\id 1CO - Rohingya Delhi Version \ide UTF-8 \h 1-Kórintiól \toc1 Injil Córif or Síyara 1 Kórintiól \toc2 1 Kórintiól \toc3 1Kór \mt2 Injil Córif or Síyara \mt1 1 KÓRINTIÓL \is Síyara foóila Kórintiól or foriso \ip E síyara 1 Kórintiól óilde ekkán ceñṛí. Yián or lekóya óilde sáhabi Pául. Ceñṛí yián ore Isá Mosih zormo ói tokoriban fonzaic fañs bosór baade leká gíyeh \ior (1:1)\ior*. Páule Kórin cóor or zomát or hañse leikkíl de ze ceñṛí ókkol añára ttu asé héntu yián óilde foóila gán. Óitofare yóggwa ye e ceñṛí gán Makedóniya elaka báy sofór gorí Kórin cóor ot zaibar age Ífisas cóor ot tákite leikkíl \ior (16:5-9)\ior*. \ip E ceñṛí gán óilde hodún hóbor or zuwab, ziín Páule zomát or kessú maincór ttu faiyé, kiyór hoilé, zomát ot ze faáṭa-faáṭi ókkol, zenákari, edde ḍoilla-boḍoilla hóraf solasol ókkol soler híin or baabute. Zenákari lla bóuli Kórin cóor ek nam or ḍak, hétolla héṛiyar zomát ot maamela híin soler de híyan ot ammúk óibar nái. E síyara wat muhábbot or baabute boiyan goijjé de eggwá mocúr rukú yó asé, yíba óilde rukú \ior (13)\ior*. \iot Súrki ókkol \io1 1. Kórintiól ore Pául or sólam aar ítara lla Allar cúkur gorá \ior (1:1-9)\ior* \io1 2. Kórintiól or zomát or bútore soler de faáṭa-faáṭir mutalek hotá \ior (1:10—4:21)\ior* \io1 3. Zenákarir edde ezzon ore ezzone bisar ot tulár mutalek hotá \ior (5—6)\ior* \io1 4. Biyá-cádir, mutti re kurbani diyar, jumóri ebaadot or, ruúhanir niyamot or, edde háñcor or baabute hotá \ior (7—15)\ior* \io1 5. Kessú ahéri hotá edde sólam \ior (16)\ior* \c 1 \s Sólam \p \v 1 Añí Pául, zibá re Allar moncá mozin Isá Mosihr éggwa sáhabi ói bolla ḍaka giyéh. Añr fúañti añárar bái Sósṭines óu asé. \b \p \v 2 Kórin cóor ot Allar ze zomát asé yíbar hañse lekír, zetará re Mosih Isár bútore pak gorá gíyeh edde Allar pak bonda ói bolla ḍaka giyéh. Uitará beggún or hañse yó lekír, ze hárr zagar maincé añárar Malik Isá Mosihr nam loh, zibá ítarar óu Malik aar añárar óu Malik. \b \p \v 3 Tuáñrar uore añárar Baf Allar edde Malik Isá Mosihr torfóttu rahámot edde cánti nazil óuk. \s Mosihr duara borhot \p \v 4 Añí tuáñra lla añr Alla re hámica cúkuriya gorí, kiyólla-hoilé Íba ye toh tuáñra re Mosih Isár duara rahámot goijjé, \v 5 ki hoilé, Íbar bútore tuáñra tamám hotábattaraye edde giyane hárr mikká ttu tuangor óigiyogoi, \v 6 kiyólla-hoilé Mosihr baabute añára diyí de gobá toh tuáñrar dil ot gañittá asé. \v 7 Hétolla zeñtté tuáñra añárar Malik Isá Mosihr zahéri lla dilmon di entezar gorí asó, tuáñra ttu honó niyamot or homi nái. \v 8 Íba ye tuáñra re ahéri foijjonto mozbut óu rakíbo, yáni tuáñra añárar Malik Isá Mosih aibó de din ot behosúr óiba. \v 9 Alla toh biccácdar, zibá ye níki tuáñra re Nizor Fua lloi taalukat rakí bolla ḍaikké, yáni Isá Mosih añárar Malik loi. \s Zomát or bútore faáṭa-faáṭi \p \v 10 Hétolla, ó báiboináin ókkol,\f + \fr 1:10 \fr*\ft Girík zuban ot imandár ókkol ore báiyain hoói estemal gorá gíyeh, héṛe mayafuain edde morotfuain duní gún gólaiya asé, zetará Allar futzíyain; lofzó yíba ayat iín ot óu lootfa zah: 11, 26; 2:1; 3:1; 4:6; 6:8; 7:24, 29; 10:1; 11:33; 12:1; 14:6, 20, 26, 39; 15:1, 6, 50, 58; 16:15, 20. \ft*\f* añí tuáñra re añárar Malik Isá Mosihr name aros gorír, tuáñra beggún ek sólluk ó, zeéne tuáñrar bútore honó faáṭa-faáṭi no táke, bólke tuáñrar mon edde rai zen furafuri ek ḍoilla ó. \v 11 Kiyólla-hoilé, ó añr báiboináin ókkol, Kalowir gór or maincé añré hóbor díye de, tuáñrar bútore bóle hoijja-fózzat soler. \v 12 Añí hoitám saáir de ki, tuáñrar bútottu kiyé hoó de, “Añí Pául or ummot,” kiyé hoó de, “Añí Apólos or ummot,” kiyé hoó de, “Añí Kéfas or\f + \fr 1:12 \fr*\ft Íba óilde Fitor\ft*\f* ummot,” ar kiyé hoó de, “Añí Mosihr ummot.” \p \v 13 Mosih kí faáṭ-faáṭ óigiyoi? Pául ore kí tuáñra lla kúruc ot dí mariféla gíyeh? Tuáñra kí Pául or name bápṭisma loiyó? \v 14 Alla re cúkuriya, añí tuáñrar bútottu Krispus edde Gayus ore bade ar honókiyo re bápṭisma nó díh. \v 15 Hétolla honókiye añr name bápṭisma loiyé bóuli hoi no faribó. \v 16 Becók, añí Esṭefánas or gór or maincóre yó bápṭisma dílam, yárbaade ar haré bápṭisma díyi añr ttu monot no uṛér. \v 17 Kiyólla-hoilé Mosih ye añré difeṛáiye de toh bápṭisma díto no, bólke kúchóbor tobolik goittó, aar híyan óu saláki hotá lói goittó no, zeéne Mosih kúruc or uore kurbani óiye de híyan honó asór sára no. \s Mosih óilde Allar kudurut edde giyan \p \v 18 Kiyólla-hoilé kúruc or hóbor toh zetará dónco óizargoi ítara lla bekuippa hóbor, montor añára zetará nejat fair, añára lla híyan óilde Allar kudurut. \v 19 Pak-kalam ot endilla asé, \q1 “Añí giyani ókkol or giyan ore dónco gorífelaiyum, \q2 aar buddíman ókkol or buddí re behar gorídiyum.”\f + \fr 1:19 \fr*\ft \+xt Yesáyah 29:14\+xt*\ft*\f* \p \v 20 Tói giyani manúc hoṛé? Alem hoṛé? E jáhan or barábari-dóya hoṛé? Alla ye e duniyair giyan ore bekuf bouli sábut goijjé de no né? \v 21 Kiyólla-hoilé Alla ye Nizor giyane fáisela goijjé de, duniyair manúce ítarar giyane Íba re siní no fare fán. Hétolla Alla ttu yián fosón laiggé, ki hoilé, tobolik gorá zah de hóbor ore bekuf ṭáara zah de híyan or usílaye iman anóya ókkol ore nejat don. \v 22 Yohúdi ókkole illayi-nicán ókkol dabi goré, aar Girík ókkole giyan or talac goré, \v 23 montor añára Mosih re kúruc ot dí mariféla gíyl de híyan or tobolik gorí, ziyán ore Yohúdi ókkole zari no fare aar Beyohúdi ókkole bekuippa hóbor bóuli ṭáare, \v 24 lekin zetará re Alla ye ḍaikké, ítara Yohúdi óuk yáh Girík, ítarar hañse Mosih óilde Allar kudurut edde Allar giyan. \v 25 Kiyólla-hoilé Allar bekufaiyi hoó de híyan toh insán or giyan or túaro giyani, aar Allar komzuri hoó de híyan toh insán or bol or túaro boluwar. \p \v 26 Báiyain, báfiso, Alla ye tuáñra re ḍaikkíl de októt tuáñra hondilla accíla. Insán or nozor ot toh tuáñra boóut zon giyani nu accíla, boóut zon taakotwala nu accíla, aar boóut zon uoror tokkar háandan or óu nu accíla, \v 27 montor giyani gún ore córom dí bolla Alla ye duniyai ye bekuf ṭáare de híin ore basíloiye, aar boluwar gún ore córom dí bolla Alla ye duniyai ye komzur ṭáare de híin ore basíloiye. \v 28 Alla ye duniyai ye niróc edde behar ṭáare de híin ore, yáni ziín nái híin ore basíloiye de kiyólla-hoilé, asé de híin ore baatel gorí bolla, \v 29 zeéne honó moniccó ye Allar muúntu borái gorí no fare. \v 30 Tuáñra Íbar zoriya beh Mosih Isár bútore asó, Mosih óilde añárar hañse Allar diiya giyan; Íba añárar forhésgari, paki, edde azadi. \v 31 Hétolla pak-kalam ot endilla asé de mozin, “Zee niki borái goré, yóggwa ye Mabud ore lói beh borái goróuk.”\f + \fr 1:31 \fr*\ft \+xt Yarmíyah 9:24\+xt*\ft*\f* \c 2 \s Mosihr kurbanir baabute elan \p \v 1 Báiboináin ókkol, zeñtté añí tuáñrar hañse aái Allar gufon sóiyir tobolik goijjílam, añí toh cúndor-cúndor hotá yáh giyani hotá estemal nó gorí. \v 2 Kiyólla-hoilé añr niyot accíl de, tuáñrar fúañti tákite añí siríf Isá Mosihr edde Íba re kúruc ot dí mariféla gíyl de híyan or baabute bade ar honó kessú no zani bolla. \v 3 Añí tuáñrar fúañti tákite komzur accílam edde ḍoore bicí hafitám. \v 4 Añr boiyan edde tobolik maincóre bíra de héndilla giyani hotá lói gorá gíyl de no, bólke Pak-Ruhr kudurut dahái gorá gíyl deh, \v 5 zeéne tuáñrar iman insán or giyane no ói Allar kudurute ṭiki táke. \s Allar giyan \p \v 6 Giyani hotá toh añára uitará llói hoói zetará iman ot balok óiye, montor hé giyan e jáhan or yáh e jáhan or sóddar ókkol or no, zetará borbad ówat asé. \v 7 Háleke añára ziín boiyan gorí híin óilde Allar gufoni giyan or baabute, yáni Alla ye duniyai foida goríbar age lóti añárar mohíma lla ṭík gorí raikkíl de hé lukaiya giyan or baabute. \v 8 Hé giyan ore e jáhan or honó sóddare nó buzé, kiyólla-hoilé zodi buzíto toh ítara mohímar Malik ore kúruc ot dí mari no felaito. \v 9 Montor pak-kalam ot asé de, \q1 “Zetará Alla re muhábbot goré, \q2 ítara lla Íba ye ziín toiyar gorí raikké, \q1 híin no honó suké deikké, \q2 no honó hane fúinne, \q2 aar no honó insán or dil ot aiccé.”\f + \fr 2:9 \fr*\ft \+xt Yesáyah 64:4\+xt*\ft*\f* \p \v 10 Alla ye Pak-Ruhr duara añárar hañse híin zahér goijjé, kiyólla-hoilé hé Ruh ye hárr kessú tahákit goré, hoitó sailé, Allar ebbe gufoni gún úddwa. \v 11 Kiyólla-hoilé insán or bútore endilla hon asé, zee niki oinno zon or báfani re zane de? Siríf nizor ruh ye éna nizor báfani re zane. Borabor héndilla, Allar báfani re yó Allar Ruh ye bade ar honókiye no zane. \v 12 Añára toh duniyaibi ruh faiyí de no, bólke añára faiyí de hé Ruh óilde Allar torfóttu, zeéne Alla ye añára re ze niyamot ókkol diiyé híin ore siní fari. \v 13 Añára hoói de óilde híin or baabute. Híin hoité añára ze lofzó ókkol estemal gorí híin insán or giyane diya cíkkar no, bólke Pak-Ruhr diya cíkkar. Añára ruúhanir hákikot ókkol buzáite ruúhanir lofzó ókkol estemal gorí. \p \v 14 Montor zar ttu Pak-Ruh nái, yóggwa ye Allar Ruhr torfóttu ziín aiyé híin kobul no goré, kiyólla-hoilé híin yóggwar nozor ot bekuippa. Yóggwa ye híin ore buzí yó no fare, kiyólla-hoilé híin ore forók gorí fare de siríf hé Ruhr duara. \v 15 Zar ttu Pak-Ruh asé yóggwa ye hárr kessú forók gorí saá, montor yóggwa re honókiye forók gorí no fare, \v 16 zendilla pak-kalam ot asé, \q1 “Mabud or demak ore hone zainné, \q2 zeén níki yóggwa ye Íba re buddí dí faitto?”\f + \fr 2:16 \fr*\ft \+xt Yesáyah 40:13\+xt*\ft*\f* \m Montor añára ttu toh Mosihr demak asé. \c 3 \s Allar ham-goróya ókkol \p \v 1 Báiboináin ókkol, ruúhani ola maincóre zendilla gori hotá howá fore, añí tuáñra re héndilla góri hoói nó fari, bólke uitará re hoó fángori howá foijjé zetará aijjó duniyaibi, yáni zetará Mosihr bútore aijjó dud or fuain. \v 2 Añí tuáñra re dud hábailam, doró hána no; kiyólla-hoilé tuáñra híin or kaabel nu accíla. Becók aijjó úddwa nó óiyo, \v 3 kiyólla-hoilé tuáñra toh aijjó duniyaibi.\f + \fr 3:3 \fr*\ft Yáh \ft*\fqa duniyair maincór ḍóilla góri zindigi haṛoór \fqa* \f* Tuáñrar bútore zettót hásorot edde hoijja-fózzat asé, tói tuáñra duniyaibi de no né? Tuáñra aam maincór ḍóilla góri soloór de no né? \v 4 Kiyólla-hoilé zeñtté ezzone eén hoó, “Añí Pául or ummot,” ar ezzone, “Añí Apólos or ummot,” tói tuáñra duniyaibi manúc de no né? \p \v 5 Eéne, Apólos hon? Aar Pául hon? Duní zon toh háadem éna, zetarár usílaye tuáñra iman ainnó. Malike añára re zar-zar zimma taré-taré diiyé. \v 6 Añí bis lagaiyí, Apólose faní diiyé, montor baráiye de óilde Alla ye. \v 7 Hé ísafe lagoya yó kessú no, faní-dooya yó kessú no, montor Alla zibá ye níki baráiye Íba óilde hárr kessú. \v 8 Lagoiyar edde faní-dooyar moksót ek ḍoilla; montor fottíkiye nizor-nizor meénnot mozin boccíc faibo. \v 9 Kiyólla-hoilé añára óiyi de fúañti Allar ham-goróya; tuáñra óilade Allar zobin, tuáñra Allar banaiya billíng. \p \v 10 Alla ye añré diiyé de toóufik mozin, ezzon giyani mistírir ḍóilla añí ekkán buniyadi ḍáilli, aar ar ezzone híyan or uore billíng tulér. Montor nize hondilla gori banaitulér de híyan ot fottí ekzon ottu úñciyar ówar zorur. \v 11 Ze buniyadi age lóti ḍála gíyeh, hé buniyadi óilde Isá Mosih. Honókiye toh híyan bade arekkán buniyadi ḍáli no faribó. \v 12 Hodúne cúna, rufa, dami fattór, gas, boijjal yáh nañrá lói hé buniyadir uore gór banaibó de tákibo, \v 13 montor fottí ekzon or ham sáf-sáf góri dahá zaybo de asé, kiyólla-hoilé din ailé híin zahér óizayboi; kiyólla-hoilé híin ooin loi beh zahér gorá zaybo, ooine har ham hondilla de sábut goríbo. \v 14 Híyan or uore zee ziyán banaiyé híyan zodi no furi ṭiki táke, tóoile banoya ye boccíc faibo. \v 15 Montor zar gán furizaybói, yóggwa ttu gunári óibo. Becók yóggwa basizaybói, montor yóggwar hálot eén manúc or ḍóilla óibo, zibá ye ooin farái aiccé. \p \v 16 Tuáñra no zano né, tuáñra Allar gór de aar Allar Ruh tuáñrar bútore táke dé? \v 17 Zodi honókiye Allar gór ore borbad gorífele, Alla ye yóggwa re borbad gorífelaibo, kiyólla-hoilé Allar gór toh pak, aar hé gór óilade tuáñra. \p \v 18 Nizoré nize fáki no diyo. Tuáñra ttu zodi honókiye e jáhan ot giyani bouli ṭáare, yóggwa bekuf bonouk, zeéne yóggwa sóiyi giyani óizagoi. \v 19 Kiyólla-hoilé e duniyair giyan-buddí toh Allar nozor ot bekufaiyi. Pak-kalam ot endilla asé, “Alla ye giyani ókkol ore ítarar salákir fán ot féla.”\f + \fr 3:19 \fr*\ft \+xt Ayub 5:13\+xt*\ft*\f* \v 20 Endilla yó asé, “Mabude giyani ókkol or báfa behar de zane.”\f + \fr 3:20 \fr*\ft \+xt Zobur 94:11\+xt*\ft*\f* \v 21 Hétolla, hoitó saáir de, honókiye manúc ore lói borái no goijjó. Kiyólla-hoilé beggún toh tuáñrar: \v 22 Pául óuk, Apólos óuk, Kéfas\f + \fr 3:22 \fr*\ft Íba óilde Fitor\ft*\f* óuk, duniyai óuk, zindigi óuk, moot óuk, asé de híin óuk yáh aibó de híin, beggún tuáñrar, \v 23 tuáñra óilade Mosihr, aar Mosih óilde Allar. \c 4 \s Sáhabi gún óilde Mosihr háadem \p \v 1 Maincé añára re Mosihr háadem edde Allar gufon sóiyi ókkol zanaidibar zimmadar bouli buzóuk. \v 2 Híyan ot zoruri óilde, zimmadar ókkol ore furafuri biccácdar lootfon. \v 3 Añr bisar tuáñra goró yáh duniyaibi adalote goré, híyan añr lla ḍoóñr hotá no; añí toh añr nizor bisar úddwa no gorí. \v 4 Kiyólla-hoilé añí añr ulḍa kessú no zani; montor híyane hóno añí behosúr bóuli sábut no goré. Añr bisar goré de óilde Malike. \v 5 Hétolla sóiyi októ aibár age honó kessúr bisar no goijjó; Malik nú aiyé foijjonto entezar gorí táikko. Íba ye toh ziín andár ot lukaiya asé híin foór ot aníbo, aar insán or dil or erada ókkol zahér goríbo. Héñtte Allar torfóttu zar-zar taarif tee-tee faibo. \p \v 6 Báiboináin ókkol, tuáñrar bálai lla añí añr nizor edde Apólos or meésal dí tuáñra re iín hoiyí, zeéne tuáñra añára ttu e hotár maáni cíko, ki hoilé, “Ziín leikká asé híin or baáre no zaiyo.” Baade tuáñra ezzon ore lói ar ezzon or ulḍa boráiye fúli no uṛíba. \v 7 Tuáñra re ar ezzon or túaro ḍoóñr hone banaiyé? Tuáñra kii nó foo de asé? Zodi faiyó de óile, tói kessú nó foo fángori kiyólla borái goró? \p \v 8 Saité de tuáñra age lóti beggún fai yore tuangor óigiyogoi; añára sára tuáñra baáñcca óigiyogoi fán lager. Becók, tuáñra baáñcca óita bóuli gom óito, kiyólla-hoilé añára yó tuáñrar fúañti hókumot gorí faittam. \v 9 Añr ttu lage de, Alla ye añára sáhabi gún ore beggún or fisé manúc uitarár ḍóilla góri raikké zetará re marifélaibar hókum óigiyoi; kiyólla-hoilé añára toh duniyair, fírista ókkol or, edde manúc ókkol or nozor ot ekkán tooñcá bonigiyígoi. \v 10 Añára toh Mosihr wasté bekuf bonigiyígoi, montor tuáñra Mosihr ummot ói giyani óigiyogoi. Añára komzur, montor tuáñra boluwar. Tuáñrar boóut izzot asé, montor añárar honó izzot nái. \v 11 Añára aijjó úddwa búkki edde tiráci. Añára ttu hoorsuor or homi asé, añára fiṛa hái, añára begór, \v 12 añára nizor áte meénnot gorí. Maincé añára re beizzoti goillé yo añára ítara re borhot dih. Añárar uore zulúm goillé yo añára bordac gorí. \v 13 Zeñtté maincé añárar bodnam goré, añára ítara re norom or sáañte zuwab dih. Añára toh duniyair hoñsara edde tamám fúrari ókkol or ḍóilla óigiyigoi, ebbe aijjó úddwa héndilla. \p \v 14 Añí iín lekír de tuáñra re córom dí bolla no, bólke añr adorja fuain ísafe tuáñra re nosíyot gorí bolla. \v 15 Becók, tuáñra ttu Mosihr baabute cíkkadoya ázar-ázar tákile yo, tuáñra ttu baf bicí nái, kiyólla-hoilé tuáñrar hañse kúchóbor tobolik goróne Mosih Isár bútore siríf añí óilam de tuáñrar baf. \v 16 Hétolla añí tuáñra re aros gorír, tuáñra añr nomuna mozin solo. \v 17 Hé niyote añí tuáñrar hañse Timóti re difeṛáiyi, zibá Malik or bútore añr adorja edde biccácdar fua. Mosihr bútore añr solasol hondilla de aar hárr zagar fottí zomát ot añí hondilla taalim ókkol di de híin beggún yóggwa ye tuáñra re monot gorídibo. \p \v 18 Añí tuáñrar hañse ar nu aiccúm bóuli ṭáari tuáñra ttu hodún manúc boráiye fúli uiṭṭé. \v 19 Malike sailé, añí tuáñrar hañse hára aiccúm, baade añí boráiye fúli uiṭṭé de ítarar hotá ókkol zaniloiyum de no siríf, bólke ítara ttu kii kémota asé híyan óu zaniloiyum. \v 20 Kiyólla-hoilé Allar raijjo toh hotábattarar uore no, bólke kudurut or uore. \v 21 Tuáñra hon nán basíba? Añí tuáñrar hañse loṛí lói aitám né, náki muhábbot edde ṭánḍa mezas or sáañte aitám? \c 5 \s Zenákarir bisar \p \v 1 Fúna zar de, tuáñrar bútore zenákari soler, endilla zenákari ziín Beyohúdi ókkol or bútore úddwa nái, hoitó sailé, ezzone nizor baf or bou loi nizor bou wór ḍóilla góri gúm zah. \v 2 Híyan olla tuáñra afsús háiba tóuk, bólke aró fohórai goró. Zee niki héndilla ham gorér ítare tuáñrar bútottu neelai don nu accíl né? \v 3 Añí tuáñrar hañse jisím or sáañte házir no tákile yo, ruhr sáañte házir así; hétolla zee niki héndilla ham gorér ítar bisar añí jisím or sáañte házir así fángori age lóti gorí raikkí. \v 4 Ki hoilé, tuáñra zeñtté añárar Malik Isár name zoma óiba, aar añí ruhr sáañte tuáñrar hañse házir óiyum, edde añárar Malik Isár kudurut óu añárar fúañti tákibo, \v 5 héñtte héndilla manúc ore Cóitan or át ot gosáidiyo, zeéne ítar jisím dónco óizagoi, aar ítar ruh ye zen Malik Isá aibó de hé din nejat fa. \p \v 6 Tuáñra borái gorór de híyan gom no. Tuáñra no zano né, ekkiní góri cúṭare hañi or dola guñṛa fúlaifele dé? \v 7 Furana cúṭar dur gorífelo, zeéne tuáñra noya hañi óizogoi, zendilla tuáñra asóle cúṭar sára. Kiyólla-hoilé Mosih añárar azadir-id or Bérasóol-or-Sóo re añára lla kurbani gorá gíyeh. \v 8 Hétolla, aiyó, añára furana cúṭar, yáni ducconir edde hórafir cúṭar dur gorífelai yore cúṭar sára ruṭi loi id gorí, yáni ehélase edde sóiyir sáañte. \p \v 9 Añr ceñṛít añí tuáñrar hañse leikkílam de ki, tuáñra zenákur ókkol lói taalukat no raikkó; \v 10 añí uitará llói taalukat no rakíto hoitó saiyí de no zetará e duniyair zenákur ókkol, lalósbon ókkol, ḍahañit ókkol, yáh mutti-fuñzoya ókkol; kiyólla-hoilé héndilla óile toh tuáñra ttu e duniyair baáre zaagói foribó. \v 11 Bólke háleke añí tuáñrar hañse leikkílam de, tuáñra endilla honó imandár kúwala de manúc lói taalukat no raikkó zee niki zenákur, lalósbon, mutti-fuñzoya, bodnam-goróya, nicákur, yáh ṭiañmaru. Héndilla manúc or fúañti hána úddwa na háiyo. \p \v 12 Añré kiyé faiyé baárgwa maincór bisar goráye? Tuáñra kí torikar bútor or maincór bisar no goró né? \v 13 Montor baárgwa maincór bisar Alla ye goríbo. Pak-kalam ot endilla asé, “Hé bura manúc cwa re tuáñrar cómaz ottu neelaido.”\f + \fr 5:13 \fr*\ft \+xt Córiyot-nama 13:5; 17:7; 19:19; 21:21; 22:21,24; 24:7\+xt*\ft*\f* \c 6 \s Gairimandár or hañse bisar saitó zaar baabute \p \v 1 Tuáñra honókiyo ttu honó imandár bái lói hoijja tákile, hon hímmote Allar pak bonda ókkol or hañse bisar saitó no zai bedini ókkol or hañse saitó zoo? \v 2 Tuáñra no zano né, Allar pak bonda ókkole duniyair bisar goríbo dé? Tuáñra zettót duniyair bisar goríba, tói tuáñra cóñṛo-cóñṛo hoijja ókkol or bisar goríbar kaabel no né? \v 3 Tuáñra no zano né, añára fírista ókkol or bisar goijjúm dé? Héen óile e duniyair gún goitté kii? \v 4 Hétolla, tuáñra ttu héndilla maamela tákile, zomát or baárgwa maincóre kiyá bisarhar tíyagaro? \v 5 Añí iín tuáñra re córom dí bolla hoóir deh. Tuáñrar bútore endilla honó giyani manúc nái níki, zee niki imandár báiyain dor maamelar bisar goríbar kaabel? \v 6 Montor tuáñra toh ek imandár bái or ulḍa arek imandár bái ye bisar ot zoo, aar híyan óu gairimandár ókkol or muúntu! \p \v 7 Asóle tuáñra ezzon or ulḍa ezzone mooddima goró de híyane dahá de, tuáñra ebbere hóñṛi gíyogoi. Yár túaro nainsáfi kiyá bordac no goró? Nizoré beimani goittó kiyá no doh? \v 8 Háleke tuáñra nize yó toh nainsáfi goró, aar beimani goró, héndilla tuáñra imandár báiboináin dore úddwa goró. \p \v 9 Tuáñra no zano né, kuham-goróya ókkole Allar raijjo miras no faibo dé? Nizoré fáki no diyo; bodmac, mutti-fuñzoya, zenákur, morote-morote zená-goróya, \v 10 sur, lalósbon, nicákur, bodnam-goróya, ṭiañmaru, ítara honókiye Allar raijjo miras no faibo. \v 11 Tuáñra hodún óu héndilla accíla, montor Malik Isá Mosihr name edde añárar Allar Ruhr duara tuáñra re dúifela gíyeh, pak-sáf gorá gíyeh, edde forhésgar bóuli kobul gorá gíyeh. \s Jisím lói Allar kudurut zahér goró \p \v 12 Honókiye endilla hoibá de tákito fare, “Añr lla hárr kessú zayes,” ṭík hotá, montor hárr kessú ye manúc ore fáida no goré. Añí yó hoói faijjum, “Añr lla hárr kessú zayes,” montor añí honó kessú re añr uore hókumot goittó no diyum. \v 13 Honókiye endilla yó hoibá de tákito fare, “Hána feṭ olla, aar feṭ hána lla,” ṭík hotá, montor Alla ye toh duníyan dónco gorífelaibo. Monot raikkó, jisím zená lla no bólke Malik olla, aar Malik óilde jisím olla. \v 14 Alla ye toh Nizor kudurute Malik ore zinda goijjé, Íba ye Nizor hé kudurute añára re yó zinda goríbo. \v 15 Tuáñra no zano né, tuáñrar jisím óilde Mosihr jisím or híssa ókkol dé? Tói añí kí Mosihr jisím or híssa loifélai híin ore honó magir jisím or híssa banaiyúm? Bilkúl no. \v 16 Aar náki tuáñra yián no zano, ki hoilé, zee niki honó magi lloi milmilab goré ítar jisím híba llói ek gaa óizagoi dé? Kiyólla-hoilé pak-kalam ot endilla asé, “Ítara duní zon ek jisím óizayboi.” \f + \fr 6:16 \fr*\ft \+xt Foidayec 2:24\+xt*\ft*\f* \v 17 Montor zee niki Malik loi ek ó, íte Íba llói ek ruh óizagoi.\f + \fr 6:17 \fr*\ft Yáh \ft*\fqa ek ruht\fqa*\f* \p \v 18 Zenákari ttu dáizogoi. Manúce ar badbaki ze guná ókkol goré híin beggún jisím or baáre goré deh, montor zee niki zená goré íte nizor jisím or ulḍa guná goré deh. \v 19 Tuáñra no zano né, tuáñrar jisím Pak-Ruh tákibar gór deh, zibá tuáñrar kollóf ot asé, zibá re tuáñra Allar torfóttu faiyó? Tuáñra tuáñrar nizor no, \v 20 kiyólla-hoilé tuáñra re dam dii kina giyéh, hétolla nizor jisím lói Allar mohíma zahér goró. \c 7 \s Biyá-cádir baabute cíkka \p \v 1 Yala añí tuáñra añr hañse leikkó de híin or zuwab dir: ói, morotfuain de mayafuain loi milmilab no gorón gom. \v 2 Montor zenákari ttu basi táki bolla, fottí morotfuain dor ttu nizor-nizor bou tákouk, aar fottí mayafuain dor ttu nizor-nizor hócom tákouk. \v 3 Hócome nizor bou wór hók adai goróuk, aar héndilla, bou wé yó nizor hócom or hók adai goróuk. \v 4 Bou wottu nizor gaar uore honó adíkar nái, montor hócom ottu beh asé; aar héndilla, hócom ottu yó nizor gaar uore honó adíkar nái, montor bou wóttu beh asé. \v 5 Ezzon ore ezzone inkar gorí no díyo, montor dua gorí bolla duní zone razirobbot ói yore kessú októ lla faribá. Baade abar agor ḍóilla óizayogoi, zeéne tuáñra re tuáñrar nizoré sóoñli rakár homi loi yore Cóitane entán ot no féla. \v 6 Añí tuáñra re iín hókum gorír de no, bólke ezazot dir deh. \v 7 Añr azzu óilde, fottí morotfuain añr ḍóilla óuk. Montor fottí zon ottu Allar diiya niyamot asé, ezzon ottu endilla asé, aar ar ezzon ottu arek ḍoilla asé. \p \v 8 Montor abiyáta ókkol ore edde rari ókkol ore añí yián hoóir, tuáñra yó añr ḍóilla abiyáta tákile gom óibo. \v 9 Montor zodi nizoré sóoñli rakí no faro, tóoile biyá gorífelo, kiyólla-hoilé azzuye zolifuri zar túaro beétor óilde biyá gorífelon. \p \v 10 Montor biyáta gún ore añí hókum dir, háleke añí dir de no bólke Malike der deh, ki hoilé, bou nizor hócom ottu alok ói no zoggói. \v 11 Montor zodi alok óizagoi, tóoile híba ttu abiyáta tákizagoi foribó, arnóile nizor hócom lói abar bonizagói foribó, aar hócom ottu yó nizor bou wóre no sára foribó. \p \v 12 Aar badbaki gún ore Malike no, bólke añí hoóir, honó imandár bái ottu zodi gairimandár bou táke, aar híba tar loi zindigi goittó razi ó, tóoile tee híba re no sárouk. \v 13 Héndilla, honó imandár mayafua ttu zodi gairimandár hócom táke, aar tee híba llói zindigi goittó razi ó, tóoile híba ye nizor hócom ore no sárouk. \v 14 Kiyólla-hoilé gairimandár hócom bou wór zoriya pak-sáf óizagoi, aar gairimandár bou imandár hócom or zoriya pak-sáf óizagoi; arnóile toh tuáñrar fuain nafak óito, montor yala ítara pak. \p \v 15 Montor gairimandár gwá zodi alok óizaytoi saá, tóoile óizoggoi. Héndilla hálot ot honó imandár bái yáh bóin biyá-cádir ban or tole nái. Alla ye toh añára re cántir zindigi haṛai bolla éna ḍaikké. \v 16 Ó bou, tui keéngori zanos, tor hócom ore nejat fa bay no faribí de? Ó hócom, tui keéngori zanos, tor bou wóre nejat fa bay no faribí de? \s Malik or ḍaka mozin zindigi haṛo \p \v 17 Malike zaré ze hálot ot raikké edde zaré ziyán olla ḍaikké, fottíkiye hé mozin zindigi haṛo. Tamám zomát ókkol or hañse añí di de hókum óilde híyan. \v 18 Zodi ázomi goijjá honó manúc ore ḍaha giyéh de óile, íte be-ázomi goijjá óibar kucíc no goróuk. Zodi be-ázomi goijjá honó manúc ore ḍaha giyéh de óile, íte ázomi no goróuk. \v 19 Kiyólla-hoilé ázomi gorá yó kessú no, ázomi no gorá yó kessú no, montor asól hotá óilde Allar hókum ókkol amól gorón. \v 20 Alla ye zaré ze hálot ot tákite ḍaikké, íte hé hálot ot táko. \p \v 21 Tuáñre gulami hálot ot tákite ḍaha giyéh de né? Ferecan no óiyo. Montor zodi tuáñr ttu azad ói faribár moouka táke, tóoile híyan estemal goró. \v 22 Kiyólla-hoilé Malike zaré gulami hálot ot tákite ḍaikké, íte Malik or azad goijjá manúc. Héndilla, zaré azadi hálot ot tákite ḍaikké, íte Mosihr gulam. \v 23 Tuáñra re dam dii kina giyéh, hétolla insán or gulam no boniyó. \v 24 Báiyain, zaré ze hálot ot tákite ḍaha giyéh, íte hé hálot ot táki Alla lloi taalukat zari rakó. \s Abiyáta edde rari ókkol \p \v 25 Yala abiyáta ókkol or baabute hoitó sailé: añí ítara lla Malik or torfóttu honó hókum nó fai, lekin Malik or rahámote añí bóracar laayek óiyi ísafe añr rai dir. \v 26 Yala soler de mosibot ókkol or uzu kíyal gorí sailé, añr báfa mozin, zee zendilla asé héndilla tákile gom óibo. \v 27 Tuáñr ttu bou asé niki? Tákile híba ttu síra óizaytoi zuu no tuwaiyó. Tuáñr ttu bou nái niki? No tákile bou no tuwaiyó. \v 28 Montor zodi biyá gorífelo, tuñí guná gorór de héen no; aar zodi honó abiyáta mayafua ye biyá gorífele, híba ye yó guná gorér de héen no. Montor añí saáir de tuáñra re mosibot ókkol ottu basai bolla, ziín héndilla manúc ottu e zindigit tákibo. \p \v 29 Báiboináin ókkol, añí hoitám saáir de ki hoilé, októ ebbe hom; hétolla zetará ttu bou asé, ítara ttu yala lóti eéngori solar zorur zeén níki ítara ttu bou nái; \v 30 zetará hañdahaṛi gorér ítara eén óuk zeén níki ítara hañdahaṛi no gorér; zetará kúci gorér ítara eén óuk zeén níki ítara kúci no gorér; zetará kessú kiner ítara eén óuk zeén níki ítara ttu kessú nái; \v 31 zetará duniyaibi jiníc ókkol estemal gorér, ítara eén óuk zeén níki ítara híin lói birana nái. Kiyólla-hoilé e duniyair súrot toh bodolizargói. \p \v 32 Añí saái de, tuáñra sintabáfani sára táko. Abiyáta manúce Malik or jiníc ókkol or baabute beh báfe, ki hoilé, nize Malik ore keéngori kúci gorí faribó. \v 33 Montor biyáta manúce duniyaibi jiníc ókkol or baabute beh báfe, ki hoilé, nizor bou wóre keéngori kúci gorí faribó; \v 34 ítar mon duihaṛat fore. Ze mayafua abiyáta yáh kuwári, híba ye Malik or jiníc ókkol or baabute beh báfe, zeéne híba jisím ot edde ruht pak ói fare. Montor biyáta mayafua ye duniyaibi jiníc ókkol or baabute beh báfe, ki hoilé, nizor hócom ore keéngori kúci gorí faribó. \v 35 Añí híin tuáñrar fáida lla hoóir deh; tuáñra re sifot rakí bolla hoóir de no, bólke tuáñra zen ziyán sóiyi híyan goró, zeéne tuáñra ek díyane Malik or hédmot goró. \p \v 36 Montor zodi honókiye eén ṭáare, íte ítar zuragatá goijjá mayafua re biyá gorí no feler de híyan gom no ór, aar zodi ítar ttu biyár furani bicí ói híba re biyá gorífelar zorur de báfe, tóoile íte nizor erada fura goróuk, híyan guná no; ítara biyá gorífelouk. \v 37 Montor zee niki nizor kuwári mayafua re ettar biyá no gorí bolla nizor dile-dile mozbut fáisela gorífelaiye aar honó mojburi nái, bólke nizor moncá re furafuri sóoñli fare, íte yó gom goré. \v 38 Hétolla, zee niki nizor zuragatá goijjá mayafua re biyá gorífele íte gom goré, montor zee niki biyá gorí no fele íte aró gom goré. \p \v 39 Hócom zetódin zinda asé, bou hócom lói hétodin beh baindá táke; montor zodi hócom morizagói, híba ttu zaré monehoó taré biyá goríbar azadi asé, lekin manúc cwa Malik or torikar ówa foribó. \v 40 Añr rai mozin, híba zodi héddur ot táizagoi, híba aró kúcit tákibo. Añí ṭáarir de, añí híin Allar Ruhr hédaiyote hoóir. \c 8 \s Muttir hañse kurbani diya hána \p \v 1 Yala muttir hañse kurbani diya hána ókkol or baabute hoitó sailé: añára toh zani, ói, añára beggún ottu zankari asé. Zankariye toh fohórai baré, montor muhábbote torki ané. \v 2 Zee niki nizor ttu kessúr zankari asé bóuli ṭáare, ítar ttu aijjó oddúr zankari nái zeddúr ítar ttu táka foitto. \v 3 Montor zee niki Alla re muhábbot goré, ítare toh Íba ye siné. \p \v 4 Hétolla muttir hañse kurbani diya hána ókkol háar baabute hoitó sailé: añára zani, mutti toh duniyait mazé asóle kessú no, aar Alla ekgwá bade ar nái. \v 5 Kiyólla-hoilé zodi debota hoó de híin asman ot yáh duniyait tákile yo, becók debota hoó de yó bicí asé, kúda hoó de yó bicí asé; \v 6 montor añára ttu Alla asé de siríf ekgwá, Íba óilde Baf, zibár torfóttu hárr kessú foida óiye aar zibá lla añára zindigi haṛair. Aar Malik asé de yó ekgwá, Íba óilde Isá Mosih, zibár duara hárr kessú foida óiye aar zibár duara añára basi así. \p \v 7 Montor hárr manúc ottu hé zankari gán nái. Hodún ottu aijjó mutti fuñzar adot táigiyoi ísafe ítara muttir hañse kurbani diya hána ókkol háa, aar ítarar hélom komzuriye nafak óizagoi. \v 8 Hána ye añára re Allar ḍáke no goré; añára híin na háile yo honó lussán nái, aar háile yo añárar honó fáida nái. \p \v 9 Toóu úñciyar, zeéne tuáñrar e azadi ye hélom komzur ola ókkol ore gunát no foraba. \v 10 Kiyólla-hoilé zodi honó hélom komzur ola manúce tuñí zankari ola manúc ore muttir mondir ot hána hóor de deké, tóoile yóggwa ye yó kí muttir hañse kurbani diya hána ókkol háito hímmot no faibo né? \v 11 Tói hé komzur bái zar lla Mosih moijjíl, tuáñr zankarir zoriya yóggwa dónco ói no zaybói né? \v 12 Héndilla góri zeñtté tuáñra imandár báiboináin dor ulḍa guná gorí ítarar komzur hélom ot zohóm goró, héñtte tuáñra Mosihr ulḍa guná gorór deh. \v 13 Hétolla, zodi hána ye añr imandár bái ore gunát foraba, tóoile añí ar honódin gusso na háiyum, zeéne añr zoriya yóggwa gunát no fore. \c 9 \s Sáhabir hók edde zimmadari \p \v 1 Añí kí azad no? Añí kí sáhabi no? Añí kí Isá añárar Malik ore nó dekí? Malik or hañse añr ham or notiza tuáñra no né? \v 2 Añí argún or hañse sáhabi de no óile yo, becók tuáñrar hañse ói; kiyólla-hoilé tuáñra óilade Malik or hañse añr sáhabigirir moór. \p \v 3 Zetará añr sáhabigirir baabute súwal goré, ítarar hañse añr zuwab óilde: \v 4 añára ttu hána-fina háibar hók nái niki? \v 5 Añára ttu kí nizor imandár bou loi sofór ot zaibar hók nái, zendilla oinno sáhabi gún ottu, Malik or báiyain dor ttu, edde Kéfas\f + \fr 9:5 \fr*\ft Íba óilde Fitor\ft*\f* ottu asé? \v 6 Aar náki siríf Bárnabas ottu edde añr ttu ham no goríbar hók nái de? \p \v 7 Nizor ṭiañ hóros gorí fóous ísafe ham goré de hon asé? Anggur-bariza lagai híyan ottu gula na háa de hon asé? Aar goru-sóol fali híin ottu dud na háa de hon asé? \v 8 Añí kí iín siríf insán or kiyase hoóir de né? Córiyote yó kí iín no hoó né? \v 9 Muúsar Córiyot ot toh endilla asé, “Dán úñror de goru re hoóñr no diyó.”\f + \fr 9:9 \fr*\ft \+xt Córiyot-nama 25:4\+xt*\ft*\f* Alla ye ki siríf goru ókkol olla sinta goré de né? \v 10 Íba ye híyan añára lla hoiyé de no né? Becók, híyan añára lla beh leká gíyeh, kiyólla-hoilé álcac-goróya ttu acár sáañte álcac gorár zorur, aar dán-úñroya ttu bák faibar acár sáañte dán úñrar zorur. \v 11 Añára zettót tuáñrar bútore ruúhanir bis cíñṭṭi, tói añára zodi tuáñra ttu fósol ísafe duniyaibi jiníc ókkol dai híyan kí ḍoóñr hotá né? \v 12 Tuáñrar uore oinno kiyó ttu zodi híin faibar hók táke, tóoile añára ttu kí aró bicí nái né? \p Montor añára hé hók híyan or fáidai nó tulí; bólke hárr kessú bordac gorí, zeéne añárar zoriya Mosihr kúchóbor olla bazá foida no. \p \v 13 Tuáñra no zano né, zee niki baitul-mukaddos or hédmot goré, yóggwa ye baitul-mukaddos ottu hána faa dé? Aar zee niki kurbani-gáñr hédmot goré, yóggwa ye kurbani-gáñ ttu bák faa dé? \v 14 Borabor héndilla, Malike hókum díye de ki, zetará kúchóbor tobolik goré ítara hé kúchóbor or usílaye nizor zorurot ókkol fouk. \p \v 15 Montor añí hé hók híin ekkán ottu úddwa fáidai nó tulí. Aar añí héndilla hók or dabi gorí bolla iín lekír de no, kiyólla-hoilé honókiyo re añr e borái goríbar hók harí loifélaito díyar túaro añí morizon nán añr lla beétor óibo. \v 16 Añí kúchóbor tobolik gorí de óile yo, añr ttu borái goríbar kessú nái, kiyólla-hoilé híyan toh añr fóros. Añr uore afsús, zodi añí kúchóbor tobolik no gorí. \v 17 Zodi añí hé ham nizor ttu monehoói goittám, tóoile toh añr lla boccíc tákito; montor añí toh añr zimmadari éna adai gorír, kiyólla-hoilé añré híyan or zimma diiya giyéh. \v 18 Tóoile añr boccíc kii? Híyan óilde, zeñtté añí kúchóbor tobolik gorí, añí zen honó dam sára kúchóbor tobolik gorí, aar kúchóbor tobolik-goróya ísafe añr ze hók asé, añí zen híyan or furafuri fáidai no tulí. \p \v 19 Añí honókiyor gulam no de óile yo, añí nizoré manúc beggún or hañse gulam banaiyí, zeéne añí aró bicí maincóre ṭanianí fari. \v 20 Yohúdi ókkol or hañse añí Yohúdir ḍóilla boinní, zeéne Yohúdi ítara re ṭanianí fari. Zetará Córiyot or tole asé, añí Córiyot or tole no de óile yo, ítarar hañse Córiyot or tole así fángori táikki, zeéne añí Córiyot or tole asé de ítara re ṭanianí fari. \v 21 Zetará ttu Córiyot nái, añí ítarar hañse Córiyot sárar ḍóilla boinní, zeéne zetará Córiyot sára asé ítara re ṭanianí fari. Háleke añí Allar diiya córiyot sára de no, añí toh Mosihr córiyot or tole así. \v 22 Komzur ókkol or hañse añí komzur boinní, zeéne añí ítara re ṭanianí fari. Añí beggún or hañse hárr kessú boinní, zeéne añí ze honó bote hodún ore basai fari. \v 23 Añí híin beggún goríde óilde kúchóbor or wasté, zeéne añí yó híyan or rahámot or bági ói fari. \p \v 24 Tuáñra no zano né, zetará duñraduñri zibbat de ítara duñitte beggúne duñre, montor boccíc siríf ekzone faa dé? Héndilla, tuáñra yó ziti faro fángori duñro. \v 25 Zetará kélat cámil ó, ítara toh bicí hora niyom-kaanun mani nizoré sóoñli raké. Ítara nac óizagoi de tas fai bolla beh héndilla goré, montor añára nac no ó de tas fai bolla beh gorí. \v 26 Hétolla honó moksót sára añí no duñri; boccin kéloyar ḍóilla añí boiyar ot no mari. \v 27 Montor añí añr gaar uore horagori niyom-kaanun solai híyan ore nizor gulam banai rakí, zeéne oinno zon ore tobolik gorí baade añí nize boccíc or nakaabel ói no zaygói. \c 10 \s Mutti fuñzar baabute úñciyari \p \v 1 Báiboináin ókkol, añí no saái tuáñra yián or ozana táko, ki hoilé, añárar tamám bafdada ókkol miyúlar sáiyar tole accíl, aar ítara beggúne doijja farái giíl. \v 2 Ítara Muúsar ummot ói bolla beggúne miyúlat edde doijjat bápṭisma lóil; \v 3 beggúne ekí gabi hána háail, \v 4 edde beggúne ekí gabi faní háail. Kiyólla-hoilé ítara faní háito de óilde ítarar fúañti-fúañti zaito de gabi Cíl yíba ttu, hé Cíl lwá óilde Mosih. \v 5 Montor toóu ítara beecbák lói Alla kúci nu accíl, hétolla ítarar lac ókkol moidan zagat dorbodor óigilgoi. \p \v 6 Híin añára lla sébok boinné, zeéne añára ttu bura ham goittó dilmon no táke zendilla ítara ttu accíl. \v 7 Tuáñra mutti fuñza no goijjó, zendilla ítara hodúne goijjíl. Pak-kalam ot endilla asé, “Manúc ókkole hána-fina háito boói nasitó uiṭṭé.”\f + \fr 10:7 \fr*\ft \+xt Hízorot 32:6\+xt*\ft*\f* \v 8 Aiyó añára zená no gorí, zendilla ítara hodúne gorí ek din ot ekkuri tin ázar manúc morigílgoi; \v 9 añára Malik ore entán no gorí, zendilla ítara hodúne goijjíl, aar háf ókkol or hoñran hái morigílgoi; \v 10 cékayot no gorí, zendilla ítara hodúne goijjíl, aar hálak-goróya fírista ye hálak gorífelail. \p \v 11 Maincé sébok hásil gorí bolla híin ítarar uore óiye deh, aar añára ahéri zobanar maincór nosíyot olla híin leká gíyeh. \v 12 Hétolla, zee niki mozbut gori tíyaiya asé bóuli ṭáare, íte úñciyar tóuk, zeéne fori no zagói. \v 13 Tuáñra toh endilla honó entán ot nó foro, ziín insán olla aamfám no. Alla toh biccácdar; Íba ye tuáñra re bordac gorí no faro de héndilla entán ot foitto no dibo; bólke entán or fúañti-fúañti héntu neeliaibár foñt óu milaidibo, zeéne tuáñra híyan bordac gorí faro. \p \v 14 Hétolla hoóir, ó añr adorja ókkol, mutti fuñza ttu dáizogoi. \v 15 Añí tuáñra re aholbon bouli buzí hotá iín hoóir. Añí hoóir de hotá híin tuáñra nize báfiso. \v 16 Zeñtté añára rahámot or fiyala ttu Alla re cúkuriya gorí hái, añára kí Mosihr lou wót córik ói no zaygói né? Aar zeñtté ruṭi báñgi hái, añára kí Mosihr gaat córik ói no zaygói né? \v 17 Ruṭi asé de toh ekgwá, hétolla añára bicí de óile yo añára ek gaa, kiyólla-hoilé añára beggúne toh hé ekgwá ruṭi éna hái. \p \v 18 Boni Isráil or baabute báfiso: zetará kurbani diya hána ókkol háa, ítara kí kurbani-gáñt córik ói no zagói né? \v 19 Híyan lói kí añí endilla hoitó saáir de, muttir hañse kurbani diya hána ókkol or kimot asé, yáh mutti ókkol or kimot asé? \v 20 No, bólke hoitó saáir de, Beyohúdi ókkole ziín kurbani de híin ítara Allar hañse kurbani dede no bólke bút ókkol or hañse de deh. Aar añí no saái de ki, tuáñra bút ókkol lói honó taalukat rakó. \v 21 Tuáñra Malik or fiyala ttu edde bút ókkol or fiyala ttu ekku fúañti hái no faribá. Tuáñra Malik or mes ot edde bút ókkol or mes ot ekku fúañti córik ói no faribá. \v 22 Náki añára Malik ore gairot tulídir dé? Añára kí Íbar túaro boluwar? \s Beggún Allar taarif ói bolla goró \p \v 23 Honókiye endilla hoibá de tákito fare, “Añr lla hárr kessú zayes,” Ṭík hotá, montor hárr kessú ye manúc ore fáida no goré. Añí yó hoói faijjum, “Añr lla hárr kessú zayes,” montor hárr kessú ye toh manúc ore torki no goré. \v 24 Honókiye nizor fáida no tuwaiyó, bólke oinno zon or fáida tuwo. \p \v 25 Gussor bazar ot ziín bese híin háiyo; hélom or wasté honó súwal no goijjó; \v 26 kiyólla-hoilé pak-kalam ot endilla asé, “Duniyai edde duniyait asé de híin beggún Mabud or.”\f + \fr 10:26 \fr*\ft \+xt Zobur 24:1\+xt*\ft*\f* \p \v 27 Zodi honó gairimandáre tuáñra re hánar dawot de aar tuáñra hé dawot kobul goijjó de óile, tuáñrar muúntu ziín dee híin háifelaiyo; hélom or wasté honó súwal no goijjó. \v 28 Montor zodi honókiye tuáñra re eén hoó, “Gusso iín mutti re peec goijjá,” tóoile zibá ye tuáñra re batalaidiyé yóggwar wasté edde hélom or wasté híin na háiyo; \v 29 añí tuáñrar nizor hélom or hotá hoóir de no, bólke yóggwar. Kiyólla-hoilé oinno zon or hélome kiyá añr azadir fáisela goittó? \v 30 Zodi añí cúkuriya gorí hái, tóoile ziín olla añí cúkuriya gorí híin or zoriya kiyá añr bodnam óito? \p \v 31 Hétolla hoóir, tuáñra hóo yáh fiyó, yáh oinno kessú goró, beggún Allar mohíma ói bolla goríyo. \v 32 Honókiyo lla oñsá no boinno; Yohúdi lla óuk yáh Girík olla, aar yáh Allar zomát olla, \v 33 zendilla gori níki añí yó hárr torikaye fottíkiyo re kúci goríbar kucíc gorí. Añí nizor fáidai no tuwai bicí zon or fáidai tuwai, zeéne ítara nejat fa. \c 11 \p \v 1 Tuáñra añr nomuna mozin solo, zendilla añí Mosihr nomuna mozin soli. \s Ebaadot goríbar niyom \p \v 2 Añí tuáñrar taarif gorí, kiyólla-hoilé tuáñra toh añré hárr kessút yaad rakó edde ze taalim añí tuáñra re diyí híin mozbut or sáañte dóri asó. \v 3 Montor añí tuáñra re yián batalaidito saáir, ki hoilé, Mosih óilde fottí morotfuar matá, morotfua óilde mayafuar matá,\f + \fr 11:3 \fr*\ft Yáh \ft*\fqa bou wór matá óilde hócom\fqa*\f* aar Alla óilde Mosihr matá. \v 4 Ze morotfua ye nizor matá gúridi dua goré yáh Allar kalam boiyan goré, íte nizor matá re beizzoti goré. \v 5 Aar ze mayafua ye uidda matá dua goré yáh Allar kalam boiyan goré, híba ye nizor matá re beizzoti goré, kiyólla-hoilé híbar matá eñraiya matá lói ek ḍoilla óizagoi. \v 6 Ze mayafua ye nizor matá gúri no raké, híba ye nizor sul haṛifélouk, montor zodi nizor sul haṛifélaite yáh matá eñraifélaite honó mayafua ttu beizzoti lage, tóoile híba ye nizor matá gúri rakóuk. \p \v 7 Honó morotfua ttu nizor matá gúri rakár zorur nái, kiyólla-hoilé íbar duara Allar súrot edde mohíma zahér ó; montor mayafuar duara zahér ó de óilde morotfuar mohíma. \v 8 Kiyólla-hoilé morotfua toh mayafua ttu aiccé de no, bólke mayafua éna morotfua ttu aiccé; \v 9 morotfua re toh mayafua lla foida gorá gíyeh de no, bólke mayafua re éna morotfua lla foida gorá gíyeh. \v 10 Híyan olla mayafua ttu nizor matát adíkar or marhá tákar zorur, kiyólla-hoilé fírista ókkole toh saái táikke. \v 11 Becók, Malik or bútore, morotfua mayafua ttu azad no, aar mayafua morotfua ttu azad no. \v 12 Kiyólla-hoilé zendilla niki morotfua ttu mayafua aiccé, héndilla morotfuar zormo ó de yó mayafua ttu. Montor hárr kessú aiyé de óilde Allar torfóttu. \p \v 13 Tuáñra nize báfiso: mayafuain de Allar hañse uidda matá dua gorá kí ṭík? \v 14 Fítorote yó kí tuáñra re yián no cíka né, morotfuain de sul lamba rakón córmor hotá dé? \v 15 Montor mayafuain de sul lamba rakón óilde nizor lla ekkán izzoitta ham, kiyólla-hoilé gúri rakí bolla éna ítara re sul híin diiya giyéh. \v 16 Zodi honókiye iín or baabute barábari díto saá, tóoile añr zuwab óilde, añára ttu iín bade ar honó niyom nái, Allar zomát ókkol ottu yó nái. \s Malik Isár ahéri hána \r (Mot 26:26-29; Mak 14:22-25; Luk 22:14-20) \p \v 17 Añí yala ze hókum diyum, híin or mutalek añr torfóttu tuáñra lla honó taarif nái, kiyólla-hoilé tuáñrar zoma ówa ye fáidar túaro lussán bicí goré. \v 18 Cúrur gán hoitó sailé, añí fúnir de, zeñtté tuáñra zomát ísafe zoma ó, tuáñrar bútore faáṭa-faáṭi táke. Añí híyan kessú bák biccác óu gorí. \v 19 Becók, tuáñrar bútore faáṭa-faáṭi ón zorur, zeéne tuáñrar bútore hontará sóiyit asé de híyan zahér óizagoi. \v 20 Hétolla hoóir de, zeñtté tuáñra zoma ó, tuáñra Malik or Yadgarir Hána háibolla zoma ó de no, \v 21 kiyólla-hoilé háibarcot tuáñra toh age zar-zar hána tee-tee looi háat dóro; hétolla, hodún búkki táizagoi ar hodún ṭuúl óizagoi. \v 22 Tuáñra ttu kí háafiya gorí bolla gór nái? Náki tuáñra Allar zomát ore hékarot gorór de aar zetará ttu kessú nái ítara re córom dór dé? Añí tuáñra re kii hoitám? Tuáñrar taarif goittám né? Híyan or mutalek añí tuáñrar taarif no goijjúm. \p \v 23 Kiyólla-hoilé añí tuáñra re ze taalim diyí, híin Malik or torfóttu faiyí deh, ki hoilé, ze raitta Malik Isá re dóridiya gíyl, hé rait ot Íba ye ruṭi looi \v 24 Alla re cúkuriya goijjíl, aar báñgi hoiyé de, \wj “Yián Añr gaa, ziyán tuáñra lla. Añré monot gorí bolla endilla goríyo.”\wj* \v 25 Héndilla, hána baade Íba ye fiyala yó looi hoiyé de, \wj “Añr lou loi óibo de noya razinamar nicán óilde e fiyala. Tuáñra zetóbar fiíba, Añré monot gorí bolla fiíyo.”\wj* \v 26 Kiyólla-hoilé zetóbar tuáñra e ruṭi háiba edde e fiyala ttu fiíba, hétobar tuáñra Malik or moot or elan gorór deh, zetódin níki Íba nú aiyé. \p \v 27 Hétolla, zee niki nalaayek ahálake Malik or ruṭi háa yáh Íbar fiyala ttu fiíye, yóggwa Malik or gaa edde lou wór hosúrbon ṭóoribo. \v 28 Montor fottíkiye hé ruṭi háibar edde fiyala ttu fiíbar age nizoré tahákit gorí soóuk. \v 29 Kiyólla-hoilé zee niki Mosihr gaa re no siní hé ruṭi háa edde fiyala ttu fiíye, yóggwa ye híin hóone edde fiíyone nizor uore sáñza aníbo. \v 30 Hétolla toh tuáñrar bútore boóut zon komzur edde biyaraimma asé, aar boóut zon moot or gúm ot foijjé de yó asé. \v 31 Zodi añára nizor bisar nize sóiyigori goittám, tóoile añárar bisar gorá no foitto. \v 32 Montor Malike añára re bisar gorí torbiyot goré, zeéne añára yó duniyair fúañti hosúrbon no ṭóori. \p \v 33 Hétolla hoóir, ó añr báiboináin ókkol, zeñtté tuáñra híin háito zoma ó, ar ezzon olla entezar goríyo. \v 34 Zodi honókiyo ttu búk lage, yóggwa ye gór ottu hána hái zaiyo, zeéne tuáñra hosúrbon ṭóori bolla zoma óiyo fán no. \p Aar badbaki maamela gún or baabute añí héṛe ailé hoiyúm. \c 12 \s Ruúhanir niyamot ókkol \p \v 1 Báiboináin ókkol, ruúhanir niyamot ókkol or baabute hoitó sailé: añí no saái tuáñra híin or baabute ozana táko. \v 2 Tuáñra toh zano, zeñtté tuáñra bedini accíla, héñtte tuáñra re buga muttir uzu zee zendilla loizaitó héndilla zaitagói. \v 3 Hétolla, añr ttu tuáñra re yián zanaidito monehoór de ki, zee niki Allar Ruhr hédaiyote hotá hoó, íte endilla no hoó de, “Isár uore laánot óuk,” aar Pak-Ruhr hédaiyot sára honókiye endilla hoói no faribó de ki, “Isá óilde Malik.” \p \v 4 Niyamot toh ḍoilla-boḍoilla asé, montor híin dee de óilde ekí Ruh ye. \v 5 Hédmot goríbar torika yó ḍoilla-boḍoilla asé, montor ekí Malik ore. \v 6 Héndilla, ham óu ḍoilla-boḍoilla asé, montor ekí Alla ye beh beggún or bútore hárr ḍóilla ham goré. \p \v 7 Montor zon-zon or hañse Ruhr zahéri beggún or fáida lla beh ó. \v 8 Hé Ruhr duara kiyó re giyani hotá hoibár toóufik diiya zah; hé ekí Ruhr duara ar kiyó re ahole hotá hoibár toóufik diiya zah. \v 9 Kiyó re hé Ruhr duara iman diiya zah, ar kiyó re hé ekí Ruhr duara biyaram gom goríbar niyamot diiya zah. \v 10 Kiyó re keramot goríbar, kiyó re nobi ísafe hotá hoibár, kiyó re ruh ókkol forók goríbar, kiyó re ḍoilla-boḍoilla gabi zubane hotá hoibár, edde kiyó re hé zuban báñgidibar toóufik ókkol diiya zah. \v 11 Híin beggún óilde hé ekí edde ekgwá Ruhr ham. Íba ye fottíkiyo re zaré ze niyamot diito monehoó hé niyamot dee. \s Ekkán gaa montor bicí híssa \p \v 12 Zendilla ekkán gaat híssa ókkol bicí asé aar híssa híin beggún lói ekkán gaa bone, Mosih yó héndilla. \v 13 Kiyólla-hoilé Yohúdi óuk yáh Girík, gulam óuk yáh begulam, añára beggúne toh ek gaa ói bolla ekí Ruhr duara bápṭisma loiyí, aar añára beggúne ekí Ruh faiyí. \v 14 Gaat toh híssa ekkán asé de no, bólke bicí. \p \v 15 Ṭéng or fata ye zodi hoó, “Añí át no de hétolla añí gaar híssa no,” tóoile híyan gaar híssa no de héen no. \v 16 Aar zodi hane hoó, “Añí suk no de hétolla añí gaar híssa no,” tóoile híyan gaar híssa no de héen no. \v 17 Guñṛa gaa zodi suk óito, tóoile fúinto hontú? Aar zodi guñṛa gaa han óito, tóoile fúuñi faitto hontú? \v 18 Montor Alla ye toh híssa híin fottí ekkán ore gaar bútore woóñt-woóñt raikké ziyóñt-ziyóñt rakí bolla Íba ttu monehoiyé. \v 19 Zodi híin beggún ekkán híssa óito, tóoile gaa hoṛé óito? \v 20 Montor yala toh híssa ókkol bicí asé, lekin gaa asé de ekkán. \p \v 21 Hétolla suké át ore hoói no faribó de, “Añr ttu tor zorur nái,” aar matá ye ṭéng or fata re hoói no faribó de, “Añr ttu tor zorur nái.” \v 22 Háleke, gaar ze híssa gún saité komzur, híin aró bicí zoruri, \v 23 aar gaar ze híssa gún ore añára hom izzoti bouli ṭáari, híin ore añára aró bicí izzot dih. Ze híssa gún ore añára córome lukai rakí, híin ore bicí zottone gúri rakí, \v 24 montor añárar alukaiya híssa gún ore zotton goríbar zorur nái. Alla ye toh gaa re endilla gorí-gorí milai banaiyé, zeén níki ze híssa gún hom izzoti híin ore aró bicí izzot diya fore; \v 25 zeéne gaar bútore honó na-ektofáki no táke, bólke híssa ókkole zen ekkán olla ekkáne kíyal raké. \v 26 Ekkán híssa ye duk faile, híyan or fúañti híssa beggúne duk faa. Aar ekkán híssa ye izzot faile, híyan or fúañti híssa beggún kúci ó. \p \v 27 Tói yala tuáñra óilade Mosihr gaa, aar fottí zon híyan or híssa ókkol. \v 28 Alla ye zomát ot alok-alok manúc ókkol tuillé: ek nombór ot sáhabi ókkol, dui nombór ot nobi ókkol, tin nombór ot ustat ókkol. Baade Íba ye uitará re tuillé zetará ttu keramot goríbar, zetará ttu biyaram gom goríbar, zetará ttu modot goríbar, zetará ttu hókumot goríbar, edde zetará ttu ḍoilla-boḍoilla gabi zubane hotá hoibár niyamot asé. \v 29 Beggún kí sáhabi né? Beggún kí nobi né? Beggún kí ustat né? Beggún kí keramot goróya né? \v 30 Beggún ottu kí biyaram gom goríbar niyamot asé? Beggúne kí gabi zubane hotá hoó? Beggúne kí zuban báñgidi fare? \v 31 Montor tuáñra niyamot uúin olla bicígori azzu goró, ziín ḍoóñr. \p Toóu añí tuáñra re aró bicí bála ekkán rasta dahái dír. \c 13 \s Muhábbot \p \v 1 Zodi añí insán or edde fíristar zubane hotá hoói fari, montor añr ttu muhábbot no táke, tóoile añí toh bazailé uzor ó de búng or ḍóilla yáh baza de zurir ḍóilla éna. \v 2 Zodi añr ttu nobi ísafe hotá hoibár niyamot táke, aar añí tamám gufoni ókkol buzí edde añr ttu hárr kessúr zankari táke, aró zodi añr ttu faár larifélai fare de héndilla furafuri iman táke, lekin añr ttu muhábbot no táke, tóoile toh añí kessú no. \v 3 Zodi añí añr cómbotti beggún sótka gorífelai aar añr gaa re furat di bolla diifélai, lekin añr ttu muhábbot no táke, tóoile toh añr honó fáidai nái. \p \v 4 Muhábbot óilde sobór, aar meérban. Muhábbote hásorot no goré, muhábbote borái no goré aar fohórai no goré, \v 5 Muhábbote biyaddofi no goré; híyane nizor fáida no tuwa, zeenten guccá no goré, aar ar ezzon or hórafi dil ot no raké. \v 6 Muhábbote hórafit kúci no goré, bólke sóiyir uore kúci goré. \v 7 Híyane beggún cóo, beggún ekin goré, beggún ot acá raké, edde beggún bordac goré. \p \v 8 Muhábbot honódin hótom no; montor zodi nobi ísafe hotá hoibár toóufik táke, híin bon óizayboi; zodi gabi zubane hotá hoibár toóufik táke, híin óu bon óizayboi; aar zodi elóm táke, híin fúraizayboi. \v 9 Kiyólla-hoilé añára toh honó kessú furafuri no zani, aar nobi ísafe yó furafuri hotá hoói no fari; \v 10 montor zeñtté furafuri aibó, héñtte homi gún hótom óizayboi. \v 11 Añí gura accílam de októt, gurar ḍóilla hotá hoitám, gurar ḍóilla góri báfitam, edde gurar ḍóilla góri bisar goittám; montor añí zeñtté ḍoóñr óiyi, añí gurahal or solasol ókkol félaidiyi. \v 12 Ehón toh añára aainat mazé miyúnda góri dahá zah fángori éna dekír; montor héñtte muámuikka dekíyum. Yala añí honó kessú furafuri no zani, montor héñtte añí eén furafuri zaniyúm zendilla furafuri gori Alla ye añré zane. \p \v 13 Hé ísafe, iman, acá, edde muhábbot, e tiníyan zari táke; montor híin or bútore ebbe ḍoóñr gán óilde muhábbot. \c 14 \s Gabi zuban edde nobi ísafe Allar kalam boiyan gorá \p \v 1 Muhábbot or fisá doro, aar fúañti-fúañti ruúhanir niyamot ókkol olla yó bicígori azzu goró, háasgori nobi ísafe Allar kalam boiyan goríbar niyamot olla. \v 2 Kiyólla-hoilé zee niki gabi zubane hotá hoó, yóggwa ye manúc or hañse hoó de no, bólke Allar hañse hoó deh. Yóggwar hotá toh honókiye no buzé, kiyólla-hoilé yóggwa ye gufon hotá hoó de óilde Ruhr bole. \v 3 Montor zee niki kalam boiyan goré, yóggwa ye maincór hañse beh hoó, zeéne ítara torki ó, bol faa, edde tosólli faa. \v 4 Zee niki gabi zubane hotá hoó, yóggwa ye nizoré beh torki goré, montor zee niki kalam boiyan goré, yóggwa ye zomát ore beh torki goré. \v 5 Añí saái tuáñra zen beggúne gabi zubane hotá hoó, montor beechíssa yián saái tuáñra zen kalam boiyan goró. Kiyólla-hoilé zee niki gabi zubane hotá hoó, zodi zomát or torki lla híin báñgi no déh, tóoile toh zee niki kalam boiyan goré íba yóggwar túaro ḍoóñr. \p \v 6 Báiboináin ókkol, zodi añí tuáñrar hañse aái gabi zubane hotá hoói, montor híin or duara Allar sóiyir zahérir hotá, yáh zankarir hotá, yáh nobi ísafe Allar diiya hotá, yáh taalim or hotá ókkol tuáñra re no hoói, tóoile tuáñra añr ttu kii fáida faiba? \v 7 Ki bací ki bina, hé zan sára jiníc híin ottu zodi abas neeilte alok-alok abas no neeilto, tóoile bacít yáh binat kii bazar de híyan keéngori siná zayto? \v 8 Cíañ ye zodi sáf-sáf góri cíañr abas no deh, tóoile larái lla hone toiyar óibo? \v 9 Héndilla tuáñra yó zodi oinno zone no buzé de zubane hotá hoó, tuáñra kii hoór de híin keéngori buzá zaybo? Tuáñra toh boiyar loi hotá hoór fán óibo. \v 10 Becók, duniyait mazé becábicí zuban ókkol asé, montor híin ekgwá yó maáni sára no. \v 11 Hétolla, zodi añí ze zuban hoór hé zuban no buzí, tóoile toh hoór de yóggwar hañse añí bidecóittar ḍóilla, aar yóggwa añr hañse bidecóittar ḍóilla. \v 12 Hotá híyan tuáñra lla yó háṛe. Tuáñra ttu zettót ruúhanir niyamot ókkol olla bicí azzu asé, tuáñra undilla niyamot olla furafuri kucíc goró, ziíne zomát ore torki goré. \p \v 13 Hétolla, zee niki gabi zubane hotá hoó, yóggwa ye híin báñgidi fari bolla dua goróuk. \v 14 Kiyólla-hoilé zodi añí gabi zubane dua gorí, tóoile toh añr ruh ye éna gorér, montor añr mone kessú no gorér. \v 15 Tóoile añr ttu kii gorár zorur? Añí ruhr sáañte yó dua goijjúm, mon or sáañte yó dua goijjúm. Añí ruhr sáañte yó seér gaiyúm, mon or sáañte yó seér gaiyúm. \v 16 Arnóile, zodi tuñí siríf ruhr sáañte Allar taarif goró, tóoile cádaran manúce tuáñr cúkuriya gorát “Aamin” keéngori hoói faribó? Kiyólla-hoilé yóggwa ye toh tuñí kii hoór de no buzér. \v 17 Becók tuñí cúndorgori cúkuriya gorór, montor oinno zon torki no ór. \p \v 18 Añí Allar cúkuriya gorí, kiyólla-hoilé añí gabi zubane hotá tuáñra beggún or túaro bicí hoói. \v 19 Montor zomát ot máze gabi zubane doc ázar hotá howár túaro, oinno zon ore nosíyot gorí bolla añí buzá zah de héndilla fañs sán hotá howá basíyum. \p \v 20 Ó báiboináin, buzát fuain no boinno. Burait gura fuain bono, montor buzát balok ó. \v 21 Córiyot ot endilla leikká asé, Mabude fórmar de, \q1 “Maincór osin zubane \q2 edde bidecóitta ókkol or muké \q1 Añí e manúc itarár hañse hotá hoiyúm, \q2 aar toóu úddwa itará Añr hotá no fúnibo.”\f + \fr 14:21 \fr*\ft \+xt Yesáyah 28:11,12\+xt*\ft*\f* \p \v 22 Híyane buzá zar de, gabi zuban ókkol óilde gairimandár ókkol olla ekkán nicán, imandár ókkol olla no. Montor Allar kalam boiyan gorá óilde imandár ókkol olla, gairimandár ókkol olla no. \v 23 Hétolla zodi fura zomát ek zagat zoma ói beggúne gabi zubane hotá hoó, aar héṛe baárgwa manúc yáh gairimandár ókkol aiyé, ítara kí tuáñra re fool no hoibó né? \v 24 Montor zodi beggúne Allar kalam boiyan goró, aar héṛe honó gairimandár yáh baárgwa manúc aiyé, yóggwa ye hotá híin beggún or duara nizoré nize gunágar de sábut faibo, aar híin beggún or duara yóggwar bisar gorá zaybo. \v 25 Héndilla góri yóggwar dil or gufoni ókkol zahér óizayboi; aar yóggwa ye héñtte uúiñtoi fori Alla re sóida goríbo aar hoibó de, “Alla sóiyi-sóiyi tuáñrar dormiyan ot asé.” \s Hárr kessú niyom-niyome ón zorur \p \v 26 Báiboináin ókkol, tóoile kii ówa foribó? Tuáñra zeñtté ekkán ot zoma ó, héñtte toh tuáñra kiyó ttu seér táke, kiyó ttu taalim táke, kiyó ttu wahí táke, kiyó ttu gabi zuban táke, aar kiyó ttu hé zuban báñgi díbar táke. Hárr kessú zomát or torki lla ówar zorur. \v 27 Zodi gabi zubane hotá hoó, dui zone yáh bicí ttu bicí tin zone hoóuk; ítara ekzon ekzon gori hoóuk, aar ar ekzone híin báñgidouk; \v 28 montor zodi báñgidoya no táke, tóoile yóggwa zomát ot nizám mári tákouk; aar nizor lloi edde Alla lloi hoóuk. \p \v 29 Héndilla, zetará nobi ísafe hotá hoó ítara dui zone yáh tin zone hoóuk, aar argúne híin tadarot gorí soóuk. \v 30 Montor zodi héṛe boói táikke de ézzon or hañse honó wahí aiyé, tóoile age lóti zee niki hoór yóggwa nizám óizoggoi. \v 31 Kiyólla-hoilé tuáñra beggúne ekzon ekzon gori Allar kalam boiyan gorí faribá, zeéne beggúne cíke aar beggúne josba hásil goré. \v 32 Nobi ókkol or ruh toh nobi ókkol or kobzat éna táke. \v 33 Kiyólla-hoilé Alla toh cúkcak or Alla no, bólke cántir, zendilla niki pak bonda ókkol or tamám zomát ókkol ot asé. \p \v 34 Mayafuain ókkol zomát ot nizám mári tákouk; kiyólla-hoilé ítara matibár ezazot nái, bólke ítara fórmadar tákouk, zendilla Córiyote yó hoó. \v 35 Zodi ítara ttu kessú cíkito monehoó, tóoile nizor-nizor hócom ottu gór ot máze fusár goróuk, kiyólla-hoilé mayafuain zomát ot maton toh córmor hotá. \p \v 36 Allar kalam ki foóila cúrut tuáñrar bútottu neeillé dé? Aar náki híin siríf tuáñrar héṛe foóñicce dé? \v 37 Zodi honókiye nizoré nobi yáh ruúhani ola manúc bóuli ṭáare, yóggwa ttu yián mani lowa foribó de ki, añí tuáñrar hañse ziín lekír híin Malik or hókum. \v 38 Montor zodi honókiye mani no loh, yóggwa re yó mani lowa no zaybo. \p \v 39 Hétolla, ó añr báiboináin ókkol, nobi ísafe Allar kalam boiyan gorí bolla bicígori azzu goró, aar gabi zubane hotá no hoitó maná no goijjó. \v 40 Montor hárr kessú sóiyigori edde niyome-niyome gorár zorur. \c 15 \s Mora ttu Mosihr zinda \p \v 1 Báiboináin ókkol, añí tuáñrar hañse ze kúchóbor tobolik goijjílam híyan yala tuáñra re zanaidir, ziyán tuáñra kobul goijjó aar ziyán ot tuáñra lagi asó. \v 2 Zodi tuáñra añí tuáñrar hañse tobolik goijjílam de kalam mozbut gori dóri asó de óile, tuáñra toh híyan or usílaye nejat foór, arnóile tuáñrar iman aná behar óigiyoi. \p \v 3 Kiyólla-hoilé añí tuáñrar hañse foóñsaiyi de óilde uúin ziín añí faiyí de héntu bicí dorhari gún, ki hoilé, Mosih pak-kalam mozin añárar guná lla bóuli moijjíl, \v 4 Íba re dohón gorá gíyl, aar pak-kalam or hotá mozin Íba re tin din ot din zinda gorá gíyeh, \v 5 baade Íba ye Kéfas\f + \fr 15:5 \fr*\ft Íba óilde Fitor\ft*\f* ore dahádiye, tarfore baró zon sáhabi gún ore. \v 6 Yárbaade Íba ye ekbar ot fañs cót or túaro bicí báiboináin dore dahádiye, zetarár bútottu kessú moot or gúm ot forigiyói de óile yo, lekin bicí zon aijjó basi asé. \v 7 Tarfore Íba ye Yakub ore dahádiye, baade tamám sáhabi ókkol ore; \v 8 aar beggún or fisé, añí ézzon beṭaimma zormor hañse yó Íba ye dahádiye. \p \v 9 Kiyólla-hoilé sáhabi gún or bútottu añí óilam de ebbe niróc cwa; añré sáhabi hoibár úddwa laayek no, kiyólla-hoilé añí toh Allar zomát ore zulúm goittám. \v 10 Montor yala añí ziyán óiyi híyan Allar rahámote óiyi deh; añr uore Íba ye ze rahámot goijjé híyan behar ói nó zagoi; añí ítara beggún or túaro bicí meénnot goijjí, háleke añí goijjí de no, bólke añr uore Allar ze rahámot óiye híyane goijjé deh. \v 11 Híyan añí goijjí óuk yáh ítara goijjé, añára toh waán or baabute éna tobolik gorí, ziyán or uore tuáñra iman ainnó. \s Háñcor or din or baabute \p \v 12 Mosih re mora ttu zinda gorá gíyeh de híyan or toh tobolik gorá zah, tói tuáñra hodúne keéngori hoó de, mora ókkol or háñcor nái? \v 13 Montor zodi mora ókkol or háñcor no táke, tóoile toh Mosih re yó zinda gorá nó zah. \v 14 Aar zodi Mosih re zinda gorá nó zah de óile, añárar tobolik toh behar aar tuáñrar iman óu behar. \v 15 Híyan baade yo, añára Allar misá gobá ṭóoijji; kiyólla-hoilé añára Allar baabute gobá dí de ki, Íba ye Mosih re zinda goijjé. Lekin mora ókkol ore zinda gorá zah de híyan zodi sóiyi no, tóoile toh Íba ye Mosih re yó zinda nó goré. \v 16 Kiyólla-hoilé mora ókkol ore zinda gorá no zaylé, tóoile Mosih re yó toh zinda gorá nó zah. \v 17 Aar zodi Mosih re zinda gorá nó zah de óile, tóoile toh tuáñrar iman behar; tuáñra aijjó nizor gunár tole asó. \v 18 Héen óile, Mosihr bútore ói zetará moot or gúm ot foijjé, ítara yó dónco óigiyoi. \v 19 Zodi añára Mosihr uore acá raikkí de siríf e zindigi lla de óile, tóoile toh manúc beggún or túaro añára bodnosíf ola. \p \v 20 Montor becók, Mosih re toh mora ttu zinda gorá gíyeh. Ziyáne fakka goré de, moot or gúm ot foijjé de ítara re yó zinda gorá zaybo. \v 21 Kiyólla-hoilé zendilla manúc or duara moot aiccé, héndilla Manúc or duara mora ókkol or háñcor óu aiccé. \v 22 Zendilla Adom or fuain ísafe beggún moijjé, héndilla uitará beggún ore yó zinda gorá zaybo zetará Mosihr ummot. \v 23 Lekin bari-bari mozin: ebbe age Mosih re gorá gíyeh, yárbaade Mosihr ummot ókkol ore gorá zaybo zeñtté Íba aibó. \v 24 Yárbaade ahérot aibó; héñtte Íba ye hárr hókumot, hárr adíkar, edde hárr taakot ore dónco gorífelai baade Alla Baf or át ot raijjo gosái dífelaibo. \v 25 Kiyólla-hoilé Mosih ttu otódin foijjonto hókumot gorár zorur, zetódin Alla ye Íbar tamám duccon ókkol ore Íbar foor tole gorí nó fele. \v 26 Ahéri duccon, ziyán ore fána gorífela zaybo híyan óilde moot. \v 27 Kiyólla-hoilé pak-kalam ot asé de, “Íba ye hárr kessú Íbar tole gorídiye.”\f + \fr 15:27 \fr*\ft \+xt Zobur 8:6\+xt*\ft*\f* Montor Íba ye, “hárr kessú,” Íbar tole gorídiya gíyeh hoó de híyane sábut ó de, zibá ye hárr kessú Mosihr tole gorídiye Íba héṛe cámil nái. \v 28 Hárr kessú zettót Íbar tole gorídiya gíyeh, tói Fua Nize yó Ubár tole óizayboi zibá ye hárr kessú Íbar tole gorídiye, zeéne hárr kessút Alla hárr kessú ó. \p \v 29 Arnóile, zetará mora ókkol olla bápṭisma loh, ítara kii goríbo? Mora ókkol ore zodi zinda gorá no zaybo de óile, tóoile kiyá maincé ítara lla bápṭisma loh? \v 30 Aar añára yó kiyá hárr októt hótorat forat táki? \v 31 Báiyain, Mosih Isá añárar Malik or hañse tuáñra re lói añr ttu ze borái asé, añí híyan or hosóm hái hoóir, añí fottí din morizaygói. \v 32 Ífisas ot añr ttu jonggoli januwar ókkol lói ze larái gorá foijjé, híyan zodi duniyaibi niyote goijjí de óile, tóoile añr kii fáida? Zodi mora ókkol ore zinda gorá no zaybo de óile, \q1 “Tóoile aiyó, añára háafiya gorí, \q2 kiyólla-hoilé hailla toh mori zaiyumbói.”\f + \fr 15:32 \fr*\ft \+xt Yesáyah 22:13\+xt*\ft*\f* \m \v 33 Fáki na háiyo. “Hóraf sáañti ye gom adot ókkol ore bigiṛiféle.” \v 34 Sóiyi úñic ot aiyó, aar guná gorá bon goró. Tuáñrar bútore endilla hodún manúc asé zetará Alla re no siné. E hotá hoóir de añí tuáñra re córom dí bolla. \p \v 35 Óitofare honókiye endilla hoibó, “Mora ókkol ore keéngori zinda gorá zaybo? Ítara ttu hondilla jisím tákibo?” \v 36 Ó fool! Ze bis lagos yíba no moille toh sara no fúṛe. \v 37 Lagaité toh fore bonibó de sara lagos de no, bólke siríf bis éna, óitofare yíba giyuñr yáh oinno kessúr. \v 38 Montor Alla ye Nizor fosón mozin yíba re ekkán gaa dee. Íba ye fottí bis ore nizor-nizor zat mozin gaa dee. \v 39 Hárr jisím ek ḍoilla no, insán or jisím ek ḍóilla, januwar or jisím ek ḍóilla, faik or jisím ek ḍóilla, aar mas or jisím ek ḍóilla. \v 40 Héndilla, asmani jisím óu asé, aar duniyaibi jisím óu asé, montor asmani jisím or cáan ek ḍóilla, aar duniyaibi jisím or cáan ek ḍóilla. \v 41 Beil or cáan ek ḍóilla, san or cáan ek ḍóilla, tara ókkol or cáan ek ḍóilla, hoitó sailé, ek tarar cáan arek tarar cáan lói úddwa forók. \p \v 42 Mora ókkol or háñcor óu héndilla. Haiya meṛit diiya zah de toh fána ó de jisím ísafe, montor tulá zaybo de fána no ó de jisím ísafe. \v 43 Meṛit diibarcót híyan or honó kodor no táke, montor híyan ore tulá zaybo de izzot ot. Meṛit diibarcót híyan komzur, montor híyan ore tulá zaybo de taakot ot; \v 44 híyan ore meṛit diiya zah de insáni jisím ísafe, montor tulá zaybo de ruúhanir jisím ísafe. \p Zendilla insáni jisím asé, héndilla ruúhanir jisím óu asé. \v 45 Hétolla pak-kalam ot asé de, “Foóila manúc Adom zinda zandár óiaicce.”\f + \fr 15:45 \fr*\ft \+xt Foidayec 2:7\+xt*\ft*\f* Aar ahéri Adom zindigi-dooya ruh óiaicce. \v 46 Age toh jisím ruúhanir gán aiccé de no, bólke insáni gán aiccé deh, yárbaade ruúhanir gán. \v 47 Foóila manúc óilde meṛir, yáni meṛi loi banaiya; dusára Manúc óilde asmani. \v 48 Manúc meṛir gwá zendilla, duniyair ítara yó héndilla; aar Manúc asmani wa zendilla, asmani ítara yó héndilla. \v 49 Zendilla añára meṛir gwar siyára-súrot faiyí, héndilla añára asmani war siyára-súrot óu faiyum. \p \v 50 Báiboináin ókkol, hoitám saáir de ki, jisím edde lou wé Allar raijjo miras fai no fare; héndilla, fána ó de híine fána no ó de híin miras fai no fare. \v 51 Fúno, añí tuáñra re ekkán gufoni zanaidir, ki hoilé, añára beggún moot or gúm no zaiyum, lekin beggún bodoli zaiyumbói. \v 52 Híyan éhon or bútore, suk or bailfata fíraibarcot, ahéri cíañ matar fúañti-fúañti óibo. Kiyólla-hoilé cíañ matilé muruda ókkol fána no ó de hálot ot uṛízayboi, aar añára bodoli zaiyumbói. \v 53 Kiyólla-hoilé fána ó de haiya yián ot fána no ó de héndilla kessú findár zorur, aar e moroni haiya yián ot omoroni kessú findár zorur. \v 54 Montor zeñtté fána ó de haiya yián ot fána no ó de héndilla kessú findá zaybo, aar moroni haiya yián ot omoroni kessú findá zaybo, tói baade pak-kalam ot asé de e hotá fura óibo, “Moot ore ziti dónco gorífela gíyeh.”\f + \fr 15:54 \fr*\ft \+xt Yesáyah 25:8\+xt*\ft*\f* \q1 \v 55 “Ó moot, tor fóta hoṛé? \q2 Ó moot, tor cúm hoṛé?”\f + \fr 15:55 \fr*\ft \+xt Hóciya 13:14\+xt*\ft*\f* \m \v 56 Moot or cúm óilde guná, aar gunár bol óilde Córiyot. \v 57 Montor Allar cúkur óuk, zibá ye níki añárar Malik Isá Mosihr duara añára re fóta dan goijjé. \p \v 58 Hétolla, ó añr adorja báiboináin ókkol, mozbut ó aar tórok dóri táko. Malik or ham hámica bicígori goró, kiyólla-hoilé tuáñra toh zano, Malik or hañse tuáñrar meénnot befózul no. \c 16 \s Sañda tulár baabute \p \v 1 Yala Allar pak bonda ókkol olla sañda tulár baabute hoitó sailé: tuáñra undilla goró zendilla añí Galatíyar zomát ókkol ore hókum dílam. \v 2 Fottí háftar cúrur din, fottíkiye nizor-nizor amodoni mozin kessú ṭiañ alok gorí zoma rakíyo, zeéne añí ailé sañda tulá no fore. \v 3 Añí héṛe ailé, tuáñra zetará re basíloiba ítarar át ot ceñṛí dii ítara re tuáñrar hádiya ókkol Jerúsalem ot foóñsaito difeṛáiyum. \v 4 Aar zodi añr ttu yó zaa fore, ítara añr fúañti zaibo. \s Pául or sofór or niyot \p \v 5 Añí tuáñrar héṛe Makedóniya báy sofór gorí baade aiccúm, kiyólla-hoilé añí Makedóniya báy sofór goijjúm. \v 6 Óitofare añí tuáñrar fúañti hooddin tákiyum, yáh fura cítkhal úddwa haṛaiyúm, zeéne añí zeṛé zaiyum hé sofór ot tuáñra añré rowana gorídi faro. \v 7 Añí ehón zaibar foñt ot tuáñra llói milto no saáir, kiyólla-hoilé añí tuáñrar fúañti kessú ṭaim haṛai bolla acá gorír, zodi Malike ezazot deh. \v 8 Montor añí Ífisas ot Penṭikos Id foijjonto tákiyum, \v 9 kiyólla-hoilé cár ó de ham gorí bolla añr lla ekkán bóḍḍa doroza kúille, aar muhálef-goróya ókkol óu bicí asé. \p \v 10 Zodi Timóti aiyé, saiyó, yóggwa tuáñrar fúañti honó ḍoor sára táki fare fán, kiyólla-hoilé añr ḍóilla yóggwa ye yó Malik or ham éna gorér. \v 11 Hétolla honókiye yóggwa re hékarot no goijjó, bólke cántir sáañte sofór ot rowana gorídiyo, zeéne yóggwa añr hañse aái fare, kiyólla-hoilé yóggwa imandár báiyain dor fúañti aibó bóuli acá gorír. \p \v 12 Yala añárar bái Apólos or baabute hoitó sailé: añí yóggwa re imandár báiyain dor fúañti tuáñrar héṛe ai bolla bicígori aros goijjí, montor yóggwa ttu ehón aibár honó mon nái; one moouka faile aibó. \s Ahéri aros edde sólam ókkol \p \v 13 Úñciyar ó; iman ot dorógori táko; hímmot rakó; mozbut ó. \v 14 Tuáñra ziín goró híin beggún muhábbot or sáañte goró. \p \v 15 Tuáñra toh zano, Esṭefánas or gór ṭíya óilde Akaya elakar foóila imandár, aar ítara Allar pak bonda ókkol or hédmot ot nizoré gosáidiye. Báiboináin ókkol, añí tuáñra re bicígori aros gorír, \v 16 tuáñra yó nizoré ítarar ḍóilla maincór hañse gosáido; héndilla, zetó zon hé ham ot edde meénnot ot córik asé, ítarar hañse yó gosáido. \v 17 Añí bicí kúci óiyi, Esṭefánas, Fortúnatus, edde Akayikus aiccé de hétolla, kiyólla-hoilé tuáñrar torfóttu ziyán una accíl híyan ítara fura goijjé. \v 18 Ítara añr edde tuáñrar ruh re foṭfoiṭṭa goijjé. Hétolla, héndilla maincóre kodor goríyo. \p \v 19 Ecíya elakar zomát ókkole tuáñra re sólam zanar. Ekúila edde Prisíla ye yó tuáñra re Malik or name dil ottu sólam zanar; héndilla, ítarar gór ot zoma ó de zomáte yó zanar. \v 20 Tamám imandár báiboináin ókkole yó tuáñra re sólam zanar. Tuáñra ezzon ore ezzone pak dile appá dí sólam zano. \p \v 21 E sólam mwa añí Pául nizor át or leká. \p \v 22 Zee niki Malik ore muhábbot no goré, ítar uore gozzob forouk. Ó añárar Malik, aiyó. \p \v 23 Malik Isár rahámot tuáñrar uore zari tákouk. \p \v 24 Mosih Isár bútore añr muhábbot tuáñra beggún or fúañti zari tákouk. Aamin.