\id HEB - Southern Pastaza Quechua NT - Peru 2008 (DBL -2013) \h HEBREO RUNAKUNARAYKU KILLKA \toc1 Hebreo Runakunarayku Killka \toc2 Hebreo \toc3 Heb \mt1 JESUKRISTUTA KIRIK HEBREO RUNAKUNARAYKU KILLKA \c 1 \s1 Jesukristuka ñukanchima shamurka Yayan Diosta riksichinanpa \p \v 1 Ñawpa Yaya Dioska kacharka paypa yachayninwa yachachikkunata, yaya rukunchi wañukunata achka kuti yachachinankunapa chikan chikan yachachinakunawa. \v 2 Ashwan kunan kay allpa tukurihushkan punchakunapi Wawan Jesukristutami kacharka yuyarishkanta ñukanchita riksichinanpa. Manara nima ima tiyahushpanrami Yaya Dioska Wawanwa pakta tukuy tiyashkata rurarka. Chaymanta payta churarka tukuyta kamachik kananpa. \v 3 Jesukristumi ñukanchita riksichin Yayan Dios chuyahlla punchashina yapa ali, chaymantapas atun yachayyu kananta. Pay tukuy kananwa rikuchishkanwa riksichin imashnami Yaya Dioska. Payka yapa yachayyu rimashkanllawa tukuy ima tiyakkunata kuyran. Paymi kay allpama shamushpan ñukanchiranti wañushpan uchanchikunamanta picharka. Chaywashami siluma rishpan tukuymanta pasa atun yachayyu Yayan Diospa kuskan partima tiyarirka paywa pakta tukuyta kamachinanpa. \s1 Yaya Diospa Wawanka angelkunamanta pasa yachayyumi kan \p \v 4 Yaya Dios Jesukristuta churarka tukuy angelkunamanta ashwan yachayyu kananpa. Payta Wawayni nishpan tukuy angelkunamanta pasa kananta rikuchirka. \v 5 Nima shuk angelta rimarkachu: \q1 Kanka kikin wawaynimi kanki, kunan kanta wawata rurashkaynirayku nishpa.\f + \fr 1:5 \ft Rikuy Jesukristuta Katikkunamanta Kwintak Killkapi 13.33, Hebreo Runakunarayku Killkapi 5.5, Biblia kastellanopi Salmos 2.7\f* \m Chaymantapas nima shuk angelta rimarkachu: \q1 Ñukaka yayaykimi kani, kanka kikin wawaynimi kanki nishpa. \m Ashwan Kristullatami chasna rimarka. \p \v 6 Chaymanta Yaya Dioska shuklla Wawanta kay allpama kachahushpan tukuy paypa angelkunata rimarka: \q1 Chay wawaynita kushichiychi nishpa. \p \v 7 Chay angelkunamantaka kasna rimarka: \q1 Paykunataka wayratashinami, nina sintihuktashinami kachani munashkaynita ruranankunapa nishpa. \p \v 8 Wawantakaranti kasnami rimarka: \q1 Kanka Dios kashpaykimi kamachinki wiñayparayku. Kuska alillatami kamachinki. \q1 \v 9 Kanka alillata munakmi kanki, chikninkimi millaypa ruranakunata. Chayraykumi ñuka Yayayki Dioska kanta akllashkani kamachinaykipa. Tukuy runa masikikunamanta kantaka ashwantami kushillayachisha nishpa. \m \v 10 Chaymantapas Wawanta rimarka: \q1 Kan Dios kashpaykimi nima ima tiyashpanra allpata silutapas rurashkanki. \q1 \v 11 Tukuy chaykunaka chinkarinkakunami, ashwan kanka chasnalla wiñaypa kawsanki. \q1 Tukuy chaykunaka churarinashinami mawkayashpan liki liki tukunkakuna. \q1 \v 12 Chasna tukushpankuna shuk mawka churarinatashinami wichunki. \q1 Shuk mawka churarinata mushuwa kampyahukshina chay mawka allpata, mawka siluta wichushpa mushutana ruranki. \q1 Tukuy allpa silu tukurishpankunapas kanka tukuy uras chasnallami kanki, wiñaypata kawsanki nishpa. \m \v 13 Yaya Dioska Wawan Jesukristullatami rimarka: \q1 Kuskayni parti tiyariy kamachinaykipa ñukawa pakta, kanta chiknik runakunata winsinaynikama kanta kasunankunapana nishpa. \m Manami nima shuk paypa angelkunata chasna rimarkachu. \v 14 Angelkunaka Yaya Diostami alita kasuk kanahun. Chasna kasuk kashpankunami Yaya Dioska paykunataka kachan, tukuy maykankunami kishpina kankakuna, chaykunata yanapanankunapa. \c 2 \s1 Kishpichirishka kashpanchi mana kunkaylla kawsashunchichu \p \v 1 Jesukristu tukuyta kamachinan kashpan akuychi chay uyahushkanchi shimita ashwan alita asirtashpa kasushpa kawsashunchi. Pakta ali ñampita rihushkanchita pantachishpa chinkarinchima. \v 2 Ñawpa Yaya Dioska paypa angelkunatami kachashpa kamachishkankunata Moisés wañuta riksichirka yaya rukunchi wañukunata yachachinanpa. Chay angelkunalla rimashkan kamachishkakunaka alita kasunankunapami karka. Tukuy chaykunata mana kasukkunataka Yaya Dioska rurashkankunashina kuskanpi kastiganan karka. \v 3 Imashnashi Yaya Diospa kastigananmanta kishpinchima, ñukanchita kishpichinanpa yapa ali atun yachaywa rurashkanta mana munashpanchika. Chasna ñukanchita kishpichinanmanta Jesukristu kikinmi puntiru yachachirka. Chaymanta maykankunami paypa rimashkanta yachakurkakuna, chaykunapas ñukanchita rimarkakuna shutipa kananta. \v 4 Chaymantapas Yaya Diosmi paypa yachayninwa nima ima uras rikushkanchikunata, suma mana atipaypakunata, atun yachaywa ruranakunata ñukanchita riksichishka yachananchipa shutipa pay ñukanchita kishpichinanta. Chasnallatatami Espiritunta ñukanchita kushka chay Espíritun karan shukta atipachinanpa pay munashkanshina. \s1 Jesukristuka shamurka runa tukushpan runa masinkunata yanapananpa \p \v 5 Yaya Dioska manami angelkunataka rimarkachu chay rimahushkanchi shamuhuk mushu munduta kamachinankunapa. \v 6 Ashwan Jesukristutami runa tukushpan rimarka chay mushu munduta kamachinanpa. Chasna kashpanmi Yaya Diospa killkachishkanpi shuk runa kasna riman: \q1 Yaya Dios, ñukanchi runa kashpanchi manami nima imachu kanchi. ¿Imaraykuta ñukanchita yapa yuyanki? \q1 \v 7 Kay allpapi kawsahushpanchirami kanpa angelkunata rimashkanki ñukanchimanta ashwan atipak kanankunapa. Chaymanta silupi paktashpanchimi ñukanchitaka ruranki kanshina suma atun yachayyuta, tukuy paykuna ñukanchita kushichinankunapa. \q1 \v 8 Ñukanchita kushkanki yachaykita tukuy silupi kay allpapi tiyakkunata kamachinanchipa nishpa. \m Chasna kashpanmi yachanchi Yaya Dios ñukanchita kushkanta tukuy silupi allpapi tiyakkunata llamputa kamachinanchipa. Chasna rimashpanpas tukuyta kamachinanchitaka manarami rikuhunchirachu. \v 9 Chasna kashpanpas yachanchi Yaya Dios Jesukristuta ña atun aputa rurashkanta yachayninwa kamachinanpana tukuyta. Kay allpama kachashpan runa tukushpan shuk ratulla angelkuna ashwan yachayyu karkakuna. Ñukanchita yapa llakichishpan Yaya Dios munarka Wawan Jesukristu ñukanchirayku wañunanpa. Chasna wañushpanra Yaya Dioska paytaka suma atun yachayninta kurka tukuy payta kushichinankunapa. \p \v 10 Yaya Dioska tukuytami rurarka payraykulla kanankunapa payta kushichinankunapa. Chasna kashpan payka munan tukuy wawankuna paywa pakta suma chuyahllapi kawsanankunapa. Chayraykumi paykunarayku Kishpichik Jesukristuta kay allpama kacharka achkata parisinanpa. Chasna parisishpa wañushpanrami atiparka runakunata kishpichinata paywa wiñaypa kawsanankunapa. \v 11 Kunan tukuy Yaya Diospa wawankuna kanchi, ñukanchi maykankunami uchanchikunamanta picharishka kanchi, chaymanta Jesukristupas, maykanmi uchanchikunamanta pichashpa aliyachishka. Chayraykumi payka mana pinkanchu, ñukanchikunata wawkinikuna paninikuna nishpa rimanata. \v 12 Kasnami payka nin: \q1 Yayayni Dios, yapa alimi kanki nishpa rimasha wawkinikunata paninikunata. Paykunawa tantarishpayni takinakunata takisha kanta kushichishpa nishpa. \m \v 13 Chaymanta nin: \q1 Ñukaka Yaya Diospimi sinchikuni nishpa. \m Chasnallatatami riman: \q1 Kaypimi kahuni, tukuy Yaya Diospa kuwashkan runakunawa pakta. Paykuna kanahun kikin wawaynikunashina nishpa. \p \v 14 Imashnami ñukanchi runakuna nanayta unkuyta wañuyta parisinchi, yawaryu aychayu kashkanchirayku, chasnallatatami Jesukristupas wawayarirka ñukanchishina runa kananpa. Chasna runa tukurka wañushkanwa ñukanchita wañuchik supayta winsinanpa, manana atipananpa wañuywa manchachishpa ñukanchita kamachinata. \v 15 Chayta rurarka ñukanchi runakuna wañuyta manchashkanchirayku tukuy uras kamachirishkashina kawsahushkanchimanta kishpichinanpa, manana wañuyta manchak, wañuywa manchachishpa kasuchik supayta kasukkuna kananchipa. \p \v 16 Jesukristuka manami shamurkachu kay allpama angelkunata yanapananpa, ashwan payka shamurkami ñukanchi Abrahamshina payta kirik runakunata yanapananpa. \v 17 Chayraykumi payka ñukanchishina runa tukunan karka. Chasnara atiparka ñukanchita llakichik, Yaya Diosta alita kasuk shuklla atun yachayyu saserdotenchi tukunata, Yaya Diospa puntanpi uchanchikunamanta paywa alichananpa. \v 18 Pay kikin parisishkanrayku, chaymanta supay llullachinayashpa kamahushkanpi winsishkanrayku kunanka atipan ñukanchita yanapanata supay llullachinayashpa kamay tukuhushkanchipi. \c 3 \s1 Jesuska Moisesmanta pasami kan \p \v 1 Wawkikuna panikuna, Yaya Dioska kankunata akllashka payraykulla kanaykichipa. Chayrayku tukuy shunkuykichimanta pacha Jesusta yuyariychi, maykanmi Yaya Diospa Kachashkan kashka paypa shiminta yachachinanpa, chaymantapas maykanmi shuklla atun yachayyu saserdote kan. Pay chasna kananta kirihushkanchita runakunata rimashpa kanchi. \v 2 Chay Jesuska Yaya Diospa munashkanta alita paktachik kashka, imashnami ñawpa Moisés wañuka Yaya Diosta kasuk kashpan yaya rukunchi wañukunata alita yanaparka. \v 3 Yuyariychi shuk wasita rurak amuta ashwanta valichinchi chay rurashkan wasimanta. Chasnashinami Jesuska Moisesmanta ashwanta kushichiy tukunan tiyan. \v 4 Wasikunataka runakunami ruranahun, ashwan Yaya Dioska tukuy ima tiyakkunata ñukanchikunatapas rurashkami. \p \v 5 Moiseska alita paktachik Yaya Diospa kamachinan runa karka Yaya Diospa akllashkan runankunata kamachinanpa. Yaya Diospa munashkanta rurashkanwa rikuchirka maykantami Yaya Dios achka watawashara rimashpa asirtachinan karka. \v 6 Ashwan Kristuka Yaya Diospa shuklla Wawanmi. Yayan Diosta alita kasushpan ñukanchi paypa akllashkan runankunata ashwan alita kamachin. Kushilla mana sampayashpa shamunanta chapashpa kawsashpanchika chay paypa akllashkan runankunami kanchi. \s1 Yaya Diosta mana sakinamanta yachachin \p \v 7-8 Yaya Diospa runankuna kashpanchi akuychi uyashunchi Yaya Diospa Espíritun ñukanchita rimahushkanta Yaya Dios killkachishkanpi rimashkata: \q1 Kunan rimahushkaynita uyahushpaykichika alita kasuychi. Ama chay mana kasunayak yaya rukuykichi wañukunashina tukuychichu. Paykunaka chay chunlla chakishka allpapi purihushpankuna mana alitachu kasuwarkakuna. Ñukata kamawarkakuna alitachu manachu paykunata yanapani nishpa. \q1 \v 9 Ñuka paykunata chusku chunka watata yanapashkaynita rikushpankunapas paykunaka ñukata kamawarkakuna alitachu manachu paykunata yanapani nishpa. \q1 \v 10 Chayraykumi piñarishpayni kasna rimarkani: \q2 Paykunaka tukuy urasmi shunkunkunapi mana yuyariwashpankuna ñukamanta anchurishka purinahun, mana kasunayawashpankuna nishpa. \q1 \v 11 Chasna kashpanmi piñarihushkaynipi rimarkani: \q2 Shutipami kay rimashkaynitaka paktachisha. Manami nima ima uras yaykunkakunachu chay kushikuna llaktaynipi samanankunapa nishpa. \p \v 12 Wawkikuna panikuna, kuyrariychi shunkuykichipi mana millaypa yuyaywa kanaykichipa, kawsa Yaya Diosta kirihushkaykichimanta mana anchurinaykichipa. \v 13 Ashwan kawsahushpaykichira karan puncha kankunapura sinchikuchinakuychi Yaya Diospa shiminwa. Chasna sinchikuchinakushpa kawsashpaykichimi supayka manami atipankachu kankunata llullachinata uchata rurashpaykichi manana Yaya Diosta kasunayakkuna kanaykichipa. \v 14 Kristuwa pakta kawsananchipaka puntiru payta kirishkanchishinalla mana sakishpa payllapi sinchikushpa kawsananchi tiyan. Chasna kawsashpanchirami paywa pakta kushikushpa kawsashunchi. \p \v 15 Kasnami killkarishkapi riman: \q1 Kunan Yaya Diospa rimahushkanta uyahushpaykichika alita kasuychi. Ama chay ñawpa mana kasunayak runakunashina tukuychichu nishpa. \m \v 16 ¿Maykankunata Yaya Diospa rimashkanta uyashpankunapas mana kasunayarkakunachu? Tukuy Egipto allpamanta Moiseswa pakta llukshishka runakunami mana Yaya Diospa rimashkanta kasunayarkakunachu. \v 17 Chaymanta ¿maykankunatata Yaya Dioska chusku chunka watata piñarishka karka? Chay mana payta kasunayak runakunatami piñarishka karka. Chasna mana kasunayashkankunaraykumi Yaya Dioska kastigashpan chay chunlla chakishka allpapi wañurkakuna. \v 18 Chaymanta ¿maykankunatata Yaya Dioska rimarka: Shutipami kay rimashkaynita paktachisha. Manami nima ima uras yaykunkakunachu chay kushikuna llaktaynipi samanankunapa nishpa? Chay payta mana kasunayakkunatami chasna rimarka. \v 19 Chasna kashpanmi yachanchi chay runakuna Yaya Dios paykunata kunayashkan allpapi mana yaykunata atipashkankunata, payta mana kasunayashkankunarayku. \c 4 \s1 Yaya Dioswa kushikuna llaktanpi samananchimanta riman \p \v 1 Chayrayku Yaya Dios manara paktachishpanra paywa pakta kushikuna llaktanpi samananchita rimashkanta, kuyrarinanchi tiyan, pakta kankunamanta shukkuna Yaya Diosmanta anchurishpaykichi manana yaykunkichimachu. \v 2 Yaya rukunchi wañukunatashina Yaya Dioska ñukanchitapas suma ali shimita ñukanchita kishpichinanmanta rimashka. Paykuna Yaya Diospa suma ali shiminta uyashpankunapas nima imapi paykunata yanaparkachu, chay shimita kirikkunawa pakta kirishpa mana kasunayashkankunarayku. \v 3 Ñukanchi Jesusta kirikkunaka yaykushunchimi Yaya Diospa kushikuna llaktanpi samananchipa. Chay payta mana kasuk runakunamantaka piñarishpami Yaya Dioska rimarka: \q1 Shutipami kay rimashkaynitaka paktachisha. \q1 Manami nima ima uras yaykunkakunachu chay kushikuna llaktaynipi samanankunapa nishpa. \m Yaya Dioska chayta rimarka, tukuy rurashkankuna, chay kushikuna llaktapas chaypi paywa pakta samananchipa, kay munduta rurashkanmanta pacha ña rurashka kashpanpas. \v 4 Kasnami Yaya Diospa killkachishkanpi kanchisnin punchamanta riman: \q1 Yaya Dioska tukuy rurashkanta tukuchishpan kanchisnin puncha samarkana nishpa. \m \v 5 Chay samana llaktata yuyachishpa Yaya Diospa killkachishkanpi kuti riman mana payta kasuk runakunamanta kasna: \q1 Paykunaka manami nima ima uras yaykunkakunachu chay kushikuna llaktaynipi samanankunapa nishpa. \m \v 6 Chasna rimashpan yachanchi shukkuna tiyanan tiyan chaypi yaykunankunapa. Chay ñawpa kawsak runakuna mana atiparkakunachu yaykunata Yaya Diospa suma ali shiminta runakunata kishpichinanmanta mana kasushkankunarayku. \v 7 Chayrayku Yaya Dioska shuk punchata churashka chaypi yaykunanchipa. Kunan puncha nishpa rimashkanwa riksichirka kunan kananta. Achka wata yaya rukunchi wañukunata rimashkanwasha chay ali allpapi yaykunankunata Yaya Dioska yaya rukunchi David wañutaka killkachirka ña rimashkaynishina: \q1 Kunan Yaya Diospa rimahushkanta uyahushpaykichika alita kasuychi. Ama tukuychichu mana kasunayak runakunashina nishpa. \m \v 8 Chay ali kamachik Josueka yaya rukunchi wañukunata chay Yaya Diospa rimashkan ali allpapi yaykuchishpan paykunaka Yaya Dios kunayashkan samanata mana riksirkakunarachu. Chay samanapi paktanahuma karka, Yaya Dioska achka watawasha mana kutikashka shuk puncha tiyananmanta rimamachu karka chay samanapi paktananchipa. \p \v 9 Chayrayku tiyanra tukuy Yaya Diosta kasuk runakunarayku kushikushpa paywa samanankuna. \v 10 Imashnami Yaya Dioska tukuy imata rurashkanwasha kushilla samarka, chasnallatatami ñukanchikunapas Yaya Diospa kushikuna llaktanpi yaykushpanchika tukuy rurashkanchikunamanta kushilla samashunchi. \v 11 Yaya Dioswa kushilla samananchipaka akuychi sinchikushpa paypa shiminta alita kasushunchi. Chasna sinchikushpa katihushpanchimi nima maykan chay ñawpa mana kasuk runakunashina kawsanan tiyanchu. \p \v 12 Yaya Diospa shiminka kawsa yachayyu kashpan ishkanti parti wiluyu sablimanta ashwan pasa wiluyu pitihukshina pitishpan tukuy ukupi kashkata riksichin. Yaya Diosmanta kashkata, ñukanchi kikinmanta kashkata, tukuy yuyayninchikunapi shunkunchikunapi kashkata ñukanchita riksichin, chaymantapas yuyarinanchikunaka alichu manachu, ali yuyaywachu rurananchikunata ruranchi manachu nishpa. \v 13 Yaya Dioska tukuy yuyayninchikunatami alita riksin. Paymanta nima shuk rurashkan runa atipanchu pakanata. Tapunan puncha paktarishpan tukuy rurashkanchikunamanta payta rimananchi tiyan. \s1 Jesukristuka parisishkanraykumi shuklla atun yachayyu saserdotenchi kan \p \v 14 Ñukanchipa tiyan shuklla atun yachayyu saserdotenchi. Payka Jesús, Yaya Diospa Wawanmi. Kawsarimushkanwashami Yaya Diospa kawsanan silupi yaykushpan paypa kuchunpi paktarka. Chayrayku akuychi payllapi sinchikushpalla payta kirihushkanchita rimashpa kawsashunchi. \v 15 Kay shuklla atun yachayyu saserdotenchi manami kanchu sampayanata parisinata mana riksik. Ashwan ñukanchitashina supayka paytapas achka kuti uchata rurachinayarka. Ñukanchishina tukuypi kamay tukushka karka, uchata shuti mana rurarkachu. \v 16 Chayrayku akuychi kushikushpa, tukuy shunkunchimanta pacha paypi sinchikushpa, Yaya Dios llakichishpa tukuyta kamachikta kayllayashunchi. Chasna kayllayashpanchimi yanapay tukunata munahushkanchipi payka ali shunku kashpan ñukanchita llakichishpan yanapan. \c 5 \p \v 1 Karan saserdotekunapa atun apuka runapuramantallami akllarishka kan runa masinkunarayku uchankunamanta Yaya Dioswa alichananpa. Payka churay tukushka kan tarpukunapa puntiru muyunkunata wiwakunatapas Yaya Diosta rikuchishpa rupachinanpa, Yaya Dios runakunata uchankunamanta pichananpa. \v 2 Karan saserdotekunapa atun apu runa masinkunashina pantachikllatata kashpan mana yachakkunata mana alita rurashpa kawsakkunatapas llakichinata yachak kan. \v 3 Paypas pantachik kashpanmi pay kikinraykupas wiwakunata rupachishpan mañanan karka Yaya Dios uchanmanta pichananpa, imashnami tukuy runakunarayku rurapayan uchata rurashkankunarayku. \p \v 4 Yaya Dioska ñawpa Aronta akllarka runakunarayku saserdote kananpa. Chaymanta chay Arontashina Yaya Dios tukuy saserdotekunata akllarka wiwakunata rupachishpa payta mañanankunapa. Nima shuk runa pay kikin munashpan atipanchu saserdote kanata, mana Yaya Dios kikin akllashpanka. \v 5 Chasnallatata Kristupas mana pay kikinlla munashpachu yaykurka shuklla atun yachayyu saserdote kananpa. Ashwan Yaya Diosmi payta churarka shuklla atun yachayyu saserdote kananpa. Kasnami Yaya Dioska payta rimarka: \q1 Kanka kikin wawaynimi kanki, kunan kanta wawata rurashkaynirayku nishpa.\f + \fr 5:5 \ft Rikuy Jesukristuta Katikkunamanta Kwintak Killkapi 13.33, Hebreo Runakunarayku Killkapi 1.5, Biblia kastellanopi Salmos 2.7\f* \m \v 6 Chaymantapas Yaya Dioska killkachishkanpi shukta riman: \q1 Ñuka kantaka akllashkanimi, wiñayparayku chay ñawpa Melkisedekshina saserdote kanaykipa nishpa.\f + \fr 5:6 \ft Rikuy Biblia kastellanopi Salmos 110.4\f* \p \v 7 Jesukristu kay allpapi kawsahushpanra sinchita wakashpa, sinchita kaparishpa mañarka Yayan Diosta, maykanmi yachayninwa wañunan kashkanmanta atipama karka payta kishpichinata.\f + \fr 5:7 \ft Rikuy Mateopa Killkashkan Killkapi 26.36-46\f* Chasna mañashpanpas yapa munarka Yayan Diosllapa munananta ruranata. Chayraykumi Yaya Dioska paypa mañashkanta uyashpan sinchikuchirka mana wañuyta manchananpa. \v 8 Jesukristu Yaya Diospa shuklla Wawan kashpanpas parisihushpanrami yachakushka imashna rurashpami tukuy uras Yayanta kasunka. \v 9 Parisishpa wañushpanmi tukuypi Yayan Diosta kasuk kananta rikuchirka. Chasna alita kasushkanraykumi tukuy payta kasuk runakunata uchankunamanta kishpichik tukushka wiñaypa paywa pakta kawsanankunapana. \v 10 Chasna Jesukristu Yaya Diospa munashkanta paktachishkanraykumi Yaya Dioska payta churarka chay ñawpa Melkisedekshina shuklla atun yachayyu saserdote kananpa. \s1 Jesukristuta kirishpa katiychi ashwanta ashwanta yachakunaykichipa \p \v 11 Wawkikuna panikuna, ashwan achkata munani kankunata yachachinata. Chasna munashpaynipas mana atipaypachu kan ashwanta asirtachik shimikunata tarinaynipa, mana utkalla asirtak kashkaykichirayku. \v 12 Achka kuti Yaya Diospa shiminta kankunata yachachishkani. Kunanka kankunapas ña yachachikkuna kankichima karka. Chasna kashpanpas kunankamami manara atipankichirachu shukkunata yachachinata. Ashwan kutikashka munankichi yachachinaynipa chay puntiru asirtana kashkanchita Yaya Diospa rimashkanmanta. Kankunaka ña aychata mikunata atipakkunashina kankichima karka. Ashwan chuchuk wawakunashinara kankichi manara mikunata atipakkuna. \v 13 Chasna chuchuk wawakunashinara kashpaykichi manara yachankichirachu maykanmi ali, maykanmi mana alichu kan nishpa. \v 14 Imashnami rukukunalla aychata alita mikunata yachak kanahun, chasnashinami Yaya Diospa shiminta ña alita kasukkunalla atipanahun puntiru asirtana kashkanchimanta pasa yachachinakunata asirtanata. Paykuna alita yachanahun maykanmi ali, maykanmi mana alichu, tukuy uras ashwanta ashwanta yachakushpa rihushkankunarayku. \c 6 \s1 Yaya Diosta kirihushkanchita sakinaka atun uchami \p \v 1 Wawkikuna panikuna, akuychi kawsashunchi ruku runakunashina, Jesukristupa yachachishkankunata ashwanta yuyarishpa yachakushpa. Manami tukuy uras chayllatata yachakushpa kawsashunchichu. Ñami yachakushkanchi mana alita rurashpa kawsananchitaka sakinanchi tiyan nishkata, chaymanta Yaya Diospi alita sinchikunanchimanta nishkatapas. \v 2 Ñami yachakushkanchi bawtisarinamanta, Yaya Diosta kirik masinchipa umanpi makinchita churashpa payrayku Yaya Diosta mañananchimanta, wañushpanchi kutikashka kawsarinanchimanta, chaymantapas shuk puncha Yaya Dios tukuy runakunata mana alita rurashkankunamanta wiñayparayku kastigananmanta. \v 3 Yaya Dios ñukanchita yanapashpan akuychi ashwanta Jesukristupa ali yachachishkanta yachakushunchi ruku runakunashina kananchipa. \p \v 4-6 Yuyarishunchi, maykankunaka Jesukristuta shuk kuti kirik tukushkakuna, chaymanta payta katihushkankunamanta anchurishkakuna, mana atipankakunachu mushumanta kirik tukunata. Yaya Diospa shiminta kirishpa punchapina purihukshina kashkakuna. Imashnami mishki mikunata kamanchi, chasnashinami paykunaka Yaya Diospa llakichinanta musyashkakuna. Yaya Diospa Espíritun paykunata yanaparka Jesukristuta riksinankunapa. Shuk mishki mikunata kamakshina Yaya Diospa shiminta riksishpankuna ali kananta yachashkakuna. Chaymanta riksishkakuna Yaya Diospa atun yachayninta, maykanmi rikuchin kamachinan kallarishkanta. Tukuy chaykunata riksishpankunapas Jesukristuta kirinankunata sakishpankunaka manana atipankakunachu mushumanta uchankunamanta llakirishpa Jesukristuta katinata. Manana Jesukristuta kirinayashpankunami Yaya Diospa Wawanta kuti kruspi wañuchik runakunashina kanahun. Chasna kashpankunami paykunaranti runakunaka Jesukristumanta millaypata rimankakuna. \p \v 7 Maykankunaka Yaya Diosrayku shuk ali allpashina kanahun, paykunatami Yaya Dioska sumakta yanapanka. Chasna ali allpapika tamyashpan sumakta upyarin. Achka ali tarpukunata amunrayku wiñachin. \v 8 Maykankunaka kashayu kiwakunallata wiñachik allpashinami kanahun, nima imarayku valinahunchu. Imashnami pichak runakuna kashayu kiwakunata rupachinahun, chasnashinami Yaya Dios chay runakunata nina mana wañukpi kastiganka. \s1 Yaya Dioska rimashkanta paktachinan kashpan payllapi sinchikushunchi \p \v 9 Munashkanchi wawkinchikuna paninchikuna, chasna sinchi shimikunawa rimashpanchipas yachanchi kankuna Jesukristuta kirishpa kawsahushkaykichita. Chasna kawsahushpaykichi yachanchi kishpishka kanaykichita. \v 10 Yaya Dios alillata rurak kashpan mana kunkanchu alita rurahushkaykichita. Payta yuyahushkaykichirayku alita rurashpa kawsashkankichi, tukuy Yaya Diosta kasuk masikichikunata yuyashpa yanapashpa kawsashkankichi. Kunankama chasnalla katihunkichi. \p \v 11 Yapa munanchi tukuy kankuna wañunaykichikama ali munaywa yanapanakushpa alita rurashpa kawsanaykichita. Chasna rurashpaykichika siluma rinaykichita chapashpa kahushkaykichishina chayma Yaya Dioswa kawsak rinkichimi. \v 12 Ama kunkaylla kawsaychichu. Ashwan alita kirikkunapa kawsahushkankunamanta yachakushpa paykunashina kawsaychi. Paykuna alita Yaya Diospi sinchikushpa mana sampayashpa tukuy rimashkanta paktachinanta chapashpa kawsahushkankunarayku Yaya Dios kunata rimashkanta apinkakuna. \p \v 13 Yaya Dios ñawpa yaya rukunchi Abraham wañuta shuk paktachinan shimita rimashpan shutipa paktachinanta riksichik shimikunawa rimarka. Nima maykan ashwan yachak paymanta tiyashpan chay yachakpa uyashkanpi chay paktachinan shimita rimananpa, pay sapallan rimarka manana nima pi ali kanaynita kirinahuchun kay rimahushkaynita mana paktachishpaynika nishpa. \v 14 Kasna rimarka: Shutipami kay rimashkaynita paktachisha. Ari, kanta yuyashpaynimi yanapashkayki. Chaymantapas achka miraykikunatami kanta kusha nishpa. \v 15 Chasna Yaya Dioska rimashpan Abrahamka mana sampayashpachu chaparka Yaya Dios rimashkanta paktachinanta. Chayraykumi Yaya Dios rimashkanshina yanapay tukurka. \p \v 16 Shuk runaka runa masinta shuk imamanta rimashkanta kirichinayashpan paymanta pasa kahukpa shutinta kirichina rimanakunapi churashpa rimama. Chasna rimashpanrami chay runa masinka alita kirima. \v 17 Chasnallatatami Yaya Diospas paktachinan shimita kirichinayashpa shutipa paktachinanta riksichik shimikunawa rimarka. Chasna rurashpan munarka chay runakuna, maykankunaraykumi chay rimashkanka karka, alita yachanankunapa payka rimashkanta mana shukta shukta yuyarishpa paktachinanta. \v 18 Chasna paktachina shimita rimashkanrayku, chaymantapas chay shimita shutipa paktachinanta riksichik shimikunawa sinchikuchishkanrayku kirihushkanchipi alita sinchikuchiy tukuhunchi. Alita yachanchi Yaya Dios mana shukta shukta yuyarinanta. Payka rimashkanpi manami atipanchu llullachinata. Chasna kashpan ñukanchi maykankunami paypi sinchikuk tukushkanchi paypa rimashkanta paktachinanta chapashpalla kushikushpa katishunchi. \v 19 Rikuychi, tukuy lanchakunapa tiyan shuk llasha fierromanta rurarishka yakupi kacharinankunapa. Chayta yakupi kacharishpankunami chay lanchaka chawpi yakupipas mana atipanchu uraykunata. Ñukanchi Yaya Diospa rimashkanta paktachinanta tukuy shunkunchimanta pacha chapashpa kawsahushpanchi alita chayllapi shayachik llashata Yaya Diospi kacharishkanchishina kawsahunchi mana anchurishpa paymanta. Chay llasha kacharishkanchishinaka Yaya Diospa wasinpi rakta llachapa washama Yaya Dioswa tinkunakuna kwartupishina silupi apirishka kahun. \v 20 Chaymami Jesús ñukanchimanta ñawpashka. Payka wiñayparayku Melkisedekshina shuklla atun yachayyu saserdotenchi kananpa churay tukushpan ñukanchirayku Yaya Dioswa alichananpa chaypi yaykurka. \c 7 \s1 Jesukristuka Melkisedekshina shuklla atun yachayyu saserdote kan \p \v 1 Chay ñawpa kawsak Melkisedekka\f + \fr 7:1 \ft Rikuy Génesis killkapi 14.18-20\f* Salem llaktapa atun apumi karka. Chaymantapas payllatatami atun yachayyu Yaya Diospa saserdoten karka. Chay urasmi Abrahamka shuk atun apukunawa wañunakushpan paykunata winsishpa kallpachirka. Llaktanma kutishpanmi chay saserdote Melkisedekka llaktanmanta llukshishpan Abrahamta tinkuk rirka. Chasna tinkuk rishpanmi Abrahamta rimarka Yaya Dios payta ashwanta yanapashpa kushichinanta. \v 2 Chasna Melkisedek payta rimashpan Abrahamka tukuy chay winsishkan apukunata kichushkanmanta karan pachakmanta chunkata chay saserdote Melkisedekta kurka. Chay Melkisedekpa shutinka ninayanmi alita kamachik apu. Payka Salempa apun karka. Chay Salem ninayan kushilla kawsana. Chayraykumi chay Salempa apun ninayan Kushilla Kawsanapa apun. \v 3 Manami nima pi yachanchu Melkisedekpa yayanmanta mamanmantapas. Nima pi yachanchu paypa yaya rukunkuna wañukunamantapas. Nima pi yachanchu wawayarishkanmanta wañushkanmantapas. Payka Yaya Diospa Wawan Jesukristushina wiñayparayku saserdote kan. \p \v 4 Wawkinikuna paninikuna, alita yuyariychi. Ñukanchi kikinpa yayanchi ruku Abraham wañuka chay apukunata kichushkanmanta karan pachakmanta chunkata Melkisedekta kurka. Chayrayku yachanchi Melkisedekka tukuymanta pasa kashkanta. \v 5 Leví wañupa miraykunapas, maykankunami saserdotekuna kanahun Moisés wañupa killkashkan kamachishkashina shuk pachak tiyashkanmanta chunkata apinahun. Paykuna ñukanchi israel masinkunamanta apinahun mana ñukanchimanta pasa kashpankunapas. Chaymanta chayta apinahun Abrahammanta mirashka runakuna kashpankuna. Mana apinahunchu paymanta pasa kashkankunarayku. \v 6 Ashwan chay Melkisedekka mana Levimanta miray kashpanpas payta yaya rukunchi Abrahamka shuk pachak tiyapushkanmanta chunkata kurka. Abrahammi karka maykantami Yaya Dioska ali paktachinan shimita rimarka. Chay Abrahamtami Melkisedekka rimarka Yaya Dios payta ashwanta yanapashpa kushichinanta. \p \v 7 Alita yachanchi maykanmi shukta riman ashwanta yanapay tukunanta, payka chay yanapay tukuna kashkamanta ashwan yachayyu kananta. \v 8 Chay Levimanta miray saserdotekuna, maykankunatami shuk pachakmanta chunkata kunchi, wañuk runakunallami kanahun. Ashwan chay Abrahammanta shuk pachakmanta chunkata apishka Melkisedekmanta Yaya Diospa killkachishkanpi riman kawsalla kahushkanta. \v 9 Abraham Melkisedekta shuk pachakmanta chunkata kushpan Levimanta mirashka saserdotekunapas chayta kushkakunashina karkakuna, paykuna shuk pachakmanta chunkata apikkuna kashpankunapas. \v 10 Abraham chay saserdote Melkisedekwa tinkunakushkan uras manara Levika, nima paymanta mirashkakunapas tiyarkarachu. Chasna kashpanpas paymanta mirana kashpankuna Abraham kawsashkan uras paykunapas ña kawsashina karkakuna. \p \v 11 Chay Levimanta miraykuna saserdotekuna churay tukushkankunarayku Yaya Dios ñukanchi israel runakunata kamachishkankunata kurka. Chasna saserdotekuna kashpankunapas manami atiparkakunachu uchakunata pichanata. Chay Levimanta mirashka saserdotekuna uchanchikunata pichanata atipanahuma karka, manami munanchimachu karka Yaya Dios shuk ashwan atipak saserdoteta churananpa Melkisedektashina. Ashwan Levipa miray Aronshina saserdotekunalla ali kanahuma karka. \p \v 12 Yaya Dios Melkisedektashina mushu saserdotetana churashpan maykanmi mana Levimanta mirashka saserdotekunashinachu kan, chay Moisespa killkashkan kamachishkakunatapas mushuyachinan tiyan. \v 13 Chay mushu saserdote maykanmantami nin Amunchi Jesukristu kashpan yachanchi mana Levipa miraymanta kananta, ashwan shukpa miraymantami kan. Chay miraykunamanta nima maykan saserdote karkachu. \v 14 Tukuy alita yachanchi payka Judapa miraymanta kananta. Chay miraymanta Moiseska mana rimarkachu saserdotekuna tiyananta. \p \v 15 Chay churay tukushka mushu saserdote Melkisedekshina kashkanrayku ashwan alita yachanchi Levipa miray saserdotekunamanta yapa chikan kananta. \v 16 Payka manami saserdote tukushkachu kamachirishka kashkata Levipa miraymanta saserdotekuna kanan tiyan nishkata paktachishkanrayku. Ashwan payka saserdote kan, wiñayparayku kawsak kashkanrayku. \v 17 Kasna Yaya Dioska killkachishkanpi payta riman: \q1 Ñukami kanta churashkani wiñayparayku Melkisedekshina saserdote kanaykipa nishpa. \p \v 18 Chay Moisespa killkashkan kamachishkakunaka mana ñukanchita yanapashpan uchata rurak kahushkanchimanta kishpichiy tukunanchipa, Yaya Dioska rimarka kankunata kishpichinaynipa manana chay kamachishkaynikunata kasushkaykichita tapushanachu nishpa. \v 19 Mana nima pi Moisespa killkashkan kamachishkakunata paktachishpa atiparkachu uchankunamanta picharishka ucha illa tukushpa alita rurashpa kawsanata. Chayrayku Yaya Dios Jesukristuta churarka saserdotenchi kananpa. Payka ñukanchita uchanchikunamanta pichashkanrayku kunan shuti Yaya Diospi paktanata atipananchita yachanchi. \p \v 20 Yaya Dioska rimashpan Jesukristu shuklla atun yachayyu saserdote kananta shutipa paktachinanta riksichik shimikunawa rimarka. Chay Levipa miraymanta saserdotekuna mana chasna rimanawachu churay tukurkakuna. Paykunaka saserdotekuna tukurkakuna Levipa miray kashkankunaraykulla. \v 21 Ashwan Yaya Dioska Jesukristuta rimashpan saserdote kananpa, shutipa paktachinanta riksichik shimikunawa rimarka. Kasnami payta rimarka: \q1 Ñukami Yaya Dios kashpayni kay rimahushkaynita shutipa paktachisha. Mana chikan chikanta yuyarishpa kay rimahushkaynimanta llakirishanchu. Kanta churashkani wiñayparayku saserdote kanaykipa nishpa. \p \v 22 Chasna Jesukristu wiñayparayku saserdote kananpa churay tukushpan yachanchi Yaya Dios chay ñawpa paywa alichanamanta kunan ñukanchirayku ashwan ali paywa alichanata rurashkanta. \v 23 Chay Levimanta miray saserdotekuna wañuk runakuna kashkankunarayku mana atipapayanahunchu wiñayparayku saserdotekuna kanata. Chayraykumi paykunaka achka kapayanahun. \v 24 Ashwan Jesukristuka mana wañuk runa kashpanmi wiñayparayku saserdote tukushka. \v 25 Chayraykumi payka tukuy payta kirishpa Yaya Diosta kayllayak runakunataka atipan kishpichinata wiñayparayku. Wiñaypa kawsahuk kashpanmi Yaya Diosta mana sampayashpachu mañan, tukuy payta kasushpa kawsak runakunarayku. \p \v 26 Chasna atun yachayyu saserdotetami munashkanchi: Yaya Diosrayku kawsakta, mana nima shuk millaypata rurakta, ucha illata, runa masinkuna uchata rurahushpankunapas mana uchata rurakta, tukuy allpapi silupi kawsakkunamanta pasa tukushkata. \v 27 Shuk atun yachayyu saserdoteta munashkanchi, maykanmi mana Levimanta miray saserdotekunapa atun apushinachu karan puncha shuk wiwakunata rupachinan tiyan Yaya Dios pay kikinpatara uchankunamanta llakichishpan pichananpa. Chaymantara chay saserdoteka atipapayan runa masinkunarayku wiwakunata rupachinata Yaya Dios uchankunamanta llakichinanpa. Ashwan Jesuska kikin kawsayninta kushpa kruspi wañushpan wiñayparayku Yaya Dioswa alicharka ñukanchita uchanchikunamanta llakichinanpa. \v 28 Yaya Dioska kamachishkankunata Moisesta kushpan kamachirka chay Levipa miraykunamanta tukuy uras shukka saserdotekunapa atun apu kananpa, paykuna Yaya Dios ruranankunapa munashkanta mana alita paktachinata atipashpankunapas. Paypa Wawan shuklla atun yachayyu saserdote kananpa Yaya Dioska shutipa paktachinanta riksichik shimikunawa rimarka chay kamachishkankunata kushkanwasha. Chay Wawan shuti Yaya Dios rurananpa munashkanta wiñayparayku paktachirka. \c 8 \s1 Jesuska ñukanchirayku shuk mushu alichanata Yaya Dioswa rurashka \p \v 1-2 Wawkikuna panikuna, tukuy chay rimashkaynimanta ashwan alimi kan kay rimashkaynika: Ñukanchipa tiyan shuklla atun yachayyu saserdote, maykanmi silupi kawsak atun yachayyu tukuyta kamachik Yaya Diospa kuskan parti tiyarishpan ñukanchita yanapan. Chay Yaya Diospa kawsanan siluka manami runakunapa rurashkashinachu. Yaya Diospa rurashkan kashpanmi shutipa payta mañana wasi kan. Jesukristu ñukanchipa shuklla atun yachayyu saserdote kashpanmi chay Yaya Diospa kawsanan silupi rurahushkanwa tukuy runakunata yanapahun. \p \v 3 Tukuy saserdotekunapa atun apunkunaka churay tukunahun wiwakunata rupachishpa Yaya Diosta kunankunapa, runakunata uchankunamanta llakichinanpa. Chasna kashpan shuklla atun yachayyu saserdotenchipapas shuk ima tiyanan tiyan Yaya Diosta kunanpa. \v 4 Jesukristu mana Levimanta miray kashpan kay allpapi kamaka, nima saserdotechu kama, kay allpapi ña achka saserdotekuna tiyashkanrayku maykankunami Moisespa killkashkan kamachishkakunata kasushpa wiwakunata rupachishpa Yaya Diosta kunahun. \p \v 5 Chay saserdotekunapa ruranankuna karkakuna silupi pasahushkata amsanlla riksichiklla, imashnami shuk dibuhupi rikushkanchika pishillata rikuchin shutipa rikuchinayashkanta, chaymantapas imashnami intipi rikushkanchi shukpa almanka amsanlla rikuchin amunpa rikurinanta chasna. Ñawpa Moiseska Yaya Diosta mañana karpa wasita shayachina kashpan Yaya Dios payta rimarka: \q1 Ama kunkariychu kanta rikuchishkaynita. Chay Sinaí urkupi kanta rikuchishkayni silupi kahushkatashina tukuyta alita ruray nishpa. \m Chayrayku yachanchi kay allpapi kahushkaka silupi kahushkata amsanlla riksichiklla kananta. \p \v 6 Ashwan saserdotenchi Jesukristupa rurahushkankunaka chay shuk saserdotekunapa rurashkankunamanta yapa pasa alimi kan. Ñukanchiranti wañushpan wiwakunata wañuchinanchimanta ashwan alita ñukanchirayku Yaya Dioswa alichashka. Chay alichana tiyananmanta paktachinan shimita Yaya Dioska ñawpa rimarka. Chay rimashkanka Moisés wañuta rimashkanmanta ashwan alita yanapay tukunanchimanta karka. \p \v 7 Chay ñawpa Moisespa killkashkan kamachishkakunaka ñukanchi runakunata alita yanapanahuma karka Yaya Diospa rikushkanpi ali kananchipa, Jesukristuka manami ñukanchirayku chay mushu alichanata Yaya Dioswa rurak shamumachu karka. \v 8 Yaya Dioska ñawpa paypa akllashkan runakuna Moisespa killkashkan kamachishkakunata mana kasushkankunata rikushpan mana alita rurashkankunata yuyachishpa rimarka: \q1 Uyaychi. Shuk punchami ñukaka kankuna Judapa miraykunawa, chaymanta kankuna mana Judapa miraymanta chay shuk israel runakunawapas shuk mushu alichanata rurasha. \q1 \v 9 Chay mushu alichanata kankunarayku rurashkaynika manami chay ñawpa yaya rukuykichi wañukunarayku rurashkaynishinanachu. Ñawpa yaya rukuykichi wañukunataka Egipto allpamanta llukshichishpayni paykunata rimarkani imashnami kawsanankuna tiyan ñuka paykunata yanapanaynipa. Paykunaka manami munarkakunachu rimashkaynita kasunata. Chayraykumi manana paykunata yanaparkanichu. \q1 \v 10 Shuk punchami kankunapa miraykichikunarayku ñukawa shuk mushu alichanata rurasha. Chay urasmi kamachishkaynikunata yuyayninkunapi shunkunkunapi churasha paykunata yuyachishpa kawsananpa, ñukata kasuwashpana kawsanankunapa. Chasna kawsashpankunami ñukaka paykunapa Yaya Diosninkuna kasha. Paykunaka wawaynikunami kankakuna. \q1 \v 11 Tukuy chay wawaynikunaka, uchillakuna atunkunapas riksiwankakunami. Chasna tukuy runakuna riksiwashpankunami manana nima pi runa masinkunata, ayllunkunata yachachinkakunanachu riksiwanankunapa. \q1 \v 12 Ñukaka uchankunamanta llakichishpa pichasha. Mananami uchankunataka yuyarishanachu nishpa. \p \v 13 Chasnami Yaya Diospa mushu alichanata rurashkanmanta yachanchi, chay ñawpa rurashkan alichana mawkayashkashina manana valik kananta. Ña yachanchi tukuy mawkayashkaka utkalla tukurinanta. \c 9 \s1 Imashnami kay allpapi Yaya Diosta kushichishunchi \p \v 1 Yaya Dioska chay ñawpa yaya rukunchi wañukunarayku paywa alichanata rurashpan paykunata rimarka imashnami kay allpapi payta kushichinankuna tiyan, chaymantapas imashnami payta mañana wasita ruranankuna tiyan nishpa. \p \v 2 Chay uras shuk karpa wasita rurarkakuna. Chay ukupi tiyarka ishkay kwartukuna. Chay puntiru kwartupi tiyarka kanchis makiyu lamparín. Chaymanta tiyarka pankunata churana mesa Yaya Dios chaypi kananta rikuchina pankunawa. Chay kwartuka saserdotekuna Yaya Diosta mañanankuna kashpan Yaya Diosta Mañana Kwartu shutiyu karka. \p \v 3 Chaymanta shuk rakta suma awarishka llachapa washapi shuk ukuniru kwartu karka, Yaya Dioswa Tinkunakuna Kwartu shutiyu. \v 4 Chay kwartupi tiyarka orowa armachirishka tuchpashina mishkinlla asnak wikita rupachina. Chaymanta chaypi tiyarka tablamanta rurarishka atun maleta. Chay maletaka ukunmanta washanmantapas orowa armachirishkami karka. Chay maleta ukupika tiyarka oromanta rurarishka tinahastu. Chay tinahastu ukupi tiyarka ñawpa silumanta urmashka mikuna maná shutiyu. Chaymanta chay maleta ukupi tiyarka Aronpa tulan wiñarishka. Chaymantapas tiyarka Yaya Diospa kamachishkankuna rumimanta tablakunapi killkarishka. \v 5 Chay maletapa awanpi tiyarka oromanta rurarishka ishkay angelkunashina Yaya Dios chaypi kahushkanta rikuchinankunapa. Paykunapa rikrankunaka chay maletapa tapan ishkay mayankunamanta chutachishpa chawpinta tapakta karkakuna, maypimi yawarta wicha wicha rurapayarkakuna Yaya Dios runakunata uchankunamanta llakichinanpa. Manami munanichu kunan tukuy chay maletamanta shukllankama shukllankama kwintanata. \p \v 6 Tukuy chaytami Yaya Dioska chay ñawpa runakunata yachachishpan rurarkakuna. Chay puntiru kwartupi karan puncha saserdotekunalla yaykupayarkakuna lamparinpi wirata untachinankunapa, panta churanankunapa, chaymanta chay mishkinlla asnak wikita rupachinankunapa. \v 7 Chay llachapa washa kwartupika shuk kutilla karan wata chay saserdotekunapa atun apunlla yaykupayarka. Chasna yaykushpan wañuchishka wiwakunapa yawarninta apapayarka Yaya Diosta rikuchinanpa, pay kikinpa, tukuy runakunapa mana yachashpa uchata rurashkankunata llakichinanpa. \v 8 Chay puntiru kwartupika saserdotekunallami atiparkakuna yaykunata Yaya Diosta mañanankunapa. Chay ukuniru kwartupi saserdotekunapa atun apunlla atiparka yaykunata. Tukuy chaykunawa Yaya Diospa Espiritunka ñukanchita yachachin, chay ishkay kwartukuna tiyashpanra tukuy runakuna manara atipashkankunata yaykunata Yaya Dios kahushkanpi. \p \v 9 Chay ñawpa tiyashkawa Yaya Dioska ñukanchita yachachin kunan shuti ña paktarishkanta. Chay ñawpa payta kirik runakunaka paypa rikushkanpi wiwakunata wañuchishpankunapas chasna Yaya Diosta kushichikkunata mana yanaparkachu yuyayninkuna ali tukunanpa. \v 10 Tukuy paykunapa ruranankuna Yaya Diosta kushichisha nishpa mana shunkunkunata alichanata atipak kapayanahun, mikunamanta upyanamanta imashna mayllanamanta kamachirishkakunallata kasushpa ruranakuna kashkankunarayku. Chasna ruranankunapa Yaya Dioska kamachirka mushu alichanata ruranankamalla. \p \v 11 Kunanka Kristu shamushka shuklla atun yachayyu saserdotenchi tukunanpa. Payka mana yaykurkachu runa rurashka karpa wasipi, ashwan Yaya Diospa kawsanan silupimi yaykurka. Chasna yaykushpan ñukanchita yapa achkata yanapahun. Chay silupi kawsananka kay allpapi karpa wasimantaka ashwan valik kan. Chaypi shuti atiparka ñukanchi runakunarayku Yaya Dioswa alichanata tukuy mana alita rurashkanchikunamanta. \v 12 Kristuka mana wiwa kabrakunapa, wakra wawakunapa yawarninta apashpachu Yaya Diospa kawsananpi yaykurka. Payka kruspi wañushpanmi pay kikinpa yawarnin shuturishpan yaykurka. Shuk kutilla wiñayparayku Yaya Diospa kawsanan silupi yaykushpa Yaya Diospa tukuy kamachishkan ruranakunata paktachirka uchakunata llakichinanpa. Pay wañushpan yawarnin shuturishkanraykumi Yaya Dioska ñukanchita uchanchikunaranti kastiganan kananmanta wiñayparayku kishpichishka paywa kawsananchipa. \p \v 13 Saserdotenchikunaka wiwa kabrakunapa wakra karikunapa yawarninwa ñukanchi israel runakunata wicha wicha rurapayanahun. Wakra wawakunata rupachipayanahun, chaymanta uchpata yakuwa chapushpankuna ñukanchita wicha wicha rurapayanahun. Chay yawarta uchpawa yakuwa chapushpankuna ñukanchita wicha wicha rurashpankuna uchanchikunamanta picharishkashina kiparipayanchi. \v 14 Ashwan Kristu shamushpanna wañushpan kikin yawarnin shuturirka. Chasna ñukanchita shutipa uchanchikunamanta pichashka. Yaya Diospa wiñaypa kawsak Espíritun payta yanapashpanmi pay kikinta mana uchayuta Yaya Diosta kushpa kruspi wañurka. Chasna Kristu wañushpanmi yawarnin shuturishpan yuyayninchipi tukuy nima imapi yanapak ruranakunata rurananchipa kamachiy tukuhushkanchita yuyayninchimanta pichan wiñaypa kawsak Yaya Diosninchitana kasushpa kawsananchipa. \p \v 15 Chasna Jesukristu wañushkanrayku Yaya Dios atiparka ñukanchi runakunarayku shuk mushu alichanata paywa ruranata. Chayta rurashpanmi chay mushu alichana manara tiyashpan Moisespa killkashkan kamachishkakunata kasunayashpa kawsak runakunatapas Yaya Dioska uchankunamanta llakichin. Chasnami tukuy payta kayashkan runakunata llakichishpan rimashkanshina siluma pushanka paywa pakta wiñayparayku kawsanankunapa. \p \v 16 Wawkikuna panikuna, rikuychi. Shuk runa manarapas wañuhushpanra wawankunata rimama wañushkanwasha pikunaraykumi tukuy ima charishkanka kiparinka nishpa. Chay runa shutipa wañushkanta apukuna yachashpankunarami wawankunaka atipanahuma tukuy yayankunapa charishkanta apanata. \v 17 Chay runa kawsahushpanra manami atipanahumachu nima imata apanata. Pay wañushpanrami shuti atipanahun rimashkanshina paypa imankunata apanata. \p \v 18 Chasnashina ñawpa Yaya Dios yaya rukunchi wañukunawa puntiru alichanata rurahushpan wiwakunata wañuchishpa paykunapa yawarninta wichashpankunara valik tukurka. \v 19 Kasnami karka: Moiseska yaya rukunchi wañukunata tukuy Yaya Diospa kamachishkankunata yachachishkanwasha shuk puka lana llachapata shuk uchillastu isopo ramapi watarka. Chaymanta wakra wawakunata wiwa kabrakunata wañuchishpan yawarninta yakuwa chapurka. Chay isopo ramata ukuchirka yawar yakuwa chapurishkapi. Chaymanta chay ukuchishka ramawa Yaya Dios payta killkachishkan killkata runakunatapas wicha wicha rurarka. \v 20 Chasna wichahushpan paykunata rimarka: Kay yawarwa kankunata wichashpayni yachankichi Yaya Dios kankunarayku chay alichanata paywa rurashkanta paktachinan tiyan nishpa. \v 21 Chaymanta Moiseska chay Yaya Diospa karpa wasinta, tukuy ima ukupi tiyashkakunatapas wiwakunata wañuchishpan chay yawarwa wicha wicha rurarka. \v 22 Yaya Diospa kamachishkanpi riman tukuy yawarwa wichay tukunan tiyan paypa rikushkanpi ali kananpa nishpa. Shuk shuk imakunallami mana yawarwa wichay tukunata munanahunchu picharishka kanankunapa. Yaya Dioska manami runakunata uchankunamanta llakichinchu mana yawar shutuchirishka tiyashpanka. \s1 Kristuka uchanchikunata pichananpami wañurka \p \v 23 Yaya Dioska munarka runakuna payrayku rurashkankunaka payta kayllayakkunapas wiwakunapa yawarninwa wichay tukushpa picharishka kanankunata. Kay allpapi kahushkaka silupi kahushkata amsanlla riksichiklla kashpankunapas pichay tukunata munashpankuna silupi kananpa kahushkakunaka ashwan sumakta picharishka kanankuna tiyan. Chayrayku wiwakunapa yawarninmanta ashwan yapa valikpa yawarnin shuturinan karka sumakta pichay tukunankunapa. \v 24 Kristuka manami kay allpapi runakunapa rurashkan Yaya Diospa wasinpichu yaykurka, maykanmi silupi kahushkata amsanlla riksichiklla kan. Ashwan payka wañushkanmanta kawsarimushpan silupimi yaykurka Yaya Diospa puntanpi mañashpa ñukanchikunata yanapananpa. \p \v 25 Payka manami achka kuti uchanchikunaranti wañushkachu, manami achka kuti siluma yaykushkachu. Saserdotekunapa atun apuka karan watami Yaya Diospa wasinpi ukuniru kwartupi yaykun. Wiwakunapa yawarnintami apashpa rin, manami pay kikinpatachu. \v 26 Kristuka achka kuti siluma yaykuma karka, imashnami chay saserdotekunapa atun apuka karan wata Yaya Diospa wasinpi ukuniru kwartupi yaykun, kay allpata rurashkanmanta pachami achka kuti wañuma karka. Ashwan Yaya Dios munashkan urasmi Kristuka shuk kutilla wañuk shamurka, wiñayparayku tukuy runakunapa uchankunata pichananpa. \p \v 27 Tukuy ñukanchi runakunami shuk kutilla wañunanchi tiyan. Chaywashami Yaya Dioska ñukanchita rimanka alitachu manachu rurashkanchi nishpa. \v 28 Chasnallatata Kristupas shuk kutilla kruspi wañurka achka runakunata uchankunamanta pichananpa. Chaymanta kutikashkami shamunka, manami uchanchikunata pichananpachu, ashwan ñukanchi payta chapashpa kahukkunata Yaya Diospa kawsanan siluma pushananpana. \c 10 \s1 Jesukristu wañushkanraykumi mana munanchinachu wiwakunata wañuchinata Yaya Dios uchanchimanta pichananpa \p \v 1 Moisespa killkashkan kamachishkakunapi Yaya Dios ñawpa runakunata yachachirka uchankunarayku wiwakunata wañuchinankunapa. Chay kamachishkankunaka shuk llantushinalla kan, shuk puncha Jesukristu wañushpan uchanchikunata pichashpan ñukanchita kishpichinanmanta. Chay ñawpa kamachishkakunata kasushpa, runakuna karan wata achka kuti wiwakunata wañuchishpankunapas manami atiparkakunachu shunkunkunapika ali tukunata. \v 2 Chay kamachishkakunawa runakuna ucha illa tukunata atipanahuma karka, mana yuyarinahumachu karka Yaya Dios uchankunamanta llakichinanta. Chaymanta manana wiwakunata wañuchinahumachu karka. \v 3 Ashwan chay runakunaka karan wata wiwakunata wañuchishpankuna uchayu kanankunata yuyarinahun. \v 4 Yachanchi kari wakrakunapa wiwa kabrakunapa yawarninkunata shutuchishpanchi manami atipanchichu uchanchikunamanta pichay tukunata. \p \v 5 Chayraykumi Yaya Dioska munarka Wawan Jesukristu uchanchikunarayku wañuk shamunanpa. Kristuka chasna shamushpanmi Yaya Diosta rimarka: \q1 Yayayni, manami munankichu runakuna wiwakunata wañuchishpa rupachinankunawa, imakunata kushkankunawa kanta kushichinankunapa. Ashwan ñukata kay allpama kachawashkanki runa tukunaynipa. \q1 \v 6 Runakuna wiwakunata wañuchishpa uchankunarayku rupachishpankuna kanta mana atipanahunchu kushichinata. \v 7 Chasna kanta mana atipashpankuna kushichinata, ñuka rimashkani: Allpama risha munashkaykita ruranaynipa. Killkachishkaykipi ñukamanta rimashkashina rurasha nishpa. \p \v 8 Moisespa killkashkan kamachishkakunapi runakuna wiwakunata wañuchishpa rupachinankunapa rimashpanpas Jesukristu Yayan Diosta rimarka: Mana munankinachu runakuna imakunata kushkankunawa, uchankunarayku wiwakunata wañuchishpa rupachinankunawa kanta kushichinankunapa nishpa. \v 9 Chaymanta Jesukristuka Yayan Diosta rimarka: Allpamami risha munashkaykita ruranaynipa. Chasna rimashpanmi yachanchi Yaya Dioska manana ñawpashina wiwakunata wañuchinanchikunata munananta. Ashwan munarka Wawan Jesukristu wañushpan ñukanchi runakunata uchanchikunamanta llakichinata. \v 10 Chasna kashpanmi Jesukristuka Yaya Diospa munashkanta rurashpa kruspi wañushpan Yaya Diospa tukuy kamachishkan ruranakunata uchakunata llakichinanpa wiñayparayku paktachirka. Chayraykumi Yaya Dioska ñukanchikunata llakichishpan uchanchikunamanta pichashka. \p \v 11 Saserdotenchikunaka karan punchami achka kuti wiwakunata wañuchishpa rupachinahun Yaya Dios runakunata uchankunamanta pichananpa. Chasna achka kuti rurashpankunapas chay rurashkankunawa runakunaka manami atipanahunchu uchakunamanta alita picharishka kanata. \v 12 Ashwan Jesukristuka wañushkanwa uchakunarayku Yaya Diospa tapushkanta wiñayparayku paktachirka. Chaymanta Yaya Diospa kuskan parti tiyarik rirka paywa pakta kamachinanpa. \v 13 Kunanka chaypi tiyahushpanmi chapahun Yaya Dioska tukuy payta chiknik runakunata winsinankama payta kasunankunapana. \v 14 Jesukristuka wañushkanwa Yaya Dios uchakunarayku tukuy tapushkanta paktachirka. Chasnami tukuy maykankunami uchanchikunamanta picharishka kanchi Yaya Diosrayku kawsananchipa, payka wiñayparayku shunkunchita alichashka Yaya Diospa munashkanta rurashpa kawsananchipa. \p \v 15 Yaya Diospa Espiritunpas chasnallatatami riman: \q1 \v 16 Yaya Dios runankunata rimashkanwasha shuk punchami kankunapa miraykichikunarayku ñukawa shuk mushu alichanata rurasha nishpa, kasna rimarka: Chay urasmi kamachishkaynikunata shunkunkunapi yuyayninkunapi churasha paykunata yuyachishpa kawsanankunapa, paykuna ñukata kasuwashpana kawsanankunapa nishpa.\f + \fr 10:16 \ft Rikuy Biblia kastellanopi Jeremías 31.33\f* \q1 \v 17 Chaymantapas rimarka: Mananami uchankunataka nima ima uras yuyarishanachu nishpa. \m \v 18 Chasna ñawpa rimashkanta paktachishka kashpanmi kunanka ñukanchikunata llakichishpa uchanchikunamanta pichashka. Chasna uchanchikunata pichashpanmi manana wiwakunata wañuchinata munanchichu Yaya Dios uchanchikunamanta llakichinanpa. \s1 Yaya Diosta ashwan alita munananchimanta yachachin \p \v 19 Wawkikuna panikuna, Jesukristu wañushpan yawarnin shuturishkanraykumi kunanka atipanchi mana manchashpa Yaya Diosta kayllayanata paywa kwintananchipa. \v 20 Chasna Jesukristu ñukanchirayku shuk mushu ñampitashina rurashka mushu kawsayta Yaya Diosmanta tarinanchipa. Imashnami wañushkan uras Yaya Diospa wasinpi ukuniru kwartuta arkak llachapa likirishpan manana nima ima runakunata arkarkachu Yaya Dioswa tinkunakuna kwartupi yaykunankunapa, chasnashinami pay wañushkanrayku manana nima ima ñukanchita arkanchu Yaya Diosta kayllayananchipa. \v 21 Kunanka Jesukristuka shuklla atun yachayyu saserdotenchi kashpan tukuy ñukanchi Yaya Diosta kirikkunata alita yanapan. \v 22 Payka mana alita rurashkanchikunamanta ñami pichashkana. Imashnami armahushpanchi aychanchita yakuwa mayllanchi, chasnami Yaya Dioska chuya yakuwashina shunkunchita mayllashka yuyayninchipi mana alita rurashkanchikunarayku rimay tukuhushkanchimanta. Chayrayku akuychi Yaya Diosta tukuy shunkunchimanta pacha payllapi sinchikushpa mañashunchi. \v 23 Yaya Dioska ñukanchita tukuy rimashkankunataka paktachinkami. Chayrayku akuychi mana chikanta chikanta yuyarishpa Yaya Dios rimashkanta paktachinanta alita kirishpa, payta kirikkunata kishpichinanta runakunata rimashpa kawsashunchi. \p \v 24 Akuychi ashwanta shukwa shukwa yanapanakushunchi, alita yuyanakushpa, alita rurashpa kawsananchipa. \v 25 Yachanchi ña Jesukristupa shamunanka kuchu kahushkanta. Chayrayku akuychi shukwa shukwa yanapanakushunchi alita rurashpa kawsananchipa. Ama sakishunchichu tantarinata Yaya Diosta kushichinanchipa, imashnami shukkuna yacharishkakuna manana tantarinata. \p \v 26 Yaya Diospa rimashkan shutipa kashkanta riksishkanchiwasha ñukanchi kikin munashpa uchata ruranata katinchimaka, Jesukristu uchanchikunaranti wañushkanrayku kishpichiy tukushkanchita wichukshina kanchima. Chasna kashpan manana tiyanchu uchanchikunaranti wañushpan ñukanchita uchanchikunamanta kishpichikka. \v 27 Ashwan ñukanchiraykuka kayllami kiparima: Manchaywa Yaya Diospa kastigananta chapana, chaymanta chay sinchi nina maykanmi tukuy Yaya Diosta chiknikkunata kulluchinka. \p \v 28 Maykan runami Moisés wañupa killkashkan kamachishkakunata mana kasushpanka ishkay kimsa runakuna apupa puntanpi karan shuk sapallan chasnalla rikushkankunata rimashpankuna chay apuka chay mana alita rurak runataka mana llakichishpachu wañuchinankunapa kamachima. \v 29 Chasna kastigak apukunamanta ashwan sinchitami Yaya Dioska kastiganka paypa Wawanta chiknishpa mana valichik runakunataka, Jesukristu wañushpan yawarnin shuturishkata mana valinchu nishpa yuyarik runakunatapas. Chay Wawanpa yawarnin shuturishkanraykumi Yaya Dioska paykunapa uchankunata pichashka paypa puntanpi ucha illa kanankunapa, chaymantapas tukuy ñukanchi runakunarayku paywa mushu alichanata rurashka. Chasnallatata Yaya Dioska sinchitami kastiganka ñukanchita yuyak llakichik Espiritunta mana valichishpa millaypata rimakkunatapas. \v 30 Chayta paktachinanta yachanchi ñawpa killkachishkanpi Yaya Dios kikin kasna rimak kananta yachashkanchirayku: \q1 Ñukami tukuy mana alita rurak runakunawa alichasha. Ñukami paykunataka kastigasha nishpa. \m Chaymantapas riman: \q1 Ñukami tukuy ali rurak wawaynikunarayku alillata rurasha. Tukuy mana ali rurak wawaynikunataka kastigashami nishpa. \m \v 31 Chay wiñaypa kawsak Yaya Dioska shuk runata kastigananpa apishpan yapa manchaypami. \s1 Parisishpanchipas mana Yaya Diosmanta anchurinanchipa yachachin \p \v 32 Wawkikuna panikuna, yuyariychi Jesukristupa yachachishkanta puntiru kirishpaykichi shutipa kashkata riksishpa punchapishina kawsashkaykichita. Chay uras Jesukristuta kasushkaykichirayku achka parisinata sinchikushpa awantashkankichi. \v 33 Chiknik runakuna shuk kankunamantata tukuy runakunapa rikushkankunapi kamishpa makashpa parisichishkakuna. Shukkunaka chay parisichiy tukushkakunata sinchikuchishpa paykunawa pakta parisishkankichi. \v 34 Karselpi taparishka kahukkunata llakichishpa yanapashkankichi. Chay kankunata chiknik runakuna ima charishkaykichita kichushpankunapas manami piñarishpachu ashwan kushikushpa sakishkankichi, yachashpaykichi Yaya Diospa kawsanan silupi ashwan ali, mana tukurik kawsay kankunarayku tiyashkanta. \p \v 35 Chayrayku imatapas parisihushpaykichika Jesukristullapi sinchikushpa kawsaychi. Chasna kawsashpaykichika Yaya Dioska kankunata atunta kushillayachinka. \v 36 Sinchikunata yachakunaykichi tiyan, Yaya Diospa munashkanta rurashpa kawsashpaykichi paktachinanta rimashkanshina siluma pushay tukushpa paywa pakta kawsanaykichipa. \v 37 Kasnami Yaya Diospa killkachishkanpi riman: \q1 Kankunata kishpichikka manami unayashpachu utkallami shamunka. \q1 \v 38 Maykanmi ñukapi kirishpa sinchikurin, payllami aliyachishkayni kashkanrayku ñukawa wiñaypa kawsanka. Manana ñukapi sinchikushpa ñukamanta anchurishkataka manami alitachu rikusha nishpa. \p \v 39 Ñukanchikunaka Jesukristuta alita katikkunami kanchi, maykankunami siluma Yaya Dioswa wiñaypa kawsak rina kanchi. Manami kanchichu Yaya Diosmanta anchurik runakuna, maykankunami wiñayparayku kastigay tukunkakuna. \c 11 \s1 Yaya Diosta kirishpa kasuk runakunamanta riman \p \v 1 Wawkikuna panikuna, Yaya Diosta kirishpa kasushpa kawsashpanchimi alita yachanchi payka tukuy rimashkanta paktachinanta. Manara rikushpanchipas yachanchi tukuy Yaya Diospa rimashkanka shutipa kananta. \v 2 Chay ñawpa yayanchi ruku wañukunamanta Yaya Dioska rimarka: Ñuka paykunata ali kanankunata rikuni ñukata kiriwashkankunarayku nishpa. \p \v 3 Ñukanchikunapas Yaya Diosta kirishpanchimi yachanchi rimashkanllawa tukuy kay tiyakkunata rurashkanta, tukuy rikuhushkanchikunata mana rikuypakunamanta rurashkanta. \p \v 4 Ñawpa Abel wañuka Yaya Diosta kirishpanmi shuk suma wiwanta wañuchirka Yaya Diosta kushichinanpa. Chasna Yaya Diosta kirishpa shuk wiwanta kushpan wawkin Kaín Yaya Diosta kushkanwa kushichinayashkanmanta ashwan alita Yaya Diosta kushichirka. Chayraykumi Yaya Dioska Abelta rimarka ali rurakmi kanki nishpa. Chasna Abel alita Yaya Diosta kirishpa kushichishpanmi wañushka kashpanpas kunankama ñukanchita yachachin imashnami Yaya Diosta kirishpa kushichishpa kawsashunchi nishpa. \p \v 5 Ñawpa yaya rukunchi Enokpas Yaya Diosta alita kirishpa kawsashpanmi Yaya Dioska kawsallata siluma pusharka. Payka manami wañurkachu. Chasna Yaya Dios payta siluma pushashpanmi nima pi kay allpapika rikurkanachu. Kasnami Yaya Diospa killkachishkanpi riman: Yaya Dios Enokta manarapas pushahushpanra Enokka payta kushichishpa kawsapayarka nishpa. \p \v 6 Manami nima pi atipanchu Yaya Diosta kushichinata, mana payta kirishpa kawsashpanka. Paywa kawsanata munashpanchika puntiru kirinanchi tiyan Yaya Dios tiyashkanta. Chaymanta kirinanchi tiyan, tukuy shunkunchimanta pacha Yaya Diosta maskashpanchika pay ñukanchita llakichishpan yanapananta. \p \v 7 Ñawpa yaya rukunchi Noé wañupas Yaya Diosta kirishpanmi rimashkanta kasurka. Yaya Dios payta rimashpan pasanan kashkata, maykantami manara rikuypa karka, chay rimashkanta kirishpanmi Noeka shuk atun lanchata rurarka chay atun untaymanta warminwa tukuy wawankunawa pakta kishpinanpa. Chasna Yaya Diosta kirishpa atun lanchata rurashpan rikuchirka Yaya Diospa rimashkanta mana kasukkuna mana alita rurashkankunata. Payka chay atun untaymantaka kishpirka, Yaya Diospa rimashkanta kirishpa kasushkanrayku. Chayraykumi Yaya Dioska payta rimarka ali rurakmi kanki nishpa. \p \v 8 Ñawpa yaya rukunchi Abraham wañupas Yaya Diosta kirishpanmi rimashkanta kasurka. Kawsahushkayki llaktamanta llukshishpayki kunayashkayni allpama riy nishpa rimashkanta kasurka. Chay llaktamanta llukshirka mana yachashpanpas maytami rihun nishpa. \v 9 Yaya Diosta kirishpanmi payta kunata rimashkan allpapi kawsak rirka, manara kuy tukushpanpas. Chasna kashpanmi shuk allpamanta runashina karpa wasillapi chay allpapi kawsapayarka. Chasnallatatami wawan Isaak, nitun Jakobpas kawsapayarkakuna. Paykunatapas Yaya Dios rimarka chay allpallatata kunanta. \v 10 Chasna Abraham Yaya Diospa rimashkanta kirishpanmi chaparka Yaya Diospa suma rurashkan mana waklinata yachak silupi tiyak llaktama rinanta. \p \v 11 Abrahamka Yaya Diosta kirishpanmi warmin Sara machura kashpanpas atiparka payta chichuchinata. Yapa ruku kashpanpas Yaya Diosmi payta sinchikuchirka shuk wawata rurananpa Yaya Dios rimashkanta paktachinanta kirishkanrayku. \v 12 Chasna Abraham ña ruku kashpanpas paymanta mana yupaypa achka runakuna mirarkakuna. Imashnami istrillakunaka silupi, tiyukunapas yaku mayanpi mana yupaypa kanahun, chasnami mirarkakuna. \p \v 13 Manara Yaya Dios chay allpata kunanpa rimashkanta paktachishpanpas tukuy chay yaya rukunchikunaka payta kirishpallami wañurkakuna. Chasna mana chay allpata kuy tukushpankunapas karumantallami rikukshina kushikurkakuna, kirishpankuna shuk puncha Yaya Dios kunata rimashkanta paktachinanta. Purishpa kawsahushpankunami yuyarirkakuna shuk allpamanta pasyak runakunashina kay allpapi kanankunata. \v 14 Chasna yaya rukunchikunaka kirishpa purihushpankuna riksichirkakuna shuk mushu kawsanata maskahushkankunata. \v 15 Yuyarinahuma karka chay maskahushkankuna kawsanaka chay llukshishkankuna llakta kananta, unay atipanahuma karka kutinata. \v 16 Ashwan paykunaka munarkakuna shuk ashwan ali kawsanama rinata, chay Yaya Diospa kawsanan llaktama silupi. Chasna kashpanmi Yaya Dioska mana pinkarinchu paykunapa Yaya Diosninkuna kanata. Chay silupimi ña rurashka shuk ali llaktata paykunarayku. \p \v 17-18 Abrahamka Yaya Diosta kirishpanmi shuklla wawan Isaakta Yaya Dios rimashkanshina wañuchishpa rupachinanpa rirka. Yaya Dios alita payta kasuk kananta riksichinayashpan chasna rurananpa kamachishkanwa kamarka. Abrahamka payta kasushpan mana mitsashpachu shuklla wawanta wañuchinan karka, maykanmantami Yaya Dios paktachinan shimita rimarka kasna: Wawayki Isaakmantallami kikin miraykikuna kankakuna nishpa. \v 19 Abrahamka yacharkami Isaak wañushpan Yaya Dios payta kawsachinata atipananta. Chasna kirishpanmi Yaya Dios payta wawanta kutichirka, imashnami shuk wañushka kashkanmanta kawsachishkatashina. \p \v 20 Ñawpa yaya rukunchi Isaak wañupas Yaya Diosta kirishpanmi ña ruku kahushkanpi pasananta yachashpan wawankuna Jakobta Esauta rimarka Yaya Dioska paykunata yanapashpa kushichinanta. \p \v 21 Ñawpa yaya rukunchi Jakob wañupas Yaya Diosta kirishpanmi ña wañunan paktarihushpan Josepa ishkay wawankunata rimarka Yaya Dioska paykunata yanapashpa kushichinanta. Chasna Yaya Diospa yachayninwa rimahushpan tulanpi urkitarishpa Yaya Diosta kushichirka. \p \v 22 Ñawpa yaya rukunchi José wañupas Yaya Diosta kirishpanmi wañunan paktarihushpan wawkinkunata rimarka shuk puncha tukuy paykuna chay Egipto allpamanta llukshinankunata. Chaymantapas rimarka llukshihushpankuna paypa tullunkunata apanankunapa, chay Yaya Diospa rimashkan allpapi wañushkakunata churana uchkupi churashpankuna tapanankunapa. \p \v 23 Ñawpa Moisespa yayankuna Yaya Diosta kirishpankunami wawayarishkanwasha kimsa killata payta pakarkakuna. Chay uras kawsashkankuna Egipto allpapi kamachik atun apu kamachirka tukuy chayra wawayarishka kari wawastukunata wañuchinankunapa. Moiseska wawayarishpan yayan maman rikurkakuna suma wawastu kashkanta. Yaya Diosta kirishpankunami chay atun aputa mana manchashpa wawanta kishpichirkakuna. \p \v 24 Chay Moisés wañupas Yaya Diosta kirishpanmi ña musu kashpan manana munarkachu chay Egipto allpapa atun apupa warmi wawanpa wawanshina kanata. \v 25 Payka chay atun apupa nitunshina kashpan yacharka tukuy chay atun apupa tiyashkanwa kushikushpa kawsanata atipananta. Chasna kashpanpas mana munarkachu uchata rurashpa shuk ratulla kushikushpa kay allpapi kawsanata. Chayrayku yuyarirka, ashwan ali kan Yaya Diospa akllashkan israel masinikunawa pakta parisishpa kawsanaynipa nishpa. \v 26 Imashnami Jesukristu Yaya Diospa kushilla kawsananta silupi sakishpa pinkaypata kruspi wañurka, chasnallatatami Moisespas tukuy ima Egiptopi suma tiyashkakunata sakirka israel masinkunata parisihushkankunamanta kishpichinanpa. Payka yacharka Yaya Dios payta shuk puncha kushichinanta. \p \v 27 Chasna Yaya Diosta kirishpanmi chay atun apu piñarihushkanta mana manchashpachu chay Egipto allpamanta llukshirka. Yaya Diosta mana ñawipura rikushpanpas rikunakuhukshinami mana sampayashpachu payllata kasushpalla kawsapayarka. \p \v 28 Chasna Yaya Diosta kirishpa kawsashpanmi Moiseska yaya rukunchi wañukunata rimarka tantarina Paskua shutiyuta ruranankunapa. Paykunata yachachirka chay uras karan yaya shuk obeha maltata wañuchishpa yawarninwa wasinkunapa punkunta wicha wicha ruranankunapa, wañuchik angelka paykunapa puntiru wawankunata mana wañuchinanpa. \p \v 29 Chay ñawpa yaya rukunchi wañukunapas Yaya Diosta kirishpankunami pay Puka Atun Kuchata paskachishpan allpata rishpa kunkaylla chimparkakuna, imashnami allpata kunkaylla purihushkashina mana manchaypa yaku tiyashkapi. Paykunata chiknishpa apanakuhuk egipto runakunaka chayta rishpa chimpanata munashpankuna chay yakuwa llampu kulluchiy tukurkakuna. \p \v 30 Ñawpa yaya rukunchi wañukunaka Yaya Diosta kirishpankunami kanchis punchata muyurishpankuna chay kuntrankunapa llaktan Jerikó muyukta rumikunamanta kincharishkaka llampu paki paki tukushpan urmarka. \p \v 31 Chay ñawpa puta warmi Rahab wañupas Yaya Diosta kirishpanmi mana wañurkachu chay Jerikó llaktanpi Yaya Diosta mana kasuk runakunawa pakta. Payka chay ishkay rikunapa shamushka yaya rukunchi wañukunata wasinpi pakarka mana chay Jerikopi kawsak runakuna wañuchinankunapa. \p \v 32 Chaymanta tiyanrami achka Yaya Diosta kirik runakunamanta kwintanaynipa. Chasna kashpanpas timpu pishiwan Gedeonmanta, Barakmanta, Sansonmanta, Jeftemanta, Davidmanta, Samuelmanta, chaymanta Yaya Diospa yachayninwa yachachikkunamantapas kwintanaynipa. \v 33 Chasna Yaya Diosta kirishpankunami shuk runakuna atun apukunata winsishpa atun allpakunata amuyarkakuna, Yaya Diospa munashkanshina kuska ruranakunallata rurashpa kawsapayarkakuna, Yaya Dios paykunata kunayashkanta kuy tukurkakuna, atiparkakuna pumakunata arkanata mana paykunata mikunankunapa. \v 34 Chasnallatata Yaya Diosta kirishpankunami atun sintihuk ninata arkarkakuna mana paykunata wañuchinanpa, kuntrankunamanta kishpirkakuna mana ishkay wiluyu sabliwa wañuchiy tukunankunapa, sampa runakuna tukushpankuna sinchikurkakuna, wañunakunapi kuntrankunata winsishpa kallpachishpankuna sinchi runakuna tukurkakuna. \v 35 Yaya Diosta kirishpankunami shuk warmikunapas wañushka ayllunkunata Yaya Dios kawsachishpan kutichiy tukurkakuna. \p Shukkunaka Yaya Diosta kirishpankunami chiknik runakunamanta yapa parisichiy tukushpankuna wañurkakuna. Manami munarkakunachu Yaya Diosta sakinata wañuymanta kishpinankunapa. Ashwan munarkakunami Yaya Dios paykunata mushumanta kawsachishpan siluma kawsak rinata. \v 36 Chaymanta Yaya Diosta kasuk runakunamanta shukkunata asichirkakuna, makarkakuna, shukkunataka kadenawa watarkakuna, karselpi churarkakuna. \v 37 Shukkunataka rumiwa tuksishpami wañuchirkakuna. Shukkunataka seruchuwa chawpinpi pitishpami wañuchirkakuna, shukkunataka sabliwa pitishpami wañuchirkakuna. Shukkunataka wasinkunamanta kallpachishpankunami llachapa illa, obeha karata kabrapa karata churarishpa shukma shukma purirkakuna. Chasna chiknik runakuna paykunata parisichihushpankunami llakiywa, nima imayu kawsarkakuna. \v 38 Paykunaka chunlla chakishka allpapi urkukunapi pantashkashina purirkakuna shukma shukma. Manchashpankuna urku uchkukunapi allpa uchkukunapi kawsarkakuna. Yapa ali kashpankunapas Yaya Diosta mana kasuk runakunaka paykunata mana valichishkakunachu. Yapa millaypata rurak kashpankuna mana valishkakunachu chasna ali runakuna paykunapa chawpinkunapi kawsanankunapa. \p \v 39 Tukuy chay runakunaka alita Yaya Diosta kirishpankunami Yaya Dioska paykunata rimarka ali rurak runakuna kanankunata. Chasna rimashpanpas kay allpapi kawsahushpankunara mana apirkakunachu Yaya Dios paykunata kunata rimashkanta. \v 40 Yaya Dioska yuyarirka ashwan ali kananta paykuna ñukanchikunawa pakta rimashkanta kuy tukunankunapa. Mana munarkachu paykuna sapallankuna munashkanshina ali tukunata, ashwan munarka ñukanchiwa pakta ali tukunankunata. \c 12 \s1 Jesukristupi sinchikurishpa kawsanamanta yachachin \p \v 1 Chayrayku wawkikuna panikuna, imashnami chay ñawpa kawsak kirik masinchikunaka Yaya Diosta alita kirishkankunata rikuchishkakuna, ñukanchita rikuhushpankuna akuychi ñukanchipas paykunashina alita Yaya Diosta kirishpa kawsashunchi. Chay tukuy yanka llashashina kirinanchita arkahushkata sakishunchi. Tukuymanta ashwan utkalla sakishunchi ñukanchita kadenawashina utkalla watak uchata ruranakunata. Akuychi mana sampayashpa Yaya Diosllapi sinchikurishpa kawsashunchi tukuy arkahushkata winsishpa Yaya Diospi paktananchikama. \p \v 2 Akuychi Jesukristupi sinchikurishpa kawsashunchi. Payka ñukanchita yanapan Yaya Diosta kirinanchipa, chaymantapas yanapanka kirishpalla katinanchipa. Parisishkanwasha silupi Yaya Dioswa kushikushpa kawsananta yachashpan Yayanta kasushpanmi wañuchik runakunashina pinkaypata shuk kruspi wañurka. Chaymanta Yaya Diospa kuskan partima silupi tiyarik rirka paywa pakta tukuy runakunata kamachinanpa. \p \v 3 Chayrayku Jesús achkata parisishkanta yuyariychi. Payta chiknik runakuna parisichihushpankuna payka ali yuyayllawami chay parisinakunata awantarka. Chayta yuyarishpaykichimi kankunapas mana sampayankichichu, nima sakinkichichu Yaya Diosta kasushpa kawsanata. \p \v 4 Ña sinchikushpaykichipas mana uchata ruranaykichipa, manarami rikuchishkankichirachu wañunaykichikama mana uchata rurashpa sinchikushkaykichita. Manarami kankunata wañuchinata munashkakunachu uchata mana ruranayashkaykichirayku. \v 5 Ñami Yaya Dios kankunata yachachishkankunata kunkashkankichi. Wawaynikuna nishpa paypa killkachishkanpi kankunata kasnami riman: \q1 Wawayni, kanta alita yachachihushkaynirayku parisihushpaykika ama piñariychu. Mana alitachu rurashkanki nishpa rimashpayni ama llakirishpa ñukamanta anchuriychu. \v 6 Maykankunatami yuyani, paykunataka mana alita rurashkankunamanta kastigashpa, mana alikunata mana ruranankunapa kasuchishpa alita yachachini. Maykantami wawayni kanki nishpa rimani, paytaka mana alita rurashkanta musyachishpa sinchita asutihushkashina yachachini nishpa. \p \v 7 Chasna alita yachachiy tukuhushkaykichirayku parisishpaykichi ali yuyaywa awantaychi, kankunarayku ali kananta yuyarishpaykichi. Yaya Dioska kankunata chasna ruran kikin wawankuna kashkaykichirayku. Rikuychi ¿manachu shuk ali yayaka mana alita rurashkanmanta kastigashpa, mana alikunata mana rurananpa kasuchishpa wawanta yachachinma alita yachakunanpa? Ari. Tukuy ali yayakunami wawankunata chasna yachachinahun alita ruranankunapa. \v 8 Chasnallatatami Yaya Dioska ñukanchi kikin wawankunataka yachachin alita rurananchipa. Kankunata mana alita rurashkaykichimanta mana kastigashpanka nima kasuchishpanka mana alikunata mana ruranaykichipa, manami Yaya Diospa kikin wawankunachu kankichi. \p \v 9 Ñukanchikunaka wawakunara kashpanchi yayanchikunaka mana alita rurashkanchimanta kastigashpa, mana alikunata mana rurananchipa kasuchishpa ñukanchita yachachishkakuna. Chasna ñukanchita yachachishpankunami paykunata yuyashpa kasupayarkanchi. ¿Manachu silupi kawsak Yayanchi Diostaka ashwan alita yuyashpa kasushpa kawsanchima paywa pakta kawsananchipa? \v 10 Yayanchikunaka shuk timpu kay allpapi kawsananchikama, paykuna kikin yuyarihushkankunata kaymi kan ali nishpa, mana alita rurashkanchimanta kastigashpa, mana alikunata mana rurananchipa kasuchishpa ñukanchita yachachirkakuna. Ashwan Yaya Dioska ñukanchitaka chasna yachachishpan shuti yachachin maykanmi ñukanchirayku ali kan payshina ucha illa kananchipa. \v 11 Yaya Dioska mana alita rurashkanchimanta kastigashpa, mana alikunata mana rurananchipa kasuchishpa ñukanchita yachachihushkan uras mana kushikunchichu, ashwan nanayta musyashpanchimi llakirinchi. Chaymanta shuti achka kuti yachachishkanta yachakushpanchi kushillana paypa munashkanta rurashpa kawsanchi. \s1 Sinchikurishpa Yaya Diosta kasunamanta riman \p \v 12 Kankuna, maykankunami manana alita Jesukristuta katihunkichi, shuk runa makinkuna chakinkuna sampayashkashina kashpaykichi kuti mushumanta sinchikuriychi. \v 13 Alita rurashpa ali ñampita purihukshina kawsaychi, chay sampayashpa Jesukristuta katihuk kirik masinchikuna ñukanchita rikushpankuna mana takarishpa urmanankunapa, ashwan paykunapas aliyashpankuna sinchikurishkana alita purihukshina katinankunapa. \p \v 14 Tukuy runa masikichikunawa alichashpa alita kawsaychi. Chaymanta Yaya Diospa munashkanta rurashpa kawsaychi. Uchata rurashpa kawsashpaykichika manami atipankichichu Yaya Dioswa pakta kawsak rinata. \v 15 Chayrayku shukwa shukwa yanapanakuychi, nima shuk kirik masikichi Yaya Dios payta uchankunamanta llakichishkanta kunkashpan paymanta anchurinanpa. Ama kawsaychichu piñanakushpa, mana alita rurashpa. Mana alita rurashpa kawsashpaykichika aya sulimanta upyachihukshina kirik masikichikunata waklichinkichi. Chasnami achka manana alichu kankakuna Yaya Diospa rikushkanpika. \v 16 Ama musayanakushpa kawsaychichu. Ama kaychichu Esaú shutiyu wañushina Yaya Diospa kunayahushkanta mana valichik. Payka puntiru wawayarishkanta manami valichirkachu, yayan Isaak payta Yaya Diosmanta kunayahushkanta. Chayraykumi wawkin Jakobta shuk platu mikunallawa tukuy Yaya Dios payta kunayahushkanta kampyarka. \v 17 Ña yachankichi Esauka chaymanta munarka yayan Isaak ña wañuna kahushpan puntiru wawa apina kashkata kunanta rimananpa, chaymantapas Yaya Dios payta yanapashpa kushichinanta. Chasna munashpanpas yayanka manami atiparkanachu payta chayta rimanata, ña wawan Jakobta rimashka kashkanrayku. Esaú achkata llakirishpa wakashpanpas manana atiparkachu alichanata paypa mana ali rurashkanta. Kankunapas Esaupa rurashkanta yachashpaykichi ama payshina Yaya Diospa kunayahushkanta mana munanichu nishpa kawsaychichu. \p \v 18 Kankunaka ashwan atuntami rikushkankichi chay ñawpa kawsak yaya rukunchikuna rikushkankunamanta. Manami musyaypakunallatachu llankaypakunallatachu rikushkankichi. Paykunaka chay Sinaí urku sintihuktashina rikurkakuna, Moisés wañu Yaya Diosmanta paypa kamachishkankunata apishkan uras. Chay urkutaka amsa tutashinami puyuka arkarka. Sinchi wayrapi manchaypakunatami rayukunaka uyarirkakuna. \v 19 Chaymanta chay urkupi sinchita trompetata pukuhukta uyarkakuna. Kankunaka mana uyashkankichichu Yaya Dios chay chunka kamachishkan shimikunata rimahushkanta. Yaya rukunchikuna chayta uyashpankuna mancharishpa Moisesta rimarkakuna: Manami ashwanta munanchichu uyanata Yaya Diospa manchaypa rimahushkan shimita nishpa. \v 20 Yapami mancharkakuna uyahushpankuna Yaya Diospa kamachishkanta kasna rimahushkanta: Shuk runa, shuk wiwa kay urkuta kayllayahushpanka rumikunawa tuksishpa wañuchiychi nishpa. \v 21 Chay rikuhushkankuna Yaya Dios rimahushkanta uyahushkankuna yapa manchaypa kallpaypa kashpan Moisespas rimarka: Ñukaka yapa mancharishpaynimi chukchurihuni nishpa. \p \v 22 Kankunaka manami chasna manchaywa kawsanaykichi tiyanchu. Sion nishka urkupimi, wiñaypa kawsak Yaya Diospa llaktanpi paktashkashina kahunkichi. Chayka silupi kahuk Jerusalén llaktami. Chaypimi waranka waranka angelkunawa pakta Yaya Diosta kushichishpa kawsahukshina kahunkichi. \v 23 Kankuna tukuy ñukanchi kirik masikichikunawa pakta washanirukunamanta ashwan kuy tukuk puntiru wawashina Yaya Diosrayku tukushkankichi. Chay wawankuna kushilla tantarishkapi paktashkashina kahunkichi, maykankunapami shutinchikunaka silupi killkarishka kanahun wiñaypa Yaya Dioswa kawsananchipa. Yaya Dioswa pakta kawsakkuna tukushkankichi, maykanmi tukuy ñukanchi runakunata tapunka alitachu manachu rurashkanchi nishpa. Yaya Diospa aliyachishkan ñawpa kawsak kirik masinchikunawa tantarishkashina kahunkichi. \p \v 24 Jesuswa pakta kawsakkuna tukushkankichi, maykanmi ñukanchirayku shuk mushu alichanata Yaya Dioswa rurashka. Chay ñawpa kawsak runa Kainka wawkin Abelta wañuchishpan yawarnin shuturishpan Yaya Dioska kastiganan karka. Ashwan Jesús wañushpan yawarnin shuturishpanmi Yaya Dioska ñukanchita uchanchikunamanta llakichishka. Jesús wañushkanraykumi Yaya Dioska chay ñawpa alichanata rurashkanmanta kunanka ñukanchiwa shuk mushu alichanata rurashka. \p \v 25 Chayrayku ama rimaychichu manami kasunayanichu kay rimahukta nishpa. Ñawpa Yaya Dios kay allpapi urkumanta rimashkanta mana kasuk runakunaka manami kishpirkakunachu paypa kastigananmanta. Ashwan ñukanchi silumanta rimahushkanta mana kasushpanchika manami atipashunchichu paypa kastigananmanta kishpinata. \v 26 Ñawpa Yaya Dioska Sinaí urkumanta runakunata rimahushpan tukuy allpatami kuyuchirka. Ashwan kunanka ñukanchita riman: Shuk puncha kuti rimahushpayni mana allpallatachu kuyuchisha, ashwan silutapas kuyuchishami nishpa. \v 27 Chasna Yaya Dios shuk puncha kuti nishpa rimahushpan yachanchi payka tukuy rurashkan wakliypakunata anchuchinanta tukuy mana wakliypakunallana kiparinankunapa. \v 28 Yaya Dios ñukanchita kamachinanta nima pi atipanchu waklichinata. Chayrayku akuychi agradesishunchi Yaya Diosta, tukuy shunkunchimanta pacha paypa munashkanta rurashpa, payta yuyashpa kushichishpa kawsashunchi. \v 29 Yuyariychi, payka shuk nina sintihukshina tukuyta tukuchikmi kan. \c 13 \s1 Yaya Diosta kushichishpa kawsanamanta riman \p \v 1 Wawkikuna panikuna, tukuy Jesukristuta kirik masikichikunawa mana sampayashpa yuyanakushpalla kawsaychi. \v 2 Kankunapi paktak runakunata ali munaywa wasikichipi kayaychi. Shuk runakunaka chasna paktak runakunata kayashpankunami mana yachashpa angelkunata yaykuchirkakuna. \p \v 3 Karselpi kahuk runa masikichikunata yuyariychi. Kankunapas karselpi kahunkichimaka, munankichimami shuk runakuna kankunata yanapanankunata. Parisichirishkakunata llakichishpa yanapaychi, kankunapas paykunawa pakta parisihukshina. \p \v 4 Tukuy kankuna warmiyu karikuna warmikichillawa kawsaychi. Chasnallatata kusayu warmikunapas kusaykichillawa kawsaychi. Yaya Dioska tukuy shukpa warminwa, shukpa kusanwa musayakkunataka kastigankami. Chasnallatata shuk musayakkunatapas kastiganka. \p \v 5 Chaymanta ama kullkita munashpalla kawsaychichu. Chay charihushkaykichillawa kushilla kawsaychi. Yuyariychi Yaya Diospa kasna rimashkanta: Ñukaka kankunata mana kunkashkaykichichu, nima sakishkaykichichu nishpa. \v 6 Chasna Yaya Dios ñukanchita rimashkanrayku akuychi payllapi sinchikurishpa rimashunchi: \q1 Yaya Diosmi ñukata yanapan. Chayrayku nima pita, nima imata manchanichu. ¿Imanachiwamata shuk runaka? nishpa. \p \v 7 Yuyariychi chay puntiru kankunata Yaya Diospa shiminta yuyachishpa yachachik runakunata. Paykunaka alitami rurashpa Jesukristuta kirishpalla kawsarkakuna wañunankunakama. Kankunapas paykunashinallatata alita Jesukristuta kirishpalla kawsaychi. \p \v 8 Jesukristuka wiñaypa kawsak kashpanmi ñawpamanta pacha kunanpas, tukuy uras chasnallami kan. \v 9 Chayrayku ama kasuychichu chay achka chikan yachachishkakunata, maykankunami mana Jesukristupa yachachishkankunachu kanahun. Yaya Dios ñukanchita llakichishpa yuyahushkanrayku shunkuykichipi sinchikuriychi. Ama yuyariychichu shuk mikunata mikushpa, shuk mikunata sasishpa yanapay tukunaykichita shunkuykichipi sinchikurinaykichipa. Chasna ruranakunaka nima imapi yanapashkakunachu. \p \v 10 Jesukristu kruspi wañushkanraykumi ñukanchikunaka uchanchikunamanta pichay tukushkanchi Yaya Diosta kushichishpa kawsananchipa. Ñawpamanta pacha saserdotekunaka wiwakunata rupachishpankuna yuyarinahun, chaykunata rurashpanchimi Yaya Dioska ñukanchita uchanchimanta llakichinka nishpa. Chasna yuyarishpa rurashpa katikkunaka manami atipankakunachu ñukanchiwa pakta uchankunamanta pichay tukunata. \v 11 Chay wañuchishka wiwakunapa yawarninta saserdotekunapa atun apuka apashpa rin chay ukuniru kwartu ukuma Yaya Dioska runakunata uchankunamanta llakichinanpa. Chaymanta chay wañuchishka wiwakunapa aychantaka llakta washamami apanahun tukuyta rupachinankunapa. \v 12 Chasnashinami Jesuspas chay Jerusalén llakta washama wañurka kikin yawarnin shuturishpan ñukanchikunata uchanchikunamanta pichananpa. \v 13 Akuychi ñukanchikunapas llakta washama rihukshina chay ñawpa kamachirishka kashkata kasushpa kawsashkanchimanta anchurishunchi, Jesusshina Yaya Diospa munashkanta rurashpa chiknik runakuna parisichihushkankunata awantashpa kawsananchipa. \v 14 Manami unaytachu chiknik runakuna chawpipi kay allpapi kawsashunchi. Ashwan chapahunchimi Yaya Diospa mana tukurik kawsananma rinanchita. \p \v 15 Chayrayku akuychi, Jesukristu ñukanchita yanapahushpan tukuy uras Yaya Diosta agradesishpa kushichishunchi. Kushikuhushpanchi payta rimashunchi Yaya Dios, tukuymanta yapa alimi kanki nishpa. Chay kushichinanchika shuk suma imata kunanchishinami Yaya Diosraykuka. \v 16 Ama kunkariychichu shukwa shukwa yanapanakushpa kawsanata. Shuk ima kankunapa tiyashkanwa shuk mana imayu runakunata yanapaychi. Chasna yanapanakushpa kawsahushkaykichiwa Yaya Diosta shuk suma imata kuhukshina kushichinkichi. \p \v 17 Chaymanta Yaya Diospa shiminta yachachik kankunata sinchikuchik wawkikunata kasuychi. Paykunaka kankunata kuyrashpa yanapanahun. Yaya Diostami rimanankuna tiyan, alitachu manachu kuyrashkakuna nishpa. Chayrayku paykunata kasuychi kushikushpa mana llakishpa kankunata kuyranankunapa. Mana paykunata kasushpaykichika kankunapas parisinkichimi. \p \v 18 Wawkikuna panikuna, Yaya Diosta mañaychi ñukanchita yanapananpa. Chasna tapushpanchipas yuyarinchi nima imamanta shunkunchipi rimay tukuhushkanchita. Tukuypimi alita rurashpa kawsanata munanchilla. \v 19 Ashwan munani Yaya Diosta mañanaykichipa, atipanaynipa utkalla kankunama rinata. \s1 Killkata tukuchishpa sinchikuchina shimikuna saludukuna \p \v 20 Ñukanchita kushilla kawsayta kuk Yaya Dios ñukanchirayku shuk mushu alichanata paywa wiñayparayku rurashka, Jesukristu wañuhushpan yawarnin shuturishkanrayku. Amunchi Jesukristuta wañushkanmanta kawsachishpan shuk yapa ali obehata kuyrahukshina ñukanchita alita yanapak tukurka. \v 21 Chay kushilla kawsayta kuk Yaya Dioska kankunata yanapachun tukuy imapi paypa munashkanta paktachishpa alita rurashpa kawsanaykichipa. Jesukristuka ñukanchita yanapashpanmi atipashunchi ruranata maykanmi ali Yaya Diospa rikushkanpika. Chayrayku tukuy uras wiñayparayku Jesukristuta atunyachishpa kushichishunchi. Chasna kachun. \p \v 22 Wawkikuna panikuna, yapami munani kay kankunata kunashpa sinchikuchishpa killkashkaynita ali yuyaywa leyinaykichipa. Manami achkatachu killkashkani. \p \v 23 Chaymanta yachanaykichipa rimashkaykichi: Ñami wawkinchi Timoteoka karselmanta llukshishka. Utkalla kayma shamushpanka paywa paktami risha kankunata rikunanchipa. \p \v 24 Tukuy kankunata yachachishpa sinchikuchik wawkikunata, Yaya Diosta shuk kasuk masinchikunatapas saludapaychi. Kay Italia allpapi kawsak kirikkunami kankunarayku saluduta kachanahun. \p \v 25 Yaya Dios kankunata llakichishpan yanapachun. \sig Chayllata kankunarayku killkashkani.\sig*