\id ROM rompnq.sfm Panao Quechua \h ROMANOS \toc1 Roma marcaćhu irmänucunaman San Pablo cartacushan \toc2 ROMANOS \toc3 Ro \mt1 Roma marcaćhu irmänucunaman San Pablo cartacushan \io1 Tantiyacunanchipaj: \ip Pablo cay cartata isquirbiran. Payga Asia quinran Tarso marcaćhu yuriran. Roma runa caran. Maman-taytanpitam ichanga Israel casta caran. Israel runa cashpan auquilluncunapita sumaj yaćhacuran. Yaćhachicujninpis caran Gamaliel. Fariseu runa cayman ćhayarpis, Tayta Diosninchipa shiminta sumaj-sumaj ćharcuyta munaran. Chaypitam Jesúsman yupachicujcunata chiquiparan. Llaquipashpan Jesús ricariparcuptinmi ichanga, tantiyacuran Jesús Tayta Diosninchipa Wawan cashanta. Chaypita-pacha caćhan cashpan Jesúspa alli willapanta chay-tucuyćhu willapäcuran. Chaypämi Tayta Diosninchi acracuran. \ip Pablupita musyayta munar, liguinqui: Hechos 8.1–3; 9.1–39; 11.25–26; 13.1–28.31. \ip Cay cartata isquirbiran Roma marcaćhu jutucaj irmänucunaman. \io1 Pablo isquirbiran: \io2 Llapan runa juchaćhu cawashanpita: \ior Romanos 1.1–3.20\ior*. \io2 Jesucristuman yupachicuptinchi, Tayta Diosninchi juchanchita jungashanpita, alli ñawinwan ricamashanchipita, imaycamanpis maquinćhu cawachimashanchipita: \ior Romanos 3.21–8.39\ior*. \io2 Unaypita-pacha Israel runacunata acracushanpita, jipata llapan runa maquinćhu cawananpita: \ior Romanos 9.1–11.36\ior*. \io2 Jesúspa shimin shungunchiman ćhayashanpita, shungun munashannuy cawananchipita, wiyacunanchipita: \ior Romanos 12.1–15.13\ior*. \io2 Roma marcaman Pablo aywananpita, irmänucunata wamayänanpita: \ior Romanos 15.14–16.27\ior*. \c 1 \s1 Pablo wamayashan \p \v 1 Roma marca irmänucuna, nuwa Pablo cartacallämü. Washäcuj Jesúspa mandu-rurajnin caycä. Paypita willapäcunäpaj Tayta Diosninchi acracamasha. Caćhacamasha: «Alli willapäta willacur purimuy» nir. \v 2 Unaypita-pacha Washäcujninchi Jesús shamunanta Tayta Diosninchi musyachicuran. Alli willapanta musyachicur, shiminćhüpis unay willacujcuna llapanta isquirbiran: \v 3 «Tayta Diosninchi caćhamushan Wawan cay pachaćhu yuringapaj. Unay mandajninchi Davidpa willcan canga» nir.\f * \fr 1:3 \ft «Tayta Diosninchipa shimin» ninanta castillänućhu ricsin: «Santa Escrituras» nir.\f* \v 4 Chaymi Wawan cashanta musyachicur, Espíritu Santuwan Tayta Diosninchi wañuypita Jesústa cawarachimuran. Jinarcur munayniyuj cayman ćhuraran. Cananga maquinćhu Taytanchi Jesucristu puriycächimanchi. Payga Washämajninchim. \v 5 Llaquipämar, nuwatapis ćhuramasha shiminta willapäcunäpaj. Llapan runa shiminta ćhasquicunanta munar, maquinćhu cawananta munar, caćhacamasha: «Jäpa runacunatapis nuwaman yupachicamänanpaj shimïta willapäcunqui. Paycunapis ćhasquicunman» nir.\f * \fr 1:5 \ft Israel runacuna pitapis: «jäpa runa» nij mana Israel casta captin. Castillänućhu nin: «Gentiles.»\f* \v 6 Roma irmänucuna, jamcunatapis Tayta Diosninchi acracushcashunqui Washäcuj Jesúspa maquinćhu cawanayquipaj. \v 7 Chaymi cartacamü. Tayta Diosninchi llaquipäshunqui. Paymi acracushcashunqui. Wamrachacushcashunqui maquinćhu cawanayquipaj. \p Tayta Diosninchipis, Tayta Jesucristupis alli ñawinwan ricayculläshunqui. Allilla cawaycachilläshunqui. \s1 Roma marcaman watucuj aywayta Pablo yarpashan \p \v 8 Irmänucuna, Washäcuj Jesúsman yupachicur maquinćhu alli cawashayquita may-chayćhüpis rimaptin, jatunpa cushicü. Chaymi llapaniquipita Tayta Diosninchita alliman ćhurä. \v 9 Waran-waran jamcunapaj mañacapushätapis quiquin Tayta Diosninchi musyaraycan. Caćhacamashannuylla Wawan Jesúspa alli willapanta llapan shungüwan willapäcuycä. \v 10 Pay camacächiptin, watucuj shamushaj. Unaypita-pacha sumaj mañacuycä. \v 11 Jamcunawan tincuyta sumaj munaycä. Tincur, Espíritu Santu tantiyachimashannuylla anyapäshayqui Tayta Diosninchiman sumaj yupachicunayquipaj. \v 12 Chaymi shimin shungunchiman sumaj ćhayananpaj jucninchi-jucninchipis shacyächinacushun. \p \v 13 Irmänucuna, achca cuti watucuj shamuyta munaptïsi, chapa mana pishïmashachu. Marcan-marcan purishä-jina marcayquićhüpis sumaj willapäcunä. Marca-masiquicunapis Tayta Jesúspa shiminta ćhasquicunanta munaycä. \v 14 Tayta Diosninchi camacächiptin, llapan runata Jesúspa shiminta willapäman. Willapäshaj Roma marca-masiqui captinsi, jäpa runa captinsi, yaćhaj runa captinsi, pampa runa captinsi. \v 15 Chaymi alli willapata willapänäpaj marcayquicamanpis juclla ćhayamüman. \s1 Tayta Diosninchi jishpichinanpita willapashan \p \v 16-17 Washäcuj Jesúspa shiminta ćhasquicuptinchi, Tayta Diosninchi jishpichimanchi. Imaycamanpis maquinćhu cawachimanchi Israel runa captinchisi, jäpa runa captinchisi. Chaymi mana pingacullar llapanpa ñaupanćhu pï-maytapis willapäman: «Jesúspa shimin alli willapa» nir. Llapanchi juchata aparicush captinchisi Jesúspa shiminta ćhasquicuptinchi, alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricamanchi. Shiminćhüpis isquirbiraycan: «Pipis nuwallaman yupachicamaptin, alli ñawïwan ricashaj. Imaycamanpis cawachishaj» nir.\f * \fr 1:16-17 \ft Habacuq 2.4.\f* \s1 Tayta Diosninchipa ricay ñawinćhu llapan runa juchayuj \p \v 18 Waquin runacuna Tayta Diosninchipa shiminta wiyacuyta munan. Chaypis juchallaćhu arujcunawan mana manchapacujcuna wiyacunanta mićhan. Mićhar, janaj pachaćhu tiyaj Tayta Diosninchita ullgüchin. Ullgüchiptin, llapan runapa juchanta jurgapanga. \v 19-20 Llapan runa musyan Tayta Diosninchi pï cashantapis. Quiquinmi musyachimashcanchi. Payga cay pachatapis, janaj pachatapis camaran. Chaypis quiquinta mana ricanchichu. Camashancunata ricarmi ichanga, imaycamanpis munayniyuj cashantapis, shungun alli cashantapis tantiyacunchi. Chaymi pipis chapacuyta mana camäpacungachu: «Tayta Diosninchi, ¿piraj cacullanpis?» nir. \p \v 21 Juchallaćhu arujcuna Tayta Diosninchi pï cashantapis musyan. Ichanga mana manchapacunchu. Camashancunata ricaycarsi, alliman mana ćhuranchu. Shungunpis chucru. Umanpis mana yarpaćhacunchu. Tayta Diosninchipa shungun munashantapis tantiyayta mana munanchu. \v 22 «Yarpay-sapa cä» nirsi, upa runa. Pishi-yarpayyuj. \v 23 Tayta Diosninchi munayniyuj caycaptinsi, imay-imaycaman cawacuj caycaptinsi, juchaćhu arujcuna mana manchapacunchu. Manchäga jircacunata manchapacun. Ushyacajlla captinsi, runacuna ricchacujmanpis, uywacuna ricchacujmanpis, pichuysacuna ricchacujmanpis, curucuna ricchacujmanpis manchapacun. \p \v 24 Upa cayninwan juchallaćhu aruyta munaptin, Tayta Diosninchipis mana mićharanchu. Paycuna shungun munapashannuylla juchallicur, marca-pingay cawan. \v 25 Marca-pingay cawar Tayta Diosninchita jungaycur, ushyacajcunallaman yupachicun. Ñawin ricashancunallata manchapacun. Camacuj Tayta Diosninchitam ichanga mana manchapacunchu. Rasunpa payllam imay-imaypis alliman ćhurash canman. Chaynuy caycullächun. \v 26 Chaymi juchallaćhu arushanpita Tayta Diosninchi caćhariycuptin, acaripacur shungun munapashallanćhu arun. Warmicunapis runanta mana munar, pingaypaj warmi-masillanwan cacun. \v 27 Chay-jina runacunapis warmita mana munar, ullgu-masillanwan cacun. Pingaypaj ullgu-puralla sumaj munapänacun. Chaymi jucha aparicushanman-tupu Tayta Diosninchi ñacaycächin. \p \v 28 Chaura mana manchapacuj caycar pampaman ćhuraptin, Tayta Diosninchipis caćhariycuran shungun munapashanta ruracunanpaj. Chaynuypa paycuna chucru shungun car, marca-pingay cawan. \v 29 Juyu car, llutancunallapaj yarpan. Runa-masincunata chapata ruran. Imancunatapis munapan. Imamanpis ćhayachiyta munan. Yargaj. Wañuchicuj. Chiquipäcuj. Achäquita ashij. Washa rimaj. \v 30 Tumpacuj. Tayta Diosninchitapis chiquipan. Runa-masinta ashllin. Pampaman ćhuranacun. Jatun-tucun. Mana ricsish juchacunata rurananpäpis yarpaćhacun. Maman-taytantapis mana wiyacunchu. \v 31 Upa cayninwan imatapis tantiyacuyta mana munanchu. Aunishantapis mana ćharcunchu. Runa-masincunata chiquipan. Mana llaquipäcunchu. \v 32 Chaynuy juchaćhu arushanpita Tayta Diosninchi wañuyman ćhayachinanta musyaycarsi, mana wanacunchu. Manchäga runa-masincunapis juchaćhu aruptin, sumaj cushicun. Shacyächin. \c 2 \s1 Israel runacunapa juchantapis Tayta Diosninchi jurgapänanpita willapashan \p \v 1 Chaynuy cawaptinpis, runa-masiquipa juchanta ama jurgapanquichu. Jucta jurgapar, quiquiquipis juchallaćhu aruycanqui. Chaymi chapacuyta mana junquipächu. \v 2-3 Tayta Diosninchim ichanga juctapis mana pacallar, llapan runapa juchanta jurgapanga. Jucha aparicushanman-tupu ñacaymanpis jaycunga. Chaymi: «Alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricamashpan jishpichimanga» nirpis runa-masiquita pampaman ćhurarga, chapacuyta mana junquipächu. Paycuna-jina juchaćhu cawashayquipita Tayta Diosninchi sumaj ñacachishunquipaj. \p \v 4 ¿Alli cayninćhu caycaptinchu, llaquipäcuj caycaptinchu, tantiyacuj caycaptinchu, Tayta Diosninchita wasguiycanqui? Payga wanacärinayquita munar, llaquipäshunqui maquinćhu cawanayquipaj. \v 5 Jamcunam ichanga chucru shungu canqui. Juchaćhu aruypita wanacuytapis mana munanquichu. Mana wanacuptiqui, ñacayman ćhayanquipaj. Tayta Diosninchitapis ullguycächinqui. Chaymi llapan runapa juchanta jurgapänan junaj ćhayamuptin, mana chapäshunquipächu. Manchäga juchayquita jurgapar, sumaj ñacachishunquipaj. \p \v 6 Llapanchitapis imanuy cawar rurashanchiman-tupu maymanpis ćhayachimäshunpaj. \v 7 Allillaćhu arujcunata imaycamanpis cawachinga. Paycuna Tayta Diosninchi alli ricananta munar, maquillanćhu cawayta munar, shungun munashallanta imatapis ruraran. \v 8 Juyu juchaćhu arujcunatam ichanga jatun-tucushanpita, shiminta wasguishanpita Tayta Diosninchi imamanpis ćhayachinga. Sumaj ullgüchishanpita llaquipaypaj ñacachinga. \s1 Juchayuj cashanchita shungunchi musyacächishan \p \v 9 Paycunata llap-llapanta juyu ñawinwan ricar, imamanpis ćhayachinga. Sumaj ñacachinga Israel runa captinsi, jäpa runa captinsi. \v 10 Tayta Diosninchipa shungun munashannuy cawajcunatam ichanga alli ñawinwan ricanga. Alliman ćhuranga. Allillaćhu cawachinga Israel runa captinsi, jäpa runa captinsi. \v 11 Llapan runatam juc ñawillawan Tayta Diosninchi rican. Pitapis mana chapangapächu. \p \v 12 Jäpa runacuna: «Moisés isquirbishanta imaypis mana wiyarüchu» nir chapacurpis, ñacaypita mana jishpingachu. Jucha aparicushanpita Tayta Diosninchi jurgapanga. Israel runapis: «Moisés isquirbishanta musyä. Llap-llapanta wiyashcä» nir chapacurpis, ñacaypita mana jishpingachu. Jucha aparicushanpita Tayta Diosninchi jurgapanga. \v 13 Payga rinrillanwan shiminta wiyajcunata ricaytapis mana munanchu. Llapan shungunwan wiyacujtam ichanga alli ñawinwan rican. \v 14 Waquin jäpa runacunapis Moisés isquirbishanta mana musyaycarsi, Tayta Diosninchipa shiminta wiyacun. \v 15 Manchapacur cawaptin, Tayta Diosninchipa shimin shungunman ćhayashanta musyachimanchi. Allita rurash caycaptin, shungunpis: «Allim» ninga. Juchata rurash captinmi ichanga, shungullan jitarpunga. \v 16 Chaymi runacunapa shungun yarpashantapis Tayta Diosnillanchi musyacächinga. Camacächishan junaj ćhayamuptin, juchayuj, mana juchayuj cashanchitapis jurgapämänanchipaj Jesucristuta ćhuranga. Paymi llapan runapa shungun yarpashanta musyapan. Chaynuy cananta willapaycaj. \s1 Israel runacunata Tayta Diosninchi juchanta jurgapashan \p \v 17 Waquinniqui chapacur ninqui: «Israel runa caycä. Moisés isquirbishantapis llapanta musyä. Alli ricamar, marca-masintïta Tayta Diosninchi acracamasha jishpichimänanpaj. \v 18 Shungun munashantapis musyä. Shiminta ćharcur, allillata rurar cawaycä.» \v 19 Jatun-tucur, jäpa runacunatapis ninqui: «Japracunata-jina allipa pushaj Tayta Diosninchi pï cashantapis musyanayquipaj. Chacajćhu-jina puriptiquisi, achquipäcuj-jina Tayta Diosninchipa shungun munashanta tantiyachij» nir. \v 20 Yaćhaj-tucur ninqui: «Jäpa runacuna pishi-yarpayyuj. Mallwa-jina mana imatapis tantiyanchu. Chaymi Tayta Diosninchipa shiminta llapallanta tantiyachï.» \v 21 Sumaj tantiyacunquiman. Jäpa runacunata: «Ama suwacuychu» nir tantiyachirpis, ¿imanirtaj suwacunqui? ¿Imanirtaj shimiquita mana ćharcunquichu? \v 22 «Majayquita ama jananpachinquichu» nir tantiyachirpis, ¿imanirtaj quiquiquicuna majayquita jananpachinqui? «Jircacunata ama manchapacushunpishchu» nirpis, ¿imanirtaj jarashancunata yatapanqui? \v 23 «Tayta Diosninchipa shimin sumaj alli» nirpis shiminta mana ćharcur, quiquinta pingayman ćhurarcaycanqui. \v 24 Chaypita jamcunapaj shiminćhu isquirbiraycan: «Israel runacuna-janan jäpa runacuna Tayta Diosninchita pingayman ćhuraycan» nir.\f * \fr 2:24 \ft Isaías 52.5.\f* \p \v 25 Israel runacunata Moiséspa shiminta ćharcuptinchiraj, jïrucush captinchiraj, Tayta Diosninchi alli ñawinwan ricamanchi: «Wamrämi canqui» nir. Shiminta mana ćharcuptinchim ichanga wasguimanchi: «Pï cashayquitapis mana musyächu» nir. \v 26 Jäpa runacuna mana jïrucush captinsi Moiséspa shiminta ćharcuptin, alli ñawinwan ricar Tayta Diosninchi wamrachacun. \v 27 Chaynuypa jäpa runacuna mana jïrucush caycarsi, Tayta Diosninchipa shiminta ćharcushanpita ñauquishunquipaj: «Israelcuna captiquisi, jurgapäshunayquipaj achäqui caycan. Tayta Diosninchi jamcunallata shiminta musyachishcashunqui. Ichanga mana ćharcunquichu. ‹Wamräpaj acracushcaj› nir jïrucachishcashuptiquisi, wasguipashcanqui.» \v 28 Chaymi shiminta janan-janallan ćharcuptiqui, Israel runa captiquisi, jïrucush captiquisi, Tayta Diosninchi mana wamrachacushunquipächu. \v 29 Payga shungun munashallanta ćharcuptinchiraj, wamrachacamanchi. Shungunchi shungunwan tincuptin, alli ñawinpa ricamanchi runacuna pampaman ćhuramaptinchisi. \c 3 \s1 Israel runacuna Tayta Diosninchipa ricay ñawinćhu alli cashan \p \v 1 Chaymi ama ninquichu: «Yuriynïpita-pacha Israel runa captïpis, ¿manaćhi imananchu? ¿Imapäraj papänï jïrucachimaran?» \v 2 Allipämi Israel runa yurishcanchi. Unay auquillunchicunallawan Tayta Diosninchi parlanacuran: «Shimïta wiyacuptiqui, sumaj yanapäshayqui» nir. \p \v 3 Chaura waquin Israel-masinchi Tayta Diosninchipa shiminta ćhasquicuyta mana munaptinsi, ¿Tayta Diosninchipis aunishanta jungaycungachuraj? \v 4 Mana imaysi jungangachu. Payga shiminta ćharcun. Llapan runa tumpaptinsi, shiminta ćharcur juchanchita jurgapämäshunpaj. Tayta Diosninchipaj rimar, shiminćhüpis nin: \q1 «Mana llullacunquichu. \q1 Runacunapa juchantapis jurgapanquipaj. \q1 Paycuna chapacuyta munar tumpashuptiquisi, llullacushanta taripunquipaj» nir.\f * \fr 3:4 \ft Salmo 51.4.\f* \p \v 5 Waquin Israel runa jucha aparicushanta tucuy-jinanpa chapacur nin: «Tayta Diosninchi allita rurananpaj imatapis ruräman. Juchata aparicuptïsi, aunishan-jina shiminta ćharcun. Shiminta ćharcunan alli. Chaymi shiminta ćharcüshiycaptï, wascamänan mana camacanmanchu, ¿au?» \v 6 Ichanga runa chapacuyta mana camäpacungachu. Tayta Diosninchi llapan runata iwal rican. Israel runacunapa juchantapis, jäpa runacunapa juchantapis llapanta jurgapanga. \v 7 Chaypis waquin runa chapacur ninmanćhi: «Shiminta mana ćharcuptïsi, Tayta Diosninchi juchäta mana jurgapämanmanchu. Jurgapämaptinmi ichanga, waquin runacunapis Tayta Diosninchita manchapacunga: ‹Ima allish Tayta Diosninchi shiminta sumaj ćharcun› nir. Chaynuy Tayta Diosninchita manchapacuptin, allipäćhi jucha aparicushäpis, ¿au?» \v 8 Chaynuypis chapacun: «Rasunpa llutanta ruraptï, Tayta Diosninchi llaquipämashpan alliman ćhayachimanga. Pablush chaynuy willapäcuycan» nir. Chaynuy tumpacujcunata quiquin Tayta Diosninchi llapan juchanta jurgapanga. \s1 Llapan runa juchallicushan \p \v 9 Chaymi ama nishuwanchu: «Israel runacunalla Tayta Diosninchipa shungunman tincun.» Llapallanchi juchallicushcanchi. Israel runacunapis, jäpa runacunapis shungunchi munapashanta rurar, juchaćhu cawaycanchi. \v 10 Tayta Diosninchipa shimin isquirbirashanćhu nin: \q1 «Tayta Diosninchipa ricay ñawinćhu llapan runa juchayuj. \q1 \v 11 Llapan pishi-yarpayyuj. \q1 Tayta Diosninchipäga mana imasi jucunchu. \q1 \v 12 Llapan runa Tayta Diosninchita wasguipasha. \q1 Pantacash purin. \q1 Mayganpis allita mana ruranchu.\f * \fr 3:12 \ft Salmo 14.1–3; 53.1–3.\f* \q1 \v 13 Runa-masinta asyächicun. \q1 Llullacullar cawan. \q1 Wañuchicuj curu-yupay cawar, pitapis ashllir ushyan.\f * \fr 3:13 \ft Salmo 5.9; 140.3.\f* \q1 \v 14 Chiquicur, runa-masinta pampaman ćhuran. \q1 Jagayächicuyllaćhu arun.\f * \fr 3:14 \ft Salmo 10.7.\f* \q1 \v 15 Pipis mana imanaycaptin, ñacayman ćhayachin. \q1 Wañuchicuymanpis ćhayachin. \q1 \v 16 Maypa purirpis, runa-masinta wañuchir ushyan. \q1 Ushyapacaymanpis ćhayachin. \q1 \v 17 Allilla cawananpaj mana imasi jucunchu.\f * \fr 3:17 \ft Isaías 59.7–8.\f* \q1 \v 18 Tayta Diosninchi pï cashantapis mana imasi jucunchu. \q1 Imanillarpis, mana manchapacunchu.»\f * \fr 3:18 \ft Salmo 36.1.\f* \p \v 19 Chaynuy Tayta Diosninchipa shimin Israel runacuna-janan isquirbiraycan. Paycunalla Tayta Diosninchipa shiminta ćhasquiran. Chaymi sumaj-sumaj wiyacunman caran. Ćharcuyta mana camäpacurmi ichanga, Israelcunapis, jäpa runacunapis mana chapacushunpächu Tayta Diosninchi jurgapämashanchi junaj: «Mana imaćhüpis juchallicushcächu» nir. \v 20 Tayta Diosninchipa shiminta pipis sumaj-sumaj mana ćharcunchu. Llapallanta ćharcuptinchiraj, Tayta Diosninchi alli ñawinwan ricamanchi. Chaypis ćharcuyta mana camäpacunchichu. Chaymi juchayuj cashallanchita musyanchi. \s1 Jesúsman yupachicushanpita willacushan \p \v 21-22 Canan alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricamänanchipaj mana Moiséspa shimintarächu sumaj-sumaj ćharcunanchi. Unaypita-pacha Tayta Diosninchipa shiminwan Moiséspis, willacujcunapis piñapämashcanchi. Chaypis mana sumaj ćharcuyta camäpacunchichu. Cananmi ichanga Jesucristuman yupachicushallanchipita Tayta Diosninchi alli ñawinwan ricamanchi: «Juchaynaj canqui» nir. Chaymi ama chapacushuwanchu: «Israel runa caycä» nirpis: «Mana Israel runachu caycä» nirpis. \v 23 Llapanchi juchata aparicushcanchi. Mana mayganchisi Tayta Diosninchipa shungun munashannuychu cawanchi. \v 24 Tayta Diosninchim ichanga llaquipäcuj. Jishpichicuj. Nuwanchi-raycur wañuyman Washäcuj Jesús ćhayashanpita alli ñawinwanna ricamanchi payman yupachicuptinchi. Jucha aparicushanchitapis mana yarparannachu. \v 25 Alli ricamänanchipaj Washäcuj Jesústa caćhamuran. Juchanchi jungacänan-raycur wañuyman ćhayachiran. Jesús juchaynaj car, quiquinpa caway-bïdanta jararan Tayta Diosninchipa ullguyninta jasacächinanpaj. Chaymi payman yupachicuptinchi, alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricaycämanchi. Unay runacunatapis jucha aparicushanta mana jurgaparanchu. Manchäga paycunapäpis cawayninta Jesús jaranan captin, juchanta mana jurgaparanchu. \v 26 Paycunatapis llaquiparan. Chaynuypa unay runacunatapis, nuwanchitapis Jesúsman yupachicuptinchi, alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricamanchi. \p \v 27 Chaymi alli ñawinpa ricamänanchipaj ama alli-tucushuwanchu: «Tayta Diosninchipa shiminta llapallanta ćharcü. Shungun munashallanta rurä» nir. Alli ricamänanchipaj Washäcuj Jesúsmanraj yupachicunanchi. \v 28 Imatapis ćharcushanchipita ama alli-tucushuwanchu. Tayta Diosnillanchi nimäshuwan: «Juchaynaj canqui» nir. Jesúsman yupachicuptinchiraj, alli ñawinwan ricamanchi. \v 29 Israel-masicuna, chaymi ama yarpäshunchu: «Israel runacunalla Tayta Diosninchipa shungunman tincun» nir. Tayta Diosninchi llapan runata llaquipan. Jäpa runacunapis shungunman tincun. \v 30 Tayta Diosninchi jucnaylla. Washäcuj Jesúsman yupachicuptin, llapan runata alli ñawinwan rican Israel runa captinsi, jäpa runa captinsi. \v 31 Chaura yupachicullar Tayta Diosninchipa ricay ñawinćhu alli cawar, ¿Moiséspa shiminta pampaman ćhurashuwanchu? Mana. Manchäga allipaj Moiséspa shimin caran. Chaymi pampamanpis ama ćhurashuwanchu. \c 4 \s1 Abraham Tayta Diosninchiman yupachicushan \p \v 1-2 Cananga Abrahampita tantiyacushun. Israel runacuna alli-tucur riman: «Abrahamga marcanchipa unay taytan. Paytaga Tayta Diosninchi alli ñawinwan ricaran» nir. Abraham alli cawaptin, marca-masincunapis alli ñawinwan ricaran. Tayta Diosninchim ichanga mana alli cawashanpitachu alli ñawinwan ricaran; manchäga yupachicushallanpita. \v 3 Shiminćhüpis isquirbiraycan: «Yupachicushallanpita Abrahamta alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricaran» nir.\f * \fr 4:3 \ft Génesis 15.6.\f* \p \v 4 Canan mä, tantiyacushun. Arupacur ćhasquishanchi mana jarayninchichu; manchäga callpanchipa ćhaninmi. \v 5 Tayta Diosninchim ichanga alli ñawinwan ricamanchi mana imatapis arushanchipitachu, mana imatapis rurar cawashanchipitachu. Manchäga juchaćhu cawaycaptinchisi payllaman yupachicuptinchi, alli ñawinwan ricamanchi. \v 6 Unaypis chaynuy caran. Yupachicushallanpita Tayta Diosninchi runacunata alli ñawinwan ricaran; mana ima allitapis rurar cawashanpitachu. Shungunman tincuptin, cushish cawaran. Chaymi unay mandaj David cantaran: \q1 \v 7 «Cushicärishun. \q1 Tayta Diosninchipa shungunman tincunchi. \q1 Jucha aparicushanchita jungasha. \q1 Llutan rurashanchita mana yarparannachu. \q1 \v 8 Cushicärishun. \q1 Alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricamanchi. \q1 Juchanchita mana imaysi jurgapämäshunnachu» nir.\f * \fr 4:8 \ft Salmo 32.1–2.\f* \p \v 9 Chaynuy captin, yarpaćhacushun. Tayta Diosninchi, ¿pitataj alli ñawinwan rican? ¿Jïrucush Israel runacunallatachuraj? Mana. Musyanchi Abrahamta yupachicushallanpita Tayta Diosninchi alli ñawinwan ricashanta. \v 10 Alli ñawinwan ricananpaj, ¿Abraham jïrucushachu? Mana. Jïrucuyta mana yaćhaycarsi, Tayta Diosninchiman yupachicuran. Jipataraj jïrucusha. \v 11-12 Jïrucunanpaj Tayta Diosninchi niran: «Abraham, yupachicamar, jïrucuy. Yupachicamashayquipita shungüman tincunqui.» Chaymi waquin auquillunchicuna mana yuriptillanräsi, auquillunchi Abrahamta alli ñawinwan ricaran. Payga Tayta Diosninchipa maquinćhu cawananpaj, änir jïrucusha. Chaynuypa Abraham Tayta Diosninchiman yupachicujcunapa taytan-yupay caycan. Chaymi mana jïrucush jäpa runa captinchisi, jïrucush Israel runa captinchisi, Abraham-jina yupachicuptinchi, alli ñawinpa Tayta Diosninchi ricamanchi. \s1 Tayta Diosninchi aunishanpita willacushan \p \v 13 Unayga Abrahamta aunir, Tayta Diosninchi niran: «Abraham, yupachicamashayquipita pï-maytapis alli ricashaj. Jam-raycur, willcayquicuna-raycur, pï-maytapis sumaj yanapäshaj.» Chaura mana Moiséspa shiminta ćharcushanpitachu auniran; manchäga yupachicushallanpita. \v 14 Chaymi: «Moiséspa shiminta ćharcujcunalla Tayta Diosninchi aunishanta ćhasquinga» nimaptiqui, ¿imapäraj Tayta Diosninchiman yupachicunchi? ¿Imapäraj Tayta Diosninchipis auniran? \v 15 Jäpa runacuna Tayta Diosninchipa shiminta mana ćhasquiranchu. Chaymi wiyacushanpitapis, mana wiyacushanpitapis Tayta Diosninchi juchanta mana jurgapanmanchu. Waquin runacunam ichanga Tayta Diosninchipa shiminta ćhasquirsi, mana ćharcunchu. Chaymi mana wiyacushanpita, Tayta Diosninchita ullgüchishanpita, unyanta cutichinan camacan. \v 16 Payman yupachicuptinchim ichanga, aunishanta Tayta Diosninchi ćharcun. Llaquipämashpanchi alli ñawinpa ricamanchi. Chaymi Moiséspa shiminta wiyacuj Israel runa carsi, jäpa runa carsi, Abraham-jina yupachicushun. Yupachicujcunaga Abrahampa wawanwan tincun. \v 17 Aunishanta unayna Tayta Diosninchi musyachicuran. Shiminćhüpis isquirbiraycan: \q1 «Abraham, chay-chica marcapa taytan canayquipaj jamta acracushcaj» nir.\f * \fr 4:17 \ft Génesis 17.5.\f* \p Tantiyayta mana atiparsi, Abraham sumaj yupachicuran. Tayta Diosninchi wañushcunata cawarachinantapis, mana ricashancunata camacächinantapis musyaran. \p \v 18 Tantiyayta mana atiparsi, Tayta Diosninchi aunishanman Abraham sumaj yupachicuran. Payta aunish caran: «Abraham, willcayquicuna chay-chicaj cangapaj. Yupaytasi mana atipaypaj miranga. Chay-tucuyćhüpis marcayangapaj» nir.\f * \fr 4:18 \ft Génesis 15.5.\f* \v 19 Auninacushan wichan Abraham paćhac (100) wata-yupayta aywaycaran. Churiyäcunanpaj alläpa chachana caran. Warmin Sarapa quilla jishyanpis ćharcushana caran. Chaypis Tayta Diosninchi aunishanman Abraham yupachicuran. \v 20 Ishcay yarpayta mana yarparanchu. Manchäga sumaj yupachicuran. Tayta Diosninchitapis alliman ćhuraran: «Taytallau Tayta, ima allish wamrata tarichimanquipaj» nir. \v 21 Aunishanta Tayta Diosninchi camacächinantapis musyaran. \v 22 Chaynuy yupachicuptin, alli ñawinwan Tayta Diosninchi juchaynajta ricaran. \v 23 Mana Abrahamllatachu yupachicushanpita alli ñawinwan rican. Manchäga isquirbirashanćhu nuwanchipäpis rimaycan. \v 24 Yupachicuptinchi, alli ñawinpa Tayta Diosninchi ricamanchi. Paymi Taytanchi Jesústa wañuypita cawarachimuran. \v 25 Juchanchi-janan jishpichimänanchi-raycur Jesús wañuyman ćhayananpäpis Tayta Diosninchi camacächiran. Jinarcur cawarachimuran: «Jucha aparicushayqui-janan Jesús caway-bïdanta ćhuraptin, shimïta ćhasquicujcunata alli ñawïpa ricä» nir. \c 5 \s1 Alli ñawinpa Tayta Diosninchi ricamashanchi \p \v 1 Chaymi Taytanchi Jesucristuman yupachicuptinchi, alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricamanchi. Jesucristu wañuyninpa juchaynajta ricamashpanchi maquinćhüpis allilla cawachimanchi. \v 2 Jesucristu camacächisha Tayta Diosninchipa shungunwan tincunanchipaj. Payga llaquipämashpanchi maquinćhu purichimanchi. Janaj pachaman apacamänanchita musyarpis, cushish cawaycanchi. Ñaupallanćhu cawashunpaj. \v 3 Runacuna ñacachimaptinchisi, cushish cawanchi. Ñacaywan Tayta Diosninchipa shungun munashannuy cawayta sumaj yaćhacunchi. \v 4 Shungun munashannuy cawayta yaćhacuptinchi, shungunwan tincunchi. Shungunwan tincuptinchi, ñaupanman apacamänanchita mana yamacaypa shuyaraycanchi. \v 5 Chaymi ñacayman ćhayaptinchisi, shungunchi mana llaquicunchu. Manchäga maquinćhu Espíritu Santu purichimaptinchi, Tayta Diosninchi llaquipämashanchitapis sumaj tantiyacunchi. \p \v 6 Llapanchi juchaćhu cawaptinchisi, wañuypita jishpiyta mana camäpacuptinchisi, nuwanchi-raycur Washäcuj Jesús wañuyman ćhayananta Tayta Diosninchi camacächiran. \v 7 Alli runata, Tayta Diosninchipa shiminta ćharcuj runata pipis wañuy-caway washanman. \v 8 Tayta Diosninchim ichanga sumaj llaquipämanchi. Wasguiptinchisi, juchaćhu aruycaptinchisi, jishpichimänanchi-raycur Washäcuj Jesús wañuyman ćhayananta camacächiran. \v 9 Wañur, caway-bïdanta ćhurasha alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricamänanchipaj. Washämaptinchi, Tayta Diosninchipa ullguynin jasacäcusha. Ñacaymanpis mana ćhayachimäshunpänachu. \v 10 Chiquiptinchisi, shungunwan shungunchi tincunanta munaran. Chaymi nuwanchi-raycur Wawan Jesús wañuyman ćhayananpaj camacächiran. Cananmi ichanga cawarimusha. Cawarish caycar, sumaj yanapaycämanchi Tayta Diosninchipa maquillanćhu cawananchipaj. Chaymi alli ricanacunchi. \v 11 Chaypitam shiminchita mana amucurcunchichu. Manchäga alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricamashanchipita, washämänanchi-raycur Tayta Jesucristuta caćhamushanpita sumaj cushicunchi. \s1 Adánwan Jesucristuta tincuchishan \p \v 12 Sumaj tantiyacushun. Unayga Tayta Diosninchita mana wiyacur, Adán juchata aparicuran. Chaypita wañuran. Wañuran juchata aparicushanpita. Cananpis Adán-jina llapanchi juchata aparicushanchipita wañuyman ćhayashunpaj. \v 13 Moisés mana willapäcuptillan, unay runacunapis juchallaćhu cawaran. Chaymi paycuna chapacuyta mana camäpacuranchu: «Shimiquita mana musyashcächu» nir. Chaynuy chapacuptinsi, llapanpa juchanta Tayta Diosninchi jurgaparan. \v 14 Chaymi Adán cawashan wichanpita Moisés cawashan wichancaman llapan runa juchata aparicushanpita wañuran. Quiquin Adán juchata aparicushan-jina llapan runa wañuyman ćhayan Tayta Diosninchipa shiminta mana musyarpis. Chaymi tincuchiypa tantiyachimanchi: Adán llapan runata wañuyman janćharan. Washäcuj Jesúsmi ichanga llapan runata alli cawayta tarichinanpaj camacächiran. \p \v 15 Jesucristu Tayta Diosninchita wiyacuran. Adánmi ichanga mana wiyacuranchu. Adánpita llapanchi wañuyman ćhayashunpaj juchata aparicushanchipita. Jesucristupitam ichanga sumaj llaquipämashpanchi alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricamanchi. Tayta Diosninchipa maquinman ćhayachimänanchi-raycur caway-bïdanta Jesús ćhuraran. \v 16 Tayta Diosninchi llapanchita jurgapämäshunpaj ima juchata aparicushanchitapis. Jurgapämäshun Adán juchata aparicushanpita. Paypa juchan llapanchita aypämashcanchi. Juchayuj caycar, ñacayman ćhayananchi camacan. Chaypis llaquipämashpanchi alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricamanchi: «Juchaynaj canqui» nir. \v 17 Adán mana wiyacushanpita llapanchi wañuyman ćhayananchi. Jesucristu washämaptinchim ichanga, Tayta Diosninchiwan allina ricanacunchi. Sumaj llaquipämashpanchi alli ñawinwan ricamanchi. Chaymi janaj pachaćhu imaycamanpis Jesucristuwan cawashunpaj. \p \v 18 Chaymi Adánlla juchata aparicush captinsi, llapanchitana Tayta Diosninchi jurgapämäshunpaj: «Jucha-sapa canqui» nir. Jesústa wiyacuptinchim ichanga, alli ñawinpa ricamashpanchi imaycamanpis cawachimäshunpaj. \v 19 Adán mana wiyacushanpita llapanchi juchata aparicushcanchi. Jesústa wiyacushanchipitam ichanga alli ñawinwanna Tayta Diosninchi ricamanchi. \v 20 Unayga Moiséswan Tayta Diosninchi shiminta musyachicuran runacuna allićhu cawananpaj. Runacunam ichanga ćharcuyta mana camäpacur, juchaćhu arushanta tantiyacuran. Juchata aparicuptinsi, Tayta Diosninchi mana yamacaranchu. Manchäga unay runacunatapis, nuwanchitapis sumaj llaquipaycämanchi. \v 21 Mayganinchipis juchata aparicushanchipita wañuyman ćhayananchi caran. Llaquipämashpanchi Taytanchi Jesucristu washämaptinchim ichanga, alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricamanchi. Janaj pachaćhu imaycamanpis cawananchipaj shuntacamäshunpaj. \c 6 \s1 Ushyacushpanchi Jesucristuwan cawanchi \p \v 1 Chaura Tayta Diosninchi llaquipämashanchita willapaptij, llutanta yarparunquiman. Ama nimanquimanchu: «Juchata aparicushäman-tupu Tayta Diosninchi llaquipämaptin, juchaćhüćhi sumaj arushaj.» \v 2-4 Juchata ama aparicushuwanchu. Jesús wañuyman ćhayashanta musyanchi. Ayantapis pampaycuran. Tayta Diosninchim ichanga munayninwan cawarachimuran mushuj cawayćhu cawananpaj. Nuwanchipis Washäcuj Jesúsman yupachicunchi. Maquinćhu cawar, ushyacunchi. Ushyacur, pampacuycaj-yupay ricacunchi. Aya imatapis mana munashan-jina nuwanchipis juchata ama munapäshuwannachu. Manchäga Jesúspa maquinćhu cawaycar, mushuj cawayćhüna cawashun. \v 5 Payga wañuyman ćhayar, cay pachaćhu cawaytapis jaguiycuran. Tayta Diosninchim ichanga mushuj cawayman cawarachimuran. Nuwanchipis Jesúsman yupachicur ushyacurmi, jucha rurayta jaguishcanchina. Chaymi Jesústa cawarachimushan-jina nuwanchitapis mushuj cawayman ćhuramanchi. Jesúswanna cawanchi. \p \v 6 Mä, tantiyacushun. Ñaupata juchaćhu aruyta mana munaptinchisi, jucmi maquichacamashcanchi llutanta rurananchipaj. Cananmi ichanga Jesúsman yupachicushanchipita mana maquichacamanchichu. Jesús rusćhu wañuyman ćhayashan-jina nuwanchipis wañush-yupay ricacushcanchi. Mana juchallaćhünachu cawaycanchi. \v 7 Pipis wañur, juchata mana aparicunnachu. Chay-jina nuwanchipis jucha rurayta jaguishcanchi. \v 8 Wañuyman ćhayashanchi-yupay caycaptinchisi Washäcuj Jesúsman yupachicuptinchi, imaycamanpis Tayta Diosninchi cawachimäshun. Payga Jesústa cawarachimushan-jina nuwanchitapis mushuj cawayman ćhayachimashcanchi. \v 9 Cawarish caycar, Washäcuj Jesús yapay mana wañungachu. Wañuyman mana ćhayangachu. Tayta Diosninchi cawarachisha. \v 10 Juchapita washämänanchipaj juc cutilla wañuyman ćhayaran. Juchayuj caycaptinchisi, nuwanchi-raycur wañuyman ćhayaran. Cawarcamurpis, Tayta Diosninchipa shungun munashallanta rurar cawaycan. \v 11 Aya juchata mana aparicushan-jina nuwanchipis jucha aparicuyta jaguiycushcanchi. Mushuj cawayćhüna Washäcuj Jesús cawaycächimanchi. Chaymi Tayta Diosninchipa shungun munashallanta rurar cawaycanchi. \p \v 12 Chaymi wañucujlla caycar, juchaćhu ama arushunnachu. Llutan rurayta munaparsi, juchata ama aparicushunnachu. \v 13 Imaćhüpis ama juchallicushunnachu. Jesús-jina nuwanchipis Tayta Diosninchipa maquinćhu cawashun. Shungun munashannuy cawar, allillata rurashun. Payga wañuypita cawarimushta-yupayna ricamanchi. Chaymi shungunwan tincushallanta rurar cawashun. \v 14 Tayta Diosninchi alli ñawinwan ricamanchi mana Moiséspa shiminta ćharcuptinchichu. Manchäga llaquipämashpanchi paypa maquinćhüna cawaycanchi. Yanapämaptinchi, shungun munashannuy cawashun. Jucha ruraytapis ama munapäshunnachu. \s1 Tayta Diosninchipa shungunman tincushanta rurananchipaj \p \v 15 Sumaj tantiyacushun. «Llaquipämashpanchi alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricamanchi shiminta mana ćharcuptinchisi» nir willapaptij, llutanta yarparunquiman. Ama jitapämanquichu: «Alli ñawinwan ricamashpanchi jishpichimaptinchiga, juchaćhu arucushaj» nir. \v 16 Musyanchi uyway runa taytanpa shiminta wiyacushanta. Nuwanchipis uyway-yupay caycanchi. Chaymi: «Tayta Diosninchipa maquinćhu cawä» nirga, shimintapis sumaj wiyacushuwan. Shungun munashallanta rurashuwan. Chaynuy cawaptinchi, alli ñawinwan ricamanchi. Mana wiyacuptinchim ichanga, supaypa maquinćhu cawar juchata aparicushanchipita wañuyman ćhayashunpaj. \p \v 17 Cananga supaypa maquinćhu mana cawanchichu. Manchäga Tayta Diosninchipa maquinćhüna cawaycanchi. Ima allish willapäcushäcuna shunguyquiman ćhayasha. Llapan shunguyquiwanna wiyacuycanqui. \v 18 Jucha aparicuyta jaguinayquipaj Tayta Diosninchi jishpichishcashunqui. Cananga maquinćhu cawar, uywaynin-yupay shungun munashallanta ruranquiman. \v 19 Ushyacajlla caycanchi. Chaymi sumaj tantiyacunayquipaj uyway runawan tincuchiypa willapaycaj. Tayta Diosninchipa maquinćhu mana cawar, llutan rurayllata, jucha aparicuyllata yarpashcanchi. Cananmi ichanga paypa maquinćhu cawar, allillata rurashun. Shungunman tincushallanta rurashun. \p \v 20 Tayta Diosninchipa maquinćhu mana cawarraj shungunchi munapashallanta rurar, juchata aparicushcanchi. Mana pipis piñapämaranchichu: «Tayta Diosninchipa shungun munashallanta ruray» nir. \v 21 Munapashallanchita rurar, pingayllaman ćhayashcanchi. Pingayman ćhayar, Tayta Diosninchiwan imaysi mana tincushuwanchu caran. Manchäga wañuyman ćhayashuwan caran. \v 22 Tayta Diosninchim ichanga maquinćhu purichimanchi: «Jamta acracushcaj» nir. Shungunchitapis ticrachiran: «Jucha aparicuyta ama munapanquichu. Manchäga shungü munashallanta ruranqui» nir. Shiminta wiyacuptinchi, alli ñawinwan ricamashpanchi janaj pachaman shuntacamäshun imaycamanpis cawananchipaj. \v 23 Chaymi Taytanchi Jesucristuman yupachicur maquinćhu cawaptinchi, Tayta Diosninchi imaycamanpis cawachimäshun. Juchallaćhu arujcunam ichanga wañuyman ćhayanga. \c 7 \s1 Moiséspa shiminpita willapäcushan \p \v 1 Irmänucuna, Moiséspa shiminta sumaj musyanchi, ¿au? Llapallantapis ćharcunanchi; wañurmi ichanga manana. Chaymi tincuchiypa tantiyacushun. \v 2-3 Majayuj warmi majanpa maquinćhu cawan. Shimintapis wiyacun. Majayuj caycar jucwan cacurga, majanta jananpachin. Majan wañucuptinmi ichanga, japallanna ricacun. Jucwan majachacar, wañuj majanta mana jananpachinnachu. \p \v 4 Irmänucuna, llapanchi juchata rurar purishcanchi. Nuwanchi-raycur Washäcuj Jesús wañushanman yupachicurmi ichanga, wañush-yupay ricacushcanchi. Jucha ruraypitapis jishpichimashcanchi. Chaymi alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricamänanchita munar, mana Moiséspa shimintarächu ćharcunanchi. Manchäga Jesúspa maquinćhüna cawananchi. Paytana wiyacunanchi. Wañushanpita Tayta Diosninchi cawarachimusha. Paypa shungun munashannuyna cawashuwan. \v 5 Ñaupata supaypa maquinćhu cawar Moiséspa shiminta ćharcuyta munaptinchisi, supay imaćhüpis jucha aparicuyta munapächimaranchi. Juchaćhu cawaycaptinchi, wañuyman ćhayananchi caran. \v 6 Cananmi ichanga Tayta Diosninchipa maquinćhu cawananchipaj mana Moiséspa shimintarächu wiyacunanchi. Wañush-yupay caycar, Moiséspa shiminta wiyacunanchi mana camacannachu. Juchata rurar mana cawanchinachu. Manchäga Espíritu Santu yanapämaptinchi, Tayta Diosninchipa shungun munashallanta rurar cawaycanchi. \s1 Moiséspa shiminpita juchayuj cashanta tantiyacushan \p \v 7 Chaynuy captinsi, ama yarpäshunchu: «Moiséswan Tayta Diosninchi isquirbirächishan shimin sasa. Ćharcuyta mana camäpacuptï, wañuyman ćhayachiman» nir. Paypa shimin alli. Jucha ima cashantapis tantiyachimanchi. Nuwanchi-raycur Tayta Diosninchi musyachicun: «Runa-masiquipa imancunatapis ama munapanquichu» nir.\f * \fr 7:7 \ft Éxodo 20.17; Deuteronomio 5.21.\f* Chayraj imatapis munapar: «Juchata aparicushcanqui» nir jurgapämänanchita tantiyacunchi. \v 8 «Ama munapanquichu» nimaptinchisi, yargaj canchi. Runa-masinchipa imancunatapis sumaj munapanchi. Ichanga Tayta Diosninchipa shimin mićhämaptinchiraj, jucha cashanta tantiyacunchi. Shimin mana mićhämaptinchim ichanga, ima juchatasi mana aparicushuwanpishchu. \p \v 9 Ñaupata Moiséspa shiminta mana musyar, imasi mana jucushcächu. Shiminta musyarmi ichanga juchaćhu cawashätapis, \v 10 Tayta Diosninchipa maquinćhu mana cawashätapis tantiyacushcä. Moiséspa shiminta ćharcur imaycamanpis cawayta yarpashcä. Shimin juchaćhu cawashäta musyachimaptinmi ichanga, imaypis wañuyman ćhayanäta tantiyacushcä. \v 11 Chaypis llutanta yarpar nishcä: «Juchaćhu cawarsi Moiséspa shiminta llapanta ćharcurga, imaycamanpis Tayta Diosninchipa maquinćhu cawashaj.» Chaynuy nirpis, Tayta Diosninchipa maquinpita witicushäpita wañuyman ćhayachimänan caran. \v 12 Chaypis Moiséspa shimin alli. Payga Tayta Diosninchipa shiminta willacuran. Ima-imata rimashanpis sumaj alli. Wiyacushanpis alli. \p \v 13 Chaynuy captin, ama yarpämanchu: «Moiséspa shimin alli captinsi wañuyman ćhayar, Tayta Diosninchiwan mana imaysi tincushächu» nir. Mana Tayta Diosninchipa shimin-jananchu wañuyman ćhayashaj. Manchäga paypa shiminta ćharcuyta mana munarmi, wañuyman ćhayashaj. Juchallaćhu aruyta munaparmi, juchata aparicü. Juchallicur, juchallaćhu cushish arushäta tantiyacü. Jucha-sapa cashäta Moiséspa shimin musyacächin. \p \v 14 Musyanchi Moiséspa shimin Tayta Diosninchipa shimin cashanta. Nuwam ichanga wañuj runa car, juchata aparicullar cawä. Mana wiyacur, shungü munapashallanta rurä. \v 15 Tantiyayta mana atipächu. Llutanta rurarpis, mana pingacüchu. Alli rurayta munarsi, chucru shungu cä. Llutancunata juclla rurä. Allita ruraytam ichanga sasächicü. \v 16 Chaynuy jucha ruray janćhamaptinsi, ićhipuyta mana camäpacuptïsi, Moiséspa shimin alli. \v 17 Ćharcuytapis munä. Chaypis mana camäpacüchu. Shungüga munapashallanta ashir, juchaman janćhaman. \v 18 Wañuj runa captï, juchallaćhu purichiman. Allillata rurayta munarsi, mana camäpacüchu. \v 19 Alli rurayta munarsi, llutanta rurä. Jucha rurayta wasguiyta munarsi, juchata aparicü. \v 20 Jucha aparicuyta mana munarsi, juchata aparicü. Ichanga mana quiquïpitachu aparicü; manchäga shungü janćhamaptin. \p \v 21 Cananraj sumaj tantiyacü. Tayta Diosninchipa shimin nishallanta rurayta munaptïsi, shungü jucha aparicuytaraj munapan. Alli rurashäpita chapäman. \v 22 Tayta Diosninchipa shungunman shungü tincunanta munä. Shimintapis wiyacuyta munä. \v 23 Wiyacuyta sumaj munaptïsi, shungü juchata munapan. Munapashanta camacächiptin, jucha rurayman ćhayä. \v 24 Wañuj runa carmi, sumaj llaquicü. Imamanpis ćhayashaj. Juchallicush captï, ¿piraj wañuypita jishpichimanga? ¿Piraj Tayta Diosninchiwan tincuchimanga? \v 25 Chaypis sumaj cushicü. Tayta Diosninchitapis alliman ćhurä. Ima allish Taytanchi Jesucristuta caćhamusha llapaninchita jishpichimänanchipaj. \p Chaymi ama jungashunchu. Tayta Diosninchipa shiminta ćharcushuwan. Shiminta ćharcuyta munarsi wañuj runa caycar, juchatapis aparicunchi. \c 8 \s1 Espíritu Santu charimashanchipita willacushan \p \v 1 Washäcuj Jesúspa maquinćhu cawaptinchi, mana juyu ñawinwanchu Tayta Diosninchi ricamanchi. Ñacaymanpis mana jaycamanchichu: «Juchayyujmi canqui» nir. \v 2 Manchäga Washäcuj Jesúspa maquinćhu cawaptinchi, Espíritu Santu cawachimanchi. Payga jucha munapaypita jishpichimanchi. Wañurpis, chacaj pachaman mana ćhayashunchu. Manchäga Tayta Diosninchipa ñaupanman ćhayashunpaj. \v 3 Paymi nuwanchi-raycur llapanta camacächiran. Ñaupataga shungunchi munapashallanta rurar wañuj runa caycar, Moiséspa shiminta ćharcuyta mana camäpacushcanchichu. Chaymi wañuyman ćhayananchi caran. Chaynuy captinchisi, Wawan Jesústa Tayta Diosninchi caćhamuran. Jesúsga wañuj runa yuriran. Ichanga nuwanchi-jina runa caycarsi, juchata mana aparicuranchu. Chaypis nuwanchi-janan runacuna ñacachiran. Nuwanchi-raycur wañuymanpis ćhayachiran. Chaypitam juchaynajtana Tayta Diosninchi ricaycämanchi. \v 4 Cananraj paypa shiminta ćharcuycanchi. Ñaupata shungunchi munapashallanta rurar, juchallaćhu arushcanchi. Cananmi ichanga Espíritu Santu shacyächimaptinchi, Tayta Diosninchipa shungun munashannuylla cawaycanchi. \s1 Espíritu Santu pusharämashanchipita willapashan \p \v 5 Juchallaćhu arujcuna shungun munapashallanta ashin. Tayta Diosninchipa shungun munashanta ashijcunam ichanga Espíritu Santuta wiyacur cawan. \v 6 Juchaćhu arujcuna shungun munapashallanta ashir, wañuyman ćhayan. Tayta Diosninchipa ñaupanman imaypis mana ćhayangapächu. Espíritu Santuta wiyacurmi ichanga, allilla cawanchi. Tayta Diosninchipa ñaupanćhüpis cawashunpaj. \v 7 Juchaćhu arujcuna shungun munashallanta ashir, Tayta Diosninchita ticrapun. Shiminta wiyacuyta munarsi, ćharcuyta mana camäpacunchu. \v 8 Chaymi shungunchi munapashanta rurar, Tayta Diosninchipa shungun munashanta rurayta mana camäpacunchichu. \p \v 9 Jamcunam ichanga shunguyqui munapashanta mana ruranquinachu. Manchäga Espíritu Santuta wiyacuycanqui. Washäcuj Jesús camacächiyninpa shiminta ćhasquicushayquipita Espíritu Santupa maquinćhu cawarcaycanqui. Mana ćhasquicujcunatam ichanga maquinćhu mana charanchu. \v 10 Maquinćhu Washäcuj Jesús purichimaptinchi, Tayta Diosninchipis: «Juchaynaj caycanqui» nir alli ñawinwan ricamanchi. Chaymi juchata aparicushanchipita wañuyman ćhayarsi, mana ushyacaj cawayćhüna Tayta Diosninchi puriycächimanchi. \v 11 Sumaj tantiyacushun. Runacuna Washäcuj Jesústa wañuchiptinsi, Espíritu Santuwan Tayta Diosninchi cawarachimusha. Wañushanpita Jesústa cawarachimushan-jina nuwanchitapis Espíritu Santuwan cawarachimäshunpaj. Paymi maquinćhu charämanchi. \p \v 12 Irmänucuna, sumaj tantiyacushun. Espíritu Santu charämaptinchi, Tayta Diosninchipa shungun munashanta rurashun. Quiquinchi munashanchinuylla ama cawashunchu. \v 13 Shungunchi munashallanta ashiptinchi, wañuyllaman ćhayashunpaj. Espíritu Santu yanapämaptinchim ichanga jucha aruypita witicur, imaycamanpis Tayta Diosninchipa ñaupanćhu cawashunpaj. \p \v 14 Espíritu Santu shacyächimashanchinuylla cawashpanchi Tayta Diosninchipa wawan caycanchi. \v 15 Chaymi mana manchacunchinachu. Mandu-rurajcuna jucpa maquinćhu cawar imata mañacuriytapis manchacun. Nuwanchim ichanga Tayta Diosninchipa wawan cashpanchi imatapis mañacunchi: «Papäninchi» nir. \v 16 Shungunchipis shungunwan tincuptin, Tayta Diosninchipa wawan cashanchita Espíritu Santu sumaj musyachimanchi. \v 17 Chaymi wawan captinchi, imaypis mana pishïchimäshunchu. Washäcuj Jesústa ricashan-jina nuwanchitapis ricamäshunpaj. Runacuna Jesústa ñacachishan-jina nuwanchita ñacachimaptinchisi, achicyaj pachaman Tayta Diosninchi ćhayachimäshunpaj. Jesústa-jina nuwanchitapis alli cayman ćhuramäshunpaj. \s1 Tayta Diosninchipa ñaupanćhu sumaj cushicuypita willapashan \p \v 18 Chaymi ñacayman ćhayarpis, ama imasi jucushunchu. Tayta Diosninchipa ñaupanman ćhayaptinchi, achic-achicyaycaj pachaćhu cawachimäshunpaj. Chay wichanga ima cushicuymanraj ćhayachimäshunpaj. \v 19-21 Chaypis ñaupanman shuntamänanchi junaj mana ćhayamunrächu. Tayta Diosninchi camashancuna llapanpis uticash cashpan shuntamänanchitaraj shuyäcuycan. Camashancuna quiquillanpita alliman ticrayta mana junchu. Manchä ismucäcun. Wañucurin. Tayta Diosninchi camacächiptin, manacajmanpis ćhayan. Shuntacamänanchi junajmi ichanga llap-llapanta jishpichinga. Camashancunata shungun munashanman cutichinga. Wamrancunatapis ricsichicur, alli cawayćhu cawachinga. \p \v 22 Jishyaj warmi nanaywan japaraptin, jishyacuycashanta musyanchi. Chaynuymi Tayta Diosninchi camashancunapis cananllaga alliman jishpichinanta munar, japaraycan. \v 23 Nuwanchipis ñacayćhu cawar, sumaj llaquicunchi. Janaj pachaman mana ćhayallarpis, Espíritu Santupa maquinćhu cawaycanchi. Shuntamashpanchim ichanga Tayta Diosninchi ricsichicamäshun: «Wawämi canqui» nir. Juc-niraj cawayćhüna cawachimäshunpaj. Mana wañucujnachu imaycamanpis cawachimäshunpaj. Chaynuy cawananchita shuyarpaycanchi. \p \v 24 Jucha aparicuypita Tayta Diosninchi jishpichimashanchipita-pacha shuyarpaycanchi janaj pachaman shuntacamänanchita. Chaypis mana shuntacamashanchicaman Tayta Diosninchiman yupachicuycänanchi. \v 25 Janaj pachaman ćhayash caycar, ¿shuntacamänanchita yupachicushungarächu? Mana. Chaymi ima ñacayman ćhayarsi, Tayta Diosninchiman yupachicur shuyarpaycanchi. \p \v 26-27 Llutäpacuptinchisi, Espíritu Santu yanapämanchi. Llutäpacur mañacuyta mana camäpacuptinchisi, tantiyamanchi. Quiquinmi Tayta Diosninchita mañacapamanchi. Llapan wawancunapa shungun munashanta tantiyachin. Tayta Diosninchipa shungun munashannuylla parlapämanchi. \s1 Llaquipämashpanchi Tayta Diosninchi mana caćharimänanchipita willapashan \p \v 28 Ima ñacayćhu captinchisi, Tayta Diosninchi yanapaycämanchi. Payta manchapacuptinchi, imatapis allipaj camacächin. Chaycuna tantiyachimanchi shungun munashannuy cawananchipaj. Chaypämi acracamashcanchi. \v 29 Cay pachata mana camallarraj, llapan shiminta wiyacujcunatapis, nuwanchitapis Tayta Diosninchi acracamashcanchi Wawan Jesúsman llucshinanchipaj. Jesúsga Tayta Diosninchipa jichpa wamran-yupay caycan, nuwanchina shullca wamran-yupay. \v 30 Chaymi shungun yarpashannuy camacächir, acracamashcanchi. Wamrachacamashcanchi. Alli ñawinwan ricamanchi. «Juchaynajmi canqui» nir achic-achicyaycaj pachamanpis shuntacamäshunpaj. \p \v 31 Sumaj tantiyacushun. Tayta Diosninchi tucuy-jinanpa yanapaycämanchi. Chaymi runacuna ñacachimaptinchisi, chapata ruramaptinchisi, ama llaquicushunchu. \v 32 Sumaj llaquipämashpanchi nuwanchi-raycur quiquinpa Wawan Jesústapis wañuypita mana jishpichishachu. Manchäga jucha aparicushanchipita jishpichimänanchi-raycur wañuyman ćhayachisha. Cawarcachimur, janaj pachamanpis shuntacusha. Cananga alli ñawinwan ricamashpanchi tucuy-jinanpa yanapaycämanchi. \v 33 Runacuna: «Jucha-sapa» nimaptinchisi, Tayta Diosninchi chapaycämanchi. Acracamashpanchi alli ñawinwan ricaycämanchi: «Juchaynaj carcaycanqui» nir. \v 34 Chaymi pipis mana jurgapämäshunnachu: «Juchaćhu arushcanqui» nir. Jishpichimänanchi-raycur mayna Jesús wañuyman ćhayasha. Cawarcachimur, mandäshinanpaj Tayta Diosninchi janaj pachaman shuntacusha. Dirïcha-caj lädunćhu jamachiran. Chayćhüna Washäcuj Jesús parlapaycämanchi. \p \v 35 Washäcuj Jesús sumaj llaquipämanchi. Maquillanćhu chararämanchi. Chaymi tucuy-jinanpa ñacaptinchisi, yargaptinchisi, pishipacuptinchisi, llaquicuptinchisi, wañuchimaptinchisi, mana jungamanchichu. \v 36 Tayta Diosninchipa shiminćhüpis nin: \q1 «Maquiquićhu cawashäpita jaticaćhar ushyarcaycäman. \q1 Uyshata pishtashan-jina wañuchimayta ashircaycan.»\f * \fr 8:36 \ft Salmo 44.22.\f* \p \v 37 Chaypis Washäcuj Jesús llaquipämaptinchi imaman ćhayarsi, allićhu llucshinchi. \v 38-39 Maquinpitapis Tayta Diosninchi mana caćharimäshunchu. Cay pachaćhu cawaypis, wañuypis, janaj pachaćhu munayniyujcunapis, pacha rurinćhu munayniyujcunapis, canan wichan tincupacaycunapis, wara-warantinpaj yarpaćhacuycunapis mana wasguichimäshunchu. Mana imapis maquinpita jurgamäshunchu. Tayta Diosninchi mana caćharimäshunchu. Taytanchi Jesucristuta caćhamuyninpa sumaj llaquipämashanchita musyachimaranchi. Cananga paypa maquinćhüna cawanchi. \c 9 \s1 Israel runacuna Tayta Diosninchiman mana yupachicushan \p \v 1 Irmänucuna, Israel-masïcuna Washäcuj Jesúsman mana yupachicuptin, llaquish cawä. Mana llullacüchu. Washäcuj Jesúsman yupachicuptï, Espíritu Santu yanapäman rasullanta rimanäpaj. \v 2 Sumaj-sumaj llaquicü. Waran-waran shungüpis nanan. \v 3 Israel-masïcuna Washäcuj Jesúsman yupachicunan-raycur, imamanpis ćhayäman. Juyu ñawinpa Tayta Diosninchi ricamänan captinsi, mana llaquicümanchu. \v 4 Israel runacunaga Jacobpa willcallan caycanchi. Israel runacunallata Tayta Diosninchi wamrachacuran. Chunyaj pachaćhu purishan wichanpis achic-achicyaycar ricaripunyaran. Parlanacunyaran. Sinaí puntaćhu shimintapis musyachiran. Quiquinmi wasinćhu imanuy-imanuy alliman ćhurananpäpis, jarananpäpis tantiyachiran. Yawar-masillanpita Washäcuj yurinantapis auniran. \v 5 Unay auquillunchicuna caycan Abraham, Isaac, Jacob. Paycunapa willcallanpita Washäcuj yurinantapis Tayta Diosninchi camacächiran. Yawar-masillan Jesús caycaptinsi, Israel-masïcuna wasguiparan. Washäcujninchi Jesúsmi ichanga cay pachatapis, llapan imacunatapis maquinćhu charan. Payga Tayta Diosninchim. Payllata imaypis alliman ćhurashun. Chaynuy caycullächun. \p \v 6-7 Israel-masïcuna Washäcujta wasguipänanpaj, ¿Tayta Diosninchichuraj aunishanta cutiricuran? Mana. Tayta Diosninchi mana Abrahampa, Jacobpa llapan willcancunatachu wamrachacuran. Mana Israel runacunallatachu wamrachacuran. Manchäga shungun munashallanta wamrachacuran. Quiquin Abrahamtapis niran: «Isaacnillayquita wamrachacushaj. Payllapita willcayquicuna miranga.»\f * \fr 9:6-7 \ft Génesis 21.12.\f* \v 8 Tayta Diosninchi mana Abrahampa llapan wamrancunatachu wamrachacuran. Manchäga aunishan-jina jucnayllata wamrachacuran. \v 9 Abrahamta aunir, Tayta Diosninchi niran: «Watan caynuy wichan cutimuptï, majayqui Sara wamrayujna caycanga. Llapanta camacächishaj.»\f * \fr 9:9 \ft Génesis 18.10, 14.\f* \p \v 10 Auquillunchi Isaacpapis warmin Rebecaćhu ishcay wamran caran. \v 11-13 Ichanga wamrancuna mana yuriptillan, allita, mana allita rurananpis mana musyacaptillan, Tayta Diosninchi Rebecata niran: «Jichpa wamrayqui shullcanpa maquinćhu cawanga.» Tayta Diosninchipa shiminćhüpis isquirbiraycan: \q1 «Shullca captinsi Jacobta llaquipar, wamrachacushcä. \q1 Esaútam ichanga jichpa captinsi, wasguishcä.»\f * \fr 9:11-13 \ft Génesis 25.23; Malaquías 1.2–3.\f* \p Tayta Diosninchi shungun munashallanta wamrachacun. Payga allita, mana allita rurashantapis mana ricanchu. Manchäga munashallanta camacächin. \s1 Tayta Diosninchi allillata rurashan \p \v 14 ¿Chaymi: «Tayta Diosninchi llutanta ruraycan» nishuwanchuraj? Mana. \v 15 Moiséstapis marca-masinpaj mañacapuptin, quiquin Tayta Diosninchi niran: «Manacaj captinsi munar, pitapis wamrachacushaj. Shungü munashan-cajllata llaquipäshaj.»\f * \fr 9:15 \ft Éxodo 33.19.\f* \v 16 Tayta Diosninchi wamrachacamänanchipaj mana quiquinchichu callpachacunanchi. Manchäga llaquipashpan shungun munaptin, pitapis wamrachacun. \v 17 Shiminćhüpis Egipto marca mandajta Tayta Diosninchi nin: «Faraón, munayniyuj canayquipaj camacächishcä. Chaymi nishä-nishäta rurachishayqui nuwalla munayniyuj cashäta llapan runa musyananpaj. May-chayćhüpis nuwallata manchapacamanga.»\f * \fr 9:17 \ft Éxodo 9.16.\f* \v 18 Tayta Diosninchi munar, pipa shunguntapis chucruyächin ullgujyänanpaj. Llaquipayta munar, pitapis llaquipan. \p \v 19 Sumaj tantiyacushun. «Tayta Diosninchi shungun munashallanta camacächin» niptï waquinniqui llutanta yarpar, niramanquiman: «Juchata aparicuptinchisi, Tayta Diosninchi mana piñapämäshunchu. Paypa shungun munashanta mana ticrachishuwanchu» nir. \v 20 ¿Pitaj canchi Tayta Diosninchita ashipänanchipaj? Mitu manca-yupay caycanchi. Mitu manca quiquin manca-rurajta mana ninmanchu: «¿Imanirtaj cay-nirajta ruramashcanqui?» \v 21 Manca-rurajga yarpashanta mitupita ruran. Chay mitullapita waquin mancata ruran cuyayllapaj; waquinta mana. Chay-jina Tayta Diosninchipis yarpashanta nuwanchiwan ruran. \p \v 22-24 Chaymi juchallaćhu arujcunata ushyacächinan camacan. Ushyacächimänanchi captinsi, juchanchita jurgapämänanchi captinsi, Tayta Diosninchi llaquipämänanchi camacan. Paypa maquinćhu cawaycanchi. Israel runa captinchisi, jäpa runa captinchisi, unaypita-pacha acracamashcanchi llaquipämashanchita tantiyacunanchipaj. Llapaninchita acracamashcanchi imaycamanpis janaj pachaćhu cawananchipaj. \v 25 Chaymi Oseas isquirbishan librućhüpis Tayta Diosninchi nin: \q1 «Jäpa runacunata wajta runa-jina ricaj carsi, \q1 acracushaj wamrachacunäpaj. \q1 Wasguishcunata llaquipar, sumaj llaquipäshaj.\f * \fr 9:25 \ft Oseas 2.23.\f* \q1 \v 26 ‹¿Piraj cacullanquipis?› nishä runacunata wamrachacushaj.» \p Jananmanpis nin: \q1 « ‹Jamcunata mana ricsijpishchu. \q1 Mana wamrächu canqui› nish captïsi, \q1 runacuna jinallanćhu auninga: \q1 ‹Cawaj Tayta Diosninchipa wamrancuna carcaycanqui› nir.»\f * \fr 9:26 \ft Oseas 1.10.\f* \p \v 27-28 Israel runacunapaj Isaías niran: \q1 «Israel runacuna agu-jina chay-chicajmi. \q1 Chaypis jucha aparicushanpita Tayta Diosninchi llapanta-yupay ushyacächinga. \q1 Mana llaquipar, juclla ushyaypa ushyarachinga. \q1 Auquillunchicunata aunishanta ćharcurmi ichanga, waquin-waquillanta jishpichinga.»\f * \fr 9:27-28 \ft Isaías 10.22–23.\f* \p \v 29 Jananmanpis Isaías niran: \q1 «Auquillunchicunata waquin-waquillanta Munayniyuj Tayta Diosninchi mana jishpichiptin, \q1 Sodoma marcawan Gomorra marca ushyacashan-jina nuwanchipis pasaypa illarishuwan caran.»\f * \fr 9:29 \ft Isaías 1.9.\f* \p \v 30 Canan sumaj tantiyacushun. Jäpa runacunata mana imatapis ruraycaptin, alli ñawinwan Tayta Diosninchi rican Jesúspa shiminta ćhasquicushallanpita. \v 31-32 Israel runacunatam ichanga Jesúspa shiminta mana ćhasquicushanpita wasguiparan. Paycuna Tayta Diosninchi alli ricananta munar, Moiséspa shimin nishannuylla tucuyta ruraran: «Paypa shiminta llapanta ćharcuptï, alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricamanga» nir. Chaymi Jesústa tunichicuj rumita-jina ricar, shimintapis mana ćhasquicuranchu.\f * \fr 9:31-32 \ft Griego rimayćhu tunichij rumipita rimar Jesúspita rimaycan. Israelcuna nuwanchi-raycur Jesús wañuyman ćhayashanta mana auniranchu. Chaymi jućhu chapämashanchi-jina yarpayninpis chapash caran.\f* \v 33 Israel runacuna Washäcujta wasguinanpaj shiminćhu Tayta Diosninchi musyachicuran: \q1 «Sión marcaćhu juc runa yuringa pitapis llutäpacachinanpaj. \q1 Tunichicuj rumita-jina runacuna ricanga. \q1 Achcajmi wasguipanga. \q1 Pingaymanpis ćhayanga \q1 Paypa shiminta ćhasquicurmi ichanga, alli cawayta taringa. \q1 Imaypis mana pingayman ćhayangapächu» nir.\f * \fr 9:33 \ft Isaías 28.16. Israel runacunapa jatun marca ishcay jutiyuj caran. Waquin runa nin: «Sión marca» waquinna: «Jerusalén marca.»\f* \c 10 \s1 Israel runacuna Moiséspa shiminta ćharcuyta munashan \p \v 1 Irmänucuna, Israel-masïcuna Tayta Diosninchipa maquinćhu cawananta llapan shungüwan munä. Jishpichinanta munar, waran-waran Tayta Diosninchita mañacapü. \v 2 Israel-masïcuna tucuyta ruran Tayta Diosninchi alli ricananpaj. Sumaj manchapacunpis. Shungun munashanta mana tantiyacurmi ichanga, pantacash purircaycan. \v 3 Alli ricananpaj Tayta Diosninchi mayna camacächish caycaptinsi, wasguipan. Quiquin yarpashanta rurar, Moiséspa shimillanta ćharcuyta munan. \v 4 Chaypis Tayta Diosninchi juchaynajta alli ñawinpa ricamanchi mana Moiséspa shiminta ćharcushallanchipitachu; manchäga Washäcuj Jesúspa shiminta ćhasquicuptinchi. Chaymi Israel-masïcuna Moiséspa shiminta ćharcuyta yarpar, pantapacun. \p \v 5 Unay isquirbishanćhu quiquin Moisés niran: «Cawayta munar, Tayta Diosninchipa shimintaraj llap-llapanta ćharcushuwan.»\f * \fr 10:5 \ft Levítico 18.5.\f* Chaura Tayta Diosninchi juchaynajta ricamänanchipaj shiminta wiyar, llapallanta sumaj-sumaj ćharcunanchi. \v 6 Jesúspa shiminta ćhasquicujcunatam ichanga yupachicushallanchipita juchaynajta Tayta Diosninchi ricamanchi. Chaymi ama nishuwanchu: «Janaj pachapita Washäcujta pushamushun.» Washäcujninchi Jesús mayna yanapaycämanchi. \v 7 Chaynuypis ama nishuwanchu: «Yanapämänanchipaj chacaj pachapita cawarachimushun.» Jishpichimänanchipaj mayna Washäcujninchi Jesús shamusha. Wañushanpitapis mayna cawarimusha. \v 8 Payllaman yupachicuptinchi, jishpichimanchi. Shiminćhüpis nin: \q1 «Tayta Diosninchipa shimin mayna shunguyquiman ćhayasha. \q1 Shimintapis willapäcuycanqui.»\f * \fr 10:8 \ft Deuteronomio 30.11–14.\f* \p Nuwacunapis Washäcuj Jesúsman yupachicunallanchipita willapäcurcaycä. \v 9 Chaymi llapan shunguyquiwan yupachicur: «Washäcuj Jesúsga Taytanchim. Maquinćhu purichimanchi. Wañuypitapis Tayta Diosninchi cawarachimusha» nir willapäcuptiqui, jamcunatapis Tayta Diosninchi jishpichishunquipaj. \v 10 Tayta Diosninchi alli ricamänanchipaj Washäcuj Jesúsman llapan shungunchiwan yupachicushun. Jishpichimänanchipaj Jesústa taytachacushun. Pï-maytapis willapäshun. Ama upällacushunchu. \v 11 Isaías isquirbishanćhüpis nin: «Yupachicujcunata pingayman Tayta Diosninchi mana ćhurangachu.»\f * \fr 10:11 \ft Isaías 28.16.\f* \v 12 Israel runa captinchisi, jäpa runa captinchisi, Tayta Diosninchi llaquipämanchi. Payman yupachicuptinchi, llapanchita maquinćhu purichimanchi. Jayacuptinchi, sumaj yanapämanchi. \v 13 Shiminćhüpis nin: «Jayacujcunata pitapis Tayta Diosninchi jishpichinga.»\f * \fr 10:13 \ft Joel 2.32.\f* \p \v 14 Tayta Diosninchi pï cashantapis mana musyarmi ichanga, ¿imanayparaj runacuna jayacunman? ¿Imanayparaj shiminta wiyacunman paypita mana wiyaycar? ¿Imanayparaj shiminta ćhasquicunman pipis mana willapaycaptin? \v 15 ¿Piraj willapäcunman Tayta Diosninchi mana caćhaptin? Pipis alli willapata ćhayachimuptin, cushicuypaj canga. Tayta Diosninchipa shiminpis nin: «Pipis alli willapata ćhayachimuptin, cushicuypaj.»\f * \fr 10:15 \ft Isaías 52.7.\f* \v 16 Ichanga mana llapan runachu shiminta ćhasquicun. Chayćhi unay willacuj Isaíaspis niran: «Tayta, shimiquita willapaptï, pipis mana ćhasquicushachu.»\f * \fr 10:16 \ft Isaías 53.1.\f* \v 17 Waquin runa wiyacuyta mana munaptinsi, Jesúspita willapäcurcaycä. Willacushäta ćhasquicujcuna Washäcuj Jesúsman yupachicurcaycan. \p \v 18 Chaynuy caycaptin, ¿Israel-masïcuna manachuraj Tayta Diosninchipa shiminta wiyasha? Au. Wiyasham. Shiminćhüpis nin: \q1 «Shimin may-chayćhüpis willacucashana. \q1 Shiminta llapan marcaćhüpis wiyashana.»\f * \fr 10:18 \ft Salmo 19.4.\f* \p \v 19 Willapäcuptin, ¿willacushan shungunman ćhayashachuraj? Mana. Wiyarsi, mana ćhasquicuranchu. Israel runacunata willacujnin Moiséswan Tayta Diosninchi musyachiran: \q1 «Jäpa runacunata: ‹Paycuna runaćhi› niptiquisi, wamrachacushaj. \q1 Wamrachacuptï, chiquinquipaj. \q1 Pampaman ćhurash runacunata alliman ćhuraptï, ullgunquipaj» nir.\f * \fr 10:19 \ft Deuteronomio 32.21.\f* \p \v 20 Isaías librućhüpis Israel runacunata piñapar, Tayta Diosninchi niran: \q1 «Jäpa runacuna pï cashätapis mana tantiyaycarsi, ćhasquicamasha. \q1 Mana tapucuycaptinsi, pï cashätapis musyachicushcä.»\f * \fr 10:20 \ft Isaías 65.1.\f* \p \v 21 Israel runacunapämi ichanga niran: \q1 «Mana wiyacamaptinsi, \q1 chucru shungu captinsi, \q1 mana yamacashcächu. \q1 Manchäga maquïćhu cawananta munashcä.»\f * \fr 10:21 \ft Isaías 65.2.\f* \c 11 \s1 Israel runacunata Tayta Diosninchi mana wasguishan \p \v 1 Chaura mä, tapushayqui. ¿Acracuynin caycaptinchu, llapan Israel runacunata Tayta Diosninchi wasguipasha? Mana. Mana llapallantachu wasguipasha. Nuwapis Israel runa cä. Abrahampis, willcan Benjamínpis auquillü. \v 2 Unaypita-pacha acracushan Israelcunata Tayta Diosninchi mana wasguiparanchu. Shiminćhüpis Elíaspita riman. Paymi juc cuti jagayar, niran: \v 3 «Taytallau Tayta, acracushayqui runacuna willacuj-masïcunata llapanta wañuycachisha. Jarashunayqui tullpacunatapis llapanta jućhurachisha. Nuwatapis wañuchimänanpaj ashircaycäman. Quiquilläna jamman yupachicuycä.»\f * \fr 11:3 \ft 1 Reyes 19.10, 14.\f* \v 4 Tayta Diosninchim ichanga niran: «Mana jamllachu yupachicaycämanqui. Manchäga acracushäcuna janćhis waranga (7,000) nuwallaman yupachicaycäman. Paycuna manacaj yaya Baalman mana yupachicunchu. Yaya Baalta mana manchapacunchu.»\f * \fr 11:4 \ft 1 Reyes 19.18.\f* \v 5 Canan wichanpis Tayta Diosninchi acracushan Israel runacuna caycanraj. Yupashalla caycaptïsi, llaquipämashpan camacächin payllaman yupachicärinäpaj. \v 6 Ichanga mana allita rurashäpitachu wamrachacamasha; manchäga alli shungu cashpan. Llaquipämashanman alli rurashäcuna mana tincunchu. \p \v 7 Chaymi Israel runacuna Tayta Diosninchiwan alli ricanacuyta munarsi, mana camäpacushachu. Acracushancunalla Tayta Diosninchiman yupachicun. Waquinta chucru shungu cananpaj camacächisha. \v 8 Shiminćhüpis nin: \q1 «Upa cananpaj Tayta Diosninchi camacächisha. \q1 Ñawiyuj carsi, rinriyuj carsi, canancamanpis Tayta Diosninchipa shungun munashanta mana tantiyacunchu.»\f * \fr 11:8 \ft Deuteronomio 29.4; Isaías 29.10.\f* \p \v 9 Unay mandaj Davidpis chiqui runacuna imaman ćhayananta munar, Tayta Diosninchita mañacuran: \q1 «Tünancuna ñacayman apachun. \q1 Imamanpis ćhayachun. \q1 Unyanta cutichir, llapallanta illarachiy. \q1 \v 10 Ñawin ricaycaptinsi, japra-jina cacuchun. \q1 Tantiyayninpis jasacächun. \q1 Sumaj ñacananpaj jucpa maquinman ćhuray» nir.\f * \fr 11:10 \ft Salmo 69.22–23.\f* \s1 Jäpa runacunata Tayta Diosninchi washashan \p \v 11 Chaypis ama nishuwanchu: «Jesústa mana ćhasquicushanpita Tayta Diosninchi Israel runacunata pasaypa wasguipasha. Ricaytapis mana munanchu» nir. Manchäga Israel runacunata wasguipashan-janan jäpa runacunatana Tayta Diosninchi wamrachacusha. Juchantapis mana yarparanganachu. Jäpa runacunata yanapaptinraj, Israel runacunapis juchanpita wanacunga. Tayta Diosninchiman yupachicunga. \v 12 Israel runacuna wasguipayninpa jäpa runacunata Tayta Diosninchi sumaj yanapasha. Allipaj wasguipash caycaptin, llapan Israelcunata maquinman Tayta Diosninchi shuntangapaj. Chay wichan llapallanchita Tayta Diosninchi sumaj yanapämäshun. \p \v 13 Jäpa runacuna, canan jamcunatapis tantiyachishayqui. Washäcuj Jesúspita willapänajpaj Tayta Diosninchi caćhacamasha. Llapan shungüwan willapäcuycä. \v 14 Jamcunata willaparsi, Israel-masïcunata mana jungächu. Jamcunata ricacushushpayqui Tayta Diosninchiman yupachicunanta munä. Yupachicuptin, Tayta Diosninchi jishpichinga. \v 15 Israel runacuna wasguishanpita jäpa runacunatana Tayta Diosninchi alli rican. Ima alliraj canman Israelcunapis Washäcuj Jesústa ćhasquicuptin. Ćhasquicuptin, cawarishta-yupay Tayta Diosninchi ricanga. \p \v 16 Sumaj tantiyacushun: «Juc tantata jaraptinchi, llapan tantata alli ñawinpa Tayta Diosninchi rican. Paypa maquinman yürapa sapinta ćhuraptinchi, callapantin yürapis maquinćhu ricacun.» Chaynuypa tantiyanchi llapan Israelcunata Tayta Diosninchi wamrachacunanta unay auquilluncuna maquinćhu cawashanpita. \p \v 17 Tincuchiypa tantiyacushun. Alli ulïbus yüra Israel runacunawan tincun. Jäpa runacunana jaćha ulïbus yürawan tincun. Alli ulïbusta llaumarir, jaćha ulïbuspa callapanta Tayta Diosninchi tanachisha. Tanachiptin, alli ulïbuspa cullullanćhüna jaćha ulïbuspa callapan chillguin. Alli ulïbuspa sapillanwan cawan. \v 18 Chaypis jatun-tucur, Israelcunata pampaman ama ćhurashuwanchu. Callapanga sapinta mana cawachinchu. Manchäga sapinmi callapancunata cawachin. Chay-jina jamcunapis Israel runacunapita Tayta Diosninchipa maquinćhu cawarcaycanqui. \v 19 Chaymi alli-tucur ama ninquimanchu: «Alli ulïbusta llaumarir, chay culluman tanachimasha jaćha ulïbus-jina caycaptïsi.» \v 20 Rasullanta rimaycanqui. Ichanga sumaj tantiyacuy. Alli ulïbusta llaumariycur wicaparij-jina mana yupachicushanpita Israel runacunata Tayta Diosninchi jargurisha. Cananga jäpa runa captiquisi, Jesúspa shiminta ćhasquicushayquipita maquinćhu puriycächishunqui. Chaymi ama alli-tucunquichu. Ama witicunquichu. Manchäga Tayta Diosninchita manchapacur cawanquiman. \v 21 Alli ulïbuspa callapanta mana cuyapaycarga, jamcunatapis mana cuyapäshunquipächu maquinpita witicuptiqui. \v 22 Sumaj tantiyacushun. Tayta Diosninchi waquin runata llaquipan; waquinta mana. Wasguipäcuj Israelcunata mana llaquipashachu. Payman yupachicuptiquim ichanga, llaquipashcashunqui. Mana yupachicuptiquim ichanga, callapata llaumarij-jina wicaparishunquipaj. \v 23 Jesúspa shiminta ćhasquicuptin, Israelcunatapis yapay maquinćhu Tayta Diosninchi purichinga. Llaumash carsi, quiquinpa callapanta tanachishan-jina cutichinga. Tayta Diosninchi munayniyuj llaumariycur, cashganman cutichinanpäpis. \v 24 Pipis jaćha ulïbuspa callapanta alli ulïbus yüraman mana tanachiycaptinsi, Tayta Diosninchi jäpa runacunata wamrachacusha. Pipis alli ulïbuspa callapanta juclla tanarächinman. Chay-jina Tayta Diosninchi acracushan Israel runacunata shuntangapaj. \s1 Israel runacunata Tayta Diosninchi washänan \p \v 25 Irmänucuna, mana yaćhaj-tucunanchipaj Tayta Diosninchi yarpashanta sumaj tantiyacushun. Wamrachacushanta jäpa runa captinsi, llapanta Tayta Diosninchi ricsiraycan. Israelcunam ichanga chucru shungu cashpan wasguipaycangaraj llapan ricsirashan jäpa runacunata maquinman shuntanancaman. \v 26 Chaypitaraj llapan Israel runacunatapis maquinman Tayta Diosninchi shuntanga. Shiminćhüpis nin: \q1 «Washämänanchipaj jucmi Sión marcapita ricarimunga. \q1 Juchaćhu cawashanpita Jacobpa willcancunata wanacachinga.» \p \v 27 Jananmanpis nin: \q1 «Parlanacushäta ćharcur, jucha aparicushanta mana yarparäshänachu. \q1 Llapanta jungaycushaj.»\f * \fr 11:27 \ft Isaías 59.20–21.\f* \p \v 28 Chaypis Jesúspa alli willapanta wasguipashanpita Israel runacunata juyu ñawinwan Tayta Diosninchi rican. Jamcunatam ichanga jäpa runa captiquisi, Jesúspa alli willapanta ćhasquicushayquipita alli ñawinwan ricashunqui. Chaypis unay auquilluncunata acracuyninpa Israelcunata llaquipaycanraj. \v 29 Acracushancunata Tayta Diosninchi mana wasguingapächu. Manchäga aunishanta ćharcurpis, yanapangapaj. \v 30 Ñaupata jamcuna mana wiyacurayquichu. Chaypis Israelcuna wasguipaptin Tayta Diosninchi llaquipar, jamcunatana maquinćhu puriycächishunqui. \v 31 Llaquipäshushayqui-jina Israelcunatapis llaquipanga cananlla mana wiyacuptinsi. \v 32 Llapanchita llaquipämänanchi-raycur Tayta Diosninchi camacächisha upa-tucunanchipaj. Chaymi Israel runacuna captinchisi, jäpa runacuna captinchisi, shiminta mana wiyacuranchichu. \p \v 33 Chaynuy caycaptin, Tayta Diosninchi yarpashanta, ¿piraj tantiyanman? Yarpay-sapa cayninman, ¿piraj tincunman? Yarpashanta pipis mana tantiyanmanchu. Yarpay-sapa caynintapis mana ricsinmanchu. \v 34 Shiminćhüpis nin: \q1 «Tayta Diosninchi yarpashanta pipis mana tantiyanchu. \q1 Pipis mana willapanmanchu. \q1 \v 35 Pipis mana challishachu: \q1 ‹Cutichimay› ninanpaj.»\f * \fr 11:35 \ft Isaías 40.13; Job 41.11.\f* \p \v 36 Tayta Diosninchi quiquinmi llap-llapanta camasha. Maquinćhu llapantapis purichin. Payllapaj llapanpis caycan. Chaymi payllata llapanchi imay-imaycamanpis alliman ćhurashun. Chaynuy caycullächun. \c 12 \s1 Tayta Diosninchipa shungun munashannuy cawananpaj willapashan \p \v 1 Irmänucuna, llaquipämashpanchi tucuy-jinanpa Tayta Diosninchi yanapaycämanchi. Cananga nuwanchipita. Unay auquillunchicuna uywata pishtariycur jarashan Tayta Diosninchipa shungunman tincusha. Chay-jina nuwanchipis quiquinchipa caway-bïdanchita jarashuwan shungunman tincunanpaj. Payllata manchapacur, maquillanćhu cawashuwan. Wañushanchicaman shungun munashallanta rurashuwan. Chaynuy cawananchi sumaj camacan. \v 2 Chaymi runacuna yarpashannuylla ama cawashunchu. Shungun munashantapis ama rurashunchu. Manchäga shungunman tincunanchipaj Tayta Diosninchi shungunchita ticrachinman. Ticrachiptin, shungunman tincushallanta rurashun. Shungun munashannuylla cawashun. Allillata rurashun. \p \v 3 Tayta Diosninchi llaquipämashpan caćhacamasha llapaniquita piñapänajpaj. Mayganiquipis ama alli-tucunquichu. Manchäga sumaj tantiyacunquiman. Ima-imata ruranayquipäpis Tayta Diosninchi yaćhayta camapushushayquiman-tupu imatapis ruranquiman. \p \v 4 Mä, tantiyacushun. Runapa muguncuna achca caycan. Ichanga juc-niraj-juc-nirajta ruran. \v 5 Nuwanchipis Washäcuj Jesúspa maquinćhu cawar juc-niraj-juc-nirajta yaćharpis, juc shungulla cawaycanchi. Mugucuna yanapänacushan-jina nuwanchipis yanapänacushuwan. \v 6 Shungun munaptin, Tayta Diosninchi yanapaycämanchi ima-imata yaćhananchipäpis. Chaymi shiminta willapäcuyta yaćhar, tantiyachimashanchita llapan shungunchiwan willapäcushuwan. \v 7 Yanapäcuyta yaćhar, sumaj yanapäcushuwan. Tantiyachicuyta yaćhar, tantiyachicushuwan. \v 8 Shacyächiyta yaćhar, irmänunchicunata shacyächishuwan. Tarichicuyta yaćhar, puchuy-puchuy tarichishuwan. Irmänunchicunata ricayta yaćhar, llapan shungunchiwan ricashuwan. Pishipacujcunata yanapayta yaćhar, cushi-cushilla yanapäshuwan. \s1 Llaquipänacuypita willapashan \q1 \v 9 Irmänucuna, ama janan shungulla llaquipänacärishunchu. \q1 Manchäga llapan shungunchiwan llaquipänacur, allillata rurashuwan. \q1 Manacaj rurashanchicuna llapanpis asyächicuypaj. \q1 \v 10 Llapaninchi wasi-pura-jina alli ricanacärishuwan. \q1 Pampaman ama ćhuranacushunchu. \q1 Manchäga alliman ćhuranacärishuwan. \q1 \v 11 Tayta Diosninchi munashanta rurananchipaj ama jillanäshunchu. \q1 Manchäga shungun munashallanta llapan shungunchiwan rurashuwan. \q1 \v 12 Tayta Diosninchiman yupachicushuwan. \q1 Cushi-cushilla cawashuwan. \q1 Ñacayman ćhayarsi, ama jagayäshunchu. \q1 Tayta Diosninchita mañacuycar cawashuwan. \q1 \v 13 Irmänucuna pishipacuptin, tarichishuwan. \q1 Pachacuyta ashiptin, pachächishuwan. \p \v 14 Pipis ashipämaptinchi, chapata ama rurashunchu. Manchäga Tayta Diosninchita mañacapushuwan sumaj yanapänanpaj. \v 15 Pipis llaquicur wagaptin, wagäshishuwan. Alliman ćhayar cushicuptin, cushicäshishuwan. \v 16 Jucninchi-jucninchipis juc shungulla cawashuwan. Ama alli-tucushunchu. Ama yaćhaj-tucushunchu. Manchäga llapanwan alli ricanacärishuwan. \p \v 17 Pipis nanächimaptinchi, unyanta ama cutichishunchu. Manchäga llapanpa ricay ñawinćhu allillata rurar cawashuwan. \v 18 Llapan runawan allilla cawananchipaj imanuypapis camacächishuwan. \v 19 Wawacuna, pipis chiquir imatapis rurashuptiqui, unyanta ama cutichinquichu. Manchäga Tayta Diosninchipa maquinman ćhuray. Paywan ćhuracächun. Paypa shiminćhu nin: \q1 «Imatapis rurashuptiqui, maquïman ćhuray. \q1 Ama yatapaychu. \q1 Ñacachinä camacan.» \p \v 20 Jananmanpis nin: \q1 «Chiquipäshushayqui yargaptin, micuyta tarichiy. \q1 Yacunaptin, yacuta macyay. \q1 Chayrämi pingayman ćhayanga. \q1 Pingacurraj, wanacunga.»\f * \fr 12:20 \ft Proverbios 25.21–22.\f* \p \v 21 Pipis imatasi rurashuptiqui, unyanta ama cutichinquichu. Manchäga mana yamacällar alli ñawiquiwan ricaptiqui, juyu cayninpis ushyacanga. \c 13 \s1 Auturdäcunata wiyacunanchipaj cashan \p \v 1 Irmänucuna, auturdäcunata wiyacushun. Auturdäcuna ćhuracänanpaj quiquin Tayta Diosninchi camacächin. Mana camacächiptin, pipis auturdä cayman mana ćhayanmanchu. \v 2 Chaymi auturdäcunata ticrapur, quiquin Tayta Diosninchita ticrapunchi. Ticrapushanchipita ñacayman ćhayashunpaj. \p \v 3 Auturdäcunata ama manchacushunchu. Allita ruraptinchi, mana ñacachimäshunchu. Mana wiyacujcunatam ichanga ñacayman ćhayachinga. Chaymi mana mancharish juyänanchipaj auturdäcunata manchapacur cawashun. Chayraj alli ricamäshun. \v 4 Paycuna Tayta Diosninchipa maquinćhu caycan alli ricamänanchipaj. Chaypaj cargunman ćhayasha. Paypa maquinćhu cashpanchi mana allita ruraptinchi, llutanta rurashanchiman-tupu ñacachimäshun. Auturdäcunata pucllacuyta mana jushunpächu. Paycuna Tayta Diosninchipa shungun munashallanta rurar, llutan rurajcunata ñacayman ćhayachinga. \v 5 Chaymi Tayta Diosninchita manchapacur, auturdäcunatapis wiyacushun. Ñacaypita jishpiyllata ama yarpäshunchu. \p \v 6 Tayta Diosninchi camacächish caycaptin, auturdäcuna mañashan jillayta ćhurashun. Paycuna Tayta Diosninchipa mandu-rurajnin. \v 7 Chaymi manchapacur alli ricashun. Imatapis mañaptin, ćhurashun. Aruchimaptinchi, arushun. \p \v 8 Jaga-tucush-imarga, juclla cutichir ushyacächishun. Runa-masinchita llaquipänanchim ichanga ama imaysi ushyacanmanchu. Llaquipashpanchi alli ricarga, Tayta Diosninchipa shimintapis llapantana ćharcushcanchi. \v 9 Paypa shiminta musyanchi. Moiséswan musyachicuran: «Majayquita ama jananpachiychu. Ama wañuchicuychu. Ama suwacuychu. Jucpa imancunatapis ama munapaychu» nir. Moisés isquirbishancuna llapan jucnayllaman jucllachacan: «Quiquiqui alli ricacushayqui-jina runa-masiquitapis alli ricanquiman» nishallanman.\f * \fr 13:9 \ft Éxodo 20.13–17; Deuteronomio 5.17–21; Levítico 19.18.\f* \v 10 Llaquipäcujcuna runa-masinta alli rican. Pitapis mana juyu ñawinwanchu rican. Chayraj Tayta Diosninchipa shiminta llapanta ćharcun. \s1 Tayta Diosninchipa shiminta wiyacunanpaj cashan \p \v 11 Irmänucuna, cay pachaćhu yupash junajlla cawanchi. Chaymi piñapashajta wiyacunquiman. Ama upa-tucunquimanchu. Manchäga Tayta Diosninchipa shimin nishannuylla cawashun. Unayga Jesúspa shiminta ćhasquicur: «Juclla shuntacamäshun» nir mana yarpashcanchichu. Cananmi ichanga jishpichimänanchipaj wallcana pishin. \v 12 Chacaj cashantapis, junaj cashantapis musyanchi. Cay pachaćhu cawayga chacajćhu caway-jina. Runacunapis juchallaćhu arun. Tayta Diosninchi jishpichimänanchi junaj ćhayamuptinmi ichanga, achicyaj junajćhüna cawashunpaj. Chaymi juchata ama aparicushunchu. Manchäga Tayta Diosninchipa shungun munashannuylla cawashuwan. \v 13 Achicyaycaj cawayćhu-jina manchapacur cawashuwan. Upyallaćhu, tünallaćhu ama purishunchu. Allgu-jina warmin-warmin, runan-runan ama purishunchu. Marca-pingay ama cawashunchu. Ama jayapänacushunchu. Ama chiquinacushunchu. \v 14 Shungunchi munashallanta imatapis ama rurashunchu. Manchäga Tayta Jesucristupa maquillanćhu cawashuwan. Llapan ricay shungun munashallanta rurashuwan. \c 14 \s1 Juc-niraj yarpaj irmänucunata tantiyacunanchipaj \p \v 1 Tayta Diosninchiman yupachicur, sumaj tantiyanacushun. Irmänunchicunapa yarpayninwan yarpayniqui mana tincuptinsi, ama pampaman ćhuranacunquichu. Yarpayniqui-janan ama chiquinacunquichu. Chiquinacur, yatayayman pipis ćhayan. \v 2 Waquin irmänunchi tarishanta micun. Waquinna Tayta Diosninchi alli ricananta yarpar, ricsish-ricsishllata micun. \v 3 Ricsish-ricsishllata micuptiqui Tayta Diosninchi alli ricashushayquita yarparpis, tarishanta micujcunata pampaman ama ćhuranquichu. Tarishayquita micuptiqui Tayta Diosninchi alli ricashushayquita yarparpis, ricsish-ricsishllata micujcunata pampaman ama ćhuranquichu. Llapantapis Tayta Diosninchi wamrachacusha. \v 4 Llapanchi Tayta Diosninchipa maquinćhu cawaycanchi. Sumaj tantiyacushun. ¿Juc runapa uywayninta tincupänanchi camacanchuraj? Mana. Quiquin wasiyuj musyan uywaynin alli arushantapis, mana alli arushantapis. Chay-jina Tayta Diosninchipis allita rurananchipaj yanapaycämanchi. Munashanta ruraptinchi, pingayman ćhayananchitapis mana camacächingachu. \p \v 5 Waquin irmänunchi ricsish junajllaćhu jutucar, Tayta Diosninchita alliman ćhuran. Waquinna waran-waran jutucan alliman ćhurananpaj. Imanuy yarparpis, llapan shungunchiwan Tayta Diosninchita alliman ćhurashun. Quiquinchi-pura ama tincupänacushunchu. \v 6 Waquin irmänunchi ricsish junajta acran Tayta Diosninchita alliman ćhurananpaj. Waquinna tarishan micuyta micun. Llapantapis ruran Tayta Diosninchita alliman ćhurashpan: «Ima allish micunäpaj tarichimanqui» nir. Waquinninchi ricsish micuyllata micurpis, Tayta Diosninchita alliman ćhurashpanchi micunchi: «Ima allish micunäpaj tarichimanqui» nir. Ima-imata micurpis, rurarpis, mana llutantachu ruraycanchi. \p \v 7 Mayganinchipis mana quiquillanchipächu cawanchi. Mana ushyaräcunallanchipächu wañunchi. \v 8 Cawarpis, wañucurpis, Tayta Jesústa alliman ćhuranchi. Cawarpis, wañucurpis, Washäcuj Jesúspa maquinćhu cawaycanchi. \v 9 Nuwanchi-raycur Washäcuj Jesús wañuyman ćhayasha. Ichanga cawarimusha cawajcunatapis, wañushcunatapis maquinćhu charänanpaj. \p \v 10 Chaymi llapanchita maquinćhu Tayta Jesús puriycächimaptinchi, ¿imanirtaj irmänucunata waquinta jamurpanqui? ¿Imanirtaj pampaman ćhuranqui? Llapanchita ima-imata rurashanchitapis Tayta Diosninchi jurgapämäshunpaj. \v 11 Shiminćhüpis isquirbiraycan: \q1 «Cawaycaj Tayta Dios caycä. \q1 Shimï ćharcucanga. \q1 Munayniyuj cashäta tantiyacur llapan runa manchapacamar, ñaupäman jungurpacunga. \q1 Shiminwanpis alliman ćhuramanga» nir.\f * \fr 14:11 \ft Isaías 45.23.\f* \p \v 12 Sumaj tantiyacushun. Tayta Diosninchi alli ñawinwan ricamänanchipäpis, juyu ñawinwan ricamänanchipäpis quiquinchi ima-imatapis rurashanchipita canga. Paymi llapan runata imata rurashantapis jurgapanga. \p \v 13 Chaymi ama tincupänacushunchu. Tincupänacuptinchi, irmänunchicuna micushanchi-janan, upushanchi-janan juchata aparicurunman. Juchata aparicur, Washäcuj Jesústapis wasguirunman. \v 14 Tayta Jesúsman yupachicuptinchi, ima micuypis juchaman mana janćhamanchichu. «Waquin micuycuna mana allichu» nijcuna quiquillanpita yarpan. Chaymi: «Mana allichu» niptin, ama micuchishuwanchu. Ama tincupäshuwanpishchu. \v 15 «Mana allichu» nij irmänucunapa ricay ñawinćhu micur, tincupaj-yupay caycanchi. Mana llaquipäcuj-yupay pampaman ćhuraycanchi. Micushanchi-janan pipis Washäcuj Jesústa ama wasguipanmanchu. Payga llapanchita washämänanchi-raycur wañuyman ćhayasha. \v 16 Chaymi shungunchi munashanta micur, Tayta Diosninchita pingayman ama ćhurashunchu. \v 17 Paypa maquinćhu cawanchi mana ricsish-ricsishllata micushanchipitachu, mana tarishanchita micushanchipitachu. Manchäga shungunchi shungunman tincunman. Paypa shungun munashanta rurashun. Llapanwan alli ricanacur, allilla juyäshun. Cushishalla cawashun. Llapanpäpis Espíritu Santu yanapaycämanchi. \v 18 Washäcuj Jesústa manchapacur alli cawaptinchi, Tayta Diosninchi sumaj cushicun. Runa-masinchipis alli ricamäshun. \v 19 Chaymi irmänunchicunawan imaypis alli ricanacushun. Tayta Diosninchiman sumaj yupachicunanchipaj shacyächinacushun. \p \v 20 Micuy-janan Tayta Diosninchipa maquinćhu cawajcunata ama mashtacächishunchu. Ima micuypis allitaga allim. Ichanga micushanchi-janan irmänunchicunata mashtacächir, marca-pingayman ćhayanchi. \v 21 Chaymi irmänunchi: «Cayga jucha» nir yarpaptin, ricay ñawinćhu ima aychatapis ama micushuwanchu. Bïnutapis ama upushuwanchu. Achäqui cananpaj imatapis ama rurashuwanchu. \p \v 22 «Mana imananchu» nir quiquillayqui yarparanquiman. Tayta Diosninchi llapanchipa shungunchita musyapämanchi. «Imata micuptinchisi, Tayta Diosninchi mana juyu ñawinwan ricamäshunchu» nir yarpar, shungunchi munashanta micur, upur cawashun. \v 23 «¿Allichuraj, manachuraj?» nir micurmi ichanga, juchata aparicunchi. Tayta Diosninchipa shungunman tincushanta mana sumaj musyaycar ruraptinchi, imapis jucha. \c 15 \s1 Washäcuj Jesúspa llupinpa jatinanchipaj cashan \p \v 1 Llapan shungunchiwan Tayta Diosninchiman yupachicur, wichaypa-uraypa yarpaj irmänunchicunata llaquipäshuwan. Quiquillanchipaj ama yarpäshunchu. \v 2 Tayta Diosninchiman sumaj yupachicunanpaj irmänunchicunapa ricay ñawinćhu alli purishun. \v 3 Washäcuj Jesúspis mana quiquillanpächu yarpasha. Manchäga runacuna ashlliptinsi, Tayta Diosninchipa shungun munashanta rurasha. Chaypaj Tayta Diosninchipa shiminćhu nin: «Taytallau Tayta, runacuna ashllishuptiquipis, ćhasquicushcä.»\f * \fr 15:3 \ft Salmo 69.9.\f* \v 4 Ima captinpis, paypa shimin tantiyachimanchi shacya-shacyalla cawananchipaj, mana yamacällar sumaj yupachicunanchipaj. Shimin shungunchiman ćhayaptin, payman sumaj yupachicunchi. \p \v 5 Llaquipäcuj Tayta Diosninchi yanapayculläshunqui, ari. Ima captinsi, paymi shacyächishunqui Washäcuj Jesúspa maquinćhu cawar juc shungulla cawanayquipaj. Tayta Diosninchi imaypis mana caćharishunquipächu. \v 6 Chayraj juc shungulla, juc shimilla Tayta Diosninchita alliman ćhuranquipaj. Payga Taytanchi Jesucristupa Taytan. \p \v 7 Chaura Washäcuj Jesús alli ricamashanchi-jina jucninchi-jucninchipis alli ricanacushun. Chaynuy cawashpanchi Tayta Diosninchitapis alliman ćhuraycanchi. \v 8 Sumaj tantiyacushun. Washäcuj Jesús yanapäcuj cananpaj cay pachaman shamuran. Israel-masincunata washänan-raycur Tayta Diosninchi caćhamuran unay Israel auquillunchicunata aunishanta ćharcucächinanpaj. \v 9 Jäpa runacunatapis washänan-raycur caćhamuran. Jesús llaquipaptin, jäpa runacunapis Tayta Diosninchita alliman ćhuraycan. Paycunapaj Tayta Diosninchipa shiminpis nin: \q1 «Taytallau Tayta, \q1 jäpa runacunawan juturparpis, alliman ćhurashayqui. \q1 Cantar allićhu jurgushayqui.»\f * \fr 15:9 \ft 2 Samuel 22.50; Salmo 18.49.\f* \p \v 10 Chaynuypis nin: \q1 «Tayta Diosninchi acracushan runacuna cushicuptin, \q1 llapan runa may-chayćhu juyarpis, cushicuchun.»\f * \fr 15:10 \ft Deuteronomio 32.43.\f* \p \v 11 Jananmanpis niran: \q1 «Llapan jäpa runa Tayta Diosninchita alliman ćhuraycullächun. \q1 Llapan runa manchapacur, allićhu jurgullächun.»\f * \fr 15:11 \ft Salmo 117.1.\f* \p \v 12 Willacuj Isaíaspis niran: \q1 «Jesépa willcancunapita juc munayniyuj yuringa. \q1 Llapan jäpa runacunata maquinćhu purichinga. \q1 Payman jäpa runacunapis yupachicunga.»\f * \fr 15:12 \ft Isaías 11.10.\f* \p \v 13 Irmänucuna, Tayta Diosninchi yanapayculläshunqui payman yupachicunayquipaj, sumaj allilla juyänayquipaj, cushishalla cawanayquipaj. Payga shiminta ćharcun. Mana yamacällar yupachicunayquipaj Espíritu Santupis yanapayculläshunqui. \s1 Jesúspita willapäcur Pablo purishan \p \v 14 Irmänucuna, quiquiqui-pura alli ricanacushayquita, yarpay-sapa cashayquita, tantiyanacur cawashayquita musyä. \v 15 Chaypis shacyäcamur cartacamü mana tantiyashayquicunapita willapärinäpaj. Llaquipämar, Tayta Diosninchi mincacamasha anyapäcur purinäpaj. \v 16 Jäpa runacuna-raycur Washäcuj Jesúspa alli willapanta willapäcunäpaj caćhacamasha. Paycunapaj cüra-jina mañacapuycä. Tayta Diosninchipa shiminta willapäcuycä. Shiminta ćhasquicuptin, Tayta Diosninchipa shungunwan tincun. Allinnin uywata jarashanta ricashan-jina alli ñawinpa rican. Espíritu Santuwanpis yanapan shungun munashannuy cawananpaj. \p \v 17 Nuwapis Washäcuj Jesúspa maquinćhu cawar, Tayta Diosninchipa shungun munashanta rurar, cushicunä camacan. \v 18 Washäcuj Jesúspita willapäcuptï, jäpa runacunapis Tayta Diosninchiman yupachicun. Chaypita cushicü. Mana shimilläwanchu willapashcä. \v 19 Manchäga Tayta Diosninchi camacächiyninpa runacunata sumaj yanapashcä. Runa mana imaysi ricashancunata ruranäpaj Espíritu Santu camacächisha. Tayta Diosninchi munayniyuj cashanta tucuy-jinanpa tantiyachishcä. Jerusalén marcapita Ilírico marca quinrancaman Washäcuj Jesúspa alli willapantapis willapäcushcä. \p \v 20 Willapäcuj aywar, juc willacushan jananman mana yaycushcächu. Manchäga pipis mana ćhayashan marcacunallaman yaycushcä. Mä, tantiyacushun. Wasi ruraj runa quiquin pirgashanman tapyan; mana juc pirgashanmanchu. Chay-jina pipis mana willapäcushancunaman Washäcuj Jesúspita willapäcushcä. \v 21 Tayta Diosninchipa shiminćhüpis nin: \q1 «Paypita unay mana willacucash caycaptinsi, shimin shungunman ćhayanga. \q1 Pï cashantapis mana tantiyachish caycaptinsi, sumaj tantiyacunga.» \s1 Jerusalén marcaman cuyachicuycunata Pablo apashan \p \v 22-23 Chaymi wacpa-caypa purir unaypita-pacha watucuj shamuyta munarpis, mana camäpacushcächu. Cananga cay quinranpa willapäcuyta ćharcushcä. Waquin marcacunaman ćhayanäpis mana cannachu. \v 24 Watucuyta munar España marcapa aywar, yagaramushaj. Ricanacuptinchi, imallawanpis yanapämanqui willapäcur purinäpaj. \p \v 25 Ichanga imallatapis apacurcur, Jerusalén marcaparaj aywarishaj irmänunchicuna chaywan cawananpaj. \v 26 Acaya quinranćhu, Macedonia quinranćhu irmänunchicuna shungun shacyaptin, cuyachicuyninta shuntasha Jerusalén marcaćhu pishipacuj irmänucunata yanapänanpaj. \v 27 Shungun shacyaptin, shuntar allita rurasha. Jäpa irmänunchicuna Israel runacunapita Washäcuj Jesústa tarisha. Jaga-tucush-yupay ricacusha. Chaymi Jerusalén marcaćhu pishipacuj Israel irmänunchicunata yanapäshun paćhanpäpis, jananpäpis. \v 28 Jerusalén marcaman cuyachicuynincunata ćhayarcachir, España marcapa llucshishaj. Aywar, yaycaramushaj. \v 29 Ćhayamuptï, Washäcuj Jesús sumaj-sumaj yanapämäshun cushishalla shacyächinacunanchipaj. \p \v 30 Irmänucuna, maquinćhu Taytanchi Jesucristu llapanchita charämanchi. Espíritu Santupis llaquipänacunanchipaj yanapaycämanchi. Chaymi ama jungamanquichu. Llapan shunguyquiwan Tayta Diosninchita mañacapamanqui, ari. \v 31 Mañacunqui Judea quinranćhu Jesúspa shiminta wasguipaj Israelcuna mana imatapis ruramänanpaj, cuyachicuycunata apashätapis Jerusalén marcaćhu irmänucuna cushi-cushilla ćhasquinanpaj. \v 32 Chaynuypis mañacunqui Tayta Diosninchi camacächiptin, watucuj ćhayamunäpaj. Tincushpanchi cushïrishämi. \v 33 Tayta Diosninchi llapaninchita yanapaycämäshun allilla cawananchipaj. Chaynuy caycullächun. \c 16 \s1 Irmänucunata Pablo wamayashan \p \v 1 Cananga cartäwan mama Febe ćhayamuptin, ćhasquinqui, ari. Cencreas marcaćhu irmänanchi Febe jutucaj irmänunchicunata rican. \v 2 Payga Tayta Jesúspa maquinćhu cawaycan. Chaymi jamcunapis Tayta Diosninchipa wawan cashpayqui alli ñawiquiwan ricanayqui camacan. Pishipacushantapis tarichinayqui camacan. Mama Febe achcajta yanapasha. Nuwatapis sumaj yanapämasha. \p \v 3 Mama Priscilatapis majan Aquilatapis wamayapämay. Paycuna Washäcuj Jesúspita willapäcuptï, purïshimasha. \v 4 Wañuy-caway imapitapis washämasha. Chaymi jäpa runacunapa marcancunaćhu jutucaj irmänucunapis sumaj cushicärin. Nuwalläpis sumaj cushicü. \v 5 Mama Priscapa wasinćhu jutucaj irmänunchicunatapis wamayapämay. Yaćhänacushä Epénetuta wamayapämay. Paymi Asia quinranćhu Washäcuj Jesúspa shiminta puntata ćhasquicusha. \v 6 Mama Maríatapis wamayapämay. Payga tucuy-jinanpa yanapashcashunqui. \v 7 Marca-masï Andrónicutapis, mama Juníastapis wamayapämay. Paycunawan iwal carsilćhu wićhgarashcä. Jesúspa caćhan cashanta llapan runa musyan. Paycuna puntata Washäcuj Jesúspa shiminta ćhasquicush caran; chaypitaraj nuwa. \v 8 Ampliatutapis wamayapämay. Tayta Jesús-janan paywan sumaj yaćhänacü. \v 9 Washäcuj Jesúspita willacäshimaj Urbanutapis, yaćhänacushä Estaquistapis wamayapämay. \v 10 Apelestapis wamayapämay. Washäcuj Jesúsman yupachicushan-janan sumaj ñacasha. Aristóbulucunatapis wamayapämay. \v 11 Marca-masï Herodióntapis, Narciso castacunatapis wamayapämay. Paycunapis Tayta Jesúsman yupachicun. \v 12 Chay ñañalla Trifenatapis, Trifosatapis wamayapämay. Paycuna Jesús-raycur sumaj yanapäcuycan. Mama Pérsiditapis wamayapämay. Paypis Tayta Jesús-raycur sumaj yanapaycaran. \v 13 Irmänu Rufutapis wamayapämay. Payga Tayta Jesúspa acracuynin. Mamantapis wamayapämay. Mamanga wamranta-yupay ricamasha. \v 14 Asíncritutapis, Flegóntapis, Hermestapis, Patrobastapis, Hermastapis, paycunawan juturaj irmänucunatapis wamayapämay. \v 15 Filólogutapis, mama Juliatapis, Nereutapis, Nereupa panintapis, Olimpastapis, paycunawan juturaj irmänucunatapis wamayapämay. \v 16 Juturashpayqui jucniqui-jucniquipis llapan shunguyquiwan wamayänacärinqui. Washäcuj Jesúsman yupachicushpan jutucaj irmänunchicuna chay-tucuypita wamayäshunqui. \s1 Irmänucunata Pablo piñapashan \p \v 17 Irmänucuna, Jesúspita willapäshushayquita ama jungaychu. Pipis quiquinpa yarpashanman janćhayta munashuptiqui, witichiyta munashuptiqui, ama ćhasquipanquichu. Paycuna llutanta willapäcuycan. \v 18 Quiquin munashallanta ashircaycan; mana Taytanchi Jesucristu munashantachu. Paycuna paćhallanta ashin. Alli-tupayllapa, cushichipayllapa lluta runacunata pantachin. \v 19 Jamcuna Tayta Diosninchita wiyacuj cashayquitapis, alli rurashayquitapis chay-tucuyćhu musyaptin, jatunpa cushicü. Chaypis Tayta Diosninchita manchapacur cawanquiman. Juchata ama aparicunquimanchu. \v 20 Tayta Diosninchi allilla cawaycächimanchi. Supaytapis ićhipur, ushyaypa ushyaringa. Pampaman ćhuraptin, maquiquićhüna canga. \p Taytanchi Jesucristu alli shungu cashpan yanapayculläshunqui, ari. \p \v 21 Irmänucuna, willacäshimaj Timoteo wamayäshunqui. Marca-masï Luciupis, Jasónpis, Sosípatrupis wamayäshunqui. \p \v 22 Nuwa Tercio, Pablupa isquirbänun caycä. Tayta Jesúsman yupachicur, llapaniquita wamayaj. \v 23-24 Irmänu Gayupis wamayäshunqui. Paypa wasinćhu pacharpaycä. Wasinćhüpis irmänunchicuna jutucan. Erastupis, Cuartupis wamayäshunqui. Irmänu Erastuga cay marcapa jillay charajnin. \s1 Tayta Diosninchita alliman ćhurashan \p \v 25 Tayta Diosninchita llapallanchi alliman ćhurayculläshun. Washäcuj Jesúspita willapaptï, yanapäshunqui alli willapanta sumaj tantiyacunayquipaj. Unaypita-pacha Jesúswan jishpichimänanchipaj shungullanćhu yarpararan. \v 26 Ichanga cananraj willacuycä. Imaycamanpis cawaj Tayta Diosninchi camacächiptin, unay willacujnincuna jishpichicujpita isquirbirächishanćhu musyachicuran. May-chayćhüpis llapan runa Washäcuj Jesúsman yupachicunanpaj, payllata wiyacunanpaj Tayta Diosninchi camacächiran. \v 27 Washäcuj Jesús yanapaycämaptinchi, imaycamanpis Tayta Diosninchita alliman ćhurayculläshun. Payllam Tayta Diosninchi. Sumaj yarpay-sapa. Chaynuy caycullächun.