\id LUK lukpnq.sfm Panao Quechua \h SAN LUCAS \toc1 Jesúspa willapanta San Lucas willacushan \toc2 SAN LUCAS \toc3 Lc \mt1 Jesúspa willapanta San Lucas willacushan \io1 Tantiyacunanchipaj: \ip Lucas cay librutapis, Hechos librutapis isquirbiran. Payga jampicuj caran. Jesúspita tantiyachicunanpaj sumaj tapucaćhärir isquirbiran. Jesúspita Pablo willapäcuptinpis, purïshiran. \ip Cay libruta «Teófilo» nishan runapäshi Lucas isquirbiran. «Teófilo» ninanga: «Tayta Diosninchita manchapacuj» ninan. Chaynuy captin, juc runallaman isquirbishanta mana musyanchichu. Waquin yaćhajcuna nin: «Tayta Diosninchita manchapacujcunaman isquirbisha.» \io1 Lucas isquirbiran: \io2 Tayta Teófiluta wamayashanpita: \ior San Lucas 1.1–4\ior*. \io2 Ushyachicuj Juan yurishanpita, Jesús yurishanpitawan wiñashanpita: \ior San Lucas 1.5–2.52\ior*. \io2 Jesús willapäcuyta jallaycushanpita, ushyacushanpita, Supay maquichacuyta camashanpita: \ior San Lucas 3.1–4.13\ior*. \io2 Galilea quinranćhu Jesús willapäcushanpita, Tayta Diosninchi camacächiyninpa imata rurashanpita: \ior San Lucas 4.14–9.50\ior*. \io2 Jerusalén marcapa aywar Jesús willapäcushanpita, Tayta Diosninchi camacächiyninpa imata rurashanpita: \ior San Lucas 9.51–19.44\ior*. \io2 Jerusalén marcaćhu Jesús caycashanpita: \ior San Lucas 19.45–21.38\ior*. \io2 Jesústa ñacachishanpita, wañuchishanpita, cawarachimushanpita, janaj pachaman shuntacushanpita: \ior San Lucas 22.1–24.53\ior*. \c 1 \s1 Jallarinan \p \v 1-4 Tayta Teófilo, nuwa Lucas cay libruta isquirbiycämü jallaycunanpita-pacha Jesúspa willapanta sumaj musyanayquipaj. Paypa willapanta achcaj runa isquirbiran ricajcunata tapucurir-tapucurir. Ricajcunata quiquincunata Jesús caćhacuran Tayta Diosninchipa shiminta willapäcur purinanpaj. Chaymi nuwapis cay libruta isquirbiycämü camacächiypa imanuy cashancunatapis sumaj tapucaćhärir. Cay libruta liguir, llapan willapäshushayqui rasun cashanta, mana rasun cashantapis musyanquipaj. \s1 Juan yurinanta anjil musyachicushan \p \v 5 Judea marcacuna mandaj Herodespa maquinćhu caycashan wichan Zacarías jutiyuj cüra caran. Warmin caran Isabel. Paycunapa auquillunpis cüra caran. Zacarías caran Abías cüra casta. Warmin Isabelna caran Aarón cüra casta. \v 6 Zacaríaswan Isabel Tayta Diosninchipa shiminta wiyacur, cuyay-munaypaj cawaj. \v 7 Chaypis Isabel wawata mana tarij warmi cashpan wamran mana caranchu. Jananmanpis ishcan chacha caran. \p \v 8 Zacarías arunan junaj ćhayamuptin, Abías cüra-masinwan Tayta Diosninchipa wasinman aywaran. \v 9 Cüra-masincuna yaćhacashan-jina surtita jitaptin, Zacaríasman ćhayaran. Chaymi Tayta Diosninchipa wasin rurinman Zacarías yaycuran insinsuwan saumachinanpaj. \v 10 Insinsuwan saumachishancaman jawallaćhu runacuna Tayta Diosninchita mañacurcaycaran. \v 11 Saumaycächiptin, Tayta Diosninchi caćhamushan anjil ricaripuran insinsuta rupachicuna tullpapa dirïcha-caj lädunćhu.\f * \fr 1:11 \ft «Dirïcha-caj lädunćhu» nishanta Israel runacuna tantiyaj alli ricash cashanta.\f* \v 12 Zacarías juyupa mancharicäcuran. Ima ruraytasi mana camäpacuranchu. \p \v 13 Anjil niran: «Zacarías, ama manchacamaychu. Mañacushayquita Tayta Diosninchi wiyasha. Warmiqui Isabel ullgu wamrata jishyacunga. Jutinta: ‹Juan› nir ćhurapanqui. \v 14 Jatunpa cushicachishunquipaj. Wamrayqui yuriptin, achcaj runa cushicungapaj. \v 15 Tayta Diosninchipa ricay ñawinćhu wamrayqui allillata ruranga. Manasi yurillar, Espíritu Santupa maquinćhu cawanga. Imaypis mana maćhanmanchu. \v 16 Israel-masiquicunata anyapanga juchanpita wanacunanpaj, Tayta Diosninchita wiyacunanpaj. \v 17 Unay willacuj Elías-jina cawanga. Maquinćhu purichir munayniyuj cananpaj Tayta Diosninchi sumaj yanapanga. Chaynuy cawashpan Tayta Diosninchi caćhamushan Washäcujtapis ñaupapämunga. Wamrayqui willapäcuptin, runacunapis wamrancunawan llaquinacäringa. Rumi shungucunapis Tayta Diosninchita wiyacäringa. Chayraj llapan runa Tayta Diosninchi acracushan runata camaricushalla shuyaranga. Acracushan runa Washäcuj canga.» \p \v 18 Chaura anjilta Zacarías tapuran: «Rasunpa wamrä cananta, ¿imanuyparaj musyashaj? Auquinna caycä, warmïpis chachana» nir. \v 19 Anjilna niran: «Tayta Diosninchipa caćha-anjilnin caycä. Paypa ñaupanćhu purï. Gabrielmi jutï. Quiquin caćhamasha alli willapata willapänajpaj. \v 20 Cananga shimïta mana ćhasquicushayquipita wamrayqui yurinancaman rimaytapis mana pashtachinquipächu. Chaypis rimashäga ćharcunga.» \p \v 21 Chaycaman runacuna puncućhu shuyarpaycaran: «¿Imanirraj Zacarías mana llucshimunchu?» nir. \v 22 Tayta Diosninchipa wasinpita llucshiramur, Zacarías rimayta mana pashtachiranchu. Maquillanwan tantiyachiyta munaran. Chaymi runacuna tantiyacuran rurićhu imasi ricaripushanta. \p \v 23 Tayta Diosninchipa wasinćhu ima ruraynintapis ushyaycur, wasinman Zacarías cuticuran. \v 24 Chaypita warmin Isabel jishyaj ricacur, pichga quilla wasillanćhu cacuran. \v 25 Shungullanćhu niran: «Tayta Diosninchi yanapämasha wamrata tarinäpaj. Cananga mana pipis pampaman ćhuramangachu.» \s1 Jesús yurinanta anjil musyachicushan \p \v 26 Sujta quillayujna Isabel jishyaj caycaptin, Tayta Diosninchi anjil Gabrielta caćharan Galilea quinranćhu Nazaret marcaman Maríata willachij. \v 27 María runa yatäni caycar, Joséwan majachacänanpaj parlaraycächiran. José caran unay mandaj Davidpa willcan. \p \v 28 Anjil ricariparcur, niran: «María, ¿allillachu caycanqui? Alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricashcashunqui. Maquinćhu cawaycanqui.» \v 29 Chaura María mancharicäcuran: «¿Imanirraj chaynuy niman?» nir. \p \v 30 Anjilna niran: «María, ama manchacuychu. Alli ñawinwan Tayta Diosninchi ricashunqui. \v 31 Jishyaj ricacunquipaj. Ullgu wamrayqui yuringapaj. Jutintapis: ‹Jesús› nir ćhurapanqui. \v 32 Mayur runa canga. Llapan runa ninga: ‹Llapanta Camaj Tayta Diosninchipa Wawan.› Auquillun David mandashan-jina mandaj cayman Tayta Diosninchi ćhuranga. \v 33 Jacobpa willcan Israel runacuna maquinćhu cawanga. Mandaj cayninpita imaypis mana llucshingachu.» \p \v 34 Anjiltana María tapuran: «Runa yatäni caycar, ¿imanaypataj wawata tarïman?» nir. \v 35 Anjilna niran: «Jishyaj ricacunayquipaj Llapanta Camaj Tayta Diosninchi camacächiptin, Espíritu Santu ćhayapushunquipaj. Llantucurcushunquipaj. Chaymi Tayta Diosninchi acracush captin, wamrayquita ninga: ‹Tayta Diosninchipa Wawan.› \v 36 Tïyayqui Isabelpis chachana caycarsi, jishyaj caycan. Wawaynaj cashanpita pampaman ćhurash captinpis, sujta quillana paćhayuj caycan. \v 37 Tayta Diosninchipaj imapis mana sasachu. Payga llapallanta camacächin.» \p \v 38 Maríana anjilta niran: «Tayta Diosninchipa maquinćhu cawä. Nishayquinuylla camacächun.» Chaynuy niptin, anjil aywacuran. \s1 Isabelta María watucushan \p \v 39 Chaypita María juclla camaricuriycur, puntan-puntan Judá quinranćhu juc marcaman aywaran. \v 40 Zacaríaspa wasinman ćhayar, tïyan Isabelta wamayaran. \v 41 María wamayaptin paćhanćhu caycällar, Isabelpa wamra cuyuriran. Espíritu Santu rimachiptin sumaj cushicushpan wiyächipaypa Isabel niran: \v 42 «María, chay-chicaj warmi captinsi, ima allish Tayta Diosninchi jamllata acracushcashunqui. Wamrayquitapis acracusha. Ishcaniquita yanapayculläshunqui. \v 43 ¿Imaraj carä Washäcujpa maman watucamänanpäga? \v 44 Watucamar shimiquita wiyaptï, wamräsi cushicuyllawan paćhäćhu cuyuriran. \v 45 Tayta Diosninchipa shiminta aunishayquipita cushish cawaj-aywanqui.» \p \v 46 Chaura María niran: \q1 «Llapan shungüwan Tayta Diosninchita alliman ćhurä. \q1 \v 47 Jatunpa cushicü. Tayta Diosninchi Washäcujnï. \q1 \v 48 Runacuna pampaman ćhuramaptinsi, Tayta Diosninchi llaquipämasha. \q2 Cananpita llapan runa ninga: \q2 ‹Ima allish Tayta Diosninchi Maríata acracusha. Imaraj cushicun.› \q1 \v 49 Mana tantiyashäcunata Munayniyuj Tayta Diosninchi camacächisha. \q2 Payga manchapacuypämi. Imatapis allillata ruran. \q1 \v 50 Manchapacujcunata imaypis Tayta Diosninchi llaquipan. \q1 \v 51 Munayniyuj cayninwan imatapis camacächin. \q2 Sumaj-tucujcunata mashtaypa-mashtar ushyarin. \q1 \v 52 Alli-tucuj mandajcunata jargun. \q2 Pampaman ćhurashcunata alliman ćhuran. \q1 \v 53 Puchuy-puchuy jananćhu cawajcunata pishipacuyman ćhuran. \q2 Pishipacuyćhu cawajcunata puchupacushancaman tarichin. \q1 \v 54 Maquinćhu cawaptinchi, Israel runa-masintïta yanapaycäman. \q2 Imaypis llaquipaycämanchi. \q1 \v 55 Auquillü Abrahamta aunishan-jina, \q2 willcancunata aunishan-jina imaypis mana jungamangachu. \q2 Canancamanpis yanapaycäman.» \p \v 56 Quimsa quilla-yupay tïyan Isabelpa wasinćhu María juyaran. Jinarcur wasinpa cuticuran. \s1 Ushyachicuj Juan yurishan \p \v 57 Quillan ćhayamuptin, Isabel ullgu wamranta jishyacuran. \v 58 Jishyacuptin, castancunapis, ricsinacushancunapis watucuran. Jatunpa cushicuran: «Ima allish Tayta Diosninchi yanapashcashunqui wawata tarinayquipaj» nir. \p \v 59 Wamra pusaj junajyuj captin yaćhachishancunata ćharcur, mallwata jïruran.\f * \fr 1:59 \ft Ćhacraćhu uywata jïrur, catpin rinrinta, waquin ćhupanta. Chay-jina Israel runacunapis Tayta Diosninchipa shiminta ćharcur, ullgupa ishpacunanpa jarachanta cuchuparij.\f* Papäninpa jutinwan tincunanpaj: «Zacarías» nir jutichayta munaran. \v 60 Maman niran: «Mana. Juanmi jutinga.» \v 61 Runacunam ichanga niran: «Juan jutiyuj castayquicunapis mana canchu.» \v 62 Chaymi ima jutinta ćhurapänanpäpis maquillanwan tantiyachir, Zacaríasta tapuran. \v 63 Tapuptin, papilta mañarcur: «Juanmi jutin» nir isquirbiran.\f * \fr 1:63 \ft Unay Bibliaćhu nin: «tabla.» Israel runacuna tacshalla tablaman papil-nirajta lagaj isquirbinanpaj papil mana captin.\f* Chaura llapan mancharicäcuran. \v 64 Zacaríasna rimariran. Tayta Diosninchita alliman ćhuraran. \p \v 65 Chaura Zacaríaspa castancuna, Isabelpa castancuna sumaj manchariran. Rimay ćhayaptin, Judea quinranćhüpis runacuna manchariran. \v 66 Chay willapata mayar, yarpaćhacuran: «¿Imapäraj Isabelpa wamran yurisha? Llapan alli ricanga» nir. Isabelpa wamranta Tayta Diosninchi yanapaycashanta llapan runa musyaran. \s1 Zacarías Tayta Diosninchita alliman ćhurashan \p \v 67 Espíritu Santu rimachiptin Tayta Diosninchi yarpashanta musyachicur, Zacarías niran: \q1 \v 68 «Ima allish Tayta Diosninchi Israel runacunata mana junganchu. \q2 Payga shamusha nuwanchita jishpichimänanchipaj. \q1 \v 69 Wiyacuj Davidpa castallanpita \q2 munayniyuj runata jatarachisha washämänanchipaj. \q1 \v 70 Chaynuy cananpaj unay willacujnincunawan Tayta Diosninchi musyachicuran. \q1 \v 71 Musyachimaranchi ñacachicuj runacunapita washämänanchitapis, \q2 chiquicuj runacunapita jishpichimänanchitapis, \q2 \v 72 auquillunchicunata llaquipar aunishanta ćharcucänantapis. \q1 \v 73 Auquillunchi Abrahamta Tayta Diosninchi auniran \q2 \v 74 allilla cawananchipaj, \q2 chiqui runacunapita jishpichimänanchipaj. \q1 Maquinćhu cawaycar, \q2 \v 75 shungun yarpashallanta rurashunpaj. \q1 Wañuyman ćhayashanchicaman llapan juchapita wanacushunpaj.» \p \v 76 Wamran Juanta Zacarías niran: \q1 «Wawallau wawa, jamta: \q2 ‹Llapanta Camaj Tayta Diosninchipa willacujnin› nishunquipaj. \q2 Washäcujta ñaupapanquipaj. \q2 Runacunata willapanquipaj Washäcujta shuyaränanpaj. \q2 \v 77 Tantiyachinquipaj: ‹Tayta Diosninchi juchanchita jungaycur, washämäshunpaj› nir.» \q1 \v 78 «Inti jigamuptin pacha achicyashan-jina shungunchipis achicyacäcunga llaquipäcuj Tayta Diosninchi Washäcujta caćhamuptin. \q1 \v 79 Tayta Diosninchita mana wiyacur, llapanchi wañuy jananćhu cawaycanchi. \q1 Washäcuj shamurmi ichanga, alli cawayta tarichimäshun. Yanapämäshun Tayta Diosninchipa maquinćhu manchapacur cawananchipaj.» \p \v 80 Chaura wiñashanman-tupu Juan runayaran. Espíritu Santu shacyächiptinpis, Tayta Diosninchipa shungun munashannuylla cawaran. Ichanga yatalla tiyacuran. Tayta Diosninchipa shiminta Israel-masincunata willapayta jallaycurraj llapan ricay puriran. \c 2 \s1 Jesús yurishan \r San Mateo 1.18–25 \p \v 1-2 Jesús yurishan wichan mandaj Augusto llapan Roma marcacunata maquinćhu puriycächiran. Siria marcata ricananpäna mandaj Quirinuta ćhurash caran. Paymi Israelcunatapis yupachiran mandaj Augusto: «Maquïćhu juyaj runacunata llapanta yupachiy» niptin. \p \v 3 Yupacänanpaj llapan runa yurishan marcanman-caman cutiran. \v 4-5 Chaymi Josépis warmin Maríawan aywaran Galilea quinranćhu Nazaret marcapita Judá quinranćhu Belén marcacaman. Chay marca unay auquillun Davidpa marcan caran. Davidpa yawar-masin cashpan Josépis Belén marcaman aywaran. Warmin María quillanćhüna caycaran. \p \v 6-7 Belén marcaćhu pachacuna wasi mana jäcuptin, uywacunapa wasillanman pachacuran. Nanay chariptin, jichpanta María jishyacuran. Inćhanawan piturcur jinallanćhu wamranta ujllacurcuran.\fig San Lucas 2.1–7|src="CN01617B.TIF" size="span" loc="Luke 2.1-7" ref="SAN LUCAS 2:6-7" \fig* \s1 Uyshïrucunata anjil ricaripushan \p \v 8 Chay chacay Belén wajtanćhu uyshïrucuna uyshancunata täparcaycaran. \v 9 Tayta Diosninchi caćhamuptin, illajpita anjil achic-achicyaycar ricaripuran. Achicyacurcuptin, uyshïrucuna juyupa manchariran. \p \v 10 Anjil niran: «Ama manchacamaychu. Alli willapata apamushcä. Cay willapata wiyar, achcaj runa cushicäringa. \v 11 Mandaj Davidpa marcanćhu Jishpichicujniqui yurisha. Paymi Washäcujniqui, Taytayqui. Payta Tayta Diosninchi caćhamusha maquinćhu purichishunayquipaj, imapitapis washäshunayquipaj. \v 12 Mä, ayway. Ćhayar, uywapa wasinćhu inćhanawan pintushta tarir, willashaj rasun cashanta tantiyacunquipaj.» \p \v 13 Anjil willaycaptillan, illajpita chay-chicaj anjilcuna ricacamuran. Tayta Diosninchita llapan alliman ćhuraran: \v 14 «Janaj pachaćhu Tayta Diosninchi alli ricash caycullächun. Cay pachaćhüpis wiyacuj runacuna allilla cawachun» nir. \p \v 15 Anjilcuna janaj pachaman cuticuptin, uyshïrucuna ninacuran: «Juclla Belén marcaman aywashun. Tayta Diosninchi willachimashanchita ricamushun.» \v 16 Juclla Belén marcaman aywar, rasunpa Josétawan Maríata tariran. Mallwa wamrantapis uywacunapa wasillanćhu ujllaraycaran. \v 17 Mallwa wamrata tariycur, willaran: «Cay mallwa yurinanpaj mayna anjil musyachimaran» nir. \v 18 Uyshïrucuna willaptin, llapan sumaj cushicäriran. \v 19 Maríam ichanga llapantapis shungunman ćhuracuran mana jungananpaj. \p \v 20 Uyshïrucuna anjil nishallanta tariycur, Tayta Diosninchita alliman ćhuraycar cushish cuticuran. \p \v 21 Chaypita pusaj junajyujta mallwa wamrata jïrur, maman-taytan jutinta ćhuraparan: «Jesús» nir. Jutichananpaj manaräsi jishyaj ricariptillan, Maríata anjil musyachirunaj. \s1 Tayta Diosninchipa wasinman mallwa Jesústa apashan \p \v 22 Jishyacushanpita awicunan junaj ćhayamuptin Moiséspa shiminta ćharcur, majantin María Jerusalén marcaman aywaran. Wamrantapis aparan Tayta Diosninchipa maquinman ćhuraj. \v 23 Moiséswan Tayta Diosninchi shiminta musyachiran. Shiminćhu nin: «Jichpa ullgu wamrata Tayta Diosninchipa maquinman ćhuranqui.»\f * \fr 2:23 \ft Éxodo 13.2, 12.\f* \v 24 Jananmanpis nin: «Cuyachicuyniquitapis apanqui ishcay pülla palumata, manchäga ishcay wampata.» Chaymi Maríawan José Tayta Diosninchipa shiminta ćharcuran. \p \v 25 Chay wichan Jerusalén marcaćhu Simeón jutiyuj runa tiyaran. Tayta Diosninchipa ricay ñawinćhüpis, runa-masincunapa ricay ñawinćhüpis alli cawaran. Israel-masintinta Tayta Diosninchi jishpichinantapis shuyäcuycaran. Payga Espíritu Santupa maquinćhu cawaj. \v 26 Chaymi Espíritu Santu shacyächiptin, Tayta Diosninchi caćhamushan Washäcujta ricashancaman cawananta musyaran. \v 27 Espíritu Santu shacyächiptin, Tayta Diosninchipa wasi puncunman Simeón aywaran. Maríawan Josépis Tayta Diosninchipa wasinman aywaran. Jesústa aparan Tayta Diosninchipa shiminta ćharcur. \v 28 Maríawan José tincur Jesústa margacurcur, Simeón Tayta Diosninchita alliman ćhuraran: \q1 \v 29 «Taytallau Tayta, maquiquićhu cawaycä. \q1 Allina wañucümanpis. \q2 Shimiquitapis ćharcushcanquina. \q1 \v 30 Ñawïwan Washäcujta ricashcä. \q1 \v 31 Washäcujta caćhamushayquita llapan runa musyanga. \q1 \v 32 Pï cashayquitapis jäpa runacuna tantiyacunga. \q2 Israel-masïcunapis alli ricash cayta taringa» nir. \p \v 33 Simeónpa shiminta wiyar, Joséwan María tantiyayta mana atiparanchu: «Imanuyraj canga, ¿au?» nir. \v 34 Paycunata Tayta Diosninchipa maquinman ćhurar, Simeón niran: «María, wiyamay. Wawayqui waquin Israel-masinchicunata alli cawayta tarichingapaj. Waquintam ichanga llaquicuyman ćhayachingapaj. Tayta Diosninchi caćhamush captinsi, shiminta willapaptinsi, runacuna wasguinga. \v 35 Llapan runata imallata yarpashantapis musyapanga. María, cuchillu tucsishushayqui-jina shunguyquipis nanangaraj llapanta ricaptiqui.» \p \v 36 Tayta Diosninchipa wasinćhu chacha warmi Anapis caycaran. Papänin caran Fanuel. Auquillun caran Aser. Chacha Anaga Tayta Diosninchipa willacujnin caran. Janćhis watalla majanwan juyaycuran. \v 37 Majan wañucuptin, piwanpis mana yapapacurannachu. Manchäga pagas-junajpis Tayta Diosninchipa wasillanćhu cawaj. Manchapacur, ayünaj. Mañacuj. Payga pusaj ćhunca ćhuscuwan (84) watatana aywaycaran. \v 38 Simeón rimayta ushyarcuptin Anana Jesústa ricar, Tayta Diosninchita alliman ćhuraran. Juturpaj runacunata niran: «Cay mallwa nuwanchi-raycur shamusha. Washäcujninchi. Jerusalén marcantinchita jishpichimäshunpaj.» \p \v 39 Joséwan María Tayta Diosninchipa shiminta llapanta ćharcuriycur, wasinman cuticuran. Paycunapa wasin Galilea quinran Nazaret marcaćhu caran. \v 40 Wawanpis wiñashanman-tupu runayaran. Yarpayninmanpis ćhayaran. Llaquipashpan Tayta Diosninchipis sumaj yanapaycaran. \s1 Tayta Diosninchipa wasinćhu yaćhajcunawan Jesús parlanacushan \p \v 41 Jesúspa maman-taytan watan-watan aywaj Jerusalén marcaman Pascua fiestaman. \v 42 Ćhunca ishcaywan (12) watayyuj caycaptin, Jesústapis Pascua fiestaman pusharan. \v 43 Pascua fiesta ushyaptin, marcanpa cuticäriran. Jerusalén marcaćhu Jesús caycashantam ichanga maman-taytan mana musyaranchu. \v 44 Manchäga runacunawan tallucash aywaycashanta yarparan. \p Juc junaj aywaycashanćhu castancunata tapucur, ricsinacushancunata tapucur, Jesústa ashiran. \v 45 Ashirpis mana tarir, Jerusalén marcacaman cuticuran. \v 46 Quimsa junajtaraj Tayta Diosninchipa wasinćhu Moiséspa shiminta yaćhajcunawan tapunacurcaycajta Jesústa tariran. \v 47 Tapunacuptin Jesús allipa cutichiptin, runacuna cushicuran. \p \v 48 Tapunacuycajta tariycur, maman-taytanpis tantiyayta mana atiparanchu. Maman niran: «Wawallau, ¿imanirtaj cayta ruramashcanqui? Papäniquiwan ishcanï yarpaćhacuycar ashiycashcaj.» \v 49 Jesúsna niran: «Mama, ¿imanirtaj ashiycämashcanqui? ¿Manachu musyanqui Papänïpa wasinćhu caycänäta?» \v 50 Paycunam ichanga imata rimashantapis mana tantiyaranchu. \p \v 51 Chaypita Nazaret marcaman maman-taytanwan Jesús cuticuran. Maman-taytanta wiyacuran. Mamanga Jerusalén marcaćhu Jesús imata rurashantapis shungunman ćhuracuran. \p \v 52 Chaura wiñashanman-tupu Jesús yarpay-sapayaran. Tayta Diosninchipis, runa-masincunapis alli ñawinpa ricaran.\fig San Lucas 2.41–52|src="DN00416B.TIF" size="span" loc="Luke 2.41-52" ref="SAN LUCAS 2:52" \fig* \c 3 \s1 Jesúspita Ushyachicuj Juan willacushan \r San Mateo 3.1–12; San Marcos 1.1–8; San Juan 1.19–28 \p \v 1-2 Ushyachicuj Juan chunyaj pachaćhu tiyashan wichan ćhunca pichgawan (15) watana llapan Roma marcacunata Tiberio César mandaycaran. Paymi Judea marcacunata Poncio Pilatupa maquinman ćhuraran. Galilea marcatana Herodespa maquinman ćhuraran. Itureawan Traconítide marcatana Herodespa wauguin Felipupa maquinman ćhuraran. Abilene marcatana Lisaniaspa maquinman ćhuraran. Israel runacunana Anáspawan Caifáspa maquinćhu cawaran. Paycuna Jerusalén marcaćhu mayur cüra caran. Chay wichan Zacaríaspa wamran Juanta Tayta Diosninchi niran: «Shimïta willacamuy.» \p \v 3 Chaymi Jordán mayu quinranćhu Juan anyapäcuran: «Tayta Diosninchipa shiminta wiyacäriy. Juchapita wanacäriy. Ushyacäriy. Chayrämi Tayta Diosninchi llapan juchayquita junganga» nir. \v 4 Anyapäcuran unay willacuj Isaíaspa shimin ćharcucänanpaj. Payga unayna niran: \q1 «Chunyajćhu juc runa jayacuypa willacuycan: \q2 ‹Taytanchi shamunanpaj camaricuy. \q2 Caminuta pichay. \q2 Wicsu caminucunatapis allchay. \q2 \v 5 Mana camaricurga, rajra-rajra-jina caycanqui. \q2 Punta-punta-jina caycanqui. \q2 Wicsu-wicsu caminu-jina caycanqui. \q2 Chaymi llapan juchapita wanacäriy. \q2 \v 6 Tayta Diosninchi caćhamushan Washäcujta llapan runa ricanga. \q2 Washäcujga jishpichimäshun› nir.»\f * \fr 3:6 \ft Isaías 40.3–5.\f* \p \v 7 Ushyacuj ćhayajcunata Juan niran: «Supaypa wawancuna, ushyacurpis juchallaćhu aruptiqui, Tayta Diosninchi ñacachishunquipaj. Mana jishpinquipächu. \v 8 Wanacushayqui musyacänanpaj Tayta Diosninchita manchapacur allillata rurar caway. Ama chapacunquichu: ‹Israelcunata Abrahampa willcan cashanchipita Tayta Diosninchi alli ricamanchi› nir. Abrahampa willcan cananpäga rumitapis Tayta Diosninchi ticrarachinman wiyacuj cananpaj. \v 9 Ushyacurpis juchapita mana wanacuptiqui, Tayta Diosninchi jargurishunquipaj. Yüratapis mana sumaj wayuptin, jächawan muturij-muturijllana shuyaranchi. Muturir, ninaman jaycurinchi.» \p \v 10 Chaura runacuna Juanta tapuran: «¿Imatataj ruräman?» nir. \v 11 Tapuptin, Juan niran: «Ishcay janapay müdanayqui captin, juc-cajta pishipacujta juycunquiman. Micuy captin, ashijta tarichinquiman.» \p \v 12 Roma marcapa mandajninpaj jillayta shuntajcunapis tapucuran: «Tayta, ¿imatataj ruräman?» nir. \v 13 Juanna niran: «Aycatapis shuntanayquipaj nishallanta shuntanquiman.» \v 14 Waquin murucucunapis tapucuran: «¿Imatataj ruräman?» nir. Juanna niran: «Jillayta jurgunayqui cashallan runacunata ama manchachinquichu. Pitapis ama tumpanquichu. Mandajniqui pägashushallayquita aypächicunqui.» \p \v 15 Runacuna shungullanćhu yarpaćhacuycaran: «Juanga Tayta Diosninchi caćhamushan Washäcujćhi canga, ¿au?» nir. \v 16 Chaymi Juan niran: «Mana Washäcujchu cä. Nuwa yacullawan ushyachicuycä wanacushayqui musyacänanpaj. Washäcujmi ichanga Espíritu Santuwanpis, ninawanpis ushyachishunquipaj. Payga munayniyuj. Llanguinta llushtipuyllatapis manchapacü. \v 17 Wanacujcunata alli ñawinwan Tayta Diosninchi rican. Juchaćhu arujcunatam ichanga mana upij ninaman jaycuringa. Sumaj tantiyacärinquiman. Rïguta wapyarpis, punshanta ruparachin. Muruntam ichanga wasinman shuntacun.» \p \v 18 Ushyachicuj Juan Tayta Diosninchipa shiminta sumaj willapäcuran. Runacunata tucuy-jinanpa shacyächiran. \v 19 Mandaj Herodestam ichanga sumaj piñacuran wauguin Felipupa warmin Herodíasta jićhushanpita, juchallaćhu arushanpita. \v 20 Piñacuptin, mandaj Herodes Juanta wićhgachiran. Wićhgachir, jucha aparicushanpa jananmanpis mastaraj juchata aparicuran. \s1 Jesústa Juan ushyachishan \r San Mateo 3.13–17; San Marcos 1.9–11 \p \v 21 Mandaj Herodes manaraj wićhgachiptillan, runacunata ushyaycächishanćhu Jesústapis Juan ushyachiran. Ushyacuriycur, Tayta Diosninchita Jesús mañacuycaran. Niycaptillan, janaj pacha quićhacäcamuran. \v 22 Espíritu Santu paluma-niraj Jesúsman ćhayamuran. Janaj pachapita nimuran: «Cuyay Wawämi canqui. Shungüman sumaj tincunqui.»\f * \fr 3:22 \ft Waquin Bibliaćhu nin: «Cananmi cawachishcaj.»\f* \s1 Jesúspa unay auquilluncunapita musyachicushan \r San Mateo 1.1–17 \p \v 23 Quimsa ćhunca (30) watata aywaycashanćhüraj Tayta Diosninchipa shiminta willapäcuyta Jesús jallaycuran. Runacuna yarparan: «Jesúsga Josépa wamranmi canga» nir. \q1 Josépa papänin caran Helí. \q1 \v 24 Helípa papäninna caran Matat. \q1 Matatpa papäninna caran Leví. \q1 Levípa papäninna caran Melquí. \q1 Melquípa papäninna caran Janaí. \q1 Janaípa papäninna caran José. \q1 \v 25 Josépa papäninna caran Matatías. \q1 Matatíaspa papäninna caran Amós. \q1 Amóspa papäninna caran Nahúm. \q1 Nahúmpa papäninna caran Eslí. \q1 Eslípa papäninna caran Nagai. \q1 \v 26 Nagaipa papäninna caran Maat. \q1 Maatpa papäninna caran Matatías. \q1 Matatíaspa papäninna caran Semeí. \q1 Semeípa papäninna caran José. \q1 Josépa papäninna caran Judá. \q1 \v 27 Judápa papäninna caran Joanán. \q1 Joanánpa papäninna caran Resí. \q1 Resípa papäninna caran Zorobabel. \q1 Zorobabelpa papäninna caran Salatiel. \q1 Salatielpa papäninna caran Nerib. \q1 \v 28 Neribpa papäninna caran Melquí. \q1 Melquípa papäninna caran Adí. \q1 Adípa papäninna caran Koram. \q1 Korampa papäninna caran Elmada. \q1 Elmadapa papäninna caran Er. \q1 \v 29 Erpa papäninna caran Jesús. \q1 Jesúspa papäninna Eliecer. \q1 Eliecerpa papäninna caran Jarim. \q1 Jarimpa papäninna caran Matat. \q1 \v 30 Matatpa papäninna caran Leví. \q1 Levípa papäninna caran Simeón. \q1 Simeónpa papäninna caran Judá. \q1 Judápa papäninna caran José. \q1 Josépa papäninna caran Jonán. \q1 Jonánpa papäninna caran Eliaquim. \q1 \v 31 Eliaquimpa papäninna caran Milea. \q1 Mileapa papäninna caran Mená. \q1 Menápa papäninna caran Matatá. \q1 Matatápa papäninna caran Natán. \q1 \v 32 Natánpa papäninna caran David. \q1 Davidpa papäninna caran Jesé. \q1 Jesépa papäninna caran Obed. \q1 Obedpa papäninna caran Booz. \q1 Boozpa papäninna caran Salomón.\f * \fr 3:32 \ft Waquin Bibliaćhu Salomónpaj nin: «Sala.»\f* \q1 Salomónpa papäninna caran Najasón. \q1 \v 33 Najasónpa papäninna caran Aminadab. \q1 Aminadabpa papäninna caran Admín. \q1 Admínpa papäninna caran Arní. \q1 Arnípa papäninna caran Esrón. \q1 Hesrónpa papäninna caran Farés. \q1 Faréspa papäninna caran Judá. \q1 \v 34 Judápa papäninna caran Jacob. \q1 Jacobpa papäninna caran Isaac. \q1 Isaacpa papäninna caran Abraham. \q1 Abrahampa papäninna caran Tara. \q1 Tarapa papäninna caran Najor. \q1 \v 35 Najorpa papäninna caran Seruc. \q1 Serucpa papäninna caran Ragau. \q1 Ragaupa papäninna caran Falec. \q1 Falecpa papäninna caran Eber. \q1 Eberpa papäninna caran Sala. \q1 \v 36 Salapa papäninna caran Cainam. \q1 Cainampa papäninna caran Arfaxad. \q1 Arfaxadpa papäninna caran Sem. \q1 Sempa papäninna caran Noé. \q1 Noépa papäninna caran Lamec. \q1 \v 37 Lamecpa papäninna caran Matusalén. \q1 Matusalénpa papäninna caran Henoc. \q1 Henocpa papäninna caran Jared. \q1 Jaredpa papäninna caran Malaleel. \q1 Malaleelpa papäninna caran Cainam. \q1 \v 38 Cainampa papäninna caran Enós. \q1 Enóspa papäninna caran Set. \q1 Setpa papäninna caran Adán. \q1 Adánta Tayta Diosninchi camaran. \c 4 \s1 Jesústa Supay maquichacuyta camashan \r San Mateo 4.1–11; San Marcos 1.12–13 \p \v 1 Jordán mayupita llucshirir, Espíritu Santupa maquinćhu Jesús puriran. Chunyaj pachaman Jesústa Espíritu Santu aparan. \v 2 Ćhuscu ćhunca (40) junaj micuyta mana mallir, Jesús yargaran. Supay maquichacuyta munar \v 3 niran: «Tayta Diosninchipa Wawan car, cay rumita tantaman mä, ticrarachiy.»\f * \fr 4:3 \ft Deuteronomio 8.3.\f* \v 4 Chaynuy niptin, Jesús niran: «Tayta Diosninchipa shimin nin: ‹Runa mana tantallawanchu cawan.› »\f * \fr 4:4 \ft Unaypita-pacha waquin Biblia yapan: «Manchäga Tayta Diosninchipa shiminta wiyacur cawan» nishanta. Waquin Bibliaćhu mana yapanchu.\f* \p \v 5 Chaypita jatunnin puntaman Jesústa Supay aparan. Jatun marcacunata ima-aycancunatawanpis ricachiran. \v 6 Jinarcur niran: «Ricashayqui marcacunata mandanayquipaj ćhurajman. Ima-aycancunapis nuwapam. Cay marcacunapis nuwapam. Maquïćhu charä. Munar, pitapis juycümanmi. \v 7 Ñaupäman jungurpaycur alliman ćhuramaptiqui, llapan marcäcunata juycushayqui.» \v 8 Jesúsna niran: «Tayta Diosninchipa shimin nin: ‹Tayta Diosnillanchita manchapacunquiman. Paypa maquillanćhu cawanquiman.› »\f * \fr 4:8 \ft Deuteronomio 6.13.\f* \p \v 9 Chaypita Jerusalén marcaman Jesústa Supay aparan. Tayta Diosninchipa wasinpa siswanman ićhichiran. Jinarcur niran: «Tayta Diosninchipa Wawan car, pachaman mä, jigacurpuy. \v 10 Tayta Diosninchipa shimin nin: ‹Tayta Diosninchi anjilnincunata caćhamunga washäshunayquipaj. \v 11 Ćhaquiqui rumiman mana tacacunanpäpis maquinwan charishunquipaj.› »\f * \fr 4:11 \ft Salmo 91.11–12.\f* \v 12 Jesúsna niran: «Tayta Diosninchipa shimin nin: ‹Tayta Diosninchita maquichacuyta ama camanquimanchu.› »\f * \fr 4:12 \ft Deuteronomio 6.16.\f* \p \v 13 Jesústa maquichacuyta mana camäpacur, Supay aywacuran: «Imayllaga maquichacushayquiraj» nir. \s1 Jesús willapäcuyta jallaycushan \r San Mateo 4.12–17; San Marcos 1.14–15 \p \v 14 Espíritu Santupa maquinćhu cawashpan Galilea marcacunaman Jesús cuticuran. Chay-tucuyćhu runacuna Jesúspa willapanta mayaran. \v 15 Shuntacäna wasicunaćhu Tayta Diosninchipa shiminta Jesús willapäcuptin, runacuna sumaj cushicuran: «Allita yaćhachicun, ¿au?» nir. \s1 Nazaret marcaćhu Jesús willapäcushan \r San Mateo 13.53–58; San Marcos 6.1–6 \p \v 16 Wiñashan Nazaret marcaman Jesús ćhayaran. Diyawarda junaj shuntacäna wasiman yaćhacashannuylla aywaran. Tayta Diosninchipa shiminta liguinanpaj ićhicuycuran. \v 17 Unay willacuj Isaías isquirbishan libruta macyaran. Libruta quićhar liguiy munashanta tarir, liguiran: \q1 \v 18 «Maquinćhu Espíritu Santu purichiman. \q2 Pishipacujcunata alli willapata willapänäpaj ćhuramasha. \q2 Caćhamasha ñacajcunata willapänäpaj, \q2 japracunapa ñawinta quićhanäpaj, \q2 juyu runapa maquinćhu cawajcunata washänäpaj. \q1 \v 19 Caćhamasha: ‹Canan watapita-pacha Tayta Diosninchi llaquipämanchi› nir willapänäpaj.»\f * \fr 4:19 \ft Isaías 6.1–2.\f* \p \v 20 Liguiyta ushyaycur, libruta wićhgarcuran. Libru macyaj runata cutiycachiran. Jinarcur tantiyachinanpaj jamacuycuran. Llapallan juturajcuna ricapacurcuran. \v 21 Willapäcur Jesús niran: «Liguishä canan junajmi ćharcusha. Tayta Diosninchipa unay willacujnin nuwapaj yarpar isquirbiran.» \p \v 22 Jesús sumaj alli rimaptin, llapan runa cushicushpan alli ricaran. Waquinmi ichanga pampaman ćhurar niran: «Cayga Josépa wamrallan, ¿au?» \v 23 Jesúsna niran: «Rimay purishan-jinaćhi: ‹Jampicuj carga, quiquiquiraj allchacanquiman› nimänayquipaj carcaycanqui, ¿au? ¿Imanirtaj yarparcaycanqui: ‹Cafarnaún marcaćhüshi jishyaćhucunata allchacächishcanqui. Cayćhüpis allchacächinquiman› nir?» \p \v 24 «Sumaj tantiyacunquiman. Yurishan marcaćhu Tayta Diosninchipa willacujnincunata marca-masincuna pampaman ćhuran. Ricaytapis mana munanchu. \v 25-26 Sumaj tantiyacunquiman. Unay willacuj Elías cawashan wichan tamya mana shicwaptin, quimsa wata pullan mućhuy caran. Chaypis Israel biyüdacunata Tayta Diosninchi mana yanaparanchu. Manchä Sidón quinranćhu Sarepta marcacaman willacujnin Elíasta caćharan biyüdata yanapänanpaj. \v 27 Unay willacuj Eliseo cawashan wichanpis Israel runacuna achcajmi jaraćhu jishyawan cawaran. Chaypis Israel runacunata mana allchacächiranchu. Manchä Siria runa Naamánllata mana Israel runa captinsi, Tayta Diosninchi allchacächiran.» \p \v 28 Jesús tincupaptin, shuntacäna wasinćhu juturajcuna chigaypa ullgucaycäriran. \v 29 Ullguyllawan Jesústa aparan chagapita jitarpuycunanpaj. Paycunapa marcan pata jananćhu caycaran. \v 30 Tangarinanpaj apaycaptin runacunapa ricay ñawinpita llucshir, Jesús aywacuran. \s1 Supay pucllacushan runata Jesús allchacächishan \r San Marcos 1.21–28 \p \v 31 Galilea quinranćhu Cafarnaún marcaman ćhayar, diyawardacunaćhu Tayta Diosninchipa shiminta Jesús willapäcuran. \v 32 Sumaj willapäcuptin, runacuna sumaj cushicäriran: «Jesús willapäcushan shungunchiman sumaj ćhayan» nir. \p \v 33 Shuntacäna wasićhu supay pucllacushan runapis caycaran. Supay rimachiptin, japarir niran: \v 34 «Aćhaćhau, Nazaret runa Jesús. ¿Imatataj ashiycanqui? ¿Illarachimajchu shamushcanqui? Pï cashayquitapis musyä. Tayta Diosninchipa Wawan canqui. Paypa acracuynin canqui.» \v 35 Jesúsna piñacuran: «Upälla supay. Chay runata caćhariy» nir. Chaura llapan ricay runata sajtarillar, supay aywacuran. \v 36 Runa allina caycashanta ricar, llapan runa juyupa mancharicäcuran. Jucnin-jucnin ninacuran: «¿Imatataj ricanchi? ¿Imatataj wiyanchi? Payga munayniyujtaj. Juc shimilla supaycunatapis jargun. Jarguptin, aywacun» nir. \v 37 Chay quinranćhu Jesús ima-ima rurashanpis mayacaran. Quiquin-pura runacuna willanacäriran. \s1 Simónpa suydanta Jesús allchacächishan \r San Mateo 8.14–15; San Marcos 1.29–31 \p \v 38 Shuntacäna wasipita Simónpa wasinman Jesús aywaran. Ćhayaptin, willaran: «Simónpa suydan wayllaywan jishyaycan. Allchacächiy, ari» nir. \v 39 Lädunman ashuycur jishyata piñacuriptin, wayllay caćhariycuran. Chaura jatarcur, yanucuriycuran jarananpaj. \s1 Jishyaćhucunata Jesús allchacächishan \r San Mateo 8.16–17; San Marcos 1.32–34 \p \v 40 Chacanaycaptin: «Diyawarda ushyashana» nir jishyaćhucunata Jesúsman apamuran. Maquinwan Jesús yataycuptin, llapan jishyaćhucuna allchacäcuran. \v 41 Waquin runapita supaycunatapis jarguran. Supaycuna llucshir japariran: «Jesús, Tayta Diosninchipa Wawanmi canqui» nir. Jesúsmi ichanga piñaparan. Tayta Diosninchi caćhamushan Washäcuj cashanta musyaptin, mana rimachiranchu. \s1 Galilea marcacunaćhu Jesús willapäcushan \r San Marcos 1.35–39 \p \v 42 Chaca-chacalla marcapita llucshir, chunyaj pachaman Jesús aywaran Tayta Diosninchita mañacuj. Chaypis achcaj runa ashiran. Taripar, niran: «Tayta, ama aywacuychu, ari.» \v 43 Jesúsmi ichanga niran: «Tayta Diosninchi shuyarämashanchita juclä marcacunaćhüpis willapäcunä. Payga maquinćhu cawananchita munan. Shungun munashanta willapäcur purinäpaj caćhacamasha.» \p \v 44 Chaymi Judea quinranćhu marcan-marcan Jesús puriran. Shuntacäna wasicunaćhüpis Tayta Diosninchipa shiminta willapäcuran. \c 5 \s1 Purïshinanpaj piscädu charijcunata Jesús jayashan \r San Mateo 4.18–22; San Marcos 1.16–20 \p \v 1 Genesaret püsu cantunćhu Jesús willapäcuptin, chay-chicaj runa jutucaj Tayta Diosninchipa shiminta wiyananpaj.\f * \fr 5:1 \ft Genesaret püsupa juc-caj jutin Galilea püsu caran.\f* Runacuna quiquin-pura tacanacujraj. \v 2 Yacućhu ishcay büti ićhiraycajta Jesús ricaran. Piscädu charijcuna bütipita yarpurir, ridinta tacsharcaycaran. \v 3 Bütita ricar, Simónpa bütinman jigaran: «Simón, bütiquiwan washanijman apamay» nir. Jinarcur bütićhu jamacuycullar, llapan runata willapäcuran. \p \v 4 Rimayta ushyarcur, Simónta niran: «Simón, püsu ćhaupinman aywashun. Piscäduta charinayquipaj jundunnin yacuman ridiquita jitanquiman-llapa.» \v 5 Simónna niran: «Tayta, warayllata piscapäcushcä. Ichanga mana jucnayllatapis charishcächu. Chaypis shimiquita wiyar, mä, yapay ridïta jitashaj.» \v 6 Jesúspa shiminta wiyacur ridinta yacunman jitar, änir may-may piscäduta chariran. Ridinpis raćhinasharaj. \v 7 Chaymi piscädu charij-masincunata maquinwan Simón jayaran. Chaura juc-caj bütitapis aparan yanapänanpaj. Juc-caj bütita ćhayachiptin, ishcan bütiman piscädu juntaran. May-may piscäduta wiñaptin, bütipis yacuman challpunaycaran. \p \v 8-10 Chay-chica piscäduta ricar, Simón Pedro, Juan, Jacobo, yanapajnincunapis mancharicäcuran. Simón Pedruna Jesúspa ñaupanman jungurpacuycur, niran: «Tayta, manchacujmi. Witicunquiman. Jucha-sapa car, ñaupayquićhu caytapis pingacü.» \p Jesúsna niran: «Simón Pedro, ama manchariychu. Piscäduta charishayqui-jina runacunata shuntanquipaj Tayta Diosninchipa maquinćhu cawananpaj.» \v 11 Chaura jinan üra bütita yacupa pallganman ićhiycachir llapan imancunatapis jaguiriycur, Jesúswan aywacuran.\fig San Lucas 5.1–11|src="CN01705B.TIF" size="span" loc="Luke 5.1-11" ref="SAN LUCAS 5:11" \fig* \s1 Jaraćhu jishyaj runata Jesús allchacächishan \r San Mateo 8.1–4; San Marcos 1.40–45 \p \v 12 Juc marcaćhu Jesús caycaptin, jaraćhu jishyawan runa ćhayapuran. Ñaupanman uysucuycuran: «Tayta Jesús, llaquipämashpayqui allchacaycachillämay, ari. Tayta Diosninchipa ricay ñawinćhüpis alli cayta munä» nir. \v 13 Llaquipashpan maquinwan yataycur, Jesús niran: «Llaquipajmi. Allchacayna.» Niptin, jaraćhu jishya illaricäcuran. Allchacäcuran. \v 14 Jinarcur Jesús niran: «Ama pitapis willapanquichu. Manchäga allina cashayquita ricashunayquipaj cüraman ayway. Moiséspa shiminta ćharcur, cuyachicuyniquitapis Tayta Diosninchita jaray. Chayraj llapanpa ricay ñawinćhu alli canquipaj.» \p \v 15 «Ama willanquichu» niptinsi, Jesúspa willapan chay-tucuyćhu mayacaran. Tayta Diosninchipa shiminta wiyayta munar, allchacayta ashir, may-may runacuna shuntacaran. \v 16 Achcaj shuntacaptinsi, chunyaj pachaman Jesús witicuj Tayta Diosninchita mañacunanpaj. \s1 Cumllucash runata Jesús allchacächishan \r San Mateo 9.1–8; San Marcos 2.1–12 \p \v 17 Juc junajćhu Jesús willapäcuptin, fariseucunapis, Moiséspa shiminta yaćhaj runacunapis jamarpaycaran. Paycunaga Galilea marcacunapita, Judea marcacunapita, jinan Jerusalén marcapita shamuran Jesúspa shiminta wiyananpaj. Tayta Diosninchi camacächiptin, jishyaćhucunata Jesús allchacaycächiran. \v 18-19 Waquin runana quirmallawan cumllucash runata ćhayachiran. Ichanga wasi junta runa caycaptin, Jesúspa ñaupanman yaycuchiyta mana camäpacuranchu. Chaymi wasi jananman jigarcur tïjata ashuraycächir, ućhcuriycäriran. Jinarcur Jesúspa ñaupanman warcuyllapa quirmantinta yarpuchiran. \v 20 Paycuna llapan shungunwan yupachicushanta musyar, cumllucash runata Jesús niran: «Wawallau wawa, juchayquicunata jungashcäna.» \p \v 21 Chaura fariseucunawan Moiséspa shiminta yaćhajcuna shungullanćhu ullguran: «¿Imanaycantaj cay runa? Tayta Diosninchita apäriycan. Juchanchita Tayta Diosnillanchi junganman» nir. \p \v 22 Yarpashanta musyar, Jesús tapuran: «¿Imanirtaj llutanta yarparcaycanqui? \v 23 Mä, tapushayqui. ¿Allchacächiychu, jucha aparicushanta jungacächiychu sasa? \v 24 Canan tantiyacunquiman. Tayta Diosninchi cay pachaman caćhamasha. Munayniyujmi cä pipa juchantapis jungacächinäpaj.»\f * \fr 5:24 \ft Daniel cawashan wichan Israel runacunata maquinćhu Babilonia runacuna purichiran. Ñacachiran. Israel runacunana jishpiyta munaran. Marcanta llaquiparan. Daniel 7.13-ta liguir, juc washäcuj runata Tayta Diosninchi caćhamunanta tantiyarmi ichanga cushicuran. Washäcujtana shuyaran. Jesúsna Daniel isquirbishanta yarpärir, musyachicuran Tayta Diosninchipa caćhan cashanta, washäcuj cashanta. Chayta musyachicuptin, castillänućhu nin: «el Hijo del Hombre».\f* Cumllucash runatana niran: «Mä, wiyamay. Jatariy. Quirmayquita shuntacurcur, wasiquiman cuticuy.» \v 25 Cumllucash runana llapan ricay jataricurcuran. Quirmanta apacurcur, wasinman cuticuran: «Ima allish Tayta Diosninchi allchacächimasha» nir. \p \v 26 Llapan runacunapis jatunpa cushicuran. Tayta Diosninchita alliman ćhuraran: «Canan ricashanchicunata mana imaypis ricashcanchichu» nir.\fig San Lucas 5.17–26|src="WA03824B.TIF" size="span" loc="Luke 5.17-26" ref="SAN LUCAS 5:26" \fig* \s1 Levíta Jesús jayashan \r San Mateo 9.9–13; San Marcos 2.13–17 \p \v 27 Chaypita llucshircur, Leví jutiyuj runata Jesús ricaran. Levíga Roma marcapa mandajninpaj jillayta shuntaycaran. Ricar, Jesús niran: «Leví, purïshimay.» \v 28 Niptin llapan imantapis jaguiriycur, Jesústana Leví purïshiran. \p \v 29 Levípa wasinćhüna Jesústa alliman ćhurar, sumaj micupäcuran. Jillayta shuntaj-masinwanpis, waquin chay-niraj runacunawanpis micurcaycaran. \v 30 Fariseucunawan Moiséspa shiminta yaćhajcunam ichanga Jesústa pampaman ćhurar purïshijnincunata tapuran: «¿Imanirtaj jillayta shuntaj chiqui runacunawan, juchaćhu arujcunawan micupäcunqui?» \v 31 Jamurpaptin, Jesúspis niran: «Jishyaćhucunallash jampicujta ashin. Mana jishyarga, mana ashinchu. \v 32 Chay-jina nuwapis juchaćhu arujcunata Tayta Diosninchiman cutichij shamushcä. ‹Juchaynajmi cä› nijcunatachu mana ashiycä.» \s1 Ayünupita tapunacushan \r San Mateo 9.14–17; San Marcos 2.18–22 \p \v 33 Waquin runa Jesústa tapucuran: «Tayta, Ushyachicuj Juanpa purïshijnincunapis, fariseucunapa purïshijnincunapis ayünashpan Tayta Diosninchita mañacuj. Purïshijniquicunam ichanga paćhanta mana yargächinchu» nir. \v 34 Chaynuy niptin quiquinman tincuchicur, Jesús niran: «Warmi ashïshijcuna manash llaquishachu ayünan. Manchäga cushishash micupacärin. \v 35 Warmi ashij müsuta jićhuptinshi ichanga, ayünangapaj. Jatunpash llaquicungapaj.» \p \v 36 Yapay tincuchiypa willapar, Jesús niran: «Mauca müdanata mushuj raćhipawan manash pipis jiranmanchu. Mushujwan jiraptin, jintishpan mauca müdanatapis shiullirachinshi. Mushuj müdanapis ućhcucäcunshi. \v 37 Bïnuta puguchinanpäpis manash pipis chaquish jaracha putuman wiñanmanchu. Bïnu pugur, chaquish jaracha pututa pashtarachinshi. Pashtaptin, bïnupis ushyacäcunshi. Jaracha putupis raćhicäcunshi. \v 38 Llullu jaracha putuman wiñaptinshi ichanga, bïnu sumaj pugun. \v 39 Pugush bïnuta malliycur, shigui bïnuta pipis manash upunnachu: ‹Pugush bïnu sumaj mishquin› nir.» \c 6 \s1 Diyawardaćhu rïguta shipishan \r San Mateo 12.1–8; San Marcos 2.23–28 \p \v 1 Juc diyawarda junaj rïgu puguraycaj cantunpa purïshijnincunawan Jesús aywaycaran. Purïshijnincunaga rïguta shipircur-shipircur cupacaćhärir, ućhuran. \v 2 Waquin fariseucuna tapuran: «¿Imanirtaj diyawardaćhu rïguta cupacaćharcaycan? Diyawardaćhu Tayta Diosninchipa shiminta ćharcur, mana arunchichu» nir. \p \v 3 Chaura Jesús niran: «¿Auquillunchi David imata rurashantapis manachu musyanqui? Tayta Diosninchipa shiminta liguiycarsi, ¿yargaywan David imata rurashantapis manachu tantiyacushcanqui? \v 4 Yargay chariptin Tayta Diosninchipa wasinman yaycurir, jarashan tantanta micuran. Cüracunalla micunan caycaptinsi, yanaguincunawanraj David micupäcuran. \v 5 Tayta Diosninchi caćhamasha. Chaymi diyawardapis maquïćhu caycan. Diyawardaćhu runa imata rurananpäpis, imata mićhänäpäpis maquïćhümi caycan.» \s1 Maquin wañush runata Jesús allchacächishan \r San Mateo 12.9–14; San Marcos 3.1–6 \p \v 6 Juc junajpis diyawardaćhu shuntacäna wasiman aywarcur, Jesús willapäcuran. Dirïcha-caj maquin wañush runapis caycaran. \v 7 Fariseucunawan Moiséspa shiminta yaćhajcuna achäquita ashishpan ricapaycaran: «¿Diyawarda caycaptin, maquin wañush runata mä, allchacächingachush? Allchacächiptinga, chaylla achäqui canga» nir. \p \v 8 Fariseucunapa shungunta musyar, maquin wañush runatana Jesús niran: «Llapan ricashunayquipaj ićhiy.» Maquin wañush runa änir llapan ricananpaj ićhiran. \v 9 Jinarcur Jesús niran: «Taytacuna, tapucushayqui. Diyawarda captinsi, ¿allitachu, llutantachu rurashuwan? ¿Washäshuwanchu? ¿‹Wañucuchun› nishuwanchu?» \p \v 10 Llapanman ricärir, maquin wañush runatana Jesús niran: «Maquiquita chutapacuy.» Chutapacuriptin, maquin allchacäcuran. \v 11 Diyawardaćhu allchacächishanta ricaycur, fariseucuna ullgucarcäriran. Jesústa wañurachinanpaj parlanacuran. \s1 Ćhunca ishcaywan caćhacunata Jesús acracushan \r San Mateo 10.1–4; San Marcos 3.13–19 \p \v 12 Chay wichan Jesús aywaran puntaman Tayta Diosninchita mañacuj. Warayllata Tayta Diosninchita mañacuran. \v 13 Pacha wararcuptin, purïshijnincunata shuntaran. Llapanta shuntaycur, ćhunca ishcaywanta (12) acracuran caćhacunanpaj. Paycunata jutichaparan: «Caćhacuna» nir.\f * \fr 6:13 \ft Castillänućhu Jesúspa purïshijnincunata: «discípulos» nin. Paycuna Tayta Diosninchipa shungun munashanta Jesúspita yaćhacusha. Waquillanta Jesús acracusha caćha cananpaj. Caćhacunata castillänućhu nin: «apóstoles.»\f* \v 14 Caćhananpaj acracuran: «Pedro» nishan Simónta, Simónpa wauguin Andrésta, Santiaguta, Juanta, Felipita, Bartolomíta, \v 15 Mateuta, Tomásta, Alfeupa wamran Santiaguta, «Marcanpaj nanachicuj» nishan Simónta, \v 16 Santiagupa wauguin Judasta, Judas Iscariotita. Judas Iscariote Jesústa wañuyman jitarpuran.\f * \fr 6:16 \ft Griego rimayćhu: «Santiagupa Judasnin» niptin, waquin yaćhajcuna yarpan Santiagupa wamran cashanta.\f* \s1 Achcaj jishyaćhucunata Jesús allchacächishan \r San Mateo 4.23–25 \p \v 17 Puntapita pampaman yarpurcur, caćhancunallawan Jesús ićhicaycäriran. Chayćhu waquin purïshijnincunapis, Judea quinran runacunapis, jinan Jerusalén runacunapis, lamar cantunćhu tiyaj Tiro runacunapis, Sidón runacunapis juturpaycaran. \p \v 18 Llapan juturpaycaran Jesúspa shiminta wiyananpaj. Jishyaćhucunatapis apamuran allchacächinanta munar. Jesús llapanta allchacächiran. Supay pucllacushan runacunatapis allchacächiran. \v 19 Chaymi pï-maypis Jesústa yatarcuyta munaj. Payga munayninwan llapanta allchacächiran. \s1 Jesús willapäcushan \r San Mateo 5.1–12 \p \v 20 Purïshijnincunata ricapärir, Jesús niran: \p «Pishipacujcuna, cushicärinquiman. Tayta Diosninchi yanapaycäshunqui. Maquinćhu cawaycächishunqui. \p \v 21 «Pishipacujcuna, cushicärinquiman. Maquinćhu Tayta Diosninchi purichishunqui. \p «Yargayćhu cawajcuna, cushicärinquiman. Shunguyqui munashantapis tarichishunqui. \p «Llaquish cawajcuna, cushicärinquiman. Tayta Diosninchi yanapaycäshunqui. Cushishalla cawachishunquipaj. \p \v 22 «Wiyacamashayqui-janan runacuna chiquishuptiquisi, ashllishuptiquisi, ricayta mana munashuptiquisi, cushicärinquiman. Nuwatapis runacuna chiquimasha Tayta Diosninchi caćhamash caycaptinsi. \v 23 Imata rurashuptiquisi, sumaj cushicärinquiman. Tayta Diosninchi alli cawayta shuyaraycächishunqui. Unay willacujnincunata alli cawayta tarichishan-jina tarichishunquipaj. Chay wichanpis marca-masiquicuna unay willacujcunata juyupa ñacachiran.» \p \v 24 Waquin runacunatam ichanga Jesús niran: \p «Puchuy-puchuy jananćhu cawajcuna, llaquicärinquiman. Ñacayman Tayta Diosninchi ćhayachishunquipaj. Cay pachaćhu alli cawayta mayna tarishcanqui. \p \v 25 «Micuy jananćhu cawajcuna, llaquicärinquiman. Yargayman Tayta Diosninchi ćhayachishunquipaj. \p «Asicaćhar cawajcuna, llaquinacärinquiman. Ñacayman Tayta Diosninchi ćhayachishunquipaj. Atayparaj waganquipaj. \p \v 26 «Alli ricash cayllata ashijcuna, llaquicärinquiman. Ñacayman Tayta Diosninchi ćhayachishunquipaj. Unay wichanpis llutan willacujcunata alli ricash cayllata ashiptin, marca-masiquicuna llapanmi alli ricaran.» \s1 Chiquicujpita willapashan \r San Mateo 5.38–48; 7.12 \p \v 27 Purïshijnincunata Jesús niran: «Shimïta sumaj wiyacunquiman. Runacuna chiquipäshuptiquisi, llaquipanquiman. Alli ñawiquiwan ricar, yanapanquiman. \v 28 Chapata rurashuptiquisi, Tayta Diosninchita mañacapunqui. Chiquishuptiquisi, mañacapunqui. \v 29 Juc-caj jajllayquićhu lajyashuptiqui, juc-cajlätana camapunqui. Punchuyquita jićhushuptiqui, camsayquitapis jaguipaycunquiman. \v 30 Imatapis mañacushuptiqui, tarichinquiman. Jićhushuptiqui, cutichishunayquita ama shuyaranquimanchu. \p \v 31 «Alli ricashunayquita munashayqui-jina runa-masiquitapis alli ricanquiman. \v 32 Juchaćhu arujcunapis yaćhänacushallanwan llaquipänacun. Yaćhänacushallayquiwan llaquipänacur, ¿rasunpachuraj llaquipayta yaćhanqui? Mana. Aynillanta cutiycächinqui. \v 33 Juchaćhu arujcunapis yanapäcuj-masillanwan yanapänacun. Yanapäcuj-masillayquiwan yanapänacur, ¿rasunpachuraj yanapayta yaćhanqui? Mana. Aynillanta cutiycächinqui. \v 34 Juchaćhu arujcunapis challicuj-masillanwan challinacun achcata ćhasquiyta munar. Challicuj-masillayquiwan challinacur, ¿rasunpachuraj challicuj cayta yaćhanqui? Mana. Aynillanta cutiycächinqui. \p \v 35 «Chiquishuptiquisi, llaquipanquiman. Alli ñawiquiwan ricar, yanapanquiman. Pitapis challir, cutichishunayquitaraj ama shuyaranquimanchu. Chaynuy alli cawashayquipita Llapanta Camaj Tayta Diosninchi sumaj alli ricashunquipaj. Paypa wawan cashayquipis musyacanga. Payga llapan runata llaquipan juchaćhu aruptinsi, mana imasi jucuptinsi. \v 36 Tayta Diosninchi alli shungu cashan-jina llapan runata llaquipanquiman.» \s1 Jamurpaypita tantiyachicushan \r San Mateo 7.1–5 \p \v 37 Jananmanpis Jesús niran: «Runa-masiquita pampaman mana ćhuraptiqui, Tayta Diosninchipis pampaman mana ćhurashunquipächu. Mana llaquipänacuptiqui, Tayta Diosninchipis mana llaquipäshunquipächu. Runa-masiquipa juchanta jungaptiqui, Tayta Diosninchipis juchayquita junganga. \v 38 Runa-masiquita llaquipar yanapaptiqui, Tayta Diosninchipis llaquipäshunquipaj. Yanapäshunquipaj. Payga ima-imata rurashanchitapis ricaycan. Llaquipänacushayquiman-tupu Tayta Diosninchipis llaquipäshunquipaj. Puchuy-puchuy imatapis tarichishunquipaj.» \p \v 39 Tantiyacunanpaj tincuchiypa Jesús niran: «Japra runa japra-masinta manash pushanmanchu. Pushanacur, ishcaninshi ućhcuman shicwan. \v 40 Jipa wamracuna mayur runacuna yarpashanta manash yarpanrächu. Llapanpaj uman aypaptinshi ichanga, mayur runacuna yarpashantana yarpanga. \p \v 41 «Juchaćhu aruycar runa-masiqui llutanta ruraptin, ama jamurpanquimanchu. Quiquiquipa ñawiquićhu cullu jatiraycaptin, ¿jucpa ñawinpita pujrita jurgapunquimanchuraj? Mana. \v 42 Manchäga ñawiquipitaraj culluta jurgunquiman jucpa ñawinpita pujrita jurgapunayquipaj. Juchaynaj-tucuj carcaycanqui. Ñawiquipitaraj culluta jurgunquiman runa-masiquipa ñawinpita pujrita jurgapunayquipaj. Chay-jina juchaćhu cawaycarga, jucpa juchanta ama jurgapanquichu.» \s1 Wayuyninpita ricsichicushan \r San Mateo 7.17–20; 12.33–35 \p \v 43 «Yüra juc casta yürapa wayuyninta mana wayunchu. \v 44 Yürata wayuyninpa ricsinchi. Durashnuta mana wangurpitachu pallanchi. Übasta mana shirapitachu pallanchi. \v 45 Yüra-jina runacunapis ricsican. Tayta Diosninchita manchapacuj runa Tayta Diosninchipa shungun munashallanta ruran. Juchaćhu aruj runam ichanga quiquinpa shungun yarpashallanta ruran. Runa shungun yarpashanman-tupu allitapis, mana allitapis riman.» \s1 Wasi rurajcunawan tincuchishan \r San Mateo 7.24–27 \p \v 46 «¿Imanirtaj: ‹Taytallau Tayta› nimarpis, shimïta mana wiyacunquichu? \v 47-48 Juc runa ćhasquicamar shimïta wiyacuptin, shungü munashanta ruraptin, alli wasita rurajwan tincuchï. Wasita alli rurar, chucruman ćhayashancaman simintuta ujtin. Jinarcur rumiwan simintuta jallarachin. Chaymi llujlla ćhayarsi, wasita mana jućhuchinchu. \v 49 Shimïta mana wiyacujcunatam ichanga ñushya allpallaman wasinta jatarachijwan tincuchï. Chaymi llujlla ćhayar, jućhurachin. Wasinpis ushyacäcun.» \c 7 \s1 Capitanpa uywayninta Jesús allchacächishan \r San Mateo 8.5–13; San Juan 4.43–54 \p \v 1 Runacunata willapäcuriycur, Cafarnaún marcaman Jesús cuticuran. \v 2 Chay marcaćhu Roma murucucunapa capitannin juyaran. Capitanpa cuyay uywaynin juyupa jishyaycaran. Wañunaycaran. \v 3 Chaymi Jesús ćhayamushanta mayar, mayur Israel runacunata capitan caćhacuran: «Jesústa ruwacamuy. Uywaynïta allchacächinanpaj shamuchun» nir. \v 4 Mayur runacuna Jesúsman ćhayar, änir mañacuran: «Tayta, capitanta yanapaptiqui, alli canga. Uywayninta allchacächiy, ari. \v 5 Israel runa captinchisi, alli ñawinpa ricamanchi. Quiquinmi shuntacäna wasitapis rurachisha» nir. \p \v 6 Chaynuy niptin, capitanpa wasinpana Jesús aywäshiran. Wasiman yaycupaycaptin, mincaynincunata capitan caćharan: «Tayta Jesús, wasïman ama ćhayamunquimanchu. Manacaj runa car, pingacü. \v 7 Chaymi quiquïpis mana shamushcächu. ‹Allchacächun› niptiqui, uywaynï allchacäcunga. Mana aywanayquirächu. \v 8 Nuwapis jucpa maquinćhu juyä. Quiquïpis maquïćhu murucucunata purichï. Chaymi: ‹Shamuy› niptï, shamun. ‹Ayway› niptï, aywan. Llapan mincaynï shimïta wiyacun» nir. \p \v 9 Capitanpa shiminta wiyar, Jesús jatunpa cushicuran. Jatirpaj runacunatana niran: «Jäpa runa caycarsi, llapan shungunwan chay capitan manchapacaman; Israel-masinchicunam ichanga janan shungulla.» \p \v 10 Chaura capitanpa caćhancuna cuticäriran. Wasinman ćhayar, capitanpa uywayninta allchacashtana tariran. \s1 Biyüdapa wamranta Jesús allchacächishan \p \v 11 Manasi aycällatana Naím marcaman Jesús aywaran. Purïshijnincunapis, runacunapis may-may aywäshiran. \v 12 Marcaman ćhayaycashanćhu chay-chicaj runa ayata apaycajwan tincuran. Juc biyüdapa japallan wamran wañush caran. \p \v 13 Biyüdata llaquipar, Jesús niran: «Mamallau mama, ama wagaynachu, ari.» \v 14 Matancajcunata ićhicachir quirmata yataycur, niran: «Müsitu, ricchapacuy.» \v 15 Chaura müsupis cawaricurcur, rimapacuranna. Mamantana Jesús niran: «Catay wawayqui. Cawarishana.» \p \v 16 Runacuna sumaj mancharicäcuran. Tayta Diosninchitapis alliman ćhuraran: «Wawan caycaptinchi, Tayta Diosninchi yanapaycämanchi. Munayniyuj willacujninta caćhamusha» nir. \v 17 Judea quinran runacunapis, chimpan quinranćhu tiyaj runacunapis ayata Jesús cawarachimushanta mayaran.\fig San Lucas 7.11–17|src="DN00449B.TIF" size="span" loc="Luke 7.11-17" ref="SAN LUCAS 7:17" \fig* \s1 Ushyachicuj Juanpa purïshijnincuna tapucushan \r San Mateo 11.2–19 \p \v 18 Quiquinpa purïshijnincuna willaptin, Ushyachicuj Juanpis Jesús ima-imata rurashallanta musyaran. Chaymi ishcaj purïshijninta jayarcachir, caćhacuran: \v 19 «Jesústa tapumuy: ‹¿Jamchush Tayta Diosninchi caćhamushan Washäcuj caycanqui? ¿Juctarächush shuyäcärishaj?› nir.» \v 20 Juanpa caćhancuna ćhayar, änir tapuran: «Tayta Jesús, Ushyachicuj Juan caćhamasha. ¿Jamchush Tayta Diosninchi caćhamushan Washäcuj caycanqui? ¿Juctarächush shuyäcärishaj?» nir. \p \v 21 Juanpa caćhancuna ćhayaptin, jishyaćhucunata, supay pucllacushancunata, japracunata Jesús allchacaycächiran. \v 22 Chaymi tapuptin, niran: «Jucta ama shuyanquimanchu. Manchäga llapan ricashayquita, llapan wiyashayquita Juanta willar ninqui: \q1 ‹Japracuna ricaycanna. \q1 Wijrucunapis alli puriycanna. \q1 Jaraćhu jishyajcunapis allchacaycanna. \q1 Upacunapis wiyaycanna. \q1 Wañushcunapis cawariycanna. \q1 Pishipacujcunatapis Tayta Diosninchipa alli willapanta willapäcuycanna.› \q1 \v 23 Chaymi Tayta Diosninchipa caćhan cashäta mana wasguijcuna sumaj cushicärinman. Imaman ćhayaptinsi, paycunata Tayta Diosninchi sumaj yanapan.»\f * \fr 7:23 \ft Isaías 29.18; 35.5–6.\f* \p \v 24 Chaura Ushyachicuj Juanpa caćhancuna cuticuriptin, juturashan runacunata Jesús niran: «Jamcunapis chunyaj pachaman aywar, Juanpa shiminta wiyarayquim, ¿au? Payga imatapis mana manchacujchu. Mana ishcay-quimsatachu rimaj. \v 25 ¿Imamanraj aywashcanqui? ¿Alli müdanashtachu tarishcanqui? Mana. Alli müdanashta achic-achicyaycaj wasillaćhu juyaycajta tarinqui. Jatun auturdäcunalla alli-alliga cawan. \v 26 ¿Pï runataraj ashishcanqui? Chunyaj pachaćhu Juanpa shiminta wiyaycur, Tayta Diosninchipa willacujnin cashanta tantiyacärishcanqui. Payman waquin willacujcunapis mana tincuranchu. \v 27 Juanta caćhamunanpaj unayna Tayta Diosninchi musyachicuran. Shiminćhu nin: \q1 ‹Caćhäta ñaupapäshunayquipaj juc runata ñaupachishaj. \q1 Runacunata willapäcungapaj camaricushalla shuyaräshunayquipaj› nir.\f * \fr 7:27 \ft Malaquías 3.1.\f* \p \v 28 «Sumaj wiyaycallämay. Chay-chicaj runa carsi, Ushyachicuj Juanman mayganpis mana tincunchu. Chaypis maygan runa mana alli ricash caycaptinsi, Tayta Diosninchipa maquinćhu cawajcunaman Juanpis mana tincunchu. \p \v 29 «Juanpa shiminta wiyacur, runacuna llapan-yupay ushyacuran. Jillayta shuntaj chiqui runacunapis Tayta Diosninchipa shiminta ćhasquir, juchapita wanacurcur ushyacäriran. \v 30 Fariseucunawan Moiséspa shiminta yaćhajcunam ichanga mana ushyacuranchu. Tayta Diosninchi llaquipaycaptinsi, mana wiyacuranchu. Maquinćhu puriyta mana munar, wasguiparan.» \p \v 31 Chaymi wiyächipar Jesús niran: «Canan wichan runacunata, ¿imawanraj tincuchïman? \v 32 Yupay-tucuj wamracunawanćhi tincuchishaj. Upa wamracuna-jina mana imatapis tantiyacunchu. \q1 ‹Cushicuywan jachwashun› nir quïnata tucapaptinpis, mana jachwanchu. \q1 ‹Llaquicuywan wagashun› niptinpis, mana waganchu. \p \v 33 «Chay-jina Ushyachicuj Juan, tantata mana micujchu. Bïnutapis mana mallishachu. Chaypis Juanta ashllishcanqui: ‹Supay pucllacusha› nir. \v 34 Nuwatapis Tayta Diosninchi caćhamasha. Llapanta micü. Bïnutapis upü. Chaypis ashllircaycämanqui: ‹Shincanan-raycullar, paćhan-raycullar purin. Juchaćhu arujcunawanpis, jillayta shuntaj chiqui runacunawanpis purin› nir. \v 35 Imata rimarsi, Tayta Diosninchi yarpashanta pipis mana chapanmanchu. Shiminta wiyacujcunaga ricsipalla cawan.» \s1 Fariseu runa Simónpa wasinman Jesús aywashan \p \v 36 Juc junajćhu fariseu Simón jutiyuj runa Jesústa jayachiran: «Micupacuj aywashun» nir. Chaymi wasiman ćhayar, Jesúspis micupacunanpaj jamacuycuran. \v 37 Jesús micupacuycashanta mayar, marca-pingay warmipis butïlla pirjümin aptash ćhayaran. \v 38 Jesúspa ćhaquinman jamacuycur, sumaj wagaran. Wiguinpis Jesúspa ćhaquinta ushmaran. Ajchanwan chaquichipuran. Mucharan. Jananmanpis pirjümita jaycapuriran. \v 39 Jayachij fariseu runana yarparan: «Tayta Diosninchipa willacujnin carga, jucha-sapa warmi cashanta Jesús musyanman. Yatananpitapis witicunman» nir. \p \v 40 Yarpashanta tantiyar, Jesús niran: «Simón, mä, tapucushayqui.» Niptin, Simónpis niran: «¿Imallataraj, Tayta?» \p \v 41 Tincuchiypana Jesús niran: «Ishcaj runash juc runapa jagan caran. Jucninshi pichga paćhacta (500) jaga-tucuran, jucninnash pichga ćhuncallata (50). \v 42 Jagan cutichiyta mana camäpacuptinshi, ishcaninta niran: ‹Jaganchi ushyaräcuchun. Ama cutichimaynachu› nir. Cananga mä, willamay. ¿Maygantaj jillayyuj runata sumaj llaquinga?» \p \v 43 Tapuptin, Simón niran: «Achcata jaga-tucush-cajćhi, Tayta.» Jesúsna niran: «Au. Rasullanta rimarcushcanqui.» \v 44 Warmita ricärir, niran: «Simón, cay warmita ricacunquiman. Wasiquiman ćhayamuptï, ćhaquïta mayllacunäpaj yacuta mana camapämashcanquichu. Cay warmim ichanga wiguinwanraj ćhaquïta chajchurcur ajchanwan pichapämasha. \v 45 Ćhayamuptï, mana wamayämashcanquichu. Cay warmim ichanga sumaj wamayämasha. Jamaycushäpita-pacha ćhaquïtaraj muchasha. \v 46 Ćhayamuptï, umäta wirawan mana pajpapämashcanquichu. Cay warmim ichanga pirjümitaraj ćhaquïman jaycapamasha. \v 47 Sumaj tantiyacunquiman. Marca-pingay captinsi, warmipa juchantapis llapanta Tayta Diosninchi jungasha. Chaymi sumaj llaquipäman. Juchaynaj-tucujcunam ichanga janan shungulla Tayta Diosninchita manchapacun.» \p \v 48 Jinarcur warmita niran: «Llapan juchayquita jungashcä.» \v 49 Simónpa wasinćhu juturaj runacuna Jesúspa shiminta wiyar, yarpaćhacuran: «¿Piraj cay runa? Jucha aparicushantapis jungacächin» nir. \v 50 Jesúsna warmita niran: «Yupachicamashayquipita Tayta Diosninchipa maquinćhüna cawaycanqui. Paymi yanapäshunqui allilla cawanayquipaj. Cuticuyna.» \c 8 \s1 Jesústa yanapaj warmicunapita rimashan \p \v 1 Marcan-marcan purir ćhunca ishcaywan caćhancunawan Jesús willapäcuran: «Maquinćhu cawananchipaj Tayta Diosninchi shuyaraycämanchi» nir. \v 2 Allchacächishan warmicunapis Jesústa yanapar puriran. Magdalena Maríapis purïshiran. Paypita janćhis supayta Jesús jargush caran. \v 3 Susanapis, Juanapis, waquin warmicunapis purïshiran. Juanaga mandaj Herodespa capuralnin Cuzapa warmin caran. Warmicunaga charashancunawan Jesústa tarichiran. \s1 Murupacujman tincuchiypa willapashan \r San Mateo 13.1–9; San Marcos 4.1–9 \p \v 4 Juc junajćhu chay-tucuy marcapita runacuna jutucaran Jesústa ricäcunanpaj. Chay-chicajta ricar tincuchiypa willapar, Jesús niran: \p \v 5 «Juc runash murupacuj aywaran. Machiptinshi, waquin muru caminuman ćhayasha. Caminuman ćhayajta runacuna lluchcar ushyasha. Pichuysacunapis pashacurcusha. \v 6 Waquin murunash jarapshu allpaman ćhayasha. Jarapshu captinshi juclla wiñarsi, chaquicäcusha. \v 7 Waquin murunash shata-shataman ćhayasha. Shata atayäcurcurshi, muru wiñamujtapis jarwashtärachisha. \v 8 Waquin murunash alli allpaman ćhayasha. Sumajshi wayusha. Waquin juc murullapitash juc paćhacta (100) wayusha.» \p Willapäcuriycur, wiyächipaypa Jesús niran: «Rinriyujmi canqui. Tantiyacunquiman.» \s1 Tincuchiypa willapashanpita tantiyachishan \r San Mateo 13.10–17; San Marcos 4.10–12 \p \v 9 Purïshijnincuna Jesústa tapuran: «Tincuchiypa willapäcushayquita mä, tantiyachimay» nir. \v 10 Jesúsna niran: «Mayna tantiyachishcaj: ‹Maquinćhu cawananchipaj Tayta Diosninchi shuyaraycämanchi› nir.\f * \fr 8:10 \ft Isaías 6.9–10.\f* Paypa shungun munashanta sumaj tantiyachishcaj. Mana wiyacujcunatam ichanga tincuchiyllapa tantiyachï wiyaycarpis, ricaycarpis, mana tantiyacunanpaj. \s1 Murupacujpita tantiyachishan \r San Mateo 13.18–23; San Marcos 4.13–20 \p \v 11 «Tincuchiypa willapashäta sumaj tantiyacuy. Muruga Tayta Diosninchipa shiminwan tincun. \v 12 Caminuna chucru shungu runawan tincun. Chucru shungucuna Tayta Diosninchipa shiminta wiyarpis shungunman mana ćhayaptin, mana tantiyacunchu. Chaymi yangalla tantiyacushallantapis supay jungaycachin Tayta Diosninchipita witicunanpaj. Witicur, Tayta Diosninchita mana wiyacunchu. Maquinćhüpis mana cawanchu. \v 13 Jarapshu allpana janan shungu runawan tincun. Paycuna cushi-cushilla Tayta Diosninchipa shiminta ćhasquicun. Chaypis mana sapichashan-jina janan shungulla. Chaymi Tayta Diosninchita wiyacushan-janan ñacaycuna ćhayapuptin, witicurin. Mana ićhipunchu. \v 14 Shata wiñanan allpana tincupacaj runawan tincun. Paycuna Tayta Diosninchipa shiminta wiyan. Wiyarsi, imapäpis alläpa yarpaćhacur, jillayllata ashir, shungun munashallanta ashir, tincupacan. Chaymi Tayta Diosninchipa shiminta wiyash carsi, Tayta Diosninchipa shungun munashanta mana ruranchu. \v 15 Alli allpana wiyacuj runawan tincun. Paycuna alli shungu cashpan Tayta Diosninchipa shiminta sumaj tantiyacur, manchapacur cawan. Ñacarpis, Tayta Diosninchipita mana witicunchu. Chaymi juc murulla alli wayushan-jina allita rurar cawan.» \s1 Achquiwan tincuchiypa willapashan \r San Marcos 4.21–25 \p \v 16 Jananmanpis Jesús niran: «Achquita ratarcachir, manash pipis manca rurinman, cäma ćhaquinman ćhuranmanchu. Manchäga patacmanshi ćhuran llapanta achicyänanpaj. \v 17 Willapashätapis imayllasi llap-llapanmi tantiyacunga. Mana pacacangachu. \v 18 Chaymi sumaj tantiyacunquiman. Wiyacuptin, pitapis Tayta Diosninchi sumaj tantiyachinga. Mana wiyacujcunatam ichanga ichicllata tantiyashallantapis, jungaycachinga.» \s1 Mamanwan wauguincuna Jesústa ashishan \r San Mateo 12.46–50; San Marcos 3.31–35 \p \v 19 Rimaycaptillan, Jesúspa mamanwan wauguincuna ćhayaran. Ichanga achcaj runa caycaptin, tincuyta mana camäpacuranchu. \v 20 Chaymi juc runa willaran: «Tayta Jesús, mamayquiwan wauguiquicunash jawaćhu shuyarpaycäshunqui. Jamwan tincuytash munaycan» nir. \v 21 Jesúsna niran: «Tayta Diosninchipa shiminta wiyacujcunaga pï-maypis mamäwan wauguïcunawanmi tincun.» \s1 Wayranpawan tamyata Jesús ćhawachishan \r San Mateo 8.23–27; San Marcos 4.35–41 \p \v 22 Juc junajćhu: «Yacu püsuta chimpashun» nir purïshijnincunawan-ima Jesús bütiman jigaran. \v 23 Aywarcaycashanćhu Jesús puñucäcuran. Puñucäcushancaman shucucuy wayra ricacamusha. Yacu büchiypa-büchir bütiman yaycuycaran. Wañuy jananćhu caycaran. \v 24 Chaura purïshijnincuna Jesústa ricchachiran: «Tayta Jesús, wañuy jananchićhüna» nir. Jatarcur, yacutawan wayrata Jesús piñacuran. Piñacuptin, shucucuy wayra ćhawacäcuran. Yacupis puñucäcuran. \p \v 25 Purïshijnincunatana niran: «¿Imanirtaj mancharinqui? ¿Janan shungullachu Tayta Diosninchiman yupachicunqui?» Purïshijnincuna quiquin-pura parlanacäriran: «¿Piraj cay runa? Piñacuriptin, shucucuy wayra ćhawacäcun. Yacupis puñucäcun» nir. \s1 Gerasa quinranćhu supay pucllacushan runata Jesús allchacächishan \r San Mateo 8.28–34; San Marcos 5.1–20 \p \v 26 Püsuta chimpar, Gerasa quinranman purïshijnincunawan Jesús ćhayaran.\f * \fr 8:26 \ft Chay quinranta waquin runa ricsij: «Gerasa» nir; waquinna: «Gadara» nir.\f* Chay quinran Galilea marca chimpanćhu caran. \v 27 Bütipita llucshiriptin, Gerasa runa Jesústa ćhayapuran. Chay runa supaypa maquinćhu purir, jalapaćhalla puricuj. Wasićhüpis mana juyajchu. Manchäga pantyunllaćhu juyäcuj. \v 28 Jesústa ricar ñaupanćhu jungurpacuycur, japariran: «Llapanta Camaj Tayta Diosninchipa Wawan Jesús, ¿imanirtaj ashipämanqui? Ama ñacaycachimaychu» nir. \p \v 29 Jesús jarguptin, supaycuna japarish caran. Pucllacush captin, runa juyuyash caran. Cadinawan maquin-ćhaquinta wancurcur runa täpaptinpis, raćhirij. Chunyaj pachamanpis supay apacuj. \p \v 30 Chaura: «¿Imanirtaj ashipämanqui?» niptin, Jesús tapuran: «¿Imataj jutiqui?» nir. Tapuptin, chay-chicaj supay cashpan: «Batallun jutï» niran. \v 31 Jesústa llapan supay mañacuran: «Chacaj pachaman ama jitarpaycamaychu, ari» nir. \v 32 Chagapa janallanćhu chay-chica cuchi pagupacurcaycaran. Chaymi supaycuna Jesústa mañacuran: «Cay runata caćharir, cuchicunatana pucllacushaj» nir. Chaynuy mañacuptin, Jesús auniran. \v 33 Auniptin runata caćhariycur, cuchicunata pucllacuran. Cuchicunana jishyayar, chagapita yacuman jigapurcuran. Shugupacaypa llapan wañuran. \p \v 34 Chaura chayta ricar, cuchi michijcuna juclla marcanman jishpicäriran. Aywaycur, ćhacracunaćhüpis, marcaćhüpis imallata ricashantapis llapanta willacuran. \v 35 Runacuna ricäcuj aywacullaran. Jesúsman ćhayar, supaycuna pucllacushan runata allchacashta tariran. Müdanashana caycaran. Jesúspa ñaupallanćhu jamaraycaran. Chaynuyta ricaycur, juyupa manchariran. \p \v 36 Ricajcuna ćhayamuj runacunata willaparan supay pucllacushan runata Jesús imanuypa allchacächishantapis. \v 37 Gerasa marca runacuna manchacur, Jesústa niran: «Tayta, cay marcapita aywacuy, ari.» Niptin bütiman jigarcur, cuticuran. \p \v 38 Mana llucshiptillan, allchacaj runa Jesústa mañacuran: «Pushacamay, Tayta» nir. Jesúsna \v 39 niran: «Mana camacanchu. Wasiquiman cuticuy, ari. Llapan runata willapanquiman: ‹Tayta Diosninchi yanapämasha› nir.» Chaura marcanman cutircur, willacuran: «Jesús allchacächimasha» nir. \s1 Jairupa wamrantapis, yawar-apaywan jishyaj warmitapis Jesús allchacächishan \r San Mateo 9.18–26; San Marcos 5.21–43 \p \v 40 Chaura püsu chimpanman Jesús ćhayaptin, shuyaj runacuna sumaj cushicuran. \v 41 Niycaptillan, Jairo ćhayaran. Payga shuntacäna wasićhu mayur runa caran. Jungurpacuycur, Jesústa mañacuran: «Tayta, wasïman aywashun. \v 42 Japallan warmi wamrä wañucuycan. Ćhunca ishcaywan watayujllarämi» nir. \p Jairuwan aywaycaptin achcaj runa aywar, Jesústapis quićhquiparan. \v 43 Ćhunca ishcaywan watana yawar-apaywan jishyaj warmipis tallucash aywaycaran. Warmiga jampicujcunawan jampicur, imancunatapis ushyapacaran. Pipis mana allchacächiranchu. \v 44 Chaymi jipallanpita tariparcur, Jesúspa müdananta yataycuran. Yataycuptillan, yawar-apaynin ćhawacäcuran. \v 45 Chaura Jesús tapucuran: «¿Pitaj yataycamasha?» nir. Niptin, llapan runa niran: «Mana nuwachu. Mana nuwachu.» Pedruna niran: «Achcaj runa quićhquipaycäshuptiqui, ¿imanirtaj tapumanqui: ‹¿Pitaj yataycamasha?› nir?» \v 46 Jesúsna niran: «Shuyninpa pipis yataycamasha. Yatamajtaga munaynïwanmi allchacächishcä.» \p \v 47 Warmina pacacuyta mana camäpacur, sicsicyaycar Jesúspa ñaupanman jungurpacuycuran. Llapanpa ñaupanćhu juyupa jishyashantapis, Jesúspa müdananta yataycur allchacäcushantapis willacuran. \v 48 Jesúsna niran: «Wawallau wawa, yupachicamashayquipita allchacashcanqui. Mana yarpaćhacullarna, wasiquiman cuticuy.» \p \v 49 Jesús rimayta mana ushyaptillan, Jairupa wasinpita caćha ćhayamuran. Jairuta niran: «Tayta, wamrayqui wañucäcushana. ¿Imapänataj tayta Jesústa pushanquipis?» \v 50 Nishanta wiyar, Jesús niran: «Tayta Jairo, ama llaquicuychu. Nuwaman yupachicamanquiman. Wamrayqui allchacanga.» \p \v 51 Jairupa wasinman ćhayaptin, aya chutarashanman yaycuchiran wañucuj wamrapa maman-taytanta, Pedruta, Santiaguta, Juanta. Waquincunatana mana yaycuchiranchu. \v 52 Wasi puncućhu runacuna wagarcaycaran. Atarcaycaran. Jesúsna niran: «Ama wagaychu. Wamra mana wañushachu. Manchäga puñucashalla caycan.» \v 53 Täpajcuna wamra rasunpa wañushanta musyashpan Jesústa asiparan. \v 54 Wañush wamra jipashta maquinpita charircur, Jesús niran: «Wamra, ricchay.» \v 55 Chaura alman cutiptin, cawaricurcuran. Cawaricurcuptin, niran: «Jaray.» \v 56 Wamrapa maman-taytan juyupa manchariran. Jesúsna niran: «Wamrayquita cawarachishäta pitapis ama willapanquichu.» \c 9 \s1 Ćhunca ishcaywan caćhancunata Jesús caćhacushan \r San Mateo 10.5–15; San Marcos 6.7–13 \p \v 1 Ćhunca ishcaywan caćhancunata shuntaycur cargunman ćhuraycur, Jesús niran: «Nuwapita munayniyuj caycanqui supaycunata jargunayquipäpis, jishyaćhucunata allchacächinayquipäpis.» \v 2 Nircur caćharan Tayta Diosninchipa shiminta willapäcunanpaj, jishyaćhucunata allchacächinanpaj. Caćhar niran: «Willapäcur ninqui: ‹Maquinćhu purichimänanchipaj Tayta Diosninchi shuyaraycämanchi› nir. \v 3 Purir, imatapis ama apanquichu. Ama apanquichu: garutiquitasi, jipiquitasi, mircapayquitasi, jillayniquitasi, rucanayquitasi. \v 4 Juc wasiman pachacur, jucläpa aywacushayquicaman jinallanćhu pacharäcunqui. \v 5 Ćhayashayqui marcaćhu mana ćhasquishuptiqui, ćhaquiquita pichacurir aywacunqui: ‹Mana ćhasquicamashayquipita ñacayman ćhayanquipaj› nir.»\f * \fr 9:5 \ft San Mateo 10.14 tantiyachicushanta ricay.\f* \p \v 6 Chaymi marcan-marcan purir caćhancuna Tayta Diosninchipa shiminta willapäcäriran. Jishyaćhucunatapis allchacaycächiran. \s1 Ushyachicuj Juanta wañuchishan \r San Mateo 14.1–12; San Marcos 6.14–29 \p \v 7 Chay wichan Galilea marcacunata mandaj Herodespis Jesús ima-imata rurashantapis mayaran. Ichanga tantiyayta mana atiparanchu. Jesús pï cashanta mana musyar, runacuna wichaypa-uraypa rimar niycaran: «Ushyachicuj Juanćhi wañushanpita cawarimusha.» \v 8 Waquinshi nircaycaran: «Willacuj Elíasćhi.» Waquinnash niycaran: «Unay willacujcunaćhi maygan carsi, cawarimusha.» \v 9 «Ushyachicuj Juanćhi cawarimusha» niptin, mandaj Herodes niran: «Ushyachicuj Juanpa umanta quiquï ruguchish caycaptï, ¿piraj chay Jesús? Chay runata ricsicüman» nir Jesúswan tincuyta sumaj munaran. \s1 Pichga waranga runata Jesús jarashan \r San Mateo 14.13–21; San Marcos 6.30–44; San Juan 6.1–14 \p \v 10 Caćhancuna willapäcur purishanpita Jesúsman cutiran. Imata rurashancunatapis willaran. Jesúsna paycunata pushacurcur, Betsaida marcaman aywacuran: «Yata juyapärishun» nir. \v 11 Shuyninpa aywacuptinsi aywashanta musyar, chay-chicaj runa Jesústa tariparan. Jesúsna tucuy-jinanpa tantiyachiran Tayta Diosninchipa maquinćhu cawananpaj. Jishyaćhucunatapis allchacächiran. \p \v 12 Pacha chacanaycaptin, purïshijnincuna Jesústa niran: «Chunyaj pachaćhu carcaycanchi. Runacuna marcacunaman micuy ashij aywacuchun. Pachacunanpäpis ashimunman.» \v 13 Chaynuy niptin, Jesús niran: «Jamcuna jaranquiman.» Paycunana niran: «Pichga tantallatawan ishcay piscädullata charaycä. Chay-chicaj runata jarananchipaj, ¿tanta rantimuj aywanätarächu munanqui?» \v 14 Runacuna pichga waranga-ima (5,000) juturpaycaran. Chaypis purïshijnincunata Jesús niran: «Llapan runata pichga ćhunca-caman (50) jamachiy.» \p \v 15 Jesúspa shiminta wiyacur, llapanta jamachiran. \v 16 Jesúsna pichga tantatawan ishcay piscäduta aptarcur, mañacuran: «Taytallau Tayta, ima allish tarichillämashcanqui» nir. Nircur tantacunata paquircur-paquircur, piscäduta raćhircur-raćhircur, purïshijnincunata macyaran llapanta jarananpaj. \v 17 Runacuna puchupacushancaman micuran. Micucurcuptin, puchupacushanta ćhunca ishcaywan (12) canista juntataraj shuntaran. \s1 Jesús Washäcuj cashanta Pedro rimaricushan \r San Mateo 16.13–19; San Marcos 8. 27–29 \p \v 18 Juc junajćhu Jesús quiquillan Tayta Diosninchita mañacuycaran. Niycashanćhu purïshijnincunata tapuran: «Runacunapaj, ¿pitaj cä?» nir. \v 19 Paycuna niran: «Waquin runash nin: ‹Ushyachicuj Juan.› Waquinnash nin: ‹Elías.› Waquinnash nin: ‹Pï carpis, Tayta Diosninchipa unay willacujnin canga. Cawarircamurćhi puriycan.› » \v 20 Chaura quiquincunata Jesús tapuran: «Jamcunapäga, ¿pitaj cä?» nir. Pedruna niran: «Washäcujmi canqui. Tayta Diosninchi caćhamushcashunqui.» \v 21 Chaura Jesús sumaj piñaparan: «Tayta Diosninchi caćhamashan Washäcuj cashäta pitapis ama willapanquichu» nir. \s1 Wañuyman ćhayananta Jesús musyachicushan \r San Mateo 16.20–28; San Marcos 8.30–9.1 \p \v 22 Purïshijnincunata Jesús niran: «Tayta Diosninchi caćhamasha. Chaypis sumajraj ñacashaj. Mayur runacunapis, mayur cüracunapis, Moiséspa shiminta yaćhajcunapis wasguimanga. Wañuchimanga. Chaypis quimsa junajta Tayta Diosninchi cawarachimanga.» \p \v 23 Jinarcur llapan runata Jesús niran: «Pipis purïshimayta munar, quiquinpa shungun munashanta ama ruranmanchu. Manchäga nuwa-janan ñacachiptinsi, rusćhu wañuchiptinsi, waran-waran shimïta wiyacuchun. \v 24 Ñacaytapis, wañuytapis manchacur maquïćhu puriyta mana munar, ushyacayman ćhayangapaj. Maquïćhu purir llapanninta jaguijcunam ichanga imaycamanpis Tayta Diosninchipa maquinćhu cawanga. \v 25 Sumaj rïcuyayta tarirpis ushyapacayman ćhayaptin, rïcu cayninga, ¿imapäraj alli? Llapan imancunapis ushyacanga. Quiquinpis ñacayman ćhayanga.» \p \v 26 «Tayta Diosninchi caćhamasha. Pipis shimïta mana wiyacushpan wasguimaptin, nuwapis janaj pachapita achic-achicyaycar cutimur, wasguishaj. Cutimuptï, Tayta Diosninchipa anjilnincunapis achic-achicyaycar yanagämanga. \v 27 Sumaj tantiyacunquiman. Tayta Diosninchi llapan runata maquinćhu purichinga. Chaynuy cananta waquinniqui manaraj wañullar ricanquipaj.» \s1 Juc-nirajman Jesús ticracurishan \r San Mateo 17.1–8; San Marcos 9.2–8 \p \v 28 Chaypita pusaj junajta-ima Tayta Diosninchita mañacuj Jesús aywaran. Pedruta, Santiaguta, Juanta pushacurcur, puntaman jigaran. \v 29 Tayta Diosninchita mañacuycaptin, Jesúspa jajllanpis, müdananpis achic-achicyaj yurajman ticracuriran. \v 30-31 Unay willacuj Moiséswan Elíaspis ricaripuran. Paycunapis achic-achicyaycaran. Jesúswan parlaycaran. Cay pachapita aywacur Jerusalén marcaćhu imaman ćhayanantapis Jesústa willaparan. \p \v 32 Niycashanćhu Pedro, Santiago-ima, Juan-ima puñucäcuran. Ricchapacurirmi ichanga, achic-achicyaycajta Jesústapis, ishcaj runacunatapis ricaran. \v 33 Moiséswan Elías aywacuyta jallaycuptin, mana yarpaćhacullar Pedro rimariran: «Tayta Jesús, cayćhüga alli juyäcuymi. Quimsa tacmata rurarishaj: jucta jampaj, jucta Moiséspaj, jucta Elíaspaj.» \p \v 34 Pedro rimaycaptillan, quimsanta pucutay chapacurcuran. Jesúspa purïshijnincuna juyupa manchariran. \v 35 Pucutay rurinpita Tayta Diosninchi nimuran: «Jesúsga Wawämi. Payllata acracushcä. Shiminta wiyacuy.» \p \v 36 Rimashan ćhawacäcuptin, quiquillantana Jesústa ricaran. Chay wichan quimsaj purïshijcuna imata ricashantapis mana willacuranchu. \s1 Supay pucllacush wamrata Jesús allchacächishan \r San Mateo 17.14–21; San Marcos 9.14–29 \p \v 37 Warannin junaj puntapita yarpamuptin, achcaj runa Jesústa taripaj aywaran. \v 38 Runa ćhaupinpita juc runa jayacuran: «Tayta Jesús, yanapaycallämay. Wawämi ñacaycan. Chaylla wamräpis. \v 39 Charir, supay japarächin. Tapsir ushyan. Pushgayta ajtuchin. Sajtar ushyan. Mana caćharinchu. \v 40 Supayta jargunanpaj waquin purïshijniquicunata mañacurä. Ichanga mana camäpacuranchu» nir. \v 41 Chaynuy mañacuptin, Jesús niran: «Jamcuna Tayta Diosninchiman mana yupachicunquichu. Juchallaćhüpis aruycanqui. ¿Imaycamanraj tantiyachishayqui? Mana yupachicamaptiqui, yamacashcä.» Nircur wamrapa papäninta niran: «Wamrayquita mä, apamuy» nir. \p \v 42 Wamranta ćhayaycächiptin, supay pampaman sajtariran. Tapsir ushyariran. Chaymi supayta Jesús piñacuran. Piñacuriptin, supay aywacuran. Chaura wamrana allchacäcuran. Allchacashtana papäninwan tincuchiran. \v 43 Tayta Diosninchi allchacächishanta ricar, llapan runa mancharisha: «¿Imatataj ricanchi? Tayta Diosninchi munayniyuj, ¿au?» nir. \s1 Wañuyman ćhayananta yapay Jesús musyachicushan \r San Mateo 17.22–23; San Marcos 9.30–32 \p Runacuna mancharish caycaptin, purïshijnincunallata Jesús niran: \v 44 «Rimashäta sumaj wiyacunqui. Ama junganquichu. Tayta Diosninchi caćhamasha. Chaypis juc runa charimar, juyu runacunapa maquinman ćhayachimanga.» \p \v 45 Purïshijnincunam ichanga mana tantiyaranchu. Tayta Diosninchi mana camacächiptin, tantiyacuyta mana camäpacuranchu. Tapucuytapis manchacuran. \s1 Alli ricash cayta ashijcunapita tantiyachishan \r San Mateo 18.1–5; San Marcos 9.33–37 \p \v 46 Juc junaj Jesúspa purïshijnincuna mayur runa cayta ashir, piñanacuran. \v 47 Shungun munashanta tantiyar, juc wamrata Jesús jayaran. Lädullanman ićhiycachir, \v 48 niran: «Pipis yupachicamashan-janan wamracunata alli ricar, nuwatapis alli ricaman. Alli ricamarga, caćhamaj Tayta Diosninchitapis alli rican. Chaymi sumaj tantiyacunquiman. Pampaman ćhurash runacunata alli ricarraj, mayur runa cayman ćhayanquipaj.» \s1 Tincupäcujwan yanapäcujpita rimashan \r San Marcos 9.38–40 \p \v 49 Juan Jesústa niran: «Tayta, nimashayquinuylla supayta jarguycajta ricapäcushcä. Chaypis mana purïshimaptinchi, mićhapäcushcä.» \v 50 Jesúsna niran: «Ama mićhanquimanchu. Mana chiquimashpanchi yanapaycämanchi.» \s1 Santiagutawan Juanta Jesús piñacushan \p \v 51 Tayta Diosninchi janaj pachaman shuntananpaj wallcana pishiptin, Jerusalén marcaman aywananpaj Jesús camaricuran. \v 52 Ñaupanta caćhacuran: «Pachacunanchipaj Samaria quinranćhu camaricunqui» nir. \v 53 Jerusalén marcaman aywaycashanta musyarmi ichanga Samaria runacuna pachächiyta mana munaranchu. \v 54 Chaura purïshijnin Santiaguwan Juan niran: «Tayta Jesús, Samaria runacunata nina tamyawan ushyarachishun, ¿au?»\f * \fr 9:54 \ft Waquin Bibliaćhu 2 Reyes 1.9-ta yarpärir nin: «Elías unay rurashan-jina.»\f* \v 55 «Ushyarachishun, ¿au?» tapuptin, Jesús piñacuran.\f * \fr 9:55 \ft Waquin Bibliaćhu yapar nin: «Tayta Diosninchi yarpashanta mana tantiyanquichu. Tayta Diosninchi caćhamaptin, mana runacunata illarachinäpächu shamushcä; manchäga runacunata jishpichinalläpaj» nir.\f* \v 56 Chaypita juclä marcapa aywacäriran. \s1 Jesúswan puriyta munajcuna \r San Mateo 8.19–22 \p \v 57 Aywacurcaycaptin, juc runa Jesústa niran: «Tayta, aywashayquipa aywayta munä. Maypapis purimushun.» \v 58 Jesúsna niran: «Atujcunapis maćhayninćhu tiyan. Pichuysacunapis jishuyuj. Nuwapam ichanga Tayta Diosninchipa caćhan captïsi, mayman ćhayanäpäpis wasï mana canchu.» \p \v 59 Juc runatapis Jesús niran: «Purïshimay.» Chaura mana munaranchu: «Tayta, papänïtaraj ricashaj. Wañucuptin, pampaycurraj purïshishayqui» nir. \v 60 Jesúsna niran: «Papäniqui chapata ama rurashunquimanchu. Juclla purïshimay. Wañushta wañush-masincuna pampachun. Tayta Diosninchipa shiminta willacuj aywashun. Payga shuyaraycämanchi maquinćhu purichimänanchipaj.» \p \v 61 Juc runana Jesústa niran: «Tayta, nuwapis aywäshishayqui. Ima captinpis, ichicllata shuyaycallämay. Mamä taytätaraj willaycamushaj.» \v 62 Jesúsna niran: «Yapyajcuna jipaman ticrärir, wicsu-wicsu yapyan. Tayta Diosninchipa shiminta llapan shunguyquiwan wiyacunquiman; ama janan shungullaga.» \c 10 \s1 Janćhis ćhunca ishcaywan purïshijnincunata Jesús caćhacushan \p \v 1 Chaypita janćhis ćhunca ishcaywan (72) purïshijnincunata acracuran caćhacunanpaj. Ishcaycaman-ishcaycaman caćharan: «Ćhayanä marcacunaman ñaupay» nir. Nircur tincuchiypa niran: \v 2 «Micuy puguraycaj-yupay chay-chicaj runa Tayta Diosninchipa shiminta wiyaj-wiyajlla shuyarpaycan. Shiminta willacujcunam ichanga wallcajlla. Chaymi willacujcuna juclla yapacämunanpaj Tayta Diosninchita mañacäriy. Shiminta ćhasquicujcunata shuntamunan carcaycan. \v 3 Ichanga sumaj tantiyacäriy. Shimïta willacuptiqui, runacuna chiquishunquipaj. Uyshata liyun rurinman jaycurij-yupay caćhaycaj. Aywayna. \v 4 Shimïta willapäcuj aywar, jillayniquitapis, jipiquitapis, rucanayqui llanguiquitapis ama apanquichu. Piwanpis caminućhu tincur, ama mayaräcunquichu. \p \v 5 «Juc wasiman ćhayar: ‹¿Jaucallachu? Allilla juyaycullay› nir wamayanqui. \v 6 Allilla cawayta munar ćhasquishuptiqui, Tayta Diosninchipis yanapanga allilla cawananpaj; mana ćhasquishuptiquim ichanga, mana. \v 7 Pachächishuptiqui, chay wasillaćhu pachacunqui. Wasin-wasin ama purinquichu. Jarashuptiqui, llapanta ćhasquicunqui. Shimïta willacujcunaga micush-upush cawanan camacan. \p \v 8 «May marcaćhüpis jarashuptiqui, ćhasquicunqui. \v 9 Jishyaćhucunatapis allchacächinqui. Willapanqui: ‹Tayta Diosninchi shuyaraycämanchi. Maquinćhüna purichimäshun› nir.» \p \v 10 «Juc marcaćhu mana ćhasquishuptiquim ichanga, llapanta ninqui: \v 11 ‹Tayta Diosninchi shuyaraycämanchi. Maquinćhüna purichimäshun. Jamcunam ichanga wasguishcanqui. Chaymi ñacayman ćhayanquipaj. Jamcunata mana ricanäpaj ćhaquïtapis pichacurir aywacü. Shimïta ama junganquichu.› \v 12 Sumaj tantiyacunquiman. Cay pacha ushyacaptin Sodoma runacunata ñacachirpis, Tayta Diosninchi llaquipangaraj. Payta wasguipajcunatam ichanga mana llaquipällar ñacachinga. \v 13 Corozaín runacuna, Betsaida runacuna, Israel runa captiquisi, juyupa Tayta Diosninchi ñacachishunquipaj. Pay camacächiyninpa shiminta willapaycaptïsi, jishyaćhucunata allchacaycächiptïsi, chay-chicaj runata jaraycaptïsi, supaycunata jarguycaptïsi, maquinćhu cawayta mana munashcanquichu. Jäpa Tiro marca runacunawan jäpa Sidón marca runacunam ichanga jishyaćhucunata allchacächishäta ricar, supaycunata jargushäta ricar, mayna Tayta Diosninchipa shiminta ćhasquicur juchanpita wanacunman caran. Wanacushan musyacänanpaj llaquicuywan mayna waganman caran. Umanman ućhpata pićhucunman caran. Jaćhga müdananta ushtucunman caran. \v 14 Chaymi Tiro runacunatawan Sidón runacunata Tayta Diosninchi yangallaraj ñacachingapaj. Jamcunatam ichanga ricaycarsi mana wanacushayquipita cay pacha ushyacashan junaj juyupa ñacachishunquipaj. \v 15 Cafarnaún runacuna: ‹Janaj pachaman aywashaj› niptiquisi, yarpashayqui mana camacangachu. Chacaj pachaman Tayta Diosninchi jargushunquipaj.» \p \v 16 Jinarcur caćhancunata niran: «Shimiquita wiyacujcuna nuwatapis, Tayta Diosninchitapis wiyacun. Shimiquita mana wiyacujcunam ichanga nuwatapis, caćhamaj Tayta Diosninchitapis wasguiycan.» \s1 Caćhacushancuna cutishanpita willacushan \p \v 17 Juc junajćhu janćhis ćhunca ishcaywan (72) caćhacuna cushish cutiran. Jesúswan tincur, niran: «Tayta, shimiquita wiyacur jarguptï, supaycunapis änir, aywacun.» \v 18 Jesúsna niran: «Jarguptiqui, supaycunapa mandajninta janaj pachapita shicwamushanta ricashcä. Räyu-jina pampaman shicwamusha. \v 19 Jamcunata munayniyuj canayquipaj ćhurashcaj. Chaymi supaycunapis mana ićhipushunquipächu. Wañuchicuj curucunatapis, alacrancunatapis lluchcar ushyarinquipaj.\f * \fr 10:19 \ft Wañuchicuj curupaj, alacranpaj rimar, waquin runa supaywan tincuchishanta tantiyan.\f* \v 20 Chaypis supayta jargushayquipita alläpa ama cushicärinquimanchu. Cushicurga, Tayta Diosninchipa wawan cashayquipita cushicunquiman. Janaj pachaćhu acta librunćhüpis jutiquicuna isquirbiraycanna.» \s1 Tayta Diosninchiwan Wawan Jesúslla ricsinacushan \r San Mateo 11.25–27; 13.16–17 \p \v 21 Niycaptillan Espíritu Santu shacyächiptin, Jesúspa shungun achicyacäcusha. Chaymi niran: «Papällau Papä, jatunpa cushicü. Alli shungu runacunata wamra-jina wiyacuj captin, yarpashayquita musyachishcanqui. Yaćhaj-tucujcunatam ichanga shunguyqui yarpashanta mana musyachishcanquichu. Cay pachapis, janaj pachapis maquiquićhu caycan. Shunguyqui munashanta llapanta camacächishcanqui, Papä.» \p \v 22 Jinarcur llapan runata niran: «Papänï llap-llapanta maquïman ćhurasha. Wawan cashäta Papänï musyan. Wawan carmi, Papänï pï cashantapis musyä. Yanapaptïraj, pipis Papänïpa shungunta musyapanga.» \p \v 23 Chaypita purïshijnincunallata niran: «Cushicärinquiman. Llapan rurashäta ricanayquipaj Tayta Diosninchi yanapaycäshunqui. \v 24 Sumaj tantiyacunquiman. Unay willacujcunapis, mandajcunapis ricamayta munaran. Ima-imata rurashätapis ricayta munaran. Shimïtapis wiyayta munaran. Ichanga mana camäpacuranchu.» \s1 Samaria runa llaquipäcuj cashanpita rimashan \p \v 25 Moiséspa shiminta yaćhaj runa achäquita ashipällar, Jesústa tapucuran: «Tayta, ¿imatataj ruräman Tayta Diosninchipa maquinćhu imaycamanpis cawanäpaj?» nir. \v 26 Jesúsna niran: «Moiséspa shiminta musyanqui, ¿au? ¿Imanintaj liguishayqui?» \p \v 27 Chaura niran: «Moisés isquirbishanćhu nin: ‹Llapan shunguyquiwan Tayta Diosninchita manchapacäriy.\f * \fr 10:27 \ft Deuteronomio 6.5. Levítico 19.18.\f* Quiquiqui alli ricacushayqui-jina runa-masiquitapis alli ricanquiman.› » \p \v 28 Jesúsna niran: «Rasullanta rimashcanqui. Rimashayquita ćharcur, Tayta Diosninchipa maquinćhu imaycamanpis cawanquipaj.» \v 29 Chaypis alli llucshiyta munar, yaćhaj runa Jesústa tapuran: «¿Pitaj runa-masï?» nir. \p \v 30 Chaura tincuchiypa willapar, Jesús niran: «Juc junajshi Israel runa Jerusalén marcapita Jericó marcaman aywaycaran. Asaltanticunash shuyaycur, llapan imancunatapis jićhuran. Müdanantapis jićhuran. Wañunashancamanshi magaran. Chutaraycajtash jaguiycuran. \p \v 31 «Mayllanta mana yarpashpita cürapis aywaycaran. Runa chutaraycajta ricar carunijpa tumarcurshi, aywacuran. \v 32 Cüra yanapaj runapis chay quinranpa aywaycaran. Runa chutaraycajta ricar carunijpa tumarcurshi, aywacuran. \p \v 33 «Samaria runapis chay quinranpa aywaycaran. Runa chutaraycajta ricarshi ichanga, sumaj llaquipasha. \v 34 Jucllash charipacusha. Jirincunatapis jampircurshi watapasha.\f * \fr 10:34 \ft Unay Israel runacuna ulïbus wirawan, bïnuwan jampicuj.\f* Bürunman jigarcachirshi, wasiman apasha. Sumaj ricasha. \v 35 Waranin tuta wasiyujta nisha: ‹Cay runata ricapaycallämay. Catay jillay. Pishiptin-imaptin, jillayniquita ćhurapamanqui. Cutimur, cutichilläshayqui› Jinarcurshi Samaria runa aywacusha.» \p \v 36 Willapayta ushyarcur, yaćhaj runata Jesús tapuran: «¿Maygantaj runa-masinta llaquipasha? ¿Cürachu? ¿Cüra yanapajchu? ¿Samaria runachu?» nir. \v 37 Moiséspa shiminta yaćhajna niran: «Llaquipar yanapaj-cajmi.» Jesúsna niran: «Cananpita llaquipäcuj runa-jina jampis runa-masiquita llaquipanquiman.»\fig San Lucas 10.25–37|src="DN00479B.TIF" size="span" loc="Luke 10.25-37" ref="SAN LUCAS 10:37" \fig* \s1 Martapawan Maríapa wasinman Jesús ćhayashan \p \v 38 Jerusalén marcapa aywaycashanćhu juc marcaman purïshijnincuna-ima Jesús ćhayaran. Martapa wasinman ćhayaptin, pachächiran. \v 39 Martapa ñañan caran María. Jesús willapäcuptin, jamacuycur María sumaj wiyacuran. \v 40 Martam ichanga wasi rurayninwan tincuypa-tincuycaran. Chaymi Jesústa niran: «Tayta, ñañäta piñacamuy. Yanapamächun. Quiquilläta ima ruraytapis jaguiparamasha.» \p \v 41 Jesúsna niran: «Martallau Marta, ¿imanirtaj warminqui? Wasi rurayniquicunallawan tincuypa-tincuycanqui. Allipaj willapashäta mana wiyayta munanquichu. \v 42 Maríam ichanga sumaj wiyacuycan. Wiyacushanta shungunpita pipis mana jićhungapächu.»\fig San Lucas 10.38–42|src="CN01751B.TIF" size="span" loc="Luke 10.38-42" ref="SAN LUCAS 10:42" \fig* \c 11 \s1 Tayta Diosninchita mañacuypita tantiyachishan \r San Mateo 6.9–15; 7.7–11 \p \v 1 Juc junaj Tayta Diosninchita Jesús mañacuycaran. Mañacuyta ushyarcuptin, juc purïshijnin niran: «Tayta Jesús, Tayta Diosninchita mañacunäpaj yaćhachimay, ari. Ushyachicuj Juan purïshijnincunata yaćhachishannuylla yaćhachimay.» \v 2 Jesúsna niran: «Tayta Diosninchita mañacur ninqui: \q1 ‹Papäninchi, \q1 Llapanpis manchapacuyculläshunqui. \q2 Maquiquićhu cawaycachillämay. \q1 \v 3 Waran-waran cawanäpäpis tariycachillämay, ari. \q1 \v 4 Juchäcunatapis ama yarparaynachu. \q1 Manchäga chiquimajcunata alli ricashäpita alli ricaycallämay. \q1 Juchaman ćhayanätapis ama camacaycachillaychu.› » \p \v 5 Jananmanpis Jesús niran: «Pullan-pagasshi ricsinacushayquita jayacunquiman: ‹Tayta, quimsa tantallata mañacushayqui. \v 6 Ricsinacushä runa yargaycar ćhayamusha. Jaranäpaj mana imäpis canchu› nir. \v 7 Jayacuptiquish, nishunquiman: ‹Ama rimapämaychu. Puncü wićhgaraycan. Wamräcunapis puñuycan. Mana jatarimümanchu.› \v 8 Chaypis yaparir-yaparir jayacuptinshi, jatarimunman. Mañacushantash tarichinman. Jatarimunga manash ricsinacushayquipitachu, manchäga: ‹Runacuna pampaman ćhuramanga› nishpan. \p \v 9 «Chay-jina mañacuptiqui, Tayta Diosninchi jushunquipaj. Ashiptiqui, tarichishunquipaj. Puncupita jayacuptiqui, quićhapushunquipaj. \v 10 Mañacujcuna ćhasquin. Ashijcunapis tarin. Puncupita jayacujcunatapis quićhapun.» \p \v 11 «Wamrayqui yarganar piscäduta mañacushuptiqui, ¿wañuchicuj curuta jaranquimanchuraj? \v 12 Runtuta mañacushuptiqui, ¿alacranta jaranquimanchuraj? \v 13 Jamcuna jucha-sapa carcaycarsi, wamrayquicunata allita jaranqui. Tayta Diosninchipis llaquipäcuj. Mañacuptiqui, janaj pachaćhu caycashpan alli-allillata tarichishunquipaj. Espíritu Santupa maquinćhüpis purichishunquipaj.» \s1 Jesústa pampaman ćhurashan \r San Mateo 12.22–30; San Marcos 3.20–27 \p \v 14 Juc cuti upayächicuj supayta Jesús jarguran. Jarguriptin, upa runa rimariran. Upa runa rimariptin, llapan runa manchariran. \v 15 Waquin runam ichanga Jesústa pampaman ćhurar, niran: «Supaycunapa mandajnin Beelzebulta jayararshi, supaycunata jarguycan. Mana Tayta Diosninchitachu jayaraycan.»\f * \fr 11:15 \ft Supaypa mandajninta achca jutiwan ricsir nin: «Beelzebul, Satanás, Lúcifer, Diablo.» «Satanás» nir: «chiqui› niycan.\f* \p \v 16 Waquin runana achäquita ashipashpan Jesústa niran: «Tayta Diosninchi camacächiyninpa mä, imallatapis ruray.» \p \v 17 Supay yanapashanta yarpaptin, tincuchiypa Jesús niran: «May marcaćhüshi quiquin-pura ticrapanacur, wacpa-caypa aywacärin. May wasićhüpis majanwan ticrapanacur, raquicaymanshi ćhayan. \v 18 Chaymi mayur supaypis supay-masinwan ticrapanacur, ima ruraytapis mana camäpacunmanchu, ¿au? Chaynuy captin, ¿imanirtaj Beelzebulta jayarar supaycunata jargushäta yarpanqui? \v 19 Mä, tapushayqui. Waquinniqui supayta jargur, ¿pita jayarartaj jarguycanqui? ¿Tayta Diosninchitachu, supaytachu jayaraycanqui? ‹Tayta Diosninchita› nimaptiqui, tumparcaycämashayquita tantiyacushaj.» \p \v 20 «Sumaj tantiyacunquiman. Tayta Diosninchi camacächiyninpa supaycunata jargur, Tayta Diosninchi munayniyuj cashanta musyachicuycä. Chayta ricar, tantiyacunquiman maquinćhüna Tayta Diosninchi runacunata puriycächishantapis. \v 21 Tincuchiypa willapäshayqui. Callpayuj runa garutinwan wasinta täpaptin, pipis manash yaycunchu. \v 22 Sumaj-sumaj callpayuj runa ricarimurshi ichanga garutintapis jićhurir, wicaparinga. Maquinpita imantapis jićhurirshi, jucninta-jucninta raquiparinga. Nuwapis sumaj callpayuj runa-jina supaycunata jarguycä.» \p \v 23 «Tayta Diosninchi caćhamashanta mana ćhasquicuyta munar, chiquircaycämanqui. Tayta Diosninchipa maquinman runacunata shuntayta mana yanapämar, chapata rurarcaycämanqui.» \s1 Runaman supay cutishanpita willapashan \r San Mateo 12.43–45 \p \v 24 «Supay imata rurashantapis tantiyacunquiman. Runapita jargush car, chunyajćhüshi purin. Jamaytapis manash tarinchu. Mayćhüpis jamayta mana tarir, yarpaćhacun: ‹Chay runaman cuticushaj› nirshi. \v 25 Cutirshi, chay runata pichapacush wasita-jina, jäcuycaj wasita-jina tarin. \v 26 Chayshi janćhis mas juyu supay-masincunata pushacurcur, runaćhu tiyananpaj cutin. Supaycuna cutiptin, juyu cashanpita masnash runa juyuyacäcun.» \p \v 27 Jesús rimaycaptillan, llapanpa ćhaupinpita juc warmi jayacuran: «Tayta Jesús, mamayqui imaraj cushicun. Ima allish jishpichishcashunqui.» \v 28 Jesúsna niran: «Llapan wiyacujcuna cushish cawan. Shiminta wiyacuptin, pitapis Tayta Diosninchi yanapan.» \s1 Jesústa ashipashan \r San Mateo 12.38–42; San Marcos 8.12 \p \v 29 Chay-chicaj runa shiminta wiyananpaj jutucaptin, Jesús niran: «Juyu runa carcaycanqui. Tayta Diosninchi camacächiyninpa imallatapis ruranäta munarcaycanqui. Tantiyayta munar, unay willacuj Jonáspa willapanta yarparanquiman. \v 30 Chaypis unay willacuj Jonás imamanpis ćhayashallanta ricanquipaj. Paytaga Tayta Diosninchi caćharan Nínive marca runacunata willapaj. Jonásta caćhashan-jina nuwatapis caćhamasha canan wichan runacunata willapänäpaj. Tantiyacuyta munar, ricamanquipaj. \v 31 Sumaj tantiyacunquiman. Cay pacha ushyacaptin, llapan runata jucha aparicushanpita Tayta Diosninchi ñauquiptin, Saba marca mandaj warmipis cawarimunga. Paymi ñauquishunquipaj: ‹Mandaj Salomónpa shiminta wiyar, Tayta Diosninchi llaquipäcuj cashanta tantiyacushcä. Jamcunam ichanga mana tantiyacärishcanquichu› nir. Chay warmi carupita-pacha shamuran mandaj Salomón rimashanta wiyananpaj. Wiyar, Tayta Diosninchipa shiminta ćhasquicuran. Mandaj Salomón yaćhaj carsi, nuwaman mana tincushachu. Chaypis shimïta wiyacuyta mana munanquichu. \v 32 Cay pacha ushyacaptin, Nínive marca runacunapis cawarimunga. Paycuna ñauquishunquipaj: ‹Tayta Diosninchipa shiminta mana wiyacushcanquichu› nir. Nínive runacuna Jonás willapäcuptin, wanacäriran. Jonás Tayta Diosninchipa willacujnin carsi, nuwaman mana tincunchu. Chaypis shimïta wiyacuyta mana munanquichu.» \s1 Achquiman Jesúspa shimin tincuchishan \r San Mateo 5.15; 6.22–23 \p \v 33 «Achquita ratarcachir, pipis manash pacaycunmanchu. Manchäga patacmanshi ćhuran llapanta achquipänanpaj.» \p \v 34 «Achquiga shimïwan tincun. Ñawinchiwan llapantapis ricanchi. Ñawinchi achquita ricaptin, shungunchipis achicyacäcun. Shunguyquiman shimï ćhayaptin, Tayta Diosninchipa shungun munashanta tantiyacunquipaj. Shunguyquiman mana ćhayaptinmi ichanga, jucha aruyllaćhu cawanquipaj. \v 35 Chaymi Tayta Diosninchipa shungun munashanta sumaj tantiyacunquiman. Ama upa-tucunquimanchu. \v 36 Tayta Diosninchipa shiminta llapan shunguyquiwan wiyacur, manchapacur cawanquiman. Tayta Diosninchipa maquinćhu cawashayquita llapan runa musyanga. Achäquitapis mana taringachu pampaman ćhurashunayquipaj.» \s1 Fariseucunatawan Moiséspa shiminta yaćhajcunata Jesús piñapashan \r San Mateo 23.1–36; San Marcos 12.38–40; San Lucas 20.45–47 \p \v 37 Rimayta ushyarcuptin, juc fariseu runa Jesústa wasinman pusharan: «Micupacushun» nir. Wasiman ćhayar, maquinta mana awicullar micunanpaj Jesús jamacuycuran. \v 38 Maquinta mana awicuptin, fariseu runa jamurparan: «Tayta Diosninchita mana manchapacur, yaćhacashanchitapis mana ćharcunchu» nir. \p \v 39 Jesúsna niran: «Tayta, fariseu-masiquicunawan janallan awish mati-niraj carcaycanqui. Runa ricanallanpaj alli-tucunqui. Mallaj cashayquita shunguyqui musyaraycan. Jucha rurayllapaj wañunqui. \v 40 Upa-rinri canqui. Tayta Diosninchi mana janallanchitachu camasha. Manchäga shungunchitapis camasha. \v 41 Tayta Diosninchi alli ricashunayquipaj wacchacunataraj llapan shunguyquiwan yanapanquiman.» \p \v 42 «Fariseucuna, llaquicärinquiman. Juyupa ñacanquipaj. Alli ricash cayta munar, llapan imayquicunapitapis Tayta Diosninchipaj raquinqui.\f * \fr 11:42 \ft Ćhuncapita jucta Israel runacuna Tayta Diosninchipaj raquij. Castillänućhu: «diezmo» nin.\f* Irbabuynatasi, rüdatasi, caldu jaćhatasi raquinqui. Chaypis runa-masiquita mana llaquipanquichu. Tayta Diosninchitapis mana manchapacunquichu. Paypa-cajta raquir, allita ruraycanqui. Ichanga llapan shunguyquiwanpis manchapacunquiman. Runa-masiquitapis alli ricanquiman.» \p \v 43 «Fariseucuna, llaquicärinquiman. Juyupa ñacanquipaj. Shuntacäna wasiman ćhayar, ñaupa-ñaupallaćhu jamayta ashinqui. Läsacunaćhüpis llapan runa manchapacushunayquita munanqui.» \p \v 44 «Fariseucuna, llaquicärinquiman. Juyupa ñacanquipaj. Waquin runacuna shunguyqui ima-niraj cashantapis mana musyar: ‹Alli runa› nishunqui. Chaypis mïchu-jina carcaycanqui. Jananga alli. Rurinćhüna aya ismuycan.» \p \v 45 Jesús piñacuptin, Moiséspa shiminta yaćhaj runa jataricurcuran: «Tayta, fariseu-masïcunata piñacur, nuwacunatapis ashlliycamanqui» nir. \p \v 46 Jesúsna niran: «Moiséspa shiminta yaćhajcuna, llaquicärinquiman. Juyupa ñacanquipaj. Runacunata tucuy-tucuyta yaćhachinqui. Ćharcunan sasa-cajcunatapis yaćhachinqui. Quiquiquicunam ichanga juc maquillasi mana yanapanquichu.» \p \v 47 «Moiséspa shiminta yaćhajcuna, llaquicärinquiman. Juyupa ñacanquipaj. Unay auquilluyquicuna Tayta Diosninchipa willacujnincunapa shiminta mana wiyacur, wañuycachiran. Jamcunana unay willacujcunapa mïchunta picharcaycanqui. Ichanga shiminta mana wiyacärinquichu. \v 48 Mïchunta pichar: ‹Auquillücuna willacujcunata wañuchir, allita rurasha› nir yarparcaycanqui. Auquilluyquicuna wañuycachisha. Jamcuna mïchunta pichaycar, auquilluyquicunapa llupinparaj aywarcaycanqui: ‹Allipämi wañush› nir.» \p \v 49 «Chayćhi Tayta Diosninchipis niran: ‹Shimïta willapäcunanpaj willacujnïcunatapis, caćhäcunatapis, achcajta caćhamushaj. Paycunata waquinta wañuchinquipaj. Waquinta marcan-marcan jaticaćhar ushyanquipaj.› \v 50 Willacujninta wañuchir, cay pacha camashanpita-pacha wañuchicushantapis aparicunquipaj. \v 51 Aparicunquipaj Abelta wañuchishanpita-pacha Zacaríasta wañuchishancaman. Payta Tayta Diosninchipa wasi puncunćhu, tullpa wajtallanćhu wañuchiran. Paycunata wañuchishanpita jamcunatana Tayta Diosninchi ñacachishunquipaj.» \p \v 52 «Moiséspa shiminta yaćhajcuna, llaquicärinquiman. Juyupa ñacanquipaj. Yaćhaj carsi, Tayta Diosninchipa shiminta mana manchapacunquichu. Runa-masiquitapis mana yaćhachinquichu. Manchäga Tayta Diosninchipa shungun munashannuy cawayta munarcaycaptin, mićharcaycanqui.» \p \v 53 Rimayta ushyarcur wasipita llucshir, Jesús aywacuran. Chay junajpita-pacha Moiséspa shiminta yaćhajcunawan fariseucuna ullgucarcäriran. Achäquita ashipällar, jucta-jucta Jesústa tapupaj. \v 54 Achäquita ashiparan: «Llutanta rimaptin, wañuycachishun» nir. \c 12 \s1 Shungullanćhu mana pacarächinanpaj willapashan \r San Mateo 10.26–27 \p \v 1 Runacunam ichanga yupaysi mana atipaypaj jutucaran Jesúspa shiminta wiyananpaj. Quiquin-puraraj tacanacuranpis. Chaymi Fariseucunapa shiminta libadürawan tincuchir, purïshijnincunallata Jesús niran: «Fariseucunapa libadüranta ama ćhasquipanquichu. Paycuna ishcay cära runa. \v 2 Runacuna shungullanćhu pacarächishanpis mayacanga. Imata yarpashanpis unayllata musyacanga. \v 3 Chaymi shunguyqui pacarächishanpis llapanpa rinrinman ćhayanga. Pacayllapa rurashayquitapis llapan musyanga. \s1 Mana manchacullar willapäcunanpaj shacyächishan \r San Mateo 10.28–31 \p \v 4 «Wawacuna, chiqui runacuna wañuchishunayquita ama manchacunquichu. Wañuchishushpayquisi almayquita mana wañuchingachu. \v 5 Tayta Diosninchitam ichanga manchapacärinquiman. Payga munayniyuj wañuyman jitarpushunayquipäpis, almayquita chacaj pachaman jaycunanpäpis. \v 6 Manchapacuptiqui, Tayta Diosninchi mana jungashunquipächu. Acapalla pichuysacuna mana ćhaninchu. Chaypis Tayta Diosninchi llapan pichuysata rican. \v 7 Acapalla pichuysata ricaycar, ¿jungashunquimanchuraj? Mana. Tayta Diosninchipa maquinćhu cawaycanqui. Payga mana imaysi jungashunquipächu. Ajchayquitapis yuparaycächin. Chaymi imatapis ama manchacuychu. Jamcunaman pichuysacunapis mana tincunchu. \s1 Shiminpita imatapis tarinanpaj cashan \r San Mateo 10.32–33; 12.32; 10.19–20 \p \v 8 «Sumaj wiyacunquiman. Tayta Diosninchi caćhamasha. Chaymi runacunapa ñaupanćhu: ‹Jesúspa shiminta ćhasquicushcä› nir willacuptiqui, Tayta Diosninchipa anjilnincunapa ñaupanćhu nuwapis willacushaj: ‹Rasunpa maquïćhu purin› nir. \v 9 Runata manchacur wasguimaptiquim ichanga, nuwapis Tayta Diosninchipa anjilnincunapa ñaupanćhu wasguishayqui. \p \v 10 «Tayta Diosninchipa caćhan caycaptïsi ashllimaptiquisi, Tayta Diosninchi juchayquita junganga. Espíritu Santuta ashllir ushyaptiquim ichanga, mana jungangachu. \p \v 11 «Wawacuna, watacurcur shuntacäna wasiman apashuptiqui, Israel mayur cüracunaman apashuptiqui, mayur runacunaman apashuptiqui, ama llutäpacunquichu: ‹¿Imataraj rimashaj? ¿Imanayparaj chapacushaj?› nir. \v 12 Paycuna rimachishuptiqui, Espíritu Santu shimiquiman ćhurashallanta rimanquipaj.» \s1 Puchuy-puchuy jananćhu cawaj runapa willapan \p \v 13 Juc runa llapanpa ćhaupinpita Jesústa mañacuran: «Tayta, wauguillä papänï jaguishan ćhacrata charicurcusha. Raquipamächun, ari» nir. \v 14 Mañacuptin, Jesús niran: «Wauguiquiwan jićhunacushayquita ricanä mana camacanchu.» \v 15 Jinarcur llapan runata niran: «Imapäpis mallaj ama canquimanchu. Alli cawananchipaj mana rïcuyänanchirächu.» \p \v 16 Jinarcur juc willapata willapar, Jesús niran: «Puchuy-puchuy jananćhu cawaj runapash ćhacran achca caran. Murupacushanpis may-maytash wayuran. \v 17 Micuyninta may-mayta shuntarcur, mayman ćhuraytapis manash camäpacuranchu. \v 18 Chayshi sumaj yarpaćhacuran: ‹Tacshalla wasïcunata jućhurachishaj. Jinarcur llapanta jutunäpaj jatun-caray wasicunata rurachishaj. \v 19 Jutucushäga achca watapaj aypämanga. Micuy mana pishïmangapächu. Upunäpaj canga. Cushishallana juyäshaj› nirshi. \v 20 Tayta Diosninchishi ichanga niran: ‹Upa rinri canqui. Canan chacay wañuy ćhayapushunqui. Jutucushayquitapis jucmi micunga.› » \p \v 21 Willapariycur, Jesús niran: «Chay-niraj mallajcuna Tayta Diosninchita jungaycun. Tayta Diosninchita jungajcuna imata rurashantapis mana musyanchu.» \s1 Tayta Diosninchi wawanta ricashan \r San Mateo 6.25–34 \p \v 22 Chaypita purïshijnincunallata Jesús niran: «Wiyaycallämay. Ama llaquicunquichu: ‹¿Imawanraj cawashaj? ¿Imataraj micushaj? ¿Imataraj ushtucushaj?› nir. \v 23 Cawaycar paćhayquipaj pishiptinsi, janayquipaj pishiptinsi, ama llaquicunquichu. \v 24 Mä, pichuysacunata ricacushun. Paycuna manash murupacunchu. Manash pallapacunchu. Murutapis manash ćhuracunchu. Imatapis mana ruraycaptinsi, Tayta Diosninchi micunanta camapan. Pichuysacunata camapaycar, ¿pishïchishunquimanchuraj? Mana. Manchäga tarichishunquipaj.» \v 25 «May-jina llaquicurpis wañuy ćhayamuptin, mana jishpinquipächu: ‹Cawapärishäraj› nirsi. \v 26 Chaynuy caycaptin, ¿imapäraj llaquicunqui: ‹¿Imawanraj cawashaj? ¿Imataraj micushaj? ¿Imataraj ushtucushaj?› nir?» \p \v 27 «Waytacunatapis mä, ricacushun. Waytacuna mana arucuycarshi, mana puchcacuycarshi, cuyayllapaj waytaran. Wayta cuyayllapaj cashanman unay mandaj Salomónpis mana tincuranchu achic-achicyaycaj müdanash caycarsi. \v 28 Waytacuna juc-ishcay junajllapaj. Juc junaj cuyayllapaj waytaran. Warannin capllupäna chaquicäcun. Nircur tullpallaćhu ushyacäcun. Chaypis Tayta Diosninchi cuyayllapaj waytachin. Chaynuy caycaptin, ¿jamcunata Tayta Diosninchi pishïchishunquimanchuraj? Mana. Chaymi sumaj yupachicärinquiman.» \p \v 29 «Ama llaquicunquimanchu: ‹¿Imataraj micushaj? ¿Imataraj upushaj?› nir. \v 30 Tayta Diosninchiman mana yupachicujcunalla may marcaćhu juyarpis, chaycunapaj llaquicun. Jamcunam ichanga Tayta Diosninchiman yupachicunqui. Payga imalla pishïshushayquitapis mayna musyaycan. \v 31 Chaymi maquillanćhu cawanquiman. Shungun munashallanta rurar cawanquiman. Maquinćhu purichishushpayqui pishïshushayquitapis tarichishunquipaj.» \p \v 32 «Wawacuna, ama manchacuychu, ari. Yupashalla captiquisi, alli ricashushpayqui Tayta Diosninchi acracushcashunqui maquinćhu purinayquipaj. \v 33 Chaymi imayquicunatapis ranticuycur, pishipacujcunata yanapay. Shungun munashallanta ruraptiqui, Tayta Diosninchipis alli cawayta tarichishunquipaj. Tarichishuptiquiga, pipis mana jićhushunquipächu. Suwapis mana suwapäshunquipächu. Puyupis mana ushyapäshunquipächu. \v 34 Sumaj tantiyacunquiman. Runaga shungun munashallanta imatapis yarparäcun. \s1 Jesús cutimunanta shuyaränanpaj tantiyachishan \p \v 35 «Wawacuna, mincay-jina achquiqui ratachipacushalla, ricaj-ricajlla shuyarämanquiman. \v 36-38 Sumaj tantiyacunquiman. ‹Juc runash warmi ashiyman aywar, mana yarpashpita wasinman cutin. Pullan-pagaspis, waränanpis cutinmanshi. Imay üra cutiptinpis, alli mincayga ricaj-ricajllash shuyan. Puncuta tacariptin, jucllash quićhapun. Ricchaycar shuyaptinshi, wasiyujpis sumaj cushicun. Chayshi juclla alli müdananta rucacurir, mincaynintaraj jaran: «Ricchaycar shuyämar, allita rurashcanqui» nir.› » \p \v 39 Juctapis Jesús niran: «Wasinman suwa yaycunanta musyar, pipis manash puñucunmanchu. Manchäga suwa imancunatapis apananpita ricchaycarshi waran. \v 40 Jamcunapis ricchaycaj-jina camaricushalla shuyarcaycämanquiman. Tayta Diosninchipa caćhan cashpä mana yarpashpita cutimushaj.» \s1 Mincaywan tincuchiypa willapashan \r San Mateo 24.45–51 \p \v 41 Chaura Pedro tapucuran: «Tayta, ¿nuwacunallatachu tantiyaycächimanqui? ¿Llapan runatachu willapaycanqui?» nir. \v 42 Jesúsna niran: «Mä, tantiyacunquiman. ¿Mayganiquiraj alli mincayman, tantiyacuj mincayman tincunquiman? Mincay alli captin, tantiyacuj captin, capural cananpäshi wasiyuj ćhuranga. Capuralga mincay-masincunata sumajshi rican. Jaran. \v 43 Capuralnin shiminta ćharcuptin wasiyuj ćhayar, allipash rican. \v 44 Sumaj tantiyacunquiman. Allita rurashanpita capuralpa maquinman llapanta ćhuranga. \p \v 45 «Juyu capuralshi ichanga shungullanćhu yarpaćhacunman: ‹Wasiyuj mana cutimungarächu› nir. Chayshi mincay-masincunata warmitapis, ullgutapis magar ushyan. Micur, upyallar juyäcun. \v 46 Chaypis wasiyuj runa mana yarpashpita cutiramunga. Llutanta rurashanpitash juyu mincayninta mana cuyapaypa wascar ushyanga. Jarguringa: ‹Juyu-masiquicunawan juyämuy› nirshi. \p \v 47 «Wasiyujpa shiminta wiyaycarsi mana camaricuptin, llutanta ruraptin, chigaypash ñacachinga. \v 48 Mana musyayninwan llutanta ruraptinshi ichanga, yangallaraj ñacachinman. Wawacuna, sumaj tantiyacunquiman. Llapan runata Tayta Diosninchi mincacun. Chaypis jamcunata capuralta-jina ćhurashcashunqui. Chaymi alli mincay-jina llapantapis allillata ruranquiman.» \s1 Jesús-janan runacuna tincupänacushan \r San Mateo 10.34–36 \p \v 49 «Cay pachaman ninawan ushyacächij-yupay shamushcä. Ichanga mayna ninapis ratariycanman. \v 50 Chaypis quiquïraj juyupa ñacashaj. Ñacayman ćhayayta musyar, juyupa llaquicü. Juclla ushyacächun. \p \v 51 «Shunguyquićhu ama yarpanquichu: ‹Cay pachaman Jesús shamusha alli cawayta tarichimänanchipaj› nir. Runacuna mana alli cawayllaćhüchu cawanga. Manchäga ćhasquicamashayqui-janan tincupänacuyćhu cawanquipaj. \v 52 Juc wasićhu quiquin-puralla tincupänacunga. Chiquinacunga. \v 53 Papäninpis ullgu wamranta chiquinga. Wamranpis papäninta chiquinga. Mamanpis warmi wamranta chiquinga. Warmi wamranpis mamanta chiquinga. Suydanpis llumchuyninta chiquinga. Llumchuyninpis suydanta chiquinga. Ćhasquicamashan-janan mana ćhasquicujcuna chiquinga.» \s1 Jesústa ashipashan \r San Mateo 16.1–4; San Marcos 8.11–13 \p \v 54 Chaypita llapan runata Jesús piñaparan: «Yana pucutayta ricar: ‹Tamyanga› ninqui. Änir, tamyan. \v 55 Urapa wayrämuptin: ‹Usyanga› ninqui. Änir, usyan. \v 56 Janan shungu runacuna, tamyanantapis, usyanantapis tantiyanqui. Ricay ñawiquićhu Tayta Diosninchi camacächiyninpa ima-imata rurashätapis, ¿imanirtaj tantiyayta mana atipanquichu? \p \v 57 «Chaynuy caycaptin, ¿imanirtaj Tayta Diosninchipa shungun imata munashantapis mana tantiyacunquichu? \v 58 Tincuchiypa tantiyachishayqui. Pipis dimandashuptiqui, jatunman mana ćhayallar, juclla ushyacächinquiman. Manchäga juiswan charichishunquipaj. Juisga wardiyacunawan carsilman apachishunquipaj. \v 59 Carsilpita llap-llapanta pägarraj llucshimunquipaj.» \c 13 \s1 Wanacunanpaj piñapashan \p \v 1 Chay wichallan waquin runa Jesústa willaran: «Tayta, ¿mandaj Pilato waquin Galilea runacunata wañuchishanta musyashcanquichu? Cuyachicuynincunata jaraptinshi, Tayta Diosninchipa wasinćhu wañuycachisha. Yawarninpis pishtashan uywapa yawarninwan tallucashash» nir. \p \v 2 Willaptin, Jesús niran: « ‹Chay Galilea runacuna jatun jucha aparicushanpitaćhi wañusha› nir yarparcaycanqui, ¿au? \v 3 Chaypis ama chapacunquichu. Jucha aparicuypita mana wanacurga, paycuna-jina wañuyta tarinquipaj. \v 4 Chaynuypis: ‹Jerusalén marcaćhu Siloé türi jućhuptin, ćhunca pusajwan (18) runacuna wañusha jatun jucha aparicushanpitaćhi› nir yarparcaycanqui, ¿au? \v 5 Chaypis ama chapacunquichu. Jucha aparicuypita mana wanacurga, paycuna-jina wañuyta tarinquipaj.» \s1 Mana wayuj jïgus yürawan tincuchiypa willapashan \p \v 6 Tincuchiypa willapar, Jesús niran: «Juc runapa ćhacranćhüshi mana wayuj jïgus yüra caran. Wayuyninta ashirshi, jucnayllatasi mana tariranchu. \v 7 Chayshi mincayninta niran: ‹Quimsa watana mana wayunchu. Ćhacrallata wayaycan. Mana wayuycaptin, juclla muturiy.› \v 8 Mincayninshi ichanga niran: ‹Tayta, juclla ama mutushunrächu. Juc watacamanraj shuyaycushun. Ujtipärir, sapincunaman chullpata jaycapäshaj. \v 9 Chullpata jaycupaptï, wayunmanpishćhi. Mana wayuptinmi ichanga, muturishunpaj.› » \s1 Curcu warmita Jesús allchacächishan \p \v 10 Diyawarda junaj juc shuntacäna wasićhu Tayta Diosninchipa shiminta Jesús willapäcuycaran. \v 11 Supay curcuyächishan warmipis caycaran. Wäcacashalla puriran. Ćhunca pusajwan (18) watana ñacaycaran. \v 12 Warmita ricar jayarcur, Jesús niran: «Mamacha, jishya caćharishcashunquinam.» \v 13 Chaynuy nir maquinwan yataycuran. Warmina dirïchacäcur, Tayta Diosninchita alliman ćhuraran. \p \v 14 Diyawardaćhu curcu warmita allchacächiptin, shuntacäna wasipa mayur runa ullgucäcuran: «Sujta junaj arunchi. Alli diyaćhu shamunquiman allchacächishunayquipaj. Diyawardaćhu ama shamunquimanchu» nir. \p \v 15 Jesúsna niran: «Janan shungu runa, ¿imanirtaj alli-tucunqui? Quiquiquicunapis diyawardaćhu büruyquitawan türuyquita pascariycur, yacuta upuchinqui. \v 16 Uywata caćharishayqui-jina cay warmitapis caćharishcä. Auquillunchi Abrahampa willcan captinsi, yawar-masinchi captinsi, ćhunca pusajwan (18) watana mayur supay ñacaycächisha. Ñacaycächiptin, ¿manachu allchacächishuwan diyawarda captinsi?» \p \v 17 Jesúspa shiminta wiyar, chiqui runacuna pingayman ćhayaran. Waquin runacunam ichanga Jesús allita rurashanpita jatunpa cushicuran. \s1 Ñäpus muruwan tincuchiypa willapashan \r San Mateo 13.31–32; San Marcos 4.30–32 \p \v 18 Tincuchiypa willapäcur, Jesús niran: «¿Imawanraj Tayta Diosninchipa maquinćhu cawajcunata tincuchishuwan? \v 19 Paypa maquinćhu cawajcuna ñäpus muruwan tincun.\f * \fr 13:19 \ft San Mateo 13.31 nishanta ricanqui.\f* Juc runash wirtanman ñäpusta murusha. Acapalla muru captinsi, yüranshi atayäcurcusha. Callapancunaćhüpis pichuysacuna jishucärisha.» \s1 Libadürawan tincuchiypa willapashan \r San Mateo 13.33 \p \v 20 Yapaypis tincuchiypa willapäcur, Jesús niran: «¿Imawanraj Tayta Diosninchipa maquinćhu cawajcunata tincuchishuwan? \v 21 Paypa maquinćhu cawajcuna libadürawan tincun. Juc warmish ichiclla libadürawan ishcay arüba arinata chapusha. Ichiclla carpis, llapan arinatash jacachisha.» \s1 Quićhqui puncuwan tincuchishan \r San Mateo 7.13–14, 21–23 \p \v 22 Jerusalén marcapa aywar, Jesús marcan-marcan puriran Tayta Diosninchipa shiminta willapäcuraycur. \v 23 Willapäcuptin, juc runa tapuran: «Tayta, ¿rasunpachu wallcajlla Tayta Diosninchipa maquinćhu cawanga?» nir. \p \v 24 Jesúsna niran: «Quićhqui puncupa callpacuycur yaycushayqui-jina callpacunquiman Tayta Diosninchipa maquinćhu cawanayquipaj. Juc junajman ama jitapanquichu. Achcaj runa maquinćhu cawayta munangapaj. Ichanga mana llapanchu camäpacunga. \v 25 Sumaj tantiyanquiman. Wasiyuj puncunta wićhgacurcuptin, pipis mana yaycunnachu. Chaymi juclla Tayta Diosninchipa shiminta wiyacunquiman. Manchäga llaquicuywan ninquipaj: ‹Wasillayqui, Tayta. Puncuyquita quićhapaycallämay› nir. Jayacuptiquisi: ‹Mana ricsillajchu. ¿Maypitash cacullanquipis?› nishunquipaj. \v 26 Chaura ninquipaj: ‹Tayta, ¿imanirtaj mana ricsimanquichu? ¿Micur, upur puriycaptinchisi, mana ricsimanquichu? Marcäcunaćhüpis Tayta Diosninchipa shiminta willacushayquita wiyashcä.› \v 27 Chaypis nishunquipaj: ‹Mana ricsillajchu. ¿Maypitash cacullanquipis? Juchaćhu arujcuna, ricaytapis mana munallajchu. Washata ayway.› » \p \v 28 «Puncupita jargushuptiqui, carullapita auquillunchi Abrahamta, Isaacta, Jacobta, Tayta Diosninchipa unay willacujnincunatapis ricanquipaj. Paycunata Tayta Diosninchipa ñaupanćhu ricar, atayparaj waganquipaj. Juyupa ñacar quiruyquitapis ućhunquipaj. \v 29 Tayta Diosninchipa maquinćhu cawajcunam ichanga chay-tucuypita jutucanga. Llapanmi Tayta Diosninchipa ñaupallanćhu micupacungapaj. \v 30 Chay junaj alli-tucujcunata Tayta Diosninchi pampaman ćhuranga. Wiyacujcunatam ichanga alliman ćhuranga runa-masincuna pampaman ćhurash captinsi.» \s1 Jerusalén marca runacunata Jesús llaquipashan \r San Mateo 23.37–39 \p \v 31 Waquin Fariseucuna ćhayarcur, Jesústa niran: «Tayta, jucläman aywacuy. Mandaj Herodesshi wañuchishunayquipaj yarpaycan.» \v 32 Jesús niran: «Chay atuj-jina Herodesta willay: ‹Ishcay-quimsa junajllana supaycunata jargushaj. Jishyaćhucunatapis allchacächishaj. Warantin llapanta ćharcushaj.› \v 33 Ima captinpis, Jerusalén marcamanraj ćhayashaj. Jerusalén marcallaćhu Tayta Diosninchipa willacujnincunata wañuchin.» \p \v 34 Jerusalén marca runacunata llaquipar, Jesús niran: «Jerusalénllau Jerusalén, ¿imanirtaj Tayta Diosninchipa willacujnincunata wañuchinqui? ¿Imanirtaj caćhancunata wañuchinqui? Chipsancunata maman ujllananpaj shuntashan-jina shuntayta munashcaj. Munaptïsi, wasguipämashcanqui. \v 35 Chay-niraj cashayquipita marcayquipis ragäman ticranga. Nuwatapis mana ricamanquipänachu. ‹Tayta Diosninchi caćhamushan runa alli ricash caycullächun› nir ćhasquimashpayquim ichanga imayllapis ricamanquipaj.»\f * \fr 13:35 \ft Salmo 118.26.\f* \c 14 \s1 Jacash runata Jesús allchacächishan \p \v 1 Diyawarda junaj mayur fariseu runa Jesústa jayachiran micupacunanpaj. Waquin fariseu-masincuna achäquita ashipällar ricapaycaran. \v 2 Ricapaycaptin, Jesúspa ñaupanman maquin-ćhaquin jacash runa ićhicuycuran. \v 3 Jacash runata ricar, fariseucunatawan Moiséspa shiminta yaćhajcunata Jesús tapuran: «Diyawardaćhu, ¿jishyaćhuta allchacächishuwanchu?» nir. \v 4 Paycunam ichanga upällacuycuran. \p Mana rimacuptin, jacash runata Jesús allchacächiran. Jinarcur wasinman caćharcuran. \v 5 Fariseucunatana niran: «Diyawarda captin, wamrayqui, türuyqui yacu püsuman shicwaptin, ¿manachu utgaylla jurgurinquiman?» \v 6 Tapuptinsi, upällalla cacuran. \s1 Micupacuyman jayachishanta piñapashan \p \v 7 Micupacuj ćhayaj fariseucuna ñaupa-ñaupallaćhu jamayta ashiycaran. Chaymi tantiyachicur Jesús niran: \v 8 «Warmi ashiyman jayachishuptiqui, ñaupa-ñaupaćhu jamayta ama ashinquichu. Ñaupaćhu jamaraycaptiquish mayur runa ćhayamuptin, \v 9 wasiyuj nishunquiman: ‹Jipaman witicuy mayur runata jamachinäpaj.› Chayrämi pingay-tucush jipaman witicunquipaj. \p \v 10 «Chaymi pipis jayachishuptiqui, jawa-jawallaćhu jamacunquiman. Jawaćhu caycaptiqui, wasiyuj: ‹Ruriman yaycushun› nir ñaupaman jamachishuptiquim ichanga, llapan alli ricashunquipaj. \v 11 Tayta Diosninchi alli-tucujcunata pingayman ćhuran. Tantiyacujcunatam ichanga alliman ćhuran.» \p \v 12 Micupacunanpaj jayachij runatana Jesús niran: «Micuyta jaracur, ricsinacushayquicunallata, yawar-masiquicunallata, puchuy-puchuy jananćhu cawajcunallata ama jayachinquichu. Micurcachiptiquipis quiquiquitaraj jayarcachir, ayniquita cutichishunquipaj. \v 13 Micuyta jaracur, wacchacunata, cumllucunata, wijrucunata, japracunata jayachinquiman. \v 14 Paycunata micurcachiptiqui, quiquin Tayta Diosninchi ayniquita cutichishunquipaj. Cutichishunquipaj shiminta wiyacujcunata cawarachishan junaj. Chaura jatunpa cushicunquipaj.» \s1 Micupacuy tünawan tincuchiypa willapashan \r San Mateo 22.1–10 \p \v 15 Jesúspa shiminta wiyar, juc jurpa niran: «Tayta Diosninchipa maquinćhu cawar quiquinwan iwal micur, imaraj cushicushun, ¿au?» \p \v 16 Chaynuy niptin, Jesús niran: «Juc runash micuyta camaricush caran. Jurpancunatapis achcajtash jayachiran. \v 17 Micuy ćhayaptin, sirbintincunata caćharan: ‹Jayachishä runacuna micuj shamuchun› nirshi. \v 18 Jurpancunash ichanga jayachiptinsi, mana aywaranchu. Juc runash niran: ‹Rantishä ćhacrata ricamushaj. Mana atipashächu.› \v 19 Juc-cajnash niran: ‹Pichga yunta türuta rantirü. Sumajraj ricashaj. Mana atipashächu.› \v 20 Jucninnash niran: ‹Chayraj majachacashcä. Mana atipashächu.› Llapan jayachishancuna aywayta mana munashpan chapacuran.» \p \v 21 «Sirbinticunash wasiyujta llapanta willaycuran. Wasiyuj ullgur, niran: ‹Canan micupacärinanchipaj tarishayqui runata juclla jayamuy. Wacchacunatapis, macllucunatapis, wijrucunatapis, japracunatapis jayamuy.› \v 22 Sirbinticuna nishannuylla ruraran. Jinarcur wasiyujta niran: ‹Tayta, nimashayquicunata jayamushcä. Chaypis wasiqui jäcuycanraj.› \v 23 Chaura wasiyuj niran: ‹Ćhaquiqui ćhayashanpa ayway. Tincushayqui runacunata imanuypapis pushamuy wasïćhu juntay-juntay micupacunanchipaj. \v 24 Jayachishä wasguijcunam ichanga jaracushäta imaysi mana mallingapächu.› » \s1 Jesúspa llupinpa ayway sasa cashan \r San Mateo 10.37–38 \p \v 25 Jesús aywaptin, achcaj runa aywäshiran. Chaymi ićhiycur Jesús niran: \v 26 «Pipis purïshimayta munar, llapan shungunwan purïshimächun. Mamanpis, taytanpis, warminpis, wamrancunapis, yawar-masincunapis jipaman ama cutichinmanchu. \v 27 Shimïta wiyacujcuna imanuy ñacarsi, rusćhu wañuyman ćhayarsi, ricay ñawïćhu alli cawanman. Manchäga purïshimayta mana camäpacungachu. \p \v 28 «Sumaj tantiyacushun. Wasi rurajcunapis wasinta mana jallaycachillarshi, aypäpacunanta, mana aypäpacunantapis sumaj yarpaćhacun. \v 29 Jallarishan wasita mana ushyaptinga, runacuna pampamanshi ćhuran: \v 30 ‹Mana aypäpacuycar, chican-caray wasita jallarachisha. Upa runa› nir. \p \v 31 «Yapaypis yarpaćhacushun. Ćhunca waranga (10,000) murucucuna ishcay ćhunca waranga (20,000) murucucunata maganacur, manash ićhipunmanchu. \v 32 Ićhipuyta mana camäpacurshi, mayur mandaj caćhacunman: ‹Ama maganacushunchu. Allilla cawashun› nir. \v 33 Chaymi yaparir-yaparir yarpaćhacunquiman. Purïshimayta munar llapanta jaguiriycur, nuwallata purïshimanquiman. \p \v 34 «Caćhipis sumaj alli. Ichanga puchguynin illariptin, ¿puchguyninman yapay cutichinquimanchuraj? Mana. \v 35 Allpatapis mana jamyayächinnachu. Chullpamanpis mana talluchinnachu. Chaymi wicaparin. Rinriyuj carga, shimïta sumaj wiyacunquiman.» \c 15 \s1 Ujracash uyshawan tincuchiypa willapashan \r San Mateo 18.10–14 \p \v 1 Jesús rimaycaptin, jillayta shuntaj chiqui runacunapis, waquin juchaćhu arujcunapis shiminta wiyananpaj jutucaran. \v 2 Chaymi fariseucunawan Moiséspa shiminta yaćhajcuna Jesústa jamurparan: «¿Imanirtaj juchaćhu arujcunawan Jesús talluran? Iwal micunpis» nir. \v 3 Tincuchiypa willapar Jesús niran: \p \v 4 «Juc runapash paćhac (100) uyshan caran. Jucta ujraycur, ¿manachu waquinta juc pachaman jutuycur ujrashan-cajta ashin tarishancaman? \v 5 Tarir, aparicurcurshi cushish wasinman apacun. \v 6 Llapan yawar-masincunatawan bisïnuncunata jayachin: ‹Tünashun. Ujracash uyshäta tarirü› nirshi. \v 7 Juchaćhu aruj runa wanacuptinpis, taricash uyshapaj cushicushan-jina Tayta Diosninchipis, anjilcunapis cushicun. Isgun ćhunca isgunwan (99) alli runa captinsi juc juchaćhu aruj runa wanacuptin, janaj pachaćhu llapan sumaj cushicärin.» \s1 Ujracash jillaywan tincuchiypa willapashan \p \v 8 Yapaypis tincuchiypa willapar Jesús niran: «Juc warmish ćhunca jillayta chararan. Jucta ujraycur achquita ratachicuycurshi, pichananpawan tarishancaman ashin. \v 9 Tariycur, llapan yawar-masincunata, bisïnuncunata jayachin: ‹Tünashun. Ujracash jillaynïta tarirü› nirshi. \v 10 Juchaćhu aruj runa wanacuptin, taricash jillaypaj cushicushan-jina Tayta Diosninchipa anjilnincunapis cushicun.» \s1 Wawanta llaquipaj runawan tincuchiypa willapashan \p \v 11 Juctapis tincuchiypa willapar Jesús niran: «Juc runapash ishcay wamran caran. \v 12 Shullca wamranshi taytanta niran: ‹Papä, ćhacrayquita raćhishun. Dirïchüta raquipaycamay.› Chaura papänin ishcantash ricachiran. \p \v 13 «Shullca wamranga manasi aycallatash imancunatapis ranticuycuran. Jinarcur caru marcapash aywacuran. Carućhu shungun munashallanta rurarshi, jillaynintapis llapanta ushyaran. \v 14 Jillayninta ushyashallantash mućhuypis jallacuycuran. Chaura micunanpaj imapis manash caranchu. \v 15 Imansi mana captin arupacuyta ashir, juc runaman ćhayaran. Chay runa cuchillatash michichiran. \v 16 Mućhuy captin, juyupash yargaran. Cuchipa micuynintapis munaparan. Ichanga pipis manash jararanchu. \p \v 17 «Chayräshi yarpaćhacuran: ‹Papänïpa piyunnincuna micuy jananćhu cawan. Nuwam ichanga yargaypita wañuycä. \v 18 Chaymi papänïman cuticushaj. Ćhayar, nishaj: «Papä, juchata aparicushcä. Shimiquitapis, Tayta Diosninchipa shimintapis mana wiyacushcächu. \v 19 Cananga piyunllayquipis cacushaj. Jucha-sapa caycaptï, ama: ‹Wawä canqui› nimanquimanchu» nirshi.› \v 20 Yarpaćhacuriycur, änir papäninman cuticuran. Wamranta caruta shaycamujta ricar, papänin jucllash tariparan. Llaquipashan macallacurcuran. \v 21 Mushćhincu wamrannash niran: ‹Papä, juchata aparicushcä. Shimiquitapis, Tayta Diosninchipa shimintapis mana wiyacushcächu. Jucha-sapa caycaptï, ama: «Wawä canqui» nimaychu.› \v 22 Papäninnash piyunnincunata niran: ‹Wawä ushtucunanpaj mushuj müdanata, llanguita, surtïjata juclla apamuy. \v 23 Micupacunanchipäpis manta türituta pishtay. Canan tünashun. \v 24 «Wañucush canga» niycaptïpis, wamrä cutircamusha. Illarish carpis, taricasha.› Chayshi mushćhincu wamra cutiyninta tüna jallacuycuran. \p \v 25 «Shullcan ćhayaptin, mayur wauguin ćhacraćhüshi aruycaran. Wasiman yaycuycashanćhüshi tünaycajta wiyaran. \v 26 Chaura papäninpa piyunnintash jayaran: ‹¿Wasićhu imataj caycan?› nir. \v 27 Piyunnash niran: ‹Shullcayqui taricasha. Alli ćhayamusha. Cushicushpan papäniqui manta türitutapis pishtachisha.› \p \v 28 «Chaura mayur wauguin juyupa ullgurshi, wasiman ćhayaytapis mana munaranchu. Chaymi llucshircur, papänin jayaran. \v 29 Jayaptinsi mana munarshi, niran: ‹Papä, chay-chica wata maquiquićhu juyä. Shimiquitapis llapanta wiyacushcä. Chaypis mana juc capshillatapis jumashcanquichu tünata rurar micupacunäpaj. \v 30 Ñuñushniquipämi ichanga allinnin türitutaraj pishtaycachishcanqui. Payga runan-runan puricuj warmicunawanshi llapan jillayniquita ushyasha.› \p \v 31 «Papäninnash niran: ‹Wawallau wawa, rasunpa maquïćhu juyaycanqui. Chaymi llapan imäcunapis maquiquićhu caycan. \v 32 Shullcayquim ichanga wañushpita-jina cutircamusha. Ujracashpita-jina taricasha. Chaymi shungü achicyacäcuptin, tünananchi camacan.› »\fig San Lucas 15.11–32|src="WA03875B.TIF" size="span" loc="Luke 15.11-32" ref="SAN LUCAS 15:32" \fig* \c 16 \s1 Yarpay-sapa capuralwan tincuchiypa willapashan \p \v 1 Tincuchiypa willapar, purïshijnincunata Jesús niran: «Puchuy-puchuy jananćhu cawaj runash llapan imancunatapis capuralpa maquinman ćhuraran. Chaypitaräshi capuralnin suwapashanta mayaran. \v 2 Chaura capuralninta jayarcurshi tapuran: ‹Suwapaycämashayquita runacuna willamasha. Mä, ima-imata charashallätapis willamay. Canancamalla arushcanqui› nir. \p \v 3 «Chaynuy niptinshi, shungullanćhu capuralnin yarpaćhacuran: ‹Jargumaptin, ¿imawanraj cawashaj? Ćhacra aruyta mana jüchu. Mañapacuytapis pingacü. \v 4 Cananga ima ruraytapis musyäna. Yarpashäta ruraptï aruy mana captinsi, marca-masïcuna alli ricamanga› nir.» \p \v 5 «Yarpaćhacuriycurshi, patrunninpa jaga-tucuj runacunata jayachiran. Juc ćhayaptin, tapuran: ‹¿Aycataj patrunnïpa jagan caycanqui?› nir. \v 6 Jaga runanash niran: ‹Ishcay paćhac (200) läta wiram jagan caycä.› Capuralnash niran: ‹Cananga papilta rurashun pullallanta patrunnïta cutichinayquipaj. Paćhac (100) läta wirallatana cutichinqui.› \v 7 Chaypita juc jagatash tapuran: ‹¿Aycataj patrunnïpa jagan caycanqui?› nir. Jucninnash niran: ‹Ishcay waranga (2,000) arüba rïgum jagan caycä.› Capuralnash niran: ‹Cananga papilta rurashun waquillanta patrunnïta cutichinayquipaj. Waranga pichga paćhac (1,500) arüba rïgullatana cutichinqui.› » \p \v 8 «Chaura capuralnin ima-imata rurashantapis mayar, patrunninshi niran: ‹Capuralnïga llutanta ruraycarsi, yarpay-sapa. Sumaj cuyachicusha marca-masin alli ricananpaj.› » \p Tincuchiypa willapariycur, purïshijnincunata Jesús niran: «Juchaćhu arujcuna Tayta Diosninchita mana manchapacursi, quiquin-pura alli ricanacuyta yaćhan. Jamcunam ichanga alli ricanacuyta mana yaćhanquirächu: ‹Tayta Diosninchipa wawan caycanchi› nirsi. \v 9 Sumaj tantiyacunquiman. Cay pachaćhu llapanwan alli ricanacunquiman. Jillayniqui captin, runa-masiquita yanapanquiman. Ushyapacaptiquisi, janaj pachaćhu imaycamanpis Tayta Diosninchipa ñaupanćhu cawanayquipaj.» \p \v 10 «Sumaj wiyacunquiman. Ichicllata suwacur, achcatapis runa suwacun. Ichicllatapis mana yatapacur, achcatapis mana yatapacunchu. \v 11 Sumaj tantiyacunquiman. Runa-masiquipa jillayninta yatapacuptiqui, imancunata pampata ruraptiqui, Tayta Diosninchipis mana yupachicushunquipächu. \v 12 Jucpa imancunata yatapacuptiqui, pampata ruraptiqui, Tayta Diosninchipis irinsayquita mana jushunquipächu.» \p \v 13 «Juc mincaylla ishcaj patrunpa maquinćhu mana cawanmanchu. Ishcanwan shungun mana tincunmanchu. Ishcajpa maquinćhu cawar, juc-cajpita carupayllapa purir, juc-cajllaman jillicunga. Juc-cajta pampaman ćhurar, juc-cajta alli ñawinwan ricanga. Jamcunapis jillayllaman yarparar, Tayta Diosninchita jungaycärinquipaj.» \p \v 14 Fariseucuna jillay-raycullar imatapis ruran. Chaymi Jesúspa shiminta wiyar, ashllir ushyaran: «Yangalla rimacun» nir. \v 15 Jesúsna niran: «Runacunapa ricay ñawillanćhu jamcuna juchaynaj-tucunqui. ‹Alli runa› nishuptiquisi, Tayta Diosninchi musyapäshunqui. Yarpashayquita millanäcun. \p \v 16 «Ushyachicuj Juan willapäcushan wichancaman runacuna Moiséspa shimintapis, unay willacujcunapa shimintapis wiyacuran. Cananmi ichanga Tayta Diosninchipa shiminta willacuycä. Maquinćhu cawachinäpaj caćhamasha. Waquin runa imanuypapis llapan shungunwan shimïta wiyacurcaycan. \p \v 17 «Cay pachawan janaj pacha ushyacaptinsi, Moiséspa shimin mana ichicllapis jungacangapächu. Llapanta ćharcucänan. \p \v 18 «Juc runa majanta jaguiriycur juc warmiwan majachacar, juchata aparicun. Raquicash warmiwan majachacarpis, jucpa warminta llallipaycan.» \s1 Lázarupawan puchuy-puchuy jananćhu cawaj runapa willapan \p \v 19 Juc willapata willapar, Jesús niran: «Juc runash puchuy-puchuy jananćhu cawar, achic-achicyaj müdanallata ushtucuj. Waran-waranshi tünaj. Sillullatash micuj. \v 20 Puchuy-puchuy jananćhu cawaj runapa wasin puncunćhünash pishipacuyćhu cawaj jiri ushyash Lázaro jitaraycaran. \v 21 Jirintasi allgucunash llajwar ushyaran. Yargaypita wañurshi, Lázaro yarpaćhacuran: ‹Puchuy-puchuy jananćhu cawaj runapa usupallantasi micurcüman› nir. \v 22 Unayllata Lázaro wañucuranshi. Wañucuptin, anjilcunash janaj pachaman Abrahampa ñaupanman shuntacuran. Manasi aycällatash puchuy-puchuy jananćhu cawaj runapis wañucuran. Wañucuptin, pampaycuranshi. \p \v 23 «Puchuy-puchuy jananćhu cawash runa chacaj pachaćhu ñacaycashanćhüshi Lázaruta ricaran Abrahamwan-ima janaj pachaćhu jamaraycämujta. \v 24 Ricarshi, Abrahamta jayacuran: ‹Tayta Abraham, llaquipaycallämay. Lázaruta caćhamuy. Maquinta ushmarcachir, shamuchun jallüta ushmarcachinanpaj. Cay ninaćhu juyupa ñacaycä› nir. \p \v 25 «Abrahamnash niran: ‹Wawallau wawa, ¿pachaćhu cawashayquita yarpanquirächu? Pachaćhu puchuy-puchuy jananćhu cawashcanqui. Cananmi ichanga ñacaycanqui. Lázaruna pachaćhu ñacash carsi, canan allićhu caycan. \v 26 Jananmanpis chimpayta mana camäpacüchu. Jatun rajra raquiraycämanchi. Chaymi wacman-cayman pipis mana chimpanmanchu.› \p \v 27 «Chaura puchuy-puchuy jananćhu cawaj runash niran: ‹Tayta Abraham, jatunpa mañacuycushayqui. Papänïpa wasinman Lázaruta caćhaycullay. \v 28 Wauguïcuna pichgajraj cawaycan. Wauguïcuna juchata ama aparicuchunnachu. Mana piñacamuptin, ñacayman paycunapis ćhayamunga.› \v 29 Abrahamnash niran: ‹Wauguiquicuna Moiséspa shimintapis, Tayta Diosninchipa willacujnincunapa shimintapis musyan. ¿Imanirtaj mana wiyacunchu?› \v 30 Puchuy-puchuy jananćhu cawaj runanash niran: ‹Tayta Abraham, paycunapa shimillanta mana wiyacunmanchu. Wañushanpita cawarircamur piñapaptinmi ichanga, rasunpa wanacäringa.› \p \v 31 «Abrahamnash niran: ‹Moiséspa shiminta, willacujcunapa shiminta mana wiyacur, wañushanpita cawarircamur piñapaptinsi, manam wiyacungapishchu.› » \c 17 \s1 Juchaman mana ćhayananpaj piñapashan \r San Mateo 18.6–7, 21–22; San Marcos 9.42 \p \v 1 Purïshijnincunata Jesús niran: «Imallapis canga runa juchaman ćhayananpaj. Chaypis juchaman janćhacujcunata chigaypa Tayta Diosninchi ñacachinga. \v 2 Wamra-jina llapan shungunwan nuwaman yupachicujcunata juchaman janćhajcunaga wañuyman ćhayachun. Jatun-caray marayta cuncanman wallgaparcur, yacu ruri-ruricaman wicaparinman. \v 3 Chaymi juchaman ama janćhanacunquichu. \p «Runa-masiqui juchata aparicuptin, piñacunqui. Piñacushayquita wiyacuptin, allina ricanacunqui. Juchanta ama yarparanquinachu. \v 4 Juc junajllaćhu janćhis cutipis juchata aparicuriycur: ‹Mana llutanta rurashänachu› nishuptiqui, imaypis junganquiman. Alli ñawiquiwan ricanquiman.» \p \v 5 Caćhancuna Tayta Jesústa mañacuran: «Tayta, llapan shungüwan yupachicunajpaj yanapaycallämay» nir. \p \v 6 Jesúsna niran: «Yangallapis yupachicur, tagay jatun yürata ninquiman: ‹Caypita washaman witicuy.› Niptiqui änir, llupicäcur jatun yacu püsucamansi witicaramunman. \p \v 7 «Piyuncuna yapyashanpita, michipacushanpita ćhayaptin, patrun manash ninchu: ‹Jamacuy. Micushun.› \v 8 Manchäga nin: ‹Canan yanucaraycamuy. Micucurcuptïraj, micunqui.› \v 9 Nishanta llapanta ruraptinsi, manash ninchu: ‹Ima allish yanapämashcanqui.› \v 10 Chay-jina jamcunapis Tayta Diosninchipa maquinćhu cawarcaycanqui. Shungun munashanta rurar, ninquiman: ‹Tayta Diosninchipa maquinćhu cawaycä. Nimashallanta imatapis rurashcä.› » \s1 Ćhuncaj jaraćhu jishyawan jishyajcunata Jesús allchacächishan \p \v 11 Jerusalén marcaman aywar, Galilea uranpa, Samaria uranpa Jesús yarpuran. \v 12 Juc marcaman ćhayaycaptin, ćhuncaj jaraćhu jishyawan jishyajcuna ricaripuran. \v 13 Carullapita jayacuran: «Tayta Jesús, llaquipaycallämay, ari. Allchacaycachillämay» nir. \v 14 Jesúsna niran: «Cüracunaman ayway. Allchacashayquita ricachiy.» Cüraman aywaycashallanćhüna jaraćhu jishyawan jishyajcuna änir allchacäcuran. \p \v 15 Jucnin allchacashanta tantiyacurir, cushish cuticullaran. Sumaj wiyächipaypa Tayta Diosninchita alliman ćhuraran: «Taytallau Tayta, ima allish llaquipämashcanqui» niycar. \v 16 Jesúspa ñaupanman ćhayar, jungurpacuycuran: «Tayta Jesús, ima allish allchacächimashcanqui» nir. Jesúsman cutij runaga Samaria runa caran. \p \v 17 Jesúsna juturajcunata tapuran: «¿Manachu ćhuncaj jaraćhu jishyawan jishyajcuna allchacasha? Waquin, ¿maytaj? \v 18 ¿Cay jäpa runallachu Tayta Diosninchita alliman ćhuran? Waquinga Israel runa caycarsi, Tayta Diosninchita jungaycushaćhi» nir. \v 19 Jungurparaj jäpa runata niran: «Jatariy. Yupachicamashayquipita allchacashcanqui. Aywacuyna.» \s1 Tayta Diosninchipa maquinćhu cawaypita tantiyachishan \r San Mateo 24.23–28, 36–41 \p \v 20 Waquin fariseucuna Jesústa tapuran: «¿Imaypitataj Tayta Diosninchipa maquinćhu cawashun?» nir. Jesúsna niran: «Maquinćhu cawashanchita musyananchipaj mana Tayta Diosninchitarächu ricananchi. \v 21 Mana pipis ninmanchu: ‹Cayćhu runacunata maquinćhu puriycächin. Washaćhu maquinćhu puriycächin.› Mana ricarpis, waquinninchi Tayta Diosninchipa maquinćhu cawarcaycanchi.» \p \v 22 Jinarcur purïshijnincunata Jesús niran: «Ñacay captin, maquïćhu cawapäriytasi munanquipaj. Washänajtapis munanquipaj. Chaypaj Tayta Diosninchi caćhamasha. Ichanga mana ricamanquipänachu. \v 23 ‹Tayta Diosninchipa caćhan cayćhu caycan› nishuptiquisi: ‹Washaćhu caycan› nishuptiquisi, ashij ama aywanquichu. \v 24 Cutimuptï, illaguta llapan ricashan-jina llapan runa ricamanga. \v 25 Chaypis cananllaraj runacuna wasguimanga. Ñacachir ushyamanga. \p \v 26 «Sumaj tantiyacunquiman. Tayta Diosninchi caćhamasha. Yapay caćhamänan wichan runacuna cawashanwan cawarcaycangapaj. Noé cawashan wichanpis runacuna chaynuy cawarcaycaran. \v 27 Lücu tamya mana jallarishancaman runacuna cawashanwan cawacurcaycaran. Jaucalla micucurcaycaran. Upucurcaycaran. Waquinpis majachacaycaran. Bütiman Noé jigacurcuptinmi ichanga, lücu tamya jallacuycuran. Yacu limbucurcuptin, llapan runa shugupacaypa wañuran. \v 28 Lot cawashan wichanpis runacuna cawashanwan cawarcaycaran. Cushish micucuran. Upucuran. Rantipacuran. Murupacuran. Wasintapis rurapacuran. \v 29 Sodoma marcapita Lot llucshicuriptinmi ichanga, nina tamya jallacuycuran. Llapan runata ushyaran. \v 30 Tayta Diosninchi caćhamaptin, cutimushä junajpis runacuna cawashanwan cawarcaycangapaj. \p \v 31 «Chay junaj wasi puncullaćhu caycarsi, ruriman ama yaycunmanchu. Imancunatapis ama jurgunmanchu. Ćhacrapitapis wasiman ama cutinmanchu. \v 32 Lotpa warmin imaman ćhayashanta jungarunquiman. Payga jipaman ticrärishanćhu caćhi rumiman ticracuriran. \v 33 Pipis shungun munashallanta rurar, ushyacayman ćhayangapaj. Shimïta wiyacurmi ichanga runa ñacachiptinsi, wañuchiptinsi, imaycamanpis Tayta Diosninchipa maquinćhu cawangapaj. \p \v 34 «Chay junaj juc cämallaćhu ishcaj puñuycaptin, juc-cajllata shuntacushaj. Jucnintam ichanga jaguiycushaj. \v 35 Ishcaj warmi agacurcaycaptinpis, juc-cajllata shuntacushaj. Jucnintam ichanga jaguiycushaj.»\f * \fr 17:35 \ft Waquin Bibliaćhu yapasha: «Ishcaj runa arupacuycaptin, juc-cajllata apacushaj. Jucnintam ichanga jaguiycushaj» nir.\f* \p \v 36 Chaura purïshijnincuna Jesústa tapucuran: «¿Maymantaj cutimuj aywanqui?» nir. \v 37 Jesúsna niran: «Rimaypis purin. ‹Siucacunash micunanta ricar, maymanpis jutucan.› Cutimushätapis llapan runa mayanga.» \c 18 \s1 Tayta Diosninchita mañacuypita tantiyachishan \p \v 1 Purïshijnincuna mana yamacällar Tayta Diosninchita mañacunanpaj willapar, tincuchiypa Jesús niran: \v 2 «Juc marcaćhüshi juyu juis caran. Tayta Diosninchita manash manchapacujchu. Runa-masintapis manash llaquipajchu. \v 3 Biyüda warmipis dimandacurshi puriycaran. Waran-waranshi juisman aywaj: ‹Dimandüta juclla ushyacaycachipämay, ari› nir. \v 4 Juisga manash wiyaj-tucuranchu. Chaypita unayllatash yarpaćhacuran: ‹Mana Tayta Diosninchipitachu cawä. Runa-masïpis mana imanämanchu. \v 5 Chaypis cay warmita umäta mana nanächinanpaj mañacamashanta wiyashaj. Waran-waran mana yaycaycämunanpaj yanapaycushaj› nir.» \p \v 6 Willapariycur, Jesús niran: «Juyu juispita tantiyacunquiman. Juyu carsi, biyüda mañacushanta wiyashash. Washashash. \v 7 ¿Chayrächuraj Tayta Diosninchi mana wiyashunquimanchu? Acracushan wawan caycaptiqui, ¿upa-tucungachuraj? Mana. \v 8 Pagas-junajpis mana yamacällar mañacuptiqui, juclla washäshunqui. Chaypis janaj pachapita washänäpaj Tayta Diosninchi caćhamaptin, ¿cay pachaćhu tiyaj runacuna Tayta Diosninchipa maquinćhüchuraj cawaycangapaj?» \s1 Ishcaj runapa willapan \p \v 9 Alli-tucuj runacuna juchaynaj-tucur waquinta pampaman ćhuraptin, wiyächipaypa Jesús niran: \v 10 «Ishcaj runash Tayta Diosninchipa wasinman aywaran. Juc-caj caran fariseu, juc-cajna jillayta shuntaj chiqui runa. \v 11 Fariseu runaga ićhicuycurräshi Tayta Diosninchita mañacuran: ‹Taytallau Tayta, jatunpa cushicullä. Waquin runa-jinachu mana juchata aparicü. Mana suwacüchu. Llutanta mana rurächu. Warmïtapis mana jananpachïchu. Tagay chiqui runa-jinachu mana caycä. \v 12 Manchäga allillata rurä. Simänaćhu ishcay cuti ayunä. Gänashäman-tupu jampa-cajta raquir, wasiquiman ćhurä› nirshi. \p \v 13 «Jillayta shuntaj runash ichanga juyupa llaquicuran. Pingacuywan uysucuycur mañacuran: ‹Taytallau Tayta, llaquipaycallämay, ari. Pasaypa jucha-sapa runa cä› nir.» \p \v 14 Willapariycur, Jesús niran: «Tayta Diosninchi chiqui runata llaquiparan. Juchantapis jungaycuran; fariseu runatam ichanga mana. Alli-tucujcunata Tayta Diosninchi pampaman ćhuran. Mana alli-tucujcunatam ichanga alliman ćhuran.» \s1 Wamracunapaj Tayta Diosninchita mañacapushan \r San Mateo 19.13–15; San Marcos 10.13–16 \p \v 15 Waquin runacuna Jesúsman ćhayaran: «Yataycur mallwa wamräcunapaj Tayta Diosninchita mañacapamay, ari» nir. Wamracunata ćhayachijta ricarmi ichanga, purïshijnincuna piñacuran. \p \v 16 Chaura Jesús niran: «Ama mićhaychu. Wamracunata apamuchun. Shacamuchun. Wamra alli shungu cawashan-jina alli shungu runacunallapis Tayta Diosninchiman yupachicushpan maquinćhu cawan. \v 17 Sumaj tantiyacunquiman. Tayta Diosninchipa maquinćhu cawanayquipaj wamracuna-jina wiyacunquiman. Manchäga mana camäpacunquipächu.» \s1 Puchuy-puchuy jananćhu cawaj runawan Jesús parlashan \r San Mateo 19.16–30; San Marcos 10.17–31 \p \v 18 Mayur Israel runa Jesústa tapuran: «Alli Tayta, ¿imatataj ruräman Tayta Diosninchipa ñaupanćhu imaycamanpis cawanäpaj?» nir. \p \v 19 Jesúsna niran: «¿Imanirtaj: ‹Alli› nimanqui? Tayta Diosnillanchi alli. \v 20 Moisés isquirbishanta musyanqui. Shiminćhu nin: ‹Majayquita ama jananpachinquichu. Ama wañuchicunquichu. Ama suwacunquichu. Runa-masiquita ama tumpanquichu. Mamayqui-taytayquitapis alli ricanquiman.› »\f * \fr 18:20 \ft Éxodo 20.12–16; Deuteronomio 5.16–20.\f* \p \v 21 Chaura mayur runa niran: «Wamra cashäpita-pacha chaycunata llapallanta ćharcushcä.» \p \v 22 Jesúsna niran: «Jucrämi pishïshunqui. Llapan imayquicunatapis ranticuycur, wacchacunata aypuriy. Jinarcur purïshimay. Chayraj imaycamanpis Tayta Diosninchipa maquinćhu cawanquipaj.» \v 23 Chaynuy niptin, shungun ishquicäcuran. Puchuy-puchuy jananćhu cawashpan juyupa llaquicuran. \p \v 24 Llaquicujta ricar, Jesús niran: «Puchuy-puchuy jananćhu cawajcuna Tayta Diosninchipa maquinćhu cawananpaj sumaj sasa. \v 25 ‹Camïllu› nishan jatun-caray uywa aujapa ñawinpa ushtucuyta mana jushan-jina puchuy-puchuy jananćhu cawajcunapis Tayta Diosninchipa maquinćhu cawayta mana junchu.» \p \v 26 Chaura wiyajcuna parlanacäriran: «Chaynuy caycaptin, ¿piraj Tayta Diosninchipa ñaupanman ćhayanga?» nir. \p \v 27 Jesúsna niran: «Runacuna ushyacajlla. Chaymi alli cawarpis, sasächicun. Tayta Diosninchipämi ichanga imapis mana sasachu. Payga munayniyuj pitapis ñaupanman ćhayachinanpaj.» \p \v 28 Pedruna niran: «Tayta, nuwacuna llapan imäcunatapis jaguiycur, purïshiycaj.» \p \v 29 Jesúsna niran: «Sumaj tantiyacunquiman. Tayta Diosninchipa maquinćhu cawayta munaywan wasinta, majanta, mayurnincunata, shullcancunata, maman-taytanta, wamranta jaguijcunata \v 30 ima-imapis mana pishingachu. Tayta Diosninchipa ñaupanman ćhayarpis, mana ushyacaj cawaytapis ćhasquingapaj.» \s1 Quimsa cutipana wañuyman ćhayananta Jesús musyachicushan \r San Mateo 20.17–19; San Marcos 10.32–34 \p \v 31 Chaypita ćhunca ishcaywan purïshijnincunata shuntarcur, Jesús niran: «Jerusalén marcaman aywaycanchi. Unay willacujcuna nuwapaj rimashan llapan ćharcucanga. Runacunata washänäpaj Tayta Diosninchi caćhamasha. \v 32 Chaypis Jerusalén marcaćhu Israel-masïcuna Roma runacunapa maquinman ćhayachimanga. Paycuna pampaman ćhuramanga. Ashllir ushyamanga. Tuwapamanga. \v 33 Sumaj wascamanga. Wañuchimanga. Wañuchimaptinsi, quimsa junajta cawarimushaj.» \v 34 Purïshijnincunam ichanga Jesús rimashanta mana tantiyaranchu. Umanman mana yaycuranchu. \s1 Japra runata Jesús allchacächishan \r San Mateo 20.29–34; San Marcos 10.46–52 \p \v 35 Jerusalén marcaman aywaycashanćhu Jericó marcaman Jesús ćhayaran. Marca yaycunanćhu japra runa mañapacuycaran. \v 36 Achcaj runa ćhayashanta mayar, japra runa tapucuran: «¿Imataj caycan?» nir. \v 37 Runacuna willaran: «Nazaret marca Jesús shaycämun» nir. \v 38 Chaura japra runa jayacuran: «Unay mandaj Davidpa willcan Jesús, llaquipaycallämay, ari» nir. \v 39 Ñaupaj runacuna ullgüparan: «Upälla» nir. Chaypis japra runa yapay callpaycur-callpaycur jayacuran: «Unay mandaj Davidpa willcan Jesús, llaquipaycallämay, ari» nir. \p \v 40 Ićhiycur, japrata Jesús jayachiran. Ćhayachiptin, tapuran: \v 41 «¿Imallaćhütaj yanapäshayqui?» nir. Japrana niran: «Tayta, ñawï ricananta munä.» \v 42 Chaynuy niptin, Jesús niran: «Ricay. Yupachicamashayquipita allchacashcanqui.» \v 43 Niptin, änir, ñawin quićhacäcuran. Ñawin ricaptin, Jesústa purïshiran: «Ima allish Tayta Diosninchi allchacächimasha» nir. Waquin runacunapis japra runa allchacashanta ricar, Tayta Diosninchita alliman ćhuraran. \c 19 \s1 Zaqueupa willapan \p \v 1 Jericó marcaman Jesús ćhayaran. \v 2 Chay marcaćhu Zaqueo jutiyuj runa tiyaran. Payga jillayta shuntaj runacunapa mandajnin car, puchuy-puchuy jananćhu cawaran. \v 3 Jesús aywaycashanta mayar, Zaqueo sumaj ricayta munaran. Chaypis chay-chicaj runapa ćhaupinćhu Jesús aywaycaran. Zaqueo tacshalla cashpan ricayta mana camäpacuranchu. \v 4 Mana camäpacur ñauparcur, juc yüraman jigacurcuran. Jesús yüra ćhaquinpa aywanan caran. \v 5 Yüra ćhaquinpa aywaycashanćhu ćhuquircur Jesús niran: «Zaqueo, yarpamuy. Wasiquićhu pachächimänayqui camacan.» \v 6 Zaqueuna juclla yarpuran. Cushi-cushilla wasinman pusharan. \p \v 7 Chaura waquin runacuna Jesústa jamurparan: «Juchaćhu aruj runapa wasinćhüćhi pachacunga» nir. \v 8 Micupacurir, llapanpa ñaupanćhu Zaqueo niran: «Tayta Jesús, wacchacunata imäcunatapis pullanta raquipushaj. Pipa imallantapis suwapash carga, ćhuscu janapayyujta cutichishaj.» \v 9 Jesúsna niran: «Zaqueo, auquilluyqui Abraham-jina wiyacushayquipita yawar-masintiquita Tayta Diosninchi wamrachacushcashunqui. Juchayquitapis mana yarparanganachu. \v 10 Tayta Diosninchi caćhamasha. Juchaćhu arujcunata ashircur, Tayta Diosninchiman cutichij shamushcä.» \s1 Jillay ćhasquij piyuncunawan tincuchiypa willapashan \p \v 11 Jesúspa shiminta wiyaj runacuna yarpaycaran: «Tayta Diosninchipa maquinćhüna Jesús purichimäshun. Roma marca runacunata jargushun» nir. Llutanta yarpaptin Jerusalén marcaman ćhayaycashanćhu tincuchiypa willapar, Jesús niran: \v 12 «Juc runash auturdä cananpaj ćhuraptin, mayur auturdäman aywaran. Carguntawan sïllunta ćhasquij caru marcacamanräshi aywaran. \v 13 Manaraj llucshirshi, ćhuncaj piyunnincunata jayachiran: ‹Cay jillayta cutimunäcaman mirachinqui. Llapaniquita chay-chicata jaguipuycaj› nir. \v 14 Marca-masincunash ichanga ricaytapis mana munaranchu. Chayshi mayur auturdäman waquinta caćhacuran: ‹Auturdä ćhurashayqui runa cargunta ama ćhasquinmanchu. Ricaytapis mana munallächu› nir. \p \v 15 «Chaypis mayur auturdä cargunmanshi ćhuraran. Sïlluntapis caćhapuran. Chaura marcanman cutircurshi, piyunnincunata jayachiran: ‹¿Jillaynïta mirachishcanquichu-llapa?› nir. \v 16 Punta ćhayaj piyunninnash niran: ‹Tayta, jillayniqui ćhunca janapayta mirasha.› \v 17 Auturdänash niran: ‹Allita rurashcanqui. Ichicllatapis alli ricashayquipita ćhunca marcata maquiquiman ćhurashaj.› \v 18 Juc-caj piyunninnash niran: ‹Tayta, jillayniqui pichga janapayta mirasha.› \v 19 Auturdänash niran: ‹Jampis allita rurashcanqui. Pichga marcata maquiquiman ćhurashaj.› \p \v 20 «Juc-caj piyunninnash jamurpar niran: ‹Tayta, catay jillayniqui. Jillayniquita mana yatapashcächu. Jipilläman jatircushcä. \v 21 Manchacuypa runa canqui. Jamashalla imatapis ćhasquiyta munanqui. Mana murupacuycarsi, achca-achcata shuntayta munanqui. Chaymi manchacurä.› \v 22 Chaura auturdä runanash niran: ‹Manacaj runa canqui. Shimillayqui jitarpushcashunqui. Jamashalla imatapis shuyarashäta musyaycar, mana arucuycar achca-achcata shuntayta munashäta musyaycar, \v 23 jillaynïta jillay mirachijcunallamanpis jutunquiman caran. Cutimur, wawantinta shuntacüman caran.› \v 24 Waquin piyunnintanash niran: ‹Jillay charashallantapis jićhurir, ćhunca janapaypa mirachij-cajta juycuy.› \p \v 25 «Piyunnincunash niran: ‹Tayta, chay runa ćhunca janapayta jillayta charaycan.› \v 26 Auturdä runanash niran: ‹Wiyacuptin, pitapis Tayta Diosninchi sumaj tantiyachinga. Mana wiyacujcunatam ichanga ichicllata tantiyashallantapis jungaycachinga. \v 27 Auturdä cayman yaycunäta mana munaj runatana apamuy. Ricay ñawïćhu llapanta wañurachiy.› » \s1 Jerusalén marcaman Jesús ćhayashan \r San Mateo 21.1–11; San Marcos 11.1–11; San Juan 12.12–19 \p \v 28 Willapäcuyta ushyarcur, mana jamallar Jerusalén marcaman Jesús aywaycaran. \v 29 Betfagé marcaman, Betania marcaman ćhayaycaran. Chay quinranćhu Ulïbus punta caran. Ishcaj purïshijnincunata caćhar, \v 30 Jesús niran: «Wac chimpa tacsha marcaman aywariycuy. Ćhayar, manta büruta tarinquipaj. Pipis mana muntacunrächu. Watarashanpita pascarir, apacamunqui. \v 31 Pascaptiqui pipis mićhäshuptiqui, ninqui: ‹Mandamajnïtash mañanqui.› » \p \v 32 Purïshijcunana aywar, Jesúspa shiminman-tupu büruta tariran. \v 33 Pascapacuycaptin, runacuna niran: «¿Imapätaj bürüta pascaycanqui?» \v 34 Paycuna niran: «Mandamajnï Jesústash mañanqui.» \p \v 35 Chaura büruta Jesúsman aparan. Jacuncunata shawaparcur Jesústa muntachiran. \v 36 Bürun muntash Jerusalén marcaman Jesús aywaycaptin, runacuna cushicuywan jacuncunatapis caminuman mashtapuran. \v 37 Jerusalén marcaman ricänan Ulïbus punta uranpa yarpuptin, Jesúspa purïshijnincuna llapanmi cushicäriran: «Tayta Diosninchi sumaj munayniyuj. Camacächiptin, Jesús jishyaćhucunata allchacächisha. Supaycunatapis jargusha. Wañushcunatapis cawarachisha» nir. \v 38 Llapallan cushicuywan japarparan: \q1 «Tayta Diosninchi caćhamushan mandaj runa alli ricash caycullächun. \q1 Maquinćhu allilla purichimächun. \q1 Janaj pachaćhüpis jatunpa cushicullächun» nir.\f * \fr 19:38 \ft Salmo 118.26.\f* \p \v 39 Runacuna cushicuptinsi, waquin fariseucuna Jesústa piñacuran: «Tayta, purïshijniquicunata upällachiy» nir. \v 40 Jesúsna niran: «Upällachiptï, rumicunapis cushicuywan rimarinman.» \p \v 41-42 Jerusalén marcaman yaycupaycashanćhu marcata ricapärir, Jesús wagaran: «Jerusalén runacuna, allilla cawanayquita Tayta Diosninchi munan. Wasguimaptiquim ichanga tantiyacunayquita mana camacächishachu. \v 43 Imayllaga juyupa ñacanquipaj. Cunćharyuyquicuna chapaycur-chapaycur magashunquipaj. \v 44 Wasiquicunatapis ushyaypa jućhurachinga. Llapaniquita wañurachishunquipaj. Marcayquitapis ragällata jaguiycunga. Juyupa ñacanquipaj washänajta mana munashayquipita. Tayta Diosninchi caćhamashanta mana tantiyacushcanquichu» nir. \s1 Tayta Diosninchipa wasinpita rantipacujcunata jargushan \r San Mateo 21.12–17; San Marcos 11.15–19; San Juan 2.13–22 \p \v 45 Jerusalén marcaman ćhayar, Tayta Diosninchipa wasinpa sawanninman Jesús yaycuran. Sawanpita ranticujcunata jargur ushyaran. \v 46 Llapanta wicapar niran: «Tayta Diosninchipa shiminćhu nin: ‹Wasïga mañacamajcunallapaj.›\f * \fr 19:46 \ft Isaías 56.7.\f* Jamcunam ichanga suwapa maćhayninman ticrachishcanqui.» \p \v 47 Waran-waran Tayta Diosninchipa wasinćhu Jesús willapäcuran. Mayur cüracuna, Moiséspa shiminta yaćhajcuna, mayur runacunam ichanga achäquita ashiycaran wañuchinanpaj. \v 48 Chaypis mana tariranchu. Runacuna Jesústa mana caćhariranchu. Shiminta sumaj wiyarcaycaran.\fig San Lucas 19.45–48|src="LB00316B.TIF" size="span" loc="Luke 19.45-48" ref="SAN LUCAS 19:48" \fig* \c 20 \s1 Jesús munayniyuj \r San Mateo 21.23–27; San Marcos 11.27–33 \p \v 1 Juc cuti Tayta Diosninchipa wasinćhu Jesús willapäcuycaran: «Shimïta wiyacäriy. Maquinćhüna Tayta Diosninchi purichimäshun» nir. Mayur cüracuna, Moiséspa shiminta yaćhajcuna, mayur runacuna ćhayarcur, Jesústa \v 2 tapuran: «Tayta, ¿pitaj caćhamushcashunqui? ¿Pipa munayninwantaj imacunatapis ruraycanqui?» nir. \p \v 3 Jesúsna niran: «Nuwapis mä, tapucushayqui. Willamaptiqui, nuwapis willashayqui. \v 4 Juanta ushyachicunanpaj, ¿pitaj caćhamusha: Tayta Diosninchichu, runa-masillanchu? Mä, willamay.» \v 5 Chaura quiquin-pura parlanacäriran: « ‹Tayta Diosninchi caćhamusha› niptinchi: ‹¿Imanirtaj mana wiyacushcanquichu?› nimäshun. \v 6 ‹Runa-masinchicunalla caćhamusha› niptinchi, runacuna sajmaypa wañuchimäshun» nir. Runacuna Ushyachicuj Juanta ćhasquicush caran: «Tayta Diosninchipa willacujnin» nir. \v 7 Chaymi Jesústa niran: «Tapumashayquita mana musyächu.» \v 8 Chaura Jesúspis niran: «Mana camäpacuptiqui, pï caćhamashanta nuwapis mana willashayquichu.» \s1 Ćhacrayujwan tincuchiypa willapashan \r San Mateo 21.33–44; San Marcos 12.1–11 \p \v 9 Chaypita tincuchiypa willapäcur, Jesús niran: «Juc ćhacrayuj runash übasta mururan. Jinarcur ćhacra runacunata allimshaycurshi, juclä marcaman juyaj aywacuran.» \p \v 10 «Übas pallay ćhayamuptin, uywaynintash caćhacuran: ‹Dirïchüta shuntamuy› nir. Caćha ćhayaptin allimshacuj runacuna sumaj magariycärirshi, jinallata jarguriran. \v 11 Chaura ćhacrayuj juc uywaynintanash caćhacuran. Allimshacujcunana chaytapis ashlliran. Magar ushyarirshi, jinallata jarguran. \v 12 Chaura ćhacrayuj juc uywaynintanash caćhacuran. Paytapis magar ushyariycurshi, jarguriran.» \p \v 13 «Chaura ćhacrayuj yarpaćhacuran. Yarpaćhacuriycurshi, niran: ‹Cuyay wamräta caćhacushaj. Paytaga manchapacunga› nir. \v 14 Ćhacrayujpa wamranta ricarshi, allimshacujcuna quiquin-puralla parlanacäriran: ‹Papäninga tagay wamrallanpaj llapan imancunatapis jaguinga. Chaymi wañurachishun. Chaura cay ćhacra maquinchićhüna canga› nir. \v 15 Chaynuy nirshi, ćhacrayujpa wamranta charipäcuran. Ćhacranpita jargurcurshi, wañuycachiran. \p «Canan mä, willamay. Ćhacrayuj cutimur, ¿imataraj ruranga chay ćhacra runacunata? \v 16 Chay ćhacra runacunata wañurachinga. Ćhacrantapis juctana allimshaycunga.» \p Jesúspa shiminta wiyar, runacuna niran: «Chayta rurananchita Tayta Diosninchi ama camacächichunchu.» \v 17 Llapan runata ricapärir Jesús niran: «Chaura Tayta Diosninchipa shimin imapätaj niycan: \q1 ‹Wasi rurajcuna: \q1 «Cay rumi mana allichu» nir wicapashantapis \q1 Tayta Diosninchi simintuta jallarachinanpaj ćhurasha.›\f * \fr 20:17 \ft Salmo 118.22.\f* \p \v 18 «Wicapash rumiman pipis tacacur, ushyacanga. \q1 Runapa jananman rumi shicwar, nitiringa.»\f * \fr 20:18 \ft Isaías 8.14–15.\f* \p \v 19 Mayur cüracunawan Moiséspa shiminta yaćhajcuna wiyächipaycashanta tantiyacuriran. Chaymi Jesústa juclla chariyta munaran. Ichanga achcaj runa juturpaycaptin, runacunata manchacushpan mana chariranchu. \s1 Jillayta ćhurananpaj tapucushan \r San Mateo 22.15–22; San Marcos 12.13–17 \p \v 20 Chaypis Jesústa charircur, Roma auturdäpa maquinman ćhayachiyta munaran. Ichanga achäquita mana tariranchu. Chaymi achäqui ashijcunawan watgachiran alli-tucullar tapunanpaj. \v 21 Achäquita ashijcuna Jesústa tapuran: \p «Tayta, alli shungu cashayquita musyä. Pitapis Tayta Diosninchipa shimillanta willapanqui. Llapan runata alli ricanqui. \v 22 Chaymi tapucushayqui. ¿Mandaj Césarpaj jillayta ćhurashuwanchuraj, manachuraj?» nir. \p \v 23 Achäquita ashipashanta musyashpan Jesús niran: \v 24 «Jillayniquita mä, ricachimay. Jillayćhu, ¿pipa liträtuntaj caycan? ¿Pipa jutintaj isquirbiraycan?» Tapuptin, paycuna niran: «Mandaj Césarpa.» \v 25 Jesúsna niran: «Mandaj Césarpata Césarpaj ćhuray. Tayta Diosninchipata Tayta Diosninchipaj ćhuray.» \p \v 26 Achäqui ashijcuna ima rimapacuytapis mana camäpacuranchu. Runa ricay pantachiyta mana camäpacur: «Jesús allita riman, ¿au?» nir upällacaycäriran. \s1 Wañushcuna cawarimunanpita tapucushan \r San Mateo 22.23–33; San Marcos 12.18–27 \p \v 27 Chaypita waquin saduceu runacuna Jesúsman ćhayaran. Paycuna yarpaj: «Wañushcuna mana cawaringapächu» nir. Chaymi Jesústa niran: \v 28 «Tayta Jesús, Moiséspa shimin nin: ‹Runa wañucur warminta wawaynajllata jaguiptin, wañucuj runapa wauguillan biyüdanwan majachacanman. Mushuj majanwan wamrata tarishan wañucuj runanpa jutinta apanga.›\f * \fr 20:28 \ft Deuteronomio 25.5–10.\f* \v 29 Canan mä, tapucushayqui. Janćhis wauguish caran. Juc wauguish warmiwan majachacaran. Ichanga warminta mana mirachillarshi wañucuran. \v 30 Chaura juc-caj wauguinnash chay warmiwan majachacaran. Paypis mana mirachillarshi wañucuran. \v 31 Chay warmillawan majachacarcur-majachacarcur mana mirachillar, janćhis waugui wañucuran. \v 32 Jipantaräshi warmipis wañucuran. \v 33 Tayta, mä, willamay. Wañushanpita cawarcamur, chay warmi, ¿maygan wauguipa warmintaj canga janćhiswan majachacash caycar? ¿Llapanpa warminchuraj canga?» \p \v 34 Jesúsna niran: «Cay pachaćhu cawashancamalla runacuna majachacan. \v 35 Tayta Diosninchi acracushan runacuna cawarimur, janaj pachaćhu mana majachacanganachu. \v 36 Wañuymanpis yapay mana ćhayanganachu. Cawarachishancunata wawanpana Tayta Diosninchi ricanga. Anjilcuna-jina mana ushyacangachu. \v 37 Wañushcuna cawarinanta mayna Moisés musyachicuran. Isquirbishan librućhu willamanchi. Shira-shiraćhu Tayta Diosninchi niran: ‹Moisés, unay auquilluyqui Abraham, Isaac, Jacob wañush carsi, cawaycan. Tayta Diosnin caycaptï, manchapacaycäman.›\f * \fr 20:37 \ft Éxodo 3.6.\f* \v 38 Cawaycajcunalla Tayta Diosninchita manchapacun; wañushcuna mana. Maquinćhu cawajcuna wañush carsi, cawaycan. \v 39 Chaura waquin Moiséspa shiminta yaćhajcuna niran: ‹Tayta, allita rimashcanqui.› » \v 40 Chaypita-pacha pipis mana tapuparanchu. \p \v 41 Jesúsna niran: «¿Imanirtaj runacuna riman: ‹Washäcuj unay mandajninchi Davidpa willcan› nir? \v 42 Salmos librućhu quiquin David nin: \q1 ‹Tayta Diosninchi Washäcujnïta nisha: \q1 «Mandäshimänayquipaj dirïcha-caj lädüman jamacuy \q1 \v 43 cunćharyuyquicunata pampaman ćhuranäcaman. \q1 Nishayqui-nishayqui munashayquita rurachinquipaj.» ›\f * \fr 20:43 \ft Salmo 110.1.\f* \p \v 44 «¿Washäcuj, rasunpachuraj Davidpa willcallan canga? ¿Runapa wamranchuraj canga? Au, paypitam. Chaypis quiquin mandaj David manchapacur, Taytachacuycan.» \s1 Moiséspa shiminta yaćhajcunata Jesús piñapashan \r San Mateo 23.1–36; San Marcos 12.38–40; San Lucas 11.37–54 \p \v 45 Llapan runapa ricay ñawinćhu purïshijnincunata Jesús niran: \v 46 «Moiséspa shiminta yaćhajcunapa llupinpa ama aywanquichu. Paycuna alli-tucullar rucapäcushalla purin. Pï-maypis manchapacunanta munan. Shuntacäna wasićhüpis, micupacuyćhüpis ñaupa-ñaupallaćhu jaman. \v 47 Biyüdacunapa imancunatapis ushyapan. Jinarcur alli-tucur Tayta Diosninchita mañacuj-tucun. Chaypita Tayta Diosninchi sumaj ñacachinga.» \c 21 \s1 Biyüda warmi cuyachicuyninta ćhurashan \r San Marcos 12.41–44 \p \v 1 Tayta Diosninchipa wasinćhu puchuy-puchuy jananćhu cawajcuna cuyachicuyninta ćhurajta Jesús ricapaycaran. \v 2 Biyüda warmipis pishipacuyćhu cawar, ishcay ćhaniynaj-yupay jillayta ćhurashanta ricaran. \v 3 Chayta ricar, purïshijnincunata Jesús niran: «Sumaj tantiyacunquiman. Waccha biyüda mas achcata ćhurasha puchuy-puchuy jananćhu cawajcunapita. \v 4 Paycuna achcata ćhurarpis, puchupacushallanta ćhurasha. Waccha biyüdam ichanga llapan charashallantapis ćhurasha. Chayllawan cawanan caran.» \s1 Tayta Diosninchipa wasinta jućhurachinanta musyachicushan \r San Mateo 24.1–2; San Marcos 13.1–2 \p \v 5 Waquin runa parlaycaran: «Achic-achicyaycaj rumicunawan Tayta Diosninchipa wasinta pirgasha. Sumaj cuyayllapaj, ¿au? Runacuna cuyachicuynintapis ćhurasha Tayta Diosninchipa wasin achic-achicyaycaj cananpaj» nir. Jesúsna niran: \v 6 «Sumaj ricacuy. Imayllaga llapan ricashayqui ushyaypa ushyacanga. Rumiwan pirgararsi, llapanmi jućhurachish canga.» \s1 Runacuna imaman ćhayananta musyachicushan \r San Mateo 24.3–28; San Marcos 13.3–23 \p \v 7 Waquin runa Jesústa tapuran: «Tayta, ¿imaytaj Tayta Diosninchipa wasinta jućhuchinga? ¿Imanaypataj shimiqui ćharcucänanta musyashaj?» nir. \p \v 8 Jesúsna niran: «Pipis pantachishurunquiman. Achcaj runa shamunga: ‹Tayta Diosninchi caćhamushan Washäcuj caycä. Cay pacha ushyacangana› nir. Imata nishuptiquisi, ama ćhasquipanquichu. \v 9 Wacćhu-cayćhu wañuchinacuy jatariptinpis, ama mancharinquichu. Chaycunaraj cangapaj. Chaypis cay pacha mana ushyacangarächu. \p \v 10 «Cay pacha ushyacänanpäga marcan-marcan wañuchinacunga. \v 11 Chay-tucuyćhüpis pacha juyupa sicsicyanga. Mućhuy captinpis, yargaywan runacuna wañunga. Juyu jishyapis timpuringa. Janaj pachaćhüpis mana ricashanchicunata ricar, mancharinquipaj. Sicsicyanquipaj. \v 12 Chaycunaman mana ćhayaptillayqui, jaticaćhar ushyashunquipaj. Ćhasquicamashayqui-janan mayur Israel runacunapa maquinmanpis, carsilcunamanpis ćhayachishunquipaj. Roma auturdäcunamanpis, mandajcunapis rïsu apashunquipaj. \p \v 13 «Wacpa-caypa purichishuptiquisi, shimiquita ama amucurcunquichu. Manchäga pï-maytapis nuwapita willapanqui. \v 14 Ama yarpaćhacunquichu: ‹Chapacunäpaj, ¿imataraj rimashaj?› nir. \v 15 Chapacunayquipaj quiquïmi yarpächishayqui. Yarpächishäta rimaptiqui, pipis mana ićhipushunquipächu. Pipis mana achäquita taringachu. \p \v 16 «Ćhasquicamashayqui-janan mamayqui-taytayquisi, wauguiquicunasi, yawar-masiquicunasi chiquishunquipaj. Paycunapis auturdäcunapa maquinman ćhayachishunquipaj. Waquinniquita wañuchishunquipaj. \v 17 Ćhasquicamashayqui-janan llapan runa chiquishunquipaj. \v 18 Chaypis ama llaquicunquichu. Tayta Diosninchi mana jungashunquipächu. Maquinpita mana pipis jurgushunquipächu. \v 19 Chaymi jipaman ama cutiricunquichu. Mana yamacällar shimïta wiyacuptiqui, imaycamanpis maquinćhu Tayta Diosninchi cawachishunquipaj. \p \v 20 «Tayta Diosninchipa wasin jućhunanpaj wallcana pishiptin, jäpa murucucunapis Jerusalén marcaman ćhayapunga. \v 21 Chayta ricar Judea quinranćhu tiyar, puntacunaman jishpicäriy. Marcaćhu tiyar, ćhacracunaman jishpicäriy. Ćhacrapitapis marcayquiman ama cutiychu. \v 22 Chay wichan shiminman-tupu Tayta Diosninchi mana wiyacujcunata ñacachinga. \p \v 23 «Ñacachishan wichan llapan Israel runacuna juyupa ñacanga. Jishyaj warmicunapis, pishi wamrayujcunapis cuyapaypaj ñacanga. \v 24 Waquin runa cuchur ushyash wañunga. Waquintana watacurcur ushyashta jäpa marcacunaman apanga. Jäpa runacuna Jerusalén marcata ñacachir ushyanga Tayta Diosninchi jitashan junajcaman.» \s1 Tayta Jesúspa cutimunanpita musyachicushan \r San Mateo 24.29–35, 42–44; San Marcos 13.24–37 \p \v 25 «Intipis, quillapis, istrïllacunapis juc-nirajman ticracuringa. Lamar yacupis bunyaypa-bunyaptin, may-chayćhüpis runacuna mancharinga. Tantiyaytapis mana atipangachu. \v 26 Janaj pachatapis Tayta Diosninchi tapsir ushyaringa. Chaymi runacuna manchariyllawan wañucäcungaraj: ‹¿Imamanraj ćhayashun, au?› nir. \v 27 Chay junaj Tayta Diosninchi caćhamaptin munayniyuj caycar, pucutay jananćhu achic-achicyaycar cutiycämujta ricamanquipaj.\f * \fr 21:27 \ft Daniel 7.13.\f* \v 28 Rimashäcuna ćharcuptin, cushicärinquiman. Ama llaquicärinquimanchu. Washänäpämi cutiramushaj.» \p \v 29 «Jïgus yürawan tincuchiypa tantiyacushun. \v 30 Yüran chillguiptin, tamya quilla jallaycunanta musyanchi. \v 31 Chay-jina willapashäcuna ćharcuptin, cutimunä caycashanta tantiyacärinquipaj. Cutimuptï, maquinćhüna Tayta Diosninchi runacunata purichinga. \v 32 Sumaj tantiyacunquiman. Waquinniquipa ricay ñawiquićhu llapan ćharcucanga. \v 33 Janaj pachapis, cay pachapis ushyacanga. Shimïmi ichanga mana imaysi jungacangapächu.» \p \v 34 «Chaymi sumaj tantiyacärinquiman. Shunguyqui munashallanta ama ruranquichu. Upyallaćhu ama cawanquichu. Cay pachaćhu cawanayquipaj yarpaćhacullar jungaycamärunquiman. Mana yarpashpita cutiramushaj. \v 35 Cay pachaman cutimushä junaj pipis mana jishpingachu. Wiyacamajcunata washäshaj; juchaćhu arujcunatam ichanga mana. \v 36 Chaymi Tayta Diosninchipa caćhan captï, cutimunäta shuyaj-shuyajlla cawanquiman. Mana yamacällar Tayta Diosninchita mañacunqui jishpichishunayquipäpis, ñaupäman cushish ćhayachishunayquipäpis.» \p \v 37 Waran-waran Tayta Diosninchipa wasinćhu Jesús willapäcuran. Chacaypam ichanga Ulïbus punta quinranćhu pachacuran. \v 38 Runacunapis waran-waran tutalla aywaran Tayta Diosninchipa wasinman Jesúspa shiminta wiyaj. \c 22 \s1 Jesústa charinanpaj parlanacushan \r San Mateo 26.1–5, 14–16; San Marcos 14.1–2, 10–11; San Juan 11.45–53 \p \v 1 Chay wichan Israel runacunapa «Libadüraynaj tanta» nishan fiestan yaycaycämuran. Chay fiestata ricsij: «Pascua» nir. \v 2 Chay junajcuna mayur cüracunawan Moiséspa shiminta yaćhajcuna parlanacuran: «Jesústa pacayllapa wañurachishun» nir. Runacunata manchacur, pacayllapa wañuchiyta munaran. \p \v 3 Supayna Judas Iscariotita maquichacur yarpächiran Jesústa wañuyman jitarpunanpaj. Chaymi Jesúspa purïshijnin carsi, \v 4 mayur cüraman, Tayta Diosninchipa wasinta täpajcunapa capitanninman aywaran: «Jesústa charïshishayqui» nir. \v 5 Chaura paycuna jatunpa cushicur: «Jillayta jushayqui» niran. \v 6 Chay junajpita-pacha charij-charijllana caycaran runa mana caycaptin mayćhüpis Jesústa charinanpaj. \s1 Purïshijnincunawan Pascua micuyta Jesús micushan \r San Mateo 26.17–29; San Marcos 14.12–25; San Juan 13.21–30; 1 Corintios 11.23–26 \p \v 7 Pascua fiesta änir ćhayamuran. Chay fiestaćhu Israel runacuna libadüraynaj tantata micuj. Acrashan cashnitapis pishtaj. \v 8 Jesúsna Pedrutawan Juanta caćharan: «Mä, ayway. Pascua micuyta camaricamuy» nir. \v 9 Paycuna tapuran: «¿Mayćhütaj camaricamushaj?» nir. \p \v 10 Jesúsna niran: «Jerusalén marcaman ćhayaptiqui, puyñullawan runa yacuta apaycajta ricanquipaj. \v 11 Jipallanta aywanqui. Wasiman yaycuptin, wasiyujta ninqui: ‹Tayta Jesús caćhamasha. ¿Mayćhütäshi wasi jäcuycan purïshijnincunallawan Pascua micuyta micunanpaj?› \v 12 Paynam camarishallata jäcuj altusninta ricachishunquipaj. Chayllaćhu pishijcunata camaricunqui.» \p \v 13 Chaynuy niptin, purïshijnincuna aywar, Jesúspa shiminman-tupu llapantapis tariran. Chayllaćhu Pascua micuyta camaricuran. \p \v 14 Chacas-chacasna caćhancunawan micunanpaj Jesús jamacuycuran. \v 15 Nircur niran: «Wañuy mana ćhayapamaptillan, llapaniquiwan Pascua micuyta sumaj munashcä. \v 16 Cananpita Pascua micuyta mana micushänachu. Llapanchita Tayta Diosninchi maquinman jishpichimaptinchiraj, yapay micushunpaj.» \p \v 17 Chaypita bïnuyuj cüpata aptacurcur niran: «Taytallau Tayta, ima allish tarichillämashcanqui.» Caćhancunatana niran: «Cay cüpallapita llapaniqui upuchinacuy. \v 18 Sumaj tantiyacunquiman. Cananpita bïnuta mana upushänachu. Llapanchita Tayta Diosninchi maquinman jishpichimaptinchiraj, upushaj.» \p \v 19 Chaypita tantata aptacurcur, niran: «Taytallau Tayta, ima allish tarichillämashcanqui.» Jinarcur tantata paquircur-paquircur, aypuran: «Catay. Cay tanta quiquïmi caycä. Jamcuna-raycur wañuyman ćhayashaj. Chaymi tantata paquipanacur, washänaj-raycur wañuyman ćhayashäta yarparämanqui» nir. \p \v 20 Micuyta ushyarcur juc bïnuyuj cüpata aptacurcur, niran: «Cay bïnu yawarnïmi. Washänaj-raycur wañuyman ćhayaptï, yawarnï jićhanga. Yawarnïwanraj parlanacushanta juctana Tayta Diosninchi ćharcucaycächin.» \p \v 21 «Nuwanchiwan micujmi wañuyman jitarpamanga. \v 22 Tayta Diosninchi caćhamasha. Quiquin camacächiptin, wañuyman ćhayashaj shimin ćharcucänanpaj. Jitarpamaj runam ichanga juyupa ñacanga.» \v 23 Chaura caćhancuna tapunacuran: «¿Mayganinchiraj wañuyman jitarpushun?» nir.\fig San Lucas 22.7–23|src="CN01803B.TIF" size="span" loc="Luke 22.7-23" ref="SAN LUCAS 22:23" \fig* \s1 Munayniyuj cayta ashijcunapita rimashan \p \v 24 Chaypita Jesúspa caćhancuna mandaj cayta ashishpan quiquin-puralla piñanacuran. \v 25 Chaymi Jesús niran: «Jäpa runacuna juc-niraj cawashanta musyanqui. Paycuna Tayta Diosninchita mana manchapacunchu. Mandajnincunapis ullgurcur-ullgurcur, nishan-nishan marca-masincunata imatapis rurachin. Pipis apärinanta mana munanchu. Alli-tucushpan pipis: ‹Llaquipäcuj runa› ninanta munan. \v 26 Jamcunam ichanga chaynuy ama canquimanchu. Mayur runa carpis, ama mayur-tucunquimanchu. Mandaj carpis, llapanta yanapanquiman. \v 27 Mä, tapucushayqui. Runacuna, ¿pitataj alli ñawinwan rican: mïsaćhu jamajtachu, micuy jaracujtachu? Mayur runa captin, mïsaćhu jamajta alli rican, ¿au? Chaypis nuwaga llapaniquita jarashcaj.» \p \v 28 «Ñacapacuptïsi, jamcuna shacyächimashcanqui. Mana caćharaycamashcanquichu. \v 29 Chaymi mandaj canäpaj Papänï ćhuramashan-jina nuwapis mandaj canayquipaj ćhurashayqui. \v 30 Mandaj carga, jamarashäćhu jamachishayquipaj. Micushäćhu micunquipaj. Ćhunca ishcaywan casta Israel-masiquicunatapis maquiquiman ćhurashaj. Paycunata mandanquipaj.» \s1 Pedro wasguinanta Jesús musyachicushan \r San Mateo 26.31–35; San Marcos 14.27–31; San Juan 13.36–38 \p \v 31 Chaypita Simón Pedruta Jesús niran: «Simónllau Simón, wiyacamashayquitapis, mana wiyacamashayquitapis llapaniquita mayur Supay musyapayta munaycäshunqui.\f * \fr 22:31 \ft Pedrupa juc-caj jutin caran: «Simón.»\f* Quiquin Tayta Diosninchita mañacusha musyapäshunayquipaj. \v 32 Maquichacushunquipaj. Chaypis mayna Tayta Diosninchita mañacushcä maquinpita mana witicunayquipaj. Chaymi wanacurir, willacuj-masiquicunata shacyächinqui.» \p \v 33 Pedruna niran: «Tayta, wićhgachishuptiquisi, wañuchishuptiquisi, mana imaysi jaguirishayquipächu.» \p \v 34 Jesúsna niran: «Pedro, mana ricsij tucumanquipächu. Gällu mana cantaptillan, quimsa cutiparaj wasguimanquipaj.» \s1 Imaman ćhayanantapis musyachicushan \p \v 35 Chaypita caćhancunata Jesús niran: «Ñaupata wallguiynajta, jipiynajta caćhäraj. ¿Imallasi pishishcashunquichu?» Paycunana niran: «Mana imapis pishïmashachu.» \v 36 Jesúsna niran: «Cananmi ichanga camaricuy. Jillayniquita, jipiquita camaricuy. Cuchilluyqui mana captin punchuyquita ranticuycur, juc cuchilluta rantiy. \v 37 Sumaj wiyamay. Nuwapaj Tayta Diosninchipa shiminćhu nin: \q1 ‹Juchaćhu arujta-jina runacuna ricanga.›\f * \fr 22:37 \ft Isaías 53.12.\f* \m Rimashan ćhayamunanpaj wallcallana pishin.» \p \v 38 Caćhancunana niran: «Tayta, ishcay cuchilluta charaycä.» Jesúsna niran: «Amana rimashunchu. Mana tantiyamanquichu.» \s1 Getsemaní ćhacraćhu Jesús mañacushan \r San Mateo 26.36–46; San Marcos 14.32–42 \p \v 39 Chaypita imaypis aywashan-jina purïshijnincunawan-ima Ulïbus punta quinranman Jesús cuticuran. \v 40 Pacharänanman ćhayar, niran: «Mana wasguimänayquipaj Tayta Diosninchita mañacäriy.» \p \v 41 Carushman aywaycur jungurpacuycur, mañacuran: \v 42 «Papä, camacaptin, shuyarämaj ñacay ama ćhayapämanmanchu. Jishpiyta munaptïsi, shungü munashan ama camacächunchu. Manchäga munashayquinuylla llapanpis caycullächun» nir. \p \v 43 (Llaquish mañacuycaptin anjil ćhayarcur, Jesústa shacyächiran. \v 44 Payga juyupa llaquicur, llapan shungunwan Tayta Diosninchita mañacuran. Jananpitapis yawar-jinaraj südaynin shuturan.)\f * \fr 22:44 \ft Waquin Bibliaćhu cay birsïculucuna mana canchu.\f* \p \v 45 Mañacuyta ushyaycur, purïshijnincuna juturashanman cutiran. Paycuna llaquicuyllawan puñucäcuran. \v 46 Chaymi niran: «¿Puñurcaycanquićhim? Ricchapacuy. Mana wasguimänayquipaj Tayta Diosninchita mañacäriy.» \s1 Jesústa rïsu charishan \r San Mateo 26.47–56; San Marcos 14.43–50; San Juan 18.2–11 \p \v 47 Jesús rimaycaptillan, purïshijnin cashpansi Judas ćhayapuran achcaj runata pushacurcur. Jesústa wamayaj-tucur macallarcuran. \p \v 48 Jesúsna niran: «Judas, ¿Tayta Diosninchipa caćhan caycaptïchu, wamayämaj tumpaylla wañuyman jitarpaycamanqui?» \p \v 49 Charinanta musyar, purïshijnincuna niran: «Tayta Jesús, ¿cuchilluwanchu washäcushun?» \v 50 Chaynuy nir jucnin mayur cürapa uywayninpa dirïchicaj rinrinta rugupariran. \v 51 Jesúsna niran: «Ama ruraychu.» Jinarcur runapa rinrinta yataycullar, allchacärachiran. \p \v 52 Jesústa charij aywarunaj mayur cüracuna, Tayta Diosninchipa wasinta täpajcuna, mayur runacuna. Paycunata Jesús niran: «¿Imatataj yarpanqui? ¿Suwa cashätachu? ¿Imanirtaj jiruyquiwan-jiruyquiwan, cuchilluyquiwan-cuchilluyquiwan shamushcanqui? \v 53 Waran-waran Tayta Diosninchipa wasinćhu ricamashcanqui. ¿Imanirtaj mana charimashcanquichu? ¿Imanirtaj supay purishan üra shamushcanqui? Supay shacyächishuptiqui munashanta rurar, shamushcanqui. Chaypis Tayta Diosninchiraj llapanta camacächisha.» \s1 Jesústa Pedro wasguishan \r San Mateo 26.57–58, 69–75; San Marcos 14.53–54, 66–72; San Juan 18.12–18, 25–27 \p \v 54 Jesústa charircur, mayur cürapa wasinman aparan. Caru jipallanta Pedrupis aywaran. \v 55 Waquin runacuna cürapa wasinman ćhayar sawan rurinćhu ninata ratarcachir, mashacuycaran. Pedrupis mashacuycaran. \v 56 Mashacuycajta ricapärir, cürapa uywaynin jipash niran: «Cay runapis Jesúswan purij runa.» \v 57 Pedrum ichanga wasguiran: «Mana ricsïchu» nir. \p \v 58 Mayllanta juc runapis Pedruta ricar, wiyächipaypa niran: «Jampis Jesústa purïshishcanqui, ¿au?» Pedruna niran: «Mana.» \p \v 59 Chaypita mana aycällatasi juc runapis niran: «Cay runa Galilea marca runam, ¿au? Jesúswan purish canga.» \p \v 60 Pedruna yapay wasguiran: «Mana. Imatash rimacullanquipis» nir. Rimaycaptillan, gällu cantariycuran. \p \v 61 Jesúsna ticrarcur, Pedruta ricäriran. Ricäriptin, Pedro yarpäriran: «Mana ricsij tucumanquipächu. Gällu manaraj cantaptillan, quimsa cutipa wasguimanquipaj» nishanta. \v 62 Tayta Jesúspa shiminta yarpärir sawan wajtaman llucshiycur, llaquicuywan juyupa wagaran. \s1 Jesústa pampaman ćhurashan \r San Mateo 26.67–68; San Marcos 14.65 \p \v 63 Täpaj runacuna Jesústa pucllacur ushyaran. Wascaran. \v 64 Ñawinta chaparcur, magar ushyaran: «¿Pï magashushayquitapis musyanquichu?» nir. \v 65 Tucuyta ashllir ushyaran. \s1 Mayur Israel runacunapa sisyunninman Jesústa apashan \r San Mateo 26.59–66; San Marcos 14.55–64; San Juan 18.19–24 \p \v 66 Pacha wararcuptin, mayur runacuna, mayur cüracuna, Moiséspa shiminta yaćhajcuna jutucaran. Mayur Israel runacunapa sisyunninman Jesústa aparan. \p \v 67 Paycuna Jesústa tapuran: «Mä, willamay. ¿Tayta Diosninchi caćhamushan Washäcujchu canqui?» nir. Jesúsna niran: « ‹Au. Nuwa caycä› niptïsi, mana ćhasquicamanquimanchu. \v 68 Imallata tapuptijsi, mana willamanquimanchu. \v 69 Imata yarpaptiquisi, Tayta Diosninchi caćhamasha. Cananpita Munayniyuj Tayta Diosninchipa dirïcha-caj lädunćhu jamashaj mandäshinäpaj.»\f * \fr 22:69 \ft Salmo 110.1.\f* \p \v 70 Jesúspa shiminta wiyar, llapan ullgucäcuran: «¿Jamchush Tayta Diosninchipa Wawan canqui?» nir. Jesúsna niran: «Rasullanta rimashcanqui.» \p \v 71 Paycunana niran: «Tistïguta ama ashishunnachu. Wañuchinanchipaj quiquinpa shimillan jitarpuycusha. Shiminpita musyanchi Tayta Diosninchita apärishanta.» \c 23 \s1 Mandaj Pilatupa dispächunman Jesústa apashan \r San Mateo 27.1–2, 11–14; San Marcos 15.1–5; San Juan 18.28–38 \p \v 1 Jinarcur mayur Israel runacuna Jesústa aparan mandaj Pilatuman. \v 2 Dispächunman ćhayachir, niran: «Cay runa marca-masïcunatash shimiyaycan Roma auturdäcunata ticrapunanpaj. Mandaj Césarpaj jillayta ćhuranantapis manash munanchu. Mandaj carshi, quiquinpa maquinćhu purichimäshun. Washämänanchipäshi cargunman Tayta Diosninchi ćhurasha.» \p \v 3 Mandaj Pilato Jesústa tapuran: «¿Rasunpachu Israel runacunapa mandajnin canqui?» nir. Jesúsna niran: «Quiquiqui rimashcanqui.» \p \v 4 Mayur cüracunatawan llapan runata mandaj Pilato niran: «Tantiyaptï, cay runa mana juchallicushachu.» \v 5 Paycunam ichanga niran: «Rasunpa, llapan Judea runata shimiyaycan. Galilea quinranpita-pachash jallaycamusha. Cayćhüpis shimiyaycashash.» \p \v 6 Chaura mandaj Pilato tapuran: «¿Cay runa rasunpachu Galilea quinranpita?» nir. \v 7 Galilea runa cashanta willaptin, mandaj Herodesman Jesústa apachiran. Mandaj Herodesga Galilea marcapa mandajnin caycar, chay junajcuna Jerusalén marcaćhu caycaran. \p \v 8 Jesústa ćhayachiptin, mandaj Herodes sumaj cushicuran. Unaypita-pacha willapanta mayar, Jesúswan tincuyta munaran. Runacuna willash caran: «Jesús jishyaćhucunata allchacaycächin. Supaycunata jargun. Wañushcunatasi cawarachin. Tayta Diosninchi camacächiptinshi, llapanta ruraycan» nir. Chaynuy willaptin, mandaj Herodespis imatapis ricayta munaran. \v 9 Chaymi tucuy-tucuyta Jesústa tapuran. Jesúsmi ichanga imatapis mana rimacuranchu. \v 10 Mana rimacuptinsi, mayur cüracunawan Moiséspa shiminta yaćhajcuna tucuy-tucuypita tumpaycaran. \p \v 11 Mandaj Herodespis, murucuncunapis Jesústa pampaman ćhuraran. Asipänan cashpan jatun auturdäpa achic-achicyaycaj müdananta ushtuparan. Jinarcur mandaj Pilatupa dispächunman cutichiran. \v 12 Chay junaj mandaj Herodeswan mandaj Pilato chiquinacuycashanćhu allina ricanacuran. \s1 Jesústa rusćhu wañuchinanpaj aunishan \r San Mateo 27.15–26; San Marcos 15.6–15; San Juan 18.39–19.16 \p \v 13 Mandaj Pilatuna mayur cüracunata, mayur runacunata, pampa runacunata jayachiran. \v 14 Jinarcur niran: «Jamcuna: ‹Roma auturdäcunata ticrapunanchipaj shimiyasha› niptiquisi, juchanta mana tarïchu. Ricay ñawiquićhu sumaj tapurpis, llutan rurashanta mana tarïchu. \v 15 Mandaj Herodespis juchallicushanta mana tarishachu. Chaymi dispächüman cutichimusha. Canan cay runa juchata mana aparicushanta musyanchi. Wañuchinanchipäpis achäqui mana canchu. \v 16-17 Chaymi sumaj wascariycullar, caćhariycushaj.»\f * \fr 23:16-17 \ft Waquin Bibliaćhu yapasha: «Israel marcaćhu watan-watan Pascua fiestaćhu juc rïsuta caćharinyaj» nir.\f* \p \v 18 Mandaj Pilatupa shiminta wiyar, llapan runa juc shimillawan japariran: «Barrabásta caćhariy. Jesústam ichanga wañuchiy» nir. \v 19 Barrabásga Jerusalén marcaćhu auturdäcunata ticrapushanpita, wañuchicushanpita wićhgaraycaran. \p \v 20 Mandaj Pilato Jesústa caćhariycuyta munar, runacunata yapay parlaparan. \v 21 Runacunam ichanga japarpaycaran: «Jesústa rusćhu wañuchicächun. Rusćhu wañuchicächun.» \p \v 22 Mandaj Pilato yapaypis niran: «¿Llutantatächu rurasha wañuchinäpaj? Wañuchinanchipaj juchallicushanta mana tarïchu. Chaymi sumaj wascariycullar, caćhariycushaj.» \p \v 23 Runacuna llapan shungunwan japarparan: «Rusćhu wañuchicächun» nir. \v 24 Japarpaycällar, mandaj Pilatuta aunichiran. \v 25 Aunichiptin, ticrapuj captinsi, wañuchicuj captinsi, mañacushannuylla Barrabásta caćhariycuran. Jesústam ichanga rusćhu wañuchinanpaj caćhapaycuran. \s1 Jesústa rusćhu wañuchishan \r San Mateo 27.32–44; San Marcos 15.21–32; San Juan 19.17–27 \p \v 26 Jesústa wañuchinanpaj apaycashanćhu Cirene marcapita Simónwan tincuran. Payga ćhacrapita cutiycaran. Charircur, Simónwan murucucuna rusta matancachiran. Jesúspa jipallanta rusnin matancash aywaran. \p \v 27 Ricäcujcunapis chay-chicajmi aywaran. Waquin warmicuna llaquicuywan atar aywaran. \v 28 Wagajta ricar, Jesús niran: «Jerusalén warmicuna, nuwapaj ama wagaychu. Manchäga quiquiquicunapaj, wamrayquicunapaj waganquiman. \v 29 Chigaypa ñacay ćhayamungapaj. Chaymi runacuna ninga: ‹Ima alliraj waquin warmicuna wawata mana tariranchu. Mana jishyacuranchu. Chuchunanpäpis wamran mana caranchu.› \v 30 Juyupa ñacay ćhayamuptin juclla wañucuriyta munar, llapan runa ningapaj: ‹Chagacunallasi nitiycamanman. Jućhucunallapis ushyaramanman.›\f * \fr 23:30 \ft Oseas 10.8.\f* \v 31 Mä, wiyacäriy. Juchaynaj caycaptï runacuna ñacaycächimaptin, ¿imanuyraj Tayta Diosninchi juchallaćhu aruj runacunata ñacachinga?» \p \v 32 Jesústa wañuchinanpaj apaycar, ishcaj juyu runatapis wañuchinanpaj apaycaran. \v 33 «Calabïra» nishan pataman ćhayar, murucucuna rusman Jesústa läbaran. Juyucunatapis jucninta dirïcha-caj lädunman, jucnintana isquirda-caj lädunman läbaran. \v 34 (Rusćhu läbaraycashanćhu Jesús niran: «Papä, cay runacunapa juchanta jungaycullay, ari. Mana musyayninwan rurashanta ama yarparaychu.») Chaypita murucucuna surtita jitaran Jesúspa müdananta mayganinpis apacunanpaj. \p \v 35 Runacuna imata rurashantapis llapanta ricaparan. Mayur runacuna Jesústa pampaman ćhurar niran: «Waquin runacunata cawarachishash. Washäcuj cananpaj Tayta Diosninchi acracushan captin, quiquillan ruspita mä, yarpamuchun» nir. \p \v 36 Murucucunapis Jesústa pampaman ćhuraran. Shigui bïnuta upuchir, niran: \v 37 «Israel runacunapa mandajnin car, wañuypita mä, jishpiy.» \v 38 Rus jananćhüna isquirbiraycaran: «Cayga Israel runacunapa mandajnin» nir. \p \v 39 Lädunćhu läbaraj runapis jucnin Jesústa ashlliran: «Washäcuj car, ruspita mä, jishpiy. Nuwacunatapis jishpichimanquiman» nir. \p \v 40 Juc-cajläninćhu läbarajmi ichanga jucninta piñacuran: «Quimsaninchita wañuycächimanchi. Chaypis, ¿Tayta Diosninchita manachu manchapacunqui? \v 41 Nuwanchita juchanchipita wañuycächimanchi. Jesúsmi ichanga ima juchatapis mana aparicushachu» nir. \v 42 Jinarcur Jesústa niran: «Tayta, llapan runata maquiquićhu purichir, nuwatapis ama jungamanquichu, ari.» \v 43 Jesúsna niran: «Sumaj tantiyacunquiman. Canan junajmi Tayta Diosninchipa ñaupanman ćhayashun. Alli cawayćhu juyäshunpaj.» \s1 Jesús wañushan \r San Mateo 27.45–56; San Marcos 15.33–41; San Juan 19.28–30 \p \v 44 Lasdüsipita mallwaycaman pacha chacacäcuran. \v 45 Intipis wañucäcuran. Tayta Diosninchipa wasinćhu chaparaj bayïtapis pullanpa callacäcuran. \v 46 Jesúsna sumaj japariran: «Papä, almallä maquiquićhu caycan» nir.\f * \fr 23:46 \ft Salmo 31.6.\f* Chaynuy nir wañucäcuran. \p \v 47 Chayta ricar, murucucunapa capitannin Tayta Diosninchita alliman ćhuraran: «Cay runa rasunpa juchaynaj casha» nir. \v 48 Ricaj runacuna jatunpa llaquish wasinman-caman cuticäriran: «Llutanta rurashcanchi» nir. \v 49 Jesúswan yaćhänacushancunam ichanga carullaćhu ićhirpaycaran. Galilea marcapita purïshij warmicunapis ricaparcaycaran.\fig San Lucas 23.26–49|src="CN01836B.TIF" size="span" loc="Luke 23.26-49" ref="SAN LUCAS 23:49" \fig* \s1 Jesústa pampashan \r San Mateo 27.57–61; San Marcos 15.42–47; San Juan 19.38–42 \p \v 50-51 Judea quinran Arimatea marcaćhu José tiyaran. Payga alli runa caran. Tayta Diosninchipa shungun munashallanta rurar cawaj. Paypa maquinćhu cawayta yarparpis, sumaj manchapacuj. Mayur Israel runa caycarsi Jesústa wañuchinanpaj parlanacuptin, mana auniranchu. \v 52 Chaymi mandaj Pilatuman aywar, José niran: «Jesúspa ayanta apacushaj pampachicunäpaj.» \p \v 53 Mandaj Pilato aunircuptin, ruspita ayata yarpuchiran. Jinarcur bayïtawan piturcur, ućhcu rurinman pampaycuran. Chay ućhcuman pipis mana pampacusharächu. \p \v 54 Pampacushan junaj runacuna camaricuycaran diyawarda captin, warannin jamananpaj.\f * \fr 23:54 \ft Nuwanchipaj pacha waraptillan, juc junaj jallarin. Israelcunapämi ichanga inti jigacurpuptillan, jallarin.\f* \v 55 Galilea warmicunapis Joséta aywäshiran Jesústa pampajta ricananpaj. Mayninman pampashantapis sumaj ricaparan. \v 56 Jinarcur wasinman cutiycur, aya jananman jaycunanpaj pirjümicunata camaricuran.\f * \fr 23:56 \ft Ćhacra runacuna wañushta alli ricar, waytata ćhurapan. Israelcunam ichanga ayaman pirjümita jaycapun.\f* Chaypis diyawarda captin, mana aparanchu. Manchäga Moiséspa shiminta wiyacur, jamaran. \c 24 \s1 Jesús cawarimushanpita willacushan \r San Mateo 28.1–10; San Marcos 16.1–8; San Juan 20.1–10 \p \v 1 Dumingu warariycaptillan, warmicuna pirjümin apacurcur, Jesús pamparashanman aywaran. \v 2 Ćhayaptin, chaparaj rumi witiraycajta tariran. \v 3 Pamparashan ućhcuman yaycurir, ayata mana tariranchu. \v 4 Warmicuna ima yarpaćhacuytapis mana camäpacuranchu. Niycaptin ishcaj runa müdananpis achic-achicyaycar, ricaripuran. \v 5 Manchacuywan uysuraycaptin, ricaripushan runa niran: «¿Pitataj ashiycanqui? Cawaj runa wañushcunapa ćhaupinćhu mana canchu. \v 6 Ashishayqui runa mana cayćhüchu caycan. Manchäga cawarishana. Galilea marcaćhu caycällar, \v 7 nishurayqui: ‹Tayta Diosninchi caćhamash captinsi, juchaćhu arujcunapa maquinman runacuna ćhayachimanga. Rusćhu wañuchimanga. Wañuchimaptinsi, quimsa junajta cawarimushaj.› » \v 8 Chayta wiyar, warmicuna Jesúspa shiminta yarpäriran. \p \v 9 Chaymi pamparashanpita cutircur, ćhunca jucwan caćhacunatawan waquin purïshijnincunatapis llapallanta willaran. \v 10 Willacuj warmicuna caran Magdalena María, Juana, Santiagupa maman María, waquin warmicunapis. \v 11 Warmicuna willacuptin, caćhacuna mana riguiranchu: «Jinam rimacurcaycan» nir. \p \v 12 Waquin mana riguiptinsi, Jesús pamparashanman Pedro aywacullaran. Maćhay rurinman watgaycur, pitushan bayïta juturaycajllata ricaran. Chaura yarpaćhacuycar wasipa cuticuran.\fig San Lucas 24.1–12|src="CN01853B.TIF" size="span" loc="Luke 24.1-12" ref="SAN LUCAS 24:12" \fig* \s1 Emaús marcaman aywaycajcunata Jesús ricaripushan \r San Marcos 16.12–13 \p \v 13 Chay junajlla Jesúspa ishcaj purïshijnincuna Jerusalén marcapita Emaús marcaman aywaycaran. Jerusalén marcapita Emaús marcaman ishcay üra puriylla caran. \v 14 Imapis cashancunata rimaräcur aywaycaptin, \v 15 quiquin Jesús tariparcur aywäshiran. \v 16 Paycunam ichanga mana ricsiranchu. \p \v 17 Jesúsna tapuriran: «¿Imatataj rimarcaycanqui?» nir. Chaura llaquish ićhicaycäriran. \v 18 Cleofás jutiyuj runana Jesústa tapuran: «¿Jerusalén marcaćhu pacharaycar, imatapis mana musyanquichu? ¿Janyancuna ima cashantapis manachu mayashcanqui?» nir. \v 19 Jesúsna tapuran: «¿Imataj casha?» nir. \p Paycuna niran: «Nazaret marca Jesústa wañuycachisha. Payga Tayta Diosninchipa willacujnin car, sumaj willapäcuran. Jishyaćhucunatapis allchacächiran. Supaycunatapis jarguran. Tayta Diosninchipa ricay ñawinćhüpis, runa-masincunapa ricay ñawinćhüpis alli cawaran. \v 20-21 Israel marca-masintï payman yupachicuycarä: ‹Jäpa runacunapa maquinpita Jesús jishpichimäshun› nir. Chaypis marcanchipa mayur cürancunawan mayur runacuna rusćhu wañuycachisha. Wañuycachishanpis cananwan quimsa junajna. \p \v 22 «Jananmanpis chaca-chacalla Jesús pamparashanman aywaj warmicuna cutircamur manchachimasha. \v 23 Jesúspa ayanta manash tarishachu. Ricariparcurshi, anjilcuna nisha: ‹Jesús cawaycan.› \v 24 Warmicuna willacuptin, waquinnï aywasha. Ćhayaptin, änirshi Jesúspa ayan mana carannachu. Quiquin Jesústapis manash ricarannachu.» \p \v 25 Jesúsna niran: «¿Upa-jina tantiyacuyta manachu atipanqui? ¿Unay willacujcunapa shimin shunguyquiman manachu ćhayaran? \v 26 ¿Manachu musyarayqui Washäcuj ñacariycurraj Tayta Diosninchipa achic-achicyaycaj wasinman cutinanta?» \v 27 Washäcuj cashanta tantiyacunanpaj Tayta Diosninchipa shiminta ima-imapis isquirbirashanta Jesús sumaj willaparan. Moisés isquirbishanpita unay willacujcuna isquirbishanwancaman tantiyachicuran. \p \v 28 Emaús marcaman ćhayaycar, Jesús ñaupacuran. \v 29 Ñaupacuyta camaycuptin, paycuna niran: «Ama aywacuychu. Pachapis chacanaycan. Cayllaćhu pachacushun.» \p Chaynuy niptin, Jesús auniran. Paycunawan pachacuran. \v 30 Micunanpaj jamaraycashanćhu tantata aptarcur, Jesús niran: «Taytallau Tayta, ima allish tarichillämashcanqui.» Jinarcur paquircur-paquircur aypuran. \v 31 Chayraj ishcaj purïshijnincuna Jesús cashanta tantiyacuriran. Jesúsmi ichanga illaricäcuran. \v 32 Chaura quiquin-pura ninacäriran: «Parlaräcur aywäshimaptinchi, Tayta Diosninchipa shimin isquirbirajta willapämaptinchi, ¿manachu shungunchisi shacya-shacyalla ricacuran?» \p \v 33 Chaymi Jerusalén marcaman juclla cuticäriran. Ćhayar, ćhunca jucwan caćhacunatapis, waquin purïshijcunatapis juturpaycajta tariran. \v 34 Juturpajcunapis niran: «Nuwacunapis Tayta Jesús rasunpa cawarishanta musyäna. Simón Pedrutapis ricaripusha.» \v 35 Chaura Emaús marcapita cutijcunapis aywäshishanta willaran: «Jesúswan caminućhu tincushcä. Ichanga tantata paquiriptinraj tantiyacärishcä» nir. \s1 Purïshijnincunata Jesús ricaripushan \r San Mateo 28.16–20; San Marcos 16.14–18; San Juan 20.19–23 \p \v 36 Emaús marcapita cutijcuna rimaycaptillanraj, llapanpa ćhaupinćhu Jesús ricacuran. (Nircur niran: «Allilla juyaycullay, ari.»)\f * \fr 24:36 \ft Jinćha caynuy captin ( ) musyachimanchi waquin Bibliaćhu ćhaupinćhu isquirbiraycashan mana cashanta.\f* \v 37 Chaura llapan mancharicäcuran: «Almata-imataćhi ricaycanchi» nir. \v 38 Jesúsmi ichanga niran: «¿Imanirtaj mancharinqui? ¿Imanirtaj llutäpacuycanqui? \v 39 Almaga aychaynaj, tulluynaj. Nuwam ichanga aychayuj, tulluyuj caycä. Maquï ćhaquïta sumaj ricay. Rasunpa musyanayquipaj mä, yataycamay. Quiquïmi caycä.» \v 40 (Chaynuy nir ćhaquintawan maquinta ricachiran.) \p \v 41 Llapan juturajcunawan purïshijnincuna sumaj cushicuran. Chaypis tantiyacuyta mana atiparanchu. Chaymi Jesús niran: «¿Imallapis micunanchipaj caycanchu?» \v 42 Chaura cancash piscäduta jararan. (Abïjapa mishquintapis jararan.) \v 43 Jaraptin, llapanpa ricay ñawinćhu micuran. \p \v 44 Micucurcur, niran: «Unay willaparaj: ‹Nuwapaj Tayta Diosninchipa shimin rimashan llapanmi ćharcucänan. Moisés isquirbishanćhüpis, unay willacujcuna isquirbishanćhüpis, Salmos isquirbishanćhüpis nuwapaj riman› nir.» \v 45 Chaypita sumaj tantiyachir niran: \v 46 «Tayta Diosninchipa shimin isquirbirashanćhu nin: ‹Washäcuj ñacar, wañuyman ćhayanga. Quimsa junajta cawaringa. \v 47 Nuwapita chay-tucuy marcaćhu willapäcunga. Shimïta wiyacur pipis wanacuptinga, llapan juchanta Tayta Diosninchi jungaycur alli ñawinwanna ricanga.› Chaymi jamcunapis willapäcur purir, Jerusalén marcapita-pacha jallarinqui. \v 48 May marcaćhüpis ricamashayquita, wiyamashayquita willapäcunqui. \v 49 Chaypis Jerusalén marcapita ama llucshinquirächu. Papänï aunishan-jina Espíritu Santuta caćhamushaj shacyächishunayquipaj.» \s1 Janaj pachaman Jesús aywacushan \r San Marcos 16.19–20 \p \v 50 Chaypita llapan purïshijnincunata Betania marcapa Jesús pusharan. Maquinta jugarcur, mañacuran: «Taytallau Tayta, llapanta alli ñawiquiwan ricaycullay, ari. Llapallanćhu yanapaycullay.» \v 51 Mañacuycashallanćhu aywacuran. (Janaj pachaman Jesústa apacuran. \v 52 Apacuptin purïshijnincuna jungurpacuycur, Jesústa manchapacuran.) Jinarcur Jerusalén marcaman cushishalla cuticäriran. \v 53 Chayćhu waran-waran Tayta Diosninchipa wasillanćhu Tayta Diosninchita alliman ćhuraran.\fig San Lucas 24.50–53|src="CN01886B.TIF" size="col" loc="Luke 24.50-53" ref="SAN LUCAS 24:53" \fig*