\id MAT Quechua del Norte de Conchucos \h San Mateo \toc1 San Mateo Alli Willacuyta Gellgangan \toc2 San Mateo \toc3 Mt \mt1 San Mateo \mt2 San Mateo Alli Willacuyta Gellgangan \ip Cay librutaga San Mateom gellgargan. Mateopam juccag shutin cargan Leví. Payga Israel runa caycarpis, Roma naciunpag impuestu cobracugmi cargan. Tsaypitanam Mateotaga Señor Jesucristo apostolnin cananpag acrargan. Señor Jesucristowan purirmi, rurangancunata ricargannin willacungancunatapis wiyargan. Tsaymi cay libruta Mateo gellgargan Dios Yaya cachamungan salvacug canganta musyanantsicpag. Mateopag masta musyanayquipag liyinqui San Mateo 9:9-13, San Marcos 2:13-17 y San Lucas 5:27-32. \ip Cay libruchömi San Mateo musyatsimantsic Señor Jesucristo pipa ayllunpita yuringanta (1:1-17) Tsaynöllam musyatsimantsic Señor Jesucristo yuringanman goyllorcunata estudiay yachagcuna shamunganta y Egiptoman Joséwan María apayangantapis (1:18-2:23). Tsaynömi musyantsic Señor Jesucristo Galileachö yachatsicur gallangantapis (capítulo 3 y 4). \ip Tsaynömi Mateo musyatsimantsic Señor Jesucristo runacunata juc jircachö yachatsingancunata (capítulo 5-7). Señor Jesucristoga imaycatapis Dios Yaya munangannöllam runacunata yachatsirgan, geshyagyashacunata cuticätsir, supaycunata runacunapita gargornin tucuyläya milagrucunatam rurargan (capítulo 8-18). \ip San Mateom musyatsimantsic Señor Jesucristoga Jerusalénman aywangan nänicunachö runacunata yachatsicunganta aunqui Israel autoridäcuna wañutsiyänanpag canganta musyaycarpis (capítulo 19-23). Tsaymi Señor Jesucristoga Jerusalénchöpis willacurgan cielupita manarag cutimuptin llapan imayca päsananpag canaganta (capítulo 24 y 25). \ip Tsaynöllam Mateo musyatsimantsic Señor Jesucristo wañunganpita cawamushga cangantapis (capítulo 26-28). \ie \c 1 \s1 Señor Jesucristopa awiluncuna \r (Lucas 3:23-38) \p \v 1 Tayta Abrahamwan rey Davidmi Señor Jesucristopa unaycag awiluncuna cayargan. Tsaymi llapan unay awiluncunaga caynö cayargan: \qm1 \v 2 Abrahampa tsurinmi Isaac. \qm1 Isaacpa tsurinmi Jacob. \qm1 Jacobpa tsurinmi Judá waugencunawan. \qm1 \v 3 Judápa warmin Tamarchömi tsurincuna Fareswan Zara cayargan. \qm1 Farespa tsurinmi Esrom. Esrompa tsurinmi Aram. \qm1 \v 4 Arampa tsurinmi Aminadab. \qm1 Aminadabpa tsurinmi Nahason. \qm1 Nahasonpa tsurinmi Salmon. \qm1 \v 5 Salmonpa warmin Rahabchömi tsurin Booz. \qm1 Boozpa warmin Rutchömi tsurin Obed. \qm1 Obedpa tsurinmi Isaí. \qm1 \v 6 Isaípa tsurinmi rey David. \qm1 Rey Davidpa tsurinmi Salomón. \qm1 Salomónpa mamanmi Uriaspa viudan cargan. \qm1 \v 7 Salomónpa tsurinmi Roboam. \qm1 Roboampa tsurinmi Abias. \qm1 Abiaspa tsurinmi Asa. \qm1 \v 8 Asapa tsurinmi Josafat. \qm1 Paypa tsurinmi Joram. \qm1 Jorampa tsurinmi Uzias. \qm1 \v 9 Uziaspa tsurinmi Jotam. \qm1 Jotampa tsurinmi Acaz. \qm1 Acazpa tsurinmi Ezequias. \qm1 \v 10 Ezequiaspa tsurinmi Manasés. \qm1 Manaséspa tsurinmi Amon. \qm1 Amonpa tsurinmi Josias. \qm1 \v 11 Josiaspa tsurincunam Jeconías waugencunawan cayargan. \qm1 Jeconías caycangan watachömi, waugencunatawan Israel runacunatapis Babilonia runacuna prësurnin marcancunaman apayargan. \p \v 12 Prësurnin apasquiyaptinmi tsay Babilonia marcachö Jeconíaspa tsurin Salatiel yurirgan. \qm1 Tsaypitanam Salatielpa tsurin Zorobabel cargan. \qm1 \v 13 Zorobabelpa tsurinmi Abiud. \qm1 Abiudpa tsurinmi Eliaquim. \qm1 Eliaquimpa tsurinmi Azor. \qm1 \v 14 Azorpa tsurinmi Sadoc. \qm1 Sadocpa tsurinmi Aquim. Aquimpa tsurinmi Eliud. \v 15 Eliudpa tsurinmi Eleazar. \qm1 Eleazarpa tsurinmi Matan. \qm1 Matanpa tsurinmi Jacob. \qm1 \v 16 Jacobpa tsurinmi José. \qm1 Josémi Maríapa gojan cargan. \qm1 Maríapa wawannam Dios Yaya cachamungan Señor Jesucristo. \p \v 17 Tayta Abrahampita gallaycur, asta rey Davidyag chunca chuscum unay awiluncuna cayargan. Tsaynöllam tayta Davidpita asta Babiloniaman israelcunata apayanganyag chunca chuscu unay awiluncuna cayargan. Babiloniaman israelcunata prësu apayanganpita Señor Jesucristo yuringanyagmi chunca chuscu unay awiluncuna cayargan. \s1 Señor Jesucristo yuringan \r (Lucas 2:1-7) \p \v 18 Señor Jesucristo yuringan caynömi cargan: Jesúspa maman Maríam, Joséwan casarayänanpag parlashgallarag caycar, Joséwan manarag täcurnin Espïritu Santopa poderninwan Maríaga geshyagna caycargan. \v 19 Joséga alli runa carmi, Maríata mana pengacatsinanraycu willacuyta mana munarnin pacayllapa raquicayta yarpargan. \v 20 Tsaynö yarpachacurnin José puñuycanganmanmi, Diospa angelnin yuripusquir nirgan: “Davidpa ayllun José, ama mantsacurnin pengacuytsu Maríawan casarayta. Espïritu Santopa poderninwanmi payga geshyag caycan. \v 21 Ollgo wamran yurisquiptinmi, shutin churanqui ‘Jesústa.’ Jutsancunapita runacunata salvananpag captinmi, tsaynö shutin canga.” \v 22 Dios Yayapa tsurin tsaynö yurinanpagmi, unay profëtanwan willacatsir nirgan: \q1 \v 23 “Juc jipashmi virgen caycar, \q1 juc ollgo wamrata geshyacunga. \q1 Tsaymi shutinpis churayanga ‘Emanuel.’ ”\x + \xo 1:23 \xt Is 7:14.\x* \m (Emanuelga “Nogantsicwan Dios caycan” ninanmi.) \p \v 24 Puñuycanganpita José riccharcamurmi, angel ninganta cäsurnin Maríawan casarananpag wajinpa apargan. \v 25 Manarag wamran yuriptinga, Maríawan José manaragmi pagta puñuyarganragtsu. Wamra yurisquiptinmi, shutin churayargan “Jesús.” \c 2 \s1 Goyllorta estudiagcuna Jesústa ricag shayämun \p \v 1 Herodes rey caycaptinmi, Judea provincia Belen marcachö Jesús yurirgan. Rupay yargamunan lädu marcancunapitam goyllorcuna estudiay yachag runacuna, juc jatun goyllorta ricasquir alläpa caruta Jerusalénman shayämurgan. \v 2 Jerusalénman chaycurnam, rey Herodesta tapuyargan: “¿Maychötan judiucunapa reynin cananpag wamra yurishga? Rey yurinanpag goyllor yurimugtam ricäyashcä. Tsaymi adoragnin carupita shayämurü.” \v 3 Tsayta wiyaycurmi, rey Herodesga alläpa mantsacargan. Tsaynöllam Jerusalénchö täcugcunapis mantsacäyargan. \v 4 Mayorcag sacerdöticunatawan ley yachatsicugcunata gayascatsirmi, rey Herodes tapurgan: “¿Maychö Cristo yurinanpagtan unay profëtacuna willacuyargan?” \v 5 Tsaynö tapuptinmi niyargan: “Judea provincia Belen marcachömi. Tsaypagmi Dios Yayapa unay profëtan gellgargan: \q1 \v 6 ‘Belen marcaga alläpa ichicllam \q1 Judeachö jatusag marcacunapitaga. \q1 Tsaychömi juc rey yuringa, \q1 imayca üshata mitsicug cuidangannö \q1 Israel runacunapa reynin cananpag.’ ”\x + \xo 2:6 \xt Miq 5:2.\x* \p \v 7 Tsayta wiyaycurmi, rey Herodes goyllor estudiagcunata pacayllapa gayatsirgan. Chaycuyaptinnam tapurgan: “¿Imaypitanatan tsay goyllorta ricäyashcanqui?” \v 8 Goyllor ricäyanganta willaycuyaptinam, Belen marcaman cachargan: “Aywayay shumag tsay wamrata ashiyämunqui. Tarisquirga cutiyämunqui willayämänayquipag, nogapis adoragnin aywanäpag.” \v 9 Tsaynö Herodes niptinmi, goyllor estudiagcuna aywayargan. Nänita aywaycäyaptinmi puntallancunata tsay ricäyangan jatun goyllor aywargan. Tsay goyllorga wamra caycangan jananman chaycurmi, ichisquirgan. \v 10 ¡Tsayta ricarcurmi, goyllor estudiagcuna alläpa cushicuyargan! \v 11 Waji rurinman yaycusquirnam maman Maríawan wamra caycagta tariyargan. Puntanman chaycurnam gongorpacuycur adorarnin, gorita, incienciuta, alläpa chaniyog mirra apayämunganta garayargan. \v 12 Sueñuynincunachömi Dios Yaya alvertirnincuna revelargan Herodescagpa manana cutiyänanpag. Tsaymi juclä nänillapana marcancunamanpis cuticuyargan. \s1 Joséwan María Jesústa geshpitsirnin Egiptoman apayangan \p \v 13 Goyllor estudiagcuna cutisquiyaptinmi, Dios Yayapa angelnin Joséta sueñuyninchö yuripusquir nirgan: “¡Jina öra sharcur, Egipto marcaman aywacuy wamrata mamantawan pusharcur! Tsayllachö täcunqui yapay noga willangagyag. Rey Herodesmi niño Jesústa ashinga wañutsinanpag.” \v 14 Tsaymi Joséga jina öra shäricusquir, niño Jesústa mamantawan pusharcur Egiptoman pagaspa geshpirnin aywacurgan. \v 15 Josémi tsaychö täcurgan Herodes wañunganyag. Tsaynömi Dios Yaya unay profëtancunawan willacatsingan cumplirgan: “Egipto marcapitam Tsurïta gayamushcä” ningan.\x + \xo 2:15 \xt Os 11:1.\x* \s1 Rey Herodes wamracunata wañutsiyänanpag mandacungan \p \v 16 Goyllorta estudiagcuna jucläpa cutir engañayanganta Herodes musyasquirmi, alläpa rabiargan. Goyllor estudiagcuna tsay goyllorta ishcay wata mas puntatam ricashga cayargan. Tsay tiempupita quillata gatisquirmi, llapan ollgo wamracunata Belenchöwan estanciacunachöpis wañutsiyänanpag mandargan. Tsaymi llullupita gallaycur, asta ishcay watayogcunayag jancat wañutsiyargan. \v 17 Tsaynö rurayaptinmi, unay Dios Yayapa profëtan Jeremias ningan cumplirgan: \q1 \v 18 “Ramä marcachömi gayaraycachar wagagta wiyayargan. \q1 Wamrancunata wañuscatsiyaptinmi, \q1 alläpa llaquicuywan Raguel wagargan. \q1 Waquincagcuna shugayaptinpis, \q1 llaquicuynintaga manam gongayta munargantsu, ‘Wañushganam’ nir.”\x + \xo 2:18 \xt Jer 31:15.\x* \p \v 19 Tsaypita Herodes wañusquiptinnam, Egiptochö José caycanganman. Sueñuyninchö Dios Yayapa angelnin yurisquir nirgan: \v 20 “José, cananga Israel marcayquiman cuticuy, wamrantawan mamanta pusharcur. Wamracunata wañutsiyta munag runacunapis wañuyashganam.” \p \v 21 Tsaymi José jina öra Israelman mamantawan wamrata pusharcur cuticurgan. \v 22 Judeachö Herodespa tsurin Arquelaomi, rey Herodespa rantin cargan. Tsayta musyasquirmi, José mantsacurnin Judeaman chayta munargantsu. Tsaymi Galilea provinciapa aywananpag sueñuyninchö Dios Yaya alvertir willargan. \v 23 Tsaypa aywarmi Nasaret marcachö täcurgan. Tsay marcachö caycaptinmi, unay Dios Yayapa profëtancuna willacur niyangan cumplirgan: “Jesúsga ‘Nazaret’ runa niyanganmi canga.” \c 3 \s1 Juan Bautista tsunyacunachö willacun \r (Marcos 1:1-8; Lucas 3:1-9,15-17; Juan 1:19-28) \p \v 1 Tsay watacunachömi Juan Bautista tsunyacunapa aywar, Judea provinciachö willacuyta gallarirgan. \v 2 “Dios Yayapa Mandacuy Reynon tiempu chaycämunnam. Jutsayquicunata dëjasquir, Dios Yaya munangannö cawayay.” \p \v 3 Tsaynö Juan Bautista willacunanpagmi, unay Dios Yayapa profëtan Isaías gellgarnin nirgan: \q1 “Tsunyacunachömi juc runa willacurnin ninga: \q1 ‘Juc autoridä marcayquiman shamunanpag, \q1 nänicunata allitsayangayquinölla \q1 Señornintsic shamunanpag alistacuyay. \q1 Mana alli rurayangayquicunata dëjasquir, \q1 allicunallatana rurayay.’ ”\x + \xo 3:3 \xt Is 40:3.\x* \p \v 4 Juanpa llatapanga “camëllopa” millwanpita awashga y wachucunmi garanpita rurashga cargan. Micuyninam chucloscunawan tsunyacunachö taringan orongoypa mishquincunalla cargan. \v 5 Juan Bautista caycanganmanmi atscag runacuna Jerusalénpitawan llapan Judeapita y Jordan mayu cuchuncunapitapis shayamurgan. \v 6 Runacuna jutsancunata willayaptinmi, Juan Bautista Jordan mayuchö bautizargan. \p \v 7 Atscag fariseocunawan saduceocuna bautizacug shayämugta ricarmi, Juan Bautista nirgan: “¡Gamcunaga venenösa vïborapa castanmi cayanqui! ¿Pitan willayäshushcanqui Dios Yayapa castïgunpita geshpiyänayquipag? \v 8 Rasumpa jutsa rurayniquicunata dëjashga carga, allicunallata rurayay Dios Yayaman cutiyangayquita musyayänanpag. \v 9 Ama aläbacuyaytsu unay Abrahampa ayllun carmi, ‘Alli rurag cantsic’ nirga. Tsaymi niyag: Dios Yaya munarga cay rumicunatapis Abrahampa ayllunman ticratsinmanmi. \v 10 Jächagam listuna caycan gerucunata chapapita wallunanpag. Mana alli wayugcag jachataga wallusquirmi, ninaman jitaringa. Tsaynömi mana alli ruragcag runacunataga Dios Yaya infiernuman garpunga. \p \v 11 “Jutsayquicunata llaquicur dëjasquir, Dios Yaya munangannö cawayaptiquiga, yacuwanmi noga bautizayäshayqui. Pero nogapa gepäta shamugga ninawannö, Espïritu Santota garayäshurniquim bautizayäshunqui. Payga alläpa poderyogmi. Nogaga manam servïtsu llangenta apanällapagpis. \v 12 Jorquïtata aptarcurmi, trïguta shogmanga. Wayrasquirnam, limpiucagta gorisquir gollgaman churanga. Päjantanam jitarir, waycanga mana imaypis wañug ninachö.” Tsay cuentanömi allicagcunapita mana allicag runacunata raquisquir infiernuman garpunga. \s1 Juan Bautista Señor Jesucristota bautizan \r (Marcos 1:9-11; Lucas 3:21-22) \p \v 13 Juan Bautista Jordan mayuchö runacunata bautizaycanganmanmi, Galileapita Señor Jesucristo Juan bautizananpag shamurgan. \v 14 Juanga manam munargantsu bautizayta: “¿Imanötagshi nogaga gamta bautizagman? Nogata ashwan bautizamanquiman. Tsaynö caycaptinga ¿imanirtan nogaman shamunqui?” \p \v 15 Tsaynö niptinnam, Señor Jesucristo nirgan: “Imanö carpis, cananmi bautizamänayqui. Tsaynö rurarmi, Dios Yaya munanganta cumplishun.” Tsaynö niptinmi, Señor Jesucristota Juan bautizargan. \p \v 16 Tsaynö bautizasquiptin Señor Jesucristo yacupita yargaycämuptinmi, cielu quichacasquiptin imayca juc palomanö Espïritu Santo urämur Payman rataycagta ricasquirgan. \v 17 Cielupitanam Dios Yaya nimurgan. “Caymi cuyay Tsurï. Paytam quiquï acrashcä cushitsimänanpag.” \c 4 \s1 Señor Jesucristota Satanas tentayta munangan \r (Marcos 1:12-13; Lucas 4:1-13) \p \v 1 Tsaypitam Espïritu Santo tsunyaman Señor Jesucristota pushargan. Tsay tsunyachömi Satanas llutanta ruratsir engañayta munargan. \v 2 Tsaychömi chuscu chunca junag y chuscu chunca pagas mana ni imata micurnin, Señor Jesucristo mallagargan. \v 3 Tsaymi Satanas nirgan: “Rasumpa Diospa Tsurin carga, mä cay rumicuna manday tantaman ticrayänanpag.” \v 4 Señor Jesucristonam nirgan: “Diospa Palabran gellgashgachömi nin: \q1 ‘Runaga manam tantata micurllatsu cawanga, \q1 sinöga Dios Yayapa Palabran mandacunganta \q1 rasumpa cäsurmi mas allish cawacunga’ nir.”\x + \xo 4:4 \xt Dt 8:3.\x* \p \v 5 Tsaypitam Señor Jesucristota Satanas Jerusalénchö juc jatun iglesia niyangan templuman pushargan. Tsay templupa janan mas altucag puntanman lätarcatsirmi, \v 6 nirgan: “Rasumpa Diospa Tsurin carga, mä caypita jegarpuy. Diospa Palabran gellgashgachömi nirgan: \q1 ‘Gammanmi Dios angelnincunata cachamunga, \q1 alcäbu cuidar maquincunawan achcuyäshuptiqui, \q1 mana rumicunawan chaquiquitapis tacacunayquipag.’ ”\x + \xo 4:6 \xt Sal 91:11-12.\x* \v 7 Tsaynö niptinam, Señor Jesucristo nirgan: “Diospa Palabran gellgashgachömi nirgan: \q1 ‘Diosniquitaga ama ni ima pruebamanpis churanquitsu.’ ”\x + \xo 4:7 \xt Dt 6:16.\x* \p \v 8 Tsaypitanam jirca puntanman Señor Jesucristota Satanas pushaycur, entëru munduchö llapan jatusag shumag marcacunatawan imayca riquësancunata ricätsir, \v 9 nirgan: “Gongorpacuycur adoramaptiquiga, cay llapan imayca ricaycangayquitam garaycugman.” \v 10 Señor Jesucristonam nirgan: “Caypita witiy Satanas. Diospa Palabran gellgashgachömi nin: \q1 ‘Juc japallan Diosllayquitam adorarnin servinayqui.’ ”\x + \xo 4:10 \xt Dt 6:3.\x* \v 11 Señor Jesucristo tsaynö niptin Satanas aywacusquiptinmi, angelcuna shamur Señor Jesucristota serviyargan. \s1 Señor Jesucristo Galileachö yachatsicuyta gallarin \r (Marcos 1:14-15; Lucas 4:14-15) \p \v 12 Juan Bautista carcelchö gaycuraycanganta musyasquirmi, Señor Jesucristo Galilea marcaman aywargan. \v 13 Nasaretpita aywacurmi, Capernöm marcachö täcurgan. Tsayga Galilea gocha cuchunchö, Zabulón, Neftali runacunapa marcancunachömi cargan. \v 14 Tsaynömi Dios Yayapa unay profëtan Isaías gellgangan cumplirgan: \q1 \v 15 “Wiyayay Zabulon y Neftali marcacuna \q1 lamar cuchunpita Jordan mayu wac tsimpanyag. \q1 Wiyayämay Galilea marcacunachö täcug runacuna. \v 16 Tutapaychö cawagcunam alläpa atsicyayta ricäyargan. \q1 Wañushganö tutapaychö cawagcunapagmi \q1 imayca rupay yargamugnörag actsi yurirgan.”\x + \xo 4:16 \xt Is 9:1-2.\x* \p \v 17 Tsaypitanam Señor Jesucristo willacurnin yachatsicur gallaycurgan: “Jutsa rurayniquicunata dëjasquir, Dios Yaya munangannö shumag cawacuyay. Dios Yayapa Mandacuy Reynon tiempu chaycämunnam.” \s1 Señor Jesucristo chuscugta gayan discïpuluncuna cayänanpag \r (Marcos 1:16-20; Lucas 5:1-11) \p \v 18 Tsaypita Galilea gocha cuchunpa Señor Jesucristo aywaycarmi, ishcag waugentin runacunata ataräyancunata yacuman jitaycäyagta tarirgan. Paycunam cayargan pescädo achcug Simón Pedrowan waugen Andrés. \v 19 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Nogata gatiyämay. Pescädo achcuyta yachatsiyäshungayquinö, noga yachatsiyäshayqui runacunata gorisquir yachatsiyänayquipag, paycunapis gatiräyämagnï cayänanpag.” \v 20 Tsaynö niptinnam, jina öra ataräyancunatapis dëjasquir Señor Jesucristota gatircur aywacuyargan. \p \v 21 Tsaypita päsasquirnam, Señor Jesucristo Zebedeopa tsurincuna Santiagotawan waugen Juanta tarirgan. Büquichö ataräyancunata taytan Zebedeowan allitsaycäyagta. Tsaymi ishcanta Señor Jesucristo gayargan. \v 22 Jina öram büquichö taytancunata dëjasquir, Señor Jesucristota gatircur aywacuyargan. \s1 Señor Jesucristo yachatsicurnin geshyagyashacunata cuticätsin \r (Lucas 6:17-19) \p \v 23 Tsaypitanam Señor Jesucristo maytsaypa purirnin Galilea marcacunapawan judiucuna goricäyänan wajicunachö yachatsicurgan. Dios Yayapa Mandacuy Reynonpa Alli Willacuyninta willacurmi, tucuyläyawan geshyagyashacunatapis cuticätsirgan. \v 24 Maytsay Siria marcacunachömi Señor Jesucristo llapan geshyagyashacunata cuticätsinganta parlayargan. Paymanmi supayyogcunatawan cuerpuncuna mana cuyuptin geshyagyashacunata y carcariar wañunagcunatapis apayämurgan. Tsaynömi tsay llapan geshyagyasha runacunatapis cuticätsirgan. \v 25 Atscag runacunam Señor Jesucristota gatiyargan maytsay marcacunapita Galilea, Decapolis, Jerusalén, Judea, Jordan mayu wac tsimpancunapitapis. \c 5 \s1 Señor Jesucristo juc jircachö yachatsicungan \p \v 1 Señor Jesucristom atscag runacunata ricaycur, juc jircaman witsargan. Tsay jircachö jamaycuptinmi, discïpuluncuna puntanman witiycur jamaycuyaptin, \v 2 yachatsirnincuna nirgan: \s1 Señor Jesucristo yachatsicun runacuna imata wanayanganta \r (Lucas 6:20-23) \p \v 3 “Cushicuyay wactsa umilde gollmi shongoyogcuna, \q1 gamcunatam Dios Yaya Mandacuy Reynonta garayäshunqui. \q1 \v 4 “Cushicuyay cay patsachö llaquicurnin wagagcuna. \q1 Tsaynö cayangayquipitam Diosnintsic shugayäshunqui. \q1 \v 5 “Cushicuyay umilde gollmi shongoyogcuna, \q1 gamcunatam Dios Yaya llapan cay patsachö imayca camanganta garayäshunqui. \q1 \v 6 “Cushicuyay mallagarnin yacunagnö Diosnintsicta ashir, \q1 Pay munangannö cawagcuna. \q1 Tsaynö ashigcagtam Dios Yaya llapan ashinganta tarinanpag yanapanga. \q1 \v 7 “Cushicuyay runamajiquicunata llaquipag runacuna, \q1 gamcunatam Dios Yaya imaypis llaquipäyäshunqui \q1 y cay patsa ushacangan junagchöpis. \q1 \v 8 “Cushicuyay umilde limpiu shongoyogcuna, \q1 gamcunagam Dios Yayata janag patsachöpis ricäyanqui. \q1 \v 9 “Cushicuyay runamajiquicunawan alli päsacuychö cawayta ashigcuna, \q1 gamcunatam Dios Yaya ‘Wamrämi canqui’ niyäshunqui. \q1 \v 10 “Cushicuyay Dios Yaya munanganta rurayangayquipita chiquiyäshuptiqui, \q1 gamcunatam Dios Yaya Mandacuy Reynonta garayäshunqui. \p \v 11 “Cushicuyay nogaraycu asharnin gaticachäyäshuptiqui, chiquiyäshuptiqui y manacagchö tumpayäshuptiquipis. \v 12 Tsaynö rurayäshungayquipita alläpa cushicuyanqui. Tsaynömi Diosnintsicpa unay profëtancunatapis rurayargan. Tsaypitam cieluchö alläpa cushicuy mas alli premiuta chasquiyanqui. \s1 Señor Jesucristo actsiwan y cachiwan iwalatsicuypa yachatsicungan \r (Marcos 9:50; Lucas 14:34-35) \p \v 13 “Gamcunaga cay patsachö cachinömi cayanqui. Si tsay cachi micuyta mana mishquiytsirga, manam ni imapagpis välentsu. Tsaymi tsay mana puchgog cachita näniman jitasquiyaptin, runacuna päsarnin jarutäcuyan. (Tsaynöllam rasumpa mana criyicuynintsic captinga, runamajintsictapis yanapayta puedintsictsu.) \p \v 14 “Cay patsachö actsinömi cayanqui. Jircachö marca carga, mas alayrim ricacan. \v 15 Linternata prendircurga, manam canastapa gopinmantsu pacantsic. Sinöga altumanmi churantsic llapanman atsicyämunanpag. \v 16 Gamcunaga actsinö cayay, allicunallata rurayangayquita ricarnin, cieluchö caycag Dios Yayatapis alabayänanpag. \s1 Señor Jesucristo leycunata cumplingan \p \v 17 “Ama nogapag yarpäyaytsu ‘Payga Moisés gellgangan leyta illacätsinanpagmi shamushga.’ Dios Yayapa profëtancuna willacuyangantapis illacätsinanpagmi nirga. Manam tsaypagtsu nogaga shamushcä, sinöga leycuna ninganta cumplinäpagmi. \v 18 Cananmi niyag: Cieluwan patsapis manarag ushacaptinga, manam puntuwan ni juc letrallatapis tsay gellgashgacunapita illacätsiyangatsu, asta tsay llapan gellgashgacuna cumplinganyag. \v 19 Pero pipis tsay ley mandacunganta mana jucllayllatapis cumplirga, Dios Yayapa Mandacuy Reynonchöpis ‘Mana imapag välegmi’ canga. Tsaynöllam pipis ‘Ley llapan mandacunganta ama cumplishuntsu’ nigcagga, ‘Mana ni imapag välegmi’ canga. Ley mandacungancunata cumpligcagga, Dios Yayapa Mandacuy Reynonchöpis mas alli runam cangan. Tsaynöllam ‘Llapanta cumplishun’ nirnin, yachatsicugcunapis cayanga. \v 20 Rasuncagtam niyag: Si gamcuna ley yachatsicugcunapitawan fariseocunapita llapan shongoyquicunawan mas allicunallata rurarnin mana cuyanacurga, Dios Yayapa Mandacuy Reynonmanpis manam yaycuyanquitsu. \s1 Señor Jesucristo yachatsicun mana rabiapänacunapag \r (Lucas 12:57-59) \p \v 21 “Gamcunaga wiyayashcanquim, unaycag runacunata Dios Yaya ninganta: ‘Ama wañutsicuytsu. Wañutsicugcagga condënädum canga.’\x + \xo 5:21 \xt Ex 20:14; Dt 5:18.\x* \v 22 Pero nogam niyag: Pipis runamajinta rabiapagcagpis, condenashgam canga. Runamajinta ashagcagtaga puedig autoridäcunam castigayanga. Tsaynöllam runamajinta alläpa rabiapar, ‘Mana ima musyag upa mana välegmi canqui’ nigcagga, lunyaycag infiernuman aywanga. \p \v 23 “Tsaymi Dios Yayata adorag aywaycangayquichö, runamajiqui piñatsishungayquipita piñashga caycanganta yarparga, \v 24 puntata cutiycur, runamajiquitarag perdonta mañanqui paywan alli cawacunayquipag. Tsaypitanam Dios Yayata adorag aywanqui. \p \v 25 “Demandashurniqui juezman apatsishuptiquiga, manarag charnin nänillachö contrayquiwan amistanqui. Pero mana tsaynö amistaptiquiga, juezmanmi entregashunqui. Tsaymi juezga wardiacunaman apatsishunqui, carcelchö gaycarätsishunayquipag. \v 26 Rasuntam niyag: Manarag llapan jagayquita pägacurga, manam tsay carcelpita yargamunquitsu. Tsaynölla mana alli jutsata rurashga carpis, tsay öralla Dioswan amistayta ashiyanqui manarag castigashungayquiyag. \s1 Señor Jesucristo yachatsicun casarasquirga manana jucwan täcuyänanpag \p \v 27 “Wiyayashcanquim: ‘Casarashga caycarga, amana jucwanga täcunquinatsu’ nigta. \v 28 Pero nogam niyag: Pipis ‘Tagay warmiwan täcüman’ nir yarparnin ricaparga, tsay warmiwan täcugnönam mana alli jutsata ruraycan, mana allita yarpanganpita. \p \v 29 “Tsaymi niyag: Derëchucag ñawiqui jutsata ruratsishuptiquiga, jorgosquir jitasquiy. Mas allim canga juccag ñawiquita ograngayqui, entëru cuerpuyquita infiernuman garpungayquipitaga. \v 30 Derëchucag maquiqui jutsata ruratsishuptiquiga, rogosquir jitasquiy. Mas allim canman juccag maquiquita ograngayqui, entëru cuerpuyquita infiernuman garpungayquipitaga. \s1 Señor Jesucristo yachatsicun casarasquir raquicay mana alli canganta \r (Mateo 19:19; Marcos 10:11-12; Lucas 16:18) \p \v 31 “Gamcunaga wiyayashcanquim unay Moisés willacunganta: ‘Runa warminpita raquicayta munarga, warminta papelnin ruraputsun raquicanganta musyayänanpag.’\x + \xo 5:31 \xt Dt 24:1.\x* \v 32 Pero nogam niyag: Maygan runapis warmin jucwan mana täcuycaptin raquicarga, tsay warmin jucwan täcunanpagpis quiquinmi culpayog. Tsaynöllam pipis raquicashga warmiwan täcurga, jutsata ruraycan.” \s1 Señor Jesucristo mana jurayänanpag yachatsicun \p \v 33 “Tsaynöllam wiyayashcanqui Israel runacunata unay Moisés willacur ninganta: ‘Dios Yayata jurarnin llapan äningayquita rasumpa cumplinqui.’\x + \xo 5:33 \xt Lv 19:12; Nm 30:2.\x* \v 34 Pero nogam niyag: Ama nunca juranquitsu. Ama juraytsu ni cielupagpis. Cieluga Dios Yayapa jamacunan trönom. \v 35 Tsaynölla ama juraytsu ni cay patsapagpis. Cay patsaga Dios Yayapa chaquin järucunanmi. Paymi cay patsachö caycar, wiyaycäshunqui. Ama juraytsu ni Jerusalénpagpis. Jerusalénchöga Dios Yayapita Shamushga mas mandacuyyog reymi täcun. \v 36 Ama juraytsu ni umayquipagpis. Manam ni juc agtsayquillatapis yuragman ni yanaman ticratsiyta puedinquitsu. \v 37 Si aumi nirga, ‘Aumi’ ninqui. Manam nirga, ‘Manam’ ninqui. Imatapis masta jurarga, Supaypa mana alli munaynintam ruraycanqui.” \s1 Magashugniquita ama cutitsiytsu \r (Lucas 6:29-30) \p \v 38 “Wiyayashcanquim unay Moisés leycunapag willacunganta: ‘Si pipis jucpa ñawinta jorgoptinga, quiquinpa ñawintapis jorgoyay.’ Tsaynölla pipis jucpa quirunta jorgoptinga, quiquinpa quiruntapis jorgoy.\x + \xo 5:38 \xt Ex 21:24; Lv 24:20; Dt 19:21.\x* \v 39 Pero nogam niyag: Mana allicunata rurashuptiquiga, ama mana alliwanga cutitsiytsu. Gagllayquichö lagyashuptiquipis, juccaglä gagllayquita camapuycuy. \v 40 Demandashurniqui camisayquita gechuyäshuptiquiga, punchuyquitapis llushtipuycuyanqui. \v 41 Gepinta pullan lëguayag apanayquipag rugashuptiquiga, juc lëgua masyag apaycapunqui. \v 42 ‘Garaycamay’ nir, rugashuptiquipis garaycunqui. Imata prestacushuptiquipis ama nëganquitsu.” \s1 Chiquishugniquicunata cuyayay \r (Lucas 6:27-28,32-36) \p \v 43 “Wiyayashcanquim unay Moisés leycunapag willacunganta: ‘Cuyashugniqui amïgoyquicunata cuyarnin, chiquiyäshugniquicunata chiquiyanqui’ nir.\x + \xo 5:43 \xt Lv 19:18.\x* \v 44 Pero nogam niyag: Chiquiyäshugniquicunata cuyarnin, Dios Yayaman mañacuyay gaticacharnin magayäshugniquicunata yanapananpag. \v 45 Tsaycunata rurarmi, cieluchö Dios Yayapa wamrancuna cayanqui. Dios Yayam rupayta yargatsimun llapan runacunapag alli, mana alli runacunapagpis. Tsaynöllam tamyatsimunpis llapan alli ruragcunapawan mana alli ruragcunapa chacranman. \v 46 Cuyayäshugniquicunallata cuyarga, manam ni ima allitatsu ruraycäyanqui. Tsaynö cangayquipitaga, ¿ima premiutarag Dios Yayapita chasquinqui? Tsaynömi impuestu cobracugcunawan jutsasapacunapis cuyagnincunallata cuyarnin mana allita rurayargan. \v 47 Si criyicug waugeyquicunallata saludar llaquiparnin, yanapayäshugniquicunallata yanaparga, manam ni ima allitatsu ruraycäyanqui. Jutsasapacunapis regeshgancunallataga rimaycuyanmi. \v 48 Tsaypa rantinga mana juc jutsannag cieluchö Taytaquicunanölla cawacuyay. \c 6 \s1 Señor Jesucristo yachatsicun alli ruraycunapag \p \v 1 “Ama runacuna ricäyäshunayquillapagga imatapis allicunata rurayaytsu. Tsaynö runacuna ricäyänallanpag rurayaptiquiga, cieluchö caycag Dios Yayaga manam allicag premiutaga entregayäshunquitsu. \v 2 Wactsacunata yanapar garaycurga, ama pitapis willanquitsu. Fariseocunawan mandacug runacunagam janan shongolla wactsacunata imatapis garaycur, goricäyänan wajicunachöwan cällicunachöpis, trompëtacunawanrag willacuyan runacuna aläbayänallanpag. Tsay runacunaga tsaynö rurayanganpita runacuna aläbar, ‘Payga alläpa allim’ niyangan premiullatam chasquiyashga. Pero nogam rasumpa niyag: Si tsaynö rurarga Dios Yayapita manam ni imatapis chasquiyanquitsu. \v 3 Wactsacunata garaycurga ama pitapis willanquitsu ni cuyay amïgoyquillatapis musyatsinquitsu. \v 4 Ama garacungayquita ni pipis musyangatsu. Tsaynö mana pitapis musyatsir garangayquitam, Dios Yayalla ricarnin gamtapis mas allicagta garashunqui.” \s1 Señor Jesucristo yachatsicun Dios Yayaman mañacunapag \r (Lucas 11:2-4) \p \v 5 “Dios Yayata mañacurga, ama allitucurnin janan shongolla imatapis mañacunquitsu. Fariseocunawan mandacug runacunagam mañacuyan, goricäyänan wajicunachöwan cällicunachö y esquïnacunachöpis ichiycur ichiycur, llapan runacuna ricarnin aläbayänallanpag. Rasuntam niyag: Tsaynöta ricarnin runacuna aläbayangan premiullatam paycunaga chasquiyashga. Si tsaynö janan shongolla mañacurga, Dios Yayapita manam ni ima mañacuyangayquitapis chasquiyanquitsu. \v 6 Dios Yayallaman mañacuyta munarga wajiquiman yaycusquir, puncuyquita wichgasquirnin quiquillayqui mañacunqui. Tsaynö pacayllapa mañacungayquita wiyarmi, mana ricangayqui Dios Yaya alli premiuta garashunqui. \p \v 7 “Dios Yayata mañacurga ama mana criyicugcunanöga yapaycur yapaycur, juc parlangayquillataga parlayanquitsu. Tsaynö parlagcunaga yarpäyan: ‘Atsca cuti resacuptin Dios Yayä wiyangantam.’ \v 8 Ama tsay runacunanöga cayaytsu. Dios Yayaga manarag mañacuptiquim, ima wanangayquitapis musyaycanna. \v 9 Dios Yayaman mañacur niyanqui: \q1 Cieluchö caycag, Dios Yayalläcuna, \q1 Respetashga shutiqui cuyay catsun. \q1 \v 10 Mandacuy Reynoyqui nogacunaman shamutsun. \q1 Munangayqui ruracätsun cay patsachö janag patsachönö. \q1 \v 11 Micuylläcuna llapan junagpag garaycayämay. \q1 \v 12 Jutsalläcunata gongaycuy, nogacunapis runamajïcunapa jutsanta gongayangänö. \q1 \v 13 Tentacioncunaman mana ishquiycuyänäpag tsapaycäyämay. \q1 Llapan imayca mana allicunapitapis geshpiycatsiyämay. \q1 Tsaynö catsun. \p \v 14 “Si pipis mana allicunata rurashuptiqui perdonaptiquiga, cieluchö caycag Tayta Diospis perdonashunquim. \v 15 Pero si gam mana perdonaptiquiga, Tayta Diospis manam perdonashunquitsu. \s1 Señor Jesucristo yachatsicun ayunarnin mallaglla canapag \p \v 16 “Mallaglla ayunarga ama allita ruragtucugcunanöga cayanquitsu. Paycunaga llaquishganö ayunayan runacuna ricäyänanllapagmi. Rasuntam niyag: Tsaynöta ricarnin runacuna aläbayangan premiullatam paycunaga chasquiyashga. Pero Dios Yayapitaga manam ni ima premiutapis chasquiyangatsu. \v 17 Tsaynö cayangayquipa rantinga shumag umayquicunatawan gagllayquicunata mayllacusquir mallaglla ayunayanqui. \v 18 Tsaynö ruraptiquiga runacuna manam musyayangatsu ayunar caycangayquita. Pero mana ricangayqui Dios Yayallam tsaynö pacayllapa ayunangayquita musyanga. Tsaymi Dios Yayaga allicag premiuta garashunqui, ‘Allitam rurashcanqui.’ \s1 Cieluchö imaycantsic \r (Lucas 12:33-34) \p \v 19 “Ama cay patsallachöga imatapis gorinquitsu, rïcu canayquipag. Cay patsachö goringayquitaga puyum ushanga, ismunga, mupallinga y suwacunam apayanga. \v 20 Tsaypa rantinga cay patsachö allita ruray cieluchö imaycayquipis cananpag. Manam tsaychöga ismuntsu, mupallintsu, puyuntsu ni suwapis apangatsu. \v 21 Maychö imayqui capushungayquimanmi, shongoyquipis tsayman yarparaycanga. \s1 Ñawintsic imayca actsinö cangan \r (Lucas 11:34-36) \p \v 22 “Ñawiquicunaga cuerpuyquicunatam linternanö actsipan. Tsaynö ñawiquicuna alli captinga, actsiyogmi llapan cuerpuyquicunapis canga. Tsaynölla gamcunapis allicunata yarparnin alli shongoyog cayanqui. \v 23 Pero mana alli ñawiqui captinga, llapan cuerpuyquipis tutapaychömi canga. ¡Gamchö caycag actsi wañushga captinga, allau alläpa mantsacuypag tutapaychömi cawanqui! Tsaynö mana allicunata yarpar mana alli shongoyog carmi, jutsata rurarnin runamajiquicunata chiquiyanqui. \s1 ¿Diostacu o gellaytacu mas cuyashun? \r (Lucas 16:13) \p \v 24 “Pipis manam ishcay patronta servinmantsu. Juccagta chiquirmi, juccagta mas cuyanga. Juccagta cäsurmi, juccagtaga cäsungatsu. Tsaynöllam gellayta alläpa cuyarga, Dios Yayatapis servirnin cäsungatsu. \s1 Dios Yayam wamracunata cuidan \r (Lucas 12:22-31) \p \v 25 “Tsaypitanam Señor Jesucristo discïpuluncunata nirgan: Ama yarpachacuyaytsu. ‘¿Imanörag cawashag? ¿Imatarag micushag? ¿Imatarag upyashag? ¿Imatarag shucucushag?’ nirga. Tsay micuypitaga caway vïdayquicunam mas välen y llatapayquicunapitapis gamcunam mas väleyanqui. \v 26 Masqui tantiyacuyay mana imannag pishgocuna ni imapag yarpachacur cawacuyanganta. Paycunga manam murucuyantsu ni cosechayantsu ni micuynincunapis goriyantsu churacuyänanpag. Cieluchö caycag Dios Yayam paycunataga mas pacha junta garan. ¿Acäsu gamcunaga manacu tsay pishgocunapitapis mas väleyanqui? \v 27 Mayjina yarpachacurpis, ¿maygayquitan tsay yarpachacuycunawan juc öra masllapis cawayanqui? \v 28 Tsaynö caycaptinga, ¿imanirtan llatapayquicunallapag alläpa yarpachacuyanqui? Masqui jircacunachö waytacuna wiñagta ricäyay. Paycunaga manam arucuyantsu ni putscacuyantsu. \v 29 Tsaymi niyag: Waytacuna cuyacuypag cangannöga, manam unay rïcu rey Salomónpa chipacyag llatapanllapis waytacuna alläpa cuyacuypag canganwanga iwalargantsu. \v 30 Tsaynömi canan shumag jircacunachö gewacuna wiñayan. Pero warayga ninawan ruparmi jancat ushacasquiyanga. Dios Yayaga tsaynö ichishag goracunata llatapatsinganpitapis, mas shumagmi gamcunataga llatapatsiyäshunqui, ¡Diosman mana criyig runacuna! \v 31 Tsaymi ama yarpachacuyaytsu: ‘¿Imatarag micushun? ¿Imatarag upyashun? o ¿Imawantan shucucushun?’ nirga. \v 32 Tsaynö yarpachacurmi Dios Yayaman mana criyicugcunaga cawayan. Pero gamcunataga cieluchö caycag Taytayquicunam imayquicuna faltangantapis musyarnin yanapayäshunqui. \v 33 Tsaymi gamcunaga Dios Yayapa Mandacuy Reynonta ashiyay, Pay munanganllata rurarnin. Tsaynö cawayaptiquim, Dios Yaya garayäshunqui llapan wanayangayquicunatapis. \v 34 Ama yarpachacuyaytsu: ‘¿Imanörag waray cashag?’ Waray junagpag yarpachacuyänayquipagga, cada junagmi siempri ima pruebacunallapis canga. \c 7 \s1 Ama runamajiquicunata juzgayaytsu \r (Lucas 6:37-38,41-42) \p \v 1 “Dios Yaya mana juzgayäshunayquipag, ama runamajiquicunata juzgayanquitsu. \v 2 Runamajiquicunata juzgarnin culpatsayangayquinöllam Dios Yayapis juzgarnin culpatsayäshunqui. Quiquiquicuna atscata o wallcallatapis garacuyangayquinöllam quiquin Dios Yayapitapis chasquiyanqui. \v 3 Runamajiquipa ñawinchö ichic shumpa caycagnö jutsanta ricänayquipagga, quiquiquipa ñawiquichö jatun gerunö jutsayquitarag musyanquiman. \v 4 Si quiquiquipa jutsayqui ñawiquichö jatun gerunö caycaptinga ¿imanirtan runamajiquipa ‘ñawinpita shumpata jipiscamushag’ ninqui? \v 5 ¡Ä, allitucug janan shongo! Quiquiquirag puntata ñawiquichö caycag geruta jorgonquiman. Tsaymi sïga mas shumag ricanquiman jucpa ñawinpita shumpata jipinayquipagpis. \p \v 6 “Dios Yayapagcagtaga ama allgota garayanquitsu ni väleg perlascunatapis cuchicunaman jitariyanquitsu. Si tsaynö rurayaptiquiga quiquiquicunapa contrayquicuna shärirtag, jarutacurnin jancat ñututsir ushasquiyäshunquiman. \s1 Mañacurnin ashiyay puncuta tacacur \r (Lucas 6:31; 11:9-13) \p \v 7 “¡Mañacuy! Dios Yayaga mañacungayquita garashunquim. ¡Ashiy! Ashingayquitapis taritsishunquim. ¡Tacacuy! Dios Yayaga puncutapis quichapushunquim. \v 8 Tsaymi mañacugcagga chasquinga. Ashigcagga taringa. Puncuta tacacugtaga quichapungam. \p \v 9 “¿Acäsu wamrayquicuna ‘Tantata garamay’ niyäshuptiqui, rumitatagcu aptarcatsiyanqui? \v 10 Tsaynöllam ‘Taytay, pescädota garamay’ niyäshuptiquipis ¿Acäsu culebratatagcu aptarcatsiyanqui? \v 11 Tsaynö mana alli rurag caycarpis, wamrayquicunataga allicunatam garayanqui. ¡Gamcunapita mas alli cayninwanmi, cieluchö caycag Tayta Diosga llapan mañacugcunatapis mas allicagcunata garanga! \p \v 12 “Gamwan allita rurananta munangayquinölla, gampis runamajiquiwan imatapis allillata ruranqui. Caypagmi Moiséswan unay profëtacunapis willacuyargan, Diospa Palabran llapan yachatsicuyanganchö. \s1 Runacunapagga ishcay nänim can \r (Lucas 13:24) \p \v 13 “Quichqui puncupa yaycuy. Jatun puncupa fäcil yaycugcunaga jatun nänipam mana allicunata rurayanganpita infiernuman aywayanga. Tsaypa aywagcunaga atscagmi cayan. \v 14 Pero quichquim puncupis llanum nänipis gloriachö alli cawayman aywanapagga. Wallcagllam tsay puncuta gloriaman aywayänanpag tariyanga, alläpa aja captin. \s1 Plantataga wayuyninpitam regentsic \r (Lucas 6:43-44) \p \v 15 “Cuidacuyay llullacur, ‘Dios Yayapa willacugninmi cä’ nir, mana alli yachatsicugcunapita. Paycunaga imayca manshu üshanömi yachatsicuyan mantsaypag pumanö caycar. \v 16 Cawaynincuna imanö canganta ricarmi, mana alli willacug cayanganta musyayanqui. Wayuyninpitam imanö früta canganta regentsic. Manam casha montipitatsu ïgosta pallantsic. \v 17 Tsaynöllam allicag frütaga allita wayun. Pero mana allicag frütaga mana allitam wayunpis. \v 18 Alli plantaga manam wayunmantsu mana alli frütataga. Mana alli plantaga manam wayunmantsu alli frütataga. \v 19 Tsay mana alli wayug plantataga wallusquirmi, ninachö cayantsic. \v 20 Tsaymi juc jachatapis wayuyninpita regentsic. Tsaynö ruranganta ricarmi, llullacunganta o mana llullacungantapis musyayanqui.” \s1 Manam llapantsu Dios Yayapa Mandacuy Reynonman yaycuyanga \r (Lucas 13:25-27) \p \v 21 “Manam llapan Señor, Señor nimagcunatsu, Dios Yayapa Mandacuy Reynonman yaycuyanga, sinöga cieluchö caycag Dios Yaya munangannö cawagcunallam Mandacuy Reynonman yaycuyanga. \v 22 Cay patsa ushacangan junag juiciu finalchömi, atscag runacuna niyämanga: ‘Señor, Señor nogacunam shutiquichö yachatsicur, runacunapita supaycunatapis gargornin, atsca milagrucunatapis rurayashcä.’ \v 23 Tsaynö niyämaptinmi nishag: ‘¡Nogapita nogapita witiyay, manam gamcunata regeyagtsu!’ \s1 Yachayyog runa y mana musyag upa runa wajita rurayangan \r (Marcos 1:22; Lucas 6:47-49) \p \v 24 “Yachatsicungäta cäsucurnin cumpligcunaga, alli yachayyog runa gaga jananchö rumiwan cimientuta rurasquir wajita shäritsignömi cayan. \v 25 Wajita rurar ushasquiptin alläpa tamyawan mayu jegaptinpis manam ushmurnin ni wayra pücaptinpis, tsay wajiga shicwangatsu rumi jananchö rurashga car. \v 26 Pero yachatsicungäta wiyaycar, mana cäsucugcunaga mana musyag upa runa agoshga jananchö wajita shäratsignömi cayan. \v 27 Tsay runa wajinta rurarnin ushasquiptin, alläpa mangäda tamyawan mayucunapis jegargan. Tsaymi alläpa wayra pücamuptin, tsay waji mantsacaypag juchurnin jancat ushacasquirgan.” \p \v 28 Señor Jesucristo parlarnin ushasquiptinmi, runacuna alläpa mantsacashga cayargan. \v 29 Payga manam ley yachatsicugnincunanötsu yachatsicurgan, sinöga alläpa yachayyog poderninwanmi. \c 8 \s1 Señor Jesucristo wicuwan geshyagyashata cuticätsin \r (Marcos 1:40-45; Lucas 5:12-16) \p \v 1 Jircapita Señor Jesucristo urämuptinmi, atscag runacuna gatiyargan. \v 2 Tsaymi wicuwan melanaypag geshyagyasha runa Señor Jesucristopa puntanman gongorpacuycur nirgan: “Taytay, voluntäniqui captinga cuticaycatsillämay, melanaypag mana canäpag” nir. \v 3 Tsaynam Señor Jesucristo maquinwan yataycur runata nirgan: “¡Munämi cuticashgana limpiu canayquita!” Tsaynö niycuptillanmi, geshyagyasha canganpita jina öra cuticasquirgan. \v 4 Sänutana ricaycurmi Señor Jesucristo nirgan: “Ama ni pitapis cuticätsingagta willanquitsu. Sinöga canan ayway sacerdöti ricäshunayquipag. Tsaychö ‘Dios Yayapag’ unay Moisés mandacungannö ofrendata garanqui. Tsaynö ruraptiquim, runacuna musyayanga wicu geshyaypita cuticasquir manana melanaypag cangayquita.” \s1 Señor Jesucristo cuticätsin romäno capitanpa wätayninta \r (Lucas 7:1-10; Juan 4:43-54) \p \v 5 Señor Jesucristom Capernaum marcaman yaycurgan. Tsaymanmi romäno capitan chaycur, Señor Jesucristota rugarnin \v 6 nirgan: “Taytay, wajïchömi juc wätaynï alläpa antsa geshyaycan, chaquintawan maquintapis mana cuyutsiyta puedir.” \v 7 Tsaynam Señor Jesucristo nirgan: “Aywashag cuticätsinäpag.” \v 8 Tsaymi romäno capitan nirgan: “Taytay, nogaga manam ni imapis callätsu wajïman yaycunayquipagga. Caylläpita poderniquiwan mandaycuy wätaynï cuticasquinanpag. \v 9 Nogapis mandagnïpa mandädunchömi cä. Nogapa mandädüchömi soldäducunapis cayan. Soldäduta ‘Ayway’ niptïga aywanmi. Jucninta ‘Shamuy’ niptïpis shamunmi. Wätaynïta ‘cayta ruray’ niptïpis ruranmi.” \v 10 Tsayta wiyaycurnam Señor Jesucristo mantsacagnörag alläpa cushicur discïpuluncunaman tumaycur nirgan: “Niyagmi, cay runa criyicungantanöga, manam ni imaypis Israel naciunchö tarishgatsu cä. \v 11 Tsaymi niyag: Maytsay naciuncunapita shamurmi, atscag runacuna Dios Yayapa Mandacuy Reynonman yaycuyanga. Tsaychömi israelcunapa taytancuna Abraham, Isaac, Jacob, goricar pagta jamaycur micuyanga. \v 12 Tsay Mandacuy Reynonman yaycugpagcagcunam wagta tutapayman gargoshga cayanga. Tsaymi alläpa wagarnin, quiruncunatapis regochyätsirrag sufriyanga.” \v 13 Tsaymi capitanta Señor Jesucristo nirgan: “Wajiquiman cuticuy. Criyicamungayquinömi canga.” Tsaymi jina öralla capitanpa wätaynin cuticasquirgan. \s1 Pedropa suegranta Señor Jesucristo cuticätsin \r (Marcos 1:29-31; Lucas 4:38-39) \p \v 14 Tsaypitanam Señor Jesucristo Pedropa wajinman aywargan. Wajiman yaycusquirnam, Pedropa suegran fiebrewan geshyar cämachö ujuraycagta tarirgan. \v 15 Tsaymi Señor Jesucristo warmipa maquinta aptarcuptin, achachaynin pärasquirgan. Achachaynin pärasquiptinmi Pedropa suegran jina öra sharcamur Señor Jesucristota micuynin servirgan. \s1 Señor Jesucristo atscag geshyagyashacunata cuticätsin \r (Marcos 1:32-34; Lucas 4:40-41) \p \v 16 Patsa tsacaycaptinam, Señor Jesucristoman astcag supayyog runacunata chätsiyämurgan. Tsaymi Señor Jesucristo “Yargoyay” nir, supaycunata runacunapita gargorgan. Tsaynömi llapan geshyagyashacunatapis cuticätsirgan. \v 17 Señor Jesucristo tsaynö ruraptinmi cumplirgan, unay Dios Yayapa profëtan Isaías gellgarnin ningan: “Paymi alläpa llaquishga llapan sufrimientuntsiccunatawan imayca nanay geshyaynintsiccunatapis apargan.”\x + \xo 8:17 \xt Is 53:4.\x* \s1 Señor Jesucristota gatirayta munagcuna \r (Lucas 9:57-62) \p \v 18 Tsayman atscag runacuna juntapuyaptinmi, discïpuluncunata Señor Jesucristo nirgan: “Gocha wac tsimpanman päsashun.” \v 19 Señor Jesucristo büquiman yaycunanpag caycaptinnam, juc ley yachatsicug witiycur nirgan: “Maestru, maypa aywaptiquipis gatishayquim.” \v 20 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Atogcunapapis machaynincuna canmi; pishgocunapapis geshuncuna canmi. Pero Dios Yayapita Shamushga Runapaga, manam iman cantsu ni maychö jamaycur shütaycunällapagpis.” \p \v 21 Tsaypitam juccag gatiragnin Señor Jesucristota nirgan: “Taytay, gamta gatiränagpag taytätarag puntata pampascamushag.” \v 22 Pero Señor Jesucristonam nirgan: “Gamga nogata gatimay. Wañushgatanaga mana rasumpa firmi criyicur imayca wañushganö caycagcuna pampacuyätsun.” \s1 Señor Jesucristo wayrawan lamar lagchicagta päratsin \r (Marcos 4:35-41; Lucas 8:22-25) \p \v 23 Tsay büquimanmi, Señor Jesucristowan discïpuluncuna yaycuyargan. \v 24 Lamar pullanta aywaycäyaptinmi, illagpita alläpa wayrar gallaycamurgan lamar yacuta lagchicätsirrag büquitapis tsapaypa. Tsay öraga Señor Jesucristo puñucashgam caycargan. \v 25 Tsaymi discïpuluncuna riccharcatsir niyargan: “¡Señor, Señor, salvaycayällämay! ¡Yacuman tallpucaycantsicnam!” \v 26 Señor Jesucristo riccharcurmi nirgan: “¿Imanirtan mantsacäyanqui? ¡Dios Yayaman mana firmi criyicugcuna!” Tsaynö nir ichircurmi, wayratawan yacuta manana lagchicänanpag piñapar mandargan. Tsaymi jina öra wayrarnin yacu lagchicaycarpis patsallanchö jancat pärasquirgan. \v 27 Tsaynö mandanganta ricaycurmi, discïpuluncuna alläpa mantsacarnin ninacuyargan: “¡Cayga imanö runatan wayrawan lamar lagchicaycarpis mandanganta cäsunanpagga!” \s1 Gadara marcachö ishcay runata supay löcuyätsingan \r (Marcos 5:1-20; Lucas 8:26-39) \p \v 28 Tsay wac tsimpa Gadara niyangan marcaman Señor Jesucristo chaycuptinmi, panteonpita ishcag supayyog runacuna shayämurgan. Tsay runacuna mantsaypag löcuyashga magacur cayaptinmi, alläpa mantsarnin tsaycunapaga ni pipis päsargantsu. \v 29 Tsay supayyog runacunam gayaraypa niyargan: “¿Diospa Tsurin Jesús, imatatan nogacunawan munanqui? ¿Caymancu shamushcanqui manarag castïgu öra chämuptin castigayämänayquipag?” \v 30 Paycunapita mas washalächömi atsca cuchicunata mitsiycäyargan. \v 31 Tsaymi Señor Jesucristota supaycuna niyargan: “Cay runacunapita gargayämarga, tagay cuchicunaman yaycucuycuyänäpag cachaycayällämay.” \v 32 Tsaynö niyaptinnam Señor Jesucristo nirgan: “Aywayay.” Tsaymi tsay ishcan runacunapita yargosquir, supaycuna cuchicunaman yaycuyargan. Tsaynö yaycusquiyaptinnam, llapan cuchicuna löcuyar jircapita gochaman jegar ushacäyargan. Tsay yacuchömi shingarnin wañuyargan. \p \v 33 Cuchi mitsicugcunapis alläpa mantsacarmi, marcancunapa cörrilla cuticuyargan. Marcancunaman chaycurnam, Señor Jesucristo löcucunapita supaycunata gargongantawan llapan päsangancunata willacuyargan. \v 34 Tsaymi tsay marcapita llapan runacuna Señor Jesucristo caycanganman shayämurgan. Señor Jesucristota ricaycurnam, marcancunapita aywacunanpag alläpa rugayargan. \c 9 \s1 Señor Jesucristo cuerpun mana cuyuypa geshyagyashata cuticätsin \r (Marcos 2:1-12; Lucas 5:17-26) \p \v 1 Señor Jesucristo büquiman lätarcurmi wac tsimpapa päsarnin, Capernaum marcanman chargan. \v 2 Tsaymi Señor Jesucristoman cuerpun usuncaywan mana cuyucuypa geshyagyasha runata tsacrancawan apayämurgan. Señor Jesucristo rasumpa firmi criyicuyanganta musyarmi nirgan: “¡Cushicuy ïju! Cananga llapan jutsayquipitam perdonashgana canqui.” \v 3 Tsaynö niptinmi, waquincag ley yachatsicugcuna pacayllapa ninacuyargan: “Cay runaga Diostucurmi ‘Perdonagmi’ nirnin Diospa contran parlaycan.” \v 4 Tsaynö pacayllapa parlarnin yarpäyanganta musyarmi, Señor Jesucristo nirgan: “¿Imanirtan shongollayquicunachö mana allicunata yarpäyanqui? \v 5 ¿Imatan mas fäcil ninan ‘Jutsayquipitam perdonashgana canqui’ o ‘¡Sharcur puriy!’ ningäcu? ¿Acäsu ‘Perdonashganam canqui’ ninanga mas ajatagcu? \v 6 Pero cananmi musyatsiyäshayqui cay patsachö runacunapa jutsancunata perdonanäpag poderyog cangätawan, Diospita Shamushga Runa cangäta. Tsayta musyayänayquipagmi canan ricäyanqui.” Tsaypitanam geshyagyasha runata nirgan: “¡Ichiy! ¡Cananga tsacrancayquita apacurcur wajiquiman cuticuy!” \v 7 Tsaynö niptinnam, jina öra sharcurnin cuticasquir wajinpa aywacurgan. \v 8 Tsayta ricaycurmi runacuna alläpa mantsacashga Dios Yayata alabayargan, tsaynö runacunata cuticätsinanpag podernin garanganpita. \s1 Señor Jesucristo Mateota discïpulun cananpag gayan \r (Marcos 2:13-17; Lucas 5:27-32) \p \v 9 Tsaypita Señor Jesucristo aywarmi, impuestucunata cobracuyänan wajichö Mateota jamaycagta ricargan. Tsaymi nirgan: “¡Shamuy nogata gatirämay!” Tsaynö niptinmi, Mateo sharcur Señor Jesucristowan aywargan. \p \v 10 Tsaymi Mateopa wajinman aywayargan. Tsaymanmi atscag impuestu cobragcunawan waquincag mana alli ruragcunapis shayämurgan, Señor Jesucristowan y discïpuluncunawanpis pagta micuyänanpag. \v 11 Tsayta ricaycurmi ley yachatsicugcuna Señor Jesucristopa discïpuluncunata niyargan: “¿Imanirtan maestruyquicunaga impuestu cobragcunawan y mana alli rurag jutsasapacunawan pagta micun?” \v 12 Tsayta wiyaycurmi Señor Jesucristo nirgan: “Geshyagyashacunam mëdicotaga wanayan, manam sänucunatsu. \v 13 Pero ¡Aywar yachacuyay! ¿Diospa Palabranchö imapag gellgashga canganta? ‘Nogaga runamajiquita cuyarnin llaquipänayquitam munä. Manam munätsu Dios Yayapag nir, üshacunata wañutsirnin cushicatsimänayquita.’ Nogaga manam jutsannagcunata ashigtsu shamushcä, sinöga jutsasapacunata ashirnin perdonanäpagmi shamushcä.”\x + \xo 9:13 \xt Os 6:6.\x* \s1 Señor Jesucristota ayünopag tapuyan \r (Marcos 2:18-22; Lucas 5:33-39) \p \v 14 Juan Bautistapa gatiragnincuna shayämurmi, Señor Jesucristota tapurnin niyargan: “Nogacunawan fariseocunaga imaypis ayunayämi, ¿imanirtan discïpuluyquicunaga ayunayantsu?” \v 15 Señor Jesucristonam contestargan: “¿Acäsu llaquishgacu cayanman juc casamientuman invitashgacuna, noviowan pagta caycarga? Pero juc junag chämungam noviota apayänanpag. Payta apasquiyaptinmi sïga llaquishga car mana micurnin ayunayanga. \p \v 16 “Manam ni pipis macwa rachishga llatapata mushog remenduwan remendantsu. Si mushog tëlawan remendaptinga gentirmi mas peor rachiscatsinga. \v 17 Tsaynöllam ni tsayrag rurashga aswatapis jirpuntsictsu macwa tsillishga puyñumanga. Tsay macwa puyñu\f + \fr 9:17 \ft Señor Jesucristo tsay tiempuchö parlargan, runacuna imanö vïnota suelapita rurashga bolsacunaman wiñäyanganta.\f* mushog aswawan paquisquiptinmi, puñuntin aswapis jancat ushacasquiyanga. Tsaymi tsayrag mushog rurashga ashwataga, juc mushog puyñuman wiñantsic ishcanpis mana ushacayänanpag.” \s1 Jairopa wañushga warmi wamranwan juc geshyagyasha warmi \r (Marcos 5:21-43; Lucas 8:40-56) \p \v 18 Tsaychö Señor Jesucristo parlaycaptinmi, judiucunapa juc mandagnincuna chaycamur puntanman gongorpacuycur nirgan: “Warmi wamrallämi wañuycanna, si gam shamurnin maquiquita jananman churaycuptiquiga cawangaragmi.” \p \v 19 Tsaypita sharcurnam Señor Jesucristo discïpuluncunata pusharcur tsay runawan aywayargan. \v 20 Tsaypa aywaycaptinnam chunca ishcay watana yawar apaywan geshyagyasha warmi, Señor Jesucristopa gepallanpa witiycur llatapanpa puntanta yataycurgan. \v 21 Tsay warmiga yarpayllanchö nirgan: “Llatapanpa puntanta yataycurllam cuticasquishag.” \v 22 Tsaynö yataycuptinmi Señor Jesucristo tumaycurnin, warmita ricaycur nirgan: “Ama mantsacaytsu, ïja. Rasumpa firmi criyicamungayquipitam cuticashcanqui.” Tsay warmiga jina öram sänu ticrasquirgan. \p \v 23 Tsaymi mandacug runapa wajinman Señor Jesucristo chaycurnin, runacuna lautata töcarnin vigiliaycäyagtawan timpull timpull wagaycäyagta tarirgan. \v 24 Tsayta ricaycurmi Señor Jesucristo nirgan: “Caypita witiyay. Wamraga puñuycanllam, manam wañushgatsu.” Tsaynö niptinnam asipäyargan. \v 25 Tsaynö runacunata gargosquirmi wamra caycanganman yaycusquir, maquipita achcurcurgan. Tsaymi jina öra cawascamur sharcamurgan. \v 26 Señor Jesucristo tsaynö cawatsimungantam, maytsay estansiacunachöpis musyayargan. \s1 Señor Jesucristo ishcay gapracunata cuticätsin \p \v 27 Tsaypitam Señor Jesucristo yargosquir aywacuptin, ishcay gapracuna gepanta aywarnin gayaraypanö niyargan: “¡Rey Davidpa ayllun Jesús, llaquipaycäyällämayri!” \v 28 Juc wajiman yaycusquiptinnam, tsay gapracunapis gepanta yaycuyargan. Tsaymi Señor Jesucristo tapurnincuna nirgan: “¿Gamcunaga rasumpacu criyiyanqui cuticätsiyänagpag poderyog cangäta?” Tsaynö niptinnam “Aumi, Taytay criyicuyällämi” niyargan. \v 29 Tsaymi Señor Jesucristo ñawincunata yataycur nirgan: “Gamcuna criyiyangayquinö catsun.” \v 30 Maquinwan yataycuptillanmi ñawincuna sänu ticrasquiyargan. Tsaynö sänu ticrasquiyaptinmi, Señor Jesucristo nirgan: “Ama pitapis willacuyanquitsu caynö cuticätsiyangagtaga.” \v 31 “Ama willacuyanquitsu” nicaptinpis, ishcan aywarmi llapan runacunata marcan marcan Señor Jesucristo cuticätsinganta willacuyargan. \s1 Señor Jesucristo juc upata cuticätsin \p \v 32 Gapracuna aywacusquiyaptinmi, Señor Jesucristoman runacuna apayämurgan supay yaycusquir upayätsishga runatapis. \v 33 Tsaymi Señor Jesucristo supayta gargosquiptinrag tsay upa parlarnin gallaycurgan. Tsaychö runacunanam mantsacashga ricapänacur ninacuyargan: “¡Cay runa rurangantanöga manam ni imaypis cay Israel naciunchöga ricashgatsu cantsic!” \v 34 Tsaynö niyaptinmi fariseocuna niyargan: “Cay runaga supaycunata gargon, mas poderyog Supaypa poderninwanmi.” \s1 Señor Jesucristo runacunata cuyarnin llaquipan \p \v 35 Señor Jesucristom marcan marcan purir, israelcuna goricäyänan wajicunachö yachatsicurgan Mandacuy Reynonpa Alli Willacuyninta. Tsaynöllam tucuyläya geshyaywan geshyagyashacunatapis cuticätsirgan. \v 36 Runacunata ricaycurmi Señor Jesucristo llaquiparnin cuyapar yarpargan: “Cay runacunaga alläpa maltratashga, mana salvacuyta puedirmi, mantsacar witsicashga mitsigninnag üshacunanö yarpachacuywan llaquishga caycäyan.” \v 37 Tsaymi discïpuluncunata Señor Jesucristo nirgan: “Rasumpam atscag runacuna imayca atsca cosëchatanö gorinapag cayan. Pero cosechagnö gorigcunanam wallcaglla cayan. \v 38 Tsaymi Dios Yayata mañacuyay arugnincunata cachamunanpag, imayca cosëchata gorignö Mandacuy Reynonman llapan runacunata goriyämunanpag.” \c 10 \s1 Señor Jesucristo chunca ishcay discïpuluncunata gayan \r (Marcos 3:13-19; Lucas 6:12-16) \p \v 1 Tsaypitam Señor Jesucristo chunca ishcay discïpuluncunata gayasquir, poderninta garargan runacunapita supaycunata gargoyänanpag, tucuyläya geshyaywan geshyagyashacunatapis cuticätsiyänanpag. \v 2 Cay chunca ishcay discïpuluncunapam shutincuna cargan: \q1 Simón (juccag shutinmi Pedro cargan), \q1 Simónpa waugen Andrés, \q1 Zebedeopa tsurincuna Santiago Juanwan. \q1 \v 3 Felipe, \q1 Bartolome, \q1 Tomas, \q1 impuestu cobrag Mateo, \q1 Alfeopa tsurincag Santiago, \q1 Tadeo, \q1 \v 4 “Celote niyangancag” Simón \q1 y Señor Jesucristota ranticug Judás Iscariote niyangan. \s1 Señor Jesucristo discïpuluncuna yachatsicuyänanpag mandangan \r (Marcos 6:7-13; Lucas 9:1-6) \p \v 5 Señor Jesucristom chunca ishcay discïpuluncunata caynö yachatsirnin cachargan: “Ama juclä runacunapa marcancunaman ni Samaria marcacunapapis aywayanquitsu. \v 6 Mas bien Israel runacunallaman aywayanqui, paycunam imayca ogracashga üshanö caycäyan. \v 7 Aywarnin yachatsicur niyanqui: ‘Öra chaycämunnam rasumpa firmi criyicugcunata Dios Yaya Mandacuy Reynonman gorinanpag. Tsay cielu Reynonchömi imayyagpis gamcuna cawayanqui.’ \v 8 Geshyagyäshacunata cuticätsir wañushgacunatapis cawatsiyanqui. Garan ismuypa wicuwan geshyagyashacunatapis limpiu cayänanpag cuticätsiyanqui. Supaycuna runacunaman yaycushgatapis gargoyanqui. Gamcuna Dios Yayapa poderninta denbaldilla chasquiyangayquinö, tsaynö denbaldilla yachatsicurnin llapan geshyagyashacunatapis cuticätsiyanqui. \p \v 9 “Ama gellayta, cobrita ni goritapis alporjayquichö apayanquitsu. \v 10 Ama millcapatawan mödacuyänayquipag llatapayquicunata ni cutamatapis apayanquitsu. Shucuräyangayqui llangeyquicunallawan aywar, ama ni tucrutapis apayanquitsu. Arupucugcunataga imaypis patsätsirmi micuynincuna garayan. \p \v 11 “May marcaman charpis, alli rurag runallata ashiyanqui. Wajinman posadacurga tsayllachö cacuyanqui juclä marcaman aywayangayquiyag. \v 12 Tsay wajiman charga, ‘Shumag alli päsacuychö cawacuyay’ nir, wajiyogta saludayanqui. \v 13 Tsay wajiyog alli runa captinga, Dios Yayapa bendiciunnin chasquinganmi, wajinchö caycagcunawan quëdanga. Pero mana alli runa captinga, tsay bendiciunpis paycunawan mana quëdarmi gamcunaman cutimunga. \v 14 Chäyangayqui marcachö o wajichö yachatsicuyänayquipag mana chasquiyäshuptiquiga, tsay marcapita o wajipita chaquiquicunachö allpatapis tapsicusquir aywacuyanqui. Tsaynö chaquïcunapita allpata tapsicusquir aywacuyangayquim, imayca ‘Mana chasquiyämangayquipitam Dios Yayapa castïgun gamcunaman chämunga’ nignö canga. \v 15 Rasuntam niyag: Dios Yayam tsay marcachö täcugcunataga cay patsa ushacangan junagchö alläpa mantsacaypag castiganga, Sodoma y Gomorra marcacunata ninawan rupatsir ushacätsinganpitapis masrag. \s1 Runacunam chiquir gaticachäyäshunqui \p \v 16 “Gamcunataga cachayag imayca atogcunapa rurinman üshacunata cachaycugnömi. Tsaymi gamcunaga imayca culebra imatapis alläpa musyag cangannö shumag yarpachacur, imayca palomanö jutsannag cayay. \v 17 Prësur autoridäcunaman aparmi, Israel runacunalla goricäyänan wajicunachö magar astayäshunqui. Tsaymi cuidädu cayay. \v 18 Nogaraycum reycunaman mas puedigcag mandacug runacunaman apayäshunqui. Tsay reycunatawan mandacug runacunata y mana judiucagcunatam noga pï cangäta willacurnin musyatsicunqui. \v 19 Pero autoridäcunaman apayäshuptiqui ama yarpachacuyanquitsu, ‘¿Imanishagrag? ¿Imanörag parlashag?’ nirga. Parlayänayqui öram Dios Yaya yachatsiyäshunqui imata parlayänayquipagpis. \v 20 Tsaynö parlayaptiquim, cieluchö Taytayqui Dios Yayapa Espïritun parlanga yarpayniquicuna mana captinpis. \p \v 21 “Waquincagnam waugencunata ranticurnin autoridäcuna wañutsiyänanpag apatsiyanga. Taytancunanam wamrancunata wañutsiyänanpag apatsinga. Waquincagpanam wamrancunalla taytancunapawan mamancunapa contran shärirnin, autoridäcunaman apatsiyanga. \v 22 Nogata gatiräyämaptiquim, llapan runacuna chiquiyäshunqui. Pero mayganpis rasumpa firmi criyicurnin wañunganyag gatirämagcagga, salvacashgam canga. \v 23 Juc marcachö wañutsiyta munayäshuptiquiga, jucläpa geshpir aywacuyanqui. Rasuntam niyag: Gamcuna llapan Israel naciunta marcan marcan manarag purir ushayaptiquim, Diospita Shamushga Runa cay patsaman cutimushag. \p \v 24 “Maestrunpita masga manam estudiagcunaga mandacuy yachayyogga cayangatsu. Servicug wätayninpis manam mas poderyogtsu patronninpitaga. \v 25 Discïpuluncuna cushicuyanman maestrunnö carga. Wätayninpis cushicungam patronninnö carga. Tsay wajiyog patronta ‘Satanas’ nicarga, ¿Masragchi tsay waquincag aylluncunatawan servignincunataga despreciayanga? \s1 Pipitatan mantsacunantsic \r (Lucas 12:2-7) \p \v 26 “Tsaymi ama runacunapita mantsacäyaytsu. Imayca pacaragpis ricacangam. Pacayllapa imata rurayanganpis musyacangam. \v 27 Tutapaypa niyangagta, junagpa willacuyay. Yangalla willayangagta, wajiqui jananpita gayaycächaypa llapan wiyayänanpag willacuyay. \v 28 Wañutsicugcunapita ama mantsacuyaytsu. Wañutsishurniquipis, almayquitaga manam wañutsingatsu. Tsaypa rantinga mantsacuyay Dios Yayapa castïgunwan almay cuerpu infiernuman jancat ushacag aywayta. \v 29 ¿Rasumpacu ishcay pishgota ranticuyan juc cobrillawan? Tsaynö caycaptinpis Dios Yaya cay patsachö tsay cada pishgocunapagmi yarpachacun. Tsaymi Pay mana munaptinga ni jucllayllapis cay patsaman shicwamunmantsu. \v 30 Dios Yayagam agtsayquicuna ayca cangantapis juc juc yupashga catsin. \v 31 Ama ni imapitapis mantsacuyaytsu. Atsca pishgocunapitapis masmi gamcunaga väleyanqui. \s1 Señor Jesucristota rasumpa regegcunawan mana regegcagcuna \r (Lucas 12:8-9) \p \v 32 “Pipis runacunapa puntanchö ‘Nogam Señor Jesucristopag cä’ niptinga, nogapis cieluchö Dios Yayäpa puntanchö ‘Payga nogapam’ nishag. \v 33 Pero mayganpis runacunapa puntanchö nogapag ‘Manam Señor Jesucristota regëtsu’ niptinga, nogapis tsay runapagga Dios Yayäpa puntanchö ‘Manam regëtsu’ nishagmi. \s1 Señor Jesucristoraycum runacuna raquicäyanga \r (Lucas 12:51-53; 14:26-27) \p \v 34 “Ama nogapag yarpäyanquitsu ‘Señor Jesucristo shamur alli päsacuy cawaytam garamäshun’ nirga. Nogaga manam shamushcä alli päsacuy cawayta garayänagpagtsu, sinöga nogaraycu piñanacurnin raquicar cayänayquipagmi. \v 35 Tsaymi noga shamungäraycu \q1 taytanwan tsurin, \q1 mamanwan warmi wawan, \q1 suegranwan llumtsuynin contra cayanga. \q1 \v 36 Runacunapa chiquignincunaga quiquincunapa wajincunachö aylluncunallam cayanga.\x + \xo 10:36 \xt Miq 7:6.\x* \v 37 Maygan runapis taytantawan mamanta nogapita mas cuyarga, manam nogapa cananpag merëcintsu. Pï runapis wamrancunata nogapita mas cuyarga, manam nogapa cananpag merëcintsu. \v 38 Pipis imayca cruzta apagnö wañuyninyag servimar mana gatirämarga, manam nogapatsu canga. \v 39 Pipis quiquinpa vïdanta salvayta munarpis, vïdanta ograngam. Pero pipis nogaraycu wañugcagga, rasumpam cieluchö mana ushacag cawayta taringa. \s1 Dios Yayam rurangayquicunatanölla imaycatapis cutitsishunqui \r (Marcos 9:41) \p \v 40 “Gamcunata chasquiyäshurniquiga nogatapis chasquiyämanmi. Nogata chasquiyämarga, cachamagnï Dios Yayatapis chasquiyanmi. \v 41 Pipis Dios Yayapa willacugnin shamugta chasquirga, tsay willacugnöllam Dios Yayapita juc premiuta chasquinga. Tsaynöllam juc runata alli rurag canganpita chasquirga, tsay runapis Dios Yayapita alli premiuta chasquinga. \v 42 Pipis nogapa gatiramagnï canganraycu, juc järu chuya yacullatapis wactsa umilde runacunata garaycuptinga, rasumpam Dios Yayapis alli premiuta garanga.” \c 11 \p \v 1 Señor Jesucristo chunca ishcay discïpuluncunata yachatsirnin ushasquirmi, Galilea provincia marcacunachö täcugcunata yachatsirnin willacunanpag aywargan. \s1 Juan Bautistapa gatiragnincuna Señor Jesucristoman shayämun \r (Lucas 7:18-35) \p \v 2 Tsay witsanmi Juan Bautista carcelchö gaycuraycargan. Tsaychö gaycuraycarmi Señor Jesucristo willacurnin milagrucuna ruraycanganta wiyargan. Tsayta wiyasquirmi Juanga gatiragnincunata cachargan, \v 3 Señor Jesucristota tapuyänanpag: “¿Gamcu canqui Dios Yayapita shamugpagcag Cristo? o ¿Juctaragcu shuyäyäshag?” \v 4 Tsaynö tapuyaptinnam nirgan: “Juanman cutirnin willayay caychö wiyayangayquitawan ricäyangayquita. \v 5 Cananga gapracunam ricäyan, mana purigcunapis puriyanmi. Garan ismuypa wicuwan geshyagyashacunam cuticarnin limpium quëdayan. Upacunam wiyayan. Wañushgacunam cawayämun. Umilde wactsacunatam salvaciunpag Dios Yayapa Alli Willacuyninta willan. \v 6 Tsaynö nogaman imaypis rasumpa firmi criyimugcagga, alläpa cushishgam canga.” \p \v 7 Tsaypita Juan Bautistapa gatiragnincuna cutisquiyaptinnam, goricashga runacunata Juan Bautistapag Señor Jesucristo parlapar nirgan: “¿Imata ricagtan tsunyachö Juan caycanganman aywayargayqui? ¿Wayrawan shogosh cuyugta ricagcu? \v 8 Sinöga ¿Imagtan aywayargayqui? ¿Allish llatapashga runata ricagcu? Allish llatapashga runatagam ricantsic, reypa palacionchö caycäyagta. \v 9 Tsaypunga ¿Imata ricagtan aywayargayqui? ¿Dios Yayapa profëtan ricagcu aywargayqui? Juan Bautistam nogapa puntäta shamurnin willacurgan. Tsaymi payga llapan unay profëtacunapitapis mas allicag profëta. \v 10 Paypagmi Diospa Palabran gellgashgachöpis nirgan: \q1 ‘Gam chänayquipagmi puntayquita juc willacugnïta cachashag, \q1 imayca nänita allitsagnö runacunata, \q1 jutsayquicunata dëjasquir Dios Yayaman firmi criyicuyay ninanpag. \q1 Tsaynömi willacatsishag imayca alli nänipa aywagnö chänayquipag.’\x + \xo 11:10 \xt Mal 3:1; Ex 23:20.\x* \m \v 11 Rasuntam niyag: Manam ni pipis Juan Bautista alli importanti cangannöga ni pipis cananyag cashgatsu. Pero Dios Yayapa Mandacuy Reynonchö mas umildecagmi, Juan Bautistapitapis mas alli importanti runa canga. \p \v 12 “Juan Bautista shamunganpita cananyagmi Dios Yayapa Mandacuy Reynon chaycamun llapan poderninwan. Tsaymi runacuna gechunacurrag Dios Yayapa Reynonman yaycuyta munayan, Alli Willacuyninta wiyarnin cäsucur. \v 13 Llapan profëtacunawan Moiséspa leyninpis, Dios Yayapa Mandacuy Reynonpagmi willacuyargan. ‘Caynömi canga’ nir, asta Juan Bautista shamunganyag. \v 14 Si gamcuna rasumpa chasquiyta munayaptiquiga: Profëta shamunanpag cangan Elíasmi, Juan Bautistaga. \v 15 Wiyagcagga shumag tantiyacuyay. \p \v 16 “¿Canan tiempu runacunataga imawanrag iwalatsïman? Imayca pläzachö pucllarnin jamaraycag wamracunanömi, waquincagta gayaparnin caycäyan. \q1 \v 17 ‘Lautata töcashgapis manam tushuyargayquitsu. \q1 Llaquinaypagta cantashgapis manam wagayargayquitsu.’ \m \v 18 Tsay Juan Bautistaga ichicllata micurmi ni vïnotapis upyargantsu. Segïdum ayunar mallaglla cargan. Tsaynö cawaptinmi gamcunaga ‘Juan Bautistaman supaymi yaycushga’ niyargayqui. \v 19 Tsaymi Diospita Shamushga Runa car, micurnin upyar captï niyäman: ‘¡Tagay runaga alläpa micug upyagmi, amïgoncunapis impuestu cobragcunwan mana allita ruracag jutsasapacunam!’ ¡Pero Dios Yayapa yachayninga musyatsicun, llapan imaycatapis allillata rurar cawacuymi!” \s1 Jancatmi üshacäyanga mana criyicug marcacuna \r (Lucas 10:13-15) \p \v 20 Señor Jesucristom tsay marcacunachö mas atsca milagrucunata rurarnin piñapargan. Tsaynö atsca milagrucuna ruranganta ricaycarpis, jutsancunata manam arepenticur dëjayargantsu. Tsaymi Señor Jesucristo tsay marcacunapa contran nirgan: \v 21 “¡Alläpa llaquipaypagmi Corazin marca canqui! ¡Llaquipaypagmi Betsaida marca canqui! Tiro marcachöwan Sidon marcachö ricäyangayquitanö ricarga, unaynam llapan jutsancunata dëjayanman cargan. Jutsancunata rasumpa dëjayanganta musyacänanpagga, unaynam yana llatapata llatapacurcur, gagllancunata uchpawan pintacuyanman cargan. \v 22 Gamcunatam niyag: Cay patsa ushacangan junagchömi, Dios Yaya juzgayäshurniqui castigayäshunqui, Tirowan Sidon marca runacunata castiganganpitapis masrag. \v 23 Pero gamga Capernaum marcayqui ¿cieluyag apashga canantacu yarpanqui? Tsaynö apashga canganpa rantinmi, infiernuman jitarpushga canga. Sodoma marcachö milagrucunata marcayquichö rurangätanö rurashga captïga, cananyagmi llapan imaycanpis caycäyanman cargan. \v 24 Nogam niyag: Cay patsa ushacangan junagchömi, Dios Yaya juzgayäshurniqui castigayäshunqui, Sodoma marca runacunata castiganganpitapis masrag.” \s1 Señor Jesucristom “Nogaman shayämuy shütatsiyänagpag” nin. \r (Lucas 10:21-22) \p \v 25 Tsay öram Señor Jesucristo nirgan: “Tayta Dios, cieluchö patsachöpis Gammi alläpa mandacug canqui. Imanö cangayquitapis pacashcanquim musyagtucugcunapitawan alläpa estudiagcunapitapis. Tsaypa rantinmi, imayca pishi wamranö umildecagcunata tantiyatsishcanqui. Tsaypitam alläpa cushishga alabag. \v 26 Au, Dios Yaya, tsaynö munarnin rurangayquim alläpa cushitsishunqui. \p \v 27 “Tayta Diosmi llapan imaycacunatapis nogapa mandacuynïman churashcanqui. Tsaymi Dios Yaya gamlla pï noga cangätapis rasumpa regemanqui, manam waquincagcunaga regeyämantsu. Tsaymi noga Tsurinlla Dios Yayatapis regë. Manam ni pipis Dios Yayataga regengatsu, mana regetsiptïga. Noga Tsurin regetsingä runacunallam, Dios Yayataga rasumpa regeyan. \p \v 28 “Llapayqui llaquicur sufriywan pishipashgacuna, nogaman shayämuy shütatsiyänagpag. \v 29 Yanapayäshayquim imayca yüguta matancagnö, nogapita shumag yachacuyänayquipag. Nogaga alli shongoyog umildem cä. Tsaymi nogachö tariyanqui llapan yarpachacur llaquicuyniquicunawan imayca ajayaycunapitapis shütarnin jamaycuyänayquipag. \v 30 Manam ajatsu imayca yuntashganö nogapa yügö apaywan gepï aparïga.” \c 12 \s1 Señor Jesucristo yachatsicun jamay junagpag \r (Marcos 2:23-28; Lucas 6:1-5) \p \v 1 Juc jamay junagchömi Señor Jesucristo discïpuluncunawan trïgucuna rurinpa aywaycäyargan. Tsaymi discïpulucuna mallagasquir, trïguta quiptusquir uchuyargan. \v 2 Tsaynö rurayanganta ricaycurmi, fariseocuna Señor Jesucristota niyargan: “Ricay, canan jamay junagchö leynintsic mandacungannö proibido caycaptin, discïpuluyquicunaga tsayta ruraycäyan.” \v 3 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “¿Manacu Diospa Palabran gellgashga libruchö liyiyashcanqui, unay rey David yanagencunawan mallagasquir ruranganta? \v 4 Rey Davidga Dios Yayata adorayänan wajiman yaycusquirmi, ‘Cay tantaga Dios Yayallapagmi’ niyangan tantata jipiscamur, yanagencunawan micusquiyargan. Musyayangaquinöpis leynintsic mandacunganchöga tsay tantaga mandacug sacerdöticunallapagmi cargan. Davidpagwan yanagencunapagpis tsay tantata micuyänanpagga proibidom cargan. \v 5 ¿Manacu Moisés gellgangan leyta liyiyashcanqui? Jamay junagchöpis manam ni ima mana allitatsu rurayan, sacerdöticuna Dios Yayata adorayänan jatun wajichö arurnin mana jamarpis. \v 6 Tsaymi niyag: Nogagam mas mandacuy poderyog cä, Dios Yayata adorayänan wajipitawan tsay llapan mandacug runacunapitapis. \v 7 ¡Mä yarpachacuy! ¿Imapagtan Dios Yaya nirgan? Runamajiquita llaquipaptiquim, alläpa cushicü. Pero ‘Dios Yayapag’ nir, wätacunawan sacrificiuta rurarnin wañutsipacurga, manam cushitsimanquitsu. Tsay llapanta shumag tantiyarga, jutsannagcunata manam niyanquimantsu, ‘Gamga jutsata ruragmi canqui’ nirnin.\x + \xo 12:7 \xt Os 6:6.\x* \v 8 Noga Diospita Shamushga Runa carmi, jamay junagchöpis mandacug poderyog cä.” \s1 Tsaquishga maquiyog runa \r (Marcos 3:1-6; Lucas 6:6-11) \p \v 9 Tsaypita Señor Jesucristo aywarmi, Israel runacunalla goricayänan wajiman yaycurgan. \v 10 Tsay wajichömi juc runa tsaquishga maquiyog caycargan. Tsaymi tsaychö waquincagcuna Señor Jesucristota acusayänanpag pantatsiyta munayargan. Tsaynö pantatsiyta yarparmi, Señor Jesucristota tapuyargan: “¿Allicu o manacu jamay junagchö geshyagyashacunata cuticätsishwan? Leynintsic mandacunganchöga, imayca aruytapis proibinmi. Pero ¿gamga, imaninquitan?” \v 11 Señor Jesucristonam nirgan: “¿Manacu maygayquipis jamay junagchö üshayquicuna uchcuman jegasquiptin jorgoyanquiman? ¿Acäsu cananga jamay junagmi jina ‘Wañucutsunpis’ nircu, dëjasquiyanquiman? \v 12 Tsay üshapitapis masmi juc runaga välen. Tsaymi llapan leynintsicpis mandacun jamay junagchö imatapis allicunallata ruranapag.” \v 13 Tsaypitam runata Señor Jesucristo nirgan: “Maquiquita largamuy.” Tsaymi runaga maquinta largasquiptin, juccag maquin cangannölla jancat cuticasquirgan. \v 14 Pero fariseocunanam goricayänan wajipita piñashga yargosquir willanacuyargan, “¿Imanöllarag cay Jesústa wañuscatsishwan?” nirnin. \s1 Profëta Isaías unaypitana Señor Jesucristopag parlangan \p \v 15 Tsaynö yachatsinacur wañutsiyänanpag caycäyanganta musyasquirmi, Señor Jesucristo aywacurgan. Tsaynö aywacuptin atscag runacuna gatiyaptinmi, llapan geshyagyashacunata cuticätsirnin nirgan: \v 16 “Ama ni pï cangätapis willacuyanquitsu.” \v 17 Tsaynömi Diospa profëtan Isaías unay gellgangan cumplirgan: \q1 \v 18 “Caychömi acrangä servimagnï caycan. \q1 Paytam alläpa cuyä. Tsaymi alläpa cushitsiman. \q1 Paypa jananmanmi Espïritu Santota churashag poderöso cananpag. \q1 Tsaymi payga llapan naciuncunata juzgarnin willacunga, \q1 jutsayogcagta castigar jutsannagcagtaga mana castiganäpag. \q1 \v 19 Manam imatapis reclamarnin gayaycachangatsu. \q1 Manam vozllantapis cällicunachö ni maychöpis wiyayangatsu. \q1 \v 20 Tsillishga shogoshpis manam paquingatsu \q1 ni wañunar goshniycag mëchapis manam wañungatsu, \q1 asta llapan alli ruraycuna vencenganyag. \q1 Tsaynöllam wañunagnö llaquishga caycagcunatapis, \q1 mushog änimuta garanga. \q1 \v 21 Llapan naciun runacunam Payta cushishga yätsicur confiacuyanga.”\x + \xo 12:21 \xt Is 42:1,3-4.\x* \s1 Satanaspa poderninwanmi Jesúsga supaycunata gargon niyangan \r (Marcos 3:20-30; Lucas 11:14-23; 12:10) \p \v 22 Tsaypitanam Señor Jesucristoman juc gapra, mana parlag upapa shongonman supay yaycushga runata pushayämurgan. Tsay runata Señor Jesucristo cuticascatsiptinmi, ñawinpis ricargan y shiminpis parlargan. \v 23 Tsaychö goricashga runacunam mantsacashga Señor Jesucristopag tapunacur niyargan: “¿Cayga manatsurag Dios Yayapita shamunanpag unay rey Davidpa ayllunpita runa?” \v 24 Tsayta wiyaycurmi fariseocuna niyargan: “Cay runataga supaycunata mandag quiquin Satanasmi podernin entregashga supaycunata gargonanpag.” \v 25 Tsaymi Señor Jesucristo imanö yarpaycäyanganta musyarnin nirgan: “Juc naciunchö quiquincunapura chiquinacur maganacuyaptinga, tsay naciunga jancatmi ushacanga. Tsaynöllam juc marcachö täcug runacunawan juc wajichö täcugcunapis, quiquincuna pura chiquinacurnin raquicar ushacäyanga. \v 26 Si tsaynö quiquin Satanas supaynincunata chiquirnin gargorga, quiquillanmi jancat gargocurnin raquicaycan. Tsaynö carga ¿imanötagshi mandacuyninchöpis poderyog canman? \v 27 Gamcunaga yarpäyanqui quiquin Satanaspa poderninwan supaycunata gargongätam. Si tsaynö caycaptinga ¿pitan gatiragniquicuna supaycunata gargocuyänanpag podernincuna garashga? Tsaymi gatiragniquicunalla imata niyangayquitapis contrayqui juzgayäshunqui. Tsaynöpam rasumpa musyä mana tantiyarnin mana allicunallata yarpäyangayquita. \v 28 Pero Dios Yayapa Espïritu Santonpa poderninwan supaycunata gargoptïga, musyayay Dios Yayapa Mandacuy Reynon cay patsaman gamcunapag chämushgana canganta. \p \v 29 “¿Imanötagshi callpayog runapa wajinman yaycusquir, imantapis gechuyta puedinquiman manarag watarga? Tsay callpayog runata watasquirmi sïga, imaycantapis suwarnin gechunquiman. \p \v 30 “Pipis nogapa favornï mana carga, chiquignï conträmi caycan. Tsaynöllam imayca cosechagnö Mandacuy Reynöman runacunata mana gorïsimar yanapamagga, goringantapis jancat witsisquingalla. \p \v 31 “Tsaymi rasumpa niyag: Runacuna imayca jutsancunata rurayanganpitawan imayca mana alli parlayanganpitam Dios Yayaga perdonanga. Pero Espïritu Santopa contran mana allita parlayanganpitam sïga, ni imaypis perdonangatsu. \v 32 Diospita Shamushga Runa cangäpita, conträ mana alli parlag runacunataga Dios Yaya perdonangam. Pero Espïritu Santopa contran mana alli parlag runacunatam sïga, cay vïdachö ni wac vïdachöpis Dios Yaya perdonangatsu.” \s1 Plantataga wayuyninpitam regentsic \r (Lucas 6:43-45) \p \v 33 “Si gam shumag juc plantata cuidaptiquiga, tsaynö allishllatam wayungapis. Pero si mana alli cuidaptiquiga, tsaynö mana allillatam wayungapis. Plantatagam wayuyninpita alli o mana alli cangantapis regentsic. \v 34 ¡Culebra castacuna! Gamcunaga mana alli yarpayniquicuna captinmi, allitaga ni imaypis parlayanquitsu. Tsaymi runaga shongonchö yarpangannölla imatapis parlayan. \v 35 Shongoncuna alli captinga, allitam parlayan. Mana alli shongoyog carga, tsaynö mana allillatam parlayanpis. \v 36 Pero rasuntam niyag: Cay patsa ushacangan junag juiciu finalchömi, Dios Yaya runacunata juzganga cada palabrancunapita imayca mana väleg parlaycunata parlayanganpita. \v 37 Tsaymi quiquiquicunapa palabrayquicunallawan juzgayäshuptiqui, salvacashgapis o condenarnin catigashgapis canqui.” \s1 Mana alli runacuna Señor Jesucristo milagruta rurananpag mañayan \r (Marcos 8:12; Lucas 11:29-32) \p \v 38 Tsaypitanam waquincag fariseocunawan ley yachatsicugcuna Señor Jesucristota niyargan: “Maestru, nogacuna rasumpa ricarnin musyayänäpag mä juc milagruta ruramuy.” \v 39 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Gamcunaga llutan mana alli jutsacunata rurag cayniquicunawanmi milagrutarag ricayta munayanqui. Pero manam ni ima milagrullapis cangatsu, unay profëta Jonáswan ruracanganpitaga. \v 40 Tsay Jonásmi quimsa junag y quimsa pagas, jatun pescädopa pachanchö cargan. Tsaynöllam quimsa junag y quimsa pagas Diospita Shamushga Runapis pamparanga.\x + \xo 12:40 \xt Jn 1:17.\x* \v 41 Tsaymi cay patsa ushacangan juiciu finalchö Jonáspa tiempunchö cawag runacuna, mana alli rurag cayangayquipita juzgarnin shimpiyäshurniqui condenar garpuyäshunqui. Tsay Ninive marca runacunam profëta Jonás willacunganta wiyarnin cäsucur, jutsancunata dëjasquir Dios Yayaman cutirnin rasumpa mas firmi criyicuyargan. Tsaymi canan caychö caycag Diospita Shamushga Runaga, unay profëta Jonáspitapis mas poderöso. \v 42 Tsaynöllam cay patsa ushacangan juiciu finalchö, canan cawaycag runacunata Sabá naciunpita reyna juzgarnin shimpiyäshurniqui condenayäshunqui. Tsay reynaga alläpa carupitam shamurgan, Dios Yaya musyatsinganta unay rey Salomón parlagta wiyananpag. Tsaymi canan caychö caycag Diospita Shamushga Runaga, unay rey Salomónpitapis mas poderöso. \s1 Yargongan runaman supay cutin \r (Lucas 11:24-26) \p \v 43 “Runapita supay yargosquirmi, tsunya tsaqui patsacunapa aywarnin jamaycunapag sitiuta ashirnin purin. Tsaychö sitiuta mana tarirmi yarpan: \v 44 ‘Mejorga yargamungä wajïnö runaman cuticushag.’ Tsaymi tsaynö cutirninga yargamungan runataga tarin, imayca jäcug alli pitsapacurnin churapacushga limpiu wajitanö. \v 45 Tsayman cutirga, ganchis mas quiquinpitapis mas poderyog supaycunatam pushanga. Tsaymi llapan yaycusquir tsay runallachö täcuyaptin, punta canganpitapis mas peor mana alli runa canga. Tsaynöllam canan cawaycag runacunapis mas peor mana alli ticraycäyan.” \s1 Señor Jesucristopa maman waugencunawan \r (Marcos 3:31-35; Lucas 8:19-21) \p \v 46 Señor Jesucristo tsaynö yachatsicuycaptinmi, mamanwan waugencuna Paywan parlayta munarnin wagtachö shuyaraycäyargan. Tsaynö wagtallachö cayaptinmi, \v 47 mayganchi Señor Jesucristota willarnin nirgan: “Mamayquiwan waugeyquicunam wagtachö gamwan parlayta munar shuyaycäyäshunqui.” \v 48 Tsaynö willagnintanam, Señor Jesucristo nirgan: “¿Pitan nogapa mamäwan waugëcuna?” \v 49 Tsaypitam discïpuluncunata dëdunwan señalar nirgan: “Caycunam mamäwan waugëcunaga cayan. \v 50 Pipis cieluchö caycag Dios Taytä munangannö allillata rurar cawagcunam mamäwan waugëcuna y panïcunapis.” \c 13 \s1 Señor Jesucristo muruwan iwalatsicuypa yachatsicun \r (Marcos 4:1-9; Lucas 8:4-8) \p \v 1 Tsay wajipita yargosquirmi, Señor Jesucristo gocha cuchunman chaycur jamargan. \v 2 Tsayman maytsicag goricäyaptinmi, Señor Jesucristo büquiman lätarcur jamargan, atscag runacuna gocha cuchun pläyachö ichiraycäyaptin. \v 3 Tsaymi Señor Jesucristo tucuyläya iwalatsicuycunawan yachatsicur nirgan: “Juc runam murucug aywargan. \v 4 Tsay runa muruta magtsiptinmi, waquincagga näniman shicwasquiyaptin pishgocuna shamurnin upshasquiyargan. \v 5 Tsaynöllam waquincag murupis ranra allpaman shicwasquir, mana atsca allpa captin saslla jegascayämurgan. \v 6 Tsaymi chapanchö wallcalla allpa captin, rupay yargamur alläpa achachaptin tsaquisquiyargan. \v 7 Waquincag murunam cashacuna rurinman shicwasquir, jegarcamugllata cashacuna gopirnin jancat ushacascatsiyargan. \v 8 Pero waquincag murunam alli allpaman shicwayargan. Tsay alli allpaman shicwacag murucunaga mas alli jegamur pogormi, cada espïgachö juc pachacta, waquinnam sogta chuncata y waquincagnam quimsa chuncayag wayuyargan. \v 9 Tsaynö willacungäta shumag wiyacur tantiyacuyay.” \s1 Imanöpa Señor Jesucristo imaycawanpis iwalatsicurnin yachatsicungan \r (Marcos 4:10-12; Lucas 8:9-10) \p \v 10 Tsaypitanam Señor Jesucristoman discïpuluncuna witiycur tapuyargan: “¿Imanirtan imawanpis iwalatsicur runacunata yachatsicunqui?” \v 11 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Gamcunallatam imayca pacaraycagnö Dios Yayapa Mandacuy Reynon imanö canganta entenditsiyäshushcanqui. Pero waquincag runacunataga manam entenditsinragtsu. \v 12 Rasumpa firmi criyigcunatam Dios Yaya musyatsinga, alli criyicuyninwan Payta mas regeyänanpag. Pero mana rasumpa firmi criyigcunataga ichiclla criyicuyninwan musyangantapis jancatmi gongascatsinga. \v 13 Tsaymi imaycawanpis iwalatsicuypa yachatsicü. Ricaycarpis mana ricagnö wiyaycarpis mana wiyagnömi cayan. Manam ni juc tantiyacuyantsu. \v 14 Tsaymi canan cumpliycan Dios Yayapa unay profëtan Isaíaswan gellgatsir ningan: \q1 ‘Wiyaycarpis manam ni imay entendir musyayanquitsu. \q1 Ricaycarpis manam ni ima gocuyanquitsu. \q1 \v 15 Tsaymi cay runacunaga chucru shongoyog caynincunwan, \q1 Diospa Palabrantaga ni ichicllatapis yarpaynincunaman entendir chasquiyantsu. \q1 Mana wiyarmi ni juc entendirnin tantiyacuyantsu. \q1 Ñawincunapis imayca gepillashganö ricäyantsu. \q1 Tsaynöllam rinrincunapis mana wiyananpag y \q1 yarpaynincunawan mana tantiyayänanpag tsaynö cayan. \q1 Si tsaynö mana carga nogamanmi cutiyämunman cargan. \q1 Tsaymi nogaman cutiyämuptinga jutsancunapita perdonar \q1 cuticätsirnin salväman cargan.’\x + \xo 13:15 \xt Is 6:9-10.\x* \p \v 16 “Pero cushicuyay ricarnin cuentata gocur wiyarpis tantiyacugcuna. \v 17 Tsaymi rasunta niyag: Dios Yayapa unay profëtancunawan waquincag alli ruragcunam y atscagmi alläpa ricayta munayargan canan ricaycäyangayquita. Tsaynöllam wiyaycäyangayquitapis wiyayta munayargan. Pero alläpa munarpis manam ricäyargantsu ni wiyayargantsu gamcunanöga. \s1 Señor Jesucristo murucugwan iwalatsicur yachatsicun \r (Marcos 4:13-20; Lucas 8:11-15) \p \v 18 “Canan wiyarnin musyay murucugman iwalatsicuypa willacungäta. \v 19 Dios Yayapa Mandacuy Reynonpa Alli Willacuyninta wiyaycar, mana tantiyagcunaga muru näniman shicwagnömi cayan. Tsaymi shongonchö mana criyicunganpita Supay shamur, Alli Willacuy wiyangantapis gongatsinga, imayca pishgocuna muruta upshayangannö. \v 20 Pero pipis Dios Yayapa Alli Willacuyninta wiyaycur, saslla cushishga criyicurga, imayca ranra allpaman muru shicwagnömi cayan. \v 21 Tsaymi chapanchö allpa mana captin, achaywan tsaquirnin saslla shicwagnö, Dios Yayapa Alli Willacuyninraycu runacuna chiquirnin gaticachar sufritsiyaptin, imayca mana allicunamanpis saslla shicwanga. \v 22 Waquinnam imayca casha rurinman muru shicwashganö cayan. Dios Yayapa Alli Willacuyninta wiyaycarpis, quiquincunapa ruraynincunallapag mas yarpachacur, engañacug riquësacunallapag alläpa yarparäyan. Tsaynö imaycacunallapag yarpachacurmi, Dios Yayapa Alli Willacuyninta wiyaycarpis cäsuyantsu, imayca juc planta mana wayugnö. \v 23 Pero Dios Yayapa Alli Willacuyninta wiyarnin, shumag tantiyagcagga alli allpaman muru shicwagnömi cayan. Tsaycag runacunaga imayca juc pachacyag, sogta chuncayag y quimsa chuncayag wayugnömi cayan.” \s1 Señor Jesucristo trïguchö mana alli gora wiñamunganwan iwalatsicur yachatsicun \p \v 24 Señor Jesucristo yapay iwalatsicuypa yachatsicurgan: “Dios Yayapa Mandacuy Reynonga caynömi: Juc runam chacranman alli trïguta mururgan. \v 25 Tsaypita puñucasquinganyagmi chiquignincuna aywaycur, trïgu murushgaman mana alli gorata murusquir aywasquiyargan. \v 26 Tsaymi trïgu espigar gallaycuptin, mana alli gorapis espigar gallaycurgan. \v 27 Arugnincunanam yarpachacurnin patronninman aywar tapuyargan: ‘Taytay, gamga alli murutatsag murutsirgayqui, ¿Maypitatan mana alli goracunaga espïgaycämun?’ \v 28 Tsaynö tapuyaptinnam ‘Chiquimagnïmi tsayta rurashga’ nirgan. Tsaypitanam tapuyargan: ‘¿Taytay munanquicu tsay gorata tirarnin jipiyänäta?’ nirnin. \v 29 Tsaynö niyaptinnam nirgan: ‘Ama, tsay gorata tirayaytsu; trïguntinmi tiracanga. \v 30 Jina trïguwan iwal pogocutsun asta sëgayag. Sëgachönam mincaycunata mandashag puntata mana alli goracunata goriyänanpag. Tsaytanam wancutsishag waycatsinäpag. Tsaypitam trïguta goriscatsir gollgäman churatsishag.’ ” \s1 Señor Jesucristo mostäza muruwan iwalatsicur yachatsicun \r (Marcos 4:30-32; Lucas 13:18-19) \p \v 31 Señor Jesucristom shumag tantiyacuyänanpag ejempluwan willacur, imanö cangantapis nirgan: “Dios Yayapa Mandacuy Reynonga juc runa chacranchö mostäzapa chushu murunta murungannömi. \v 32 Llapan murupitapis mas chushum tsay muruga. Chushu caycarpis, waquincag gorapitaga mas wiñarmi imayca jachanö jatuncaray. Tsaymi pishgocunapis rämancunachö geshuncuna rurayan.” \s1 Señor Jesucristo levadürawan iwalatsicur yachatsicun \r (Lucas 13:20-21) \p \v 33 Señor Jesucristom yapay ejemplucunawan willacur nirgan: “Dios Yayapa Mandacuy Reynonga caynömi: Juc warmi quimsa almun jarinaman levadürata pogonanpag tallungannö.” \s1 Señor Jesucristo yachatsicun Diospa Palabran gellgashgachö rasumpa cumpliycanganta \r (Marcos 4:33-34) \p \v 34 Cay llapantam Señor Jesucristo maytsicag runacunata imaycawan iwalatsicuypa yachatsicurgan. Imaycawanpis mana iwalatsicuypaga manam yachatsicurgantsu. \v 35 Tsaynö Señor Jesucristo yachatsicuptinmi, Dios Yayapa unay profëtan willacur ningan cumplirgan: \q1 “Imaycawanpis iwalatsicuypam yachatsicushag. \q1 Cay patsata Dios Yaya camanganpitam asta cananyag pacaräcushga \q1 manam ni pipis musyashgatsu. Tsaymi cananga tsay llapanta willacü.”\x + \xo 13:35 \xt Sal 78:2.\x* \s1 Señor Jesucristo mana alli goraman iwalatsicur entenditsingan \p \v 36 Tsaychö goricashga runacunapita despedicusquirmi, Señor Jesucristo wajiman yaycurgan. Wajiman yaycusquiptinnam discïpuluncuna witiycur niyargan: “Imaycawan iwalatsicur yachatsicungayquita tantiyaycatsiyämay mana alli gorata chacraman murunganta.” \v 37 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Alli muruta murugcagga noga Diospita Shamushga Runam cä. \v 38 Chacraga cay mundum. Alli trïgu yurigcagga Dios Yayaman rasumpa firmi criyicugcunam. Mana alli goraga Supaypa servignincunam cayan. \v 39 Chacrayogta chiquir mana alli gorata murugcagga Supaymi. Tsaymi cosëchaga cay patsa ushacangan juiciu final junag canga. Tsay cosëcha gorigcunagam angelcuna cayanga. \v 40 Gorata gorisquir ninawan rupatsingantsicnömi, cay patsa ushacangan junagchö canga. \v 41 Dios Yayapa Tsurinmi angelcunata cachamuptin, llutata ruratsicugcunatawan mana alli ruragcunatapis llapanta goriyämunga, Dios Yayapa Mandacuy Reynonpita raquiyänanpag. \v 42 Mana allicagcunataga gorisquirmi infiernuman gaycuyanga. Tsaychömi alläpa wagar ñacayanga, quiruncunatapis regochyätsirrag. \v 43 Tsaymi alli rurag runacunaga imayca rupaynörag atsicyäyanga cieluchö Taytancuna Dios Yayapa Mandacuy Reynonchöpis. Wiyagcagga shumag entendir tantiyacuyay.” \s1 Señor Jesucristo gori gellay riquësa pamparagwan iwalatsicur yachatsicun \p \v 44 “Dios Yayapa Mandacuy Reynonga imayca chacrachö alläpa väleg riquësa gori gellay pamparagnömi. Juc runam riquësa pamparaycagta tarisquir, yapay patsallanman pampaycur cushishga aywan, llapan imaycantapis ranticusquir tsay chacrata llapan fortünantawan rantinanpag.” \s1 Señor Jesucristo alläpa chaniyog perlaswan iwalatsicur yachatsicun \p \v 45 “Dios Yayapa Mandacuy Reynonga alläpa chaniyog fïno perlascunata juc negocianti runa ashignömi. \v 46 Tsay runaga alläpa chaniyog perlasta tarisquirmi, aywasquir imaycancunatapis ranticun tsay perlasta llapan gellayninwan rantinanpag.” \s1 Mällawan pescädota achcuyangan \p \v 47 “Dios Yayapa Mandacuy Reynonga gochaman mällata jitarpur, tucuyläya pescädocunata achcugnömi. \v 48 Pescädota mälla juntata gocha cuchunman jorgascamurmi, jamaycur allicagta acrarnin canastaman wiñar mana allicagtaga jitarirgan. \v 49 Tsaynöllam cay patsa ushacangan junag juiciu finalchö, angelcuna shamurnin alli ruragcunata raquiyanga mana alli ruragcunapita. \v 50 Mana alli ruragcunatam nina rupaycag infiernuman garpuyanga, wagarnin quiruncunapis regochyaptinrag sufrir cayänanpag.” \p \v 51 Tsaynö willasquirmi Señor Jesucristo tapurgan: “¿Llapan yachatsicungätacu tantiyayashcanqui?” \p Discïpuluncunanam “Aumi” niyargan. \p \v 52 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Moiséspa leynin yachatsicug Dios Yayapa Mandacuy Reynonpag yachacurga, juc wajiyog runanömi canga. Tsay runaga imayca riquësan churacungancunatapis regermi, wajinpita alläpa chaniyog unay churaragcagtawan mushogcag munangancagta jorgamun.” \s1 Nasaret marcachö Señor Jesucristo yachatsicun \r (Marcos 6:1-6; Lucas 4:16-30) \p \v 53 Tsaynö iwalatsiycuypa yachatsicusquirmi, Señor Jesucristo tsaypita aywacurgan. \v 54 Tsaypitanam Nazaret marcanman chaycur, Israel runacunalla goricäyänan wajichö marcamajincunata yachatsirgan. Tsaymi runacuna mantsacashga ricaränacur niyargan: “¿Imanönarag cay runaga cayläya yachaycunata yachacushga? ¿Ima poderninwanrag cay milagrucunatapis ruran? \v 55 ¿Cay runaga manacu carpintero Josépa tsurin? ¿Acäsu juctagcu? Mamanpis Maríam ¿Au? Manacu waugencunapis Santiago, José, Simón, Judás. \v 56 Panincunapis manacu cay marcantsicchö llapan täcuyan. ¿Maypitanatan cayläya yachaytaga tarishga?” \p \v 57 Tsaynö rimarmi Señor Jesucristota rabiaparnin cäsuyargantsu. Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Dios Yayapa willacugnin juclä marcapita captinga, runacunam respetarnin cuyayan. Pero marcamajincunawan wajinchö caycagcunaga mana respetarmi ni cäsuyanpistsu.” \p \v 58 Tsaynö mana rasumpa criyicuyaptinmi, Señor Jesucristo marcanchöga juc ishcay milagrucunallata rurargan. \c 14 \s1 Juan Bautistata rey Herodes wañutsingan \r (Marcos 6:14-29; Lucas 9:7-9) \p \v 1 Tsay tiempuchömi Galilea provinciapa reynin Herodes, “Señor Jesucristo alläpa allicunatam ruraycan” nir, parlayagta wiyargan. \v 2 Tsaymi wätaynincunata Herodes nirgan: “Tsay runaga Juan Bautistam, wañunganpita cawamushga canga. Tsaymi poderyog canga imayca milagrucunatapis rurananpag.” \p \v 3 Mas puntatanam rey Herodesga Juan Bautistata prësurnin achcuscatsir, cadenawan alli wataycur carcelchö gaycarätsirgan. Tsaynöga gaycatsirgan rey Herodespa warmin Herodias piñasquir “¡Tsay runataga gaycatsiy!” niptinmi. Tsay warmigam puntataga Felipepa warmin cargan. Felipenam rey Herodespa waugen cargan. \v 4 Juan Bautistam mas puntata rey Herodesta nirgan: “Leynintsicga proibishunquim, waugeyquipa warminwan täcunayquipag.” \v 5 Tsaynö ninganpitam rey Herodes Juanta wañutsiyta munargan. Tsaynö wañuytsiyta munarpis manam balurargantsu, “Atscag runacunam Dios Yayapa profëtan canganta criyiyan.” Tsaynöpam mantsaparnin wañutsiyta puedirgantsu. \v 6 Tsaypitanam rey Herodespa santun cargan. Tsaymi Herodespa santunchö llapan gorpancunapa puntanchö Herodiaspa warmi wamran tushurgan. Tsay jipash tushunganmi rey Herodesta alläpa gustargan. \v 7 Tsaymi jipashta nirgan: “Imata mañamaptiquipis mañamangayquitam garashayqui. Tsayta rasumpa cumplinäpag juracümi.” \v 8 Tsaymi tsay jipash maman yachatsingannö Herodesta mañarnin nirgan: “Juan Bautistapa umanta juc plätuchö apatsimur entregaycamay.” \p \v 9 Tsayta wiyaycurmi rey Herodes alläpa llaquishga cargan. Gorpancunapa puntanchö jurashga carmi, pengacuychö mana quëdananpag wätaynincunata mandargan jipash mañanganta apayämunanpag. \v 10 Tsaypitanam rey Herodes runancunata carcelman cachargan, Juan Bautistapa umanta rogosquir apayämunanpag. \v 11 Juanpa umanta plätuchö chäratsimur jipashta entregaycuyaptinmi, mamanman apargan. \v 12 Tsaynö rurasquiyaptinmi, Juanpa gatiragnincuna chaycur ayanta aparnin pampacuyargan. Tsaypita aywarnam Señor Jesucristota willayargan. \s1 Señor Jesucristo milagruta ruran pitsga waranga runacuna micuyänanpag \r (Marcos 6:30-44; Lucas 9:10-17; Juan 6:1-14) \p \v 13 Tsaynö Juanta rurayanganta wiyasquir, Señor Jesucristo quiquillan aywacurgan gochapa büquiwan mana pipis cangan tsunyaman japallan cananpag. Pero maypa aywangantapis musyasquirmi, runacuna gatirnin aywayargan. Chaquillapa gocha cuchunpa marcancunapita runacuna Señor Jesucristo chänanpagcagman aywayargan. \v 14 Señor Jesucristo chaycur, maytsicag runacuna goricashgata ricargan. Paycunata ricarmi llaquiparnincuna cuticätsirgan geshyaycagnincunatapis. \v 15 Rupay jegaycaptinnam discïpuluncuna Señor Jesucristota niyargan: “Tsunyachömi caycantsic tutapaycannam. Runacuna aywacuyätsunna marcancunapa tsaychö micuyta rantiyänanllapagpis.” \v 16 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Manam convienintsu aywacuyänan, gamcuna micuynincuna garayay.” \v 17 Tsaynö niptinnam niyargan: “Cayäpaman pitsga tantawan ishcay pescädollam.” \v 18 Señor Jesucristonam nirgan: “Tsayta apayämuy.” \v 19 Tsaypitanam runacunata pampaman “Jamacuyay” nirgan. Tsaymi pitsga tantatawan ishcay pescädota achcurcur, cieluman ricarcur bendisarnin Dios Yayata mañacurgan. Tsaynö mañacusquirmi tsay tantata paquin paquin discïpuluncunata entregargan jamaycag runacunata aypurnin raquipuyänanpag. \v 20 Tsaymi llapanpis pachancuna juntanganyag micuyargan. Micur ushasquiyaptinnam discïpuluncuna sobragta chunca ishcay canastacunaparag goriyargan. \v 21 Tsay micugcunata yupayaptinmi pitsga waranganö yashga runacunalla cayargan, warmicunatawan wamracunata mana yupaycäyaptin. \s1 Señor Jesucristo yacu jananpa aywangan \r (Marcos 6:45-52; Juan 6:16-21) \p \v 22 Tsaypita Señor Jesucristo discïpuluncunata büquiman yaycatsir nirgan: “Washa tsimpaman puntaycäyay.” Tsaypitanam goricashga caycag runacunata “Cuticuyayna” nirgan. \v 23 Runacuna aywasquiyaptinnam, Señor Jesucristo juc jircaman aywargan tsaychö japallan Dios Yayaman mañacunanpag. Tsay jircachö japallan caycaptinmi patsa tutapasquirgan. \v 24 Pero tsay öraga büqui gocha pullanchöna caycargan. Alläpa wayrawan yacu lagchicar büquita tallpucätsir aywananta munargantsu. Tsaymi alläpa sufriyargan büquiwan mana aywayta puedirnin. \v 25 Patsa waraycämuptinnam Señor Jesucristo yacu janallanta discïpuluncuna caycäyanganman aywargan. \v 26 Tsaynö yacu janallanta shamuycagta ricasquirmi, discïpuluncuna alläpa mantsacar gayaycachäyargan, “¡Wau, tagayga almatsag!” nir, mantsacäyargan. \v 27 Pero Señor Jesucristonam nirgan: “Ama mantsacäyaytsu; valorta achcuyay. Nogam cä.” \v 28 Tsaymi Pedro nirgan: “Señor, rasumpa gam carga, mandamay nogapis yacu janallanpa shamunäpag gamcagyag.” \v 29 Tsaynö niptinnam Señor Jesucristo “Shamuy” nirgan. Büquipita yargosquir Pedro yacu janallanpa purir, Señor Jesucristoman tincugnin aywargan. \v 30 Pero alläpa wayrämuptinnam, Pedro mantsacar yacuman tallpucar gayarar nirgan: “¡Wau, Señor salvaycallämay!” \v 31 Jina öra Pedrota maquinpita achcurcur, Señor Jesucristo nirgan: “Gam manam rasumpa criyishcanquitsu. ¿Imanirtan faltäshunqui rasumpa criyicuyniqui?” \v 32 Ishcan büquiman yaycusquiyaptinnam wayra pärasquir, wayrämurgannatsu. \v 33 Büquichö caycag discïpuluncunanam Señor Jesucristopa puntanman gongorpacuycur niyargan: “¡Rasumpam gamga Dios Yayapa Tsurin canqui!” nir, adorayargan. \s1 Genesaret marcachö geshyagyashacunata Señor Jesucristo cuticätsin \r (Marcos 6:53-56) \p \v 34 Tsaypitanam Señor Jesucristo gochapa wac tsimpan “Genesaret” niyangan marcaman chargan. \v 35 Tsaychö täcugcunanam Señor Jesucristo pï cangantapis regesquir maytsaypa willacatsiyargan. Tsaymi llapan geshyagyashancunatapis payman apayämurgan. \v 36 Runacunanam Señor Jesucristota rugar niyargan: “Taytay llatapayquipa cuchullantapis geshyagyashäcuna yataycuyällänanpag dëjaycullay.” Tsaymi tsay llapan geshyagyashacunapis yataycurlla jancat cuticasquiyargan. \c 15 \s1 Runata imacuna jutsaman apamangantsic \r (Marcos 7:1-23) \p \v 1 Fariseocunawan ley yachatsicugcuna Jerusalénpita shayämurnin, Señor Jesucristoman chaycur tapuyargan: \v 2 “Unay awiluntsiccunapa costumbrincunaga manarag micur maquintsicta mayllacunapagmi yachatsicurgan. Pero gampa discïpuluyquicunaga ¿Imanirtan awiluntsiccunapa costumbrincuna yachatsicuyangannö cumpliyantsu?” \v 3 Tsaynö niyaptinnam Señor Jesucristopis tapurgan: “Tsaypunga ¿Imanirtan gamcunapis Dios Yayapa mandacuyninta cumpliyanquitsu? ¿Dios Yaya mandayäshungayquita dëjasquirmi, quiquiquicuna munayangayqui unay costumbriquicunallata cumpliycäyanqui? \v 4 Tsaymi Dios Yaya nirgan: ‘Taytayquitawan mamayquita respetayanqui. Si pipis taytanwan mamanta mana respetarnin mana allicunata parlagcagga wañunanpag condenädum canga.’\x + \xo 15:4 \xt Ex 20:12; 21:17; Dt 5:16.\x* \v 5 Pero gamcunaga juc runa mamantawan taytanta ninanpagmi yachatsicuyanqui, ‘Mananam yanapayniquita puedïtsu llapan capamagnïtam Dios Yayata garaycushcä.’ \v 6 Tsaynömi gamcunaga taytantawan mamanta mana respetarnin yanapayänanta mana munar yachatsiyanqui. Tsay costumbriquicunallawan yachatsicurmi, Dios Yaya rasumpa mandacungantaga imayca manacagmannö churayanqui. \v 7 ¡Allitucug runam cayanqui! Rasuntam Dios Yayapa unay profëtan Isaías gamcunapag gellgar nirgan: \q1 \v 8 ‘Cay runacunaga shimincunallanwanmi respetar “Dios Yaya, Dios Yaya” niyäman. \q1 Pero shongoncunachöga jucläyacunatam yarpaycäyan. \q1 \v 9 Tsaynö alabar serviyämanganpis manam ni imapag välentsu, \q1 runacuna “Caynömi ruranantsic” niyangallanta yachatsicuyaptinga.’ ”\x + \xo 15:9 \xt Is 29:13.\x* \p \v 10 Tsaypitanam Señor Jesucristo runacunata “Witiyämuy” nirgan. Witiycuyaptinnam yachatsir nirgan: “¡Wiyacur shumag tantiyacuyay! \v 11 ¿Imatan runata jutsaman apan, jutsasapa cananpag? Runataga manam micuy micungantsu jutsaman apan. Sinöga tucuyläya mana allicunata yarparnin parlarmi, jutsasapa cayman ticran.” \v 12 Discïpuluncunanam Señor Jesucristopa puntanman witiycur niyargan: “¿Musyanquicu tsaynö ningayquita wiyarnin piñacur, tsay fariseocuna rabiapaycäyashungayquita?” \v 13 Señor Jesucristom nirgan: “Cieluchö caycag Dios Taytämi, llapan plantacunata chapapita tirar ushanga, quiquin mana plantangantaga. \v 14 ¡Ama cäsuyaytsu ley yachatsicugcunata! Paycunaga imayca gapranömi Dios Yayapa mandamientuncunata rurayan. Juc gapraga manam juccag gapramajinta pushanmantsu, ishcanmi pösuman jegarpuyanman.” \v 15 Tsaymi Pedro nirgan: “¿Ima ninantan tsay yachatsiyämangayquiga? Entendiycatsiyämay.” \v 16 Señor Jesucristonam nirgan: “¿Gamcunapis manaragcu tantiyar entendiyanqui? \v 17 ¿Manacu entendinqui, ima micuypis pachantsicllaman yaycunganta? Tsaypitanam pachantsicpita päsacunlla. \v 18 Pero parlangantsiccunam sïga shongontsicpita yargamun. Mana allita yarpanganmi runata jutsaman apan. \v 19 Mana allicunata yarparga caycunatam runacuna ruracäyan: Runamajinta wañutsin. Casarashga o quiquillan carpis, jucnin jucninwan lluta puricur. Suwacurnin llullacur, jucpagpis rimarnincuna mana allicunata parlan. \v 20 Tsaynö yarparnin cawarmi, runacunaga jutsasapa cayan. Maquinta mana mayllacur micuptinpis, manam jutsasapayätsintsu.” \s1 Juclä marca warmi, Señor Jesucristoman rasumpa criyicungan \r (Marcos 7:24-30) \p \v 21 Tsaypita aywarmi Señor Jesucristo juclä caru marcacunapa Sidon, Tiro niyangan particunaman chäyargan. \v 22 Tsaychömi juclä Canan naciunchö yuricug juc warmi täcurgan. Tsay warmiga manam israelitatsu cargan. Señor Jesucristota ricasquirmi, gayaycachar nirgan: “¡Señor, rey Davidpa ayllun, llaquipaycällämay! Warmi wamräman supay yaycurmi alläpa sufritsillan.” \v 23 Pero Señor Jesucristoga manam ni imanirgantsu. Tsaymi discïpuluncuna rugayargan: “Tagay warmim yapay yapay gayaycachar gepantsicta shamun. ‘Aywacuy’ niy, manana mas fastidiamänapag.” \v 24 Tsaymi Señor Jesucristo warmita nirgan: “Dios Yayaga cachamashga Israel runacunallamanmi, imayca ogracashga üshacunamannö.” \v 25 Tsaynö ninganta wiyaycarpis, tsay warmiga Señor Jesucristopa puntanman witiycurmi, gongorpacuycur nirgan: “¡Taytay, mañacullangagta yanapaycallämay!” \v 26 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Manam allitsu wamracunapa tantanta gechusquir allgocunata garashwan.” \v 27 Warminam nirgan: “Aumi, Taytay, allitam ninqui. Pero allgocunapis ämuncunapa mësancunapita catupin shicwagcunataragmi micuyan.” \v 28 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Aumi ari, gamga rasumpam criyinqui. Mañacamangayquinö catsun.” Tsaymi jina öra warmipa wamran cuticasquirgan. \s1 Atscag geshyagyashacunata Señor Jesucristo cuticätsin \p \v 29 Tsaypita aywarmi Señor Jesucristo Galilea gocha cuchunpa päsarnin, jircaman witsarcur jamaycurgan. \v 30 Tsaymanmi maytsicag runacuna goricar shamugcuna apayämurgan ratacunata, gapracunata, ricrantawan chancancunata mana cuyutsigcunata, mana parlagcunata, mas waquincag tucuyläya geshyagyashacunatapis. Tsaymi Señor Jesucristopa puntanman churaycuyaptinlla, llapanpis cuticäyargan. \v 31 Tsaychö atsca runacuna caycag, alläpa cushicuywan chiyashga ricaräyargan, upacuna parlagta ricar, cuerpuncuna mana cuyogcuna sänuna caycagta ricar, ratacuna alli purigta ricar y gapracuna alli ricagta ricarnin. Tsaymi runacuna cushishga Israelpa Dios Yayanta alabayargan. \s1 Señor Jesucristo milagruta ruran chuscu waranga runacuna micuyänanpag \r (Marcos 8:1-10) \p \v 32 Señor Jesucristo discïpuluncunata nirgan: “Caychö goricashga caycag runacunata llaquipämi. Quimsa junagnam nogantsicwan pagta caycäyan. Manam mallag cuticuyänanta munätsu. Si mallagllata ‘Wajiquicunaman cuticuyay’ niptïga, nänita aywaycarllach pishiparnin mallagaywan shongoncunapis ushacasquinman.” \v 33 Discïpuluncunam niyargan: “Atsca runacuna micuyänanpagga, ¿Cay tsunyachöga maychörag micuytapis tarishun?” \v 34 Tsaymi Señor Jesucristo tapurgan: “¿Ayca tantatan cayäpushunqui?” “Ganchis tantawan juc ishcay pescädollam” niyargan. \v 35 Señor Jesucristom runacuna pampaman jamacuyänanpag mandargan. \v 36 Runacuna pampaman jamasquiyaptinnam, Señor Jesucristo ganchis tantatawan pescädota aptarcur, Dios Yayata “Pächi” nir, mañacurgan. Tsaypitam paquisquir discïpuluncunata macyargan, runacunata aypuyänanpag. \v 37 Llapan runacunam pachancuna juntanganyag micuyargan. Micur ushasquiyaptinnam discïpuluncuna sobragcunata ganchis canastapa pagtagtanörag goriyargan. \v 38 Micugcunata yupayaptinmi chuscu waranga ollgo runacunalla cayargan, warmitawan wamracunata manam yupaycäyaptin. \v 39 Micur ushasquiyaptinnam runacunata “Cananga aywacuyna” nirgan. Tsaypitam Señor Jesucristo büquiman yaycusquir, Magadan marcapa aywacurgan. \c 16 \s1 Señor Jesucristota iglesiachö mandacug autoridäcuna juc milagruta mañayan \r (Marcos 8:11-13; Lucas 12:54-56) \p \v 1 Juc cutim fariseocunawan saduceocuna Señor Jesucristoman shayämurgan. Llutanta ruratsiyta munarmi tucuyläyata mañar niyargan: “Mä, cieluchö ima señal milagrullatapis ricäyänäpag ruramuy, Dios Yayapita shamushga cangayquita rasumpa musyayänäpag.” \v 2 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Rupay jegangan öra pucutay garwayllugta ricar ‘Usyangam’ niyanqui. \v 3 Tsaynöllam allegpa rupay jegamunan öra yana pucutayta ricar, ‘Cananga tamyamungam’ niyanqui. Tsaynö junagta ricarmi, musyayanqui tamyananpagwan usyänanpagpis. Pero Dios Yaya cieluchö ruranganta ricaycarpis, ¿imanirtan cay patsachö señalcunata imapag rurangantapis tantiyayanquitsu? \v 4 Cay llutan mana alli jutsata ruragcunaga milagrutaragmi mañayäman. Pero mananam mastaga rurashagtsu gamcuna ricäyänayquipag. Juc sëñalllam canga: Dios Yayapa unay profëtan Jonásta päsangannö. Tsaynöga canga rasumpa musyayänayquipagmi.” Señor Jesucristo tsaynö nisquirmi aywacurgan. \s1 Ley yachatsicugcuna mana allita yachatsicuyangan \r (Marcos 8:14-21) \p \v 5 Tsaypitanam Señor Jesucristopa discïpuluncuna gocha wac tsimpanman aywar, tantata gongasquiyargan. \v 6 Tsaynö aywaycäyaptinnam Señor Jesucristo nirgan: “Fariseocunapawan saduceocunapa levadürancunapita alcäbu cuidacuyay.” \v 7 Tsaynö parlanganta mana tantiyarmi, discïpuluncuna quiquincunapura ninacuyargan: “Tantata gongascamushgam tsaynö nimantsic.” \v 8 Tsaynö ninacuyanganta Señor Jesucristo musyasquirmi nirgan: “Gamcunaga alläpa ichicllata criyiyämarmi jucmanpana entendiycäyanqui. ¿Imanirtan parlayanqui ‘Tantantsic mana capamashgam nimantsic?’ \v 9 ¿Manacu cananyag tantiyar yarpäyanqui pitsga tantallapita pitsga waranga runacunata micutsingäta? ¿Sobragcunatapis ayca canastatatan goriyargayqui? \v 10 Tsaynölla ¿Manacu yarpäyanqui ganchis tantallapita chuscu waranga runacunata micutsingäta? ¿Sobragcunatapis ayca canastatatan goriyargayqui? \v 11 ¿Imanirtan gamcunaga pasaypa mana tantiyayanquitsu? Manam tantapagtsu nogaga parlaycä. Pero nogagam yapay niyag: ¡Fariseocunapawan saduceocunapa levadürancunapita cuidacuyänayquipag!” \v 12 Tsaynö niptinragmi discïpuluncuna tantiyayargan, Señor Jesucristo “Tantata pogotsig levadürapita cuidacuyay” mana ninganta. Pero Señor Jesucristogam, “Fariseocunapawan saduceocunapa yachatsicuynincunapita cuidacuyay” nirgan. \s1 Señor Jesucristo Dios Yayapa Tsurincanganta Pedro willacun \r (Marcos 8:27-30; Lucas 9:18-21) \p \v 13 Tsaypita Señor Jesucristo chargan “Cesarea de Filipo” shutiyog distritoman. Tsaychö discïpuluncunata tapurgan: “¿Pi niyämantan runacuna nogapag Diospita Shamushga Runa captï?” \v 14 Tsaynö niptinmi niyargan: “Waquincagga ‘Juan Bautistam’ niyäshunqui. Waquinga ‘Dios Yayapa unaycag profëtan Elíasmi’ niyan. Waquinnam ‘Dios Yayapa unaycag profëtan Jeremiasmi’ niyan. Tsaynöllam waquinga ‘Maygan carpis, Dios Yayapa unay juccag profëtanmi’ niyan.” \v 15 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Pero ¿gamcunaga nogapag imaniyanquitan?” \v 16 Tsaymi Simón Pedro nirgan: “Gamga Cristom canqui, Cawag Tayta Diospa Tsurin.” \v 17 Tsaynö niptinmi Señor Jesucristo nirgan: “Jonáspa tsurin Simón, gamga Dios Yayapa bendiciunninwan alläpa cushishga canqui. Manam runatsu gamtaga entenditsishushcanqui, sinöga cieluchö caycag Tayta Diosmi. \v 18 Tsaymi rasumpa nig: Gamga Pedrom canqui. (‘Pedro’ ninanga rumi ninanmi cargan.) Cay rumi jananchömi iglesiäta shäratsishag, infiernupita illacätsicunanpag wañutsicug yargamurpis, manam cay iglesiätaga ni imaypis illacätsingatsu. \v 19 Dios Yayapa Mandacuy Reynonman yaycuna puncu llävitam entregashayqui mandacuyyog canayquipag. Cay patsachö wichgaptiquiga, cielupis wichgashgam canga. Cay patsachö quichaptiquiga, cieluchöpis quichashgam canga.” \v 20 Tsaypitanam discïpuluncunata nirgan: “Amarag Cristo cangäta ni pitapis willacuyanquitsu.” \s1 Señor Jesucristo willacun wañunanpagcagta \r (Marcos 8:31-9:1; Lucas 9:22-27) \p \v 21 Tsay junagpitam Señor Jesucristo discïpuluncunata willar nirgan: “Jerusalénmanmi aywashag. Tsaychömi iglesiachö autoridäcunawan mandacug sacerdöticuna y ley yachatsicugcuna alläpa sufritsiyämar wañutsiyämanga. Pero tsay wañutsiyämanganpita quimsa junagllatam cawamushag.” \v 22 Tsaynö niptinmi Señor Jesucristota jucläman gayaycur, Pedro piñapar nirgan: “¡Señor, ama Dios munatsuntsu tsaynö canayquipag! ¡Ama tsaynöga päsaycushunquimantsu!” \v 23 Tsaynö niptinnam Señor Jesucristo Pedroman tumaycur nirgan: “¡Nogapita witiy, Satanas! Gamga llutanta ruratsimaytam munaycanqui. Gamga runa munangannölla canätam munanqui, pero manam Dios Yaya munangantanöga.” \p \v 24 Tsaypitanam llapan discïpuluncunata nirgan: “Gatimayta munagcagga quiquinpa yarpaynintawan munayninta dëjasquir, imayca cruzninta matancarcur gatimagnö sïgimätsun. \v 25 Pipis quiquinpa poderllanwan vïdanta salvayta munagcagga wañungam. Pero mayganpis nogaraycu wañugcagga rasumpam salvacanga. \v 26 ¿Imapagrag servinga juc runa llapan munduchö imaycayog caycarpis infiernuman aywaptinga? ¿Imawanrag cambianman vïdanta gloriaman yaycunanpag? ¿Acäsu pagtangatagcu vïdanta salvananpag llapan cay patsachö imaycacunapis? \v 27 Tsaymi noga Diospita Shamushga Runa car, angelnïcunawan Dios Yayanö llapan poderyog chipacyarrag shamushag. Chämurmi llapan runacunata segun imatapis rurangancunapita juc premiuta pägashag. \v 28 Rasuntam niyag: Waquin caychö caycagcuna manarag wañurga, ricäyämangam Diospa Tsurin car, mandacug reynö cay patsaman shamuycagta.” \c 17 \s1 Señor Jesucristo quimsan discïpuluncunata juc jircaman pushan \r (Marcos 9:2-13; Lucas 9:28-36) \p \v 1 Tsaypita sogta junagtam Señor Jesucristo tsunya jircaman quimsa discïpuluncunallata pusharcur quiquillancuna cayänanpag aywayargan. Discïpuluncunam cayargan Pedrotawan Santiagota y Santiagopa waugen Juan. \v 2 Tsaymi puntancunachö Señor Jesucristo jucläya ticrargan. Gagllanpis imayca rupaynörag chipacyargan. Llatapanpis imayca yurag actsi atsicyagnörag cargan. \v 3 Tsaymanmi Dios Yayapa unaycag profëtancuna Moiséswan Elías yuriscayämurgan. Tsaychömi paycunata quimsan discïpuluncuna ricäyargan Señor Jesucristowan parlaycäyagta. \v 4 Tsaymi Señor Jesucristota Pedro nirgan: “¡Señor, caychö alläpa allishmi caycantsic! ¡Munaptiquiga, quimsa tsucllata rurascamushag, jucta gampag, juccagta Moiséspag y juctana Elíaspag!” \v 5 Tsaynö Pedro nicaptinnam illagllapita yurag pucutay imaläya atsicyarrag tsapasquirgan. Tsaymi pucutay rurinpita Dios Yaya parlamur nirgan: “Cayga cuyay Tsurïmi. Paymi alläpa cushitsiman. Yachatsiyäshungayquicunata wiyarnin gamcuna rurayay.” \v 6 Tsayta wiyasquirmi quimsan discïpuluncuna alläpa mantsacar gagllancunapis patsaman changanyag shicwasquiyargan. \v 7 Tsaymi Señor Jesucristo puntancunaman witiycur maquinta janancunaman churarcur nirgan: “Shäriyay. Ama mantsacäyaytsu.” \v 8 Discïpuluncuna Señor Jesucristota ricaycuyänanpagga manam ni pipis canagnatsu, sinöga japallanllana caycagtam ricaycuyargan. \v 9 Tsay jircapita uraycämurmi Señor Jesucristo quimsan discïpuluncunata yachatsir nirgan: “Cay jircachö ricäyangayquita ama ni pitapis willacuyanquitsu Noga Diospita Shamushga Runa wañungäpita manarag cawamuptïga.” \v 10 Tsaymi Señor Jesucristota discïpuluncuna tapuyargan: “Señor, ley yachatsicug maestrucunaga niyan: ‘Diospa Tsurin Cristo cay patsaman shamunanpagga Dios Yayapa unay profëtan Elíasmi mas puntanta shamunga.’ Tsaypunga ¿imanirtan tsaynöga niyan?” \v 11 Señor Jesucristonam nirgan: “Tsayga rasumpam. Elíasmi puntäta shamunga, llapantapis shumag allitsagnö rurananpag. \v 12 Tsaymi niyag: Elíasga shamushganam. Pero runacunaga manam regeyargantsu ni pï cangantapis. Paytaga mana allipa regermi, imayca llapan mana alli munayangancunata rurayargan. Tsaynöllam Diospita Shamushga Runa captï nogatapis sufritsiyämanga.” \v 13 Tsaymi discïpuluncuna Juan Bautistapag parlaycanganta tantiyasquiyargan. \s1 Señor Jesucristo atäquiyog wamrata cuticätsin \r (Marcos 9:14-29; Lucas 9:37-43) \p \v 14 Tsaychö runacuna goricashga caycäyanganman Señor Jesucristo chaycuptinmi, juc runa puntanman gongorpacuycur, \v 15 nirgan: “Señor, wamralläta llaquipar cuticaycatsillay. Supay paychö captinmi atäquiwan ñacatsir sufritsin y ishquirpis ushacätsin. Tsaynö achcungan öraga yacumanpis ninamanpis atsca cutim shicwan. \v 16 Cay discïpuluyquicunaman pushamuptïpis manam cuticätsiyta puediyantsu.” \v 17 Tsaynö niptinmi Señor Jesucristo nirgan: “¡Lluta rurag mana criyicugcuna! ¿Imayyagrag gamcunawan caycäshag? ¿Imayyagrag gamcunata awantayäshayqui? Nogaman apamuy tsay wamrata.” \v 18 Tsaymi Señor Jesucristo, atäquita tsaritsig supayta ollgotuparnin wamrapita gargosquiptin, tsay ollgo wamra jina öra cuticasquirgan. \p \v 19 Tsaypitanam discïpuluncuna Señor Jesucristo japallan caycaptin tapuyargan: “¿Imanirtan nogacunaga wamrapita supayta gargoyta puediyashcätsu?” \v 20-21 Señor Jesucristonam nirgan: “Rasuntam niyag: Gamcunaga yangallam criyicuyanqui. Pero imayca mostäzapa muruntanö ichicllatapis criyicurga, tagay jircata tsaypita jucläman ‘¡Ayway!’ niyaptiquipis cäsuyäshunquimanmi. Dios Yayaman rasumpa firmi criyicuyaptiquiga, manam ni imapis ajatsu gamcunapag canman.” \s1 Señor Jesucristo wañutsiyänanpag canganta yapay willacun \r (Marcos 9:30-32; Lucas 9:43-45) \p \v 22 Tsaypita llapan discïpuluncunawan Galilea provinciachö puriycäyarmi, Señor Jesucristo nirgan: “Diospita Shamushga Runa caynïwanmi traicionayämaptin chiquignïcunapa maquinman entregashga cashag. \v 23 Tsaymi chiquimagnïcuna wañuscatsiyämaptin quimsa junagllata Dios Yaya cawatsimanga.” Tsayta wiyaycurmi discïpuluncuna alläpa llaquicuyargan. \s1 Pedro impuestuta pägan iglesiapag \p \v 24 Tsaypitanam Señor Jesucristo discïpuluncunawan Capernaum marcaman chäyargan. Tsaymanmi templupag ishcay jornalta impuestu cobragcuna Pedroman aywaycur niyargan: “¿Au, manacu maestruyquiga impuestuta templupag pägan?” \v 25 Tsaynö niyaptinmi Pedro nirgan: “Aumi, päganmi.” \p Tsaypitanam Pedro wajiman yaycurgan. Pedro manarag imatapis niptinmi Señor Jesucristo tapurgan: “Simón, ¿Imaninquitan gamga? Cay patsachö mandacuyyog autoridäcunaga ¿pitatan impuestuta pägatsiyan? ¿Marcamajincunatacu o juclä runacunatacu?” \v 26 Tsaynam Pedro nirgan: “Juclä runacunatam.” \v 27 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Tsaynö caycaptinga, marcamajincunaga manam pägayänan convienintsu, ¿Au? Tsaynö caycaptinpis cobracugcunata mana piñatsirlla cayta ruray: Gochaman aywaycur ansuelayquita jitanqui. Puntacag pescädota achcungayquipa shiminta quichanqui chuscu jornal väleg gellayta tarinayquipag. Tsay gellaywanmi ishcantsicpag impuestuta pägacunqui.” \c 18 \s1 Dios Yayapa Mandacuy Reynonchö pitan mas mandacuyyog \r (Marcos 9:33-37; Lucas 9:46-48) \p \v 1 Tsaypitanam Señor Jesucristoman discïpuluncuna aywaycur tapurnin niyargan: “¿Maygätan Dios Yayapa Mandacuy Reynonchö mas mandacuyyog cayäshag?” \v 2 Tsaynö niyaptinmi Señor Jesucristo juc wamrata gayasquir, puntancunaman ichiycatsir, \v 3 nirgan: “Rasuntam niyag: Cay pishi wamranö gamcuna mana ticrarga, manam ni imaypis Dios Yayapa Mandacuy Reynonmanga yaycuyanquitsu. \v 4 Tsaymi pipis cay wamranö umilde gollmi shongoyog carga, cieluchö Dios Yayapa Mandacuy Reynonchöpis mas mandacuyyog canga. \v 5 Tsaynöllam pipis cay wamratanö nogapa shutïchö chasquirga, nogatam chasquiyämanga. \s1 Señor Jesucristo willacun runamajintsicta jutsaman mana ishquitsinapag \r (Marcos 9:42-48; Lucas 17:1-2) \p \v 6 “Pipis cay ichic wamranö nogaman criyicaycäyämuptin, mana allita yachatsig runataga mas allim canman jatun molinu rumita cuncanman watarcur, lamar pullanman jitarpuyaptin tsaychö shingaypa wañunanpag. \v 7 ¡Cay munduchöga alläpa mana allim imaycacunata convidacuypis, jutsaman shicwatsimänapagga! Tentarnin jutsata ruratsimänapagga siemprim imallapis canga. Pero allau, alläpa llaquiypagmi tsay jutsata ruratsicug runaga ñacarnin sufringa. \v 8 Maquiquiwan chaquiqui jutsata ruratsishuptiquiga, tsaycagläta rogosquir jucläman jitasquiy. Mas allim canga maquinnag chaquinnagllapis, Dios Yayapa gloriaman yaycuptiquiga. Mana sïga, ishcan maquiyogta ishcan chaquiyogtam Dios Yaya mana ni imay ushacag infiernuman garpushunqui. \v 9 Tsaynölla ñawiquipis jutsata ruratsishuptiquiga jipisquir jucläman jitasquiy. Mas allim canga ñawinnag gaprallapis Dios Yayapa glorianman yaycuptiqui. Mana sïga, sänu ishcan ñawiyogtam Dios Yaya infiernuman garpushunqui. \s1 Señor Jesucristo ogracashga üshaman iwalatsicur yachatsicun \r (Lucas 15:3-7) \p \v 10 “Caynö pishi wamracunapag ama ‘Cayga manam imapagpis välentsu’ niyanquitsu ni jucllayllapagpis. Paycunata cuidag angelcunam cieluchö Dios Yayäpa puntanchö imaypis caycäyan. \v 11 [Nogam Dios Yayapita cay patsaman shamushcä, imayca ogracashga üshanö caycag runacunata salvanäpag.] \p \v 12 “¿Gamcuna imatatan caypag yarpäyanqui? Juc runapam pachac üshancuna cargan. Tsaypitanam juccag üshan ogracarnin raquicasquir jucläpa aywargan. Tsayga waquincag üshancunata jircachö dëjaycur, ¿manacu ogracashgacagtarag ashignin aywanman? \v 13 Tsaymi tarisquirga alläpa cushicurgan ogracashgacag üshanpag waquincag mana raquicag üshancunapitapis mas. ¿Manacu tsayga tsaynö? \v 14 Tsaynöllam cieluchö caycag Dios Yayayquicunapis ni juc ichic wamracunallapis ogracäyänanta munantsu. \s1 Criyicugmajiquita imanö perdonana cangan \r (Lucas 17:3) \p \v 15 “Criyicugmajiqui mana allita rurashuptiqui, quiquillayqui aywaycur jutsanta shumag tantiyatsiy. Tsaychö wiyashuptiqui paywan amistasquirmi, juc shongonölla ishcayquipis shumag cawacuyanqui. \v 16 Pero si mana wiyashuptiquiga juc ishcay criyicugmajiquicunata pusharcur cutinqui, parlangayquita wiyayänanpag. Tsaynöpam ‘waquincagcunapis testïguyquicuna llapan ningayquicunata musyayanga, rasumpacagta ningayquita o llullatsingayquitapis.’\x + \xo 18:16 \xt Dt 19:15.\x* \v 17 Testïgucunapa puntanchö ningayquita mana wiyacuptinga, iglesiachö goricäyaptin llapan criyicugmajiquicunata willanqui. Si paycunatapis mana wiyaptinga, gamcunapagga pasaypa mana criyicug runanö impuestuta cobracug catsun. \p \v 18 “Rasuntam niyag: Si gamcuna cay patsachö jutsancunata perdonayaptiquiga cieluchöpis perdonashgam cayanga. Tsaynöllam cay patsachö ‘jutsayogmi cay runa’ niyaptiquiga, cieluchöpis jutsayog canga. Gamcuna proibiyanganquinö o permitiyangayquinöllam cieluchöpis canga. \p \v 19 “Yapaymi niyag: Cay patsachöga ishcayqui imatapis Dios Yayata mañacuyänayquipagpis shumag willanacuyaptiquiga, cieluchö caycag Dios Yayä mañacuyangayquitam gamcunapag ruranga. \v 20 Tsaymi maychöpis ishcag o quimsagllapis nogapa shutïchö goricäyaptinga, paycunapa pagtanmi nogapis caycä.” \s1 Runamajiquita perdonay \p \v 21 Tsaynam Pedro Señor Jesucristoman witiycur tapurgan: “Señor, ¿Ayca cutitan runamajïta perdonashag imatapis mana allita ruramaptin? ¿Ganchis cutillatsurag perdonäman?” \v 22 Tsaynö niptinnam Señor Jesucristo nirgan: “Manam ganchis cutilla perdonay nigtsu, sinöga ganchis chunca ganchis cuti mana allita rurashuptiquipis perdonaylla. \s1 Juc servicug mana llaquiparnin runamajinta mana perdonayta munangan \p \v 23 “Cananga Dios Yayapa Mandacuy Reynon imanö canganta cay ejempluwan yachacuyänayquitam munä. Juc reymi servignincunata gellay prestanganta cutitsiyänanta arreglayta munargan. \p \v 24 “Cutitsiyänan junagchömi juc servigninta tsay reyman pushayämurgan. Tsaycag servigninga maytsica waranga alläpa atsca gellaytam dëbergan. Tsaymi tsay maytsica gellayta cutitsicuyta puedirgantsu. \v 25 Mana cutitsicuyta puediptinnam rey mandargan: ‘dëbemanganta pägamänanpag cay servignïta warminwan wamrancunapis esclävu cayänanpag ranticuyay llapan imaycantawanpis.’ \v 26 Tsaymi servigninga reypa puntanman gongorpacuycur llaquishga rugarnin nirgan: ‘¡Taytay shuyaycallämayri, llapan dëbellangagtam pägalläshayqui!’ \v 27 Reynam llaquipasquir llapan dëbenganta perdonar nirgan: ‘Cananga mananam dëbemanquinatsu’ nirmi servigninta aywacunanpag dëjargan. \p \v 28 “Tsaypitam servignin dëjasquiptin aywacur juc servicugmajinwan tincusquirgan. Tsay servicugmajinga ichicllatam dëbergan. Tsaytaga cuncapita achcusquir jurcayta munarnin gayapar nirgan: ‘¡Canan öra dëbemangayquita pägamay!’ \v 29 Servicugmajinnam gongorpacuycur rugacurnin nirgan: ‘¡Shuyaycallämayri, llapantam pägallashayqui!’ \v 30 Pero shuyayta mana munarmi, jina öra carcelman aywarnin gaycatsirgan. Tsaychömi dëbenganta päganganyag gaycurargan. \v 31 Waquincag servicugmajincunapis tsayta ricarmi, alläpa llaquicuyargan. Tsaymi reyman aywaycur, llapan ruranganta willayargan. \v 32 Reyga perdonangan servigninta gayaycatsir nirgan: ‘¡Gamga mana alli runam canqui! Nogaga rugacamaptiquim llapan dëbemangayquitapis perdonargag. \v 33 Gampis servicugmajiquita llaquipaycunquiman cargan, nogapis llaquipangagnölla.’ \v 34 Tsaynö nirmi rey alläpa rabiar, servigninta carcelman gaycatsirgan. Tsaychömi llapan dëbenganta paganganyag sufrir gaycurargan.” \v 35 Tsay ejempluta ushasquirmi Señor Jesucristo nirgan: “Runamajiquita llapan shongoyquiwan mana perdonayaptiquiga, tsaynöllam cieluchö caycag Taytä Dios Yayapis rurashunqui.” \c 19 \s1 Señor Jesucristo juc runa warminpita mana raquicänanpag yachatsicun \r (Marcos 10:1-12; Lucas 16:18) \p \v 1 Tsaynö yachatsicuyta ushasquirmi, Galileapita Judea provincia Jordan mayu wac tsimpanman aywar chargan. \v 2 Tsaymanpis maytsicag runacunam gatirnin, Señor Jesucristo caycanganman goricäyaptin, geshyagyashacunatapis cuticätsirgan. \p \v 3 Fariseocunanam tsayman shamuycur, Señor Jesucristota llutanta parlatsiyta munar tapuyargan: “¿Leynintsicchöga imallapitapis juc runa warminwan raquicänanpag convienincu o manacu?” \v 4 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “¿Manacu Diospa Palabran gellgashgachö ninganta liyiyashcanqui? ‘Gallarinanchömi Camacug Dios Yaya runata rurar, ollgotawan warmita camargan.’\x + \xo 19:4 \xt Gn 1:27; 5:2.\x* \v 5 Tsaynö camasquirmi Dios Yaya nirgan: ‘Ollgo runaga taytantawan mamanta dëjanga warminwan ishcan täcuyänanpag. Tsaynö juntawacasquirga ishcanpis jucllayllanam cayanga.’\x + \xo 19:5 \xt Gn 2:24.\x* \v 6 Tsaynö churacar juntawacasquirga mananam ishcagnatsu cayan, sinöga juc cuerpullanam ishcanpis cayanga. Tsaymi Dios Yaya juntangantaga ni pipis raquinmantsu.” \v 7 Ley yachatsicugcunanam tapuyargan: “Tsaypunga tsay ningayquinö captinga ¿Imanirtan leynintsicchöga unay Moisés mandarnin gellgargan: ‘Mayganpis warminpita raquicarga, papelta ruraputsun “Warmïta dëjashcänam” nir, aywacunanpag’?”\x + \xo 19:7 \xt Dt 24:1.\x* \v 8 Tsaynam Señor Jesucristo nirgan: “Gamcuna chucru rumi shongo cayaptiquim, Moiséspis tsaynö leyninchö mandacur gellgargan. Pero Dios Yaya runata rurangan öraga, manam tsaynö cananpagtsu camargan. \v 9 Tsaymi noga niyag: Pipis warminpita raquicag runaga alläpa jutsatam ruraycan. Pero tsay runapa warmin jucwan puriycuptinga raquicanmanmi. Maygan runapis warminpita raquicasquir jucwan casararga, alläpa mana alli jutsatam ruraycan.” \v 10 Tsaynö niptinmi discïpuluncuna niyargan: “Tsaynö caycaptinga mas allicu canman ollgowan warmi mana casarayaptin.” \v 11 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Llapan runacunapis manam tsaynö caytaga puediyantsu. Sinöga quiquin Dios Yaya yanapangan runacunallam tsaynö cawayta puediyan. \v 12 Waquincag runacunagam yuriyanganpitana japallancuna cawacuyänanpag cayan. Pero waquincagnam capashga car ni imaypis casaracuyantsu. Waquinnam ‘Dios Yayata mas allish servinäpag’ nir, casaracuyantsu. Tsaynö japallan cawayta puedigcagga tsaynö japallan cacutsun.” \s1 Señor Jesucristo Dios Yayata mañacun wamracunapag \r (Marcos 10:13-16; Lucas 18:15-17) \p \v 13 Tsaypitanam Señor Jesucristoman wamracunata pushayämuptin, umancunaman maquinta churar bendisargan. Discïpuluncunaga wamracunata pushamugcunatam piñaparnin amatsayargan. \v 14 Tsaynö amatsayaptinmi Señor Jesucristo nirgan: “¡Ama amatsarnin michäyaytsu, wamracuna nogaman jina shayämutsun! Dios Yayapa Mandacuy Reynonga cay wamracunanö confiacurnin yätsicur shuyaragcunapagmi.” \v 15 Tsaynö nirmi Señor Jesucristo wamracunapa jananman maquinta churarcur, Dios Yayaman mañacusquir tsaypita aywacurgan. \s1 Señor Jesucristowan juc rïcu runa parlan \r (Marcos 10:17-31; Lucas 18:18-30) \p \v 16 Juc runam Señor Jesucristoman chaycur tapurgan: “Alli Maestru, ¿Ima allitatan ruräman Dios Yayawan cieluchö imayyagpis cawanäpag?” \v 17 Tsaynö niptinnam Señor Jesucristo nirgan: “¿Imanirtan ‘Alli’ nimanqui? Allicagga jucllayllam. Tsayga Dios Yayallam. Dios Yayawan cieluchö imayyagpis cawanayquipagga, Pay mandacungancunata cäsurnin llapanta cumpliy.” \v 18 Tsaynam runa tapurgan: “¿Maygancagcunatatan rurashag?” Señor Jesucristonam contestar nirgan: “Runamajiquita ama wañutsinquitsu. Warmiyog caycar ama jucnin jucninwan lluta puricunquitsu. Ama suwacunquitsu. Ama runamajiquita llullatsinquitsu. \v 19 Taytayquitawan mamayquita respetanqui. Runamajiquitapis quiquiquitanölla cuyanqui.”\x + \xo 19:19 \xt Lv 19:18.\x*\x + \xo 19:19 \xt Ex 20:12-16; Dt 5:16-20.\x* \v 20 Tsaynö niptinmi, tsay jöven runa nirgan: “Nogaga cay llapan mandacungancunatam cumplishcä. ¿Imallanatan faltäman ruranäpag?” \v 21 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Dioswan rasumpa allish cawayta munarga, aywarnin cayta ruray: Llapan imaycayquicunatapis ranticusquir, tsaycunapa chanin gellayta wactsacunata aypunqui. Tsaynöpam sïga cieluchö imaycayquipis mas capushunqui. Tsaynö rurasquir, cutimunqui nogata gatirämänayquipag.” \v 22 Señor Jesucristo ninganta wiyaycurmi, tsay runa imaycayog rïcu runa car, alläpa llaquishga aywacurgan. \p \v 23 Tsaypitanam discïpuluncunata Señor Jesucristo nirgan: “Rasuntam niyag: Dios Yayapa cieluchö Mandacuy Reynonman rïcucuna yaycunanpagga alläpa ajam. \v 24 Tsaymi yapay niyag: Dios Yayapa Mandacuy Reynonman juc rïcu runa yaycunganpitaga, mas fäcilmi ‘camëllo’ niyangan jatun wäta juc aujapa uchcunpa päsanman.” \v 25 Tsaynö niptinmi discïpuluncuna alläpa mantsacashga niyargan: “Tsaynö captinga, ¿Pirag salvacanga?” \v 26 Discïpuluncuna mantsacashga caycagta ricaycurnam, Señor Jesucristo nirgan: “Manam runacuna quiquillancunaga salvacuyta puediyantsu. Pero Dios Yayam sïga llapantapis salvayta puedin.” \p \v 27 Tsaynam Pedro nirgan: “Señor, nogacunaga llapan imaycäcunatapis dëjasquirmi gatiräyag. ¿Tsayga nogacunapagga imarag canga?” \v 28 Señor Jesucristonam nirgan: “Rasuntam niyag: Cay munduta Dios Yaya mushogman ticratsiptinmi, cieluchö cuyacuypag mandacugpa jamacunanchö Diospa Tsurin caynïwan jamaycäshag. Gamcunapis gatirämagnï cayangayquipitam chunca ishcay mandacugcunapa, jamayänancunachö jamayanqui. Tsay shumag atsicyag gloriachö jamaycarmi, juzgarnin chunca ishcay Israel naciun castacunapa mandagnincuna cayanqui. \v 29 Pipis wajinta, waugenta, paninta, taytanta, mamanta, wamrancunata y chacrancunatapis nogata servimänanraycu dëjarga, Dios Yayawanmi imayyagpis cieluchö cawanga. Tsaynö dëjanganpitapis, rasumpa gatirämanganpitam cay patsachö pachac cuti masta chasquinga. \v 30 Tsaymi canan gepachö caycagcuna puntachö cayanga y puntachö caycagcunanam gepachö cayanga. \c 20 \s1 Señor Jesucristo peoncunawan iwalatsicur yachatsicun \p \v 1 “Dios Yayapa Mandacuy Reynonga cay rïcu acendädu rurangannömi canga. Juc acendädum atsic atsicllana pläzapa aywargan, üvata murutsingan chacranchö aruyänanpag peoncuna ashig. \v 2 Tsaymi peoncunawan parlargan juc jornalllata pägananpag. Tsaynö parlasquirnam, üvata murungan chacränchö aruyänanpag cachargan. \v 3 Tsaypitanam acendäduga yapay las nuevena pläzapa yargosquir, mana imatapis ruraycäyag runacunata ricargan. \v 4 Tsaynam runacunata nirgan: ‘Gamcunapis chacräman aywar aruyay. Gänayänayquipagcagtam pägayashayqui.’ \v 5 Tsaymi tsay runacunapis chacranman arug aywayargan. Tsaypitanam pullan junagna yapay pläzapa yargosquir, mas peoncunata chacranman cachargan. Tsaynöllam las trespis mas peoncunata cachargan. \v 6 Yapaymi rupay jegaycaptinna pläzapa yargosquir, mana imatapis rurar ichiraycäyagta tarirgan. Tsaynam tapurgan: ‘¿Imanirtan mana imallatapis rurar ichiraycäyanqui? ¿Goyatnacu caychö ichiräyanqui?’ \v 7 Tsaymi niyargan: ‘Manam ni pipis aruypag ashiyämantsu.’ Acendädunam nirgan: ‘Tsaypunga gamcunapis chacräman arug aywayay.’ \p \v 8 “Tsacaycaptinnam acendädu capatasninta mandargan, gepa chämugcunapita gallaycur llapan peonnincunata pägananpag. Tsaymi allegpita arugcunataga llapanpa gepantarag pägargan. \v 9 Acendädu ordenangannöllam, tsay capatasnin gepata yaycugcag peoncunata puntata gayasquir, juc jornal complëtota pägargan. \v 10 Allegllana yaycug peoncunam, ultimucag peoncuna juc jornalta pägayagta ricar cushicur niyargan: ‘Añañau nogantsicga paycunapita mastam chasquishun.’ Pero allegpita arugcunapis ultimucagcunawan iwalllatam chasquiyargan. \v 11 Tsaynö iwalllata chasquisquirmi, rabiarnin acendädupa contran parlar, \v 12 niyargan: ‘Cay ultimu yaycamugcunaga juc örallanam aruyashga. Pero paycunataga ¿imanirtan nogacunatawan iwalllata pägatsinqui? Nogacunaga achaychö pishipashga goyatmi, rupay yargamunganpita asta jeganganyag alli aruyashcä.’ \p \v 13 “Tsaymi acendädu nirgan: ‘Amïgo, gampa contrayqui manam ni imatapis rurashcätsu. ¿Manacu gamcunawanga juc jornalllata pägayänagpag shumag arreglar parlashcantsic? Tsaymi nogaga parlangantsicnöllata pägatsiyashcag. \v 14 Gamcunaga pägayangagta aparcur aywacuyay. Gepata yaycamugcunatapis gamcunatawan iwalllatam pägayta munä. \v 15 Gamcunataga imatan gocuyäshunqui, quiquïpa gellaynïtaga imanö gastaptïpis. ¿Noga alli generöso cangäpitacu chiquicur rabiapäyämanqui?’ \v 16 Tsaynömi rasumpa canga puntachöcagcunam gepachö cayanga y gepachöcagcunam puntachö cayanga.” \s1 Señor Jesucristo yapay willacun wañutsiyänanpag canganta \r (Marcos 10:32-34; Lucas 18:31-34) \p \v 17 Tsaypita Señor Jesucristo Jerusalénman aywaycanganchömi, chunca ishcay discïpuluncunata jucläman gayaycur, paycunallata willar nirgan: \v 18 “Musyayangayquinömi Jerusalénman aywashun. Tsaychömi Diospita Shamushga Runa captï, chiquimagnïcuna traicionar mas puedig sacerdöticunamanwan ley yachatsicugcunaman entregayämanga, condenar wañutsiyämänanpag. \v 19 Paycunam mana judiucag autoridäcunaman entregayämanga, burlacur, asiparnin, astar cruzchö wañutsiyämänanpag. Pero wañutsiyämanganpita quimsa junagllatam cawamushag.” \s1 Santiagopawan Juanpa maman Señor Jesucristota mañacug aywangan \r (Marcos 10:35-45) \p \v 20 Tsaypitanam Zebedeopa warmin wawan Santiagotawan Juanta pusharcur Señor Jesucristoman shamurgan. Tsaymi Señor Jesucristopa puntanman gongorpacuycur nirgan: “Jucta rugacushayqui.” \p \v 21 Tsaynam Señor Jesucristo tapurgan: “¿Imatatan munanqui?” \p Tsaymi warmi nirgan: “Gam mandaycuy, Mandacuy Reynoyquichö ishcan wamräcuna juccag derëchucag läduyquichö juccagna itsogcag läduyquichö autoridänö mandacur jamayänanpag.” \p \v 22 Tsaymi Señor Jesucristo paycunata nirgan: “Manam ni imata mañayämangayquitapis musyayanquitsu. ¿Gamcunaga awantayanquimantsurag nogata alläpa sufritsiyämar ayag trägutanö upyatsiyämänanpagcagta?” \p “Aumi, awantayäshagmi” niyargan. \p \v 23 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Rasumpam gamcunapis noganö upyayanquiman. Pero tsaynö cayaptiquipis, manam nogapitatsu tsaycunaga canga, ‘Derëchucag lädüchö ni itsogcag lädüchö jamamunqui’ ninäpagpis. Tsaytaga quiquin Taytä Dios Yayallam pï lädüchö jamananpagpis despöninga.” \p \v 24 Tsaynö mañayanganta wiyaycurmi, tsay chunca discïpuluncuna ishcaycag waugecunapag piñacuyargan. \v 25 Tsaymi llapanta gayasquir Señor Jesucristo nirgan: “Gamcunaga musyayanquim juclä naciuncunachö reycuna imanö mandacuyangantapis. Maygan autoridäcarpis mantsacätsiypam mandacun, mandangancuna mantsacuyänanpag. Tsaynöllam mas mandagcagcunapis mas mantsacätsiyan mandädunchöcagcunata. \v 26 Pero gamcunachöga ama tsaynöga catsuntsu. Mas mandacuyyog cayta munagcagga, waquincagcunapa mas servigninmi canman. \v 27 Mayganpis mandacug autoridä cayta munarga, waquincagcunapa servignin esclävunmi canga. \v 28 Tsaynöllam noga Diospita Shamushga Runa caycarpis, runacunata servinäpag shamushcä. Manam waquincag runacuna servimänanpagtsu shamushcä, sinöga waquincagta servinäpagmi. Tsaymi wañutsiyämaptin vïdäta entregacurpis, maytsicag runacunata salvanäpag shamushcä.” \s1 Señor Jesucristo ishcay gaparacunata cuticätsin \r (Marcos 10:46-52; Lucas 18:35-43) \p \v 29 Jerico niyangan marcapitam Señor Jesucristo discïpuluncunawan aywacuptin, maytsicag runacuna gatiyargan. \v 30 Tsay aywaycangan näni cuchunchömi ishcay gapracuna jamaycäyargan. Señor Jesucristo päsaycanganta wiyar tantiyasquirmi, gayaraypanö rugacurnin niyargan: “¡Señor, rey Davidpa ayllun llaquipaycäyällämayri!” \p \v 31 Tsaynö niyaptinmi gatirnin aywagcuna ollgotupar niyargan: “¡Upälla cayay!” Niyaptinpis yapay yapay mas gayaycacharragmi rugacur: “¡Señor, rey Davidpa ayllun llaquipaycäyällämayri, nirgan!” \p \v 32 Tsayta wiyaycurmi Señor Jesucristo ichisquir, gapracunata gayasquir tapurgan: “Gamcunapag ¿Imata ruranätatan munayanqui?” \p \v 33 Gapracunam niyargan: “Señor, ñawïcuna ricänanpag cuticaycatsillämunayquitam munayällä.” \p \v 34 Tsaymi Señor Jesucristo llaquiparnincuna ñawincunata yataycurgan. Tsaynö yataycuptinmi, jina öra ishcanpa ñawincuna cuticasquirgan. Ñawincuna quichacasquiptinmi Señor Jesucristota gatircur aywacuyargan. \c 21 \s1 Señor Jesucristo Jerusalénman yaycungan \r (Marcos 11:1-11; Lucas 19:28-40; Juan 12:12-19) \p \v 1 Tsaypitanam Señor Jesucristo discïpuluncunawan Jerusalénman aywarnin sïgiyargan. Jerusalén cercantana aywaycarmi Olïvos niyangan jircapa aywar Betfage marcaman chaycarna, ishcay discïpuluncunata mandar, \v 2 nirgan: “Aywayay tagay wac tsimpa Betfage marcaman. Tsayman chaycurmi, wawanwan juc ashnu wataraycagta tariyanqui. Tsayta pascasquir ishcanta apayämunqui. \v 3 Si pipis imatapis niyäshuptiquiga niyanqui: ‘Señornintsicmi wanan; sasllam ishcanta cutiscatsimunga’ nir.” \p \v 4 Tsaynö ruraptinmi Dios Yayapa unay profëtan gellgangan cumplirgan: \q1 \v 5 “Sión marcachö täcugcunata willayay: \q1 ‘Ricäyay, llaquipäcug umilde reyniquicunam \q1 chagnacuna ashnupa wawan mallwa ashnun montashga shamuycan.’ ”\x + \xo 21:5 \xt Is 62:1; Zac 9:9.\x* \p \v 6 Tsaymi discïpuluncuna aywar Señor Jesucristo ningannölla rurayargan. \v 7 Ashnuta mamantinta apascamur punchuncunata carunarcuyaptinmi Señor Jesucristo montargan. \v 8 Tsaymi Señor Jesucristo päsangan näniman maytsicag runacuna punchuncunata llushtisquir mashtayaptin, waquincagcunapis jachacunapa rapranta wallusquirnin mashtayargan. \v 9 Tsaypa Señor Jesucristo aywaycaptinmi atscag runacuna puntantawan gepanta gayaycacharrag aywarnin alabar niyargan: \q1 “¡Vïva! ¡Dios Yayapa shutinchö unay rey Davidpa ayllun \q1 Shamug reynintsic! ¡Canan salvaycayämay! \q1 ¡Alli cushicuywan cieluchöcagcunapis niyätsun: \q1 ‘Gloria’ Dios reyta cachamungayquipita salvaycayämay!”\x + \xo 21:9 \xt Sal 118:25-26.\x* \p \v 10 Jerusalénman chaycuptinnam tsaychö llapan täcug runacuna timpullyarrag jucnin jucninwan tapunacur niyargan: “¿Pitan cay runa?” nirnin. \p \v 11 Tsaymi atscag runacuna niyargan: “Cayga profëta Jesúsmi, Galileapita shamug Nazaret runa.” \s1 Señor Jesucristo templuman yaycungan \r (Marcos 11:15-19; Lucas 19:45-48; Juan 2:13-22) \p \v 12 Tsaypitanam Señor Jesucristo mas respetashgacag templu niyangan jatun iglesiaman yaycurgan. Tsay templuman yaycusquirnam negociu ranticugcunatawan rantipacugcunatapis gargornin, gellay cambiapacugcunapa mësancunatapis wicapatacurgan. Palomacunata ranticugcunapa jamacuyänancunatapis wicapatacusquirmi, \v 13 nirgan: “Diospa Palabran gellgashga libruchömi nirgan: ‘Wajïga mañacur adorayämänan wajillam.’ ¡Pero gamcunaga ‘suwacunapa machaynincunamanmi’ ticratsiyashcanqui!”\x + \xo 21:13 \xt Is 56:7.\x* \p \v 14 Tsay templuchö Señor Jesucristo caycanganman, gapracunatawan ratacunata apayämuptinmi llapanta cuticätsirgan. \v 15 Templuchö wamracunapis gayaycacharmi niyargan: “¡Alli cushicuy catsun, rey Davidpa ayllun! ¡Reynintsic cachamug Dios Yaya cananga salvaycayämay!” \p Wamracuna tsaynö gayaycachäyanganta wiyarnin milagrucunata ruragta ricarmi, mas mandagcag sacerdöticunawan ley yachatsicugcuna alläpa piñacur rabiayargan. \v 16 Tsaynö rabiarmi piñacur Señor Jesucristota niyargan: “¿Manacu wiyanqui cay wamracuna nicäyanganta?” \p Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Aumi, wiyaycämi. ¿Gamcunaga manacu liyiyashcanqui Diospa Palabran gellgashga libruchö caynö ninganta: \q1 ‘Pishi wamracunapawan llullu chuchuycag wamracunapa shimicunamanmi, \q1 “Dios Yayaga alläpa allim” nir, alabayäshunaquipag churashcanqui’?”\x + \xo 21:16 \xt Sal 8:3.\x* \p \v 17 Tsaynö nisquirmi mandacugcunata templuchö dëjasquir, Señor Jesucristo Betania marcaman cuticur tsaychö posadacurgan. \s1 Ïgos jachapa yuran tsaquingan \r (Marcos 11:12-14,20-26) \p \v 18 Waränin alleg Jerusalénman Señor Jesucristo cutiycarmi mallagargan. \v 19 Tsay nänipa päsaycarmi, näni cuchunchö ïgospa yuranta ricargan. Tsaymi wayuyninta pallag aywargan. Pero manam ni jucllayllapis wayuyninga canagtsu atsca rapran captinpis. Tsaynöta ricaycurmi Señor Jesucristo ïgosta nirgan: “¡Cananpitaga mananam ni imaypis wayunquinatsu!” Tsaymi jina öra tsay ïgos jancat tsaquisquirgan. \p \v 20 Tsayta ricaycurmi discïpuluncuna mantsacar Señor Jesucristota tapuyargan: “¿Imanötan cay ïgospa yuran patsa tsaquisquin?” \p \v 21 Señor Jesucristonam nirgan: “Rasuntam niyag: ‘Dios Yayaga mañacungätam ruranga.’ Si gamcuna Dios Yayaman llapan shongoyquicunawan criyicurga, ama yarpachacuyanquitsu ‘¿Mañacungäta rurangatsurag?’ nirga. Mas bien, rasumpa firmi criyicurga cay ïgosta tsaquitsingäpitapis mastam rurayanqui. Tsaynöllam tagay jircata ‘Caypita lamarman juchusquiy’ niyaptiquipis, rasumpa firmi criyicuyaptiquiga tsaynö canga. \v 22 Tsaymi rasumpa firmi criyicuptiquiga, imata mañacungayquitapis Dios Yaya garashunqui.” \s1 Mas mandacugcag sacerdöticuna Señor Jesucristota tapuyan \r (Marcos 11:27-33; Lucas 20:1-8) \p \v 23 Tsaypitanam Señor Jesucristo templuchö yachatsicurgan. Tsaychö yachatsicuycaptinmi mas mandacugcag sacerdöticunawan israelcunapa autoridänincuna, witiycur niyargan: “¿Ima mandacug cayniquiwantan tsaycunata ruraycanqui? ¿Tsaynö ruranayquipag pitan cachamushushcanqui?” \p \v 24 Señor Jesucristonam nirgan: “Gamcunatapis jucta tapuyäshayqui. Nogatapis contestayämaptiquiga, nogapis pï cachamanganta willayäshayquim. \v 25 Juan Bautistata ¿Pitan runacunata bautizananpag cachamurgan? ¿Dioscu o runacunacu?” \p Tsaynö niptinnam quiquincunapura yachatsinacur niyargan: “ ‘Diosmi cachamushga’ nishagam nimäshun: ‘¿Tsaypunga imanirtan mana payman criyiyargayquitsu?’ \v 26 Y ‘runacunam cachamushga’ nishagam, caychö atscag goricashga caycag runacuna contrantsic piñacuyanga. Paycunagam Juan Bautista Diospa profëtan canganta firmi criyiyan.” \p \v 27 Tsaymi Señor Jesucristota niyargan: “Manam musyayätsu.” \p Tsaynö niyaptinnam Señor Jesucristo nirgan: “Nogapis manam willayagtsu ni pipa mandacuyninwan caycunata rurangäta ni pï cachamangantapis.” \s1 Señor Jesucristo ishcag wamracunawan iwalatsicur yachatsicun \p \v 28 Tsaypitanam Señor Jesucristo tapurgan: “¿Imaniyanquitan gamcuna caypag? Juc runam ishcay tsuriyog cargan. Juccag tsurintam nirgan: ‘Ïju, canan chacrantsicman aywanqui tsaychö arunayquipag.’ \v 29 Tsaynö niptinmi tsuringa ‘¡Manam aywätsu!’ nirgan. Pero mas rätunta arepenticurnin yarpachacusquirmi arug aywargan. \v 30 Tsaynöllam juccag tsurinman aywaycur nirgan: ‘Ïju, gam canan chacrantsicpa arug aywanqui.’ Tsaynö niptinnam tsuringa nirgan: ‘Aumi, Taytay. Jina örallanam aywashag.’ Tsaynö nisquirpis geläcurmi aywargantsu. \v 31 Gamcunata canan tapuyäshayqui: ¿Maygantan taytan mandanganta rurar cäsushga?” \p Mandacug runacunanam niyargan: “Puntacagmi.” \p Tsaynam Señor Jesucristo nirgan: “Rasuntam niyag: Gamcunapita mas puntayquicunatam impuestuta cobrag mana alli runacunawan lluta ollgocunawan puricug warmicunapis Dios Yayapa Mandacuy Reynonman yaycuyanga. \v 32 Juan Bautista puntata shamurmi, imanö allicunallata rurarnin cawayänayquipag yachatsiyäshurgayqui. Impuestu cobragcunawan lluta puricug warmicunapis yachatsicunganta cäsurmi criyicuyargan. Pero gamcunaga tsayta ricaycarpis, mana cäsurmi willacungantapis criyiyargayquitsu ni jutsayquicunapita arepenticuyargayquitsu. \s1 Arupucug runacuna mana allita rurayangan \r (Marcos 12:1-12; Lucas 20:9-19) \p \v 33 “Wiyayay cay juc ejemplu willayangagta. Juc acendädum chacranchö üvata murutsirgan. Tsaynö muruscatsir chacranta tumat cercotsirmi, rumita uchcutsirgan vïnopag üvapa yacunta gapiyänanpag. Tsaypitanam tsacrancamannö altuman tsucllata churarcur chacranta täpatsirgan. Tsaypitam caru marcapa aywacur, juc arugcunata arendacurgan pullanpura raquipunacur cosëchayänanpag. \p \v 34 “Tsaypita cosëcha tiempu chäramuptinmi, chacra arendacug servignincunata cachargan töcangancag cosëchata tsay chacra tsarag runacunapita goriyämunanpag. \v 35 Chacra tsaragcunaman mandangan servignincuna chaycuyaptinmi, achcusquir alli magarnin gargoyargan y waquincagtanam sagmarnin juccagtaga wañuscatsiyargan. \v 36 Tsaypitanam acendäduga waquincag servignincunata yapay cachargan puntata mandanganpitapis mas atscagta. Tsay servicugcunatapis chacra tsaragcunaga puntacagcunata rurayangannöllam llapantapis rurayargan. \p \v 37 “Tsaynölla rurayaptillanmi quiquinpa tsurintana cacharnin nirgan: ‘Tsurïtaga respetayangam’ nir. \v 38 Acendädupa tsurin shamuycagta ricasquirmi chacra tsaragcuna willanacur niyargan: ‘Taytan wañuptinga cay tsurinmi imaycanwanpis quëdanga. Caytaga chacranwan quëdananpag wañuscatsishun.’ \v 39 Tsaynö nirmi acendädupa tsurinta achcusquir, üvata murutsingan chacranpita jucläman gargosquir wañuscatsiyargan. \p \v 40 “Tsaymi canan gamcuna mä niyämay: Acendädu shamuycur, ¿Imatatan ruranga tsay chacra tsaragcunata?” \p \v 41 Judiucunapa mandacug autoridäcunanam niyargan: “Alläpa mantsacaypa mana llaquipaypam tsay pengacuypag mana alli runacunata wañutsirnin ushacätsinga. Tsaypitanam chacranta arendacunga alli runacunata, paycunawan töcangan cosëchachö wayuyninta shumag raquipunacuyänanpag.” \p \v 42 Tsaypitanam Señor Jesucristo nirgan: “¿Manacu ni imayllapis Diospa Palabran gellgashgata liyishcanqui? Tsaychömi nin: \q1 ‘Wajipag cemientu churag albañilcuna despreciayangan rumim, \q1 mas allicag maestru rumiman ticrashga. \q1 Tsaytanö Dios Yaya ruranganpitam, alläpa cushishga caycantsic.’\x + \xo 21:42 \xt Sal 118:22-23.\x* \m \v 43 Tsaymi rasunta niyag: Gamcuna mana chasquiyämangayquipitam Dios Yayapa Mandacuy Reynonman ni imaypis yaycuyanquitsu. Mas bienmi, waquincag allillata rurag runacuna nogaman firmi criyicurnin cäsucur chasquiyämanganpita, Dios Yayapa Mandacuy Reynonman rasumpa yaycuyanga. \v 44 Cay rumi jananman pipis shicwarga, jancatmi ichic ichic paquir ushacasquinga. Tsaynöllam pipa janamanpis tsay rumi shicwarga, jancat polvutanö rurasquinga. Tsay rumiga nogam cä. Tsaymi pipis mana chasquimaptinga, Dios Yaya infiernuchö castigarnin ushacätsinga.” \p \v 45 Tsaynö Señor Jesucristo yachatsicunganta wiyarmi, mas mandagcag sacerdöticunawan ley yachatsicugcuna contrancuna parlaycanganta tantiyayargan. \v 46 Pero tsaychö goricashga atscag runacunam mantsacashga niyargan: “Señor Jesucristoga Dios Yayapa rasumpa profëtanmi.” Tsaymi tsay runacunapita mantsacurnin, Señor Jesucristota prësu gaycatsiyänanpag apayta munaycarpis achcuyargantsu. \c 22 \s1 Señor Jesucristo yapay yachatsicun \r (Lucas 14:15-24) \p \v 1 Señor Jesucristom mas ejempluwan yapay yachatsicur nirgan: \v 2 “Dios Yayapa Mandacuy Reynonga, juc rey ollgo tsurin casaracunanpag prevenicungannömi canga. \v 3 Juc reymi convidangan runacunata fiestaman pushayämunanpag servignincunata cachargan. Pero tsay convidangan runacunaga fiestanman manam shamuyta munayargantsu. \v 4 Tsaypitanam yapay waquincag servignincunata cachargan niyänanpag: ‘Micuytapis alistayashcänam. Weracag mallwa törrucunatawan ternëracunatapis pishtarnin, llapantanam cocinar listotsayashcä. Sasllana aywacayällämuy fiestata rurangäman.’ \v 5 Pero convidangan runacunaga manam ni ichicllatapis cäsuyargantsu. Juccagmi chacranpa arucug aywargan. Juccagnam negociun ruranganman aywargan. \v 6 Waquincagnam reypa servignincunata achcusquir, wañutsiyänganyag magayargan. \v 7 Tsaymi rey alläpa rabiarnin atscag soldäduncunata mandargan, tsay wañutsicug runacunata wañutsirnin marcancunatapis cayayänanpag. \v 8 Tsaypitanam reyga servignincunata nirgan: ‘Tsurï casarananpag llapanpis listuna caycaptin, convidangä runacunaga shamuyta mana munarmi, fiestäman shamuytapis merëciantsu. \v 9 Tsaynö caycaptinga cällicunachöwan pläzacunachö llapan runacuna ricäyangayquita lluta convidarnin cay fiestäman pushayämuy.’ \v 10 Tsaymi servignincuna cällicunapawan pläzacunapa aywar, llapan ricäyangan alli o mana alli runacunatapis convidar pushayämurgan. Tsaynö llapan tariyangan convidashga runacunata goriscayämuptinmi, palacionchö juc jatun cuarton junta cayargan. \p \v 11 “Tsay jatun cuartoman juntasquiyaptinmi, rey convidangan runacunata ricag yaycuycar, juc runata ricaycurgan mana tsay fiestapagnö jucläya llatapashgata. \v 12 Tsaymi rey tapurgan: ‘Amïgo, ¿imanötan cayman yaycamuruyqui, fiestachö shucucuna llatapayquita mana shucucamurga?’ Pero tsay runaga upallallam cacurgan imatapis mana contestayta puedir. \v 13 Tsaynam rey micuy servicug wätaynincunata mandargan: ‘Cay runapa chaquintawan maquinta watarcur, wagta tutapayman jitasquiyay, tsaychö wagarnin quirunpis regochyaptinrag sufrinanpag.’ \v 14 Tsaynöllam llapan runacunapis convidashga cayanga, pero wallcagllam acrashga yaycuyänanpagga cayanga.” \s1 Señor Jesucristo impuestupag parlan \r (Marcos 12:13-17; Lucas 20:20-26) \p \v 15 Tsaypitanam fariseocuna goricasquir willanacur niyargan: “¿Señor Jesucristota pantatsinapag imanötan tapushun? Imallatapis parlasquiptinga tsayllawanmi acusashun.” \v 16 Tsaymi fariseocuna gatiragnincunatawam rey Herodespa runancunata cachayargan, Señor Jesucristota niyänanpag: “Maestru, musyayämi rasumpacagllata imaypis parlangayquita. Gamga Dios Yaya munangannö rasumpa yachatsicurmi, mas mandacuyog cayaptinpis manam runacunapita mantsacunquitsu. \v 17 Canan niyämay: ¿Roma naciunpa reynin Cesarpag impuestuta pägashwancu o manacu?” \p \v 18 Pero Señor Jesucristoga tsaynö yachayllapa tapuyanganta musyarmi nirgan: “Gamcunaga allitucurmi yachayllapa tapuycäyämanqui. ¿Imanirtan mana alliman garpayämayta munayanqui? \v 19 Mä tsay impuestupag pägana gellayta ricänäpag apayämuy.” Tsaymi “denario” niyangan juc gellayta apayämurgan. \v 20 Tsay gellayta ricaycurmi Señor Jesucristo tapurgan: “Cay gellaychö ¿Pipa shutintanwan reträtuntan caycan?” \p \v 21 “Romapa reynin Cesarpam” niyargan. \p Señor Jesucristonam nirgan: “Tsaypunga Cesarpacagtaga Cesarta entregayay. Pero Diospacagtaga Diosta entregayay.” [Nogantsicga Dios Yaya camamangantsicpitam paypa reträtun cantsic.] \v 22 Señor Jesucristo tsaynö ninganta wiyaycurmi, tsay runacuna mantsacashga cayanganpita tsaychö dëjasquir aywacuyargan. \s1 Señor Jesucristota saduceocuna tapuyan \r (Marcos 12:18-27; Lucas 20:27-40) \p \v 23 Tsay junagllam “saduceo” niyangan runacuna Señor Jesucristota tapugnin shayämurgan. Tsay saduceocunaga manam criyiyargantsu wañushgacuna cawayämunanta. Tsaymi Señor Jesucristoman chaycur niyargan: \v 24 “Maestru, Moisés gellgangan leyga caynömi yachatsicun: ‘Pipapis waugen manarag tsurin captin wañuptinga viudanwan gepancag waugen casarananpag. Tsaynö viudanwan casaraptin wañugcag waugenpa tsurin cuenta wamrancuna cananpag.’\x + \xo 22:24 \xt Dt 25:5.\x* \v 25 Unaymi caychö ganchis waugecuna cayargan. Mayorcag casaracusquirmi manarag tsurin captin wañurgan. Tsay viudanwannam gepancag waugenpis casarasquirlla wañurgan. \v 26 Tsaynömi tsay ganchis llapan waugentinpis mayorpita gallaycur asta ultimucagyag manarag tsurincuna captin wañuyargan, tsay warmillawan casarasquir. \v 27 Tsaynö llapan wañusquiyaptinmi warmipis wañusquirgan. \v 28 Mä canan niyämay. Tsay warmiwan ganchis waugecuna casarashga caycäyaptinga, llapan cawayämungan junagchöga ¿maygancagpatan warmin canga?” \p \v 29 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Gamcunaga Diospa Palabran gellgashgatawan poderninta mana musyarmi llutanta parlar pantayanqui.” \v 30 Wañuyanganpita cawascamurga warmipis ollgopis manana casararmi, cieluchö angelcunanöllana cayanga. \v 31 ¿Manacu gamcuna liyiyashcanqui, wañushgacuna cawayämunanpag Dios Yaya Palabranchö gellgatsir niyäshungayquita? \v 32 “Nogaga unaycag Abrahampawan Isaacpa y Jacobpa respetayänan Diosnincunam cä.” Tsaynö ninganpitam Abrahamwan Isaac y Jacob cawaycäyanganta musyantsic. Tsaymi Dios Yayaga manam wañushgacunapa Diosnintsu sinöga cawagcagcunapa Diosninmi.\x + \xo 22:32 \xt Ex 3:6,15.\x* \p \v 33 Tsaycunata wiyarmi tsay templuchö atscag goricashga runacunapis mantsacashga cayargan, Señor Jesucristo llapan imayca allicunata yachatsicuptin. \s1 Llapanpitapis mas allicag mandacuy \r (Marcos 12:28-34) \p \v 34 Señor Jesucristo saduceocunata tsaynö upallatsinganta musyasquirmi, fariseocuna goricäyargan. \v 35 Tsaychömi Señor Jesucristota tapucuyta munarnin, juc ley yachag doctor nirgan: \v 36 “Maestru, ¿Dios Yayapa llapan mandacuyninpita maygancagtan llapanpitapis mas allicag?” \p \v 37 Señor Jesucristonam nirgan: “Dios Yayata cuyanqui llapan shongoyquiwan voluntäniquiwan, llapan yarpayniquiwanpis.\x + \xo 22:37 \xt Dt 6:5.\x* \v 38 Tsay puntacag mandacuymi llapanpitapis mas allicagga. \v 39 Juccagpis tsaynö cäsi iwalllam: ‘Runamajiquitapis quiquiquitanölla rasumpa cuyanqui.’\x + \xo 22:39 \xt Lv 19:18.\x* \v 40 Tsaymi cay ishcan mandamientucunallapita unay profëtacunapa yachatsicuyninwan llapan mandacuy leycunapis.” \s1 ¿Pipa aylluntan Señor Jesucristo? \r (Marcos 12:35-37; Lucas 20:41-44) \p \v 41 Tsaypitanam fariseocuna goricashgallarag caycäyaptin, Señor Jesucristo paycunata tapurgan: \v 42 “¿Dios Yaya cachamungan Cristopag imatatan yarpäyanqui? ¿Pipa ayllunrag Payga?” \p Tsaymi “Unay rey Davidpa ayllunmi” niyargan. \p \v 43 Señor Jesucristonam nirgan: “Unay rey Davidpa ayllun Cristo caycaptinga, ¿Tsaypunga imanirtan Davidga Espïritu Santopa poderninwan Cristopag parlargan ‘Señornïmi’ nir? Tsaynöpam Davidga nirgan: \q1 \v 44 ‘Señormi Señornïta nirgan: \q1 “Cay derëchucag lädüchö jamacamuy \q1 llapan chiquishugniquicunata chaquiquipa gopinman churamungäyag.” ’\x + \xo 22:44 \xt Sal 110:1.\x* \m \v 45 Tsaynö David ‘Señornïmi’ nicaycaptinga, ¿Imanöpatan Davidpa miragnin ayllunpa tsurin Cristo canga?” \p \v 46 Tsaynö Señor Jesucristo tapuptinmi ni pipis contestayta puedirgantsu. Tsay junagpitaga llapanpis mantsaparmi Señor Jesucristota manana ni imatapis tapupäyargannatsu. \c 23 \s1 Ley yachatsicugcunawan fariseocuna imanö cayanganta Señor Jesucristo willacun \r (Marcos 12:38-40; Lucas 11:37-54; 20:45-47) \p \v 1 Tsaychö goricashga runacunatawan discïpuluncunata yachatsirmi Señor Jesucristo nirgan: \v 2 “Ley yachatsicugcunawan fariseocunaga unay Moiséspa rantinnö leyta yachatsicuyänanpagmi cayan. \v 3 Tsaymi llapan mandayäshungayquita rurarnin cäsurpis, paycunapa ejempluncunatanöga ama rurayanquitsu. Paycunagam jucläya allicunallata yachatsicusquirpis, quiquincunaga jucläya mana allicunata ruraycäyan. \v 4 Imayca lasag gepita aparitsignömi mana pallariytapis puedinganyag alläpa atsca costumbrincunata yachatsicuyan. Pero quiquincunaga manam pallarirllapis yanapayantsu ni juc dëdullancunawanpis. \v 5 Tsaynömi paycunaga llapan imayca allicunatapis rurayan runacuna ricäyänanllapag. Urcuncunamanwan ricrancunamanpis tacsha cajïtacunata watarcurmi, Dios Yaya gellgatsingan leycunata puritsiyan. Tsaynöllam alläpa gustayan Dios Yayaman mañacuyänanpag anchu tëlawan umancunata tsaparcur puriyta. Tsaynömi chaquicuna puntanyag shumag shallshayog anchu revëtishga llatapancunawan puriyan, ricagnincuna ‘Payga, Dios Yayata respetag rasumpa alli runam’ niyänanllapag. \v 6 Micupacuy fiestacunachöpis mas mandacugcuna jamacuyänan allincag sillïtacunallachömi jamayta munayan. Israel runacunalla goricäyänan wajichöpis weragotsacunapa jamacuyänancunallachömi jamayan. \v 7 Mercädochöwan cällicunachö rantipacur purirpis runacuna aläbar saludayänantam munayan. Tsaymi ‘yachatsicug tayta doctor’ niyaptinga alläpa cushicuyan. \p \v 8 “Pero gamcunaga ama munayanquitsu runacuna ‘Maestru’, niyäshunayquita. Gamcunaga llapayquipis juc waugellam cayanqui y jucllayllam maestruyquicunapis. \v 9 Gamcunaga ama ni pitapis cay patsachö ‘Taytantsic’ niyanquitsu. Gamcunapaga jucllayllam cieluchö Tayta Diosniquicuna caycan. \v 10 Ama ni pipis ‘Maestru’, niyäshunquitsu. Llapayquipa maestruyquicunaga Noga, japallä yachatsicug Cristom cä. \v 11 Gamcunachö mas mandacugcagga, waquiquicunatam serviyäshunqui. \v 12 Tsaymi maygayquipis mas mandacuyyog cayta munayaptiquiga, Dios Yaya wätayninman churayäshunqui. Pero maygayquipis umilde gollmi shongo, waquincagcunapa servignin carga, mas alli mandacugmi cayanqui. \p \v 13 “¡Allau janan shongo ley yachatsicugcunawan fariseocuna! Tsaynö janan shongo carmi Dios Yayapa cieluchö Mandacuy Reynonman waquincagcuna yaycuyta munayaptinpis, imayca puncuta wichgagnö mana allicunata yachatsicur amatsacuyanqui. Yaycuyta munagcunata amatsarnin mana quichapugnö cayangayquipitam, quiquiquicunapis ni imaypis yaycuyanquitsu. \v 14 [Allau ley yachatsicugcunawan fariseocuna, allitucurnin goyat goyat resacurmi viudacunapa wajincuna gechuyangayquita. Tsaynö rurayangayquipitam Dios Yaya condenar mantsacaypa castigayäshunqui.]\f + \fr 23:14 \ft Unaycag waquin gellgashga librucunachö manam cantsu Mt 23:14.\f* \p \v 15 “¡Allau janan shongo ley yachatsicugcunawan fariseocuna! Lamarpa päsarnin maytsay carupapis gamcuna criyicuyangayquillata yachatsiyänayquipagmi jucllayllatapis ashirnin puriyanqui. Tsay yachatsiyangayqui runagam, gamcunapitapis mas peor jutsasapa ticran. Tsay llapanta yachatsiyangayquipitam paycunaga Supaypa wamranna car, gamcunapitapis mas infiernuchö sufrir ñacayanga. \p \v 16 “¡Allau gamcuna runacunata llutanpa pusharnin imayca gapranö yachatsicugcuna! Gamcunam yachatsicur niyanqui: Pipis ‘juracümi templupa shutinchö’ niptinga mana cumplinanpag jurangannöllam canga. Pero pipis ‘juracü templuchö caycag goripa shutinchö’ nirmi sïga rasumpa änicunganta cumplinanpag juraycan. \v 17 ¡Mana musyag gapracuna! Imatan mas importanti: ¿Templu rurinchö goricu o Dios Yayapa templuncu? Tsay goriga mas välen Dios Yayapa templunchö canganpitam. Tsaymi tsay templuga mas välen rurinchö goripitapis. \v 18 Gamcunaga caynöpis yachatsicuyanquim: ‘Juracümi altarpa shutinchö’ niptinga, tsay juranganpis mana cumplinanpag jurangannöllam canga. Pero pipis ‘juracümi cumplinäpag altarchö churaraycagpa shutinchö’ nirmi sïga, rasumpa cumplinanpag änicun. \v 19 ¡Gapracuna! Imatan gamcunapag mas importanti: ¿Altarcu o tsaychö churarag ofrendacu? Tsay altarchö churaranganpitam, tsay ofrendapis välen. Tsaymi Dios Yayapa tsay altarnin mas välen jananchö ofrenda churaranganpitapis. \v 20 Altarpa shutinchö juracurga manam altarllapagtsu jurayanqui. Sinöga tsay jananchö llapan churaragcunapagwanmi juraycäyanqui. \v 21 Tsaynöllam templupa shutinchö jurarpis, templuchö llapan churaragcunapagwan quiquin Dios Yayapag juraycäyanqui. \v 22 Si pipis cielupa shutinchö jurarga, Dios Yayapa cieluchö jamacunan trönonpagwan quiquin Dios Yayapagmi juraycan. \p \v 23 “¡Allau janan shongo ley yachatsicugcunawan fariseocuna! Gamcunaga ‘Dios Yayapag’ nirmi yerbabuenapawan mentapa y comïnospa cada chunca rapranpita juc chunca partillata raquiyanqui. Pero manam cäsuyanquitsu Dios Yayapa mas allicag mandacungancunataga. Gamcunaga runamajiquicunata mana llaquiparmi Dios Yaya mandacungancunata mana cäsurnin cuyayanquitsu. Mas bienmi paycunapa contran mana allicunallata rurar ni parlayangayquitapis cumpliyanquitsu. ‘Diospag’ nir, ofrenda garayniquita entregar, mas allicag mandamientuncunata cumpliyay imaypis mana dëjar. \v 24 ¡Gapranö mana alli pushacugcuna! Gamcunaga yacutapis shuyshurragmi chuspita jepiyanqui. Pero imayca jatun ‘camëllo’ wäta tamañutaga millpusquiyanquim, Dios Yayapa mas allicag mandamientuncunata mana cumplirnin. \p \v 25 “¡Allau janan shongo ley yachatsicugcunawan fariseocuna! Gamcunaga üsayangayqui järucunatawan plätucunatapis janallantam mayllayanqui. Pero rurinpaga ayrajarnin munapar gechucuyangayquiwan suwacuyangayquim junta caycan. \v 26 ¡Imayca gapranömi fariseocunawan ley yachatsicugcuna cayanqui! Puntataga järucunapa rurinta mayllayangayquinö shongoyquicunachö jutsatarag dëjayay, jananpa rurinpapis limpiu quëdayänayquipag. \p \v 27 “¡Allau janan shongo ley yachatsicugcunawan fariseocuna! Gamcunaga janallan pintashga ayacunapa mëchunnöllam cayanqui. Jananpaga alläpa shumag cuyacuypag ricacar, rurinchöga wañushgacunapa ismushga tagra tulluncunallam junta. Tsaynöllam gamcunapa shongoyquicunapis jutsacunawan junta caycan. \v 28 Gamcunaga runacuna ricäyäshunayquillapag alli rurag carmi, yarpayniquicunachöga alläpa mana alli rurag cayanqui. Allicunata ruragtucurpis pasaypa mana allicunallatam ruraycäyanqui. \p \v 29 “¡Allau janan shongo ley yachatsicugwan fariseocuna! Gamcunaga jatuncaray mëchucunata shäritsirmi shumag adornayanqui, Dios Yayapa unay profëtancunapagwan allicag wañushgacunata respetarnin. \v 30 Tsaycunata rurarmi niyanqui: ‘Unay awiluntsic witsay cawarga, Dios Yayapa profëtancunata awiluntsiccuna wañutsiyaptin washarmi, tsaynö yawarnincunata jichashwantsu cargan.’ \v 31 Tsaymi caynö cayangayquiwan, unay awiluyquicunanölla Dios Yayapa profëtancunata wañutsig cayanqui. Tsay awiluyquicunanölla rurarmi, rasumpa jutsayog cayangayquita musyayanqui. \v 32 ¡Unaycag aylluyquicuna Dios Yayapa profëtancunata wañutsir gallariyangantam, canan gamcuna ushaycäyanqui nogata wañutsiyämayta munarnin! \p \v 33 “¡Culebrapa castan vïboracuna! ¿Imanörag infiernupita gamcuna geshpiyanquiman? \v 34 Tsaymi noga gamcunaman cachamushag profëtacunatawan alli musyagcunata y maestrucunata. Waquinta wañutsirmi waquintaga crucificäyanqui. Tsaynöllam waquincagtapis Israel runacuna goricäyänan wajicunachö alli astayanqui. Waquincagtanam marcan marcan gaticachar sufritsiyanqui. \v 35 Tsaynö unay awiluyquicuna llapan alli rurag runacunatawan Dios Yaya cachamungancunata wañutsirnin yawarninta jichayanganpitam, gamcunanam Dios Yayapa llapan castïgun chämunga. Unay Adánpa tsurin alli runa Abelta wañutsir gallayanganpita, asta Berequiaspa tsurin Zacariasta templupa altarnin puntanchö wañutsiyanganyag. \v 36 Tsaymi rasunta niyag: Unay awiluyquicuna tsaynö cayanganpitam, canan cay tiempu cawag runacunaman mantsacaypag castïgu shamunga. \s1 Señor Jesucristo llaquicur wagan Jerusalénchö runacunapag \r (Lucas 13:34-35) \p \v 37 “¡Ay, Jerusalén, Jerusalén! ¡Dios Yaya cachamungancunatawan profëtancunata chiquirnin wañutsir sagmag! Atsca cutim runayquicunata goriyta munargä, wallpa ripran gopinman chiptsancunata gorignö. ¡Pero manam munayargayquitsu! \v 38 Gamcuna shumag tantiyacuyay, cananpitam tsay jatun templuyqui tsunya quëdanga, Dios Yaya aywacuptin. \v 39 Tsaymi canan niyag: Cananpitaga mananam masga ni imay ricäyämanquitsu, asta alabarnin ‘¡Alläpa alli cushicuy catsun Dios Yayapa shutinchö Shamuycag!’ niyämangayquiyag.”\x + \xo 23:39 \xt Sal 118:26.\x* \c 24 \s1 Señor Jesucristo templu jancat juchur ushacänanpag willacun \r (Marcos 13:1-23; Lucas 21:5-6) \p \v 1 Tsaypitanam Señor Jesucristo templupita yargosquir aywaycaptin, discïpuluncuna taripaycur niyargan. “¡Ricay! ¡Alläpa shumag cuyacuyllapag cay jatun templu wajicunawan!” \p \v 2 Señor Jesucristonam nirgan: “Canan cay shumag ricaycäyangayquipag rasuntam niyag: Cay llapan jatusag templupa wajincunam jancat juchur ushacanga. Manam canan janap janap rumicuna pergaraycanganchö ni jucllayllapis quëdangatsu, llapanmi jancat juchurnin ushanga.” \s1 Cay mundu ushacänanpag señalcuna \r (Marcos 13:3-23; Lucas 17:22-24; 21:7-24) \p \v 3 Tsaypitanam Olïvos niyangan jircaman aywayargan. Tsaychö Señor Jesucristo jamaycuptinmi, discïpuluncuna witiycur quiquillanta niyargan: “Tsay templu imay junag ushacänanpagcagta willaycayämänayquitam munayä. ¿Ima señaltatan ricäyäshag imay cutimunayquipagwan cay mundu ushacänanpag canganta?” \p \v 4 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “¡Cuidädu cayay pipis llullatsiyäshurniquitag engañayäshunquiman! \v 5 Atscagmi nogatucurnin shamur llullatsiyäshunqui: ‘Nogam Diospa Tsurin Cristo cä.’ Tsaynö llullacurnin engañacurmi runacunata yachatsir mana allicunata criyitsicuyanga. \v 6 ‘Naciuncunam peleayanga’ o ‘Guerracunam canga’ nigtam maytsay juclä marcacunachö wiyayanqui. Pero tsaycunata wiyarpis ama mantsacäyanquitsu. Tsaynö guerracunaga imay carpis rasumpam shamunga. Pero tsaycuna päsaptinpis cay patsaga manaragmi ushacangaragtsu. \v 7 Entëru munduchömi naciuncuna jucnin jucninwan guerrachö cayanga. Tsaynöllam marcacunapis jucnin jucninwan maganacuyanga. Maytsaychöpis alläpa muchuywanmi, patsapis mantsacaypag cuyunga. \v 8 Pero tsaynö llaquicuy wagacuyga gallarinanllaragmi canga, tucuyläya mantsacaypag sufrimientuna shamunanpag. \p \v 9 “Tsaypitanam gaticachar autoridäcunaman apaycur alli castigatsir wañutsiyäshunqui. Nogata serviyämangayquiraycum maytsay marcacunachöpis runacuna chiquiyäshunqui. \v 10 Tsay tiempuchö sufrirmi atscag runacuna criyicayämunganta dëjasquir witicuyanga. Tsaynö dëjasquirmi criyicugmajincunatapis autoridäcunaman apaycatsir traicionarnin contran parlayanga. Criyicugmajincunawanmi llapanpis jucnin jucninwan chiquinacuyanga. \v 11 Dios Yayapa willacugnintucurmi atscag runacuna shamur llullatsicurnin mana allicunata engañacur criyitsicuyanga. \v 12 Imayca mana allicunata rurarmi mas peor runamajincunawanpis maytsaychö alläpa melanaypag cawayanga. Tsaynö mana alli cawarmi runamajincunawan manana cuyanacurnin, mana llaquicug chucru shongo cayanga. \v 13 Pero mayganpis wañunganyag nogallaman firmi criyicamugmi sïga, imayyagpis nogawan cawananpag salvacashga canga. \v 14 Tsaymi maytsay munduchö Dios Yayapa Mandacuy Reynonpa Alli Willacuyninta willacungä canga, llapan naciuncunachöpis musyayänanpag. Tsay Alli Willacuynïta entëru munduchö willacur ushasquiyaptinmi, cay patsapa ushacaynin chämunga. \p \v 15 “Tsay tiempuchömi Dios Yayapa unay profëtan Daniel gellganganchö ningannö ‘melanaypag mana alli ushacätsicug ïdolota’ ricäyanqui. ¡Cayta liyigcagga shumag tantiyacuyätsun! \v 16 Tsayta ricarga Judeachö täcugcuna geshpirnin jircacunapa aywacuyätsun. \v 17 Wajipita wagtachö caycagcunapis ama wajincuna rurinman imancunata jipigllapis cutiyätsuntsu. \v 18 Chacrancunachö caycagcunapis ama ni punchuncunata jipigllapis cutiyätsuntsu. \v 19 ¡Allau tsay tiempuchö geshyag warmicunawan llullu wawayog chuchuycag warmicuna alläpa llaquipaypagmi sufriyanga! \v 20 Dios Yayata mañacuyay tsaynö tiempu tamya tiempuchö ni jamay sabado junagchö mana cananpag. \v 21 Tsay tiempuchömi llapan runacuna alläpa mantsacaypag sufriyanga. Tsay ñacar sufriytanöga manam mundu ruracanganpitapis asta cananyag ñacar sufriyashgatsu. Tsay llapan ñacacuy sufrimientucuna päsasquiptinga mananam ni imaypis tsay junagcunanöga yapay canganatsu. \v 22 Acrangan runacunata llaquiparmi quiquin Dios Yaya ‘Tsayllachöna’ ninga, ñacar sufriyänanpag tiempu manarag cumpliptin. Si tsaynö rasumpa firmi criyicugcunata mana llaquipaptinga, llapanmi wañuyanman mana ni juc geshpiypa. \p \v 23 “Si gamcunata pipis tagaymi ‘Diospa Tsurin Cristo o tsaychömi caycan’ niyäshuptiqui, ama criyiyanquitsu. \v 24 ‘Diospa Tsurin Cristom cä’ nirmi, llullacurnin engañacur milagrucunawan señalcunata rurarnin mana allicunata criyitsicuyanga. Tsaynö rurarmi mana alli yachatsicugcuna Dios Yaya acrangan runacunatapis imaycanö mana allicunata criyitsirnin engañayta munayanga. Pero tsay rasumpa firmi criyicugcunataga mana engañar criyitsiyta puediyangatsu, quiquin Dios Yaya paycunata tsapaptin. \v 25 ¡Alcabo cayay! Tsaynö caycuna manarag captinmi gamcunata willayargagna. \v 26 Si pipis ‘Dios Yayapa Tsurinmi tsunyachö caycan’ niyäshuptiqui, ama ricagnin aywayanquitsu. O ‘Cay waji rurinchömi caycan’ niyäshuptiquipis, ama criyiyanquitsu. \v 27 Tsaymi cieluchö jucläpita jucagläman illago alläpa atsicyagnörag, Diospita Shamushga Runa caynïwan cay patsaman cutimushag. \v 28 Maytsaychö wañushga cuerpucuna jitaragcunamanmi wisculcunapis goricäyänga. Tsaynöllam noga cutimuptïpis llapan rasumpa firmi criyicug runacuna, noga caycangäman goricäyämunga. \s1 Cay patsaman Dios Yayapita Shamushga Runa cutimungan \r (Marcos 13:24-37; Lucas 17:26-30,34-36; 21:25-33) \p \v 29 “Tsay alläpa llaquicuy junag päsanganpitaga \q1 rupaywan quillapis mananam atsicyämunganatsu. \q1 Goyllorcuna shicwayämurmi cieluchö \q1 llapan jatusag atsicyagcunapis alläpa cuyupacuyanga.\x + \xo 24:29 \xt Is 13:10; 34:4.\x* \p \v 30 “Tsaynö cieluchö señalta ricarmi Diospita Shamushga Runa cutimunäna canganta musyayanqui. Tsaymi maytsay naciuncunachö runacunapis llaquicuywan wagayanga. Tsaynam nogata ricäyämanga alläpa poderöso Mandacuynïwan atsicyarrag pucutay jananchö shamuycagta.\x + \xo 24:30 \xt Dn 7:13.\x* \v 31 Tsaymi juc trompëta alläpa jinchi waganga. Tsaynömi angelcunata mandanga entëru munduchö maytsay caru marcacunapa aywar, firmi criyicug acrangan runacunata goriyämunanpag. \p \v 32 “Cananga ïgospa yuranpag willayangagpita yachacuyay. Raprancuna tsaquisquir tsegllimuptinmi musyayanqui tamya tiempuna canganta. \v 33 Tsaynö willayangagcunata ricarmi musyayanqui llapan willacungäcuna cumplinanpag ichicllana faltaycanganta. \v 34 Tsaymi niyag: Manarag canan tiempu runacuna wañuyaptinmi, llapan willacungäcuna rasumpa cumplinga. \v 35 Cielupis patsapis ushacangam. Pero noga parlangä palabräcunaga manam tsaynöllachötsu ushacasquinga; llapanmi imaypis cumplinga. \s1 Manam ni imay junag ni imay öra cutimunäpag canganta musyayantsu \p \v 36 “Cieluchö caycag Tayta Diosllam musyan imay junag imay öra cananpag cangantapis. Tsaypitacagga manam ni pipis musyantsu cieluchö angelcunapis ni quiquin Dios Yayapa Tsurinpis. \p \v 37 “Diospita Shamushga Runa caynïwanmi yapay cutimunä öraga unay Noé cawangan tiempunö canga. \v 38 Tsay tiempu apäcuy yacuwan entëru munduchö llapanta ushacätsinanpag ichicllana faltaycaptinmi caynö cayargan: Micupacurnin upyapacur warmipis ollgopis casarapacurmi caycäyargan. Tsaynö ni imapag mana yarpachacurmi Noé jatun büquinman yaycungan junagyag cayargan. \v 39 Tamya patsaman juntar manarag apaptinga, manam tsaynö päsananpag canganta tantiyayargantsu. Tsaynö caycarmi shingarnin llapanpis ushacäyargan. Tsaynömi Diospita Shamushga Runa caynïwan illagpita cutimushag. \v 40 Tsay öraga ishcag runacuna chacrachö pagta aruycäyanganpitam juccagllata pusharnin juccagtaga dëjashag. \v 41 Tsaynöllam ishcag warmicuna juc marayllachö pagta agacuycäyanganpita, juccagllata pushar juccagtaga dëjasquishag. \p \v 42 “¡Tsaymi wiyag wiyag alcäbu caycäyanqui! Manam musyayanquitsu imay junag ni imay öra cutimunä cangantapis. \v 43 Pero caywan tantiyacuyay: Juc runa wajinman imay öra suwa yaycunanta musyarga, wajinta täpar ricchaycarmi suwa yaycunanta shuyaranman. \v 44 ¡Tsaynö gamcunapis alcäbu cayay Diospita Shamushga Runa caynïwan imay örapis mana yarpashgatam yapay cutimushag! \s1 Alli servicug y mana alli servicug runacunawan iwalatsircur, Señor Jesucristo yachatsicun \r (Lucas 12:41-48) \p \v 45 “Tsaynöllam juc wajichö maygan servigninpis patronnin ninganta tantiyar mandangancunata cumpliptin, tsay servigninta capatasnin cananpag churan waquincagcunata alli örachö micuynincuna garananpag. \v 46 Patronnin cutimur mandanganta ruraycagta tarirga, alläpam cushishga canga. \v 47 Rasumpam llapan imaycantapis churanga tsay cumpligcag servigninpa maquinman. \v 48 Pero servignin mana alli carga, ‘Patronnï manaragmi cutimungaragtsu’ nirmi yarpanga. \v 49 Tsaynö yarparmi servicugmajincunatapis magayta gallarir, upyar, micur, machashgacunawan goricashga puricunga. \v 50 Tsaynö mana shuyararnin caycaptinmi, mana yarpashgallata mana musyangan öra ni junag patronnin cutimunga. \v 51 Tsaynö ruraycagta tarisquirmi alläpa mantsacaypag castigarnin waquincag janan shongolla allitucugcunatawan iwal gargonga. Tsaychömi wagar quiruntapis regochyätsirnin ñacar sufringa. \c 25 \s1 Chunca jipashcuna shuyäyangan \p \v 1 “Canan willayäshayqui Dios Yayapa Mandacuy Reynonta shuyagcuna imanö cayangata, noga cay patsaman cutimunäpag. Juc chunca jipashcunam linternancunata aptacurcur, casarananpag novio shamugta shuyag aywayargan. \v 2 Pitsgacagmi alli yarpayyog cayargan. Pero pitsgacagcunaga mana juc yarpayyogmi cayargan. \v 3 Mana shumag yarpachacugcagcunaga manam keroceneta apayargantsu linternancunaman yapayänanpag. \v 4 Pero alli yarpachacugcagcunam sïga linternancunapag keroceneta yapayänanpag juc botellachö apayargan. \v 5 Casarag novioga manam sasllaga chämurgantsu. Tsaymi shuyaraycäyanganchö jipashcuna puñucasquiyargan. \v 6 Pullan pagasnam carupita gayacamugta wiyasquiyargan, ‘¡Casarag novio caychönam; yargayämuy tincug!’ \v 7 Tsaymi llapan jipashcuna wap sharcurnin linternancunata preveniyargan shumag atsicyänanpag. \v 8 Keroceneta mana apamugcagcunam waquincagcunata mañacur niyargan: ‘¡Keroceneta raquipaycayämay; linternacunam wañuycanna!’ \v 9 Alli yarpayyogcag jipashcunam niyargan: ‘Raquipuyaptigga manam nogacunapagpis pagtangatsu. Quiquiquicuna ranticugcunaman aywar rantiyämuy.’ \v 10 Jipashcuna keroceneta rantig aywayanganyagmi, casarag novio chämurgan. Listo shuyaycagcunata pusharcurmi fiestaman yaycurgan. Tsaynö yaycusquirmi wajipa puncuntam wichgascamurgan. \v 11 Keroceneta waquincag jipashcuna rantiyanganpita cutiscamurmi, ‘¡Señor, Señor! ¡Puncuta quichaycallämuy!’ niyargan. \v 12 Pero casarag novioga ruripitam nimurgan: ‘Gamcunataga manam regëyagtsu.’ ” \p \v 13 Tsaypitanam Señor Jesucristo yapay nirgan: “¡Tsaymi gamcuna alcäbu wiyag wiyag caycäyanqui, nogaga mana musyangayqui öram illagpita cutimushag! ¡Manam musyayanquitsu ni imay öra ni imay junag cutimunanpag cangantapis! \s1 Juc patron servignincunata gellayta prestangan \r (Lucas 19:11-27) \p \v 14 “Dios Yayapa Mandacuy Reynon shamuptinmi, cay rïcu runa rurangannö canga. Juc rïcu runam caru marcapa illänanpag servignincunata gayascatsir, chacrancunachö aruyänanpag dëjapurgan. Tsaynöllam servignincunata atsca gellayninta prestargan, cutimunganyag aruycätsiyänanpag. \v 15 Tsaymi juccagta pitsga warangata juccagtaga ishcay warangata y juccagtanam juc warangallata prestargan. Cada ünutam segun puediyanganmannölla prestargan. Tsaynö prestasquirmi caru marcapa aywacurgan. \v 16 Pitsga warangata chasquigcagga jucläpa aywarmi negociuta rurargan. Tsaynöpam pitsga waranga masta gänargan. \v 17 Ishcay warangata chasquigcagpis negociuta rurarmi, ishcay waranga masta gänargan. \v 18 Pero juc warangallata chasquigcag servicugga, patsata uchcusquirmi pampasquirgan. \p \v 19 “Tsaypita unaytana patronnincuna cutiscamurmi, servignincunata prestangan gellayta cutitsiyänanta munargan. \v 20 Tsaymi tsay pitsga warangata chasquigcagga chunca warangatana apamurnin cushishga cutitsir nirgan: ‘Patron, cayllä confiacamar prestallämangayqui gellayniquiwan negociuta rurarmi, pitsga waranga masta gänallashcä.’ \v 21 Tsaynam patronnin nirgan: ‘¡Gamga alli arug cumplïdu runam canqui! Wallcallawanpis cumplïdu cangayquipitam imätapis mas confiacur garashayqui manejanayquipag. Cananmi cushicuypita fiestata rurashun.’ \v 22 Tsaypitanam ishcay warangallata chasquigcag servigninpis entregar nirgan: ‘Patron, cayllä. Ishcay waranga gellayniquita confiacamar prestallämangayquiwanmi ishcay waranga masta gänallashcä.’ \v 23 Tsaymi patronnin nirgan: ‘¡Gampis alli arug runam canqui! Wallcallawanpis cumplïdu cangayquipitam imätapis confiacur mas garashayqui manejanayquipag. Cananmi cushicuypita fiestata rurashun.’ \p \v 24 “Ultimutanam juc warangalla gellayta chasquigcag servignin chaycamur nirgan: ‘Patron, musyämi gamga mana llaquipäcug car, imatapis mana murungayquipita goringayquita. Tsaynöllam magtsirnin mana arutsishga caycarpis goritsinqui. \v 25 Tsaynö captiqui mantsacurmi gellayniquita mana yataparlla pamparätsishcä cay gellayniqui.’ \v 26 Tsaymi patronnin nirgan: ‘¡Gamga alläpa mana aruy yachag, gela mana alli runam canqui! Mana murushga ni magtsishga caycarpis goringäta musyanquim ¿Au? \v 27 Tsayta musyaycarga gellaynïta bancuman churaycunquiman cargan. Tsaynö churaycuptiquiga canan cutimurmi wachaynintawan chasquïman cargan.’ \v 28 Tsaypitanam waquincag servignincunata nirgan: ‘Tsay waranga gellaynïta gechusquir chunca waranga gellayyogcagta garaycuyay. \v 29 Tsaymi alli manejagcagga mas yapashga canga asta sobrapucunganyag. Tsaynömi mas yachayog alli runaga canga. Pero gelacag runataga ichiclla capunganpis jancatmi gechuyanga. \v 30 Canan cay gela mana väleg servignïta wagta tutapay mana actsicagman gargoyay, tsaychö quirunpis regochyaptinrag wagarnin ñacar sufrinanpag.’ \s1 Señor Jesucristo yachatsicun üshacunapita cabracunata raquiyanganwan iwalatsicur \p \v 31 “Diospita Shamushga Runa caynïwanmi llapan angelcunawan cutimushag. Gamcuna ricaraycäyämaptiquim alläpa poderöso caynïwan chämur, reypa glorianchö atsicyagrag jamacunanman jamashag. \v 32 Tsaymi puntäman entëru munduchö maytsay naciuncunapita runacuna goricäyämunga. Tsaypitanam imayca mitsicug cabracunapita üshacunata raquignö llapan runacunata raquishag. \v 33 Üshanöcag runacunatam derëchucag lädüman churar, cabranöcag runacunataga itsogcag lädüman churashag. \v 34 Tsaymi noga rey derëchucag lädüchöcagcunata nishag: ‘Shäriyämuy Taytä Dios Yayapa bendiciunninta cushishga chasquigcuna. Gamcunapagmi cay munduta rurangan örapitana gloriachö imayyagpis cawayänayquipag, Dios Yayapa Mandacuy Reynonchö erenciayquicuna alistashgana caycan. \v 35 Gamcunam mallagaycaptï micuyta garayämargayqui. Yacunaycaptïpis yacutam upyatsiyämargayqui. Mana regeshga juclä marcapita caycaptïpis wajiquicunaman convidarmi posadatsiyämargayqui. \v 36 Llatapä mana captinmi llatapata shucutsiyämargayqui. Geshyaptïpis cuidamagnïmi shayämurgayqui. Carcelchö gaycuraptïpis watucamar ricämagnïmi shayämurgayqui.’ \v 37 Tsaymi tsay allita rurag runacuna niyanga: ‘Taytay, ¿Imaytan mallagaycaptiqui garayargag? ¿Imaytan yacunaycaptiqui upyatsiyargag? \v 38 ¿Imaytan mana regeshga juclä marcacunanö puriycagta wajïcunaman convidar posadatsiyargag? ¿Imaytan llatapayqui mana captin shucutsiyargag? \v 39 ¿Imaytan geshyaycaptïqui cuidayargag? ¿Imatan carcelchö gaycuraptiqui watucar ricagniqui shayämurgä?’ \v 40 Tsaymi noga rey nishag: ‘Rasumpa pitapis alläpa sufrir ñacarpis nogapa criyicug waugëcunatawan mas umilde wactsacunata yanaparmi nogata yanapamagnö rurayargayqui.’ \p \v 41 “Pero tsay itsogcag lädüchö caycagcunatam sïga nishag: ‘Maldiciunäducuna puntäpita witicur infiernuman aywayay Satanaspa supaynincunawan pagta unaypita prevenishga mana ni imay ushacar lunyaycag ninachö ruparnin sufriyänayquipag. \v 42 Mallagaycaptïpis manam garaycayämargayquitsu. Yacunaycaptïpis manam yacullatapis garaycayämargayquitsu. \v 43 Juclä mana regeshganö puriycaptïpis manam wajiquicunallaman posadatsiyämargayquitsu. Mana llatapä captinpis manam shucurcatsiyämargayquitsu. Geshyaycaptïpis manam cuidayämargayquitsu. Carcelchö gaycuraptïpis manam watucamagnï shamurgayquitsu.’ \v 44 Tsaymi tsay mana allita rurag runacunapis niyämanga: ‘Señor, ¿Imaytan mallagaycagta, yacunaycagta, juclä mana regeshgacunanö llatapannag puriycagta, geshyaycagta y carcelchö gaycuraycagta ricaycar, mana llaquipäyargagtsu?’ \v 45 Tsaymi nishag: ‘Cay wactsa umilde sufrigcunata mana llaquiparmi, nogata llaquipäyämargayquitsu.’ \v 46 Tsaynö mana alli rurag cayanganpitam infiernuman imayyagpis ñacar sufriyänanpag aywayanga. Pero rasumpa firmi criyicur alli ruragcagcunam sïga gloriachö Dios Yayawan imayyagpis cawag aywayanga.” \c 26 \s1 Señor Jesucristota prësu achcusquir wañutsiyänanpag yachatsinacuyan \r (Marcos 14:1-2; Lucas 22:1-2; Juan 11:45-53) \p \v 1 Tsaypitanam Señor Jesucristo yachatsicuyta ushasquir discïpuluncunata nirgan: \v 2 “Musyayangayquinöpis Pascua fiestapag ishcay junagllanam faltaycan. Tsaychömi prësurnin cruzchö wañutsiyämanga Diospita Shamushga Runa captï.” \v 3 Tsaypitanam mandacug sacerdöticunawan israelcunapa autoridänincuna, mas mandacug sacerdöti Caifaspa jatun palacionman goricäyargan. \v 4 Tsaychömi willanacuyargan Señor Jesucristota pacayllapa achcusquir wañutsiyänanpag. \v 5 Tsaymi caynö willanacur niyargan: “Ama Pascua fiestachöga achcushuntsu. Tsaychö achcusquishgaga maytsicag goricashga caycag runacunam piñacur, imayca mana allicunatapis rurascamashwan.” \s1 Señor Jesucristopa umanman juc warmi mushcug perfümita wiñangan \r (Marcos 14:3-9; Juan 12:1-8) \p \v 6 Tsaypitanam Señor Jesucristo Betania marcachö “wicupita cuticashga” niyangan Simónpa wajinchö caycargan. \v 7 Señor Jesucristo mësachö jamaycaptinmi juc warmi “alabastro” niyangan frascuchö, alläpa chaniyog mushcug perfümita apamur shamurgan. Chaycamurmi Señor Jesucristopa umanman tsay warmi perfümita wiñargan. \v 8 Discïpuluncunam tsayta ricaycur piñacurnin niyargan: “¡Imapagrag tsaynö jicharnin perdetsin! \v 9 Tsay perfümita alläpa chaninchö ranticusquir wactsacunata aypurllapis mas yanapashwan cargan.” \v 10 Tsaynö parlaycäyanganta Señor Jesucristo musyarmi nirgan: “¿Imanirtan cay warmita piñapäyanqui? Payga shumag allitam nogapag rurashga. \v 11 Wactsacunaga gamcunawanmi imayyagpis caycäyanga. Pero nogaga mananam gamcunawan pagta caycäshagnatsu. \v 12 Caynö perfümita cuerpüman wiñämurmi pampayämänanpag alistaycämanna. \v 13 Rasuntam niyag: Maytsay marcacunachöpis Alli Willacuyta willacuyanganchömi, cay warmi umäman perfümita wiñämunganta llapan musyayänanpag willacur payta yarpäyanga.” \s1 Judás Isacariota conträtuta ruran Señor Jesucristota traicionar ranticunanpag \r (Marcos 14:10-11; Lucas 22:3-6) \p \v 14 Tsaypitanam Señor Jesucristopa chunca ishcay discïpuluncunapita Judás Iscariote mandacug sacerdöticunaman aywargan. \v 15 Tsaymi nirgan: “Señor Jesucristota prësu achcuyänayquipag entregayaptigga, ¿Aycatatan pägayämanquiman?” Tsaynö niptinmi quimsa chunca yurag gellaycunata pägayargan. \v 16 Tsay örapitam Judásga juc tiemputa ashirnin yarpachacur nirgan: “¿Imanöllaparag o imay örarag entregaycüman?” \s1 Señor Jesucristo ultimu vez discïpuluncunawan micungan \r (Marcos 14:12-25; Lucas 22:7-23; Juan 13:21-30; 1 Corintios 11:23-26) \p \v 17 Pascua semäna fiestachöga levadürannag tantata micuyänan puntacag junagmi cargan. Señor Jesucristoman discïpuluncuna witiycurmi tapur niyargan: “¿Maychötan Pascua meriendata micunapag alistayäshag?” \v 18 Señor Jesucristonam nirgan: “Jerusalénman aywar, tsaychö juc runapa wajinman chaycur niyanqui: ‘Maestrum nin: Öra chaycämunnam. Tsaymi wajiquichö Pascua meriendata discïpulücunawan celebrarnin micushag.’ ” \v 19 Mandangannöllam discïpuluncuna tsay wajichö alistayargan Pascua meriendata micuyänanpag. \v 20 Rupay jegay öram alistayangan mësachö Señor Jesucristo chunca ishcay discïpuluncunawan caycargan. \v 21 Tsaychö micuycäyaptinmi Señor Jesucristo nirgan: “Rasuntam niyag: Gamcunapita jucniquim maygayqui carpis traicionamarnï chiquignïcunapa maquinman entregayämanqui.” \v 22 Señor Jesucristo tsaynö niptinmi llaquishga jucnin jucnin tapuyargan: “Señor, ¿Manam nogallätsu cä?” \v 23 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Nogawan pagta juc matillachö tantanta tullpuycagmi, traicionamarnï chiquignïcunapa maquinman ranticamar entregamanga. \v 24 Tsaynöpam nogawan cumplinga ‘Dios Yayapa Tsurinta caynömi wañutsiyanga’ nir, Diospa Palabran gellgatsinganchö ningannö. ¡Pero allau tsay ranticamagnï runa, llaquiypagmi ñacarnin sufringa! Tsay runapag mas allim canman cargan mana yuriptin.” \v 25 Tsaymi traicionar ranticugnnin Judás: “Maestru, manam nogatsu cä ¿Au?” nirgan. Tsaynö niptinmi Señor Jesucristo nirgan: “Aumi. Quiquiquim tsayta nicanqui.” \p \v 26 Tsaychö micuycäyaptin sharcurmi Señor Jesucristo tantata aptarcur, Dios Yayata agradëcicurnin bendisarnin mañacurgan. Tsaypitanam discïpuluncunata paquin paquin aypurgan: “Cayta tanta micuyay. Cayga nogapa cuerpümi” nirnincuna. \v 27 Tsaynöllam cöpaman vïnota wiñarcur yapay maquinwan aptarcur Dios Yayata agradëcicur mañacusquir discïpuluncunata gararnin nirgan: “Cayta llapayqui upyayay. \v 28 Cayga nogapa yawarnïmi. Yawarnïta jichangäpitam Dios Yaya äningan imayagpis canga, llapanta perdonaptin salvacashga cayänanpag. \v 29 Rasuntam niyag: Cay vïnota yapayga mananam upyashagnatsu, Taytä Dios Yayapa Mandacuy Reynonchö gamcunawan pagta mushogcag jucläya vïnota upyangantsicyag.” \s1 Señor Jesucristo willacun discïpulun Pedro nëgananpag canganta \r (Marcos 14:26-31; Lucas 22:31-34; Juan 13:36-38) \p \v 30 Tsaypitanam Dios Yayaman mañacuna cantuta cantasquir, Olïvos niyangan jircaman aywayargan. \v 31 Tsaypitanam Señor Jesucristo nirgan: “Canan pagasmi nogapita pengacur llapayqui dëjascayämar aywacuyanqui. Tsaynö cananpagmi Diospa Palabran gellgashgachö nirgan: ‘Mitsicugta wañuscatsiyaptinmi, üshancuna witsicar aywacuyanga.’\x + \xo 26:31 \xt Zac 13:7.\x* \v 32 Pero wañuscatsiyämaptin cawascamurmi gamcunapita mas puntata Galileaman aywashag.” \v 33 Tsaynö niptinmi Pedro nirgan: “Waquincagcuna gampita pengacurnin geshpir aywacuyaptinpis, nogaga manam ni imay dëjashayquitsu.” \v 34 Señor Jesucristonam Pedrota nirgan: “Pedro, rasuntam nig: Canan pagasmi manarag gallu cantaptin, quimsa cuti mana regegtucamar nëgamanqui.” \v 35 Pedronam yapay nirgan: “¡Gamtawan wañutsiyämaptinpis, nogaga manam ni imay nëgashayquitsu!” Waquincag discïpuluncunapis Pedro ningannöllam niyargan. \s1 Señor Jesucristo Dios Yayata mañacun Getsemani wertachö \r (Marcos 14:32-42; Lucas 22:39-46) \p \v 36 Tsaypitanam Señor Jesucristo discïpuluncunawan Getsemani niyangan wertaman aywargan. Tsaychömi nirgan: “Gamcuna cayllachö jamaycäyay. Mas washaläpa aywashag Dios Yayäman mañacunäpag.” \v 37 Tsaypitam Pedrota, Zebedeopa ishcan tsurincuna Santiagotawan Juanta washaläman pushargan. Tsaychömi alläpa llaquicur, yarpachacurgan. \v 38 Tsaymi nirgan: “Wañunaypanömi alläpa yarpachacur llaquicü. Cayllachö nogawan pagta ricchar caycäyanqui.” \v 39 Tsaypita mas washaläman witisquirmi patsaman umpuycur mañacurnin nirgan: “Taytallä, imayca juc cöpachö alläpa ayag träguta upyanä canganpita salvaycamay. Si jucnöpa puedicaptinga, mana alläpa ñacarnin sufrinäpag tsapaycallämay. Pero ama noga munangänöga catsuntsu. Sinöga gam munangayquinö catsun.” \p \v 40 Tsaypita cutimurmi discïpulucuna puñucashgata tarirgan. Tsaymi Pedrota nirgan: “¿Manacu ni juc örallapis nogawan pagta awantar ricchayta puediyanqui? \v 41 Canan riccharnin Dios Yayata mañacuyay, Supay jutsata ruratsiyta munayäshuptiquipis mana shicwayänayquipag. Dios Yaya munanganta rurayänayquipag voluntäniquicuna captinpis, mana callpannagnö dëbilmi cayanqui.” \v 42 Tsaynö nisquirmi yapay witisquir mañacurnin nirgan: “Taytallä, jucnöpa mana puedicar, cay cöpachö alläpa ayag träguta upyar ñacarnin sufrinäta munaptiquiga, munangayquinö callätsun” nir. \p \v 43 Yapay cutiscamurmi discïpuluncuna puñucashgata tarirgan. Puñuy alläpa venceptinmi puñucäyashga cayargan. \v 44 Tsaymi yapay quimsa cutina Dios Yayata mañacug aywargan puntata mañacur ningannölla. \v 45 Tsaypita yapay cutiscamurmi discïpuluncunata nirgan: “¿Jinallacu puñuycäyanqui pishipashganö shütarnin? ¡Ricäyay! Öra chämushganam Diospita Shamushga Runa captï, traicionamarnï chiquignïcunapa maquinman entregayämaptin, prësu achcuyämänanpag. \v 46 Shäriyämuy. Acuna. Traicionamar entregamagnï tsiytanam shamuycan.” \s1 Señor Jesucristota achcusquir prësu apayan \r (Marcos 14:43-50; Lucas 22:47-53; Juan 18:2-11) \p \v 47 Tsaynö Señor Jesucristo parlaycaptinmi, espädancunawan geruncunawan atscag runancuna pushashga discïpulun Judás chämurgan. Tsaymi mandagcag sacerdöticunawan israelcunapa autoridänincuna runacunata cachayämurgan Señor Jesucristota achcusquir prësur apayänanpag. \v 48 Tsay traicionagnin Judásmi mas puntatana autoridäcunata yachatsirnin nirgan: “Maygantapis alabarnin mutsangämi, Señor Jesucristo canga. Tsay runata achcusquir prësu apayämunqui.” \v 49 Tsaymi Judásga shumaglla Señor Jesucristoman witiycur: “Tsayragmi nogalläga chaycällämü, maestru” nir, mutsaycurgan. \v 50 Señor Jesucristonam nirgan: “Amïgo, ¿Imag shamungayquitapis rurarnin cumpliy?” Tsay Judás pushamungan runacunam Señor Jesucristota achcusquir prësu apayargan. \p \v 51 Tsaypitanam juccag discïpulun espädanta jipisquir, mas mandacug sacerdötipa servigninpa rinrinta rogosquirgan. \v 52 Tsaymi Señor Jesucristo discïpulunta nirgan: “Espädayquita sitiunman churay. Pipis espädawan pelearga, tsaynö espädallawanmi wañungapis. \v 53 ¿Manacu tantiyacuyanqui? Salvamänanpag Dios Yayata mañacuptïga, Pay cachamunmanmi maytsicag (72,000) ganchis ishcay waranga batallun angelnincunata. \v 54 Pero tsaynö mañacuptï salvamaptinga, manam Dios Yaya Palabranchö gellgatsingannö wañümantsu.” \p \v 55 Tsaymi autoridäcuna cachayämungan atscag runacunata Señor Jesucristo nirgan: “¿Nogaga suwacu cä? ¿Imanirtan espädayquicunawan y geruyquicunawan pacayllapa tutapaychö shayämurgoyqui? Waran waran templuchö yachatsicurnin jamaycaptïga, manam achcuyämagnï shayämurgayquitsu. \v 56 Pero cananmi sïga Dios Yaya unay profëtancunawan gellgatsingan cumplinanpag achcuyämanqui.” Tsaynö niptinmi llapan discïpuluncuna Señor Jesucristota dëjasquir, geshpirnin witsicar aywayargan. \s1 Señor Jesucristota mas mandacug autoridäcunalla goricäyänanman apayan \r (Marcos 14:53-65; Lucas 22:54-55,63-71; Juan 18:12-14,19-24) \p \v 57 Tsaynö Señor Jesucristota prësu achcusquirmi mas mandacug sacerdöti Caifaspa palacionman apayargan. Tsay palaciomanmi ley yachatsicugcunawan templuchö mandacug llapan autoridäcuna goricäyargan. \v 58 Pero Pedronam Señor Jesucristopa caru gepallanta gatirnin, mas mandacug sacerdöte Caifaspa ruri patiuyag yaycurgan. Tsaychömi wardiacunawan pagta jamargan Señor Jesucristota ima päsanganta ricänanpag. \p \v 59 Tsaychömi llapan goricashga mas mandacug sacerdöticunawan israelcunapa autoridänincuna, Señor Jesucristopa contran maygallanpis parlananpag ashiyargan, tsaywan acusarnin wañutsiyänanpag. \v 60 Pero atscag llullacurnin acusar wañutsiyänanpag parlayaptinpis, manam ni maygan acuerdutsu cayargan. Tsaypita unay rätu päsasquiptinnam ishcay llullacug testïgucuna witiycur, \v 61 declararnin niyargan: “Cay runaga caynömi nirgan: ‘Nogaga Dios Yayapa jatun templunta juchuscatsir, quimsa junagllachömi sharcatsiyta puedï’ ” nir. \v 62 Tsaynö niptinmi mas mandacug sacerdöti ichircur, Señor Jesucristota tapur nirgan: “¿Imatan cay contrayqui parlayangan? ¿Manacu ni imapis ninqui?” \v 63 Tsaynö niptinpis Señor Jesucristoga manam ni ima nirgantsu. Tsaynam mas mandacug sacerdöti nirgan: “Cawaycag Dios Yayapa puntanchö llapantsic caycangantsicta musyaycarga, rasumpacagta jurarnin nimay: ¿Gamga rasumpacu Dios Yayapa Tsurin Cristo canqui?” \v 64 Tsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Aumi. Gam ningayquinöllam noga cä. Tsaynö captinmi llapayquita niyag: ‘Diospita Shamushga Runa captïmi’, Dios Yayapa derëchucag lädunchö jamaycagtawan pucutay jananchö cielupita shamuycagta ricäyämanqui.”\x + \xo 26:64 \xt Sal 110:1; Dn 7:13.\x* \v 65 Tsaynö niptinmi mas mandacug sacerdöti alläpa piñacurnin, sotänantapis rachisquir nirgan: “¡Cay runaga Diospa Tsurintucurmi, Diosnintsicta pengacuyman churaycan! ¿Imapagnatan mas testïgucunatapis wanantsic? Wiyayargoyquinam Dios Yayapa contran mana allita parlanganta. \v 66 Cananga ¿Imatatan gamcuna paypag niyanqui?” Tsaymi llapan gayaycachar niyargan: “¡Rasumpa culpayogmi! ¡Payga wañutsun!” \v 67 Tsaynö nirmi, Señor Jesucristopa gagllanman togapurnin cutar magayargan. Waquincagcunanam lagyarnin niyargan: \v 68 “Rasumpa Cristo carga mä ¡Adevinay pï lagyashungayquitapis!” \s1 Discïpulun Pedro Señor Jesucristota nëgangan \r (Marcos 14:66-72; Lucas 22:56-62; Juan 18:15-18,25-27) \p \v 69 Tsay öranam discïpulun Pedro patiuchö jamaycargan. Tsaymanmi juc servicug jipash witiycur nirgan: “Gamga Jesúswan puriga Galilea marca runam canqui, ¿Au?” \v 70 Tsaymi Pedro llapanpa puntanchö nëgarnin nirgan: “Manam musyatsu imatarag parlacunquipis.” \v 71 Tsaypitanam puncuman yargosquiptin, juccag servicug warmi ricaycurnin nirgan: “Cay runaga Nazaret marcapita Jesúswanmi purishga.” \v 72 Tsaynö niyaptinnam Pedro yapay jurarnin nëgar nirgan: “Tsay runata manam regëtsu.” \p \v 73 Tsaypita mas unay rätunllatanam tsaychö ichiraycag runacuna Pedroman witiycur niyargan: “Rasumpam gampis tagay runapa gatiragnin canqui; asta parlayniquipis Galilea runacunapanömi.” \v 74 Tsaymi Pedro juracurnin quiquinpa contran maldiciunäcur nirgan: “Dios Yayapa puntanchömi juracurnin nï: Tsay runataga manam rasumpa regëtsu.” Tsaynö parlar ushaycaptinmi, gällu cantasquirgan. \v 75 Tsaypitam Pedro yarpasquirgan Señor Jesucristo “Canan pagasmi quimsa cuti nëgamanqui manarag gallu cantaptin ninganta.” Tsayta yarpasquirmi wagtaman yargosquir, alläpa llaquicur wagargan. \c 27 \s1 Señor Jesucristota Pilatoman apaycur entregayan \r (Marcos 15:1; Lucas 23:1-2; Juan 18:28-32) \p \v 1 Tsaypitanam patsa warasquiptin mandacug sacerdöticunawan israelcunapa autoridänincuna Señor Jesucristota wañutsiyänanpag willanacuyargan. \v 2 Tsaynö yachatsinacusquirmi alli chachac watashgata gobernador Pilatoman apayargan. \s1 Traicionagnin Judás Iscariote quiquillan jurcacur wañungan \p \v 3 Señor Jesucristota wañutsiyänanpag canganta musyasquirmi, traicionarnin entregacug Judás Iscariote alläpa llaquicurnin yarpachacur quillanchö nirgan: “Alläpa mana alli jutsatam rurashcä.” Tsaynö alläpa arepenticurmi mandacug sacerdöticunawan llapan autoridäcunaman aywaycur quimsa chunca yurag gellay pägayanganta cutitsir nirgan: \v 4 “Mana juc jutsayogta wañutsiyänayquipag entregayarniquim, alläpa mana alli jutsata rurashcä.” \p Tsaymi sacerdöticunawan autoridäcuna niyargan: “Manam nogacunataga ni imapis gocayämantsu. ¡Gamna imanöpis cacuy!” nirnin. \p \v 5 Tsaynö niyaptinmi yurag gellay pägayanganta jatun templupa rurinman jitasquir aywacurgan. Tsaypita aywasquirmi quiquillan jurcacurnin wañurgan. \p \v 6 Tsaynö gellayta jitasquir Judás aywasquiptinmi, mandacug sacerdöticuna gellayta gorisquir niyargan: “Ama cay gellayta wiñäshuntsu, Dios Yayapag garangantsic gellay churaranganmanga. Tsaytaga leynintsic proibimantsicmi, runata wañutsinapag pägangantsic captin.” \p \v 7 Tsaypita yarpasquirmi tsay gellaywan manca rurag runapita chacrata rantir niyargan: “Juclä naciunpita mana regeshga runacuna wañuyaptinmi tsayman pampatsishun.” \v 8 Tsaypitam cananyagpis tsay chacrapa shutin “Yawarpampa.” \v 9 Tsaynö sacerdöticuna rurayanganwanmi cumplirgan Dios Yayapa unay profëtan Jeremias Señor Jesucristopag gellgar ningan: “Llapan Israel runacunapis parlayanga, ‘Tagayga juc esclävupa chanin quimsa chunca gellayllam välergan.’ \v 10 Tsay gellaywanmi manca rurag runapita chacrata rantiyargan, Dios Yaya mandamangannölla.”\x + \xo 27:10 \xt Zac 11:12-13.\x* \s1 Gobernador Pilato Señor Jesucristota tapun \r (Marcos 15:2-5; Lucas 23:3-5; Juan 18:33-38) \p \v 11 Gobernador Pilatopa puntanchö Señor Jesucristo ichiraycaptinmi, Pilato tapur nirgan: “¿Rasumpacu Israel runacunapa reynin canqui?” nir. Señor Jesucristonam nirgan: “Aumi. Gam ningayquinöllam cä.” \v 12 Llapan mandacug sacerdöticunawan israelcunapa autoridänincunapis shimpirnin contran parlayaptin, Señor Jesucristoga manam ni ima nirgantsu. \v 13 Tsaymi Pilato tapurgan: “¿Manacu wiyanqui tucuyläya imaycata shimpirnin contrayqui parlayaptin?” \v 14 Tsaynö llapan llullacur shimpir acusayaptin, Señor Jesucristoga manam ni imallatapis nirgantsu. Tsaynöta ricarmi, Pilato alläpa mantsacashga ricarargan. \s1 Señor Jesucristota wañutsiyänanpag gobernador Pilato mandan \r (Marcos 15:6-15; Lucas 23:13-25; Juan 18:39-19:16) \p \v 15 Tsaypitanam gobernador Pilatopa costumbrin caynö cargan: Cada wata Pascua fiestachömi llapan runacuna acrayangan juc prësuta gargog. \v 16 Tsaychömi alläpa regeshga wañutsicug Barrabas shutiyog runa gaycuraycargan. \v 17 Tsayman maytsicag runacuna goricashga cayaptinmi, Pilato tapurnincuna nirgan: “¿Maygancag prësutatan gargonäta munayanqui? ¿Barrabastacu? o ‘¿Diospita Shamushga Cristo’ niyangan Jesústacu?” \v 18 Pilatoga musyashganam cargan, mandacug sacerdöticuna chiquicurnin Señor Jesucristota chiquir apayämunganta. \p \v 19 Juiciucunata arreglacunan balconchö Pilato jamaycaptinmi, warmin juc willacuyta willananpag juc servigninta cachar nirgan: “Tsay runaga jutsannagmi. Paypa jananmi canan junag mana allita sueñurnin alläpa sufrishcä. Tsaymi ama ni imatapis paypag contran ruraycuytsu.” \p \v 20 Pero israelcunapa autoridänincunawan templuchö mandacug sacerdöticunam maytsicag runacunata mañacatsir niyargan: “Mañayay Barrabas prësu canganpita gargosquir, Señor Jesucristota wañutsinapag.” \v 21 Tsaypitanam yapay gobernador Pilato llapan runacunata tapur nirgan: “Cay ishcan prësupita ¿Maygantatan gargoshag?” Tsaynö niptinnam llapan runacuna gayaycachäyargan: “¡Barrabasta gargoycuyga!” nir. \v 22 Tsaymi Pilato yapay tapurnincuna nirgan: “Tsaypunga ‘Cristo’ niyangan Jesústaga, ¿Imatatan rurashag?” Llapan runacunam gayaycachar niyargan: “¡Crucificar wañutsiy!” \v 23 Tsaynö niyaptinmi Pilato yapay tapurgan: “¿Imanirtan? ¿Imapitatan wañutsishag? ¿Acäsu ima jutsatapis rurashgatagcu?” Pero llapan runacunanam yapay mas jinchi gayaycachar niyargan: “¡Crucificashga catsun!” nirnin. \p \v 24 Tsaynö llapan timpullyarrag mas gayaycachäyaptinmi, gobernador Pilato ni imaniyta puedirgantsu. Tsaynö mana imanö cayta puedirmi, yacuta mañasquir llapan runacunapa puntanchö maquinta mayllacur nirgan: “Cay runa yawarninta jicharnin wañuptin, nogaga manam jutsayogtsu cashag. ¡Mä, gamcunana imanöpis cacuyay!” \v 25 Tsaynö niptinmi runacuna niyargan: “Aumi, tsay runa yawarnin jichanganta nogacunatawan wamräcunata jitapäyämay. Nogacunata jitapayämaptiquiga jutsayogmi cayäshag.” \v 26 Tsaypitanam Barrabasta gargorgasquir, Señor Jesucristota alli astaycatsirnin soldäduncuna crucificäyänanpag entregargan. \s1 Señor Jesucristota soldäducuna burlacuyan \p \v 27 Tsaypitanam gobernador Pilatopa soldäduncuna palaciopa patiunman Señor Jesucristota apaycur, llapan soldädumajincunata gayascatsir entërumpa tumat juntapusquiyargan. \v 28 Tsaychömi Señor Jesucristota llushtiscatsir, puca sotänata imayca juc reytanö shucutsiyargan. \v 29 Tsaynöllam cashapita awashga corönatapis umanman churayargan. Derëchucag maquinman tucruta aptarcatsir burlacurmi, puntanman gongorpacuycur asipar niyargan: “¡Vïva israelcunapa reynin!” \v 30 Tsaynö togapurnin usharmi, aptatsiyangan tucrullawan umachö yapay yapay garutiyargan. \v 31 Tsaynö asiparnin burlacur ushasquirmi, sotänata llushtiscatsir quiquinpa llatapanta shucutsiyargan. Tsaypitanam crucificar wañutsiyänanpag apayargan. \s1 Señor Jesucristota crucificar wañutsiyan \r (Marcos 15:21-32; Lucas 23:26-43; Juan 19:17-27) \p \v 32 Jerusalénpita apaycäyanganchö Simón shutiyog Cirene marcapita runawan tincuyargan. Tsaymi cruzta apananpag obligarnin matancätsiyargan. \v 33 Tsaypitam Golgota niyangan jircaman chätsiyargan. (“Golgota” ninanga Umatullu Jirca ninanmi cargan.) \v 34 Tsaychömi ayagwan tacushga vïnota upyatsiyargan “Cayta upyay.” Tsaymi Señor Jesucristo ichicta yawarcurlla, mastaga upyargantsu. \v 35 [Señor Jesucristota crucificasquirmi sortiyayargan llatapanta raquipunacuyänanpag.]\f + \fr 27:35 \ft Versïculo 35 manam cantsu puntacag waquin librucunachöga.\f* \v 36 Tsaypitanam jamaycur wañunganyag täparäyargan. \v 37 Señor Jesucristo cruzchö clävaraycaptinmi, uman jananman juc letrërota churayargan imapita acusayanganta musyayänanpag. Tsay letrërochömi nirgan: “CAY JESÚSMI, ISRAEL RUNACUNAPA REYNIN.” \v 38 Tsaynöllam ishcay suwacunatapis, Señor Jesucristopa ishcanläninman crucificashga cayargan. Juccagtam derëchucag lädunman ichïtsiyargan, juccagtanam itsogcag lädunman. \v 39 Nänipa päsag runacunam Señor Jesucristota cruzchö clavaraycagta ricar asiparnin burlacuyargan. Umancunatapis cuyutsirragmi cushiparnin, \v 40 insultar niyargan: “¡Gamga templuta juchuscatsir quimsa junagllata sharcatsiyta puedinqui! ¡Tsaynö puedig caycarga, quiquiqui mä, salvacuy! ¡Dios Yayapa Tsurin carga, cruzpita mä yarpamuy!” \v 41 Tsaynöllam mandacug sacerdöticunawan ley yachatsicugcuna, israelcunapa llapan autoridänincunapis Señor Jesucristota asiparnin burlacur niyargan: \v 42 “Juccunataga salvashgam. Pero ¡quiquinga manam salvacuyta puedintsu! ¡Israelcunapa reynin carga, mä, cruzpita canan yarpamutsun! Cruzpita yarpascamuptinmi sïga, llapantsicpis rasumpa Payman criyishwan. \v 43 Payga Diosmanshi rasumpa confiacur criyicun. Tsaypunga, mä, Dios Yaya rasumpa cuyarnin munarga canan salvatsun. Payga ‘Tsurinmi cä’ nirantsag.” \v 44 Tsaynöllam lädunchö crucificashga caycag suwacunapis alläpa insultarnin burlacuyargan. \s1 Señor Jesucristo wañungan \r (Marcos 15:33-41; Lucas 23:44-49; Juan 19:28-30) \p \v 45 Tsaypitanam pullan junagpita asta las tresyag, patsa jancat tutapasquir rupaypis atsicyargantsu. \v 46 Cäsi las tresnam Señor Jesucristo llapan callpanwan gayarar nirgan. “\tl Eloi, Eloi, ¿Lama sabactani?\tl*” (Tsay ninanga cargan “Diosnï, Diosnï, ¿Imanirtan dëjamashcanqui?” ninanmi.)\x + \xo 27:46 \xt Sal 22:1.\x* \v 47 Tsaynö niptinmi tsaychö waquincag wiyagcuna niyargan: “Dios Yayapa unay profëtan Elíastam gayaycan.” \v 48 Tsaymi jucnin sas aywaycur, esponjata puchgog vïnoman tullpurcur, tucrupa puntanman watarcurnin Señor Jesucristopa shiminman shogonanpag churargan. \v 49 Pero waquincag runacunanam niyargan: “Ama imatapis rurayaytsu. Shuyäshun. Mä, Elías salvagnin shamungacush.” \v 50 Tsaymi Señor Jesucristo yapay llapan callpanwan gayarasquir wañusquirgan. \p \v 51 Tsaypitanam jina öra mas respetayangan templuchö jatun shumag awashga cortina tsaparag janagpita uraypa ishcayman rachisquirgan. Patsapis alläpam cuyurgan. Gagacunapis tsillirmi ushacäyargan. \v 52 Unayna wañushga allita rurag runacuna pamparäyangan mëchucunapis quichacäyarganmi. Tsaymi tsay atscag unayna alli rurag runacuna wañushgacunapis cawayämurgan. \v 53 Mëchuncunapitam yargapacayämurgan. Señor Jesucristo cawascamuptinmi, tsay cawamugcunapis Jerusalén santa marcaman yaycuyargan. Tsaychömi atscag runacunata yuripuyargan. \v 54 Señor Jesucristo wañungan öra täpaycag capitanpis soldäduncunawan patsa cuyugtawan llapan imayca päsagta ricarmi, alläpa mantsacar nirgan: “¡Cay runaga rasumpa Diospa Tsurinmi cashga!” \p \v 55 Tsaynöllam mas carullapita atscag warmicunapis ricaraycäyargan. Tsay warmicunaga Galileapita Señor Jesucristota gatimur, imatapis wananganta servignin shamugcunam cayargan. \v 56 Tsaychömi caycäyargan María Magdalenawan Jacobpawan Josépa maman Maríapis, Santiagopawan Juanpa maman Zebedeopa warminpis. \s1 Señor Jesucristota pampayangan \r (Marcos 15:42-47; Lucas 23:50-56; Juan 19:38-42) \p \v 57 Patsa goyaycaptinnam juc rïcu Arimatea marcachö yurig José shutiyog runa shamurgan. Tsay runapis Señor Jesucristoman criyicurmi, paypa gatiragnin ticrashga cargan. \v 58 Tsaynöpam Pilatoman aywaycur Señor Jesucristopa cuerpunta pampananpag mañargan. Pilatonam soldäduncunata entregayänanpag mandargan. \v 59 Señor Jesucristopa cuerpunta chasquisquirnam juc limpiu “lïno” niyangan tëlapita säbanaswan piturcur apacurgan. \v 60 Tsaynö apacurmi quiquin pampacänanpag gagata tsayrag uchcutsinganman pampargan. Pampangan uchcutanam juc jatuncaray parara rumiwan tsapargan. Tsaynö pampasquirnam aywacurgan. \v 61 María Magdalenawan Josépa maman Maríam pampayangan lädunchö llapanta ricar, ishcan jamaycäyargan. \s1 Señor Jesucristota pampayanganta soldäducuna täpayan \p \v 62 Señor Jesucristo wañunganpa waränin jamay sabado junagmi, mandacug sacerdöticunawan fariseocuna juntawacasquir Pilatota ricag aywayarnin, \v 63 niyargan: “Señor gobernador Pilato, tsay reytucug runa parlanganta nogacuna yarpäyämi: ‘Wañungäpita quimsa junagllatam cawamushag’ ninganta. \v 64 Tsay pamparanganta täpaycuyätsun quimsa junag cumplinganyag. Mana sïga, discïpuluncuna pagaspa shamuycur suwarnin ayanta apasquirmi, runacunata llullatsir ‘wañunganpitam cawamushga’ niyangan. Tsaynö llullacuyga, puntacagpitapis mas peor mana allim canman.” \v 65 Tsaynö niyaptinmi Pilato nirgan: “Cay soldädu aywatsun. Tsayman pushayay. Shumag täpatsir yarpäyangayquinö rurayay, tsaynö mana päsananpag.” \v 66 Tsaynö niyaptinmi pamparangan sepultüraman aywaycur, rumiwan tsaparnin juc sëlluta churayargan mana ni pï yaycuyänanpag. Tsaynöllam puntata juc soldädutapis tsayman churayargan cuidarnin täpananpag. \c 28 \s1 Señor Jesucristo wañunganpita cawamungan \r (Marcos 16:1-8; Lucas 24:1-12; Juan 20:1-10) \p \v 1 Tsaypita jamay sabado junag päsasquiptinnam, semäna gallaringan domingo alleg patsa waraycämuptin María Magdalena juccag Maríawan Señor Jesucristo pamparangan sepultürata ricag aywayargan. \v 2 Tsaychömi illagpita patsa alläpa cuyuptin Dios Yaya cachamungan juc angel cielupita urämur, tsay tsaparag parara rumita tumatsirnin wititsirgan. Tsaynö witiscatsirmi rumi jananman jamaycurgan. \v 3 Angelga imayca illagonöragmi chipacyargan. Llatapanpis yurag jancanöragmi atsicyargan. \v 4 Tsay angelta ricaycurmi soldäducunapis, alläpa mantsacarnin carcariarrag wañushganö ticrasquiyargan. \v 5 Tsaymi tsay angel warmicunata nirgan: “Ama mantsacäyaytsu. Musyämi crucificäyangan Señor Jesucristota ashirnin shayämungayquita. \v 6 Mananam caychönatsu caycan. Cawamushganam quiquin ningannölla. Masqui shayämuy, maychö pamparangantapis ricäyänayquipag. \v 7 Canan saslla aywar discïpuluncunata willar caynö niyanqui: ‘Wañunganpita cawascamurmi, gamcunapa mas puntayquicunata Galileaman aywaycan. Tsaychöshi paywan tincuyanqui.’ Tsayllatam canan gamcunata willayänag cargan.” \p \v 8 Tsaypitanam warmicunaga mantsacaynintinwan alläpa cushishga saslla cuticurnin cörrilla discïpuluncunata willag aywayargan. \v 9 Tsaynö warmicuna aywaycäyaptinmi Señor Jesucristo puntancunaman illagpita yuripusquir saludargan. Tsaymi warmicuna witiycur chaquipita abrasarnin adorayargan. \v 10 Tsaynam Señor Jesucristo nirgan: “Ama mantsacäyaytsu. Canan aywar criyicur gatirämagnï waugëcunata willayay Galilea marcaman aywayänanpag. Tsaychömi paycuna tincurnin ricäyämanga.” \s1 Soldäducuna imanö canganta willacuyangan \p \v 11 Tsaypita warmicuna aywayanganyagnam, täpagnin waquincag soldäducuna Jerusalénchö mandacug sacerdöticunaman aywayargan. Tsayman chaycurnam llapan imanö canganta willacuyargan. \v 12 Tsaynö willasquiyaptinmi, templuchö mandacug sacerdöticuna israelcunapa autoridänincunaman parlag aywayargan. Tsaychö goricasquirnin imanö rurayänanpagpis yachatsinacur shumag willanacuyänanpag. Tsaynö willanacusquirmi soldäducunata atsca gellayta pägarnin, \v 13 alvertir niyargan: “Gamcuna niyanqui: ‘Puñucasquiyangäyagmi Señor Jesucristopa discïpuluncuna pagaspa shamuycur, pamparanganpita cuerpunta suwayashga.’ \v 14 Si caynö päsanganta gobernador Pilato musyasquiptinga, nogacunam shumag entenditsir parlapäyäshag mana imatapis rurayäshunayquipag.” \p \v 15 Tsay gellayta chasquisquirmi soldäducuna aywar, mandacug sacerdöticuna niyangannölla runacunata llullatsir willayargan. Tsaymi asta cananyagpis cayta parlayangannölla judiucunaga, “Señor Jesucristopa cuerpuntaga discïpuluncunam suwayashga” niyan. \s1 Señor Jesucristo discïpuluncunata encargan, maytsay mundupa aywar willacurnin yachatsicuyänanpag \r (Marcos 16:14-18; Lucas 24:36-49; Juan 20:19-23) \p \v 16 Tsaypitanam chunca juc discïpuluncuna Galileaman aywayargan Señor Jesucristo “Ayway” ningan jircaman. \v 17 Tsaychö Señor Jesucristota ricasquirmi adorayargan, waquincagcuna mana criyignö caycäyaptinpis. \v 18 Señor Jesucristonam paycuna caycäyanganman witiycur nirgan: “Quiquin Dios Yayam llapan mandacuy poderninta entregamashga, cieluchöwan cay patsachöpis mandacunäpag. \v 19 Tsaymi gamcunata mandayag maytsay naciuncunapa aywar, nogapa discïpulucuna cayänanpag yachatsicurnin puriyänayquipag. Tsaynö rasumpa nogaman firmi criyicugcunata bautizayanqui Dios Yayapa, Dios Tsuripa, Espïritu Santopa shutinchö. \v 20 Tsaynö yachatsicuyanqui llapan mandayangagcunata casurnin cumpliyänanpag. Tsaymi nogapitaga imayyagpis gamcunawan caycäshag, asta cay mundu ushacanganyag.”