\id LUK - North Junin Quechua NT -Peru 2008 (DBL -2013) \h LUCAS \toc1 Jesuspita Lucas Isquirbingan \toc2 Lucas \toc3 Lc \mt1 Jesuspita Lucas Isquirbingan \ip Naupataga Jesuspita shumag tantianaypag uchuclata niyushay Lucas imanir cay libruta isquirbingantas. \ip Lucasga cara Jesusman yupachicug runam. Payga isquirbira ishcay librutam. Chaychru willapayämanchi Jesuspitam. Pay cara chay juc runacuna castam, manam Israel castachu. Payga aliscam musyara Jesuspita mana ricapusha cayarsi. Lucasga Pablowanmi purira maytas chaytas Diospita yachrachig aywaptin. Payga Jesusta regueg runacunata achcatam tapucusha, paypita shumag musyananpag. Lucasga cara jampicug doctormi. Chaynuy car, payga aliscam Pablota yanapara chay lutan runacuna wanuchiyta munapäcuptin. Lucasga manam pasay dëjarachu, antis payga Pablota cuyara aliscam Jesusman yupachicug-mayin captin. Nätan payga aliscam musyara papelcunapita. Chaymi payga isquirbira ali shumagta Jesuspita. Lucasga cay libruta isquirbira cuyanacuynin Teofilopagmi. Payga cara marca mandagmi. Lucasga cayta isquirbira chay cuyanacuynin Teófilo, Jesuspita shumag musyananta munarmi, jinaman isquirbiras “Jesusga wanusha, manam Israel castacunapa trucalanchu, antis lapan runacunapa trucanchim”, ninanpagmi. Payga cayta isquirbira Jesús wanungan, jinaman cawacämungan 35 watata aywayaptinran. Nätan isquirbiras Roma carcelchru Pablo wichrgarayaptin, manaragsi wanuchipäcungancamam. \ip Chaura Lucasga cay libru isquirbiyta galayura cay nirmi: \c 1 \p \v 1 Achcam isquirbipäcusha ima-ayga Jesuswan pasangantas. Chay isquirbishacunatam noganchicunacagchru purircayächin. \v 2 Nätan chay isquirbigcunaga isquirbipäcura Jesuspa discïpuluncuna willapacurcangantam. Chay willapacugcunaga capäcura Jesuswan ima-ayga pasangantas ñawinpa ricagcunam, jinaman paypita willapacugcunam. \v 3 Chaymi noga, Lucassi Jesuspita musyag runacunata imanuy cangantas lapanta shumag tapupacurcurga, manyalapita isquirbimü gampag, alisca alinninpag ricasha Teófilo, \v 4 chaynuypa naupata yachrachipäcushungaypita mas shumag musyanaypag. \s1 Juc ángel Bautizag Juan näcinanpita willangan \p \v 5 Chauraga Judea nacionchru Rey Herodes mandanan wichanmi, cara juc sacerdötisi Zacarías jutiyog. Payga cara unay Abiaspa castan aywagmi, nätan warmin Elisabetmi cara Aaronpa castan aywag. \v 6 Paycunaga capäcura ishcayninsi Diospa naupanchru ali ruragcamam, mana piñapächicugcamam, jinaman cäsucurcag lapantam Dios ruray ningancunataga. \v 7 Nätan paycunapaga manam wamrancuna carachu, Elisabet mana wachrayta yachraptin, jinaman nä chachacamam capäcuras. \p \v 8 Chaypitam juc junagchrüga, Abiaspa castan sacerdöticunata töcarura Diospa wayinchru uryay. Chaymi Zacariaspis uryayara. \v 9 Chauraga costumbrincunanuy chüsaräriptinmi Zacariasta töcarura Diospa wayinman yaycuy, chay inciensuta rupachicunacagman. \v 10 Chauraga inciensuta Zacarías rupayächiptinga, lapan runacunam washachru Diosta manacurcayara. \p \v 11 Chaypitash inciensuta rupachicuna altarpa derëcha lädunchru ricacarun Diospita shamusha ángel shayayar. \v 12 Chayta ricapurur Zacariasga aliscash manchacarun, jinaman imanaytas manash atiparachu. \v 13 Chaura angelga nirunshi: “¡Ama manchacaychu Zacarías! Manacungayta Diosga mayasham. Chaymi Elisabet warmiqui gueshyacunga olgo wamrata. Jutintam chrurapunqui Juanta. \v 14 Wamray näciruptinga aliscam cushicunqui, jinaman runacunas achcam cushicurcanga. \v 15 Pay jatunyarurga, Diospa naupanchru alisca välig runam canga. Manam upyangachu vïnutas ni ima shincachicugcunatas. Mamanpa pachranpita-pacham Santu Espiritupa munayninchru canga. \v 16 Payga achcatam Israelpa castancunata tantiachinga Diosman cutipäcunanpag. \v 17 Payga willapacunga munayniyog salvacug shuyayanganchipa naupantam. Nätan canga Diospa unay willacugnin Eliasnuysi, alisca munayniyogmi. Payga tayta cagcunatam rimapanga churincunawan ali cawapäcunanpag, jinaman munangalan ruragcunatam rimapanga ali rurag runacunamannuy muyupäcunanpag. Chaynuypam runacunata camaringa, munayniyog chrämuptin ali chrasquicurcänanpag”. \p \v 18 Niptin Zacariasga angeltash nin: “¿Imanaypatag musyashag razonpa niyämangayta? Nogaga nä auquintag cä, warmïsi chacwantag”. \p \v 19 Niptin angelga ninshi: “Nogaga Diospa naupanchru cag Gabrielmi cayä. Paymi nogataga cachrarayäman chay shumag willapata musyachinagpag. \v 20 Nätan cananga ‘Mana razonchri’ nimangaypitam, mana rimayta atipanquichu churiqui näcimungancama. Caycuna rimangänuymi ruracanga”. \p \v 21 Nätan washachru chay goturarcayag runacunaga shuyararcayara, “¿Imanirtag chicacama mana yargamunchu inciensu rupachicunacagpita?” nirmi. \p \v 22 Unaytaran Zacariasga yargaramun mana rimayta atipayar, umalanwan, jinaman maquilanwan runacunata tantiayächir. Chaura runacunaga “Imas Diospitachr ricäparun inciensu rupachicunacagchru” nipäcuram. Chaura Zacariasga chaynuylam cara mana rimayta atipayar. \p \v 23 Chay junagcuna nä Diospa wayinchru chay ruranancuna rurayta ushacurcurga, Zacariasga wayintam aywacura. \v 24 Chaypita chay junagcunalam warmin Elisabetga pachrayog ricacarura. Chaychru Elisabetga cara pichga quillam mana wayinpita yargamular cay nir: \v 25 “Diosmi cananga noga pachrayog canäta munarun, runacunapita mana pengapasha canäpag” nir. \s1 Angel Gabriel Jesús näcinanta Mariata willangan \p \v 26 Elisabet nä sogta quilla pachrayog cayaptinmi, Diosga cachrara ángel Gabrielta Galileachru cayag Nazaret marcaman. \v 27 Chaychrümi yachrara mana olgo regueg juc jipash, María jutiyog. Payga nä rimasha cara José mözuwan ishcaychacunanpagmi. Chay mözuga cara Rey Davidpa castan aywagmi. \v 28 Angel Gabrielga María cayagman chrarurga “¡Cushicuy María! Diospita alipag ricasham cayanqui. Diosga gamwanmi cayan” nirunshi. \p \v 29 Chaura angelta ricapururga, jinaman chaynuypa ángel niruptinga, Mariaga pasay mayacasha niragshi ricacarun, “¿Imatatag caynuypa niyäman?” nir. \p \v 30 Chaynuy pinsiayaptilanshi angelga niruntag: “María, ama manchacaychu. Diosmi cuyapäshurlay gamtaga acrarayäshunqui. \v 31 Cananga pachrayogmi ricacanqui, nätan wawaymi canga olgo. Jutintam chrurapunqui Jesusta. \v 32 Payga canga alisca munayniyogmi, jinaman cayansi jana pachachru cayag Diospa-mayinmi. Nätan Munayniyog Diosmi chruranga mandag cananpag, unay awillun Davidtanuysi. \v 33 Chaura imaycamas mandagmi canga Jacobpa castan aywagchru, jinaman chaynuy mandaglam canga imay imaycamas”. \p \v 34 Chaynuy niruptin Mariaga tapurun angeltash cay nir: “¿Imanuypatag pachrayogga ricacäshag mana olgotasi regueyarga?” \p \v 35 Niptinshi angelga nirun: “Santu Espiritum shamunga gamman. Chaylam Diospa munayninwan pachrayog ricacunqui. Chaymi chay näcimug wamrataga ricapäcunga Dioslapag cawagpag, jinaman Diospa-mayinpag. \v 36 Nätan mana wachray yachrag nipäcungan castay Elisabetsi chacwanyänanchrümi nä sogta quilla pachrayog cayan. \v 37 Diospagga manam ima ruraysi sasachu”. \p \v 38 Niptinshi Mariaga nirun: “Diospa maquinchrümi cayä. Gam nimangaynuy Dios rurachun nogawan”. \p Niruptin, angelga aywacunshi Mariacagpita. \s1 María Elisabet ricag aywangan \p \v 39 Chaura chay junagcunalam, Mariaga wayrala aywara Elisabet yachrangancagta. Chay marcaga cara Judea ninganchrüga mas altunpam. \v 40 Nä Zacariaspa wayinman María chrarurga, Elisabettam “Wayilayman. ¿Alilachu cayanqui?” nirun. \p \v 41 Chaura Mariapa shiminta mayaruptinga, Elisabetpa pachranchru wamrasi jucnuypash cuyurura, jinaman chayürash Elisabetga Santu Espiritupa munayninchru ricacarura. \v 42 Chauraga gapachracuypa niragshi Elisabetga Mariata nirun: “Lapan warmicunapitas mas alinninpag ricasham gamga cayanqui Diospita, jinaman alipag ricasham cayan pachraychru wawaysi. \v 43 ¿Pitag cä nogaga Munayniyognïpa maman nogaman shamunanpagga? \v 44 Gampa shimiquita mayaruptïga, juclam pachrächru wamräsi jucnuypa cuyurirun cushicuypita. \v 45 Chauraga alisca cushicuy Munayniyog Dios willashungayta chrasquicungaypita, Diosga nishungaynuymi ruranga”. \p \v 46 Niptin Mariaga cay ninmi: \q1 “Lapan shongöpam alawayä Diosta, \q2 \v 47 Nätan cushirayäsi aliscam Tayta Dios salvamagnï captin, \q1 \v 48 caynuy manacag warmilatas rircärimanganpita. \q1 Cananpitaga lapan casta runacunas \q2 ‘Ima cushisharag cayan chay warmi’ nipäcamangam. \q1 \v 49 Munayniyog ima-aygatas ruray atipag Diosmi nogachru rurarun ima-aygatas. \q2 Paypagga jutinsi ‘Lapan juchapita caruchru cayag’ nisham. \q1 \v 50 Payta manchacugcunataga chaynuylam Diosga cuyapayan imay aygaysi. \q1 \v 51 Ima-aygatam mana rurashachu munayninman. \q2 Payga manacagmanmi muyuchin olgotucug runacuna ima-aygata rurapäcunanpag pinsiarcayangantas. \q1 \v 52 Payga munayniyog mandagcunatas jitarisham mana mandag cananpag. \q2 Nätan manacagpag ricashacunatam mas alipag ricachin. \q1 \v 53 Payga micuypita nacagcunatas capogniyogmanmi muyuchin, \q2 nätan capogniyogcunatam mana imaynagman muyuchin. \q1 \v 54 Payga yanaparam servignin Israelta jutiyog runatas. \q2 Jinaman chaynuy cuyapayälarmi yanapara imaysi. \q1 \v 55 Chaynuy imaycamas cuyapänanpagmi nira unay taytanchicunata, taytanchi Abrahamta, \q2 jinaman castan aywagta” ninmi. \p \v 56 Chaychrüga María, Elisabetwan yachrara quima quillanuyran. Chaypitaran cutira wayinta. \s1 Bautizag Juan näcingan \p \v 57 Nätan Elisabetpa gueshyacunan quilla ayparamuptinga, gueshyacurura olgo wamratam. \v 58 Chayta mayarärirga castancuna, jinaman wayincagpa yachragcuna aliscam cushicarärira Elisabetwan, Munayniyog Dios payta cuyapälar, chaynuy ruranganpita. \v 59 Chaypita wamra nä puwag junagniyog cayaptinmi, apapäcura costumbrincunanuy señalächig. Chaychru runacunaga wamrapa jutinta chrurayta munapäcura taytan Zacariaspa jutilantam. \v 60 Chaymi Elisabetga nira: “Manam Zacariaschu jutinga canga, antis Juanmi”. \p \v 61 Niptinmi runacunaga nirärin: “¿Imanir? Castaycunachrüsi mana ‘Juan’ jutiyog cayaptinga”. \p \v 62 Chauraga taytan Zacariastam tapupäcura sëñasyaylapa: “¿Ima jutin canantam munayanqui?” nir. \p \v 63 Chaura taytanga manarura tacsa tablalatam, jinamanmi goräriptinga chaychru isquirbirura: “Paypa jutinga Juanmi” nir. Chaura chaychru cayagcunaga lapansi mayacasha niragmi quëdarärira. \v 64 Chaylam Zacariaspa shimin yapay rimariramura, Diosta alawayar. \v 65 Chauraga lapansi wayin lädunpa yachragcuna mayacasha niragmi capäcura. Jinarcurmi Judeachrüga limpu mayachinacarärira Zacarías yachrangan jircacunapa. \v 66 Chauraga lapan mayacugcunas shongolanchrümi nipäcura: “¿Imarag wara raswa chay wamra canga?” nir. \p Nätan “Razonpam chay wamraga cayan Munayniyog Diospa maquinchru” nir. \s1 Zacarías Santu Espiritupa munayninchru cayar rimangan \p \v 67 Chaypitam wamrapa taytan Zacariasga Santu Espiritupa munayninchru cayar rimara cay nir: \q1 \v 68 “Alisca ali nisha cachun noganchi Israel castapa Munayniyog Diosninchi, \q2 noganchi runancunata ricamänanchipag, jinaman jucpa munayninpita jorgamänanchipag aywamunganpita. \q1 \v 69 Canan noganchiman cachraramun juc munayniyog salvacugtam, \q2 Diospa servignin Davidpa ayllun castapita. \q1 \v 70 Caynuy cananta Diosga nämi rimachisha cara Dioslapag cawag willacugnincunawan, \q1 \v 71 Mana ricapuy munamagninchicunapita, \q2 jinaman lapan chregnipämagninchicunapita salvamänanchita; \q1 \v 72 Unay awillunchicunata cuyapänanpita, \q2 jinaman rimanacunganta razonpa rurananpag mana gongananpita. \q2 \v 73 Nätan taytanchi Abrahamtasi ‘Niyangagcunata razonpam rurashag’ nirmi Diosga cay nira: \q1 \v 74 ‘Cachramushag juc salvacugtam chregnishugniquicunapa maquinpita jorgopäshunaypag, \q2 jinaman mana mancharilar servipacamänaypag’. \q2 \v 75 Paypa naupanchru mana juchaynag, jinaman lapan junagcunas cawayanganchicama alita rurayar cananchipag. \q1 \v 76 Nätan gam, wamräga, jana pachachru cayag Diospa willacugnin nisham canqui. \q2 Chaynuy nipäcushunqui munayniyog shuyacuyanganchi chrämunanpag runacunata camariptiquim. \q1 \v 77 Gamga musyachinqui runacunatam juc salvacugpita, \q2 juchancunapita perdonasha capäcunanpag. \q1 \v 78 Chaynuy ruranga Diosga alisca cuyapäcug carmi. \q2 Payga jana pachapita cachramunga juc salvacugtam, \q1 \v 79 juchalachru cawagcunata, \q2 jinaman alisca cunchuyman aywarcayagcunata \q1 ali cawaypita musyachinanpag, \q2 chaynuypa ali cawayta yanapämänanchipag” nir. \p \v 80 Nätan wamraga jatunyayara Diosta cäsucuyarmi, jinaman paypita yachracuyarmi. Juanga yachrara juc chunyag pampachrümi Israel runacunawan reguechicungancama. \c 2 \s1 Belén marcachru Jesús näcingan \r (Mt 1.18-25) \p \v 1 Chauraga Augusto César nipäcungan, Romachru mandag cayarmi nirura chay mandayangan nacioncunachru lapan runacuna censacurcänanpag. \p \v 2 Chaypin chay censa cara wamagtam, Cirenio jutiyog runa Siria nacionchru mandayaptin. \v 3 Chaymi lapan runacuna marcantacama aywapäcura censacurcänanpag. \p \v 4 Chaymi Josësi Galileachru cayag Nazaret marcapitaga jegara Judeachru cayag David näcingan Belén marcata, paypa ayllun aywag car. \v 5 Josëga aywara casaränanpag rimashan Mariawanmi censacurcänanpag, nätan Mariaga nämi juntaparayara. \v 6 Chaychru carcayaptinmi María gueshyacunan junag ayparamura. Jinarcurmi jätucurcänanpag mana wayicuna jäcuptin, gorpachacurcara runapa uywan wichrgaräcunalanman. \v 7 Chaychrümi Mariaga wamag wawanta gueshyacurura. Jinarcurmi pañalwan wancurcur chrachrarachira uywacuna micucunan rumipita rurasha batya niraglaman. \s1 Jesús näcinganta ángel uysha michigcunata willangan \p \v 8 Chaura Belén marca cercanpam uysha michigcunaga pagaspa uyshanta vïllarcayara. \v 9 Jinarcurmi mayänipita paycunacagchrüga ricacarura munayniyog Diospa juc angelnin. Chauraga ricacarärira alisca achicyagchrümi. Jinarcurmi tantiarärira Munayniyog Diospa cachramushan canganta. Chauraga aliscam manchacarärira. \v 10 Jinarcurmi angelga cay nirun: “Ama manchacapäcuychu. Cananga gamcunapag apayämü mushog willapatam cushicurcänaypag. Cay willapawanga lapan runacunas cushicurcangam. \v 11 Cananmi näcirun Davidpa marcan Belenchru juc salvacug. Payga cayan Diospa acrashan munayniyogmi. \v 12 Caynuypam musyapäcunqui pay salvacug canganta: Aywar, taripäcunqui wamrata pañalwan wancushatam, uywacuna micucunan rumipita rurasha batya nirayagchru chrachrarayagta”. \p \v 13 Chay nir rimapayaptilanmi, mayänipita chay angelcagchru ricacarärira alisca chranin angelcuna \q1 \v 14 “Alawasha cachun jana pachachru Tayta Diosga, \q2 nätan cay pachachru runacuna ali cawapäcuchun Dios yanapayaptinga” nir alawarcayar. \p \v 15 Chaypita nä lapan angelcuna jana pachata cutiräriptinga, uyshanta vïllag runacunaga rimanacarärira cay nirmi: “Acuchi. Aywashun Belenta. Mä ricamushun Munayniyog Dios angelninwan willachimanganchita”. \p \v 16 Chaura wayrala aywarcurmi Belenchrüga tarirärira Mariata, Josëta, jinaman iñashata, pañalwan wancusha chay rumi batyachru chrachrarayagta. \v 17 Nä ricarärirga willapacurcara lapantam wamrapita ángel ninganta. \v 18 Chaura uysha michigcuna willaparäriptinga lapan mayacugcunas mayacasha niragmi capäcura. \v 19 Chay lapan pasanganta Mariaga shongolanchrümi musyaras, jinaman pinsiaras. \v 20 Chaypitam uysha michigcunaga cuticurcara cushisha “Diosga alisca alim” nir alawarcayar, ángel musyachinganpita, jinaman ángel ningannuy ricapäcunganpita. \s1 Diospa wayinchru Simeonwan Ana Jesús pi cangantas tantiapäcungan \p \v 21 Nä puwag junagniyog iñasha cayaptinmi señalächipäcura. Chaychrümi jutinta chrurapäcura Jesusta, María manaragsi pachrayog cayaptin ángel ningannuyla. \v 22 Chaura paycunaga Moisés ningannuymi María gueshyacungan nä chruscu chrunca junag ayparuptinga, wamrata apapäcura Jerusalenchru Diospa wayinman. Chaychrümi “Cay wamraga gamta servishunalaypagmi cayan” nipäcura Munayniyog Diosta. \p \v 23 Chaynuy rurapäcura Moisés isquirbinganchru Dios cay nisha captinmi: “Wamag olgo wamra näcimug lapansi canga nogapagmi” niptinmi. \v 24 Chaura paycunaga Dios mandangannuy apapäcunan cara ishcay wapshagtam u ishcay palömatam, sacerdöti wanurcachir Diospag rupachinanpag. \p \v 25 Chaypin cara Jerusalenchru juc auquinmi Simeón jutiyog. Payga cara ali ruragmi, jinaman Diosta manchacugmi. Payga shuyacuyara Israelpag juc salvacug shamunantam, nätan cawaras Santu Espiritupa munayninchrümi. \v 26 Paytaga Santu Espiritum nä musyachisha cara, Munayniyog Diospa acrashan Cristota ricangancama cawananpag. \v 27 Chauraga Santu Espiritum Diospa wayinman Simeonta aywachira. Jesusta nä taytancuna Dios ningannuy rurapäcunanpag chrarärichiptin, \v 28 Simeonga wamrata margacurcur, Diosta alawara cay nir: \q1 \v 29 “Munayniyog Tayta, cananga cay servigniqui cushisham wanucushag. \q2 Nämi nimangaynuy rurarunqui, \q1 \v 30 Cachramungay salvacugta ñawïwanmi nä ricarü. \q2 \v 31 Payta cachramusha canqui lapan runacunapagmi. \q1 \v 32 Paymi juc casta runacunata salvanga, \q2 nätan Israel casta runancunapagmi canga alisca cushicuy”. \p \v 33 Chaynuypa wamrapita Simeón niptinga, Josëwan Mariaga mayacasha niragmi ricacarärira. \v 34 Chaypitam Simeonga Diosta manacura paycunata ima-aygachrüsi yanapänagpag. Nätan Mariatam cay nira: “Shumag wiyarimay. Cay wamrata Diosga cachrarayämun Israel castacunapita, waquinta salvacunanpagmi, nätan waquincag juchaman mas ishquicapäcunanpagmi. \v 35 Payga aywarayämun achca runacuna paypa contran capäcungan musyacänanpagmi. Chaynuypam lapan runa shongolanchru alita u lutanta Diospita pinsiarcayangansi musyacanga. Nätan gampagga María, lapan caycuna pasaptin shongoy nananga cuchilluwan tucsishanuymi laquicuypita” nira. \p \v 36 Chaychru cayaratan Ana jutiyog chacwansi. Paysi cara Diospa willacugnin warmim. Payga cara Fanuelpa churinmi, Aserpa castan aywag. Nätan casaräcunganpitaga ganchris watalatam gowan wanurura. \v 37 Chauraga nämi cayara viüda cangan puwag chrunca chruscun wata. Payga Diospa wayinpita manam aläpa yargogchu, antis malagayur, malagayurmi, Dioswan rimayag pagaspas, junagpas, chaynuypam Diosta servig. \v 38 Paysi Simeón rimayangan üram, chayman chrarur Diosta “Gracias Tayta” nicura. Nircurga salvacugta shuyacurcayag lapan runacunatam willara iñasha Jesuspita chay Jerusalenchru. \p \v 39 Chaypita nä Moisés chay isquirbingannuy ruracarcärirga, cuticurcara Josëwan Mariaga Galileachru cayag Nazaret marcantam. \v 40 Chaychru Jesusga jatunyayaram, jinaman calpansi chrayämuram. Nätan wiñangan masmi alisca yachragman muyuyara Dios alisca yanapaptin. \s1 Jesús Diospita shamusha canganta reguechicungan \p \v 41 Nätan Josëwan María wata watam aywapäcug cara Jerusalenta Pascua fiestapag. \v 42 Jinarcurmi Jesús nä chrunca ishcaynin watayog cayaptin, lapan jegapäcuratag Jerusalenta Pascua fiestapag, imaysi aywapäcungannuy. \v 43 Chaura fiesta nä usharuptinga, cuticurcara Nazarettam. Nätan Jesusga quëdarunag Jerusalenchrümi taytantas, mamantas mana musyachilar. \v 44 Chaura Josëwan Mariaga “Aywagcunawanchri nä aywayan” nirmi, aywapäcusha juc junag camiñuta. Chaura aylluncunatam, jinaman reguenacuynincunatam Jesuspita tapucurcara. \v 45 Jinarcurmi mana chaychru taripäcurga, ashiyar cutipäcura Jerusalenta. \p \v 46 Chaypitam quima junagtaga tarirärira Diospa wayinchru Moisés isquirbinganpita alisca yachrag runacunata mayacuyar, jinaman tapupayar paycunawan tayayagta. \v 47 Chaychru lapan mayacugcunaga mayacasha niragmi capäcura walash alisca yachranganpita, jinaman lapan tapupäcunganta ali musyanganpita. \v 48 Josëwan Mariaga Jesusta ricaparärirga mayacasha niragmi ricacarärira. Chaura Mariaga cay nirunmi: “Wamra, ¿imanirtar caynuy purirärichimanqui? Taytaywan nogaga ashircayag laquisha”. \p \v 49 Niptinmi mamantaga cay nin: “¿Imanirtar ashircayämanqui? ¿Manachu musyapäcunqui Dios-mayïpa ruraynincuna ruranäta?” \p \v 50 Niptin paycunaga manam tantiapäcurachu imapita rimapayangantas. \p \v 51 Chaypitaga cutira paycunawanmi Nazaret marcata. Nätan Jesusga taytan maman cäsucugmi cara. Lapan chaycuna pasanganta mamanga quiquilanmi musyacug. \v 52 Nätan Jesusga jatunyayangan masmi mas yachragman muyuyara, jinaman alipag ricasham cara Diospitas, nätan runacunapitas. \c 3 \s1 Bautizag Juan Jesús chrämunanpag runacunata camaringan \r (Mt 3.1-17; Mr 1.1-11; Jn 1.19-28) \p \v 1 Chauraga Tiberio jutiyog runa chrunca pichgayog wata Romachru mandayaptinmi gobernadornincuna cara: Judeachru Poncio Pilato, nätan Galileachrümi cara Herodes, jinaman Herodespa wauguen Felipem cara Itureachru, jinaman Traconitechru, nätan Lisaniasmi cara Abiliniachru. \v 2 Nätan Anaswan Caifasmi capäcura Israel casta sacerdöticunapa mandagnincuna. Chaypin wichanmi Dios rimapara Zacariaspa churin Juanta, jäpag pampachru cayaptin. \v 3 Chaymi Juanga purira Jordán mayucagpa runacunata cay niyar: “Jucha rurarcayangaypita wanacurcur Diosman cutipäcuy perdonapäcushunaypag. Jinaman bautizacurcay”. \p \v 4 Nätan Juanga, Diospa willacugnin Isaiaspa isquirbinganchru ningannuymi rurara. Chay isquirbishachrüga cay niyanmi: “Juc runam jäpag pampachru gayacuypanuy cay niyämun: \q1 ‘Camachracurcay Munayniyog Dios chrämunanpag, \q2 jinaman ali cawayta galayapäcuy, camiñu alchayta galayugnuysi. \q1 \v 5 Nätan mana camaricurga carcayanqui juyu ragranuymi, juc manchacuypag \q2 jircanuymi, juyu gotunuymi, lutan muyu muyu camiñunuymi, patan ucrun lutan camiñunuymi. \q1 \v 6 Jinaman chay pachachru lapan runacunam ricapäcunga Dios cachramungan chay salvacugta’ ”. \p Chay ningannuymi Juanga rurara. \p \v 7 Chaura Juanga chay achca runacuna bautizächicug aywarcayämugtam cay nira: “Acapa casta culebracunanuysi lutan runacuna, ¿pitag gamcunata nirärishunqui chay alisca juyu cunchuy aywayämugpita gueshpipäcunaypag? \v 8 Diosman razonpa cutipäcungay musyacänanpag, lapan runa ricay ali cawapäcuy. Ama nicurcaychu ‘Abrahampa ayllun aywag carmi mana imapitas wanacunächu’ nirga. Manam Abrahampa ayllun calarchu Diospagga ali capäcunqui. Munar Diosga cay rumicunatas muyurachinmanmi Abrahampa ayllun cananpagga. \v 9 Nätan sapinpita monticunata sagtananpag runa jächan aptasha camarayagnuymi Diosga cayan. Chauraga montitachu lutan wayugcagtaga muturcur ninawan rupachinchi, chaynuymi Dios ruranga lutan rurag runacunawan”. \p \v 10 Niptin runacuna tapurärin cay nirmi: “¿Chauraga imatatag rurapäcushag?” \p \v 11 Nipäcuptinmi Juanga nira: “Ishcay jacuycuna captin mana jacuynagta jucninta gopäcuy. Nätan micuyniquicuna captin, gopäcuy micuypita nacagcunata” nira. \p \v 12 Paymanga chraräriratan bautizächicug patentita cobrag juc ishcay runacunas. Paycunas tapucurcara Juanta cay nirmi: “Yachrachig, ¿nogacunagä? ¿Imatatag rurapäcushag?” \p \v 13 Nipäcuptin Juanga niram: “Aygatam cobrapacunay cayan chaylata cobrapäcuy, ama mastaga”. \p \v 14 Chaynuytan juc ishcay soldäducunas tapucarärin cay nir: “Nätan ¿nogacunagä? ¿Imatatag rurapäcushag?” \p Nipäcuptinga paycunatas niram: “Ama pitas jorgapäcuychu imantas, wactam u caytam rurasha canqui” nir manacagpitaga, jinaman “Pägapäcushungalaywan cacurcay” nir. \p \v 15 Chauraga achcam runacuna salvacug shamunanta shuyag shuyag carcayarga. Jinarcurmi shongolancunachru “Paypishchri Cristoga cayan” nipäcura Juanpag. \p \v 16 Chay nipäcunganta tantiarurmi Juanga lapanta cay nira: “Ricarcayangaynuysi nogaga yaculawanmi bautizarcayag. Jucmi ichaga aywayämun nogapitas mas munayniyog. Nogas paypagga manam maygan alinninsi cächu sandalianta pasquipunaläpagsi. Paymi ichaga chrurapäcushunqui Santu Espiritupa munayninman, jinaman mana juchaynagman muyuchipäcushunqui. \v 17 Payga trïguta wauyachinapag wauyachicunan aptashanuymi cayan. Jinarcurmi nä shumag wauyarcachir chruracunanman trïguta gotunga. Nätan trïgupa muchruntam ninawan rupachinga mana imaysi upig ninachru”. \p \v 18 Chaynuypam Juanga jinaman tucuynaypam chay runacunata tantiachira chay mushog ali willapata. \p \v 19 Jinarcurmi juc junagchrüga Galileachru mandag Herodesta Juanga piñaparura, wauguen Felipepa warmin Herodiaswan ishcaychanganpita, jinaman waquin lutancuna ruranganpita. \v 20 Chaura Herodes lutan rurag carga, mas juchataran ruraruras Juanta carcelman wichrgarachirga. \p \v 21 Nätan Juan lapan runacunata bautizänan wichanmi, Jesustas bautizara. Jinarcurmi Jesús Dioswan rimayaptin jana pacha quichracarura. \v 22 Chaylam Santu Espíritu payman aywaramura palöma nirag lapan runa ricay. Jinamanmi jana pachapita rimaramura: “Gamga cuyashä Dios-mayïmi cayanqui. Gampita aliscam cushirayä” nir. \s1 Cay runacunam capäcura Jesuspa awilluncuna \r (Mt 1.1-17) \p \v 23 Jesús nä quima chrunca watayog cayarmi ruranancuna rurayta galayura. Jesús cara runacunapitaga Josëpa churin nisham. \q1 Nätan Josëga cara Elïpa churinmi. \q1 \v 24 Elïmi cara Matatpa churin, \q1 Matatmi cara Levïpa churin. \q1 Levïmi cara Melquipa churin. \q1 Melquim cara Janapa churin. \q1 Janam cara Josëpa churin. \q1 \v 25 Josëmi cara Matatiaspa churin. \q1 Matatiasmi cara Amospa churin. \q1 Amosmi cara Nahumpa churin. \q1 Nahummi cara Eslipa churin. \q1 Eslim cara Nagaipa churin. \q1 \v 26 Nagaimi cara Maatpa churin. \q1 Maatmi cara Matatiaspa churin. \q1 Matatiasmi cara Semeipa churin. \q1 Semeimi cara Josecpa churin. \q1 Josecmi cara Judäpa churin. \q1 \v 27 Judämi cara Joananpa churin. \q1 Joananmi cara Resapa churin. \q1 Resam cara Zorobabelpa churin. \q1 Zorobabelmi cara Salatielpa churin. \q1 Salatielmi cara Neripa churin. \q1 \v 28 Nerim cara Melquipa churin. \q1 Melquim cara Adipa churin. \q1 Adim cara Cosampa churin. \q1 Cosammi cara Elmadampa churin. \q1 Elmadammi cara Erpa churin. \q1 \v 29 Ermi cara Josuëpa churin. \q1 Josuëmi cara Eliezerpa churin. \q1 Eliezermi cara Jorimpa churin. \q1 Jorimmi cara Matatpa churin. \q1 Matatmi cara Levïpa churin. \q1 \v 30 Levïmi cara Simeonpa churin. \q1 Simeonmi cara Judäpa churin. \q1 Judämi cara Josëpa churin. \q1 Josëmi cara Jonampa churin. \q1 Jonammi cara Eliaquimpa churin. \q1 \v 31 Eliaquimmi cara Meleapa churin. \q1 Meleam cara Menapa churin. \q1 Menam cara Matatapa churin. \q1 Matatam cara Natanpa churin. \q1 Natanmi cara Davidpa churin. \q1 \v 32 Davidmi cara Isaïpa churin. \q1 Isaïmi cara Obedpa churin. \q1 Obedmi cara Boozpa churin. \q1 Boozmi cara Salmonpa churin. \q1 Salmonmi cara Naasonpa churin. \q1 \v 33 Naasonmi cara Aminadabpa churin. \q1 Aminadabmi cara Arampa churin. \q1 Arammi cara Esrompa churin. \q1 Esrommi cara Farespa churin. \q1 Faresmi cara Judäpa churin. \q1 \v 34 Judämi cara Jacobpa churin. \q1 Jacobmi cara Isaacpa churin. \q1 Isaacmi cara Abrahampa churin. \q1 Abrahammi cara Tarëpa churin. \q1 Tarëmi cara Nacorpa churin. \q1 \v 35 Nacormi cara Serugpa churin. \q1 Serugmi cara Ragaupa churin. \q1 Ragaumi cara Pelegpa churin. \q1 Pelegmi cara Heberpa churin. \q1 Hebermi cara Salapa churin. \q1 Salam cara Cainanpa churin. \q1 \v 36 Cainanmi cara Arfaxadpa churin. \q1 Arfaxadmi cara Sempa churin. \q1 Semmi cara Noëpa churin. \q1 Noëmi cara Lamecpa churin. \q1 Lamecmi cara Matusalenpa churin. \q1 \v 37 Matusalenmi cara Enocpa churin. \q1 Enocmi cara Jaredpa churin. \q1 Jaredmi cara Mahalaleelpa churin. \q1 Mahalaleelmi cara Cainanpa churin. \q1 \v 38 Cainanmi cara Enospa churin. \q1 Enosmi cara Setpa churin. \q1 Setmi cara Adanpa churin. \q1 Adanmi cara Diospa churin. \c 4 \s1 Jesús juchäcachiyta Asyag munangan \r (Mt 4.1-11; Mr 1.12-13) \p \v 1 Chaura Jordán mayupita Jesusga cutira, nä Santu Espiritupa munayninchru cayarmi. Chaypitam Santu Espirituga pusharura jäpag pampata. \v 2 Chaychrümi cara chruscu chrunca junag Asyagpita juchäcachiy munasha. Chay junagcuna cara mana imatas micularmi. Chaypitam ichaga alisca micanarura. \v 3 Jinarcurmi Jesusta Asyagga nirun: “Diospa-mayin cayarga, niy cay rumita tantaman muyunanpag”. \p \v 4 Niptinmi Jesusga cay nirun: “Dios isquirbichinganchrüga cay niyanmi: ‘Manam tantalawanchu runaga cawan’ ”. \p \v 5 Niruptin Asyagga Jesusta pushara mas altunnin jircamanmi. Chaychrümi ricaparachira rätula cay pachachru lapan nacioncunata. \v 6 Nä ricaparachirga Asyagga cay nirunmi: “Gamta chrurashay cay lapan nacioncunachru munayniyog canaypagmi, jinaman lapan ima-aygas gampa munayniquichrümi canga. Nogam chay lapan ricapungaycunata chrasquisha cä, chaymi munangäta nogaga pitas gö. \v 7 Chaura gongorpacuyur naupächru alawämaptiquiga, lapansi gamlapam canga”. \p \v 8 Niptinmi Jesusga nirun: “Dios isquirbichinganchru cay niyanmi: ‘Munayniyog Dioslaytam gongorpacuyur alawanqui, jinaman paylatam servinquis’ ninmi” nirun. \p \v 9 Niruptin Asyagga Jesusta pusharun Jerusalentam. Chaychrümi jegarachira Diospa wayin jananman mas altunnincagman. Jinarcurmi cay nirun: “Diospa-mayin carga, caypita ruyiman ishquiy. Diosga cay niyanmi isquirbichinganchrüga: \q1 \v 10 ‘Angelnïcunatam gamman cachramushag imapitas washashunaypag. \q1 \v 11 Jinaman maquilancunamanmi ishquinqui \q2 mana rumiman sagtacunaypag’ ”. \p \v 12 Niptinmi Jesusga nirun: “ ‘Munayniyog Diosniquita amam juchäcachiyta munanquichu’ niyanmi isquirbishachrüga”. \p \v 13 Niruptin Asyagga nä mana juchäcachiyta atiparga paypita aywacura unaylapagmi. \s1 Galileachru Jesús yachrachiyta galaringan \r (Mt 4.12-17; Mr 1.14-15) \p \v 14 Chaypita Jesusga cutira Galileata alisca munayniyogmi, Santu Espíritu yanapaptin. Nätan paypita alicusam rimapäcura Galilea muyurigninpa yachragcuna. \v 15 Jinamanmi yachrachira Israel castacuna gotucarcänan wayicunachru, nätan lapan runacunas “Paymi ichaga ali yachrayächin” nipäcuram. \s1 Marca-mayincunachru Diospita shamusha canganta Jesús reguechicungan \r (Mt 13.53-58; Mr 6.1-6) \p \v 16 Chaypitam Jesusga aywara yachrangan Nazaret marcata. Chaychrümi jamana junagchru yaycura chay gotucarcänan wayiman, imaysi yaycuchräcunannuy. Jinarcurmi sharcurura leyinanpag. \v 17 Chauraga chacchayarachin Diospa willacugnin Isaiaspa isquirbishantam leyinanpag. Jinarcurmi pachrgarcurga leyirun cay nir: \q1 \v 18 “Munayniyog Diospa Espiritunga nogawanmi cayan \q2 Diosga acrarayäman mana imaynagcunata \q2 ali willapata musyachinäpagmi, \q1 nätan laquishacunata cushicachinäpagmi, jucpa maquinchru cayagcunata jorgonanpagmi, \q2 ñaushacunata ricapachinäpagmi, \q1 jinaman jucpa maquinchru cunchurcayagcunata ali cawayman jorgonäpagmi, \q2 \v 19 Munayniyog Dios runacunata salvanan wichan cayanganta willanäpagmi”. \p \v 20 Chaynuy leyircurmi gangalanta wancurcur cutirachira chay chacchayächig runata. Jinarcurmi rimananpag tacuyura. Chaura chay wayichru carcayagcunaga lapansi rircararcayaram Jesusta. \v 21 Chaylam rimapayta galayura cay nir: “Cay leyimungäga nogawanmi canan ruracayan”. \p \v 22 Niruptinga lapan runacunas paypita alitam rimapäcura. \p Jinamanmi mayacasha nirag capäcura ima-ayga shumag yachrachinganpita. Chaypitam cay niyta galacayärin: “Nätan wacga cayan Josëpa churilantar”. \p \v 23 Nipäcuptinmi Jesusga nira: “Rimanganchinuychri gamcunaga fijus ‘Jampicug naupataga quiquiquitarag jampicuy’ nircayämanqui. Gamcunaga ‘Capernaum marcachru mayacurcangänuy cay marcaychrüsi imalatas ruray’ nircayämanquichr. \p \v 24 Nätan nogaga cayta niyärishay: Manam juclaylas Diospa willacugnincuna quiquinpa marcanchrüga alipag ricashaga canchu. \v 25 Razoncagtam nircayag, Diospa willacugnin Elías purinan wichan Israel-mayinchicunachru achcam viüdacuna cara. Chaypin wichan manam tamya carachu quima wata sogta quillantin. Chaymi cara alisca micuy wanay maychru chaychrüsi cay yachranganchicunachru. \v 26 Diosga chaypin manam maygan Israel casta viüdamansi Eliasta cachrarachu, antis cachraraga juclätam Sidón ninganchru cayag Sarepta marcachru yachrag viüda warmimanmi, Diospita yanapasha capäcunanpag. \v 27 Chaynuytan Diospa willacugnin Eliseo purinan wichansi caratag Israel-mayinchicunachru gueri nirayag leprawan achca gueshyagcuna. Chaypin Eliseoga manam maygantas cuticächirachu Israel-mayinchicunataga. Antis cuticächiraga leprawan gueshyag Naamán jutiyog runalatam. Payga aywamusha cara Siriapitam”. \p \v 28 Chay nigta mayarärirga lapansi chay wayichru goturarcayag runacuna aliscam piñäcarärira. \v 29 Jinarcurmi sharcurcurga Jesusta aywachicurcan marcapita washata warauman jitarpapäcunanpag. \v 30 Nätan Jesusga chay runacuna chraupinpa pasarcurmi aywacura. \s1 Jesús Capernaumchru tucuywan gueshyagcunata cuticächingan \r (Mr 1.21-28) \p \v 31 Chaypita Jesusga aywara Galileachru cayag Capernaum marcatam. Chaychrümi runacunata yachrachira jamacurcänan junagchru. \v 32 Nätan runacunaga mayacasha niragmi capäcura razoncagta mana mancharilar yachrachiptin. \p \v 33 Chay gotucarcänan wayichrüga cayaram Asyagpa cachran ruragpa munayninchru cawag runas. Jinarcurmi Asyag rimachiptin chay runaga gapachracuypa cay nira: \v 34 “¿Imanarayanquitag nogacunawan Nazaretpita Jesús? ¿Nogacunaman aywaramunqui cunchuchipäcamänaypagchu? Nogaga regueyagmi pi cangaytas. Gamga cayanqui Diospita shamusham”. \p \v 35 Niptinmi Jesusga piñaparun “Upäla cay, yargoy cay runapita” nir. \p Chaura Asyagga runacunapa naupanchru runata pampaman sagtarcurmi yargorura. \v 36 Chauraga lapan runacunas manchacasham cay ninacurcara: “Caynuy rimagtaga ¿manam imaysi mayacuranchichu? Cay runaga rimarilartag munayninwan Asyagcunatas gargoyan” nir. \p \v 37 Nätan Jesús chaynuy rurangancunata limpum mayachinacarärira Capernaum marca muyurignincunapa yachragcuna. \s1 Pedropa suydranta Jesús cuticächingan \r (Mt 8.14-15; Mr 1.29-31) \p \v 38 Jinarcurmi chay Israel castacuna gotucarcänan wayipita yargorcur, Jesusga aywara Simonpa wayinta. Chränanpagmi Simonpa suydranga chrachrarayänag alisca rupariyar. Chaura Jesustam nipäcura: “Cuticayächilaynar tayta”. \p \v 39 Niräriptinmi gueshyagcagman ashuyur, Jesusga chay acachay gueshyata piñaparura, jinaman chaylam cuticarura. Chaura sharcurcurmi atendichracuyta galayucun. \s1 Achca gueshyagcunata Jesús cuticächingan \r (Mt 8.16-17; Mr 1.32-39) \p \v 40 Chaypitam nä inti chipallyayaptin paymanga chrarärichin tucuy gueshyawan gueshyarcayagcunata. Nätan payga lapan gueshyagcunatas maquinwan yatayularmi cuticächira. \v 41 Jinaman achcapitam lutan espiritucunas yargapäcura cay nir gapachracurcayar: “Gamga cayanqui Diospa-mayinmi” nir. \p Nipäcuptinmi payga piñapara mana pasay rimapäcunanpag. Chay lutan espiritucunaga musyapäcuram ‘Salvacugtam cachramushag’ Dios ningan canganta. \p \v 42 Chaypitam Jesusga nä pacha warayämuptin marcapita yargorcur aywara chunyag pampata. Nätan runacunaga Jesustam ashipäcura. Jinarcurmi chrarärira paycagman. Chaypitam “Amar maytas aywaychu caylachrünar cacushun” nipäcura. \v 43 Nipäcuptinmi Jesusga cay nira: “Waquin marcacunatas aywanämi cayan Diospa munayninchru cawaypita willacug. Chaypagmi nogataga cachrarayäman” nira. \p \v 44 Chaynuypam Jesusga ali willapata musyayächir purira Judeachru Israel casta runacunata chay gotucarcänan wayicunachru yachrayächir. \c 5 \s1 Diospita shamusha canganta Jesús reguechicungan \r (Mt 4.18-22; Mr 1.16-20) \p \v 1 Jucpaychrümi Jesusga Genesaret gochra manyan pampachru cayaptin, achca runacuna paycagman chrarur chumi chumi carcayara Diospita rimanganta mayacurcänanpag. \v 2 Chaura Jesusga ricapurun ishcay büquicuna gochra manyanchru cayagtam. Nätan pescacugcunata büquinpita yargorcur ataräyancuna maylarcayagta. \v 3 Chaura Jesusga jucnin büquiman ashuyurmi yaycura Simonpacagman. Chaypitam nira: “Ashuyächilaynar cay büquiquita mas ruyicascaman”. \p Ashuyarachiptinga, büquichru tacuyurmi yachrachira chay achca runacunata. \v 4 Nä rimayta usharurga, Simontam nira: “Cay büquiquita aywachiy jundunninman. Chayman jitayapäcuy ataräyaycunata pescäducunata charipäcunaypag”. \p \v 5 Niptin Simonga cay nirunmi: “Yachrachig, waraytam canan pagas pescarärï. Nätan manam ni juclaylatas charipäcushachu cä. Mä gam nimangaypa canan jitayamushag”. \p \v 6 Chaura Jesús ningannuy jitayururga alisca chranin pescädutam charirärimura. Nätan chutarcayämuptinmi ataräyaga tipiyta galayurun. \v 7 Chauraga gayapäcura waquincunawan jucnin büquichru cayag pescacug-mayincunatam yanapapäcunanpag. Chaura paycuna chrarärirga chutäshipäcuram. Jinarcurmi wiñarärira ishcaynin büquiman juntata, chay lasaylawan büquicunas nachrga nachrga, talpupäcusha. \v 8 Chayta ricarur Pedro jutiyog Simonga Jesuspa naupanman gongorpacuyurmi cay nira: “Ashucuy Munayniyog tayta. Nogaga juchasapam cä”. \p \v 9 Chaychica pescäduta charirärimur Simonga aliscam manchacarura, jinaman paywan lapan cayagcunas. \v 10 Chaynuytan manchacarärira Zebedeopa churincuna Jacobowan Juansi. Paycuna capäcura Simonpa pescacug-mayinmi. Chaypitam Jesusga Simonta nira: “Ama manchacaychu. Cananpitaga pescädu charignuysi canqui runacunata Diosman aywachimugmi”. \p \v 11 Nä gochra manyanman büquicunata chrarärichimurga, pachalanchru lapanta dëjarcurmi, Jesuswan aywacurcara. \s1 Leprawan gueshyag runata Jesús cuticächingan \r (Mt 8.1-4; Mr 1.40-45) \p \v 12 Chaypitam juc marcachru Jesús cayaptin, chrarura payman juc runa gueri nirayag lepra gueshyawan pasay ushasha. Chay runa Jesusta ricapururga, gongorpacuyurmi pampaman lipucuyura cay nir: “Munayniyog tayta, munarga cuticayächilämaynar cay gueshyapita”. \p \v 13 Niptin Jesusga chacchayurmi yatayurura cay nir: “Munayämi cuticänayta”. Niruptinga chayüralam chay gueshyapita cuticarura. \p \v 14 Chaura Jesusga cay niram: “Amam cuticächingagpitaga pitas willapacunquichu. Antis ayway sacerdötiman ricapäcushunaypag, jinaman Moisés ningannuy ruramuy lapanta, razonpa cuticasha cangayta musyapäcunanpag”. \p \v 15 Nätan Jesús chaynuy ima-aygas ruranganpita aliscam maychru chaychrüsi mayachinacarärira. Chaymi alisca chranin runacuna aywapäcamug Jesús rimaptin mayacurcänanpag, jinaman gueshyancunapita cuticächinanpag. \v 16 Nätan Jesusga aywachrag cara chunyag pampacunatam Diosta manacunanpag. \s1 Uncutucusha runata Jesús cuticächingan \r (Mt 9.1-8; Mr 2.1-12) \p \v 17 Juc junagchrümi achca runacunata Jesús juc wayichru yachrayächiptin, tayarcayara fariseocunawan Moisés isquirbinganpita yachrachigcuna. Paycuna shapäcamusha cara Galileachru cayag lapan acapa marcacunapitam, Judeachru marcacunapitam, jinaman Jerusalenpitam. Nätan Jesusga Diospa munayninwanmi gueshyagcunata cuticächira. \v 18 Chaura chaychru carcayaptinmi chrarärichira ishcay quima runacuna quirmaypa juc uncutucusha runata. Chay runacunaga wayi ruyimanmi yaycachiyta munapäcura Jesuspa naupanman. \v 19 Nätan chranin runacuna capäcuptinmi mana yaycachiyta atipapäcurga wayi jananman jegarärichira quirmantinta. Chaypitam wayipa gatanta gachrachrärir wascawan jegarpachipäcura Jesuspa naupanman. \v 20 Chaura Jesusga “Paymi icha cuticächingaga” nir yupachicurcayanganta tantiarurmi gueshyagtaga “Nämi juchayta perdonarug” nira. \p \v 21 Niptin Moisés isquirbinganpita yachrachigcunawan fariseocunaga alisca pinsiaytam galacayärin cay nir: “¿Pitag cay runaga cayan Diostucunanpagga? Juchataga Dioslam perdonan, manam pisi masga”. \p \v 22 Chay nir pinsiarcayanganta Jesús tantiarurmi tapura cay nir: “¿Imanirtag chaynuy pinsiarcayanqui? \v 23 Gamcunapita, ¿maygantatag juc runa rimarilar atipanman rurayta? ¿‘Jucha perdonaytachu’ u gueshyagta ‘Sharcurcur aywacuy’ nilar cuticächiytachu? \v 24 Nätan cananga noga jana pachapita shamusha runa cay pachachru juchacunata perdonänäpag munayniyog cangäta musyapäcunaypagmi cay gueshyagta nishag: Sharcuy, quirmayta apacurcur wayiquita aywacuy”. \p \v 25 Niruptilanmi chayüra gueshyagga lapan ricarcayaptin sharcurura. Jinarcurmi quirmanta apacurcur wayinta aywacura cushicuypita Diosta alawayar. \v 26 Chauraga lapan runacunam mayacasha nirag ricacarärira. Jinarcurmi paycunas Diosta alawapäcura. \p Chaura runacunaga cay nipäcuram: “Cananmi ichaga ricarunchi mana pisi ruranganta” nirmi manchapacuypa rimapäcura. \s1 Levïwan micapacurcanganpita Jesusta tapupäcungan \r (Mt 9.9-13; Mr 2.13-17) \p \v 27 Chaypitam Jesusga yargonganchru ricapurura Leví jutiyog runata, patenti cobracunanchru tayayagta, paytam cay nira: “Aywashun nogawan uryananchipag”. \p \v 28 Niptinga lapan imantas aygantas dëjarcurmi Jesuswan aywacurcara. \p \v 29 Chaypitaga Levïpa wayinchrümi alisca yanupacuy cara Jesuswan micapacurcänanpag. Paywanga micurcayaratan patentita cobrag-mayincunas achca, jinaman juc runacunas. \v 30 Chaura Moisés isquirbinganpita yachrachigcunawan fariseocunam pengapapäcura Jesuspa discïpuluncunata cay nir: “¿Imanirtag gamcunaga micurcayanquis, upyarcayanquis patentita cobragcunawan, jinaman jucha ruragcunawan?” \p \v 31 Nipäcuptinmi Jesusga nira: “Mana gueshyagcunaga manam munapäcunchu jampicugta. Jampicugtaga munapäcun gueshyagcunalam. \v 32 Manam nogaga shamurä ali ruragcuna ashigchu, antis aywarayämü juchasapacuna juchanpita wanacurcur Diosman cutipäcunanpag yachrachigmi”. \s1 Malagaypita Jesusta tapupäcungan \r (Mt 9.14-17; Mr 2.18-22) \p \v 33 Niptinmi chay runacunaga tapupäcura Jesusta cay nir: “¿Imanirtag alisca malagapäcun, jinarcur Diosta manacurcan Juanpa discïpuluncunawan fariseocunapa discïpuluncuna? Nätan gampa discïpuluycunaga micucurcantag, upyacurcantag imaysi”. \p \v 34 Nipäcuptinmi Jesusga nira: “Casamintuman gayachishacunaga manam malagapäcunchu casaracuyag mözusi paycunawan cayaptinga. Chaymi nogapa discïpulücunas mana malagapäcungachu caychru cayangäcamaga. \v 35 Chrämungam nogata aywachicarcamänan junag. Chaymi ichaga laquicuypita malagapäcungaga” nira. \p \v 36 Jinaman caynuypas tantiachiratan: “Manam pisi mushog jacupita uchuclata lachircur, macwa jacuman jiranchu. Chaynuy rurarurga mushog jacutam perdichin, nätan mushog sagpiwan jirashaga macwa jacusi manatan tincunchu. \v 37 Manatan pisi vïnuta rurarur chruranchu garapita macwa wagalamanga. Chaynuy ruraruptinga vïnu pogorimur lachichinmi macwa wagalata. Chauraga ishcayninmi manacagman ruracan. \v 38 Chaymi vïnuta rurarga chruranchi mushog wagalaman mana maygansi pampanman ruracänanpag. \v 39 Nätan pisi pogosha vïnu upyacugga manam munanchu chayrag rurashalataga, ‘Pogoshacagmi shumagga’ nir. Chaynuymi mushog cawaypita yachrayächingätas mana munapäcunchu ‘Unaycagmi mas aliga’ ” nir. \c 6 \s1 Jamana junagchru Jesuspa discïpuluncuna trïguta tipiricurcanganpita tapupäcungan \r (Mt 12.1-8; Mr 2.23-28) \p \v 1 Jucpaychrümi jamana junagchru Jesusga discïpuluncunawan pasapäcura trïgu pogoyämug chracrapa. Jinarcurmi discïpuluncunaga juc ishcay trïguta tipiricur, maquincunawan cupachrärir micaricurcara. \v 2 Chaymi juc ishcay fariseocuna Jesusta nipäcura: “¿Imanirtag gamcunaga jamana junagchru cayar chay mana ruranacunata rurarcayanqui?” \p \v 3 Nipäcuptinmi Jesusga nira: “¿Manachu gamcuna leyipäcuray juc cutichru Rey Davidwan cayag runancuna micanasha purir Diospa wayinman yaycurcur, Diospag chrurasha tantata Davidwan runancuna micapäcunganta? \v 4 Chay tantata micapäcug cara chay Diospa wayinchu sacerdöticunalam, manam pisi jucga”. \p \v 5 Nircursi Jesusga cay niraran: “Noga jana pachapita shamusha runapagga jamana junagsi cayan munaynïchrümi” niram. \s1 Jamana junagchru runata cuticächinganpita Jesusta chregnipapäcungan \r (Mt 12.9-14; Mr 3.1-6) \p \v 6 Nätan yapaytan juc jamana junagchru Jesús yaycura Israel castacuna gotucarcänan wayiman. Chaychru yachrayächiptinmi cayara juc runa derëcha maquin uncusha. \v 7 Chaura Moisés isquirbingancunapita yachrachig runacunawan fariseocunam shuyararcayara jamana junagchru Jesús cuticächinanta, wactam u caytam rurarun lutanta nipäcunan raygo. \v 8 Chaynuy pinsiarcayanganta tantiarurmi Jesusga chay maquin uncusha runata cay nira: “Sharcuy. Cay chraupiman shamuy”. \p Niruptin runaga chraupimanmi shayurun. \v 9 Chaura Jesús chaychru carcayag runacunatam cay nira: “Tapuyärishay juclaylata. ¿Jamana junagchru imata ruranapagta isquirbirayan, alita ruranapagchu u lutanta ruranapagchu? ¿Wanunanpita runata salvanapagchu u wanuyagtas rircaränapagchu?” \p \v 10 Nircurga muyurigninchru lapan runata rircärirmi, chay maquin uncusha runata nira: “Uncusha maquiquiwan chacchayuy”. \p Ningannuy chacchayuruptinga chaylam maquin cuticarura. \v 11 Chaura Jesusta ashipag runacunaga aliscam piñäcarärira. Chaypitam quiquincama cay ninacurcara: “¿Imatatag ruraruchwan Jesusta?” nir. \s1 Chrunca ishcayniyog cachran ruragcunata Jesús acrangan \r (Mt 10.1-4; Mr 3.13-19) \p \v 12 Chay junagcunalam Jesús aywara juc gotuta Diosta manacunanpag. Chay pagas wararura Diosta manacuyälarmi. \v 13 Nä pacha wararuptinmi acrara discïpuluncunata. Chaypitam acrara chrunca ishcayniyogta, jinarcurmi jutipara ‘Cachra rurag’ nir. \v 14 Chay acrashancuna cara: Simonmi. Payta Jesús jutipara ‘Pedro’ nirmi. Chaypitam cara Simonpa wauguen Andrés, Jacobo, Juan, \v 15 Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, Jacobo Alfeopa churin, ‘Celote’ nipäcungan Simón, \v 16 Jacobopa churin Judas, nätan Jesusta wanuchipäcunanpag reguechig Judas Iscariotem. \s1 Discïpuluncuna ali cawapäcunanpag Jesús yachrachingan \r (Mt 4.23-25; 5.1-12) \p \v 17 Chaypitam Jesusga chrarpamura gotu chraquin jatun pampaman lapan discïpuluncunawan. Chaymanmi alisca chranin runacuna, lapan Judeapita, Jerusalén marcapita, Mediterráneo gochra manyanchru cayag Tïrowan Sidón marcacunapita. Chay runacuna shamusha capäcura Jesús yachrachiptin mayacugmi, jinaman gueshyancunapita Jesús cuticächinanpagmi. \v 18 Chaychrümi Jesusga cuticächira lutan espiritucuna cunchuyächingan runacunata. \v 19 Nätan lapan runacunas Jesús yatayuytam munapäcura, imawan gueshyagcunas payta yatayular munayninwan cuticapäcuptin. Payga cuticächira lapantam. \p \v 20 Chaypitam discïpuluncunata rircärir Jesusga cay nira: \q1 “Cushisham carcayanqui Diospa naupanchru ‘Manacagmi cayä. Yanapämay’ nigcuna. \q2 Gamcunaga Diospa munayninchrümi nä cawarcayanqui. \q1 \v 21 Cushisham carcayanqui Diosta canan reguey munayagcuna. \q2 Gamcunaga Diosta reguepäcunquim. \q1 Cushisha carcayanqui canan wagayagcuna. \q2 Gamcunataga Dios perdonapäcushunquim. \q1 \v 22 Cushisham carcayanqui, noga jana pachapita shamusha runapa janä runa-mayiquicuna chregnipapäcushuptiqui, \q2 gargapäcushuptiqui, ashlipäcushuptiqui, \q2 lutan ruragpag ricapäcushuptiqui. \p \v 23 Chaynuy rurapäcushuptiqui alisca cushicurcay, jana pachachrüga alipag ricasham capäcunqui. Chaynuymi awilluycunas alisca cunchuchipäcura Diospa unay willacugnincunata. \q1 \v 24 Nätan cay pachachru caglata imanuypanuysi ashigcunaga aliscam cunchupäcunqui. \q2 Gamcunaga chay capogniyog capäcungaypita cushirarcayanquim. \q1 \v 25 Nätan Dioswan mana caway munayagcunaga aliscam cunchupäcunqui. \q2 Gamcunaga timpu pasashachrüran Dioswan cawayta munapäcunqui. \q1 Jinaman juchäcurcangaypita cushirayagcuna aliscam cunchupäcunqui. \q2 Gamcunaga chaypitaran ‘¿Imanarärag?’ nir wagapäcunqui. \q1 \v 26 Nätan lapan runacunapita alawashacunas aliscam cunchupäcunqui. \q2 Chaynuymi taytaycuna alawapäcura Diospa willacugnintucur shamugcunata”. \s1 Chregnipämagninchicunata cuyanapag Jesús yachrachingan \r (Mt 5.38-48; 7.12) \p \v 27 “Nätan gamcuna mayacarcayämagcuna caynuy cawapäcuy: Mana ricapuy munashugniquicunata cuyapäcuy. Chregnipäcushugniquicunata alipa ricapäcuy. \v 28 ‘Payga lutanmi’ nishugniquicunata ‘Payga alim’ nipäcuy. Lutanpa ricashugniquicunapag Diosta manacurcay. \v 29 Pisi cäraychru lagyarushugniqui chulantas camayapuy. Catayta guechrushuptiqui janan jacuytawan goruy. \v 30 Pisi imalatas manacurcäshuptiqui gopäcuy. Imayta guechrushuptiquis ama ‘Cutichimä’ niychu. \v 31 Gamcuna munarcayanqui runa-mayiquicuna alipa ricapäcushunaytam, chaynuy gamcunas paycunata alipa ricapäcuy. \v 32 Cuyapäcushungalayta cuyapäcurniqui ¿alitachur rurarcayanqui? Juchasapacunas cuyapäcunmi cuyaglantaga. \v 33 Alipa ricapäcushugnilayta alipa ricapäcurniquis ¿alitachur rurarcayanqui? Juchasapacunas alipam ricapäcun alipa ricagnilantaga. \v 34 ‘Payga imalatas gomangachr manangäpita’ nir manapäcurniquiga ¿alitachur rurarcayanqui? Juchasapacunas mananacurcanmi imalatas mananganpita chrasquinan raygoga. \v 35 Nätan gamcuna cuyapäcuy mana ricapuy munapäcushugniquicunata jinaman alipa ricapäcuy. Nätan manapäcungaypita ama imatas shuyarapäcuychu. Chaynuy jinarga capäcunqui alinninpag ricasham, jinaman capäcunqui jana pachachru cayag Diospa castancunam. Diosga alisca alim lutan runapagsi, jinaman payta mana yarpagcunapagsi. \v 36 Gamcunas paynuy cuyapäcug capäcuy”. \s1 Runa-mayiquita imanuysi rurapäcungaynuymi Diosga rurapäcushunqui \r (Mt 7.1-5, 17-20; 12.34-35) \p \v 37 “Amatan pitas ‘Gamga juchäcurayanquim’ nipäcunquichu. Gamcunas mana chaynuy nisha capäcunaypag. Amatan pitas ‘Wacga wacnuy u caynuy rurasha’ cachun juchanpita nipäcunquipishchu, mana chaynuy nisha gamcunas capäcunaypag. Antis perdonapäcuy runa-mayiquicunata, perdonasha capäcunaypag. \v 38 Gamcuna imanuymi runa-mayiquita rurarcayanqui, chaynuymi gamcunatas rurapäcushunqui, jinaman masran gamcunataga rurapäcushunquis. Chaura imanuymi runa-mayiquicunata rurapäcuray, chaynuymi cutichisha capäcunqui”. \p \v 39 Jesusga tantiachiratan caynuypas: “Manam juc ñausha runa pushapanmanchu ñausha-mayinta. Chaynuy carga ishcayninmi ishquirärinman uchrcuman. \v 40 Chaymi chayrag yachracuyag discïpulüsi yachrachigninnuyga mana yachranragchu. Lapanta yachracururmi ichaga cangaga yachrachigninnuy. \p \v 41 Chaura ¿imanirmi imalapitas juchachayanqui runa-mayiquita, quiquiqui mas juchasapa cayarga? \v 42 Chaynuy cayarga amam ‘Juchaypita wanacunaypag yanapäshay’ ninquimanchu. ¡Alitucug! Naupataga juchaycunapitarag wanacuy. Chaypitam ichaga “Juchaypita wanacuy” ninquiga. \p \v 43 Musyanganchinuysi ali montiga manam wayunchu lutan mishquitaga. Manatan lutan montis wayunchu ali mishquitaga. \v 44 Chaura montitaga reguenchi wayuyninpam. Manam hïgos mishquita cashacunapitachu palanchi. Manatan üvas mishquitas garajanchraypitachu palanchi. \v 45 Chay montinuymi ali runas alita ruran. Nätan lutan runaga lutanta ruran. Chaura runaga imatas ruran imanuysi canganpitam. \s1 Cäsucugpita jinaman mana cäsucugpita Jesús yachrachingan \r (Mt 7.24-27) \p \v 46 “¿Imanirtag ‘Munayniyogmi’ nircayämanqui, rurapäcuy niyangätas mana rurarcayarga? \v 47 Pi maysi nogaman aywamugga, wiyarimagga, jinaman cäsucamagga cayan cay runanuymi; \v 48 Juc runam wayita sharcachinanpag naupataga uchrcun gagata taringancama. Chay gagapitaran galayurun sharcachiyta. Chauraga mayu chrarparamur wayimancama lagyaptinsi manam loglachirachu chay wayi gaga jananpita sharcachisha captin. \v 49 Nätan ningäta mayacuyarsi mana cäsucugmi ichaga cayan, mana uchrcular, jinaman mana cimintuta ruralar wayi sharcachignuy. Chaura mayu chrarparamur wayimancama lagyayaptilanmi chay wayiga pasay juchrurun, pampanman ruracangancama”. \c 7 \s1 Pachrac soldäducuna mandag runa Jesusman yupachicungan \r (Mt 8.5-13) \p \v 1 Chaypita nä chaychru cayag runacunata yachrarcachirga, Jesús yaycura Capernaum marcamanmi. \v 2 Chaura Romapitam juc runa cara pachrac soldäducuna mandag. Paypam cara alisca cuyay rantisha runan. Chay runanmi gueshyarunag aläpangancama. \v 3 Chaura chay soldäducuna mandagga Jesuspita mayarurmi, cachracamusha Jesusman juc ishcay alinninpag ricasha Israel castacunata chay cuyay rantisha runanta cuticächinanpag pushag. \v 4 Chaura cachracungan runacunaga Jesuscagman chrarärirga cay nipäcuram: “Tayta, pasaynar aywaläshun, chay mandagga ali runam yanapayulaynar. \v 5 Payga Israel castacunata cuyamanchim. Chaymi gotucänanchi wayitas sharcarayächipamanchi”. \p \v 6 Chaynuy niräriptin Jesusga aywara paycunawanmi. Nä wayinman nachrgarcayaptinmi, chay soldäducuna mandag runaga cachracururatag yapay juc ishcay cuyashancunata Jesusta cay nipäcunanpag: “Munayniyog tayta, manam wayïcama chrämunayragchu. Nogaga manam maygan alinninsi cächu wayïman yaycamunaypagga. \v 7 Chaymi quiquïga ashigniquis shamurächu, antis cuticänanpag chay cayangalaychru niruptiquiga rantisha runäga cuticarungam. \v 8 Nogas cayäga juc mandagpa munayninchrümi. Nätan nogapa munaynïchrüsi cayantan soldäducuna. Chaura juc soldäduta ‘Shamuy’ niptï shamunmi. Nätan jucta ‘Ayway’ niptïsi aywanmi. Chaynuytan rantisha runäsi niptïga ruran”. \p \v 9 Chaynuy nigta Jesús mayarurga, mayacasha niragmi ricacarura. Chauraga achca runa gatirarcayagman muyurcurmi cay nira: “Caynuy alisca yupachicamag runata manam tarirächu cay Israel casta runacunachrüga” nira. \p \v 10 Chay cachracungan runacuna mandagpa wayinman nä cutiyarärirga tarirärira gueshyagtaga nä cuticashatam. \s1 Viüda warmipa wawanta Jesús cawacächingan \p \v 11 Chaypitam Jesusga Naín marcata aywayara achca discïpuluncunawan, jina guepantam gatirapäcura achca runacuna. \v 12 Jinarcurmi nä marca yaycuna puncuman nachrgarcayaptin, yargarcayächimunag juc wanusha mözuta enterrapäcunanpag achca runacuna. Chay mözuga cara juc viüdapa japalan wawanmi. \v 13 Chaura Munayniyog Jesusga wanushapa maman alisca wagayagta ricapururga cuyaparunmi. Jinarcurmi “Ama wagaychu” nira. \p \v 14 Nircur Jesusga wanturcayagman ashuyurmi yatayurun. Jinarcurmi wantugcuna shayaräriptin Jesusga wanusha “Mözutaga, ¡sharcuy!” nira. \p \v 15 Niruptinmi wanusha mözuga tayuy pacha ratarun. Jinarcurmi rimayta galayurun. Chaura Jesusga mamantam “Cä mözuy” nirun. \v 16 Chayta ricarärir lapan runacunam manchacarärira. Jinamanmi Diosta alawapäcura cay nir: “Diospa alisca munayniyog willacugninmi noganchiwan cayan. Diosmi cachraramun noganchita yanapämänanchipag” nir. \p \v 17 Nätan Jesús chaynuy ruranganpita runacunaga mayachinacarärira Judea ninganchru lapan marcacuna cayagpam. \s1 Bautizag Juan Diospita shamusha canganta Jesús rimangan \r (Mt 11.2-19) \p \v 18 Chaura Jesús chay lapan ima-aygas rurayangantam Bautizag Juantaga discïpuluncuna willapacarärira yachrachignin Juanta. \v 19 Chay willaparäriptinmi Juanga ishcay discïpuluncunata gayarcur cachrara Jesusman “¿Gamchush, ‘Salvacugtam cachrashag’ Diosga ningan shuyacurcayangä cayanqui u juctaragchush shuyapäcushag?” nir tapug. \v 20 Chaura chay cachra aywagcunaga Jesuscagman chrarärirga tapupäcura: “Bautizag Juanmi cachrararcayäman tapugniqui, ‘¿Gamchush cayanqui shuyacurcayangä Cristo u juctaragchush shuyapäcushag?’ ”. \p \v 21 Niräriptin Jesusga chayüram cuticächira ima-aygawansi gueshyag achca runacunata, lutan espiritupa munayninchru cayag runacunata, jinaman achca ñaushacunatas. \v 22 Chaura Jesusga chay runacunatam cay nin: “Cutipäcuy Juanman. Willapäcamuy ricapäcungaytawan mayapäcungayta. Jinaman nipäcamuy ñaushacunata ricapayächingäta, ratacunata cuticayächingäta, gueri nirayag leprawan gueshyagcunata cuticayächingäta, upacunata cuticayächingäta, wanushacunata cawacayächingäta, nätan mana imaynagcunata ali willapata willapayangäta. \v 23 Chaura pi maysi ‘Payga razonpa Diospa acrashanmi’ nimagga cushisham canga” nira. \p \v 24 Chaura Juan cachramungancuna nä cuticurcaptinga, chaychru cayag runacunatam Jesusga rimapara Bautizag Juanpita cay nir: “¿Imanuy runa ricagtag jäpag pampata aywapäcuray? ¿Walyaywan juc chagla cuyugnuysi manacag runa ricagchu? \v 25 Chaura ¿imanuy runa ricagtag aywapäcuray? ¿Juc runa alisca alinnin jacupäcusha ricagchu? Manam. Gamcuna musyapäcungaynuysi chaynuy alinnin jacushacunaga carcayan reycunapa wayincunachrümi ima-aygatas shongon munanganta rurarcayar. \v 26 Chaura ¿imanuy runa ricagtag aywapäcuray? ¿Diospa willacugnin runa ricagchu? Au. Payga cayan Diospa lapan willacugninpitas mas alinnincagmi. \v 27 Paypitam isquirbirayan cay nir: \q1 ‘Naupaytam cachrayä willacugnïta, gam chränaypag \q2 runacunata camarinanpag’ nir. \p \v 28 Nipäcushay Diospa lapan willacugnincunachru manam maygansi carachu Bautizag Juannuy Jesús chrämunanpag runacunata camarigga. Nätan canan Diospa munayninchru cawagcunaga manacagpag ricasha cayarsi carcayan Bautizag Juanpitaga mas cushisham”. \p \v 29 Chaymi Juan ninganta mayarärirga lapan runacunasi, jinaman patentita cobragcunasi tantiarärira Dios ali rurag canganta, jinamanmi bautizächicarärira Juanwan. \v 30 Nätan fariseocunawan Moisés isquirbinganpita yachrachigcunaga, manam Juanwan bautizächicuyta pasay munapäcurachu. Chaynuypam paycunaga Dios salvayta munayaptin mana munapäcushachu. \v 31 Chay nircurmi Jesusga cay nira: “¿Imawantag tincuchïman chaynuy runacunata? ¿Imaman ticragtag carcayan? \p \v 32 Chaycuna carcayan walashcuna pläzachru tacayärir walash-mayincunawan cay nir turyapänacugnuymi: ‘Quënäta töcaparcayaptïsi manam tushupäcunquichu, wagay wagaylata cantapapäcuptïsi manatan wagapäcunquichu’. \v 33 Chay nir turyapagnuymi Bautizag Juan aywaramur mana tantata micuptin, jinaman vïnuta mana upyaptin, ‘Cay runaga lutan espiritupa munayninchrümi cayan’ nipäcuray. \v 34 Nätan noga jana pachapita shamusha runa micuptïmi upyaptïmi, ‘Cay runaga micuyarsi manam yamanchu, upyayarsi manam yamanchu. Lutan ruragcunawanmi, jinaman patentita cobragcunawanmi cuyanacunsi’ nircayämanqui. \v 35 Nätan Dios ali rurag cangantaga musyapäcun paypa runancunalam”. \s1 Simonpa wayinchru lutan rurag warmita Jesús perdonangan \p \v 36 Chaypitam Simón jutiyog fariseo ningan runaga, Jesusta yaparcur yaparcur cay nira: “Tayta, aywashunnar micug wayïta”. \p Niptinmi Jesusga aywara. Jinarcurmi nä wayiman yaycurga iscatacuyur mësachru micurcayara. \v 37 Chaychru Jesús micuyanganta mayarurmi, chay marcachru yachrag juc lutan rurag warmiga, chay fariseopa wayinman chrarura yurag rumi botëllachru perfümin apasha. \v 38 Jinarcurmi Jesuspa nä chraquincagman chrarur wagacuptin weguen shutura Jesuspa chraquinman. Chay weguen shutushataga agchanwan chaquichira Jesuspa chraquinta muchayur muchayur. Jinayanganpitam perfümi apanganwan lushirura. \v 39 Chay jinagta ricarmi, micapäcunanpag pushag Simonga shongolanchru Jesuspag cay nira: “Cay runa razonpa Diospa willacugnin carga, tantianmanchri alisca lutan rurag warmi yatayanganta”. \p \v 40 Chaura Simón shongolanchru niyanganta tantiarurmi Jesusga cay nira: “Simón, cayta niyushay”. \p Niptinmi “Mä nimay” nira. \p \v 41 Chaura Jesusga cay nirunmi: “Jucpaychrümi capäcura ishcay runacuna. Jucnincagmi juc golgueyog runapita manutucusha cara pichga pachrac junagchru gänanan golgueta, nätan jucnincagmi manutucusha cara pichga chrunca junagchru gänanan golgueta. \v 42 Jinarcurmi chay golgue cutichiyta mana atipapäcuptinga, chay golgueyog runaga ‘Jina cachun, ama cutichipäcamaychu’ nirura ishcayninta” \p Nircurmi Jesusga Simonta tapura cay nir: “Mä nimä, ¿mayganrag chay manutucushacunapita masga cuyanman chay golgueyog runata?” \p \v 43 Niptinmi Simonga “Nogapitaga mas achca manutucushacagchri” nira. \p Chaura Jesusga “Alitam nirunqui” niram. \p \v 44 Chaypitam warmita rircärir Simontaga cay nira: “¿Ricayanquichu cay warmi rurayanganta? Wayiquiman yaycamuptï gamga manam gomaraychu yacuta chraquïpag. Cay warmin ichaga weguenwan maylaraman chraquïta. Jinamanmi agchanwan chaquirachin. \v 45 Gamga manam muchamaraypishchu. Cay warmim ichaga yaycamunganpita-pacha chraquïta mucharun. \v 46 Gamga manatan lushimaraychu aceitiwan umätas. Cay warmim ichaga perfümiwan lushiraman chraquïta. \v 47 Chaymi gamta niyushay, chranin juchanpita perdonacarur runaga aliscam cuyan chay perdonagninta. Nätan walcala juchanpita perdonasha runaga manam aläpachu cuyan chay perdonagninta”. \p \v 48 Nircurga warmitam cay nira: “Nämi juchaycunapita perdonarug”. \p \v 49 Chaynuy niruptin chaychru micug-mayincunaga cay ninacurcaram: “¿Pitag cay runaga cayan juchacunata perdonänanpagga?” \p \v 50 Nipäcuptinmi payga yapay warmita nira: “Lapan shongoypa yupachicamangaypitam nä salvasha cayanqui. Cananga aywacuy cushisha”. \c 8 \s1 Tarpug runawan tincuchiypa Jesusta yachrachingan \r (Mt 13.1-9; Mr 4.1-9) \p \v 1 Chaypitam Jesusga aywara jatun marcacunapas, jinaman ichic marcacunalapas ali willapata willapacuyar, nätan Diospa munayninchru cawaypita ali willapata willapäcuyar. Chay aywar Jesusga purira chay chrunca ishcayniyog cachran ruragcunawanmi, \v 2 jinaman ishcay quima warmicunawanmi. Chay warmicuna capäcura lutan espiritupa munayninpita jorgosham, jinaman gueshyacunapita Jesús cuticächingancunam. Jucpam jutin cara María. Payga cara Magdala marcapitam. Paypita Jesusga gargorura ganchris lutan espiritutam. \v 3 Nätan jucmi cara Juana. Payga cara Cuzapa warminmi. Chay Cuzaga cara Rey Herodespa capuralninmi, nätan jucmi cara Susana. Jinaman capäcuratan mas achca warmicunas ima-aygawansi yanaparcayar. \p \v 4 Chaura marcacunapitam alisca chranin runacuna Jesuscagman chrarärimura. Chaychrümi Jesusga tarpug runawan tincuchiypa yachrachira cay nir: \v 5 “Juc runam yargora murug. Jinarcurmi wichiypa tarpuyaptin waquin muruga ishquirura camiñucagman. Chaychru jarucashatam pishgocuna shamurga micarärira. \v 6 Nätan waquin murucunam shala shalaman ishquirärira. Jinarcurmi yargarcamular chaquirura mana ogo alpa captin. \v 7 Nätan waquin murucunam ishquirura casha cashaman. Jinarcurmi chayrag wiñay nacayämuglata casha chicchiramurga pasay nitirura. \v 8 Nätan waquin murucunam ishquirura ali alpaman. Chaymi ichaga ali yargaramura. Jinamanmi gueshpirura alisca, juclaylapita pachractacama”. \p Chaynuy nircurmi Jesusga gayachracuypanuy: “Mayacarcayämagcuna, tantiay munagga tantiacurcay” nira. \s1 Discïpuluncuna Jesusta tapupäcungan \r (Mt 12.46-50; 13.10-23; Mr 3.31-35; 4.10-25) \p \v 9 Niptinmi discïpuluncunaga tapurärin: “¿Ima ninantag cayan chay rimangayga?” nir. \p \v 10 Nipäcuptinmi Jesusga cay nira: “Gamcunataga Diosmi musyarcayächishunqui, mana pisi musyanganta Dioswan cawaypita. Nätan waquincunataga rimapayä imawansi tincuchiypam. \q1 ‘Ricarcayarsi mana ricagnuy capäcuptin, \q1 mayacayarsi mana mayagnuy capäcuptin’. \p \v 11 Chay tarpugpita rimangäga cay ninanmi: Chay muruga Tayta Diospa ali willapanmi. \v 12 Nätan chrucru camiñunuymi capäcun waquin runacuna. Paycuna mayacurcanmi Diospa willapanta. Jinatam Asyag aywaramur gongarachin chay mayacunganta, camiñuchru muru cayagta pishgo palarugnuysi. Diospa willapanta ‘Mana razonchri’ nipäcunanpag, jinaman chaynuypa mana salvacurcänanpag. \v 13 Nätan shala shalanuymi capäcun waquin runacuna. Paycunas Diospa willapanta mayacurcanmi, jinaman cushisham chrasquicurcan. \p Chaypitam unaylataga imalas caruptin ishquicarärin muru sapichacushanuysi mana capäcur. \v 14 Nätan casha cashanuymi capäcun waquin runacuna. Paycunas Diospa willapanta mayacurcanmi, jinaman ima-aygas rurayninmi, iman aygansi capunganmi, shongon munangannuy cawanganmi, ishquicächin. Chaynuy capäcurmi mana imatas alitaga rurapäcunchu. \v 15 Nätan ali alpanuymi waquin runacunaga capäcun. Paycunaga Diospa willapanta mayacur lapan shongonpam chrasquicurcan. Jinamanmi mayapäcunganta mana gongapäcunchu. Chaymi alita rurayar imaysi cawapäcun. \p \v 16 Musyapäcungaynuysi manam pisi michïruta ratachinchu mancawan chaparunanpagga u cäma pachranman chrurarunanpagga. Antis michïrutaga chrurapäcun cacunanmanmi yaycugcuna ali ricapapäcunanpag. Chay achquinuymi gamcunas cawayanqui. \v 17 Chaura ima pacashas manam canchu mana musyacashaga, manatan pi imata pacarachingansi canchu mana musyacashaga. Chaynuymi yachrayächingäsi mas guepamanga shumag musyacasha canga. \p \v 18 Chauragar tantiapäcuy shumag cay mayacurcangayta. Pisi tantiay munagga mastan tantianga. Nätan pisi mana tantiay munagga camala tantiayangantas gongarungam”. \p \v 19 Chay niyaptilanmi maman, jinaman wauguencuna chrarärira Jesús cayanganman. Nätan achca runacuna captinmi, yaycuyta mana atipapäcurachu. \v 20 Chaura willarärira Jesustam cay nir: “Mamaywan wauguequicunam washachru carcayan. Gamwan tincuytash munarcayan”. \p \v 21 Niräriptinmi Jesusga nira: “Pi maysi mamäga, wauguëcunaga, Diospa willapanta lapan shongonpa mayacugmi, jinaman cäsucugmi”. \s1 Jesús munayniyog canganta discïpuluncunata musyachingan \r (Mt 8.23-27; Mr 4.35-41) \p \v 22 Chaypitam juc junagchrüga Jesús yaycura juc büquiman discïpuluncunawan. Jinarcurmi paycunata nira: “Acu, pasashun cay gochra chimpaman”. \p \v 23 Chaura nä aywarcayaptinmi Jesusga punucarura. Chaylam mayänipita alisca walyamuyta galacuyura. Chauraga yacu alisca lagyayaptinmi büquiman wiñacayta galacuyura. Jinamanmi nä talpurcayara. \v 24 Chaura Jesuscagman ashuyurmi riccharärichira cay nir: “¡Yachrachig, yachrachig! ¡Nämi talpuyanchi!” \p Nipäcuptinmi Jesusga riccharcamur walyaytas, jinaman yacu altumancama sharcuyagtas piñaparura. Chaylam walyaysi, yacusi shumag amaynarura. \v 25 Chaura discïpuluncunataga cay nirunmi: “¿Imanirtag mana yupachicarcämanquichu?” \p Chaura paycunaga manchacasham, jinaman mayacasha niragmi ricacarärira. Chaymi quiquincama tapunacurcara: “¿Pitar cayan cay runaga? Walyaysi, yacusi rimariptilantag amaynarun” nir. \s1 Asyagpa munayninchru cayag Gadara runata Jesús cuticächingan \r (Mt 8.28-34; Mr 5.1-20) \p \v 26 Chaypitam chrarärira Galilea chimpan Gerasa marcaman. \v 27 Chaura Jesús büquipita pampaman yargoyaptinmi chraramura Gadarapita juc runa. Chay runata nä unayshi lutan espiritucuna löcurärichinag. Chaura nä manash jacucurachu, ni wayichrüsi yachrarachu, antis cacug panteoncunalachrüshi. \v 28 Jinarcurmi Jesusta ricapururga gongorpaypa ratarura Jesuspa naupanman gapachracuypanuy cay niyar: “¿Imamantag aywaramunqui nogaman, jana pachachru Diospa-mayin Jesús? Amanar cunchuchimaychu”. \p \v 29 Asyagga chaynuypa Jesusta nira, cay runapita “Yargoy” niptinmi. Chay runata Asyagga nä unaypitash munanganta rurachira. Chaura runacunaga watapäcug cadenawanshi maquintas, chraquintas mana maytas aywananpag. Payga nätan watapäcunganta tipircurshi gueshpicug jäpag pampacunapa Asyag aywachiptin. \v 30 Chaura Jesusga “¿Imam jutiqui?” nirmi tapura. \p Niptinmi runaga nira: “Sogta warangam”. Chaynuypa nira alisca chranin espiritupa munayninchru carmi. \v 31 Nätan espiritucunaga Jesusta manacurcara: “Tayta, amar jitapäcamaychu mana ushayniynag yanauyagmanga” nirmi. \v 32 Chaura gochra tunanpa achca cuchicuna micurcayagta ricapurmi chay lutan espiritucunaga Jesusta manacarärin chay cuchicunaman yaycapäcunanpag. \p Manacaräriptin Jesusga “Äri” niram. \v 33 Chaura chay runapita Asyagcuna yargaräriraga, cuchicunamanmi yaycarärira. Jinarcurmi cuchicunaga juyu waraman yaycurcur, gochraman jegarparärira. Chaychrümi shengaypa wanurärira. \v 34 Nätan cuchi michircayagcuna chayta ricarärirga, alisca manchacasham gueshpiypa nirag aywacurcara marcata willacug. Chay aywar willapacurcara tincungan runacunatam. \v 35 Chaymi runacunaga aywapämusha ima pasangantas ricag. Nä Jesuscagman chrarärirga, lutan espiritucuna dëjangan runataga tarirärira Jesuspa naupanchru nä fisyun chrämushatam, jinaman jacusha tayayagtam. Chaura runacunaga manchacaräriram. \v 36 Chayta ricag runacunaga, chay chrämug runacunata willapacarärira shumagmi, imanuypa chay runata Jesús cuticächingantas. \v 37 Chaura willaparäriptin, Gadara runacunaga alicusam manchacurcara Jesusta. Chaymi cay nipäcura: “Tayta, nogacunapita aywacuynar” nir. \p \v 38 Chaura niräriptin Jesús büquiman nä yaycuyaptinmi, chay cuticasha runaga Jesusta cay nirun: “Tayta, aywacushunnar nogawansi” nir. \p Niptin Jesusga cay ninmi: \v 39 “Manam. Antis cuticuy wayiquita. Chaychru willapacamuy Tayta Dios cuyapäshurlay cuticächishungayta”. \p Niruptin runaga aywacura chay marcachru lapan runacunata Jesús cuticächinganpita willapacuyarmi. \s1 Jairopa churinta cuticächig aywayar, gueshyag warmita Jesús cuticächingan \r (Mt 9.18-26; Mr 5.21-43) \p \v 40 Jesús nä gangalanta caylä chimpaman cutiramuptinga, shuyararcayag runacunaga aliscam cushicarärira. \v 41 Chaylam Jesusman chraramura Jairo jutiyog runa. Payga Israel castacuna gotucarcänan wayichrümi mandag cara. Chaura Jesuspa naupanman gongorpacuyurmi Jairoga “Tayta, aywaläshunnar wayïta. Churïmi nä pasay wanunayan” nira. \v 42 Paypa churin cara juclay warmi wamralam, nä chrunca ishcayniyog watayognuy. Chaura Jesús aywaptin runacunaga, alisca achcam, chumi chumi aywapäcura. \p \v 43 Chay aywagcunachrümi aywanag yawar apaywan nä chrunca ishcayniyog wata gueshyag warmis. Payga jampicunalachru ima-aygancunatas nä usharunag, nätan maygan jampicugsi manash cuticächiyta atiparachu. \v 44 Chaura payga guepalapa yaycurcurmi Jesuspa catanpa tumanta tupayurunag. Jinaman chayla yawarninga tacyarunag. \p \v 45 Chauraga Jesusga “¿Pitag tuparaman?” ninmi. \p Niptinga lapansi “Manam nogaga” nipäcuram. \p Chaura Pedrom cay nira: “Yachrachig, runacunam chumircayäshunquis, cumarcayäshunquis. Chaytam ‘¿Pitag tuparaman?’ niyanqui”. \p \v 46 Niptinmi Jesusga nirun: “Jucmi pisi tuparaman. Musyayämi munaynïwan cuticächingäta”. \p \v 47 Niptin warmiga nä mana pacacuyta atiparga, Jesuspa naupanman chucchucyayar gongorpacuyurmi, lapanpa naupanchru nirura imanir tupayungantas, jinaman chayürala cuticangantas. \v 48 Chaura chay warmitam Jesusga cay nirun: “Wamralä, yupachicamarmi cuticarunqui. Cananga cushisha aywacuy”. \p \v 49 Warmita nir rimapayaptilanmi, chraramura mandag Jairopa wayinpita juc runa cay nig: “Nämi wamrayga wanurun. Ama Jesusta nä pushamuychu” nir. \p \v 50 Chay niyanganta Jesús mayarurga, Jairotam cay nin: “Ama manchacaychu. Yupayla yupachicamayga, churiquiga cawangam”. \p \v 51 Chaypitam nä wayiman chrarur Jesusga pitas mana yaycachirachu wanushacagmanga. Yaycachiraga Pedrotam, Jacobotam, Juantam, jinaman wamrapa taytantawan mamalantam. \v 52 Nätan chaychru wamra wanushapita wagarcayagtam, racrarcayagtam Jesusga cay nira: “Ama wagapäcuychu. Wamraga manam wanushachu. Punucashalam cayan”. \p \v 53 Chay niruptin chay wamra wanusha cayanganta musyagcunaga asiparärinmi. \v 54 Chaura Jesusga chay wanusha wamrapa maquinta chariyurmi gayachracuypanuy: “Wamra, ¡sharcuy!” \p \v 55 Niruptin wanushaga cawacaramunmi. Jinarcurmi chayüra sharcurura. Chaura Jesusga micuyta gopäcuy niram. \v 56 Nätan wamrapa taytanwan mamanga mayacasha niragmi ricacarärira. Chaura Jesusga nirura chay cawacächinganpita mana pitas willapacurcänanpagmi. \c 9 \s1 Chrunca ishcayniyog discïpuluncunata Jesús cachrangan \r (Mt 10.5-15; Mr 6.7-13) \p \v 1 Chaypitam Jesusga chrunca ishcayniyog discïpuluncunata gayarcur nira lutan espirituta runacunapita gargapäcunanpag. Jinaman gueshyagcunata cuticächipäcunanpag. \p \v 2 Jinarcurmi cachrara Diospa munayninchru cawaypita willapacug, jinaman gueshyagcunata cuticächig. \p \v 3 Chay cachrarmi cay nira: “Ama imatas apapäcuychu, ni garrotitas runcutas tantatas golguetas ni müdanaycunatas. \v 4 Nätan pipa wayinchrüsi gorpachacururga, chaylachru capäcuy chay marcapita aywacurcangaycama. \v 5 Nätan mayag marcachrüsi mana chrasquipäcushuptiquiga, ‘Imanuysi cacurcay manam mastaga cayman jarumushagchu’ nirmi aywacurcanqui”. \p \v 6 Niruptin, discïpuluncunaga aywapäcura lapan acapa marcacunapam, runacunata ali willapata willayar, jinaman gueshyagcunata cuticayächir. \s1 Jesús rurayanganta mayarur Herodes manchacangan \r (Mt 14.1-12; Mr 6.14-29) \p \v 7 Chaypitam Galileachru Rey Herodesga mayarura Jesús lapan ima-aygatas rurayanganta. Chaura manam imanänansi yachracarachu, waquin runacuna “Bautizag Juanmi cawacämusha” nipäcuptin. \v 8 Waquin runacuna “Eliasmi ricacaramun” nipäcuptin. Nätan waquincuna “Diospa unay willacugninchri maygansi cawacaramun” nipäcuptin. \v 9 Chaura Herodes cay niram: “Juantaga mogochishatag cä. ¿Pitag chaura canman chay ima-aygas rurayag runaga?” nirga, Jesustam imanaypanuysi ricapuyta munara. \s1 Jesús pichga waranga runacunata micachingan \r (Mt 14.13-21; Mr 6.30-44; Jn 6.1-14) \p \v 10 Chaura chay cachran ruragcuna cutiyarärimurga willapacurcara Jesustam ima-ayga rurapäcungantas. Chaura payga discïpuluncunata pushacurcurmi, aywacura chunyag pampata Betsaida marcacagpa. \v 11 Chay aywanganta musyarärir runacunaga gatirapäcuram. Nätan Jesusga lapantas alipa chrasquircurmi rimapara Diospa munayninchru cawaypita, jinamanga cuticächiratan gueshyagcunatas. \p \v 12 Nä pacha chacanayaptinga chay chrunca ishcayniyog discïpuluncunaga Jesustam cay nirärin: “Tayta, caychrüga jäpag pampachrütag cayanchi, runacunata ‘Aywacurcay’ niruy, gorpachacugsi micuy ashigsi u maylamansi aywacurcänanpag”. \p \v 13 Nipäcuptinmi Jesusga nira: “Gamcuna micuyta gopäcuy”. \p Niptinmi paycunaga “Pichga tantawan, ishcay pescädulatam chararcayäga. Chauraga micuy rantig imaragchri aywapäcushag cay lapan runapagga” nipäcura. \p \v 14 Chaychru olgocuna capäcura pichga waranganuymi. \p Chaura Jesusga discïpuluncunatam cay nira: “Cay runacunata tayachipäcuy pichga chruncatacama”. \p \v 15 Ningannuymi lapan runacunata tayarärichira. \v 16 Chaura Jesusga chay pichga tantatawan ishcay pescäduta aptacurcurmi, jana pachata rircarircur, Diosta “Gracias Tayta” nicura. \p Chaypitam discïpuluncunata gorura lapan runacunata aypuchracurcänanpag. \v 17 Jinarcurmi lapansi micarärira yamapäcungancama. Nätan puchupacurcangantam shuntarärira chrunca ishcayniyog balay juntata. \s1 Jesusta “Diospa acrashanmi cayanqui” Pedro ningan \r (Mt 16.13-28; Mr 8.27–9.1) \p \v 18 Chaypitam juc junagchru, Jesusga Diosta manacuyara japalan. Jinarcurmi chaychru cayag discïpuluncunata Jesusga tapura: “¿Nogapag pimi nircayantag runacuna?” \p \v 19 Niptinmi discïpuluncunaga cay nipäcura: “Waquinga Bautizag Juanmi nircayäshunquim. Waquinga ‘Eliasmi’ nircayäshunquitan. Nätan waquinga ‘Diospa unay willacugninchri maygansi cawacaramun’ nircayanmi”. \p \v 20 Niräriptinga discïpuluncunatam tapura: “Gamcunagä, ¿pimi cayan nircayämanquitag?” \p Niptinmi Pedroga nira: “Gamga canqui Diospita shamusha Cristom”. \p \v 21 Niruptinmi Jesusga nira: “Amam pitas willapacurcanquichu Cristo cangäta”. \v 22 Chaypitas cay niraran: “Noga jana pachapita shamusha runataga aliscam cunchuchipäcamanga. Jinarcurmi wanuchipacamanga. Chaynuy rurapäcamanga alinninpag ricasha chacha runacunam, Diospa wayinchru mandagcunam, jinaman Moisés isquirbinganpita yachrachigcunam. Chaypita quima junagtaga cawacämushagmi”. \p \v 23 Nircurmi chaychru lapan carcayagcunata nira: “Pi maysi gatirämay munagga ama quiquin munangalanta rurachunchu. Jinarcur lapan junagsi gatiramächun wanuchipäcunan captinsi. \v 24 Chaura pi maysi noga raygo mana cunchuy munagga manam nogawan cawangachu. Nätan pi maysi noga raygo wanungancamas cunchugmi ichaga nogawan cawanga imaycamas. \v 25 Juc runalapa cay pacha cacuptin manam imapagsi välinchu, mana salvasha canan cayaptinga. \v 26 Chaura pi maysi nogapita, nätan rimangäpita pengacugtaga, noga jana pachapita shamusha runas, alisca munayniyog achicyayar cutimurga pengacushagmi paypita, chay alisca ali Tayta Diospa jinaman mana juchäcug angelnincunapa naupanchru. \v 27 Razonpam nircayag, gamcunapita waquinniqui caychru carcayag manam wanupäcunquiragchu Munayniyog Dios mandanäpag cachramanganta tantiapäcungaycama”. \s1 Jucnuyman Jesús muyungan \r (Mt 17.1-8; Mr 9.2-8) \p \v 28 Jesusga chay ninganpita puwag junagtanuyran, Pedrota, Juanta, jinaman Jacobota pushacurcur jegara juc gotuta Dios-mayinwan rimananpag. \v 29 Nä paywan rimayaptinshi jucnuyman cäran muyurura, nätan jacunshi alisca shumag achicyag allanyagman. \v 30 Chaura ricacarärin ishcay olgocunash paywan rimarcayar. Paycunapita jucninshi cara Moisés, jucagshi cara Elías. \v 31 Chaychrüga alisca shumag achicyagchrüshi rimapäcura Jesuswan, Jerusalén marcachru imas aygas paywan ruracänanpita. \v 32 Nätan Pedroga chay ishcay aywag-mayincunawan alisca pununasha cayarsi ricchapacurash, jinarcurshi ricaparärira Jesusta alicusa shumag achicyayagta, jinaman chay ishcay olgocunatas chaynuy achicyayagta. \v 33 Nä chay runacuna Jesuspita yargorcayaptinshi Pedroga Jesusta cay nin: “Yachrachig, ima alipagrag aywapäcamurä. Rurapäcushag quima chuclata, jucta gampag, jucta Moisespag, nätan jucta Eliaspag”. Pedro manash musyarachu imanir chaynuy rimayangantas. \v 34 Chay nir rimayaptilanshi pucutay aywarcamur chaparärin. Chauraga manchacashash capäcura. \v 35 Chaylash mayarärira pucutaypita cay nir rimamugta: “Paymi cayan cachramungä salvacug. Pay nipäcushungayta cäsucurcay”. \p \v 36 Nä rimayta usharuptinga, Jesusta ricaparärira japalan cayagtash. Chay junagcuna discïpulucunaga upälalam capäcura, chay ricapäcunganta manam pitas willapacurcarachu. \s1 Wanupaywan gueshyag mözuta Jesús cuticächingan \r (Mt 17.14-21; Mr 9.14-29) \p \v 37 Chaura warantin nä gotupita uranparcayämuptin, achca runacuna aywarcayämunag Jesuswan tincug. \v 38 Chay achca runacunapitam juc runa gayachracuypanuy Jesusta cay nira: “Yachrachig, rircäriyulaynar cay churïta, japalanmi cayäpaman”. \v 39 Asyagmi mayänipita gaparächicun. Jinarmi sapapächicun pogosayta shiminpita jitachimungancama. Nätan alisca cunchurcachir sasataran cachrarin. \v 40 Nämi discïpuluycunatas manacurü chay lutan espirituta gargapäcunanpag, nätan manam atipapäcunchu gargoyta. \p \v 41 Niptinmi Jesusga cay nira: “Diosman mana yupachicug juchasapa runacuna, ¿imaycamarag gamcunawan cashag? ¿Nätan imaycamarag awantapäcushayqui? Apamuy cayman churiquita”. \p \v 42 Nä Jesusman mözu yaycuyaptinmi, Asyagga mözuta pampaman sagtarcur wanuparachin. Chaura Jesusga Asyagta piñaparcurmi mözuta cuticarachin. Jinarcurmi “Cä churiqui” nirun taytanta. \v 43 Chaura lapansi mayacasha niragmi ricacarärira, munayninwan Dios chaynuy ruranganpita. \s1 Wanuchipäcunanpita Jesús yapay rimangan \r (Mt 17.22-23; Mr 9.30-32) \p \v 44 Chaura Jesusga mayacasha nirag carcayaptilanmi discïpuluncunata nira: “Shumag mayapäcuy cay rimangäta mana gongapäcunaypag. Noga jana pachapita shamusha runata, runacunapa maquinmanmi jitayapäcamanga wanuchipäcamänanpag”. \v 45 Jesús chaynuy niyanganta discïpuluncunaga manam tantiapäcurachu, Dios mana tantiachiptin. Nätan tapuytaga manchapäcuratan. \s1 “Mayganchirag cashun mas munayniyog” ninacurcangan \r (Mt 18.1-5; Mr 9.33-40) \p \v 46 Chaypitam discïpuluncunaga rimayta galacayäririn, “¿Mayganchirag mas munayniyog cashun?” nir. \v 47 Chay ninacurcayanganta Jesús tantiarurga ichic walashlata lädunman shayarcachirmi discïpuluncunata cay nira: \v 48 “Pi maysi cay walashta nogatanuysi alipa chrasquigga, nogatam alipa chraquiman. Nätan nogatas alipa chrasquicamagga cachramagnï Tayta Diostas chrasquicurcayanmi. Chaura gamcunachru manacapag ricasham alisca munayniyogga cayan”. \v 49 Chaura Juanga cay ninmi: “Yachrachig tayta, juc runatam ricarärï, gam ningaynuy lutan espiritucuna gargoyagta. Nätan noganchiwan mana puriptinmi ‘Ama ruraychu’ nirärï”. \p \v 50 Niptinmi Jesusga “Ama chaynuy nipäcuychu. Mana contranchi cagga yanapämagninchim cayan” nin. \s1 Samaria runacuna Jesusta mana gorpachay munapäcungan \p \v 51 Chaura Jesusga jana pachata aywacunan nä nachrgayämuptinga, calpanchacurmi Jerusalén marcata aywara, nätan payga musyaram Jerusalenchru imas pasananta. \v 52 Chaypitam naupachira juc ishcay runanta gorpachacurcänanpag wayita ashipäcunanpag. Paycunaga yaycarärinag Samariachru juc tacsa marcalamanmi. \v 53 Chaychru yachrag runacunaga manam munapäcushachu gorpachayta Jerusalén aywayanganta tantiarärir. \v 54 Chaura chayta ricarärir Jesuspa discïpuluncuna Jacobowan Juanga Jesustam cay nirärin: “Tayta, jana pachapita nina ishquircamur cay runacunata ruparunanpag manacarärishag”. \v 55 Chay niräriptinmi Jesusga muyurcur piñaparura. \v 56 Chaypitaga aywacurcara juc ichic marcalatam. \s1 Janan shongola runacuna Jesusta cäsucurcangan \r (Mt 8.19-22) \p \v 57 Chaypita aywarcayaptinmi juc runa Jesusta nira: “Tayta, maypas aywangaypa nogawansi aywacushun”. \p \v 58 Niptinmi Jesusga cay nin: “Atogcunapas canmi machraynincuna. Pishgocunapas canmi gueshancuna chaychru cacurcänanpag, nätan noga jana pachapita shamusha runapagga manam canchu wayiläsi jamayunäpag”. \p \v 59 Nircur Jesusga nira juc runata: “Acuchi nogawan uryag”. \p Niptinmi chay runaga cay nin: “Naupataga taytärag wanuruchun. Payta enterrarcuptïmi icha uryashunga”. \p \v 60 Niptinmi Jesusga “Chay wanushanuysi cayagcuna taytay wanuchiruptinga chapapäcungachr, nätan gamga willapacamuy Diospa munayninchru cawaypita” nira. \p \v 61 Chaypitaga juc runatan Jesusta cay nintag: “Tayta, nogawan aywashun. Nätan naupataga wayïchru cagcunatarag aywalä nicaramushag”. \p \v 62 Chay niptinmi Jesusga cay nin: “Musyanganchinuysi, pisi aräduwan uryayta galayugga manam guepaman rircärinchu. Chaynuymi pisi nogawan uryayanganpita guepaman cutigga mana välinchu Diospa munayninchru cawananpag”. \c 10 \s1 Ganchris chrunca runancunata Jesús cachrangan \p \v 1 Chaypita Jesusga acraratan ganchris chrunca runacunatas. Paycunatam naupanta cachrara ishcaypacama lapan marcacunapa, jinaman mayag chayagpas ali willapata musyachimunanpag, nätan guepantaga paysi aywananmi cara. \v 2 Jesusga chay aywagcunata cay niram: “Tarpusha chracra pogoshanuymi carcayan runacuna, nätan uryagcunam walcala carcayanga. Chaymi gamcunaga manacurcanqui Munayniyog Diosta juc runa mincaycunata cosechananpag ashignuysi, ali willapa willapacugcunata Dios cachrananpag. \v 3 Nogaga cachrarcayag atogcunapa chraupinman achrcashcunata jitayugnuymi. Chauraga aywapäcuy. \v 4 Nä aywarga ama apapäcuychu golguetas runcutas ni languetas. Amam camiñuchru piwansi saludänacur shayäcurcanquichu. \v 5 Pipa wayinman chrarsi, naupataga ‘Diosninchi yanapäshunqui ima-aygachrüsi’ nipäcunquim. \v 6 Chay nipäcungayta chay wayichru cayag runacuna alipa chrasquipäcurga, Diospita yanapasham capäcunga. Nätan mana alipa chrasquipäcurga manam nipäcungay paycunachru ruracangachu. \v 7 Chay gorpachacurcangay wayilachrümi capäcunqui, amam jucchru jucchrüga. Garapäcushungaytaga imalatas micapäcunquim, upyapäcunquim. Uryag runaga manam, mana micuynagga cangachu. \v 8 Mayag marcamansi chraräriptiqui, jinaman chrasquirärishuptiqui. Garacurcäshungaytam imalatas micapäcunqui. \v 9 Chaychru gueshyagcuna captinga cuticächipäcuy, nätan willapapäcuy Diospa munayninchru cawapäcunan wichan nä chrarayämunganta. \v 10 Mayag marcamansi chraräriptiqui, mana chrasquipäcushuptiquiga cällincunachrümi cay nipäcunqui: \v 11 ‘Mana chrasquicurcaptiquim cananga chraquïcunaman cay marcaychru alpa latucämushatas tapsicurcayä. Chauraga nä manam juchayogchu capäcü. Cayta icha niyärishayga: Dios cachramungan reyga nämi caychru cayan munayninchru cawapäcunaypag’ ”. \v 12 Chaypitas Jesusga niraran: “Juchacunata taripänä junag chraramuptinga chay mana chrasquicushugniqui runacuna mas juyunaypa cunchuchisham capäcunga Sodoma marcachru yachrag runacunapitaga”. \s1 Mana cäsucug runacunaga aliscam cunchupäcunga \r (Mt 11.20-24) \p \v 13 Chaypitas cay niraran: “Aliscam cunchupäcunqui Corazín marcachru yachragcuna, jinaman Betsaida marcachru yachragcuna. Antis gamcunapitaga Tïro ninganchru, Sidón ninganchru runacunam ricapäcunman cara, cay ima-aygatas munaynïwan rurayangäta. Paycunaga nä unaylachr laquicuna jacunta jacucurcur, jinaman juchancunapita wanacurcur Diosta chrasquicarärinman cara. \v 14 Gamcunaga juchacuna taripänä junag chraramuptinga alisca juyupa cunchuchisham capäcunqui Tïrowan Sidonchru runacunapitaga. \v 15 Nätan Capernaumchru yachragcuna, ‘Jana pachaman chräshunmi’ nircayanquim. Manam. Antis gamcunaga nina wayimanmi jitarpusha capäcunqui”. \p \v 16 Chaypitam Jesusga discïpuluncunata nira: “Gamcuna rimapäcungayta mayacugcunaga nogatam mayacarcayäman. Nätan gamcunata mana mayay munapäcushugniquiga, nogapitam mana mayacuyta munapäcunchu, jinaman nogapita mana mayacuy munagsi, cachramagnï Diospitam mana mayacuyta munapäcunchu” nira. \s1 Ganchris chrunca cachrangan runacuna cutipäcamungan \p \v 17 Chaura chay ganchris chrunca cachrangan runacuna cutirärimurga cushisham cay nipäcura: “Tayta, gam nipäcamangaynuymi lutan espiritus gargapäcuptï cäsucaräriman”. \p \v 18 Nipäcuptin Jesusga ninmi: “¡Au! Noga ricapurämi Asyagta juc lipanuy jana pachapita ishquiyämugta. \v 19 Gamcunataga munayniyog capäcunaypag nipäcurag: Culebracunatas, alacrán curucunatas jarupäcuptiqui mana imatas rurapäcushunaypagmi, jinaman munayniyog lutan espiritutas yalipäcunaypagmi. \v 20 Nätan ama cushicurcaychu lutan espiritucuna cäsucurcäshungaypita, antis cushicurcayga jana pachachru jutiquicuna nä isquirbirayanganpita”. \s1 Jesús alisca cushicungan \r (Mt 11.25-27; 13.16-17) \p \v 21 Chay nircur Jesusga chayüram alisca cushicurura. Jinarcurmi Santu Espíritu rimachiptin cay nira: “Gamtam alawayag Tayta. Gampam jana pachas, cay pachas. Gamga chay alisca yachrag runacunata manam musyachiraychu munayniyog cangayta. Nätan cananga cay manacag runacunatam chay munayniyog cangayta ricarachinqui. ¡Au Tayta! Chaynuy canantam munarayqui”. \p \v 22 Chaypitas Jesusga cay ninmi: “Tayta Diosga lapantas maquïmanmi chruramusha. Manam pisi musyanchu noga pi cangätas. Musyayanga Tayta Dioslam. Manatan pisi musyanchu pi Taytä cangantas, musyayäga nogalam, jinaman musyapäcungasi nogawan cagcunalam”. \p \v 23 Chaura discïpuluncunata rircärirmi cay nira: “Alisca cushisham carcayan waquin runacuna, gamcunanuysi ricaparcayämagcuna. \v 24 Cayta niyärishay: Gamcuna ricarcayämangaynuymi, Diospa unay willacugnincunawan reycuna, alisca alisca ricayta munapäcamara, nätan manam ricapäcamarachu. Gamcuna mayacurcayangaytas aliscam mayacuyta munapäcura, nätan manam mayapäcamarachu”. \s1 Diostawan runa-mayinchita cuyanapag Jesús yachrachingan \p \v 25 Chauraga Moisés isquirbinganpita yachrachig runam “¿Mä musyanagchush icha manachush?” nir. Sharcurcur Jesusta cay nir tapurun: “Yachrachig, ¿imatatag ruräman imaycamas cawag canäpag?” \p \v 26 Niptinmi Jesusga nira: “Moisespa isquirbishancunachru ¿ima niyantag leyiptiqui?” \p \v 27 Niptinmi chay runaga nirun: “ ‘Tayta Diosniquita cuyay lapan shongoypa. Chaynuy cuyarga alila ruraytam munanquis alitam ruranquis paylamanmi yarparanquis, nätan runa-mayiquita cuyay quiquiqui cuyacungaynuy’ niyanmi” nirun. \p \v 28 Niptinmi Jesusga nira: “Alitam nirunqui chaynuy caway Dioswan imaycamas cawanaypag”. \p \v 29 Nätan chay runaga alichru quëdayta munarmi, Jesusta tapura: “¿Pitag runa-mayïga?” nir. \p \v 30 Niptinmi Jesusga cay nir willapara: “Juc runam uranpayara Jerusalenpita Jericó marcaman. Chay aywayaptinmi paytaga suwacuna charirärira. Jinarcurmi lapan imalantas suwapapäcusha, jinaman jacurayangantas limpun guechrupäcusha, nätan chay suwacunaga wanupangancama magarcurmi aywacurcasha. \p \v 31 Chaypitam jina guepanta aywayämunag juc sacerdöti. Chayga jitarayagta ricaparurga pasacunmi. \v 32 Chaynuytan unaylanta yargaramuntag Levïpa ayllun aywag runas. Paysi jitarayagta ricapururga carulapam aywacun. \v 33 Chaypitas aywayämunagtan manacagpag ricasha Samaria runas. Chayga runa jitarayagta ricapururga aliscam cuyaparura. \v 34 Jinaman ashuyurmi jampirun aceitiwan, vïnuwan. Chaypitam däñashancunata sagpiwan wancurcur logarangan uywanman logarcachir aywachira juc gorpachacuna wayiman chaychru cuidananpag. \v 35 Nä warantin aywacunanpagga chay Samariapita runaga gora ishcay junagchru gänana golguetam cay nir: ‘Ricayälanquimar cay runata. Imachrüsi mas golgueta quiquiquipacagtawan chruraruptiquiga, cutimurmi cutichilashayqui’ nira”. \v 36 Chaynuy willaparcurga Moisés isquirbinganpita yachrachigtaga cay nirmi tapurun: “Gampitaga cay quimanpita ¿maygantag chay magashata runa-mayinpag ricarura?” \p \v 37 Niptinmi runaga “Chay cuyapagcagmi” nira. \p Chaura Jesusga “Au. Ayway gamsi chaynuy ruramuy” nirun. \s1 Martawan Mariapa wayinman Jesús chrangan \p \v 38 Chaypitam Jesusga discïpuluncunawan aywayar yaycura juc ichic marcalaman. Chaychrümi Marta jutiyog warmiga wayinman yaycachira. \v 39 Chaychrümi Martapa nanan Mariasi cayara. Mariaga tayucura Jesuspa naupanmanmi rimagta mayacunanpag. \v 40 Nätan Martaga ima-aygatas rurayara yanucunantawanmi. Chaura Martataga Jesusman ashuyurmi cay nirun: “Tayta, ¿gamga manachu tantianqui quiquïla lapanchru nacatacuyangäta? Nilaynar nanäta yanapämänanpag”. \p \v 41 Niptinmi Jesusga nira: “¡Ay Marta! Marta, ima-aygatas ruraytaran munayanqui. \v 42 Nätan juclaylam ima rurayangaypitas mas aliga cayan. Mariaga acrarun chay mas alinnincagtam. Chaytaga manam pisi ama ruraychu ningachu”. \c 11 \s1 Dioswan rimanapag Jesús yachrachingan \r (Mt 6.9-15; 7.7-11) \p \v 1 Jucpaychru Jesusga Taytanwanmi rimayara juc pampachru. Nä rimayta usharuptinmi juc discïpulunga nira: “Tayta, yachrachipäcamay Dioswan rimayta, Bautizag Juan discïpuluncunata yachrachingannuy”. \p \v 2 Niptinmi Jesusga nira: “Dioswan rimarga cay nipäcunquim: \q2 ‘Jana pachachru cayag Tayta Diosnïcuna, \q1 gamga lapan juchapita caruchrümi cayanqui, \q1 shamuynar mandagnïcuna canaypag. \q1 \v 3 Canan junag gopäcamay micunäcunata. \q1 \v 4 Nätan jucha rurapäcungäcunapita perdonayärimay, \q2 lutan ruramagnïcunata perdonapäcungänuy. \q1 Jinaman lutan rurachiyta Asyag munapäcamaptin amar cachraripäcuychu’ ”. \p \v 5 Chay nircurmi Jesús cay nira: “Maygaypas canman cuyanacungay runa, payman chraupi pagas aywar ninquiman: ‘Prestayämaynar quima tantalata. \v 6 Juc cuyanacungä runam chayrag chraramun jucläpita. Manam capanmanchu imas garacunäpag’. \p \v 7 Niptiquim, chay cuyanacungayga wayin ruyipita nimunman: ‘Ama gayarämaychu. Wayïsi shumag wichrgasham cayan, nätan wamracunatam oglayä’. \v 8 Chaynuy niyarsi chay cuyanacurcangay runaga, mana munayarsi sharcamunmanmi yapay yapay gayachracurcaptiquiga. Jinarcurmi gorärishunquiman lapan manacungayta. \p \v 9 Chaymi nircayag: Manacurcay Diosta, payga yanapapäcushunquim. Ashipäcurga, taripäcunquim. Gayacurcaptiquiga, mayapäcushunquim. \v 10 Pi maysi Diosta manacugga, chrasquinmi, ashigsi tarinmi. Diosta gayacugsi cayan mayasham. \p \v 11 Gamcunapita maygaytas wamray pescäduta manacurcäshuptiqui, ¿culebrata gorärinquimanchu? \v 12 Nätan ruruta manacurcäshuptiqui, ¿alacrán curuta gorärinquimanchu? \v 13 Gamcunaga lutancama carcayarsi alicagtam gorcayanqui wamraycunata. Manacurcaptiquiga masran jana pachachru Taytaycunaga yanapapäcushunquis Santu Espiritunwan ali rurayta”. \s1 “Asyagpa munayninwanmi Jesusga runacunata cuticächin” nipäcungan \r (Mt 12.22-30; Mr 3.20-27) \p \v 14 Chaypitam juc junagchru Jesusga gargora lutan espirituta juc runapita. Chayga chay runatam mana rimachinagchu. Nä lutan espirituta Jesús gargoruptinga chay runa rimariruram. Chayta chranin runa ricarärir mayacasha niragmi ricacarärira. \v 15 Nätan waquincag runacunam nipäcura: “Cay runaga lutan espirituta gargoyan, chay lutan espiritupa mandagnin Beelzebüpa munayninwanmi” nir. \v 16 Nätan waquinga lutan rurachiyta munarmi Jesusta nipäcura, munayninwan imatas jana pachapita ricacächimunanta. \p \v 17 Chay lutan pinsiarcayanganta musyarurmi Jesusga nira: “May nacionchrüsi runacuna punta punta raquicarurga quiquincamam peliayälar ushanacurcan. Chaynuytan juc wayilachru yachragcunas chay castala cayarsi raquicarärirga quiquincamam limpu ushanacarärin. \v 18 Chaynuymi Asyagsi quiquincama gargonacurga, quiquincamam ushanacarärinman. Cayta nircayag: ‘Quiquin Asyagpa munayninwanmi, lutan espiritupa cachran ruragcunata gargoyan’ nipäcamaptiquim. \v 19 Chaura noga chay Beelzebüpa munayninwan lutan espiritucunata gargoyaptïga, nätan Israel castapita waquinniquicunaga, ¿pipa munayninwantag gargorcayanqui? Nogatanuy paycunatas nipäcuptiquiga, paycunataga ‘Manam chaynuychu’ nirärishunquimanmi. \v 20 Nätan lutan espiritucunata Diospa munayninwan noga gargoyaptïga, chaura nämau chraramun Diospa munayninchru cawapäcunay wichan. \p \v 21 Juc calpanlan runa alisca camapacusha wayinchru cayaptin, ima-aygansi pachalanmi cacun. \v 22 Nätan paypita mas calpayog runa sharamurmi ichaga yalirunman. Jinarcurmi guechrurunman chay arman yupachicuyangantas. Chaypitam apacunman lapan ima-aygantas. \p \v 23 Chaymi pisi wacga manam alitachu ruran nimagga, nä conträ cayan. Nätan pisi nogata mana yanapämarga runäcunatam wichicayächin”. \s1 Lutan espiritucuna gangalanta runaman cutiyungan \r (Mt 12.43-45) \p \v 24 “Chaura runapita lutan espíritu nä yargorurga, purin chaqui pampacunapam ‘Maychrütag jamayüman’ nir ashiyar. Chaypita jamananpag mana tarirga, ‘Mä cutishag yargocungä runaman’ ninmi. \v 25 Nä cutirurga, chay runata tarin juc wayi alisca shumag pichachracushatanuysi, jinaman chrurachracushanuysi cayagtam. \v 26 Chaynuyta tarirur lutan espirituga, ‘Caychrümi yapay yachrashag’ nirmi, cuticun lutan espiritu-mayincunaman. Chaypitam pushamun ganchrista, quiquinpitas mas juyunnincunata. Chaura chay runaga naupa canganpitaga mas lutan ruragmanmi muyun”. \p \v 27 Chay nir Jesús rimayaptinmi juc warmi chay achca runacagpita lapan calpanpa cay niramun: “¡Ima cushisharag cayan gamta wachrashugniqui, jinaman chuchushugniqui warmi!” \p \v 28 Niptinmi Jesusga cay nin: “Antis cushishaga capäcunman Dios ninganta mayacugcunam, jinaman cäsucugcunam”. \s1 Munayniquiwan imalatas ruray nipäcunganpita Jesús rimangan \r (Mt 12.38-42; Mr 8.12) \p \v 29 Chaura nä chranin runacuna Jesuscagman gotucarcayämuptinmi Jesusga cay nira: “Gamcunaga carcayanqui lutancamam, munaynïwan imatas ruranalätam munarcayanqui. Nätan manam ruray nircayämangaytaga rurashagchu. Antis ricapäcunquiga Diospa unay willacugnin Jonaswannuysi ruracaglatam. \v 30 Jonastachu Ninivechru runacuna musyarärira Dios cachramunganta. Chaynuymi noga jana pachapita shamusha runapitas juc junagga musyapäcunqui Diospita shamusha cangäta. \v 31 Chaura juchacunata Dios taripänan junagga Arabiachru mandag warmiga wanushapita cawacaramur: ‘Diosta mana chrasquicurcanganpita cunchuchisha capäcuchun’ nipäcushunquim. Chay warmiga aywamura caru nacionpitam Jerusalenta, Rey Salomón rimanganta mayacunanpag. Nätan nogaga caychru cayä Salomonpitas mas munayniyogmi. \v 32 Chaynuytan Ninivechru cagcunas wanushapita cawacarcamur ‘Diosta mana chrasquicurcanganpita cunchuchisha capäcuchun’ nipäcushunqui. Paycunaga Diosman cutipäcuram Jonasta mayacur, nätan nogaga caychru cayä Jonaspitas mas munayniyogmi”. \s1 Ñawinchiga achquinuymi \r (Mt 5.15; 6.22-23) \p \v 33 “Manam pisi achquita ratarcachirga, pacarunchu u imawansi chaparunchu. Antis chrurcun chruracunanmanmi, wayiman yaycugcunata achicyapänanpag. \v 34 Chaura ñawiqui shumag ricapugnuysi Diospa willapanta shumag tantiaptiquiga alila rurag runam canqui. Nätan ñawiqui mana shumag ricapugnuysi Diospa willapanta mana shumag tantiarga lutanla rurag runam canqui. \v 35 Nätan ichic ichiclata tantiayarsi mana masta tantiayta munarga, mana pasay tantiag runamanmi muyunqui. \v 36 Chaura Diospa willapanta shumag tantiaptiquiga, jinaman tantiangaynuy cawarga, canqui alisca shumag achicyag achquinuymi. Chaura gamga manam lutan rurag runachu canqui”. \s1 Fariseocunawan Moisés isquirbinganpita yachrachigcuna cunchunanpita Jesús rimangan \r (Mt 23.1-36; Mr 12.38-40; Lc 20.45-47) \p \v 37 Chaychru Jesús nä rimayta usharuptinmi, juc fariseo runaga “Wayïta aywashun micug” nira. \p Niptin Jesusga nä wayiman chrarurga micucurcänancagman yaycurcur tayucura. \v 38 Nätan chay pushag runaga mayacasha niragmi ricacarura, mana maquinta maylacular micunanpag tayuruptin. \v 39 Chaura Jesusga nirunmi chay runata: “Gamcuna fariseocunaga, wishgocunata pucucunata janalanpa maylagnuymi ali rurag nirag carcayanqui, nätan shongoycunaga manam alichu suwacuycunawan, jinaman lutan ruraycunawan. \v 40 ¡Gotara runacuna! ¿Manachu musyapäcunqui janan cuerpuycuna rurag Dios shongoycunatas ruranganta? \v 41 Gamcuna imalatas rurarga rurapäcuy lapan shongoycunapa. Chaynuy rurarga, alim capäcunqui Diospag. \p \v 42 Alisca cunchuchisham capäcunqui, fariseocuna. Gamcunaga yarpaylapam Diosta gorcayanqui chruncapita jucta, mentatas rüdatas, jinaman lapan ima-ayga verdüracunapitas. Nätan ali ruraytawan, lapan shongoypa Diosta cuyaytam icha gongarärinquiga. Chaytam naupataga rurapäcunquiman cara, mana chay naupa rurarcayangayta gongalar. \p \v 43 Alisca cunchuchisham capäcunqui fariseo runacuna. Gamcunaga Israel castacuna gotucarcänan wayichrüsi, alinnin tayucunachrüran tayucuyta munarcayanqui. Pläzachrüsi lapan runapitas saludasha caytaran munarcayanqui. \p \v 44 Gamcunaga alisca cunchuchisham capäcunqui. Gamcunaga carcayanqui pampachru runa enterrasha mana ricacagnuymi. Chaytachu runacuna mana ricacaptin jarur juchäcurcan. Chaynuymi gamcunaga runacunata lutanta rurarcayächinqui”. \p \v 45 Chaynuy niruptinga, Moisés isquirbinganpita yachrachigga cay ninmi: “Tayta, chaynuy nirga nogacunatawanmi ashlircayämanqui”. \p \v 46 Niptin Jesusga cay niram: “Gamcunas alisca cunchuchisham capäcunqui Moisés isquirbinganpita yachrachigcuna. Gamcunaga juc runa lasagta guepiyaptin, jananman masta chrurcapagnuymi, Dios ninganman masta yaparcur yachrarcayächinqui. Chaytaga manam pi runas rurayta atipanchu. Nätan gamcunaga manatan yanapapäcunquis ni manatan rurapäcunquipishchu yachrachipäcungaynuyga. \p \v 47 Gamcunaga alisca cunchuchisham capäcunqui. Unay awilluycuna Diospa willacugnincunata wanurcachir enterrapäcunganta, cuyagtucur uryapapäcungaypita. \v 48 Chaynuy rurapäcur aygas mayapam carcayanqui unay awilluycunanuysi lutancama. Paycuna wanurcachir enterrapäcungantam gamcunaga alchaparcayanqui”. \p \v 49 Chaymi Diosga alisca yachrag cayninchru cay nira: “Paycunaman cachrashagmi willacugnïcunatawan cachrä ruragcunata. Paycunapitam waquinta wanuchipäcunga. Nätan waquintam ashipäcunga wanuchipäcunanpag. \v 50 Chaymi Diosga gamcunataga juchaycunapita taripapäcushunqui cay pachata camacanganpita canancama, willacugnincunata wanuchipäcungaypita. \v 51 Chaynuy ruranga Abel wanungan junagpita Zacariasta wanuchipäcungancamam. Zacariasta wanurärichira Diospa wayin ruyichrümi chay altarwan tincucugchru. Diosga razonpam gamcunataga juchachapäcushunqui lapan willacugnin wanushacunapita. \v 52 Aliscam cunchupäcunqui Moisés isquirbinganpita yachrachigcuna. Gamcunaga wayipa llävinta charicuyugnuymi ali yachrayta pacararcayächinqui. Nätan manam ni quiquiquicunas yachracurcanquichu, ni manatan munapäcunquichu pi yachracunantas”. \p \v 53 Chaynuypa Jesús niruptinga, Moisés isquirbinganpita yachrachigcunawan fariseocunaga alicusam piñäcarärira Jesuspag. Jinaman yangam tapupayta galacayärira ima-aygacunapitas. \p \v 54 “Pagta imalatas lutanta rimarachichwan” nir, chaypita juchachapäcunan raygo. \c 12 \s1 Jesús ali tucug runacunapita rimangan \p \v 1 Chaura alisca alisca chranin runacuna gotucarärimuptinmi, jinaman quiquincama nä jarunacurcayaptinmi, Jesusga naupata galayura discïpuluncuna rimapayta cay nir: “Amam chrasquicurcanquichu fariseocuna yachrarcayächinganta. Paycunaga alita nirag yachrarcayächin lutantam. \v 2 Chaymi canan cayta yachrarcayächingä shumag musyacasha canga ima pacashasi, nätan mana musyashas canga pipitas shumag musyasham. \v 3 Chaura pagaspa imata ninacur rurapäcungaysi, junagpam musyacasha canga. Nätan wayichru wichrgapacarcamur wishwishyaylapa rimangaysi, wayi jananpita gayacuypa nishanuymi canga”. \s1 ¿Pitatag manchacuchwan? \r (Mt 10.26-31) \p \v 4 “Chaymi cayta niyärishay cuyashäcuna: Ama manchapäcuychu runa wanuchigcunata. Wanurcärichishurniquiga manam imatas mastaga rurayta atipapäcushunquichu. \v 5 Antis pita manchacurcänaypagsi niyärishay: Manchacurcayga üra chrämuptin wanuräriptiqui, nina wayinman jitayucug Munayniyog Diosta. Au, payta icha manchacurcayga. \p \v 6 Musyapäcungaynuysi ishcay ichic golguelapagmi ranticurcan pichga pishgocunata. Chaynuylachru ranticurcayaptinsi Diosga manam gonganchu ni juclaylatas chay pishgocunata. \v 7 Chaynuymi gamcunapa umaycunachru agchaycunas yupashala cayan. Chauragar ama manchapäcuychu. Gamcunaga pishgocunapitas mas cuyasham carcayanqui Tayta Diospita”. \s1 “Jesuspam cayä” nigcunata, Jesussi “Nogapam” ningam \r (Mt 10.32-33; 12.32; 10.19-20) \p \v 8 “Cayta nipäcushay: Pi maysi runacunapa naupanchru ‘Nogaga cayä Jesuspam’ nigcunataga, noga jana pachapita shamusha runasi Diospa, jinaman angelcunapa naupanchrümi payga ‘Nogapam cayan’ nishag. \v 9 Nätan runacunapa naupanchru nogaga ‘Manam Jesuspachu cä’ nigtaga, nogas ‘Manam nogapachu payga’ nishagmi Tayta Diospa, jinaman angelcunapa naupanchru. \p \v 10 Pi maysi noga jana pachapita shamusha runata imatas lutanta nimagga, perdonasham canga. Nätan pi maysi Santu Espiritupag lutanta rimagtaga, Diosga manam perdonangachu imaysi chay rimanganpita. \p \v 11 Chauraga gotucarcänan wayiman, marcachru mandagcunaman, u fiyiscunaman aywachipäcushuptiqui, amam laquirapäcunquichu ‘¿Ima nishagtag?’ u ‘¿Imatarag rimashag?’ nirga. \v 12 Antis rimapäcunay üram, Santu Espirituga yarpayta gopäcushunqui imanuypa nipäcunaypagsi”. \s1 Capogniyog runa alisca pirwacurcur wanungan \p \v 13 Chaura chay achca runa carcayagpitam, juc runaga Jesusta cay nin: “Tayta, wauguëtanar niyulay, taytä nogapag dëjapämanganta gomänanpag”. \p \v 14 Niptinmi Jesusga nira: “Runa, ¿pitag chrurarayäman juc fiyisnuysi gamcunachru partichracug canäpag?” \p \v 15 Nircurmi cay nira: “Imanaypanuysi capogniyog caylatatag icha munacurcanquimanga. Runaga cawan manam ima-aygatas charalarchu. \v 16 Chaynuy nircurga tantiachira caynuypam: Juc capogniyog runapa tarpucuyninmi alisca gueshpirura. \v 17 Chaura chay capogniyog runaga pinsiara cay nirmi: ‘¿Imatatag rurashag? ¿Maymantag pirwacushag?’ \p \v 18 Niyanganpita tantiachracurcurmi cay nira: ‘Antis cay pirwacuna wayïcunataga gachrarushag mas jatuntacama ruranäpag. Chaymanmi chrurashag lapan pirwäcunata, jinaman lapan ima-aygäcunatas’. \v 19 Chay ningannuy rurarcurmi cay niram: ‘Achca watapagmi chrurayan ima-aygäsi. Cananga jamacushag, micushag, upyacushag, jinaman cushicushag’. \p \v 20 Chaynuy niyaptilanmi Diosga nirura: ‘¡Gotara runa! Canan pagasmi wanunqui. Chay shuntangaycunaga ¿pipagrag canga?’ nir. \p \v 21 Chaynuymi ruracanga ima-aygatas quiquilanpag gotug runawanga. Nätan chaynuy runaga manacagpag ricasham cayan Diospita”. \s1 Dioswan cawaymi mas aliga imamansi pinsiarayaypitaga \r (Mt 6.19-21, 25-34; 24.45-51) \p \v 22 Chaymi Jesusga discïpuluncunata nira: “Gamcunaga amam laquirapäcunquichu cawapäcunaypita ‘¿Imatarag micushag?’ nir, u cuerpuycunapag ‘¿Imatarag jacucushag?’ nirga. \v 23 Antis noga ningänuy cawaymi masga välin micuypitas, nätan cuerpum masga välin jacupitas. \v 24 Mä pinsiapäcuy pishgocunaman. Chaycunaga manam tarpucurcansi ni cosechapäcunsi. Manatan canchu micuy chruracunansi ni pirwansi. Chaycunapagga Diosmi camachipun micuynincunata, nätan gamcunaga pishgocunapitas mas väligmi carcayanqui. \v 25 ¿Maygaycunatag juc junag maslas cawarärinquiman chay imas aygas ashircayangaycunawan? \v 26 Chaura mana chaylatas atipayarga, ¿imanirtag pinsiarcayanqui, jinaman laquirarcayanqui waquin junagcunapitaga? \p \v 27 Pinsiapäcuy waytacuna wiñagman. Waytacunaga manam uryapäcunsi ni puchcapäcunsi. Cayta niyärishay: Unay Rey Salomonsi, alinnin jacuta jacucuyarsi, manam ni maygan shumag waytanuylas jacucuyta atiparachu. \v 28 Diosga chaynuypam juc junaglapag waytamug guewalatas shumagta waytachin, warantilan ninachru rupanan cayaptinsi. Masran gamcunataga jacupurcäshunquis Diosga, mana aläpa yupachicug runacuna. \v 29 Chaura ama laquishaga capäcuychu, ‘¿Imatarag micushag?’ u ‘¿Imatarag upyashag?’ nirga. \v 30 Diosman mana yupachicugcunalam chaycunata ashiyarga laquisha puripäcun. Nätan gamcunaga nä Tayta Dioswanmi carcayanqui. Payga nämi musyayan chaycuna munarcayangayta. \v 31 Antis imanaypanuysi Dios munangannuy cawapäcuyga Tayta Diosga lapan chaycunataga mas masnintawanmi gopäcushunqui. \p \v 32 Chauraga ama manchacurcaychu, walca uyshanuyla cayag runäcuna. Tayta Diosga cuyapäcug carmi nä munayninchru cawarcayächishunqui. \v 33 Chauraga ima-aygaycunatas cayagta ranticurcay, jinaman aypupäcuy mana imaynagcunata jana pachachru alipa ricasha capäcunaypag. Chaynuy rurar mana macway yachrag costalman wiñagnuymi chrurarcayanqui. Chaynuypaga chrurarcayanqui suwa mana yaycunanmanmi, jinaman puyu mana micunanmanmi. \v 34 Chauraga ima-ayga väligniquicunatas maymanmi chruranqui, chaylamanmi yarparayanqui pagaspas junagpas. \p \v 35 Chaura gamcunaga cacurcayay camaricushala, jinaman michïruycuna ratachipacushanuyla. \v 36 Nätan cacurcay servig runacuna patronnin casamintupita cutiramur, puncuta töcacuptin jucla quichrananpag shuyararcayagnuyla. \v 37 Chaynuy carga alipag ricasham capäcunga chay servig runacuna, patronnin chraramur, ricchayagta tariruptinga. Chaynuy captinga quiquin patronninchri mësaman tayachinga micuycunata garananpag. \v 38 Alipag ricasham capäcunga chay servig runacuna, patronnin chraupi pagas u chraupi pagas pasashachru chraramur ricchayagta tariruptin. \p \v 39 Musyapäcungaynuysi juc wayiyog runa imayüra suwa chrämunantas musyarga, ricchayälarchri cayanman, nätan manachr suwawan imantas apachinmanchu. \v 40 Chaynuy camacushala gamcunas cacurcayay. Mana musyapäcungay üram shamushag, noga jana pachapita runaga”. \p \v 41 Chaura Pedrom tapura cay nir: “Tayta, ¿cayta willaparärimanqui nogacunalapagchu u lapan runacunapagwanchu?” \p \v 42 Niptinmi Jesusga nira: “¿Pitag cayan ali yupachicuna, jinaman fisyog runa patronninpa wayinchru cagcunata pasay üralachru micachinanpag? \v 43 Chaynuy carga alisca alipag ricasham canga chay rantisha runa, rantignin chraramur ningancuna rurayagta tariruptinga. \v 44 Mayapäcamay shumag: Chaynuy runataga rantignin chrurarunman lapan imansi aygansi ricagpagmi. \v 45 Nätan chay rantisha runa ‘Rantimagnï manachr chrämungaragchu’ nir, magayta galayunman rantisha-mayincunata, warmitas olgotas jinaman micucur upyacur shincacur cacunman. \v 46 Chauraga mayänita chay patrón chraramur chaynuy rurayagta tarirurga alicusam cunchuchinga. Jinamanmi chruranga juchasapacuna cacunanman. \p \v 47 Chay rantisha runa, patronnin ninganta musyayarsi, mana camacugga, mana cäsucugga alisca juyupa magasham canga. \v 48 Nätan juc rantisha runa mana musyar ruranman imatas lutanta. Chaura chay lutan ruranganpita manam aläpa magashachu canga. Chaymi achcata imatas rurananpag nisha runaga, chay achcapita tapusha canga rurangansi u mana rurangansi. Chaynuytan chay patrón yupachicuptin imata rurananpag nisha runatasi, tapunga rurangantas u mana rurangantas”. \s1 Jesusta mana chrasquicugcunaga chregnipäcungam Jesusta chrasquigcunata \r (Mt 10.34-36) \p \v 49 Nircurga cay niram: “Noga shamurä cay pachaman nina rupar imatas manacagman muyuchignuysi runacunapa juchanta manacagman muyuchinäpagmi. Nätan ima-aygachr munayä chaynuy ruracänanta. \v 50 Nätan nogataga alisca cunchurcachirmi wanuchipäcamanga. Chaymi chaynuy rurapäcungancama juyupa laquirayä. \v 51 Nätan gamcunaga, ¿‘Ali cawachimänanchipagchri cay pachaman aywarayämun’ nircayämanquichu? Manam. Antis aywarayämüga nogapa janä cay pachachru runacuna raquicasha capäcunanpagmi. \v 52 Antis cananpitaga chay castala juc wayichru pichga runacuna yachragsi chregninacurmi cawapäcunga. Quimacagmi jucmapapäcunga ishcaycagta, nätan ishcaycagmi jucmapapäcunga quimacagta. \v 53 Taytacagmi olgo churinwan chregninacunga, jinaman mamacagmi chregninacunga warmi wawanwan. Suydrasi chregninacungatan lumchuyninwan”. \s1 Tamyanantas ushanantas musyayarga musyanquimanmi Diospitas \r (Mt 5.25-26; 16.1-4; Mr 8.11-13) \p \v 54 Chaypitas Jesusga chay chranin runacuna carcayagta cay niraran: “Gamcuna yana pucutay yargamugta ricapur, ‘Tamyangam’ nircayanquim. Jinaman chay nircayangaynuylam tamyamun. \v 55 Nätan wichanpita walyamuptinmi, ‘Usyamungam’ nircayanquim. Jinaman chaynuy nipäcungaynuylam usyamun. \v 56 ¡Alitucugcuna! Gamcuna pacha tamyanantas, usyanantas tantiarcayarga nämi tantiapäcunquiman Diospa cachramushan gamcunachru nä cayanganta. \p \v 57 Chaura gamcunaga ¿imanirtag mana tantiapäcunquichu juchaycunapita Dios imay taripapäcushunaytas? \v 58 Antis pisi fiyisman aywachishuptiqui, chay imatas ninacungay runawan aywayälar ushacapäcuy, mana fiyiscama chrächishunaypag. Nätan fiyisman chrarachishuptiquiga, fiyisga guardiapa maquinmanmi gorushunqui, jinamanmi guardiacunaga carcelman wichrgashunqui. \v 59 Chaypitaga manam yargamunquichu lapan golguequita ushangaycama” nira. \c 13 \s1 Juchaycunapita wanacurcur Diosman cutipäcuy \p \v 1 Chaychru Jesús runacunata rimapayaptilanmi, chrarärimura juc ishcay runacuna Jesusman cay nir willapäcug: “Pilatom Diospa wayinchru soldäduncunawan wanurärichin Galilea runacunata chay uywancunata Diospag nä mogorcayangan üra. Jinarcurmi chay uywacunapawan chay runacunapa yawarninga limpu talurun”. \p \v 2 Niräriptin Jesusga nira: “ ‘Gamcunaga chay runacuna chaynuypa wanuräriptin, mas juchasapachr cara lapan Galilea runacunapitas’ nircayanquichr. \v 3 Manam mas juchasapachu capäcura. Gamcunas jucha ruraypita wanacurcur Diosman mana cutipäcurga, chaynuymi lapaysi wanupäcunqui. \v 4 Nätan ‘Siloëchru törri juchrur chrunca puwagniyog runacuna nitiypa wanurachiptin, mas juchasapachr cara Jerusalenchru yachrag runacunapita’ nircayanquichr. \v 5 Manam mas juchasapachu capäcura. Gamcuna jucha ruraypita wanacurcur Diosman mana cutipäcurga, chaynuymi lapaysi wanupäcunqui” nira. \p \v 6 Chaypitam Jesusga tantiachira caynuypa: “Juc runam chracranchru wiñachira hïgos montita. Jinamanmi ‘Hïgos cayanchri’ nir, ricag aywarga mana tarirachu imatas. \v 7 Chauraga chracran täpacug runatam nira: ‘Nä quima watam aywayämü hïgos ashig cay montiman. Nätan manam imaysi tarïchu mishquinta, antis jucla muturuy. ¡Imapagtag chracrachrüsi yangalaga canga!’ \p \v 8 Niptin chracran täpacug runaga nira: ‘Tayta, cay watalaga jinalarag cayächun, alpanta apshiparcachir chrulpata chrurangäcama. \v 9 Jinaparuptï mana wayuptinchri ichaga sagtarunquiga’ nira”. \s1 Curcucasha warmita Jesús cuticächingan \p \v 10 Jucpaychrümi jamana junagchru, Jesusga yachrayächira Israel castacuna gotucarcänan wayichru. \v 11 Chaychrümi cayänag juc warmi nä chrunca puwagniyog wata gueshyag. Paytaga Asyag curcucashalata cachinag. Chaura chay warmiga manam ni nuquircuytas atiparachu. \v 12 Chaura Jesusga chay warmita gayarcurmi cay nira: “Mamala, cananga nämi cuticarayanqui gueshyaypita” \v 13 nir, washanta yatayuruptilanmi chay warmiga alchacarura. Jinamanmi Diosta alawara alisca. \p \v 14 Jamana junagchru chaynuy cuticächinganpitam, gotucarcänan wayichru juc mandagga piñäcurura. Chaypitam cay nira: “Sogta junagmi cayan uryanapagga. Chay junagcuna shapäcamunquiman cuticächipäcunaypagga, amam jamana junagchrüga”. \p \v 15 Niptinmi Jesusga nira: “¡Alitucugcuna! ¿Manachu gamcuna pasquipäcunqui uryag töruycunata u ashnuycunata jamana junagchru yacuta upyachipäcamunaypag? \v 16 Cay warmiga cayan Abraham castan aywagmi. Payta Asyagga munayninchru cachira chrunca puwagniyog watam. ¿Manachu jamana junagchru watashatanuy cayagta cuticächïman?” \p \v 17 Chaynuy Jesús niruptinga, lapan chregnipagnincunas pengacaräriram. Nätan waquin runacunam ichaga cushisha capäcura Jesús chay ima-aygatas ruranganta ricarärir. \s1 Nustäsapa murunwan tincuyächiypa Jesús yachrachingan \r (Mt 13.31-32; Mr 4.30-32) \p \v 18 Chaura Jesusga cay niram: “¿Imawantag tincuchïman Diospa munayninchru cawag runacunata? ¿Imanirayantag? \v 19 Chayga cayan nustäsa muru chicchircamur alisca wiñagnuymi. Chayga yargaramur wiñan jatun jachra cangancamam. Jinaman pishgocunas chaychrüga gueshanta rurapäcunmi. Chay muru chicchimur alisca wiñagnuymi. Diospa munayninchru cawag runacunas mirapäcunga”. \s1 Levadurawan tincuchiypa Jesús yachrachingan \r (Mt 13.33) \p \v 20 Nircursi niraran: “¿Imawantag tincuchïman Diospa munayninchru cawag runacunata? \v 21 Chayga cayan juc warmi chegta harinaman ichic levaduralata yautaruptin alisca jacarichimugnuymi. Chay levadura jacarichimugnuymi Diospa razoncag willapan chrasquicug runacuna, ali cawagman muyupäcunga”. \s1 Calpanchacurcay Diospa munayninman yaycapäcunaypag \r (Mt 7.13-14, 21-23) \p \v 22 Jesusga Jerusalenta aywar, yachrayächirmi aywara jatun marcacunapas, ichic marcacunalapas. \v 23 Chaynuy aywayaptinmi juc runaga Jesusta tapura cay nir: “Tayta, ¿walcalachu runacuna salvacurcanga?” \p \v 24 Niruptin Jesusga nira: “Quichrqui puncupa yaycugnuysi Diospa munayninman yaycapäcuyga. Runacuna achcam yaycuyta munapäcunga, nätan manam atipapäcungachu. \v 25 Wayiyog runa puncuta wichrgaramuptinragtag, washapita nircayämunquimanga, ‘Tayta, quichrapäcamay’ nir. \p Nipäcuptiquiga ‘Manam reguegchu may runachr cacurcanquis’ nipäcushunquim. \v 26 Chauraga nipäcunquim: ‘Gamwanga micuranchitag, upyaranchitag, pläzäcunachrüsi yachrachipäcamaraytag’. \p \v 27 Nipäcuptiquis payga ‘Nämi nircayag: ¡Maypitachr cacurcanquis! ¡Aywacurcay nogapita lapay lutan ruragcuna!’ nipäcushunquim. \p \v 28 Nipäcushuptiquim ichaga alisca wagapäcunquiga. Nätan Abrahamta, Isaacta, Jacobta, jinaman lapan willacugnincunata Diospa munayninchru carcayagta ricaparäriptiquiga quiruycunas gapapaylam wagaringa laquicuypita, washachru gargosha capäcur. \v 29 Chaymanga runacuna shamungam inti yargamunancagpita, inti jegarpunancagpita, naupa lädupita, guepa lädupita Diospa munayninchru tacuyur micapäcunanpag. \v 30 Chauraga canan naupata mayacarcayämagcunam, washaman gargosha capäcunqui. Nätan mas guepaman ali willapata chrasquicur cäsucugcunam jana pachaman yaycapäcunga”. \s1 Jesusga wagacuram Jerusalén runacunapita \r (Mt 23.37-39) \p \v 31 Chay junaglam chrarärimura Jesusman juc ishcay fariseo runacuna cay nir willacug: “Tayta, caypita aywacuy. Herodesmi wanuchiyta munayäshunqui” nir. \p \v 32 Niptinmi Jesusga nira: “Aywarcur nipäcamuy chay atognuysi cayag Herodesta: ‘Canansi warasi lutan espiritucunataran gargoshag. Nätan cuticächishag gueshyagcunataran. Warapa waranmi ichaga nä usharushagga’. \v 33 Aywanätaga aywashagran canansi waras warapa waransi. Diospa willacugnintaga Jerusalenchrümi imaysi wanuchipäcun, manam juclächrüchu. \p \v 34 ¡Jerusalenchru yachrag runacuna, gamcunam carcayanqui Diospa willacugnincunata wanuchigcuna, jinaman Diospa cachramushancunata rumiwan chapigcuna! ¡Ayga cutis gamcunata gotuyta munasharagchri cä, walpa rapran ruyiman chiucancunata gotugnuysi! Nätan manam munapäcuraychu. \v 35 Chaymi wayiquicunapitas gargosha capäcunqui. Cananga manam nä ricapapäcamanquichu. Ricapapäcamanquiga jana pachapita cutimuptïran. Chaymi ichaga ‘Alisca ali nisha cachun Munayniyog Diosninchi cachramungan’ nipäcunquiga” nira. \c 14 \s1 Jacapacuywan gueshyag runata Jesús cuticächingan \p \v 1 Juc jamana junagchrümi, Jesusga aywara micug, mandag fariseocunapa wayinta. Nätan waquin fariseocunaga Jesusta rircararcayara jamana junagchru “Imatash ruranag” nirmi. \v 2 Chaychrümi Jesuspa naupanchru cayara juc runa jacapacuywan gueshyag. \v 3 Chaura Jesusga tapura Moisés isquirbinganpita yachrachigcunatawan fariseocunatam cay nir: “Jamana junagchru gueshyagta cuticächiy ¿alichu cayan, icha manachu?” \p \v 4 Niptin paycunaga manam imatas nipäcurachu. Chaura Jesusga jacapacuywan gueshyag runatam, yatayur cuticarachira. Jinarcurmi “Aywacuy” nirura. \v 5 Chaypitam fariseocunata nira: “¿Maygaycunatag churiqui u töruyqui pözuman ishquiruptin rircarapäcunquiman, cananga jamana junagmi ‘Ama jorgamushunchu’ niyar?” \p \v 6 Niruptin, paycunaga manam ima niytas atipapäcurachu. \s1 Casamintuman aywamushacunata Jesús yachrachingan \r (Mt 22.1-10) \p \v 7 Chaypitam Jesusga rircarayara micapäcuyman gayachimusha runacunata naupa naupaman alinnin runa tayucunanman tayurcayagta. Chayta ricapururmi Jesusga cay nira: \v 8 “Pilas casamintuchru micapäcuyman gayachipäshuptiqui, amam tayucunquichu naupa naupamanga. Chraramunmansi canchri gampita mas reguesha juc alinnin runas. \v 9 Chauraga gayachipäcushugniqui ‘Aywarcamur’ nishunquiman, ‘Tayangaychru tayächun cay runa’. Nishuptiquiga, pengacusham aywanqui guepaman tayucug. \v 10 Pilas gayachishuptiquiga, tayucunqui guepa guepalamanmi, chay gayachishugniqui chraramur, ‘Shamuy cay naupaman’ nishuptiquim ichaga ‘Naupaman tayucunquiga’. Chaymi ichaga ali runapag ricasha canquiga lapan runacunapitas. \v 11 Chauraga pi maysi alitucugga pengacusham canga. Nätan manacag runam ichaga alinnin runapag ricasha cangaga”. \p \v 12 Chaypitaga niratan chay gayachig runatas: “Yapaychru micapacunaypag gayachiyta munarga, amam gayachinquichu cuyangaycunalataga ni wauguelaycunataga ni aylluycunalataga ni capogniyogcunalataga. ‘Paycunaga walacämaram’ nir cutirärishunquim. \v 13 Yapaychru yanupacurga gayachiy micuypita nacarcayagcunata, ratacunata, ñaushacunata, gueshyagtucushacunata. \v 14 Chaynuy jinarga cushisham canqui. Paycunaga manam walac cutichishuyniquita atipapäcungachu, antis Tayta Diosmi cutichishunqui ali ruragcuna cawacämunan junagchru”. \p \v 15 Chay nigta mayarurmi micapäcunanpag tayarcayagpita juc runaga Jesusta cay nira: “¡Ima-ayga cushisharag canga jana pachachru Dioswan alisca micapäcuychru cagcuna!” \p \v 16 Niptinmi Jesusga caynuypa tantiachira: “Juc runam alicusa achca micuyta yanupacachira. Chaypitam achca runacunaman cachrara ‘Micapacunanchipag shamunquim’ nichig. \v 17 Nä micapacunanpag üra ayparamuptinga, juc runantam cachrara ‘Nä garachracusham cayan micunanchipag shapäcamuy’ nichig. \v 18 Nätan chay gayachisha runacunaga manam aywayta munapäcushachu. Chaura naupacag willangan runaga nira: ‘Juc chracratam chayrag rantirayä. Chay ricagran aywashag. Yapaychrüchrau, tayta. Amachrau sinticamanquichu’ nira. \p \v 19 Chaypitam jucagsi nira: ‘Chrunca uryag törutam rantirayä. Chaytaran imanuy uryangantas ricamushag. Yapaychrüchrau tayta. Amachrau sinticamanquichu’ nira. \v 20 Chaynuytan guepacag willangansi nira: ‘Manam aywamümanchu. Chayran casarangäpita chrarayämü’. \p \v 21 Niptinga chay cachran runaga patronnin willagmi aywarura runacuna chaynuy ninganpita. Chaura patronninga aliscam piñäcurura. Chaypitam cay nira: ‘Jucla ayway pläzacunapa, cällicunapa, micuypita nacagcunata, ratacunata, ñaushacunata, gueshyagtucushacunata pushamunaypag’ nira. \p \v 22 Chaypitam chay runacunata pusharcamurga chay cachrangan runaga nira: ‘Tayta, nämi rurarü nimangaynuy, nätan wayiquiga jäcuyanran’. \p \v 23 Niruptin wayiyog runaga nira: ‘Yapay ayway mayag chayagpas “Aywashun” nir, pasay pushamuy wayïchru junta capäcunanpag’. \v 24 Cayta niyärishay: Chay naupa gayachimungäcunaga manam maygansi yaycapäcungachu jana pachachru nogawan micapäcunanpag”. \s1 Imapitas mas cuyasham nogaga cäman \r (Mt 5.13; 10.37-38; Mr 9.50) \p \v 25 Chaypitam Jesusga chay achca runacuna gatirarcayagtaga muyurcur, cay nira: \v 26 “Pi maysi chrasquimagga manam nogatanuy aliscaga cuyanmanchu taytantas mamantas warmintas churintas wauguentas panintas. Nätan quiquin imanuypanuysi alisca cuyacugga manam canmanchu discïpulüga. \v 27 Chaynuytan pisi nogapa janä ima-ayga cuchuytas wanuytas mana munagga manam discïpulüpag välinchu. \v 28 Gamcunaga juc wayita sharcachiyta munar, naupataga tacuyurmi cuentata shumag jorgorcayanqui golguequicuna aypanantas u mana aypanantas. \v 29 Ñaushacurcur galariruptiquiga, jinaman mana ushaptiquiga lapan runacunam asiparärishunquiman cay nir: \v 30 ‘Wac runalaga razón razonmi galayurun sharcachiyta. Nätan manam ushayta atipanchu’ nir. \p \v 31 Chaynuymi juc nación mandagsi juclä nacionwan peleanan captinga, tantiachracun cay nir: ‘Cay chrunca waranga soldädulawan wac ishcay chrunca waranga soldädu aywamugta ¿yalimunchur ichaga manachur?’ nir. \v 32 Nätan mana yaliyta atipänan captinga, caruchru cayaptilanmi cachrarunman willacugninta ‘Ama peliashunchu’ nichig. \v 33 Chaynuymi maygaysi ima-aygatas lapanta mana dëjarga mana capäcunquichu discïpulüga. \p \v 34 Mä shumag tantiapäcushay chay nircayangagpita: Cachriga alim. Cachri gamyagman muyurga, ¿imanayparag muyunman yapay puchgogman? \v 35 Nä mana puchgorga, manam välinchu ni alpapagsi ni chrulpapagsi. Chaynuymi mana ali gatiramagga ruracanga”. \c 15 \s1 Ogracasha uyshawan tincuchiypa Jesús yachrachingan \r (Mt 18.10-14) \p \v 1 Chaypitam lapansi patenti cobrag chregnipashacuna jucha ruragcunawan ashuyapäcura Jesús rimanganta mayacug. \v 2 Chayta ricapurmi fariseocunawan Moisés isquirbinganpita yachrachigcunaga cay nipäcura: “¿Imanirtag cay runaga juchasapacuna mayacunanta munan? nätan ¿imanirtag paycunawan micuyansi?” \p \v 3 Nipäcuptin Jesusga tantiachira caynuypam: \v 4 “Pachrac uyshaycunapita juc ogracaruptin, chay isgon chrunca isgonniyog micuyagta dëjarcur gamcunaga ashigmi aywapäcunquiman taripäcungaycama. \v 5 Nätan tarirurga, shawacurcurmi, aywachimunquiman cushisha. \v 6 Nä wayiman chrarurga fijus gayanquiman reguenacuyniquicunatam, jinaman wayiquicagpa yachragcunatam ‘Cushicushun, nämi ogracasha uyshäta tariramü’ nir. \v 7 Chaynuy alisca cushicuymi cayan jana pachachrüga chay juc juchasapa juchanpita wanacurcur, Tayta Diosman cuticämuptinga chay isgon chrunca isgonniyog ali ruragcunapitaga”. \s1 Ogracasha golguewan tincuchiypa Jesús yachrachingan \p \v 8 “Juc warmi chrunca golguenpita jucta ograrur, michïrunta ratarcachirmi fiju ashinman. Jinarcurmi wayinta pichachracursi shumagmi ricachracunman. \v 9 Nä tarirurga, gayachinman cuyanacungan runacunatam jinaman wayincagpa yachragcunatam. Chaypitam ninman: ‘Cushicushun, nämi tarirü golgue ograngäta’. \p \v 10 Mayapäcamay shumag: Chaynuymi jana pachachru Diospa angelnincuna cushicurcan juc juchasapa juchanpita wanacurcur, Tayta Diosman cutiptinga”. \s1 Juc mözu imantas aygantas pampanman rurangan \p \v 11 Jesusga willaparatan caynuypas: “Juc runam cara ishcay churiyog. \v 12 Shulcancagmi taytanta cay nira: ‘Tayta, gomänay cagcunata ima-aygatas goramay’. Niptin taytanga ningannuymi gorura. \p \v 13 Chaypitaga manas alä unaytam shulcacag churinga ranticurura limpu imantas. Chauraga chay golguenwan aywacura juclä caru nacionta. Chaychru lapan golguenta usharura munangancunalachru puriyarmi. \v 14 Chaypita nä lapan golguenta ushacurcurga micuypita cara, chay nacionchru micuy wanay captin. \v 15 Chauraga aywara juc runaman uryapacug. Chay runaga cachrarura estancianta cuchincunata michinanpag. \v 16 Nätan micanaypitaga cuchipa micunanwanmi pachran juntachiyta munag. Nätan ‘Chaynuy micushag’ niyaptinsi manam pisi micuyta gopäcugchu. \p \v 17 Chaura shumag tantiachracurcurmi cay nira: ‘Taytäpa wayinchrüga uryagnincuna ayga carsi yamangancamam micapäcun. Nätan nogaga caychru micuypita wanuyar cayä’. \v 18 Niyanganpitam nira: ‘Antis aliga taytäcagta cuticushag. Nätan chrarurga, cay nishagmi: \v 19 Ama nä churiquipag ricamaychu, antis chrasquimay juc uryapacugnuy canäpag’. \p \v 20 Chauraga sharcurcur cuticura taytanpa wayinta. Nätan taytanga caruta aywayämuptilan, churinta ricapurur cuyaparura. Chauraga wayrala tariparcurmi macalicurcur mucharura. \v 21 Chaura churinga cay niram: ‘Tayta, juchäcusham cä Diospagsi, gampagsi. Manam nä churiqui nisha cämanchu’. \p \v 22 Niptin taytanga rantisha runancunatam cay nira: ‘Pasay-pacha alinnin jacuta jorgapäcamuy jacupurcänaypag. Nätan maquinman chrurapurcay sortïjata, jinaman sandaliata jatipurcay. \v 23 Apapäcamuy wirannin torilluta pishtapäcunaypag. Cananga cushicuypita fiestata rurashun. \v 24 Cay churïtaga wanushapagmi ricarä, antis cawayänagran. Cayga ogracasham cara, cananga nämi ricacaramun. Chaylam fiesta rurayta galacayärira’. \p \v 25 Chaypagga mayorcag churinga chracratam aywasha cara. Nä wayinman cutiyämurga, mayarura müsicatam tushurcayagtam. \v 26 Chauraga juc rantisha runanta gayarcurmi tapura: ‘¿Imatag cayan?’ \p \v 27 Niptinmi payga nira: ‘Wauguequim cutiramun. Nätan taytaymi pishtarachin wira torilluta ali cutiyaramuptin’. \p \v 28 Niptinga mayor wauguenga piñäcurur manam wayiman yaycuyta munarachu. Nätan taytanga yargarcamurmi ‘Yaycushunnar’ nira. \v 29 Chauraga taytantam cay nira: ‘Caychica unay nimangaycunata cäsucur rurangäpita, nogataga manam gomaraychu ni juc cabralatas cuyanacuynïcunawan fiestata ruranäpag. \v 30 Cananga cay churiqui manacagchru golguequita lutan warmicunawan ushacurcur chraramuptin ichaga, pishtarachinqui wira torillutas’. \p \v 31 Niptin taytanga nira: ‘Gamga cayanqui nogawantag imaysi. Lapan imä-aygäsi gampatag cayan. \v 32 Antis cananga fiestata rurashun cushicuypita wauguequi cawayaptinga. Paytaga nä wanushapagmi, jinaman ogracashapagmi ricaranchi’ ”. \c 16 \s1 Lutan capuralwan tincuchiypa yachrachingan \p \v 1 Chaypita Jesusga discïpuluncunatam cay nira: “Juc capogniyog runapam cara juc capuralnin. Paypitam runacuna willaparärira patronninta cay nir: ‘Chay capuralninga imaycunatas manacagchrümi ushayan’. \v 2 Niräriptin patronninga chay runanta gayarcurmi nira: ‘Gampitaga lutantam mayacuyä. Canan ima-aygätas gongagta yupapämay. Nä manam imä-aygäsi ricag canquimanchu’. \p \v 3 Niptin chay runaga pinsiara cay nirmi: ‘¿Imatarag rurashag cay urayangäpita gargaramaptinga? Chracra ruraytas manam atipächu, nätan manacuyar puriytas pengacütan. \v 4 Antis nämi tantiarü ima ruraytas, cay uryanganpita gargaramaptin wayincunachru chrasquipäcamänanpag’ nirmi. \p \v 5 Gayarura jucpacama patronninpita manutucusha runacunata. Naupata chrämugtam tapurun cay nir: ‘¿Aygatam manutucurayanqui patronnïpita?’ \p \v 6 Niptinga ‘Pachrac barril aceititam’ nira. Chauraga chay capuralga cay nirunmi: ‘Cay papelchru ruraruy chrunca barril aceititam manutucurayä nishata’ nirunmi. \v 7 Chaypitaga guepan chrämugtam tapurun: ‘Gamgä, ¿aygatam manutucurayanqui?’ \p Niptinga ‘Pachrac medïda trïgutam’ nira. Chauraga paytas nira: ‘Cay papelchru ruraruy, puwag chruncalam manutucurayä nishata’ nir. \v 8 Chaura patronga mayacasham ricacarun capuralnin chaynuy ruranganpita. Jinarcurmi cay nira: ‘Diosta mana reguegcunaga mas alim capäcun runa-mayincunapag chay santutucug runacunapitaga’. \p \v 9 Nircurmi cay nira cay pachachru ima-aygaycunatas shumag tantiarcur gastapäcuy runa-mayiquicunata yanapar ali cawapäcunaypag. Chaynuy rurapäcuptiquiga Dios yanapapäcushunquim cay pachachru. Nätan imas aygas cayagcuna usharuptinga jana pachachru chrasquisham capäcunqui. \p \v 10 Walcalawansi ali rurag runaga, achcawansi alitam ruranga. Jinaman walcawansi lutan rurag carga achcawansi manam alitachu ruranga. \v 11 Chaura cay pachachru cayagcunalawansi mana alita rurarcayaptiquiga manam pisi yupachicurcäshunquichu chay razoncag alisca alinnin willapata willapacurcaptiqui. \v 12 Chaura jucpacagwansi mana ali rurag carcayaptiquiga ¿imanaypam chrasquipäcunqui quiquiquicunapacagta? \p \v 13 Manam pisi servinmanchu ishcay patrontaga ümi chregninga jucninta, ümi jucagta cuyanga. Ümi jucninta alipag ricacanga ümi jucninta manacagpag ricanga. Manam Diostawan golgueta ishcaynintaga juclachru cuyanmanchu”. \s1 Fariseocunata lutan tapupäcunganta Jesús ningan \r (Mt 19.1-12; Mr 10.1-12) \p \v 14 Chay lapan niyanganta mayarärirmi golguela munag fariseo ningan runacunaga: “Yangam nicun” nir, asiparärin. \v 15 Chaymi Jesusga nira: “Gamcunaga yangam alita ruragtucurcayanqui runacuna alipag ricapäcushunalaypag. Nätan Diosmi ichaga chaynuy lutan capäcungayta shumag reguercayäshunquiga. Runacunalapita alinninpag ricashacunaga Diospa naupanchrüga pasay lutanpag ricasham carcayan. \p \v 16 Bautizag Juan chrämungancamaga Moisés isquirbinganchru, jinaman Diospa willacugnincuna isquirbinganchru ningannuymi cawapäcura. Nätan chaypinpitam cananga ali willapa willapacayan Diospa munayninchru cawapäcunanpag. Nätan chay willapata mana cäsucurmi, gamcunaga lapaysi calpayta camärir chayman yaycuyta munarcayanqui. \p \v 17 Chaynuy captinga Moisés isquirbinganga ‘Manam välinchu’ nircayanquichr. Antis cay pachas, jana pachas ushacaglam cayan, nätan Moisés isquirbingancunaga lapanran ruracanga. \p \v 18 Chaymi cananga warminta wicaparcur, juc warmiwan ishcaychacurga, juchata rurayan, nätan chay wicapasha warmiwan ishcaychacugsi juchata rurayan”. \s1 Capogniyog runapitawan Lazaropita Jesús yachrachingan \p \v 19 Chay nircurmi Jesusga willapara cay nir: “Juc runam cara alisca capogniyog. Payga alinnin jacucunalatam jacucug, jinamanmi yanupacug shumag micuycunalata waran waransi. \v 20 Chaychru caratan manacular cawag runa Lázaro jutiyogsi. Payga cara gueriwan pasay ushasham jinaman tayachragsi capogniyog runapa wayin punculachrümi. \v 21 Payga munapasham rircarayag capogniyog runa mësachru micuptin, ‘Wac ishquiglatas micuyulämanga’ nir. Paytaga algocunas lagwachräripacug gueriwan ushasha captinmi. \p \v 22 Chaypitam payga wanurura. Jinarcurmi wanuruptinga, Diospa angelnincuna aparärira jana pachata Abrahamwan cananpag. Jinaman chay capogniyog runas wanururatan. Paytaga chaparärira pampamanmi. \v 23 Chaypitam capogniyog runaga nina wayichru alisca cunchuyar nuquircunganchrüga, carupita ricapurura Abrahamwan Lázaro cayagta. \v 24 Chaura chay capogniyogga gayacurun cay nirmi: ‘¡Tayta Abraham, cuyapämaynar! Aliscam cunchuyä cay nina wayichru. Lazarotar cachramuy dëdunta yacuchru ogorcachir gallüta ogoyächinanpag’. \p \v 25 Niptinmi Abrahamga nira: ‘Yarpachracuynar alisca capogniyog car, ali cawangayta, nätan Lázaro mana imaynagsi car alisca nacanganta. Canan payga caychru cayan cushisham. Nätan gamga cunchuyanquim. \v 26 Manatan chaylapishchu. Noganchichrüga cayan mana ushayniyog warau ragram. Caypita chayman aywamuy munagcunas, jinaman chaypita cayman aywamuy munagcunas manam atipanchu’. \p \v 27 Chaura capogniyog runaga niram: ‘Tayta Abraham, Lazarotanar cachralay taytäpa wayinta. \v 28 Wacchru pichgam cayan wauguëcuna. Paycunata rimapälämuchun mana cay cunchuyangäcagman shapäcamunanpag’. \p \v 29 Niruptin Abrahamga nira: ‘Paycunaga chararcayanmi Moisés isquirbingantas, jinaman Diospa willacugnincuna isquirbingantas. Chaycunata cäsucurcächun’. \p \v 30 Niruptinmi capogniyog runaga nira: ‘Manam tayta. Pilas wanushacunapita paycunaman aywaruptinga, lutan rurarcayanganpita wanacurcur Diosman cutipäcungam’ nira. \p \v 31 Chaura Abrahamga nira: ‘Mana Moisestas ni Diospa willacugnincunatas mana cäsucuyarga, juc wanusha cawacämushatas manam cäsupäcunmanchu’ ”. \c 17 \s1 Runa-mayiquita amam juchäcachinquichu \r (Mt 18.6-7, 21-22; Mr 9.42) \p \v 1 Jesusga discïpuluncunata nira: “Imas aygas cayanmi runa juchäcachigga. Nätan laquipaypagmi cayan runa-mayinta juchäcachig runaga. \v 2 Alichr canman jatun tunay rumita cuncanman walgarcapur gochraman jitayusha carsi, cay chrasquicugcunata juclaylatas juchäcayächinganpitaga. \v 3 Gamcuna shumag tantiacurcay mana chaynuy rurapäcunaypag. \p Wauguequi lutanpaypa nirushuptiqui shumag tantiachiypa piñapay. Nätan ‘Au, lutantam rurasha cä’ niptinga ‘Perdonay’. \v 4 Juc junagchru ganchris cuti lutanta rurarushurniqui, gamman shamunman ganchris cuti ‘Manam mastaga rurashaychu. Perdonämay’ niptinga perdonay”. \p \v 5 Niptinmi discïpuluncunaga Jesusta manacurcara cay nir: “Tayta, cay ningayga alisca sasam. Yanapayärimaynar Diosman mas yupachicugcama capäcunäpag”. \p \v 6 Niräriptin Jesusga nira: “Nustäsa murunuylas gamcunapa yupachicuyniquicuna captin, cay sicómoro montita ‘Caypita sapicarcur gochrachru sapichacuy’ nipäcuptiqui nipäcungaynuylam ruracarunman”. \s1 Diosta servig runa caynuymi uryara \p \v 7 “Gamcuna manam maygaysi rantisha runay captin, chracray uryanganpita u uyway michinganpita chrämuptin, ‘Yaycamuy micunaypag’ nipäcunquichu. \v 8 Antis cay nircayanquim ‘Micuyta camarircur garamay. Micuruptïchri, upyaruptïchri, micunquis upyanquis gamga’ nircayanquim. \v 9 Nä rurayta usharuptinga, ¿‘Gracias’ ninquimanchu chay uryag runayta? Manam. Masta ruraptinmi icha ‘Gracias’ ninquimanga. \v 10 Chaynuymi gamcunas Dios ruray nipäcushungalaytam rurarcayanqui. Manam mastaga yarpayniquipita rurapäcushachu canqui. Chauraga quiquiquicuna nicurcay ‘Mana välig runam canchi, nimangalanchita ruranganchipita’ nir”. \s1 Chrunca gueshyagcunata Jesús cuticächingan \p \v 11 Chaypitam Jesús Jerusalenta aywayarga, aywayara Samariawan Galilea tincugpa. \v 12 Nätan juc ichic marcalaman chrayaptinmi, yargarärimura taripacug chrunca olgocuna leprawan gueshyag. Paycuna shacayärira Jesuspita caruscalachru. \v 13 Chaypitam gayacayärira cay niyta: “Yachrachig Jesús, cuyapayärimaynar nogacunata” nir. \p \v 14 Chaura Jesusga ricapurur nira: “Aywapäcuy sacerdöticunaman Moisés ningannuy ricapäcushunaypag”. “Äri” nir aywarcayaptilanmi gueshyancunapita cuticarärira. \p \v 15 Chaura juclaylaga gueshyapita cuticasha cayanganta tantiacururga, cutiramura gayachracuypanuy Diosta alisca alawayarmi. \v 16 Jinamanmi Jesuspa naupanman gongorpacuyur lipucuyura, cäransi pampaman tupangancama Jesusta “Gracias” niyar. Pay cara Samaria runam. \p \v 17 Chaura Jesusga nira: “¿Manachu chrunca capäcura gueshyapita cuticashacunaga? ¿Maychrütag waquin isgon cuticashacunaga carcayan? \v 18 Cay juclä nación runalam cutiramun Diosta alawag”. \p \v 19 Nircurga chay runata: “Sharcurcur aywacuy. Yupachicamangaypam cuticasha cayanqui” nirunmi. \s1 Diosga nämi gamcunawan cayan \r (Mt 24.23-28, 36-41) \p \v 20 Chaura fariseo ningan runacunam Jesusta tapurärin cay nir: “¿Imaynuytag Diospa munayninchru cawayta galayushun?” \p Nir tapuräriptinmi Jesusga nira: “Diospa munayninchrüga nämi cawarcayan runacunaga mana pipitas tantiashalachru. \v 21 Chaypitaga manam ‘Caychrümi cayan’ u ‘Wacchrümi cayan’ ningachu pisi. Antis tantiapäcuptiquiga gamcunachru runacunaga nämi Diospa munayninchru cawarcayan”. \s1 Jesús yapay cutimunanpita discïpuluncunata willapangan \p \v 22 Chaypitam discïpuluncunata cay nira: “Chrämungam, juc junaglas ricayumanga jana pachapita shamug runata nipäcunay wichan. Nätan manam ricapäcamanquichu. \v 23 Waquincuna nipäcushunquim ‘Caychru cayan’ u ‘Wacchru cayan’. Nipäcuptin gamcuna ama aywapäcuysi ni gatirapäcuysi. \v 24 Imanuymi juc lipa alisca achicyämun jana pachapita wacläman cayläman, chaynuymi musyacasha canga noga, jana pachapita runa yapay aywamunä junagga. \v 25 Naupataga aliscaran cunchuchipäcamanga. Nätan mana chrasquisham cashag cay guepa wiñay runacunapita. \p \v 26 Noé cawayänan wichan ruracangannuymi ruracanga jana pachapita noga aywamunä junagsi. \v 27 Chaypin capäcura micucularmi, upyacularmi, casararcayarmi, jinaman casararcayächirmi Noé büquiman yaycungancama. Nätan alisca tamya chraramuptinmi, waquincunaga lapalan wanurärira. \v 28 Chaynuytan cawapäcura Lot cawayänan wichansi micucular, upyacular, rantipäcular, ranticular, tarpucular, jinaman wayincunatas sharcachicular. \v 29 Nätan Lot Sodoma marcapita yargoruptinmi ichaga, jana pachapita tamyanuysi ninawan azufri mayänipita ishquiramuptin lapan wanurärira. \v 30 Chaynuymi canga jana pachapita cutimuptïsi. \p \v 31 Chay junag pilas wayin jananchru cayar ama iman jorgogsi wayin ruyiman yaycuchunchu, jinaman pampachru pi may cayagsi ama cutichunchu wayinta. \v 32 Yarpachracurcay Lotpa warminpita. Paynuytag wanurärinquiman imaycunas raygo. \v 33 Pi maysi cay pachachru caglaman yupachicugga manam nogawan cawangachu. Nätan pi maysi nogata cäsucamar wanunan captinsi cunchugmi ichaga nogawan cawanga imaycamas. \p \v 34 Jinaman caytas niyarärishay: Ishcaymi punurarcayanga juc cämachru. Jucninmi apasha canga, jucninmi jitarisha canga. \v 35 Ishcay warmi agacurcayagpitas, jucninmi apasha canga, jucninmi dëjarisha canga. \v 36 Ishcay olgom pampachru cayanga. Jucninmi apasha canga, jucninmi dëjarisha canga”. \p \v 37 Chay nigta mayarurga tapupäcura: “¿Maychrütag chayga canga tayta?” \p Nipäcuptinmi Jesusga cay nira: “¡Maychrüsi wanushacagmanchu condurcuna gotucapäcun runa ricay! Chaynuymi nogas lapan runa ricay cutimushag”. \c 18 \s1 Diosta chaynuyla manacurcänanpag Jesús yachrachingan \p \v 1 Chaypitas musyapäcunganwan tincuchiypa willaparatag Jesusga chaynuyla imaycamas mana guellanälar Diosta manacurcänanpag. \v 2 Chaura willapara cay nirmi: “Juc marcachrümi cara juc fiyis mana Diosta manchacug ni mana runa-mayintas manchacug. \v 3 Chay quiquin marcalachrütan cara juc viüdas. Nätan chay viüdaga cutichrag chay fiyisman ‘Gayachiläpamay chay chregnimag runata’ nir. \p \v 4 Niyaptinsi chay fiyis nä unaymi mana cäsurachu. Chaypitaga quiquin fiyismi nicura: ‘Manatag Diostas manchacüchu ni cäsüchu runa-mayïtas. \v 5 Cay viüdaga umätam nanayächin, jinas rurarushag manacayämanganta, yaparcur yaparcur cutichrayämur mana piñäcachimänanpag’ ”. \p \v 6 Chay nircursi Jesusga cay niram: “Lutan rurag cayarsi chay fiyisga chaynuymi nirura, \v 7 ¿nätan Diosga manachur washanga pagas junag manacug acrashancunata? ¿‘Shuyay’ ningaragchur? Manam. \v 8 Payga mana shuyächilarmi chayüra washanga. Nätan noga jana pachapita runaga cutimur, ¿tarishagchur cay pachachru Diosman yupachicug runacunata?” \s1 Diosta manacug runacunawan tincuchiypa Jesús yachrachingan \p \v 9 Chaypitam Jesusga yachrachira tantiapäcunanpag, chay waquin alitucugcuna, runa-mayinta mana alipag ricapäcuptin cay nir: \v 10 “Ishcay runacunam aywapäcura Diospa wayinta Diosta manacurcänanpag. Jucninmi cara fariseo nipäcungan, nätan jucninmi cara patenti cobrag. \v 11 Fariseoga shacuyurmi cay nira: ‘Nogaga manam waquinnuysi suwachu, lutan ruragchu, mansibaduchu, patenti cobrag lutan runanuychu cä. Chaymi Tayta Dios, gamta gracias nicug. \v 12 Nogaga malagä micuypita ishcay cutim semänachru, nätan chruncapita juctatan gogsi lapan capamagnïpitas’. \v 13 Nätan patenti cobragga carulachrümi lipucuyura laquicuypita pëchunta cutacuyar ‘Dios Tayta, juchasapam cä. Cuyapayämaynar nogata’ nir. \p \v 14 Nipäcushay cay patenti cobrag runaga wayinman cutiyurura mana juchaynagmi, nätan fariseoga pachalan juchayogmi cutiyurura. Pi maysi alawacugcagga pengacusham canga. Nätan pisi manchacuypa lipucugmi ichaga alinninpag ricasha cangaga”. \s1 Wamracunata Jesusman apapäcamungan \r (Mt 19.13-15; Mr 10.13-16) \p \v 15 Chaypita Jesusman apapäcamuratan wamracunatas umanta yatayunanpag. Chayta ricapur discïpuluncunaga piñaparärira wamra aywachimugcunata. \v 16 Nätan Jesusga gayarcurmi cay nira: “Wamracunaga jina aywacarcämuchun nogaman. Ama jarcapäcuychu. Paycunanuysi cagcunam Diospa munayninchrüga nä cawarcayan. \v 17 Shumag mayapäcamay: Juc wamranuy mana capäcurga manam pisi Diospa munayninchru cawapäcungachu”. \s1 Capogniyog runa Jesusta tapungan \r (Mt 19.16-30; Mr 10.17-31) \p \v 18 Chaypitam juc mandag reguesha runaga Jesusta tapura cay nir: “Yachrachig, gamga cayanqui alim. ¿Imatatag ruräman imaycamas Dioswan cawanäpag?” \p \v 19 Niptinmi Jesusga nira: “Chaynuy nirga ¿‘Alitam’ niyämanqui? Aliga cayan Dioslam. \v 20 Gamga musyayanquim Dios mandangancunata. Payga cay niram: ‘Amam mansibacunquichu. Amam wanuchinquichu. Amam suwacunquichu. Amam yanga pipitas rimanquichu manacagcunataga, jinaman alipa ricay taytaytas mamaytas’ ninganta”. \p \v 21 Niptinmi chay runaga nira: “Lapan chaycunataga wamra cangäpitam cäsucü”. \v 22 Chay nigta mayarurmi Jesusga nira: “Juclaylataga manaran ruranquiragchu. Ranticuruy lapanta ima-aygaycunatas, jinaman mana imaynagcunata goruy. Ningäta rurarga jana pachachru capogniyogmi canqui, jinaman, nogawan uryashun”. \p \v 23 Niruptin runaga aliscam laquicurura, alisca capogniyog car. \v 24 Chaynuy laquishata ricapurur, Jesusga nira: “Capogniyogpagga alisca sasam Diospa munayninchru cawayga. \v 25 Antis juc camellu uywasi ushturunmanmi aujapa rinrinpa, juc capogniyog runam icha alisca sasatarag yaycun Diospa munayninman”. \p \v 26 Niruptin mayacurcayagcunaga nipäcura: “¿Chauraga pitag salvashaga canga?” \p \v 27 Niräriptinmi Jesusga nira: “Runacunapagga alisca sasam, nätan Diospagmi ichaga mana sasachüga”. \p \v 28 Chaura Pedroga niram: “Tayta, ¿nogacunagä? Imäcunatas dëjarcurmi gamwan purircayä”. \p \v 29 Niptinga cay niram: “Pi maysi wayinta, taytanta, wauguenta, warminta, churinta, Diospa munayninchru cawanan raygo dëjagga, \v 30 cay pachachru imacunatas mastam chrasquinga, nätan jana pachachrümi imaycamas cawanga”. \s1 Jesús wanunanpita yapay rimangan \r (Mt 20.17-19; Mr 10.32-34) \p \v 31 Chay nircurmi Jesusga chrunca ishcayniyog discïpuluncunata jucläman gayarcur cay nira: “Cananga aywashun Jerusalentam. Chaychrümi noga jana pachapita runata imatas rurapäcamanga Diospa unay willacugnincuna isquirbipäcungannuy. \v 32 Chaychrümi juclä nación runacunapa maquinman jitayusha cashag. Jinaman chaychrümi asipapäcamanga, ashlipapäcamanga, togapapäcamanga. \v 33 Nätan alisca astircurmi wanuchipäcamanga. Chaypitam quima junagtaga cawacämushag”. \p \v 34 Chay ninganta discïpuluncunaga pasay manam tantiapäcushachu, sasa tantiay captin. \s1 Jericöman yaycunachru ñausha runata Jesús cuticächingan \r (Mt 20.29-34; Mr 10.46-52) \p \v 35 Chaypita nä Jericó marcaman Jesús nachrgayaptinmi, juc ñausha runa camiñuchru tayayänag, runacunata manacuyar. \v 36 Nätan achca runacuna aywagta mayarurmi, ñaushaga tapucura: “¿Imam cayan?” nir. \p \v 37 Chauraga nipäcuram: “Nazaret marcapita Jesusmi aywayan”. \p \v 38 Niräriptinga gayachracura cay nirmi: “¡Jesús! ¡Davidpa castan, cuyapämaynar nogata!” \p \v 39 Niptinga naupa aywagcunaga piñapapäcura upälala cananpagmi. Nätan payga mas calpanpam gayachracura: “¡Davidpa castan, cuyapämaynar nogata!” \p \v 40 Nigta mayarur Jesusga shayuyurmi “Pushapäcamuy” nira. Nä paycagman chrarärichiptinga, tapura cay nirmi: \v 41 “¿Imachru yanapänagtam munayanqui?” \p Niptinmi ñaushaga nira: “Tayta, ñawï cuticächinaytam munayä”. \p \v 42 Niruptinmi Jesusga nira: “Ricapuy. Nogaman yupachicamangaypam cuticarunqui”. \p \v 43 Niptinga chaylam ñawinga cuticarura. Jinamanmi Jesusta gatirara Diosta alawayar. Lapan runas chayta ricarärirga Diostam alawapäcura. \c 19 \s1 Zaqueo runata Jesús salvangan \p \v 1 Chaura Jesusga Jericó marcaman chrarurga, chay marcapam pasara. \v 2 Nätan chaychrümi cara juc capogniyog runa, patenti cobragcunapa mandagnin, Zaqueo jutiyog. \v 3 Pay munara Jesús regueytam, nätan mana ricapuyta atiparachu achca runa captinmi, jinaman tacsala carmi. \v 4 Chauraga ricapunanpag naupata wayrala aywarcur jegarura ‘sicómoro’ ningan montimanmi chaypa pasayaptin Jesusta ricapunanpag. \v 5 Nä chaypa aywayarga, Zaqueotam nuquircur ricapurun. Chaypitam cay nira: \v 6 “Wayrala jegarpamuy Zaqueo. Cananga wayiquichrümi gorpachacunä cayan”. \p Niruptin Zaqueoga wayrala jegarparcamur, cushisham Jesuswan aywara wayinta. \v 7 Chayta ricapurur, lapanmi runacuna pengapapäcura “¿Juchasapapa wayinta aywarcurchu, gorpachacurun?” nir. \p \v 8 Chaura Zaqueoga shacuyurmi Jesusta nira: “Tayta, cananga lapan ima-aygäpitas lamitätam goshag mana imaynagsi runacunata, nätan pitas suwapasha carga, chruscu chaynuytam cutichipushag”. \p \v 9 Niptinmi Jesusga nira: “Cananga cay wayiyog runa aylluntinmi salvacarärin Abrahamnuysi yupachicug canganpita. \v 10 Noga jana pachapita runaga aywarayämü juchacunachru carcayagta salvanäpag ashigmi” nira. \s1 Chrunca golguewan tincuchiypa yachrachingan \r (Mt 25.14-30) \p \v 11 Chauraga nämi nachrgarcayara Jerusalenman. Jinarcurmi paywan aywagcunaga chay nigta mayarärirga pinsiarärira cay nir: “Cananga chrarularchri fiju rey canganta reguechicurunga”. \p \v 12 Nipäcuptinmi Jesusga caynuypa tantiachira: “Juc alinnin reguesha runam cara. Payga aywasha alisca caru naciontam nombramintunta chrasquircur cutimunanpag. \v 13 Nä yargorga chrunca uryagnincunata gayarcurmi aypura chranin golgueta ‘Cutimungäcama cay golguëta mirarcayächiy’ nir. \v 14 Nätan marca-mayincunam chregnipar guepanta cachrapäcura ‘Manam munapäcüchu cay runata mandagnïcuna cananta’ nipäcunäpag. \p \v 15 Nätan payga rey cananpag cutiramurga gayachira uryagnincunatam aygatacama mirachipäcungantas golguenpita musyananpag. \p \v 16 Naupa chrämugga cay niram: ‘Tayta, golguequita mirarayächï chrunca mastam’. \p \v 17 Niptinmi mandagga ‘Gamga ali uryagnïmi cayanqui. Walcalachrüsi ali rurag cangaypita chrunca marcachru mandagmi canqui’ nira. \p \v 18 Chaypitam jucninsi chraramurga cay nira: ‘Tayta, golguequita mirarayächï pichga mastam’. \p \v 19 Paytas cay nirunmi: ‘Gamga canqui pichga marcachru mandagmi’. \p \v 20 Nätan juc chraramurga cay niram: ‘Tayta, cä cayan golguequi. Sagpiwan wancurcurmi chrurarurä gamta manchacur. \v 21 Jinaman rimangaynuysi rurag captiquim, mana chrurangaycunapita jorgamug captiquim, mana tarpungaypita cosechag captiquim chrurarurä’. \p \v 22 Chaura mandagga cay niram: ‘Lutan runa. Rimacuylaypam musyarü chaynuy runa cangayta. Nätan mirayninta manag cangäta, jinaman mana chrurangäpitas jorgamug cangäta jinaman mana tarpungäpitas cosechag cangäta musyayarga, \v 23 ¿imanirtag golguëtaga mana chruraraychu bancuman, wayïman cutimur miraynintinta chrasquinäpag?’ \p \v 24 Nircurga chaychru carcayagcunatam nira: ‘Guechrupäcuy golguë charayanganta, jinaman gopäcuy chrunca charayagcagta’. \p \v 25 Niptin paycuna nipäcuram: ‘¡Chrunca golgueta charayarsi mastaragchu chrasquinga!’ \p \v 26 Chaura mandagga cay niram: ‘Chay mirachigcagtam masta mirachinanpag goshag. Mana mirachigcagga walcala charayangansi guechrusham canga. \v 27 Nätan chay chregnimagnïcunata mana mandagnin canäpag munagcunata pushapäcamuy cayman naupächru wanuchipäcunaypag’ niram”. \s1 Mandag canganta reguechicunanpag Jerusalenman Jesús yaycungan \r (Mt 21.1-11; Mr 11.1-11; Jn 12.12-19) \p \v 28 Chayta nircurga, Jesús aywacura Jerusalentam. \v 29 Nä Betfagëman, jinaman Betania marcaman nachrgayarga, Olivos gotu chraquinpitam Jesusga cachrara ishcay discïpuluncunata \v 30 cay nir: “Aywapäcuy wac chimpachru cayag tacsa marcalata. Chayman chrarur taripäcunqui juc chucaru ashnu watashatam. Chayta cachrarircur aywachipäcamuy. \v 31 Pisi ‘¿Imapagta pasquircayanqui?’ nipäcushuptiquiga, ‘Munayniyogninchim munayan logacunanpag’ nipäcunquim”. \p \v 32 Niptinmi discïpulucunaga aywarcur tarirärira Jesús ningannuyla. \v 33 Chaypita nä ashnuta pasquircayaptinmi, ashnupa runanga nira: “¿Imapagta ashnüta pasquircayanqui?” \p \v 34 Niptinmi paycunaga nipäcura: “Munayniyog Jesusmi ‘Aywachimuy’ nircayäman”. \p \v 35 Chaura “Äri” niruptinga aywachipäcamusha. Nä Jesusman chrarärichimurga, ashnu jananman jacuncunata suwadïrurcurmi Jesusta logarärichira. \v 36 Chay logasha aywayaptinmi runacunaga camiñuman jacuncunata mashtapäcura. \v 37 Nä Olivos gotu chraquinpita uranpamunaman nachrgarcayämuptinmi, discïpulucunaga chranin gatirag runacunawan cushicuypita galacayärira alisca äyay äyar Dios alawayta, ima-aygatas ali ruranganta ricapäcunganpita. \v 38 Naupapäcura cay nirmi: \q1 “Alawasha cachun Dios cachramungan aywayämug mandagninchi. \q1 ¡Payga aywarayämun ali cawayta yanapämänanchipagmi! Chaura alisca alawasha cachun jana pachacunachru cayagga” nirmi. \p \v 39 Chauraga juc ishcay chaychru cayag fariseo runacunaga Jesustam cay nirärin: “Yachrachig, upälächiy chay gaparayag runacunata”. \p \v 40 Nipäcuptinmi Jesusga nira: “Paycuna upälaptinga, rumicunam gaparapäcunga paycunapa trucan”. \p \v 41 Chauraga nä Jerusalenman nachrgayarmi Jesusga wagacura chay marcachru cayag runacunata ricapurur, \v 42 cay nir: “¡Ay! Canan junaglaychrüsi tantiarärinquimanga alita cawachipäcunagpag aywamungäta. Nätan cananga nä manam imanacursi tantiapäcunquimanchu. \v 43 Chaymi gamcunam aywamunga mana ali caway junagcuna. Chaychrümi chregnishugniquicuna muyurapäcushunqui, jinamanmi chay marcata muyug pergacagman lapayta goturcur yaycapäcamunga. Chaura manam imanaytas atipapäcunquichu. \v 44 Cay marcata juchruchipäcur manam juclay rumilatas pergashata dëjapäcungachu. Jinarcurmi chaychru yachrag runacunata munanganta rurapäcunga. Chaynuy rurasha capäcunga salvacugta mana chrasquipäcunganpitam”. \s1 Diospa wayinchru ranticugcunata Jesús gargachracungan \r (Mt 21.12-17; Mr 11.15-19; Jn 2.13-22) \p \v 45 Chaypitam Jesusga yaycura Diospa wayinman. Jinarcurmi chaychru lapan ranticugcunatawan rantipacugcunata washaman gargaramura \v 46 cay niyar: “Isquirbishacunachrüga cay niyanmi: ‘Wayïga cayan runacunawan rimanäpagmi, nätan gamcunaga muyurärichinqui suwacunapa machraynintanuymi’ ” niyar. \p \v 47 Jinarcurga lapan junagmi Jesusga yachrachira Diospa wayin puncuchru. Nätan sacerdöticunapa mandagnincunawan, Moisés isquirbinganpita yachrachigcunaga, alinninpag ricasha chacha runacunaga imanaypanuysi wanurachiylatam munapäcura. \v 48 Nätan manam imanuypa wanuchiytas atipapäcurachu lapan runacuna shumag mayacurcaptin. \c 20 \s1 “Pi mandashuptiquim caycunata ruranqui” nir Jesusta tapupäcungan \r (Mt 21.23-27; Mr 11.27-33) \p \v 1 Juc junag Jesús Diospa wayin puncuchru yachrayächiptinmi, nätan salvacurcänanpag ali willapata musyayächiptinmi chrarärira sacerdöticunapa mandagnincuna, Moisés isquirbinganpita yachrachigcuna, alinninpag ricasha chacha runacunawan. \v 2 Chaychrümi Jesusta tapupäcura cay nir: “¿Pi nishuptiquitag rurayanqui caycunata u pitag cachraramushunqui cayta ruranaypag?” \p \v 3 Nipäcuptinmi Jesusga nira: “Nogas tapuyärishay juclaylata. \v 4 ¿Pitag cachramura Juanta runacunata bautizänanpag, Dioschu u runacunachu? Mä nipäcamä”. \p \v 5 Niruptinga quiquincamam tapunacurcara cay nir: “¿Ima nishuntag? ‘Diosmi cachramura’ nirushaga, ‘¿Imanirtag mana chrasquicurcaraychu?’ nimäshunchri. \v 6 Nätan ‘Runacunam cachramura’ nirushaga, lapan runachr chapiypa wanurachimäshun. Nätan lapan runas musyapäcuraga Juan Diospa willacugnin cangantam”. \p \v 7 Chaypitam Jesusta nipäcura: “Manam musyapäcüchu Juanta pi cachramungantas”. \p \v 8 Nipäcuptin Jesusga “Chauraga manam nogasi nipäcushaychu, pi cachramasha captin caycunata rurayangätas” nira. \s1 Dios cachramungancunata wanuchipäcunganpita tantiachingan \r (Mt 21.33-44; Mr 12.1-11) \p \v 9 Chaypita Jesusga galayura runacuna rimapaytam shumag tantiapäcunanpag cay nir: “Juc runam chracranman murura üvasta. Chaypitam ishcay quima runacunata arrendacurcur, aywacura caruta unaylapag. \v 10 Chauraga nä üvas palay wichan chraramuptinga chracrayog runaga cachrara juc uryag runantam arrindupita manamunanpag. Nätan chay chracra uryagcunaga magarcurmi jinalata gargarirärira. \v 11 Chaura chracrayog runaga yapaytan cachrara juc uryag runantatag. Paytasi ashlircurmi, jinaman magarcurmi jinalata gargapäcusha. \v 12 Chay chracrayog runaga yapaymi cachraratag juc runanta. Chaytasi alisca magarcurmi jitaripäcusha. \p \v 13 Chaura chay chracrayog runaga: ‘¿Imanäshagtag?’ Niyanganpitam cay nira: ‘Cananga cachrashag cuyay churïtam. Pay chraruptinga manchacuylapitas gorärimungapishchri’ nir. \p \v 14 Chaura churin cachranganta ricaparärirga chay uryagcunaga, rimanacarärinag cay nirmi: ‘¡Jay! Chracrayogpa churin aywayämun. Wacmi chrasquinga taytanpacagta lapan imantasi, antis wanurachishun noganchipag lapan imansi cananpag’. \v 15 Nirga chracrapita jorgorcurmi churintaga wanurärichira”. \p Chayta nircurga, chaychru cayagcunata Jesús tapura cay nirmi: “¿Imatarag ruranga paycunata chay chracrayog runa? \v 16 Aywarcamurchri wanuchinga chay juyu uryagcunata, nätan chracrantachr gorunga juc runacunata”. \p Chay nigta mayarärirga: “Ama Dios munachunchu chaynuy cananchita” nipäcuram. \p \v 17 Chaura Jesusga paycunata rircärircurmi nira: “¿Imaninantatag isquirbishacuna: \q1 ‘Manam alichu cay rumi’ nir, wayi sharcachigcuna wicapapäcunganga \q2 casha ‘Mas alinnincag rumim’ niyan?” \p \v 18 Nircurmi cay nirun: “Pi maysi chay ruminuysi cayagta mana chrasquicamagga, lutantam ruracuyan. Nätan chay ruminuysi cayag cutimuptin alisca cunchuchisham capäcunga”. \p \v 19 Chauraga sacerdöticunapa mandagnincunaga, jinaman Moisés isquirbinganpita yachrachigcunaga chayüram Jesús chariyta munapäcura “Noganchitam lutan uryagcuna nirga niramanchi” nir. Nätan mana charipäcurachu runacunata manchacurmi. \s1 Romachru mandag César pägaypita Jesusta tapucurcangan \r (Mt 22.15-22; Mr 12.13-17) \p \v 20 Chauraga chay ashiparcayag runacunam juc ishcay lutan runacunata yachrarcachir Jesusman cachrarärira. Paycunaga chrarärin alitucuyar lutanta rimachipäcunan raygom. Jinaman lutanta rimapacuruptin tenintiman aywachipäcunanpagmi. \v 21 Chay runacunaga cay nirmi tapurärin: “Yachrachig, musyarcayämi rimangaysi, yachrachingaysi ali canganta. Gamga yachrayächinqui lapan runacunatas razoncagtam, jinaman Dios ningannuylam. \v 22 Mä niyärimay: Cesarta patenti pägarcayangä ¿alichu cayan u manachu ali?” \p \v 23 Chaura lutan pinsiarcayanganta tantiarurmi, Jesusga nirun: “¿Imanirtag lutan rimachimayta munarcayanqui Cesarpita? \v 24 Mä ricachipäcamay golgueta”. \p Ricarärichiptinga nirunmi: “¿Pipa cärantag cayga? Jinaman ¿pipa jutintag caychru isquirbisha cayan?” \p \v 25 Chaura paycunaga nipäcuram: “Roma nacionchru mandag Cesarpam”. \p Chaura Jesusga nirunmi: “Cesarpa cagta, Cesarta gopäcuy, nätan Diospa cagta, Diosta gopäcuy”. \p \v 26 Nätan runacunapa naupanchru mana imanaypas lutan rimachiyta atiparga, pengacusham quëdarärin alita niruptin, jinaman upäläcayäriram. \s1 “Wanushacunaga cawacämungam” nir, Jesús yachrachingan \r (Mt 22.23-33; Mr 12.18-27) \p \v 27 Chaypitam juc ishcay saduceo nipäcungan runacunaga aywapäcura Jesusman. Saduceocunaga “Manam pisi wanushapita cawacämunchu” nipäcunanpag. Chaymi Jesusta tapupäcura cay nir: \v 28 “Tayta, Moisespa isquirbishan charapäcunganchrüga cay niyanmi: ‘Juc olgo, warminchru mana churin captilan wanuruptinga chay wanushapa wauguenmi viüdanwan casaracunga, nätan chaypa churin caruptinga difuntupa jutintam chay wamra apanga’ niyanmi”. \p \v 29 Nircurmi cay nipäcura: “Capäcura ganchris wauguecunam. Mayorcagmi casararcular wanurura manaragsi churin captilan. \v 30 Chauraga shulcancagmi casaracura chay viüdanwan. Paysi wanurura manarag churin captilanmi. \v 31 Chaynuytan chaypa mas shulcancagsi casaracurura chay viüdanwan. Chaynuylam casararärira lapansi. Jinaman ganchrisnintinmi wanurärira churiynagla. \v 32 Jina guepantaga warmis wanururam. \v 33 Chauraga wanushacuna cawacämuptinga, ¿mayganpa warminrag canga ganchrisnintinsi chay warmilawan casaracurayaptinga?” \p \v 34 Nipäcuptinmi Jesusga cay nira: “Cay pachachrümi olgos warmis casaracurcayanga. \v 35 Nätan jana pachata aywananpag cawacämugcunaga ni manatan casaracurcangasi ni casarapäcunanpagsi rimapäcungachu. \v 36 Wacchrüga capäcunga angelcunanuymi, jinaman Diospa castanman muyusham mana imaysi wanugpag nä cawacämusha capäcur. \v 37 Quiquin Moisespis musyachimanchim wanushapita cawacämuypitaga. Chay casha rupayagpita payga mayara cay nimugtam ‘Diosga Abrahampas Isaacpas Jacobpas Diosninmi’ nimugtam. \v 38 Chaura Diosga manam wanushacunapa Diosninchu, antis cawayagcunapa Diosninmi. Paypagga lapan wanushacunas cawayanmi”. \p \v 39 Chauraga Moisés isquirbinganpita chay juc ishcay yachrachigcuna nipäcuram: “Tayta, alitam nirunqui”. \p \v 40 Nircurga manam mastaga tapupayta almitipäcurachu. \s1 Diospa castan canganta Jesús reguechicungan \r (Mt 22.41-46; Mr 12.35-37) \p \v 41 Chaura Jesusga tapura cay nirmi: “¿Imanirtag nipäcunqui: ‘Cristoga Davidpa castanpitam canga’ nirga? \v 42 Davidga quiquinmi Salmos libruchru Cristopita cay nira: \q2 ‘Munayniyog Diosga munayniyognï salvacugtam cay nira: \q2 “Tayucuy derëcha lädüman \q1 \v 43 chregnishugniquicunata maquiquiman chruramungäcama” nir’. \p \v 44 Chaura Rey Davidga Cristota ‘Munayniyognï’ niyaptinga, ¿imanaypatag chaura Cristoga canga Davidpa castan aywamugga?” \s1 Moisespa isquirbishan yachrachigcunapita Jesús rimangan \r (Mt 23.1-36; Mr 12.38-40; Lc 11.37-54) \p \v 45 Nätan lapan runacunas mayarcayaptinmi Jesusga discïpuluncunata cay nira: \v 46 “Gamcunaga ashucurcanquim Moisespa isquirbishan yachrachigcunapita. Paycunaga munapäcun ura uracama jacupäcusha puriytam. Paycunaga munapäcun pläzacunachru alisca saludasha caytaran. Paycunaga munapäcun gotucurcänan wayichrüsi alinnin tayucunachru tayaytaran. Nätan micunanpagsi tayayta munapäcun naupa naupamanran. \v 47 Chaycunaga viüdacunapa wayinman yaycuyurmi imalancagtas suwacurcan, nätan lutan ruranganta mana pisi tantiananpagmi Diosta alisca unay yangala manacurcan. Paycunaga canga pipita maypitas mas cunchuchisham”. \c 21 \s1 Juc viüda warmi ofrendanta gongan \r (Mt 24.1-2; Mr 12.41-44; 13.1-2) \p \v 1 Chaypita Jesusga rircarayara alisca capogniyog runacuna ofrenda gotucurcänanman golgue jitayuyagtam. \v 2 Chaynuy rircarayaptinmi juc mana imaynagsi viüda ishcay acapa golguelata jitayurun. \v 3 Chaura Jesusga nirunmi: “Cay ningäta mayapäcuy: Cay mana imaynagsi viüdaga jitayurun lapanpitas mastam. \v 4 Lapansi gorärin achcapita puchuglantam. Cay viüdam ichaga mana imaynag cayarsi, jitayurun lapanta rantipacunanpagcagtawan”. \p \v 5 Nätan waquin runacunam rimarcayara Diospa wayin, alisca shumag rumicunawan rurarayagpita, jinaman ofrenda gopäcunganwan alisca shumag quëdanganpita. \p \v 6 Chay nipäcugta mayarmi Jesús nirun: “Cay lapan ricarcayangayga juc junag shumag juchruchisham canga. Manam juc rumis pergashalaga quëdangachu, antis pampanman rurasham canga”. \s1 Ushanan junagcunachru tucuymi imas canga \r (Mt 24.3-28; Mr 13.3-23) \p \v 7 Chaura paycunaga tapupäcura cay nirmi: “Yachrachig, ¿imaytag chayga ruracanga? ¿Chaynuy ruracänanpag naupataga imarag canga?” \p \v 8 Nipäcuptin Jesusga nira: “Mayag mayagla cacurcayay pisi engañarärishunquimantag. Achcam aywapäcamunga ‘Nogam Cristo cayä’ nir, casquicurcayar. Cananga nä chay nipäcunan wichanmanmi yaycuyanchi. Nätan gamcunaga ama cäsucurcaychu paycunata. \v 9 ‘Guërrash cayan’ nigta mayacur u ‘Runacunash imata rurapäcunanpagsi alisca sucsutänacurcayan’ nigta mayarsi amam manchacapäcunquichu. Naupataga chaynuyran canga, nätan manaran ushanan junagragchüga”. \p \v 10 Chaypitaga niratan caytas: “Juc nacionmi guërrachru canga juc nacionwan. \v 11 Nätan juc reysi guërramantan yaycunga juc reywan, cay pachäsi alicusam cuyunga, micuy wanaysi juyupam canga, tucuy gueshyacunam wacagchru cayagchru canga, jinaman jana pachachrüsi alisca manchacuypagmi. ima-aygas ricacämunga. \p \v 12 Caycuna cananpagga naupataga gamcunataran cunchuchipäcushunqui, nätan wanuchipäcushunaypagmi gaticachrapäcushunqui. Aywachipäcushunquitan yangapita juchacharcur Israel castäcuna gotucarcänan wayimansi. Jinarcurga carcelmansi jitayapäcushunquim. Jinaman aywachipäcushunquitan nogapa janä mandagcunapa naupanmansi, gobernadorcunapa maquinmansi. \v 13 Maymansi chrächipäcushungaychrümi gamcunaga nogapita willapacurcanqui. \v 14 Amam shongolaycunachrüsi laquirapäcunquichu ‘¿Imatatag nishag?’ nirga. \v 15 Nogam rimachipäcushay, jinaman tantiaytas gopäcushay alicagta rimapäcunaypag. Chauraga manam maygan chregnishugniquicunas ‘Lutantam nirunqui’ niyta manam atipapäcushunquichu. \v 16 Gamcunataga marcachru mandagmansi aywachipäcushunqui taytalaycunam, wauguelaycunam, castaycunalam, jinaman cuyanacungay runacunalam. Chaynuy jinar waquinniquitam wanuchipäcushunqui. \v 17 Nogapa janäga lapan runacunapitas chregnisham capäcunqui. \v 18 Nätan gamcunapagga manam ogracangachu ni juclay agchalaysi. \v 19 Chaura ima-aygatas awantapäcurga salvasham capäcunqui. \p \v 20 Nätan cay Jerusalén marcata soldäducuna muyurayagta ricapurmi, musyapäcunqui nä Jerusalén marcata juchruchipäcunanpag üra ayparayämunganta. \v 21 Chauraga Judea marcachru yachragcuna, gueshpicurcay gotucunaman. Jerusalén marcachru yachragsi aywacurcay, nätan pampachru cayagcuna, ama yaycapäcuychu marcaman. \v 22 Chay junagcunaga canga alisca cunchuymi. Chauraga Diospa librunchru lapan isquirbisha niyangannuymi ruracanga. \v 23 Cuyapaypagmi canga chay wichan pachrayog warmicuna, jinaman iñasha wawayogcunas. Cay pachachrüga aliscam laquicuy canga. Lapan runacuna juyunaypam cunchupäcunga. \v 24 Waquinga wanupäcunga espädawan tucsisham, nätan waquintaga aywachipäcunga uchcurcurmi lapan nacioncunaman. Chaychrümi cay Jerusalén marcataga munanganta rurapäcunga juc casta runacuna. Chaynuy rurapäcunga Dios cay marcapita chay juc runacunata jorgongancamam”. \s1 Jana pachapita Jesús cutimunganpita rimangan \r (Mt 24.29-35, 42-44; Mr 13.24-37) \p \v 25 “Chaypitaga intichrüsi, quillachrüsi, goyllarcunachrüsi manchacuypagmi ricacunga imacunas. Nätan cay pachachru runacunaga laquisham, manchacasham capäcunga, lapan jatun gochracuna alisca wagariptin, jinaman walyaywan lagyamuptin. \v 26 Chaynuy captin runacuna wanupapäcungam manchacaypita ‘Imas cay pachachrüga carungachr’ nir, chaynuytan jana pachachru imacunas cuyurisha canga. \v 27 Chauraga chaylam ricapapäcamanga runacuna, noga jana pachapita runa pucutay jananchru alisca munayniyog, jinaman mandanäpag aywamugta. \v 28 Nä caycuna ruracay galayuptinga, mayag mayagla cushisha shuyacarcayämay. Chauraga nämi chay ima-aygapitas jorgosha capäcunaypag nachrgayämun”. \p \v 29 Caynuypas tantiapäcunanpag niratan: “Ricapäcuy hïgos montita. \v 30 Nä yürancuna chicchiyämugta ricapurga musyarcayanqui nä usya wichanman yargorcayangaytam. \v 31 Chaynuymi chay ningäcuna ruracagta ricapursi tantiapäcunqui Diospa munayninchru cawapäcunaypag nä nachrgayämunganta. \p \v 32 Cayta mayapäcamay: Lapan caycuna ruracanga canan wichan runacuna manas wanuptilanmi. \v 33 Jana pachas, cay pachas ushacaglam cayan. Cay rimangäcunam ichaga lapansi ruracangarag. \p \v 34 Shumagmar tantiacurcanqui, shongoycuna munangannuytag shincacular, imas lutanta ruracular u imas rurayniquicunachru cacular cacurcanquiman. Chaynuy cawarcayaptiquiga mayänipitam chraramunga chay junag, juc uywaman läsu yaycugnuysi. \v 35 Chaynuymi chrämunga cay pachachru lapan cawayag runacunaman. \v 36 Nätan gamcunaga camacushala cacurcayay, pagaspas junagpas Diosta manacurcayar, cay lapan imas aygas captin gueshpipäcunaypag, jinaman noga, jana pachapita shamuptï naupäman aywapäcamunaypag”. \p \v 37 Jesusga junagpam yachrachira Diospa wayin puncunchru, nätan pagaspam aywachrag Olivos ningan gotuta. \v 38 Nätan lapan runacuna Diospa wayinman aywapäcug waran waransi goyashlam Jesús yachrachiptin mayacurcänanpag. \c 22 \s1 Jesusta charipäcunanpag rimanacurcangan \r (Mt 26.1-5, 14-16; Mr 14.1-2, 10-11; Jn 11.45-53) \p \v 1 Chauraga nämi nachrgayämura mana levaduraynag tanta rurapäcunan fiesta. Chay fiestata Pascua nipäcugmi. \v 2 Nätan sacerdöticunapa mandagnincunawan, Moisés isquirbinganpita yachrachigcunam cay ninacurcara: “¿Imanaypatag Jesusta wanurachichwansi?” nir. Nätan chaychru runacuna cayagta manchacurmi mana wanuchiyta atipapäcurachu. \p \v 3 Nätan Judasga Asyagpa munayninchrümi ricacarura, Judastaga gayapäcuratan Iscariote nirsi. Payga cara chrunca ishcayniyog discïpuluncunapita jucmi. \v 4 Payga aywarunag Jesusta imanaypa reguechinanpagsi chay sacerdöticunapa mandagnincunawan, jinaman Diospa wayinta ricag guardiacunapa mandagnincunawan rimagmi. \v 5 Nä chraruptin paycunaga cushicaräriram. Chaypitam “Golguetam gopäcushay” nirärira. \v 6 Chaynuypa niräriptin Judasga “Äri” nirunmi. Chauraga imalas canantam shuyag shuyagla cayara, runacuna nä chunyaruptin reguechinanpag. \s1 Jesús discïpuluncunawan cënangan \r (Mt 26.17-29; Mr 14.12-25; Jn 13.21-30; 1 Co 11.23-26) \p \v 7 Chauraga nä chraramura mana levaduraynag tanta micapäcunan fiestam. Chaychrümi Pascua cënapag achrcashta wanuchipäcug. \v 8 Chaura Jesusga cachrara Pedrotawan Juantam cay nir: “Aywapäcuy jinaman camaripäcamuy cënananchipag Pascua micuyta”. \p \v 9 Niptin paycunaga tapupäcura: “¿Maychru camaripäcamunätatag munayanqui?” nir. \p \v 10 Nipäcuptinmi Jesús nira: “Nä marcaman yaycurcayarmi, wacuywan yacu apayag olgowan tincupäcunqui. Paytam gatirapäcunqui may wayiman yaycunantas. \v 11 Chaypitam chay wayiyog runata nipäcunqui: ‘Yachrachigmi niyan ¿maygan wayiquichrümi discïpulücunawan micushag Pascua micuyta?’ \p \v 12 Nipäcuptiquim, reguechipäcushunqui juc jatun wayipa altusninta shumag chrurachracushata. Chaychru camaripäcamuy”. \p \v 13 Niptin paycuna aywacurcara marcatam. Chauraga Jesús ningannuylam tarirärira lapanta. Chaychrümi camaripäcura Pascua micuy cënata. \p \v 14 Nä cënay üra chraramuptinmi Jesusga discïpuluncunawan ashuyarärira mësaman micapäcunanpag. \v 15 Chaychrümi Jesusga nira: “Aliscam munarä gamcunawan cay Pascua cëna micuyta manaragsi wanungäcama. \v 16 Cay micuytaga mana micushagchu Diospa munayninchru yapay micunganchicamam”. \p \v 17 Chauraga cöpata charircurmi, Diosta “Gracias” nicurcurga discïpuluncunata nira: “Upyapäcuy caypita. \v 18 Cay üvaspa yacuntaga mana upyashagchu Diospa munayninchru cawayta galayunganchicamam”. \p \v 19 Chaypitaga tantata charicurcurmi, Diosta “Gracias” nicurga, partircur gora cay niyar: “Cay tantaga cayan cuerpünuymi gamcuna raygom wanuchisha cashag. Imaysi cayta rurapäcunqui wanungäta yarpapäcunaypagmi”. \p \v 20 Chaynuytan nä cënacurcurga cöpata charircursi niratag: “Cay vïnu cayan yawarnïnuymi. Chaura yawarnïta perdir wanungämi välichinga gamcunawan cay mushog conträta ruranganchita. \p \v 21 Nätan wanuchipäcamänanpag reguechimag runas, chica üram cayan cay mësachru. \v 22 Noga jana pachapita runaga wanushag Dios ningannuyran. ¡Ay! Aliscam laquipä chay reguechimag runata”. \p \v 23 Niruptinga quiquincamam tapunacuyta galacayärira: “¿Mayganchitag cayanchi?” nir. \s1 “¿Mayganchirag cashun mas välignin runa?” ninacurcangan \p \v 24 Chaypitam paycunaga galacayärira cay ninacuyta: “¿Mayganchirag cashun mas alinninpag ricasha runa?” \p \v 25 Nipäcuptinmi Jesusga nira: “Nacioncunachru munayniyogcuna mandapäcun juyunaypam runacunata, nätan mandayta yanapagcunatam ali rurag runa nipäcun. \v 26 Nätan gamcunachrüga manam chaynuychu canga. Antis gamcunachru maygaysi mandagcagga manacag runapagrag ricacuchun, jinaman mandagcagga capäcuy juc servignuyrag. \v 27 Mä tapuyärishay: Gamcunapita, ¿maygantag mas alinnin runa, micunanpag mësaman tayugchu u servicugchu? Mësaman micunanpag tayugmi, ¿au? Nätan nogaga gamcunachru cayä juc servicugnuymi. \p \v 28 Nätan gamcunaga nogawanmi ima-ayga nacaychrüsi capäcuray. \v 29 Chaymi cananga quiquï nircayag mandag capäcunaypag, nogatas Taytä mandag canäpag nimangannuy. \v 30 Chaura gamcunaga, nogawanmi micapäcunquis upyapäcunquis nä munaynïchru carcayarga, jinaman tayapäcunquis reypa trönuncunachrümi Israelpa chay chrunca ishcayniyog castacunata juchanpita taripapäcunaypag”. \s1 Jesús Pedrota rimapangan \r (Mt 26.31-35; Mr 14.27-31; Jn 13.36-38) \p \v 31 Chaypita Jesusga Simontas cay niratan: “Simón, Simón, Asyagmi Diosta manacurun gamta trïguta wauyachignuysi rurashunaypag. \v 32 Nätan nogaga gampagmi Diosta manacurü chaynuyla Diosman yupachicunaypag. Chaura gam juchaman ishquirur gangalanta nogaman cutimurga wauguequicunata chaynuyla yupachicarcämänanpagmi yanapanqui”. \p \v 33 Jesús niruptinmi Pedroga cay nin: “Tayta, nogaga camacushalam cayä gamwan carcelman aywanäpagsi u wanuchipäcushuptiqui gamwan wanunäpagsi”. \p \v 34 Niptinmi Jesusga “Pedro, gallo manaragsi wagamuptilanmi, canan ninqui nogapita quima cuti mana reguemangayta” nira. \s1 Wanunanpag nachrgarayämuptin discïpuluncunata rimapangan \p \v 35 Chaypitam Jesusga paycunata cay nira: “Mana bolsaynagta, mana alforjaynagta, mana sandaliaynagta, naupata cachraptï ¿imalas pishipapäcushuraychu?” \p Niptin paycunaga nipäcuram: “Manam imas”. \p \v 36 “Nätan cananga bolsaycuna captin apapäcuy, jinaman alforjaycunatas. Nätan mana espädaynagga janan jacunta ranticurcur rantichun juc espädata. \v 37 Nätan nogawanga ruracanga isquirbishachru ningannuymi. Chaychrüga cay niyanmi ‘Juchasapapag ricasham canga’ ninmi. Chaymi nogapita lapan isquirbirayagcuna nogachru ruracanga”. \p \v 38 Niptinga paycuna nipäcuram: “Tayta, caychru cayanmi ishcay espädalaga”. \p Niräriptinmi payga nira: “Ama antis rimashagchu mana tantiarcayämaptiquiga” nira. \s1 Jesús Getsemaní canchrachru Diosta manacungan \r (Mt 26.36-46; Mr 14.32-42) \p \v 39 Chaypitam Jesusga yargor Olivos gotuta imaysi aywachrangannuy aywara, jina guepantam aywapäcura discïpuluncunatas. \v 40 Nä gotuman chrarurga discïpuluncunatam nira: “Diosta manacurcay mana juchaman ishquipäcunaypag”. \p \v 41 Nircurga paycunapita mas wacläcascaman ashurcurmi gongorpacuyur Diosta manacura \v 42 cay nir: “Tayta, munarga washamay alisca nacanäpita. Nätan ama munangänuyga ruracächunchu, antis gam munangaynuy ruracächunga”. \p \v 43 [Jesús niyaptilanmi jana pachapita juc ángel ricacarura calpanchänanpag. \v 44 Chauraga alisca laquisha cayarmi, Jesusga Taytanta manacura lapan calpanpa, südayninsi pampaman shutura yawarnuymi.] \v 45 Nä manacunganpita sharcurcurga, aymura discïpuluncunacagtam. Nätan paycunataga tarirura laquicuypita punucashatam. \v 46 Chaura Jesusga “¿Imanirtag punurcayanqui? Sharcapäcuy, Diosta manacurcay, juchaman mana ishquipäcunaypag” niram. \s1 Jesusta wanuchipäcunanpag charipäcungan \r (Mt 26.47-56; Mr 14.43-50; Jn 18.2-11) \p \v 47 Jesús chaynuy rimayaptilanmi achca runacuna chrarärimura. Chay runacunapa naupantam aywamunag Judas. Payga cara chay chrunca ishcayniyog discïpuluncuna castam. Paymi Jesuscagman ashuyur mucharun. \v 48 Chaura Jesusga nirunmi: “Judas, ¿muchaypachu cay runacunapa maquinman jitarayämanqui, noga jana pachapita shamusha runata?” \p \v 49 Chay nigta mayarurmi discïpulucunaga Jesusta tapurärira cay nir: “Tayta, ¿espädawanchu tucsipäcushag?” \p \v 50 Chaylam juc discïpuluga sacerdöticuna mandagpa rantisha runanta derëchacag rinrinta cuchurura espädawan. \v 51 Chaura Jesusga nirunmi: “¡Ama mastaga rurapäcuychu imatas!” \p Nircur chay runapa rinrinta yatayurmi, cuticarachira. \v 52 Chaypitaga sacerdöticunapa mandagnincunatam, Diospa wayin ricag guardiacunapa mandagnincunatam, jinaman Israel castachru alinninpag ricasha chacha runacuna Jesusta aywachipäcunanpag chrämushacunatam nirun: “¿Imanirtag gamcuna aywarärimunqui espädawan, gueruwan, juc suwaman yupaysi? \v 53 Nogaga lapan junagtag gamcunawanga Diospa wayinchru carä chaychru manatag ni tupaylas tupapäcamaraychu. Cananga nä üraycunachr ayparamun Asyag munanganta rurapäcunaypag” nirun. \s1 Pedro Jesuspag “Manam reguëchu” ningan \r (Mt 26.57-58, 69-75; Mr 14.53-54, 66-72; Jn 18.12-18, 25-27) \p \v 54 Chauraga Jesusta nä charirärirga, aywachipäcura sacerdöticuna mandagpa wayinmanmi, nätan Pedroga carulapam gatirara. \v 55 Chay wayipa puncun pampachrümi yantata golpurcur muyurigpa tayarärira. Chaychrümi Pedrosi paycunawan tayayara. \v 56 Chaura chay wayiyogpa rantishan warmim nina lädunchru Pedro tayayagta ricapururga, rircarayanganpita cay nirun: “¡Ä! ¡Cay runasi cayara Jesuswanmi!” \p \v 57 Niptinmi Pedroga nin: “Warmi, manam Jesusta reguëchu” nin. \p \v 58 Unaylantam jucsi Pedrota ricapururga nirun: “¡Gamsi paycuna castam cayanqui!” \p Niptinmi Pedroga “¡Manam nogaga pay castachu cä tayta!” nirun. \p \v 59 Chaypitam nä juc üratanuyga, jucsi cay niruntag: “Ä, razonpam cay runas paywan purira. Caysi Galilea runam”. \p \v 60 Niptinmi Pedroga “Runa, manam musyächu imapitachr rimacunquisi” nin. \p Chaynuy rimayaptilanmi juc gallo wagaramura. \v 61 Chaura Jesusga muyurcurmi Pedrota rircarirura. Chaylam Pedroga yarpachracurura Jesús cay ninganta: “Manaragsi gallo wagangancamam quima cuti ‘Manam reguegchu’ ninqui nogapag” ninganta. \v 62 Chaypita Pedroga washata yargarcamurmi alisca wagacura. \s1 Jesusta ashlipapäcungan \r (Mt 26.67-68; Mr 14.65) \p \v 63 Nätan chaychru täpag soldäducunam Jesusta turyapäcura, jinaman magapäcura. \v 64 Jinaman ñawinta chapayurmi cäranchru lagyarcur “¿Pitagshi lagyarushunqui? Diospa-mayin carga mä niy pi lagyashungaytas” nipäcura. \v 65 Jinamanmi ashlipäcura tucuyta imatas. \s1 Marcachru mandagcuna Jesusta tapupäcungan \r (Mt 26.59-66; Mr 14.55-64; Jn 18.19-24) \p \v 66 Chaypitam nä pacha wararamuptinga gotucarärira Israel castachru alinninpag ricasha chacha runacunawan sacerdöticunapa mandagnincuna, jinaman Moisés isquirbinganpita yachrachigcuna. Jinarcurmi Jesusta aywachipäcura marcachru mandagcunaman. Nä chrarärichiptinmi, tapupäcura cay nir: \v 67 “Nipäcamay, ¿gamchu cayanqui ‘Salvacugtam cachramushag’ Dios ningan?” \p Nipäcuptinmi Jesusga nira: “ ‘Au, chay quiquinmi cayä’ niptïsi, ‘Manam razonchri’ nipäcamanquichu. \v 68 Ni manatan noga imata tapucuptïsi contestapäcamanquipishchu. \v 69 Nätan cananpitam noga jana pachapita shamusha runaga tayucushag Munayniyog Diospa derëcha lädunman”. \p \v 70 Niptinga lapansi tapupäcura cay nirmi: “Chauraga ¿cayanqui Diospa-mayinchu?” \p Nipäcuptinmi Jesusga nira: “Au, gamcuna nipäcamangaynuymi cayä”. \p \v 71 Chaura paycunaga cay nipäcuram: “Pi maysi Jesuspita ima nimänanchitas cananga manam munanchichu. Quiquinchim cananga nä mayarunchi rimanganta”. \c 23 \s1 Pilatopa naupanman Jesusta aywachipäcungan \r (Mt 27.1-2, 11-14; Mr 15.1-5; Jn 18.28-38) \p \v 1 Chauraga lapansi sharcurcur, Jesusta aywachipäcura mandag Pilatomanmi. \v 2 Chaura Pilatopa naupanchrümi juchachayta galacayärin cay nir: “Cay runatam tarirärï runanchicunata lutanta cay nir yachrayächigta: ‘Ama pägapäcuychu patentita Romachru mandagtaga’. Nätan ‘Munayniyog Cristom cayä’ ninran cansi”. \p \v 3 Nipäcuptinmi Pilatoga tapura: “¿Gamchu Israel castacunapa reynin cayanqui?” \p Niptinmi Jesusga nira: “Au. Gam nimangaynuymi cayä”. \p \v 4 Chaura Pilatoga nira Diospa wayinchru mandagcunatawan waquin runacunatam: “Manam ima juchantas tarïchu cay runapataga” nir. \p \v 5 Nätan paycunaga yapay yapaysi gaparaypam nipäcura: “Judeachru lapan runacunatam yachrayächin lutanta rurapäcunanpag. Galayamura Galileapitam, cananga nä caychrümi yachrayächin” nir. \s1 Herodespa naupanman Jesusta aywachipäcungan \p \v 6 Chay nipäcugta Pilato mayarurmi tapura: “¿Cay runaga Galilea runachu?” nir. \p \v 7 Chay runacuna “Au” niräriptinga, pusharachira Galileachru mandag Herodesmanmi. Paysi chay junagcunaga cayara Jerusalenchrümi. \p \v 8 Chaura Herodes Jesusta ricapururga, aliscam cushicurura unaypita regueyta munar. Nätan paypita achca cutim ima rurangantas mayacura, “Chaymi ricayaptï imalatas rurayunmanga” nira. \v 9 Chaura achca cutim Herodesga tucuynaypa tapura. Chaynuy tapuyaptinsi Jesusga upälalam cacura. \v 10 Chaychru carcayaratan sacerdöticunapa mandagnincunawan, Moisés isquirbinganpita yachrachigcunas, pasay chaynuyla juchacharcayar. \v 11 Chaura Herodesga, jinaman soldäduncunawanmi Jesusta manacagpag ricapäcur asipapäcunanpag jacuräripura alisca shumag jacuta, reypa jacun nirayagta. Chaypitaga cutirachira Pilatomanmi. \v 12 Chay junagga Pilatowan Herodesga alipam rimapänacarärira. Nätan chaycamaga chregnipänacurcaram. \s1 “Jesusga wanuchun” nipäcungan \r (Mt 27.15-26; Mr 15.6-15; Jn 18.39–19.16) \p \v 13 Chaura Pilatoga gayachira sacerdöticunapa mandagnincunatawan, marcachru mandagcunatam, jinaman waquin runacunatam. \v 14 Chaypitam cay nira: “Gamcuna cay runata nogaman aywachipäcamuray. ‘Runacunatam lutanta yachrayächin’ nirmi. Nätan nogaga naupaycunachru tapur manam ima juchantas tarirächu gamcuna juchacharcayangaynuyga. \v 15 Manam ni Herodessi juchanta tarishachu. Chaymi cayman cutirachimun. Ricapäcungaynuysi manam cay runaga imatas rurashachu wanuchisha cananpagga. \v 16 Astiyla astircachishag, jinarcur cachrarirushag” niram. \p \v 17 [Nätan Pilatoga chay fiesta wichan juc runatam carcelpita cachrarichrag cara.] \v 18 Chaura runacunaga lapansi gaparapäcura: “¡Manam chay Jesusta cachrarinayta munapäcüchu! ¡Antis Barrabasta cachrariparcämayga!” nir. \p \v 19 Chay Barrabasta jitayapäcusha cara carcelman marcachru runacunata lutanta rurapäcunanpag sucsutanganpitam, nätan runata wanuchinganpitam. \v 20 Nätan Pilatoga Jesús cachrariyta munar, yapaymi runacunata rimapara. \v 21 Jinaman paycunaga lapan calpanpam gaparapäcura: “¡Cruzchru wanuchun! ¡Cruzchru wanuchun!” nir. \p \v 22 Nätan Pilatoga nä quimapaypam runacunata nira: “¿Imatamar lutantaga rurarayan? Nogaga manam tarïchu ima juchan cangantas wanuchisha cananpagga. Astiyla astircachishag, jinarcur cachrarirushag”. \p \v 23 Pilato chaynuy niyaptinsi paycunaga chaynuylam gaparapäcura, cruzchru wanunanpag. Chaynuy gaparayälarmi munarcayanganta tarirärira. \v 24 Chaura Pilatoga “Gamcuna nipäcamangannuy ruracächun” niram. \p \v 25 Chaura cachrarirura carcelchru cayag runa wanuchig Barrabastam manacurcangannuy. Nätan Jesustam paycunata gorura munanganta rurapäcunanpag. \s1 Jesusta cruzman clävapäcungan \r (Mt 27.32-44; Mr 15.21-32; Jn 19.17-27) \p \v 26 Jesusta wanuchipäcunanpag nä aywarcayächiptinmi, aywayämunag pampapita juc runa Simón jutiyog. Payga cara Cirene marcapitam. Paytam charircur cruzta apachipäcura Jesuspa guepanta. \p \v 27 Chaytam gatirapäcura chranin runacuna. Nätan waquin warmicunam Jesuspita alisca wagapäcura, jinaman laquicurcara. \v 28 Jinaman Jesusga chay warmicunatam rircärir cay nira: “Jerusalén warmicuna, ama nogapita wagapäcuychu, antis wagapäcuyga quiquiquicunapita nätan wawaycunapita. \v 29 Chrämungam cay nipäcunan junagcuna: ‘Imaläninrag mana wachray yachragcuna, mana chrichruy yachragcuna, wamrata mana chuchugcuna’. \q1 \v 30 Chaychrümi ichaga runacuna alisca cunchur jircacunata cay nipäcungaga: \q2 ‘Nitipäcamay’. \q1 Jinaman lömacunatas nipäcunga: ‘Chapapäcamay wanupäcunäpag’ nir. \p \v 31 Nätan juc verdi montinuysi cayagta caynuy rurarcayämarga, ima rurasharag capäcunga chaqui montinuysi cayag runacunaga” nira. \p \v 32 Jesustawan aywachipäcuratan runa wanuchigcunatas ishcayta wanuchipäcamunanpag. \v 33 Chaura ‘Uman tullu gotu’ nipäcunganman chrarärichirga Jesusta cruzmanmi clävarärira chay runa wanuchigcunatawan, jucnintam derëchanman, jucninta ichogninman. \v 34 Nä cruzman clävaräriptin Jesusga Dios Taytantam cay nira: “Tayta, cay runacunatar juchancunapita perdonayuy. Manam musyapäcunchu pita rurarcayangantas” nira. \p Chaypitam soldäducunaga Jesuspa jacunta chüsarcur aypunacarärira. \v 35 Nätan runacunam chaychru rircararcayara ima-aygatas rurapäcunganta. Jinamanmi Jesusta marca mandagcuna asipapäcura cay nir: “Juctagä salvara. Canangar quiquin salvacuchun razonpa Dios cachramungan salvacug carga” nir. \p \v 36 Chaynuytan soldäducunas asipapäcura, jinaman ashuyurmi vinagrita upyachiyta munapäcura, \v 37 cay niyar: “Gam Israel castacunapa reynin carga, quiquiqui salvacuy”. \p \v 38 Nätan caratan uman patanchru quima rimaychru, isquirbishas. Chay cara griegochrümi, latinchrümi, jinaman hebreochrümi. Chayga cara: \sc “CAYMI CAYAN ISRAEL CASTACUNAPA REYNIN” \sc* nir isquirbisham. \p \v 39 Chaynuytan chay runa wanuchigcunapita jucnincag cruzchru clävarayagsi Jesusta ashliparatag cay nir: “Razonpa Cristo carga, mänar quiquiqui salvacuy, jinaman nogacunatas salvapäcamay” nir. \p \v 40 Chaymi cruzchru clävarayag chay jucnincagga piñapara cay nir: “¿Manachu manchacunqui Diosta, paysi noganchinuysi cunchuyaptin? \v 41 Noganchiga cagpitam cunchuyanchi lutan ruranganchicunapita, nätan cay runaga manam ima lutantas rurashachu”. \p \v 42 Nircurga Jesustam nira: “Tayta, mandayta galayur nogapita yarparcunquimar”. \p \v 43 Niptinmi Jesusga nira: “Razonpam niyag: Pasay-pacham nogawan canqui Dios cayanganchru”. \s1 Jesús wanungan \r (Mt 27.45-56; Mr 15.33-41; Jn 19.28-30) \p \v 44 Nä chraupi junagnuy cayaptinmi pacha yanauyarura. Chaynuy yanauyashala cara quima üranuyran, \v 45 intis pasaymi yanauyarura. Chaylam Diospa wayin ruyichru racta telonsi lachirura chraupipa. \v 46 Chaura Jesusga lapan calpanpam nira: “Tayta, chrasquiynar almäta” nira. Chay nircularmi wanurura. \p \v 47 Nätan soldäducuna mandag Roma runaga, chaynuypa Jesús wanugta ricapururga Diostam alawara. Jinarcurmi “Cay runaga razonpa mana juchaynagmi cara” nira. \p \v 48 Jinaman chaychru carcayag lapan runacunas Jesusta chaynuypa wanugta ricarärirga, aywacurcara pëchunta cutacurcayarmi laquicuypita. \v 49 Nätan Jesuspa lapan reguenacuynincunawan Galileapita shamug warmicunaga, rircarapäcura carulapitam lapan imas pasagta. \s1 Jesusta enterrapäcungan \r (Mt 27.57-61; Mr 15.42-47; Jn 19.38-42) \p \v 50 Nätan chaychrümi cayara José jutiyog runas. Pay cara ali runam, jinaman alita ruragmi. Payga cara Judeachru cayag Arimatea marcapitam, jinaman Israel castacunachru mandagcuna castam. \v 51 Josësi shuyayara Diospa munayninchru cawaytam. Chaymi payga mana munarachu mandag-mayincuna Jesusta wanuchipäcunanta. \v 52 Chaypitam payga Pilatoman aywarcur “Noga Jesusta enterramushag” nirura. \p \v 53 Chaura “Äri” niruptinga cruzpita jorgarcamurmi, wancurura juc yurag sagpiwan. Chaypitam chrurarura gagachru uchrcusha mushog mïchuman. \v 54 Chay junag camachracurcara jamana junagpagmi. \p \v 55 Galileapita Jesuswan shamug warmicunas aywapäcuram. Chaychrümi ricapäcura imaynuypa Jesusta chrurapäcungantas. \v 56 Nä cutirärimurga camaripäcura perfümicunatam Jesusta lushipäcunanpag. Jinacarcärirga jamana junagchru jamapäcura Dios ningannuylam. \c 24 \s1 Jesús cawacämungan \r (Mt 28.1-10; Mr 16.1-8; Jn 20.1-10) \p \v 1 Chaypitam jamana junag warantin warmicunaga cutipäcura achic achicla Jesuspa mïchunman shumag asyag jampi camaripäcunganta apacurcur. Paycunawan aywapäcuram juc warmicunas. \v 2 Nä chrarärirga, Jesuspa mïchun chapag rumita tarirärira jucläman ashushatam. \v 3 Chaura ricag yaycarärirga manam taripäcushachu wanusha Jesusta. \v 4 Chaychru mana taricarcärir manchacasha carcayaptilanmi, paycunacagchru ricacarärira ishcay olgocuna alisca shumag chipchipyar jacushacama. \v 5 Chaura paycunaga manchacarur pampaman umancunas tupangancama lipucayäriptinga, chay olgocunaga cay nipäcuram: “¿Imanirtag cawayag Jesusta ashircayanqui wanushacuna cacunanchrüga? \v 6 ¡Manam payga caychru canchu! Nämi cawacämusha. Yarpachracurcay Galileachru cayar, cay nipäcushungayta: \v 7 ‘Noga jana pachapita shamusha runaga cashag juchasapacunapa maquinchrüran, jinaman cruzchru wanuchisharan, nätan quima junagtaga cawacämushagmi’ ninganta”. \p \v 8 Nipäcuptin paycunaga Jesús rimanganta yarpachracaräriram. \v 9 Jinarcurmi mïchucagpita cutirärirga, ima-aygatas lapanta willapacurcara, chaychru carcayag lapan runacunata, chrunca jucniyog discïpuluncunatawan waquin runacunatas. \v 10 Chay willapäcug warmicuna capäcura Magdalapita Mariam, Juanam, Jacobopa maman Mariam, jinaman chay aywag warmicunam. \v 11 Chay willapacurcaptin discïpuluncunaga “Yangam, gotara niragsi rimacurcan” nirmi mana chrasquicurcarachu. \p \v 12 Pedrom ichaga yargorcur aywara päripa pärir Jesuspa mïchuncagta. Chrarcur anayurga, ricapurura Jesusta wancupäcungan sagpi jitarayaglatam. Chauraga chaynuy ricanganpita wayita cutira mayacasha niragmi. \s1 Cawacarcamur Jesús Emaús marcata aywangan \r (Mr 16.12-13) \p \v 13 Chay junagmi Jesuspa ishcay discïpuluncuna aywapäcura Emaús marcata. Emausga cara Jerusalenpita ishcay lïwa mascascachrüran. \v 14 Paycuna aywarcayara lapan imas aygas Jerusalenchru pasanganta rimarcayarmi. \v 15 Chay rimayar jinaman tapunacur aywarcayaptinmi, Jesusga chay aywarcayagman ashuyur paycunawan aywayara. \v 16 Nätan paycunaga manam shumag rircaripäcushachu piwan aywarcayangantas. \v 17 Chaura Jesusga tapura cay nirmi: “¿Imapita tapunacurcayartag aywarcayanqui?” \p Nipäcuptinmi paycuna shayarärin laquisha. \v 18 Chaypitam Cleofas jutiyogga cay nirun: “Lapan runacunam musyarcayan cay junagcuna Jerusalenchru imas pasanganta. Nätan Jerusalenchru lapan gorpachacushacunapita japalay imachr mana musyanquichüga imas pasangantaga”. \p \v 19 Chaura Jesusga niram: “¿Imatag carun?” \p Niptinga nipäcuram: “Juc runam cara Nazaret marcapita. Payga cara Diospa willacugninmi. Payga alisca munayniyog canganta reguechicura rimanganpam, jinaman runala mana ruray atipänanta ruranganpam. Jinaman chaynuy munayniyogmi cara Diospa naupanchrüsi, jinaman lapan runacunapa naupanchrüsi. \v 20 Paytam sacerdöticunapa mandagnincunawan marcachru mandagninchicunaga nipäcusha cruzchru clävaypa wanuchipäcunanpag. \v 21 Nätan paytam noganchi Israel castaga shuyacuyaranchi Romachru runacunapa munayninpita jorgamänanchipag. Payta wanuchipäcungan cayan nä quima junagmi. \v 22 Nätan cananga nogacunapita juc ishcay warmicunam aywapäcura chacay chacayla Jesuspa mïchuncagta. Paycunam mayacashata dëjaräriman. \v 23 Chaychru Jesuspa cuerpunta mana taricarcärirmi, cutiyarärimun Diospita shamusha angelcunam ricäparäriman. Jinarcurmi ‘Jesusga cawayanmi niräriman’ nir. \v 24 Chaynuytan nogacunapitas aywapäcura Jesuspa mïchuncagta juc ishcay runacuna chay mïchu ricag. Nätan paycunas tarirärimun warmicuna nipäcamangannuylam”. \p \v 25 Chaura Jesusga niram: “Gamcuna capäcunqui mana tantiay atipag runam ni ‘Manam razonchri’ nipäcunquichu, Diospa willacugnincuna lapan rimapäcungantas. \v 26 Cristoga chaynuymi cunchunan cara jana pachaman yaycunanpag”. \p \v 27 Nircurga galayura tantiachiyta paypita lapan isquirbirayagcunatam, Moisés isquirbingancunapita galayur Diospa willacugnincuna isquirbipäcungancama. \p \v 28 Chauraga nä aywarcayangan marcaman chraräriptinga, Jesusga caruta aywayagnuymi pasagtucura. \v 29 Nätan chay ishcay discïpuluga manam munapäcurachu aywacunanta, antis cay nipäcuram: “Quëdacushun tayta. Nämi pachas chacanayan” nir. \p Nipäcuptin Jesusga “Äri” nirmi paycunawan quëdarura. \v 30 Nä micapäcunanpag mësachru tayarcayaptinmi, tantanta charircur, Diosta “Gracias” nircurga partircur paycunata gora. \v 31 Chayüram, shumag reguerärin Jesús canganta, nätan payga chayüram illacarura. \v 32 Chauraga jucninsi jucninsi ninacurcara: “Chaychri shongonchiga alisca cushirayara camiñupa aywayämur isquirbishacunapita tantiachimashaga” nir. \p \v 33 Chauraga chayüram cutipäcura Jerusalenta. Chaychru tarirärira chrunca jucniyog discïpulu-mayincunatam goturarcayagta jinaman mas juccunatam \v 34 cay nir rimarcayagta: “Razonpam cawacämusha Munayniyogninchi Jesusga. Simontam ricäpasha” nircayagta. \p \v 35 Chauraga paycunas willapacurcara camiñuchru aywarcayaptin pasangantam jinaman tantata partiptin, Jesusta reguepäcungantam. \s1 Wanunganpita cawacarcamur Jesús ricapachicungan \r (Mt 28.16-20; Mr 16.14-18; Jn 20.19-23) \p \v 36 Chay nir rimarcayaptilanmi Jesusga paycunapa chraupinchru ricacarura. Chaypitam “Ali caway gamcunachru cachun” nir saludarura. \p \v 37 Niptin paycunaga aliscam manchacarärira “Almatachr ricapuyanchi” nir. \p \v 38 Nätan Jesusga niram: “¿Imanirtag manchacararcayanqui? ¿Imanirtag ‘Paychur u almachur’ nircayanqui? \v 39 Ricapäcuy maquïcunata, chraquïcunata. Nogam cayä. Yatapapäcamay. Rircaripäcamay. Almapaga manam canchu aychansi ni tullunsi nogata ricarcayämangaynuyga”. \p \v 40 Nirmi ricachira maquintas, chraquintas. \v 41 Nätan discïpuluncunaga cushirarcayarsi, razonpam Jesusga cawacarayämun mana nipäcuptinmi payga nira: “¿Caychru chararcayanquichu imalatas micunäpag?” \p \v 42 Niptinga gopäcura pescädu cancashatam tipircur. \v 43 Nätan payga charircur paycunapa naupanchrümi micura. \v 44 Chaypitam Jesusga nira: “Caycuna pasamänantaga cawayälarmi nipäcürag. Chaynuy nogata pasamänanpitaga isquirbirayanmi Moisés isquirbingancunachrüsi, Diospa willacugnincuna isquirbingancunachrüsi, jinaman Salmos libruchrüsi”. \p \v 45 Chauraga tantiachira isquirbishacunatam \v 46 cay nir: “Isquirbisham cayan Cristo wanurcur quima junagta cawacämunanpita. \v 47 Jinaman Jerusalenpita galayur lapan nacionchru: ‘Jucha ruraypita wanacurcur, Diosman cutipäcamuy perdonasha capäcunaypag’ nir willapacurcänaypitas. \v 48 Nätan gamcunam lapan caycunata ricarcayanqui. \v 49 Chaura nogaga gamcunaman cachramushag Tayta Dios ‘Santu Espiritutam cachramushag’ ningantam. Chauraga cay Jerusalén marcachru cacurcayay jana pachapita shamug Santu Espirituta chrasquipäcungaycama”. \s1 Jesús jana pachata aywacungan \r (Mr 16.19-20; Hch 1.9-11) \p \v 50 Jinarcurmi Jesusga discïpuluncunata pusharura Jerusalenpita Betaniacama. Jinarcurmi maquinta wichanman chacchacurcur “Dios yanapapäcushunqui” nira. \v 51 Chay manacuruptilanmi paycunacagpita jegayta galacuyura jana pachata. \v 52 Chaypitam paycuna gongorpacuyur Jesusta alawarcur cuticarcämura Jerusalenta alisca cushisha. \v 53 Nätan chaynuylam waran waransi aywapäcug Diospa wayinta jinarcurmi Diosta alawapäcug. Chaynuymi cara.