p — Sakyriukanikitsa hurukwy ba ziktsuk. Wahoro eze tsimypykyryk. Sodadu estuba zuba ikia tuk mynapykyryk — niy. Iwaze Pauro wahoro eze sodadu tuk niapykyryk. \p \v 17 Kyze harakykbyihi zuruze Pauro wastuhu myhyrizikwanitsa Sudeutsa nisiakzoko. Inauzuzuknahaze Pauro ispe niy: \p — O katukytsa! Batu amy tohi mytyryktsa humo Sudeutsa mysopyk ty yhỹ ikykara. Hawa mydiritsa nimyhyrinymyrykynaha anatyhi yhỹ ikykara. Iwatatu Sudeutsa Serusarẽhe eze katsipa humo zikoktyhyryknaha. Myhyrizikwanitsa Homa sibo hi katy nyny niaha. Asahi katuk nipamykysokonaha. Amy humo sa Sudeutsa pabeze tsihikiknaha nikaranaha. Iwa pinymyry tsihikiknaha. Batu amy tohi zikaha. Kamysapybara ty ka humo batu ity kaha. Sudeutsa kasoho ty mybarapetu nikaranaha. \p \v 18 Homa ezektsa pehatsa sakyriukanikitsa hurukwy ekze ziksuke tsihikiknaha. \v 19 Sudeutsa batu hỹ niaha. Anaeze zikare tsihikiknaha. Iwatahi utakta: “Sesa Homa ezektsa pehatsa kaharere piwaby!” iky. Sudeutsa katyryktsa soho ty batu tyso. \p \v 20 Iwatahi ikiahatsa pe kabo tsimahaktsa iky. Ikiahatsa tuk mopamykyso tsihikik. Tubabatu Sudeutsa Deus zipehata ziperykynaha. Ata harere bo kino yhỹ ikykara. Ihumo kaspirikporẽta my. Ana humo hi karikutsitsitsa ty ziktsipawarakanaha — niy. Iwa Pauro Sudeutsa bo nitsasoko. \p \v 21 Kyze ipe niaha: \p — O katukta Sudeja ezektsa papeu ty batu nyny niaha. Papeu asoho batu mybo ziwatahakanaha — nikaranaha. \p — Sudeutsa sukmotsa niwatihi mybo inakozorenahaze asoho ty batu tyso. \v 22 Iwaze katsa aharere tsipiwaby tsihikiknaha. Nanabyitaba sizubarẽtsa Sesus tuktsa nisimyijakaranaha. Kytsa siharere humo batu siakparawy. Ikia Sesus humo aspirikporẽta iwatahi mybo tsimytsaso — nikaranaha. \p \v 23 Yhỹ niy. Niahatsahi estuba zuruze ziwatawynaha. Nawa zuruze Sudeutsa sizubarẽtsa Pauro wahoro bo izumubanaha. Miwa botu ziakbata tatu zunubaze zuba nepyk Pauro Sesus soho ty nipamykysoko. Hawa kytsa Deus tyryktsa moziknaha anasoho ty hi nipamykyso. Amy ty Moises botu ziwatahaka, Deus sohokotsa botu ziwatahakanaha iwa ana soho nisihyrinymyryky. Deus harere papeu ty botu ziwatahakanaha nisiwatawyky. Hawa Sesus Deus zipehata mywata niyzik nisispirikpoko. \p \v 24 Wastuhu Pauro harere bo yhỹ nikaranaha iwatsahi Sesus humo sispirikporẽtsa niyziknaha. Ustsa batu, asahi Sesus harere bo batu hyỹ zikaha iwatsahi batu sispirikpo. \v 25 Niahatsahi zipobaiknaha. Asa zuba nipamykysokonaha. Tapara zipokonahatsa Pauro ispe niy: \p — Tubabatu Deus sohokotsa mydiritsa taparaktsa bo nitsasokonaha. Deus hyrikoso humo Isaijas nipamykysokoze: \v 26 Sudeutsa bo tsimy. Sibo tsimytsasoko Deus tihi: \q1 “Wabyziutaha! Iwatsatu batu ahahyrinymyry tsimaha. \q2 Iktsaziutaha! Amy ty iktsa tsimaha batu iktsaziu zikaha. \q2 Amakatsa kytsa kahumo batu hỹbyri mykaranaha. \q1 \v 27 Batu kaharere ziwabynaha. Tahaspioke satyknaha iwatsahi kaharere humo batu waby zikaha, \q2 tahahyriziktsa ty hini mykaranaha iwatsahi ba zikozonaha \q1 tahaspirikpobyi humo hỹbyri mykaranaha iwaze batu iktsaziu zikaha. \q2 Tahamysapybyi pimoewynaha zeka iwatahi Deus mysiokzohik. \q1 Kytsa sakurẽtsa moziknaha. \m Anaty Isaijas Deus harere humo botu ziwatahaka” niy. \p \v 28-29 — O katukytsa anaty botu tsihyrinymyrykynaha. Abaka Deus wasania ty Sudeutsabyitsa bo mopamykysoko. Asaktsa piwabyziukunaha. Deus harere bo yhỹ mahaze ityryktsa moziknaha — niy. Iwa Sudeutsa bo nitsasoko. \p \v 30 Niytahi Pauro Homa ezektsa bo Sesus soho ty nipamykysoko. Petok niytyk tseheze wahoro eze niapykyryk. Okyrysaro ty wahoro tsihitsa bo nyny nikara, iwaze hi iwahoro eze niapykyryk. Kytsa sizubarẽtsa ibo izumunaha. \v 31 Mypehakatsa Sesus Kiristu soho sibo nitsasoko. Deus tyryktsa soho sibo nitsasoko. Batu ipyby nisisopykyryk. Batu aty tohi itykni. Batu aty tohi ipe: \p — Aksobyity — niaha. Iwa Sesus soho kytsa bo nipamykysoko.