\id MAT HRMAT.SFM Sur de Conchucos (adapted from HM Dec98) \h SAN MATEO \toc1 SAN MATEO Jesucristupä gellgangan \toc2 SAN MATEO \toc3 Mt. \mt1 SAN MATEO \mt2 Jesucristupä gellgangan \ip Mateum cay libruta gellgargan. Jucag jutinmi cargan Levi. Payga Israel runa carpis Roma nacionpä impuestu cobracogmi cargan. Tsaypitam Mateutaga Jesus acrargan apostolnin cananpä. Jesuswan purirmi rurangancunata ricargan y willacungancunata wiyargan. Tsaymi cay libruta Mateo gellgargan Tayta Dios cachamungan salvacog canganta musyanantsicpä. Mateupä masta musyanayquipä liyinqui Mateo 9.9-13; Marcos 2.13-17; Lucas 5.27-32. \ip Cay libruchöga Mateo tantiyatsimantsic Señor Jesus ima castapita yuringantam (1.1-17), yuricuptin Egiptuman Josewan Maria apayangantam (1.18-pita 2.23-yag), y Jesus Galileachö yachatsicur gallaycungantam (capïtulu 3-pita 4-yag). \ip Tsaynömi Mateo tantiyatsimantsic Señor Jesus runacunata jircanchö yachatsingancunata (capïtulu 5-pita 7-yag). Jesus imaycatapis Tayta Dios munangancunatam runacunata yachatsirgan, geshyagcunatam allïtsirgan, supaycunata runacunapitam gargurgan, y imayca milagrutapis rurarganmi (capïtulu 8-pita 18-yag). \ip Israel autoridäcuna wanutsiyänanpä cagta musyarpis Jesusga Jerusalenman aywarganmi nänicunachöpis runacunata yachatsirnin (capïtulu 19-pita 23-yag). Jerusalenchöpis willacurganmi manarä ciëlupita cutimuptin imacunapis päsananpä cagta (capïtulu 24-pita 25-yag). \ip Tsaynömi Mateo tantiyatsimantsic Señor Jesus wanunganpita cawarimushga canganta (capïtulu 26-pita 28-yag). \c 1 \s1 Jesucristo Abrahampa ayllun cangan \r (Lucas 3.23-38) \p \v 1 Jesucristoga yurishga rey Davidpa ayllun aywaragpitam. Davidnam cashga Abrahampa ayllunpita aywarag. Cay runacunam cayashga Abrahampa y Davidpa aylluncuna.\f + \fr 1:1 \ft Ayllu ninanga “castan miragcunapita aywaragnincuna” ninanmi. Tsaynömi Jesucristupis Abrahampa y Davidpa aylluncunapita cargan.\f* \b \qm1 \v 2 Abrahampa tsurinmi cargan Isaac. \qm1 Isaacpa tsurinmi cargan Jacob. \qm1 Jacobpa tsurinmi cargan Juda \qm1 y mas waquin waugincuna. \qm1 \v 3 Judapa tsurincunam cayargan Fareswan Zara. \qm1 Paycunapa mamanmi cargan Tamar. \qm1 Farespa tsurinmi cargan Esrom. \qm1 Esrompa tsurinmi Aram. \qm1 \v 4 Arampa tsurinmi Aminadab. \qm1 Aminadabpa tsurinmi Nahason. \qm1 Nahasonpa tsurinmi Salmon. \qm1 \v 5 Salmonpa tsurinmi cargan Booz. \qm1 Boozpa mamannam cargan Rahab. \qm1 Boozpa tsurinmi cargan Obed. \qm1 Obedpa mamannam cargan Rut. \qm1 Obedpa tsurinmi cargan Jese. \qm1 \v 6 Jesepa tsurinnam cargan rey David. \b \qm1 Rey Davidpa tsurinmi cargan Salomon. \qm1 Salomonga yurirgan Uriaspa viüdanchömi. \qm1 \v 7 Salomonpa tsurinmi cargan Roboam. \qm1 Roboampa tsurinmi Abias. \qm1 Abiaspa tsurinmi Asa. \qm1 \v 8 Asapa tsurinmi Josafat. \qm1 Josafatpa tsurinmi Joram. \qm1 Jorampa tsurinmi Uzias. \qm1 \v 9 Uziaspa tsurinmi Jotam. \qm1 Jotampa tsurinmi Acaz. \qm1 Acazpa tsurinmi Ezequias. \qm1 \v 10 Ezequiaspa tsurinmi Manases. \qm1 Manasespa tsurinmi Amon. \qm1 Amonpa tsurinmi Josias. \qm1 \v 11 Josiaspa tsurinmi cargan Jeconias \qm1 y mas waquin waugincuna. \qm1 Jeconias yuringan witsancunam Israel runacunata Babilonia soldäducuna prësu tsariscärir apayargan Babilonia nacionman. \b \qm1 \v 12 Tsaychönam Jeconiaspa tsurin Salatiel yurirgan. \qm1 Salatielpa tsurinmi cargan Zorobabel. \qm1 \v 13 Zorobabelpa tsurinmi Abiud. \qm1 Abiudpa tsurinmi Eliaquim. \qm1 Eliaquimpa tsurinmi Azor. \qm1 \v 14 Azorpa tsurinmi Sadoc. \qm1 Sadocpa tsurinmi Aquim. \qm1 Aquimpa tsurinmi Eliud. \qm1 \v 15 Eliudpa tsurinmi Eleazar. \qm1 Eleazarpa tsurinmi Matan. \qm1 Matanpa tsurinmi Jacob. \qm1 \v 16 Jacobpa tsurinnam cargan Mariapa runan Jose. Y Mariapa wawanmi cashga Jesus, Tayta Dios cachamungan salvamagllantsic. \b \p \v 17 Tsaynömi ari Abraham cawangan witsanpita hasta David yuringanyag chunca chuscu (14) runacunarä cayashga Abrahampa ayllun aywaragcuna. Tsaynöllam David cawangan witsanpitapis Israel runacunata Babiloniaman apayangan witsanyag chunca chuscu runacunarä cayashga Davidpa ayllun aywaragcuna. Tsaynöllam Babiloniaman apayangan witsanpitapis Jesucristo yuringanyag chunca chuscu runacunarä cayashga tsay aywaraglla. \s1 Jesucristo yuringan \r (Lucas 2.1-7) \p \v 18 Salvamagnintsic Jesucristo caynömi yurirgan. Mariawan Jose täyänanpäna willanacushga caycarpis manam juntacäyarganrätsoga. Tsaynö caycaptinpis Espiritu Santupa munayninwanmi Mariaga geshyag ricacurgan. \v 19 Geshyagna ricacuptin Josega llänu runa carmi Mariapä imatapis parlargantsu. Payga mana quejacuyllapam jagiriyta munargan. \v 20 Tsaynö jagiriyta munaycaptinmi Tayta Diospa angelnin Joseta suëñuyninchö nirgan: “Unay rey Davidpa castan Jose, Mariaga manam ima runawanpis tincucashgarätsu geshyag ricacunanpä, sinöga Espiritu Santupa munayninwanmi geshyag ricacushga. Tsaynö caycaptinga mana ajayllapa Mariata goricuy. \v 21 Ollgu wamratam Maria geshyacunga. Paypa jutinmi canga Jesus, runacunata jutsa ruraynincunapita perdonar salvananpä captinmi” nir.\f + \fr 1:21 \ft Jesus jutega “runacunata salvan” ninanmi.\f* \p \v 22 Tsaycuna päsanan captinmi Tayta Diospa willacognin profëta caynö gellgargan: \b \q1 \v 23 “Jipashmi, virgenllarä caycar, geshyacunga ollgu wamrata. \q1 Tsay wamrapämi niyanga ‘Emanuel’ canganta. \q1 Emanuel ninanga ‘Diosnintsic nogantsicwan caycan’ ninanmi”. \b \p \v 24 Tsaypita Jose punuycanganta riccharcamurnam angel ningannö Mariata ädisirpis goricurgan. \v 25 Mariaga Josewan taycarpis manam punuyargantsu. Wawan yuriycuptinnam Josega nirgan: “Jesusmi jutinga canga” nir. \c 2 \s1 Estrëllacuna estudiag runacuna Belenman Jesusta adorag chäyangan \p \v 1 Israel nacionchö Herodes rey caycangan witsanmi Judea provinciapa Belen marcanchö Jesus yurirgan. Yurisquiptinnam Jerusalenman chäyargan juclä nacionpita musyag estrëlla estudiag runacuna caynö tapupacurnin: \v 2 “Israel runacunapa mandagnin rey cananpä llullu yureg ¿maychötä caycan? Rupay yargamunan cag lädupita estrëlla yargamogta ricashga carmi shayämurgö payman adoragnin” nir. \p \v 3 Tsayta wiyaycurga rey Herodes chiquicurninmi yarpachacurgan paylla rey cacuyta munar. Tsaynöllam Jerusalenchö tag runacunapis pasaypa mantsariyargan caynö nir: “Cananga ¿imanörä cashun Herodeswan?” nirnin. \v 4 Tsaynam Herodesga mandag sacerdöticunata y Moises gellgangan ley yachatsicogcunata gayaycatsimur tapurgan: “¿Maychötä salvacogniquicuna Cristo yurinan cargan?” nir. \p \v 5 Paycunanam niyargan: “Judea provinciapa Belen marcanchö yurinanpämi Tayta Diospa willacognin profëta gellgargan caynö: \b \q1 \v 6 ‘Belenchömi Israel runacunapa mandacognin rey yuringa \q1 Judea provinciachö jatusag marcacunapita tsay marca tacshalla caycaptinpis’ nir”. \b \p \v 7 Tsayta wiyaycurnam Herodesga pacayllapa gayatsirgan tsay estrëlla estudiagcunata. Paycuna chaycuyaptinmi tapurgan yargamog estrëllata imaypitana ricayangantapis. \v 8 Imaypita ricayangantapis willayaptinnam Herodes nirgan: “Belenman aywar tsay wamrata ashiyämuy. Tarirninga willayämanqui nogapis adoragnin aywanäpä” nir. \p \v 9 Tsaynö rey Herodeswan parlar usharirnam estrëlla estudiag runacuna aywayargan. Aywaycäyaptinnam tsay ricayangan estrëllapis ñöpancunallata Belenman aywargan wamra caycangan wayiman chäyanganyag. Chaycuyaptinnam tsay pushag estrëlla pärasquirgan wayi janan derëchachö. \v 10 Tsay wayi jananchöna pärasquegta ricärirnam itsanga estrëlla estudiagcuna feyupa cushicuyargan. \v 11 Tsaymi tsay wayiman yaycurirnin tariyargan llullu Jesus maman Mariawan caycagta. Tsaychö ricaycurnam ñöpanman gonguricuycur llulluta adorayargan. Nircurnam apayangancunata churapäyargan öruta, inciensiuta, y “mirra” ningan perjümita. \v 12 Tsaynam paycunata Tayta Dios suëñuynincunachö parlapargan Herodes cagman manana cutiyänanpä. Tsaynö willashgana carmi juclä nänipana marcancunaman cuticuyargan. \s1 Egipto nacionman Jesusta Jose geshpitsingan \p \v 13 Estrëlla estudiag runacuna marcancunaman cuticuyaptinnam Joseta suëñuyninchö Tayta Diospa angelnin nirgan: “Rey Herodesmi llulluta wanutsinanpä ashitsinga. Canantä ras sharcur Jesusta mamantinta Egiptuman geshpitsiy cutimunayquipä willangäyag” nir. \p \v 14 Tsaynö niptinmi Josega pagas ricchacarcamur Jesusta mamantinta pusharcur Egiptuman aywacurgan. \v 15 Tsaychömi paycuna täcuyargan Herodes wanunganyag. Tsaynö päsanan captinmi Tayta Dios unay tantiyatsirgan willacognin profëtata. Tsay profëtam gellgargan caynö: “Egiptupitam gayamurgä wamräta” nir. \s1 Herodes mandaptin Belenchö wamracunata wanutsiyangan \p \v 16 Estrëlla estudiag runacuna Jesus maychö cangantapis willag mana cutiyaptinnam rey Herodesga pasaypa ajargan. Tsaynö ajarnam Jesusta wanutsiyta munar soldäduncunata cachargan Belen marcachö y ñöpan quinran marcacunapitapis ollgu wamracunata wanutsiyänanpä. Estrëlla estudiag runacuna imaypitana estrëllata ricayanganta willapäyashga captinmi Herodes tantiyacurgan Jesus juc o ishcay watayogna canganta. Tsaymi wamracunata wanutsiyargan yurishgapita ishcay watayogyag. \v 17 Tsaycuna päsaptinmi Tayta Diospa unay willacognin profëta Jeremias gellgangan cumplicargan. Paymi caynö gellgargan: \b \q1 \v 18 “‘Ramah’ ningan marcachömi llapancunapis pasaypa llaquicurnin wagaycäyan. \q1 Wawancuna ushacäyaptinmi shogayaptinpis manana päraypa Raquel wagaycan”. \b \s1 Egiptupita Jesusta Jose cutitsimungan \p \v 19 Tsaypitaga Egiptuchö Jose caycällaptinrämi rey Herodes wanusquirgan. Tsaynam suëñuyninchö Tayta Diospa angelnin Joseta nirgan: \v 20 “Jose, cananga mamantinta Jesusta pushacurcur Israelman cuticuy. Jesusta wanutsiyta munagcuna wanuyashganam” nir. \p \v 21 Angel tsaynö niptinmi jinan öra Josega Israelman cuticurgan mamantinta wamrata pushacurcur. \v 22 Tsaynö cutirnam Jose mayasquirgan Judea provinciachö Herodespa tsurin Arquelauna troquinchö rey caycanganta. Tsaynam Jose mantsarirgan Judeaman cutiyta. Tsaynö mantsariptinmi Tayta Dios suëñuyninchö nirgan Judeaman aywananpa rantin Galilea provinciamanna aywacunanpä. \v 23 Galilea provinciaman chaycurnam Nazaret marcaman aywargan tsaychöna täcuyänanpä. Tsaycuna päsanan captinmi Tayta Diospa unay willacognin profëta caynö gellgargan: “Salvacogga Nazaret marcapita cangantam niyanga” nir. \c 3 \s1 Juan Bautista salvacog chämunanpäna willacungan \r (Marcos 1.1-8; Lucas 3.1-9, 15-17; Juan 1.19-28) \p \v 1 Señor Jesus yachatsicur manarä gallaptinmi Juan Bautista Tayta Diospa willacuyninta willacur gallaycurgan. Judea provincia quinran tsunyagcunapa puriptinmi runacuna tsayman aywayargan willacunganta wiyayänanpä. Tsaychö willacurmi caynö nirgan: \v 2 “Tayta Dios cachamungan salvacog rey chämunganam. Tsaynö caycaptinga jutsa rurayniquicunata jagirir Diosnintsic munangannöna cawayay” nir. \p \v 3 Tsaynö Juan Bautista willacunanpä captinmi Tayta Dios nirgan unay willacognin profëta Isaiasta caynö gellgananpä: \b \q1 “Tsunyagchömi gayaraypa gayarar willacunga: \q1 ‘¡Jutsa rurayniquicunata jagirir alistacuyay Señornintsicta chasquicuyänayquipä! \q1 Mandacog runa shamuptin chasquicuyänayquipä nänicunata limpiapacur puestucog cuenta salvacogta chasquicuyänayquipä alistacuyay’ nir”. \b \p \v 4 Juan Bautistapa röpanga cargan camëllupa cerdanpita rurashgam. Wachäcanpis cargan camëllupa garanpita rurashgam. Juanpaga micuyninpis cargan chucllushnö curucunam y chumpac mishquicunam. \p \v 5 Willacur puringanta wiyarnam Jerusalenpita y Judea provinciapa maytsay marcancunapita atsca runacuna Juan caycanganman aywayargan willacunganta wiyayänanpä. \v 6 Tsaynö willacunganta wiyarmi runacuna tantiyacuyargan jutsa rurag cayanganta. Jutsa rurag cayanganta tantiyacur Tayta Diosta perdonta mañacuyaptinnam Juan bautizargan Jordan mayuchö. \p \v 7 Tsaymannam fariseo y saduceo cagcuna bautizacuyänanpä shayämurgan. Jinatanam tsay runacunata Juan nirgan: “¡Culebra casta runacuna! ¿Imanirtä gamcuna yarpäyanqui jutsata rurayangayquipita Tayta Dios infiernuman mana gaycuyäshunayquipä cagta? \v 8 Tayta Dios infiernuman mana gaycuyäshunayquipä jutsa rurayniquicunata jagirir pay munanganta rurarna cawayay. \v 9 Ama yarpäyaytsu unay Abraham casta cayangayquipita Tayta Dios salvayäshunayquipä cagta. Tayta Dios munarga Abraham casta runacunaman cay rumicunatapis ticrascäratsinmanmi. \v 10 Mana alli wayog jachacunata cuchupita muturir ninaman gaycognömi Tayta Dios jutsa ruragcunata infiernuman gaycunanpäna caycan”. \p \v 11 “Nogaga yacullawanmi bautizaycä jutsa rurayniquicunata jagirir Tayta Dios munangannö cawayänayquipä. Peru salvacog shamogta chasquicogcunamanmi itsanga Espiritu Santuta Tayta Dios cachamunga y mana chasquicogcunataga infiernumanmi gaycunga.\f + \fr 3:11 \ft “Mana chasquicogcunataga infiernuman gaycunga” ninanpa rantinga griegu idiömachöga “ninawan bautizanga” nirmi gellgaraycan. Ninawan bautismupäga waquin runacuna niyan infiernuman gaycucäyänanpä cagta. Waquincunanam niyan Espiritu Santupa munayninwan bautizacuy canganta, Hechos 2.3-chö ningannö.\f* Tsaynö captin salvacogmanga ni ichicllapis manam nogaga iwalätsu. \v 12 Payga trïguta wayrananpä jurquitan aptashganam caycan. Nircur trïguta wayrarirnam päjantaga ninaman gaycunga y trïguntanam wayinman apacunga. Tsaynömi jutsa ruragcunataga imaypis mana upeg ninaman gaycunga y Tayta Dios munanganman cawagcunatanam gloriaman apacunga”. \s1 Jesucristo bautizacungan \r (Marcos 1.9-11; Lucas 3.21,22) \p \v 13 Galilea provinciapitam Jesuspis aywargan Jordan mayuman Juan bautizananpä. \v 14 Tsayman chasquiptinga bautizayta Juan manam munargantsu caynö nirnin: “Tayta Dios cachamungan salvacog caycaptiquega ¿imanöpatä canan gamta bautizäman? Antis nogatachir gam bautizaycamanquimanga” nir. \p \v 15 Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Imanö captinpis bautizamaylla. Gam bautizamänayquitam Tayta Diosga munan”. \p Tsaynö niptinmi Juan bautizargan. \v 16 Bautizacusquir yacupita yarguraycarnam Jesus ricasquirgan ciëlu quichacasquiptin Espiritu Santo palumanö payman uraycämogta. \v 17 Y nircurmi ciëlupita Tayta Dios caynö nimungan wiyacämurgan: “Paymi cuyay tsurï. Noga munangänö cumpliptinmi cushishga caycä” nir. \c 4 \s1 Jesucristuta Satanas tentayta munangan \r (Marcos 1.12,13; Lucas 4.1-13) \p \v 1 Tsaypitanam Jesusta Espiritu Santo tsunyag jircaman pushargan tsaychö Satanas tentayta munaptin Jesus poderninwan gargunanpä. \p \v 2 Tsay jircachöga chuscu chunca (40) junag y chuscu chunca pagas imatapis mana micuypam Tayta Diosman mañacur Jesus cargan. Tsaypitaga pasaypam mallagacuycurgan. \v 3 Tsaynö caycaptinnam Satanas yurisquir nirgan: “Diospa tsurin caycarga mä, cay rumicunata tantaman ticratsiy” nir. \p \v 4 Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Diospa palabran gellgaranganchö caynömi nican: ‘Manam tantata micurllatsu runacuna cawayan, sinöga Dios ningancunata cäsucuyanganwanpis allimi cawayan’ nir”. \p \v 5 Tsaypitanam wap Jerusalen templu jananchöna Jesusta Satanas ricacascatsirgan. \v 6 Nircurmi nirgan: “Diospa tsurin caycarga caypita patsaman mä jegarpuy. Diospa palabran gellgaranganchöga caynöchä nin: \b \q1 ‘Gamta cuïdashunayquipä angelnincunatam Dios cachamunga. \q1 Paycunam tsariyäshunqui patsaman jegaptiquipis rumicunachö mana tacacunayquipä’ ”. \b \p \v 7 Niptinmi Jesus nirgan: “Manam gam nimangayquita rurashätsu. Diospa palabran gellgaranganchöga caynömi nican: ‘Ama Tayta Dios ningancunata manacagman churayta yarpaytsu munangayquita ruranayquipä’ ” nirnin. \p \v 8 Tsaypitaga jirca puntan altuchönam Satanas Jesusta wap ricacascatsimurgan. Tsaypitanam maytsay nacioncunata y tsaychö imayca riquëzacunata ricascäratsirgan. \v 9 Nircurmi nirgan: “Gonguriycur nogata adoramaptiquega cay ricangayqui nacioncunata y llapan riquëzancunatam goycushayqui munayniquichöna tsaräcunayquipä” nir. \p \v 10 Tsaynö niptinmi Jesus nirgan: “¡Witicuy, Satanas! Diospa palabran gellgaranganchöga caynö nirmi nican: ‘Tayta Diosllatam adoranayqui y payllatam sirvinayqui’ nir”. \p \v 11 Tsaynö niycuptinmi Satanas illacasquirgan. Tsaypitanam angelcuna yuripasquir Jesusta yanapayargan. \s1 Galileachö Jesus yachatsicur gallaycungan \r (Marcos 1.14,15; Lucas 4.14,15) \p \v 12 Juan Bautista carcelchö wichgaraycaptinnam Jesus Galilea provinciachö marcan Nazaretman cuticurgan. \v 13 Tsaypitanam Capernaum marcaman aywacurgan tsaychöna täcunanpä. Tsay marcaga cargan Galilea gocha cuchunchö, Zabulon y Neftali castacuna täcuyangan marcacunachömi. \v 14 Tsaychö Señornintsic tänanpä captinmi Tayta Diospa willacognin profëta Isaias caynö gellgargan: \b \q1 \v 15 “Galilea gochapa ñöpancunachö tag mana Israel runacuna, \q1 Jordan mayupa wac-tsimpanchö tag runacuna, \q1 Zabulon y Neftali casta runacunapis \q1 llapayqui wiyayämay. \q1 \v 16 Tsacäpacushganö llutan ruraychö cawag runacunam \q1 Tayta Diospa alli willacuyninta wiyayashga. \q1 Tayta Dios ninganta mana cäsucogcunamanmi \q1 rupay atsicyagnörä Tayta Diospa alli willacuynin chashga”. \b \p \v 17 Isaias gellgangannö Capernaumchö taycarninmi Jesus willacur gallaycurgan: “Tayta Dios cachamungan salvacog rey chämunganam. Tsaynö caycaptinga jutsa rurayniquicunata jagirir Tayta Dios munangannöna cawayay” nir. \s1 Chuscu runacunata discïpulun cayänanpä Jesus gayangan \r (Marcos 1.16-20; Lucas 5.1-11) \p \v 18 Juc junagnam Galilea gocha cuchunpa aywaycanganchö Jesus ricasquirgan ishcay pescag runacuna mällancunata yacuman mashtaycäyagta. Paycunaga cayargan Simon y waugin Andres. Simonpa jucag jutinmi cargan Pedro. \v 19 Paycunatam Jesus nirgan: “Discïpulücuna cayänayquipä nogawan aywacushun. Gamcunata yachatsiyäshayqui pescäduta tsariyänayquipa rantin Diospa alli willacuyninta runacunata willapäyänayquipä cagtana”. \p \v 20 Tsaynö niptinmi mällancunata jagisquir jinan öra Jesuswan aywacuyargan. \p \v 21 Tsaypita yargur mas washaläninta aywaycäyanganchönam ricasquirgan Santiagutawan Juantana. Paycunaga papänincuna Zebedeuwanmi büquiman jamaycur mällancunata allitsaycäyargan. Paycunatapis Jesus gayargan discïpuluncuna cayänanpämi. \v 22 Tsaynö gayariptin paycunapis jucllam Jesuswan aywayargan papänincunata büquichö jagisquir. \s1 Atsca runacunata Jesus allïtsingan \r (Lucas 6.17-19) \p \v 23 Tsaypitanam Jesus purirgan Galilea provincia quinran marcacunapa. Tsay marcacunachömi runacuna goricäcuyänan wayicunachö Tayta Diospa alli willacuyninta willacur yachatsicurgan. Tsaynömi tucuyläya geshyawan geshyagyashgacunatapis allïtsirgan. \v 24 Siria nacion marcacunachöpis mayayarganmi geshyagcunata Jesus allïtsinganta. Tsaymi Jesus caycanganman apayämurgan imaycaläya geshyacunawan geshyagyashgacunata, supaycuna löcuyätsingan runacunata, wanuy geshyawan ñacagcunata, y paralïticucunata. Tsay llapan geshyagyashga runacunatam Jesus allïtsirgan. \p \v 25 Feyupam runacuna Jesusta gatiräyargan Galilea marcacunapita, Decapolis marcacunapita, Jerusalenpita, Judea marcacunapita, y Jordan mayu wac-tsimpan quinranpitapis. \c 5 \s1 Runacunata jircanchö Jesus yachatsir gallaycungan\f + \fr 5:0 \ft Runacunata jircanchö Jesus yachatsingan gellgaraycan Mateo capïtulu 5-pita 7-yag.\f* \r (Lucas 6.20-23) \p \v 1-2 Tsaypita juc junagnam atsca runacunata ricarnin juc jircanman Jesus discïpuluncunawan witsargan tsaychö yachatsinanpä. Tsaychö Jesus jamaycurmi yachatsicurgan caynö: \b \q1 \v 3 “Cushishgam cawayanga Tayta Diosllaman imaypis mañacur cawag runacunaga. Paycunataga Tayta Diosmi ñöpanman pushanga. \q1 \v 4 Cushishgam cawayanga cay vïdachö llaquicogcuna. Paycunataga Tayta Diosmi consulanga llaquicuychö mana cayänanpä. \q1 \v 5 Cushishgam cawayanga llänu shonguyog car runa mayincunawan alli cawagcuna. Paycunaga gloriachömi herenciata chasquiyanga. \q1 \v 6 Cushishgam cawayanga mallagaypanörä yacunaypanörä Tayta Dios ninganman cawayta munagcunaga. Paycunataga Tayta Dios mana dejaypam yanapanga. \q1 \v 7 Cushishgam cawayanga runa mayinta cuyapagcuna. Paycunata Tayta Dios cuyapangam. \q1 \v 8 Cushishgam cawayanga jutsata mana ruraypa Tayta Dios munangannö cawagcuna. Paycunam Tayta Diospa ñöpanman chäyanga. \q1 \v 9 Cushishgam cawayanga runa mayinta amishtatsegcuna. Paycunataga Tayta Dios ‘Gamga wamrämi canqui’ ningam. \q1 \v 10 Cushishgam cawayanga Tayta Dios munangannö cawayanganpita chiquishga cagcuna. Paycunaga gloriachö pipis mana chiquishgam cawayanga”. \b \p \v 11 “Nogaman criyicayämungayquipita runacuna ashlliyäshuptiqui, chiquiyäshuptiqui, y llullacurcur imaycatapis manacagcunata tumpayäshuptiqui cushicuyay. \v 12 Noga raycur ñacagcunataga Tayta Diosmi ciëluchö premiuta goyäshunqui. Gamcunatanömi unay profëtacunatapis ñacatsiyargan. Tayta Dios tsay profëtacunata premiuta gongannöllam gamcunatapis goyäshunqui. Tsaynö cananpä caycaptinga ñacarpis cushicuyay”. \s1 Cachiman y actsiman iwalatsicur Jesus yachatsicungan \r (Marcos 9.50; Lucas 14.34,35) \p \v 13 “Gamcunaga cay patsachö cachinömi cayanqui. Micuyta cachi gustuta manana gor imapäpis mana välegnömi gamcunapis Tayta Dios munangannö mana cawarga imapäpis väliyanquitsu. Gamlagyashga cachita pipis maypis jichariyangannömi gamcunatapis infiernuman gaycuyäshunqui”. \p \v 14 “Tsaynöpis gamcunaga Tayta Dios munangannö cawarnin runacunapä actsi cuentam caycäyanqui. Juc marca jircan niragchö carga maytsaymanpis ricacanmi. \v 15 Tsaynöllam actsita tsaritsirpis alëriman churantsic wayichö atsicyänanpä. Manam imaypis tsaritsintsictsu catri jawancunaman churanantsicpäga. \v 16 Runacuna ricayänanpä actsi atsicyagnömi gamcunapis runacuna ricayäshunayquipä Dios munangannö cawayänayqui. Tsaynö cawagta ricayäshurmi paycunapis tantiyacuyanga Tayta Dios munangannöna cawayänanpä”. \s1 Moises y profëtacuna gellgayangancuna ruracänanpä Jesus ningan \p \v 17 “Ama yarpäyaytsu Moises gellgangan leycunata y profëtacuna gellgayangancunata imapäpis mana cuentaycangäta. Nogaga shamurgö tsay leycuna imapä cangantapis tantiyatsinäpämi. \v 18 Ciëlupis cay patsapis manarä ushacaptinmi Moises gellgangan y profëtacuna gellgayanganga llapanpis cumplinga Tayta Dios munangannölla. \v 19 Tsaynö caycaptinga pipis tsay gellgashgacunachö ningancunata mana cäsur y juccunatapis mana cäsunanpä yachatsirga Tayta Diospa ñöpanchö manam imapäpis cuentashgatsu canga. Pipis tsay gellgashgacunachö ningancunata cäsur y juccunatapis cäsunanpä yachatsirmi itsanga Tayta Diospa ñöpanchö alli ricashga canga. \v 20 Tsaynö caycaptinga gamcuna Tayta Dios ningancunata cumpliyay. Fariseucunanö y ley yachatsicogcunanö cumpleg tucurga Tayta Diospa ñöpanman manam imaypis chäyanquitsu”. \s1 Runa mayintsicta mana ajanapänapä Jesus yachatsicungan \p \v 21 “Gamcuna musyayanquim Moises gellganganchö caynö ninganta: ‘Ama runa mayiquita wanutsinquitsu. Runa mayinta wanutsegcunaga juzgashgam canga’. \v 22 Tsaynö niptinpis nogaga caynömi nï: Manam runa mayinta wanutseg cagllatatsu Tayta Dios juzganga, sinöga runa mayinta ajanapag cagtapis, ashlleg cagtapis, y ‘Gamga imapäpis manam välinquitsu’ neg cagtapis Tayta Diosmi juzgarnin infiernuman gaycunga”. \p \v 23-24 “Tsaynö caycaptinga runa mayiquiwan resentitsinacushga carga Tayta Diospä ofrendata apaycangayquitapis ofrendayquita dejaycur puntataga resentitsinacungayquiwanrä amishtag ayway. Tsaypita itsanga tsay apaycangayqui ofrendata Tayta Diospä goycunqui”. \p \v 25 “Tsaynölla imapitapis chiquinacungayqui quejashuyta yarpaptinga autoridäman manarä char arreglanqui. Tsaynö mana arreglaptiquega juezman apatsishuptiqui juezga wardiyacunawanmi carcelman wichgatsiyäshunqui. \v 26 Tsaypitaga manam rasllaga yargunquitsu jaga cayniquita llapanta mana pägacurga”. \s1 Adulteriu jutsata mana rurayänanpä Jesus yachatsicungan \p \v 27 “Gamcuna musyayanquim Moises gellganganchö caynö ninganta: ‘Nagana majayog carga ama adulteriu jutsata rurayaytsu’. \v 28 Tsaynö niptinpis nogaga caynömi nï: Yarpayniquicunallachöpis juc warmita munaparga adulteriu jutsataga maynam rurayarguyquina”. \p \v 29 “Tsaynö carnin juc warmita ricärirninllapis munaparga ñawiquita jipirir jitariycuy. Infiernuman gaycushga canayquipa rantinga mas allim canman tsulla ñawillapis gloriaman chaptiqui. \v 30 Tsaynölla juc warmita munaparnin maquiqui yatapaptinga tsay maquiquita rogurir jitariycuy. Infiernuman gaycushga canayquipa rantinga allim canman tsullan maquillapis gloriaman chaptiqui”. \s1 Majancunapita mana raquicäyänanpä Jesus yachatsicungan \r (Mateo 19.19; Marcos 10.11,12; Lucas 16.18) \p \v 31 “Gamcuna musyayanquim Moises gellganganchö caynö ninganta: ‘Pipis warminpita raquicayta munarga divorciu papelta ruratsun raquicangan musyashga cananpä’. \v 32 Tsaynö niptinpis nogaga caynömi nï: Pipis warminpita ama raquicätsuntsu. Warmin juc runawan mana puriycaptin raquicarga quiquin ollgu cagmi jutsayog caycan warmin juc runaman aywananpäpis. Tsaynöllam ollgu cagpis raquicashga warmiwan tarninga adulteriu jutsata ruraycan”. \s1 Mana juranapä Jesus yachatsingan \p \v 33 “Tsaynömi gamcuna musyayanqui Moises gellganganchö caynö ninganta: ‘Imatapis ruranayquipä Diospa jutinchö aunicurga mana gongayllapa cumplinqui’. \v 34-35 Tsaynö niptinpis nogaga caynömi nï: Ama nunca juranquitsu Diospa jutinta jayarir ‘Por Dios’ nirnin. Tsaynölla ama juranquitsu ‘Por mi ciëlu’ nirnin o ‘Por Jerusalen’ nirninpis. Ciëloga Tayta Dios jamaräcunan trönunmi. Jerusalenga Tayta Dios acrangan marcam. Tsaymi ‘Por mi ciëlu’ o ‘Por Jerusalen’ nir jurarninga Tayta Diospa jutinta llutalla jayareg cuenta caycäyanqui. \v 36 Waquinnam ‘Por mi vïda’ nirnin jurayan. Ni imata nirninpis ama jurayanquitsu. Tayta Diosllam munayyog caycan hasta agtsayquita yanaman ni yuragman ticratsinanpäpis. Tsaymi ‘Por mi vïda’ nir jurarnin Tayta Diospa jutinta llutalla jayareg cuenta caycäyanqui. \v 37 Jurayänayquipa rantin imatapis aunicurga aunicuyanqui cumpliyänayquipä. Y mana aunicur itsanga ama aunicuyanquitsu. Imatapis jurayparä aunicurga llutantam nicäyanqui”. \s1 Runa mayintsic mana allita ruramaptintsic mana ajanapänapä Jesus yachatsicungan \r (Lucas 6.29,30) \p \v 38 “Musyayanquim Moises gellganganchö caynö ningantapis: ‘Pipis ñawiquita jipiptinga quiquinpa ñawintapis jipisquinqui. Tsaynölla quiruyquita jipishuptiquipis quiquinpa quiruntapis jipisquinqui’. \v 39 Tsaynö niptinpis nogaga caynömi nï: Runa mayiqui imachöpis mana allita rurashuptiqui ama nanaparanquitsu. Lagyaycushuptiquipis jucag lädu cag cärayquitana camapaycunqui. \v 40 Pipis demandashur camisayquita gechushuptiqui punchuyquitapis apacunanpä cachaparinqui. \v 41 Juc runa gepinta juc lëwa aywayyag apapänayquipä obligashuptiqui juc lëwa masyagpis päsatsipasquinquirä. \v 42 Imatapis mañacushuptiquega garaycunqui. Tsaynöpis imatapis ‘Mañaycallämay’ nishuptiquega mañaycunqui”. \s1 Chiquimagnintsicta cuyanapä Jesus yachatsicungan \r (Lucas 6.27,28, 32-36) \p \v 43 “Tsaynöllam musyayanqui runacuna caynö niyanganta: ‘Cuyanacungayquiwanga cuyanacunqui. Chiquishogniquitaga chiquinqui’ nirnin. \v 44 Tsaynö niyaptinpis nogaga caynömi nï: Chiquiyäshogniquicunataga cuyayanqui. Chiquishur contrashogniquicunapäpis Tayta Diosman mañacuyay cawayninchö yanapananpä. \v 45 Chiquishogniquicunata tsaynö cuyarga Tayta Diospa wamrancunam cayanqui. Tayta Diosga alli runacunapä y mana alli runacunapäpis rupayta ñawitsimunmi. Tsaynöllam alli rurag runacunapä y mana alli rurag runacunapäpis tamyatapis tamyatsimun. \v 46 Cuyanacuyangallayquiwan cuyanacuyaptiquega manam ima premiutapis Tayta Dios goyäshunquitsu. Runacunapita chiquishga impuestu cobracogcunapis cuyanacuyangallanwanga cuyanacuyanmi. \v 47 Cuyanacuyangallayquiwan saludanacurga ¿ima allitatä ruraycäyanqui? Tayta Diosman mana criyicogcunapis cuyanacuyangallanwanga saludanacuyanmi. \v 48 Tayta Dios cuyacog cangannö gamcunapis cuyacog cayay”. \c 6 \s1 Alli ruraychö cawayänanpä Jesus yachatsicungan \p \v 1 “Runacunata yanapar ama rurayaytsu tsayta ricayäshur alabayäshunayquillapäga. Tsaynö cayaptiquega Tayta Dios manam ima premiutapis goyäshunquitsu”. \p \v 2 “Faltapacogcunata yanapayangayquita alabacurnin ama jucta juctarä willacuyanquitsu waquin runacunanöga. Paycunaga pillatapis yanapayangantaga willacurnin puriyan cornëtata tucar gayarätsegnöran goricäcuyänan wayicunachöpis y cällicunachöpis. Tsaynö cayaptinmi paycunapäga runacuna alabayangan premiulla canga. \v 3 Gamcuna faltapacogcunata yanaparninga pitapis manam willapäyänayquirätsu. \v 4 Pitapis mana willapaypa faltapacogcunata yanapayangayquipitam Tayta Dios premiuta goyäshunqui”. \s1 Tayta Diosman mañacuypä Jesus yachatsicungan \r (Lucas 11.2-4) \p \v 5 “Runacuna ricayänallanpämi waquin yachag tucogcunaga Tayta Diosman mañacuyan goricäcuyänan wayicunachöpis y cällicunachöpis. Gamcunaga paycunanö ama yachag tucuyanquitsu. Tsaynö yachag tucuyanganpitam paycunaga runacuna alabayangan premiullawanna cayanga. \v 6 Gamcunaga Tayta Diosman mañacurnin pipis mana ricayäshunayquipä wayiquicunaman wichgacurcur mañacuyanqui. Tsay mañacuyangayquita Tayta Dios wiyarmi imaycachöpis yanapayäshunqui. Y gloriachönam premiuta goyäshunqui”. \p \v 7-8 “Waquin runacuna Tayta Diosman mañacur yaparir yaparir juc niyanganllatam mañacuyan tsaynö mañacuyaptin Tayta Dios mas wiyananta yarpar. Gamcuna ama tsaynöga mañacuyanquitsu. [Tsaypa rantinga mañacuyay mana llaquicuypa.] Tayta Diosga manarä mañacuyaptiquim imata miñishtiyangayquitapis musyaycanna. \v 9 Gamcunaga Tayta Diosman mañacuyay caynö: \b \q1 ‘Ciëluchö caycag Tayta Dioslläcuna, \q1 llapan runacuna gamta adorayälläshuy. \q1 \v 10 Munangayquinö llapan runacunapis gamllaman yäracamur cawaycuyätsun. \q1 Ciëluchö munangayquinölla cay patsachöpis camacaycullätsun. \q1 \v 11 Cada junagpä micuylläcuna ama faltaycatsillaytsu ari. \q1 \v 12 Runa mayï mana alli ricamaptinpis noga perdonangänölla jutsäcunapita perdonaycayämay. \q1 \v 13 Jutsaman Satanas ishquitsiyämayta munaptinpis tsapaycayällämay, \q1 y yanapaycayällämay llutancunata imaypis mana rurayänäpä. \q1 Tsaynö caycullätsun’ ”. \b \p \v 14 “Gamcuna runa mayiquicunata perdonayaptiquega Tayta Dios gamcunatapis perdonayäshunquim. \v 15 Si gamcuna runa mayiquicunata mana perdonayaptiquega jutsata rurayangayquicunata Tayta Dios manam perdonayäshunquitsu”. \s1 Ayünuchö imanö cayänanpäpis Jesus yachatsicungan \p \v 16 “Tayta Diosman mañacuyänayquipä ayunarga ama waquin runacunanö cayanquitsu. Paycunaga ayunar caycäyanganta runacuna tantiyayänanllapämi wamayashga puriycäyan. Tsayta ricar Tayta Diosman mañacog cayanganta runacuna alabayaptinnam paycunaga tsay premiullawanna cayanga. \v 17 Gamcuna ayunarninga imaypis cacuyangayquinö cärayquicunata shüpacur y agtsayquicunata nagtsacur cacuyay. \v 18 Tsaynö rurayaptiquega runacuna manam musyayangatsu ayünuchö caycäyangayquita. Tsayta Tayta Dioslla musyarmi ayunar mañacuyangayquipita premiuta goyäshunqui”. \s1 Rïcuyayllapä mana yarpachacunantsicpä cagta Jesus yachatsicungan \r (Lucas 12.33,34) \p \v 19 “Cay patsachö imaycayogpis cayllapä cagta ama yarpachacuyaytsu. Cay patsachöga imayca riquëzatam puyupis ushan, ismurpis ushacan, y runapis suwan. \v 20 Cay patsachö rïcuyayllapä yarpachacuyänayquipa rantinga yarpachacuyay faltapacogcunata yanaparcuyänayquipä cagta. Tsaynö yanapanacur cawarga jana patsamanna imayca riquëzatapis churacog cuentanam caycäyanqui. Jana patsachöga mananam puyupis ushangatsu, ni ismurpis ushacangatsu, ni runapis suwangatsu. \v 21 Imaycayogpis cayllapä cagta yarpachacurmi manana Tayta Diosmanga yarpäyanquinatsu”. \s1 Ningancunata cäsuyänanpä Jesus yachatsicungan \r (Lucas 11.34-36) \p \v 22 “Mas alli canman cay ningäcunata cäsucuyaptiquim. \v 23 Nogata mana cäsumarninmi Tayta Dios munangantaga ruraycäyanquitsu. Tsaymi tantiyacuyanquitsu tsacaychönö jutsa rurag cayangayquita”. \s1 Tayta Diosllata cäsuyänanpä Jesus yachatsicungan \r (Lucas 16.13; 12.22-31) \p \v 24 “Manam pipis ishcay patrontaga sirvinmantsu. Ishcay patronyog carga jucninta cäsucur jucagtaga manam cäsunnatsu. Jucninta cuyarnin jucagtaga mananam cuyannatsu. Tsaynöllam rïcuyayllapä yarpachacogcunapis ‘Tayta Diospa sirvegninmi cä’ nicarpis pay munangannöga mana cawayantsu”. \s1 Tayta Diosman imaypis yäracuyänanpä Jesus yachatsicungan \r (Lucas 12.22-34) \p \v 25 Tsaynö parlapasquirpis caynömi nirgan: “Ama yarpachacuyanquitsu: ‘Canan ¿imatarä micushä? ¿Imatarä upushä? ¿Imatarä jaticushä?’ nirnin. Micuynintsic mana captinpis röpantsic mana captinpis cushicushun Tayta Dios cawayta gomangantsicpita. \v 26 Shumag tantiyacuyay pishgucuna imanö cawayangantapis. Paycunaga manam murucuyantsu, manam cosichayantsu, ni tröjacuyantsu. Tsaynö caycaptinpis Tayta Diosmi micuynincuna faltätsintsu. Gamcunaga tsay pishgucunapitapis mas välegmi cayanqui Tayta Diospäga. \v 27 Tsaynö imaycapä mayläya yarpachacurpis ¿pirächi tamäñunpita masllataga jatunyarcunman?” \p \v 28 “Tsaynö caycaptinga ¿imanirtä gamcuna yarpachacuyanqui alli röpashga cayänayquipä cagllatarä? Tantiyacuyay waytacuna imanö cuyaypä tuctuyangantapis. Tsaycunaga manam aruyantsu ni putscacuyantsu. Peru nicarpis imanö cuyayllapämi ricacuyan. \v 29 Waytacuna cuyayllapä tuctuyangannöga manam unay rey Salomon jaticungan röpancunapis iwalargantsu. \v 30 Tsay waytacuna tsaquirinanlla caycaptinpis Tayta Diosga ima shumagtam tuctutsin. Tsaynö cuyayllapäta tuctuycätsirga ¿manatsurä gamcunatanäga yanapayäshunquiman röpashga cayänayquipä, yäracuyniynag runacuna?” \p \v 31 “Tsaynö caycaptinga ama yarpachacur puriyaytsu: ‘¿Imatarä micushä? ¿Imatarä upushä? ¿Imatarä jaticushä?’ nirnin. \v 32 Tsaycunata yarpachacurga puriyan Tayta Diosman mana yäracog runacunallam. Gamcunaga tsay mana yäracog runacunanö ama yarpachacuyaytsu. Tayta Diosga musyaycanmi imata miñishtiyangayquitapis. \v 33 Ima miñishtiyangayquipäpis yarpachacuyänayquipa rantinga Tayta Dios munanganta rurar cawayänayquipä cagta yarpachacuyayga. Pay munangannö cawayaptiquega imata miñishtiyangayquitapis Tayta Dios manam faltätsingatsu”. \p \v 34 “Tsaynö caycaptinga ama yarpachacuyaytsu waray junagpä cagtaga. Tayta Dios canan junag yanapayäshungayquinölla cada junagpis manam dejayäshunquitsu”. \c 7 \s1 Runa mayintsicta mana juzganantsicpä Jesus yachatsicungan \r (Lucas 6.37,38, 41,42) \p \v 1 “Ama runa mayiquipa vïdanta ashiyanquitsu, gamcunapis Tayta Diospita mana juzgashga cayänayquipä. \v 2 Runa mayiquicunapa wasan rimayaptiqui tsay wasarima cayangayquillamanmi Tayta Dios gamcunatapis niyäshunqui mana alli rurag cayangayquita. \v 3 Gamcunaga ¿imanirtä runa mayiquicunapa ñawinchö shucata jipicuriyänanta munar ricapäyanqui, quiquiquicunapa ñawiquicunachö geru cuentatarä jipicuriyänayqui caycaptin? \v 4 Ñawiquicunachö geru cuenta caycaptinga ¿imanöparä runa mayiquitarä niyanquiman: ‘Ñawiquichö shucata jipipasquishayqui’ nirnin? \v 5 ¡Yachag tucogcuna! Puntataga ñawiquicunachö cagtarä jipicuyay. Tsayrämi ricayta puëdiyanqui runa mayiquipa ñawinchö caycagta jipipänayquipäga”. \p \v 6 “Tayta Diospa alli willacuyninta willapäcuyaptiqui mana chasquicuyaptinga mejor ama willapäyanquinatsu. Willapar sïgiyaptiquega ajacurcuyangallanam. Tsaynö mana chasquicuycagta willaparninga alläpa chaniyog aläjata cuchi llutscananpä jitapaycog cuentam caycäyanqui”. \s1 Tayta Diosman mañacunantsicpä Jesus yachatsicungan \r (Lucas 11.9-13) \p \v 7-8 “Imaypis Tayta Diosman mañacuyay. Imata miñishtirpis rugacuyay. Puncupita gayacognörä mañacuyay. Tayta Diosman mañacogcunaga chasquiyanmi. Imata miñishtirpis rugacogcunaga tariyanmi. Gayacogcunataga Tayta Dios wiyanmi”. \p \v 9 “Gamcunata maygayquitapis wamrayquicuna tantata mañacuyäshuptiqui ¿rumitatsurä aptaparcuyanquiman? \v 10 Y tsaynölla pescäduta mañacuyäshuptiquipis ¿culebratatsurä aptaparcuyanquiman? \v 11 Gamcunaga mayläya yaga carpis wamrayquicunataga alli cagllatam garayanqui. Tsaynö gamcunapis caycäyaptiquega ciëluchö caycag Tayta Diosga masrämi imaycatapis allicunallata faltätsiyäshunquitsu”. \p \v 12 “Runa mayiqui alli ricashunayquita munarga gamcunapis paycunata alli ricayay. Runa mayintsicwan tsaynö alli ricanacur shumag cawanantsicpämi Moises gellganganchöpis y profëtacuna gellgayanganchöpis nin”. \s1 Ciëlupa aywanapa cag nänita acranantsicpä Jesus yachatsicungan \r (Lucas 13.24) \p \v 13-14 “Ciëluman aywag nänega llanullam. Tsay näniman yaycuyänayquipäga puncupis quichquim. Peru infiernuman aywag nänim itsanga anchu. Tsay nänipaga puncunpis jatunmi. Tsaynö captinmi infiernumanga atsca runacuna aywaycäyan. Ciëlumanmi itsanga wallcaglla. Gamcunaga imaycanöpapis ciëluman chätsicog cag nänipa aywayay”. \s1 Llutan yachatsicogcunapä Jesus musyatsicungan \r (Lucas 6.43,44) \p \v 15 “‘Diospa willacogninmi cä’ nir shamog llutan yachatsicogcunata ama chasquipäyanquitsu. Paycunaga Tayta Diosman criyicog tucullarmi runacunata yaycapäyan üshacunaman atog yachayllapa yaycognölla. \v 16 Imanö cawayangantapis ricarmi musyayanqui mana alli willacog cayanganta. ¿Acäsu casha jachapitacu üvata pallantsic? Ni hïgustapis manam cardun jachapitatsu pallantsic. \v 17-18 Chirimöyaga manam goyrumshatatsu wayun. Tsaynöllam goyrumshapis mana wayuntsu chirimöyataga. \v 19-20 Ima jachapis mana allita wayungannömi mana alli willacogcunapis mana allicunata rurar cawayan. Tsaynö cawayaptinmi musyayanqui llutan yachatsicogcuna cayanganta. Chacracunachö goyrumsha captin siquipita muturir rupatseg cuentam paycunapis infiernuman gaycucäyanga rupayänanpä”. \s1 Tayta Diosta cäsucogcunalla gloriaman aywayänanpä Jesus willangan \r (Lucas 13.25-27) \p \v 21 “Manam jutïta jayarir ‘Señorllä’ niyanganllawantsu pipis gloriaman yaycuyanga. Gloriamanga yaycuyanga Tayta Dios munanganta rurar cawagcunallam. \v 22 Fisyu final junagchöga atscagmi niyämanga: ‘Señorllä, gampa willacuyniquitam willacur purirgä. Y gamman criyicurmi supaycunatapis runacunapita gargurgä. Tsaynöllam gamman yäracuynïwan milagrucunatapis rurargä’. \v 23 Tsaynö niyämaptinpis nogaga caynömi nishä: ‘Gamcunaga manam cäsuyämarguyquitsu. ¡Ñöpäpita witicuyay, mana alli rurag runacuna!’ nirninmi”. \s1 Wayita shäritseg runaman iwalatsingan \r (Lucas 6.47-49) \p \v 24 “Noga ningänö pipis cawag cagga alli cimientushga wayi shäritsishganömi caycäyanqui. \v 25 Pasaypa tamyaptin gashgay yacu shamurpis y vientuptinpis cimientushga wayega manam imananpistsu. \v 26 Noga yachatsingäcunata mana cäsucog runacunam itsanga allpa janallanchö shäritsishga wayinölla cayan. \v 27 Tsay cimientuynag wayitaga yacu goricar shamurninpis y feyupa vienturninpis juchuratsinmi”. \p \v 28 Jesus tsaynö yachatsicuptinmi tsaychö runacuna espantacur cushicuyargan: \v 29 “¡Moises gellgangan leycunata yachatsicogcunapitapis Jesusga mas yachagmi!” nirnin. \c 8 \s1 Leprawan geshyag runata Jesus allïtsingan \r (Marcos 1.40-45; Lucas 5.12-16) \p \v 1 Jircanchö yachatsicunganpita Jesus urämuptin atscag runacunam gatiräyargan. \v 2 Tsay uraycämogmanmi juc leprösu Jesuspa ñöpanman gonguricuycur rugacurgan: “Taytay, cay geshyäpita alliycatsillämay” nirnin. \p \v 3 Tsaynö rugacur niptinmi Jesus yataycurgan: “Cananpitaga allisquishganam canqui” nir. \p Tsaynö nisquiptinmi jinan öra tsay lepra geshyan allisquirgan. \v 4 Nircurmi Jesus nirgan: “Ama pitapis willanquitsu noga allïtsingäta. Tsay willacunayquipa rantinga Moises gellganganchö ningannölla templuman ayway Diospä ofrendata apacurcur sacerdöti ricashunayquipä.\f + \fr 8:4 \ft Leprawan geshyag runacuna allisquir ima ofrendatapis apayänanpä cagta musyanayquipä liyinqui Levitico 14.1-32.\f* Sänuna cangayquita sacerdöti nishuptiquim itsanga llapanpis musyayanga rasunpa allishgana cangayquita”. \s1 Romapita capitanpa wätayninta Jesus allïtsingan \r (Lucas 7.1-10; Juan 4.43-54) \p \v 5 Tsaypita Capernaum marcaman Jesus chäriptinnam Roma soldäducunapa juc capitannin Jesusman aywaycur rugar caynö nirgan: \v 6 “Taytay, wätaynïchä pasaypa antsa wayïchö ujuraycan. Mananachä cuyupacunnapistsu” nir. \p \v 7 Tsaynö niptinmi Jesus nirgan: “Canantämi aywä allïtsinäpä” nir. \p \v 8 Tsaynö niptinmi capitan nirgan: “Taytay, Israel runacunawan mana chänacuycäyaptëga ¿imanöparächi wayïman aywanquiman? Tsaypa rantinga cayllapita niycullay wätaynï allisquinanpä. \v 9 Nogapis mandamagnïpa munayninchömi callä. Tsaynöllam nogapa munaynïchö caycäyan mandangä soldädücunapis. Maygantapis imamanpis mandaptëga aywanmi. Maygantapis ‘Gam shamuy’ niptëga shayämunmi. Imatapis rurananpä mandaptëga wätaynïpis rurayanmi. [Gamga nogapitaga imaycawanpis mas munayyogmi canqui. Noga musyämi imapis ningayquega ruracasquinanpä cagta]” nir. \p \v 10 Capitan tsaynö niycuptin Señor Jesusga feyupam cushicurgan. Tsaynam gatiragnin runacunata nirgan: “Cay runanö rasunpa yäracuyyog runawannöga manam Israel runacunachöpis tincurgötsu. \v 11 Gloriamanga atscagmi chäyanga rupay ñawimunan cag lädupita y rupay jeganan cag lädupitapis. May tucuypitapis chaycur gloriachömi Abrahamwan, Isaacwan y Jacobwan jamacuyanga micuyänanpä. \v 12 Peru waquin runacunam itsanga Diospa willacuyninta yacharpis nogaman mana yäracayämunganpita gloriamanga chäyangatsu. Gloriaman mana chagcunaga pasaypa tsacayman gaycushgam cayanga. Tsaychömi pasaypa wagarnin imanö caytapis manana puëdir quiruncunatapis uchuyangarä”. \p \v 13 Tsaynö nisquirnam capitanta Jesus nirgan: “Cananga wayiquipa cuticuy. Yäracamungayquinöllam wätayniqui allishgana caycan” nir. Tsay ningan öram capitanpa wätaynin allisquirgan. \s1 Pedrupa suegranta Jesus allïtsingan \r (Marcos 1.29-31; Lucas 4.38,39) \p \v 14 Tsaypita Pedrupa wayinman Jesus aywarnam tarirgan Pedrupa suegran pasaypa antsa achacharnin cämachö ujuraycagta. \v 15 Tsaynam geshyagpa maquinta Jesus yataycuptin jinan öra allisquirgan. Allisquirnam juclla cusnacurgan paycunata garananpä. \s1 Imaycaläya geshyawan geshyagcunata Jesus allïtsingan \r (Marcos 1.32-34; Lucas 4.40,41) \p \v 16 Patsa tsacaycaptinnam apayämurgan Jesusman supay geshyatsingan runacunata. Tsay supaycunatam Jesusga juc shimillachö runacunapita gargurgan. Tsaynöllam imaycaläya geshyawan geshyagcunatapis allïtsirgan. \v 17 Tsaycuna ruracänan captinnam Diospa unay willacognin profëta Isaias caynö gellgargan: “Salvacog shamogmi geshyaycag runacunata allïtsinga” nir. \s1 Gatirayta munag runacunata Jesus tantiyatsingan \r (Lucas 9.57-62) \p \v 18 Atsca runacuna gorirapäyaptinnam discïpuluncunata Jesus nirgan: “Listacuyay büquiwan gochapa wac-tsimpanman päsanapä” nir. \p \v 19 Büquiman yarcuyänanpä caycaptinnam Moises gellgangan leycunata yachatsicog juc runa Jesusta nirgan: “Maypa aywaptiquipis gamtaga gatiräshayquim, taytay”. \p \v 20 Tsaynö niptinmi Jesus nirgan: “Atogcunapaga machaynincuna canmi. Pishgucunapapis geshuncuna canmi. Peru noga Tayta Diospita shamogpaga manam ni juc wayïllapis cantsu maychö punuycunällapäpis” nir. \p \v 21 Tsaypitanam juc discïpulun nirgan: “Tayta Jesus, papänï wanuptin pampaycurga gamta gatishayquim”. \p \v 22 Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Pampaytarä shuyacunayquipa rantinga juclla nogawan aywacushun. Wanogcunataga quëdagcunanachir pampacuyanga” nir. \s1 Vientuta yacu lagchicachagta Jesus päratsingan \r (Marcos 4.35-41; Lucas 8.22-25) \p \v 23 Tsaynö nisquirnam discïpuluncunawan büquiman Jesus yarcurgan. \v 24 Gochata aywaraycäyaptinnam Jesusga gepamanpachö punucasquirgan. Tsayyagnam feyupa vientuwan yacu lagchicachar gallaycurgan büquitapis jundicätsiytana munarnin. \v 25 Tsaynam discïpuluncuna Jesusta ricchatsir niyargan: “¡Ricchay, salvaycayämay, taytay! ¡Jundicaycantsicnachä!” nir. \p \v 26 Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “¿Imanirtä tsayläya mantsacäyanqui? ¿Manacu nogaman yäracayämunqui?” \p Tsaynö nisquirnam ichircur vientutapis yacutapis päracunanpä nirgan. Y jinan öram tsaynö niycuptin vientupis yacupis pärasquirgan. \v 27 Tsayta ricarnam discïpuluncunaga espantashga quiquin pura ninacuyargan: “Yacupis vientupis cäsuycunanpäga ¡ima runanatä cay runaga!” nir. \s1 Supay löcuyätsingan ishcay runacunata Jesus allïtsingan \r (Marcos 5.1-20; Lucas 8.26-39) \p \v 28 Gochata päsarirnam discïpuluncunawan Jesus chäyargan Gadara marcapa washaläninman. Tsaychönam supay löcuyätsingan ishcay runacuna panteonpita yargayämurgan. Tsaychö tsay demöñuyog runacuna pasaypa mantsaripä cayaptinmi tsay panteon puncupaga pipis päsayagtsu. \v 29 Jesusta ricasquirnam tsay ishcay runacuna mantsarir gayararnin niyargan: “¡Diospa tsurin Jesus! Manarä öräcunachömi cayman shamurguyqui infiernuman gaycayämänayquipäna” nir. \p \v 30 Paycuna cayanganpita mas washalänin quinrannam atsca cuchicuna micuycäyargan. \v 31 Tsaymi tsay supaycuna rugacuyargan Jesusta: “Cay runacunapita gargayämarga tagay cuchicunallaman yaycucuycuyänäpä cachaycayällämay” nir. \p \v 32 Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan cuchicunaman aywacuyänanpä. Tsaynam supaycuna ishcan runacunapita yargusquir jegacuycuyargan tsay cuchicunaman. Cuchicunanam acataycachaycar tunapita gochaman jegarpäriyargan. Tsaychömi augacaypa llapan cuchicuna wanuyargan. \p \v 33 Tsayta ricaycurnam cuchi mitsegcunaga cörrilla aywayargan marcaman. Chaycurnam runacunata willacuyargan löcuyashga runacunapita supaycunata Jesus gargunganta y cuchicuna gochaman jegar wanuyanganta. \v 34 Tsaycunata willacuyaptinnam runacuna aywayargan Jesus caycanganman ima päsangantapis ricagnin. Tsayman chaycarnam mantsarirnin Jesusta niyargan tsay marcancunapita jucläpa aywacunanpä. \c 9 \s1 Pullan cuerpun wanucashga runata Jesus allïtsingan \r (Marcos 2.1-12; Lucas 5.17-26) \p \v 1 Tsaypitanam büquiman yarcurcur Jesusga cuticurgan taycangan Capernaum marcaman.\f + \fr 9:1 \ft Nazaret marcachö shacshacushga carpis willacur gallarnaga Jesus Capernaum marcachönam täcurgan.\f* \v 2 Tsaychöna Jesus caycanganta musyasquirnam pullan cuerpun wanushga geshyagyashga runata andamiawan wantushga chätsiyargan. Señor Jesusga payman yäracuyanganta musyarnam tsay geshyagta nirgan: “Hïju, ama llaquicuytsu. Jutsa rurayniquicunata perdonargönam” nir. \p \v 3 Tsaynö niptinmi Moises gellgangan leycunata waquin yachatsicogcuna yarpachacuyargan: “¡Dios tucurnin tsaynö nirga Tayta Diospa contranmi llutanta parlaycan!” nir. \v 4 Tsaynö yarpaycäyanganta musyarnam Jesus nirgan: “¿Imanirtä gamcuna llutanta yarpäyanqui? \v 5 ¡Shumag tantiyacuy! ¿Runapa jutsancunata perdonaycu o geshyancunata allïtsiycu, maygantä mas aja? \v 6 Nogaga Tayta Dios cachamashga captinmi munayyog cä runacunapa jutsancunata perdonanäpä. Tsayta musyayänayquipämi cay runata allïtsimushä”. \p Tsaynö nisquirnam tsay geshyagyashga runata nirgan: “¡Sharcuy! Andamiayquita apacurcur wayiquipa aywacuy” nir. \p \v 7 Tsaynö niycuptinmi tsay runa jinan öra allisquir wayinpa aywacurgan. \v 8 Tsayta ricaycurmi runacuna pasaypa espantashga cushicurnin Tayta Diosta alabayargan caynö nir: “¡Tayta Dios yanapaptinmi tsaycunata Jesus ruraycan! ¡Manam imaypis mayarguntsictsu pipis caynö ruragtaga!” \s1 Jesus Mateuta discïpulun cananpä ningan \r (Marcos 2.13-17; Lucas 5.27-32) \p \v 9 Tsaypita aywacurnam Jesus ricargan Mateo jutiyog juc runata. Mateoga Roma nacionpä impuestu cobracogmi cargan. Tsaynam cobrar jamaraycagta ricaycur Jesus nirgan: “Discïpulü canayquipä acu, aywacushun” nir. Tsaynö niptinmi Mateo sharcur Jesuswan aywacurgan. \p \v 10 Tsaypitam Mateupa wayinchö Jesus discïpuluncunawan micuycäyaptinna chäyargan waquin invitäduncuna. Paycunaga cayargan Romapä impuestu cobracog mayincunam y waquin mana alli ricashga cag runacunam. \v 11 Tsayta ricarnam fariseucunaga jamurarnin Jesuspa discïpuluncunata niyargan: “¿Imanirtä mayistruyquicunaga juntacan impuestu cobracogcunawan y tsay waquin jutsachö cacog runacunawanpis?” nir. \p \v 12-13 Tsaynö niyanganta wiyarnam Jesus nirgan: “Nogaga shamurgö manam alli rurag runacunallamantsu Diospa willacuyninta willapagnin, sinöga shamurgö jutsachö cawacogcunatapis willapänäpämi. Tayta Diospa palabran gellgaranganchöpis caynömi nican: ‘Manam ashmacunata altarchö rupatsiyänallayquitatsu munä, sinöga cuyapäcog cayänayquitam munä’ nirmi. Tsaynö nicaptinpis gamcunaga ¿imanirtä mana alli ruragcunatapis cuyapäyanquitsu? Llapanpis Diospa willacuynintaga tantiyatsiyänanta miñishtiycäyanmi, geshyagcuna jampicogta miñishtiyangannölla. [Tsaymi paycunawanpis nogaga juntacü Diospa alli willacuyninta tantiyatsinäpä]”. \s1 Ayünupä Jesusta tapuyangan \r (Marcos 2.18-22; Lucas 5.33-39) \p \v 14 Juc cutichönam Juan Bautistapa gatiragnincuna Jesusman witiycur tapuyargan: “Nogacuna y fariseucunaga imaypis ayunayämi. Peru gampa discïpuluyquicunaga ¿imanirtä ayunayantsu?” nir. \p \v 15 Tsaynam Jesus nirgan: “Jucta niyäshayqui. Juc casacuy fiestachö ¿compañagnincuna ayunayantsurä? Tsaynöllam discïpulücunapis nogawan caycarga ayunayänantsu. Noga wanusquiptïmi itsanga ayunayanga”. \p \v 16 “Tsaynö manam pipis macwa röpata remendantsu mushog ratashwanga. Tsaynö remendayaptinga mushog ratashga genticätsirmi macwa cagtaga rachicäratsinman. \v 17 Tsaynömi tsayrä puwatsishga aswataga mana pipis jirpuntsu tsillinaycag urpumanga. Tsay tsillinaycag urpuman jirpushgaga aswa pogurmi tsay urputa masrä tsillicäratsinman. Tsaynam aswapis ushacanman y urpupis paquicar ushacanman. Tsaynö captinmi sänu urpuman tsayrä puwashga aswataga jirpuntsic. [Tsaynömi nogapa willacuynïpis mushog car gamcunapa üsuyquicunamanga iwalantsu. Tsaymi discïpulücunata niyänayquitsu nogawan caycäyanganyagga ayunayänanpä]”. \s1 Juc autoridäpa wamranta Jesus cawaritsingan y yawar apaywan geshyag warmita allïtsingan \r (Marcos 5.21-43; Lucas 8.40-56) \p \v 18 Tsaynö parlaycaptinmi Israel runacunapa autoridänin juc runa chaycur Jesuspa ñöpanman gonguricuycur nirgan: “Taytay, warmi tsurillächä wanusquishga. Acuri jinallachö aywayculläshun cawarircatsillämunayquipä” nir. \p \v 19 Tsaynö rugacuptinmi discïpuluncunawan Jesus aywayargan tsay runapa wayinman. \v 20-21 Nänita aywaycäyaptinnam chunca ishcay (12) watana yawar apaywan geshyacog juc warmipis gepancunata aywargan caynö yarpar: “Jesuspa röpallantapis yataycurga allisquishämi” nirnin. \v 22 Tsaynö nir yataycuptinnam Jesusga gepapa ticraycur warmita nirgan: “Ama llaquicuytsu, hïja. Nogaman yäracamuyniquipam allisquirguyqui” nir. Tsaynö niycuptin tsay warmega allisquirganmi. \p \v 23 Tsaypita tsay Israel runacunapa autoridäninpa wayinman chaycurnam tariyargan ayachö müsicucuna tucaycäyagta y runacunapis pasaypa wagaycäyagta. \v 24 Tsayta ricaycurmi Jesus nirgan: “Wagtapa yargucuriyay. Cay wamraga cawarimunga punucashga caycanganpita riccharcamognöllam” nir. \p Tsaynö Jesus niptinnam runacuna asicuyargan. \v 25 Peru imanö captinpis Jesus ningannöllam wagtaman yargacarayämurgan. Runacuna yargacarayämuptinnam wanushga caycag wamra sutaraycanganman Jesus yaycurgan. Nircurnam maquinpita tsarircur wamrata cawatsir sharcatsimurgan. \v 26 Tsaynö cawaritsir milagruta rurangantaga maytsay marcacunamanpis willacur chätsiyarganmi. \s1 Ishcay gapracunata Jesus allïtsingan \p \v 27 Tsaypita Jesus aywacuptinnam ishcay gapracuna gatipäyargan: “¡Unay rey Davidpa castan Jesus, ñawilläcunata alliscatsiyällämay!” nir. \p \v 28 Tsaynö nir gatiraycäyaptinmi patsacungan wayiman Jesus yaycurirgan. Tsaychönam tsay gapracunata Jesus tapurgan: “¿Gamcuna criyiyanquicu ñawiquicunata allïtsinäpä cagta?” nir. \p Tsaynö niptin paycunanam niyargan: “Aumi, taytay. Criyiyällämi alliycatsiyämänayquipä cagta” nir. \p \v 29 Tsaynam ñawincunata Jesus yataycur nirgan: “Nogaman yäracayämungayquipita ñawiquicuna allisquitsun” nir. \p \v 30 Tsaynö nisquiptinmi juclla ñawincuna allisquirgan. Tsaypitam paycunata Jesus nirgan: “Ama pitapis willapäyanquitsu allïtsingäta” nir. \p \v 31 Tsaynö nicaptinpis paycunaga yargurillarnam pitapis maytapis willacuyargan Jesus allïtsinganta. \s1 Shimin mana parlag runata Jesus allïtsingan \p \v 32 Tsay gapracuna jegariyaptinnam Jesus caycanganman runacuna apayämurgan shimin mana parlag juc runata. Tsay runataga supaymi upayätsishga canä. \v 33 Tsay runapita supayta Jesus garguriptinmi upayashga caycanganpita juclla parlar gallaycurgan. Tsayta ricarmi runacuna cushicur niyargan: “¡Manam imaypis ricarguntsictsu pipis caynö allïtsicogtaga!” nir. \p \v 34 Tsaynö niyaptin fariseucunam itsanga niyargan: “Manam Tayta Diospa poderninwantsu supayta tsay runapita gargushga, sinöga supaycunapa mandagnin Satanaspa poderninwanmi gargushga” nirnin. \s1 Runacunata Jesus cuyapangan \p \v 35 Maytsay marcacunachöpis estanciacunachöpis Jesusga Tayta Diospa alli willacuynintam yachatsicurgan goricäcuyänan wayicunachö. Nircurmi imaycaläya geshyawan geshyagcunatapis allïtsirgan. \v 36 Tsaynö maytsay marcacunapa purirmi Jesusga ricargan runacuna imayca mitsegniynag üshacunanö cayagta. Tsaynö lluta cawacuyanganta ricarmi Jesus cuyapargan. \v 37 Tsaymi discïpuluncunata nirgan: “Cosëcha poguraycagnöpis maytsicag runacunam caycäyan Tayta Diospa alli willacuyninta juclla chasquicuyta munagcunaga. Tsaynö captinpis wallcagllam tsay alli willacuyta willacogcunaga cayan. \v 38 Tsaynö captin gamcuna Tayta Diosman mañacuyay willacogcuna mas atsca cayänanpä” nir. \c 10 \s1 Jesucristupa chunca ishcay apostolnincuna \r (Marcos 3.13-19; Lucas 6.12-16) \p \v 1 Tsaypitanam chunca ishcay (12) discïpuluncunata Jesus nirgan supaycunata runacunapita garguyänanpä y tucuyläya geshyawan geshyagcunata allïtsiyänanpä. \p \v 2 Tsay apostolcunaga cayargan: \b \q1 Simon (Simonpa jucag jutinmi cargan Pedro), \q1 Simonpa waugin Andres, \q1 Zebedeupa tsurincuna Santiaguwan Juan, \q1 \v 3 Felipe, \q1 Bartolome, \q1 Tomas, \q1 Mateo (Mateoga Roma nacionpä impuestuta cobragmi cargan), \q1 Alfeupa tsurin Santiago, \q1 Tadeo, \q1 \v 4 “Celote” ningan Simon, y \q1 Jesusta ranticog Judas Iscariote. \b \s1 Alli willacuyninta willacur puriyänanpä apostolnincunata Jesus cachangan \r (Marcos 6.7-13; Lucas 9.1-6) \p \v 5 Tsay chunca ishcay apostolnincunata Jesus willacog cacharnin caynömi nirgan: “Ama aywayanquitsu mana Israel runacunapa marcancunamanga, ni ama yaycuyanquitsu Samaria provincia marcacunamanga. \v 6 Tsaypa rantinga Israel runacunallaman aywayanqui. Paycunam ogracashga üshacunanöga caycäyan. \v 7 Paycunata willapäyanqui: ‘Tayta Dios cachamunanpä cag salvamagnintsic rey chämushganam’ nir. \v 8 Geshyagcunata allïtsiyanqui. Wanushgacunatapis cawaritsiyanqui. Lepra geshya ushaycagcunatapis allïtsiyanqui. Y supaycunatapis runacunapita garguyanqui. Allïtsirga ama pitapis cobrayanquitsu. Nogapis gamcunata manam cobrätsu allïtsiyänayquipä podernïta gornin”. \p \v 9-10 “Ama apayanquitsu gellëta ni millcapata ni trocanayquicunata. Jatiräyangayqui llangiquicunallawan aywayanqui. Arupacogcunata pachancuna mana faltaypa garayangannömi mayman chäyangayquichöpis mana faltätsiyäshunquitsu”. \p \v 11 “May marcaman o may jallgacunaman charpis tapucuyanqui mayganpis alli runa canganta. Alli runaman charninga wayillanchö patsaräcuyanqui juc marcaman päsayangayquiyag. \v 12 Tsay patsatsiyäshog runapa wayinman char shumag saludacuyanqui. \v 13 Tsay wayiyog chasquiyäshuptiquega payllachö patsaräcuyanqui. Mana chasquiyäshuptiquega jucmanna päsacuyanqui posädata ashirnin. \v 14 Runacuna willacuyangayquita mana chasquicuyaptinga tsay marcapitapis yargur aywacuyanqui chaquiquicunapita polvuta tapsirir.\f + \fr 10:14 \ft Israel runacunaga üsuncunamanmi chaquincunapita polvuta tapsicuriyag Tayta Dios castigananpä cagta musyatsir.\f* \v 15 Willacungayquita mana chasquicog runacunaga fisyu final junagmi castïguta chasquiyanga. Sodoma y Gomorra marcacunachö tagcuna castigashga cayanganpitaga masmi castigashga cayanga”. \s1 Diosman criyicungantsicpita runacuna chiquimänantsicpä cagta Jesus willacungan \r (Marcos 13.9-13; Lucas 21.12-17) \p \v 16 “Shumag tantiyacuyay. Gamcunataga cachaycä üshacunata atogman gaycapag cuentam mana alli runacuna cayanganman. Tsaynö caycaptinga culebranöpis maya-mayalla puricuyanqui. \v 17 Chiquiyäshogniqui runacunaga autoridäcunamanpis apatsiyäshunquim. Waquincunaga goricäcuyänan wayicunachöpis magayäshunquim. \v 18 Nogaman criyicamog cayangayquipitam autoridäcunamanpis y nacion mandag reycunamanpis apayäshunqui castigayäshunayquipä. Tsaychömi paycunatapis y waquin mana Israel runacunatapis musyatsiyanqui noga runacunata salvanäpä shamungäta. \v 19-20 Tsaynö autoridäcunaman entregayäshuptiquipis ama llaquicuyanquitsu: ‘Cananga ¿imatarä niycushä?’ nirnin. Paycunapa ñöpanchö manam quiquiquicunapa yarpayllayquicunapitatsu parlayanqui. Espiritu Santum tantiyatsiyäshunqui imata parlayänayquipäpis”. \p \v 21 “Nogaman criyicamunganpitam chiquirnin wauginta autoridäcunaman entregayanga wanutsishga cananpä. Waquinnam tsurincunata entregayanga wanutsiyänanpä y waquinnam taytantapis entregayanga wanutsiyänanpä. \v 22 Nogata chasquicamar criyicayämungayquipitam pipita maypitapis chiquishga cayanqui. Tsaynö chiquishga carpis hasta wanuyanganyagpis nogaman yäracamog cagmi Tayta Diospa ñöpanman chäyanga. \v 23 Juc marcachö chiquiyäshuptiquega juc marcaman empëñu päsacuyanqui. Llapan Israel nacion marcacunaman manarä chäyaptiquim nogaga cutimushä”. \p \v 24-25 “Ama yarpäyaytsu noga raycur imaypis mana chiquishga cayänayquipä cagtaga. Nogata runacuna chiquiycäyämarga gamcunatanäga masrämi chiquiyäshunqui. Nogatapis ‘¡Satanasmi payga!’ nicäyämarga gamcunatapis Satanaspita cayangayquitam niyäshunqui”. \s1 Pitapis mana mantsacuypa willacuyninta willacunapä Jesus yachatsicungan \r (Lucas 12.2-7) \p \v 26 “Cay patsachö runacuna chiquiyäshuptiquipis mana mantsariypa willacuynïtaga willacuyay. Tsaynö allita rurar willacuyaptiqui runacuna mana chasquicuyanganpis musyacangam Tayta Dios fisyu final junagchö juzgaptin. \v 27 Tsaynö caycaptinga willacungäta mana wiyag cagcunataga gamcunana pita maytapis willacuyanqui. Tsaynö willacuyänayquipämi gamcunata willapaycä. \v 28 Nogapa willacuynïta willacuyaptiqui runacuna wanutsiyäshurpis almayquicunataga manam imanayangatsu. Tsaynö caycaptinga manam pitapis mantsacuyänayquitsu. Paycunapita mantsacuyänayquipa rantinga Tayta Diosllata mantsacuyay. Paymi munayyog caycan almantinta infiernuman gaycunanpäpis”. \p \v 29 “Pishgucuna runacunapä mana alläpa cuestaptinpis Tayta Diospäga välinmi. Wanunanta mana munaptinga ni jucllayllapis manam wanuyantsu. \v 30 Tsaynömi agtsayquicunatapis yupashgata payga caycätsin. \v 31 Pishgucunapitapis mas väleg cayaptiqui Tayta Dios cuïdaycäyäshuptiquega pipitapis manam mantsariyänayquitsu”. \s1 Jesus raycur runacunachö parlagcuna imanö cayänanpä willacungan \r (Lucas 12.8,9) \p \v 32 “Pipis nogaman criyicog canganta mana pengacuypa willacuptinga nogapis Tayta Diospa ñöpanchö paycunapa favorninmi parlashä. \v 33 Pipis nogapita pengacur willacuynïta mana willacuptinga nogapis Tayta Diospa ñöpanchö paycunata ‘Manam regïtsu’ nishämi”. \s1 Jesusman criyicogcuna chiquishga cayänanpä ningan \r (Lucas 12.51-53; 14.26,27) \p \v 34 “Ama yarpäyaytsu nogaman criyicayämungayquipita mana chiquishga cayänayquipä cagta. Criyicamogcunataga imaypis chiquiycäyangam. \v 35 Nogaman criyicamunganpitam tsurinpis taytanpa contran canga. Tsaynöllam mamanpa contran wawanpis canga. Y llumtsuyninpis suegranpa contranmi canga. \v 36 Tsaynömi ari chiquiyäshogniquicunaga cayanga quiquiquicunapa castayquicunapita gallaycur”. \p \v 37 “Nogaman criyicamunganpita maman chiquiptinpis, taytan chiquiptinpis, o tsurin chiquiptinpis noga ningäta rurar imaypis cawatsun. Peru noga ningäcunata mana cäsumar mamanpa, taytanpa, o tsurinpa munayninchö cacog cagga manam rasunpatsu criyicamun. \v 38 Imaycachö ñacarpis nogaman criyicamur cawayätsun. Wanunganyag noga ningäcunata mana cäsumag cagcunaga manam rasunpatsu nogaman criyicayämun. \v 39 Noga munangänö mana cawar quiquin munangannö cawagcunaga infiernumanmi gaycucäyanga. Imayca ñacaychö carpis noga munangänö cawagcunam itsanga gloriaman chäyanga”. \s1 Tayta Diospa ñöpanchö premiuta chasquiyänanpä Jesus willacungan \r (Marcos 9.41) \p \v 40 “Gamcunata pipis chasquiyäshurga nogatapis chasquiycäyämanmi. Y nogata chasquimarga cachamagnï Tayta Diostapis chasquiycäyanmi. \v 41 Tayta Diospa willacogninta chasquicogcunaga gloriaman char willacogcuna premiuta chasquiyangannöllam chasquiyanga. Tsaynöllam Tayta Dios ninganta cumplir alli rurag runata chasquicog cagpis gloriaman char tsay alli rurag runa premiuta chasquingannölla chasquiyanga. \v 42 Nogata chasquicamag cagta pitapis yacullanpis garaycog cagga Tayta Diospitam premiuta chasquinga”. \c 11 \p \v 1 Tsaynö chunca ishcay (12) apostolnincunata willapayta ushasquirmi Jesusga Galilea provinciapa marcancunapa purirgan Diospa alli willacuyninta willacurnin. \s1 Juan Bautistapa cachancuna Jesusman tapog aywayangan \r (Lucas 7.18-35) \p \v 2 Carcelchö caycarmi Juan Bautista mayargan Señor Jesus milagrucunata ruraycanganta y Diospa alli willacuyninta willacur puriycanganta. Tsaynam discïpuluncunata Jesusman cachargan caynö tapuyämunanpä: \v 3 “¿Gamcush canqui Tayta Dios cachamungan salvacog, o juctaräcush shuyacuyäshä?” nir. \p \v 4 Tsaynö tapuyaptinnam Jesus nirgan: “Canan aywar Juanta niyay cay ricaycäyangayquicunata y wiyaycäyangayquicunata. \v 5 Gapracuna ricayannam. Mana puriyta puëdegcuna puriyannam. Leprawan geshyagcunapis allïyashgam. Upacunapis wiyayannam. Wanushgacunapis cawariyämushgam. Muchuychö cawagcunamanpis Diospa alli willacuyninga chaycannam. \v 6 Tsaycunata willayaptiquim cushicunga nogapita. Nogaman imaypis yäracamungannölla yäracamutsun”. \p \v 7 Tsaypita Juan Bautistapa cachancuna cuticusquiyaptinnam runacunata Jesus Juanpita parlapar nirgan: “Tsunyag jircaman Juanta ricapäyänayquipä aywar manam jachata vientu cuyutsegman ricapagtsu aywayargayqui. \v 8 Y manam alläpa chaniyog röpan jatishga canganta ricapäyänayquipätsu aywayargayqui. Tsaynö chaniyog röpashgacunaga reypa wayincunallachömi taycäyan, manam tsunyagcunachötsu. \v 9 Manam tsaycunata ricagtsu aywayargayqui, sinöga Tayta Diospa willacognin profëta canganta ricayänayquipämi. \v 10 Juanpämi Tayta Diospa palabran gellgaranganchö nican: \b \q1 ‘Salvacog manarä willacuptinmi juctarä cachashä willacuynïta willacunanpä. \q1 Pay willacunganta chasquicurmi runacuna jutsa ruraynincunata jagirir salvacogta shuyacur alistacuyanga’ nir. \b \m \v 11 Tsay ningannölla Tayta Dios Juanta willacognin cananpä acrashga captinmi puntataga Juanrä tantiyashga noga salvacog rey cangäta. Tsaynö captinpis discïpulücunam nogawan purishga carnin Juanpitaga maslla willacuynïta tantiyacuycäyan”. \p \v 12-13 “Moises gellgangancunachöpis, Tayta Diospa profëtancuna gellgayangancunachöpis, y Juan Bautista willacungancunapis nican noga salvacogniquicuna cay patsaman shamunäpä cagtam. Tsaymi Juan willacur gallanganpitapis runacuna Tayta Diospa willacuynintaga chasquicuycäyan. Tsaynö captinpis waquin runacunaga manam munayantsu willacuyninta willacunanta, sinöga imaycanöpapis tsapatam churapaycäyan. \v 14 Tsaynöllam Tayta Diospa palabranga gellgaraycan Elias shamur willacunanpä cagpis. Tantiyayaptiqui mana tantiyayaptiquipis Juan Bautista willacuptinmi cumplishga Elias shamur willacunanpä gellgarangan.\f + \fr 11:14 \ft Eliaspita y Juan Bautistapita masta musyanayquipä liyinqui Mateo 17.10-13; Lucas 1.17; Juan 1.21; Malaquias 3.1; 4.5,6.\f* \v 15 Tsay ningäcunata wiyacog cagga shumag tantiyacuyay”. \p \v 16-17 Tsaynö nisquir Jesus mastapis nirganmi: “Canan tiempu runacunaga yupay tucog wamracunanömi caycäyan. Manam chasquicuyantsu noga ningäcunata ni Juan Bautista ningancunata. Wamracuna pucllar pinculluta tucapaptin yanasancuna tushuyta mana munagnömi noga ningäcunatapis mana chasquicuyta munayantsu. Tsaynö ‘Aya pampayta pucllar nogacuna cantayämushä, gamcuna wagayämunqui’ niyaptin yanasancuna wagayta mana munayangannömi Juan Bautista ningancunatapis mana chasquicuyta munayantsu. \v 18 Juan Bautistaga imaypis ayunarmi mana vïnuta upogtsu. Tsaynö captinmi niyag ‘¡Payga Satanaspa munayninchö carmi tsaynö cacun!’ nirnin. \v 19 Noga runacunawan juntacar imaycatapis micuptï y vïnuta upuptïnam niyäman ‘Micullar upullar puricun’ nirnin. Tsaynömi niyäman ‘Payga jutsasapa runacunawanpis y impuestu cobrag sacyapacogcunawanpis juntacanmi’ nirnin. Tsaynö niyämaptinpis Juantawan nogataga Tayta Diosmi cachayämashga willacuyninta willacuyänäpä. Tsaynö cachayämanganta runacuna tantiyacuyanga Tayta Dios munanganta ruraycäyangäta ricarmi”. \s1 Jutsancunata mana dejagcuna infiernuman gaycucäyänanpä cagta Jesus willangan \r (Lucas 10.13-15) \p \v 20 Imayca milagrucunata ruraycaptinpis waquin marcacunachöga runacuna manam ichicllapis Jesuspa willacuyninta cäsuyargantsu. Tsaymi paycunapä Jesus nirgan: \v 21 “Corazin marca runacuna y Betsaida marca runacuna, ¡gamcunataga Tayta Dios mana cuyapaypam castigayäshunqui! Gamcunachö milagrucunata rurangänö Tiro y Sidon marcacunachö\f + \fr 11:21 \ft Tiro y Sidon marca runacuna imanö cayangantapis musyanayquipä liyinqui Isaias 23; Ezequiel capïtulu 26-pita 28-yag; Amos 1.9,10.\f* milagrucunata ruraptëga maynam Tayta Diosta perdonta mañacur jutsa ruraynincunata dejariyanman cargan. Tsaynö jutsancunapita llaquicurnin maynam arripenticur cotenciapita röpata jaticurcur uchpaman jamaycur wagayanman cargan. Gamcunaga milagrucunata rurangäta ricaycarpis manam jutsa rurayniquicunata dejayta munayanquitsu. \v 22 Tsaynö jutsa rurayniquicunata mana dejayangayquipitam fisyu final junagchö Tiro y Sidon runacunapitapis masrä castigacäyanqui. \v 23 Capernaum marca runacuna, ¿gamcunaga ‘Tayta Diospa ñöpanmanmi chäshä’ niyanquipischi? Tayta Diospa ñöpanman chäyänayquipa rantin gamcunaga infiernullamannam gaycucäyanqui. Gamcunachö milagrucunata rurangänö Sodoma marcachö ruräman cargan, cananyagmi tsay marca caycanmanrä cargan.\f + \fr 11:23 \ft Sodoma marcata Tayta Dios ninawan ushacätsirgan tsay runacuna feyupa jutsasapa cayanganpitam. Tsaypita masta musyanayquipä liyinqui Genesis capïtulu 19 y Ezequiel 16.48-50.\f* \v 24 Tsaymi gamcunaga Sodoma runacuna castigacäyanganpitapis masrä castigacäyanqui fisyu finalchö”. \s1 Tayta Diosta Jesus alabangan \r (Lucas 10.21,22) \p \v 25 Tsaypitanam Tayta Diosman Jesus mañacur nirgan: “Papällä, ciëluchö y cay patsachöpis imaycawan munayyogmi gamga caycanqui. Gamta alaballämi, Tayta Dios. Yachag tucogcunata tantiyatsinayquipa rantinga llänu runacunachömi tantiyatsicurguyqui nogata cachamangayquita. \v 26 Tsaynö cananpä yarpangayquinöllam ruracashga, papällä” nir. \p \v 27 Nircurnam discïpuluncunata nirgan: “Papällämi llapantapis munaynïman churamushga, tsurin captï. Noga imanö cangätapis payllam musyaman. Tsaynöllam papällä imanö cangantapis nogalla musyä. Tsaymi tantiyatsingä cagcunalla musyayanqui Tayta Dios imanö cangantapis”. \p \v 28 “Tayta Dios munangannö cawayta mana camäpacogcuna, nogata chasquicayämay. Chasquicayämaptiquega llapayquitam yanapayäshayqui. \v 29 Yachatsingänölla cawayay. Tsaynö cawarmi tantiyacuyanqui cuyapäcog cangäta y mana runa tucog cangäta. Tsaynöpam alli cawayta tariyanqui. \v 30 Noga yanapaptï munangänö cawayga manam ajatsu”. \c 12 \s1 Säbadu jamapay junagchö Jesuspa discïpuluncuna trïguta pallayangan \r (Marcos 2.23-28; Lucas 6.1-5) \p \v 1 Tsaypita juc säbadu jamapay junagchömi discïpuluncunawan Jesus päsaraycäyargan poguraycag trïgu cuchunpa. Tsaynam discïpuluncunaga mallagarnin trïguta pallascärir cuparir uchuyargan. \v 2 Tsaycunata ricarnam fariseucuna Jesusta niyargan: “Säbadu jamapay junag mana arucuy caycaptin ¿imanirtä discïpuluyquicuna trïguta pallaycäyan?” nir. \p \v 3 Tsaynam Jesus nirgan: “Atsca cuti liyiycarpis ¿manacu gamcuna tantiyayanqui unay David gatiragnincunawan mallagar imata rurayangantapis? \v 4 Paymi Tayta Diosman mañacucuyänan wayiman yaycurir tsaychö consagrädu churarag tantata gatiragnincunantin micuyargan.\f + \fr 12:4 \ft Consagrädu churarag tantapita masta musyanayquipä liyinqui Levitico 24.5-9 y 1 Samuel 21.1-6.\f* Tsay tantata sacerdöticunalla micuyänanpä caycaptinpis tsayta micur Davidga manam ima jutsatapis rurargantsu. [Mana micunanpä cagta David micuptinpis allita ruranganta yarparga ¿imanirtä niyanqui discïpulücuna säbadu jamapay junagchö trïguta pallarir uchuyangan jutsa canganta?] \v 5 Gamcunaga Moises gellganganta atsca cuti liyiycarpis ¿manacu tantiyayanqui säbadu jamapay junag templuchö sacerdöticunapapis imayca ruraynincuna jutsa mana canganta? \v 6 Tsaynöllam nogapa discïpulücunapis conviënegllata ruraycäyan. Tsaynö carmi mana jutsatatsu ruraycäyan säbadu jamapay junagchö mana jamaparpis. \v 7 Gamcunaga manam tantiyacuyanquitsu Tayta Diospa palabran gellgaranganchö caynö ninganta: ‘Nogapa jutïchö ashmacunata altarchö rupatsiyangayquipitapis masga munä runa mayiquicunata cuyapäyänayquitam’ nir. Tsaycunata tantiyacurga manam discïpulücunapä imatapis parlacachäyanquimantsu. \v 8 Tsaynö captinmi noga Tayta Diospita shamushga car munayyog caycä säbadu jamapay junagchöpis runacuna imata rurayänanpä cagtapis ninäpä”. \s1 Säbadu jamapay junagchö maquin wanucashga runata Jesus allïtsingan \r (Marcos 3.1-6; Lucas 6.6-11) \p \v 9 Tsaypita aywarnam Jesus yaycurgan Tayta Diosman mañacur goricäcuyänan wayiman. \v 10 Tsaychö goricag runacunawanmi caycargan maquin wanucashga runapis. Tsay wayichö caycag waquin fariseucunanam Jesusta tapuyargan: “Säbadu jamapay junag caycaptin maquin wanucashga runata ¿allïtsinquimancu o manacu?” nir. Tsaynö tapuyargan allïtsiptinga tsay achäquilla Jesuspa contran sharcuyänanpämi. \p \v 11 Tsaymi Jesus nirgan: “Maygayquipapis üshayquicuna pözuman jegacurpuptin ¿manatsurä jinan öra jipeg aywayanquiman, säbadu jamapay junagchöpis? \v 12 Runacunaga üshapitapis alläpa mas cuyaymi. Tsaynö captinmi säbadu jamapay junagchöpis allita rurarnin cay geshyagta allïtsimushä”. \p \v 13 Nircurnam tsay maquin wanucashga runata Jesus nirgan: “Maquiquita mashtamuy” nir. \p Tsaynö niptin maquinta jayarircuptinnam sänuna ticrasquirgan. \v 14 Säbadu jamapay junagchö tsaynö allïtsinganta ricarnam fariseucuna tsay goricäcuyänan wayipita yargurir willanacuyargan Jesusta imanöpa wanutsiyänanpäpis. \s1 Jesucristo imanö cananpäpis profëta Isaias gellgangan \p \v 15 Tsaynö fariseucuna willanacuyanganta musyarnam Jesusga tsaypita aywacurgan. Y atsca runacunam gepanta aywayargan. Gepanta aywagcunataga imayca geshyancunapitapis Jesus allïtsirganmi. \v 16 Tsaynö allïtsirmi nirgan: “Ama pitapis willacuyanquitsu noga allïtsingäta” nir. \v 17 Jesus tsaynö cuyapäcog cananpämi unay profëta Isaias gellgargan Tayta Dios caynö ningancunata: \b \q1 \v 18 “Willacuynïta willacunanpä cachamungä salvacog runa munangäcunata ruraptinmi cushicü. \q1 Payman Espiritu Santuta cachaptïmi mana dejaypa yanapanga. \q1 Tsaynöpam pitapis maytapis willapanga willacuynïta chasquicogcunata salvanäpä cagta \q1 y mana chasquicogcunata infiernuman gaycunäpä cagta. \q1 \v 19 Runacuna gayapäyaptinpis manam imatapis ningatsu. \q1 Maypa tsaypa purirpis manam parlangatsu: ‘Nogaga mas yachagmi cä’ nirnin. \q1 \v 20 Llaquicuyyogcunata manam lïsu tupangatsu, sinöga cuyapangam. \q1 Jutsa rurag runacunata manam jucllatsu castiganga, sinöga yätsingam munangäta rurarna cawayänanpä. \q1 \v 21 Tsaynöpam maychö tsaychö runacunapis payman yäracur salvacäyanga”. \s1 Satanaspa poderninwan supaycunata Jesus gargunganta fariseucuna yarpäyangan \r (Marcos 3.20-30; Lucas 11.14-23; 12.10) \p \v 22 Tsaypitanam supay wiscuyätsingan upayashga runata Jesus cagman chätsipäyargan allïtsinanpä. Tsay runapita supayta Jesus garguriptinmi parlarganna y ricarganna. \v 23 Tsaynö allïtsegta ricarmi runacuna cushicur ninacuyargan: “¿Salvamänantsicpä Tayta Dios cachamungan David castatsurä payga canman?” nir. \p \v 24 Tsaynö niyanganta wiyarnam fariseucuna niyargan: “Cay runaga manam Tayta Diospa poderninwantsu supayta tsay runapita gargun, sinöga supaycunapa mandagnin Satanaspa poderninwanmi” nir. \p \v 25 Tsaynö parlaycäyanganta musyarnam Jesus nirgan: “Manam yarpaycäyangayquinötsu. Cay ningäta wiyarcayämay. Juc nacionchö runacuna quiquincuna pura chiquinacurga wanutsinacurmi ushacätsinacuyanman. Tsaynömi juc marcachö o juc wayichö tagcunapis quiquincuna pura chiquinacur wacpa caypa gargunacuycar ushacäyanman. \v 26 Tsaynö caycaptinga gamcuna ama yarpäyaytsu Satanaspa poderninwan supaycunata gargungäta. Supaycunata mandagnin Satanas garguptinga poderniynagna ticrarmi ushacätsinacuyanman”. \p \v 27 “Gamcunachö waquin runacuna supaycunata runacunapita garguyaptin yarpäyanqui Tayta Diospa poderninwan garguyangantam. Tsaynö yarpaycarga ¿imanirtä nogapäga yarpäyanqui Satanaspa poderninwan supaycunata gargungäta? Tsay llutan yarpayniquicunawanmi manacagcunata parlayanqui. \v 28 Nogata Espiritu Santo yanapamaptin supaycunata gargungäta ricarmi gamcuna musyayanqui Tayta Diospita salvacog rey shamungäta”. \p \v 29 Satanaspita mas puëdeg canganta tantiyatsirmi Jesus caynö nirgan: “Juc lïsu runa wayinta täpaycaptinga manam pipis imantapis suwapanmantsu. Tsaynö täpaycaptinpis paypita mas puëdeg runa chaycurmi itsanga pancaycur imaycancunatapis apacunman. [Tsay cuentanömi nogapis puëdeg caynïwan runacunata Satanaspa maquinpita jipiycä]”. \p \v 30 “Pipis ningäcunata mana cäsumag cagcunanam Satanaspa munayninchö cayan. Y nogata cäsumag cagga noga munangätam ruraycäyan”. \p \v 31-32 “Runacuna llutanta rurar jutsa ruraynincunata y manacagcunata parlayangancunata perdonta mañacuyaptinga Tayta Dios perdonangam. Tsaynömi Tayta Diospita shamungäta mana tantiyar nogapä llutanta parlayaptinpis Tayta Diosga perdonanga. Peru salvacog cangäta Espiritu Santo tantiyaycätsiptin contran captinmi itsanga Tayta Dios imaypis perdonanganatsu”. \s1 Prütayog y prütaynag plantaman runacunata Jesus iwalatsingan \r (Lucas 6.43-45) \p \v 33 “Ima plantatapis prütanpita regingantsicnömi runatapis regintsic parlacuyninpita alli runa cangantapis y mana alli cangantapis. \v 34 ¡Culebra casta runacuna! Quiquiquicuna tsaynö mana alli caycarga ¿imayrächi allitaga parlayanquiman? Shonguyquicunachö llutancunata yarpäyangayquillatam imaypis parlaycäyanqui. \v 35 Pipis shongunchö allita yarparga allitam parlan. Peru mana alli yarpayyog cagmi itsanga llutancunallata imaypis parlan. \v 36 Manacagcunata parlagcunataga parlanganmanmi fisyu final junagchö Tayta Dios pitapis juzganga. \v 37 Tsaymi gamcunatapis shimiquicuna parlanganman Tayta Diosga niyäshunqui jutsayog cayangayquitapis o jutsaynag cayangayquitapis”. \s1 Milagrutarä Jesus rurananta munayangan \r (Marcos 8.11,12; Lucas 11.29-32) \p \v 38 Tsaypitanam waquin fariseucuna y Moises gellgangan leycunata yachatsicogcuna Jesusta niyargan: “Señor Jesus, Tayta Dios rasunpa cachamushungayquita musyayänäpä ima milagrullayquitapis ricaytam munayä” nir. \p \v 39 Tsaynam Jesus nirgan: “Gamcunaga Tayta Diosman mana yäracog mana alli runacuna carmi milagrutarä ricayta munaycäyanqui. Gamcuna munayangayquinöräga manam ima milagrutapis rurashätsu. Tsaypa rantinga Tayta Dios juc milagrutam ruranga profëta Jonas cawaycaptin rurangannö”. \p \v 40 “Musyayangayquinöpis unay Jonastam quimsa junag quimsa pagas jatuncaray pescädupa pachanchö caycanganpita yargatsimurgan. Tsaynömi nogatapis quimsa junag quimsa pagas pamparangäpita cawatsimanga. \v 41 Jonas Diospa willacuyninta willacuptin wiyarmi Ninive marca runacuna jutsa ruraynincunata jagiriyargan. Jonaspitapis mas imaycawan munayyog caycaptï willacungätaga canan witsan runacuna manam cäsucuyantsu. Tsaymi fisyu final junagchö Ninive runacuna sharcayämunga: ‘Jonas willacunganta chasquicuyangänö ¿imanirtä Tayta Diospa tsurin willacunganta chasquicuyargayquitsu?’ niyänanpä”. \p \v 42 “Musyayangayquinöpis Salomonpa yachatsicuyninta wiyananpämi ‘Sabah’ ningan nacionpita juc reinapis caruta shamurgan Jerusalenman.\f + \fr 12:42 \ft Rey Salomonta watucag shamog reinapita musyanayquipä liyinqui 1 Reyes 10.1-13.\f* Paypis fisyu final junagchö sharcamungam canan witsan runacunata ‘Salomonpa yachatsicuyninta noga chasquicungänö ¿imanirtä gamcunapis Tayta Diospa tsurin yachatsicunganta mana chasquicuyargayquitsu?’ ninanpä”. \s1 Maypitapis yargunganman supay cutingan \r (Lucas 11.24-26) \p \v 43 “Juc runapita supay yargucur jäcogcunapam aywan tänanpä ashirnin. \v 44 Maychöpis mana tarirnam yarpasquin tärangan runaman yapay cutiycuyta. Tsaynö cutirnam taririn tsay runapa shongunta shumag churapacushga pitsapacushga wayitanörä. \v 45 Tsaynöta tariycurnam tsay runaman cutin paypita mas mana allin cag ganchis (7) supaycunata pushacurcurna tsay runachö cangan täcuyänanpä. Tsaymi puntata canganpitapis mas peyormanna ticracurin. Tsaynömi päsanga canan witsan mana alli runacunawanpis”. \s1 Mamannö y waugincunanö pï cangantapis Jesus yachatsingan \r (Marcos 3.31-35; Lucas 8.19-21) \p \v 46 Tsaynö Jesus yachatsicuycaptinmi mamanwan waugincuna tsayman chäyargan. Paycunaga puncullachömi shuyaycäyargan Jesuswan parlayta munarnin. \v 47 Paycunata ricarnam juc runa Jesusta willargan: “Mamayquiwan waugiquicunam puncuchö shuyaraycäyäshunqui” nir. \p \v 48-49 Tsaynö willaptinmi discïpuluncunaman ricärir Jesus nirgan: “Paycunam mamänö y waugïcunanö cayan. \v 50 Pipis Tayta Dios munanganta rurag cagcunam mamänö, waugïcunanö, y panïcunanö cayan” nir. \c 13 \s1 Willacuyninta muruwan Jesus iwalatsingan \r (Marcos 4.1-9; Lucas 8.4-8) \p \v 1 Tsaypitanam wayipita yargurir Jesus aywargan Galilea gocha cuchunman. \v 2 Tsaymannam atsca runacuna goricäyargan Jesuspa willacuyninta wiyayta munar. Tsaynam Jesus büquimanna yarcurgan tsaypita yachatsimunanpä. \v 3 Tsaypitam imayca iwalatsicuycunawan yachatsicur gallaycamurgan caynö nirnin: “Juc runam aywanä trïguta murucog. \v 4 Tsaymi muruta matsiptin waquin murucuna tiuyanä näniman. Y nänichö mashtaraycagtanam pishgucuna chaycur upshascärinä”. \p \v 5-6 “Waquin cag murucunanam tiuyanä shaga shagallaman. Tsaychöga jegarcamurpis allpa mana captinmi achaywan tsaquiscärinä. \v 7 Waquin murucunanam tiuyanä cashacuna rurinman. Tsaychöpis jegarcamur garwashtaycällarmi tsaquiscärinä”. \p \v 8 “Waquin cag murucunanam alli allpaman chänä. Tsaycunaga alli jegamurmi alli espïgayog canä. Waquin espïgam wayunä pachac (100) trïguta, waquin espïgacunam wayunä jogta chunca (60) trïguta, y waquincunanam wayunä quimsa chunca (30) trïguta”. \p \v 9 “Cay ningäcunata wiyag cagga tantiyacuyay” nirmi Jesus parlapargan. \s1 Imaycaman iwalatsiypa imanir Jesus yachatsicungan \r (Marcos 4.10-12; Lucas 8.9,10) \p \v 10 Tsaynö Jesus muruwan iwalatsicuypa yachatsicuptinmi discïpuluncuna tapuyargan: “Tayta, tsay yachatsiyämangayquita ¿imacunamantä iwalatsinqui? Manam tantiyayällätsu” nir. \p \v 11 Tsaymi Jesus nirgan: “Gamcunataga tsay ningäcunata tantiyatsiyäshayquim. Mana cäsumag cagcunatam itsanga mana tantiyatsishätsu. \v 12 Tsaynö captinmi pipis yachacuyta munagcunaga yachatsingäcunata shumag tantiyacuyanga. Peru yachacuyta mana munagcunaga wiyarpis manam tantiyayangatsu. \v 13 Tsaymi noga yachatsicü imamanpis iwalatsiypa. Tsay yachatsingäcunata cäsucuyta mana munag cagga manam imaypis tantiyayangatsu, ricaycarpis ni wiyaycarpis. \v 14 Tsaynö cananpämi Tayta Dios ninganta unay profëta Isaias gellgargan: \b \q1 ‘Milagru rurangäcunata ricaycarpis willacuynïta wiyaycarpis manam paycuna tantiyayangatsu. \q1 \v 15 Cay runacunapaga shonguncunapis chucruyäcurcusham. \q1 Tsaymi rinrincunapis tsapacashganö, ñawincunapis gemtsicashganö caycäyan. \q1 Tsaynö carmi paycunaga imata yachatsingäcunatapis tantiyacuyantsu. \q1 Tsaymi nogataga cäsuyämantsu alli cawaytana tariyänan caycaptin’ nir”. \b \p \v 16 “Gamcunam sïga imata yachatsingäcunatapis tantiyacuyanqui. \v 17 Unay profëtacuna y Tayta Dios munangannö cawag runacunapis cay rurangäcunataga ricayta munayargannam. Ricamayta munarpis manam ricayämashgatsu. Tsaynömi noga willacungäcunata wiyayta munarpis mana wiyacuyashgatsu. Gamcunam sïga ricaycäyämanqui y wiyaycäyämanqui”. \s1 Muruwan iwalatsir yachatsinganta Jesus tantiyatsingan \r (Marcos 4.13-20; Lucas 8.11-15) \p \v 18 “Cananmi tantiyatsiyäshayqui murucog runaman iwalatsir yachatsingäcunata. \v 19 Trïgu muroga Diospa alli willacuyninmi. Muru tiuyangan nänega chucru shongu runacunamanmi iwalan. Tsaynö shonguyog carmi Diospa willacuyninta wiyarpis chasquicuyantsu. Tsaynam wiyayangallantapis Satanas gongaratsin. \v 20 Muru tiuyangan shaga allpanam waquin runacunaman iwalan. Paycunaga Diospa alli willacuyninta wiyar cushishgam chasquicuriyan. \v 21 Tsaynö cushishga chasquicurpis shagachö allpa mana captin trïgu jegarcamur tsaquireg cuentam, criyicuyanganpita imayca ñacaycunaman charninga Diospa willacuyninta dejariyan. \v 22 Muru tiuyangan casha rurinchö allpaga waquin runacunamanmi iwalan. Paycunaga Diospa alli willacuyninta wiyarpis masga yarpachacuyan imaycayogpis cayllapä y quiquincuna munayangannö cawayänanpä cagllatam. Tsaycunapä yarpachacuywanmi Tayta Diostaga gongariyan”. \p \v 23 “Muru changan alli allpaga waquin runacunamanmi iwalan. Paycunaga Tayta Diospa willacuyninta cushishga chasquicurmi Diosnintsic munangannö cawayan. Alli allpachö juc murullapita quimsa chunca (30) trïgu o jogta chunca (60) trïgu o pachac (100) trïgu wayungannömi Tayta Dios munangannö cawagcunaga cayan”. \s1 Trïguwan iwal cebadilla gewa jegamungan \p \v 24 Tsaypitapis juccuna infiernuman aywayänanpä cagta y waquincuna gloriaman chäyänanpä cagta tantiyatsirmi Jesus caynö nirgan: “Juc runam chacranman aywanä trïguta murucog. \v 25 Tsay murucunganmannam juc chiquipagnin runa tsacaypa aywaycur murungan trïgu jananman cebadillata jichaycamunä. \v 26 Tsaynam trïgun jegamuptin cebadillapis jegamunä. \v 27 Tsaypita trïguman tirapagcuna aywarna duëñunta willayänä: ‘Taytay, ¿trïgutaga acrashgallatamer mururgayqui? Tsaynö muruycaptiquega ¡maypitatä trïguyquichö cebadillaga pasaypa jegaycamushga!’ nir. \v 28 Tsaynö willayaptinnam trïguyog ninä: ‘Pipis chiquipämag cagmi tsaytaga jichapaycamashga canman’ nir. Tsaynö niptinnam arognincuna tapuyänä: ‘Tsayöraga ¿munanquicu tsay cebadillacunata jipiyänäta?’ nir. \v 29 Tsaynö niyaptinnam duëñun ninä: ‘Ama jipiyanquitsu. Cebadillata jipirga trïgutam lluquipacuyanqui. \v 30 Trïguwan iwal cosëchayag shacshacunanpä dejaycuyay. Cosëchachönam sigagcuna acrapaypa sigayämunga. Cebadillantam cayayanga. Y trïgutanam wayïman churayanga’ ”. \s1 Diospa willacuyninta ñäbuspa murunman y levadüraman Jesus iwalatsingan \r (Marcos 4.30-32; Lucas 13.18-21) \p \v 31 Tsaypita mastapis Jesus yachatsirganmi caynö nir: “Diospa alli willacuyninga ñäbuspa murunnömi. \v 32 Tsay muroga pasaypa ichishagllam. Peru nicarpis jegarcamurga waquin gewacunapitapis mas jatunmi ricacun. Tsay ñäbus wiñaptin rämancuna mashtacangannömi Diospa alli willacuynin maytsaymanpis mashtacanga. Tsay rämancunachö pishgucuna geshuncuna rurarir cushicungannömi runacunapis Diospa alli willacuyninta chasquicur cushishga cawayanga”. \p \v 33 Nircur mastapis yachatsicur Jesus caynömi nirgan: “Tayta Diospa alli willacuyninga levadüranöllam caycan. Juc runa tantata rurar quimsa arröba machcaman levadürata wiñaptinmi mäsaga shumag jacan. Tsay levadüra wallcalla caycar mäsata atscayätsir jacatsingannömi Diospa alli willacuynin maytsayman chaptin chasquicogcunapis masrä atscagyäyan”. \s1 Imaycaman iwalatsinganta discïpuluncunata Jesus tantiyatsingan \r (Marcos 4.33,34) \p \v 34 Jesusga runacunata yachatsirnin imaycamanpis iwalatsiypam imaypis yachatsirgan. \v 35 Tsaycunawanmi cumplirgan Tayta Diospa willacognin profëta caynö nir gellgangan: \b \q1 “Imaycamanpis iwalatsiypam runacunata yachatsishä. \q1 Patsa camacangan junagpita pipis mana tantiyangancunatam tantiyatsishä” nir. \s1 Trïguchö cebadillaman iwalatsiypa yachatsinganta Jesus tantiyatsingan \p \v 36 Tsaypitanam runacunata aywacuyänanpä nisquir discïpuluncunawan Jesus yaycurgan juc wayiman. Tsaychömi discïpuluncuna niyargan: “Taytay, trïguchö cebadilla gewaman iwalatsiypa yachatsicungayquita tantiyaycatsiyämay” nir. \p \v 37 Tsaynam Jesus nirgan: “Tsay trïguta murucog runaga nogam cä. \v 38 Tsay chacraga cay patsam. Tsay trïgunam Diospa alli willacuyninta chasquicog cag runacuna. Y tsay trïguchö cebadillanam Satanaspa mandunchö cawacog cag runacuna. \v 39 Murucogta chiquipagnin cebadillata murucuynin jananman jichapag cag runanam Satanas. Y cosëchanam fisyu final ninan. Cosëchata goregcunanam angelcuna cayan”. \p \v 40 “Trïgupita cebadillata acragnömi fisyu final junagchö Satanas munanganta rurar cawag runacunata angelcuna acrasquir infiernuman gaycuyanga. \v 41 Noga Tayta Diospita shamogmi angelnïcunata cachamushä jutsaman ishquitsicogcunata y jutsa ruragcunata gorircur infiernuman gaycuyänanpä. \v 42 Tsaychömi quiruncunatapis uchurrä wagayanga. \v 43 Peru Tayta Dios munanganta cumplegcunam itsanga glorianchöna car cushicuyanga. Cay ningäcunata wiyag cagcunaga shumag tantiyacuyay”. \s1 Tayta Diospa munayninchö caway imaycapitapis mas alli cangan \p \v 44 Mastapis discïpuluncunata yachatsirganmi caynö nirnin: “Juc runa chacrapa puriycar tarisquinä atsca gellë pamparaycagta. Tsay gellëta tariycurna pasaypa cushicunä. Nircurna yarpachacunä: ‘¿Imatatä ruräman cay gellë quiquïpana ticrasquinanpä?’ nir. Nicangantaga cangallanman pampaycur cushishga imaycancunatapis ranticuscärinä. Nircurna tsay gellë pamparaycangan chacrata rantisquinä. Tsaynöpana tsay runa pamparaycag gellëta jipir rïcuyänä. [Tsaynöpis Tayta Diospa ñöpanman chayga ima cushicuypämi cay patsachö imaycayog cangantsicpitapis]”. \p \v 45 Nircur Jesus caynöpis nirganmi: “Diospa alli willacuyninta chasquicogcunaga alläpa valoryog perlas rumipita aläjata ranteg cuentam caycäyan. \v 46 Perlas aläja ranteg runam örupita mas valoryogta tariycur mayläya chanin captinpis wayintapis chacrantapis ranticuscärinä tsay aläjata rantinanpä. [Tsaynöpis Tayta Diospa ñöpanman chayga ima cushicuypämi cay patsachö imaycayog cangantsicpitapis]”. \s1 Fisyu finalchö runacunata Tayta Dios acrananpä willangan \p \v 47 Yapaypis Jesus caynömi yachatsicurgan: “Musyayangayquinöpis mällata lamarman mashtaycur imaycaläya pescädutam runacuna tsariyan. \v 48 Nircurnam lamar cuchunman jipirayämun tsaychöna acrayänanpä. Tsaychö acrarnam micunapä cagta canastaman wiñayan y mana micunapä cagtana jitariyan. \v 49 Tsaynöllam fisyu final junagchöpis llapan runacunata acrananpä Tayta Dios angelnincunata cachamunga. Alli runacunatam raquinga jutsa rurag runacunapita. \v 50 Jutsachö cacogcunatam infiernuman gaycunga. Tsaychöga jutsa rurayta mana dejayanganpitam wagar quiruncunatapis uchuyangarä”. \s1 Yachatsinganta discïpuluncunapis yachatsiyänanpä Jesus ningan \p \v 51 Tsaynö yachatsicurirnam Jesus tapurgan discïpuluncunata: “¿Cay ningäcunata gamcuna tantiyayanquicu?” \p Tsaynö niptinnam niyargan: “Aumi, taytay. Tantiyayämi” nirnin. \p \v 52 Tsaynam Jesus nirgan: “Tayta Dios munangannö cawayänayquipä yachatsingäcunata tantiyarga waquin runacunatapis shumag yachatsiyanqui. Tsaynö yachatsirga tröjapita maran cagcunata y tsayrä churacuyangayquita jipiramur garacognömi gamcunapis unay cag yachatsicuycunata y mushog yachatsicuycunata yachatsiyanqui” nir. \s1 Nazaretchö Jesus yachatsingan \r (Marcos 6.1-6; Lucas 4.16-30) \p \v 53 Tsaynö imaycacunaman iwalatsiypa yachatsicurirmi Jesus aywacurgan. \v 54 Marcan Nazaretman chaycurnam Diospa willacuyninta yachatsicurgan goricäcuyänan wayichö. Tsaychö yachatsicuptinnam runacuna espantar niyargan: “Tsaynö yachatsicog cananpäga ¿maychötäshi tsayläya yachacuycushga? ¿Ima munayninwantäshi tsayläya milagrucunatapis ruran? \v 55 ¿Manacu tagayga carpintëru Josepa tsurinlla? ¿Y manacu maman Maria? ¿Manacu waugincunapis cayan Santiago, Jose, Simon, y Judas? \v 56 Y panincunatapis regintsicmi. Tsayöraga ¿maychönatä yachacushga canman yachatsimagnintsic tucunanpäga?” \p \v 57 Tsaynö nirmi Jesus yachatsicungancunataga mana cäsupäyargantsu. Tsaymi Jesus nirgan: “Juclä marcacunachöga Tayta Diospa willacognin profëtata chasquiyanmi. Peru quiquinpa marcanchöga manam cäsupäyantsu” nir. \p \v 58 Tsaynö mana criyicuyaptinmi juc ishcay milagrucunallata marcanchöga rurargan. \c 14 \s1 Juan Bautistata Herodes wanutsingan \r (Marcos 6.14-29; Lucas 9.7-9) \p \v 1 Tsay witsanmi Galilea provinciapa mandagnin rey Herodesta runacuna willayargan Jesus Diospa willacuyninta willacur y milagrucunata rurar puriycanganta. \v 2 Tsaynam yanapagnincunata Herodes nirgan: “Payga Juan Bautistam cawarimushga canman. Tsaymi munayyog caycan milagrucunata rurananpäpis” nir. \p \v 3-4 Peru Juan Bautista cawaycaptinllarämi Herodes waugin Felipipa warmin Herodiasta gechurgan. Tsaynam Juan Bautista Herodesta nirgan: “Waugiquipa warminta tsararar mana allitam ruraycanqui” nir. Tsaynö ninganpitam Juan Bautistata Herodias chiquirnin wanutsiyta munargan. Tsaynö chiquirnam waynan Herodesta willapargan Juanta carcelman wichgatsinanpä. \p \v 5 Herodesga Juanta wanuratsiyta mantsarirgan, llapan runacunapis “Juanga Tayta Diospa willacognin profëtam” niyaptinmi. \v 6 Tsaypita Herodespa santunchönam Herodiaspa jipash wawan selläma gälacurrä shumag tushuycurgan llapan invitäducunapa ñöpanchö. Tsaynö tushungan Herodestaga feyupam gustaycurgan. \v 7 Tsaymi tsay jipashta nirgan: “Cananga imatapis nimaylla. Mañamangayquitaga garashayquillam” nir. \p \v 8 Tsaynö niptin tsay jipashga maman yätsingannöllam Herodesta nirgan: “Jatun matichö Juan Bautistapa umanta goycamänayquitam munä” nir. \p \v 9 Tsayta mañaycuptinmi itsanga rey Herodesga pasaypa llaquicurnin yarpachacurgan. Juanta wanutsiyta mana munaycarpis invitäduncunapa ñöpanchö aunishga carmi juc soldäduta cachargan Juanta wanuratsir umanta jipashman apapämunanpä. \v 10 Tsaynam carcelman soldädu aywar Juanta wanuratsirgan. \v 11 Nircurnam umanta roguriycur matichö apar jipashta goycurgan. Tsayta chasquisquir jipashga mamanmanmi apapaycurgan. \v 12 Tsaynö rurayanganta musyasquirnam Juanpa discïpuluncuna ayanta apacuyargan pampayänanpä. Nircurnam Jesusta willayargan Juanta tsaynö wanutsiyanganta. \s1 5,000 runacuna micuyänanpä milagruta Jesus rurangan \r (Marcos 6.30-44; Lucas 9.10-17; Juan 6.1-14) \p \v 13 Tsaypitanam Jesus milagrucunata rurar puriycanganta Herodes musyargan. Tsay Herodes musyanganta mayaycurnam Jesus büquiman yarcurcur tsunyagpa quiquillanna aywacurgan. Tsaynö aywacuptinpis runacunaga musyayarganmi mayman aywangantapis. Tsaymi chaquillapa aywayargan Jesusta taripäyanganyag. \v 14 Büquipita yarpurirnam Jesus tarirgan atsca runacuna tsaychö shuyarar caycäyagta. Tsaynam runacunata ricaycur Jesus cuyapargan y apayangan geshyagcunata allïtsirgan. \p \v 15 Tsaypitanam tardiyaptinna Jesusta discïpuluncuna niyargan: “Caychöga manam imapis cantsu runacunata garanantsicpä. Tardiyaycaptinnaga llapancunapis aywacuyätsunna tsay quinran marcacunapa micuynincuna rantiyämunanpä” nir. \p \v 16 Tsaynö niyaptinmi Jesus nirgan: “Manam paycuna micuy ashegräga aywaycäyanmantsu. Gamcuna micuynincunaga garayay” nir. \p \v 17 Tsaynö niptinnam discïpuluncuna niyargan: “¡Imäcunatarächi cayläya manana atipaypä runacunataga garayäman! Caychö pitsga tantawan ishcay pescädullachä millcapäcuna caycan, taytay” nir. \p \v 18 Tsaymi Jesus nirgan: “Tsay millcapayquicunata apayämuy” nirnin. \p \v 19 Nircurnam discïpuluncunata nirgan runacunata gewacunallaman jamatsiyänanpä. Tsaypitanam pitsga tantata y ishcay pescäduta aptarcur Jesus ciëluman ñuquircur Tayta Diosman mañacurir agradesicurgan. Nircurnam tantata paquiscärir pescäduntinta discïpuluncunata macyargan llapan runacunata aypuyänanpä. \v 20 Tsaymi llapancuna micuyargan pachajunta. Sobrapacuyangantanam discïpuluncuna goriyargan chunca ishcay (12) canastacunaman juntata. \v 21 Tsaychö micogcunaga cayargan pitsga waranganömi (5,000) ollgu caglla, warmicuna ni wamracuna mana yupashga. \s1 Gocha jananpa Jesus aywangan \r (Marcos 6.45-52; Juan 6.15-21) \p \v 22 Tsaypitanam discïpuluncunata Jesus nirgan: “Büquiman yarcurcur wac-tsimpaman puntaraycäyay. Y nogana caychö runacunata wayincunaman cuticuyänanpä yätsimushä” nir. \v 23 Tsaynö nisquirnam jircan niragman witsargan Tayta Diosman mañacunanpä. Tsaychö mañacuycaptinmi patsapis tsacasquirgan. \v 24 Büquiwan puntagcunaga carutanam aywaycäyargan. Tsaynö aywaraycäyaptinnam gochata vientu pasaypa lagchicachätsirnin gallaycurgan. \p \v 25 Tsaypitanam gällu cantay öranöna caycaptin yacu jananpa Jesus aywargan discïpuluncuna cagman. \v 26 Tsaynö yacu jananpa aywaycagta ricaycurmi discïpuluncuna pasaypa mantsacar gayaräyargan: “¡Almachä ëllu shamuycan!” nir. \p \v 27 Tsaynö mantsacäyaptinnam Jesus nirgan: “¿Imatatä mantsacuyanqui? Nogachä cä” nir. \p \v 28 Tsaymi Pedro valoracuycur nirgan: “Taytay, rasunpa gam carninga nogapis yacu jananpa gam cagman aywamunäpä niycuy”. \p \v 29 Tsaynö niptin Jesusga caynömi nirgan: “Shamuy ari” nir. \p Tsaynam büquipita yargurir yacu jananpa Jesus cagman Pedro aywargan. \v 30 Aywaycanganchönam pasaypa vientu yacuta jananman lagchicachätsiptin feyupa mantsacargan. Tsaychö jundicarnam gayarargan: “¡Salvaycallämay, taytay!” nir. \p \v 31 Tsaynö niptinmi Jesus maquinpita tsarircur nirgan: “¡Ä, mana yäracuyniynag runa! ¿Imanirtä nogaman mana yäracamunquitsu?” nir. \p \v 32 Tsaypita büquiman yarcurcuyaptinnam vientoga tsunyarpurgan. \v 33 Tsayta ricaycurnam büquichö discïpuluncuna Jesuspa ñöpanman gonguricuycur niyargan: “¡Taytay, rasunpam gamga Tayta Diospa tsurin canqui!” nir. \s1 Genesaretchö geshyagcunata Jesus allïtsingan \r (Marcos 6.53-56) \p \v 34 Galilea gochapa wac-tsimpanman päsarirnam chäyargan Genesaret marcapa wac-lädunman. \v 35 Tsayman Jesus changanta musyaycurnam maypita tsaypitapis imaycaläya geshyagcunata apapäyargan. \v 36 Tsay apapäyangan geshyagcunaga Señor Jesusta rugacuyargan: “Taytay, röpayquipa cuchullantapis yataycuyäshä allisquiyänäpä” nirmi. Tsaynö nir röpanta yataycog cagga llapanmi geshyancunapita allisquiyargan. \c 15 \s1 Llutan yarpagcuna jutsayog ricacuyangan \r (Marcos 7.1-23) \p \v 1 Tsaypitanam fariseucuna y Moises gellganganta yachatsicogcuna Jerusalenpita aywayargan Jesusta tapuyänanpä. Chaycurnam niyargan: \p \v 2 “¿Imanirtä discïpuluyquicunaga üsuntsicta mana cäsuypa maquincunata mana awicullar micuycäyan? Tsaynö carga manam cäsuyantsu unay cag runacuna yachatsimangantsictaga” nir. \p \v 3 Tsaynö niyaptinnam paycunatapis Jesus nirgan: “Gamcunapis, ¿imanirtä Diospa palabran gellgaranganta cumpliyänayquipa rantin tsay üsucunallata masga cumpliyanqui? \v 4 Diospa palabran gellgaranganchöga caynömi nin: ‘Taytayquita mamayquita respitar alli ricanqui. Mamanta taytanta mana alli ricag cagtaga wanuratsiyätsun’ nir. \v 5-6 Tsaynö nicaptinpis gamcunaga runacunata yachaycätsiyanqui mamancunata ni taytancunata manana yanapayänanpämi. Tsaynö yachatsirmi nipäyanqui mamancunata y taytancunata caynö niyänanpä: ‘Tayta Diosllapänam imaycäcuna cacun. Mananam gamcunataga yanapayämannatsu’ nirnin. Tsaynö yachatsirmi gamcunaga Diospa palabran gellgaranganta manana cäsur imapäpis cuentayanquitsu. \v 7 ¡Tayta Diosman mana criyicog janan shongu runacuna! Gamcuna tsaynö cayänayquipä cagta musyarnam Tayta Dios profëta Isaiasta tantiyatsirgan caynö nir gellgananpä: \b \q1 \v 8 ‘Cay runacunaga janan shongullam “Tayta Dioslläcuna” nir jutïta jayag tucuyan. \q1 Manam llapan shonguncunawantsu nogaman criyicayämun. \q1 \v 9 Willacuynïta yachatsicuyänanpa rantinmi unay cag üsuncunallaman sïgiycäyan. \q1 Tsaynö cayaptinmi paycuna adorayämanganpis ni imapä mana välintsu’ nir”. \b \p \v 10 Nircurnam runacunata gayaycur Jesus nirgan: “Canan llapayqui cay ningäcunata shumag tantiyayämay. \v 11 Imatapis micunganwantsu manam runaga jutsayog ricacun, sinöga shiminpita yargamunganwanmi jutsayogga ricacun”. \p \v 12 Niptinnam discïpuluncuna Jesusman witiycur niyargan: “Tsaynö niptiqui, taytay, fariseucunaga feyupa rabyashgam caycäyan” nir. \p \v 13-14 Tsaynö willayaptinnam Jesus nirgan: “Gamcunaga paycuna ima niyangantapis ama cäsupäyaytsu. Chacrapita mana alli cag gewacunata lluquirir jitariyangannömi paycunatapis Tayta Dios infiernuman jitaringa. Paycunaga yachag tucurpis wiscunömi cayan. Mä, ¿wiscuyashga runa wiscu mayinta pushanmantsurä? Tsaynö carnin ishcancunam pözumanpis jegarpuyanman. Tsaynömi paycunapis yachatsicuynincunata cäsupagnintin infiernuman gaycucäyanga”. \p \v 15 Tsaynö niptinnam Pedro nirgan: “Runa micunganpä y shiminpita yargamog cagpä ningayquitarä tantiyarcatsiyämay, taytay” nir. \p \v 16 Tsaymi Jesus nirgan: “¿Gamcunapis manaräcu tantiyaycuyanqui? \v 17 Ima micuyta micurpis runaga manam micunganwanga jutsayogtsu ricacun, sinöga ima micuytapis micunganga päsacunllam. \v 18 Llutancunata parlarmi jutsayogga ricacun. Tsaynö llutancunataga parlan y ruran shongunchö mana allicunata yarparmi. \v 19 Runacunaga shongunchö llutancunata yarparmi runa mayinta wanutsin, adulteriu jutsata rurayan, majaynagrä caycar piwanpis lluta puricuyan, suwacuyan, llullacuyan, y runa mayinpä rimar puriyan. \v 20 Tsaycunata rurarmi jutsayog ticran. Manam micuycunata micurtsu ni manam micuy örapä maquinta mana awicullar canganwantsu jutsayogga ticran”. \s1 Mana Israel warmi Jesusman yäracungan \r (Marcos 7.24-30) \p \v 21 Tsaypitanam Jesus aywargan Tiro y Sidon provinciacunapana. \v 22 [Tsay quinran marcacunachöga täyargan mana Israel runacunam.] Tsaynam mana Israel casta\f + \fr 15:22 \ft “Mana Israel casta warmi” ninanpa rantinga griegu idiömachöga “Cananea warmi” nirmi gellgaraycan. Cananea runacunaga mana Israel castam cargan.\f* juc warmi Jesusman witiycur rugacurgan: “¡Unay rey Davidpa castan Jesus, cuyapaycallämay! ¡Warmi wawallätam supay imaypis löcuyätsin! ¡Tsay geshyapita allïtsipaycallämay!” nir. \p \v 23 Tsaynö niptin Jesusga manam imatapis parlacurgantsu. Tsaynam discïpuluncuna Jesusta niyargan: “Taytay, tagay warmita niycuy aywacunanpä. Umantsictapis nanatsirchä gayarar gatirämantsic” nir. \p \v 24 Tsaymi Jesus nirgan: “Tayta Dios cachamashga Israel runacunallaman yanapagmi. Paycunaga ogracashga üshacunanömi caycäyan”. \p \v 25 Tsaynö niptinnam tsay warmi Jesuspa ñöpanman gonguricuycur rugar nirgan: “Taytay, ¡amari yaga caycuytsu! ¡Yanapaycallämay ari!” nir. \p \v 26 Tsaynam Jesus nirgan: “Manam allitsu canman Israel mayïcunatarä yanapanä caycaptin, gamcunatarä punta puntata yanapasquiptëga. Tsayga canman wamracunapä cagta tantata allgucunata jitapaycog cuentam”. \p \v 27 Tsaynö niptinnam warmi nirgan: “Aumi, taytay. Tsaynö captinpis ämun shicwapacungantaga allguncunapis micuyanmi” nir. \p \v 28 Tsaynam Jesus nirgan tsay warmita: “¡Imanömi nogaman yäracuyniqui! Gam rugacamangayquega ruracätsun” nir. \p Tsay öram tsay warmipa wawan allisquirgan. \s1 Atscag geshyagcunata Jesus allïtsingan \p \v 29 Tsaypita aywacurnam Jesus chargan Galilea gocha cuchunman. Nircurnam juc jircaman witsarcur tsaychö jamacurgan. \v 30 Tsaymanga atsca runacunam goricäyargan. Tsaynö goricarmi chätsipäyargan puriyta mana puëdeg ratacunatapis, gapracunatapis, macllucunatapis, parlayta mana puëdegcunatapis, imayca geshyawan geshyagcunatapis. Paycunata llapantam Jesus allïtsirgan. \v 31 Tsaycunata ricar runacunaga espantarmi cushicur niyargan: “Cananga upacunapis parlayannam, macllucunapis allisquiyashganam, puriyta mana puëdeg ratacunapis puriyannam, y gapracunapis ricayannam” nir. Tsaynö nirmi Israel runacuna adorayangan Tayta Diostana paycunapis alabayargan. \s1 4,000 runacuna micuyänanpä milagruta Jesus rurangan \r (Marcos 8.1-10) \p \v 32 Tsaypitanam discïpuluncunata gayaycur Jesus nirgan: “Cay runacuna cuyapaypämi caychö caycäyan. Paycuna caychö cayan quimsa junagnam. Manam imancunapis cantsu micuyänanpä. Mallagllata wayincunapa cuticuyänanpä niptëga aywaycäyanganchö wanurpis wanuycuyangachir” nir. \p \v 33 Tsaynö niptinnam discïpuluncuna niyargan: “Taytay, ¿cay tsunyagchöga maychörächi tariycushwan micuyta caytsica runacuna micuyänanpäga?” nir. \p \v 34 Tsaynam paycunata Jesus tapurgan: “Gamcunapa millcapayquicuna ¿ayca tantatä capuyäshunqui?” nir. \p Paycunanam niyargan: “Ganchis (7) tantallam y juc ishcay pescädullam caycan, taytay” nir. \p \v 35 Tsaynö niriyaptinmi llapan runacunata nirgan jamacuyänanpä. \v 36 Jamaycuyaptinnam pescädutawan ganchis tantata aptarcur Tayta Diosman Jesus mañacurgan. Nircurnam paquiscärir discïpuluncunata macyargan runacunata aypuyänanpä. \v 37 Tsaynam llapancuna micuyargan pachajunta. Sobragtanam goriyargan ganchis canastacunaman juntata. \v 38 Tsaychö micogcunaga cayargan ollgu caglla chuscu waranganömi (4,000), warmicuna ni wamracuna mana yupashga. \v 39 Tsaypitanam büquiman yarcurcur discïpuluncunawan Jesus aywacurgan Magdala marca wacläninman. \c 16 \s1 Milagruta rurananpä Jesusta autoridäcuna niyangan \r (Marcos 8.11-13; Lucas 12.54-56) \p \v 1 Magdalaman chaycuyaptinmi fariseucuna y saduceucuna aywar Jesusta niyargan: “Tayta Dios rasunpa cachamushungayquita musyayänäpä, mä ima milagrutapis ruramuy nogacuna ricayänächö” nir. \p \v 2 Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Rupay jegangan öra pucutay garwashyaptin gamcuna niyanqui: ‘Warayga usyanganam’ nir. \v 3 Tsaynömi pucutarar patsa warämuptinpis gamcunaga niyanqui ‘Canan junagga tamyangam’ nirnin. Tsaycunatapis cösa tantiyaycarga ¿imanirtä tantiyayanquitsu Tayta Dios cachamashga captin noga ruraycangäcunataga? \v 4 Gamcunaga manam rasunpaypatsu Tayta Diosman criyiyanqui. Tsaymi pay cachamanganta musyayänanpäga milagrutarä ricayta munayanqui. Munayangayquinöga manam milagruta rurashätsu. Tayta Diospa profëtan Jonasta jatuncaray pescädupa pachanpita cawaycagta yargatsimungannömi itsanga milagruta ruranga”.\f + \fr 16:4 \ft Jatuncaray pescädupa pachanchö quimsa junag canganpita Jonas cawaycar yargamungannömi Jesucristupis quimsa junag pamparaycanganpita cawarimushga.\f* \p Tsaynö nisquirmi Jesus tsaypita aywacurgan. \s1 Fariseucunapa yachatsicuyninpita cuïdacuyänanpä Jesus yätsingan \r (Marcos 8.14-21) \p \v 5 Galilea gochata päsarirnam Jesuspa discïpuluncuna yarpasquiyargan gongaycur tantata mana millcapacuyanganta. \v 6 Tsayta parlaycäyaptinnam Jesus nirgan: “Fariseucunapa y saduceucunapa levadüranta pagtä chasquiycäyanquiman” nir. \p \v 7 Tsaynam discïpuluncuna quiquincuna pura ninacuyargan: “Tantata mana millcapacamungantsicpitam tsaynö nicämantsic” nirnin. \p \v 8 Tsaynö nicäyanganta wiyarnam Jesus nirgan: “¡Yäracuyniynag runacuna! ¿Imanirtä parlaycäyanqui tantata mana apayämungayquita? Nogaga manam tantapitatsu parlaycä. \v 9 Gamcunaga ¿manacu yarpäyanqui pitsga tantallapita pitsga waranga (5,000) runacuna micuyänanpä milagruta rurangäta? ¿Mananacu yarpäyanqui tsay junag sobrag tantacunata atsca canastacunaman goriyangayquitapis? \v 10 Tsaynöpis gamcunaga ¿manacu yarpäyanqui ganchis (7) tantallapita chuscu waranga (4,000) runacuna micuyänanpä milagruta rurangäta? ¿Y manacu yarpäyanqui sobragcunatapis canastacunaman goriyangayquita? \v 11 Tsaynö caycaptinga ¿imanirtä gamcunaga yarpäyanqui tantallapä parlaycangäta? Tantata munarga yapaypis milagrutaga ruraramümanmi. Nogaga parlaycä fariseucunapa y saduceucunapa levadürancunapita cuïdacuyänayquipä cagtam” nir. \p \v 12 Tsaynö niptinran discïpuluncuna tantiyarcuyargan fariseucunapa y saduceucunapa yachatsicuyninta mana chasquipäyänanpä levadüraman jitaycullar nicanganta. \s1 Jesus salvacog canganta Pedro ningan \r (Marcos 8.27-30; Lucas 9.18-21) \p \v 13 Tsaypita Cesarea de Filipos marcacunaman chaycurnam discïpuluncunata Jesus tapurgan: “¿Pï cangätatä nogapä runacuna yarpäyan?” nir. \p \v 14 Tsaynö tapuptinnam discïpuluncuna niyargan: “Waquin runacunaga niyan: ‘Juan Bautistam ëllu’ nirmi. Waquinnam niyan unay profëta Elias cangayquita. Tsaynömi waquincunapis niyan unay profëta Jeremias cangayquita o maygan profëtapis cawamushga cangayquita”. \p \v 15 Tsaynö niyaptinnam paycunatana Jesus tapurgan: “Gamcunaga ¿pï cangätatä yarpäyanqui?” nir. \p \v 16 Tsaynam Simon Pedro nirgan: “Gamga Tayta Diospa tsurin salvacogmi canqui, taytay” nir. \p \v 17 Tsaymi Pedruta Jesus nirgan: “Allitam nirguyqui, Jonaspa tsurin Simon. Tsayta ninayquipäga Tayta Diosmi tantiyatsishurguyqui, manam pipitapistsu yachacurguyqui. \v 18 Pedro, tsaynö nishga carmi gamga cimientu rumi cuenta canqui.\f + \fr 16:18 \ft Pedro jutega “rumi” ninanmi.\f* Tsay cimientu rumi jananchömi noga sharcatsishä iglesiäta. Tsaynö captin nogaman criyicamogcunata ni Satanaspis manam imanangatsu. \v 19 Gamtam gloria vïdapa llävinta goycushayqui. Cay patsachö gam wichgangayquim ciëluchöpis wichgashga canga. Y cay patsachö gam quichangayquim ciëluchöpis quichashga canga”. \p \v 20 Tsaynö nisquirmi discïpuluncunata Jesus nirgan: “Gamcuna amarä pitapis willacuyanquitsu Tayta Dios cachamangan salvacog cangäta” nir. \s1 Wanunanpä cagta Jesus willacungan \r (Marcos 8.31–9.1; Lucas 9.22-27) \p \v 21 Tsaypitanam discïpuluncunata Jesus willargan Jerusalenman aywaptin autoridäcuna, sacerdöticuna, y ley yachatsicogcuna chiquir ñacatsiyänanpä cagta. Nircurmi nirgan wanutsiyaptinpis quimsa junagtaga cawamunanpä cagta. \p \v 22 Tsaynö niptinnam Jesus llutanta parlaycanganta yarpar jucläman gayasquir Pedro nirgan: “[Tsaynö cananpä captinga ¿imapätä Jerusalenmanpis aywanqui?] ¡Tsaytaga Tayta Diospis ama munaycutsuntsu!” nir. \p \v 23 Tsaynö Pedro michaptinnam Jesus nirgan: “¡Cay runapita yarguy, Satanas!” Nisquirnam Pedruta nirgan: “Gamga tsaynö michämar Tayta Dios munanganta ruranätam munanquitsu, sinöga runacuna yarpangannöllam ruranäta munaycanqui”. \p \v 24 Nisquirmi discïpuluncunata nirgan: “Pipis discïpulü cayta munarga imayca ñacacuyman charpis noga munangänölla imaypis cawatsun. Quiquinpa munayllanchöga amana cawatsuntsu. \v 25 Pipis quiquinpa munayllanchö cawag cagga manam salvacionta taringatsu. Peru noga ningänö cawag cagmi itsanga mana ushacag alli cawayta taringa. \v 26 Alman infiernuman gaycucänan captinga ¿imapänarä välinga mayläya rïcu canganpis? Pasaypa rïcu carpis manam salvaciontaga rantiyangatsu. \v 27 Noga angelnïcunawanmi y Tayta Diospa poderninwanmi cutimushä. Tsaynö cutimur alli ruragcunatam premiuta goshä y mana allita ruragcunatam infiernuman gaycushä. \v 28 Caychö caycagpita waquinniquicunaga manarä wanurmi ricayämanqui Tayta Diospa munayninchö caycagta”. \c 17 \s1 Jircachö chipipegtarä Jesusta quimsa discïpuluncuna ricayangan \r (Marcos 9.2-13; Lucas 9.28-36) \p \v 1 Tsaypita jogta junagtanam Pedruta, Santiaguta, y Santiagupa waugin Juanta pusharcur Jesus witsargan juc jircaman. \v 2 Tsaychömi discïpuluncuna ricaycäyaptin Señor Jesuspa cäran rupaynörä pasaypa chipipirgan. Röpanpis pasaypa yullag pürum atsicyargan. \v 3 Tsaychönam ricayargan Moiseswan Elias yuripasquir Jesuswan parlaycäyagta. \p \v 4 Tsaynam Pedro Jesusta nirgan: “Taytay, allipärä cayman nogacuna shacayämurgä. Canan itsan caychö quimsa tsucllata ruraycayämushä, jucta gampä, jucta Moisespä, y jucta Eliaspä” nir. \p \v 5 Tsaynö Pedro parlapaycaptinmi pasaypa yullag püru pucutay paycunata tsapasquirgan. Tsaynam pucutay rurinpita Tayta Dios caynö nimurgan: “Paymi cuyay tsurï. Noga munangänö llapantapis ruraptinmi cushicü. ¡Pay niyäshungayquicunata cäsucuyay!” nir. \p \v 6 Tsaynö nimogta wiyaycurmi apostolnincunaga pasaypa mantsariywan patsaman lätacacuycuyargan. \v 7 Tsaynö caycäyaptinmi paycunata yataycur Jesus nirgan: “Ama mantsacäyaytsu. Sharcuyay” nir. \p \v 8 Tsaynö niptin ñuquircuyänanpäga Jesus japallannam caycänä. \p \v 9 Jircapita uraraycämurnam paycunata Jesus nirgan: “Cay ricayangayquicunata pitapis ama willapäyanquirätsu noga wanungäpita cawamungäyag” nir. \p \v 10 Tsaynam quimsan discïpuluncuna Jesusta niyargan: “Ley yachatsicogcunaga niyan salvacog shamunanpäga Eliasrä puntata shamunanpä cagtam. Tsayöraga gampa puntayquita ¿imanirtä Eliasräga shamushgatsu?” \p \v 11-12 Tsaynö niyaptinmi Jesus nirgan: “Elias shamunanpä cagta niyangannöllam payga shamushgana. Tsay shamog nogapä willacuptinpis manam runacuna chasquicuyashgatsu willacunganta. Chasquicuyänanpa rantinmi payta chiquir wanutsiyargan. Tsaynömi noga Tayta Diospita shamogtapis runacuna wanutsiyämanga”. \p \v 13 Jesus tsaynö niptin discïpulucunaga tantiyayargan Juan Bautistapä parlaycangantam.\f + \fr 17:13 \ft Eliaspita y Juan Bautistapita masta musyanayquipä liyinqui Mateo 11.14; Lucas 1.17; Juan 1.21; Malaquias 3.1; 4.5,6.\f* \s1 Wanuy geshyawan geshyag jövinta Jesus allïtsingan \r (Marcos 9.14-29; Lucas 9.37-43a) \p \v 14 Jircapita urämurnam runacuna caycäyanganman Jesus chargan. Tsaychönam juc runa Jesuspa ñöpanman gonguricuycur rugacur nirgan: \v 15 “Taytay, cay wamralläta cuyapaycullay. Payta wanuy geshya tsariptinmi ninamanpis yacumanpis jegar ushan. \v 16 Discïpuluyquicunamanpis apamuptïpis manam allïtsiyashgatsu” nir. \p \v 17 Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “¡Yäracuyniynag runacuna! ¿Imayyagrä gamcunawan caycäshä? Apayämuy tsay jövinta” nir. \p \v 18 Tsaynam ñöpanman chaycatsiyaptin jövinta ñacatseg supayta Jesus ollgutupargan. Tsaynö ollgutupaycuptinmi supayga jinan öra jövinpita yargusquir aywacurgan. Tsay örapita jövinga allishganam quëdasquirgan. \p \v 19 Tsaypitanam quiquillancuna caycarna discïpuluncuna Jesusta tapuyargan: “¿Imanirtä nogacunaga supayta garguyta puëdiycuyargötsu?” nirnin. \p \v 20 Tsaynam paycunata Jesus nirgan: “Janan shongulla Tayta Diosman yäracurmi gamcunaga garguyta puëdiyarguyquitsu. Nostäza murunöllapis yäracuyniquicuna ichic captinga cay jircata ‘Caypita jucläman witisquiy’ niyaptiquipis witisquinmanmi. Tayta Diosman rasunpaypa yäracuyaptiquega manam imapis ajatsu gamcunapä canga. \v 21 [Tsaynömi puëdeg supaycunataga runapita garguntsic Diosman mañacuywanrä y ayünuwanrä]”. \s1 Quiquin wanunanpä cagta Jesus yapay willacungan \r (Marcos 9.30-32; Lucas 9.43b-45) \p \v 22 Galilea provincia quinranpa discïpuluncunawan purirmi Jesus nirgan: “Noga Tayta Diospita shamogta entregayämanga chiquimagnïcunapa maquincunamanmi wanutsiyämänanpä. \v 23 Tsaynö wanuratsiyämaptinpis quimsa junagtaga cawamushämi” nir. \p Tsaynö niptin discïpuluncunaga feyupam llaquicuyargan. \s1 Templupä impuestuta Pedro pägananpä Jesus ningan \p \v 24 Tsaypitanam Capernaum marcaman discïpuluncunawan Jesus chäyargan. Tsaychömi templupä impuestu cobracogcuna Pedruta tapuyargan: “¿Jesusga pägancu templupä impuestuta?” nir. \p \v 25 Tsaynö niyaptinnam Pedro nirgan: “Aumi, päganmi” nir. \p Tsaynö nisquirmi Jesus caycangan wayiman Pedro aywargan Jesusta tapunanpä. Tsaychö manarä tapuptinmi Jesus nirgan: “Pedro, ¿imaninquitä gamga? Mandacog reycuna ¿pitatä impuestuta cobrayan? ¿Tsurincunatacu o juclä runacunatacu?” nir. \p \v 26 Tsaymi Pedro nirgan: “Mandunchö cag juclä runacunatam impuestutaga cobrayan”. \p Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Tsayöraga mandacog reypa tsurincuna impuestuta mana pägaycäyaptinga nogapis Diospa tsurin car papänïpa templunpä impuestuta pägämanräcu. \v 27 Imanö captinpis cobracogcuna mana ajäyänanpä gochaman aywar anzuëluyquiwan pescäduta tsarimuy. Punta tsaringayqui pescädupa shiminchömi gellë canga. Tsay gellëta nogapitapis y gampitapis impuestuta pägaycamunqui” nir. \c 18 \s1 Wamranö nogantsicpis canantsicpä tantiyatsingan \r (Marcos 9.33-37; Lucas 9.46-48) \p \v 1 Tsaychömi discïpuluncuna Jesusta tapuyargan: “Imaycapis munayniquichö caycaptinga ¿maygäcunatatä mas mandag cayänäpä churayämanqui, taytay?” nir. \p \v 2 Tsaynö niyaptinnam wamrata ñöpancunaman Jesus gayargan. \v 3 Nircurmi discïpuluncunata nirgan: “Wamracuna llullu yarpaynincunawan manam yarpachacuyantsu waquin cagpita mas puëdeg caytaga. Tsaynö gamcunapis ama yarpachacuyaytsu waquin cagpita mas puëdeg cayänayquipä cagtaga. Tsay manacag yarpayniquicunawan gamcuna manam gloriaman chäyanquitsu. \v 4 Juccunapita mas puëdeg caypä mana yarpagcunataga gloriachömi puëdeg cayman churayäshayqui. \v 5 Tsaynö captin cay wamranö cagcunata pipis yanaparga nogata yanapaycämagnömi caycäyanqui”. \s1 Jutsaman pitapis mana ishquitsinantsicpä willangan \r (Marcos 9.42-48; Lucas 17.1,2) \p \v 6 “Nogaman criyicamogcunata pagtä pitapis jutsata ruraycätsiyanquiman. Tsaynö runacunataga mejormi jatuncaray mulinu rumita cuncanman wataparcur lamarman jitarpuyanman. \v 7 Peru imanö captinpis jutsaman ishquitsicogcunaga imaypis cangam. Tsaynö cayanganpita tsay jutsaman ishquitsicogcuna, ¡allau, imanö cuyapaypärä castigashga cayanga!” \s1 Jutsata mana ruranantsicpä willangan \r (Mateo 5.29,30) \p \v 8 “Tsaynö captin maquiqui o chaquiqui jutsaman ishquitsishuptiquega rogurir jitariycuy. Chaquiyog maquiyog mana nunca upeg ninaman gaycucänayquipa rantinga mas allim canga tsulla chaquillapis tsulla maquillapis gloriaman yaycuptiqui. \v 9 Tsaynölla ñawiquipis jutsata ruratsishuptiquega ogtirir jitariycuy. Ishcan ñawiyog infiernuman gaycucänayquipa rantinga mas allim canga tsulla ñawillapis gloriaman chaptiqui”. \s1 Ogracashga üshaman runacunata iwalatsingan \r (Lucas 15.3-7) \p \v 10 “Tayta Diospa ñöpanchö caycag angelcunam llapan criyicogcunata imaycay örapis ricaycämun. Tsaynö caycaptinga criyicogcunata ama lluta runaman cuentayanquitsu. \v 11 [Paycunata jutsancunapita salvanäpämi Tayta Dios cachamashga]”. \p \v 12 “Pipis pachac (100) üshanpita jucta ograycur ¿manatsurä waquin cagcunata juc puchaman goriycur juclla aywanman ashegnin? \v 13 Nircur tsay ogracag üshanta tariycurga imanörä cushiycunman, waquin cag üshancunapä cushicurpis. \v 14 Tsaynöllam ciëluchö caycag Tayta Dios munantsu payman criyicogcuna ni jucllayllapis infiernuman aywayänanta”. \s1 Llutanta ruragcunata alliyätsinapä Jesus ningan \r (Lucas 17.3) \p \v 15 “Tayta Diosman criyicog mayiqui imachöpis mana allita rurashuptiquega puntataga quiquillanta parlapanqui tantiyatsirnin mana allita ruraycäshungayquita. Tantiyatsiptiqui chasquicuptinga perdonanacur alli cawaymanmi yapay chäyanqui. \v 16 Tantiyatsiptiqui mana chasquicuptinga ishcay o quimsa criyicog mayiquicunatana pushanqui jutsata ruraycanganta tantiyatsiyänanpä. \v 17 Paycunatapis mana cäsuptinga llapan criyicog mayiquicunapa ñöpanchöna ninqui jutsa rurayninta paycunapis tantiyatsiyänanpä. Tsaychöpis mana cäsucuptinga llapayqui criyicogcuna paywan amana juntacäyanquinatsu. Tsay runata ricayanqui Tayta Diosta mana cäsucog runatanö y impuestuta cobracog runatanö”. \p \v 18 “Tsay mana cäsucogcunata alliyätsiyänayquipä gamcuna munayyogmi cayanqui. \v 19 Yapaypis gamcunata nï: Juc ishcagllapis Tayta Diosman mañacuyaptiqui yanapayäshunqui willanacur tsay mana cäsucogcunata shumag yätsipar tantiyatsiyänayquipämi. \v 20 Juc ishcagllapis Tayta Diosman mañacuyänayquipä goricäyaptiqui gamcunawanmi imaypis noga caycäshä”. \s1 Imaypis perdonanacur cawanapä Jesus ningan \p \v 21 Tsaynö yachatsicuptinnam Pedro tapurgan: “Criyicog mayï imachöpis mana allita ruramaptinga tsayöraga, ¿ayca cutitä perdonäman, taytay? ¿Ganchis (7) cutitsurä?” nir. \p \v 22 Tsaynö tapuptinmi Jesus nirgan: “Manam ganchis cutillaga perdonanquimantsu, sinöga ayca cutipis perdonanquimanmi”. \p \v 23 Tsaynö nisquirnam Jesus willapargan caynö nir: “Juc nacion mandacog reypam cargan atsca yanapagnin runacuna. Tsay yanapagnincunatam rey nirgan llapancuna cuentata goyänanpä”. \p \v 24 “Tsaynö cuentata mañaptinnam chätsipäyargan jagan cag runata. Tsay runaga yupaytapis manana atipaypämi mandacogpa jagan cargan. \v 25 Jagata pägacunanpä imanpis mana capuptinnam rey wätaynincunata mandargan: ‘Cay runata, warminta, tsurincunata, imaycancunatapis apayay ranticuyänayquipä. Ranticusquirna tsay gellëta apayämunqui jagäpita tsarinäpä’ nir. \v 26 Tsaynö niptinmi tsay jaga runaga gonguricuycur maquinta tsogpacurcur rugacurgan: ‘Taytay, amari ranticaycayämaytsu. Imaycanöpapis jagayquitaga pägaycushayquichir’ nir. \v 27 Tsaynö rugacuptinnam rey cuyaparnin llapan jaganta perdonaycur dejaycurgan”. \p \v 28 “Tsaynö perdonacärir aywacuycanganchönam tincucurcunä arog mayin juc runawan. Payga wallcamanpallam jagan canä rey perdonangan runapa. Tsaymi tsay perdonashga runaga cuncapita tsarisquir llapiränä: ‘¡Jagäta ras pägamay!’ nirnin. \v 29 Tsaynö niptinnam arog mayinga gonguriycur ruganä: ‘Ichicllata shuyaycamay, taytay. Llapan jagayquita pägalläshayquim’ nir. \v 30 Tsaynö rugacuptinpis tsay perdonashga cag runaga manam arog mayinta ichicllatapis shuyasquiyta munanätsu. Tsay shuyärinanpa rantinmi carcelman wichgatsinä jaganta päganganyag”. \p \v 31 “Tsaynö ruranganta ricaycurnam waquin arog mayincunaga feyupa ajanäyänä. Tsaynam mandag reyman aywar willayänä tsay perdonangan runa arog mayinta carcelman wichgatsinganta. \v 32 Tsaynam perdonangan runata jinan öra gayascatsir rey ninä: ‘¡Mana cuyapäcog malafë runa! Gamtaga rugacamaptiqui llapan jagätachä perdonargö. \v 33 Tsaynö cuyapar perdonaycaptëga gamga ¿imanirtä arog mayiquitaga cuyapayta yacharguyquitsu?’ nir. \v 34 Tsaynö pasaypa rabyashgam mandacog rey quiquintapis carcelman wichgatsinä tsaychö wardiya castigananpä llapan jaganta päganganyag”. \p \v 35 Tsaynö willapäcurirmi Jesus nirgan: “Runa mayiquicunata llapan shonguyquicunawan mana perdonayaptiquega gamcunatapis Tayta Dios manam perdonayäshunquitsu” nir. \c 19 \s1 Runa majanpita mana raquicänanpä cagta Jesus yachatsingan \r (Marcos 10.1-12) \p \v 1 Tsaynö yachatsicur ushasquirnam Jesus Galilea provinciapita aywar Jordan mayupa wac-tsimpanpa tumargan Judea provinciaman. \v 2 Tsay quinranpa puriptin Jesuspa gepanta atsca runacunam aywayargan. Tsaychöpis geshyagcunata allïtsirganmi. \p \v 3 Tsayman fariseucuna charnam llutanta parlatsiyta munar yachayllapa Jesusta tapuyargan: “¿Imaycallapis casquiptin warminpita runa raquicanmancu o manacu?” nir. \p \v 4 Tsaynö tapuyaptinnam Jesus nirgan: “¿Manacu gamcuna liyiyarguyqui Tayta Diospa palabran gellgaranganta? Tsaychö nican Tayta Dios ollgutapis warmitapis camashga captin juntacar täyänanpämi. \v 5 Tsaynöpanam warmipis ollgupis mamanpita y taytanpita yargucurna mushog castana ruracan. \v 6 Tsaynö ishcanpis manana dejanacunanpä Tayta Dios juntangantaga manam pipis raquinmantsu”. \p \v 7 Tsaynö niptinmi fariseucuna tapuyargan: “Tsayöraga ¿imanirtä Moises gellganganchö nican divorciu papelta firmapasquir warminta gargurinanpä cagta?” nir. \p \v 8 Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Tayta Diosga ollguta warmita camargan majatsacarnin mana raquicaypa cayänanpämi. Tsaynö captinpis runacuna munaynincunachö cawacuyaptinmi Tayta Dios Moises tantiyatsirgan tsaynö gellgananpä. \v 9 Maygan runapis warmin adulteriu jutsata mana ruraycaptin juc warmiwan targa punta cag warmintam racchataycan. [Tsaynömi runanpita raquicashga warmiwan tarpis jutsata ruraycan]”. \p \v 10 Tsaynam discïpuluncuna niyargan: “Tsaynö captinga manachä allitsu majayog caypis” nirnin. \p \v 11 Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Majayog cayga allim. Tsaynö caycaptinpis Tayta Diosmi permitin waquincunaga majaynagllapis täcuyänanta. \v 12 Waquin runacunaga yuriyashga majaynaglla täcuyänanpämi. Waquinnam eunucu\f + \fr 19:12 \ft Eunucu ninanga “capashga runa” ninanmi. Unay tiempucunam waquin runacuna capashga cayargan mana warminäyänanpä. Tsay capashgacunaga cayargan mandacog reypa warmincunata cuïdagcunam. Y paycunatam reypa mandunchö cayänanpäpis churayag.\f* car majaynaglla täcuyan. Waquincunam itsanga Tayta Diospa alli willacuyninta willacur puricuyänan captin manana majatsacaytaga yarpäyannatsu. Pipis majaynaglla täcuyta munarga majaynaglla täcun allim”. \s1 Wamracunapä Tayta Diosman Jesus mañacungan \r (Marcos 10.13-16; Lucas 18.15-17) \p \v 13 Tsaypitanam wamracunata Jesus caycanganman apayämurgan umanta yataycur Tayta Diosman mañacunanpä. Tsay apapagcunatanam discïpuluncuna michäyargan. \v 14 Tsaynam discïpuluncunata Jesus nirgan: “Tsay wamracuna noga cagman shacayämunanta ama michäyaytsu. Cay wamracunanö cagcunam Tayta Diospa ñöpanman chäyanga” nir. \p \v 15 Tsaynö nisquirmi wamracunapa umanman maquinta churarcur Tayta Diosman mañacurgan. Nircurnam tsaypita aywacurgan. \s1 Rïcu jövinwan Jesus parlangan \r (Marcos 10.17-31; Lucas 18.18-30) \p \v 16 Juc cutichönam juc jövin Jesusman aywaycur nirgan: “Tapuculläshayqui, taytay. ¿Imatatä ruräman Tayta Diospa ñöpanman chänäpä?” nirnin. \p \v 17 Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Tayta Diospa ñöpanman chayta munarga munangannö mandamientuncunata cumplir caway. Ñöpanman runacuna imanöpa chäyänanpä cagtapis Tayta Dios nishgana caycaptinga ¿imanirtä nogataräga tapucamanqui?” \p \v 18 Tsaynö niptinnam tsay jövin tapurgan: “¿Maygan mandamientucunatatä cumplïman, taytay?” nir. \p Tsaynam Jesus nirgan: “Runa mayiquita ama wanutsinquitsu, adulteriu jutsata ama rurayanquitsu, pipa imancunatapis ama suwacunquitsu, runa mayiquita ama llullapanquitsu, \v 19 taytayquitawan mamayquita shumag respitanqui, tsaynöpis runa mayiquita cuyapanqui”.\f + \fr 19:19 \ft Tsay mandamientucunapita masta musyanayquipä liyinqui Exodo 20.12-16; Deuteronomio 5.16-20; Levitico 19.18.\f* \p \v 20 Tsaynö Jesus niptinnam jövin nirgan: “Tsaycunataga wamra cangäpitam cumplirgö, taytay. ¿Imatä mas faltämanman cumplinäpä?” \p \v 21 Niptin Jesusnam nirgan: “Tsay llapancunata cumplishga carpis Tayta Diospa ñöpanman chänayquipäga llapan imaycayquicunatapis ranticusquir tsay gellëtana faltapacogcunata aypuy. Tsaynö rurarninga gloriachömi mana ushacag riquëzata chasquinqui. Tsaycunata rurapacurir nogawan aywashun yachatsingäta yachacunayquipä”. \p \v 22 Tsaynö niycuptinga pasaypa wamayashgam tsay jövin aywacurgan. Payga alläpa rïcu carninmi pasaypa wamayargan. \p \v 23 Tsaynam discïpuluncunata Jesus nirgan: “¡Imanö ajam rïcu runacuna gloriaman yaycuyänanpäga! \v 24 Tsaypa rantinga mas fäcilchi aujapa uchcunpa juc camëllu ashmapis päsarinman rïcu runacuna gloriaman yaycuyänanpä cagpitaga”. \p \v 25 Tsayta wiyarnam discïpuluncuna pasaypa yarpachacur niyargan: “Tsaynö captinga ¿pinarä salvacur gloriaman yaycunga?” \p \v 26 Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Quiquillanpitaga runacuna manam gloriaman yaycuyangatsu. Tayta Diosllam jutsancunapita perdonar gloriaman yaycatsinga” nir. \p \v 27 Tsaymi Pedro nirgan: “Nogalläcunaga imaycäcunatapis jagiriycayämurgö gamta gatiräyäna raycurmi, taytay. Tsaypitaga ¿imatä canga nogacunapäga?” nir. \p \v 28 Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Fisyu final junagchö llapan runacunata juzgaptïmi chunca ishcay (12) trönucunachö jamacuyanqui. Tsaychömi gamcunapis chunca ishcay castapita mirag Israel runacunata juzgayanqui. \v 29 Nogaman criyicamungan raycur pipis wayinta, waugincunata, panincunata, mamanta, taytanta, tsurincunata, chacrancunatapis jagireg cagga pachac (100) cuti mastam chasquiyanga. Y wanucurnam Tayta Diospa ñöpanman chäyanga imayyagpis cushishgana cayänanpä. \v 30 Tsaynömi riquëzancunapä yarparagcunaga gloriaman mana yaycuyangatsu. Waquincunam itsanga Diosnintsic raycur imaycancunatapis jagireg cagcuna gloriaman chäyanga”. \c 20 \s1 Peyuncunaman iwalatsiypa Jesus yachatsingan \p \v 1 Tsaypitam Jesus nirgan: “Tayta Diospa munayninchö cawagcunaga cay cuentuchö willacungänömi caycäyan. Juc runam tsaca tsacallana peyun asheg yargunä üva chacranchö arutsinanpä. \v 2 Tsayna payga peyuncunata tarir aycata pägananpäpis nisquir üva chacranman arog cachanä”. \p \v 3 “Tsaypitana peyun yaycuy öranöna yapay pläzapa cutir runacunata tarinä aruyta ashir caycäyagta. \v 4 Tsayna paycunata ninä: ‘Gamcunapis üva chacräman arog aywacuyällay. Aruyangayquipitaga complëtutam pägayälläshayqui’ nir. Tsaynö niptin paycunapis cushishga aywayänä”. \p \v 5 “Tsaypita yapaypis tsay runaga yargunä peyuncuna asheg, pullan junagnö y tardi mallwaynö rupay caycaptinpis. Tsayna taringan runacunatapis mincacur chacranman arog cachanä”. \p \v 6 “Tsaypita rupay ullunaycaptinpis yapay pläzapa yargur runacunataga tarinä puriycäyagta. Tsayna paycunatapis ninä: ‘¿Gamcunapaga manacu aruyniquicuna can? Caychö goyatchä puricuycäyanqui’ nir”. \p \v 7 “Tsaynö niptinna paycuna niyänä: ‘Manam pipis mincacayämashgatsu arupäyänäpä, taytay’ nir”. \p “Tsayna ninä: ‘Tsayöraga gamcunapis chacräman aywayay üvata pallayämunayquipä’ nir”. \p \v 8 “Tsaypita patsa tsacanaycaptinna tsay üva pallatseg runa mayoralninta ninä: ‘Llapan arogcunata gayascärir pägaycuy gepatarä arog chagcunapita gallaycur goyat arogcunayag’. \v 9 Tsayna gayatsimuptin shayämunä tardirä arog yaycogcuna. Y paycunata päguta chasquiyänä juc jornal tincuta. \v 10 Tsaynö chasquiyanganta ricarna goyat arog cagcunaga pägananpä witir yarpäyänä masllata chasquiyänanpä cagta. Tsaynö yarparpis juc jornal tincullata chasquiyänäga. \v 11 Tsayna waquin cagcunawan iwallla chasquirna goyat arogcunaga chacrayogtaga ajar niyänä: \v 12 ‘Tsayrä yaycamogcuna juc öralla aruriyanganpita ¿imanirtä nogacunatawan iwal pägasquinqui, tsayläya achaychöpis aruycäyaptï?’ nir”. \p \v 13 “Tsaynö niyaptinna chacrayog runa ninä: ‘Parlangantsicnöllam pägaycällä. Manam gamcunata engañaycä imätsu, taytay. \v 14 Parlangantsicnö päguta chasquiycarga ¿imatanatä munayanqui? Noga munarnachir gepa yaycamogcunatapis gamcunatawan iwalpis pägacü. \v 15 Quiquïpa gellënïta imata ruracuptïpis manam gamcunaga cuentayogtsu cayanqui. ¿Alli runa carnin tsaynö pägaycuptïcu chiquicuyanqui?’ nir”. \p \v 16 Tsaynö willacurmi Jesus nirgan: “Tsay arupacuyman punta yaycogwan gepa yaycogpis iwal päguta chasquiyangannömi puntata criyicogcunawan tsayrä criyicogcunapis llapancuna gloriaman chäyanga”. \s1 Wanutsiyänanpä cagta yapayna Jesus willacungan \r (Marcos 10.32-34; Lucas 18.31-34) \p \v 17 Jerusalenman aywaycäyanganchönam discïpuluncunata jucläman gayarir Jesus nirgan: \v 18-19 “Gamcunaga musyayanquim Jerusalenman aywaycangantsicta. Tsaychömi noga Tayta Diospita shamogta sacerdöticunapa mandagnincuna y ley yachatsicogcuna prësu tsariyämanga. Nircurmi wanutsiyämänanpä juclä mana Israel runacunapa maquincunaman entregayämanga. Tsay runacunaman entregaycayämaptinmi asipäyämanga, astayämanga, y nircur crucificayämanga. Tsaynö captinpis quimsa junagtaga cawamushämi”. \s1 Santiagupa y Juanpa maman Jesusta rugacungan \r (Marcos 10.35-45) \p \v 20 Tsaypitanam Santiaguta y Juanta pusharcur maman aywargan Jesus cagman. Tsaynam Jesuspa ñöpanman gonguricuycur nirgan: “Rugaculläshayqui, taytay”. \v 21 Tsaynö niptinnam Jesus tapurgan: “¿Imachö yanapanätatä munanqui?” nir. \p Tsaynam tsay warmi nirgan: “Taytay, mandacur cangayquichö cay ishcan wawäcunata churaycullanqui gamta mandäshiyäshunayquipä, jucta derëcha cag läduyquiman y jucagtana itsogniqui cagman” nir. \p \v 22 Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Gamcunaga manam musyayanquitsu imata mañacuyänayquipä cagtapis. Noga ñacar awantanäpä cagta ¿gamcuna awantayanquimantsurä?” nir. \p Tsaynam paycuna niyargan: “Aumi, awantayämanmi, taytay” nir. \p \v 23 Jesusnam nirgan: “Rasunpa gamcunapis noga ñacangänöga ñacayanquim. Tsaynö captinpis itsognïman o derëchämanpis jamatsishä Tayta Dios nimangan cagllatam”. \p \v 24 Tsaynö mañacunganta wiyaycurnam waquin cag discïpulucunaga ajanapäyargan Santiagutawan Juanta. \v 25 Tsaynam discïpuluncunata gayaycur Jesus nirgan: “Gamcuna musyayangayquinöpis nacion mandagcunaga mandacog cayayninman yäracuycurmi runacunata munayanganman mandayan. \v 26-27 Gamcunaga manam tsaynö cayta yarpäyanquimantsu. Tsaypa rantinga waquin runacunapita mas alli ricashga cayta munarga runa mayiquicunatarämi imaycachöpis yanapayänayqui. \v 28 Tsaynömi nogapis Tayta Diospita shamurgö runacunata imaycachö yanapanäpä, manam munangäta ruratsinäpätsu. Tsaynömi ari shamurgö runacuna raycur wanur salvanäpä”. \s1 Ishcay gaprata Jesus allïtsingan \r (Marcos 10.46-52; Lucas 18.35-43) \p \v 29 Jerico marcapita Jesus aywacuptin atsca runacunam gatipäyargan. \v 30 Aywaraycäyaptin näni cuchunchönam ishcay wiscuyashga runacuna jamaraycäyargan. Paycunam Jesus päsaycagta wiyar gayacuyargan: “¡Unay rey Davidpa castan Jesus, nogacunata cuyapaycayällämay!” nir. \p \v 31 Tsaynö gayacuyaptin runacunaga ajäpäyargan upälläcuyänanpämi. Tsaynö ajäpäyaptinpis masrämi paycunaga gayacuyargan: “¡Rey Davidpa castan Jesus, nogacunata cuyapaycayällämay ari!” nir \p \v 32 Tsaynö gayaräyaptinnam Jesusga aywaycanganta ichisquir tapurgan: “¿Imachö yanapanätatä gamcuna munayanqui?” \p \v 33 Niptinnam paycuna niyargan: “Ñawïcunata allïcatsinayquitam munayällä, taytay” nir. \p \v 34 Tsaynö gayacur mañacuyaptin cuyapasquirnam ñawincunata yataycurgan. Tsaynö yataycuptillanmi jinan öra allisquirgan. Tsaynam paycunapis Jesusta gaticurcurna aywacuyargan. \c 21 \s1 Jerusalenman Jesus yaycungan \r (Marcos 11.1-11; Lucas 19.28-38; Juan 12.12-19) \p \v 1 Tsaypitanam discïpuluncunawan Jesus aywayargan Jerusalenman. “Olivos” ningan jircan washa lädunpa Betfage marcaman yaycuraycarnam puntatsir ishcay discïpuluncunata cachargan: \v 2 “Aywayay tagay marcapa. Tsay marcaman yaycuna ricogllachömi tariyanqui maltalla wawayog ashnu wataraycagta. Tsayta pascarir apayämunqui. \v 3 Pipis ‘¿Imapätä ashnüta pascayanqui?’ niyäshuptiquega niyanqui: ‘Señor Jesusmi cachayämashga. Rätupallatam cutiratsiyämushä’ nirnin”. \p \v 4 Tsaycuna ruracänanpä cagtam Tayta Diospa unay willacognin profëta caynö gellgargan: \b \q1 \v 5 “Israel runacuna, ricayay malta ashnun muntashga mandacogniquicuna shamuycagta. \q1 Mulan muntashga Jerusalenman shamunanpa rantinmi lluta runanölla ashnun muntashga yaycaycämun”. \b \p \v 6 Jesus ningannöllam discïpuluncunaga aywar malta ashnuta wawantinta apayämurgan. \v 7 Nircurmi punchuncunata tsay malta ashnuman carunapäyargan Jesus muntacunanpä. \v 8 Tsaynö muntacushga Jesus aywaptinnam waquin runacuna jacuncunata punchuncunata jipirir Jesus aywangan näniman gopipäyargan. Waquincunanam palmëra jachapa rämancunata paquirir paquirir näniman mashtapäyargan payta cushishga chasquicurnin.\f + \fr 21:8 \ft Unay runacunapa üsuncunachöga juc rey marcaman yaycuptinmi respitarnin jacuncunata, punchuncunata, y palmëra jachapa rämancunata näniman gopipäyag.\f* \v 9 Tsaynam ñöpanta y gepanta aywagcunapis cushicuywan caynö gayaräyargan: “¡Tayta Dios cachamungan mandamagllantsic caychönam caycan! Payga unay rey Davidpa castanmi. ¡Tayta Dios imayyagpis alabashga caycullätsun!” nir. \p \v 10 Tsaynö Jerusalenman Jesus yaycuptinnam runacuna wayincunapita yargascärayämurgan jucninpis jucninpis tapunacurnin: “¿Pirä tagay runaga?” nir. \p \v 11 Tsaynam runacuna niyargan: “Payga Galileachö Nazaret marcapita Jesusmi. Payga Tayta Diospa willacognin profëtam” nir. \s1 Templuman Jesus yaycungan \r (Marcos 11.15-19; Lucas 19.45-48; Juan 2.13-22) \p \v 12 Tsaypita templuman yaycurirnam templupa patiunpita Jesus gargurgan ranticur caycagcunatapis y rantipacogcunatapis. Tsaynömi gellë trocatsegcunapa mësancunatapis y paluma ranticogcunapa jamacuyänancunatapis jitar cumar ushargan. \v 13 Tsaynö rurarmi paycunata nirgan: “Tayta Diospa palabran gellgaranganchöpis caynömi nican: ‘Temploga canga noga Diosllayquicunaman mañacayämunayquillapämi’. Tsaynö gellgaraycaptinga ¿imanirtä gamcuna ticraycätsiyanqui ladroncunapa machaynintanöna?” nir. \p \v 14 Tsaychönam gapracunapis y ratacunapis Jesuspa ñöpanman witipäyargan. Paycunataga llapantam allïtsirgan. \v 15 Tsaynö allïtsinganta ricaycurnam mandacog sacerdöticuna y ley yachatsicogcuna feyupa ajäyargan. Tsaynöllam ajäyargan wamracuna caynö negta wiyarpis: “¡Mandamänantsicpä rey Davidpa castanta cachamunganpita Tayta Dios alabashga catsun!” nir. \v 16 Tsaynö ajarninmi Jesusta niyargan: “¿Wiyanquicu tsay wamracuna nicäyanganta?” \p Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Aumi, wiyämi. ¿Manacu gamcuna liyiyarguyqui Diospa palabran caynö gellgaraycanganta: ‘Tayta Dios, gamta alabayäshunayquipä, wasgishga wamracunatapis y chuchuycag wamracunatapis tantiyatsirguyquim’ nir?” \p \v 17 Tsaycunata nisquirnam patsarangan Betania marcaman aywacurgan. \s1 Hïguspa yuran tsaquinanpä Jesus ningan \r (Marcos 11.12-14, 20-24) \p \v 18 Warayninnam Jerusalenman Jesus cutiycanganchö mallagacuycurgan. \v 19 Tsaynam hïguspa yuranta ricasquir aywargan prütanta micurcuyta munar. Prütanta ashir mana tariycurnam raprallan verdiraycagta ricaycur nirgan: “¡Cananpitaga manam imaypis wayunquinatsu!” nirnin. Tsaynö niycuptin jinan öram hïguspa yuran tsaquicurgan.\f + \fr 21:19 \ft Tsay hïguspa yuran verdiragrä captinpis prütan mana cangannömi waquin runacunapis janan shongulla Tayta Diosman criyicog tucuyan. Tsaymi hïguspa yuranta Jesus tsaquitsirgan janan shongu criyicog cagcuna infiernuman aywayänanpä cagta discïpuluncuna tantiyacuyänanpä.\f* \p \v 20 Tsayta ricaycurmi discïpuluncuna Jesusta tapuyargan: “¿Imanöpatä tsay hïguspa yuran tsaquisquishga?” nir. \p \v 21 Tsaynam Jesus nirgan: “Llapan shonguyquicunawan Tayta Diosman yäracurga cay hïgus yurata tsaquiratsingänöllam, gamcunapis imayca milagruta rurayta puëdiyanqui. Tagay jircata ‘¡Lamarman witicuriy!’ niyaptiquipis witicurinmanmi. \v 22 Llapan shonguyquicunawan yäracur imatapis Tayta Diosman mañacurga chasquiyanquim”. \s1 Jesus imaycawan munayyog canganta mana criyiyangan \r (Marcos 11.27-33; Lucas 20.1-8) \p \v 23 Tsaypita Jerusalenman chärirnam Jesus templuman yaycurgan. Tsaychö yachatsicuycaptinmi mandacog sacerdöticuna y Israel runacunapa autoridänincuna Jesusta tapuyargan: “Gamga ¿ima puëdeg cayniquiwantä templuchö ranticogcunata gargurguyqui? ¿Pitä mandashurguyqui tsaynö gargunayquipä?” nir. \p \v 24-25 Tsaynö niyaptinmi paycunatapis Jesus tapurgan: “Gamcunatapis canan mä, tapuyäshayqui. ¿Pitä Juanta cachamurgan bautizacunanpä? ¿Tayta Dioscu o runacunacu? Tapungäta niyämaptiquega nogapis willayäshayquim tsaycunata ruranäpä pï cachamangantapis”. \p Tsaynö Jesus niptinnam quiquincuna pura niyargan: “Ama nishuntsu Tayta Dios cachamunganta. ‘Tayta Diosmi cachamushga’ nishgaga ‘¿Imanirtä criyiyargayquitsu?’ nimäshunmi. \v 26 Y tsaynölla ama nishuntsu runacuna cachamungantapis. Tsaynö niycushgaga sagmarchir ushaycamäshun. Llapanmi yarpäyan Diospa willacognin Juan canganta”. \v 27 Tsaynö willanacurirmi paycuna niyargan: “Manam musyayätsu pï cachamungantapis” nir. \p Tsaynö niyaptinmi Jesus nirgan: “Gamcunapis mana willaycayämaptiquega nogapis manam willätsu pipa munayninta rurar templupita ranticogcunata gargungätapis”. \s1 Mandacog sacerdöticuna mana alli cayanganta Jesus ningan \p \v 28 Tsaypitanam Jesus nirgan: “Juc runapam ishcay tsurincuna capunä. Tsaynam mayor cag tsurinta ninä: ‘Au hïju, canan junag arupaycallämay ari’ nir. \v 29 Tsaynö rugaptin tsurin ninä: ‘¡Manam tiempü cantsu yanapanäpä!’ nir. Tsaynö nisquirpis yarpachacurirga papänin yanapag aywanämi. \v 30 Tsaypitana jicpa cag tsurintapis mincacunä. Payga ninä: ‘Achyä ari shamushächir, papä’ nirnin. Arog aywananpä tsaynö aunircurpis manam arusheg aywanätsu”. \v 31 Tsaycunata willapäcurirmi mandacog sacerdöticunata y autoridäcunata Jesus tapurgan: “Tsay ishcan waugicunapita ¿maygan cagtä papänin mandanganta cumplirgan?” nir. Tsaynö niptinnam: “Mayor cag tsurinmi” niyargan. \p Tsaynam Jesus nirgan: “Gamcunapis mana wiyacog jicpa cag tsurinnömi caycäyanqui. Tsay mayor cag tsurin ñëgarcur yanapangannömi Romapä impuestu cobragcuna y jutsa rurag warmicunapis caycäyan. Jutsancunata jagirirga Tayta Diospa munayninchöna cawar yarpachacurnam Tayta Diospa ñöpanman chäyanga. Peru gamcunam itsanga Tayta Diospa ñöpanman chäyanquitsu. \v 32 Juan Bautistaga yachatsirgan jutsa ruraycunata jagirir Tayta Dios munangannöna cawayänayquipämi. Tsaynö willacuycaptinpis gamcunaga manam cäsucuyarguyquitsu. Tsay impuestu cobragcuna y jutsa rurag warmicunam itsanga Juan willacungancunata cäsucuyashga. Tsaynö paycuna cäsucuyangantana ricaycarpis gamcunaga manam imaypis cäsucuyarguyquitsu”. \s1 Mana criyicogcuna imanö cayänanpä cagta Jesus willacungan \r (Marcos 12.1-12; Lucas 20.9-19) \p \v 33 Tsaypita mastapis Jesus caynö willacurganmi: “Juc runam chacranman üvata plantatsinä. Nircurmi maytsayninpa genchatsinä. Tsaypitam pogushga üvapa yacunta jipinanpä pözutapis jinan chacrallachö ruratsinä. Tsaynömi üvata täpatsinanpä tsucllatapis ruratsinä. Tsaynö llapantapis ruraycatsirmi chacran arog runacunata arrendacuycur juclä marcapa aywacunä”. \p \v 34 “Cosëcha gallaycuptinnam wätaynincunata cachanä chacra arrendunpita cobracayämunanpä. \v 35 Cobracog chäyaptinna chacra arrendaragcuna waquinta magayämunä, waquintana wanutsiyänä, y waquintanam sagmaraycar cutitsiyämunä. \v 36 Tsaynö ruraycäyaptinpis chacrayogga yapay mastana wätaynincunata cachanä. Paycunatapis tsaynölla rurayämunä”. \p \v 37 “Tsayna chacrayogga yarpachacunä: ‘Cananga cachashä jucllaylla cuyay tsurïtam. Paytaga capazmi respitayämunga’ nir. \v 38 Tsaynö yarpasquirna cachanä. Tsayna tsurin aywaraycagta ricasquir willanacuyänä: ‘Tagä shamuycan cay chacrawan quëdagpä cag heredëru. Nogantsicpäna cay chacra cacunanpä tagayta wanuratsishun’ nir. \v 39 Tsaynö willanacuyangannölla duëñupa tsurin chaycuptin chacrapita jucläman jipisquir wanuscatsiyänä”. \p \v 40 “Tsaynö rurayanganpita tsay üva chacrayogga ¿imatarä ruranga chacranta gechuyta munag runacunata?” \p \v 41 Niptinnam paycuna niyargan: “Tsay mana alli runacunataga mana cuyapaypachir wanutsir ushanga. Nircurchir tiempunllachö arrendunta pägag cagta chacrantaga arrendacunga” nir. \p \v 42-43 Tsaynam Jesus nirgan: “Tsay chacra arrendarag mana alli runacunata ushacätsingannömi gamcunatapis Tayta Dios infiernuman gaycuyäshunqui. Pay munanganman cawag runacunatam itsanga salvacionta taritsinga. Gamcuna infiernuman mana gaycucayta munarga Tayta Diospa palabran gellgarangan caynö ninganta tantiyacuyay: \b \q1 ‘Wayi sharcatsegcuna “Cay rumi manam allitsu” nir jitariyangantam juc alli albañilga mayistra rumimanrä ticraratsin. \q1 Tsaynömi nogata runacuna mana välegpä cuentayämaptinpis Tayta Diosga alläpa väleg canäpä churamashga. Tsayga ima cushicuypämi criyicogcunapä’. \b \m \v 44 Pipis tsay mayistra rumiman ishquirga tacacunmi. Y pipa jananmanpis tsay rumi cuchpacarga pasaypam ushacäratsin. [Tsaynömi pipis nogaman mana criyicamog cagga infiernuchö ñacayanga]”. \p \v 45 Tsaycunaman iwalatsiypa yachatsicuptinmi sacerdöticunapa mandagnincuna y fariseucuna tantiyacuscäriyargan paycuna castigacäyänanpä Jesus parlaycanganta. \v 46 Tsaynam rabyanar prësu tsariyta munarpis camäpacuyargantsu runacunata mantsaparnin. Llapan runacunam parlar niyargan Jesus Tayta Diospa willacognin profëta canganta. \c 22 \s1 Casaray fiestaman iwalatsir Jesus yachatsicungan \r (Lucas 14.15-24) \p \v 1 Tsaypitanam gloriaman yaycuypä cagtana Jesus yachatsirgan casacuy fiestaman iwalatsiypa caynö nir: \p \v 2 “Juc reymi ollgu tsurin casacuptin fiestata ruranä. \v 3 Tsaynam wätaynincunata cachanä invitangan runacunata casacuy fiestaman pushayämunanpä. Tsay invitäduncunaga manam ni mayganpis aywayta munayänätsu. \v 4 Tsaypita yapaymi waquin wätaynincunatana cachanä caynö nir gayayämunanpä: ‘Törucunata y weran weran cag ashmacunata pishtascäratsir micuyta cusnacatsishganam caycan. Llapanpis gayatsingäcuna päsacayällämutsun tsurï casacuycaptinga’ nir. \v 5 Tsaynö gayatsiptinpis manam ni mayganpis aywayänätsu. Tsay aywayänanpa rantinmi waquincuna aywacuyänä chacran arog. Waquinnam aywayänä negociuncunaman ranticog. \v 6 Waquinnam tsay cachancunata magayänä y wanutsiyänä”. \p \v 7 “Tsaynam fiesta rurag reyga feyupa ajarna soldäduncunata cachanä wätaynin wanutsegcunata wanutsiyänanpä y marcancunatapis rupatsir ushacätsiyänanpä. \v 8 Nircurnam wätaynincunata ninä: ‘Tsurïpa casamientunta celebranäpä llapanpis listunam cashga. Tsaynö caycaptinpis tsay gayatsingä runacuna imapäpis mana cuentayämarmi mana shayämushgatsu. \v 9 Cananga cällicunapa aywar runacunata pitapis maytapis willayämuy cay listapacushga fiestaman shayämunanpä’ nir”. \p \v 10 “Tsaynö niycuptinnam wätaynincunaga tincuyanganpita alli runatapis mana alli runatapis willayaptin aywayänä wayipis juntagpä. \v 11 Tsaynam reyga runacunaman ricag yaycurna ricasquinä tsaychö juc runa casacogta mana respitar lluta röpashgalla caycagta. \v 12 Tsaynam tsay runata tapunä: ‘Amïgu, ¿imanirtä cayman yaycamurguyqui alli röpayquita mana trocacullar?’ nir. Tsaynö tapuptinnam tsay runaga imaninäpistsu mana trocacullar aywashga car. \v 13 Tsaynam wätaynincunata rey ninä: ‘Cay runa tsurïta imapäpis mana cuentar tsaynö shamunganpita chaquinta maquinta pancarcur tsacayman jitarpayämuy. Tsaychömi wagar quiruntapis uchur yarpayta taringa’ nir”. \p \v 14 Tsaynö cuentacurirmi Jesus nirgan: “Tsaynö Tayta Dios llapan runacunata gloriaman chäyänanpä gayatsiptinpis tsurinta respitar cäsucogcunallam ñöpanmanga chäyanga” nir. \s1 Impuestuta pägayänanpä o mana pägayänanpä Jesusta tapuyangan \r (Marcos 12.13-17; Lucas 20.20-26) \p \v 15 Tsaypitanam fariseucuna templupita yargurir willanacuyargan achäquita ashirninna alli shimillancunapa Jesusta parlapäyänanpä, tsaychö llutanta niptinga prësur apatsiyänanpä. \v 16 Tsaynam imata niyänanpäpis shumag yacharcatsir fariseucuna cachayargan runancunata y Herodespa janan sharcog runacunata. Tsay aywagcunam Jesusta niyargan: “Taytay, nogacuna musyayämi Tayta Dios munangannö runacuna cawayänanpä imaypis yachatsicuycangayquita. Gamga imata yachatsicurpis maychöpis mana mantsapacuypam yachatsicunqui. \v 17 Cananga jucta tapucuyälläshayqui, taytay. ¿Roma nacionman impuestuta pägashwancu o manacu?” nir.\f + \fr 22:17 \ft Waquin runacuna niyargan Roma nacionman impuestuta pägayänanpä cagtam y waquinnam niyargan impuestuta pägarga Tayta Diospa contranta ruraycäyanganta.\f* \p \v 18 Llutanta parlatsiyta munar yachayllapa tapuyanganta musyarnam Jesus nirgan: “¡Alli tucur parlagcuna! ¿Imanirtä gamcuna tsaynö tapupäyämänayquipä willanacuyarguyqui? \v 19 Mä, ricatsimay tsay impuestuta pägacuyänayqui gellëta”. \p Tsaynö niptinmi tsaraycäyangan gellëta Jesusta aptaparcuyargan. \v 20 Tsayta ricaycurnam Jesus tapurgan: “Cay gellëchö ¿pï runapa reträtuntä caycan? ¿Pipa jutintä gellgaraycan?” nir. \p \v 21 Tsaynö tapuptinnam niyargan: “Romachö mandamagnintsic emperadorpam”. \p Tsaynam Jesus nirgan: “Tsayöraga, emperadorpa cagta emperadorta goycuyay. Tayta Diospa cagtaga\f + \fr 22:21 \ft Caway gomagnintsic Tayta Diosllam caway vïdantsicwanga munayyog. Tsaymi Tayta Diospa cagga caway vïdantsic caycan.\f* Tayta Diosta goycuyay”. \p \v 22 Tsaynö niptinnam tsay runacuna imaniytapis mana puëdirna aywacuyargan. \s1 Wanushgacuna mana cawariyämunanpä cagta saduceucuna yarpäyangan \r (Marcos 12.18-27; Lucas 20.27-40) \p \v 23 Tsay junagllam waquin saduceo cag runacunapis Jesusman chäyargan. Nircurmi wanushgacuna cawariyämunanpä cagta mana criyir caynö niyargan: \p \v 24 “Taytay, Moises gellganganchöga caynömi nican: ‘Juc runa tsuriynaglla wanucuptin gepa cag wauginna llumtsuynin viüdawan tätsun. Tsaynöpam viüdachö wamran yuriptin tsay wanog cag wauginpa tsurin cuentana canga’ nir. \v 25 Tsaymi canan cuentariyäshayqui, taytay. Ganchis (7) waugicunash cayänä. Mayor cagshi juc warmiwan tänä. Payga tsurin manarä captinshi wanucunä. Tsayna gepan cag wauginnash tänä tsay viüdawan. \v 26 Tsaypita paypis tsurin manarä captinshi wanusquinä. Tsaypita mas ñuñushga cagna tänä tsay viüdawan. Paypis wanusquinä tsurin manarä captinllarä. Tsaynölla llapan waugiwanpis tsay viüdaga wanuyayllanta tänä. \v 27 Tsaypitana tsay viüdapis wanucunä. \v 28 Canan mä, niyämay. Wanushgacunata Tayta Dios cawaritsimunan junagga ¿mayganpa warmintä canga, ganchis waugiwan tashga caycaptinga?” \p \v 29 Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Tsaynö nirnin Diospa palabran gellgaranganta liyiycarpis imata ningantapis manam tantiyayanquitsu. Runacunata Tayta Diosmi poderninwan cawaritsimunga. \v 30 Wanuyanganpita cawarircamurga mananam warmiyog ni gowayogpis cayanganatsu, sinöga ciëluchö caycag angelcunanöllanam cayanga. \v 31 Wanushgacuna cawariyämunanpä cagta ¿manacu liyiyarguyqui Diospa palabran gellgaranganta? [Abraham, Isaac, y Jacob wanunganpitaga alli unaytarämi Tayta Dios Moisesta parlapargan caynö:] \v 32 ‘Nogaga Abraham, Isaac, y Jacob adoraycäyangan Diosmi cä’ nir. Wanushgacuna mana cawariyämunan captinga ¿imanöpatä Abraham, Isaac, y Jacob Tayta Diosta adoraycäyanman? Tsaynö caycaptinga ¿imanirtä gamcuna mana criyiyanquitsu wanushgacuna cawariyämunanpä cagta ni runacuna almayog cayanganta?” \p \v 33 Tsay ningancunata wiyaycurnam runacuna cushicuyargan Jesuspa yachatsicuyninpita. \s1 Mas cäsucuypä cag mandamientupita Jesusta fariseucuna tapuyangan \r (Marcos 12.28-34; Lucas 10.25-28) \p \v 34 Tsaypita saduceucunata Jesus upällaratsinganta musyarnam fariseucuna goricaycur yapay willanacuyargan Jesusta achäquita ashiparnin llutancunata parlatsiyta munar. \v 35 Tsaynö willanacurirmi ley yachatsicog juc musyag runa Jesusta tapurgan: \v 36 “Taytay, ¿maygan mandamientutatä mas cäsucushwan?” nir. \p \v 37 Tsaynö tapuptinmi Jesus nirgan: “‘Llapan shonguyquiwan y llapan yarpayniquiwan imaypis Tayta Diosta cäsurnin cawayay’. \v 38 Tsay mandamientum llapan mandamientupitapis mas cumplinantsicpäga caycan. \v 39 Tsaynöllam jucag mandamientupis nican: ‘Runa mayiquita llapan shonguyquiwan cuyay’ nir. \v 40 Tsay ishcay mandamientuta cumplirga Moises gellgangan llapan mandamientucunata y profëtacuna gellgayangan mandamientucunatapis cumpliycag cuentam caycäyanqui” nir. \s1 Salvacog shamog runalla mana cangan \r (Marcos 12.35-37; Lucas 20.41-44) \p \v 41 Tsaypitanam fariseucuna tsaychö goriraycäyaptin paycunatana Jesus tapurgan: \p \v 42 “Gamcunapäga ¿maygan castapitatä salvacog yuringa?” nir. \p Tsaynö tapuptinmi niyargan: “David castapitam yuringa, taytay”. \p \v 43 Tsaynam Jesus nirgan: “[Unay rey Davidpa castanpita captinmi gamcunaga yarpäyanqui salvacog shamog runalla canganta. Payga manam runallatsu, sinöga Diosmi.] Runalla captinga ¿imanirtä rey caycar quiquin Davidpis Espiritu Santo tantiyatsiptin salvacog rey canganta ninman cargan? Tsay ningantam David gellgargan caynö: \b \q1 \v 44 ‘Salvacogga mandacog reynïmi. \q1 Tsaymi payta Tayta Dios ninga: \q1 “Jamacamuy derëcha cag lädüman nogawan iwal mandacog canayquipä. \q1 Tsaypitam llapan chiquishogniquicunata castigar sitiunman churashun” nir’. \b \m \v 45 Tsaynö caycaptinga ¿imanöpatä salvacogga Davidnö runalla canman quiquin Davidpis salvacog rey canganta nicaptinga?” \p \v 46 Tsaynö niptin manam pipis contestayta puëdiyargantsu. Tsaymi tsay junagpita tsariyta munagcuna mastaga tapupayta almitiyargannatsu. \c 23 \s1 Fariseucuna llutan ruraynincunata jagiriyänanpä Jesus gayapangan \r (Marcos 12.38-40; Lucas 11.37-52; 20.45-47) \p \v 1 Nircurnam runacunata y discïpuluncunata Jesus nirgan: \v 2-3 “Ley yachatsicogcunapis y fariseucunapis Diospa palabranta yachatsiyäshuptiqui cäsucuyay. Peru itsanga paycuna munayanganman cawayangannöga ama cawayaytsu. Diospa palabranta yachatsicurpis quiquincunaga manam cumpliyantsu. \v 4 Paycunaga runacuna imanö caytapis mana camäpacuyanganyagmi Moises gellgangan leycunaman yapa-yaparcur cumplitsiyta munayan. Tsaynö captinpis shumag alli tupayllapa yachatsiyänanpa rantinmi ollgü tupayparä yachatsiyan”. \p \v 5 “Paycunaga waquin runacunapitapis filacteriancunata\f + \fr 23:5 \ft Israel runacunapa üsuncunachöga Bibliapita gellgarcurmi ichic cajïtaman wiñayag. Tsaytanam urcuncunaman o ricrancunaman watarcur puritsiyag, Exodo 13.9-chö ninganta cumpliyta yarpar. Tsay cajïtapa jutinmi cargan filacteria.\f* mas jatunta ruraycur puritsiyan ricagcuna ‘Payga Tayta Diosta cäsucog alli runam’ niyänallanpämi. Tsaynöpis waquin runacunapita mas ata plëcucunatam\f + \fr 23:5 \ft Israel runacunaga röpancunapa chuscun cuchunmanmi plëcuta churapäyag Tayta Dios ningannölla. Tsay plëcuyog röpancunata ricarmi Tayta Diospa mandamientuncunata yarpäyag. Tsaypita masta musyanayquipä liyinqui Numeros 15.37-40 y Deuteronomio 22.12.\f* röpancunapa chuscun cuchunman churapäyan ricagcuna ‘Payga Tayta Diosta cäsucog alli runam’ niyänallanpä. \v 6 Paycunaga micupacuycunaman gayatsiyaptinpis mësamanrämi jamacuyta munayan. Tsaynöllam goricäcuyänan wayicunachöpis allin cag jamacunamanrä jamacuyta munayan. \v 7 Paycunaga pläzacunachöpis yachatsicog cayayninpita runacuna alabayänallantam munayan”. \p \v 8 “Gamcuna ama paycunanöga cayanquitsu. Gamcunata noga yachatsirgö manam yachag tucuyänayquipätsu, sinöga discïpulücuna car tsay waugilla cayangayquita tantiyacuyänayquipämi. \v 9 Pï yachatsicogtapis Diosnintsictanöräga ama ricayanquitsu. Tayta Diosmanga manam pipis iwalantsu. \v 10 Gamcuna willacuynïta yachatsicur ama alabashga cayta munallar puriyanquitsu. Manam tsaynö cayänayquipätsu noga gamcunata yachatsirgö. \v 11 Maygayquicunapis alli ricashga cayta munarga mana yachag tucuypa runa mayiquicunatam imaycachöpis yanapayänayqui. \v 12 Maygayquipis yachag tucog cayaptiquega Tayta Dios manam imapäpis cuentayäshunquitsu. Mana yachag tucur pitapis maytapis yanapag cagcunatam Tayta Diosga altuchö tsaranga”. \p \v 13 “¡Allau ley yachatsicogcuna y fariseucuna! Gamcunataga Tayta Dios mana cuyapaypam castigayäshunqui. Gamcunaga yachag tucurmi Diospa alli willacuyninman mas masta cabalarcur llutancunata yachatsiyanqui. Runacunata tsaynö pantatsiyangayquipitam quiquiquicunapis Tayta Diospa ñöpanman chäyanquitsu”. \p \v 14 [“¡Ley yachatsicogcuna y fariseucuna! ¡Gamcunataga Tayta Dios mana cuyapaypam castigayäshunqui! Gamcunaga Tayta Diosman mañacur imanömi gälacuyanqui runacunapa ricanallanchöga. Nicarrämi viüdacunapataga cuyapag tucullar imaycantapis ushapäyanqui. Tsaynö rurayangayquipitam gamcunata Tayta Dios infiernuman gaycuyäshunqui”.] \p \v 15 “¡Ley yachatsicogcuna y fariseucuna! ¡Gamcunataga yachag tucog cayangayquipitam mana cuyapaypa Tayta Dios castigayäshunqui! Gamcunaga maypa tsaypapis aywayanqui fariseo cayman runacuna yaycuyänanpä yachatsillarmi. Tsaynö yachatsiyaptiqui yachacuscärirnam gamcunapita masna yachag tucuyan. Tsaynö cayangayquipitam gamcunapis y paycunapis infiernuchö ñacayanqui”. \p \v 16 “¡Tayta Dios mana cuyapaypam castigayäshunqui! Gamcunaga niyanqui: ‘Nogantsicga Diospa palabran gellgaranganta yachatsirnin gaprata jancharag cuentam mana musyagcunata yachaycätsintsic’ nirmi. Tsaynö nirpis quiquiquicunam tantiyacuyanquitsu llutancunata yachatsir pantaycätsiyangayquita. Mana tantiyacurmi nicäyanqui: ‘Pipis templupa jutinchö imatapis aunicur jurarnin mana cumpliyaptinpis manam imananpistsu. Templu rurinchö örupa jutinchö jurarmi itsanga tsaytaga cumpliyänayqui’ nir. \v 17 ¡Mana tantiyacog musyag tucogcuna! Nagana templupa jutinchö aunicur jurarga, peru templu rurinchö caycag örupa jutinchöpis juraycäyanquinachä”. \p \v 18 “Gamcunaga caynö nirpis runacunata yachatsiyanquim: ‘Imatapis rurayänanpä aunicur altarpa jutinchö pipis jurarnin mana cumpliyaptinpis manam imananpistsu. Peru altar jananchö churarag ofrendapa jutinchö jurarmi itsan tsaytaga cumpliyänayqui’ nirnin. \v 19 ¡Mana tantiyacog runacuna! Nagana altarpa jutinchö aunicur jurarga, peru altar jananchö ofrendapa jutinchöpis juraycäyanquinachä”. \p \v 20 “Altarpa jutinta jayarirga manam altarpa jutillantatsu jayariycäyanqui, sinöga altar jananchö churarag cagcunapa jutintapis jayariycäyanquinam. \v 21 Templupa jutinta jayarirpis manam templupa jutillantatsu jayariycäyanqui, sinöga templuchö caycag Tayta Diospa jutintapis jayariycäyanquim. \v 22 Tsaynömi ciëlupa jutinta jayarirnin ciëluchö Tayta Dios jamaraptin quiquin Tayta Diospa jutintapis jayariycäyanqui. ¿Tsaycunatacu mana tantiyacuycuyanquitsu?” \p \v 23 “¡Allau ley yachatsicogcuna y fariseucuna! Gamcunataga Tayta Dios mana cuyapaypam castigayäshunqui. Gamcunaga templuman Tayta Diospä garaynin apayänayquipä mentatapis, anistapis, ni comïnutapis chunca (10) aptay capuyäshuptiqui juc aptaytaga imaypis raquiycäyanquim: ‘Tayta Diospa palabran gellgaranganmanmi llapantapis cumpliycäyä’ nirnin. Tsaycunata rurarpis manam runa mayiquicunawan allega cawayanquitsu ni manam cuyapäyanquitsu. Nircur imata aunircurpis manam cumpliyanquitsu. Diospä ichic garayta apar cumplingayquinölla runa mayiquicunata alli ricayay, cuyapäyay, y imata aunirpis cumpliyay”. \p \v 24 “¡Mana tantiyacog yachag tucogcuna! Tayta Dios ninganta juc ishcaycunata cumplirninpis mas cumpliypä cagcunataga manam cumpliyanquitsu. Tsaynö carmi yacuchö chuspita shuyshuycurrä upurpis mana mayaylla jatuncaray camëllu ashmata ultacurcognörä caycäyanqui”. \p \v 25 “¡Ley yachatsicogcuna y fariseucuna! ¡Gamcunataga Tayta Dios mana cuyapaypam castigayäshunqui! Tutumayquicunata y matiquicunata janallanta awirir rurin ganrata dejaycognömi caycäyanqui. Tutumapa y matipa rurinchö ganra caycagnömi llutan yarpayniquicunawan y imaycapä mallag cayangayquicunawanga ganra shongu caycäyanqui. \v 26 ¡Mana tantiyacog fariseucuna! Puntataga cuentata gocuyay jutsa rurayniquicunata jagiyänayquipä cagta. Tsaynöpam Tayta Diosta chasquicur pay munangannö cawayanqui”. \p \v 27 “¡Ley yachatsicogcuna y fariseucuna! ¡Gamcunataga Tayta Dios mana cuyapaypam castigayäshunqui! Gamcunaga aya pamparangan cuyayllapä rurashga nïchunömi caycäyanqui. Nïchupa janan cuyayllapä captinpis rurinchöga ¡imanömi tullucunapis ismur asyaycan! \v 28 Tsaynöllam gamcunapis runacuna ricayäshunayquillapäga, ä alli tucuycuyanqui. Peru mana alli yarpayniquicunawanga ¡ima ricog melanaypämi caycäyanqui!” \p \v 29 “¡Allau ley yachatsicogcuna y fariseucuna! Gamcunataga Tayta Dios mana cuyapaypam castigayäshunqui. Tayta Diospa willacognin profëtacuna gellgayangancunata cumpleg tucurpis manam imapäpis cuentayanquitsu. Tsaynö carnin alli cayangayquita runacuna niyänallanpämi tsay profëtacuna pamparäyangan jananchö capillancuna ruraparnin adornarpis cayanqui. \v 30 Y niyanquiran tsaypis: ‘Tsay witsancuna cawarga nogacuna manam profëtacunata wanutsïshiyämantsu cargan’ nir. \v 31 Tsaynö nirpis profëtacuna gellgayangancunata mana cäsucur gamcunaga paycunata wanutseg unay runacunanöllam caycäyanqui. \v 32 ¡Tayta Diospa unay willacognin profëtacunata wanutsiyangannölla nogatapis wanutsiyämayna ari! Fisyu final junagchö unay wanutsicogcunapitapis masmi gamcuna castigacäyanqui”. \p \v 33 “¡Culebranö mana alli runacuna! Tayta Dios infiernumanna gaycuyäshunayqui caycaptinga ¿imanöparä salvacuyanqui? \v 34 Noga cachamungä willacogcunata y yachatsicogcunata gamcuna chasquicuyänayquipa rantinmi waquinta crucificaypa wanutsiyanqui, waquintanam goricäcuyänan wayicunachö munaylla astayanqui y marcan marcanmi carcelcunaman wichgatsiyanqui. \v 35 Tsaynö cayangayquipitam gamcunata Tayta Dios juzgayäshunqui, Abelta wanutsegtanö, Berequiaspa tsurin Zacariasta altarpa ñöpanchö wanutsegtanö, y mas waquin profëtacunata wanutsegcunatanö. \v 36 Allau, tsaynö cayangayquipitam gamcunataga Tayta Dios mana cuyapaypa castigayäshunqui”. \s1 Jerusalen marcata ricärir Jesus wagangan \r (Lucas 13.34,35) \p \v 37 Tsaypitam Jesus nirgan: “¡Jerusalen runacuna! ¿Imanirtä Tayta Dios cachamungan profëtacunataga y alli willacuyninta willacogcunataga unaypitapis wanutsiyanquilla? Nogaga imanömi gamcunata goriyta munargö, imayca wallpa chipsancunata goriycur ogllagnöpis. Tsaynö goriyta munaycaptïpis gamcunaga munayangayquichömi cacuyarguyqui. \v 38-39 Tsaynö cayangayquipita gamcunata Tayta Dios dejariyäshunquim y chiquiyäshogniquicunam munanganta rurar marcayquicunatapis ushacätsiyanga. Tayta Dios goricamaptin manam ricayämanquinatsu ‘¡Tayta Dios cachamungan salvayämaglläcuna shacallämuy!’ niyangayqui junagyag”. \c 24 \s1 Templu juchunanpä cagta Jesus willangan \r (Marcos 13.1,2; Lucas 21.5,6) \p \v 1 Templupita yargurir Jesus aywacuycaptinnam discïpuluncuna niyargan: “¡Cuyayllapä jatusag rumicunawan sharcatsishga templuntsic imanö shumagmi, au taytay!” \v 2 Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan: “Cay ricaycäyangayqui templu imanö cuyayllapä sharcatsishga carpis juc junag chipyaypa ushacätsishgam canga. Manam ni juc rumipis pergaranganchö quëdangatsu” nir. \s1 Manarä cutimur imacunarä päsananpä cagta Jesus willangan \r (Marcos 13.3-13; Lucas 21.7-19) \p \v 3 Tsaypita discïpuluncunawan Jesus aywacurnam Olivos jircanchö jamapäyargan. Tsaychönam discïpuluncuna tapuyargan: “Ningayquinö ¿imaytä templuta ushacätsiyanga, taytay? Tsaynöpis cutimunayquipäga y cay patsa ushacänanpäga ¿imacunarätä päsanga, taytay?” nir. \p \v 4 Tsaynö tapuyaptinmi Jesus nirgan: “Pipis llutanta yachatsicur mana pantatsiyäshunayquipä shumag tantiyacuyay. \v 5 Atscagmi criyitsicogcuna shayämunga nogaman ituycullar: ‘Nogam salvacogga cä’ nirnin. Tsaynö nirmi atsca runacunata criyitsiyanga. \v 6 Maytsay nacioncunachöpis gyërra captin y wanutsinacuy captin ama mantsacäyanquitsu. Tsaycunarämi puntataga päsanga. Tsaycuna captinpis cay patsaga manarämi ushacangarätsu. \v 7 Juc nacionwan jucag nacionmi gyërraman yaycuyanga. Tsaynöllam muchuy captin mallagay canga. Terremötupis maytsaychömi canga. \v 8 Tsaynö captinpis ñacaycunapa gallaycunallanrämi tsaycunaga canga”. \p \v 9 “Tsay witsancunam nogaman criyicamogcunata runacuna chiquirnin prësu tsariyanga, ñacatsiyanga, y wanutsiyanga. \v 10 Tsaynö ñacaycuna captinmi nogaman criyicayämunganpita waquincuna witicuriyanga. Nircurnam mana witicogcunatana chiquir autoridäcunaman apatsiyanga castigayänanpä. \v 11 Tsay tiempucunam Tayta Diospa willacuyninta willacog tucogcuna masrä yuriyanga llutancunata criyitsicur. \v 12 Maytsaychöpis chiquinacuyllana captinmi runacuna cuyanacurga cawayanganatsu. \v 13 Tsaynö captinpis wanunganyagpis nogaman criyicamog cagcunam Tayta Diospa ñöpanman chäyanga. \v 14 Cay alli willacuynïta maytsay runacunaman willacuriyaptinrämi noga cutimushä”. \s1 Feyupa ñacaycuna cananpä Jesus willangan \r (Marcos 13.14-23; Lucas 21.20-24) \p \v 15 “Tayta Diospa willacognin profëta Danielmi gellgargan templuman yaycuycur mana alli runa imayca llutancunata rurananpä cagtapis.\f + \fr 24:15 \ft Templuman yaycuycur mana alli runa imayca llutancunata rurananpä cagpita musyanayquipä liyinqui Daniel 9.27; 11.31; 12.11.\f* Tsay gellgangannöllam llapanpis ruracanga. (Jesucristo tsaynö ninganta liyegcunaga shumag tantiyacuyätsun.) \v 16 Tsay mana alli runa templuman yaycuptin Jerusalen quinran marcacunapita geshpir aywacuyätsun. \v 17 Wayincunapitapis juclla geshpicuyätsun imancunamanpis manana jipeg cutiypa. \v 18 Chacranchö caycagcunapis geshpir aywacuyätsun. Wayincunaman ama cutiyätsunnatsu trocanancunaman jipegrä. \v 19 Tsay mantsariypä ñacay junagcuna allau geshyag warmicuna y llullu wawayog warmicuna, paycuna ¡ima cuyapaypärä cayanga! \v 20 Tayta Diosman mañacuyay tsay junagcuna tamya witsanman ni säbadu jamapay junagman mana camacänanpä. \v 21 Tsay junagcunaga alläpa cuyapaypämi runacuna ñacayanga. Cay patsata Tayta Dios camanganpitapis manam tsaynö ñacayga cashgatsu. Y mananam yapayga tsaynö ñacaycuna canganatsu. \v 22 Acrangancunata cuyaparmi Tayta Dios tsay ñacaycunata päratsinga. Tsay ñacaycunata mana päratsiptinga llapanpis ushacäyanmanmi”. \p \v 23 “Tsay junagcunam runacuna niyanga: ‘Tayta Dios cachamungan salvacog caychömi’ o ‘Wacchömi caycan’ nirnin. Tsaynö niyaptin ama ichicllapis criyiyanquitsu. \v 24 Tsaynöpis waquinga ‘Tayta Dios cachamangan salvacogmi cä’: ‘Diospa willacognin profëtam cä’ nirmi llullacuyanga. Runacunata criyitsiyänan cashgam imayca milagrucunatapis rurayanga. Imaycanöpa engañarpis Tayta Diosman criyicogcunataga manam engañayta puëdiyangatsu. \v 25 Tsaycuna manarä päsaptinmi gamcunata willaycä criyitsicur llutan yachatsicogcunata mana cäsupäyänayquipä”. \p \v 26 “Pipis ‘Tayta Dios cachamungan salvacog tsunyag jircachömi caycan’ niyäshuptiqui ama ricag aywayanquitsu. ‘Washachömi pacaraycan’ niyäshuptiquipis ama criyiyanquitsu. \v 27 Ciëluchö tillagucuy jucagläpita jucagläyag atsicyaptin runacuna ricayangannömi noga ciëlupita cutimogtapis llapan runacuna ricayämanga. \v 28 Tsunyagcunachö wiscurcuna tumaycachar musyatsicuyan maychöpis wanushga ashma jitaraycangantam. [Tsaynömi noga ningäcuna ruracagta ricar musyayanqui noga cay patsaman cutimunäpäna cagta]”. \s1 Ciëlupita cay patsaman cutimunanpä cagta Jesus willangan \r (Marcos 13.24-27; Lucas 21.25-28) \p \v 29 “Tsaynö feyupa ñacaycuna päsariptin rupaypis ni quillapis mananam atsicyanganatsu. Y nircur llapan estrëllacuna shushuyämungam. Ciëlupis sicsicyangam.\f + \fr 24:29 \ft Tsaycuna päsayänanpä cagpita masta musyanayquipä liyinqui Isaias 13.10; 34.4; Joel 2.10.\f* \v 30 Tsaypitaran nogata ricayämanga pucutay jananta chipipirrä shamuycagta. Tsaynö shamuycagta ricaycayämarmi itsanga maytsay runacunapis pasaypa mantsarir wagayanga. \v 31 Tsay junag Tayta Dios cornëtata jinchi tucaratsimuptinmi angelnïcunata cachamushä. Paycunam maytsaypitapis nogaman criyicamogcunata goriyämunga”. \s1 Hïgus jachaman iwalatsir imay cutimunanpä cagtapis Jesus tantiyatsingan \r (Marcos 13.28-31; Lucas 21.29-33) \p \v 32-33 “Cay hïgusman iwalatsir ningäcunata yarparäyanqui. Musyayanquim tamya tiempu gallaycuptin hïgus jachapa yuran wegllimunanpäna canganta. Tsaynömi cay ningä ñacaycuna gallaptin gamcunapis tantiyayänayquina cutimunäpä cercana canganta. \v 34 Cay ningäcuna gallaptin tsay tiempu runacuna manarä wanuyaptinmi llapanpis cumplinga. \v 35 Ciëlu y cay patsa ushacäcuptinpis noga ningäcunaga llapanmi ruracanga”. \s1 Jesus imay öra cutimunanpä cagta mana pipis musyangan \r (Marcos 13.32-37; Lucas 17.26-30, 34-36) \p \v 36 “Tsaycuna imay junag imay öra päsananpä cagtaga angelcunapis ni nogapis manam musyayätsu. Tsaytaga quiquin Tayta Diosllam musyaycan”. \p \v 37 “Unay Noe cawanan witsan mana yarpashgata Tayta Dios diluviuta cachamungannömi nogapis mana yarpashgata cutimushä. \v 38 Tsay witsanga diluviu manarä captin runacuna micur, upyar, casaracurmi cacuyargan. Tsaynö cawacuyargan Noe büquitanö arcata ruraycur tsayman yaycungan junagyagmi. \v 39 Tsaynö caycagman Tayta Dios illagpita pasaypa tamyata gallatsipaycamuptinmi cay patsaman yacu juntargan. Tsaynöpam arcaman llapan mana yaycog cag runacuna ushacäyargan. Nogapis tsaynöllam runacuna mana musyayangan öra illagpita cutimushä”. \p \v 40 “Cutimungä junag ishcag runacuna chacrachö aruycagpita nogaman criyicamog cagtam gloriaman pushacushä y mana criyicamog cagtanam jagirishä. \v 41 Maraynincunachö ishcag agacuycag warmicunapita nogaman criyicamog cagtam pushacushä y mana criyicamog cagtaga jagirishämi. \v 42 Manam musyayanquitsu imay öra cutimunäpä cagtapis. Tsaynö caycaptinga imaypis Tayta Dios munangannö cawarmi shuyacaycäyämänayqui”. \p \v 43 “Juc runa wayinta ladron suwapänanpä cagta musyarga mana punuypa maya-mayallanam waranman. \v 44 Tsaynömi gamcunapis Tayta Diosman mañacur caycäyänayqui. Mana yarpashgata cutimur jutsallachö caycagtatä tariycüman”. \s1 Alli empliyäduman y mana alli empliyäduman iwalatsir yachatsingan \r (Lucas 12.41-48) \p \v 45 “Juc patron maypapis illarga mas yäracuypä cag empliyäduntam haciendanchö dejan imaycancunatapis shumag ricaycänanpä y waquin empliyäduncunatapis öranchö garar caycänanpä. \v 46 Tsay patron illanganpita cutir yätsingannö llapantapis ruraycagta tariycur imanörä cushicur alabanman tsay empliyädunta. \v 47 Empliyädun tsaynö alli portacuptinnam paypa maquinmanna churanman llapan imaycantapis ricananpä. \v 48 Peru mana yäracuypä cag empliyädum itsanga yarpan: ‘Patronnï manarämi rasllaga cutiramungarätsu’ nirnin. \v 49 Tsaynö yarparnam empliyädu mayincunatapis magar ushan y fiestacunachö puricur, micur upyar cacun. \v 50 Tsaynö caycagman patronnin mana yarpashgata illanganpita chaycurga, \v 51 empliyädun mana allicunata ruraycagta tariycur patronnin magacacharcurmi gargunga. Tsaynömi janan shongulla criyicogcunatapis Tayta Dios infiernuman gargunga. Tsaychömi wagar quirutapis uchuyangarä”. \c 25 \s1 Chunca jipashcunaman iwalatsir Jesus yachatsingan \p \v 1 Ciëlupita cutimur imanö cananpä cagta tantiyatsirmi Jesus caynöpis nirgan: “Chunca jipashcunam chiuchincuna listacurir aywayänä casacushga jövinman chasquicog. \v 2-4 Tsaynö aywagcunaga pitsga cag jipashcuna acëtincuna\f + \fr 25:2-4 \ft Jesus cawanan witsanga olïvu jachapa murunpitam acëtita rurayag atsquicuyänanpä. Tsay witsancuna kerosënega manaran carganrätsu.\f* apayänä ushacäpacur wiñayänanpä. Pitsga cag jipashcunaga acëtincuna manam apayänätsu. \v 5 Tsay casacog jövin mana chaptinnam shuyaraycäyanganta llapancunapis punucäriyänä”. \p \v 6 “Tsaynö punucashga caycäyaptinnam pullan pagasnöna juc runa gayacunä: ‘¡Casacog jövin yaycaycämunnam!’ nir. \v 7 Tsaynö gayacunganta wiyarna llapan jipashcuna listacuyänä payta chasquicuyänanpä. \v 8 Tsaychönam chiuchincunaman acëtita yapay wiñayänanpä mana apag cagcuna waquin cag jipashcunata mañacur niyänä: ‘Chiuchïcunam upiycanna. Acëtiquicunata raquiparcayämay chiuchïcunaman wiñayänäpä’ nir. \v 9 Tsaynö niyaptinmi acëtiyog cag jipashcuna niyänä: ‘Gamcunata raquiparga manam aypäpacuyäshätsu quiquïcunaga. Antis aywar rantiscayämuy quiquiquicuna atsquicuyänayquipäga’ nir. \v 10 Tsaypitanam acëti ranteg aywayanganyag casacog jövinga chärinä. Tsaynam tsay listu shuyacuycag jipashcunata fiestanman yaycatsinä. Y nircurnam puncuta wichgacascamunä. \v 11 Tsaypita acëti ranteg aywag jipashcuna cutiycurnam tariyänä puncu wichgaraycagtana. Tsaynam paycuna gayacuyänä: ‘¡Puncuta quichapaycayällämay, taytay!’ nir. \v 12 Tsaynö gayacuyaptinnam casacog jövinga ruripita contestamunä: ‘Gamcunata manam regïtsu. ¿Pirä cacuyanquipis?’ nirnin”. \p \v 13 Tsaycunata parlapasquirnam Jesus nirgan: “¡Gamcunapis tsay pitsga jipashcunanö listacushga caycäyanqui! Nogaga mana yarpashgatam cutimushä. Manam musyayanquitsu imay junag ni imay öra cutimunäpä cagtaga”. \s1 Empliyäduncuna arunanpä patronnin gellëta jagipangan \r (Lucas 19.11-27) \p \v 14 Tsaypita caynöpis Jesus nirganmi: “Juc rïcu runam juclä nacionpa aywacur empliyäduncunata gellënincuna jagipänä cutimunganyag tsay gellëwan aruycäyänanpä. \v 15 Jucnintam jagipänä pitsga waranga (5,000) gellëta. Jucagtana jagipänä ishcay waranga (2,000) gellëta. Jucnin cagtana jagipänä juc waranga (1,000) gellëta, paycuna imanöpis cayanganta tantiyapaycur. Nircurnam caru marcapa aywacunä. \v 16 Tsay pitsga waranga gellëta chasqueg cag empliyädunga shumag negociuta rurar pitsga waranga masta miratsinä. \v 17 Ishcay warangata chasqueg cagpis tsaynöllam negociuwan shumag arur ishcay waranga masta miratsinä. \v 18 Juc waranga gellëta chasqueg cagmi itsanga ratashwan gepiycur pampaycunä”. \p \v 19 “Tsaypita unay ricogta patronnincuna cutirnam empliyäduncunata cuentata mañanä jagipangan gellëwan imanö aruycäyanganta musyananpä. \v 20 Tsaynö cuentata mañaptinnam pitsga waranga gellëta chasqueg cag empliyädun pitsga waranga masta entregar ninä: ‘Taytay, pitsga warangata gollämangayquita pitsga waranga mastam gellëniquita miratsillargö’ nir. \v 21 Tsaynö niptinnam patronnin ninä: ‘Gamga alli empliyädum canqui. Wallcallawanpis shumag arur miratsingayquipitam cananga mas imaycäwanpis munayyogna canayquipä churashayqui. Tsaynö cangayquipita canan fiestata rurashun’ nir”. \p \v 22 “Tsaypitanam chänä ishcay waranga gellëta chasqueg cag empliyädunpis caynö nir: ‘Taytay, ishcay warangata gollämangayquita ishcay waranga mastam gellëniquita miratsillargö’. \v 23 Tsaynö niptinnam patronnin ninä: ‘Gampis alli arog empliyädum canqui. Wallcallata jagipaycungäwan shumag arungayquipitam cananga imaycäwanpis munayyog canayquipä churashayqui. Tsaynö cangayquipita canan fiestata rurashun’ nir”. \p \v 24 “Tsaypitanam juc waranga gellëta chasqueg empliyädunpis chaycur ninä: ‘Taytay, noga musyämi gam imaycapäpis mallagashga cangayquita. Mana murucungayquipitam gorinquipis. Tsaynömi mana murungayquiman cosichagpis aywanqui. \v 25 Tsaynö feyu cangayquita musyarmi mantsapacur gellëniquita patsaman pampaycurgä. Tsaymi gayatsimaptiqui gellëniquita mana faltagta apallämurgö’ nir. \v 26-27 Tsaynö niptinnam patronnin ninä: ‘¡Gamga mana yäracuy gela empliyädum canqui! Malafë cangäta yarpaycarga ¿imanirtä gellënïta bancullamanpis churargayquitsu cutimur wachayyogtana goricunäpä?’ nir. \v 28 Tsaynö nisquirnam tsaychö caycag runacunata ninä: ‘Tagay gela empliyädupita gellënïta gechusquir goycuyay chunca waranga (10,000) gellë tsararag cagta. \v 29 Noga ningäta cumpleg cagcunataga imaycäwanpis munayyog cananpämi churashä. Peru mana cumplegcunatam itsanga imaycantapis gechusquir gargurishä. \v 30 Cay imapäpis mana väleg empliyäduta tsacayman jitayay. Tsaychö wagar quiruntapis uchurrämi yarpayta taringa’ ”. \s1 Fisyu final junagpä Jesus willangan \p \v 31 “Noga Tayta Diospita shamog, cutimushä llapan angelcunawan chipipirrämi. Nircurmi jamacushä llapan runacunata juzganäpä. \v 32 Tsay junagga maytsay nacioncunapitam llapan runacunata angelnïcunawan goritsimushä. Tsaychömi raquishä mitsicog runa üshancunata cabracunapita raquegnö. \v 33 Nogaman criyicamog cagtam derëchä cag läduman raquishä. Y mana criyicamog cagtaga itsognï cag lädumanmi raquishä. \v 34 Tsaynö raquiscärirnam noga derëchächö caycagcunata caynö nishä: ‘Gamcunataga Tayta Dios pasaypam cuyayäshunqui. Cay patsata manarä camarmi imaycacunatapis gamcunapä Tayta Dios patsätsipacurganna. Patsätsipacungan gloriamanmi noga pushayäshayqui. \v 35 Gamcunam mallagar puriptï pachä garaycayämargayqui. Tsaynömi yacunar puriptïpis yacü garaycayämargayqui. Tsaynöllam wayiquicunaman chämur gorpaytucuptï patsaycatsiyämargayqui. \v 36 Röpaynag puriptï gamcunam jatircatsiyämargayqui. Geshyaptïpis gamcunam gawaycayämargayqui. Carcelchö captï gamcunam watucaycayämargayqui’ nirnin”. \p \v 37 “Tsaynö niptïnam allita rurar cawashga cag runacuna tapuyämanga: ‘Taytay, ¿imaytä mallagar puriycagta garayargä? ¿Imaytä yacunar puriycagta upurinayquipä yacuta garayargä? \v 38 ¿Imaytä wayïcunaman chämurgayqui patsaycatsiyänäpä? Y röpaynag puriptiqui ¿imaytä jatircatsiyargä?’ \v 39 Tsaynömi niyämanga: ‘Geshyaptiqui o carcelchö captiqui ¿imaytä watucagniqui shayämurgä?’ nirnin. \v 40 Tsaynö niyaptinnam noga caynö nishä: ‘Imayca ñacacuyninchö runa mayiquicunata yanapag cagcunam nogata yanapaycämag cuenta cayarguyqui’ nir”. \p \v 41 “Nircurnam itsognï cag läduchö caycag runacunata nishä: ‘¡Gamcunaga nogalläpa ñöpäpita witicuyay! ¡Satanas y supaycuna gaycucäyänanpä caycag infiernumanmi gamcunaga gaycucäyanqui! \v 42 Mallagar puriptïpis gamcunaga manam garaycayämargayquitsu. Y yacunar puriptïpis manam upurcunäpä yacü garaycayämargayquitsu. \v 43 Tsaynömi wayiquicunaman gorpaytucur chämuptï gamcuna mana patsaycatsiyämargayquitsu. Röpaynag captïpis manam jatircatsiyämargayquitsu. Geshyaptïpis carcelchö wichgaraptïpis manam watucaycayämargayquitsu’ nir”. \p \v 44 “Tsaynö niptïnam itsognïchö caycag runacuna niyämanga: ‘Peru taytay, ¿imaytä gamta ricayargö mallagagta, yacunagta, wayïcunaman chämogta, röpaynag puregta, geshyaycagta, carcelchö wichgaraycagta nogacuna yanapayänäpä?’ nir. \v 45 Tsaynö niyämaptinmi paycunata nishä: ‘Ñacaychö cagcunata mana cuyapashga car nogatapis manam cuyapäyämargayquitsu’ nir”. \p \v 46 Tsaynö willapäcurirnam Jesus nirgan: “Tsay mana cuyapäcog cagcunaga infiernuman gaycucarmi tsaychö imayyagpis ñacayanga. Tayta Dios munangannö runa mayinta yanapag cagcunam itsanga imayyagpis gloriachö cawayanga”. \c 26 \s1 Jesusta wanutsiyänanpä mandacog sacerdöticuna willanacuyangan \r (Marcos 14.1,2; Lucas 22.1,2; Juan 11.45-53) \p \v 1 Tsaynö yachatsicurirnam discïpuluncunata Jesus nirgan: \v 2 “Musyayangayquinöpis Pascua fiesta gallaycunanpä ishcay junagllanam faltaycan. Tsaychömi noga Tayta Diospita shamogta chiquimagnïcunapa maquincunaman entregayämanga crucificayämänanpä” nir. \p \v 3 Tsaypitanam mandag sacerdöticuna y Israel runacunapa autoridänincuna goricäyargan mas mandacog cag sacerdöti Caifaspa wayinman. \v 4 Tsaychömi willanacuyargan runacunata mana mayatsiyllapa Jesusta tsarisquir wanutsiyänanpä. \v 5 Tsay willanacurmi niyargan: “Amarä cay fiestachöga imatapis rurashuntsu. Fiestachö tsarishgaga runacunam contrantsic sharcuyanga” nir. \s1 Jesuspa umanman perjümita warmi wiñapangan \r (Marcos 14.3-9; Juan 12.1-8) \p \v 6 Tsaypita Betania marcamanmi Jesus aywargan “Leprösu” niyangan Simonta wayinman watucagnin. \v 7 Tsaychö jamapaycaptinnam juc warmi chargan rumipita rurashga lindu frascuchö perjümin aptashga. Tsay perjümega feyupa chaniyogmi cargan. Tsaynam mësachö Jesus caycagman warmi witiycur Jesuspa umanman tsay perjümita wiñapargan. \v 8 Tsaynö wiñapagta ricarnam discïpuluncuna ajarnin niyargan: “¿Imapätä tsaynö lluta jichar perditsin tsay perjümita? \v 9 Tsaynö perditsinanpa rantinga nogantsicta goycamashwan cargan tsayläya chaniyogtaga ranticusquir tsay gellëwan muchogcunata yanapanantsicpä” nir. \p \v 10 Tsaynö niyangancunata wiyarnam Jesus nirgan: “¿Imanirtä gamcuna parlacachäyanqui? Nogapäga allitachä ruraycan. \v 11 Muchogcunata yanaparninga imaypis caycäyanquirämi. Peru nogawanga mananam gamcuna juntaräyanquinatsu. \v 12 Cay warmega perjümita wiñapaycäman pampacänäpä alistamarninnam. \v 13 Cay rurangantaga maytsaychöpis alli willacuynïta willacuyanganchöga willacuyangam”. \s1 Jesusta ranticunanpä mandacog sacerdöticunawan Judas conträtuta rurangan \r (Marcos 14.10,11; Lucas 22.3-6) \p \v 14 Tsaypitanam Jesuspa discïpulun Judas Iscariote aywargan mandacog sacerdöticunaman parlag. \v 15 Tsaynö parlarmi nirgan: “Runacuna tsunyäriyangan öra Jesusta prësu tsariyänayquipä willaptï ¿aycatatä pägayämanqui?” nir. \p Tsaynö niptinnam paycuna niyargan: “Nogacuna pägayäshayqui quimsa chunca (30) yurag gellëtam” nir. \v 16 Tsaynö conträtuta rurasquirnam Judas yarpachacurgan sacerdöticunaman imay öra willacog cutinanpäpis. \s1 Pascua merendata discïpuluncunawan Jesus micungan \r (Marcos 14.12-25; Lucas 22.7-23; Juan 13.21-30; 1 Corintios 11.23-26) \p \v 17 Tsaypita levadüraynag tantata micuyänan Pascua fiesta semäna gallaycunan junagnam discïpuluncuna Jesusta tapuyargan: “Taytay, ¿maychötä listacayämushä Pascua merendata micunantsicpä?” nir. \p \v 18 Tsaynö niyaptinmi Jesus nirgan: “Marcapa aywar juc runata niyanqui: ‘Señor Jesusmi cachayäman. Wanutsiyänanpä öran captinnash discïpuluncunawan Pascua merendata wayiquichö micuyta munaycan’ nir”. \p \v 19 Tsaynö Jesus niptin discïpuluncunaga yätsingannöllam Pascua merendata tsay wayichö listapacuyargan. \v 20 Tsaypita patsa tsacanaycaptinnam chunca ishcay (12) discïpuluncunawan Jesus mësaman jamacurgan. \v 21 Tsaynam micuycäyangantana Jesus nirgan: “Gamcunapita jucniquim chiquimagnïcunapa maquinman entregayämanqui”. \p \v 22 Tsaynö niptinnam wamayarnin jucninpis jucninpis Jesusta tapuyargan: “¿Nogatsurä tsayta ruraycüman, taytay?” nir. \p \v 23 Tsaynam Jesus nirgan: “Nogawan juc matillachö tantata tullpurcur micuycagmi chiquimagnïcunapa maquinman entregamanga. \v 24 Noga Tayta Diospita shamogtaga Diospa palabran gellgaranganchö ningannöllam ñacatsir wanutsiyämanga. Peru allau tsay ranticamag runa imanö cuyapaypärä canga. Payga mejor ama yurinmanpistsu cargan”. \p \v 25 Tsaynö niptinnam ranticog Judas Jesusta tapurgan: “¿Taytay, nogacu callä?” nir. \p Jesusnam nirgan: “Quiquiquim tsayta nirguyqui” nir. \p \v 26 Tsaynö micuycäyaptinnam Jesus tantata aptarcur Tayta Diosman mañacur agradesicurgan. Nircurnam paquirir discïpuluncunata macyargan: “Cay tantata llapayqui micuyay. Cayga cuerpümi” nir. \p \v 27 Tsaynömi vïnuyog väsuta aptarcurpis Tayta Diosman mañacur agradesicurgan. Nircurnam discïpuluncunata macyargan: “Cay vïnuta llapayqui uputsinacuyay. \v 28 Cay vïnoga yawarnïmi. Noga yawarnïta jichar wanuptïmi Tayta Dios runacunawan mushog conträtuta ruranga nogaman criyicamog cagcunata jutsancunapita perdonananpä. \v 29 Yapayga manam vïnuta upushänatsu Tayta Diospa ñöpanchö gamcunawan mushog vïnuta upungäyag”. \p \v 30 Tsaynö nisquir alabanzacunata cantasquirnam discïpuluncunawan Jesus aywacuyargan Olivos jircanman. \s1 Pedro ñëgananpä cagta Jesus ningan \r (Marcos 14.27-31; Lucas 22.31-34; Juan 13.36-38) \p \v 31 Olivos jircanman chaycurnam Jesus nirgan: “Tayta Diospa palabranchö caynömi nican: ‘Üsha mitsicogta wanuscatsiptï üshancuna wacpa caypa mashtacarmi aywacuyanga’ nir. Tsay ningannöllam canan pagas llapayqui jagiriycamar aywacuyanqui. \v 32 Tsaynö captinpis wanuscatsiyämaptin cawarcamurga gamcunapita mas puntatam Galileaman aywashä tsaychö tincunantsicpä”. \p \v 33 Tsaynö niptinnam Pedro nirgan: “Waquin cagcuna jagiriyäshuptiquipis nogaga manam dejashayquitsu, taytay” nir. \p \v 34 Tsaynam Jesus nirgan: “Pedro, canan pagas gällu manarä cantaptinmi gam quimsa cuti ñëgamanqui”. \p \v 35 Tsaynö niptinnam Pedro nirgan: “¡Ishcantsicta wanutsimänantsic captinpis manam ñëgashayquitsu, taytay!” nir. Pedro ningannöllam waquin cag discïpuluncunapis niyargan. \s1 Getsemanichö Jesus Tayta Diosman mañacungan \r (Marcos 14.32-42; Lucas 22.39-46) \p \v 36 Tsaypitanam Jesus aywargan discïpuluncunawan Getsemani huertaman. Tsaychönam discïpuluncunata nirgan: “Tayta Diosman mañacamungäyag gamcuna cayllachö jamaraycäyay”. \p \v 37 Nisquirnam Pedruta y Zebedeupa tsurincuna Santiagutawan Juanta mas washaläman pushargan. Tsaychö feyupa llaquicurnam paycunata nirgan: \v 38 “Wanunayparä llaquicuymi entëru tullüta almäta päsashga. Cayllachö shuyaycäyämay Tayta Diosman mañacurnin”. \p \v 39 Tsaynö nisquirmi mas washaläman aywargan Tayta Diosman mañacog. Tsaychönam pasaypa llaquicurnin gonguricuycur patsaman umpucurcur mañacurgan: “Papällay, cay ñacanäpäna cagpita munarninga jipiycallämay. Peru itsanga ama noga munangänöga catsuntsu, sinöga gam munangayquinö callätsun” nir. \p \v 40 Tsaynö mañacunganpita cutirnam tarirgan quimsan discïpuluncuna punucashga caycäyagta. Tsaynam Pedruta nirgan: “Pedro, ¿gamcunaga manacu juc örallapis Tayta Diosman mañacuyta puëdiycuyarguyqui? \v 41 Ricchacur Tayta Diosman mañacuyay. Mana dejamayta munaycarpis Tayta Diosman mana mañacurga jagiriycayämanquim”. \p \v 42 Tsaynö nisquir cutirirnam yapay Tayta Diosman mañacurgan: “Papällay, runacuna ñacatsimar wanutsiyämänan captinpis gam munangayquinö callätsun” nir. \p \v 43 Tsaynö Tayta Diosman mañacunganpita cutirpis tarirgan quimsan discïpuluncuna cangan wanuypa punucashga caycäyagtam. \v 44 Tsaynö caycagta ricaycurpis yapay cutiycur Tayta Diosman mañacurgan puntata mañacungannöllam. \v 45 Tsaypita cutiycamurnam paycunata nirgan: “¿Cananpis gamcunaga jinallacu punucuycäyanqui? ¡Ricchayay! Cananga noga Tayta Diospita shamogta jutsasapa runacunapa maquincunaman entregayämänanpä öra chämushganam. \v 46 ¡Sharcuyayna! Chiquimagnïcunapa maquinman entregamag runaga yaycaycämunnam” nir. \s1 Jesusta prësu tsarircur apacuyangan \r (Marcos 14.43-50; Lucas 22.47-53; Juan 18.3-12) \p \v 47 Tsaynö discïpuluncunawan Jesus parlaycaptinllarämi Judas Iscariote chargan atsca runacunata pushashga. Tsay runacunaga chäyargan espädancunawan y garrötincunawanmi. Paycunataga cachayargan mandacog sacerdöticuna y respitädu mayor runacunam Jesusta prësu tsariyänanpä. \v 48 Judasga caynö nirmi runacunata yätsirgan: “Mayganpis mutsangä cagmi Jesusga canga prësuyänayquipä”. \v 49 Tsay ningannömi Jesusman witiycur Judasga mutsaycurgan: “¿Allillacu, tayta?” nirnin. \p \v 50 Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Au Judas, ¿cayyagräcu shamuycurguyqui?”\f + \fr 26:50 \ft Cay versïculuchö Jesus ninganta waquincunaga ticratsiyan caynömi: “Imatapis ruranayquipä cagtaga jucllana ruray” nir.\f* \p Tsaynö niptin runacunaga Jesusta jinan öram prësu tsariyargan. \p \v 51 Tsaynö prësu tsariyaptinnam juc discïpulun mas mandacog cag sacerdötipa wätayninpa rinrinta espädanwan roguscapurgan. \v 52 Tsayta ricaycurnam Jesus nirgan: “Espädayquita churay. Pipis espädawan runa mayinta wanutseg cagtaga espädawanmi quiquintapis wanutsiyanga. \v 53 ¿Gam manacu musyanqui Tayta Diosman mañacuriptï chunca ishcay (12) tröpa\f + \fr 26:53 \ft Juc tröpachöga cayargan jogta waranga (6,000) soldäducunam. Tsaymi Jesus nirgan ganchis chunca ishcay waranga (72,000) angelcunapita masta cachamunanpä cagta.\f* angelcunata cayman cachaycamuptin janä sharcuyänanpä cagta? \v 54 Tsaynö angelcunata nogapa janä cachaycamuptinga ¿imanöparä cumplinga runacuna wanutsimänanpä Diospa palabranchö gellgaraycanganpis?” \p \v 55 Tsaynö nisquirnam tsay runacunata Jesus nirgan: “¿Imanirtä ladron captïnö gamcuna shayämurguyqui espädayquicunawan y garrötiquiwan nogaman prësuyämag? Nogaga goyay goyaypis templuchömi yachatsicurgö. Tsaychö caycaptëga ¿imanirtä prësu tsariyämargayquitsu? \v 56 Tayta Diospa willacognin profëtacuna gellgayangannöllam cay ruraycäyangayqui llapanpis camacaycan”. \p Tsaynö nicaptinnam Jesusta japallanta jagisquir discïpuluncuna geshpir aywacuyargan. \s1 Jesusta mandacog sacerdötipa wayinman chätsiyangan \r (Marcos 14.53-65; Lucas 22.54,55, 63-71; Juan 18.13,14, 19-24) \p \v 57 Tsaynö Jesusta prësu apacuyargan mas mandacognin cag sacerdöti Caifaspa wayinmanmi. Tsaychömi ley yachatsicogcuna y mas waquin puëdeg autoridäcuna goricashga caycäyargan. \v 58 Jesusta apacuyaptin Pedroga caru gepallantam aywargan Caifaspa wayinman yaycatsiyanganyag. Tsayman yaycaratsiyaptin Pedrupis gepantam yaycurirgan. Wayipa patiunchömi templu cuïdag runacunawan juntu jamaraycargan ima päsangancunatapis ricararnin. \p \v 59 Mandacog sacerdöticunawan puëdeg autoridäcunaga Jesusta imaycanöpapis wanutsiyänantam munayargan. Tsaymi runacunata ashiyargan Jesuspita manacagcunata niyänanpä. \v 60 Paycuna manacagcunata niyaptinpis Jesuspa contran sharcogcunaga manam ima jutsantapis tariyargantsu wanutsiyänanpänöga. Tsaypitanam ishcay runacuna niyargan: \v 61 “Cay runaga caynöchä nirgan: ‘Templuta juchuratsirmi noga quimsa junagllata sharcatsishä’ nir”. \p \v 62 Tsaynam sacerdöticunapa mandagnin cag Jesusta tapurgan: “¿Manacu imatapis parlacunqui tsaynö niyäshuptiqui? ¿Imanirtä tsaynö contrayqui nicäyäshunqui?” \p \v 63 Tsaynö niptinpis manam ni imata Jesus parlacurgantsu. Tsaynam sacerdöticunapa mandacognin yapay nirgan: “Poderösu Tayta Dios ricananchömi gamta tapü. Rasun cagllata nimay. ¿Rasunpacu Tayta Diospa tsurin salvacog canqui?” nir. \p \v 64 Tsaynam Jesus nirgan: “Aumi, ningayquinö rasunpaypam cä. Nogata juc junag ricayämanqui imaycawan munayyog Tayta Diospa derëcha cag lädunchö jamaraycagtam. Y tsaypitanam pucutay jananchö shamuycagta ricayämanqui”. \p \v 65 Tsaynö niptinnam mandacog sacerdöti rabyanaywan röpantapis rachirrä nirgan: “Cay runa tsaynö nicaptinga ¿imapänatä mas testïgucunatapis munantsic? Gamcuna wiyayarguyquim quiquin Dios tucurna parlaycanganta. \v 66 Tsaynö captinga gamcuna ¿imaniyanquitä?” nir. \p Tsaynam tsaychö caycag runacuna niyargan: “¡Tayta Diospa contranmi parlashga! ¡Tsaynö canganpita cay runaga wanutsun!” \p \v 67 Tsaynö nirmi cäranman togapäyargan y magayargan. Waquinnam lagyar ushayargan: \v 68 “Tayta Dios cachamungan salvacog carga mä, niyämay ‘¿Pitä lagyashurguyqui?’ ” nirnin. \s1 Jesusta Pedro “Manam regïtsu” ningan \r (Marcos 14.66-72; Lucas 22.56-62; Juan 18.15-18, 25-27) \p \v 69 Tsayyag Pedroga jamaraycargan wayi puncu cagllachömi. Tsaychö jamaraycagta ricarnam juc empliyäda jipash witiycur nirgan: “Gamtapis Jesuswan puriycagtam ricargä” nir. \p \v 70 Tsaynam runacuna wiyaycaptin Pedro nirgan: “Manam musyätsu imata parlapaycämangayquitapis”. \p \v 71 Tsaynö nisquirmi Pedroga puncu cagman witicuycurgan. Tsaychönam juc jipashpis payta ricaycur nirgan: “Nogapis cay runataga Jesuswan puriycagtam ricargä”. \p \v 72 Tsaynö niptinnam Pedro jurar nirgan: “¡Nogaga manam regïtsu tagay runataga!” nir. \p \v 73 Tsaypita mas rätun ricogtanam tsaychö caycag runacuna Pedruman witipar niyargan: “¡Gamga rasunpaypa tagay runawan puregmi canqui! Paypanömi parlacuyniquipis” nir. \p \v 74 Tsaynam Pedro jurar nirgan: “¡Tagay runaga pirä cacunpis! ¡Manam regicullätsu!” \p Tsaynö nicaptinmi gällu cantasquirgan. \v 75 Gällu cantasquiptinmi itsanga Pedro yarpasquirgan Jesus caynö ninganta: “Manarä gällu cantaptinmi quimsa cuti ñëgamanqui”. Tsayta ninganta yarpasquir Pedro wagtaman yargusquirmi pasaypa llaquicur wagargan. \c 27 \s1 Jesusta Pilatuman prësu apayangan \r (Marcos 15.1; Lucas 23.1,2; Juan 18.28-32) \p \v 1 Tsaypita patsa waräriptinnam mandacog sacerdöticuna y Israel runacunapa puëdeg autoridänincuna willanacuyargan Jesusta wanutsiyänanpä. \v 2 Tsaynö cösa willanacurirnam maquipita watarcur Jesusta apatsiyargan Roma nacionpita mandacog Pilatuman. \s1 Judas Iscariote jurcacungan \r (Hechos 1.18,19) \p \v 3 Jesusta wanutsiyänanpä autoridäcuna willanacuyanganta musyasquirnam Judas Iscariote pasaypa llaquicurgan. Ranticunganta pësacurmi quimsa chunca (30) yurag gellëta chasquinganta cutitsipaycurgan sacerdöticunaman. \v 4 Tsaynö cutitsirnam paycunata nirgan: “Jutsamanmi jegarpurgö jutsaynag runata gamcunata entregarnin”. \p Tsaynö niptinnam niyargan: “¡Imanöpis cacuy! ¡Nogacunataga manam imapis gocayämantsu!” nir. \v 5 Tsaynö niyaptinmi Judasga tsay gellëta templuman jichariycur aywacurgan. Nircurnam jinan öra jurcacurgan. \p \v 6 Tsaynam mandacog sacerdöticuna tsay gellëta gorircur niyargan: “Cay gellëga runapa yawarninpa chaninmi. Tsaynö captin manam ofrenda gellëmanga tallushwantsu” nir. \p \v 7 Tsaynam willanacur tsay gellëwan rantiyargan manca rurag runapa chacranta. Tsay chacrata rantiyargan juclä nacion runacuna wanur tsaychö pampacuyänanpämi. \v 8 Jesuspa yawarninpa chanin captinmi tsay chacrapa jutinta runacuna niyan “Yawar Pampa” nirnin. \v 9 Mandacog sacerdöticuna chacrata tsaynö rantiyanganwanmi cumplirgan Tayta Diospa unay willacognin profëta Jeremias gellgangan. Tsay gellganganga caynömi nican: “Paypa preciun\f + \fr 27:9 \ft Zacarias 11.12,13. Maygan profëtacuna gellgayanganpäpis parlayta munar Israel runacunaga niyag Jeremias gellganganllatam. Tsaymi Mateupis cayta gellgar Zacarias ninanpa rantinga Jeremias nirganlla. Y profëta Zacariasmi gellgargan Jesucristupä “Paypa preciun” nir.\f* ayca cananpäpis Israel runacuna niyangannöllam quimsa chunca (30) gellëta chasquiyargan. \v 10 Tsay gellëwanmi Tayta Dios ningannölla manca rurag runapa chacranta rantiyargan” nir. \s1 Jesusta Pilatuman chätsiyangan \r (Marcos 15.2-5; Lucas 23.3-5; Juan 18.33-38) \p \v 11 Tsaypita mandacog Pilatuman Jesusta prësu chaycatsiyaptinnam tapurgan: “¿Rasunpacu gamga canqui Israel runacunapa mandacog reynin?” \p Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Gam ningayquinöllam cä” nir. \p \v 12 Tsaychö mandacog sacerdöticuna y puëdeg autoridäcuna imaycata llullacurcur niyaptinpis Jesusga manam imatapis parlacurgantsu. \v 13 Tsaynam Pilato nirgan: “¿Manacu imatapis ninqui gampa contrayqui imaycata niyäshuptiquipis?” \p \v 14 Tsaynö niptinpis Jesusga manam imatapis parlacurgantsu. Tsaymi Pilatoga ima niytapis puëdirgannatsu. \s1 Jesusta wanutsiyänanpä Pilato ningan \r (Marcos 15.6-15; Lucas 23.13-25; Juan 18.39–19.16) \p \v 15 Wata watam Pascua fiestachöga Pilato cachaycog juc prësuta runacuna mañayangan cagta. \v 16 Tsaychömi prësu wichgaraycargan juc runa Barrabas jutiyog. Paypa mana alli rurag cayninga pipita maypitapis regishgam cargan. \v 17-18 Jesusta chiquipar payman prësu apayanganta musyarnam tsaychö goricashga caycag runacunata Pilato tapurgan: “¿Maygan prësutatä cachaycunäta munayanqui? ¿Barrabastacu o reyniquicuna Jesustacu?” nir. \p \v 19 Tsaypita Jesusta juzgar Pilato jamaraycaptinmi warmin willacascatsirgan caynö nir: “Jesus niyangan runaga jutsaynagmi. Ama paypa contran mëticuytsu. Canan pagas pasaypa mana allicunatam suëñupäcuycurgö tsay runata prësurätsiyaptin”. \p \v 20 Tsaynö warmin willacatsishga captin Pilato Jesusta cachariyta munaptinpis tsaychö caycag mandacog sacerdöticuna y llapan autoridäcunam runacunata aquishapäyargan: “Barrabasta cachariy. Jesusga wanutsun” niyänanpä. \p \v 21 Tsaynö niyaptinmi yapay Pilato tapurgan: “¿Maygantatä cacharishä?” nir. Niptinnam runacuna gayararrä niyargan: “¡Barrabasta cachariycuyga!” nirnin. \p \v 22 Tsaynö niyaptin Pilatunam nirgan: “Tsaynö captinga cay apayämungayqui reyniquicuna nisha Jesustaga ¿imatatä rurashä?” nir. \p Tsaynam llapan runacuna niyargan: “¡Payga cruzchö wanutsun!” nir. \p \v 23 Tsaynam Pilato nirgan: “Cruzchö wanunanpäga ¿ima mana allitatä rurashga?” \p Tsaynö niptin runacuna masrämi gayarar niyargan: “¡Ari, cruzchö wanutsun!” nirnin. \p \v 24 Runacuna tsaynö masrä gayaraypa niyaptinnam ima ruraytapis manana puëdirgantsu. Tsaynö caycangantanam yacuta apascatsimur llapancunapa ñöpanchö maquinta awicur nirgan: “Nogaga manam cuentayognatsu callä. ¡Cay runata gamcunana wanutsirpis mana wanutsirpis cacuyay!” nir. \p \v 25 Tsaynö niptinnam runacuna niyargan: “Nogacunam y wamräcunam cay runa wanunganpita cuentayog cayäshä” nir. \p \v 26 Runacuna tsaynö niyaptinnam Pilato Barrabasta cachaycurgan. Nircurnam Jesusta astarcatsir Roma soldäducunaman entregaycurgan crucificayänanpä. \s1 Jesusta soldäducuna burlacuyangan \r (Marcos 15.16-20; Juan 19.2,3) \p \v 27 Tsaypitanam soldäducuna Jesusta apayargan cuartelnincunaman. Tsayman llapan soldäducuna goricaycurmi maytsayninpa jiruruparäyargan. \v 28 Nircurmi asipäyänan raycur röpanta llogtiscatsir reypa puca mantuntanö agshutsiyargan. \v 29 Tsaynömi cashapita corönatapis umanman churapäyargan. Derëcha cag maquinmanpis väratam aptapäyargan. Nircurmi ñöpanman gonguricog tucur asipar niyargan: “¡Alabashga catsun Israel runacunapa reynin!” nir. \p \v 30 Tsaynömi togaparpis ushayargan. Aptaraycangan värata gechurirmi jucrä jucrä uman umallan wiruyargan. \v 31 Tsaynö imaycata rurar ajayasquirnam agshutsiyangan puca mantuta llogtiratsir cangan quiquinpa röpantana jatitsiyargan. Nircurmi crucificayänanpä apayargan. \s1 Jesusta cruzchö clavayangan \r (Marcos 15.21-32; Lucas 23.26-43; Juan 19.17-27) \p \v 32 Tsaynö Jesusta cruzchö clavag apaycarnam tincuyargan Cirene marcapita Simon jutiyog juc runawan. Paytam Jesus apaycangan cruzta umrutsiyargan. \p \v 33 Nircurnam Jesusta chätsiyargan Golgotaman. Golgota ninanga cargan “calavëra sitiu” ninanmi. \v 34 Tsaychönam vïnutawan juc usuncätsicog jampita Jesus upunanta munayargan nanayta mana mayananpä. Tsaynam yawarcurga mana upuyta munargantsu. \p \v 35 Tsaypita Jesusta crucificasquirnam soldäducuna Jesuspa röpanta sortiyayargan mayganpis gänag cag apacunanpä. \v 36 Nircurnam soldäducuna tsaychö täpar quëdayargan. \v 37 Tsaypita juc letrërutanam tablachö gellgarcur cruzpa puntanman clavayargan. Tsay letrëruchöga caynömi gellgayargan: “CAY JESUSGA ISRAEL RUNACUNAPA REYNINMI” nirnin. \p \v 38 Jesusta crucificayangan lädunmannam ishcay ladroncunata crucificayargan, jucagta derëcha cag lädunman y jucagtana itsog cag lädunman. \v 39 Cruzchö Jesus caycagta ricarnin tsaypa päsag runacunapis asiparmi umancunata awirninrä niyargan: \v 40 “‘Templuta juchuscatsirmi quimsa junagllata sharcaratsishä’ nicarga mä salvacuy ari. Tayta Dios cachamungan salvacog rasunpa carga ¿imanirtä cruzpita yarparamunquitsu?” nirnin. \p \v 41 Tsaynömi mandacog sacerdöticuna, ley yachatsicogcuna, y puëdeg autoridäcunapis Jesusta asiparnin niyargan: \v 42 “Juccunataga salvarganchä. Canan ¿imanirtä quiquinga salvacuyta puëdintsu? Israel runacunapa reynin caycarga, mä cruzpita yarparamutsun nogantsicpis paymanna criyicunantsicpä. \v 43 ‘Tayta Diospa tsurinmi cä’ y ‘Paymanmi yäracü’ nimargantsicchä. Rasunpa tsurin captinga, mä Tayta Dios cuyapar salvatsun ari” nir. \p \v 44 Tsaynöllam ñöpanchö crucificaraycag ladroncunapis burlacuyargan. \s1 Jesus wanungan \r (Marcos 15.33-41; Lucas 23.44-49; Juan 19.28-30) \p \v 45 Tsay junagga pullan junagpitam patsapis tsacasquirgan tardi mallwayyag. \v 46 Tardi mallwaychö rupay caycaptinmi Jesus llapan callpanwan nirgan: “Eli, Eli, ¿lema sabactani?” nir. (Tsay ninanga “Tayta Diosllä, Tayta Diosllä, ¿imanirtä dejariycamarguyqui?” ninanmi.) \p \v 47 Tsaynö niptin tsaychö caycag waquin runacunaga caynömi niyargan: “Diospa willacognin profëta Eliasmanmi gayacuycan” nir. \p \v 48 Tsaynam juc runa hisöputa gerupa puntanman watarcur upucuyänan ayag vïnuman tullpurgan Jesusta shogutsinanpä. \v 49 Tsaynö ruraptinnam waquin runacuna niyargan: “Ama tsayta ruraytsu. Mä, ricashun Elias shamungacush cruzpita jipeg” nir. \p \v 50 Tsaypitaga Jesus yapay fuertipa gayarasquirmi wanusquirgan. \v 51 Jesus wanusquingan öram templuchö alli awashga jatun cortïnapis\f + \fr 27:51 \ft Tsay templu rurinchö alli awashga jatun cortïnapä musyanayquipä liyinqui Exodo 26.31-33; Hebreos 9.1-10; 10.19,20.\f* janapita urayninpa rachisquirgan. Tsaymi pasaypa patsa tsuctsucyaptin gagacunapis paquicar ushargan. \v 52-53 Tsaypita Jesus cawascamuptinnam Tayta Dios munangannö alli rurag runacunapis pamparanganpita atscag cawariyämurgan. Nircur Jerusalen marcaman yaycuyaptinmi atsca runacuna paycunata ricayargan. \p \v 54 Jesusta täpaycag capitanpis soldäduncunapis patsa pasaypa cuyuptin y imaycapis päsangancunata ricarnin pasaypam mantsacäyargan. Tsaymi niyargan: “¡Cay runaga rasunpam Tayta Diospa tsurin cashga!” nir. \p \v 55 Tsaychömi atsca warmicunapis carulällapita ricaräyargan. Tsay warmicunaga yanaparnin Galileapita gatiragcunam cayargan. \v 56 Paycunawanmi caycargan Maria Magdalena, Santiagupa y Josepa maman Maria, y Zebedeupa warmin. \s1 Jesusta pampayangan \r (Marcos 15.42-47; Lucas 23.50-56; Juan 19.38-42) \p \v 57 Tsaypita patsa tsacanaycaptinnam Pilatuman chargan Arimatea marcapita Jose. Payga rïcu runam cargan. Y Jesucristuman criyicog runam carganpis. \v 58 Tsaynam Pilatuta mañargan Jesuspa ayanta cruzpita jipirir pampaycunanpä. Tsaynö mañaptinnam Pilato soldäduncunata nirgan Jesuspa ayanta cachapaycuyänanpä. \v 59 Tsaynö cachapariyaptinnam lïnupita fïnu säbanaswan piturgan. \v 60 Nircurnam gagachö tsayrä uchcutsishga sepultüraman Jesusta pampargan. Tsay sepultürataga quiquin pampacunanpämi Jose uchcutsinä. Tsaypitanam jatuncaray rumiwan sepultürapa puncunta tsapaycur aywacurgan. \v 61 Pay aywacuptinpis Maria Magdalena mas jucag Mariaga Jesuspa sepultüran ñöpanchömi jina jamaraycäyargan. \s1 Soldäducuna Jesuspa sepultüranta täpayangan \p \v 62-63 Jesus wanunganpita warayninga cargan säbadu jamapay junagmi. Tsaynam sacerdöticunapa mandagnincuna y fariseucuna Pilatuman aywar niyargan: “Taytay, tsay llullacog runa ningantam yarpasquiyargö. Paymi nirgan: ‘Wanungäpita quimsa junagllatam cawarimushä’ nirnin. \v 64 Tsaymi gamta niyällä soldäduyquicunawan sepultürata quimsa junag päsanganyag täpaycatsillänayquipä. Mana täpatsiptiquega tsacaypa discïpuluncuna aywaycurmi Jesuspa ayanta suwasquiyanga. Nircurmi runacunata criyitsiyanga: ‘Wanunganpitam Jesus cawariscamushga’ nirnin. Tsaynö nir llullacuyaptinga puntacunapitapis masrämi runawan mana allichö cashun” nir. \p \v 65 Tsaynö niyaptinnam Pilato nirgan: “Soldäducunata aywar churayämuy täpayänanpä”. \v 66 Tsaynö niptinmi aywar sepultüra tsaparag rumipa juc cuchunta cërawan lagayargan pipis quichaptin imaptinga musyacänanpä. Nircurnam soldäducunata täpayänanpä dejaycur cutiriyargan. \c 28 \s1 Wanunganpita Jesus cawarimungan \r (Marcos 16.1-8; Lucas 24.1-12; Juan 20.1-10) \p \v 1 Säbadu jamapay junag jamapärirnam dominguman warämogga tsaca tsacallana Maria Magdalenawan jucag Maria aywayargan Jesuspa ayanman perjümita wiñapäyänanpä. \v 2 Tsaynö aywaycäyaptinnam Tayta Dios cachamungan angel ciëlupita urämuptin feyupa patsa cuyur gallaycurgan. Angel sepultüraman chaycur tsaparag rumita witiscatsirmi jananman jamaycurgan. \v 3 Tsay angelga tillagucuynörämi atsicyargan. Röpanpis rashtanö yullagrämi cargan. \v 4 Tsayta ricaycur Jesuspa ayan täpag soldäducunaga pasaypa mantsariywan wanushganömi jitacascäriyargan. \v 5 Warmicuna chaycuyaptinnam angel nirgan: “Ama mantsacäyaytsu. Musyämi crucificaypa wanutsiyangan Jesusta ricag shayämungayquita. \v 6 Mananam caychönatsu caycan. Manarä wanur niyäshungayquinöllam cawamushgana. Mayman churayangantapis masqui ricaycuyay. Mananam cannatsu”. \p \v 7 Tsaynö nisquirnam tsay warmicunata nirgan: “Canantä aywar discïpuluncunata willayay Jesus cawarimunganta. Y nircur niyanqui Galileaman aywar tsaychö Jesuswan tincuyänanpä cagta”. \p \v 8 Angel tsaynö nisquiptin warmicunaga mantsacashga caycäyanganta feyupa cushicurnam Jesuspa discïpulucunaman willag empëñu cuticuyargan. \v 9 Tsaynö aywacuycäyaptinmi paycunata Jesus yuripasquir saludargan. Tsaynam gonguricuycur chancanta macallacurcur adorayargan. \v 10 Tsaynam Jesus nirgan: “Ama mantsapäyämaytsu. Cananga discïpulücunata\f + \fr 28:10 \ft Griegu idiömachöga “Waugïcunata aywar willayay” nirmi gellgaraycan. Discïpuluncunapämi Jesusga waugïcuna nirgan.\f* aywar willayay Galileaman juclla aywayänanpä y tsaychö paycunawan tincuyänäpä” nir. \s1 Pamparanganpita Jesus illacanganta soldäducuna willacuyangan \p \v 11 Warmicuna cuticuriyaptinnam sepultürata täpag soldäducunapis Jerusalenman aywar mandacog sacerdöticunata willayargan llapan ima päsangancunatapis. \v 12 Tsaynö willayaptinnam mandacog sacerdöticunaga waquin autoridäcunawan willanacusquir soldäducunata gellëta pägayargan caynö nirnin: \v 13-14 “Jesuspa ayan illacanganta Pilato musyaptinga nogacunam paywan parlayäshä gamcunata imatapis mana niyäshunayquipä. Gamcunanam runacunata niyanqui: ‘Jesuspa discïpuluncuna tsacaypa shamuycurmi punucasquiyangäyag ayanta suwaypa apacuyashga’ nir”. \p \v 15 Tsaynö gellëta chasquipacurir sacerdöticuna niyangannöllam soldäducunaga runacunata willacurnin gallaycuyargan. Tsay manacagta willacuyanganpitam cananyagpis Israel runacunaga mana criyiyantsu Jesus cawamunganta. \s1 Discïpuluncunata Jesus alli willacuyninta willacuyänanpä ningan \r (Marcos 16.14-18; Lucas 24.36-49; Juan 20.19-23; Hechos 1.6-8) \p \v 16 Tsaypitaga Jesuspa chunca juc (11) discïpuluncuna Galilea provinciaman aywarnam chäyargan Jesus mayninchö tincuyänanpä ningan jircaman. \v 17 Tsaychö Jesuswan tincurnam adorayargan. Peru waquinga ricaycarpis manam criyiyarganrätsu cawarimunganta. \p \v 18 Tsaynam Jesus discïpuluncunata nirgan: “Cay patsachöpis y gloriachöpis imaycawan munayyog canäpämi Tayta Dios churamashga. \v 19 Tsaymi gamcunata cachä maytsay nacionpapis aywar discïpulücuna cayänanpä pitapis maytapis yachatsiyämunayquipä. Nogaman criyicamogcunataga bautizayanqui Tayta Diospa jutinchö, nogapa jutïchö, y Espiritu Santupa jutinchö. \v 20 Tsaynö ari paycunata yachatsiyanqui llapan ningäcunata cäsucuyänanpä. Manam ni imay gongayäshayquitsu ni jagiriyäshayquitsu cay patsa ushacäriptinpis”. [Tsaynö catsun.]