\id JHN - Southern Pastaza Quechua NT - Peru 2008 (DBL -2013) \h JUANPA KILLKASHKAN KILLKA \toc1 Juanpa Killkashkan Killka \toc2 Juan \toc3 Jn \mt1 JUANPA KILLKASHKAN KILLKA JESUKRISTU RUNAKUNATA KISHPICHISHKANMANTA \c 1 \s1 Yaya Diospa yuyayninta riksichik Kristu runa tukurka \p \v 1 Manara nima ima tiyashpanra ñukanchi runakunata Yaya Diospa yuyayninta riksichik Kristuka ña tiyarka. Payka Yayan Dioswami karka chasnallatata Yaya Diosmi karka. \v 2 Ñawpamanta pachami Yaya Dioswa karka. \v 3 Chay Yaya Diospa yuyayninta riksichik Kristutami payka tukuy ima tiyashkakunata rurachirka. Mana nima ima pay kikinlla rurarishkachu, ashwan tukuyta Yaya Dioska chay yuyayninta riksichik Kristutami rurachirka. \v 4 Chaymanta payllami ñukanchi runakunata Yaya Dioswa kushilla kawsayta kun. Chaymantapas ñukanchita riksichin imashnami ali ruranakunaka Yaya Diospa rikushkanpika. Chasna ali ruranakunata riksichishkanraykumi ñukanchi runakunarayku punchashina kan. \v 5 Ali ruranakunata mana riksishpanchi amsapishina kawsanchi. Kristuka punchashina kashpanmi shamushka amsapishina kawsahukkunata riksichinanpa imashnami ali ruranakunaka Yaya Diospa rikushkanpi. Shuk runa masinchikuna payta mana kasunayashpankunapas manami atipashkakunachu chay punchashina kahukta winsinata. \p \v 6-7 Yaya Dios shuk runa Juan shutiyuta akllashpan kamachirka chay punchashina kahukmanta yachachinanpa. Chasna yachachinanpami Juanta kamachirka tukuy ñukanchi runakuna uyashpanchi shunkunchimanta pacha Kristupina sinchikunanchipa. \v 8 Juanka manami Kristu punchashina kahukchu karka, ashwan payka Kristu punchashina kahukmantami yachachik karka. \v 9 Chay Yaya Diospa yuyayninta riksichik Kristumi shutipa punchashina karka tukuy ñukanchi runakunarayku. Paymi shamunan karka tukuy ñukanchi runakunata riksichinanpa imashnami ali ruranakunaka nishpa. \v 10 Tukuy uras kay allpapi kahushpanpas Yaya Dioska payta runakunata rurachishka kashpanpas runakunaka mana riksinayarkakunachu. \v 11 Pay runa tukushpan ñukanchi israel masinkunapi paktarka. Chasna kikin israel runa masinchi kashpanpas payta mana riksinayarkakunachu, chaymantapas mana yaykuchinayarkakunachu. \v 12 Tukuy maykankunami payta yuyashpanchi shunkunchipi yaykuchirkanchi amunchi kananpa, paykunataka Kristumi yanapashka Yaya Diospa wawankuna tukunanchipa. \v 13 Manami Yaya Diospa wawankuna tukushkanchichu shuk warmi kusanmanta chichushpan nima shuk runa chasna munashkanraykuchu. Ashwan Yaya Dios munashpanmi shuk mushu kawsayta kushpan paypa wawankuna tukushkanchi. \p \v 14 Chay Yaya Diospa yuyayninta riksichik Kristuka ñukanchishina runami tukurka. Pay kawsarka ñukanchiwa. Yuyaysiki llakichiysiki kashpan tukuyta rurarka ñukanchita uchanchikunamanta kishpichinanpa Yaya Diosta riksinanchipa. Chaymantapas ñukanchi runakunata shutipa kashkata riksichik karka. Atun suma yachayyu kahushkanta riksishkanchi. Chay atun yachaynintaka Yaya Diosmi Kristuta kurka shuklla yuyashkan Wawan payshina Yaya Diosllatata kashkanrayku. \v 15 Paymantami Juanka rimashpan ñukanchita yachachirka kasna nishpa: \p Chay Kristumantami rimashkani kasna nishpayni: Ñuka yachachinata sakishkayniwasha ñukamanta ashwan atun yachayyumi yachachinka. Manarapas wawayarishpaynira payka ña tiyarka. Chayraykumi paymanta rimani, ñukamanta ashwan atun yachayyu nishpa. \v 16 Yaya Dioska ñukanchita yuyaysiki uchanchikunamanta llakichiysiki kashpanmi ñukanchi paypi sinchikuk runakunata yanapashka atunta kushikushpa kawsananchipa. \v 17 Ñawpa Yaya Dioska Moisés wañuta killkarishkata kurka ñukanchi runakunata riksichinanpa kamachishkankunata, yachananchipa imashnami alita kawsashunchi. Chaymanta Wawan Jesukristutana kachashpan paywa tukuyta rurarka ñukanchita uchanchikunamanta kishpichinanpa paytana riksinanchipa. Chaymantapas Wawanta kacharka ñukanchita shutipa kashkata riksichinanpa. \v 18 Manami ashwan shuk runaka Yaya Diosta rikushkachu. Shukllami payta rikushka. Paymi kan shuklla Wawan Jesukristu payshina Yaya Diosllatata. Shuk yuyayllawa kashpankunami ñukanchita riksichirka imashnami Yaya Dioska. \s1 Bawtisak Juan Jesukristumanta rimarka \r (Mt 3.1-12; Mk 1.1-8; Lk 3.1-18) \p \v 19 Alita yuyariychi Bawtisak Juanpa rimashkanta Yaya Diospa Wawan Jesukristumanta. Paymanta yachachihushpan ñukanchi israel runakunapa apunchikuna Jerusalén llaktamanta kacharkakuna Juanta tapunankunapa. Chay tapuk runakunaka saserdotekuna karkakuna. Paykunapa tarawanan kan ñukanchi israel runakunapa uchanchikunamanta Yaya Dioswa alichakkuna. Shukkunaka levitakuna karkakuna. Paykunapa tarawanan kan Yaya Diospa wasinpi yanapanankunapa. Juanpi paktashpankuna tapurkakuna: \p ¿Chapahushkanchi Yaya Diospa Kachanan Kishpichikchu kanki? \p \v 20 Chaypi Juanka aynirka: \p Ama chasna rimawaychichu. Ñukaka manami Yaya Diospa Kachanan Kishpichikchu kani. \p \v 21 Kutikashka tapurkakuna: \p ¿Ashwan pitaya kanki? ¿Yaya Diospa yachayninwa ñawpa yachachik Eliaschu kanki, maykanmi kutikashka shamunan karka? \p Juanka aynirka: \p Mana. \p Yapa yachanayashpankuna pimi kan Juanka kuti tapurkakuna: \p ¿Kanchu kanki chapahushkanchi Moisés wañushina Yaya Diospa yachayninwa yachachik? \p Chaypi payka aynirka: \p Mana paychu kani nishpa. \p \v 22 Kuti tapurkakuna: \p ¿Pitaya kanki? Ñukanchita kachak runakuna yachanayanahun pimi kanki nishpa. Paykunata rimak rinanchipa ñukanchita rimay ¿pimi kanki nishpataya kan kikinmanta yuyarinki? \p \v 23 Juanka aynirka: \p Ñukami kani shuk runa chunlla chakishka allpapi runakunata Yaya Diospa shiminta sinchita yachachik kasna nishpa: Millaypata rurashkaykichita llakirishpaykichi sakiychi Yaya Diospa Kachanan Kishpichik kankunapi kawsak shamunanpa. Chasnami Yaya Diospa yachayninwa ñawpa yachachik Isaias wañuka ñukamanta killkarka. \p \v 24-25 Shuk chaypi kahukkunana fariseokunapa kachashkan runakuna tapurkakuna: \p Mana chapahushkanchi Yaya Diospa Kachanan Kishpichik kashpaykika nima Yaya Diospa yachayninwa yachachik Elias kashpaykika nima chapahushkanchi Moisesshina yachachik kashpaykika ¿imaraykutaya runakunata bawtisanki? \p \v 26 Chaypina aynirka: \p Ñukaka runakunata uchankunata yuyachishpa yakullawa bawtisani. Kushikuychi ñukamanta ashwan yachayyu ña ñukanchiwa pakta kahushkanrayku. Kunanka manara payta riksinkichirachu. \v 27 Manarami kallarihunrachu yachachinata. Ñuka yachachinata sakishkayniwasha payna yachachinka. Yapa yachayyu kashpan ñukaka paymantaka mana yachayyuchu kani. Paypa puntanpika nima imata atipanichu rimanata. \p \v 28 Chasna Juanka yachachirka Jordán yaku mayanpi Jerusalén llaktamanta chimpa partima Betania llaktapi. Chaypillatata runakunata Jordán yakupi bawtisarka. \s1 Juan rimarka Jesús uchanchikunamanta Yaya Dioswa alichak kananta \p \v 29 Chasna yachachishkanwasha kayantima Juanka Jesusta rikurka shamuhushkanta. Chaypi rimarka: \p Rikuychi shamuhushkata, paymi kan Yaya Diospa akllashkan runa uchanchikunarayku wañunanpa. Ñawpamanta pacha obeha maltakunata wañuchipayanahun Yaya Dios uchanchikunamanta llakichinanpa. Kunanka paymi tukuy ñukanchi runakunapa uchanchikunarayku shuk obeha maltashina wañuchiy tukunka Yaya Dios uchanchikunata llakichinanpa. \v 30 Paymantami kankunata rimashkani yachachihushpayni kasna: Ñuka yachachinata sakishkayniwasha payna yachachinka. Manarapas wawayarihushpaynira payka ñawpamanta pacha ña tiyarka. Chayrayku ñukamanta ashwan yachayyumi nishpa. \v 31 Ñuka kikinpas puntiru payta mana riksirkanichu pimi kan nishpa. Chasna kashpanpas shamushkanimi kankuna israel masinikunata paymanta yachachinaynipa. Kankunata uchaykichikunata yuyachishpa yakuwa bawtisani. Chayta rurani shunkuykichipi alicharishpaykichi maykanmi shamunan kashkata riksinaykichipa. \p \v 32 Chaymantapas Juanka payta riksishkanmanta rimarka: \p Rikushkanimi Yaya Diospa Espiritunta silumanta shuk wiwa mukukushina paypi uraykumuhushkanta. Payllapimi kiparirka chay Yaya Diospa Espiritunka. \v 33 Puntiru ñukaka mana yacharkanichu pimi chay runaka nishpa. Chasna kashpanmi yakupi bawtisanaynipa kamachiwak Yaya Dioska rimawarka: \p Maykanpimi rikunki Espirituyni uraykumushpan paypi kiparishkanta, paymi runakunata Espirituynita kunka. Kan runa masikikunata uchankunata yuyachishpa yakullawami bawtisanki. Pay shuti Espirituynita runakunata kushpa shunkunkunata aliyachinka nishpa. \p \v 34 Ñukaka ñami rikushkani, rikushpayni yachachishkani pay Yaya Diospa Wawan kananta nishpa Juanka rimarka. \s1 Jesusta puntiru katikkunamanta riman \p \v 35 Chaymanta kayantima Juanka kutikashka chaymallatata rirka. Chay uras ñuka, wawki Andrespas payta katik runakuna kashpanchi chaypi paywa pakta kahurkanchi. \v 36 Chaypina Juanka Jesusta pasahushkata rikushpan rimarka: \p Rikuychi paymi kan Yaya Diospa akllashkan runa uchanchikunarayku wañunanpa. Shuk obeha maltashina wañuchiy tukunka Yaya Dios ñukanchikunata uchanchikunamanta llakichinanpa nishpa. \p \v 37 Ñukanchi ishkay payta katik runakuna chay rimashkanta uyashpanchi Jesustana katirkanchi. \v 38 Chaypi Jesuska tikrarishpan ñukanchita rikushpan tapurka: \p ¿Imatata munankichi? nishpa. \p Ñukanchina rimarkanchi: \p Yachachik ¿maypita kawsanki? \p \v 39 Jesuska ñukanchita aynirka: \p Shamuychi riksinaykichipa maypimi kawsani. \p Chasna rimashpan rirkanchi rikunanchipa maypimi kawsahurka. Chaypina paywa kiparirkanchi ña chishiyahushkanrayku. \v 40 Andreswa pakta chaypi kiparirkanchi. Payka Simonpa wawkin karka. Juan Jesusmanta rimashkanta uyashpanchi Jesustana katirkanchi. \v 41 Andreska Jesusta riksishkanwasha wawkin Simontana maskanapa rirka. Tarishpan wawkinta rimarka: \p Chapahushkanchi Yaya Diospa Kachanan Kishpichiktami tinkushkanchi nishpa. \p \v 42 Chaymanta Andreska wawkin Simonta pushamurka Jesusma. Jesuska Simonta rikushpan rimarka: \p Kanmi kanki Simón, Juanpa wawan. Kunanka shutikika kankami Kefas nishpa. \p Kefas arameo shimimanta pasachishpa griego shimipi kan Pedro, chayka ninayan rumi. \s1 Jesuska Felipeta Natanaelta kayarka payta katinankunapa \p \v 43 Chaymanta kayantima Jesuska ñukanchiwa pakta Galilea allpama ña rinanchipa kahushkapi Felipeta tinkurka. Chaypi payta rimarka: \p Katiway nishpa. \p \v 44 Felipeka Galilea allpapi Betsaida shutiyu llaktamantami karka. Andrés Pedropas chay llaktamantallatatami karkakuna. \v 45 Felipeka Jesusta riksishkanwasha Natanaeltana maskanapa rirka. Payta tarishpan rimarka: \p Tinkushkanchimi maykanmantami Moisés wañuka ñawpa killkarka. Chaymantapas maykanmantami Yaya Diospa yachayninwa shuk yachachikkunapas ñawpa killkarkakuna. Chay runapa shutinka kanmi Jesús, payka Josepa wawanmi Nasaret llaktamanta nishpa. \p \v 46 Chayta uyashpan Natanaelka aynirka: \p Imashnata ali runaka tiyanka Nasaret llaktamantaka. \p Chaypi Felipeka aynirka: \p Shamuy kan kikin riksinaykipa nishpa. \p \v 47 Jesuska Natanael payta kayllayamuhushkata rikushpan rimarka: \p Kaykaya shuk ali israel masinchika Yaya Diosta alita kasuk mana llullachik runaka. \p \v 48 Natanaelka chaypi tapurka: \p ¿Imashnataya riksiwanki chasna kanaynita? \p Jesuska aynirka: \p Manarapas Felipe kanwa igu kaspi ukupi kwintahushpanra yuyarishkaykita riksishkani. \p \v 49 Natanaelka mancharishpan rimarka: \p Yachachik, kanmi kanki Yaya Diospa Wawan, ñukanchi israel runakunapa Atun Apunchi. \p \v 50 Chaypi Jesuska aynirka: \p Ña kanka riksiwashkanki pimi kani igu kaspi ukupi kanta rikushkani nishkaynimantalla. Ñuka kanta rimani chay rikushkaykimanta ashwan mana atipaypakunata rurashkaynikunatami rikunki. \p \v 51 Chaymantapas Jesuska rimarka: \p Alita uyawaychi. Nima ima uras rikushkaykichitami rikunkichi Yaya Diosmanta kashkaynita yachanaykichipa. Rikunkichimi siluka paskarishkata, angelkuna ñuka Yaya Diospa Kachashkan Runamanta sikahushkankunata, chaymantapas ñukapi uraykuhushkankunata nishpa. \c 2 \s1 Jesuska Kaná llaktapi kasarana fiestapi karka \p \v 1 Chaymanta ishkay punchawasha tiyarka shuk kasarana fiesta Kaná llaktapi Galilea allpapi. Jesuspa maman chay fiestapi kahurka. \v 2 Jesuspas ñukanchi runankunawa pakta chaypi kahurka chay fiesta amun kayashkanrayku. \v 3 Chay fiestapi upyahushkanchi vinuka tukurirka. Tukurishkata rikushpan mamanka Jesusta rimak shamurka: \p Mana tiyannachu vinuka. \p \v 4 Chaypi Jesuska aynirka: \p Mamayni, ama chasna rimawaychu imatami rurasha. Ñuka kikinmi yachani imatami ruranayni tiyan. Manarami Yayaynika rimawashkarachu imatami rurasha. \p \v 5 Chaypi mamanka rimak rirka chay fiesta amuta yanapak runakunata: \p Wawaynika kankunata kamachishpanka kasuychi. \p \v 6 Chay fiesta amupaka tiyarka sokta tinahakuna rumimanta rurarishka chaypi yakuta churanankunapa. Chasna tinahakunapi kahuk yakuwami mayllaripayanchi, Yaya Diospa rikushkanpi ali tukunanchipa nishpa yuyarishpanchi. Chay fiesta amupa karan tinahanka pichka chunka, kanchis chunka parti butilla yakuwa untaripayan. Chay tinahakunaka chushakunami karkakuna. \v 7 Chaypi Jesuska yanapak runakunata rimarka: \p Untachiychi yakuta kay tinahakunapi nishpa. \p Paykunaka chay tinahakunapa shiminkunakama yakuta untachirkakuna. \v 8 Chaymanta Jesuska rimarka: \p Kunanka chay tinahakunamanta wishishpaykichi uchillallata apaychi fiesta amupa kamachishkan runa kamananpa. \p Paykunaka aparkakuna chay runama. \v 9 Chay runaka yakumanta vinu tukushkata kamarka. Mana yacharkachu maymantami chay vinuka. Chay wishik runakunallami yacharkakuna chay vinuka yakumanta tukushkanta. Chay fiesta amupa kamachishkan runaka vinuta kamashpan chay warmiyahuk runata kayarka. \v 10 Shamushpan payta nirka: \p Puntirumi tukuy kayashkanchi runakunata upyachinchi ali vinuta. Ña achkata upyashkankunawashami upyachinchina mana yapa ali vinuta. Kanka ¿imaraykutaya wakaychashkanki kay ali vinutaka kunankama? \p \v 11 Chay yakumanta vinuta Jesuska rurashpan chaypi runakuna nima ima uras rikushkankunata Yaya Diospa yachayninwa puntiru rurashkanta rikuchirka. Chayta rurarka Galilea allpapi kahuk Kaná llaktapi. Chay rurashkanwa Jesuska atun yachak kananta riksichirka. Chayta rikushpanchi ñukanchi paypa runankunaka kirirkanchi Yaya Diospa kachashkan kananta. \v 12 Chaywasha Jesuska mamanwa wawkinkunawa ñukanchi paypa runankunawa pakta Kapernaum llaktama rirkanchi. Chay llaktapi masna punchakunallata karkanchi. \s1 Jesuska Yaya Diospa wasinmanta runakunata wichurka \r (Mt 21.12-13; Mk 11.15-18; Lk 19.45-46) \p \v 13 Karan wata ñukanchi israel runakuna tantaripayanchi Yaya Dios Egipto allpamanta yaya rukunchi wañukunata ñawpa llukshichishkanmanta payta agradesinanchipa. Ña paktarihushpan tantarinanchi Paskua punchakuna Jesuspas chay punchakunarayku Jerusalén llaktama rirka. \v 14 Chaypi paktashpan Yaya Diospa wasin kincha ukupi tarik rirka achka runakuna wakrakunata, obehakunata, wiwa mukukukunatapas rantichihushkakunata. Shukkunaka chaypi karkakuna chikan kullkikunata ñukanchi israel runakunapa kullkinchikunawa kampyanankunapa. \v 15 Chasna rurahushkankunata rikushpan Jesuska waskakunata apishpan kawpurka asutinrayku. Chaywa chaypi kullkita kampyahukkunata tukuy rantichihukkunatapas obehankunawa pakta, wakrankunawa pakta llukshichirka. Kullkita kampyahukkunapataka mesankunata tankashpan tukuy kullkinkunata shikwachirka. \v 16 Wiwa mukukuta rantichihukkunataka rimarka: \p Kaymanta kay wiwaykichikunata llukshichiychi. Ama Yayaynipa wasinta rantichina wasita ruraychichu. \p \v 17 Chayta rikushpanchi ñukanchi paypa runankunaka yuyarirkanchi Salmos killkapi killkarishkata paktachihushkanta. Chaypimi kasna nin: \q1 Wasikita yapa alichanata munashpayni wañunayni tiyan nishpa. \p \v 18 Chaypi ñukanchi israel runakunapa apunchikuna Jesusta tapurkakuna: \p ¿Kasna rurashpayki pimi kani nishpataya kan kikinmanta yuyarinki? Yaya Diospa kamachishkan runa kashpaykika Yaya Diospa yachayninwa nima ima uras rikushkanchita rurashpayki ñukanchita rikuchiy. \p \v 19 Jesuska aynirka: \p Kay Yaya Diospa wasinta urmachishpa waklichiychi. Chaywasha ñukaka kimsa punchapi atarichisha kay wasita. \p \v 20 Chayta uyashpankuna rimarkakuna: \p ¿Imashnataya rimanki kimsa punchapi atarichisha nishpa? Chusku chunka sokta watata tarawashkakuna kay Yaya Diospa wasinta ruranankunapa. Kunankama manara paktachinahunrachu nishpa. \p \v 21 Chay Yayan Diospa wasinmanta rimahushkanka payta wañuchishpankuna kimsa punchamanta kawsarinanmantami rimarka. \v 22 Chayrayku Yaya Dios payta wañushkanmanta kawsachishkanwasha ñukanchi runankunaka chasna rimashkanta yuyarirkanchi. Yaya Diospa killkachishkanta yachakushpanchi chaymantapas Jesuspa rimashkanta yuyarishpanchi shutipa kanankunata yacharkanchi Jesús chaykunata paktachishkanrayku. \s1 Jesuska tukuy runakunapa shunkunkunata riksin \p \v 23 Jesús Paskua punchakunarayku Jerusalén llaktapi kahushpanra achka runa masinchikuna atun yachaywa nima ima uras rikushkanchita rurahushkanta rikushpankuna Yaya Diospa kachashkan kananta kirirkakuna. \v 24 Chasna kashpanpas Jesuska mana ashwanta paykunata rimarkachu pay kikinmanta pimi kan nishpa. Tukuy ñukanchi runakunapa shunkunchikunata riksik kashpan chay runakuna mana shunkunkunamanta pacha paypi sinchikuhushkankunata yacharka. \v 25 Payka mana munarkachu nima maykan runa payta rimak shamunanpa. Pay kikinllami runakunapa shunkunkunata riksirka. \c 3 \s1 Jesuska Nikodemowa kwintarka \p \v 1 Tiyarka shuk runa Nikodemo shutiyu. Payka karka fariseo. Fariseokuna atipashkankunata ruranahun Moisés wañupa killkashkan kamachishkakunata alita paktachinankunapa. Chaymantapas Nikodemoka karka ñukanchi israel runakunapa apunchikunawa pakta apullatata. \v 2 Chay runaka shuk tuta pakalla Jesusta pasyak rirka. Chaypi paktashpan rimarka: \p Yachachik, yachanchi Yaya Diospa kachashkan ñukanchita yachachik kanaykita. Yaya Dios kanta yanapashpanllami atipanki tukuy chay nima ima uras rikushkanchita ruranata. \p \v 3 Chaypi Jesuska aynirka: \p Alita uyaway. Maykanmi mana mushumanta wawayarinchu, chayka manami Yaya Diospa kamachishkan tukushpa paypa ali kamachihushkanpi kawsankachu. \p \v 4 Chayta uyashpan Nikodemoka tapurka: \p ¿Imashnataya shuk ruku runaka atipama mushumanta wawayarinata? Manami atipanchu mamanpa wiksanpi kutikashka yaykunata wawayarinanpa. \p \v 5 Jesuska aynirka: \p Alita uyaway. Maykanmi runamanta wawayarishpan mana chasnallatata Yaya Diospa Espiritunmanta mushu runa tukushpanka payka manami Yaya Diospa kamachishkan tukushpa paypa ali kamachihushkanpi kawsankachu. \v 6 Maykanmi runamanta wawa tukushka chayka runallatatami kan. Chasnallatata maykanmi Yaya Diospa Espiritunmanta mushu runa tukushka, chayka Yaya Diospa Espiritunpa kushkan kawsayyumi kan. \v 7 Tukuymi mushumanta wawayarinaykichi tiyan nishpa rimashkaynita uyashpayki ama yuyarishpalla kipariychu. \v 8 Wayrata yuyariy. Kunkaymanta maymantapas wayran. Mana yachanchichu maypimi kallarishka chaymantapas maypimi pasarinka nishpa. Mana wayrata asirtashpanchipas wayrashkanta uyanchimi. Chasnashinami runakunaka mana asirtashpankunapas imashnami Yaya Diospa Espíritun shuk runata mushuyachishkanta, chay runa mushu tukushkantaka yachanahunmi. \p \v 9 Chaypi Nikodemoka kutikashka tapurka: \p ¿Imashnataya chayka? \p \v 10 Jesuska aynirka: \p ¿Kanka ñukanchi israel runakunata yachachik kashpaykitatachu mana yachanki imamantami rimahuni? \v 11 Alita uyaway. Ñuka runaynikunawa pakta yachashkanchitami rikushkanchitami yachachinchi. Chasna shutipa kashkata yachachishpanchipas kankuna apunchikuna mana munankichichu kirinata. \v 12 Ñuka kankunata kay allpapi pasahushkanmanta rimashpayni mana kiriwankichichu. ¿Imashnataya kiriwankichima silupi pasahushkanmanta yachachinimaka? Manami kirinkichimachu. \v 13 Nima maykan runa siluma sikashkachu chaypi kawsashpan silupi pasahushkanmanta yachakunanpa. Ñuka Yaya Diospa Kachashkan Runallami silupi kawsashpayni kay allpama shamushkani. Ñukallami kankunata atipani tukuy chaykunamanta yachachinata. \v 14-15 Ñawpa Moisés wañuka chunlla chakishka allpapi bronsemanta machakuyata kaspipi watashpan shayachirka. Yaya rukunchi wañukunaka chay warkurihushkata rikushpankuna wañunankuna kashkankunamanta kishpirkakuna. Chasnashinami ñuka Yaya Diospa Kachashkan Runatapas alsawankakuna. Runakunaka ñuka alsashkankuna runapi sinchikushpankunaka wiñayparayku chinkarinankuna kashkankunamanta kishpinkakuna wiñaypa Yaya Dioswa kawsanankunapa. \s1 Yaya Dioska runakunata yapa yuyan \p \v 16 Yaya Dioska ñukanchi runakunata yapa yuyashpan shuklla Wawanta payshina Yaya Diosllatata kay allpama kacharka uchanchikunarayku wañunanpa. Chasna Wawanta kachashpanmi tukuy paypi sinchikukkunaka manana anchurishka paymanta wiñaypa parisishunchichu, ashwan paywana wiñaypa kawsashunchi. \v 17 Yaya Dioska manami Wawantaka kay allpama kacharkachu ñukanchi runakunata kastigananpa. Ashwan paytaka kacharkami uchanchikunarayku wiñaypa kastigarina kashkanchimanta kishpichinanpa. \v 18 Maykan runami Yaya Diospa Wawanpi sinchikun payka manami kastigarinkachu. Maykan runami mana sinchikunchu paypa Wawanpi, payka ñami kastigarishka kan, shuklla Wawanpi payshina Yaya Diosllatata kashkapi mana sinchikushkanrayku. \v 19 Kasna kan imashnami runakuna kastigarishka tukurkakuna: Chay punchashina ali ruranakunata riksichik runami kay allpama shamushpan payta mana kasunayashpankuna chiknirkakuna. Amsapishina kawsashpankuna uchata rurashpalla katirkakuna. Rurashkankunaka millaypa kashkanrayku chay mana ali kawsanata ashwan munarkakuna chay ali kawsanamanta. \v 20 Tukuy millaypata rurak runakunaka mana munanahunchu uchankunata riksinata. Chayrayku chay punchashina ali ruranakunata riksichik Kristuta chikninahun. Mana munanahunchu paypi sinchikunata pay mana riksichinanpa imashna millaypami rurashkankunaka. \v 21 Tukuy ñukanchi Yaya Diospa munashkanta rurak runakunaka mana manchanchichu runa masinchikuna rurahushkanchikunata rikunankunapa. Ñukanchika punchata munanchi runa masinchikuna Yaya Diosta kasushpa kawsahushkanchikunata riksinankunapa. \s1 Bawtisak Juan kutikashka Jesusmanta rimarka \p \v 22 Chaywasha Jesuska ñukanchi runankunawa Jerusalén llaktamanta llukshishpanchi shuk partima rirkanchi chay Judea allpallapillatata. Chaypi Jesús runakunata bawtisahushpan\f + \fr 3:22 \ft Rikuy Juanpa Killkashkan Killkapi 4.2\f* masna punchakunata kiparirkanchi. \v 23 Chay uras Juanpas bawtisahurka Judea allpamanta ashwan anakpi Enón shutiyu achka yaku wawakuna umapi, Salim llakta kuchupi, chaypi achka yaku tiyashkanrayku. Runakuna chayma rirkakuna, Juanpa rimashkanta uyashpankuna bawtisarinankunapa. \v 24 Chay uras Juanka karselpi manara churay tukushkarachu kahurka. \v 25 Chaypi payta katik runakunaka shuk israel runa masinchiwa rimanakurkakuna imashna rurashpami uchankunamanta mayllarishkashina Yaya Diospa rikushkanpi kankakuna. \v 26 Paykunaka Juanta rimak rirkakuna: \p Yachachik, maykanmi kanwa karka Jordán yaku chimpapi, maykanmantami ñukanchita rimarkanki, payka kunanka bawtisahumi. Chaymantapas tukuy runakuna paytana katihunkuna. \p \v 27 Chayta uyashpan Juanka paykunata rimarka: \p Yaya Dios payta yanapashkanraykumi runakuna katinahun. \v 28 Kankuna kikin uyashkankichi shutillata rimashkaynita kasna nishpayni: Ñukaka manami kanichu Yaya Diospa Kachanan Kishpichik, ashwan Yaya Diosmi kamachiwarka runakunata paymanta yachachinaynipa pay kikin manara yachachishpanra nishpa. \v 29 Ñukami kani shuk amigunta warmiyachik runashina. Shuk runa warmiyanayashpan paypa amigun warmita tapukrin. Ari nishpanka chay warmiwa amigunta kasarachin. Chay amigunka chay warmita mana tapunchu pay kikinrayku ashwan tapunmi amigunrayku. Chay warmiyak runa kasarahushpan amigunka atuntami kushikun warmiyahushkan warmiwa kushilla kwintahushkanta uyashpan. Ñuka chay amigunta warmiyachik runashina kashpayni kunanka atunta kushikuhuni runakuna paytana katihushkankunamanta rimawahushpaykichi. Ñami paktachishkani Yaya Dios kamachiwashkanta. \v 30 Kunanka ashwan ashwan runakunaka paytana uyanahuchun. Ñukataka sakiwanahuchun nishpa. \p \v 31 Chay runa silumanta shamushkaka tukuymanta ashwan yachakmi kan. Ñukanchi kay allpapi kawsak runakunaka allpapi tiyashkakunallata yachanchi, chaykunamantalla rimanchi. Silumanta shamushka runaka chaypi tiyashkakunatapas riksin. Chayraykumi payka tukuymanta ashwan yachak kan. \v 32 Silupi rikushkantami uyashkantami riman. Chasna shutipa kashkata rimashpanpas achka runakuna payta mana kirinahunchu. \v 33 Shuk runa paypa rimashkanta kirishpanka yachankami shutipa kashkata rimashkanta. Payka kasna runa masinkunata rimahukshinami kan: Yaya Dioska rimashkanta paktachikmi kan nishpa. \v 34 Yaya Dios paypa kachashkan runata mana mitsashpachu Espiritunta kun. Chayrayku paypa rimashkantami runakunata riman. \v 35 Yayan Dioska Wawantaka yuyanmi. Chayraykumi payta tukuymanta kamachikta rurarka. \v 36 Maykan runami Yaya Diospa Wawanta kirishpa kawsan payka wiñaypami Yaya Dioswa kawsanka. Maykan runami Yaya Diospa Wawanta mana kasushpa kawsanchu, payka manami Yaya Dioswa kawsankachu ashwan paypa kastiganan runami kiparinka. \c 4 \s1 Jesuska Samaria allpapi kawsak warmiwa kwintarka \p \v 1-3 Jesús runakunata yachachinata kallarishpan fariseokuna uyarkakuna Bawtisak Juanta katihushkankunamanta ashwan achka runakuna Jesusta katihushkanchikunata. Chaymantapas uyarkakuna Jesús paymanta ashwan achka runakunata bawtisahushkanta. Chasna uyashpankunapas manami Jesuschu bawtisarka ashwan ñukanchi runankunami bawtisarkanchi. Jesuska fariseokuna paymanta uyashkankunata yachashpan chay kawsanankuna Judea allpamanta llukshirkanchi Galilea allpama kutinanchipa. \p \v 4 Chasna Jesuswa kutihushpanchi Samaria allpa chawpita pitikta rirkanchi. Ñukanchi israel runakuna chaypi kawsak runakunawa mana kwintak kashpanchipas Yaya Dios munashkanrayku kay allpata pasananchi tiyan nishpa rirkanchi. \v 5 Ña Samaria allpata pasahushpanchi shuk llakta Sikar shutiyu mayanpi paktarkanchi. Chay llaktaka Jakob wañupa wawan José wañuta allpata kushkan mayanpimi karka. \v 6 Chaypi tiyarka shuk poso allpa ukumanta tukyarik yakuwa. Chay yakuta Jakobka allpata allashpan rumiwa kinchashkanrayku Jakobpa poson nirkakuna. Karuta purishkanchirayku yapa sampayashka kashpan Jesuska chay poso mayanpi tiyarirka. Chasna uras manara chawpi punchachu karka. \v 7-8 Ñukanchi runankunaka llaktama rirkanchi mikunata rantinanchipa. Rishkanchiwasha paktarka shuk samaritano warmi yakuta wishinanpa. Chaypi chay warmita Jesuska tapurka: \p Kuway yakuta nishpa. \p \v 9 Ñukanchi israel runakuna samaritano runakunawa mana kwintak kashkanchirayku chay warmika Jesusta aynirka: \p ¿Imashnataya kanka israel runa kashpaykitata yakuta tapuwanki ñuka samaritano warmitaka? \p \v 10 Chaypi Jesuska aynirka: \p Kan yachankimaka Yaya Dios runakunata kunayahushkanta, chaymantapas pimi kanta yakuta tapuhukka, ñukatami wiñaypa tukyarik yakuta tapuwankima. Chasna tapuwankimaka ñukami kanta kuynima. \p \v 11 Chaypi chay warmika aynirka: \p Nima imawa yakuta wishinaykipa tiyanchu. Kay posopika ukupimi yakuka. ¿Maymantata yakuta kuwankima? \v 12 Ñawpa yaya rukunchi Jakob wañuka kay posota ñukanchirayku sakirka. Payka kay posomanta upyarka wawankunawa achka wiwankunawa pakta. Ñukanchipas kay posomantallatata upyahunchi, kunankama yakuka mana tukurinchu. ¿Kanchu kanki yaya rukunchi Jakobmanta ashwan yachak ñukanchita wiñaypa tukyarik yakuta kunaykipa? \p \v 13 Chaypi Jesuska aynirka: \p Tukuy kay yakuta upyak runakunaka kutikashkami yakunayankakuna. \v 14 Ñuka yakuta kushkaynita upyashpankunaka mananami yakunayankakunachu. Shuk runata chay yakuta kushpaynika paypi mana tukurik tukyarik yakushina tukunka wiñaypa kawsananpa, manana nima ima payta pishinkanachu. \p \v 15 Chasna Jesús rimashkanta uyashpan chay warmika rimarka: \p Chay yakuta kuway manana yakunayanaynipa, manana wishinaynipa kay yakuta. \p \v 16 Jesuska rimarka: \p Kusaykita kayakriy, chaymanta kutikashka shamunki. \p \v 17 Chay warmika aynirka: \p Mana tiyawanchu kusaynika. \p Jesuska rimarka: \p Alitami rimawashkanki manami kusaynika tiyawanchu nishpa. \v 18 Kanka pichka kusayumi kashkanki. Kunanka maykan runawami kawsahunki chayka manami kusaykichu. Chayrayku rimawashkaykika shutipami. \p \v 19 Chay warmika rimarka: \p Yaya Diospa yachayninwa yachachikmi kanki. \v 20 Chasna kashpayki yuyarishkaykita rimay. Ñukanchi samaritano runakunapa yaya rukunchi wañukunaka Yaya Diosta mañapayarkakuna kay rikuhushkayki urkupi. Kankuna israel runakunaka rimankichi Jerusalenpimi runakuna Yaya Diosta mañanankuna tiyan nishpa. \p \v 21 Chaypi Jesuska aynirka: \p Kay rimashkaynita kiriy. Nima rinaykichi tiyannachu chay urkuma nima ñukanchi Jerusalenma rinanchi tiyannachu. Kunan ña paktarihun Yaya Diosta tukuy parti mañashpa kushichinaykichipa. \v 22 Kankunaka mana yachankichichu pitami mañankichi. Runakuna ñukanchikunamanta kishpichirina kashpankuna ñukanchi israel runakunami yachanchi pitami mañanchi. \v 23 Kunan ña runakuna tukuy shunkunkunamanta pacha Yaya Diosta kushichishpa mañankakuna. Yaya Diospa Espíritun paykunata yanapashpanmi yuyachishkanshina Yaya Diosta kushichishpa mañankakuna. Chasna tukuy shunkunkunamanta pacha mañak runakunatami munan Yaya Dioska. \v 24 Payka mana ñukanchishina aychayu kashpan paytaka mana rikunchichu. Payka tukuyta atipakmi kan. Chasna mana runashina kashpanmi Yaya Diospa Espíritun ñukanchikunata yuyachishpanlla yachanchi imashnami tukuy shunkunchimanta pacha payta kushichishpa mañanchi. Chasnallami payta mañashpa shutipa kushichinchi. \p \v 25 Chaypi chay warmika rimarka: \p Ñuka yachani chapahushkanchi Yaya Diospa Kachanan Kishpichikka shamunanta, maykantami rimanchi Kristu. Pay shamushpanmi tukuyta ñukanchita asirtachinka. \p \v 26 Jesuska aynirka: \p Ñuka kanwa kwintakmi chay rimahushkayki runaka kani. \p \v 27 Chasna kwintahushkankunapi ñukanchi runankunaka paktarkanchi. Jesús shuk warmiwa kwintahushkanta rikushpanchi mancharirkanchi. Chasna mancharishpanchipas nima maykan tapunayarkanchichu: ¿Imatata chay warmita tapunki? ¿Imamantata chay warmiwa kwintahunki? nishpa. \v 28 Chaypi kahushkanchipi chay warmika yakuta wishinan tinahanta sakishpan kallpa rirka llaktanma runakunata kayak rinanpa. \p \v 29 Shamuychi, tinkunakushkanimi shuk runawa. Aku rikuk rishunchi. Payka tukuy kawsashkaynitami rimawashka. Aku rikuk rishunchi, ¿manachari Yaya Diospa Kachanan Kishpichikchu? nishpa. \p \v 30 Chasna chay warmi rimashpan runakuna llaktankunamanta llukshishpankuna Jesusta rikunankunapa rirkakuna. \p \v 31 Manarapas chay runakuna paktamushpankuna ñukanchika Jesusta karanayarkanchi: \p Yachachik, mikuy. ¿Imaraykuta mana mikunayankichu? \p \v 32 Payka ñukanchita aynirka: \p Ñukapaka ñami tiyan mikunaynika. Kankunaka chay mikunaynitaka manami riksinkichichu. \p \v 33 Chaypi ñukanchipura tapunakurkanchi: \p Apamushkakunachari mikunata. \p \v 34 Chasna tapunakuhushpanchi Jesuska ñukanchita rimarka: \p Mikunaynishinami kan ñukata kachawakpa munashkanta paktachishpayni. Paypa munashkanta rurashpayni mikushkashina kushilla yuyani. \p \v 35 Shuk rimana kan kasna: Tarpushkanchiwasha chusku killamanta muyunkunata pallanchi nishpa. Kankunapas chay rimanashinallatata yuyarihunkichi. Ñukaka kankunata rimani, rikuychi chay achka runakuna shamuhushkakunata. Paykunaka ña Yaya Diosta kasunankunapami kahunkuna. Paykunata rikuhunimi pukushka muyukunashina chapahushkankunata pallananchipa. \v 36 Paykunata Yaya Diospa shiminta yachachishpanchi shutipa paymanta kanaynita kirinkakuna. Kirishpankuna wiñaypa Yaya Dioswa kawsankakuna. Chasna kashpanmi yachachishkanchimanta pagay tukushkashina kashunchi. Ñawpa paykunata yachachikkuna karkakuna shuk muyukunata tarpuk runakunashina. Ñukanchi chay muyukunata pallak runakunashinami kanchi. Chasna kashpanchimi tukuy parihu atunta kushikushunchi. \p \v 37 Kankunapi tiyan shuk rimana kasna nishpa: Shuk runa tarpun muyukunata chakranpi shuk runana chaykunata pallan nishpa. Chay rimanaka shutipami. \v 38 Ñukami kankunata kamachishkani mana tarpushkaykichi muyukunata pallanaykichipa. Shuk runakuna sinchita chakranpi tarawashpankunapas pichashpankuna tarpushpankunapas mana pallashkakunachu, kankunana pallankichi. Kay samaritano runakunata yachachikkunami kashkakuna sinchita chakranpi tarawak runakunashina. Kankunana paykunata mana yachachishpaykichipas kasuwashkankunatana rikushpaykichi pallak runakunashina kankichi nishpa. \p \v 39 Achka chay Sikar llaktapi kawsak samaritano runakuna Jesuspi sinchikurkakuna chay warmi tukuy kawsashkaynitami rimawashka nishpa kwintak rishkanrayku. \v 40 Paykuna Jesuspi paktamushpankuna payta yapa munashpankuna kipariy ñukanchiwa nishpa rimarkakuna. Chasna rimashpankuna Jesuswa pakta ishkay punchata paykunawa kiparirkanchi. \v 41 Chasna kiparishpanchi ashwan achka samaritano runakuna pay kikinpa yachachishkanta uyashpankuna kirirkakuna. \v 42 Chaypi chay warmita rimarkakuna: \p Kunanka kirinchimi mana kan ñukanchita rimashkaykiraykuchu ashwan kirishkanchimi ñukanchi kikin kay runapa yachachishkanta uyashkanchirayku. Kunan yachanchi pay shutipa tukuy runakunata Kishpichik kananta. \s1 Jesuska shuk apupa wawanta ampirka \p \v 43 Ishkay punchata Samaria allpapi kahushkanchiwasha Galilea allpama rirkanchi. \v 44 Chay kikin allpanma rirkanchi Jesuska rimashka kashpanpas kasna: Shuk runa Yaya Diospa yachayninwa yachachiktaka pay kikinpa llaktanpi runa masinkunaka mana yachaktashinami rikunahun nishpa. \v 45 Chasna mana alita payta rikunankunata yuyarishpanpas Jesús Galilea allpanpi paktashpan tukuy chay llaktanpi runa masinkuna payta alita rikurkakuna. Jerusalén llaktama Paskua punchakunata pasanapa rishkankunapi Jesús tukuy mana atipaypakunata rurashkanta rikurkakuna. Chayrayku kutishpankuna alita yaykuchirkakuna. \v 46 Jesús Galilea allpapi rihushpan Kaná llaktapi paktak rirka. Chay llaktapimi payka chayra yachachinata kallarihushpan yakumanta vinuta rurarka. Chay Kaná llaktamanta chawpi puncha parti purina tupupi Kapernaum llaktaka kahurka Galilea allpallapillatata. Chaypi tiyarka shuk kamachik atun apupa churashkan. Paypa wawan unkushka karka. \v 47 Chay apuka Jesús Judea allpamanta Galilea allpapi paktashkanta yachashpan payta rikunapa rirka. Jesuspi paktamushpan yapa munarka payta wasinma pushanata wawanta ampinanpa. Yapa wañunalla kashpan Jesusta rimarka: \p Kanka atipankimi unkushkata ampinata. Shamupay llaktaynima wawaynita ampinaykipa. \p \v 48 Chaypi Jesuska aynirka: \p Kankunaka tukuy uras munankichi atun yachaywa nima ima uras rikushkaykichita rurashkaynita rikunata. Mana rikushpaykichika mana kirinkichichu. \p \v 49 Chay apuka aynirka: \p Aku utkalla manarapas wawaynistuka wañushpanra. \p \v 50 Chaypi Jesuska rimarka: \p Kutiy wasikima, wawaykika ampirishkami. \p Chay apuka Jesuspa rimashkanta kasushpan wasinma kutirka. \p \v 51 Chasna wasinma kutihushpan kamachinan runakunaka payta tinkunapa shamurkakuna kasna nishpa: \p Ñami wawaykika ampirishka. \p \v 52 Chay apuka tapurka: \p ¿Ima urata wawaynika aliyanata kallarishka? \p Paykunaka aynirkakuna: \p Kaynami chawpi puncha kinkrayashkapi kalinturanta pasachishka. \p \v 53 Chaypi chay apuka yuyarirka chasna uras Jesús payta rimashkanta, wawaykika ñami ampirishka nishpa. Chasna wawan ampirishpan chay apuka tukuy ayllunkunanti Jesuspi sinchikurkakuna. \v 54 Chay wawata ampishpan nima ima uras rikushkanchita Jesuspa ishkaynin rurashkan karka runakunata yachayninta rikuchinanpa. Chaytaka rurarka Judea allpamanta Galilea allpapi paktashkanchiwasha. \c 5 \s1 Jesuska Betsata yaku mayanpi shuk unkushkata ampirka \p \v 1 Chaymanta masna punchakunapi ñukanchi israel runakunapa shuk tantarina Jerusalenpi tiyarka kushikushpa Yaya Dios ñukanchita yanapashkanta yuyarinanchipa. Chayrayku Jesuska Jerusalenma rirka. \v 2 Jerusalén llaktapa kincharishkanpi shuk punku tiyarka obehakunapa punku shutiyu. Chay punku mayanpi shuk yaku karka Betsata shutiyu. Chay yaku mayanpi pichka wasikuna tiyarka unkushkakuna chaypi kanankunapa. \v 3-4 Chaypi achka unkushkakuna karkakuna, wiskukuna, waklishka chakiyukuna, aycha chakirishkakunapas, chay yaku kuyurishpan yaykushunchi ampirinanchipa nishpa yuyarikkuna. \v 5 Chay unkushkakunamanta shuk tiyarka kimsa chunka pusak watata unkushka. \v 6 Jesuska chay unkushkata rikushpan unaymanta pacha unkushka kashkanta yachashpan payta tapurka: \p ¿Munankichu ampirinata? \p \v 7 Chay unkushkaka aynirka: \p Manami nima maykan tiyanchu kay yaku kuyurihushpan churawananpa chaypi ampirinaynipa. Karan kuti rihushpayni shukkunarami satirinahun manara paktahushpayni. \p \v 8 Chayta uyashpan Jesuska llakichishpan rimarka: \p Atariy, llanchamaykita apishpayki riy. \p \v 9 Chay runaka chay ratulla ampirirka. Chasna ampirishpan llanchamanta patarichishpan apashpa alitana purishpa rirka. \p Chay punchaka ñukanchi israel runakunapa samananchi punchami karka. \v 10 Chaypi apunchikunaka chay ampirishka runata rimarkakuna: \p Kunan kan samana puncha. Mana atipankichu llanchamaykita apanata. \p \v 11 Chay runaka aynirka: \p Maykanmi ampiwashka paymi rimawashka: Llanchamaykita apishpayki riy nishpa. \p \v 12 Chay runapa rimashkanta uyashpankuna apunchikunaka tapurkakuna: \p ¿Pita kanta rimashka: Llanchamaykita apishpayki riy nishpa? \p \v 13 Chay runaka mana yacharkachu pimi karka chay payta ampik runaka. Chaypi achka runakuna kashpankuna Jesuska payta ampishkanwasha runakuna chawpipi yaykushpan manana riksiypanachu karka. \p \v 14 Chay apunchikuna tapushkankunawasha Jesuska chay runata maskashpan Yaya Diospa wasinpi kahushkata tarirka. Chaypi payta rimarka: \p Uyaway, kunanka ña ampirishkanki. Mana kuti uchata ruraynachu, mana chay unkushkaykimanta ashwan tukunaykipa. \p \v 15 Chasna Jesús rimashpan chay runaka apunchikunata rimak rirka: \p Jesusmi ampiwashka nishpa. \s1 Jesuska rimarka yachayninka Yaya Diosmanta kashkanta \p \v 16 Chasna Jesús samananchi punchapi ampishkanrayku chay apunchikunaka payta wañuchinayarkakuna. \v 17 Chaypi Jesuska rimarka: \p Yayaynika mana samashpachu tukuy urasmi alikunata ruran. Ñukapas chasnallatatami rurani. \p \v 18 Chayta uyashpankuna apunchikunaka piñarirkakuna. Payta wañuchinayarkakuna samananchi puncha mana rurananchipa kamachirishka kashkata mana kasushkanrayku. Chaymantapas ashwan wañuchinayarkakuna kikin Yayaynimi Yaya Dioska nishpa rimashpan ñukapas Yaya Diosmi kani nishpa rimahukshina tukushkanrayku. \p \v 19 Jesuska rimarka: \p Alita uyawaychi. Ñuka Yaya Diospa Wawanka, ñuka kikin munayka mana atipanichu nima imata ruranata. Yayaynipa rurahushkanta yachashpami tukuy uras chasnallatata rurani. Tukuy imatapas Yayaynipa rurahushkantashinallami ñuka Wawanpas rurani. \v 20 Yayaynika ñukata yuyawashpanmi tukuy rurahushkanta riksichiwan. Chaymanta ashwan atun mana atipaypakunatami ruranaynipa ñukata riksichiwanka kankuna rurashkaynikunata rikushpaykichi mancharishpa kiparinaykichipa. \v 21 Imashnami Yaya Dioska wañushkashina kawsak mana payta riksik runakunata kushilla paywa kawsayta kun, chasnallatatami ñuka Wawanpas chasna kawsayta kuni maykankunatami munani. \v 22 Chaymantapas Yaya Dioska ñuka Wawantami tukuy yachayninta kuwashka runakunata tapunaynipa imashna kawsashkankunamanta, chaymantapas rimanaynipa pimi kastigarinka pimi wiñaypa paywa kawsanka nishpa. Pay kikinka manami nima maykanta tapunkachu: Kanka ¿imashnata kawsashkanki? nishpa. Ñuka Wawantami chasna ruranaynipa kamachiwashka. \v 23 Chayta ruranaynipami payka yachayninta kuwashka, tukuy runakuna tukuymanta yachak kanaynita rikushpankuna paytashina kushichiwanankunapa. Maykan runami ñuka Yaya Diospa Wawanta mana kushichinchu, chayka manami Yayayni Dios ñukata kay allpama kachawakta kushichinchu. \p \v 24 Alita uyawaychi. Maykan runami alita uyashpan rimashkaynita kasun, chaymanta Yaya Dios kachawashkanta kirin, paymi chay kirishkanmanta pacha wiñaypa Yaya Dioswa kawsanka. Chay runaka manami kastigarinkachu ashwan chay kastigarina kashkanmantami kishpichiy tukushkana wiñaypa Yaya Dioswa kawsananpa. Paymi wañushkashina kashkanmanta kawsarishkashinana tukushka. \v 25 Alita uyawaychi. Kunanmanta pacha wañushkashina kahuk runakunaka ñuka Yaya Diospa Wawanpa shiminta uyankakuna. Maykankunami uyashpankuna kasuwanahun, paykunaka chay kasushkankunamanta pacha wiñaypami Yaya Dioswa kawsankakuna. \v 26 Yaya Dioska wiñaypa kawsayyumi. Chaymantapas payllatatami chay paypa wiñaypa kawsayninta kukmi kan. Ñuka Wawantapas kuwashka payshina wiñaypa kawsayyu kanaynipa, ñukapas chasnallatata paypa wiñaypa kawsayninta runakunata kunaynipa. \v 27 Chaymanta ñuka Wawan runa masikichi kashpayni Yaya Dioska yachayninta kuwashka payranti tukuy runakunata kawsashkankunamanta tapunaynipa, chaymantapas rimanaynipa pimi kastigarinka pimi wiñaypa Yaya Dioswa kawsanka nishpa. \v 28 Kay rimahushkaynita uyashpaykichi ama yuyarishpa kipariychichu. Shuk punchami tukuy wañushkakunaka pamparishkankunamanta churarishka kahushkankunamantapas uyankakuna ñuka Yaya Diospa Wawan kayahushkaynita paykunata. \v 29 Chay urasmi wañushkakunaka kawsarishpankuna llukshinkakuna pamparishkankunamanta churarishka kahushkankunamantapas. Kawsashpankunara alita rurashkakunataka yaykuchishami wiñaypa Yaya Dioswa kawsanankunapa, mana alita rurashkakunataka kachashami wiñaypa parisinankunapa. \v 30 Yaya Dios kamachiwashpanmi rimani, kanmi kastigarinki, kanmi kishpinki nishpa. Ñuka munay manami atipaynimachu nima imata ruranata. Chasna Yaya Diospa munashkanshina rimashpayni chay rimashkaynika alillami kan. Ñuka kikin munashkaynitaka manami ruranichu ashwan Yaya Dios kay allpama kachawakpa munashkantami rurani. \s1 Jesuska apukunata yuyachirka imamantami atipanahun yachanata Yaya Diospa kachashkan kananta \p \v 31 Jesuska apunchikunata yachachishpalla katirka: \p Ñukalla rimaynimaka Yaya Diosmanta kanaynita atipankichima ñukamanta rimanata llullachihumi nishpa. \v 32 Mana ñukallachu chasna ñuka kikinmanta rimani. Yaya Diospas paymanta kanaynita riman. Yachani ñukamanta rimashkanka shutipami. \v 33 Juanma kacharkankichi ñukamanta yuyarishkanta tapunaykichipa. Paymi kankunata shutipata ñukamanta rimashka, Yaya Diospa Kachashkan Kishpichik nishpa. \v 34 Ñuka mana munanichu nima maykan runa ñukamanta rimananpa pimi kani nishpa. Chasna Juan ñukamanta yachachishkanta rimani kankunata yanapanaynipa, kirishpaykichi atun kastigumanta kishpinaykichipa. \v 35 Juanka shuk lámpara sintihushpan punchayachikshina karka. Paypa rimashkanka amsata punchayachikshina kashpan payta uyashpaykichi shuk ratu kushikushkankichi. \v 36 Juan alita ñukamanta rimashpanpas rurashkaynikunaka Juanmanta ashwan pasatami rikuchinahun Yaya Diosmanta kanaynita. Runakuna Yaya Diospa kamachiwashkanta rurashkaynikunata rikushpankunami shutipa paypa kachashkan kanaynita riksinahun. \v 37 Chaymantapas ñukata kachawak Yaya Dios kikinpas ñukamanta paypa kachashkan kanaynita riman. Shiminta kankunaka nima ima uras uyashkankichichu, nima payta rikushkankichichu imashnami kan nishpa. \v 38 Uyashkaykichi shiminta shunkuykichipi manami wakaychankichichu ñuka Yaya Diospa Kachashkan Runata mana kirishkaykichirayku. \v 39 Kankunaka tukuy uras Yaya Diospa shimin killkarishka kashkata yachakunkichi. Yuyarinkichi, chasna rurashpanchimi yachashunchi imashna rurashpami wiñaypa Yaya Dioswa kawsashunchi nishpa. Chay yachakuhushkaykichi killkarishkakunapi ñuka chay kawsayta kukmantami riman. \v 40 Chasna kashpanpas kankunaka manami munankichichu kasuwanata shutipa wiñaypa Yaya Dioswa kawsanaykichipa. \p \v 41 Kankuna mana munawashpaykichipas ñukarayku mana imananchu. Manami maskanichu runakuna kushichiwanankunata. \v 42 Kankunata riksishpaynimi yachani Yaya Diosta mana yuyak kanaykichita. \v 43 Yayayni Dios kikin kachawashpanmi ñuka shamushkani runakunata payta riksichinaynipa imashnami kan. Paypa kachashkan kashpaynipas kankunaka mana munawankichichu. Shuk runa pay kikin munay shamumaka chaytami shuti kankunaka munankichima. \v 44 Kankunapura yapa munankichi shukta shukta kushichinakushpa kawsanata, kanka yachakmi kanki nishpa. Mana ashwan maskankichichu shuklla Yaya Dios kankunata rimananpa ali runami kanki nishpa. Chasna kashkaykichirayku manami atipankichichu kiriwanata. \v 45 Ñukaka mana rimak rishanchu Yayaynita kankunamanta mana kiriwashkakunachu nishpa. Moisesmi rimak rinka kankunamanta. Yanka yuyarinkichi Moisés wañupa killkashkanta paktachishkanchiraykumi wiñaypa kawsashunchi Yaya Dioswa nishpa. \v 46 Moisés shamunaynimanta killkashpan paypa killkashkanta kirinkichimaka ñukatapas kiriwankichimami. \v 47 Moisespa killkashkanta mana kirishpaykichimi ñukapa rimashkaynitapas mana kirinkichichu. \c 6 \s1 Jesuska achka runakunata kararka \r (Mt 14.13-21; Mk 6.30-44; Lk 9.10-17) \p \v 1 Chaymanta Jesuska kutikashka ñukanchi runankunawa pakta Galilea allpapi kashpan chay Galilea kuchata chimparkanchi. Chay kuchapa shuk shutinka karka Tiberias kucha. \v 2-3 Chaypi paktashpanchi shuk urkuma sikarkanchi. Chaypi tiyarirkanchi. Achka runakuna yaku mayanta muyurishpankuna ñukanchita katirkakuna. Atun yachaywa mana ampiypa unkushkakunata Jesús ampishkanta rikushpankuna payta katirkakuna. \v 4 Chay uras mana achka punchachu pishirka ñukanchi israel runakunapa Paskua punchakuna kallarinanpa. \p \v 5 Chay urkupi kahushpanchi Jesuska rikushpan achka runakuna payma shamuhukkunata rikurka. Chaypi Felipeta tapurka: \p ¿Maymantataya kay tukuy runakunaraykuka mikunata rantishunchi? \p \v 6 Jesuska yachashpantata imashnami chay runakunata karanka, chasna Felipeta tapurka yachananpa tukuyta atipak kashkanta yuyarinchu manachu nishpa. \v 7 Chaypi Felipeka aynirka: \p Achka kullkitami munanchima mikunata rantinanchipa chay tukuy runakunata karananchipa. Shuk runa pusak killapi ganashkan kullkiwa mikunata rantinchimaka nima chay paktamachu karan runata uchillastuta kunanchipa. \p \v 8 Chaypi Jesuspa shuk runan Pedropa wawkin Andrés rimarka: \p \v 9 Kaypimi tiyan shuk wawa. Paypa tiyan pichka pan nima imayukunapa mikunan trigumanta rurarishka, chaymantapas ishkay challwa. Kay uchillastuka imashi paktanka kay tukuy runakunaraykuka. \p \v 10 Chaypi pastuyu allpa tiyashpan Jesuska aynirka: \p Rimaychi kay runakunata tiyarinankunapa. \p Kasushpankuna rimarkakuna tiyarinankunapa. Chaypi tukuy tiyarirkakuna. Karkakuna pichka waranka karikuna, mana yupashpa warmikunata nima wawakunata. \v 11 Chaypi Jesuska chay pankunata apishpan Yaya Diosta agradesirka. Chasna agradesishkanwasha chay pankunata paki paki rurashpan runakunata kurka mikunankunapa. Chasnallatata challwatapas kurka saksakta mikunankunapa. \p \v 12 Saksakta mikushkankunata rikushpan ñukanchi runankunata rimarka: \p Tantaychi tukuy chay puchurishkakunata mana usunankunapa nishpa. \p \v 13 Chaypina chay pichka panmanta puchurishkakunata tantarkanchi chunka ishkay tasa untakta. \v 14 Runakunaka chasna atun yachaywa nima ima uras rikushkanchita Jesuspa rurashkanta rikushpankuna rimarkakuna: \p Paymi kan chapahushkanchi Yaya Diospa yachayninwa yachachik Moisés wañushina, maykanmi shamunan karka kay allpama nishpa. \p \v 15 Jesuska chay runakuna payta mana munakta pushanayahushkankunata apunkunarayku musyashpan anchurirka. Kutikashka urku awama sikashpan sapallanna rirka. \s1 Jesuska yaku awata purirka \r (Mt 14.22-27; Mk 6.45-52) \p \v 16 Chaymanta ña tutayahushpan ñukanchi Jesuspa runankuna kucha mayanma uraykurkanchi. \v 17 Chaypi paktashpanchi ña tuta tukurka. Jesús ñukanchipi mana paktamushpan shuk botipi yaykurkanchi Kapernaum llaktama chimpananchipa. \v 18 Chasna chay atun kuchata chimpahushpanchi yakuka yapa ulasyarka sinchi wayrawa. \v 19 Ña chimpahushpanchi pichka sokta kilometro chawpillapi Jesusta rikurkanchi yaku awata purishpa shamuhushkanta. Payta mana riksishpanchi mancharirkanchi. \v 20 Chaypi Jesuska ñukanchita rimarka: \p Ñukami kani,\f + \fr 6:20 \ft Chay Ñukami kani nishkaka kan Yaya Diospa shuk shutin.\f* ama manchariychichu nishpa. \p \v 21 Jesusta botipi yaykuchinayahushpanchi musyarkanchi ña paktashkanchita maymami chimpahurkanchi. \s1 Runakuna Jesusta maskarkakuna \p \v 22 Chay panta mikuk runakuna chayllapi kiparirkakuna. Kayantima alita yuyarishpankuna panta mikushkankuna puncha shuklla boti chaypi tiyashkata yuyarirkakuna. Chaymantapas yuyarirkakuna ñukanchi Jesuspa runankuna sapallanchi chay shuklla botipi rishkanchita chaymanta Jesuska mana ñukanchiwa rishkanta. \v 23 Chasna yuyarihushkankunapi Tiberias llaktamanta achka botikuna paktarkakuna maypimi Jesús Yaya Diosta agradesishkanwasha panta mikurkakuna chay kuchupi. \v 24 Mana Jesusta nima ñukanchi runankunata rikuhushpankuna chaypi tantarishka kahuk runakuna botikunapi yaykushpankuna Kapernaum llaktama chimparkakuna Jesusta maskanankunapa. \s1 Jesuska shuk mikuna wiñaypa kawsayta kukshina kananta rimarka \p \v 25 Chay runakuna chimpapi paktashpankuna Jesusta tarirkakuna. Chaypi tapurkakuna: \p Yachachik, ¿imashnataya shamushkanki kayma? \p \v 26 Jesuska mana aynishpa tapushkankunata rimarka: \p Alita uyawaychi, kankuna aychaykichillata saksachinata munashpaykichi maskawankichi mikushkaykichirayku saksanaykichikama. Mana maskawankichichu atun yachaywa nima ima uras rikushkaykichita rurashkayniwa rikuchishkaynita asirtashkaykichirayku. \v 27 Ama maskashpa kawsaychichu tukurik mikunallata, ashwan maskaychi kankunata wiñaypa Yaya Dioswa kawsayta kuk mikunata. Chay mikunatami kuni ñuka Yaya Diospa Kachashkan Runa. Chasna kunaynipami ñukata kachawashka. \p \v 28 Chaymanta tapurkakuna: \p ¿Imatata rurananchi tiyan Yaya Diospa munashkanta rurananchipa? \p \v 29 Jesuska aynirka: \p Sinchikuychi ñuka paypa kachashkan runapi. Chayllatami Yaya Dioska munan. \p \v 30 Chaypi tapurkakuna: \p ¿Maykan nima ima uras rikushkanchita atun yachaywa rurashpaykita kirinchima Yaya Diospa kachashkan kanaykita? ¿Maykantaya ruranaykikunaka? \v 31 Ñawpa yaya rukunchi wañukuna mana mikunata tariypa chunlla chakishka allpapi purishpa kawsahushpankuna karan puncha silumanta manata saksakta mikurkakuna. Kasnami killkarishka kan: \q1 Payka silumanta mikunata kacharka nishpa. \p \v 32 Jesuska aynirka: \p Alita uyawaychi. Mana kashkachu Moisés, maykanmi yaya rukunchi wañukunata kushka silumanta mikunata. Yayaynillami silumanta mikunata kun, maykanmantami shutipa kawsankichi. \v 33 Chay mikuna, maykantami Yaya Dioska kun, chayka silumanta shamushkami, runakunata wiñaypa Yaya Dioswa kawsayta kukmi. \p \v 34 Chaypina paykunaka rimarkakuna: \p Yachachik, chay mikunata ñukanchita tukuy uras kuy. \p \v 35 Jesuska aynirka: \p Ñukami kani chay wiñaypa Yaya Dioswa kawsayta kuk mikunamanta rimahushkaynika. Ñukapi sinchikuk runakuna nima ima uras shunkunkunapi yarkaywashina kankakunachu chaymantapas nima ima uras yakunayaytashina musyankakunachu. \p \v 36 Kankunaka rikuwashpaykichipas ñukapi mana sinchikunayankichichu imashnami ña kankunata rimarkani. \v 37-38 Tukuy maykankunamantami Yayaynika rimashka ñukapa kanankunapa, paykunaka ñukapi sinchikunahun. Yayaynipa munashkanta rurashpa kawsahushpayni ñukapi sinchikuhukkunata manami rimashanchu kanta mana munanichu nishpa. Silumanta shamushkani ñukata kachawakpa munashkanta ruranaynipa. Mana shamushkanichu ñuka kikinpa munashkaynita ruranaynipa. \v 39 Ñukata kachawakmi munan karan kuwashkan runata alita kuyranaynipa. Mana munanchu nima shukta paykunamanta chinkachinaynipa. Ashwan munan paykunata kawsachinaynipa mundu tukurinan puncha. \v 40 Munanmi tukuy ñukata rikushpankuna ñukapi kirik runakuna wiñaypa paywa kawsanankunapa. Mundu tukurinan puncha ñuka paykunata kawsachishami. \s1 Jesuska apukunata silumanta mikunashina kananta rimarka \p \v 41 Chasna rimashkanta uyashpankuna chaypi kahuk shuk apunchikunaka millaypata Jesusmanta rimarkakuna paykunapura. Payta piñarirkakuna ñuka kani silumanta mikunashina nishpa rimashkanrayku. \v 42 Paykunapura kwintarkakuna: \p Paymi kan Josepa wawan Jesús. Riksinchi yayanta mamantapas. ¿Imashnataya nin silumantami shamushkani nishpa? \p \v 43 Jesuska paykunata rimarka: \p Sakiychi chasna mana ali rimanaykichita. \v 44 Nima maykan atipanchu ñukapi sinchikushpa kasuwanata Yaya Dios ñukata kachawak mana yanapashpanka. Chay kasuwakkunataka kawsachishami mundu tukurinan puncha. \v 45 Yaya Diospa yachayninwa ñawpa yachachikpa killkashkanpi riman: Yaya Dios tukuy runakunata yachachinka nishpa. Tukuy maykankunami Yaya Diospa yachachishkanta uyanahun yachakunahun, paykunami ñukapi sinchikushpa kasuwanahun. \v 46 Chayta rimashpayni mana rimanayanichu shuk runa Yaya Diosta rikushkanta. Paytaka nima shuk runa rikushkachu. Ñuka Yaya Diosmanta shamushkallami payta rikushkani. \p \v 47 Alita uyawaychi. Maykan runami ñukapi sinchikun payka Yaya Diospa kawsayninwami kan. \v 48 Ñuka kani silumanta mikunashina chay Yaya Dioswa kawsayta kuk. \v 49 Yaya rukunchikuna chunlla chakishka allpapi manata mikurkakuna. Chasna silumanta mikuna nishkankunata mikushpankunatata wañurkakuna. Manami chay wiñaypa Yaya Dioswa kawsayta tarirkakunachu. \v 50 Ñukaka kankunata rimani shuk mikunamanta. Maykanchari chay silumanta mikunata mikun wiñayparayku Yaya Dioswa kawsanka. \v 51 Ñukami kani chay silumanta mikunashina Yaya Dioswa kawsayta kuk. Maykanmi chay mikunata mikun wiñayparayku paywa kawsanka. Chay mikunaka kanmi ñuka kikinpa aychayni. Runakunarayku wañushpayni chayta kusha Yaya Dioswa kawsanankunapa. \s1 Runakuna shutipa kawsayta tarinahun Jesús paykunarayku wañushkanta yawarnin paykunarayku shuturishkata kirishpankuna \p \v 52 Chasna uyashpankuna chay apunchikunaka shukwa shukwa rimanakurkakuna paykunapura: \p ¿Imashnataya kay runaka kuma mikunanchipa pay kikinpa aychantaka? nishpa. \p \v 53 Chaypi Jesuska paykunata rimarka: \p Alita uyawaychi. Mana mikushpaykichika ñuka Yaya Diospa Kachashkan Runapa aychaynita, chaymantapas mana upyashpaykichika yawarnita manami shutipa kawsayyuchu kankichi. \v 54 Maykan runami aychaynita mikun yawarnitapas upyan, payka shutipa kawsayyumi wiñaypa Yaya Dioswa kawsananpa. Ñukami payta kawsachisha mundu tukurinan puncha. \v 55 Ñukapa aychaynika shutipa mikunami, yawarnipas shutipa upyanami. \v 56 Maykan runami mikun aychaynita, upyan yawarnita, payka wiñaypami ñukawa pakta kawsan. Ñukapas paywa pakta wiñaypa kawsani. \v 57 Tukuyta kawsayta kuk Yaya Dios ñukata kachawashka. Paymi ñukata kawsayta kuwashka ñukapas kunaynipa maykankunami aychaynita mikunahun. Imashnami ñuka kawsani Yayaynimanta, chasnallatatami aychaynita mikukkuna kawsanahun ñukamanta. \v 58 Kay aychaynika shutipa mikunami silumanta. Chay mikunaka manami kanchu yaya rukuykichi wañukunapa mikushkankuna manashina. Paykunaka mikushpankunatata wañurkakuna. Maykanmi silumanta shutipa mikunata mikun payka wiñayparaykumi Yaya Dioswa kawsanka. \v 59 Chasna nishpa Jesuska runakunata yachachirka Kapernaum llaktapi tantarinanchi wasipi. \s1 Jesuspa rimashkanka riksichin imashnami mana tukurik Yaya Dioswa kawsayta tarinchi \p \v 60 Chasna yachachishkanta uyashpankuna Jesusta achka katikkuna kwintarkakuna paykunapura: \p Chay yachachishkanka sinchimi kan. Pikunashi atipankakuna chayta kasunata. \p \v 61 Jesuska musyashpan mana alita rimahushkankunata tapurka: \p ¿Kay rimahushkaynillachu kankunata killachin? \v 62 ¿Imashnashi tukunkichima ñuka Yaya Diospa Kachashkan Runaka, maymantami shamushkani chaymallatata sikahushkaynita rikunkichimaka? \v 63 Kankunata rimani, Yaya Diospa Espiritunmi kan shutipa kawsayta kuk. Runakunaka manami atipanahunchu chay Yaya Dioswa kawsayta kunata. Yaya Diospa Espíritun yuyachiwashpanmi kankunata yachachini. Paymi runakunata rimashkaynita yuyachishpa Yaya Dioswa kawsay mana tukurikta kun. \v 64 Kankunamanta shukkuna tiyan rimashkaynita mana kirikkuna. \p Chasna Jesuska rimarka puntirumanta pacha yachashpan pikunami payta mana kasunkakunachu, chaymantapas pimi payta apichinka. \v 65 Jesuska rimashpalla katirka: Chayta yachashpayni kankunata rimarkani nima pi ñukapi sinchikushpa kasuwamachu Yaya Dios payta mana yanapashpanka. \p \v 66 Chasna rimashkanmanta pacha achka katik runakuna payta manana katirkakunachu. Kutirkakunana maymantami shamurkakuna. \v 67 Chaypi Jesuska ñukanchi chunka ishkay runankunata tapurka: \p ¿Kankunapas ñukata sakiwanayankichichu? \p \v 68 Pedroka aynishpan rimarka: \p Yachachik, nima pi tiyanchu ashwan katinanchipa. Kanllami ñukanchita rimanki imashnami Yaya Dioswa mana tukurik kawsayta tarinchi. \v 69 Ñukanchika rimashkaykita kirirkanchi chaymantapas yachashkanchi Yaya Diospa kachashkan munashkanllata rurak runa kanaykita. \p \v 70 Jesuska aynirka: \p Ñukami kankunata akllashkani chunka ishkayta runaynikuna kanaykichipa. Ñuka kikin kankunata akllashka kashpaynipas shuk kankunamanta kuntrayni kanka, supayta kasuk. \p \v 71 Chasna Jesuska Simón Iskariotepa wawan Judasmanta rimarka. Pay ñukanchiwa pakta chay chunka ishkay Jesuspa runankunamanta kashpanpas payta apichinan karka. Tukuy chayta Jesuska Kapernaum llaktapi ñukanchi israel runakunapa tantarinanchi wasipi yachachirka. \c 7 \s1 Jesuspa wawkinkuna paypi mana sinchikurkakunachu \p \v 1 Chaymanta Jesuska Galilea allpapi shuk llaktama shuk llaktama purishpa yachachishpa kawsarka. Judea allpama mana kutinayarkachu chaypi apunchikuna payta wañuchinata munahushkankunarayku. \v 2-3 Karan wata ñukanchi israel runakuna tantaripayanchi ñawpa yaya rukunchikuna chunlla chakishka allpapi purishpa kawsahushkankunapi tampustukunapi kawsashkankunata yuyarinanchipa. Mana achka puncha pishihushpan chay tampu shutiyu punchanchikunarayku wawkinkuna Jesusta rimarkakuna: \p Ama kay nima imata ruraypa allpapi kipariychu. Judea allpama riy tukuy kanta katikkuna yachaykiwa rurashkaykikunata rikunankunapa. \v 4 Riksirishka runa kanayashpaykika ama kaypi pakallashina yachaykiwa rurashkaykita rikuchiychu. Ashwan Jerusalén llaktama riy tukuy runakunapa rikushkankunapi ruranaykipa. \p \v 5 Chasna rimarkakuna paykunapas mana kirishpankuna Yaya Diospa Kachashkan Kishpichik kananta. \v 6 Chaypi Jesuska rimarka: \p Rinayni punchaka manara paktarihunchu Yaya Dios manara rimawahushkanrayku rinaynipa. Kankuna rinaykichipaka ali kan ima punchapas. \v 7 Kankunataka Yaya Diosta mana kasuk runakunaka mana chikninahunchu. Ñukata shuti chikniwanahun mana alita rurahushkankunata paykunata rikuchihushkaynirayku. \v 8 Kankunaka riychi chayma. Ñukaka kankunawa manami rishanchu. Yaya Dios mana rimawahunrachu rinaynipa. \v 9 Chasna rimashpan Jesuska Galilea allpapi kiparirka. \p \v 10 Wawkinkuna tampu shutiyu punchakunarayku Jerusalén llaktama llukshishkankunawasha Jesuspas rirka ñukanchi runankunallawa. Mana rirkachu achka runakuna rikuhushkapi chayma rihushkanta mana yachanankunapa. \v 11 Apunchikuna apinayashpankuna payta maskarkakuna. Nima pi paymanta yachashpan ¿maypita kahun chay runaka? nishpa payta maskarkakuna tantarinapi. \v 12 Tukuy runakuna Jesusmanta pakalla kwintarkakuna paykunapura. Shukkunaka rimarkakuna: Chay runaka ali runami kan nishpa. Shukkunaka mana ali runachu, runakunata llullachikmi nishpa rimarkakuna. \v 13 Apunchikunata manchashpankuna nima maykan paymanta rimarkachu achka runakunapa uyashkankunapi. \s1 Jesuska Yaya Diospa wasinpi yachachirka \p \v 14 Chusku punchata Jerusalén llaktapi tantarishpa katihushkanchipi, chusku puncha pishihushpan tukurinanpa Jesuska Yaya Diospa wasinpi yaykurka yachachinanpa. \v 15 Yachachishkanta uyashpankuna apunchikuna mancharirkakuna paykunashina Yaya Diospa shiminta alita yachak kashkanrayku. Mana asirtashpankuna rimarkakuna paykunapura: \p ¿Imashnataya yachakushka kay runaka chasna alita yachachinanpa? Manaya ñukanchika payta yachachishkanchichu. \p \v 16 Jesuska paykunata aynirka: \p Yachachishkaynika mana ñuka yuyaynimantachu. Ñukata kachawakmi chasna yachachinaynipa kamachiwashka. \v 17 Maykan runachari munan Yaya Diospa shiminta kasunata, paymi yachanka yachachishkaynika Yaya Diosmanta kananta, mana ñuka yuyaynimantachu. \v 18 Maykan runachari pay kikinpa yuyayninmanta yachachin, paymi munan runa masinkuna payta alita yachachinki nishpa kushichinankunapa. Maykanmi mana munanchu runa masinkuna pay kikinta kushichinankunapa, ashwan munanmi payta kachak Yaya Diosta kushichinankunapa, payllami shutipa kashkata yachachin, mana runa masinkunata llullachinchu. \v 19 Ñawpa yachachik Moisés wañupa killkashkanpi kankunata yachachin imashnami Yaya Dios munan kawsanaykichipa. Chasna kashpanpas nima maykan kankunamanta yachachishkanta kasunkichichu. Chasna kankuna kikin mana kasukkuna kashpaykichi ¿imaraykutaya ñukata wañuchiwanayankichi? \p \v 20 Chaypina payta aynirkakuna: \p Kanka musparihunkimi ¿Pita kanta wañuchinayan? \p \v 21 Jesuska paykunata rimarka: \p Shuk runallata samana punchapi ampishkaynimanta ñukata piñariwankichi. \v 22 Yuyariychi kankuna kikin ñawpamanta pacha rurahushkaykichita. Moisespa killkashkan kamachishkata kasushpaykichi kari wawaykichipa ishpanan kara puntastuta pitinkichi pusak puncha wawayarishkanwasha. Samana puncha kashpanpas chayta rurankichi. Manara Moisés wawayarishpanra yaya rukunchi Abraham wañu kawsashkanmanta pacha tukuy israel runakuna chasna ruranchi. \v 23 Shuk kari wawa wawayarishkanwasha pusak puncha paktarishpan ishpanan kara puntastuta pitinkichilla samana puncha kashpanpas chasna pitinanchipa Moisespa killkashkan kamachishkata kasunaykichipa. Chasna rurashpaykichi samana puncha kashpanpas ¿imaraykuta ñukata piñariwankichi samana punchapi shuk runata ampishkaynirayku? \v 24 Ama yanka shuk runamanta millaypata yuyariychichu, ashwan yuyariychi imashnami Yaya Dios munan yuyarinaykichipa. \s1 Jesuska rimarka maymantami shamurka \p \v 25 Chaypi shukkuna Jerusalenpi kawsakkuna tapunakurkakuna: \p ¿Mana kay Jesusta apunchikunaka wañuchinayashpa kawsanahun? \v 26 Chayka kaypi rimahun tukuy ñukanchikuna chawpinchipi. Nima maykan payta rimanchu. Apunchikunaka yuyarinahunchari shutipa chapahushkanchi Yaya Diospa Kachanan Kishpichik kananta. \v 27 Yachanchi Yaya Diospa Kachanan Kishpichik shamushpan nima pi yachankachu pikunami yayankunaka. Kay runamantaka yachanchi pikunami yayankunaka. Chasna kashpan ¿kay runa kamachu Yaya Diospa Kachashkan Kishpichik? \p \v 28 Jesuska Yaya Diospa wasinpi yachachihushpan rimahushkankunata uyashpan sinchita rimarka: \p Kankuna yuyarinkichi ñukata riksiwashkaykichita, chaymantapas pikunami yayaynikunaka. Ñuka kankunata rimani manami riksiwankichichu. Nima Yaya Dios ñukata kachawaktapas riksinkichichu. Payka manami nima pita llullachinchu. Chasna mana llullachik kashpanmi ñukata kay allpama kachawashka. Manami shamushkanichu ñuka kikin munay. \v 29 Chasna Yaya Dios ñukata kachawashpan ñukallami payta alita riksini paymanta kashkaynirayku. \v 30 Chayta uyashpankuna apunchikunaka payta apinayarkakuna. Chasna kashpanpas mana atiparkakunachu payta apinata. Manara Yaya Dioska munashkachu chay uras wañunanpa. \s1 Fariseokuna Jesusta apinayarkakuna \p \v 31 Apunchikuna Jesusta wañuchinayashpankunapas achka runakuna paypi sinchikurkakuna. Alita rimarkakuna paykunapura: \p Yachanchi chapahushkanchi Yaya Diospa Kachanan Kishpichikka shamushpan achka nima ima uras rikushkanchita rurashkanwa Yaya Diospa atun yachayninwa kahushkanta rikuchinka. Manami tiyanchu ashwan yachak runaka kay Jesusmanta. \p \v 32 Fariseokuna uyashpankuna Jesusmanta rimahushkankunata saserdotekunapa apunkunawa pakta kacharkakuna Yaya Diospa wasinta kuyrak runakunata paykuna Jesusta apinankunapa. \v 33 Chaypi Jesuska tukuy runakunata rimarka: \p Mananami achka punchakunatanachu kankunawa kasha. Ñami paktarihun ñukata kachawakma kutinaynipa. \v 34 Chayma rishpaynimi kankunaka maskawankichi. Chasna maskawashpaykichipas manami tariwankichichu. Kankunaka mana atipankichichu rinata maytami ñukaka risha. \p \v 35 Chaypi apunchikuna tapunakurkakuna paykunapura: \p ¿Maytataya rinma ñukanchi payta mana atipananchipa tarinata? ¿Rinkachu karuma maypimi shuk israel masinchikunaka kawsanahun chikan runakuna chawpipi chaypi mana ñukanchikunamanta runakunata yachachinanpa? \v 36 ¿Imatata rimanayan kasna nishpan maskawashpaykichipas manami tariwankichichu, chaymantapas maymami ñukaka risha manami atipankichichu rinata nishpa? \s1 Jesuska wiñaypa tukyarik yakutashina kunayan \p \v 37 Chay tantarinanchi tukurinan punchami tukuy chay punchakunamanta ashwan ali kan. Chay punchapi Jesuska kutikashka runakunapa puntanpi shayarishpan sinchita rimarka: \p Maykan runami shunkunpi yakunayayta musyahuk runashina kan, payka sinchikuchun ñukapi saksakta upyashkashina kushilla kananpa. \v 38 Maykanmi ñukapi sinchikun, paymanta llukshin wiñaypa tukyarik shutipa kawsayta kuk yakushina imashnami Yaya Diospa killkachishkanpi riman. \p \v 39 Chaywa payka rimanayarka Yaya Diospa Espiritunmanta, maykantami ñukanchi paypi sinchikukkunata chaymanta kunan karka. Chay uras Jesuska manara wañushkarachu karka nima kawsarimushkarachu karka Yayanma kutinanpa. Chayrayku Yaya Diospa Espiritunta manara kacharkachu ñukanchipi kawsananpa. \s1 Runakuna Jesusmanta mana shuk yuyayllawachu karkakuna \p \v 40 Jesuspa yachachishkanta uyashpankuna shuk runakunaka rimarkakuna: \p Kay runaka chapahushkanchi Moisés wañushina Yaya Diospa yachayninwa yachachikmi kan. \p \v 41 Shukkunaka rimarkakuna: \p Paymi kan chapahushkanchi Yaya Diospa Kachanan Kishpichik. \p Chaymanta shukkunaka rimarkakuna: \p Mana, mana Yaya Diospa Kachanan Kishpichikchu kan. Chay Kishpichik kamaka manami shamumachu Galilea allpamanta. \v 42 Yaya Diospa killkachishkanpi riman chay Kishpichik atun apunchi David wañupa miraymanta kananta. Chaymantapas riman Davidpa kawsashkan Belén llaktamanta kananta nishpa rimarkakuna mana alita Jesusmanta yachashpankuna. \p \v 43 Chay runakuna Jesusmanta mana shuk yuyaywallachu karkakuna. \v 44 Shukkunaka payta apinayarkakuna. Chasna kashpanpas mana atiparkakunachu apinata. \s1 Israel runakunapa apunkuna Jesusta mana kirirkakunachu \p \v 45 Chaymanta chay Yaya Diospa wasinta kuyrakkuna Jesusta mana apashpachu kutirkakuna fariseokunama saserdotekunapa apunkunamapas. Chaypi paykunata tapurkakuna: \p ¿Imaraykutaya chay runataka mana apamushkankichichu? \p \v 46 Chay kuyrakkunaka aynirkakuna: \p Payka yapa alita yachachikmi. Mana tiyanchu nima shuk runa payshina yachaywa rimakka. \p \v 47 Chaymanta chay fariseokuna rimarkakuna: \p ¿Kankunatapas chay runaka llullachishkachu? \v 48 Tukuy apunchikunamanta ñukanchi fariseokunamantapas mana tiyanchu nima shuk payta kirik. \v 49 Chay mana yachak runakunalla Moisés wañupa killkashkanta mana asirtakkuna kirinahun. Paykunami Yaya Diospa kastiganan runakuna kanahun. \p \v 50 Chaypi shuk fariseo Nikodemo shutiyu shuk tuta Jesusma rishkanrayku paykunata rimarka: \p \v 51 Moisespa killkashkanta kasushpanchi mana atipanchichu kastiganata shuk runata manara alita yachashpanchi imatami rurashka. Uchayu kananta alita yachashpanchirami payta kastiganchi. \p \v 52 Chaypi Nikodemota aynirkakuna: \p ¿Kanpaschu kanki Galilea allpamanta runa chasna rimanaykipa? Yaya Diospa shiminta yachakuy yachanaykipa mana nima shuk Yaya Diospa yachayninwa yachachik Galilea allpamanta tiyanchu nishpa. \p \v 53 Chasna kwintashkankunawasha tukuy kutirkakuna wasinkunama. \c 8 \s1 Mana ali kawsak warmita Jesusma pusharkakuna \p \v 1 Fariseokuna wasinkunama kutishpankuna Jesuska Olivos urkuma rirka. \v 2 Kayantima pakarihushkanpi Yaya Diospa wasinma kutirka. Chaypi paktashpanchi achka runakuna payta kayllayarkakuna. Chasna payta kayllayashpankuna tiyarirka yachachinanpa. \v 3 Chaypi Moisés wañupa killkashkanta yachachikkuna fariseokunawa pakta shuk warmita pushamurkakuna shuk kariwa musayahukta tarishkankunata. Paktashpankuna churarkakuna tukuy runakuna rikunankunapa. \v 4 Chaypi Jesusta rimarkakuna: \p Yachachik, kay warmita tarishkanchi shuk kariwa musayahukta. \v 5 Moisespa killkashkanpi riman chasna warmikunata rumiwa tuksishpa wañuchinanchipa. ¿Kanka, imashnata yuyarinki? \p \v 6 Chay mana ayniypata tapurkakuna yapa munashpankuna payta apinata. Chasna tapushkankunata Jesuska aynima karka wañuchiychi nishpa, ñukanchikunata winsishka romano apunchikunapa kamachishkanta mana kasumachu karka kasna nishkata: Israel runakuna mana atipanahunchu nima pita kastigashpa wañuchinata nishpa. Chaymantapas Jesuska llakichiychi nishpa aynima karka, Yaya Dios Moisesta killkachishkanta mana kasumachu karka. Chayrayku chasna payta tapushpankuna mana uyashkashina kumurishpan makin wawawa allpapi killkarayarka. \v 7 Paykuna mana sakishpankuna tapunata Jesuska shayarishpan rimarka: \p Maykanmi kankunamanta ucha illa kan, payra tuksichun puntiru rumiwa. \p \v 8 Chaymanta kuti kumurishpan katirka allpapi killkashpa. \v 9 Paypa rimashkanta uyashpankuna washapuralla llukshirkakuna. Puntiru rirkakuna rukukuna chaymanta musukunana. Tukuy llukshishpankuna Jesús chay warmi puntanpi kahukllawana kiparirka. \v 10 Chaypi Jesús shayarishpan chay warmita rikurka. Chaymanta tapurka: \p Pani, ¿maypitaya kahunkuna chay runakunaka? ¿Nima shukchu kanta tuksinayashka? \p \v 11 Chay warmika aynirka: \p Nima pi, yachachik. \p Jesuska payta rimarka: \p Chasna kashpanka ñukapas mana rimanichu kanta kastiganankunapa. Kunanka kutiy. Manana uchata ruraynachu. \s1 Jesuska runakunarayku punchashina kananta rimarka \p \v 12 Chaymanta Jesús kiparishpan Yaya Diospa wasinpi kuti runakunata yachachirka kasna nishpa: \p Ñukami runakunaraykuka punchashina kani. Maykankunami ñukata katiwanahun mana kawsankakunanachu amsapishina Yaya Diosta mana riksishpa. Ñuka punchatashina riksiwashkankunarayku yachankakuna imashnami ali ruranakunaka Yaya Diospa rikushkanpi. Chasna ñukata riksiwashpankuna wiñaypa Yaya Dioswa kawsankakuna. \p \v 13 Chaypi fariseokunaka rimarkakuna: \p Kanlla kan kikinmanta rimanki punchashina kanaykita, chayrayku rimashkaykika mana valinchu. Mana tiyanchu ashwan shuk chasnallatata kanmanta rimakka. \p \v 14 Jesuska aynirka: \p Ñuka yachani maymantami shamushkani maymami risha. Chayrayku ñukalla ñuka kikinmanta rimashpaynipas shutipami kan. Kankunaka manami yachankichichu maymantami shamushkani maymami risha. \v 15 Kankunaka kikin yuyaykichikunamanta runa masikichikunata uchachinkichi. Ñukaka manami kawsanichu runakunata uchayu kanki nishpa. \v 16 Runakunata rimashpaynipas uchayu kanki nishpa, rimashkaynika shutipami, manami yanka nishpachu kan. Chasna rimashpayni mana ñukallachu uchayu kanki nishpa rimani, ashwan kachawak Yayayniwa pakta chasna rimanchi. Chayrayku rimashkaynika shutipami. \v 17 Katihushkaykichi Moisés wañupa killkashkanpi kasna nin: Ishkay runa shuk runamanta apupa puntanpi chasnalla rimashpankunaka shutipa kan nishpa. \v 18 Ñukamanta tiyan ishkay chasnalla rimakkuna. Ñuka kani shuk ñuka kikinmanta rimak, chaymanta Yayayni ñukata kachawakpas chasnallatata ñukamanta riman. \p \v 19 Chasna Jesuska rimashpan tapurkakuna: \p ¿Maypita kahun yayaykika? \p Jesuska aynirka: \p Kankunaka nima ñukata nima Yayaynita riksinkichichu. Ñukata riksiwankichimaka Yayaynitapas riksinkichimami karka. \p \v 20 Tukuy chayta Jesuska Yaya Diospa wasinpi yachachishpan rimarka. Payka kahurka maypimi kullkita churanankunaka karkakuna. Chaypi tukuy runakunapa rikushkankunapi yachachishpan nima pi payta apirkachu, manara Yaya Dios munashkanrayku apinankunapa. \s1 Jesusta mana kirik runakuna siluma mana rinkakunachu \p \v 21 Chaymanta Jesuska kutikashka payta chiknik runakunata rimarka: \p Ñukaka kankunata sakishami. Rishpayni kankunaka maskawankichi, ¿maypitaya chay kishpichikka? nishpa mana tariwankichichu. Ashwan, wañushpaykichi uchaykichimanta mana llakichirishkachu wañunaykichi tiyan. Yaya Dioska ñukata mana kirishkaykichimanta kankunata mana llakichinkachu. Chayrayku manami atipankichichu rinata maymami ñukaka risha. \p \v 22 Chayta uyashpankuna apunchikuna rimarkakuna paykunapura: \p ¿Imatataya rimanayan, maymami risha kankunaka mana atipankichichu rinata nishpa? Rimanayanchari pay kikin wañuchirinayashkanmanta. \p \v 23 Chaypi Jesuska rimarka: \p Kankunaka kay allpamantami kankichi, ñukaka awamantami kani. Kankunaka uchayu runakunami kankichi, ñukaka mana uchayuchu kani. \v 24 Ñukami kani wiñaypa kawsak Yaya Dios. Kankuna pay kanaynita mana kirishpaykichika Yaya Dios uchaykichikunamantaka manami llakichinkachu. Chayrayku kankunata rimashkani wañushpaykichi uchaykichikunamanta manami llakichirishkachu wañunkichi. \p \v 25 Chaypi payta asikshina tapurkakuna: \p ¿Pitaya kanki kanka? \p Jesuska aynirka: \p Kankunata shutipa kashkata rimashpaynipas mana kiriwankichichu. ¿Imaraykutaya kankunawa kwintani? \v 26 Ñukapa tiyawan achka kankunamanta rimanaynipa, chasnaykichimanta kastigarishka kanaykichipa. Rimashkaynita mana kirishpaykichipas shutipami kan. Ñukata kachawak shutipata rimak kashpanmi rimashkaynika shutipami, paypa rimawashkanllata runakunata rimashkaynirayku. \p \v 27 Chasna Jesús rimashpan apunchikunaka mana asirtarkakunachu, pay ñukata kachawak nishpan Yayan Diosmanta rimashkanta. \v 28 Chayrayku Jesuska paykunata rimarka: \p Kankuna kruspi alsawashpaykichi Yayayni Diospa Kachashkan Runata, chaypirami riksiwankichi ñuka Yaya Dios kanaynita. Chaymantapas yachankichi nima imata ñuka kikin yuyaynimanta rurashkaynita, ashwan Yayaynipa yachachiwashkanllata kasushkaynita. \v 29 Ñukata kachawak tukuy uras ñukawa kahun. Mana nima ima uras sapallaynita sakiwashkachu, payta tukuy uras rurashkayniwa kushichishkaynirayku. \p \v 30 Chasna Jesuska rimashpan achka runakuna paypi sinchikurkakuna. \s1 Jesusta mana kirikkuna manami Yaya Diospa wawankunachu kanahun \p \v 31 Chaypi shuk apunchikunapas Yaya Diosmanta kashkanta yuyarishpankuna Jesús paykunata rimarka: \p Rimashkaynita yuyarishpa kasushpa kawsaychi. Chasna kawsashpaykichi shutipa ñukata katiwakkunami kankichi. \v 32 Yachachishkaynita kasushpaykichika riksiwankichimi shutipa kashkata rimak kanaynita. Chasna kanaynita riksiwashpaykichimi kishpichirishka kankichi manana shuk mana ali patronpa kamachishkanshina kawsanaykichipa llullakunata kirishpa. \p \v 33 Paykunaka aynirkakuna: \p Ñukanchi kawsanchi kunkaylla yaya rukunchi Abraham wañupa miraymanta kashkanchirayku. Payshina shuklla Yaya Diosta kasushpanchi nima ima uras tiyashkachu shuk runa ñukanchita kamachik shamunanpa. ¿Imaraykutaya kanka rimanki ñukanchika kashunchi kishpichirishka? ¿Pimantataya kishpichirishka kanchima? \p \v 34 Jesuska paykunata aynirka: \p Alita uyawaychi. Uchata rurashpa katishpaykichika uchata rurachikpa kamachishkanllatana ruranaykichi tiyan, mana munashpaykichipas. \v 35 Chasna shukpa kamachishkan kashpaykichi manami Yaya Diospa wawankunachu kankichi. Wawankunallami paywa wiñaypa kawsankakuna. Mana wawankuna kashpaykichika manami atipankichichu paywa wiñaypa kawsanata. \v 36 Ñuka Yaya Diospa Wawan kashpayni atipani kamachirishka kahushkaykichimanta kankunata kishpichinata. Ñuka kankunata kishpichishpaynimi shutipa kishpichirishka kankichi. \p \v 37 Ñuka yachani ñawpa yaya rukunchi Abraham wañupa miraymanta kanaykichita. Chasna kashpanpas kankunaka rimashkaynita mana uyanayashkaykichirayku wañuchiwanayankichi. \v 38 Ñuka rimani maykantami Yayaynika rimawashka, kankunaka rurankichi maykantami yayaykichika riman. \p \v 39 Chaypi payta aynirkakuna: \p Yaya rukunchi Abraham wañupa miraymanta kashpanchi payshina shuklla Yaya Diosta kasunchi. \p Jesuska paykunata rimarka: \p Shutipa Abrahamshina kankichimaka payshinami alillata rurankichima. \v 40 Abrahamka nima ima uras shuk alita rimak runata wañuchinayarkachu. Kankunaka Yaya Diosmanta uyashkayni shutipa kashkata rimak kashpaynipas wañuchiwanayankichi. \v 41 Kankuna kankichi chikan yayayu. Rurankichi maykantami yayaykichika ruran. \p Chaypi payta aynirkakuna: \p Ñukanchipa yayanchika shukllami. Yaya Diosllami yayanchika. Mana kanchichu shuk yayamanta wawakunashina. \p \v 42 Jesuska aynirka: \p Yaya Dios yayaykichi kamaka ñukata yuyawankichimami paymanta kashkaynirayku. Pay kachawashpanmi shamushkani. Manami shamushkanichu ñuka kikin yuyaynimanta. \v 43 ¿Imaraykuta mana asirtankichichu rimahushkaynita? Kankunata rimani, manami asirtankichichu mana alita shiminita uyanayashkaykichirayku. \v 44 Yayaykichika supaykunapa apunmi. Paypa wawankuna kashpaykichi tukuy munashkanta ruranayankichi. Yaya Dios runata rurashkanmanta pacha supayka runata wañuchik kan. Tukuy shutipa kashkata piñarin shunkunmanta pacha llullachik kashkanrayku. Chasna shunkunmanta pacha llullachik kashpanmi llullallata riman. Paymi llullaysiki, tukuy llullaka paymantami. \v 45 Ñuka shutipa kashkata rimak kashpayni manami kiriwankichichu. \v 46 ¿Pita kankunamanta atipan uchata rurashkaynita rimak rinata? Nima pi atipanchu. Shutipa kashkata rimak kashpayni ¿imaraykuta mana kiriwankichichu? \v 47 Maykan runami Yaya Diospa wawan kan, paypa shiminta kasunmi. Kankunaka shiminta mana kasunkichichu mana paypa wawankuna kashkaykichirayku. \s1 Ñawpa kawsak Abraham manara tiyashpanra Jesukristu ña tiyarka \p \v 48 Jesuspa rimashkanta uyashpankuna apunchikunaka payta rimarkakuna: \p Ñukanchika alita rimanchi Samaria allpamanta runashina kanki supay yaykushka nishpa. \p \v 49 Chaypi Jesuska aynirka: \p Mana supay yaykushka runachu kani. Ashwan Yayaynita kushichishpallami kawsani. Chasna kashpaynipas kankunaka millaypallata rimawankichi. \v 50 Ñuka mana maskanichu runakuna ali kanki nishpa rimawanankunapa. Chasna kashpanpas tiyan shuk maykanmi munan runakuna kushichiwanankunapa. Paymi shuk puncha rimanka rurashkaynika alichu manachu nishpa. \v 51 Alita uyawaychi, maykan runami rimashkaynita kasun, chayka manami wañunkachu. \p \v 52 Chaypi apunchikunaka aynirkakuna: \p Yaya rukunchi Abrahamka wañurka, chaymantapas Yaya Diospa yachayninwa ñawpa yachachikkuna tukuy wañurkakuna. ¿Imashnataya kanka rimanki, maykan runami shiminita kasun, payka manami wañunkachu nishpa? Kunan shuti yachanchi supay yaykushka runa kanaykita. \v 53 Yaya rukunchi Abraham wañurka. Yaya Diospa yachayninwa ñawpa yachachikkunapas tukuy wañurkakuna. ¿Kanka paykunamanta pasachu kanki? ¿Pi kanaykitataya yuyarinki? \p \v 54 Jesuska aynirka: \p Rimaynimaka ñuka kikinmanta atun yachayyu kani nishpa, rimashkaynika manami valimachu. Yayaynimi chasna atun yachayyu kanaynita riman, maykantami kankunaka rimankichi Yaya Diosninchi nishpa. \v 55 Chasna rimashpaykichipas payta mana riksinkichichu. Ñuka shuti payta riksini. Mana riksinichu nishpa rimaynimaka kankunashina llullaysiki kaynima. Chasna payta riksishpaynimi shiminta kasuni. \v 56 Ñawpa kawsak yaya rukunchi Abraham atunta kushikurka allpama shamunaynita rikunanta yachashpan. Shamushkaynita rikushpan kushikurka. \p \v 57 Chayta uyashpankuna apunchikuna Jesusta rimarkakuna: \p ¿Imashnataya ñawpa Abraham kawsashkanta rikushkanki? Manara kankichu nima pichka chunka watayu. \p \v 58 Jesuska paykunata aynirka: \p Alita uyawaychi, Abraham manara wawayarishpanra ñuka chasnalla kawsa Yaya Dios karkani. \v 59 Chasna Jesuska runa kashpanpas Yaya Dios kananta rimashpan rumikunata apirkakuna payta tuksishpa wañuchinankunapa. Chaypi Jesuska pakashpan Yaya Diospa wasinmanta llukshirka. \c 9 \s1 Jesuska shuk wisku runata ampirka \p \v 1 Jesuska Yaya Diospa wasinmanta llukshishkanwasha ñukanchi runankunawa purishpan wawayarishkanmanta pacha wisku runata rikurkanchi. \v 2 Chaypi Jesusta tapurkanchi: \p Yachachik, ¿imamantataya kay runaka wisku wawayarishka, yayankunapa uchanmantachu, pay kikinpa uchanmantachu? \p \v 3 Chaypi Jesuska ñukanchita aynirka: \p Chasna wisku wawayarishkanka mana kanchu pay kikinpa uchanmanta nima yayankunapa uchankunamantachu. Payka wisku wawayarishka Yaya Dios atun yachayninwa ampishpan runakunata rikuchinanpa. \v 4 Kawsa kahushpanchira kachawak Yaya Diosta kasushpa kamachishkankunata rurananchi tiyan. Wañushkanchiwasha nima imata atipashunchichu ruranata. \v 5 Yaya Diosta mana kasuk runakuna chawpipi kahushpaynira paykunarayku punchashina ali ruranakunata riksichikmi kani. \p \v 6 Chasna rimashkanwasha Jesuska allpapi tyukashpan allpawa chapushpan wiskupa ñawinpi kakurka. \v 7 Chaymanta rimarka: \p Mayllakriy ñawikita runakunapa rurashkan Siloé yaku tantarinapi. Chay Siloé ninayan kachashka. Chaypi mayllarik rirka chay wiskuka. Mayllarishpan chay wiskuka ampirirka. Ña rikushpanna wasinma kutirka. \p \v 8 Chay kuchunpi kawsakkuna, ñawpa kullkita tapuhushkanta rikukkunapas tapunakurkakuna: \p ¿Mana kay tiyarishpa kullkita tapupayarka? \p \v 9 Shukkunaka rimarkakuna: \p Ari, paymi. \p Shukkunaka: \p Mana paychu, payshina rikurishpanpas nishpa rimarkakuna. \p Chay wisku ampirishkaka rimarka: \p Ari, ñukami kani. \p \v 10 Chaypi payta tapurkakuna: \p ¿Imashnamantataya kunanka ña atipanki rikunata? \p \v 11 Paykunata aynirka: \p Chay Jesús shutiyu runami llawsanta allpawa chapushkanwa ñawinipi kakushpan rimawarka: Mayllakriy runakunapa rurashkan Siloé yaku tantarinapi nishpa. Chayma rishpayni ñawinita mayllarkani, chay ratulla rikurkanina. \p \v 12 Chaymantapas payta tapurkakuna: \p ¿Maypita chay kanta ampik runaka? \p Payka aynirka: \p Mana yachanichu maypichari kahun nishpa. \s1 Israel runakunapa apunkunaka wisku ampirishkata tapurkakuna \p \v 13-14 Jesús llawsanta allpawa chapushpan samana punchapi chay wiskuta ampirka. Chay puncha nima pi atipapayanchu imata ruranata. Chayrayku chay ampirishkata fariseokunama pusharkakuna. \v 15 Paykunapas payta tapurkakuna: \p ¿Imashnamantata kunanka atipanki rikunata? \p Chay ampirishkaka aynirka: \p Chay ampiwak runaka llawsanta allpawa chapushkanwa ñawinipi kakurka. Chayta mayllak rirkani. Kunanka rikuknami kani. \p \v 16 Shuk fariseokunaka rimarkakuna: \p Chay kanta ampik runaka manami Yaya Diosmantachu mana samashkanrayku samana punchapi. \p Shukkunaka paykunamanta rimarkakuna: \p Uchasapa kamaka mana ruranata atipamachu karka tukuy chay nima ima uras rikushkanchita atun yachaywa rurashkankunata. \p Chasnamanta mana shuk yuyayllawachu karkakuna. \v 17 Kutikashka chay ampirishkata tapurkakuna: \p Rimashkanki pay kanta ampishkanta. Chasna kashpanka ¿imatata kanka yuyarinki paymanta? \p Ñukaka yuyarini payka Yaya Diospa yachayninwa rurak runa kananta nishpa aynirka. \p \v 18 Chaypi chay apunchikunaka mana kirishkakunachu ñawpa wisku kashkanta. Chayrayku yayankunata kayachirkakuna. \v 19 Paktashpankuna paykunatapas tapurkakuna: \p ¿Kayka kanchu kikin wawaykichi? ¿Shutipachu wisku wawayarirka? Chasna kashpan ¿imashnamantataya kunanka rikuk tukushka? \p \v 20 Chaypi yayankunaka aynirkakuna: \p Ari, kikin wawanchimi. Shutipami wisku wawayarirka. \v 21 Mana yachanchichu imashnamantami rikuk tukushka, nima yachanchichu pimi payta ampishka. Pay kikinta tapuychi. Ñami ruku kan. Paymi kankunata rimanka. \p \v 22 Chasna rimarkakuna manchashpankuna tantarinanchi wasimanta wichuy tukunankunata. Manara Jesús chay wiskuta ampishpan apunchikunaka runakunata rimarkakuna: Maykan runakunami Jesusmanta rimanahun: Chapahushkanchi Yaya Diospa Kachanan Kishpichik kan nishpa, chay runakunatami tantarinanchi wasimanta wichushunchi. \v 23 Chayta yachashpankuna yayankunaka rimarkakuna: Pay kikinta tapuychi. Ñami ruku kan. Paymi kankunata rimanka nishpa. \v 24 Chaypi apunchikunaka wisku ampirishkata kayachirkakuna kuti shamunanpa. Paktamushpan rimarkakuna: \p Kunan shuti Yaya Diospa puntanpi mana llullashpa shutipata rimay chay ampiwashka runa nishkaykimanta. Ñukanchi yachanchi chay runaka uchasapa kananta. \p \v 25 Chay ampirishka runaka aynirka: \p Mana yachanichu uchayuchu manachu nishpa. Ñukaka yachanimi wisku kashkaynita, kunanka rikuninami. \p \v 26 Chaypi kutikashka payta tapurkakuna: \p ¿Imashnata rurarka kanta ampinanpa wisku kashkaykimanta? \p \v 27 Chay wisku ampirishkaka aynirka: \p Ñami kankunata rimashkani. Rimashpaynipas manami kiriwankichichu. ¿Imaraykuta munankichi kutikashka rimanaynipa? ¿Kankunapas payta katinata munankichichu? \p \v 28 Chayta uyashpankuna yapa piñarishpa millaypata rimarkakuna. Chaymantapas rimarkakuna: \p Kanka kasunki chasna runata, ñukanchika ali yachachik Moisés wañupa killkashkan Yaya Diospa kamachishkanllata kasunchi. \v 29 Moisesmanta yachanchi Yaya Dios payta rimashkanta. Chay runamantaka nima imata yachanchichu. Nima yachanchichu maymantachari shamushka. \p \v 30 Chay wisku ampirishkaka aynirka: \p ¿Imashnataya chasnaka kanka? ¿Ñukanchimanta pasa Yaya Diospa shiminta yachakukkuna kashpaykichitatachu mana yachankichi maymantami shamushka chay ñukata mana atipaypata rurashpa ampiwashka runaka? \v 31 Alita yachanchi Yaya Dioska mana uyanchu uchayu runakunataka, ashwan uyanmi, maykankunami payllata kushichishpa paypa munashkanta rurashpa kawsanahun. \v 32 Nima ima uras uyashkanchichu shuk runa wisku wawayarishka ampirishkanmanta. \v 33 Chay runa mana Yaya Diosmanta kamaka manami atipamachu karka kay mana atipaypata ruranata. \p \v 34 Chaypi shuk runa wisku wawayarishpan uchamanta chasna tukushkanta yuyarishpankuna payta rimarkakuna: \p Wawayarishkaykimanta pacha uchasapami kanki. Chasna kashpaykika ¿imashnataya ñukanchi yachachikkunataka yachachinayanki? \p Chasna rimashpankuna tantarina wasimanta wichurkakuna. \s1 Yaya Diosta mana kasukkuna wiskushina kanahun \p \v 35 Chasna wichushkankunata yachashpan Jesuska payta maskananpa rirka. Chay wisku ampirishkata tarishpan tapurka: \p ¿Sinchikunkichu Yaya Diospa Kachashkan Runapi? \p \v 36 Chaypina aynirka: \p Rimaway wawki, ¿pitaya chay runaka paypi sinchikunaynipa? \p \v 37 Jesuska aynirka: \p Ñami rikushkanki chay runataka, ñukami kani maykanwami kwintahunki. \p \v 38 Chaypina paypa puntanpi kunkurirka. Kunkurishpan rimarka: \p Kunan shuti kanpi sinchikuni shutipa Amuyni kanki. \p \v 39 Jesuska rimarka: \p Ñukaka kay allpama shamushkani runakunata riksichinaynipa imashnami kanahun Yaya Diospa rikushkanpi. Tiyan shuk mana alita rurak runakuna wiskushina Yaya Diospa shiminta mana riksikkuna. Chay runakunata yachachishpa yanapashami alita rikuk runakunashina Yaya Diospa shiminta riksik tukunankunapa. Shuk runakuna tiyan alita rikuk runakunashina Yaya Diospa shiminta riksik kanankunata yuyarikkuna. Paykunaka shutipa wiskushinami Yaya Diospa shiminta mana asirtashpa kiparinkakuna. \p \v 40 Chayta uyashpankuna kuchunpi kahuk fariseokunaka tapurkakuna: \p ¿Kanka rimankichu ñukanchipas wiskushina kahushkanchita? \p \v 41 Jesuska paykunata aynirka: \p Shuk wiskushina kankichimaka Yaya Diospa shiminta mana riksishpa, nima pi kankunamanta mana ali kashkaykichita rimak rinmachu. Kankunaka mana asirtashpaykichipas rikuk runakunashina kanchi Yaya Diospa shiminta riksik nishpa rimankichi. Chasna yanka rimashkaykichirayku uchaykichika manana llakichiypanachu. \c 10 \s1 Jesuska runankunawa kawsan, imashnami shuk alita obehanta kuyrakka obehankunawa kawsan \p \v 1-2 Fariseokuna yuyarinahun runa masinchikunata yachachik kashpanchi obehakunata kuyrak runashina paykunata kuyrak kanchi nishpa. Jesuska chasna yuyarishkankunata riksishpan paykunata kasna yachachishpa katirka: \p Alita uyawaychi. Rikuychi shuk kuyrak amuta obehankunawa. Obehakunapa tiyan shuk samanankuna kincharishkaka shuk punkuyulla. Chay punkuta yaykuk runaka kikin kuyrakmi. Maykankunami mana chay punkuta yaykunahunchu, ashwan shuk partita sikashpa yaykunahun, chaykunaka kanahunmi shuwakuna. \v 3 Chay samanankuna kincha punkupi tiyan shuk kuyrak runa. Payka chay obehakunata kuyrakraykulla paskan. Chay kuyrak runaka yaykushpan obehankunata karan shukta shutinkunapi kayan. Paypa shiminta uyashpankuna kushikushpa kasunahun riksishkankunarayku. Chay kuyrak runaka obehankunata kayashpan chushama llukshichin. \v 4 Ña tukuy llukshishpankuna obehankunapa puntankunapi purin. Paykuna payta katinahun, shiminta riksishkankunarayku. \v 5 Mana riksishkankunataka manami katinahunchu, ashwan paymanta mitikunahun, shiminta mana riksishkankunarayku. \p \v 6 Chasna Jesuska rimashpan mana shutillatachu payta chiknik runakunata yachachirka. Paykunaka mana asirtarkakunachu imatami chay rimashkanwa yachachinayarka. \s1 Jesuska shuk alita obehankunata kuyrakmanta rimashpan yachachinayan runankunata kishpichinanmanta \p \v 7 Jesuska paykunata yachachishpalla katirka: Alita uyawaychi. Ñukami kani obehakunapa samanankuna kincha punkushina. \v 8 Ñukamanta puntiru achka llullachishpa yachachikkuna shamushkakuna. Mana punkuta yaykushpankunami mana kanahunchu kikin obehakunata kuyrakkuna. Kanahunmi obehata shuwakunashina. Runakunata llullachishpa chinkachinahun. Obehaynikunaka ñukata alita riksiwashpankuna manami paykunataka kasushkakunachu. \v 9 Ñukami kani obehakunapa samanankuna kincha punkushina. Maykankunami yaykunahun, paykunataka wañuymanta kishpichishami. Chasna alita wakaycharishka tukushpankuna mana manchashpa yaykunahun llukshinahun, tukuy munashkankunata kushilla kawsanankunapa tarinahun. \p \v 10 Obehata shuwakunaka shamunahun kichunapa, wañuchinapa, chinkachinapa. Chasnashinami mana alita yachachikkunaka runakunata ruranahun. Ashwan ñukaka shamushkanimi runakunata mana tukurik nima ima uras riksishkankuna shutipa kawsayta kunaynipa. \v 11 Ñukami kani alita obehankunata kuyrak runashina. Ali kuyrak runaka obehankunata yapa yuyashpan wañushanpas paykunata kishpichinaynipa nishpa wañuma. \v 12 Maykanmi kullkita ganananllapa obehakunata kuyran, payka puma shamuhushpan sakin. Paykunamanta mitikun, mana kikin amun kashkanrayku. Pumaka obehakunata apinapa shamuhushpan paykunata shikwachin tukuy partima. \v 13 Chay kuyrakka mitikun, kullkita ganananllapa kuyrahushkanrayku. Mana obehakunata kuyranchu, paykunata yuyashkanrayku. \p \v 14 Ñukami kani runaynikunarayku shuk alita obehankunata kuyrak runashina. Riksinimi pikunami runaynikunaka. Karan shukta yuyashpayni alita riksini. Chasnallatatami runaynikunapas alita ñukata riksiwanahun. \v 15 Imashnami Yayayni Dios ñukata riksiwan, chaymantapas imashnami ñuka payta riksini, chasnallatatami ñukapas runaynikunawa alita riksinakuni. Paykunata kishpichinaynipami wañusha. \v 16 Chaymantapas imashnami obehankunata kuyrak runapa tiyama chikan obehankuna shuk parti shuk kinchapi, chasnashinami ñukapapas shuk parti tiyawan shuk runaynikuna mana israel runakunamantachu. Paykunatapas yachachinayni tiyan kasuwanankunapa. Yachachishkaynita uyashpankuna kasuwankakuna. Tukuy partimanta runaynikunata tantachinayni tiyan tantaylla kawsanankunapana ñuka sapallana kuyrak kanaynipa. \v 17-18 Paykunata kishpichishpa wañusha. Wañushkaynimanta kawsarisha. Nima pi atipawankachu wañuchinata, ashwan ñuka kikin munay wañusha. Chasnallatatami ñuka kikin munay kawsarimusha. Yayayni Diosmi kachawashka chasna wañunaynipa chaymantapas kawsarimunaynipa. Chasna payta kasuhushkaynirayku ñukata yapa yuyawan. \p \v 19 Chasna Jesuspa rimashkanta uyashpankuna apunchikunaka kutikashka mana shuk yuyaywallachu karkakuna. \v 20 Achka rimarkakuna: \p Kay runaka supay yaykushka muspa runami kan. Mana valinchu payta uyananchipa. \p \v 21 Shukkunaka rimarkakuna: \p Nima maykan runa supay yaykushka kamaka payshina rimamachu. Chasna supay yaykushka runa kamaka mana atipamachu karka wiskuta ampinata. \s1 Jesuska Yaya Diospa Wawan kananta rimarka \p \v 22-23 Chiri killakuna paktashkan uras Jerusalén llaktapi shuk tantarina tiyarka. Tantarishka kahurkakuna kushikushpa yuyarinankunapa Yaya Diospa wasinta kuntrankuna ñawpa urmachishkankunamanta kuti alichashkankunata. Jesuspas Jerusalenpi kahurka. Yaya Diospa wasinpimi karka punku mayanpi Salomón shutiyu wasipi. Chiri kashpan chaypi puririrka. \v 24 Chaypi apunchikuna payta muyukta shayarishpankuna tapurkakuna: \p ¿Imaraykuta mana kuskata rimankichu pimi kanki? Yaya Diospa Kachashkan Kishpichik kashpaykika ñukanchita kuskata rimay. \p \v 25 Jesuska paykunata aynirka: \p Ñami kankunata rimashkani, manami kiriwankichichu. Yayayni atun yachayninta kuwashkanrayku rurahushkaynikunata rikushpaykichi atipankichi yachanata pimi kani. \v 26 Kankuna mana munankichichu kiriwanata, mana obehaynikuna kashkaykichirayku. \v 27 Obehaynikunaka shiminita riksinahun. Ñukapas paykunata riksinimi. Paykunata kayashpayni katiwanahun. \v 28 Ñuka paykunata Yaya Dioswa mana tukurik kawsayta kuni. Manami rinkakunachu ñukamanta anchurishka wiñaypa parisinankunapa. Nima pi atipanchu ñukapi kirikkunata kichuwanata. \v 29 Yayayni paykunata kuwashka. Nima pi paytaka atipanchu kichunata tukuymanta ashwan atun yachayyu kashkanrayku. \v 30 Ñukapas Yayayniwa tukuypi shuk yuyayllawa parihu yachayyu kanchi. \p \v 31 Chasna Jesús rimashpan kutikashka apunchikunaka rumikunata apirkakuna payta tuksishpa wañuchinankunapa. \v 32 Chasna wañuchinayahushkankunapi Jesuska paykunata rimarka: \p Kankuna rikushkankichi Yayaynipa yachayninwa alikunata rurashkaynita. ¿Maykan chay ali rurashkaynikunamantata wañuchinayawankichi? \p \v 33 Chaypi apunchikunaka aynirkakuna: \p Manami kanta rumiwa wañuchinayahunchichu alita rurashkaykimanta. Kanta wañuchinayahunchimi runa kashpaykitata Yaya Diosmi kani nishpa rimashkaykirayku. Chasna tukuy runakunamanta pasa Yaya Diosshina kanayashpaykimi kanta wañuchinayahunchi. \p \v 34 Chaypi Jesuska aynirka: \p Alita yuyariychi yachakushkaykichi ñawpa Yaya Diospa killkachishkanta. Chay killkachishkanpi apunchikuna wañuta kasna nin: \q1 Kankunata rimani ñukashina dioskuna kanaykichita. \p \v 35 Yaya Dios kikin chasna rimashpan nima pi atipanchu rimanata mana ali kananta. Chay runakunamanta akllashkan apukuna wañuta rimarka payshina kanankunata. \v 36 Ñuka paykunamanta pasa kani Yayayni Dios ñukallata akllashkanrayku kay allpama kachawananpa tukuy munashkanta paktachinaynipa. Runakunamanta akllashkan apunchikuna wañuta rimashpan payshina kanankunata, ashwan atipani ñuka rimanata Yaya Diospa Wawanmi kani nishpa. ¿Imaraykuta chasna rimashpayni piñariwankichi millaypata rimanki nishpa? \v 37 Yayaynipa kamachiwashkanta mana rurashpaynika chay uras shuti ama kiriwaychichu Yayayni Diospa kachashkan kanaynita. \v 38 Yayayni Diosmanta kani rimashpayni mana kiriwashpaykichipas Yayaynipa kamachishkanta rurashkaynita rikushpaykichi kiriwaychi Yaya Diospa kachashkan kanaynita. Chasna rikushkaykichirayku kiriwaychi yachanaykichipa ñuka Yayayniwa, Yayayni ñukawa shuk yuyayllawa kahushkanchita. \p \v 39 Chasna rimashpan Jesusta kutikashka apinayarkakuna. Chaypi paykunamanta payka kishpimurka. \p \v 40 Chasna kishpishkanwasha Jordán yaku chimpama kutirka maypimi Juanka bawtisapayarka. Chayllapi kiparirka. \v 41 Achka runakuna payta rikuk shamurkakuna. Chaypi rimarkakuna paykunapura: \p Juanka mana rurapayarkachu atun yachaywa nima ima uras rikushkanchikunata kay Jesusshina. Chasna kashpanpas tukuy kay runamanta rimashkanka shutipami. \p \v 42 Chaypi achka runakuna Jesusta kirik tukurkakuna. \c 11 \s1 Jesuska rimarka Lasaropa wañushkanpi Yaya Diospa atun yachayninta rikuchina kashkanmanta \p \v 1 Tiyarka Jesuspa shuk yuyashkan runa Lásaro shutiyu. Payka sinchita unkushka karka. Ishkay paninkunawa pakta Judea allpapi kahuk Betania llaktapi kawsarka. Paypa paninkunaka karka Marta shukka Maria. \v 2 Chay Mariami masna punchakunamanta Jesuspa chakinpi talina karka mishkinlla asnak perfumita, chaymanta chukchanwa chakichina karka paypa chakinta. \v 3 Lásaro unkushka kashpan chay paninkunami shuk runata kacharkakuna Jesusta kayak shamunanpa: Kanpa kikin amiguyki Lasaromi wañuhun nishpa. \v 4 Chayta uyashpan Jesuska aynirka: \p Chay amiguynika manami unkushkachu wañunanpa, ashwan Yaya Dios atun yachayninta rikuchinanpami, chaymantapas ñuka Yaya Diospa Wawan atun yachaynita rikuchinaynipa. \p \v 5-6 Jesuska Lasarota paninkunanti yapa yuyashpanpas Lásaro unkushka kashkanta yachashpan mana utkallachu chayma rirka. Chay kahushkanllapi ishkay puncha ashwan kiparirka. \v 7 Chaymanta ñukanchi paypa runankunata rimarka: \p Akuychi kutikashka Judea allpama rishunchi. \p \v 8 Chaypi payta rimarkanchi: \p Yachachik, Judea allpapi apunchikuna kanta rumiwa tuksishpa wañuchinayashkakuna. Ama kuti chayma riychu. \p \v 9-10 Jesuska aynirka: \p Karan shuk punchapa tiyan chunka ishkay uras. Chunka ishkay uras manara pasashpanka manara tutayanrachu. Chasnashinami Yayayni Diospa munashkanta manara paktachihushpaynika ñukata mana wañuchiwankakunarachu. Punchapi purihushpaykichi mana takarinkichichu, punchayachik rikuchihushkanrayku. Tutapi purihushpaykichika takarinkichimi, mana puncha tiyashkanrayku. Chasnashinami ñukata katiwashpaykichi Yaya Diospa munashkanta rurashpa punchapi purihukshina alita kawsankichi. Mana ñukawa pakta kawsashpaykichika amsapishina purishpa pantankichi. \p \v 11 Astalla unaystumanta rimarka: \p Chay amigunchi Lasaroka samahumi, atarichik rishara. \p \v 12-13 Jesuska wañushkata samahumi nishpa rimarka. Ñukanchi yuyarirkanchi kawsa runa puñuhuktashina. Chayrayku aynirkanchi: \p Yachachik, puñuhushpanka ampirinkami. \p \v 14 Chaypina Jesuska ñukanchita kuskata rimarka: \p Lasaroka ña wañushkami. \v 15 Yapa munashpayni ashwanta yachakunaykichipa ñukapi sinchikunata, kushikunimi wañuhushpan mana chaypi kashkaynirayku. Kunanka akuychina payta rikuk rishunchi. \p \v 16 Chaypi chay chunka ishkay Jesuspa runan masinchi Tomás, maykantami rimapayarkakuna ishkay wawayarishka, ñukanchita rimarka: \p Akuychi, ñukanchipas rishunchi yachachikwa pakta wañunanchipa. \s1 Jesuska Lasarota kawsachirka \p \v 17 Betania llaktama rishpanchi shukkuna Jesusta rimarkakuna ña chusku puncha Lasaropa aychanka urku uchkupi taparishka kahushkanta. \v 18 Chay Betania llaktaka karkami Jerusalén kuchupi chawpi ura purishpa. \v 19 Achka israel masinchikuna Jerusalenmanta rirkakuna Martata Mariata turin wañushkanmanta llakihushkankunapi sinchikuchinankunapa. \v 20 Marta Jesuspa paktahushkanta yachashpan tinkunapa shamurka. Mariaka wasillapi kiparirka mana yachashpan Jesús paktahushkanta. \v 21 Chaypina Martaka Jesusta tinkushpan rimarka: \p Yachachik, kan kaypi kankima karka, turinika mana wañumachu karka. \v 22 Kunanpas yachani Yaya Dios tukuy tapushkaykita rurananta. \p \v 23 Chaypi Jesuska Martata aynirka: \p Turikika kuti kawsarinkami. \p \v 24 Chaypi Martaka rimarka: \p Ari, yachani kay mundu tukurihushpan turinika tukuy wañushkakunawa pakta kawsarimunanta. \p \v 25 Jesuska aynirka: \p Ñukami kani wañushkakunata kawsachik, runakunata wiñaypa Yaya Dioswa kawsayta kuk. Maykan runami ñukapi sinchikun, payka wañushpanpas kawsanmi. \v 26 Maykan runami ñukapi sinchikushpa kawsan, payka wañushpanpas nima ima uras ñukamanta anchurishka kankachu. ¿Kirinkichu kay rimashkaynita? \p \v 27 Martaka Jesusta aynirka: \p Ari, kirinimi chapashkanchi Yaya Diospa Kachanan Kishpichik kanaykita. Yaya Diospa Wawanmi kanki, maykanmantami Yaya Dios rimarka kay allpama shamunanta. \p \v 28 Chasna rimashkanwasha Martaka ñañan Mariata kayak rirka. Alimanta rinkrinpi rimarka: \p Ñukanchita yachachikmi shamuhun, kantami kayahun. \p \v 29 Chasna rimashkata uyashpanlla utkalla atarirka Jesusma shamunanpa. \v 30 Jesús ñukanchi runankunawa manara chay llaktankunapi paktahurkanchirachu. Maypimi Martaka ñukanchita tinkuk shamurka chayllapi karkanchi. \v 31 Chay wasinpi Jerusalenmanta israel masinchikuna Mariata llakihushkanpi sinchikuchishpa kahurkakuna. Kallpa rishkanta rikushpankuna yuyarirkakuna Lasaropa aychanta churashkankuna uchkuma wakananpa rihushkanta. Chasna yuyarishpankuna payta katirkakuna. \v 32 Chasna Mariata katihushpankuna paywa pakta Jesusta tinkuk shamurkakuna. Chaypi Mariaka Jesuspa puntanpi kunkurishpan rimarka: \p Yachachik, kan kaypi kankima karka, turinika mana wañumachu karka. \p \v 33 Jesús Mariata paywa pakta kahuk runakunata wakahushkankunata rikushpan llakirirka, wañuyta shunkunpi piñarirka. \v 34 Chaypina paykunata tapurka: \p ¿Maypita payta churashkankichi? \p Paykunaka aynirkakuna: \p Chaypimi churashkanchi. Akuychi rikuk rishunchi. \p \v 35 Chasna rimashpankuna Jesús paykunawa pakta llakirishpan wakarka. \v 36 Wakahushkanta rikushpankuna paykunapura rimarkakuna: \p Rikuychi maytukuytata Lasarota yuyarka. \p \v 37 Shukkuna rimarkakuna: \p Pay ampirka wisku wawayarishkata. Lásaro manara wañushpanra ¿imaraykutaya mana ampishkachu? \p \v 38 Lasaropa aychanta churashkankuna uchkupi paktahushpanchi Jesús kutikashka shunkunpi wañuyta piñarirka. Chay churashkankunaka karka shuk urku uchkupi. Punkunka atun rumiwa taparishka karka. \v 39 Chaypi Jesuska runakunata rimarka: \p Anchuchiychi chay punkuta tapak rumita. \p Chayta uyashpan wañushkapa panin Martaka rimarka: \p Yachachik, kunanka ña millaypata asnan, ña chusku puncha chay uchkupi kahushkanrayku. \p \v 40 Chaypina Jesuska rimarka: \p Ña kanta rimashkani, ñukapi sinchikushpayki Yaya Diospa atun yachayninta rikunkimi. \p \v 41 Chayta uyashpankuna shukkunaka chay uchku punkuta tapak rumita anchuchirkakuna. Jesuska siluma rikushpan rimarka: \p Yayayni, kanta agradesinimi tapushkaynita uyashkaykirayku. \v 42 Yachanimi tukuy uras tapushkaynita ruranaykita. Chasna yachashpaynipas sinchita rimashpa kanta agradesishkani kay runakuna uyanankunapa. Yapa munani kachawashkaykita kirinankunapa. \p \v 43 Chayta rimashkanwasha Jesuska sinchita kayarka: \p ¡Lásaro, llukshimuy chay uchkumanta! \p \v 44 Chay wañushkaka llukshimurkana. Paypa makin chakin pillurishka karkakuna ñañu llachapawa, uyan pillurishka karka llachapawa. Chaypina Jesuska rimarka: \p Paskaychi pillurishkanta rinanpa. \s1 Apukuna Jesús tukuy runakunaranti wañunanpa kwintarkakuna \r (Mt 26.1-5; Mk 14.1-2; Lk 22.1-2) \p \v 45 Chasna Lasarota kawsachishkanta rikushpankuna Mariawa pakta achka shamushka israel masinchikuna Jesuspi sinchikurkakuna. \v 46 Shukkunaka fariseokunama rirkakuna tukuy Jesuspa rurashkanta kwintanankunapa. \v 47 Chasna rimashkankunata uyashpankuna saserdotekunapa apunkunaka tukuy paykunawa pakta tantaylla yuyarishpa kwintak atun apunchikunata kayachirkakuna tantarinankunapa. Tantarishpankuna paykunapura Jesusmanta kwintarkakuna: \p ¿Imatataya rurashunchi? Chay runaka atun yachaywa achka nima ima uras rikushkanchikunata rurahun. \v 48 Shuk imata rurananchi tiyan manana chaykunata rurashpa kawsananpa. Chasna rurashpa katishpanka tukuy runakunami payta kasunkakuna, Yaya Diospa Kachashkan Kishpichikmi kuntranchikunamanta kishpichinanpa nishpa. Chasna kashpan ñukanchikunata winsishka romano runakuna piñarishpankuna waklichinkakuna Yaya Diospa wasinta, chaymantapas wañuchinkakuna tukuy ñukanchi israel runakunata. \v 49 Chay wata Kaifaska saserdotekunapa atun apu kashpan tukuy chay apunchikunamanta ashwan atun apumi karka. Chaypi payka chay shukkunata rimarka: \p Kankunaka nima imata yachankichichu. \v 50 Yuyariychi, ashwan ali kama shuk runalla tukuy runakunaranti wañunanpa, mana tukuy ñukanchi israel runakuna wañunanchipa. \p \v 51 Chasna rimashkanka mana pay kikin yuyayninmantachu karka. Chay wata saserdotekunapa atun apu kashpan Yaya Dios payta yuyachirka Jesús ñukanchi israel runakunaranti wañunanmanta rimananpa. \v 52 Chaymantapas yuyachirka manami ñukanchi israel runakunarantillachu wañunanmanta rimananpa, ashwan wañushpan tukuy partimanta Yaya Diospa wawankunata shuk ayllullatashina rurananta rimananpa. \v 53 Chasna Kaifás rimashkanmanta pacha apunchikuna shuk yuyayllawa yuyarirkakuna imashnami ima urasmi Jesusta wañuchichinkakuna. \v 54 Chayta yachashpan Jesuska manana purirkanachu achka israel masinchikuna rikushkankunapi. Ñukanchiwa pakta chay llaktakunamanta llukshirka. Shuk llakta Efraín shutiyuma rirkanchi. Chay llaktaka chunlla chakishka allpa mayanpi karka. Chaypi kiparirkanchi. \s1 Runakuna Jesusta Jerusalenpi maskarkakuna \p \v 55 Ñukanchi israel runakunapa Paskua punchakuna kuchupi kashpan achka llaktakunamanta israel masinchikuna Jerusalén llaktama rirkakuna tantarinankunapa. Chay tantarina manara paktarihushpanra paktarkakuna Yaya Diospa kamachishkanshina alicharinankunapa. Mayllaripayanahun atipanankunapa yaykunata chay tantarinapi. \v 56 Chaypi kashpankuna Jesusta maskashpa purirkakuna. Yaya Diospa wasinpi tapunakushpa kahurkakuna paykunapura: \p ¿Imashnata kankunaka yuyarinkichi Jesusmanta, shamunkachu kay tantarinapi manachu? \p \v 57 Puntiru paktashpankuna fariseokuna saserdotekunapa apunkunapas kamachirkakuna, maykan runapas Jesusta rikushpanka rimak rinankunapa apinankunapa payta. \c 12 \s1 Maria mishkinlla asnak perfumita Jesuspi talirka \r (Mt 26.6-13; Mk 14.3-9) \p \v 1 Paskuarayku sokta puncha pishihushpanra Jesuska ñukanchiwa pakta kuti Betania llaktama rirka. Chay llaktapi Lasaroka kawsarka, maykantami Jesuska wañushka kashkanmanta kawsachirka. \v 2 Payta kawsachishkanrayku Jesuspa amigunkuna shuk atun mikunata rurarkakuna payta kushichinankunapa. Chaypi tantarishpanchi Martaka mikunata churanata yanaparka. Lásaro chaypi ñukanchiwa pakta mikuhurka. \v 3 Chasnapi Mariaka apamurka shuk butilla perfumita yapa chaniyuta. Chay perfumika nardo shutiyu anku yaku karka. Chayta talirka Jesuspa umanmanta chakinkama. Chasna talishpan chakichirka chukchanllawa. Tukuy wasi mishkihlla asnarka. \v 4 Chaypina chay Jesuspa chunka ishkay runan masinchi Judas Iskariote, maykanmi payta apichina karka kasna rimarka: \p \v 5 ¿Imaraykuta chay perfumita mana kimsa pachak denariospi rantichishkanchichu? Apinchima karka maykantami shuk runaka shuk watata tarawashpan ganan, chay kullkiwa mana imayu runakunata yanapananchipa. \p \v 6 Judaska mana chayta rimashkachu mana imayu runakunata yanapananpa. Chayta rimashkami pay kikin kullkita shuwanata munashkanrayku. Kullkinchita wakaychak kashpan wakaychana kahamanta shuwapayan. \v 7 Jesuska paypa rimashkanta uyashpan rimarka: \p Ama chay panita chasna rimaychu. Payka wakaychashkami talinanpa wañunayni kuchupi kashkanrayku. \v 8 Nima imayu runakunaka tukuy urasmi kankunawa kawsankakuna. Ñukataka mananami tukuy uras rikuwankichinachu. \p \v 9 Israel masinchikuna Jesús Betaniapi kahushkanta yachashpankuna chayma shamurkakuna. Mana shamurkakunachu Jesusllata rikunankunapa, ashwan Lasarotapas rikunankunapami shamurkakuna, maykantami Jesús wañushka kashkanmanta kawsachirka. \v 10 Achka runakuna Lasarota rikunapa shamushpankuna saserdotekunapa apunkunaka yuyarirkakuna Lasarotapas wañuchichinata. \v 11 Jesús Lasarota kawsachishkanmantami achka israel runa masinchikuna Yaya Diospa Kachashkan Kishpichik kananta kirirkakuna. Chasna kashpan chay apukuna Lasarotapas wañuchichinayarkakuna. \s1 Runakuna Jesusta Jerusalén llaktapi atun aputashina yaykuchirkakuna \r (Mt 21.1-11; Mk 11.1-11; Lk 19.28-40) \p \v 12 Chay kayantima Jesuska rihurka Jerusalén llaktama. Achka runakuna Paskua tantarina punchakunarayku chaypi kahushpankuna Jesús paktahushkanta yacharkakuna. \v 13 Chaypi chipati pankakunata pallashpankuna llukshirkakuna chay pankakunata kuyuchishpa Jesusta atun aputashina tinkunankunapa. Payta tinkushpankuna kushikushpa kaparirkakuna: \p ¡Ñukanchita kishpichiy! Yaya Diospa yanapashkan ali runami kanki. Yaya Diospa munashkanta ruranaykipa kachashkan kashpaykimi shamuhunki. Ñukanchi israel runakunapa atun apunchimi kanki. \p \v 14 Jesuska shuk malta burruta tinkushpan awanpi sikashpan tiyarirka. Chasna paktachirka ñawpa killkarishkata. \v 15 Kasna nin: \q1 Manana nima imata manchaychinachu Sión urku Jerusalén llaktapi kawsak runakuna. Rikuychi, atun apuykichimi ña shamuhun kankunata kishpichinanpa. Shamuhunmi shuk burru maltapa awanpi tiyarishpa\f + \fr 12:15 \ft Burrupi shamuhushkanwa rikuchin mana wañunakushpa kishpichik apushina kananta.\f* nishpa. \p \v 16 Ñukanchi Jesuspa runankunaka chay uras manara asirtashkanchirachu Jesús chay rurashkanwa ñawpa killkarishkata paktachihushkanta. Jesús tukuymanta atun apu tukunanpa siluma sikashkanwashara asirtarkanchi. Chay uras yuyarirkanchina chasna paymanta killkarishka kashkanta, chaymanta killkarishkashina paypi paktarishkanta. \v 17 Jesús manara Jerusalén llaktama rihushpan Lasarota kawsachishkanta rikuk runakuna shukkunatana kwintak rirkakuna. \v 18 Chay nima ima uras rikushkanchita atun yachaywa rurashkanta uyashpankuna chay achka runakuna Jesusta tinkuk shamurkakuna. \v 19 Chasna achka rihushkankunata rikushpankuna fariseokunaka paykunapura rimarkakuna: \p Chay runata apichinanchipa yuyarishkanchika yanka nishpami kashka. Rikuychi, tukuy runakuna payta katihunkuna. \s1 Jesuska wañunanmanta rimarka \p \v 20 Chay Paskua punchakunarayku Jerusalén llaktama rishpankuna israel masinchikunawa pakta shuk griego runakunapas rirkakuna. Ñukanchikunawa pakta munarkakuna chay tantarinapi ñukanchipa Yaya Diosninchita kushichishpa mañanata. \v 21 Chay griego runakunaka Jesuspa chunka ishkay runan masinchi Felipeta kayllayarkakuna. Felipe karka Galilea allpapi kahuk Betsaida llaktamanta. Chaypi payta tapurkakuna: \p Wawki, Jesustami riksinayanchi. Ñukanchita riksichiy. \p \v 22 Tapushkankunata uyashpan Felipeka Jesuspa chunka ishkay runan masinchi Andresta rimak rirka. Chaymanta ishkanti Jesusta rimak shamurkakuna. \v 23 Chaypi Jesús paykunata rimarka: \p Shuk allpamanta runakuna ñukata riksinata munawanankunata rimawankichi. Chayta uyashpayni yachani kunan shuti ña punchaka paktarishkanta Yayayni Dios runakunata rikuchinanpa ñuka paypa Kachashkan Runa yapa ali kanaynita. \v 24 Alita uyawaychi. Shuk muyu allpapi ismunan tiyan wiñananpa. Wiñashpan miranmi. Mana ismushpanka mana miranchu, muyulla kan. Ismushpanka wiñashpan muyuyan. Muyuyashpan achkata miranka. Chasnashinami ñuka wañunayni tiyan kawsarimushpayni achka runakunata uchankunamanta kishpichinaynipa. Mana wañushpaynika nima pi atipankachu Yaya Diospa kawsananpi yaykunata. \v 25 Chaymanta maykan runami pay kikinpa munashkanta rurashpa kawsan, chayka yankami kawsan. Manami nima ima uras Yaya Dioswa kawsankachu. Maykan runami kay allpapi kawsahushpanra pay kikinpa munashkanta sakin Yaya Diospa munashkantana rurashpa kawsananpa, chayka wiñaypami Yaya Dioswa kawsanka. \v 26 Maykan runami munashkaynita rurashpa kawsan, payka ñukashina kawsanan tiyan. Maykan runami chasna ñukata katiwan, maypipas kashpayni chaypimi paypas kanka. Maykan runakunami munashkaynita rurak kanahun, paykunatami Yayaynika kushikushpan atunyachinka. \p \v 27 Kunanka atunta mancharihuni. ¿Imatataya rurasha? ¿Alichu kama tapunaynipa: Yayayni, kishpichiway mana chasna parisinaynipa nishpa? Chasnaka manami alichu kama. Chasna parisinaynipami shamushkani. \v 28 Yayayni, kay parisinayniwa runakunata ñukapi rikuchiy yapa ali atun yachayyu kanaykita. \p Chasnallapi uyarkanchi silumanta rimahushkata: \p Ñami runakunata kanpi rikuchishkani yapa ali atun yachayyu kanaynita, chasnallatatami kutikashka rikuchisha. \p \v 29 Jesuswa pakta kahuk runa masinchikuna chay rimashkata uyashpankuna paykunapura kwintarkakuna: \p Rayushina uyarishka. \p Shukkunaka rimarkakuna: \p Shuk angelmi payta rimashka nishpa. \p \v 30 Jesuska chaypi paykunata rimarka: \p Chasna uyashkaykichika mana karkachu ñukarayku, ashwan karkami kankunata yanapananpa Yaya Diosmanta kanaynita kirinaykichipa. \v 31 Kunanka Yaya Dioska manana chapanchu tukuy runakunapa uchankunarayku atun kastiguta paktachinanpa. Kunanka ñami supaykunapa apunta tukuy runakunata kamachik kashkanmanta wichunata kallarinka. \v 32 Ñukata allpamanta awama alsawashpankuna tukuy partimanta runakunata munachisha riksiwanankunapa, chaymantapas yanapasha ñukapi sinchikunankunapa. \p \v 33 Chasna rimashkanwa yachachinayarka imashnami wañunka. \v 34 Chaypi kahuk runa masinchikunaka wañunanmanta rimashkanta uyashpankuna aynirkakuna: \p Yaya Diospa killkachishkanmanta yachanchi chapahushkanchi Yaya Diospa Kachanan Kishpichik wiñaypa kawsananta. ¿Imashnataya kanka ñukanchita rimanki Yaya Diospa Kachashkan Runa kashpayki kanta allpamanta awama alsashpankuna wañunaykita? Chasna kashpan manami Yaya Diospa Kachashkan Runachu kanki. \p \v 35 Chasna shuk killkarishkakunata mana alita asirtashpankuna manana paypi sinchikunayashpankuna Jesuska paykunata rimarka: \p Manana tiyannachu timpuka kankunata asirtachinaynipa. Ñuka punchashina kahukka shuk ratullami yachachishpa kankunawa kasha. Imashnami punchaka tukuyta alita rikuchin, chasnashinami ñukapas kankunata shutipa kashkata riksichishkani. Chayrayku manara kankunata sakishpayni yachachishkaynimanta asirtashkaykichita kirishpa alita rurashpa kawsaychi, mana supayka shunkuykichipi llullachishpan chay asirtashkaykichita kichunanpa. Asirtashkaykichita kichushpanka mananami nima ima uras kuti asirtankichichu. Chasna kashpan amsapishina purishpa kawsankichi, mana yachashpa maytami rinkichi. \v 36 Ñuka punchashina kahuk kankunawa kahushpaynira ñukapi sinchikuychi kankunapas ñukashina punchayachik tukunaykichipa. \p Chasna rimashkanwasha Jesuska paykunata sakishpan pakarkana paykunamanta. \s1 Runakuna Jesuspi mana sinchikurkakunachu \p \v 37 Chay runakunaka atun yachaywa achka nima ima uras rikushkanchita rurashkanta rikushpankunapas chaymantapas yachachishkanta uyashpankunapas Jesuspi mana sinchikunayarkakunachu. \v 38 Chaywa Yaya Diospa yachayninwa ñawpa yachachik Isaias wañupa rimashkanka paktarirka. Payka chay runakuna mana kirinankunamanta rimarka kasna: \q1 Yaya Dios, runakunaka mana munashkakunachu yachachishkanchita kirinata. Mana atipaypakunata rurashkaykita rikushpankunapas mana asirtashkakunachu chay rurashkaykiwa yachachinayashkaykita nishpa. \m \v 39 Chay runakunaka mana munashpankuna Jesusta kirinata Isaias wañupa shuk killkashkanka paykunapi paktarirka kasna nishkaka: \q1 \v 40 Yaya Dios ñawinkunata tapachishka mana rikunankunapa. Yuyayninkunata tapachishka mana asirtanankunapa. Yaya Dios kasna nin: Chasna paykunata rurashkani taparishka ñawiyukunashina taparishka yuyayyukunashina kanankunapa. Mananami munanichu uchankunamanta llakirishpankuna ñukata kasuwanankunata, mana paykunata llakichishpayni kuti aliyachinaynipa nishpa. \m \v 41 Chaykunatami Isaias wañuka ñawpa killkarka rikushpan Jesús yapa ali atun yachayyu tukunanta. \v 42 Isaias chasna killkashpanpas chay apunchikunamanta achka Jesuspi kirirkakuna. Chasna kashpanpas fariseokunata manchashpankuna kirishkankunata mana rimarkakunachu. Mana munarkakunachu chay kamachik masinkuna paykunata tantarina wasimanta wichunankunapa. Chasna wichuy tukushpankunaka manana atipanahumachu paykunawa pakta tantarinata. \v 43 Mana yuyarirkakunachu imashnami atipanahuma Yaya Diospa rikushkanpi ali kanata. Yapa munarkakuna runa masinkuna ali kanki nishpa rimanankunata. \s1 Jesuska mana shamurkachu runakunata kastigananpa \p \v 44 Chaypina Jesuska sinchita rimarka: \p Maykanmi ñukapi sinchikun, payka chasnallatatami sinchikun Yayaynipipas, maykanmi ñukata kay allpama kachawashka. \v 45 Maykanmi ñukata rikuwan, chayka ñukata kachawaktapas rikunmi. \v 46 Ñuka runakunarayku punchashina kashpayni kay allpama shamushkani ñukapi sinchikukkuna mana amsapishina kiparinankunapa uchata rurashpa. \v 47 Shuk runa rimashkaynita mana kasushpanka manami ñukachu payta kastigasha. Ñukaka kay allpama shamushkanimi runakunata uchata rurak kanankunamanta kishpichinaynipa. Manami shamushkanichu uchankunamanta kastiganaynipa. \v 48 Maykan runami ñukata mana munawanchu, chaymantapas rimashkaynita mana kasunayanchu, paymi ña kastigarishka kan. Kay rimashkaynimantalla kastigarishka kananta yachan. Kay mundu tukurinan uras kay rimashkaynillatata uyashpan kastigarinanta yachanka, wiñaypa Yaya Diosmanta anchurishka kananta. \v 49 Kasna rimashkaynika manami ñuka kikin yuyaynimantachu. Ashwan Yayayni, maykanmi ñukata kachawashka tukuyta rimawarka imatami yachachisha. \v 50 Yachani Yayaynipa shiminka runakunata riksichinanta imashnami wiñaypa paywa kawsankakuna. Chayta yachashpayni tukuy Yayaynipa rimawashkanta kankunata alita yachachini. \c 13 \s1 Jesuska runankunapa chakinkunata mayllarka \p \v 1 Pishihushpanra shuk puncha Paskua punchakuna paktarinankunapa Jesús yacharka ña wañunanta. Yacharka ña kay allpata sakinanta Yayanwana silupi tantaylla kawsak rinanpa. Tukuy uras Yaya Diosta mana kasuk runakuna chawpipi kawsak ñukanchi runankunata yapa yuyapayan. Kunanka ñukanchita yapa yuyashkanta rikuchinan karka ñukanchiranti wañushpan. \v 2 Jesús Paskua puncha ñukanchiwa tutapi mikuhushpan supaykunapa apunka ña yaykushka karka Judaspa shunkunpi. Payta yuyachirka Jesusta apichinanpa. Chay Judaska Simón Iskariotepa wawan karka. \v 3-4 Jesús yacharka Yayan Diosmanta shamushkanta, paymallatata kutinanta. Chaymantapas yacharka Yayanka payta atun yachayninta kushkanta tukuymanta atun kamachik kananpa. Chasna yachashpan mikuhushkanchimanta atarirka, awaniru kamisanta llatanarka. Chaymanta shuk llachapawa wiksanpi watarirka. \v 5 Yakuta mukawapi talishpan kallarirka chakinchikunata mayllanata. Karan shukpa chakinta mayllashkanwasha llachapa watarishkanwa chakichirka. \v 6 Chaypina Pedropi paktarka chakinkunata mayllananpa. Mancharishpan Pedroka rimarka: \p Amuyni, ¿kanchu chakinita mayllawanki? \p \v 7 Jesuska payta aynirka: \p Manara asirtankirachu rurahushkaynita. Shuk punchami alita asirtanki. \p \v 8 Pedroka Jesusta rimarka: \p Nima ima uras chakinita sakishanchu mayllawanaykipa. \p Jesuska payta aynirka: \p Ñuka chakikita mana mayllashpaynika manami atipankichu ñukawa pakta kawsanata. \p \v 9 Chasna uyashpan Pedroka rimarka: \p Amuyni, chasna kashpan ama chakinillata mayllawaychu ashwan umaynitapas makinitapas mayllaway. \p \v 10 Jesuska aynirka: \p Maykanmi mushu armashka payka mana munanchu kuti armak rinata. Payka chakinllatami mayllanata munan. Tukuy aychanka ñami alita mayllarishka. Kankunaka ña alita mayllarishkashinami kankichi. Shukllami kankunamanta mana mayllarishkashinachu kan. \p \v 11 Jesuska ña yacharka pimi payta apichinka. Chayrayku rimarka manami tukuy kankunachu mayllarishkashina kankichi nishpa. \v 12 Chasna chakinchikunata mayllashkanwasha kuti churarirka awaniru kamisanta. Mesama kutishpan ñukanchita rimarka: \p ¿Asirtankichichu kay rurashkayniwa yachachinayashkaynita? \v 13 Kankunaka Yachachik, Amuyni niwankichi. Alimi kan. Ñukami kani. \v 14 Chasna kankunata Yachachik Amuykichi kashpaynipas chakikichita mayllashkani. Kankuna parihu runaynikuna kashpaykichi ashwan kankuna munay yanapanakunaykichi tiyan, karan shuk amun kamachishkanshina shukwa shukwa kankunapura. Chaymanta shuk kirik masikichi mana alita rurashpanka payta yanapanaykichi tiyan kutikashka alita rurashpa kawsananpa. Chaymantapas llakichinakushpa kawsanaykichi tiyan, Yaya Dios uchaykichitapas llakichishpan alita mayllarishkashina kanaykichipa. \v 15 Imashnami ñuka kankunata rurashkayniwa rikuchishkani, chasnashina kankunapas ruraychi shukwa shukwa. \p \v 16 Alita uyawaychi. Nima shuk runan patroyninmanta pasa kanchu. Shuk kachashkan runa mana kanchu payta kachak runamanta pasa. Chasnashinami kankunapas mana ñukamanta pasa kankichichu. Imatami rurani ñukaka, kankunapas ruranaykichi tiyan. \v 17 Tukuy chay rurashkaynita kunan ña asirtashkankichi. Kunanka chay asirtashkaykichita ruraychi. Chayta paktachishpa kawsashpaykichika kushillami kankichi. \p \v 18 Yayayni kankunata kushillayachinka nishpa rimashpayni manami tukuy kankunata kushillayachinanmantachu rimani. Riksinimi imashna runakunatami akllashkani. Chasna kashpan yachani shuk kankunamanta mana ali yuyayyu kananta. Paktarinan tiyan imashnami killkarishka kan: \q1 Maykanmi ñukawa pakta mikupayarka chayka kuntrayni tukushka nishpa. \m \v 19 Kunan manara paktarishpanra chayta kankunata rimashkani, ña paktarishpan yachanaykichipa Yaya Diosmanta kashkaynita. \v 20 Alita uyawaychi. Ama llakiriychichu. Kankunatami akllashkani tukuy partima kachanaynipa. Maykan runami shuk kankunata wasinpi yaykuchin, payka ñukatapas yaykuchiwanmi. Ñukata yaykuchiwashpan kachamuwashka Yaya Diostapas yaykuchinmi. \s1 Jesuska rimarka Judas payta apichinanta \r (Mt 26.20-25; Mk 14.17-21; Lk 22.21-23) \p \v 21 Chasna rimashkanwasha Jesuska shunkunmanta pacha llakirirka. Chaypi ñukanchi runankunata rimarka: \p Alita uyawaychi. Shuk kankunamanta ñukata apichiwanka. \p \v 22 Ñukanchi mancharishpanchi rikunakurkanchi. Mana yacharkanchichu pimantami chasna rimarka. \v 23 Ñuka Jesuspa yapa munashkan runan kuchunpi mikuhurkani. \v 24 Chaypi kahushpayni Pedroka makinwa rikuchiwarka Jesusta tapunaynipa pimantami chasna rimahurka. \v 25 Ashwanta Jesusta kayllayashpayni alimanta tapurkani: \p Amuyni, ¿pimantata chasna rimahunki? \p \v 26 Jesuska ayniwarka: \p Maykantami kay piti panta ukuchishpayni kusha, paymi kanka. \p Chasnallapi vinupi panta ukuchishpan Simón Iskariotepa wawan Judasta kurka. \v 27 Chay pan pitita apishkan ratulla supaykunapa apunka paypa shunkunpi yaykushpan sumakta amuyarka. Chayta yachashpan Jesuska payta rimarka: \p Yuyarishkaykita utkalla rurakriy. \p \v 28 Ñukanchi paykunawa pakta mikuhukkunaka mana asirtarkanchichu imamantami chasna rimahurka. \v 29 Judas kullkinchita wakaychak kashpan ñukanchimanta shukkuna yuyarirkanchi, Jesuska paytachari rimashka rantikriy nishpa tantarina punchakunapi mikunanchipa, mana kashpaka nishkachari nima imayu runakunata kullkita kukriy nishpa. \v 30 Chasna panta apishkanwasha Judaska llukshirkana. Chay uras ña tutana karka. \s1 Jesuska runankunata yachachirka Yaya Diosta yuyashpa, paykunapura yuyanakushpa kawsanankunapa \p \v 31 Judas llukshishkanwasha Jesuska ñukanchita rimarka: \p Kunanka tukuy runakuna rikunkakuna ñuka Yaya Diospa Kachashkan Runa yapa ali atun yachayyu kanaynita paykunaranti wañushpayni. Yaya Dios chasna wañunaynipa kachawashka. Chayrayku runakuna rikushpankuna paykunaranti wañushkaynita, Yaya Diospas yapa ali atun yachayyu kananta riksinkakuna. \v 32 Chasna ñuka Yaya Diospa Kachashkan Runa runakunata rikuchishpayni paypa ali atun yachayyu kananta, Yaya Diospas runakunata riksichinka payshina ali atun yachayyu kanaynita. Mana unayankachu mana atipaypa kashkata rurashpa chasna kanaynita runakunata riksichinanpa. \v 33 Wawkinikuna, manana unaytachu kankunawa kasha, shuk ratustulla kiparisha. Kankunamanta rishpayni ñukata maskawankichi. Imashnami apunchikunata puntiru rimarkani, chasnallatatami kunanka kankunata rimani: Mana atipankichichu rinata maymami ñukaka risha. \v 34 Kunanka kankunarayku shuk mushu kamachinata sakihuni: Yuyanakushpa kawsaychi shukwa shukwa kankunapura. Imashnami ñukaka kankunata yapa yuyani, chasnallatata kankunapura alita yuyanakuychi. \v 35 Chasna yuyanakushpa kawsahushkaykichimanta runa masikichikunaka riksinkakuna shutipa ñukata katik kahushkaykichita. \s1 Jesuska rimarka Pedro payta mana riksikshina tukunanta \r (Mt 26.31-35; Mk 14.27-31; Lk 22.31-34) \p \v 36 Chaypina Pedroka Jesusta tapurka: \p Amuyni, ¿maymataya rinki? \p Jesuska aynirka: \p Maymami rihuni mana kunallaka atipawankichu katinata. Chaywasharami shuti katiwanki. \p \v 37 Pedroka rimarka: \p Amuyni, ¿imaraykuta mana atipashanchu kunalla katinata? Wañushanpas kanta kishpichinaynipa. \p \v 38 Jesuska payta aynirka: \p ¿Shutipachu kishpichiwanaykipa wañunayanki? Kanta rimani, manarapas atallpaka kantahushpanra kimsa kutimi llullachishpa rimanki mana riksiwanaykita. \c 14 \s1 Jesusllami Yayan Diosta riksichik kan \p \v 1 Chaymantana tukuy ñukanchita rimarka: \p Wañushpayni ama manchariychichu nima llakiriychichu. Tukuy uras Yayayni Diospi sinchikuychi chasnallatata ñukapipas. \v 2 Yayaynipa kawsananpi tiyan achka wasikuna. Chayma risha alichanaynipa wasikichikunarayku. Mana chasna kamaka manami kankunata chayta rimaynimachu karka. \v 3 Kaymanta rishpayni alichak risha wasikichikunarayku. Chaywasha kutimusha kankunata pushanaynipa ñukawa pakta kawsanaykichipa. Yapa munani kankunapas kanaykichipa maypimi ñukaka kasha chaypi. \v 4 Ña kankunaka riksinkichimi ñampita maytami ñukaka risha. \p \v 5 Chaypina Tomaska Jesusta rimarka: \p Amuyni, mana yachanchichu maytami rinki. ¿Imashnataya riksishunchi ñampitaka? \p \v 6 Jesuska aynirka: \p Ñukami kani shuklla Yaya Diospi paktak ñampishina. Maykanmi ñukata katiwan, payllatami riksichisha imashnami Yayayni Dioska shutipa kan. Ñukallami kani Yayayni Diosta riksichik, chaymantapas wiñaypa paywa kawsayta kuk. Nima pi atipanchu Yayayni Diospi paktanata mana ñukata katiwahushpanka. \v 7 Kankunaka shutipa ñukata riksiwashpaykichika Yayaynitapas riksinkichimi. Kunanmanta pacha payta riksinkichimi ña rikushkaykichirayku. \p \v 8 Felipeka aynirka: \p Amuyni, Yayaykita ñukanchita rikuchiy. Chayllatami munanchi nishpa. \p \v 9 Jesuska payta aynirka: \p Felipe, ¿unayta kankunawa kahushpaynitatachu kunankama ñukata mana riksiwanki? Maykanmi ñukata rikuwan, payka rikuhumi Yayaynitapas. ¿Imaraykuta tapuwanki Yayaynita rikuchinaynipa? \v 10 ¿Manachu kirinki ñuka Yayayniwa shuk yuyayllawa kahushpanchi shukllashina kahushkanchita? Manami ñuka kikin yuyaynimantachu kankunata yachachishkani. Tukuy uras ñukawa kahuk Yayayni Dioska munashkanta rurachiwan. \v 11 Kiriwaychi Yayayniwa shuk yuyayllawa kahushkanchita. Mana chayta kirinayashpaykichika rurashkaynita rikushpaykichi kiriwaychi. \p \v 12 Alita uyawaychi, tukuy ñukapi sinchikukkunami ñukashina rurashpa kawsankakuna. Mana chayllachu. Ñuka Yayaynima kutishpayni ashwan atun mana atipaypakunatami rurankichi. \v 13 Tukuy maykantami munashkaynitashina tapuwankichi ñuka rurashami Yayayni ali atun yachayyu kananta runakunata rikuchinaynipa. \v 14 Ñuka munashkaynitashina tapuwashpaykichika tukuy tapuwashkaykichita rurashami. \p \v 15 Ñukata yuyawashpaykichika kamachishkaynikunata paktachinkichimi. \v 16 Chasna yuyawashkaykichita rikuchiwashpaykichimi Yayaynita tapusha ñukaranti kankunata sinchikuchik Espiritunta kachananpa tukuy uras kankunawa kananpa. \v 17 Espiritunta kachananpa tapusha, maykanmi kankunata tukuy shutipa kashkata riksichinka. Yayayni Diosta mana riksik runakuna chay Espiritunta manami riksinahunchu payta mana rikushkankunarayku. Chayrayku mana atipanahunchu payta shunkunkunapi yaykuchinata. Kankunaka payta riksinkichimi kankunawa kahushkanrayku. Shunkuykichipimi kawsan, nima ima uras kankunamanta anchurinkachu. \v 18 Ñukaka manami kankunata wakchatashina sakishkaykichichu. Kutimushami kankunawa kanaynipa. \v 19 Ñami wañunayni punchaka paktarishka. Ñukata mana riksik runakunaka manana rikuwankakunachu. Kankunallami rikuwankichi. Ñuka wiñaypa kawsa kahushkaynirayku kankunapas wiñaypa kawsankichi. \v 20 Yaya Diospa Espíritun kankunapi paktashpan yachankichi ñuka Yayayniwa shuk yuyayllawa kahushkaynita. Chaymantapas yachankichi ñuka kankunawa shuk yuyayllawa kahushkaynita, kankunapas ñukawa. \v 21 Maykan runami kamachishkaynita shunkunpi wakaychashpan kasun, payllami shutipa yuyawan. Maykanmi ñukata yuyawan, Yayaynipas payta yuyankami. Ñukapas payta yuyashami, chaymantapas yanapashami alita riksiwananpa. \p \v 22 Chaypi chay chunka ishkay Jesuspa runan masinchi Judas, mana Iskariotepa wawanchu, Jesusta tapurka: \p Amuyni, ¿imaraykuta ñukanchillata riksichirinki pimi kanki? ¿Imaraykuta Yaya Diosta mana riksikkunatapas mana riksichirinkichu pimi kanki? \p \v 23 Jesuska aynirka: \p Ñukaka riksichirishami pimi kanaynita yuyawak runallata. Maykan runami yuyawan payka yachachishkaynita kasun. Chasna yuyawak runata Yayaynipas yuyankami. Chaymantapas Yayayniwa pakta paypa shunkunpi kawsak shamushu. \v 24 Mana yuyawak runataka manami riksichirinichu pimi kani, yachachishkaynita mana kasunayashkanrayku. Manami ñuka kikin yuyaynimantachu kankunata chayta yachachini. Yayayni Diosmi kachawashka chasna yachachinaynipa. \v 25 Tukuy kaykunata kankunata yachachihuni kankunawa kahushpaynira. \v 26 Yayayni Dioska ñukaranti kankunata yanapak Espiritunta kachanka. Chay Espiritunka kankunata yachachishkaynita yuyachinka, chaymantapas yachachishpa tukuyta asirtachinka. \v 27 Ñuka rishpayni kankunata sinchikuchisha mana manchashpa nima musparishpa kushilla kawsanaykichipa. Mana kankunata llullachishpachu yanapani kushilla kawsanaykichipa, imashnami Yaya Diosta mana kasuk runakunaka ruranahun. Ashwan shutipami kankunata shunkuykichipi kushillayachisha. Chayrayku rinaynimanta rimashpayni ama llakiriychichu nima manchariychichu. \v 28 Ña uyashkankichi kankunata rimashkaynita, ñukaka rishami, chaymantapas kankunama kutimusha nishpa. Shutipa yuyawankichimaka kushikunkichimami karka yachashpaykichi Yayaynima rinaynita. Yayayni ñukamanta ashwan atun yachayyu kashpan ñuka payma rishpayni atipasha ashwan alita kankunata yanapanata. \v 29 Manara rihushpaynira kankunata chayta rimani, paktarishpan yachanaykichipa rimashkaynika shutipa kashkata. \v 30-31 Kunanka manana achkata kankunata yachachishkaykichinachu. Shuk ratullami kankunawa kahuni. Ñami shamuhun tukuy Yaya Diosta mana kasuk runakunata kamachik supaykunapa apunka. Mana ñukata atipawashpantata nima imata ruranata ñuka munay sakini wañuchichiwananpa. Chasna wañushpayni Yayaynipa kamachiwashkanta kasusha tukuy runakuna payta yuyahushkaynita yachanankunapa. Kunan atariychi. Akuychi rishunchi. \c 15 \s1 Jesusta kasuk runakunalla shutipa payta yuyak kanahun \p \v 1 \add [Shuk parti Yaya Diospa ñawpa killkachishkanpi riman israel runakuna Yaya Diospa tarpushkan uva waskashina kanankunata.\add*\f + \fr 15:1 \ft Rikuy kastellano Bibliapi Salmos 80.8-18; Jeremías 2.21\f*\add Chayta yachashpan Jesuska ñukanchita yachachishpalla katirka: Kankuna yuyarinkichi Yaya Diospa runankuna kanaykichita, israel runakuna kashkaykichirayku. Manami chasnachu. Ashwan ñukapi sinchikushpaykichimi Yaya Diospa runankuna kankichi. Manami tukuy ñukanchi israel runakunachu kanchi Yaya Diospa tarpushkan ali uva waskashina.]\add* Ñukami kani chay tarpushkan ali uva waskashina. Yayaynika chay uva tarpupa amunshinami. \v 2 Kankunaka ramaynikunashinami kankichi. Mana muyuyak ramataka amunka pitinkami. Muyuyak ramataka alichankami ashwanta muyuyananpa. \v 3 Kankunaka kankichimi chay alichashkan alita muyuyak ramaynikunashina. Yachachishkaynita kasushpaykichi Yaya Dios kankunata aliyachirka. \v 4 Chasna kashpaykichi mana sakishpa ñukawa pakta kawsaychi. Chasna kawsashpaykichimi ñukapas kankunawa pakta kawsasha. Shuk rama mana sapinwa pakta kahushpanka manami atipanchu muyuyanata. Chasnashinami kankunapas mana atipankichichu alita rurashpa kawsanata, mana ñukawa pakta kawsahushpaykichika. \p \v 5 Ñukami kani ali uva waskashina. Kankunaka kankichimi ramaynikunashina. Ñukawa pakta kawsashpaykichi ñukapas kankunawa pakta kawsashpayni achka alikunata rurashpa kawsankichi. Ñukamanta anchurishka kashpaykichi tukuy rurahushkaykichika yankami. \v 6 Shuk rama manana waskanmanta yakuta aysashpanka wañunmi. Chasna shuk uva waskapa raman chakirishpan amunka pitinmi. Chaymanta chakirishkakunata tantachishpan rupachinna. Chasnashinami kankuna mana ñukawa pakta kawsahushpaykichika chay mana valik ramakunashinami wichurishka kankichi. \v 7 Chasna kashpan mana sakishpa ñukawa pakta kawsaychi. Yachachishkaynita shunkuykichipi wakaychashpaykichi kasuychi. Chasna kawsashpaykichimi tukuy imatapas tapushkaykichita Yaya Dios kankunarayku rurankami. \v 8 Ñukata kasushpa tukuy alikunata rurashpa kawsashpaykichi shutipa ñukata kirikkunami kankichi. Chasna alita rurashpa kawsashpaykichi runa masikichikuna yachankakuna Yaya Dios yapa ali kananta. \p \v 9 Ñuka kankunata yuyani imashnami Yayaynika ñukatapas yuyawan. Chayrayku tukuy uras ñukawa pakta kawsaychi mana sakishpa kankunata yuyanaynipa. \v 10 Kamachishkaynita kasushpa kawsashpaykichika kankunata mana sakishpa yuyashkaykichi. Ñukapas Yayaynipa kamachishkanta kasushpa kawsashkani. Chasna kawsashpayni paypas ñukata mana sakishpachu yuyawan. \v 11 Tukuy chayta kankunata rimani, kasushpaykichi ñukashina atunta kushikunaykichipa. Yapa munani chay atun kushikunaykichita nima ima arkananpa. \p \v 12 Kasna kankunata kamachini: Imashnami ñukaka kankunata yuyani, chasnallatata kankunapas yuyanakushpa kawsaychi shukwa shukwa. \v 13 Shuk munashkanchi runata wañuna kashkanmanta kishpichinanchipa wañushpanchi payta shutipa yuyashkanchita rikuchinchi. Mana atipanchichu payta yapa yuyashkanchita ashwan alita rikuchinata. Ñukaka kankunata kishpichinaynipa wañushpayni shutipa yuyashkaynita rikuchisha. \v 14 Kankuna kamachishkaynita paktachishpaykichimi munashkayni runakuna kankichi. \v 15 Manana kankunata rimashkaykichinachu kamachinayni runaynikuna nishpa. Ashwan rimashkaykichimi munashkayni runakuna. Shuk patronpa kamachinan runaka mana yachanchu imaraykumi patroyninka kamachin. Kankunataka tukuyta yachachishkani, maykantami Yayaynika rimawashka. Chayrayku kankunata rimani munashkayni runakuna. \v 16 Chasna tukushkaykichika mana kanchu kankuna ñukata munawashkaykichirayku. Ashwan ñuka kankunata munashpaynimi munashkayni runakuna tukushkankichi. Chasna kankunata akllashkani, kasuwashpaykichi ñukashina ali tukunaykichipa. Chaymantapas akllashkani runa masikichikunata Yaya Diospa shiminta yachachinaykichipa, paykunamantapas shukkuna ñukapi kirinankunapa. Chasna kasushpa yachachishpa kawsashpaykichika manami yankachu kanka. Yachachishkaykichimanta katiwakkunapas wiñaypa Yaya Dioswa kawsankakuna. Yapa munani alita kasuwak tukunaykichipa Yaya Dios tukuy munashkaynitashina tapushkaykichita rurananpa. \v 17 Chayrayku kankunata kuti rimani: Yuyanakushpa kawsaychi shukwa shukwa kankunapura. \s1 Jesuska rimarka payta chiknikkuna runankunatapas parisichinankunata \p \v 18 Jesuska ñukanchi runankunata yachachishpalla katirka: \p Mana riksiwak runakunaka kankunata chiknishpankuna ama manchariychichu. Yuyariychi ñukata puntiru chikniwashkankunata. \v 19 Kankunaka manami kankichichu ñukata mana riksiwak runakunashina. Ñukami kankunata akllashkani mana riksiwak runakunamanta manana paykunashina kawsanaykichipa. Paykunashina kankichimaka yuyanahumami. Manana paykunashina kahushkaykichiraykumi chay runa masikichikunaka kankunata chikninahun. \v 20 Yuyariychi kankunata rimashkaynita kasna: Shuk runan manami patroyninmanta pasa kanchu. Chasnashinami kankunaka manami ñukamanta pasa kankichichu. Ñukata wañuchinayashpa katiwashpankuna kankunatapas chasnallatatami wañuchinayashpa katinkakuna. Ñukapa rimashkaynita mana kasushpankuna kankunapa rimashkaykichitapas mana kasunkakunachu. \v 21 Ñukata kachawakta mana riksishpankuna ñukata kasuwashkaykichirayku chasna kankunata rurankakuna. \v 22 Ñuka kay allpama shamushkani runakunata yachachinaynipa imashnami Yaya Diosta riksinkakuna. Yachachishkaynita mana kasunayashpankuna uchayu kanahun. Ñuka mana yachachik shamuynima karka paykunaka manami uchayuchu kanahuma karka. Kunanka yachachishkaynita uyashpankunapas mana chayta kasushpankuna uchankunata manana llakichiypanachu kan. \v 23 Ñukata chikniwashpankuna Yayaynitapas chikninahunmi. \v 24 Ñuka achka nima maykan atipashkanta chawpinkunapi rurashkani. Chay rurashkaynikunata rikushpankunapas ñukata Yayaynitapas chiknishkakuna. Chayrayku uchayu kanahun. Chay mana atipaypakunata mana ruraynima karka mana uchayuchu kanahuma. \v 25 Chay runakuna ñukanchita chikninahun Yaya Diospa shimin ñawpa killkarishkaka paykunapi paktarinanpa. Kasna nin: \q1 Ñukata yankamanta chikniwarkakuna nishpa. \m \v 26 Ñuka Yayaynima rishpayni kankunarayku kachasha kankunata sinchikuchik Yaya Diospa Espiritunta. Payka Yayaynimantami kan tukuy shutipata mana llulla kashkata riksichik. Kay allpapi kawsak runakunata Yaya Diospa Kachashkan Kishpichik kanaynita riksichinka. \v 27 Kankunapas runa masikichikunata chayta riksichiychi, runakunata yachachishkaynimanta pacha ñukawa pakta kawsashkaykichirayku. \c 16 \p \v 1 Ñami kankunata rimashkani shuk runakuna kankunata chikninankunamanta. Chaymanta rimashkani kankunata sinchikuchik Yaya Diospa Espiritunta kachanaynitapas. Tukuy chaykunata rimashkani ñukapi sinchikunaykichipa, ñukamanta mana anchurinaykichipa. \v 2 Israel masinchikunaka kankunata tantarina wasikunamanta wichunkakuna manana paykunawa tantarinaykichipa. Mana chayllatachu kankunata rurankakuna. Ashwan paykunata wañuchishpanchi Yaya Diosta kushichinchi nishpa yuyarishpankuna shuk puncha kankunamanta shukkunata wañuchinkakuna. \v 3 Chasna kankunata rurankakuna, mana ñukata nima Yayaynitapas riksishkankunarayku. \v 4 Chasna rimani paykuna kankunata chiknishpankuna ña rimashkaynita yuyarinaykichipa. Kunankama kankunawa kahushpayni runakuna ñukallata chikniwashkakuna. Chayrayku yachachinata kallarishkaynimanta pacha manara rimashkanirachu kankunata chikninankunamanta. \s1 Jesuska rimarka Yaya Diospa Espiritunta kachananta \p \v 5 Kunanka ñami risha ñukata kachawak Yayaynima. Chasna kashpanpas nima pi kankunamanta tapuwankichichu: ¿Maymata rinki? nishpa. \v 6 Rinaynimanta kankunata rimashpayni shunkuykichika llakiywa kichkirishkami kahun. \v 7 Chasna llakiywa kichkirishka kahushpaykichipas kuskata kankunata rimani: Alimi kankunarayku Yayaynima rinaynipa. Mana rishpaynika kankunata sinchikuchik Yaya Diospa Espiritunka mana shamunkachu kankunapi kawsananpa. Ñuka rishpayni shuti payta kankunama kachasha. \v 8 Chasna shamushpan payka runakunata riksichinka imami kan uchaka, chaymanta imashnami Yaya Diosta kasushpa alita kawsanankuna tiyan. Chaymantapas riksichinka uchakunamanta kastigu tiyananta. \v 9 Uchamanta riksichinka, ñukata mana kirina, ñukapi mana sinchikuna, uchapa sapin kananta. \v 10 Chaymanta ali kawsanata riksichinka ñuka tukuy uras Yayayni Diosta kasushpa kawsahushkaynirayku payma rishkaynita yuyachishpa. Chayma rishpayni kankunaka manana ñukata rikuwankichinachu. \v 11 Chaymantapas payka riksichinka uchakunamanta kastigu tiyananta Yaya Diosta mana kasuk runakunata kamachik supaykunapa apun ña kastigarishka kashkanta rikuchishpa. \v 12 Ñukapa achka rimanayni tiyawahushpanpas kunan mana ashwanta kankunata rimashanchu. Kankunata ashwanta rimashpaynika manami atipankichichu asirtanata. Chayrayku manara tukuyta yachachishkaykichirachu. \v 13 Yaya Diospa Espíritun shamushpan kankunata shuti riksichinka tukuy shutipa kashkata. Chaymantapas kankunata yuyachinka tukuyta ñukamanta yachanaykichipa. Tukuy yachachishkaynita kankunata asirtachinka. Nima imata pay kikinpa yuyayninmanta yuyachinkachu. Ashwan Yaya Diosmanta uyashkanllatami kankunata riksichinka. Chaymantapas riksichinka imashnami pasanka silupi allpapi. \v 14 Kankunata ñukamanta uyashkanta riksichishpan ñuka atun suma yachayyu kanaynita asirtachinka. \v 15 Tukuy imatami Yayayni Dioska riman chaytami ñukapas rimani shuk yuyayllawa kashkanchirayku. Chayrayku kankunata rimashkani Espiritunka ñukapa rimashkaynita kankunata asirtachinka nishpa. \s1 Jesuska runankunata rimarka llakirishkankunawasha kushikunankunata \p \v 16 Jesuska rimashpalla katirka: \p Shuk ratumantami manana rikuwankichinachu. Chaymanta unaystumantami kutikashka rikuwankichi nishpa. \p \v 17 Chasna Jesús rimashpan ñukanchi paypa chunka ishkay runankunamanta shukkunaka tapunakurkanchi: \p ¿Imatataya ñukanchita rimanayan Yayaynima risha chaymantapas shuk ratumantami manana rikuwankichinachu, chaymanta unaystumantami kutikashka rikuwankichi nishpa? \v 18 ¿Imatataya ñukanchita rimanayan unaystumanta nishpa? Mana asirtanchichu imamantami rimahun. \p \v 19 Chasna ñukanchi kwintahushkanchita rikushpan Jesuska musyarirka payta tapunayahushkanchita. Chaypi ñukanchita rimarka: \p Kankunata rimashkani unaystumantami manana rikuwankichinachu, chaymanta shuk ratumantami kutikashka rikuwankichi nishpa. ¿Chasna rimashkaynimantachu tapunayawahunkichi? \p \v 20 Alita uyawaychi. Ñuka wañushpayni kankunaka sinchita llakishpa wakankichi. Chasna kahushpaykichi mana ñukapi kirikkunaka kushilla kankakuna. Kankunaka llakiywa kahushpaykichipas chaymanta kushikunkichimi. \v 21 Yuyariychi shuk warmi wawayahushkanmanta. Chay warmika wawayahushpan manchayta nanayta parisin. Wawayashkanwasha manchayta nanayta parisishkanta kunkarin. Wawanta rikushpan atunta kushikun. \v 22 Chasnashinami kunanka kankunapas manchaywa llakirinkichi. Chasna kahushpaykichipas kutikashka kankunata rikuk shamushpayni atuntami kushikunkichi. Chasna kushikushpaykichi nima pi atipankachu kankunata kutikashka llakiypi churanata. \v 23-24 Kunankama ñukallata tapushkankichi yanapanaynipa. Manara nima imata kuskata Yaya Diosta tapushkankichirachu. Kuti kankunama shamushpayni manana nima imata ñukata tapuwankichinachu. Yaya Dios kikintanami tapunkichi. Munashkaynitashina tapushpaykichika paymi kankunata tukuypi yanapanka kushikushpalla kawsanaykichipa. \p \v 25 Chaymanta rimarka: \p Tukuy kay yachachishkaynikunata manara shutillatachu yachachishkani. Shuk punchami manana chasnalla yachachishkaykichinachu. Chay uras shutillatanami Yaya Diosmanta kankunata yachachisha alita yachanaykichipa. \v 26 Chay punchamanta pacha munashkaynitashina kankuna kikinna Yaya Diosta tapunkichi. Chasna kankuna kikin tapushpaykichimi mana munankichinachu ñuka kankunarayku payta tapunaynipa. \v 27 Yaya Diosmi kankunata yuyan ñukata yuyawahushkaykichirayku chaymantapas paymanta shamushkaynita kirishkaykichirayku. \v 28 Ñuka Yayayni Diosmanta llukshirkani kay allpama shamunaynipa. Kunanka kay allpata sakihuni paymallatata kutinaynipa. \p \v 29 Chasna Jesuspa rimashkanta uyashpanchi rimarkanchi: \p Kunan shuti asirtaypata rimahunki, manana rimahunkinachu pakashpa rimahukshina. \v 30 Tapunakuhushkanchita mana uyashpaykipas ñukanchita rimashkanki. Chayrayku kunan tukuy imata yachak kahushkaykita yachanchi. Manara tapuhushpanchira yuyarihushkanchita riksinki. Chayrayku Yaya Diosmanta shamushka kashkaykita kirinchi. \p \v 31 Chasna rimashkanchita uyashpan Jesuska aynirka: \p Kankunaka nima kunan ñukapi yapa alitarachu kirihunkichi. \v 32 Ñami wañunaynika paktarihun. Chay urasmi kankunaka karan shuk llaktaykichima kutishpa shikwarinkichi. Ñukataka sapallaynitami sakiwankichi. Chasna kashpanpas manami sapallaynichu kahuni, Yayaynika ñukawa kahushkanrayku. \v 33 Manara paktarishpanmi tukuy chayta kankunata rimahuni, paktarishpan mana mancharinaykichipa. Munani kushilla kanaykichipa, runaynikuna kahushkaykichirayku. Yaya Diosta mana kasuk runakuna chawpipi kawsahushpaykichira manchayta nanayta llakiyta parisinkichi. Chasna kashpanpas sinchikuriychi yuyarishpaykichi ñuka parisishpayni winsishkaynita millaypata rurachikta. \c 17 \s1 Jesuska Yayanta mañarka paypi sinchikukkunarayku \p \v 1 Jesuska yachachishkanta tukuchishpan siluma rikushpan Yayanta mañarka: Yayayni, ñami wañunayni punchaka paktarishka. Runakunata kishpichinaynipa wañushpayni paykunata rikuchiy ñuka wawayki yapa ali kanaynita. Chasna wañunaynipa kachawashpayki paykunaranti wañushpayni ñukapas runakunata yapa ali kanaykita rikuchisha. \v 2 Kan kuwashkanki atun yachayta tukuy runakunata kamachik kanaynipa. Chasna atun yachayyu kashpayni wiñaypa kanwa kawsayta kusha maykankunatami akllashkanki ñukapi sinchikunankunapa. \v 3 Chay kawsayka rimanayan kanta riksishpa riksishpa rishpankuna shuklla shutipa Yaya Dios kashkaykita, ñuka kachashkayki kishpichik wawaykitapas. \p \v 4 Ñuka kay allpapi kawsashpayni tukuy kamachiwashkaykita paktachishkani. Chasna rurashpayni runakunata atun ali yachayyu kanaykita rikuchishkani. \v 5 Kunanka Yayayni, churaway kuchuykipi. Kutikashka tukuymanta ashwanta atunyachishpa kushichiway, kuti kanaynipa imashnami karkani manara kay allpaka tiyahushpanra. \v 6 Ñukata kuwashkayki runaynikunata yachachishkani pimi kanki nishpa. Chay tukuy kanta mana riksik runakunamanta ñukapi sinchikushpankuna paykunata kuwashkanki. Kanpa kashpankuna kunan ñukata kuwashkanki. Shimikita kirishpankuna alita kasushpa kawsanahun. \v 7-8 Paykunatami rimawashkaykita yachachishkani. Rimashkaynita uyashpankuna shunkunkunapi wakaychashkakuna. Yachashkakuna shutipa kanmanta shamushkaynita. Chaymantapas kirirkakuna ñukata kachawashkaykita. Chayrayku kunanka yachanahun tukuy yachachishkaynika kanmanta kashkanta. \p \v 9 Paykunaraykumi kanta mañani. Manami mañanichu kanta mana riksinayak runakunarayku. Mañanimi wawaykikunaraykulla, maykankunatami kuwashkanki. \v 10 Tukuy kanpa wawaykikuna ñukata kasuwanahun. Chasnallatatami tukuy ñukata kasuwakkuna wawaykikuna kanahun. Runa masinkuna rikushpankuna runaynikunata yanapahushkaynita alita rurashpa kawsanankunapa, paykunaka riksinkakuna yapa ali kanaykita. \v 11 Kunanmanta pacha ñukaka manana kawsashannachu uchata rurak runakuna chawpipi. Kutikashka kanwa kawsanaynipa rishpayni kuwashkayki runaynikunaka uchata rurak runakuna chawpipi kiparinkakuna. Yayayni, ucha illa atun yachayyu kanki. Chay atun yachaykiwa, maykantami ñukatapas kuwarkanki, chaywa runaynikunata kuyray mana uchata ruranankunapa. Paykunata yanapay shuk yuyayllawa kanankunapa, imashnami kanpas ñukawa shuk yuyayllawa kanki. \v 12 Paykunawa kay allpapi kahushpaynira kuwashkayki yachaykiwa kuyrashkani. Chasna alita kuyrashpayni nima pi paykunamanta chinkarishkachu. Ñawpa killkarishkaka paktarinanpa shukllami chinkarishka, maykanmi kanmanta karupi wiñaypa parisina kan. \p \v 13 Kunanka risha maypimi kahunki. Kay allpapi kawsahushpaynira chasna runaynikunarayku kanta mañani kushikushpalla kawsanankunapa, imashnami ñukapas atunta kushikushpa kawsani. \v 14 Paykunata shimikita yachachishkani. Mana shimikita kasuk runa masinkuna paykunata chikninahun, wawaykikuna tukushpankuna manana paykunawa shuk ayllushina kashkankunarayku. Kanta mana kasukkunawa mana kanahunchu shuk ayllushina, imashnami ñukapas mana paykunawa shuk ayllushinachu kani. \v 15 Runaynikunarayku mañashpayni manami kanta tapunichu uchata rurak runakunapa chawpinkunamanta anchuchinaykipa. Kanta mañani paykunata kuyranaykipa supayka millaypata mana rurachinanpa. \v 16 Paykunaka mana kanahunchu kanta mana kasuk runakunashina, imashnami ñukapas mana paykunashinachu kani. \v 17 Yayayni, rimashkaykika shutipa kashkata riksichikmi kan. Kanta kasuk runakunata shimikita tukuy uras ashwanta yachachiy manana uchata ruranankunapa, ashwan munashkaykillata rurashpa kawsanankunapa. \v 18 Ñukata kachawashkanki kay kanta mana riksik runakunata kawsanayniwa yachachinayniwa kanta alita riksichinaynipa. Kunan ñuka paykunata kachani chasnallatata ruranankunapa. \v 19 Ñuka munashkaykita paktachishpa wañusha paykunata uchankunamanta kishpichinaynipa. Chasna wañusha paykuna shutipa kashkata riksichik shimikita uyashpa kawsashpankuna ñukashina munashkaykita rurashpa kawsanankunapa. \p \v 20 Mana mañanichu paykunaraykulla. Mañanimi shukkunaraykupas, maykankunami paykunapa yachachishkankunata uyashpankuna ñukapi sinchikunkakuna. \v 21 Tukuy paykunarayku tapuni shuk yuyayllawa kanankunapa. Chaymantapas mañani ñukanchiwapas shuk yuyayllawa kanankunapa, imashnami kanpas ñukawa shuk yuyayllawa kanki. Mañanimi chasna kanankunapa, kanta mana riksik runakuna paykunata shukllashina rurashkaynita rikushpankuna kirinankunapa kan shutipa kachawashkaykita. \v 22 Kan ali yuyayta atun yachayta ñukata kuwashkanki. Chasnallatatami ñukapas runaynikunata ali yuyayta atun yachayta kushkani. Chayta paykunata kushkani shuk yuyayllawa shukwa shukwa kanankunapa, imashnami ñukanchipas shuk yuyayllawa kanchi. \v 23 Ñuka paykunawa, kan ñukawa shuk yuyayllawa kanchi runaynikuna shuk yuyayyullashina tukunankunapa. Munani chasna tukunankunapa kanta mana riksik runakuna paykunata shukllashina rurashkaynita rikushpankuna kan shutipa kachawashkaykita yachanankunapa, chaymantapas yachanankunapa ñukata yuyawashkaykishina runaynikunatapas yuyanaykita. \p \v 24 Yayayni yapa yuyawanki. Chayrayku manara kay allpata rurashpaykira ali yuyayta atun yachayta kuwashkanki kanwa pakta tukuypa amun kanaynipa. Yapa munani kuti kanpi kashpayni kuwashkayki runaynikunaka ñukawa kanankunapa. Munani tukuymanta ashwanta atunyachiwashkaykita kushikushpa wiñayparayku rikunankunapa. \v 25 Yayayni, tukuypi alita rurakmi kanki. Mana alita rurak runakuna manami kanta riksinahunchu. Ñuka shuti tukuy uras kanta alita riksini. Runaynikunapas alita yachanahun kan kachawashkaykita. \v 26 Paykunata riksichishkani atun yachayyu yapa paykunata yuyak kanaykita, chaymantapas katishami chasna kanaykita riksichishpa. Chayta rurani paykunapas yuyanakushpa shukwa shukwa kawsanankunapa, chaymantapas runa masinkunata yuyashpa imashnami kan ñukata yuyawanki. Chasna kawsashpankuna ñuka tukuy uras paykunawa kasha. Chasna nishpa Jesuska Yayanta ñukanchi runankunarayku mañarka. \c 18 \s1 Jesusta apirkakuna \r (Mt 26.47-56; Mk 14.43-50; Lk 22.47-53) \p \v 1 Mañashkanwasha Jesuska ñukanchi chunka shuk runankunawa pakta chay mikushkanchi wasimanta llukshirka. Jerusalén llaktamanta rirkanchi chay kuchupi kahuk wayku Sedrón shutiyu chimpama. Chaypi tiyarka shuk chakra tarpu kaspikunawa. Chay chakrapi yaykurkanchi. \v 2 Chaypi achka kuti tantaripayanchi. Chasna kashpan Judas, pimi Jesusta apichinan karka, chay chakrata riksirka. \v 3 Chaypi kahushpanchi Judaska achka suntalukunawa Yaya Diospa wasinta kuyrakkunawapas paktamurka. Saserdotekunapa apunkuna fariseokunapas chay kuyrakkunata Judaswa kacharkakuna. Ña tuta kashpan lamparinkunawa, chaymantapas llachapata mapawa armachishkata watashpa kaspipi sintichishkakunawa paktamurkakuna. Apamurkakuna lansankunata sablinkunata. \v 4 Jesuska yachashpan tukuy imashnami payka pasanka, paykunata tinkuk rirka. Chaypi tinkuk rishpan tapurka: \p ¿Pitata maskahunkichi? \p \v 5 Paykunaka aynirkakuna: \p Nasaretmanta runa Jesustami maskahunchi. \p Jesuska rimarka: \p Ñukami kani\f + \fr 18:5 \ft Chay Ñukami kani nishkaka kan Yaya Diospa shuk shutin.\f* nishpa. \p Payta apichihuk Judaspas chay apik runakunawa pakta kahurka. \v 6 Jesuska ñukami kani nishpa rimashpan chay apik runakunaka washankunama kutirishpa allpama urmarkakuna. \v 7 Chaypi Jesuska kutikashka tapurka: \p Rimawaychi ¿pitata maskahunkichi? \p Paykuna kutikashka rimarkakuna: \p Nasaretmanta runa Jesustami. \p \v 8 Jesús kuti aynirka: \p Ñami rimashkani ñukami kani. Ñukata maskawahushpaykichika kay katiwahuk runakunata sakiychi rinankunapa. \p \v 9 Chasna Jesuska rimarka Yayanta mañashpan rimashkanshina paktarinanpa: Kuwashkayki runaynikunata alita kuyrashpayni nima pi chinkarishkachu nishpa. \v 10 Chaypina Pedropa shuk sablin tiyashpan sumakta pitishpa wañuchisha nishpa pitihushpan shuk runa Malko shutiyupa kuskan parti rinkrinta pitirka. Chay rinkrin pitiy tukushka runaka saserdotenchikunapa atun apupa runanmi karka. \v 11 Chaypi Jesuska Pedrota rimarka: \p Churay chay sablikita maypimi kahurka. Yayayni munan wañuchiwanankunapa. Chasna kashpan mana munanichu nima pi kishpichiwananpa. \s1 Jesusta Anasma pusharkakuna \r (Mt 26.57-58; Mk 14.53-54; Lk 22.54) \p \v 12 Chasna Jesuska Pedrota rimashpan chay suntalukunapa apunkunaka kamachirkakuna Jesusta apishpa watanankunapa. Jesusta watashpankuna chay suntalukunaka chay Yaya Diospa wasinta kuyrakkunawa pakta pusharkakuna. \v 13 Chay wata Kaifás saserdotenchikunapa atun apu karka. Rukun Anaska chay uras paykunapa atun apu kashkanmanta llukshishka kashpanpas apulla karka. Chayrayku Jesusta puntiru pusharkakuna Anaspa wasinma saserdotenchikunapa atun apu Kaifaspa rukun kashkanrayku. \v 14 Chay Kaifasmi manara Jesusta apishpankuna tantaylla yuyarishpa kwintak atun apunchikunata kunarka kasna: Ashwan ali kama shuk runalla tukuy runakunaranti wañunanpa, mana tukuy ñukanchi israel runakuna wañunanchipa nishpa. \s1 Pedroka Jesusta mana riksinichu nirka \r (Mt 26.69-70; Mk 14.66-68; Lk 22.55-57) \p \v 15 Jesusta Anasma pushashpankuna ñukapas Pedropas katirkanchi. Jesusta apikkuna payta pushashpa rishpankuna ñukaka washalla yaykurkani chay apupa wasin pampan rumikunawa rurarishka wasikunawa kincharishkapi. Saserdotekunapa atun apupa riksiwashkan kashpayni mana arkawarkakunachu yaykunaynipa. \v 16 Pedroka punku mayanpi kiparirka. Mana ñukawa pakta yaykushpan punkuma kutirkani. Chay atun apupa riksishkan kashpayni punkuta kuyrak warmiwa kwintak rirkani Pedrota yaykuchinaynipa. Chasna kwintashpayni payta yaykuchirkani. \v 17 Chaypi punkuta kuyrak warmika Pedrota tapurka: \p ¿Manachu kanki chay apishkanchi runawa purik? \p Pedroka payta aynirka: \p Manami chay runawa purikchu kani nishpa. \p \v 18 Chiri kashpan chay atun apunchipa runankuna Yaya Diospa wasinta kuyrakkunapas chay kincharishkapi shinkikunawa ninarkakuna. Muyukta shayarishpankuna kunuhurkakuna. Pedropas paykunawa pakta kunuhurka. \s1 Israel runakunapa atun apunkuna Jesusta tapurkakuna \r (Mt 26.59-66; Mk 14.55-64; Lk 22.66-71) \p \v 19 Jesusta Anaspa puntanpi shayachishpankuna chay puntiru saserdotenchikunapa atun apu kashkanmanta llukshishkaka payta tapurka: \p ¿Imashna kashpaykitaya runakunaka kanta katinahun? ¿Imamantata yachachinki? \p \v 20 Jesuska payta aynirka: \p Ñuka nima ima uras pakalla yachachishkanichu. Tukuy uras runakunapa rikushkankunapi tantarina wasikunapi Yaya Diospa wasinpipas yachachishkani. \v 21 Chasna kashpan ¿imaraykutaya ñuka sapallaynita tapuwahunki? Tapuy yachachishkayni runakunata imatami yachachishkani. Paykunami rimashkaynita yachanahun. \p \v 22 Chasna Jesuska chay atun aputa mana alita tapushkanta rimashpan shuk chaypi shayahuk Yaya Diospa wasinta kuyrak runa payta waktarka: \p ¿Chasnachu ayninchi saserdotenchikunapa atun aputaka? nishpa. \p \v 23 Jesuska aynirka: \p Rimashkaynika mana ali kashpanka rimaway imatami mana alitachu rimashkani. Rimashkaynika ali kashpanka ¿imaraykutaya waktawashkanki? \p \v 24 Chasna Jesuska rimashpan Anaska payta kacharka ishkanti makin watarishkata saserdotenchikunapa atun apu Kaifasmana. \s1 Pedroka kutikashka Jesusta mana riksinichu nirka \r (Mt 26.71-75; Mk 14.69-72; Lk 22.58-62) \p \v 25 Anás Jesusta tapuhushpanra Pedroka kahurkara kunushpa nina kuchupi. Chaypi chay atun apupa runankunaka payta tapurkakuna: \p ¿Manachu kanki chay apishkanchi runawa pakta purik? \p Pedroka kuti aynirka: \p Manami chay runawa purikchu kani nishpa. \p \v 26 Chay atun apupa runankunamanta shuk runan Malkopa ayllun karka, maykanpatami Pedroka rinkrinta pitirka. Payka kuti Pedrota tapurka: \p ¿Manachu kanta rikushkani apishkanchi runawa pakta chay tarpu kaspikuna chakrapi? Chaypimi kanta rikurkani. \p \v 27 Kuti Pedroka aynirka: \p Manami chay runata riksinichu nishpa. \p Chasna rimahushkanllapi atallpaka kantarka. \s1 Jesusta Pilatoma pusharkakuna \r (Mt 27.1-2, 11-26; Mk 15.1-10; Lk 23.1-5, 17-19) \p \v 28 Pakarihushkanpi apunchikunaka Jesusta aparkakuna Kaifaspa wasinmanta romano apunchipa atun kamachinan wasima. Romano runakuna ñukanchi israel runakunata winsishpankuna chaypi churarkakuna shuk paykunamanta ñukanchikunata kamachik runata. Chaypi paktashpankuna apunchikuna manami romano apunchipa wasinpichu yaykurkakuna. Yaykunahuma karka chay mana israel runapa wasinpi, mana paktachinahumachu karka ñukanchi israel runakunapa kasunanchi killkarishkakunata. Chay wasipi yaykunahuma karka mana atipanahumachu karka ñukanchi israel runa masinkunawa tantarinata Paskua punchakunata pasanankunapa. \v 29 Chasna kashpan chay romano apunchi Pilatoka wasinmanta llukshirka paykunawa kwintananpa. Paykunata tapurka: \p ¿Imatata kay runaka rurashka? \p \v 30 Chaypi paykunaka aynirkakuna: \p Kay runa millaypata mana rurak kamaka, manami kanma pushamunchimachu karka. \p \v 31 Pilatoka paykunata aynirka: \p Kankunapa kamachishka killkapi riman imashnami kastiganaykichi tiyan shuk millaypata rurak runata. Chayta kasushpa kankuna kikin kay runata kastigaychi. \p Apunchikuna aynirkakuna: \p Kankuna romano runakuna mana munankichichu nima pita kastigashpa wañuchinanchipa nishpa. \p \v 32 Romano runakuna millaypata rurakkunata kruspi klabashpa wañuchipayanahun. Chayrayku Jesusta romano apunchima pushashpankuna wañuchichinanpa, Jesuspa rimashkanka paktarirka imashnami wañunka nishpa. \v 33 Apunchikunawa kwintashkanwasha Pilatoka kuti wasinpi yaykurka. Chaypi Jesusta kayashpan tapurka: \p ¿Shutipachu kanki israel masikikunapa Atun Apu? \p \v 34 Jesuska aynirka: \p ¿Kan kikin yuyaynikimantachu chayta tapuwanki? Mana kashpaka ¿shukkunachu ñukamanta chasna rimashkakuna? \p \v 35 Pilatoka rimarka: \p Ñukaka manami kanichu israel runa. Kan kikinpa allpaykimanta runa masikikuna saserdotekunapa apunkuna kanta kuwashkakuna. ¿Ima millaypatata rurashkanki? \p \v 36 Jesuska aynirka: \p Ñukaka mana kanichu kay allpapi kamachik apukunashina. Kay allpapi apukunashina kamachinimaka runaynikuna kuntraynikunawa makanakunahuma apukuna mana apiwanankunapa. Mana kay allpapi kamachik apukunashinachu kani paykunashina kamachinaynipa. \p \v 37 Chaypi Pilatoka tapurka: \p Atun apu kanki, ¿manachu? \p Jesuska aynirka: \p Ari, alita rimawashkanki atun apu kanaynita nishpa. Ñuka kay allpapi wawayarishpayni shamushkani runakunata shutipa kashkata rimanaynipa. Maykankunami yachachishkayni shutipa kashkata kirinahun, paykunaka ñukata kasushpa kawsanahun. \p \v 38 Pilatoka aynirka: \p Mana yachanichu imarami chay shutipa kashkaka. \p Chasna rimahushkanllapi kutikashka kanchama llukshirka apunchikunawa kwintananpa. Chaypi apunchikunata rimarka: \p Ñukaka mana tarinichu millaypa rurashkanta kay runapata. \p \v 39 Chaymanta tukuy chaypi tantarishka kahuk runakunata rimarka: \p Karan wata Paskua punchakunapi shuk kastigachihushkayni runata kacharichinaynipa tapushkaykichita kacharichipayani. Chasna kashpan ¿munankichichu kay wata kay atun apuykichita kacharichinaynipa? \p \v 40 Chaypi kaparishpa aynirkakuna: \p ¡Mana paytaka kacharichiychu! ¡Barrabasta kacharichiy! \p Barrabaska romano runakunata piñarik karka. Chasna kashpan runakunata wañuchishpa kawsapayarka. \c 19 \s1 Jesuska wañunan tiyan nirkakuna \r (Mt 27.13-14, 20-31; Mk 15.4-5, 11-20; Lk 23.13-25) \p \v 1 Chay achka runakuna mana munashpankuna Jesusta kacharichinanpa Pilatoka suntalunkunata kamachirka Jesusta asutinankunapa shuk kirukunawa rurarishka karawa. Chasnami shuk mana alichaypa uchayu runata manarapas kruspi klabashpankuna rurapayanahun. \v 2 Chasna asutishpankuna chay suntalukunaka kashamanta llawtuta rurashpankuna atun apupa tawasampatashina umanpi churarkakuna. Chaymantapas shuk atun apupa puka churarinanta asichishpa churachirkakuna. \v 3 Payta shuk atun aputashina kayllayashpankuna asichishpa saludarkakuna: \p ¿Shamushkankichu israel runakunapa Atun Apu? \p Chasna nishpankuna uyanpi sakmarkakuna. \p \v 4 Chaypi kutikashka Pilatoka llukshirka wasinmanta apunchikunawa kwintananpa kasna nishpa: \p Rikuychi, kay runata llukshichihushkaynita. Puntaykichipi churahuni yachanaykichipa manami kay runapi tarishkanichu nima shuk mana ali rurashkanta nishpa. \p \v 5 Chaypi Jesuska kanchama llukshirka chay kashamanta rurarishka tawasampatashina umanpi churachishkankunawa, chay atun apupa suma puka churachishkankunawa. Payta rikuchishpa Pilatoka rimarka: \p Kaykaya rikuychi kay runata nishpa. \p \v 6 Kanchama llukshishkata rikushpankuna saserdotekunapa apunkuna Yaya Diospa wasinta kuyrakkunapas kaparirkakuna: \p ¡Kruspi klabashpa wañuchichiy! ¡Kruspi klabashpa wañuchichiy! \p Pilatoka aynirka: \p Kankuna apaychi kruspi klabanaykichipa. Ñukaka manami tarinichu nima shuk millaypa rurashkanta kay runapata. \p \v 7 Chaypi apunchikuna payta rimarkakuna: \p Ñukanchipa tiyan shuk kamachina. Chay kamachinanchipi riman: Maykan runami yanka riman Yaya Diosmi kani nishpa, chay runaka wañunan tiyan. Kay Jesuska Yaya Diospa Wawanmi kani yanka nishpa rimashkanrayku wañunan tiyan. \p \v 8 Pilatoka chasna Jesús Yaya Diospa Wawanmi kani nishkanta uyashpan yapa mancharirka. \v 9 Kutikashka wasinpi yaykushpan Jesusta kayachishpan tapurka: \p ¿Maymantataya kanki? nishpa. \p Jesuska chunlla uyarka. \v 10 Chasna mana aynishpan Pilatoka payta rimarka: \p ¿Manachu ñukata ayniwanki? Ñuka munashpaynika kamachinima kanta kruspi klabashpankuna wañuchinankunapa. Chaymantapas munashpaynika kamachinima kanta kacharinankunapa. ¿Manachu chayta yuyarinki? \p \v 11 Chaypi Jesuska aynirka: \p Yaya Dios mana munamaka nima imata atipawankimachu ruranata. Chasna kashpan maykanmi kanta kuwarka, payka kanmanta ashwan uchayumi kan. \p \v 12 Chaymanta pacha Pilatoka ashwanta maskarka payta kishpichinanpa. Mana munashpankuna apunchikunaka kaparirkakunalla: \p ¡Kan kishpichishpaykika chay runata mana kankichu romano tukuymanta atun apuykita kasuk! Ñukanchi israel runakuna kankunapa winsishkaykichi kanchi. Chasna kashpan maykan runa masinchipas kay Jesusshina atun apunchi kanayan ñukanchikunata kankunamanta kishpichinanpa, chayka romano tukuymanta atun apuykipa kuntranmi kan. \p \v 13 Pilatoka chasna rimashkankunata uyashpan kamachirka Jesusta apak rinankunapa. Chaymanta tiyarirka chay tiyarinapi maypimi apirishka runakunata tapupayan. Chay tiyarinaka karka shuk rumikunamanta suma rurarishka chushapi, hebreo shimipi Gabata shutiyu. \v 14 Shuk puncha pishihushpanra Paskua punchakunarayku chawpi puncha parti Jesusta Pilatopa puntanpi churarkakuna. Pilatoka yacharka chay apukunaka mana shutipa yuyarishkankunata Jesús israel runakunata kishpichik atun apunkuna kananta. Shutipa apunkuna kananta yuyarinahuma karka, manami payta kunahumachu karka. Chayta yachashpan apunchikunata pukllachishpa rimarka: \p Kaykaya rikuychi Atun Apuykichita. \p \v 15 Chasna rimashpan apunchikunaka kaparirkakuna: \p ¡Wañuchichiy! ¡Wañuchichiy! ¡Kruspi klabachiy! \p Pilatoka paykunata aynirka: \p ¿Imashnataya yuyarinkichi? ¿Ñuka kankunata winsishka romano runakunamanta kashpayni munankichichu kankuna kikinpa Atun Apuykichita wañuchichinaynipa? \p Chaypi saserdotekunapa apunkunaka aynirkakuna: \p Ñukanchipa mana tiyanchu ashwan atun apunchika, romano tukuymanta atun apuykimi ñukanchipapas atun apunchika. \p \v 16 Chaypi Pilatoka ari nishpanna Jesusta paykunata kurka kruspi klabachinankunapa. \s1 Jesusta kruspi klabachirkakuna \r (Mt 27.32-38, 55-56; Mk 15.21-27, 40-41; Lk 23.26-38, 48-49) \p Pilatoka apunchikunata ari nishpan klabachinankunapa suntalunkunaka Jesusta aparkakuna. \v 17 Krusninta markachishpankuna apashpa rirka chay Jerusalén llaktamanta kanchama. Payta pusharkakuna Wañushkapa Uman shutiyu lumama. Hebreo shimipi shutinka kan Gólgota. \v 18 Chaypina Jesusta kruspi klabarkakuna, chaymantapas ishkay runakunata karan shukta shuk kruspi chaypi wañunankunapa. Chay runawa pakta kruskunata shayachishpankuna Jesusta chay ishkay runakuna chawpinkunapi churarkakuna. \v 19 Chasna Jesús kruspi klabarishkata shayachishpankuna Pilatoka shuk killkarishkata churachirka: Kayka Jesús Nasaretmanta israel runakunapa Atun Apunkunami nishpa. \v 20 Jesusta Jerusalén llakta mayanpi kruspi klabashpa wañuchihurkakuna. Chay atun llakta kuchupi kashpan achka israel runa masinchikuna chay kruspi churashkankuna killkarishkata leyirkakuna. Kimsa shimikunapi killkarishka karka, hebreo, latino, griego shimipi. \v 21 Chaypi saserdotenchikunapa apunkunaka chay killkarishkata leyishpankuna Pilatota rimarkakuna: \p Ama killkachiychu israel runakunapa Atun Apunkuna nishpa. Kasna killkachiy: Kay runaka rimarka: Ñukami kani israel runakunapa atun apunkuna nishpa. \p \v 22 Pilatoka paykunata aynirka: \p Maykantami killkachishkani, chayka chasnalla kiparinan tiyan. \p \v 23 Suntalukunaka Jesusta kruspi klabashkankunawasha llatanachishkankuna churarinankunata apirkakuna. Likishpankuna chay chusku suntalukuna karan shuk shuk pitikunata paykuna kikinrayku aparkakuna. Ukupi churarinanllata mana likirkakunachu. Chay churarinanka muyukta awarishka karka. Mana sirarishkachu karka. \v 24 Chasna suma rurarishka kashpan suntalukunaka kwintarkakuna paykunapura: \p Ama likishunchichu. Akuychi swirtinchita kamashunchi pishi apanka nishpa. \p Chasnapi Yaya Diospa ñawpa killkachishkanka paktarirka kasna nishkaka: \q1 Churarinaynita likishpankuna karan shuk runa shuk pitikunata aparka. Ukupi churarinaynitaka apishpankuna swirtinkunata kamarkakuna pishi apanka nishpa. \p \v 25 Chay Jesuspa krusnin mayanpi chusku payta katik warmikuna kahurkakuna. Shuk karka Jesuspa maman, shukka mamanpa ñañan. Chaymanta karka Kleofaspa warmin Maria shutiyu, shukka karka Magdala llaktamanta Maria shutiyu. \v 26 Jesuska mamanta ñukatapas rikushpan kuchunpi kahushkanchita, mamanta ñukata ñawinwa rikuchishpa rimarka: \p Paymi kiparin wawaykishina. \p \v 27 Chaymantapas ñukata mamanmanta rimawarka: \p Paymi kiparin mamaykishina nishpa. \p Chasna rimawashpan Jesuspa mamanta pusharkani chay urasmanta pacha wasinipi kawsananpa. \s1 Jesuska ña wañurkana \r (Mt 27.45-50; Mk 15.33-37; Lk 23.36-37, 46) \p \v 28 Chaymanta Jesús yachashpan tukuy Yayan Diospa kamachishkanta ña paktachihushkanta rimarka: \p Upyanayanimi nishpa. \p Chasna rimarka ñawpa Yaya Diospa shuk killkachishkanka paktarinanpa. \v 29 Chaypi tiyarka shuk uchilla tinaha agru vinuwa. Chay vinuwa shuk suni kaspipi watarishka utkuta upyachirkakuna. Chayta Jesuspa shiminpi tupachirkakuna upyananpa. \v 30 Jesuska chay agru vinuta tsunkashpa upyashpan sinchita rimarka: \p Yayayni, ñami tukuy kamachiwashkaykita paktachishkani nishpa. \p Chasna rimashkanwasha umanta warkuchishpan pay munay wañurka. \s1 Shuk suntalu Jesusta lansawa tuksirka wañushkachu nishpa \p \v 31 Jesuska kruspi wañushpan Paskua punchakunarayku alicharinankuna puncha karka. Chay Paskua punchakuna kallarinan punchaka tukuy samana punchakunamanta ashwan atun samana puncha kapayan. Chay atun samana puncha kallaripayan ña intika yaykuhushkanpi. Mana munarkakunachu chay puncharayku kruspi wañushka runakunapa aychankunaka chayllapi kiparinankunapa. Chayrayku apunchikunaka Pilatota tapurkakuna kruspi klabarishkakunapa chakinkunata pakichinanpa utkalla wañunankunapa. Chaymantapas tapurkakuna chasna utkalla wañushpankuna aychankunata chay chishillapi krusmanta uraykuchinankunapa. \v 32 Chasna tapushkankunarayku Pilatoka suntalunkunata kacharka chakinkunata pakinankunapa. Puntiru chay ishkay Jesuswa pakta kruspi klabarishkakunapa chakinkunatara pakik rirkakuna. \v 33 Jesusta kayllayashpankuna chakinta pakinankunapa rikurkakuna ña wañushka kahushkanta. Chayrayku chakinta mana pakirkakunachu. \v 34 Ashwan shuk suntalu kushtillan partipi lansawa tuksirka. Chasnallapi yawarka yakuka llukshirka. \v 35 Tukuy chaykunata ñuka Juan kikin ñawiniwa rikurkani. Shutipa rikushkaynita rimani kankunapas Jesukristupi sinchikurinaykichipa. \v 36 Imashnami Yaya Diospa ñawpa killkachishkanpi riman: \q1 Mana nima shuk tulluta payta pakinkakunachu nishpa. \m Chasnashinami paktarirka. Chayrayku suntalukunaka nima shuk Jesuspa tullunta pakirkakunachu. \v 37 Chaymantapas shuk parti Yaya Diospa ñawpa killkachishkanpi riman: \q1 Shuk puncha atunta llakirishpa yuyarinankuna tiyan payta tuksishkankunata nishpa. \s1 Jesuspa aychanta urku uchkupi churashpa taparkakuna \r (Mt 27.57-61; Mk 15.43-47; Lk 23.50-56) \p \v 38 Chaypi tiyarka shuk apunchi José shutiyu Arimatea llaktamanta. Payka Jesusta kirik runa karka. Chasna kashpanpas mana munarkachu nima pi yachananpa apu masinkunata manchashkanrayku. Chay runaka Pilatoma rirka tapunanpa Jesuspa aychanta allarishka urku uchkupi churashpa tapananpa. Pilatoka arí nishpan Jesuspa aychanta apak rirka churashpa tapak rinanpa. \v 39 Chay fariseo Nikodemopas Joseta yanapak rirka. Paymi karka maykanmi shuk tutapi Jesuswa kwintananpa shamurka. Chay runaka paktashpan kimsa chunka kilo parti mishkinlla asnak yapa chaniyu wikita apamurka. Chay wikika mirra kaspipa áloe kaspipa wikinwa chapurishka karka. \v 40 Chaypi Joseka Nikodemowa Jesuspa aychanta chay wikipi armachishkan ñañu llachapawa wankurkakuna. Chasna ñukanchi israel runakuna wañushkakunawa rurapayanchi chaymanta urku uchkupi churashpa tapananchipa. \v 41 Jesusta kruspi klabashkankuna parti tiyarka shuk chakra tarpu kaspikunawa. Chay chakrapi tiyarka shuk urku maypimi shuk parti allarishka karka wañushkakunata churashpa tapananchipa. Mushu uchku kashpan chaypi manara wañushkakunata churahurkakunarachu. \v 42 Jesús wañushkan mayanllapi kashkanrayku chaypi utkalla paypa aychanta churashpa taparkakuna, atun samananchi puncha ña kallarinan kashkanrayku. \c 20 \s1 Jesuska kawsarirka \r (Mt 28.1-8; Mk 16.1-8; Lk 24.1-12) \p \v 1 Samana puncha kayantima manara alita pakarihushpanra Magdalamanta Maria rikunapa rirka Jesuspa aychanta urku uchkupi churashkankunata. Chaypi paktashpan rikurka churashkankuna punku atun rumiwa taparishkaka anchuchirishka kahushkata. \v 2 Uchku ukuma illata rikushpan kallpa shamurka rimananpa maypimi Pedro ñukapas Jesuspa yapa yuyashkan runan kahurkanchi. Chaypi ñukanchita rimarka: \p ¡Ñukanchita yachachikpa aychantami churashkankuna uchkumanta apashkakuna! Kunanka manami yachanchichu maypimi churashkakuna. \p \v 3 Chasna rimashkanta uyashpanchi Pedro ñukapas kallpa rirkanchi Jesuspa aychanta churashkankuna uchkuma. \v 4 Ishkanti parihu kallparkanchi. Ñuka Pedromanta ashwan sinchita kallpashpayni puntiru paktarkani. \v 5 Chay churashkankuna uchkupi paktashpayni kumurishpa punkunmantalla ukuma rikurkani. Payta wankushkankuna llachapallata rikurkani. \v 6 Washaynilla Pedropas paktamurka. Payka ñukata pasamuwashpan Jesuspa aychanta churashkankunakama yaykurka. Chaypi paypas Jesusta wankushkankuna ñañu llachapallata rikurka. \v 7 Chaymantapas rikurka Jesuspa umanta wankushkankuna llachapata. Manami chay shuk wankushkankuna llachapawa pakta karkachu. Shuk parti kahurka suma alicharishka. \v 8 Chasna Pedro churashkankuna uchkupi yaykushpan ñukapas yaykurkani. Jesusta wankushkankuna llachapata aychan illata rikushpayni kawsarishkanta kirirkani. \v 9 Chay uras manara asirtarkanchirachu Yaya Diospa ñawpa killkachishkanta: Payka wañushkanmanta kawsarinan tiyan nishpa. \v 10 Chayta rikushkanchiwasha chay wasimallatata kutirkanchi. \s1 Jesuska Mariata rikurirka \r (Mk 16.9-11) \p \v 11 Pedro ñuka Jesuspa aychanta churashkankuna uchkuma kallpa rishpanchi Mariaka washata katimurka. Ñukanchi kutishpanchi payka uchku mayanpi kaparishpa wakashpa kiparirka. Chasna wakahushpan kumurishpa ukuma rikurka. \v 12 Chaypi rikurka ishkay angelkuna yura churarishkakunata. Maypimi Jesuspa aychanta churarkakuna chaypi tiyarishka kahurkakuna. Shukka uman parti tiyahurka, shukka chakin parti. \v 13 Chaypi chay ishkay angelkunaka payta tapurkakuna: \p ¿Imaraykuta wakahunki? \p Payka aynirka: \p Apashkakunami ñukanchita yachachikpa aychanta. Mana yachanichu maypichari churashkakuna. \p \v 14 Chasna rimashpan tikrarirka. Chaypi shuk runata rikurka. Mana yacharkachu chay runa Jesús kananta. \v 15 Chaypi Jesuska payta tapurka: \p Pani, ¿imaraykuta wakahunki? ¿Pitata maskahunki? nishpa. \p Payka chay tarpu kaspikunata kuyrak runa kananta yuyarishpan payta rimarka: \p Turi, kan paypa aychanta apashpaykika rimaway maypimi churashkanki, chaymanta apak rinaynipa. \p \v 16 Chaypi Jesuska shutinpi rimarka Maria nishpa. \p Shutinta uyashpan alita tikrarishpan rikurka. Jesusta riksishpan hebreo shimipi rimarka: \p Yachachik, kanchu kanki nishpa. \p \v 17 Maria makinta apik rishpan Jesuska payta rimarka: \p Kachariway. Mana arkawaychu Yayaynima rinaynipa. Manara payma rishkanirachu. Kanka riylla, wawkinikunata rimakriy Yayaynima ña rina kahushkaynita. Ñukapa Yayaynika kankunapapas Yayaykichimi. Ñukapa Yaya Diosnika kankunapapas Yaya Diosnikichimi. \p \v 18 Chasna Jesuspa rimashkanta uyashpan chay Maria Magdala llaktamanta warmika ñukanchi Jesuspa runankunata rimak shamurka payta rikushkanta. Chaymantapas ñukanchita rimarka Jesuspa tukuy rimashkanta. \s1 Jesuska runankunata rikurirka \r (Mt 28.16-20; Mk 16.14-19; Lk 24.36-49) \p \v 19 Chay samana puncha kayantima tutayahushpan ñukanchi Jesuspa runankunaka shuk wasipi tantarishka kahurkanchi. Apunchikunata manchashpanchi punkuta sumakta taparkanchi. Chay suma taparishkanchi wasipi yaykushpan Jesuska chawpinchipi shayarishpan rimarka: \p Yaya Dios kankunata kushillayachichun mana manchashpa kawsanaykichipa. \p \v 20 Chasna rimashkanwasha ñukanchita makinta kushtillantapas rikuchirka, litrankunata rikushpanchi pay kananta riksinanchipa. Ñukanchita yachachik kananta riksishpanchi atunta kushikurkanchi. \v 21 Chaypi Jesuska kutikashka rimarka: \p Yaya Dios kankunata kushillayachichun mana manchashpa kawsanaykichipa. Yayayni Dioska ñukata kachawashka payta mana riksik runakunata kawsanayniwa yachachinayniwa payta riksichinaynipa. Kunan ñuka kankunata kachani chasnallatata ruranaykichipa. \p \v 22 Chasna rimashkanwasha ñukanchi parti pukurka kasna nishpa: \p Kay kachahushkayni Yaya Diospa Espiritunta shunkuykichipi yaykuchiychi. \v 23 Chasna Yaya Diospa yachayninwa kashpaykichi paypa yuyarishkanta riksinkichi. Chasna kashpan maykan runakunatami rimankichi uchaykichikunamanta llakichirishka kankichi nishpa, paykunataka Yaya Dioska uchankunamanta llakichinkami. Maykan runakunatami rimankichi uchaykichikunamanta mana llakichirishkachu kankichi nishpa, paykunataka Yaya Dioska manami uchankunamanta llakichinkachu. \s1 Tomaska Jesús kawsarishkata rikurka \p \v 24 Jesús ñukanchita chasna rikurishpan Tomaska mana chaypichu karka. Paypas ñukanchi chunka ishkay Jesuspa runankunamanta karka maykantami rimapayanchi ishkay wawayarishka. \v 25 Tomaska ñukanchipi paktamushpan payta rimarkanchi: \p Ñukanchita yachachiktami rikushkanchi nishpa. \p Payka ñukanchita mana kirishpan aynirka: \p Mana rikushpaynika klabu makinpi yaykushka uchkuta kushtillanpi tuksishkankuna uchkuta, chaymantapas mana llankashpaynika manami kawsarishkanta kirishanchu. \p \v 26 Shuk semanamanta kuti chay wasipi tantarirkanchi. Chaypi Tomaspas ñukanchiwa pakta kahurka. Punku sumakta taparishka kashpanpas Jesuska kutikashka yaykurka. Chawpinchipi shayarishpan rimarka: \p Yaya Dios kankunata kushillayachichun mana manchashpa kawsanaykichipa nishpa. \p \v 27 Chaymanta Tomasta rimarka: \p Makinita alita rikuk shamuy. Makikita satiy kay klabu yaykushkapi. Chaymantapas tuksiwashkankuna kushtillaynipi makikita satiy. Ama kaychu mana kirik runakunashina. Wañushkaynimanta kawsarishkaynita kiriy. \p \v 28 Chaypi Tomaska payta riksishpan rimarka: \p Amuyni kanki, Yaya Diosnimi kanki nishpa. \p \v 29 Chasna uyashpan Jesuska kutikashka payta rimarka: \p Rikuwashpaykirami kawsarimushkaynita kirishkanki. Kushilla kankakuna maykan runakunami mana rikuwashpankunapas kawsarimushkaynita kirinahun. \s1 Kay killkaka imaraykumi killkarishka kan \p \v 30 Kay killkapi mana killkashkanichu Jesuspa tukuy rurashkanta. Killkashkaynimanta ashwan achka nima ima uras rikushkanchita rurashka ñukanchi paypa runankunata Yaya Diospa yachayninwa kahushkanta rikuchinanpa. \v 31 Tukuy maykantami killkashkani, killkashkanimi Jesús Yaya Diospa Kachashkan Kishpichik kananta kirinaykichipa, chaymantapas Yaya Diospa Wawan kananta. Kankunarayku killkashkani kirishpaykichi Yaya Dios munashkanshina shutipa kawsayta tarinaykichipa. \c 21 \s1 Jesuska kanchis paypa runankunata rikurirka \p \v 1 Chaymanta kanchis ñukanchi Jesuspa runankunaka Galilea allpama kutirkanchi. Chaypi shuk parti Tiberias\f + \fr 21:1 \ft Chay kuchapa shuk shutinka kan Galilea kucha, shuk shutinka kan Genesaret kucha\f* kucha mayanpi kahushpanchi Jesuska kutikashka ñukanchita rikurirka. \v 2 Chaypi kahurkanchi Simón Pedro shutiyu, shukka Tomás maykantami rimapayanchi ishkay wawayarishka, shukka Natanael Galileapi kahuk Kaná llaktamanta runa, chaymanta ñuka wawkiniwa Sebedeopa wawankuna, chaymantapas ishkay ashwan Jesuspa runankuna karkanchi. \v 3 Pedroka ñukanchita rimarka: \p Rediyak rishara nishpa. \p Chasna rimashkanta uyashpanchi aynirkanchi: \p Ñukanchipas rinayanchimi kanwa. \p Chasna paywa rishpanchi botipi uraykurkanchi. Pakarikta rediyashpanchipas nima shuk challwata apirkanchichu. \v 4 Ña pakarihushkapi botillapi kahushpanchira shuk runata yaku mayanpi shayahukta rikurkanchi. Ñukanchika mana yacharkanchichu Jesús kananta. \v 5 Payka ñukanchita tapurka: \p Wawkikuna, ¿mana apishkankichi challwata? \p Ñukanchika aynirkanchi: \p Mana, nima shukta apishkanchichu. \p \v 6 Chasna rimashpanchi payka aynirka: \p Redikichita kachariychi botikichipa kuskan parti. Chaypimi apinkichi. \p Payta kasushpanchi redinchita kacharirkanchi. Chaypi achka challwakunata wishishpanchi mana atiparkanchichu redinchita uraykuchinata. \v 7 Chaypi Jesusta riksishpayni Pedrota rimarkani: \p Payka ñukanchita yachachikmi nishpa. \p Chasna rimashkaynita uyashpan Pedroka tarawananpa llatanashkan churarinanta churarishpan yakupi saltarka waytashpa Jesusta tinkuk rinanpa. \v 8 Botinchi shuk pachak metro tiyu mayanmanta chawpipi kashpan ñukanchi botinchipi kiparikkunaka redinchita achka challwakunawa aysachishpa tiyu mayanpi paktarkanchi. \v 9 Botinchimanta tiyuma llukshishpanchi shuk shinkikunawa nina sintihushkata rikurkanchi. Chay nina awapi challwaka chayahurka. Chaymanta tiyarka pan. \v 10 Chaypi ña Pedropas tiyu mayanpi paktarka. Jesús parti rina kashpanchi payka ñukanchita rimarka: \p Kunalla apishkaykichi challwakunamanta shukkunata apamuychi nishpa. \p \v 11 Chayta uyashpan Pedroka botinchipi uraykushpan redita challwakunanti tiyu mayanma aysamurka. Chay redipi kahurkakuna shuk pachak pichka chunka kimsa atun challwakuna. Yapa achka challwakuna kashpankunapas redinchika mana likirirkachu. \v 12 Jesuska chaypi ñukanchita rimarka: \p Mikuk shamuychi nishpa. \p Ña ñukanchita yachachik kashkanta yachashpanchi nima pi munarkanchichu tapunata ¿pita kanki? nishpa. \v 13 Jesuska panta apishpan ñukanchita kayllayashpan kurka mikunanchipa, chaymanta challwatapas. \v 14 Kayka kimsaynin kuti karka Jesús wañushkanmanta kawsarimushkanwasha ñukanchita rikurishkanka. \s1 Jesuska Pedrowa kwintarka \p \v 15 Mikushkanchiwasha Jesuska Pedrota ñawpa shutinpi rimashpan tapurka: \p Juanpa wawan Simón ¿kanka yuyawankichu ashwan kay shuk runaynikunamanta? \p Pedroka aynirka: \p Ari Amuyni, kan yachanki kanta yuyahushkaynita. \p Chaypi Jesuska nirka: \p Imashnami obehakuna shuk kuyrakta munanahun mana pantanankunapa nima chinkarinankunapa chasnashinami runaynikunapas shuk kuyrakta munanahun. Kanka kuyray ñukapi sinchikuk runakunata. \p \v 16 Chaymanta kutikashka tapurka: \p Juanpa wawan Simón ¿kanka yuyawankichu ashwan kay shuk runaynikunamanta? \p Pedroka kutikashka chasnallatata aynirka: \p Ari Amuyni, kan yachanki kanta yuyahushkaynita. \p Chaypi Jesuska kutikashka rimarka: \p Kuyray ñukapi sinchikuk runakunata. \p \v 17 Chaymanta kimsaynin kuti Pedrota tapurka: \p Juanpa wawan Simón, ¿kanka yuyawankichu ashwan kay shuk runaynikunamanta? \p Kimsaynin kuti payta yuyawankichu nishpa tapushkanta uyashpan Pedroka yapa llakirishpan aynirka: \p Amuyni, tukuyta yachak kashpayki kanta yuyahushkaynita yachanki. \p Chaypi Jesuska kutikashka payta aynirka: \p Kuyray ñukapi sinchikuk runakunata. \v 18 Alita uyaway. Musu kashkayki uras churarishkaykita wataripayarkanki purihushkaykipi kanta mana arkananpa. Chasna munashkaykita puripayarkanki. Ashwanta rukuyashpayki makikita alsanki kanta llakichinankunapa. Shukkunana kanta watashpankuna mana llakichishpa apirishkata pushankakuna maymami mana rinayankichu. \p \v 19 Chaytaka rimarka asirtachinanpa imashnami Pedroka parisishpa wañunan karka. Chasna Yaya Diosta kasushkanrayku wañushpan runakunata rikuchinan karka Yaya Diosta yapa yuyashkanta. Chaymanta Jesuska payta rimarka: \p Ñukata kirishpalla katiway nishpa. \p \v 20 Pedroka tikrarishpan ñukata rikuwarka washa shamuhushkaynita. Ñuka Jesuspa yapa yuyashkan runan karkani. Manara Jesús wañushpanra paywa pakta mikuhushkanchi uras paypa kuchunpi kahushpayni tapurkani: Amuyni, ¿pita kanta apichinka? nishpa. \v 21 Ñukata rikuwashpan Pedroka Jesusta ñukamanta tapurka: \p Amuyni, ¿imashnata payka tukunka? \p \v 22 Chaypi Jesuska payta aynirka: \p Munashpaynika pay kawsananta kutimunayni punchakama ¿imaraykuta yachanayki tiyan? Kanka ñukapi kirishpa katiwaylla. \p \v 23 Chasna rimashpan Jesuspa chunka ishkay runankunamanta shuk runan masinikuna paykunapura rimarkakuna: \p Manashi Juanka wañunkachu nishpa. \p Jesuska mana chayta rimashpanpas chasna yuyarirkakuna. Payka rimahurkami: Munashpaynika pay kawsananta kutimunayni punchakama ¿imaraykuta yachanayki tiyan kanka? nishpa. \p Chayllata killkachishkani ñuka Juan Jesuspa runan. \v 24 Chayllata killkachiwashka chay rikushkanta. Ñukanchi kirik masinkunaka yachanchimi paypa rimashkanka shutipa kananta. \v 25 Tiyan achka Jesuspa rurashkankuna maykantami mana killkashkanchichu. Tukuyta shukllankama shukllankama killkanchima karka yuyarini killkashkanchi killkakunaka mana paktanahumachu karka kay allpapi.