\id MRK - Quechua, North Bolivia NT -Bolivia 2012 (DBL -2013) \h SAN MARCOS \toc1 San Marcos Sumaj Evangeliota Willan \toc2 San Marcos \toc3 Mr \mt1 SAN MARCOS \mt2 Sumaj Evangeliota Willan \c 1 \s1 Juan Bautista ch'usaj lugarpi willan \p \v 1 Diospaj Churin Jesucristomanta sumaj evangelio cay jinata kallarin. \p \v 2 Diospaj profetan Isaías escriberkan Dios Churinta cachamunanmanta: \q1 “Kanmanta ñaupajta willajniyta cachamuni, \q1 runacunapaj sonkonta waquichinanpaj \q2 ñanta jina. \q1 \v 3 Ch'usaj lugarpi uj runa alto vozwan \q2 willaconka: ‘Señor jamuchcan. \q1 Sonkoyquichista waquichiychis \q2 recto ñanta jina.’ ” \p \v 4 Ajinata Juanka ch'usaj lugarpi bautizachcaspa willararkan: “Diosman cutiricuspa bautizachicuychis, juchayquichiscunata Dios perdonananpaj” nispa. \v 5 Judeapi caj tucuy provinciamanta Jerusalén llajtamantapas achqha runacuna uyarej jamuchcarkancu. Juan juchancu willacojcunata bautizarkan Jordán mayupi. \p \v 6 Juanpaj p'achantaj camello millmamanta carkan, karamanta cinturonwan chumpiycuska, miqhunantaj langosta niska athun t'inticuna t'aja misq'ipiwan. \v 7 Pay willarkan: “Khepayta jamuchcan nokamanta astawan atiyniyoj. Paypaj ñaupakenpi ni imapaschu cani, abarcanta pascaranallaypajpas. \v 8 Nokaka unullawan bautizachcayquichis. Paycajtaj Santo Espirituwan bautizasunquichis” nispa. \s1 Juan Jesusta bautizan \p \v 9 Chay p'unchaycunapi Jesús Galileapi caj Nazaret llajtamanta llojserkan. Juantaj payta bautizarkan Jordán mayupi. \v 10 Unumanta llojsiytawan, Jesús ricorkan janaj pacha quicharacuchcajta, Santo Espiritutataj paloma jina uraycamuchcajta. \v 11 Diospaj voznin janaj pachamanta nimorkan: “Kan munaska Chureyka canqui, nokapaj ajllaskay.” \s1 Jesús pruebata pasan \p \v 12 Chay pasayta Santo Espíritu Jesusta ch'usaj lugarman pusarkan. \v 13 Chaypi cachcarkan sajra animalcunawan tawa chunca p'unchayta. Supay Satanás tucuy imata ruwachcarkan Jesusta juchallichinanpaj, nitaj aterkanchu. Diospaj angelnincunataj Jesusta sirverkancu. \s1 Jesús Galilea provinciapi willaran \p \v 14 Juan Bautistata carcelaycojtincu, Jesús Galilea provinciaman purerkan Diospaj evangelionta willananpaj. \v 15 Nerkantaj: “Diospaj gobiernon kayllallapiña. Cunan Diospaj ajllaskan tiempo chayamunña. Chayraycu juchayquichiscunata sakespa Diosman cutiricuychis, paypaj evangelionta creeychis” nispa. \s1 Jesús tawa discipuloncunata wajan \p \v 16 Jesús Galilea kocha cantonta purichcaspa, Simonta paypaj wauken Andrestawan ricorkan. Paycunaka challwa jap'inancupaj llicata kochaman cachaycuchcarkancu, imaraycuchus challwiru carkancu. \v 17 Jesustaj paycunata nerkan: \p —Nokawan puriychis, nokataj runacunata Diosman pusamojta ruwaskayquichis, imaynatachus challwata jap'ej cachcanquichis jinata. \p \v 18 Chhicapacha llicancuta sakerpayaspa, Jesuswan puriporkancu. \p \v 19 Uj chhicallantaraj ñauparispa, Jesús Zebedeopaj churincunata, Santiagota wauken Juantawan ricorkan. Botepi llicancuta jallch'aspa cachcarkancu. \v 20 Jesustaj wajarkan discipuloncuna canancupaj. Ajinapi paycunaka tatancu Zebedeota llanc'ajcunatawan botepi sakepuspa, Jesuswan puriporkancu. \s1 Jesús sajra espirituyoj runata alliyachin \p \v 21 Jesús discipuloncunawan Capernaum llajtaman chayarkan. Samana p'unchaypi Jesús sinagoga wasiman yaycuspa runacunata yachachiyta kallarerkan. \v 22 Uyarejcunataj chay jina autoridadwan yachachiskanmanta muspharkancu, imaraycuchus leymanta yachachejcuna mana jinatachu yachacherkancu. \v 23 Chay sinagoga wasipi uj runa carkan, paytaj sajra espirituyoj wajach'acorkan: \p \v 24 —¡Nazaret llajtayoj Jesús! ¿Imapaj meticuwanquichis? ¿Tucuchanawayquichispajchu jamunqui? Allinta rejsiyqui pichus caskayquita. Kanka Diospaj Santon canqui. \p \v 25 Jesús sajra espirituta c'amerkan: \p —¡Jup'allay! ¡Llojsiy paymanta! —nispa. \p \v 26 Sajra espiritutaj runata t'ucuta jap'icherkan. Sinchi callpawan wajach'acuspataj, paymanta llojsiporkan. \v 27 Tucuy ricojcunataj musphararkancu, tapunacorkancutaj: \p —¿Imataj cayri? ¡Sinchi autoridadwan yachachin! ¡Sajra espiritucunawanpas casuchicun! —nispa. \p \v 28 Chaypacha tucuy Galilea provinciapi Jesusmanta yachacorkan. \s1 Jesús Pedropaj suegranta alliyachin \p \v 29 Jesús sinagoga wasimanta llojsispa, Santiagowan Juanpiwan Simonpaj Andrespajwan wasinman purerkan. \v 30 Simonpaj suegran sinchi calenturawan puñunapi cachcarkan. Chayta Jesusman willarkancu. \v 31 Jesustaj onkoskaman chimpaycuspa, maquinmanta jap'ispataj, jataricherkan. Chhicapacha calenturamanta alliyaporkan, paycunatataj atendiyta kallarerkan. \s1 Jesús achqha onkoskacunata alliyachin \p \v 32 Ch'isiyaycuytataj tucuy onkoskacunata sajra espirituyoj cajcunatawan Jesusman pusamorkancu. \v 33 Llajtapacha wasi puncuman tantacamorkancu. \v 34 Jesustaj achqhayojta tucuy ima onkoyniyojcunata alliyacherkan. Achqhayojmantataj sajra espiritucunata katerkorkan. Sajra espiritucunataj Jesusta rejserkancu. Chayraycu Jesús paycunata mana parlacherkanchu. \s1 Jesús sinagogacunapi evangeliota willaran \p \v 35 Tutapiraj Jesús jatarispa, ch'usaj lugarman oracionta ruwananpaj llojserkan. \v 36 Simontaj uj discipuloncunapiwan Jesusta masc'aj llojserkancu. \v 37 Taripaspataj nerkancu: \p —Tucuy masc'achcasunquichis —nispa. \p \v 38 Jesustaj contestarkan: \p —Cay kaylla llajtacunaman purisunchis evangeliota willaraj. Chaypaj cay pachaman jamuni. \p \v 39 Ajinamanta Jesús tucuy Galileanejpi purichcaspa, sinagoga wasicunapi evangeliota willaraj, sajra espiritucunatapas katerkoj. \s1 Jesús lepra onkoyniyojta alliyachin \p \v 40 Uj lepra onkoyniyoj runa Jesusman chimpaycuspa, konkoriycuspataj nerkan: \p —Munanqui chayka, onkoyniymanta alliyachiwayta atinqui —nispa. \p \v 41 Jesús qhuyapayaspa llanqhaycorkan. Nerkantaj: \p —Munani. ¡Alliyaska cay! —nispa. \p \v 42 Jesús chayta nejtin jina, alliyaporkan. \v 43 Jesustaj cachapuspa, sinchita mandarkan: \p \v 44 —¡Uyariy! Ama pimanpas cayta willanquichu. Jerusalenman puriy, sacerdotemantaj ricuchicamuy alliyaskaña caskayquita, limpiochacuna costumbreta ruwanayquipaj. Moisespaj mandacuskanman jina ofrendata apamuy, ajinapi tucuy yachanancupaj alliyaskaña caskayquita. \p \v 45 Paytaj llojsiytawan, tucuynincuman willaracaporkan chay pasaskanta. Chayraycu Jesuska pacallamantaña llajtacunaman yaycoj, astawanpas ch'usaj lugarcunapi puriycachaj; chaywanpas runacunaka tucuynejmanta payman jamoj cancu. \c 2 \s1 Jesús such'uta alliyachin \p \v 1 Khepantin p'unchaycuna Jesuska Capernaum llajtaman cutimorkan. Runacunataj wasipiña caskanta yachaytawan, \v 2 puncu jawanejpi achqhayoj tantaycucamorkancu. Chayraycu mana lugar carkanchu ni mayninta yaycunapaj. Jesustaj evangeliota willarkan. \v 3 Jinata Jesús parlachcajtin, tawayoj uj such'uta wantuspa payta chayachimorkancu. \v 4 Achqha runa caskanraycu, Jesusman chimpaycuchiyta mana aterkancuchu. Chayraycu wasi patanta jutc'uspa, puñunapi such'uta cachaycorkancu Jesuspaj ñaupakenman. \v 5 Jesustaj paycunapaj creeynincuta ricuspa such'uta nerkan: \p —Wawáy, juchayquicuna perdonaskaña. \p \v 6 Leymanta yachachejcuna chaypi tiyarachcaspa, sonkoncupi pensachcarkancu: \v 7 “¿Imaraycutaj cay runa jinata parlayta atrevicunri? ¡Parlaskancunawan Diosta phiñachichcan! Dioslla juchataka perdonayta atin” nispa. \v 8 Jesuska jinata pensaskancuta reparaspa nerkan: \p —¿Imaraycutaj jinata pensachcanquichis? \v 9 Onkoskaman ninari ¿maykentaj astawan fácil: ‘Juchayqui perdonaskaña’, icha ‘Jatariy, puñunayquita okharispa puripuy’ ninachu? \v 10 Noka ricuchiskayquichis Tataj Churenka atiyniyoj cay pachapi juchata perdonananpaj caskanta. \p Chhicataj such'uman nerkan: \p \v 11 —Kanta niyqui, jataricuy, puñunayquita okharispa wasiyquiman puripuy —nispa. \p \v 12 Chhicapacha tucuypaj ñaupakenpi such'oka jatariporkan, puñunanta okharispataj llojsiporkan. Tucuy runacunataj musphararkancu. Diosta alabaspataj nerkancu: \p —¡Ni jayc'aj cay jinata ricorkanchischu! \s1 Jesús Levita wajan \p \v 13 Jesús Galilea kocha cantoman ujtawan purerkan. Runacuna payman chimpaycojtincu, yachacherkan. \v 14 Pasapuspataj, Alfeopaj churin Levita ricorkan Romapaj impuesto cobrana chhicapi tiyachcajta. Payta nerkan: \p —Jacu, nokawan puriy —nispa. \p Sayarispataj Levika Jesuswan puriporkan. \p \v 15 Levipaj wasinpi Jesús discipuloncunapiwan miqhuchcarkancu; impuesto cobrajcunawan waj juchasapacunapiwan cusca tiyachcarkancu. Achqhayoj Jesusta katerkancu. \v 16 Paycunawan miqhuchcajta ricuspataj, leymanta yachachejcuna fariseocunapas discipuloncunata taporkancu: \p —¿Imaraycutaj yachachejniyquichis impuesto cobrajcunawan juchasapacunapiwan miqhun? —nispa. \p \v 17 Chayta uyarispa, Jesús paycunaman nerkan: \p —C'uchicunaka medicotaka mana necesitancuchu, manachayri onkoskacunalla. Juchasapacunata wajaj jamuni, mana ‘sumaj cani’ nejcunatachu. \s1 Ayunomanta Jesusta tapuncu \p \v 18 Uj cuti Juan Bautistapaj fariseocunapajpiwan discipuloncuna ayunachcarkancu. Waquin runacunataj Jesusman purispa nerkancu: \p —Juanpaj fariseocunapajpiwan discipuloncuna ayunancu. ¿Imaraycutaj discipuloyquicunari mana ayunancuchu? \p \v 19 Paycunamantaj Jesús contestarkan: \p —¿Atincumanchu ayunayta casamientoman invitaskacuna, novio paycunawan cachcajtinri? \v 20 Chaywanpas tiempo jamonka novio paycunamanta kechuska cananpaj. Chhica ari, ayunankacu. \p \v 21 “Mana pipas mauc'a p'achataka mosojwan remendanchu, imaraycuchus mosoj remiendoka mauc'a p'achata astawan athunta lliq'ipunman. \v 22 Nitaj mosoj vinota mauc'a kara botaman jich'aycuncumanchu, imaraycuchus mosoj vinoka mauc'a botata t'ojachinman. Vinotaj jich'arparicuman, kara botapas lliq'icapunman. Chayraycu mosoj vinotaka mosoj karaman jich'aycuna. \s1 Samana p'unchaypi trigota pallancu \p \v 23 Samana p'unchay Jesús trigo chajra uqhunta purichcarkan. Discipuloncunataj purichcaspa, trigo urita pallayta kallarerkancu. \v 24 Fariseocunataj Jesusta taporkancu: \p —Uyariy, ¿imaraycutaj discipuloyquicuna samana p'unchaypi chayta ruwachcancu? Chayka leyninchisman jina mana ruwanachu. \p \v 25 Jesustaj nerkan: \p —¿Manachu jayc'ajpas leerkanquichis imatachus David compañancunapiwan yarekachicuspa ruwaskancuta? \v 26 Abiatar curaj sacerdote cachcajtin, David Diospaj wasinman yaycuspa, Diospaj wakaychaska t'antata miqhorkan compañancunapiwan. Leyman jina chay t'antataka sacerdotecunalla miqhunancu carkan. \p \v 27 Jesús fariseocunaman nillarkantaj: \p —Samana p'unchayka runaj allinninpaj churaska, mana runachu samana p'unchaypaj allinninpaj churaskaka. \v 28 Chaypaj Tataj Churenka atiyniyojllataj samana p'unchaymantapas. \c 3 \s1 Ch'aquiska maquiyoj runa \p \v 1 Jesús ujtawan sinagoga wasiman yaycorkan. Chaypitaj uj ch'aquiska maquiyoj runa carkan. \v 2 Jesusta khawachcarkancu, “¿Samana p'unchaypi alliyachenkachu, manachu?” nispa, chayman jina juchachanancupaj. \v 3 Jesús ch'aquiska maquiyoj runata nerkan: \p —Jatariy, chaupipi sayaycuy —nispa. \p \v 4 Taporkantaj ujcunata: \p —¿Imacajtataj ruwana samana p'unchaypi: allin cajtachu icha mana allin cajtachu? ¿Alliyachinachu icha jinallachu wañupunan? \p Paycunataj ch'inlla carkancu. \v 5 Jinataj Jesuska phiñaska paycunata khawarkan, llaquiskataj chay rumi sonko runacuna mana entendiyta munaskancumanta. Ch'aquiska maquiyoj runatataj nerkan: \p —Maquiyquita jaywariy —nispa. \p Maquinta jaywarejtintaj, alliyaska caporkan. \v 6 Chaymanta fariseocuna llojsipuspa, Herodespaj partidonpi cajcunawan yachachinacorkancu Jesusta imaynata wañuchinancupaj. \s1 Achqha runa kocha cantopi \p \v 7 Galileamanta achqha runa katejtincu, Jesús discipuloncunawan puriporkan Galilea kocha cantoman. \v 8 Jesuspaj athun milagrocuna ruwaskanta yachaspa, achqhayoj khawaj jamorkancu Judeamanta, Jerusalenmanta, Idumeamanta, Tiromanta, Sidonmanta, inti llojsimuy mayu lado Jordanmantawan. \v 9 Chayraycu Jesús discipuloncunata nerkan: \p —Uj boteta waquichiychis, cay achqha runa mana mat'iycamunawancupaj —nispa. \p \v 10 Jesús achqhayojta alliyacherkan; chayraycu tucuy onkoskacuna chimpaycorkancu payta llanqhaycunancupaj. \p \v 11 Sajra espiritucuna Jesusta ricuspa, ñaupakenpi konkoriycuspa wajach'acorkancu: \p —¡Kan Diospaj Churin canqui! —nispa. \p \v 12 Jesustaj sajra espiritucunata c'amerkan mana jinata parlanancupaj tucuynincupaj ñaupakenpi. \s1 Jesús chunca iscayniyojta ajllan apostolnincunapaj \p \v 13 Jesús lomaman llojsispa, picunatachus apostolninpaj munarkan chaycunata wajarkan ajllananpaj. Paywan tantaycucojtincu, \v 14 chunca iscayniyojta ajllarkan paywan canancupaj, evangeliota willarajta cachananpaj. Chaycunaman suticharkan apostolta. \v 15 Atiyninta korkan sajra espiritucunata katerkonancupaj. \v 16 Caycunaka cancu chay chunca iscayniyoj: Simón, Pedro niska; \v 17 Zebedeopaj churincuna Santiago Juanpiwan, paycunata Boanerges nispa suticharkan, (niyta munan: “Rayo Suenaypaj Churincuna”); \v 18 Andrés, Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, Alfeopaj churin Santiago, Tadeo, cananista partidomanta Simón, \v 19 Jesusta vendiycoj Judas Iscariotepiwan. \s1 Jesusta juchachancu “sajra espirituyoj” nispa \p \v 20 Jesús discipuloncunapiwan uj wasiman puriporkancu. Ujtawan achqha runa tantaycucamorkancu. Chayraycutaj ni miqhuytapas aterkancuchu. \v 21 Jesuspaj parientencunataj ima pasachcaskanta yachaytawan, Jesusta pusapoj jamorkancu, locoyapuskanta pensaspa. \p \v 22 Leymanta yachachejcuna Jerusalenmanta jamuspa Jesusmanta nerkancu: “Beelzebú niska supay, sajra espiritucunapaj jefen, cay runamanka atiyninta kon, waj sajra espiritucunata katerkonanpaj” nispa. \p \v 23 Jesús paycunata wajarkan, uj ejemplowan entendichinanpaj: “¿Imaynatataj supay Satanasri quiquin supay Satanasta katerkonman? \v 24 Uj nacionpi caj runacuna uj ujcuna contra achqhaman partiska cajtincoka, chay nacionka mana astaqui canmanchu. \v 25 Ajinallatataj uj wasipi familiantin chejninacuspaka, mana astaqui junto cancumanchu. \v 26 Ajinallatataj supay Satanaspas iscayman tucunman chayka, mana atiynin canmanchu, tucucapunman. \p \v 27 “Ni pipas uj callpayoj runapaj wasinman yaycunmanchu cajnincunata kechunanpaj, mana payta ñaupajta wataycuspaka. Chaymantaraj cajnincunata kechuyta atinman. \p \v 28 “Segurayquichis, Dios runataka perdonanman tucuy juchanmanta mana allin niskancunamantawan. \v 29 Chaywanpas Santo Espíritu contra parlajtaka ni jayc'aj perdonankachu, manachayri wiñaypaj castigaska canka.” \p \v 30 Ajinata Jesús nerkan, imaraycuchus paycuna nerkancu Jesusta sajra espirituyoj nispa. \s1 Jesuspaj maman waukencunapiwan \p \v 31 Jesuspaj maman waukencunapiwan jawallaman chayamuspa, Jesusta wajacherkancu. \v 32 Jesuspaj muyuntinpi tiyarachcajcunataj willarkancu: \p —Mamayqui waukeyquicunapiwan jawapi cachcancu, masc'achcasunquichis. \p \v 33 Jesustaj contestarkan: \p —¿Picunataj cancu mamay waukeycunari? \p \v 34 Paypaj muyuntinpi tiyarachcajcunata khawarispataj nerkan: \p —Mamayka waukeycunapas caycunami. \v 35 Pillapas Diospaj munayninta ruwajlla waukey, panay, mamaypas. \c 4 \s1 Tarpojmanta ejemplo \p \v 1 Ujtawan Jesús Galilea kocha cantopi yachachiyta kallarerkan. Chayman achqha runa tantacorkancu Jesuspaj parlaskanta uyarinancupaj. Chayraycu Jesús boteman yaycuspa tiyaycorkan. Runacunataj kocha cantopi quedacorkancu. \v 2 Jesús ejemplocunawan achqha imacunata yachachichcaspa, nerkan: \p \v 3 “Uyariychis: Uj runa llojserkan tarpoj. \v 4 Tarpuchcajtintaj, waquin mujucuna ñan pataman t'acacorkan. Pisketocunataj chayamuspa pallacaporkancu. \v 5 Waquintaj pisi jallp'ayoj rumi pampaman t'acacorkan. Rato wiñarimorkan chaywanpas, \v 6 rumi uqhupi mana saphichayta atiskanraycu, ruphay ch'aquichiporkan. \v 7 Waquintaj qhichca uqhuman t'acacorkan. Qhichcacunataj wiñarispa sipiycorkan. Ajinapi mana urerkanchu. \v 8 Waquin mujucajtaj sumaj jallp'aman t'acacorkan. Chay mujucunataj allinta wiñarkancu. Urerkancutaj sumajta: waquin quimsa chuncata, waquin sojta chuncata, waquintaj pachajta.” \p \v 9 Jesús nillarkantaj: “¡Uyarejcunaka, entendiychis!” nispa. \s1 ¿Imaraycutaj ejemplocunari? \p \v 10 Chhicamantataj Jesús sapan cachcajtin, chaypi caj runacuna chunca iscayniyoj discipuloncunapiwan taporkancu: “Chay ejemplo, ¿ima niytataj munan?” nispa. \v 11 Jesustaj contestarkan: “Kancunamanka Diospaj gobiernonmanta sut'inchasunquichis mana yachaskacunata. Wajcunacajmantaj ejemplocunallawan tucuy imata parlachcani, \v 12 khawachcaspa mana ricunancupaj, uyarichcaspapas mana entendinancupaj, ni Diosman cutirinancupaj, nitaj perdonaska canancupaj.” \s1 Jesús tarpojmanta ejemplota sut'inchan \p \v 13 Jesús discipuloncunata nerkan: “¿Manachu cay ejemplota entendinquichis? ¿Imaynatataj, ari, waj ejemplocunata entendiwajchis? \v 14 Chay tarpojka Diospaj palabranta willaj. \v 15 Ñan pataman caj mujoka cay runacuna jina: Diospaj palabranta uyarejtincu jina, supay Satanás jamuspa uyariskancuta sonkoncumanta orkhopun. \v 16 Rumi chaupipi pisi jallp'api tarpuska muju jina cajcunataj Diospaj palabranta uyarispa cusicuywan jap'ekancu. \v 17 Mana saphiyoj jina caspataj, uj ratollapaj Diospaj palabranta creencu. Pruebacuna chejnicuycunapiwan jamojtintaj, creeynincuta chincachicapuncu. \v 18 Qhichca uqhupi caj muju jina cajcunataj Diospaj palabranta uyarispa, \v 19 negocioncupi kolketa ganayta sinchita pensaspa, imaymanacunawan khapajyayta munaspa, engañaska cancu. Tucuy chaycunawantaj Diospaj palabranta konkapuncu, manataj urincuchu. \v 20 Sumaj jallp'api caj muju jina cajcunacajtaj Diospaj palabranta uyarispa, sumajta jap'ekancu. Imaynatachus uj mujoka quimsa chuncata urin, waquintaj sojta chuncata, waquintaj pachajta, ajinallatataj cay sumaj jallp'api caj muju jina runacunaka sumajta urincu.” \s1 C'anchaymanta ejemplo \p \v 21 Jesús nillarkantaj: “C'anchayta jap'ichispaka, mana mesa uqhumanchu churancu, nitaj catre uqhumanchu, manachayri alto pataman, tucuyta c'anchananpaj. \v 22 Jinallatataj tucuy pacaska cajka yachaconka, sut'inchaconkataj. \v 23 Kancuna, uyarejcuna, entendiychis.” \p \v 24 Jesús nillarkantaj: “Allinta uyariychis. Kancuna ima medidawanchus ujcunata midinquichis, chay medidallawantaj Dios midisunquichis, astawan yapaskataraj. \v 25 Diospaj palabranta entendejka astawan entendenka. Mana entendejmantataj pisi entendiskanpas kechuska canka” nispa. \s1 Wiñaj mujumanta ejemplo \p \v 26 Jesús nillarkantaj: “Diospaj gobiernonka mujuta tarpoj runaman rijch'acun. \v 27 Tarpoj puñuchcajtinpas rijch'achcajtinpas, quiquillantataj p'unchaypipas tutapipas mujoka wiñachcan. Tarpojtaj ni yachanchu imaynata muju wiñamuskanta. \v 28 Jallp'aka payllamanta wiñachimun. Ñaupajtaka wiñan, chaymanta t'ican, llulluspataj uriycun. \v 29 Uri pokojtintaj, runaka pallapun, imaraycuchus ajthapina tiempo chayamunña.” \s1 Mostaza mujumanta ejemplo \p \v 30 Jesús nillarkantaj: “¿Imamantaj rijch'acunman Diospaj gobiernonri? ¿Imawantaj rijch'achiyman? \v 31 Jallp'api tarpuska mostaza mujuwan. Chay mujoka astawan juch'uycito tucuy mujumanta nejtenka. \v 32 Chaywanpas tarpuskaña cajtenka, athunta wiñan. Astawan athunta ramachacun huertapi caj tucuy sach'acunamanta nejtinpas. Pisketocunapas ramancunapi tapachacuncu.” \p \v 33 Achqha cay jina ejemplocunawan Jesús evangeliota yachacherkan maycamachus entendiy atinancucama. \v 34 Ejemplocunallawan yachachej; discipuloncunacajllaman tucuy imata sut'inchaj. \s1 Jesús wayrata thanichin \p \v 35 Chay p'unchay ch'isiyaycojtintaj, Jesús discipuloncunaman nerkan: \p —Jacuchis kocha chimpaman —nispa. \p \v 36 Discipuloncuna runacunata sakespa Jesusta pusaporkancu tiyachcaskan botepi. Waj botecunapas compañallarkancutaj. \v 37 Purichcajtincu, sinchi athun wayra jatarispa unuta boteman junt'aycuchimorkan. \v 38 Jesustaj sanwanapi k'emiycucuspa botepaj khepannejpi puñuchcarkan. Rijch'arichispa nerkancu: \p —¡Yachachej! ¡Unuman chincaycuchcanchisña! ¿Manachu importasunqui? —nispa. \p \v 39 Paytaj rijch'arispa wayrata c'amerkan: \p —¡Amaña wayraychu! —nispa \p Kochatataj nerkan: \p —¡Ama khallacuychu! —nispa. \p Manañataj wayrarkanchu, kochapas manaña khallacorkanchu. \v 40 Discipuloncunamantaj nerkan: \p —¿Imaraycutaj mancharicunquichisri? ¿Manarajchu creeyniyoj canquichis? —nispa. \p \v 41 Paycunataj sinchita mancharicuspa, ninacorkancu: \p —¿Imayna runataj cayri? Wayrapas kochapas c'amejtin, payta casuncu —nispa. \c 5 \s1 Gerasamanta sajra espirituyoj runa \p \v 1 Kocha chimpa Gerasa jallp'aman puriporkancu. \v 2 Jesús botemanta urakajtin jina, uj sajra espirituyoj runa payman chimpaycorkan. Cay runa panteonmanta llojsimuska, \v 3 imaraycuchus chaypi tiyachcarkan. Ni pi sujetayta aterkanchu ni cadenawanpas. \v 4 Achqha cutiña maquincunata chaquincunatapiwan cadenacunawan watarkancu. Paytaj t'ipiraj ñut'uta. Ni pipas dominayta aterkanchu. \v 5 Tuta p'unchay panteonpi lomacunapipas kaparispa puriycachaj, rumicunawan pay quiquin tacacuspa. \v 6 Carumanta Jesusta ricuytawan, sajra espirituyoj runaka phawaspa jamorkan, Jesuspaj ñaupakenpitaj konkoriycorkan. \v 7 Wajach'acuspa nerkan: \p —¡Sinchi athun Diospaj Churin Jesús, ama meticuwaychu! ¡Diospaj sutinpi mañacuyqui, ama ñac'arichiwaychu! \p \v 8 Ajinata chay runa nerkan Jesuspaj mandacuskanraycu: \p —¡Sajra espíritu, llojsiy cay runamanta! \p \v 9 Jesustaj payta taporkan: \p —¿Imataj sutiyqui? —nispa. \p Contestarkantaj: \p —Legión suteyka, imaraycuchus achqhayoj caycu. \p \v 10 Chay sajra espiritucunaka Jesusmanta mañacuchcarkancu: \p —Ama katerkowanquichischu cay jallp'amanta —nispa. \p \v 11 Kaylla lomapi achqha qhuchicuna korata miqhuchcarkancu. \v 12 Sajra espiritucunataj Jesusmanta mañacorkancu: \p —Qhuchicunaman yaycojta dejawaycu. \p \v 13 Jesús permisota kojtin, sajra espiritucuna runamanta llojsispa, qhuchicunaman yaycurarkancu. Iscay waranka qhuchicuna carkancu. Chaycunataj sayaj khata patamanta kochaman chhokaycucorkancu. Chaypitaj miquicuspa, wañuporkancu. \p \v 14 Qhuchi michejcunataj escapaspa, ima pasaskanmanta willamorkancu llajtapi caj runacunaman campopi cajcunamanpas. Runacunataj jamorkancu, ima pasaskanta ricunancupaj. \v 15 Jesusman chayaspa, chay achqha sajra espirituyoj runata ricorkancu, p'achayojta, sumaj yuyayninpi tiyacuchcajta. Chayta ricuspataj, mancharicorkancu. \v 16 Chay ricojcunataj willararkancu chay sajra espirituyoj runamanta qhuchicunamantapiwan ima pasaskanta. \v 17 Chhicamanta Jesusta rogayta kallarerkancu jallp'ancumanta ripunanta. \p \v 18 Jesús boteman cutimojtin, chay sajra espiritucunamanta libraska runaka rogarkan, Jesuswan puripunanpaj. \v 19 Jesustaj quedacunanpaj mandaspa, nerkan: \p —Wasiyquiman puripuy, parienteyquicunaman willaramuy tucuy imata Señorpaj kanwan ruwaskanta, imaynatachus Dios kanta qhuyapayaskanta. \p \v 20 Runataj puriporkan; Decápolis niska llajtacunanejpi cajcunaman willararkan Jesús payta alliyachiskanta. Tucuy runacunataj musphararkancu. \s1 Jairopaj ususin, onkoska warmipiwan \p \v 21 Ujtawan Jesús botepi chimpajtin, kocha cantopi cachcajtin, payman achqha runacuna tantaycucamorkancu. \v 22 Chaypi cachcajtin, sinagogapaj uj jefen chayarkan, Jairo sutiyoj. Jesusta ricuspa ñaupakenpi konkoriycucorkan. \v 23 Sinchita rogacorkan: \p —Ususiy wañunayapuchcan. Jamuy, maquiyquita payman churaycuripuway alliyaspa causananpaj. \p \v 24 Jesús paywan purichcajtin, achqha runa katicorkancu, mat'iycorkancutaj muyuntinmanta. \v 25 Chay achqha runa uqhupi uj warmi cachcarkan, chunca iscayniyoj wataña yawar apaywan onkoska. \v 26 Achqha medicocunawan jampichicuspa, tucuy cajninta gastaska tucuchanancama; chaywanpas mana alliyaskachu, astawan sinchiyaporkan, sinchita ñac'ariska. \v 27 Chay warmi Jesusmanta uyarispa, runacuna uqhupi jamorkan. Khepannejmanta chimpaycuspataj, Jesuspaj p'achanta llanqhaycorkan. \v 28 Imaraycuchus pensarkan: “Sichus p'achallantapas llanqhaycusaj chayka, alliyachiska casaj” nispa. \v 29 Chhicapacha reparacorkan yawar apay onkoymanta alliyapuskanta. \v 30 Jesustaj reparacorkan atiyninwan uj runata alliyachiskanta. Khepanejta khawarispataj taporkan: \p —¿Pitaj p'achayta llanqhaycuwan? —nispa. \p \v 31 Discipuloncunataj payta nerkancu: \p —Khawariy, achqha runa tucuynejmanta mat'iycuchcasunquichis, kantaj tapucunqui: ‘¿Pitaj llanqhaycuwan?’ nispa. \p \v 32 Jesustaj tucuynejta khawarichcarkan, payta llanqhaycojta ricunanpaj. \v 33 Alliyachiskaña caskanta yachaspa, manchacuymanta qharcatispataj, chay warmeka Jesuspaj ñaupakenpi konkoriycucorkan. Chaymantataj imaynachus caskanta willarkan. \v 34 Jesustaj nerkan: \p —Wawáy, creeskayquiraycu alliyachiska canqui. Puripuy sonko tiyaycuska, alliyachiskaña canqui. \p \v 35 Jesús parlachcajtinraj, sinagogapaj jefen Jairopaj wasinmanta willaj jamorkancu: \p —Ususiyqui wañupunña. ¿Imapajñataj yachachejta molestanqui? —nispa. \p \v 36 Chay niskancuta uyarispa, Jesús Jairoman nerkan: \p —Ama manchacuychu. Creellay —nispa. \p \v 37 Jesuska ujcunata sakerpayaspa, Pedrota, Santiagota, Santiagopaj wauken Juantapiwan pusarkan. \v 38 Sinagogaj jefenpaj wasinman chayaspa Jesús ricorkan runacunata ch'ajwarachcajta, llaquiska wakarachcajta, kaparichcajta ima. \v 39 Yaycuspataj paycunaman nerkan: \p —¿Imaraycutaj cay jinata ch'ajwanquichis, wakanquichistaj? Chay wawaka mana wañuskachu, puñuchcallan —nispa. \p \v 40 Chay niskanmanta Jesusta asipayarkancu. Jesustaj tucuyta jawaman katerkospa, tata mamanta quimsantin discipuloncunatawan pusaycorkan wañuskapaj cuartonman. \v 41 Maquinmanta jap'iycuspa, nerkan: \p —Talita, cumi —nispa. (Cayka niyta munan: “Juch'uycita, kanta niyqui, jatariy.”) \p \v 42 Chhicapacha juch'uycitaka jatariporkan purerkantaj. Chunca iscayniyoj watayoj carkan. Runacunataj musphararkancu. \v 43 Jesustaj paycunata sinchita mandarkan caymanta ni piman willanancuta. Chaymanta mandarkan juch'uycitaman miqhunata konancupaj. \c 6 \s1 Jesús Nazaret llajtapi \p \v 1 Jesús discipuloncunawan Nazaretman cutiporkan. \v 2 Samana p'unchay sinagoga wasipi yachacherkan. Achqha uyarejcunataj muspharaspa nerkancu: \p —Cay runari, ¿maypitaj chay tucuyta yachakan? ¿Maymantataj cay yachaynincunari milagrocuna ruwaskanpas? \v 3 ¿Manachu cay runaka carpintero, Mariapaj churin? Waukencunataj Santiago, José, Judas, Simón, panancunapas caypi nokanchiswan tiyancu. \p Chayraycu Jesusta mana casurarkancuchu. \v 4 Jesustaj nerkan: \p —Diosmanta willaj profetataka tucuynejpi sumajta jap'ekancu, manataj quiquin llajtanpi cajcunaka, ni parientencunapas, ni wasinpi cajcunapas. \p \v 5 Mana creeskancuraycu chaypeka mana achqha milagrocunata ruwayta aterkanchu, astawanpas waquin onkoskallata alliyacherkan maquinta paycunaman churaspa. \v 6 Jesuska muspharkan paypi mana creeskancumanta. \s1 Jesús discipuloncunata cachan willarajta \p Kaylla llajtacunanejman purispa, yachachichcarkan. \v 7 Jesús chunca iscayniyoj discipuloncunata wajaspa, iscaymanta iscay cachayta kallarerkan. Paytaj atiyta korkan sajra espiritucunata katerkonancupaj. \v 8 Paycunatataj mandarkan ñannincupaj mana apanancuta miqhuna apana saquillata, ni t'antata, ni kolketa, manachayri uj bastonllata. \v 9 Churacunancu abarcatawan, manataj cambiacunapaj p'achata apanancuchu. \v 10 Nerkantaj: \p —Mayken wasimanpas chayaspaka, chayllapi quedacuychis waj llajtaman pasapunayquichiscama. \v 11 Mayllapipas mana jap'ekayta ni uyariyta munasunquichischu chayka, chay lugarmanta llojsipuychis. Chaquiyquichispi caj polvotapas thalaraychis paycuna contra, mana allin caskancuta ricuchinayquichispaj. \p \v 12 Discipuloncunataj llojsispa willararkancu: \p —Juchayquichiscunata sakespa, Diosman cutiricuychis —nispa. \p \v 13 Achqha sajra espiritucunata katerkorkancu. Achqha onkoskacunatapas aceitewan jawispa alliyacherkancu. \s1 Juan Bautista wañupun \p \v 14 Tucuynejpi caj runacunapaj Jesusmanta parlaskancuta uyarispa, gobernaj Herodes nerkan: \p —Juan Bautista causarimun. Chayraycu atiyniyoj chay milagrocunata ruwananpajka. \p \v 15 Ujcunataj nerkancu: \p —Profeta Eliasmi cayka. \p Ujcunataj nerkancu: \p —Payka Diosmanta willaj ñaupaj profetacuna jina. \p \v 16 Herodes paymanta uyarispa nerkan: \p —Uman cuchokachiskay Juan cunanka causarimun —nispa. \p \v 17 Chayta nerkan, imaraycuchus payka Juan Bautistata jap'ichispa cadenawan watachispa, carcelman churacherkan Herodías niska warminpaj causanraycu. Chay Herodiaska Herodespaj wauken Felipepaj warmin carkan. Chay cuñadanwantaj Herodeska casaracorkan. \v 18 Juanka Herodesman niska: “Mana waukeyquipaj warminwan tiyayta atinquichu” nispa. \p \v 19 Chayraycu Herodías Juanta chejnerkan, wañuchiytataj munachcarkan, nitaj aterkanchu. \v 20 Herodes yacharkan Juan uj sumaj justo santo runa caskanta. Chayraycu Juanta manchacorkan, manataj munarkanchu warmin Herodías Juanta wañuchinanta. Herodeska iscayrayachcaspapas, ganaswan Juanta uyarej. \v 21 Herodeska p'unchayninpi achqha miqhunata waquicherkan fiestata ruwananpaj. Wajarkan mandacojnincunata, comandantencunata, Galilea provinciapi caj jefe cajcunatawan. Chay p'unchaypi Herodiaspaj suyaskan tiempoka chayamorkan. \v 22 Herodiaspaj ususin fiestaman yaycuspa paycunapaj tusorkan. Tususkantaj Herodesman paywan cajcunamanpas sinchita gustarkan. Chayraycu Herodeska sipasman nerkan: \p —¿Imatataj munanqui? Mañacuskayquita koskayqui. \p \v 23 Ujtawan ujtawan jurarkan ima mañacuskanpas koska cananta, gobernaskan nacionpaj cuscannintapas. \v 24 Sipastaj llojsispa mamanta tapumorkan: \p —¿Imatataj mañacuyman? —nispa. \p Mamanri nerkan: \p —Juan Bautistapaj umanta mañacuy —nispa. \p \v 25 Chaypacha sipaska cutirispa, Herodesmanta mañacorkan: \p —Munani cunanpacha Juan Bautistapaj umanta uj platopi konawayquita —nispa. \p \v 26 Herodestaj sinchita llaquicorkan. Chaywanpas tucuy invitaskacunapaj ñaupakenpi juramentowan prometicuskanraycu, mana aterkanchu “mana” niyta. \v 27 Chhicapacha uj soldadota carcelman cacharkan Juanpaj umanta apamunanpaj. \v 28 Soldadotaj purispa Juanpaj umanta cuchokamorkan. Platopi apamuspataj, sipasman korkan, paytaj mamanman. \p \v 29 Juanpaj discipuloncuna chayta uyarispa, jamorkancu ayata apaj p'ampampunancupaj. \s1 Jesús miqhunata kon phichka waranka runaman \p \v 30 Chay pasayta, Jesuspaj apostolnincuna cutimuspa Jesuswan tantaycucorkancu tucuy ruwaskancumanta yachachiskancumantawan willanancupaj. \v 31 Jesustaj nerkan: \p —Jamuychis. Jacu purisunchis ch'usaj lugarman samaricoj. \p Ni miqhunancupaj tiemponcu carkanchu, imaraycuchus achqha runa jamuchcarkancu, purichcarkancutaj. \v 32 Chhicataj Jesús apostolnincunawan uj botepi waj chhicaman puriporkancu. \v 33 Chaywanpas achqhayoj puripuchcajta ricorkancu, Jesusta rejserkorkancutaj. Chhicataj tucuy llajtacunamanta jakaynejman phawararkancu. Chayarkancutaj, manaraj Jesús discipuloncunapiwan chayachcajtincu. \v 34 Jesús botemanta llojsispa, achqha runata ricorkan. Paycunata qhuyapayarkan, mana michejniyoj ovejacuna jina caskancumanta. Achqhamantataj yachachiyta kallarerkan. \v 35 Ch'isiyaycuytataj discipuloncuna Jesusman chimpaycuspa nerkancu: \p —Ch'isiña, nitaj pipas tiyanchu cay lugarpeka. \v 36 Runacunata cachapullayña kayllapacha wasicunaman llajtitacunamanpas miqhunata ranticamunancupaj. \p \v 37 Jesustaj nerkan: \p —Kancuna miqhunata koychis —nispa. \p Paycunataj nerkancu: \p —¿Nokaycu rantej purinaycutachu munanqui? Miqhunata konapajka achqha kolke munacun, iscay pachaj p'unchaypi ganaska kolke jina. \p \v 38 Jesustaj taporkan: \p —¿Jayc'a t'antataj capusunquichis? Khawarimuychis. \p Yachaspataj willarkancu: \p —Phichka t'anta iscay challwitapiwan. \p \v 39 Chaymanta Jesús mandarkan chay achqha runa grupo grupo tiyarananpaj, pasto patapi. \v 40 Ajinamanta tiyaycorkancu, waquin grupocuna pachajniyoj, waquin phichka chuncayoj. \v 41 Jesustaj chay phichka t'antata chay iscay challwitatawan jap'ekaspa, janaj pachata khawarispa Diosman graciasta korkan. T'antata partispa, discipuloncunaman jaywarkan runacunaman jaywaranancupaj. Ajinallatataj challwitata partispa kollarkantaj. \v 42 Tucuynincu miqhorkancu sajsanancucama. \v 43 Chay partiska t'antacunamanta challwitacunamantawan puchojcunata chunca iscayniyoj canasta junt'ata okharerkancu. \v 44 Miqhojcunataj phichka waranka kharicuna carkancu. \s1 Jesús unu patanta purin \p \v 45 Chaymanta Jesús discipuloncunata boteman yaycucherkan Betsaida llajtaman purinancupaj. Kocha chimpaman paymanta ñaupajta purinancuta munarkan, chay achqha runata cacharpayachcanancama. \v 46 Cacharpayaspataj, Jesús lomaman llojsiporkan oración ruwaj. \v 47 Tutayaycuytataj discipuloncuna botepi cachcarkancu kocha chaupipiña; Jesustaj sapallan lomapi cachcarkan. \v 48 Ricorkantaj paycunata tucuy callpancuwan palawan unuta khachichcajta sayc'unancucama, imaraycuchus paycunanejman sinchita wayramorkan. Pakariyayta Jesús unu patanta purispa paycunaman chimpaycorkan. Pasarpayachcarkantaj ladoncuta. \v 49 Unu patanta purichcajta ricuspa, discipuloncuna creerkancu cucuchi caskanta. Chayraycu wajach'acorkancu, \v 50 imaraycuchus tucuynincu payta ricuspa mancharicorkancu. Jesustaj paycunata parlapayaspa nerkan: \p —¡Callpachacuychis! ¡Noka cani, amaña manchacuychischu! \p \v 51 Jesús boteman yaycojtin jina, manaña wayrarkanchu. Paycunataj sinchita muspharkancu, \v 52 imaraycuchus miqhuna koskan milagrota ricuspapas, Jesusmanta mana entenderkancuchu, yuyaynincu ayphayaska caskanraycu. \s1 Jesús onkoskacunata alliyachin Genesaretpi \p \v 53 Kochata chimpaspa, Jesús discipuloncunawan Genesaret jallp'aman chayarkan. Kocha cantopitaj boteta watarkancu. \v 54 Botemanta urakajtincu jina, Jesusta rejserkorkancupacha. \v 55 Jinataj tucuynejmanta purispa, puñunacunapi onkoskacunata apamuyta kallarerkancu Jesús cachcaskan lugarman. \v 56 Estanciacunaman, llajtacunaman, campocunamanpas mayllamanpas pay chayajtin, onkoskacunata apamuspa callecunapi churaj cancu. Jesusmantataj mañacoj cancu p'acha cantollantapas llanqharinancupaj. Tucuy llanqhaycojcunataj alliyaska carkancu. \c 7 \s1 ¿Imataj runata khellichan? \p \v 1 Fariseocuna waquin leymanta yachachejcunapiwan Jerusalenmanta chayaspa, Jesusman chimparkancu. \v 2 Paycuna ricorkancu Jesuspaj waquin discipuloncuna mana maquincuta mayllacuspa miqhuskancuta. Ajinapitaj judiocunapaj costumbrencuta mana casorkancuchu. Chayraycu discipulocunapaj rimarkancu. \v 3 (Fariseocuna tucuy judiocunapiwan abueloncunapaj costumbrencuta casucuspa, mana imatapas miqhojchu cancu maquincuta costumbrencuman jina mana mayllacuspaka. \v 4 Mercadomanta cutimuspa, mana miqhojchu cancu maquincuta mana mayllacuspaka. Ajina achqha costumbrecuna carkan: vasocuna mayllana, jarro mayllana, fierro mancacuna mayllana, catrepas mayllana.) \v 5 Chayraycu fariseocuna leymanta yachachejcunapiwan Jesusta taporkancu: \p —¿Imaraycutaj discipuloyquicuna abuelonchiscunapaj costumbrenta mana casucuncuchu? ¿Imaraycutaj miqhuncu mana maquincuta mayllacuspari? \p \v 6 Jesustaj paycunata nerkan: \p —¡Iscay uya runacuna! Profeta Isaías kancunamanta escribispa allinta nerkan: \q1 ‘Cay runacuna simillancuwan alabawancu. \q1 Sonkoncutaj carupi nokamanta cachcan. \q1 \v 7 Imapajpas sirvinchu culto ruwawaskancoka, \q1 yachachiskancutaj runacunapaj \q2 mandacuskallan.’ \m \v 8 Kancunaka Diospaj mandacuskanta mana casucunquichischu, runacunapaj costumbrellanta ruwanayquichisraycu. \p \v 9 Nillarkantaj: \p —Costumbreyquichiscunapi purinayquichispaj, mana Diospaj mandacuskantaka casucunquichischu. \v 10 Moiseska nerkan: ‘Tata mamayquita respetay.’ Nillarkantaj: ‘Tatantapas chayri mamantapas mana respetaspa maldicejka, wañuchun’ nispa. \v 11 Kancunataj ninquichis, uj churi tatanta chayri mamantapas ninman: ‘Mana imawanpas yanapayquimanchu; tucuy capuyneyka corbán’ nispa. (Corbán niyta munan: “Diosman ofreciskaña.”) \v 12 Kancunaka yachachinquichis pipas chayta nispa nejka, tatanta chayri mamantapas yanapananpaj mana obligaska caskanta. \v 13 Chaywantaj Diospaj mandacuskanta mana valorniyojman tucuchinquichis. Chay costumbrecunallatataj wawayquichiscunaman yachachinquichis. Achqha chay jina costumbrecunatataj ruwanquichis. \p \v 14 Jesús runacunata wajaspa nerkan: \p —Tucuyniyquichis uyariwaychis, entendiwaychistaj. \v 15 Runataka sonkonmanta llojsej khellichan, manataj ni ima miqhuy siminta yaycojchu. \v 16 ¡Uyarejcunaka, entendiychis! —nispa. \p \v 17 Jesús runacunata sakespa, wasiman yaycorkan. Chaypitaj discipuloncuna chay yachachiskanmanta taporkancu. \v 18 Jesustaj nerkan: \p —¿Kancunapas manachu entendinquichis miqhuna mana khellichaskanta? \v 19 Mana khellichayta atinchu, imaraycuchus mana sonkonmanchu yaycun, manachayri wijsallaman, chaymantataj llojsipun. \p Chay niskanwan Jesús niyta munarkan tucuy ima miqhuna allin caskanta. \v 20 Nillarkantaj: \p —Runapaj sonkonmanta llojsejcaj runataka khellichan. \v 21 Runacunapaj sonkonmantaka llojsin caycuna: mana allin pensaycuna, mana casaraska tiyaycuna, suwacuycuna, runata wañuchiycuna, \v 22 adulterio jucha ruwaycuna, runapaj cajnin munapayaycuna, sajra ruwaycuna, engañaycuna, viciopi causaycuna, payllapaj canan munaycuna, simi apaycachaycuna, pay pay wapu tucuycuna, sonso caycunapas. \v 23 Tucuy chay mana allincuna runapaj sonkonmanta llojsimun. Chaycunacajtaj runata khellichan. \s1 Waj llajtayoj warmi Jesuspi creen \p \v 24 Jesús chaymanta llojsispa, Tiro llajtaman puriporkan. Uj wasiman yaycorkan; manataj ni pi yachanancuta munarkanchu chaypi cachcaskanta. Chaywanpas mana pacacuyta aterkanchu. \v 25 Chaypacha uj warmi Jesús chayaskanta yacharkan. Cay warmipaj ususintaj sajra espirituyoj carkan. Jamuspa, Jesuspaj ñaupakenpi konkoriycucorkan. \v 26 Chay warmeka waj nacionniyoj carkan, naciska Sirofeniciapi. Rogacorkan wawanmanta sajra espirituta katerkonanpaj. \v 27 Jesustaj nerkan: \p —Wawacunaraj ñaupajta miqhuchuncu. Manami allinchu wawacunapaj t'antanta kechuspa, alkocunaman karaycoyka. \p \v 28 Warmitaj contestarkan: \p —Arí, Señor. Chaywanpas alkocunaka wawacuna mesamanta pampaman ñut'itocuna urmakachiskancuta miqhuncu. \p \v 29 Jesustaj nerkan: \p —Allinta ninqui. Sumajta niskayquiraycu puripullay. Ususiyquimantaka sajra espiritoka llojsipunña. \p \v 30 Wasinman cutipuspataj, ususinta tariparkan siricuchcajta, sajra espiritutaj llojsipuskaña. \s1 Jesús ajllu parlaj rojt'u runata alliyachin \p \v 31 Jesús Tiro llajtamanta cutiporkan. Sidón llajtanta Decápolis niska llajtancunatapas pasaspa, Galilea kochaman chayarkan. \v 32 Uj ajllu parlaj rojt'u runata payman pusamorkancu. Jesusta rogarkancu, maquinta chay runaman churaspa payta alliyachinanpaj. \v 33 Jesustaj chay runata wajnejman pusarkan. Chaypitaj Jesús dedoncunata chay runapaj ninrincunaman churaycorkan. Maquinta thokaychaspa, runapaj kallunta llanqhaycorkan. \v 34 Janaj pachata khawarispataj, athunmanta samarkorkan. Nerkantaj: “¡Efata!” nispa. (Niyta munan: “¡Quicharacuy!”) \p \v 35 Chhicapacha ninrin quicharacorkan, kalluntaj pascaracorkan. Allinta parlaporkan. \v 36 Jesustaj nerkan: \p —Ama pimanpas cayta ninquichischu. \p Jinata mandacuchcajtinpas, astawan willarachcarkancu. \v 37 Uyarejcunaka sinchita musphararkancu: “Tucuy imata allinta ruwan. ¡Rojt'ucunata uyarichin, jup'acunatapas parlachin!” nispa. \c 8 \s1 Jesús miqhunata kon tawa waranka runaman \p \v 1 Uj p'unchay ujtawan achqha runacuna Jesusman tantacamorkancu. Ni ima miqhunancu carkanchu. Jesús discipuloncunata wajaspa nerkan: \p \v 2 —Cay runacunata qhuyapayani. Quimsa p'unchayña nokawan cachcancu, nitaj ni ima miqhunancu canchu. \v 3 Mana miqhuskata wasincuman cachapuyman chayka, ñanpi yuyaynincu chincapunman. Waquincunaka carumanta jamuncu. \p \v 4 Discipuloncunataj payta nerkancu: \p —¿Imaynatataj cay ch'usaj lugarpi caycunaman miqhunata kochuwan? \p \v 5 Jesustaj paycunata taporkan: \p —¿Jayc'a t'antayquichistaj can? \p Paycunataj nerkancu: \p —Kanchis —nispa. \p \v 6 Jesustaj mandacorkan runacunata tiyarachinancupaj. Chay kanchis t'antata jap'ispataj, Diosman graciasta korkan. Partispataj discipuloncunaman korkan jaywaramunancupaj. \v 7 Callarkantaj uj iscay challwitacuna. Diosman graciasta kospa, mandallarkantaj jaywaranancupaj. \v 8 Tucuynincu miqhorkancu sajsanancucama. Puchojnincunawantaj kanchis canastata junt'acherkancu. \v 9 Miqhojcunataj tawa waranka jina carkancu. Jesustaj cacharpayaporkan. \v 10 Discipuloncunawan boteman yaycuspataj, Dalmanuta jallp'aman puriporkancu. \s1 Fariseocuna milagrota mañancu \p \v 11 Fariseocuna jamuspa, Jesuswan churanacorkancu. Jinapi Jesusmanta mañarkancu milagrota ruwananpaj, ichapas Diosmanta caskanta ricuchinanpaj. \v 12 Jesustaj llaquiska samarkospa nerkan: \p —¿Imaraycutaj cay runacuna milagrota mañan? Segurayquichis, mana ni ima milagrota ruwasajchu cay runacunapaj. \p \v 13 Sakerpayaspataj, boteman yaycuspa uj lado kocha chimpaman cutiporkan. \s1 Fariseocunapaj yachachiynincunamanta \p \v 14 Discipuloncunaka miqhunata apayta konkapuskacu, botepitaj uj t'antallancu carkan. \v 15 Jesustaj paycunata nerkan: \p —Uyariychis, fariseocunapaj Herodespajpiwan levaduranmanta cuidacuychis —nispa. \p \v 16 Discipulocunataj ninacorkancu: \p —T'antata mana apamunchischu, chayraycu jinata niwanchis —nispa. \p \v 17 Jesús chayta reparaspa paycunata nerkan: \p —¿Imaraycutaj nichcanquichis mana t'antayquichis caskanta? ¿Manarajchu entendinquichis? ¿Sinchi wisk'askachu yuyayniyquichis? \v 18 ¿Manachu ñawiyquichis ricun? ¿Manachu ninriyquichis uyarin? \v 19 ¿Manachu yuyapunquichis phichka t'antata phichka waranka runaman koskayta? ¿Jayc'a canasta junt'atataj puchojninta okharerkanquichis? \p Paycunataj contestarkancu: \p —Chunca iscayniyojta —nispa. \p \v 20 Nillarkantaj: \p —Kanchis t'antata tawa waranka runacunaman korkani, chay puchojta ¿jayc'a canasta junt'atataj okharerkanquichis? \p Contestarkancutaj: \p —Kanchista —nispa. \p \v 21 Jesustaj nerkan: \p —¿Manarajchu entendinquichis? \s1 Jesús uj ñausata alliyachin Betsaidapi \p \v 22 Jesús discipuloncunawan Betsaida llajtaman chayamorkan. Runacunataj Jesusman uj ñausata apamuspa, rogarkancu llanqhaycunanpaj. \v 23 Jesustaj ñausata maquinmanta jap'iycuspa, llajta cantoman pusarkorkan. Ñawincunata thokayninwan jok'ochaspa, pay pataman maquinta churaspa, taporkan: \p —¿Ricunquichu imallatapas? —nispa. \p \v 24 Ñausataj khawarispa nerkan: \p —Runacunata ricuni sach'acuna purichcajta jina. \p \v 25 Jesustaj ujtawan ñausapaj ñawincunaman maquincunata churarkan. Alliyaskaña caspa tucuy imata allinta ricorkan. \v 26 Jesustaj wasinman cachapuspa nerkan: \p —Ama llajtaman yaycuychu, nitaj pimanpas willaychu, llajtapi cajcunaman. \s1 Pedro sut'inchan Jesús Cristo caskanta \p \v 27 Jesús discipuloncunawan Betsaidamanta llojsispa, Cesarea de Filipopi caj estanciacunaman puriporkan. Ñanta purichcaspataj Jesús discipuloncunata taporkan: \p —¿Runacuna pi niwancutaj nokatari? \p \v 28 Paycunataj contestarkancu: \p —Waquin nincu ‘Juan Bautista’, waquincunataj ‘Elías’, waquincunataj ‘waj profetachari’ —nispa. \p \v 29 Jesús paycunata taporkan: \p —Kancunari, ¿pi niwanquichistaj nokata? \p Pedrotaj nerkan: \p —Kanka Cristo canqui —nispa. \p \v 30 Jesustaj paycunata mandarkan, ama ni piman chayta willanancupaj. \s1 Jesús wañunanmanta willacun \p \v 31 Jesús discipuloncunaman yachachiyta kallarerkan ñac'arinanmanta. Llajtapaj jefencuna, curaj sacerdotecuna, leymanta yachachejcuna Tataj Churinta chejnispa, wañuchinancuta yachachichcarkan. Quimsa p'unchaymantataj causarimonka. \v 32 Paycunaman chayta sut'inta willajtin, Pedro Jesusta wajnejman pusarkospa c'amiyta kallarerkan. \v 33 Jesustaj cutirispa, discipuloncunata khawarispa Pedrota nerkan: \p —¡Supay Satanás, ithiricuy nokamanta! Kan mana pensanquichu Diospaj pensaskanta jina. Kanka runacuna jinalla pensanqui. \p \v 34 Runacunata discipuloncunatawan wajaspa nerkan: \p —Sichus maykenpas nokawan puriyta munan chayka, konkacuchun paycama. Sufrispapas, nokawan purichun wañunancama. \v 35 Causaynillanta salvayta munajka chincachenka; nokaraycu salvación evangelioraycutaj causayninta chincachejka salvaconka. \v 36 Cay pachapi khapajyaskan, ¿imapajtaj runamanri sirvenka, alman mana salvaska cajtinri? \v 37 ¿Runari jayc'atataj pagayta atinman almanta salvananpaj? \v 38 Maykellanpas nokamanta palabraymantawan juchasapa runacunapaj ñaupakenpi p'enkacun chayka, noka, Tataj Churin, paymanta p'enkacullasajtaj jayc'ajchus Dios Tataypaj glorioso atiyninwan santo angelcunapiwan cutimusaj chhica. \c 9 \p \v 1 Jesús nillarkantaj: \p —Segurayquichis, waquin caypi cajcunamanta mana wañonkacuchu Diospaj gobiernon atiyninwan chayamuskanta ricunancucama. \s1 Jesús waj jinaman tucun \p \v 2 Sojta p'unchaymanta, Jesús Pedrota, Santiagota, Juantawan uj athun lomaman pusarkan. Ñaupakencupitaj Jesús waj jinaman tucorkan. \v 3 P'achancunapas yuraj rit'i c'anchaj jina tucorkan. Mana ni pipas t'ajsaspa, jinata yurajyachinmanchu. \v 4 Jesustataj Eliaswan Moiseswan parlachcajta ricorkancu. \v 5 Pedro nerkan: \p —Yachachej, ¡allin caypi cachcaycu! Quimsa ramaracunata ruwasajcu: ujta kanpaj, ujta Moisespaj, ujtataj Eliaspaj. \p \v 6 Discipuloncunaka sinchita mulljacorkancu. Pedrotaj mana yacharkanchu ima parlaskanta. \v 7 Chaymanta phuyu uraycamuspa paycunata kataycorkan. Phuyumantataj parlamojta uyarerkancu: “Caymi munaska Chureyka. Payta uyariychis” nispa. \v 8 Chhicapacha tucuynejta khawarispa, mana ni pita ricorkancuchu, manachayri Jesús sapallanta. \p \v 9 Lomamanta urakampuchcajtincu, Jesús discipuloncunata mandarkan: \p —Chay ricuskayquichista ama ni piman willanquichischu, wañuskamanta causarimunaycama. \p \v 10 Manataj ni piman willaspa, paycunapuralla tapunacorkancu: “¿Imataj chay ‘wañuskamanta causarimunari’?” nispa. \v 11 Jesusta taporkancu: \p —¿Imaraycutaj leymanta yachachejcuna nincu Elías Cristomanta ñaupajta jamunanta? \p \v 12 Jesustaj nerkan: \p —Cierto Eliaska ñaupajta jamunan, paytaj tucuy imata jallch'anka. ¿Imaraycutaj Escriturapi nin Tataj Churin sinchita ñac'arinanta, millarpayaskataj cananta? \v 13 Nokataj niyquichis, Eliaska jamunña. Paytapas ima munaskancuta sufrichincu, Escriturapaj niskanman jina pasananpaj. \s1 Jesús sajra espirituyoj waynata alliyachin \p \v 14 Jesuska cutipuspa discipuloncunata tariparkan achqha runa chaupipi. Waquin leymanta yachachejcuna paycunawan churanacuchcarkancu. \v 15 Jesusta ricuytawan, tucuy runacuna Jesusmanta musphaspa, cusicuywan payta saludaj phawarkancu. \v 16 Jesustaj taporkan: \p —¿Imamantataj chay tucuyta parlachcanquichis? —nispa. \p \v 17 Achqha runamanta ujnin nerkan: \p —Yachachej, sajra espiritupaj jup'ayachiskan churiyta kanman pusamuni. \v 18 Maypichari payta jap'in chayka pampaman wijch'un. Phusokota llausata suruchispa, quiruncunata c'aririchispa wañuskata jina ruwan. Discipuloyquicunata mañacorkani wawaymanta sajra espirituta katerkonancupaj, manataj aterkancuchu. \p \v 19 Jesustaj nerkan: \p —¡Ay, mana creeyniyoj runacuna! ¿Jayc'ajcamataj kancunawan casajri? ¿Jayc'ajcamataj aguantaskayquichisri? Chay waynata cayman pusamuychis. \p \v 20 Pusamojtincutaj, sajra espíritu Jesusta ricuspa waynata t'ucuwan jap'icherkan. Waynataj pampapi khochparkan, phusokotataj ulthorkan. \v 21 Jesús waynapaj tatanta taporkan: \p —¿Jayc'ajmantañataj cay jina cachcanri? \p Tatantaj nerkan: \p —Wawitamantapacha. \v 22 Sajra espiritoka achqha cuti ninaman unumanpas chhokaycun wañuchinanpaj. Sichus imata ruwayta atiwaj chayka, qhuyapayawaycu, yanapariwaycutaj. \p \v 23 Jesustaj payta nerkan: \p —Kan ninqui, ‘Sichus atiwaj’ nispa. Noka niyqui, ¡Diospi creejpajka tucuy ima aticun! \p \v 24 Nejtin jina waynapaj tatanka wajach'acorkan: \p —¡Diospi creeni! ¡Yanapariway astawan creenaypaj! —nispa. \p \v 25 Achqha runa tantacamuchcajta ricuspataj, Jesús sajra espirituta c'amerkan nispa: \p —Jup'ayachej rojt'uyachej sajra espíritu, noka mandayqui: ¡Paymanta llojsiy, amataj ujtawan payman yaycunquiñachu! \p \v 26 Sajra espiritutaj waynata kaparichispa sinchita t'ucuta jap'ichispa, llojsiporkan. Waynataj wañuska jina carkan. Achqhayoj nichcarkancu: “Wañupun” nispa. \v 27 Jesustaj maquinmanta jap'ispa, jataricherkan. Waynataj sayarerkan. \p \v 28 Jesús wasiman yaycojtin, discipuloncuna sapallanpi taporkancu: \p —¿Imaraycutaj nokaycu mana aterkaycuchu chay sajra espirituta katerkoytari? \p \v 29 Paycunaman nerkan: \p —Cay jina sajra espiritutaka imawanpas katerkoyta atiwajchischu, manachayri oracionwan ayunopiwan. \s1 Jesús ujtawan sut'inchan wañunanmanta \p \v 30 Chaynejmanta llojsispataj, Galilea llajtanejta puriporkancu. Jesuska ni pi yachananta munarkanchu. \v 31 Discipuloncunata yachachichcarkan nispa: \p —Tataj Churenka runacunaman entregaska canka, wañuchenkacutaj. Quimsa p'unchaymantataj causarimponka. \p \v 32 Paycunataj Jesuspaj niskanta mana entenderkancuchu, tapuytataj manchacorkancu. \s1 ¿Maykentaj curaj? \p \v 33 Capernaum llajtaman chayarkancu. Wasipi caspataj, Jesús discipuloncunata taporkan: \p —¿Imamantataj churanacuchcarkanquichis ñanta jamuchcaspari? —nispa. \p \v 34 Ch'inllataj carkancu. Ñanta jamuchcaspa paycunaka churanacuchcarkancu maykenchus paycunamanta curaj caskanmanta. \v 35 Jesús tiyaycuspa, chunca iscayniyoj discipuloncunata wajaspa nerkan: \p —Maykenpas ñaupajpi cay munajka, tucuyninmanta khepapi canan, tucuyta sirvej. \p \v 36 Uj wawata chaupincuman churaycuspa mark'aricuspataj, paycunata nerkan: \p \v 37 —Pichus cay wawata jina sutiypi jap'ekajka, nokata jap'ekawan. Nokata jap'ekajtaj, cachamuwajniyta jap'ekan. \s1 Mana nokanchis contra cajka nokanchiswan \p \v 38 Juan Jesusta nerkan: \p —Yachachej, uj runata ricumuycu sutiyquipi sajra espiritucunata katerkojta. Mana nokanchiswan purichcaskanraycu, jarc'aycu. \p \v 39 Jesustaj nerkan: \p —Ama jarc'aychischu. Pipas sutiypi milagro ruwajka, mana noka contra parlanmanchu. \v 40 Mana nokanchis contra cajka nokanchiswan. \v 41 Pillapas sutiypi uj vaso unuta kosunquichis Cristopaj caskayquichisraycu chayka, segurayquichis, Dios chay unuta koskanmanta payman bendicionta cutichiponka. \s1 Juchaman urmachicojcuna \p \v 42 Nillarkantaj: \p —Maykellanpas nokapi creej juch'uycitocunamanta ujninta juchaman urmachejpajka, allin canman cuncanman athun cutana rumita wataycuspa, athun kochaman wijch'uycunancoka. \v 43 Maquiyquichus juchaman urmachisunqui chayka, p'atakay. Allinraj ch'ulla maquiyojpas wiñay causayman yaycunayqui, iscaynin maquintin mana wañoj nina infiernoman purinayquitapachaka. \v 44 Chaypeka mana jayc'aj wañoj ninapi wiñaypaj sufrenkacu. \v 45 Chaquiyquichus juchaman urmachisunqui chayka, p'atakallaytaj. Allinraj ch'ulla chaquiyojpas wiñay causayman yaycunayqui, iscaynin chaquintin infiernoman wijch'uycuska canayquitapachaka. \v 46 Chaypeka mana jayc'aj wañoj ninapi wiñaypaj sufrenkacu. \v 47 Ñawiyquichus juchaman urmachisunqui chayka, orkhorkocuy. Allinraj ch'ulla ñawiyojpas Diospaj gobiernonman yaycunayqui, iscaynin ñawintin infiernoman wijch'uycuska canayquitapachaka. \v 48 Chaypeka curucunaka mana wañonkacuchu, ni ninapas. \p \v 49 “Tucuynincu waquichiska cankacu ñac'ariycunawan ninawan jina. \v 50 Cacheka sumaj; ch'apajyapunman chayri, ¿imaynatataj ujtawan cachinchacunman? ¿Imapajtaj sirvinman? Kancunapi cachun cachi. Uj ujcunawanpas allinpi causaychis. \c 10 \s1 Jesús divorciomanta yachachin \p \v 1 Capernaummanta llojsispataj, Jesús Judea llajtaman, inti llojsimuy Jordán mayu chimpaman puriporkan. Chaypi ujtawan runacuna payman tantacorkancu. Jesustaj ujtawan yachachiyta kallarerkan imaynatachus yachachej jinata. \v 2 Jesusman fariseocuna chimpaycorkancu. Parlaskanpi juchaman pantachinancupaj taporkancu: \p —¿Aticunmanchu casaraska khari esposanmanta divorciacunanpaj? \p \v 3 Jesustaj nerkan: \p —¿Imatataj Moisés mandarkasunquichis? \p \v 4 Fariseocunataj contestarkancu: \p —Moisés nerkan: ‘Divorciacoyka aticunman, esposanman divorcio papelta kospa.’ \p \v 5 Jesustaj paycunaman nerkan: \p —Moiseska chayta escriberkan khoru sonkoyoj caskayquichisraycu. \v 6 Mundo kallariypeka Escriturapi nin: ‘Dios kharita warmitawan ruwarkan. \v 7 Chayraycu khareka tata mamanta sakeponka esposanwan juntacunanpaj, \v 8 iscaynincutaj uj runa jinalla cankacu.’ Ajinaka manaña iscaychu cancu, manachayri ujllaña. \v 9 Chayraycu Diospaj juntaskanta ama runaka wijch'uchunchu. \p \v 10 Wasipiña cajtin, discipuloncuna Jesusta taporkancu divorciomanta. \v 11 Paycunaman nerkan: \p —Pillapas esposanmanta divorciacuspa waj warmiwan casaracun chayka, ñaupaj esposan contra adulterio juchata ruwan. \v 12 Sichus esposacaj kosanta sakespa waj khariwan casaracun chayka, paypas adulterio juchata ruwallantaj. \s1 Jesús wawacunata bendicin \p \v 13 Wawacunata Jesusman pusamorkancu, maquinta churaspa bendicinanpaj. Discipuloncunataj pusamojcunata c'amiyta kallarerkancu. \v 14 Jesustaj c'amiskancuta ricuspa phiñacorkan, paycunata nerkan: \p —Ama jarc'aychischu wawacuna nokaman jamojta, imaraycuchus Diospaj gobiernonka wawacuna jina cajcunapaj. \v 15 Segurayquichis, pipas Diospaj gobiernonta mana jap'ekanchu uj wawa jina chayka, mana Diospaj gobiernonman yayconkachu. \p \v 16 Paytaj wawacunata mark'aricuspa maquincunata wawacuna pataman churaspa, bendicerkan. \s1 Uj khapaj runa Jesuswan parlan \p \v 17 Jesús puripunanña cachcajtin, uj runa phawamuspa paypaj ñaupakenpi konkoriycorkan. Taporkantaj: \p —Allin Yachachej, ¿imatataj ruwanay wiñay causayniyoj canaypaj? —nispa. \p \v 18 Jesustaj contestarkan: \p —¿Imaraycutaj ‘allin’ niwanqui? Dioslla allenka. \v 19 Kan yachanqui Diospaj mandaskancunata: ‘Ama adulterio juchata ruwanquichu, ama runata wañuchinquichu, ama suwacunquichu, ama pimantapas llullata ninquichu, ama engañanquichu, tata mamayquita respetay’. \p \v 20 Chay runataj nerkan: \p —Yachachej, waynamantapacha tucuy caycunata junt'ani. \p \v 21 Jesús munacuywan khawarispa, nerkan: \p —Chaywanpas ujtaraj ruwanayqui. Puriy, tucuy imayquita vendimuy, chay kolketataj pobrecunaman koy. Jinamanta janaj pachapi khapaj cayniyqueka canka. Chaymanta jamuspa, nokawan puriy. \p \v 22 Chayta uyarispa runaka ujinayaycuspa, llaquiska riporkan, sinchi khapaj caskanraycu. \p \v 23 Jesustaj tucuynejta khawarispa discipuloncunaman nerkan: \p —¡Khapajcunaka Diospaj gobiernonman ñac'ayta yayconkacu!. \p \v 24 Discipulocunaka chay niskanmanta muspharkancu. Jesustaj ujtawan nerkan: \p —Wawaycuna, khapaj caynincupi confiajcunaka imaymanaspa ñac'ayta yayconkacu Diospaj gobiernonman. \v 25 Camelloraj agujapaj ninrinta astawan facilta pasanmanpas, uj khapaj runa Diospaj gobiernonman yaycunantapachaka. \p \v 26 Chayta uyarispa astawanraj musphararkancu, tapunacorkancutaj: \p —¿Chhicari pillataj salvaska cayta atinman? \p \v 27 Jesustaj paycunata khawarispa nerkan: \p —Runapaj mana aticojka, Diospaj aticun, imaraycuchus Diospajka tucuy ima aticun. \p \v 28 Chaymanta Pedro nerkan: \p —Nokaycoka tucuy imaycuta sakespa kanwan purichcaycu. \p \v 29 Jesustaj nerkan: \p —Segurayquichis, pillapas wasinta, waukencunata, panancunata, tatanta, mamanta, wawancunata, chayri chajrancunata nokaraycu salvación evangelioraycu sakenman chayka, \v 30 cunan cay pachapi pachaj cuti yapaskata jap'ekanka wasicunata, waukecunata, panacunata, mamacunata, wawacunata, chajracunata, sufriycuna cajtinpas. Janaj pachapitaj wiñaypaj salvaska causayta jap'ekanka. \v 31 Cunan ñaupajpi cajcunamantaka achqhayoj khepapi cankacu Diospaj gobiernonpi, khepapi cajcunamantataj achqhayoj ñaupajpi cankacu. \s1 Jesús sut'inchan wañunanmanta \p \v 32 Discipuloncuna mulljariska manchariskataj Jesuspaj khepanta Jerusalenman purichcarkancu. Ujtawantaj Jesús chunca iscayniyoj discipuloncunata wajnejman pusarkan. Willayta kallarerkan imachus payta pasananmanta. Paycunaman nerkan: \v 33 “Ricuchcanquichis Jerusalenman purichcaskanchista. Chaypi Tataj Churin curaj sacerdotecunaman leymanta yachachejcunamanpas vendiycuska canka. Paycunataj wañunanpaj juchachaspa, waj llajtayojcunaman entregankacu. \v 34 Burlaconkacu, thutkatankacu, makankacu, wañuchenkacutaj. Quimsa p'unchaymantataj causariponka.” \s1 Santiago Juanpiwan uj favorta mañacuncu \p \v 35 Zebedeopaj churincuna, Santiago Juanpiwan, Jesusman chimpaycuspa nerkancu: \p —Yachachej, uj favorta ruwanawayquichista munaycu —nispa. \p \v 36 Jesustaj paycunata taporkan: \p —¿Imatataj kancunapaj ruwanayta munanquichisri? \p \v 37 Paycunataj nerkancu: \p —Sumaj glorioso gobiernoyquipi tiyayta munaycu, ujniycu paña ladoyquipi, ujniycutaj llok'e ladoyquipi. \p \v 38 Jesustaj nerkan: \p —Kancunaka mana yachanquichischu imatachus mañacuskayquichista. ¿Ñac'ariyta atiwajchischu imaynatachus noka ñac'arisaj chayta? ¿Jap'ekawajchischu bautismo jap'ekanaytapas? \p \v 39 Paycunaka nerkancu: \p —Arí, atisajcu —nispa. \p Jesustaj paycunata nerkan: \p —Arí, jap'ekanquichis. Kancuna ñac'arinquichis. Sufrispataj wañunquichis noka jina. \v 40 Chaywanpas paña ladoypi llok'e ladoypi tiyana konaka mana nokamantachu, manachayri picunapajchus waquichiska cachcan, chaycunaman koska canka. \p \v 41 Chayta uyarispa, waj chunca discipuloncunaka Santiagopaj Juanpajpiwan phiñacorkancu. \v 42 Jesustaj paycunata wajaspa nerkan: \p —Kancuna yachanquichis, waj dioscunata adoraj runacuna uqhupi jefecuna mana qhuyapayaywan dueñochacuspa mandacuncu, ‘Derechoyoj cani’ nispa. Athun autoridadcunapas runacunawan munaskancuta ruwancu. \v 43 Chaywanpas kancuna uqhupeka mana jina cananchu, manachayri kancuna uqhumanta athun atiyniyoj cay munajka tucuyta sirvej canan. \v 44 Pillapas kancunamanta ñaupajpi cay munajka tucuypaj sirvienten canan. \v 45 Jinallatataj nokapas, Tataj Churin, mana sirvichicojchu jamuni, manachayri sirvej, causayniytataj koj achqhayojta salvanaypaj. \s1 Jesús ñausata alliyachin \p \v 46 Jesús discipuloncunawan Jericó llajtaman chayarkan. Chaymanta achqha runawan llojsichcajtincu, Timeopaj churin Bartimeo ñan patapi tiyacuchcarkan. Payka ñausa caskanraycu runacunamanta limosnata mañacoj. \v 47 Nazaret llajtayoj Jesús chaynejta purichcaskanta uyarispataj, wajach'acorkan: \p —¡Jesús, Davidpaj miraynin, qhuyapayariway! \p \v 48 Achqha runataj payta c'amerkancu: \p —¡Jup'allay! —nispa. \p Paytaj astawan wajach'acorkan: \p —¡Davidpaj miraynin, qhuyapayariway! \p \v 49 Chayta uyarispataj, Jesús sayaycuspa, nerkan: \p —Payta wajamuychis —nispa. \p Ñausata wajamuspataj, nerkancu: \p —¡Animacuy, sayariy! Wajachcasunqui. \p \v 50 Paytaj katananta chhokaspa, ujta saltaspa Jesusman chimparkan. \v 51 Jesustaj payta taporkan: \p —¿Imatataj ruwanayta munanqui? —nispa. \p Ñausataj nerkan: \p —Yachachej, khawatatachinawayquita munani. \p \v 52 Jesustaj nerkan: \p —Puripuy. Creeskayquiraycu alliyachiska canqui. \p Chhicapacha ñausaka ricucaporkan. Jesuswantaj puriporkan. \c 11 \s1 Jesús Jerusalenman yaycun \p \v 1 Jerusalenman kayllapiña cachcaspa, Betfagé, Betania llajtacuna kayllapi, Jesús iscay discipuloncunata Olivos loma chimpaman cachaspa, \v 2 nerkan: \p —Chimpa llajtaman puriychis. Chayman yaycuspataj, manaraj cargana malta asnota pascaraspa aysamuychis. \v 3 Pipas tapusunquichis: ‘¿Imapajtaj asnota pascarachcanquichis?’ nispa chayka, payta niychis: ‘Señor necesitan. Cutichipusunqui.’ \p \v 4 Chay iscay discipulocunataj purispa, callepi asnota tariparkancu uj puncu kayllapi wataskata. Pascararkancutaj. \p \v 5 Chaypi cajcunataj taporkancu: \p —¿Imatataj ruwachcanquichis? ¿Imapajtaj asnota pascarachcanquichis? —nispa. \p \v 6 Paycunataj nerkancu Jesuspaj niskanman jina. Chaypi cajcunataj aysachipullarkancu. \v 7 Jesusman apamorkancu. P'achancuta caronaycojtincutaj, Jesús sillaycorkan. \v 8 Achqhayoj runa p'achancuta ñanpi mast'arkancu. Waquintaj palma raphicunata p'ataspa, ñanpi mast'arkancu chay patanta purinanpaj. \v 9 Khepanta ñaupakenta purejcuna wajach'acuyta kallarerkancu: \p —¡Alabaska cachun, bendito Señorpaj sutinpi jamoj! \v 10 ¡Bendito jamoj gobierno, tatanchis Davidpaj gobiernon! ¡Alabaska cachun janaj pachapi caj Dios! \p \v 11 Ajinata Jesús Jerusalenman templomanpas yaycorkan. Tucuy imata khawaraspataj, chunca iscayniyoj discipuloncunawan Betaniaman puriporkan, ch'isiña caskanraycu. \s1 Mana uriyoj higo sach'a \p \v 12 K'ayantintaj Betaniamanta llojsispa Jesús yarekachicorkan. \v 13 Carumanta uj higo sach'ata raphicunayojta ricuspa, urinta masc'aspa chimpaycorkan. Chay higotaj mana uriyoj carkan, raphicunayojlla, mana urinan tiempochu caskanraycu. \v 14 Jesús higo sach'aman nerkan: \p —¡Jayc'ajpas ni pipas uriyquita miqhonkañachu! \p Discipuloncunataj uyarerkancu. \s1 Jesús templota limpiochan \p \v 15 Jerusalenman chayaspataj, Jesús discipuloncunawan temploman yaycorkan. Vendejcunata rantejcunatawan ricuspa, katerkamorkan. Kolke cambiajcunapaj mesancunata, paloma vendejcunapaj sillancunatawan tijrararkan. \v 16 Manataj pasacherkanchu ni imata apanancuta templo uqhunta. \v 17 Paycunaman yachacherkan: \p —Escriturapi nin: ‘Waseyka oración ruwana wasi canka tucuy nacioncunapaj.’ Kancunataj suwacunapaj jutc'unta ruwapunquichis. \p \v 18 Sacerdotecunapaj jefencuna leymanta yachachejcunapiwan chayta uyarispa, imaynata Jesusta wañuchinancupaj masc'arkancu. Manchacorkancutaj imaraycuchus tucuy runa muspharachcarkancu Jesuspaj yachachiskanmanta. \v 19 Ch'isiyaycuyta Jesús discipuloncunapiwan llajtamanta llojsiporkancu. \s1 Higo sach'a ch'aquipun \p \v 20 K'ayantin tutamanta llajtaman cutichcaspa, chay higo sach'ata ricorkancu saphintin ch'aquipuskanta. \v 21 Pedrotaj Jesuspaj niskanta yuyarispa nerkan: \p —¡Yachachej, khawariy! ¡Maldiciskayqui higo sach'aka ch'aquipuska! —nispa. \p \v 22 Jesustaj paycunata nerkan: \p —Diospi creeychis. \v 23 Segurayquichis, pillapas cay lomata ninman: ‘¡Caymanta okharicuy, kochaman wijch'uycucuy!’ nispa sonkonpi mana iscayrayaspa, niskan ruwacunanta creenman chayka, ajina canman. \v 24 Chayraycu niyquichis, tucuy imata kancuna oracionpi mañacuspa jap'ekaskayquichistaña creenquichis chayka, jap'ekanquichis. \v 25 Oracionpi mañacuchcaspa, yuyarinquichis pipas kancuna contra jucha ruwaskanta chayka, perdonaychis. Kancuna perdonanquichis chayka, Dios Tatayquichis perdonallasunquichistaj. \v 26 Mana perdonanquichischu chayka, janaj pachapi caj Dios Tatayquichis manallataj kancunatapas perdonasunquichischu. \s1 Jesuspaj autoridadnin \p \v 27 Jesús discipuloncunawan ujtawan Jerusalenman cuterkan. Jesús templo patiopi purichcajtin, sacerdotecunapaj jefencuna, leymanta yachachejcuna, llajtapaj jefencunapiwan chimparkancu. \v 28 Nerkancutaj: \p —¿Ima autoridadwantaj caycunata ruwanqui? ¿Pitaj autorizasunqui ruwanayquipaj? \p \v 29 Jesustaj contestarkan: \p —Ujta noka tapullaskayquichistaj. Sichus cutichiwanquichis chayka, noka willallaskayquichistaj ima autoridadwan ruwaskayta. \v 30 ¿Pitaj Juanta cachamorkan bautizananpaj? ¿Dioschu icha runacunachu? Niwaychis. \p \v 31 Paycunapurataj ninacorkancu: “Sichus ‘Dios cachamorkan’ nisunchis chayka, Jesús niwasunchis: ‘¿Imaraycutaj payta mana creerkanquichischu?’ nispa. \v 32 Manallataj niyta atinchischu runacuna payta cachamuskanta.” Runacunaka creerkancu Juan Diospaj profetan caskanta. Chayraycu paycuna runacunata manchacorkancu. \v 33 Jesusman nerkancu: \p —Mana yachaycuchu —nispa. \p Jesustaj nerkan: \p —Ni nokapas willaskayquichischu ima autoridadwanchus caycunata ruwaskayta. \c 12 \s1 Mana allin llanc'ajcuna \p \v 1 Jesuska ejemplocunawan parlayta kallarispa, nerkan: “Uj runa jallp'anpi achqha uvata tarporkan. Muyuntinta wisk'aycucherkan. Jutc'uta ruwarkan uvata ch'irwananpaj. Uj torreta ruwarkan, chay patamanta khawananpaj. Llanc'ajcunaman arrendaycuspataj, caruta puriporkan. \v 2 Uva pallana tiempotaj uj uywaskanta cachamorkan payman tupaskanta apachinancupaj. \v 3 Llanc'ajcunataj payta jap'ispa makaspa, jinapachallata cachaporkancu. \v 4 Patronka waj uywaskanta cachamullarkantaj. Paytataj umanta phatacherkancu. Insultaspataj cachaporkancu. \v 5 Wajtañataj cachamullarkantaj. Chaytataj wañucherkancu. Cachamullarkantaj achqha runacunatawan. Llanc'aj runacunataj waquincunata c'uparkancu, waquincunatataj wañucherkancu. \p \v 6 “Patronpaj sinchi munaskan ch'ulla churin carkanraj. Chay churinta cacharkan pensaspa: ‘Churiycajtaka respetankacupunichari’ nispa. \v 7 Chay llanc'ajcunataj paycunapura ninacorkancu: ‘Cay churenka tatanpaj jallp'anta jap'enka. Jacuchis, wañuchimusun, nokanchistaj dueño capusunchis’ nispa. \v 8 Jap'ispataj wañuchiporkancu. Wijch'orkorkancutaj uva chajra jallp'amanta.” \p \v 9 Chaymantataj Jesús taporkan: “¿Imanankataj patronri chay llanc'ajcunatari? Cayta ruwanka: jamuspa, chay llanc'ajcunata wañurachenka, jallp'antataj wajcunaman arrendanka. \p \v 10 “¿Manachu Diospaj palabranpi leerkanquichis? Jinata nin: ‘Wasi ruwajcunapaj mana casuraskancu rumeka astawan importante tucun wasipaj. \p \v 11 Chayta ruwarkan Señorka, muspharananchispaj jina.’ ” \p \v 12 Chay Israel jefecunaka Jesusta jap'iyta munarkancu. Reparacorkancu paycuna contra cay ejemplo caskanta. Chaywanpas runacunata manchacuskancuraycu, sakerpayaspa puriporkancu. \s1 Impuestomanta tapuncu \p \v 13 Chejnicojcuna waquin fariseocunata Herodespaj partidonmanta cajcunatawan Jesusman cacharkancu, parlaskanpi pantajtin Jesusta juchachanancupaj. \v 14 Paycunataj jamuspa nerkancu: \p —Yachachej, yachaycu parlaskayqui verdad caskanta. Runapaj parlaskanta mana manchaspa, nitaj runapaj rijch'ayninta khawaspa, verdadta yachachinqui Diospaj munaskanman jina causanancuta. ¿Allinchu icha manachu impuesto pagana Roma gobiernoman? ¿Pagananchischu icha manachu? \p \v 15 Jesustaj paycunapaj iscay uya caskancuta yachaspa, nerkan: \p —¿Imaraycutaj pantachiyta munawanquichis? Apamuwaychis kolketa khawanaypaj. \p \v 16 Payman jaywajtincu, Jesús taporkan: \p —¿Pipaj uyantaj pipaj sutintaj cay kolkepi escribiska cachcan? —nispa. \p Contestarkancutaj: \p —Gobernaj Cesarpajta —nispa. \p \v 17 Chayraycu Jesús nerkan: \p —Cesarpaj cajtaka Cesarman koychis, Diospaj cajtataj Diosman koychis —nispa. \p Chay jina niskanmanta muspharkancu. \s1 Jesusta tapuncu causarinamanta \p \v 18 Waquin saduceocuna Jesusman jamorkancu. Saduceocunaka nincu wañuskamanta causarina mana caskanta. Chayraycu cay ejemplowan Jesusta taporkancu: \p \v 19 —Yachachej, Moisespaj escribiskanpi niwanchis: ‘Uj runa casaracuspa mana wawayoj wañupunman chayka, paypaj wauken viudawan casaracuchun, ajinapi wañojpaj wawa cananpaj.’ \v 20 Cunantaj kanchis waukentin carkancu. Curajcaj casaracorkan, mana wawayojtaj wañuporkan. \v 21 Chaymanta wañojpaj sullc'an viudanwan casaracullarkantaj. Paypas mana wawayoj wañupullarkantaj. Chaypaj sullc'anwanpas jinallatataj pasarkan. \v 22 Jinataj kanchisnintin chay viudawan casaracorkancu, nitaj maykennincupajpas wawancu carkanchu. Khepaman chay warmeka wañupullarkantaj. \v 23 Cunanri, kanchisnintin casaracojcuna causarimojtincu, ¿maykenpaj warmintaj cankari? \p \v 24 Jesustaj nerkan: \p —Kancuna pantaska canquichis, imaraycuchus Diospaj palabranta mana entendinquichischu ni Diospaj atiyninta rejsinquichischu. \v 25 Causarimuspaka mana casaraconkacuchu, nillataj casarachenkacuchu. Janaj pachapi caj angelcuna jina cankacu. \v 26 ¿Manachu Moisespaj libronpi leerkanquichis wañuskacuna causarinancumanta? Dios laurachcaj sach'itamanta parlamorkan: ‘Noka cani Abrahampaj, Isaacpaj, Jacobpaj Diosnin’ nispa. \v 27 ¡Dioska mana wañuskacunapaj Diosninchu, manachayri causajcunapaj Diosnin! Chayraycu kancunaka sinchita pantanquichis. \s1 Astawan importante mandamiento \p \v 28 Chay parlaskata uyarispa, uj leymanta yachachej repararkan Jesús allinta contestaskanta. Chimpaycuspataj taporkan: \p —Diospaj tucuynin mandaskanmanta, ¿maykentaj astawan importanteri? —nispa. \p \v 29 Jesustaj nerkan: \p —Diospaj tucuy mandaskanmanta ñaupajka caymi: ‘¡Israel runacuna, uyariychis! Señor Diosninchiska ch'ulla Señor. \v 30 Señor Diosniyquita munacuy tucuy sonkoyquiwan, tucuy almayquiwan, tucuy yuyayniyquiwan, tucuy callpayquicunapiwan.’ \v 31 Iscaycajtaj caymi: ‘Runamasiyquita munacuy kan quiquiyquita jina.’ Caycunamanta astawan importante mandamientoka mana canchu. \p \v 32 Leymanta yachachejka Jesusman nerkan: \p —Yachachej, allinta ninqui. Dioska ujlla. Paymanta wajka mana canchu. \v 33 Uj runa Señor Diosninta munacun tucuy sonkonwan, tucuy yuyayninwan, tucuy callpancunawan, runamasintataj pay quiquinta jina munacun chayka, astawan valorniyoj tucuy ofrendacunamanta tucuy sacrificiocunamanta nejtinpas. \p \v 34 Sumaj yuyaywan contestaskanta uyarispataj, Jesuska nerkan: \p —Diospaj gobiernonmanta mana carupichu cachcanqui. \p Manañataj ni pipas Jesusta astawan tapuyta atrevicorkanchu. \s1 Cristo, ¿pipaj churintaj? \p \v 35 Jesús templopi yachachichcaspa nerkan: \p —¿Imaynatataj leymanta yachachejcuna nincu, ‘Cristoka Davidpaj mirayninmanta’ nispa? \v 36 Santo Espiritupaj pusaskan David quiquin nerkan: \q1 ‘Señor Dios Señorniyman nerkan: \q1 Paña ladoypi tiyaycuy \q2 enemigoyquicunata atipanaycama.’ \m \v 37 ¿Imaynatataj Cristo Davidpaj miraynin canman? David quiquin nin, ‘Señorníy’ nispa. \p Chaypi caj achqha runacunataj cusiywan uyarerkancu. \s1 Jesús leymanta yachachejcunata juchachan \p \v 38 Jesús yachachichcaspa nerkan: “Leymanta yachachejcunamanta cuidacuychis. Paycunaman gustan pampacama p'achayoj purina, importante runa jina. Munancutaj tucuy respetowan saludanata plazacunapi. \v 39 Sinagogapitaj masc'ancu alabanacaj tiyanata tiyanancupaj. Fiestacunapipas alabanacaj lugarta masc'ancu miqhunancupaj. \v 40 Chaywanpas viudacunamanta wasincuta kechuncu. Chay ruwaskancu mana reparachicunancupajtaj, unayta oracionta ruwancu. Paycunata Dioska astawan castiganka.” \s1 Pobre viudapaj ofrendan \p \v 41 Uj cuti templopi ofrenda churana ñaupakenpi Jesús tiyachcarkan, ofrenda churajcunata khawaspa. Khapajcuna achqha kolketa churachcarkancu. \v 42 Khawachcajtintaj, uj pobre viuda chayaspa, iscay kolkecitocunata churarkan. \v 43 Jesustaj discipuloncunata wajaspa nerkan: \p —Segurayquichis, cay pobre viudaka astawan churan tucuy ofrenda churajcunamanta nejtenka. \v 44 Tucuynincu puchojnillanta koncu. Cay warmitaj pobre cayninwanpas causananpaj caj tucuy kolkecitonta churapun. \c 13 \s1 Templo urmachinamanta \p \v 1 Jesús templomanta llojsichcajtin, ujnin discípulo nerkan: \p —¡Yachachej, khawariy cay munay rumicunata, cay munay wasicunatapas! \p \v 2 Jesustaj nerkan: \p —¿Ricunquichu cay athun wasicunata? Mana ni uj rumipas uj rumi patapi quedankachu. Tucuy urmachiska canka. \s1 Señalcuna cay pacha manaraj tucucuchcajtin \p \v 3 Templowan khawanacuy, Olivos niska lomapi Jesús tiyaycorkan. Tiyacuchcajtintaj, Pedro, Santiago, Juan, Andrespiwan sapallanpi taporkancu: \p \v 4 —Willanawayquichista munaycu, ¿jayc'ajtaj caycuna pasanka? ¿Ima señaltaj canka tucuy caycuna junt'acunanpaj? \p \v 5 Jesustaj paycunaman nerkan: “Cuidacuychis mana pipas engañanasunquichispaj. \v 6 Achqhayoj jamonkacu, ‘Noka cani Cristo’ nispa, achqhayojtataj engañankacu. \p \v 7 “Kancuna guerracunamanta parlajta uyarispa, ama manchacuychischu. Caycunaka cananpuni. Chaywanpas manaraj tucucuyrajchu. \v 8 Llajtapura makanaconkacu, nacionpura guerrata ruwankacu. Achqha lugarpitaj jallp'a qharcatenka, yarekaycunataj canka. Caycunataj nanaycuna kallariyllaraj. \p \v 9 “Kancunacama cuidacuychis, imaraycuchus autoridadcunaman apasunquichis, sinagogapitaj bajtasunquichis. Gobernajcunapaj ñaupakenman apaska canquichis nokaraycu. Jinapi nokamanta paycunaman willaranquichis. \v 10 Manaraj tucucunan cachcajtin, evangelio tucuy nacioncunapi willaraska canan. \v 11 Apamusunquichis autoridadcunaman entreganapaj. Chhica ama ninquichischu ‘imanasajtaj’ nispa. Chay ratopi Dios imatacha kosunquichis, chayta parlaychis, imaraycuchus mana kancunapaj parlayniyquichistachu parlachcanquichis, manachayri Santo Espiritupaj koskanta. \v 12 Uj wauke waukenta entreganka wañuchiska cananpaj. Uj tatapas wawanta vendiyconka wañuchiska cananpaj. Wawacunapas tatancu contra tuconkacu wañuchinancupaj. \v 13 Nokaraycutaj tucuypaj chejniskan canquichis. Pichari tucucuycama fiel cajlla salvaska canka. \p \v 14 “Chay sajra millay khellicajta santo lugarpi ricuspa, Judeapi cajcuna lomacunaman escapachuncu. (Pipas cayta leejka entendichun.) \v 15 Wasi patapi cachcajka amaña wasinman yaycuchunchu imatapas okharispa apananpaj. \v 16 Chajrapi cachcajka amaña cutichunchu katananta okharejka. \v 17 ¡Ay, llaquiy ari, chay p'unchaycunapi onkoj warmipaj, ñuñuchcaj wawayojpajpas! \v 18 Oracionpi Diosmanta mañacuychis mana chiri tiempopi cay pasananpaj. \v 19 Chay p'unchaycunapeka ñac'ariy canka. Chay jina ñac'areyka mana carkanchu Dios cay pachata ruwaskanmantapacha cunancama, nitaj jayc'ajpas chay jinaka cankañachu. \v 20 Señor Dios chay ñac'ariy tiempota mana tucuchanmanchu chayka, ni pipas salvacunmanchu. Astawanri Dios munaskan ajllaskancunaraycu, chay tiempota tucuchanka. \p \v 21 “Chay p'unchaycunapi pipas nisunquichis: ‘¡Khaway, caypi Cristo cachcan!’ chayri ‘¡Jakaypi cachcan!’ nispa chayka, ama creeychischu. \v 22 Falso cristocuna llulla profetacunapas jatarenkacu. Milagrocunata señalcunatawan ruwankacu engañanancupaj; Diospaj ajllacuskancunantinta engañanka, aticojtenka. \v 23 ¡Cuidacuychis! Tucuy cayta willayquichisña, manaraj pasachcajtin. \s1 Jesucristopaj cutimunanmanta \p \v 24 “Chay p'unchaycunapi ñac'ariy pasayta inti tutayaycaponka, quillapas manaña c'anchamonkachu. \v 25 Koyllurcuna urmakaramonka. Janaj pachapi caj atiycuna qharcatenka. \v 26 Chaymantataj Tataj Churinta phuyupi riconkacu athun atiyninwan sumaj glorioso c'anchayninwan jamuchcajta. \v 27 Chaypacha Dioska angelnincunata cachaspa, tucuy cay pachamanta janaj pachamantapas ajllacuskancunata tantaycuchimonka. \p \v 28 “Higo sach'amanta yachakaychis: Ima ratochus c'allmancuna k'omeryamun, raphincuna ch'ijchiramun, chhica yachanquichisña k'oñi tiempo kayllachamuchcaskanta. \v 29 Ajinallatataj kancunapas cay tucuy ima pasajtin, yachanquichis Tataj Churinpaj cutimunan p'unchayka kayllapiña caskanta. \v 30 Segurayquichis, tucuy chay imacunaka canka, cunan tiempo runa causachcajtincuraj. \v 31 Janaj pacha cay pachapas tucuconka; chaywanpas palabraycunaka mana chincankachu junt'acunancama. \p \v 32 “Chay p'unchayta chay horata mana pipas yachanchu, ni angelcuna ni Tataj Churinpas. Dios Tatalla yachan. \p \v 33 “Kancunaka rijch'achcaychis, oracionta ruwaspa listo suyachcaychis. Mana yachanquichischu ima ratochus chayamunayta. \v 34 Cayka cay jina: Uj wasiyoj runaka caruman purinanpaj, wasinmanta manaraj llojsichcaspa, runancunaman llanc'anata kon sapa uj ruwachcananpaj. Puncu khawajtapas mandan cuidachcananpaj cutimunancama. \v 35 Chayraycu rijch'achcaychis. Mana yachanquichischu jayc'aj patrón chayamunanta, tutayaycuytachus, chaupi tutatachus, gallo wajaytachus, chayri p'unchayamuytachus. \v 36 Konkaylla jamonka. Chayraycu rijch'achcaychis, ama puñuchcajta taripanasunquichispaj. \v 37 Kancunaman nispaka, tucuyman nini: ¡Rijch'achcaychis!” \c 14 \s1 Rimanacorkancu Jesusta wañuchinancupaj \p \v 1 Pascua fiestapaj iscay p'unchayllaña cachcajtin, mana levadurayoj t'anta miqhuna tiempo carkan. Sacerdotecunapaj jefencuna leymanta yachachejcunapiwan pacallamanta rimanacorkancu imaynamanta Jesusta jap'ichispa wañuchichinancupaj. \v 2 Ninacorkancutaj: \p —Ama fiesta ratoka jap'ichisunchu, runacuna ama pitucunancupaj —nispa. \s1 Uj warmi perfumewan Jesusman jich'aycun \p \v 3 Betania llajtapi Jesús cachcarkan, lepra onkoymanta alliyaska Simonpaj wasinpi. Chaypi miqhuchcajtintaj, uj warmi chayamorkan, alabastro niska rumi frascopi junt'ata nardomanta k'apayniyoj perfumeta apamuspa, sinchi valorniyojta. Frascopaj cuncanta p'aquispataj, chay perfumewan Jesuspaj umanman jich'aycorkan. \v 4 Waquin chaypi cajcunataj phiñacuspa, paycunapura ninacorkancu: \p —¿Imaraycutaj cay jina valorniyoj perfumeta usuchichcan? \v 5 Uj quimsa pachaj kolkepi vendicunman carkan, chay kolketa pobrecunaman konapaj. \p Jinata nispa, chay warmi contra thutorkancu. \v 6 Jesustaj nerkan: \p —Dejallaychis. ¿Imaraycutaj thutupayanquichis? Nokapaj cay ruwaskanka allinmi. \v 7 Pobrecunaka kancunawanpuni cachcancu. Jayc'ajpas munaspaka, allinta paycunapaj ruwayta atinquichis. Nokaka mana tucuy tiempochu kancunawan casaj. \v 8 Cay warmeka atiskanta ruwan. Perfumewan jawiwan, cuerpoyta manaraj p'ampachcawajtincu. \v 9 Segurayquichis, mayllapipas tucuy cay pachapi evangelio willacojtin, cay warmipaj ruwaskan willacullankataj paymanta yuyarinancupaj. \s1 Judas Jesusta vendiycun \p \v 10 Chunca iscayniyoj discipuloncunamanta ujnin carkan Judas Iscariote niska. Payka sacerdotecunapaj jefencunawan parlaj purerkan imaynata paycunaman Jesusta entregananpaj. \v 11 Chayta uyarispa paycunaka sinchita cusicorkancu. Judasmantaj prometicorkancu kolketa konancupaj. Jinataj Judaska masc'ayta kallarerkan imaynata Jesusta vendiycunanpaj. \s1 Jesús cenan \p \v 12 Pascua ñaupaj p'unchaypi, mana levadurayoj t'anta miqhuna p'unchaypi Pascuapaj mut'uta wañuchinancu carkan. Chay p'unchaypi discipuloncuna Jesusta taporkancu: \p —¿Maypitaj munanqui Pascua cenata waquichimunaycuta? —nispa. \p \v 13 Jinataj iscay discipuloncunata cachaspa, nerkan: \p —Llajtaman puriychis. Chaypi uj unu p'uyñu apachcaj runata taripanquichis. Payta katiychis. \v 14 Yaycuskan wasipitaj wasiyoj runata niychis: ‘Yachachej nin: ¿Maypitaj nokapaj cuarto cachcan discipuloycunawan Pascua cenata miqhunaypaj?’ nispa. \v 15 Paytaj wasipaj altosninpi uj athun cuartota ricuchisunquichis, waquichiskataña. Chaypi Pascua cenata nokanchispaj waquichimuychis. \p \v 16 Iscay discipuloncunataj llajtaman chayaspa Jesuspaj niskanman jina tariparkancu. Chaypi waquicherkancu Pascua cenata miqhunancupaj. \p \v 17 Tutayaycojtintaj, Jesús chunca iscayniyoj discipuloncunawan chayaycamorkancu. \v 18 Miqhuchcajtincutaj, Jesús nerkan: \p —Segurayquichis, nokawan miqhuchcaj kancunamanta ujnin vendiycuwanka. \p \v 19 Paycunataj llaquiska ujmanta uj Jesusta tapuyta kallarerkancu: \p —¿Nokachu cani? ¿Nokachu cani? —nispa. \p \v 20 Jesustaj paycunata nerkan: \p —Kancuna chunca iscayniyoj discipuloycunamanta ujnin cachcan. Payka nokawan cusca uj platollapi t'antata chapuchcan. \v 21 Cierto, Tataj Churenka Escrituraman jina purinan can. Chaywanpas, ¡ay, llaquiy, chay pobre runa nokata vendiycuwaj! Allin canman carkan chay runapaj mana nacinanka. \p \v 22 Miqhuchcajtincutaj, Jesús t'antata okharispa Diosman graciasta korkan. T'antata partispa, paycunaman jaywarkan. Nerkantaj: \p —Miqhuychis, cayka cuerpoy —nispa. \p \v 23 Vasotapas jap'ispa Diosman graciasta kospa, paycunaman jaywarkan. Tucuynincutaj chay vasomanta ujyarkancu. \v 24 Jesús nerkan: \p —Cayka yawarniy, achqha runapaj jich'aska, caywan Diospaj mosoj compromison seguraska canka. \v 25 Segurayquichis, manaña vinota ujyasajchu, jakay p'unchaypi Diospaj gobiernonpi mosoj vinota ujyanaycama. \s1 Jesús sut'inchan Pedro negananta \p \v 26 Himno taquiy pasayta Olivos lomaman puriporkancu. \v 27 Discipuloncunamantaj Jesús nerkan: \p —Tucuy kancuna cunan tuta sakerpayawanquichis. Cayka canka Escriturapaj niskanman jina: ‘Michejta wañuchisaj, ovejacunataj t'acaraska cankacu.’ \v 28 Causarispataj, kancunamantapas ñaupajta Galileaman purisaj. \p \v 29 Pedrotaj Jesusta nerkan: \p —Tucuynincu sakerpayasunquichisman chaypas, nokacajka mana —nispa. \p \v 30 Jesustaj Pedrota nerkan: \p —Segurayqui, cunan tutapacha, manaraj gallo iscay cutita wajach'acuchcajtin, kan quimsa cutita negawanqui. \p \v 31 Pedroka atipacuspa astawan nerkan: \p —Kanwan cusca wañunay cajtinpas, mana negaskayquichu. \p Jinallatataj tucuynincu nerkancu. \s1 Jesús oracionta ruwan Getsemanipi \p \v 32 Jesús Getsemaní niska huertoman chayaspa, discipuloncunaman nerkan: \p —Caypi tiyachcaychis oracionta ruwamunaycama. \p \v 33 Pusarkan Pedrota, Santiagota, Juantawan. Jesustaj sinchi mana aguantay llaquicuyta kallarerkan. \v 34 Paycunatataj nerkan: \p —Sinchi llaquiska cachcani wañunaycama. Caypi quedacuychis, rijch'achcaychistaj. \p \v 35 Chhicapacha Jesús ñaupajman purispataj, konkoriycorkan. Mat'in pampaman tupanancama c'uñuycuspa, oracionpi mañacorkan sichus aticunman chayka, ñac'arina ama chayamunanpaj. \v 36 Nerkantaj: “Munaska Tatáy, kanpajka tucuy ima aticun. Cay ñac'ariymanta libraway, amataj nokapaj munayniychu cachun, manachayri kanpaj munayniyqui ruwacuchun” nispa. \v 37 Cutimuspataj, discipuloncunata puñurachcajta tariparkan. Pedrota nerkan: \p —Simón, ¿puñuchcanquichu? ¿Manachu uj horallatapas rijch'ayta atinqui? \v 38 Rijch'aychis, oracionta ruwaychis ama tentacionman urmanayquichispaj. Allin cajta ruwayta munachcanquichis, chaypajri mana callpayojchu canquichis. \p \v 39 Ujtawan purispa, oracionpi mañacorkan ñaupaj mañacuskanta jina. \v 40 Ujtawan cutimuspataj, discipuloncunata puñurachcajta tariparkan. Puñuyta mana aguantayta aterkancuchu. Paycunataj ni ima niytapas aterkancuchu. \v 41 Quimsacaj cutipi cutimuspa paycunata nerkan: \p —¿Puñuchcanquichisrajchu? ¿Samachcanquichisrajchu? ¡Chayllaña cachun! Chay chhica hora chayamunña, Tataj Churin juchasapa runacunaman entregaska cananpaj. \v 42 ¡Jatariychis, jacuchis! Ña jamuchcanña nokata vendiycojka. \s1 Jesusta jap'incu \p \v 43 Jesús parlachcajtinraj, Judas chayamorkan. Payka ujnin chunca iscayniyoj discipulocunamanta carkan. Paywantaj achqha runa espadacunayoj c'aspicunayoj jamorkancu. Sacerdotecunapaj jefencuna, leymanta yachachejcuna, llajtapaj jefencunapiwan runacunata cachamorkancu Jesusta jap'inancupaj. \v 44 Jesusta vendiycoj Judas yachachiska imaynata ricuycuchinanpaj: “Maykentachus noka much'asaj, chay canka. Payta jap'inquichis. Allinta cuidaspa apanquichis” nispa. \v 45 Chayaspa jina, Jesusman chimpaycuspa nerkan: \p —¡Yachachej! \p —Nispataj, much'aycorkan. \v 46 Jinataj runacunaka Jesusta jap'erkancu, presotataj apaporkancu. \p \v 47 Discipuloncunamanta ujnin espadanta orkhospa, uj runapaj ninrinta cuchokarkan. Chay runataj curaj sacerdotepaj uywaskan carkan. \v 48 Jesustaj runacunaman nerkan: \p —¿Imaraycutaj espadacunawan c'aspicunawan nokata jap'ej jamunquichis, uj suwapas cayman jinari? \v 49 Sapa p'unchay kancunawan cachcarkani templopi yachachispa. Manataj jap'iwarkanquichischu. Chaywanpas ajina canan Diospaj palabran junt'acunanpaj. \p \v 50 Discipuloncunataj Jesusta sakerpayaspa, tucuynincu escapaporkancu. \v 51 Uj wayna sabanallawan kataycucuspa, Jesuspaj khepanta purichcarkan. Payta jap'ejtincutaj, \v 52 sabanata sakerpayaspa k'arapacha escapaporkan. \s1 Jesús Athun Asambleapaj ñaupakenpi \p \v 53 Curaj sacerdotecunaj jefenpaj ñaupakenman Jesusta pusarkancu. Chaypitaj Israel jefecuna tucuynincu tantacorkancu. \v 54 Pedrotaj Jesusta carullamanta katispa, curaj sacerdotepaj wasi pationcama yaycorkan. Nina kayllapi k'oñicuspa templo guardiajcunawan cusca tiyaricuchcarkan. \p \v 55 Athun Asambleapi tantacuspataj, sacerdotecunapaj jefencuna, waj jefecunapiwan Jesús contra willajcunata masc'achcarkancu payta wañuchinancupaj. Chaywanpas ni imata tarerkancuchu. \v 56 Achqha llulla testigocuna Jesús contra parlarkancu, chaywanpas niskancoka waj waj carkan. \v 57 Waquin llulla testigocunaka jefecunapaj ñaupakencupi nerkancu: \p \v 58 —Nokaycu Jesusta uyarerkaycu nejta: ‘Noka cay runapaj ruwaskan templota urmachisaj. Quimsa p'unchaypitaj waj templota ruwasaj, mana runacunapaj ruwaskanta jinachu’ nispa. \p \v 59 Chaywanpas niskancoka mana quiquinchu carkan. \p \v 60 Curaj sacerdote tucuynincupaj chaupincupi sayaycuspa, Jesusta taporkan: \p —¿Manachu imatapas contestanqui? ¿Imataj cay kan contra nichcaskancu? —nispa. \p \v 61 Jesustaj ch'inlla carkan, nitaj ni imata contestacorkanchu. Wajmanta Jesusta tapullarkantaj: \p —¿Kanchu Cristo, bendito Diospaj Churin canqui? \p \v 62 Jesús nerkan: \p —Arí, noka cani. Kancunataj ricuwanquichis Tucuy Atiyniyoj Diospaj paña ladonpi tiyachcajta, janaj pachamanta phuyupi jamuchcajtapas. \p \v 63 Chay niskanta uyarispataj, curaj sacerdoteka p'achancunata lliq'erkan phiñacuskanta ricuchinanpaj. Nerkantaj: \p —Manaña astawan testigota necesitanchischu. \v 64 Kancuna uyarinquichisña cay jinata parlaskanwan Diosta phiñachiskanta. Kancuna, ¿ima ninquichistaj? \p Tucuynincutaj Jesusta wañuchinapaj juchacharkancu. \p \v 65 Waquintaj Jesusta thutkatayta kallarerkancu. Uyanta kataycuspataj, makaspa nerkancu: \p —Niy, ¿pitaj makasunqui? —nispa. \p Guardiajcuna Jesusta uyanpi tacarkancu. \s1 Pedro Jesusta negan \p \v 66 Pedro chay wasi patiopi cachcajtin, curaj sacerdotepaj uywaskan sipas jamorkan. \v 67 Pedrota nina kayllapi k'oñicuchcajta ricuspa, payta khawarispa nerkan: \p —Kanpas Nazaret llajtayoj Jesuswan purichcarkanqui. \p \v 68 Pedrotaj nerkan: \p —Mana rejsinichu, ni yachanichu imatachá parlachcanquipas —nispa. \p Chayta nispataj, puncunejman llojserkan. Chhicataj gallo wajach'acorkan. \v 69 Chay uywaska sipastaj ujtawan khawarispa, chaypi cajcunaman nerkan: \p —Cay runaka Jesuswan purej —nispa. \p \v 70 Pedrotaj ujtawan Jesusta negarkan. Uj ratomanta chaypi cajcunaka ujtawan Pedrota nerkancu: \p —Cierto, kanka ujnin paycunamanta canqui, Galileamanta canquipas. \p \v 71 Pedrotaj jurayta kallarerkan maldiciytawan, nispa: \p —¡Manapuni rejsinichu pimantachus parlachcanquichis chay runataka! \p \v 72 Chhicapacha ujtawan galloka wajach'acorkan. Pedrotaj chayta uyarispa Jesuspaj niskanta yuyaricorkan: ‘Manaraj gallo iscay cutita wajach'acuchcajtin, kanka quimsa cutita negawanqui' nispa. Chayta yuyarispataj, qhuyayta wakarkan. \c 15 \s1 Jesús Pilatopaj ñaupakenpi \p \v 1 Pakariyamuyta sacerdotecunapaj jefencuna, llajtapaj jefencuna, leymanta yachachejcunapiwan Athun Asambleapi tucuynincu tantaycucuspa, Jesusta wataskata aparkancu Pilatoman entreganancupaj. \v 2 Pilato Jesusta taporkan: \p —¿Kanchu judiocunapaj Reynin canqui? \p Jesustaj nerkan: \p —Kan ninqui, jinapuni —nispa. \p \v 3 Sacerdotecunapaj jefencuna imaymanamanta Jesús contra parlachcarkancu. \v 4 Chayraycu Pilato ujtawan tapullarkantaj: \p —¿Manachu imatapas contestanqui? ¡Uyariy, imaymanamanta juchachachcasunquichis! \p \v 5 Jesustaj ni chaywanpas contestarkanchu. Chayraycutaj Pilatoka muspharkan. \s1 Jesús juchachaska wañuchinapaj \p \v 6 Sapa Pascuapi Pilatoka costumbrenman jina cacharej ujnin presota, maykentachus runacuna mañaskancuta. \v 7 Chay tiempopitaj uj runa, Barrabás sutiyoj, carcelpi preso cachcarkan, uj ch'ajwaypi ujcunawan cusca runata wañuchej. \v 8 Achqha runa tantacamuspataj, Pilatomanta mañayta kallarerkancu costumbreman jina ruwacunanpaj. \v 9 Pilatotaj paycunata taporkan: \p —¿Judiocunapaj Reynintachu cacharinayta munanquichis? —nispa. \p \v 10 Pilatoka reparacorkan sacerdotecunapaj jefencuna envidiacuspa Jesusta payman entregaskancuta. \v 11 Sacerdotecunapaj jefencunaka runacunata pituspa, yachaycucherkancu Barrabascajta cacharichinancupaj. \v 12 Pilatotaj paycunata ujtawan taporkan: \p —¿Imanasajtaj judiocunapaj Reynin niskawanri? \p \v 13 Runacunataj wajach'acorkancu: \p —¡Chacataska cachun! —nispa. \p \v 14 Pilatotaj tapullarkantaj: \p —¿Imatataj mana allinta ruwanri? —nispa. \p Paycunataj astawan wajach'acorkancu: \p —¡Chacataska cachun! —nispa. \p \v 15 Pilatotaj runacunawan allinpi cayta munaspa, Barrabasta cachariporkan. Ñaupajta Jesusta bajtanancupaj mandarkan, chaymantataj soldadocunaman entregarkan chacatanancupaj. \p \v 16 Soldadocuna gobierno wasi patioman Jesusta pusaycorkancu. Chaypitaj tucuy soldadomasincunata wajarkancu tantacunancupaj. \v 17 Jesusta reyta jina morado katanata churaycorkancu. Qhichcamanta coronata ruwaspa, umanman churaycorkancu. \v 18 Payta asipayaspa burlacuyta kallarerkancu: \p —¡Judiocunapaj Reynin causachun! —nispa. \p \v 19 Umapi c'uparkancu, thutkatarkancutaj, konkoriycuspataj adorayta yanacorkancu. \v 20 Chay jina burlacuy pasayta, chay morado katanata orkhopuspa paypaj p'achanta churaycuporkancu. Apaporkancu chacatanapaj. \s1 Jesús chacataska \p \v 21 Cirenemanta Simón, Alejandropaj Rufopajpiwan tatancu, campomanta chayamuchcajtin, soldadocuna jap'ispa mandarkancu Jesuspaj cruzninta apananpaj. \p \v 22 Gólgota sutiyoj lugarman Jesusta aparkancu. (Gólgota niyta munan: “Calavera Lugar.”) \v 23 Chaymanta Jesusman mirrayoj vinota ujyachiyta munarkancu, Jesustaj mana ujyarkanchu. \v 24 Jesusta chacataspa, soldadocuna paypaj p'achancunata partinacunancupaj sortearkancu, imatachus sapa uj apacunancuta yachanancupaj. \p \v 25 Chacataycojtincu, iskon hora carkan. \v 26 Letrerota churarkancu imamantachus wañuchiskancumanta: “Judiocunapaj Reynin” nispa. \v 27 Jesuswan cusca chacatallarkancutaj iscay suwacunata, ujninta pañannejpi ujnintataj llok'ennejpi. \v 28 Chaywan junt'acorkan Escriturapaj niskan: “Juchasapacunawan yupaska.” \p \v 29 Chayninta pasajcunapas umancuta maywispa, insultarkancu, cay jinata nispa: \p —¡Bah, kan, Diospaj templonta urmachej, quimsa p'unchaypitaj ruwarkoj! \v 30 Kan quiquiyqui salvacuy, cruzmanta urakamuy. \p \v 31 Ajinallatataj sacerdotecunapaj jefencuna leymanta yachachejcunapiwan Jesusmanta burlacuspa, nerkancu: \p —Wajcunata salvarkan, pay quiquintaj mana salvacuyta atinchu. \v 32 ¡Cristo, Israelpaj Reynin, cunan cruzmanta urakay ricunaycupaj, creenaycupajtaj! \p Ajinallatataj chacataska cajcunaka burlacorkancu. \s1 Jesús wañupun \p \v 33 Chaupi p'unchaymanta chaupi tardecama, tucuy cay pacha tutayaycorkan. \v 34 Chaupi tardetataj Jesús callpawan wajach'acuspa nerkan: “Eloi, Eloi, ¿lema sabactani?” nispa. (Cay niyta munan: “Diosníy, Diosníy, ¿imaraycutaj sakerpariwanqui?”) \p \v 35 Waquin chaypi cajcunamanta payta uyarispa nerkancu: \p —Uyariychis, profeta Eliasta wajachcan. \p \v 36 Ujnin runataj phawaspa vinagreman esponjata chaporkan. C'aspiman churaspataj, korkan ch'umuycunanpaj. Nerkantaj: \p —Dejallaychis. Ricusunchis, ichapas Elías jamuspa apakanka —nispa. \p \v 37 Jesustaj callpawan wajach'acuspa, wañuporkan. \v 38 Templo uqhupi athun cortinantaj iscayman lliq'icorkan, janajmanta urayman. \v 39 Jesuspaj ñaupakenpi uj capitán romano sayachcarkan. Imaynata wañupuskanta ricuspataj, nerkan: \p —Ciertopuni cay runaka Diospaj Churin —nispa. \p \v 40 Waquin warmicunataj carumanta khawachcarkancu. Paycuna uqhupi cachcarkancu María Magdalena, sullc'acaj Santiagopaj Josepajpiwan mamancu María, Salomepiwan. \v 41 Jesús Galileapiraj cachcajtin, chay warmicuna paywan purichcaspa sirverkancu. Cachcallarkancutaj waj achqha warmicuna Jesuswan Jerusalenman purejcunamanta. \s1 Jesús p'ampaska \p \v 42 Samana p'unchaypaj waquichicuna p'unchay ch'isiyaycuchcajtin, \v 43 Arimatea llajtayoj José Pilatoman purerkan. Chay Joseka Athun Asambleapi importante carkan. Payka Diospaj gobiernonta suyachcallajtaj. Mana mancharicuspa, Pilatomanta Jesuspaj cuerponta mañarkan. \v 44 Pilatoka Jesús wañuskaña caskanmanta muspharkan. Chayraycu capitanta wajaspa taporkan jayc'ajmanta wañupuskanta. \v 45 Wañuskaña caskanta yachaspataj, Joseman permisota korkan Jesuspaj cuerponta apakapunanpaj. \v 46 Josetaj fino sabanata rantimuspa, Jesusta cruzmanta apakarkan. Sabanapi p'istuycuspa, kaka jutc'uska sepulturaman churaycorkan. Puncutataj rumiwan tapaycorkan. \v 47 María Magdalenataj Josepaj maman Mariapiwan ricorkancu maypichus Jesús churaska caskanta. \c 16 \s1 Jesús causarin \p \v 1 Samana p'unchay pasajtin, María Magdalena, Santiagopaj maman María, Salomepiwan sumaj k'apayniyoj perfumecunata rantimorkancu Jesuspaj cuerponta jawimunancupaj. \v 2 Semana kallariy p'unchayta sinchi tutamanta inti llojsimuchcajtin, chay warmicunaka Jesuspaj sepulturanman purerkancu. \v 3 Paycunataj tapunacuchcarkancu: \p —¿Pitaj sepultura tapaska rumita quicharapuwasun? —nispa. \p \v 4 Khawarispa ricorkancu quicharaskaña caskanta. Chay may athun tapaskancu rumi manaña churaskancu chhicapichu carkan. \v 5 Sepulturaman yaycuspataj, pañanejpi ricorkancu uj waynata tiyachcajta, yuraj p'achayojta. Chayta ricuspataj mancharicorkancu. \v 6 Waynataj paycunata nerkan: \p —Ama manchacuychischu. Nazaret llajtayoj Jesusta masc'achcanquichis, chacataska carkan chayta. Payka causarimpunña, mana caypichu. Khawaychis churaskancu lugarta. \v 7 Puriychis, discipuloncunaman Pedromanpiwan willamuychis: ‘Jesús ñaupakeyquichista Galileaman purenka. Chaypi ricunquichis niskasunquichisman jina.’ \p \v 8 Warmicunataj sepulturamanta llojsispa phawarkancu, mancharicuymanta qharcatispa. Nitaj pimanpas ni imata nerkancuchu manchacuskancuraycu. \s1 Jesús María Magdalenaman riqhurin \p \v 9 Semana kallariy p'unchayta tutamanta causarimuspa, Jesuska ñaupajta María Magdalenaman riqhurerkan. Unayña Galileapiraj cachcaspa, Jesuska paymanta kanchis sajra espirituta katerkoska. \v 10 Payka Jesuspaj discipuloncunaman willaj purerkan. Paycunataj llaquiska wakachcarkancu. \v 11 “Jesús causariskaña, ricuni” nispa warmipaj niskanta uyarispataj, mana creerkancuchu. \s1 Jesús discipuloncunaman riqhurin \p \v 12 Cay pasaymanta iscay discipuloncuna campoman purichcajtincu, Jesús paycunaman riqhurerkan waj jinata. \v 13 Paycunataj cutimuspa waj discipuloncunaman ricuskancuta willarkancu. Ni paycunatapas creellarkancutajchu. \s1 Jesús discipuloncunata cachan \p \v 14 Khepantin mesapi miqhunancupaj tiyacuchcajtincu, Jesús chunca ujniyoj discipuloncunaman riqhurerkan. Payta causarimuskanta ricojcunata mana creeskancuraycu, paycunata c'amirarkan mana creeskancumanta, khoru sonkoyoj caskancumantawan. \v 15 Jesuska paycunaman nerkan: “Tucuy cay pachata puriychis. Tucuy runacunaman salvación evangeliota willaramuychis. \v 16 Pichus creejka bautizachicojtaj, salvaska canka; mana creejcunataj juchachaska cankacu. \v 17 Creejcunaka caycunata ruwankacu: sutiypi sajra espiritucunata katerkonkacu; waj mosoj idiomacunata parlankacu; \v 18 pallipas, venenopas mana imanankachu; onkoskacunaman maquincuta churaspa alliyachenkacu.” \s1 Jesús janaj pachaman puripun \p \v 19 Señor paycunata parlapayay pasayta janaj pachaman okhariska caporkan, Diospaj paña ladonpitaj tiyaycaporkan. \v 20 Discipuloncunataj tucuynejpi puriporkancu evangeliota willaraj. Señortaj yanapachcarkan, milagrocunata ruwaskancuwan willaskancu verdad caskanta ricuchispa. Ajina cachun.