\id MAT - Quechua, North Bolivia NT -Bolivia 2012 (DBL -2013) \h SAN MATEO \toc1 San Mateo Sumaj Evangeliota Willan \toc2 San Mateo \toc3 Mt \mt1 SAN MATEO \mt2 Sumaj Evangeliota Willan \c 1 \s1 Jesucristopaj abueloncuna \p \v 1 Jesucristo Abrahampaj Davidpajpiwan mirayninmanta carkan. Cayka Jesucristopaj abueloncuna: \v 2 Abraham Isaacpaj tatan carkan, Isaactaj Jacobpaj tatan, Jacobtaj Judapaj waukencunapajpiwan tatan. \v 3 Judataj Farespaj tatan carkan, Zarapajpiwan. Tamartaj mamancu carkan. Fares Esrompaj tatan carkan, Esromtaj Arampaj tatan, \v 4 Aramtaj Aminadabpaj tatan, Aminadabtaj Naasonpaj tatan, Naasontaj Salmonpaj tatan. \v 5 Salmón Boozpaj tatan carkan, mamantaj Rahab. Booz Obedpaj tatan carkan, Ruttaj Obedpaj maman, Obedtaj Isaipaj tatan, \v 6 Isaitaj gobernaj rey Davidpaj tatan, rey Davidtaj Salomonpaj tatan, Salomonpaj mamantaj Uriaspaj warmin carkan. \p \v 7 Salomón Roboampaj tatan carkan, Roboamtaj Abiaspaj tatan, Abiastaj Asapaj tatan, \v 8 Asataj Josafatpaj tatan, Josafattaj Jorampaj tatan, Joramtaj Uziaspaj tatan, \v 9 Uziastaj Jotampaj tatan, Jotamtaj Acazpaj tatan, Acaztaj Ezequiaspaj tatan, \v 10 Ezequiastaj Manasespaj tatan, Manasestaj Amonpaj tatan, Amontaj Josiaspaj tatan, \v 11 Josiastaj Jeconiaspaj waukencunapajpiwan tatan carkan, Babiloniaman Israel runacunata preso apaskancu tiempopi. \p \v 12 Chaymantataj Jeconías Salatielpaj tatan carkan, Salatieltaj Zorobabelpaj tatan, \v 13 Zorobabeltaj Abiudpaj tatan, Abiudtaj Eliaquimpaj tatan, Eliaquimtaj Azorpaj tatan, \v 14 Azortaj Sadocpaj tatan, Sadoctaj Aquimpaj tatan, Aquimtaj Eliudpaj tatan. \v 15 Eliud Eleazarpaj tatan carkan, Eleazartaj Matanpaj tatan, Matantaj Jacobpaj tatan, \v 16 Jacobtaj Josepaj tatan, Josetaj Mariapaj kosan. Mariataj Jesuspaj maman carkan, churin Jesucristotaj Mesías. \p \v 17 Chay jinamanta Abrahammanta Davidcama chunca tawayoj abuelocuna carkancu. Davidmanta Israel runacuna Babiloniaman preso apaska caskancucama chunca tawayoj abuelocuna carkancu. Israel runacunata preso apaskancumanta Cristopaj naciskancama waj chunca tawayoj abuelocuna carkancu. \s1 Jesucristopaj naciskan \p \v 18 Jesucristopaj naciskan cay jina carkan: Maman María Josewan parlaska carkancu casaracunancupaj. Manaraj cusca tiyachcajtincu, Mariaka onkojña carkan Santo Espiritupaj atiyninwan. \v 19 Kosan José sumaj justo runa caspa, mana munarkanchu Mariata sut'inta wijch'uyta. Chayraycu pacallamanta sakerpayayta pensarkan, María onkojña caskanraycu. \v 20 Ajinataña pensajtintaj, Señorpaj angelnin Joseman moskoyninpi riqhurerkan, nerkantaj: “José, Davidpaj miraynin, ama manchachicuychu Mariawan casaracuyta, imaraycuchus chay wawaka Santo Espiritumanta. \v 21 María churinta onkocojtin, sutichanqui Jesusta, imaraycuchus pay llajtanta juchancunamanta salvanka.” \p \v 22 Tucuy caycuna pasarkan, Señor Diospaj profetanpaj niskan junt'acunanpaj: \q1 \v 23 “Manaraj kharita rejsej sipas onkojyanka, \q1 churiyoj canka, sutichankacutaj Emanuelta.” \q1 (Niyta munan: “Dios nokanchiswan.”) \p \v 24 Puñuskanmanta rijch'arispataj, José angelpaj niskanman jina ruwarkan, Mariawantaj casaracaporkan. \v 25 Chaywanpas mana esposocuna jina juntochu puñorkancu María churinta onkocunancama. Josetaj suticharkan Jesusta. \c 2 \s1 Koyllurcunamanta yachajcuna jamuncu \p \v 1 Judea provinciapi caj Belenpi Jesús nacerkan, gobernaj Herodes chaypi gobernachcajtin. Koyllurcunamanta yachajcuna inti llojsimuy ladomanta Jerusalenman chayamorkancu. \v 2 Tapucorkancutaj: \p —¿Maypitaj judiocunapaj reynin nacin? Inti llojsimuynejpi paypaj koyllurninta ricuycu, chayraycu payta adoraj jamuycu. \p \v 3 Gobernaj Herodestaj tucuy Jerusalenpi cajcunapiwan chayta uyarispa, ni imanayta aterkancuchu. \v 4 Sacerdotecunapaj tucuy jefencunata leymanta yachachejcunatawan wajachispa, taporkan: \p —¿Maypitaj Cristo nacinan carkan? \p \v 5 Paycunataj contestarkancu: \p —Judea provinciapi caj Belenpi. Ajinata Diospaj profetan escriberkan: \q1 \v 6 ‘Kan, Judeapi caj Belén, manami sinchi mana \q2 casurana jinachu canqui Judeapaj athun \q2 llajtancuna chaupinpi, imaraycuchus uj \q2 curaj gobernaj kanmanta llojsenka. \q1 Pay Israel llajtayta sumajta michenka.’ \p \v 7 Herodestaj pacallamanta koyllurcunamanta yachajcunata wajaspa, allinta taporkan ima rato chay koyllur paycunaman riqhuriskanta. \v 8 Belenman paycunata cachaspataj, nerkan: \p —Puriychis, chay wawamanta allinta yachamuychis. Tarispataj willawanquichis nokapas adoramunaypaj. \p \v 9 Chay jina willaskawan yachajcuna puripojtincutaj, chay ricuskancu koyllur ñaupakencuta purerkan, wawa maypichus cachcarkan chaycama; chaypitaj sayaycorkan. \v 10 Yachajcuna koyllurta sayaycuskanta ricuspa, sinchita cusicorkancu. \v 11 Wasiman yaycuspa, wawata maman Mariatawan tariparkancu. Konkoriycuspataj, wawata adorarkancu. Cajoncitoncuta quicharaspa, korita, inciensota, mirratawan korkancu. \v 12 Dios moskoynincupi willarkan ama Herodesman cutinancupaj. Chayraycu wajninta llajtancuman cutiporkancu. \s1 José familianpiwan Egiptoman escapancu \p \v 13 Yachajcuna ripojtincuña, Señorpaj angelnin Joseman moskoyninpi riqhurispa, nerkan: “Jatariy, wawata mamantawan pusaricuspa, Egipto nacionman escapay ujtawan kanman willanaycama, imaraycuchus Herodes wawata masc'achenka wañuchinanpaj.” \p \v 14 Josetaj jatarispa, wawata mamantawan chay tutapacha Egiptoman pusaporkan. \v 15 Chaypi camorkan Herodes wañunancama. Chayka pasarkan Señor Diospaj profetanpaj niskan junt'acunanpaj: “Egiptomanta Churiyta wajarkani.” \s1 Herodes cachan wawacunata wañuchimunancupaj \p \v 16 Gobernaj Herodestaj yachajcunapaj engañaskanta reparacuspa, phiñacorkan. Cacharkantaj Belenpi campocunantinpi caj tucuy khari wawacunata wañuchimunancupaj iscay watayojmanta uranejman, Jesuspaj naciskan chay tiempomanta yachajcunapaj willaskanman jina. \v 17 Ajinata junt'acun profeta Jeremiaspaj escribiskan: \q1 \v 18 “Ramá llajtapi sinchi wakay athun llaquiycunapiwan carkan. \q1 Raquel wakarkan churincuna wañuchiskaña \q2 caskanmanta, \q1 manataj sonkochaska cayta munarkanchu.” \p \v 19 Herodes wañupojtintaj, Egiptopi Señorpaj angelnin Joseman moskoypi nerkan: \v 20 “Jatariy, wawata mamantawan pusaricuspa, Israelman cutipuy. Wawata wañuchiy munajcuna wañurapuncuña.” \p \v 21 Chhicataj José jatarispa, wawata mamantawan Israelman pusaporkan. \v 22 Josetaj uyarerkan Arquelao Judeapi gobernachcaskanta tatan Herodespaj cuentanmanta. Chayraycu chayman puriyta manchachicorkan. Dios Joseman moskoyninpi willajtintaj, Galileaman puriporkan. \v 23 Nazaretman chayaspataj, chaypi tiyacorkan, profetacunapaj niskancu junt'acunanpaj: “Jesuska nazareno sutichaska canka.” \c 3 \s1 Juan Bautista ch'usaj lugarpi willan \p \v 1 Chay p'unchaycunapi Judeapi caj ch'usaj lugarpi Juan Bautista riqhurerkan. \v 2 Willaskanpi nerkan: “¡Diosman cutiricuychis! ¡Diospaj gobiernonka kayllapiña cachcan!” \p \v 3 Juanmanta Diospaj profetan Isaías escriberkan: \q1 “Ch'usaj lugarpi uj runa wajach'aconka: \q1 ‘Señor jamuchcan. \q1 Sonkoyquichista paypaj waquichiychis \q2 recto ñanta jina.’ ” \p \v 4 Juanpaj p'achantaj camello millmamanta carkan, karamanta cinturonwan chumpiycuska. Miqhunantaj carkan langosta niska athun t'inti, t'aja misq'ipiwan. \v 5 Runacuna Jerusalenmanta, tucuy Judea provinciamanta, Jordán kayllacunamantawan jamorkancu uyarej. \v 6 Juantaj juchancu willacojcunata bautizarkan Jordán mayupi. \p \v 7 Achqha fariseocunata saduceocunatawan bautizachicoj jamojta ricuspa, nerkan: “¡Pallicunapaj miraynin! ¿Pitaj kancunaman nerkasunquichis Diospaj jamoj castigonmanta escapacunayquichista? \v 8 Allinta causaychis, Diosman cutiriskayquichis sut'inta ricuchicunanpaj. \v 9 Amataj ninacuychischu: ‘Nokanchiska Abrahampaj wawancuna canchis’ nispaka. Segurayquichis, Dioska cay rumicunatapas Abrahampaj wawancunaman tucuchinman. \v 10 Jacha listoña, sach'acunata saphinmantapacha p'atanapaj. Tucuy sach'ata mana allin urejtaka p'ataspa ninaman wijch'uncu. Chay jinata Dios castigasunquichis. \v 11 Ciertota noka unullawan bautizayquichis, Diosman cutiriskayquichis ricuchicunanpaj. Nokamanta waj jamuchcan, paycajka Santo Espirituwan ninapiwan bautizasunquichis. Payka nokamanta astawan atiyniyoj; paypaj ñaupakenpi ni imapaschu cani, ni abarcanta pascaranallaypajpas. \v 12 Pay maquinpi wayrachinata apamuchcan, trigota limpiochaspa trojenpi wakaychananpaj, yurantataj mana jayc'aj wañoj ninawan ruphachipunanpaj.” \s1 Jesús bautizachicun \p \v 13 Jesús Galileamanta Jordán mayuman purerkan, Juanwan bautizachicoj. \v 14 Juantaj ni imaraycu Jesusta bautizayta munarkanchu: \p —Astawanpas noka kanpaj bautizaskayqui canay. Kantaj jamunqui nokaman bautizachicoj —nispa. \p \v 15 Jesustaj contestarkan: \p —Cunanka ruwallay, Diospaj tucuy mandacuskancunata junt'ananchispaj. \p Juantaj casucorkan. \v 16 Jesús bautizachicuspa unumanta llojsichcajtin, janaj pacha quicharacorkan. Ricorkantaj Diospaj Espíritun pay pataman paloma jina uraycamuchcajta. \v 17 Janaj pachamantataj Dios nimorkan: “Caymi munaska Chureyka. Payta ajllani.” \c 4 \s1 Supay Jesusta tentan \p \v 1 Chaymanta Santo Espíritu Jesusta ch'usaj lugarman pusarkan, chaypi supay pruebata ruwananpaj. \p \v 2 Jesustaj tawa chunca p'unchayta tawa chunca tutatawan mana miqhuska caspa, yarekachicorkan. \v 3 Chaypacha supay Jesusman chimpaycorkan pruebata ruwananpaj. Nerkantaj: \p —Sichus ciertopuni Diospaj Churin canqui chayka, cay rumicunata t'antaman tucuchiy. \p \v 4 Jesustaj contestarkan: \p —Escrituraka nin: ‘Mana miqhunallawanchu runaka causanka, manachayri Diospaj siminmanta llojsej tucuy palabrancunawan.’ \p \v 5 Chaymanta supay santocaj Jerusalén llajtaman pusarkan; templo pataman astawan altocaj lugarman llojsichispa, \v 6 nerkan: \p —Sichus ciertopuni Diospaj Churin canqui chayka, caymanta wijch'uycucuy; imaraycuchus Escrituraka nin: \q1 ‘Dios angelnincunata cachamonka cuidanasunquichispaj. \q1 Maquincuwan jap'isunquichis rumicunaman mana tacacunayquipaj.’ \p \v 7 Jesús contestarkan: \p —Escrituraka nillawanchistaj: ‘Ama Señor Diosniyquita pruebata ruwanquichu.’ \p \v 8 Chaymanta supay uj athun loma pataman pusarkan. Chaymanta cay pachapi caj tucuy nacioncunata athun sumaj caynincunatawan ricuchispa, \v 9 nerkan: \p —Noka tucuy cayta koskayqui, konkoriycuspa adorawanqui chayka. \p \v 10 Chaypacha Jesús nerkan: \p —Puriy caymanta, Satanás. Escrituraka niwanchis: ‘Señor Diosnillayquita adoranqui; pay sapallanta sirvinqui.’ \p \v 11 Chhicataj supay Jesusmanta ithiricaporkan. Angelcunataj jamuspa sirverkancu. \s1 Jesús willayta kallarin Galileapi \p \v 12 Jesús Juan Bautista carcelpi caskanta uyarispa, Galileaman purerkan. \v 13 Nazaret llajtamanta llojsipuspa, Capernaum llajtaman puriporkan, Galilea kocha cantoman, Zabulón Neftalí lugarnejman, \v 14 Señor Diospaj profetan Isaiaspaj escribiskan junt'acunanpaj: \q1 \v 15 “Zabulón, Neftalí lugarcunapi, Jordán mayu \q2 chimpapi, kocha cantopi tiyajcuna, \q1 Galileapi caj waj dios adorajcunapiwan, \q1 \v 16 chay runacuna, tutayajpi jina tiyajcuna, \q1 uj athun c'anchayta riconkacu. \q1 Chay c'anchay wañuy llanthucunapi \q2 tiyajcunaman c'anchayconka.” \p \v 17 Chhicamantapacha Jesús willayta kallarerkan: “Diosman cutiricuychis, imaraycuchus Diospaj gobiernon kayllapiña” nispa. \s1 Jesús wajan tawa challwirucunata \p \v 18 Jesús Galilea kocha cantonta purichcaspa, iscay waukentinta ricorkan. Ujnin Simón Pedro sutiyoj carkan, ujnintaj Andrés. Paycuna challwiru carkancu; challwacunata jap'inancupaj llicata kochaman cachaycuchcarkancu. \v 19 Jesús paycunata nerkan: \p —Jamuychis, nokawan puriychis. Nokataj runacunata Diosman pusamojta ruwaskayquichis, imaynatachus challwata jap'ej cachcanquichis jinata. \p \v 20 Chhicapacha llicancuta sakerpayaspa, Jesuswan puriporkancu. \p \v 21 Juch'uytawan ñaupajman purispa, Jesús waj iscay waukentinta ricorkan: Santiagota Juantawan, Zebedeopaj churincunata. Botepi tatancuwan llicata jallch'aspa cachcajtincu, Jesús wajarkan. \v 22 Chhicapacha boteta tatancutawan sakerpayaspa, Jesuswan puriporkancu. \s1 Jesús yachachin achqha runaman \p \v 23 Jesús tucuy Galileanejpi purerkan, sinagoga wasicunapi yachachispa, Diospaj gobiernonmanta sumaj evangeliota willaspa. Alliyacherkantaj runacunata tucuy ima onkoycunamanta nanaycunamantawan. \v 24 Chayraycu enteron Siria provinciapi parlarkancu Jesús atiyniyoj caskanta. Pusamorkancutaj tucuy ima onkoywan ñac'arejcunata, sajra espirituyojcunata, t'ucuyojcunata, such'ucunatawan; Jesustaj alliyacherkan. \p \v 25 Achqha runacuna Galileamanta, Decapolismanta, Jerusalenmanta, Judeamanta, Jordán mayu chimpamanta Jesusta katerkancu. \c 5 \s1 Jesús lomaman llojsispa yachachin \p \v 1 Jesús achqha runata ricuspa lomaman llojserkan. Tiyaycojtin, discipuloncuna payman chimpaycorkancu. \v 2 Jesustaj yachachiyta kallarerkan nispa: \p \v 3 “Cusicuyniyojmi ‘Diosta necesitani, juchayoj cani’ nejcunaka. Paycunapaj Diospaj gobiernon canka. \p \v 4 “Cusicuyniyojmi juchancunamanta llaquiska cajcunaka. Dios paycunata cusichenka. \p \v 5 “Cusicuyniyojmi humilde sonkoyojcunaka. Dios paycunaman prometicuskan jallp'ata konka. \p \v 6 “Cusicuyniyojmi Diospaj niskanta ruwayta munajcunaka, yarekaska unumanta ch'aquiska jina. Dios yanapanka munaskancuta ruwanancupaj. \p \v 7 “Cusicuyniyojmi ujcunata qhuyapayajcunaka. Dios paycunata qhuyapayanka. \p \v 8 “Cusicuyniyojmi limpio sonkoyojcunaka. Paycuna Diosta riconkacu. \p \v 9 “Cusicuyniyojmi sonko tiyaycuchejcunaka. Paycuna Diospaj wawan cankacu. \p \v 10 “Cusicuyniyojmi Diospaj niskanman jina ruwaskancumanta ñac'arichiskacunaka. Paycunapaj Diospaj gobiernon canka. \p \v 11 “Cusicuyniyojmi canquichis, kancuna insultaska, chejniska, kancuna contra tucuy imata llullacuspa parlajtincu. \v 12 Cusicuychis, contento caychis; janaj pachapi athun premiota jap'ekanquichis. Ajinallatataj Diosmanta willaj ñaupaj profetacunata chejnispa ñac'aricherkancu. \s1 Cachitaj, c'anchaytaj canquichis \p \v 13 “Kancuna runacunapaj cachi jina canquichis. Ch'apajyawajchis chayri, ¿imaynatataj cachinchawajchis? Manaña sirviwajchischu; calleman wijch'uska cawajchis runacuna sarunanpaj. \p \v 14 “Kancuna runacunapaj c'anchaynin canquichis. Loma patapi ruwaska llajtaka mana pacaska cayta atinchu. \v 15 Nillataj lamparata jap'ichispaka, cajonwan c'umpiycuncuchu; manachayri alto patapi churancu, wasipi tucuy cajcunata c'anchananpaj. \v 16 Ajinallatataj kancunapas runacunapaj ñaupakenpi lámpara jina c'anchaychis. Paycunapas allin ruwaskayquichista ricuspa, janaj pachapi caj Tatayquichista alabanancupaj. \s1 Jesús leymanta yachachin \p \v 17 “Ama yuyaychischu Moisespaj leyninta profetacunapaj yachachiskantapas chincachej jamuskaytaka; manachayri tucuyninta junt'aj jamuni. \v 18 Segurayquichis, janaj pacha cay pachapas tucucunancama, mana ni uj letrapas ni uj puntollapas leymanta chincankachu tucuynin junt'acunancama. \v 19 Pillapas mana casucunmanchu juch'uycaj leyllatapas, ajinallatataj yachachinman chayka, Diospaj gobiernonpi sinchi juch'uy canka. Pillapas casucojka ajinallatataj yachachejka, Diospaj gobiernonpi athunyachiska canka. \v 20 Niyquichis, leymanta yachachejcunamanta fariseocunamantawan nejtin Diosta mana astawan sumajta casucunquichischu chayka, Diospaj gobiernonman mana yaycunquichischu. \s1 Mana phiñacunamanta \p \v 21 “Kancuna uyarerkanquichis abueloyquichiscunaman niskata: ‘Ama wañuchinquichu. Pillapas wañuchejka juchachaska canka.’ \v 22 Nokataj niyquichis, pillapas wauken contra phiñacojka, juchachaska canka. Pichus waukenta insultajpas, Athun Asambleapi juchachaska canka. Pichus sinchita phiñaricuspa, waukenta ‘sonso’ ninman chayka, nina lauray infiernopi castigaska canka. \p \v 23 “Altarman ofrendayquita apaspa waukeyquita ofendiskayquita yuyariwaj chayka, \v 24 altarpaj ñaupakenpi ofrendayquita sakespa, cutiriy, waukeyquiwanraj allinyacuy. Chaymanta cutimuspataj, ofrendayquita Diosman koy. \p \v 25 “Pipas juchayquimanta demandaspa juezman apachichcasunquiman chayka, ñanpi purichcaspallaraj paywan allinyacuy, ama autoridadman entreganasunquipaj. Mana jina cajtenka, autoridadka guardianwan carcelman wisk'achisunqui. \v 26 Segurayqui, carcelmanta mana llojsinquichu, lliujta paganayquicama. \s1 Adulterio jucha mana ruwanamanta \p \v 27 “Kancuna uyarerkanquichis cay ñaupaj niskata: ‘Ama adulterio juchata ruwanquichu.’ \v 28 Nokataj niyquichis, pillapas uj warmita munapayan chayka, ñapas sonkonpi adulterio juchata ruwanña. \p \v 29 “Ajina ari, paña lado ñawiyqui juchaman urmachejtenka, orkhospa wijch'uy. Allinmi ujnin partella cuerpoyquimanta chincananka, tucuy cuerpoyqui infiernoman wijch'uska canantapachaka. \v 30 Ajinallatataj, paña maquiyqui juchaman urmachejtenka, p'atakaska wijch'uy. Allinmi ujnin partella cuerpoyquimanta chincananka, tucuy cuerpoyqui infiernoman wijch'uska canantapachaka. \s1 Mana divorciacunamanta \p \v 31 “Ñaupajta nillarkancutaj: ‘Pillapas warminmanta divorciacojka, divorcio papelta kochun.’ \v 32 Nokataj niyquichis, adulterio juchapi mana cachcajtin, pillapas warminmanta divorciacojka warminta adulterio juchaman urmachinman. Divorciaska warmiwan casaracojka adulterio juchata ruwallantaj. \s1 Juramentomanta \p \v 33 “Uyarillarkanquichistaj cay ñaupaj niskata: ‘Juramentowan Diosman prometicuskayquichista junt'anayquichis.’ \v 34 Nokataj niyquichis, amapuni juranquichischu janaj pacharaycu, chayka Diospaj tronon; \v 35 ni cay pacharaycupas, chayka Diospajta; nitaj Jerusalenraycupas, chayka athun Reypaj llajtan; \v 36 nillataj umayquichisraycupas, imaraycuchus mana atiwajchischu uj chujchallayquichistapas yurajman ni yanaman tucuchiyta. \v 37 Verdad cajtenka, ‘arí’ ninayquichis. Mana verdad cajtintaj, ‘mana’ ninayquichis. Chayman yapajtiyquichiska, mana allinchu. \s1 Mana vengacunamanta \p \v 38 “Cay ñaupaj niskata uyarerkanquichis: ‘Ñawimanta ñawita, quirumanta quiruta.’ \v 39 Nokataj niyquichis, sajra runawanka ama vengacuychischu. Paña lado uyayquipi t'ajllejtenka, uj lado uyayquita kollaytaj. \v 40 Pipas quejasunquiman p'achayquita kechunasunquipaj chayka, sacoyquitawan kopuy. \v 41 Pillapas uj kilometrota k'epinta apachisunquiman chayka, iscay kilometrota apapuy. \v 42 Pillapas mañacojmanka koy; “ayniriway” nejmantaj, ama “mana” niychu. \s1 Chejnicojniyquita munacuy \p \v 43 “Cay ñaupaj niskata uyarillarkanquichistaj: ‘Amigoyquita munacuy, chejnicojniyquitataj chejniy.’ \v 44 Nokataj niyquichis, enemigoyquichiscunata munacuychis. Maldicicojcunata bendiciychis; chejnicojcunatapas allin cajta ruwaychis. Ñac'arichicojcunapaj Diosmanta mañapuychis oracionpi. \v 45 Ajinata ruwaspaka, janaj pachapi cachcaj Tatayquichispaj wawan caskayquichista ricuchichcanquichis. Payka sajra runapaj allin runapajpas intita c'anchachimun. Ajinallatataj parachimun tucuypaj, allin runapaj sajra runapajpas. \v 46 Kancuna munacojcunallata munacuwajchis chayri, ¿imatataj Diosmanta jap'ekawajchisri? ¿Manachu juchasapacunapas quiquillantataj ruwancu? \v 47 Waukeyquichiscunallata saludawajchis chayri, ¿ima allintataj ruwawajchisri? ¿Manachu waj dios adorajcunapas quiquillantataj ruwancu? \v 48 Sumaj cabal mana juchachana jina caychis, janaj pachapi caj Tatayquichis cabal mana juchachana jina ajinata. \c 6 \s1 Sumaj ruwaycuna \p \v 1 “Religionniyquichis ama runapaj ricunallanta ruwanquichischu. Jinata ruwanquichis chayka, janaj pachapi caj Tatayquichis mana ni imata kosunquichischu. \p \v 2 “Necesitajcunaman yanapanquichis chayka, ama tucuy runacunaman willaracunquichischu iscay uya runacuna jinaka. Paycunaka sinagoga wasicunapi callecunapipas jinata ruwancu, paycunamanta allinta parlanancupaj. Segurayquichis, Diosmanta mana imatapas jap'ekankacuchu. \v 3 Necesitajcunaman yanapaspaka, ama ni piman willanquichu ni sinchi amigoyquimanpas. \v 4 Ch'inllamanta ruway. Chhicataj tucuy ruwaskayquita ricoj Tatayqui premioyquita kosunqui. \s1 Jesús yachachin oración ruwanata \p \v 5 “Oracionta ruwaspaka ama iscay uya runacuna jinallaka ruwanquichischu. Paycunaka sinagoga wasicunapi plaza esquinacunapi sayaycuspa, oracionta ruwancu runa ricunallanpaj. Segurayquichis, Diosmanta mana imatapas jap'ekankacuchu. \v 6 Kancajtaj, Diosman oracionta ruwanayquipajka, wasiyquiman yaycuy; puncuyquita wisk'aycuspa, sapayqui kanwan cachcaj Tatayquiman oracionta ruway. Pacapi ruwaskayqui oracionta uyarej Tatayquitaj sut'inta kosunqui. \p \v 7 “Diosman oracionta ruwaspaka, ama achqha palabrata cutirispa cutirispa parlanquichu verdadero Diosta mana rejsej runa jinaka. Paycunaka pensancu achqha parlaskancuwan Dioswan uyarichicuyta. \v 8 Kancunaka ama paycuna jina ruwanquichischu, imaraycuchus Dios Tatayquichiska necesitaskayquichiscunata yachanña, manaraj mañachcajtiyquichis. \v 9 Kancunaka cay jinata oracionta ruwaychis: \q1 ‘Janaj pachapi cachcaj Tataycu, sutiyqui \q2 yupaychaska cachun. \q1 \v 10 Gobiernoyqui jamuchun; munayniyqui ruwaska \q2 cachun, imaynatachus janaj pachapi, \q1 ajinallatataj cay pachapipas. \q1 \v 11 Sapa p'unchaypaj t'antaycuta cunan kowaycu. \q1 \v 12 Juchaycuta perdonawaycu, \q1 imaynatachus nokaycu contra \q2 juchallicojtapas perdonaycu jinata. \q1 \v 13 Ama tentacionman urmachiwaycuchu, \q1 astawanpas tucuy mana allincunamanta librawaycu. \q1 Kanpajta gobiernoyqui, tucuy atiyniyqui, \q1 tucuy gloriayquipas wiñaypaj wiñayninpaj. \q1 Ajina cachun.’ \p \v 14 “Kancuna contra juchallicojcunata perdonanquichis chayka, janaj pachapi caj Tatayquichis kancunatapas perdonallasunquichistaj. \v 15 Mana perdonanquichis chayka, Dios Tatayquichis manallataj juchayquichiscunata perdonasunquichischu. \s1 Ayunomanta \p \v 16 “Ayunaspaka ama llaquiska uya caychischu, iscay uya runacuna jinaka. Paycunaka llaquiska uyancuta ricuchicuncu, runacuna ayunaskancuta yachanancupaj. Segurayquichis, runapaj alabaskallanta jap'ekankacu. \v 17 Kancajtaj, ayunaspaka uyayquita uphacuy, allinta jallch'acuy, \v 18 runacuna ayunaskayquita ama reparanancupaj. Kanwan cachcaj Dios Tatallayqui ayunaskayquita yachanka, paytaj premioyquita kosunqui. \s1 Janaj pachapi khapajyana \p \v 19 “Ama cay pachapi khapajyaychischu. Caypeka thuta miqhun, tucuy ima khorwarin, suwapas suwan. \v 20 Astawanka janaj pachapi tantaychis khapaj canayquichispaj. Chaypeka mana thuta miqhunchu, ni ima khorwarinchu, nitaj pipas suwanchu. \v 21 Maypichus khapaj cayniyquichis cachcan, chayllapitaj sonkoyquichispas cachcan. \s1 Runapaj ñawenka cuerponpaj c'anchaynin \p \v 22 “Ñawiyquichis c'anchay jina cuerpoyquichispaj. Ñawiyquichis allin cajtin, tucuy cuerpoyquichis c'anchayniyoj canka. \v 23 Mana allin cajtenka, tucuy cuerpoyquichis tutayajpi canka. Chay kanpi caj c'anchay tutayapojtenka, ¡imayna yana tutayajrajchá canka mana creej sonkoyquipeka! \s1 ¿Diostachu icha kolketachu sirvina? \p \v 24 “Iscay patronta mana pipas sirviyta atinmanchu, imaraycuchus ujninta chejnenka, ujnintataj munaconka. Ujcajman junt'anka, ujcajmantataj ni ima importankachu. Mana aticunchu Diosta kolketawan sirvinaka. \s1 Dios wawancunata cuidachcan \p \v 25 “Cayta niyquichis, causanayquichismanta, miqhunayquichismanta, ujyanayquichismanta, p'achallicunayquichismantapiwan ama llaquicuychischu. Causayka astawan valin miqhunamanta nejtenka, cuerpopas p'achamanta nejtenka. \v 26 Khawariychis, jalaycachaj pisketocuna mana tarpuncuchu nitaj ajthapincuchu, ni trojepi tantancuchu. Chaywanpas janaj pachapi caj Dios Tatayquichis miqhunata kon. Kancunaka astawan valinquichis pisketocunamanta nejtenka. \v 27 Kancuna sinchita afanacuspari, ¿atiwajchischu cusca metrollatapas yapacuyta alto canayquichispaj? \p \v 28 “¿Imaraycutaj p'achamanta llaquicunquichis? Khawariychis campopi t'icacunapaj wiñaskanta. Mana llanc'ancuchu, nitaj phuchcancuchu. \v 29 Chaywanpas niyquichis, Salomonpas tucuy khapaj cayninwan manapuni ujnin t'ica jinallapas p'achallicorkanchu. \v 30 Kora cunan wiñachcan, pakarintaj ruphachiska canka. Sichus Dios koratapas sumajta p'achallin chayka, ¡astawanraj kancunacajtaka p'achallisunquichis, pisi creeyniyoj runacuna! \v 31 Chayraycu ama llaquicuychischu, ‘¿imatataj miqhusaj, ujyasaj, p'achallicusaj?’ nispa. \v 32 Diospi mana creejcuna tucuy caycunamantaka afanacuncu. Kancunapajka can uj Tatayquichis, payka ima necesitaskayquichista yachanña. \v 33 Ñaupajtaka Diospaj gobiernonpi afanacuychis, paypaj munaskanta ruwaspa. Chhicataj tucuy ima necesitaskayquichista Diosmanta jap'ekanquichis yapaskata. \v 34 Ama llaquicuychischu pakarin p'unchaymantaka. Pakarenka waj llaquicuycunata apamonka. Sapa p'unchay imaymana llaquicuycunata apamun. \c 7 \s1 Mana ujcunata juchachanachu \p \v 1 “Ama ujcunata juchachaychischu, Dios kancunata mana juchachanasunquichispaj. \v 2 Imaynatachá ujcunata juchachanquichis, jinallatataj Dios kancunata juchachasunquichis. Kancuna ima medidawanchus ujcunata midinquichis, chay medidallawantaj Dios midisunquichis. \v 3 ¿Imaraycutaj waukeyquipaj ñawinpi ichhuta khawanqui, nitaj reparacunquichu ñawiyquipi raqhu c'aspi cachcaskanta? \v 4 ¿Imaynatataj atrevicunqui waukeyquiman niyta: ‘Waukéy, dejaway ñawiyquimanta ichhu orkhojta’ nispa? \v 5 ¡Iscay uya! Ñaupajta ñawiyquimantaraj chay raqhu c'aspita orkhoy, chhica ichhuta allinta ricunqui, waukeyquipaj ñawinmanta orkhonayquipajka. \p \v 6 “Diospaj cajnincunata ama alkocuna jina runacunaman konquichischu. Kancuna contra cutirincuman ch'ajwapayanasunquichispaj. Nitaj perla jina Diospaj cajnincunata qhuchicuna jina runacunaman konquichischu, paycunaka saruwasincuman. \s1 Diosmanta mañacuychis \p \v 7 “Mañacuychis, Diostaj kosunquichis. Masc'aychis, tarinquichistaj. Puncuta tacaychis, quicharasunquichistaj. \v 8 Mañacojka jap'ekan; masc'ajtaj tarin; puncuta tacajtapas quicharan. \p \v 9 “¿Mayken tatataj canman wawan t'antata mañacojtin rumita kojri? \v 10 ¿Challwata mañacojtinpas pallita kojri? \v 11 Kancuna sajra runa cayniyquichiswanpas allin cajta wawayquichisman koyta yachanquichis chayka, astawanraj janaj pachapi caj Tatayquichiska sumajcunata konka mañacojcunamanka. \p \v 12 “Imaynatachus ujcuna kancunapaj ruwanancuta munanquichis, ajinallatataj kancunapas paycunapaj ruwaychis. Chayta Dios mandan Moisespaj leyninpi profetancunapaj escribiskancupipas. \s1 C'ullcu puncu \p \v 13 “C'ullcu puncunta yaycuychis. Ancho puncu ancho ñanpiwan chincayman pusancu, achqhayojtaj chayninta purincu. \v 14 Causayman pusaj puncoka, causayman purej ñanpas c'ullcumi, manataj facilchu purinapaj. Pisillataj cancu chayninta purejka. \s1 Sach'aka urinpi rejsichicun \p \v 15 “Cuidacuychis ‘Diosmanta parlani’ nej llulla profetacunamanta. Sumaj oveja jina jamuncu, uqhuncupitaj paycunaka sajra animal jina cancu. \v 16 Ruwaskancupi paycunata rejsinquichis. Uvataka mana qhichca sach'amantachu pallancu, ni higotapas khepu sach'amantachu. \v 17 Ajina ari, allin sach'aka sumaj urita kon; mana allin sach'ataj mana allin urita kon. \v 18 Sumaj sach'aka mana atinchu mana allinta uriyta, mana allin sach'ataj mana atinchu sumajta uriyta. \v 19 Sapa mana allin urej sach'ataka p'ataspa ninaman wijch'uncu. \v 20 Kancunaka ruwaskancupi runacunata rejsinquichis. \s1 Diospaj gobiernonman yaycunamanta \p \v 21 “Mana tucuy ‘¡Señor, Señor!’ niwajcunachu janaj pacha gobiernomanka yayconkacu, manachayri janaj pachapi cachcaj Tataypaj munayninta ruwajcunalla yayconkacu. \v 22 Juicio p'unchaypi achqhayoj niwankacu: ‘Señor, Señor, nokaycu sutiyquipi parlarkaycu, sutiyquipi sajra espiritucunata katerkorkaycu, sutiyquipitaj achqha milagrocunatapas ruwarkaycu.’ \v 23 Chhicataj contestasaj: ‘Ni jayc'aj kancunata rejsiyquichischu. ¡Nokamanta puriychis, mana allin ruwajcuna!’ nispa. \s1 Iscay wasi \p \v 24 “Pillapas uyariwaspa niskayta ruwajka, allin yachayniyoj. Payka kaka patapi wasinta ruwaj runa jina. \v 25 Paramojtin, mayu junt'amojtin, sinchita chay wasi contra wayramojtin, waseka mana urmanchu kaka patapi ruwaska caskanraycu. \v 26 Pillapas uyariwaspa mana niskayta ruwajka, mana allin yachayniyoj runa jina. Payka ako patapi wasinta ruwaj runa jina. \v 27 Paramojtin, mayu junt'amojtin, sinchita wayramojtin, chay waseka urmapun; ch'usajta ñut'ucapun.” \p \v 28 Jesús parlayta tucojtin, tucuy runacuna chay jinata yachachiskanmanta musphararkancu. \v 29 Imaraycuchus autoridadninwan yachacherkan, manataj leymanta yachachejcuna jinallachu. \c 8 \s1 Jesús lepra onkoyniyojta alliyachin \p \v 1 Jesús lomamanta urakamojtin, achqha runa paywan cusca purerkancu. \v 2 Uj lepra onkoyniyoj runa Jesusman chimpaycorkan. Konkoriycuspa, mañacorkan nispa: \p —Señor, munaspaka alliyachiway. \p \v 3 Jesús llanqhaycuspa, nerkan: \p —Munani, alliyaska cay. \p Runataj chhicapacha alliyaporkan. \v 4 Jesús nerkan: \p —Uyariway, ama ni piman willanquichu. Puriy, sacerdoteman ricuchicamuy. Ofrendata koy Moisespaj mandacuskanman jina, tucuy runa alliyaskaña caskayquita yachanancupaj. \s1 Jesús capitanpaj uywacuskanta alliyachin \p \v 5 Jesús Capernaum llajtaman yaycojtin, uj capitán romano chimpaycuspa rogarkan. \v 6 Nerkantaj: \p —Señor, wasiypi uywacuskay onkoska, such'uyapun, sinchi nanaycunata sufrichcan. \p \v 7 Jesús contestarkan: \p —Purisaj, alliyachimusaj. \p \v 8 Capitantaj contestarkan: \p —Señor, mana nokaka wasiyman yaycunayquipaj jinachu cani. Nillay, uywacuskayka niskayquiwan alliyaponka. \v 9 Noka quiquiy curajcunapaj mandonpi cani. Jinallatataj soldadoycuna mandoypi can. Ujninta ‘puriy’ nini, purin. Ujnintataj ‘jamuy’ nini, jamun. Uywacuskayta imallatapas ‘ruway’ nejtiy, ruwan. \p \v 10 Jesús chayta uyarispa muspharkan. Katejnin runacunata khawarispataj, nerkan: \p —Segurayquichis, cay jina athun creeyniyoj runata mana Israelpipas tarinichu. \v 11 Niyquichis, inti llojsimuynejmanta, inti yaycuynejmantawan achqhayoj jamuspa, janaj pacha Diospaj gobiernonpi tiyayconkacu Abrahamwan, Isaacwan, Jacobpiwan miqhunancupaj. \v 12 Diospaj gobiernonpi canancu carkan chaycunataj tutayajman wijch'uska cankacu; chaypi wakankacu, nanaymanta quiruncuta c'ariris nispa c'uturacuspa. \p \v 13 Chaymanta Jesús capitanman nerkan: \p —Wasiyquiman puripuy, creeskayquiman jina ruwaska cachun. \p Uywacuskantaj chhicapacha alliyaporkan. \s1 Jesús Pedropaj suegranta alliyachin \p \v 14 Jesús Pedropaj wasinman purerkan. Chaypitaj Pedropaj suegranta calenturawan onkoskata tariparkan puñunapi. \v 15 Jesús maquinmanta llanqhaycojtin, calenturan thaniporkan. Paytaj jatarispa, paycunata atendiyta kallarerkan. \s1 Jesús achqha onkoskacunata alliyachin \p \v 16 Ch'isiyaycuytaña achqha sajra espirituyojcunata Jesusman apamorkancu. Jesustaj ujta parlarkospalla sajra espiritucunata katerkorkan. Alliyachillarkantaj tucuy onkoskacunata. \v 17 Cayka pasarkan profeta Isaiaspaj niskan junt'acunanpaj: “Pay quiquin qhuyay cayninchiscunata kechorkan, onkoyninchiscunatataj aparkan.” \s1 Jesuswan puriyta munajcuna \p \v 18 Jesús achqha runata muyurejpi ricuspa, discipuloncunaman nerkan: “Kocha chimpaman puriychis.” \v 19 Leymanta yachachej uj runa Jesusman chimpaycuspa, nerkan: \p —Yachachej, kanwan puriyta munani maytachá purinqui chayta. \p \v 20 Jesustaj contestarkan: \p —Zorrocunapaj jutc'uncu can tiyanancupaj, pisketocunapajpas tapancu can; nokapajri ni maypi wasi canchu samaricunaypaj. \p \v 21 Ujnin discípulon nerkan: \p —Señor, permitiwayraj ñaupajta tataytaraj p'ampaycamunayta. \p \v 22 Jesustaj nerkan: \p —Nokawan puriy. Wañuskacuna wañuskancunata p'ampachuncu. \s1 Jesús wayrata thanichin \p \v 23 Jesús discipuloncunawan boteman yaycuspa puriporkan. \v 24 Kochapi purichcajtincu, sinchi athun wayra jatarerkan. Ajinamanta boteman unu junt'aycuspa uqhuman chincaycuchipuchcarkan. Jesustaj puñupuska. \v 25 Discipuloncuna rijch'achimorkancu, nispa: \p —¡Señor, salvawaycu! ¡Unuman chincaycapuchcanchisña! \p \v 26 Jesús nerkan: \p —¿Imaraycutaj sinchita manchachicunquichis? Pisi creeyniyoj canquichis. \p Sayariytawantaj wayrata kochatawan c'amispa, thaniycucherkan. \v 27 Paycunataj musphaspa ninacuchcarkancu: \p —¿Imayna runataj cayri, wayrapas kochapas c'amejtin, casunancupajri? \s1 Gadaramanta sajra espirituyojcuna \p \v 28 Gadara jallp'aman, Galilea kocha chimpaman chayarkancu. Iscay sajra espirituyoj runacuna sepulturanejmanta llojsimuspa, Jesusman chimpaycorkancu. Sinchi sajra caskancuraycu, chaynin ñanta ni pipas pasayta aterkancuchu. \v 29 Wajach'acuspa, nerkancu: \p —¡Jesús, Diospaj Churin! ¿Ima ruwanayquitaj nokaycuwan? ¿Nokaycu ñac'arichejchu jamunqui, manaraj ñac'arinaycu tiempopi? \p \v 30 Carupachapi achqha qhuchicuna miqhuchcarkancu. \v 31 Sajra espiritucunataj Jesusta rogarkancu: \p —Katerkonawayquichis cajtenka, qhuchicunaman yaycojta dejawaycu. \p \v 32 Jesustaj nerkan: \p —Puriychis —nispa. \p Sajra espiritucunaka runacunamanta llojsipuspa, qhuchicunaman yaycuraporkancu. Qhuchicunataj sayaj khata pataman phawaspa, kochaman chhokaycucorkancu, chaypitaj miquicuspa wañurarkancu. \p \v 33 Qhuchi michejcunataj chayta ricuspa, llajtaman phawaspa willamorkancu tucuy ima pasaskanta sajra espirituyoj runacunamanta. \v 34 Chay llajtamanta tucuy runa llojsimorkancu Jesús cachcaskan lugarman. Taripaspataj rogarkancu chay lugarmanta puripunanpaj. \c 9 \s1 Jesús such'uta alliyachin \p \v 1 Jesús boteman yaycuspa kocha chimpaman puriporkan. Chayaporkantaj llajtanman. \v 2 Chaypitaj uj such'u runata apamorkancu, callapupi wantuspa. Jesús creeynincuta ricuspa, onkoskaman nerkan: \p —Animacuy, wawáy; juchayquicuna perdonaskaña. \p \v 3 Leymanta yachachejcunataj pensarkancu: “Payka niskanwan Diosta phiñachin.” \v 4 Jesús cay jinata pensaskancuta yachaspa, taporkan: \p —¿Imaraycutaj mana allinta pensanquichis? \v 5 ¿Maykentaj astawan fácil ninari: ‘Juchayquicuna perdonaska’, icha ‘Jatariy, puripuy’ ninachu? \v 6 Noka ricuchiskayquichis Tataj Churenka atiyniyoj caskanta, cay pachapi juchacunata perdonananpaj. \p Such'uman nerkan: \p —Kanta niyqui, jatariy. Puñunayquita okharispa, wasiyquiman puripuy. \p \v 7 Such'utaj sayarispa, wasinman puriporkan. \v 8 Chayta ricuspa, runacunaka mancharicorkancu. Diostataj alabarkancu cay jina atiyta runaman koskanmanta. \s1 Jesús Mateota wajan \p \v 9 Chaymanta Jesús puripuspa, Mateota ricorkan Romapaj impuesto cobrana lugarpi tiyachcajta. Payta nerkan: \p —Nokawan puriy. \p Mateotaj sayarispa paywan puriporkan. \p \v 10 Jesús Mateopaj wasinpi miqhuchcarkan. Miqhuchcajtin, achqha impuesto cobraj runacuna waj juchasapacunapiwan chayamuspa, Jesuswan discipuloncunapiwan cusca mesapi tiyaycorkancu. \v 11 Chayta ricuspa, fariseocuna discipulocunata taporkancu: \p —¿Imaraycutaj yachachejniyquichis impuesto cobrajcunawan juchasapacunapiwan miqhun? \p \v 12 Jesús chayta uyarispa, nerkan: \p —C'uchicunaka medicota mana necesitancuchu, manachayri onkoskacunalla. \v 13 Puriychis, cay Escriturata yachakamuychis: ‘Qhuyapayacojta munani, mana religión junt'ajllatachu.’ Mana ‘sumaj runa cani’ nejcunata wajajchu jamuni, manachayri juchasapacunallata. \s1 Ayunomanta \p \v 14 Juan Bautistapaj discipuloncuna Jesusman chimpaycuspa taporkancu: \p —Nokaycu fariseocunapiwan sinchita ayunaycu. Discipuloyquicunari ¿imaraycutaj mana ayunancuchu? \p \v 15 Jesús paycunaman nerkan: \p —¿Atincumanchu casamientoman invitaskacuna llaquiska cayta, novio paycunawan cachcajtinri? Chaywanpas, tiempo jamonka novio paycunamanta kechuska cananpaj; chhica ayunankacu. \p \v 16 “Mana pipas mauc'a p'achataka mosojwan remendanchu, imaraycuchus mosoj remiendoka mauc'a p'achata astawan athunta lliq'ipunman. \v 17 Nitaj mosoj vinota mauc'a kara botaman jich'aycuncumanchu, imaraycuchus mosoj vinoka mauc'a botata t'ojachinman. Vinotaj jich'arparicunman, kara botapas lliq'icapunman. Chayraycu mosoj vinotaka mosoj karaman jich'aycuna, ajinapi iscaynincu sumajta canancupaj.” \s1 Jairopaj ususin, onkoska warmipiwan \p \v 18 Jesús parlachcajtinraj, judiocunapaj uj jefen chayamuspa, ñaupakenpi konkoriycuspa nerkan: \p —Ususiy cunitan wañuporkan. Kan jamuwaj, maquiyquitataj pay pataman churawaj chayka, causaripunman. \p \v 19 Jesustaj sayarispa, discipuloncunawan jefewan cusca puriporkan. \v 20 Uj warmi chunca iscayniyoj wataña yawar apaywan onkoska carkan. Chay warmitaj khepanejmanta Jesusman chimpaycuspa, p'achanpaj cantonta llanqhaycorkan. \v 21 Chay warmi pensarkan: “P'achallantapas llanqharisaj chayka, alliyapusaj” nispa. \v 22 Jesustaj cutirispa, warmita ricuspa, nerkan: \p —Animacuy, wawáy. Alliyachiska canqui creeskayquiraycu. \p Chhicamantapacha alliyaporkan. \p \v 23 Jesús judiocunaj jefenpaj wasinman chayaspa, ricorkan música tocajcuna listoña caskancuta p'ampaj purinancupaj. Achqha runacunataj kaparispa wakarachcarkancu. \v 24 Jesús paycunata nerkan: \p —Caymanta llojsiychis. Cay wawaka mana wañuskachu, puñuchcallan. \p Runacunataj Jesuspaj niskanmanta asicorkancu. \v 25 Jesús runacunata llojsichispa, wasi uqhuman yaycorkan. Maquinmanta wawata jap'iycojtin, wawaka sayariporkan. \v 26 Chay ruwaskantaj tucuynejpi yachacorkan. \s1 Iscay ñausata khawachin \p \v 27 Jesús chaymanta puripuchcajtintaj, iscay ñausacuna khepanta katerkancu wajach'acuspa: \p —¡Davidpaj Churin, qhuyapayawaycu! \p \v 28 Jesús wasiman chayajtin, ñausacunaka chimpaycorkancu. Jesustaj paycunata taporkan: \p —¿Creenquichischu atiyniyoj caskayta, cayta ruwanaypaj? \p Paycunataj nerkancu: \p —Arí, Señor, creeycu —nispa. \p \v 29 Jesustaj ñawincuta llanqhaycuspa, paycunata nerkan: \p —Creeskayquichisman jina ruwaska cachun. \p \v 30 Wajmanta ricucaporkancu. Jesustaj paycunata sinchita nerkan: \p —Ama ni piman cayta willanquichischu. \p \v 31 Paycunataj llojsiytawan, Jesuspaj ruwaskanta tucuynejpi willararkancu. \s1 Jesús jup'ata parlachin \p \v 32 Alliyaska ñawiyojcuna llojsipuchcajtillancuraj, sajra espiritupaj jup'ayachiskan runata Jesusman pusamorkancu. \v 33 Jesús sajra espirituta katerkojtin, jup'aka parlaporkan. Runacunataj musphararkancu: \p —¡Ni jayc'ajpas Israelpi cay jinaka cajchu! —nispa. \p \v 34 Fariseocunataj nerkancu: \p —Cay runaka sajra espiritucunaj jefenpaj atiyninwan waj sajra espiritucunata katerkon. \s1 Jesús runacunata qhuyapayan \p \v 35 Jesús tucuy llajtacunata estanciacunatawan purerkan sinagogacunapi yachachispa, Diospaj gobiernonmanta sumaj evangeliota willaspa, tucuy ima onkoskacunata nanaskacunatapas alliyachispa. \v 36 Achqha runacunata ricuspa, paycunata qhuyapayarkan. Paycuna cachcarkancu llaquiska, sakerpayaska, mana michejniyoj ovejacuna jina. \v 37 Discipuloncunaman nerkan: \p —Ciertopuni, achqha ajthapinaka, llanc'ajcunataj pisilla. \v 38 Chayraycu kancunaka ajthapinapaj Dueñonmanta mañaychis llanc'ajcunata cachamunanpaj okharejta. \c 10 \s1 Jesús apostolnincunata wajan \p \v 1 Jesús chunca iscayniyoj discipuloncunata wajarkan. Paycunamantaj atiyta korkan sajra espiritucunata katerkonancupaj, tucuy imawan onkoskacunata nanayniyojcunatapas alliyachinancupaj. \v 2 Chunca iscayniyoj apostolcunapaj sutincu caycuna: ñaupajka Simón, Pedro niska, wauken Andrespiwan; Zebedeopaj churincuna Santiago Juanpiwan; \v 3 Felipe, Bartolomé, Tomás, Romapaj impuesto cobraj Mateo, Alfeopaj churin Santiago, Tadeo, \v 4 Simón cananeo niska, Jesusta vendiycoj Judas Iscariotepiwan. \s1 Jesús apostolnincunata cachan willajta \p \v 5 Jesús chay chunca iscayniyoj apostolnincunata cacharkan nispa: “Ama yaycunquichischu mana judiocunapaj llajtancunaman, nitaj Samaria runacunapaj llajtancunamanpas, \v 6 manachayri Israelpi caj oveja jina chincaska runacunaman puriychis. \v 7 Puriychis, willaramuychis Diospaj gobiernon kayllamuskantaña. \v 8 Onkoskacunata alliyachiychis, wañuskacunata causarichiychis, lepra onkoyniyojcunata alliyachiychis, runacunamanta sajra espiritucunata katerkoychis. Kancunaman kasilla atiyta koyquichis, kancunapas kasilla ruwanquichis. \p \v 9 “Ama apaychischu kolketa, korita, cobretapas, \v 10 nillataj miqhuna apana saquillata, ni cambiacunapaj p'achata, ni iscay abarcacunata, ni bastontapas, imaraycuchus llanc'ajka derechoyoj miqhuchiska cananpaj. \p \v 11 “May llajtamanpas estanciacunamanpas chayaspaka, sumaj runata masc'aychis. Paypaj wasinpi alojacuychis pasapunayquichiscama. \v 12 Wasiman yaycuspa, saludaychis: ‘Diospaj sonko tiyaycuynin kancunawan cachun’ nispa. \v 13 Wasipi cajcuna sumaj runacuna cajtenka, Diospaj sonko tiyaycuyninwan bendiciska cankacu. Sajra runacuna cajtincutaj, mana bendiciskachu cankacu. \v 14 Mayllapipas mana jap'ekayta ni uyariytapas munasunquichischu chayka, chay lugarmanta llojsipuychis. Chaquiyquichispi caj polvotapas thalaraychis paycuna contra. \v 15 Segurayquichis, juicio p'unchaypeka chay llajtapaj astawan ñac'ariy canka Sodomamanta Gomorramantawan nejtenka. \s1 Ñac'ariycuna \p \v 16 “¡Uyariychis! Cunanka ovejacunata jina cachachcayquichis lobo jina sajra runacunapaj chaupinman. Palli jina allin yuyayniyoj caychis, paloma jinataj mana dañota ruwaspa. \v 17 Cuidacuychis, autoridadcunaman entregasunquichis, sinagogacunapi bajtasunquichis. \v 18 Nokaraycu gobernajcunapaj ñaupakenman apaska canquichis. Jinapi nokamanta willaranquichis paycunaman, waj dioscunayoj runacunamanpas. \v 19 Autoridadcunaman entregajtincu, ama llaquicuychischu, ‘¿Imanasajtaj cunanri?’ nispaka, nitaj pensaychischu imaynata ninayquichista. Chay ratopi Dios imatacha kosunquichis, chayta parlaychis. \v 20 Mana kancunachu parlanquichis, manachayri Tatayquichispaj Santo Espíritun parlachisunquichis. \p \v 21 “Uj wauke waukenta entreganka wañuchiska cananpaj. Uj tatapas wawan contra, wawacunapas tatancu contra sayarenkacu wañuchinancupaj. \v 22 Nokaraycu tucuypaj chejniskan canquichis. Pichari tucucuycama fiel cajlla, salvaska canka. \v 23 Mayken llajtallapipas chejnisunquichisman chayka, waj llajtamanñataj escapaychis. Segurayquichis, manaraj Israel llajtacunapi willarayta tucuchcajtiyquichis, Tataj Churenka jamonka. \p \v 24 “Ni mayken discipulopas yachachejninmanta nejtin astawan curajchu, nitaj uywaskapas patronninmanta nejtenka. \v 25 Discipuloka contentacunan yachachejnin jina caskanwan, uywaskapas patronnin jina caskanwan. Wasiyojtapas ‘Beelzebú supay’ nichcaspaka, ¡imatarajchá nenkacu wasiyojpaj familiantaka! \s1 ¿Pitataj manchacusunri? \p \v 26 “Ama runacunata manchacuychischu. Tucuy pacaska sut'inchaconka, yachaconkataj. \v 27 Tucuy imata tutayajpi kancunaman niskayta, sut'i p'unchaypi niychis. Pacapi niskaytapas, altos patamanta wajach'acuychis. \v 28 Cuerpota wañuchejcunata ama manchaychischu; imaraycuchus almayquichistaka mana infiernoman wijch'uyta atincumanchu. Astawanka Diosta manchacuychis. Payka cuerpota wañuchispa, almayquichista infiernoman wiñaypaj wijch'uycuyta atinman. \p \v 29 “¿Manachu iscay pisketota vendincu uj kolkellapi? Chaywanpas Dios Tatayquichis mana nejtenka, ni uj pisketollapas jallp'aman urmakanmanchu. \v 30 Ajinallatataj umayquichispi caj chujchayquichiscunapas ujmanta uj yupaska. \v 31 Ajinaka ama manchacuychischu. Kancunaka Diospaj astawan valinquichis achqha pisketocunamanta nejtenka. \s1 Cristomanta willacojcuna \p \v 32 “Pillapas runacunapaj ñaupakenpi nokapaj caskanta willacojtenka, nokapas janaj pachapi cachcaj Tataypaj ñaupakenpi nokapaj caskanta nillasajtaj. \v 33 Pillapas runacunapaj ñaupakenpi negawajtaka, nokapas janaj pacha Tataypaj ñaupakenpi negallasajtaj. \s1 Jesusraycu chejninaconkacu \p \v 34 “¿Pensanquichischu cay pachapi caj runacuna allinpi canancupaj jamuskayta? Manami, manachayri chejninaska cayta ch'ajwaytawan apamuni. \v 35 Nokaka partiraj jamuni churita tatan contra, ususita maman contra, khachunitataj suegran contra. \v 36 Ajinaka enemigoyquichis sapa ujpaj canka quiquin parienteyquichismanta. \p \v 37 “Pichus nokata munacuwaytapacha tata mamanta astawan munacun chayka, mana nokapajta canmanchu. Ajinallatataj pichus nokata munacuwaytapacha churinta ususinta astawan munacun chayka, mana nokapajta canmanchu. \v 38 Pichus wañunancama sufrispapas nokawan purejka, nokapajta canka. \v 39 Causaynillanta salvayta munajka, chincachenka; nokaraycu causayninta chincachejka, salvaconka. \s1 Jap'ekajcuna \p \v 40 “Pichus kancunata jap'ekajka, nokata jap'ekawan; nokata jap'ekajtaj, cachamuwaj Tatayta jap'ekan. \v 41 Pichus uj profetata jap'ekajmanka, Diosmanta parlaj caskanraycu, Dios kollankataj imaynatachus uj profetanman kon jinata. Pichus sumaj runata jap'ekajmanka, sumaj caskanraycu, Dios kollankataj imaynatachus sumaj runaman kon jinata. \v 42 Maykenpas wawa jina humilde creyentecunaman, nokawan purej caskanraycu, uj vaso chiri unullatapas konman chayka, segurayquichis, Dios payman bendicionta kollankataj premiota jina.” \c 11 \s1 Juan Bautistapaj cachaskancuna \p \v 1 Jesús chunca iscayniyoj discipuloncunata yachachiyta tucuchaspa, waj llajtacunaman puriporkan yachachej, evangeliota willaj. \p \v 2 Juan Bautista carcelpi cachcajtin, payman willarkancu Cristo ruwachcaskanmanta. Chayraycu iscay discipuloncunata Jesusman cacharkan, \v 3 tapunancupaj: “¿Kanchu canqui jamunan carkan chay, icha wajtachu suyasajcu?” nispa. \p \v 4 Jesús contestarkan: “Puriychis, Juanman willamuychis ricuskayquichista uyariskayquichistawan: \v 5 Ñausacuna ricucuncu, such'ucuna purincu, lepra onkoyniyojcuna alliyancu, rojt'ucuna uyarincu, wañuskacuna causarincu, pobrecunamantaj salvación evangelio willaraska. \v 6 ¡Cusicuyniyojmi nokapi confiacuskanta mana chincachicojka!” \p \v 7 Juanpaj discipuloncuna cutipojtincu, Jesús Juanmanta parlayta kallarerkan nispa: “¿Imatataj ch'usaj pampapi ricumorkanquichis? ¿Wayrapaj chuqui cuyuchiskantachu? \v 8 Mana chayri, ¿imatataj khawaj llojserkanquichis? ¿Sumaj fino p'achayoj runatachu? Kancuna yachanquichis, fino p'achayojcunaka gobernajcunapaj wasincunapi tiyancu. \v 9 ¿Imatapunitaj khawaj llojserkanquichis? ¿Uj Diosmanta parlaj profetatachu? Arí, ciertotapuni niyquichis, profetamantapas Juan astawan curajraj. \v 10 Juanmanta Escriturapi cay jinata nin: \q1 ‘Noka willajniyta ñaupakeyquita cachamuni, \q1 runacunapaj sonkonta waquichipunasunquipaj \q2 ñanta jina.’ \m \v 11 Segurayquichis, tucuy runacuna uqhupi Juan Bautistamanta astawan curaj mana canchu. Chaywanpas, Diospaj gobiernonpi astawan juch'uy cajka, Juanmanta astawan curajraj. \p \v 12 “Juan Bautistapaj jamuskanmantapacha cunancama Diospaj gobiernon ñac'arin; runacuna callpancuwan chincachiyta munarkancu. \v 13 Profetacuna Moisespaj leyninpas Diospaj gobiernonmanta willarkancu Juanpaj jamunancamalla. \v 14 Sichus kancuna Juanmanta niskata creeyta munanquichis chayka, Elías jamunan carkan chay profetaka Juanmi. \v 15 Uyarejcunaka, allinta uyariychis. \p \v 16 “¿Imamantaj cunan tiempo runacunata rijch'achisaj? Rijch'acun plazapi wawamasincuta wajach'aspa pujllaj wawacunaman: \v 17 ‘Pinquilluta tocaycu, kancunataj mana tusunquichischu. Taquiycu llaquichicojta jina, kancunataj mana wakanquichischu’ nispa. \v 18 Chayta nini, imaraycuchus Juan Bautista jamuspa ni miqhunchu ni ujyanchu. Kancunataj ninquichis: ‘Sajra espirituyoj’ nispa. \v 19 Chaymanta Tataj Churenka jamun, paycajtaj miqhun ujyantaj. Kancunataj ninquichis: ‘Sinchi miqhoj, ujyajtaj, mana allin runacunapaj Romapaj impuesto cobrajcunapajpiwan amigon’ nispa. Chaywanpas Diospaj yachaynenka tucuy ruwaynincunapi ricuchicun.” \s1 Mana casucoj llajtacuna \p \v 20 Jesús milagrocunata ruwaskan llajtacunapi caj runacunata c'amiyta kallarerkan, imaraycuchus manapuni juchancumanta Diosman cutiricuskacuchu. Chayraycu Jesús nerkan: \v 21 “¡Ay, Corazín llajtapi caj runacuna! ¡Ay, Betsaida llajtapi caj runacuna! Achqha milagrocunata ricorkanquichis. Sichus kancuna uqhupi chay quiquin ruwaskay milagrocuna Tiro llajtapi Sidón llajtapipas ruwacunman carkan chayka, may tiempoña Diosman cutirincuman carkan, uchphawan khachka p'achatawan churacuspa, Diosman cutiricuskancuta ricuchicunancupaj. \v 22 Niyquichis, juicio p'unchaypeka Tiropi Sidonpi caj runacuna castigo sufriskancumantapas astawan sinchi athun castigo kancunapaj canka. \v 23 ¡Kancunarí, Capernaum llajtapi caj runacuna! ¿Creenquichischu janaj pachacama pusaska canayquichista? ¡Kancunaka uqhu infiernocama chhokaycuska canquichis! Sodoma llajtapichus kancuna uqhupi ruwaskay milagrocuna ruwacunman carkan chayka, chay llajtaka cunancama canman carkan. \v 24 Chayraycu niyquichis, juicio p'unchaypeka Sodomapi caj runacuna castigo sufriskancumantapas astawan sinchi athun castigo kancunapaj canka.” \s1 Nokaman jamuychis \p \v 25 Chay p'unchaycunapi Jesús nerkan: “Janaj pachapaj cay pachapajpiwan Señor Diosnin, Tatáy, yachayniyojcunamanta yuyayniyojcunamantapas caycunata pacaskayquimanta alabayqui, wawa jina cajcunamantaj ricuchinqui. \v 26 Arí, Tatáy, ajinata kan munanqui. \p \v 27 “Tatay tucuy imata kowan. Mana pipas yachanchu pichus Churi caskantaka, manachayri Dios Tatalla yachan. Nitaj pipas yachanchu pichus Dios Tata caskanta, manachayri Churillan yachan, picunamanchus Churin rejsichiyta munan chaycunapiwan. \v 28 Nokaman jamuychis tucuy salvacionta masc'aspa sayc'uskacuna, jucha k'epiriskacuna; nokataj samachiskayquichis. \v 29 Nokawan puriychis yugoska jina. Nokamantataj yachakaychis, imaynatachus pacienciayoj cani, humilde sonkoyojtaj. Jinapi almayquichispaj samacuyta tarinquichis. \v 30 Nokapaj churaskay yugo fácil, koskay k'epipas apanayquichispaj jina sujalla.” \c 12 \s1 Trigota pallancu \p \v 1 Samana p'unchay Jesús discipuloncunapiwan trigo chajra uqhunta purichcarkancu. Discipuloncuna yarekachicuspa, trigo urita pallarkancu. Maquincuwan khakospataj, miqhuchcarkancu. \v 2 Fariseocuna chayta ricuspa, Jesusta taporkancu: \p —¿Imaraycutaj discipuloyquicuna samana p'unchaypi mana ruwanata ruwachcancuri? \p \v 3 Jesús contestarkan: \p —¿Manachu leerkanquichis imatachus David compañancunapiwan yarekachicuspa ruwaskancuta? \v 4 Diospaj wasinman yaycuspa, Diosman koska caj t'antacunata miqhorkancu. Chay t'antacunata mana miqhunanchu carkan pay ni paywan cajcunapas, manachayri sacerdotecunalla. \v 5 Icha, ¿manachu Moisespaj leyninpi leerkanquichis, samana p'unchaypi sacerdotecuna templopi sirvispa mana juchallicuskancuta, mana samaspa chaywanpas? \v 6 Niyquichis, caypi astawan curaj cachcan templomanta nejtenka. \v 7 Kancunaka mana entendinquichischu cay Escritura niy munaskanta: ‘Qhuyapayacojta munani, mana religión junt'ajllatachu.’ Sichus entendiwajchis carkan chayka, mana juchachawajchischu carkan mana juchayojcunataka. \v 8 Allin ari, Tataj Churenka atiyniyojmi samana p'unchaymantapas. \s1 Ch'aquiska maquiyoj runa \p \v 9 Jesús chaymanta puripuspa, chaypi caj sinagoga wasiman yaycorkan. \v 10 Chaypi uj runa carkan ch'aquiska maquiyoj. Runacunataj juchachayta munaspa, Jesusta taporkancu: \p —¿Aticunchu samana p'unchaypi onkoskata alliyachina? \p \v 11 Jesustaj contestarkan: \p —¿Maykentaj kancunamanta ovejayoj caspa, samana p'unchaypi ujnin ovejan phujyuman urmaycojtin, mana purispa orkhomunmanchu? \v 12 ¡Uj runaka astawan valorniyojmi uj ovejamanta nejtenka! Chayraycu aticun samana p'unchaycunapi alliyachinaka. \p \v 13 Chay runaman nerkan: \p —Maquiyquita jaywariy. \p Maquinta jaywarejtintaj, uj lado c'uchi maquin jina alliyaska caporkan. \v 14 Fariseocunataj llojsipuspa, paycunapura parlanacorkancu imaynata Jesusta wañuchinancupaj. \s1 Isaías Jesusmanta parlarkan \p \v 15 Chayta yachaspa, Jesús puriporkan. Achqha runataj khepanta purichcarkancu. Jesús tucuy onkoskacunata alliyacherkan. \v 16 Paycunatataj mandarkan ama paymanta ni piman willanancupaj. \v 17 Chay jinapi profeta Isaiaspaj Jesusmanta niskanta junt'acorkan: \q1 \v 18 “Caypi cachcan ajllaska, munaska sirvejniy. \q1 Paypi cusicuni. Payman Espirituyta kosaj, \q1 pay tucuy nacionpi caj runacunaman \q2 justo salvacionta willanka. \q1 \v 19 Mana churanaconkachu, \q1 nitaj wajach'aconkachu; \q1 nillataj pipas callecunapi alto vozwan \q2 niskanta uyarenkachu. \q1 \v 20 Chuqui jina débil runacunata mana \q2 p'aquenkachu, nitaj aypha mecha jina \q2 débil runacunata wañuchenkachu, \q2 justo cayninwan gobernanancama. \q1 \v 21 Nacioncunapi caj runacuna salvacionta \q2 suyaspa, paypi confiaconkacu.” \s1 Jesusta juchachancu \p \v 22 Sajra espiritupaj ñausayachiskan jup'ayachiskan runata Jesusman pusarkancu. Jesustaj khawachiporkan, parlachiporkantaj. \v 23 Tucuy muspharaspa, tapucorkancu nispa: “¿Caychu Davidpaj Churin canman?” \p \v 24 Chayta uyarispa, fariseocunaka nerkancu: “Cay runaka Beelzebú niska sajra espiritucunaj jefenpaj atiyninwan waj sajra espiritucunata katerkon.” \p \v 25 Jesustaj chay parlachcaskancuta yachaspa, nerkan: “Uj nación achqhaman partiskaka, paycama ñut'ucun. Ajinallatataj uj llajta chayri uj familia partiska cajtin, mana astaqui junto canmanchu. \v 26 Ajinallatataj supay Satanaspas quiquin supayta katerkon chayka, pay quiquin particun. ¿Imaynatataj chhicari atiynin callanmanpuniri? \v 27 Kancuna ninquichis noka sajra espiritucunata supaypaj atiyninwan katerkoskayta. Jina cajtinri, ¿pitaj discipuloyquichiscunaman atiyta kon sajra espiritucunata katerkonancupaj? Chayraycu paycuna quiquin ricuchicuncu kancuna pantaska caskayquichista. \v 28 Noka Diospaj Espiritunwan sajra espiritucunata katerkoni chayka, niyta munan: Diospaj gobiernonka kancunaman chayamunña. \p \v 29 “Ni pipas uj callpayoj runapaj wasinman yaycunmanchu cajnincunata kechunanpaj, mana ñaupajta payta wataycuspaka. Chaymantaraj kechuyta atinman. \p \v 30 “Pichus mana nokawan cajka, noka contra. Pitajchus mana nokawan pallajpas, t'acaran. \p \v 31 “Chayraycu niyquichis, Dios runacunata perdonan tucuy ima juchancumanta tucuy mana allin parlaskancumantapas, chaywanpas Santo Espíritu contra parlajcunataka mana perdonankachu. \v 32 Dios perdonankaraj canpas Tatapaj Churin contra parlajcunataka. Chaywanpas, Santo Espíritu contra parlajtaka mana perdonankachu ni cunan tiempopipas ni jamoj tiempopipas. \s1 Sach'aka uriyninmanta rejsichicun \p \v 33 “Allin cuidaska sach'aka allinta urenka; mana allin cuidaskaka mana allinta urenka. Sach'aka uriyninmanta rejsichicun. \v 34 ¡Pallipaj miraynin runacuna! ¿Imaynatataj allinta parlawajchis, sajra runacuna cachcaspari? Sonkoyquichispi junt'a cajmanta simiyquichiska parlan. \v 35 Ajinallatataj sumaj runaka sonkonpi sumaj cajcunamanta sumajta parlan; mana allin runarí mana allin sonkonpi cajmanta parlan. \v 36 Nokataj niyquichis, juicio p'unchaypeka tucuy runacuna cuentata konkacu tucuy mana allin parlaskancumanta. \v 37 Chayraycu quiquin parlaskayquichiswan juchachaska canquichis; sut'inchaska canka juchayojchus icha mana juchayojchus caskayquichis.” \s1 Sajra runacuna milagrota mañancu \p \v 38 Fariseocuna leymanta yachachejcunapiwan Jesusman nerkancu: \p —Yachachej, uj ruwaskayqui milagrota ricuyta munaycu. \p \v 39 Jesustaj contestarkan: \p —Cay sajra mana casucoj runacuna uj milagrota mañancu. Manataj waj milagrota riconkacuchu, manachayri Jonasllamanta. \v 40 Imaynatachus Jonás athun challwapaj wijsanpi carkan quimsa p'unchayta quimsa tutatawan, ajinallatataj Tataj Churenka quimsa p'unchayta quimsa tutatawan p'ampaska canka. \v 41 Juicio p'unchaypi Nínive llajtayoj runacuna causarimuspa, cay tiempopi causachcaj runacunata juchachankacu; imaraycuchus Nínive llajtayoj runacuna Jonaspaj willaskanta uyarispa, Diosman cutirerkancu. Jonasmanta nejtinpas astawan curajmi caypi cachcan. \v 42 Juicio p'unchaypi causarimuspa, uraynej nacionmanta gobernaj warmi cay tiempopi causachcaj runacunata juchachanka; imaraycuchus payka carumanta jamorkan gobernaj Salomonpaj yachaynin uyarej. Salomonmanta nejtinpas astawan yachayniyojmi caypi cachcan. \s1 Sajra espíritu cutiycun \p \v 43 “Sajra espíritu uj runamanta llojsin chayka, ch'aqui lugarcunata purin, samacunata masc'aspa. Mana tarispataj, pensan: \v 44 ‘Maymantachus llojsimuni chay wasiman cutipusaj.’ Chayaspataj chay runata taripan uj wasi pichaska jallch'askata jina. \v 45 Chhicataj purispa kanchis espiritucunata tantaycun paymanta nejtinpas astawan sajracunata. Tucuynincu tantaycucuspa, yaycuncu chay runapi tiyanancupaj. Chay runataj ñaupaj caskanmanta nejtenka, astawan mana allinchu capun. Ajinallatataj pasanka cay sajra runacunawanka.” \s1 Jesuspaj maman waukencunapiwan \p \v 46 Jesús runacunaman parlachcajtinraj, maman waukencunapiwan chayamorkancu, Jesuswan parlayta munaspa. Jawallapi quedacuskancuraycu, \v 47 uj runa Jesusman willarkan: \p —Mamayqui waukeyquicunapiwan jawapi cachcancu, kanwantaj parlayta munancu. \p \v 48 Jesustaj willaj runaman contestarkan: \p —¿Pitaj mamayri, picunataj waukeycunari? \p \v 49 Discipuloncunata maquinwan ricuchispa, nerkan: \p —Caycuna mamayka waukeycunapas. \v 50 Maykenpas janaj pachapi cachcaj Tataypaj munayninta ruwajlla waukeyka, panaypas, mamaypas. \c 13 \s1 Tarpojmanta ejemplo \p \v 1 Chay p'unchaypacha Jesús wasimanta llojsispa, kocha cantopi tiyaycorkan. \v 2 Achqha runa tantacamorkancu. Chayraycu Jesús boteman yaycuspa tiyaycorkan. Runacunataj kocha cantopi cachcarkancu. \v 3 Jesús ejemplocunawan yachachiyta kallarerkan. Paycunamantaj nerkan: “Uj runa llojserkan tarpoj. \v 4 Tarpuchcajtintaj, waquin mujucuna ñan pataman t'acacorkan. Pisketocunataj chayamuspa pallacaporkancu. \v 5 Waquin mujucuna pisi jallp'ayoj rumi pampaman t'acacorkan. Rato wiñarimorkan, chaywanpas pisi jallp'ayoj caskanraycu mana saphichayta aterkanchu. \v 6 Ruphaytaj ch'aquichiporkan, mana saphiyoj caskanraycu. \v 7 Waquintaj qhichcacuna uqhuman t'acacorkan. Qhichcacunataj wiñarispa sipiycuspa, makaporkancu, nitaj urerkanchu. \v 8 Waquin mujucunataj sumaj jallp'aman t'acacorkan. Chay mujucunacajtaj allinta urerkancu. Waquin pokorkan pachajta, waquin sojta chuncata, waquintaj quimsa chuncata. \v 9 ¡Uyarejcunaka, entendiychis!” \s1 ¿Imaraycutaj ejemplocunari? \p \v 10 Discipuloncuna Jesusman kayllaycuspa, taporkancu: “¿Imaraycutaj ejemplocunawan runacunaman parlanqui?” \v 11 Jesús paycunaman contestarkan: “Kancunamanka Dios gobiernonmanta mana yachaskacunata sut'inchasunquichis; wajcunamantaj, mana. \v 12 Diospaj palabranta entendejka astawan entendenka; mana entendejmantataj pisi entendiskanpas kechuska canka. \v 13 Chayraycu ejemplocunawan parlani. Paycunaka khawachcaspa mana ricuncuchu, uyarichcaspapas mana uyarincuchu, ni entendincuchu. \v 14 Ajinapi paycunawanka profeta Isaiaspaj niskan junt'acun: \q1 ‘Uyarichuncupas, mana entendenkacuchu. \q1 Khawachuncupas, mana riconkacuchu. \q1 \v 15 Imaraycuchus cay runacunapaj umanka \q2 mana yuyayniyoj jina, \q1 ninrincupas ñawincupas tapaska cachcan, \q2 mana ricunancupaj ni uyarinancupaj, \q2 ni entendinancupaj, \q2 mana nokaman cutimunancupaj, \q2 nokataj mana alliyachinaypaj.’ \p \v 16 “Kancunacajka cusicuyniyoj canquichis, imaraycuchus ñawiyquichis ricun, ninriyquichispas uyarin. \v 17 Segurayquichis, achqha profetacuna sumaj runacunapas kancunapaj ricuskayquichista ricuyta munarkancu, manataj ricorkancuchu. Kancunapaj uyariskayquichista uyariyta munarkancu, manataj uyarerkancuchu. \s1 Jesús tarpuskamanta ejemplota sut'inchan \p \v 18 “Uyariychis, ari, imatachus niyta munan tarpuskamanta ejemploka. \v 19 Picunachus janaj pacha Diospaj gobiernonmanta willaskata uyarispa mana entendincuchu chayka, ñan patapi t'acaska muju jina cancu, imaraycuchus supay jamuspa, sonkonpi tarpuska cajta kechun. \v 20 Rumi uqhuman t'acaska muju jina runacunataj Diospaj palabranta uyarispa cusicuywan jap'ekancu. \v 21 Chaywanpas mana sumaj saphiyoj jina caspa, mana aguantancuchu. Evangeliota creeskancuraycu pruebacuna chejnicuycunapiwan jamojtin, creeynincuta chincachicapuncu. \v 22 Qhichca uqhuman t'acaska muju jina runacunataj Diospaj palabranta uyarincu. Chaywanpas negocioncupi sinchita afanacuspa, khapajyayta munaskancupiwan paycunata engañan. Tucuy caycuna Diosmanta uyariskancuta wañuchin, nitaj paycunapi uriyta atinchu. \v 23 Sumaj jallp'api t'acaska muju jina runacunacajtaj, Diospaj palabranta uyarispa, entendincu. Sumaj urej jina sumaj causayniyoj cancu. Imaynatachus uj mujucuna pachajta urerkancu, ujcunataj sojta chuncata, ujcunataj quimsa chuncata, ajina cancu sumaj jallp'api tarpuskacunaka.” \s1 Trigo millay korapiwan \p \v 24 Waj ejemplowan Jesús yachacherkan nispa: “Janaj pacha Diospaj gobiernonka sumaj mujuta tarpoj runaman rijch'acun. \v 25 Tucuy puñuchcajtincutaj, uj chejnicoj jamuspa trigo uqhupi millay korata tarpuycuspa, puriporkan. \v 26 Trigo wiñamojtin, millay korapas wiñamullarkantaj. Trigowan cusca urichcajtinña, millay korata rejserkancu. \v 27 Llanc'ajnincuna purispa, chajrayojman willarkancu nispa: ‘Señor, ¿manachu sumaj mujuta tarporkanqui? ¿Imaynamantataj riqhurimun millay korari?’ \v 28 Chajrayojtaj contestarkan: ‘Mayken chejnicojchari chaytaka ruwan.’ Llanc'ajnincunataj taporkancu: ‘¿Munanquichu chay millay korata t'iraramunaycuta?’ \v 29 Paytaj nerkan: ‘Ama. Millay korata t'iraraspaka, trigotawan t'irarawajchis. \v 30 Dejallaychis trigowan cusca wiñajta, ajthapinacama. Chhicaraj ajthapejcunata cachasaj, ñaupajta millay korata montón montonta wataycuspa ninapi ruphachinancupaj, trigocajtataj trojeypi wakaychanancupaj.’ ” \s1 Mostaza mujumanta \p \v 31 Jesús cuentallarkantaj cay ejemplota: “Diospaj gobiernonka uj mostaza mujuta tarpuycuskaman rijch'acun. \v 32 Tucuynin mujumanta nejtin sinchi juch'uy caspapas, wiñaspaka astawan athun tucun huertapi tucuy sach'acunamanta nejtenka. Athun sach'a cajtin, pisketocunapas jamuspa ramancunapi tapachacuncu.” \s1 Levadura jina \p \v 33 Cuentallarkantaj cayta: “Diospaj gobiernonka levaduraman rijch'acun. Uj warmi quimsa medida levadurata jac'uman chhajruycojtin, tucuynin masata pokochin.” \s1 Jesús ejemplocunawan parlan \p \v 34 Jesús tucuy cay ejemplocunawan runacunaman parlarkan. Mana ejemplowanka mana parlarkanchu. \v 35 Ajinapi profetapaj niskan junt'acorkan: \q1 “Ejemplocunawan parlasaj; Dios cay pachata \q2 ruwaskanmantapacha pacapi cajcunata \q2 willasaj.” \s1 Jesús millay kora ejemplomanta sut'inchan \p \v 36 Runacunata cacharparispa, Jesús wasiman yaycorkan. Discipuloncunataj chimpaycuspa, mañarkancu kora ejemplota sut'inchananpaj. \v 37 Jesús paycunaman contestarkan: “Sumaj mujuta tarpojka Tataj Churin. \v 38 Chajrataj runacuna. Sumaj mujutaj Diospaj gobiernonpi cajcuna, millay korataj supaywan cajcuna. \v 39 Millay korata tarpojka supay, ajthapina tiempotaj cay pacha tucucuynin, ajthapejcunataj angelcuna. \v 40 Imaynatachus millay korata ajthapispa ninapi ruphachincu, jinallatataj pasanka cay pacha tucucuypeka. \v 41 Tataj Churin angelnincunata cachamonka, juchaman urmachejcunata, mana allin runacunatawan ajthapejta. \v 42 Wijch'uyconkacu nina lauraj infiernoman. Chaypitaj wakarankacu, quiruncuta nanaymanta c'ariris nispa c'uturacuspa. \v 43 Diospaj niskanta casucojcunataj inti jina c'ancharenkacu Dios Tatancupaj gobiernonpi. Uyarejcunaka, entendiychis. \s1 Pacaska kolke \p \v 44 “Diospaj gobiernonka jallp'api pacaska kolkeman rijch'acun. Uj runa chayta tarispa, chay quiquinpi wajmanta pacaycun. Cusiska purispataj, tucuy cajninta venderkospa, chay jallp'ata rantin. \s1 Sinchi valorniyoj perla \p \v 45 “Jinallatataj Diospaj gobiernonka sumaj perlacuna masc'aj runaman rijch'acun. \v 46 Uj sinchi valorniyoj perlata tarispataj, puripun. Tucuy cajninta venderkospa, chay perlata rantin. \s1 Challwa jap'ina llica \p \v 47 “Diospaj gobiernonka rijch'acullantaj kochapi tucuy ima challwa jap'ej llicaman. \v 48 Llica junt'aña cajtenka, challwirucuna playaman orkhoncu. Tiyaycuspataj, challwata ajllancu, sumajnincunata canastaman, millaynincunatataj wijch'uncu. \v 49 Jinallatataj pasanka cay pacha tucucuypeka. Angelcuna llojsimonkacu mana allinnincunata allincuna uqhumanta ajllanancupaj. \v 50 Mana allin runacunata nina lauraj infiernoman wijch'uyconkacu. Chaypitaj wakarankacu, quiruncutataj nanaymanta c'ariris nispa c'uturaconkacu.” \s1 Mosojcuna mauc'acunapiwan \p \v 51 Jesús uyarejcunata taporkan: \p —¿Kancunari tucuy caycunata entendinquichischu? \p —Arí, Señor —contestarkancu paycunaka. \p \v 52 Chhicataj Jesús paycunata nerkan: \p —Jayc'ajchus Diospaj gobiernonmanta uj leymanta yachachej yachachejtenka, uj wasiyoj runaman rijch'acun, wakaychaskanmanta mosoj cajcunata mauc'a cajcunatawan orkhoyta yachajman. \s1 Jesús Nazaretpi \p \v 53 Jesús ejemplocunawan yachachiyta tucuchaspa, chaymanta puriporkan. \v 54 Quiquin llajtanman chayapuspa, sinagoga wasipi yachachiyta kallarerkan. Runacunataj musphararkancu nispa: \p —¿Maypitaj cayri tucuy yachaskanta yachakamun, imaynata milagrocuna ruwaytapas? \v 55 ¿Manachu cayri carpinteropaj churin, Mariataj maman? ¿Manachu Santiagopaj, Josepaj, Simonpaj, Judaspajpiwan wauken? \v 56 ¿Panancunari manachu nokanchis uqhupi tiyancu? ¿Maymantataj payri tucuy cayta yachan? \p \v 57 Chayraycu mana casurarkancuchu. Jesustaj paycunata nerkan: \p —Tucuy lugarpi Diosmanta willaj profetataka sumajta jap'ekancu, manataj quiquin llajtancajpeka ni quiquin wasinpipas. \p \v 58 Mana creeskancuraycu, chaypeka mana achqha milagrocunata ruwarkanchu. \c 14 \s1 Juan Bautista wañupun \p \v 1 Chay quiquin tiempopi, Galileapi gobernaj Herodes Jesusmanta parlajta uyarerkan. \v 2 Sirvejnincunata nerkan: “Chayka Juan Bautista, causarimun. Chayraycu chay jina atiyniyojka, milagrocunata ruwananpaj.” \p \v 3 Ñaupajña Herodeska Juanta jap'icherkan. Cadenawan wataycuchispataj, carcelman wisk'aycucherkan wauken Felipepaj warmin Herodiasraycu. \v 4 Juan Herodesman: “Waukeyquipaj warminwan mana tiyaycuyta atinquichu” niska. \p \v 5 Chayraycu Herodeska Juanta wañuchiyta munarkan. Chaywanpas runacunata manchacorkan, imaraycuchus tucuy runa creerkancu Juanka Diosmanta parlaskanta. \v 6 Herodespaj p'unchayninpitaj Herodiaspaj ususin tusorkan tucuy invitaskacunapaj ñaupakenpi, chaytaj Herodesman sinchi sumaj yuyacorkan. \v 7 Chayraycu Herodeska juramentowan prometicorkan imatapas mañajtin konanpaj. \v 8 Sipastaj mamanpaj yuyaychaskan caspa, Herodesman nerkan: \p —Juan Bautistapaj umanta uj platopi koway. \p \v 9 Gobernaj Herodestaj llaquicorkan. Chaywanpas invitaskancunapaj ñaupakenpi juramentowan prometicuskanraycu, mandarkan konancupaj. \v 10 Mandarkan carcelpi Juan Bautistapaj umanta cuchokanancupaj. \v 11 Uj platopi apaspataj, sipasman korkancu, paytaj mamanman korkan. \p \v 12 Juanpaj discipuloncunataj chayarkancu. Cuerponta apapuspataj, p'ampamporkancu. Chay pasaymantataj Jesusman willamorkancu. \s1 Jesús miqhunata kon phichka waranka runacunaman \p \v 13 Jesustaj chayta uyarispa, chaymanta waj lugarman botepi sapallan puriporkan. Runacunataj chayta yacharkospa, llajtacunamanta llojsispa, chaquipi purerkancu. \v 14 Jesús botemanta llojsichcaspa, achqha runacunata ricorkan. Qhuyapayaspa, onkoskacunata alliyacherkan. \v 15 Ch'isiyaycuytataj discipuloncuna chimpaycuspa nerkancu: \p —Ch'isiña, caytaj ch'usaj lugar. Runacunata cachapullayña, estanciacunapi miqhunata ranticunancupaj. \p \v 16 Jesustaj paycunaman nerkan: \p —Mana puripunancuchu; kancuna miqhunata koychis. \p \v 17 Paycunataj nerkancu: \p —Mana nokaycupaj canchu, manachayri phichka t'antalla iscay challwallapiwan. \p \v 18 Jesús paycunata nerkan: \p —Cayman apamuychis. \p \v 19 Mandarkantaj runacunata pasto patapi tiyaranancupaj. Phichka t'antata iscay challwatawan maquinpi jap'iycuspa, janaj pachata khawarerkan. Diosman graciasta kospa, t'antacunata parterkan. Discipuloncunaman jaywarkan, paycunataj runacunaman jaywararkancu. \v 20 Tucuynincu miqhorkancu sajsanancucama, puchorkanraj canpas. Chaytataj okharerkancu chunca iscayniyoj canasta junt'ataraj. \v 21 Miqhojcunaka phichka waranka jina kharicuna carkancu, warmicunata mana yupaspa ni wawacunatapas. \s1 Jesús unu patanta purin \p \v 22 Chaymanta Jesús discipuloncunata boteman yaycucherkan, ñaupajta pasanancupaj kocha chimpaman, chaycamataj payka runacunata cachapuchcarkan. \v 23 Cacharpayaspataj, Jesús lomaman llojsiporkan sapan oracionta ruwaj. Ch'isiyaycojtintaj chaypi sapan cachcarkan. \v 24 Chaycamataj botepi discipuloncuna kocha chaupitaña purichcarkancu. Oladacuna boteta bajtachcarkancu; paycuna contra wayrarkan. \v 25 Pakariyamuytataj Jesús paycuna ladoman kocha patanta jamuchcarkan. \v 26 Discipuloncuna kocha patanta jamojta ricuspa, mancharicorkancu. Wajach'acorkancutaj manchacuymanta: \p —¡Uj cucuchi! —nispa. \p \v 27 Jesús paycunaman parlapayarkan, nispa: \p —¡Callpachacuychis! Noka cani, ama manchacuychischu. \p \v 28 Pedrotaj contestarkan: \p —Señor, kan canqui chayka, niway cay kocha patanta kanman jamunaypaj. \p \v 29 Jesustaj nerkan: \p —Jamuy —nispa. \p Pedrotaj botemanta urakaspa, kocha patanta Jesusman puriyta kallarerkan. \v 30 Sinchi wayrata reparaspa, mancharicorkan. Unuman ña chincaycapuchcaspataj, wajach'acuyta kallarerkan: \p —¡Señor, salvaway! —nispa. \p \v 31 Chaypacha Jesús maquinmanta jap'ispa, payta nerkan: \p —¡Pisi creeyniyoj! ¿Imaraycutaj iscayrayanqui? \p \v 32 Boteman yaycupojtincu, wayra thaniporkan. \v 33 Botepi cajcunataj Jesuspaj ñaupakenpi konkoriycuspa payta nerkancu: \p —¡Ciertopuni kan canqui Diospaj Churin! \s1 Genesaretpi Jesús onkoskacunata alliyachin \p \v 34 Kocha chimpaman pasaspa, Genesaretman chayarkancu. \v 35 Chay lugarniyojcunataj Jesusta rejserkorkancu, tucuy chay lugarpitaj yachacorkan. Chayraycu tucuy onkoskacunata payman apamorkancu. \v 36 Jesustataj rogarkancu p'achanpaj cantollantapas onkoskacuna llanqharinancupaj. Tucuy llanqharejcunataj alliyachiska carkancu. \c 15 \s1 ¿Imataj runata khellichan? \p \v 1 Waquin fariseocuna leymanta yachachejcunapiwan Jerusalenmanta chayamuspa, Jesusman chimpaycuspa taporkancu: \p \v 2 —¿Imaraycutaj discipuloyquicuna ñaupaj abuelonchiscunapaj costumbrenta p'aquincu? ¿Imaraycutaj paycunari maquincuta mana mayllacuncuchu miqhunancupaj? \p \v 3 Jesús contestarkan: \p —¿Imaraycutaj kancunapas Diospaj mandacuskanta p'aquinquichis costumbreyquichiscunata ruwanayquichisraycu? \v 4 Dioska mandarkan: ‘Tata mamayquita respetanqui.’ Chaymanta: ‘Pichus tatanta chayri mamanta maldicejka, wañuchun.’ \v 5 Kancunataj ninquichis: ‘Pillapas tatanta chayri mamanta ninman: Mana yanapayta atiyquichu, imaraycuchus tucuy cajniyta Diosmanña kopuni, nispa chayka, \v 6 manaña obligaskachu yanapananpaj tatanta ni mamantapas.’ Ajinapi kancunaka Diospaj mandacuskanta p'aquinquichis, costumbreyquichista ruwanayquichisraycu. \v 7 ¡Iscay uya runacuna! Profeta Isaías kancunamanta allinta nerkan: \q1 \v 8 ‘Cay runacunaka simillancuwan honrawancu, \q1 sonkoncutaj carupi nokamanta cachcan. \q1 \v 9 Imapajpas sirvinchu adorawaskancoka. \q1 Yachachiskancutaj runacunapaj \q2 mandacuskancunalla. \p \v 10 Jesús runacunata wajaspa nerkan: \p —Uyariychis, entendiychistaj. \v 11 Siminta yaycoj runataka mana khellichanchu, ni ima miqhuy, manachayri siminmanta llojsej. \p \v 12 Discipuloncuna Jesusman chimpaycuspa, taporkancu: \p —¿Yachanquichu fariseocuna niskayquita uyarispa phiñacuskancuta? \p \v 13 Jesustaj contestarkan: \p —Mayken sach'apas Tataypaj mana tarpuskanka, saphinmantapacha t'iraska canka. \v 14 Fariseocunata dejaychis. Paycunaka ñausacuna cancu, waj ñausacuna pusaj. Uj ñausa waj ñausata pusan chayka, iscaynincu jutc'uman urmayconkacu. \p \v 15 Pedrotaj Jesusman nerkan: \p —Cay niskayquita sut'inchawaycu. \p \v 16 Jesustaj nerkan: \p —¿Manarajchu kancunapas entendinquichis? \v 17 ¿Manachu entendinquichis siminta yaycojka wijsaman yaycuskanta, chaymantataj llojsipuskanta? \v 18 Simimanta llojsejcajtaj sonkomanta jamun; chaytaj khellichan. \v 19 Runapaj sonkonmanta llojsejka caycuna: mana allin pensaycuna, runa wañuchiycuna, adulterio jucha ruwaycuna, mana casaraspa tiyaycuna, suwacuycuna, llullacuycuna, insultaycunapiwan. \v 20 Caycunaka runata khellichan. Maqui mayllacuna costumbreta mana junt'aspa miqhoyka mana sonkota khellichanchu. \s1 Waj llajtayoj warmi Jesuspi creen \p \v 21 Jesús chaymanta llojsispa, Tiroman Sidonmanpiwan puriporkan. \v 22 Chaypi tiyaj uj cananea warmi kayllaycorkan wajach'acuspa: \p —¡Señor, rey Davidpaj Churin, qhuyapayaway! ¡Ususiy sajra espirituyoj! \p \v 23 Jesustaj ni imata contestarkanchu. Discipuloncunataj payman chimpaycuspa, rogarkancu: \p —‘Puripuy’ niy chay warmita; imaraycuchus khepanchista jamun wajach'acuspa. \p \v 24 Jesús warmita nerkan: \p —Dioska cachamuwan Israel llajtapi caj oveja jina chincaska runacunallaman. \p \v 25 Chaywanpas warmeka Jesuspaj ñaupakenpi konkoriycuspa, rogarkan: \p —¡Señor, yanapariway! \p \v 26 Jesustaj contestarkan: \p —Mana allinchu wawacunapaj t'antanta kechuspa alkocunaman konaka. \p \v 27 Warmitaj nerkan: \p —Arí, Señor, alkocunapas wasiyojpaj mesanmanta urmakaj ñut'ucunataka miqhullancutaj. \p \v 28 Jesús payman nerkan: \p —Warmi, creeyniyqui sinchi athun. Munaskayquiman jina ruwaska cachun. \p Chhicamantapacha ususenka alliyaporkan. \s1 Jesús achqha onkoskacunata alliyachin \p \v 29 Jesús chaymanta llojsipuspa, Galilea kocha cantoman chayarkan. Uj lomaman llojsispataj tiyaycorkan. \v 30 Achqha runacuna Jesusman tantacorkancu. Pusamorkancu cojocunata, ñausacunata, mana maquiyojcunata, jup'acunata, waj achqha onkoskacunatawan. Jesuspaj ñaupakenpi churarkancu, paytaj alliyacherkan. \v 31 Runacunataj muspharaspa khawarkancu jup'acuna parlajta, mana maquiyojcuna alliyaskata, cojocuna purichcajta, ñausacunapas ricucojta. Israelpaj Diosnintataj alabayta kallarerkancu. \s1 Jesús miqhunata kon tawa waranka runaman \p \v 32 Jesús discipuloncunata wajaspa nerkan: \p —Cay runacunata qhuyapayani. Quimsa p'unchayña caypi nokawan cancu; ni ima miqhunancu canchu. Manataj munanichu mana miqhuskata wasincuman cachapuyta, ñanpi yuyaynincu ama chincananpaj. \p \v 33 Discipuloncunataj nerkancu: \p —¿Imaynatataj achqha runapaj miqhunata tarichuwan cay mana runayoj lugarpi? \p \v 34 Jesús paycunata taporkan: \p —¿Jayc'a t'antayquichistaj can? \p Paycuna contestarkancu: \p —Kanchis t'anta, uj chhican challwitacunapiwan. \p \v 35 Jesustaj runacunata mandarkan pampapi tiyaranancupaj. \v 36 Kanchis t'antata challwacunatawan maquinpi jap'ispa, Diosman graciasta korkan. Partiraspataj, discipuloncunaman korkan. Paycunataj runacunaman jaywararkancu. \v 37 Tucuynincu miqhorkancu sajsanancucama. Chaywanpas puchoj ñut'uncunata kanchis canastata junt'acherkancu. \v 38 Miqhojcunataj tawa waranka kharicuna carkancu, mana yupaspa warmicunata ni wawacunatapas. \v 39 Jesús runacunata cachapuspa, boteman yaycupuspa, Magadán lugarman puriporkan. \c 16 \s1 Fariseocuna saduceocunapiwan milagrota mañancu \p \v 1 Fariseocuna saduceocunapiwan Jesusman purerkancu, juchaman urmachiyta munaspa. Mañarkancutaj milagrota ruwananpaj, ricuchinanpaj Diosmantapuni jamuskanta. \p \v 2 Jesustaj contestarkan: “Ch'isiña, janaj pacha puca cajtin, kancuna ninquichis: ‘Sumaj p'unchay canka pakarin’ nispa. \v 3 Tutamanta janaj pacha puca cajtin phuyuwan tapaska cajtintaj, ninquichis: ‘Cunanka mana allin p'unchay canka’ nispa. Kancunaka janaj pachapi cajcunata khawaspa imayna p'unchay cananta yachanquichis chayri, ¿imaynatataj cay tiempopi señalcunata mana reparayta yachanquichischu? \v 4 Cay sajra mana casucoj runacuna uj milagrota mañancu. Chaywanpas mana waj milagrota riconkacuchu, manachayri Jonaspaj milagrollanta.” \p Sakerpayaspataj, puriporkan. \s1 Fariseocunapaj levaduran \p \v 5 Discipuloncuna uj lado kocha cantoman pasaspa, t'antata apanancuta konkapuskacu. \v 6 Jesús paycunata nerkan: \p —Khawariychis, fariseocunapaj saduceocunapajpiwan levadurancumanta cuidacuychis. \p \v 7 Discipuloncunataj parlanacorkancu: \p —¡T'antata mana apamunchischu! —nispa. \p \v 8 Jesús chayta reparaspa paycunata nerkan: \p —¿Imaraycutaj ninquichis t'antayquichis mana caskanta? Pisi creeyniyoj canquichis. \v 9 ¿Manarajchu entendinquichis, ni yuyapunquichischu phichka t'antamanta phichka waranka runacunaman miqhuchiskayta, jayc'a canastatataj okhariskayquichistapas? \v 10 ¿Nillatajchu yuyanquichis kanchis t'antamanta tawa waranka runacunaman miqhuchiskayta, jayc'a canastatataj okhariskayquichista? \v 11 ¿Imaynataj mana reparacunquichischu noka mana t'antamantachu parlachcaskayta? Fariseocunapaj saduceocunapajpiwan levadurancumanta cuidacuychis. \p \v 12 Chhicaraj entenderkancu Jesuska mana t'anta levaduramantachu ‘cuidacuychis’ niskanta, manachayri fariseocunapaj saduceocunapajpiwan yachachicuynincumanta. \s1 Pedro sut'inchan Jesuska Cristo caskanta \p \v 13 Cesarea de Filipo llajtaman chayaspa, Jesús discipuloncunata taporkan: \p —Runacunari, ¿pi niwancutaj nokatari? \p \v 14 Discipuloncunataj contestarkancu: \p —Waquincuna nincu ‘Juan Bautista’, waquincunataj ‘Elías’, waquincunataj ‘Jeremías chayri waj profeta.’ \p \v 15 Jesús paycunata tapullarkantaj: \p —Kancunari, ¿pi niwanquichistaj? \p \v 16 Pedrotaj contestarkan: \p —Kanka Cristo canqui, causachcaj Diospaj Churin. \p \v 17 Jesustaj payta nerkan: \p —Cusicuyniyoj canqui, Simón, Jonaspaj churin. Ni mayken runachu caytaka ricuchisunqui, manachayri janaj pachapi caj Tatay. \v 18 Nokataj niyqui, kan Pedro canqui. Cay kaka patapitaj iglesiayta ruwasaj. Infiernopaj atiyninpas mana atipankachu iglesiaytaka. \v 19 Janaj pacha gobiernopaj llavencunata kanman koskayqui. Cay pachapi wataskayqui, janaj pachapi wataskallataj canka. Cay pachapi pascaraskayqui, janaj pachapi pascaraskallataj canka. \p \v 20 Discipuloncunatataj mandarkan ama ni piman willanancupaj pay Cristo caskanta. \s1 Jesús wañunanta willacun \p \v 21 Chaymantapacha Jesús discipuloncunaman sut'inchayta kallarerkan pay Jerusalenman purinanta, llajtapaj jefencunataj, sacerdotecunapaj jefencuna, leymanta yachachejcunapiwan sinchita ñac'arichinancuta, wañuchinancutawan, quimsa p'unchaymantataj causaripunanta. \v 22 Pedrotaj Jesusta wajnejman pusarkospa, parlapayayta kallarerkan nispa: \p —¡Señor, amapuni Dios munachunchu cay pasanasunquita! \p \v 23 Jesustaj cutirispa Pedrota nerkan: \p —¡Supay Satanás, ithiriy nokamanta! Urmachinaman churawanqui. Kan mana pensanquichu Diospaj pensaskanta jina. Kanka runacuna jinalla pensanqui. \p \v 24 Chaymanta Jesuska discipuloncunaman nerkan: \p —Maykenchus nokawan puriyta munan chayka, paycama konkacuchun. Sufrispapas nokawan purichun wañunancama. \v 25 Causaynillanta salvayta munajka chincachenka; nokaraycu causayninta chincachejka, salvaconka. \v 26 ¿Imapajtaj runaman sirvenka cay pachapi khapajyaskan, alman mana salvaska cajtinri? ¿Runari jayc'atataj paganman almanta salvananpaj? \v 27 Tataj Churenka jamonka Tatanpaj sumaj glorianwan angelnincunapiwan; chhica sapa ujman ruwaskancuman jina koponka. \v 28 Segurayquichis, waquin caypi cajcunamanta mana wañonkacuchu Tataj Churinta gobernaj jamojta ricunancucama. \c 17 \s1 Jesús waj jinaman tucun \p \v 1 Sojta p'unchaymanta Jesús Pedrota, Santiagota, Santiagopaj wauken Juantawan pusaricorkan. Paycunawantaj athun lomaman puriporkan. \v 2 Chaypi paycunapaj ñaupakenpi Jesús waj jinaman tucorkan, uyan inti c'anchayman jina, p'achantaj sinchi yuraj c'anchay jina. \v 3 Moisés Eliaspiwan riqhurerkancu Jesuswan parlachcaj. \v 4 Pedrotaj Jesusta nerkan: \p —Señor, ¡allin caypi cachcaycu! Munanqui chayka, quimsa ramarata ruwasaj: ujta kanpaj, ujta Moisespaj, ujtataj Eliaspaj. \p \v 5 Parlachcajtinraj, c'anchachcaj phuyu tapaycuspa llanthuycorkan. Phuyumantataj Dios parlamorkan, nerkantaj: ‘Caymi munaska Chureyka, ajllaskaytaj. Payta uyariychis.’ \p \v 6 Cayta uyarispa, discipuloncuna manchariska pampacama c'uñuycorkancu. \v 7 Jesús paycunaman chimpaycorkan. Llanqhaycuspataj nerkan: \p —Sayariychis, ama mancharicuychischu. \p \v 8 Khawarispataj Jesusllata ricorkancu, manaña ni pitapas. \p \v 9 Lomamanta urakamuchcaspa, Jesús mandarkan: \p —Cay ricuskayquichista ama ni pimanpas willanquichischu, Tataj Churin wañuskamanta causarinancama. \p \v 10 Discipuloncunataj Jesusta taporkancu: \p —¿Imaraycutaj leymanta yachachejcuna nincu Eliasraj ñaupajta jamunantari? \p \v 11 Jesús contestarkan: \p —Cierto Elías ñaupajta jamunanka, paytaj tucuy imata jallch'anka. \v 12 Nokataj niyquichis, Eliaska jamunña. Paycunataj mana rejsispa, munaynincuman jina payta ñac'aricherkancu. Ajinallatataj Tataj Churintapas ñac'arichenkacu. \p \v 13 Chhicaraj discipuloncunaka reparacorkancu Jesús Juan Bautistamanta parlaskanta. \s1 Jesús sajra espirituyoj waynata alliyachin \p \v 14 Runacuna cachcaskancuman chayajtincu, uj runa Jesusman chimpaycorkan. Ñaupakenpi konkoriycuspataj nerkan: \p \v 15 —Señor, churiyta qhuyapayaripuway. T'ucu sinchita ñac'arichichcan. Achqha cuti ninaman unuman urmaycun. \v 16 Discipuloyquicunaman pusarkani, manataj alliyachiyta aterkancuchu. \p \v 17 Jesustaj contestarkan: \p —¡Ay, sajra mana creeyniyoj runacuna! ¿Jayc'ajcamataj kancunawan cachcasajri? ¿Jayc'ajcamataj aguantaskayquichisri? Chay waynata cayman pusamuychis. \p \v 18 Jesús sajra espirituta c'amejtin, chay waynamanta llojsiporkan. Chhicamantapacha alliyaporkan. \p \v 19 Discipuloncunataj Jesusman chimpaycuspa, sapallanta taporkancu: \p —¿Imaraycutaj nokaycuri sajra espirituta mana katerkoyta aterkaycuchu? \p \v 20 Jesús paycunaman nerkan: \p —Imaraycuchus kancunaka pisi creeyniyoj canquichis. Segurayquichis, creeyniyquichischus uj juch'uy mostaza muju jinallapas canman chayka, cay lomata: ‘Ithiriy chaymanta, puriytaj kochaman’ nejtiyquichis, lomaka purinman. Kancunapajka mana imapas mana aticoj canmanchu. \v 21 Chaywanpas cay jina sajra espiritutaka imawanpas katerkoyta atiwajchischu, manachayri oracionwan ayunopiwan. \s1 Jesús ujtawan willan wañunanmanta \p \v 22 Jesús discipuloncunawan cusca Galileapi purichcaspa, paycunaman nerkan: \p —Tataj Churenka runacunaman entregaska canka. \v 23 Wañuchenkacu, quimsa p'unchaymantataj causarimponka. \p Discipuloncunataj chayta uyarispa, sinchita llaquicorkancu. \s1 Impuestota paganamanta \p \v 24 Jesús discipuloncunapiwan Capernaum llajtaman chayajtincu, templopaj impuesto cobrajcuna Pedroman purerkancu, taporkancutaj: \p —¿Manachu yachachejniyquichis templopaj impuestota pagan? \p \v 25 Pedrotaj contestarkan: \p —Arí, pagan. \p Pedro wasiman yaycojtintaj, Jesús payman nerkanpacha: \p —Kanri, ¿ima ninquitaj, Simón? Cay pachapi gobernajcuna ¿pimantataj impuestota cobrancu? ¿Quiquin nacionniyoj caj familiacunamantachu, icha waj llajtayojcunamantachu? \p \v 26 Pedrotaj contestarkan: \p —Waj llajtayojcunamanta —nispa. \p Jesustaj nerkan: \p —Arí, jina cajtin, quiquin nacionniyoj cajtenka, mana pagananchu. \v 27 Chaywanpas ama rimanancupaj, kochaman anzuelaj puriy. Ñaupajcaj orkhoskayqui challwapaj siminpi uj kolketa tarinqui. Chaylla munaconka nokamanta kanmantawan impuesto paganapaj. Apaspa, pagamuy. \c 18 \s1 ¿Maykentaj curajri? \p \v 1 Chay cutillataj discipuloncuna Jesusman chimpaycuspa, taporkancu: \p —¿Pitaj Diospaj gobiernonpi curajri? \p \v 2 Jesustaj uj wawata wajaspa, paycunapaj chaupincupi sayaycuchispa, \v 3 nerkan: \p —Segurayquichis, kancunachus mana humilde sonkoyojman tucuwajchis wawacuna jina chayka, Diospaj gobiernonmanka mana yaycuwajchischu. \v 4 Pillapas cay wawa jina humilde sonkoyojman tucojka, chaymi Diospaj gobiernonpeka astawan curaj canka. \v 5 Pipas nokapaj sutiypi cay wawata jina jap'ekajka, nokata jap'ekawan. \s1 Juchaman urmachicojcuna \p \v 6 “Maykellanpas nokapi creej humilde juch'uycitocunamanta ujninta juchaman urmachejpajka, allin canman paypaj cuncanman athun cutana rumita wataycuspa, athun kochaman wijch'uycunancoka. \v 7 ¡Ay, cay pachapi achqha juchaman urmachejcuna callankacupuni! Chaywanpas, ¡ay pobre runa wajcunata juchaman urmachejka! \p \v 8 “Chayraycu maquiyquichus chaquiyquichus juchaman urmachisunqui chayka, p'atakaspa caruman wijch'upuy. Allinrajmi salvaska causanayqueka uj maquiyoj chayri uj chaquiyojllapas, iscaynin maquiyoj iscaynin chaquiyoj mana wañoj nina infiernoman wijch'uska canayquitapachaka. \v 9 Ñawiyquichus juchaman urmachisunqui chayka, orkhospa caruman wijch'upuy. Allinrajmi salvaska causanayqueka uj ñawiyojllapas, iscaynin ñawiyoj mana wañoj nina infiernoman wijch'uska canayquitapachaka. \s1 Chincaska oveja \p \v 10 “Ama desprecianquichu maykennincutapas nokapi creej juch'uycunata. Niyquichis, janaj pachapi paycunapaj angelnincuna Tataypaj ñaupakenpipuni cachcancu. \v 11 Tataj Churenka chincaskacunata salvaj jamun. \p \v 12 “¿Imaynataj yuyacusunquichis? Uj runa pachaj ovejayoj caspa, ujnin ovejan chincajtin, ¿manachu iskon chunca iskonniyojta lomapi sakerpayaspa, chincaska ovejata masc'aj purinman? \v 13 Segurayquichis, chincaska ovejanta tarispaka astawan sinchitaraj cusicunman, iskon chunca iskonniyoj mana chincaska ovejancunamanta cusicuytapachaka. \v 14 Ajinallatataj janaj pachapi cachcaj Tatayquichiska mana munanchu ni maykellanpas cay juch'uycunamanta chincananta. \s1 Perdonanamanta \p \v 15 “Waukeyquichus kan contra juchallicun chayka, sapanpi payman parlapayay juchanta reparachispa. Chay niskayquita casuconka chayka, waukeyquiwan allinpiña canqui. \v 16 Mana casusunqui chayka, ujtapas chayri iscayojtapas wajay, iscay chayri quimsa testigopas juchanta sut'inchanancupaj. \v 17 Nillataj paycunatapas casojtinri, tantaska creyentecunaman willay. Ni Diospaj tantaskantapas casojtenka, mana Diospi creej runa jina cachun, uj juchasapa runa jina. \p \v 18 “Segurayquichis, cay pachapi wataskayquichis janaj pachapi wataskallataj canka. Cay pachapi pascaraskayquichistaj janaj pachapi pascaraskallataj canka. \p \v 19 “Cayta niyquichis, cay pachapi iscayoj kancunamanta uj sonkolla imatapas oracionpi mañacunquichis chayka, janaj pachapi cachcaj Tatay kancunapaj ruwanka. \v 20 Mayllapipas sutiypi iscayoj chayri quimsayoj tantacuncu chayka, chay chaupincupi noka cachcani. \p \v 21 Pedrotaj Jesusta taporkan: \p —Señor, noka contra juchallicojta, ¿jayc'a cutitataj perdonasaj? ¿Kanchis cutitachu? \p \v 22 Jesustaj contestarkan: \p —Mana kanchis cutillata niyquichu, manachayri kanchis chunca kanchis cuticama. \s1 Mana perdonay munajmanta ejemplo \p \v 23 “Janaj pacha Diospaj gobiernonka rijch'acun uj gobernaj llanc'ajnincunamanta cuenta mañajman. \v 24 Cuentata mañayta kallarichcajtin, ujninta pusamorkancu achqha millón manuta. \v 25 Chay llanc'ajnin mana imawan pagayta atejtintaj, gobernajka mandarkan pay warminwan, wawancunawan, tucuy cajnincunapiwan cusca vendiska cananta, jinapi pagaska cananpaj. \v 26 Llanc'ajnintaj gobernajpaj ñaupakenpi konkoriycuspa, payta rogarkan: ‘Señor, pacienciariway, lliujta pagapullaskayqui.’ \v 27 Gobernajtaj payta qhuyapayaspa, perdonaporkan, libretataj cachariporkan. \p \v 28 “Chaymanta llojsipuspataj, chay llanc'ajka waj llanc'ajmasinwan tuparkan, uj chhican manu payman carkan. Cuncanmanta jap'ispa yaka siperkan nispa: ‘¡Manuchacuwaskayquita pagaway!’ \v 29 Llanc'ajmasintaj paypaj ñaupakenpi konkoriycuspa, rogarkan: ‘¡Pacienciariway, lliujta pagapullaskayqui!’ \v 30 Paytaj mana munarkanchu, astawanpas carcelman wisk'aycucherkan manunta paganancama. \v 31 Waj llanc'ajmasincunataj chayta ricuspa, sinchita llaquicorkancu. Purispataj, gobernajman willamorkancu tucuy ima pasaskanta. \v 32 Gobernajtaj wajachimuspa payta nerkan: ‘¡Sajra llanc'aj! Nokaka rogawaskayquiraycu tucuy manuchacuwaskayquita perdonarkayqui. \v 33 Kanpas llanc'ajmasiyquita qhuyapayanayqui carkan, imaynatachus noka qhuyapayayqui jinata.’ \v 34 Gobernajka phiñacuspa, mandarkan castiganancupaj tucuy manuchacuskanta paganancama.” \p \v 35 Jesús nillarkantaj: \p —Kancunawanpas jinallatataj ruwanka janaj pacha Tatayka, sapa uj kancuna tucuy sonkowan hermanoyquichista mana perdonajtiyquichiska. \c 19 \s1 Jesús divorciomanta yachachin \p \v 1 Jesús caycunata nispa, Galileamanta Judea provinciaman puriporkan. Inti llojsimuy lado Jordán mayuman chayaporkan. \v 2 Achqha runacuna Jesuspaj khepanta jamorkancu. Chaypitaj onkoskacunata alliyacherkan. \p \v 3 Waquin fariseocuna Jesusman kayllaycorkancu. Juchaman pantachinancupaj taporkancu: \p —¿Leyman jina imallamantapas casaraska runa esposanmanta divorciacuyta aticunmanchu? \p \v 4 Jesús paycunata contestarkan: \p —¿Manachu Diospaj palabranpi leenquichis cay pachapaj kallariyninpi Dios kharita warmitawan ruwaskanta? \v 5 Diostaj nerkan: ‘Chayraycu khareka tata mamanta sakeponka esposanwan juntacunanpaj, iscaynincutaj uj runa jinalla cankacu.’ \v 6 Ajinaka manaña iscaychu cancu, manachayri ujlla. Chayraycu Diospaj juntaskanta runaka ama wijch'uchichunchu. \p \v 7 Paycunataj taporkancu: \p —¿Imaraycutaj Moisés mandarkan esposaman divorcio papelta kospa cacharipunata? \p \v 8 Jesustaj nerkan: \p —Khoru sonkoyoj caskayquichisraycu, Moiseska esposamanta divorciacunanta permiterkan. Kallariypeka mana jinachu carkan. \v 9 Nokataj niyquichis, esposan mana adulterio juchata ruwachcajtin, pillapas esposanmanta divorciacuspa waj warmiwan casaracun chayka, adulterio juchata ruwan. \p \v 10 Discipuloncunataj nerkancu: \p —Casaraska runa warminwan chay jina canan cajtenka, mana convininchu casaracunaka. \p \v 11 Jesustaj contestarkan: \p —Mana tucuychu entendincuman caytaka, manachayri picunatachus Dios entendiyta yanapan chaycunalla. \v 12 Mana tucuy kharichu casaracuyta atin. Imaraycuchus ujcunaka mana casaracunapaj jinachu nacincu, ujcunatataj runacuna capancu mana casaracunancupaj, ujcunataj Diospaj gobiernonpi sirvinancuraycu mana casaracuncuchu. Jina cayta atejka, jina cachun. \s1 Jesús wawacunata bendicin \p \v 13 Wawacunata Jesusman pusamorkancu, maquincunata paycuna pataman churaspa oración ruwananpaj. Discipuloncunataj wawa apamojcunata c'amiyta kallarerkancu. \v 14 Jesús nerkan: \p —Ama jarc'aychischu wawacuna nokaman jamunanta, imaraycuchus Diospaj gobiernonka wawa jina cajcunapaj. \p \v 15 Wawacuna pataman maquincunata churaspa, bendicerkan. Chay lugarmantataj puriporkan. \s1 Uj khapaj wayna \p \v 16 Uj wayna Jesusman purispa, taporkan: \p —Yachachej, ¿ima allintataj ruwanay wiñay causayniyoj canaypaj? \p \v 17 Jesustaj nerkan: \p —¿Imaraycutaj allincajmanta tapuwanqui? Ujlla allenka, chaytaj Dioslla. Salvación causayman yaycuyta munanqui chayka, Diospaj mandaskancunata casucuy. \p \v 18 Paytaj nerkan: \p —¿Maykencunata? \p Jesús payta nerkan: \p —‘Ama wañuchinquichu, adulterio juchata ama ruwanquichu, ama suwacunquichu, ama pimantapas llullata ninquichu. \v 19 Tata mamayquita respetay, runamasiyquitataj munacuy kan quiquiyquita jina’. \p \v 20 Waynataj nerkan: \p —Tucuy chaycunata junt'aniña. ¿Imarajtaj faltawan? \p \v 21 Jesustaj payman nerkan: \p —Cabal mana juchachana jina runa cayta munaspaka, puriy, cajniyquita vendimuy, chay kolketataj pobrecunaman kopuy. Ajinamanta janaj pachapi khapaj cayniyqueka canka. Chhicamanta jamuspa, nokawan puriy. \p \v 22 Waynataj chayta uyarispa, llaquiska puriporkan, imaraycuchus payka sinchi khapaj carkan. \p \v 23 Jesús discipuloncunaman nerkan: \p —Segurayquichis, khapajcunaka ñac'ayta yayconkacu Diospaj gobiernonmanka. \v 24 Ujtawan niyquichis, camelloraj agujapaj ninrinta astawan facilta pasanman, uj khapaj runa Diospaj gobiernonman yaycunanmantaka. \p \v 25 Cayta uyarispa, discipuloncunaka astawanraj musphararkancu, nerkancutaj: \p —¿Chhicari pillataj salvaska cayta atinman? \p \v 26 Jesús paycunata khawarispa, contestarkan: \p —Runapaj mana aticojka, Diospaj aticun. \p \v 27 Pedrotaj nerkan: \p —Nokaycu tucuy imaycuta sakempuycu kanwan purinaycupaj. ¿Imatataj jap'ekasajcuri? \p \v 28 Jesustaj paycunaman contestarkan: \p —Segurayquichis, tucuy imapas mosojyachiska canan tiempo chayamojtin, Tataj Churin sumaj glorioso trononpi tiyaycojtin, kancuna, nokawan purejcuna, chunca iscayniyoj tronocunapi tiyaycullanquichistaj, chunca iscayniyoj Israelpaj miraynincunata juzganayquichispaj. \v 29 Tucuy runa nokaraycu wasincuta, waukencunata, panancunata, tatanta, mamanta, wawancunata, jallp'ancutapas sakejcunaka pachaj cuti yapaskata wiñay causaytawan jap'ekankacu. \v 30 Cunan ñaupajpi cajcunamantaka, Diospaj gobiernonpi achqhayoj khepapi cankacu. Cunan khepapi cajcunamantataj, achqhayoj ñaupajpi cankacu. \c 20 \s1 Llanc'ajcuna \p \v 1 “Diospaj gobiernonka rijch'acun uj haciendapaj patronninman. Tutamanta llojserkan uva chajranpi llanc'ajcunata minc'aj. \v 2 Minc'askan llanc'ajcunawan arreglarkan sapa p'unchaymanta uj kolketa pagananpaj. Chaymantataj uva chajranman paycunata cacharkan llanc'anancupaj. \v 3 Iskon horata jina ujtawan llojsispa, plazapi mana ima ruwanayoj runacunata ricorkan. \v 4 Paycunatataj nerkan: ‘Kancunapas puriychis, uva chajraypi llanc'amuychis. Cabalta pagaskayquichis.’ Paycunataj purerkancu. \v 5 Cusca p'unchayta ujtawan llojserkan llanc'ajcunata masc'aj. Quimsa hora tardetaña llanc'ajcunata minc'allarkantaj. \v 6 Phichka hora tardetapas ujtawan plazaman llojserkan. Chaypi taripallarkantaj mana ima ruwanayoj runacunata. Taporkantaj: ‘¿Imaraycutaj kancuna caypi cachcanquichis p'unchay entero mana llanc'aspa?’ \v 7 Contestarkancu: ‘Mana pipas minc'awancuchu.’ Patrontaj paycunaman nerkan: ‘Kancunapas uva chajrayman llanc'aj puriychis.’ \p \v 8 “Ch'isiyaycuytaña, patronka llanc'achej encargadoman nerkan: ‘Llanc'ajcunata wajay. Pagarapuy khepa yaycojcunamanta kallarispa, ñaupajta yaycojcunacama.’ \v 9 Inti yaycuchcajtinña llanc'aj yaycojcuna jamuspa, sapa uj jap'ekacorkancu uj p'unchay pagota. \v 10 Chaymanta ñaupajta llanc'aj yaycojcunaman tupajtin, astawan jap'ekanancuta pensarkancu. Sapa uj jap'ekallarkancutaj uj p'unchay pagollata. \v 11 Pagota jap'ekaytawantaj, patrón contra rimarkancu. \v 12 Nerkancutaj: ‘Caycunaka ch'isillataña chayamuncu, llanc'ancutaj uj horallataña. Kantaj nokaycuman jina caskallantataj pagaranqui. Nokaycoka p'unchay ch'isiyajta ruphayta aguantaspa llanc'aycu.’ \v 13 Patrontaj ujnin paycunaman contestarkan: ‘Amigo, mana ni ima engañotachu ruwachcayqui. ¿Manachu arreglaskanchisman jina pagapuyqui? \v 14 Jap'icuy pagoyquita, puripuytaj. Khepata yaycoj llanc'ajman kanman jinallatataj pagayta munani. \v 15 Derechoy can, kolkeywan ima munaskay ruwanaypaj. Icha, ¿sumaj caskaywanchu envidiacunqui?’ \p \v 16 “Ajinaka khepapi cajcuna, ñaupajpi cankacu. Cunan ñaupajpi cajcunataj, khepapi cankacu. \s1 Jesús ujtawan willan wañunanmanta \p \v 17 Jesús Jerusalenman purichcaspa, chunca iscayniyoj discipuloncunata uj ladoman pusaspa, nerkan: \p \v 18 —Ricunquichis jina, cunanka Jerusalenman purichcanchis. Chaypi Tataj Churin sacerdotecunapaj jefencunaman leymanta yachachejcunamanpiwan entregaska canka, wañuchinancupaj. \v 19 Waj llajtayojcunaman entregankacu burlacunancupaj, c'upanancupaj, chacataycunancupaj. Quimsa p'unchaymantataj causarimponka. \s1 Uj mama churincunapaj mañacun \p \v 20 Zebedeopaj warmin churincunawan Jesusman chimpaycuspa, ñaupakenpi konkoriycorkan uj favorta mañacunanpaj. \v 21 Jesustaj taporkan: \p —¿Imatataj munanqui? \p Paytaj nerkan: \p —Niy ari, gobiernoyquipi cay iscay churiy ujnin paña ladoyquipi, ujnintaj llok'e ladoyquipi tiyaycunancupaj. \p \v 22 Jesús contestarkan: \p —Kancuna mana yachanquichischu imata mañaskayquichista. ¿Ñac'ariyta atiwajchischu ñac'arinay cachcan chayta c'allcu ujyanata jina? \p Paycunataj nerkancu: \p —Atisajcu. \p \v 23 Jesús contestarkan: \p —Kancuna chay c'allcu ujyanata ujyanquichis, chaywanpas paña ladoypi llok'e ladoypiwan tiyaycunata konaka mana tupawanchu, manachayri picunapajchus Tatay waquichin chaycunallaman koska canka. \p \v 24 Chayta uyarispa, waj chunca discipulocuna chay iscay waukecuna contra phiñacorkancu. \v 25 Jesús wajaspa paycunata nerkan: \p —Yachanquichis jina, nacioncunapi jefecunaka gobernancu mana qhuyapayacuspa. Athun autoridadcunapas munaskancuta runacunawan ruwancu. \v 26 Kancuna uqhupeka mana jina cananchu. Manachayka, kancuna uqhupi athun cay munajka tucuyta sirvej canan. \v 27 Ajinallatataj maykellanpas kancunamanta ñaupajpi cay munajka sirviente canan. \v 28 Ajinallatataj Tataj Churenka mana sirvichicojchu jamun, manachayri sirvej, preciota jina causayninta koj, achqha runa salvaska cananpaj. \s1 Jesús iscay ñausacunata alliyachin \p \v 29 Paycuna Jericó llajtamanta llojsejtincu, achqha runacuna Jesusta katerkancu. \v 30 Iscay ñausacuna ñan patapi tiyachcarkancu. Jesús pasachcaskanta uyarispa, wajach'acorkancu: \p —¡Señor, Davidpaj Churin, qhuyapayawaycu! \p \v 31 Runacunataj c'amerkancu jup'allanancupaj. Paycunarí astawan wajach'acorkancu: \p —¡Señor, Davidpaj Churin, qhuyapayawaycu! \p \v 32 Jesustaj sayaycuspa, ñausacunata wajarkan. Taporkantaj: \p —¿Imatataj ruwanayta munanquichis? \p \v 33 Paycunataj contestarkancu: \p —Señor, munaycu ñawiycu ricucunanta. \p \v 34 Jesús paycunata qhuyapayaspa, ñawincuta llanqhaycorkan. Chhicapacha ñausacunaka ricucaporkancu, Jesuswantaj puriporkancu. \c 21 \s1 Jesús Jerusalenman yaycun \p \v 1 Jerusalenman kayllachcajtincuña, Betfagé juch'uy llajtaman Olivos loma chimpaman chayaspa, Jesús iscay discipulonta cacharkan, \v 2 nerkantaj: \p —Chimpa llajtaman puriychis. Chayman yaycuspataj, asnota wataskata tarinquichis, uñantawan. Chay asnota pascaraspa, aysamuychis. \v 3 Pipas imata tapusunquichis chayka, niychis: ‘Señor necesitan. Chaymanta cutichipusunqui’ nispa. \p \v 4 Cayka pasarkan profetapaj cay jinata escribiskan junt'acunanpaj: \p \v 5 “Niychis Sión llajtapi caj runacunaman: \q1 ‘Khawariy, Reyniyquichis kancunaman jamun \q2 humilde sonkoyoj, asno sillapi, \q2 cargana asnopaj uñanpi.’ ” \p \v 6 Discipulocunataj purispa, Jesuspaj mandacuskanman jina ruwarkancu. \v 7 China asnota uñantinta aparkancu. P'achancuta caronaycojtincu, Jesús sillaycorkan. \v 8 Achqha runa carkan. Waquinnincu p'achancuta ñanpi mast'arkancu, waquintaj palma raphicunata p'atamuspa mast'arkancu. \v 9 Khepanta ñaupakenta purejcuna wajach'acorkancu: \p —¡Alabaska cachun tatanchis rey Davidpaj Churin! ¡Bendiciska cachun Señorpaj sutinpi jamoj! ¡Alabaska cachun janaj pachapi cachcaj Dios! \p \v 10 Jesús Jerusalenman yaycojtin, tucuy runacuna pitucorkancu. Achqhayojtaj tapucorkancu: \p —¿Pitaj cayri? —nispa. \p \v 11 Runacunataj contestarkancu: \p —Diospaj profetan Jesús, Galileapi caj Nazaretmanta. \s1 Jesús templota limpiochan \p \v 12 Jesús temploman yaycuspa, tucuy vendejcunata rantejcunatawan jawaman wijch'orkorkan. Kolke cambiajcunapaj mesancuta paloma vendejcunapaj sillancunatawan tijrararkan. \v 13 Paycunatataj nerkan: \p —Escriturapi nin: ‘Waseyka oración ruwana wasimi.’ Kancunataj suwacunapaj jutc'unta ruwapunquichis. \p \v 14 Jesús templopi cachcajtintaj, ñausacuna cojocunapiwan chimpaycorkancu, paytaj alliyacherkan. \v 15 Sacerdotecunapaj jefencuna leymanta yachachejcunapiwan Jesuspaj milagrocuna ruwaskanta ricorkancu. Templopitaj wawacuna: “¡Alabaska cachun rey Davidpaj Churin!” nispa wajach'acuskancuta uyarispa, phiñaricorkancu. \v 16 Jesusman nerkancu: \p —¿Uyarinquichu caycuna imatachus nichcaskancuta? \p Jesustaj paycunaman contestarkan: \p —Arí, uyarini. ¿Manachu kancuna Escriturapi leenquichis caymanta parlaskanta? Nin: \q1 ‘Juch'uycunapaj, ñuñuchcaj wawacunapajpiwan \q2 taquiskancuwan alabachicunqui.’ \q1 \v 17 Paycunata sakerpayaspataj, \q1 Betaniaman puriporkan korpachacoj. \s1 Jesús higo sach'ata maldicin \p \v 18 K'ayantin tutamanta Jerusalenman cutispa, Jesús yarekachicorkan. \v 19 Ñan patapi uj higo sach'ata ricuspa, chimpaycorkan. Chay higotaj mana uriyoj carkan, raphicunayojlla. Higo sach'atataj nerkan: \p —Ama jayc'ajpas urinquiñachu. \p Higo sach'ataj chhicapacha ch'aquiporkan. \v 20 Discipuloncunataj chayta ricuspa, musphararkancu. Taporkancutaj Jesusta: \p —¿Imaraycutaj higo sach'a chhicapacha ch'aquerkapun? \p \v 21 Jesustaj contestarkan: \p —Segurayquichis, creeyniyquichis canman, amataj iscayrayawajchischu chayka, mana cay higo sach'awan ruwaskallaytachu ruwawajchis, manachayri cay lomata ‘Chaymanta ithiriy, kochaman chhokaycucuy’ nejtiyquichis, ajina ruwacunman. \v 22 Kancuna creeywan canquichis chayka, tucuy imata oracionpi mañacuskayquichistaka jap'ekanquichis. \s1 Jesuspaj atiynin \p \v 23 Jesús temploman yaycorkan. Chaypi cachcajtintaj, sacerdotecunapaj jefencuna llajtapaj jefencunapiwan chimpaycuspa, taporkancu: \p —¿Ima autoridadwantaj caycunata ruwanqui? ¿Pitaj autorizasunqui? \p \v 24 Jesustaj contestarkan: \p —Nokapas ujta tapullaskayquichistaj. Contestawanquichis chayka, nokapas nillaskayquichistaj ima autoridadwanchus cayta ruwaskayta. \v 25 ¿Pitaj Juanta bautizananpaj cachamorkan, Dioschu icha runacunachu? \p Paycunapurataj ninacorkancu: “Sichus ‘Dios cachamorkan’ nisunchis chayka, payka niwasunchis: ‘¿Imaraycutaj payta mana creerkanquichischu?’ nispa. \v 26 Manallataj niyta atinchischu runacuna payta cachamuskanta, imaraycuchus runacunata manchacunchis. Paycunaka creencu Dios Juanta cachamuskanta Diosmanta parlajta.” \v 27 Ajinapitaj Jesusman contestarkancu: \p —Mana yachaycuchu —nispa. \p Chhicari Jesús paycunata contestarkan: \p —Nillataj nokapas willaskayquichischu ima autoridadwanchus caycunata ruwaskayta. \s1 Iscay churimanta ejemplo \p \v 28 Jesús paycunata taporkan: \p —¿Ima ninquichistaj cay ejemplomanta? Uj runa iscay churiyoj carkan. Ujninmantaj nerkan: ‘Churíy, cunan uva chajrayman llanc'aj puriy.’ \v 29 Churintaj contestarkan: ‘Mana puriyta munanichu.’ ‘Mana’ niskanmanta sonkonta nanachicuspa, llanc'aj puriporkan. \v 30 Tatataj ujnin churinman quiquillantataj nerkan. Churintaj contestarkan: ‘Arí, señor, noka purisaj.’ Nitaj purerkanchu. \v 31 ¿Maykentaj cay iscayninmanta tatanpaj munaskanta ruwan? \p Paycunataj contestarkancu: \p —Ñaupajcaj —nispa. \p Jesustaj nerkan: \p —Segurayquichis, Romapaj impuesto cobrajcuna, millay warmicunapiwan Diospaj gobiernonman ñaupajta yayconkacu kancunamanta nejtenka. \v 32 Juan Bautista jamorkan imayna canayquichista yachachinasunquichispaj; kancunataj mana creerkanquichischu. Astawanpas impuesto cobrajcuna millay warmicunapiwan, arí, creerkancu. Kancunataj tucuy cayta ricuspapas, mana creerkanquichischu. Nitaj juchayquichiscunata sakerkanquichischu. \s1 Mana allin llanc'ajcuna \p \v 33 “Waj ejemplota uyariychis: Haciendayoj runa uva chajrata tarpuspa, muyuntinta wisk'aycorkan. Vino ruwana lugarta waquicherkan. Uj torreta ruwarkan chay patamanta khawanapaj. Llanc'ajcunaman arrendaycuspataj, caruman puriporkan. \v 34 Uva pallana tiempotaj uywaskancunata cachamorkan llanc'ajcunamanta payman tupaskanta apachinancupaj. \v 35 Chaywanpas llanc'ajcunaka cachamuskacunata jap'erkancu, waquinninta c'uparkancu, ujcunata wañucherkancu, ujcunatataj rumiwan chhokarkancu. \v 36 Chajrayoj patrontaj astawan uywaskancunata cachamorkan ñaupajmanta nejtenka. Llanc'ajcunari tucuynincuta jinallatataj ruwarkancu. \p \v 37 “Khepataña churinta cachamorkan, pensaspa: ‘Churiycajtaka respetankacupunichari’ nispa. \v 38 Llanc'ajcunataj churinta jamojta ricuspa, rimanacorkancu: ‘Cayka herenciata jap'enka. Wañuchisunchis, chajranwantaj quedacapusunchis' nispa. \v 39 Jap'ispa, uva chajra jallp'amanta wijch'uspa, wañuchiporkancu.” \p \v 40 “Cunanri, uva chajrayoj cutimuspa, ¿imanankataj chay llanc'ajcunata? \p \v 41 Contestarkancu: \p —Chay sajra llanc'ajcunataka mana qhuyapayaspa wañurachenka. Chajrantataj waj llanc'ajcunaman konka, pallana tiempo chayamojtin payman tupaskanta kopunancupaj. \p \v 42 Jesustaj nerkan: \p —¿Manachu jayc'ajpas Escriturata leerkanquichis? Ajinata nin: \q1 ‘Wasi ruwajcunapaj mana casuraskancu \q2 rumeka wasipaj astawan importante tucun. \q1 Caytataj Señor ruwan, \q2 muspharananchispaj jina.’ \m \v 43 Chayraycu niyquichis, Dios gobiernonta kechusunquichis, paypaj munayninta ruwajcunamantaj koponka, uvata pallaspa kopojcunaman jina. \v 44 Rumimantataj niyquichis, pillapas chay rumi pataman urmajka, ñut'uska canka; rumichus pipaj patamanpas urmanka chayka, ñut'uta ruwanka. \p \v 45 Sacerdotecunapaj jefencunaka fariseocunapiwan Jesuspaj chay ejemplo cuentaskanta uyarispa, reparacorkancu paycunamanta parlaskanta. \v 46 Chhicataj Jesusta jap'iyta munarkancu. Chaywanpas runacunata manchacorkancu, imaraycuchus runacunaka creerkancu Jesús Diosmanta parlaskanta. \c 22 \s1 Casarachinamanta ejemplo \p \v 1 Jesús ejemplocunawan ujtawan parlayta kallariycullarkantaj. Nerkantaj: \p \v 2 “Diospaj gobiernonka rijch'acun uj gobernaj churinta casarachinanpaj fiestata ruwajman. \v 3 Uywaskancunata cacharkan invitaskancunata wajamunanpaj, paycunataj mana jamuyta munarkancuchu. \v 4 Waj uywaskancunata cacharkan nispa: ‘Invitaskacunaman niychis miqhuy listoña caskanta. Wira wacaycunata waj wira animalniycunatawan ñac'achiniña. Tucuy ima listoña. Casarana wasiman jamullachuncuña.’ \v 5 Paycunataj mana casorkancuchu. Ujnin chajranta puriporkan, ujnintaj negocioncunaman. \v 6 Waquincunataj gobernajpaj uywaskancunata jap'ispa, ñac'aricherkancu wañuchinacama. \v 7 Gobernajtaj chayta uyarispa sinchita phiñacorkan, soldadoncunatataj cacharkan chay runa wañuchejcunata wañuchinancupaj, llajtancutataj canaycunancupaj. \v 8 Uywaskancunatataj nerkan: ‘Tucuy ima listoña casarachinaypaj. Ñaupaj invitaskaycunaka mana jamunancupaj jinachu carkancu. \v 9 Puriychis, ari, athun callecunata. Tucuy taripaskayquichista casaranaman wajamuychis.’ \v 10 Uywaskacunataj callecunata purerkancu, tantamorkancutaj tucuy taripaskancuta, allincunata, mana allincunata. Ajinata casarana wasiman runacunata junt'aycucherkancu. \p \v 11 “Gobernajtaj invitaskacunaman yaycorkan. Uj runata ricorkan mana casarana p'achayojta. \v 12 Nerkantaj: ‘Amigo, ¿imaynatataj cayman yaycumorkanqui mana casarana p'achayojri?’ Paytaj ch'inlla carkan. \v 13 Chhicataj gobernajka mesapi sirvejcunaman nerkan: ‘Wataycuychis chaquincunata maquincunatawan. Jawa tutayajman wijch'uychis. Chaypi wakanka, quiruncunata c'uturaconka.’ \v 14 Imaraycuchus achqhayoj wajaska cancu, chaywanpas pisilla ajllaskacunaka.” \s1 Impuesto paganamanta \p \v 15 Chay pasayta, fariseocuna purerkancu, rimanacorkancutaj, parlaskanpi pantajtin Jesusta juchachanancupaj. \v 16 Ajinata paycunamanta cajcunata Herodespaj partidonmanta cajcunatawan cacharkancu Jesusta nimunancupaj: \p —Yachachej, parlaskayqui cierto caskanta yachaycu. Runapaj parlaskanta mana manchaspa, nitaj runapaj rijch'ayninta khawaspa, verdadta yachachinqui Diospaj munaskanman jina causanancuta. \v 17 Niwaycu ari, ¿allinchu icha manachu impuesto pagana Roma gobiernoman? \p \v 18 Jesustaj paycuna iscay uya caskancuta yachaspa, nerkan: \p —¡Iscay uyacuna! ¿Imaraycutaj pantachiwayta munanquichis? \v 19 Impuesto pagana kolketa ricuchiwaychis. \p Uj kolketa jaywarkancu. \v 20 Ricuspa, Jesús taporkan: \p —¿Pipaj uyantaj, pipaj sutintaj cay kolkepi escribiska cachcan? \p \v 21 Contestarkancutaj: \p —Gobernaj Cesarpajta. \p Jesustaj paycunata nerkan: \p —Cesarpaj cajtaka, Cesarman koychis. Diospaj cajtataj, Diosman koychis. \p \v 22 Chayta uyarispa, musphararkancu. Sakerpayaspataj, puriporkancu, \s1 Tapuncu causarinamanta \p \v 23 Chay p'unchayllapitaj waquin saduceocuna Jesusman jamorkancu. Saduceocunaka nincu wañuskamanta causarina mana caskanta. Chayraycu cay ejemplowan Jesusta taporkancu: \p \v 24 —Yachachej, Moisés nerkan: ‘Uj runa mana wawayoj wañojtin, wauken viudanwan casaranan, ajinapi wañojpaj wawan cananpaj.’ \v 25 Caypi nokaycu uqhupi, kanchis waukentin carkancu. Curaj waukencu casaracorkan. Mana wawayoj wañupojtin, viudan waukenwan quedaporkan. \v 26 Ajinallataj khepacajwan pasarkan, quimsacajwanpas, ajinallatataj kanchisnintinwan. \v 27 Tucuynincu wañupojtincutaj, warmeka wañupullarkantaj. \v 28 Cunanri, kanchisnintin paywan casaracojcuna causarimojtincu, ¿maykenpaj warmintaj cankari? \p \v 29 Jesús paycunaman contestarkan: \p —Kancunaka pantaska canquichis. Mana Escrituracunata entendinquichischu, ni Diospaj atiynintapas. \v 30 Causarimuspaka, kharicuna warmicunapas mana casaraconkacuchu, imaraycuchus janaj pachapi caj angelcuna jina cankacu. \v 31 Wañuskacuna causarinamanta ¿manachu leerkanquichis Dios quiquin niskanta? \v 32 Dios nin: ‘Noka cani Abrahampaj, Isaacpaj, Jacobpaj Diosnin.’ ¡Dioska mana wañuskacunapaj Diosninchu, manachayri causajcunapaj Diosnin! \p \v 33 Runacunataj chayta uyarispa, Jesuspaj yachachiskanmanta musphararkancu. \s1 Astawan importante mandamiento \p \v 34 Fariseocuna tantacorkancu, Jesús saduceocunata jup'allachiskanta yachaspa. \v 35 Paycunamanta ujnin, leymanta yachachej, pantachiyta munaspa taporkan: \p \v 36 —Yachachej, ¿maykentaj mandamientocunamanta astawan importanteri? \p \v 37 Jesús payta nerkan: \p —‘Señor Diosniyquita munacunqui tucuy sonkoyquiwan, tucuy almayquiwan, tucuy yuyayniyquipiwan.’ \v 38 Chaycajmi ñaupajcajka, astawan importante waj mandamientocunamanta nejtinpas. \v 39 Iscaycajtaj ñaupajcajman rijch'acun. Nin: ‘Runamasiyquita munacunqui kan quiquiyquita jina.’ \v 40 Chay iscay mandamientocunapi tucuy Moisespaj leynincuna profetacunapaj yachachiskancunapas junt'acun. \s1 Cristo, ¿pipaj Churintaj? \p \v 41 Fariseocuna tantaska cachcajtincuraj, \v 42 Jesús paycunata taporkan: \p —¿Ima ninquichistaj Mesías Cristomanta? ¿Pipaj mirayninmantataj nacin? \p Contestarkancutaj: \p —Davidpaj mirayninmanta —nispa. \p \v 43 Chhicataj Jesús paycunata nerkan: \p —¿Imaraycutaj David payta ‘Señor’ nerkan, Santo Espiritupaj yachachiskanman jinari? Davidka nerkan: \q1 \v 44 ‘Señor Dios Señorniyman nerkan: \q1 Paña ladoypi tiyaycuy \q2 chejniycojniyquicunata atipanaycama.’ \m \v 45 ¿Imaynatataj Cristo Davidpaj miraynin canman, David quiquin ‘Señorníy’ nejtinri? \p \v 46 Mana pipas contestayta aterkanchu, ni imallatapas. Chhica p'unchaymantapacha manaña pipas atrevicorkanchu astawan imamanta tapuytapas. \c 23 \s1 Jesús juchachan \p \v 1 Chay pasaymanta Jesús runacunaman discipuloncunamanpiwan nerkan: \v 2 “Leymanta yachachejcuna fariseocunapiwan Moisespaj leyninta yachachinancupaj oficioyoj cancu. \v 3 Chayraycu casucuychis, tucuy niskancunatataj ruwaychis. Amataj paycuna jina caychischu. Paycunaka parlallancu, manataj ruwancuchu. \v 4 Mana okhariy atina llasa k'epita runacunaman k'epirichincu; paycunataj ni uj dedollawanpas yanapayta munancuchu. \v 5 Paycunaka imatapas ruwancu runapaj ricunallanpaj. Mat'incupi, brazoncupi, ancho cintacunapi Escrituramanta escribiskata apancu. Athuchaj flecocunayoj p'achacunata churacuncu. \v 6 Fiestacunapipas ñaupajpipuni honorwan tiyayta munancu, ajinallatataj sinagogacunapipas. \v 7 Callecunapi tucuy respetowan ‘yachachej’ nispa saludanata munancu. \p \v 8 “Kancunaka ama ‘yachachej’ nichicuyta munaychischu, imaraycuchus tucuyniyquichis hermanocama canquichis. Ujllami Yachachejniyquichiska, chaytaj Cristo. \v 9 Ama pitapas ‘tata’ ninquichischu cay pachapi, imaraycuchus ujllami Tatayquichiska, chaytaj janaj pachapi cachcaj Dios. \v 10 Nillataj ‘mandacoj jefe’ nichicuychischu, imaraycuchus Cristo sapallami Jefeyquichiska. \v 11 Kancuna uqhumanta curaj cajka ujcunata sirvichun. \v 12 Pay quiquin athunchacojka humillachiska canka; humillacojcajtaj athunyachiska canka. \p \v 13 “¡Ay kancuna, leymanta yachachejcuna, fariseocuna, iscay uyacuna! Diospaj gobiernon puncuta wisk'anquichis ujcuna mana yaycunancupaj. Ni kancunapas yaycunquichischu, nillataj yaycuy munajcunata yaycojta dejanquichischu. \v 14 ¡Ay kancuna, leymanta yachachejcuna, fariseocuna, iscay uyacuna! Viudacunamanta tucuy cajnincunata wasintawan kechunquichis; mana reparachicunayquichispajtaj unayta oracionta ruwanquichis. Chayraycu kancunataka Dios astawan castigasunquichis. \p \v 15 “¡Ay kancuna, leymanta yachachejcuna, fariseocuna, iscay uyacuna! Kancunaka kochanta jallp'antapas purinquichis uj runallatapas religionniyquichisman creechinayquichispaj. Creechispataj, iscay cuti castiganapajraj tucuchinquichis kancunamanta nejtenka. \p \v 16 “¡Ay kancuna, ñausa cachcaspa pusay munajcuna! Ninquichis: ‘Pillapas prometicuspa templorayculla juramentota ruwajtenka, mana imananchu. Templopaj korinraycu juramentota ruwajka, junt'ananpuni.’ \v 17 ¡Mana yuyayniyoj sonso ñausacuna! Maykencajtaj astawan importante, ¿korichu icha templochu, chay temploraycu chay kori Diosllapaj cajtinri? \v 18 Nillanquichistaj: ‘Pipas prometicuspa altarrayculla juramentota ruwajtenka, mana imananchu. Altarpi caj ofrendaraycu juramentota ruwajka, junt'ananpuni.’ \v 19 ¡Ñausacuna! Maykencajtaj astawan importante, ¿ofrendachu icha altarchu, chay altarraycu chay ofrenda Diosllapaj cajtinri? \v 20 Pipas altarraycu juramentota ruwajka mana altarraycullachu juran, manachayri tucuy altar patapi cajraycu. \v 21 Pipas temploraycu juramentota ruwajka mana temploraycullachu juran, manachayri chaypi tiyaj Diosraycu. \v 22 Janaj pacharaycu juramentota ruwajka mana Diospaj trononraycullachu juran, manachayri chaypi tiyacoj Diosraycu. \p \v 23 “¡Ay kancuna, leymanta yachachejcuna, fariseocuna, iscay uyacuna! Kancuna chuncamanta ujninta konquichis yerba buenamanta, anismanta, cominomantapas. Chaywanpas leypaj importante yachachicuskanta mana casunquichischu: sumaj justo cayta, qhuyapayacuyta, fiel caytawan. Chaycunata ruwanayquichis carkan, diezmota koyta mana konkapuspa. \v 24 ¡Ay kancuna, ñausa cachcaspa pusay munajcuna! Ch'uspita suysunquichis, camellotataj okoycunquichis. \p \v 25 “¡Ay kancuna, leymanta yachachejcuna, fariseocuna, iscay uyacuna! Kancunaka vasota platotapas patallanta limpiochanquichis, uqhuyquichistaj suwacuywan mana chanin causaywan junt'achiska cachcanquichis. \v 26 ¡Ñausa fariseocuna! Ñaupajta vasopaj uqhunta mayllaychis, ajinapi patanpas limpio canka. \p \v 27 “¡Ay kancuna, leymanta yachachejcuna, fariseocuna, iscay uyacuna! Kancunaka yuraj pintaska sepulturacuna jina patallan munaycito canquichis, uqhuntaj aya tullucunawan, tucuy millay asnaycunawan junt'ataj. \v 28 Jina kancunaka canquichis, patanka sumaj rijch'acunquichis runacunapaj ñaupakenpi; uqhuyquichistaj mana allin caywan engañocunawan junt'a cachcanquichis. \p \v 29 “¡Ay kancuna, leymanta yachachejcuna, fariseocuna, iscay uyacuna! Kancunaka profetacunapaj sepulturancunata ruwanquichis, ajinallatataj sumaj runacunapaj sepulturancunata munayta jallch'anquichis. \v 30 Ninquichistaj: ‘Sichus abuelonchiscunapaj tiemponpi nokanchis cachuwanchis carkan chayka, profetacunata wañuchiyta mana yanapachuwanchu carkan’ nispa. \v 31 Chaywanka kancuna quiquiyquichis willacunquichis profetacunata wañuchejcunapaj churincu caskayquichista. \v 32 ¡Kancuna abueloyquichiscunapaj kallariskanta tucuchallaychisña! \p \v 33 “¡Pallicuna, pallipaj miraynincuna! ¿Imaynatataj infierno castigomanta escapawajchisri? \v 34 Chaypaj profetacunata, yachajcunata, yachachejcunatawan cachamusaj. Chaywanpas kancunaka waquinnincuta wañuchinquichis, waquinnincutataj chacatanquichis, waquinnincutataj sinagogacunapi c'upanquichis, katiycachanquichistaj llajtamanta llajta. \v 35 Ajinaka tucuy cay sumaj runacunata wañuchiskayquichismanta, kancunaman castigoka jamonka, justo Abelmantapacha Berequiaspaj churin Zacariascama. Payta wañucherkanquichis altarwan santo lugarwan chaupipi. \v 36 Segurayquichis, cay tucuy ima ruwaskayquichismanta castigo jamonka kancuna cunan tiempopi causachcaj runacunaman. \s1 Jesús Jerusalenmanta wakan \p \v 37 “¡Jerusalén runacuna, profetacunata wañuchejcuna, Diospaj palabran willaj cachamuskancunata rumiwan chhokaspa wañuchejcuna! ¡Jayc'a cuti munarkani noka kancunawan tantaycucuyta, imaynatachus wallpa rijran uqhupi chiullincunata tantaycun ajinata, manataj munarkanquichischu! \v 38 Khawariychis, wasiyquichis wijch'uska canka. \v 39 Niyquichis, manaña ricuwanquichischu, ‘Alabaska cachun Señorpaj sutinpi jamojka’ ninawayquichis tiempocama.” \c 24 \s1 Templo urmachinamanta \p \v 1 Jesús templomanta llojsispa puripuchcarkanña. Discipuloncunataj Jesusman chimpaycuspa, templo munay ruwaska caskanta ricucherkancu. \v 2 Jesustaj paycunata nerkan: \p —¿Ricunquichischu cay athun wasicunata? Segurayquichis, mana ni uj rumipas uj rumi patapi quedankachu. Tucuy ñut'u urmachiska canka. \s1 Señalcuna mundo manaraj tucucuchcajtin \p \v 3 Olivos lomaman puriporkancu. Jesús tiyaycorkan; discipuloncunataj tapunancupaj chimpaycorkancu: \p —Tucuy cay pasananmanta yachayta munaycu. ¿Ima señaltaj canka cutimunayqui p'unchaymanta, mundopaj tucucunanmantawan? \p \v 4 Jesús paycunata contestarkan: \p —Cuidacuychis mana pipas engañanasunquichispaj. \v 5 Imaraycuchus achqhayoj jamonkacu, ‘Noka cani Cristo’ nispa. Achqhayojtataj engañankacu. \v 6 Kancuna guerracunamanta parlajta uyarispa ama manchacuychischu. Caycunaka cananpuni. Pero manaraj tucucuyrajchu. \v 7 Gobiernopura nacionpura makanaconkacu. Achqha lugarpitaj jallp'a qharcatenka, yarekaycunataj canka. \v 8 Tucuy caycunataj nanaycuna kallariyllaraj. \p \v 9 “Kancunata entregasunquichis ñac'arichinasunquichispaj, wañuchisunquichistaj. Tucuy runacunataj nokaraycu chejnisunquichis. \v 10 Jakay tiempopi achqhayoj creeynincuta chincachiconkacu. Chejninaconkacu, vendiycunaconkacu. \v 11 Achqha llulla profetacuna riqhurimonkacu, achqha runacunata engañankacu. \v 12 Sinchi sajrayay yapacuskanraycu curaj parte runacuna mana munacuyniyoj caponkacu. \v 13 Pichari tucucuycama firme cajlla salvaska canka. \v 14 Diospaj gobiernonmanta sumaj noticiayoj evangelio tucuy cay pachaman willaska canka, tucuy runacuna yachanancupaj. Chhicaraj mundo tucuconka. \p \v 15 “Profeta Daniel escriberkan santo lugar sinchicaj khellichaska cananmanta. (¡Pipas cayta leejka entendichun!) Chayta ricuspa, \v 16 Judeapi cajcuna lomacunaman escapachuncu. \v 17 Wasi patapi cachcajka amaña wasiman yaycuchunchu imatapas okharispa apananpaj. \v 18 Chajrapi cachcajka amaña wasinman cutichunchu p'achanta orkhojka. \v 19 ¡Chay p'unchaycunapi, ay onkoj warmicuna, ñuñuchcaj wawayojcunapas! \v 20 Oracionpi Diosmanta mañacuchcaychis, escapacunayquichis mana chiri tiempopi ni samana p'unchaypi tupananpaj. \v 21 Chay p'unchaycunapeka athun ñac'ariy canka. Chay jina ñac'areyka mana carkanchu Dios cay pachata ruwaskanmantapacha cunancama, nitaj jayc'ajpas jinaka cankañachu. \v 22 Señor Dios chay ñac'ariy tiempota mana ñaupajta tucuchanmanchu chayka, ni pipas salvacunmanchu. Astawanri Dios munaskan ajllaskancunaraycu chay tiempota tucuchanka. \p \v 23 “Chay p'unchaycunapi pipas nisunquichisman: ‘¡Khawaychis, caypi Cristo cachcan!’ chayri ‘¡Khawaychis, jakaypi cachcan!’ nispa chayka, ama creenquichischu, \v 24 imaraycuchus falso cristocuna llulla profetacunapiwan jamonkacu. Athun milagrocunata señalcunatawan ruwankacu engañanancupaj; Diospaj ajllacuskancunantinta engañankacu, aticojtenka. \v 25 Cuidacuychis, willayquichisña manaraj pasachcajtin. \v 26 Chayraycu sichus nisunquichisman: ‘Khawariychis, chaypi Cristo cachcan ch'usaj lugarpi’ nispa chayka, ama puriychischu. Nisunquichisman: ‘Khawariychis, caypi pacaska cachcan’ nispa chayka, ama creenquichischu. \v 27 Imaynatachus rayo tucuy janaj pachata c'anchan, ajina canka Tataj Churin cutimojtin. \v 28 Maypichus wañuska canka, chayman gallinazocunaka tantaconkacu. \s1 Churipaj cutimuynin \p \v 29 “Ñac'ariy tiempo tucucojtin jina, inti tutayayconka, quillapas manaña c'anchamonkachu. Koyllurcunataj janaj pachamanta urmakaramonkacu. Janaj pachapi caj atiyniyojcuna qharcatenkacu. \v 30 Chaymanta janaj pachapi Tataj Churinpaj señalninta riconkacu. Tucuy runacuna cay pachapi sinchi manchacuywan wakarankacu. Riconkacutaj Tataj Churinta janaj pachamanta phuyupi jamuchcajta athun atiyninwan sumaj glorioso c'anchayninwan. \v 31 Chaypacha Dioska angelnincunata cachamonka tucuy cay pachamanta janaj pachamantapas ajllacuskancunata tantaycuchinanpaj, cornetata callpawan tocachejtin jina. \p \v 32 “Higo sach'amanta yachakaychis: Ima ratochus c'allmancuna k'omeryamun, raphincuna ch'ijchiramun chhica, yachanquichisña k'oñi tiempo kayllachamuchcaskanta. \v 33 Ajinallatataj kancunapas chay tucuy ima pasajtin, yachanquichis cutimunay p'unchayka kayllallapiña caskanta. \v 34 Segurayquichis, tucuy chay imacuna canka, cunan tiempo runa causachcajtinraj. \v 35 Janaj pacha cay pachapas tucuconka, palabraycunacajtaj mana chincankachu junt'acunancama. \p \v 36 “Chay cutimunay p'unchayta chay horata mana pipas yachanchu, ni angelcuna, ni Tataj Churinpas, manachayri Dios Tatalla yachan. \p \v 37 “Imaynachus Noepaj tiemponpi carkan, jinallataj canka, Tataj Churin cutimojtenka. \v 38 Unu juicio ñaupajta, Noé boteman yaycunancama runacunaka miqhuchcarkancu, ujyachcarkancu, casarachcarkancutaj. \v 39 Mana suyaskancu rato unu juicio jamorkan, tucuytaj wañurarkancu. Jinallataj canka, Tataj Churin cutimojtenka. \v 40 Jakay p'unchaypeka iscay runacuna chajrapi cachcankacu: ujnenka okhariska canka, ujnintaj sakeska. \v 41 Iscay warmicuna cutachcankacu: ujnenka okhariska canka, ujnintaj sakeska. \p \v 42 “Kancunaka rijch'achcaychis; imaraycuchus mana yachanquichischu ima rato Señorniyquichis cutimunanta. \v 43 Yachaychis cayta: Sichus wasiyoj yachanman ima horata suwa jamunanta chayka, mana puñuspa suyanman, nitaj wasinmanta suwachicunmanchu. \v 44 Kancunapas waquichiska cachcaychis; imaraycuchus mana yuyaskayquichis rato Tataj Churenka jamonka. \s1 Iscay mayordomocuna \p \v 45 “¿Pitaj fiel yuyayniyoj mayordomo canman? Chayman patronnin encargan, wasinpi cajcunaman miqhunata konanpaj. \v 46 Cusicuyniyoj canka cay mayordomo, patronnin ajinata ruwachcajta taripanka chayka. \v 47 Segurayquichis, cay jina mayordomotaka patronnin tucuy khapaj caynin khawajta churanka. \v 48 Sichus chay mayordomo mana allin canman, sonkonpitaj ninman: ‘Patronneyka manaraj chayamonkachu.’ \v 49 Chhicataj llanc'ajcunata kharita warmitapas makayta kallarinman, sinchitataj miqhunman, ujyanman, machaycunmantaj chayka, \v 50 mana suyaska p'unchaypi ni yachaska horapi patronnenka chayamonka. \v 51 Chhicataj sinchita castiganka, mana creeyniyoj iscay uya runacunata jina. Chhicataj wakanka, nanaymantataj quiruncunata c'ariris nispa c'uturaconka. \c 25 \s1 Chunca sipascunamanta ejemplo \p \v 1 “Diospaj gobiernonka chunca sipascunaman rijch'acun. Paycunaka mechero c'anchaynincuta okharispa, casaracoj noviota taripaj purerkancu. \v 2 Phichka paycunamanta mana yuyayniyoj carkancu, phichkacajtaj yuyayniyoj. \v 3 Mana yuyayniyojcunaka mechero c'anchaynincuta apaspa, mana wajpi aceiteta apacorkancuchu. \v 4 Yuyayniyojcunataj botellancupi mechero c'anchaynincupi ima aceiteta apacorkancu. \v 5 Novio mana uskhayta chayamojtin, tucuynincu puñuywan atipachicuspa puñuraporkancu. \v 6 Chaupi tutata wajach'acojta uyarerkancu: ‘¡Novio jamuchcanña; llojsimuychis jap'ekaj!’ nispa. \v 7 Tucuynin sipascunataj jatarerkancu, mechero c'anchaynincuta waquichicunancupaj. \v 8 Phichka mana yuyayniyojcunataj phichka yuyayniyojcunaman nerkancu: ‘Uj chhican aceiteta koriwaycu, imaraycuchus c'anchayniycu wañupuchcanña.’ \v 9 Yuyayniyoj sipascunataj contestarkancu: ‘Mana koyquichismanchu, nokaycupajpas kancunapajpas mana pisinanpaj. Astawanpas vendejcunaman puriychis, kancunapaj ranticamuychis.’ \v 10 Jakay phichka sipascuna aceiteta ranticuchcanancucama, novioka chayamorkan. Waquichiska cajcunataj paywan casamientoman yaycorkancu, puncutataj wisk'aycaporkan. \v 11 Chay pasaytataj mana yuyayniyoj sipascunaka chayamorkancu, puncutataj tacarkancu: ‘¡Señor, Señor, quichariwaycu!’ nispa. \v 12 Paytaj contestamorkan: ‘¡Mana rejsiyquichischu!’ nispa. \p \v 13 Jesús nillarkantaj: “Kancunapas rijch'achcaychis, imaraycuchus mana yachanquichischu ni ima p'unchay ni ima hora cutimunayta.” \s1 Kolkemanta ejemplo \p \v 14 “Diospaj gobiernonka cayta ruwaj runaman rijch'acun. Chay runa waj nacionman puripunanpaj llanc'ajnincunata wajaspa, kolkenta cuidanancupaj korkan. \v 15 Ujninman phichka waranka kolketa korkan, ujmantaj iscay warankata, ujcajmantaj warankata. Sapa ujman korkan atiskancuman jina. Chhicataj puriporkan. \v 16 Phichka waranka kolketa jap'ekajka negociota ruwaspa uj chay chhicatawan miracherkan. \v 17 Ajinallatataj iscay waranka jap'ekajka iscay warankatawan miracherkan. \v 18 Uj waranka jap'ekajtaj jallp'ata jutc'uspa, patronninpaj kolkenta pacaycorkan. \p \v 19 “Unaymanta cutimuspataj, patronnincoka paycunamanta cuentata mañarkan. \v 20 Ñaupajta phichka waranka kolketa jap'ekajka chayamorkan. Patronninman uj phichka warankatawan korkan nispa: ‘Señor, kan phichka warankata kowarkanqui; cay phichka warankatawan mirachini.’ \v 21 Patronnintaj payta nerkan: ‘May allin, sumaj fiel llanc'aj canqui. Uj chhicanpi fiel caskayquiraycu, astawan achqhata koskayqui cuidanayquipaj. Yaycuy, nokawan cusicuy.’ \v 22 Iscay waranka jap'ekajka chayamullarkantaj, nispa: ‘Señor, iscay warankata kowarkanqui; cay iscay warankatawan mirachini.’ \v 23 Patronnintaj nerkan: ‘May allin, sumaj fiel llanc'aj canqui. Uj chhicanpi fiel caskayquiraycu, astawan achqhata koskayqui cuidanayquipaj. Yaycuy, nokawan cusicuy.’ \p \v 24 “Uj waranka jap'ekajka patronninman chayamullarkantaj, nispa: ‘Señor, kanta rejsiyqui cumplichej caskayquita, mana tarpuskayquita ajthapej, mana t'acaskayquita okharej. \v 25 Chayraycu manchacorkani, purispataj jallp'api kolkeyquita pacaycuni. Cayka, kanpaj cajta jap'ekapuy.’ \v 26 Patronnintaj contestarkan: ‘Sajra kella canqui. Yachanqui mana tarpuskayta ajthapej caskayta, mana t'acaskayta okharejtaj. \v 27 Jina cajteyka bancoman churanayqui carkan, cutimuspa kolkeyta miraynintawan orkhocapunaypaj.’ \v 28 Chaypi cajcunamantaj nerkan: ‘Chay waranka kolketa kechuychis; chunca waranka kolkeyojman koychis. \v 29 Pipajchari can, chaymanka astawanraj koska canka puchojpajwan cananpaj; mana cajniyojmantari uj chhican cajninpas kechuska canka. \v 30 Chay mana sirvej llanc'ajtataj jawaman wijch'uychis tutayajman; chaypi wakaspa nanaymanta quiruncunata c'ariris nispa c'uturaconka.’ \s1 Nacioncunata juchachan \p \v 31 “Tataj Churin sinchi c'anchaywan atiyninpiwan jamonka. Tucuy angelnincuna paywan cachcajtincu, sumaj glorioso trononpi tiyayconka. \v 32 Tucuy nacioncunamanta runacunaka paypaj ñaupakenpi tantaconkacu. Paytaj ujcunata ujcunamanta ajllaspa, t'ipekanka, imaynatachus michejka ovejacunata cabracunamanta t'ipekan. \v 33 Ovejacunata pañannejman churanka, cabracunatataj llok'ennejman. \v 34 Pañannejpi cajcunata Rey Churi nenka: ‘Kancuna jamuychis, Tataypaj bendiciskancuna. Diospaj gobiernonman yaycuychis, cay pachata ruwaskanmantapacha kancunapaj waquichiskanman. \v 35 Yarekaska cajtiy, miqhuchiwarkanquichis; unumanta ch'aquiska cajtiy, ujyachiwarkanquichis; waj llajtayoj runa jina purejtiy, korpachawarkanquichis. \v 36 P'achay tucucojtin, kancuna kowarkanquichis; onkoska cajtiy, watucuwarkanquichis; carcelpi cajtiy, jamorkanquichis khawariwaj.’ \v 37 Justocunataj taponkacu: ‘Señor, ¿jayc'ajtaj yarekaskata ricorkayquichis, korkayquichistaj miqhunata? chayri ¿jayc'ajtaj ricorkayquichis unumanta ch'aquiskata, korkayquichistaj unu ujyanata? \v 38 ¿Jayc'ajtaj waj llajtayoj runata jina ricorkayquichis, korpacharkayquichistaj? ¿Jayc'ajtaj mana p'achayojta ricorkayquichis, korkayquichistaj? \v 39 ¿Jayc'ajtaj onkoskata ricorkayquichis, chayri carcelpi cajtiyquipas, jamorkaycutaj khawarej?’ \v 40 Rey Churitaj contestanka: ‘Segurayquichis, tucuy ima ruwaskayquichis ujnin humilde hermanoycunapaj ruwaspaka, noka quiquiypaj ruwarkanquichis.’ \p \v 41 “Chaymantataj llok'ennejpi cajcunata Rey Churi nenka: ‘Nokamanta ithiricuychis, maldiciskacuna. Puriychis wiñay lauraj nina infiernoman, supaypaj angelnincunapajpiwan waquichiska cajman. \v 42 Yarekaska cajtiy, kancuna mana miqhuchiwarkanquichischu; unumanta ch'aquiska cajtiy, mana unuta kowarkanquichischu. \v 43 Waj llajtayoj runa jina purejtiy, mana korpachawarkanquichischu. P'achay tucucojtin, mana kowarkanquichischu; onkoska carcelpitaj cajtiy, mana waturiwarkanquichischu.’ \v 44 Chhicataj paycuna taponkacu: ‘Señor, ¿jayc'ajtaj ricorkayquichis, yarekaskata, unumanta ch'aquiskata, waj llajtayoj runata jina, mana p'achayojta, onkoskata, chayri carcelpi cajta manataj yanaparkayquichischu?’ \v 45 Rey Churitaj contestanka: ‘Segurayquichis, ujnin humilde runacunapaj tucuy imata mana ruwanquichischu chayka, nokapajpas manallataj ruwarkanquichischu.’ \v 46 Chaycunataj wiñay castigoman puriponkacu, justocunataj wiñay causayman.” \c 26 \s1 Jesusta wañuchinancupaj rimanacuncu \p \v 1 Tucuy chayta niy pasayta, Jesús discipuloncunaman nerkan: \p \v 2 —Kancunaka yachanquichis iscay p'unchaymanta Pascua cananta. Tataj Churinta entregankacu chacatanancupaj. \p \v 3 Jakay tiempopi sacerdotecunapaj jefencuna, llajtapaj jefencunapiwan curaj sacerdote Caifaspaj wasinpi tantacorkancu. \v 4 Rimanacorkancu ima engañowanpas Jesusta jap'ispa wañuchinancupaj. \v 5 Nerkancutaj: \p —Ama fiesta ratoka, runacuna mana pitucunancupaj. \s1 Jesús Betaniapi \p \v 6 Jesús Betaniapi cachcarkan, lepra onkoskamanta alliyaj Simonpaj wasinpi. \v 7 Chaypitaj uj warmi chimpaycorkan, alabastro niska rumi frascopi junt'ata sinchi valorniyoj sumaj k'apayniyoj perfumeta apamuspa. Jesús miqhunanpaj cachcajtin, payka perfumewan Jesuspaj umanman jich'aycorkan. \v 8 Discipuloncunataj chayta ricuspa, phiñacorkancu, paycunapurataj ninacorkancu: \p —¿Imaraycutaj cay jina precioyoj perfumeta usuchichcan? \v 9 Achqha kolkepi vendimunman carkan pobrecunata yanapanapaj. \p \v 10 Jesús chayta uyarispa, paycunata nerkan: \p —¿Imaraycutaj cay warmita thutupayanquichis? Nokapaj cay ruwaskanka allin. \v 11 Pobrecunaka kancunawanpuni cachcancu; nokaka mana tucuy tiempochu kancunawan casaj. \v 12 Cay warmeka perfumewan cuerpoyta jawispa, waquichiwan p'ampaska canaypaj. \v 13 Segurayquichis, mayllapipas tucuy cay pachapi evangeliota willarajtincu, willacullankataj cay warmipaj ruwaskanka, paymanta yuyarinancupaj. \s1 Judas Jesusta vendiycun \p \v 14 Chunca iscayniyojmanta ujnin discípulo Judas Iscariote sutiyoj carkan. Paytaj purispa, sacerdotecunapaj jefencunata tariparkan. \v 15 Paycunaman nerkan: \p —¿Jayc'a kolketataj kowanquichisman, kancunaman Jesusta entreganaypaj? \p Paycunataj preciota churarkancu, quimsa chunca kolketa. \v 16 Chhicamantapacha Judaska masc'arkan imaynata paycunaman Jesusta entregananpaj. \s1 Jesús discipuloncunawan cenan \p \v 17 Pascua fiesta kallarina p'unchaypi, mana levadurayoj t'anta miqhuna p'unchay, discipuloncuna Jesusman chimpaycuspa taporkancu: \p —¿Maypitaj Pascua cenata waquichinaycuta munanqui? \p \v 18 Paytaj contestarkan: \p —Puriychis llajtaman, uj runapaj wasinman, niychistaj: ‘Yachachej nin: Horay kayllachamunña; wasiyquita purisaj discipuloycunawan Pascuata ruwaj.’ \p \v 19 Discipulocunataj Jesuspaj mandacuskanman jina ruwarkancu. Pascua cenata waquicherkancu. \p \v 20 Ch'isiyaycuytataj Jesús chunca iscayniyoj discipuloncunawan miqhoj tiyaycorkan. \v 21 Miqhuchcaspataj paycunata nerkan: \p —Segurayquichis, ujnin kancunamanta vendiycuwanka. \p \v 22 Paycunataj sinchita llaquicorkancu. Uj ujcunataj tapunacuyta kallarerkancu: \p —Señor, ¿nokachu caymanri? —nispa. \p \v 23 Jesustaj paycunata contestarkan: \p —Pichus nokawan cusca uj platopi t'antata chapuspa miqhuchcan, chay vendiycuwanka. \v 24 Tataj Churenka pasachcan paymanta escribiskaman jina. ¡Ay, jakay vendiycucojka! Allin canman carkan pay mana nacinanka. \p \v 25 Chhicari vendiycoj Judas Jesusta taporkan: —Yachachej, ¿nokachu caymanri? \p Jesustaj contestarkan: \p —Arí, kan ninquiña. \p \v 26 Miqhuchcajtincuraj, Jesús maquincunawan t'antata jap'ispa, Diosman graciasta korkan. T'antata partispataj paycunaman jaywarkan: \p —Miqhuychis, cayka cuerpoymi —nispa. \p \v 27 Vasota jap'ispataj Diosman graciasta kospa, paycunaman jaywarkan, nispa: \p —Tucuyniyquichis cay vasomanta ujyaychis. \v 28 Cayka yawarniymi achqha runapaj juchancunata perdonanapaj jich'aska, caywan Diospaj mosoj compromison seguraska canka. \v 29 Niyquichis, manaña vinota ujyasajchu, jakay p'unchaypi Diospaj gobiernonpi kancunawan mosoj vinota ujyanaycama. \s1 Jesús Pedro negananta willan \p \v 30 Himnota taquiy pasayta Olivos lomaman puriporkancu. \v 31 Jesús paycunata nerkan: \p —Tucuy kancuna cunan tuta sakerpayawanquichis. Jinata nin Escriturapi: ‘Michejta wañuchisaj, ovejacunataj t'acaraska cankacu.’ \v 32 Causariskay pasaymanta, kancunamantapas ñaupajta Galileaman purisaj. \p \v 33 Pedro Jesusman nerkan: \p —Tucuynincu sakerpayasunquichisman chaypas, nokacajka manapuni. \p \v 34 Jesús Pedroman nerkan: \p —Segurayqui, cunan tutapacha, manaraj gallo iscay cutita wajach'acuchcajtin, kan quimsa cutita negawanqui. \p \v 35 Pedro nillarkantaj: \p —Kanwan cusca wañunay cajtinpas, mana negaskayquichu. \p Jinallatataj tucuynincu nerkancu. \s1 Jesús Getsemanipi \p \v 36 Jesús Getsemaní niska huertoman chayaspa, discipuloncunaman nerkan: \p —Caypi tiyachcaychis oracionta ruwamunaycama. \p \v 37 Pedrota, Santiagota, Juantawan pusarkan. Jesustaj sinchita llaquicuyta kallarerkan. \v 38 Paycunatataj nerkan: \p —Sinchi llaquiska cachcani wañunaycama. Caypi suyawaychis, rijch'achcaychistaj. \p \v 39 Ñaupajman purispataj konkoriycorkan. Mat'in pampaman tupanancama c'uñuycuspa oracionpi mañacorkan: “Tatáy, aticunman chayka, libraway ñac'arinay ama chayamunanpaj. Amataj nokapaj munayniychu cachun, manachayri kanpaj munayniyqui ruwacuchun.” \p \v 40 Cutimuspataj discipuloncunata puñurachcajta tariparkan. Pedrota nerkan: \p —Simón, ¿puñuchcanquichu? ¿Manachu uj horallatapas rijch'ayta atinqui? \v 41 Rijch'aychis, oracionta ruwaychis, ama tentacionman urmanayquichispaj. Allin cajta ruwayta munachcanquichis, chaywanpas mana callpayojchu canquichis. \p \v 42 Ujtawan purispa, oracionpi mañacorkan: “Tatáy, ñac'arinaypuni cajtenka, kanpaj munayniyqui ruwaska cachun” nispa. \p \v 43 Cutimuspataj, discipuloncunata puñurachcajta tariparkan. Puñuyta mana aguantayta aterkancuchu. \v 44 Paycunata sakespa, puriporkan. Quimsacaj cuti quiquillantataj mañacorkan. \v 45 Chaymanta cutimuspataj, discipuloncunaman nerkan: \p —¿Puñuchcanquichisrajchu? ¿Samachcanquichisrajchu? ¡Chayllaña cachun! Hora chayamunña Tataj Churin juchasapa runacunaman entregaska cananpaj. \v 46 ¡Jatariychis, jacuchis! Nokata vendiycuwajka jamuchcanña. \s1 Jesusta jap'incu \p \v 47 Jesús parlachcajtillanraj, Judas chayamorkan, ujnin chunca iscayniyoj discipuloncunamanta. Paywantaj achqha runa espadacunayoj c'aspicunayoj jamorkancu, Jesusta jap'inancupaj. Paycuna jamorkancu, sacerdotecunapaj jefencuna llajtapaj jefencunapajpiwan cachamuskan. \v 48 Jesusta vendiycoj Judas yachachiska imaynata ricuycuchinanpaj: “Maykentachus noka much'aycusaj, chay canka. Payta jap'inquichis” nispa. \v 49 Jesusta chimpaycuspa, nerkan: \p —¡Imaynalla, Yachachejníy! \p Much'aycorkantaj. \v 50 Jesustaj payman nerkan: \p —Amigo, imachus ruwanayquita ruway. \p Judaswan jamojcunataj chimpaycuspa, Jesusta jap'erkancu apanancupaj. \p \v 51 Jesuswan cajcunamanta ujnin espadanta orkhospa, curaj sacerdotej uywaskanpaj ninrinta cuchokarkan. \v 52 Jesús payta nerkan: \p —Espadayquita wakaychay. Espadata okharejcunaka espadallawantaj wañuchiska cankacu. \v 53 ¿Manachu yachanqui, Tataymantachus yanapanawanta mañacuyman chayka, payka cunanpacha chunca iscayniyoj tropa angelnincunata cachamuwanman? \v 54 Ajina cajtinri, ¿imaynatataj Escriturapaj niskan junt'acunman? \p \v 55 Chhicapacha Jesús runacunata taporkan: \p —¿Imaraycutaj espadacunawan c'aspicunawan nokata jap'ej jamunquichis, uj suwapas cayman jinari? Sapa p'unchay templopi yachachispa, kancunawan cusca cachcarkani, jayc'ajpas jap'iwarkanquichischu. \v 56 Tucuy caycunaka pasan profetacunapaj Escriturapi niskancu junt'acunanpaj. \p Chhicapacha discipuloncuna Jesusta sakerpayaspa, tucuynincu escapacorkancu. \s1 Jesús Athun Asambleapaj ñaupakenpi \p \v 57 Jesusta presochaspa, curaj sacerdote Caifaspaj wasinman pusarkancu, chaypitaj tantaska cachcarkancu curaj sacerdote, leymanta yachachejcuna, llajtapaj jefencunapiwan. \v 58 Pedrotaj Jesusta carullamanta katispa, curaj sacerdotepaj wasi pationcama yaycorkan. Chaypi templo guardiajcunawan tiyaycorkan, imachus pasananta suyaspa. \p \v 59 Athun Asambleapi sacerdotecunapaj jefencuna waj jefencunapiwan tantacuspa, Jesús contra llulla willajcunata masc'achcarkancu payta wañuchinancupaj. \v 60 Achqha llulla willajcuna Jesús contra parlarkancu; chaywanpas mana ima juchatapas wañuchinancupaj tarerkancuchu. Khepataña iscay llulla willajcuna jamorkancu. \v 61 Nerkancutaj: \p —Cay runaka nerkan: ‘Diospaj templonta urmachisaj, quimsa p'unchaymantataj sayarichisaj’ nispa. \p \v 62 Curaj sacerdotetaj sayarispa, Jesusman nerkan: \p —¿Manachu imatapas contestanqui? ¿Imataj cay kan contra nichcaskancu? \p \v 63 Jesustaj ch'inlla carkan. Curaj sacerdotetaj payman nerkan: \p —Causachcaj Diospaj sutinpi mandayqui, niwaycu: ¿Kanchu Cristo, Diospaj Churin canqui? \p \v 64 Jesustaj contestarkan: \p —Kan chayta ninqui. Niyquichis, Tataj Churinta ricunquichis tucuy atiyniyoj Diospaj paña ladonpi tiyachcajta, janaj pacha phuyucunapi jamuchcajta. \p \v 65 Curaj sacerdotetaj phiñacuskanta ricuchinanpaj p'achancunata lliq'irpayaspa, nerkan: \p —¡Cay runapaj parlaskanka Diosta phiñachin! ¿Imapajñataj astawan willajcunata munanchisri? Kancuna Dios contra parlaskanta uyarinquichisña. \v 66 ¿Ima ninquichistaj? \p Paycunataj contestarkancu: \p —¡Juchayojpuni, wañuchun! —nispa. \p \v 67 Chaymanta Jesuspaj uyanpi thutkatarkancu, c'uparkancutaj. Ujcunataj uyapi makarkancu. \v 68 Nerkancutaj: \p —Kan Cristo caspaka, niwaycu pi makaskasunquita. \s1 Pedro Jesusta negan \p \v 69 Pedro chay wasi patiopi tiyachcajtin, uj uywaska sipas chimpaycuspa, nerkan: \p —Kanpas Galilea llajtayoj Jesuswan purejllataj canqui. \p \v 70 Pedro tucuynincupaj ñaupakenpi negacorkan: \p —Mana rejsinichu, nitaj yachanichu imatachus niwaskayquita. \p \v 71 Puncunejman puripojtin, waj uywaska sipas ricuspa ujcunaman nerkan: \p —Caypas Nazaret llajtayoj Jesuswan purej. \p \v 72 Pedrotaj ujtawan negacorkan, juramentowan: \p —Chay runata mana rejsinichu —nispa. \p \v 73 Uj ratomantataj chaypi cajcuna chimpaycorkancu, Pedromantaj nerkancu: \p —Cierto, kanka paycunamanta ujnin canqui. Parlaskayquipas paycunaman rijch'acun. \p \v 74 Pedrotaj juramento ruwayta kallarerkan maldiciytawan nispa: \p —¡Manapuni rejsinichu chay runataka! \p Chay ratopacha galloka wajach'acorkan. \v 75 Pedrotaj chayta uyarispa Jesuspaj niskanta yuyaricorkan: “Manaraj gallo iscay cutita wajach'acuchcajtin, kanka quimsa cutitaña negawanqui.” Pedrotaj chaymanta llojsipuspa, sonko nanaywan unu parayta wakaycorkan. \c 27 \s1 Jesusta Pilatoman pusancu \p \v 1 Pakariyamuyta, sacerdotecunapaj tucuy jefencuna llajtapaj jefencunapiwan rimanacorkancu Jesusta wañuchinapaj. \v 2 Jesusta wataskata apaspa, Roma gobernaj Pilatoman entregarkancu. \s1 Judaspaj wañuynin \p \v 3 Vendiycoj Judas, Jesusta wañunanpaj juchachaskancuta ricuspa, sonkonta nanachicuspa, quimsa chunca kolketa cutichiporkan sacerdotecunapaj jefencunaman llajtapaj jefencunamanpiwan. \v 4 Nerkantaj: \p —Juchallicuni mana juchayoj runata kancunaman entregaspa wañuchichinayquichispaj. \p Paycunataj contestarkancu: \p —Chay, ¿imataj nokaycuman importawancu? ¡Chayka kanpaj juchayqui! \p \v 5 Judastaj templo uqhuman kolketa chhokaspa puriporkan, sipicamorkantaj. \p \v 6 Sacerdotecunapaj jefencunataj chay kolketa okharispa, nerkancu: \p —Cay kolkeka yawarwan khellichaska, mana atichuwanchu ofrenda kolkewan cusca wakaychaytaka. \p \v 7 Chhicataj rimanacorkancu, chay kolkewan T'uru Manca Ruwajpaj Jallp'an niskata rantinancupaj, waj llajtayojcunata p'ampanancupaj. \v 8 Chayraycu chay lugarka cunan p'unchaycama Yawar Jallp'a sutiyoj capun. \v 9 Ajinata junt'acorkan profeta Jeremiaspaj niskan: “Quimsa chunca kolketa jap'erkancu, Israel runacunapaj precio churaskancuta. \v 10 Chay kolkewantaj T'uru Manca Ruwajpaj Jallp'anta ranterkancu, Señor Diospaj mandawaskanman jina.” \s1 Jesús Pilatopaj ñaupakenpi \p \v 11 Jesusta gobernaj Pilatopaj ñaupakenman pusarkancu. Pilatotaj taporkan: \p —¿Kanchu judiocunapaj Reynin canqui? Jesustaj contestarkan: \p —Kan chayta ninqui. \p \v 12 Sacerdotecunapaj jefencuna llajtapaj jefencunapiwan juchachachcajtincu, Jesuska mana imatapas contestarkanchu. \v 13 Chayraycu Pilato tapullarkantaj: \p —¿Manachu uyarinqui kan contra tucuy ima nichcaskancuta? \v 14 Jesustaj ni uj palabrallatapas contestarkanchu, chayraycutaj Pilato sinchita muspharkan. \s1 Jesús juchachaska wañuchinapaj \p \v 15 Sapa Pascua fiestapi gobernajka uj presota cacharej carkan runacunapaj ajllaskanman jina. \v 16 Chay tiempopi tucuy runacunapaj rejsiskan Barrabás sutiyoj preso cachcarkan. \v 17 Runacuna tantaska cachcajtincu, Pilato taporkan: \p —¿Pitataj cacharinayta munanquichis, Barrabastachu icha Cristo niska Jesustachu? \p \v 18 Chayta nerkan, envidiallamanta Jesusta entregaskancuta yachaspa. \p \v 19 Pilato juzgana sillapi tiyachcajtin, warmin cachamorkan willajta: “Ama imatapas ruwaychu chay justo runataka, imaraycuchus kayna ch'isi moskoyniypi sinchita ñac'arini paypaj causanraycu.” \p \v 20 Sacerdotecunapaj jefencuna llajtapaj jefencunapiwan runacunata yachaycucherkancu mañanancupaj Barrabasta cachariska cananpaj, Jesustataj wañuchiska cananpaj. \v 21 Pilato ujtawan taporkan: \p —¿Maykentataj cacharinayta munanquichis? \p Paycunataj contestarkancu: \p —¡Barrabasta! —nispa. \p \v 22 Pilatotaj paycunata taporkan: \p —¿Imanasajtaj cay Cristo niska Jesuswanri? \p Tucuynincu wajach'acorkancu: \p —¡Chacataska cachun! —nispa. \p \v 23 Pilato paycunata nillarkantaj: \p —¿Ima mana allintataj ruwan? \p Paycunataj sinchita wajach'acorkancu: \p —¡Chacataska cachun! —nispa. \p \v 24 Pilato mana ima ruwayta atejtin, runacuna astawan astawan ch'ajwarachcarkancu. Chayraycu Pilato unuta apachicamuspa, tucuypaj ñaupakenpi maquincunata majchicorkan, nispa: \p —Cay runa wañunanmantaka mana noka juchayojchu cani, kancuna juchayoj canquichis. \p \v 25 Tucuy runacuna contestarkancu: \p —¡Wañuskan nokaycupaj wawaycupajpiwan juchaycu cachun! \p \v 26 Chhicataj Pilato Barrabasta cachariporkan; Jesustataj sinchita bajtachispa, chacatanancupaj entregaporkan. \p \v 27 Gobernajpaj soldadoncuna Jesusta aparkancu palacio gobierno wasiman. Chaypi tucuy soldadocuna tantacorkanu. \v 28 P'achanta orkhospa, uj morado katanata churaycorkancu. \v 29 Umanmantaj qhichcacunamanta ruwaska coronata churaycorkancu, paña maquinmantaj uj vara bastonta. Chaypacha ñaupakenpi konkoriycuspa burlacorkancu, nerkancutaj: \p —¡Judiocunapaj Reynin causachun! —nispa. \p \v 30 Payta thutkatarkancu, caskan vara bastonwantaj umapi c'uparkancu. \v 31 Paymanta burlacuy pasayta, morado katanata orkhopuspa, quiquin p'achanta churaporkancu. Apaporkancutaj chacataska cananpaj. \s1 Jesús chacataska \p \v 32 Chaymanta llojsipuspa, Cirene llajtayoj Simón sutiyoj runawan tuparkancu; obligarkancutaj Jesuspaj cruzninta apananpaj. \p \v 33 Gólgota sutiyoj juch'uy loma pataman chayarkancu. (Gólgota niyta munan: “Calavera Lugar.”) \v 34 Chaypitaj jayakewan chhajruskata c'allcu vinota Jesusman ujyacherkancu. Jesustaj malliycuspa, mana ujyayta munarkanchu. \p \v 35 Chacataycuspañataj, soldadocuna sortearkancu Jesuspaj p'achanta partinacunancupaj. \v 36 Chhicataj chaypi tiyaycuspa khawachcarkancu. \v 37 Cruzpi, Jesuspaj uman patapi uj letrero escribiskata churarkancu: “Cayka Jesús, judiocunapaj Reynin” nispa. \p \v 38 Jesuswan cusca iscay suwacunata chacatallarkancutaj, ujninta pañannejpi ujnintataj llok'ennejpi. \v 39 Chayninta pasajcuna umancuta maywispa, insultarkancu. \v 40 Nerkancutaj: \p —¡Kan, Diospaj templonta urmachispa quimsa p'unchaypi ruwarkoj, cunanka kan quiquiyqui salvacuy! ¡Diospaj Churin canqui chayka, chay cruzmanta urakay! \p \v 41 Ajinallatataj sacerdotecunapaj jefencuna, leymanta yachachejcuna, llajtapaj jefencunapiwan nerkancu: \p \v 42 —Wajcunata salvarkan, pay quiquintaj mana salvacuyta atinchu. Israelpaj Reynin chayka, cunanpacha cruzmanta urakamuchun, paypitaj creesunchis. \v 43 Diosman atenicorkan. Cunanka Dios munacun chayka, cacharichun ari. ‘Diospaj Churin cani’ niwarkanchis. \p \v 44 Jinallatataj Jesuswan cusca chacataska suwacunapas insultarkancu. \s1 Jesuspaj wañuskan \p \v 45 Chaupi p'unchaymanta chaupi tardecama tucuy cay pacha tutayaycorkan. \v 46 Chaupi tardetataj, Jesús callpawan wajach'acuspa nerkan: “Elí, Elí, ¿lema sabactani?” (Chaytaj niyta munan: “Diosníy, Diosníy, ¿imaraycutaj sakerpariwanquiri?”) \p \v 47 Waquin chaypi cajcuna uyarispa, nerkancu: \p —¡Uyariychis, Eliasta wajachcan! \p \v 48 Chaypacha ujnin runa phawaspa, vinagreman esponjata chaporkan. C'aspiman churaycuspataj, korkan ch'umuycunanpaj. \v 49 Waquincunataj nerkancu: \p —Dejallay. Ricusunchis, ichapas Elías jamuspa salvanka. \p \v 50 Jesustaj callpawan wajach'acuspa, wañuporkan. \v 51 Chaypacha templopi cortina iscayman lliq'icorkan, janajmanta urayman. Cay pacha qharcaterkan, kakacunataj partiracorkancu. \v 52 Sepulturacunapas quicharacorkancu. Diospi achqha creejcuna wañuskamanta causarimorkancu. \v 53 Paycunataj sepulturancunamanta llojsiramorkancu. Jesuspaj causarimuskan pasayta, Jerusalén santo llajtaman yaycorkancu. Chaypitaj achqha runacuna ricorkancu. \p \v 54 Capitán romano paywan cajcunapiwan Jesusta khawachcaspa, ricorkancu jallp'a qharcatejta, tucuy ima pasachcaskantawan. Sinchi manchariskataj nerkancu: \p —¡Ciertopuni cay runaka Diospaj Churin! \p \v 55 Chaypitaj achqha warmicuna cachcarkancu carullamanta khawaspa. Paycunaka Galileamantapacha jamorkancu Jesusta yanapaspa. \v 56 Paycuna uqhupitaj carkan María Magdalena, Santiagopaj Josepajpiwan maman María, Zebedeoj churincunapaj mamancupiwan. \s1 Jesusta p'ampancu \p \v 57 Ch'isiyaycuchcajtinña, uj khapaj runa, Arimatea llajtayoj José jamorkan, creyentellataj Jesuspi. \v 58 Pilatoman jamuspa, Jesuspaj cuerponta mañarkan. Pilatotaj mandarkan konancupaj. \v 59 Josetaj uj limpio fino sabanawan Jesuspaj cuerponta p'istuycorkan. \v 60 Churaycorkantaj kaka jutc'uska mosoj sepulturapi. Puncunta athun rumiwan tapaycuspataj, puriporkan. \v 61 Sepulturapaj ñaupakenpitaj María Magdalena waj Mariapiwan tiyachcarkancu. \s1 Sepulturata cuidajcuna \p \v 62 K'ayantin, samana p'unchaypi, sacerdotecunapaj jefencuna fariseocunapiwan Pilatoman purerkancu. \v 63 Nerkancutaj: \p —Señor, yuyariycu chay llulla runa causachcasparaj niskanta: ‘Quimsa p'unchaymanta causarisaj’ nispa. \v 64 Chayraycu manday ari, quimsa p'unchaycama sepulturata allinta cuidanancupaj, discipuloncuna ama jamuspa ayata suwanancupaj. Chaymantataj nincuman: ‘Wañuskamanta causarimun’ nispa. Chay llullaka ñaupaj llullacuskanmanta nejtinpas astawan mana allinchu canman. \p \v 65 Pilatotaj paycunata nerkan: \p —Chay, cuidaj soldadocuna can. Puriychis, atiskayquichisman jina sepulturata seguramuychis. \p \v 66 Paycunataj purispa, sepulturata allinta seguraycorkancu. Tapaska rumita selloycuspa, soldadocunata sakerkancu cuidachcajta. \c 28 \s1 Jesuspaj causariskan \p \v 1 Samana p'unchay pasajtin, semana kallariy p'unchay sut'iyamuyta, María Magdalena, waj Mariapiwan purerkancu sepultura khawaj. \v 2 Señorpaj angelnin janaj pachamanta uraycamuskanraycu, jallp'a sinchita qharcaterkan. Angeltaj sepulturaman chimpaycuspa, tapaska rumita tijrarpayarkan, chay patapitaj tiyaycorkan. \v 3 Angel rayopaj c'anchaynin jina carkan, p'achantaj rit'i jina yuraj. \v 4 Soldadocunataj chayta ricuspa, mancharicuymanta qharcaterkancu. Wañuska jina wijch'ucorkancu. \v 5 Angel warmicunaman nerkan: \p —Ama manchacuychischu. Yachani Jesusta masc'achcaskayquichista, chacataska carkan chayta. \v 6 Mana caypichu, niskanman jina causaripunña. Jamuychis, khawaycuychis maypichus Señor churaska carkan chayta. \v 7 Puriychis, cunanpacha discipuloncunaman willamuychis: ‘Causarimpunña, ñaupakeyquichista Galileaman purenka. Chaypi ricunquichis.’ Chayta noka kancunaman ninay carkan. \p \v 8 Warmicunataj sepulturamanta puriporkancu, manchariska cusiskataj. Phawarkancu discipuloncunaman willaj. \v 9 Jina purichcajtincu, Jesús paycunaman riqhurispa, saludarkan. Paycunataj chimpaycuspa, Jesusta adorarkancu chaquincunata mark'aycuspa. \v 10 Jesustaj paycunaman nerkan: \p —Ama manchacuychischu. Puriychis, waukeycunaman willamuychis: ‘Galileaman purichuncu, chaypi ricuwankacu.’ \s1 Soldadocuna willacuncu \p \v 11 Warmicuna purichcajtillancuraj, sepulturata cuidaj waquin soldadocuna llajtaman purispa, sacerdotecunapaj jefencunaman willamorkancu tucuy cay pasaskanta. \v 12 Chay jefecunataj waj jefencunawan parlaj purerkancu rimanacunancupaj. Soldadocunamantaj achqha kolketa korkancu. \v 13 Nerkancutaj: \p —Kancunaka niychis: ‘Discipuloncuna tutapi jamuspa, Jesuspaj cuerponta suwancu puñuchcanaycucama’ nispa. \v 14 Gobernaj chayta yachajtenka, nokaycu paywan parlasajcu mana imananasunquichispaj. \p \v 15 Soldadocunataj kolketa jap'ekaytawan yachachiskancuman jina parlarkancu. Chay niskancoka cunan p'unchaycama judiocuna uqhupi willacun. \s1 Jesús discipuloncunata cachan \p \v 16 Chunca ujniyoj discipuloncuna Galileaman purerkancu, Jesuspaj niskan lomaman. \v 17 Jesusta ricuytawan adorarkancu, waquincunataj iscayrayarkancu chaywanpas. \v 18 Jesús paycunaman chimpaycuspa nerkan: \p —Dios tucuy atiyta kowan janaj pachapi cay pachapipas. \v 19 Chayraycu tucuy nacioncunapi caj runacunaman puriychis. Willamuychis discipuloycuna canancupaj, Dios Tata, Dios Churi, Dios Santo Espiritupaj sutinpi bautizaspa. \v 20 Kancunaman tucuy mandaskayta casucuyta yachachimuychis. Nokataj tuta p'unchay kancunawan cachcani cay pacha tucucunancama. Ajina cachun.