\id ACT - Southern Pastaza Quechua NT - Peru 2008 (DBL -2013) \h JESUSTA KATIKKUNAMANTA KWINTAK KILLKA \toc1 Jesusta Katikkunamanta Kwintak Killka \toc2 Hechos \toc3 Kkk \mt1 JESUSTA KATIKKUNAMANTA KWINTAK KILLKA \c 1 \s1 Lukas killkarka Jesuspa rimashkanta Yaya Diospa Espíritun shamunanmanta \p \v 1 Ñuka Lukas kan Teofilorayku killkani: Munashkayni Teófilo: \p Ñuka puntiru killkashkaynipi kanta killkarkani Jesuspa tukuy rurashkanta, yachachishkantapas, kallarishkanmanta pacha siluma sikanankama. Kunan kutikashka killkahuni. \v 2 Jesuska manara siluma sikahushpan payta katikkunata akllarka paypa shiminta yachachinankunapa tukuy runakunata. Yaya Diospa Espíritun Jesusta yachachishpan chay akllashkan runankunata kamachirka imatami ruranankuna tiyan. Chaymantana Yaya Dioska Wawanta siluma sikachirka. \p \v 3 Wañushkanwasha kawsarishpan manara siluma sikahushpanra Jesuska chusku chunka punchata runankunata rikurirka. Chasna rikurishpan achka chikan chikan rurashkanwa paykunata riksichirka wañushkanmanta shutipa kawsarishka kananta. Chaymantapas katirkalla rimashpa imashnami Yaya Diospa ali kamachinanka kay allpapi nishpa. \v 4 Chasna paypa runankunawa tantaylla kahushpanra Jesuska paykunata rimarka: \p Kutishpaykichi Jerusalenma ama llukshinkichirachu. Chayllapi chapaychi Yaya Diospa Espíritun paktanankama, Yaya Dios ñawpa rimashkanshina, maykantami ñukapas kankunata rimarkani. \v 5 Bawtisak Juanka yakuwa runakunata bawtisarka. Ashwan shuk punchakunamantami Yaya Dioska kankunata paypa Espiritunta kushpa shunkuykichita aliyachinka. \s1 Jesuska siluma sikarka \p \v 6 Shuk puncha runankunaka kutikashka Jesuswa pakta kahushpankuna tapurkakuna: \p Yaya Jesús, ¿kunanchu kanka Israel allpanchipi atun apunchi tukunki? Imashnami ñawpa atun apunchikuna ñukanchikunata tukuy kuntranchikunata winsishpa alita kamachipayarkakuna, chasnallatata ¿kunanchu ñukanchikunata kishpichishpa kamachinki? \p \v 7 Chasna tapushpankuna Jesuska aynirka: \p Kankunaka chaytaka mana yachanaykichi tiyanchu. Yaya Diosmi yachayninwa ñukata atun aputa rurawanka, ima punchachari pay munan. \v 8 Chasna kashpanpas Yaya Diospa Espíritun shamushpan kankunata ashwan yachayta kunka sinchi kanaykichipa, ñukamanta rimakkuna. Chasna kashpaykichimi Jerusalén llaktapi tukuy Judea allpapipas ñukamanta rimankichi. Chaymanta Samaria allpama tukuy parti kay allpapi ñukamanta rimak rinkichi. \p \v 9 Chasna rimashkanwasha paykuna rikuhushkankunallapi Jesuska kallarirka awayanata siluma. Rikuhushkankunapi puyuka arkarka payta, manana atiparkakunanachu rikunata. \v 10 Chasna sikahushkanta rikuhushpankuna kunkaymanta ishkay runakuna yura churarishkakunaka kuchunkunapi rikurirkakuna. \v 11 Chaypina rimarkakuna: \p Galileamanta runakuna, ¿imaraykuta awama rikurayahunkichi? Ñami Jesuska siluma sikashka. Chay Jesusllatata, maykantami Yaya Dioska siluma sikachishka, imashna rihushkanta rikushkankichi, chasnallatatami kuti shamunka kay allpama. \s1 Matiasta akllarkakuna Judasranti \p \v 12 Chaypina Jesuspa akllashkan apostolkunaka Olivos urkumanta kutimurkakuna Jerusalén llaktama. Chay urkuka Jerusalén kuchupi karka, samana puncha purina tupullapi. \v 13 Jerusalenpi paktashpankuna shuk wasipi yaykurkakuna, awaniru kawitupi sikashpankuna tantarirkakuna. Chaypi kahurkakuna Pedro, Juan, Santiago, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Alfeopa wawan Santiago, Simón, maykantami rimapayanahun Selote, chaymanta Santiagopa wawan Judas.\f + \fr 1:13 \ft Rikuy Lukaspa Killkashkan Killkapi 6.16\f* \v 14 Tukuy paykuna shuk yuyayllawa tantaripayanahun Yaya Dioswa kwintanankunapa. Chasnallatata paykunawa tantarishka karkakuna Jesuspa wawkinkuna, maman Mariapas, ashwan shuk warmikunapas. \p \v 15 Chay punchakunapi shuk pachak ishkay chunka Jesusta kirik runakuna tantarishka kahurkakuna Yaya Dioswa kwintanankunapa. Shuk puncha Pedroka shayarirka rimananpa: \p \v 16 Wawkinikuna paninikuna, ñawpa killkarishkaka paktarinan karka. Yaya Diospa Espíritun ñawpa atun apunchi Davidta Judasmanta killkachirka, maykanmi Jesusta apichirka. \v 17 Judaska ñukanchiwa pakta Jesuspa akllashkan karka Yaya Diospa shiminta rimashpa purinanchipa. \v 18 Jesusta apichishkanrayku apishkan kullkita kutichishpan chaywa shuk allpata rantirkakuna. Chaymanta Judaska wañuchirinayashpan awamanta uray sinka partikta chunchulin shikwakta urmashpan wañurka. \v 19 Jerusalenmanta runakuna chayta yachashpankuna Judaspa kutichishkan kullkiwa rantishkankuna allpata Yawar Allpa nishpa shutiyachirkakuna. Paykunapa shiminkunapi Aséldama ninahun. \p \v 20 Salmos killkapi Judasmanta kasna killkarishka kan: \q1 Chay mana ali rurakpa wasinka chusha kiparinka. Nima pi chaypi kawsankachu. \m Chaymantapas riman: \q1 Shuk runana chay wañushka runapa tarawananta ruranan tiyan nishpa. \p \v 21-22 Chasna kashpan kay kirikkunamanta shuk runa yaykunan tiyan Judasranti ñukanchishina Jesuspa kachashkan runan tukunanpa. Payka kanan tiyan shuk runa, maykanmi Juan Jesusta bawtisashkanmanta pacha ñukanchiwa pakta tukuy Jesuspa rurashkankunata rikushka, tukuy yachachishkankunata uyashka, chaymantapas maykanmi Jesuspa wañushkanta, kawsarishkanta, siluma sikashkantapas rikushka. Chay runaka Jesuspa kawsarishkanta ñukanchishina rikushkanrayku ñukanchiwa pakta runakunata rimak tukunan tiyan. \p \v 23 Pedro chasna rimashpan chay tantarishka runakunaka ishkay runakunata akllarkakuna paykunamanta shuklla akllarishka kananpa. Shuk karka José, paypa shuk shutinka Barsabás, shuk shutinpas Justo karka. Chaymanta shukka karka Matias. \v 24-25 Chasna shutinkunata killkashkankunawasha Yaya Diosta mañarkakuna kasna nishpa: \p Yaya Dios, kanmi tukuy shunkunchita riksinki. Ñukanchita rikuchiy kay ishkay runakunamanta maykantata akllashkanki Judasranti shimikita yachachik runa tukunanpa. Judaska uchata rurashkanrayku manana ñukanchiwa pakta kanmanta yachachinnachu. Wañushpan rirka maypimi parisinka wiñaypata. \p \v 26 Mañashkankunawasha ishkay rumistukunawa swirtinkunata kamarkakuna yachanankunapa maykantami Yaya Dioska akllashka. Chasna rurashpankuna Matiaska akllarishka karka. Chay punchamanta pacha Matiaska chay chunka shuk Jesuspa shiminta yachachik apostolkunawa pakta apostolllatata tukurka. \c 2 \s1 Yaya Diospa Espíritun shamurka \p \v 1 Pichka chunka puncha Jesuspa kawsarishkanmanta israel runakunapa Pentekostés shutiyu puncha karka. Chay punchapi tukuy Jesusta kirikkuna tantarishka kahurkakuna shuk wasillapi. \v 2 Kunkaymanta sinchita silumanta uyarimuhukta uyarkakuna sinchi wayratashina. Chay tantarishka kahushkankuna wasipi tapakta uyarkakuna. \v 3 Chaypi kunkaymanta rikurkakuna karan shukpa umanpi nina sintihuktashina. \v 4 Chaypina Yaya Diospa Espíritun paykunata tukuypi yuyachishpan kallarirkakuna rimanata chikan chikan shimikunata, mana yachashkankunata, Yaya Diospa Espíritun paykunata atipachishkanshina. \p \v 5 Chay Pentekostés punchapi achka Yaya Diosta kasuk israel runakuna tukuy allpakunamanta shamushpankuna Jerusalenpi kahurkakuna. \v 6 Chay sinchita uyarimuhukta uyashpankuna achka runakuna mancharishpankuna tantarirkakuna. Chaypina uyarkakuna Jesusta kirikkunata karan shukpa shiminkunapi rimahukkunata. ¿Imashnataya paykunaka shiminchikunata yachakushkakuna? nishpa mancharirkakuna. \p \v 7 Yapa mancharishpankuna paykunapura tapunakurkakuna: \p Kay rimak runakunaka ¿manachuya Galileamanta kanahun? \v 8 ¿Imashnataya uyanchi karan shuk ñukanchikunapa wawamanta pacha rimananchi shimita rimahukkunata? \v 9 Kaypika tukuy allpakunamanta runakuna achka tantarishka kahunchi. Shukkunaka Partia allpamanta kanahun, shukkunaka Media allpamanta, Elam allpamantapas, Mesopotamia allpamantapas, Judea allpamantapas, Kapadosia allpamantapas, Ponto allpamantapas, chasnallatata shukkuna Asia allpamantapas shamushkakuna. \v 10 Shukkunaka Frigia allpamanta, Panfilia allpamantapas, Egipto allpamantapas, Libia allpamantapas Sirene allpa mayanmanta shamushkakuna. Chasnallatata Roma llaktamantapas runakuna kayma shamushkakuna Yaya Diosta mañanankunapa. Shukkunaka kikin israel runakunami kanahun, shukkunaka israel runakunapa yachachishkanta kasukkunami kanahun. \v 11 Shukkunaka Kreta islamanta kaypi kahunkuna. Arabia allpamanta runakuna kaypillatata kahunkuna. Chasna kashpanpas karan shuk uyanchi kikin shiminchita rimahushkankunata. Tukuy paykuna Yaya Dios suma atun yachayninwa rurashkankunata kwintahushkankunata uyanchi. \p \v 12 Tukuy mancharishpankuna mana yacharkakunachu imatami yuyarinkakuna. Chaypi tapunakurkakuna: \p ¿Ima ninayantaya kay tukuy shiminchikunata yachashkankunaka? \p \v 13 Chasna kashpanpas shukkunaka asichirkakuna: \p Kaykunaka machashkami kahunkuna, chayrayku chikan shimikunata rimahunkuna nishpa. \s1 Pedro Yaya Diospa rimashkanka paktarishkanmanta yachachirka \p \v 14 Chaymanta chay chunka shuk apostolkunawa pakta Pedroka shayarishpan sinchita rimarka: \p Tukuy allpakunamanta israel masinikuna, Jerusalenpi kawsakkunapas alita uyaychi. Kay pasashkakunamanta asirtachishkaykichi. \v 15 Mana machashkachu kahunchi, imashnami kankuna yuyarihunkichi. Tutamantarami kahunchi. Chay uraska nima maykan machanchu. \v 16 Ashwan Yaya Diospa yachayninwa yachachik Joelpa ñawpa rimashkanmi paktarishka. \v 17 Joel kasna killkarka: \q1 Yaya Dioska riman: Allpa tukurinan punchakunapi Espirituynita tukuy runakunama kachasha. Chasna Espirituynita kachashpayni kari wawaykichikunata, warmi wawaykichikunatapas yuyachishpayni shiminita rimankakuna. Musu wawaykichikuna muskuypishina rikuchinaynita rikunkakuna. Yaya rukuykichikunatapas muskuyninkunapi rimasha. \v 18 Chaymantapas chay punchakunapi tukuy ñukata kasuk karikunama warmikunamapas Espirituynita kachasha. Chaypimi paykunaka kwintashkaynita rimankakuna. \v 19-20 Manara atun yachaynita rikuchinayni puncha paktarihushpan allpapi silupi manchaypatami rikuchisha. Allpapi runakuna wañunakunankunamanta yawar tiyanka, atun ninakuna tiyanka, chaymanta puyushina kushni. Intika amsayanka, killaka pukayanka yawarshina. \q1 \v 21 Chasna kashpanpas maykanpas rimawashpan Yaya Dios, uchaynikunamanta llakichiway nishpa, ñukaka llakichishpa kishpichishami nishpa. \p \v 22 Israel masinikuna, uyaychi kay rimanaynita. Yachankichimi Yaya Dios yanapashpan chay Nasaret llaktamanta Jesús atun yachaywa achka ruranakunata, achka suma mana atipaypakunata, Yaya Diospa yachayninwa nima ima uras rikushkanchita rurashkanta. Chaykunawa rikuchirka Yaya Diosmanta shamushkanta. \v 23 Chasna kashpanpas Yaya Dios rimashkanshina chay Jesusta apishpaykichi pusharkankichi romano apukunama. Kankuna millaypata rurak runakunata kamachishpaykichi Jesusta kruspi klabashpa wañuchichirkankichi. \v 24 Chasna wañuchishpaykichipas Yaya Dioska payta atun parisinamanta kishpichishpa wañushkanmanta kawsachirka. Mana munashkachu wañushka kiparinanpa, chayrayku payta kawsachirka. \v 25 Chayta atun apunchi David wañu Jesuspa kuti kawsarinanmanta ñawpa killkarka kasna: \q1 Tukuy uras Yayayni Diosta rikushkani puntaynipi ñukawa kahukta. Ñukawa kuskayni parti kashpan nima imapas manchachiwanchu. \v 26-27 Wañushpayni kanka almaynitaka mana sakinkichu wañushkakunata wakaychanapi. Ñuka munashkayki runa kashpayni wañushpayni nima aychaynika ismunkachu. Chayrayku yapa kushilla kahuni, tukuy shunkuynimanta pacha kushilla takihuni. Wañushpaynipas alita samasha, yachashpayni shutipa kawsarinaynita. \v 28 Yachachiwashkanki kanwa kawsanaynita. Kanmi ñukawa kahushpayki kushichiwanki nishpa. \p \v 29 Wawkinikuna, shutipa rimashkaykichi yayanchi ruku Davidmanta. Pay wañurka. Wañushkanwasha paypa aychanta allarishka urku uchkupi churashpa taparkakuna. Chay tapashka uchkuta kunankama rikunchi. \v 30 Chasna kashpan David chay Salmos killkapi mana kwintashkachu pay kikinmanta. Payka Yaya Diospa yachayninwa yachachik kashpan manara wañuhushpan Yaya Dios shutipa paktachinanta riksichik shimikunawa payta rimashpan kay paktachinan shimita rimarka: \q1 Miraykimantami shukta churasha kanshina israel runakunapa atun apu kananpa nishpa. \p \v 31 Davidka ñawpamanta pacha rikuhukshina yacharka chay apuka Yaya Diospa Kachanan Kishpichik kananta. Chaymantapas yacharka chay Yaya Diospa Kachanan Kishpichik kuti kawsarinanta. Chasna yachashpan paymantami rimarka: Payka manami kiparinkachu wañushkakunata wakaychanapi, nima aychan ismunkachu nishpa. \p \v 32 Chay Jesustaka Yaya Diosmi wañushkanmanta kawsachirka. Tukuy ñukanchi chayta rikushpanchi paymanta kankunata rimahunchi. \v 33 Kunan Yaya Dios paytaka sikachishpan paypa kuskan partima churashka, paywa pakta tukuyta kamachinanpa. Ñawpa rimashkanshina Yaya Dios payta Espiritunta kushpan Jesusna ñukanchita kushka, imashnami rikushkankichi uyashkankichi. \v 34-35 David mana rimarkachu pay kikinmanta. Mana Davidpa aychanka siluma sikarkachu. Chasna kashpan Davidka Salmos killkapi\f + \fr 2:34-35 \ft Rikuy kastellano Bibliapi Salmos 110.1, chaymanta inkapi Markuspa Killkashkan Killkapi 12.36\f* nirka: \q1 Yaya Dioska kamachiwakta rimarka: Tiyariy kuskayni parti kamachinaykipa ñukawa pakta, tukuy kanta chiknik runakunata winsinaynikama kanta kasunankunapana nishpa. \m \v 36 Kunanka tukuy kankuna israel masinikuna sumakta yachanaykichi tiyan, chay kruspi klabashpa wañuchishkaykichi Jesusta Yaya Dioska atun apu kananpa churashka, chaymantapas ñukanchita Kishpichik kananpa. \p \v 37 Chasna Pedropa rimashkanta uyashpankuna runakuna shunkunkunapi musyarkakuna sinchita waktay tukushkatashina, atun uchata rurashkankunarayku. Chasna kashpan Pedrota, shuk apostolkunatapas tapurkakuna: \p Wawkinikuna, kunanka ¿imatata rurananchi tiyan Yaya Dios ñukanchita llakichinanpaka? \p \v 38 Chasna tapushpankuna Pedroka aynirka: \p Karan shuk kankunamanta mana ali rurahushkaykichita yuyarishpaykichi sakiychi Yaya Diosta kasushpa kawsanaykichipana. Jesukristuta katik tukushpa bawtisariychi. Chasna rurashpaykichimi runakunata rikuchinkichi Yaya Dios uchaykichita llakichishkanta. Chaymanta payka Espiritunta kankunata kunkami. \v 39 Chasnami ñawpa kankunata rimarka. Kunanmi chay rimashkanka paktarihun. Kankunata, kankunapa miraykichikunatapas, karupi kawsakkunatapas, maykankunatami Yayanchi Dioska kayanka paypa wawankuna kanankunapa, chaykunatapas Espiritunta kunkami. \p \v 40 Chasna nishpan ashwan shuk rimanakunawapas Pedroka paykunata yachachirka. Chasnallatata paykunata kunarka: \p Anchuriychi kay mana ali kawsak runakunamanta nishpa. \p \v 41 Chasna Pedro yachachishpan chay punchalla kimsa waranka runakuna rimashkanta kirishpankuna bawtisarirkakuna. Chaypina chay puntiru kirik tukushkakunawa tukuy uras tantarirkakuna. \v 42 Tukuy chay kirikkunaka apostolkunapa yachachishkankunata uyashpa paktachishpa kawsapayanahun. Shukwa shukwa yanapanakushpa kawsapayanahun. Yaya Diosta mana sakishpa mañapayanahun. Tantarishpankuna Jesús paykunarayku wañushkanmanta kawsarishkanmantapas yuyarishpa panta pakishpa mikupayanahun. \s1 Imashnami puntiru kirikkunaka kawsapayarkakuna \p \v 43 Chay uras apostolkunaka achka suma mana atipaypakunata, Yaya Diospa yachayninwa runakuna nima ima uras rikushkankunata rurarkakuna. Yaya Dios paykunata yanapashpan rurashkankunata rikushpankuna tukuy runakuna yapa mancharirkakuna. \v 44 Tukuy kirikkunaka parihu shuk yuyayllawa kawsapayanahun. Paykunapa charishkaka tukuyrayku kapayan. \v 45 Shukta pishihushpan shukka paypa tiyapushkanta rantichishka chay mana tiyapuhukta yanapananpa. Chasna paykunapura yanapanakurkakuna maykantachari pishipayan. \v 46 Karan puncha Yaya Diosta mañanankunapa paypa wasinpi tantaripayanahun. Chasnallatata paykunapa wasinkunapi tantaripayanahun Jesús paykunarayku wañushkanta yuyarishpa panta pakishpa mikunankunapa. Ali yuyaywa kushikushpa shuk mikunakunatapas tantaylla mikupayanahun. \v 47 Yaya Diosta atunyachishpa kushichishpa kawsapayanahun. Chasna kashpan tukuy Jerusalenpi kawsak runakunaka paykunamanta yuyarirkakuna ali kanankunata. Karan puncha Yaya Dioska ashwan runakunata kishpichishpa kirikkunata achkayachirka. \c 3 \s1 Mana purinata atipak runata Pedro Juanwa ampirkakuna \p \v 1-2 Karan puncha Pedroka Juanwa ishkaymanta ripayanahun Yaya Diospa wasinma mañanankunapa. Shuk puncha ña chishiyahushkapi rihushpankuna tarirkakuna shuk mana purinata atipak runata. Chay runaka wawayarishkanmanta pacha chasna karka. Karan puncha ayllunkunaka tiyachipayanahun Yaya Diospa wasin Suma shutiyu punkupi yaykuhuk runakunata kullkita tapunanpa, chaywa atipananpa kawsanata. \v 3 Pedroka Juanwa Yaya Diospa wasinpi yaykuhushkankunapi chay mana purinata atipakka paykunatapas kullkita tapurka. \v 4 Chaypi payta alita rikushpankuna Pedroka rimarka: \p Rikuy ñukanchita. \p \v 5 Chasna Pedro nishpan chay unkushka runaka paykunata rikuhushpan yuyarirka kullkitachari kuwahunkuna nishpa. \p \v 6 Chaypi Pedroka rimarka: \p Mana tiyawanchu kullkinika. Ashwan ñuka kanta yanapashkaykimi. Nasaretmanta Jesukristu kamachiwashpan kanta rimani: Atariy puriyna. \p \v 7-8 Chasna rimashpan kuska makinmanta apishpan chay runata atarichirka. Chayllapi chakin mukuka aliyashpan saltashpa shayarirka, kallarirka purinatana. Unkushka kashkanmanta ampirishpan Pedrowa Juanwa Yaya Diospa wasinpi yaykurka. Kushilla musyashpan salta salta rurashpan purirka. Yaya Diosta atunyachishpa kushichishpa puririrka. \v 9-10 Tukuy chaypi kahukkunaka chasna ampirishkanta Yaya Diosta atunyachishpa kushichishpa purihukta rikushpankuna mancharirkakuna. \p ¿Manachu kay runaka mana purinata atipak kashpanra Yaya Diospa wasin Suma shutiyu punkupi tiyaripayarka kullkita tapunanpa? nishpa rimarkakuna. \p \v 11 Chay ampirishka runaka mana sakirkachu Pedrota Juantapas. Yaya Diospa wasinpi Salomón shutiyu wasipi kahushpankuna tukuy runakuna chayta yachashpankuna mancharishpankuna chayma kallparkakuna paykunata rikunankunapa. \s1 Pedro runakunata yachachirka Yaya Diospa wasinpi Salomón shutiyu wasipi \p \v 12 Pedro chay achka runakunata rikushpan kallarirka yachachinata: Israel masinikuna, ¿imaraykutaya kay ampirishka runata rikushpaykichi mancharinkichi? ¿Imaraykutaya ñukanchita rikunkichi yuyarishpa kikin yachayninchiwa kay runata ampishkanchitashina? Mana kikin yachayninchiwachu, nima Yaya Diosta mañak kashkanchiraykuchu kay runaka ña ampirishka, ashwan Yaya Dios kikinmi aliyachishkanrayku ña purihun. \v 13 Chay Yaya Diosninchi, maykantami yaya rukunchikuna wañu Abraham, Isaak, Jakob kushichinahun, chaymi Wawan Jesusta tukuypi kamachikta rurarka. Chasna kashpan Wawanpa yachayninta ñukanchita rikuchirka, payta kirishkanchirayku yanapashka chay unkushkata ampinanchipa. Chay Jesustami kankunaka apunchikunata kurkankichi wañuchichinaykichipa. Romano apu Pilato Jesusta kacharichinayashpan kankunaka mana munarkankichichu kacharichinanpa. \v 14 Jesuska Yaya Diospa munashkan ali kawsak runami karka, mana uchata rurak. Chasna kashpantata mana munarkankichichu Pilato payta kacharichinanpa, ashwan tapushkankichi payranti shuk wañuchik runatana kacharichinanpa. \v 15 Chasna rurashpaykichi wañuchirkankichi maykanmi ñukanchita kawsayta kun. Chasna wañuchishpaykichipas Yaya Dioska payta wañushkanmanta kawsachirka. Chayta rikushpanchimi kankunata rimanchi. \p \v 16 Chasna kashpanmi chay Jesuspi sinchikushpanchi kay riksishkaykichi rikuhushkaykichi runata aliyachishka. Jesús yanapashpan paypi sinchikushpanchi kay runaka sumakta ampirishka, imashnami kunan payta rikuhunkichi. \p \v 17 Ña yachani, kankuna wawkinikuna, apunchikunapas mana alita yachashpaykichi Jesusta wañuchirkankichi. \v 18 Chasna rurashkaykichiwa Yaya Dioska ñawpa rimashkanta paktachirka. Payka ñawpa yachayninwa yachachikkunata yuyachishpan kasna rimashkanta killkarkakuna: Kachanayni Kishpichikta parisichishpa wañuchinkakuna nishpa. Chay shimimi kunan paktarishka. \v 19 Chasna kashpan kuti yuyariychi. Uchata rurashkaykichita sakishpaykichi Jesustana kirishpa kasuychi. Chasnashpaykichimi Yaya Dioska kankunata llakichishpan uchaykichimanta pichanka. \v 20 Chasna tukushpaykichi Yaya Dioska kankunata shunkuykichipi samachishpa sinchikuchinka. Chaymantapas Jesusta kachanka kankunarayku Kishpichik kananpa, imashnami ñawpa rimarka chasna. \v 21 Kunan Jesuska silupira kiparinan tiyan Yayan Dios tukuyta alichanankama, chay ñawpa paypa yachayninwa yachachikkuna rimashkankunashina. \v 22 Moisés wañupas ñawpa Jesusmanta rimarka yaya rukunchi wañukunata kasna: \q1 Yaya Diosmi kachanka shuk ñukashina paypa yachayninwa yachachikta. Payka israel masinchi kanka. Paypa tukuy rimashkanta kasunaykichi tiyan. \v 23 Maykanmi mana chay Yaya Diospa yachayninwa yachachikta kasunchu, Yaya Diospa akllashkan runakunamanta wiñayparayku anchuchiy tukunka nishpa. \p \v 24 Chaymantapas Samuelmanta pacha tukuy Yaya Diospa yachayninwa yachachikkuna manara paktarishpan ña rimarkakuna kay kawsahushkanchi punchakunapi pasahushkamanta. \v 25 Kankunarayku Yaya Diospa yachayninwa yachachik yaya rukunchi wañukunapa rimashkankunaka ñami paktarishka. Kankunama Yaya Dioska chay kishpichikta kacharka ñawpa rimashkantashina. Yaya rukunchi wañukunata Yaya Diospa ñawpa alichanan rimashkanka kankunarayku karka. Kasnami yaya rukunchi Abraham wañuta rimarka: \q1 Shuk kanpa miraymanta runawa yanapasha tukuy kay allpapi kawsak runakunata nishpa. \p \v 26 Kunanka Yaya Dioska Wawanta wañushkanmanta kawsachishpan puntiru kankunama kacharka yanapananpa, ucha rurashkaykichita sakishpaykichi Yaya Diostana kasunaykichipa. \c 4 \s1 Apukuna Pedrota Juanta apirkakuna \p \v 1 Pedro Juanwa yachachishpa kahushkankunapi paykunapa saserdotenkuna, Yaya Diospa wasinta kuyrakkunata kamachikpas, shuk saduseokunapas shamurkakuna. \v 2 Pedroka Juanwa runakunata yachachihurkakuna, Jesús kuti kawsarishkanrayku tukuy wañushka runakunapas kuti kawsarinkakuna nishpa. Chasna yachachihushkankunarayku apukunaka yapa piñarishpankuna Pedrokunama shamurkakuna. \v 3 Chasna piñarishpankuna paykunata apirkakuna. Ña chishiyahushkanrayku apukuna mana tutapi tantarinayashpankuna karsellapina satirkakuna chaypi pakarinankunapa. \v 4 Manara karselpi churashpankuna Pedropa yachachihushkanta uyashpankuna achka runakuna Jesuspi sinchikurkakuna. Chasna kirikkunaka achkayashpankuna karikunalla pichka waranka parti karkakuna. \s1 Pedro mana manchashpachu Jesusmanta rimarka \p \v 5 Chay kayantimana Jerusalenpi israel runakunapa apunkuna, israel masinkunata kamachik rukukuna, Moisespa killkashkanta yachachikkunapas tantarirkakuna Pedrokunata tapunankunapa. \v 6 Chaypi kahurkakuna saserdotenkunapa atun apu Anás, chaymanta ayllunkuna Kaifás, Juan, Alejandro, tukuy shuk ayllunkunapas. \v 7 Chasna tantarishpankuna kacharkakuna pushak rinankunapa Pedrota Juantapas karselmanta. Pushashpankuna puntankunapi shayachirkakuna tapunankunapa: \p ¿Pita kankunata kamachishka chasna ruranaykichipa? ¿Ima yachaywata ampishkankichi chay unkushkata? nishpa. \p \v 8-9 Chasna piñarishpa tapuhushpankuna Pedroka Yaya Diospa Espíritun payta tukuypi yuyachishpan mana manchashpa paykunata aynirka: \p Apukuna, ñukanchita kamachik israel masinchi rukukunapas, ñukanchita tapunkichi alita rurahushkanchimanta ¿imashnata chay mana purinata atipakta ampishkankichi? nishpa. \v 10 Tukuy kankuna, israel masinikuna, puntaykichipi rimahushkaynita uyaychi. Nasaretmanta Jesukristumi kaypi shayahuk runata aliyachishka, mana ñukanchichu aliyachishkanchi. Kankuna chay Jesusta kruspi klabashpa wañuchirkankichi. Chasna kashpanpas Yaya Dioska payta kawsachirka. \v 11 Ñawpamanta pacha killkarishka kan kasna: Wasita rurakkunaka shuk rumita wichushpankuna chayta wasi amuka kutikashka apirka churananpa chay wasinta tukuy rumikunamanta sinchikuchik rumi kananpa. Chay Jesuska chay tukuy rumikunamanta sinchikuchik rumishinami kan. Kankunami kankichi wasita rurakkunashina. Wañuchishkankichi Jesusta, imashnami chay wasita rurakkunaka wichushkakuna chay ali rumita. Chay Jesustami Yaya Dioska akllashka atun apunchi kananpa. \v 12 Jesusllami ñukanchita Kishpichik kan. Ashwan shukka mana tiyanchu tukuy uchanchikunamanta pichakka. Jesusllami ñukanchita atipan kishpichinata wiñaypa wañuymanta. \s1 Apukunaka mana yacharkakunachu imatami rurankakuna Pedrowa Juanwapas \p \v 13 Chasna Pedro Juanpas mana manchashpa rimahushpankuna apukunaka yuyarirkakuna: Kay runakunaka mana yapa yachakushkachu kanahun. ¿Imashnataya chay tukuyta yachanahun? Paykunaka yapa suma yachakkunami kanahun nishpa. Chasna mancharishpankunapas yacharkakuna Jesuspa runankuna kashkankunata. \v 14 Chay ampirishka runapas paykunawa kahukta rikushpankuna manana atiparkakunachu nima imata rimanata. \v 15 Chasna kashpan chay apukunaka kamachirkakuna Pedrokunata llukshichinankunapa chay tantarishka kahushkankunamanta. Chaywasha paykunapura kwintarkakuna: \p \v 16 ¿Imatataya kunanka rurashunchi chay runakunataka? Tukuy Jerusalenpi kawsakkuna yachanahun paykuna chay suma mana atipaypata rurashkankunata. Mana atipanchichu rimanata kankunaka llullachiysiki kankichi nishpa. \v 17 Chasna kashpan manana ashwan runakuna Jesusmanta uyanankunapa, chay apishkanchi runakuna manana nima pita chay Jesusmanta rimanankunapa akuychi manchachishpa rimashunchi: Rimashpalla katishpaykichika kankunata sinchitami kastigachishunchi nishpa. \p \v 18 Chasna yuyarishpankuna Pedrokunata kuti kayachirkakuna. Paktashpankuna rimarkakuna: \p Manana nima ima uras kuti runakunata Jesusmanta rimankichichu, nima yachachinkichichu. \p \v 19 Chasna nihushpankuna Pedroka Juanwa aynirkakuna: \p Yuyariychi kankuna kikin. ¿Alichu kama Yaya Diosta kasuhushkanchita sakishpa kankunatana kasunanchipa? Manami alichu kama. \v 20 Mana atipanchichu sakinata rimananchita maykankunatami rikushkanchi uyashkanchi Jesuspa yachachishkankunata rurashkankunatapas. \p \v 21 Chaypina apukunaka rimarkakuna: \p Chasnalla rimashpa katishpaykichika kankunata kastigashunchimi nishpa. \p Chaypina chasnalla kacharirkakuna. Tukuy runakuna chay runata ampishkankunarayku Yaya Diosta atunyachishpa kushichishpankuna mana atiparkakunachu paykunata kastiganata. \v 22 Chay Jesuspa yachayninwa ampirishka runaka chusku chunka pasa watayu kashpan wawayarishkanmanta pacha unkushka kashkanmanta ampirishkanka yapa suma manchariypa karka. \s1 Jesukristuta kirikkuna mañarkakuna Yaya Dios paykunata sinchikuchinanpa \p \v 23 Pedro Juan kachariy tukushkankunawasha rirkakuna kirik masinkunama saserdotekunapa apunkunapa, kamachik israel masin rukukunapapas rimashkanta kwintak rinankunapa. \p \v 24 Chasna kwintashkankunata uyashpankuna tukuy shuk yuyayllawa Yaya Diosta mañarkakuna kasna: \p A Yaya Dios, kanmi kanki yapa atun. Kan tukuyta rurashkanki, siluta, allpata, atun yaku martapas, tukuy chaykunapi tiyashkakunatapas. \v 25 Kanmi ñawpa Espirituykiwa kanta kasuk atun apunchi David wañuta yuyachishpayki rimarka kasna: \q1 ¿Imaraykutaya Yaya Diosta mana kasunayak runakunaka sinchita piñarinahun? ¿Imaraykutaya tukuy llaktakunapi kawsak runakuna yanka yuyarishpa kawsanahun ruranankunapa, maykantami mana atipankakunachu paktachinata? \v 26 Kay allpapi kamachik apukuna tantarishpankuna kanta chiknishpankuna piñarinahun. Chaymantapas akllashkayki chapahushkanchi Kachanayki Kishpichiktapas piñarinahun nishpami Davidka mañarka. \p \v 27 A Yaya Dios, kunanka chay Davidpa rimashkanka ña paktarishka. Apu Herodes, apu Pilatopas, israel masinchikuna, mana israel runakunapas kay llaktapi tantarirkakuna chay akllashkayki kanta kasuk wawayki Jesusta chiknishpa parisichinankunapa. \v 28 Chasnami rurarkakuna tukuyta ñawpa rimashkaykitashina. \v 29 Yaya Dios, kunanka rikuy imashnami ñukanchitapas manchachishpa rimanahun: Rimashpalla katishpaykichika sinchitami kankunata kastigachishunchi nishpa. Chayrayku ñukanchi kanta kasukkunata sinchikuchiy mana manchashpa shimikita rimananchipa. \v 30 Chasnallatata Yaya Dios, ñukanchita yanapay chay akllashkayki kanta kasuk wawayki Jesuspa yachayninwa unkushkakunata ampinanchipa, chasnallatata suma mana atipaypakunata, kanpa yachaykiwa runakuna nima ima uras rikushkankunata rurananchipa. \p \v 31 Chasna Yaya Diosta mañashkankunawasha chay tantarishkankuna wasika kuyurirka. Chay wasi kuyurihushkanpi Yaya Diospa Espíritun tukuy paykunata tukuypi yuyachishpan sinchikuchirka. Chasna tukushpankuna mana manchashpa Yaya Diospa shiminta yachachirkakuna. \s1 Tukuy Jesusta katikkuna shuk yuyayllawa yanapanakushpa kawsarkakuna \p \v 32 Chasna tukuy chay achka Jesusta mushu katikkunaka parihu shuk yuyayllawa yanapanakushpa kawsapayanahun. Nima maykan rimarkachu pay kikinpa charishkanta chayka ñukapallami. Ashwan nirkakuna ñukanchipa charihushkaka tukuypami nishpa. \v 33 Chay apostolkunaka Yaya Diospa atun yachayninwa yachachipayanahun Jesukristu wañushkanmanta kawsarishkanta. Chasna alita yachachishpankuna Yaya Dioska tukuy paykunata suma ali yuyayninwa yanaparka. \v 34-35 Maykanpachari tiyapayan achka chakrankuna, wasinkunapas, chaykunata rantichipayanahun pishihukkunata yanapanankunapa. Chay rantichishkankunamanta tukuy kullkita apostolkunata kupayanahun chay pishihukkunata kunankunapa. Chasna paykunapura yanapanakushkankunarayku nima pipa pishirkachu. \p \v 36 Shuk paykunamanta Leví wañupa ayllunmanta José shutiyu karka. Chipre islapi wawayarishka karka. Chay runaka kushillayachik sinchikuchik kashpan apostolkunaka payta shutiyachirkakuna Bernabé, chayka ninayan llakirishkata sinchikuchik. \v 37 Chay runaka shuk chakranta rantichirka. Chay rantichishkanmanta kullkita apamushpan apostolkunata kurka, paykunana pishihukkunata kunankunapa. \c 5 \s1 Ananias warmin Safirawa apostolkunata llullachinayarkakuna \p \v 1 Chasnallatata shuk paykunamanta Ananias shutiyu, warmin Safirawa rantichirkakuna shuk chakrankunata. Paykunapas kirikkunapa rikushkanpi ali tukunayashpankuna kullkinkunata apamurkakuna. \v 2 Chasna rurashpankunapas chay Ananiaska rantichishkankunamanta kullkita chawpita sakimurka wasinpi. Warminpas arí nirka chasna ruranankunapa. Chawpillata apashpan apostolkunata kurka tukuyta kuhukshina. \p \v 3 Pedroka Ananias llullachihushkanta riksishpan rimarka: \p Ananias, ¿imaraykutaya chasna llullachinki yanka nishpa Yayanchi Diospa Espiritunta? ¿Imaraykuta supayta shunkuykipi yaykuchishkanki payta kasushpa ñukanchita llullachinayanaykipa? Rantichishkaykimanta chawpita wasikipi sakimushkanki kan kikinrayku. Kaymi tukuy apishkayni kullkika nishpa rimashkanki. \v 4 Manara rantichishpayki chay chakraka kanpa karka. Rantichishkaykiwashapas kay kullkika kanpa karka munashkaykita ruranaykipa. ¿Imashna yuyarishpaykita chasna rurashkanki? Mana runallatachu llullachinayashpa rimashkanki, ashwan Yaya Diostapas. \p \v 5 Pedropa chasna rimashkanta uyashpan Ananiaska wañushka allpama urmarka. Chasna Ananiaspa wañushkanta yachashpankuna tukuy runakuna yapa sinchita mancharirkakuna. \v 6 Chaypina shuk musukunaka chay wañushkata llachapawa wankushpankuna llakta kanchama aparkakuna allarishka urku uchkupi churashpa tapanankunapa. \p \v 7 Ña kimsa ura Ananias wañushkanmanta warmin Safiraka mana yachashpan ima pasashkanta yaykuk rirka chay wasi ukuma. \v 8 Pedroka rikuchishpan chay Ananiaspa kushkan kullkita, warminta tapurka: \p Rimaway ¿kay tupu kullkiraykuchu chakraykichita rantichishkankichi? \p Payka aynirka: \p Ari, chay tupumi rantichishkanchimanta apishkanchi kullkika. \p \v 9 Chaymanta Pedroka nirka: \p ¿Imaraykutaya kusaykiwa shuk yuyayllawa Yaya Diospa Espiritunta llullachinayashkankichi? Uyay, kunanka kusaykita urku uchkupi churanapa rishkakunaka shamuhunkuna, chasnallatatami kantapas apankakuna urku uchkupi churashpa tapanankunapa. \p \v 10 Chasna rimahushkanllapi chay warmipas wañushka urmarka Pedropa puntanpi. Chay musukuna yaykumuhushpankuna wañushkata tarirkakuna. Chaymanta paytapas surkushpankuna aparkakuna urku uchkupi churashpa tapak rinankunapa kusanpa kuchunpi. \v 11 Chasna tukushkata yachashpankuna tukuy Jesusta kirikkunaka, tukuy chaypi kawsak runakunapas yapa mancharirkakuna. \s1 Chay apostolkunaka nima ima uras rikushkanchita Yaya Diospa yachayninwa rurarkakuna \p \v 12 Chay apostolkunaka yachachihushpankuna achka suma mana atipaypakunata, Yaya Diospa yachayninwa nima ima uras rikushkankunata runakuna chawpipi rurarkakuna. Tukuy uras tantaripayanahun Yaya Diospa wasinpi, Salomón shutiyu wasipi. \v 13 Chay mana Jesusta kasukkunaka manchashpankuna mana munarkakunachu rimanata kirikkunami kanchi nishpa. Pakta Yaya Dios ñukanchitapas kastigama nirkakuna. Chasna chay kirikkunawa mana tantaylla kanayashpankunapas tukuy runakuna paykunata yapa yuyapayanahun. Suma ali Yaya Diospa shiminta katikkunami kanahun nishpa rimarkakuna. \v 14 Chasnapi puntirumanta ashwan achka runakuna Jesusta kirirkakuna, achka karikuna, achka warmikunapas. Chay shuk kirikkunawa tantarishpankuna achka tukurkakuna. \v 15 Runakuna rikushpankuna yachachikkuna achka unkushkakunata Yaya Diospa yachayninwa ampihushkakunata unkushkakunata apamurkakuna churanankunapa maytami Pedro pasanka chay wasi mayanpi. Llanchamapi churarkakuna, Pedroka pasahushpan makinwa llankashpan paykunata ampinanpa. Mana makinwa llankashpa ampishpanpas Pedropa llantuyachihushkanllawa ampichun nishpa yuyarirkakuna. \v 16 Chasnallatata kuchu llaktakunamanta achka runakuna unkushkakunata apamushpankuna Jerusalenma shamurkakuna. Chaymantapas supay yaykushka runakunata apostolkunama pushamurkakuna ampichinankunapa. Tukuy chay unkushka runakuna ampirishka kiparirkakuna. \s1 Pedrota Juanta Jesusranti parisichirkakuna \p \v 17 Tukuy runakuna Pedrokunata kasuhushkankunarayku saserdotekunapa atun apu, tukuy kamachik saduseokunapas paykunata chiknirkakuna. \v 18 Chayrayku apostolkunata apishpankuna karselpi churarkakuna. \v 19 Chasna rurashpankunapas chay tutalla Yaya Diospa kachashkan angelka karsel punkuta paskarka Pedrokunata llukshichinanpa. Llukshichishpan rimarka: \p \v 20 Yaya Diospa wasinpi tukuy runakunata yachachik riychi Jesús mushu kawsayta Yaya Dioswa kunanta nishpa. \p \v 21 Chayta uyashpankuna paykunaka kayantima tutamanta Yaya Diospa wasinma rirkakuna. Chaypi runakunata yachachirkakuna. \p Chay punchallatata israel runakunapa saserdotenkunapa atun apu, paywa kahukkunapas kayarkakuna tukuy israel kamachik rukukunata tantaylla yuyarishpa kwintak atun apukunapura kwintanankunapa. Chasna tantarishka kahushpankuna Yaya Diospa wasinta kuyrakkunata kacharkakuna apostolkunata karselmanta pushak rinankunapa. \v 22 Chay kachashkankuna kuyrakkunaka paktak rishpankuna mana tarirkakunachu paykunata karsel ukupi. Mana tarishpankunana kutirkakuna kwintanankunapa apunkunata kasna nishpa: \p \v 23 Karselpi paktashpanchi tukuy punkukuna sumakta taparishkata tarishkanchi, chaymantapas punku mayanpi kuyrakkuna kuyrashpa kahukkunata. Chaypi punkuta paskashpanchi ukuma rikushpanchi mana nima pita tarishkanchichu. \p \v 24 Chayta uyashpankuna Yaya Diospa wasinta kuyrakkunapa apu, saserdotekunapa apunkunapas, tukuy paykunapura tapunakurkakuna: \p ¿Imashnata kishpishkakuna chay runakunaka? ¿Kunanka imashnata rurashunchi? nishpa. \p \v 25 Chasna rimahushkankunallapi shuk runa paktamushpan paykunata rimarka: \p Chay karselpi churashkaykichi runakunaka Yaya Diospa wasinpimi runakunata yachachishpa kahunkuna nishpa. \p \v 26 Chaymanta chay apuka chay kuyrakkunawa kuti paykunata apik rirkakuna. Yapa piñarishka kahushpankunapas mana makashpachu pusharkakuna. Makashpa pushahushpanchika runakunami rumiwa tuksishpa ñukanchita wañuchinahuma nishpa yuyarirkakuna. \v 27 Chasna apishpankuna pusharkakuna apunkuna tantarishka kahushkankunama. Chaypi paykunapa puntankunapi shayachishpankuna saserdotekunapa atun apuka piñashpa tapurka: \p \v 28 ¿Manachu kankunata rimarkanchi Jesusmanta mana yachachinkichinachu nishpa? ¿Imaraykuta yachachishpalla katinkichi? Tukuy kay Jerusalenpi runakuna yachachihushkaykichita uyahunkuna. Chaymantapas ñukanchita uchachinkichi chay runa wañuchiy tukushkanmanta. \p \v 29 Chasna nishpankuna Pedroka shuk apostolkunawa pakta aynirkakuna: \p Ñukanchika Yaya Diosta kasunanchi tiyan. Chayrayku runakunata mana atipanchichu kasunata. \v 30 Kankunaka Jesusta kruspi klabashpa wañuchirkankichi. Chasna kashpanpas Yaya Dioska, maykantami yaya rukunchi wañukunapas kushichinahun, paymi chay Jesusta kawsachirka. \v 31 Chaymanta payta sikachirka paypa kuskan partima churananpa. Payta churarka ñukanchi israel runakunata kamachinanpa kishpichinanpapas. Chasna kishpichik kashpan ñukanchita yanapan millaypa rurashkanchita amirishpa sakishpanchi Yaya Diostana kasunanchipa, payka uchanchikunamanta llakichinanpa. \v 32 Ñukanchi tukuy chaykunata yachashkanchiraykumi chaykunamanta rimanchi. Chaymantapas Yaya Diospa Espíritun, maykantami payta kasukkunapa shunkunkunapi churarka, paymi chaykunata riksichin. \p \v 33 Pedropa rimashkanta uyashpankuna apukunaka yapa piñarishpankuna wañuchishunchi nishpa rimarkakuna paykunapura. \v 34 Chasna rimahushkankunallapi paykunamanta shuk apu Gamaliel shutiyu shayarishpan rimarka: \p Paykunata shuk ratu kanchama llukshichiychi nishpa. \p Chay Gamalielka fariseo karka, chaymantapas Moisespa killkashkanta yachachik. Tukuy runakuna payta yapa yuyashpankuna alita uyarkakuna. \v 35 Pedrokunata llukshichishpankuna Gamalielka apu masinkunata rimarka: \p Israel masinikuna, alita yuyariychi manarapas kay runakunata imanachihushpaykichi. \v 36 Yuyariychi imashnami Teudaswa pasarka. Romano runakunata winsishpa atun apu tukunanta rimarka. Chusku pachak runakuna payta katirkakuna. Chaypi romanokuna payta wañuchishpankuna tukuy payta katikkunaka shikwarirkakuna. \v 37 Chaywasha runakunapa shutinkunata killkachina punchakunapi Galileamanta runa Judas shutiyu achka runakunata tantachirka romano runakunata piñarishpa llaktankunamanta wichunankunapa. Paytapas wañuchirkakuna. Chasna wañuchishpankuna tukuy payta katikkunaka shikwarirkakuna. \v 38 Chayrayku rimashkaykichi: Chay Jesusta katikkunata mana wañuchinkichichu. Paykunapa rurahushkankuna yachachihushkankunapas paykuna kikin yuyayninkunamantalla kashpanka tukurinkami. \v 39 Yaya Diosmanta kashpanka chay yuyayninkunata mana atipankichichu winsinata. Yuyaywa kaychi. Tukuchishu nishpa yuyarihushpaykichika Yaya Diosmanta kashpanka paywami kuntrayankichi. Chayrayku paykunata kachariychi. \p Chasna rimashkanta uyashpankuna apu masinkunaka shuk yuyayllawa rimarkakuna: \p Ari, kacharishunchimi paykunata nishpa. \p \v 40 Chaymanta kayarkakuna apostolkunata. Chasna kayashpankuna asutichirkakuna. Kuti kamachirkakuna manana runakunata Jesusmanta yachachinankunapa. Chaymanta kacharirkakuna. \v 41 Chay apostolkunaka apukuna tantarishkankunamanta kushilla llukshirkakuna. Paykunaka kushikurkakuna Jesús rimashkanshina payranti parisishkankunarayku. \v 42 Chaymantapas mana sakirkakunachu yachachinata. Karan puncha Yaya Diospa wasinpi, paykunapa wasinkunapipas chay ali shimita yachachirkakuna Jesús Yaya Diospa Kachashkan Kishpichikmi kan nishpa. \c 6 \s1 Jesusta kirikkuna kanchis kirik masinkunata akllarkakuna yanapakkuna kanankunapa \p \v 1 Chay punchakunapi ashwan ashwan runakuna Jesusta kirik tukurkakuna. Chaypi shuk llaktakunamanta griego shimita rimak israel runakuna hebreo shimita rimak israel runakunawa rimanakurkakuna. Rimanakuhushpankuna griego shimita rimak israel runakuna nirkakuna: \p Karan puncha mikunata imatapas kuhushkaykichipi ñukanchimanta mashintukunata mitsankichi, kankunamanta mashintukunataka alita yuyashpa kunkichi. \p \v 2 Chasna nihushkankunapi apostolkunaka tukuy kirikkunata tantachishpankuna rimarkakuna: \p Wawkinikuna paninikuna, mana alichu kan sakinanchipa Yaya Diospa shiminta yachachinata mikunata munahukkunata kunanchiranti. \v 3 Chayrayku wawkinikuna, akllaychi kankunapuramanta kanchis runakunata ali yachak, suma yuyayyu, Yaya Diospa Espíritun tukuypi yuyachishka kahukkunata. Ñukanchi chay kanchis akllashkaykichi runakunata churashu kankunata yanapakkuna kanankunapa. \v 4 Ñukanchika Yaya Diosta mañashpa paypa shiminta yachachishpa katishunchi. \p \v 5 Chasna nishkata uyashpankuna tukuy alimi nishpa kushikurkakuna. Chaypina akllarkakuna Estebanta, alita kirik, Yaya Diospa Espíritun tukuypi yuyachishka kahukta. Chaymanta akllarkakuna Felipeta, Prokorota, Nikanorta, Timonta, Parmenasta, chaymanta Antiokiamanta Nikolastapas. Chay Nikolaska mana israel runa kashpanpas ña unay paykunapa yachachishkankunata kasuk karka. \v 6 Chay akllarishka runakunata pusharkakuna apostolkunama paykunarayku mañanankunapa. Chasna mañahushpankuna umankunapi makinkunata churarkakuna, Yaya Dios, kay tarawanapi yanapay paykunata nishpa. \p \v 7 Chay uras ashwanta ashwanta Jesukristumanta yachachihushpankuna ashwan runakuna Yaya Diospa shiminta kirirkakuna. Chasna kirikkunaka Jerusalenpi yapa achkayarkakuna. Israel runakunapa saserdotenkunamantapas achka kirirkakuna Jesukristumanta yachachishkata. \s1 Chiknik runakuna Estebanta apukunama pushashpankuna uchachirkakuna \p \v 8 Yaya Dios Estebanta tukuypi yanapashpan suma mana atipaypakunata, Yaya Diospa yachayninwa manchariypa nima ima uras rikushkankunata runakunapa chawpinpi rurarka. \v 9 Chaypi shuk runakuna kallarirkakuna Estebanwa rimanakunata. Paykunaka kamachirishka kashkankunamanta kacharishka kashpankuna paykunapura tantarinankuna wasita shutiyachirkakuna Kacharishkakunapa Tantarinankuna. Paykunawa pakta karkakuna shukkuna Sirene llaktamanta, Alejandria llaktamanta, Silisia allpamanta, Asia allpamantapas. Chaykuna tantarirkakuna Estebanwa rimanakunankunapa. \v 10 Estebanwa rimanakuhushpankuna mana atiparkakunachu payta nima imata ayninata. Yaya Diospa Espíritun payta yuyachishpan ali yuyaywa, atun yachaywa yachachirka. \v 11 Chasna mana atipashpankuna ayninata Estebanta, shuk runakunatana pakalla pagarkakuna llullashpa paymanta rimanankunapa kay Estebanka Moisesmanta Yaya Diosmantapas millaypata rimashkanta uyashkanchi nishpa. \p \v 12 Chay llullak runakunapa rimashkankunata uyashpankuna tukuy runakuna, israel runakunata kamachik rukukuna, Moisespa killkashkanta yachachikkunapas Estebanta sinchita piñarirkakuna. Chasna piñarishpankuna payta apirkakuna. Pushashpankuna tantaylla kwintak atun apu masinkunawa tantarishpankuna puntankunapi churarkakuna. \v 13 Chaymanta llullashpa rimakkunatapas pusharkakuna. Chaypi chay llullak runakunaka Estebanmanta rimarkakuna: \p Kay runaka mana chunllayanchu millaypa shimikunata rimanata Yaya Diospa wasinmanta, Moisespa killkashkanmantapas. \v 14 Chaymanta uyashkanchi chay Nasaretmanta Jesuska kay Yaya Diospa wasinta urmachinka nishpa rimashkanta. Chaymantapas Jesús rimarka Moisespa killkashkan kamachishkakunata amana kasuychinachu. Ashwan kay mushu yachachishkaynitana kasushpa kawsaychi nishpa Estebanka nishkanta uyashkanchi. \p \v 15 Chaypina tukuy tantarishka kahukkunaka Estebanta rikushpankuna uyanta shuk angelpatashina rikurkakuna. \c 7 \s1 Esteban apukunapa puntanpi sumakta yachachirka \p \v 1 Chasna rimashkankunawasha israel runakunapa saserdotenkunapa atun apuka Estebanta tapurka: \p ¿Shutipachu paykunapa rimashkanka? nishpa. \p \v 2 Chasna tapushpan Estebanka aynirka: \p Wawkikuna, yachayyu rukukunapas, uyaychi rimahushkaynita. Ñukaka mana millaypa shimikunatachu rimahurkani, nima Yaya Diosmanta, nima Moisespa killkashkanmanta. Tukuymanta ashwan atun Yaya Dioska rikurishka yayanchi ruku wañu Abrahamta Mesopotamia allpapi, manara Harán llaktama kawsak rihushpanra. \v 3 Chasna rikurishpan rimarka: Sakiy aylluykikunata, allpaykimanta llukshiy. Shuk allpama riy, maykantami rikuchishkayki. Chay allpama kawsakriy. \p \v 4 Yaya Dios chasna nishpan Abrahamka Kaldea runakunapa allpanmanta llukshishpan rirka Harán llaktapi kawsananpa. Chaypi kawsahushpan yayanka wañurka. Yayan wañushkanwasha Yaya Diospa kamachishkanta kasushpan kay allpama kawsak shamurka, maypimi ñukanchika kunan kawsahunchi. \v 5 Chasna kawsashpanpas Yaya Dioska manara Abrahamta kurkachu kay allpata amun tukunanpa, nima shuk chushastuta. Ashwan payta shuk paktachinan shimita rimarka: Wañushkaykiwasha kay allpata kanpa miraykunatami kusha amunkuna kanankunapa nishpa. Abrahamka chay uras nima shuk wawayu kashpanpas Yaya Dioska payta chasna rimarka. \v 6 Chaymantapas Yaya Dioska shuk paktachinan shimita Abrahamta rimarka: Kanpa miraykunaka chikan runakunapa allpankunapi kawsankakuna shuk allpamanta runakunashina. Chay allpapi kawsahukkunaka kanpa miraykunata tarawachishpa parisichinkakunami, chiknishpa kamachinkakuna chusku pachak watakama nishpa. \v 7 Chaymanta rimarka: Ñukami paykunata kastigasha, kanpa miraykunata yanka nishpa tarawachishkankunarayku. Chaywasha kishpichishpayni chay allpamanta paykunata llukshichisha. Chasna llukshichishpayni chay kushkayni allpapi kanpa miraykunaka munashkaynita rurashpa kawsankakuna. \p \v 8 Chaymanta Abrahamta kamachirka: Pitinayki tiyan karipa ishpanan kara puntata. Chaymi kanka rikuchinaykichipa akllashkayni runakuna kanaykichita. Tukuy kanpa miraykunapas kari wawankunawa chasnallatata ruranankuna tiyan wiñayparayku. Chasna Yaya Dios rimashpan Abrahamka wawan Isaakta pusak puncha wawayarishkanmanta ishpanan kara puntata pitirka. Isaakpas wawan Jakobta chasnallatata rurarka. Jakobka chasnallatata rurarka chunka ishkay wawankunata, maykankunamantami ñukanchikuna mirashkanchi. \p \v 9-10 Chay Jakobpa wawankuna ñawpa yaya rukunchi wañukuna shuk wawkinkuna Joseta chiknishpankuna wawkin kashpantata shuk runakunata rantichirkakuna. Chay runakunaka Joseta yanka nishpa tarawashpa kawsananpa Egipto allpama aparkakuna. Chasna kashpanpas Yaya Dioska Joseta kishpichirka karan parisichiy tukushkanmanta. Pay Joseta yanapashkanrayku ali yuyayyu yachak karka. Chasna kashpan egipto runakunapa atun apu payta kishpichishpan tukuy Egiptopi kamachik kananpa churarka. Chasnallatata wasinpipas Joseta kamachik kananpa churarka. \p \v 11 Chay uras tarpukuna mana wiñashkanrayku atun yarkay tiyarka. Tukuy Egipto allpapi, Kanaán allpapipas kawsak runakuna yapa sinchi yarkaywa karkakuna. Yaya rukunchi wañukuna mana atiparkakunachu tarinata mikunata. \v 12 Josepa yayan Jakobka Egiptopi achka mikuna tiyashkanta yachashpan wawankunata kacharka rantinankunapa mikunankunarayku. Chaymi karka puntiru rishkankunaka. \v 13 Chay puntiru mikuna apamushkankunaka tukurishpan Jakobka kutikashka wawankunata kacharka rantik rinankunapa. Paktashpankuna Joseka wawkinkunata rikushpan rimarka: Ñukami kani wawkikichi José. ¿Manachu riksiwankichi? nishpa. Joseka rikuchirka paykunata egipto runakunapa atun aputa. Kaykunami kikin wawkinikuna kanahun nishpa. Chasna chay atun apuka yacharka maykan runakunamantami Joseka karka. \p \v 14 Chaymanta Joseka yayan Jakobta kayarka tukuy ayllunkunawa pakta Egiptopi kawsak shamunankunapa. Chaypi yayan Jakobka tukuy ayllunkunawa pakta kanchis chunka pichka runakuna Egipto allpama kawsak rirkakuna. \v 15 Unayta chaypi kawsahushpankuna yayanka wañurka. Chaymantapas wawankuna chaypillatata wañurkakuna, maykankunami ñukanchipa yaya rukunchikuna karkakuna. \v 16 Chasna wañushpankuna Sikem shutiyu llaktama Kanaán allpapi aparkakuna, allarishka urku uchkupi churashpankuna tapanankunapa. Ñawpa Abrahamka chay allpata rantirka Sikem llaktapi kawsak Hamorpa wawankunamanta. \p \v 17 Yaya Dioska ñawpa Abrahamta kay paktachinan shimita rimarka: Kanpa miraykunaka chikan runakunapa allpankunapi kawsankakuna chusku pachak watata nishpa. Chay chusku pachak wata tukurihushpan yaya rukunchi wañukuna chay Egipto allpapi achka mirashka karkakuna. \v 18 Chay uras shuk mushu atun apu yaykurka Egiptopi kamachinanpa. Chay mushu apuka mana yacharkachu Josemanta, ña unay wañushkanrayku. \v 19 Chay apumi yaya rukunchi wañukunata llullachishpa parisichipayarka. Mana munashpan yaya rukunchikuna miranankunapa, chay apuka kamachirka tukuy mushu wawayarishka kari wawaykichikunata sakiychi wañunankunapa nishpa. \p \v 20 Chasna chay apuka kamachihushkan uras Moiseska wawayarirka. Chay llullu wawastuta Yaya Dioska yapa yuyarka. Mana munashpankuna wañunanpa, yayan mamanwa Moisesta kimsa killata wasinpi pakalla kuyrarkakuna. \v 21 Manana ashwanta pakanata atipashpankuna mamanka shuk kanuwastupi churashpan yakupi wampuchishpa kacharirka. Chasna sakirishkata atun apupa warmi wawan tarishpan pushashpan kikin wawantashina wiñachirka. \v 22 Chaypi Moiseska yachakurka tukuy egipto runakunapa yachashkankunata. Chasna kashpan payka yapa yachak karka rimanankunapi, tukuy rurashkankunapi. \p \v 23 Ña chusku chunka watayu kashpan yapa munarka kikin ayllunkunata, israel masinkunata rikuk rinata. \v 24 Chasna yuyarishpa purihushpan shuk egipto runa shuk israel runata yankamanta piñashpa asutihushkanta rikurka. Chaypi Moiseska asutirishkata kishpichishpan chay makak egipto runatana waktashpa wañuchirka. \v 25 Chayta rurashpan Moiseska yuyarirka, israel masinikuna rurashkaynita yachashpankuna asirtankakuna Yaya Dios kachawashkanta paykunata chay chiknik runakunamanta kishpichinaynipa nishpa. Chasna kashpanpas paykunaka mana asirtarkakunachu. \p \v 26 Kayantima Moiseska rihushpan ishkay israel masinkuna makanakuhukkunata tarik rirka. Payka makanakuhukkunata sakichinayashpan rimarka: ¿Imaraykuta wawkipura piñanakushpa makanakuhunkichi? \v 27 Chasna rimahushpan chay israel masinta makahuk runaka Moisesta tankashpan piñarishpa aynirka: ¿Imaraykuta satirik shamunki? ¿Pita kanta kachashka kaypi shuk apushina kanaykipa, rurahushkanchimantapas tapunaykipa? \v 28 ¿Ñukatapas wañuchiwanayankichu egipto runata kayna wañuchishkaykitashina? \v 29 Chasna rimahushkanta uyashpan Moiseska karuma mitikurka. Egiptomanta mitikushpan Madián allpapi kawsak rirka. Chaypi chikan runakuna chawpipi kawsapayarka. Chay allpapi warmiyashpan warminka ishkay kari wawata wawayarka. \p \v 30 Chusku chunka watamanta Moiseska Sinaí urku mayanpi chunlla chakishka allpapi purihushpan shuk allpalla kaspistu sintihushkanpi shuk angel rikurirka. \v 31 Chayta rikushpan Moiseska mancharirka ¿imanahuntaya chay kaspika? nishpa. Kayllayahushpan rikunanpa, Yaya Diospa rimahushkanta uyarka: \v 32 Ñukami kani Yaya Dios, maykantami yaya rukuykikuna wañukuna Abraham, Isaak, Jakob kushichiwanahun. Chasna nihushkanta uyashpan Moiseska mancharishpan chukchurirka, manana rikunayarkachu ashwanta. \v 33 Chaypina Yaya Dioska payta rimarka: Atun kashpayni chakikipi churarishkaykita surkuy. Kay allpaka ñukapami. \v 34 Ñukaka rikushkanimi Egipto allpapi akllashkayni runakunata yapa parisichihushkankunata. Paykunapa wakahushkankunatapas uyashkanimi. Wakashpa mañawahukkunata llakirishpayni kishpichik risha nishpayni kanta Egiptoma kachashkayki. \p \v 35 Chay Moisesta paykuna ñawpa chiknishpa rimarkakuna: ¿Pita kanta kachashka shuk apushina kanaykipa, rurahushkanchimantapas tapunaykipa? nishpa. Chasna mana munashpankunapas Yaya Dios chay Moisestaka kacharka apunkuna tukunanpa, chaymanta paykunata kishpichik kananpa. Chasna kananpa Yaya Dios payta rikuchirka shuk sintihuk kaspipi rikurik angelwa. \v 36 Chasna kishpichik tukushpan chay Moiseska yaya rukunchi wañukunata Egiptomanta llukshichirka. Chay Egipto allpapi kallarishpa, atun yaku Puka Mar shutiyuta chimpashpa, chunlla chakishka allpapi purihushpankuna yaya rukunchi wañukunata chusku chunka watata suma mana atipaypakunata, Yaya Diospa yachayninwa nima ima uras rikushkankunata rikuchirka. \v 37 Chay Moisesllatata yaya rukunchi wañukunata rimarka: Shuk puncha Yaya Dios ñukanchi israel runakunamantalla shuk runata kachanka, ñukashina paypa yachayninwa yachachik kananpa nishpa. \p \v 38 Chay Moisestami Sinaí urkupi angelka rimarka yaya rukunchi wañukunawa chunlla chakishka allpapi kahushpankuna. Chaymanta Moiseska paykunata chay angelpa rimashkanta yachachirka, imashna rurashpami wiñaypa Yaya Dioswa kawsankakuna nishpa. Chaymanta chay shimillatata killkarka ñukanchipas yachananchipa. \p \v 39 Yaya rukunchi wañukuna Moisesta mana kasunayarkakunachu. Ashwan payta piñarishpankuna Egiptoma kutinayarkakuna. \v 40 Chasna yuyarishpankuna Moisés Sinaí urkupi yapa unayashpan paypa wawkin Aronta rimarkakuna: Mana yachanchichu imashnami tukushka Moiseska, chay ñukanchikunata Egiptomanta llukshichimushkaka. ¿Imaraykuta chasna unayahun? Chayrayku ruray ñukanchirayku shuk mushu dioskunata chaykunatana katinanchipa nishpa. \v 41 Chasna rimashpankuna shuk wakra kari wawata oromanta rurarkakuna diosninkunarayku. Chaymanta shuk wiwakunata wañuchirkakuna chay oromanta yanka nishpa rurashkata kushichinankunapa. Kikin makinkunawa rurashkankunata rikushpankuna kushikurkakuna kaymi diosninchika nishpa. \v 42 Chayta rurashkankunarayku Yaya Dioska sakirka chayllatana mañashpa kawsanankunapa. Mana kikin Yaya Diosta kunkurishpa mañanankunaranti, intita, killata, istrillakunata mañapayanahun. Imashnami ñawpa Yaya Diospa yachayninwa yachachikkuna killkarkakuna kasna nishpa: \q1 Yaya Dios riman: Israel runakuna, alita uyawaychi. Chay chunlla chakishka allpapi chusku chunka watata purihushpaykichi ¿ñukatachu kushichinayashpa wañuchirkankichi shuk wiwakunata? \v 43 Manami chasnachu. Ñukata mañanaykichiranti, Molok shutiyu yanka diospa karpa wasinta aparkankichi, Refán shutiyu yanka diospa istrillantapas. Chaymanta ñukata mañahukshina chaykunata mañashpa purirkankichi. Kankuna kikin rurashkaykichikunata mañashpa purirkankichi. Chayrayku allpaykichimanta llukshichishkaykichi, Babilonia allpamanta ashwan karuma kachashkaykichi chaypi parisishpa kawsanaykichipa nishpa. \p \v 44 Kankunami rimawarkankichi Yaya Diospa wasinmanta mana alita rimashkaynita. Alita uyawaychi. Ñawpa yaya rukunchi wañukunaka chunlla chakishka allpapi purihushpankuna mana tiyarkachu Yaya Diospa wasinka. Paykunaka charirkakuna shuk karpa wasita, maypimi Yaya Dios paykunawa kahushkanta rikuchirka. Manara chayka tiyashpanra Yaya Dios Moisesta yachachirka imashnami chay karpa wasita ruranka chay ukupi payta mañanankunapa. \p \v 45 Moisés wañushpan kawsak yaya rukunchi wañukunana chay karpa wasita charirkakuna. Josué paykunata kamachishpan Yaya Dios paykunata kunata rimashkan allpata amuyashpankuna chay karpa wasita aparkakuna. Chaypi Yaya Dioska paykunawa kiparirka. Chay allpapi kawsahuk runakunata kallpachirka yaya rukunchi wañukunana kawsanankunapa. Chaypina Yaya Diosta chay karpa wasipi mañapayarkakuna David atun apunkuna tukunankama. \v 46 Chay atun apu Davidka Yaya Dios yapa payta yuyashkanta yachashpan tapurka: Kanrayku ruranayani shuk atun suma wasita ñukanchi Jakobmanta mirashka runakuna chaypi kanta mañananchipa. ¿Ima ninkita? nishpa. \v 47 Yaya Dioska mana munashpan aynirka: Mana kanchu rurapanki wasinita. Wawayki Salomonmi ruranka nishpa. \v 48 Chasna chay suma wasita rurashpanpas yachanchi Yaya Dios ashwan atun tukuymanta kashkanrayku mana runa rurashka wasipi kawsananta. Chasna ñawpa Yaya Diospa yachayninwa yachachik Isaiaska killkarka: \q1 \v 49-50 Yaya Dioska kasna riman: Ñukaka awa silupi tiyarishpayni kamachini tukuy allpapi kawsak runakunata. ¿Manachu ñuka rurashkani tukuy siluta allpatapas? ¿Imashnata atipaynima kawsanata runa rurashka wasipika? Manami atipankichichu ñukarayku shuk wasita ruranata nishpa. \p \v 51 Kankuna Yaya Diospa wasinmanta, Moisespa killkashkanmantapas mana alita rimashkaynita niwankichi. Ashwan kankunaka mana Yaya Diosta kasunayakkuna kankichi. Yaya Diosta mana riksikkunashina kashpaykichi tukuy uras Yaya Diospa Espiritunta arkankichi mana kankunata shutipa kashkanta riksichinanpa. Ñawpa yaya rukunchi wañukunashinallatata kankunapas katihunkichi. \v 52 Paykunaka ñawpa Yaya Diospa yachayninwa yachachikkunata tukuyta wañuchinayarkakuna. Shukkunataka chay ali rurak Jesuspa shamunanmanta rimakkunata wañuchirkakuna. Kunanka chay Jesús paktashpan kankunaka apichishpa payta wañuchichirkankichi. \v 53 Kankunaka Yaya Dios angelkunata kachashpan kamachishkankunata kuy tukushpaykichipas mana chayta kasushkankichichu nishpa Estebanka rimarka. \s1 Estebanta wañuchirkakuna \p \v 54 Estebanpa rimashkanta uyashpankuna chay apukunaka sumakta piñarishpankuna kirunkunata kanirirkakuna. \p \v 55 Estebanka Yaya Diospa Espíritun payta tukuypi yuyachishpan siluma rikushpan Yaya Diospa suma chuyahlla punchayachishkanta rikurka. Chasnallatata Jesusta rikurka Yayan Diospa kuskan parti shayahukta. \v 56 Chasna rikushpan rimarka: \p Rikuychi, siluka paskarishka kahukta rikuhuni. Chasnallatata rikuhuni Jesusta Yaya Diospa kuskan parti shayahukta. \p \v 57 Chasna rimahushkanta uyashpankuna apukunaka rinkrinkunata tapashpankuna sinchita kaparishpankuna shuk yuyayllawa kallpa payta apik rirkakuna. \v 58 Llaktamanta tankashpa llukshichishpankuna rumiwa tuksishpa wañuchirkakuna. Manara rumiwa tuksihushpankuna churarishkankunata llatanachishpa Saulo shutiyu musuta kurkakuna wakaychananpa. \v 59 Rumiwa tuksihushpankuna ña wañuhushpan Estebanka Jesusta mañashpa nirka: \p Yayayni Jesús, ña wañuhuni. Kaykaya, kaypi kahuni kawsanaykipi yaykuchiwanaykipa. \p \v 60 Chasna nishpan kunkurishpan sinchita Yaya Diosta mañashpa kaparirka: \p ¡Yaya Dios, ama kastigankichu kay wañuchiwak runakunata! \p Chasna mañashpa wañurka. \c 8 \s1 Sauloka Jesusta kirikkunata yapa parisichirka \p \v 1-2 Sauloka Estebanta wañuchihushkankunata rikushpan alimi nirka. Yaya Diosta shuk sumakta kirik runakuna Estebanpa aychanta urku uchkupi churashpa tapak rirkakuna. Chasna churashpankuna achka llakirishpa sinchita wakashpa karkakuna. \p Esteban wañuchiy tukushkan punchamanta pacha chiknik runakuna Jerusalenpi Jesusta kirik runakunata wañuchinayashpa katirkakuna. Chasna rurashpankuna kirikkunaka llampu shikwarirkakuna tukuy Judea allpapi, Samaria allpamapas. Apostolkunalla Jerusalenpi kiparirkakuna. \v 3 Sauloka chay chiknik runakunamanta kashpan yapa munarka Jesukristuta kirikkuna manana tiyananpa. Karan wasikunapi yaykurka kirikkunata apinanpa. Apishpan karikunata warmikunatapas apukunama aparka karselpi churanankunapa. \s1 Kirikkuna yachachirkakuna suma ali shimita Jesukristu runakunata kishpichinanmanta \p \v 4 Jesukristuta kirikkunaka Jerusalenmanta shikwarishpankuna tukuy partima Yaya Diospa suma ali shiminta Jesukristu runakunata kishpichinanmanta rimashpa purirkakuna. \v 5 Chasnallatata Felipepas Jerusalenmanta llukshirka. Samaria allpapi tukuymanta atun llakta Samariama rishpan Jesús Yaya Diospa Kachashkan Kishpichik kananta yachachishpa purirka. \v 6 Chaypi yachachihushpan tukuy runakuna nima ima uras rikushkankunata Yaya Diospa yachayninwa rurahushkanta rikuhushpankuna paypa yachachishkanta alita uyarkakuna. \v 7 Felipe achka runakunamanta supaykunata llukshichihushpan sinchita kaparishpa llukshirkakuna. Achka aycha chakirishka runakuna, mana alita purinata atipakkunapas ampirirkakuna. \v 8 Chasna ampirishpankuna tukuy chay llaktapi kawsak runakuna yapa kushikurkakuna. \s1 Puruhu Simón Jesukristuta kirik tukurka \p \v 9 Chay Samaria llaktapi shuk runa tiyarka Simón shutiyu. Payka puruhu kashpan manara Jesukristuta kirikkuna tiyashpan sinchi yachayyu bankumi kani nishpa tukuy Samaria allpapi kawsak runakunata yachayninwa rikuchishpa manchachipayan. \v 10 Tukuy runakuna, apukunapas payta kasupayarkakuna. Paymanta rimarkakuna Yaya Diosmi payta atun yachayta kushka nishpa. \v 11 Unaymanta pacha chay puruhuka yachayninwa rikuchishpa paykunata manchachipayarka. Chayrayku payta alita kasukkuna kapayarkakuna. \v 12 Felipeka yachachishpan Yaya Diospa suma ali shiminta paypa ali kamachinan kay allpapi ña kallarishkanmanta, chaymantapas Jesukristu ñukanchita Kishpichik kananta nishpa, manana puruhuta kasurkakunanachu. Chaymanta achka runakuna, karikuna warmikunapas, yachachishkanta riksishpa, Jesukristuta kirishpa bawtisarirkakuna. \v 13 Chay puruhu Simonpas Jesukristuta kirishpan bawtisarirka. Chaymanta Felipewa pakta purirka. Simonka suma mana atipaypakunata, Yaya Diospa yachayninwa nima ima uras rikushkanta Felipe rurahushkanta rikushpan yapa mancharirka. \s1 Yaya Diospa Espíritun samaritano runakunama shamurka \p \v 14 Jerusalenpi kahuk apostolkuna Samaria allpapi kawsak runakuna Yaya Diospa shiminta kirihushkankunamanta yachashpankuna Pedrota Juanta chayma kacharkakuna. \v 15 Paykuna Samariapi paktashpankuna Yaya Diospa shiminta kirik runakunarayku mañarkakuna, Yaya Diospa Espíritun shunkunkunapi yaykuchun nishpa. \v 16 Paypa Espiritunka manara paykunama shamurkarachu. Chay runakuna Jesusta kirishkankunarayku bawtisarishkalla karkakuna. \v 17 Chaypina Pedroka Juanwa pakta makinkunata chay kirikkunapi churashpankuna Yaya Diospa Espiritunka paykunapa shunkunkunapi yaykurka. \s1 Pedro Simonta rimarka mana ali yuyayyu kananta \p \v 18 Simonka rikurka apostolkuna makinkunata churashpankuna kirikkunapi Yaya Diospa Espíritun yaykuhukta. Chasna rikushpan kullkita apamurka apostolkunata kunanpa. \v 19 Chay kullkita rikuchishpan rimarka: \p Ñukatapas kuwaychi chay yachayta, ñukapas makinita maykanpipas churashpayni Yaya Diospa Espíritun yaykunanpa. \p \v 20 Chasna nishpan Pedroka aynirka: \p Yaya Diospa kushkan yachayta rantisha nishpaykika chay nina mana wañukma rinayki tiyan kullkikiwa pakta. \v 21 Kanka mana atipankichu ñukanchishina Yaya Diospa yachayninwa kawsanata. Shunkuykika Yaya Diospa rikushkanpika manami alichu. \v 22 Millaypata yuyarihushkaykimanta llakirishpayki sakiy Yaya Dios munashkanshinana yuyarinaykipa. Chaymantapas Yaya Diosta mañay shunkuykipi yuyarishkaykita pay munashpanka llakichinanpa. \v 23 Yapa tukuymanta atun yachayyu kanayashpaykimi millaypa yuyayllawa watarishka kahuktashina rikuni kanta. \p \v 24 Chasna Pedro rimashpan Simonka aynirka: \p Kankuna Yaya Diosta ñukarayku mañapaychi mana rimashkaykishina pasanaynipa. \p \v 25 Pedroka Juanwa Jesusmanta sumakta yachachishkankunawasha chasnallatata Yaya Diospa shiminta yachachishpa Jerusalenma kutirkakuna. Kutihushpankuna Samaria allpapi achka llaktakunapi Yaya Diospa shiminta yachachishpa rirkakuna. \s1 Felipe Etiopia allpamanta kamachik runata yachachirka \p \v 26 Chaywasha Yaya Diospa shuk angel Felipeta rimarka: \p Atarishpayki Jerusalenmanta urayma riy, Gasa llaktama rina ñampita. \p Chay ñampika chunlla chakishka allpa chawpita rin. \p \v 27 Chasna rimashkanta kasushpan Felipeka rirka. Chaypi shuk Etiopiamanta runata tinkurka. Payka kaparishka karka. Etiopiapi kamachik atun apu warmi Kandase shutiyupa kamachinan karka. Paypa churashkan shuk atun kamachik karka. Chasnallatata chay warmi apupa kullkinta wakaychak karka. Chay runaka Jerusalenpi Yaya Diosta mañanapa rishkanwasha kutihurka. \v 28 Kaballu aysashka karronpi tiyarishpan Yaya Diospa shimin killkarishkata leyishpa kutihurka. Chay killkaka ñawpa Yaya Diospa yachayninwa yachachik Isaiaspa killkashkan karka. \p \v 29 Chaypi Yaya Diospa Espíritun Felipeta rimarka: \p Kayllayay chay karrota. \p \v 30 Chasna nishpan Felipeka kayllayak rirka chay karrota. Kayllayashpan Isaiaspa killkashkanta leyihukta uyashpan tapurka: \p ¿Leyihushkaykita alita asirtankichu? \p \v 31 Chasna Felipe tapushpan Etiopiamanta runaka aynirka: \p Nima pi yachachiwashpanka imashnata atipasha asirtanata. \p Chasna nishpan Felipeta sikachirka karronpi paypa kuchunpi tiyarinanpa. \v 32 Chay runa leyihushkan killkapi shuk parti kasna nin: \q1 Payta obehatashina wañuchinankunapa pusharkakuna. Imashnami willmanta pitihushpankuna obehaka mana kuchparinchu, nima kaparinchu, chasnallatatami paypas chunlla kiparirka. \v 33 Payta asichishpankuna pinkachirkakuna. Mana uchayu kashpanpas kastigarkakuna. Wañuchishkankunarayku mana tiyanchu paymanta mirashka runakunaka nishpa. \p \v 34 Chayta leyishkanwasha chay Etiopiamanta runaka Felipeta tapurka: \p Rimaway ¿pimantata kay killkak runaka chasna riman, pay kikinmantachu, shuk runamantachu? \p \v 35 Chasna tapushpan Felipeka chay killkashkamanta kallarishpa yachachirka Jesús Kishpichik kananta. \p \v 36 Chasna ñampita rihushpankuna shuk yakupi paktarkakuna. Paktashpankuna chay Etiopiamanta runaka nirka: \p Rikuy kay yakuta. ¿Manachu kay yakupi bawtisawankima? \p \v 37 Chaypina Felipeka aynirka: \p Tukuy shunkuykimanta pacha Jesukristuta kirishpaykika bawtisashkayki. \p Chaypi chay runaka ari nirka. Kirinimi Jesukristuta, pay Yaya Diospa Wawan kananta. \p \v 38 Chasna nishpan Etiopiamanta runaka karrota aysahuk kaballukunata shayachirka. Chaypi ishkanti yakupi uraykushpankuna Felipeka chay Etiopiamanta runata bawtisarka. \p \v 39 Bawtisashkanwasha ishkanti yakumanta sikahushkankunapi kunkaymanta Yaya Diospa Espíritun Felipeta pusharka shuk partima. Etiopiamanta runaka Felipeta manana ashwan rikurkanachu. Chasna kashpanpas kushilla ñampita rirka. \p \v 40 Yaya Diospa Espíritun Felipeta Asoto llaktama pusharka. Chaymanta tukuy chay ñampipi kahuk llaktakunapi purishpan Jesús Kishpichik kananta yachachishpa rirka Sesarea llaktapi paktanankama. \c 9 \s1 Saulo Jesukristuta kirik tukurka \r (Jkk 22.6-16; 26.12-18) \p \v 1 Chay uras Sauloka mana sakirkarachu Jesukristuta kirikkunata chikninata. Paykunata manchachishpa rimapayarka: Mana sakishpaykichika Jesukristuta kirinata kankunata sinchitami kastigachisha nishpa. Chaymantapas paykunata wañuchinayashpa kawsarka. Chasna kashpan saserdotekunapa atun apuma rirka. \v 2 Chay aputa tapurka kamachina killkata Damasko llaktapi tantarinankuna wasikunapa apunkunata rikuchinanpa. Chay tantarina wasikunapi yaykushpan munarka apinata chay mushu yachachina Jesukristupa yachachishkanta katihukkunata. Chaypina chayta katik karikunata warmikunatapas makinkunata watashpa Jerusalenma pushanayarka kastigachinanpa. \p \v 3 Chasna rurananpa rihushpan ña Damasko llakta kuchupi paktahushpan silumanta chuyahlla ilampashina paypi muyukta rikurirka. \v 4 Chayta rikushpan Sauloka allpama urmarka. Chaypi shuk payta rimahushkata uyarka: \p Saulo, Saulo, ¿imaraykuta chiknishpa parisichiwahunki? \p \v 5 Chasna tapuy tukushpan Sauloka aynirka: \p ¿Pitaya kanki? nishpa. \p Chaypi silumanta rimahukka aynirka: \p Parisichiwahushkayki Jesusmi kani. \v 6 Kunanmanta pacha manana parisichishpa katiychu katiwakkunata. Atarishpayki chay Damasko llaktama riy. Chaypi shuk runaka kanta rimanka imatami ruranayki tiyan nishpa. \p \v 7 Chay Saulowa rihukkunaka payta rimahuk shimita uyashpankuna mancharirkakuna. Chay shimita uyashpankunapas nima shuk runata rikurkakunachu, mancharishpa chunlla shayarirkakuna. \v 8 Sauloka atarishpan manana atiparkachu rikunata. Chasna wisku kashpan paywa rihukkunaka makinmanta apishpa Damasko llaktama pusharkakuna. \v 9 Chaypi kimsa punchata nima imata rikunata atiparkachu. Chaymantapas mana mikurkachu, mana upyarkachu nima imata. \p \v 10 Chay Damasko llaktapi kawsarka shuk runa Ananias shutiyu Jesukristuta kirik. Muskuypishina rikurishpan Jesuska payta kayarka: \p Ananias. \p Chasna nishpan Ananiaska aynirka: \p Amuyni, ¿imatata niwanki? \p \v 11 Jesuska rimarka: \p Atarishpayki Kuska shutiyu ñampita riy. Chaypi Judaspa wasinpi Tarso llaktamanta Saulo shutiyu runata maskakriy. Payka kunan Yaya Diosta mañashpa kahun. \v 12 Payta muskuypishina rikuchishkani, kan Ananias, payma rihushkaykita. Chaymanta makikita umanpi churahushkaykita kuti rikunanpa rikuchishkani. \p \v 13 Chasna Jesús rimashpan Ananiaska aynirka: \p Amuyni, achka runakuna kwintawashkakuna chay Saulo Jerusalenpi kanta kirishpa kawsahukkunata yapa parisichihushkanta. \v 14 Kunanka kaymapas shamushka saserdotenchikunapa apunkunapa kamachishkawa kanta mañahuk runakunata apishpa kastigachinanpa. \p \v 15 Chaypi Jesuska payta aynirka: \p Riylla. Saulotaka ñukami akllashkani ñukamanta rimananpa mana israel runakunata, atun apunkunatapas, kankuna israel runakunatapas. \v 16 Chasna kashpan payta asirtachisha imashna achkatami parisinan tiyan runakunata ñukamanta yachachihushpan. \p \v 17 Jesuspa chasna nishkanta kasushpan Ananiaska Saulota rikuk rirka. Chay tiyahushkan wasipi paktashpan yaykurka. Chaymanta makinta Saulopa umanpi churashpan rimarka: \p Wawkini Saulo, shamuhushkayki ñampipi rikurik Jesukristumi ñukata kachawashka. Payka munan kanta yanapanaynipa kuti mushumanta rikunaykipa, chaymantapas paypa Espíritun shunkuykipi yaykushpan tukuypi paypa yuyachishkan kanaykipa. \p \v 18 Chay ratulla challwa karashina Saulopa ñawinmanta wicharishpan kuti mushumanta atiparka rikunata. Chaywasha Sauloka atarishpan bawtisarik rirka. \v 19 Bawtisarishkanwasha mikushpan kuti sinchikurka. Chaymanta kiparirka shuk punchakunata chay Damasko llaktapi Jesukristuta kirikkunawa. \s1 Saulo kallarirka yachachinata Jesukristumanta \p \v 20 Chaypina Sauloka tantarinankuna wasikunapi kallarirka yachachinata Jesusmi Yaya Diospa Wawan kan nishpa. \v 21 Chasna rimahushkanta uyashpankuna tukuy uyahukkunaka mancharishpankuna nirkakuna: \p ¿Manachu kay runaka Jerusalenpi Jesusta mañahukkunata parisichishpa purik karka? ¿Manachu kaymapas kirikkunata apishpa saserdotekunapa apunkunama pushananpa shamushka? \p \v 22 Chasna rimashpankunapas Sauloka Yaya Diospa shiminta ashwan sinchita yachachirka Jesuska chapashkanchi Yaya Diospa Kachanan Kishpichikmi kan nishpa. Damasko llaktapi kawsak israel runakuna kunkaymanta chasna rimahushkanta mana asirtarkakunachu. Chaypina paykunapura tapunakurkakuna ¿alichu manachu? nishpa. Mana yacharkakunachu. \s1 Saulo israel masinkunamanta kishpirka \p \v 23 Chasna achka punchakunata yachachihushpan israel masinkunaka yuyarirkakuna Saulota wañuchinata. \v 24 Chay runakunaka tutapi punchapipas llakta kincha punkupi chapapayanahun Saulota apishpankuna wañuchinankunapa. Chaypi Sauloka chasna yuyarihushkankunata yacharka. \v 25 Chayrayku shuk tuta Saulota shuk atun tasapi churashpankuna kirikkunaka llakta kincha washama uraykuchishpankuna kacharkakuna. Chasna Sauloka kishpirka israel masinkunamanta. \s1 Saulo Jerusalenpi kiparirka yachachinanpa \p \v 26 Chasna Damasko llaktamanta llukshishpan Sauloka Jerusalenma rirka. Paktashpan chaypi kirik masinkunawa tantarinayarka. Paykunaka mana kirishpankuna Saulo Jesukristuta kirik tukushkanta, tukuy mancharkakuna payta. \v 27 Chasna kashpanpas Bernabeka Saulota amiguyarka. Apostolkunama pushashpan paykunata kwintarka: Amunchi Jesusmi ñampipi rikurishpan paywa kwintashka. Chasna kashpan Damasko llaktapi payka mana manchashpa Jesukristumanta yachachirka nishpa. \v 28 Chasna Bernabé kwintashpan Jesukristuta kirikkunaka Saulota yaykuchirkakuna paykunawa pakta tantarinanpa. Chaymanta pacha mana manchashpa Jerusalenpi Jesukristumanta yachachishpa purirka. \v 29 Chasna yachachishpa purihushpan griego shimita rimak israel masinkunawa kwintarka. Chaymanta paykunawa rimanakushpa yachachirka. Mana kirinayashpankuna paykunaka Saulota wañuchinayarkakuna. \v 30 Chayta yachashpankuna Jesukristuta kirik masinkuna Saulota Sesarea llaktama pusharkakuna. Chaymanta kacharkakuna Tarso llaktanma. \p \v 31 Chasna Saulo kirik tukushpan Jesukristuta kirik runakuna tukuy Judea, Galilea, Samaria allpakunapi parisishpa kawsahushkankunamanta kushillana kawsarkakuna. Jesukristupa yachachishkanta ashwan alita yachakushpankuna sinchikurkakuna. Payta yuyashpa munashkanta rurashpa kawsarkakuna. Yaya Diospa Espíritun paykunata yanapashpan ashwan runakuna Jesukristuta kirirkakuna. \s1 Pedro Eneasta ampirka \p \v 32 Chay uras Pedroka tukuy partima kirik masinkunata rikunanpa rirka. Chaypi Lida llaktapi kawsak kirik masinkunamapas paktarka. \v 33 Chay llaktapi tarirka Eneas shutiyu runata. Chay runaka pusak watata kawitupi sirishpa kawsapayan. Mana atarinata atipapayanchu, aychan chakirishka kashkanrayku. \v 34 Chaypi Pedroka chay runata rikushpan nirka: \p Eneas, Jesukristumi kanta ampihun. Atariy, puñunaykita alichashpayki. \p Chay ratulla Eneaska ampirishka atarirka. \v 35 Chay ampirishkata rikushpankuna tukuy Lida llaktapi kawsakkuna, Sarón llaktapi kawsakkunapas ñawpa yanka kirinankunata sakishpankuna Jesukristutana kirirkakuna. \s1 Pedro Dorkasta kawsachirka \p \v 36 Chay uras Jope llaktapi shuk warmi Jesusta kirik tiyarka. Paypa shutinka Tabita karka, griego shimipi Dorkas. Chay warmika alita rurashpa nima imayu runakunata yanapashpa kawsak karka. \v 37 Pedro Lida llaktapi kahushpan Dorkaska unkushpan wañurka. Chaypi aychanta mayllashpankuna pillurkakuna. Chaymanta awaniru kawitu kwartupi churarkakuna. \v 38 Jope llaktaka Lida llakta mayanpi karka. Chaypi kawsak Jesukristuta kirik runakuna yachashpankuna Pedro chay Lida llaktapi kahushkanta, ishkay kirik masinkunata kacharkakuna payta kayak rinankunapa, Jope llaktama utkalla shamuy nishpa. \p \v 39 Chasna rimashpankuna Pedroka paykunawa pakta rirka. Jopepi paktashpankuna payta pusharkakuna maypimi wañushkata churashkakuna. Chaypi yaykushpan mashintukunaka Pedrota kayllayarkakuna rikuchinankunapa, Dorkas kawsa kahushpanra paykunarayku churarinankunata sirashkanta. \v 40 Chasna wakashpa rikuchishpankuna Pedroka tukuyta kwartumanta kanchama llukshichirka. Paylla kiparishpan kunkurishpan Yaya Diosta mañarka. Chaywasha chay wañushka warmita rikushpan nirka: \p Tabita, atariy. \p Chaypi chay wañushka warmika ñawinta paskarka. Pedrota rikushpan tiyarirka. \v 41 Chasna tiyarishkanta rikushpan Pedroka makinmanta apishpan atarichirka. Chaywasha kirik masinkunata, mashintukunatapas kayashpan kawsarishkata rikuchirka. \v 42 Chasna rurashkanta tukuy Jopepi kawsakkuna yachashpankuna achka Jesukristuta kirirkakuna. \v 43 Chaymanta Pedroka achka punchakunata Jopepi kiparirka karakunata timplashpa chakichik Simonpa wasinpi. \c 10 \s1 Pedro Korneliota yachachik rirka \p \v 1 Sesarea llaktapi kawsarka shuk runa Kornelio shutiyu. Payka shuk waranka Italia allpamanta suntalukunata kamachik kapitanmi karka. \v 2 Chay Kornelioka tukuy wasinpi kawsakkunanti Yaya Diosta kushichishpa kawsapayan. Israel runakunata yanapananpa achka kullkita kupayan. Tukuy uras Yaya Diosta mañashpa kawsapayan. \p \v 3 Shuk puncha ña chishiyahushpan muskuypishina Yaya Diospa kachashkan angelta rikurka. Chay angelka wasinpi yaykushpan Kornelio nishpa kayarka. \p \v 4 Chaypi Kornelioka angelta alita rikushpan manchaywa aynirka: \p ¿Imatata rimawanki, Señor? nishpa. \p Chay angelka rimarka: \p Yaya Dioska mañashkaykita uyashkami. Nima imayu runakunata kullkikita kushkaykitapas rikushpan yapa kushikun. \v 5 Kunanka shuk runaykikunata Jope llaktama kachay shuk runa Simón Pedro shutiyuta pushamunankunapa kayma. \v 6 Chay Simón Pedroka shuk Simón tokayunpa wasinpimi kahun. Chay tokayunka karakunata timplashpa chakichikmi. Chay wasika atun yaku mar mayanpimi. Chay Pedromi kanta rimanka imatami ruranayki tiyan nishpa. \p \v 7 Chay angel llukshishkanwasha Kornelioka ishkay runankunata kayarka, chaymanta alita Yaya Diosta kasuk shuk suntaluntapas. \v 8 Tukuy rikushkanta uyashkantapas kwintashkanwasha paykunata kacharka Jope llaktama. \p \v 9 Kayantima paykuna ña Jopema kayllayahushkankunapi, chawpi puncha kahushkapi, Pedroka wasi awama sikarka Yaya Diosta mañananpa. \v 10 Yarkayta musyashpan mikunayarka. Shukkuna mikunata yanunankunakama payka mañahushkanpi muskuypishina silu paskarihushkanta rikurka. \v 11 Chay silu paskarishkamanta shuk anchu mantanashina rikurirka chuskunti puntanmanta watarishka uraykumuhushkata. \v 12 Chay mantana ukupi rikurirka tukuy israel runakunapa mana mikunankuna aychakuna. Shukkuna chusku chakiwa purik, shukkuna aysarishpa purik, shukkuna pawakkuna karkakuna. \v 13 Chasna rikuhushkanpi Pedroka Yaya Diospa kasna rimahushkanta uyarka: \p Pedro, atariy. Apishpa wañuchishpayki mikuy. \p \v 14 Chasna rimashkata uyashpan Pedroka aynirka: \p A Yaya Dios, manami chaykunataka mikushanchu. Nima ima uras chasna millaypa aychakunata mikushkanichu. \p \v 15 Chaypi Yaya Dioska kutikashka payta rimashpan nirka: \p Ñuka ali mikunami nishkaynita ama yanka rimaychu manami mikunachu nishpa. \p \v 16 Chasnallatata kimsa kuti rikurirka. Chaywasha chay mantanaka silumallatata sikarka. \p \v 17 Pedroka chay rikushkanta mana yachashpan yuyarishpa tiyahushkanllapi Korneliopa kachashkan runankunaka Simonpa wasinta maskashpa tapushpa paktarkakuna. \v 18 Chay wasipi paktashpankuna tapurkakuna: \p ¿Kaypichu kahun shuk runa Simón shutiyu, maykantami ninahun Pedro? nishpa. \p \v 19 Pedro rikushkanta yuyarihushpanra Yaya Diospa Espíritun payta rimarka: \p Rikuy, kimsa runakunami kanta maskahunkuna. \v 20 Atariy, kaymanta uraykuy. Paykunawa pakta mana manchashpa riy. Ñukami paykunata kachashkani kanta pushanankunapa. \p \v 21 Chasna Yaya Diospa Espíritun rimashpan Pedroka uraykushpan Korneliopa kachashkan runankunata rimarka: \p Ñukami kani maskahushkaykichi runaka. ¿Imaraykuta shamushkankichi? \p \v 22 Chay runakunaka aynirkakuna: \p Shamushkanchimi kapitanchi Kornelio kachashkanrayku. Payka Yaya Diosta sumakta mañashpa kawsan. Chayrayku tukuy payta riksik israel masikikuna yuyanahun. Yaya Diospa angel payta rimashka: Kachay runaykikunata Pedrota pushamunankunapa wasikima. Pay rimahushkanta uyanayki tiyan. Chasna chay angel rimashkanrayku Kornelioka ñukanchita kachashka kanta pushananchipa nishpa. \p \v 23 Chasna kwintashpankuna Pedroka paykunata wasi ukuma yaykuchishpan chayllapi chay tutaka puñurkakuna. \p Kayantima Pedroka chay runakunawa Sesarea llaktama rirka. Shuk kirik wawkikunapas Jope llaktamanta Pedrowa pakta rirkakuna. \v 24 Kayantima Sesareapi paktashpankuna Kornelioka ayllunkunata, yapa yuyashkan runakunatapas tantachishpan wasinpi Pedrota chaparka. \v 25 Pedroka chay wasipi paktashpan Kornelio tiyahushkanmanta atarishpan payta tinkuk rirka. Tinkushpan Pedropa puntanpi kunkurik rirka payta kushichishpa saludananpa. \v 26 Chaypi Pedroka Korneliota atarichihushpan rimarka: \p Atariy. Ñukapas kanshina runallatatami kani nishpa. \p \v 27 Korneliowa kwintahushpan Pedroka wasi ukuma yaykuhushpan achka tantarishka runakunata rikurka. \v 28 Chasna rikushpan chay runakunata rimarka: \p Kankunaka ñami yachankichi, ñukanchi israel runakunata Moisespa kamachishkanka nin, shuk mana israel runakunata mana kayllayankichichu. Chasna kashpantata Yaya Dioska ñukata yachachiwashka nima maykan runata Yaya Diospa rikushkanpi manami alichu kanki nishpa yanka rimanaynipa. \v 29 Chayraykumi kayawashpayki mana killashpa chay ratulla shamushkani. Kunanka yachanayani imaraykumi kayachiwashkankichi nishpa. \p \v 30 Chasna Pedro tapushpan Kornelioka aynirka: \p Ñami chusku punchana kasna uras chishipi nima imata mikushpayni Yaya Diosta mañahurkani wasinipi. Chaypi kunkaymanta shuk suma chuya churarishka runa puntaynipi shayahukta rikurkani. \v 31 Chay runaka kayawarka Kornelio nishpa, Yaya Dioska mañahushkaykita uyashkami. Nima imayu runakunata kullkiwa yanapashkaykitapas Yaya Dios rikushkami. \v 32 Kunanka Jope llaktama runaykikunata kachay Simón Pedrota pushamunankunapa. Payka aycha karata chakichik Simón shutiyupa wasinpi kahun. Chay wasika atun yaku mar mayanpimi kahun. Chaypi kahuk Pedromi shamunka kanwa kwintananpa nishpa rimawarka chay angelka. \v 33 Chaypina utkalla runaynikunata kacharkani kanta maskanankunapa. Alimi shamushkaykika ñukanchima. Kunanka tukuy tantarishka kahunchi Yaya Diospa puntanpi. Tukuy Yaya Dios kanta rimashkanta uyanayanchi nishpa. \s1 Pedro chay tantarishka runakunata Jesukristumanta yachachirka \p \v 34 Chaymanta Pedroka kallarirka yachachinata kasna nishpa: \p Kunanka alita yachani Yaya Dioska mana ñukanchi israel runakunallatachu yuyashkanta, ashwan tukuy runakunatami yuyan. \v 35 Maykan llaktamantapas Yaya Diosta manchashpa alita rurak runataka Yaya Dioska shutipami yuyashpan alita rikun, israel runata, mana israel runatapas. \v 36 Yaya Dioska ñukanchi israel runakunata rimarka, Jesukristuta kirik runakunata uchankunamanta llakichinanta, kushilla paywa pakta kawsananchipa. Chay Jesuska tukuypa apunmi kan. \v 37 Kankuna alita yachankichi Juan runakunata yachachishkanta mana ali rurahushkankunata sakishpankuna bawtisarinankunapa. Chaywasha Jesuska kallarirka runakunata yachachinata Galilea allpapi. Chaymanta tukuy Judea allpapipas yachachishpa purirka. \v 38 Ña yachankichi Yaya Dioska chay Nasaretmanta Jesusta Espiritunta atun yachaynintapas kushkanta. Chasna Yaya Dios payta yanapashpan maytapas purishpan yapa alikunata rurarka, supay yaykushka runakunamantapas supayta llukshichirka. \v 39 Ñukanchimi rikushkanchi Jesús Jerusalén llaktapi, tukuy Judea allpapipas alita rurashkanta, chayraykumi kankunata chayta rimanchi. Chasna alikunallata rurashpanpas apunchikunaka kruspi klabachishpa wañuchichirkakuna. \v 40 Paytaka Yaya Dios kimsa punchamanta kawsachirka. Chasna kawsarishkataka ñukanchi rikushkanchi. \v 41 Payka mana tukuy runakunatachu rikurishka, ñukanchillatami payka rikurishka. Kawsarishkanwasha upyarkanchi mikurkanchi paywa pakta. Yaya Diosmi ñukanchita ñawpamanta pacha akllarka chasna kawsarishkanmanta kwintananchipa. \v 42 Ñukanchita kamachirka tukuy runakunata rimananchipa Yaya Dioska payta aputa rurashkanta, tukuy kawsakunata wañushkakunatapas rurashkankunata tapushpan rimananpa pimi kishpinka, pimi kastigarinka nishpa. \v 43 Ñawpamanta pacha tukuy Yaya Diospa yachayninwa yachachikkunaka chay Jesusmanta kwintarkakuna: Maykanpas payta kirishpanka Yaya Diosmi tukuy ucha rurashkankunamanta pichanka nishpa. \s1 Yaya Diospa Espíritun mana israel runakunapipas yaykurka \p \v 44 Pedro chayra rimahushkanllapi Yaya Diospa Espiritunka tukuy uyahukkunapa shunkunkunapi yaykurka. \v 45-46 Chaypi chay mana israel masinikuna nima pi yachakushkan Yaya Dioslla yachashkan shimipi rimashpa Yaya Diosta kushichirkakuna. Chayta uyashpankuna Pedrowa kahuk Jesusta kirik israel masinkuna mancharishpa rikunakurkakuna kasna nishpa: \p ¿Imashnataya yaykushka Yaya Diospa Espiritunka kay mana israel runakunapipas? \p \v 47 Chaypina Pedroka rimarka: \p ¿Manachu ali kama yakupi bawtisananchipa kay runakunata? Paykunapipas Yaya Diospa Espiritunka yaykushkami ñukanchipishina. \p \v 48 Chasna nishpan Pedroka paykunata rimarka Jesukristuta kasukkuna tukushkankunata rikuchinankunapa bawtisaychi nishpa. Bawtisarishkankunawasha paykunaka Pedrota tapurkakuna shuk punchakunata paykunawa kiparinanpa. \c 11 \s1 Jerusalenpi Pedro kirikkunata kwintarka \p \v 1 Chaymanta apostolkuna, tukuy Judeapi Jesukristuta kirikkunapas yacharkakuna ñukanchi mana israel runakunapas Yaya Diospa shiminta kirishkanchita. \v 2 Chayrayku Pedroka Jerusalenma kutishpan kirik israel masinkunaka payta piñarishpa tapurkakuna: \p \v 3 ¿Imaraykuta rishkanki pasyanapa mana israel runakunata? ¿Imaraykuta paykunawa mikushkanki? nishpa. \p Israel runakunaka mana tantanakupayashpankuna nima mikupayashpankuna mana israel runakunawa chasna tapurkakuna. \p \v 4 Chasna tapushpankuna Pedroka tukuyta kallarishkanmanta pacha kwintarka kasna: \p \v 5 Ñuka Jope llaktapi Yaya Diosta mañashpa kahushkaynipi muskuypishina shuk mantanatashina rikurkani. Karan puntanmanta watarishka karka. Silumanta uraykumurka ñukakama. \v 6 Alita rikushpayni tukuy allpapi kawsak chusku chakiyu animalkunata, manchaypa piña animalkunata, aysarishpa purik animalkunata, tukuy pawakkunatapas rikurkani. \v 7 Chaymanta Yaya Diospa shiminta uyarkani: Pedro, atariy. Apishpa wañuchishpayki mikuy. \v 8 Chasna uyashpayni aynirkani: Ay Yayayni, manami chaykunata mikushanchu. Nima ima uras chasna millaypa aychakunata mikushkanichu. \v 9 Yaya Dioska kuti silumanta rimawashpan nirka: Ñuka ali mikunami nishkaynitaka ama yanka rimaychu manami mikunachu nishpa. \v 10 Chasna kimsa kuti rikuchiwashkanwasha kuti siluma sikachiy tukurka. \v 11 Chay ratulla kimsa runakuna Sesareamanta, Korneliopa kachashkan runakunaka paktamurkakuna ñukata maskawanankunapa. \v 12 Chasna paktamushpankuna Yaya Diospa Espíritun rimawarka: Mana manchashpa paykunawa riy nishpa. \p Ñukawa pakta rirkakuna sokta kirik masinchikuna. Paykunawa chay Sesareapi chay runapa wasinpi yaykurkanchi. \v 13 Chaypi yaykushpanchi chay runa Kornelio shutiyu ñukanchita kwintarka: Shuk angel wasinipi shayahukta rikurkani. Chay angelka rimawarka: Jope llaktama runaykikunata kachay Simonta pushamunankunapa, maykantami ninahun Pedro. \v 14 Paymi kanta aylluykikunawa pakta shuk shimita yachachinka kastigarina kashkaykichimanta tukuy kankuna kishpishka kanaykichipa. \v 15 Chasna kwintawashkanwasha ñuka yachachihushkaynillapi Yaya Diospa Espíritun paykunapi shamurka, imashnami puntiru ñukanchikunapipas shamurka. \v 16 Chaypi yuyarirkani Yaya Jesús kay allpapira kashpanra ñukanchita rimashkanta: Bawtisak Juan runakunata bawtisarka yakuwa, ashwan ñukaka kankunata Yaya Diospa Espiritunta kushpami shunkuykichita aliyachisha nishpa. \v 17 Chayrayku Yaya Dios paykunatapas Espiritunta kushka, imashnami ñukanchita kurka Amunchi Jesukristuta kirishpanchi. ¿Imatataya ruraynima karka? Ñukaka Yaya Diosta mana atipanichu arkanata. \p \v 18 Chasna Pedro rimahushkanta uyashpankuna Jerusalenpi Jesusta kirik israel masinkunaka mana ashwanta payta rimarkakunanachu. Ashwan Yaya Diosta kushichishpa rimarkakuna: \p Tukuy mana israel runakunatapas Yaya Dioska yanapashka uchankunata sakishpa mushu kawsayta tarinankunapa. \s1 Antiokia llaktapi achka runakuna Jesukristuta kirirkakuna \p \v 19 Estebanta wañuchishkankuna uras Jesusta kirikkunata apinata munahushpankuna mitikushpa shuk llaktakunama kawsak rirkakuna. Chasna purihushpankuna Fenisia allpama, Chipre islama, Antiokia llaktamapas paktarkakuna. Chaypi israel masinkunallata Jesús kishpichik kananta yachachirkakuna. \v 20 Paykunamanta shukkunalla, Chipremanta, Sirenemanta, Antiokiapi paktashpankuna griego mana israel masinikunatapas yachachirkakuna chay suma ali shimita Jesukristu runakunata kishpichinanmanta. \v 21 Jesukristu paykunata yanapashpan achka runakuna yachachishkankunata uyashpankuna ñawpa yanka kirinankunata sakishpankuna Jesukristutana kirirkakuna. \p \v 22 Antiokiapi runakuna chasna kirishkankunata yachashpankuna Jerusalenpi kirikkuna Bernabeta Antiokiama kacharkakuna. \v 23 Bernabeka Antiokiapi paktashpan Yaya Dios paykunata atunta yanapashkanta rikushpan yapa kushikurka. Chaypi paykunata kunarka: \p Jesusta tukuy shunkuykichimanta pacha kasushpa, mana sampayashpa katiychi nishpa. \p \v 24 Bernabeka alita rurak runa karka. Yaya Diospa Espíritun payta tukuypi yuyachishkanrayku alita kirik karka. Pay yachachishpan yapa achka runakuna Jesukristuta kirik tukurkakuna. \p \v 25 Chaywasha Bernabeka Tarso llaktama rirka Saulota maskananpa. \v 26 Payta tarishpan Antiokiama pusharka. Chaypi paykunaka shuk watata Jesukristuta kirikkunawa kawsarkakuna. Achka runakunata Yaya Diospa shiminta yachachirkakuna. Chay Antiokiapi puntiru Jesukristuta kirikkunata shutiyachirkakuna Kristianukuna nishpa. Chayka ninayan Kristuta katikkuna. \p \v 27 Bernabé Saulowa pakta Antiokiapi yachachihushkankunapi Yaya Diospa yachayninwa yachachikkuna Jerusalenmanta Antiokiama rirkakuna. \v 28 Chaypi Yaya Diospa yachayninwa shuk yachachik Agabo shutiyuka tantarishkankunapi shayarirka. Yaya Diospa Espíritun payta yuyachishpan rimarka tukuy llaktakunapi sinchi yarkay tiyananta. Chasna nishkanshina paktarishpan tukuymanta atun apu romano Klaudio kamachik kashkan uras sinchi yarkay tiyarka. \v 29 Chayta yachashpankuna Antiokiapi kawsak kirikkunaka Judea allpapi kawsak kirik masinkunarayku karan shuk atipashkanchi tuputa kachashu paykunata yanapananchipa nishpa yuyarirkakuna. \v 30 Chasna yuyarishkankunashina rurarkakuna. Bernabewa Saulowapas kullkita kacharkakuna kirikkunata sinchikuchik wawkikunata kunankunapa Judeapi kawsak kirikkunarayku. \c 12 \s1 Chiknik runakuna Santiagota wañuchirkakuna, Pedrota karselpi churarkakuna \p \v 1 Chay uras atun apu Herodes kirikkunata parisichinata kallarirka. \v 2 Chasnapi payka Juanpa wawkin Santiagota sabliwa wañuchichirka. \v 3 Chasna wañuchichishpan israel runakunapa apunkuna kushikurkakuna. Herodeska kushikushkankunata yachashpan Pedrotapas kastigananpa apichirka. Chayta rurarka israel runakuna mana punkirishka panta mikunankuna punchakunapi Paskua shutiyupi. \v 4 Pedrota apishpankuna karselpi churachirka. Pedro mana kishpinanpa Herodeska chunka sokta suntalukunata churarka, chuskumanta tutapi punchapipas kuyranankunapa. Payka yuyarirka chay Paskua punchakunawasha payta llukshichishpan runakunapa puntanpi tapunanpa, chaymanta kastigananpa. \v 5 Chasna kashpan Pedroka karselpi taparishka alita kuyrarishka kahurka. Chaypina tukuy kirikkunaka Yaya Diosta sinchita payrayku mañarkakuna. \s1 Yaya Dios Pedrota karselmanta llukshichirka \p \v 6 Herodeska kayantima runakunapa puntanpi churana kashpan chay tuta Pedroka ishkay suntalukuna chawpipi puñuhurka ishkay kadenawa watarishka. Chaymantapas shuk suntalukuna karsel punkupi kuyrahurkakuna. \v 7 Chaypi Pedro puñushpa sirihushkanpi kunkaymanta Yaya Diospa angelka shamurka. Chay karsel kwartupi punchahlla rikurirka. Chaypina chay angelka Pedrota kushtillanpi tupachishpa likchachirka kasna nishpa: \p Pedro, utkalla atariy. \p Chasna rimashkanllapi Pedropa makinmanta kadenakunaka paskarishpan urmarkakuna. \v 8 Chaypi angelka rimarka: \p Atariy, churarinaykita churariy. Sapatuykitapas churariy. \p Pedro chasna rurashpan angelka kuti rimarka: \p Awaniru churarinaykitapas churarishpayki katiway. \p \v 9 Chaypina Pedroka angelpa washanta katishpa llukshirka. Mana yacharkachu shutipa chay angelka payta llukshichihushkanta. Ashwan yuyarirka ¿musparihunichu imataya? nishpa. \v 10 Chasna rihushpankuna chay karsel ukupi kuyrahuk suntalukunata pasarkakuna, chaymanta shuk punkupi kuyrahuk suntalukunatapas. Chaymanta chay llaktama llukshina karselpa punkun fierromanta rurarishkapi paktarkakuna. Chaypi paktashpankuna chay punkuka pay kikinlla paskarirka. Chaypina karselmanta llukshishpankuna shuk ñañu ñampita rirkakuna. Chayllapi kunkaymanta angelka Pedrota sakishpan rirka. \v 11 Chay ratu Pedroka yuyarishpan rimarka: \p Kunan shuti yachani Yaya Dioska angelta kachamushkanta kishpichiwananpa apu Herodes wañuchinata munawahushkanmanta, ñukanchi israel runakunapa apunchikunamantapas. \p \v 12 Chasna yuyarishpan Pedroka rirka Mariapa wasinma. Chay Mariaka Juan Markus shutiyupa maman karka. Chaypi achka runakuna Yaya Diosta mañanankunapa tantarishka kahurkakuna. \v 13 Pedroka chaypi paktashpan kanchapi shayarishpan punkuta waktarka. Shuk yanapak shipas Rode shutiyu atarishpan ¿pitaya? nishpa rikuk rirka. \v 14 Chay Rodeka Pedropa shiminta uyashpan sumakta kushikurka. Mana punkuta paskashpan ukumallatata kallparka. \p Pedroka punkupimi shayahun nishpa rimak rirka. \p \v 15 Rode chasna rimashpan paykunaka rimarkakuna: \p ¿Musparihunkichu imataya? nishpa. \p Chasna rimashpankunapas Rodeka ashwan rimarka: \p Shutipami rimahuni nishpa. \p Chaypi aynirkakuna: \p Mana Pedrochu, almanchari nishpa. \p \v 16 Paykuna chasna rimahushkankunapi Pedroka punkuta waktashpalla katirka. Chasna uyashpankuna punkuta paskarkakunana. Pedrota rikushpankuna yapa mancharirkakuna. \v 17 Pedroka yaykushpan makinwa rikuchirka chunlla tukunankunapa. Chunllayashpankuna kwintarka imashnami Yaya Dios karselmanta payta llukshichishka. Chayta kwintashkanwasha nirka: \p Tukuy chayta rimaychi Santiagota, chaymantapas chay shuk kirik masinchikunata. \p Chasna rimashkanwasha llukshishpan rirka shuk partima. \p \v 18 Ña punchayahushpan Pedro illa kashkata rikushpankuna suntalukunaka yapa mancharirkakuna. Mana yacharkakunachu imashnami llukshishka. \p \v 19 Apu Herodes Pedrota maskachishpanpas nima tarirkakunachu. Chasna mana tarishpankuna Herodeska chay kuyrak suntalukunata tapurka: \p ¿Pedroka imashnata tukushka? nishpa. \p Paykunaka mana atiparkakunachu nima imata ayninata. Chasna kashpan Herodeska kamachirka chay suntalukunata wañuchinankunapa. Chaywasha Judea allpamanta llukshishpan Sesarea llaktama rirka chaypi kawsananpa. \s1 Apu Herodeska wañurka \p \v 20 Chay uras apu Herodeska Tiro llaktamanta runakunata, Sidón llaktamanta runakunatapas yapa piñarishpa kawsapayan. Chay ishkay llaktakunapi kawsak runakuna Herodespa kamachinan allpakunamanta mikunata rantishpa kawsak kashkankunarayku Herodeswa alichanayarkakuna mana mitsananpa mikunata rantinankunapa. Chasna kashpan Herodespa wasinma rirkakuna kwintanankunapa. Tukuy parihu rishpankuna Herodespa yuyashkan runan Blasto shutiyuwa kwintarkakuna Herodesta alita kwintananpa paykunarayku. \p \v 21 Chaymanta Herodeska kamachirka paykunata rimashkan puncha shamunankunapa. Chay rimashkan puncha paktarishpan Herodeska atun apu churarinanta churarishpan atun apupa tiyarinanpi tiyarishpan paykunata kunanata kallarirka. \v 22 Chasna rimahushkanpi tukuy chaypi kahuk runakunaka Herodesta kushichinayashpankuna kaparishpa rimarkakuna: \p Kanka diosmi kanki, manami runachu. \p \v 23 Chasna rimashpankuna Herodeska mana rimarkachu manami dioschu kani nishpa. Chayrayku chay ratulla Yaya Diospa angelka payta unkuchirka. Lumbriskuna mikushpankuna wañurka. \p \v 24 Chay uras Jesusta kirikkunaka tukuy partipi Yaya Diospa shiminta yachachishpa purirkakuna. Chasna yachachihushpankuna achka runakuna Jesukristuta kirirkakuna. \v 25 Bernabé Saulowa chay tantachishkankuna kullkita Jerusalenpi kawsak kirikkunata sinchikuchik wawkikunata kushpankuna Juan Markus shutiyuta pushashpa Antiokiama kutirkakuna. \c 13 \s1 Bernabé Saulowa achka llaktakunapi Yaya Diospa shiminta yachachishpa purirkakuna \p \v 1 Antiokiapi Jesukristuta kirik runakuna tantarishkapi Yaya Diospa yachayninwa yachachikkuna tiyarka. Paykuna karkakuna: Bernabé, shukka Simón, maykantami rimapayanahun Yana, shukka Sirenemanta Lusio, shukka apu Herodeswa pakta wiñashka Manaén shutiyu, chaymantapas Saulo. \v 2 Shuk puncha tukuy Jesukristuta kirikkuna tantarishka kahurkakuna, chay puncha mana mikushpa Yaya Diosta mañashpa pasanankunapa. Chasna kahushkankunapi Yaya Diospa Espíritun rimarka kasna: \p Ñuka Bernabeta Saulotapas akllashkani shuk partima ñukamanta yachachik rinankunapa. Chayrayku paykunata mana mitsashpa kachaychi munashkaynita ruranankunapa. \p \v 3 Chasna nishkata uyashpankuna kirik wawkikunaka chay puncha mana mikushpa Yaya Diosta mañashpankuna makinkunata umankunapi churashpankuna paykunata kacharkakuna Yaya Diospa shiminta yachachinankunapa. \s1 Bernabé Saulowa Chipre islapi yachachirkakuna \p \v 4 Chasna Yaya Diospa Espíritun rimashkanshina Bernabeta Saulowa pakta kacharkakuna Seleusia llaktama atun yaku mar mayanpi. Chaymanta lanchapi atun yaku marta chimpashpa Chipre shutiyu islapi paktarkakuna. \v 5 Chay islapi paktashpankuna Salamina llaktama rirkakuna. Chaypi israel masinkunapa tantarina wasikunapi Yaya Diospa shiminta yachachirkakuna. Juan Markus shutiyupas paykunawa pakta purirka yanapananpa. \p \v 6 Tukuy chay Chipre islapi purishkankunawasha Pafos llaktama paktarkakuna. Chaypi tarirkakuna shuk israel masinkuna Barjesús shutiyuta. Payka Yaya Diospa shiminta rimani nishpa rimak karka. Chasna rimashpanpas yanka llullachik puruhumi karka. Chay puruhu griego shimipi Elimas shutiyachirishka karka. \v 7 Chay puruhu Elimaska Chipre islapi atun apu Sergio Paulo shutiyuta yanapak karka. Chay Sergio Pauloka yapa yuyayyu runami karka. Chasna kashpan Yaya Diospa shiminta uyanayashpan Bernabeta Saulotapas kayanankunapa kacharka. Saulopa shuk shutin Pablo karka. \v 8 Shamushpankuna chay puruhu Elimaska mana munashpan apunka Jesukristuta kirinanpa, yachachihushkankunata waklichinayashpan sinchi shimiwa paykunata aynirka. \v 9 Chaypina Pabloka Yaya Diospa Espíritun tukuypi yuyachishpan chay puruhuta alita rikushpan rimarka: \p \v 10 Yapa llullaysiki, yapa waklichiysiki kanki, tukuy imata rurashpaykipas mana alitachu ruranki, tukuypi supayta kasuk runami kanki. Mana munankichu nima pi alita rurashpa kawsananpa. ¿Imaraykuta mana sakinkichu Yaya Diosta katinayahukkunata pantachichinata? \v 11 Kunanka Yaya Diosmi kanta kastiganka. Masna punchakunata wisku tukushpayki mana atipankichu punchata rikunata. \p Chasna Pablo nishkanllapi kunkaymanta chay puruhuka wisku tukurka. Chasna wisku tukushpan shuk runata maskarka makinmanta apishpa purichinanpa. \v 12 Chayta rikushpan apu Sergio Pauloka Jesukristuta kirirka. Pablopa rurashkanta rikushpan Jesukristumanta yachachishkanta uyashpan sumakta mancharirka. \s1 Pablo Bernabewa Pisidia allpapi yachachirkakuna \p \v 13 Chaymanta Pabloka paywa pakta purikkunawa lanchapi uraykushpankuna Pafos llaktamanta Perge llaktama rirka. Chay Perge llaktaka Panfilia allpapi karka. Chaypi Juan Markuska paykunata sakishpan Jerusalenma kutirka. \v 14 Pabloka Bernabewa Perge llaktata pasashpankuna shuk Antiokia llaktapi Pisidia allpapi paktarkakuna. Chaypi paktashpankuna samana puncha israel masinkunapa tantarinankuna wasipi yaykushpankuna tiyarirkakuna. \v 15 Chaypi shuk runa Moisespa killkashkanmanta shuk ñawpa Yaya Diospa yachayninwa yachachikkunapa killkashkankunamantapas leyirka. Chay killkarishkata leyishkanwasha tantarina wasipa apunkunaka Pablokunata kayarkakuna: \p Wawkikuna, kankunapa shuk yachachina tiyashpanka kay tantarishka kahukkunata yachachiychi sinchikurinankunapa. \p \v 16 Chasna chay apu rimashpan Pabloka atarirka. Makinwa rikuchirka chunlla tukunankunapa, chaymanta kallarirka yachachinata kasna: \p Israel masinikuna, chikan runakunamanta Yaya Diosta kasuk runakunapas, alita uyawaychi. \v 17 Ñukanchi israel runakuna kushichinanchi Yaya Diosmi yaya rukunchikuna wañuta akllarka. Egipto allpapi shuk allpamanta runakunashina kawsahushpankunara paykunata mirachirka achka runakuna tukunankunapa. Chaymanta Yaya Dioska sinchi yachayninwa yanapashpan chay allpamanta llukshichirka. \v 18 Chasna llukshichishpan chusku chunka watata chunlla chakishka allpapi purichirka. Payta achka kuti piñarishpankunapas Yaya Dioska awantashpa paykunata kuyrarka chay tukuy watakunata. \v 19 Kanaán allpapi paktashpankuna paykunata yanaparka chaypi kanchis allpakunapi kawsak chikan shimita rimak runakunata kulluchinankunapa. Chaymanta chay allpata paykunata kurka chaypi kawsanankunapa. \v 20 Chaykama karka chusku pachak pichka chunka wata yaya rukunchi wañukuna Egiptopi kawsashkankunawa pakta. Chaymanta Yaya Dioska paypa yachayninwa yachachik Samuel kawsanankama alichak apukunata churarka yaya rukunchi wañukunata yanapanankunapa. \v 21 Chasna chay alichak apunkunawa kawsashkankunawasha Samuel kawsahushpanra Yaya Diosta mañarkakuna: \p Shuk atun aputa churay tukuy ñukanchikunata kamachinanpa nishpa. \p Chasna mañashpankuna Yaya Dioska Saulta churarka, atun apu tukushpan paykunata kamachinanpa. Pay apu tukushpan chusku chunka watata yaya rukunchi wañukunata kamachishpa kawsarka. Saulpa yayan karka Sis, Benjaminpa miraymanta. \v 22 Chaymanta Yaya Dioska Saulta llukshichirka atun apu kananmanta. Payranti Davidtana churarka atun apu tukunanpa. Chay Davidmanta Yaya Dioska rimarka: \q1 Isaipa wawan Davidta akllashkani. Payka sumakta kushichiwak runami kan. Tukuy munashkaynita ruranka nishpa. \p \v 23 Chay David wañupa miraymanta karka Jesuska. Yaya Dios ñawpa rimarka Davidpa miraymanta shuk kishpichikta kachananta. Chay ñawpa rimashkanshina Jesusta kacharka ñukanchi israel runakunata kishpichinanpa. \v 24 Jesuska manara yachachishpa purihushpan Bawtisak Juan puntiru ñukanchi israel runakunata yachachirka kasna nishpa: Kunanmanta pacha millaypa rurashkaykichita amirishpa sakiychi. Yaya Diospa rimashkanta kasushpa kawsaychi. Chayta rurashpa bawtisariychi. \v 25 Ña wañunan puncha paktarihushpan Juanka tukuy runakunata rimarka: \p ¿Pimi nishpata yuyarinkichi ñukamanta? ¿Yaya Diospa Kachashkan Kishpichikchu kani? Mana ñukaka kishpichikchu kani. Ñukamanta washami chay kishpichikka shamunka. Paymantaka ñukaka mana yachayyuchu kani. Paypa puntanpi nima imata atipanichu rimanata nishpa.\f + \fr 13:25 \ft Rikuy Markuspa Killkashkan Killkapi 1.7\f* \p \v 26 Wawkinikuna, yaya rukunchi Abraham wañumanta miray masinikuna, chaymanta kankuna chikan runakunamanta Yaya Diosta kasukkuna alita uyawaychi. Tukuy ñukanchirayku kay shimika paktamushka, Jesuska Yaya Diospa Kachashkan Kishpichikmi kan nishpa. \v 27 Jerusalenpi kawsak runakuna apunkunapas mana asirtarkakunachu chay Jesuska Yaya Diospa Wawan kananta. Karan samana punchapi ñawpa Yaya Diospa yachayninwa yachachikkuna Jesusmanta killkashkata uyashpa kawsashpankunapas Jesusta mana riksirkakunachu pimi karka. Chayrayku chay ñawpamanta pacha killkarishka kashkata paktachishpa payta wañuchirkakuna. \v 28 Paykuna mana millaypata Jesuspa rurashkanta tarishpankunapas apu Pilatota tapurkakuna wañuchichinanpa. \v 29 Chasna chay Jesusmanta killkarishka kashkata paktachirkakuna. Chayta paktachishkankunawasha Jesuspa aychanta krusmanta uraykuchishpankuna allarishka urku uchkupi churashpa taparkakuna. \v 30 Chasna churashpankunapas Yaya Dios Jesusta wañushkanmanta kawsachirka. \v 31 Kawsarishkanwasha achka kuti Jesuska payta katikkunata rikurirka. Jesús manara wañuhushpan paykunaka Galileamanta Jerusalenma payta katirkakuna. Kunanka paykunami tukuy runakunata yachachihunkuna Jesuska kawsarishkami nishpa. \p \v 32-33 Ñukanchipas chasnallatatami chay suma ali shimita yachachihunchi. Yaya Dios yaya rukunchi wañukunata ñawpa rimashkanta kunan ñukanchikunapi paktachishka. Ñawpa rimashkanshina Jesusta kawsachirka. Salmos killkapi ishkaynin kapitulopi kasna Jesusmanta killkarishka kan: \q1 Kanka wawaynimi kanki, ñuka kanta kunan puncha kawsayta kushkaynirayku.\f + \fr 13:32-33 \ft Rikuy Biblia kastellanopi Salmos 2.7; chaymanta inkapi Hebreo Kirikkunarayku Killkapi 1.5\f* \m \v 34 Chaymantapas shuk killkapi Yaya Dios rimarka Jesús wañushkanmanta kuti kawsachinanta aychan mana ismunanpa. Kasna nin: \q1 Davidta rimashkaynishina suma ruranaynikunata kankunapi paktachisha.\f + \fr 13:34 \ft Rikuy Biblia kastellanopi Isaías 55.3\f* \m \v 35 Chasna David yachashpan shuk Salmopi Yaya Diosta Jesusmanta rimarka: \q1 Yachani kanta sumakta kushichik wawaykipa aychanta mana sakinkichu ismunanpa.\f + \fr 13:35 \ft Rikuy Biblia kastellanopi Salmos 16.10\f* \p \v 36 Wawkinikuna, yachanchi Davidka mana pay kikinmanta chasna rimashkanta. Paypas Yaya Dios munashpan runa masinkunata yanaparka. Chasna Yaya Diosta kushichishpan wañurka. Wañushpan maypimi yaya rukunkunata urku uchkupi churarkakuna, chaypimi paypa aychantapas churashpankuna taparkakuna. Churashkankunawasha aychanka ismurka. \v 37 Ashwan Jesuspa aychanka mana ismurkachu, Yaya Dios payta kawsachishkanrayku. \p \v 38-39 Munashkayni wawkinikuna, rimashkanchita alita uyaychi. Chay Jesús wañushkanmanta kawsarimushkanraykulla uchata rurashkanchikunamanta llakichiy tukunchi. Chaytami kankunata rimahunchi. Moisespa killkashkanka mana yanapanchu uchanchikunamanta llakichiy tukunanchipa. Ashwan Jesuspi sinchikushpanchillami uchanchikunamanta kishpichiy tukushunchi. \v 40 Chayrayku yachachishkaynikunata alita kasuychi, mana kastigay tukunaykichipa ñawpa Yaya Diospa yachayninwa yachachikkuna rimashkanshina. Paykunaka ñawpa Yaya Diospa rimashkanta killkarkakuna kasna: \q1 \v 41 Alita uyawaychi kankuna mana munawak asichiwak runakuna. Kawsahushkaykichi uras rurahushkaynita rikushpaykichipas mana kirinkichichu. Shuk runa kankunata rimashpanpas mana kirinkichichu. Chayrayku mancharishpami wañunkichi, tukuymi chinkarinkichi nishpa.\f + \fr 13:41 \ft Rikuy Biblia kastellanopi Habacuc 1.5\f* \p \v 42 Chasna yachachishkanwasha Pablo paywa pakta purikkunawa chay tantarina wasimanta llukshihushkankunapi payta tapurkakuna kuti samana puncha paktarishpan chasnallatata yachachinanpa. \p \v 43 Chay tantarishkankunamanta llukshishpankuna achka runakuna Jesukristuta kirishpankuna Pablowa Bernabewa rirkakuna. Karkakuna israel runakuna, chaymanta chikan runakunamanta israel runakunashina Moisespa killkashkan kamachishkakunata kasushpa kawsak runakuna. Chasna tantaylla rihushpankuna Pablokunaka ashwanta kwintashpa yachachirkakuna: \p Yaya Dios kankunata llakichishkanta yuyarishpaykichi mana sakishpa paypi sinchikuychi nishpa. \p \v 44 Samana puncha paktarishpan tukuy chay llaktapi kawsakkuna tantarirkakuna Pablo Yaya Diospa shiminta yachachihushkanta uyanankunapa. \p \v 45 Achka runakuna Pablopa rimahushkanta uyanankunapa tantarishka kahushkankunata rikushpankuna israel runakunapa apunkunaka piñarirkakuna. Chaypina Pablo Jesukristumanta yachachihushpan llullami nishpa chaymantapas asichishpa mana alikunata rimarkakuna. \v 46 Chasna piñarihushpankunapas Pabloka Bernabewa mana manchashpachu aynirkakuna: \p Yaya Dios ñukanchita kamachirka puntiru kankuna israel masinchikunatara chay paypa shiminta yachachinanchipa. Kankuna yachachishkanchita mana munashpaykichi kankuna kikinlla rikuchinkichi mana munahushkaykichita Yaya Dios kay mushu wiñaypa kawsayta kankunata kunayashkanta. Chayrayku kunanka mana israel runakunama yachachik rihunchi. \v 47 Chasnami Yaya Dios ñukanchita kamachirka killkachishkanpi kasna rimashpa: \q1 Kanta akllashkani tukuy runakunarayku lamparinshina kanaykipa. Yachachik rinki tukuy llaktakunapi kawsak runakunata kay suma ali shiminita ñuka paykunata kishpichinaynimanta nishpa. \p \v 48 Chayta uyashpankuna chay mana israel masinikunaka yapa kushikurkakuna. Yaya Diospa shimin yapa alimi nishpankuna Yaya Diosta kushichirkakuna. Chaypina kirirkakuna tukuy, maykankunatami Yaya Dios kay mushu wiñaypa kawsayta kunayashka. \v 49 Chaymanta tukuy chay llaktakunapi runakuna Yaya Diospa shiminta Jesús Kishpichik kananmanta yacharkakuna. \v 50 Israel apukuna mana kirishpankuna Pablokunata piñarkakuna. Chasna kashpan paykunaka chay llaktapa apunkunata, maykan yachak Yaya Diosta mañak warmikunatapas rimak rirkakuna paykunapas Pablokunata piñanankunapa. Chaypi paykunapas piñarishpankuna Pablota Bernabetapas chay llaktankunamanta allpankunamantapas kallpachirkakuna. \v 51 Pablokunaka llukshihushpankuna chakinkunamanta pulbuta chawsirkakuna. Chasna rurashpankuna llaktapi kawsakkunata rikuchirkakuna uchayu kanankunata, Yaya Diospa shiminta mana munashkankunarayku. Chaymanta Ikonio llaktama rirkakuna. \v 52 Chay Antiokiapi kawsak kirikkunaka yapa kushikurkakuna. Yaya Diospa Espíritun paykunata tukuypi yuyachishpan sumakta sinchikuchirka. \c 14 \s1 Pablo Bernabewa Ikonio llaktapi unayta kiparirkakuna \p \v 1 Pablo Bernabewa Ikonio llaktapi paktashpankuna israel masinkunapa tantarina wasipi yaykurkakuna. Chaypi Yaya Diospa shiminta alita yachachishpankuna achka israel runakuna, mana israel masinikunapas Jesukristuta kirirkakuna. \v 2 Chasna achka kirishpankuna chay mana kirinata munak israel runakunaka chay mana israel masinikunata llullachishpa millaypata yuyachirkakuna, kay kirikkunaka mana alitachu yachachinahun nishpa. \v 3 Chayrayku Pablokunaka chay llaktapi unayta kiparirkakuna. Jesukristupi alita sinchikushpankuna mana manchashpa shutipa rimarkakuna Yaya Dios Jesukristuta kachashkanta ñukanchita uchanchikunamanta llakichinanpa. Yaya Dios paykunata yanaparka mana atipaypakunata ruranankunapa. Chaywa runakunata rikuchirka Pablokunapa yachachihushkankunaka shutipa kananta. \v 4 Chasna kashpan runakunaka ishkay muntun tukurkakuna, shukkunaka mana kirik israel runakunawa shuk yuyayllawa karkakuna, shukkunaka Jesukristuta kirishpankuna apostolkunawa shuk yuyayllawa karkakuna. \v 5 Chaypina tukuy mana kirikkuna, israel runakuna, mana israel masinikunapas apunkunawa tantaylla yuyarirkakuna, aku paykunata makashunchi, rumiwa tuksishunchi nishpa. \v 6 Chayta yachashpankuna Pablokuna Likaonia allpapi Listra llaktama, Derbe llaktamapas, chay llaktakuna muyukta kahuk allpakunamapas mitikurkakuna. \v 7 Tukuy chay llaktakunapipas Yaya Diospa suma ali shiminta Jesukristu runakunata kishpichinanmanta yachachishpa purirkakuna. \s1 Listra llaktapi Pablota rumiwa tuksishpa wañuchinayarkakuna \p \v 8 Chay Listra llaktapi shuk runa mana purinata atipak kawsarka. Payka wawayarishkanmanta pacha mana purinata atiparkachu. \v 9-10 Chay runaka Pablopa yachachihushkanta uyashpan Jesusmi ampiwama nishpa yuyarirka. Chay yuyarihushkanta Pablo riksishpan payta alita rikushpan sinchita rimarka: \p Atariy, kuskata shayariy. \p Pabloka chasna nishpan chay runaka shuk saltaywa shayarishpan purirka. \v 11 Tukuy runakuna Pablopa rurashkanta rikushpankuna Likaonia shimipi sinchita kaparirkakuna: \p ¡Dioskuna runashina tukushpankuna ñukanchima silumanta uraykumushkakuna! nishpa. \p \v 12 Bernabeta Seus shutiyu diosninchi nishpa rimarkakuna. Pablota rimahuk runa kashpan Hermes diosninchi nishpa rimarkakuna. \v 13 Chay llakta yaykunapi tiyarka shuk wasi Seus shutiyu diosta mañanankuna. Chay Seusta mañak saserdote wakrakunata apamurka, chaymanta suma watarishka sisakunatapas. Payka tukuy runakunawa munarka chay wakrakunata wañuchishpa apostolkunata diostashina kushichinankunapa. \v 14 Chasna ruranayahushkankunata yachashpankuna Pablo Bernabepas yapa mancharirkakuna. Yapa llakirishkankunarayku kamisankunata liki liki rurashpankuna kaparishpa runakunapa chawpinkunapi yaykurkakuna kasna nishpa: \p \v 15 Likaonia runakuna ¿imaraykuta chasna rurahunkichi? Ñukanchika mana dioskunachu kanchi, kankunashina runallatatami kanchi. Suma ali shimita kankunata rimak shamushkanchi. Kankuna chay yanka dioskunata mana mañanaykichipana, ashwan kawsa Yaya Diosta kushichinaykichipa rimak shamushkanchi. Payka siluta, kay allpatapas, atun yaku martapas, tukuy chaykunapi tiyakkunatapas rurarka. \v 16 Ñawpa Yaya Dioska tukuy runakunata sakirka paykuna kikin munashkankunata ruranankunapa. \v 17 Chasna sakishpanpas yachayninwa alikunata rurashpan ñawpamanta pacha tukuy runakunata rikuchin paylla atun yachak Yaya Dios kananta. Awamanta tamyata kachamun, tarpukunata alita wiñachin. Tukuy mikunanchita kun, shunkunchipi kushillayachin. \p \v 18 Pablokuna chasna rimashpankunapas chay runakunaka chasnalla munarkakuna wakrankunata rupachishpa paykunata kushichinata. Pablokuna ashwan rimashpa katishpankunara ruranayahushkankunata sakirkakunana. \p \v 19 Chasnapi Antiokiamanta Ikoniomantapas shuk israel runakuna Listrama shamurkakuna. Pablokunata piñarishpankuna yankamanta runakunata piñachirkakuna. Chasna piñarishpankuna Pablota rumiwa tuksirkakuna. Tuksishkankunawasha wañushkami nishpankuna aychanta llakta kanchama aysashpa aparkakuna. \v 20 Pablo chasna sirihushkanpi, Jesukristuta kirik masinkunaka paypa kuchunpi muyukta tantarirkakuna. Chaypina Pabloka atarishpan kuti chay llaktamallatata kutirka. Kayantima Bernabewa Derbe llaktama rirkakuna. \p \v 21 Chay Derbe llaktapipas Yaya Diospa suma ali shiminta Jesukristu runakunata kishpichinanmanta yachachishpankuna achka runakuna Jesukristuta kirirkakuna. Chasna yachachishkankunawasha Listra, Ikonio, Antiokia llaktakunamallatata kutirkakuna. \v 22 Chay llaktakunapi kirikkunata sinchikuchishpa purirkakuna, chaymantapas kunashpa rimarkakuna: \p Ama sakinkichichu Jesukristuta kirinata. Achkata parisinanchi tiyan Yaya Diospa kamachinan mushu mundupi yaykunanchipa nishpa. \p \v 23 Chaymanta tukuy Jesukristuta kirikkuna tantarishkankunamanta Pablokunaka shuk ali unay kirikkunata akllarkakuna, kirik masinkunata yachachishpa sinchikuchik kanankunapa. Chaypi alita Yaya Diosta mañanankunapa mana mikushpankuna paykunarayku mañarkakuna: Amunchi Jesús, kay kanta kirikkunata alita kuyray nishpa. Chaypina sakirkakuna. \s1 Pablo Bernabewa Siria allpapi kahuk Antiokia llaktama kutirkakuna \p \v 24 Chasna rishpankuna Pisidia allpata pasashpankuna Panfilia allpapina paktarkakuna. \v 25 Chaypi Perge llaktapi Jesukristumanta yachachirkakuna. Chaymanta Atalia llaktama rirkakuna. \v 26 Chaypi lanchapi uraykushpankuna atun yaku marpi rishpa Antiokia llaktama kutirkakuna. Chay Antiokiapi kawsak kirikkunami Pablokunata kachashka karkakuna chay rishkankuna partikunama, chay uras paykunarayku Yaya Diosta mañashpankuna munashkanta ruranankunapa. Ña tukuyta paktachishkankunawasha Pablokunaka chaymallatata kutimurkakuna. \v 27 Antiokiapi paktashpankuna kirikkunata tantachishpankuna kwintarkakuna imashnami Yaya Dioska paykunata tukuypi yanapashpa purichishka. Chaymantapas imashnami ñukanchi mana israel runakunata yanapashka ñukanchipas Jesukristuta kirinanchipa. \v 28 Chaymanta Pabloka Bernabewa chay Antiokiapi Jesukristuta kirikkunawa unayta kiparirkakuna. \c 15 \s1 Jerusalén llaktapi achka yachachikkuna tantarirkakuna \p \v 1 Chay uras shuk runakuna Judea allpamanta Antiokia llaktama rirkakuna kirikkunata yachachinankunapa kasna: \p Kankuna Moisespa killkashkantashina mana ishpanaykichi kara puntata pitishpaykichika Yaya Dioska kankunata mana kishpichinkachu nishpa. \p \v 2 Chasna yachachihushpankuna Pabloka Bernabewa mana chasnachu kan nishpa chay shamushkakunawa rimanakurkakuna. Mana alichanata atipashpankuna Pablota Bernabetapas shuk kirikkunawa pakta Jerusalenma kacharkakuna. Chaypi kahuk apostolkunata, kirikkunata sinchikuchik wawkikunatapas tapushunchi, Yaya Dios munanchu manachu tukuy ñukanchi Jesukristuta kirikkuna ishpananchi kara puntata pitichirishka kananchipa nishpa yuyarishpankuna kacharkakuna. \p \v 3 Chasna chay Antiokiamanta Jesukristuta kirikkuna Pablokunata kachashpankuna Fenisia allpata Samaria allpatapas pasashpa rirkakuna. Chay llaktakunapi kirik wawkikunata kwintarkakuna, imashnami ñukanchi mana israel runakunamantapas achka ñawpa yanka kirinankunata sakishpankuna kikin Yaya Diostana kirirkakuna. Chasna kwintashkankunata uyashpankuna tukuy chay llaktakunapi kawsak kirikkunaka yapa kushikurkakuna. \p \v 4 Pablokuna Jerusalenpi paktashpankuna tukuy kirikkuna, sinchikuchik wawkikunapas, apostolkunapas paykunata kushikushpa saludarkakuna. Chasna alita yaykuchishpankuna Pablokunaka kwintarkakuna Yaya Dios paykunata sumakta yanapashkanta. \v 5 Chasna kwintahushkankunapi shuk kirikkuna Moisespa killkashkanta alita kasuk fariseokunamanta atarishpankuna rimarkakuna: \p Chay mana israel runakuna Moisespa killkashkan kamachishkatashina ishpanan kara puntata pitinankuna tiyan, chaymanta shuk Moisespa killkashkan kamachishkakunatapas paktachinankuna tiyan nishpa. \p \v 6 Chasna chay fariseokuna rimashpankuna apostolkunaka kirikkunata sinchikuchik wawkikunawa tantarirkakuna tantaylla yuyarinankunapa alichu manachu chay fariseokunapa rimashkankunaka nishpa. \v 7 Achkata rimanakushkankunawasha Pedroka atarishpan rimarka: \p Wawkinikuna, alitami yachankichi Yaya Dios ñawpa tukuy ñukanchikunamanta ñukata akllawashkanta chay mana israel runakunata paypa suma ali shiminta Jesukristu runakunata kishpichinanmanta yachachinaynipa. Chasna yachachihushpayni paykunaka Jesukristuta kirirkakuna. \v 8 Yaya Dios shunkunkunata alita riksishpan alita kirishkankunata rikushpan Espiritunta paykunama kacharka ñukanchipishina. \v 9 Yaya Diospa rikushkanpika mana chikan chikan runakunachu kanchi. Chayrayku payka shunkunkunata picharka, Jesukristuta kirishkankunarayku. \v 10 Kunanka ¿imaraykuta chay wawkinchikunata rimankichi Moisespa killkashkanta paktachinankuna tiyan nishpa? Nima yaya rukunchi wañukuna chaykunata atiparkakunachu paktachinata, ñukanchipas manami atipashunchichu paktachinata. Chayrayku ñukanchika mana atipanchichu kamachinata chayta ruranankunapa. \v 11 Ashwan yachanchi Jesukristu ñukanchita llakichishkanraykulla kastigarina kashkanchimanta kishpichiy tukushkanchita. Chasnallatata paykunapas kishpichiy tukushkakuna. \p \v 12 Chasna Pedropa rimahushkanta uyashpankuna chunlla uyarkakuna. Chaypina Pabloka Bernabewa paykunata kwintarkakuna imashnami ñukanchi mana israel runakunapa llaktanchikunapi purihushpankuna Yaya Dios paykunata yanaparka. Yaya Dios yanapashpan paypa yachayninwa nima ima uras rikushkankunata, suma mana atipaykunata rurashkanchi nishpa kwintarkakuna. \p \v 13 Pablokuna ña tukuchishpankuna rimanata Santiagoka rimarka: \p Wawkinikuna, alita uyawaychi. \v 14 Wawkinchi Simón Pedroka ñukanchita kwintashka imashnami Yaya Dioska mana israel runakunamanta shukkunata akllarka payta kushichik wawankuna kanankunapa. \v 15 Chasna rurashpan kunan paktarishka ñawpa Yaya Diospa yachayninwa yachachikkuna paypa rimashkanta killkashkankunaka. Kasnami nin: \q1 \v 16 Atun apu David wañupa miraymanta unay manana nima pi kamachik kashpanna ñuka Yaya Dios akllashkayni runakunata llakichishpayni kutikashka yanapasha. Davidpa miraymanta runata churasha akllashkayni runakunata Davidshina kuntrankunamanta kishpichishpan alita kamachinanpa. \q1 \v 17 Chasna kashpan israel runakuna, mana israel runakunapas akllashkayni runakuna kashpankuna maskawashpankunami kiriwankakuna. \q1 \v 18 Chay ñawpamanta pacha ruranata rimashkaynita paktachishami nishpa.\f + \fr 15:18 \ft Rikuy kastellano Bibliapi Amós 9.11-12\f* \p \v 19 Chasna Yaya Dios killkachishkanpi rimashpan chay kirik tukushka mana israel runakunata mana killachishunchichu kamachinanchikunawa. \p \v 20 Akuychi paykunarayku kasna killkashunchi: Ñawpa kirishkaykichikunata sakiychi. Yanka dioskunata kushichinankunapa puntanpi churashka aychata ama mikuychichu. Ama musayanakuychichu. Sipirishpa wañushka animalkunata wiwakunata ama mikuychichu, nima yawarta upyaychichu nima mikuychichu nishpa. \v 21 Ñawpamanta pacha Moisés chasna killkashkanta uyapayanahun. Chay killkashkanta leyishpa rimakkuna karan llaktakunapi karan samana punchapi tantarina wasikunapi yachachipayanahun. \s1 Jerusalenpi yachachikkuna mana israel runakunamanta kirikkunata shuk kartata killkarkakuna \p \v 22 Santiagopa rimashkanta uyashpankuna chay apostolkunaka, kirikkunata sinchikuchik wawkikunapas, tukuy kirikkunawapas tantaylla rimarkakuna: Alimi. Kunanka akuychi akllashunchi tantarishkanchimanta pikunatami kachashunchi Pablowa Bernabewapas Antiokiama. Chasna nishpa akllarkakuna Judasta, shuk shutinka karka Barsabás, chaymanta akllarkakuna Silastapas. Paykunaka kirikkunata alita yachachik karkakuna. \v 23 Chasna akllashpankuna paykunawa kacharkakuna shuk killkarishkata kasna nishpa: \p Ñukanchi apostolkuna, kirikkunata sinchikuchik wawkikunapas, tukuy kirikkunawa pakta kay kartata killkanchi. Tukuy kankuna Antiokia llaktapi, Siria, Silisia allpakunapipas kawsak mana israel runakunamanta kirikkunata saludanchi. \p \v 24 Yachashkanchimi kay Jerusalenmanta shuk kirik israel masinchikuna kankunapi paktashpankuna kankuna tantarishkaykichipi killachishkankunata ishpanaykichi kara puntata pitinaykichi tiyan nishpa ñukanchi israel runakunashina tukunaykichipa. Chaymantapas Moisespa killkashkan chay shuk kamachishkakunatapas paktachinaykichi tiyan nishpa. Chasna rimahuk runakunataka ama yuyarinkichichu ñukanchi kachashkanchita. Ñukanchika manami kachashkanchichu. \p \v 25 Chasna killachiy tukushkaykichita uyashpanchimi akllashkanchi ñukanchikunamanta shuk wawkikunata, munashkanchi wawkinchikuna Bernabewa Pablowa parihu kankunama kachananchipa, yuyarishkanchi shimikunata rimanankunapa. \v 26 Paykunaka Jesukristupa shiminta yachachihushkankunarayku wañuy tiyashpanpas mana manchanahunchu. \v 27 Judasta Silastapas kachahunchi paykuna kay killkashkanchi shimita ñawipurapas kankunawa kwintanankunapa. \p \v 28 Yaya Diospa Espíritun ñukanchita yuyachirka, ñukanchipas chasnallatata yuyarirkanchi mana ashwanta killachinanchipa kankunata, kayllata kamachinchi: \v 29 Ama mikuychichu yanka dioskunata kushichinankunapa puntanpi churashka aychakunata. Chaymanta sipirishpa wañushka animalkunata wiwakunata ama mikuychichu, yawartapas ama upyaychichu nima mikuychichu. Chaymanta ama musayanakuychichu. Tukuy chaykunata paktachishpaykichika alitami kawsankichi. Chayllatami kankunarayku killkashkanchi. Yaya Dios yanapanka kankunata. \p \v 30 Chasna chay Jerusalenpi tantarishka kirikkunaka killkashkankunawasha chay rihuk runakunaka rishara nishpankuna Antiokiama rirkakuna. Paktashpankuna tukuy kirikkunata tantachishpankuna chay killkata kurkakuna. \v 31 Chayta leyishpankuna kirikkunaka yapa kushikurkakuna, chay killkawa sinchikuchiy tukushkankunarayku. \v 32 Chaymanta Judas Silaspas Yaya Diospa yachayninwa yachachik kashpankuna kirikkunata yachachishpa sinchikuchirkakuna. Chaymantapas kunarkakuna mana sampayashpa Jesukristuta katinankunapa. \v 33 Chasna paykunata sinchikuchishpa unayta chay kirikkunawa kiparirkakuna. Chaymanta kutina kashpankuna kirikkunaka Yaya Dios kankunata wakaychachun kushilla kanaykichipa nishpa kacharkakuna Jerusalenmallatata kutinankunapa. \v 34 Silaska kutiy yuyarishpan Antiokiapi kiparirka. Judaska sapallanna Jerusalenma kutirka. \v 35 Pablo Bernabewa pakta Antiokiapi kiparirkakuna. Chaypi shuk wawkikunawa parihu chay suma ali shimita Jesukristumanta yachachirkakuna. \s1 Pablo ishkaynin kuti Jesukristumanta yachachishpa purirka \p \v 36 Chaymanta shuk punchakunawasha Pabloka Bernabeta nirka: \p Aku rikuk rishu kirik masinchikunata chay llaktakunapi, maypimi ñawpa runakunata yachachishkanchi Jesukristumanta, yachananchipa imashnashi kawsahunkuna. \p \v 37 Ari nishpan Bernabeka Juan Markus shutiyuta pushanayarka paykunawa parihu rinanpa. \v 38 Puntiru paykunawa purihushpan Juan Markuska Panfilia allpapi paykunata sakirka wasinma kutinanpa. Manana yanaparkachu. Chayrayku Pabloka payta mana kutikashka pushanayarkachu. \v 39 Chaymanta mana shuk yuyayllawa kashpankuna rimanakurkakuna. Chasna chikanyanakushpankuna sakinakurkakuna. Bernabeka Juan Markusta pushashpan lanchapi uraykurkakuna Chipre islama rinankunapa. \v 40 Pabloka Silasta akllarka paywa pakta rinanpa. Kirik wawkinkunaka Yaya Diosta mañashpankuna paykunata Yaya Dios wakaychachun nishpa kacharkakuna. \p \v 41 Chaymanta Siria allpata, Silisia allpatapas pasarkakuna chaypi kawsak kirikkunata yachachishpa sinchikuchinankunapa. \c 16 \s1 Pablo Timoteotapas pusharka yanapak kananpa \p \v 1 Chaymanta Pabloka Silaswa Derbe llaktama rirkakuna. Chaymanta Listra llaktapi paktashpankuna Jesukristuta kirik Timoteo shutiyuta tarirkakuna. Paypa mamanka Jesukristuta kirik israel warmi karka. Yayanka griego runa karka. \v 2 Chay Listrapi, Ikoniopi kirikkuna Timoteomanta ali kawsak runami nishpa rimarkakuna. \v 3 Chayrayku Pabloka munarka paykunawa tantaylla purinanpa. Chay llaktapi tukuy israel runakuna yacharkakuna, yayan griego runa kashpan Timoteo mana paykunashina ishpanan kara punta pitirishka kashkanta. Timoteowa pakta purihushkanta rikushpankuna israel runakuna mana piñarinankunapa, Pabloka Moisespa killkashkan kamachishkatashina Timoteopa ishpanan kara puntata pitirka. \v 4 Chaymanta paywa pakta shuk llaktama shuk llaktama rishpankuna kirikkunata yachachirkakuna. Jerusalenpi kawsak apostolkuna kirikkunata sinchikuchik wawkikunawa tantaylla yuyarishkankuna shimita rimarkakuna chayta paktachiychi nishpa. \v 5 Chasna rimashpankuna tukuy kirikkunata sinchikuchirkakuna ashwan alita Jesukristuta katinankunapa. Chasna rurashpankuna karan puncha kirikkunaka achkayarkakuna. \s1 Pablo muskuypishina rikurka Masedonia runaka kayahushkanta \p \v 6 Chaymanta Asia allpama rinayashpankuna Jesukristumanta yachachinankunapa, Yaya Diospa Espíritun mana munarkachu rinankunapa. Chasna mana munashpan Frigia allpama, Galasia allpamapas yachachik rirkakuna. \v 7 Misia allpa mayanpi paktashpankuna Bitinia allpama yachachishpa purinayarkakuna. Jesuspa Espiritunka mana munashpan mana atiparkakunachu chayma rinata. \v 8 Misia mayanta purishpankuna Troas llaktama uraykurkakuna. Chay llakta atun yaku mar mayanpi karka. \v 9 Troas llaktapi kahushpankuna shuk tuta Pabloka muskuypishina rikurka Masedonia allpamanta runata. Chay runaka Pablopa kuchunpi shayarishpan yapa munashpan paykunama rinanta rimarka: \p Kay Masedoniama shamuy ñukanchita yachachinaykipa nishpa. \p \v 10 Chasna Pablo muskuypishina rikushkanwasha utkalla alicharirkakuna Masedoniama rinankunapa. Ñuka Lukaspas Pablokunawa pakta rirkani. Pabloka muskuypishina rikushkanwa yacharkanchi Yaya Dios munahushkanta Masedoniapi chay suma ali shimita Jesukristu runakunata kishpichinanmanta yachachishpa purinanchipa. \s1 Pablokuna Filipos llaktapi paktarkakuna \p \v 11 Chasna Troas purtumanta lanchapi uraykushpanchi kuskata rishpanchi Samotrasia islapi paktarkanchi. Kayantima Neápolis llaktapi paktarkanchi. \v 12 Chaypi llutarishpanchi chakillawa Filipos llaktama rirkanchi. Filiposka romano runakunapa kamachishkan llakta karka. Tukuy Masedonia allpapi kahuk llaktakunamanta yapa valik llaktami karka. Chay llaktapi unayarkanchi achka punchakunata. \v 13 Shuk samana punchapi chay llaktamanta llukshishpanchi yaku mayanma rirkanchi, israel runakuna chaypi Yaya Diosta mañanankunata yuyarishpanchi. Chaypi tarirkanchi tantarishka warmikunata. Paykunata chay suma ali shimita Jesukristu runakunata kishpichinanmanta yachachirkanchi. \v 14 Chay tantarishka warmikunamanta shuk karka Lidia, Tiatira llaktamanta. Payka rantichipayan yapa chaniyu suma puka llachapakunata. Chay warmika Yaya Diosta yuyak kashpan Pablopa yachachishkanta alita uyarka. Yaya Dioska payta yuyayta kurka alita asirtananpa. \v 15 Chasna kashpan chay warmika bawtisarirka tukuy wasinpi kawsak runakunawa pakta. Chaywasha ñukanchita kayarka: \p Kankuna shutipa Jesukristuta kirik kanaynita yuyarishpaykichika shamuychi wasinima chaypi kiparinaykichipa rinaykichi punchakama nishpa. \p Chasna mana sakishpa ñukanchita kayashpan wasinma rirkanchi chaypi kiparinanchipa. \s1 Supay yaykushka warmi Pablokunata kaparishpa katirka \p \v 16 Shuk puncha Yaya Diosta mañananchipa rihushpanchi shuk patronyu shipaswa tinkunakurkanchi. Chay shipaska supay yaykushka kashpan mana yachaypakunata yachapayan. Runakunata mana yachaypakunata riksichishpan patroyninkunaka chay yachananmanta achka kullkita apipayanahun. \v 17 Chay shipaska Pablota ñukanchitapas kaparishpa katirka: \p ¡Kay runakunaka atun Yaya Diosta kasukkunami kanahun! Paykunaka kankunata yachachinahun imashnami kastigarina kahushkaykichimanta kishpinkichi nishpa. \p \v 18 Chasna chay shipaska tukuy punchakuna kaparishpa ñukanchita katipayan. Chaypina Pabloka piñarishpan washama tikrarishpan chay shipaspi kahuk supayta rimarka: \p Jesukristu munashkanrayku kanta kamachini llukshiy kay warmimanta. \p Chasna nishkanllawa supayka llukshirka chay shipasmanta. \p \v 19 Chay shipas manana chay yachaywa kashkanta yachashpankuna patronkunaka yapa piñarirkakuna. Manana atiparkakunachu kullkita apinata chay shipaspa yachayninmanta. Chayrayku Pablota Silastapas apirkakuna kastigachinankunapa. Chasna apishpankuna chay llaktapa plasanma aparkakuna chay llaktapa apunkunapa puntanpi churanankunapa. \v 20 Chasna Pablokunata apunkunapa puntanpi shayachishpankuna chay warmipa patroyninkunaka rimarkakuna: \p Kay runakunaka israel runakuna kashpankuna yapa llaktanchita waklichinayashpa mana alita yachachishpa purihunkuna. \v 21 Shuk yuyaykunata yachachihunkuna. Ñukanchi romano runakuna kashpanchi mana atipanchichu katinata chay yachachinankunata. \p \v 22 Chasna nishpankuna tukuy chaypi tantarishka runakunaka chay Pablokunata sumakta piñarirkakuna. Chaypina chay apukunaka kamachirkakuna Pablokunata churarishkankunata utkalla llatanachishpankuna asutinankunapa. \v 23 Unayta asutishkankunawasha shuk suntalukunata kamachirkakuna karselpi churanankunapa. Chay karselpi kamachik runata rimarkakuna paykunata alita kuyranankunapa mana llukshinankunapa. \v 24 Chay karselpi kamachikka chasna kamachiy tukushpan Pablokunata mana llukshiypa karselpa ashwan ukuma yaykuchirka. Chakinkuna mukunkunapi uchkurishka tablakunawa kanichishpankuna llawishpa sakirkakuna. \s1 Pablokuna karselpi kahushpankuna Yaya Diosta kushichirkakuna \p \v 25 Chasna karselpi churay tukushpankunapas Pabloka Silaswa pakta chawpi tutapi Yaya Diosta mañashpa takishpa kushichirkakuna. Tukuy karselpi kahuk masinkuna rimashkankunata takishkankunata uyarkakuna. \v 26 Chaypi kunkaymanta allpaka sinchita kuyurka. Chasna kuyushpan tukuy karsel wasita sinchikuchik allpa ukupi rumikuna sinchita kuyurirkakuna, punkunkuna llampu paskarirkakuna. Chasnallatata tukuy kastigarishkakunapa watarishkankuna kadenakunaka paskarirkakuna. \v 27 Chay karselpi kamachikka likcharishpan tukuy punkukuna paskarishkata rikushpan yuyarirka chay kastigarishkakunaka llukshishpankuna kishpishkakuna nishpa. Chasna yuyarishpan kuchillunta surkushpan pay kikinlla tuksirishpa wañuchirinayarka. \v 28 Chaypina Pabloka sinchita kaparishpa rimarka: \p ¡Ama wañuchiriychu! Tukuymi kaypi kahunchi nishpa. \p \v 29 Chasna kaparishkanta uyashpan chay kamachikka runankunata kayarka: \p Lamparinta apamuychi nishpa. \p Apamushpankuna Pablokunama kallpashpa rirka, chukchurishpa paykunapa puntankunapi kunkurik rirka. \v 30 Chaymanta Pablokunata kanchama llukshichishpan tapurka: \p Señorkuna ¿imata rurashpaynita uchaynimanta llakichiy tukuynima? nishpa. \p \v 31 Chasna tapushpan Pablokunaka aynirkakuna: \p Yaya Jesusta kiriy. Paypi sinchikushpaykimi kastigarina kahushkaykimanta kishpichiy tukunki, chaymanta tukuy wasikipi kawsakkunapas. \p \v 32 Chasna nishpan karselta kuyrakta tukuy wasinpi kahukkunatapas Jesukristupa shiminta yachachirkakuna. \v 33 Chay tutalla Pablokunata wasinpi yaykuchishpan asutiy tukushkankunamanta liki liki tukushkan aychankunata mayllarka. Mayllay tukushkanwasha Pabloka chay karselpi kamachikta, tukuy wasinpi kahukkunatapas bawtisarka. \v 34 Bawtisarishkanwasha chay kamachikka wasinpi yaykuchishpan kararka. Tukuy wasinpi kahukkunanti yapa kushikurkakuna Yaya Diosta kirik tukushkankunarayku. \p \v 35 Ña punchayashpan apukunaka suntalunkunata kacharkakuna karselpi kamachikta rimanankunapa chay kayna karselpi churachishkanchikunata kachariychi nishpa. \p \v 36 Chasna rimak rishpankuna karselpi kamachikka Pablota kwintak rirka: \p Apukunaka kankunata ña kacharinankunapa kamachishkakuna. Kunanka llukshishpaykichi alilla riychi. \p \v 37 Chasna rimashkanta uyashpan Pabloka chay kachashka suntalukunata rimarka: \p Ñukanchi kankunashina romano runakuna kashpanchitata tukuy runakunapa rikushkankunapi chay apukunaka ñukanchita asutishpa kastigachishkakuna, mana atun apu kamachishpanpas. Chaymantapas ñukanchita karselpi churachirkakuna. ¿Kunanka pakallachu munanahun ñukanchita kacharinata? Nima imashna. Mana alitachu ruranahun. Apukuna kikin shamunahuchun ñukanchita runakuna rikushkankunapi kacharinankunapa. \p \v 38 Pablo chasna nishpan suntalukunaka apunkunama rirkakuna Pablopa rimashkanta kwintanankunapa. Pablokuna romano runakuna kanankunata uyashpankuna apukunaka yapa mancharirkakuna. \v 39 Chasna kashpan Pablokunama rishpankuna tapurkakuna: \p Llakichiychi ñukanchita nishpa. \p Karselmanta llukshichishpankuna nirkakuna: \p Kay llaktamanta llukshishpaykichi riychi nishpa. \p \v 40 Chasna karselmanta llukshishpankuna Pabloka Silaswa Lidiapa wasinma rirkakuna. Chaypi tukuy kirikkunawa tinkunakurkakuna. Paykunata sinchikuchishpankuna rishara nishpa rirkakuna. \c 17 \s1 Tesalónika llaktapi runakuna Pablota parisichirkakuna \p \v 1 Pablo Silaswa Filiposmanta llukshishpankuna Anfípolis, Apolonia llaktakunata pasarkakuna. Chasna rishpankuna paktarkakuna Tesalónika llaktapi. Chaypi tiyarka israel masinkunapa tantarinankuna wasi. \v 2 Pabloka chay tantarina wasipi yaykurka, imashnami tukuy llaktakunapi rurapayan. Chaypi kimsa semanata karan samana punchapi Yaya Diospa shiminta yachachirka. \v 3 Yaya Diospa killkarishka shiminta alita asirtachishpa yachachirka kasna: Yaya Diospa Kachanan Kishpichikka parisishpa wañunan karka, chaymantapas wañushkanwasha kawsarinan karka nishpa. Chaymanta rimashpalla katirka: Chay Kishpichikka kanmi Jesús. Paymantami kankunata yachachihunchi nishpa. \p \v 4 Pablopa chasna yachachihushkanta uyashpankuna shuk israel runakuna kirishpankuna Pablokunawa tantarirkakuna. Chaymanta Yaya Diosta achka mañak griego runakunapas, achka apukunapa warminkuna, achka warmi ayllunkunapas kirirkakuna. \v 5 Chasna achka kirikkunata rikushpankuna mana kirik israel runakunaka Pablokunata piñarirkakuna. Chaypina mana ali rurak yanka purihuk runakunata tantachishpankuna kacharkakuna tukuy llaktapi runakunata piñachinankunapa. Chasna piñarishpankuna Jasonpa wasinma rirkakuna. Chaypi yaykushpankuna munarkakuna Pablota Silastapas apinata. Apishpa llukshichinayarkakuna runakunapa makinpi kunankunapa, paykunata munashkankunata ruranankunapa. \v 6 Mana tarishpankuna Pablokunata Jasón shutiyu runata shuk kirik masinkunanti apirkakuna. Apunkunama pushashpankuna yanka llullashpa kaparirkakuna: \p Kay runakunaka tukuy partipi waklichihunkuna runakunata. Kunan kayma shamushkakuna. \v 7 Kay Jasonmi chay yanka nishpa waklichihuk runakunata wasinpi yaykuchishka. Romano tukuymanta atun apunchipa rimashkanta mana paktachinahunchu. Paykunaka ninahunmi shuk atun apu tiyan Jesús shutiyu nishpa. \p \v 8 Chasna rimashkankunata uyashpankuna chay llaktapi tiyak apukunaka runakunawa pakta piñarirkakuna. \v 9 Chasna kashpan Jasonka paywa parihu apirishkakunapas apukunata kullkita pagarkakuna paykunata llukshichinankunapa. Chayrayku kacharirkakuna. \s1 Pablo Silaswa Timoteowa Berea llaktapi yachachirkakuna \p \v 10 Chaymanta ña tutayashpan kirikkunaka utkalla Pablota Silaswa Berea llaktama kacharkakuna. Berea llaktapi paktashpankuna israel masinkunapa tantarinankuna wasipi yaykurkakuna yachachinankunapa. \v 11 Chay Berea llaktapi kawsak runakuna Tesalónika llaktapi kawsak runakunamanta ashwan ali yuyayyu runakunami karkakuna. Yaya Diospa shiminta ali yuyaywa uyarkakuna. Karan puncha Yaya Diospa shimin killkarishkata alita yachakurkakuna yachanankunapa Pablopa yachachishkanka shutipachu manachu nishpa. \v 12 Chasna rurashpankuna achka israel runakuna Jesukristuta kirirkakuna. Chaymantapas achka yapa yuyayyu griego runakuna, warmikuna, karikunapas kirirkakuna. \v 13 Chasna Pablo Yaya Diospa shiminta Berea llaktapipas yachachihushkanta uyashpankuna Tesalonikamanta mana kirik israel runakuna chayma rirkakuna. Chaypipas tukuy llaktapi runakunata piñachirkakuna. \v 14 Chasna kashpan Bereapi kirik wawkikunaka chay ratulla utkalla Pablota kacharkakuna atun yaku mar mayanma. Silaska Timoteowa chayllapi kiparirkakuna. \s1 Pablo Atenas llaktapi yanka dioskunata rikushpan llakirirka \p \v 15 Pablowa pakta shuk kirik masinkuna Atenas llaktama rirkakuna. Chaypi Pablota sakishpankuna llaktankunama kutirkakuna. Paykunawa Pabloka Silasrayku Timoteorayku shimita kacharka utkalla ñukama shamuychi nishpa. \p \v 16 Pabloka Atenas llaktapi Silasta Timoteotapas chapahushpan tukuy llaktapi yapa achka yanka dioskunata kaspimanta rumimantapas rurarishkakunata rikurka. Chayrayku yapa llakirirka. \v 17 Chasna llakirishpan israel masinkunapa tantarinankuna wasipi Pabloka kwintarka israel masinkunawa, Yaya Diosta mañak griego runakunawapas. Chaymantapas karan puncha chay llaktapa plasanpi tantarishka runakunawa kwintarka. \v 18 Chaypi Pablowa kwintarkakuna kawsananchimanta yuyarishpa yachakukkuna epikúreo nishkanchi, estoiko nishkanchipas. Shukkunaka asichishpa rimarkakuna: \p Kay runaka maytukuytata kwintahun kay kwintaysikika. \p Pabloka chay suma ali shimita Jesukristu runakunata kishpichinanmanta, wañushkanchimanta kawsarinanchitapas yachachihushpan rimarkakuna: \p Payka chikan dioskunamanta ñukanchita yachachihun nishpa. \p \v 19 Paykuna ashwanta yachanayashpankuna Pablota pusharkakuna maypimi tukuy uras tantaripayanahun plasa Areópago shutiyuma. Chaypi Pablota rimarkakuna: \p Kunan atipanki rimanata imatami yachanki. Mushu yachachishkaykita yachanayanchi imashnami kan. \v 20 Nima ima uras uyashkanchi shimikunata yachachihunki. Yachanayanchi sumakta yachachihushkayki shimika imashnata ninayan. \p \v 21 Tukuy chay Atenas llaktapi kawsakkuna, shuk llaktakunamanta chay llaktapi kawsanankunapa shamushkakunapas mushu shimikunata yapa uyanayashpa kwintashpa chishiyakta tapushpa kawsapayanahun. \p \v 22 Chaypina Pabloka Areopagopi tukuy runakuna chawpipi shayarishpan kallarirka yachachinata: \p Atenaspi kawsak runakuna, ñami riksishkani yapa mañak runakuna kanaykichita. \v 23 Mañanaykichi wasikunata rikushpa purihushpayni shukta tarishkani MANA RIKSISHKANCHI DIOSPA WASIN nishpa killkarishkata. Chay mana riksishkaykichi mañahushkaykichi Diosta, ñuka alita yachachishpayni kankunata riksichishkaykichi. \p \v 24 Chay Yaya Dioska tukuy allpata, tukuy allpapi tiyakkunatapas rurashka. Silupa allpapa Amun kashkanrayku, runapa rurashkan mañana wasipika manami kawsanchu. \v 25 Payka tukuy kawsananchita samananchitapas, tukuy munashkanchikunatapas kukmi kan. Chasna nima ima payta pishishpan mana munanchu nima imapi runakuna payta yanapanankunapa. \p \v 26 Shuk runamantalla tukuy allpapi kawsak chikan runakunata mirachirka. Paymi churarka runakunata maypimi kawsankakuna, chaymantapas ima uraskamami kawsayninta kichunka. \v 27 Payka munarka tukuy runakuna payta maskanankunapa, chasna maskashpankuna tarinankunapa. Yaya Dioska karan ñukanchikunamanta mana karupichu kahun. \v 28 Paymanta kawsanchi, samanchi, kuyurinchi, imashnami suma uyaypata killkanata yachak runaykichikunamantapas shukkuna rimarkakuna: Dioska ñukanchita rurashka paypa wawankuna kananchipa nishpa. \p \v 29 Chasna ñukanchi Yaya Diosmanta kashpanchi akuychi ama pantachishpa yuyarishunchichu, Yaya Dios oromanta, kullkimanta, rumimanta rurarishka kananta. Runakuna ruranahun dioskunata paykuna kikin yuyayninkunamanta. \v 30 Ñawpamanta pacha kunankama Yaya Dioska runakunata llakichirka, chay tukuy pantachishpa rurashkankunamanta, payta mana riksik kashkankunarayku. Kunanka tukuy runakunata riman: Uchata rurashkaykichitaka sakishpaykichi ñukatana kirishpa kasuychi nishpa. \v 31 Yaya Dioska ñami akllashka shuk runata shuk puncha tukuy runakunata rurashkankunamanta tapuchinanpa. Chay akllashkan runa mana llullachiypa kashpan kuskata rimanka pimi kastigarinka, pimi kishpinka nishpa. Yaya Dioska chay akllashkan runata wañushkanmanta kawsachishpan tukuy runakunata riksichirka chasna atun apu kananta nishpa. \p \v 32 Chasna wañushkakuna kawsarinamanta rimashkanta uyashpankuna shukkunaka asirkakuna, shukkunaka nirkakuna: \p Shuk puncha ashwanta rimashkaykita uyashu nishpa. \p \v 33 Chasna rimashkankunawasha Pabloka chay tantarinamanta llukshishpan rirka. \v 34 Shukkunaka Pablopa rimashkanta uyashpankuna paywa pakta rishpankuna Jesukristuta kirirkakuna. Shuk karka Areopagomanta kamachik Dionisio shutiyu. Shuk karka Dámaris shutiyu warmi. Chaymanta ashwan shukkunapas Jesukristuta kirirkakuna. \c 18 \s1 Pablo Korinto llaktapi yachachirka \p \v 1 Chaymanta Atenas llaktamanta llukshishpan Pabloka Korinto llaktama rirka. \v 2 Chay Korintopi paktashpan Pabloka tinkunakurka shuk israel masin Akila shutiyuwa. Warminka Prisila shutiyu karka. Chay Akilaka Ponto allpamanta runa karka. Chaymanta warmin Prisilawa Italia allpapa kapitalnin Roma llaktamanta mushulla paktamushkakuna karka. Chay romano tukuymanta atun apu Klaudio kamachirka tukuy israel runakuna Romamanta llukshinankunapa. Chayrayku Akilaka warminti Korintoma kawsak rirka. Chasna tinkunakushpankuna Pabloka paykunapa wasinma pasyak rirka. \v 3 Chaypi Pabloka yacharka Akilapas payshina tampukunarayku karpata rurak kananta. Chayrayku chayllapi paykunawa kiparirka parihu karpata ruranankunapa. \v 4 Chasna kashpan karan samana puncha Pabloka israel masinkunapa tantarinankuna wasima rirka paykunata yachachinanpa, tukuy mana israel masinikunatapas. Paykunata suma asirtaypa shimikunawa yachachirka Jesukristu Kishpichik kananta. \p \v 5 Chaymanta Silaska Timoteowa pakta Masedoniamanta paktashpankuna Pabloka manana karpakunata rurashpachu kawsarka. Karan puncha israel masinkunata Yaya Diospa shiminta yachachishpa kawsarka Jesusmi chay chapashkanchi Yaya Diospa Kachanan Kishpichik kan nishpa. \p \v 6 Chasna yachachihushpan chay israel masinkunaka mana kirinayashpankuna Pablota piñarishpankuna mana ali shimikunawa aynirkakuna. Chasna rurashpankuna Pabloka kamisanta chawsishpa rikuchirka paykunata sakinanta, manana ashwanta yachachinanta. Chasna rurashpan paykunata rimarka: \p Yachachishkaynita mana kirishkaykichirayku uchaykichimanta mana llakichiy tukunkichichu. Kankuna kikin munashpaykichi kastigarinkichi. Ñukaka chasna kashkaykichimanta mana uchayuchu kani. Kunanmanta pacha kankunata sakishpayni mana israel runakunatana yachachik risha. \p \v 7 Chasna nishpan Pabloka chay tantarina wasimanta llukshishpan Yaya Diosta kasuk Tisio Justo shutiyupa wasinma rirka. Chay wasika tantarina wasi mayanpi karka. \v 8 Chay israel runakunapa tantarinankuna wasipi kamachik Krispo shutiyu Jesukristuta kirirka tukuy wasinpi kawsakkunawa pakta. Chaymantapas achka Korintopi kawsakkuna Pablopa yachachishkanta uyashpankuna Jesukristuta kirishpankuna bawtisarirkakuna. \v 9 Chaymanta shuk tuta Yaya Jesuska muskuypishina rikurishpan Pablota rimarka: \p Ama manchankichu. Katiylla ñukamanta yachachishpa. \v 10 Ñukami kahuni kanwa. Nima pi kanta atipankachu nima imata ruranata. Kay llaktapika achka runakunami kiriwankakuna. \p \v 11 Chasna rimay tukushpan Pabloka kiparirka shuk wata chawpita Korintopi chay llaktapi kawsak runakunata Yaya Diospa shiminta yachachinanpa. \p \v 12 Chasna yachachihushpan chay Akaya allpapi shuk mushu apu yaykurka Galión shutiyu. Pay kamachik kashpan chaypi israel runakuna shuk yuyayllawa tantarirkakuna Pablota chay apupa puntanma pushanankunapa. \v 13 Chasna pushashpankuna Pablota uchachishpa chay aputa rimarkakuna: \p Kay runaka mana yachachinchu Moisespa killkashkan kamachishkatashina. Runakunata riman chikanta Yaya Diosta kushichinankunapa. \p \v 14 Chasna rimashpankuna Pabloka ayninalla kahushpan apu Galionka chay israel runakunata rimarka: \p Israel runakuna rikuychi, kay runaka shuk kamachishkata mana paktachima karka, atipaynima kastigachinata. Mana rikushkanichu nima imata rurashkanta atipanaynipa kastigachinata. Chayrayku mana munanichu ashwanta uyanata. \v 15 Kankuna kay runata piñarinkichi kamachinaykichikunamanta yuyarishkaykichikunamantapas chikanta yachachihushkanrayku, chaymanta shuk runakunamanta rimanakunkichi. Chaykunapi ñukaka mana satirinayanichu, maykanmi ali, maykanmi mana alichu nishpa. Chasna kashpan kankunapuralla alichaychi. \p \v 16 Chasna nishpan apu Galionka paykunata kamachinan wasimanta llukshichirka. \v 17 Chaypina tukuy chay piñarik runakunaka chay tantarina wasipi kamachik Sostenesta apishpankuna apu Galionpa rikushkanpi makarkakuna. Chasna makashkankunata rikushpanpas Galionka nima imatashina rikurka. \s1 Pablo kimsaynin kuti Jesukristumanta yachachishpa purirka \p \v 18 Chasna pasashpan Pabloka ashwan punchakunatara Korintopi kiparirka. Chaymanta kirik masinkunata rishara nishpan Prisilawa Akilawa pakta llukshirka. Lanchapi uraykushpankuna Siria allpama rirkakuna. Manara llukshishpankuna Senkrea llaktapi Pabloka Yaya Dioswa kwintashkanta paktachinanpa chukchanta rutuchirka. \v 19-21 Efeso llaktapi paktashpankuna Pabloka israel masinkunapa tantarinankuna wasima yaykuk rirka tantarishka israel masinkunawa kwintananpa. Paypa yachachishkanta uyashpankuna tapurkakuna paykunawa ashwan punchakunata kiparinanpa. Pabloka mana munarkachu. Paykunata rishara nishpan rimarka: \p Yaya Dios munashpanka kutikashka shamusha kankunata pasyanaynipa. \p Chasna rimashkanwasha Pabloka lanchapi uraykushpan Efesomanta llukshirka. Akilata Prisilawa chay Efeso llaktapi sakirka. \v 22 Sesarea llaktapi paktashpan lanchamanta llukshishpan Jerusalenma rirka. Chay llaktapi kawsak kirikkunata saludak rirka. Paykunawa kwintashkanwasha Antiokia llaktama rirka. \v 23 Chaypi shuk punchakunalla kiparishkanwasha kutikashka llukshirka. Galasia Frigia allpakunata pasarka. Chayta pasahushpan shuk llaktapi shuk llaktapi purishpan chaypi kawsak kirikkunata Yaya Diospa shiminta yachachishpa sinchikuchirka. \s1 Apolos shutiyu runa Efeso llaktapi yachachirka \p \v 24 Chay uras shuk israel runa Alejandria llaktamanta Apolos shutiyu Efeso llaktapi paktamurka. Alita rimak runa karka, chaymantapas Yaya Diospa shiminta alita yachak. \v 25 Payka alita yacharka imashnami Jesukristuta katishpa kawsananchi tiyan. Kushikushpa mana sampayashpa alita yachachirka runakunata Jesús Yaya Diospa Kachashkan Kishpichik kananta. Chasna alita Jesukristumanta yachashpanpas Juan yakuwa bawtisashkanllata riksirka. Mana yacharkarachu Yaya Diospa Espíritun ashwan ñukanchita aliyachinanmanta. \v 26 Apoloska mana manchashpachu israel masinkunapa tantarinankuna wasipi Yaya Diospa shiminta yachachinata kallarirka. Chasna yachachihushkanta uyashpankuna Prisilaka Akilawa payta wasinpi yaykuchishpankuna Jesusmanta ashwanta asirtachirkakuna manara uyashkantapas yachananpa. \v 27 Chaymanta Apoloska Akaya allpama chimpanayahushpan Jesukristuta kirikkuna payta sinchikuchishpa yanaparkakuna. Akayapi kawsak kirikkunarayku shuk killkata rurashpankuna paywa kacharkakuna. Chay killkapi Akayapi kawsak kirikkunata tapurkakuna Apolosta alita yaykuchinankunapa. Apoloska Akaya allpapi paktashpan Yaya Dios payta ali yachachikta rurashkanrayku chaypi kawsak Jesukristuta kirikkunata achkata yanaparka. \v 28 Tukuy runakunapa rikushkanpi Apoloska Yaya Diospa shiminmanta rikuchishpan yachachirka Jesuska chapahushkaykichi Yaya Diospa Kachanan Kishpichikmi kan nishpa. Chasna tukuy chaypi kahuk yachachik israel masinkunata chunllayachirka. Manami nima imata atiparkakunachu payta ayninata. \c 19 \s1 Pablo Efeso llaktapi Yaya Diospa Espiritunmanta yachachirka \p \v 1 Apolos Korinto llaktapi kahushpan Pabloka urkukunata pasashpan Efeso llaktapi paktarka. Chay llaktapi Jesukristuta kirikkunata tarirka. \v 2 Chaypina chay kirikkunata tapurka: \p ¿Kirik tukushpaykichi Yaya Diospa Espiritunka kankunapi yaykushkachu? \p Chasna tapushpan Pablota aynirkakuna: \p Mana. Yaya Diospa Espíritun tiyashkanta nima ima uras yachashkanchichu. \p \v 3 Chasna aynishpankuna Pabloka kuti tapurka: \p ¿Imashna yachachishpankunata kirishpa bawtisarirkankichi? \p Paykunaka aynirkakuna: \p Bawtisak Juanpa yachachishkanta kirishpanchi bawtisarirkanchi nishpa. \p \v 4 Chaypina Pabloka paykunata rimarka: \p Juanka bawtisarka runakunata uchankunata sakishkankunata rikuchinankunapa. Chaymantapas nirka: Ñuka yachachinata sakishkayniwasha ashwan ali yachachikta kiriychi, paymi Jesukristu kan nishpa. \p \v 5 Pablo chasna yachachihushpan paykunaka Jesukristuta kirishpankuna mushumanta bawtisarirkakuna. \v 6 Chasna bawtisarishkankunawasha Pabloka makinta umankunapi churashpan Yaya Diospa Espiritunka paykunapi yaykurka. Chasna yaykushpan paykunaka mana yachashkankuna shimikunata rimarkakuna. Chaymantapas Yaya Dios yuyachishpan paypa munananta rimarkakuna. \v 7 Chay bawtisarishka runakunaka chunka ishkay karkakuna. \s1 Pablo ishkay watata Efeso llaktapi yachachirka \p \v 8 Chasna bawtisashkanwasha Pabloka kimsa killata israel masinkunapa tantarinankuna wasipi yachachirka. Mana nima pita manchashpa, alita asirtachishpa yachachirka imashnami Yaya Diospa ali kamachinanka kay allpapi. \v 9 Chasna Pablo yachachihushpan shukkunaka mana kasunata munashpankuna mana kirinayarkakunachu. Tukuy runakunapa puntanpi rimarkakuna Pablo Jesukristumanta yachachishkanka mana ali kananta. Chayrayku Pablo chay runakunamanta anchurishpan kirikkunata pushashpan Tirano shutiyupa yachachinan wasima yachachik rirka. \v 10 Ishkay watata chayllapi yachachishpa kawsarka. Chasna yachachihushpan tukuy Asia allpapi kawsakkunaka Jesukristumanta yachachihushkanta uyarkakuna, israel runakuna, mana israel masinikunapas. \v 11 Yaya Dios Pablota yachayta kurka atun yachaywa manchariypa ruranakunata rurananpa. \v 12 Chasna rurashpan shuk runakuna Pablopa churarinankunata apashpankuna unkushkakuna awapi churarkakuna. Chasna churashpankuna unkushkakunaka ampirirkakuna. Chaymanta supay yaykushka runakunamanta supaykunaka llukshirkakuna. \s1 Jesusta kirishpalla supayta winsinchi \p \v 13 Shuk israel runakuna llaktakunapi purishpa kawsakkuna tiyarka supaykunata llukshichik nishkankuna. Paykunamanta shukkuna Jesuspa shutinta rimashpa, supay yaykushka runakunamanta supaykunata kamachishpa llukshichinayarkakuna kasna: Chay Pablo yachachihushkan Jesuspa shutinpi kanta rimani llukshiy kay runamanta nishpa. \v 14 Shuk chasna llukshichinayak runakunaka karkakuna israel saserdotekunapa apu Esebapa kanchis wawankuna. \p \v 15 Paykuna chasna rimahushkankunapi chay supayka aynirka: \p Jesustaka riksinimi, Pablomantapas yachanimi pimi kan payka. Paykunashina Yaya Diospa yachayninwa kankichimaka, kankunata kasuynimami. Kankunaka ¿pitaya kankichi ñukata kamachiwanaykichipaka? \p \v 16 Chasna nishpan chay supay yaykushka runaka chay runakunapa awanpi saltashpan urmachirka. Tukuy paykunata makashpan winsirka. Chasna winsishpan chay runakunaka yanayarishka aychayu chay wasimanta llatan mitikurkakuna. \v 17 Chaypi tukuy Efeso llaktapi kawsak israel runakuna, griego runakunapas chayta uyashpankuna yapa mancharirkakuna. Chaymanta Jesukristu atun yachayyu kashkanta rimashpa payta kushichirkakuna. \p \v 18 Chaypina Jesukristuta kirikkunaka tukuy runankunapa puntanpi ñawpa mana alita rurashkankunata rimarkakuna uchayu kani nishpa. \v 19 Chasnallatata achka puruhukunapas Jesukristuta kirishpankuna supaymanta yachachik killkankunata apamurkakuna tukuy runakuna rikushkankunapi rupachinankunapa. Chay rupachirishka killkakunapa chaninta yupashpankuna pichka chunka waranka kullkimanta rurarishka yapa chaniyu kullki tupu karka. \v 20 Chayta rikushpankuna ashwan ashwan runakunaka Yaya Dios yanapashpan paypa shiminwa shunkunkunapi sinchita waktay tukushpankuna kirirkakuna. \p \v 21 Chaymanta Pabloka yuyarirka kutikashka Jerusalenma rinanpa. Manara Jerusalenma rihushpan munarka kuti Masedonia allpama, Akaya allpamapas pasyak rinata. Jerusalenma rishkanwasha yuyarirka Roma llaktama rinanpa. Chay Roma llaktapipas yachachinayni tiyan nishpa yuyarirka Pabloka. \v 22 Chasna yuyarishpan Asia allpamanta manara llukshihushpan Pabloka Timoteota Erastowa kacharka, chay ishkay paywa pakta purihukkunata puntapi Masedonia allpama rinankunapa. Pabloka masna punchakunata Asia allpapi kiparirka. \s1 Efeso llaktapi yanka dios warmi Artemisata kushichikkuna Pablokunata piñarirkakuna \p \v 23 Chasna Pabloka payta yanapakkunawa Efeso llaktapi Jesukristumanta yachachihushpankuna shuk runakunaka yapa piñarirkakuna. \v 24 Shuk runa Demetrio shutiyu kallarirka piñarinata Pablokunata. Paymi chay yanka dios warmi Artemisapa wasintashina uchilla wasistukunata kullkimanta rurapayan. Payshina tarawak masinkunawa pakta chay rurashkankunata rantichishpankuna achka kullkita apipayanahun. \v 25 Chay Demetrioka tukuy payshina kullkimanta chay wasistukunata rurak masinkunata tantachirka. Chaypi rimarka: \p Wasistukunata rurak masinikuna, kankuna yachankichi chay Artemisa warmi diosninchipa wasintashina wasistukunata rurashpanchi chayta rantichishpa achka kullkita apinanchita. \v 26 Kunanka rikunkichi uyankichi Pablo yachachihushkanta kasna: Runa rurashka dioskuna, santokuna mana shutipa dioskunachu nishpa. Chasna yachachihun mana kay Efeso llaktallapichu, ashwan tukuy Asia allpapipas. Chayrayku achka runakunata kirichirka manana Artemisata atunyachinankunapa. \v 27 Pablo chasna yachachishpalla katishpanka tarawananchika tukurinkami. Chaymantapas runakuna manana munankakunachu chay warmi dios Artemisapa wasinta. Chay tukuy Asia allpapi, chaymanta tukuy mundupi kawsak runakuna chay atunyachirishka warmi diosninchi Artemisata manana valichinkakunanachu. \p \v 28 Chasna Demetriopa rimashkanta uyashpankuna Pablokunata yapa piñarishpankuna sinchita kaparirkakuna: \p ¡Artemisaka ñukanchi Efeso runakunapa warmi diosninchimi! nishpa. \p \v 29 Tukuy chay llaktapi kahuk runakunapa yuyayninkunaka pantachirishka karka. Chaypina ishkay Masedoniamanta Pablowa pakta purihuk runakunata Gayota Aristarkotapas apirkakuna. Chasna apishpankuna aysashpa tantarinankuna wasima pusharkakuna uchachinankunapa. \v 30 Chasna pushashpankuna Pabloka chay wasipi yaykunayarka, chay piñarik runakunawa kwintananpa. Jesukristuta kirik masinkunaka mana munarkakunachu Pablo yaykunanpa. \v 31 Chaymantapas Asia allpapi shuk kamachik apukunapas Pablopa amigunkuna kashpankuna kamachinankunata payma kacharkakuna rimanankunapa chay runakuna tantarishkapi ama yaykuchun nishpa. \v 32 Chay tantarishka runakunaka musparishkashina shukta shukta yanka nishpa kaparirkakuna. Achka runakuna mana yacharkakunachu imaraykumi chasna tantarishkakuna. \v 33 Chaypina chay tantarishkapi kahuk israel runakunaka israel masinkuna Alejandrota akllashpankuna tankashpa tukuy runakunapa puntanpi churarkakuna runakunata rimananpa. Payta kwintashpankuna imaraykumi tantarishkakuna, Alejandroka puntama pasashpan makinwa rikuchirka chunlla tukunankunapa. \v 34 Runakunaka yachashpankuna Alejandropas israel runa kashkanta, mana payta kasunayarkakunachu. Chaypina ashwan sinchita ishkay urata parihu kaparirkakuna: \p ¡Artemisaka ñukanchi Efeso runakunapa warmi diosninchimi! nishpa. \p \v 35 Chasna kaparihukkunata uyashpan chay llaktapa apukunarayku killkak runaka chunllayachishpan rimarka: \p Efesopi kawsak runa masinikuna, tukuy llaktakunamanta runakuna yachanahun ñukanchi kay Efeso llaktapi kawsakkuna atun dios warmi Artemisapa wasinta kuyrakkuna kananchita. Chaymantapas yachanahun Artemisapa alman silumanta urmashkata kuyrakkuna kananchita. \v 36 Chayta yachashpaykichi amana kaparishpa kaychichu. Manara alita yuyarishpaykichika amara nima imata ruraychichu. \v 37 Kay pushamushkaykichi runakunaka mana shuwashkakunachu Artemisapa wasinmanta, nima Artemisamanta millaypata rimashkakunachu. \v 38 Demetriowa tarawakkunapas ima piñarina shimikuna tiyashpanka apukunama rinahuchun kwintashpa alichanankunapa. \v 39 Kankuna shuk imata ashwan tapunayashpaykichika chay atun tantarina tiyashkapi tapuychi alichanaykichipa. \v 40 Kunan musparishpa kaparishkaykichimanta apukunaka ñukanchita tapushpankunaka nima imata rimaypachu kanchi. Chasna kashpan ñukanchi kikin kastigarishunchi. \p \v 41 Chasna rimashkanwasha chay aputa yanapak tukuy tantarishkakunata llukshichirka wasinkunama kutinankunapa. \c 20 \s1 Pablo kutikashka Masedonia Gresia allpakunama rirka \p \v 1 Chasna chay kaparik runakuna wasinkunama kutishkankunawasha Pabloka kirikkunata kayarka yachachishpa sinchikuchinanpa. Chaymanta rishara nishpan sakimurka Masedonia allpama rinanpa. \v 2 Masedoniapi paktashpan karan llaktakunapi pasyashpa rishpan chaypi kawsak kirikkunata Yaya Diospa shiminta yachachishpan sinchikuchirka. Chasna rishpan Pabloka Gresia allpama paktarka. \v 3 Chay Gresia allpapi kimsa killata kiparirka. Chaymanta chimpanayarka Siria allpama. Chaypina lanchapi rinan kahushkanpi yacharka shuk chiknik israel masinkuna chay lanchapi payta wañuchinata yuyarihushkankunata. Chayta yachashpan Pabloka mana lanchapi rirkachu. Chakillawana Masedonia allpamallatata pasyashpa kutirka. \v 4 Chasna rishpan shuk kirik wawkikuna Pablowa pakta rirkakuna. Shuk karka Pirropa wawan Sópater, Berea llaktamanta. Shukkuna karkakuna Aristarko Segundowa Tesalónika llaktamanta. Shukkuna karkakuna Gayo Timoteowa Derbe llaktamanta. Chaymanta Asia allpamanta Tíkiko Trofimowa paywa pakta rirkakuna. \v 5 Ñuka Lukaspas paywa pakta rirkani. Chay shuk wawkikunaka puntapi rishpankuna ñukanchita Troas llaktapi chaparkakuna. \v 6 Pablo ñukapas chay mana punkirishka panta mikuna punchakunata Filipos llaktapi pasarkanchi. Chay punchakunawasha lanchapi uraykushpanchi Filipos llaktamanta llukshirkanchi Troas llaktama chimpananchipa. Pichka punchamanta Troaspi paktarkanchi. Chaypi kiparirkanchi kanchis punchata. \s1 Pablo Troas llaktapi shuk tuta pakarikta yachachirka \p \v 7 Troaspi kashpanchi domingo puncha chishipi kirik masinchikunawa tantarirkanchi Jesús ñukanchirayku wañushkanta yuyarishpa panta pakishpa mikunanchipa. Chasna tantarishkanchipi Pabloka kirik masinchikunata yachachirka. Kayantima llukshinan kashpa chawpi tutakama yachachirka. \v 8 Chay tantarishkanchi awa kwartupi achka lamparinkunata sintichirkakuna. \v 9 Chay wasipa ventananpi shuk musu Eutiko shutiyu tiyahurka. Pablo yapa unayta yachachihushpan chay musuta puñuyka apirka. Chasna puñushpan kimsaynin kawitu awamanta allpama urmarka. Shukkunaka uraykushpankuna payta atarichinankunapa wañushkata tarirkakuna. \v 10 Chaypi Pablopas uraykumurka. Kunkurishpan chay musuta apishpan ukllarirka. Chasna ukllarihushpan chay kirikkunata rimarka: \p Ama manchariychichu. Kay musuka kawsami kahu. \p \v 11-12 Chasna wañushka kawsarishkatana rikushpankuna chay runakunaka yapa kushikushpa sinchikurirkakuna. Kutikashka sikashpankuna Jesuspa wañushkanta yuyarishpa panta pakishpa mikurkakuna. Mikushkankunawasha Pabloka tuta pakarikta rinan uraskama yachachirka. Yachachishkanwasha rishara nishpa llukshirkanchi. Chay musutaka kawsatana wasinma pusharkakuna. \s1 Pablo Troas llaktamanta llukshishpan Mileto llaktama rirka \p \v 13 Manara Troas llaktamanta llukshishpanchi Pablowa kwintarkanchi Aso llaktapi tinkunakunanchipa. Pabloka chakiwa risha nishpan rirka. Ñukanchika lanchapi puntapi rirkanchi. Aso llaktapi paktashpanchi Pablota chaparkanchi paywa paktana lanchapi rinanchipa. \v 14 Chaypi tinkunakushpanchi Pablota lanchapi uraykuchirkanchi. Chaymanta Mitilene llaktama chimparkanchi. \v 15 Chaymanta kayantima lanchapillatata rishpanchi Kiyo isla mayanta pasarkanchi. Kayantima Samos islapi llutarirkanchi. Chaypi shuk tutata puñushkanchiwasha llukshishpanchi chay punchalla Mileto llaktapi paktarkanchi. \v 16 Pablo utkalla Jerusalenpi paktanayashpan mana Efeso llaktama rinayarkachu. Asia allpata kuskata pasarkanchi mana chaypi unayananchipa. Pabloka yapa munarka Pentekostés punchakunata Jerusalenpi pasanata. \s1 Pablo Efeso llaktamanta kirikkunata sinchikuchik wawkikunata yachachirka \p \v 17 Mileto llaktapi kashpanchi Pablo mana Efeso llaktama rinayarkachu. Chayrayku chay llaktamanta kirikkunata sinchikuchik wawkikunata kayachirka Miletoma shamunankunapa. \v 18 Chaypi paktamushpankuna Pabloka rimarka: \p Wawkikuna, alita yachankichi imashnami kay Asia allpaykichipi shamushkayni punchamanta pacha kankunapi kawsashkani. \v 19 Tukuy uras kankunawa kahushpayni Jesukristuta kasushpa kawsashkani. Nima ima uras chawpikichipi ñuka kikinta atunyachirishkanichu. Achka kuti runakuna mana alita rurahushkankunata rikushpayni llakirishpa wakarkani. Parisihushpaynipas chikniwak israel masinikuna wañuchiwanayashpankunapas mana sakirkanichu Jesukristuta kasunata. \v 20 Tantarishkaykichipi, wasikichikunapipas tukuyta kankunata yachachirkani maykantami munankichi alita kawsanaykichipa. \v 21 Chasna yachachishpayni israel masinikuna, mana israel masinikuna kashpaykichipas tukuy kankunata kunarkani karan shukta sapalla sapallata, millaypa rurashkaykichita sakishpaykichi Amunchi Jesukristuta kasunaykichipa nishpa. \v 22 Kunanka Yaya Diospa Espíritun kamachiwashkanrayku Jerusalenma rihuni. Mana yachanichu imashnami pasasha chaypi. \v 23 Kayllata yachani Yaya Diospa Espiritunka karan purihushkayni llaktapi rimawarka: Jerusalenpi kanta apinkakuna karselpi churanankunapa, chasnallatata achkata parisinayki tiyan nishpa. \v 24 Chasna kashpanpas mana manchachiwanahunchu. Wañuchiwashpankunapas mana imananchu. Amunchi Jesuska kamachiwashka chay suma ali shimita Yaya Dios runakunata yapa yuyananmanta rimanaynipa runakunata. Chay kamachishkanta paktachinayni tiyan wañunayni punchakama. \p \v 25 Alita uyawaychi. Yachani tukuy kankuna, maykankunatami Yaya Diospa ali kamachinan kay allpapi ña kallarishkanmanta yachachishkani, kay allpapi mana kuti rikuwankichichu. \v 26-27 Chasna kashpan ñuka kankunata tukuy Yaya Diospa munashkanta nima imata pakashpa alita yachachishkani. Kunanka shuk kankunamanta mana kasushpa wañushpanka ñukaka mana uchayuchu kani. \v 28 Chayrayku kankuna kikin alita kuyrarishpa kawsaychi. Chaymantapas Jesusta kirik masikichikunata alita kuyraychi. Yaya Diospa Espíritun kankunata churashka Jesukristuta kirik masikichikunata kuyranaykichipa. Yaya Dios paykunatapas llakichishpan paypa Wawan Jesusta sakirka wañunanpa. Chasna Yaya Diosrayku yapa valik kashkankunata yuyarishpa, paykunata yachachishpa yanapashpa alita kuyraychi. \v 29 Yachani ñuka kankunata sakishkayniwasha mana alita yachachikkuna kankunapi paktamunankunata. Shuk puma obehata mikunapa shamuhukshina kankunapi paktankakuna kirikkunata llullachishpa Jesukristuta kirishkankunamanta anchuchinankunapa. \v 30 Kankuna kikin chawpikichimanta llullaysikikuna tiyanka, kankunata llullakunata yachachishpankuna munankakuna kirikkuna paykunatana kasunankunapa. \v 31 Chayrayku yuyaywa kawsaychi mana llullachirishka kanaykichipa. Ama kunkarinkichichu imashnami kimsa watata punchanti tutanti mana sakishpa karan kankunata wakashpa kunarkani. \p \v 32 Kunanka munashkayni wawkinikuna, Yaya Diospa makinpi sakishkaykichi, pay kankunata wakaychachun. Yaya Dios paypa shiminta yuyachishpa kankunata yanapanka ashwanta ashwanta Jesukristuta kirishpa kawsanaykichipa, chaymantapas tukuy kankuna kishpichishkan runakunawa pakta Yaya Diospa suma kawsananpi paktanaykichipa. \v 33 Ñukaka kankunawa kahushpayni nima pipa kullkinta churarinantapas munarishkanichu. \v 34 Kankuna alita yachankichi ñuka kikinrayku makiniwa tarawashkaynita, ñukawa purihukkunaraykupas, imatapas munashkanchita rantinanchipa. \v 35 Chasna tarawashpa kawsashpayni kankunata alita rikuchishkani imashnami kankunapas sinchita tarawashpa kawsanaykichi tiyan mana tarawanata atipak runakunata yanapanaykichipa. Jesukristupa kasna rimashkanta yuyarishpa kawsaychi: Ashwan kushilla kanchi shukkunata munashkankunata kushpanchi kuy tukunanchimanta. \p \v 36 Chasna rimashkanwasha Pabloka tukuy chay kirikkunata sinchikuchik wawkikunawa pakta kunkurishpan Yaya Diosta mañarka. \v 37 Chasna mañashkanwasha tukuy wakashpankuna Pablota ukllarishpa muchashpa alilla rinki nishpa rimarkakuna. \v 38 Yapa llakirirkakuna, Pablo kay allpapi mana kuti rikuwankichichu nishpa rimashkanrayku. Chaymanta Pablokunawa pakta rirkakuna lanchakama. \c 21 \s1 Pablo Jerusalenma rirka \p \v 1 Chasna Pablo ñuka Lukaspas chay wawkikunata sakishkanchiwasha lanchapi uraykushpanchi kuskata rirkanchi Kos shutiyu islama. Chaymanta kayantima rirkanchi Rodas shutiyu islama. Chaymanta llukshishpanchi Patara llaktapi paktarkanchi. \v 2 Chaypi paktashpanchi tarirkanchi shuk lancha Fenisia allpama rina kahukta. Chaypi uraykushpanchi rirkanchi. \v 3 Chay lanchapi rihushpanchi Chipre shutiyu islata lluki partita pasashpanchi Siria allpapi paktarkanchi. Chay lanchaka Tiro llaktapi imakunata sakinan kashpan chayma rirkanchi. \v 4 Chaypi llutarishpanchi kanchis punchata kiparirkanchi imakunata sakihushpankuna. Chaypi kirik masinchikunata maskashpa tarishpanchi paykunawa pakta karkanchi. Chaypi kahushpanchi Yaya Diospa Espíritun chay kirikkunata Pablopa parisinanta rikuchirka. Chayrayku paykunaka ama Jerusalenma riychu nishpa rimarkakuna. \v 5 Chay kanchis puncha paktarishpan tukuy kirikkuna warminkunawa wawankunawa pakta llaktankunamanta llukshishpankuna ñukanchiwa rirkakuna atun yaku mar mayanpi tiyu kahushkapi. Chay tiyupi kunkurishpanchi Yaya Diosta mañarkanchi. \v 6 Chasna mañashkanchiwasha rishara nishpa llakiywa sakinakushpanchi lanchapi uraykurkanchi rinanchipa. Chay wawkikunaka chaymantalla wasinkunama kutirkakuna. \p \v 7 Tiro llaktamanta rishpanchi Tolemaida llaktapi paktarkanchi. Chay llaktapi Jesukristuta kirik wawkikunata shuk punchata pasyarkanchi. \v 8 Chay kayantima llukshishpanchi Sesarea llaktapi paktarkanchi. Chaypi Yaya Diospa shiminta yachachik Felipepa wasinpi yaykurkanchi. Chay Felipeka ñawpa kanchis akllashkankunamanta apostolkunata yanapak karka. \v 9 Chay Felipeka chusku shipas wawayu karka. Paykunaka Yaya Diospa yachayninwa rimakkunami karkakuna. \v 10 Chaypi achka punchakunata kahushkanchipi shuk Agabo shutiyu Judeamanta runa pasyanapa shamurka. Pay Yaya Diospa yachayninwa yachachik kashpan Yaya Dioska payta kwintarka imashnami Pabloka pasanka. \v 11 Chay Agaboka ñukanchima shamushpan Pablopa sinturunta apishpan pay kikin makinkunata chakinkunatapas watarishpan rimarka: \p Yaya Diospa Espiritunka kasnami nin: Jerusalenpi kawsak israel masinkuna Pablota apishpankuna kasna watankakuna mana israel runakunata kunankunapa nishpa. \p \v 12 Chasna rimashkanta uyashpanchi ñukanchi chay llaktapi Jesusta kirik wawkikunapas Pablota rimarkanchi: \p Ama Jerusalenma rinkichu nishpa. \p \v 13 Chasna rimashpanchipas Pabloka aynirka: \p ¿Imaraykuta wakashpa llakiypi churawahunkichi? Mana watay tukunaynillapachu Jerusalenma risha, ashwan wañuchiy tukunaynipapas alicharishka kahuni, Jesukristuta katihushkaynirayku. \p \v 14 Chasna rimashpanchipas mana kasunayashpan manana ashwanta rimarkanchinachu. \p Yaya Diospa munashkanta rurachun nishpa sakirkanchi. \p \v 15 Chay punchakunawasha alicharirkanchi Jerusalenma rinanchipa. \v 16 Sesareamanta shuk kirik wawkikuna ñukanchiwa pakta rirkakuna Naasonpa wasinta riksichinankunapa, chaypi paktananchipa. Chay Naasonka Chipre islamanta runa karka, ñawpamanta pacha Jesukristuta kirik. \s1 Pablo Jerusalenpi kirikkunata kwintarka tukuy Yaya Dios yanapashpan rurashkanta \p \v 17 Jerusalenpi paktashpanchi chaypi Jesukristuta kirikkuna kushikushpa ñukanchita yaykuchirkakuna. \v 18 Kayantima Pabloka ñukanchiwa pakta Santiagoma rirka. Chaypi tukuy kirikkunata sinchikuchik wawkikunapas tantarirkakuna. \v 19 Saludashkanwasha Pabloka tukuyta kwintarka chay ñukanchi mana israel runakunapa llaktanchikunapi Yaya Dios rurashkanta paypa yachachihushkanwa. \v 20 Pabloka chasna kwintahushkanta uyashpankuna Yaya Diosta kushikushpa agradesirkakuna. Chaymanta chaypi kahuk wawkikunaka Pablota rimarkakuna: \p Rikuy wawkini, achka waranka israel runakuna kunanka Jesukristuta katihunchi. Chasna kashpanpas tukuy kirik israel masinchikuna Moisespa killkashkanta tukuy runakuna paktachinankuna tiyan nishpa yuyarinahun. \v 21 Paykunaka rimashkaykita uyarkakuna, chay shuk allpakunapi chikan runakuna chawpipi kawsak israel masinchikunata rimashkaykita Moisespa killkashkan kamachishkata amana kasuychichu nishpa. Chasnallatata uyarkakuna kari wawankunapa ishpanan kara puntata manana pitinankunapa. Chaymanta uyarkakuna yaya rukunchi wañupa yachachishkankunata manana kasushpa kawsanankunapa. \v 22 Chasna kashpan ¿imatata rurankima? Shamushkaykitaka yachankakunami. \v 23 Nima imata kanta ruranankunapa kayta ruray: Ñukanchipi tiyan chusku runakuna, maykankunami Yaya Diosta shuk paktachina shimita rimashkakuna. \v 24 Chay chusku runakunawa tantarishpayki kamachirishka kashkata rurashpa alichariychi Yaya Diospa rikushkanpi alicharishka kanaykichipa. Paykunarayku obehata rantikriy wañuchishpankuna Yaya Diosrayku rupachinankunapa. Chaywasha chukchankunata rutuchiy rimashkankuna shimita paktachinankunapa. Chayta rurashpaykika tukuy israel masinchikuna yachankakuna kanmanta uyashkankuna shimika mana shutipa kananta. Chaymantapas yachankakuna kanpas Moisés wañupa killkashkan kamachishkata paktachik kanaykita. \p \v 25 Mana israel runakuna Jesukristuta kirikkunarayku ñami killkashkanchi imashnami paykuna kawsanankuna tiyan kasna nishpa: Ama mikuychichu runakuna yanka dioskunata kushichinankunapa churashka aychakunata, nima sipirishpa wañushka animalkunata wiwakunata. Yawartapas ama upyaychichu, nima mikuychichu. Ama musayanakuychichu. \s1 Pablota Yaya Diospa wasinpi apirkakuna wañuchinankunapa \p \v 26 Chay wawkikunapa rimashkankunata kasushpan Pabloka chay chusku runakunata pusharka maypimi kawsahurka. Chay kayantima kamachirishka kashkata rurashpa alicharirkakuna Yaya Diospa rikushkanpi alicharishka kanankunapa. Chaywasha Pabloka Yaya Diospa wasinma yaykurka saserdotekunata rimananpa kanchis punchamanta chay chusku runakunarayku karan shukrayku shuk obehata rupachishpa kunanta Yaya Diosta rimashkankunata paktachinankunapa. \v 27 Chay kanchis puncha ña tukurina kahushkapi Asiamanta israel runakuna Yaya Diospa wasin ukupi Pablo kahushkanta rikurkakuna. Chaypina mana alita Pablomanta rimashpa tukuy chaypi kahuk runakunata piñachirkakuna. Chasna Pablota piñarishpankuna apirkakuna. \v 28 Payta apishpankuna kaparirkakuna: \p ¡Israel runa masinikuna, ñukanchita yanapak shamuychi! Kay runaka tukuy partipi mana alitachu yachachishpa purihun. Ñukanchi israel runakunapa yuyayka manashi valinchu. Moisés wañupa killkashkanpas manashi valinchu. Kay Yaya Diospa wasinpas manashi valinchu payta mañanapa. Chasna tukuy chaykunata mana valichishpan kunanka mana israel runakunata kay Yaya Diospa wasin ukuma pushamushpan mana alita rurashkanwa Yaya Diosta piñachihun nishpa. \p \v 29 Chasna rimarkakuna Pablota Efesomanta mana israel runa Trofimowa pakta llaktapi purihushkanta puntiru rikushkankunarayku. Chayrayku yanka yuyarirkakuna chay runata Yaya Diospa wasinpi yaykuchishkanta. \p \v 30 Chasna kaparishpankuna tukuy chay llaktapi kawsak runakuna kallpashpa Yaya Diospa wasinma shamurkakuna. Chaypina Pablota apishpankuna Yaya Diospa wasinmanta aysashpa llukshichirkakuna. Chaywasha punkunkunata tran taparkakuna. \s1 Romano suntalukunapa komandanten Pablota kishpichirka \p \v 31 Chay chiknik runakuna Pablota ña wañuchinayahushpankuna shuk romano komandanteka uyarka, tukuy Jerusalenpi kawsak runakuna piñarishpankuna tantarishkankunata. \v 32 Chasna uyashpan chay komandanteka suntalunkunata, kapitankunatapas tantachishpan kallpa rirka chay tantarishka runakunama. Chay komandante suntalunkunawa pakta kallpamuhukta rikushpankuna runakunaka sakirkakuna Pablota makanata. \v 33 Chaymanta chay komandanteka paktashpan Pablota apichishpan kamachirka ishkay fierro kadenawa watanankunapa. Chaywasha piñarihuk runakunata Pablomanta tapurka: \p ¿Pitaya kay runaka? ¿Imatata rurashka? nishpa. \p \v 34 Chasna tapushpan chay tantarishka runakunaka shukta shukta kaparishpa rimarkakuna. Chasna kaparishpankuna chay komandanteka mana atiparkachu alita asirtanata. Chayrayku suntalukunata kamachirka Pablota paykunapa wasinkunama apanankunapa. \v 35-36 Chasna apahushpankuna suntalukunapa washanta achka runakuna kaparishpa katirkakuna: \p ¡Wañuchiychi! ¡Wañuchiychi! nishpa. \p Chaymanta iskalunpi paktahushpankuna runakuna ña wañuchinayahushpankuna suntalukunaka Pablota markashpa aparkakuna. \s1 Pabloka runakunapa puntanpi pay kikinmanta kwintarka \p \v 37 Suntalukunapa wasinkunama yaykuchinapa apahushpankuna Pablo griego shimita rimak kashpan chay komandanteta rimarka: \p Shuk shimita kanta rimanayani nishpa. \p Pablo chasna rimashpan komandanteka payta tapurka: \p ¿Griego shimita rimanata yachankichu? \v 38 ¿Manachu Egipto allpamanta runa kanki? ¿Manachu shuk uras ñukanchi romano apukunata wañuchinayashpa chusku waranka runakunata tantachishpayki pusharkanki chunlla chakishka allpama? ¿Manachu chay runa kanki? \p \v 39 Chaypina Pabloka aynirka: \p Mana chay rimahushkayki runachu kani. Ñukaka israel runami kani. Silisia allpapi kahuk atun llakta Tarsomantami kani. Kanta tapuni shuk ratulla kachariway kay runakunata rimanaynipa. \p \v 40 Chasna tapushpan komandanteka rimarka: \p Chasna kashpanka kwintay. \p Chaypina Pabloka iskalunpi shayarishpan makinta rikuchirka runakuna chunllayanankunapa. Chunlla tukushpankuna Pabloka paykunapa kikin hebreo shimipi rimarka: \c 22 \p \v 1 Yaya rukukuna, wawkikuna, rimay tukuhushkaynirayku aynishpa rimahushkaynita uyaychi. \p \v 2 Chasna hebreo shiminkunapi rimahushkanta uyashpankuna ashwan chunllayarkakuna. Chaypina Pabloka rimarka: \p \v 3 Ñukaka israel masikichimi kani. Silisia allpapi kahuk Tarso llaktapi wawayarishkani. Kay Jerusalén llaktapi wiñashkani. Ali yachachik Gamaliel wañumanta alita yachakurkani tukuy yaya rukunchi wañukunapa kamachishkankunata paktachinata. Tukuy shunkuynimanta pacha Yaya Diosta kushichinayashpa chay kamachishka kashkata paktachikmi karkani, imashnami kankunaka kunankama kahunkichi. \v 4 Ñawpa parisichipayarkani Jesukristuta kirikkunata wañuchichinaynikama. Mana imanapayarkachu kari kashpan warmi kashpanpas apishpayni watashpa aparkani karselpi churanankunapa. \v 5 Saserdotekunapa atun apu, tukuy ñukanchita kamachik israel masinchi rukukunapas atipanahun chayta rimanata. Paykuna ñukata killkakunata kuwarkakuna kuk rinaynipa Damasko llaktapi kawsak israel masinchikunata. Chay killkakunapi killkarishka karka, ñuka Jesukristuta kirikkunata apishpayni Jerusalenma pushamunaynipa apukuna kastigachinankunapa. Chay killkata apishpayni Damasko llaktama rirkani. \s1 Pablo Jesusta kirishkanmanta kwintarka \p \v 6 Pabloka kwintashpalla katirka: \p Chay Damasko llaktama rina ñampita rihushpayni ña chawpi puncha kahushkanpi, Damasko llaktata kuchuyahushkaynipi kunkaymanta silumanta ñukapi muyukta chuyahlla rikuriwarka. \v 7 Chasna rikuchiwashpan allpama urmarkani. Chaypi shuk shimi rimawahukta uyarkani kasna nishkata: Saulo, Saulo, ¿imaraykuta chiknishpa parisichiwahunki? \v 8 Chasna rimashkanta uyashpayni tapurkani: ¿Pitaya kanki, Señor? Chasna tapushpayni ayniwarka: Nasaretmanta Jesusmi kani, maykantami chiknishpa parisichihunki nishpa. \v 9 Ñukawa rihuk runakunaka chay chuyahlla rikurishkallata rikurkakuna. Chay rimawahuk shimitaka mana uyarkakunachu. \v 10 Chasna Jesusmi kani nishpan ñukaka kuti tapurkani: ¿Imatata rurasha Yaya Jesús? Payka ayniwarka: Atariy. Damasko llaktama riy. Chaypimi yachanki imatami ruranki, shuk runami kanta rimanka nishpa. \v 11 Chay chuyahlla rikurishkaka ñawinita wiskuyachiwashpan ñukawa pakta rihuk runakunaka makinimanta apishpa Damasko llaktama pushawarkakuna. \p \v 12 Chay llaktapi shuk runa Ananias shutiyu kawsapayarka. Payka Moisespa killkashkan Yaya Diospa kamachishkankunata alita paktachik karka. Tukuy chay llaktapi kawsak israel masinchikunaka paymanta alillata rimarkakuna. \v 13 Chay Ananiaska paktashpan ñukata rimak shamuwarka: Wawkini Saulo, kunanka kutikashka atipanki rikunata nishpa. Chasna rimawashkanllawa kuti rikuk tukushpayni payta rikurkani. \v 14 Chaypina payka rimawarka: Yayanchi Dios, maykantami yaya rukunchi wañukunapas kushichinahun, paymi kanta ñawpamanta pacha akllarka paypa munashkanta yachanaykipa. Chaymantapas kanta akllarka chay alillata rurak Wawanta rikunaykipa, pay kikin rimahushkanta uyanaykipa. \v 15 Chay rikushkaykita uyashkaykita purihushpayki kwintanayki tiyan tukuy kay allpapi kawsak runakunata. \v 16 Kunanka mana unayashpa atariy bawtisarik rinaykipa. Yaya Jesusta tapuy uchaykikunamanta llakichiy tukunaykipa nishpa. \s1 Pablo mana israel runakunata yachachishkanmanta kwintarka \p \v 17 Pabloka kwintashpalla katirka: \p Chaywasha Jerusalenma kutirkani. Chaypi Yaya Diospa wasinpi yaykushpayni Yaya Diosta mañarkani. Chasna mañahushpayni shuk muskuypishina Jesusta puntaynipi rikurkani. \v 18 Payka rimawarka: Kay Jerusalenmanta utkalla llukshiy. Kaypi kawsak runakunaka ñukamanta rimahushkaykita mana kirinkakunachu. \v 19 Jesús chasna rimawashpan aynirkani: Yaya Jesús, paykunaka alita yachanahun, tantarinankuna wasikunapi yaykushpayni kanta kirikkunata apishpayni asutichishpa karselpi churachishkaynita. \v 20 Kanmanta yachachik Estebanta wañuchihushkankuna uras ñukapas chaypi kahurkani. Payta wañuchihushkankunata rikushpayni alimi nirkani. Chasnallatata chay wañuchihuk runakunapa awaniru churarinankunata llatanashkankunata wakaycharkani. \v 21 Chaypina payka kutikashka rimawarka: Riylla. Ñukami kanta kachahuni karu llaktakunapi mana israel runakunama nishpa. \s1 Romano suntalukunapa komandanten kuti Pablota kishpichirka \p \v 22 Chaykamalla tukuy israel runakuna Pablopa kwintahushkanta alita uyarkakuna. Pay ñukanchi mana israel runakunamanta rimashpan tukuy runakuna kuti kaparirkakuna: \p ¡Wañuchiychi kay runata! ¡Mana alichu chasna runaka kawsananpa! \p \v 23 Kaparishpalla katishpankuna piñarishpa churarishkankunata chawsirkakuna, allpa pulbuta wicharkakuna. \v 24 Chasna rurahushkankunata rikushpan chay komandanteka suntalunkunata kamachirka Pablota wasinkuna ukuma yaykuchinankunapa. Chaywasha suntalunkunata kamachirka Pablota asutishpa rimachinankunapa imaraykumi chay runakunaka chasna kaparihunkuna nishpa. \v 25 Asutinankunapa ña watarishka kashpan Pabloka chaypi kahuk suntalukunapa kapitanta tapurka: \p ¿Pita kankunata rimashka chasna asutiwanaykichipa kankunashina romano runa kashpaynitata manara alita yachashpaykichi uchayuchu kani manachu nishpa? \p \v 26 Pablo chasna rimashpan chay suntalukunapa kapitanka chay ratu rimak rirka komandanteta: \p ¿Imaraykuta kay runata asutichinki? Payka romano kananta rikuchik killkayushi nishpa. \p \v 27 Chayta uyashpan chay komandanteka Pabloma rirka tapunanpa: \p Rimaway, ¿shutipachu romano kanaykita rikuchik killkayu kanki? \p Pabloka aynirka: \p Ari, shutipami kani. \p \v 28 Chasna aynishpan chay komandanteka rimarka: \p Ñuka romanoshina tukushkaynita rikuchik killkayu kanaynipa achka kullkita pagarkani. \p Chasna komandanteka rimashpan Pabloka kutikashka aynirka: \p Ñukaka Tarso llaktapi wawayarishkaynimanta romano kanaynita rikuchik killkayu kani. \p \v 29 Chasna Pablo rimashpan asutinankunapa kamachishkan suntalukunaka chay ratulla anchurimurkakuna. Chay komandantepas Pablo romano kananta rikuchik killkayu kashkanta yachashpan sinchita mancharirka payta watashpa asutinankunapa kamachishkanrayku. \s1 Pablo tantaylla yuyarishpa kwintak atun apukunapa puntanpi rimarka \p \v 30 Chay romano komandanteka alita yachanayarka imaraykumi israel masinkuna Pablota wañuchinayahunkuna nishpa. Chayrayku chay kayantima Pablota kadenawa watarishka kashkanmanta kacharichirka. Chaymanta israel runakunapa saserdotenkunapa apunkunata kayachirka tukuy paykunawa pakta tantaylla yuyarishpa kwintak atun apukunawa tantarinankunapa. Chasna chay israel apukuna tantarishpankuna Pablota chay tantarishkama pushashpan puntankunapi shayachirka. \c 23 \p \v 1 Pablo chay tantaylla kwintak apukunata rikushpan rimarka: \p Wawkikuna, ñukaka kunan punchakama Yaya Diospa rikushkanpi ali yuyaywa kahushkaynita musyani. \p \v 2 Pablo chasna rimashpan Ananias shutiyu saserdotekunapa atun apu Pablopa kuchunpi kahukkunata kamachirka: \p Chay rimahukta shiminpi lapyaychi nishpa. \p \v 3 Chayta uyashpan Pabloka Ananiasta aynirka: \p Kan kaypi kahunki rimanaykipa rurashkaynita alichu manachu nishpa Moisespa killkashkan kamachishkakunashina. Kunanka kanka chaykunata mana kasushpa kamachishkanki ñukata lapyawanankunapa. Yaya Diosmi kanta kastiganka millaypa yuyayyu llullachiysiki. \p \v 4 Pablopa kuchunpi shayahukkunaka chasna rimashkanta uyashpankuna rimarkakuna: \p ¿Imashnataya chasna millaypata rimanki Yaya Diospa churashkan saserdotekunapa atun aputa? \p \v 5 Chasna rimashpankuna Pabloka aynirka: \p Llakichiwaychi wawkikuna, mana yachashkanichu pay saserdotenchikunapa atun apu kananta. Yachaynima karka, mana chasna rimaynimachu karka. Yachani Yaya Diospa rimashkanka kasna nin: Ama millaypata rimankichichu apuykichita nishpa. \p \v 6 Chay tantaylla kwintak atun apukunamanta shukkunaka fariseokuna karkakuna, shukkunaka saduseokuna. Fariseokunaka wañushkakuna kawsarinankunata kirik karkakuna. Saduseokunaka mana chaykunata kirikchu karkakuna. Pablo chay ishkay chikanta yuyarik kahushkakunata yachashpan tukuy uyanankunapa nishpa sinchita rimarka: \p Wawkikuna, ñukaka fariseomi kani, yayaynipas fariseomi karka. Kunan wañushkakuna kawsarinankunata kirishkayniraykumi uchachiy tukuhuni. \p \v 7 Pablo chasna rimashkanta uyashpankuna fariseokunaka saduseokunawa piñanakurkakuna. Manana shuk yuyayllawa kashpankuna ishkay muntun tukushpankuna rimanakurkakuna. \v 8 Saduseokuna ninahun wañushkakunaka mana kawsarinankunata, chaymantapas angelkunaka, almapas mana tiyananta. Fariseokunaka ninahun tukuy chaykuna tiyananta.\f + \fr 23:8 \ft Rikuy Lukaspa Killkashkan Killkapi 20.27\f* \v 9 Chasna mana shuk yuyayllawa kashpankuna ashwan sinchita rimanakurkakuna. Chasna rimanakushpankuna shuk fariseokuna Moisespa killkashkanta yachachikkuna atarishpankuna rimarkakuna: \p Kay runapata mana tarinchichu nima shuk millaypa rurashkanta. Yaya Diospa Espiritunchari, mana kashpaka shuk angelchari payta rimashka, mana yachanchichu nishpa. \p \v 10 Chasna paykunapura yapa piñanakuhushpankuna chay komandanteka mancharka Pablota liki liki ruranankunata. Chayrayku suntalunkunata kamachirka chay runakunapa makinmanta kichushpankuna kuti wasinkuna ukuma pushanankunapa. \p \v 11 Chay kayanti tutapi Jesukristuka muskuypishina Pabloma shamushpan rimarka: \p Pablo, ama manchariychu, ama llakiriychu, ashwan sinchikuy. Ñuka munani kay Jerusalenpi ñukamanta rimashkaykishina kunan chay atun Roma llaktapipas chasnallatata kwintanaykipa nishpa. \s1 Chiknik runakuna Pablota wañuchinankunapa yuyarirkakuna \p \v 12-13 Kayantima chusku chunka ashwan israel runakuna tantarishpankuna yuyarirkakuna Pablota wañuchinankunapa. Yaya Dios ñukanchita kastigachun kay rimahushkanchita mana paktachishpanchi. Mana upyashunchichu, nima mikushunchichu Pablota wañuchinanchikama nishpa rimarkakuna. \v 14 Chasna yuyarishpankuna chay runakunaka saserdotekunapa apunkunama, kamachik israel masinkuna rukukunamapas rirkakuna. Chaypi paktashpankuna rimarkakuna: \p Ñukanchika parihu yuyarishkanchi nima imata mikunanchipa, nima upyananchipa Pablota wañuchinanchikama nishpa. \v 15 Kunanka kankuna tukuy tantaylla kwintak atun apukunanti komandanteta tapuychi kaya Pablota kankunama pushamunankunapa, ashwan alita yachanaykichipa paymanta nishpa. Ñukanchi pay ñampipi kahushpan manara kankunama paktamuhushpanra chawpillapi wañuchishunchi. \p \v 16 Chasna rimashkankunata Pablopa paninpa musu wawan uyashpan suntalukunapa wasinkunapi yaykushpan Pablota rimak rirka. \v 17 Chasna rimashpan Pabloka shuk kapitanta kayashpan rimarka: \p Kay musupa shuk shimi tiyan. Komandantema pushay payta kwintananpa. \p \v 18 Chasna chay kapitanka chay musuta komandantema pushashpan rimarka: \p Chay apishkanchi Pabloka kayawashpan rimawashka: Kay musuta pushay komandantema payta shuk shimita rimananpa nishpa. \p \v 19 Chasna chay kapitan rimashpan komandanteka chay musuta makinmanta apishpan chay kwartu ukupi chaynikstuma pushashpan sapallanta tapurka: \p ¿Imatata kwintanayawanki? nishpa. \p \v 20 Chay musuka aynirka: \p Shuk israel masinikuna kantashi tapunkakuna kaya Pablota atun apunchikunapa tantarinankuna wasima pushanaykipa, paymanta ashwan alita tapushpa yachanankunapa. \v 21 Chay apunchikunapa tapunantaka ama kasunkichu. Chusku chunka ashwan runakunami payta wañuchinayashpa pakashpa chapankakuna ñampipi. Paykunaka parihu yuyarishkakuna mana mikunankunapa, nima upyanankunapa Pablota wañuchinankunakama nishpa. Kunanka chapahunkunami. \p \v 22 Chasna rimashpan komandanteka chay musuta rimarka: \p Kunanka riylla. Nima pita kwintankichu ñukata tukuy chayta kwintawashkaykita nishpa. \s1 Pablota apu Felixma pusharkakuna \p \v 23 Chaypina komandanteka ishkay kapitankunata kayashpan kamachirka: \p Alichariychi Sesarea llaktama rinaykichipa. Ishkay pachak suntalukuna chakiwa, kanchis chunka suntalukuna kaballupi, chaymanta ishkay pachak suntalukuna lansakunawa rinankunapa alicharinahuchun iskun ura tutapi Sesarea llaktama rinaykichipa. \v 24 Chaymantapas kaballukunata alichaychi Pabloka chay awapi rinanpa, alita apu Felixpa puntanpi paktananpa. \p \v 25 Chaymanta chay komandanteka shuk kartata killkarka kasna nishpa: \p \v 26 Munashkayni atun apu Felix, ñuka Klaudio Lisias kanta saludani. \v 27 Kay kachahushkayni runa Pablota israel masinkunaka chiknishpankuna yanka wañuchinayahunkuna. Romano runa kananta yachashpayni suntaluynikunawa rirkani payta kishpichinaynipa. \v 28 Yachanaynipa imaraykuta chasna wañuchinayahunkuna nishpa payta israel runakunapa tantaylla kwintak atun apunkunama pusharkani. \v 29 Chaypi uyarkani Moisespa killkashkanta mana kasushkanrayku payta uchachishkankunata, maykanmantami paykuna kikin mana shuk yuyayllawachu kashkakuna. Mana yachashkanichu nima shuk mana alita rurashkanta pay wañuchiy tukunanpa, nima karselpi yaykunanpa. \v 30 Uyashpayni israel masinkuna tukuy parihu yuyarishkankunata Pablota wañuchinankunapa utkalla payta kanma kachahuni. Chay uchachik runakunata rimashkani kanpi alichak rinankunapa. Chayllami kashka killkashkaynika. \p \v 31 Chay suntalukunaka komandantepa kamachishkanta kasushpa Pablota tutapi pusharkakuna. Rihushkankunapi puntiru Antípatris llaktapi paktarkakuna. \v 32 Kayantima chay chakiwa rihuk suntalukunaka wasinkunama kutirkakuna. Chay kaballupi rihuk suntalukunallana Pablota pusharkakuna. \v 33 Sesarea llaktapi paktashpankuna chay apu Felixta killkata kurkakuna. Chaymantapas Pablota paypa makinpi sakirkakuna. \v 34 Chay killkata leyishkanwasha chay apuka Pablota tapurka: \p ¿Maykan allpamantata kanki? \p Pabloka aynirka: \p Silisia allpamantami kani nishpa. \p Silisiamanta kashkanta yachashpan rimarka: \p \v 35 Kanta uchachihuk runakuna shamushpankuna kanmanta uyasha. \p Chasna rimashpan suntalunkunata kamachirka Pablota apu Herodes wañupa atun wasinpi tapashpa kuyranankunapa. \c 24 \s1 Pablo apu Felixpa puntanpi rimarka \p \v 1 Pichka punchawasha israel saserdotekunapa atun apu Ananias shuk kamachik israel rukukunawa romanokunapa kamachishkankunata alita riksik Tértulo shutiyuta pushashpa Jerusalenmanta Sesareama rirkakuna, apu Felixpa puntanpi Pablota alita uchachishunchi nishpa yuyarishpankuna. \v 2 Chaypina Pablota taparishka kashkanmanta pushamushpankuna chay alita rimanata yachak Tértulo kallarirka rimanata chay aputa kasna nishpa: \p Apu Felix, kanta agradesinchi alita kawsashkanchirayku. Kan yachaykiwa kamachishkaykirayku mana nima ima llakiyta pasashkanchichu, kushilla kawsashkanchi llaktanchikunapi. \v 3 Tukuy parti chasna kushilla kawsanchi, achkata yanapashkaykirayku. Kunan kanta atunta agradesinchi. \v 4 Kunanka mana yapa munanichu kanta unayachinata, shuk ratulla uyaway kay runamanta rimanayahushkaynita. \v 5 Kay runata tarishkakuna tukuy partipi yanka llullashpa shuk mushu yuyaykunata yachachihushkanwa israel masinkunata piñachishpa purihushkanta. Shukkunaka payta kasushpa ñawpa yaya rukunkuna wañupa rimashkankunata manana munanahunchu. Chaymanta Nasaretmanta Jesús wañuta kirikkunapa kamachik apumi kan. \v 6 Kunan shuk mana israel runakunata Yaya Diospa wasinpi yaykuchishpan uchata rurashka. Chayrayku payta apirkakuna kastigachinankunapa. \v 7 Chasna kastiganayahushkankunapi chay Lisias shutiyu komandante shamushpan Pablota makinkunamanta tankashpa kichurka. \v 8 Chaymanta rimarka romano apupi alichak rinaykichi tiyan nishpa. Kunanka kan kikin Pablota tapuy alita yachanaykipa tukuy rimashkanchika shutipa kananta. \p \v 9 Tértulo chasna rimashkanwasha tukuy chaypi kahuk israel runakuna kayka shutipatami rimashka nishpa rimarkakuna. \p \v 10 Chaymanta chay apuka Pablota makinwa rikuchirka rimananpa. Chaypina Pabloka rimarka: \p Apu Felix, kay allpanchipi kanka ña achka watakunata apu kashpayki mana manchashpachu puntaykipi rurashkaynikunamanta rimanayani. \v 11 Runakunata alita tapushpayki yachanki chunka ishkay punchami kahun Jerusalenpi Yaya Diosta mañanaynipa paktashkaynika. \v 12 Manami nima pipas ñukata tariwashkachu nima shuk runawa piñanakuhushkaynita. Nima Yaya Diospa wasinpi, nima ñukanchi israel runakunapa tantarinanchi wasikunapi, nima kanchapipas nima piwa piñanakushpachu kwintarkani. Chasna rurashkaynita nima pi rikuwarkachu. \v 13 Kay runakunaka nima shuk millaypata rurashkaynita rikushpankuna yanka chasna rimahunkuna. \v 14 Shuk parti ñukamanta kwintashkankuna shimika shutipami kan. Nasaretmanta Jesukristupa yachachishkanta kirik kani. Chayta kirinanchipa mana alichu ninahun. Chasna rimashpankunapas chay Jesukristupa yachachishkanta kirishpayni yaya rukunchi wañukunapa kirishkankuna Yaya Diosllatatami kushichishpa kawsani. Tukuy Moisespa killkashkanta, ñawpa Yaya Diospa yachayninwa shuk yachachikkunapa killkashkantapas kirishpa kawsani. \v 15 Kay puntaykipi ñukamanta rimak runakunashinallatata ñukapas kirini, alita rurak, mana alita rurak runakunaka wañushkankunawasha kuti kawsarinankunata. \v 16 Chayrayku tukuy atipashkaynita rurani Yaya Diospa rikushkanpi, runa masinikunapa rikushkankunapipas ali yuyaywa, mana uchata rurashpa kawsanaynipa. \p \v 17 Kunan achka watata karu llaktakunama purishkayniwasha Jerusalenma kutimurkani. Shuk llaktakunapi kawsakkunapa kuwashkankuna kullkinkunata Jerusalenpi mana imayu kawsak runakunata kunaynipa shamurkani. Chaymanta shuk wiwakunata wañuchishpa Yaya Diosrayku rupachichinayashkani. \v 18-19 Chayta ruranaynipa kamachirishka kashkata rurashpa alicharirkani Yaya Diospa rikushkanpi alicharishka kanaynipa. Chaymanta Yaya Diospa wasinpi yaykurkani. Chaypi kahushpayni nima maykan runakunata tantachishpa piñachishkanichu. Chaypi Asiamanta israel masinikuna tinkuwarkakuna. Chay tinkuwak runakunaka ñukamanta mana alita rimanayashpankunaka paykuna kikin puntaykipi rimak shamunankuna tiyan. \v 20 Mana kaypi kahushpankunaka kunan kaypi kahukkunaka rimawanahuchun ima millaypatachari rurahushkaynita tariwashkakuna, tantaylla yuyarishpa kwintak atun apunchikunapa puntanpi kahushpayni. \v 21 Chay apukunapa tantarishkankunapi kahushpayni sinchita rimarkani: Wañushkakuna kawsarinankunata kirishkayniraykumi uchachiy tukuhuni nishpa. Chayllata rimarkani. Chasna rimashkaynimantalla atipawanahun uchachinata. \p \v 22 Chasna Pablo rimashpan apu Felixka mana ashwanta uyanayarkachu. Jesukristupa yachachishkanta alita riksirka. Chayrayku chay uchachik israel runakunata nirka: \p Komandante Lisias shamushpan alita alichashunchi nishpa. \p \v 23 Chasna nishpan chay apu Felixka shuk kapitanta kamachirka: \p Pablota kuti karselpi churashpayki ama watankinachu. Chaymantapas amigunkuna shamushpankunaka Pablota maykan munashkanta kunahuchun ama arkankichu nishpa. \s1 Felix warminti Pablopa rimashkanta uyarkakuna \p \v 24 Shuk punchakuna pasashkanwasha Felixka warmin Drusilawa rirka pasyanankunapa. Chay Drusilaka israel warmimi karka. Chay wasipi paktashpankuna Pablota kayachirkakuna Jesukristuta kirinamanta rimahukta uyanankunapa. Shamushpan yachachihushkanta uyarkakuna. \v 25 Pabloka yachachirka mana paykuna kikin munashkanta rurashpa kawsanankunapa, ashwan Yaya Diospa munashkantashina alita rurashpa kawsanankunapa. Chaymantapas yachachirka wañushkanchiwasha Yaya Dios rurashkanchikunamanta tapushpan tukuy mana alita rurak runakunataka kastigananta. \p Chasna uyashpan Felixka mancharishpa rimarka: \p Chaylla kachun. Shuk puncha atipashpayni kuti kayachishkayki ashwanta yachachiwanaykipa nishpa. \p \v 26 Chayta rimarka, kullkita pagawashpan kacharisha nishpa yuyarishpan. Chasna kashpan achka kuti Pablota kayachirka paywa kwintananpa. \v 27 Chasna Pabloka Sesareapi ishkay watata taparishka kawsarka. Chay Felixka ishkay watawasha apu kashkanmanta llukshinan kashpan Pablota sakirka taparishkata israel runakunata kushichinanpa. Payranti Porsio Festo shutiyu yaykurka apu kananpa. \c 25 \s1 Pablo apu Festopa puntanpi rimarka \p \v 1 Festoka Roma llaktamanta Sesarea llaktapi paktashpan yaykurka mushu apu kananpa. Kimsa puncha apu tukushkanwasha Jerusalenma rirka. \v 2-3 Chasna Jerusalenpi kahushpan saserdotekunapa apunkuna shuk israel masinkuna kamachikkunanti Pablomanta yanka llullashpa uchachinankunapa payma rirkakuna. Chaypi paykunaka apu Festota tapurkakuna Pablota Sesareamanta chay Jerusalenma kachananpa. Yuyarirkakuna chawpi ñampipi pakashpa chapashpanchi Pablota wañuchishunchi nishpa. \v 4 Chasna tapushpankuna Festoka aynirka: \p Pabloka Sesareapi taparishka kiparinka. Ñukapas ñallami chayma kutisha. \v 5 Chay runa shutipa millaypata rurashka kashpanka akllashkaykichi apu masikichita kachaychi ñukawa pakta Sesareama rinankunapa. Chaypi pay mana alita rurashkanta rimanahuchun. \p \v 6 Payka Jerusalenpi pusak puncha ashwanta unayarka. Chaymanta Sesarea llaktama kutirka. Kayantima Sesareapi paktashpan Pablota uchachik apukunawa tantarirka. Kamachinan tiyarinanpi tiyarishpan Pablota apak rinankunapa kacharka. \v 7 Pablo chayra yaykuhushpan Jerusalenmanta shamushka israel masinkunaka payta muyukta kayllayamurkakuna. Chasna muyukta shayarishpankuna llullashpa sinchita uchachirkakuna. Chasna kashpanpas mana atiparkakunachu rikuchinata rimashkankunaka shutipa kashkanta. \p \v 8 Chasna rimashpankuna Pabloka rimarka: \p Mana shutipachu. Ñukaka mana millaypata rurashkanichu. Nima imapi mana kasushkanichu ñukanchi israel runakunapa killkanchikunapi kamachishkakunata. Yaya Diospa wasinpi mana millaypata rurashkanichu Yaya Diosta piñachishpa. Chaymantapas romano tukuymanta atun apumanta mana piñarishpa millaypata rimashkanichu. \p \v 9 Festoka israel runakuna alita rikuwanahuchun nishpa yuyarishpan Pablota tapurka: \p ¿Jerusalenma rinayankichu chaypi kanwa alichanaynipa imatami rimahunkuna kanmanta? \p \v 10 Festo chasna tapushpan Pabloka aynirka: \p Mana. Kan alita yachanki, israel masinikunata nima ima millaypata rurashkanichu. Kunanka kan romano tukuymanta atun apupa churashkanpa puntaykipi shayahuni, maypimi alichananchi tiyan, mana Jerusalenpichu. \v 11 Ñuka millaypata rurashkaynita tarishpaykichika wañuchiwaychi, wañunata mana manchanichu. Paykunapa rimashkankuna mana shutipa kashpanka nima pi atipawanchu makinkunapi sakinata. Chayrayku romano tukuymanta atun apu ñukawa alichachun. \p \v 12 Chasna nishpan apu Festoka paywa pakta yuyarik runankunawa kwintashkankunawasha aynirka: \p Romano tukuymanta atun apuma rinata munashpaykika payma kanta kachasha kanwa alichananpa nishpa. \s1 Festoka atun apu Agripata Pablomanta kwintarka \p \v 13 Mana achka puncha pasashkanwasha apu Agripaka panin Bernisewa Sesareama shamurkakuna apu Festota pasyanankunapa. \v 14 Apu Agripa achka punchakunata chaypi kahushpan Festoka payta Pablomanta kwintarka: \p Kaypi kahun shuk apirishka runa Pablo shutiyu. Felixka mana alichanata atipashpan apu kananmanta llukshihushpan payta makinipi sakirka. \v 15 Jerusalenma rishpayni israel runakunapa saserdotenkunapa apunkuna, paykunata kamachik israel masin rukukunanti mana alita rurashkanta ñukama rimak shamurkakuna. Chay Pablota wañuchiy nishpankuna rimawarkakuna. \v 16 Chasna nishpa shamushpankuna ñukaka rimarkani: Ñukanchi romano apukuna mana nima pita kastigachinchichu, manara alita yachashpanchi shutipa mana alita rurashkanta. Uchachihushka runawa payta uchachihukkunawa ñawipura apupa puntanpi shamushpa alichanchi nishpa israel runakunata rimashkani. \v 17 Chasna rimashpayni chay uchachihukkunaka ñukawa pakta Jerusalenmanta kayma shamushpanchi kayantimalla alichanaynipa tiyarinapi tiyarishpayni Pablota kayachirkani ñawinpi rimanankunapa. \v 18 Ñuka yuyarishkani atun millaypatachari rurashka nishpa. Mana chasnachu kashka. Chay uchachikkunaka nima imata kastigaypatachu rimarkakuna. \v 19 Ashwan mana karkakunachu shuk yuyayllawa paykunapa shuk kirinankunamanta. Chaymantapas Jesús shutiyu runamanta kwintarkakuna. Israel runakuna ninahun Jesuska wañushkami. Pabloka nin Jesuska kawsahumi. Chayraykullami Pablotaka uchachishkakuna. \v 20 Chasna mana yachashpayni imatami rurasha nishpa Pablota tapurkani: ¿Jerusalenma rinayankichu paykuna kanwa alichanankunapa? nishpa. \v 21 Chasna tapushpayni niwarka: Romano tukuymanta atun apu Augusto alichachun nishpa. Chasna nishpan ñukaka romano tukuymanta atun apu Augustoma kachanaynikama taparishkallata sakirkani. \p \v 22 Chasna kwintashkanta uyashpan Agripaka Festota nirka: \p Ñukapas chay runapa rimashkanta uyanayani nishpa. \p Festoka aynirka: \p Kayami payta uyanki nishpa. \s1 Pabloka atun apu Agripapa puntanpi kwintarka \p \v 23 Kayantima Agripaka panin Bernisewa suma churarishkakuna apu Festopa kamachinan wasima rirkakuna, suntalupa apunkunanti, chay llaktapa apunkunawa pakta. Chaypi apu Festoka runankunata kacharka Pablota apak rinankunapa. \v 24 Pablota puntapi churashpankuna Festoka rimarka: \p Atun apu Agripa, tukuy ñukanchiwa pakta kahukkunapas, rikuychi kay runata. Jerusalenpi kawsak israel masinkuna, kay llaktapi kawsak israel masinkunapas yapakta piñarishpankuna wañuchiychi kay runata nishpa kaparirkakuna. \v 25 Ñukaka mana tarishkanichu nima imata mana alita rurashkanta payta wañuchichinaynipa. Chasna kashpanpas pay munan romano tukuymanta atun apunchi Augustoma alichak rinata. Chayraykumi payta chayma kachasha nirkani. \v 26 Kunanka mana yachanichu imatami kay runamanta killkasha Roma llaktapi kawsak tukuymanta atun apunchirayku. Chayrayku apu Agripa, puntaykipi kay runata apamushkani. Kan alita tapushpayki ima millaypatata rurashka nishpa yachasha imatami killkanayni tiyan. \v 27 Mana alichu kan shuk apirishka runata kachanaynipa, mana rimashpa imamantami payta uchachinahun nishpa. \c 26 \s1 Pabloka pay kikinmanta apu Agripata rimarka \p \v 1 Chaypina apu Agripaka rimarka Pablota: \p Kunanka kan kikin rimay rurashkaykimanta nishpa. \p Chaypina Pabloka makinta alsashpan rimarka: \p \v 2 Atun apu Agripa, yapa kushillami kani puntaykipi rimashpa alichanaynipa israel masinikuna ñukata uchachiwashkankunamanta. \v 3 Kan alita yachanki imashnami ñukanchi israel runakuna ñawpamanta pacha kawsapayanchi, chaymantapas maykanmantami mana shuk yuyayllawachu kanchi. Chayrayku kunan rimahushkaynita ali yuyaywa uyaway. \p \v 4 Ñuka wawamanta pacha Tarso llaktapi, chasnallatata Jerusalenpipas musumanta pacha kawsashkaynita tukuy runa masinikuna alita yachanahun. \v 5 Paykuna munashpankunaka tukuyta kwintanahuma ñuka fariseo kashkaynita, tukuy ñukanchi israel runakunamanta Moisespa killkashkan kamachishkakunata ashwan alita paktachikkunamanta. \v 6 Yaya Dios ñawpa yaya rukunchi wañukunata rimashkanta kirishkaynirayku kunan ñukaka tapuy tukuhuni. Yaya Dioska rimarka tukuy wañushkakuna kuti kawsarinankunata. \v 7 Tukuy ñukanchi chunka ishkay ayllukunamanta mirashka israel runakuna chasnallatata chapahunchi rikunata, Yaya Diospa rimashkantashina wañushkakuna kuti kawsarinankunata. Chayrayku Yaya Diosta kushichinchi punchanti tutanti. Apu Agripa, ñukapas chayta kirishpa kawsahushpayni kunanka chaymanta israel masinikunaka uchachiwanahun. \v 8 ¿Imaraykuta mana kirinkichichu Yaya Dios wañushkakunata kuti kawsachinanta? \s1 Pablo Jesukristuta kirik tukushkanmanta kwintarka \p \v 9 Ñawpa ñukapas yuyaripayarkani ali kananta Nasaretmanta Jesusta kirikkunata parisichinaynipa. \v 10 Chayrayku Jerusalenpi Jesusta kirikkunata parisichirkani. Chaymanta saserdotenchikunapa apunkuna arí nishpa killkashkankunata rikuchishpayni achka Jesukristuta kirikkunata karselpi churachirkani. Chaymantapas kirikkunata wañuchihushpankuna alimi nirkani. \v 11 Tukuy ñukanchi israel runakunapa tantarinanchi wasikunapi yaykushpayni achka kuti chay kirikkunata asutichirkani Jesukristuta mana kirishanachu nishpa rimanankunapa. Paykunata yapa sinchita piñarishpayni karu llaktakunamapas rirkani asutichishpa parisichinaynipa. \p \v 12 Shuk puncha Jesukristuta kirikkunata kastigachisha nishpayni rihurkani Damasko llaktama. Rirkani saserdotenchikunapa apunkunapa killkashkankunawa, ali kan Jesukristuta kirikkunata apishpan kastigachinanpa nishpa. \v 13 Atun apu Agripa, rihushkaynipi chawpi ñampipi chawpi puncha intimanta pasa punchahlla ilampashina silumanta ñukanchipi muyukta rikurirka. \v 14 Chasna rikurishpan tukuy mancharishpa allpama urmarkanchi. Chaypi shuk shimita, kikin hebreo shiminipi rimahukta uyarkani: Saulo, Saulo, ¿imaraykuta parisichiwahunki? Jesukristuta kirikkunata parisichisha nishpaykika kan kikinmi parisinki. Imashnami tarawak wakraka piñarishpan puntayachishka kaspita patyashpan pay kikinta nanachin, chasnallatatami kanpas parisichiy tukunki nishpa rimawarka. \p \v 15 Chasna nishkanta uyashpayni tapurkani: ¿Pitaya kanki, Señor? nishpa. Chaypina ayniwarka: Ñukami kani Jesús, maykantami parisichihunki nishpa. \v 16 Kunanka atariy. Kanta rikurishkani ñukapa kamachinayni kanaykipa. Kunan ñukata rikuwashkaykimanta kwintashpa purikmi tukunki. \v 17-18 Kanta tukuy partima kachashkayki ñukamanta yachachinaykipa. Chasna rurashpayni kanta israel masikikunapa makinkunamanta, mana israel runakunapa makinkunamantapas kishpichisha mana wañuchinankunapa. Runakunata ñukamanta yachachinayki tiyan paykuna amsapishina kawsashkankunamanta llukshinankunapa, Yaya Diospa kamachishkankuna tukunankunapana. Paykunata yachachinayki tiyan paykunapas ñukata kirinankunapa. Chasna kirishpankuna uchata rurashkankunamanta llakichiy tukunkakuna, chaymantapas tukuy Yaya Diospa aliyachishkan runankunawa pakta wiñayparayku paywa pakta kawsankakuna nishpa. \p \v 19 Chayrayku atun apu Agripa, chasna uyashpayni Yaya Jesús chay silumanta rimawashkanta mana killashpachu kasurkani. \v 20 Puntiru Damasko llaktapi, chaymanta Jerusalenpi, tukuy Judea allpapipas, israel masinikunata, mana israel runakunatapas kwintashpa yachachirkani: Uchata ruranata sakishpaykichi Yaya Diosta kasushpa, alitana rurashpa kawsaychi. Chasna rurashpaykichimi mushu yuyayyu tukushkaykichita rikuchinkichi nishpa yachachirkani. \v 21 Chasna yachachihushkaynirayku israel masinikunaka ñukata Yaya Diospa wasinpi tariwashpankuna apiwarkakuna wañuchishunchi nishpa. \v 22 Chasna kashpantata Yaya Dios yanapawashkanrayku kunankama katihuni tukuy runakunata kwintashpa. Apukunata, mana apukunatapas yachachihuni Moisespa killkashkanta, chaymanta Yaya Diospa yachayninwa shuk yachachikkunapa killkashkankunata, imatami Yaya Dios ruranka nishpa. \v 23 Paykuna ñawpa killkarkakuna Yaya Diospa Kachanan Kishpichik parisishpa wañunanta, chaymanta wañushkanwasha tukuy wañushkakunamanta pay puntiru kawsarinanta. Chaymanta payka ñukanchi israel runakunata, mana israel runakunatapas yachachinan tiyan imashnami amsapishina kawsashkanchimanta kishpichiy tukushunchi nishpa. Chayllatatami ñukapas yachachini. \s1 Pablo munarka Agripa Jesukristuta kirik tukunanpa \p \v 24 Pablo chasna rimashpan apu Festoka sinchita rimarka: \p Pablo, musparihunkimi. Yapa killkata yachakushpayki chasna muspa tukuhunki. \p \v 25 Chaypi Pabloka ali yuyaywa aynirka: \p Atun kamachik Festo, mana muspachu kani. Alita yuyarishpaynimi rimashkani shutipa kashkata. \v 26 Atun apu Agripaka tukuy chaykunata alita yachan, chayraykumi paypa puntanpi mana manchashpachu rimahuni. Tukuy Jesukristumanta yachashkaynita payka ña uyarka. Mana pakallachu Jesusta wañuchirkakuna. \v 27 Apu Agripa, ¿Yaya Diospa yachayninwa ñawpa yachachikkunapa killkashkankunata kirinkichu? Yachani paykunata kirinaykita nishpa rimarka Pabloka. \p \v 28 Chasna Pablo tapushpan atun apu Agripaka aynirka: \p Astalla pishin yachachiwashpayki ñukapas Jesukristuta kirik tukunaynipa. \p \v 29 Agripa chasna nishpan Pabloka aynirka: \p Achkata mana achkata yachachishpaynipas mana imananchu. Yaya Diosta mañani, kan, tukuy kaypi uyawahukkunapas Jesukristuta kirik tukunaykichipa ñukashina. Chasna kashpanpas mana munanichu kankuna ñukashina kadenawa watarishka kanaykichipa. \p \v 30 Pablo chasna rimashkanwasha atun apu Agripaka panin Bernisewa pakta, apu Festopas, tukuy chaypi tiyahukkunapas atarishpankuna llukshirkakuna. \v 31 Kanchapi paykunapura kwintarkakuna: \p Kay runaka nima imata rurashkachu wañuchichinanchipa, nima watarishka kananpa. \p \v 32 Chasna nishpankuna Agripaka Festota rimarka: \p Kay runata kacharinchima karka, mana romano tukuymanta atun apuma rinata tapumachu karka nishpa. \c 27 \s1 Pablota Roma llaktama kacharkakuna \p \v 1 Ña apu Festo Pablota lanchapi Italia allpapi kahuk Roma llaktama kachanata munashpan chay shuk apirishkakunanti kapitan Juliota kurka. Chay kapitanka romano tukuymanta atun apupa shuk muntun suntalukunata kamachikmi karka. Ñuka Lukaspas paykunawa pakta rirkani Pablota yanapanaynipa. \p \v 2 Chaypi Tesalónika llaktamanta Aristarko ñukanchiwa parihu rirka. Tesalónika llaktaka Masedonia allpapimi kan. Chasna ñukanchi Adramitio llaktamanta lanchapi uraykurkanchi. Chay lanchaka Asia allpapi llutarina karka. Chasna uraykushpanchi Sesarea llaktamanta llukshirkanchi. \p \v 3 Kayantima Sidón llaktapi paktarkanchi. Chaypi kapitan Julioka Pablota llakichishpan sakirka amigunkunama pasyak rinanpa, munashkanta kunankunapa. \p \v 4 Chay Sidón llaktamanta llukshishpanchi sinchi wayra ñukanchita arkarka. Chayrayku Chipre isla washata rirkanchi. \v 5 Chipremanta chimpashpa Silisia allpa mayanta, Panfilia allpa mayantapas pasarkanchi. Chasna pasashpanchi Lisia allpapi kahuk Mira llaktapi paktarkanchi. \p \v 6 Chaypi kapitan Julioka tarirka shuk lanchata Alejandria llaktamanta Italia allpama rihukta. Chay lanchapi ñukanchita uraykuchirka rinanchipa. \v 7 Chaypina achka punchakunata alimanta rirkanchi. Chasna paktarkanchi Kinido llakta chimpapurapi. Chaypipas wayra mana pitikta pasaypata rurashpan Kreta isla washata rirkanchi. Chasna rishpanchi chay isla punta Salmón shutiyu mayanta pasarkanchi. \v 8 Achkata parisishpa isla mayanta alimanta rirkanchi. Chasna rihushpanchi Lasea llakta mayanllata, Buenos Puertos llakta lancha llutarinapi paktarkanchi. \p \v 9 Unayta lanchapi shamuhushkanchirayku lancha rina uras ña pasarka. Chay killakuna atun yaku marpi purinapa mana alichu karka. Sinchi wayra, atun ulas, sinchi tamyapas tiyashpan yapa manchaypa karka. Chasna kashpan Pabloka kunarka: \p \v 10 Lanchata purichik runakuna, rihushpalla katishpanchika rikuni manchaypata pasananchita. Lanchaka kargawa pakta chinkarinanta rikuni. Chaymanta ñukanchipas atipanchima chinkarinata. \p \v 11 Pablo chasna rimashpanpas chay kapitanka ashwanta kasurka lancha amupa rimashkanta, chaymanta lanchapa kapitanpa rimashkanta. \v 12 Buenos Puertospi mana alichu karka tamya punchakunata pasananchipa, sinchi wayra kashkanrayku. Chasna kashpan ña tukuy yuyarirkakuna ali kama chay purtumanta llukshinanchipa, Fenise llaktama rinanchipa, tamya punchakuna pasanankama. Chay Feniseka Kreta isla puntapi kashpan lanchakunapa ali llutarina llaktami karka, mana sinchi wayra tiyashkanrayku. \s1 Atun yaku marpi sinchi wayra sinchi ulaspas tiyarka \p \v 13 Chasna kashpan shuk puncha ali wayra atun yaku mar kinkraymanta wayrashpan chay runakuna ali punchami tukunka Fenisema rinanchipa nishpa yuyarirkakuna. Chasna yuyarishpankuna lancha watashkashina shayarina fierrota yaku ukumanta surkushpankuna Kreta isla mayanllata rirkanchi. \v 14 Astalla unaypi chasna rihushkanchipi kunkaymanta yapa sinchita wayrashpan wayraka kallarirka lanchata kuchan partima apanata. \v 15 Chasna sinchita wayrashpan mana atiparkakunachu lanchata alita kuskanchanata. Wayraka maytapas apachun nishpa sakishpankuna wampurishpa rirkanchi. \v 16 Chasna rishpanchi shuk uchilla isla Kauda shutiyu washata pasarkanchi. Chaypi mana yapa sinchita wayrashpan sinchita tarawashpa lanchapi watarishpa rihuk botita lancha awama atiparkanchi aysanata mana waklinanpa. \v 17 Chay botita aysashkanchiwasha tukuy lancha muyukta waskawa watarkakuna mana pakirinanpa nishpa. Chay kuchupi tiyarka shuk awalla Sirte shutiyu. Lanchaka chaypi takarishpan pakirinata yapa manchashpanchi lanchata wayrawa purichina llachapata watarishka kahukta kaspinmanta surkurkakuna. Yanka chasnalla llachapa illa wayra apashkallawa rirkanchi. \v 18 Kayantima chasnalla sinchi wayra ulaspas kahushpan lancha apahuk imakunata atun yaku marpi wichurkakuna lanchankunata pankallayachinankunapa. \v 19 Ashwan kayantima lancharayku munahushkankunatapas apishpankuna atun yaku marpi wichurkakuna. \v 20 Achka punchakunata sinchita wayrashpan intika istrillakunapas mana rikurirkakunachu. Yapa sinchi wayra, tamya, ulaspas chasnalla katihushpan wañunanchi punchami paktarihun nishpa yuyarirkanchi. \p \v 21 Ña unay nima pi mikunayashpan Pabloka paykunapa chawpinkunapi shayarishpan rimarka: \p Amigukuna, rimashkaynita kasunkichima karka, Kreta islamanta mana llukshinchimachu karka. Chasna rimashkayni shimita kasunkichima karka, mana kasnachu parisihunchima, nima lancha apahuk imakunata wichunaka tiyamachu karka. \v 22 Chasna kashpanpas kunanka ama manchariychichu, ashwan sinchikuychi. Nima shuk kankunamanta wañunkichichu. Lanchallami chinkarinka. \v 23 Ñukaka Yaya Diospa runan kashpayni payta kasushpa kawsashpayni kunan tuta Yaya Diospa shuk angelka ñukata rikurik shamushka. \v 24 Chay angelka rimawashka: Pablo, ama manchariychu. Kanka romano tukuymanta atun apupa puntanpi paktanayki tiyan. Kanta kushichishpa Yaya Dios tukuy kay lanchapi kahukkunata kishpichinka, nima shuk runa kay atun yaku marpi chinkarinkachu. \v 25 Chayrayku amigukuna, karishina sinchikuychi. Yaya Diospa rimashkanka paktarinkami, imashnami paypa angelka rimawashka. \v 26 Chasna kashpanpas Yaya Dios ñukanchita kishpichishpan wayraka shuk islapi tankashpan wichunka. \p \v 27 Ishkay semanata rihushpanchi wayra tankashpan yanka wampurishpa Adria shutiyu atun yaku marpi paktarkanchi. Ña chawpi tuta lanchata purichikkunaka allpa mayanpi paktahushkanchita musyarkakuna. \v 28 Kuchachu nishpa tupushpankuna kimsa chunka sokta metro tupu kucha karka. Chaymanta chaynikpi kuti tupushpankuna ishkay chunka kanchis metro tupulla kucha karka. \v 29 Chayta rikushpankuna lanchanchimi samantapi takarishpan pakirinka nishpa mancharirkakuna. Chayrayku lancha watashkashina chusku shayarina fierrokunata lancha sikimanta yakuma kacharirkakuna lanchaka shayarinanpa. Mancharishka chaparkakuna pakarinanta. \v 30 Chasna chapahushkankunapi lanchata purichihukkunaka mitikushpa rishpanchi kishpishunchichari nishpa yuyarirkakuna. Ñukanchikunata llullachishpa lancha shayarina fierrota punta partipas kacharishunchi nishpankuna botita lancha puntamanta pakalla paskarkakuna, yakupi uraykuchinayarkakuna rinankunapa. \v 31 Chasna rurahushpankuna Pabloka rikushpan suntalukunapa kapitanta, suntalukunatapas rimarka: \p Chay runakuna mana lanchapi kiparishpankunaka kankunaka mana kishpinkichichu, yakupimi chinkarishpa wañunkichi. \p \v 32 Chasna nishpan chay suntalukunaka chay botipa watarishkan waskakunata pitishpankuna botita yakuma kacharirkakuna. \p \v 33 Ña pakarihushkapi Pabloka chaypi kahukkunata mikunankunapa kunarka: \p Mancharishka kahushkaykichirayku ña ishkay semanata mana mikushkankichichu. \v 34 Kunanka alita mikunaykichi tiyan, sinchikushpaykichi kishpinaykichipa. Ama manchariychinachu. Nima pi atun yaku marpi chinkarinkachu, nima ima pasankichichu. \p \v 35 Chasna rimashkanwasha Pabloka panta apishpan tukuy runakunapa rikuhushkankunapi Yaya Diosta agradesirka. Chaymanta panta pakishpan kallarirka mikunata. \v 36 Chasna Pablo mikuhushpan tukuy paykunapas sinchikushpankuna mikurkakuna. \v 37 Chay lanchapi tukuy ñukanchiwa pakta karkanchi ishkay pachak kanchis chunka sokta runakuna. \v 38 Chasna saksakta mikushkanchiwasha lanchaka ashwanta pankallayananpa mikuna trigu muyukunata atun yaku marpi wichurkakuna. \s1 Tukuy lanchapi rihukkuna wañuymanta kishpirkakuna \p \v 39 Ña pakarihushpan chay lanchata purichik runakuna karumanta allpata rikushpankuna mana riksirkakunachu chay allpata. Chaypi shuk tiyu rikutuyuta rikurkakuna. Chasna rikushpankuna yuyarirkakuna, atipashpanchika lanchata chayma llutachishunchi nishpa. \v 40 Lanchata chayma llutachinayashpankuna lancha watashkashina shayarinan fierrokunapa waskankunata pitirkakuna chay rikutuma paktananchipa. Chaymanta lancha puntapi wayra tankana llachapata sikachishpa timplachirkakuna, chaymantapas timonkunata watana waskakunatapas paskarkakuna wayrawa tiyuma rinanchipa. \v 41 Chasna rishpanchi lancha puntaka shuk awallapi sikakta rirka, mana kuyuchiypata. Siki partika kuchapi kiparirka. Ulas sinchita waktarishpan lancha siki parti tukuy pakirinata kallarirka. \v 42 Chasna lancha pakirishpan suntalukunaka tukuy apirishka kahukkunata wañuchinayarkakuna mana waytashpa mitikunankunapa. \v 43 Chasna wañuchinayashpankuna chay kapitanka Pablota kishpichinayashpan suntalunkunata arkarka nima pita wañuchinankunapa. Chasna arkashpan kamachirka waytanata atipakkunata puntiru yakuma saltanankunapa, waytashpa allpama paktak rinankunapa. \v 44 Chaymantapas kamachirka mana waytanata atipakkunata lancha pakirishka tablakunata, wampurik imakunatapas apishpankuna wampurishpa allpama rinankunapa. Chasna rurashpa rishpanchimi tukuy kawsa paktarkanchi. \c 28 \s1 Imashnami Pabloka Malta islapi pasarka \p \v 1 Ña ñukanchi chay allpapi alita paktashkanchiwasha Malta shutiyu isla kashkanta yacharkanchi. \v 2 Chay islapi kawsak runakunaka ñukanchita llakichishpankuna alita yanaparkakuna. Tamya kashpan chaymanta yapa chiri kashpan ninata apichishpankuna tukuy ñukanchita kayarkakuna kununanchipa. \v 3 Chaypi Pablopas yantakunata maskashpan ninapi churahurka. Chasna churahushkanpi shuk machakuya rupata musyashpan llukshirka. Pablopa makinpi kanishpan warkurirka. \v 4 Chaypi chay islapi kawsak runakunaka Pablopa makinpi machakuya kanishpa warkurihushkata rikushpankuna paykunapura rimarkakuna: \p Kay runaka runata wañuchikchari. Pay chasna atun yaku marpi wañunamanta kishpishpanpas kunanka rantipak diosninchi kastigahun. \p \v 5 Pabloka machakuyata ninama chawsirka. Paytaka nima imata rurarkachu. \v 6 Chay rikuhuk runakunaka rikushpalla unayta chaparkakuna, makin punkishpan kunkaymanta wañushka urmanka nishpa yuyarirkakuna. Chasna yuyarishpankunapas Pablota nima imanachirkachu. Chasna kashpan chikanta yuyarishpankuna rimarkakuna: \p Kay runaka shuk diosmi nishpa. \p \v 7 Chay paktashkanchimanta mana karupichu chay islapi kawsak apupa allpanka karka. Chay apu Publio shutiyuka ñukanchita llakichishpan wasinma pushashpan kimsa punchata yanaparka. \v 8 Chasnapi yacharkanchi Publiopa yayan yawar kichawa, kalinturawapas wañuhurka. Chasna kahushkanta yachashpan Pabloka chayma rirka. Sirihushkan kwartupi yaykushpan Yaya Diosta mañarka payta ampinanpa. Makinta unkushkapa awanpi churashpan ampirirka. \v 9 Pablo chasna ampishkanta rikushpankuna chay islapi kawsak unkushkakunapas shamurkakuna ampirinankunapa. Chasna shamushpankuna tukuy ampirirkakuna. \v 10 Chay ampirishka runakunapas ñukanchita llakichishpankuna achkata kurkakuna. Ña alicharishka kahushkanchipi shuk lanchapi uraykunanchipa Italia allpama rinanchipa, chay islapi kawsak runakunaka tukuy purihushkanchipi munashkanchita kurkakuna. \s1 Pablo Roma llaktapi paktarka \p \v 11 Kimsa killata chay islapi kiparishkanchiwasha Alejandria llaktamanta lanchapi uraykurkanchi Roma llaktama rinanchipa. Chay lanchaka chay islapi tamya killakuna pasananta chapashpa karka. Chay lancha puntapika egipto runakunapa ishkay diosninkuna, Kastor, Polux shutiyukunapa almankuna kaspimanta rurarishka karkakuna. \v 12 Chay Malta islamanta llukshishpanchi Sirakusa shutiyu llaktapi paktarkanchi. Chay Sirakusa llaktaka Sisilia shutiyu islapimi. Chaypi kimsa punchata kiparirkanchi. \v 13 Chaymanta isla Sisilia allpa mayanta lanchapi wampurinlla rishpanchi Regio llaktama paktarkanchi. Chay Regio llaktaka Italia allpapimi. Kayantima ali wayraka uraymanta ñukanchita tankashpan Puteoli llaktapi paktarkanchi. \v 14 Chay llaktapi tarirkanchi Jesukristuta kirik wawkikunata. Paykunaka ñukanchita kayarkakuna shuk semanata paykunawa kiparinanchipa. Chasna shuk semanata kiparishkanchiwasha Roma llaktama rirkanchi. \p \v 15 Chasna rihushpanchi chay Roma llaktapi Jesukristuta kirik wawkikuna shamuhushkanchita yacharkakuna. Chayrayku Roma llaktamanta llukshishpankuna Tres Tabernas shutiyu llaktakama, Foro de Apio shutiyu llaktakamapas ñukanchita tinkunankunapa shamurkakuna. Pabloka paykunata rikushpan Yaya Diosta agradesishpa yapa kushikurka. \v 16 Chasna Roma atun llaktapi paktashpanchi kapitanka Pablota sakirka sapallan shuk wasipi kawsananpa shuk suntalulla payta kuyrachun nishpa. \s1 Pablo Roma llaktapi Jesukristumanta yachachirka \p \v 17 Kimsa puncha paktashkanchiwasha Pabloka Romapi kawsak israel masinkunapa apunkunata kayachirka. Shamushpankuna tantarishkankunapi Pabloka rimarka kasna nishpa: \p Wawkinikuna, uyawaychi. Nima imata rurarkanichu Israel allpapi kawsak israel masinchikuna piñariwanankunapa. Yaya rukunchi wañukunapa yachachishkankunata mana pantachichirkanichu. Chasna kashpantata Jerusalenpi kawsak israel masinchikunaka apiwashpankuna runa wañuchiktashina romano runakunapa makinkunapi sakiwarkakuna. \v 18 Chasna romano apukuna ñukata tapuwashpankuna nima tarirkakunachu mana ali rurashkaynita kastigashpa wañuchiwanankunapa. Chayrayku kacharinayawarkakuna. \v 19 Chasna kashpanpas israel masinchikunaka ama kachariychichu nishpankuna arkarkakuna. Chasna arkashpankuna ñukaka rimarkani romano tukuymanta atun apullami alichanan tiyan ñukawa nishpa. Chasna nishpaynipas israel masinikunawa piñarishkaynika mana tiyawanchu. \v 20 Kankunata rikushpayni tukuy chayta rimanaynipa kayachirkani. Kaypi kadenawa watarishka kahuni Yaya Dios Kishpichikta kachashkanmanta runakunata yachachihushkaynirayku maykantami tukuy ñukanchi israel runakuna yapa chapashkanchi. \p \v 21 Chasna Pablo rimashpan paykunaka rimarkakuna: \p Ñukanchika kanmanta mana nima shuk killkata chay Jerusalenpi kawsak israel masinchikunamanta apirkanchichu. Nima pi chaymanta kayma shamushpan millaypata rurashkaykita ñukanchita rimarkachu. \v 22 Kunanka yuyarishkaykita ñukanchita rimay. Yachanchi tukuy parti chay mushu yachachishkaykita kirikkunata piñarishpa rimanahun, chay mushu kirishkankuna mana ali kananta. \p \v 23 Chasna rimashpankuna churarkakuna shuk puncha kwintanankunapa. Chay puncha paktarishpan achka runakuna Pablopa kahushkan wasima shamurkakuna. Chaypi tantarishpankuna Pabloka tutamanta pacha tutayanankama yachachirka Yaya Diospa ali kamachinan kay allpapi ña kallarishkanmanta. Chaymantapas Moisés wañupa killkashkanta, ñawpa Yaya Diospa yachayninwa shuk yachachikkunapa killkashkankunatapas leyishpan yachachirka Jesús Yaya Diospa Kachashkan Kishpichik kananta. Payka yapa munarka kirinankunapa. \v 24 Chasna nishpan shukkunaka paypa rimashkanta kirirkakuna, shukkunaka mana kirirkakunachu. \v 25 Chasnamanta mana shuk yuyayllawa kashkankunarayku rimanakushpankuna shukkuna llukshihushpankuna Pabloka ashwanta rimarka kasna nishpa: \p Shutipami Yaya Diospa Espíritun chay ñawpa Yaya Diospa yachayninwa yachachik Isaiasta rimarka, yaya rukunchikunata Yaya Diospa rimashkanta rimananpa kasna: \q1 \v 26 Runa masikikunama riy. Paykunata yachachiy kasna nishkaynita: Kankuna yachachishkaynita alita uyahushpaykichipas mana asirtankichichu. Ali rurashkaynita rikuhushpaykichipas mana asirtankichichu imaraykumi chasna rurashkani. \q1 \v 27 Yuyaykichika taparishka kahun. Ñawikichika taparishkashina kashpankuna ali rurashkaynita mana rikunkichichu. Rinkrikichika taparishkashina kashpankuna rimashkaynita mana uyankichichu. Chasna tukushpaykichi manana atipankichichu uchaykichikunamanta yuyarishpaykichi llakirinata, ñuka llakichishpayni kankunata aliyachinaynipa nishpa. \m \v 28 Kunan kayta yachaychi: Kunanmanta pacha yachachisha mana israel runakunata, Yaya Dios paykunatapas uchankunamanta llakichishpan kishpichinanta. Chasna yachachishpayni paykuna shutipa kasunkakuna. \p \v 29 Pablo chasna rimashpan israel masinkunaka paykunapura yapa rimanakushpa wasinkunama kutirkakuna. \p \v 30 Pabloka ishkay watata chay pagashkan wasipi Roma llaktapi kawsarka. Tukuy payta pasyanapa shamuk runakunata chay wasipi yaykuchipayan. \v 31 Mana manchashpachu katirkalla yachachishpa Yaya Diospa ali kamachinan kay allpapi ña kallarishkanmanta. Chaymantapas katirkalla yachachishpa Jesukristu Yaya Diospa Kachashkan Kishpichik kananta. Nima pi paypa yachachihushkanta arkarkachu. \sig Chayllata ñuka Lukaska killkashkani.\sig*