\id LUK - Quechua Huaylas NT -Peru 2008 (DBL -2013) \h SAN LUCAS \toc1 San Lucas Jesucristupaq escribenqan \toc2 Lucas \toc3 Lc \mt1 SAN LUCAS \mt2 Jesucristupaq escribenqan \ip Lucasqa Jesucristuman creyicoq nunam carqan. Pemi escriberqan Jesucristu rurashqancunata y yachatsicushqancunata musyanantsicpaq. Pëqa jampicoq doctormi carqan. Apostol Pablu Jesuspa alli willaquininta willacur puriptinmi, Lucaspis pewan purerqan. Tsemi Jesucristuta mana ricashqa carpis, cösa musyapacorqan y tapupäcorqan que libruta escribinanpaq. \ip Lucasqa manam israel nunatsu carqan, sinoqa juc castam carqan. Amigun Teofiluman escribishqa captinpis, manam pellapaqtsu escriberqan, sinoqa llapan nunacuna Jesuspaq yachacuyänanpaqmi escriberqan. \ip Lucasqa escriberqan “San Lucas” nishqan libruta y “Hechos” nishqan librutapis juc librunolla cayänanpaqmi. Lucaspita masta musyanequipaq leyinqui Hechos libruta 16.10-17; 20.5-15; 21.1-18; 27.1–28.16; Colosenses 4.14; Filemon 24; 2 Timoteu 4.11. \c 1 \s1 San Lucas escribin Teyta Jesuspaq willacur \p \v 1-3 Cuyë reqishqa Teofilo, Diosnintsic que tiempucho imapis rurashqancunatam atscaq nunacuna escribiyashqana cayänaq. Tse escribiyashqanqa Jesuspa disipuluncuna yachatsimashqantsicnollam. Pecunam Jesuswan qallanqanpita purir, wiyashqa y ricashqa car, rasonpa testigoqa cayan. Tsenollam noqapis yachatsicuyanqanta wiyarir y escribiyashqancunata leyirir, qallananpita llapanta alleq musyarir, qamman escribimü. \v 4 Tsemi qampis queta leyirirnin, musyanqui yachaconqequi rasonpa canqanta. \s1 Zacariasta juc anjel yuripun \p \v 5 Judea marcacho Herodis nishqan rey quecaptinmi, carqan juc saserdoti Zacarias jutiyoq; y warminnam carqan Isabel. Ishcanpis cayänaq Dios sirweq saserdoticunapa castan: Zacarias Abiaspa, Isabelnam Aaronpa. \v 6 Ishcanpis Diospaq alli ruraqllam cayarqan, Dios mandacushqancunata imachopis cäsucurnin. \v 7 Manam wamrancuna carqantsu, Isabel qolloq car; mana wawata reqiptin, y tsatsayäcushqanam cayarqan. \p \v 8 Juc cutinam Zacariasta saserdoti mayincunatawan tocayarqan Jerusalen templucho Diosta sirwiyänan. \v 9 Costumbrincunamannomi saserdoticuna sortiyayarqan, y Zacariastam tocarerqan altarcho insiensiuta qoyätsinanpaq. Tsenam templu ruri sagradu cuartuman yecurerqan. \v 10 Insiensiuta qoyätsenqanyaqnam waqtacho atscaq nunacuna Diosman mañaquicayarqan. \v 11 Tseno quecaptinnam, insiensiuta qoyätsiyänan altarpa derechu laduncho Dios cachamushqan anjel yuripïcorqan. \v 12 Anjelta riquecurninnam, Zacarias allapa mantsacar, imano quetapis puederqantsu. \v 13 Anjelnam queno nerqan: \p —Zacarias, ama mantsaquëtsu. Dios wiyashqam mañaconqequicunata; warmiqui Isabelchomi ollqu tsuriqui yurenqa. Pepa jutinmi churanqui “Juanta”. \v 14 Pe yuririptinmi, allapa cushicunqui; y waquincunapis allapam cushicuyanqa. \v 15 Diospa nopanchopis baleq nunam canqa. Manam imepis binuta ni washcucunata uponqatsu, manaraq yuricushqanpita Santu Espirituwan carnin. \v 16 Perecurmi Diosta atscaq israel nunacuna yape cäsucuyanqa. \v 17 Teytallantsic shamunanpaqmi Santu Espiritupa poderninwan Eliasno yachatsiconqa. Tseno yachatsicuptinmi, papänincuna tsurincunawan amishtayanqa. Y puntata Diosta mana cäsucoqcunam cäsucuyanqa. Tsenam nunacuna listuna cayanqa Teytallantsicta chasquiyänanpaq. \p \v 18 Zacariasnam anjelta queno taporqan: \p —¿Imanotaq nimanqequeqa canqa? Noqaqa allapa auquinnam cä, y warmïpis tsatsanam. \p \v 19 Tsenam anjel queno nerqan: \p —Noqaqa Gabrielmi cä, Diospa sirweqnin. Pemi cachamashqa que alli notisiata willanaqpaq. \v 20 Willashqaqnollam pasaconqa, y mana creyimanqequirecurmi, pe yuriconqanyaq mudu ticrarinqui. \p \v 21 Anjel parlapanqanyaqnam, waqtacho nunacuna Zacariasta shuyaräyarqan, queno nishpa: \p —¿Imanirraq templupita yarqamuntsu? \p \v 22 Zacarias yarqurirnam, parleta puederqantsu. \p Nunacunanam ninacuyarqan: \p —¡Ruri templuchochi Dios imatapis ricatsishqa! \p Zacariasnam muduyashqa carnin, señasllawan parlarqan. \p \v 23 Templucho sirwir ushapäcurirnam, wayinman cuticorqan. \v 24 Tsepitanam warmin Isabel qeshyaq tucurerqan. Pitsqa quillam wayinllacho cacorqan. \v 25 Tsemi queno nerqan: \p —Dios yanapamaptinmi, queno quecä. Cananqa mananam nunacuna penqapäyämanqanatsu, “mana wachacoq warmi” nirnin. \s1 Anjel yuripun Mariata \p \v 26 Isabel joqta quillayoqna qeshyaq quecaptinnam, anjel Gabrielta Dios cacharqan Galileacho Nazaret marcaman \v 27 Maria nishqan donsellaman. Tse warmeqa casacuyänanpaq parlashqanam cayarqan une rey Davidpa castan Jose jutiyoq nunawan. \v 28 Anjelnam Maria quecanqanman yurircur, nerqan: \p —¡Cushiquï, Maria! Dios acrashqanmi canqui. Pemi qamwan quecan. ˻Waquin warmicunapitam qamtaqa Dios acrashorqonqui.˼ \p \v 29 Anjel tseno niptinnam, Maria mantsacar shonquncho, queno nerqan: \p —¡Imanirraq anjel tseno niman! \p \v 30 Anjelnam nerqan: \p —Maria, ama mantsaquëtsu. Diosmi qamta acrashorqonqui. \v 31 Tsemi qeshyaq tucunqui. Y ollqum wamrequi canqa. Yuricuriptinmi, jutin churanqui “Jesusta”. \v 32 Pemi allapa puedeq canqa, y sielucho Diospa tsurin nishqam canqa. Pepa une awilitun Davidta mandacoq cananpaq churashqannollam, Jesusta Dios churanqa mandacunanpaq. \v 33 Israel nunacunapa mandacoqninmi canqa imecamayaqpis; y pepa mandaquinenqa manam ushacanqatsu. \p \v 34 Tsenam anjelta Maria taporqan: \p —¿Imanotaq tse nimanqequi canqa? Noqaqa donsellam cacü. \p \v 35 Anjelnam nerqan: \p —Santu Espiritu qamman shamurninmi, camanqa juc wamrata, sielucho quecaq Diospa poderninwan qeshyaq tucurinequipaq. Santu wawequinam Diospa tsurin canqa. \v 36 Musyë, primequi Isabelpis tsatsa queninchomi “mana wachacoq” nicayaptinpis joqta quillayoqna qeshyaq quecan. \v 37 Porqui Diospaqqa manam imapis sasatsu. \p \v 38 Tsenam Maria nerqan: \p —Noqaqa Diospa sirweqninmi cä. Qam nimanqequino callätsun. \p Tsenam anjel eucorqan. \s1 Maria ewan Isabelta watucaq \p \v 39 Tsepeqnam Maria ajalla alistacurir, Judea marcapa jallqanman Isabel caqta eucorqan. \v 40 Zacariaspa wayinman yecurirnam, Isabelta taririr, saludarerqan. \v 41 Maria tseno saludariptinnam, Isabelpa pachancho wamra cushicurnin cuyorqan. Isabelnam Santu Espiritupa poderninwan \v 42 fuertipa queno nerqan: \p —Waquin warmicunapitapis qamtam Dios bendisishorqonqui, y wawequipis benditum. \v 43 ¿Pitaq noqallä cä, Dioslläpa mamänin watuquecamänequipaq! \v 44 Saludamanqequita wiyariptïmi, pachächo wamra cushicurnin cuyushqa. \v 45 Dios nishonqequi cumplicänanpaq caqta creyinqequirecurmi, bendisishqa canqui, nir. \s1 Maria Teyta Diosta alaban \p \v 46 Tsenam Maria queno nerqan: \q1 “Diostam noqa allapa alabecü. \q1 \v 47 Salbamaqnï Diospaqmi shonqullä allapa cushicun. \q1 \v 48 Qollmi shonqu sirweqnin canqätam, pe ricamashqa. \q1 Cananpita witsepanam llapan nunacuna willanacuyanqa Dios bendisimashqanta. \q1 \v 49 Diosmi puedeq queninwan, noqapaq allicunata rurashqa. \q1 Pëqa santu carmi, allapa alli. \q1 \v 50 Mandacushqancunata wiyacoqcunatam Dios ancupan; \q1 castancunatapis ancupanqam. \q1 \v 51 Puedeq queninwanmi ima sasa caqcunatapis ruran. \q1 Alli tucoqcunatam mana baleqpaq churan. \q1 \v 52 Mandacoqcunatam mandacuyanqanpita qarqurerqa, \q1 qollmi shonquyoqcunatanam mandacuyänanpaq churarerqan. \q1 \v 53 Wactsacunatanam imecanpis qoycorqan. \q1 Ricucunapataqa llapannintam ushacäratserqan. \q1 \v 54 Sirweqnin israel nunacunatam ancuparnin, \q1 \v 55 une awiluntsic Abrahamta castancunatawan änerqan, \q1 imecamayaqpis ancupänanpaq” nir. \p \v 56 Tsecho Maria Isabelwan quima quilla täcurirnam, wayinman cuticorqan. \s1 Bautisacoq Juanpa yuriquinin \p \v 57 Isabelpa quillan tincuriptinnam, qeshpicurerqan juc ollqu wamrata. \v 58 Tseta besinuncuna castancunawan musyarirninnam, Isabelman ewar allapa cushicuyarqan, “Diosmi ancuparnin, wawan qoycushqa” nirnin. \v 59 Wamra semanayoq quecaptinnam, shayämorqan señalatseq. Tsechonam papänin Zacariaspa jutinta chureta munayarqan. \v 60 Peru mamäninnam queno nerqan: \p —¡Ama! ¡Jutenqa Juanmi canqa! —nir. \p \v 61 Nunacunanam niyarqan: \p —¿Imanir? ¡Castequicunacho manataq pipis cantsu Juan jutiyoq! \p \v 62 Tseno nirninnam, Zacariasta señasllapa tapuyarqan: \p —Tsuriquipa jutin ¿imatataq churanqui? —nishpa. \p \v 63 Tsenam ichic tablata mañacurir, escribirerqan queno: “Jutenqa Juanmi canqa” nishpa. Tseta leyirirnam, nunacuna mantsacashqa quedariyarqan. \v 64 Tsellanam Zacarias parlar qallecorqan, Diosta alabarnin. \v 65 Jinantin Judea jirca marcacunachomi nunacuna mantsacashqa willacuyarqan tse llapan pasacushqanta. \v 66 Tseta wiyarirnam, yarpacacharnin queno ninacuyarqan: \p —Tse wamraqa ¿imano caqraq canqa, Diospa muneninwan quecarnin? —nir. \s1 Zacarias willacun salbador shamunanta \p \v 67 Papänin Zacariasnam Santu Espiritupa poderninwan queno nerqan: \q1 \v 68 “Israel marca mayicuna, llapantsic grasiasta qor, ¡alabashun Diosnintsicta! \q1 Pemi noqantsicta rescatamarnintsic, salbamäshun. \q1 \v 69 Salbamänantsicpaqmi Diospa sirweqnin une rey Davidpa castancho, \q1 juc puedeq salbador yuricunanpaq quecan. \q1 \v 70 Que salbador yuricunanpaqmi Diosnintsic änicurnin, \q1 une profetancunatawan willacatsimorqan, queno nishpa: \q1 \v 71 ‘Chiquiyäshoqniquicunapitam noqa jorquyashqequi y salbayashqequi’ nir. \q1 \v 72 Une castantsiccunata ancuparninmi, \q1 tse änenqanta Dios canan cumplenqa. \q1 \v 73 Une awiluntsic Abrahamtam Dios änerqan \q1 \v 74 chiquimaqnintsiccunapita salbamänantsicpaq, \q1 y pellatana mana mantsacushpa sirwinantsicpaq. \q1 \v 75 Tsemi pellapaqna car allicunata rurarnin, \q1 cawenintsiccho sirwishun. \q1 \v 76 Y qam llullu wamra, sielucho quecaq Diospa profetanmi canqui. \q1 Diospa tsurin shamunanpaqmi puntata ewar, nunacunata willapanqui, \q1 \v 77 queno nishpa: ‘Israel nunacuna jutsa rurayashqequicunapitam, \q1 Dios perdonayäshurniqui, salbayäshunqui’ nir. \q1 \v 78 Diosmi allapa ancupämarnintsic, \q1 imeca inti qoyapa yarqamoqtano cachamonqa actsimänantsicpaq. \q1 \v 79 Tsemi paqascho cawaquicaqcunapaq, \q1 y wanita mantsaquicaqcunapaq actsin canqa. \q1 ¡Tsenam shumaq cawacushun Diospa cushiqui nänincho!” \p Quecunatam Zacarias willacorqan salbadorpaq. \p \v 80 Tsepitanam jentiyarnin, Juan allita ruraq carqan. Tsunyaqcunachomi täcorqan, manaraq israel nunacunata willapar. \c 2 \s1 Jesus yuricun Belen marcacho \r (Mateo 1.18-25) \p \v 1 Tse junaqcunam, Augustu cesar mandacorqan jinantin munducho llapan nunacuna sensashqa cayänanpaq. \v 2 Que sensutam rurayarqan Siria probinsiacho Sirenio nishqan gobernador quecaptin. \v 3 Llapan nunacunam ewayarqan une castancunapa marcancunaman sensashqa cayänanpaq. \p \v 4 Tsemi Galileacho Nazaret marcapita Josepis allapa caruta ewarqan, Judeacho Belen marcaman. Porqui une awilun rey Davidmi tsecho yuricushqa carqan. \v 5 Mariatapis pusharqanmi Belen marcaman sensacoq, casacuyänanpaq parlashqana carnin. Mariaqa qeshpicunanpaqnam quecarqan. \v 6 Tsecho quecayaptinnam, Mariapa qeshpicunan quilla tincuriptin, pachan tsaripïcorqan. \v 7 Posadacuyänanpaq wayita mana tarirninmi, animalcuna wataränan rämadallacho wamaqshu wawanta qeshpiquïcorqan. Ayurirnam, animalcunapa micucuyänanllaman iscaratserqan. \s1 Anjelcuna yuripuyan üsha mitseqcunata \p \v 8 Tse paqasmi Belen marcapa wac laduncho üshancunata mitseq nunacunapis täpaquicayarqan. \v 9 Tsemanmi illaqpita anjel yurircuptin, y Diospa poderninwan imeca relampaguno limpu actsïcuptin, täpacoqcuna mantsaquecuyarqan. \v 10 Anjelnam queno nerqan: \p —Ama mantsacäyëtsu. Llapan nunacunawan cushicuyänequipaqmi, canan willayashqequi: \v 11 Une rey Davidpa marcan Belenchomi salbayäshoqniquicuna canan yuricurishqa. ¡Pëqa Teytantsic Dios Acrashqanmi! \v 12 Diospita rasonpa canqanta musyayänequipaqmi, canan ewar, llullu wamrata tariyanqui animalcunapa micucuyänancho ayuwan pitushqa iscarëcaqta. \p \v 13 Anjel tseno nicaptinnam, juclla atscaq anjelcuna yurircur, Diosta alabarnin, queno niyarqan: \p \v 14 —¡Sielucho Dios, alabecuyaqmi! ¡Cananpitam que patsacho Dios cushitseqcuna alli pasaquichona cayanqa! —nir. \p \v 15 Tseno nirirninnam, anjelcuna sieluman cuticuyarqan. Mitseqcunanam queno ninacuyarqan: \p —¡Dios willatsimanqantsicno acu jinallacho Belen marcaman ewar, ricamushun! \p \v 16 Jicutellapa ewarnam, taririyarqan Joseta, Mariata y llullutanam animalcunapa micucuyänanllacho iscarëcaqta. \v 17 Tseta ricarirnam mitsicoqcuna willacuyarqan llullupaq anjel llapan nenqanta. \v 18 Niyanqanta wiyecurnam, nunacuna espantacuyarqan. \v 19 Peru Mariaqa shonqunllachomi tsecunapaq llapanta yarpacachar cacorqan. \v 20 Mitseqcunanam anjel willaconqannolla llulluta ricarir, queno nishpa cushishqa cuticuyarqan: “¡Diosqa allapa allim! ¡Grasiastam qonantsic!” nir. \s1 Jesusta apayan Jerusalen templuman \p \v 21 Wamra semanayoq quecaptinnam, papänin mamäninwan señalatsiyarqan. Jutinnam churayarqan Jesusta, manaraq qeshyaq captin anjel yuripur nenqannolla. \v 22 Moises mandacushqan ley nenqanno limpiu cayänanpaq junaqcuna tincuriptinnam, Josewan Mariapis ewayarqan Jerusalencho templuman llullunta Diosman presentayänanpaq. \v 23 Tseno rurayänanpaqqa Diospa palabranmi queno escribirëcan: “Wamaqshu ollqu tsuriqueqa Diosllapaqmi canqa”\x * \xo 2:23 \xt Ex 13.2, 12\x* nir. \v 24 Dios mandacushqan leymi escribirëcan: “Ishque cullcuta o ishque llullu palumacunata qarayämanqui”\x * \xo 2:24 \xt Lv 12.6-8\x* nishpa. Que leytapis cumpleqmi Jose Mariawan ewayarqan. \p \v 25 Jerusalenchomi juc nuna tärarqan, Simeon jutiyoq, Diosta allapa cuyaq nuna. Pemi allillata rurar, shuyararqan Israel nasion librashqa cananta, y Teyta Diospa Santu Espiritunmi pewan carqan. \v 26 Tsemi Santu Espiritu jucpin musyatserqan: “Dios Acrashqanta ricarirninran, wanunqui” nirnin. \v 27 Tsenam Santu Espiritu pushaptin, tse junaq templuman ewarqan. Tsemannam Jesusta chäratsiyarqan Jose Mariawan ley mandacushqanno rurayänanpaq. \v 28 Wamrata ricarirninnam, mellqarcur Diosta alabarnin, queno nerqan: \q1 \v 29 “Diosllä, noqa sirweqniquita änillämashqequitam canan cumplirillarqonqui. \q1 Canan si, cushishqana wanuculläshaq. \q1 \v 30 ¡Salbayämaqnïta ricarillätaq! \q1 \v 31 Qam nenqequinomi jinantincho nunacunata pe salbanqa. \q1 \v 32 Jinantin nasion nunacunapaqpis actsi cuentam canqa. \q1 Perecurmi, sirwishoqniqui israel nunacunapis allapa reqishqa cayanqa.” \p \v 33 Llullupaq Simeon nishqanta papänin mamäninwan wiyarninnam, espantacuyarqan. \v 34 Tsenam pecunata Simeon nerqan: \p —Dios qamcunata bendisicuyäshi. \p Jesuspa mamänintanam nerqan: \p —Que wawequirecurmi, waquin israel nunacuna condenacuyanqa; waquin caqcunanam allicho yarquriyanqa. Pëcho Dios milagrunta ricatsiquicaptinpis, manam chasquiyanqatsu. \v 35 Tsenomi nunacuna musyatsicuyanqa shonquncunacho imanopis cayanqanta. Peru qamnam Maria, perecur jipanqui imeca cutsilluwan shonqiquita tucsicayämuptin nanatsicoqno. \v 36 Tsechomi juc tsatsa warmipis carqan Diospa profetan, Ana. Pëqa carqan une awilun Aserpa willcanmi. Papäninnam carqan Fanuel. Shipashlla casaconqanpitam qanchis watalla qowanwan täräyarqan. \v 37 Qowan wanuriptinnam, japallan täcorqan y puwaq chunca chuscu (84) watayoqmi carqan. Templullachomi paqaspa junaqpa ayunar, Diosman mañacur cacoq. \v 38 Tseman Ana chärirnam, wamrata ricarir, nerqan: \p —Dios, qamtam allapa agradisicoq que wamrapaq —nir. \p Nunacunatanam nerqan: \p —Que wamram noqantsic israel nunacuna unepita shuyaconqantsic, y pemi rescatamarnintsic salbamäshun —nir. \p \v 39 Tsepitanam Dios mandacushqan leycunata Jose Mariawan rurar usharirnin, Galileacho Nazaret marcancunaman cuticuyarqan. \v 40 Wamranam winarnin, allapa yacheyoq carqan, y Diosmi imecachopis peta yanaparqan. \s1 Jerusalen templucho Jesus parlan ley yachatsicoqcunawan \p \v 41 Cada watam Jerusalenman Jose Mariawan ewayaq Pascua fiesta pasaq. \v 42 Jesus chunca ishque (12) watayoq quecaptinnam, israel nunacunapa costumbrincunamanno Pascua fiestaman ewayarqan. \v 43 Tse Pascua fiesta ushariptinnam, marcancunaman cuticuyarqan. Jesusnam Jerusalencho quedacushqa canaq, Jose y Maria mana mäcuyanqanyaq. \v 44 Pecuna pensayänaq: “Que atscaq nunacunawanchi shamican” nishpash. Qanyasninpi ewecarnam, pullan nänicho tardiyäquicuptinna, Jesusta ashiyarqan, castancunata y reqinacuyashqancunata tapucurnin. \v 45 Mana tarirninnam, tsellapeq Jerusalenman cuticuyarqan ashirnin. \p \v 46 Quima junaq ashiyanqanchonam, Jesusta templucho taririyarqan, ley yachatsicoqcunapa chopincho pecunata wiyar, tapuparnin tëcaqta. \v 47 Jesus alli yachaq car, tapuyanqancunata imano shumaq yasquiptinmi, wiyaqnin llapan nunacunapis espantacur, imano quetapis puediyarqantsu. \v 48 Jesusta ricarirnam, papänin y mamänin espantacuyarqan. Mamäninnam nerqan: \p —Ä, wawä, ¿imanirtaq queta rurayamanqui? Allapa llaquishqam papäniquiwan ashiyarqoq. \p \v 49 Tsenam Jesus nerqan: \p —¿Imanirtaq ashiyämarqonqui? ¿Manacu musyayanqui Papänïpa munenincho quecanä presisanqanta? \p \v 50 Tseno nenqanta pecuna manam ichicllapis cäyiyarqantsu. \p \v 51 Tsepitanam pecunawan Nazaretman cuticorqan, mandayanqancunata rurarmi carqan. Mamäninnam shonqunllacho llapan pasanqancunata yarpacacharqan. \v 52 Jesusnam winar jentiyarnin, alli yachaq carqan. Diospaq y nunacunapaqpis allapa allim carqan. \c 3 \s1 Bautisacoq Juan tsunyaqcunacho yachatsicun \r (Mateo 3.1-12; Marcos 1.1-8; Juan 1.19-28) \p \v 1 Tiberio jutiyoq cesar chunca pitsqa (15) watana Romacho mandacoq quecaptinmi, Poncio Pilatu Judea probinsiacho mandacoq quecarqan, Galilea probinsiachonam Herodis, Iturea y Traconite probinsiacunachonam Herodispa wauqin Felipi, Abilinia probinsiachonam Lisanias. \v 2 Jerusalenchonam Anas y Caifas mas mandacoq saserdoticuna quecayarqan. Tsepinmi tsunyaqcho Zacariaspa tsurin Juan quecaptin Dios palabranta peta rebelar qallarqan. \v 3 Tsemi Jordan mayu cuchun marcacunapa purirnin, nunacunata willaparqan jutsancunata jaqirir, bautisacuyänanpaq, y tsenopa perdonashqa cayänanpaq. \p \v 4 Tseno Juan willacunanpaqmi Diospa une profetan Isaias queno escribishqa carqan: \q1 “Tsunyaqchomi juc nuna qayaripa queno willaconqa: \q1 ‘Nänicunata derechar limpiaq cuenta \q1 prebinicuyë Teytata chasquiyänequipaq, \q1 \v 5 feyu nänicunata parejaqno, jircacunata pampatsaqno, \q1 wicsu nänicunata derechaqno, rumi rumi nänicunata limpiaqno, \q1 prebinicuyë chasquiyänequipaq. \q1 \v 6 Jinantin marcacunachomi llapan nunacuna musyayanqa, \q1 Diospita salbasion chämushqanta.’ ”\x * \xo 3:6 \xt Is 40.3-5\x* \p \v 7 Tsenam bautisacuyänanpaq nunacuna Juanman ewayaptin, waquincunata nerqan: \p —Ä, bibora cuenta nunacuna, ¿imanopataq allapa feyu castigupita salbacuyanqui! \v 8 Jutsa rureniquicunata rasonpa jaqirïcur, allicunatana rurayë. Ama nicachäyëtsu: ‘Abrahampa castan canqantsicrecurmi castigupita salbacushun’ nir. Porqui niyaqmi: Diosqa que rumicunatapis Abrahampa castanqa ticraratsinmanmi. \v 9 Imanomi juc nuna jachanwan mana wayücoq montita siquipita wallurir, ninacho ushacäratsin, tsenomi llapan mana alli ruraqcunapaqqa Dios listu quecan ushacäratsinanpaq. \p \v 10 Tseno niptinnam, nunacuna tapuyarqan: \p —Tseno captenqa, ¿imatataq rurayäshaq? —nir. \p \v 11 Juannam nerqan: \p —Ishque camsequi cayäpushuptiqueqa, mana capoqta qoycuyë. Micunequicuna captinpis, mallaqecaqcunata qarecuyë. \p \v 12 Impuestu cobraqcunanam Juanman witiyarqan bautisacoq, queno tapurnin: \p —Mayestru, ¿imatataq noqacunaqa rurayäshaq? \p \v 13 Tsenam Juan nerqan: \p —Contribusionllata cobrayanqui. Ama mastaqa cobracuyanquitsu. \p \v 14 Tsenollam soldaducunapis ewar, tapuyarqan: \p —Noqacunaqa, ¿imatataq rurayäshaq? \p Pecunatanam nerqan: \p —Ama nunacunapa imancunatapis malas qochiyanquitsu, ni ulicurcur lebantacuyanquitsu. Pagayäshushqequiwan conformi cayanqui. \p \v 15 Tsenam nunacuna cushishqa quiquincunallacho queno niyarqan: \p —Shuyaconqantsic Dios Acrashqanchi pëqa —nir. \p \v 16 Tsenam, Juan queno nerqan: \p —Noqaqa yacullawanmi bautisayaq; peru jucmi shamun noqapita mas puedeq. Noqaqa manam sirwïtsu qonqurïcur pepa llanqinpa watunta pascarillatapis. Pëqa ninano rupecaqwan bautisayäshurniquim, Santu Espiritunta qoyäshunqui. \v 17 Ichicllanam pishin, imeca eracho triguta wauyaqno nunacunata pe acrananpaq. Trigutam wardacunanman wardanqa y pajatanam mana upeq ninacho cayeconqa. \p \v 18 Tseno nirninnam, tuquilayapa nunacunata yachatserqan Diospa alli willaquininta. \v 19 Tsepitanam mandacoq Herodista llapan mana alli rurenincunapita Juan piñaparnin nerqan: \p —Ama wauqiquipa warmin Herodiaswan wätanaquïtsu. ¡Tseqa manam allitsu! —nir. \p \v 20 Tseno niptinmi, mana alli ruranqancunapita mas mana allita rurar Herodis carselman Juanta llawiratserqan. \s1 Juan Jesusta bautisan \r (Mateo 3.13-17; Marcos 1.9-11) \p \v 21 ˻Peru manaraq Juanta Herodis presu tsaritsiptinmi,˼ llapan nunacuna bautisacuyanqancho Jesuspis bautisacorqan. Tsechonam Diosman Jesus mañacuptin, sielupita \v 22 imeca palumano Santu Espiritu urämur, Jesusman chämorqan. Sielupeqnam Dios queno nimorqan: \p —Qammi cuyë tsurï canqui. Qamrecurmi allapa cushicü —nir. \s1 Jesuspa castancuna \r (Mateo 1.1-17) \p \v 23 Jesus quima chunca (30) watayoq quecarninnam, pepa willaquinincunata nunacunata willapar qallecorqan. Tsenam parlayarqan queno: “Jesusqa Josepa tsurinmi.” Joseqa Elipa tsurinmi. \v 24 Eleqa Matatpa tsurinmi. Matatqa Levipa tsurinmi. Leveqa Melquipa tsurinmi. Melqueqa Janaipa tsurinmi. Janaeqa Josepa tsurinmi. \v 25 Joseqa Matatiaspa tsurinmi. Matatiasqa Amospa tsurinmi. Amosqa Nahumpa tsurinmi. Nahumqa Eslipa tsurinmi. Esleqa Nagaipa tsurinmi. \v 26 Nagaeqa Mahatpa tsurinmi. Mahatqa Matatiaspa tsurinmi. Matatiasqa Semeipa tsurinmi. Semeeqa Josecpa tsurinmi. Josecqa Joiadapa tsurinmi. \v 27 Joiadaqa Joananpa tsurinmi. Joananqa Resapa tsurinmi. Resaqa Zorobabelpa tsurinmi. Zorobabelqa Salatielpa tsurinmi. Salatielqa Neripa tsurinmi. \v 28 Nereqa Melquipa tsurinmi. Melqueqa Adipa tsurinmi. Adeqa Cosampa tsurinmi. Cosamqa Elmadampa tsurinmi. Elmadamqa Erpa tsurinmi. \v 29 Erqa Jesuspa tsurinmi. Jesusqa Eliezerpa tsurinmi. Eliezerqa Jorimpa tsurinmi. Jorimqa Matatpa tsurinmi. \v 30 Matatqa Levipa tsurinmi. Leveqa Simeonpa tsurinmi. Simeonqa Judapa tsurinmi. Judaqa Josepa tsurinmi. Joseqa Jonampa tsurinmi. Jonamqa Eliaquimpa tsurinmi. \v 31 Eliaquimqa Meleapa tsurinmi. Meleaqa Menapa tsurinmi. Menaqa Matatapa tsurinmi. Matataqa Natanpa tsurinmi. \v 32 Natanqa Davidpa tsurinmi. Davidqa Jesepa tsurinmi. Isaeqa Obedpa tsurinmi. Obedqa Boozpa tsurinmi. Boozqa Selahpa tsurinmi. Selahqa Nahasonpa tsurinmi. \v 33 Nahasonqa Aminadabpa tsurinmi. Aminadabqa Arampa tsurinmi. Aramqa Hesronpa tsurinmi. Hesronqa Farespa tsurinmi. Faresqa Judapa tsurinmi. \v 34 Judaqa Jacobpa tsurinmi. Jacobqa Isaacpa tsurinmi. Isaacqa Abrahampa tsurinmi. Abrahamqa Terahpa tsurinmi. Terahqa Nahorpa tsurinmi. \v 35 Nahorqa Serugpa tsurinmi. Serugqa Ragaupa tsurinmi. Ragaoqa Pelegpa tsurinmi. Pelegqa Eberpa tsurinmi. Eberqa Selahpa tsurinmi. \v 36 Selahqa Cainanpa tsurinmi. Cainanqa Arfaxadpa tsurinmi. Arfaxadqa Sempa tsurinmi. Semqa Noepa tsurinmi. Noeqa Lamecpa tsurinmi. \v 37 Lamecqa Matusalenpa tsurinmi. Matusalenqa Henocpa tsurinmi. Henocqa Jeredpa tsurinmi. Jeredqa Mahalaleelpa tsurinmi. Mahalaleelqa Cainanpa tsurinmi. \v 38 Cainanqa Enospa tsurinmi. Enosqa Setpa tsurinmi. Setqa Adanpa tsurinmi. Adanqa Dios camashqanmi carqan. \c 4 \s1 Jesusta tenteta munan diablu \r (Mateo 4.1-11; Marcos 1.12-13) \p \v 1 Bautisacurirnam Jesus Santu Espiritupa poderninwan Jordan mayupita cuticorqan. Tsenam Santu Espiritu pusharqan tsunyaq jircaman. \v 2 Tsechonam diablu chuscu chunca (40) junaqninpi Jesusta tenteta munarqan. Tse junaqcuna mana imatapis micurninnam, mallaqarqan. \v 3 Tsenam diablu nerqan: \p —Diospa tsurin rasonpa carqa, mä que rumita mandariquï tantaman ticrarinanpaq, nir. \p \v 4 Jesusnam nerqan: \p —Diospa palabranmi queno escribirëcan: ‘Manam tantata micurllatsu nunacuna cawayanqa; ˻sinoqa Dios llapan nenqanta cäsucurninmi˼’\x * \xo 4:4 \xt Dt 8.3\x* —nir. \p \v 5 Tsepitanam rara jirca puntanman Jesusta pushar, juclla riquecatserqan jinantin munducho nasioncunata, \v 6 queno nishpa: \p —Que llapan nasioncunaqa maquïchomi quecan. Munarqa pitapis qoycümanmi. Tsemi shumaq queninta ricacunequipaq y tsecho mandacoq canequipaq qoycushqequi. \v 7 Peru que llapanta qoycunaqpaqqa; puntäman qonqurïcur, adorecamë. \p \v 8 Tsenam Jesus nerqan: \p ˻—¡Quepeq yarqï, diablu!˼ Diospa palabranmi escribirëcan: ‘Diosllatam adoranequeqa y sirwinequeqa’\x * \xo 4:8 \xt Dt 6.13\x* nir. \p \v 9 Tsepitanam diabloqa Jesusta pusharqan Jerusalen marcaman. Tsechonam templupa mas altun caqman lloqarcatsir, queno nerqan: \p —Rasonpa Diospa tsurin carnenqa, mä, quepita jeqacurquï. \v 10 Porqui Diospa palabranmi queno escribirëcan: \q1 ‘Anjelnincunatam Dios cachamonqa cuidayäshunequipaq, \q1 \v 11 manaraq rumicunaman jeqaptiqui \q1 juclla tsaricuyäshunequipaq’\x * \xo 4:11 \xt Sal 91.11-12\x* nir. \p \v 12 Jesusnam nerqan: \p —Diospa palabranmi jina queno escribirëcan: ‘Ama Diosniquita probanquitsu’\x * \xo 4:12 \xt Dt 6.16\x* —nir. \p \v 13 Tseno Jesusta tenteta mana puedirninnam, diablu eucorqan yape cutinanpaq caqta yarparar. \s1 Galileacho Jesus yachatsicur qallarcun \r (Mateo 4.12-17; Marcos 1.14-15) \p \v 14 Tsepitanam Santu Espiritupa poderninwan Jesus Galileaman cuticorqan. Tsenam nunacuna jinantincho musyariyarqan Jesuspa rurenincunata. \v 15 Llapan marca chanqanchomi ellucayänan wayicho Jesus yachatsicoq. Tsemi nunacuna alabayaq. \s1 Jesus Nazaretcho \r (Mateo 13.53-58; Marcos 6.1-6) \p \v 16 Tsenam winaconqan marcan Nazaretman Jesus cuticur, costumbrinmanno jamaqui junaq ellucayänan wayiman ewarqan. Tsechonam Diospa palabranta leyinanpaq sharcurerqan. \v 17 Tsenam Diospa profetan Isaias escribishqan libruta qoriyarqan. Jesusnam libruta quicharir, queno escribirëcaqta taririr, leyerqan: \q1 \v 18 “Diospa Espiritunmi noqacho. \q1 Pemi acramashqa wactsacunata alli willaquita willapänäpaq, \q1 ˻llaquishqacunata cushitsinäpaq,˼ \q1 presu cuenta caquicaqcunata libranäpaq, \q1 wiscucunata cachacätsinäpaq, \q1 y ancupëpaq sirwipacoqcunata libranäpaq. \q1 \v 19 Y tsenolla que tiempucho Diospa ancupäquininta willayänaqpaq.”\x * \xo 4:19 \xt Is 61.1-2\x* \p \v 20 Tseno leyirirnam, libruta wichqarcur, ellucayänan wayicho yanapacoq nunata cutiratsirnin, täcurerqan. Tsecho quecaqcunanam Jesusta ricaräyarqan. \v 21 Jesusnam nerqan: \p —Wiyecayanqequi öram cumplicärerqon librucho escribirëcanqan. \p \v 22 Tsecho llapan nunacunanam cushicur, queno ninacuyarqan: \p —Jesusqa allapa allim. Peru, ¡imanoraq Josepa tsurinlla quecar, tselaya shumaqta parlan! —nishpa, espantacuyarqan. \p \v 23 Tsenam nunacunata Jesus nerqan: \p —Qamcuna capas que parlaquita niyämanqui: ‘Jampicoq carqa, quiquiquiraq jampicunquiman’ nir. ‘Cafarnaumchoqa qeshyaqcunata cachacätserqonquish. Mä, canan que marquequichopis tseno ruramï’ —nishpa. \p \v 24 “Rasonpam niyaq: Manam Diospa ni meqan profetantapis marcanchoqa cäsuyantsu. \v 25-26 Masqui yarpäyë imano Eliaspa tiempuncho pasaconqanta. ¿Manacu quima wata y joqta quilla pasepa tamyarqantsu? Tsemi jinantin Israelcho nunacuna mallaqewan jipayarqan. Israelcho atsca biudacuna jipecayaptinpis, Eliastam Dios cacharqan caru Sidonpa ladun Sarepta marcacho täraq biudallaman. \v 27 Jina yarpäyë imano profeta Eliseopa tiempuncho pasaconqanta. Tsepinmi Israel marcancho atscaq nunacuna leprawan qeshyayarqan. Peru tseno quecaptinpis Siria nasionpeq Naamanllatam Eliseo cachacätserqan, manam Israel marca mayincunatatsu.” \p \v 28 Jesus tseno niptinnam, ellucayänan wayicho llapan nunacuna allapa piñacurcuyarqan. \v 29 Tsenam llapancuna sharcur, Jesusta Nazaretpita cumar, cumar apacuyarqan tse marcapa feyu sanjanman cumarcuyänanpaq. \v 30 Peru pëqa chopincunapitam ullurïcur, eucorqan. \s1 Supëta juc nunapita Jesus qarqun \r (Marcos 1.21-28) \p \v 31 Tsepitanam Galileacho Capernaum marcaman eucorqan. Jamacuyänan junaqcunanam ellucayänan wayicho nunacunata yachatseq. \v 32 Llapan nunacunam allapa espantacur mantsacäcuyarqan tse yachatsiquininpita, porqui puedeq queninwanmi tsecunata yachatsicorqan. \p \v 33 Tse ellucayänan wayichomi supëyoq nuna qayaripa queno nerqan: \p \v 34 —¡Au, Jesus Nazaret marcapeq nuna! ¿Imananquitaq noqacunawan? ¿Ushacätsiyämaqnïcu shamorqonqui? ¡Noqa reqeqmi, qam Dios Acrashqan canqequita! \p \v 35 Jesusnam supëyoq nunata piñaparnin, nerqan: \p —¡Upälla quë! ¡Canan que nunapita yarqï! —nir. \p Niptinnam, nopancho patsaman nunata mana imanashpa seqirirnin, eucorqan. \v 36 Tseta riquecurnam, llapan nunacuna mantsacäcur queno ninacuyarqan: \p —¡Imano poderyoqtaq que parlanqan! ¡Mandariptinllataq, supëyoq nunacunapita supëcunapis yarquyan! \p \v 37 Tsepitanam jinantin Galilea probinsiacho Jesus rurashqanta musyariyarqan. \s1 Pedrupa suegranta Jesus cachacätsin \r (Mateo 8.14-15; Marcos 1.29-31) \p \v 38 Ellucayänan wayipita Jesus yarqurirnam, disipuluncunawan Simon Pedrupa wayinman ewayarqan. Simonpa suegranmi fiebriwan feyupa qeshyecarqan. Jesus chäriptinnam, rogayarqan: \p —¡Cachaquecatsillämï! —nishpa. \p \v 39 Jesusnam qeshyaqman cuquicur, queno nerqan: \p —Amana fiebrïnatsu. \p Jinallachomi fiebrenqanpita warmi cachacärerqan. Tse öram sharcur, pecunata sirwerqan. \s1 Qeshyaqcunata Jesus cachacätsin \r (Mateo 8.16-17; Marcos 1.32-34) \p \v 40 Inti jeqecaptinnam, tuquilaya qeshyaqcunata Jesusman apayämorqan. Jesusnam jucllellapayan pecunaman maquinta churar, llapanta cachacätserqan. \v 41 Supëyoq nunacunapitam supëcuna yarquyarqan qayaripa, queno niräcur: \p —¡Qamqa Diospa tsurinmi canqui! \p Tseno niyaptinnam, Jesus nerqan: \p —¡Upälla cayë! \p Porqui manam munarqantsu Diospa Acrashqan canqanta musyatsicuyänanta. \s1 Jesus willapäcun ellucayänan wayicunacho \r (Marcos 1.35-39) \p \v 42 Patsa atsicyäriptinnam, Jesus japallan eucorqan tsunyaqman. Tsenam atscaq nunacuna ashiyarqan. Taririrnam, munayarqantsu tsepeq eucunanta. \p \v 43 Jesusnam nerqan: \p —Jinantin marcacunachomi alli willaquita yachatsicunä presisan. Que patsamanmi Dios cachamashqa, pepa mandaquinincho nunacuna imano cayänanpaq canqanta willacunäpaq. \p \v 44 Tsepitanam Judea probinsiacho jinantinpa purir, ellucayänan wayicunaman ewar, yachatsicorqan. \c 5 \s1 Jesus acran Pedruta disipulun cananpaq \r (Mateo 4.18-22; Marcos 1.16-20) \p \v 1 Juc cutinam Genesaret nishqan Lamar cuchuncho quecar Diospa palabranta Jesus yachatsiquicarqan. Wiyeta munarninnam, atscaq nunacuna ellucarnin, quichquinacur Jesusta tanqayarqan. \v 2 Tsenam yacucho ishque lancha tëcaqta ricarerqan. Pescadu tsareqcunanam lanchancunapita yarqurir, atarayancunata playacho paqecayarqan. \v 3 Tsenam Simonpa lanchanman Jesus lloqarcur nerqan: \p —Simon, que yacu cuchunpita mas ruriman yecushun —nir. \p Yecuriyaptinnam, täcurir, nunacunata lanchapita yachatsicorqan. \v 4 Yachatsicur usharirnam, Simonta nerqan: \p —Canan mas ruriman yecuyë atarayequicunata jitaq, pescaduta tsariyänequipaq. \p \v 5 Simonnam nerqan: \p —Mayestru, waraqninpim noqacuna nacayarqö. Manam ni jucllellatapis tsariyarqötsu. Peru canan qam nimanqequirecurmi, atarayäta jitashaq —nir. \p \v 6 Jitarirnam, allapa atsca pescaduta tsaricuyarqan, casi atarayapis rachenqanyaq. \v 7 Tsenam jucnin lanchacho yanaqincunata señaswan qayarqan yanapayänanpaq. Pecuna chäriyaptinnam, pescaduta ishcan lanchaman winayarqan. Tselaya atsca captinmi, ishcan lanchacunapis casi jundicayarqan. \v 8 Tseta Simon Pedru riquecurnam, Jesuspa nopanman qonqurïcur, nerqan: \p —Noqalläqa jutsasapa nunam callä, Tëte. Noqallapita witicurillë. \p \v 9 Yanaqincunawan tselaya atsca pescaduta tsariyanqanpita mantsacashqa carninmi, Pedru tseno nerqan. \v 10 Zebedeupa tsurincuna Santiagu y Juanmi Simonpa yanaqincuna cayarqan. Pecunapis mantsacäyarqanmi. Tsenam Pedruta Jesus nerqan: \p —Ama mantsaquëtsu. Cananpitam nunacunata noqapaq pescamunqui. \p \v 11 Pecunanam playaman lanchancunata jorqarïcur, tsecho llapanta jaqirir, Jesusta qatircur eucuyarqan. \s1 Jesus cachacätsin leprawan qeshyaq nunata \r (Mateo 8.1-4; Marcos 1.40-45) \p \v 12 Juc marcacho Jesus quecaptinnam, leprawan qeshyaq nuna chärerqan. Jesusta ricarirnam, patsaman urcunpis chanqanyaq qonquriquicur rogacur, queno nerqan: \p —Tëte, munarnenqa, cachaquecatsillämë —nir. \p \v 13 Tsenam Jesus nunata yatecur queno nerqan: \p —Munämi, cachacänequita. \p Tseno niptinnam, jinallacho leprapita cachacärerqan. \p \v 14 Tsenam nunata Jesus nerqan: \p —Ama ni pitapis willacunquitsu cachacätsenqaqta. Peru si, ewë saserdoti bendisishunequipaq, Moises mandacushqanno Diospaq qarenin aparcur cachacashqequita musyayänanpaq. \p \v 15 Tseno nicaptinpis, masran nunacuna musyariyarqan Jesus ruranqancunata. Tsenam atscaq elluquecuyarqan yachatsicushqancunata wiyayänanpaq, y qeshyaqcunatapis cachacätsinanpaq. \v 16 Peru Jesusqa imepis pecunapita raquicarmi, tsunyaqcunata ewar, Diosman mañacoq. \s1 Jesus cachacätsin imbalidu nunata \r (Mateo 9.1-8; Marcos 2.1-12) \p \v 17 Juc junaq Jesus yachatsiquicaptinnam, fariseucuna y ley yachatsicoqcuna Galileacho jinantin marcacunapita, Judeapita y Jerusalenpita ewar, ellucarir tëcur, wiyayarqan. Diospa poderninmi Jesuscho carqan qeshyacoqcunata cachacätsinanpaq. \v 18 Tsemannam nunacuna apayarqan imbalidu nunata quirmapa wanturishqa. Chäratsirnam, ruri wayiman Jesuspa nopanman yecatsita munayarqan. \v 19 Nunacuna pasepa quichquishqa cayaptinmi, yecatsita puediyarqantsu. Tsenam wayi jananman lloqarcur, tse wayi qataraqta quicharicur, qeshyaq nunata quirmantin shumaqlla cacharpuyarqan Jesuspa nopanman. \v 20 Tseno rurayaptinnam, Jesusqa peman allapa marcäcuyashqanta musyarirnin, qeshyaqta nerqan: \p —Au, amigu, jutsequicunapitam perdonecoq. \p \v 21 Tsenam fariseucuna y ley yachatsicoqcuna quiquincunacho yarpacachäyarqan: “Que nunaqa ¡imanirraq Diospita burlacun! Diosllam jutsantsicpitaqa perdonamantsic” nir. \p \v 22 Peru Jesusqa tseno yarpacachäyanqanta musyarirmi, pecunata queno taporqan: \p —¿Imanirtaq shonqiquicunacho tseno yarpacachäyanqui! \v 23 ¿Meqantaq mas alli ninäpaq canman: ‘Jutsequicunapita perdonashqanam canqui’ ninäcu, o ‘¡Sharquï! ¡Canan purï!’ ninäcu! \v 24 Cananmi musyatsiyashqequi Diospita Shamushqa Nuna, puedeq car que patsacho nunacunapa jutsancunata perdoneta puedenqanta. \p Tseno nirirnam, imbalidu nunatana nerqan: \p —Qamtam neq: Sharcur quirmequita aparcur wayiquita euquï. \p \v 25 Tsenam jinallacho llapan ricarëcayaptin, sharcur, quirmanta ellurir aparcur, wayinman eucorqan, “Diosqa allapa allim” nirnin. \p \v 26 Tsenam nunacuna allapa espantacur y mantsacäcur, alabayarqan: \p —¡Diosqa allapa puedeqmi! ¡Manam ni imepis queno alli ruraqtaqa ricashqatsu cantsic! —nishpa. \s1 Jesus willacun picunaman shamonqanta \r (Mateo 9.9-13; Marcos 2.13-17) \p \v 27 Tsepita Jesus eucurninnam, ricarerqan Levi jutiyoq nunata Romapaq impuestucunata cobracuyänan wayicho cobracur tëcaqta. Petam Jesus nerqan: \p —¡Acu eucushun! —nir. \p \v 28 Levinam sharcur, llapanta jaqirïcur, Jesuswan eucorqan. \p \v 29 Tsepitanam Jesuspaq Levi wayincho ruratserqan juc banquetita. Tsechonam impuestuta cobraqcuna atscaq y mas nunacunapis Jesuswan ellucarir, miquicayarqan. \v 30 Tsenam, fariseucuna y ley yachatsicoqcuna Jesuspa disipuluncunata penqaparnin, niyarqan: \p —¿Imanirtaq impuestu cobracoqcunawan y que jutsasapacunawan qamcuna micuyanqui! \p \v 31 Jesusnam nerqan: \p —Qeshyaqcunallam medicutaqa nesitayan; sanu caqcunaqa manam. \v 32 Tseno caqmi noqaqa que patsaman shamushqa cä alli ruraqcunamantsu, sinoqa jutsasapacunata Diosman cutitsinäpaqmi. \s1 Jesusta tapuyan ayunupaq \r (Mateo 9.14-17; Marcos 2.18-22) \p \v 33 Nunacunanam Jesusta queno tapuyarqan: \p —Bautisacoq Juanpa y fariseucunapa disipuluncunaqa imepis ayunashpam Diosman mañacuyan; peru qampa disipuliquicunaqa ¡manataq ayunayantsu, antis imepis micucuyantaq y upucuyantaq! \p \v 34 Jesusnam iwalatsiquipa queno nerqan: \p —Acasu casamientuman combidashqacuna nobiuwan juntu quecar, ¿ayunayancu? \v 35 Peru chämonqanam nobiuta apacuyänan junaq. Tsenam si, ayunayanqa. \p \v 36 Tseno nirirnam, iwalatsiquipa yachatsicorqan queno: \p —Mushoq ropapita ratashta capchurir, manam remendashwantsu macwa ropaman. Tseno rurarqa, mushoq ropatapis uchcurirmi perdiratsintsic, y macwa ropacho manam tse mushoq ratash tsaraconqatsu. \v 37 Tsenollam jina pipis macwa qara bolsachoqa llullullaraq binuta poqutsinmantsu. Tseno ruraptenqa, binu poqurmi, tse bolsata pashtaratsinman, y binupis bolsapis ushacärinmanmi. \v 38 Tseraq rurashqa binutaqa mushoq qara bolsamanmi winantsic. \v 39 Pipis poqushqa binuta upurerqa, tseraq rurashqa binuta manam upita munantsu, ‘Poqushqa caq binum mas alleqa’ nirnin. \c 6 \s1 Jesus yachatsicun alli rureta jamaqui junaqcho \r (Mateo 12.1-8; Marcos 2.23-28) \p \v 1 Jucpinnam jamacuyänan junaqcho disipuluncunawan Jesus ewecayarqan trigu murushqacuna cuchunpa. Disipuluncunanam espigata quipchurir, maquincunacho qaqurir, uchuyarqan. \v 2 Fariseucunanam tseta ricarnin, piñacur queno niyarqan: \p —¿Imanirtaq jamaqui junaqcho leynintsicpa contran tseno rurayanqui! —nir. \p \v 3 Jesusnam nerqan: \p —¿Qamcuna manacu Diospa palabranta leyishqa cayanqui, rey David yanaqincunawan mallaqar, rurayanqanta? \v 4 Pemi Dios adorana wayiman yecurirnin, Diospaq churashqa tantata yanaqincunawan micucurcuyarqan, saserdoticunalla tse tantata micuyänan quecaptinpis. \v 5 Tsemi Diospita Shamushqa Nunapa munenincho jamaqui junaqpis quecan. \s1 Jamacuyänan junaqcho juc qeshyaqta Jesus cachacätsin \r (Mateo 12.9-14; Marcos 3.1-6) \p \v 6 Tsepitanam jina jamaqui junaqcho ellucayänan wayiman Jesus ewar, yachatsiquicarqan. Tsechomi juc nuna quecarqan derechu caq maquin tsaquishqa. \v 7 Fariseucunanam ley yachatsicoqcunawan Jesusta acuseta munarnin, qawarëcayarqan: \p —Mä, ¿canan jamaqui junaqcho que nunata cachacätsenqacush! —nir. \p \v 8 Pecuna tseno niyanqanta Jesus musyarirninnam, tsaquishqa maquiyoq nunata nerqan: \p —Sharcur, que chopiman shamï. \p Niptinnam chopincunaman shacurerqan. \v 9 Tsenam fariseucunata Jesus queno nerqan: \p —Jucta tapuyashqequi: ¿Imanotaq leynintsic mandacun? Jamaqui junaqcho ¿allita rurashwancu o manacu! ¿Nunacunata salbecushwancu o wanuratsishwancu! \p \v 10 Tsenam llapancunata ricarir, tse nunata queno nerqan: \p —Maquiquita pallarï. \p Maquinta nuna pallarcuptinnam, cachacärerqan. \v 11 Fariseucunanam piñacurcurnin, quiquincuna pura queno ninacuyarqan: \p —¿Imanecuntsictaq que Jesusta! —nir. \s1 Jesus acran chunca ishcaqta (12) apostolnin cayänanpaq \r (Mateo 10.1-4; Marcos 3.13-19) \p \v 12 Tsepitanam jircaman Jesus eucorqan, y waraqninpim tsecho Diosman mañacorqan. \v 13 Patsa waräriptinnam, disipuluncunata qayarqan, y chunca ishcaqtam (12) acrarqan apostolnin cayänanpaq. Pecunam cayarqan: \v 14 Simon (petam Jesus jutitserqan “Pedru” nishpa), wauqin Andres, Santiagu, Juan, Felipi, Bartolome, \v 15 Mateo, Tomas, Alfeupa tsurin Santiagu, Seloti grupupita Simon, \v 16 Santiagupa tsurin Judas, y Judas Iscariote. Pemi Jesusta ranticorqan. \s1 Atscaq nunacunata Jesus yachatsin \r (Mateo 4.23-25) \p \v 17 Pecunawan Jesus urämurnam, tarerqan pampacho atscaq qatiraqnincuna quecayaqta. Tsemanmi jinantin Judea probinsiacunapita, Jerusalenpita, lamar cuchuncho Tiro y Sidon marcacunapita atscaq nunacuna shamushqa cayarqan, ˻Jesus yachatsicushqanta wiyeta munar, y qeshyaqcunata cachacätsinanta munarnin˼. \v 18 Supëcunawan jipaqcunatam Jesus cachacätserqan. \v 19 Llapan nunacunam Jesusta yateta munayarqan, puedeq queninwan llapan qeshyaqcunata cachacätsiptin. \s1 Jesus willapäcun cushiquicunapaq y llaquiquicunapaq \r (Mateo 5.1-12) \p \v 20 Tsechonam disipuluncunata Jesus riquecur, iwalatsiquipa queno nerqan: \p “Cushicuyë, noqaman creyicoq waqtsacuna. Qamcunaqa Diospa Muneninchonam cayanqui. \p \v 21 “Cushicuyë, canan mallaqepano Diosta asheqcuna. Qamcunatam Diosqa pacha juntata wätayäshunqui. \p “Cushicuyë, canan waqacoqcuna. Porqui shoqashqanam cayanqui. \p \v 22 “Cushicuyë, nunacuna chiquiyäshuptiqui, qarquyäshuptiqui y allqutsayäshuptiqui, mana alli ruraqtano lebantayäshuptiqui, tseqa Diospita Shamushqa Nunaman creyicuyanqequirecurmi. \v 23 Tseno rurayäshuptiqueqa allapa cushicuyanqui. Cushiquiwanpis pinticachäyanqui. Wac bidachomi Dios allapa shumaq premiuta qoyäshunqui. Tsenollam pecunapa une awiluncuna maltratayarqan Diospa profetancunata. \p \v 24 “Peru ¡Allau, ricucuna! Que bidallachomi cushiquicho cayanqui. \p \v 25 “¡Allau, canan pacha junta quecaqcuna! ¡Chämonqam mallaqueniquicuna! \p “¡Allau, cushicur asicachäcoqcuna! ¡Chämonqanam waqaquiniquicuna! \p \v 26 “¡Allau, llapan nunacunalla alabashqacuna! Tsenollam pecunapa awiluncunapis alabayarqan une tiempucho uli profeta tucoqcunata. \s1 Chiquiyäshoqniquicunatapis cuyayanqui \r (Mateo 5.38-48; 7.12) \p \v 27 “Canan llapequi wiyecamaqnïcunatam niyaq: Chiquiyäshoqniquicunata cuyayanqui. Melanäyäshoqniquicunata ancupar, yanapayanqui. \v 28 Llutan camanta niyäshoqniquitapis qamcunaqa allipa parlapäyë; allqutsayäshoqniquicunapaqpis, Diosman mañacuyë. \v 29 Sitsun juc ladu qaqllequicunacho laqyecuyäshunqui, jucnin ladu qaqllequicunatapis camapïcuyanqui. Ponchiquitatsun qochiyäshunqui, camsequitapis qoycuyanqui. \v 30 Imatapis mañayäshonqequita qoycuyanqui. Sitsun imequitapis qochiyäshunqui, ama ‘Cutitsimë’ niyanquitsu. \v 31 Imanomi munayanqui qamcunapaq nuna mayiquicuna allita rurayänanta, tsenolla qamcunapis pecunapaq rurayë. \p \v 32 “Cuyayäshoqniquicunallata cuyarqa, manam allitatsu rurayanqui. ¡Jutsasapacunapis tsenollaqa rurayantaq! \v 33 Allipa ricayäshoqniquicunallapaq allita rurarqa, manam ima allitatsu rurayanqui. ¡Jutsasapacunapis tsenollaqa rurayantaq! \v 34 Sitsun prestacuyanqui, ‘Pëqa imachopis paguta ruramanqam’ nishpa, ¿ima allitataq rurayanqui? Tsenollaqa jutsasapacunapis prestanacuyantaq, cutitsiyänanta shuyarar. \v 35 Antis chiquiyäshoqniquicunata allita rurar, cuyayanqui. Mana ni imata cutitsiyäshunequita shuyarashpa, imatapis qoycuyanqui. Tseno rurayaptiqueqa, Diosmi tsepita masta cutitsiyäshunqui. Pëqa mana agradesicoqcunata y jutsasapacunatapis ancupanmi. Qamcunapis tseno rurarnenqa, sielucho quecaq Diospa wamrancunanam cayanqui. \v 36 Tsemi Dios Yaya ancupäcoq canqannolla, qamcunapis ancupäcoq cayänequi. \s1 Nuna mayiquicunata ama jusgayëtsu \r (Mateo 7.1-5) \p \v 37 “Ama nuna mayiquicunata jusgayëtsu, qamcunapis mana jusgashqa cayänequipaq. Ama lebantanacuyëtsu, qamcunapis mana lebantashqa cayänequipaq. Antis perdonanacuyë, qamcunatapis Dios perdonayäshunequipaq. \v 38 Nuna mayiquita qarecuyaptiqueqa, Diosmi qamcunatapis mas atscata qoycuyäshunqui, tupuman junta junta tapsïcur, rame rame qaracoq cuenta. Imanollam qamcunapis nuna mayiquicunata tratayanqui, tsenollam qamcunatapis Dios tratayäshunqui.” \p \v 39 Tseno nirninnam, iwalatsiquïpa Jesus yachatsicorqan, queno nishpa: \p —¿Acasu juc wiscu nunata wiscu mayin pushanmancu! Tseno carqa, ¡ishcanchi sanjaman jeqacurcuyanman! \v 40 Manam ni meqan disipulupis mayestrunpita mas presisaqtsu. Tse yachacoqqa yachacur usharir, mayestrunnollam canqa. \p \v 41 “Qamcunaqa nuna mayiquicunapa nawincho saqwata ricarëcaq cuentallam cayanqui; ¡peru manam cuentata qocuyanquitsu quiquiquicunapa nawiquicunacho troncu quecanqantaqa! \v 42 Tseno quecaptin ¿imanopam nuna mayiquita ‘Nawiquicho saqwata jorqaramushaq’ ninquiman, quiquiquipa nawiquicho troncu quecaptin! ¡Alli tucoqcuna, puntataraq nawiquipita tse troncuta jorquyë! Tseran alli ricayanqui nuna mayiquicunapa nawincunacho saqwata jorqayänequipaq. \s1 Wayïninpeqmi montitaqa reqintsic \r (Mateo 7.17-20; 12.34-35) \p \v 43 “Jina tsenomi alli monti, alli frutata wayun; y mana alli caq monteqa, mana alli frutatam wayun. \v 44 Wayïninpitam reqintsic imano monti canqantapis. Manam casha montipitatsu igusta pallantsic. Y manam cashacunapitatsu ubasta pallantsic. \v 45 Tse cuentanollam alli caq nuna shonqun alli captin, allicunallata parlan; mana alli caq nunanam shonqun mana alli captin, mana allicunata parlecan. Porqui nunaqa parlan shonquncho imatapis yarpanqantam. \s1 Ishquelaya simientu \r (Mateo 7.24-27) \p \v 46 “¿Imanirtaq qamcuna niyämanqui ‘Teytallä, Teytallä’ nishpa, mandayashqaqta mana cäsuquicar? \v 47 Cananmi iwalatsiquipa cäyitsiyashqequi: Pipis que yachatsiconqäta wiyacur, cäsucoqcunaqa, \v 48 imeca juc nuna wayinta shäritsinanpaq alli jondu oqtirïcurnin, qaqa janancho simientuta patsätseqnomi. Tsenam atsca lloqlla tse wayita wacwarninpis, cuyutsintsu, alli rurashqa captin. \v 49 Peru yachatsicushqäcunata wiyar, mana cäsucoq nunaqa allpa jananllacho simientunnaq wayita sharcatseqnomi cayan. Tsenam atsca lloqlla tse wayita wacwar, juchur ushacäratsin.” \c 7 \s1 Jesus cachacätsin Roma capitanpa wäteninta \r (Mateo 8.5-13; Juan 4.43-54) \p \v 1 Nunacunata yachatsir usharirnam, Capernaum marcaman Jesus ewarqan. \v 2 Tsechomi Roma capitanpa cuyë wätenin nuna lastima qeshyarqan. \v 3 Tse capitannam Jesus rurashqancunata musyarirnin, israel nunacunapa autoridanincunata Jesusman cacharqan tse wäteninman ewar cachaquecatsinanpaq. \p \v 4 Pecunanam ewarnin, Jesusta queno niyarqan: \p —Tse capitan allapa alli canqanrecur, rogaquillanta rurecullë —nir. \v 5 Pëqa allapam cuyan nasionnintsicta, y pemi ruratsimushqa ellucanantsic wayitapis. \p \v 6 Tseno rogayaptinnam, pecunawan Jesus ewarqan. Peru wayiman naqana chëcayaptinnam, amiguncunata capitan cacharqan Jesusta queno niyänanpaq: \p —Tëte, manash meresintsu wayinman ewar afanacullanequita. \v 7 Penqacurshi quiquenqa shallämorqontsu. Tseshi quellapita mandecullanqui wätenin cachacärinanpaq. \v 8 Porqui pepis mandaqninpa poderninchoshi quecan. Y pepa poderninchoshi soldaduncunapis quecayan. Jucninta ‘Ewë’ niptinshi, ewayan; jucninta ‘Shamï’ niptinpis, ewanshi; sirweqninta ‘Queta rurë’ niptinpis, ruranshi —nir. \p \v 9 Capitan tseno willacatsenqanta wiyecurnam, Jesus espantacur, qatiraqnincunata queno nerqan: \p —Rasontam niyaq: Diosman que nuna marcäcoqtanoqa manam tarishqatsu cä que israel nunacunacho. \p \v 10 Capitanpa wayinman cutirirnam, tse cachashqancuna wäteninta cachacärishqatana taririyarqan. \s1 Jesus cawaritsin biudapa wawanta \p \v 11 Tsepitanam Jesus ewarqan Nain nishqan marcaman. Disipuluncunanam atscaq nunacunawan qatiyarqan. \v 12 Tse marcaman yequicarnam, Jesus toparqan wanushqata pampaq apecaqcunawan. Tse wanushqaqa carqan biuda warmipa japallanlla ollqu wawanmi, y atscaq nunacunam pampacoq yanaqëcayarqan. \v 13 Jesusnam warmita ricarir ancuparnin, nerqan: \p —Ama waqallëtsu. \p \v 14 Tseno nirirnam, ewar cajata yatarerqan, wantïcaqcunanam shäräriyarqan. Tsenam ayata Jesus queno nerqan: \p —Jobin, qamtam neq: Sharquï. \p \v 15 Jesus tseno niptinnam, cawarircur tarcamur, nunacunawan parlarqan, y biudatanam cawarishqatana wawanta qoycorqan. \v 16 Tsenam llapan nunacuna mantsacäyarqan, y Diosta alabayarqan queno: \p —Diosnintsicpa juc alli profetanmi yurimushqa noqantsicman, y allapa ancupämarnintsicmi, cananqa Diosnintsic yanapamäshun. \p \v 17 Nunacunanam Judea probinsiacho jinantin marcacunapa ewar, willacuyarqan Jesus rurashqancunata. \s1 Bautisacoq Juanpa disipuluncuna ewayan Jesusman \r (Mateo 11.2-19) \p \v 18 Bautisacoq Juanpa disipuluncunanam Jesus rurashqancunata Juanta willayarqan. Tsenam ishcaq disipuluncunata qayarir, \v 19 Jesusman cacharqan tapucoq, “¿Qamcush shamunanpaq caq salbadorlläcuna callanqui, o juctacush shuyalläyäshaq?” niyänanpaq. \p \v 20 Jesusman chärirnam, queno niyarqan: \p —Bautisacoq Juanmi cachayämarqon. ¿Qamcush shamunanpaq caq salbadorlläcuna callanqui, o juctacush shuyalläyäshaq? \p \v 21 Tse öranam Jesusqa cachacätserqan, tuquilayawan qeshyacoqcunata, y supëyoq nunacunapita supëcunata qarqorqan; y wiscucunatapis cachacätserqan. \v 22 Tsenam Juanpa disipuluncunata Jesus queno nerqan: \p —Canan cutirnin, bautisacoq Juanta quecho wiyayashqequita y ricayashqequita queno willayanqui: wiscucuna ricayanqanta, cojucuna puriyanqanta, leprawan qeshyaqcuna cachacäyanqanta, sorducuna wiyayanqanta, wanushqacuna cawariyanqanta y wactsacuna Diospa alli willaquininta wiyaquicayanqanta, nishpa. \v 23 Y pi mepis cushicutsun mana ajayashpa noqaman marcäcoqcuna. \p \v 24 Juanpa disipuluncuna eucuyaptinnam, tsecho ellucashqa nunacunata Jesus willaparqan Juanpaq: \p —Tsunyaqcho quecaptin, ¿Imaqtaq Juanman caruta ewayarqequi! ¿Bientuwan shoqush cuyoqllata ricaqcu! \v 25 ¡Niyämë! ¿Imaqtaq ewayarqequi, alli shumaq ropan yacashqa nuna ricaqcu! Musyayanqequinopis shumaq ropan yacashqa nunacunaqa micur, upur, tushur reypa wayincunallachomi cayan. \v 26 Tsepenqa, ¿Imaqtaq ewayarqequi! ¿‘Diospa profetanchi’ nircu? ¡Claru parlaquichoqa! Pëqa tse profetacunapitapis mas presisaqmi. \v 27 Juanpaqmi Diospa palabran escribirëcan queno: \q1 ‘Puntequitam willacoqnïta cachashaq, \q1 nänita alistaq cuenta nunacunata willapänanpaq’\x * \xo 7:27 \xt Mal 3.1\x* nir. \m \v 28 Rasontam niyaq: Juanno presisaq nunaqa manam imepis cashqaraqtsu. Tseno captinpis, Diospa mandaquinincho quecaq qollmi shonqucunam mas presisaqqa cayan. \p \v 29 Llapan nunacunam Juan yachatsicushqanta wiyacoqcuna y impuestu cobraqcunapis, “¡Diosqa allapa allim!” nir, tse öra bautisacuyarqan. \v 30 Peru fariseucunawan ley yachatsicoqcunaqa Dios munashqanta mana cäsurninmi, mana bautisacuyarqanpistsu. \p \v 31 Tsepitanam nerqan: \p “¿Canan tiempu nunacunata imawanraq iwalaratsiman? ¿Imanotaq cayan? \v 32 Pecunaqa imeca plasacunacho wamracuna pucllacur, wamra mayincunawan qayaripa queno ninacoqnomi cayan: ‘Flautawan shumaq bersuta tocayaptïpis, manam qatswayanquitsu; ni llaquiquipaqta qotsuyaptïpis, manam waqayanquitsu.’ \v 33 Tsenomi bautisacoq Juan shamur, mana binuta upuptin, y tantata mana micuptin, niyanqui ‘Pëqa supëyoqmi’ nishpa. \v 34 Diospita Shamushqa Nuna micoq upoq captinnam, qamcuna niyanqui: ‘Queqa allapa micoqmi y upoqmi, impuestu cobraqcunapa y jutsasapacunapa amigunmi’ nishpa. \v 35 Peru Diospa acrashqancunaqa ricatsicuyan alli rurenincunawanmi Diospa yacheninta.” \s1 Jesus micun fariseu Simonpa wayincho \p \v 36 Tsepitanam Simon fariseu wayinman Jesusta combidarqan pewan micuyänanpaq. Jesusnam wayiman yecurir, mesaman täcurerqan. \v 37 Tse marcachomi lluta pulicoq warmi tärarqan. Tse warmim fariseupa wayincho Jesus miquicanqanta musyarir, ewar juclla yecurerqan alabastrupita botellacho perfumin tsararishqa. \v 38 Chärirnam, Jesuspa qepanpa chaquinyaq witïcur, waqarqan. Weqincunawannam chaquincunata paqaporqan, y aqtsanwan tsaquitsirnam, chaquinta mutsecuryan, perfumita jicharqan. \v 39 Tseta riquecurnam, Jesusta combidaq Simon shonqunllacho queno nerqan: “Que nuna Diospa rasonpa profetan carnenqa, musyanmanmi que yataqnin warmi imano canqanta, y allapa mana alli ruraq canqanta.” \p \v 40 Tsenam Jesus nerqan: \p —Simon, jucta willashqequi —nir. \p Penam queno nerqan: \p —Mayestru, willecallämë —nir. \p \v 41 Tsenam Jesus nerqan: \p —Ishcaq nunacunam juc nunapa jaqan cayarqan. Jucninmi ishque quilla uryanan tincu, y jucninman ishque wata uryanan tincu. \v 42 Ishcantapis mana pagaquita puediyaptinmi, tse nuna pecunata perdonecorqan. Mä, canan nimë, Simon, ¿meqan nunataq mas cuyanqa tse nunata? \p \v 43 Tsenam Simon nerqan: \p —Mas atsca jaqanta perdonayanqan caqchi —nir. \p Tsenam Jesus nerqan: \p —Rasontam ninqui. \p \v 44 Tseno nirninnam, warmita ricarëcur, Simonta nerqan: \p —¿Que warmi rurashqanta ricarqonquicu? Que wayiquiman chämuptï, qam manam saludamarnï, yacuta qomarqonquitsu chaquïta paqarinäpaq; peru que warmeqa chaquïcunata weqinwan paqamurmi, aqtsanwan tsaquitsimorqon. \v 45 Qam manam costumbrintsicmanno saludamarnï, mutsamarqonquitsu; peru pëqa wayiquiman yecamushqäpitam chaquïta mutsamushqa. \v 46 Qamqa manam costumbrintsicmanno peqäman aseitita jichamorqonquitsu; pemi si, perfumita chaquïman jichamushqa. \v 47 Tsemi qamta neq: Que warmeqa llapan jutsanpita perdonecuptïmi, allapa cuyamarnï, queno ruramarqon; peru waquincunaqa ‘ichiclla jutsätam perdonamashqa’ nirmi, ichiclla cuyayäman. \p \v 48 Warmitanam Jesus nerqan: \p —Llapan jutsequicuna perdonashqanam. \p \v 49 Tsecho quecaq combidashqacunanam quiquincuna pura ninacuyarqan: \p —¿Pitaq que nuna, jutsacunapita perdonacunanpaq? \p \v 50 Peru Jesusnam warmita nerqan: \p —Noqaman marcäcurninmi, condenasionpeq salbacorqonqui. Canan euquï shumaq cawacunequipaq. \c 8 \s1 Jesus yachatsin disipuluncunata \p \v 1 Tsepitanam chunca ishque (12) disipuluncunawan Jesus jinantinpa marcan, marcan estansiacunapa ewar, willacur yachatsicorqan Diospa mandaquinincho cayänapaq alli willaquicunata. \v 2 Qeshyayanqanpita y supëyoq cayanqanpita Jesus cachacätsishqan warmicunapis qatiyarqanmi. Jucninmi carqan Magdalena niyashqan Maria. Pepitam qanchis supëcunata Jesus qarqushqa carqan. \v 3 Waquincunanam cayarqan: Susana y Herodispa mayuralnin Cusa jutiyoq nunapa warmin Juana y mas warmicuna. Pecunam cayäponqancunawan Jesusta y disipuluncunata yanapayarqan. \s1 Jesus yachatsicun murucoq nunatawan iwalatsiquipa \r (Mateo 13.1-9; Marcos 4.1-9) \p \v 4 Tsenam jinantinpita atscaq nunacuna peman elluquecuyaptin, iwalatsiquipa Jesus yachatsicorqan, queno nishpa: \p \v 5 —Juc nunam ewarqan chacranman murucoq. Muruta maqtsiptinnam, waquin muru pintiyarqan näniman. Tsetanam nunacuna jalucuyarqan, y pishqucunanam ushpacurcuyarqan. \v 6 Waquincunanam ranraman pintiyarqan. Tsecho mana allpan captinnam, jeqaramur tsaquiriyarqan. \v 7 Waquinnam pintiyarqan cashacuna rurinman. Cashacunanam winar, pasepa tsapacurcuyarqan. \v 8 Peru waquin murunam alli allpaman ishquirnin, jeqaramur, winar cada espigacho jitecorqan asta pachaq granupayan. \p Tseno Jesus yachatsicur usharirnam, fuertipa queno nerqan: \p —¡Tsemi rinriyoq carqa, wiyacur cäsucuyë! \s1 Imanir iwalatsiquicunawan Jesus yachatsiconqan \r (Mateo 13.10-17; Marcos 4.10-12) \p \v 9 Disipuluncunanam tapuyarqan: \p —¿Ima ninantaq tse iwalatsiquipa yachatsicushqequi? \p \v 10 Jesusnam queno nerqan: \p —Qamcunataqa Diosmi cäyitsiyäshunqui mandaquinin imano canqanta; peru waquincunaqa manam musyayantsu. Tsemi pecunaqa iwalatsiquïpa yachatsicoqta riquecamarnï y wiyecamarnïpis, mana cäyiyantsu.\x * \xo 8:10 \xt Is 6.9-10\x* \s1 Jesus cäyitsicun murucoq nunatawan iwalatsiquipa \r (Mateo 13.18-23; Marcos 4.13-20) \p \v 11 “Tseqa queno ninanmi: muroqa Diospa alli willaquininmi. \v 12 Näni cuentam waquin nunacuna cayan. Shonquncunaman alli willaqui chasquiyashqantam diablu pasepa qonqaratsin mana creyicur salbacuyänanpaq. \v 13 Waquin nunacunanam ranraman muru pinteq cuenta cayan. Pecunam alli willaquita wiyacur cushishqa chasquiriyan. Peru mana alli watsiyoq plantano carninmi, desgrasiacuna pasayaptin, jaqiricuyan. \v 14 Waquincunanam cayan casha, casha rurinman muru pinteq cuenta. Pecunam alli willaquita wiyarirnin creyicuyan. Peru tsepita unetanam capoqyoq quepaq yarpacacharnin, y cushiquillacho cawaquita munarnin, imeca wamracunanolla cacuyan ni imata Diospaqqa rurayantsu. \v 15 Peru waquin nunacunanam alli allpaman muru pintishqa cuenta cayan. Allapa alli shonquncunawan alli willaquita wiyarmi, creyicuyan. Tseno carmi, imata sufrirninpis tsaracuyan, y allapa allicunata Diospaq rurayan. \s1 Actsino cashun \r (Marcos 4.21-25) \p \v 16 “Lamparinta sendircur, manam manca rurinmantsu ni catripa rurinmantsu churantsic; sinoqa raramanmi churantsic, wayiman yecoqcunata actsinanpaq. \v 17 Tse cuentanollam Diospa palabran pacarëcaqcunata y mana musyayanqancunata imecarpis musyayanqa. \p \v 18 “Tsemi canan alleq wiyayämë: Wiyacoq caqcunaqa mas allim cäyicuyanqa, peru mana wiyacoq caqcunaqa, ichiclla wiyayanqantapis qonqariyanqam.” \s1 Jesusta ashiyan mamänin y wauqincuna \r (Mateo 12.46-50; Marcos 3.31-35) \p \v 19 Tsemannam Jesuspa mamänin wauqincunawan ashirnin chäriyarqan. Atscaq nunacuna ellucayashqa cayaptinmi, Jesus canqanman yequita puediyarqantsu. \v 20 Juc nunanam Jesusta queno willarerqan: \p —Mamäniquim wauqiquicunawan shuyarëcayäshunqui waqtacho. Menistiyäshunquish —nir. \p \v 21 Penam nerqan: \p —Dios palabranta wiyar cäsucoqmi, noqapa mamänïqa y wauqïcunaqa cayan. \s1 Jesus paratsin tselaya bientuwan lamar laqcheqsaqta \r (Mateo 8.23-27; Marcos 4.35-41) \p \v 22 Juc junaqnam disipuluncunawan lanchaman Jesus lloqarir, nerqan: \p —Acu lamarpa wac tsimpanman. \p Tseno niptinnam, eucuyarqan. \v 23 Ewarëcayaptinnam, Jesus punucärerqan. Tsemannam llutepa bientur qallaquicorqan lamarta laqcheqsätsirnin. Lanchancunaman yacu winacaptinnam undicäyänanpaqna quecayarqan. \v 24 Tsenam Jesusta riyatsiyarqan, queno nishpa: \p —¡Mayestru, Mayestru, riyaquï! ¡Ushacärintsicnam! —nir. \p Tseno niyaptinnam, sharcur bientuta mandarqan mana bientunanpaq yacuta mana laqcheqsänanpaq. Y llapanmi shumaq tranquilu ticrarerqan. \v 25 Tsenam disipuluncunata queno nerqan: \p —¿Imanirtaq noqaman marcäcuyarqonquitsu? \p Disipuluncunanam allapa mantsacashqa y espantashqa, quiquincuna pura queno ninacuyarqan: \p —¡Queqa imano nunataq, tselaya bientupis yacupis mandadunta cäsuyänanpaq! \s1 Jesus qarqun supëcunata juc nunapita \r (Mateo 8.28-34; Marcos 5.1-20) \p \v 26 Galilea probinsiapita eucurnam, lamarpa wac tsimpan Gadara nishqan marcaman chäriyarqan. \v 27 Lanchapita yarpurirnam, tarerqan tse marcapeq supëyoq juc nunata. Tse nunam unena qalapachu puricorqan. Y mana wayincho yachashpam, pantiuncunallacho paracorqan. \v 28 Jesusta riquecurninnam, corillapa ewar, nopanman qoncuriquicorqan. Tsenam nunapa shiminpa supë qaparipa queno nerqan: \p —Puedeq Diospa tsurin Jesus, ¿imatataq noqacunawan munanqui! ¡Qamtam rogacoq ama imanecayämëtsu! \p \v 29 Tseno supë nerqan, Jesus “¡Que nunapeq yarqï!” nishqa captinmi. Tse nunapa shonqunchomi unepita supë cacorqan. Cadenacunawan nunacuna tsareta munar, chaquinta, maquinta pancayaptinpis, rachicacharcurmi, supëpa muneninwan tsunyaqcunata eucoq. \p \v 30 Tsenam supëta Jesus taporqan: \p —¿Imataq jutiqui? —nir. \p Tsenam nerqan: \p —Noqapa jutïqa juc tropam. \p Tseno nerqan, tse nunacho atscaq supëcuna carninmi. \v 31 Jesustam supëcuna yapecuryan rogayarqan queno: \p —Ama infiernuman qarpulläyämëtsu —nishpa. \p \v 32 Tse jircachomi atsca cuchicunata mitsiquicayarqan. Tsenam supëcuna mañepa, queno niyarqan: \p —Cachecalläyämë taqe cuchicunallaman yecuquiculläyänäpaq —nir. \p Jesus “ewayë” niptinnam, \v 33 nunapeq yarqurir, cuchicunaman yecuquicuyarqan. Tsenam, coripa ewar cuchicunaqa jircapita qochaman jeqacurcuyarqan, y shenqacar, wanuriyarqan. \p \v 34 Tse cuchi mitseqcunanam tse llapan pasaconqancunata riquecur, jinantin marcapa estansiancunapa coripa ewacur, llapanta willacuyarqan. \v 35 Tsenam nunacuna shayämorqan, “Mä, ¿imash pasacushqa?” nirnin. Jesus quecanqanman chärirnam, taririyarqan supëyoq nunata pasepa sanutana, roparishqana y juisiunchona, Jesuspa laduncho tëcaqta. Tseta riquecurninmi, allapa mantsacäyarqan. \v 36 Y ricashqa caqcunanam tseman chaqcunata willayarqan imano tse supëyoq nunata Jesus cachacätsishqanta. \v 37 Tsenam tse Gadarapita nunacuna allapa mantsacur, Jesusta rogayarqan: \p —Que marcalläcunapita eucullë —nishpa. \p Tsenam lanchaman Jesus disipuluncunawan lloqarcur, eucorqan. \v 38 Supëpita libracushqa nunanam Jesusta rogarqan pewan eucunanpaq. Peru Jesusnam nunata despidirnin, nerqan: \p \v 39 —Quedacur, wayiquiman cutiquï. Tsecho willacunqui Dios llapanta qampaq rurashqanta. \p Tsenam cutirnin, jinantinpa ewar, willacorqan Jesus pepaq llapanta rurashqanta. \s1 Jesus disipuluncunata ricatsin milagru rurashqanta \r (Mateo 9.18-26; Marcos 5.21-43) \p \v 40 Galilea marcaman cutiriyaptinnam, atscaq nunacuna shuyarëcayarqan, cushishqa chasquiyänanpaq. \v 41 Tsemannam ellucayänan wayicho mandacoq Jairu jutiyoq nunapis chärerqan, y Jesuspa nopanman qonquriquicurnam, rogarqan: \p —Acu, wayïta eweculläshun —nishpa. \p \v 42 Tse nunapam jucllella chunca ishque (12) watayoq warmi tsurin, pasëpa lastima qeshyar, wanuquicarqan. \p Jesus ewarëcaptinnam, atsca nunacuna qatirnin quichquipa quichquiyarqan. \v 43 Chopincunachonam ewecarqan juc warmi, chunca ishque (12) watana yawar ewewan qeshyacoq. Tse warmim imecancunatapis pasepa ranticur, usharqan jampicunanpaq; peru meqan jampicoqpis manam cachacätserqantsu. \v 44 Pemi Jesuspa qepanman witïcur, mantunpa cuchunta yatecaporqan. Yateconqan öram yawar ewenin paqwepa tsaquirerqan. \v 45 Jesusnam tapucorqan: \p —¿Pitaq ropäta yatamorqon? —nishpa. \p Llapan nunacuna “Manam noqatsu” niyaptinnam, Pedru waquin yanaqincunawan niyarqan: \p —¡Mayestru, quelaya nunachoqa jucnin jucnintaq tanqayäshunqui! ˻¿Tsecu qam ninqui, ‘Pitaq ropäta yatamorqon?˼’ \p \v 46 Yapenam Jesus nerqan: \p —¡Pi carpis yatamashqam! Podernï yarqoqtam mäcorqö. \p \v 47 Tseno yatashqanta mäcuriptinnam, mana imano queta puedir, tse warmi allapa mantsacushpa Jesuspa nopanman qonquriquïcorqan. Y willarqan llapan nunacuna wiyarëcayaptin, imanir yatashqanta y cachacärishqanta. \v 48 Tsenam Jesus queno nerqan: \p —Ija, noqaman marcäcurmi cachacärerqonqui. Canan cushishqana euquï. \p \v 49 Jesus tseno parlecaptinmi, ellucayänan wayicho mandacoq Jairupa wayinpita nunacuna shamur chäriyarqan queno nirnin: \p —Tëte Jairu, ¡tsuriqueqa wanurishqanam! ¡Amana Jesusta afanënatsu! \p \v 50 Jesusnam tseta wiyarirnin, Jairuta nerqan: \p —Ama mantsaquëtsu. Noqallaman marcäquï; wamrequeqa cachacanqam. \p \v 51 Wayiman chärirnam, disipuluncuna Pedruta, Juanta, Santiaguta y wamrapa papäninta y mamäninllata ruriman yecatserqan. Manam waquincuna yecuyänantaqa munarqantsu. \v 52 Waqtachonam nunacuna qaparipa qayaripa waqaquicayarqan, wamra wanushqa captin. Tsenam Jesus nerqan: \p —Ama waqayëtsu. Wamraqa punicanllam. Manam wanushqatsu. \p \v 53 Wamra wanushqanta musyarninmi, Jesusta llapan nunacuna asipäyarqan. \v 54 Peru Jesusnam maquinpita tsarircurnin, wamrata queno nerqan: \p —Wamra, sharcamï. \p \v 55 Wamranam jänin cutiriptin, cawarir sharcaramorqan. Jesusnam nerqan: \p —Wamrata miquinin qarayë —nishpa. \p \v 56 Wamrapa papänin mamäninnam pasepa espantashqa cayarqan. Jesusnam nunacunata notificarqan pitapis tseta mana willacuyänanpaq. \c 9 \s1 Chunca ishque (12) apostolnincunata Jesus cachan \r (Mateo 10.5-15; Marcos 6.7-13) \p \v 1 Tsenam chunca ishque (12) apostolnincunata Jesus qayarir, poderninta qorqan, supëyoq nunacunapita supëcunata qarquyänanpaq, y qeshyaqcunata cachacätsiyänanpaq. \v 2 Pecunatam cacharqan Diospa mandaquinincho imano nunacuna cayänanpaq caqta willacuyänanpaq y qeshyaqcunata cachacätsiyänanpaq. \v 3 Y nerqanmi: \p —Ewarnin, ama imatapis apayanquitsu: ni tucruta, ni alporjata, ni mircapata, ni qelleta, ni trocacuyänequipaq ropata. \v 4 Me wayichopis posadacurir, tsellacho cacuyanqui tse marcapita eucuyanqequiyaq. \v 5 Sitsun juc marcaman chäyaptiqui nunacuna chasquiyäshunquitsu, tsepita eucuyanqui. Yarqurirna, chaquiquicunacho polbutapis tapsicuriyanqui. Tseqa Diospa castigun janancunachona quecanqan señalmi canqa. \p \v 6 Tsenam apostolnincunana jinantinpa marcan marcan ewar, mushoq alli willaquita yachatsicuyarqan, y qeshyaqcunatapis cachacätsiyarqan. \s1 Rey Herodis imano quetapis puedintsu \r (Mateo 14.1-12; Marcos 6.14-29) \p \v 7 Tse llapan rurayashqancunatam rey Herodis musyarerqan. Y manam imano quetapis puederqantsu, porqui waquin nunacunam Jesuspaq niyarqan “Bautisacoq Juanmi cawarimushqa” nir. \p \v 8 Y waquin caqcunanam niyarqan: \p —Diospa une profetan Eliasmi yurimur purican —nir. \p Mas waquincunanam niyarqan: \p —Diospa une tiempu profetanchi meqan carpis cawarimushqa —nir. \p \v 9 Peru Herodisnam nerqan: \p —Bautisacoq Juanpa peqantaqa quiquïmi roqutserqä. ¿Pipaqtaq wiyä quelaya imecacunatapis ruranqancunapaq? —nishpam, allapa Jesusta reqita munarqan. \s1 Pitsqa waranqa nunacunata Jesus qaran \r (Mateo 14.13-21; Marcos 6.30-44; Juan 6.1-14) \p \v 10 Tsepitanam apostolnincuna puriyanqanpita cutirirnin, rurayashqancunata Jesusta willayarqan. Jesusnam pecunallata pusharcur, Betsaida marcapa eucorqan. \v 11 Nunacunanam tseta musyarirnin, qatiyarqan. Pecunata chasquirirnam, Diospa mandaquinincho imano cayänanpaq Jesus yachatsicorqan, y qeshyaqcunata cachacätserqan. \p \v 12 Tardiyäquicuptinnam, chunca ishque (12) apostolnincuna Jesusman witirirnin, queno niyarqan: \p —Tëte, tardiyäquicunnam. Que tsunyaqchoqa manam ni imapis cantsu. Que nunacunata witsiratsina tse ure marcacunapa y estansiacunapa ewcur, miquinincuna y posadancuna ashiyänanpaq. \p \v 13 Jesusnam nerqan: \p —Qamcunam pachanqa qarayänequi. \p Apostolnincunanam niyarqan: \p —¡Pitsqa tantawan ishque pescadullam capamantsic! Que tsica nunacunapaqqa rantimur, ¿imaraqchi tincutsishwanpis! \p \v 14 Tsechomi pitsqa waranqano (5,000) nunacuna quecayarqan. Tsenam disipuluncunata nerqan nunacunata pitsqa chuncapayan patsaman tätsiyänanpaq. \v 15 Jesus nenqannomi pecuna llapan nunacunata tätsiyarqan. \v 16 Jesusnam tse pitsqa tantata y ishque pescaduta tsarircur sieluman riquecur, Diosta “Grasias” nicurerqan. Tsepitanam tse tantata paquirir disipuluncunata qorqan nunacunata qarayänanpaq. \v 17 Llapancunam micuyarqan asta teqñayanqanyaq, y sobratapis elluriyarqan chunca ishque (12) canasta juntataran. \s1 Pedru nin Jesusta Diospa tsurin canqanta \r (Mateo 16.13-19; Marcos 8.27-29) \p \v 18 Juc cutinam Jesus disipuluncunawan quecar, Diosman japallan mañacorqan. Tsepitanam disipuluncunata queno taporqan: \p —¿Pi canqätataq nunacuna niyan noqapaq? \p \v 19 Pecunanam queno niyarqan: \p —Waquinmi niyan qamqa bautisacoq Juanshi canqui. Waquinnam niyan Diospa profetan Eliasshi qamqa canqui. Waquincunanam niyan Diospa une tiempu profetanshi cawarimushqa canqui. \p \v 20 Tsenam Jesus nerqan: \p —Qamcunaqa, ¿imataq niyanqui? ¿Pitaq cä? \p Tsenam Pedru queno nerqan: \p —¡Qamqa Dios Acrashqanmi canqui! —nishpa. \s1 Wanutsiyänanpaq caqta Jesus willacun \r (Mateo 16.20-28; Marcos 8.30–9.1) \p \v 21 Peru Jesusnam alli buenu notificarqan: \p —Ama tseta pitapis willacuyanquitsu —nir. \p \v 22 Tsepitanam nerqan: \p —Presisanmi Diospita Shamushqa Nunata jipatsiyänan, autoridacuna, saserdoticunapa mandacoqnincuna y ley yachatsicoqcuna chiquir wanutsiyänan. Peru quima junaqllatam cawarimonqa. \p \v 23 Tseno nirninnam, nunacunata yachatserqan queno: \p —Pipis qatirämaqnï queta munarnenqa, quiquinpa muneninta jaqiricur, crus apaqno noqata qatimätsun. \v 24 Pipis caweninllapaq yarparaq caqqa ushacanqam; peru noqarecur caweninta oqraq caqqa wiñe cawetam tarenqa. \v 25 Porqui ¿imapaqraq juc nunata sirwenqa jinantin mundupa dueñun canqanpis, wiñe caweta mana lobraptin! \v 26 Sitsun pipis noqapita y alli willaquinïpita penqaconqa, tsenollam Diospita Shamushqa Nunapis pepita penqaconqa, Dios Yayapa, y santu anjelnincunapa chipapëcaq poderninwan cutimurnin. \v 27 Quetapis shumaq cäyirayämë: Canan quecho quecaqcunapitaqa waquinniquicuna manaran wanuyanquiraqtsu, asta Diospa mandaquininta ricayanqequiyaq. \s1 Jesus jircacho chipapäquïcaq ticracurin \r (Mateo 17.1-8; Marcos 9.2-8) \p \v 28 Tseno willapäcurirnam, puwaq junaqtana Pedruta, Juanta y Santiaguta pusharcur, Diosman mañacoq jircaman Jesus ewarqan. \v 29 Diosman mañaquicaptinnam, Jesuspa qaqllan juclaya ticracurerqan, ropannäqa imeca relampagunoran tillapyäcorqan. \v 30 Tse öram ishcaq nunacuna yurircur, pewan parlayarqan. Pecunam cayarqan Moises y Elias. \v 31 Tselaya chipapäquicaqchomi Jesusta parlapar, queno niyarqan: \p —Dios une dispunishqannomi Jerusalen marcacho wanunqui —nir. \p \v 32 Pedrunam ishcan yanaqincunawan pasepa pununewan quecarnin, punïsa punïsa ricarcuyarqan Jesus Diospa poderninwan chipapëcaqta y pewan ishcaq nuna quecayaqta. \v 33 Tse ishcaq nunacuna eucoqno cayaptinnam, Jesusta Pedru queno nerqan: \p —Mayestru, ¡imalaya allim quecho quecantsic! ¡Quima tsucllata rurecushun: jucta qampaq, jucta Moisespaq y juctana Eliaspaq! \p Mana imanopis queta puedirninmi, Pedru tseno nïcorqan. \v 34 Tseno nicaptinnam, pucute yurircur, llapancunata tsaparerqan. Pucute rurincho quecarninnam, disipuluncuna mantsacäyarqan. \v 35 Pucute rurinpitanam queno parlamoqta wiyayarqan: \p —Queqa noqa acrashqä cuyë tsurïmi. Peta cäsucuyë —nir. \p \v 36 Tseno parlar ushariptinnam, Jesusllatana disipuluncuna ricariyarqan. Peru manam ni pitapis willacuyarqantsu jircacho ricayashqancunata Jesus que patsachoraq quecaptin. \s1 Jesus juc wamrata cachacätsin \r (Mateo 17.14-21; Marcos 9.14-29) \p \v 37 Waräninnam jircapita cutiriyänanpaq, atscaq nunacuna shuyarëcayarqan. \v 38 Tse atscaq nuna rurinpitanam juc nuna qayaripa queno nerqan: \p —Mayestru, rogacullashqequi. Japallan tsurilläta riquecallämï. \v 39 Que tsurillämi supë tsarenqan öra jinanllacho qaparir ishquirin. Tsepitanam tapsicacharcun, shiminchopis pushoqata cachutsirnin. Imepis allapam maltratan, manam ajallaqa cacharintsu. \v 40 Disipuliquicunatam rogacullarqö supëta qarquyänanpaq, peru pecunaqa manam puediyashqatsu. \p \v 41 Jesusnam nerqan: \p —¡Allau, mana marcäcoq llutan ruraqcuna! ¡Imecamayaqraq qamcunawan quecashaq! ¡Imecamayaqraq awantayashqequi! ¡Wamrata queman apayämï! —nir. \p \v 42 Papänin wamranta aparëcaptinnam, ataquino tsarircur, supëqa patsaman ishquiratsir, tapsicacharcorqan. Tsenam supëta Jesus nerqan: \p —Que wamrapita yarqï —nirnin. \p Tsepitanam wamrata cachacashqatana, papäninta qoycorqan. \v 43 Tseta ricarninnam, Diospa allapa puedeq queninta llapancuna espantacuyarqan. \s1 Jesus yape willacun wanucunanta \r (Mateo 17.22-23; Marcos 9.30-32) \p Jesus rurashqancunapita nunacuna espantashqa quecayaptinnam, disipuluncunata Jesus nerqan: \p \v 44 —Canan willayashqaqta wiyar, alleq cäyiyämë. Diospita Shamushqa Nunatam chiqueqnincunapa maquinman entregayanqa. \p \v 45 Peru disipuluncunaqa Jesus nishqanta manam cäyiyarqantsu, cäyiquinincuna pishiptin. Y mantsacuyarqanmi tapiquita tse nenqam ima ninan canqanta. \s1 ¿Pitaq mas presisaq? \r (Mateo 18.1-5; Marcos 9.33-37) \p \v 46 Tsepitanam disipuluncuna quiquincuna pura piñatsinacuyarqan, llapanpita mas presisaq queta munarnin. \v 47-48 Tseno pensayanqanta Jesus musyarirninnam, juc wamrata nopanman shäratsirnin, queno nerqan: \p —Pipis queno wamrata jutïcho chasquerqa, noqatam chasquiman. Y noqata chasquimarneqa, cachamaqnïtapis chasquenqam. Porqui qamcunacho mas qollmi shonqu caqmi, llapequipitapis mas presisaq canqa. \s1 Pipis mana noqantsicpa contran carqa, noqantsicwanmi quecan \r (Marcos 9.38-40) \p \v 49 Juannam queno nerqan: \p —Mayestru, noqacunam ricayarqö juc nunata supëyoq nunacunapita supëcunata jutiquicho qarqoqta. Peru mana noqantsicwan puriptinmi, michäyarqö. \p \v 50 Tsenam Jesus queno nerqan: \p —Ama michäyanquimantsu carqan. Pipis mana contrantsic carqa, noqantsicwanmi quecan. \s1 Samaria marca nunacuna Jesusta chasquiyantsu \p \v 51 Sieluman Jesus cuticunanpaq ichicllana pishicaptinnam, eucorqan balorta tsarïcur Jerusalen marcaman. \v 52 Tsenam willacoqcunata cacharqan puntata ewayänanpaq. Pecunanam Samaria marcaman chäriyarqan, Jesuspaq posadata ashirnin. \v 53 Peru Samaria nunacuna manam chasquiyarqantsu, Jerusalenman pe ewashqanta mäquicur. \v 54 Tseta ricarninnam, disipuluncuna Santiagu y Juan queno niyarqan: \p —Teyta Jesus, ¿munanquicu sielupita nina shamur, que nunacunata ushacäratsinanpaq, Diosman mañaquicuyänäta? \p \v 55 Tseno niyaptinnam, Jesus pecunaman tumecur piñaparqan. \v 56 Tsepitanam juc marca nänipa eucuyarqan. \s1 Jesusta qatirnenqa, imecatapis jaqirishwanmi \r (Mateo 8.19-22) \p \v 57 Nänipa ewarëcayaptinnam, Jesusta juc nuna queno nerqan: \p —Mayestru, meta tseta ewaptiquipis, noqaqa qatishqequim. \p \v 58 Jesusnam nerqan: \p —Atoqcunapa machenin canmi. Pishqucunapapis qeshun canmi. Peru Diospita Shamushqa Nunapaqa manam ni iman cantsu jamarinanllapaqpis. \p \v 59 Juc nunatanam Jesus nerqan: \p —Noqata qatimë. \p Tse nunanam nerqan: \p —Teyta Jesus, qamwan eucunapaq papänïtaraq pampamushaq. \p \v 60 Tsenam Jesus nerqan: \p —Wanushqano caqcuna wanushqacunataqa pampacuyätsun. Peru qamqa ewar, willaquï Diospa mandaquinincho imano canantsicpaq caqta. \p \v 61 Juc nunanam nerqan: \p —Teyta Jesus, noqaqa qatishqequim, peru ewä wayïcho caqcunataraq despidicaramushaq. \p \v 62 Tsenam Jesus nerqan: \p —Pipis qepaman ricarëcar yapyaquicaqno caqqa manam sirwintsu Diospa mandaquinincho queta. \c 10 \s1 Qanchis chunca ishque willacoqcunata Jesus cachan \p \v 1 Tsepitanam Jesus, qanchis chunca ishque (72) nunacunata acrarirnin, ishquepayan cacharqan pepa puntanta me tse marcacunamanpis chänan caqmanqa ewayänanpaq, \v 2 queno nishpa: \p —Cosecha poqicaqnomi nunacuna ellipaq quecayan. Tseno captinpis, wallcallam elloqcuna cayan. Tsemi Teyta Diosman mañacuyë elloqcuna mas atscaq cayänanpaq. \v 3 Canan ewayë. Qamcunatam cachayaq imeca achcas atoqcunapa\f + \fr 10:3 \ft Tse animalqa carqan atoq ricoqmi peru mas jatun, y shutin carqan lobum.\f* chopinpa ewaq cuentatano. \v 4 Ewar ama qelleta ni mircapata ni trocacuyänequipaq llanqita apayanquitsu. Nänipa ewarnin, ama pitapis parlaparnin, shäcuyanquitsu. \v 5 Me marcaman charninpis, wayincunaman chasquiyäshuptiqui, napacuriyanqui, ‘Quecho quecaqcuna shumaq cawaquicho cacuyë’ nishpa. \v 6 Tsecho juc nuna shumaq cawaquicho captenqa, willacuyanqequi bendisionmi pecunacho quedanqa. Mana tseno captenqa, qamcunawanmi tse bendision cuticonqa. \v 7 Posadacur, tse wayicho qarayäshonqequita micuyanqui upuyanqui, porqui uryaqtaqa combieninmi pachan qarayänan. Tsemi ama wayin wayin puriyanquitsu. \v 8 Me marcamanpis chäriyaptiqui, wayiyoq cushishqa chasquiyäshuptiqueqa, qarayäshonqequita micuyanqui. \v 9 Tse marcacho qeshyaqcunata cachacätsiyanqui. Y nunacunata willapäyanqui ‘Dios mandacoqniquicuna cananpaq tiempu chäramunnam’ nishpa. \v 10 Sitsun juc marcaman chäyaptiqui, nunacuna chasquiyäshunquitsu, callincunapa ewar, queno niyanqui: \v 11 ‘Quiquiquicuna culpayoq cayanqequita musyayänequipaqmi, marquequicunapa polbun llanqïcunacho laqacashqatapis tapsicuriyä. Peru musyayë: Dios mandacoqniquicuna cananpaq tiempu chäramunnam’ nishpa. \v 12 Niyaqmi, que mundu ushacänan junaqmi, Sodoma marca nunacuna castigashqa cayanqanpitapis mas feyupa pecuna castigashqa cayanqa. \s1 Mana cäsucoq marcacuna \r (Mateo 11.20-24) \p \v 13 “¡Allau, Corasin marcacho y Betsaida marcacho täraq nunacuna! Sitsun marquequicunachono Tiro y Sidon marcacho milagrucunata ruräman carqan; menam tse nunacuna yana jacuncunata yacacurcur, uchpawan pichucur, jutsancunata jaqirïcur Diosman cuticushqa cayanman carqan. \v 14 Tsemi juisiu junaqcho Tiro y Sidon marca nunacuna castigashqa cayanqanpitapis, mas feyupa castigashqa cayanqui. \v 15 Y qamcuna, Capernaum marcacho täraq nunacuna, ‘Sielumanmi ewayäshaq’ ¿niyanquicu? ¡Manam, infiernuman qarpushqam cayanqui!” \p \v 16 Tsepitanam disipuluncunata nerqan: \p —Qamcunata pipis wiyayäshurniqueqa, noqatam wiyecayäman. Qamcunata mana cäsuyäshurniqueqa, noqatapis mana cäsumaq cuentam quecayan, y noqata mana cäsumaqcunaqa, cachamaqnïtapis mana cäsoq cuentam quecayan —nir. \s1 Tse cachacuna ewayanqanpita cutiriyan \p \v 17 Tsepitanam qanchis chunca ishque (72) ewaqcuna allapa cushishqa cutirirnin, Jesusta willayarqan: \p —Teyta Jesus, asta supëcunapis cäsuyämashqam jutiquicho mandayaptï —nir. \p \v 18 Jesusnam nerqan: \p —Aumi, imeca rayunoraq rara sielupita diablu jeqamoqtam ricarqö. \v 19 Noqam podernïta qoyarqoq diablupa llapan puedeq queninta bensiyänequipaq, tsenolla culebracunatapis, atoq curucunatapis jalucacharcuyänequipaq; y manam ni ima pasayäshunquitsu qamcunata. \v 20 Peru supëcuna tseno cäsuyäshonqequitaqa, ama cushiyëtsu; antis sielucho jutiquicuna apuntashqa canqanta masqa cushicuyë. \s1 Tsurinllam reqin Dios Yayata \r (Mateo 11.25-27; 13.16-17) \p \v 21 Tse öranam Santu Espiritupa poderninwan shonqun allapa cushicuptin, Jesus queno nerqan: \p —Sieluchopis patsachopis mandacoq Dios Yaya, qamtam alabecoq. Porqui yachaq tucoqcunataqa y musyaq tucoqcunataqa manam boluntaniquita cäyiratserqonquitsu; peru qollmi shonqu nunacunataqa cäyiratserqonquim. Aumi, Dios Yaya, tseno canantam munarqonqui. \p \v 22 “Dios Yayämi llapan imecacunachopis mandacunäpaq podernï qomashqa. Dios Yayallam noqata reqiman, y noqallam Dios Yayäta reqï y noqa reqitsiptïllam waquincunapis Dios Yayata reqiyanqa.” \p \v 23 Tsepitanam disipuluncunaman witïcur, pecunallata queno nerqan: \p —Cushicuyätsun qamcuna ricayanqequita ricaqcuna. \v 24 Tsemi niyaq: Diospa une profetancuna y reycuna que ricayanqequicunata riqueta munecarpis, manam ricayarqantsu; y canan wiyayanqequicunata wiyeta munecarpis, manam wiyayarqantsu. \s1 Ancupäcoq Samaria nuna \p \v 25 Tsenam ley yachatsicoq juc mayestru yachecarnin, arde upa tucur, Jesusman chärir queno taporqan: \p —Mayestru, ¿imatataq rurashaq wac bidacho wiñepa cawanäpaq? —nir. \p \v 26 Jesusnam nerqan: \p —¿Imanotaq Moises escribishqan ley yachatsicun? ¿Imatataq cäyinqui? \p \v 27 Ley yachatsicoqnam nerqan: \p —Tsechoqa quenomi yachatsicun: ‘Teyta Diosniquita cuyanqui llapan shonqiquiwan, llapan boluntaniquiwan, llapan callpequiwan, y llapan yacheniquiwan. Y nuna mayiquita cuyanqui quiquiquitano’\x * \xo 10:27 \xt Dt 6.5; Lv 19.18\x* ninmi, nir. \p \v 28 Tsenam Jesus nerqan: \p —Nenqequeqa allim. Tsecunata rurarnenqa, wac bidachomi wiñepa cawanqui. \p \v 29 Ley yachatsicoq mayestrunam quiquincho alli tucur, taporqan queno: \p —¿Pitaq tse nuna mayïqa? —nir. \p \v 30 Jesusnam queno nerqan: \p —Juc nunam Jerusalenpita ewecarqan Jerico marcaman. Nänichonam suwacuna llapan apanqancunata asta ropancunatapis limpu qochir, allapa maqacacharcur, wanuquicaqta jaqirïcur, eucuyarqan. \v 31 Tse nänipam juc saserdoti pasarnin, tse nunata riquecarpis, juc ladupa pasacorqan. \v 32 Tsenollam Levitapis nuna jitarëcaqta riquecur, jina juc ladupa pasacorqan. \v 33 Peru Samaria nuna tsepa euquicarnam, nunata taririr, allapa ancuparqan. \v 34 Nopanman witicurnam, eridancunata aseitiwan y binuwan jampirir, shumaq wataraporqan. Tsepitanam ashnunman montarcatsir, juc posadaman apecur, tsecho täpararqan. \v 35 Waränin qoyanam ishque qelleta \f + \fr 10:35 \ft Tse ishque qelle carqan ishque junaq uryapucur ganayanqan qelle.\f* posadatsicoq nunata pagarqan, queno nishpa: ‘Que nunata shumaq jampipecullanqui. Masta gastaptiquipis, cutïcamurmi paguecullashqequi’ —nir. \v 36 ‘Canan tapushqequi: Que quimanpeq ¿meqan caqtaq nuna mayintano tratarqan tse suwacuna golpiquicushqa nunata?’ \p \v 37 Ley yachatsicoqnam nerqan: \p —Tse ancupaq caqchi —nir. \p Tsenam Jesus nerqan: \p —Canan qampis ewar, tsenolla ancupäcoq canqui —nir. \s1 Jesus ewan Martapa y Mariapa wayinman \p \v 38 Tsepitanam Jesus disipuluncunawan eucurëcarnin, chärerqan juc marcaman. Tsechonam Marta niyashqan warmi combidarqan wayinman. \v 39 Martapa nananmi carqan Maria. Pemi Jesus yachatsiconqancunata wiyacurnin, nopancho täquicorqan. \v 40 Peru Martanam imecapis rurecunawan ocupadu carnin, Jesusman witicur nerqan: \p —Teyta Jesus, ¿manacu ancupämanqui quecho nanä täconqanyaq japallä imecatapis ruranqäta? ¡Nïquï yanapamänanpaq! \p \v 41 Tsenam Jesus nerqan: \p —Ä Marta, Marta. Tuqui rurecunapaq yarpacacharmi, qam tranquilutsu canqui. \v 42 Peru jucllellam can mas presisu rurayänequipaq. Tse alli caqtam nanequi Mariaqa acrashqa, y manam pipis tseta qochenqatsu. \c 11 \s1 Jesus yachatsicun imano mañacunapaq \r (Mateo 6.9-15; 7.7-11) \p \v 1 Juc cutim Diosman Jesus mañaquicarqan. Mañacur ushariptinnam, jucnin caq disipulun queno nerqan: \p —Teyta Jesus, Diosman mañacuyänäpaq, noqacunatapis yachecatsiyämë, bautisacoq Juan disipuluncunata yachatsishqanno. \p \v 2 Jesusnam nerqan: \p —Mañacurnin queno niyanqui: \q1 ‘Sielucho quecaq Dios Yayalläcuna, jutillequi allapa respetuwan alabashqa catsun. \q1 Llapan nunacuna mandadiquicho catsun. \q1 ˻¡Sielucho caqcuna qam mandaconqequita rurayanqannolla, que patsachopis nunacuna rurayätsun!˼ \q1 \v 3 Miquilläcuna cada junaq qoycalläyämë. \q1 \v 4 Mana alli rurayämaqnïcunata perdonayanqänollä, jutsalläcunapita perdonecalläyämë. \q1 Jutsa rureman diablu ishquitsiyämeta munaptin ama jaqiralläyämëtsu; \q1 ˻antis librecalläyämë jutsaman mana ishquilläyänäpaq.˼’ \p \v 5 Tsepitanam Jesus queno yachatsicorqan: \p —Masqui, jucniquicunapa amiguiqui catsun, y pepa wayinman pullan paqas ewar, queno niyë: ‘Amigu, quima tantallä mañecamë. \v 6 Juc amigümi carupita chämushqa, y manam ni imällapis cantsu qararinäpaq.’ \v 7 Peru ruri wayinpitanam yasquiyäshunqui: ‘Que öraqa ¿imaqtaq shamunqui puninïtapis chawätsimarnï? Puncüpis trancashqanam. Wamräcunapis y noqapis punuquicayänam. Manam shärimunätsu mañamanqequita qonaqpaq’ nishpa. \v 8 Noqam niyaq: Manam chunca amiguiqui carpis, sharcamunmantsu mañaconqequita qoshunequipaq; peru sitsun seguidu tsactacuyanqui, sharcamurmi mañacuyanqequita qoycuyäshunqui. \v 9 Tsemi noqa niyaq: ¡Imatapis mañacuyaptiqueqa, Dios qoyäshunquim! ¡Asherqa, tariyanquim; puncuta tsactacuyaptiquipis, quichapuyäshunquim! \v 10 Porqui mañacoq caqqa chasquinmi; asheq caqqa tarinmi; puncuta tacacoq caqtaqa quichapuyanqam. \p \v 11 “Acasu meqequipis tsuriquicuna ˻tantata mañayäshuptiqui, ¿rumincu qoyanqui?˼ Y pescaduta mañacuyäshuptiqui, ¿culebrancu qoycuyanqui! \v 12 Jina ruruta mañayäshuptiqui, ¿atoq curuntsuraq qoycuyanquiman? \v 13 Si qamcuna mana alli ruraq quecarpis tsuriquicunata allicunata qoyanqui, sielucho quecaq Dios Yayanäqa mas alli carmi, mañacoqcunataqa Santu Espiritunta qoyconqa.” \s1 Jesuspa contran nunacuna parlayan \r (Mateo 12.22-30; Marcos 3.20-27) \p \v 14 Juc cutim Jesus mudu nunapita supëta qarqorqan. Tsenam supë yarquriptin, tse nuna parlar qallecorqan, y nunacunanam allapa espantashqa cayarqan. \v 15 Peru waquinnam queno niyarqan: \p —Que nunaqa supëcunapa mandacoqnin Beelzebupa poderninwanmi nunacunapita supëcunata qarqun. \p \v 16 Waquincunanam Jesusta pantatsita munarnin, munayarqan Diospa poderninwan juc milagruta rurananta. \v 17 Penam tseno pensayanqanta musyarnin, queno nerqan: \p —Sitsun juc nasioncho nunacuna quiquincuna pura chiquinacuyanqa, raquicarmi, ushacäriyanqa. Jina juc wayicho yachaqcuna chiquinaquillacho cacorqa, tse wayicho ushacäriyanqam. \v 18 Tse cuentanollam diablu quiquin pura contranacur, mandaquininta ushacäratsinman. Tseta niyaq ‘Beelzebupa poderninwanmi supëcunata qarqun’ niyämaptiquim. \v 19 Tseno Beelzebupa poderninwan supëcunata qarquptïqa, ¿pipa poderninwannataq qamcunapa qatiräshoqniquicunaqa supëcunata qarquyan? Pecuna rurayashqancunam cäyitsiyäshunqui mana caqta parlayanqequita. \v 20 Peru sitsun Diospa poderninwan supëcunata noqa qarqicä, musyariyanquim Diospa puedeq quenin qamcunaman chäramonqanta. \p \v 21 “Masqui juc nuna callpayoq car, wayinta garuntinwan täpatsun, manam ni pi imancunatapis suwayanmantsu. \v 22 Peru pepeq mas wapun caq nuna chärerqa, tse puedeq nunata maqacacharcurmi, garutinman marcäquicaptinpis qochirir, llapan imancunatapis apacurnin, munashqanta ruraconqa. \p \v 23 “Pipis mana noqawan caqqa, noqapa conträmi quecan, y noqawan mana elloq caqqa, masmi nunacunata ramacacharcur ushacäratsin. \s1 Supë cutin nunaman \r (Mateo 12.43-45) \p \v 24 “Supëyoq nunapita supë yarqurirmi, tsunyaqcunapa ewar, mechopis jamacunanpaq ashirnin purican. Mana tarirninnam, queno nin: ‘Yarqamonqä nunamanmi cuticushaq täraq’ nir. \v 25 Cutïcurnam, tse nunapa shonqunta tarin imeca shumaq pitsapäcushqa jayaquicaq wayitano. \v 26 Tsenam tse supë ewar pepitapis mas mana alli ruraq qanchis supëcunata mincaquicur cutïcun, y llapanmi yecuriyan nunapa shonqunman. Tsenam tse nuna nopa canqanpitapis mas peor ticracurin.” \s1 Mas presisaq caq \p \v 27 Jesus tseno yachatsiquicaptinnam, nunacunapa chopinpita juc warmi qayaripa queno nerqan: \p —¡Allapa cushiquiyoqchi wachashoqniqui y chichishoqniqui mamequi! —nir. \p \v 28 Tsenam Jesus yasquerqan queno: \p —Antis Diospa palabranta wiyar cäsucoqcunam, mas cushishqaqa cayan. \s1 Mana alli nunacuna Jesusta mañayan milagruta rurananpaq \r (Mateo 12.38-42; Marcos 8.12) \p \v 29 Allapa atscaq nunacuna elluquecuyaptinnam, Jesus queno nerqan: \p —Que tiempu nunacunaqa allapa mana alli ruraqmi cayanqui. ¡Juc milagru ruranätaran munayanqui! Peru qamcuna munayanqequinoqa manam ima milagrutapis rurashaqtsu. Tsepa rantenqa Teyta Diosmi juc milagruta noqacho ruranqa profeta Jonascho ruranqantano. \v 30 Imanomi Jonascho Dios ricatsicorqan juc milagruta Ninive marcacho, tsenomi pe ricatsiconqa juc milagruta, Diospita Shamushqa Nunacho canan tiempu nunacuna ricayänanpaq. \v 31 Juisiu junaqchomi, Shebapita reinapis Diospa nopancho shimpir condenayäshunqui canan tiempu nunacunata. Porqui tse warmeqa Salomon allapa yacheninwan parlaqta wiyaqmi allapa caru marcapita shamorqan, y Salomonpitaqa canan qamcunawan quecho quecaqmi mas poderyoq. \v 32 Tsenollam jina juisiu junaqcho que tiempu nunacunata Ninive marca nunacuna shimpiyäshunqui, porqui pecunaqa Jonas willaconqanta wiyar cäsucurmi, jutsancunata jaqiriyarqan, y Jonaspitaqa canan qamcunawan quecaqmi mas puedeq, peru manam cäsuyämanquitsu. \s1 Nawintsicqa actsinomi \r (Mateo 5.15; 6.22-23) \p \v 33 “Lamparinta sendircur, manam manca rurinmantsu, ni memanpis pacapamantsu churantsic; sinoqa raramanmi churantsic, wayiman yecoqcunata actsinanpaq. \v 34 Nawiquicunam imeca chiuchino qamcunapaq. Tsemi nawiquicuna alli captenqa, actsicho cayanqui; peru mana alli captenqa, paqaschomi cayanqui. \v 35 ¡Paqtaraq yö! Qamcunacho rasonpa caq quecaqta actsi upireqno ushacäratsiyanquiman. \v 36 Sitsun qamcuna actsichono cawayanqui, y paqaschonotsu cawayanqui; llapantam alli cäyiriyanqui, imeca actsi llapanta actseqno.” \s1 Jesus piñapan fariseucunata y ley yachatsicoqcunata \r (Mateo 23.1-36; Marcos 12.38-40; Lucas 20.45-47) \p \v 37 Jesus yachatsicur ushariptinnam, juc fariseu wayinman pusharqan micuyänanpaq. Yecurirnam, Jesus täcurerqan. \v 38 Peru costumbrincunamanno maquinta mana paqacurir, micuptinnam, tse fariseu allapa espantashqa carqan. \v 39 Teyta Jesusnam nerqan: \p —Qamcuna fariseucuna, tasacunata, platucunata jananllata paqarishqa cuentam janallapa limpiu quecayanqui, peru shonqiquicunachoqa codisiosu y suwam quecayanqui. \v 40 Upa nunacuna, ¿manacu musyayanqui janequicunatapis ruraq Dioslla shonqiquicunatapis ruranqanta? \v 41 Tsemi wactsacunata llapan shonqiquicunawan ancuparnin, imanllapis qarayë. Tsenopam janapapis y ruripapis limpiu cayanqui. \p \v 42 “¡Allau, fariseucuna! Qamcunam mentapita, rudapita y waquin qorapita diesmipaqtä yarparaquicayanqui, peru Diospaq alli cawaquitaqa y rasonpa cuyaquïnintaqa qonqaquicuyarqonquim. Tsecunatam mas rurayanquiman carqan, diesmu qoyta mana qonqashpa. \p \v 43 “¡Allau, qamcuna fariseucuna! Ellucayänan wayichopis mas presisaqcuna täcuyänanmanmi täquita munayanqui. Callicunachopis puriyanqui, nunacuna respetar saludayäshunequita munarmi. \p \v 44 “¡Allau, qamcuna! Mana ricacoq aya pamparaq cuentam cayanqui. Tse aya pamparaq jananpam nunacuna puriyan, rurincho ima canqantapis mana musyashpa.” \p \v 45 Jesus tseno niptinnam, ley yachatsicoq nuna queno nerqan: \p —Mayestru, tseno parlarnenqa, noqacunatapis ofendiyämanquim. \p \v 46 Tsenam Jesus nerqan: \p —¡Allau, qamcunapis, ley yachatsicoqcuna! Allapa mana rurepaqtanomi mandacuyanqui nunacuna rurayänanpaq; peru tse mandacuyanqequita manam quiquiquicunaqa dediquicunallawanpis yatariyanquitsu. \p \v 47 “¡Allau, qamcuna! Diospa profetancunatam awiliquicuna wanutsiyarqan, peru qamcunanam pamparëcanqan sepulturancunata shumaq rurecatsiyanqui. \v 48 Tseno rurayanqequiwanmi testigu cuenta, une awiliquicuna rurayanqanwan acuerdu cayanqui. Porqui pecunam wanutsiyarqan; qamcunanam sepulturancunata shumaq rurecatsiyanqui. \q1 \v 49 Tsemi Dios allapa yachaq carnin, queno nerqan: ‘Pecunamanmi cachashaq profetacunata y apostolcunata. Pecunapitam waquinta wanutsiyanqa, y waquincunatanam mana alli ruraqtano chiquir qaticachäyanqa.’ \p \v 50 “Tsemi que patsa qallanqanpita Diospa profetancunata castancuna wanutsiyanqanta, canan tiempu nunacuna pagacuyanqa, \v 51 Abel wanushqanpita asta Zacarias wanushqancamayaq. Zacariastam wanutsiyarqan altarpa y santisimupa nopancho. Rasonpam niyaq: Pecunapa yawarnincunapitam canan tiempu nunacuna pagacuyanqa. \p \v 52 “¡Allau, ley yachatsicoqcuna! Nunacuna yachaquita munayaptinpis, manam yachatsiyanquitsu. ¡Manataq Teyta Diosta cäsuyanquitsu y waquincuna cäsuquita munayaptinpis, atajaq cuentataq quecayanqui!” \p \v 53 Jesus eucuptinnam fariseucuna y ley yachatsicoqcuna allapa piñarcurnin, qatiyarqan tuquilayapa tapupar achäquita ashipäyänanpaq. \v 54 Tsemi pantatsita munar, imatapis parlananta munayarqan. \c 12 \s1 Jesus yachatsin disipuluncunata cuidacuyänanpaq \r (Mateo 10.26-27) \p \v 1 Tsenam allapa atscaq nunacuna waranqa waranqapayan ellucar, quiquincuna pura cumanacur jalunacuyarqan. Tsechonam disipuluncunallata puntata yachatsirnin, Jesus queno nerqan, “Alli tucoq fariseucunaqa imeca lebaduranomi cayan. Tsemi pecunapita cuidacuyë. \v 2 Porqui imapis pacallapa rurayanqan manam pacarëcarqa quedanqatsu; sinoqa llapanmi musyacashqa canqa. \v 3 Paqaspa parlayanqequitam junaqpana wiyayanqa; y paquellapa wayi rurincho parlayanqequitanam, wayicunapa jananman lloqarcur qayaripa willapäcuyanqa. \s1 Pitapis mana mantsacuyänanpaq Jesucristu willaconqan \r (Mateo 10.28-31) \p \v 4 “Amigücuna, qamcunatam niyaq: Ama wanutsicoqcunata mantsayëtsu, porqui wanuratsiyäshurniqui, mananam ni imata rurayäshunquinatsu. \v 5 Peru noqam yachatsiyashqequi pita mantsayänequipaqpis: Mantsacuyëqa wanuratsiyäshurniqui, puedeq queninwan infiernuman qarpuyäshoqniquita. Tsemi willayaq pellatana mantsacuyänequipaq. \p \v 6 “¿Manacu pitsqa pishqupa ishque sentabulla chanin! Tseno quecaptinpis, pecunapaqqa Dios imepis yarparëcanmi. \v 7 Y qamcunapatanäqa llapan aqtsequicunatapis jucllellapayan yupashqam quecatsin. Tseno quecaptenqa, ama imatapis mantsacuyëtsu. Porqui atsca pishqocunapitapis qamcunaqa masmi baliyanqui. \s1 Jesucristupa favornin parlacunapaq \r (Mateo 10.32-33; 12.32; 10.19-20) \p \v 8 “Noqam niyaq: Pipis nunacunapa nopancho noqapa fabornï willacuptenqa, Diospita Shamushqa Nunapis anjelcunapa nopanchomi pepa fabornin willaconqa. \v 9 Peru nunacunapa nopancho negamaqtaqa, noqapis negashaqmi Diospa anjelnincunapa nopancho. \v 10 Diospita Shamushqa Nunapaq, pipis contran mana allicunata parlaptenqa, Dios perdoneconqam; peru Santu Espiritupa contran mana allicunata parlayaptenqa, Dios manam perdonanqatsu. \p \v 11 “Ellucayänan wayiman o juescunaman o meqan autoridacunaman demandayäshuptiqui, ama llaquinayanquitsu ‘¿Imanoraq parlashaq? ¿Imanoraq defendicunäpaq parlashaq?’ nirnin. \v 12 Tse parlayänequi öram Santu Espiritu yachatsiyäshunqui imatapis niyänequipaq.” \s1 ¡Allau, ricu nunacuna! \p \v 13 Nunacunapa chopinpitanam Jesusta juc nuna queno nerqan: \p —Mayestru, niquï wauqïta tocamanqan erensiata raquimänanpaq. \p \v 14 Tsenam Jesus nerqan: \p —Tëte, noqaqa manam juestsu cä tse erensiata raquiyänaqpaq. \p \v 15 Tsepitanam llapan nunacunatana Jesus queno nerqan: \p —¡Paqtaraq yö! Mallaqäcoq cayanquiman, tsepita cuidacuyë. Nunacuna alli cawayänanpaqqa manam presisantsu capoqyoqraq cayänan —nir. \p \v 16 Tseno nirirnam iwalatsiquiwan Jesus queno yachatsicorqan, “Juc ricu nunapam chacrancho allapa atsca cosechan carqan. \v 17 Tsenam yarpacachar, queno nerqan, ‘¿Imataraq rurashaq? ¿Memanraq cosechäcunata churashaq?’ nir. \v 18 Tseno pensarirnam ‘Quenomi rurashaq’ nerqan. ‘Churanäcunata shoqllirirninmi, mas jatusaqtana rurashaq. Tseman cosechäcunata y llapan capamaqnïta churanäpaq.’ \v 19 Tsenam shonqücho nishaq, ‘Atsca watapaqmi capaman imecapis. Cananqa manam afanacushaqnatsu uryeta. Micucur upucur, cushishqanam cacushaq’ nirnin. \p \v 20 “Peru Diosnam queno nerqan, ‘¡Qamqa upam canqui! ¡Canan paqastämi wanunqui! ¿Llapan churashqequicunapis pipaqraq canqa?’ nir. \p \v 21 “Tsenomi Diospaq mana yarpacachashpa imecatapis quiquinllapaq elloq nunataqa pasan.” \s1 Teyta Diosmi cuidamantsic \r (Mateo 6.25-34) \p \v 22 Jesus tseno yachatsiquicarnam, disipuluncunata nerqan “Tsemi niyaq: Ama yarpacachäyëtsu, queno nirnin ‘¿Imataraq micurishaq? ¿Imataraq yacacushaq?’ nishpa. \v 23 Porqui miquipitaqa caweniquicunam mas balin, y ropapitaqa qamcunam mas baleq cayanqui. \v 24 Cuentata qocuyë. Pishqucuna manam murucuyantsu, ni miquicunata ellupäcuyantsu, ni churanancuna cayäpuntsu. Peru Diosmi pacha juntata wätan, y pishqucunapitaqa qamcunam mas baleq cayanqui. \v 25 ¿Meqequicunataq tse yarpacachëniquicunawan juc junaq maslla cawarcuyanquiman! \v 26 Mana ni tse ichicllatapis rureta puedicar, ¿imapaqtaq que bidacho caqcunallapaq yarpacachäyanqui! \p \v 27 “Ricayë jircacunacho wetacuna imano winaqta. Pecuna manam uryayantsu ni putscayantsu. Peru tseno quecaptinpis, wetacunapa colorninwanqa manam puedeq rey Salomonpa chaniyoq ropanpis iwalarqantsu. \v 28 Si ware waratin ninacho cayacar ushacäreqlla qoracunata Teyta Diosnintsic tseno shumaq bistitsin, qamcunatanäqa masran bistitsiyäshunqui. ¡Claru parlaquichoqa marcäquiniquicunam pishin! \v 29 Tseno quecaptin, ama yarpacachar llaquinashqa puriyanquitsu ‘¡Imataraq upushun y micushun!’ nirnin. \v 30 Porqui Diosman mana marcäcoq nunacunam tsecunallata yarpacachar, ashiyan. Peru Dios Yayaqa musyanmi qamcunapa imequicuna pishenqantapis. \v 31 Tsemi qamcunaqa yarpacachar, ashiyänequi Diospa mandaquinincho cayänequipaq, y tsellamannam ima pishipuyäshonqequicunatapis chasquiyanqui. \s1 Mana ushacäcoq riquesacuna \r (Mateo 6.19-21) \p \v 32 “Qatirämaqnïcuna, wallcalla carpis, ama mantsacuyëtsu, porqui Dios Yayam cushishqa qamcunata churayäshunqui pepa mandaquinincho cayänequipaq. \v 33 Imequicunatapis rantiquicur, wactsacunata qellenincuna raquicuyë. Mana ushacäcoq riquesata rurayë, y sielucho mana ushacaq fortunata ashiyë. Tsemanqa manam suwapis chantsu, ni tsechoqa puyupis ushantsu. \v 34 Porqui mechomi fortunequi canqa, tsellamanmi shonqiquipis niräquicanqa. \s1 Jesus cutimunanta mäcoq mäcoq quecashun \p \v 35 “Qamcuna tseqllequicunata alli watarcur, actsiquicunapis rupecaq cuenta listu quecayë. \v 36 Imeca sirwipacoq nunacuna patronnin casaqui fiestapita cutirinanta shuyaraqno cayë. Pecunam patronnin chärir, puncuta tsactacuriptin, jinallacho quichariyan. \v 37 Tseno sirwipacoqcuna allapa cushicuyätsun, patronnin chärir, shuyaquicaqta tarenqanrecur. Rasontam niyaq: Quiquin patronmi mandilnin churacurcur, tse sirweqnincunata tëcatsir, micunancuna qaranqa. \v 38 Capaschi pullan paqas o madrugadu patronnin chärenqa, y mäcoq mäcoq quecaqta tarenqa. Tseno captenqa, allapa cushicuyätsun. \v 39 Masqui queta cäyiyë: Ime öra suwa ewananta musyarqa, wayiyoq nuna manam wayinman suwacoq yecuyänanta jaqirinmantsu. \v 40 Tsemi qamcunapis mäcoq, mäcoq quecayänequi; porqui Diospita Shamushqa Nunaqa cutircamonqa qamcuna mana yarpäyanqequi öram.” \s1 Alli sirwipacoq y mana alli sirwipacoq \r (Mateo 24.45-51) \p \v 41 Jesus tseno niptinnam, Pedru queno taporqan: \p —Teyta Jesus, ¿noqacunallatacu tse iwalatsiquiwan yachatsiyämanqui, o llapan nunacunatawancu? \p \v 42 Jesusnam nerqan: \p —Pim mäcoq, mäcoq, cumplidu mayural canqa, petam patronnin confiacur churanqa wayinman, tsecho caqcunata miquinincuna örancho qarananpaq. \v 43 Tseno ruraq sirwipacoqqa patronnin illanqanpita cutirir, llapan encargashqanta rurecaqta taririptin allapa cushicutsun. \v 44 Masqui cäyiyë: Tseno cumplidu sirweqnintaqa ¿manatsuraq tse patronnin llapan imecancunamanpis confiadu cananpaq churecunman! \v 45 Peru sitsun tse sirwipacoq ‘Patronnï manaran cutimonqaraqtsu’ nir, sirwipacoq mayincunata warmitapis ollqutapis maqar allqutsanqa, y micucur upyacur machacur caconqa; \v 46 tseno caquicaptenqa, manaraq alistacur shuyaptinmi, patronnin illaqpita chëcur, tse mana alli ruraq sirweqninta feyupa castiganqa, mana cäsucoqcunatawan iwal. \p \v 47 “Meqan sirwipacoqpis patronnin munashqanta musyecarnin, mana cäsuptenqa, y mana mäcoq mäcoq quecaptenqa, tse sirweqninta allapa maqarmi feyupa castiganqa. \v 48 Peru mandacushqancunata mana musyar mana allita ruraptenqa, ancupashllapam patronnin maqanqa. Tsemi pitapis atscata qoycorqa, atscatam cutitsinanta munanqa; y pitapis mas marcäcorqa, mastam pepeq munanqa. \s1 Jesusrecurmi nunacuna raquicacuriyanqa \r (Mateo 10.34-36) \p \v 49 “Noqa shamushqa cä que patsaman imeca nina rupecaqno mana allita ushacätsinäpaqmi. Ojala menapis cumplicärinman. \v 50 Peru noqa allapa jipaquicunata pasanäran presisan. Tsetam allapa llaquicur, shuyarä asta cumplicärenqanyaq. \v 51 ¿Qamcuna pensayanqui que patsaman alli cawaqui apamonqätacu? Manam tsenotsu. Noqarecurmi nunacuna quiquincuna pura raquicacuriyanqa. \v 52 Cananpita witsepam juc wayicho pitsqaq quecar, raquicayanqa. Quimaq caqmi ishcaqpa contran cayanqa. Ishcaqnam tse quimanpa contran cayanqa. \v 53 Tsurinpa contranmi papänin canqa, papäninpa contrannam tsurin, warmi wawanpa contranmi mamänin, mamäninpa contrannam wawan, llumtsininpa contranmi suegran y suegranpa contranmi llumtsinin canqa.” \s1 Cäyicur, alli caqta rurashun \r (Mateo 16.1-4; Marcos 8.11-13) \p \v 54 Quetapis nunacunata Jesus nerqanmi: “Inti jeqanan laducho pucute shäreqta ricarninmi, niyanqui: ‘Tamyamonqanam’ nishpa. Tse niyanqequinollam tamyan. \v 55 Wacpita bienturamuptinnam, niyanqui ‘Achachämonqam’ nishpa. Tse niyanqequinollam achachan. \v 56 ¡Tsecunataqa allim musyayanqui, alli tucoqcuna! ¡Peru manam musyayanquitsu que tiempucuna ima señal pasaquicanqanta! \s1 Chiquimaqnintsicwan shumaq cawacunapaq \r (Mateo 5.25-26) \p \v 57 “¿Imanirtaq quiquiquicuna yarpacachäyanquitsu allita o mana allita rurayanqequita! \v 58 Sitsun pipis demandashurniqui, juesman apatsiyäshunqui, manaraq juespa puncunman char amishtaquita tïrayë. Porqui juesqa capas pasaratsiyäshunqui wardiacunaman, y pecunanam carselman llawiriyäshunqui. \v 59 Noqam niyaq: Llapan jaqa queniquita manaraq pagacorqa, manam tse carselpita yarquyanquitsu” nir. \c 13 \s1 Jutsata amana rurayënatsu \p \v 1 Tsechonam waquin nunacuna Jesusta willayarqan Galilea nunacunata Pilatupa cachancuna wanutsiyanqanta. Wanutsiyänan örash tse nunacuna animalcunata wanutsir Diospaq presentecayänaq. \p \v 2 Tseta willayaptinnam, Jesus nerqan, “Qamcunaqa pensayanqui tse wanoq nunacuna tseno sufrir wanuyanqanrecur, ¿waquin marca mayincunapitapis mas jutsayoq cayanqantacu? \v 3 Peru manam tsenotsu. Sitsun qamcunapis jutsequicunata jaqiyanquitsu, tse nunacuna ushacäyanqannollam, qamcunapis ushacäyanqui. \v 4 Puntatam Jerusalencho Siloe nishqan torri juchur, chunca puwaq (18) nunacunata wanutserqan. Qamcuna pensayanqui tseno wanuyanqanrecur, ¿marca mayincunapitapis mas jutsasapa cayanqantacu? \v 5 Peru manam tsenotsu. Sitsun qamcunapis jutsequicunata mana jaqiyanquitsu, pecuna ushacäyanqannollam, qamcunapis ushacäyanqui.” \s1 Mana wayoq igus monti \p \v 6 Tseno nirninnam, iwalatsiquipa Jesus yachatsicorqan queno: “Juc nunapam caporqan igus montin chacrancho. Juc cutinam tse nuna ewarqan ricaq ‘Mä, ¿igusnï wayuncush?’ nir, peru manam ni jucllellatapis tarerqantsu frutanta. \v 7 Tsenam chacra nunanta tse chacrayoq queno nerqan: ‘Quima watanam que montïman shamü frutan asheq, peru manam tarïtsu. Wallurïquï. ¡Imapaqmi mana wayïcar chacrächo canqa!’ nir. \v 8 Peru nunanam queno nerqan: ‘Tëte mä, que watallana caritsun. Oqtipärirmi, wanun jicharishaq. \v 9 Tsenopa itsa que wata wayurinman. Mana wayuptinnachi, wallurishun’ nir.” \p Tseno nishpam, Jesus israel nunacunata igus montitawan iwalatsir, yachatsicorqan. \s1 Jesus cachacätsin qoru waqta warmita \p \v 10 Jamaqui sabadu junaqchonam, ellucayänan wayicho quecayaptin, Jesus yachatsiquicarqan. \v 11 Tsechomi juc warmi quecarqan chunca puwaq (18) watana qoruyashqa. Tse warmi manam derechaqueta puedeqtsu, supë peta jipatsiptin. \v 12 Jesusnam tse warmita ricarirnin, qayecur queno nerqan: \p —Mame, cachacashqanam canqui —nir. \p \v 13 Tseno nirninnam, warmiman maquinta churarqan. Tse öram warmi derechacärir, Diosta grasiasta qor alabarqan. \v 14 Tsenam tse ellucayänan wayicho mandacoq nuna piñacorqan, jamaqui sabadu junaqcho Jesus cachacätsishqa captin; y nunacunatanam nerqan: \p —Joqta junaqllam uryantsic. ¿Imanirtaq jamaqui sabadu junaqchoraq shayämunqui cachacätsiyäshunequipaq! ¿Manacu tse uryanantsic junaqcunacho shayämunquiman! —nir. \p \v 15 Tsenam Jesus nerqan: \p —¡Alli tucoqcuna! ¿Manacu meqequipis jamaqui junaqcho toriquicunata o ashniquicunata pascarir, yacutseq apayanqui! \v 16 Que warmeqa une Abrahampita castantsicmi. ¡Allau! Chunca puwaq (18) watam diablu qeshyatsir jipatsishqa. ¿Manacu jamaqui junaqchoqa qeshyëninpita cachacätsïman! —nir. \p \v 17 Tseno niptinnam, Jesus chiqueqcuna penqacuyarqan. Peru waquin nunacunanam allapa cushicuyarqan, espantepaq rurashqancunata ricarnin. \s1 Mostasa murutawan Jesus iwalatsicun \r (Mateo 13.31-32; Marcos 4.30-32) \p \v 18 Tsenam nunacunata Jesus nerqan, “Diospa mandaquinin, ¿imawanraq iwalanman? ¿Imatawanraq iwalatsïman? \v 19 Tseqa imeca mostasa murunomi. Tse murutam juc nuna wertanman murun. Jeqaramurnam, winar jatun monti ticrarin. Tse montimannam pishqucuna shamur rämancunacho qeshuncuna rurayan.” \s1 Lebaduratawan iwalatsicur Jesus yachatsicun \r (Mateo 13.33) \p \v 20 Tseno nirirnam, queno nerqan: “Diospa mandaquinincho cawaquita ¿imawanraq iwalatsïman? \v 21 Tseqa imeca juc warmi quima tupu jarinaman ichiclla lebadurata winarcur pichuriptin masata poqucaratseqnomi.” \s1 Quichqui puncu \r (Mateo 7.13-14, 21-23) \p \v 22 Tsepitanam Jerusalenman Jesus ewar marcan marcan pasarnin, nunacunata yachatserqan. \v 23 Tsechonam juc nuna taporqan queno nishpa: \p —Tëte, ¿wallcaqllacu nunacuna salbacuyanqa? \p Jesusnam yasquerqan: \p \v 24 —Callpata tsariyë. Imeca quichqui puncupa yecoqno imanopapis Diospa mandaquininman yequita tïrayë. Noqam niyaq: Atscaqmi ashiyanqa yequita munar, peru manam puediyanqatsu. \v 25 Wayiyoq nunam sharcur puncunta wichqarenqa. Jaqchonam qamcuna tsactacur rogacur queno niyanqui: ‘Tëte, quicharalläyämë.’ Ruripitanam wayiyoq queno niyäshunqui: ‘¡Qamcunataqa manam reqiyaqtsu! ¿Mëpitaraq cayanqui!’ \v 26 Tsenam qamcuna niyanqui: ‘Qamwanmi micuyashqa y upuyashqa cayä. Marcäcunachomi yachatsicorqequi.’ \v 27 Peru wayiyoqnam niyäshunqui: ‘Qamcuna me nuna cayanqequitapis manam reqiyaqtsu. ¡Llapequi mana alli ruraqcuna, nopäpita yarquyë!’ nir. \v 28 Tsenam tsecho allapa llaquicur waqaquicuyanqui quiriquicunatapis ruchuchutsirraq, Dios qarquyäshuptiqui, porqui Abrahamtam, Isaactam, Jacobtam, y Diospa une profetancunatam sielucho quecaqta riquecuyanqui. \v 29 Diospa mandaquinincho quecaq nunacunam inti yarqamunanpita y inti jeqanan caru nasioncunapita shamurnin, Diospa mesancho micupäcuyanqa. \v 30 Tsemi qepacho waquin quecaqcuna puntacho cayanqa, y puntacho quecaqcunanam qepacho quedariyanqa. \s1 Jerusalencho nunacunata ancupar, Jesus waqan \r (Mateo 23.37-39) \p \v 31 Tsechonam fariseucuna Jesusman chärir, niyarqan: \p —Rey Herodisshi wanutsishiniquita munan. Canan quepita euquï. \p \v 32 Tsenam Jesus queno nerqan: \p —Qamcuna ewar, tse atoqno musyaq nunata queno willayë: ‘Canan y ware supëcunata qarqushaqran nunacunapita y qeshyaqcunatapis cachacätsishaqran. Warätinran llapan ruranäta cumplishaq.’ \v 33 Peru imano captinpis, siguishaqmi Jerusalenman ewarnin canan, ware, warätin; porqui Diospa une profetancunatanomi presisan noqatapis wanutsiyämänan. \p \v 34 “¡Ä, Jerusalen, Jerusalen nunacuna! ¡Qamcunam profetacunata wanutsiyanqui y Diospa cachan qamcunaman shamoqcunatam chiquirnin, rumiwan qompayanqui! Atsca cutim munarqä qamcunata imeca wallpa chipshancunata ripran rurinman elloqno elluyeniquita; ¡Peru manam munayarqonquitsu! \v 35 Tsemi niyaq: Cananpita witsepam Templiquicunapis tsunyecar quedarenqa. Y niyaqmi: Cananpita witsepa mananam ricayämanquinatsu asta ‘¡Alabashqa catsun Diospa jutincho shamoq reynintsic!’ niyamanqequi tiempuyaq.”\x * \xo 13:35 \xt Sal 118.26\x* \c 14 \s1 Jesus cachacätsin jacapäcushqa nunata \p \v 1 Tsepitanam jamaqui junaqcho Jesus ewarqan mandacoq fariseupa wayinman micoq. Tsechonam waquin caqcunana Jesusta qawaräyarqan, “Mä, canan ¿imatash ruranqa?” nishpa. \v 2 Jesuspa nopanchonam quecarqan pasepa jacapäquiwan qeshyaq nuna. \v 3 Jesusnam fariseucunata y ley yachatsicoqcunata queno taporqan: \p —Canan jamaqui junaqcho, ¿allicu qeshyaq nunata cachacätsïman, o manacu? Leynintsic, ¿imanotaq mandacun? —nishpa. \p \v 4 Peru pecunanam upällalla cacuyarqan. Tsenam qeshyaqta Jesus yatarirnin, cachacäratserqan, y nerqan eucunanpaq. \v 5 Tsepitanam fariseucunata y ley yachatsicoqcunata Jesus nerqan: \p —Sitsun jamaqui junaqcho tsuriquicuna\f + \fr 14:5 \ft Waquin bersioncuna niyan “ashniquicuna” nir.\f* o toriquicuna posuman jeqayanman, ¿manacu meqequicunapis tse öra jorquriyanquiman? \p \v 6 Pecunanam mana ni ima nitapis puediyarqantsu. \s1 Qollmi shonqu canantsicmi mas alleqa \p \v 7 Tsenam combidaducuna alli silletacunata täcuyänanpaq acraqta riquecurnin, Jesus iwalatsiquipa yachatsicorqan queno nishpa: \p \v 8 —Casaqui fiestaman combidayäshuptiqui, ama presisaqcunapa täcuyananman täcuyanquitsu. Talbesqa qamcunapita mas presisaq nunacunata combidashqa canman. \v 9 Tseman täcuyaptiqueqa, wayiyoq nunam shamicur niyäshunqui, ‘Sharquï, que presisaq nuna tseman täcamunanpaq’ nir. Tsenam penqacushqa qepaman ewar täcuriyanqui. \v 10 Tsemi combidayäshuptiqueqa, ewar qepallacho täcuyanqui. Tsenam wayiyoq nuna shamicur, queno niyäshunqui: ‘Amigu, eucamï que nopällaman’ nir. Tsenam combidashqa mayiquicuna musyayanqa alli presisaq nuna cayanqequita. \v 11 Porqui musyaq tucoqqa, penqacushqam canqa; y qollmi shonquqa, alli presisaqmi canqa. \p \v 12 Tsenam combidaqnin fariseutana Jesus queno nerqan: \p —Qampis, wayiquicho qaracurnenqa, ama presisaq amiguiquicunallataqa, wauqiquicunallataqa, castequicunallataqa o capoqyoq marca mayiquicunallataqa combidanquitsu. Pecunallata combidaptiqueqa, rantintanam qamtapis combidayäshunqui. \v 13 Sinoqa wayiquicho qaracurnenqa, wactsacunata, imbaliducunata, cojucunata y wiscucunata qayatsinqui. \v 14 Tsemi wactsacuna mana cutitsiyäshiniquita puediyaptinpis shonqiquicho cushishqa canqui. Porqui tseno ruranqequipitam Dios cutitsishunqui alli ruraq nunacuna cawariyänan junaqcho. \s1 Qaraquïman combidashqacuna \r (Mateo 22.1-10) \p \v 15 Jesus nishqanta wiyarirninnam, laduncho tëcaq nuna queno nerqan: \p —¡Diospa nopancho micoq caqqa allapa cushiquichochi canqa! \p \v 16 Tsenam Jesus nerqan: \p —Juc nunam atsca nunacunata wayinman combidarqan alli miquicunata micuyänanpaq. \v 17 Micuyänan öra chäriptinnam, sirweqninta cacharqan combidaduncunata qayamunanpaq: ‘Llapanpis listunam; jina öra eucalläyämïna’ nir. \v 18 “Tse combidaducunanam llapanpis disculpata mañacuyarqan. Juc caqmi queno nerqan: ‘Manam puedillätsu shamita. Chacratam tseraq rantirerqö; cananmi ewä ricanäpaq. Perdonecallämë.’ \v 19 Jucninnam queno nerqan: ‘Pitsqa par yuntatam tseraq rantirerqö; cananmi ewä mansaq. Tsemi puedillätsu shamita. Perdonecallämë.’ \v 20 Juc caqnam jina nerqan, ‘Tsellaran casacurerqö. Tsemi mana puedillätsu shamita.’ \v 21 Sirweqnin cutirirnam, patronninta willarqan combidaduncuna tseno niyanqanta. Patronninnam allapa piñacurnin, sirweqninta nerqan, ‘Jinallacho callicunapa y plasacunapa ewar, wactsacunata, wiscucunata y cojucunata ajalla pushamï’ nir. \v 22 Tsenam sirweqnenqa nishqanno rurarir nerqan, ‘Mandamashqequinomi rurarqö, peru jayëcanran wayi’ \v 23 Tsenam sirweqninta patronnin nerqan, ‘Nänicunapa y estansiacunapa ewar, malaspis nunacunata pushamï wayïcho junta cayänanpaq.’ \v 24 Rasonpam niyaq: Nopata imbitashqa caqcunaqa mananam wayïcho micuyanqanatsu.” \s1 Jesuspa disipulun queqa tseqllan alli watashqapaqmi \r (Mateo 10.37-38) \p \v 25 Jesus nänipa eucurëcaptinnam, atscaq nunacuna qatiyarqan. Pecunaman tumecurninnam, queno yachatsicorqan: \p \v 26 —Pipis noqata qatirämeta munarnenqa, noqatam mas cuyamanman papäninta, mamäninta, warminta, tsurincunata, wauqincunata, panincunata y quiquinpa caweninta cuyanqanpeqpis. Mana tseno carqa, manam noqapa disipulütsu cayanqui. \v 27 Tsemi noqarecorqa, wanunanpaq crus apaqno jiparninpis, qatirämänan. Mana tseno caqqa, manam disipulütsu. \v 28 Tsenollam meqequicunapis jatun wayita sharcatsita munarqa, manaraq qallarnin, tëcur llapan gastuta tantiyayanqui, ‘Mä, ¿qellenï tinconqacush ushatsinäpaq?’ nirnin. \v 29 Tseno puntata mana tantiyarqa, simientullata rurarirmi, wayita ushatsita puediyanquitsu. Tsenam nunacuna asicurnin penqapäyäshunqui, \v 30 ‘¡Que nunaqa wayita qallecur, manam ushatsïta puedintsu!’ nishpa. \v 31 Masqui juc rey yarqutsun jucpa contran guerata rurananpaq. Manaraq ewarmi, tëcur tantiyanqa, ‘Noqapa soldadücuna chunca waranqallam (10,000), peru chiquimaqnïpaqa ishque chunca waranqam (20,000), y ¿noqa wallcaqlla soldadücunawan bensishaqtsuraq?’ nirnin. \v 32 Mana puedeqno carqa, jucnin rey carullachoraq quecaptinmi, juc willacoqta cachanqa manana pelyayänanpaq. \v 33 Tsenollam meqequipis imequicunatapis mana baleqpaqno churarqa, noqapa disipulütsu cayanqui. \s1 Cachi qamläcurin \r (Mateo 5.13; Marcos 9.50) \p \v 34 “Cacheqa miquicunata mishquitsinanpaqmi alli. Peru cachi qamläcurerqa, ¿imanepanaraq yape mishquinta cutitsinman!\f + \fr 14:34 \ft Tse tiempu cacheqa manam canan cachintsicnotsu carqan. Tsemi alale tiempucho qamläcureq.\f* \v 35 Tse cacheqa mananam sirwintsu ni allpapaq, ni wanupaqpis; jitarintsicllanam. ¡Tsemi rinriyoq carqa, wiyacur cäsucuyë!” \c 15 \s1 Imeca oqracashqa üshanomi nunacuna cayan \r (Mateo 18.10-14) \p \v 1 Tsenam Jesus quecanqanman ellucayarqan impuestu cobraqcuna y jutsasapa nunacuna, peta wiyeta munarnin. \v 2 Tseta riquecurninnam, fariseucuna y ley yachatsicoqcuna penqapar queno niyarqan: \p —¡Que nunaqa jutsasapa nunacunatataq chasquin, y pecunawantaq micun! \p \v 3 Tsenam iwalatsiquipa Jesus willapäcorqan, queno nishpa: \v 4 “Masqui, meqequicunapapis juc pachaq (100) üshequicuna cayäpushï, y jucnin caq oqracäcuritsun, ¿manacu isqon chunca isqon (99) caqta mitsicuyanqequicho jaqirïcur, tse oqracashqa caqta asheqnin ewayanquiman tariyanqequiyaq! \v 5 Taririrninnam, allapa cushishqa catarcur apacuyanqui. \v 6 Wayiquiman chäratsirnam, amiguiquicunata y besiniquicunata qayarir, queno niyanqui: ‘Llapantsic cushicushun, porqui oqracashqa üshätam tarïcorqö’ nishpa. \v 7 Tsemi niyaq: Tse cuentanollam juc jutsasapa juclaya ticrariptenqa, sieluchopis masraq cushicuyan tse isqon chunca isqon (99) alli ruraq nunacunapaq cushicuyanqanpitapis. \s1 Imeca oqrashqa qellenomi nunacuna cayan \p \v 8 “Masqui, juc warmipa chunca baleq qellenin caputsun, y jucnin caqtana oqrecutsun. ¿Manacu chiuchita sendircur, wayinta pitsecuryan ashinman tarenqanyaq! \v 9 Tarïcurnam, yanasancunata y besinuncunata qayarir, queno nenqa: ‘Noqawan cushicuyë; que oqrashqä qellenïtam tarïcorqö.’ \v 10 Tse cuentanollam juc jutsasapa jutsancunata jaqiriptenqa, sielucho Diospa anjelnincunapis allapa cushicuyanqa.” \s1 Imeca oqracashqa wamranomi nunacuna cayan \p \v 11 Jina quenopis Jesus willapäcorqanmi, “Juc nunapam caporqan ishque tsurincuna. \v 12 Qepa caqmi papäninta nerqan: ‘Papä, tocamanqan erensiäta qoycamë.’ Tsenam papänin ishcan tsurinta erensiancuna raquïcorqan. \p \v 13 “Tse waränincunanam qepa caq tsurin llapan erensiancunata ellurcur, caru marcata eucorqan. Tseman chärirnam, llapan apanqanta pasëpa usharerqan, allapa mana allicunata rurarnin. \v 14 Tseno ushapucashqa quecaptinnam, tse marcacho allapa mallaqäqui wata carqan. Tsenam tse jobin mallaqewan allapa jiparqan. \v 15 Uryapuquita ashirninnam, chärerqan tse marcacho täraq nunaman. Penam churarerqan cuchincunata mitsinanpaq. \v 16 Tsechonam allapa mallaqewan cuchipa micunanta miquita munaptinpis, ni tse miquillatapis qarecuyarqantsu. \v 17 Tsenam cuentata qocurir, queno nerqan, ‘Papänïpa wayinchoqa canan örachi sirweqnincuna atscaq carpis, ¡pacha junta quecayan! ¡Peru noqaqa quecho mallaqewan wanurïna!’ \v 18 Cananmi si, papänïman cutïcur, queno nishaq: ‘Papä, jutsatam rurarqö, Diospa contran y qampa contrequi. \v 19 Amana tsuriquitanoqa ricamëtsu; sinoqa juc sirweqniquitanollana chasquicallämë.’ \v 20 Tseno yarpärirnam, tse jobin cuticorqan papäninpa wayinman. \p “Wayinpita carullachoraq quecaptinnam, papänin riquecur allapa ancuparqan. Tsenam coripa ewar, waqurcur mutsecur chasquirerqan. \v 21 Tsurinnam nerqan, ‘Papä, allapa jutsatam rurecorqö, Diospa contran y qampa contrequi. Ama tsuriquitanoqa ricamënatsu’ nir. \v 22 Peru papänenqa sirweqnincunata quenomi nerqan: ‘Jinallacho alli caq ropan apamur, que tsurïta yacatsiyë; shumaq sortijata yacatsiyë; y mushoq llanqita llanqitsiyë. \v 23 Alli wira caq toruta apamur pishtayë, llapantsic cushishqa micunapaq. \v 24 Porqui que tsurïqa wanushqa cuentam cacorqon; peru cananmi cutimur cawarishqa cuentano quecamun. Oqracashqam carqon, peru cananqa yurimorqonmi’ nir. Tsenomi fiestata rurar qallaquicuyarqan. \p \v 25 “Fiestacho tseno caquicayaptinnam, mayor caq tsurenqa chacracho quecarqan. Wayinman cuticarnam, naqana yequicar, tonadacho tushoqcunata wiyecorqan. \v 26 Tsenam juc sirweqninta qayecur, taporqan, ‘¿Imataq pasacun quecho?’ nir. \v 27 Sirweqninnam nerqan, ‘Wauqiquim cutimushqa yamella. Tse cushiquitam papäniqui pishtatsishqa alli wira caq toruta’ nir. \v 28 Tseta wiyecurnam, mayor caq tsurenqa allapa piñacurcur, wayiman yequitapis munarqantsu. Tsenam papänin yarqurir, rogarqan wayiman yecunanpaq. \v 29 Penam papäninta nerqan, ‘¡Qam musyanquim atsca watana allapa uryarnin, qamta sirwirniqui, mandamashqequicunata ruranqäta! ¡Tseno quecaptïpis, manam ni juc chiwallatapis noqataqa qomashqatsu canqui amigücunawan micuriyänäpaq! \v 30 Peru taqe tsuriqueqa llapanniquitam chipyepa usharerqon, raccha warmicunawan puricurnin. Y cananqa pe cutiramuptin, ¡alli wira caq toruta pishtatserqonqui!’ nir. \p \v 31 “Tsenam papanin nerqan, ‘Iju, qamqa noqawan juntum quecanqui, y llapan imecacunapis qampam. \v 32 Peru que wauqillequi cutimonqantaqa presisanmi cushicunantsic; porqui wanushqa cuentanomi pëqa cacorqon, y cananqa cutimur cawarimushqa cuentam quecan. Oqracashqam carqon, y cananqa tarerqontsicmi’ nir.” \c 16 \s1 Allapa musyaq mayural \p \v 1 Quenopis jina Jesus willaparqanmi disipuluncunata, “Juc nunam carqan allapa ricu. Tse nunapam juc mayuralnin carqan. Tse mayuralpaqmi patronninta willayarqan llutanpa imecancunatapis ushaconqanta. \v 2 Tsenam mayuralninta qayaratsir queno nerqan: ‘Nunacunam willayämashqa qam llutanta imecacunatapis ruraconqequita. Cananpita witsepanam mayuralnïnatsu canqui. Llapanta cuentata qomänequipaq prebiniquï.’ \v 3 Mayuralnam shonqunllacho queno nerqan: ‘Cananqa ¿imataraq rurashaq? Patronnïmi qarqaman mayural quepita. Manam cantsu callpä chacracho uryanäpaq, y llimushnaquitaqa penqacümi. \v 4 ¡Ajä! ¡Quenomi rurashaq patronnï qarqaramaptin, wayincunaman nunacuna chasquiyämänanpaq!’ \v 5 Tsenam patronninpa jaqan nunacunata jucllellapayan qayarqan. Punta caqtam nerqan: ‘Patronnïpa jaqan, ¿ecataq canqui?’ nir. \v 6 Tse nunanam nerqan: ‘Puwaq pachac (800) galon aseitim’ nir. Mayuralnam nerqan: ‘Queman tëcur, que resibucho churamï chuscu pachaq (400) galonllata paganequipaq’ nir. \v 7 Jucnin caqtanam jina taporqan: ‘Qamqa, ¿ecataq jaqan canqui?’ nir. Tse nunanam nerqan: ‘Pachac chuscu chunca (140) sacu trigum’ nir. Tsenam mayural nerqan: ‘Que resibucho pachaq juc chunca (110) sacullapaq churamï’ nir. \v 8 Tseno suwa mayural allapa musyaq cashqantam patronnin alabarqan. Porqui Diosta chasquishqa nunacunapitaqa, Diosta mana cäsoq nunacunam allapa musyaq cayan, quiquincuna pura negosiuta rurarnin. \p \v 9 “Noqam niyaq: Que patsacho ushacäreqlla qelleniquicunawan allita rurar, amishtata ashiyë. Tsemi tse qelleniquicuna ushacäriptinpis, wanucur sieluman chasquishqa cayanqui mana ushacäcoq wayicho cawayänequipaq. \p \v 10 “Pipis ichicllacho onradu caqqa, tsenollam onradu canqa mas atscachopis; peru pipis ichicllacho suwacoqqa, tsenollam mas atscachopis suwaconqa. \v 11 Sitsun que patsacho ushacäreqlla qelleniquitapis mana allicunata rurar gastanqui, ¿imanoparaq Diospis marcäcushunquiman rasonpa caqnincho? \v 12 Jucpa imecantapis maquiquicho quecaqta ushacäratsiptiqui, ¿piraq qamman marcäcunman imatapis quiquiquipaq qoycushunequipaq? \p \v 13 “Manam pipis ishcaq patrontaqa sirwinmantsu. Tseno carqa, jucnin patronta cuyarninmi, jucnintaqa mana caqpaq churanqa; jucninta sirwirninmi, jucnintaqa mana cäsonqatsu. Tsemi Diosta cuyarqa, ama riquesacunata cuyayanquitsu.” \p \v 14 Tse llapan nenqanta wiyarninnam, fariseucuna qellepaq allapa erayashqa carnin, Jesusta asipäyarqan. \v 15 Tsenam pecunata Jesus nerqan, “Nunacunapa nopancunallachomi qamcuna alli tucoq cayanqui, peru Diosmi shonqiquicunata reqïcan. Nunacuna imatapis allapa baleqpaq que patsacho churayanqantam, Diosqa allapa melanan. \s1 Tuquilayapa Jesus yachatsicun \p \v 16 “Diospa une profetancuna escribiyashqanqa y Moises escribishqan leyqa, asta bautisacoq Juan willacur qallanqanyaqmi, carqan. Peru cananqa noqanam Diospa mandaquinincho cayänanpaq alli willaquita willapäcü, y atscaqmi pepa mandaquininman imanopapis yequita munayan. \p \v 17 “Tseno quecaptinpis, sieloqa, patsaqa mas alerim ushacärinman, peru tse leycunaqa llapanmi pasepa cumplirenqa. \s1 Jesucristu yachatsicun casaducuna mana raquicayänanpaq \r (Mateo 19.1-12; Marcos 10.1-12) \p \v 18 “Meqan nunapis warminpita diborsiacurir jucwan casacorqa, punta caq warminta jalucurmi jutsaman ishquirin; y qowanpita raquicashqa warmiwan pipis casacorqa, jina jutsamanmi ishquirin.” \s1 Juc ricu nuna y wactsa Lazaro \p \v 19 Tsepitanam nerqan, “Juc nunam carqan allapa ricu. Pemi ropatapis allapa chaniyoq caqllata yacacoq. Waran waranmi micupäquillacho cacuyaq, imecanpis atsca capuptin. \v 20 Tse capoqyoq nunapa puncunchonam juc wactsa nuna Lazaro imepis täcoq. Tse Lazarotam enteru cuerpunta qeri limpu usharishqa carqan. \v 21 Pemi mallaqarnin, tse capoqyoq nuna miconqanpita shicwapicunallatapis miquita munaq. Allqucunapis asta qerinta laqwayaqmi. \v 22 Tseno quecarninnam, tse wactsa nuna wanuquicorqan. Almantanam anjelcuna apacuyarqan sielucho une Abrahampa nopanman. Tsenomi jina capoqyoq nunatapis wanuriptin, pampariyarqan. \p \v 23 “Tsenam infiernucho allapa jipecar, riquecorqan Abrahamta carucho quecaqta, y Lazarotapis Abrahampa nopancho quecaqta. \v 24 Tsenam qayaripa qayacorqan, ‘Tetä Abraham, ¡ancupëcallämëri! Queman Lazarota cachecallämï, dedunta yacucho tenqircatsir, qallulläta arwäratsimunanpaq. Que ninachomi allapa jipaquicällä’ nir. \v 25 Peru Abrahamnam yasquerqan, ‘Iju, yarpë qammi caweniquicho quecar, llapanniquiwan cushiquillacho cacorqequi; peru Lazaroqa wactsa carninmi, cawenincho allapa jipacorqan. Tsemi cananqa quecho cushishqa quecan, y qamnam tsecho jipecanqui. \v 26 Masqui quetapis nishqequi: Noqacunapita qam quecanqequiman allapa feyu sanjam can. Tsemi quepita tsimpayämita puediyätsu. Ni pipis queman tsimpamita puediyantsu’ nir. \p \v 27 “Tsenam capoqyoq nuna nerqan, ‘Tetä Abraham, tseno captenqa, allapam rogallaq Lazarota papänïpa wayinman cachecullänequipaq. \v 28 Tsecho pitsqan wauqïcunata willecamutsun que jipaquiman pecuna mana shayämunanpaq’ nir. \v 29 Abrahamnam yasquerqan: ‘Moisespa y Diospa une profetancuna escribishqancunata pecuna musyayanmi. Tseta cäsucuyätsun’ nir. \v 30 Capoqyoq nunanam yasquerqan: ‘Tëta Abraham, manam cäsucuyanqatsu; peru juc wanushqa nuna cawarircur, pecunaman cutïcur willacuptenqa, quisa jutsancunata jaqirïcuyanman’ nir. \v 31 Abrahamnam nerqan. ‘Moisespa leynincunata y Diospa une profetancuna escribiyashqancunata mana cäsucurnenqa, wanushqanpita nuna cawarircur willacuptinpis, manam cäsucuyanqatsu’ nir.” \c 17 \s1 ¡Allau, jutsaman ishquitsicoq nunacuna! \r (Mateo 18.6-7, 21-22; Marcos 9.42) \p \v 1 Tsepitanam disipuluncunata Jesus nerqan, “Nuna mayinta jutsaman ishquitseqcunaqa siemprim cayanqa. Peru ¡allau, tseno pitapis jutsaman ishquitseq nunacuna! \v 2 Mas allim canman tse nunapa cuncanman jatun mulinu rumin watarcur lamarman jitarcuyänan, nushpi wamrano qollmi shonqucunata manaraq jutsaman ishquitsiptin. \v 3 Tsemi ¡qamcunaqa cuidacuyänequi! \p “Sitsun nuna mayiqui mana allita rurashunqui, tseno rurashonqequipita piñapequï. Y jutsanta yarparcur ‘Perdonecallämë’ nishuptiqueqa, perdonecunqui. \v 4 Sitsun juc junaqcho qanchis cuti contrequi mana allita rurecur, qanchis cuti ‘Mananam ruralläshaqnatsu; perdonecallämë’ nishpa shamonqa, jina perdonecunqui.” \s1 Diosman alli marcäcushun \p \v 5 Tsenam apostolnincuna Teyta Jesusta queno mañacuyarqan: \p —Yanapecalläyämë mas marcäcalläyämunäpaq —nir. \p \v 6 Teyta Jesusnam nerqan: \p —Sitsun marcäquiniquicuna canman mostasa muruno ichicllanllapis, que sicomoro nishqan montita ‘Quepita sipintin yarqur lamarpa chopinman jawicärï’ niyaptiquipis, tse monti cäsuyäshunquimanmi. \s1 Sirwipacoq nunano cashun \p \v 7 “Masqui, meqequicunapapis yapyapäcoq o mitsipäcoq sirwishoqniqui cayäpushï, chacrapita cutiramuptin, ¿acasu ‘Pasacaramï. Täcurïquï micurinequipaq’ niyanquicu! \v 8 Sinoqa quenomi niyanqui: ‘Alistaqui miquinïraq arumunequipaq. Micur upur ushanqäyaq sirwimë; tsepeqnam qamqa micucunqui’ nir. \v 9 Tseno mandashqequita rurariptinpis, ¿acasu tse sirwishoqniquita agradesicunquicu! ¡Manam! \v 10 Tse cuentanollam qamcunapis Dios mandayäshonqequicunata rurar usharir niyanquiman, ‘Pishipaq sirwipacoqllam cantsic. Mandamashqantsiccunallatam rurashqa cantsic’ nir.” \s1 Jesus cachacätsin leprawan qeshyaqcunata \p \v 11 Jerusalen marcaman Jesus disipuluncunawan euquicarnam, Galilea probinsiapa y Samaria probinsiapa linderun nänipa pasarqan. \v 12 Tsepitanam juc marcaman chäriptin, leprawan qeshyaq chuncaq nunacuna Jesusta taripaq ewayarqan. Peru Jesusman manaraq charninmi, carullacho shäcuriyarqan. \v 13 Tse nunacunam qayaripa queno niyarqan: \p —Mayestru Jesus, ¡ancupëcalläyämeri! \p \v 14 Pecunata riquecurnam, Jesus nerqan: \p —Saserdoticunaman ewayë cachacashqa cayanqequita ricayäshunequipaq —nir. \p Ewarëcarnam, pecuna cachacäriyarqan. \v 15 Tsenam jucnin caqqa, cachacärishqa canqanta mäcurirnin, Jesusman cutiquicorqan qaparipa qayaripa Diosta alabarnin. \v 16 Jesuspa nopanman chärirnam, qonquriquicorqan urqunpis patsaman chanqanyaq “Grasiasllä” nicurnin. Pëqa Samaria marca nunam carqan. \v 17 Tsenam Jesus nerqan: \p —¿Manacu chuncanpi cachacäyarqonqui! ¿Waquincunaqa metaq? \v 18 Que caru marca nunallam cutimushqa, Diosta ‘Grasiasllä’ nicurnin. \p \v 19 Tsepitanam nunata Jesus nerqan: \p —Canan sharcur euquï. Marcäquiniquirecurmi cachacärerqonqui —nir. \s1 Jesus yachatsicun Diospa mandaquininman nunacuna ime yecuyänanpaq caqta \r (Mateo 24.23-28, 37-41) \p \v 20 Fariseucunanam Jesusta tapuyarqan ime que patsacho Dios mandacur qallananpaq caqta. Jesusnam yasquerqan: \p —Dios mandacur qallanqantaqa manam ricayanquitsu. \v 21 Manam nunacunaraqtsu niyäshunqui, ‘Quechonam’ o ‘Washachonam quecan’ nir. Diospa mandaquinenqa qamcunawannam quecan. \p \v 22 Disipuluncunatanam nerqan: \p —Chämonqam junaqcuna Diospita Shamushqa Nuna cutimunanta ichic ratullapis riqueta munariyänequi; peru manam ricayanquitsu. \v 23 Nunacunam niyäshunqui: ‘Washachomi quecan’ o ‘Quechomi quecan’ nishpa. Peru ama ricaq ewayanquitsu; ni pecunata qatiyanquitsu. \v 24 Porqui imeca rayu sielucho juc ladupita wac laduman tillapyecoqnomi Diospita Shamushqa Nunaqa que patsaman cutimonqa. \v 25 Peru tseno cananpaqqa puntataran que tiempu nunacuna chiquirnin allapa jipatsiyanqa. \v 26 Imanomi Noepa tiempuncho nunacuna cawaquicayarqan; tsenomi Diospita Shamushqa Nuna cutimunan junaqcunapis cawaquicayanqa. \v 27 Arca nishqan barcuman Noe yeconqan junaqyaqmi, nunacuna micupäcur, upyacur, casacur caquicayarqan. Tsemannam apäqui tamya chëcur, llapan nunacunata ushacäratserqan. \v 28 Tsenollam jina une Lot nunapa tiempunchopis carqan. Nunacunam micupäcur, upyapäcur, imatapis rantirnin ranticur, murupäcur y wayincuna rurar caquicayarqan. \v 29 Peru Sodoma marcapita Lot yarquriptinnam, tse junaq sielupita asufri y nina runtu tamyamur, llapan nunacunata ushacäratserqan. \v 30 Tsenomi jina pasaconqa Diospita Shamushqa Nuna cutimunan junaqpis. \p \v 31 “Tse junaqcho altuscho quecaqcuna ama wayi ruriman yarpuyanqatsu imancunatapis jorqoq. Ni chacrancunacho quecaqcunapis ama cutiyanqatsu wayincunaman. \v 32 Yarpäyë Lotpa warminta ima pasanqanta. \v 33 Jina pipis que bidallapaq yarpacachaqqa, cawenintam oqranqa. Peru pipis noqarecur asta wanonqanyaq tsaracoqqa salbaconqam. \p \v 34 “Noqam niyaq: Tse paqasmi juc cämallacho ishcaq punuquicayaptin, jucnin apacushqa canqa, y jucninnam jaqirishqa canqa. \v 35 Ishcaq warmicunam juntu aqaquicayanqa. Tsepitam jucnin apacushqa canqa, y jucninnam jaqirishqa canqa. \v 36 ˻Chacrachomi ishcaq nunacuna uryecayanqa. Jucnin caqmi apacushqa canqa, y jucninnam jaqirishqa canqa˼” nir. \p \v 37 Tsenam Jesusta tapuyarqan: \p —Tëte, ¿mechotaq tsenoqa canqa? \p Jesusnam yasquerqan: \p —Mecho imapis wanushqa jitarashqanmanmi wiscurcuna ellucayan.\f + \fr 17:37 \ft Tseno nirmi, Jesus cäyitsicorqan nunacuna aleru tse tiempucuna pasaconqanta musyayänanpaq.\f* \c 18 \s1 Juc biuda ewan juesman justisia mañacoq \p \v 1 Tsepitanam Jesus yachatsicorqan iwalatsiquipa pecuna imepis, mana qelanashpa Diosman mañacuyänanpaq. \v 2 Quenomi nerqan: “Juc marcachomi juc jues carqan, Diosta mana cäsucoq, y nuna mayincunatapis mana respetaq. \v 3 Jina tse marcachomi juc biuda warmi carqan. Pemi waran waran tse juesman cutiraq queno nishpa: ‘Demandamaqnïtawan justisiallequita rurecamï’ nir. \v 4 Tseno cutilla cutiraptinpis, unenam tse biudata tse jues casorqantsu. Peru tsepitanam shonquncho queno nerqan: ‘Noqaqa manam Diosta cäsütsu, ni nunatapis quecho respetätsu; \v 5 peru que biudataqa peqäta nanatsimonqanrecurmi, justisiata rurar atendicushaq, manana shonqüta puwatsir cutirämunanpaq.’ ” \p \v 6 Tseno willapäcurirnam, Teyta Jesus nerqan: “¿Cäyiyarqonquicu tse mana alli jues nenqanta? \v 7 Tseno quecaptin, ¿manatsuraq Dios justisiata ruranqa acrashqancunapaq, paqaspa junaqpa mañaquicayaptin! ¿Shuyarätsenqatsuraq mañacuyashqanta casicunanpaq? \v 8 Noqam niyaq: Diosqa mana shuyarätsicushpam, justisianta ruranqa pecunapaq. Peru Diospita Shamushqa Nuna que patsaman cutimur, ¿tarenqaraqtsuraq nunacunapa marcäquinincunata?” \s1 Juc fariseu y juc impuestu cobraq \p \v 9 Jina que iwalatsiquiwanmi Jesus yachatsicorqan, quiquincunacho alli tucoq quecar, peru nuna mayincunataqa despresyaqcunapaq, queno nishpa: \v 10 “Ishcaq nunacunam Diosman mañacoq ewayarqan jatun templuman: Jucmi carqan fariseu; jucninnam carqan Romapaq impuestu cobraq. \v 11 Tse fariseu caqmi shëcar, shonquncho queno mañacorqan: ‘Dioslla, grasiastam qoq noqa mana waquin nunacunano canqäta. Waquincunaqa suwam, jutsasapam, jucwan jucwan yachacoqmi cayan. Ni manam taqe impuestu cobraqnotsu cä. \v 12 Noqaqa cada semanam ishque cuti ayunar micütsu; y llapan gananqätam chuncaman raquirir, juc caqta qoycoq’ nir. \v 13 Peru impuestu cobraq caqnam carullacho shacur, peqantapis sieluman mana pallarerqantsu. Sinoqa allapa llaquicushpam pechuntapis cutar, nerqan: ‘Diosllä, ancupëcallämë. Noqalläqa allapa jutsasapa nunam callä’ nishpa. \v 14 Tsemi noqa niyaq: Contribusion cobraq nunam wayinman cuticorqan jutsanpita perdonashqana; peru fariseoqa, manam. Porqui pipis alli tucoq caqqa, penqacushqan canqa; y qollmi shonqu caqqa, alli presisaqmi canqa.” \s1 Jesus cuyan wamracunata \r (Mateo 19.13-15; Marcos 10.13-16) \p \v 15 Tsepitanam nunacuna ñushpi wamrancunata Jesusman apayarqan yatar bendisinanpaq. Peru tseta riquecurnam, disipuluncuna wamra apaqcunata piñapäyarqan. \v 16 Tsenam wamracunata qayecur, Jesus nerqan: \p —¡Noqaman wamracuna shayämutsun! Ama michäyëtsu. Que wamracunano caqcunapaqmi Diospa mandaquinenqa. \v 17 Rasonpam niyaq: Sitsun Diospa mandaquininta que wamracunano mana chasquiyanquitsu, manam pepa mandaquininman yecuyanquitsu. \s1 Juc capoqyoq wiraqtsa Jesusta tapucun \r (Mateo 19.16-30; Marcos 10.17-31) \p \v 18 Tsechonam Jesusta juc wiraqtsa queno taporqan: \p —Alli mayestru, wac bidacho wiñepa cawanäpaq, ¿imatataq rurashaq? —nir. \p \v 19 Jesusnam yasquerqan: \p —¿Imanirtaq ‘Alli nuna’ nimanqui? Jucllellam alleqa, y tseqa Diosllam. \v 20 Dios mandacushqancunata qamqa musyanquim: ‘Majayoq quecar, ama jucwan jucwanqa yachacunquitsu; nuna mayiquita ama wanutsinquitsu; ama suwacunquitsu; ama nuna mayiquipaq ulicurcur mana caqta parlanquitsu; tëtequita, mamequita respetanqui’.\x * \xo 18:20 \xt Ex 20.12-16; Dt 5.16-20\x* \p \v 21 Tsenam tse capoqyoq nuna nerqan: \p —Wamra quenïpitam tsecunataqa llapanta cumplicä —nir. \p \v 22 Tseno niptinnam, Jesus queno nerqan: \p —Tseno captenqa, jucran pishin: Canan ewar llapan imequicunatapis rantiquicur, tse qelleta wactsacunata qoyquï. Tseno ruraptiquim, sielucho mana ushacäcoq fortunequi canqa. Tseno rurarïcur, cutimur qatimë —nir. \p \v 23 Tseta wiyecurnam, tse presisaq nuna pasepa llaquicorqan, allapa ricu carnin. \v 24 Jesusnam tse nunata llaquishqata riquecur, queno nerqan: \p —¡Allapa sasam Diospa mandaquininman capoqyoq nunacuna yecuyänan! \v 25 ¡Porqui mas alerim awjapa uchcunpa juc camellu pasarinman, juc capoqyoq nuna Diospa mandaquininman yecunanpitaqa! —nir. \p \v 26 Jesus nishqanta wiyecurnam, nunacuna tapuyarqan: \p —Tseno captenqa, ¿pillanataq salbaconqa! —nirnin. \p \v 27 Jesusnam nerqan: \p —Nunacuna rureta mana puediyanqantam Diosqa ruran —nir. \p \v 28 Tsenam Pedru nerqan: \p —Tëte, noqalläcunaqa llapantam jaqiriyarqö, qamta qatiyänaqpaq —nir. \p \v 29 Jesusnam pecunata nerqan: \p —Rasonpam niyaq: Pim jaqirenqa wayinta, warminta, wauqinta, papäninta, mamäninta, tsurincunata Diospa mandaquinincho cananrecur, \v 30 que cawenincho jaqiriyanqanpita mas atscatam Dios qoyconqa; y wac bidachoqa wiñepam cawanqa —nir. \s1 Jesus yapë willacun wanutsiyänanta \r (Mateo 20.17-19; Marcos 10.32-34) \p \v 31 Tsenam Jesus chunca ishque (12) disipuluncunallata juc laduman qayarir nerqan: \p —Cananmi Jerusalen marcaman ewantsic. Tsechomi llapan cumplicanqa Diospa profetancuna willacuyashqanno, Diospita Shamushqa Nunawan. \v 32 Diosman mana marcäcoq nunacunapa maquinmanmi marca mayincuna entregayanqa. Pecunanam toqapur tuquïta asharnin, burlacuyanqa. \v 33 Allapa maqarninnam, wanutsiyanqa; peru quima junaqllatam cawarimonqa —nir. \p \v 34 Tseno niptinpis, disipuluncunaqa manam ni imata cäyiyarqantsu; ni musyayarqantsu imapaq Jesus parlashqanta “¿Imataraq queno parlar nimantsic?” nishpam, niyarqan. \s1 Juc wiscuta Jesus cachacätsin \r (Mateo 20.29-34; Marcos 10.46-52) \p \v 35 Jerico marcaman Jesus disipuluncunawan yecurëcayaptinnam, näni cuchuncho juc wiscu llimushnata mañacur tëcarqan. \v 36 Atsca nunacuna pasaqta mäcurirnam, tse wiscoqa tapucorqan: \p —¿Imataq pasacun? —nir. \p \v 37 Nunacunanam willayarqan: \p —Jesus Nazaret marca nunam que nänipa sharëcamun —nir. \p \v 38 Tsenam wiscoqa fuertipa qayaquicorqan queno nishpa: \p —¡Davidpa castan Jesus, ancupëcallämëri! —nir. \p \v 39 Tsenam puntancunata ewaq nunacuna upällatsita munar wiscuta piñapäyarqan, peru wiscoqa masran queno nir, qayaricachäcorqan: \p —¡Davidpa castan Jesus, ancupëcallämëri! —nir. \p \v 40 Jesusnam tseta wiyecur, shäcurir, “Taqe nunata pushayämï” nerqan. Pushariyaptinnam, Jesus taporqan queno nishpa: \p \v 41 —¿Imata ruranätataq qampaq munanqui? —nir. \p Wiscunam nerqan: \p —¡Ricachaquitam munallä, Teyta! —nir. \p \v 42 Jesusnam nerqan: \p —Canan riquë. Noqaman marcäcamurmi, cachacärerqonqui. \p \v 43 Tse öram wiscu ricachacurerqan, y Jesuspa qepanta eucorqan, Diosta alabarnin. Nunacunapis tseta riquecurninmi, Diosta alabayarqan. \c 19 \s1 Zaqueo creyicun Jesusman \p \v 1 Jerico marcaman Jesus disipuluncunawan chärirnam, tse marcapa pasacurëcayarqan. \v 2 Tse marcachomi Zaqueo jutiyoq nuna yacharqan. Pemi carqan capoqyoq y impuestu cobracoqcunapa mandacoqnin. \v 3 Tse nunam Jesusta reqita munarqan. Peru ichicllanlla carninmi, riqueta puederqantsu, atscaq nunacuna tsapayaptin. \v 4 Tsenam corillapa puntärir, sicomoro nishqan montiman lloqacurcorqan Jesus pasaqta ricananpaq; porqui tsepam pasanan carqan. \v 5 Tse monti caqman Jesus chärirnam, ñuquircur nerqan: \p —Zaqueo, jinallacho yarpamï. Cananmi wayiquicho posadacushaq. \p \v 6 Zaqueonam jinallacho montipita yarparamur, allapa cushishqa wayinman Jesusta pusharqan. \v 7 Tseta riquecurnam, nunacuna Jesusta penqapar, queno niyarqan: \p —¡Jutsasapa nunapa wayinmantaq posadacoq ewan! —nir. \p \v 8 Zaqueonam sharcurir, Jesusta nerqan: \p —Tëte, llapan capamaqnïpa pullannintam wactsacunata qoycushaq. Y pitapis ulicurcur masta cobranqäpitam, chuscu cuti masta cutïcatsishaq. \p \v 9 Jesusnam queno nishpa yasquerqan: \p —Cananmi que wayicho yachaqcunaman salbasion chämushqa, pepis awilituntsic Abrahampa rasonpa castanmi.\f + \fr 19:9 \ft Quecho nican Abrahampa castacunapis rasonpa marcäquiyoq cayanqantam.\f* \v 10 Porqui Diospita Shamushqa Nunam que patsaman chämushqa oqracashqacunata ashinanpaq y salbananpaq. \s1 Jesus yachatsicun qellewan iwalatsiquipa \p \v 11 Jesus tseno parlanqanta wiyarirninnam, nunacuna shonquncunacho pensayarqan, “Canantächi Diospa mandaquinin qallanqa noqantsiccho” nishpa. Porqui Jerusalenmannam yecurëcayarqan. Tseta musyarirnam, iwalatsiquïpa Jesus yachatsicorqan \v 12 queno nirnin: “Juc nunam carqan, allapa reqishqa nunapa tsurin. Tse nunam caru marcata eucorqan queno nirnin: ‘Juc marcatam eucü, y tse marcacho rey churarayämaptinmi, queman cutiramushaq’ nir. \v 13 Tseno eucunanpaqnam chunca sirweqnincunata qayecatsir, qellenincuna qorqan: ‘Cutimonqäyaq que qellewan negosiarëcayë’ nirnin. \p \v 14 “Peru tse marca nunacunanam chiquirnin, qepanta willacoq nunacunata cachayarqan queno niyänanpaq: ‘Manam munayätsu que nuna reynïcuna cananta’ nir. \p \v 15 “Peru imano captinpis, petaqa rey cananpaqmi churariyarqan. Tsepita tse marcaman cutïcurnam, qelle chasqueq sirweqnincunata qayatsir, jucllellapayan cuentata mañarqan, ‘¿Ecatataq ganayarqonqui?’ nirnin. \v 16 Tsenam punta caq chärir nerqan: ‘Tëte, qelleniquiwan chunca cuti mastam ganashqa cä.’ \v 17 Tseno niptinnam, patronnin nerqan, ‘Allichomi. Qam alli sirwimaqnïmi canqui. Wallcallachopis onradu nuna canqequirecurmi, canan churaq chunca marcacho nunacunapa mandacoqnin canequipaq.’ \v 18 Tsepeqnam jucnin caq sirweqnin chärir nerqan, ‘Wiraqtsa, qelleniqui pitsqa cuti mastam wachashqa’ nir. \v 19 Patronninnam petapis nerqan, ‘Qamtam churaq pitsqa marcacho nunacunapa mandacoqnin canequipaq’ nir. \p \v 20 “Jucninnam chärir nerqan, ‘Tëte, quemi qelleniqui. Pañuwan piturcurmi, paquecorqö. \v 21 Porqui qamqa allapa acsemi canqui. Mana churashqequipitam y mana murushqequipitam ellunqui. Tsemi noqa mantsarqoq’ nir. \v 22 Patronninnam nerqan: ‘¡Qamqa mana imapaqpis sirweqmi canqui! Quiquiqui parlashqequim condenashunqui. Nenqequinollam noqa acse cä, mana churashqäpita mana murushqäpita elloq. \v 23 Tsepenqa ¿imanirtaq bancuman qellenïta churecorqequitsu, cutimur wachenintawan chasquinäpaq?’ nir. \v 24 Tseno nirirninnam, tsecho quecaq nunacunata nerqan, ‘Tse qelleta qochirïcur, qoycuyë chunca cuti mas qellenï miratseq caqta’ nir. \v 25 Pecunanam niyarqan, ‘Peru Tëte, pepaqa chuncanam capun qellenin’ nir. \v 26 Patronnam nerqan, ‘Niyaqmi: Nenqäno ruraq caqcunaqa mastam chasquiyanqa; peru mandanqäta mana ruraq caqcunataqa, ichiclla cayäponqantapis qochiyanqam. \v 27 Chiquimaqnïcunam munayarqantsu mandacoqnincuna canäta. Canan pecunata apamur nopächo wanutsiyë’ nir.” \s1 Jesus yecun Jerusalenman \r (Mateo 21.1-11; Marcos 11.1-11; Juan 12.12-19) \p \v 28 Tseno yachatsïcurirnam, Jesus disipuluncunawan Jerusalen marcaman llapancunapa puntanta ewarqan. \v 29 Betfage y Betania marcapa ewecarnam, Olibus jircapa chaquinman chäriyarqan. Tsepitanam ishcaq disipuluncunata cacharqan, \v 30 queno nirnin: \p —Ewayë taqe ricaquecamoq marcaman. Chärirnam, tariyanqui manaraq pipis montashqan maltun ashnu watarëcaqta. Tse ashnuta pascarir apayämunqui. \v 31 Sitsun pipis niyäshunqui ‘¿Imapaqtaq ashnuta pascayanqui?’ nir, ‘Teytam nesitan’ niyanqui. \p \v 32 Pecunanam ewar Jesus nishqannolla tariyarqan. \v 33 Ashnuta pascarëcayaptinnam, ashnuyoqcuna niyarqan: \p —¿Imapaqtaq ashnüta pascayanqui? —nir. \p \v 34 Pecunanam “Teytam nesitan” niyarqan. \p \v 35 Tsenam ashnuta aparcur Jesus caqman cuticuyarqan. Chäratsirnam, aqshunancunata carunarcur Jesusta montatsiyarqan. \v 36 Tseno ewaptinnam, atscaq nunacuna aqshunancunata qoturicur näniman mashtayarqan. \v 37 Olibus jircapa urämur qallecurnam, llapan qatiraqnincunaqa Jesus llapan milagrucuna rurashqanta ricashqa carnin, allapa cushishqa qaparipa Diosta, queno nishpa alabayarqan: \p \v 38 —¡Alabashqa catsun Teyta Dios cachamushqan reynintsic! ¡Cananqa Dioswan shumaq cawaquichonam cashun! ¡Sieluchopis alabashqa catsun!\x * \xo 19:38 \xt Sal 118.26\x* \p \v 39 Tsenam nunacunapa chopincho ewaq fariseucuna Jesusta niyarqan: \p —Mayestru, qatishoqniquicunata piñapë upälla cayänanpaq. \p \v 40 Jesusnam nerqan: \p —Niyaqmi: Sitsun pecuna upällacuriyanqa, asta rumicunapis qapariyanqam. \p \v 41 Jerusalenman yecurëcarnam, tse marcata Jesus ricarir, ancuparnin waqarqan. \v 42 Quenomi nerqan: \p —Jerusalencho täraqcuna, ¡imanomi munä canan junaqllapis Dioswan alli pasaqui canqanta cäyicuyänequita, peru tsetaqa manam cäyiyanquitsu! \v 43 Porqui chämonqam mana alli tiempucuna qamcunapaq. Tse junaqcunam chiquiyäshoqniquicuna shamicur, alli altu perqequicuna qepanpa allpawan pampatsärirnin, jinantin ladupa yecayämonqa. \v 44 Marquequicunatam pasepa ushacätsiyanqa, y tse perqequicuna rurincho yachaqcunatapis tsenollam ushacätsiyanqa. Manam ni juc rumillapis perqarëcarqa quedanqatsu. Tsenomi canqa, Diosniquicuna chämoqta mana chasquiyanqequirecur. \s1 Templucho ranticoqcunata Jesus qarqun \r (Mateo 21.12-17; Marcos 11.15-19; Juan 2.13-22) \p \v 45 Jerusalenman Jesus chëcurnam, templuman yequicur, patiucho qatucoqcunata qarqacacharcamorqan, \v 46 queno nishpa: \p —Escribishqam quecan ‘Wayïqa Diosman mañacunallapaqmi.’\x * \xo 19:46 \xt Is 56.7\x* Qamcunanam ticratsiyarqonqui suwacunapa machenintano. \p \v 47 Tsepitanam waran waran Jesus yachatsicorqan tse templucho. Saserdoticunapa mandacoqnincunanam, ley yachatsicoqcunanam y puedeq nunacunanam munayarqan imanopapis Jesusta wanicatsita. \v 48 Peru Jesus yachatsicushqanta llapan nunacuna cushishqa wiyacuyaptinmi, ni imanopapis wanutsita puediyarqantsu. \c 20 \s1 Jesusta pantatsita munayan \r (Mateo 21.23-27; Marcos 11.27-33) \p \v 1 Juc junaqmi Jerusalen templucho Jesus yachatsicur, shumaq alli willaquita willapäquicarqan. Tsemannam saserdoticunapa mandacoqnincuna, ley yachatsicoqcuna, autoridacunawan chäriyarqan. \v 2 Pecunam Jesusta niyarqan: \p —¿Ima puedeq queniquiwantaq quecunata rurarqonqui! ¿Pitaq cachamushorqonqui tseno ruranequipaq! —nir. \p \v 3 Jesusnam nerqan: \p —Noqapis qamcunata jucta tapuyashqequi. Mä, niyämë: \v 4 ¿Pitaq cachamorqan bautisacoq Juanta nunacunata bautisananpaq, Dioscu o nunacunallacu? \p \v 5 Tseno tapicuptinnam, quiquincuna pura queno ninacuyarqan: \p —¿Imataq nishun? ‘Diosmi cachamushqa’ nishqaqa, tsepenqa ‘¿Imanirtaq peman creyiyarqequitsu!’ nimäshunmi. \v 6 Sitsun nishun ‘Nunacunam’ nir, tseqa nunacunanam tsampir wanutsimäshun, porqui Juanpaqqa profeta canqantam creyiyarqan —nir. \p \v 7 Tsenam Jesusta queno niyarqan: \p —Manam musyayätsu bautisananpaq ni pi cachamushqantapis —nir. \p \v 8 Tseno niyaptinnam, Jesuspis nerqan: \p —Tsepenqa noqapis manam willayaqtsu quecunata ruranäpaq pi mandamanqanta. \s1 Presisaq caqta despresyayan \r (Mateo 21.33-44; Marcos 12.1-11) \p \v 9 Tsepitanam nunacunata que iwalatsiquiwan Jesus yachatsicorqan, queno nishpa: “Juc nunam chacrancho ubasta plantarqan. Tsepitanam tse chacranta pullan pura muruyänanpaq nunacunata qoquicur, caru marcapa eucorqan. \v 10 Tsepitanam cosecha tiempu chäriptinna, chacrayoqqa juc sirweqninta cacharqan, pullan pura muroqnincunaman pepa partinta raquiyänanpaq. Peru chacran tsaraqcunanam maqacacharcur, jinallata qarquriyarqan. \v 11 Tsenam jucnin sirweqnintana chacrayoq cacharqan. Jina petapis maqar allapa maltratarninmi, jinallata qarquriyarqan. \v 12 Tsepitanam chacrayoq juctana cacharqan. Jina petanäqa maqacacharcurmi, yawarllatana qarquriyarqan. \p \v 13 “Tsenam chacrayoq nerqan, ‘Cananqa ¿imatataq rurashaq? Mejorqa allapa cuyë tsurïtachi cachashaq. Petaqa respetayanqam’ nir. \v 14 Peru peta ricarirnam, pullan pura chacra tsaraq nunacuna quiquincuna pura queno yachatsinacuriyarqan: ‘Queqa chacrayoqpa tsurinmi y erederum canqa; mejor wanicatsishun chacranwan quedacunantsicpaq’ nir. \v 15 Tsenomi chacranpita jaqman jorqurir wanuratsiyarqan. \p “Cananqa ¿imatataq chacrayoq pecunata ruranqa? \v 16 Ewarmi, chacran tsaraqcunata wanicatsir, juccunatana chacranta qoyconqa” nir. \p Tseta wiyecurnam, niyarqan: \p —¡Ama tsenoqa quecullanmantsu! —nir. \p \v 17 Peru Jesusnam pecunata alli ricarëcur nerqan: \p —Tseno cananpaqmi Diospa palabran noqapaq queno escribirëcan: \q1 ‘Wayi perqaqcuna: “Que rumeqa manam allitsu” nir, \q1 jitariyanqanmi, cananqa mayestra rumi ticrarishqa.’\x * \xo 20:17 \xt Sal 118.22\x* \m \v 18 Pipis tse rumiman ishqueq caqqa, allpa mancanomi ushacärenqa. Jina tse rumi pimanpis jeqarqa, allpamanmi ticraratsenqa. \p \v 19 Tsenam ley yachatsicoqcuna y saserdoticunapa mandacoqnincuna pecunapa contrancuna que iwalatsiquiwan Jesus parlashqanta cäyicurcurnin, presu tsarïta munayarqan. Peru tsariyarqantsu, nunacunata mantsarmi. \s1 Jesusta tapupäyan impuestucunapaq \r (Mateo 22.15-22; Marcos 12.13-17) \p \v 20 Tse mandacoqcunanam achäquita ashir, Jesusman musyapacoqcunata cachayarqan, alli tucushllapa ewarnin, tapur Jesusta mana allita parlatsiyänanpaq; y llutanta parlecuptenqa, acusarnin gobernadorman entreguecuyänanpaq. \v 21 Tsenam tse musyapacoqcuna tapuyarqan, queno nishpa: \p —Mayestru, musyayämi rasonpa caqllata parlar yachatsicunqequita; manam ni meqan nunapa gustunta ruranquitsu. Y rason caqllatam Dios munashqanno cawayänäpaq yachatsiyämanqui. \v 22 ¿Allicu Roma mandacoq cesarpaq impuestuta pagashwan o manacu? \p \v 23 Jesusnam yachellapa mana allita parlatsiyänanpaq tapupäyanqanta cuentata qocurir queno nerqan: \p \v 24 —Mä, tse qelleta ricatsiyämë. Que qellecho ¿pipa retratuntaq quecan? ¿Pipa jutintaq escribirëcan? \p Pecunanam niyarqan: \p —Mandacoq cesarpam —nir. \p \v 25 Tsenam Jesus nerqan: \p —Tsepenqa mandacoq cesarpa caqtaqa mandacoq cesarta qoycuyë; y Diospa caqtaqa Diosta qoycuyë —nir. \p \v 26 Nunacunapa janancho Jesus tseno nïcuptinnam, tse musyachacuna ni imano pantatsïtapis puediyarqantsu, sinoqa mantsacashqam upällana quedariyarqan. \s1 Wanushqacuna cawariyämunan \r (Mateo 22.23-33; Marcos 12.18-27) \p \v 27 Tsepitanam saduseu nishqan grupupita Jesusman tapucoq ewayarqan. Pecunaqa manam creyiyarqantsu wanushqacuna cawariyämunan cashqanta. Tsemi queno tapuyarqan: \p \v 28 —Mayestru, Moises escribishqan leychomi queno willacun: ‘Sitsun juc casadu nuna manaraq tsurin captin wanuconqa, tse biudanwan jucnin wauqin casacutsun. Tsenopam wamrancuna captin tse wanucushqa wauqinpa tsurin cuenta canqa’\x * \xo 20:28 \xt Dt 25.5-10\x* nir. \v 29 Masqui wiyarämë: Cayänaq qanchis wauqicunash. Mayor caqshi casacunaq, y manaraq tsurin captinshi pe wanuquicunaq. \v 30 Tseshi qepan caq wauqinna biudawan casacunaq. Pepis jina tsurin manaraq captinshi, wanuquicunaq. \v 31 Tsepitanash jucnin caqna jina biudawan casacunaq. Tsenoshi qanchisninpi casacur casacur, manaraq tsurincuna captin, llapanpis wanucuyänaq. \v 32 Tsepitanash warmipis wanuquicunaq. \v 33 Mä, canan niyämë: Cawarimi junaqcho que warmi ¿meqan caqpataq lejitimu warmin canqa, qanchis wauqiwan casacushqa quecaptin! —nir. \p \v 34 Jesusnam nerqan: \p —Ollqupis warmipis que patsallachomi casacuyan. \v 35 Peru wac bidaman chäyänanpaq acrashqa caqcunaqa cawarimur mananam casacuyanqanatsu. \v 36 Porqui tsechoqa anjelcunano carninmi, manana wanuyanqapistsu. Diospa wamrancunanam cayanqa, pe cawaritsishqa captin. \v 37 Tsenomi Moisespis yachatsimantsic wanuyashqanpita nunacuna cawariyämunanta. Petam shira casha rupecaqcho yuripur, Dios queno nerqan: ‘Noqaqa Abrahampa, Isaacpa y Jacobpa Diosninmi cä’\x * \xo 20:37 \xt Ex 3.6\x* nir. \v 38 Tsemi Diosqa wanushqacunapa Diosnintsu; sinoqa cawecaqcunapam, porqui pepaqqa llapanpis cawecayanmi. \p \v 39 Tseno niptinnam, ley yachatsicoq waquin nunacuna queno niyarqan: \p —Mayestru, ¡allapa allitam niyämarqonqui! —nir. \p \v 40 Y mananam ni meqanpis tapupeta almitiyarqantsu. \s1 ¿Meqan castapitataq Dios Acrashqan? \r (Mateo 22.41-46; Marcos 12.35-37) \p \v 41 Tsepitanam nunacunatana queno nirnin, Jesus taporqan: \p —¿Imanirtan niyanqui, ‘Dios Acrashqanqa une rey Davidpa castanmi’ nishpa? \v 42 Porqui quiquin Davidpis Salmu libruncho quenomi escribishqa: \q1 ‘Diosmi nerqan Teyta Diosnïta: \q1 Que derechu ladüman täcamï \q1 \v 43 llapan chiquiyäshoqniquicunata \q1 muneniquiman churamonqäyaq’\x * \xo 20:43 \xt Sal 110.1\x* nishpa. \m \v 44 Davidpis ‘Teyta Diosnïmi’ nicaptenqa, ¿Imanopataq Cristoqa Davidpa mireninpitaraq canman! \s1 Ley yachatsicoqcunapita cuidacuyë \r (Mateo 23.1-36; Marcos 12.38-40; Lucas 11.37-54) \p \v 45 Llapan nunacuna wiyarëcayaptinnam, disipuluncunata Jesus queno nerqan: \v 46 “Cuidacuyë ley yachatsicoqcunapita, porqui pecunaqa chaqui puntanyaq shumaq ropancunata yacacurcurmi, callicunacho puriyan, nunacuna respetar saludayänanta munarnin. Ellucayänan wayichopis mas presisaqcuna täcuyänanmanmi täquita munayan. Micupäquiman qayatsiyaptinpis, punta puntaman täquitam gustayan. \v 47 Biudacunapatanäqa wayincunacho imancunapis caqtam qochipäyan. Nunacuna alli cayanqanta pensayänanpaqnam, alli tucushpa unepa Diosman mañacuyan. Tseno rurayanqanpitam waquincunapitapis allapa feyupa Dios castiganqa.” \c 21 \s1 Wactsa biudapa qarenin \r (Marcos 12.41-44) \p \v 1 Tse templuchonam Jesus ricarerqan qelle winana cajaman Diospaq qelleta capoqyoq nunacuna winayaqta. \v 2 Tsechomi jina ricarerqan wactsa biudatapis ishquella sentabunta winareqta. \v 3 Tseta ricarninnam, Jesus nerqan: \p —Rasontam niyaq: Llapancunapitapis taqe wactsa biudam masta winarcushqa. \v 4 Waquincunaqa winayan sobrapucuyanqanllatam; peru taqe warmeqa wactsa quecarpis cawarcunanpaq tsella quecaponqantam llapanta qoycushqa. \s1 Jesus willacun Jerusalen marca ushacänanta \r (Mateo 24.1-2; Marcos 13.1-2) \p \v 5 Disipuluncunanam parlecayarqan tse templu shumaq rumicunawan rurashqa canqanta, y Diospa qarenincunawan alajashqa canqanta. Tsenam Jesus nerqan: \p \v 6 —Que riquecayanqequi ime junaq carpis pasepam ushacanqa, y manam ni juc rumillapis perqarëcarqa quedanqatsu. \s1 Que patsa ushacänanpaq señacuna \r (Mateo 24.3-28; Marcos 13.3-23) \p \v 7 Tsenam disipuluncuna tapuyarqan: \p —Tëte, ¿imetaq nenqequinoqa canqa? ¿Ima señaltataq ricayäshaq que llapan nenqequi cumplicänanpaq? —nir. \p \v 8 Jesusnam nerqan: \p —¡Paqtaraq pipis engañayäshunquiman! Atscaq nunacunam ‘¡Noqam Dios Acrashqan cä!’ y ‘¡Dispunishqa tiempu chämonqanam!’ nir, atscaq nunacunata engañar puriyanqa. Ama pecunata creyir, qatiräyanquitsu. \v 9 Sitsun wiyayanqui juc marcacho quiquincuna pura maqanacoqpaq y gueracunapaq, ama mantsacäyanquitsu. Tsenomi susedicunan presisan. Tsecunaqa qallananllaran; manaran que patsa ushacanqaraqtsu. \p \v 10 Tsepitanam nerqan: \p —Juc nasionmi juc nasionwan guerata rurayanqa. Y juc marca nunacunam juc marca nunacunawan wanutsinacuyanqa. \v 11 Mecho tsechopis allapa feyupam temblorwan patsa cuyonqa; mallaqemi canqa; y pesti qeshyawanmi wanuyanqa. Sieluchopis espantepaq señalcunata ricarninmi, nunacuna allapa mantsacäyanqa. \p \v 12 “Peru manaraq quecuna pasacuptinmi, qatïcachäyäshurniqui tsariyäshunqui. Ellucayänan wayicunamanmi apayäshunqui jusgayäshunequipaq. Tsepitanam pasatsiyäshunqui carselman. Puedeq reycunapa y autoridacunapa nopancunamanmi noqarecur apayäshunqui. \v 13 Tsecunaqa pasayäshunqui noqapaq willacuyänequipaqmi. \v 14 Tsemi shonqiquicunacho ama yarpacachäyëtsu imano defendicuyänequipaqpis. \v 15 Porqui noqam alli yacheniquicuna qoyashqequi parlayänequi öra. Y chiquiyäshoqniquicunapis manam ni ima masta niyäshiniquita puediyanqatsu. \v 16 Autoridacunamanmi quiquiquicunapa tëtequicuna, mamequicuna, wauqiquicuna, castequicuna, amiguiquicuna apayäshunqui; y waquinniquicunatanam wanutsiyäshunqui. \v 17 Noqarecurmi llapan nunacuna chiquiyäshunqui. \v 18 Peru canqanllam quecayanqui, manam juc aqtsequicunallapis oqracanqatsu. \v 19 Tsemi alli firmi tsaracuyänequi almequicuna salbacunanpaq. \p \v 20 “Imemi Jerusalen marcata soldaducuna rodearishqa täparaqta ricariyanqui, tsemi musyariyanqui Jerusalenpa ushaquenin junaq chämushqanta. \v 21 Tseta riquecorqa, Judea marcacunacho täraqcuna qeshpir, ewacuyätsun jircacunapa. Quiquin Jerusalencho yachaqcunapis tsepeq safacuyätsun, y chacracunapa yarqushqa caqcunaqa ama cutiyätsuntsu. \v 22 Porqui Diospa palabran escribirëcanqan cumplicänanpaqmi, tse junaqcuna allapa castigu canqa. \v 23 ¡Allau, tse junaqcunacho qeshyaq tucushqa warmicuna y llulluta chichicaqcuna! Porqui allapa jipaquimi tse marcacho canqa, y allapa feyupam castigu canqa tse pueblupaq. \v 24 Waquincunatam wanutsiyanqa sabliwan; waquincunatanam presu apayanqa jinantin nasioncunaman. Diosman mana marcäcoq caru nunacunam Jerusalenta jalucuyanqa, asta Dios dispunishqan tiempucamayaq. \s1 Diospita Shamushqa Nunapa cutiminin \r (Mateo 24.29-35, 42-44; Marcos 13.24-37) \p \v 25 “Señalcunam ricaconqa inticho, quillacho, qoyllurcunachopis. Lamar allapa feyupa qayarir cuyuptinmi, jinantin patsacho nunacuna mantsaquewan ni imano quetapis puediyanqatsu. \v 26 Tsenam nunacuna mantsaquewan desmayariyanqa que patsa ushacänanta pensarnin; porqui llapan sielucho quecaqcunam cuyucurenqa. \v 27 Tse öram llapan nunacuna ricayanqa Diospita Shamushqa Nunata pucutecho intino chipapäquicar, llapan puedeq queninwan shamicaqta.\x * \xo 21:27 \xt Dn 7.13\x* \v 28 Que llapan niyashqaqcuna cumplicaptin, qamcuna balorta tsarir, cushishqa cayë; porqui librayänaqpaq ichicllanam pishenqa.” \p \v 29 Tsenam Jesus monticunatawan iwalatsicur yachatsicorqan, queno nishpa: “Igus montipita o waquin monticunapita yachacuyë. \v 30 Qamcunam monticunapa rapran tseqllimoqta ricarnin, musyayanqui achache tiempu chämonqanta.\f + \fr 21:30 \ft Tse nasioncho alale tiempu monticunapa raprancuna ushacan y achache tiempu chämuptin tseqllimun.\f* \v 31 Tsenollam canan willayanqaqcuna susedicuptin, musyayanqui Diospa mandaquinin chämunanpaq ichicllana pishicanqanta. \p \v 32 “Rasontam niyaq: Canan tiempu nunacuna manaraq wanuyaptinmi, llapan willaconqäcuna susediconqa. \v 33 Sielupis patsapis ushacäriyanqam, peru niyashqaq palabräqa manam ushacanqatsu; cumplicanqam. \p \v 34 “Cuidacuyë shonqiquicuna munanqan mana alli bisiucunapita, machaquicunapita, y que bidacho imecapaqpis yarpacachecunapita. Tseno quecayaptiqui, paqtataq tse junaqcuna \v 35 imeca trampa animalta tsareqno tsapuyäshunquiman. Porqui tsenollam jinantin marcacho nunacunatapis tarenqa. \v 36 Peru qamcunaqa shuyaquïcäyë imepis Diosman mañacurnin, tse tiempucunacho alli tsaracuyänequipaq. Tsemi Diospita Shamushqa Nunapa nopanchopis mana mantsacushpana shëcäyanqui.” \p \v 37 Tsenomi templucho junaqpa Jesus yachatsicoq, y paqaspanam Olibus nishqan jircaman eucoq tsecho warärinanpaq. \v 38 Y qoya qoyallanam jinantinpita templuman nunacuna ewayaq, Jesus yachatsicushqanta wiyacoq. \c 22 \s1 Jesusta presuyänanpaq yachatsinacuyan \r (Mateo 26.1-5, 14-16; Marcos 14.1-2, 10-11; Juan 11.45-53) \p \v 1 Lebadurannaq tantata micuyänan Pascua fiestapaq ichicllanam pishicarqan. \v 2 Saserdoticunapa mandacoqnincunawan, ley yachatsicoqcunanam, “¿imanotaq Jesusta wanicatsintsic?” ninacuyarqan, porqui mantsayarqanmi nunacuna piñacurcuyänanta. \p \v 3 Tsenam Judas Iscariotipa shonqunman diablu yëcurerqan. Judasqa Jesuspa chunca ishque (12) caq disipuluncunapitam carqan. \v 4 Pemi saserdoticunapa mandacoqnincunaman y templucho wardiacunapa mayornincunaman ewar, pecunawan parlarqan Jesusta imano entreguecunanpaq. \v 5 Pecunanam allapa cushicur Judasta qellenin qoyänanpaq äniriyarqan. \v 6 Tsenam Judaspis änirerqan, y asherqan mana nunacuna cayanqan öra Jesusta entreguecunanpaq. \s1 Disipuluncunawan Jesus micuyan Pascua miquita \r (Mateo 26.17-29; Marcos 14.12-25; Juan 13.21-30; 1 Corintios 11.23-26) \p \v 7 Lebadurannaq tantata micuyänan Pascua fiesta junaq chäriptinnam, costumbrincunamanno wata wata israel nunacuna üshacunata pishtayaq. \v 8 Tsenam Pedruta y Juanta Jesus cacharqan, queno nishpa: \p —Qamcuna, ewayë Pascua miquita micunantsicpaq alistapäcoq —nir. \p \v 9 Pecunanam tapuyarqan: \p —¿Mechotan alistayämushaq micunantsicpaq? —nishpa. \p \v 10 Jesusnam nerqan: \p —Jerusalenman chärirmi, juc nunata cuntuwan, yacuta apecaqta tariyanqui. Tse nunata qatiyanqui asta wayiman yeconqanyaq. \v 11 Tse wayiyoqta queno niyanqui: ‘Mayestrücunam queno nin: ¿Meqan cuartuchotaqshi Pascua miquita miconqa disipuluncunawan?’ \v 12 Wayiyoqnam ricatsiyäshunqui rara altuscho jatun cuartu alistashqata. Tsecho micunantsicpaq alistayanqui. \p \v 13 Pecunanam ewar Jesus nenqannolla tarirnin, alistayarqan Pascua miquita micuyänanpaq. \p \v 14 Miqui öranam apostolnincunawan Jesus micuyänanpaq täcuriyarqan mesaman. \v 15 Tsechonam Jesus nerqan: \p —Imanomi munarqö manaraq jiparnin que Pascua fiesta miquita qamcunawan micurinantsicta. \v 16 Niyaqmi: Mananam que miquita micushaqnatsu asta qamcunawan Diospa mandaquinincho micunäcama. \p \v 17 Tseno nirninnam, copata tsarircur, Diosta, “Grasias” nicurir, disipuluncunata queno nerqan: \p —Queta llapequicuna uputsinacuyë. \v 18 Porqui niyaqmi: Binuta mananam yapeqa upushaqnatsu asta Diospa mandaquinincho llapantsic canqantsicyaq. \p \v 19 Tsepitanam tantata Jesus tsarircur Diosta “Grasias” nicurir tantata paquirir, disipuluncunata qorqan, queno nishpa: \p —Queqa noqapa cuerpümi. Qamcunapaqrecurmi entregashqa canqa. Tsemi queno imepis rurayanqui, noqata yarpäyämarnï. \p \v 20 Tsenollam jina senacuriyaptin, binuwan quecaq copata tsarircur, queno nerqan: \p —Que copacho quecaq binoqa yawarnïmi; y tse yawarnïwanmi Dios mushoq contratuta patsacäratsin nunacunawan. Tsemi qamcunapaqrecur ramashqa canqa. \v 21 Tseno quecaptinpis, que mesachomi quecan traisionamaqnï nuna. \v 22 Diospita Shamushqa Nunaqa wanonqa Dios dispunishqannomi; peru ¡allau, tse entregamaqnï nuna! \p \v 23 Disipuluncunanam quiquincuna pura tapunacuyarqan queno: \p —¿Meqantsicraq tse traisioneru cantsic? —nishpa. \s1 Pitaq mas mandacoq \p \v 24 Tsechonam disipuluncuna piñatsinacuyarqan: \p —¿Meqantsictaq noqantsiccho mandacoq canqa? —nishpa. \p \v 25 Tsenam Jesus nerqan: “Diosman mana marcäcoq reqishqa mandacoqcunaqa nunacunatam allqutsayan; y quiquincunachoqa ‘Alli mandacoqmi cä’ niyanmi. \v 26 Qamcunaqa manam pecunanotsu cayänequi. Antis meqequipis mayor mandacoq queta munarnenqa, qollmi shonqum cayänequi. Y mandacorqa, sirwicoqnomi cayänequi. \v 27 Tsepenqa ¿meqantaq mas mayor mandacoq canman? ¿Mesacho tëcaq caqcu o miquinin sirweq caqcu? Qamcuna pensayanqequinomi tse sirwicoq nunapitaqa mesacho täraq caq mas mayor. Tseno quecaptinpis, noqaqa qamcunacho imeca sirwicoqnomi quecamü. \p \v 28 “Qamcuna noqawanmi ima nacaquinïcunachopis cayarqonqui. \v 29 Tsemi Papänï noqata mandacunäpaq churamanqannolla, qamcunatapis mandacuyänequipaq churayashqequi. \v 30 Tsenam noqapa mandaquinïcho qamcuna micuyanqui upuyanqui mesächo. Tsechonam noqapa nopächo alli täcunacunaman tëcur, chunca ishque (12) israel casta nunacunata jusgayanqui.” \s1 Jesucristu willacun disipulun Pedru negananpaq caqta \r (Mateo 26.31-35; Marcos 14.27-31; Juan 13.36-38) \p \v 31 Tseno nirirnam, nerqan: \p —Simon, Simon, diablum Diosta mañacushqa, qamcunapa marcäquiniquicunata imeca trigu wauyaqno probananpaq. \v 32 Peru qampaqmi Diosman mañacorqö mana qelanashpa noqaman marcäcamunequipaq. Tsenam noqaman yape marcäcamurnin, disipulu mayiquicunata yanapëcunqui noqaman marcäcur tsaracuyänanpaq. \p \v 33 Tsenam Pedru nerqan: \p —Tëte Jesus, presuyämaptinpis, wanutsiyämaptinpis, noqaqa qamwanmi ewashaq. \p \v 34 Jesusnam nerqan: \p —Pedru, willaqmi: Canantämi manaraq gallu cantaptin, reqimanqequita quima cuti negamanqui —nir. \s1 Ichicllanam pishin pruebacuna chämunan tiempupaq \p \v 35 Tsepitanam disipuluncunata Jesus taporqan: \p —Puntata qellennaqta, mircapannaqta, llanqinnaqta cachayanqaqcho, ¿imequicunataq pisherqan? —nir. \p Pecunanam niyarqan: \p —Manam imacunapis pisherqantsu —nishpa. \p \v 36 Jesusnam nerqan: \p —Cananqa qelleniquicuna y alporjequicuna captenqa, apayë. Espadequicuna mana captenqa, ponchiquicunata rantiquicurpis, rantiyë. \v 37 Niyaqmi: Presisanmi Diospa palabran noqapaq escribirëcanqan cumplicanan, ‘Jutsasapatanomi ricayanqa.’\x * \xo 22:37 \xt Is 53.12\x* Tsemi noqapaq escribirëcaqcunaqa llapanpis cumpliquecan. \p \v 38 Tsenam disipuluncuna niyarqan: \p —Teyta Jesus, quecho ishque espadallam cayäpaman —nir. \p Jesusnam nerqan: \p —¡Tsellana! —nir. \s1 Jesus callpata tsarin wanunanpaq \r (Mateo 26.36-46; Marcos 14.32-42) \p \v 39 Tsepita yarqurirnam, Jesus costumbrinmanno eucorqan Olibus nishqan jircaman. Disipuluncunanam qatiyarqan. \v 40 Tseman chärirnam, nerqan: \p —Qamcuna Diosman mañacuyë diablu tenteta munayäshuptiqui, jutsaman mana ishquiyänequipaq. \p \v 41 Tseno nirirnam, ichic mas washanincunaman ewecur, qonquriquicur, Diosman japallan mañacorqan queno nirnin: \p \v 42 —Papällä, qam munarnenqa, que jipar nacanäpaq quecaqcunapita salbecamë; peru noqa munashqänoqa ama callätsuntsu, sinoqa qam munashqequino quecullätsun —nir. \p \v 43 Tsenam sielupita juc anjel yurircur, Jesusta baloratserqan. \v 44 Tsenam shonquncho tselayapa nanatsicurnin, masraq mañacorqan asta yawarnoraq sudorninpis patsaman shutonqanyaq. \p \v 45 Mañacurirnam cutirerqan disipuluncuna caqman, y tarirerqan punuquicayaqtam. Llaquishqa y utishqa cayaptinmi, puni limpu bensiyarqan. \v 46 Tsenam Jesus nerqan: \p —¿Imanirtaq punucuyanqui? Riyacur Diosman mañacuyë diablu tenteta munayäshuptiqui, jutsaman mana ishquiyänequipaq. \s1 Jesusta presu tsariyan \r (Mateo 26.47-56; Marcos 14.43-50; Juan 18.2-11) \p \v 47 Jesus manaraq parlar ushaptinmi, tseman disipulun Judas chärerqan atscaq nunacunata pusharishqa. Jesusman witicurnam, qaqllancho mutsecorqan. \v 48 Jesusnam nerqan: \p —Judas, ¿mutsequiwancu Diospita Shamushqa Nunata traisionarinqui? \p \v 49 Tsecuna pasacoqta ricarninnam, disipuluncuna queno niyarqan: \p —Teyta Jesus, ¿que espadawan wallucacharcayämümancu? —nir. \p \v 50 Tsenam jucnin caq disipulun mas mandacoq saserdotipa sirweqninpa derechu caq rinrinta wallicorqan pintireqpaq. \v 51 Jesusnam nerqan: \p —¡Tsellana! ¡Ama imanayëtsu! \p Tsepitanam nunapa rinrinta cutircatsir, cachacäratserqan. \v 52 Tsenam saserdoticunapa mandacoqnincunata, templucho wardiacunapa mayornincunata, y waquin autoridacuna Jesusta presu apayänanpaq ewashqacunata Jesus queno nerqan: \p —¿Imanirtaq suwa captïno espadequicunawan garutiquicunawan shayämorqonqui? \v 53 Noqaqa waran waranmi templucho qamcunawan quecarqä. Tsechoqa ¿imanirtaq tsariyämarqequitsu? Cananmi si, öra chäramushqa diablupa muneninta rurar, tsariyämänequipaq. \s1 Jesusta Pedru negan \r (Mateo 26.57-58, 69-75; Marcos 14.53-54, 66-72; Juan 18.12-18, 25-27) \p \v 54 Tsenam Jesusta presu tsarïcur, apayarqan mayor caq saserdotipa wayinman. Pedrunam carullapa qaterqan. \v 55 Tse wayipa patiu chopinchonam quecayarqan nunacuna ninata sendircur qoñucurnin. Tsenam Pedrupis pecunaman witerqan tsecho qoñücoq. \v 56 Ninapa actsinwannam saserdotipa sirweqnin warmi Pedruta riquecorqan. Tsenam alli ricapëcur nerqan: \p —Que nunapis taqe nunawanmi purishqa. \p \v 57 Peru Pedrunam negarnin nerqan: \p —Warmi, manam peta reqicütsu —nishpa. \p \v 58 Tsepitanam jucna Pedruta ricarirnin nerqan: \p —Qampis taqe nunawanmi purishqanqui —nishpa. \p Pedrunam nerqan: \p —Manam, tëte. Manam pewan purishqätsu. \p \v 59 Juc öratanonam jina juc nunana nerqan: \p —Rasonpam que nunaqa qatirashqa. ¡Ari, pepis Galilea nunataq! \p \v 60 Tsenam Pedru nerqan: \p —Qamqa, ¿imatachi parlanquipis? ¡Manam cäyïpistsu! \p Tseno manaraq parlar ushaptinmi, gallu cantarerqan. \v 61 Tsenam Pedruman Jesus tumecur, ricarerqan. Pedrunam yarparcurcorqan Jesus queno nenqanta: “Manaraq gallu cantaptinmi, quima cuti negamanqui.” \v 62 Tsenam tsepita yarqurïcur allapa pësacur, llaquicur, waqaquicorqan. \s1 Jesusta maltratarnin nunacuna burlacuyan \r (Mateo 26.67-68; Marcos 14.65) \p \v 63 Tsenam Jesusta presu apaq nunacuna burlacurnin, maqayarqan. \v 64 Y nawinta tsaparcurnam, tapuyarqan: \p —¿Mä, adibinë, pi laqyashonqequitapis! —nishpa. \p \v 65 Tsenomi mas llutancunata nirnin, burlacuyarqan. \s1 Jesucristu llapan autoridacunapa nopancho \r (Mateo 26.59-66; Marcos 14.55-64; Juan 18.19-24) \p \v 66 Patsa waräriptinnam, autoridacuna, mandacoq caq saserdoticuna y ley yachatsicoqcuna Corti Supremaman apayarqan. Pecunanam tsecho tapupäyarqan: \p \v 67 —Mä, canan niyämë: ¿Dios Acrashqancu qam canqui? —nishpa. \p Tsenam Jesus nerqan: \p —Niyapteqpis, manam creyiyämanquitsu; \v 68 qamcunata tapuyapteqpis, manam yasquiyämanquitsu. \v 69 Peru cananpita witsepam Diospita Shamushqa Nuna tëcurenqa puedeq Diospa derechu caq ladunman.\x * \xo 22:69 \xt Sal 110.1\x* \p \v 70 Tsenam llapan tsecho quecaqcuna tapucurcuyarqan: \p —Tsepenqa ¿rasonpacu Diospa tsurin canqui? —nir. \p Jesusnam yasquerqan: \p —¡Quiquiquicunam niyanqui noqa pe canqäta! \p \v 71 Pecunanam niyarqan: \p —¿Imapaqnataq testigucunata munantsic? ¡Quiquintsicnataq wiyecantsic shiminwan nimanqantsicta! \c 23 \s1 Jesusta apayan gobernador Pilatuman \r (Mateo 27.1-2, 11-14; Marcos 15.1-5; Juan 18.28-38) \p \v 1 Tsepitanam llapan autoridacuna gobernador Pilatuman Jesusta apayarqan. \v 2 Tsechonam Jesuspa contran parlar queno niyarqan: \p —Que nunatam tariyarqö marca mayintsiccunata queno llutanta willapäquicaqta: ‘Noqam Dios Acrashqan rey cä’ nishpam, michäcun mandacoq cesarta impuestucunata paganantsicta. \p \v 3 Tsenam, Jesusta Pilatu queno taporqan: \p —¿Qamcu canqui israel nunacunapa reynin? —nir. \p Jesusnam nerqan: \p —¡Qammi nicanqui! —nishpa. \p \v 4 Tsenam mandacoq caq saserdoticunata y llapan nunacunata Pilatu nerqan: \p —Manam ni ima jutsantapis tarïtsu que nunacho —nir. \p \v 5 Tseno niptinnam, jina masraq bullacurcuyarqan queno nishpa: \p —Yachatsicuptinmi, nunacuna piñarnin autoridacunapa contran shäricurcuyan. Jinantin Judea probinsiachomi tseno yachatsicorqon. Galileapitam qallamushqa, y canannam quecho siguerqon yachatsicur. \s1 Jesusta Pilatu Herodisman apatsin \p \v 6 Tseno niyaptinnam, Pilatu tapucorqan: \p —¿Queqa Galilea nunacu? —nishpa. \p \v 7 “Aumi” niyaptinnam, Galileacho mandacoq Herodisman Jesusta apatserqan jusgananpaq. Tsepinmi Jerusalencho Herodis quecarqan. \v 8 Jesusta chäratsiyaptinnam, Herodis allapa cushïcorqan. Unepitam Jesusta reqita munarqan, pepaq allapa parlaqta wiyashqa car. Porqui shuyecarqan nopancho ima milagrullatapis ruranqanta riquetam. \v 9 Pemi imecacunatapis Jesusta tapupecorqan. Peru manam Jesus yasquerqantsu. \v 10 Tsecho quecaq mandacoq caq saserdoticuna y ley yachatsicoqcunanam tuquilayapa Jesuspa contran parlar acusecuyarqan. \v 11 Tsenam Herodis soldaduncunawan allqutsarnin burlacuyarqan. Tsepitanam chipapaq mantuta aqshurcatsir, gobernador Pilatuman cutiratserqan. \v 12 Tse junaqmi Herodiswan Pilatu amishtayarqan. Puntataqa chiquinacuyarqanmi. \s1 Jesusta wanutsiyänanpaq Pilatu qoycun nunacunata \r (Mateo 27.15-26; Marcos 15.6-15; Juan 18.39–19.16) \p \v 13 Tsepitanam mandacoq caq saserdoticunata, autoridacunata y nunacunata qayaratsirnin, \v 14 Pilatu queno nerqan: \p —Que nunatam qamcuna noqaman apayämorqonqui ‘Nunacunatam bullaman churecan’ nir. Peru nopequicunacho tapuparnin, manam ni ima jutsanta acusayanqequinoqa tarïtsu. \v 15 Herodispis jutsanta mana tarirmi, noqaman cutiratsimorqon. ¡Que nunaqa wanunanpaqno manam ni ima mana allita rurashqatsu! \v 16 Tsemi canan astecatsirlla, cacharishaq. \p \v 17 ˻Pascua fiestachomi costumbrincunamanno cachariyänan caq juc presuta.˼ \p \v 18 Tsechonam nunacuna juc shimilla qayaripa niyarqan: \p —¡Que nunaqa wanutsun! ¡Barrabasta cachariqueqa! —nishpa. \p \v 19 Barrabastaqa gobiernupa contran nunacunata pelyatsiptinmi, y wanutsicushqa captinmi, llawirëcatsiyarqan. \v 20 Tsenam Jesusta cacharita munarnin, nunacunata Pilatu yape parlaparqan. \v 21 Peru nunacunanam masraq qayaricurcuyarqan queno nishpa: \p —¡Cruscho wanutsun! ¡Cruscho wanutsun! —nishpa. \p \v 22 Tsenam quima cutichona Pilatu queno nerqan: \p —¿Ima mana allitataq rurashqa? Wanunanpaqnoqa manam ni ima jutsantapis tarïtsu. Tsemi astacacharcatsirninlla cacharishaq. \p \v 23-24 Peru nunacunanam qayariparaq niyarqan cruscho wanutsinanpaq. Mandacoq caq saserdoticuna y nunacuna tseno bullacurcuyaptinnam, mañacuyanqanno Pilatu rurarqan. \v 25 Tsemi pelyatsiconqanpita, y wanutsiconqanpita llawirëcaq Barrabasta cacharerqan. Jesustanam pecunata qoycorqan munayanqanno wanutsiyänanpaq. \s1 Jesusta apayan wanucunan jircaman \r (Mateo 27.32-44; Marcos 15.21-32; Juan 19.17-27) \p \v 26 Jesusta crusificaq apecarninnam, toparcayämorqan chacrapita shamicaq Simon jutiyoq nunawan. Pëqa carqan Cirene marcapitam. Tse nunatam mandayarqan crusta catarcur, Jesuspa qepanta apananpaq. \p \v 27 Atscaq nunacunam Jesuspa qepanta ewayarqan. Warmicunanäqa allapa llaquiquiwan pepaq waqarninmi ewayarqan. \v 28 Tsenam pecunaman tumecur Jesus nerqan: \p —Jerusalen marcapeq warmicuna, noqapaqqa ama waqayëtsu. Quiquiquicunapaq y wamrequicunapaq waqayëqa. \v 29 Porqui chämonqam junaqcuna nunacuna queno niyänanpaq: ‘¡Cushiquicho cayätsun mana wachacoq qolloq warmicuna, y mana llullu chicheqcuna.’ \v 30 Tsepinmi mantsaquewan jircacunata nunacuna niyanqa, ‘Juclla janäcunaman jeqamur niticarcalläyämë mana jipalläyänäpaq!’\x * \xo 23:30 \xt Os 10.8\x* nishpa. \v 31 Si noqa, cawecaq montino quecaptï, queno rurayäman; israel nunacunanäqa tsaquishqa montinolla quecar, ¿imanoraq jipayanqa? \p \v 32 Jesustawanmi llutan ruraq ishcaq nunacunatapis apayarqan crusificayänanpaq. \v 33 Calabera niyashqan sitiuman chäratsirnam, Jesusta crusman clabayarqan, ishcan mana alli ruraqcunatapis tsenolla, jucta derechu ladunman, jucnintana itsoq ladunman. \v 34 ˻Jesusnam nerqan: \p —Papällä, que nunacunata perdonequï. Manam musyayantsu ima rurayanqantapis.˼ \p Tsepitanam soldaducuna Jesuspa ropanta apacuyänanpaq sortiyayarqan. \v 35 Tsechonam nunacuna shëcar ricarëcayarqan. Y autoridacunanam Jesusta burlaparnin niyarqan: \p —Juccunataqa salbashqam. Mä rasonpa, Dios Acrashqan carnenqa, y pepita shamushqa carnenqa, canan quiquinpis salbacutsun. \p \v 36 Soldaducunapis witïcurmi, Jesusta burlapar puchqoq binuta uputsita munar, queno niyarqan: \p \v 37 —¡Israel nunacunapa reynin carnenqa, quiquiqui salbaquï! \p \v 38 Cruspa puntanchomi juc letreru queno escribirëcarqan: “Quemi israel nunacunapa reynin” nishpa. ˻Griegupa, romanupa y hebreupa parleninchomi escribishqa carqan.˼ \p \v 39 Tsenam tsecho clabarëcaq jucnin mana alli ruraq nunapis Jesuspita burlacurnin, queno nerqan: \p —Qamchi Dios Acrashqan canqui. Mä, tseno carqa, quiquiqui salbacurïcur noqacunatapis salbarayämë. \p \v 40 Peru jucnin caqnam mana alli ruraq mayinta piñaparnin, queno nerqan: \p —¿Manacu Diosta mantsacunqui condenashqa quecarninpis? \v 41 Noqantsicqa mana alli rurenintsicpitam quecho jipecantsic. Peru que nunaqa manam ni ima mana allitapis rurashqatsu. \p \v 42 Jesustanam queno nerqan: \p —Tëtalla, noqalläta yarpecamanqui yö mandaquiniquicho quecar. \p \v 43 Jesusnam nerqan: \p —Rasontam neq: Canantämi noqawan canqui paraiso nishqan shumaq cawaqui marcacho. \s1 Jesus cruscho wanun \r (Mateo 27.45-56; Marcos 15.33-41; Juan 19.28-30) \p \v 44 Tse öram pullan junaqpita asta lastrescamayaq patsa pasepa paqasyäcurcorqan. \v 45 Intipis manam atsicyarqantsu. Templu rurincho cortinapis tse öram ishqueman rachirerqan. \v 46 Jesusnam qayaricorqan queno nishpa: \p —¡Diosllä, qamtam almalläta qoycoq! \p Tseno nirirnam wanurerqan. \p \v 47 Soldaducunapa capitanninnam tsecuna pasacoqta riquecur Diosta alabarnin, queno nerqan: \p —Rasonpam que nunaqa alli ruraq cashqa. \p \v 48 Tseman ellucashqa llapan nunacunanam tsecuna pasaconqanta riquecur, allapa llaquiquiwan pechuncunatapis cutarraq cuticuyarqan. \v 49 Jesusta reqeq nunacunanam y Galileapita qatimushqa warmicunanam carullapita llapanta ricarar quecayarqan. \s1 Jesusta pampayan \r (Mateo 27.57-61; Marcos 15.42-47; Juan 19.38-42) \p \v 50 Tsechomi carqan juc nuna Dios munashqanno cawaq, Jose jutiyoq. Pemi Judeacho quecaq Arimatea marcapita carqan. Pepis carqan israel nunacunapa autoridaninmi. Que nunam allapa alli carnin, allicunallata ruraq. \v 51 Autorida mayincuna Jesusta wanutsiyänanpaq parlayaptinpis, pëqa manam munarqantsu. Tse nunaqa Teyta Diospa mandaquinintam shuyararqan. \v 52 Pemi Pilatuman ewar, mañarqan Jesuspa ayanta pampecunanpaq. \v 53 Tsenam Jesuspa ayanta cruspita yarpäratsir, finu sabanaswan piturcur, aparqan qaqacho uchcushqa sepulturaman pampaq. Tsechoqa manaran pitapis pampayarqanraqtsu. \v 54 Tse junaqqa biernis dispira tardinam carqan, y qallecorqannam jamacuyänan junaq. \p \v 55 Galileapita Jesusta qatir shamushqa warmicunanam ewayarqan Josepa qepanta. Pecunam ricayarqan Jesuspa sepulturanta y imano pampayanqanta. \v 56 Tsepita wayincunaman cutirirnam, shumaq pucutaq perfumita prebiniyarqan Jesuspa ayanta llushiyänanpaq. Peru ley mandacushqanno, jamaqui junaq captinnam, jamacuyarqan. \c 24 \s1 Jesus cawarimun \r (Mateo 28.1-10; Marcos 16.1-8; Juan 20.1-10) \p \v 1 Domingu qoyanam prebiniyanqan pucutaq perfumita aparcur, Jesus pamparanqanman ewayarqan. ˻Waquin warmicunanam yanaqäyarqan.˼ \v 2 Chärirnam, taririyarqan tsaparaq qaqataqa juc laduchona quecaqta. \v 3 Ruriman yecurirnam, Teyta Jesuspa ayantaqa tariyarqantsu. \v 4 Tsenam imano quetapis puediyarqantsu. Tseno quecayaptinnam, ishcaq nunacuna chipapëcaq bestishqa juclla yuripicuyarqan. \v 5 Tsenam mantsaquewan tse warmicuna qoncuriquicuyarqan urcuncunapis patsaman chanqanyaq. Tse nunacunanam niyarqan: \p —¿Imanirtaq cawecaq nunata ashiyanqui wanushqacuna pamparäyanqancho? \v 6 Manam quechonatsu; cawarimushqanam. ¿Manacu yarpäyanqui qamcunawan Galilea marcacho quecar, queno nishpa willayäshonqequita? \v 7 ‘Presisanmi Diospita Shamushqa Nunata jutsasapacunaman entregayänan cruscho wanutsiyänanpaq. Y wanushqanpitam quima junaqllata cawarimonqa’ nir. \p \v 8 Tseta wiyarirninnam, warmicuna yarpäriyarqan Jesus tseno willacushqanta. \v 9 Tsepita cutirirnam, chunca juc (11) apostolcunata y tsecho llapan quecaqcunata willayarqan sepulturacho ricayanqanta y wiyayanqanta. \v 10 Tse apostolcunata willaqcunaqa cayarqan Maria Magdalenam, Juanam, Santiagupa mamänin Mariam y mas warmicunam. \v 11 Willacuyanqanta wiyarirninnam, apostolnincuna bufunadapaq churar creyiyarqantsu. \p \v 12 Imano captinpis, Pedroqa sharcurmi coripa ewarqan Jesus pamparashqanman. Sepulturaman chärirnam, puctïcur qawecorqan y ricarerqan Jesus wancurashqan sabanasllatana. Tseta ricarirnam, yarpacachar wayiman mantsacashqa cuticorqan. \s1 Jesus yuripun Emaus marcaman ewaqcunata \r (Marcos 16.12-13) \p \v 13 Tse tardinam, ishcaq qatiraqnincuna euquicayarqan Emaus nishqan marcaman. Tse marcaqa Jerusalenpita pitsqa quilometruchomi carqan. \v 14 Euquicarninnam, Jerusalencho llapan pasacushqancunata parlayarqan. \v 15 Tseno parlar cäyitsinacur ewecayaptinnam, Jesus yurircur pecunawan juntu ewarqan. \v 16 Peru riquecarpis, manam reqiyarqantsu Jesus canqanta. \v 17 Tsenam Jesus taporqan: \p —¿Imata parlartaq euquicayanqui? —nir. \p Pecunanam llaquishqa shäcuriyarqan. \v 18 Tsenam Cleofas jutiyoq caqna nerqan: \p —Qamllachi Jerusalencho quecar, ¿que junaqcuna imapis pasaconqanta musyanquitsu? \p \v 19 Jesusnam nerqan: \p —¿Imataq pasacushqa? \p Pecunanam niyarqan: \p —Juc nunam carqan Nazaret marcapita Jesus jutiyoq. Pemi carqan Diosnintsicpa profetan. Rureninwanpis y parleninwanpis allapa puedeqmi carqan Diospa y nunacunapa nopancho. \v 20 Petam saserdoticunapa mandacoqnincuna y autoridacuna entregayarqan condenar cruscho wanutsiyänanpaq. \v 21 “Imanomi noqacuna peman marcäcuyarqä, ‘pechi israel nunacunata libramäshun’ nishpa. Peru tseno marcäquicayaptïpis, quima junaqnam peta wanutsiyanqan. \v 22 Manam tsepis tsellatsu. Noqacunawan pureq warmicunam canan qoya qoyalla Jesus pamparashqanman ewar, espantaquipaqta willacayämushqa. \v 23 Jesuspa ayanta mana tarirninmi, wayiman cutiyämorqon. Y niyämarqon anjelcunash pecunata yuripur, ‘Jesusqa cawanmi’ niyarqonaq. \v 24 Tseno willayämaptinnam, waquin yanaqicuna ewayarqon sepulturaman, y warmicuna willacuyanqannollash tariyarqonaq. Peru Jesustaqa manash ricayarqonaqtsu” nir. \p \v 25 Tsenam Jesus nerqan: \p —¡Qamcunaqa imalaya upataq y rumi shonqutaq cayanqui Diospa profetancuna willacuyanqanta mana creyicuyänequipaq! \v 26 ¿Manacu Dios Acrashqan tseno sufrir jipanan presisarqan, manaraq glorianman cuticur! —nir. \p \v 27 Tseno nirnam, pecunata cäyitserqan Diospa palabran escribirëcaq pepaq willaconqanta. Moises escribishqanpita qallecur, asta Diospa profetancuna escribiyashqanyaq quiquinpaq parlecanqanta cäyitsirnin. \p \v 28 Emaus marcaman yecurëcayaptinnam, Jesusqa nänipa pasacoqno carqan. \v 29 Peru pecunanam mañepa queno niyarqan: \p —Noqacunawan quedacushun. Allapa tardinam, patsapis paqasyärinnam. \p Tsenam Jesus pecunawan quedacorqan. \v 30 Micuyänanpaq mesaman täcuriyaptinnam, tantata Jesus tsarircur, Diosman mañacurir, paquirïcur pecunata qorerqan. \v 31 Tse öram nawincuna quichacäreq cuenta reqiriyarqan Jesus cashqanta. Tsenam juclla tsincarerqan. \v 32 Pecunanam parlayarqan: \p —Jesus captinchi, nänichoqa shonquntsic allapa cushicorqon, Diospa palabranta willapar cäyitsimashqa —nir. \p \v 33 Tsenam jinallacho Jerusalenman cuticuyarqan. Chärirnam, taririyarqan chunca juc (11) apostolcunata y waquin qatiraqnincunatawan ellucashqa quecayaqta. \v 34 Tse ellucashqacunanam niyarqan: \p —Rasonpam Teyta Jesusqa cawarimushqa. Simontam yuripushqa. \p \v 35 Tsenam Emauspita ishcan cuteqcunapis willacuyarqan nänicho ima pasayanqanta, y tantata paquenqan öra reqiriyanqanta. \s1 Jesus yuripun disipuluncunata \r (Mateo 28.16-20; Marcos 16.14-18; Juan 20.19-23) \p \v 36 Tseno parlecayaptinmi, chopincunaman yurircur Jesus napacurerqan queno nishpa: \p —Alli pasaquicho cayë —nir. \p \v 37 Tsenam limpu mantsaquecuyarqan “¡Queqa almatsun o imam!” nishpa. \v 38 Jesusnam nerqan: \p —¿Imanirtaq mantsacäyanqui? ¿Imanirtaq mana creyiyanquitsu noqa canqäta? \v 39 Que maquïta, chaquïta ricayë. Yatayämë, noqa canqäta musyayänequipaq. Almapaqa manam etsan ni tullun cantsu. Ricayämanqequinomi noqapaqa can —nir. \p \v 40 Tseno nirmi, riquetsicorqan maquincunata y chaquincunata. \v 41 Tsenam cushiquiwan y mantsaquewan creyiyarqanraqtsu pe cashqanta. Jesusnam nerqan: \p —¿Micurinäpaq imallapis cayäpushunquicu? —nir. \p \v 42 Tsenam pescadu cancashqata ˻y abejapa mishquinta˼ qoriyarqan. \v 43 Chasquirirninnam, nopancunacho micorqan. \p \v 44 Tsepitanam nerqan: \p —Queno pasamänantaqa, qamcunawan quecarmi, willayarqaq Diospa profetancuna, Moises escribishqan leycuna, y salmu libruchopis noqapaq escribirëcanqan cumplicänan cashqanta. \p \v 45 Tsepitanam Diospa palabranta pecunata alli cäyitserqan. \v 46 Tsemi nerqan: \p —Quenomi Diospa palabran noqapaq escribirëcan: ‘Dios Acrashqantam wanutsiyanqa. Y quima junaqllatam cawarimonqa.’ \v 47 Y noqapa jutïcho Jerusalenpita qallecur jinantin nasioncunapa ewar, nunacunata willapäyätsun jutsa rurayanqancunata jaqiriyaptin perdonashqa cayänanpaq. \v 48 Qamcunam llapanta ricashqa carnin, testigoqa cayanqui. \v 49 Qamcunamanmi cachamushaq Papänï änicushqan Santu Espirituta. Tsemi quecäyë Jerusalenllachoraq asta Diospa podernin chämoqta chasquiyanqequiyaq. \s1 Jesus sieluman cuticun \r (Marcos 16.19-20) \p \v 50 Tsepitanam disipuluncunata pusharqan Betania jircaman. Tsechonam maquinta raraman pallarcur, pecunata bendisicorqan. \v 51 Tseno bendisicarninnam, pecunapita pallaricar, sieluman eucorqan. \v 52 Pecunanam qonqurïcur adorarirnin, Jerusalenman allapa cushishqa cutïcuyarqan. \v 53 Imepis tse templullachomi Diosta alabarnin, cacuyarqan. ˻Tseno catsun.˼