\id 2TI \h 2 Timotius \toc1 Paulus susura kadua na fee nonoon Timotius \toc2 2 Timotius \toc3 2Tim \mt1 2 Timotius \mt2 Paulus susura kadua na \mt2 fee nonoon Timotius \c 1 \s1 Soda-moleꞌ \p \v 1-2 Timotius au ana susuek! \p Susuraꞌ ia neme au mai, Paulus, fo Manetualain here na au dadi uꞌ Yesus Kristus lahenda nadedenun. Yesus nadenu au aruꞌu-alosaꞌ soda-moleꞌ manabasa taꞌa. Soda-moleꞌ manabasa taꞌa ria, Manetualain helu basa neuꞌ lahenda kamahereꞌ ara. \p Timotius! O sama leoꞌ au ana boki ka. De, au hule-haradoi fo Manetualain ita Aman no Yesus Kristus ita Ramatuan, ela Ara sue-lai ma ratudu dale malole nara ma fee o masoda no tetu-temaꞌ, mole-dame, ma tesatei-tamadaleꞌ.\x + \xo 1:1-2 \xt Lahenda Nadedenuꞌ ara Tutuin 16:1\x* \s1 Paulus hule makasi neuꞌ Manetualain \p \v 3 Hatu-leledon au hule-haradoi fee o. Au hule makasi neuꞌ Manetualain, nana huu o tuka mahere Ni. Au alalau Manetualain no dale malalao-malalafuꞌ, sama leoꞌ ita bei-baꞌi nara ralalau Ni. \v 4 Au afarene tepoꞌ fo ita tasidaꞌ a, o luu ma tuda. Au dale ka nahiiꞌ naan seli aneta oo o seluꞌ, ela au dale ka namahoꞌo. \p \v 5 Au boe afarene tepoꞌ fo o mulai mamahere tebe-tebe neuꞌ Ramatua Yesus. Namahere rupa leo naꞌ a, nahuu-naoka memaꞌ nai o beim Luisa ma o mamam Eunike dale nara. Ma au boe amahere tebe-tebe ae, namahere rupa leo naꞌ a nasoda nai o dale ma.\x + \xo 1:5 \xt Lahenda Nadedenuꞌ ara Tutuin 16:1\x* \s1 Paulus hule Timotius nalalaꞌo babati-papalaꞌ neme Manetualain mai \p \v 6 Tepoꞌ fo au fua lima ka neuꞌ o laka ma, ma hule-haradoi fee o. Manetualain fee o bebeꞌi-baraꞌaiꞌ losaꞌ moi-tao fee Ni. De, besaꞌ ia au hule fo o mamomoriꞌ seluꞌ babati-papalam ria. \v 7 Huu fo Manetualain Dula-dale Na, ta fee ita dadi teuꞌ lahenda manabiiꞌ. Tehuu Ana fee ita bebeꞌi-baraꞌaiꞌ, henuꞌ no susueꞌ, ma tauli tatalolole ao-ina ara. \v 8 De, bosoꞌ bii-maeꞌ dedea laꞌeneuꞌ ita Ramatua na. Bosoꞌ bii-maeꞌ, nana huu au lahenda manahukuꞌ. Tuka matetu na huku au, nana huu au alalau Ni. Maneniko o tui-beka Ramatuaꞌ Hara-dasin, sona o muste sadia lepa-masaa susa-lela sama leoꞌ ami boe. Maneniko hapu susa-lela leo naꞌ, sona neuꞌ ko Manetualain fee o bebeꞌi-baraꞌaiꞌ. \q1 \v 9-10 Huu fo Manetualain riꞌ soi-tefa na ita teme sala-siko ara mai. \q2 Ma, Ana here na ita dadi teuꞌ lahenda malalao-malalafuꞌ. \q1 Ana natudu dale malole Na neuꞌ ita, nana huu Ana sue-lai ita. \q2 Sekonaa te, ita ta tao hata esa boeꞌ, fo tao na ita taraa sipo Ria dale malole Na. \q1 Manetualain beita sura-adu dae-bafoꞌ a tehuu Ana naetuꞌ so ela fee Yesus Kristus mai, \q2 fo natudu dale malole Na, ma fee ita soda-moleꞌ manabasa taꞌa. \q1 Besaꞌ ia Yesus Kristus mai fo tao natetu Manetualain naꞌeꞌetu Na so. \q2 Ana nalulutuꞌ mamates a kuasa na so! \q3 Bea riꞌ namahere neuꞌ Ramatua Yesus, \q2 neuꞌ ko ana hapu soda-moleꞌ manabasa taꞌa. \q1 Hihii-nanauꞌ ia tebe dadi Tutui Malole! \p \v 11 De Manetualain soꞌu na au dadi uꞌ Yesus Kristus lahenda nadedenun, fo au tui-beka Tutui Malole Na, ma au anori lahenda rai basa mamanaꞌ ara.\x + \xo 1:11 \xt 1 Timotius 2:7\x* \v 12 Huu fo besaꞌ ia au doidoso nai bui ia daleꞌ, nana huu au alalaꞌo Yesus Kristus pareta Na. Leo mae leoꞌ na boe au ta bii-maeꞌ, nana huu au bubuluꞌ bea riꞌ au amaheren riꞌ Ramatua Yesus. Ma au boe bubulu no matetuꞌ, Ana nabeꞌi nanea nonoi-tataoꞌ ia, nana huu Ria riꞌ fee au. Neuꞌ ko Ana fee bebeꞌi-baraꞌaiꞌ ela au alalaꞌo nonoi-tataoꞌ ia losaꞌ Ana natafali seluꞌ mai. \v 13 De, manori tuka nanori roo-tetuꞌ fo au atudun neuꞌ o so a. Mamahere maroo ma sue-lai basa lahenda ra fo natudu nae, o dadi esaꞌ mo Yesus Kristus so. \v 14 Manetualain fee o hata mabeli esa so, riꞌ nanori roo-tetuꞌ a. De, maboi matalolole hata ria, o! Hule Dula-dale Malalao-malalafuꞌ fo nai ita basa dale na, ela Ana tulu-faliꞌ o maboi hata ria no malole. \s1 Onesiforus tulu-fali Paulus nai bui daleꞌ \p \v 15 Tantu o mamanene rae, Figelus no Hermogenes, ma lahenda fekeꞌ fo reme propinsi Asia,\f + \fr 1:15 \ft Fai a ulu na propinsi Asia, nana riꞌ besaꞌ ia dadi neuꞌ negara Turki a poꞌ muri na.\f* ara foa ela au so. \v 16-18 Tehuu, Onesiforus sona fekeꞌ. Ana ta heoꞌ neme au mai. O mita mataꞌ maꞌulu na au bei nai kota Efesus, ana tulu-fali au naroo. Fai fo ana mai nai kota Roma ia, ana saka naleleiꞌ au nai basa mamanaꞌ ain. Mateꞌe na ana hapu au nai bui daleꞌ. Tehuu ana ta maeꞌ fa. Ana mai dama au laꞌo-naroo nai bui ia, ela natetea au dale ka. \p De, au hule-haradoi fo Manetualain, natudu dale malolole Na neuꞌ Onesiforus no basa kileoboboki nara. Naraa no dae-bafoꞌ a nonoe na, Manetualain naetuꞌ lahenda ra dedeaꞌ nara, au amahehenaꞌ fo Ana naetuꞌ no malole neuꞌ Onesiforus. \c 2 \s1 Ita mana tuka Kristus, muste tasoda sama leoꞌ soldadu fo tuka naroo malaka na \p \v 1 Timotius, au ana susuek! Huu no Yesus Kristus, dale malole Na, Ana nau fee seluꞌ o bebeꞌi-baraꞌaiꞌ. De, o muste sipoꞌ ana leo, huu fo mabua mo Ni so. \v 2 Maꞌuluꞌ na au anori o laꞌeneuꞌ Manetualain eno roo-tetu Na nai lahenda dodouꞌ matan. De, besaꞌ ia au hule neuꞌ o, ela basa hata fo o mamanene nemeꞌ au mai so a, mu manori seluꞌ asa fee lahenda fo o bisa mamahere si. Ara muste ranori ralelaꞌ nanoriꞌ ria neuꞌ lahenda fekeꞌ ara bali. \p \v 3 Ita basa ia nana, sama leoꞌ Yesus Kristus soldadu nara. De, ita lepa belaꞌ doidosoꞌ sama leoꞌ Ria boe. Huu no o nana soldadu malole, de o muste lepa ma nuu babati ma. \v 4 Soldadu fo nalalaꞌo nonoi lakaꞌ a, ana ta neu sososoꞌ no nonoi-tatao fekeꞌ bali. No ria na, ana tao na malaka na namahoꞌo. \p \v 5 Hai natutudu fekeꞌ neme napoꞌi lalaiꞌ a mai. Maneniko ita tapoꞌi lalaiꞌ, sona muste tuka atoran a. Maneniko taꞌa sona deaꞌ teu leo, huu fo ta seki soꞌ. Leoꞌ na boe maneniko ita nau talalaꞌo Ramatuaꞌ a nonoi-tataon, sona muste tuka atoran a. \p \v 6 Mete neuꞌ lahenda maue-maosa a boe. Ana noi-tao mela-maku naan seli nai oka-tinen. Huu no ana tao leo naꞌ, de hapu naꞌuluꞌ oka-tinen buna-boan. \v 7 Afi matalolole natutuduꞌ sira. Neuꞌ ko Manetualain fee o bubuluꞌ basa sira. \p \v 8 Afi matalolole neuꞌ Yesus Kristus. Ria nana, mane Daud a tititi-nonosin. Ana mate, tehuu Manetualain fee Ni nasoda seluꞌ. Dedeaꞌ ria dadi neuꞌ Tutui Malole fo au uu tui-bekan nai basa mamanaꞌ ain. \v 9 Huu no au tui-beka Tutui Malole ria, de au hapu doidoso leo iaꞌ. Lena-lenaꞌ bali ara heke au reniꞌ rante, sama leoꞌ au lahenda tadaluꞌ. Leo mae leoꞌ na, tehuu ta bisa heke Manetualain Hara-dasin fa. \v 10 De, au sadia lepa doidoso rupaꞌ ara. Sadi Manetualain lehenda teteka-hehere nara bisa hapu soda-moleꞌ manabasa taꞌa. Neuꞌ ko Ana soꞌu namadedema si laꞌo naroo, nana huu ara dadi reuꞌ Yesus Kristus lahenda nara. \v 11 Dedea-nafadaꞌ ia ra memaꞌ tetebes ara: \q1 “Maneniko ita sipoꞌ tae, Kristus mate kati ita, ria sama leoꞌ ita boe mate laꞌo ela masoda paraaꞌ a, \q2 fo tasoda sama-sama too Ni. \q1 \v 12 Maneniko ita tanenete nai doidoso a sama leoꞌ Kristus, \q2 ita boe tatuuꞌ hopu pareta sama-sama too Ni. \q1 Tehuu maneniko ita talena Ni, \q2 Ria boe nalena natafaliꞌ ita.\x + \xo 2:12 \xt Mateos 10:33; Lukas 12:9\x* \q1 \v 13 Leo mae ita ta dite-tama too Ni, \q2 Ana dite-tama no ita losa do-doo na neu, \q3 Ana ta bisa dedea fufudiꞌ fa. Hata fo Ana dedea ni neuꞌ ko Ana tao natetun.” \s1 Lahenda mananoi-manatao fo Manetualain io si \p \v 14 Mafarereneꞌ fee lahenda kamahereꞌ ara, ela bosoꞌ rafarene heni basa hihii-nanauꞌ ia ra. Madenu neniꞌ Manetualain nade Na, ela ara hahae rasisipo bafaꞌ laꞌeneuꞌ dedeaꞌ a sosoa na. Huu fo basa sira sosoa-raraaꞌ taꞌa. Noi ralutu lahenda mamanene ra duduꞌa-aafi nara. \v 15 Makate moi-tao ela hapu iꞌio nemeꞌ Manetualain mai. Lahenda leo naꞌ ara ta parluu bii-maeꞌ fa, nana huu tao natetu ria nonoi na no malole. O muste dadi lahenda manamanori Manetualain Dedea-nafadan no roo-tetuꞌ. Huu fo, Dedea-nafadaꞌ ria tebe! \v 16 Madooꞌ a nemeꞌ dedeaꞌ fo ta nanuu hu-pedaꞌ, ma nemeꞌ dedea-nafada fo ta neni hada-horomata neuꞌ Manetualain. Dedea-nafada leo naꞌ a tao na lahenda boe-boe tao tadadalu. \v 17 Dedea-nafada tadalu nara ralalaba sama leoꞌ diopadoꞌ. Himeneus no Filetus dedea nara leo naꞌ! \v 18 Dua si ranori sala rae, basa lahenda mana mateꞌ ara rasoda faliꞌ so. Tehuu ta tebe leo naꞌ fa! No ria na, ara heo dooꞌ a reme eno roos a mai. Hata fo ara ranori ni a, tao ralutu lahenda ruma namahere nara. \p \v 19 Tehuu tutuu-tetendeꞌ fo Manetualain nafoa ni a, ta natakeko. Nai tutuu-tetendeꞌ ria manaduiꞌ nae, “Ramatuaꞌ a nalelaꞌ Ria lahenda nara”, ma “Lahenda fo doꞌo-tabe neuꞌ Manetualain, ana muste nadooꞌ a nemeꞌ tadaluꞌ a mai.” Tutuu-tetendeꞌ ria, nana riꞌ Manetualain lahenda nara.\x + \xo 2:19 \xt Susura Dudui Nadeꞌ a 16:5\x* \p \v 20-21 Nai lahenda kamasuꞌi ara uma nara daleꞌ hapu hata-heto rupaꞌ ara. Ruma tao si reme lilopilas ma lilofulaꞌ a mai. Tehuu ruma tao si reme ai ma daepilas mai. Hata-heto malole ra manuu umaꞌ a namahoꞌo pake si rai feta-dote bauinaꞌ. Tehuu hata-heto bale-bale faiꞌ manuu umaꞌ a maeꞌ pake si rai lahenda matan. Leoꞌ na boe lahenda ra. Maneniko bea nadooꞌ ao na neme tadaluꞌ a mai, ana sama leoꞌ hata-heto malole ra. Maumaꞌ a nahiiꞌ pake ni, nana huu nanuu sosoa-raraaꞌ fo tao nonoi-tatao malole rupaꞌ ara. \p \v 22 Lahenda murianaꞌ ara, mudaꞌ laesaꞌ nanahikiꞌ, nana huu tuka hihii-nanau ao-paaꞌ. Tehuu Timotius, o muste manea matalolole ao ma, fo bosoꞌ tuka hihii-nanau ao-paa leo naꞌ a. Tuka-saka mahere nonoi-tatao malole. Mamahere maroo neuꞌ Ramatuaꞌ a. Masoda no nasue-nalai aoꞌ ma mole-dame mo basa lahenda ra. Basa lahenda fo ramahere neuꞌ Ramatuaꞌ a, ma rasoda no dale malalao-malalafuꞌ, ara rahiiꞌ tao malole laꞌo naroo. De, Timotius! O muste masoda sama leoꞌ sira, e! \v 23 Au afada seluꞌ bali! Bosoꞌ masisipo bafaꞌ neuꞌ dedeaꞌ fo ta nanuu hu-pedaꞌ. Basa sira tao fee lahenda rahuu-ralena. \v 24 Lahenda fo roi-tao fee Ramatuaꞌ a, ta naraa rahuu-ralenaꞌ. Ara muste balaroi-balanauꞌ basa lahenda, ranori ralelaꞌ lahenda, ma ranuu dale naneneteꞌ neuꞌ lahenda manasaka dedeaꞌ ara. \v 25 Ara muste ralalaꞌo no dale malole neuꞌ lahenda fo soaꞌ asa. No ria na, Manetualain bisa tao nabeu dale nara, losa saledale-tuꞌetei nara, ela sipoꞌ ra hata roo-tetuꞌ a. \v 26 No ria na, ara bisa rasaneda-rafarene seluꞌ bali, boe ma poꞌi ao nara remeꞌ nitu ra malaka na mai. Huu fo ana heke-paꞌa naa si so, ela tuka noi ria hihii-nanaun. \c 3 \s1 Lahenda ra nonoi-tatao tadalu nara nai dae-bafoꞌ a nonoe na \p \v 1 Timotius! Naneneaꞌ no dae-bafoꞌ a fai nonoe na, susa-lelan dodouꞌ naan seli. Au afada memaꞌ o leo naꞌ. \v 2 Neu faiꞌ ria lahenda sue noi sira ao-ina heheli nara. Duꞌa-afi nai doi-tali. Ara radedema ao nara, ma radadae lahenda fekeꞌ ara. Ara soa ramumuluꞌ a. Ara ta nau ramanene ina-ama, ta hule ralelaꞌ makasi, hada taꞌ ara, ara ta rahiiꞌ hata fo laꞌeneuꞌ Manetualain. \v 3 Ta nau sue-lai lahenda. Ta nau mole-dame ro lahenda. Ara rahiiꞌ ramumulu lahenda. Ara ta ranenete rala ao nara. Tadalu raan seli ma ta rahiiꞌ dedeaꞌ malole. \v 4 Rahiiꞌ seꞌo heni tia-lai, ta dodoo-tatai naruꞌ, tao uni sira ralelaꞌ, tuka hihii-nanauꞌ ao-paaꞌ a lena heni tuka Manetualain. \v 5 Ara tao ao nara dadiꞌ lahenda fo tuka Manetualain boe, sekonaa te rouꞌ. Manetualain kuasa na ta nai sira dale nara fa. Bosoꞌ maneneaꞌ mo lahenda rupa leonaꞌ ara. \p \v 6 Lahenda rupa leo naꞌ ara, kodi lahenda uman reu no mata-idu maleleka nara, fo reu fufudi-leleꞌo inaꞌ fo dale na balanauꞌ fo riꞌ muda laesaꞌ hapu sosobaꞌ a. Ina rupa leo naꞌ ara, masoda nara lepa sala-siko dodouꞌ naan seli, ma tuka hihii-nanau aopa rupaꞌ ara. \v 7 Ramanene mese bebeuꞌ mai ranori hata bebeuꞌ, sona roi tuka-tukaꞌ a. Tehuu ara ta parna bubuluꞌ bea riꞌ laꞌe ma bea riꞌ sala. \v 8 O mafarene Yanes no Yamres tutui na, hete?\f + \fr 3:8 \ft Nadeꞌ ‘Yanes no Yamres’ ta nai Susura Makamoiꞌ a. Tehuu hapu lahenda malelaꞌ ruma rae, bate sira dua, nana lahenda malelaꞌ reme Masir mai, fo soaꞌ Musa tepoꞌ fo ana nau no lahenda Israel ara kalua reme Masir mai. Lees tutuiꞌ ria nai susuraꞌ Kalua reme Masir 7:11.\f* Tepoꞌ ria dua si ralelenaꞌ roo baꞌi Musa. Mesen besaꞌ ia ra, hada-parii nara leo naꞌ boe. Ara ta sipoꞌ nanori matetuꞌ a. Sira duduꞌa-aafin ta malole a, ma namahere nara ta tuka matetu na soꞌ. \v 9 Mesen pepekoꞌ rupa leo naꞌ ara, ta bisa ranenete rala dooꞌ a. Doo-doo boe ma basa lahenda bubuluꞌ koa-pakanaa nara! Samaleoꞌ fai maꞌulu na lahenda ra bubuluꞌ Yanes no Yamres napuputa nara. \s1 Homu mahere nanoriꞌ fo o sipo a \p \v 10 Timotius! O bubuluꞌ katemaꞌ au masoda ka so. O bubuluꞌ basa hata fo au anori-afada. O bubuluꞌ au masoda ka. O bubuluꞌ au duduꞌa-aafi ka. O bubuluꞌ hata fo au amahere. O mita mataꞌ au dale nanenete ka neuꞌ lahenda ra, ma au susue-lalai ka neuꞌ asa. O bubuluꞌ au anenete tao leoꞌ bea, nai au doidoso ka daleꞌ. \v 11 O boe bubuluꞌ ara fepa-liꞌu ramiminaꞌ au, losa au lepa doidoso rupaꞌ ara. Au hapu doidoso leo naꞌ ara nai kota Antiokia, Ikonium ma Listra. Tehuu leo mae leoꞌ na boe Ramatuaꞌ a poꞌi na au eme basa sira mai.\x + \xo 3:11 \xt Lahenda Nadedenuꞌ ara Tutuin 13:14-52; 14:1-7, 8-20\x* \v 12 Tebe basa lahenda fo ramahere neuꞌ Yesus Kristus, ma nau rasoda no makamoiꞌ tuka Manetualain hihii-nanaun, tantu lahenda tao doidoso si. \v 13 Lena-lenaꞌ bali lahenda tadaluꞌ ara, ro mapuputaꞌ ara, boe-boe tadalu raroo. Ara tipu-dai ratuda lahenda fekeꞌ a, sekonaa te sira nanatipuꞌ boe. \p \v 14 De, o muste homu mahere nanoriꞌ fo o sipo ni a. Ma hata fo o mamahere ni a, tuka maroo ni. Huu fo ria nana roo-tetuꞌ! O bubuluꞌ matetuꞌ, bea riꞌ nanori basa sira neuꞌ o, hete? O bisa mamahere si!\f + \fr 3:14 \ft 2 Timotius 1:5; 2:2\f* \v 15 Mulai neme o bei aanam ria mai, o bubuluꞌ Susura Makamoiꞌ a isi-liin! Susuraꞌ sira ratudu fee eno masodaꞌ, fo masoda mabua mo Manetualain nai nusatetu-ikutemaꞌ a, nana huu mamahere neuꞌ Yesus Kristus. \v 16 Basa-basan fo manaduiꞌ nai Susura Makamoiꞌ a nana tebe Manetualaian riꞌ fee neuꞌ lahenda ra fo duiꞌ asa. Susura ria, sosoa-raraan, riꞌ: nanori-nafada lahenda ra roo-tetuꞌ, natudu lahenda sala-sikon, hela-nore faliꞌ lahenda leo eno roo-tetuꞌ a, nanori lahenda ela tuka-tuka faiꞌ leo laꞌo tuka Ramatuaꞌ a hihii-nanaun. \v 17 No ria na, Susura Makamoiꞌ a, tao namanoꞌu-namadai Manetualain lahenda nara ela ara rabeꞌi tao basa nonoi-tatao malole. \c 4 \s1 Mu tui-beka Manetualain Hara-dasin \p \v 1-2 Neuꞌ ko Yesus Kristus natafali leo dae-bafoꞌ ia mai, fo homu pareta sama leoꞌ maneꞌ. Leo mae lahenda fo bei nasoda, ma lahenda fo mate si so, basa si reu rataa Ni fo Ana naetuꞌ sira dedea nara. De, au hule tebe-tebe nai Manetualain no Yesus Kristus matan, fo mu tui-beka fee lahenda ra, Manetualain Hara-dasin. Sadia laꞌo maroo! Bosoꞌ afi mae ledo-fain malole a do taꞌa. Matudu lahenda salan. Ma masaꞌai si no malole ma dale naneneteꞌ. Matetea dale nara pake nanori roo-tetuꞌ a. \p \v 3 Huu fo balahaa-binesaꞌ, lahenda ta nau ramanene nanori matetuꞌ a soꞌ. Ara rahiiꞌ ramanene noi mesen fo tutui nara naraa laꞌe no sira ridoo namanene nara. \v 4 Ara ta nau ramanene nanori matetuꞌ a. Tehuu rahiiꞌ ramanene noi tutui papake taꞌ ara! \p \v 5 Leo mae leoꞌ bea boe, o muste balaroe-balanau aom. Manenete nai doidoso daleꞌ. Mu tui-beka Tutui Malole a ela lahenda ra sipoꞌ Yesus Kristus. Malalau lahenda no dale namahoꞌo, losaꞌ basa nonoi-tataoꞌ ria. Bosoꞌ moi no dale poseseriꞌ. \p \v 6 Bosoꞌ tao aafiꞌ neu au, huu fo au fai mamate ka naneneaꞌ so. Au ia sama leoꞌ galaas a, isi na sakaꞌ basa ni so.\f + \fr 4:6 \ft Tepoꞌ fo lahenda Yahudi ra tao tutunu-hohotuꞌ nai Uma Mamaso Ina a, hapu tutunu-hohotuꞌ rupaꞌ esa fo muste poꞌa oe anggor neuꞌ mei tutunu-hohotuꞌ a lain. Batee Paulus fee nasasamaꞌ nae, ria masoda na sama leoꞌ oe anggor fo sakaꞌ poꞌa basan, ela dadi tutunu-hohotuꞌ fee Manetualain.\f* \v 7 Tehuu au apoꞌilalaiꞌ basa no malole. Au alai losa too a so. Au tuka ahere Yesus Kristus, ma ta heo leo baiꞌ u boeꞌ. \v 8 Besaꞌ ia, bei ahani noi hata esa. Riꞌ beker pareis fo ita Ramatua na peda memaꞌ ana fee basa lahenda fo rasoda no roo-tetuꞌ. Ita Ramatua na nana manaꞌee dedea matetuꞌ. Neuꞌ ko naraa no ledo-fai na, Ana fee au beker pareis ria. Ma ta noi au mesaꞌ ka. Tehuu basa lahenda fo sue-lai neuꞌ Ana, ma rahani mamai Na, sira hapu beker leo naꞌ boe! \s1 Paulus fee hehelu rupaꞌ ara \p \v 9 Timotius! O lai-lai mai dama au dei! \v 10 Huu fo besaꞌ ia, au mesaꞌ ka. Kreskes leo propinsi Galatia neu so. Ma Titus boe leo nusa Dalmatia neu so. Tehuu Demas nahiiꞌ noi hata dae-bafo papake taꞌ ia, ana foa ela au de leo kota Tesalonika neu so.\x + \xo 4:10 \xt Kolose 4:14; Filemon 24; 2 Korintus 8:23; Galatia 2:3; Titus 1:4\x* \v 11 Noi Lukas mesaꞌ ana leo no au nai ia. Saka ma Markus, fo emi dua mai belaꞌ a. Huu fo ana bisa tulu-fali rupaꞌ ara neuꞌ au nai ia.\x + \xo 4:11 \xt Kolose 4:14; Filemon 24; Lahenda Nadedenuꞌ ara Tutuin 12:12, 25; 13:13; 15:37-39; Kolose 4:10\x* \v 12 Au fee Tikikus leo kota Efesus neu so.\x + \xo 4:12 \xt Lahenda Nadedenuꞌ ara Tutuin 20:4; Efesus 6:21-22; Kolose 4:7-8\x* \v 13 Maneniko o mai sona, mafarereneꞌ muni au jeket ka fo au laꞌo elan nai Karpus uma na nai kota Troas. Ma mafarereneꞌ muni au susura kara, lena-lenaꞌ manaduiꞌ nai banda rouꞌ a.\x + \xo 4:13 \xt Lahenda Nadedenuꞌ ara Tutuin 20:6\x* \p \v 14 Alexander manatutu riti ria, ana tao tadaluꞌ dodouꞌ neuꞌ au so. Pesin nemeꞌ na, huu fo neuꞌ ko Ramatuaꞌ a balas ana, tuka ria nonoi-tataon.\x + \xo 4:14 \xt 1 Timotius 1:20; Sosoda Iꞌio-oꞌoaꞌ ara 62:12; Roma 2:6\x* \v 15 Besa-besa mo lahenda ria, nana huu ana nahiiꞌ nalena laka ita dedea-nafadan. \p \v 16 Tepoꞌ fo au masososa apadei nai manaꞌee dedeaꞌ ara matan fo asalaꞌe au dedea ka, ta hapu lahenda esa sama-sama no au boeꞌ. Basa si laoꞌ ela au. Nemeꞌ na! Ela Manetualain nafarene heni sira sala-siko nara. \v 17 Leoꞌ mae leo naꞌ boe, tehuu Manetualain ta foa ela au fa. Ana fee bebeꞌi-baraꞌaiꞌ neuꞌ au, ela au bisa tui-beka Tutui Malole Na ma ta kura-kaiꞌ hata esa boeꞌ. Au tui-beka leoꞌ na neuꞌ basa lahenda fo ta Yahudi fa, ela ramanene Tutui Malole ria. Ma au boe poꞌi a ao ka emeꞌ mamates a mai. \v 18 Neuꞌ ko Manetualain poꞌi na au eme basa tadaluꞌ ara mai. Ma Ana napipipi-nalalaꞌo au no soda-moleꞌ, masoꞌ leo nusatetu-ikutemaꞌ a u. Ria riꞌ homu pareta a nai na. \p Manetualain marela-masaꞌa! Au io-oa ma soꞌu amadedema Ni, ta namaetun! Amin. \s1 Paulus duiꞌ nateꞌe susura na \p \v 19 Bosoꞌ mafarene henin fee haraoe soda-moleꞌ neuꞌ susi Priskila,\f + \fr 4:19 \ft Dedea Yunani nai ia manaduiꞌ nae, ‘Priska’. Priska no Priskila, nana nadeꞌ dua tehuu lahenda esa.\f* no saon, bu Akila. Leoꞌ na boe neuꞌ Onesiforus kileoboboki nara katemaꞌ.\x + \xo 4:19 \xt Lahenda Nadedenuꞌ ara Tutuin 18:2; 2 Timotius 1:16-17\x* \v 20 Erastus leo nai kota Korintus. Fai maꞌulu na au foa ela Trofimus nai kota Miletus, huu fo tepoꞌ ria ana namahedi beraꞌ.\x + \xo 4:20 \xt Lahenda Nadedenuꞌ ara Tutuin 19:22; Roma 16:23; Lahenda Nadedenuꞌ ara Tutuin 20:4; 21:29\x* \v 21 Malale fo beita losa fai oefaaꞌ a, te o losa nai ia so. Toraranoo Ebulus, Pudes, Linus ma susi Klaudia ma toranoo kamahere fekeꞌ fo rai ia, sira basa raruꞌu-ralosaꞌ haraoe soda-moleꞌ fee emi. \p \v 22 Au hule fo Manetualain sama-sama no o losa do-doo na neu. Ma Ana natudu dale malole Na neuꞌ emi basa. \q2 Noi ri naaꞌ so, \q2 Paulus