\id ROM - Quechua, North Bolivia NT -Bolivia 2012 (DBL -2013) \h ROMANOS \toc1 Romanos - Apóstol Pablopaj Escribiskan Carta \toc2 Romanos \toc3 Rom \mt1 ROMANOS \mt2 Apóstol Pablopaj Escribiskan Carta \c 1 \s1 Saludo \p \v 1 Noka, Pablo, Jesucristopaj sirvejnin, cay cartata escribini. Dios wajawaspa ajllawarkan apostolnin canaypaj, salvación evangeliota willanaypaj. \p \v 2 Profetancunapaj escribiskan uqhunta santa Escriturapi Dios ñaupajmantaña cay evangeliota willarkan. \v 3 Cay evangelioka parlan Diospaj Churin Señorninchis Jesucristomanta. Runa cayninman jina gobernaj rey Davidpaj mirayninmanta nacerkan. \v 4 Espiritunpi santo Dios cachcaspa, causariskanwan sut'ita ricuchicun Diospaj tucuy atiyniyoj Churin caskanta. \p \v 5 Jesucristoraycu Dios favorninpi ajllawarkan apóstol canaypaj, sutinpi evangeliota willanaypaj, tucuy nacioncunapi runacuna Jesucristopi creenancupaj, payta casunancupaj. \v 6 Kancunatapas, Romapi cajcunata, Dios wajasunquichis Jesucristopi cajcunawan canayquichispaj. \v 7 Dios munacusunquichis, wajasunquichistaj Jesucristopajta canayquichispaj, Diospaj wawancuna canayquichispaj. Dios Tatanchis Señor Jesucristopiwan favorninwan sonko tiyaycuyninwan kancunata bendicichun. \s1 Pablo Romaman puriyta munan \p \v 8 Ñaupajta, Jesucristo uqhunta Diosniyman graciasta koni tucuyniyquichismanta, imaraycuchus creeskayquichismanta willararkancu tucuy nacioncunapi. \v 9 Tucuy sonkoywan Diosta sirvini, Churinmanta evangeliota willaspa. Diostaj yachan, mana konkaspa kancunapaj oracionta ruwachcanipuni. \v 10 Diosmanta mañanipuni kancunata watumunaypaj, Dios munajtenka. \v 11 Ricuyta munayquichis yanaparinaypaj, Dioswan causayniyquichispi astawan firme canayquichispaj. \v 12 Niyta munani, cay creeyninchispi uj ujcuna animanacusunchis. \p \v 13 Hermanocuna, yachanayquichista munani achqha cuti kancunaman jamuy munaskayta, cunancama mana atimunichu. Kancuna uqhupi Diospaj obranta athunyachiyta munani imaynatachus waj nacioncunapipas ruwarkani jinata. \v 14 Noka manu jina cani evangeliota willanaypaj tucuy runacunaman: educaskacunaman mana educaskacunamanpas, yachayniyojcunaman mana yachayniyojcunamanpas. \v 15 Chayraycu sinchita animaska cachcani kancunamanpas, Romapi tiyajcunaman, evangeliota willamunaypaj. \s1 Evangeliopaj atiynin \p \v 16 Evangeliomanta mana p'enkacunichu, imaraycuchus evangelioka Diospaj atiynin tucuy creejcunata salvananpaj, ñaupajta judiocunata, mana judiocunatapas. \v 17 Cay evangelio uqhunta Dios ricuchiwanchis imaynata runacuna justo mana juchayoj jina jap'ekaska canata, chaytaj creeskaraycu, creeskallawan. Escrituraka ajinata nin: “Diospaj justo niskan runaka creeskanwan causanka.” \s1 Runacunapaj juchan \p \v 18 Janaj pachamanta Diospaj athun castigon jamun tucuy sajracunaman, mana allin runacunaman. Paycunaka juchasapa caynincuwan verdad rejsinata jarc'ancu. \v 19 Paycuna Diosmanta yachanataka allinta yachancu, Dios quiquin ricuchiskanraycu. \v 20 Diospaj ruwaskancunamanta allinta yuyancuman chayka, cay pacha ruwaskanpi sut'ita ricuncuman Dios caskanta, wiñaypaj atiynintapas. Chayraycu mana pipas ninmanchu, “Diosmanta mana imatapas yachanichu” nispaka. \v 21 Diosta rejsincu; chaywanpas mana honrancuchu, ni graciasta koncuchu; astawanpas manachanin pensaskancuwan mana yuyayniyoj caynincuwan tutayajpi jina quedacuncu. \v 22 “Yachayniyoj cani” nincu, chaywanpas sonso cancu. \v 23 Mana jayc'aj wañoj, glorioso honrayoj Diosta adoraypachaka runapaj ruwaskan dioscunata adorancu: wañoj runacunapaj, pisketocunapaj, tawa chaquiyoj animalcunapaj, pallicunapaj ruwaska imagennincunata adorancu. \p \v 24 Chayraycu Dios sakerpayarkan, paycunapaj khelli munaynincupi causanancupaj. Paycunapura p'enkaycunata ruwancu uj ujcunawan. Animal jina cuerponcuta khellichanacuncu, manapas runachu cancuman jinata. \v 25 Diospaj verdad niskanmanta carunchacuspa, llullacunata creencu. Diospaj ruwaskancunallata alabancu, adorancutaj, manataj tucuy ruwaj Dios quiquintachu. Diosllatami wiñaypaj alabanaka. Ajina cachun. \p \v 26 Chayraycu Dioska sakerpayarkan p'enkay khelli munaynincuta ruwanancupaj. Warmicunapas kharincuwan canancuta sakespa, warmipura waj jina canata masc'ancu. \v 27 Ajinallatataj kharicunapas warmincuwan canancuta sakespa, kharipura waj jina canata sinchita masc'ancu. Kharipura p'enkay juchata ruwancu. Chayraycu cuerponcu quiquinpi castigota sufrincu. \p \v 28 Diosta negaskancuraycu, Dios sakerpayarkan sajra yuyaynincuman, mana ruwanata ruwanancupaj. \v 29 Tucuy ima mana allincunawan junt'a cancu: tucuy imapi mana justo caywan, khelli caywan, kolke sonkocunawan, millay sajra caycunawanpas. Callancutaj: envidiacojcuna, wañuchejcuna, ch'ajwajcuna, engañacojcuna, khelli ruwajcuna, simi apajcuna, \v 30 wajcunamanta mana allinta parlajcuna, Diosta chejnejcuna, insultacojcuna, pay pay tucuspa despreciacojcuna, orgullosocuna, sajra cay waquichejcuna, tata mamancu mana casojcuna, \v 31 mana entendiy munajcuna, parlaskancu mana junt'ajcuna, mana munacuyniyojcuna, mana perdonajcuna, mana qhuyapayacojcuna. \v 32 Allinta yachancu Dios chay jina runacunata castigananta, chaywanpas ruwachcallancu, cusicuncutaj paycuna jina jucha ruwajcunawan. \c 2 \s1 Dios verdadman jina juzgan \p \v 1 Pipas cay, wajcunata juchachaspaka, kan quiquiyqui juchachacunqui, imaraycuchus ujcunapaj millay ruwaskanta ruwachcallanquitaj. Chayraycu manaña imapas ninayqui canchu. Kanta Dios castigasunqui. \v 2 Yachanchis, Dioska verdadman jina juchachan juchallicojcunataka. \v 3 Kantaj wajcunata juchachaspa, paycuna jina ruwachcallanquitaj. Ama creeychu Diospaj castigonmanta escapanayquita. \v 4 Diospaj mana tucucoj allin cayninta, aguantayninta, pacienciantawan kan desprecianqui; manataj reparacunquichu Diospaj chay allin caynin pusaskasunquita, payman cutirinayquipaj. \v 5 Kan khoru sonkoyoj caspa, mana Diosman cutiriyta munanquichu. Kan quiquiyquipaj castigota taukachcanqui, juicio p'unchaypi Dios justo cayninman jina sinchita castiganasunquipaj. \v 6 Sapa ujta ruwaskancuman jina juchachaska canka. \v 7 Picunachus allinta ruwachcallanpuni, chaycuna masc'ancu Diosmanta gloriata, honorta, wiñay causaytawan, chaycunaman Dios wiñay causay salvacionta konka. \v 8 Sajra mana casucoj runacunatataj phiñacuywan castiganka, verdad contra cajcunata, mana allin ruwaycunata “allin” nejcunata. \v 9 Ñac'ariycuna sinchi llaquicuycunapiwan canka tucuy mana allin ruwajcunapaj, ñaupajta judiocunapaj, mana judiocunapajpas. \v 10 Allin ruwajcunamantaj Dios gloriata, honorta, sonko tiyaycuytawan konka, ñaupajta judiocunaman, mana judiocunamanpas. \p \v 11 Dioska uj ujcunata mana waj wajtachu khawan. \v 12 Tucuy mana Moisespaj leyninwan juchallicojcunaka castigaska cankacu mana chay leywanpas. Moisespaj leyninwan juchallicojcunataj chay quiquin leyman jina castigaska cankacu. \v 13 Leyta uyarispallaka juchamanta mana librechu cancu, manachayri casucojcunalla salvaska cancu. \v 14 Mana judiocuna mana Moisespaj leyninwan cachcaspa, Moisespaj leyninman jina allinta ruwancu chayka, ricuchincu paycuna quiquincupi ley caskanta. \v 15 Allinta ruwaspa, ricuchincu sonkoncupi ley escribiska caskanta. Juicio p'unchaypi quiquin concienciancu pensaskancupas willaconka allinta chayri mana allinta ruwaskancuta. \v 16 Chay juicio p'unchaypi Jesucristo uqhunta Dios tucuy pacaska juchacunata juchachanka, salvación evangeliota willaskayman jina. \s1 Judiocunapaj leynin \p \v 17 Kan ninqui, “Judío cani” nispa. Moisespaj leyninpi jap'icunqui; Diosniyquimanta orgulloso cachcanqui. \v 18 Diospaj munayninta yachanqui; leynenka yachachisunqui allincaj ajllayta. \v 19 Seguro cachcanqui, juchapi ñausa jina cajcunata verdadman pusayta atinayquita. Tutayajpi jina cajcunaman verdadta yachachispa c'anchaycunayquita creecunqui. \v 20 Mana yachajcunata humilde cajcunatapas yachachiy atinayquita creecunqui, Diospaj leyninpi verdad yachaycuna kanwan caskanraycu. \v 21 Allin ari, wajcunata yachachispari, ¿imaraycutaj kancama mana yachachicunquichu? Willanqui mana suwacunata chayri, ¿imaraycutaj suwacunqui? \v 22 Adulterio juchata mana ruwanata ninqui chayri, ¿imaraycutaj adulteriota ruwanqui? Ruwaska dioscunata chejninqui chayri, ¿imaraycutaj chay dioscunapaj templonpi cajcunata suwanqui? \v 23 Leymanta alabacunqui chaywanpas, Diosta mana honranquichu leyta mana casucuskayquiwan. \v 24 Escrituraka razonta nin: “Juchayquichisraycu waj diosniyojcuna verdadero Dios contra parlancu.” \p \v 25 Moisespaj leyninta casucojtiyqui, circuncisión costumbreka yanapa jina sirvisunqui. Mana leyta casucojtiyqueka, mana circuncidaska jina canqui. \v 26 Mana circuncidaska cajcunari leypaj mandaskanman jina purincu chayka, circuncidaska jinaña cancu, mana circuncidaskapas. \v 27 Cuerponpi mana circuncidaska cajcunaka leyta casucuskancuraycu juchachankacu mana casucojcunataka, circuncidaskatapas leyniyojtapas. \v 28 Judío cayka, circuncidaska caypas, mana cuerpo patallapichu canan, ni costumbrecunallapichu. \v 29 Verdadero judío cayka sonko uqhunmanta circuncidaska caymi, mana escribiska costumbrecunamantachu, manachayri Santo Espiritumanta. Ajina cajka mana runacunapaj “allin” niskallanchu, manachayri Diospaj “allin” niskan. \c 3 \p \v 1 ¿Imapajtaj valin judío cana, circuncidaska canapas? \v 2 Achqhapaj valin, achqha razoncuna can. Ñaupajta, Dios palabranta judiocunaman korkan. \v 3 Waquin judiocuna mana fiel capojtincu, ¿imataj pasanman? ¿Chayraycuchu Dios mana fiel canman? \v 4 ¡Chayka mana jinachu! Astawanpas Dioska verdadman jina tucuy imata ruwan, tucuy runa llulla cajtincupas. Escrituraka nin: \q1 “Niskayquicunapi justopaj jap'iska canqui, \q1 juchachajtincupas atipanqui.” \p \v 5 Sajra cayninchis Diospaj justo cayninta ricuchejtinri, ¿imatataj nisunman: Dios nokanchista castigaspa, manachu justo? (Caytaka parlachcani juchasapa runacuna jinalla.) \v 6 ¡Mana ari! Dios mana justo caspari, ¿imaynatataj runacunata juchachanman? \p \v 7 Waquincuna nincu: “Llullacuyniywan Diospaj verdadnin sut'inchacun chayka, ¿imaraycutaj Dios juchachawan juchasapata jina?” \v 8 Nillancutaj: “Mana allincunata ruwasun, allincuna astawanraj sut'inta riqhurinanpaj.” Waquincuna jinata yachachiskayta nichcancu, “Mana allinchu yachachiskan” ninawancupaj. Chaycunaka ruwaskancuman jina castigaska canancu. \s1 Tucuy juchayoj canchis \p \v 9 ¿Imataj, nokanchis judiocuna waj runacunamanta nejtin astawan allinchu canchisri? ¡Chayka mana jinachu! Ricuchiycunña judiocuna mana judío cajcunapas juchapi caskancuta. \v 10 Escrituraka nin: \q1 “¡Mana ujpas canchu allin ruwajka! \q1 ¡Mana canchu ni ujllapas! \q1 \v 11 ¡Mana ujpas canchu yuyayniyojka! \q1 ¡Mana canchu Diosta masc'ajka! \q1 \v 12 Tucuynincu mana allinman puripuncu; \q1 tucuynincu millay ruwajcama cancu. \q1 ¡Mana ujpas canchu allin ruwajka! \q1 ¡Mana canchu ni ujllapas! \q1 \v 13 Parlaskancoka sepultura quicharaska jina. \q1 Kalluncuwan parlaskancupas llullacuna. \q1 Simincu uqhupi palli veneno pacaska jina. \q1 \v 14 Simincoka sajra parlaycunawan phiñacuywan \q2 junt'a cachcan. \q1 \v 15 Chaquincupas phawan runacunata \q2 wañuchinancupaj. \q1 \v 16 Causaynincoka ñut'uska nanaywan, \q1 ñac'ariycunawan. \q1 \v 17 Sonko tiyaycuy causayta mana rejsincuchu. \q1 \v 18 Jayc'ajpas Diosta manchacuncuchu.” \p \v 19 Yachanchis leypaj tucuy niskanka leypi cajcunapaj churaska caskanta, tucuy runa ni ima niytapas atinancupaj, juchancuta rejsinancupaj, tucuy runacuna Diospaj ñaupakenpi juchachaska canancupaj. \v 20 Manami Moisespaj leyninta junt'askancuraycuchu Dioska pitapas salvan; leyka rejsichiwanchis juchasapa caskallanchista. \s1 Salvacionka Jesucristopi creejcunapaj \p \v 21 Cunanka mana leyllawan Dios yachachiwanchis imaynamanta salvaska cananchista. Chaymantaka leenchis Moisespaj leyninpi profetacunapaj libronpipas: \v 22 Dioska salvawanchis Jesucristopi creeskanchisraycu. Dios tucuy creejcunata salvan. \v 23 Tucuy juchallicuncu, salvacoj Diosmantataj carunchacapuncu. \v 24 Diostaj sumaj favorninpi juchamanta kasilla salvan Jesucristo uqhunta libraspa. \v 25 Dios Jesucristota churarkan, juchamanta wañunanpaj, jich'aska yawarninwan perdonananpaj. Chaywanpas creejcunallata perdonan. Ajinapi Dioska ricuchicun justo caskanta. Manaraj Jesucristo wañojtenka, Dios pacienciacuspa juchasapacunata mana castigarkanchu. \v 26 Chaywanpas cunanka Jesucristopaj wañuskanwan Dios ricuchicun justo caskanta. Justopuni cachcan, Dios nin: “Jesuspi creejcunaka juchancumanta salvaska cancu.” \p \v 27 Diospaj ñaupakenpi, ¿maytaj runapaj alabacuskanri? ¡Mana canchu! ¿Imaraycutaj? Imaraycuchus mana leyta junt'askanraycuchu salvaconka, manachayri creeskancurayculla. \v 28 Ajinapi yachanchis, Dios sut'inchan creejcuna salvaska caskancuta, leypaj mandaskancunata junt'ananta mana obligaspa. \p \v 29 ¿Judiocunallapajchu Diosri? ¿Manachu tucuy nacioncunapi caj runacunapajpiwan? Arí, tucuy runacunapajpiwan. \v 30 Uj Dioslla can, creejcunata salvaj Dios; mana importanchu circuncidaska, mana circuncidaska canancoka. \v 31 Chhicari, ¿creeywanchu ley mana valipun? ¡Chayka mana jinachu! Astawanpas leyka valinpuni. \c 4 \s1 Abrahampaj Diospi creeskan \p \v 1 Abuelonchis Abraham, ¿imatataj jap'ekarkan? \v 2 Abrahamchus ruwaskancunaraycu justo canman carkan chayka, alabacunman, manataj Diospaj ñaupakenpeka. \v 3 Escrituraka nin: “Abraham Diospi creerkan, chayraycu Dioska justo mana juchayojta jina jap'ekarkan.” \v 4 Mayken ruwajmanpas pagota koncu chayka, mana uj regalochu, manachayri llanc'askanmanta. \v 5 Pipas juchamanta libraj Diospi creen chayka, Dios jap'ekan justo mana juchayojta jina creeskanraycu, mana ima allintapas ruwanchu salvanapaj jina chaywanpas. \v 6 David quiquin parlarkan pitachus Dios jap'ekan justo mana juchayojta jina, mana ruwaskancunaraycuchu. \v 7 David nerkan: \q1 “¡Cusicuyniyoj cancu picunatachus Dios \q2 perdonan millay ruwaskancu juchacunamanta! \q1 \v 8 ¡Runaka cusicuyniyojmi, chay runapaj juchanta \q2 Señor mana yuyajtin!” \p \v 9 ¿Cay niskataj circuncidaskacunallapajchu, icha mana circuncidaska cajcunapajpiwanchu? Ninchisña, Abrahampaj creeskanraycu Dios justo mana juchayojta jina jap'ekarkan. \v 10 ¿Jayc'ajtaj jap'ekarkanri? ¿Abraham circuncidaskaña cajtinchu, icha ñaupajtachu? Ñaupajtaña, manaraj circuncidaska cachcajtin. \v 11 Chhicamantaraj Abrahamka circuncidaska carkan señal jina, creeskanraycu justo mana juchayojta jina ña Diospaj jap'ekaskantaña ricuchinanpaj. Cay jinamanta Abrahamka tucuy creyentecunapaj tatancu jina carkan, mana circuncidaska cachcajtincupas. Dios jinatacama tucuy creyenteta jap'ekan justota jina. \v 12 Abrahamka tata, circuncidaska creyentecunapajpas, Abraham jina Diospi creeskancuraycu. Payka creerkanña manaraj circuncidaska cachcaspa. \s1 Dios promesanta junt'an \p \v 13 Dios Abrahamman miraynincunamanpas prometicorkan, cay pachata jap'ekanancupaj herenciata jina. Mana leyta casucunan caskanwanchu, manachayri Diospi creeskanraycu chay promesata jap'ekarkan. Diostaj payta jap'ekarkan justo mana juchayojta jina. \v 14 Leyta casucojcunacaj herenciata jap'ekancuman chayka, Diospi creenaka yankhallapaj canman, Diospaj promesantaj mana valorniyoj canman. \v 15 Leyka castigota apamun. Mana ley cajtinri, mana jucha canchu ley contraka. \p \v 16 Abrahamman tucuy miraynincunamanpas Diospaj prometicuskan seguro cananpaj, creeskancuwan chay promesata jap'ekanancu carkan. Chay promesaka mana leyta casucojcunallapajchu, manachayri Abraham jina tucuy creejcunapaj. Chay jinamanta Abrahamka tucuyninchispaj tatanchis jina. \v 17 Escriturapi Dios nin: “Achqha nacioncunapi caj runacunapaj tatanta ruwayqui.” Abrahampaj creeskan Dios cayta nerkan, wañuskacunata causachej Dios, manaraj cajcunatapas ruwaj Dios. \p \v 18 Abraham creerkan, manaña suyana jina cajtinpas. Ajinapi achqha nacioncunapi caj runacunapaj tatan carkan Diospaj niskanman jina: “Ajina mirayniyqueka achqha canka” nispa. \v 19 Abraham yaka pachaj watayoj jinaña caspa, warmin Sarapas mana wawayoj wañuska jinaña. Iscaynincu machu payaña carkancu, chaywanpas creeynin mana pisiyarkanchu. \v 20 Mana iscayrayarkanchu, nitaj Diospaj prometiskanta desconfiarkanchu, manachayri astawan confiaspa creerkan, alabarkantaj Diosta. \v 21 Creerkanpuni Dios prometicuskanta junt'ananpaj atiyniyoj caskanta. \v 22 Chayraycu Dios jap'ekarkan justota jina. \p \v 23 Creeskanraycu justota jina Dios jap'ekaskanka, mana Abrahamllamantachu escribicun. \v 24 Nokanchismantawan escribicullarkantaj. Creeskanchisraycu Dioska nokanchistapas justocunata jina jap'ekawanchis, Señorninchis Jesucristo causarichejpi creejcunata. \v 25 Chay Jesucristo juchanchisraycu wañunanpaj entregaska carkan, causarimorkantaj salvaska cananchispaj. \c 5 \s1 Juchamanta salvaskacuna \p \v 1 Ajinaka creeyninchiswan salvaska caspa, Dioswan allinpi canchis Señorninchis Jesucristoraycu. \v 2 Jesucristopi creeyninchiswantaj Diospaj favorninta jap'ekanchis. Chaypi firme canchis. Suyacuywan cusicunchis Diospaj glorioso causayninwan cananchismanta. \v 3 Mana chayllachu, cusicullanchistaj ñac'ariycunapipas. Yachanchis ñac'ariycunaka pacienciata apamuwaskanchista aguantananchispaj. \v 4 Pacienciacojtinchistaj, Dios “allin” niwanchis. “Allin” niwaskanchistaj suyacuywan junt'achiwanchis. \v 5 Chay suyacoyka seguro, imaraycuchus Dioska munacuyninwan sonkonchista junt'achiwanchis Santo Espirituta kowaskanchisraycu. \p \v 6 Mana salvacuyta atichcajtinchis, Diospaj ajllaskan tiempopi Cristo juchasapacunaraycu wañorkan. \v 7 Mana facilchu waj runaraycu wañuchiska canaka, ni justo runa cajtinpas. Ichapas waquin wañuncuman uj sinchi sumaj runaraycu. \v 8 Diostaj munacuyninta ricuchiwanchis, imaraycuchus juchapiraj cachcajtinchis, Cristo nokanchisraycu wañorkan. \v 9 Cunanka Jesucristopaj wañuskanwan juchamanta salvaskaña canchis. Astawan seguro, Jesucristo uqhunta athun castigo juiciomanta salvaska casunchis. \v 10 Dios contraraj cachcajtinchis, Dios pay quiquinwan allinyachiwanchis paypaj Churin Jesucristopaj wañuskanwan. Paypaj causariska causayninwantaj astawan seguro salvaska canchis, cunan Dioswan allinpiña caskanchista yachaspa. \v 11 Mana cayllachu, manachayri Señorninchis Jesucristoraycu Diospi cusicullanchistaj, imaraycuchus Cristoraycu Dioswan allinpi canchis. \s1 Adanwan Cristowan \p \v 12 Ajina ari, uj ch'ulla runa uqhunta juchaka cay pachaman yaycun, juchataj wañuyta apamun. Wañuytaj tucuynincuman pasan, imaraycuchus tucuynincu juchallicuncu. \v 13 Manaraj Moisespaj leynin cachcajtin, cay pachapi jucha carkanña. Mana ley cajtenka, leyman jina mana juchachaska carkancuchu. \v 14 Chaywanpas Adanmanta Moisescama tucuynincu juchancumanta wañorkancu, mana Adán jina quiquinta juchallicuspapas. Chay Adanka jamojpaj rijch'acuynin carkan. \p \v 15 Adanpaj juchanka mana rijch'acunmanchu Diospaj regalonwanka. Uj ch'ulla runapaj juchanraycu achqha wañurarkancu. Diostaj salvacionta kasilla kowanchis uj ch'ulla runaraycu. Chaytaj Jesucristo, sinchi athun, achqhayojpaj allinninpaj. \v 16 Ch'ulla runapaj juchanka mana rijch'acunmanchu Diospaj regalonwan. Uj ch'ulla jucharaycu castigo jamun; Diospaj regalonraycu runacunaka achqha juchancumanta salvaska cancu. \v 17 Ch'ulla runapaj juchanraycu tucuy runacuna wañuncu. Picunatachus Dios athun qhuyapayacuyninpi kasilla salvan, chaycuna astawan seguro cancu. Mosoj causaypi wiñaypaj causankacu uj ch'ulla runaraycu, chaytaj Jesucristo. \p \v 18 Adanpaj juchanka castigota apamun tucuy runacunaman. Ajinallatataj Jesucristopaj justo ruwaskan apamun tucuy runacunapaj salvaska causanata, castigomanta libre cananpaj. \v 19 Niyta munan, uj runa mana casucuskanraycu, tucuynincu juchayoj cancu. Ajinallatataj uj ch'ulla runa casucuskanraycu, achqhayoj salvaska cancu juchancumanta. \p \v 20 Dioska leyta korkan juchanchista astawan reparacunanchispaj. Juchanchis sinchi athun cajtinpas, Dioska astawanraj ricuchiwanchis athun qhuyapayacuyninta. \v 21 Imaynatachus juchaka atiyniyoj carkan wañuyta apamunanpaj, ajinallatataj Diospaj qhuyapayacuynenka atiyniyoj juchamanta salvanawanchispaj, wiñay causayta konawanchispaj Señorninchis Jesucristoraycu. \c 6 \s1 Juchapaj wañuska, Cristopi causachcaj \p \v 1 ¿Ima nisuntaj? Dios qhuyapayacuyninta astawan ricuchinanpaj, ¿juchallatapunichu ruwasunchis? \v 2 Chayka mana jinachu. Nokanchiska wañuska jinaña canchis juchapajka. ¿Imaynatataj juchallapipuni causachuwan? \v 3 ¿Manachu yachanquichis, bautismonchispi Cristo Jesuswan ujlla caspa Cristo jina wañuskanchista? \v 4 Bautismonchisraycu Cristowan p'ampaska jina carkanchis. Paywan wañorkanchis causariska cananchispaj, mosoj causaypi causananchispaj, imaynatachus Cristo Dios Tatapaj sumaj glorioso atiyninwan causarerkan jinata. \p \v 5 Sichus Cristowan cusca wañuyninpi canchis chayka, ajinallatataj causarimuyninpipas paywan cusca causasunchis. \v 6 Yachanchis ñaupaj causayninchis Cristowan cusca chacataska caskanta, jucha causayninchis chincachiska cananpaj, amaña juchata casucunanchispaj patronta jina. \v 7 Cristowan wañojka juchamanta cachariska. \v 8 Cristowan wañunchis chayka, seguro paywan causasunchis. \v 9 Yachanchis Cristo causarispa manaña ujtawan wañunanta. Wañoyka manaña Cristota wañuchiyta atinchu. \v 10 Cristoka jucharaycu uj cutilla wañorkan; causarimuspataj, Diospaj causan. \v 11 Ajinallatataj kancunapas juchapajka wañuska jina caychis, Diospajtaj causachcaj caychis Cristo Jesuswan cusca. \p \v 12 Chayraycu ama dejaychischu wañoj cuerpoyquichista jucha mandananta, nitaj obligananta cuerpoyquichispaj mana allin munaskancunata casunanta. \v 13 Amallataj cuerpoyquichista juchaman koychischu, mana allincunata ruwananpaj; manachayri wañuskamanta causariskata jina Diosman cuerpoyquichista koychis, allin cajcunata ruwananpaj. \v 14 Ajinapi juchaka manaña atiyniyojchu kancunata mandananpaj, imaraycuchus manaña leypaj mandaskanpichu canquichis, manachayri Diospaj qhuyapayacuyninpi canquichis. \s1 Patronniyojmanta uj ejemplo \p \v 15 Manaña leypaj mandaskanpichu canquichis, manachayri Diospaj qhuyapayacuyninpiña canquichis chayka, ¿juchallicusunchu? ¡Mana jinachu! \v 16 Allinta yachanquichis, uj patronman casunapaj entregacojtiyquichiska, chay patronpaj mandaskanpi canquichis casunayquichispaj. Chayraycu juchata casojtiyquichiska, wañuyman apasunquichis; Diosta casojtiyquichistaj, justo causaypi causanquichis. \v 17 Gracias Diosman, ñaupajka juchapaj mandaskanpi carkanquichis; cunanka verdad yachachiskata jap'ekaspa, tucuy sonkoyquichiswan casucunquichisña. \v 18 Juchapaj mandaskanmanta cachariskaña caspa, justo causanapaj canquichis. \v 19 (Runa jina parlani, imaraycuchus runa cayniyquichiswan cay yachachiycunata mana allintachu entendiyta atinquichis.) Imaynatachus ñaupajka cuerpoyquichis entregaska carkan millay khellita mana allincunatawan ruwanayquichispaj, ajinallatataj cunanka cuerpoyquichista Diosman entregaychis justo causaypi purinayquichispaj, ciertotapuni Diosllapaj causanayquichispaj. \p \v 20 Juchapaj mandaskanpiraj cachcaspaka, mana justo causaypichu carkanquichis. \v 21 Chay wañuyman apaj juchamanta cunanka p'enkacunquichis. ¿Ima allintataj chay juchamanta orkhorkanquichis? Ni imatapas. \v 22 Cunanka juchapaj mandaskanmanta cachariskaña caspa, Diospaj sirvejnin canquichis. Caycajka allin kancunapaj. Apasunquichis Diosllapaj causanayquichispaj, chaymantataj wiñay causayman apasunquichis. \v 23 Juchamanta pagoka infiernomi; salvaska wiñay causaytaj Diospaj regalon, Señorninchis Jesucristowan ujlla cajtinchis. \c 7 \s1 Juchamanta cachariska \p \v 1 Hermanoycuna, kancuna leyta rejsinquichis. Yachanquichistaj causachcajcunalla leyta casunancutaka. \v 2 Uj casaraska warmipas, kosan causachcajtillan, leyman jina casaraskaka. Kosan wañupojtenka, chay casaraskan leymanta warmeka cachariska capun. \v 3 Chayraycu kosan causachcajtin waj khariwan meticun chayka, adulterio juchata ruwan. Kosan wañupojtintaj, pay cachariska capun chay casaraskan leymanta. Wajwan casaracuspataj, mana adulterio juchata ruwanchu. \p \v 4 Ajinallatataj, hermanoycuna, kancunapas Cristopaj wañuskanraycu paywan cusca leymanta cachariska canquichis, waj kosayoj jina canayquichispaj. Cunanka causariska Cristopaj canquichis. Cay jinamanta causayninchiska Diospaj sirvin. \v 5 Juchasapa jinaraj causachcaspa, leyta yachaspapas, cuerponchispaj mana allin munaskancunaraycu leyta mana casorkanchischu. Chaytaj wañuyman apachcawarkanchis. \v 6 Cunanka leypaj atiyninmanta cachariska canchis Diosta sirvinapaj Santo Espiritupaj kowaskanchis mosoj causaywan, manataj escribiska mauc'a leywanchu. \s1 Juchamanta \p \v 7 ¿Chayraycuchu nisunchis: “Leyka jucha” nispa? ¡Mana jinachu! Manachayri mana leywanka mana juchata yachaymanchu carkan. Ley, “Ama munapayanquichu” mana nejtenka, jayc'ajpas yachaymanchu carkan imachus munapayayka. \v 8 Chay mandamientopi jap'icuspa, juchaka tucuy imayna mana allin munaycunata ruwachin. Manaraj ley cajtenka, juchaka wañuska jina. \v 9 Uj tiempopi causarkani mana leywan. Ley jamojtintaj, juchaka causariska jina caporkan. \v 10 Nokataj wañorkani. Chay leyka causayta kowaypachaka wañuyman apachcawarkan. \v 11 Chay leypi jap'icuspa juchaka engañawarkan, wañuchiwanmanpas jinata. \p \v 12 Tucuchaypeka, ley quiquenka santo, mandamientopas santo, justo, allin. \v 13 ¿Ley allin caspari, apawankachu wañuyman? ¡Mana jinachu! Juchapuni caskanta ricuchicunanpaj, juchaka allin cajpi jap'icuspa wañuchiwan. Ajinaka leypaj mandacuskanwan juchaka ricuchicun sinchi sajra caskanta. \p \v 14 Yachanchis leyka Diosmanta caskanta, nokataj juchayoj runa cayniypi esclavo jina juchaman vendiska cani. \v 15 Mana entendinichu ima pasawaskanta. Munaskayta mana ruwanichu, manachayri chejniskayta ruwani. \v 16 Mana munaskayta ruwani chayka, reparacuni leyka allin caskanta. \v 17 Ajinaka manaña nokachu ruwani, manachayri nokapi caj jucha ruwan. \v 18 Yachani ari, juchayoj runa cayniypi ni ima allin cawaskanta. Allinta ruwayta munani chaypas, mana ruwayta atinichu. \v 19 Mana ruwanichu allin ruway munaskayta, manachayri mana allinta ruwani, mana ruway munaskayta. \v 20 Cunan ari, sichus mana ruway munaskayta ruwani chayka, mana nokachu ruwani, manachayri nokapi caj jucha ruwan. \p \v 21 Reparacuni, allinta ruwayta munani chaypas, mana allin ruwanallata ruwani. \v 22 Uqhuypeka Diospaj leynin gustawan. \v 23 Reparacuni, nokapi imacha razonniy contra apawan. Chayka jucha, nokapi cachcan, presochawantaj. \p \v 24 ¡Ay, noka pobre ñac'arej! ¿Pitaj cay cuerpoypi caj wañuypaj atiyninmanta cacharichiwanka? \v 25 Dioslla cacharichiwan. Payman graciasta koni Señorninchis Jesucristo uqhunta. Ajinamanta yachani Diospaj leyninta casunaytapuni, chaywanpas runa caspa juchata sirvini. \c 8 \s1 Diospaj Espiritunwan causana \p \v 1 Cunanka mana ima castigopas canchu Cristo Jesuspi cajcunapajka, mana juchaman jina astawanpas Espirituman jina causajcunapaj. \v 2 Santo Espíritu Diospaj causayninta kon Cristo Jesuspi creejcunaman. Cacharichiwanchistaj juchamanta wañuymantawan. \v 3 Moisespaj leynin mana ruway atiskanta Dios ruwan. Chay ley mana salvayta atiwarkanchischu juchayoj runa caskanchisraycu. Dios quiquin Churinta cuerpoyojta cachamun juchayoj runata jina, jucharaycu wañunanpaj, chay jinamanta runa cuerponpi juchapaj atiyninta atipananpaj. \v 4 Chayta ruwan, leypaj mandaskanta Cristopi junt'ananchispaj. Manaña juchayoj runa cayman jinachu causanchis, manachayri Espirituman jina. \p \v 5 Juchayoj runa cayman jina causajcunaka runapaj munaskancunallapi afanacuncu. Santo Espirituman jina causajcunataj Espiritupaj munaskancunapi afanacuncu. \v 6 Runapaj munaskancunallapi afanacoyka wañuyman apan. Espiritupaj munaskancunapi afanacuytaj wiñay causayman sonko tiyaycuymanpiwan apan. \v 7 Runapaj cayninman afanacojcunaka Dios contra cancu. Mana Diospaj leyninta munancuchu, ni casuyta atincuchu. \v 8 Chayraycu juchayoj runapaj munaskancunaman jina causajcunaka mana Diosman agradayta atincumanchu. \p \v 9 Kancunaka manaña juchayoj runapaj munaskanman jinachu causanquichis, manachayri Santo Espirituman jinaña, sichus Diospaj Espíritun kancunapi causan chayka. Pipajchus mana Cristopaj Espíritun canchu chayka, mana Cristopajtachu. \v 10 Kancunapi Cristo causan chayka, espirituyquichis causan, imaraycuchus Dios juchamanta salvasunquichis, jucharaycu cuerpoyquichis wañunan cachcan chaywanpas. \v 11 Jesusta causarichej Diospaj Espíritun kancunapi causan chayka, chay quiquin Dios mosoj causayta konka wañoj cuerpoyquichisman, Diospaj Santo Espíritun kancunapi causaskanwan. \p \v 12 Ajina ari, hermanocuna, obligaska canchis, chaywanpas mana obligaskachu canchis juchayoj runapaj munaskancunaman jina causananchispajka. \v 13 Juchaman jina causanquichis chayka, wañunquichis. Santo Espíritu kancunapaj mana allin munaskayquichiscunata wañuchin chayka, causanquichis. \p \v 14 Diospaj Espiritunwan tucuy pusaskacunaka Diospaj wawancuna cancu. \v 15 Santo Espíritu jap'ekaskayquichiska mana ujtawan esclavo cana manchaymanchu apasunquichis; manachayri Santo Espiritoka Diospaj wawancunata ruwasunquichis. Chay Espíritu nokanchispi caskanraycu, Diosman ninchis “¡Dios Tatáy!” nispa. \v 16 Cay quiquin Santo Espíritu espiritunchiswan ujchacuspa, willawanchis Diospaj wawancuna caskanchista. \v 17 Diospaj wawancunaña caspataj, Diospaj prometicuskan herenciata jap'ekallasuntaj Jesucristowan cusca. Cristowan ñac'arinchis chayka, ciertota paywan janaj pacha glorianpi casunchis. \s1 Janaj pacha gloria \p \v 18 Seguro cani, cunan ñac'ariycunaka mana imapaschu Diospaj sumaj bendicionnincunata jap'ekananchismanta nejtenka. \v 19 Diospaj tucuy ruwaskan mana pacienciacuspa, Diospaj wawancuna ricuchiska canancu tiempota suyachcan. \v 20 Diospaj tucuy ruwaskan imapajchus ruwaska caskanta mana junt'anchu. Chayka mana paypaj munayninmantachu, manachayri Dios jinata munan. Chaywanpas Diospaj tucuy ruwaskanka suyachan, \v 21 esclavo caymanta castigomantawan libracunapaj, Diospaj wawancunapaj sumaj glorioso salvacionnincuta taripanapaj. \v 22 Yachanchis cunancama Diospaj tucuy ruwaskan sufrispa aykoskanta, parto nanayniyoj warmi jina. \v 23 Mana Diospaj tucuy ruwaskallanchu ñac'arin, nokanchispas ñac'arillanchistaj. Chaywanpas Santo Espíritu capuwanchisña, ñaupachiska jina jap'ekananchismanta. Sinchita ñac'arinchis, Diospaj wawancuna ricuchiska canan tiempota suyaspa. Chay tiempopi cuerponchis salvaska canka. \v 24 Chayta suyaspa salvaska canchis. Pipas suyaskanta ricun chayka, manaña suyacunchu. Ricunña chhicaka, ni ima suyanan canchu. \v 25 Imatapas suyanchis chayka, manaraj ricunchischu. Chayraycu pacienciawan suyananchispuni. \p \v 26 Ajinallatataj Santo Espíritu yanapawanchis mana callpayoj cayninchispi. Mana yachanchischu imaynatachus oración ruwana chayta. Santo Espíritu quiquin nokanchispaj Diosmanta mañan mana niy atina palabracunawan. \v 27 Sonkocunata rejsej Diostaj yachanpuni Espiritupaj imatachus niy munaskanta. Espiritutaj Dios Tatapaj munayninman jina mañan creyentecunapaj. \s1 Atipajcuna \p \v 28 Yachanchis, Dioska tucuy imata purichin payta munacojcunaj allinnincupaj. Paycunataka Dios wajan paypaj munayninman jina. \v 29 Ñaupajmantaña Dios paypi creejcunataka rejsiska. Paycunata ajllaska Churinman jina rijch'acunancupaj, ajinapi achqha creyentecuna uqhupi Churin Jesús curaj cananpaj. \v 30 Kallariymantapacha Dios ajllaskancunata wajan; wajaskancunatataj juchamanta perdonaspa salvan, paywan cusca glorioso janaj pachapi canancupaj. \p \v 31 ¿Imatawantaj nisunman? ¡Dios nokanchiswan cachcan, ni pipas atipawasunchischu! \v 32 Dios quiquin Churintapas kowanchis, tucuyninchisraycu wañunanpaj. Ajinallatataj Churintawan cusca tucuy allincunata kowasunchis. \v 33 ¿Pitaj atrevicunman Diospaj ajllaskancunata juchachananpaj? Dios nin, “mana juchayojchu” nispa. \v 34 ¿Pitaj juchachanman? Cristo Jesús wañupuwarkanchis, causarerkantaj. Cunanka Diospaj paña ladonpi nokanchispaj mañachcan. \v 35 Cristopaj munacuyninmanta, ¿pitaj apakayta atiwachuwan? ¿Ñac'ariychu, llaquicuychu, chejnicuychu, yarekaychu, mana p'achayoj caychu, peligropi caychu, icha wañuychu? Ni ima apakayta atinmanchu. \v 36 Escritura nin: \q1 “Kanraycu wañuchinapaj jinapas canman jina \q2 caycu; ñac'anapaj ovejacunata jina \q2 khawawancu.” \p \v 37 Chaywanpas tucuy caycunapeka atipajcuna canchis munacuwajninchis Jesucristowan. \v 38 Seguro cani, mana pipas Diospaj munacuyninmanta apakayta atinmanchu: ni wañuypas, ni causaypas, ni angelcunapas, ni atiyniyoj espiritucunapas, ni sajra espiritucunapas, ni cunan p'unchay cajpas, ni khepaman jamojpas, \v 39 ni altomanta cajpas, ni uqhumanta cajpas, Diospaj ni ima ruwaskancunapas. ¡Ni ima apakayta atiwasunchischu Diospaj munacuyninmanta, Señorninchis Cristo Jesuspi ricuchiwaskanchis munacuyninmanta! \c 9 \s1 Dios Israel runacunata ajllan \p \v 1 Cristopi creyente caspa, verdadta nichcani, mana llullacuspa. Santo Espíritu nokapi cajtenka, concienciaypi seguro cani verdadtapuni niskayta: \v 2 Sinchi llaquiska cani, sonkoypitaj mana tucucoj nanay. \v 3 Noka quiquiy munayman castigaska cayta, Cristomanta apakaska cayta, sichus jinapi Israel waukeycuna salvacunan canman chayka. \v 4 Paycunaka Israelpaj miraynin cancu, glorioso Diospaj ajllaskancuna. Ñaupajka Dios paycuna uqhupi paypaj sumaj cayninwan carkan. Paycunaman compromisocunata korkan, Moisespaj leyninta, culto ruwanata, promesacunatawan. \v 5 Abuelonchiscunapaj mirayninmanta Cristo, Mesías niska, runa jina nacerkan. Payka Dios, tucuy imamanta curaj, wiñaynintinpaj alabaska. ¡Ajina cachun! \p \v 6 Ama pensaychischu Diospaj promesancuna mana junt'acuskantaka. Astawanka, mana Israelpaj tucuy mirayninchu Diospaj verdadero ajllaskancunaka. \v 7 Mana Abrahampaj tucuy miraynincunachu verdadero wawancunaka. Dios nerkan, “Isaacmanta mirayniyqueka jamonka.” \v 8 Cayka entendichiwanchis, Abrahampaj miraynin caspallaka mana pipas Diospaj wawanchu; manachayri Diospaj promesanman jina cajcunalla Abrahampaj verdadero miraynin cancu. \v 9 Caymi Diospaj Abrahamman prometicuskanka: “Wataman cunan jina cutirimojtiy, Sara uj churiyoj canka.” \p \v 10 Manataj chayllachu. Abuelonchis Isaacpaj warmin Rebecapas, mellizota onkocorkan. \v 11 Chay wawacuna manaraj nacispa, ni allinta ni mana allinta manaraj ruwachcajtincu, \v 12 Rebecata Dios nerkan: “Ñaupajta nacejka khepa nacejta sirvenka.” \v 13 Escriturapi Dioska paycunamanta nillarkantaj: “Jacobta munacuni, Esautataj chejnini.” Ajinapi Dios derechonta ricucherkan ajllananpaj munaskanman jina, mana runacunapaj ruwaskanman jinachu. \p \v 14 ¿Chayraycuchu nisunchis: “Dios mana justochu” nispa? ¡Mana jinachu! \v 15 Dios Moisesman nerkan, “Pitachus munani chayta qhuyapayasaj.” \v 16 Ajina ari, mana runapaj munaskanman ni ruwaskanman jinachu, manachayri Diospaj qhuyapayaskanman jina. \v 17 Escriturapi Dios Egipto gobernajman nerkan: “Gobernajta churayqui, kan contra atiyniyta ricuchinaypaj, tucuy cay pachapi caj runacunaman rejsichicunaypaj.” \v 18 Ajinaka Dios pi munaskanta qhuyapayayta atin, atillantaj pi munaskanta sonkota rumiyachiytapas. \p \v 19 Niwanquichari: “Jina cajtenka, ¿imamantataj Dios runata juchachanman, ni pipas munaynin contra cayta atejtinri?” \v 20 Kanrí, runalla caspa, ¿pitaj canqui Dioswan jap'inacunayquipaj? ¿T'uru mancari ruwajninta ninmanchu, “¿imaraycutaj jinata ruwawanqui?” nispa? \v 21 Manca ruwajka atiyniyoj ima munaskanta t'uruwan ruwananpaj. Caskan t'urumanta ruwayta atin, ujnin mancata fiestapi okharinapaj, ujnintataj sapa p'unchay apaycachanapaj. \p \v 22 Dios castigonta atiynintapas ricuchiyta munaspa, sinchi paciencianwan aguantarkan infiernopi castiganapaj caj runacunata. \v 23 Ajinallatataj athun glorioso favorninta nokanchispi ricuchiyta munarkan. Nokanchista qhuyapayaspa, ñaupajmantaña waquichipuwarkanchis, paywan cusca glorioso janaj pachapi cananchispaj. \v 24 Ajinaka Dios wajawanchis, waquinta judiocunamanta, waquincunatataj mana judiocunamanta, \v 25 Oseas libropi niskanman jina: \q1 “Mana runaycuna cajcunata wajasaj runaycuna \q2 canancupaj; \q1 mana munaskay cajcunata wajasaj \q2 munaskaycuna canancupaj. \q1 \v 26 Chayllapitaj nerkan: \q1 ‘Kancuna mana llajtaychu canquichis’, \q1 chaywanpas causachcaj Diospaj wawancuna \q2 canquichis.” \m \v 27 Israel runacunamanta Isaías nerkan: “Israel runacuna ako jina mana yupay atina cajtincupas, waquillan salvaconkacu. \v 28 Tucuy cay pachapi Señor palabranta ña junt'ankaña.” \v 29 Isaías quiquin ñaupajtaña nillarkantaj: \q1 “Sichus tucuy atiyniyoj Señor Dios mana \q2 mirajta dejawachuwanchu carkan chayka, \q1 cunanpacha Sodoma Gomorra jina \q2 cachuwanchis carkan.” \s1 Judiocuna mana creencuchu \p \v 30 ¿Imatataj caymanta nisun? Creeskancuraycu Dios waj dios adorajcunata juchancumanta salvan, mana chay salvación masc'ajcunata. \v 31 Israel runacunataj leyta junt'ayta munarkancu juchancumanta salvaska canancupaj, manataj aterkancuchu. \v 32 ¿Imaraycutaj? Mana creeywanchu salvacionta masc'arkancu, manachayri ruwaskallancuwan. Chayraycu “mitc'ana rumipi” mitc'ancu, chay rumitaj Cristo. \v 33 Escritura willacun: \q1 “Sionpi noka uj athun rumita churani; \q1 chay rumipi mitc'arankacu. \q1 Chaywanpas chay rumipi confiajka, \q1 mana engañaskachu canka.” \c 10 \p \v 1 Hermanocuna, sonkoypaj munacuyninwan Diosman oracionta ruwachcani, Israel runacuna salvaska canancupaj. \v 2 Paycuna favor nini, Diosta sirviyta sinchita munancu, chaywanpas mana verdadcaj yachayman jinachu. \v 3 Mana reparancuchu Diosllapuni runacunata juchamanta salvaj caskanta. Chayraycu Diospaj salvación churaskanta mana casucuspa, ruwaskallancuwan salvacunancupaj masc'ancu. \v 4 Leyka Cristopi junt'acun, creeyniyoj tucuy cajcunata juchancumanta salvananpaj. \p \v 5 Leyta junt'aspa juchamanta salvacunapajka Moisés escriberkan cayta: “Leyta junt'ajka leyninta causanka.” \v 6 Creespa juchamanta salvacunapajka Moisés escriberkan: “Ama pensaychu: ‘¿Pitaj janaj pachaman purenka?’ Niyta munan, ¿pitaj Cristota urakachimonka? \v 7 Chayri ‘¿Pitaj uqhu pachaman purenka?’ Niyta munan, ¿pitaj Cristota wañuskacunamanta causarichimonka?” \v 8 ¿Imatataj ninri? “Diospaj palabranka kanwanpuni cachcan, simiyquipi sonkoyquipitaj.” Cay palabrata willacuycu, “Jesucristopi creeychis” nispa. \v 9 Sichus simiyquiwan Jesús Señor caskanta willacunqui, tucuy sonkoyquiwantaj creenqui Dios Jesusta causarichimuskanta chayka, salvaska canqui. \v 10 Sonkowanka creencu juchamanta libre canancupaj, simiwantaj Jesucristomanta willacuncu salvaska canancupaj. \p \v 11 Escritura nin: “Paypi confiajka mana engañaskachu canka.” \v 12 Judiocunawan mana judiocunawan mana waj wajchu cancu. Quiquin Señorka tucuynincupaj Señornin. Payka achqhanpi kowanchis paymanta salvacionta tucuy mañacojcunaman. \v 13 Escrituraka nin: “Señorpaj sutinpi salvacionta tucuy mañacojcunaka salvaska cankacu.” \v 14 ¿Imaynatataj mañaconkacu, paypi mana creespari? ¿Imaynatataj paypi creenkacu, paymanta mana uyarispari? ¿Imaynatataj uyarenkacu, pipas evangeliota mana willajtinri? \v 15 ¿Imaynatataj evangeliota willankacu, mana pipas cachaska cajtinri? Escritura nin jinaka: “¡May sumaj munaycitomi evangeliomanta sumaj noticiata apamojpaj chayamuskanka!” \p \v 16 Manataj tucuychu salvación evangeliota creencu. Chayka Isaiaspaj niskan jina: “Señor, ¿pitaj creen willaskaycutari?” \v 17 Ajina ari, creeyka jamun Cristopaj evangelion uyariskamanta. \p \v 18 Nokataj tapucuni: ¿Manachu evangeliota uyarerkancu? ¡Arí, uyarerkancu! Escrituraka nin: \q1 “Paycunapaj willaskancoka tucuy cay pachaman llojsin, \q1 tucuy cay pacha c'uchuntinman \q2 chayan parlaskancoka.” \m \v 19 Tapucullanitaj: ¿Manachu Israel runacuna chayta reparacuncu? Ñaupajtaka Moisés nerkan: \q1 “ ‘Mana ajllaska’ niskayquichis llajtawan sintichiskayquichis. \q1 ‘Mana yuyayniyoj’ niskayquichis llajtawantaj phiñanachiskayquichis.” \m \v 20 Isaías atrevicorkan ninanpaj: \q1 “Mana masc'awajcuna taripawankacu; mana \q2 nokamanta tapucojcunaman ricuchicusaj.” \m \v 21 Israel runacunamanta Isaías nerkan: “Tucuy p'unchay uj sajra mana casucoj llajtaman maquiyta jaywacuchcani, jamunancuta suyaspa.” \c 11 \s1 Ajllaska Israel runacuna \p \v 1 Cunanka tapuni: ¿Dioschu llajtanta wijch'orkan? ¡Mana jinachu! Noka quiquiy Israel runa, Abrahampaj miraynin, Benjaminpaj familianmanta cani. \v 2 Kallariymantapacha Dios Israel runacunata llajtanta jina rejsicorkan; cunanka mana wijch'unchu. ¿Kancuna manachu yachanquichis, profeta Eliasmanta Escriturapi niskata? Diosman oracionninpi Israel llajtata juchachaspa, \v 3 nerkan: “Señor Dios, profetayquicunata wañuchincu, altarniyquicunatataj ñut'uycuncu. Nokalla causachcaj quedani, nokatapas wañuchiyta munallawancutaj.” \v 4 Diostaj contestarkan: “Nokapaj kanchis waranka kharita wakaychani, Baal diospaj ñaupakenpi mana konkoriycojcunata.” \v 5 Ajinallatataj cunan quedarkancu pisilla, chaycunata Dios qhuyapayaspa ajllarkan. \v 6 Diospaj qhuyapayacuyninraycu ajllaskan cancu chayka, manaña ruwaskancunaraycuchu. Ruwaskancunaraycu ajllaskan cancuman chayka, Diospaj qhuyapayacuynenka manaña qhuyapayacuychu canman. \p \v 7 ¿Chhicari imataj? Israel runacuna masc'askancuta mana tarincuchu; Diospaj ajllaskancunataj, arí tarincu. Ujcunataj khoruyachiska cancu. \v 8 Escritura nin: “Dios paypaj cayninta mana reparacojcunata wañuskata jina ruwan, ajina cancu cunan p'unchaycamapas. Khawacuchcaspapas mana ricucoj jina cancu, uyarichcaspapas mana uyarej jina.” \v 9 David nillarkantaj: \q1 “Fiesta miqhuynincupas paycunapaj trampa jina tucuchun, \q2 challwa jap'ina jinapiwan, \q1 mitc'aspa urmanancupaj, \q2 castigaska canancupaj. \q1 \v 10 Ñawincupas quedachun ñausa jina, \q2 mana ricunancupaj, \q2 wasancupas khopuyaycuchun wiñaypaj.” \s1 Salvación mana judiocunapaj \p \v 11 Cunan tapuni: ¿Judiocuna mitc'aspa wiñaypajchu urmaporkancu? ¡Ni imaynamantapas! Astawanka judiocuna mana casucojtincu, wajcuna salvacionta jap'incu, judiocuna sinticuspa envidiacunancupaj. \v 12 Judiocunapaj jucha ruwaskancu urmaskancupas waj llajtayoj runacunaj allinnincupaj carkan. ¡Jayc'a allinrajchá canka, tucuy judiocuna ujtawan Diosman cutirejtincoka! \p \v 13 Kancunata, mana judío cajcunata, niskayquichis: Dios cachamuwan mana judío cajcunaman; evangelio willanayka nokaman sinchita importawan. \v 14 Munani waquin llajtamasiy kancunapaj sinticunancuta, ajinapi salvaska canancupaj. \v 15 Dios judiocunata wijch'ojtin, waj runacuna paywan allinpi cancu chayka, ¡may allinrajchá canka, judiocuna jap'ekaska cajtincoka! ¡Wañuskamanta causarimuchcaj jinachá cankacu! \v 16 Sichus masamanta ruwaska ñaupaj t'anta Diosllapaj santo chayka, enteron masapas Diospajka santollataj. Sach'apaj saphinchus Diosllapaj santo chayka, ramancunapas Diospajka santollataj. \p \v 17 Judiocuna aceituna sach'apaj ramancuna jina cancu. Waquin p'atakaska cajtincutaj, chay p'atakaska lugarninman kan c'ascachiska canqui. T'aja aceitunapaj ramancuna jina carkanqui, cunantaj verdadero allin aceitunapaj saphinmanta causayniyoj canqui. \v 18 Ama creecuychu astawan allin caskayquita, ñaupaj ramancunamanta nejtenka. Astawan allin creecunqui chayka, yuyariy, mana kanchu saphita causachinqui, manachayri saphi kanta causachisunqui. \p \v 19 Ninquipaschari: “Arí, chaywanpas ramacuna p'ataska carkancu, chay aceituna sach'api nokata c'ascachinawancupaj.” \v 20 Allin ari, chaywanpas mana creeskancuraycu p'atakaskan carkancu. Kan causachcanqui creeskayquirayculla. Ajinaka ama alabacuychu, manachayri manchacuy juchaman cutiriyta. \v 21 Dios verdadero ramacunata mana perdonanchu chayka, kantapas perdonasunquichu, mana creejtiyqueka. \v 22 Khawariy ari, imayna sumajchus Dios caskanta, phiñacoj caskanwanpas. P'atakaskacunawan phiñacoj, kanwantaj sinchi sumaj. Sumaj cayninman jinapuni causanayqui. Mana jina cajtenka, kanpas p'atakaska canqui. \v 23 Uj ladomanta, judiocunachus creencuman chayka, ujtawan c'ascachiska cancuman. Dioska ujtawan c'ascachiyta atin. \v 24 Sichus kan, mana judío caspalla, t'aja aceitunamanta p'atakaska caspa, sumaj aceituna sach'aman c'ascachiska carkanqui chayka, ¡astawanrajchari judiocunaka sumaj aceitunamanta caj ramacuna mosojmanta c'ascachiska cankacoka! \s1 Israel Diosman cutiriponka \p \v 25 Hermanocuna, Diospaj salvacionninmanta cayta yachanayquichista munani. Ñaupaj pacaska jina carkan, mana alabacunayquichispaj “yachani” nispa. Waquin Israel runacuna sonkoncuta khoruyacherkancu, tucuy mana Israel runacuna salvaska canancucama. \v 26 Chay pasajtin, tucuy Israel runacuna salvaska cankacu. Escriturapi Dioska nin: \q1 “Sión niska llajtamanta Salvadorniyquichis \q2 jamonka; Jacobpaj mirayninpaj tucuy sajra \q2 juchanta perdonanka. \q1 \v 27 Cay compromisoyka paycunawan canka, \q2 noka juchancuta kechojtiy.” \p \v 28 Judiocunaka salvación evangeliota mana munaspa, Diospaj enemigon cancu, kancuna salvaska canayquichispaj. Chaywanpas Dios paycunata munacunraj, abueloncunata ajllaskanraycu. \v 29 Dioska koskanta mana kechunchu; wajaskanta mana konkapunchu. \v 30 Ñaupajka kancuna Diosta mana casorkanquichischu; cunanka judiocuna mana casuskancuraycu, Dios qhuyapayasunquichis. \v 31 Paycuna mana casucojtincu, Dios kancunata qhuyapayasunquichis, ajinata paycunatapas cunan qhuyapayananpaj. \v 32 Dios tucuy mana casucojta jinatacama jap'in, tucuynincuta caskallantataj qhuyapayananpaj. \p \v 33 ¡May athun Diospaj khapaj caynin, yachaynin, entendiyninpas! ¡Ni pipas sut'inchanmanchu ruway munaskancunata, ni entendinmanchu! \v 34 ¿Pitaj Señorpaj yuyayninta rejsin? ¿Pitaj Señorman yuyaychanman? \v 35 ¿Pitaj Diosman imallatapas korkan, “Cutichipuway” ninanpaj? \v 36 Diosmanta tucuy ima jamun, payraycu can, payllapajtaj. ¡Dioska wiñaypaj alabaska cachun! ¡Ajina cachun! \c 12 \s1 Diosllapaj causana \p \v 1 Ajinaka, hermanoycuna, Diospaj qhuyapayacuyninraycu rogayquichis, kancuna quiquiyquichista Diosman entregacuychis causachcaj ofrendata jina, payman agradajta; payllapajña causaychis. Chaymi Diosta adorana verdadero cultoka. \v 2 Amaña causaychischu mana creejcuna jinaka. Pensayniyquichista cambiaychis, causayniyquichis cambiacunanpaj, Diospaj munayninta rejsinayquichispaj. Diospaj munaynenka sumajcaj, payman agradaj, mana juchachana jina. \p \v 3 Dios favorninpi apóstol cargota kowaskanraycu tucuyniyquichisman niyquichis, ama pipas pay quiquinmanta astawanka pensachunchu; manachayri sapa uj yuyaywan pensachun, yuyarispa Diospaj koskan ruway atinacunata creeskanman jina jap'ekaskanta. \v 4 Uj ch'ulla cuerpopi achqha partecuna can; mana tucuy partecunachu caskallanpaj sirvin. \v 5 Ajinallatataj nokanchispas achqhayoj caspapas, Cristopi uj ch'ulla cuerpolla canchis. Uj ujcuna ujchaska canchis uj ch'ulla cuerpopaj partencuna jina. \p \v 6 Dios waj waj ruwanata kowanchis sapa ujman munaskanman jina. Dios paymanta willanata kowanchis chayka, creeskanchisman jina ruwasunchis. \v 7 Dios sirvinata kowanchis chayka, allinta sirvisunchis. Yachachinata jap'ekajka, yachachichunpuni. \v 8 Animanapaj jap'ekajka, animachunpuni. Kojka, ama mich'acuspa kochun. Iglesiapi ruwanata jap'ejka, tucuy cuidadowan ruwachun. Necesitajcunata yanapajka, cusicuywan yanapachun. \s1 Cristiano causana \p \v 9 Munanacuychis uj ujcuna tucuy sonkowan. Sajrata chejniychis, allin cajman puriychis. \v 10 Munanacuychis uj ujcuna waukecunantin jina, kancunapura importachinacuspa, iscaynejmanta respetanacuspa. \p \v 11 Callpachacuychis; ama kella caychischu; k'oñichcaj sonkowan Señorta sirviychis. \p \v 12 Cusiska causaychis suyacuyniyquichiswan. Ñac'ariycunata valorwan aguantaychis. Oracionta ruwaychispuni. \p \v 13 Necesitaj creyentecunata yanapaychis; visitacunata allinta jap'ekaychis. \p \v 14 Chejnicojcunata bendiciychis, ama maldiciychischu. \p \v 15 Cusiska cajcunawan cusicuychis, wakajcunawan wakaychis. \p \v 16 Uj ujcunawan allinpi causaychis. Ama pay pay tucoj caychischu, manachayri humilde caychis. Ama alabacuychischu, “yachani” nispa. \p \v 17 Mana allin ruwajta, ama mana allinwan cutichiychischu. Tucuypaj ñaupakenpi allintapuni ruwaychis. \v 18 Atiskayquichisman jina imatapas ruwaychis tucuynincuwan allinpi causanayquichispaj. \v 19 Munaska hermanoycuna, kancuna quiquiyquichis ama vengacuychischu, manachayri sakeychis; Dios castigachun. Escriturapi Dioska nin: “Justicia ruwanayka nokaman tupawan. Noka castigasaj, nin Señorka.” \v 20 Nillantaj: “Enemigoyqui yarekachicojtin, miqhunata koy. Unumanta ch'aquichicojtin, ujyanata koy. Ajinapi p'enkachinqui.” \v 21 Ama mana allin cajwanka atipachicuychischu, manachayri mana allintaka allin cajwan atipaychis. \c 13 \p \v 1 Tucuyniyquichis churaska autoridadcunata casucuychis. Autoridadcunapaj atiynenka Diosmanta jamun, paycunataj Diospaj churaskan cancu. \v 2 Mana casucojka Diospaj churaskanta mana casucunchu. Mana casucojcunaka castigaska cankacu. \v 3 Gobernajcunaka allin ruwajcunata mana manchachinancupajchu cancu, manachayri mana allin ruwajcunata. ¿Munanquichu autoridadta mana manchacuspa causayta? Allinta causacuy, autoridad allin caskayquita rejsinasunquipaj. \v 4 Autoridadcuna Diosta sirvichcancu allinniyquipaj. Mana allinta ruwajtiyqueka, manchacunayqui can. Autoridadcunaka mana yankhapajchu atiyniyoj cancu. Dioska paycunata churan mana allin ruwajcunata castiganancupaj. \v 5 Autoridadcunata casucunanchis mana castigota manchacuspallachu, manachayri concienciawan uj obligacionta jina. \v 6 Chayraycu impuestota paganquichis. Autoridadcuna Diospaj sirvejnin caskancuraycu, chay imacunata ruwancu. \p \v 7 Obligacionniyquichista sapa ujman junt'aychis. Kota jap'ejmanka kotata koychis. Impuesto jap'ejman impuestota pagaychis. Respetana cajtenka, respetaychis. Estimana cajtenka, estimaychis. \p \v 8 Ama pimanpas manu caychischu; chaywanpas uj ujcunawan munacuy manu canquichis. Runamasinta munacojka tucuy leypaj mandaskanta junt'anña. \v 9 Mandamientocunaka nin: “Ama adulterio juchata ruwanquichu, ama wañuchinquichu, ama suwacunquichu, ama munapayanquichu.” Caycuna waj mandamientocunapas caypi junt'acun: “Runamasiyquita munacuy kan quiquiyquita jina.” \v 10 Munacuyniyojka runamasinman mana allinta mana ruwanchu. Ajinaka munacuywanpuni causaspa, tucuy leyta allinta junt'anchis. \p \v 11 Kancunaka reparanquichis ima tiempopi causaskanchista. Ña rijch'arinanchisña. Junt'aska salvacionninchis cunan astawan kayllapiña cachcan evangelio creeskanchis p'unchaymanta nejtenka. \v 12 Mana allin tiempo tuta jina pasachcanña; Cristowan cana kayllachamuchcanña, p'unchay jina. Mana allin ruwaycunata sakenanchis tutayajpi ruwaskata jina. Allinta causasun, c'anchaywan p'achalliska jina, uj allin armaska soldado jina. \v 13 Sumajta ruwasunchis, chaupi p'unchaypi caj jina. Ama purisunchischu machaycunapi, ni ch'ajwaspa fiesta miqhuycunapi, ni adulterio juchacunapi, ni viciocunapi, ni churanacuycunapi, ni enviadacuycunapipas. \v 14 Astawanpas Señor Jesucristopaj causayninwan armaska jina caychis, juchasapa runapaj munaynincunata ama masc'aspa. \c 14 \s1 Ama rimaychu hermanoyqui contra \p \v 1 Pisi creeyniyoj cajcunata allinta jap'ekaychis; ama paycunawan ch'ajwaychischu. \v 2 Waquin pensancu imapas allillan miqhunapaj caskanta. Pisi creeyniyoj cajcunataj verdurallata miqhuncu. \v 3 Tucuy ima miqhojka verdurallata miqhojta mana despreciananchu. Verdurallata miqhojpas tucuy ima miqhoj contra mana rimananchu. Dioska iscaynin clase runata jap'ekan. \v 4 Kanrí, ¿pitaj canqui, ujpaj sirvienten contra rimaspa juchachanayquipaj? Allinta ruwajtinpas, mana allinta ruwajtinpas, patronnin Dios juzganka. Creyenteka allinpuni canka, Señorka atiyniyoj allinpi cachinanpaj. \p \v 5 Caypas callantaj: Waquincunapajka uj p'unchay astawan importante ujcunamanta nejtin. Waquincunataj creencu tucuy p'unchaypas caskallan caskanta. Sapa uj creeskanwan seguro canan. \v 6 Ajllaska p'unchayta wakaychajka, Señorta honrananpaj wakaychan. Tucuy ima miqhojka, Señorta honrananpaj miqhun, Diosman graciasta kospa. Verdurallata miqhojpas, Señorta honrananpaj mana tucuy imata miqhunchu, Diosman graciasta kollantaj. \p \v 7 Ni pipas causanchu ni wañunchu pay quiquillanpajka. \v 8 Causanchis chayka, Señorpaj causanchis. Wañupunchis chayka, Señorpaj wañupunchis. Jinamanta, causaypi wañuypipas, Señorllapaj canchis. \v 9 Chaypaj Cristo wañun, causarillantaj, wañuskacunapaj causachcajcunapajpas Señornincu cananpaj. \p \v 10 ¿Imaraycutaj hermanoyqui contra rimaspa juchachanqui? ¿Imaraycutaj desprecianqui? Diospaj ñaupakenpi tucuyninchis riqhurinanchis canka, pay juzganawanchispaj. \v 11 Escriturapi Dioska nin: \q1 “Causayniyraycu jurani, nin Señorka. \q1 Ñaupakeypi tucuy konkoriyconkacu, \q1 tucuytaj alabawankacu.” \m \v 12 Ajinaka nokanchis quiquinmanta sapa ujninchis Diosman cuentata kosunchis. \s1 Ama urmachiychischu \p \v 13 Chayraycu uj ujcunata manaña juchachananchischu. Astawanka yuyaricuychis, ama imatapas ruwaychischu hermanoyquita juchaman urmachejta, chayri creeyninta pisiyachejtapas. \v 14 Noka yachani ni ima miqhunapas khellichu caskanta. Señor Jesuspi creyente caspa, seguro cani chaymantaka. Pipas uj miqhuna khelli caskanta pensan chayka, paypaj khelli, mana miqhunanchu. \v 15 Miqhuskayquiwan hermanoyqui juchaman urman chayka, manaña munacuywanchu causanqui. ¡Pipajchus Cristo wañorkan chay, miqhuskayquiwan ama juchaman urmachunchu! \v 16 Chayraycu cuidacuychis, libre caskayquichismanta ujcuna ama mana allinta parlanancupaj. \v 17 Diospaj gobiernonka mana miqhunapichu nitaj ujyanapichu, manachayri justo causaypi, sonko tiyaycuypi, Santo Espirituwan cusiska causaypi. \v 18 Chay jinamanta Cristota sirvejka Diosman agradan, runacunataj “allin” nincu. \p \v 19 Ajinaka masc'asunchis tucuy sonko tiyaycuyman apajta. Chaywan atisunchis uj ujcuna yanapanacuyta, creyente causaypi wiñananchispaj. \v 20 Diospaj obranta ama mana allinman churaychischu miqhunaraycullaka. Tucuy miqhunaka allin. Imallatapas miqhuskanchiswan waquenka creeynincuta chincachicuncu chayka, chaymi mana allincajka. \v 21 Allinmi aychata mana miqhuna, vinotapas mana ujyana, ni imata ruwanapas, sichus chayraycu hermanoyqui juchapi urmanan cajtenka. \v 22 Creeyniyqueka kan quiquiyquipaj canan Diospaj ñaupakenpi. ¡Cusicuyniyojmi ima ruwaskantapas conciencian “allin” nejtenka! \v 23 Pipas imallatapas iscayrayaywan miqhuspaka, juchata ruwan mana creeywan miqhuskanraycu. Tucuy ima mana seguro creeywan ruwaskaka, jucha. \c 15 \s1 Runamasiyquita agraday \p \v 1 Mana iscayrayaj allin creeyniyoj canchis chayka, pisi creeyniyojcunata mana iscayrayanancupaj yanapananchis, mana nokanchisman agradajllata masc'aspa. \v 2 Tucuyninchis runamasinchista agradananchis, allinnincupajtaj ruwananchis, creeynincupi wiñanancupaj. \v 3 Cristopas mana pay quiquinman agradajtachu masc'arkan, astawanka pay junt'arkan Escriturapaj niskanta: “Diosta chejniskancumanta noka ñac'arini.” \v 4 Escriturapi tucuy ñaupaj niskancuna yachachinawanchispaj carkan, salvacionta suyananchispaj, Escrituramanta pacienciata cusicuytawan jap'ekaskanchiswan. \v 5 Dios pacienciata cusicuytawan kon, allinpi uj ujcunawan causanayquichispaj Cristo Jesuspaj ejemplonman jina. \v 6 Tucuyniyquichis ujchaska, ch'ulla vozllawan Diosta alabaychis, Señorninchis Jesucristopaj Tatanta. \s1 Salvación evangelio mana judiocunapaj \p \v 7 Ajina ari, uj ujcuna jap'ekanacuychis, imaynatachus Cristo kancunata jap'ekasunquichis Dios alabaska cananpaj. \v 8 Niyquichis, Cristo jamorkan judiocunata sirvej, abuelonchiscunaman Diospaj prometicuskanta junt'aj, ajinapi ricuchinanpaj Dios prometicuskanta junt'ajpuni caskanta. \v 9 Jamullarkantaj, qhuyapayacuyninmanta mana judiocuna Diosta alabanancupaj, Escriturapaj niskanman jina: \q1 “Chayraycu nacioncuna uqhupi alabaskayqui, \q1 kanman himnocunata taquisaj.” \m \v 10 Uj chhicapi Escritura nin: \q1 “¡Cusicuychis, nacioncunapi caj runacuna, \q1 Diospaj wawancunawan!” \m \v 11 Waj chhicapi nillantaj: \q1 “Nacioncuna, tucuy llajtacuna, \q2 ¡Señorta alabaychis!” \m \v 12 Isaías escribillarkantaj: \q1 “Isaipaj mirayninmanta uj riqhurimonka \q2 nacioncunata gobernananpaj. \q1 Runacuna paypi confiacuspa, \q2 salvacionta suyaconkacu.” \p \v 13 Suyacuyta koj Dios kancuna paypi creejcunata junt'achichun cusicuywan sonko tiyaycuywan. Santo Espiritupaj atiyninwan athun suyacuyta kosunquichis. \p \v 14 Hermanoycuna, seguro cani kancuna sumaj caywan tucuy yachaywan junt'a caskayquichista; chayraycu uj ujcunata yuyaychayta yachanquichis. \v 15 Cay cartapi waj imacunamanta sut'inta escribimuyquichis, ama konkapunayquichispaj. Dios favorninpi apóstol cargota kowaskanmanta escribimuyquichis. \v 16 Apóstol cachcaspataj, mana judío cajcunaj allinnincupaj Jesucristota sirvini. Sacerdote jina Diosta sirvispa, Diospaj waquichiskan salvación evangeliota willani, Dios mana judío cajcunata jap'ekananpaj, Santo Espiritupaj ajllaskan allin ofrendata jina Diosman agradanancupaj. \p \v 17 Cristo Jesuspi creyente jina, Diospaj ruwanaypi cusicuni. \v 18 Cristo quiquin parlayniycunawan ruwayniycunapiwan mana judiocunata pusan, Diosta casucunancupaj. Chayllamantataj parlani. \v 19 Milagrocunata ruwaspa Diospaj Santo Espiritunpaj atiyninwan junt'ani Cristopaj salvación evangelionta willanaypaj Jerusalenmantapacha tucuynejpipas Iliria lugarcama. \v 20 Ajinapi salvación evangeliota willani Cristomanta mana jayc'aj uyariskancu lugarcunapi, mana wajcunapaj willaskan patapi willamunaypaj. \v 21 Manachayri Escriturapaj niskanman jina: \q1 “Mana jayc'aj paymanta willaskacuna yachankacu. \q1 Mana jayc'aj paymanta uyarejcuna entendenkacu.” \s1 Pablo Romaman puriyta munan \p \v 22 Tucuynejpi evangeliota willaspa, sapa cuti kancunata watoj jamuyta munani, manataj atinichu. \v 23 Cunanka caynejcunapi evangelio willayta tucuniña. Achqha wataña kancunata watuyta munachcani. \v 24 Españaman purichcaspa watunayta suyani. Kancunata cusicuywan ricuy pasaytataj, Españaman chayayta yanapanawayquichista suyani. \v 25 Cunan Jerusalenman purisaj, chaypi yanapa apaskayta hermanocunaman konaypaj. \v 26 Macedoniapi Acayapiwan caj hermanocuna ofrendata okharincu, Jerusalenpi caj pobre hermanocunaman apachinapaj. \v 27 Paycunaj munaynillancumanta cay allinta ruwancu. Judío creyentecunapas yanaparkancu mana judío cajcunata, Diospaj bendicionnincunata jap'ekanancupaj; mana judío cajcunapas capuynincuwan creyente judiocunata yanapanallancutaj. \v 28 Jerusalenpi caj hermanocunaman ofrendata entregaspa, Españaman puripusaj. Pasaj jina kancunata watuskayquichis. \v 29 Seguro cani puripojtiy Cristo sinchita bendicinawanta. \p \v 30 Hermanocuna, Señorninchis Jesucristoraycu Santo Espiritupaj munacuy kowaskanchiswan rogayquichis, nokawan ujchacuspa Diosmanta mañapuwaychis mana allincunata atipanaypaj. \v 31 Diosmanta mañapullawaychistaj, Judeapi caj mana creejcunamanta libranawanpaj, Jerusalenpi caj hermanocunaman ofrenda apaskay allin jap'ekaska cananpaj. \v 32 Dios munajtenka, cusicuywan kancunata ricunaypaj chayamusaj; chayamuspa, samarisaj. \v 33 Sonko tiyacuyta koj Dios tucuy kancunawan cachun. Ajina cachun. \c 16 \s1 Saludocuna \p \v 1 Hermananchis Febeta allinta jap'ekaychis; payka Cencrea iglesiapi sirvichcarkan. \v 2 Señorpaj sutinpi allinta jap'ekaychis, imaynatachus creyentecuna uqhupi ruwana, jinata. Tucuy imapi yanapaychis. Payka achqhayojta yanaparkan, noka quiquiytapas. \p \v 3 Priscata Aquilatawan saludapuwaychis, Cristo Jesuspaj obranpi llanc'aysiwajcunata. \v 4 Paycuna wañuytapas mana mancharkancuchu, nokata wañuskamanta salvanawancupaj. Paycunaman graciasta koni, mana judío iglesiacunapi caj tucuy hermanocunapas. \v 5 Ajinallatataj paycunapaj wasinpi tantacoj hermanocunata saludapuwaychis. Munaska amigoy Epenetota saludapuwaychis; Asia provinciapi pay tucuymanta ñaupajta creerkan Cristopi. \v 6 Mariata saludapuwaychis; kancunapaj sinchita llanc'an. \v 7 Andronicota Juniastawan llajtamasiycunata saludapuwaychis; paycunaka nokawan cusca carcelpi carkancu. Paycunaka apostolcuna uqhupi allin rejsiska cancu. Nokamantataj ñaupajta Cristopi creyente cancu. \p \v 8 Señorpi munaska amigoy Ampliatota saludapuwaychis. \v 9 Urbanota saludapuwaychis, Cristopaj obranpi llanc'ajmasiyta, munaskay Estaquistapas. \v 10 Cristopi creeynin allinpaj khawaska Apelesta saludapuwaychis, Aristobulopaj familiancunatapas. \v 11 Llajtamasiy Herodionta saludapuwaychis, Narcisopaj familianmanta Señorpi creejcunatawan. \v 12 Señorpaj obranpi llanc'ajcuna Trifenata Trifosatawan saludapuwaychis, munaskanchis hermana Persidatawan, Señorpaj obranpi sinchita llanc'ajta. \v 13 Señorpi creyente allin rejsiska Rufota mamantawan saludapuwaychis. Mamanka mamay jina carkan. \v 14 Saludapuwaychis Asincritota, Flegonteta, Hermesta, Patrobasta, Hermasta, paycunawan caj hermanocunatawan. \v 15 Saludapullawaychistaj Filologota, Juliata, Nereota, hermanantapas, Olimpasta, tucuy creeypi paycunawan caj hermanocunatawan. \p \v 16 Uj ujcuna santo much'aycuywan saludanacuychis. Cristopaj tucuy iglesiancuna saludocunata apachimusunquichis. \p \v 17 Hermanocuna, rogayquichis, grupo grupoman creyente tucuchejcunata juchaman urmachejcunatapas allinta reparanayquichispaj. Chaycunaka yachachiska jap'ekaskayquichis contra; paycunamanta apartacuychis. \v 18 Paycunaka mana Señorninchis Jesucristotachu sirvincu, manachayri paycunapaj allinnillancupaj. Sumaj parlaynincuwan allinta jina nispa, manaraj allin yachajcunapaj sonkonta engañancu. \v 19 Tucuy yachancu kancunaka casucoj caskayquichista; chayraycu cusicuni. Allin ruwanapaj yachayniyquichista ricuchinayquichista munani, manataj mana allin ruwanapajka. \v 20 Sonko tiyaycuchej Dios supay Satanasta atipankaña kancunapas atipanayquichispaj. ¡Señorninchis Jesús kancunata bendicichun! \p \v 21 Obrapi ruwajmasiy Timoteo saludocunata apachimusunquichis, jinallatataj Lucio, Jasón, Sosipaterpas, llajtamasiycuna. \p \v 22 Noka, cay cartata escribej Tercio, Señorpi saludoycunata apachimullayquichistaj. \p \v 23 Gayo saludamullasunquichistaj. Paypaj wasinpi alojaska cani. Paytaj wasinta listota churan, tucuy iglesiapaj. Erasto, llajtapaj tesoreron, hermano Cuartopiwan saludamullasunquichistaj. \v 24 ¡Señorninchis Jesucristo tucuy kancunata bendicichun! Ajina cachun. \s1 Pablo Diosta alaban \p \v 25 ¡Diosta alabasunchis, allin firme creyente ruwajta, salvación evangeliota willaskayman jina, Jesucristomanta yachachiskayman jina! Manaraj cay pacha cachcajtin pacaska carkan, chay salvación evangeliota Dios sut'inchan. \v 26 Cunanka profetacunapaj escribiskan salvacionta rejsichin, wiñay Diospaj mandacuskanman jina. Cay evangeliota, ñaupaj pacaska jina cajta, Dios tucuy nacionpi runacunaman rejsichin creenancupaj, casucunancupajtaj. \p \v 27 ¡Yachayniyoj uj ch'ulla Dios wiñaypaj gloriawan alabaska cachun Jesucristo uqhunta! ¡Ajina cachun!