\id EPH - Ramoaaina NT [rai] -Papua New Guinea 2006 (DBL 2014) 
\h Epeso 
\toc1 A Buk anun Paaulo karom a taara Epeso 
\toc2 Epeso 
\toc3 Ep 
\mt2 A Buk anun Paaulo karom a taara  
\mt1 Epeso  
\imt1 A pirpir kaapa muga  
\ip Baa Paaulo i ki u ra karabus irong Rom, i timu waat na buk: Raa karom a taara Epeso, raa karom a taara Pilipoi, raa karom a taara Kolose ma raa kaai karom Pilemon.  
\ip I timu a buk mi karom a taara na nurnur irong Epeso kupi diat a luki ma namur diat a taari karom a taara ingen.  
\ip Epeso ia raa ngaala na taamaan u ra papaar Aasia. A taara u ra taamaan maa diat nem aakit a maani, ma diat laana lotu karom a taabataaba di waatungi naa Aartemis. Diat paam raa ngaala na ruma na lotu anun Aartemis (babo Aap 19:17).  
\ip U ra weru winawaan anun Paaulo i warawaai karom a taara Iudaia baa diat ki irong Epeso (babo Aap 18:18-21). Ma namur u ra nuna wetula winawaan i waan talili balet urong Epeso ma i ki irong tula kilaala ma i wer a taara baa diat nukpuku ma diat nurnur un Iesu (babo Aap 19). Raa taara na nurnur diat a kum te Iudaia, ma raa taara pate. Paaulo i wer diat naa un Iesu Kaarisito daat raa ku, a taara Iudaia ma ra taara ingen kaai. I wer diat un tula pirpir welwelaar:  
\ipq Daat welaar ma ra panin raa muaana, ma Iesu ia a lorindaat.  
\ipq Daat welaar kaai ma ra ruma na lotu anun God, ma Iesu ia a ngaatngaat na waat kup a luk i ra ruma.  
\ipq Daat welaar ma ra tabuan baa di waninaari kup a paakamaau.  
\iot A winawaan i ra buk Epeso:  
\io1 A turturpaai ra buk mi (1:1-2)  
\io1 Daat raa naruma un Kaarisito (1:3–3:21)  
\io1 A kini ungaai anu ra taara na nurnur (4:1-16)  
\io1 A matakina lalaaun un Kaarisito (4:17–5:20)  
\io1 Daat a taraam wetwetalaai karom daat (5:21–6:10)  
\io1 A minong na wineium anu ra te Kaarisito (6:11-20)  
\io1 A tintinip na pirpir anun Paaulo karom diat (6:21-24)  
\c 1  
\p
\v 1 Iaau Paaulo, aapostolo anun Kaarisito Iesu u ra nemnem anun God. Iaau timu a buk mi karom muaat a taara anun God baa muaat ki matira Epeso, baa muaat a kum dowot na tena nurnur un Kaarisito Iesu.   
\p
\v 2 A maarmaari ma ra maalmaal kon God Tamaandaat ma a Tadaaru Iesu Kaarisito in ki karom muaat.   
\s1 Un Kaarisito, God i wadaan daat ma ra kum utnaa na nion  
\p
\v 3 Daat a pir walaawa paa God, a Tamaa ra nundaat Tadaaru Iesu Kaarisito. I wadaan daat ma ra kum utnaa na nion raap taanginaanga u ra maawa, baa daat ki un Kaarisito.  
\v 4 Kabina daat ki un Kaarisito, God ia pilak pa daat namuga utbaai baa pa i waki utbaai a rakrakaan buaal, kupi daat anuna taara, ma pa ta niraara in ki un daat namataana.   
\p
\v 5 U ra nuna maarmaari, namuga utbaai ia nunurai naa in lo pa daat kupi daat a kum natnatuna, baa daat ki un Iesu Kaarisito. U ra nuna nemnem ut ma u ra nuna gaaia i paami lenmi.  
\v 6 Io, daat a pir walaawa paa God u ra nuna koina maarmaari baa i tabaara daat mai un Natuna baa i maari aakiti.  
\v 7 Ma baa daat ki un Kaarisito, a gaapina i kul walaangalaanga pa daat, ma God i una wa anundaat kum aakaina mangamangaan. A maarmaari maa anun God i ngaala aakit,  
\v 8 baa i laana tabaara liklikina daat mai.  
\p God a tena manaana ma i nunura a kum utnaa raap.  
\v 9-10 Io, u ra nuna nemnem ut i waiaa daat u ra kum utnaa baa namuga i wawalipa. I lenbi: In aal ungaai a kum utnaa raap u ra maawa ma u ra rakrakaan buaal, kupi diat raap diat a ki natudaangi ra naagagon anun Kaarisito, maa ia maa in lorindiat raap. Taanga namuga utbaai God ia nunura a utnaa mi in paami un Kaarisito, ma baa a bung in ot in paam ot paai ut.   
\p
\v 11 A kum utnaa raap baa God i laana paami, i paami welaar ut ma ra nuna nemnem. Io, namuga utbaai i pilak pa miaat a taara Iudaia, kupi miaat a lalaaun un Kaarisito.  
\v 12 Io miaat a mugaana taara baa miaat nurnur un Kaarisito, kupi miaat a pir walaawa paa God ma ra nuna minamaar.  
\v 13 Ma muaat kaai, muaat lalaaun un Kaarisito, baa muaat walangoro a lingtatuna na pirpir bi, a Koina Wewapua naa God in walaaun pa muaat. Baa muaat walangoroi ma muaat nurnur un Kaarisito, God i ung taa anuna wakilang un muaat, a Takado na Nion, baa ia weweliman muga taau uni.  
\v 14 A Takado na Nion ia a mugaana wakilang, kupi in walingtatunai naa namur u ra bung baa God in walaangalaanga paa anuna taara, daat a kale a kum utnaa baa God ia weweliman taau uni. Io, daat a pir walaawa paa God ma nuna minamaar!   
\s1 Paaulo i aaraaring u ra taara na nurnur  
\p
\v 15 Io, baa iaau walangoroi naa muaat nurnur u ra Tadaaru Iesu, ma muaat maari a taara raap anun God,  
\v 16 pa iaau ngo ma ra pir wakaak karom God un muaat. Ma u ra nung kum niaaring iaau laana nuk pa muaat.  
\v 17 Iaau laana aaraaring baa God anu ra nundaat Tadaaru Iesu Kaarisito, a Tamaandaat baa i teng ma ra minamaar, in tabaara muaat ma ra manaana ko ra Takado na Nion, ma in paapa a nuknukimuaat, kupi muaat a nunura wakaak God.  
\v 18 Iaau aaraaring naa in wakaapa a mataa ra niomuaat, kupi muaat a nunura a utnaa baa daat ki walaang kupi, baa God i wataa pa daat naa daat a kale paai. Ma iaau aaraaring kaai baa muaat a nunurai naa a kum utnaa baa daat a taara anun God, daat a kale paai i ngaala aakit ma i teng ma ra minamaar.   
\p
\v 19 Ma muaat a nunurai naa a dekdekin God baa i waraaut daat mai, baa daat nurnur, i ngaala aakit. U ra nuna ngaala na dekdek maa,  
\v 20 God i watur paa Kaarisito ko ra minaat, ma i waki taai u ra papaara ot na limaana inaanga u ra maawa.  
\v 21 Ma mi Kaarisito i ngaala taa ra aalawur nion raap lenbi, a kum nion baa diat mukmuga, ma a kum nion baa diat paam akoto a naagagon, ma a kum nion baa diat paam akoto a dekdek, ma a kum nion baa diat kiki na ngaala. A iaan Kaarisito i ngaala aakit taa ra kum iang u ra lalaaun mi, ma u ra lalaaun namur.  
\v 22 God i ung taa a kum utnaa raap natudaangi ra dekdekin Kaarisito, ma God i waki taa Kaarisito kupi in ngaala taa ra kum utnaa raap, ma ia ut in lori ra taara na nurnur.  
\v 23 Ma a taara na nurnur diat a panin Kaarisito. Ma Kaarisito i teng un diat, ma i wateng a kum utnaa raap kaai.   
\c 2  
\s1 Namuga a niondaat i maat, ma mi God ia walaaun pa daat un Kaarisito  
\p
\v 1 Namuga a niomuaat i maat, kabina u ra kum aakaina pinapaam ma ra kum aakaina mangamangaan baa muaat paampaami.  
\v 2 Muaat murmur a kum mangamangaan anu ra rakrakaan buaal, ma muaat taraam karom Saataan, a mukmuga anu ra mataanitu u ra maup, ma mi a niono i papaam un diat raap baa diat wabulbul karom God.  
\v 3 Namuga, daat kaai daat lalaaun welaar ma ra taara na wabulbul. Daat kaai daat wagaaia ku a panindaat, ma daat murmur a kum aakaina nemnem i ra panindaat ma ra nuknukindaat. Di buta pa daat kaai a kum tena aakaina ut, ma a kaankaan anun God i ki un daat, welaar ma i ki un diat a taara na wabulbul.   
\p
\v 4 Iaku, God a tena maarmaari! Kabina maa i maari aakit daat,  
\v 5 baa daat maat u ra nundaat kum aakaina mangamangaan, i walaaun pa daat ungaai ma Kaarisito. Maia, God ia walaaun pa muaat, kabina ku u ra nuna maarmaari.  
\v 6 Baa daat ki un Kaarisito Iesu, God i watur ungaai daat ma Iesu ko ra minaat, ma i waki daat ungaai mai u ra nuna kiki na king inaanga u ra maawa.  
\v 7 God i waiaa anuna maarmaari karom daat un Kaarisito Iesu, kupi anuna ngaala na maarmaari in waan paat kaapakaapa karom a kum taaun taara namur.  
\v 8 God i maari muaat ma i walaaun pa muaat baa muaat nurnur. Wakir muaat ut muaat kabina uni, a wetabaar ku anun God karom muaat.  
\v 9 Wakir i walaaun pa muaat kabina u ra kum kokoina pinapaam muaat paami, kaduk te in wangaala pa ia ut uni.  
\v 10 Daat raap, God ut i wamatakina pa daat, i waki daat un Kaarisito Iesu, kupi daat a paam a kum kokoina pinapaam, baa God ia waninaar taai kupi daat a paami.   
\s1 A taara Iudaia ma a taara baa wakir a taara Iudaia, daat raa maku  
\p
\v 11 Muaat a nuk paai, di buta muaat wakir muaat a taara Iudaia. Ma a taara Iudaia baa diat laana poko kikil a panindiat, welaar ma ra wakilang baa diat anun God, diat waatung muaat naa wakir muaat anun God, kabina pa di poko kikil muaat.  
\v 12 Muaat a nunurai naa namuga baa muaat ki ingen utbaai kon Kaarisito, muaat wakir a taara Israael, ma a kunubu baa God i weweliman taau uni wakir anumuaat. Ma u ra numuaat lalaaun main u ra rakrakaan buaal pa muaat nunura God ma pa muaat ki walaang kup a lalaaun namur.  
\v 13 Maia, namuga muaat ki welwelik kon God, iaku mi, baa muaat ki un Kaarisito Iesu, a gaapina i ben muaat marawaai karom God.   
\p
\v 14 Mi daat ki na maalmaal, kabina ku un Kaarisito. Ia aal ungaai pa miaat a taara Iudaia ma muaat baa wakir a taara Iudaia, kupi daat a raa maku. Namuga pa daat wemaraam, iaku Kaarisito ia rakaan wa a kaankaan maa.  
\v 15 Ma baa i maat, i waraap wa a kum Naagagon anu ra taara Iudaia, ma ra kum wetulaa, kupi in aal ungaai ru kikil na taara, kup raa matakina wuna taara maku, kupi daat raap daat a ki na maalmaal.  
\v 16 Ma baa daat raa ku, Kaarisito i wamaraam ungaai daat raap ma God. Ma baa i maat u ra bolo i rakaan wa a kini na ebaar.  
\v 17 I waan paat ma i wewapua u ra maalmaal karom muaat baa muaat ki welwelik, ma karom miaat kaai a taara Iudaia baa miaat ki marawaai.  
\v 18 Maa un Kaarisito ku, a Takado na Nion i walaangalaanga a aakapi anundaat raap karom a Tamaandaat.   
\p
\v 19 Io, muaat wakir balet ma muaat a kum waira, pate. Mi muaat raa maku ma ra taara anun God, ma muaat ki ungaai ma diat u ra nuna binaboura.  
\v 20 Muaat a ruma anun God, baa di pagaai nate u ra kum aapostolo ma ra kum propet. Diat a kabi ra ruma, ma Kaarisito Iesu ia ut ina ngaatngaat na waat kup a luk i ra ruma.  
\v 21 Ma u ra waat mi a kudulaana ruma in kakanaawa wakaak uni, ma in waan paat a gomgom na ruma kup a Tadaaru.  
\v 22 Ma baa muaat ki un Kaarisito, i aal ungaai muaat kaai, kupi muaat a waan paat a ruma baa a Nion God i ki uni.   
\c 3  
\s1 A pinapaam anun Paaulo karom diat baa wakir a taara Iudaia  
\p
\v 1 Iaau Paaulo, iaau a karabus anun Kaarisito Iesu, kabina baa iaau papaam karom muaat baa wakir a taara Iudaia.   
\p
\v 2 Muaat aa nunurai naa God ia taar taa a pinapaam mi taang u ra nuna ngaala na maarmaari, kupi ang waraaut muaat.  
\v 3 Ma God i waiaa a utnaa na pidik taang naa in walaaun a taara baa wakir a taara Iudaia. Iaau aa nunurai, ma u ra buk mi iaau aa timtimu kinalik paa uni.  
\v 4 Ma baa muaat a luki, muaat a nunurai naa iaau aa kaapa u ra utnaa na pidik mi un Kaarisito.  
\v 5 A kum taaun taara taanga namuga pa te i wapua kaapa diat uni, iaku mi a Takado na Nion i wapuaanai karom a kum gomgom na aapostolo anun God, ma ra kum propet.  
\v 6 Bari ia a utnaa na pidik maa: Diat baa wakir a taara Iudaia, diat a kakale ungaai ma ra taara Iudaia, ma diat raap diat a welaar maku ma raa muaana. Ma a kum weweliman anun God anundiat utkaai, baa diat taraam u ra Koina Wewapua, ma diat nurnur un Kaarisito Iesu.   
\p
\v 7 Iaau a tultul anu ra Koina Wewapua mi. God ut i taar taa a pinapaam mi taang ungaai ma ra dekdekina, kabina u ra nuna maarmaari.  
\v 8 Ma iaau, iaau kinalik aakit taan diat raap a taara anun God. Iaku i maari iaau ma i taar taa a pinapaam mi taang, kupi ang warawaai karom a kum taara baa wakir a taara Iudaia u ra kum ngaatngaat na utnaa anun Kaarisito, baa pa in raap laar paai.  
\v 9 God ia baa i waki a kum utnaa raap, i taar taa a pinapaam taang kupi ang wakaapa a taara raap u ra nuknukina baa namuga i wawalipa.  
\v 10 Iaku mi, baa i paam a utnaa mi karom a taara baa diat nurnur, i wapuaana anuna ngaala na manaana karom a kum nion, diat baa diat mukmuga ma diat baa diat paam akoto a naagagon u ra maawa.  
\v 11 Taanga naraap utbaai God i nunurai u ra nuknukina naa in paam a utnaa mi. Ma mi, ia paam ot paai un Kaarisito Iesu anundaat Tadaaru.  
\v 12 Un Kaarisito ku, ma u ra nurnur uni, daat laangalaanga kupi daat a waan karom God ma pa daat a burut, maa daat nunurai naa in gaaia pa daat.  
\v 13 Io lenmaa, iaau aaring muaat kupi koku anumuaat nurnur in bilua baa muaat babo a kum mawaat baa iaau baraatai un muaat. Iaau kariaana a mawaat kupi muaat a koina uni.   
\s1 A maarmaari anun Kaarisito  
\p
\v 14 Io, iaau ki but keke namataan Tamaandaat ma ra niaaring,  
\v 15 ia baa a Tamaa ra kum wunwuna taara inaanga u ra maawa ma main napia kaai, ma i taar taa a lalaaun karom diat raap.  
\v 16 Ma i ki u ra nuna ngaala na minamaar. Io, iaau aaringi naa in tabaara muaat ma ra Niono, kupi in wadekdek a niomuaat,  
\v 17 kupi Kaarisito in ki u ra balaamuaat, baa muaat nurnur uni. Ma baa a aakaakaari muaat i aakaar u ra maarmaari ma muaat tur dekdek uni,  
\v 18 io, iaau aaraaring baa muaat ungaai ma ra taara raap anun God, muaat a dekdek kupi muaat a nunura mulu a maarmaari anun Kaarisito. Muaat a nunura anuna maarmaari i parere lelawaai, i iok lelawaai, i tur tato lelawaai, ma i dardarong lelawaai.  
\v 19 Maia, muaat a nunura a maarmaari anun Kaarisito baa i ngaala taa ra manaana anu ra taara, ma muaat a teng ma ra kudulaana lalaaun anun God.   
\p
\v 20 A pir walaawa karom God, ia baa i dekdek ma i pet laar paai kupi in paam a utnaa baa i ngaala aakit taa ra utnaa baa daat nuki, ma baa daat aaring kupi, ma i papaam ma ra dekdekina u ra nundaat lalaaun.  
\v 21 Daat a pir walaawa paai, pa in raap ma pa in raap u ra kum ngaala na utnaa ia paam taai u ra taara na nurnur, ma un Kaarisito Iesu. Aamen.   
\c 4  
\s1 A kini ungaai anu ra taara na nurnur  
\p
\v 1 Iaau ki u ra karabus kabina iaau papaam karom a Tadaaru. Io, anung dekdek na niaaring karom muaat i lenbi: Muaat a lalaaun welaar ma ra lalaaun di aa wataa pa muaat kupi.  
\v 2 Muaat a wakinalik pa muaat, ma muaat a ki na maalmaal. Muaat a waiaa a wowowon na mangamangaan, ma muaat a maari wetwetalaai muaat, ma koku muaat talanguan baa raa taara kon muaat diat raara un ta kum utnaa.  
\v 3 Muaat a ongor kupi koku muaat waan weraan, muaat a raa ku u ra kini baa a Takado na Nion ia taar taai taa muaat, maa i wi ungaai muaat ma ra maalmaal.  
\v 4 Daat raap daat raa u ra panin Kaarisito, ma raa Takado na Nion ku i ki un daat raap. Ma God i wataa pa daat kupi daat a raa ku u ra kini walaang ma ra nurnur kup a kum utnaa baa in wadaan daat mai.  
\v 5 Anundaat raa Tadaaru ku, ma raa nurnur ku, ma raa baapitaaiso ku.  
\v 6 Ma raa God ku, ia a Tamaandaat raap. I naagagon daat raap, i papaam u ra nundaat lalaaun raap, ma i ki un daat raap.   
\p
\v 7 Kaarisito i tabaara daat raaraa ma raaraa wetabaar, welaar ut ma ra nuna nemnem.  
\v 8 Maa a Buk Taabu i piri lenbi uni,  
\q1 “Baa i waan tato unaanga nate,  
\q2 i ben a mongoro na karabus  
\q1 ma i tabaara a taara ma ra kum wetabaar.” \rq Kele 68:18\rq*   
\m
\v 9 Baa di timui lenbi naa, “i waan tato”, a kukuraaina baa namuga ia waan pari paa urin napia.  
\v 10 Ia baa i waan pari, ia ut maa i waan tato unaanga aakit ko ra maawa raap, kupi in wateng a kum utnaa raap inaanga nate ma main napia.  
\v 11 Ia ut maa i tabaara anuna taara ma ra kum aapostolo, a kum propet, a kum tena wewapua ma ra Koina Wewapua, ma ra kum tena baboura, ma ra kum tena wawer.  
\v 12 Maa i nemi naa diat a waraaut a taara raap anun God, kupi diat raap diat a papaam karomi, ma kupi a taara na nurnur diat a tawa, maa diat a panin Kaarisito.  
\v 13 Daat a paami lenmaa tuk daat a raa ku u ra nurnur, ma daat raap daat a nunura wakaak a Natun God, ma tuk daat raap daat a waan paat a kum dekdek na tena nurnur. Daat a tawa tuk daat a welaar ma Kaarisito, maa ia i takado aakit.   
\p
\v 14 Io, pa daat a welaar balet ma ma ra kum naat liklik baa nundiat nurnur i taltalaaur, welaar ma ra utnaa baa a dadaip ma ra top i ong taltalili urong ma urin. Pa daat a murmur a kum wawer ko ra kum tena warwaruga, baa diat nem na ben araara a taara ma ra nundiat kum namnamian na pirpir.  
\v 15 Iaku daat a pir a lingtatuna na pirpir ungaai ma ra maarmaari. Daat a tawa u ra kum utnaa raap kupi daat a welaar ma Kaarisito, ia in lorindaat.  
\v 16 Kon Kaarisito, a kudulaana panina i kakanaawa ungaai wakaak. Ma baa raaraa pakaan ko ra panina i paam ut anuna pinapaam, io, a kudulaana panina in tawa ma in dekdek, ma in teng ma ra maarmaari.   
\s1 A matakina lalaaun un Kaarisito  
\p
\v 17 Io, u ra iaa ra Tadaaru, iaau wapua muaat ma iaau watumaarang muaat, naa koku balet ma muaat lalaaun welaar ma ra kum taara baa pa diat nurnur. A nuknukindiat pa i topaa ta utnaa.  
\v 18 Pa diat nunura a lingtatuna, kabina a balaandiat i waatwaat. Lenmaa diat welwelik ko ra lalaaun anun God ma anundiat manaana i baboto.  
\v 19 Pa ta wawirwir indiat ma, ma diat taar ta diat maku kup a kum aakaina nemnem, ma ra kum aalawur dur na mangamangaan, ma anundiat nemnem kup a paam aakaina pa in ngo.   
\p
\v 20 Iaku muaat, baa di wer ta muaat un Kaarisito, wakir di wer muaat u ra kum mangamangaan lenmi.  
\v 21 Iaau nunurai naa di aa wer ta muaat un Iesu ma muaat aa walangoro paai, io, muaat nunura a lingtatuna baa i ki uni.  
\v 22 Di wer muaat kupi muaat a waan ko ra mangaana lalaaun baa muaat murmuri namuga. Ma muaat a palaa wai welaar ma ra in maulaana maalu, kabina i aaka ma i waruga daat kupi daat a murmur a kum aakaina nemnem.  
\v 23 Muaat a taar ta muaat karom God kupi in wamatakina a niomuaat ma ra nuknukimuaat.  
\v 24 Ma muaat a mong ma ra matakina lalaaun baa God i waki taai welaar ut ma ra malalarina, kupi daat a murmur a takado na mangamangaan ma ra lingtatuna, ma daat a waan paat a gomgom na taara mulu anun God.   
\p
\v 25 Io, muaat a ngo wa a warwaruga, ma muaat a pir a lingtatuna karom a kum teptepaamuaat, maa daat raap daat a kum pakpakaana ko ra panin Kaarisito.  
\v 26 Baa muaat kaankaan, koku muaat paam aakaina. Ma koku in mage i lop ma ra numuaat kaankaan,  
\v 27 kupi koku muaat taar taa ta kolo taan Saataan.  
\v 28 Baa te i walwalong, koku balet ma i walong. I koina baa in paam a koina pinapaam ma ra ru limaana, kupi in paam apaat a utnaa baa i gaa uni, ma in tabaara diat kaai mai baa diat iba.   
\p
\v 29 Ma koku ta aakaina pirpir i pari ko ra waamuaat. Muaat a pir ku a pirpir baa i koina kupi in wadekdek a taara u ra nundiat lalaaun, kupi anumuaat pirpir in paam a koina karom diat baa diat walangoro muaat.  
\v 30 Ma koku muaat watapunuk a Takado na Nion God, baa God ia wakilang ta muaat mai baa muaat anuna, kup a bung na warwalaaun.  
\v 31 Muaat a dumaana wa a kum uk baa i taana ino u ra nuknukimuaat. Ma muaat a ngo wa a kaankaan, a wengangaar, a gege na kaankaan, a pirpir aakaka, ma ra kum aakaina mangamangaan kaai.  
\v 32 Iaku muaat a paam a koina ma muaat a maari wetwetalaai muaat. Ma baa te kon muaat i paam aakaina karom muaat, muaat a dumaana wai, welaar ma God i paami un muaat un Kaarisito.   
\c 5  
\s1 A lalaaun u ra kaapa  
\p
\v 1 Muaat a kum natnatun God, ma i maari aakit muaat. Lenmaa muaat a lalaaun welaar ma ra lalaaun anun God.  
\v 2 Muaat a lalaaun ma ra maarmaari, welaar ma Kaarisito i maari daat, ma i taar taa anuna lalaaun un daat, welaar ma ra wetabaar baa i aangawian wakwakaak karom God.   
\p
\v 3 Koku ta paamuk na mangamangaan i ki naliwan taa muaat, koku ta dur na mangamangaan, ma koku kaai muaat nemnem kup a mongoro na utnaa na wuwuwung. A kum mangamangaan mi pa i koina mulu kupi a gomgom na taara anun God diat a paami.  
\v 4 Koku muaat pir ta aakaina pirpir, baa ta longlong na pirpir, ma koku muaat tataur ma ra kum aakaina tinataur. A kum pirpir mi pa i koina kupi muaat a piri, iaku muaat a pir wakaak karom God.  
\v 5 Muaat a nunura a utnaa bi: Diat baa diat paam a paamuk na mangamangaan, baa a kum dur na mangamangaan, ma diat baa diat nemnem kup a mongoro na utnaa na wuwuwung, pa diat a kale a mataanitu anun Kaarisito ma God. Maa diat baa diat nemnem kup a mongoro na utnaa na wuwuwung, diat maa a kum tena lotu karom a kum warwaruga na god.  
\v 6 Koku muaat maadek taa te kupi in waruga pa muaat ma ta pirpir biaa ku. Maa a kum mangamangaan maa in aal paa ku a kaankaan anun God karom diat baa pa diat taraam karomi.  
\v 7 Lenmaa, koku muaat tur ungaai ma diat u ra nundiat kum aakaina mangamangaan.   
\p
\v 8 Namuga muaat ki u ra baboto, iaku mi a Tadaaru ia waki ta muaat u ra kaapa. Io, muaat a lalaaun welaar ma ra kum natu ra kaapa.  
\v 9 Maa a wai ra lalaaun anun ia baa i ki u ra kaapa i lenbi: a kum kokoina mangamangaan, a kum takado na mangamangaan, ma ra lingtatuna na lalaaun.  
\v 10 Ma muaat a baat kup a mangamangaan baa a Tadaaru i gaaia uni, kupi muaat a paami.  
\v 11 Koku muaat paam a kum utnaa baa a taara na baboto diat laana paami baa pa ta waina. Iaku muaat a wapuaanai naa anundiat kum mangamangaan pa i koina.  
\v 12 Maa a kum utnaa baa diat laana paam inoi, a utnaa na wawirwir aakit, ma daat a wawirwir baa daat a pirpir uni.  
\v 13 Iaku a kaapa i wapuaana a kum mangamangaan raap kupi in waan paat baarabaara.  
\v 14 Maa baa a kaapa i wakaapa a kum utnaa, din babo lele diat. Bi ia kabina baa di piri lenbi,  
\q1 “Ui baa a tena ininep,  
\q2 un tawaangun,  
\q2 ma un tur ko ra minaat,  
\q1 ma Kaarisito in wakaapakaapa ui.”   
\p
\v 15 Muaat a baboura wakaak anumuaat mangaana lalaaun, ma koku muaat welaar ma ra kum longlong, muaat a welaar ma ra taara na manaana.  
\v 16 U ra kum pakpakaana bung raap, baa i laangalaanga kupi muaat a wapuaana anumuaat nurnur, io muaat a paami. Ma koku muaat ole biaa wa ku ta pakaana bung, maa a kum bungbung mi, a kum aakaakaina bung.  
\v 17 Lenmaa, koku muaat nuknuk biaa ku, iaku muaat a nunura a nemnem anu ra Tadaaru.   
\p
\v 18 Koku muaat inim a waain ma muaat longlong uni, kaduk in baanaakaka muaat. Iaku, muaat a teng ma ra Takado na Nion.  
\v 19 Ma muaat a pirpir wetwetalaai ma ra kum kelekele ko ra Kum Kelekele anun Dewid, a kum kelekele na lotu, ma ra kum kelekele baa a Takado na Nion i tabaara muaat mai. Ma muaat a kelekele ma ra pir walaawa u ra balaamuaat karom a Tadaaru.  
\v 20 Ma u ra kum bungbung raap, muaat a pir wakaak u ra kum utnaa raap karom God a Tamaandaat, u ra iaa ra nundaat Tadaaru Iesu Kaarisito.   
\s1 A wawer u ra kini na tinaulaa  
\r (Kol 3:18-19)  
\p
\v 21 Muaat a taraam karom muaat wetwetalaai, kabina u ra numuaat urur karom Kaarisito.   
\p
\v 22 Muaat a kum tinaulaa na tabuan, i koina kupi muaat a tartaraam karom anumuaat kum muaana welaar ma muaat tartaraam karom a Tadaaru.  
\v 23 Maa a muaana ia in lori ra numur kini na tinaulaa, welaar ma Kaarisito ia in lori ra taara na nurnur, ma diat a panina, ma ia anundiat Tena Walaaun.  
\v 24 Welaar ma ra taara na nurnur diat tartaraam karom Kaarisito, lenkaai maa a kum tinaulaa na tabuan diat a tartaraam karom anundiat kum muaana u ra kum utnaa raap.   
\p
\v 25 Muaat kaai, a kum tinaulaa na muaana, muaat a maari anumuaat kum tabuan, welaar ma Kaarisito i maari a taara na nurnur, ma i taar taa anuna lalaaun un diat,  
\v 26 kupi diat anuna taara mulu. Ma i gi gomgom diat ma ra palaa ma ra pirpir.  
\v 27 I paami lenmi kupi in ben paa anuna taara maa karomi, welaar ma ra nuna wakwakaak na tabuan baa pa ta dur uni, ma pa i kaarkaar a panina, ma pa ta aakaina utnaa uni. In gomgom ma pa ta wetakun i loi.  
\v 28 Lenkaai maa, in muaana diat a maari aakit anundiat kum tabuan welaar ma diat maari a panindiat ut. Ia baa i maari anuna tabuan, i lenmaa i maari ia ut.  
\v 29 Pain te in milikuaana a panina ut, pate. I babourai, ma i taptabaarai, welaar ma Kaarisito kaai i paami u ra nuna taara na nurnur.  
\v 30 Maa daat raap, daat a kum pakpakaana panin Kaarisito.  
\v 31 Maa a Buk Taabu i piri lenbi, “Mi ia a kabina baa a muaana in waan paa kon tamaana ma naana, ma in ki ungaai ma ra nuna tabuan, kupi diaar a raa maku.” \rq Tur 2:24\rq*   
\m
\v 32 A pirpir mi u ra tinaulaa ia a ngaala na utnaa na pidik. I pirpir un Kaarisito ma ra taara na nurnur.  
\v 33 Io, i koina kaai baa raaraa kon muaat in maari anuna tabuan welaar ma i maari ia ut. Ma a kum tabuan, i koina kupi diat a urur karom anundiat in muaana.   
\c 6  
\s1 A wawer karom a kum naat liklik ma ra kum tamtamaandiat  
\r (Kol 3:20-21)  
\p
\v 1 A kum naat liklik, muaat a taraam karom a kum tamtamaamuaat ma ra kum nanaamuaat, u ra iaa ra Tadaaru. Ma i takado kupi muaat a paami lenmi.  
\v 2 A Buk Taabu i piri lenbi, “Un urur karom tamaam ma naam.” Mi ia a mugaana naagagon baa a weweliman i waan ungaai mai.  
\v 3 I piri naa, “Baa un paami lenbi, in koina karom ui ma anum lalaaun in iok main u ra rakrakaan buaal.” \rq Naag 5:16\rq*   
\p
\v 4 Ma muaat a kum tamtamaa ra kum naat, koku muaat pet akaankaan diat, iaku muaat a baboura diat ma muaat a walaana diat, ma muaat a wer diat u ra mangaana lalaaun anu ra Tadaaru.   
\s1 A wawer karom a kum wilawilaau ma ra kum mukmuga  
\r (Kol 3:22–4:1)  
\p
\v 5 Baa ui a wilawilaau, un taraam karom anum mukmuga taanga min u ra rakrakaan buaal, ma un burut ma un urur karomi. Un taraam ma ra lingtatuna u ra in balaam, welaar ma u taraam karom Kaarisito.  
\v 6 Koku u taraam ku baa i babo ui, kupi un wagaaia taai ku. Iaku un papaam welaar ma ui a wilawilaau anun Kaarisito, ma un paam a pinapaam baa God i nemi, ma un taar mulu taa anum lalaaun u ra pinapaam.  
\v 7 Un papaam ma ra gaaia karom anum mukmuga, welaar baa u papaam ut karom a Tadaaru, ma wakir karom a taara ku.  
\v 8 Maa muaat aa nunurai naa a Tadaaru in dok a taara raap u ra kum koina pinapaam diat paami, diat a kum wilawilaau ma diat kaai baa wakir a kum wilawilaau.   
\p
\v 9 Ma muaat a kum mukmuga, muaat a paami lenkaai maa karom anumuaat kum wilawilaau. Ma koku muaat maang diat, maa muaat aa nunurai naa raa Tadaaru ku inaanga u ra maawa, anundiat ma anumuaat kaai. Ma anuna naagagon i welaar raap ku karom a taara raap.   
\s1 A kum minong na wineium anun God  
\p
\v 10 Anung kum tintinip na pirpir i lenbi: U ra ngaala na dekdek i ra Tadaaru, muaat a tur dekdek uni.  
\v 11 Muaat a mong raap paa ma ra kum minong na wineium anun God, kupi muaat a turbaat a kum walwalaam anun Saataan.  
\v 12 Maa pa daat weium ma ra taara, daat weium ma ra kum mukmuga anu ra kum aakaakaina nion, a kum nion baa diat paam akoto a naagagon, a kum nion baa diat paam akoto a dekdek i ra baboto u ra rakrakaan buaal, ma ra kum aakaakaina nion ko ra maup.   
\p
\v 13 Io, bi ia a kabina baa muaat a mong ma ra kum minong na wineium anun God, kupi baa aakaina bung in waan paat, muaat a pet laar paai kupi muaat a tur dekdek. Ma baa a wineium ia raap, muaat a tur dekdek utbaai.  
\v 14 Io, muaat a tur dekdek, muaat a wi akoto anumuaat maalu ma ra ina wiwi, ia a lingtatuna. Ma muaat a ung baat a raprabomuaat ma ra pakaana aaen. A pakaana aaen maa ia a takado na mangamangaan.  
\v 15 Muaat a ruk paa su u ra ru kakimuaat, a su maa ia a waninaar kup a winawaan ma ra Koina Wewapua na maalmaal.  
\v 16 Ma namur, muaat a lo paa in palaang na ungung baat, ia a nurnur, kupi muaat a ung baat a kum kupkup na bele anun Saataan mai.  
\v 17 Ma muaat a ung paa in kaaeng na wineium, ia a warwalaaun. Ma muaat a lo paa in liwan na wineium anu ra Takado na Nion, in liwan maa ia a pirpir anun God.  
\v 18 Muaat a aaraaring ma ra dekdek i ra Takado na Nion u ra kum bungbung raap, ma ra kum aalawur mangaana niaaring raap. Muaat a ki na waninaar, ma muaat a laana aaraaring u ra taara raap anun God.   
\p
\v 19 Muaat a aaraaring kaai un iaau, naa God in taar taa a kum pirpir taang kupi ang piri, ma koku iaau burut baa ang wapuaana a utnaa na pidik baa i ki u ra Koina Wewapua.  
\v 20 Maa God ia ung ta iaau kupi ang tena warawaai ma ra Koina Wewapua, ma u ra pinapaam mi iaau ki na karabus. Muaat a aaraaring un iaau kupi baa ang warawaai, pang burut, iaku ang wapuaana wakwakaak taa a Koina Wewapua karom a taara.   
\s1 A tintinip na pirpir  
\p
\v 21 Tikiko, a koina teindaat ma ra dowot na tena pinapaam anu ra Tadaaru, in wapua muaat u ra nung pinapaam, ma kupi muaat a nunurai naa kuri ma iaau lalaaun lelawaai.  
\v 22 Bi ia a kabina baa iaau tula wai karom muaat, kupi muaat a nunurai naa miaat ki lelawaai mari, ma kupi in wadekdek muaat.   
\p
\v 23 A maalmaal karom muaat a kum tateng liklik, ma a maarmaari ma ra nurnur, kon God Tamaandaat ma a Tadaaru Iesu Kaarisito.  
\v 24 A maarmaari karom diat raap baa diat maari anundaat Tadaaru Iesu Kaarisito ma ra maarmaari baa pa in raap.