\id GEN - Rohingya Bible \usfm 3.0 \ide UTF-8 \h Torah \toc1 Torah Foidah \toc2 Torah \toc3 Tor \mt1 Torah \c 1 \s Sirišṭir Šuru \p \v 1 Šurut maze Allaye asman edde zobin sirišṭi goijje. \v 2 Duniyai akarsara edde hali aššil, hiyanor uwore aššil andare guijja goin fani. Ar Allar Ruh fanir uwottu sola fira gorat aššil. \b \p \v 3 Toi Allaye hodde, "Fohor ok," henot fohor oiye. \v 4 Allaye sadde fohor bala oiye, toi Allaye fohorottu andarore zuda goijje. \v 5 Allaye fohorore nam diye "din," ar andarore hibaye nam diye "rait." Toi heṛe hazinna oiye edde binna oiye, ar hiyan aššilde foila din. \b \p \v 6 Allaye hodde, "Fanit maze ekkan gũitor ḍoil fák zaga ok, ar fani dui bag oi aleda ok." \v 7 Ei bafe Allaye fanit maze ekkan fák zaga goijje, nisor fani edde uworor fani aleda goijje. Ar henot hen oiye. \v 8 Bade Allaye he gũitor ḍoil fák zagaganor nam diye asman. Toi heṛe hazinna oiye edde binna oiye, ar hiyan aššilde dusora din. \b \p \v 9 Bade Allaye hodde, "Asmanor nisor hár fani ek zagat zoma ok, ar deha zok fuwana zaga." Ar henot hen oiye. \v 10 Allaye he fuwana zagar nam diye zobin, ar he fani zoma oiyede hiyanor nam diye doriya. Ar Allaye sadde hin bala oiye. \p \v 11 Allaye hodde, "Zobine háil ker, biz fodai gorede lota-fata, edde šobzi zar zar zat mozin dana loi gula dorade gula gas okkol, zobinor uwore fuṛaok." Ar henot hen oiye. \v 12 Toi zobine háil ker, biz fodai gorede lota-fata, edde šobzi zar zar zat mozin dana loi gula dorade gula gas okkol, fuṛaiye. Ar Allaye sadde hin bala oiye. \v 13 Toi heṛe hazinna oiye edde binna oiye, ar hiyan aššilde tisera din. \b \p \v 14 Bade Allaye hodde, "Raitottu dinore aleda goribolla asmanot gũitor ḍoil fák zagat fohor okkol ok, ar hin okkol sinno ok, boro din okkololla, din okkololla edde bosorolla, \v 15 ar hin okkole duniyait fohor dibolla asmanot gũitor ḍoil fák zagat takok." Ar henot hen oiye. \v 16 Toi Allaye dinor uwore razagiri goribolla ekkan beši ḍõr fohor, ar raitor uwore razagiri goribolla hiyanottuwaro ekka šoṛo fohor, ei beši ḍõr fohor duniyan edde tara banaiye. \v 17 Ar Allaye hinore asmanot gũitor ḍoil fák zagat buwaiye, \v 18 din edde raitor uwore razagiri goribolla, edde andarottu fohorore aleda goribolla. Ar Allaye sadde hin bala oiye. \v 19 Ar heṛe hazinna oiye edde binna oiye, ar hiyan aššilde sair lomboror din. \b \p \v 20 Bade Allaye hodde, "Fani nanan ḍoilla zandaror zãke bori uṛok, edde duniyair uwore asmanot maze faik okkol urok." \v 21 Toi Allaye doriyar he ḍõr ḍõr zanuwar okkol edde fanit zãk bandi solede nanan zator ze hár zandar okkol ase, hin okkolore, edde nanan zator faik okkol sirišti goijje. Ar Allaye sadde hin bala oiye. \v 22 Allaye hin okkolore duwa goijje, edde hodde, "Fólwala o edde beši o, ar doriyar fanire furon goro, duniyait faik okkol o beša beši ok." \v 23 Ar heṛe hazinna oiye edde binna oiye, ar hiyan aššilde faš lomboror din. \b \p \v 24 Tarfore Allaye hodde, "Zobinottu hár ḍoilla zandar zanuwar okkol niyoli aiyok: górot falede edde buke aṛede zandar, abanaiya fahari hár ḍoilla zandar okkol." Ar henot hen oiye. \v 25 Allaye zar zar zat mozin fahari zanuwar edde zar zar zat mozin górot falede zanuwar edde zar zar zat mozin zobinot hár ḍoilla buke aṛede zandar okkol banaiye. Ar Allaye sadde hin bala oiye. \p \v 26 Tarfore Allaye hodde, "Ãra ãrar súrot loi, ãrar ḍoilla manuš banai. Hitara doriyar mas, asmanor faik, górot falede edde fahari zanuwar, ar duniyair hár ḍoilla buke aṛede zandar okkolor uwore šašon goribo." \q1 \v 27 Toi Allaye manušore nizor súrote sirišti goijje, \q2 Allar súrote hibare sirišti goijje; \q2 maya edde morod gori hibaye hitarare sirišti goijje. \p \v 28 Allaye hitarare duwa goijje edde hitarare hodde, "Fólwala o edde zono šoinkaye beši o edde duniyai furon goro, ar duniyaire nizor šašonor tole ano. Ar doriyar mas okkol, asmanor tole faikor okkol, edde duniyair hár ḍoilla buke aṛede zandar okkolor uwore razagiri goro." \p \v 29 Tarfore Allaye hodde, "So, ãi duniyait asede hár ḍoilla biz fodai gorede lota-fata edde hár ḍoilla dana loi gula dorade gas okkol tũwarare dilam, hin okkol tũwarar haiddo oibo. \v 30 Ar duniyair hár zandar okkolore, asmanor uworor hár ḍoilla faik edde buke aṛede zandar okkolore, mani zeduggun zandar šiz ase hinolla adar hisabe hail fata gas gusola dilam." Ar henot hen oiye. \v 31 Toi Allaye hibar foida goijja hár kiššur uzu saiye, ar so, hin beši bala oiye. Toi hazinna oiye edde binna oiye, ar hiyan aššilde so lomboror din. \c 2 \p \v 1 Endilla gori asman edde zobin ar hinor butore hár kissu tiyar gora šeš oiye. \b \p \v 2 Ar Allaye hãt dinor din hibaye gorat aššilde hamore šeš goijje; he hãt dinor din hibar hár hamottu ziraiye. \v 3 Toi ei hãt dinor dinware Allaye duwa goriyore fobitro din goijje, kiyollahoile he dinot hibar sirišti edde goijjilde hár hamottu ziraiye. \s Adom edde Hawa \p \v 4 In oiyede asman edde zobinor sirišṭi kahani zẽtte hinore sirišṭi gora oil, zẽtte \nd Mabud\nd* Allaye asman edde zobin banaiye. \b \p \v 5 Hẽtte duniyair zobinot hono zõl, gas gusola nu aššil, ar maṛot hono lota-fata no fuṛe, kiyollahoile \nd Mabud\nd* Allaye hẽtte o duniyait hono zór no defeṛa edde zobinot saš goribolla o hono manuš nu aššil. \v 6 Kintu meṛir tolottu fani uṛiyore zobinor uworor muk agagura bizito. \v 7 Toi \nd Mabud\nd* Allaye meṛir dúil loi manuššuwar forma banaiye edde hibar nak sai fu diyore butore zibon niyaš golai diye edde manušwa ek ziyãta zandar oiye. \p \v 8 Ar \nd Mabud \nd* Allaye fuke Edenot ekkan bagan lagaiye; edde hibar tiyari manušware hibaye heṛe raikke. \v 9 \nd Mabud \nd* Allaye meṛittu hár zator gas okkol fuṛi uṛabaiye, zin saite o šundor, edde háite o bala, ar baganor maze zibon gas edde neki bodi aholor gas. \p \v 10 Ar baganot fani dibolla Edenottu ekkan hal niyolle; edde hiyanottu sairgan muk oiye. \v 11 Foilaganor nam oilde Fišon; iyan oilde hiyan ziyan fura Havilah deš guriyore giye, heṛe zeṛe šuna fa za. \v 12 (Ar he dešor šuna bala, ar heṛe bedullium edde šoham fattor o ase.) \v 13 Dusora halor nam oilde Gihon; iyan oilde hiyan ziyan fura Kuš deš guriyore giye. \v 14 Tisera halor nam oilde Hiddekol; iyan oilde hiyan ziyan Asšur dešor fukottu di giye. Ar sair lombor hal oilde Efurat. \p \v 15 Bade \nd Mabud\nd* Allaye manušware loi Eden baganot saš goribolla edde hiyanor dehafuna goribolla heṛe raikke. \v 16 Toi \nd Mabud\nd* Allaye manušware endilla hokum diye, "Tui ei baganor hár gasor gula issa mozin hái faribi; \v 17 kintu neki bodi ahol gasottu no há foribo, kiyollahoile ze din tui hibattu háibi, he din tui moribi moribi." \p \v 18 Bade \nd Mabud\nd* Allaye hodde, "Manušwalla ekela takonan iyan bala no, ãi hitalla hitar laikka ekzon modot goroya zuri banaiyum." \p \v 19 Toi \nd Mabud\nd* Allaye meṛittu hár fahari zanuwar edde asmanor faik okkolore tiyar goijje; bade manušwaye hinore ki ki name ḍake, hiyan saibolla hin okkolore hibar hãse ainne, henot manušwaye ze zandar zanuwarore ze name ḍaikke, hibar he nam oiye. \v 20 Manušwaye hár górot falede zanuwar edde asmanor hár faik okkol edde fahari zanuwar okkolor nam raikke. \p Kintu he manušwalla hibar laikka ekzon modot goroya zuri fa no za. \v 21 Toi \nd Mabud\nd* Allaye manušwar uwore bári gum forefan goijje; toi hiba gumot maze Allaye hibar šaiṭṭanar ãḍḍittu ekkan loiye edde hiyanot bodole gusto loi borai diye. \v 22 \nd Mabud\nd* Allaye manušwattu kuli loilde aḍḍigan loi ek mayafuwa goijje, edde hibare manušwar hãse ainne. \p \v 23 Hetunot manušwaye hodde, \q1 "Ebar oiye! Iba ãr aḍḍir aḍḍi, \q2 ãr gustor gusto; \q1 hibare 'mayafuwa' ḍaka oibo, \q2 kiyollahoile ibare manušwar butottu lowa oiye." \p \v 24 Hetolla manuše hitar bab mare erizagoi edde hitar bou loi ek o, ar hitara duizon ek ga o. \p \v 25 Hẽtte manušwa edde hibar bou hitara dunizon lenḍa aššil, ar hiyanot hitarattu hono šorom nu aššil. \c 3 \s Manušor omainnota \p \v 1 \nd Mabud\nd* Allaye banaiyede zobinor hár fahari zandar zanuwar okkolottuwaro beši salak aššilde oilde haf, toi hite mayafuwaware hodde, "Allaye ki hãsa hoiye, 'Tũwara baganor hono gasor gula no háiyo'?" \p \v 2 Mayafuwawaye hafware hodde, "Ãra baganor gas okkol beggunor gula hái fari; \v 3 kintu baganor maze ze gas ase, hibar gular babute Allaye hoiye, 'Tũwara hibattu no háiyo, hin no suiyo, hen gorile moriba.'" \p \v 4 Toi hafe mayafuwaware hodde, "No, tũwara no moriba, \v 5 kiyollahoile Allaye zane ze, ze din tũwara hibattu háiba, hedin tũwarar suk kuli zaiboide edde neki bodi aholor giyan fai tũwara Allar ḍoil oizaibagoi." \p \v 6 Toi mayafuwawaye dekedde, he gasor gulawa háite bala oibo, ar hiba suke saite o šundor, hin bade giyan faibolla hoi oile o hon sa. Toi hibaye ho uggwa gula fari loi háiye, ar fũwati aššilde hibar zamai, hibare o diye, hibaye o háiye. \v 7 Henot hitara dunizonor suk kuli giyeoi, ar hitara ulongode hiyan buzi faijje; toi hitara ḍũir fata gãtiyore ga guijje. \p \v 8 Bade hazinnar ṭanḍa hawar ṭaimot \nd Mabude\nd* bagonot gurafira goredde abaz hitara fuinne, toi manušwa edde hibar bou \nd Mabud\nd* Allar sarmottu baganor gas okkolor butore lukai taikke. \v 9 Kintu \nd Mabud\nd* Allaye manušware ḍaki hodde, "Tui hoṛe?" \p \v 10 Manušwaye hodde, "Ãi baganot tũwar abas fuinni, edde ãi ḍoraiyi; kiyollahoile ãi ulongo, ar ãi lukaiyi." \p \v 11 Toi \nd Mabud\nd* Allaye hodde, "Tui ze ulongo iyan tore hone hoiye? Ze gasottu no háibolla mana goijjilam, tui ki hibattu gula háiyos?" \p \v 12 Henot manušwaye hodde, "Ze mayafuware tũi eṛe ãr fũwati diyo, hibaye ãre gasottu diye, ar ãi háiyi." \p \v 13 Toi \nd Mabud\nd* Allaye he mayafuware hodde, "Tui in ki goijjos?" \p Mayafuwawaye hodde, "Hafe ãre dúha diye, edde ãi háiyi." \p \v 14 Bade \nd Mabud\nd* Allaye hafore hodde, "Tui ei ham goijjosde hetolla, \q1 "Hár górowa zanuwar, edde fahari zandar zanuwar okkolor butore \q2 bodduwa tore! \q1 feṭ loi tor sola fira, \q2 ar háibi tui dúil \q2 tor zibonor hár din okkolot. \q1 \v 15 Ãi tui edde mayafuwar maze, \q2 tor bonšo edde hibar bongšor maze, \q2 dušmonai golai diyum; \q1 hite tor mata fiši dibo, \q1 ar tui hitar formurit kuṭ maribi." \p \v 16 Hibaye mayafuwaware hodde, \q1 "Ãi tui hamilor ṭaimot mosibot baraidiyum. \q2 tui beši zontrona loi fuwa biyaibi. \q1 Ar tor zamair uzu tottu issa oibo \q2 Ar hite tor uwore šašon solaibo." \p \v 17 Ar hibaye manušware hodde, "Tui tor bouwor hota doijjos, edde ze gasor babute ãi tore hokum dilam, 'Tui hibattu no háis,' hibattu gula háiyos, \q1 "Tor zoriya zobinore bodduwa; \q2 beši duk hošto gori, hiyanottu há foribo. \q2 tor zibonor hár din okkolot. \q1 \v 18 ar hiyane keṛa edde agasa okkol tolla fuṛaibo, \q2 ar maṛot zin baribo hin tui háibi. \q1 \v 19 mukottu gam zóraiyore, \q2 haiddo háibi \q2 meṛit firi nu aiyos foijjonto, \q2 tore to hentu lowa oiye, \q1 Kiyollahoile tui oilde dúil, \q2 ar dúilot tui firizaibi." \p \v 20 Bade manušwaye hibar bouwor nam diye Hawa, kiyollahoile hiba hár zinda okkolor ma oiye. \p \v 21 \nd Mabud\nd* Allaye Adom edde hibar bouwolla samrar hor banaiye edde hitarare findai diye. \v 22 Tarfore \nd Mabud\nd* Allaye hodde, "So, neki bodi aholor giyan fai manuš ãrar ekzonor ḍoil oiye, bala edde horaf zaner. Ebar hite zene hat barai diyore zibon gasor gula háiyore azibon basi tai no fare." \v 23 Toi \nd Mabud\nd* Allaye manušware zentu lowa oil, Eden baganottu he meṛit saš goribolla niyolai diye. \v 24 Endilla gori hibaye manušware hentu niyolai diye, edde zibon gasor heṛe zaibar fõtot fahara dibolla Eden baganor fuk ḍakottu Karubi firista okkolore raikke, ar he fũwati heṛe ekkan zolonto toluwar raikke ziyan azibon guri guri taikke. \c 4 \s Habil edde Kabil \p \v 1 Adome hibar bou Hawa loi mille, toi hiba hamil oiye edde Kabilore zormo diye. Hibaye hodde, "\nd Mabudor\nd* modote ãi ekzon manuš zormo di faijji." \v 2 Tarfore hibaye Kabilor bái Habilore zormo diye. \p Habil sool soroya, ar Kabil zobin saš goroya oiye. \v 3 Bade ek šome Kabile \nd Mabudor\nd* hãse hodun zobinor fošol aniyore kurbani goijje. \v 4 Ar Habile o hitar nizor zanuwaror zákottu hougguwa foila zormor soolor sore ani hinor sorofwala gustore loi \nd Mabudor\nd* hãse kurbani goijje. \nd Mabude\nd* Habilore edde hitar kurbanire goisse, \v 5 kintu Kabil edde hitar kurbanire no gose. Henot Kabil kub beši gušša oiye ar hite nak muk hala gori roiye. \p \v 6 Toi \nd Mabud\nd* Allaye Kabilore hodde, "Tui gušša kiyolla oiyos, ar nak muk kiyolla hala goijjos? \v 7 Tui o soiyigan goitti boli torgan o gosa no oito ne? Ar zodi soiyigan no goros, henoile to gunaye tore faibolla dorozat ai boi roiye, kintu tottu hiyanor uwore šašon sola foribo." \p \v 8 Tarfore ekdin Kabile Habilore hodde, "Aio, ãra bilot zai." Bade hitara bilot aššilde šomot, Kabile Habilore hamela goijje edde mari felaiye. \p \v 9 Hetunot \nd Mabude\nd* Kabilore hodde, "Tor bái Habil hoṛe?" \p Kabile hodde, "Ãi hoi no fari, ãi ki ãr bái soroya ne hono?" \p \v 10 \nd Mabude\nd* hodde, "Sa, tui in ki goijjios! Tor báiyor lou zobinottu tai ãr hãse hander. \v 11 Tor uwore gozob foijje. Tor báiyor lou tor hatottu ze zobine suišše he zobinor bodduwa ehon tor uwore foijje. \v 12 Tui zẽtte alsaš goribi hẽtte hine tore heto fól no dibo. Tui duniyait ziransara edde musafer oibi." \p \v 13 Toi Kabile \nd Mabud\nd* Allare hodde, "Ei šaza ãlla bordašor bare oibo. \v 14 So, aijja tũi ãre enttu lorai dila, ziyanor zoriya ãi tũwar sukor arguwale oi zaiyumboi. Ãi zẽtte ziransara musafer oi duniyait gúriyum hẽtte zar sarme foriyum hite ãre kun gori faribo." \p \v 15 Kintu \nd Mabude\nd* Kabilore hodde, "Etolla tore ze maribo, hitar uwore hãt gun daiya lowa oibo." Ar \nd Mabude\nd* ekkan nišana diye, toi zene ze honokiye hitare faile no mare. \v 16 Bade Kabile \nd Mabudor\nd* sarmottu zaigoi Eden baganor fuk ḍakottu Nod dešot taka šuru goijje. \s Kabilor bongšo \p \v 17 Bade Kabile hitar bouwor hãse giye, toi hiba hamil oiye edde Honnukore zormo diye. Bade Kabile ekkan šohor bainde edde hitar futor nam mozin hiyanor nam Honnuk raikke. \v 18 Honnuke fut Iradore faiye, ar Irad Mehuyaelor baf oiye, Mehuyael Metúšayaelor baf oiye, ar Metúšayael Lemekor baf oiye. \p \v 19 Lemeke dui bou loiye, ekzonor nam Adah, oinno ar ekzonor nam Šilla. \v 20 Adaye Jabalore biyaiye. Hite aššilde ṭambu mari zanuwar faloya okkolor bongšor foila manuš. \v 21 Hitar báiyor nam oilde Jubal. Hite hanai edde baši bazoya bongšor foila manuš. \v 22 Ar Šillar feṛot Tubal-Kabil zormo oiye. Hite fitol edde lowar bout ḍoilla zontro okkol banaito. Tubal Kabilor boinor nam oilde Naamah. \p \v 23 Toi Lemeke hitar bouwainde hodde, \q1 "Oh Adah edde Šilla, tũwara ãr hota funo; \q2 Lemekor bouwain, ãr hota funo. \q1 Ãre ze ek manuše zohom diye, \q1 ze zuwane ãr gat hat tuille, hitare ãi marifelaiyi. \q1 \v 24 Zodi Kabilor kunor bodola hãtgun o, \q2 toile Lemekolla hoitor hãtgun." \p \v 25 Bade adome abar hibar bouwor hãse giye, ar hibaye ar ek futore zormo diye edde hitar nam raikke Set, "kiyollahoile Kabile Habilore kun goijje boli Allaye hitar zagat ãre ar ugguwa fuwa diye." \v 26 Setottu o ek fut zormo oiye, ar hite hitar nam raikke Enuš. \p Hẽtte manuš okkole \nd Mabud\nd* Allar nam ḍaka šuru goijje. \c 5 \s Adomor bongšo nama \p \v 1 Adomor bongšo nama oilde endilla. \b \p Allaye manušware banailde šomot, hibaye hibare nizor ḍoilla gori sirišti goijje. \v 2 Maya edde morod goriyore hibaye hitarare širišti goijje, ar sirišti gora oiyede hedin hibaye hitarare duwa goijje edde "Adom" nam diye. \b \li1 \v 3 Bade Adom ekšo tiriš bosor boyošot, hibar nizor ḍoilla edde hibar nizor súrotor ḍoilla ek fut oiye, ar hibar nam raikke Set. \v 4 Set zormo oi bade, adom aro aštošot bosor duniyait basi aššil edde aro bout futziyain okkol oil. \v 5 Adom muṭ nošo tiriš bosor baisse, toi bade hibar moron oiye. \li1 \v 6 Set ekšo fãs bosor boyošot, hiba Enušor baf oiye. \v 7 Enuš zormo oi bade, Set aro aštošo hãt bosor basi aššil edde aro futziyain okkol oiye. \v 8 Set muṭ nošo baro bosor baisse, toi bade hibar moron oiye. \li1 \v 9 Enuš nobboi bosor boyošot, hiba Kenanor baf oiye. \v 10 Kenan zormo oi bade, Enuš aro aštošo fundro bosor basi aššil edde aro futziyain okkol oiye. \v 11 Beggun mili nošo fãs bosor baisse, toi bade hibar moron oiye. \li1 \v 12 Kenane hoittor bosor boyošot, hiba Mahalalelor baf oiye. \v 13 Mahalalel zormo oi bade, Kenan aro aštošo sališ bosor basi aššil edde aro futziyain okkol oiye. \v 14 Beggun mili nošo doš bosor baisse, toi bade hibar moron oiye. \li1 \v 15 Mahalalel haiṭ fãs bosor boyošot, hiba Yaredor baf oiye. \v 16 Yared zomo oi bade, Mahalalel aro aštošo tiriš bosor basi aššil edde aro futziyain okkol oiye. \v 17 Beggun mili Mahalalel aštošo nobboi fãs bosor baisse, toi bade hibar moron oiye. \li1 \v 18 Yared ekšo haiṭ dui bosor boyošot, hibaye Honnukor baf oiye. \v 19 Honnuk zormo oi bade, Yared aro ašṭo šot bosor basi aššil edde aro futziyain okkol oiye. \v 20 Beggune mili Yared nošo haiṭ dui bosor baisse, toi bade hibar moron oiye. \li1 \v 21 Honnuk haiṭ fãs bosor boyošot, hibaye Metúšalar baf oiye. \v 22 Metúšalah zormo oi bade, Honnuk Allah loi tin šot bosor aza goijje edde aro futziyain okkol oiye. \v 23 Beggun mili Honnukor boyoš tinšo haiṭ fãs bosor oiye. \v 24 Honnuk Allah loi solito; tarfore hiba ar no takil, kiyollahoile Allaye hibare hibar hãse loigiyegoi. \li1 \v 25 Metúšalah ekšo aši hãt bosor boyošot, hibaye Lemekor baf oiye. \v 26 Lemek zormo oi bade, Metúšalah aro hãtšo aši dui bosor basi aššil edde aro futziyain okkol oiye. \v 27 Beggun mili Metúšalah nošo haiṭ no bosor baisse, toi bade hibar moron oiye. \li1 \v 28 Lemek ekšo aši dui bosor boyošot, hibattu ek fut oiye. \v 29 Ar hibaye hibar nam raikke Nuh, edde hodde, "\nd Mabude\nd* bodduwa goijjede he meṛit ãrar ham edde hator koṭin haṛonit ite ãrare šantona dibo." \v 30 Nuh zormo oi bade, Lemeke aro fãs šo nobboi fãs bosor basi aššil edde aro bout futziyain okkol oiye. \v 31 Beggune Lemek hãt šo hoittor hãt bosor baisse, toi bade hibar moron oiye. \li1 \v 32 Tarfore Nuh fãs šot bosor oi bade, hibaye Šem, Ham, edde Yafetor baf oiye. \c 6 \s Duniyait naformani bari giyegoi \p \v 1 Ei bafe zehon duniyait manušor šoinkka beši owa šuru goijje edde bout mayafuwain okkol zormo oiye, \v 2 toi Allar futain okkole mainšor ziyain okkolore šundor dekiyore, zattu zare issa, hite hibare biya goijje. \v 3 Henot Mabude hodde, "Ãr Ruh insanor butore hamiša taki no zaibogoi, kiyollahoile hitara lou edde gustor; hitarar aiyu oibo ekšo kuri bosor." \p \v 4 Hẽtte, edde hiyar bade o duniyait folowan okkol aššil, Allar futain okkole mainšor ziyain okkol loi zehon mille, hitarattu fuwain okkol oiye, hitara zara aššil he furan hailla nam gora beši ḍõr ḍõr bir okkol. \p \v 5 \nd Mabud\nd* Allaye sadde, duniyait manušor naformani beši ḍõr, edde hitarar dilor hár sinta bafona hár šomot bolke horafir uzu. \v 6 Hetolla, \nd Mabude\nd* duniyait manuš banaiyede hiyan loi bezar oiye, edde dile duk faiye. \v 7 Toi \nd Mabude\nd* hodde, "Ãi ze manuš zati sirišti goijji, hinore duniyaittu fũsi felaiyum; manušottu loti zandar zanuwar foijjonto, buke aṛede zandar edde asmanor tole faik okkolore o; kiyollahoile ãi hitarare sirišti goriyore ãr dile duk far." \v 8 Kintu Nuhuye Allar torfottu doya faiye. \s Nuh \p \v 9 In oilde Nuhur bongšor kahani. Nuh ekzon forhesgar manuš aššil. He šomot manuš okkolor butore hiba aššilde ekzon haṭi manuš. Nuhuttu Allar loi aza zugazug aššil. \v 10 Nuhuttu Šem, Ham edde Yafet name tin fut aššil. \v 11 Hẽtte Allar nozorot duniyaigan horaf oigiyegoi edde zai-zulume boriuiṭṭe. \v 12 Allaye duniyair mikka saiye, ar so, hiyan horaf oigiyegoi, haron duniyair hár mainše hitarar kufõt giyegoi. \p \v 13 Toi Allaye Nuhure hodde, "Hár zandaror šeš hal ãr sarme aišše, kiyollahoile hitarar duwara duniyai zulume boriuiṭṭe; ar sa, ãi duniyair fũwati hitarare dongšo gorifelaiyum. \v 14 Tui gupér gas diyore ekkan zahaz tiyar gor; hiyanor butore kamera okkol goribi, edde hiyanor butore baire kuldar ḍoli dibi. \v 15 Endilla gori hiyan tiyar gora foribo: Zahazsan lamba tin šot hat, fatari šoṛa fõnzaš hat, ar hiyan usol oibo tiriš hat. \v 16 Ar zahazor sanir ek hat tolottu zanala tiyar goribi edde zahazor ḍakottu doroza rakibi; hiyanor foila, dusora, edde tisera ṭala gori tiyar gora foribo. \v 17 Ar sa, asmanor tole zeto ḍoilla zandar niyaš foran loi basi ase, hitara beggun dongšo oibolla ãi duniyait ek fanir tuwan aniyum, Duniyair hár zandar mori zaiboi. \v 18 Kintu tor loi ãi ãr wadar sukti buwaiyum. Tui zai zahazot gólibi. Ar tor fũwati tor futain okkol edde tor bou edde tor futaindor bouwain okkol takibo. \v 19 Ar lou gustowala zandar miyala modda zura zura tor fũwati zinda takibolla zahazot loibi. \v 20 Hár zator faik okkolottu, hár zator zandar zanuwar okkolottu edde hár zator buke aṛede zandar okkolottu foran basaibolla ek ek zura tor hãse aibo. \v 21 Tui háibar hár ḍoilla ziniš okkol loi dola gori rakibi. Hin oibode tor edde hitarar haiddo." \p \v 22 Nuhuye hendilla goijje, Allaye hokum dilde mozin hibaye hár kissu goijje. \c 7 \s Bor tuwan \p \v 1 Toi \nd Mabude\nd* Nuhure hodde, "Tui edde tor fura gór ṭiya beggune zahazot golo, kiyollahoile ei halor manuš okkolor butore ãr sarme šude tore forhesgar lot faiyi. \v 2 Tottu fotti zator paki zanuwar okkolottu, zur milai, hãt zura gori, ar fotti zator napaki zanuwar okkolottu, zur milai, ek zura gori lowa foribo. \v 3 Ar asmanor faik okkolottu o hendilla gori, zur milai, hãt zura gori tor fũwati lowa foribo. Duniyait hitarar bongšo basai rakibolla hendilla goribi. \v 4 Kiyollahoile ar hãt din bade ãi duniyait sališ din sališ rait zór diyat rakium. Henot ãr sirištir hár zandar okkolore duniyaittu fũsi felaiyum." \p \v 5 Toi \nd Mabude\nd* Nuhure hokum dilde mozin hibaye hár kissu goijje. \p \v 6 Duniyait fanir tuwan šuru oilde šomot Nuhur boyoš so šot bosor. \v 7 Fanir bottuwanottu uddar faibolla Nuhuye hibar bou, futain ar futaindor bouwain okkol loi zahazot góille. \v 8 Ar paki zanuwar okkolottu, napaki zanuwar okkolottu, faik okkolottu edde meṛit buke aṛede hár kissu, \v 9 zur zur Nuhur hãse aiyore zahazot góille, Allaye Nuhure hokum dilde mozin. \v 10 Ar he hãt din farai zaigoi bade duniyait tuwanor fani aišše. \p \v 11 Nuhur boyoš sošot bosor furaiyede he bosoror dui maš hõtoro dinor din, atikka meṛir tolottu beša beši fani uṛa šuru goijje, ar zóror fani zen asmanot faṛon doijje. \v 12 Sališ din sališ rait dori duniyair uwore zór forat roiye. \p \v 13 He din Nuh, Šem, Ham, Yafet name Nuhur futain okkol, edde hitarar fũwati Nuhur bou edde futor bouwain okkol zahazot góille. \v 14 Ar hitarar fũwati fotti zator ek ek zura gori fahari edde górwali zanuwar edde buke aṛede zandar, ar hár ḍoilla faik okkol o aššil. \v 15 Zibon niyaš loi basi roiyede hár zandar okkol zura zura Nuhur hãse zai zahazot goillil. \v 16 Hár zanuwar okkol, zandar ziniš okkol miyala edde morod mili zahazot uiṭṭe, ode ode Allaye Nuhure hokum dilde mozin. Toi \nd Mabude\nd* zahazor dorozagan bon gori diye. \p \v 17 Bade sališ din mula duniyait maze tuwanor fani bariuṛat roiye. Tuwanor fani barizaiyore zahazsan meṛir uwottu fanit baši uiṭṭe. \v 18 Toi fani uiṭṭe edde duniyait beša beši fani bari giyegoi ar zahazsan fanir uwore baša šuru goijje. \v 19 Duiniyair uwore tuwanor fani eto beši uiṭṭe, hinor duwara asmanor nisor ḍõr ḍõr fahar okkolore beggunore ḍufaifelaiye. \v 20 Fahar okkol ḍufi bade o fani aro fundro hat uworor mikka uiṭṭe. \v 21 Henor zoriya duniyait solafira gorede hár zandar, faik, górot falede edde fahari zanuwar okkol, duniyait zãk bandi sorede šoṛo zandar okkol, ar hár manuš okkol mori giyegoi. \v 22 Fuwana zobinor uwore zibon niyaš loi basi aššilde zandar okkol beggun mori giyegoi. \v 23 Endilla gori hibaye zobinor bukor hár zandar fũsifelaiye, manuš, zanuwar, buke aṛede zandar okkol edde asmanor faik duniyaittu saf oigiyegoi. Šude Nuh edde hibare fũwati zara zahazot aššil hitara basi roiye. \p \v 24 Tuwanor faniye duniyai ek šo fõnzaš din ḍufi aššil. \c 8 \p \v 1 Kintu Allaye Nuh edde hibar fũwati zahazot aššilde hár zandar okkolore monot raikke, Allaye duniyait bataš ba baiye, henot fani homa šuru goijje. \v 2 Ar meṛir tolottu fani uṛa edde asmanor faṛa okkol bondo oi giyegoi, asmanottu zór diya o tamigilgoi. \v 3 Ar fani meṛir uwottu lami zat taikke; ekšo fõnzaš din šeše fani bout homigiyegoi, \v 4 edde hãt maš hõtoro dinor din zahassan Ararot faharor uwore bazigiyegoi. \v 5 Bade doš maš foijjonto fani homat roiye; he doš mašor foila dinot faharor tuli okkol dehagiye. \p \v 6 Ar sališ din faraizaigoi bade, Nuhuye zahazot ze zanala goijjil, hiyan hibaye kuille, \v 7 edde uggwa hawa baire defeṛaiye, henot hiba meṛir uwottu fani fuwai no zagoi foijjonto aiya zat gorat roiye. \v 8 Bade meṛir uwottu fani homigiyegoi ne, hiyan saibolla, hibaye uggwa hoitor baire defeṛaiye. \v 9 Kintu hẽtte o šara duniyair uwore fani aššil boli hoitorguwaye hono mikka ṭeng rakibar zaga no fa, hetolla hibar hãse zahazot uwafes firi aišše. Ar hibaye hat niyolaidiyore hibare doijje edde zahazor butore nizor hãse raikke. \v 10 Toi hibaye aro hãt din entezar goijje, bade he hoitorguware zahazottu abar baire defeṛaiye. \v 11 Hazinna hoitorguwa hibar hãse firi aišše; ar so, hibar ṭuṛot ugguwa tottoza zaitun fata aššil; iyanot Nuhuye buzi faijje, ze meṛir uwottu fani homi giyegoi. \v 12 Toi hibaye aro hãt din entezar goijje, he hoitorguware abar baire defeṛaiye, edde hiba hibar hãse ar uwafes firi nu aiye. \p \v 13 Nuhor boyoš sošo ek bosoror foila mašor foila dinor din meṛir uwottu fani fuwaigiyegoi; Toi Nuhuye zahazor sáni kulifelaiye edde baire saiye, ar so, meṛir tola fuwaigiyegoi. \v 14 Bade dusora mašor ek kuri hãt dinor din meṛi fuwaigiyegoi. \p \v 15 Toi Allaye Nuhure hodde, \v 16 "Tui tor bou ar tor futain edde hitarar bouwain okkolore loi zahazottu niyoli zagoi. \v 17 Ar tor fũwati asede hár faik, zanuwar edde buke aṛede zandar, zeto zandar zanuwar ase, hin beggunore tor fũwati niyolai loiai, hitara duniyaire bori tulok, edde fólwala ok edde beši ok." \p \v 18 Toi Nuhuye hibar bou ar futain edde hitarar bouwain okkol beggunore loi zahazottu niyoli aišše. \v 19 Ar zar zar zat mozin hár fahari zanuwar edde hár gorwali zanuwar, hár faik, ar meṛir uwore buke solafira gorede hár kissu, zahazottu niyoli aišše. \p \v 20 Tarfore Nuhuye \nd Mabudolla\nd* ekkan kurbangah tiyar goijje edde fotti zator paki zanuwar edde faik okkolottu hougguwa loi hiyanor uwore fura-kurbani okkol kurbani goijje. \v 21 \nd Mabud\nd* he kurbanir kušbot kuši oiye edde mone mone hodde: "Manušolla ãi ar hono din meṛire bodduwa no diyum, zodi o manušor dil zuwan hale loti horaf. Ar zendilla ãi ehon goijji, hendilla ãi ar hár zandarore dongšo no goriyum. \q1 \v 22 "Zetodin duniyai takibo, \q1 niyom mozin biz owa edde fošol haṛa, \q1 ṭanḍa edde gorom, \q1 šit hal edde gorom hal, \q1 din edde rait, \q1 owa honodin no tamibo." \c 9 \s Nuh loi Allar wadar sukti \p \v 1 Allaye Nuh edde hibar futaindore duwa goriyore hodde, "Fólwala o, edde beši o edde duniyai furon goro. \v 2 Duniyair hár zandar zanuwar okkol, edde asmanor hár faik okkol, ar zobinot buke aṛede zandar okkol, ar doriyar hár mas okkol tũwarar ḍor edde bóiye sola fira goribo; ar hin okkolore tũwarar hatot diya oiye. \v 3 Hár kissu ziyãta edde lorasora gorede zanuwar okkol tũwaralla haiddo oibo. Ãi age zendilla tũwarare hak šobzi haiddo hisabe diyilam hendilla ehon in okkol o dilam. \p \v 4 "Kintu foranwala gusto mani lou šoho gusto no há foribo. \v 5 Honokiye zodi tũwarare kun gore toile ãi hameka tũwarar louwor bodole hitar lou mani hitar foranor dabi goriyum. Hiba fokšu ok ba manuš ok. Ar manušor foran ze manuše lo, hitar foran o lowa oibo, iyan ãr dabi. \q1 \v 6 "Manušor lou ze bair gore, \q2 manuše o hitar lou bair goribo, \q1 kiyollahoile Allaye, \q2 manušore nizor súrot loi banaiye. \m \v 7 Ar tũwara fólwala o, edde beši o, duniyair sairo mikka šiṛi foro edde heṛe o aro beši o." \p \v 8 Bade Allaye Nuh edde hibar futaindore hodde: \v 9 "So, tũwara edde tũwarar bongšo okkol loi edde tũwarar fũwati asede hár zandar zanuwar okkol, \v 10 faik fokšu, górwali zanuwar edde fahari zanuwar, duniyait zeto ḍoilla zandar zanuwar okkol zahazottu niyoli aišše, hitara loi ãi ãr wadar sukti buwaiyum. \v 11 Ãi tũwarar loi ãr wadar sukti buwair: Ar honodin endilla no oibo; fanir bottuwanor duwara hár foranwala zandar okkolore dongšo gora no oibo. Ar duniyaire dongšo gorifelaibolla ar hono din fanir bottuwan no oibo." \p \v 12 Allaye aro hodde, "Tũwara edde tũwarar fũwati asede hár zandar zanuwar okkol edde ãr maze ze wadar sukti buwair, hiyanor sinno oilde iyan, ziyan bongšor bade bongšo dori solat takibo, \v 13 he bebostar sinno hisabe miyulat, ãi ãr donu dehaiyum. Hiyan oibo duniyai loi, ãr he wadar suktir sinno. \v 14 Ãi zẽtte duniyair uwore miyula dola goriyum, hẽtte donugan miyulat deha dibo, \v 15 henot tũwara edde hár zandar zanuwar loi, ãr ei wadar hota ãi monot goriyum. Ar hono din hár zandar dongšo oibolla fanir tuwan no oibo. \v 16 Miyulat zehon donugan deha zaibo, henot ãi hiyanor mikka saiyum, henot duniyair hár zandar okkol loi, ãr azibonor wadare monot goriyum." \p \v 17 Tarfore Allaye Nuhure hodde, "Duniyait hár zandar okkol loi ãi buwaiyide wadar suktir sinno oilde iyan." \s Nuhur futain okkol \p \v 18 Nuhur ze futain okkol zahazottu niyoli aišše, hitara oilde Šem, Ham edde Yafet. (Ham aššilde Kenanor baf.) \v 19 Itara oilde Nuhur futain okkol; itarar bongšo šara duniyai sorai gilgoi. \p \v 20 Bade Nuhuye al saš gora šuru goijje edde ekkan ãngur keti goijje. \v 21 Hibaye ekdin šoraf fiyore matal oiye edde nizor ṭambur butore lenḍa oi fori roiye. \v 22 Kenanor baf Hame hitar bafor ei abosta deikke edde baire zai hitar dui báiyore hin zanaiye. \v 23 Kintu Šem edde Yafete ekkan hor handot felai loiyore fissa aṛi zaiyore hitarar bafor lenḍa gare guridiye. Hitarar muk fissa firaiya aššilde hetolla hitara bafor lenḍa gare no deke. \p \v 24 Bade Nuh šorafor gúmottu uṛiyore hibar šoṛo fute hiba loi goijjede he befare zani faijje, \v 25 hibaye hodde, \q1 "Kenanore bodduwa! \q2 Hite hitar báiyaindor hãse \q2 gulamor gulam ok!" \q1 \v 26 Hibaye aro hodde, \q1 "Šemor Allah \nd Mabudor\nd* tarif ok! \q2 Kenan Šemor gulam ok! \q1 \v 27 Allaye gorok, Yafetor eleha barok; \q2 Hite Šemor ṭambur tole takok, \q2 Ar Kenan hitar gulam bonok." \p \v 28 Bor tuwan bade Nuhuye aro tin šo fõnzaš bosor baisse. \v 29 Beggun mili Nuh šaro no šot bosor baisse, toi bade hibar moron oiye. \c 10 \s Nuhur futaindor bongšonama \p \v 1 In oilde Nuhur futain, Šem, Ham edde Yafetor bongšor kahani, bor tuwan bade hitara zarattu futain okkol oil. \lh \v 2 Yafetor futain okkol oilde: \li2 Gumer, Magog, Madai, Javan, Tubal, Mešek edde Tiraš. \li1 \v 3 Gumeror futain okkol oilde: \li2 Aškenaz, Ripát edde Togarmah. \li1 \v 4 Javanor futain okkol oilde: \li2 Elišah, Toršiš, Kittim edde Dodanim. \v 5 (doriyar ḍiyat takoya ei bongšo okkolottu zar zar zuban, gór edde zati okkol mozin bout deš okkolot šiṛi giyegoi.) \s2 Hamor bongšor nam okkol \li1 \v 6 Hamor futain okkol oilde: \li2 Kuš, Mišor, Puṭ edde Kenan. \li1 \v 7 Kušor futain okkol oilde: \li2 Seba, Havilah, Sabta, Raamah edde Sabteka. \li1 Raamar futain okkol oilde: \li2 Seba edde Dedan. \lf \v 8 Kuš Nimrudor baf oiye, ze duniyait foila folowan oil. \v 9 Hite aššilde \nd Mabudor\nd* sarme ek folowan šiyari; hetolla iyan endilla ho, "Nimrudor ḍoil \nd Mabudor\nd* sarme ekzon folowan šiyari" \v 10 Sinearor Babel, Erek, Akkad edde Kalneh, ei zaga okkol oilde foila hitar raijjor ongšo. \v 11 He dešottu hite Asšurot zaiyore Nineveh, Rehobot-Ir, Kalah \v 12 edde Resen bainde, ziyan Nineveh edde Kalar maza mazi, ziyan oilde ekkan ḍõr šohor. \li1 \v 13 Mišoror bafe \li2 Ludiyo, Anamiyo, Lehabiyo, Noftuhiyo, \v 14 Patrušiyo, Kasluhiyo, (hitara zarattu Filistini okkol niyoli aišše.) edde Kaptíyo okkol, \li1 \v 15 Kenan oiyede \q2 hibar foila fut Sidonor baf, tarfore Hetor, \v 16 Zebušiyo, Amorittiyo, edde Girgašiyo, \v 17 Hibbiyo, Arkiyo, edde Siniyo, \v 18 Arvadiyo, Zemariyo, edde Hamatiyo. \li2 Aro bade zaiyore Kenaniyo zatir bongšo okkol sorai foijjil. \v 19 Sidon šohorottu Gerar gẽši giyede rastat Gaza foijjonto edde Gaza šohorottu Súdum, Gumarrah, Admah edde Zeboyim zaibar fõt Laša foijjonto Kenaniyo okkolor dešor šima aššil. \lf \v 20 Itara oilde nizor nizor gušti, baša edde zati mozin Hamor bongšor manuš. \s2 Šemor bongšonama \lh \v 21 Yafetor bor bái Šemottu o futziyain oiye. Šem aššilde Eberor futain okkolor fordada. \li1 \v 22 Šemor futain oilde: \li2 Elam, Asšur, Arpákšad, Lud edde Aram. \li1 \v 23 Aramor futain okkol oilde: \li2 Uz, Hul, Getér edde Maš. \li1 \v 24 Arpákšad Šelar baf oiye, \li2 Šelah Eberor baf oiye. \li1 \v 25 Eberottu dui fut: \li2 Ekzonor nam aššil Feleg, kiyollahoile hitar ṭaimot duniyai bag oil; hitar báiyor nam aššil Joktan. \li1 \v 26 Joktan aššilde itarar baf \li2 Almodad, Šelef, Hasarmaveth, Jerah, \v 27 Hadoram, Uzal, Diklah, \v 28 Obal, Abimael, Šeba, \v 29 Ofir, Havilah edde Jobab. Itara beggun aššilde Joktanor futain okkol. \li2 \v 30 (Mešattu fuk mikka Sefar fahari eleha okkolot hitara bošobaš goitto.) \lf \v 31 Foribar, baša, deš edde zati hisabe itara oilde Šemor bongšor manuš. \b \lf \v 32 Ar bongšo edde zati mozin itara oilde Nuhur futaindor bongšodor. Bor tuwan bade itararar butottu bout zati okkol duniyait sorai gilgoi. \c 11 \s Babelot usol gór \p \v 1 Hẽttiyaror din okkolot šara duniyair mainše šude ek zubanot hota hoito edde hitarar baša aššilde o ek ḍoilla. \v 2 Bade hitara fuk mikka agguwai zaite zaite Sinear dešot ekkan fuwainna zaga faiye edde heṛe hitara bošoti loiye. \p \v 3 Hitara ekzone ar ekzonore hodde, "Aiyo, ãra iṭ banai edde hinore furaidi doro gori!" Hen hoi hitara fattoror bodole iṭ edde mosollar bodole duna bebar goijje. \v 4 Hitara aro hodde, "Aiyo, ãra ekkan ãralla šohor banai ar en ekkan usol gór banai ziyanor tuliye asman suibo, toi zene ãrar nam mošuhor o, edde ãrattu šara duniyait šiṛašitta oizagoi no fore!" \p \v 5 Tarfore manuš okkole ze šohor edde usol gór bainde, hiyan saibolla \nd Mabud\nd* nise laimme, \v 6 edde hodde, "So, itara beggun ek zati edde ek zubanot hota hoiya okkol, itara ei ham gora šuru goijje, bade zaiyore itara ze kissu goribolla ereda loibo, ošombob kissu no oibo. \v 7 Hetolla aiyo, ãra nise zai hitarar zubanore gulmal goridigoi toi zene hitara ekzone ar oinno zonor hota buzi no fare." \p \v 8 Tarfore \nd Mabude\nd* he zagattu hitarare duniyair hár mikka šiṛašitta gori diye. Henot hitarar šohor banaibar ham bondo oi giyegoi. \v 9 Etolla he zagar nam oiyede Babel, ziyanor mani gulmal, haron \nd Mabude\nd* šomosto duniyair zubanot gulmal bazaidiye. \nd Mabude\nd* manuš okkolore hentu duniyair hár mikka šiṛašitta gori diye. \s Šemor bongšo \p \v 10 In oilde Šemor bongšo okkolor kahani. \b \li1 Tuwan zai dui bosor bade, Šemor boyoš ekšot bosor zẽtte oiye, hiba Arpákšador baf oiye. \v 11 Ar Šem Arpákšador baf oi bade, hiba aro fãs šot bosor basi aššil edde aro bout futziyain okkol oiye. \li1 \v 12 Arpákšad tiriš fãs bosor boyošot, hiba Šelar baf oiye. \v 13 Šelar baf oi bade, Arpákšad aro sair šo tin bosor basi aššil edde aro bout futziyain okkol oiye. \li1 \v 14 Šelah tiriš bosor boyošot, hiba Eberor baf oiye. \v 15 Ar Eberor baf oi bade, Šelah aro sair šo tin bosor basi aššil edde aro bout futziyain okkol oiye. \li1 \v 16 Eber tiriš sair bosor boyošot, hiba Felegor baf oiye. \v 17 Ar Felegor baf oi bade, Eber aro sair šo tiriš bosor basi aššil edde aro bout futziyain okkol oiye. \li1 \v 18 Feleg tiriš bosor boyošot, hiba Reuror baf oiye. \v 19 Reuror baf oi bade, Feleg dui šo no bosor basi aššil edde aro bout futziyain okkol oiye. \li1 \v 20 Reu tiriš dui bosor boyošot, Serugor baf oiye. \v 21 Serugor baf oi bade, Reu aro dui šo hãt bosor basi aššil edde aro bout futziyain okkol oiye. \li1 \v 22 Serug tiriš bosor boyošot, hiba Nahuror baf oiye. \v 23 Nahuror baf oi bade, Serug aro dui šo bosor basi aššil edde aro bout futziyain okkol oiye. \li1 \v 24 Nahur ek kuri no bosor boyošot, hiba Ṭerar baf oiye. \v 25 Ṭerar baf oi bade, Nahur aro ekšo unnuš bosor basi aššil edde aro bout futziyain okkol oiye. \li1 \v 26 Ṭerah hoittor bosor boyošot, hiba Ibraim, Nahur edde Haranor baf oiye. \s Ṭerar bongšo \p \v 27 In oilde Ṭerar bongšor kahani. \b \p Ṭerah aššilde Ibraim, Nahur edde Haranor baf. Ar Haran Lutor baf oiye. \v 28 Kintu Haran hibar baf Ṭerar sarme hibar zormostan, Kaldiyar Ur šohorot moron oiye. \v 29 Ibraim edde Nahur dunizone biya goijjil; Ibraimor bouwor nam aššil Sarai, ar Nahuror bou aššilde Haranor zi Milka, ar Haran aššilde Milka edde Jiskar baf. \v 30 Sarai bázá aššil, hibattu hono futziyain no o. \p \v 31 Ṭeraye hibar fut Ibraim edde hibar nati mani Haranor fut Lut edde hibar futor bou mani Ibraimor bou Saraire fũwati loiye edde itara beggune Kenan dešot zaibolla Kaldiyar Ur šohorottu ruwana diye. Ar hitara Harran foijjonto aiyore heṛe bošoti loiye. \p \v 32 Ṭerah dui šo fãs bosor baisse, edde Harranot Ṭerar moron oiye. \c 12 \s Ibraimore ḍaker edde duwa gorer \p \v 1 \nd Mabude\nd* Ibraimore hodde, "Tui tor nizor deš, tor egena gušti edde tor bafor gór sari, ãi ze dešot tore dehaiyum tui heṛe za. \q1 \v 2 "Ãi tore ek ḍõr zati goriyum, \q2 edde ãi tore duwa goriyum; \q1 Ãi tor namore ḍõr goriyum, \q2 edde tui oinno zonolla rahamot oibi. \q1 \v 3 Zara tore duwa goribo, ãi hitarare duwa goriyum, \q2 ar zara tore bodduwa dibo, ãi hitarare bodduwa diyum. \q1 duniyair fotti zatiye \q2 tor duwara duwa faibo." \p \v 4 Toi \nd Mabude\nd* hoiyede mozin Ibraime baisa diye, ar Lut o hibar fũwati giye. Harranottu niyoli zargoide šomot Ibraimor boyoš oilde hoittor fãs bosor. \v 5 Ibraime hibar bou Saraire edde báiyor fut Lutore, ar hitara Harranot ze dón šombotti hamail, ze gulam okkol fail, hin beggun loiyore Kenan dešot zaibolla baisa diye, toi hitara Kenanot fõisse. \p \v 6 Ar Ibraime deš bai zaite Šekimot he Paki zaga Mure-elun gas foijjonto giye. Hẽtte Kenaniyo okkol he dešot aššil. \v 7 Tarfore \nd Mabude\nd* Ibraimore deha diye edde hibare hodde, "Ei dešgan ãi tor bongšore diyum." Toi Ibraime hibare deha diyede he \nd Mabudor\nd* mutallek heṛe ekkan kurbangah tiyar goijje. \p \v 8 Bade hibaye hentu Betelor fuke fahari elehat agguwai zaiyore fosimottu Betel ar fukottu Ai šohoror maza mazi ek zagat hibar ṭambu gãijje. Heṛe hibaye \nd Mabudor\nd* mutallek ekkan kurbangah tiyar goijje edde \nd Mabudor\nd* name ḍaikke. \p \v 9 Tarfore Ibraime hentu baisa diyore doine Negevor mikka zat roiye. \s Mišorot Ibraimor baisa \p \v 10 Bade dešot ek raṭ oiye, toi Ibraime lamat Mišorot forbaš goribolla baisa diye; kiyollahoile Kenan dešot koṭin raṭ oil. \v 11 Ar Ibraim zehon Mišoror hãsa haši aišše, hibaye hibar bou Saraire hodde, "Sa, ãi zani, tui kub šundori. \v 12 Tore zẽtte Mišoriyo okkole dekibo, hitara hoibo, 'Iba itar bou.' Toi hitara tore zinda rakibo kintu ãre mari felaibo. \v 13 Hetolla hitarare endilla hois ze, tui ãr boin, toi zene tor hatire hitara ãr loi bala bebohar gore, ar tor zoriya ãr foran basi zagoi." \p \v 14 Ibraim zehon Mišorot góille Mišoriyo okkole deikke ze Sarai kub šundori. \v 15 Feruwanor ofisar okkole hibare dekiyore hitara Feruwanor hãse hibar tarif goijje; toi hibare raz moholot loi za oiye. \v 16 Ar hibar hatire hite Ibraim loi bala bebohar goijje, ar henot hibaye bout sool, goru, gada, gadi, uṭ edde gulam edde bandi okkol faiye. \p \v 17 Kintu Ibraimor bou, Sarailla boli \nd Mabude\nd* Feruwan edde hitar foribaror uwore koṭin bola okkol goṭaiye. \v 18 Toi Feruwane Ibraimore ḍaki ainne edde hodde, "Tũi ãr loi endilla ka goijjio? Hiba tũwar boude hiyan tũi ãre kiyolla no ho? \v 19 Tũi 'Iba ãr boin' kiyolla hoiyo, toi ãi hibare biya goribolla loi annilam? So, doro tũwar bou, hibare lo edde zogoi!" \v 20 Bade Feruwane hitar manuš okkolore Ibraimor babute hokum diye, ar hitara Ibraimor šombotti šoho, hibare edde hibar bouwore bidai diye. \c 13 \p \v 1 Toi Ibraime hibar bou edde hibar hár kissu loiyore Mišorottu niyoli zai Negevot giye, ar Lut o hibar fũwati aššil. \v 2 Ibraim goru, soole edde šuna rufaye kub beši tuwangor aššil. \s Ibraim edde Lut \p \v 3 Bade hibaye doine Negevottu ek zagattu ar ek zagat zaite zaite Betel foijjonto aišše, Betel edde Aior maza mazi ze zagat age hibar ṭambu aššil, \v 4 edde zeṛe hibaye foila kurbangah tiyar goijjil. Heṛe Ibraime \nd Mabudor\nd* nam ḍaikke. \p \v 5 Ar Ibraimor fũwati giyede, Lutottu o, goru sool edde ṭambu okkol aššil. \v 6 Kintu zagaganot hitara dunizon ekotro bošoti gora šombob no o, kiyollahoile hitarar šombotti eto oṭṭalika aššil ze hitara ekku fũwati taki no fare. \v 7 Ar Ibraimor zanuwar soroya edde Lutor zanuwar soroya okkolor maze hoijja uiṭṭe. Ar he šomot Kenaniyo edde Perišiyo okkol o he dešot bošoti gorito. \p \v 8 Toi Ibraime Lutore hodde, "Sa, tui edde ãr maze, tor zanuwar soroya edde ãr zanuwar soroya okkolor maze hono hoijja no ok, kiyollahoile ãra to egena. \v 9 Tor sarme fura deš udda fori no take ne? Meherbani gori tui ãttu alok oizagoi! Tui zodi ban ḍaikka zos ãi den ḍaikka zaiyum, ar zodi tui den ḍaikka zos ãi ban ḍaikka zaiyum." \p \v 10 Lute suk tuli sadde Zordanor fura niso zaga, Soar foijjonto hár zaga zola edde saite \nd Mabudor\nd* baganor ḍoilla otóba Mišoror ḍoilla. (Iyan aššilde \nd Mabude\nd* Súdum edde Gumorrare dongšo goribare age.) \v 11 Hetolla Lute Zordanor hár elehare nizolla basi loiyore fuk mikka giyegoi. Ei bafe hitara ekzon loi arekzon alok oiye. \v 12 Ibraim Kenan dešot ar Lute he elehar niso zagar šohorgunot edde Súdum foijjonto ṭambu maijje. \v 13 Súdum šohoror manuš okkol aššilde beši horaf edde \nd Mabudor\nd* berudde beša beši guna gorat aššil. \p \v 14 Lut Ibraim loi alok oizaigoi bade \nd Mabude\nd* Ibraimore hodde, "Tui ze zagat asos hentu suk tuli uttor doin fuk fosim beggulla sa, \v 15 haron tui ze zaga okkol dehor hin ãi tore edde tor bongšore azibonolla diyum. \v 16 Ar duniyair dúilor ḍoilla tor bongšo baraiyum; honokiye zodi duniyair dúilore goni fare, toile tor bongšore o gona zaibo. \v 17 Uṭ, ei dešganor lamba edde fatari gurisa, kiyollahoile ãi tore iyan diyum." \p \v 18 Toi Ibraime ṭambu hãri loiyore Hebronot asede Mamre elun gas bonor ḍake zaiyore bošoti goijje, edde heṛe \nd Mabudor\nd* mutallek ekkan kurbangah tiyar goijje. \c 14 \s Ibraime Lutore uddar goijje \p \v 1 He hár din okkolot zẽtte Sinearor badša Amrapél, Ellasaror badša Aryok, Elamor badša Kedor-Laomer edde Goyimor badša Tidal, \v 2 itara Súdumor badša Bera, Gumorrar badša Birša, Admaror badša Šinab, Zeboyimor badša Šemebor edde Belar (mani Soaror) badšar berudde larai goijje. \v 3 Ei fãszon badšaye hitarar šoinno okkol beggunore ekkui fũwati gori Siddimor ḍeilot giye, (ziyanore mora doriya o ho.) \v 4 Itara baro bosor foijjonto Kedor-Laomeror hokumotor tole aššil, kintu tero bosorot aiyore hitara beruddota goijje. \p \v 5 Bade soiddo bosoror ṭaimot Kedor-Laomor edde hitar fũwajja badša okkole zaiyore Ašterot-Karnayimot Refaitiyo okkolore, Hamot Zuziyo okkolore, Šaveh Kiryatayimot Emittiyo okkolore, \v 6 enki moidanor ḍake asede El-Paran foijjonto zaiyore Seir fahari Horittiyo okkolore, hamela goijje. \v 7 Bade hitara hentu firi aiyore En-Mišpáṭ (ziyanore ehon Kadeš) heṛe aišše, edde hitara Amalekiyo okkolor fura dešore edde Hasseson-Tamarot takitode Amorittiyo okkolore hõṛai felaiye. \p \v 8 Ar Súdumor badša, Gumorrar badša, Admar badša, Zeboyimor badša, edde Belar (ziyan ehon Soar) badša, itara niyoli giye edde zuddolla hitarar šoinno okkolore Siddim ḍeilot tiya goraiye, \v 9 Elamor Kedor-Laomor badša, Goyimor Tidal badša, Sinearot Amrapél badša edde Ellasarot Aryok badša, fãszon sair zon badša loi zuddo goribolla. \v 10 Siddimor ḍeilot beša beši dúnar gãra okkol aiššil; ar Súdum edde Gumorrar badša okkol dárgoide šomot, hitara heṛe fori giyegoi, ar bakigun faharor uzu dáigiyegoi. \v 11 Toi ei sair badšaye Súdum edde Gumorrar hár šombotti edde hitarar haiddo luṭ gori loi hentu giyegoi. \v 12 Ar hitara Ibraimor bái fut Lut edde hibar dón šombotti loigiyegoi, kiyollahoile hiba Súdumot bošoti gorat aššil. \p \v 13 Toi dáizaigoi fajjilde ekzone aiyore Ibroni Ibraimore hóborgan hoiye. He šomot hiba Amorittiyo Mamrer elun gas bonor ḍake bošobaš gorat goijjil, Mamre aššilde Iškol edde Aneror bái, hitara Ibraim loi ekdol aššil. \p \v 14 Ibraime zehon fuinne ze hibar báiyor futore bondi gori loi giyegoi, hetunot hibaye górot zormo oiyede tin šo aṛaro zon domaya gulamore loi Dan šohor foijjonto fisottu lorai loigiye. \v 15 Bade raitta hiba edde hibar manuš okkol, hitara bag oiye. Hitara hitarare hamela goijje, edde Damaskusor uttorottu asede Hoba foijjonto fisottu lorai loigiye. \v 16 Toi hibaye hár zinišfati uwafes firai ainne, ar hibaye aro firai ainne, hibar egena Lut edde hibar dón šombotti, ar mayafuwain edde manuš okkolore. \s Melkisedeke Ibraimore rahamot gorer \p \v 17 Kedor-Laomor edde oinno badša okkolore hõṛai felai zẽtte Ibrahim uwafes firi aišše, Súdumor badšaye hibar loi deha goribolla Šaveh (ziyanore Badšar Ḍeil o ḍaka o) he ḍeilot aišše. \p \v 18 Ar Šalemor badša Melkisedeke ruṭi edde šoraf ainne. Hiba aššilde šorbo šoktiwala Allar ekzon imam, \v 19 toi hibaye Ibraimore duwa goijje, hodde, \q1 "Šorbo šoktiwala Allah, \q2 asman edde zobin sirišṭi goroyaye Ibraimore rahamot gorok. \q1 \v 20 Ar šorbo šoktiwala Allar tarif ok, \q1 ze tor dušmon okkolore tor hatot diye." \m Tarfore Ibraime hár kissur doš bag hibare diye. \p \v 21 Ar Súdumor badšaye Ibraimore hodde, "Mal samanagun tũi lo, ar manuššunore ãre do." \v 22 Kintu Ibraime Súdumor badšare hodde, "Ãi asman zobin sirišti goroya šorbo šoktiwala \nd Mabud\nd* Allar mikka hat tuli wada gori hoir ze, \v 23 ãi tũwar hono kissu no loiyum, ekgas fũta otóba ṭengor senḍalor fita o no, fore zene tũi en hoi no faro, 'Ãi Ibraimore tuwangor banaiyi.' \v 24 Bolke ãr zuwan okkole háiyede hin bade ãi hono kissu no gosiyum. Aner, Iškol edde Mamre, zara ãr fũwati gil, hitarar fawana bag hitara fok." \c 15 \s Ibraim loi Allar wadar sukti \p \v 1 In okkol bade, \nd Mabudor \nd*kalam Ibraimor hãse ek dehar duwara aišše: \q1 "Ibraim, no ḍorais! \q2 Ãi tor ḍal oiyum, \q2 tor enam beši ḍõr." \p \v 2 Kintu Ibraime hodde, "Oh \nd Mabud\nd*, ãr Malik, tũi ãre ki di fariba, ãide fuwain sara oi roiyi edde ãr šombottir mirazdar oibode oilde Damaskusor Eliyas?" \v 3 Ar Ibraime hodde, "Tũi ãre hono futziyain no do; hetolla so, ãr góror ekzon gulam ãr šombottir mirazdar oibo." \p \v 4 Hetunot \nd Mabudor\nd* kalam hibar hãse aišše, "Ite tor mirazdar no oibo, kintu tor nizor kun tor šombottir mirazdar oibo." \v 5 Toi hibaye Ibraimore baire loigiye edde hodde, "Ãsmanor mikka sa edde zodi faros he tara okkolore goni šeš gor." Toi Allaye hodde, "Tor bongšo o hendilla ogona oibo." \p \v 6 Ibraime \nd Mabudore\nd* biššaš goijje, ar hetolla hibare hibaye forhesgar hisabe goisse. \p \v 7 Ar hibaye Ibraimore hodde, "Ãi he \nd Mabud\nd*, tore ei dešore miraz dibolla, ze tore Kaldiyar Ur šohorottu niyolai ainne." \p \v 8 Toi Ibraime hodde, "Oh \nd Mabud\nd*, ãr Malik, iyan ãr oibode ãi kengori zaniyum?" \p \v 9 Toi \nd Mabude\nd* hodde, "Tui tin bosojja uggwa gorur so, tin bosojja uggwa sool, tin bosojja uggwa faṛa berasool, edde uggwa hoitoror so, uggwa hoitor, ãr hãse angoi." \p \v 10 Bade Ibraime hin beggun hibar hãse ainne edde hinore mazottu siri dui falda gori ek faldar ulda ḍake ar ek faldare raikke, kintu faikgunore dui falda no gore. \v 11 Toi šiyari faik okkol he mora zanuwar okkolor uwore zafi forerbar Ibraime hinore lorai diye. \p \v 12 Bade beil dufedde šomot Ibraim beši hora gumot foijje, ar so, beši ḍor edde boiyanok ekkan andar hibar uwore foijjede masus gorer. \v 13 Hetunot \nd Mabude\nd* Ibraimore hodde, "Iyan tui hameka zani lo, tor bongšodor okkol ofor dešot musaferi goribo edde bideši mainšor gulami goribo, mainše hitarare sair šot bosor foijjonto duk dibo. \v 14 Kintu hitara ze zatir gulam bonibo, ãi hitarar bisar goriyum, toi tarfore hitara beša beši dón šombotti okkol loi he dešottu niyoli zaiboi. \v 15 Ar tui šantiye tor bafdada okkolor hãse zaibi edde beši bura boyošot hoborot zaibi. \v 16 Tor bongšor sair gurur manuš okkole eṛe firi aibo, kiyollahoile Amorittiyo okkolor guna ehono šaza diya forede hettor no o." \p \v 17 Bade beil ḍufizaigoi zehon ekkubare andar oi giyegoi, hetunot dũwaye boraiya uggwa sula edde ekkan zalaiya uzal deha gilo edde oi dui bag goijja gustor mazottu di giyegoi. \v 18 Hedin \nd Mabude\nd* Ibraim loi ek wadar sukti buwaiye edde hodde, "Ãi Mišor dešor Nil halottu loti ḍor hal, Fúrat foijjonto ei zagagan tor bongšore dilam. \v 19 Kenan dešitta okkol, Kenišittiya edde Kodomoniyo, \v 20 Hetittiyo, Perišiyo edde Refaitiyo \v 21 Amorittiyo, Kenaniyo, Girgašiyo edde Zebušiyo manuš okkolor zaga okkolore tore dilam." \c 16 \s Hazera edde Ismail \p \v 1 Ibraimor bou, Saraiye, hiballa hono fuwain no biya. Kintu hibattu Hazera name ek Mišoriyo bandi aššil; \v 2 toi Saraiye Ibraimore hodde, "So \nd Mabude\nd* ãre fuwain feṛot lowattu dure raikke, foriyad gorir, tũi ãr bandir hãse zo; oitfare ãi hibar duwara ek fut faiyum." \p Ar Ibraime Sarair hotat razi oiye. \v 3 Toi Ibraime Kenanot doš bosor taki bade, Saraiye, hibar Mišoriyo bandi Hazerare loi, hibar nizor zamai, Ibraimore diye. \v 4 Bade hiba Hazerar hãse giye, edde hiba hamil oiye. \p Ar hibaye zehon hamil oiyede buzi faijje, hibaye hibar malik sahebare hela gora šuru goijje. \v 5 Henot Saraiye Ibraimore hodde, "Ãr uwore ei dukkor daiyi tũi. Ãi ãr bandire tũwar bukot dilam, kintu hiba hamilde buzi fariyore hibaye ãre hela gorer. \nd Mabude\nd* tũwar edde ãr bisar gorok!" \p \v 6 Ibraime Saraire hodde, "Sa, tor bandi tor hatot, tottu ziyan bala lage gor." Henot Saraiye Hazerare en duk diya šuru goijje, hiba hentu dáigiyegoi. \p \v 7 Bade \nd Mabudor\nd* firistaye bošoti sara elehat, Soar zade fõtor kinare nol kuwa asede he nol kuwar fanir ḍake Hazerare faiye. \v 8 Hibaye hodde, "Sarair bandi, Hazera, tui hontu aiyor edde hoṛe zor?" \p Hibaye zuwabe hodde, "Ãi ãr saheba Sarair hãsottu dáizairgoide." \p \v 9 Toi \nd Mabudor \nd* firistaye hodde, "Tui tor saheba Sarair hãse uwafes firi zaigoi edde hibar gulami manilogoi." \v 10 \nd Mabudor\nd* Firistaye hodde, "Ãi tor bongšore eto baraidiyum, hitarare goni šeš gora no zaibo." \p \v 11 \nd Mabudor\nd* firistaye hibare aro hodde: \q1 "Sa, tui hamil, \q2 ar tui ek fut biyaibi. \q1 Ar tui hitar nam rakibi Ismail, \q2 kiyollahoile \nd Mabude\nd* tor dukkore fuinne. \q1 \v 12 Ar hite ekzon murailla gadar ḍoilla manuš oibo; \q2 hite beggunor berudde hat tulibo, \q2 ar beggune hitar berudde hat tulibo. \q1 ar hite hitar egena okkol loi, \q2 bezur takibo." \p \v 13 Bade hiba loi ze hota hoiye he \nd Mabudore\nd* ei namman diye: "Tũi he Allah ze ãr uzu sor," haron hibaye hodde, "Ze ãr uzu sar ãi hibare dekilam neki?" \v 14 Hetolla he kuwar nam aššil Beer-Lahai-Roi, hiba Kadeš edde Beredor maza mazi zagat ase. \p \v 15 Bade Hazeraye Ibraimolla ek futore biyaiye, ar Ibraime Hazeraye biyaiyede he futor nam diye Ismail. \v 16 Hazeraye Ibraimolla Ismailore biyaiyede hẽtte Ibraimor boyoš aši so bosor. \c 17 \s Allar wadar suktir sinno \p \v 1 Ibraimor boyoš zehon nobboi no bosor oiye, hẽtte \nd Mabude\nd* hibare deha diye edde hodde, "Ãi he Šorbo-Šoktiwala Allah, ãr issa mozin sol edde hosuri sara o. \v 2 Ar ãi tui edde ãr maze ãr wadar sukti buwaiyum edde tor bongšore beši baraidiyum." \p \v 3 Henot Ibraime soida foijje, toi Allaye hibare hodde, \v 4 "Sa, iyan ãr wadar sukti tor loi: Tui bout zatir baf oibi. \v 5 Tore ar Ibraim hoi ḍaka no oibo, kintu tor nam oibo Ibrahim, kiyollahoile ãi tore bout zatir baf goijji. \v 6 Ãi tore fólwala goriyum, ar tor butottu bout zati goriyum, edde tor butottu badša okkol niyoli aibo. \v 7 Ãi tui edde ãr maze azibonor wadar sukti buwaiyum, ze wadar sukti tui edde tor bongšor bade bongšo dori sirohal solat takibo. Ãi tor edde tor bongšor manuš okkolor Allah oiyum. \v 8 Ze Kenan dešot tui ehon bidešitta oi zibon haṛaor, hiyanore ãi tui edde tor bongšore sirohalolla šombotti hisabe diyum, edde hitarar Allah oiyum." \p \v 9 Toi Allaye Ibrahimore hodde, "Tottu o ãr wadar sukti falon gora foribo, tui bade tor bongšodor okkole o. \v 10 Iyan oilde ãr wadar sukti ziyan tui edde ãre maze, tui bade tor bongšodor okkolor maze: Tũwarar fotti furušore azomi gora foribo. \v 11 Tũwara fottizonor bodar baror sam haṛa foribo, ar iyan oibode ãr edde tũwarar maze wadar suktir sinno. \v 12 Bongšor bade bongšo dori tũwarar furuš fuwain okkol zormo oi ašṭo dinor din azomi gora foribo, enki zara bongšodor no, kintu tor górot zormo oiye ba hono bidešittattu kinna gulam okkolore udda. \v 13 Tor górot zormo oiye ba tor kinna gulam, hitarare o azomi gora foribo. Ar iyan oilde tũwarar gat sirohalolla ãr wadar sukti asede sinno. \v 14 Kintu ze hono azomi agoraiya, zarare bodar sam haṛa no o, hitare hitar nizor zatir butottu fũsifela oibo, kiyollahoile hite ãr wadar sukti bainge." \p \v 15 Allaye Ibrahimore aro hodde, "Tor bou Saraire tui Sarai name no ḍakis; hibar nam oibo Sarah. \v 16 Ãi hibare duwa goriyum, ar hibattu o ãi tore ek fut diyum. Ãi hibare duwa goriyum toi hiba bout zati okkolor ma oibo; Hibar butottu badša okkol aibo." \p \v 17 Hetunot Ibrahime uite fori hãšše edde mone mone hodde, "Ek šot bosor oiyede ekzonottu ki fut zormo oibo? Ar nobboi bosojja Saraye ki fuwa biyaibo?" \v 18 Bade Ibrahime Allare hodde, "Ismail tũwar rahamote basi takok!" \p \v 19 Toi Allaye hodde, "Tor bou Saraye hameka tolla ek morod fuwa biyaibo, ar tui hitar nam Isak rakibi. Ãi hitar loi ãr wadar sukti buwaiyum, ek sirohalolla zari takibode wadar sukti, hite bade hitar bongšo okkololla. \v 20 Ar Ismailor babute tor foriyad ãi funni: Sa, ãi hitare o duwa goriyum, ar hitare fólwala goijjum edde hitar bongšo beši baraidiyum. Hitar butottu baro sordar okkol uṛibo, ar ãi hitare ek ḍõr zati banaiyum. \v 21 Agami bosor en šomot Saraye tolla zare biyaibo, he Isak loi kintu ãi ãr wadar sukti buwaiyum." \v 22 Ibrahim loi hota howa šeš gori bade Allah hibar hentu uṛi giyegoi. \p \v 23 Allaye hoilde mozin, he ekkui dinot Ibrahime hibar fut Ismailore edde hibar górot zormo oiyede edde hibar kinna gulam, hitara beggunore, hibar góror hár furuš okkolore loi azomi goraiye. \v 24 Ibrahimor boyoš nobboi no bosor zẽtte hibare azomi gora oiye, \v 25 ar hibar fut Ismailor boyoš tero; \v 26 Ibrahim edde Ismail dunizonore ekkui dinot azomi gora oiye. \v 27 Ar hibar fũwati Ibrahimor góror hár furuš okkol, górot zormo oiyede edde bidešittattu kinna gulam, hitara beggunore azomi gora oiye. \c 18 \s Ibrahim edde tinzon meheman \p \v 1 Bade \nd Mabude\nd* Mamrer elun gas bonor hãse Ibrahimore deha diye. Ar hẽtte hiba dinor goromor ṭaimot ṭambur duwaror mukot boiṛa aššil. \v 2 Hen šomot suk tuli sadde tinzon furuš manuš Ibrahimor sarme hoddur dure tiyai roiye. Deki mottor hibaye ṭambur duwaror mukottu hitarar hãse dũri zai meṛit uite foijje. \p \v 3 Ibrahime hodde, "Oh Malik, aroz gorir, ãi zodi tũwar nozorot doya faiyiede o, toile õne ei gulamor hãsottu no zaiyogoi. \v 4 Ãi ekkena fani anigoi, toi zene õnora beggune ṭeng dui foro edde ei gastalat aram gori faro, \v 5 edde kissu hána anidi, toi zene hin haiyore ga doro gori faro, bade õnora zeṛe zor heṛe zaiyo, zehon ei gulamor sarmottu rasta bai zor." \p Hetunot hitara hodde, "Tui zen hor hen gor." \p \v 6 Toi Ibrahim toratori ṭambut Sarar hãse zai hodde, "Toratori gori ek bosta bala moida lo edde hinore maki hodun ruṭi banao." \p \v 7 Bade Ibrahim nize dũri zai zanuwaror zakottu uggwa barik, šundor gorur so aniyore hibare gulamor hatot diye edde hite toratori randito loigiye. \v 8 Tarfore Ibrahime doi, dud edde rainda gusto loi hitarar sarme diye. Ar hitara hana háiye edde hiba hitarar ḍake ek gasor tole tiyai taikke. \p \v 9 Toi hitara hibare fusar goredde, "Tor bou Sarah hoṛe?" \p Hibaye hodde, "Uṛe, hiba ṭambur butore ase." \p \v 10 Hitarar butottu ekzone hodde, "Agami bosor ei ṭaimot ãi abar hameka tor hãse aiššum, ar sa, hẽtte tor bou Sarattu ek fut takibo." \p Ei hota Saraye ṭambur dorozat hibar fisottu takiyore funniye. \v 11 Hẽtte Ibrahim edde Sarah dunizonor boyoš beši oiye edde Sarar fuwa biyaibar boyoš o farai giyegoi. \v 12 Hetolla Saraye mone mone hãšiyore hodde, "Ãr roš-hoš golizai ei bura hale ãttu abar ei kuši firi aibo neki? Ar ãr malik o bura." \p \v 13 Bade \nd Mabude\nd* Ibrahimore hodde, "'Ãi ki hãsa ei bura hale fuwa biyaiyum' hoiyore kiyolla Saraye hãšer? \v 14 \nd Mabudolla\nd* hono kissu koṭin ase neki? Agami bosor en šomot ãi abar tor hãse aiššum edde Sarattu ek fut takibo." \p \v 15 Hetunot Saraye ḍoraiyore hodde, "Hou no! Ãi no hãši." \p Kintu hibaye hodde, "Oi, tui hãššos." \s Súdum edde Gumorralla Ibrahimor foriyad \p \v 16 Bade he manuššune hentu zaiboilla uiṭṭe edde hitara Súdumor mikka saiye, ar hitarare bidai dibolla hitarar fũwati Ibrahim o aṛer. \v 17 Toi \nd Mabude\nd* hodde, "Ãi ziyan goitto zair hiyan ki ãi Ibrahimottu lukaium ne? \v 18 Ibrahim ek beši dõr edde šoktiwala zati oibo, ar duniyair hár zati okkolore hibar duwara rahamot gora oibo. \v 19 Kiyollahoile ãi hitare basi loiyi, toi zene hite hitar fuwain edde hitar bongšo okkolore \nd Mabudor\nd* rasta mozin soiyi edde niyai ham goribolla hokum de, zene \nd Mabude\nd* Ibrahimor hãse ze wada dil hin Ibrahimor uwore furon gori fare." \p \v 20 Toi \nd Mabude\nd* hodde, "Súdum edde Gumorrar berudde guzorani beši ḍõr, ar hitarar guna beši boiyanok, \v 21 ze ãi ehon nise zaiyum edde hin saiyum ze guzorani ãr hãse fõisse iyan ki hendilla horaf ne naki no. Ar hen no oile, ãi zanifariyum." \p \v 22 Toi he manuššune hentu firi Súdumor mikka giye, kintu Ibrahim ehono \nd Mabudor\nd* sarme tiyat roiye. \v 23 Bade Ibrahime ḍake zaiyore hibare hodde: "Õne ki horaf okkolor fũwati forhesgar okkolore o fũsifelaiba? \v 24 He šohoror butore zodi fõnzaš zon forhesgar take, ar heṛiyar fõnzaš zon forhesgar okkolore o ki õne he zagar mutallek rahamot no goriyore ki hiyan dongšo gorifelaiba? \v 25 Horaf okkolor fũwati forhesgar okkolore o dongšo gora, õnottu dure takok. Forhesgar okkolore horafor sarme ana, õnottu dure takok. Fura duniyair bisarhare ki niyai bisar no goribo ne?" \p \v 26 Hetunot \nd Mabude\nd* hodde, "Súdumor butore zodi fõnzaš forhesgar manuš fai, toile hitarar zoriya ãi he gũṛa zaga hiyanore basai rakiyum." \p \v 27 Toi Ibrahime hodde, "So, ãi tũwar šanot dúil edde sai, ar ãi šahoš gori ãr Malik loi hota hoir, \v 28 zodi fõnzaš forhesgarottu fãszon hom o, toile ki ei fãszonor zoriya fura šohor dongšo gorifelaiba?" \p Hibaye hodde, "Ãi heṛe sališ fãszon faile hiyan dongšo no goriyum." \p \v 29 Hibaye hibare abar hodde, "Heṛe zodi sališzonore fa gile ka?" \p Hibaye hodde, "He sališzonor zoriya, ãi hen no goriyum." \p \v 30 Tarfore hibaye hodde, "Malik ãr hotat naraz no oiyo, kintu ãre hoito do. Heṛe zodi tirišzonore fa gile ka?" \p Toi hibaye hodde, "Heṛe zodi ãi tirišzonore faile o ãi hen no goriyum." \p \v 31 Ibrahime hodde, "So, šahoš gori ãi ãr Malik loi hota hoir, doro, heṛe zodi kurizonore fa gile ka?" \p Hibaye hodde, "Ei kurizonor zoriya, ãi hiyan dongšo no goriyum." \p \v 32 Toi Ibrahime hodde, "Malik ãr hotat naraz no oiyo, edde ãre šude ar ekbar hoito do. Heṛe zodi došzon fa gile ka?" \p Hibaye hodde, "Ei došzonor zoriya, ãi hiyan dongšo no goriyum." \p \v 33 Toi \nd Mabude\nd* Ibrahim loi hota howa šeš gori bade hiba hentu giyegoi, ar Ibrahim hibar nizor górot firi aišše. \c 19 \s Súdum edde Gumarrah dongšo owa \p \v 1 Bade he firista dunizon hãzinna Súdum šohorot fõisse, ar he šomot Lut šohoror geiṛor hãsat boiṛa aššil. Hibaye zehon hitarare deikke, hibaye uṛiyore hitara loi deha goitto giye, edde meṛit uite fori šorman zanaiye, \v 2 edde hodde, "Ãr malik okkol, meherbani gori õnora ei gulamor górot aiyore rait haṛao, ṭeng duwo. Bade binna sori uṛi õnorar baisar uzu zaigoi faribo." \p Hitara hodde, "No, ãra šohoror butore rait haṛaiyum." \p \v 3 Kintu Lute zehon beši doddali loi zúr goijje, hitara hibar fũwati giye edde hibar górot góille. Bade Lute iš adiya ruṭi seki hitaralla hánar entezam goijje, toi hitara háiye. \v 4 Hitara neiṭṭo zaibar agottu Súdum šohoror zuwan edde bura, hár manuš okkole sairo ḍakottu ai Lutor gór girifelaiye. \v 5 Hitara Lutore ḍak mari hodde, "Aijja raitta tor heṛe aiššede manušgun hoṛe? Hitarare bair goriyore ãrar hãse niyolai an, toi zene ãra hitarare ãrar issa mozin gori fari." \p \v 6 Toi Lute dorozar baire niyoliyore hitarar hãse giye edde hibar fisottu dorozagan bon gori diye. \v 7 Ar hodde, "Oh ãr báiyain okkol, meherbani gori tũwara endilla horaf ham no goijjo. \v 8 So, ãttu ziyain duizon ase, zitarare hono furuš mainše no suye, ãi tũwaralla hitarare anigoi edde tũwarattu hitara loi zen issa tũwara gorogoi. Šude ei manuššunore kissu no goijjo, kiyollahoile hitara ehon ãr góror salor tole assoro loiye." \p \v 9 Kintu hitara hodde, "Ator o, fõtottu lori tiya. Ei manušwa eṛe ãrar hãse aiššede bideši hisabe, tarbade oite ite ãrar uwore matabbori gorer. Ehon utarattuwaro tor loi ãra aro beši horaf bebar goriyum." En hoi hitara mummikka zai góror doroza bangifelaibolla Lut loi beša beši ṭelaṭeli gora šuru goijje. \p \v 10 Kintu butottu manuš dunizone hat barai di Lutore góror butore ṭani golai felaiye edde dorozagan bongorifelaiye. \v 11 Ar hitara dorozar baire tiyat aššilde zuwan edde bura manuš okkolore anda gori felaiye, hiyanor zoriya hitara doroza tuwaite tuwaite oran oigiyegoi. \p \v 12 Toi bade manuš dunizone Lutore hodde, "Tottu ei šohorot tor zi zamaiyain, futain edde ziyain otóba ar hono kiye ase ne? Tui hitara beggunore loi ei zagattu bair oizagoi, \v 13 kiyollahoile ãra iyan dongšo gorifelaiyum. Iyanor manuš okkolor berudde \nd Mabudor\nd* hãse guzorani eto beši ḍõr, hibaye ei šohor dongšo gorifelaibolla ãrare faṭaiye." \p \v 14 Hetunot Lute baire giye edde hitara zara hibar zi zamai oibo hitarar loi hota hoiye. Hibaye hodde, "Tũwara toratori ei zaga sari zogoi, kiyollahoile \nd Mabude\nd* ei šohorgan dongšo gorifelaibolla tiyar ase!" Kintu hitara mone goijje Lute fašai gorer buli. \p \v 15 Binna dol fohor oiyede šomot firista okkole Lutore hodde, "Toratori goro! Tor bou edde tor dui zi, zara eṛe ase, hitarare loi entu niyoli zagoi, ar no oile ze gozob ei šohoror uwore lami aiyer tui o hinot maze fori dongšo oizaibigoi." \p \v 16 Lute zaite deri goijje, kintu \nd Mabudor\nd* rahamot Lutor uwore aššil buli he dui zone Lut edde hibar bou edde ziyaindore hatot dori ṭani šohoror baire loi ainne. \v 17 Endilla gori hitarare bair gori ani bade, hitarar ekzone hodde, "Basito mone hoile dái zogoi! Fissa firi no saiyo ar ei fuwainna zagar hono mikka no tiyaiyo! Faharot dáizogoi, ar no oile tũwara o dongšo oiba!" \p \v 18 Kintu Lute hitarare hodde, "Oh malik okkol, hendilla no ok! \v 19 So, õnor ei gulame õnor nozorot doya faiye, ar ãr zibonore basaiyore ãr uwore dõr doya dehaiyo. Tarfore o ãi faharot dáizaigoi no faijjum; ei bifodde ãr uwore zafi foribo edde ãi mori zaiyumboi. \v 20 So, eṛe ḍake ekkan šohor ase, ziyanot dũri dáiza šombob, ar hiyan šoṛo o no ne? Ãre heṛe dáizaibolla ejazot do, toi ãr zibon basi zaiboi." \p \v 21 Toi hibaye hibare hodde, "Bala, ãi ei babute o tor foriyad rakilam edde tui ze zagar hota hoiyos hiyan dongšo no goriyum. \v 22 Kintu toratori heṛe dáizagoi, kiyollahoile tui heṛe no fõsosgoi foijjonto ãi kissu gori no farir." (Hetolla he šohoror nam oiye Soar.) \p \v 23 Lut Soarot fõissegoide šomot beil uiṭṭe. \v 24 Tarfore \nd Mabude\nd* asmanottu, \nd Mabudor\nd* torfottu Súdum edde Gumorrar uwore baros edde oini šil zór felaiye. \v 25 Hibaye he šohor okkol edde hár fuwainna zaga šoho he šohor okkolot takitode hár manuš okkol edde zobinot zin barito, hár kissure dongšo gorifelaiye. \v 26 Kintu Lutor bouye hibar fissa firi saiye, ar henot hiba nunor kúṛa oigiyegoi. \p \v 27 Tarfordin binna sore Ibrahime uṛi he zagat hiyanot giye zeṛe hibaye Allar sarme tiyai aššil. \v 28 Hibaye tiyai nisor Súdum edde Gumorrar hár fuwainna zagar uzu saiye, ar dekedde iṭ baṛar bambuttu dũwa uṛerfan, he elehattu dũwa uṛer. \p \v 29 Ebafe Lut zeṛe takito he fuwainna zagar šohorgun dongšo goribar šomot Allaye Ibrahimor hota bafi Lutore heṛiyar mosibotor butottu lari loi ainne. \s Lut edde hibar dui zi \p \v 30 Bade Lut edde hibar dui ziyore loi Soarottu ek faharot zai heṛe bošoti loiye, kiyollahoile Lute Soarot takare ḍoraiye. Ar heṛe ek faharor gãtot hitara taka šuru goijje. \v 31 Bade ekdin ḍõr ziye šoṛo ziyore hodde, "Baba to bura oi zargoi. Ei elehat en hono furuš manuš o nai ze aiyore ãrare duniyair niyom mozin biya gori faribo. \v 32 Aio! Ãra ãrar bafore šoraf habai fol gori hibar hãse zai. Henot babar duwara ãra ãrar bonšo rokka gori fariyum." \p \v 33 Henot hitara he raitta nizor bafore šoraf habaiye, bade Lutor ḍõr ziye baf loi gum zaito giye. Kintu hibar neṛa edde uṛa Lute ṭer no fa. \p \v 34 Tarfor din ḍõr ziye šoṛo ziyore hodde, "Sa, gelde raitta ãi babar loi gum gilam, ai, ãra aijja raitta o babare abar šoraf habai. Bade tui zai babar loi gum zaibi, endilla gori ãra ãrar bafor bongšo rokka gori fariyum." \v 35 Ei bafe hitara he raitta o hitarar bafore šoraf habai fol goijje edde šoṛo ziye o bafor loi gum zaito giye. Kintu hibar neṛa edde uṛa Lute ṭer no fa. \p \v 36 Endilla gori Lutor dui ziye hitarar bafor duwara hamil oiye. \v 37 Bade ḍõr ziyottu ek morod fuwa oiye, edde nam diye Muwab. Hite oilde ehonor Muwabiyo okkolor fordada. \v 38 Ar šoṛo ziyottu ek morod fuwa oiye, edde hitar nam raikke Ben-Ammi. Hite oilde ehonor Ammoniyo okkolor fordada. \c 20 \s Abimalek edde Ibrahim \p \v 1 Toi Ibrahim hentu Negevot giye edde Kadeš edde Šuror maze hale ekkan zagat bošoti loiye. Ar kissu dinolla hibaye Gerarot zai taikke. \v 2 Ar heṛe o Ibrahime hibar bou Sarar babute hodde, "Iba ãr boin." Henot Geraror badša Abimaleke manuš defeṛaiyore Sarare hitar hãse ainne. \p \v 3 Kintu raitta Allaye Abimalekore kuwafot aiyore hodde, "Sa, tui morar mukot, kiyollahoile ze maya fuwa tui loi ainnos hiba ar ekzonor bou." \p \v 4 Abimaleke kintu ehono hibar ḍake no za, ar hite hodde, "Malik, õne niduši zati oile o ki dongšo goriba? \v 5 Hite nize ki 'ibar ãr boin,' ar hibaye nize ki 'iba ãr bái' no ho ne? Ãi šorol mone edde niduši hate ei ham goijji." \p \v 6 Bade Allaye hitare kuwafot hodde, "Oi, ãi zani tui šorol mone ei ham goijjos, ar hetolla ãr berudde guna gorattu tore dure raikki, ar hetolla ãi tore hibare suito no di de. \v 7 Ehon tui he manušwar bouwore hitar hãse firaidifela, kiyollahoile hite ekzon nobi, ar hite tolla duwa goribo, henot tui basibi. Ar zodi firai no dos, toile iyan zani rak, tui edde tũwara beggune hameka moriba." \p \v 8 Tarfordin binna sore Abimaleke uṛi hitar gulam okkol beggunore ḍaikke, edde ei hota okkol zehon hitarare funaiye, hitara kub beši ḍoraiye. \v 9 Bade Abimaleke Ibrahimore ḍaki ainne edde hibare hodde, "Tũi ãra loi endilla kiyolla gorila? Ãi tũwar ki hosuri goijji, ze tũi ãi edde ãr raijjor uwore ettor ḍõr guna ainno? Endilla hono kiye no gorede ham tũi ãr loi gorila." \v 10 Toi Abimaleke Ibrahimore aro hodde, "Tũi ki saiyore endilla ham goijjilade?" \p \v 11 Ibrahime zuwabe hodde, "Ãi mone goijjilam, 'ei zagat hameka hono Allar ḍor nai, ãr bouwolla boli oitefare hitara ãre mari felaibo.' \v 12 Ar hiba ãr boinde hiyan o soiyi, ãr bafor zi zodi o hibar ãr mar boitta zi no; ar hiba ãr bou oiye. \v 13 Ar zẽtte Allaye ãre ãr bafor górottu bair gori ainne, hẽtte ãi hibare hoilam, 'Tui ãre endilla goriyore ador dehai faribi, Ãra zeṛe zaiyum zaiyum, tottu howa foribo "Iba ãr bái."'" \p \v 14 Toi Abimaleke hodun goru sool edde gulam edde bandi Ibrahimore diye, ar hinor fũwati hibar bou Sarare o hibar hãse firai diye. \v 15 Toi Abimaleke hodde, "So, ãr deš gũṛa tũwar sarme ase, tũwattu ziyot foson lage hiyot tako." \p \v 16 Ar hite Sarare hodde, "So, ãi tũwar hár mainšor sarme tũi nidušide hiyan zanefan ãi tũwar báiyore ek hazar rufar foiša dir. Henot beggunor sarme forman oibo ze tũi hono hosuri no goro." \p \v 17 Tarfore Ibrahime Allar hãse duwa goijje ar henot Allaye Abimalek, hitar bou edde hitar bandi okolore aram goijje zene hitara abar fuwain owaifare, \v 18 kiyollahoile Ibrahimor bou Sarar zoriya \nd Mabude\nd* Abimalekor góror hár mayafuwaindor fuwain owattu bad gori raikkil. \c 21 \s Isakor zormo \p \v 1 \nd Mabude\nd* hibar kalam mozin Sarar mikka nozor diye edde hibaye ziyan goribo wada dil Saralla \nd Mabude\nd* hiyan goijje. \v 2 Sarah hamil oiye edde hibaye Allaye ze ṭaimor hota hoil, he ekkui ṭaimot Ibrahimor bura boyošot, hiballa ek futore biyaiye. \v 3 Ar Ibrahime he fut, zare Saraye hiballa biyaiye, hitara nam diye Isak, \v 4 Allaye hokum dilde mozin hibar fut Isak zehon ašṭo din oiye, Ibrahime hitare azomi goraiye. \v 5 Ibrahim ekšot bosor boyošot hibar fut Isak zormo oiye. \p \v 6 Saraye hodde, "Allaye ãr mukot hãši ainne, ar hár kiye ze ei babute funibo hitara o ãr fũwati hãšibo." \v 7 Hibaye aro hodde, "Saraye fuwaindore bukor dud habai faribo, hen Ibrahimore hone hoi farito? Otoso hibar ei bura boyošot ãi hiballa ek futore zormo diyi." \s Hazera edde Ismail \p \v 8 Bade fuwawa bari uiṭṭe edde ze din dud saraiye, ar Isakore dud saraiyede he din Ibrahime ek ḍõr mela goijje. \v 9 Ar Saraye dekedde Mišoror Hazeraye Ibrahimolla ze futore biyaiye, hite ṭaṭṭa gorer, \v 10 Toi hibaye Ibrahimore hodde, "Ei bandi edde hibar futore dur goro, kiyollahoile ei bandir fute ãr fut Isakor fũwati honodin dón šombottir mirazdar oi no faribo." \p \v 11 Ei ziniš iyan Ibrahimor nozorot beši horaf oiye, kiyollahoile hiyan hibar futor babute. \v 12 Kintu Allaye Ibrahimore hodde, "Tor fut edde tor bandir babute mon horaf no goris. Saraye tore zen hor tui hibar hota fun, kiyollahoile iyan Isakor duwara zin tor bongšo dora oibo. \v 13 Ãi he bandir futore o ek zati banaiyum, kiyollahoile hite o tor fuwa." \p \v 14 Ibrahime binna sore uṛi kissu hána edde fani boraiya uggwa samrar hoilla Hazerar handot tulidiyore hibar fut šoho bidai gori diye. Hiba hentu niyoli zai Beer-Šebar bošoti sara elehat gura fira goijje. \p \v 15 Hoillar fani zehon šeš oi giyegoi, hibaye fuwaware ek zõlor zafor tole neṛai raikke. \v 16 Tarfore uggwa tir mela marile zeddur za heddur dure zai hiba boi taikke, "Fuwawar moron zen ãttu deha no fore" mone mone hen hoi hiba heṛe boi guzori handa šuru goijje. \p \v 17 Fuwawar handani Allaye funniye edde Allar firistaye behostottu Hazerare ḍak diye edde hodde, "Hazera, tottu ki oiye? No ḍorais, kiyollahoile fuwawa zeṛe ase hentu hitar handani Allaye funniye. \v 18 Tui fuwaware tul edde hitare tor hatot doro gori dor, kiyollahoile ãi hitare ek ḍõr zati banaiyum." \p \v 19 Tarfore Allaye Hazerar suk kuli diye, henot hibaye uggwa fanir kuwa deikke. Toi hibaye zaiyore samrar hoillat fani boijje edde fuware fani fito diye. \p \v 20 Allah he fuwar fũwati aššil ar hite bari uiṭṭe. Hite bošoti sara elehat takito, edde tir maroya ustad boinne. \v 21 Hite Faronor bošoti sara elehat bošoti goijje, ar hitar maye Mišorottu ek mayafuware loi hitare biya goraidiye. \s Ibrahim edde Abimalekor maze sukti \p \v 22 He šomot Abimalek edde hitar foila komonḍar Fikole Ibrahimore hodde, "Tũi ze kissu goro hinot Allah tũwar fũwati ase. \v 23 Hetolla tũi eṛe Allar sarme ãre hosom gori ho, ze tũi hono din ãi otóba ãr fuwain ba ãr bongšo loi beimani no goriba. Ar ãi zendilla tũware doya dehaiyi, tũi ãre edde ze dešot tũi bidešitta hisabe takor, ei dešor loi hendilla doya dehaiba." \p \v 24 Ibrahime hodde, "Oi, ãi hosom gorilam." \p \v 25 Abimalekor gulam okkole zurgori uggwa fanir kuwa dokol goijjilde babute Ibrahime Abimalekor hãse nališ goijje. \v 26 Kintu Abimaleke hodde, "Iyan hone goijje ãi hoi no fari. Tũi ãre iyan age o no ho." \p \v 27 Tarfore Ibrahime hodun sool edde goru ainne edde hin Abimalekore diye, ar hitara dunizone ekkan sukti goijje. \v 28 Ibrahime zakottu hãttuwa fãṛi bera soolor so aleda gori raikke. \v 29 Toi Abimaleke hibare fusar goredde, "Tũi ei fãṛi bera soolor so hãttuware aleda gori raikkode iyanor mani ki?" \p \v 30 Hibaye hodde, "Ei bera soolor so hãttuwa in tũi ãr hatottu goso, toi zene tũi ãlla goba oi faro ze ei kuwa ze ãi kujji." \p \v 31 Etolla he zagar nam oilde Beer-šeba, kiyollahoile he zagat hitara dunizone ek wadar hosom háil. \p \v 32 Hitara Beer-šebat ei sukti šeš gori bade, Abimalek edde hitar foila komonḍar Fikole Filistini okkolor dešot firigiyegoi. \v 33 Bade Ibrahime Beer-šebat maze uggwa zaugas lagaiye, edde heṛe he \nd Mabud\nd* Ošeš Allar nam ḍaikke. \v 34 Ar Ibrahim Filistini okkolor dešot bidešitta hisabe bout din forbaš goijje. \c 22 \s Allaye Ibrahimore forikka goijje \p \v 1 Ei goṭonar bade Allaye Ibrahimore forikka goijje. Allaye hibare hodde, "Ibrahim!" \p Ibrahime hodde, "Oto ãi eṛe." \p \v 2 Toi Allaye hodde, "Tũi tor fut, šude lehar fut, tor adoijja fut Isakore loi Muriah elehat za, edde heṛiyar fahar zibar hota ãi tore hoiyum, hibar uwore fura kurbani hisabe hitare kurbani gor." \p \v 3 Ibrahime binna sore uṛiyore hibar gadar fiṛot godi buwaye, ar hibar gulam okkolor butottu duizon gulamore edde hibat fut Isakore fũwati loi, fura kurbanilla darguwa haṛi loiyore Allaye hoilde he zagar mikka baisa diye. \v 4 Tin dinor din Ibrahime suk tuli saiye edde durottu tai he zaga deikke. \v 5 Toi hibaye hibar gulam okkolore hodde, "Tũwara gadawa loi eṛe tako, ar ãi edde ãr fut uṛe zai dórmo gorigoi, abar tũwarar hãse firi aiššum." \p \v 6 Toi Ibrahime fura kurbanir darguwar fuzá loi hibar fut Isakor handot diye edde hibar hator oinor dešši edde suri loi hitara dunizon ekku fũwati giye. \v 7 Toi Isake hibar baf Ibrahimore hodde, "Oh baba!" \p "Ki hodde o fut?" hoi Ibrahime zuwab diye. \p Isake hodde, "Oin edde darguwa dekir, kintu fura kurbanilla bera soolor so hoṛe?" \p \v 8 Ibrahime zuwabe hodde, "Fura kurbanilla bera soolor so Allaye nize zuhai dibo, o fut!" Toi hitara dunizon fũwati giye. \p \v 9 Allaye hibare hoilde he zagat hitara fõsiyore Ibrahime heṛe ekkan kurbangah tiyar gori hiyanor uwore darguwa loi hãzaidiye, bade hibar fut Isakore kurbangar uwore, darguwar uwore raikke. \v 10 Ar Ibrahime futore zorgoraibolla suri hatot loiyore tuille. \v 11 Kintu \nd Mabudor\nd* firistaye behostottu ḍak diye edde hodde, "Ibrahim, Ibrahim!" \p Hibaye zuwab diye, "Oto ãi eṛe!" \p \v 12 Hibaye hodde, "Fuwawar uwore tor hat no dis, hitare hono kissu no goris, kiyollahoile ãi ehon buzi faijji, tui Allare ḍoros, ãlla tor šude lehar futore kurbani dite o fisfa no goros." \p \v 13 Hetunot Ibrahime hibar suk tuli saiye, ar so, hibar fisottu uggwa faṛa sool, šingot zõl berai ãṭkiroiye; bade Ibrahime zai he faṛa soolguwa aniyore futor bodole hibare fura kurbani kurbani diye. \v 14 Ibrahime he zagar nam raikke "YHWH-Jireh" (Mabud ze zuhaide.) Etolla ehono endilla ho, "\nd Mabudor\nd* faharot zuhaide." \p \v 15 Toi \nd Mabudor\nd* firistaye behostottu dusora bar Ibrahimore ḍak maijje \v 16 edde hodde, "Tui tor futore kurbani dite fisfa no goros, hetolla ãi \nd Mabud\nd* nize hosom hái hoir ze, \v 17 ãi hameka tore beši duwa goriyum, ar asmanor tara ḍoilla edde doriyar soror balur reni zedun tor bongšo hedun beši gori diyum. Tor bongšo okkole hitarar dušmon okkolor šohor okkolore dokol goribo. \v 18 Tor bongšor duwara duniyair hár zatiye duwa faibo, kiyollahoile tui ãr hokum mainnos." \p \v 19 Toi bade Ibrahime hibar gulam okkolor hãse firi giye, edde hitara beggune ekku fũwati hentu Beer-Šebat firi zaiboilla baisa diye. Ar Ibrahim Beer-Šebat bošoti goijje. \s Nahuror futain \q1 \v 20 Ei goṭona goṭi bade Ibrahimore howa oiye, "So, tũwar bái Nahurolla Melkaye o futain okkol biyaiye: \li2 \v 21 Foila zormo Uz, hitar bái Buz, \li2 Aramor baf, Kamuel, \li2 \v 22 Kesed, Hazo, Fildaš, Jidlap edde Betuel." \li3 \v 23 Betuel Rebekar baf oiye. \li4 Ibrahimor bái Nahuror bou Melkaye ei ašṭo futore biyaiye. \b \li1 \v 24 Nahuror bandi bou zar nam Reuma, hibaye o: \li2 Ṭebah, Gaham, Tahaš edde Maakah, itarare biyaiye. \c 23 \s Sarar entehal edde dohon \p \v 1 Sarar boyoš ek šo hãtaiš bosor oil; hiba hetodin basi aššil. \v 2 Ar Kenan dešot Kiryat-Arbat (hiyan oilde, Hebronot) hibar moron oiye, ar Ibrahime Saralla handibolla edde šuk falon goribolla giye. \p \v 3 Bade Ibrahime hibar mora bouwor ḍakottu uiṭṭe edde Hetittiyo okkolor hãse zai hodde, \v 4 "Ãi tũwarar butore ekzon osin bidešitta; hoborstan banaibolla ãre tũwarar butore ekkan zaga beso, toi zene ãr sarme ãr mora bouwore dohon gorai fari." \p \v 5 Hetittiyo okkole Ibrahimore zuwabe hodde, \v 6 "Malik, ãrar hota funo, tũi ãrar butore ekzon Allar šoktišali neta. Ãrar hoborgunor butore he barik hoboror butore tũwar morare dohon gorogoi. Tũwar mora gãraibolla ãrar honokiye hitar hobor zaga sari dite ošikar no goribo." \p \v 7 Toi Ibrahime uṛiyore he dešor manuš mani Hetittiyo okkolor sarme mata niyuraiyore ijjot goijje. \v 8 Bade hibaye hitarare hodde, "Ãr morare ãr sarme dohon goraito diba iyan zodi tũwarar issa o, toile ãr hota funo, Soharor fut Efron loi ãlla ottor o, \v 9 toi zene hitar maṛor šeš šimat, Mokfelar gãt, ziba hitattu ase, hiba hite ãre de. Hite zene tũwarar sarme hiyanor fura dam loiyore hoborstan banaibolla ãr hãse besifele." \p \v 10 Ar Hetittiyo okkolor fũwati Efron o heṛe boiṛa aššil, ar Hetittiyo Efrone Ibrahimore zuwab dedde hiyan hitar šohor geiṛot góillede beggune funniye. \v 11 Hite hodde, "No, ãr malik, õne ãr hota funo, ãi ãr zatir manušor sarme he maṭ edde hiyanot ze gãt ase, hiba šoho ãi tũware dilam. Tũwar morare dohon gorogoi." \p \v 12 Hetunot Ibrahime abar dešor mainšor sarme mata niyuraiyore ijjot goijje. \v 13 Ar he dešor manuš beggunor sarme hibaye Efronore hodde, "Zodi mone ho foriyad gorir, tũi ãr hota funo, ãi maṛor dam di, meherbani gori tũi ãttu hingun goso, toi zene ãi ãr mora bouwore heṛe dohon goraifari." \p \v 14 Efrone Ibrahimore zuwabe hodde, \v 15 "Malik, ãr hota funo, he zagar dam oiyede sair šot rufar ṭĩya, kintu hin ãlla edde tũwalla hono kissu no, tũwar bouwore heṛe dohon gorogoi." \p \v 16 Ibrahime Efronor hota buzi faijje edde hite Hetittiyo okkolor sarme rufar ṭĩyar hota hoilde mozin, sair šot rufar ṭĩya šodor okkolor maf mozin mafiyore hitare diye. \p \v 17 Ei bafe Mamrer ḍake Mokfelat asede Efronor maṭ edde gãt, ar he maṛor sairo mikkar hár gas šoho, \v 18 hár Hetittiyo okkol hitar šohor geiṭor sarme goillilde hitarar sarme Ibrahimor šombotti šabbišṭo oiye. \v 19 Tarfore Ibrahime Kenan dešor Mamrer ḍake (ziyan Hebronot) Mokfelar maṛot asede gãtot hibar bou Sarare gãraiye. \v 20 Endilla gori he maṭ edde heṛe asede gãt hoborstan hisabe Hetittiyo okkolor hatottu Ibrahimor hãtot aišše. \c 24 \s Isak edde Rebekah \p \v 1 Hẽtte Ibrahim bura edde boyoš beši oiye, ar \nd Mabude\nd* hibare hár kissut duwa goijjil. \v 2 Ibrahime hibar góror šobsaite furan gulam, zar uwore hibattu aššilde hin beggunor hár bár aššil, hitare hodde, "Tor hattan ãr ranor tole rak. \v 3 Ãi tore behosto edde duniyair Allah, \nd Mabudor\nd* sarme hosom gorai, ze Kenaniyo okkolor butore ãi bošobaš gorir, itarar butottu ãr futolla bou no anibi, \v 4 kintu ãr dešot ãr nizor egena okkolor hãse zai ãr fut Isakolla bou anibi." \p \v 5 He gulame hibare hodde, "Zodi he maya fuwa ãr fũwati ei dešot aite razi no o, henoile ze deš sari tũi eṛe aigiyogoi he dešot ki abar tũwar futore loizaiyum?" \p \v 6 Ibrahime hodde, "Kiyal rakis, ãr futore tui hono mote heṛe no loizais. \v 7 \nd Mabud \nd* ze Behostor Allah, ze ãre ãr bafor gór edde ãr zormostanottu niyolai ainne, ze ãr loi hota hoiye edde hosom hái hoiye, 'Ei dešgan ãi tor bongšore diyum' hibaye tor age hibar firistare defeṛaibo, zene tui ãr futolla hentu ek bou ani faros. \v 8 He maya fuwa zodi tor fũwati aite razi no o, toile tui ãr hosomottu hedin azad; kintu hono mote ãr futore heṛe no loizais." \v 9 Toi he gulame hitar giros Ibrahimor ranor tole hat raki ei befare hibar loi hosom háiye. \p \v 10 Tarfore he gulame hitar girosor ũṭ okkolottu došwa ũṭ loi, hitar girose diyede hár ḍoilla dami zinišfati okkol loi baisa diye. Hite Aram Nahuriyamor mikka ruwana diyore Nahuror šohorot giye. \v 11 Hite heṛe šohoror baire uṭgunore ek fanir kuwar ḍake luṛai ejje; ar hiyan aššilde hazinna ṭaimot, zẽtte mayafuwainde fani tulito za. \p \v 12 Tarfore hite duwa gorer, "Oh \nd Mabud\nd*, ãr giros Ibrahimor Allah, aijja ãre kamiyaf goro, edde ãr giros Ibrahimore doya dehao. \v 13 So, ãi ei fanir kuwar hãsat tiyai roiyi, ar ei šohoror mainšor ziyain okkole fani tulibolla niyoli aiyer. \v 14 Iyan endilla ok zẽtte ãi ek zuwan mayafuware hoi, 'Tor górawa lama, zene ãi fani fiyi fari,' ar hibaye ho, 'fiyo, ai tũwar uṭgunore o ãi fani diyum' henoile hiba tũwar gulam Isakolla tũwar basai gora ok. Ar iyanot ãi zaniyum ze tũi ãr girosore doya dehaiyo." \p \v 15 Ar so, ei duwa goijja no oite, Rebekah góra handot loi niyoli aiyer. Hiba aššilde Ibrahimor bái Nahuror bou Melkar fut Betuelor zi. \v 16 He zuwan maya fuwawa aššil beši šundori, ek kumari, zibare hono manuše no sue. Hiba kuwat laimme edde góra furai loi abar uwafes uṛi aišše. \p \v 17 Hen šomot gulammuwaye dũri hibar sarme zaiyore hodde, "Meherbani gori, tor górattu ãre ekka fani fito de." \p \v 18 Hibaye hodde, "Malik, fani fiyo," ar toratori górawa hibar handottu hibar hatot lamaiye edde hitare fani fito diye. \p \v 19 Ar hibaye hitare fani fito di bade hodde, "Ãi tũwar uṭgunolla o fani tuliyum, zetun hitara fani fiya šeš no gore." \v 20 Tarfore hibaye toratori hibar górar fanigun zanuwarore fani habade nor kulot ḍali diyore dũri abar kuwar ḍake fani tulibolla giye, edde hitar hár uṭ okkololla fani tuille. \v 21 Ar manušwaye nizamot hibar uzu saiye, \nd Mabude\nd* hitar baisa kamiyaf goijje ne na ki no gore zanibolla. \p \v 22 Uṭgune fani fiya šeš oi bade, manušwaye adá šekel uzonor ugguwa šunar nakful, edde dui hatolla doš šekel uzonor duiyan šunar haru hibar sarme bair goijje. \v 23 Toi hite hodde, "Tui haro zi, meherbani gori ãre ho, tor bafor górot ãra rait haṛaibolla hono ekkan zaga ase ne?" \p \v 24 Hibaye zuwabe hodde, "Ãi Melkar fut Betuelor zi, zare Melkaye Nahurolla biyaiye." \v 25 Hibaye aro hodde, "Ãrar górot beša beši ker edde buši ase edde takibar zaga o ase." \p \v 26 Hetunot he manušwaye \nd Mabudor\nd* soida foriyore šukuriya zanaiye, \v 27 ar hodde, "Hár tarif ãr giros Ibrahimor Allah \nd Mabudore\nd*, zibaye ãr girosor mutallek hibar doya edde imandari dehare forai no fele. Ãre o fõtot, he \nd Mabude\nd* rasta dehaiyore ãr girosor egena báiyor górot ainne." \p \v 28 Bade he zuwan mayafuwawaye dũri zaiyore hibar mar górot ei hota okkolore hoiye. \v 29 Ar Rebekkattu Labon name ek bái aššil, hite oi kuwar ḍake manušwar hãse dũri giye, \v 30 Hite zehon nakful edde hitar boinor hatot haru deikke, ar manušwaye hoilde hin hitar boine hodde funniye, hite niyoliyore he manušwar hãse giye, edde hite kuwar hãsat ũṛor ḍake tiyat lotfaiye. \v 31 Toi hite hodde, "Oh \nd Mabudor\nd* rahamotwala manuš, aiyo! Baire kiyolla tiyai taikko? Ãi õnolla gór edde uṭgunolla zaga ṭik goijji." \p \v 32 Toi manušware górot ainne edde uṭgunottu fũza lamai loiye. Ar uṭgunore ker edde buši diye, ar manušwa edde hitar sãti mainšore ṭeng dúibolla fani diye. \v 33 Tarfore zehon hána ainne, hetunot manušwaye hodde, "Ãi ãr hota hoiya no o foijjonto ãi hána no háiyum." \p Toi Labone hodde, "Toile ho!" \p \v 34 Toi hite hor, "Ãi Ibrahimor gulam. \v 35 \nd Mabude\nd* ãr girosore beša beši rahamot goijje, ehon hiba ekzon beši ḍõr manuš, ar hibaye hibare beši goru sool šuna rufa gulam edde bandi ar uṭ gada diye. \v 36 Ãr girosor bou, Saraye hibar ei bura boyošot ãr girosolla ek futore biyaiye. Hitare hibar nizor hár kissu difelaiye. \v 37 Ar ãr girose ãre endilla hoi hosom goraiye, 'Ãi zarar dešot bošobaš gorir, he Kenaniyo okkolor ziyain okkolottu ãr futolla bou no anibi, \v 38 kintu tui ãr bafor górot zaibi edde ãr nizor egenar butottu ãr futolla ugguwa bou anibi.' \p \v 39 "Tarfore ãi ãr girosore fusar goijjilam, 'Kintu mayafuwa zodi ãr fũwati aito no sa ka?' \p \v 40 "Hibaye ãre hoil, 'Ãi zar sarme sola fira gori he \nd Mabude\nd* firistare tor fũwati defeṛaibo edde tor baisare kamiyaf goraibo, toi zene ãr bafor gór edde egena okkolor butottu ãr futolla bou ani faros. \v 41 Tui ãr egenar górot zai bade zodi hitara hibare no de toile tui ãr ei hosomottu azad.' \p \v 42 "Aijja ãi zẽtte kuwar ḍake aišši, ãi hoiyide, 'Oh \nd Mabud\nd*, ãr giros Ibrahimor Allah, meherbani gori tũi ãr ei baisare kamiyaf goro. \v 43 Ar so, ãi ei kuwar ḍake tiyai roiyi. Hono zuwan maya fuwa zodi fani tulito aiye, ãi hibare hoiyum, "Meherbani gori, tũwar górattu ãre ekka fani fiyabo," \v 44 ar hibaye zodi ãre ho, "Fani fiyo, Ãi tũwar uṭgunolla o fani tuliyum," henoile hiba he maya fuwa ok, zibare \nd Mabude\nd* ãr girosor futolla basona goijje.' \p \v 45 "Ãr dilot ei hota howa šeš no oite, Rebekah góra handot loi, niyoli aišše. Hiba kuwat laimme edde fani tuille, ar ãi hibare hoidde, 'Meherbani gori ãre ekka fani do.' \p \v 46 "Hibaye toratori hibar górawa handottu lamaiye edde hodde, 'Fani fiyo, ar ãi tũwar uṭgunore o fani diyum.' Toi ãi fani filam, edde hibaye uṭgunore o fani diye. \p \v 47 "Bade ãi hibare fusar goijji, 'Tui haro zi?' \p "Hibaye hodde, 'Ãi Melkar fut Betuelor zi, zare Melkaye Nahurolla biyaiye.' \p "Toi ãi hibare nakot nakful, ar hatot haru findai dilam. \v 48 Tarfore ãi \nd Mabudore\nd* sojida goriyore šukuriya zanaiyi. Ãi ãr giros Ibrahimor Allah \nd Mabudore\nd* šukurana adai goijji, kiyollahoile hibaye ãre soiyi rastat loi ainne zene ãi ãr girosor báifutor ziyore hibar futolla loi zai fari. \v 49 Ehon õnora zodi ãr giros loi doya edde soiyi bebar goribolla razi aso, toile ho. Ar zodi no tako, hiyan o ho, henot ãi zene ar oinno hono mikka zai fari." \p \v 50 Toi Labon edde Betuele zuwab diye, "Iyan zehon \nd Mabudor\nd* torfottu oiye; ãra tũware bala edde bura kissu hoi no farir. \v 51 So, otiya Rebekah, hibare loi zo, \nd Mabude\nd* hoilde mozin hiba tũwar girosor futor bou ok." \p \v 52 Ibrahimor gulame zehon hitarar ei hota fuinne, hite meṛit fori \nd Mabudor\nd* sarme soida foijje. \v 53 Tarfore he gulame šuna rufa guwana fati hor sour bair gori hinore Rebekare diye; ar bout dami ziniš okkol o hite hibar bái edde mare diye. \v 54 Toi hite edde hitar fũwati aššilde manuš okkol, hitara beggune há fiya goijje edde heṛe rait haṛaiye. \p Bade hitara binna sore uiṭṭe, hite hodde, "Ãi ãr girosor heṛe zaiboilla bidai do." \p \v 55 Kintu hibar bái edde maye hodde, "Zuwan mayafuware aro ašṭo, doš din antaz ãrar fũwati takok; tarfore hiba zaibo." \p \v 56 Ar hite hitarare hodde, "Ãre ar eṛe raki no diyo, \nd Mabude\nd* zehon ãr sofor kamiyaf goijjede dekir; ãre bidai do, ãi ãr girosor heṛe zaigoi." \p \v 57 Tarfore hitara hodde, "Toi zuwan mayafuwaware ḍaki, hibar mukottu ekka funi sai." \v 58 Toi hitara Rebekare ḍaikke edde fusar goijje, "Tui ei manušwar fũwati zaibi ne?" \p Hibaye hodde, "Ãi zaiyum." \p \v 59 Toi hitara hitar boin Rebekah edde hibar dáimare Ibrahimor gulam edde hitar manuš okkolor fũwati defeṛaiye. \v 60 Hitara Rebekare duwa gorer edde hibare hor, \q1 "Oh ãrar boin, tui \q2 hazar hazar futziyaindor ma o; \q1 tor bongšo okkole odihar adai gorok \q2 hitarar dušmon okkolor šohor okkolot." \m \v 61 Bade Rebekah edde hibar bandi okkol tiyar oiye edde uṭ okkolor uwore sori manušwar fise fise giye; ar he gulame Rebekare loi giyegoi. \p \v 62 Ehon Isak Beer Lahai Roi kuwar hentu bai gil, kiyollahoile hiba Negevot takito. \v 63 Hazinna odde ṭaimot Isake ãṛat maze maṛot giye, ar hibaye uwor mikka sadde šomot dekedde hodun uṭ aiyer. \v 64 Ar Rebekaye o uwor mikka saiye edde Isakore deikke. Toi hiba uṛottu nise laimme \v 65 edde gulamware hodde, "Maṛottu ãṛi ãrar uzu aiyedde hiba honnuwa?" \p Toi gulammuwaye hodde, "Hiba ãrar giros." Toi hibaye gũwaṛa loiye edde nizore guijje. \p \v 66 Tarfore he gulame hite goijjilde hár kissu beggun Isakore zanaiye. \v 67 Isake hibare hibar ma Sarar ṭambut ainne, edde Isake hibare loiye, toi hiba bou oiye edde hibare Isake ador goijje; hibar ma mori bade, Rebekar adore Isakore šantona dil. \c 25 \s Ibrahimor Moron \p \v 1 Ibrahime ar ugguwa bou loiye, zar nam Keturah. \v 2 Hibaye hiballa Simron, Jokšan, Medan edde Midiyan, Išbak edde Šuah, itarare biyaiye. \v 3 Jokšane Šeba edde Dedan, itarare faiye; ar Dedanor bongšo okkol aššilde Asšuriyo, Letušiyo edde Leummiyo. \v 4 Ar Midiyanor futain okkol aššilde Efah, Efer, Hanok, Abida edde Eldaah. Itara beggun aššilde Keturar bongšo okkol. \p \v 5 Ibrahime hibar nizor hár kissu Isakore di giye. \v 6 Kintu Ibrahim basi taite, hibar bandi bouwaindor boitta hibar futain okkolore hadiya okkol diye, edde hibar fut Isakor hentu hitarare fuk mikka fuk dešot faṭai diye. \p \v 7 Ibrahimor zibonor bosoror din okkol oilde in: Hiba ekšo hoittor fãs bosor basi aššil. \v 8 Tarfore hibar boyoš oiyore edde beši bura boyošot šeš niyaš felaiye, edde hibar nizor manuš loi dola oiyegoi. \v 9 Hibar futain Isake edde Ismaile Mamrer sarme Hetittiyo Soharor fut Efronor maṭor Mokfelar gãtot hibare dohon diye, \v 10 ziyan Ibrahime Hetittiyo okkolottu kini loil, heṛe hibar bou Sarar fũwati Ibrahimore o dohon gora oiye. \v 11 Ibrahimor moron oi bade, hibar fut Isakore Allaye rahamot goijje. Ar Isak Beer Lahai Roir hãse bošobaš goijje. \s Ismailor futain okkol \p \v 12 Iyan oilde Ibrahimor fut Ismailor bongšo kahani, zare Sarar Mišoriyo bandi Hazeraye Ibrahimolla biyail. \b \lh \v 13 In okkol oilde Ismailor futaindor nam okkol, hitarar zormonamat nam okkol asede mozin: \b \li1 Ismailor foila zormo Nebayot, \li1 Kedar, Adbeel edde Mibsam, \li1 \v 14 Mišma, Dumah, Massa, \li1 \v 15 Hadad, Tema, Jetur, \li1 Nafiš edde Kedmah. \b \lf \v 16 In okkol aššide Ismailor futain okkol, edde hitarar fara okkol edde ṭambu okkol mozin itara oilde baro guštir sordar okkolor nam okkol. \b \p \v 17 Ismailor zibonor bosoror din okkol oilde in: Hiba ekšo tiriš hãt bosor basi aššil. Bade hibaye šeš niyaš felaiye edde mori giyegoi, ar hibar nizor manuš loi dola oiyegoi. \v 18 Ar Ismaili okkol Havilattu Šur foijjonto, ziyan Mišorottu Asšuror mikka, ei zaga okkolot bošobaš goijje, edde hitara hitarar hár sordar okkole ekku fũwati taki no fare. \s Yakub edde Iš \p \v 19 In okkol oilde Ibrahimor fut Isakor bongšor kahani. \b \p Ibrahim Isakor baf oiye, \v 20 ar sališ bosor boyošot Isake Paddanor Aramiyo Betuelor zi edde Aramiyo Labonor boin Rebekare biya goijje. \p \v 21 Ar Isake hibar bouwolla \nd Mabudor\nd* hãse duwa goijje, kiyollahoile hiba bázá aššil. \nd Mabude\nd* hibar duware goisse, edde Rebekah hamil oiye. \v 22 Bade hibar gorbor butore fuwainde dora dori diye edde hibaye hodde, "Ãttu endilla ka or?" Toi hibaye \nd Mabudottu\nd* fusar goitto giye. \p \v 23 \nd Mabude\nd* hibare hodde, \q1 "Tor gorbot dui zati ase, \q2 Tor udorottu loti dui zati alok oiya oibo; \q1 Ek zati ar ek zatittuwaro beši šoktiwala oibo, \q2 ḍõrguwa oibo šoṛowar gulam." \p \v 24 Bade zehon hibaye biyaibar ṭaim aišše, ar so, hibar górbot zoikka morod fuwain. \v 25 Ar foila niyoli aiššede hite lal, hitar hara ga kẽšša bazu ḍoilla, hetolla hitara hitar nam raikke Iš. \v 26 Tarfore hitar bái niyoli aišše hitar hate Išor formurit dori, hetolla hitar nam raka oiye Yakub. Isakor boyoš haiṭ bosor zẽtte Rebekaye itarare biyaiye. \p \v 27 Ei fuwain ḍõr oiye edde Iš ekzon maṛot takoya, ekzon beši bala šiyari goroya oiye, ar Yakub aššilde ekzon nizam manuš, ze ṭambut takito. \v 28 Isak šiyari gusto hána moza faito, hetolla Išore ador goijje, kintu Rebekaye Yakubore ador goijje. \p \v 29 Ekbar Yakube zul rãder, Iš horan ferešan oi maṛottu firi aišše. \v 30 Hite Yakubore hodde, "Toratori gor, oi lal zulottu ãre kissu haito de, kiyollahoile ãi horan oiyi." (Hetolla Išore Edom zar mani Lal o ḍakito.) \p \v 31 Kintu Yakube hodde, "Age tui ãre tor foila zormor odihargan besifela." \p \v 32 Išye hodde, "Sa, ãi mori zairgoi, foila zormor odihar loi ãi ki goijjium?" \p \v 33 Yakube hodde, "Tui aijja ãr loi hosom há." Henot hite hitar hãse hosom háiye, edde hitar foila zormor odihargan Yakubore besifelaiye. \p \v 34 Toi Yakube Išore ruṭi edde rainda mošorir ḍailor zul diye. Ar hite há fiya gori bade hentu giyegoi. \p Endilla gori Išye hitar foila zormor odiharganore muillo sara goijje. \c 26 \s Isak edde Rebekah Gerarot \p \v 1 Ibrahimor ṭaimot ṛat oilde he foilawa bade ar ugguwa raṭ oiye. Toi Isak Gerarot Filistini okkolor badša Abimelekor hãse giye. \v 2 \nd Mabude\nd* Isakore deha diye edde hodde, "Tui entu Mišorot lami no zaisgoi, ãi tore ze zagar babute hoiyum tui he zagat bošoti gor. \v 3 Tui hotokkalolla ei zagat tak, edde ãi tor fũwati takiyore tore rahamot goriyum, kiyollahoile ãi tore edde tor bongšore ei zaga okkol diyum, edde tor baf Ibrahimor hãse ze hosom háiyi hiyan ãi furon goijjium. \v 4 Ãi tor bongšore asmanor tara zedun hedun goriyum edde ei zaga okkol hitarare diyum, ar tor bongšor duwara duniyair hár zatiye duwa faibo, \v 5 kiyollahoile Ibrahime ãr hota fuinne edde ãr hár dabi, ãr hokum okkol, ãr ain edde kanon okkol falon goijje." \v 6 Toi Isak Gerarot taigiyegoi. \p \v 7 Ar he zagar mainše hibar bouwore boute fusar goijje, hibaye hodde, "Hiba ãr boin." Hibaye "Hiba ãr bou" hoite ḍoraiye, kiyollahoile hibaye ḍoraiye ze "Rebekkalla boli hitara hibare mari felaibo, kiyollahoile hiba beši šundor." \p \v 8 Isake bout hal heṛe bošobaš gori bade, Filistini badša Abimaleke zanala bai dekedde, Isake hibar nizor bou Rebekah loi šuhag gorer. \v 9 Toi Abimaleke Isakore ḍaikke edde hodde, "Sa, hiba hameka tor bou! Tui kengori hiba 'Ãr boin' hoi faijjos?" \p Isake hitare zuwabe hodde, "Kiyollahoile ãi mone goijjilam ãi hiballa boli foran haraiyum." \p \v 10 Abimaleke hodde, "Tui ãrar loi endilla kiyolla goijjos? Ze hono mainše to tor bou loi gum zai farito, ar tui ãrare hosurbon banaifelaiti." \p \v 11 Toi Abimaleke hár manuš okkolore endilla hoi hokum zari goijje: "Ze honokiye ei manušwar berudde otóba hitar bouwor berudde za, hitare hameka marifela oibo." \p \v 12 Isake he dešot saš goijje edde he bosor hinot ek šot gun fošol faiye. \nd Mabude\nd* hibare rahamot goijje. \v 13 Toi hiba ḍor owa šuru goijje, ar ekattu ekka bariuṛat takiyore beši ḍõr manuš boinne. \v 14 Ar hibattu goru sool edde beša beši gulam okkol oiye, ar Filistini okkole hibar loi riš goijje. \v 15 Henot hibar baf Ibrahim zinda taite hibar gulam okkole kujjilde hár kuwa okkolore Filistini okkole meṛi felaiyore búzaifeliye. \p \v 16 Bade Abimaleke Isakore hodde, "Tui ãrar hentu zagoi, kiyollahoile tui ãrattuwaro beši šoktiwala oiyos." \p \v 17 Toi Isak hentu giyegoi edde Geraror ḍeilot zai ṭambu gãijje edde heṛe taikke. \v 18 Toi hibar baf Ibrahim zinda taite kujjilde kuwa hinore Isake abar kuijje, zinore Ibrahim mori bade Filistini okkole búzaifelail, ar bafe hinore ze nam okkol dil hibaye hinore he ekkui nam okkol diye. \p \v 19 Isakor gulam okkole ḍeilot kuriyore heṛe ugguwa fanir nal faiye. \v 20 Kintu Geraror soolsoroya okkole Isakor soolsoroya okkol loi hoijja diye edde hodde, "Ei fani ãrar!" hetolla Isake he kuwar nam diye Ešek, kiyollahoile hitara hibar loi hoijja goijjil. \v 21 Bade hitara ar uggwa kuwa kuijje, kintu hiba loi o hitara hoijja goijje; hetolla hibaye hibar nam diye Sitnah. \v 22 Toi hiba hentu giyegoi edde ar uggwa kuwa kuijje, ar hiballa hitara hoijja no gore, ar hibaye hibar nam diye Rehobot edde hodde, "Šeš foijjonto \nd Mabude\nd* ãrare farot zaga diye, ar ãra ei zagat fólwala oi faijjum." \p \v 23 Ar hentu hiba Beer-Šebat giye. \v 24 He raitta \nd Mabude\nd* hibare deha diyore hodde, "Ãi tor baf Ibrahimor Allah, tũi no ḍorais; ãi tor fũwati asi, ãi tore rahamot goriyum; ar Ibrahimor hatire ãi tor bongšore baraidiyum." \p \v 25 Toi Isake heṛe ekkan kurbangah tiyar goijje edde \nd Mabudor\nd* nam ḍaikke. Heṛe hibaye hibar ṭambu o maijje, edde hibar gulam okkole heṛe uggwa kuwa kuijje. \p \v 26 Bade Abimaleke hitar dusto Ahussat edde hitar foila šenafoti Fikolore loi Gerarottu Isakor hãse aišše. \v 27 Isake hitarare hodde, "Tũwara ãr hãse kiyolla aiššo, tũwara to hingša gori ãre hentu dũrai dila?" \p \v 28 Hitara hodde, "Ãra foriškar gori dekir ze \nd Mabud\nd* tor fũwati ase; hetolla ãra baffilam ze 'tui edde ãrar maze uggwa wada sukti takon zoruri.' Aio, ãra tor loi hosom hái, \v 29 ãra zendilla šude tor balai bade hono hoti no gori edde tore šanti gori bidai dilam, hendilla tui o ãrar hono hoti no goribi. Ar ehon tore \nd Mabude\nd* rahamot goijje." \p \v 30 Toi Isake hitaralla hánar entezam goijje, edde hitara há fiye goijje. \v 31 Tarfordin binna sore uṛi ekzon loi ekzone hosom háiye. Bade Isake hitarare bidai diye, ar hitara šanti gori hentu baisa diye. \p \v 32 He din Isakor gulam okkol aiyore hitarar kuijja uggwa kuwar babute Isakore hoiye. Hitara hodde, "Ãra fani faiyi!" \v 33 Hibaye hibare nam diye Šeba. Hetolla he šohoror nam aijo foijjonto Beer-Šeba. \p \v 34 Ar Išor boyoš sališ bosor oiyede šomot, Hetittiyo Beerir zi Yudit, edde Hetittiyo Elonor zi Bašmathore o, biya goijje. \v 35 Ar hitara Isak edde Rebekar zibonore tita gori tuillil. \c 27 \s Isakore Yakubor duwa \p \v 1 Isak zẽtte bura oiye edde sukor zuti eto homi giyegoi hiba ar suke deki no farito, hibaye hibar ḍõr fut Išore ḍaikke edde hodde, "Ãr fut." \p Hite hodde, "Oto ãi eṛe." \p \v 2 Toi Isake hodde, "Sa, ãi bura oiyi ar hon din ãr moron o ãi no zani. \v 3 Tor zontrofati, tir edde hanḍa loi maṛot za edde ãlla kissu šiyar gori an. \v 4 Ãi foson goride hendilla kissu bana, edde ãlla an, ãi haiyum, toi zene ãi moribar age tore ãi duwa gori fari." \p \v 5 Isake hibar fut Iš loi hota hodde Rebekaye fuinne. Toi zehon Iše maṛottu šiyar gori anibolla giye, \v 6 Rebekaye hibar fut Yakubore hodde, "Sa, ãi tor bafe tor bái Išore endilla hodde funni, \v 7 'Ãlla kissu šiyar gori an edde ai foson goride hendilla kissu háibolla bana, toi zene ãi moribar age \nd Mabudor\nd* sarme tore duwa di fari.' \v 8 Hetolla oh fut, ãi tore ehon zen goitto hoir hũšiyare fun: \v 9 Tui zai zakottu barik duwa soolor so ãre ani de, toi zene ãi tor bafe zendilla foson gore hendilla mozar kissu hána tiyar gori fari. \v 10 Tarfore tui hinore tor bafe háibolla hibar hãse loizabi, zene hiba moribar age tore hibar duwa di fare." \p \v 11 Yakube hibar ma Rebekare hodde, "So, ãr bái Iš ekzon kẽšša manuš, ar ãi kẽš sara. \v 12 Ãr bafe zodi ãre sue edde tuwai fa ze ãi hibare dúha dir, henoile ãi nizor uwore duwattuwaro bodduwa ḍaki aniyum." \p \v 13 Hibar maye hodde, "Oh fut, tor he bodduwa ãr uwore forok, bolke tui ãi ziyan hoir hiyan gor, zaiyore hingun ãlla ani de." \p \v 14 Tarfore Yakube zai hin loi mar hãse loigiye. Toi Yakubor bafe zendilla foson goitto, maye hendilla mozar hána tiyar goijje. \v 15 Ar górot hibar ḍõr fut Išor ze šundor horsuwor aššil, Rebekaye hin loi hibar šoṛo fut Yakubore findai diye. \v 16 Yakubor hatot edde golat zeṛe kẽš nuwaššil, heṛe hibaye soolor sam berai diye. \v 17 Tarfore nize banaiyede mozar hána edde ruṭi Yakubor hatot tulidiye. \p \v 18 Bade Yakube hibar bafor hãse zai hodde, "Baba!" \p Isake zuwabe hodde, "Oto ãi, oh fut, tui honnuwa?" \p \v 19 Yakube hibar bafore hodde, "Ãi tũwar foila zormo Iš. Tũi ãre hoilade hendilla goijji. Meherbani gori uṛi boiyo, ãr šiyari gusto ho, toi zene tũi ãre tũwar duwa di faro." \p \v 20 Zuwabe Isake hibar futore hodde, "Tui in eto toratori kengori faili, oh fut?" \p Zuwabe Yakube hodde, "Tũwar \nd Mabud\nd* Allaye milai diye." \p \v 21 Isake Yakubore hodde, "Ãi tore sui farifan ãr ḍake ai, tui soyi ãr fut Iš oi ne no zani sai!" \p \v 22 Yakube hitar bafor ḍake aišše, toi hibaye suiye edde hodde, "Abaz to Yakubor abaz, ar hat to Išor hat." \v 23 Hibaye hitare sini no fare, kiyollahoile báiyor hator ḍoilla Yakubor hat o kẽšwala aššil; toi hibaye duwa diye, \v 24 edde hodde, "Tui ki soiyi ãr fut Iš oi?" \p Yakube hodde, "Oi baba." \p \v 25 Toi hibaye hodde, "Toile hin ãr hãse an, ãi ãr futor šiyaror gusto hái, toi zene ãi tore duwa di fari." \p Toi Yakube hin hibar hãse loigiye edde hibaye háiye; ar Yakube hibare kissu šoraf ani diye edde hibaye fiye. \v 26 Tarfore hibar baf Isake hodde, "Oh fut, ikka ai, ãre suma de." \p \v 27 Toi Yakub hibar ḍake giye edde suma diye. Ar Isake hitar fušak fũiye edde endilla hoi duwa diye edde hodde, \q1 "Ãr futor šugondi, \q2 oilde en ek maṭor ḍoilla, \q2 ziyanore \nd Mabude\nd* rahamot goijje. \q1 \v 28 Allaye zen tore asmanottu kúwa de, \q2 ar tor zobinot bol de, \q2 ar beša beši gĩyu edde noya šoraf de. \q1 \v 29 Zati okkole tor gulam ok, \q2 ar hokkol mainše tor sarme mata zuhauk. \q1 Tor báiyaindor uwore tui malik o, \q2 ar tor mar futainde tore mata zuhauk. \q1 Tore zara bodduwa dibo, hitarar uwore bodduwa! \q2 Tore zara duwa goribo, hitarar uwore rahamot." \p \v 30 Isake Yakubore duwa diya šeš gori bade Yakube hibar baf Isakor sarmottu zaigoi mottor hibar bái Iš šiyar gori aišše. \v 31 Hibaye o mozar ziniš okkol tiyar goijje edde bafor hãse ainne, toi bafore hodde, "Baba, uṛo, tũwar futor šiyaror gusto ho, toi zene tũi ãre duwa di faro." \p \v 32 Hibar baf Isake hibare hodde, "Tui honnuwa?" \p Hibaye hodde, "Ãi tũwar foila zormo, Iš." \p \v 33 Ei hota funi Isak beša beši hafa šuru goijje edde hodde, "Toile šiyar gori ãlla šiyaror gusto annilde hiba honnuwa? Ãi tui aibar age hin háiyi edde hitare duwa difelaiyi, ar ehon hite rahamot faigiyegoi!" \p \v 34 Išye zehon hitar bafor hota fuinne, hite õraguzori hainde edde hitar bafore hodde, "Baba, ãre o duwa goro!" \p \v 35 Kintu hibaye hodde, "Tor báiye dúha bazi gori aiyore tor duwa hite loi giyegoi." \p \v 36 Iše hodde, "Etolla no ne hitar nam Yakub? Ehon foijjonto hite ãre dui bar dúha diye: Hite ãr foila zormor odihar loiye, ar ehon hite ãr duwa loifelaye." Tarfore hibaye fusar goredde, "Tũi ãlla ki hono duwa no rako ne ki?" \p \v 37 Isake zuwabe Išore hodde, "Sa, ãi hitare tor uwore malik goijji edde hitar guštir beggunore hitar gulam goijji. Ãi hitalla gĩyu edde noya šorafolla bondobos goijji, ehon ãi tolla ar ki gori fariyum?" \p \v 38 Iše hitar bafore hodde, "Baba, tũwattu ki šude ekkan duwa aššilde ne ki? Baba, ãre o duwa goro!" Toi Iše guzori hainde. \p \v 39 Toi hitar baf Isake hitare zuwabe hodde, \q1 "Sa, tor bošoti oibo \q2 bol sara zobinot, \q2 zeṛe no foribo asmanottu kúwa. \q1 \v 40 Ar tui toluwar loi basibi, \q2 ar tui tor báiyor gulami goribi. \q1 Kintu tui zẽtte odoizzo oi uṛos, \q2 tui hitar zũwal, \q2 tor handottu felaidibi." \p \v 41 Ar Yakubore hibar bafe duwa dil boli Iše hibare hingša goijje. Ar Iše mone mone hodde, "Ãr bafolla šuk goribar ṭaim hãsaiyegai; tarfore ãi ar bái Yakubore marifelaiyum." \p \v 42 Toi Rebekaye zehon hibar ḍõr fut Išor hota zani faijje, hibaye hibar šoṛo fut Yakubor hãse hóbor defeṛaiye, hodde, "Fun, tor bái Iše tore marifelaibar ereda loi nizore šantona der. \v 43 Hetolla oh fut, tũi ãr hota fun: Uṭ, tui ehon Haranot ãr bái Labonor heṛe dái zagoi. \v 44 Hoto din tui heṛe takgoi, tor báiyor rag homi no zagoi foijjonto, \v 45 ar hitar rag gilegoi edde tui ziyan goijjos hiyan hite foraifelaile, ãi hóbor defeṛaiyum edde hentu tore loi aniyum. Ãi ekkui dinot tũwara dunizonore kiyolla haraitam?" \p \v 46 Bade Rebekaye Isakore hodde, "Ei Hetittiyo mayafuwaingunolla buli ãttu ar basi taito mone no hor. Heṛe uwore zodi Yakube o ei dešor hono Hetittiyo mayafuware biya gore toile ãi basi taki ki lab oibo?" \c 28 \p \v 1 Toi Isake Yakubore ḍaikke edde duwa goijje, ar hibaye endilla hokum diye: "Tui Kenaniyo hono mayafuware biya no goribi. \v 2 Tui Paddan Aramot tor mar baf Betuelor górot za, heṛe tor mar bái Labonor hono ziyaindor butottu tolla ugguwa bou lo. \v 3 Šorbo-Šoktiwala Allaye tore rahamot gorok edde fólwala gorok edde barai tulok, toi zene tui ugguwa bout zatir šomaz os. \v 4 Ar hibaye Ibrahimor duwa tui edde tor fũwati tor bongšore dok, toi zene ze zagat tui ehon ekzon bidešitta hisabe takor, ziyanore Allaye Ibrahimore dil, hiyan tor šombotti oi fare." \v 5 Toi Isake Yakubore bidai diye, edde Yakube Paddan Aramot, Aramiyo Betuelor fut, Rebekar bái Labonor hãse giye, ze aššil Yakub edde Išor ma. \p \v 6 Iše zehon zanifaijje ze Isake Yakubore duwa goijje edde Paddan Aramottu hono ek maya fuwa biya goribolla heṛe defeṛaiye, edde hitare duwa goribar šomot hokum dil, "Tui Kenaniyo hono mayafuware biya no goribi." \v 7 Ar Yakube hitar baf edde mar hota mainne edde Paddan Aramot giyegoi. \v 8 Toi Išye buzi faijje ze Kenaniyo mayafuwain okkol hitar baf sukot hondilla horaf de hiyan. \v 9 Hetolla hite Ismailor heṛe giye, edde dui bou bade hite Ibrahimor fut Ismailor zi, Nebayotor boin, Mahalathore biya goijje. \s Yakubor šoppon \p \v 10 Ar Yakub Beer-Šebattu niyoliyore Haranor mikka giye. \v 11 Ar hono ek zagat fõsi bade heṛe rait haṛaiye, kiyollahoile beil góillegoi. Toi hibaye hentu ugguwa fattor loiye, edde matar tole diyore gum zaibolla neiṭṭe. \v 12 Toi Yakube šopponot dekedde, duniyair uwore ekkan hãṭṭa uwa oi roiye, ar hiyanor uworor mata asman suiye, ar so, hiyan bai Allar firista okkol uṛa lama gorer. \v 13 Ar \nd Mabude\nd* hiyanor uwore tiyaiye edde hodde: "Ãi \nd Mabud\nd*, tor baf Ibrahimor edde Isakor Allah. Tui zeṛe neṛi roiyos he zaga hiyanore ãi tore edde tor bongšore diyum. \v 14 Tor bongšo okkol duniyair dúilor ḍoilla oibo edde fuk fosim edde uttor doine tor bongšo šiṛi zaiboi, edde tui edde tor bongšor duwara duniyair hár zatire duwa gora oibo. \v 15 Ar sa, ãi tor fũwati asi, tui zeṛe zaibi za, ãi tore rokka goriyum, edde ãi tore ei zagat loi aniyum; kiyollahoile ãi tore wada diyide hin goijja no oite ãi tore eri no zaiyumboi." \p \v 16 Bade Yakubor gum bainge edde hiba hodde, "Ei zagat hameka \nd Mabud\nd* ase, ar ãi to iyan no zanitam." \v 17 Ar hibaye ḍoraiye edde hodde, "Ken ḍor lagede zaga iyan! Iyan ar kissu no, hameka Allar gór oibo, iyan oilde behostor geiṭ." \p \v 18 Tarfore Yakube binna sore uiṭṭe edde ze fattor hibaye matar tole dil hiba loi faiya ḍoilla gori buwaiye edde hibar uwore tel ḍaille. \v 19 Ar he zagar nam diye Betel, zodi o he šohorganor nam age Luz aššil. \p \v 20 Toi Yakube ek manoš goijje edde hodde, "Zodi Allah ãr fũwati take edde zeṛe zair he fõtot ãre rokka gore, edde ãre háibolla hána ar findibolla hoor de, \v 21 ar zodi šušondane ãi bafor górot firi aifari, toile ei \nd Mabud\nd* ãr Allah oibo. \v 22 Ar ze fattor ãi eṛe faiyar ḍoilla tiya gorai raikki, hiyan Allar gór oibo, ar tũi za kissu ãre diba hinor doš bag ai tũware diyum." \c 29 \s Yakub Labonor górot fõisse \p \v 1 Bade Yakube zat roiye edde fuk mullukka okkolor dešot aišše. \v 2 Heṛe hibaye maṛot maze uggwa kuwa deikke, ar so, hibar ḍake tinnuwa berasoolor zãk luṛiroiye, kiyollahoile he kuwattu hinore fani fiyaito. Ar kuwawar mukot ekkan beši ḍõr fattor. \v 3 Ar heṛe zãk okkol beggun zẽtte dola oito, hitara kuwar mukor fattorguware algaiyore zãkore fani fiyaito. Tarfore hitara fattorguware abar uwafes loi kuwar mukot buwai dito. \p \v 4 Yakube soolsoroya okkolore fusar goredde, "Ãr báiyain okkol, tũwara hoṛiyar?" \p "Ãra Harranottu" hoi hitara zuwab diye. \p \v 5 Yakube hitarare hodde, "Tũwara Nahuror nati, Labonore sino ne?" \p "Oi, ãra sini," hoi zuwab diye. \p \v 6 Tarfore Yakube hitarare hodde, "Hiba bala asede no ne?" \p Toi hitara hodde, "Oi, bala ase, ar so, hibar zi Rahela berasoolor zãk loi aiyerwa." \p \v 7 Yakube hodde, "So, beil foitte ar bout deri ase, zanuwaror zãk okkolore ekottro goribar ṭaim aizo no o. Tũwara bolke tũwarar soolgunore fani fiyaiyore hinore abar soraito loizo." \p \v 8 Hitara zuwabe hodde, "Ãra hen gori no faijjum, zãk beggun ekottro no o foijjonto, toi kuwar mukottu fattorgan algaiyore ãra zãkore fani fiyai faijjumde." \p \v 9 Yakube ehono hitara loi hota hor, hen šomot Rahela hibar bafor berasoolor zãk loi heṛe aišše, kiyollahoile hiba aššilde soolsoroni. \v 10 Toi Yakube zehon hibar mamu Labonor zi Rahelare edde Labonor soolor zãkore deikke, hibaye ḍake zai kuwar mukottu fattorgan algaiye edde hibar mamu Labonor zãkore fani fiyaiye. \v 11 Bade Rahelare suma diye edde õraguzori handa šuru goijje. \v 12 Toi Yakube Rahelare hoil ze hiba hibar bafor egena edde Rebekar fut. Toi hibaye dũri giye edde hiyan bafore hoiye. \p \v 13 Ar Labone hitar boinor fut Yakubor babute funiyore, dũri hibar loi deha goitto giye, edde hibar loi ãzaãzi goijje, edde hibare suma diye, edde hibare hitar górot loi ainne, ar heṛe Yakube hitare in okkol beggun hoiye. \v 14 Bade Labone hibare hodde, "Soiyi tui ãr nizor ãḍḍi edde gusto." \s Yakube Leah edde Rahelare biya goijje \p Toi Yakub hitar górot ek maš taikke, \v 15 bade Labone Yakubore hodde, "Tui ãr egena buli ki bina muzoriye ãr ham goribi ne? Tore beton ki diya foribo ãre ho." \p \v 16 Labonottu duizon zi ase; ḍõrguwar nam Leah, ar šoṛowar nam Rahela. \v 17 Leattu aššilde šude duwa šundor suk, kintu Rahelar hara ga edde siyara, hár kissu šundor aššil. \v 18 Yakube Rahelare muhabbot goitto. Yakube hodde, "Tũwar šoṛo zi Rahelalla ãi hãt bosor tũwar gulami goijjium." \p \v 19 Labone hodde, "Ãi hibare oinno honokiyore diyattuwaro tor diya iyan ãlla aro bala oibo. Tui ãr hãse tak!" \v 20 Toi Yakube Rahelalla hãt bosor gulami goijje, ar hibattu hibar uwore muhabbotor zoriya hinore hibattu šude kissu dinor ḍoil laigge. \p \v 21 Tarfore Yakube Labonore hodde, "Ãr din šeš oiye, ehon ãr bou ãre do, ãi zene hiba loi taki fari." \p \v 22 Toi Labone heṛiyar manuš okkol beggunore ekkui fũwati goijje, edde ek hánar entezam goijje. \v 23 Ar hazinna zehon oiye, hite hitar zi Leare loi Yakubor hãse ani diye, toi Yakube hibar loi taikke. \v 24 Labone hitar bandi Zilpare hitar zi Lealla daima hisabe hibare diye. \p \v 25 Toi binna zehon oiye dekedde, hiba Leah! Toi Yakube Labonore hodde, "Tũi in ãr loi goijjode in ki? Ãi Rahelalla tũwar gulami goijjide, no ne? Tũi ãre dúha kene dila?" \p \v 26 Labone hodde, "Foila zormor age šoṛoware biya diya iyan ãrar ei zagar niyom no. \v 27 Tui ei biyar hãt dinna furon gor; bade aro hãt bosor gulamir bodole ãra tore šoṛoware o diyum." \p \v 28 Henot Yakube hendilla goijje, hãt dinna furon goijje, ar Labone hitar zi Rahelare o Yakubor bou oibolla diye. \v 29 Labone hitar bandi Bilhare Rahelalla daima hisabe hibare diye. \v 30 Yakube Rahela loi o taikke, ar hibaye Leattuwaro Rahelare beši ador goijje. Ar Yakube Labonor hãse aro hãt bosor gulami goijje. \s Yakubor fuwain okkol \p \v 31 Bade \nd Mabude \nd* zehon deikke ze Leare ador no gore, hibaye hibare hamil oi farefan gori diye, kintu Rahela baz oi roiye. \v 32 Leah hamil oiye edde ek futore biyaiye. Hibaye hitar nam raikke Ruben, kiyollahoile hibaye hodde, "\nd Mabude\nd* ãr dukkore deikke; ebar ãr šuwamiye ãre hameka ador goribo." \p \v 33 Hiba abar hamil oiye, edde ek futore biyaiye, toi hibaye hodde, "Ãre ador no gorede hiyan \nd Mabude\nd* funniye, hetolla hibaye ãre iba o diyede." Toi hibaye hitar nam raikke Simeon. \p \v 34 Hiba abar hamil oiye edde ek futore biyaiye, toi hibaye hodde, "Ebar ãr šuwami ãlloi bazi takibo, kiyollahoile ãi hiballa tin futore zormo diyi." Toi hibaye hitar nam raikke Levi. \p \v 35 Hiba abar hamil oiye edde ek futore biyaiye, toi hibaye hodde, "Ebar ãi \nd Mabudore\nd* tarif goriyum." Toi hibaye hitar nam raikke Ehudah. Tarfore hibar fuwa biya bon oigiyegoi. \c 30 \p \v 1 Rahelaye zehon deikke ze hibaye Yakubolla hono fuwain no biya, hibar boinor uwore hibattu hingša oiye. Hibaye Yakubore hodde, "Ãre fuwain do, ar no oile ãi moriyum." \p \v 2 Henot Yakubor gušša Rahelar uwore zoli uiṭṭe edde hodde, "Ãi ki Allar zagat ne, zibaye tor udorot fól diyare ošikar goijje?" \p \v 3 Toi hibaye hodde, "So, otiya, ãr bandi Bilhah hibar hãse zo, zene hibaye fuwa biyai ãr kulot de, toi zene ãi hibar duwara oile ãi o ma oi fari." \p \v 4 Toi hibaye hibar bandi Bilhare Yakubore ek bou hisabe diye. Yakube hibar hãse giye, \v 5 edde hiba hamil oiye, ar Yakubolla ek fut biyaiye. \v 6 Toi Rahelaye hodde, "Allaye ãr bisar goijje; hibaye ãr foriyad fuinne edde ãre ek fut diye." Hiyanor zoriya hibaye hitar nam raikke Ḍan. \p \v 7 Bade Rahelar bandi Bilhah abar hamil oiye edde Yakubolla dusora ek futore biyaiye. \v 8 Toi Rahelaye hodde, "Allar kutsi loi ãr boin loi kutsi doriyore ãi zitti." Hetolla hibaye hitar nam raikke Naftali. \p \v 9 Bade Leaye dekedde hibar fuwa owa bon oigiyegoi, hibaye hibar bandi Zilpare loi Yakubore ek bou hisabe diye. \v 10 Toi Lear bandi Zilpaye Yakubolla ek futore biyaiye. \v 11 Toi Leaye hodde, "Ki baggitta!" Toi hibaye hitar nam raikke Gad. \p \v 12 Bade Lear bandi Zilpaye Yakubolla dusora ek futore biyaiye. \v 13 Toi Leaye hodde, "Ãi hoto šuki! kiyollahoile zobuti okkole ãre šuki hoibo." Toi hibaye hitar nam raikke Ašer. \p \v 14 Ar gĩyu dade ṭaimot Rubene maṛot giye edde hodun dudim-sara faiye, zinore hite hitar ma Leare ani diye. Rahelaye Leare hodde, "Tor futor dudim-sarattu ãre olfo desena!" \p \v 15 Kintu Leaye hodde, "Tui ãr zamai hari loiyosde hiyane ki no o, ne? Ãr futor dudim-saragun o loifelaibi ne ki?" \p Zuwabe Rahelaye hodde, "Bala, tor futor dudim-sarar bodole Yakub aijja raitta tor loi takibo." \p \v 16 Toi Yakub zehon hazinna maṛottu górot aišše, Leaye bare niyoli hibar hãse zai hodde, "Tũi ãr hãse aiyo, kiyollahoile ãr futor dudim-sara loi tũware bara goijji." Toi he raitta Yakube hibar loi taikke. \p \v 17 Ar Allaye Lear foriyad fuinne, hibaye hamil oiye edde Yakubolla fãs lombor futore biyaiye. \v 18 Toi Leaye hodde, "Ãr šuwamire ãi bandi diyide hiyanor enam Allaye ãre diye." Toi hibaye hitar nam raikke Issakar. \p \v 19 Bade Leah abar hamil oiye, edde Yakubolla so lombor futore biyaiye. \v 20 Toi Leaye hodde, "Allaye ãre barik hadiya diye. Ehon ãr šuwamiye ãre šorman dibo, kiyollahoile ãi hiballa so futore zormo diyi." Toi hibaye hitar nam raikke Sebulun. \p \v 21 Bade hibaye ek zerfuwa biyaiye edde hibar nam raikke Dina. \p \v 22 Allaye Rahelar mikka kiyal raikke; hibaye hibar foriyad fuinne edde hamil oi farefan gori diye. \v 23 Henot hiba hamil oiye edde hibaye ek futore biyaiye edde hodde, "Allaye ãr šorom loifelaye." \v 24 Hibaye hitar nam raikke Yusuf, ar hodde, "\nd Mabude\nd* ãre aro ek fut dok." \s Yakubor zanuwaror zãk bari uiṭṭe \p \v 25 Ar Rahelattu Yusuf zormo oi bade Yakube Labonore hodde, "Ãre bidai do, toi zene ãi ãr nizor dešor górot firizai fari. \v 26 Ar ãr bouwain edde fuwain zaralla ãi tũwar gulami goijji, hitarare ãre do, toi zene ãi zai fari; kiyollahoile tũi to zano ãi tũwalla hondilla haṛoni goijji." \p \v 27 Toi Labone hodde, "Ãi zodi tottu doyar nozor fai taki toile meherbani gori tak, kiyollahoile ãi goni sai zani faijji ze \nd Mabude\nd* tor zoriya ãre rahamot goijje." \v 28 Hite aro hodde, "Tore beton hodun diya foribo tui ho, ãi tore diyum." \p \v 29 Kintu Yakube hitare hodde, "Tũi to nize zano ãi tũwalla hondilla ham goijji, ar ãr hatot tũwar zanuwaror zãkor abosta hondilla oiye. \v 30 Kiyollahoile ãi aibar age tũwattu ze hom šombotti aššil hin beša beši barigiyegoi, edde ãr zoriya \nd Mabude\nd* tũware rahamot goijje, kintu ãr nizor gór okkololla hõtte hamai goriyum?" \p \v 31 Toi Labone fusar goredde, "Ãi tore ki diyum?" \p Yakube hodde, "Tũi ãre kissu no diyo; ãlla zodi ekkan ham goro, toile ãi tũwar zanuwaror zãk okkolore soraiyum edde hinore saiyum: \v 32 Aijja ãi tũwar hár zanuwar okkolor mazottu di zaiyum edde hinor butottu šoṛo ḍõr fuṛawala dag asede berasool edde sool, ar hala berasoolor so okkolore aleda gorito sai. Hin oibode ãr beton. \v 33 Tarfore zẽtte tũi ãre beton saibolla hazir oiba, hẽtte ãr soyiye ãr goba dibo. Toi šoṛo ḍõr fuṛawala dag naide hendilla hono berasoolor so zodi ãr zanuwaror zãkor butore fa gile, toile hin ãi suri goijji dora oibo." \p \v 34 Labone hodde, "Sa, toile tor hota mozin hendilla ok!" \v 35 Toi Labone hedin sitara faṛa soolgun edde dag asede faṛi sool okkol zedunor uwore dola aššil hin edde hala rongor berasool okkolore aleda goijje edde hinore hitar futaindor hãse zimma diye. \v 36 Ar Labone hite edde Yakubor maze tin dinor fõtor baisa foijjonto bebedan raikke, ar Labonor baki zãk okkolore Yakube lagar sorat roiye. \p \v 37 Bade Yakube liboni, luš edde armon gasor tottoza kẽsa ḍeila haṛi loiye edde hinor uwore sál tuliyore dag goijje, gasor ḍeila okkolor butoror dola deha zafan goriyore. \v 38 Toi hibaye he sál tuilla ḍeilagunore zanuwaror zãke fani fiyede zaga okkolot raikke, toi zene zãk okkol fani fito aile hin okkol šuza sarme fore. Zanuwar okkole fani fito aitode šomot zur zaito. \v 39 Ar hine ḍeilagunor sarme zur zaito, edde hine ze so okkol biyaito, hin sitara, ar no oile ḍõr otóba šoṛo dagwala oito. \v 40 Yakube soolor so edde berasoolor so okkolore aleda gori rakito, kintu faṛi sool okkolore Labonor boitta sitara edde hala sool okkolor mikka muk firabaito. Ebafe Yakube hiba nizolla ek soolor zãk gori felaiye, edde hinore Labonor zanuwaror zãk loi no miyaito. \v 41 Ar beši šoktiwala zanuwargune zene ḍeilar ḍake zur za, hiyanolla buli fani fiyede zagat maze zanuwar okkolor sarme he ḍeila okkol rakito, \v 42 kintu leṛa zanuwar okkol oile sarme no rakito. Henot leṛa zanuwar okkol Labonor, ar šoktiwala zanuwar okkol Yakubor oito. \v 43 Ar ei bafe Yakub kub beši tuwangor oiye edde hibattu zanuwar edde gulam bandi edde ũṭ gada beši oiye. \c 31 \s Yakub Labonor hentu dáigiyegoi \p \v 1 Bade Labonor futainde endilla hodde Yakube fuinne, "Ãrar bafor hár kissu Yakube loifelaiye, ãrar baforgunottu hite ei šombotti okkol goijje." \v 2 Yakube Labonor siyarar mikka kiyal goijje, ar so, Labon Yakub loi agor ḍoilla nai. \p \v 3 Hetunot \nd Mabude\nd* Yakubore hodde, "Tui tor bafor dešot tor egena okkolor hãse uwafes firizagoi, ar ãi tor fũwati takiyum." \p \v 4 Toi Yakube hóbor defeṛaiye edde Rahelare edde Leare maṛot hibar zanuwaror zãk asede heṛe ḍaikke. \v 5 Hitarare hodde, "Ãi tũwarar bafor siyarar sai buzi faijji ze ãr loi tũwarar baf agor ḍoilla nai, kintu ãr bafor Allah ãr fũwati ase. \v 6 Ar tũwara nize o zanode hota, ãi ãr hár bol šokti diyore tũwarar bafolla gulami goijji. \v 7 Tarfore o tũwarar bafe ãre ṭokaiye edde ehon foijjonto doš bar ãr beton bodol goijje, kintu Allaye hibare ãre hoti goitto no de. \v 8 Hibaye zodi hoito, 'dagwalagun oibo tor beton,' henot hár zãke dagwala so biyaito; ar zodi hoito, 'sitaragun tor beton oibo,' henot zãke sitara so biyaito. \v 9 Ei bafe Allaye tũwarar bafor zanuwaror zãkgun loifelaiye edde ãre diye. \p \v 10 "Zanuwaror zãk okkole zurzade musumot ãi ekbar šopponot suk tuli sailam ze sai sool okkolor uwore ze faṛa sool okkol uiṭṭe hin beggun sitara edde ḍõr šoṛo dagwala. \v 11 Tarfore Allar firistaye ãre šopponot hodde, 'Yakub.' Ar ãi hoidde, 'Oto, ãi eṛe asi.' \v 12 Toi hibaye hodde, 'Tor suk tuli sa, faṛa sool okkol zin zanuwaror zãkor uwore uṛer hin sitara, šoro ḍõr dagwala, kiyollahoile Labone tor loi goredde hin beggun ãi dekki. \v 13 Ãi he Betelor Allah, zeṛe tui ek kúṛar uwore tel ḍali diyore ãr hãse manoš goijjili. Uṭ, tui ehon ei deššanottu niyoli zagoi edde tui zormo oiyosde dešot uwafes firizagoi.'" \p \v 14 Toi Rahela edde Leaye hodde, "Ãrattu ki ãrar bafor góttu ehono mirazor bag ase ne? \v 15 Hibaye ki ãrare bidešitta hisabe no goner ne? Hibaye ãrare besifelaiye edde ãralla ze ṭiya diya oil hin hibaye háifelaiye. \v 16 Ei šombotti Allaye ãrar bafottu ãra edde ãrar futziyaindolla hari loiyede. Ar hetolla ehon Allaye tũware za kissu hoiye tũi hen goro." \p \v 17 Toi Yakube hibar fuwain edde bouwaindore ũṛor fiṛot tuli diye, \v 18 edde hibaye hibar hár zanuwar zãk šoho aro dusora dón šombotti zin Paddan Aramot hamail hin beggun o fũwati loiye, Kenanot hibar baf Isakor hãse zaiboilla. \p \v 19 Ar zẽtte Labone hitar berasoolor kẽš ãsaibolla gil, Rahelaye hibar bafor góror muttigunore suri goijje. \v 20 Ar Yakube Aramiyo Labonore dúha diye, kiyollahoile Yakube dái zargoide he babute o hoi no za. \v 21 Ar ebafe Yakubor za kissu aššil hin loi hiba hentu dái giyegoi, Fúrat hal farai giye edde Giliyad faharor mikka giye. \s Yakubore Labone fisottu lorai giye \p \v 22 Ar tin din bade Labonore howa oiye ze Yakub dái giyegoi. \v 23 Toi hite hitar egena okkolore fũwati loiyore hãt dinor fõt foijjonto Yakubore lorai loigiye edde Giliyad faharot hibare lot faiye. \v 24 Kintu Allah raitta šopponot Aramiyo Labonor hãse ai hodde, "Hũšiyar, Yakubore bala horaf kissu no hois." \p \v 25 Ar zẽtte Labone Yakub loi dola oiye, hẽtte Yakube Giliyad faharor uwore ṭambu gãijjil, ar Labon edde hitar egena okkole o heṛe ṭambu gãijje. \v 26 Bade Labone Yakubore hodde, "Tui in ki goijjos? Tui ãre dúha diyos, ar ãr ziyaingunore larair bondir ḍoilla gori kiyolla loi aiššos? \v 27 Tui nizamot kiyolla dáiyos edde ãre dúha diyos? Tui ãre no hos kiyolla? Toi zene ãi tore kušir sãte gan, tobla edde bina bazaiyore bidai goritam. \v 28 Tui kene ãr nati edde ziyaindore suma dito foijjonto no dili? Tui endilla ham goriyore bekufai goijjos. \v 29 Tũwarar hoti goribar šokti ãr hatot ase, kintu gelde raitta tũwarar bafor Allaye ãre hodde, 'Hũšiyar, Yakubore bala horaf kissu no hois.' \v 30 Ar ehon tor bafor górot zaibolla oitofare tottu foran handedde hetolla tui ai giyosgoide, kintu ãr góror muttigun kiyolla sur goijjos?" \p \v 31 Yakube zuwabe hodde, "Ãi ḍorailam, kiyollahoile ãi baffilam, tũi zodi zurgori ãttu tũwar ziyaindore hari loi rakido. \v 32 Tũi zar hãse tũwar muttigun faiba, hitare marifela oibo. Ãr hár zinišfatir butore tũwar hono kissu takile tũwar egena okkolor sarme hin talaš gori loifelo." Asole Yakube no zanito ze, Rahelaye hin suri goijje. \p \v 33 Toi Labone Yakubor ṭambur butore edde Lear ṭambur butore ar dui bandir ṭambur butore góille, kintu kissu no fa. Bade hite Lear ṭambuttu niyoli aiyore Rahelar ṭambur butore góille. \v 34 Rahelaye kintu he muttigun loi zai ũṛor godir butore golai eriyore hibar uwore boi aššil. Labone hibar ṭambur hár zagat ataiye, kintu kissu no fa. \p \v 35 Rahelaye hibar bafore hodde, "Malik ãi tũwar sarme uṛi tiyai no farir boli tũi gušša no oiyo, kiyollahoile ãttu ehon mašik oiye." Hetolla Labone talaši gori bade o he muttigun tuwai no fa. \p \v 36 Iyanot Yakub naraz oiyore Labonore hosuri diyore hodde, "Ãr hosuri ki? Ar ãr oinnai o ba ki ze tũi ãre fise fise lorai aiššo? \v 37 Ar ãr hár zinišfati sai tũwar góror hono ziniš faiyo ne? Fai takile tũwar egena okkolor sarme rako, edde hitara ãra duni fokkor bisar gorok. \p \v 38 "Ei kuri bosor ãi tũwar hãse roiyi, eṛe butore bera sool ba soole hono so nošto no gore. Ar ãi tũwar soolor zakottu hono faṛa sool o no hái. \v 39 Enki fahari zanuware marifelaiyede hendilla hono zanuwarore o ãi tũwar hãse hono din no ani; edde he hoti ãi nize boššiyi. Ar hono zanuwar suri oigilegoi o hin din ok ba rait ok tũwara ãr hãsottu hotifuron loiyo. \v 40 Ãi dine fuijji ar raitta ṭanḍa faiyi, edde ãr sukottu gum zaitogoi. \v 41 Ei kuri bosor ãi tũwar górot roiyi, tũwar dui ziyolla soiddo bosor, ar so bosor tũwar zanuwarolla gulami goijji. Heṛe butore tũi doš bar foijjonto ãr beton bodolaiyo. \v 42 Ãr bafor Allah, ze Ibrahimor Allah edde Isakor Ḍor zodi ãr fokkiya no oito, toile tui ãre ehon hameka hali hate bidai goitta. Kintu Allaye ãr duk edde ãr hator mehennot deikke, ar hetolla hibaye gelde raitta tũware dõk diyede." \p \v 43 Toi Labone zuwabe Yakubore hodde, "Ei mayafuwain okkol ãr ziyain, ei fuwain okkol ãr fuwain, ei zanuwaror zãk oilde ãr zãk. Tui zin dehor in beggun ãr. Ehon ãr ei mayafuwain edde hitarattu oiyede fuwaindore ki goriyum? \v 44 Ai, tui loi ãi loi duni zone ekkan wadar sukti gori, ziyan tui edde ãr maze goba oi takibo." \p \v 45 Toi Yakube ugguwa fattor loiyore faiya ḍoilla gori tiya goraiye. \v 46 Toi Yakube egena okkolore hodde, "Tũwara o kissu fattor dola goro." Toi hitara fattor ani ugguwa ṭal banaiye, edde beggune hiyanor ḍake há fiya goijje. \v 47 Labone he fattoror ṭalguware nam diye Jegar-Šahaduta, ar Yakube hiyanor nam diye Gal-Ed. \p \v 48 Toi Labone hodde, "Ei ṭal oilde aijja tui edde ãr maze goba." Hetolla hiyanore Gal-Ed, \v 49 ar Mišfa nam raka oil, kiyollahoile hite hodde, "Ãra ekzon ar ekzonottu dure oiyumde hẽtte \nd Mabude\nd* tor edde ãr uwore kiyal rake. \v 50 Zodi tui ãr ziyaindor loi horaf bebar goros otóba ãr ziyain takite oinno bou biya goros, zodi o hono manuš ãrar fũwati nai, kintu sais, ãi edde tui, ãrar maze Allah oilde goba." \p \v 51 Labone Yakubore aro hodde, "Ei ṭalguwa edde ei faiyawa, sa, ei tiya goraiya faiya, ziba ãi edde tor maze ãi buwailam. \v 52 Ei ṭal oilde ek goba edde faiya oilde ek goba, ze ãi ei ṭal farai tor hoti goitto no zaiyum, ar tui o ei ṭal edde faiya farai ãr hoti goitto no aibi. \v 53 Ibrahimor Allah edde Nahuror Allah edde hitarar bafor Allaye ãrar bisar gorok." \p Toi Yakube hibar baf Isakor Ḍor loi ek hosom háiye. \v 54 Bade Yakube he faharot ek kurbani diye edde hibar egena okkolore ek hánar dawat diye. Toi hitara hána háiye edde hitara heṛe rait haṛaiye. \p \v 55 Bade Labone binna sore uṛi nizor nati edde ziyaindore suma diye edde duwa goijje. Tarfore hite hentu giyegoi edde górot firi giyegoi. \c 32 \s Yakube Iš loi uwafes dola or \p \v 1 Ar Yakube o nizor baisar uzu giye, edde Allar firista okkole hibar loi aiyore deha oiye. \v 2 Hitarare dekiyore Yakube hodde, "Itara Allar fouz okkol!" Hetolla he zagar nam diye Mahanaim. \p \v 3 Ar Yakube hibar ãgottu hóborguwa okkolore Seir elehat Edom maṛot Išor hãse defeṛaiye. \v 4 Yakube hitarare šikai diye, "Tũwara ãr malik Išore hoiye boli hoiba: 'Tũwar gulam Yakube hoiye: ãi Labonor hãse forbaš haiṭṭi edde etodin foijjonto heṛe aiššilam. \v 5 Ãttu goru gada sool berasool edde gulam edde bandi ase. Ar ãi ãr malike bala nozore saibo ei aša loi ãi ei hóborgan tũware hãse defeṛair.'" \p \v 6 Ar hóborguwa okkol Yakubor hãse firi aišše, hitara hodde, "Ãra tũwar bái Išor hãse gilam, ar hibaye o tũware fũwati sair šot manuš loi saito aiyer." \p \v 7 Toi Yakube beši ḍoraye edde dilot ouskus oiye, ar hibar fũwati aššilde hitarare edde hibar goru edde berasoolor zãk okkol, ũṭ okkolore dui grup goijje. \v 8 Toi hibaye hodde, "Iše zodi aiyore ek dolore hamela gore, ar ek dol ziba basi takibo hiba dái zaigoi faribo." \p \v 9 Toi Yakube hodde, "Oh \nd Mabud\nd*, ãr fordada Ibrahimor Allah, ãr baf Isakor Allah, tũi zibaye ãre hoila, 'Tor dešot tor egena okkolor hãse tui firizagoi, ãi tor balai goijjium.' \v 10 Tũwar ei gulamor mikka ze hár rahamot edde imandari dehayo, hin hono kissur laikka ãi no, kiyollahoile uggwa hator laṛi loi ei Zordan farailam, kintu ehon ãttu dui dol oiye. \v 11 Aroz gori, ãr bái Išor hatottu ãre uddar goro, kiyollahoile ãi hitare ḍorai, ar zodi hite aiyore ãre edde ma-fuwaindore marifele. \v 12 Ar tũi to hoila, 'ãi tore balai goriyum edde tor bongšore doriyar balur renir ḍoilla beši goriyum, zin goni šeš gora no zaibo.'" \p \v 13 Toi Yakub he raitta heṛe rait haṛaiye, ar hibattu aššilde hinottu ek hadiya hisabe hibar bái Išolla loiye: \v 14 Dui šot sai sool edde kuriwa faṛa sool, dui šot miyala berasool edde kuriwa modda berasool, \v 15 so šoho dud dede hendilla tirišwa ũṭ, sališwa gai goru edde došwa bolod goru, ar kuriwa gadi edde došwa modda gada. \v 16 Bade hibaye hinore ek ekzon gulam okkolor hatot diye, toi hibar gulam okkolore hodde, "Tũwara ãr agottu farai zogoi, ar zãkor maze maze hoddur dur zaga farot raikko." \p \v 17 Bade hibaye foila zãkor hitare hokum diye: "Ãr bái Iš zodi tui loi deha o, edde fusar gore, 'Tui har gulam, hoṛe zodde, edde tor sarme asede in har?' \v 18 Toi tui hoibi, 'In tũwar gulam Yakubor, inore ek hadiya hisabe ãr malik Išor hãse faṭa oiye, so, hiba o ãrar fisottu ase.'" \p \v 19 Hibaye, dusora, tisera, edde aro oinno zara zãk loi zat aššil, hitara beggunore o hokum diye: "Iš loi deha oile tũwara o ekkui bafe ei hota hoiba. \v 20 Tũwara aro hoiba, 'So, tũwar gulam Yakub ãrar fisottu ase.'" Haron hibaye hodde, "Ãi ãr age ei hadiya okkol defeṛaiyore hibare šanto goijjium; toi bade ãi hibar siyara saiyum, oitofare hibaye ãre gosibo." \v 21 Toi hadiyagun hibar sarmottu fargora oil, kintu hiba nize he raitta dolor fũwati rait haṛaiye. \s Yakubor kutsi edde hibar noya nam \p \v 22 Bade hiba he raitta uiṭṭe edde hibar dui bou, dui bandi edde hibar egaro futore loiye edde Jabbok gáṭ bai faraiye. \v 23 Hibaye hitarare hal fargorabai bade hibaye hibattu aššilde hár kissure far gorabaiye. \v 24 Toi Yakub heṛe eka roiye, edde ek zone hiba loi binna dol fohor ofan foijjonto kutsi doijje. \v 25 Kintu Yakubore hõṛai no farede dekiyore hibaye Yakubor kiyailor sunuti sai hamela goijje, ar henot hibar loi kutsi dorat Yakubor kiyailor sunuti zurattu niyoli giyegoi. \v 26 Toi hibaye hodde, "Binna dol fohor oiye, ebar ãre eride." \p Kintu Yakube hodde, "Ãre rahamot no goro foijjonto ãi tũware zaito no diyum." \p \v 27 Toi hibaye hodde, "Tor nam ki?" \p Hibaye hodde "Yakub." \p \v 28 Toi hibaye hodde, "Tore ar Yakub ḍaka no oibo, Israil ḍaka oibo, kiyollahoile tui Allah edde manuš loi zuddo goijjos edde tui zittos." \p \v 29 Hetunot Yakube fusar goredde, "Meherbani gori, õnor namman ho." \p Kintu hibaye hodde, "Ãr nam kiyolla fusar goror?" Toi hibaye hibare rahamot goijje. \p \v 30 Toi Yakube he zagar nam raikke Peniel, edde hodde, "Kiyollahoile ãi Allare sarma sarmi oi dekilam, tarfore o ãr foran baisse." \p \v 31 Bade hiba Peniel farai giyegoide šomot beil uiṭṭe edde hibar kiyailor sunutilla buli lenga šuru goijje. \v 32 Etolla iyan ehono foijjonto endilla ze Israili okkole kiyailor sunutir uwore ze gusto ase hin no há, kiyollahoile Yakubor kiyailor sunutir gusto sai hamela gora oil. \c 33 \s Išye Yakub loi deha goitto aišše \p \v 1 Bade Yakube suk tuli saiye, ar so, Iš aiyer edde hibar fũwati sair šot manuš ase; hetunot hibaye fuwaingunore Leah, Rahela edde dui bandir hãse bag gori diye. \v 2 Ar hibaye age bandi edde hitarar fuwaindore agottu diye, tarfore fisottu Leah edde hibar fuwaindore, bade šešottu Rahela edde Yusufore diye. \v 3 Ar hiba nize hitarar agottu giye edde meṛit hãt bar mata niyuraiyore ijjot gori gori hibar báiyor hãse hazir oiye. \p \v 4 Toi Iše Yakubor loi dola oibolla dũri aišše edde Yakub loi ãzaãzi goijje, edde golat dori suma diye, ar hitara hainde. \v 5 Bade Iše suk tuli mayafuwain okkol edde fuwain okkolore deki fusar goredde, tor fũwati itara hontara? \p Yakube hodde, "Allar rahamote õnor gulamore ei futziyain okkol diye." \p \v 6 Toi bandi okkol edde hitarar fuwain okkole sarme zaiyore Išore mata niyuraiyore ijjot goijje. \v 7 Bade Leah edde hibar fuwain okkole sarme aišše edde mata niyuraiyore ijjot goijje. Ar šešottu Yusufe edde Rahela sarme giye, ar hitara o mata niyuraiyore ijjot goijje. \p \v 8 Toi Iše hodde, "Ãi ze dol okkol dekilam in kiyolla?" \p Hibaye hodde, "In ãr malikor nozorottu doya faibolla." \p \v 9 Kintu Iše hodde, "Ãttu beši ase, oh bái. Tottu zin ase hin tottu takok." \p \v 10 Yakube hodde, "No, ãi foriyad gori hoir, zodi ãi tũwar nozorottu doya faiyide o, toile tũi ãr ei hadiya goso, kiyollahoile ãi tũwar muk sa ãlla hiyan ãi Allar siyara saiyifan, ze tũi ãre kuši mone goisso. \v 11 Meherbani gori tũwar hãse ana oiyede ei hadiyagun goso, kiyollahoile Allaye ãre rahamot goijje, edde ãttu hár kissu ase." Ar Yakube beši foriyad goijje buli Iše hin goisse. \p \v 12 Toi Iše hodde, "Aio, ãra baisa di edde zai, ar ãi tor agottu zaiyum." \p \v 13 Yakube hodde, "Ãr malike to zano, ei fuwain okkol aizo gura, ar dudor sai sool edde faṛi berasool edde goru in okkololla o ãttu bafa foribo, ekdin o zodi itarare zoltigori loigile zanuwaror zãk okkol beggun morizaiboi. \v 14 Hetolla foriyad gorir, oh ãr malik, tũi tũwar gulam okkolore loi age zogoi, ar ãi ãr malikor hãse Seirot no fõsigoi foijjonto sarmor zanuwaror zãk edde fuwain okkolor ãṛar goti buzi aste aste aiššum." \p \v 15 Hetunot Iše hodde, "Toile ãr fũwati asede hentu manuš hodunore tor hãse raki zaito de." \p Yakube hodde, "Hin kiyolla? Ãr malikor hãsottu ãi doya faiyi iyan ãlla beši." \p \v 16 Toi Iše he din Seiror mikka hibar baisar uzu firi giyegoi. \v 17 Ar Yakube baisa di Sukkotot zai nizolla gór edde zanuwar okkololla ho ekkan ura bainde, hetolla he zagare Sukkot ḍaka oiye. \p \v 18 Ar Yakub Paddan Aramottu niyoli aiyore hiba aramor sãte Kenanor Šekim šohorot aišše edde šohoror barkule ṭambu maijje. \v 19 Bade hibaye ze zagat ṭambu gãijje hiyanore ekšot rufar foiša diyore Šekimor baf, Hamoror futaindottu kini loiye. \v 20 Heṛe hibaye ekkan kurbangah tuille edde hiyanore El-Elohe Israil nam diye. \c 34 \s Šekim edde Dina \p \v 1 Ar Lear zi Dina, zare hibaye Yakubolla biyail, hibaye dešor mayafuwain okkol loi dola oibolla baire gil. \v 2 Ar he elehar šašon goroya, Hibbi Hamoror fut Šekime hibare deikke, hite hibare loi zaiyore hiba loi neiṭṭe edde hibar ijjot hani goijje. \v 3 Ar hitar dil Yakubor zi Dinar uwore foijje; hite hibare ador goijje edde hibar loi ador muhabbotor hota okkol hoiye. \v 4 Toi Šekime hitar baf Hamorore hodde, "Ei mayafuware ãr bou hisabe ani do." \p \v 5 Yakube fuinne ze hite hibar zi Dinar ijjot hani goijje, ar hibar futain okkol zanuwaror zãk loi maṛot aššil; hetolla Yakube hitara górot firi no aiye foijjonto nizam mari taikke. \p \v 6 Bade Šekimor baf Hamor šohorottu niyoli zai Yakub loi hota hoito aišše. \v 7 Ar Yakubor futain okkole oi hóbor funi mottor hitara maṛottu firi aišše, ar hitarar dile beši duk faiye edde guššaye oin oiye, kiyollahoile Yakubor ziyor ijjot hani goriyore Šekime Israilor loi ekkan ofomanor ham goijje, ziyan hitattu muṭe o goron nuwaššil. \p \v 8 Kintu Hamore hitarare hodde, "Tũwar he ziyor uwore ãr fut Šekimor foran fori taikke. Meherbani gori hitalla hibare hitar bou hisabe do. \v 9 Ar ãrar loi biya dola goro, tũwarar ziyain okkolore ãrare do, ar ãrar ziyain okkolore tũwaralla lo. \v 10 Tũwara ãrar fũwati bošoti goro; deš tũwarar sarme fori roiye, tũwara eṛe šodori goro edde dón šombottir malik o." \p \v 11 Ar Šekime Dinar baf edde báiyaindore hodde, "Ãr mikka tũwara rahamotor nozore so, ar tũwara ãttu ziyan saiba ãi hiyan diyum. \v 12 Ei bouwor mohorana edde hadiya tũwara zedun dabi goitto so goro, tũwara hodde mozin ãi diyum, to ei zuwan mayafuwaware bou hisabe do." \p \v 13 Šekime hitarar boin Dinar ijjot hani goijjilde hetolla, Yakubor futainde hitare edde hitar baf Hamorore dúha loi zuwab diye. \v 14 Hitara hitarare hodde, "Ãra ei ham gori no faijjum, ekzon azomi agoraiya manušore ãrar boinore diya iyan ãralla ekkan beši šoromor ham oibo. \v 15 Bolke ei ekkan ham gorile ãra tũwarar loi razi oi fariyumde: tũwara o zodi ãrar ḍoilla, tũwarar furuš okkole azomi gorao, \v 16 toi ãra tũwarare ãrar ziyaindore diyum, ar tũwarar ziyaindore o ãralla loiyum, ãra tũwar fũwati bošoti goijjum edde ek zati oiyum. \v 17 Ar zodi ãrar hota no funo edde azomi goraiya no o, toile ãra ãrar ziyore loi zaiyumboi." \p \v 18 Hitarar hota Hamor edde hitar fut Šekimor nozorot bala laigge. \v 19 Toi ei zuwan ze hitar bafor góror beši ijjotwala, hite hitara hoiyede hiyan furon goitte deri no gore, kiyollahoile Yakubor ziyor uwore hitattu beši mon foijje. \v 20 Bade Hamor edde hitar fut Šekime hitarar šohor geiṛot aišše, ar hitara šohoror manuš okkol loi hota hoiye. \v 21 Hitara hodde, "Ei manušgun ãra loi šanti, itarare ei dešot bošoti goitto do edde šodori goitto do, dešot to hitaralla o bout zaga ase. Ãra hitarar ziyaindore ãralla bouwain hisabe loi, ar ãrar ziyain okkol hitarare di. \v 22 Kintu ei ekkan ham gorile manuššune ãrar fũwati bošoti goribo edde ek zati oibo. hiyan oilde zodi ãrar fotti furuše hitarar ḍoilla azomi goraiya oi. \v 23 Ar hitarar zanuwaror zãk edde hitarar dón šombotti edde hár kissu ki ãrar no oibo ne? Hetolla aiyo ãra hitarar hotat razi oi, toi hitara ãrar fũwati bošobaš goribo." \p \v 24 Ar he šohor geiṛot gilde hár manuš okkole Hamor edde hitar fut Šekimor hota fuinne, toi šohoror hár furuš okkolore azomi gora oiye. \p \v 25 Tin din bade zẽtte hitarattu biš oiye, Dinar báiyain Yakubor dui fute Simeon edde Leviye hitara zar zar toluwar loi zai baza sara šohorot hamela goijje, hár furuš okkolore marifelaiye. \v 26 Hitara Hamor edde hitar fut Šekimore toluwar loi haṛifelaiye bade hitara Dinare Šekimor górottu bair goijje edde niyoli giyegoi. \v 27 Yakubor futainde mora okkolor heṛe aišše edde šohor luṭfat goijje, kiyollahoile hitara itarar boinor ijjot hani goijjil. \v 28 Hitarar goru, sool edde gada, aro za kissu šohoror butore edde maṛot aššil hin beggun itara loiainne. \v 29 Ar hitarar hár gura fuwain edde hitarar hár bouwain okkolore bondi goriyore, hitarar hár šombotti edde góror hár kissu luṭ goijje. \p \v 30 Toi Yakube Simeon edde Levire hodde, "Tũwara ei dešor bašinda Kenaniyo edde Perišiyo okkolor hãse ãttu bašfuṛefan goijjo edde ãre bifodot felaiyo. Ãttu manuš hom, ar hitara zodi ãr berudde ekottro oiyore ãre hamela gore, ãi edde ãr góror gušṭi ṭiya dongšo oiyum." \p \v 31 Ar hitara hodde, "Ãrar boinore hite beiššar ḍoil bebar kiyolla goijje?" \c 35 \s Yakub Betelot uwafes firi zargoi \p \v 1 Bade Allaye Yakubore hodde, "Uṭ, Betelot zaiyore heṛe bošoti gor, ar tui tor bái Išor sarmottu dáigiligoide ṭaimot ze tore deha dil, heṛe he Allalla ekkan kurbangah tiyar gor." \p \v 2 Toi Yakube hibar foribar okkol edde hibar fũwati zara aššil beggunore hodde, "Tũwarar hãse ze hár bezatir mutti okkol ase hinore dur goro, tũwara paksaf o edde hoor bodolo. \v 3 Ar ãra uṛi, Betelot zai, ar ze ãr mosibotor dinot ãre zuwab diye edde ze ãi zeṛe giyi ãr fũwati taikke ãi he Allalla heṛe ekkan kurbangah tiyar goriyum." \v 4 Toi hitarar hatot aššilde hár bezatir mutti okkol edde hanor guwana okkol beggun hitara Yakubore diye, edde Yakube hinore Šekimot elun gasor tolat gãraifelaiye. \v 5 Tarfore hitara hentu baisa diye, ar heṛiyar sairo mikkar šohoror okkolot Allar torfottu ḍor lami aišše, hetolla Yakubor futaindore honokiye fisottu lorai no za. \p \v 6 Yakub edde hibar fũwati aššilde beggune Kenan dešot Lušot (ziyan Betel) aišše. \v 7 Heṛe hibaye ekkan kurbangah tiyar goijje, edde he zagar nam diye El-Betel, kiyollahoile báiyor hãsottu dáizaibar šomot Allaye Yakubore he zagat deha dil. \p \v 8 Ar Rebekar daima, Deborah entehal oiye edde Betelor baire elun gasor tole dohon gora oiye, hetolla he zagar nam diya oiye Allon Bakuth (handibar-elun gas). \p \v 9 Yakube Paddan Aramottu aizaigoi bade Allaye hibare abar deha diye edde rahamot goijje. \v 10 Allaye hibare hodde, "Tor nam Yakub, kintu tore ar Yakub no ḍaka no oibo. Tor nam oibo Israil;" ar hibaye hibar nam raikke Israil. \p \v 11 Toi Allaye hibare hodde, "Ãi Allah, he Šorbo-Šoktiwala; fólwala o edde bari uṭ. Tor butottu ek zati, oi, bout zati okkol aibo, ar tor bongšottu badša okkol oibo. \v 12 Ze deš ãi Ibrahim edde Isakore dilam hiyan ãi tore o diyum, ar tui bade tor bongšore diyum." \v 13 Toi Allah hibar hentu uwor mikka uṛi giyegoi, zeṛe hibaye hiba loi hota hoil hentu. \p \v 14 Toi Yakube ze zagat hibaye hibar loi hota hoiye hiyanot ugguwa fattoror faiya buwaiye, toi hibar uwore šoraf edde tel ḍaille. \v 15 Allaye ze zagat hiba loi hota hoil Yakube he zagar nam raikke Betel. \s Rahela edde Isakor moron \p \v 16 Tarfore hitara Betelottu baisa diye edde Efratot gólite ehono hoddur dure ase, hen šomot Rahelaye ek fuwa biyaiye, ar hibattu fuwa halasi oite beši hošṭo oil. \v 17 Hibaye fuwa biyar biš zehon aro beši oiye, hibar daimaye hibare hodde, "No ḍorais, ebar o tottu ek fut oibo." \v 18 Kintu hiba šeš niyaš felai mori zargoide šomot, hibaye hibar futor nam raikke Ben-Oni, kintu hitar bafe nam raikke Benyamin. \p \v 19 Toi Rahela mori giyegoi, edde Efrator (ziyan Betlehemor) fõtor hãsat hibare dohon gora oiye. \v 20 Yakube hibar hoboror uwore ugguwa fattor faiya buwaiye, ar hiyan ehono foijjonto Rahelar hoboror faiyar sinno ase. \p \v 21 Tarfore Israile baisa diye edde Migdol Edaror oḍakottu ṭambu gãijje. \v 22 Israil he dešot bošobaš goredde ṭaimot, Rubene zai hitar bafor bandi bou Bilhah loi gum giye, ar Israile hiyan fuinne. \b \s Yakubor futain okkol \p Yakubottu baro fut aššil. \li1 \v 23 Lear futain okkol oilde: \li2 Yakubor foila zormo Ruben, \li2 Simeon, Levi, Ehudah, Issakar edde Sebulun. \li1 \v 24 Rahelar futain okkol oilde: \li2 Yusuf edde Benyamin. \li1 \v 25 Rahelar bandi Bilhar futain okkol oilde: \li2 Dan edde Naftali. \li1 \v 26 Lear bandi Zilpar futain okkol oilde: \li2 Gad edde Ašer. \b \lf Itara aššilde Yakubor futain okkol zarare hiballa Paddan Aramot biyail. \b \p \v 27 Bade Yakube Mamre Kiryat-Arbat (hiyan oilde Hebronot) ze zagat Ibrahim edde Isak takito heṛe hibar baf Isakor hãse aišše. \v 28 Isak ekšo aši bosor basi aššil. \v 29 Tarfore hiba šeš niyaš felaiye edde morigiyegoi. Hiba furafuri zibon haṛaiyore edde bura boyošot entehal goriyore hibar fordada okkolor loi dola oiyegoi. Ar hibar futain Iš edde Yakube hibare dohon goraiye. \c 36 \s Išor bongšo okkol \p \v 1 In oilde Išor (mani Edomor) bongšor kahani. \b \p \v 2 Iše Kenanor ziyain okkolore hibar bouwain hisabe loilde oilde: Hetittiyo Elunor zi, Adah, Hibbi Šibiyonor natini edde Anar zi, Oholibamah, \v 3 ar Ismailor zi edde Nebayotor boin Bašemat. \p \v 4 Ar Išolla Adaye Eliphazore, Bašmathe Reuelore, \v 5 Oholibamaye Jeušore, Jalamore edde Korare biyaiye. Itara aššilde Išor futain okkol, zarare hiballa Kenanot zormo dil. \p \v 6 Bade Iše hibar bouwain, futain edde hibar góror hár kiyore, ar hibar goru sool edde hibar hár zanuwar okkol edde Kenan dešot hamaiyede hár kissure loiyore hibar bái Yakubottu dure ar ekkan dešot hãr oigiyegoi. \v 7 Hitarar šo šombotti eto beši aššil, hitara ekku fũwati taki no fare; hitara bidešitta hisabe takitode he zaga hiyane hitaralla fodai gori no fare, kiyollahoile hitarattu beši zanuwar zãk okkol aššil. \v 8 Hetolla Iše (mani Edome) Seiror fahari elehat bošobaš goijje. \b \p \v 9 In oilde Seiror fahari elehat asede Edomiyo okkolor fordada Išor bongšo kahani. \b \li1 \v 10 In oilde Išor futaindor nam okkol: \li2 Eliphaz, Išor bou Adar fut, ar Ruyel, Išor bou Bašemator fut. \li1 \v 11 Eliphazor futain okkol: \li2 Teman, Omor, Zepho, Gatam edde Kenaz. \v 12 Ar Timnah ze Išor fut Eliphazor bandi bou, hibaye Eliphazolla Amalekore zormo dil. In okkol aššilde Išor bou Adar natiyain okkol. \li1 \v 13 In okkol oilde Reuelor futain okkol: \li2 Nahath, Serah, Šammah edde Mizzah. In okkol aššilde Išor bou Bašemator natiyain okkol. \li1 \v 14 Ar Šibiyonor natini edde Anar zi, Išor bou Oholibamar futain okkol oilde in okkol, zarare hibaye Išolla biyaiye: \li2 Zeuš, Zalam edde Korah. \b \lh \v 15 In okkol aššilde Išor bongšor sordar okkol: \li1 Išor foila zormo Eliphazor futain okkol: \li2 Sordar Teman, Omor, Sefu, Kenaz, \v 16 Korah, Gatim edde Amalek. In okkol aššilde Edomor Eliphazor bongšottu; hitara oilde Aadar natiyain okkol. \li1 \v 17 Ar Išor fut Reuelor futain okkol: \li2 Sordar Nahath, Serah, Šammah edde Mizzah. In okkol aššilde Edomor Reuelor bongšottu; hitara aššilde Išor bou Bašemator natiyain okkol. \li1 \v 18 Ar itara oilde Išor bou Oholibamar futain okkol: \li2 Sordar Zeuš, Zalam edde Korah. In okkol aššilde Išor bou Anar zi Oholibamar bongšottu sordar okkol. \lf \v 19 Itara aššilde Išor (ziba oilde Edom) futain okkol, ar Itara aššilde hitarar sordar okkol. \b \li1 \v 20 Itara aššilde Horittiyo Seiror futain okkol, zara he eleha okkolot aššil: \li2 Lotan, Šobal, Šibeon, Ana, \v 21 Dišon, Ezer edde Dišan. Edomot Seiror ei futain okkol oilde Horittiyo okkolor sordar okkol. \li1 \v 22 Lotanor futain okkol oilde: \li2 Hori edde Hemam, ar Lotanor ek boin oilde Timnah. \li1 \v 23 Šobalor futain okkol oilde: \li2 Alvan, Manahath, Ebal, Šefu edde Onam. \li1 \v 24 Ar Šibeonor futain okkol oilde: \li2 Aiya edde Ana. Ite oilde he Ana, ze bošoti sara elehat hitar bafor gada soradde šomot he gorom fanir nal fail. \li1 \v 25 Anar fuwain okkol oilde: \li2 Dišon edde zi Oholibamah. \li1 \v 26 Ar Dišonor futain okkol oilde: \li2 Hemdan, Ešban, Jitran edde Keran. \li1 \v 27 Ar Ezeror futain okkol oilde: \li2 Bilhan, Zavan edde Akan. \li1 \v 28 Ar Dišanor futain okkol oilde: \li2 Uz edde Aran. \li1 \v 29 In okkol oilde Horittiyo okkolor sordar okkol: \li2 Lotan, Šobal, Šibeon, Ana, \v 30 Dišon, Ezer edde Dišan. \lf Itara oilde Seirot hitarar dol okkol mozin Horittiyo sordar okkol. \s Edomot badša okkolor šašon \lh \v 31 Israili okkolore hono badšaye šašon goribar age itara oilde he badša okkol, zara Edomot šašon goijje: \li1 \v 32 Beuror fut Belaye Edomot šašon goitto, hitar šohoror nam oil Dinhabah. \li1 \v 33 Bela mori bade hitar zagat Bozrattu Serar fut Jobabe šašon goijje. \li \v 34 Jobab mori bade hitar zagat Temanottu Hušame šašon goijje. \li1 \v 35 Hušam mori bade hitar zagat Bedador fut Hadad, ze Muwabor maṛot Midiyaniyo okkolore hõṛaifelail, hite šašon goijje. Hitar šohoror nam oil Avith. \li1 \v 36 Hadad mori bade hitar zagat Masrekattu Samlaye šašon goijje. \li1 \v 37 Samlah mori bade hitar zagat hal hãsar Rehabotittu Šaule šašon goijje. \li1 \v 38 Šaul mori bade hitar zagat Akboror fut Baal-Hanane šašon goijje. \li1 \v 39 Ar Akboror fut Baal-Hanan mori bade hitar zagat Hadade šašon goijje. Hitar šohoror nam oil Pai, ar hitar bouwor nam aššil Matredor zi Mehetabel, ze Mesahabor natini. \b \lh \v 40 In okkol aššilde Išor bongšottu sordar okkol, hitarar gušti mozin, hitara takitode zaga mozin, hitarar nam okkol oilde: \li1 Timna, Alvah, Jetheth, \li1 \v 41 Oholibamah, Elah, Pinon, \li1 \v 42 Kenaz, Teman, Mibsar, \li1 \v 43 Magdiel edde Iram. \b \lf Itara aššilde Edomor sordar okkol (Edom oilde Iš, Edomiyo okkolor baf) ze deš okkolot ze zar zar bošoti mozin. \c 37 \ms1 Yusuf edde hitar báiyain \s Yusufor šoppon \p \v 1 Yakub Kenan dešot taka šuru goijje, ze dešot hibar baf bidešitta hisabe takkil. \b \p \v 2 In oilde Yakubor bongšor kahani. \b \p Yusuf, ek hõtoro bosojja zuwan, báiyaindor fũwati soolor zãk okkol soraito; hiba gura bafor bouwain Bilhah edde Zilpar futaindor fũwati takito, edde hitarar ku-asaror babute hóbor bafor hãse anito. \p \v 3 Israile hibar fuwain beggunottuwaro Yusufore beši ador gorito, kiyollahoile hite aššilde hibar bura halor fut; hitare ugguwa lamba kuruta banai dil. \v 4 Hitarar bafe Yusufore hitarattuwaro beši ador gorede dekiyore, hitare ingša gorito edde hitar loi hono hota šundor gori hoi no farito. \p \v 5 Bade Yusufe ek šoppon deikke, edde hin zehon hitar báiyaindore hoiye, hitara Yusufore aro beši ingša goijje. \v 6 Hibaye hitarare hodde, "Funo, ãi ekkan šoppon dekki: \v 7 So, ãra gĩyũ kũṛat tara bandir, ar so, ãr tarawa uṛi tiyaiye, ar tũwarar taragune ãr tarawar sairo ḍakottu tiyaiyore hibare soida goijje." \p \v 8 Toi hitar báiyainde hitare hodde, "Tui ki hãsa ãrar uwore razagiri goribi? Tui ki hãsa ãrar uwore šašon solaibi?" Hitar šoppon edde hotalla buli hitara hitare aro beši ingša goijje. \p \v 9 Bade Yusufe aro ekkan šoppon deikke, edde hiyanore hitar báiyaindore hoiye. Hite hodde, "So, ãi aro ekkan šoppon dekilam, ar so, beile, sande edde egarowa taraye ãre soida goredde dekilam." \p \v 10 Hite zehon hitar bafore edde báiyaindore hoiye, bafe hitare dõk diye edde hodde, "Tui in hondilla šoppon dekkili? Ãi, tor ma edde tor báiyain okkol, beggune aiyore ki hãsa tor sarme meṛit soida foijjum?" \v 11 Hitar báiyainde hitar loi riš gora šuru goijje, kintu hitar bafe he hota monot rakidiye. \s Yusufore báiyainde besifelaiye \p \v 12 Ek bar Yusufor báiyainde Šekimot hitarar bafor soolor zãk soraito giye, \v 13 toi Israile Yusufore hodde, "Tor báiyainde Šekimot soolor zãk soradde no ne? Ikka ai, ãi tore hitarar hãse defeṛai." \p Yusufe hodde, "Oto, ãi aišši." \p \v 14 Toi bafe hodde, "Tui zaiyore tor báiyain edde soolor zãkgun ken ase nai sagoi, edde aiyore ãr hãse zanais." Toi hibaye hitare Hebronor ḍeilottu defeṛaiye. \p Yusuf Šekimot fõsiyore, \v 15 ekzon manuše hitare lot faiye, ar so, maṛot gura fira goredde dekiyore he manušwaye fusar goredde: "Tui kiyor talaš gorodde?" \p \v 16 Yusufe hodde, "Ãi ãr báiyaindor talaš goridde, meherbani gori ãre ekka ho, hitara goru sool hoṛe sorar?" \p \v 17 Manušwaye hodde, "Hitara entu giyegoi. Ãi hitara 'Aio, ãra Dotanot zai' hen hodde funnilam." \p Toi Yusufe báiyaindor talašot Dotanot giye, heṛe hitarar lot faiye. \v 18 Hitara Yusuf aiyedde durottu loti deikke edde hitarar hãse no fõsibar agottu, hitara hitare marifelaibolla felain goijje. \p \v 19 Hitara ekzonore ekzone hodde, "Oi so, šoppon dekoya aiyer! \v 20 Aio, ãra hitare mari felai, bade hono ek faṭkuwat felai di, bade hoiyum, hitare hono fahari zanuware hái felaiye. Tarfore hitar šopponor doša ki o saiyum." \p \v 21 Kintu Rubene zehon ei hota funniye, hitarar hatottu Yusufore basaito saiye. Hite hodde: "No, ãra hitare zane mari no felai, \v 22 lou no bayo; hitare eṛe bošotisara elehar ei faṭkuwat maze felai do, kintu hitar uwore hat no tuillo." Rubene endilla hoiyede oilde Yusufore hitarar hatottu basaibolla edde hitare bafor hãse uwafes firai loizai faribolla. \p \v 23 Toi Yusuf zehon báiyaindor hãse fõisse, hitar gat finda aššilde he šundojja lamba kurutawa faṛi kuli loifelaye. \v 24 Toi hitara hibare dori faṭkuwawat felai diye. Faṭkuwawa hali aššil, ar heṛe hono fani no aššil. \p \v 25 Tarfore hitara hána haito boišše, hen šomot hitara suk tuli saiye, ar so, Giliyad name ek zagattu ek dol Ismaili šodori goroya aiyer. Hitara ũṛor fiṛot gori kušbo mosolla, rezom edde duf, hin okkol loi Mišor dešot zadde. \p \v 26 Toi Ehudaye hitar báiyaindore hodde, "Báiware marifelaiyore lukai erile ãrar ki lab oibo? \v 27 Aio, ãra hitare ei Ismaili okkolor hãse besifelai, hitar gat hat no di, kiyollahoile hite to ãrar nizor bái, ek lou-gustor." Ar hitar báiyainde he hota fuinne. \p \v 28 Toi Midiyaniyo šodori goroya okkol zehon hitarar ḍake aišše, hitara Yusufore faṭkuwattu tuille ṭani tuille edde kuriwa rufar ṭiyar bodole hitare he Ismaili okkolor hãse besifelaiye, ar hitara Yusufore Mišorot loiainne. \p \v 29 Bade Rubene faṭkuwar ḍake firi giye edde dekedde Yusuf heṛe nai, henot hite nizor hor faiṭṭe, \v 30 hitar báiyaindor hãse firi giye edde hodde: "Fuwawa to nai, ãi hoṛe zaiyum?" \p \v 31 Bade hitara Yusufor kurutawa loiye, ar uggwa soolor so zorgorai he kurutaware louwot buraiye. \v 32 Toi hitara he lamba kurutaware hitarar bafor hãse defeṛaiye edde hodde: "Ãra iba faiyi. Tũi bala gori so iba tũwar futor kuruta oi ne naki no?" \p \v 33 Hibaye kurutawa sini faijje edde hodde, "Iba to ãr futor kuruta, hitare hono fahari zanuware hái felaiye. Yusufore hameka hanhan gorifelaiye." \p \v 34 Toi Yakube hibar nizor hoor faiṭṭe, kĩyailot salar šoṭ berai bout din foijjonto fuwalla šuk goijje. \v 35 Hibar hár futain edde ziyainde hibare šantona dito saiye, kintu hiba hono bote šanti no o, aro hodde, "Ãi šuk goitte goitte ãr fuwar hãse fatalot zaiyumboi." Ar bafe futolla handat roiye. \p \v 36 Ar eṛe Midiyaniyo okkole Yusufore Mišor dešot Feruwanor ofisar okkolor butore Putifar name ekzon fahardar okkolor soddaror hãse besifelaiye. \c 38 \s Ehudah edde Tamar \p \v 1 He šomot Ehudah hitar báiyaindor hentu zaigoiyore Odullom farat Hira name ekzonor hãse taka šuru goijjil. \v 2 Heṛe Ehudaye ek Kenaniyor zi loi deha oiye, zar nam aššil Šuah. Hite hibare biya gori hibar loi milon oiye; \v 3 ar hiba hamil oiye edde ek futore zormo diye, zare nam diye Er. \v 4 Tarfore hiba abar hamil oiye edde ek futore zormo diye, hitar nam diye Onan. \v 5 Hibaye abar ek futore zormo diye edde hitar nam diye Šela. Hite zormo odde šomot Ehudah Kasibot takito. \p \v 6 Bade Ehudaye hitar foila fut Erolla bou ainne, ar hibar nam aššil Tamar. \v 7 Kintu Ehudar ei foila fut \nd Mabudor\nd* nozorot en horaf aššil; \nd Mabude\nd*hitare mari felaiye. \p \v 8 Toi Ehudaye Onanore hodde: "Tor bái-bou loi milon gor edde hibar loi diyoror zimma fura goriyore tor báiyolla bongšo barai tul." \v 9 Kintu Onane zainto ze, he bongšo hitar nizor no oibo; hetolla hite zetobar hitar bái-bou loi milon goijje, hetobar hite hitar birz baire felai diye. \v 10 hitar ze ham goijje hiyan \nd Mabudor\nd* nozorot horaf, hetolla \nd Mabude\nd* hitare o mari felaiye. \p \v 11 Toi Ehudaye hitar futor bou Tamarore hodde: "Ãr fut Šela zuwan no o foijjonto, tui tor bafor górot zai rari hisabe takgoi." Kiyollahoile hite baiffe, "hitar báiyaindor ḍoilla morizaiboi." Toi Tamar hibar bafor górot takibolla giyegoi goijje. \p \v 12 Iyar bout din bade Ehudar bou, Šuar zi, mori giyegoi. Ehudaye hiballa šuk gorattu aram oi bade, hitar Odullom farar bondu Hirar fũwati Timnah farat soolor kẽš ãsoya okkolor heṛe giye. \p \v 13 Hono ekzone Tamarore hoiye, "Sa, tor houre hitar soolore kẽš ãsaibolla Timnah fara zar." \v 14 Henot hibaye hibar rarir hoor kulifelaiyore mukot guwaṛa diye edde gat hoor beraiyore hiba Enaim golede rastar muk, ziyan Timnah fara za rastat, heṛe boi taikkegoi, kiyollahoile hibaye deikke ze, Šela zuwan oiye, tarfore o kintu hibare hitalla bou no bana. \p \v 15 Toi Ehudaye hibare deikke edde hite hiba ek beišša maya fuwa mone goijje, kiyollahoile hibar muk guijja aššil. \v 16 Toi hite rastar hãsat hibar ḍake giye edde hodde: "Ai, ãi tor hãse zai" kiyollahoile hite no zanito ze hiba hitar futor bou. \p Hibaye: "Ãr hãse zaito dile tũi ki diba?" \p \v 17 Toi hite hodde: "Ãi tolla zakottu uggwa soolor so defeṛaiyum." \p Hibaye, "Hiba no defeṛo foijjonto ki tũi ãr hãse hono kissu bondok hisabe diba ne?" \p \v 18 Hite hodde, "Ãi tor hãse bondok ki ditam?" \p Hibaye hodde: "Fũta šoho ei silmohor edde tũwar hator ašawa." Toi hite hin hibare diyore hibar hãse giye edde hiba hamil oiye. \v 19 Tarfore hiba uiṭṭe edde giyegoi, bade hibaye hibar gũwaṛa loifelaiye edde abar hibar rarir fušak finde. \p \v 20 Toi oi mayafuwar hatottu bondok surai anibolla Ehudaye hitar Odullom farar bondur di uggwa soolor so defeṛaiye, kintu hite hibare tuwai no fa. \v 21 Hite heṛiyar manuš okkolottu fusar goijje: "Enaimor fõtor hãsat ze mondir-beišša aššil, hiba hoṛe?" \p Hitara hodde, "Eṛe heṛiyar hono mondir-beišša nu aiye." \p \v 22 Toi hite Ehudar hãse uwafes firigiye edde hodde, "Ãi hibare tuwai no fai, ar heṛiyar mainše o hoiye, 'Eṛe heṛiyar hono beišša mayafuwa nu aššil.'" \p \v 23 Toi Ehudaye hodde: "Hibar hãse zin ase hin hibaye lok, ar no oilede ãra šormot foriyum, sa, ãi to hiballa ei soolor sowa defeṛailam, kintu tui hibare tuwai no faili." \p \v 24 Onumanik tin maš bade Ehudare howa oiye, "Tor futor bou Tamar beiššagiri gorer, ar so, hiyanor zoriya hiba ehon hamil" \p Ehudaye hodde, "Hibare baire ano edde hibare furaidifelo." \p \v 25 Hibare baire ana odde šomot, hibaye hibar houror hãse endilla hoi defeṛaiye, "Ei zinišgun zar, he manušwar duwara ãi hamil oiyi," hibaye aro hodde, "Fũta, silmohor edde laṛi in okkol har so." \p \v 26 Ehudaye hinore sini faijje edde hodde, "Hiba ãttuwaro beši forhesgar, kiyollahoile ãi hibare ãr fut Šelare no di." Ar Ehudah dusorabar honodin hibar hãse no. \p \v 27 Ar hibaye fuwa biyaibar šomoi zehon aišše, ar so, hibar feṛot zoikka fuwain. \v 28 Hibaye biyadde šomot hitarar butottu ekzone hitar niyolai diye; henot daimaye dori hitar hatot lal rongor fũta bandi di hodde, "Ite foila niyoli aišše." \v 29 Kintu hite hitar hat butore ṭani loifelaye, ar so, hitar bái niyoli aišše, toi hibaye hodde, "Tui kene band bangi niyoli aili!" Ar hitar nam raka oiye Perez. \v 30 Tarfore hitar bái, zar hatot lal rongor fũta banda aššil, hite zormo oiye, hitar nam raka oiye Zerah. \c 39 \s Yusuf edde Putifaror bou \p \v 1 Ehon Yusufore Mišorot loiza oiye, ar Putifar, ekzon Mišoriyo ze aššil razar hormosarir okkolor butottu ek hormosari, faharadar okkolor boro, hite Ismaili okkol zara Yusufore heṛe ainnil, hitarattu kiniloiye. \p \v 2 \nd Mabud\nd* Yusufor fũwati aššil, ar hibaye hibare kamiyaf goijje, edde hiba hibar Mišoriyo munifor górot roiye. \v 3 Ar hibar munife dekedde \nd Mabud\nd* Yusufor fũwati ase, ar hár kissu zin gorer hinot \nd Mabude \nd* kamiyafi der. \v 4 Yusufe hibar munifor bala nozorot foijje edde hitar hãsor šeba goroya oiye. Ar Putifare Yusufore hitar gór edde hitar hár kissur uwore dehašunar bar diye. \v 5 Ar endilla oile, zẽtte oite hite gór edde hitar hár kissur uwore dehašunar bar Yusufore diye, Yusufor zoriya he Mišoriyowar górore \nd Mabude\nd* rahamot goijje. Ar \nd Mabudor\nd* rahamot Putifaror górot edde ketot, hár kissur uwore oiye. \v 6 Hetolla Putifare hitar hár kissur bar Yusufor uwore diye, šude hite háitode hánagun bade ar hono kissur babute sinta no goitto. \p Yusuf aššilde sina ṭan edde siyara šundor zuwan, \v 7 Ar hoto din farai zai bade endilla oiye, hibar munifor bouwe Yusufor mikka kiya goijje edde hodde: "Ai, ãr bisanat ai." \p \v 8 Kintu hiba razi no o edde hibar munifor bouwore hodde: "So, ãr malikottu ei góror hono kissulla sinta gora no forer; hibar hár kissur bar ãr uwore saridiye. \v 9 Ei górot hiba udda ãttuwaro ḍõr no, hibaye šude tũi bade ar hono kissure mana no gore, kiyollahoile tũi hibar bou. Hen abostat maze ãi ken gori ettor ḍõr ekkan horaf ham goriyore Allar berudde guna gori faijjum?" \v 10 Hibaye Yusufore hendilla din bade din hendilla howat taikke, kintu Yusufe hibar hãse za otóba hibar fũwati owa hiyanot razi no o. \p \v 11 Ekdin endilla oiye, Yusuf hibar nizor hame góror butore giye, ar he šomot góror hono gulam goror butore nu aššil. \v 12 Toi hibaye Yusufor zubba sai doijje edde hodde: "Ai, ãr bisanat ai!" Kintu Yusufe hibar zubbawa hibar hatot raki dũri góror bair kule dáigiyegoi. \p \v 13 Ar hibaye zehon deikke ze Yusufe zubbawa hibar hatot raki dũri góror bair kule dáigiyegoi, \v 14 hibaye hibar góror gulam okkolore ḍaikke edde hodde: "So, hibaye ei Ibroni manušware ãrar loi tõša goribolla ainne! Ite ãr loi neṛibolla eṛe butore aišše, kintu ãi zure kiskisa maijji. \v 15 Ar hite ãr kiskisani funi hite hitar zubbawa ãr hãse raki dũri baire dáigiyegoi." \p \v 16 Toi hibaye Yusufor munif górot nu aiye foijjonto hibar zubbawa hibar hãse raki diye. \v 17 Bade hibaye hitare ei kahanigan buzaiye, hodde: "He Ibroni gulam zare tũi ãralla ainno, hite ãr hãse aišše ãr loi tõša goribolla. \v 18 Ar ãi zehon ãi zure kiskisa maijji hite hitar zubbawa ãr hãse raki dũri bair kule dáigiyegoi." \p \v 19 Yusufor munife hitar bouwor hota, zin hibaye hoiye, "Endilla ham tũwar gulame ãlloi goijje" funi guššaye oin oiye. \v 20 Toi Yusufor munife hibare loizaiyore ziyolot raikke, ze zagat raz bondi okkolore raka oito, heṛe, hiba he ziyolot bondi roiye. \p Ar Yusuf ziyolot roiyede šomot o, \v 21 \nd Mabud \nd* hibar fũwati aššil; ar hibaye Yusufore doya dehaiye edde ziyolaror bala nozorot forefan goijje. \v 22 Toi ziyolare ziyolot asede hár hodi okkolor bar Yusufor hatot gosaidiye, edde heṛe hitara hár has harbar zin gora oito, hin goroya aššilde hiba. \v 23 ar hibar hatot zimma aššilde hinor hono kissur mikka ziyolare no saito, kiyollahoile \nd Mabud\nd* hibar fũwati aššil, ar hibaye zin gorat aššil, hinore \nd Mabude\nd* kamiyaf ofan goitto. \c 40 \s Yusufe hodi okkolor šoppon bangi der \p \v 1 Iyar bade zai, Mišoror razar šoraf baṛidoya okkolor maziye edde ruṭibanoya okkolor maziye hitarar malik, Mišoror razar berudde hosuri goijje. \v 2 Feruwan šoraf baṛidoya okkolor mazi edde ruṭibanoya okkolor mazi, ei dui hormosarir uwore gušša oiye, \v 3 edde hitarare faharadar okkolor boror górot, zeṛe Yusufore bondi gori raka oiye, heṛe bondi gori rakkiye. \v 4 Faharadar okkolor boroye hitarare Yusufor hatot diye, ar Yusufe hitarar kermos goijje. \p Hitara bout din heṛe bondi taki bade, \v 5 Razar šoraf baṛidoya edde ruṭibanoya ze duizonore ziyolot raikke, hitara dunizone ekkui raitta ekzone ekkan ekkan šoppon deikke, ar hitarar ek ekkan šopponor ek ekkan mani aššil. \p \v 6 Tarfordin binna Yusuf hitarar hãse aiyore dekedde, ar so, hitarar nak muk beši andar. \v 7 Toi Yusufor fũwati Feruwanor ze dui hormosari hibar fũwati hibar munifor górot ziyolot bondi aššil, hitarare hibaye fusar goredde, "Õnorare saite aijja nak muk eto andar kiyolla lager?" \p \v 8 Hitara zuwab diye, "Ãra dunizone šoppon dekki, kintu hinor mani buzai dibolla hono kiye nai" \p Yusufe hitara dunizonore hodde, "Mani buzai dibar šokti Allattu no o ne? meherbani gori šoppongun ãre ho." \p \v 9 Toi oi mazi šoraf baṛidoyaye Yusufore hitar soppongan funaiye, hite hibare hodde, "Ãr šopponot dekidde, so, ãr muntu ekkan ãngur lota, \v 10 ar hiyanot tinnwa ḍeila aššil. Ar hinot holi ai mottor ful fuiṭṭe edde hinot tũka tũka oiyore fona ãngur oiye. \v 11 Ar Feruwanor fiyalawa ãr hatot aššil edde ãi he ãngurgun loiyi, hinore Feruwanor fiyalat roš sibi loi fiyalawa Feruwanor hatot dilam." \p \v 12 Yusufe hitare hodde: "Iyanor mani oilde endilla, tinnuwa ḍeila oilde tin din. \v 13 Tin dinor butore Feruwane õnore šormane entu eri dibo edde õnor agor hamot õnore uwafes dibo, ar õne age zendilla hibar šoraf baṛidoya aššila, hendilla tũi Feruwanor hatot fiyala tuli diba. \v 14 Kintu zẽtte õnor balai oibo, foriyad gorir õne ãre monot raikko edde ãr uwore doya dehaiyo; ãr babute Feruwanore hoiba edde õne ãre ei górottu niyolaiba. \v 15 Kiyollahoile ãre Ibroni okkolor dešottu sur gori ana oiye, ar eṛe o ãi en hono kissu no gori ze hitarattu ãre gãtot raka fore." \p \v 16 Ruṭibanoya okkolor maziye zehon dekilo ze Yusufe šopponor bala mani hoiye, toi hite Yusufore hodde, "Ãi o ekkan šoppon dekkilam: So, ãr matar uwore tin ṭuri fiṛa ase. \v 17 Uoror ṭurit Feruwanolla banaiya hãr ḍoilla hana, ar faik okkole ãr matar uwore ṭurittu hinore hát roiye." \p \v 18 Yusufe hodde, "Iyanor mani oilde endilla, tinnuwa ṭuri oilde tinnwa din. \v 19 Tin dinor butore Feruwane õnor holla loibo edde gagan gasot zulai rakibo, ar faik okkole gusto háibo." \p \v 20 Bade tin dinor din Feruwan zormo dinot, hite hitar hormosari okkololla ek mela goijje. Hite he mazi šoraf baṛidoya edde mazi ruṭibanoyare hormosari okkolor sarme hazir goijje: \v 21 Hite mazi šoraf baṛidoyaware hitar agor hamot uwafes diye, toi hite abar Feruwanor hatot fiyala tulidiya šuru goijje. \v 22 Kintu he mazi ruṭibanoyare faši diye, zendilla Yusufe hitarare mani bangidil. \p \v 23 He mazi šoraf baṛidoyawaye tarfore o Yusufore monot no rake, hibare foraifelail. \c 41 \s Yusufe Feruwanor šoppon bangi der \p \v 1 Dui bosor farai zai bade Feruwane ek šoppon deikke: So, hite Nil doriyar farot tiyaiye, \v 2 ar so, doriyattu hãttuwa šundor edde boli goru uṛi aišše edde hóir bonot sora šuru goijje. \v 3 Hin bade aro hãttuwa bissiri edde leṛa goru doriyattu uṛi aišše, edde hine farot oinno goru okkolor ḍake tiyaiye. \v 4 Ar bissiri edde leṛa gorugune he šundor edde boli gorugunore háifelaiye. Toi Feruwan gumottu seton oiye. \p \v 5 Bade hite abar gumot foijje edde dusora bar šoppon deikke: Ar so, hãttuwa fuiṭṭa edde taza gĩyur sóra ekkan narat gozaiye. \v 6 Hin bade aro hãttuwa gĩyur sóra gozaiye, hin hĩṛa edde fukali bataše fúwaigilgoi. \v 7 Ar he hiṛa gĩyur sóra okkole oi hãttuwa fuiṭṭa edde taza sóragunore gilifelaiye. Toi Feruwan gumottu seton oiye. Hite buijjede hin šude šoppon. \p \v 8 Kintu binna razar monot ouskus oiye. Hite manuš defeṛaiyore Mišoror hár zadugor edde giyani okkolore ḍaki ainne. Feruwane hitar šoppon okkolore hitarare buzaiye, kintu honokiye hinor mani bangidi no fare. \p \v 9 Hetunot mazi šoraf baṛidoyaye Feruwanore hodde: "Aijja, ãr ekkan hosurir hota ãttu monot foijje. \v 10 Feruwan ekbar hibar gulam okkolor uwore ragigilgoi, edde hibaye ãre edde mazi ruṭibanoyare faharadar okkolor boror górot bondi gori rakkil. \v 11 Ek raitta ãra ekzone ekkan ekkan šoppon dekkilam, ek ekkan šopponor ek ekkan mani aššil. \v 12 Ehon heṛe ek Ibroni zuwan, faharadar okkolor boror gulam ãrar fũwati aššil. Ãra hitare ãrar šoppongun buzailam, ar hite ãrar šoppongun ãrare bangidil, ar zar zar šoppon hitare bangi dil. \v 13 Hite ãrare zendilla mani bangi dil ṭik hendilla goṭṭil: Ãre ãr hamot uwafes diya oil, ar utare faši diya oil." \p \v 14 Henot Feruwane Yusufore ḍaki anibolla defeṛaiye, ar hitara Yusufore toratori ziyolor gãtottu niyolai ainne. Hibaye sul dari hamaiye edde hoor bodoille, bade hiba Feruwanor sarme hazir oiye. \p \v 15 Feruwane Yusufore hodde, "Ai ekkan šoppon dekilam, honokiye hiyanor mani bangidi no farer. Kintu ãi funni, tore šoppon funaile tui hiyanor mani bangi di faros." \p \v 16 Toi Yusufe zuwabe hodde, "Ãi no, Allaye Feruwanore hiba šanti ode zuwab dibo." \p \v 17 Toi Feruwane Yusufore hodde, "Ãr šopponot maze, ãi Nil doriyar farot tiyai roiyi, \v 18 ar so, doriyattu hãttuwa šundor edde boli goru uṛi aišše edde hóir bonot sora šuru goijje. \v 19 Hin bade aro hãttuwa bissiri edde leṛa goru doriyattu uṛi aišše, ãi endilla bissiri goru okkol Mišorot ãi ar hono din no deki. \v 20 Tarfore he bissiri edde leṛa gorugune foilar boli gorur hãtoware háifelaiye. \v 21 Tarfore o hinore saite he boli gorugunore háiyefan no lage, hin agor ḍoilla bissiri taigiyegoi. Hetunot ãi gumottu seton oiyi. \p \v 22 "Šopponot ãi aro dekilam, hãttuwa fuiṭṭa edde taza gĩyur sóra ekkan narat gozaiye. \v 23 Hin bade aro hãttuwa gĩyur sóra gozaiye, hin hĩṛa edde fukali bataše fúwaigilgoi. \v 24 Ar he hiṛa gĩyur sóra okkole oi hãttuwa fuiṭṭa edde taza sóragunore gilifelaiye. Ãi in zadugor okkolore hoilam, kintu hitara honokiye inor mani ãre hoi no fare." \p \v 25 Toi Yusufe Feruwanore hodde, "Feruwanor šoppon duniyan asole ekkan, Allaye ziyan goribo hiyan Feruwanor hãse batelai diyede. \v 26 He hãttuwa šundor boli goru mani hãt bosor, ar hãttuwa fuiṭṭa edde taza gĩyur sóra mani o hãttuwa bosor; šoppon oilde ekkan. \v 27 Hin bade ze hãttuwa bissiri edde leṛa goru doriyattu uṛi aišše oilde hãttuwa bosor, ar fukali bataše fuwai gilgoide he hiṛa gĩyur sóra oilde o hãttuwa raṭor bosor. \p \v 28 "Ai Feruwanore iyan endilla hoilam: Allaye ziyan goribo hiyan Feruwanor hãse dehaiye. \v 29 So, Mišor agagura hãttuwa beša beši fošol oibode bosor aibo. \v 30 Ar tarbade aibo hãttuwa raṭor bosor. Toi Mišorot beša beši oilde hin forai zaiboi, edde ei raṭe dešore šeš gorifelaibo. \v 31 Ar beša beši oilde hin ar monot no takibo, kiyollahoile hiyar bade ze raṭ oibo, hiba beši boiyanok oibo. \v 32 Feruwanore dui ḍoilla gori šoppon deha oiyede haron oilde, iyan Allaye faisala gori felaiye, ar Allaye iyan hára goribo. \p \v 33 "Ar ehon, Feruwane ekzon manuš zuhar goro, ze buddiwala edde giyani, ar hitar uwore Mišorot bar do. \v 34 Feruwanottu dešolla aro hormosari okkol tula foribo, oi hãt bosorot beša beši oibode hẽtte hitara hinor fãs bagor ek bag tulibolla. \v 35 Hitarattu ei bala bosor okkolor aiyedde hinor hár haiddo okkole dola gora foribo, ar gĩyu okkol Feruwanor anḍare šohor okkolor haiddo hisabe dola gora foribo edde sõli raka foribo. \v 36 Ei haiddo dešolla zoma raka foribo, toi zẽtte raṛor hãt bosor Mišorot oibo, hẽtte zene raṭe dešore dongšo gori felai no fare." \s Yusuf Mišor dešor šašongoroya \p \v 37 Ei mošora Feruwanor edde hitar hormosari okkol nozorot beggunottu bala laigge. \v 38 Feruwane hitar hormosari okkolore hodde, "Endilla ekzon manuš ãra ar hare faiyum, zar butore ase Allar Ruh?" \p \v 39 Toi Feruwane Yusufore hodde, "In okkol zehon Allaye tore dehaiye, tor ḍoilla buddiwala edde giyani ar honokiye nai. \v 40 Tui ãr razbarir hár kissure solaibi, ar tor mukor hokum ãr hár manuš okkole mani solibo, šude šingašonot ãi tottuwaro ḍõr takiyum." \p \v 41 Toi Feruwane Yusufore hodde, "Sa, ãi šara Mišoror hár zagar uwore tore buwailam." \v 42 Bade Feruwane hitar silmohor-õṛiwa hitar hatottu kuli loi Yusufor hatot findai diye. Hite Yusufore šundor hoor findai diye edde golat ekkan šunar hãr diyai diye. \v 43 Ar hite Yusufore hitar dui lombor gũra garit buwagaraiye. Ar hitara hibar age elan goijje, "Ãṛu nise goro!" Endilla gori hite Yusufore Mišoror hár zagar uwore buwaiye. \p \v 44 Bade Feruwane Yusufore hodde, "Ãi Feruwan, kintu tor hokum sara fura Mišorot honokiye, no hat tulibo, otóba hãi maribo." \v 45 Feruwane Yusufore nam diye Safenat-Paneh, ar On šohoror imam, Putiferar zi Asenatore Yusufore hibar bou oibolla diye. Bade Yusuf Mišor deš guri aibolla niyoli giye. \p \v 46 Yusufe Mišoror Feruwanor anḍare hamot góillede he šomot hibar boyoš oilde triš bosor. Toi Yusuf Feruwanor sarmottu niyoli giyegoi edde Mišor zaga beggulla sofor goijje. \v 47 Toi foilar he hãt bosorot dešot beša beši haiddo oiye. \v 48 Mišorot ei hãt bosorot hár haiddo okkolore Yusufe dola goijje edde šohor okkolot mojud gori rakkiye. Ek ekkan šohorot hiyanor sairo ḍakor maṭ okkolor haiddore rakkiye. \v 49 Yusufe doriyar balu zedun hedun haiddo dola goijje; ar eto beši haiddo oiye hinore ar mafiyore lowa šombob no o, hetolla hibaye mafi lowa bondo gori diye. \p \v 50 Raṭor bosor aibar age, On šohoror imam Putiferar zi Asenator feṛottu Yusufor dui fut zormo oil. \v 51 Yusufe foila futor nam raikke Manessa, ar hodde, "Kiyollahoile Allaye ãr hár duk hošto edde ãr bafor góror hár kissure foraifelabaye." \v 52 Bade dusora futor nam raikke Efraim, ar hodde, "Allaye ãre hošṭo bugor dešot fólwala goijje." \p \v 53 Tarfore Mišorot beša beši haiddo oiyede he hãt bosor šeš oiye, \v 54 raṭor hãt bosor šuru oiye, ode ode Yusufe hoilde mozin. Raṭ oinno hár deš okkolot šuru oiye, kintu Mišoror hár zagat haiddo ase. \v 55 Mišorot beggulla bukkor zala šuru oiye, manuš okkole Feruwanor hãse zai haiddolla handahaṛi goijje. Feruwane hár Mišoriyo okkolore hoiye, "Yusufor hãse zo, ar hibaye tũwarare zen goitto ho hen goro." \p \v 56 Dešor beggulla ei raṭ sorai foijjil, toi Yusufe gudam gór okkol beggun kulidiye edde Mišoriyo okkolore gĩyu beisse; kiyollahoile Mišorot raṭ beši hora oi uṭṭil. \v 57 Ar hár dešottu Mišorot, Yusufottu gĩyu kinito aišše, kiyollahoile hár zagat raṭ beši hora oil. \c 42 \s Yusufor báiyain okkol Mišor dešot zar \p \v 1 Yakube Mišorot gĩyu asede zani fariyore hibaye nizor futaindore hodde, "Tũwara ekzone ar ekzonor mukor uzu kiya sai taikko?" \v 2 Hibaye aro hodde, "So, ãi Mišorot gĩyu asede fuinni, tũwara heṛe lamat zo edde henttu ãralla gĩyu kini anogoi, zene ãrar basai fari edde no mori." \p \v 3 Toi Yusufor doš báiye Mišorottu gĩyu kinibolla lamat giye. \v 4 Kintu Yakube Yusufor bái Benyaminore hitar báiyaindor fũwati no defeṛa, kiyollahoile hibaye hodde, "Oitfare hitar uwore hono bifod goṭibo." \v 5 Toi zara gĩyu kinito aišše hitarar fũwati Israilor futain okkol o heṛe aišše, kiyollahoile Kenanot o raṭ oil. \p \v 6 Ehon Yusuf oiyede dešor šašongoroya, ar iba oilde hiba ze he dešitta okkol beggunore gĩyu bessil. Toi Yusufor báiyain okkol aišše edde hitara hibar sarme meṛir uzu uite foijje. \v 7 Yusufe báiyaindore deikke edde hibaye hitarare sini faijje, kintu hibaye hitara loi osinor ḍoil goijje edde hora gori hota hoiye, hodde, "Tũwara hontu aiššode?" \p Hitara hodde, "Kenan dešottu, haiddo kinibolla aššide." \p \v 8 Yusufe báiyaindore sini faijje, kintu hitara Yusufore sini no fare. \v 9 Ar Yusufe hitarar babute ze ze šoppon okkol dekkil, hin okkol hibattu monot foijje; toi hitarare hodde, "Tũwara spai, dešot uidda zaga hoṛe ase saito aiššode." \p \v 10 Hitara zuwabe hodde, "No, malik, õnor gulam okkole haiddo kinto aiššede. \v 11 Ãra beggun ekzonor futain ãra šada dilla manuš, spai no." \p \v 12 Yusufe hitarare hodde, "No, tũwara dešot uidda zaga hoṛe ase saito aiššode." \p \v 13 Kintu hitara hodde, "Õnor gulam okkol baro bái aššilam, ãra oilamde Kenanor ekzonor futain okkol. Ar šoṛo bái ehon ãrar bafor fũwati ase, ar ekzon nai." \p \v 14 Yusufe hitarare hodde, "Iyan ãi tũwarare hoiyide hendilla, tũwara spai. \v 15 Ar tũwarare iyan loi forikka gora oibo: Ãi Feruwanor zanor hosom gori hoir, tũwarar šoṛo bái eṛe no aile, tũwara ei zagattu bair oi no fariba. \v 16 Tũwarar ekzonore defeṛao, edde tũwarar he báiyore anao, ar tũwara eṛe bondi tako, ar ei bafe tũwarar hota forikka gora oibo, tũwara hãsa hota hor ne. Zodi no oile, ãi Feruwanor zanor hosom gori hoir, tũwara spai okkol." \v 17 Toi hibaye hitarare tin din hazotot rakkiye. \p \v 18 Tin dinor din Yusufe hitarare hodde, "Ek ham goro, toi tũwara basi fariba, kiyollahoile ãi Allare ḍorai: \v 19 Tũwara zodi šada dilla manuš o toile tũwarar báiyaindor butottu ekzon hazotot bondi tako, ar baki beggune tũwarar bukalo góror manuš okkololla gĩyu loi zogoi. \v 20 Tarfore tũwara tũwarar šoṛo báiyore ãr hãse ano, toi tũwarar hota formanito oibo, edde tũwara no moriba." Toi hitara hendilla goijje. \p \v 21 Ar hitara ekzonore ekzone hodde, "Soiyi ãra ãrar báiyor babute hosurbon, kiyollahoile hite ãrar hãse minnoti goijje, edde ãra hitar foranor hošto dekiyore hin no funi; etolla ãrar uwore ei mosibot hazir oiye." \p \v 22 Hetunot Rubene hodde, "Ãi no ne tũwarare hoilamde, fuwawar berudde guna no goijjo? Kintu tũwara no funo, ar ehon hitar louwor hisab diya forer." \v 23 Hitara ṭer no ze Yusufe hitarar hota buzi farer, kiyollahoile hibaye hota buzaidoya bebar goijje. \p \v 24 Toi hiba hitarar hãsottu dure ator oi zaiyore hainde edde uwafes firi aišše. Toi hiba abar firi aišše edde hitara loi hota hoiye, Ar hitarar butottu Simeonore dori hitarar šaikkat bainde. \p \v 25 Bade Yusufe hitarar bosta okkolot gĩyu bori dibolla, ar hitara fotti ek ekzonor ṭiya zar zar bostat ferot dibolla, edde baisalla hána dibolla hokum diye. Toi hitaralla hendilla gora oiye. \v 26 Tarfore hitara hitarar gĩyur bosta okkol hitarar gada okkolor fiṛot loiye edde henttu giyegoi. \p \v 27 Ar fõtot rait haṛaibolla taimmede heṛe hitarar butottu ekzone hitar gadare adar dibolla hitar gĩyur bosta kuille. Toi hite bostar mukot hitar ṭiyagun deikke. \v 28 Henot hite báiyain okkolore hodde, "So, ãr ṭĩya firaidiye, hin ãr bostar butore." \p Henot ḍore hitarar foran uri giyegoi edde hafi hafi ekzonore ekzone hodde, "Allaye ãrare in ki goijje?" \p \v 29 Bade hitara Kenan dešot hitarar baf Yakubor hãse aišše, edde hitarar uwore zen zen goiṭṭe hin okkol beggun hibar hãse hoi funaiye. Hitara hodde, \v 30 "Ze manušwa he dešor uwore malik, hibaye ãra loi hora bafe hota hoiye, ar ãrare dešor uidda zaga tuwoya spai mone goijje. \v 31 Kintu ãra hibare hoiyi, 'Ãra šada dilla manuš, spai no. \v 32 Ãra baro bái, ek bafor futain, kintu ekzon nai, edde šoṛo bái Kenanot ehon ãrar bafor fũwati ase.' \p \v 33 "Henot he deš šašongoroya manušwaye ãrare hodde, 'Iyan loi ãi tũwara šada dilla manuš oi ne zani fariyum: Tũwarar ek báiyore ãr hãse raki zo, edde tũwarar bukalo góror manuš okkololla haiddo loizo. \v 34 Ar tũwarar šoṛo báiyore ãr hãse ainno, henot ãi buzifariyum ze tũwara spai no, kintu šada dilla manuš. Toi ãi tũwarar bái tũwarar hãse firai diyum, edde tũwara ei dešot besa kina gori fariba.'" \p \v 35 Toi hitara zẽtte bostattu haiddo ḍaille, ar so, hitara fottizonor bostar butore hitarar fottizonor ṭiyar bunda! Ei ṭiyar bunda okkol hitara edde hitarar bafe deki, beggune ḍoraiye. \v 36 Ar hitarar baf Yakube hodde, "Tũwara ãre fuwain hara goijjo. Yusuf nai, Simeon o nai, abar Benyaminore loizaito sor. In beggun ãr uwottu guzori zar!" \p \v 37 Hetunot Rubene hitar bafore hodde, "Ãi zodi tũwar hãse itare firai no ani, toile tũi ãr dui futore kun goijjo. Hitare ãr hatot do, ãi hitare tũwar hãse uwafes firai aniyum." \p \v 38 Kintu Yakube hodde, "Na, ãr fut tũwarar fũwati no zaibo; hitar bái mori giyegoi edde šude hite basi ase. Tũwara ze fõt bai zaiba, heṛe zodi hitar hono bifod o, toile hitar šukke ei fona sule ãre fatalot lamai diba." \c 43 \s Benyamin Mišor dešot zar \p \v 1 Ehon o dešot raṭ beši hora. \v 2 Toi hitara Mišorottu ze gĩyu annil, hin beggun zehon haiya šeš oiye, hitarar bafe hitarare hodde, "Tũwara abar zo, edde ãralla aro olfo haiddo kini ano." \p \v 3 Toi Ehudaye hibare hodde, "Kintu he manušwaye ãrare hũšiyari diye edde hoiye, 'Tũwarar bái fũwati no takile tũwara ãr sarme no aiššo.' \v 4 Tũi zodi ãrar fũwati ãrar báiyore zaito do, ãra lamat zaiyum edde tũwalla haiddo kini aniyum. \v 5 Ar zodi no defeṛo, ãra no zaiyum, kiyollahoile he manušwaye ãrare hoiye, 'Tũwarar bái fũwati no takile tũwara ãr sarme no aiššo.'" \p \v 6 Toi Israile hodde, "Tũwara he manušware tũwarattu ar ek bãi ase hoiyore kiyolla tũwara ãr loi endilla bura ham gorila?" \p \v 7 Hitara hodde, "Manušwaye ãrar babute edde ãrar foribaror babute zora zori gori endilla hoi fusar goijje. 'Tũwarar baf ki ehono zinda ne? Tũwarattu ki aro ek bái ase?' Ar ãra hibare ei suwal okkol mozin zuwab diyi. Henot ãra ken gori zaniyum ze hite hoibo, 'Tũwarar báiyore eṛe ano?'" \p \v 8 Toi Ehudaye hibar baf Israilore hodde, "Fuwaware ãr fũwati defeṛo, ãra uṛi edde baisa di, toi zene ãra, tũi edde ãrar fuwain šoho, ãra forane basi edde no mori. \v 9 Ãi nize hitar zabin roilam; hitare tũi ãr hatottu gosi loiyo. Ãi zodi hitare tũwarar hãse uwafes firai no ani toile ãi hara zibon tũwar hãse hosurbon oi takiyum. \v 10 Ãra eto deri no goritam boli etone hameka ãra dui bar zaiyore uwafes ai faittam." \p \v 11 Toi hitarar baf Israile hodde, "Zodi hen gora fore, toile endilla goro: Manušwalla ek hadiya hisabe tũwarar bosta okkolot dešor nam gora ziniš okkolottu kissu lo, olfo duf, olfo rezom, olfo modu, kušbo mosolla, pistašo dana edde badam. \v 12 Ar tũwara fũwati ḍabol ṭĩya lo, kiyollahoile bostar mukot ze ṭĩya firi aišše, hin firai diya foribo. Oitfare hiyan ekkan hono bul oiye. \v 13 Tũwarar báiyore lo edde zolti he manušwar hãse uwafes zo. \v 14 Šorbo Šoktiwala Allaye gorok zene he manušwaye tũwarare doya gore, toi hite tũwarar dusora bái edde Benyaminore tũwarar fũwati defeṛa. Ar ãttu zodi fuwain hara owa forile o, fuwain hara oilam." \p \v 15 Toi manušgunore he hadiya, hatot ḍabol ṭĩya edde Benyaminore loiyore hitara uiṭṭe edde Mišorot lami giye edde Yusufor sarme hazir oiyegoi. \v 16 Yusufe hitarar fũwati Benyaminore dekiyore hibaye hibar gór sõloya ze, hitare hodde, "Ei manuššunore góror butore loiza, ar ek zanuwar zorgorao edde hanar bondobos goro; itara dũijja ãr fũwati hána háibo." \p \v 17 Manuššuwaye Yusufe hoilde hendilla goijje, hitarare Yusufor górot loigiye. \v 18 Kintu hitarare Yusufor górot loizarbar, hitara ḍoraiye, ar hitara hodde, "Agor baror ze ṭĩya ãrar bostat gori firigilgoi hinor befare ãrare eṛe ana oiye. Ehon itara ãrare duš dehai akromon gori faribo. Ãrar gadagun hari loifelaibo edde ãrare gulam banaifelibo." \p \v 19 Toi hitara Yusufor gór sõloyar hãse giye edde hitar loi goror dorozar ḍake hitar loi hota hoiye, \v 20 edde hodde, "Oh malik, ãra iyar age o ek bar haiddo kinto aiššilam. \v 21 Kintu ãra zẽtte fõtot rait haṛaibolla tiyaiyi, edde ãrar bosta kuilli, ar so, fotti ek ekzon zar zar ṭĩya bostar mukot, ãrar nizor ṭiya furafuri uzon mozin, ar ehon hin ãrar fũwati anni. \v 22 Hin bade o haiddo kinibolla fũwati ãra aro ṭĩya anni. Ãrar ei ṭiya ãrar bostat hone di rakkil hiyan ãra no zani." \p \v 23 Toi hite hodde, "Tũwarar balai ok, no ḍoraiyo. Tũwarar Allah edde tũwarar bafor Allaye tũwarar bostat gayebi dón diyede; tũwarar ṭĩya ãi failam." Bade hite Simeonore hitarar hãse ainne. \p \v 24 Bade manuššuwaye hitarare Yusufor góror butore ainne, fani diye toi hitara hitarar ṭeng duiye, ar hite hitarar gadagunore adar diye. \v 25 Yusuf dujja aibo boli hitara hadiyagunore tiyar gori raikke, kiyollahoile hitara funnil ze hitarar há fiya heṛe oibo. \p \v 26 Tarfore Yusuf górot aišše, toi hitara ze hadiya okkol ainne hinore góror butore loi zaiyore hibar sarme raikke edde hitara hibar sarme meṛir uite foijje. \v 27 Hibaye hitara ken ase he hóbor loi bade hibaye hodde, "Tũwarar ze burá bafor babute ãre hoila hiba bala ase ne? Hiba ki ehono basi ase?" \p \v 28 Hitara hodde, "Õnor gulam ãrar baf ehono basi ase, ar hiba ehono basi ase." Toi hitara meṛit uite foijje edde Yusufore ijjot dehaiye. \p \v 29 Ar Yusufe suk tuli saiye edde hibar nizor mar fut, afon bái Benyaminore deikke, "Ite ne tũwarar he šoṛo bái, zar hota tũwara ãre hoila?" Ar hibaye hodde, "Allaye tore rahamot gorok, oh fut!" \v 30 Toi Yusufe toratori goijje, kiyollahoile báiyore dekiyore hibar foran hainde. Yusufe ekkan handibar zaga tuwaibolla henttu niyoli giyegoi, ar hiba nizor kamerat góille edde hainde. \p \v 31 Bade hibaye muk dúi bade abar baire niyoli aišše, edde nizore sõli loi, ar hána bari dibolla hokum diye. \v 32 Toi hitara hiballa, edde hibar báiyain okkololla, edde hibar fũwati Mišoriyo okkol zara hána hóya, hitara beggunore aleda gori hána bari diya oiye, kiyollahoile Mišoriyo okkole Ibroni okkolor fũwati hafiya no gorito, haron hiyan aššilde hitarar hãse ekkan hingšar ham. \v 33 Yusufor sarme báiyain okkolore hitarar boyoš mozin buwaiye. Henot hitara tajjuf oi ekzone oinno zonor uzu sa šuru goijje. \v 34 Yusufe hitar nizor ṭebilottu kissu kissu hána báiyaindore dibolla bebosta goijje. Kintu oinno báiyain beggunottuwaro Benyaminore fãs gun beši diya oiye. Ar hitara Yusufor fũwati beša beši há fiya goijje edde beši kuši goijje. \c 44 \s Bostat rufar fiyala \p \v 1 Tarfore Yusufe hibar gór sõloyare endilla hokum diye: "Ei manuššune zedun boi loizai fare, hedun gĩyu hitarar bostat okkolot bori do, ar hitara fotti zonor ṭĩya hitara fotti zonor bostar mukot di diyo. \v 2 Ze beggunor šoṛo hitar bostar mukot ãr rufar fiyalawa edde hitar gĩyu kinibar ṭiya di diyo." Toi hite Yusufe hoiyede mozin goijje. \p \v 3 Tarfordin binna fohor zehon oiye manuššunore hitara gadagun loi hentu faṭai diya oiye. \v 4 Hitara šude šohorottu niyoli beši dure no zaite Yusufe hibar gór sõloyare hodde, "Uṭ, manuššunore fisottu lorai za, ar tui zẽtte hitare doribigoi, hitarare hoibi, 'Tũwara balair bodole burai ka goijjo? \v 5 Iba loi no ne ãr munife fiyede edde gonafora gorede? Tũwara iyan ziyan goijjo, ek horaf ham goijjo!'" \p \v 6 Gór sõloyaye hitarare doijjegoi edde he hota okkol hitarare hoiye. \v 7 Kintu hitara hitare hodde, "Ãr malike endilla hota okkol kiyolla hor? Õnor gulam okkole endilla ham hono din no goribo! \v 8 So, ãra bostar mukot ze ṭĩya failam hin ãra Kenan dešottu uwafes tũwar hãse firai anni, hen abostat ãra õnor munifor góror šuna rufa kiyolla sur goriyum? \v 9 Õnor ei gulam okkol zar hãse iba fazaibo, hite moribo; ar ãra o ãr malikor gulam oiyum." \p \v 10 Toi hite hodde, "Bala, tũwara hodde mozin oibo; zar hãse fa zaibo, hite ãr gulam oibo, ar baki tũwarar hosuri sara oiba." \p \v 11 Toi hitara toratori goijje edde ek ekzone hitar nizor bosta meṛit lamaiye, edde zar zar bosta te kuille. \v 12 Toi hite ḍõr báiyor bostattu loti šuru gori šoṛo báiyor bosta foijjonto tuwaiye. Ar Fiyalawa Benyaminor bostat fa giye. \v 13 Toi hitara hitarar nizor hor faiṭṭe, edde zar zar bosta gadar fiṛot bandi loi uwafes šohorot firi giye. \p \v 14 Ehudah edde hitar báiyain okkol Yusufor górot aišše, ar Yusuf hehono heṛe aššil; toi hitara Yusufor sarme meṛit ũite foijje. \v 15 Yusufe hitarare hodde, "Tũwara goijjode in ki goijjo? Ãr ḍoilla manuše ze goni fare, hiyan ki tũwara no zano?" \p \v 16 Ehudaye hodde, "Ãr malikore ãra ki hoi faijjum? Ki hota hoiyum? Ãra nidušide hiyan ken gori dehai faijjum? Õnor gulam okkolor hosuri Allaye tuwai bair goijje. So, zar hãse fiyala fa giye hite edde ãra ãr ehon malikor gulam." \p \v 17 Kintu Yusufe hodde, "Endilla ham ãi hono din gori no faijjum! Zar hãse he fiyala fa giye lehar te ãr gulam oibo. Ar tũwara šanti bafe tũwarar bafor heṛe firizaigoi fariba." \p \v 18 Tarfore Ehudaye Yusufor ḍake zai hodde: "O ãr malik, foriyad gorir, õnor ei gulamore ekkan hota hoibolla ejazot do. Õnor gulamor uwore gušša no goijjo, õne, Feruwanor fuwainna. \v 19 Ãr malike hibar gulam okkolore fusar goijjila, 'Tũwarar baf bái ase ne?' \v 20 Ar ãra malikore zuwab dilam, 'Ãrattu ek burá baf ase, ar hibattu burá halor ek fut ase; ar hitar bái mora giye, ar hite ekela ek mar ek fut, hitar bafe hitare beši ador gore.' \p \v 21 "Toi õne õnor gulam okkolore hoila, 'Tũwara hitare eṛe anogoi, ãi hitare niz suke saiyum.' \v 22 Ar ãra ãr malikore hoilam, 'He zuwan bafore eri ai no faribo; hite hitar bafore eri aile, hitar baf mori zaiboi.' \v 23 Kintu õne ei gulam okkolore hoila, 'Tũwarar šoṛo báiyore zodi tũwarar fũwati no ano, tũwara ãr sarme ai no fariba.' \v 24 Toi ãra õnor gulam ãr bafor górot uwafes zaiyore, ãra ãr malikor hár hota hibare zanailam. \p \v 25 "Toi ãrar bafe hodde, 'Tũwara abar zo, ãralla hodun haiddo kini anogoi.' \v 26 Ãra hoilam, 'Ãra lamat zai no farir; zodi ãrar šoṛo bái ãrar fũwati take, toile ãra zai faridde, kiyollahoile ãrar šoṛo bái fũwati no takile, ãra manušwar muk sai no faijjum.' \v 27 Toi õnor gulam, ãrar bafe ãrare hodde, 'Tũwara zano ze ãr bouwe ãlla dui futore biyaiye, \v 28 henttu o ekzon ãttu giyegoi, ar ãi hoilam, "hite hameka hanhan oi giyegoi" hiyattu loti ãi hitare ar no dekilam. \v 29 Ehon ãttu itare o zodi loizogoi, edde hitar hono bifod goṭe, toile tũwara hitar dukke ei burá boyošot ãre fatalot lamai diba.' \p \v 30 "Ar ehon, õnor gulam ãr bafor munttu ãi hazir oile, edde fuwawa ãrar fũwati no takile, (zar foranor hitar foran loi gãta), \v 31 zuwannuwa ãrar fũwati naide dekile hiba mori zaibogoi, endilla gori õnor gulam okkole õnor gulam ãrar bafore šukke ei burá boyošot fatalot lamai dibo. \v 32 Ar õnor gulam ãrar bafor hãse ãi ei zuwanor zabin oi hoilam, 'Ãi zodi hitare tũwar hãse firai no ani, toile ãi ãr bafor hãse zibonbor hosurbon takiyum!' \p \v 33 "Hetolla aroz gorir, ei fuwawar bodole ãre õnor gulam hisabe rako, edde ei fuwaware hitar báiyaindor fũwati firi zaito do. \v 34 Ei fuware no loi zaiyore ãi ken gori ãr bafor hãse firizai faijjum? Edde bafor ze bifod goṭibo hin o ken gori sai faijjum?" \c 45 \s Yusufe báiyaindore sin diye \p \v 1 Toi Yusuf nizor ḍake tiyat aššilde hitarar sarme nizore ar sõli raki no fare, edde guzori hodde, "Ãr sarmottu beggunore niyolai do!" Henot hibar ḍake ar kiye tiyat no aššil. Toi hetunot Yusufe báiyaindor hãse nizor foriso diye. \v 2 Ar hibaye eto ḍõr gori guzori hainde ze Mišoriyo okkole hin funniye, edde Feruwanor góror ma he babute funniye. \p \v 3 Bade Yusufe hibar báiyaindore hodde, "Ãi Yusuf; ãr baf ki ehono basi ase?" Kintu hibar báiyainde hibare zuwab di no fare, kiyollahoile hitara hibar sarme ḍoraye. \p \v 4 Yusufe hibar báiyaindore hodde, "Meherbani gori tũwara ãr ḍake aiyo." Hitara hibar ḍake giye, toi hibaye hodde, "Ãi tũwarar bái Yusuf, zare tũwara Mišorot beisso. \v 5 Ar tũwara ãre eṛe beissode hiyanolla ehon tũwarar monot duk no ainno otóba nizor uwore rag no goijjo; foran okkol basaibolla Allaye tũwarar age ãre eṛe defeṛaiye. \v 6 Kiyollahoile dešot raṭ soledde ehon dui bosor oiye, ar aro fãs bosor saš ba fošol da no oibo. \v 7 Kintu Allaye tũwarar bongšore duniyait basai rakibolla edde moha uddaror duwara tũwarare basaibolla, tũwarar age ãre defeṛaiye. \p \v 8 "Hetolla, ãre eṛe tũwara defeṛaiyo no, kintu Allaye. Hibaye ãre Feruwanor bafor zagat, edde hibar hár góror malik, edde šara Mišor dešor uwore šašongoroya goijje. \v 9 Tũwara toratori uwore ãr bafor hãse zo edde hibare ho: 'Tũwar fut Yusufe endilla hoiye: Allaye ãre šara Mišor dešor malik goijje; tũi eṛe lamat ãr hãse aiyo, deri no goijjo. \v 10 Tũi, tũwar futziyain edde natifuti, tũwar goru sool, ar za kissu ase beggun loi Gušen elehat takifariba; ar ãr ḍake ogai, \v 11 Ar heṛe ãi tũwarare deha funa goriyum, kiyollahoile raṭ aro fãs bosor ase. Ar no oilede tũi edde tũwarar góror guštiṭiya, zin ase beggune hošto faiba.' \p \v 12 "Ar so, tũwara edde ãr bái Benyamin, tũwara nizor suke dekor, ze ãi nizor muke tũwarar loi hota hoidde; \v 13 Mišorot ãr hondilla ijjot, edde zaha kissu tũwara deikko, beggun ãr bafore hoiba, ar hibare hara eṛe lamat loianogoi." \p \v 14 Toi hibaye hibar bái Benyaminor golat dori hainde, ar Benyamine o hibar golat dori hainde. \v 15 Ar hibaye báiyain beggunore suma diye edde hitarar golat dori hainde. Tarfore hibar báiyainde hibar loi hotabattara hoiye. \p \v 16 Yusufor báiyain aiššede, ei hóbor Feruwanor górot fõsiyore, Feruwan edde hitar gulam okkol beggune kuši oiye. \v 17 Feruwane Yusufore hodde, "Tui tor báiyain okkolore ho, 'Tũwara endilla goro: Tũwarar zanuwargunor fiṛot haiddo lo edde Kenanot baisa do, \v 18 ar tũwarar bafore edde tũwarar nizor nizor góror manuš okkolore loi ãr hãse aiyogoi. Ãi tũwarare Mišoror uttom zaga diyum, edde tũwara dešor barik ziniš okkol hái fariba.' \p \v 19 "Tui hitarare hokum dibi, 'Tũwara endilla goro: Tũwarar bou fuwaindolla Mišorottu gũra gari okkol loizo, ar hitarare edde tũwarar bafore loi aiyogoi. \v 20 Ar tũwarar malamalolla no bafiyo, kiyollahoile fura Mišoror uttom ziniš tũwarar oibo.'" \p \v 21 Toi Israilor futain okkole hendilla goijje. Yusufe razar hokum mozin hitarare gũra gari diye, ar hibaye hitarare fõtolla hána o diye. \v 22 Hibaye fotti zonore noya hor diye, kintu Benyaminore tin šot rufar ṭĩya edde fãs zura hor diye. \v 23 Ar bafolla hibaye in okkol defeṛaiye: došwa modda gadar fiṛot gori Mišoror barik ziniš okkol, ar došwa miyala gadar fiṛot gori gĩyũ edde ruṭi ar bafor baisalla haiddo. \v 24 Tarfore hibaye báiyaindore bidai goijje, ar hitara baisa diyar šomot hibaye hodde, "Fõtot hoijja-hanḍal no goijjo!" \p \v 25 Toi hitara Mišorottu niyoliyore uwore Kenanot hitarar baf Yakubor hãse aišše. \v 26 Edde hitara bafore hoiye, hodde, "Yusuf ehono zinda ase, ar šara Mišor dešor uwore hite šašongoroya oiye." Kintu bafor dil sorot taigiyegoi, kiyollahoile hitara hota hibattu biššaš no lage. \v 27 Ar Yusufe hitarare hoilde he hár hota okkol zehon hitara hibare hoiye, edde hibare boiloizaibolla Yusufe gũra gari okkol defeṛaiyede hin zehon deikke, henot hitarar baf Yakubor ruh uwafes zinda oi uiṭṭe. \v 28 Toi Israile hodde, "Iyan beši oiye! Ãr fut Yusuf ehono zinda ase; Ãi zaiyore moribar age hitare saiyum." \c 46 \s Yakub Mišorot zar \p \v 1 Tarfore Israile hibar hár kissu loi baisa diyore Beer-Šebat aišše, edde hibaye hibar baf Isakor Allar mutallek kurbani okkol diye. \p \v 2 Allaye raitta Israilore deha diyore hodde, "Yakub, Yakub!" \p hibaye hodde, So, oto ãi. \p \v 3 Toi hibaye hodde, "Ãi Allah, tor bafor Allah; Lamat Mišorot zaite tui no ḍorais, kiyollahoile heṛe ãi tore ek ḍõr zati goriyum. \v 4 Ãi tor fũwati lamat Mišorot zaiyum, edde hentu ãi tore abar uwafes firai o loi ainnum, ar tor sukor fata Yusufor nizor hate bandi dibo." \p \v 5 Toi Yakube Beer-Šebattu baisa diye. Israilor futainde hitarar baf Yakubore, edde hitara nizor nizor futziyain okkolore, edde bouwain okkolore, oi gũragari okkol, zin Feruwane hibare boiloizaibolla defeṛail, hinot gori loi giye. \v 6 Ar hitara hitarar zanuwar okkol edde Kenanot hamailde hár šombotti okkol fũwati loi, Yakub edde hibar fura bongšo ṭiya hibar fũwati, Mišorot aigiyegoi. \v 7 Yakube hibar futain, futaindor fuwain, ziyain, ziyaindor ziyain, hibar gũṛa bongšo ṭiyare hibar fũwati Mišorot loi anniye. \b \lh \v 8 In okkol oilde Israilor futain okkol nam okkol (Yakub edde hibar bongšo okkol) zara Mišorot aišše: \b \li1 Yakubor foila zormo Ruben. \li1 \v 9 Rubenor futain okkol: \li2 Hanok, Pallu, Hešron edde Karmi. \li1 \v 10 Simeonor futain okkol: \li2 Jemuwel, Jamin, Ohad, Jakin, Sohar edde Šaul he Kenaniyo mayafuwar fut. \li1 \v 11 Levir futain okkol: \li2 Geršon, Kekat edde Merari. \li1 \v 12 Ehudar futain okkol: \li2 Er, Onan, Šela, Feroš edde Šerah. (Er edde Onan Kenan dešot entehal goijje.) \li2 Ferošor futain okkol: \li3 Hešron edde Hamul. \li1 \v 13 Issakaror futain okkol: \li2 Tola, Puvah, Job ar Šimron. \li1 \v 14 Sebulunor futain okkol: \li2 Serod, Elun ar Jahalel. \lf \v 15 Itara oilde Lear futain okkol, zarare hibaye Paddan-Aramot Yakubolla biyail, fũwati hibar zi Dina šoho. Hitara mayafuwain edde morod fuwain beggune muṭ triš tinzon. \b \li1 \v 16 Gador futain okkol: \li2 Sifiyon, Haggi, Šuni, Esbon, Eri, Arodi edde Areli. \li1 \v 17 Ašeror futain okkol: \li2 Jimna, Jišba, Jišbi, Beriyah, edde hitarar boin Serah. \li2 Beriyar futain okkol: \li3 Heber edde Malhiyel. \lf \v 18 Itara he Zilpar fuwain zare Labone nizor ziyore bandi hisabe dil, hibaye Yakubolla itarare biyaiye. Itara beggune šullo zon. \b \li1 \v 19 Yakubor bou Rahelar futain okkol: \li2 Yusuf edde Benyamin. \li3 \v 20 Ar Mišorot, Manessare edde Efraimore On šohoror imam Putiferar zi Asenate Yusufolla biyaiye. \li1 \v 21 Benjaminor futain okkol: \li2 Bela, Beker, Ašbel, Gera, Naman, Ehi, Ruš, Muffim, Huffim edde Ard. \li4 \v 22 Itara aššilde Rahelar futain okkol, zarare Yakubolla biyaiye. Hitara muṭ soiddo zon. \b \lf \v 23 Danor fut: \li2 Hušim. \li1 \v 24 Naftalir futain okkol: \li2 Zahšiyel, Guni, Jezer edde Šillem. \lf \v 25 Itara aššilde Bilhar futain, zare Labone nizor ziyore bandi hisabe dil. Hibaye Yakubolla itarare biyaiye. Hitara muṭ hãt zon. \b \lf \v 26 Hitara zarare loi Yakube Mišorot aiyat aššil, zara hibar nizor bongšottu, Yakubor futaindor bouwain okkol sara, hitara muṭ haiṭ so zon. \v 27 Mišorot Yusufottu ze dui fut zormo oiye, edde Yakubor gušṭi zara Mišorot aišše hitara beggune muṭ hoittor zon. \b \p \v 28 Bade Yakube hibar age Ehudare Yusufor hãse defeṛaiye, zene hibaye hitare Gušenot zaibar fõt dehai de, toi hitara Gušen elehat aišše. \v 29 Toi Yusufe hibar nizor gũra garire hãzaiyore Gušenot hibar baf Israil loi deha goitto giye. Toi bafore zehon deikke, golat dori bout hotun hainde. \v 30 Hetunot Israile Yusufore hodde, "Ãi ehon moribolla tiyar! Tui zinda asos, ãi tor siyara dekilam." \p \v 31 Toi Yusufe hibar báiyain okkol edde hibar bafor góror manuš okkolore hodde, "Ãi Feruwanor hãse zai ei hóborgan hoigoi, hibare hoiyum, 'Ãr báiyain edde bafor góror manuš okkol zara Kenanot takito, hitara ãr hãse aišše. \v 32 Hitara soolsoroya okkol; hitara goru sool faloya okkol. Hitara hitarar goru, sool, edde hitarar nizor hár kissu fũwati loi aišše.' \v 33 Ar Feruwane tũwarare zẽtte ḍakibo edde fusar goribo, 'Tũwarar feša ki?' \v 34 Tũwara hoiba, 'Õnor ei gulam okkol edde hitarar baf dada okkole šoṛo halottu loti ehon foijjonto goru sool fali aiyer.' toi zene tũwara Gušenot takifariba, kiyollahoile soolsoroya okkol mani Mišoriyo okkolor hingšar ziniš." \c 47 \p \v 1 Toi Yusuf giye edde Feruwanore ei hóborgan diye, hodde, "Ãr baf báiyain okkole hitarar goru sool edde hitarar nizor hár kissur loi Kenan dešottu aigiyegoi, ar ehon hitara Gušenot." \v 2 Ar hibaye hibar báiyain okkolor butottu fãs zonore loiyore hitarare Feruwanor sarme hazir goijje. \p \v 3 Feruwane báiyain okkolore fusar goijje, "Tũwarar feša ki?" \p Hitara Feruwanore hodde, "Õnor ei gulam okkol hitarar baf dada okkolor ḍoil, soolsoroya. \v 4 Ãra ei dešot forbaš goribolla aiššide, kiyollahoile õnor gulam okkole hitarar zanuwar okkol sori háibolla hono zaga no fail, kiyollahoile Kenanot raṭ beši hora oiye ar etolla aroz gorir, õnor gulam okkolore Gušenot takito do." \p \v 5 Toi Feruwane Yusufore hodde, "Tor baf edde tor báiyain okkol tor hãse aišše, \v 6 Mišoror deš tor sarme ase; ar dešor uttom zagat tor baf edde báiyaindore bošoti goraba; hitara Gušen elehat bošoti gorok; ar hitarar butore has laikka manuš asede tor zana takile, hitarar uwore ãr nizor zanuwar zãkor zimma de." \p \v 7 Bade Yusufe hibar nizor baf Yakubore ainne edde Feruwanor sarme hazir goijje; toi Yakube Feruwanore duwa goijje, \v 8 toi Feruwane Yakubore fusar goredde, "Tũwar boyoš ho bosor oiye?" \p \v 9 Toi Yakube Feruwanore hodde, "Ãr forbaš hal ekšo triš bosor; ãr aiur ei olfo din, hin o hoštot haiṭṭiye. Ar hin ãr baf dada okkolor forbaš halor aiuror fuwainna no o." \v 10 Bade Yakube Feruwanore duwa goijje edde hitar sarmottu bidai oiye. \p \v 11 Toi Feruwanor hokum mozin, Yusufe Mišor dešor uttom zagat, Rameses elehat, šombotti hisabe di, hibar baf edde hibar báiyain okkolore bošobaš goribolla buwai diye. \v 12 Yusufe hibar baf báiyain edde hibar bafor hár góror manuš okkolore, hitarar fuwain mozin haiddo zuhai diye. \s Raṭ \p \v 13 Dešor hono mikka haiddo no aššil, kiyollahoile heṛe raṭ beši boiyanok oiye; Mišor edde Kenan raṭor zoriya toba oi giyegoi. \v 14 Ar Mišorot edde Kenanot zeto ṭiya aššil hin loi mainše haiddo kinat maze, Yusufe he šomosto ṭĩya dola gori loi Feruwanor górot ainne. \v 15 Mišor edde Kenan dešor manuš okkolor ṭĩya zehon šeš oi giyegoi, Mišor beggune Yusufor hãse aiyore hodde: "Ãrare haiddo do! Ãrattu ar hono ṭĩya nai boli ki ãra õnor sukor sarme moriyum ne?" \p \v 16 Yusufe hodde, "Tũwarattu ṭĩya šeš oigilegoi tũwarar goru sool do, toi ãi tũwarar zanuwaror bodole tũwarare haiddo diyum." \v 17 Toi hitara hitarar zanuwar okkol Yusufor hãse ainne, toi Yusufe gũra, soolor zak, gorur zak, edde gada, hin okkolor bodole tarare haiddo diye. Ebafe Yusufe hitarar hár goru sool okkolor bodole hitarare haiddo diye edde he bosor lalon falon goijje. \p \v 18 He bosor haṛi zaigoi bade hitara dusora bosor aiyore hodde, "Ãra ãrar malikor hãse kissu gufon no goriyum, ãrar ṭĩya beggun furaigiyegoi, ar goru sool o õnor oiye; ar ãrar ga edde zobin sara malikore sarme rakibolla ãrattu ar kissu nai. \v 19 Õnor sukor sarme ãra edde zobin šoho kiyolla moritam? Ãrare edde ãrar zobingunore haiddor bodole kini lo, ar ãra ãrar zobin šoho Feruwanor gulam oiyum. Ãrare bizor dana do, toi zene ãra zane basi fari edde no mori, ar zobingun o beabadi oi no zagoi." \p \v 20 Toi Yusufe Mišoror hár zobin Feruwanolla kini loiye, kiyollahoile Mišoriyo okkol fotti ekzone hitarar zaga besi felaiye, kiyollahoile hitarar uwore raṭ beši hora oil. Ei bafe Mišoror hár zaga Feruwanor oiye. \v 21 ar Yusufe Mišoror ek šimattu loti oinno šima foijjontor manuš okkol beggunore šohorot lari loi ainne. \v 22 hibaye šude šadu okkolor zobingun kini no lo, kiyollahoile hitara Feruwanottu bata faito, ar ze bata hitarare Feruwane dito hin loi hitara solito. Hetolla hitara hitarar zobin no bese. \p \v 23 Toi Yusufe mainšore hodde, "So, aziya ãi tũwara edde tũwarar zobin Feruwanolla kiniloilam. Ei bizor dana in lo, zobinot šiṛogoi. \v 24 Hinot folibode hinor fãs bagor ek bag Feruwanore diba, ar baki sair bagottu bizor dana edde tũwara edde tũwarar góror manuš okkol edde tũwarar fuwaindolla haiddo oibo." \p \v 25 Toi hitara hodde, "Õne ãrar foran rokka goilla, ãrar uwore õnor rahamotor nozor ok; ãra Feruwanor gulam oiyum." \p \v 26 Yusufe Mišoror zobinor babute ei ain ze goijjil hiyan aizo foijjonto zari ase. Zendilla neki, hár fošolor fãs bagor ek bag Feruwanor. Šude šadu okkolor zobin Feruwanor no o. \p \v 27 Toi Israili okkol Mišoror Gušen elehat bošoti goijje. Hitara heṛe šombotti fail edde hitara fólwala oiye edde manušor zono šoinka beši oi uiṭṭe. \s Yakubor šeš din okkol \p \v 28 Yakub Mišor dešot hõtoro bosor basi aššil, ar Yakubor boyoš ek šo sališ hãt bosor oiye. \v 29 Bade zehon Israil moribar ṭaim hãse aišše, hibaye hibar fut Yusufore ḍakaiyore hodde: "Ãi zodi tor doya fai taki, toile aroz gorir, tui ãr kulot hat de edde ãre hota de ze tui ãre doya dehaibi edde he mozin wada ṭik rakibi. Tũi ãre Mišorot no gãraibi, \v 30 Ãi zehon ãr baf dada okkolor hãse ziraiyum, tui ãre Mišorottu niyolai loi zaiyore hitarar hoborstanot ãre gãraibi." \p Yusufe hodde: "Tũi zen hor, ãi hen goijjum." \p \v 31 Toi hibaye hodde, "Tui ãr loi hosom gor." Toi hibaye hosom goijje, toi Israile bisanar šitanor mikka sojida foijje. \c 48 \s Yakube Manessa edde Efraimore duwa goijje \p \v 1 Iyar hoto din bade ekzone Yusufore hodde, "So, õnor bafottu ošuk." Henot hibaye hibar dui fut, Manessa edde Efraimore, hibar fũwati loiye. \v 2 Toi ekzone Yakubore hóbor hoiye, hodde, "So, tũwar fut Yusuf aišše." Henot Israile hibar gar hár bol diyore uiṭṭe edde bisanat uṛi boišše. \p \v 3 Yakube Yusufore hodde, "Kenan dešor Lušot maze Šorbo-Šoktiwala Allaye ãre deha dil edde duwa goijjil. \v 4 Hibaye ãre hoil, 'Sa, ãi tore beši fólwala goijjum edde tor bongšo barai diyum, ar ãi tore uggwa bout zatir šomaz goriyum, ar ãi tui bade tor bongšo okkolore ei dešgan sirohalolla šombotti hisabe diyum.' \p \v 5 "Ar ehon, tor dui fut, zara ãi eṛe Mišorot aibar age zormo oiye, hitara ãr; Ruben edde Simeonor ḍoilla Efraim edde Manessa o, hitara ãr. \v 6 Kintu itara bade zarare zonom dibi, hitara tor oibo; hitara hitarar báiyaindor name ei zagat šombottir miraz faibo. \v 7 Ar ãi Paddanottu aibar šomot Kenan dešor Efratot fõsite olfo fõt baki takite, Rahela ãr hãsottu mara giye. Henot ãi heṛe Efrator (hiyan oilde Betlehem) fõtor ḍake hibare dohon gorailam." \p \v 8 Toi, Israile Yusufor dui futore dekiyore hibaye fusar goredde, "Itara hontara?" \p \v 9 Yusufe hibar bafore hodde, "Itara ãr futain, zarare Allaye ei dešot ãre diye." \p Toi Israile hodde, "Hitarare ãr hãse an, ãi hitarare duwa gori." \p \v 10 Burá boyoše suke dekibar šokti homi zagoinor zoriya Yakube bala gori no dekito. Yusufe hibar dui futore hibar hãse ainne, ar hibar bafe hitarare suma diye edde ãzamari doijje. \p \v 11 Toi Israile Yusufore hodde, "Ãi baffilam, tor muk ar no dekiyum; kintu sa, Allaye ãre tor bongšo udda dehaiye." \p \v 12 Tarfore Yusufe hitarare Yakubor kulottu lamai diye edde meṛir uzu oi holla zuhaiore bafore salam goijje. \p \v 13 Bade Yusufore dunizonore loi zai, Efraimore ḍen hate dori Israilor bame edde Manessare bam hate dori Israilor ḍene, hibar ḍake ainne. \v 14 Kintu Israile hibar ḍen hattan barai di Efraimor matat rakkil, zodi o hite šoṛo fut. Ar bam hattan Manessar matat rakkil, zodi o hite foila fut. \p \v 15 Toi hibaye Yusufore duwa goijje edde endilla hoiye, \q1 "Ãr baf dada, Ibrahim edde Isak, Allar issa mozin solito, \q2 ãr zibonor foila loti aijja foijjonto, \q2 he Allah ze ãre soolsoroyar ḍoilla gori sõli aiyer. \q1 \v 16 he firista ze ãre hár mosibotottu uddar goijje, \q2 Hibaye ei zuwan okkolore duwa gorok. \q1 Itarar duwara ãr edde ãr baf dada, \q2 Ibrahim edde Isakor nam basi takok, \q1 ar itarar bongšo ei zobinot beša beši bari uṛok." \p \v 17 Hetunot Efraimor matat bafe ḍen hat raikkede deki Yusuf naraz oiye; toi hibaye Efraimor matattu bafor hattan loi Manessar matat dibolla saiye. \v 18 Yusufe bafore hodde, "Baba, hendilla no, foila zormo iteya; itar matat tũwar ḍen hat rako." \p \v 19 Kintu bafe na monzur oi hodde, "Ãi zani, o fut, ãi zani. Hitar butottu o uggwa zati oibo, edde hite o mohan oibo, kintu hitar šoṛo bái hitattuwaro aro beši mohan oibo. Hitar bongšor manuš okkolor butottu beši zati okkol oibo." \v 20 Toi hibaye hitarare he din duwa goijje edde hodde: \q1 "Israili zati okkole honokiyore duwa dibar šomot hitara en hok: \q2 'Allaye tore Efraim edde Manessar ḍoilla gorok.'" \m Endilla hoiyore hibaye Efraimore Manessare ḍõr banaiye. \p \v 21 Tarfore Israile Yusufore hodde, "Sa, ãi moribar ṭaim aišše, kintu Allah tũwarar fũwati takibo edde tũwarare tũwarar baf-dadar dešot firai loizaiboi. \v 22 Ãi tore tor báiyaindottuwaro ek bag miraz beši dilam, ze beši bag ãi tore diyum, hiyan oilde he zaga ziyan ãi toluwar edde silhanḍa loi zuddo gori Amorittiyo okkolor hatottu loilam." \c 49 \s Yakubor šeš hota edde entehal \p \v 1 Bade Yakube hibar futaindore ḍaikke edde hodde, "Beggune fũwati aiyo, sarme tũwarar uwore zin goṭibo hin ãi tũwarare hoi: \b \q1 \v 2 "Beggune fũwati aiyo! \q2 Funo, Yakubor futain okkol, \q2 tũwarar bab Israilor hota funo. \b \q1 \v 3 "Ruben, tui ãr foila zormo. \q2 Tui ãr bol, ãr juwanir foila fól, \q2 tui beggunor uwore šommani edde šoktidar. \q1 \v 4 Tui fanir ḍoilla ũtari foror, tor he usol tokka ar no takibo, \q2 kiyollahoile tui tor bafor bisanat giyos; \q2 tui napak ham goijjos, hite ãr bisanat giye. \b \q1 \v 5 "Simeon edde Levi bái bái \q2 hitarar horafir zontro oilde toluwar. \q1 \v 6 Hitarar gufon mošorat ãr hono ongšo nai, \q2 ãi hitarar dolot no! \q1 kiyollahoile hitara guššae manuš kun gore, \q2 nizor issa mote gorur ṭengor šiṛa haṛe. \q1 \v 7 Bodduwa hitarar gušša edde gumanore, \q2 haron hin bišon edde beši zalemi. \q1 Ãi hitarare Yakubor bongšottu bag goriyum, \q2 edde Israilor butore hitarare šiṛašitta goriyum. \b \q1 \v 8 "Ehudah, tor báiyainde tor tarif goribo; \q2 dušmon okkolor geṛir uwore tor hat oibo; \q2 tor bafor futain okkole tor sarme mata zuhaibo. \q1 \v 9 Ãr fut Ehudah, tui šingor so; \q2 tui šiyaror gusto há šeš gori uṛi aili. \q1 Šingor ḍoilla neṛili edde uite fori roili, \q2 honokiye tor ḍake aibar šahoš no gorer. \q1 \v 10 Ekdin Ehudar bongšor butottu \q2 ekzon šašongoroya aibo, \q2 zar hokum hár zatiye manibo. \q1 Ehudattu razar aša no zaibogoi, \q2 no zaibogoi bisaror aša hibar dui ṭengor mazottu \q2 Ze foijjonto šilo no aiye \q2 ar zati okkolor baiddota hibar oibo. \q1 \v 11 He ãngur lotat hibare gadawa bandibo, \q2 ar ãngur gasor he barik ḍeilat bandibo, gadar soware, \q2 hibaye šorafot duiye hibar fušak, \q2 ãnguror louwot duiye hibar hoor. \q1 \v 12 Hibar suk oibo šorafottuwaro lal, \q2 hibar dat dudottuwaro dola. \b \q1 \v 13 "Sebulun doriyar farot bošot goribo, \q2 hiyan zahaz biraibar bondor oibo; \q2 Sidon foijjonto hitar dešor šima oibo. \b \q1 \v 14 "Issakar oilde ek boli gada \q2 ze dui soolor urar mazottu neṛer. \q1 \v 15 hite dekilo ze ziranir zagagan bala, \q2 ar deššan šundor, \q1 hetolla hite bár boibolla hand lagai dilo, \q2 ar ek bondi gulam oigiyegoi. \b \q1 \v 16 "Dane hitar mainšor bisar goribo, \q2 Israilor guštir ek bongšor ḍoilla gori. \q1 \v 17 Dan ek haf, fõtor ḍake ek bišdor haf, \q2 siyon rastat ze gũrar kuri sai kuṭmare, \q2 ar gũrar suwari uldi fis mikka fori zagoi. \b \p \v 18 "O \nd Mabud \nd* ãi tũwar uddaror ofekkat asi. \b \q1 \v 19 "Gadore ḍahaitor dole hamela goribo, \q2 kintu te o ulda falda hamela goribo. \b \q1 \v 20 "Ašerottu barik haiddo fodai oibo; \q2 hite razalla mozar hana zuhaibo. \b \q1 \v 21 "Naftali melá horinni, \q2 hite šundojja baša ho. \b \q1 \v 22 "Yusuf oilde ek gulawala gas, \q2 zonnar ḍake ek gulawala gas, \q2 ze gasor ḍeila okkol ḍebal ḍiyai giye. \q1 \v 23 Tir maroya okkole hitare beši hošṭo der, \q2 hitara hitare tir marer edde hamela gorer. \q1 \v 24 Kintu hitar silhanḍa zendilla mojbut, \q2 hitar hator bayerat roiye hendilla bol, \q1 kiyollahoile Yakubor Šoktiwalar hat, \q2 ze Israilor falok edde he ḍõr fattor, \q1 \v 25 tor bafor Allah, ze tore modot gorer, \q2 he Šoktiwala, ze tore rahamot gorer, \q1 asmanor uworor rahamot loi, \q2 nisor zobinor rahamot loi, \q2 bukor dud edde gorbor rahamot loi. \q1 \v 26 Tor bafor rahamot aro barik \q2 sirohailla faharottu rahamotottuwaro, \q2 sirohailla parbotottu bala zinišottuwaro. \q1 Hin okkol Yusufor matar uwore forok, \q2 forok hitar matar širot, ze báiyain okkolor maze razfut. \b \q1 \v 27 "Benyamin oilde ek šiyari gendabag, \q2 binna hite šiyar háibo, \q2 ar hazinna hite luṭ baṛe." \b \p \v 28 Itara beggun oilde Israilor baro bongšo, ar in oilde zin hitarar bafe hitarare hoil zẽtte hibaye hitarare rahamot goijje. Hibaye rahamot goijje edde hitara fotti ekzon ze zar laikka mozin duwa diye. \s Yakubor moron \p \v 29 Bade Yakube hitarare hokum diye edde hitarare hodde, "Ãi ãr baf dada okkolor hãse dola oirgoi. Hetittiyo Efronor maṛor hoboror gãtot, ãr baf dada okkolor fũwati ãre hobor diyo. \v 30 Ei gãt iba oilde Kenanot Mamrer muwamui Mokfelar maṛot, ziyan Ibrahime Hetittiyo Efronor hãsottu maṭ šoho hoborstan banaibolla kini loil. \v 31 Heṛe Ibrahim edde hibar bou Sarare o hobor diya oiye, ar Isak edde hibar bou Rebekare o heṛe hobor diya oiye, ar ãi Leare o heṛe hobor diyi. \v 32 He maṭ edde heṛe asede gãt šoho hiyan Hetittiyo okkolottu kini lowa oiye." \p \v 33 Yakube hibar futaindore hokum diya šeš gori bade bisanar uwore dui ṭeng ek hatar goijje, bade niyaš felaiye edde hibar baf dada okkol loi dola oiyegoi. \c 50 \p \v 1 Hetunot Yusufe hibar bafor mukor uwore muk diyore hainde, edde hibare suma diye. \v 2 Bade Yusufe hibar bafor gat kušbo mosolla makidibolla, hibar gulam okkol edde ḍakṭor okkolore hokum diye, henot ḍakṭor okkole hibare kušbo mosolla makidiye, \v 3 Hitara he ham sališ din dori goijje, kiyollahoile kušbo mosolla maki dite sališ din lage. Ar Mišoriyo okkole hiballa hoittor din foijjonto šuk goijje. \p \v 4 Šukor din okkol faraizaigoi bade, Yusufe Feruwanor hormosari okkolore hodde, "Zodi ãi tũwarar nozorottu doya fai taki, toile Feruwanor hanot ei hotagun hogoi, \v 5 'Ãr bafe ãre hosom goraiye edde hoiye, "Sa, ãi morizairgoi, Kenanot ãi ãlla ze hobor kuri raikki, tui ãre hibat gãrais." Hetolla foriyad gorir, ãre heṛe uwore zaito do; ãi bafore gãrai bade abar firi aiššum.'" \v 6 Feruwane hodde, "Za, tor bafe tore zendilla hosom goraiye, tui he mozin hibar hobor degoi." \p \v 7 Toi Yusufe hibar bafore gãraibolla uwor mikka baisa diye, Feruwanor gulam okkol beggun, hitar góror hár murubbi okkol edde dešor hár murubbi okkol, beggune hibar fũwati uwore giye. \v 8 Ar Yusufor fura gór, edde hibar báiyain okkol, edde hibar bafor gór okkol giye; šude hitarar gura fuwain okkol edde goru soolor zãkgunore Gušenot eri giye. \v 9 ar hibar fũwati uwore gũragari edde gũrar suwari okkol o giye. Hitara beggune ḍõr ek dol oiye. \p \v 10 Toi hitara Zordan halor oinno faror Atador hõlat fõisse, heṛe beša beši bilag dori handa haṛi goijje. Ar Yusufe o hãt din dori bafolla šuk goijje. \v 11 Ar Kenanor bašinda okkole Atador hõlat Mišoror mainšor šuk falon šoba deki hodde, "Mišoriyo okkololla iyan ekkan beši muilliyoban šuk šoba oibo." Hetolla Zordanor oinno ḍakottu asede zaga hiyanor nam Abel-Mišraim nam oiye. \p \v 12 Toi hibar futaindore hokum dilde mozin hitara goijje. \v 13 Hitara hibare Kenanot loigiye, edde Mamrer muwamui Mokfelar maṛor gãtot hobor diye, ziyan Ibrahime Hetittiyo Efronor hãsottu hoborstan banaibolla kiniloil. \v 14 Bafore dohon gorai bade Yusufe báiyain okkol, aro zara hibar fũwati hibar bafore dohon goraito gil, hitara beggun šoho Mišorot firi aigiyegoi. \s Yusufe hibar báiyaindore maf gori der \p \v 15 Yusufor báiyainde zehon deikke ze hitarar baf morigiyegoi, hitara hodde, "Otfare Yusufe ãrare hingša goribo, edde ãra hitar uwore ze burai goijjilam, hin beggunor bodola uwafes ãrattu loibo." \v 16 Hetolla hitara Yusufor hãse en hoiyore hóbor defeṛaiye, "Tor bafe moribar age ãrare endilla hokum dil: \v 17 'Tũwara Yusufore ei hota hoiyo: Tor báiyainde tor berudde oinnai goriyore ze nasoyi edde guna goijje meherbani gori tui hitarar onnaire edde gunare maf goride.' Etolla ehon ãra foriyad gorir, tor bafor Allar ei gulam okkolor onnaire edde gunare maf goride." Hitarar ei hotat Yusufe hainde. \p \v 18 Bade hibar Báiyain okkol o aišše edde hibar sarme meṛit ũite foijje edde hodde, "Sa, ãra tor gulam okkol." \p \v 19 Toi Yusufe hitarare hodde, "No ḍoraio! Ãi hon Allar zagat tiyoya? \v 20 Tũwara ãr berudde horafi goribolla baffila hiyan ṭik, kintu Allaye balar mikka baiffe. Ei bafe Allaye beši mainšor foran rokka goribar issa goijje, zendilla tũwara aziya dehor. \v 21 Hetolla no ḍoraiyo! Ãi tũwara edde tũwarar fuwaindore falizaiyum." Ei bafe hibaye hitarare dilot šanti edde buz diye. \s Yusufor moron \p \v 22 Bade Yusuf hibar bafor gór šoho beggun loi Mišorot bošoti goijje; Hiba ekšo doš bosor zinda aššil, \v 23 ar Yusufe Efraimor fuwain edde Efraimor natiyain okkol foijjonto dekkil. Ar Manessar fut Makiror fuwain okkol o Yusufor kulot zormo oil. \p \v 24 Bade Yusufe báiyaindore hodde, "Ãi morizairgoi, kintu Allaye hameka tũwarar uzu nozor rakibo, edde Ibrahim, Isak edde Yakubor hãse ze deš dibar wada goijjil, tũwarare ei dešottu he dešot loizaibo." \v 25 Yusufe Israili okkolore ek hosom goraiye edde hodde, "Allaye hameka tũwarar uzu saibo, ar tũwara entu ãr ãḍḍigun tuli loizaiyogoi." \p \v 26 Toi Yusuf ekšo doš bosor umorot mori giyegoi. Ar mainše hibare kušbo mosolla maki diye edde hibare Mišorot ek tabutot raki diya oiye.