\id HEB Wanca Quechua NT \h Hebreos \toc1 Hebreocunaman Cartacuśhan \toc2 Hebreos \toc3 Heb \mt1 Hebreocunaman Cartacuśhan \ip Israel caśhtacunätam “Hebreo” nipäculatac. \ip Chay timpucuna achca Israelcunam Jesusman chalapacüśha capäcula. Chay chalapaculcäśhanpïmari ñacachishacuna capäcula. Jinalmi waquinnincuna Jesus yaćhachishancunäta caćhaycul Moises puntacta nishanmannülla chalapacuyta pinsapäcula. Chaymi cay cartaćhu caycunapi limayan: Moises yaćhachishanmannuy cawsay'a camacäśhañam cayan Jesus lluy cumpliycuptin. Jesusninchic juchanchiccunapïta wañuyninwanmari Tayta Dioswan caśhan cutiycachimänanchicpä cayan. Chaymi Tayta Diospa munaynin'a Jesus yaćhachishannüllaña cawsananchic. Canan'a Jesus sasirdütinchicmi cayan. Chayurá manañam imactapis juctá lulananchicñachu. Aśhwanpa camacaycäcama ima sasachacuy ñacay śhacamuptinpis Jesusllanchicman masïsu chalapacuśhun niyan. \c 1 \s1 Anjilcunäpïtapis Jesus'a mas-maslämi \p \v 1 Tayta Diosmi unay timpućhu awquillunchiccunacta puydï willacünincunawan imaymanap imaymanawan limapäla. \v 2 Canan lluy lulacacalpunan timpucunañatacmi ichá paypa quiquin chulin śhamücäwan limapaycamanchic. Paypam lluy-lluy jinantin pachäta camaycula. Paymantacmi lluy jinantinta tücaycachila. \v 3 Cay chulinmi Tayta Diospa sumä-sumä allin cayninta camalaycachïnin; imanuy caśhanpis quiqui-quiquin caśhannüllamari. Paytacmi lluy imactapis sumä munayniyu limayninwan cällanćhu caycachin. Lluy nunap juchancunacta chuyanchaycachilmi janay pachäćhu Sumä Munayniyücäpa allï-lädunman taycucuycula. \v 4 Chayurá caynu sumä allinninpälä ćhulaycuśha cayal'a ima cayninpis mas-maslämi anjilcunäpïtá. Nipäcuśhan śhutinpis mas-maslätacmi. \p \v 5 Má ¿pï anjiltatan Dios: \q1 “Anmi chulí canqui; cananñatacmi ya'a taytayqui cá”\x + \xo 1:5 \xt Sal 2.7\x* nila? \p Manatacmi pï anjiltapis: \q1 “Ya'ami taytan caśhä. Paytacmi chulí can'a”\x + \xo 1:5 \xt 2S 7.14; 1Cr 17.13\x* nil nilachu. \p \v 6 Ñatac wamä chulinta cay pachäman caćhamulmi ichá niyan: \q1 “Tayta Diospa lluy anjilnincuna alawapäcuchun”\x + \xo 1:6 \xt Dt 32.43-wan Sal 97.7-mi\x* \p \v 7 Anjilcunapïtam nin: “Uywaynin anjilcunaca waywa-yupayllañam, ninap walayninnuy-camallam”\x + \xo 1:7 \xt Sal 104.4\x* nil. \p \v 8 Chulinpïtañatacmi ichá nin: \q1 “Diosnilláy, gubirnanqui wiña-wiñaypämi. Allin tincüllanmantacmi gubirnaycunquipis. \q1 \v 9 Allincätam imaypis ama-pacha niycunqui; mana allincätañatacmi ćhïnicunqui. \q1 Chaymi Tayta Diosniqui lluy cusca cä masanniquicunapïtapis mas jatun cushicuytalä uycul altuman juluycuśhulanqui”\x + \xo 1:9 \xt Sal 45.6-7\x* nil. \p \v 10 Chaynütacmi niyan: \q1 “Taytay, allaycuycäćhu anmi allpäta camalanqui; janay pachäpis lulayniquim. \q1 \v 11 Lluy caycuna camacällamari. Amñatacmi ichá wiñaypä caycunqui. Chaycuna müdananümi lluy mawcälun'a. \q1 \v 12 Müdanactanümi lluy pitwïlunquipis, cambiälunquipis. Amñatacmi ichá mana imaypis cambiä canqui; mana camacä watayümi cayanquipis”\x + \xo 1:12 \xt Sal 102.25-27\x* nil. \p \v 13 Ñatac, má ¿pï anjilllactá Diosninchic: \q1 “Cay allïnï-läduman taycacamuy ćhïnïniquicunacta ćhaquiquiman uyshuycachimunäcama”\x + \xo 1:13 \xt Sal 110.1\x* nil nilatan? \p \v 14 Cay anjilcunacá Tayta Dios salbanancunäta sirbiyta yanapänanpä caćhamuśhan ispiritucunallamari. \c 2 \s1 Allin willacuyta sumäta cäsuycuśhun \p \v 1 Chaymi cay willacuy uyalishanchiccäćhu sumäpa caycunanchic, juc-läduman mana jućhuycaćhayänapä. \v 2-3 Ñatac anjilcunäwan willacuśhanca rasunpa cayaptin'a, jinaman mana cäsucünincunacta tincüninman mućhuycayächiptin'a, Dios sumä jatun julaycamänanchiccäpi mana imactapis ucuyal'a cay mućhuchicuypi ¿imanuypaćh ayichwan? Cay jatun willacuyta quiquin Duyñunchicmi puntacta willacula. Chay uyalïcunäñatacmi rasun caśhanta tacyalpälichimälanchic. \v 4 Jinaman quiquin Diostacmi tacyalpachila siñalcunawan, milagrucunawan, imaymana payllap lulaynincunawan, chaynütac Chuya Ispiritu munayninmannuy lulaycunacta aypuycuśhanwanpis. \s1 Jesusmi ya'anchicmannu muyula \p \v 5 Cay limaśhanchic śhamü muśhü pachäta manam anjilcunäpa maquinmanchu ćhulaycula. \v 6 Aśhwanpam nunacunap maquinmanlä juc-lädućhu nishancänuy: \q1 “¿Imañatan nunaca capäcullá caynüpaña yalpapämänayquipä? ¿Imañatan capäcullá caynüpaña licaycälimänayquipä? \q1 \v 7 Anjilcunäpïpis mas mïnus camaśha cayalpis ¡sumä-sumä allinninwan altuman juluycuywanlämi waytaycälichimälanqui! \q1 \v 8 ¡Lluy lluytam maquïman ćhulaycälimälanqui!”\x + \xo 2:8 \xt Sal 8.4-6\x* nil. \p Tayta Dios maquinman lluyta ćhulaycuyaptin'a lluyñaćhari maquillanćhu cayan masqui canan lluy maquinćhu caśhanta manalä licayaptinchicpis. \v 9 Chaynu captinpis, Jesustam ichá licanchic, anjilcunäpi tumpa mïnus ćhulaycuśha caśhanta, wañuycäta apaśhanta, Tayta Diospa llaquipayninwan lluy ya'anchic-laycu ñacaycuśhantapis. Chaymi canan altuman juluycuśha sumä allinninpälä waytaycachisha cayan. \v 10 Lluy imactapis lulaycü uywaycü Tayta Dios Jesusta ñacayman caćhaycuśhanca cällanman tincüllanmanmi. Chaynüpamari Jesus sumä allinnin Allaycü Caminaycücäman licalila achca-achcacta Diosman puśhaycamuptin sumä cayninta ćhasquiycälinanpä. \v 11 Juchannämanña muyuchïcäpis, juchannäña muyücäpis juc taytallapïmi cayanchic. Chaymi Jesus mana pin'acunchu “śhullcá” niyta. \v 12 Isquirbishacunaćhu śhullcan caśhanchicpi cay niyanmari: \q1 “Taytáy, śhullcäcunaćhu ampïtam willacuśhä; juntunacuycunaćhüpis taquicunawanmi alawaśhayqui”\x + \xo 2:12 \xt Sal 22.22\x* nil. \p \v 13 Chaynütacmi ya'anchicnu niyan: \q1 “Tayta Diosmanmi ya'a chalapacuśhä” nil. \p Jinaman niyantacmi: \p “Cayćhu cayalcá Tayta Dios uycamäśhan chulïcunawanmi”\x + \xo 2:13 \xt Is 8.17-18\x* nil. \p \v 14 Chayurá ya'anchicpis aychayu tulluyu cayaptinchicmi, Jesuspis aychayu tulluyu śhamula wañuyninwan chay wañuycäta maquinćhu cachï Satanaśhcäta mana caśhanman cutichinanpä. \v 15 Caynüpam llapa nuna wañuycäta manchacul ćhänäśha cawsäcunäta julaycamälanchic. \v 16 Rasunpa, manam anjilcunäta yanapaycüchu śhamula, aśhwanpa awquillunchic Abrahampa ya'anchic milaynincunämanmi. \v 17 Chaymi lluy imaćhüpis ya'anchic śhullcancunanülla caycunan cala Diosta sirbïninćhu sumä llaquipayniyu, chalapacuna puydï sasirdüti caycunanpä, malcanpa juchan pampachaycuśha cananpäpis. \v 18 Pay quiquin imaymana ñacay pruybaman ćhulaycuśha cayalmari, pruybaćhu cäcunätapis yanapaycamachwan. \c 3 \s1 Jesusmi mas puydïninlä Moisespïpis \p \v 1 Chayurá chalapacü-masïcuna, japächäśhaña cäcuna, jinaman janay pachäpäña cayal'a, puydï sasirdütinchic, sumä puydï caćhan Jesusninchicta umanchicćhu-ari uywaśhun. \v 2 Moises Diospa wasinćhu lluy lulaycunanpä chalapacuna caśhancänümi Jesuspis lluy lulananpä Dios nishancäćhu chalapacuna cala. \v 3 Maynümi allin wasicta luläca mas allinpa licaśha quiquin wasipïtá, chaynümi Jesuspis mas allinpa licaycuśhalä Moisespïtá. \v 4 Aw-ari, llapa wasi mayanpapis lulaśham; ñatac Tayta Diosmi lluytapis luläcá. \v 5 Moisespa lulaynin śhamücunäćhu lluy pasanancäta willaycuymi cala. Lluy lulayninćhu chalapacuna cayalpis uywayllamari. \v 6 Jesusñatacmi ichá quiquin chulin, jinaman mastá Diospa aylluncunaćhu chalapacunalä canpis. Chaycuna ya'anchicmi canchic masïsu chalapacul tacyaycul, śhamücunäta alcayal'a. \s1 Ama ishcayyäśha capäcuychu \p \v 7-8 Chayurá sumäta uyaliycuśhun Chuya Ispiritu cay nishanta: \q1 “Canan-pacha uyaliculcal'a, śhun'uyquita ama lumiyachipäcuychu chunyänincunaćhu cuntran śhalcalcälil pruybaycaćhamäśhannu'a. \q1 \v 9 Chayćhümi pruybaycaćhapämäla, masqui tawa ćhunca wata lluy lulaśhäta licayalcalpis. \q1 \v 10 Chaymi chay nunacunäwan piñaculcul nilá: ‘May supayćhüpis śhun'un pantäśham pulipäcun; munaśhätam pasaypi ipanchapäcun’ nil. \q1 \v 11 Chay piñacuynïćhümi limalilá: ‘Jawca allin jamayman mana imaypis yaycapäcun'achu’ nil”\x + \xo 3:11 \xt Sal 95.7-11\x* nila. \p \v 12 Chayurá licaculcay, chalapacü-masïcuna, cawsä Tayta Diospi japächayalcächishunayquipä ama-ari mayanniquipis mana allin śhun'uyu, ishcayyäśha-cama cayalcaychu. \v 13 Aśhwanpa “canan-pacha” caśhancama muyun-muyun lluy callpanchanaculcay chay juchap ingañacuyninwan lumi śhun'üśha mana cayalcänayquipä. \v 14 Sïchuśh allaycuśhanchicnuy camacaycama masïsu tacyaycuśhá Jesuspa cawsä-masinmi canchic. \v 15 Nishanchic-yupaymi niyan: “Canan-pacha uyaliculcal'a, śhun'uyquita ama lumiyachipäcuychu cuntran śhalcücunänu'a”\x + \xo 3:15 \xt Sal 95.7-8\x* nil. \p \v 16 Canan má, tantiaycuśhun: ¿Pïcunatan nishanta uyaliyalcalpis śhalcücunaca capäcula? ¿Manachun Egipto nasyunpi Moises julamuśhan awquillunchiccuna cala? \v 17 Tawa ćhunca wata ¿mayancunawantan Diosninchic piñacüśha cayäla? ¿Manachun chunyänincunaćhu mana uyaliculcal supayninta apälälishancunäwan? \v 18 Diosninchic allin jawca jamayman mana yaycapäcunanpä ¿mayantatan limalicula? Mana uyalicücunätamari. \v 19 Chayurá ishcayyäśha capäcuśhanpam yaycuyta mana atipapäculachu. \c 4 \s1 Chalapacücunäpä jawca jamaycuy cayanmi \p \v 1 Chayurá allin jawca jamayman yaycunapä cayaptinlá, yan'al-lätac waquinniquicuna mana lulayalcanquimanchu. \v 2 Paycunactanümi ya'anchictapis allin willacuyta willaycamälanchic. Ñatac chay uyalipäcuśhan willacuy nï ima allinninpäpis calachu, chalapacuywan chayta mana ćhasquiyalcaptinmá. \v 3 Ñatac chalapacücunacá cay nishan allin jamaycämanmi yaycunchic: \q1 “Chayurá, piñacuynïćhümi cayta limaliculá: ‘Manamá imaypis jamacuynïman yaycapämun'achu’ ”\x + \xo 4:3 \xt Sal 95.11\x* nil nishancäman. \p Rasunpa, cay pachäta lulayta camacäśhanwanmi lulaynin camacäla. \v 4 Jucninćhu'a ¿manachun anćhishyänan muyuncäpïta caynu niyan: “Anćhish muyuncäćhümi Tayta Dios lluy lulaynincunapïpis jamacula” nil? \v 5 Chaynütac jamaypi niyantac: “Manam imaypis jamacuśhäman yaycapämun'achu” nil. \p \v 6 Masqui puntacta allin willacuyta uyaliyalcal mana cäsucuyninpa nï yaycapäcuptinpis waquincuná chay jamaypämi cayalcan. \v 7 Chaymi Tayta Dios Mandacü Davidpa juc timpupi liman “canan-pacha” nil. Chay nishanpi isquirbishaćhu: \p “Canan-pacha, uyaliculcal'a śhun'uyquita ama lumiyachipäcuychu”\x + \xo 4:7 \xt Sal 95.7-8\x* nila. \p \v 8 Má, unay Josué chay rasun allin jamayman Israelcunäta yaycachiptin'a manañaćh yapa limayanmanchu cala. \v 9 Chayurá Diospa malcanpä sumä allin jamayca cayanlämi. \v 10 Aw-ari, maynümi Diosninchicpis lulaynincunacta camacalcul jamacula, chaynümi chay jamayman yaycücunäpis lulayninchicpi jamacuśhun. \v 11 Chayurá limalicuśhanman yaycunapä wañuy-wañuy callpanchacuśhun-ari chay mana uyalicücunäpa laśhćhunman mana liyänapä. \p \v 12 Tayta Diospa limaynin'a cawsäyämi sumä munayniyümi ishcaynin lädun afiläśha ispäda-yupaymari. Chaymi almanchiccama ispiritunchiccama, tumshunchiccama pasaycul tantiachimanchic śhun'unchicćhu tantiayninchicćhu allin mana allin cäcunätapis. \v 13 Lluy lulaśhancunaca Tayta Diospa ñawinpïta manam pacaycuśha canmanchu. Lulaśhanchiccunäpi niycunanchiccäpa ñawillanćhümi lluy lluy imapis cayan. \s1 Jesusmi puydï sasirdütica \p \v 14 Chayurá Tayta Diospa Chulin Jesus sumä puydï sasirdütinchic janay pachäman yaycuptinmi chalapacuyninchicćhu masïsu tacyaycunanchic. \v 15 ¿Cay puydï sasirdütinchic pishi callpanchicta mana lisïchun, imatá? Aśhwanpa pay quiquinmi imaymana pruybacunacta ya'anchicnuy pasala, ñatac manamá mayanllanwanpis aysachicul juchaculachu. \v 16 Chayurá llaquipayniyu caśhancäman mana lisirällal aśhuycuśhunña yanapaycuna cananchicćhu llaquipaycul yanapaycamänanchicpä. \c 5 \p \v 1 Lluy puydï sasirdütim nuna-masincunapi unanchaycuśha. Tayta Diospa lulaynincunaćhu malcanpa pudirnin calmari juchancunacta pampachaycunanpä uywacunacta wañulcachil yawarninta payman uycun. \v 2 Chaynütac quiquin puydï sasirdütipis pishi callpayu calmi mana yaćhäcunätapis, pintïshacunätapis llampu śhun'uwan yanapaycunman. \v 3 Chaymari quiquinpïpis ñatac malcap juchanpïpis uywap yawarninta uycunan. \p \v 4 Cay sumä lulayman manam mayanpis quiquillanpïtá ćhulacunmanchu. Aśhwanpa Aaronnüpis Diospa aclaycuśhancunällam ćhulaycuśha. \v 5 Manam Jesuspis puydï sasirdütiman quiquillanpïchu ćhulacula altuman juluycuśha cananpä. Aśhwanpa altuman juluycuyninpis sasirdüti cayninpis Diospïmi śhamun cay nishan-yupay: \p “Anmi Chulí canqui; cananñatacmi ya'a Taytayqui cayá”\x + \xo 5:5 \xt Sal 2.7\x* nil. \p \v 6 Chaynütacmi Diospa shiminćhu niyantac: \p “Melquisedecnümi wiñay-simpripä sasirdüti am canqui”\x + \xo 5:6 \xt Sal 110.4\x* nil. \p \v 7 Ñatac cay camacä pachäćhu Jesus cayal sumä wa'acuywan wi'iyninwancamam wañuycäpi Libraycünin Taytanta mañacula. Chaynu uyaliycuśha cala munayninmannuy manchacuywan cawsaycuptinmi. \v 8 Masqui chulin cayalpis, chay ñacaycunäwanmi cäsucuyta sumä tantialpula. \v 9 Chaynüpa sumä allincäman ćhalmi lluy cäsucücunäpa wiñay simpripä salbaycünin licalïla. \v 10 Chaymi Melquisedectanuy puydï sasirdütinchicpa Diosninchic ćhulaycula. \s1 Pu'uśhañam canancamá capäcunquiman \p \v 11 Caycunapi achcalämi nipäcunac cayan. Ñatac sasa cayan umayquićhu mana tacyaptinmari. \v 12 ¡Má, tantiaculcay-ari! Cay-chica timpu yaćhachicücunañam cayalcanquiman. Ñatac Diospa yaćhachicuyninpa ushyanllancunactalämi caśhan yaćhachina cayalcanqui. Micuyalcänayquitá canancama iñacha-yupay lichillactalämari upyalcanqui. \v 13 Lichillactalä upyäcá camalachicun allincätawan mana allincäta iñacha-yupay manalä sumä lisishantam. \v 14 Ñatac jatućhä pu'uśha nunacunäpäñam micuycunacá; paycunamá imaypis lulapayal allincäta mana allincäta tantiälälin. \c 6 \p \v 1 Chayurá Jesuspi yaćhachicuycunäpa allaycuyllanta juc-läduman ćhulaycul pu'ulpuymanña lishun. Amañari yan'al lulaycunacta ipanchananchiccunällapi, Diosman chalapacuycunällapi, \v 2 chaynütac bawtisacuy yaćhachicuycunällapi, maquinta ćhulaycul mañacuycunällapi, chaynütac wañücuna śhalcamunancunällapi, nï cäraycamänanchic muyuncunallapïtapis yapalcul yapalcul simintayäśhunchu. \v 3 Tayta Dios munaptin'a caycunapi mas puydïcunätapis yaćhaycuśhunmi. \p \v 4-6 Uyalipämay-ari am Tayta Diospa sumä acchinta lisïcunaca, janay pachäćhu cawsayta mallïcunaca, chuya Ispirituwan cawsäcunaca, Tayta Diospa limaynin maynu tuqui caśhanta yaćhäcunaca, jinaman śhamü timpupi sumä munaycäta lisïcunäpis. Yan'al-lätac mayanniquipis rasunpa japächacälälinquiman. Jinaptiqui'a sasa-sasam wanacuyman cutiycamunayquipä can'a. Chaynu cayalcal'a Jesusta yapa chacatapäcuśhannuy lluypa ñawquin jalutacuśhannuymi cayalcanqui. \p \v 7 Má, ćhaclaman tamyaca ćhaptin allicta wayüluptin'a lulacüca Tayta Diospi allinnintam ćhasquiycun. \v 8 Ñatac ulacunallacta caśhacunallacta wayüluptin'a manam imapäpis bälinchu; mana allinpa licaycuśhalämi canpis. Jinalmi cañaycuśha camacan'a. \p \v 9 Canan, cuyaśhäcuna, masqui chaynu limapaycäliptïpis, amcunapïtá alcapäcú chay ćhaclanuy mana capäcunayquitam. Aśhwanpamá salbaśha capäcuśhayquipi allincunäta alcaycälí. \v 10 Tayta Dios tincüninman licaycümari. Chaymi pishipacü chalapacü-masiquicunacta jinalla yanapaycälishayquiwan Tayta Diosta cuyapäcuśhayquita mana un'an'achu. \p \v 11 Llapallayquipis lluy callpayquiwan camacaycäcama jinalla lulaycälinayquitam munaycälí. Chaynu lulayalćha alcapäcuśhayquicunäta rasunpa ćhasquiycälinqui. \v 12 Ama-ari illaculcaychu; aśhwanpa chalapacuyninpa, pasinsiayninpa limalicamäśhanchiccäta ćhasquïcunäta atiycälichiy. \s1 Diospa limalicuśhan'a chalapacunam \p \v 13 Má, caytamari. Quiquin Tayta Diospi mas puydï mana imapis captinmi quiquinpa śhutinta ćhulaycul śhaycaycachil Abrahamman limalicula: \v 14 “Rasunpa allincällactam uycuśhayqui. Milayniquitapis achca-achcamanmi milaycachishä” nil. \v 15 Abrahamñatacmi pasinsiayninwan masïsu chalapacuyninwan cay limalicuśhanta ćhasquiycula. \v 16 Ñatac nunacunaca quiquinpi mas puydïta ćhulaycul śhaycaycachilmi limalicuyninta tacyalpachin. Chaynu limaliculcäśhanman'a manañam ima ninacunan canñachu. \p \v 17 Má, chay limalicuyta ćhasquïcunätam Tayta Dios tantiachiyta munala imaypis limalicuśhanta mana muyulcachinanpä. Chaymari mana limalicula jinallachu, sinu'a śhutintapis śhaycaycachilam \v 18 Chayurá cay ishcayninćhu Dios mana articuśhanta yaćhayalñá, paywan allin caśhanchicta siguracul wiñay cawsay alcaśhanchicmanpis masïsu chalapaculmi callpanchämanchic. \v 19 Cay chalapacuyninchic ishtacanümi almanchicta sumä masïsucta caycachimanchic quiquin Diospa canan sumä chuya chuya wasi lulïninćhülä canpis. \v 20 Chaycama ya'anchic-laycu Jesus yaycuycuśhanwanmi Melquisedecnüpis puydï sasirdüti wiñay simpripä caycun. \c 7 \s1 Jesusmi Melquisedecwan tincuycachisha \p \v 1 Cay Melquisedecpi caycunactam yaćhanchic: Salem malcap mandacünin, Sumä Munayniyu Diospa sasirdütinmi cala. Paymi Abraham llapa mandacücunacta llallilcul cutiyämuśhanman talipalcul allin cananpä mañacapula. \v 2 Paymanmi Abraham lluy waycamuśhanpi allinninta ćhuncapïta jucta-cama uycula. Ñatac, má, “Melquisedec” ninan'a “Allincällacta lulaycü mandacü” ninanmi. Chaynütacmi “Salempa mandacünin” ninanpis “Jawcallacta caycachï mandacü” ninan. \v 3 Ñatac pï taytan maman nï aylluncuna caśhantapis yaćhanchicchu nïtac allaycuynintapis camacaynintapis. Tayta Diospa chulinnümari wiñaypä puydï sasirdüti caycun. \p \v 4 Licay-ari maynu-maynüćha cay Melquisedec cacula, aśhta puydï awquillunchic Abrahamlä gïrraćhu waycamuśhancäpi ćhuncapïta jucta-cama mas allinninta uycunanpä. \v 5 Leví caśhta sasirdüticunällamari camachicuymannuy unanchaśha capäcun ćhuncapïta jucta-cama malca-masincunacta mañananpä masqui Abrahampa milaynincuna aylluncuna cayalcaptinpis. \v 6 Ñatac Melquisedec'a Leví caśhta mana cayalpis Abraham ćhuncapïta-cama jucta uycuśhanta ćhasquilam. Jinaman imaypis allincäćhu cananpämi niycula Dios limalicuśhan nunätalä canpis. \v 7 Yaćhaśhanchicnüpis allin caycunapä niycücá mas puydïmari, allin cananpä ćhasquicücäpïtá. \v 8 Ñatac Leví caśhta mañäcunaca wañucüllam cayalcan. Melquisedecpïtam ichá cawsayäpïnuy isquirbishaćhu limayan. \v 9 Chaynütacmi Abraham ćhuncapïta jucta-cama uycuśhanwan tantiachimanchic Leví caśhtacunapis paywan lluy uycapäcuśhanta. \v 10 Chay uycunan-pacha masqui Leví caśhtacunaca manalä cayalcalpis awquillun Abrahampi milapämunanpä unanchäśhañam cayalcäla. \p \v 11 Cay Aaronpa milaynin Leví caśhta sasirdütipam malcaca camachicuycunacta ćhasquiycapäcula. Sïchuśh camachicuy nishanmannuy Aaronpa milaynincuna juchannäta rasunpa licaycachimachwan cala, chayurá manañaćh juc sasirdüti Melquisedecnuy licalimunan canmanñachu cala. \p \v 12 Ñatac juc licchä sasirdüticta caćhamul'a juc camachicuytatacmi umunan. \v 13 Pay limaśhanchiccämari juc caśhtapi. Manamá pay caśhtapi mayanllanpis sasirdütinuy sirbilachu. \v 14 Yaćhaśhanchicnüpis Duyñunchic Jesus'a Judá caśhtapïmi śhamula. Ñatac sasirdütipïta limal'a Moises manam imallactapis limalculachu cay caśhtapïta. \p \v 15 Cay nishanchicpi mastalä tantialpunchic Melquisedecnuy juc sasirdüti yalamuptinmi. \v 16 Pay manamá muyula nunacuna sasirdüti cananpä camachishanpachu, sinu'a mana camacä cawsaypa munayninpam. \v 17 Paypïmi caynüta niyan: “Melquisedecnümi wiña-wiñaypä sasirdüti am cayanqui”\x + \xo 7:17 \xt Sal 110.4\x* nil. \p \v 18 Chayurá punta camachicuy juc-läduman ćhulaycuśha cala pishi callpa cayninpam, jinaman mana atipäśhanpam. \v 19 Chay camachicuy manamá yan'allapis allincäman muyuycachimälanchicchu. Chaymi juc jatun allin alcaylä śhaycamun; chaypam ichá Tayta Diosman aśhuycunchiclä. \p \v 20 Ñatac cay limalicuycá śhaycaycachil ćhulaycuśhalämi. \v 21 Juc sasirdüticunam ichá mana imallactapis śhaycaycachil ćhulaycuśha capäcula. Cayñatacmi śhaycaycachiywanlä, cay nil: “Taytanchic śhutinta śhaycaycayächil'a manañaćh cutichin'achu, ‘Melquisedecnümi wiñay-simpripä sasirdüti am canqui’ nil”\x + \xo 7:21 \xt Sal 110.4\x* niyan. \p \v 22 Chayurá Jesusmi limalicuyta sumä tacyalpachïca. \p \v 23 Jinaman, má, chay juc sasirdüticunacá achcaman milälälila wañucü-camälla capäcul lulayninta mana camacalmi. \v 24 Ñatac Jesus'a wiña-wiñaypä calmi sasirdüti cayninpis mana camacä. \v 25 Chaytacmi Diosman paypa aśhuycücunätapis wiña-wiñaypä allin cawsayćhu lluy caycachin; wiñaypä cayaltacmi paycunapä imaypis mañacuyan. \p \v 26 Paynu sumä puydï sasirdütinchictamari munalanchic: juchannäta, mana mayanllapis ima niycunallanpis caycüta, chuyacta, jucha-sapacunapïta japächäśhacta, janay pachäcama juluycuśhactalä canpis. \v 27 Manamari cay punta puydï sasirdütinchiccunanüchu. Paycuná muyun-muyun quiquinpa juchanpïtalä jinaman malcap juchancunapïta yawarta uycü capäcula. Jesusñatacmi ichá quiquin aychanta ñacaycäman ćhulaycul juccunap juchanpi juc cutilla wiñay-simpripa uycula. \v 28 Rasunpa camachicuyca pishi callpa nuna puydï sasirdüticunallactam unanchaycun; ñatac camachicuypa ipanta śhamü śhaycaycachil limalicuśhancäñatacmi ichá unanchaycun wiñaypä munayniyu chuya cä chulintalä. \c 8 \s1 Jesusmi muśhü limanacuyta luläca \p \v 1 Canan, má, limaśhanchicpi mas puydïnin caycunam: rasunpa puydï sasirdütinchic cayanmi. Chaynütac Sumä Munayniyücäpa allï-lädunćhu täcuyanmi. \v 2 Jinaman Taytanchicpa lulaśhan rasun puydï chuyacäćhümi yanapaycamänanchicpä cayan; rasun carpaćhümari, manamá nunacunallap lulaśhan carpallaćhüñachu. \p \v 3 Llapa puydï sasirdüti ćhulaycuśha cayan imactapis yawartapis uycunanpämi. Chaymi Jesuspis imallactapis uycunan cala. \v 4 Ñatac cay pachällaćhu quïdacul'a manaćh sasirdütichu canman. Cayćhu'a camachicuymannuy ćhulaycuśhacunämi uycunanpä cayalcan. \v 5 Paycuna janay pachäćhu rasuncäpa ijuylu llantuyllan-yupayćhümi sirbipäcun. Chaymari alawana carpacta lulananpäña cacuyaptin Moisesta ćhuncay-ćhuncay nila: “Yan'al-lätac mana lulanquimanchu cay ulüćhu licachishäcätanülla”\x + \xo 8:5 \xt Ex 25.40\x* nil. \v 6 Puydï Sasirdütinchicpa lulaynin mas allin chay unay limalicuyćhu lulä sasirdüticunapïtá mas allin limalicuytalä mas allincunawan tacyaycachimäśhanchicpïmari. \p \v 7 Rasunpa, chay unay limanacuy allin captin'a, manaćh cay juccäta limanacunan canmanchu cala. \v 8 Ñatac nunacunäćhu mana allincällacta talilmi Diosninchic nila: \q1 “Juc muśhü limanacuyta Israelcunäwan, Judäcunäwan limanacuná muyun śhayämunmi. \q1 \v 9 Egiptop maquinćhu cayalcaptin jululcul awquilluncunacta limanacuśhänüchu manaćh can'a. \q1 Paycuna limanacuśhämannuy mana cawsapäcuptinmá ya'a caćhayculá. \q1 \v 10 Jinaman'a cay Israel nunacunäwan limanacuśhäca śhamü timpućhu caynümi can'a: \q1 ya'ami camachicuynïtapis tantiayninman ćhulaycuśhä, śhun'unmanñatacmi isquirbiycuśha can'a. \q1 Ya'ami Tayta Diosnin caycuśhä; paycunañatacmi malcá capäcun'a. \q1 \v 11 Chayurá manañam malca-masincunactapis nuna-masincunactapis yaćhachinan can'añachu ‘Taytanchicta lisilpuy’ nil. \q1 Lluyñamari uchuchäcunällapi aśhta jatućhäcunäcama lisipäman'a. \q1 \v 12 Juchancunacta pampachaycul manañam imaypis yalpalcuśhächu”\x + \xo 8:12 \xt Jer 31.31-34\x* nil. \p \v 13 Canan sumäta tantiaycäliy: Cay limanacuyta “muśhü” niyal'a, juccätá mawcapäñam licayan. Chayurá lataśhcäwan mawcacá chincananpäñamari cayan. \c 9 \s1 Alawana carpa caynümi cala \p \v 1 Canan má, cay punta limanacuyćhu camachisha cala imanuypa aśhuycunapäpis chaynütac alawana carpacta imanuypa śhalcachinapäpis. \v 2 Chay carpa jatun lacta curtïnawan ishcayman laquïsham cala. Chay allaycunan punta cuartum “Chuya Sityu” nisha cala. Chayćhümi candilïruwan, Diosllanchicpa tanta ćhulacunan mïsaca tantantin cala. \v 3 Chay curtïnap pasaycuna ipa cuartuñatacmi “Sumä Chuya Sityu” nisha cacula. \v 4 Chayćhümi ürupi luläśha insinsiu mismichipäcunan jinaman'a “limanacuśhan babul” nishancäpis cala. Caypa lulïninćhümi winaläla ürupi wacuyćhu Maná nishan tantaca, Aaronpa chillquïmuśha garutinpis, lumićhu cä camachicuypis. \v 5 Ñatac chay babulpa janäninćhüñatacmi “querubin” nishan anjilcunänu luläśhacuna Diospa sumä cayninta camalachipäcul llaquipayniyu sityu nishanta llantulayalcäla.\f + \fr 9:5 \ft Caypïmi limayan Ex 25.18-22-ćhu.\f* Ñatac caypi manam lluychu cananpä yaćhalpunanchic. \p \v 6 Chaynu lluy cayaptinmi, allaycü cuartuman imaypis sasirdüticunaca yaycun lulaynincunacta lulapäcunanpä. \v 7 Chay ipanćhu cä cuartumanñatacmi ichá sumä puydï sasirdütilla watäćhülä juc cutilla yaycun. Jinaman'a quiquinpa juchancunapïtawan jinantin malcaca mana tantial juchaculcäśhanpïta yawarta apacuśhatacmi yayculapis. \p \v 8 Caycunapamari Chuya Ispiritu tantiachimanchic chay punta carpa jinallalä caśhancamá rasun Sumä Chuya Sityuman yaycunapä manalä quićhacacuśhanta. \v 9 Caycuna cay timpucunallapämi camalachimanchic. Aw-ari, cay yawarcunactapis imacunactapis “ampämi nil” ćhulaycuśhancunaca, chay uycücunäpa śhun'unta chuyaman manamá licalichiyta atipälachu. \v 10 Caycuna janallanchicpa lulaycunallam cala: micuycunallapi, upyaycunallapi, allin chuya canapä imaymana pa'acuycunallapïpis. Caycuna bälila juc muśhüta Dios tacyalpachinancamallam. \s1 Uywacunap yawarninpïtá Jesuspam ichá mas allin \p \v 11 Ñatac canan'a puydï sasirdütinchicpa Jesus śhamula allincunäta apaculculmi. Nunacunallap lulaśhan carpapïta mas allinnin sumä rasuncämanmi ćhaycula. Manamari cay pachäćhu lulaśha cäcällamanchu. \v 12 Manatacmi capishcunap, wäcacunap yawarllanwanchu yaycula. Sinu'a quiquinpa yawarninwanlä Sumä Chuya Sityuman juc cutillam pasaypipa\f + \fr 9:12 \fk pasaypipa: \ft Waquincunaćhu'a “pasaypa” nipäcunmi.\f* yaycula wiñaypä julaycamänanchicpä. \v 13 Ñatac türucunap capishcunap yawarninwan, malta wäcacunap cañäśha ućhpancunawan jucha-sapacunäman mächipaycuptin'a janallan'a chuya nishamari cala. \v 14 Jesusninchicñatacmi ichá wiñaypä cawsä Chuya Ispiritup mana juchayu Tayta Diosman ucula. Chayurá ¡maynüläćha yawarnin chuyanchaycamanchic wañuycäman apaycü śhun'unchicpi cawsä Diosta sirbinapä! \p \v 15 Caypamari Jesus cay muśhü limanacuyta ishpichïca. Wañuyninpam punta limanacuyćhu juchanchicpi julaycamanchic. Chayurá Dios ayacuśhancunaca wiñay simpri cä tücäninchic limalicuśhanta ćhasquiycunchicmari. \p \v 16 Ñatac juc tistamintu lulacacunanpä tistamintu lulacüca wañuśhan tacyalpunanlämi cayan. \v 17 Chayurá wañucuptinlämi tistamintuca tacyalpuśha; cawsayaptinlá mana callpayülämi. \v 18 Chaynütacmari chay punta limanacuytapis Moises yawarwanlä lulachiyta allaycula. \v 19-20 Jinantin malcäta Tayta Dios nishanta nilculmi isupu jaćhaman puca millwawan pitwiycul challpuycula wäcap yawarnin yacuwan jucllachäśhaman. Jinalcul camachicuymanpis nunacunämanpis chächuycula: “Tayta Diosmi ‘Lluy caycunacta lulapäcuy’ niyäśhunqui. Jinaman cay yawarwanmi cay limanacuśhanta tacyalpachin” nishtin. \v 21 Chaynütacmi alawana carpactawan, chayćhu lluy imapis sirbichicuna cänintinta yawarwan chächuycula. \v 22 Rasunpa, camachicuyca llapa imapis yawarwanlä chuya caycunanpämi mañan. Jinaman'a mayanpis chuya cananpä yawar mana jićhaśha captin'a juchacuna manam pampachaycuśha canmanchu. \p \v 23 Aw-ari, chay janay pachäćhu cä rasuncäpa liträtullan cäcunacá chuyanchana cala chaynu uywacunap yawarnincunawanmi. Ñatac janay pachäćhu quiquin rasuncätá chaynu yawarcunallapïpis sumäninwanlämi chuyanchana cala. \v 24 Chayurá rasuncäpa liträtun-yupaylla cä nunacunallap lulaśhallanmanchu Jesus manam yaycula. Sinu'a quiquin janay pachämanmi yaycula Tayta Diospa ñawpäninćhu ya'anchicpa pudirninchic cananpä. \v 25 Jesus'a manam lulala chay puydï sasirdüticunanüchu. Paycuná watan-watanmi Sumä Chuya Sityuman jucpa yawarllanwan yaycapäcula. Ñatac Jesus'a cutipalcul cutipalcul ucunanpächu manam janay pachäman yaycula. \v 26 Chaynu canan captin'a cay pacha allaycuśhanpïtá Jesus achca cutićh ñacaycunman cala. Aśhwanpa cay timpup camacaynin muyuncunäćhu cay pachäman Jesus licalimula juc cutilla ucuśhanpa juchacunacta chincachinanpämi. \v 27 Maynümi llapa nuna jucllacta wañunapä chaypïtá Dios cäraycamänanchicña cayan. \v 28 Chaynümari Jesuspis lluy juchanchiccunacta pampachänanpä juc cutilla wañula. Ñatac yapa licalimun'a, manañam juchacta licächu, sinu'a alcänincunacta salbäñam. \c 10 \s1 Jesus uycuśhancá wiñaypämi \p \v 1 Chay camachicuy quiquin Dios janay pachäćhu rasun lulaycunanpä llantuynin-yupayllam; manamari quiquin rasuncäćhu. Chaymi imaypis jinalla watan-watan Diosninchicman uycunanpä aśhuycücunäta mana chuyanchaycunchu. \v 2 Atipaptin'a manañaćh jucha-sapactañachu licaculcanman, nïtac yawarcunactapis uycuyalcanmanñachu. \v 3 Aśhwanpa cay lulaycuśhancunaca watan-watan yalpalcachin śhun'unćhu juchancuna jinalla caśhantam. \v 4 Cay capishcunap türucunap yawarnincuna śhun'unchicćhu cä juchacunäta manamá chincachiyta atipanmanchu. \p \v 5 Chaymi cay pachäman Jesus śhamul Diosta nila: \q1 “Yawarcunactapis nï uycunactapis mana munalmi aychäta lulaycamälanqui. \q1 \v 6 Manamari juchancunapi uywacuna cañaycuśhanpis imaymana uycuśhuśhayquicunäpis śhun'uyquipächu cala. \q1 \v 7 Chaymi nilá: ‘Tayta Diosní, ya'api isquirbishayqui limaśhanmannümi cayćhu cayá ampa munaśhayquita lulaycunäpä’ ”\x + \xo 10:7 \xt Sal 40.6-8\x* nil. \p \v 8 Canan, má, tantiaycäliy cay punta nishanta: “Yawarcunacta nï uycunacta nïtac juchancunapi imaymana uycuśhuśhayquicunätapis mana munalmari śhun'uyquipächu nï cala” nil. Caytam nin masqui caycunacta lulaycälinanpä quiquin camachicuy niyaptinpis. \v 9 Chaypïtá: “Cayćhümi cayá munaśhayquita lulanäpä” nilam. Cay nishanwan punta limanacuycäta jululculmi juc muśhüta ćhulaycun. \v 10 Chay munaśhanmannuy Jesusninchic quiquinpa aychanta juc cutilla wiña-wiñaypä uycuśhanpam canan mana juchayüña chuyanchäśha caycunchic. \p \v 11 Rasunpa, cay pachäćhu puydï sasirdüticunaca watalcul watalcul chay lulaycunacta jinallam lulayalcan juchacunacta mana imaypis chincachiy atipayaptinpis. \v 12 Jesusmi ichá juchanchic-laycu juc cutilla yawarninta wiñay simpripä uycul Tayta Diospa allïnin-lädunćhu quïdacula. \v 13 Chayćhümi alcayan ćhïnïnincunacta ćhaquinman uyshuycachimunancama. \v 14 Caynu juc cutilla uycuśhanwanmi Dios japächaycuśhancunäta wiña-wiñaypä chuyanchäla. \p \v 15 Caynu caśhanta Chuya Ispiritupis tantialpachimanchicmi cay nishanwan: \q1 \v 16 “Tayta Dios caynütam niyan: ‘Chay muyun nunäcunamanmi limalicuśhä caypi: camachicuynïta umanmanmi ćhulaycuśhä; śhun'unmanpis isquirbiycuśhämi’ nil”. \q1 \v 17 Jinaman nilpunmi: “Juchancunapïpis mana allin lulaynincunapïpis manañam imaypis yalpalcuśhäñachu”\x + \xo 10:17 \xt Sal 40.6-8\x* nil. \p \v 18 Chayurá juchacunaca pampachäśha cayaptin'a manañam juchacunapi imallacta uycunanchicpis canñachu. \s1 Sasachacuycunaćhüpis tacyaycäliy \p \v 19 Chaymi, chalapacü-masïcuna, rasun Sumä Chuya Sityuman, quiquin Diosninchic caśhanman, Jesuspa yawarninpa sumä chalapacüśhaña canan yaycuchwan. \v 20 Rasun curtïna cä quiquin aychanpam cawsayta uycü muśhü caminucta quićhaycapamanchic yaycunanchicpä. \v 21 Paymari Diospa lluy nunancunaćhu sumä puydï sasirdütinchic cayan. \p \v 22 Chaymi Tayta Diosman aśhuycunanchic llapan śhun'unchicwan, masïsu chalapacuyninchicwan, tantiayninchicpis śhun'unchicpis aychanchicpis chuya yacuwan-yupay lluy jinantin sumä chuyanchäśhaña. \v 23 Ñatac “Diosta alcaycümi” niyanquimari. Chayurá payman jinallari masïsu chalapaculcay; pay'a chalapacunam; limalicamäśhanchicta lulaycun'amá. \p \v 24 Chaynütac llapanchic cuyanacuytawan allin lulaycäta lulaycuypïta afanacuśhun. \v 25 Amatac amcuna juntunacuyta caćhaycapäcuychu waquincuna chaynu yaćhacäśha cayalcaptinpis. Aśhwanpa Jesusninchicpa cutimunan cayllaćhüña cacuyaptin'a callpanchanacuycuśhun mastalä canpis. \p \v 26 Ñatac rasuncäta tuquicta yaćhayal juchacta pursïpa jinalla luläcunäpá manañam juc canchu juchan-laycu ima uycunanpäpis. \v 27 Aśhwanpa manchanaśh cäraycunan muyuncäwan, Diospa llapa ćhïnïnincunacta camacaycunanpä wiñay simpri nina walä ñacaycällañam alcayan. \v 28 Ñatac ¿manachun Moisespa camachicuyninta jalutacücunäpä ishcay quimsa licänin captin'a mana llaquipaycul wañuchina cala? \v 29 Chayurá ¿manachun mas-mas mućhuycuytalä ćhasquiycunan Diospi śhamü chulinta jalutacücá, chay limalicamäśhanchic yawarninpa chuyaman muyuycachimäśhanchiccäta yan'al anlapä licäcá, jinaman llaquipaycü Chuya Ispiritucta paläcá? \v 30 Lisinchicmari chay “Ya'apam cutichiycuycá, tincüninmanmi pägunta uycuśhä” nïcäta. Chaynütacmi nila: “Taytanchicmi malcanta cäraycun'a”\x + \xo 10:30 \xt Dt 32.35-36\x* nil. \v 31 Rasunpa ¡maynu llaquim cawsä Diospa maquinman palpuy'a! \p \v 32 Má, yalpapäcuy rasuncäta unay ćhasquipäcuptiqui ¿manachun imaymana sasachacuycuna talcamuptinpis pasinsiawan tacyaycälilanqui? \v 33 Waquinćhu'a lluypa puntanćhümi palaśha, ma'aśha capäculanqui. Juccunaćhu'a chaynu pasäcunäta ñacawshipäculanquim. \v 34 Carsilćhu wićhaläcunätapis ñacayta pasawshilanquimari. Janay pachäćhu sumä ćhaniyu cäniquicuna wiñaypä uywaśhayquita yaćhapäculmá sumä cushicuywanlä llapa ima cäniquicunactapis waycachiculcälanqui. \p \v 35 Chayurá caynu chalapaculcäśhayquita mana caśhanman ama cutichipäcuychu; sumä-sumä jatun allintamari apaycamun'a. \v 36 Ñacaycunaćhu masïsu śhaycapäcunayquim Dios munaśhanta lulaycul limalicuśhanta ćhasquipäcunayquipä. \p \v 37 Isquirbishaćhu niyanmari: \q1 “Cayllaćhüñam cacuyan; śhamüca ñam ćhämun'aña; manam dimuramun'achu. \q1 \v 38 Ñatac allinpa ya'a licaśhäcunämi chalapacuyninpa cawsan'a; sïchuśh ipaman cutïluptin'a manaćh śhun'üpäñachu can'a”\x + \xo 10:38 \xt Hab 2.3-4\x* nil. \p \v 39 Ñatac ya'anchic chay ipaman cutiyninwan wañuycäman liyäcänüchu manam cayanchic. Aśhwanpa chalapacuyninpa wiñay cawsayta ćhasquïcunämari. \c 11 \s1 Chalapacü awquillunchiccunacta licaycäliy \p \v 1 “¿Imatan-nila chalapacuy?” niyämanquićh. Chalapacuy, alcaśhanchicta ćhasquinapä siguracuymi; mana licaśhanchiccäta rasun caśhanta awniymi. \v 2 Chalapacuyllanpamari unay awquillunchiccunapis allinpa licaycuśha capäcula. \p \v 3 Chalapacuyninchicpam tantianchic Tayta Dios jinantin pachäta limayninpa camaśhantapis; aw-ari, licaśhanchic'a mana licaśhanchicpïmi śhamula. \p \v 4 Chalapacuyninpatacmi Abelpis mas allinnintalä Tayta Diosman uycula, mayurnin Cainpïtá. Chaymi Tayta Dios ćhasquiycul allinpa licaycula. Ñatac Abel wañüśhaña cayalpis chalapacuynin'a jinallam limayan. \p \v 5 Chalapacuyllanpatacmi Enoctapis wañuyta mana lisichillal cawsayman puśhaycuśha cala. Cay pachäćhu cayaptinlä Tayta Dios allinpäña licaycul puśhacuptinmari mana talipäculañachu. \p \v 6 Rasunpa mana chalapacuywan'a Tayta Diospa śhun'unpa manamá cawsaycuchwanchu. Payman aśhuycücunaca chalapacunanchicmi pay rasun caśhantawan ashïnincunacta uycunanman. \p \v 7 Chalapacuyllanpatacmi Noëpis ima pasanancunapäpis Tayta Dios ćhuncay-ćhuncay niptin, manchacuywan barcucta ishpichila aylluncunacta salbananpä. Chalapacuyninpamari jinantin pachätapis cäraycula; chaypatacmi allinpa ćhasquiycuśhapis cala. \p \v 8 Abrahampis chalapacuyllanpatacmi Tayta Dios: “Cay malcayquipi yaluy juc-lädu calu malcaman; chayćhümi tuqui allpacta uśhayqui” niptin mayćhu canantapis sumä mana yaćhal cäsucul licula. \v 9 Chalapacuyllanpamari Tayta Dios limalicuśhan allpaćhüpis jamapacünu chucllacunallaćhu Isaacwan Jacobwan yaćhala. Paycunapis chay limalicuyllactam ćhasquipäcunan cala. \v 10 Caynu cushisha yaćhapäcula quiquin Tayta Dios sumä simintäśha lulaśhan malcaćhu yaćhapäcunanta alcapäculmi. \p \v 11 Chalapacuyninpatacmi Abraham awquishña cayalpis walmin Sara machüra cayaptinpis callpacta ćhasquipäcula chulin cananpä “Limalicamäca rasunpa lulaycun'am” nil. \v 12 Chaymari cay nuna ultimunćhüña cayaptinpis limalicuśhanca lulacacüla milaynincuna achca-achcaman uyllurcunänuy lamar patanćhu awishquicunänuy milananpä. \p \v 13 Chalapacuyalcal-lämi cay lluy nunacunaca wañuculcäla. Masqui Dios limalicuśhanta mana ćhasquiyalcalpis calullapi licapäculmi “Allin śhamuśha cachun” nil awnipäcula. Chaymari “Cay pachäćhu jamapacüllam, pasacüllam canchic” nil nipäcula. \p \v 14 Caynu nïcunacá quiquinpa rasun malcanta ashishantam tantiachimanchic. \v 15 Sïchuśh yalamuśhan malcallaman pinsayalcaptin'a cäsu canmanćha cutipäcunanpä. \v 16 Aśhwanpam janay pachäćhu juc sumä allin malcapi wañupaculcäla. Chaymari Tayta Dios mana pin'acunchu Diosnin cayta; paycunapä juc malcacta alcayächinmá. \p \v 17-18 Chaynütac Tayta Dios yaćhapaycuśhanćhu chalapacuyninpam Abraham listu cayäla japallan chulin Isaacllacta wañulcachil uycunanpä masqui “Isaacpam milayniqui śhamun'a”\x + \xo 11:17-18 \xt Gn 21.12\x* nil niyaptinpis. \v 19 Wañücunacta śhalcachimunanpä Tayta Dios munayniyu caśhantapis Abraham licalam. Chaymi chulin Isaac manalä wañuyaptinpis wañüśhapi cawsamuśhactanuy Abraham ćhasquiycula. \p \v 20 Chalapacuyninpatacmi Isaacpis Tayta Diosta mañacula imaypis allinćhu chulin Jacobwan Esaú capäcunanpä. \p \v 21 Chalapacuyninpatacmi Jacob wañuypa patanćhüña cayal garutinman masïsucta chalapacuycul, Tayta Diosta alawaycul, Josëpa chulincuna allin caycälinanpä mañacapula. \p \v 22 Chalapacuyninpatacmi Josëpis ultimunćhüña cayal, malca-masin Israelcunaca Egipto malcapi juluśha capäcunanta willacula. Chaynütac quiquinpa tulluncunactapis imanapäcunanpäpis lluy nila. \p \v 23 Chalapacuyninpatacmi Moises tuquish iñachalla captin taytancuna quimsa quilla pacalächipäcula masqui Egiptop puydïnin “Llapa iñachacta wañuchiy” nishantapis mana manchacuycul. \p \v 24 Chalapacuyninpatacmi Moisespis jatunña cayal Egipto mandä Faraonpa chulinpa wawin nipäcunanta manaña munalachu. \v 25 Juchacunaćhu gustu caycunantá Diospa malcan Israel caśhta-masincunawan cusca ñacayćhu caytam munala. \v 26 Pay'a “Diospi Salbacücä-laycu ñacaymi mas allin jinantin Egiptop cänincunacta uywaypïtá” nilmi limalicuśhan śhamücäćhu śhun'unpis caycula. \v 27 Chalapacuyninpatacmi Egiptop mandäninpa rabyacuynintapis mana manchacul ayicula; Tayta Diosta mana licayalpis licayä-yupaymi payta atiyta masta jicutäla. \v 28 Chalapacuyninpatacmi Egiptopi libraculcänanpäpis fistachacula. Chaynütacmi llapa Israelcuna puncunta yawarwan llusinanpäpis nila chay wañuyta apamüca mayur chulincunacta mana wañuchinanpä. \p \v 29 Chalapacuyninpam Israelcunäpis allpacta-yupaylla puca lamarpa pasapäcula. Egipto atimücunäñatacmi ichá pasätuculcämul anualcul wañuculcäla. \p \v 30 Chalapacuyninpatacmi Israelcunaca Jericöpa sircunta anćhish muyun muyupayalcällal cućhpälächila. \p \v 31 Chalapacuyninpam watica\f + \fr 11:31 \fk watica: \ft “juc-juc umricunawan cacü walmi” ninanmi.\f* anla walmi Rahabpis Jericöman licapä lï Israelcunäta Diospa nunantanuy ćhasquiycuśhanpa mana uyalicücunäwan cusca nï wañulachu. \p \v 32 ¿Ima mastañatá nishayqui? Faltanmanćha timpupis willaycälinacpä Gedeonpi, Baracpi, Sansunpi, Jeftipi, Davidpi, Samuelpi, chaynütac Diospa puydï willacücunapïpis. \p \v 33 Lluy paycuna chalapaculcäśhallanpamari malcacunacta llallilcul duyñuchacaycälila. Malcacunactapis allinpam mandapäcula. Tayta Dios limalicuśhantapis ćhasquipäculam. Micuypi wañuyä liyuncunap shimintapis wićhaycälilam. \v 34 Ninap caldaynintapis mana caśhanmanmi muyuycachila. Ispädawan wañuchicücunapïtapis ayipäculam. Chaynütacmi manaña callpan cayalcaptinpis callpacta ćhasquiycapäcula; juc ćhïnicünincunactapis mana-manactam ayichipäcula. \v 35 Chalapacuyninpatacmi walmicunaca wañünincunacta cawsayäta ćhasquipäcula. Ñatac juc nunacunacá supay-apachisham wañupäcula; libraycuśha cananta mana munapäculachu allin wiñay cawsaycäman ćhäpäcunanpämari. \v 36 Waquincuná imaymana ñacachisham capäcula, palaśhacunam, asuticunawan lawćhäśham, carsilcunaćhu cadinacunawan watäśhacunam, \v 37 tamshäśhacunam, sirrüchuwan ishcayman witüśhacunam, ispädacunawan mu'uśhacunamari capäcula. Wicta cayta pasalmi aticaćhaśha capäcula capishpa uwishpa millwancunallawan müdacaćhacaycälillal, imaymana pishipacuycunacta pasaśhtin, llaquisha muylïsha imalä canpis. \p \v 38 Mana maycäman linantapis yaćhalmi chunyänincunaćhu, ulucunäćhu, maćhaycunallaćhu ućhcucunallaćhu pulipäcula. Chaynu sumä allin nunacunäta cay pachäćhu cäcunaca ćhasquiycälinallanpäpis manam allinchu capäcula. \p \v 39-40 Masqui chalapacuyninpa Dios allinpa licaycuyaptinpis manalämi mayanllanpis limalicuyta ćhasquiycapäculachu. Aśhwanpam Tayta Dios juc allintalä alcaycachimälanchic; ya'anchiccunallawan cusca munaśhannuy cabal paycuna caycunanpämari. \c 12 \s1 Tayta Diosmi chulincunacta ishpiycachin \p \v 1 Chayurá caynu sumä achca-achca licäninchiccuna muyülïninchicćhu cayaptin'a atajaycaćhamäninchiccunätawan, ćhänalächimäśhanchic juchacta juc-lädumanña caćhaycul, jicutaycuywan puntaman lishun ćhänanchiccama. \v 2 Chalapacuyninchicta allaycachï, tacyaycachï Jesusllanchicmanñari ñawinchicta ćhulaycuśhun. Pay cushicuyta ćhasquinanta licalmi curuśhcäćhu sumä uyshulächisha cayalpis imactapis mana ucul awantaycula. Chaypam canan'a Tayta Dios caśhancäpa allïnin-lädunćhu täcuyan. \v 3 Chayurá jucha-sapacuna sumä cuntraculcäśhan Jesustari licaycäliy mana jucmanyapäcunayquipäpis nï pishipapäcunayquipäpis. \p \v 4 Ñatac amcuna juchacunäwan pilyayniquićhu manam yawarniquita jićhaycapäcunquilächu. \v 5 Jinaman ¿lluyñachun un'älälinqui am chulincunacta Dios callpanchaycuśhunayquipä isquirbishanta, imatá? Niyanmari: \q1 “Taytayqui allinniquipä sumäpa ishpiycachishuśhayquita ama jamuyaychu, anyaycuśhuptiquipis jucmanyaychu. \q1 \v 6 Taytanchic cuyaycuśhancunätam sumäpa ishpiycachin; chulinpä ćhasquishancunätam asutiycun”\x + \xo 12:6 \xt Pr 3.11-12\x* nil. \p \v 7 Chayurá ñacaycuna pasapäcuśhuśhayquita allinniquipäri licaycäliy; Tayta Dios'a chulintanümi uywaycälishunqui. ¿Mayan chulillactá allin cananpä taytan manatan sumäta ishpichinchu? \v 8 Ñatac lluy chulipis ishpiycachina cayaptin amcunacta jinallacta caćhaycälälishuptiqui'a ishunćha cayalcanqui; manaćhá chulinchu. \v 9 Chaynütac uchuchälla cayal taytanchicta allinpa licayculanchic sumäpa ishpiycachimaptinchicpis. Chaychun ¿cawsayta umäninchic taytanchicpa munayninman ćhulacuycul-lä mana cawsaycuchwanchu ampá? \v 10 Cay pachäćhu taytanchiccuna tantiaśhallanmannümi rätullapä caminaycamälanchic. Ñatac Tayta Dios'a rasun allinninchicpämi ishpiycachimanchic, quiquinnuy sumä chuya caycunapä. \v 11 Rasunpa ima ishpiycachiyćhüpis sasam; manamá chayurallá cushicuy canchu, sinu'a, nanacuymá. Chaypïtam ichá chaymannuy allin cayta, jawca cayta wayuycun “allinnïpämi” nil ćhasquiycücunäpá. \p \v 12 Chayurá uticäśha maquiyü-yupaycuna, chucchuyä ćhaquiyü-yupaycuna, callpanchaculcay. \v 13 Ama-ari caminuyquiman yan'al imacunactapis ćhulayaychu mitcacacachishunayquipá. Sinu'a pishi callpayqui allinyaycachisha caycuchun. \s1 Tayta Diosta ama ipanchapäcuychu \p \v 14 Lluywanpis jawca cawsaytawan chuya allin cawsaycäta ashiycäliy. Chaynu chuya mana cayal'a manamari mayanpis Taytanchicman ćhan'achu. \v 15 Chaynütac quiquiqui-pulacuna licanacaycäliy Tayta Diospa llaquipayninta mana ipanchapäcunayquipä. Ama-ari ćhacćhä mana allin jaćha chillquimücänuy amcunaćhu cachunchu. Chay ćhacćhayninwanćhari achca nunacunap allin cawsayninta lluy bininälun'a. \v 16 Nïtac mayanniquipis anla juchacunacta lulayalcaychu, nïtac Esaüpanüpis Diospi imactapis mana ucul cay pachällaćhu śhun'un cayächunchu. Paymari wamä chuli allin ćhasquinancäta ash micuyllapä uycüla. \v 17 Yaćhapäcunquiñamá ima pasaśhantapis: chay allin cayninta ćhasquiyta munaptin masqui maynu-maynüpa awćhuptinpis manañam cäsu calañachu. \p \v 18 Amcuna manamá Israelcunänüchu aśhuycapämulanqui yataycuna nï nina latayä ulumanchu, nïtac tutapämanchu, nïtac yanawyayä pucutaymanchu, nïtac sumä waywamanchu, \v 19-20 nïtac curnitillacta sumä tucalpamümanchu, nïtac Dios limalpamümanchu. Chay “¡Cay uluman nunapis uywapis jaluycämuptin'a tamshaywanpis wañüchisham can'a!” nil nilpamuśhanta uyalilmari, manaña awantayta atipal, mañaculcäla masta manaña limalcamunanpä. \v 21 Chay sumä-sumä manchanaśh captinmari quiquin Moisespis “Sumä ispantäśham chucchucuyá”\x + \xo 12:21 \xt Dt 9.19\x* nila. \p \v 22 Amcunañatacmi ichá aśhuycapämulanqui Sion uluman, janay pacha Jerusalenman, cawsä Tayta Diospa malcanman, sumä cushisha juntulayä walanganpi-walanganpi anjilcunäman. \v 23 Chaynütacmi punta wamä chalapacücunäpä janay pachäćhu śhutin isquirbïsha cäcäman, lluytapis cäraycamäninchic Diosman, allinman chuyanchaycuśha nunancunäman. \v 24 Chaynütac muśhü limanacuyta ishpichï Jesusman, ñatac Abelpa yawarninpi mas allincunactalä limä yawarninmanpis. \p \v 25 Chaymi limapämäninchicta yan'al-lätac jalutacuyalcanquiman. Cay pachällaćhu nishancäta jalutacücunäca mana ayiyaptinchun ¿janay pachäpïlä niyämaptinchic ipanchälul'a ayïluchwan, ampá? \v 26 Chay timpu Diosninchic limayninwan cay pachäta sumämi śhaśhächila. Ñatac canan'a niyan: “Canan yapam śhaśhachishä, manañam allpällactachu, sinu'a lluy janay pachantintañam” nil. \p \v 27 Cay “yapam śhaśhachishä” nishanwan tantiachimanchic lluy camaśhancunaca śhaśhalcachil julüśha canantam, mana cuyü wiñaypä cäcunalla quïdanantamá. \p \v 28 Chayurá ya'anchic mana cuyulï mandacuyta ćhasquiycuyal'a sulpäta sumämi ucunanchic; Tayta Diospa śhun'unpänuy sumä manchacuywan llapan śhun'unchicwan alawaycuśhunpis. \v 29 Tayta Diosninchic'a nina-yupay camacaycücämari. \c 13 \s1 Camacalpunäpä caycunacta yalpapäcuy \p \v 1 Quiquiqui-pula wawi-caśhanuy jinallari lluy cuyanaculcay. \v 2 Chaynütac jamachiytapis ama un'apäcuychu; chaypamari waquincuna mana tantial anjilcunactalä jamachipäcula. \v 3 Chaynütac carsilcäćhu cäcunäta watucaycäliy, quiquiqui carsilcäćhu cayä-yupay, chaynütac quiquiqui ñacä-yupay ñacäcunätapis. \p \v 4 Ñatac lluypis casaracuśhayqui limalicuyniquita ama jalutacuyalcaychu. Aśhwanpa chuyallacta caycachipäcuy. Ñatac mansibacücunätapis imaymana anla luläcunätapis Tayta Diosmi cäraycun'a. \p \v 5 Amatac illaycällamanñá atipacuyalcaychu; aśhwanpa capuśhuśhayquillawan jawca capäcuy; Taytanchic niyanmari: \q1 “Manam caćhaycuśhayquichu nïtac un'aśhayquichu”\x + \xo 13:5 \xt Dt 31.6-8; Jos 1.5\x* nil. \p \v 6 Chayurá masïsu chalapaculmi nichwan: \q1 “Yanapaycamäní Taytá cayaptin'a manam manchacüchu. ¿Nunacunalla imanäman'atá?”\x + \xo 13:6 \xt Sal 56.3-4,9-11; 118.6\x* nil. \p \v 7 Chaynütac Tayta Diospa limayninta willaycul caminaycälishüniquicunacta yalpaćhaculcay. Paypa lluy cawsaynin imanuy caśhantapis licaycul, chalapacuyninta atichipäcuy. \v 8 Jesusninchic'a unaypis cananpis śhamücunäćhüpis wiña-wiñaypä payllam. \p \v 9 Amatac imaymana iwïsha muśhünuy cä yaćhachicuycunäwan aysachicuyalcaychu. Micunapä imaymana camachisha cäcunäta atiycachishanchicnu'a, aśhwanpa Diosninchicpa llaquipayninwan śhun'unchic tacyaycachisha cachun. Chay micuycunacá manam ima allintapis lulaycunchu. \v 10 Ya'anchicpañatacmi ichá juc uycuna sityu juc licchä micuywan cayan; chaypïmá micunchic. Unay limalicuypa alawana carpaćhu sirbï sasirdüticunäñatacmi ichá chaypi micunanpä nï cunsintishachu. \p \v 11 Chay puydï sasirdüticunaca malcäpa juchan pampachaycuśha cananpä yawartam apaycula chay Sumä Chuya Sityuman. Aychannintañatacmi malcapi waśhaman julalcamul cañapäcula. \v 12 Chaymari Jesusninchicpis malcapïta julüśha ñacala, nunacunäpa juchanta yawarninwan chuyanchaycunanpä. \v 13 Chayurá ya'anchicpis malcapi waśhaman Jesusninchicman lishun paynuy pin'ayman ćhulaśha caśhanta apawshishtin. \v 14 Aw-ari, cay pachäćhu'a manam wiñaypä malcanchic canchu, sinu'a wiñaypä cäcätam ashiycuyanchic. \p \v 15 Shiminchicwan “lisïmi” niyal'a chay shiminchicwan Jesuspa imaypis Tayta Diosninchicta alawaycuśhun-ari \v 16 Ama-ari un'apäcuychu allincäta lulayta, pishipacücunäta cäniquicunawan yanapaycuytapis. Cay uycuśhanchiccunämari Tayta Diospa śhun'unpä. \p \v 17 Chaynütac caminaycälishüniquicunacta uyalicul sujitaculcay. Paycunam allinpa licaycälishunqui lulaśhanpi niycunan cayaptin'a. Uyalicuyniquiwanmari cushichipäcunqui; mana uyalicuyniquiwan'a paycunapä sasaćh capäcunqui. Amcunapäpis ima allinniquipäpis manaćh can'achu. \p \v 18 Má, ya'acunapä Taytanchicta mañaculcay; śhun'ú imaniycamänan caśhanta yaćhaculpis lluywanpis mayćhüpis allinpa caycäliytam munapäcú. \v 19 Mastá ćhuncay-ćhuncayta mañaculcac amcunawan yapa tincuycunanchicpä mañaculcänayquipämi. \p \v 20-21 Diosninchic jawcacta cawsaycachïca, wañuycäpi Jesusta śhalcachimüca, sumä puydï Michïman muyuycachïca, yawarninwan muśhü limanacuyta amcunawan tacyaycachï Taytallanchic-ari, lluy imawanpis tantiaycälichishunqui munaśhanta lulapäcunayquipä, jinaman ya'anchicćhu lulaycuchun śhun'unpä cäcunätapis. Jesusninchicpa wiñay simpripä altuman juluycuśha cachun. Chaynu cachun. \p \v 22 Chalapacü-masïcuna, callpanchaculcänayquipä ashllacta canan niycälishacta sumä tantiaywan licaycäliy. \p \v 23 Yaćhapäcuy-ari chalapacü-masinchic Timoteo carsilcäpi yalämuśhaña caśhanta. Pay ćhämuptin'a amcunaman watucaycälïmi śhapämuśhä. \p \v 24 Llapa caminaycälishüniquicunacta limaycäliy, jinaman Diosninchicpa llapa nunancunactapis. Chaynütac chalapacü-masinchic Italia-läducuna limaycälimuśhunqui. \p \v 25 Tayta Diosninchicpa llaquipaynin amcunawan caycuchun. Chaynu cachun.