\id LUK - Quechua, North Bolivia NT -Bolivia 2012 (DBL -2013) \h SAN LUCAS \toc1 San Lucas Sumaj Evangeliota Willan \toc2 San Lucas \toc3 Lc \mt1 SAN LUCAS \mt2 Sumaj Evangeliota Willan \c 1 \p \v 1 Sinchi respetaska Teófilo, nokaycu uqhupi ima pasaskancunamanta achqhayoj escriberkancu, \v 2 Jesuspaj naciskanmantapacha ricojcuna yachachiwaskanchisman jina. Paycunataj Diosmanta jap'ekarkancu evangeliota willaranancupaj. \v 3 Nokapas Jesuspaj naciskanmantapacha tucuy ima pasaskanta sumajta tapurani, allin yuyaywan sumaj ordenpi escribimunaypaj, \v 4 yachachiskasunquichis cierto caskanta yachanayquipaj. \s1 Juan Bautistapaj naciskan \p \v 5 Judea provinciapi Herodes gobernachcajtin, Abiaspaj gruponmanta uj sacerdote carkan Zacarías sutiyoj. Warmin Isabeltaj Aaronpaj mirayninmanta carkan. \v 6 Iscaynincu Diospaj ñaupakenpi justo carkancu, casucojtaj Señorpaj tucuy mandacuskanta. Chayraycu ni pipas ni imamanta juchachayta atinmanchu carkan. \v 7 Mana wawancu carkanchu, imaraycuchus Isabel mana onkojyayta atejchu. Iscaynincutaj sinchi machu payaña carkancu. \p \v 8 Uj p'unchay Zacariaspaj gruponman tuparkan Dios adorana templopi sirvinanpaj. \v 9 Sacerdotecunapaj costumbrenman jina sorteota ruwarkancu. Sorteopitaj Zacariasman tuparkan, santo lugarpi Señorman inciensota k'osnichinanpaj. \v 10 K'osnichichcajtintaj, tucuy runa jawanejpi oracionta ruwachcarkancu. \v 11 Ajinapi Señorpaj uj angelnin Zacariasman riqhurerkan, incienso altarpaj pañannejpi sayachcaj. \v 12 Angelta ricuspa Zacarías mulljacorkan, mancharicorkantaj. \v 13 Angeltaj payta nerkan: \p —Ama mancharicuychu, Zacarías. Dios oracionniyquita uyarin. Warmiyqui Isabel uj churiyoj canka, Juanta sutichanqui. \v 14 May cusiska canqui naciskanmanta, achqhayojtaj cusiconkacu. \v 15 Imaraycuchus churiyqueka Señorpaj ñaupakenpi athun canka. Mana vinota ni ima machachejta ujyankachu. Manaraj nacichcajtin, Santo Espirituwan junt'a canka. \v 16 Israel nacionmanta achqhayojta Señor Diosnincuman cutichenka. \v 17 Cay Juanka, Señor jamojtinraj, profeta Eliaspaj atiyninwan Diospaj Espiritunwantaj purenka, tatacunata wawancunawan allinyachinanpaj, mana casucojcuna casucuyta yachakanancupaj. Jinamanta runacunata waquichenka Señorta jap'ekanancupaj. \p \v 18 Zacarías angelta taporkan: \p —¿Imaynatataj yachasaj cay junt'acunanta? Nokaka machulaña cani, warmiypas awichaña. \p \v 19 Angeltaj contestarkan: \p —Noka Gabriel cani, Diospaj mandaska sirvejnin. Pay cachamuwan cay sumaj noticiata kanman willanaypaj. \v 20 Cunantaj niskayta mana creeskayquiraycu, jup'a tucunqui cunanmanta churiyqui nacinancama, cay niskay junt'acunancama. \p \v 21 Chaycamataj runacunaka jawapi Zacariasta suyachcarkancu, mana uskhayta llojsimuskanmanta tapunacuspa. \v 22 Llojsimuspataj, mana parlayta aterkanchu. Chayraycu, “Imachá santo lugarpi payman riqhurin” nerkancu. Zacariastaj manaña parlayta atispa, señascunallawanña entendicherkan. \p \v 23 Zacariastaj sirviyta tucuspa, wasinman cutiporkan. \v 24 Chay pasaymanta warmin Isabel onkojyaporkan. Phichka quillata wasinmanta mana llojserkanchu, sonkonpi pensaspa: \v 25 “Señor cayta ruwawan, runacuna manaña desprecianawancupaj” nispa. \s1 Jesús nacinanmanta \p \v 26 Isabel sojta quilla onkojña cajtin, Dios ángel Gabrielta cacharkan Galileapi caj Nazaret llajtaman, \v 27 manaraj kharita rejsej sipas Mariaman. Paytaj casaracunanpaj parlaska carkan Josewan, gobernaj Davidpaj mirayninmanta. \v 28 Angeltaj María cachcaskan lugarman yaycuspa nerkan: \p —¡Saludayqui, Diospaj ajllaskan! Señor kanwan cachcan —nispa. \p \v 29 Angelpaj niskanta uyarispataj, María mulljacorkan, muspharkantaj, “¿Ima niytataj munan?” nispa. \v 30 Angeltaj payta nerkan: \p —Ama manchacuychu, María, Dios favorninwan kanta bendicisunqui. \v 31 Cunan onkojyanqui: uj churiyoj canqui, sutichanqui Jesusta. \v 32 Pay athun canka, sinchi athun Diospaj Churin. Señor Dios gobernajta churanka, ñaupaj gobernaj Davidta jina. \v 33 Israel nacionta wiñaypaj gobernanka; gobiernontaj mana jayc'aj tucucuyniyoj canka. \p \v 34 María angelta taporkan: \p —Mana khariwan caspa, ¿imaynatataj wawayoj cayman? \p \v 35 Angeltaj contestarkan: \p —Santo Espíritu sinchi athun Diospaj atiyninwan kanman jamonka uj phuyu jina. Chayraycu chay naciska wawapaj sutenka Santo, Diospaj Churin canka. \v 36 Parienteyqui Isabelpas awicha cayninpi wawayoj canka. Mana wawayoj cay atej niskancupas sojta quilla onkojña. \v 37 Diospajka tucuy ima aticun. \p \v 38 María nerkan: \p —Diospaj niskan ruwaska cachun niwaskayquiman jina, imaraycuchus noka Señorpaj sirvejnin cani. \p Angeltaj riporkan. \s1 María Isabelta watun \p \v 39 Chay p'unchaycuna María uskhayta purerkan uj llajtaman, loma lomayoj Judea provinciaman. \v 40 Chayaspataj, Zacariaspaj wasinman yaycuspa Isabelta saludarkan. \v 41 Mariapaj saludaskanta Isabel uyarejtin, wijsanpi wawa cuyurerkan. Isabeltaj Santo Espirituwan junt'a caporkan. \v 42 Chhicataj alto vozwan parlaspa nerkan: \p —¡Tucuy warmicunamanta nejtin Diospaj astawan bendiciskan canqui, churiyquipas bendiciska! \v 43 ¿Pitaj noka cani, Señorniypaj maman watunawanpaj? \v 44 Saludawaskayquita uyarejtiy jina, waway cusicuywan wijsay uqhupi cuyurin. \v 45 ¡May cusicuyniyoj canqui, Señorpaj niskan junt'acunanta creeskayquiraycu! \p \v 46 Mariataj nerkan: \q1 “Almay Señorpaj athun cayninta alaban, \q1 \v 47 espirituytaj Salvawaj Diosniypi cusicun, \q1 \v 48 imaraycuchus Dios khawariwan \q2 humilde sirvejninta. \q1 Cunanmanta tucuy runa cusiska niwankacupuni, \q1 \v 49 Tucuy Atiyniyoj Dios athun musphaycunata \q2 nokapaj ruwaskanraycu. \q1 ¡Payka Santo! \q1 \v 50 Dioska pay respetajcunata qhuyapayallanpuni. \q1 \v 51 Tucuy atiyninwan ruwan, piturparispa pay pay \q2 wapu tucojcunapaj ruway munaskancuta. \q1 \v 52 Gobernajcunata urmachin, \q1 humillacojcunata athunyachin. \q1 \v 53 Yarekaskacunaman tucuy imata kon, \q1 khapajcunatataj mana imayojta cachapun. \q1 \v 54 Ajllaska Israel llajtanta yanaparkan, \q1 qhuyapayacuywan mana konkanchu. \q1 \v 55 Ajinata prometicuska ñaupaj \q2 abuelonchiscunaman, Abrahamman, \q2 paypaj miraynincunamanpiwan.” \p \v 56 María quimsa quillata Isabelwan cachcarkan, chaymanta wasinman cutiporkan. \s1 Juan Bautista nacin \p \v 57 Isabelpaj onkocunan tiempo junt'acojtin, churiyoj caporkan. \v 58 Kayllamasincuna parientencunapas Señor Dios payta qhuyapayaskanta yachaspa, cusicorkancu; chayraycu purerkancu Isabelta felicitaj. \v 59 Pusaj p'unchayniyojta wawata aparkancu circuncisión costumbreta ruwanancupaj. Tatanpaj sutin Zacariasta churayta munarkancu. \v 60 Mamantaj nerkan: \p —Mana. Juan sutin canan. \p \v 61 Paycunataj nerkancu: \p —Familiayquipi mana pipas canchu chay sutiyojka. \p \v 62 Chhicataj wawapaj tatanta señaswan taporkancu yachanancupaj ima sutitachus churay munaskanta. \v 63 Tatantaj escribinanpaj tablata mañaspa, escriberkan: “Sutenka Juan” nispa. Tucuynincutaj musphararkancu. \v 64 Chhicapachataj Zacarías wajmanta parlaporkan, Diostataj alabarkan. \v 65 Tucuy kayllamasincunataj mulljaricorkancu. Tucuynejpi loma lomayoj Judea provinciapi willanacorkancu chay pasaskanmanta. \v 66 Tucuy uyarejcunataj sonkoncupi nerkancu: “¿Imataj canka cay wawari?” nispa, imaraycuchus Señor Dios atiyninta ricucherkan paypaj allinninpaj. \s1 Zacarías Diosta alaban \p \v 67 Juanpaj tatan, Zacarías, Santo Espirituwan junt'a cachcaspa, Diospaj sutinpi parlarkan: \q1 \v 68 “¡Israelpaj Señor Diosnin alabaska cachun, \q1 imaraycuchus runancunata salvaj jamun! \q1 \v 69 Atiyniyoj Salvadorta cachamuwanchis, Dios \q2 casucoj sirvejnin Davidpaj mirayninmanta. \q1 \v 70 Diospaj santo profetancuna willaskacu Dios \q2 ñaupajña prometicuskanta: \q1 \v 71 enemigonchiscunamanta tucuy \q2 chejnicojninchiscunamantawan \q2 salvanawanchista, \q1 \v 72 ñaupaj abuelonchiscunata qhuyapayacunanta, \q1 santo compromisonta mana konkapuspa. \q1 \v 73 Cay ari, chay promesa Dios juramentowan \q2 tatanchis Abrahamwan ruwaskanka, \q1 \v 74 enemigonchismanta libranawanchista, \q2 Diosllata sirvinanchispaj \q2 mana ni imata manchacuspa, \q1 \v 75 Diospaj ñaupakenpi justo mana juchayoj \q2 cananchispaj tucuy p'unchay \q2 causananchiscama. \q1 \v 76 Kanri, wawitáy, sinchi athun Diospaj profetan \q2 niska canqui. \q1 Señorpaj ñaupakenta purinqui ñanta \q2 waquichispa, \q1 \v 77 runacunaman willaspa Dios juchancunata perdonananta salvanantawan. \q1 \v 78 Diosninchis athun qhuyapayacuyninpi janaj \q2 pachamanta c'anchayta apamuwanchis \q2 uj mosoj p'unchaymanta, \q1 \v 79 laja tutayajpi tiyajcunaman c'anchayta \q2 konanpaj, \q2 sonko tiyaycuypi pusanawanchispaj.” \p \v 80 Wawa Juan wiñachcarkan, astawan callpayoj espiritunpi. Ch'usaj lugarpitaj tiyarkan, Israel runacunaman rejsichicunan p'unchaycama. \c 2 \s1 Jesús nacin \p \v 1 Chay p'unchaycunapi gobernaj Augusto César mandacorkan tucuy runa yupaska canancupaj. \v 2 Cay ñaupajcaj yupaytaj carkan Cirenio gobernachcajtin Siria nacionpi. \v 3 Tucuy puripunancu carkan quiquin llajtancuman yupachicoj. \p \v 4 Chayraycutaj Joseka Galileapi caj Nazaret llajtamanta llojsispa, puriporkan Judeapi caj Belenman, maypichus abuelon gobernaj David naciskanman, Davidpaj miraynin caskanraycu. \v 5 Mariawan purerkan yupachicunancupaj. Mariataj Josewan comprometiska cachcarkan casaracunanpaj, paytaj onkojña carkan. \v 6 Belenpi cachcajtincutaj, onkocunan p'unchay chayamorkan. \v 7 Chaypi ñaupaj churinta onkocaporkan. Pañalcunawan wawanta p'istuycuspataj, uywaman karanapi siriycucherkan, paycunapaj alojamiento mana caskanraycu. \s1 Angelcuna michejcunawan \p \v 8 Belén kayllapi michejcuna tutapi ovejata michichcarkancu. \v 9 Señorpaj uj angelnin paycunaman riqhurimorkan. Señorpaj sumaj glorioso c'anchaynintaj paycunaman c'anchaycorkan. Chayraycu paycuna sinchita mancharicorkancu. \v 10 Angeltaj paycunaman nerkan: “Ama manchacuychischu, imaraycuchus sumaj noticiacunata apamuyquichis tucuy runacuna cusicunancupaj. \v 11 Cunan Davidpaj llajtanpi uj salvador nacipusunquichis; chayka Mesías niska Cristo, Señor. \v 12 Imaynata rejsinayquichispaj, cay señalka: kancuna pañalcunawan p'istuska wawata tarinquichis, uywaman karanapi sirichcajta” nispa. \p \v 13 Chhicapacha janaj pachamanta achqha angelcuna riqhurimorkancu, Diosta alabaspataj nerkancu: \q1 \v 14 “¡Janaj pachapi Dios alabaska cachun! \q1 ¡Cay pachapitaj sonko tiyaycuy cachun \q2 Diospaj qhuyapayaskan runacunapaj!” \p \v 15 Angelcuna janaj pachaman cutipojtincu, michejcuna ninacorkancu: \p —¡Jacuchis Belenman! Ricumusunchis ima pasaskanta Señor Dios willawaskanchista. \p \v 16 Uskhayta purispa, Mariata, Joseta, uywaman karanapi sirichcaj wawatawan tarerkancu. \v 17 Ricuspataj, chay wawamanta angelpaj niskanta willarkancu. \v 18 Uyarejcunataj michejcunapaj niskanmanta musphararkancu. \v 19 María tucuy ima uyariskanta sonkonpi wakaycharkan, yuyachcarkantaj. \v 20 Michejcunataj cutiporkancu, tucuy ricuskancumanta, uyariskancumanta, angelpaj niskanman jina pasaskanmantawan Diosta honrawan gloriawan alabaspa. \s1 Templopi wawa Jesusta Diosman entregancu \p \v 21 Pusaj p'unchayniyojta wawata circuncisión costumbreta ruwarkancu. Sutintataj churarkancu, Jesusta, manaraj onkoj cachcajtin Mariaman angelpaj niskanman jina. \p \v 22 Moisespaj leyninman jina José Mariapiwan limpiochacunancu p'unchaycuna junt'acojtintaj, Jerusalenman wawata aparkancu Señor Diosman entreganancupaj. \v 23 Chayta ruwarkancu, Diospaj leyninpi cay jina escribiska caskanraycu: “Tucuynin ñaupaj chureka Señor Diosllaman entregaska canka.” \v 24 Iscay palomata temploman apallarkancutaj, Diospaj leyninman jina ofrendata konancupaj. \p \v 25 Jerusalenpi tiyacorkan uj runa, Simeón sutiyoj. Justo runa carkan, Diosta adoraj, Israel runacunapaj salvacionnincuta suyaspa. Santo Espíritu Simeonwan cachcarkan. \v 26 Chay Santo Espiritutaj Simeonman willarkan manaraj wañupuchcaspa Diospaj cachamuskan Cristota ricunanta. \v 27 Chayraycu Santo Espíritu payta temploman pusarkan. Chay rato José Mariapiwan wawa Jesusta temploman apamorkancu, ley mandaskanta junt'anancupaj. \v 28 Simeonka wawata ichuricuspa, Diosta alabarkan nispa: \q1 \v 29 “Cunan, Señor, promesayqueka \q2 niwaskayquiman jina junt'acun. \q1 Chayraycu sonko tiyaska wañupuyta atini. \q1 \v 30 Imaraycuchus salvacionta ricuniña. \q1 \v 31 Chay ruway kallariskayquita tucuy runacuna \q2 ricuyta atincuman. \q1 \v 32 Chay salvacionka nacioncunata c'anchayconka. \q1 Payraycu Israel llajtayqueka honrayoj canka.” \p \v 33 Jesuspaj tata maman musphararkancu Simeonpaj niskanta uyarispa. \v 34 Simeón wawata bendicerkan, nerkantaj Jesuspaj maman Mariaman: \p —Uyariy, cay wawataka Dios churan Israelpi caj achqhayoj urmanancupaj chayri sayarinancupaj. Payka uj señal canka, achqhayojtaj mana jap'ekankacuchu. \v 35 Ajinapi achqhayojpaj sonkopi pensaskancu sut'inchaconka. Tucuy caycunataj espadawan allaska jina sonkoyquita nanachisunqui. \p \v 36 Chaypi cachcallarkantaj uj warmi, Ana sutiyoj, Diospaj sutinpi parlaj, Fanuelpaj ususin, Aserpaj mirayninmanta. Sinchi awichaña carkan. Sinchi sipasita casaracuska, kosanwantaj kanchis watallata tiyaska. \v 37 Pusaj chunca tawayoj wataña viuda caska, templomanta mana llojsipuspa tuta p'unchay Señorta sirvej, ayunaspa oracionta ruwaspa. \v 38 Chhicapacha Ana riqhurimuspa, Diosman graciasta koyta kallarerkan. Wawa Jesusmantataj willarkan tucuy Jerusalenpi caj salvacionninta suyajcunaman. \s1 Nazaretman cutincu \p \v 39 Tucuy imata Señorpaj leyninman jina junt'aspataj, Galileapi caj Nazaret llajtancuman cutiporkancu. \v 40 Wawataj astawan callpayoj, astawan yachayniyojtaj wiñachcarkan, Diospaj bendicionnincunawan. \s1 Wawa Jesús templopi \p \v 41 Jesuspaj tata maman sapa wata purej cancu Jerusalenman Pascua fiestaman. \v 42 Ajinata Jesús chunca iscayniyoj watayoj cachcajtin, tata maman pusarkancu Pascua fiestaman purinapuni caskanraycu. \v 43 Pascua pasayta wasiman cutipuchcajtincu, wawa Jesús Jerusalenpi quedacaporkan, tata mamanpaj mana reparaskan. \v 44 Jesús runa uqhupi purichcaskanta yuyaspa, uj p'unchay puriymantaña Jesusta watucorkancu. Parientencuna rejsiskancuna ima uqhupi masc'arkancu. \v 45 Mana tarispataj, Jerusalén llajtacama cuterkancu, chaypi masc'anancupaj. \p \v 46 Quimsa p'unchaymanta Jesusta tarerkancu templopi, leymanta yachachejcuna chaupinpi tiyachcajta, paycunata uyarispa tapuspataj. \v 47 Tucuy uyarejcunataj muspharachcarkancu yachayniyoj caskanmanta contestaskancunamantapiwan. \v 48 Tata maman Jesusta ricuspa, mulljaricorkancu. Mamantaj payta nerkan: \p —Wawáy, ¿imaraycutaj cayta ruwawanquichis? Tatayqui nokapiwan llaquiska masc'ayquichis. \p \v 49 Jesustaj contestarkan: \p —¿Imaraycutaj masc'awarkanquichis? ¿Manachu yachanquichis Tataypaj wasinpi canayta? \p \v 50 Paycunataj mana entenderkancuchu chay niskanta. \p \v 51 Chaymanta tata mamanwan Nazaretman puriporkan; chaypitaj tucuy imapi casucuspa causarkan. Mamantaj sonkonpi tucuy caycunata yuyachcarkan. \v 52 Jesustaj cuerpopi yachaypipas wiñachcallarkanpuni, Dioswan runacunawanpas munachicuspa. \c 3 \s1 Juan Bautista willaran \p \v 1 Gobernaj Tiberio César chunca phichkayoj wataña gobernachcajtin, Poncio Pilato gobernachcarkan Judea provinciapi, Herodestaj Galilea provinciapi, Herodespaj wauken Felipetaj Itureapi Traconitepi ima, Lisaniastaj Abiliniapi. \v 2 Anás Caifaspiwan curaj sacerdotecuna carkancu. Chay tiempopi Dios Zacariaspaj churin Juanta parlapayarkan ch'usaj lugarpi cachcajtin. \v 3 Jordán mayu ladopi tucuynejman Juan purerkan. Runacunaman willaraspa nerkan: —Juchayquichiscunata sakespa Diosman cutiricuychis. Bautizachicuychis, Dios juchayquichiscunata perdonananpaj —nispa. \p \v 4 Chaywan junt'acorkan Diospaj profetan Isaiaspaj escribiskan: \q1 “Ch'usaj lugarpi uj runa wajach'aconka: \q1 ‘Señor jamuchcan. Sonkoyquichista \q2 waquichiychis recto ñanta jina. \q1 \v 5 Tucuy wayk'ocuna junt'achiska canka, \q1 tucuy orkocuna lomacunapas pampayachiska. \q1 K'ewi ñancuna rectoyachiska, moko moko \q2 ñancunapas pampachaska canka. \q1 \v 6 Tucuy runacunataj riconkacu Diosmanta \q2 jamoj salvacionta.’ ” \p \v 7 Runacuna Juanman purichcarkancu bautizachicunancupaj. Paycunaman Juan nerkan: “¡Pallicunapaj miraynin! ¿Pitaj nerkasunquichis Diospaj jamoj castigonmanta libracunayquichista? \v 8 Allinta causaychis, Diosman cutiriskayquichis sut'ita ricuchicunanpaj. Amataj ninacuychischu: ‘Nokanchiska Abrahampaj wawancuna canchis’ nispaka. Segurayquichis, Dios cay rumicunatapas tucuchiyta atin Abrahampaj wawancunaman. \v 9 Jachapas listoña sach'acunata saphinmantapacha p'atanapaj. Tucuy mana allin urej sach'ataka p'ataspa, ninaman wijch'una. Ajinata Dios castigasunquichis.” \p \v 10 Juanpaj niskanta uyarispa, taporkancu: \p —¿Imatataj ruwasajcu? —nispa. \p \v 11 Juantaj nerkan: \p —Iscay p'achayoj cajka ujninta mana p'achayojman kochun. Ajinallatataj miqhunayoj cajpas mana miqhunayojman kochun. \p \v 12 Waquin Romapaj impuesto cobrajcunapas bautizachicoj jamullarkancutaj. Juanta taporkancu: \p —Yachachej, ¿imatataj nokaycu ruwasajcu? \p \v 13 Juan nerkan: \p —Leyman jina cobraychis, ama yapaskataka. \p \v 14 Soldadocuna tapullarkancutaj: \p —Nokaycurí, ¿imatataj ruwasajcu? \p Juan paycunata nerkan: \p —Ama pimantapas ni imanta kechuychischu, nitaj pitapas kasimanta tumpaychischu amenazaspa. Contentacuychis pagoyquichiswan. \p \v 15 Chayta uyarispataj, runacunaka sonkoncupi pensarkancu: “¿Manachu Juanri Cristo canman?” nispa. \v 16 Juantaj tucuy runacunaman nerkan: “Ciertopuni noka unullawan bautizayquichis. Chaywanpas nokamanta uj astawan atiyniyoj jamuchcan. Paypaj ñaupakenpi ni imapaschu cani, abarcancunata pascaranallaypajpas. Paycaj Santo Espirituwan ninapiwan bautizasunquichis. \v 17 Maquinpi wayrachinata apamuchcan, trigota limpiochaspa trojenpi wakaychananpaj, yurantataj mana jayc'aj wañoj ninawan ruphachipunanpaj.” \p \v 18 Cay jinamanta achqha cunaycunawan Juan sumaj evangeliota willarkan. \v 19 Juanka gobernaj Herodestapas c'amillarkantaj wauken Felipepaj warmin Herodiaswan tiyapuskanmanta, tucuy mana allincuna ruwaskanmantawan. \v 20 Herodestaj uj mana allintawan ruwarkan, Juanta carcelman wisk'aycuchispa. \s1 Jesús bautizaska \p \v 21 Juan manaraj carcelman wisk'aycuska cachcaspa, achqhayoj jamojcunata bautizachcajtin, Jesús jamuspa bautizachicullarkantaj. Oracionta ruwachcajtin, janaj pacha quicharacorkan. \v 22 Santo Espiritutaj uj paloma jina Jesusman urakamorkan. Janaj pachamanta Dios parlamorkan: \p —Kancajka munaska Churiy canqui, ajllaskay —nispa. \s1 Jesuspaj abueloncuna \p \v 23 Jesús quimsa chunca watayoj jina Diospaj evangelionta willarayta kallarerkan. Runacunapaj pensaskancuman jina, Jesuska Josepaj churin, Josetaj Elipaj churin, \v 24 paytaj Matatpaj churin, paytaj Levipaj churin, paytaj Melquipaj churin, paytaj Janapaj churin, paytaj Josepaj churin, \v 25 paytaj Matatiaspaj churin, paytaj Amospaj churin, paytaj Nahumpaj churin, paytaj Eslipaj churin, paytaj Nagaipaj churin, \v 26 paytaj Maatpaj churin, paytaj Matatiaspaj churin, paytaj Semeipaj churin, paytaj Josecpaj churin, paytaj Judapaj churin, \v 27 paytaj Joananpaj churin, paytaj Resapaj churin, paytaj Zorobabelpaj churin, paytaj Salatielpaj churin, paytaj Neripaj churin, \v 28 paytaj Melquipaj churin, paytaj Adipaj churin, paytaj Cosampaj churin, paytaj Elmadampaj churin, paytaj Erpaj churin, \v 29 paytaj Jesuspaj churin, paytaj Eliezerpaj churin, paytaj Jorimpaj churin, paytaj Matatpaj churin, \v 30 paytaj Levipaj churin, paytaj Simeonpaj churin, paytaj Judapaj churin, paytaj Josepaj churin, paytaj Jonampaj churin, paytaj Eliaquimpaj churin, \v 31 paytaj Meleapaj churin, paytaj Menapaj churin, paytaj Matatapaj churin, paytaj Natanpaj churin, \v 32 paytaj Davidpaj churin, paytaj Isaipaj churin, paytaj Obedpaj churin, paytaj Boozpaj churin, paytaj Salapaj churin, paytaj Naasonpaj churin, \v 33 paytaj Aminadabpaj churin, paytaj Adminpaj churin, paytaj Arnipaj churin, paytaj Esrompaj churin, paytaj Farespaj churin, paytaj Judapaj churin, \v 34 paytaj Jacobpaj churin, paytaj Isaacpaj churin, paytaj Abrahampaj churin, paytaj Tarepaj churin, paytaj Nacorpaj churin, \v 35 paytaj Serugpaj, churin, paytaj Ragaupaj churin, paytaj Pelegpaj churin, paytaj Heberpaj churin, paytaj Salapaj churin, \v 36 paytaj Cainanpaj churin, paytaj Arfaxadpaj churin, paytaj Sempaj churin, paytaj Noepaj churin, paytaj Lamecpaj churin, \v 37 paytaj Matusalenpaj churin, paytaj Enocpaj churin, paytaj Jaredpaj churin, paytaj Mahalaleelpaj churin, paytaj Cainanpaj churin, \v 38 paytaj Enospaj churin, paytaj Setpaj churin, paytaj Adanpaj churin, paytaj Diospaj churin carkan. \c 4 \s1 Jesús pruebaman churaska \p \v 1 Jesús Jordán mayumanta puriporkan Santo Espirituwan junt'a. Santo Espiritutaj Jesusta ch'usaj lugarman pusarkan. \v 2 Chaypitaj tawa chunca p'unchayta supay Jesusta pruebaman churarkan. Jesús chay p'unchaycuna ni imata miqhuskanraycu yarekachicaporkan. \v 3 Supaytaj nerkan: \p —Sichus Diospaj Churinpuni canqui chayka, cay rumita t'antaman tucuchiy. \p \v 4 Jesustaj contestarkan: \p —Escrituraka nin: ‘Mana miqhunallawanchu runaka causanka, manachayri Diospaj tucuy palabrancunawan.’ \p \v 5 Chaymanta supay Jesusta athun loma pataman pusarkan. Uj ratopi tucuy cay pachapi caj nacioncunata ricuchispa, \v 6 nerkan: \p —Kanman autoridadta koskayqui tucuy cay nacioncunata mandanayquipaj, tucuy cay nacioncunapaj khapaj caynintawan. Caycunaka nokapajta, chayraycu pimanchus munani chayman koyta atini. \v 7 Ñaupakeypi konkoriycucuspa adorawanqui chayka, cay tucuy ima kanpajta canka. \p \v 8 Jesustaj contestarkan: \p —Escrituraka nin: ‘Señor Diosnillayquita adoranqui. Pay sapallanta sirvinqui.’ \p \v 9 Chaymanta supay Jesusta Jerusalenman pusarkan. Templo patapi astawan alto cajman llojsichispa, nerkan: \p —Sichus Diospaj Churinpuni canqui chayka, caymanta pampaman wijch'uycucuy, \v 10 imaraycuchus Escrituraka nin: \q1 ‘Dios angelnincunata cachamonka \q2 cuidanasunquipaj mana nanachicunayquipaj. \q1 \v 11 Maquincuwan jap'isunquichis rumicunaman \q2 mana tacacunayquipaj.’ \p \v 12 Jesús contestarkan: \p —Escrituraka nillantaj: ‘Ama Señor Diosniyquita pruebaman churanquichu’ nispa. \p \v 13 Supay ni imaynamanta Jesusta juchallichiyta atispa, carunchacaporkan pisi tiempopaj. \s1 Galileapi Jesús yachachiyta kallarin \p \v 14 Jesús Galileaman cuterkan, Santo Espiritupaj atiyninwan junt'a. Tucuynejpi payllamanta parlaj cancu. \v 15 Tucuynej sinagoga wasicunapi yachachejtin, tucuy runacuna alabarkancu. \s1 Jesús Nazaretpi \p \v 16 Jesús paypaj wiñaskan Nazaret llajtaman purerkan. Samana p'unchaypi sinagoga wasiman yaycorkan costumbrenman jina. Escriturata leenanpaj sayarerkan. \v 17 Profeta Isaiaspaj escribiskan librota korkancu leenanpaj. Librota quicharispataj, tarerkan cay jinata: \q1 \v 18 “Señorpaj Espíritun nokapi cachcan, \q1 imaraycuchus ajllawan, sumaj noticiata \q2 pobrecunaman apanaypaj. \q1 Dios cachamuwan presocunaman cachariska \q2 canancuta willanaypaj, \q2 ñausacunata khawatatachinaypaj, \q2 ñit'iskacunatawan libranaypaj, \q1 \v 19 Señorpaj bendiciskan watata willaranaypaj.” \p \v 20 Jesús librota wisk'aycuspa, wakaychajman jaywapuspa, tiyaycorkan. Tucuy chaypi cajcunataj payta khawachcarkancu. \v 21 Paytaj parlayta kallarerkan: \p —Cunanpacha cay Escritura junt'acun ñaupakeyquichispi —nispa. \p \v 22 Jesusmanta tucuynincu sumajta parlarkancu. Musphararkancutaj sumaj t'icachcajta parlaskanmanta. Tapunacorkancutaj: \p —¿Manachu cayri Josepaj churin? \p \v 23 Jesustaj nerkan: \p —Niwanquichischari cay niskata: ‘Médico, kan quiquiyqui jampicuy.’ Nillawanquichistajchari: ‘Capernaumpi ruwaskayquicunata uyariycu; chayta cay jallp'ayquipi ruwallaytaj.’ \p \v 24 Jesús nillarkantaj: \p —Segurayquichis, ni mayken profetapas allin jap'ekaskachu quiquin llajtanpeka. \v 25 Ciertotapuni, Israelpi achqha viudacuna carkancu Eliaspaj tiemponpi. Quimsa wata sojta quillayojta mana paraskanraycu, yarekay carkan tucuynej nacioncunapi. \v 26 Eliastaj ni mayken Israelpi caj viudamanchu cachaska carkan, manachayri Sidón llajta kaylla Sareptapi caj uj viudallaman. \v 27 Callarkancutaj Israelpi achqha leprawan onkoska runacuna profeta Eliseopaj tiemponpi. Mana ni mayken alliyarkanchu, manachayri Siria llajtayoj Naamanlla. \p \v 28 Chayta uyarispa, sinagoga wasipi tucuy cajcuna sinchita phiñaricorkancu. \v 29 Sayarispa, llajtamanta Jesusta katerkorkancu. Llajtapaj loma patanman aparkancu, chaymanta barrancoman chhokaycunancupaj. \v 30 Jesustaj paycunapaj chaupinta pasaspa, puriporkan. \s1 Jesús sajra espirituyoj runata alliyachin \p \v 31 Jesús Galileapi caj Capernaum llajtaman puriporkan. Samana p'unchaypitaj sinagoga wasipi runacunata yachachichcarkan. \v 32 Runacunataj muspharkancu atiyninwan yachachiskanmanta. \p \v 33 Sinagoga wasipi uj runa sajra espirituyoj carkan. Paytaj sinchita wajach'acorkan: \p \v 34 —¡Dejawaychis, Nazaret llajtayoj Jesús! ¿Imapaj meticuwanquichis? ¿Tucuchanawayquichispajchu jamunqui? Allinta rejsiyqui pichus caskayquita. Kancajka Diospaj Santon canqui. \p \v 35 Jesustaj sajra espirituta c'amerkan: \p —¡Jup'allay, llojsiy paymanta! —nispa. \p Sajra espiritutaj runata tucuypaj ñaupakenpi pampaman chhokaspa, paymanta llojserkan mana imanaspalla. \v 36 Tucuynincu mancharicuspa, ninacorkancu: \p —¿Ima atiyniyoj palabracunataj cayri? Cay runaka tucuy atiyninwan sajra espiritucunatapas katerkospa, llojsichin. \p \v 37 Tucuynejpitaj Jesusmanta parlarkancu. \s1 Jesús Pedropaj suegranta alliyachin \p \v 38 Jesús sinagoga wasimanta llojsispa, Simonpaj wasinman yaycorkan. Simonpaj suegran sinchi calentura onkoywan cachcarkan. Jesusta rogarkancu alliyachinanpaj. \v 39 Jesustaj onkoskaman c'umuycuspa, onkoyta c'amerkan. Calentura onkoytaj pasaporkan. Chhicapacha payka jatarispa, paycunata atendiyta kallarerkan. \s1 Jesús achqha onkoskacunata alliyachin \p \v 40 Inti yaycuyta, imaymana onkoywan onkoskacunata Jesusman apamorkancu. Jesustaj sapa ujman maquinta churaspa, alliyacherkan. \v 41 Achqhayoj onkoskacunamanta sajra espiritucuna llojsiporkancu kaparispa: \p —¡Kancajka Diospaj Churin canqui! \p Jesustaj sajra espiritucunata c'amerkan, manataj parlacherkanchu, imaraycuchus yacharkancu Jesús Cristo caskanta. \s1 Jesús llajtacunapi willaran \p \v 42 K'ayantintaj sut'iyamuyta Jesús llajtamanta llojsispa, uj ch'usaj lugarman puriporkan. Runacuna payta masc'arkancu. Taripaspataj, jarc'ayta munarkancu mana ripunanpaj. \v 43 Jesustaj paycunata nerkan: \p —Diospaj gobiernonmanta evangeliota willamunallaytaj waj llajtacunaman. Chaypaj cachamuska cani. \p \v 44 Ajinata Jesuska evangeliota willarachcarkan Judeapi caj sinagogacunapi. \c 5 \s1 Jesús discipuloncunata wajan \p \v 1 Uj cuti Genesaret kocha cantopi Jesús cachcajtin, runacuna sinchita mat'iycorkancu, Diospaj palabranta uyariyta munaspa. \v 2 Playapi Jesús iscay ch'usaj botecunata ricorkan, imaraycuchus challwirucuna urakaskacu llicancuta t'ajsaj. \v 3 Jesuska Simonpaj botenman yaycuspa, mañarkan kocha cantonejmanta ithirichinancupaj. Chay botepi tiyaycuspataj, runacunaman yachacherkan. \v 4 Parlayta tucuchaspa, Simonta nerkan: \p —Astawan uqhunejman boteta apay. Unuman llicayquichiscunata cachaycuychis challwata jap'inayquichispaj. \p \v 5 Simón contestarkan: \p —Yachachej, tuta entero llanc'aycu, nitaj uj challwatapas jap'iycuchu. Chaywanpas niwaskayquiraycu llicacunata unuman cachaycusaj. \p \v 6 Wijch'uycuspataj, achqha challwata jap'erkancu; llicancupas lliq'iracuchcarkanña. \v 7 Waj botepi cachcaj challwirumasincutataj maquincuwan wajarkancu yanapaj jamunancupaj. Jamojtincutaj, iscaynin botecunaman challwacunata junt'acherkancu. Llasa caymanta unupi tiyaycuchcarkanña. \v 8 Chayta ricuspa, Simón Pedro Jesuspaj ñaupakenpi konkoriycuspa nerkan: \p —¡Señor, ithiricuy nokamanta! ¡Nokaka juchasapa runalla cani! —nispa. \p \v 9 Simontaj tucuy paywan cajcunapas mancharicorkancu achqha challwacunata jap'iskancumanta. \v 10 Ajinallatataj Zebedeopaj churincuna, Santiago Juanpiwan, mancharicorkancu. Paycunataj Simonpaj challwirumasin carkancu. Jesustaj Simonman nerkan: \p —Ama mancharicuychu. Cunanmantapacha challwata jina runacunata jap'inqui —nispa. \p \v 11 Chaymanta botencuta jallp'aman aysarkospa, tucuy imata sakerparipuspa Jesuswan puriporkancu. \s1 Jesús lepra onkoyniyojta alliyachin \p \v 12 Uj p'unchay Jesús uj llajtapi cachcajtin, lepra onkoyniyoj runa chayamorkan. Jesusta ricuspa, pampacama c'umuycuspa mañacorkan: \p —Señor, munanqui chayka, alliyachiwayta atinqui. \p \v 13 Jesús llanqhaycuspa nerkan: \p —Munani. ¡Alliyaska cay! —nispa. \p Chhicapacha alliyaska carkan. \v 14 Jesustaj nerkan: \p —Ama pimanpas willanquichu. Jerusalenllaman puriy, sacerdoteman ricuchicamuy alliyaskaña caskayquita. Limpiochaj costumbreta ruwaspa, ofrendata koy Moisespaj mandacuskanman jina. Ajinamanta tucuy yachankacu alliyaskayquita. \p \v 15 Chaywanpas tucuynejpi runacuna Jesusmanta uyarerkancu. Achqhayoj jamuchcarkancu uyarej, onkoynincumanta jampichicunancupaj. \v 16 Jesustaj sapallan ch'usajnejman puripoj oracionta ruwananpaj. \s1 Jesús such'uta alliyachin \p \v 17 Uj p'unchay Jesús yachachichcajtin, achqha fariseocuna leymanta yachachejcunapiwan tiyaspa uyarichcarkancu. Paycunaka jamorkancu tucuy Galileapi Judeapi caj llajtacunamanta, Jerusalén llajtamantapiwan. Diospaj atiynin Jesuspi carkan onkoskacunata alliyachinanpaj. \v 18 Ajinapi uj runacuna chayamorkancu, uj such'uta callapupi wantuspa. Chay such'utataj wasi uqhuman wantuycuyta munarkancu Jesuspaj ñaupakenman. \v 19 Mana ni mayninta yaycuyta aterkancuchu achqha runa caskanraycu. Chayraycu wasi pataman aparkorkancu. Wasi patanta jutc'uspa, chayninta cachaycorkancu Jesuspaj ñaupakenman tucuy runapaj chaupinpi. \v 20 Jesustaj paycunapaj creeynincuta ricuspa, such'uta nerkan: \p —Amigo, juchayquicuna perdonaskaña. \p \v 21 Chaymanta leymanta yachachejcuna fariseocunapiwan pensachcarkancu: “¿Pitaj cay runari, palabrancunawan Diosta phiñachiyta atrevicunanpaj? Dioslla juchataka perdonayta atin” nispa. \p \v 22 Jesús cay jinata pensaskancuta reparaspa, taporkan: \p —¿Imaraycutaj jinata pensanquichis? \v 23 Onkoskaman ninari ¿maykentaj astawan fácil: ‘Juchayqui perdonaska cachun’, icha ‘Jatariy, puñunayquita okharispa, puriy’ ninachu? \v 24 Noka ricuchiskayquichis Tataj Churenka atiyniyoj caskanta juchata perdonananpaj. \p Such'uman nerkan: \p —Kanta niyqui, jataricuy, puñunayquita okharispa, wasiyquiman puripuy —nispa. \p \v 25 Chhicapachataj tucuypaj ñaupakenpi such'oka jatariporkan. Puñunanta okharicuspa Diosta alabaspataj, wasinman puriporkan. \v 26 Tucuy runacunataj musphaspa Diosta alabarkancu. Manchariskataj nerkancu: \p —Cunan musphanacunata ricunchis —nispa. \s1 Jesús Levita wajan \p \v 27 Chaymanta Jesús llojsispa, ricorkan Romapaj uj impuesto cobrajta, Leví sutiyojta, impuesto cobrana lugarpi tiyachcajta. Jesús payta nerkan: \p —Jacu nokawan —nispa. \p \v 28 Levika tucuy imata sakerpayaytawan, jatarispa Jesuswan puriporkan. \p \v 29 Khepamantaj Leví wasinpi achqha miqhunata waquicherkan Jesusta honrananpaj. Chaypi achqha Romapaj impuesto cobrajcuna waj runacunapiwan tiyarachcarkancu paycunawan miqhuspa. \v 30 Fariseocuna leymanta yachachejcunapiwan Jesús contra thutuspa, Jesuspaj discipuloncunata nerkancu: \p —¿Imaraycutaj kancuna impuesto cobrajcunawan juchasapacunapiwan miqhunquichis ujyanquichistaj? \p \v 31 Jesustaj contestarkan: \p —C'uchicunaka mana medicota necesitancuchu, manachayri onkoskacunalla. \v 32 Mana ‘Sumaj cani’ nejcunata wajajchu jamuni, manachayri juchasapacunallata, Diosman cutiricunancupaj. \s1 Jesús ayunomanta yachachin \p \v 33 Jesusta nerkancu: \p —Juanpaj fariseocunapajpas discipuloncuna sinchita ayunancu, oracioncunatapas sinchita ruwancu. Discipuloyquicunataj miqhuncu ujyancu, nitaj ayunancuchu. \p \v 34 Jesustaj contestarkan: \p —¿Kancunari ayunachiwajchischu casamientoman wajaskacunata, novio paycunawanraj cachcajtinri? \v 35 Chaywanpas tiempo jamonka novio paycunamanta kechuska cananpaj; chhica ayunankacu. \p \v 36 Nillarkantaj cay ejemplota: \p —Ni pipas mosoj p'achamanta lliq'ekaspa, mauc'a p'achaman remendanmanchu. Chay jinata ruwajtin, mosoj remiendoka mauc'ata lliq'inman. Nitaj mosoj remiendoka mauc'api sumajchu canman. \v 37 Nillataj pipas mosoj vinota jich'aycunmanchu mauc'a kara botamanka, imaraycuchus mosoj vinoka mauc'a botata t'ojachinman, vinotaj jich'arparicunman, kara botapas lliq'icapunman. \v 38 Chayraycu mosoj vinotaka mosoj karaman jich'aycuna. \v 39 Ni pipas unayniyoj vinota ujyajka mosoj vinota munanmanchu, ‘Unayniyojka astawan sumaj’ nispa. \c 6 \s1 Samana p'unchaymanta \p \v 1 Uj samana p'unchaypi Jesús discipuloncunapiwan trigo chajra uqhunta purichcarkancu. Discipuloncunataj trigo urita pallaspa, maquincuwan khakospa miqhuchcarkancu. \v 2 Waquin fariseocuna Jesusta taporkancu: \p —¿Imaraycutaj kancuna cayta ruwanquichis samana p'unchay ley contra? —nispa. \p \v 3 Jesustaj contestarkan: \p —¿Manachu leerkanquichis imatachus David compañancunapiwan yarekachicuspa ruwaskancuta? \v 4 David Diospaj wasinman yaycuspa, sacerdotecunallapaj miqhuna t'antata, Diospaj wakaychaskata, miqhorkan compañancunapiwan. \p \v 5 Nillarkantaj: \p —Tataj Churenka atiyniyojmi samana p'unchaymantapas —nispa. \s1 Ch'aquiska maquiyoj runa \p \v 6 Waj samana p'unchaypi Jesús sinagoga wasiman yaycuspa, yachachiyta kallarerkan. Chaypi uj runa carkan, paña maquin ch'aquiska mana cuyurej. \v 7 Leymanta yachachejcuna fariseocunapiwan Jesusta khawachcarkancu, ‘¿Samana p'unchaypi alliyachenkachu, manachu?’ nispa, chayman jina juchachanancupaj. \v 8 Jesustaj pensaskancuta yachaspa, ch'aquiska maquiyojta nerkan: \p —Jatariy, chaupipi sayaycuy —nispa. \p Runataj jatarispa sayaycorkan. \v 9 Jesustaj ujcunaman nerkan: \p —Ujta tapuriskayquichis: ¿Imacajtataj ruwana samana p'unchaypi, allincajtachu icha mana allincajtachu? ¿Alliyachinachu icha jinallachu wañupunan? \p \v 10 Tucuynincuta khawarispataj chay ch'aquiska maquiyoj runata nerkan: \p —Maquiyquita jaywariy —nispa. \p Runataj maquinta jaywarerkan. Maquintaj alliyaska caporkan. \v 11 Ujcunari sinchita phiñacorkancu. Tapunacorkancu imaynata Jesús contra ruwanancuta. \s1 Jesús chunca iscayniyojta ajllan apostolninpaj \p \v 12 Chay p'unchaycunapi Jesús uj lomaman sekarkan oracionta ruwaj. Chaypitaj tuta entero Diosman oracionta ruwarkan. \v 13 P'unchayajtintaj, discipuloncunata wajarkan. Paycunamanta chunca iscayniyojta ajllarkan apostolnincuna canancupaj. \v 14 Caycunataj carkan: Simón, Pedro niska; Simonpaj wauken Andrés; Santiago, Juan, Felipe, Bartolomé, \v 15 Mateo, Tomás, Alfeopaj churin Santiago; celote partidomanta Simón, \v 16 Santiagopaj wauken Judas, Jesusta vendiycoj Judas Iscariotepiwan. \s1 Jesús achqha runaman yachachin \p \v 17 Jesús paycunawan lomamanta urakamuspa uj pampapi quedacorkan. Chaypi achqha paywan purejcuna waj runacunapiwan cachcarkancu Judeapi caj llajtacunamanta, Jerusalén llajtamanta, athun kocha kayllanej Tiro llajtamanta, Sidón llajtamantapiwan. Jesusta uyarej chayamorkancu, onkoynincumanta jampichicunancupaj. \v 18 Sajra espiritucunapaj sufrichiskancunapas alliyachiska carkancu. \v 19 Ajinapi tucuy runacuna Jesusta llanqhariyta munachcarkancu, atiyninwan tucuyta alliyachiskanraycu. \s1 Cusicuywan, llaquicuywan \p \v 20 Jesús discipuloncunata khawarispa nerkan: \p “Cusicuyniyojmi canquichis, pobrecunaka, imaraycuchus Diospaj gobiernonka kancunapaj. \p \v 21 “Cusicuyniyojmi canquichis, yarekaskacunaka, imaraycuchus sajsachiska canquichis. \p “Cusicuyniyojmi canquichis, wakajcunaka; khepamanka asicunquichis. \p \v 22 “Cusicuyniyojmi canquichis, kancuna chejniska, wich'orkoska, insultaska, despreciaska cajtiyquichis millay runacunata jina, Tataj Churinpaj causanraycu. \v 23 Sinchita cusicuychis. Cuentata kona p'unchaypi cusiywan junt'a caychis, imaraycuchus kancunaka uj athun premiota jap'ekanquichis janaj pachapi. Jinallatataj ñaupaj runacuna Diosmanta willaj profetacunata ñac'arichej cancu. \p \v 24 “¡Ay, kancuna khapajcuna, cusicuyniyquichis tucuconkaña! \p \v 25 “¡Ay, kancuna cunan sajsaskacuna, yarekaska canayquichis jamonkaña! \p “¡Ay, kancuna cunan asicojcuna, llaquicuymanta wakanayquichis chayamonkaña! \p \v 26 “¡Ay, kancuna, tucuy runapaj alabaskancuna! Ajinallatataj ñaupaj abueloyquichiscuna ruwaj cancu llulla profetacunawanka. \s1 Chejnicojcunata munacuychis \p \v 27 “Kancuna uyariwajcunaman niyquichis: Munacuychis kancuna contra cajcunata. Allinta ruwaychis kancunata chejnejcunaman. \v 28 Sumajta parlapayaychis kancunamanta millay parlajcunata. Diosmanta mañapuychis kancunata insultajcunapaj. \v 29 Pillapas uyayquipi t'ajllejtenka, uj lado uyayquitawan ricuchiy. Pillapas katanayquita kechojtenka, p'achayquitawan kopuy. \v 30 Pillapas kanmanta imatapas mañacojtenka, koy. Imayquitapas kechojtenka, ama mañacapuychu. \v 31 Imaynatachus runacuna kancunawan ruwanancuta munanquichis, ajinallatataj kancunapas paycunawan ruwaychis. \p \v 32 “Sichus kancunata munacojcunallata munacunquichis chayri, ¿ima allintataj ruwanquichis? Chaytaka juchasapacunapas ruwallancutaj. \v 33 Allin ruwajcunallapaj allinta ruwajtiyquichisri, ¿ima allintataj ruwanquichis? Ajinallatataj juchasapacunapas ruwancu. \v 34 Ayninquichis, paycunamanta imallatapas jap'ekayta pensaspa chayri, ¿ima allintataj ruwanquichis? Juchasapacunapas ayninacullancutaj imallatapas jap'ekayta pensaspa. \v 35 Kancuna munacunayquichis chejnicojcunataka, allinta ruwanayquichis. Ayninayquichis ni imata jep'ekayta suyaspa. Chayta ruwaspaka, Diospaj wawancuna caskayquichista ricuchichcanquichis. Ajina causaskayquichisraycu janaj pachapi athun premioyquichista jap'ekanquichis. Dioska qhuyapayacojpuni mana graciasta kojcunawan sajra runacunawanpas. \v 36 Imaynatachus Dios Tatayquichis tucuy runacunata qhuyapayan, ajinallatataj kancunapas qhuyapayaychis. \s1 Ama juchachaychischu \p \v 37 “Ama juchachaychischu, Dios mana juchachanasunquichispaj. Ama ‘Castigaska canqui’ niychischu, Dios mana castiganasunquichispaj. Runacunata perdonaychis, Dios perdonanasunquichispaj. \v 38 Koychis ujcunaman, Diostaj kancunaman kosunquichis cay jinata: saquillayquichispi allin midiskata, mat'iycuskata, thalaycuskata, phullchichcajta. Kancuna ima medidawanchus ujcunata midinquichis, chay medidallawantaj Dios midisunquichis.” \p \v 39 Jesús cay ejemplowan parlarkan: “¿Acaso uj ñausa waj ñausata pusanmanchu? ¿Manachu iscaynincu jutc'uman urmayconkacu? \v 40 Ni mayken yachakajpas yachachejninmanta nejtenka astawan yachanmanchu. Estudiayta tucuchasparaj, yachachejnin jina canka. \p \v 41 “¿Imaraycutaj waukeyquipaj ñawinpi caj ichhuta khawanqui, nitaj reparacunquichu ñawiyquipi raqhu c'aspi caskanta? \v 42 ¿Imaynatataj atrevicunqui waukeyquiman niyta: ‘Waukéy, dejaway ichhuta ñawiyquimanta orkhojta’ nispa? ¡Iscay uya!, ñaupajta chay ñawiyquimantaraj raqhu c'aspita orkhoy. Chhica allinta ricunqui ichhuta waukeyquipaj ñawinmanta orkhonayquipaj. \s1 Sach'aka urinpi rejsichicun \p \v 43 “Sumaj sach'aka mana mana allintaka urinmanchu. Manallataj mana sumaj sach'aka allintaka urinmanchu. \v 44 Sapa sach'aka uriyninmanta rejsichicun. Higotaka mana qhichca sach'amantachu pallanchis, ni uvatapas qhichcamantachu. \v 45 Ajinallatataj sumaj runaka sonkonpi sumaj cajcunamanta sumajta parlan. Mana allin runari mana allin sonkonpi cajmanta mana allinta parlan, imaraycuchus sonkonpi junt'a cajmanta simenka parlan. \s1 Iscay wasi ruwanamanta \p \v 46 “¿Imaraycutaj ‘Señorníy, Señorníy’ niwanquichis, manataj niskayta ruwanquichischu? \v 47 Niskayquichis pimanchus rijch'acun pichus nokaman jamuspa uyariwan, niskaytataj ruwan chayta. \v 48 Rijch'acun uj wasi ruwaj runaman. Ñaupajta uqhuta asp'erkan, rumita taripanancama. Chay rumi patapi cimientota churarkan. Mayu junt'amojtin, callpawan wasita unu tankajtin, waseka mana imanacorkanchu, imaraycuchus rumi patapi allin ruwaska carkan. \v 49 Pichus uyariwaspa, mana niskayta casucunchu chayka, rijch'acun ako patapi mana cimientoyoj wasi ruwaj runaman. Mayu junt'amojtin, callpawan wasita unu tankajtin, chay wasi urmaporkan, ch'usajta ñut'ucaporkan.” \c 7 \s1 Jesús capitanpaj uywacuskanta alliyachin \p \v 1 Jesús runacunaman parlayta tucuchaspa, Capernaum llajtaman puriporkan. \v 2 Chaypi tiyarkan uj capitán romano. Paypaj sinchi munaska uywacuskan onkoska wañunayachcarkanña. \v 3 Capitanka Jesusmanta parlajta uyarispa, judiocunapaj jefencunata cacharkan Jesusta roganancupaj uywacuskanta alliyachej jamunanpaj. \v 4 Jefecunataj Jesusman chimpaycuspa sinchita rogaspa, nerkancu: \p —Cay capitanka yanaparinayqui jina. \v 5 Payka nacionninchista munacuspa, sinagoga wasinchista ruwachipuwanchis. \p \v 6 Jesús paycunawan purerkan. Wasi kayllapiña cachcajtincutaj, capitán amigoncunata cachamorkan Jesusman ninancupaj: “Señor, amaña molestacuychu. Mana imapaschu cani wasiyman yaycunayquipajka. \v 7 Chayraycu mana atrevicunichu noka quiquiy jamuspa kanta masc'aj. Astawanpas nillay, uywacuskayka niskayquiwan alliyaponka. \v 8 Noka quiquiy curajcunapaj mandonpi cani. Ajinallatataj soldadoycuna mandoypi cancu. Ujninta ‘Puriy’ nejtiy, purin; ujnintataj ‘Jamuy’ nejtiy, jamullantaj. Uywacuskayta imallatapas ‘Ruway’ nejtiy, ruwan. \p \v 9 Jesús chayta uyarispa, muspharkan. Katejnin runacunata khawarispa, nerkan: \p —Segurayquichis, cay jina athun creeyniyoj runata mana Israel runacuna uqhupipas tarinichu. \p \v 10 Cachaskacunataj wasiman cutipuspa, onkoskata alliyaskataña tariparkancu. \s1 Jesús viudapaj churinta causarichin \p \v 11 Chaymanta Jesús Naín llajtaman purichcarkan, discipuloncunawan achqha runacunapiwan. \v 12 Llajta kayllaman chayaspa, ricorkan ayata p'ampanapaj apachcajta. Uj viudapaj chay ch'ulla churillan caska. Achqha runacuna compañachcarkancu. \v 13 Señortaj viudata ricuspa, qhuyapayarkan. Nerkantaj: \p —Ama wakaychu —nispa. \p \v 14 Jesús callapuman chimpaycuspa, llanqhaycorkan. Apajcuna sayaycorkancu, Jesustaj wañuskaman nerkan: \p —Wayna, kanta niyqui: ¡Jatariy! \p \v 15 Chhicataj wañuska tiyarimuspa, parlayta kallarerkan. Jesustaj mamanman koporkan. \v 16 Cayta ricuspataj, tucuy mancharicorkancu. Diostataj alabayta kallarerkancu. Nerkancutaj: \p —Athun profeta nokanchis uqhupi riqhurin. Dios jamun llajtanta yanapaj —nispa. \p \v 17 Tucuy Judeapi cantocunantinpi Jesuspaj ruwaskan yachacorkan. \s1 Juan Bautistapaj cachaskancuna \p \v 18 Juanpaj discipuloncuna payman tucuy ima pasaskanta willarkancu. Juantaj paycunamanta iscayojta wajaspa, \v 19 cacharkan Jesusta tapunancupaj: “¿Kanchu canqui jamunan carkan chay, icha wajtachu suyasajcu?” nispa. \v 20 Juanpaj cachaskancunataj Jesusman chimpaycuspa nerkancu: \p —Juan Bautista cachamuwancu tapojta: ‘¿Kanchu canqui jamunan carkan chay, icha wajtachu suyasajcu?’ \p \v 21 Chhicapacha Jesús achqha onkoyniyojcunata, ñac'ariyniyojcunata, sajra espirituyojcunata, ñausacunatawan alliyacherkan. \v 22 Chayraycu Jesús Juanpaj cachaskancunaman contestarkan: \p —Cutipuychis, Juanman willamuychis ricuskayquichista uyariskayquichistawan. Willaychis ñausacuna ricucuskancuta, such'ucuna puririskancuta, lepra onkoyniyojcuna alliyaskancuta, rojt'ucuna uyariskancuta, wañuskacuna causariskancuta, pobrecunamantaj salvación evangelio willaraska caskanta. \v 23 ¡Cusicuyniyojmi nokapi creeyninta mana chincachicojka! \p \v 24 Juanpaj cachaskancuna cutipojtincu, Jesús Juanmanta runacunaman parlayta kallarerkan, nispa: “¿Imatataj ch'usaj pampapi ricumorkanquichis? ¿Wayrapaj chuqui cuyuchiskantachu? \v 25 Manachayri, ¿imatataj ricumorkanquichis? ¿Uj allin fino p'achalliska runatachu? Kancuna yachanquichis allin p'achayojcuna, cusiskalla causajcuna, gobernajcunapaj wasincunapi tiyaskancuta. \v 26 ¿Imatapunitaj ricumorkanquichis? ¿Uj profetata? Arí, uj profetamantapas astawan curajtaraj. \v 27 Juancajka Escriturapaj cay jina niskan: \q1 ‘Noka willajniyta ñaupajta cachamuni, \q1 runacunata waquichipunasunquipaj ñanta jina.’ \m \v 28 Nokataj niyquichis, tucuy runacuna uqhupi Juanmanta astawan curaj mana canchu. Chaywanpas Diospaj gobiernonpi astawan juch'uy cajka, Juanmantapas astawan athunraj. \p \v 29 “Juanta tucuy uyarejcuna, Romapaj impuesto cobrajcunapas paywan bautizachicorkancu. Ajinata rejserkancu Dios justo caskanta. \v 30 Fariseocunari leymanta yachachejcunapas Juanwan mana bautizachicorkancuchu. Ajinamanta despreciarkancu Dios paycunapaj ruway munaskanta.” \p \v 31 Jesús nillarkantaj: “¿Imamantaj rijch'achisaj cunan tiempo runacunata? ¿Imamantaj rijch'acun? \v 32 Rijch'acun plazapi tiyaycuspa pujllaj wawacuna wawamasincuta wajach'acojcunaman: ‘Tocarkaycu pinquilluta, kancunataj mana tusorkanquichischu. Taquerkaycu llaquinata jina, kancunataj mana wakarkanquichischu.’ \v 33 Juan Bautista jamun, paytaj ni t'antata miqhunchu ni vinota ujyanchu. Kancunataj paymanta ninquichis: ‘Sajra espirituyoj’ nispa. \v 34 Chaymanta Tataj Churincaj jamun, paytaj miqhun, ujyantaj. Kancunataj paymanta ninquichis: ‘Sinchi miqhoj, ujyajtaj, mana allin runacunapaj Romapaj impuesto cobrajcunapajpiwan amigon’ nispa. \v 35 Diospaj yachaynenka ricuchicun wawancunapaj ruwaskancupi.” \s1 Jesús fariseopaj wasinpi \p \v 36 Uj fariseo Jesusta wajarkan miqhuchinanpaj. Wasiman yaycuspataj, mesapi tiyachcarkan. \v 37 Chay llajtapi uj millay causayniyoj warmi carkan. Pay uyarerkan chay fariseopaj wasinpi Jesús miqhuchcaskanta. Chayraycu jamorkan rumi frasquitopi junt'a sumaj k'apayniyoj perfume apariska. \v 38 Wakaspa Jesuspaj chaquin kayllapi tiyaycorkan. Wakayninwan Jesuspaj chaquincunata mayllaspa, chujchanwan ch'aquicherkan. Chaquincunata much'achcarkan; sumaj k'apayniyoj perfumewantaj jich'aycorkan. \v 39 Jesusta wajaj fariseo Simón chayta ricuspa, pensarkan sonkonpi: “Sichus cay runa Diospaj profetan canman chayka, reparacunman imayna runachus llanqhaskanta, uj millay causayniyoj warmi caskantapas” nispa. \v 40 Chayraycu Jesús fariseoman nerkan: \p —Simón, niyta munayqui. \p Fariseotaj contestarkan: \p —Yachachej, nillaway. \p \v 41 Jesús nerkan: \p —Uj kolke arrendaj runaman iscayoj manu carkancu. Ujnin manu carkan phichka pachaj, ujnintaj phichka chunca. \v 42 Mana pagayta atejtincutaj, iscayninta perdonaporkan. Cunan niway: ¿Maykennincutaj astawan munaconkacu? \p \v 43 Simón contestarkan: \p —Yuyacuwan astawan perdonaskan runacaj. \p Jesustaj nerkan: \p —Allinta ninqui. \p \v 44 Warmita khawarispataj, Jesús Simonta nerkan: \p —¿Ricunquichu cay warmita? Wasiyquiman yaycumojtiy, mana chaquiypaj unuta kowarkanquichu. Cay warmitaj wakayninwan chaquiycunata mayllawaspa, chujchanwan ch'aquichiwan. \v 45 Mana much'awanquichu, paytaj yaycumuskaymantapacha chaquiycunata much'aycucuchcawan. \p \v 46 Umayman aceiteta mana churawanquichu, paytaj perfumewan chaquiycunata jich'aycun. \v 47 Chayraycu niyqui, paypaj achqha juchancuna perdonaska, sinchita munacuskanraycu. Pichari pisilla perdonaskaka pisillata munacun. \p \v 48 Chaymanta warmita nerkan: \p —Juchayquicunaka perdonaskaña —nispa. \p \v 49 Paywan invitaskacunataj sonkoncupi tapucuyta kallarerkancu: \p —¿Pitaj cayri, juchacunatapas perdonaj? \p \v 50 Jesús warmiman nillarkantaj: \p —Creeskayquiraycu salvaska canqui. Puripuy sonko tiyaska. \c 8 \s1 Jesusta yanapaj warmicuna \p \v 1 Chaymanta Jesús chunca iscayniyoj apostolnincunawan Diospaj gobiernonmanta evangeliota willaspa, achqha llajtaman estanciacunamanpiwan purerkan. \v 2 Paywan cusca purillarkancutaj sajra espiritucunamanta onkoycunamanta alliyachiska warmicuna: María Magdalena, paymanta Jesús kanchis sajra espirituta katerkoska; \v 3 Juana, Cuzapaj warmin, (chay Cuzataj Herodespaj mayordomon carkan); Susanapiwan. Chaycuna achqha warmicunapiwan Jesusta yanaparkancu cajnincuwan. \s1 Tarpojmanta ejemplo \p \v 4 Llajtacunamanta Jesusman achqhayoj jamorkancu. Achqha runa tantaycucojtincu, Jesús cay ejemplowan parlaspa nerkan: \v 5 “Uj runa tarpoj llojserkan. Tarpuchcajtintaj, waquin muju ñan pataman t'acacorkan. Saruwasiska carkan, pisketocunataj pallacaporkancu. \v 6 Waquintaj rumi uqhuman t'acacorkan. Wiñarimuspataj, wañuporkan ch'aqui jallp'a caskanraycu. \v 7 Waquintaj qhichca uqhuman t'acacorkan. Qhichcacunataj wiñarispa sipiycorkancu. \v 8 Waquintaj sumaj jallp'aman t'acacorkan. Wiñarkan, sumajtataj urerkan, pachajcama uj mujumanta.” \p Tucuchaspataj, alto vozwan nerkan: “¡Uyarejcunaka, entendiychis!” nispa. \s1 ¿Imaraycutaj ejemplowan parlaskari? \p \v 9 Jesuspaj discipuloncuna taporkancu: “¿Ima niytataj munan cay ejemplori?” \v 10 Jesustaj nerkan: “Kancunamanka Dios gobiernonmanta mana yachaskacunata sut'inchasunquichis. Wajcunamantaj tucuy imata ejemplocunallawan parlachcani, khawachcaspa mana ricunancupaj, uyarichcaspapas mana entendinancupaj.” \s1 Jesús sut'inchan tarpoj ejemplomanta \p \v 11 “Chay ejemploka cayta niyta munan: Mujoka Diospaj palabran. \v 12 Ñan patapi t'acaska mujutaj Diospaj palabranta uyarej runacuna. Chaypacha supay jamuspa, sonkoncumanta uyariskancuta orkhocapun, mana creenancupaj nitaj salvaska canancupaj. \v 13 Rumi pampapi t'acaska mujutaj Diospaj palabranta uyarispa cusicuywan jap'ekajcuna. Chaywanpas mana saphiyoj caskancuraycu, pisi ratollapaj Diospaj palabranta creencu. Pruebacuna jamojtintaj, urmapuncu. \v 14 Qhichca uqhupi t'acaska mujutaj Diospaj palabranta uyarejcuna. Cay pachapi caj imaymanacunamanta llaquiska caspa, khapajyayta munaspa, mundopaj cusicuyninpi purispa, juch'uymanta juch'uy atipachicuncu, nitaj sumajta urincuchu. \v 15 Sumaj jallp'api t'acaska mujutaj Diospaj palabranta uyarispa sumajta jap'ekajcuna, casucojcunataj. Creeskancupi firme quedacuspataj, sumaj causayta apancu, sumaj urita jina.” \s1 C'anchay canamanta \p \v 16 Jesús nillarkantaj: “C'anchayta jap'ichispaka, mana ima uqhupichu churancu, nitaj catre uqhumanchu; manachayri mesa pataman c'anchaytaka churancu, yaycojcuna c'anchayta ricunancupaj. \v 17 Jinallatataj tucuy pacaska cajcunaka sut'inchaconka, yachaconkataj. \p \v 18 Jina ari, allinta uyariychis. Diospaj palabranta entendejka astawan entendenka. Mana entendejmantataj pisi entendiskan kechuska canka.” \s1 Jesuspaj maman waukencunapiwan \p \v 19 Jesuspaj maman waukencunapiwan jamorkancu. Payman mana chimpayta aterkancuchu achqha runa caskanraycu. \v 20 Uj runa Jesusman willarkan: \p —Mamayqui waukeyquicunapiwan jawapi cachcancu, kanwan tupayta munancu. \p \v 21 Jesustaj contestarkan: \p —Picunachus Diospaj palabranta uyarispa casucuncu, chaycunacaj mamay waukeycunapas. \s1 Jesús wayrata thanichin \p \v 22 Uj p'unchay Jesús uj boteman yaycuspa, discipuloncunata nerkan: \p —Jacuchis kocha chimpaman. \p Puriporkancutaj. \v 23 Kochata pasachcajtincu, Jesús puñuporkan. Purichcajtincu, uj sinchi athun wayra jatarerkan. Ajinamanta boteman unu junt'aycuspa uqhuman chincaycuchipuchcarkan. \v 24 Chayraycu Jesusta rijch'acherkancu: \p —¡Yachachej! ¡Yachachej! Chincaycuchcanchisña unuman —nispa. \p Paytaj rijch'arispa, wayrata c'amerkan, kochatapas. Wayrataj chhicapacha thaniporkan. \v 25 Jesús discipuloncunata nerkan: \p —¿Maytaj creeyniyquichisri? —nispa. \p Paycunataj mancharicuspa, muspharkancu. Ninacuchcarkancutaj: \p —¿Imayna runataj cayri? Wayrapas kochapas c'amejtin, casuncu —nispa. \s1 Gerasamanta sajra espirituyoj runa \p \v 26 Chayarkancu Gerasa jallp'aman, Galilea kocha chimpaman. \v 27 Jesús botemanta urakajtin jina, uj sajra espirituyoj runa llajtamanta llojsimuspa, Jesusman chimpaycorkan. Unayña p'achanta mana churacorkanchu, ni wasipi tiyarkanchu, manachayri panteonllapi. \v 28 Jesusta ricuspataj, ñaupakenpi konkoriycorkan. Wajach'acuspa nerkan: \p —¡Sinchi athun Diospaj Churin Jesús, ama meticuwaychu! ¡Mañacuyqui, ama ñac'arichiwaychu! \p \v 29 Chayta nerkan, Jesús sajra espirituta runamanta katerkochcaskanraycu. Achqha cuti sajra espiritoka chay runata dueñochacorkan. Runacunataj maquincunata chaquincunatawan cadenawan wataj cancu, paytaj t'ipiraj cadenataka. Sajra espiritutaj ch'usaj lugarman escapachej. \v 30 Jesús taporkan: \p —¿Imataj sutiyqui? \p Paytaj contestarkan: \p —Legión suteyka —nispa. \p Chayta nerkan, achqha sajra espíritu payman yaycuskancuraycu. \v 31 Chay sajra espiritucunataj Jesusmanta mañacorkancu: \p —¡Ama mana tucucoj sinchi uqhu jutc'uman cachawaycuchu! —nispa. \p \v 32 Achqha qhuchitaj chay loma kayllapi miqhuchcarkancu. Sajra espiritucuna Jesusmanta mañacorkancu: \p —Dejallawaycu chay qhuchicunaman yaycunaycuta. \p Jesustaj permisota korkan. \v 33 Sajra espiritucunataj runamanta llojsispa qhuchicunaman yaycorkancu. Qhuchicunataj sayaj khata pataman phawaspa, kochaman chhokaycucorkancu. Chaypitaj miquicuspa wañurarkancu. \p \v 34 Qhuchi michejcunataj chayta ricuspa, phawaraspa willamorkancu llajtapi campopipas cajcunaman. \v 35 Runacuna llojsimorkancu ima pasaskanta ricunancupaj. Chayaspataj ricorkancu sajra espirituyoj runata Jesuspaj ñaupakenpi tiyachcajta, p'achayojta, sumaj yuyayninpi. Chayta ricuspa mancharicorkancu. \v 36 Ricojcunataj jamojcunaman willarkancu chay runa imaynatachus sajra espiritumanta alliyachiska caskanta. \v 37 Gerasamanta tucuy runacuna Jesusta rogarkancu puripunanpaj, imaraycuchus sinchita manchacorkancu. Jesustaj boteman yaycuspa, cutiporkan. \v 38 Sajra espiritucunamanta alliyachiska runataj Jesusta rogarkan paywan puripunanpaj. Jesús nerkan quedapunanpaj: \p \v 39 —Wasiyquiman cutipuy. Willamuy tucuy imata Dios kanwan ruwaskanta —nispa. \p Paytaj puriporkan enteron llajtaman willaspa imatachus Jesús paywan ruwaskanta. \s1 Jairopaj ususin onkoska warmipiwan \p \v 40 Jesús kocha chimpaman cutipojtintaj, chaypi caj runacuna cusicuywan jap'ekarkancu, imaraycuchus tucuynincu Jesusta suyachcarkancu. \v 41 Ajinapi chayamorkan uj runa, Jairo sutiyoj, sinagogapaj jefen. Jesuspaj ñaupakenpi konkoriycuspa mañacorkan wasinman purinanpaj. \v 42 Paypaj ch'ulla ususin, chunca iscayniyoj watayoj jina, wañunayachcarkanña. \p Jesús purichcajtintaj, achqha runa katicuspa sinchita mat'iycorkancu. \v 43 Paycuna uqhupi uj warmi cachcarkan, chunca iscayniyoj wataña yawar apaywan onkoska. Achqha medicocunawan jampichicuspa, tucuy cajninta gastaska tucuchanancama; mana pipas alliyachiyta atiskachu. \v 44 Cay warmi khepanejmanta Jesusman chimpaycuspa p'achanpaj cantonta llanqhaycojtin, chaypacha yawar apaynin sayarkan. \v 45 Jesustaj taporkan: \p —¿Pitaj llanqhaycuwan? —nispa. \p Mana pipas willajtin, Pedro nerkan: \p —Yachachej, runacuna ñit'imusunqui; tucuynejmanta tankasunquichis. \p \v 46 Jesustaj nichcallarkanpuni: \p —Pichá llanqhawan. Reparani nokamanta atiy llojsiskanta. \p \v 47 Chay warmitaj mana pacacuyta atispa, qharcatispa Jesuspaj ñaupakenpi konkoriycorkan. Tucuy runapaj ñaupakenpi sut'inchacorkan imapajchus Jesusta llanqhaskanta, chaypachataj alliyaskantawan. \v 48 Jesustaj nerkan: \p —Wawáy, creeskayquiraycu alliyaska canqui. Sonko tiyaska puripuy. \p \v 49 Jesús parlachcajtinraj, Jairopaj wasinmanta uj runa jamorkan nispa: \p —Ususiyqui wañupunña. Amaña Yachachejta molestaychu. \p \v 50 Jesustaj chayta uyarispa Jairota nerkan: \p —Ama manchacuychu; creellay, ususiyqueka alliyaska caponka —nispa. \p \v 51 Wasiman chayaspataj, pusaycorkan Pedrota, Juanta, Santiagota, wañuskapaj tata mamallantawan. \v 52 Tucuynincu llaquiska wakachcarkancu. Jesús paycunata nerkan: \p —Ama wakaychischu. Cay wawaka mana wañuskachu, manachayri puñuchcallan. \p \v 53 Tucuynincu wawa wañuska caskanta yachaspa, Jesusmanta asiracorkancu. \v 54 Jesustaj maquinmanta jap'iycuspa alto vozwan nerkan: \p —¡Juch'uycita, sayariy! —nispa. \p \v 55 Causarispataj, sayariporkan. Jesús mandarkan miqhunata konancupaj. \v 56 Tata mamantaj muspharachcarkancu. Jesustaj mandacorkan ama ni piman willanancupaj. \c 9 \s1 Jesús cachan willarajta \p \v 1 Jesús chunca iscayniyoj discipuloncunawan tantaycucuspa, atiyta korkan sajra espiritucunata katerkonancupaj, onkoskacunatapas alliyachinancupaj. \v 2 Cacharkan Diospaj evangelionta willarajta, onkoskacunatapas alliyachinancupaj. \v 3 Jesús nerkan: \p —Ñanpaj ama imatapas apacuychischu, ni bastonta, ni miqhuna apana saquillata, ni t'antata, ni kolketa, nillataj cambiacunapaj p'achatapas. \v 4 Mayken wasimanpas chayaspaka, chayllapiña quedacuychis pasapunayquichiscama. \v 5 Mayllapipas mana jap'ekayta munasunquichischu chayka, chay lugarmanta llojsipuychis. Chaquiyquichispi caj polvotapas thalaraychis paycuna contra, mana allin caskancuta ricuchinayquichispaj. \p \v 6 Llojsispataj tucuynin estanciacunata purerkancu, salvacionta willaspa, onkoskacunata alliyachispa. \s1 Herodes Jesusta ricuyta munan \p \v 7 Herodes Jesuspaj tucuy ima ruwaskanta uyarispa, mana ima niyta aterkanchu, imaraycuchus waquincuna nichcarkancu: “Juan Bautista causarimun” nispa. \v 8 Waquintaj nichcarkancu: “Elías ujtawan riqhurimun” nispa. Waquintaj nerkan: “Mayken ñaupaj profetachá causarimun” nispa. \v 9 Herodestaj nerkan: \p —Noka quiquiy Juanpaj umanta cuchokacherkani. ¿Pitaj cay canman, chay jina parlajta uyarinaypajri? \p Chayraycu Herodeska Jesusta ricuytapuni munachcarkan. \s1 Jesús miqhunata kon phichka waranka runaman \p \v 10 Apostolnincuna cutimuspa, Jesusman willarkancu tucuy ima ruwaskancumanta. Jesustaj paycunata pusaporkan Betsaida llajtaman. \v 11 Chayta yachaspa, runacuna katerkancu. Jesustaj paycunata jap'ekaspa, Diospaj gobiernonmanta parlapayarkan, onkoskacunatataj alliyacherkan. \p \v 12 Ch'isiyachcajtinña chunca iscayniyoj discipuloncuna chimpaycuspa, Jesusta nerkancu: \p —Runata cachapullayña. Kaylla estanciacunaman llajtitacunamanpas puripuchuncu korpachacunancupaj, miqhunatapas ranticunancupaj. Cay lugarpeka mana imapas canchu. \p \v 13 Jesustaj nerkan: \p —Kancuna miqhunata koychis —nispa. \p Paycunataj contestarkancu: \p —Phichka t'anta iscay challwitallapiwan capuwanchis, tucuy cay runapaj miqhunata rantej puriycuman chhicallachari. \p \v 14 Kharicunalla yupaska phichka waranka jina carkancu. Jesús discipuloncunaman nerkan: \p —Cay runacunata tiyaycuchiychis phichka chunca runata jina sapa uj grupopi. \p \v 15 Ajinata ruwaspa, tucuynincuta tiyaycucherkancu. \v 16 Jesús chay phichka t'antata iscay challwitatawan maquinpi jap'ekarkan. Janaj pachata khawarispataj Diosman graciasta korkan. Partispataj, discipuloncunaman korkan, runacunaman jaywaramunancupaj. \v 17 Tucuynincu miqhorkancu sajsanancucama. Puchojnintataj chunca iscayniyoj canasta junt'ata okharerkancu. \s1 Pedro nin Jesuska Cristo caskanta \p \v 18 Uj p'unchay Jesús sapallan oracionta ruwachcarkan. Discipuloncuna paywan cachcajtincu, Jesús taporkan: \p —Runari, ¿pi niwancutaj nokatari? \p \v 19 Discipuloncunataj contestarkancu: \p —Waquin nincu, ‘Juan Bautista’; waquintaj, ‘Elías’; waquintaj, ‘mayken ñaupaj profetachá causarimun.’ \p \v 20 Jesús paycunata tapullarkantaj: \p —Kancunari, ¿pi niwanquichistaj? \p Pedrotaj contestarkan: \p —Kanka Diosmanta Cristo canqui. \p \v 21 Jesús nerkan: \p —Ama cayta ni piman willanquichischu. \s1 Jesús willacun wañunanmanta \p \v 22 Jesús nillarkantaj: \p —Tataj Churenka sinchita ñac'arenka. Leymanta yachachejcuna, sacerdotecunapaj jefencuna, llajtapaj jefencunapas chejnenkacu, wañuchenkacutaj. Chaywanpas quimsa p'unchaymanta causarimponka. \p \v 23 Tucuy runamantaj nerkan: \p —Maykenchus nokawan puriyta munan chayka, konkacuchun pay quiquin. Sapa p'unchay sufrispapas, nokawan purichun wañunancama. \v 24 Causaynillanta salvayta munajka chincachenka; nokaraycu causayninta chincachejka salvaconka. \v 25 Cay pachapi khapajyaskan, ¿imapajtaj runamanri sirvenka, almantaj mana salvaska cajtinri? \v 26 Pillapas nokamanta palabraycunamantawan p'enkacojmantaka, nokapas, Tataj Churin, paymanta p'enkacullasajtaj, jayc'ajchus cay pachaman cutimusaj chhica Dios Tataypaj glorioso atiyninwan, angelnincunapiwan. \v 27 Segurayquichis, waquin caypi cajcunamanta mana wañonkacuchu Diospaj gobiernonta ricunancucama. \s1 Jesús waj jinaman tucun \p \v 28 Chay niskan pusaj p'unchaymanta jina, Jesús lomaman llojserkan oracionta ruwaj. Pusarkantaj Pedrota, Santiagota, Juantawan. \v 29 Jesús oracionta ruwachcajtin, uyanpaj rijch'aynin waj jinaman tucorkan. P'achancunapas yuraj lliphipejman tucorkan. \v 30 Moisés Eliaspiwan riqhurerkancu Jesuswan parlachcaj. \v 31 C'anchay uqhupi parlachcarkancu Jesús Jerusalenpi wañunanmanta. \v 32 Pedro paywan cajcunapiwan, puñuywan aysachicuspapas, rijch'achcarkancu. Ricorkancutaj Jesuspaj c'anchay glorianta chay iscay runatawan. \v 33 Moiseswan Eliaswan ripuchcajtincu, Pedro Jesusman nerkan: \p —Yachachej, ¡allin caypi cachcaycu! Quimsa ramarata ruwasajcu: ujta kanpaj, ujta Moisespaj, ujtataj Eliaspaj. \p Mana yacharkanchu ima parlachcaskanta. \v 34 Parlachcajtin, phuyu paycunata tapaycorkan. Phuyu uqhupi cachcaspa, mancharicorkancu. \v 35 Phuyu uqhumantataj Dios Tatapaj niskanta uyarerkancu: “Cayka ajllaskay Churiy. Payta uyariychis.” \p \v 36 Ch'inyapojtin, Jesús sapallantaña ricorkancu. Paycunataj ch'inlla caporkancu, ricuskancuta mana piman willaspa. \s1 Jesús sajra espirituyoj waynata alliyachin \p \v 37 K'ayantin lomamanta urakampojtincu, achqha runa Jesusta taripaj jamorkancu. \v 38 Chay uqhumanta ujnin runa alto vozwan nerkan: \p —Yachachej, cay ch'ulla wawayta khawaripuway. \v 39 Sajra espíritu jap'in, kaparichin, t'ucuta jap'ichin, simimanta phusokota ulthuchin, ñac'arichin, nitaj cachariyta munanchu. \v 40 Discipuloyquicunata mañarkaniña sajra espirituta katerkonancupaj, manataj aterkancuchu. \p \v 41 Jesustaj nerkan: \p —¡Ay, sajra mana creeyniyoj runacuna! ¿Jayc'ajcamataj kancunawan casajri? ¿Jayc'ajcamataj aguantaskayquichisri? Chay churiyquita cayman pusamuy. \p \v 42 Wayna chimpamuchcajtin, sajra espíritu pampaman urmachispa t'ucuwan jap'icherkan. Jesustaj sajra espirituta c'amerkan; waynata allinyachispataj, tatanman koporkan. \s1 Jesús ujtawan willacun wañunanmanta \p \v 43 Tucuy runa musphararkancu Diospaj chay jina athun atiyninmanta. Muspharachcajtincutaj, Jesús discipuloncunaman nerkan: \p \v 44 —Cayta allinta uyariychis, amataj konkaychischu: Tataj Churenka runacunaman entregaska canka. \p \v 45 Discipuloncunataj Jesuspaj niskanta mana entenderkancuchu, imaraycuchus Dios manaraj koskachu entendinancupaj. Manchacorkancutaj Jesusta tapuyta. \s1 ¿Maykentaj curaj? \p \v 46 Discipulocuna churanacuyta kallarerkancu maykennincutaj curaj cananmanta. \v 47 Jesús chayta reparaspa, uj wawata ladonpi sayachispa, \v 48 nerkan: \p —Pichus cay wawata sutiypi jap'ekajka, nokata jap'ekawan. Nokata jap'ekajtaj, cachamuwajniyta jap'ekallantaj. Kancuna uqhupi mana imapas cajka astawan athun canka. \s1 Mana nokanchis contra cajka nokanchiswan \p \v 49 Juan Jesusta nerkan: \p —Yachachej, uj runata ricumuycu sutiyquipi sajra espiritucunata katerkojta. Mana nokanchiswan purichcaskanraycu, jarc'aycu. \p \v 50 Jesús contestarkan: \p —Ama jarc'aychischu. Pichus mana nokanchis contra cajka, nokanchiswan cachcan. \s1 Jesús Santiagota Juantawan c'amin \p \v 51 Jesús janaj pachaman llojsipunan p'unchay kayllamojtin, mana imata manchaspa Jerusalenman puriporkan. \v 52 Samarianejta purichcajtincutaj, uj discipuloncunata ñaupajta cacharkan korpachacunancupaj waquichejta. \v 53 Samaria llajtayojcunataj mana jap'ekayta munarkancuchu, Jerusalenman purichcaskanta yuyaspa. \v 54 Juan Santiagopiwan chayta yachaspa, Jesusta nerkancu: \p —Señor, ¿munanquichu janaj pachamanta ninata urakachimunaycuta, cay runacunata ruphaycuchinapaj? \p \v 55 Jesús paycunata c'amerkan. \v 56 Waj llajtamantaj puriporkancu. \s1 Jesuswan puriy munajcuna \p \v 57 Purichcajtincu, uj runa Jesusman nerkan: \p —Señor, kanwan purisaj maytachá purinqui chayta. \p \v 58 Jesús contestarkan: \p —Zorrocunapaj can jutc'uncu tiyanancupaj, pisketocunapajpas can tapancu. Nokapajri ni maypi wasi canchu samaricunaypaj. \p \v 59 Jesús waj runaman nerkan: \p —Nokawan purisun. \p Paytaj contestarkan: \p —Permitiwayraj, ñaupajta tataytaraj p'ampaycamunayta —nispa. \p \v 60 Jesustaj nerkan: \p —Wañuskacuna wañuskancuta p'ampachuncu. Kancajka puriy, Diospaj evangelionta willamuy. \p \v 61 Ujnintaj Jesusta nerkan: \p —Señor, kanwan puriyta munani. Ñaupajtataj permitiwayraj familiaymanta despidicamunayta. \p \v 62 Jesús contestarkan: \p —Pillapas aradota jap'ispa khepanejllata khawajka, mana sirvinchu Diospaj gobiernonpi llanc'ajpaj. \c 10 \s1 Jesús discipuloncunata cachan \p \v 1 Chaymanta Señor ajllarkan kanchis chunca iscayniyoj discipuloncunatawan. Paycunatataj iscaymanta iscay cacharkan paypaj ñaupakenta purinancupaj tucuy llajtaman, maycunamanchus purinan carkan chayman. \p \v 2 Paycunaman nerkan: “Ciertopuni ajthapinaka achqha, llanc'ajcunataj pisilla. Chayraycu ajthapinapaj Dueñonmanta mañaychis llanc'ajcunata cachamunanpaj okharejta. \v 3 Puriychis, khawariychis. Ovejata jina cachachcayquichis lobo jina sajra runacunapaj chaupinman. \v 4 Ama apaychischu miqhuna apana saquillata, ni kolke churanata, ni iscay abarcacunatapas. Ñanpi ama piwanpas tardaychischu, uskhayta saludaspa pasapuychis. \v 5 Mayken wasimanpas chayaspaka, saludaychis: ‘Sonko tiyay cachun cay wasipi tiyajcunapaj’ nispa. \v 6 Wasipi cajcuna sonko tiyayniyoj allin runacuna cajtincoka, saludaskayquichiska junt'aconka; mana allin runacuna cajtincutaj, mana junt'aconkachu. \v 7 Wasipi jap'ekaska caspa, chaypi quedacuychis. Imatachus kosunquichis, chayta miqhuychis, ujyaychispas, imaraycuchus llanc'aj runaka pagaska canan. Ama wasimanta wasi puriycachaychischu. \v 8 May llajtamanpas chayajtiyquichis jap'ekasunquichis chayka, miqhuychis imatachus jaywaskasunquichista. \v 9 Chaypi onkoska cajtin, alliyachiychis. Willaychis: ‘Cunan Diospaj gobiernon kancunaman kayllachamusunquichis’ nispa. \v 10 Chayajtiyquichis mana jap'ekasunquichischu chayka, callecunaman llojsipuychis nispa: \v 11 ‘¡Chaquiycupi caj polvotapas thalaraycu kancuna contra! Cayta yachaychis, kancunaman Diospaj gobiernon kayllachamusunquichisña.’ \v 12 Noka niyquichis, juicio p'unchaypeka Sodoma llajta castigo sufriskanmantapas astawanraj castigo canka chay llajtapajka.” \s1 Diosta mana casoj llajtacuna \p \v 13 Jesús nillarkantaj: “¡Ay, Corazín llajtapi caj runacuna! ¡Ay, Betsaida llajtapi caj runacuna! Achqha milagrocunata ricorkanquichis. Sichus Tiro llajtapi Sidón llajtapi chay quiquin milagrocuna ruwacunman carkan chayka, may tiempoña Diosman cutirincuman carkan, uchphawan khachka p'achawan churacuspa Diosman cutiricuskancuta ricuchicunancupaj. \v 14 Chayraycu juicio p'unchaypeka Tiro Sidón llajtayoj runacuna castigo sufriskancumantapas, astawan castigo canka kancunapajka. \v 15 ¡Kancuna, Capernaum llajtapi caj runacuna! ¿Creenquichischu janaj pachacama pusaska canayquichista? ¡Kancunaka infiernocama chhokaycuska canquichis!” \p \v 16 Jesús discipuloncunaman nerkan: “Pichus kancunata uyarejka, nokata uyariwan. Pichus kancunata chejnejka, nokata chejniwan. Nokata chejnejtaj cachamuwaj Diosta chejnin.” \s1 Cachaskacuna cutimuncu \p \v 17 Chay kanchis chunca iscayniyoj cachaskacuna cusiska cutimorkancu nispa: \p —¡Señor, sajra espiritucunantin casuwancu, sutiyquipi katerkojtiycu! \p \v 18 Jesustaj paycunaman contestarkan: \p —Arí, noka supay Satanasta ricorkani janaj pachamanta rayo jina urmakamojta. \v 19 Noka atiyta koyquichis tucuy enemigopaj callpanta atipanayquichispaj, pallicunata alacrancunatapas sarojtiyquichis mana imananasunquichispaj. \v 20 Chaywanpas ama cusicuychischu sajra espiritucuna kancunata casuskanmanta, manachayri cusicuychis janaj pachapi sutiyquichis escribiska caskanmanta. \s1 Jesús cusicun \p \v 21 Chhicapacha Jesús Santo Espiritupaj cusichiskanwan junt'a, nerkan: “Tatáy, janaj pachapaj cay pachapaj Señornin Dios, alabayqui, yachayniyojcunamanta yuyayniyojcunamantapas cay yachachiycunata pacaskayquiraycu, wawa jina cajcunamantaj ricuchiskayquimanta. Arí, Tatáy, ajinata munanqui. \p \v 22 “Tucuy imata Tatay kowan. Mana pipas yachanchu pichus Churi caskanta, manachayri Dios Tatalla. Nitaj pipas yachanchu pichus Dios Tata caskanta, manachayri Churilla, picunamanchus Churi rejsichiyta munan chaycunallapiwan.” \p \v 23 Discipuloncunaman cutirispataj, paycunallaman nerkan: “Cusicuyniyoj cancu ricuskayquichista ricojcunaka. \v 24 Niyquichis, achqha profetacuna gobernajcunapiwan kancunapaj ricuskayquichista ricuyta munarkancu, manataj ricorkancuchu. Uyariskayquichista uyariyta munarkancu, nillataj uyarerkancuchu.” \s1 Samaria llajtayoj sumaj runa \p \v 25 Uj leymanta yachachej Jesuswan parlaj purerkan, yachayninta pruebata ruwananpaj. Jesusta taporkan: \p —Yachachej, ¿imata ruwaspataj wiñay causayniyoj casaj? \p \v 26 Jesustaj contestarkan: \p —¿Imataj leypi escribiska cachcan? ¿Imatataj leenqui? \p \v 27 Paytaj contestarkan: \p —Señor Diosniyquita munacunqui tucuy sonkoyquiwan, tucuy almayquiwan, tucuy callpayquicunawan, tucuy yuyayniyquipiwan. Runamasiyquitataj munacunqui kan quiquiyquita jina. \p \v 28 Jesustaj nerkan: \p —Allinta ninqui. Chayta ruwaspa, causanqui. \p \v 29 Paytaj allinpi llojsiyta munaspa taporkan: \p —¿Pitaj runamasiyri? \p \v 30 Jesús contestarkan: \p —Uj runa Jerusalenmanta Jericoman uraycuchcajtin, salteajcuna jap'erkancu. Tucuy imanta p'achantawan kechuspa makaspataj, cusca wañuskata sakerparerkancu. \v 31 Uj sacerdote chay quiquin ñanta purichcallarkantaj. Ricuspataj, wajninta pasaporkan. \v 32 Ajinallatataj uj levita chay lugarman chayarkan. Ricuspa, wajninta pasapullarkantaj. \v 33 Uj Samaria llajtayoj sumaj runa quiquin ñanta purichcallarkantaj. Chay nanaska runata ricuspataj qhuyapayarkan. \v 34 Chimpaycuspa, aceitewan vinowan nanaskancunata jampiycorkan, vendaycorkantaj. Uywanpi sillaycuchispa, alojacuna wasiman pusarkan. Chaypitaj cuidarkan. \v 35 K'ayantintaj Samaria llajtayoj runaka iscay kolketa wasiyojman kospa nerkan: ‘Cay runata cuiday. Astawan gastanqui chayka, noka pagapuskayqui cutimuspa’ nispa. \v 36 Cunanka niway: Chay quimsamanta, ¿maykentaj rijch'acusunqui nanaskapaj runamasin? \p \v 37 Paytaj contestarkan: \p —Maykenchus payta qhuyapayaj. \p Jesustaj nerkan: \p —Arí, puriy. Quiquinta ruwamuy. \s1 Marta Mariapiwan \p \v 38 Jesús purichcaspa uj llajtaman chayarkan. Chaypitaj uj warmi, Marta sutiyoj, wasinpi jap'ekarkan. \v 39 Paypaj ñañan Mariataj Jesuspaj chaquincuna kayllapi tiyacuspa, willaskanta uyarichcarkan. \v 40 Martataj ruwanancunawan atipachicuchcarkan. Chayraycu Jesusman chimpaycuspa nerkan: \p —Señor, ¿manachu llaquicunqui ñañay sapallayta tucuy ruwanata sakeycuwaskanmanta? Niy, ari, yanapawachun. \p \v 41 Jesustaj contestarkan: \p —Marta, Marta, achqha ruwanacunawan afanaska cachcanqui. \v 42 Ujlla astawan necesarioka. Mariaka allincajta ajllacun. Chaytaka mana pipas kechonkachu. \c 11 \s1 Jesús oración ruwayta yachachin \p \v 1 Uj cuti Jesús oracionta ruwachcarkan. Tucuchajtintaj, ujnin discípulon nerkan: \p —Señor, Diosman oración ruwacuyta yachachiwaycu, imaynatachus Juanpas discipuloncunata oración ruwacuyta yachacherkan jinata. \p \v 2 Jesustaj nerkan: \p —Oracionta ruwaspaka niychis: \q1 ‘Janaj pachapi cachcaj Tataycu, \q2 sutiyqui yupaychaska cachun. \q1 Gobiernoyqui jamuchun. \q1 Munayniyqui ruwaska cachun, \q2 imaynatachus janaj pachapi, \q2 ajinallatataj cay pachapipas. \q1 \v 3 Sapa p'unchaypaj t'antata kowaycu. \q1 \v 4 Juchaycuta perdonawaycu, imaraycuchus \q2 nokaycupas contra ruwajcunata perdonaycu. \q1 Ama tentacionman urmachiwaycuchu, \q2 astawanpas librawaycu sajramanta. \p \v 5 Jesús nillarkantaj: \p —Kancunamanta ujnin chaupi tutata amigonpaj wasinman purispa ninman: ‘Amigóy, quimsa t'antata ayniriway. \v 6 Uj amigoy chayamun, nitaj imaypas jaywarinaypaj canchu’ nispa. \v 7 Chay amigonka manachuna wasi uqhumanta nimunmanchu: ‘Ama molestawaychu, puncuy wisk'askaña, wawaycuna nokapas puñunapiña caycu. Mana jatarimuymanchu konaypaj’ nispaka. \v 8 Niyquichis, amigon caskanraycu amapas jatarimuchunchu konanpaj, chaywanpas sinchita mañacuskanraycu jatarimonkapuni; konkataj tucuy necesitaskanta. \v 9 Ajinaka noka niyquichis: Mañacuychis, Diostaj kosunquichis. Masc'aychis, tarinquichistaj. Puncuta tacaychis, quicharasunquichistaj. \v 10 Mañacojka jap'ekan; masc'ajtaj tarin; puncuta tacajtapas quicharancu. \p \v 11 “¿Mayken tatataj canman, wawan t'antata mañajtin rumita kojri, challwata mañajtinpas pallita kojri, \v 12 chayri runtuta mañajtinpas alacranta kojri? \v 13 Kancunallapas sajra runa cayniyquichiswan, allin cajta wawayquichisman koyta yachanquichis chayka, ¡astawanraj janaj pachapi caj Tatayquichiska Santo Espirituta konka mañacojcunamanka! \s1 Jesusta sajra espirituyoj nincu \p \v 14 Jesús jup'ayachej sajra espirituta uj runamanta katerkochcarkan. Sajra espíritu llojsejtincamataj, jup'aka parlayta kallarerkan. Runacunataj caymanta musphararkancu. \v 15 Waquintaj nerkancu: “Cay runaka Beelzebú niska sajra espiritucunaj jefenpaj atiyninwan waj sajra espiritucunata katerkon” nispa. \p \v 16 Wajcunataj Jesusta pantachiyta munaspa uj milagrota ruwananta mañarkancu. \v 17 Jesús pensaskancuta yachaspa, paycunata nerkan: \p “Tucuy nación achqhaman partiskaka, paycama ñut'ucun. Ajinallatataj uj wasipi caj familiantin chejninacuspaka, mana astaqui junto cancumanchu. \v 18 Ajinallatataj supay Satanaspas iscayman tucunman chayri, ¿imaynatataj chhicari atiynin callanmanpuniri? Cayta niyquichis, ‘Beelzebupaj atiyninwan sajra espiritucunata katerkon’, niwaskayquichisraycu. \v 19 Jina canman chayri, ¿pitaj discipuloyquichiscunaman atiyta kon sajra espiritucunata katerkonancupaj? Chayraycu ricuchicunquichis pantaska caskayquichista. \v 20 Sichus noka Diospaj atiyninwan sajra espiritucunata katerkoni chayka, niyta munan Diospaj gobiernonka kancunaman chayamuskantaña. \p \v 21 “Callpayoj runa, allin armaska, wasinta khawajtenka, tucuy iman cajpas allin wakaychaska. \v 22 Chaywanpas paymanta astawan callpayoj jamuspa atipanman chayka, confiaskan armacunata cajnincunatapiwan kechunman, jap'icapunmantaj. \p \v 23 “Pichus mana nokawan cajka, noka contra. Pitajchus nokawan mana pallajka, t'acaran. \s1 Cutimoj sajra espíritu \p \v 24 “Sajra espíritu uj runamanta llojsin chayka, ch'aqui lugarcunata purin samacunata masc'aspa. Mana tarispataj, nin: ‘Cutipusaj maymantachus llojsimuni chay wasiyman.’ \v 25 Chayaspataj, chay runata taripan uj wasi pichaska jallch'askata jina. \v 26 Chhicataj purispa, paymanta nejtinpas astawan sajra kanchis espiritucunata tantaycun. Tantaycuspataj, chay runaman pusaycun. Chay runataj ñaupaj caskanmanta nejtenka astawan sajra capun.” \s1 Cusiyniyojcuna \p \v 27 Chaycunata Jesús parlachcajtin, uj warmi runacuna chaupipi alto vozwan nerkan: \p —¡Cusicuyniyojmi pi warmichus onkocusunqui, wiñachisunquitaj chayka! \p \v 28 Jesús nerkan: \p —¡Astawanpas Diospaj niskanta uyarispa casucojcuna cusicuyniyojka cancu! \s1 Sajra runacuna milagrota mañancu \p \v 29 Achqha runa tantacamuchcajtincu, Jesús parlayta kallarerkan: “Cunan tiempopi causachcaj runacunaka sajra caspa, milagrota mañancu. Manataj waj milagrota riconkacuchu, manachayri Jonasllamanta. \v 30 Imaynatachus Jonás Nínive llajtayoj runacunaman señal carkan, ajinallatataj Tataj Churenka cay tiempopi causachcaj runacunaman señal canka. \v 31 Juicio p'unchaypi causarimuspa, uray llajtamanta gobernaj warmi cay tiempopi causachcaj runacunata juchachanka. Payka carumanta jamorkan gobernaj Salomonpaj yachaynin uyarej. Salomonmanta nejtinpas, caypi cachcan astawan yachayniyoj. \v 32 Juicio p'unchaypi Nínive llajtayoj runacuna causarimuspa, cay tiempopi causachcaj runacunata juchachankacu, imaraycuchus Nínive llajtayoj runacuna Jonaspaj willaskanta uyarispa, Diosman cutirerkancu. Jonasmanta nejtinpas, astawan curaj caypi cachcan. \s1 Cuerpopaj c'anchaynin \p \v 33 “Ni pi c'anchayta jap'ichispaka, pacaycunchu, nillataj cajonwan c'umpiycunchu, manachayri altopi churan, wasiman yaycojcuna c'anchaypi canancupaj. \v 34 Ñawiyquicuna c'anchay jina cuerpoyquipaj; ñawiyqui allin cajtin, tucuy cuerpoyqui c'anchayniyoj canka. Mana allin cajtinri, cuerpoyqui tutayajpi canka. \v 35 Cuidacuychis, kanpi caj c'anchay ama tutayachunchu. \v 36 Tucuy cuerpoyqui c'anchay cajtin, mana ni ima tutayaj cajtin, tucuy imata sut'ita ricunqui, lámpara c'anchaywan jina.” \s1 Jesús waquin runacunata juchachan \p \v 37 Jesús parlayta tucojtintaj, uj fariseo wajarkan wasinpi miqhunanpaj. Wasinman yaycuspataj, tiyaycorkan miqhunanpaj. \v 38 Costumbreman jina Jesús maquinta mana mayllacojtin, fariseo waj jinata khawarkan. \v 39 Señortaj nerkan: \p —Kancuna fariseocunaka vasota platotapas patallanta limpiochanquichis. Sonkoyquichistataj mana allinwan, suwacuspa ima jap'iskayquichiswan junt'achinquichis. \v 40 ¡Mana yuyayniyojcuna! ¿Manachu yachanquichis patanta uqhuntapas Dios ruwaskanta? \v 41 Limosnata koychis uqhu sonkoyquichispaj qhuyapayayninwan. Ajinapi tucuy ima limpio canka. \p \v 42 “¡Ay, kancuna fariseocuna! Diezmota konquichis yerba buenamanta, rudamanta, tucuy verduramantawan. Recto causayta, Diosta munacuytawan konkapunquichis. Chayta ruwanayquichis carkan, mana diezmota koyta konkapuspa. \p \v 43 “¡Ay, kancuna fariseocuna! Sinagogacunapi ñaupajpi alabanacaj tiyayta munanquichis. Callecunapi tucuy respetowan saludanata munanquichis. \p \v 44 “¡Ay, kancuna! ¡Mana riqhurej sepulturacuna jina canquichis, patantataj runacuna purincu mana yachaspa! \p \v 45 Ujnin leymanta yachachej contestarkan: \p —Yachachej, cayta nispaka, nokaycutapas ofendiwanquichis. \p \v 46 Jesustaj nerkan: \p —¡Ay kancunapas, leymanta yachachejcuna! Kancuna ujcunaman mana apay atinata k'epichinquichis, kancunataj ni uj dedollayquichiswanpas yanapaycurinquichischu. \p \v 47 “¡Ay kancuna, profetacunapaj sepulturancunata ruwajcuna! Abueloyquichiscuna paycunata wañucherkancu. \v 48 Chay ruwaskayquichiswan ricuchicunquichis quiquincama caskayquichista, imaraycuchus paycuna profetacunata wañucherkancu, kancunataj sepulturancuta ruwanquichis. \p \v 49 “Chayraycu Dios yachayninpi nin: ‘Profetacunata apostolcunatawan noka cachamuskayquichis. Paycunatataj waquinta wañuchinquichis, waquintataj ñac'arichinquichis.’ \v 50 Cay tiempopi causachcaj runacunamanta Dios cuentata mañanka tucuy profetacunata wañuchiskancumanta, cay pacha ruwacuskanmantapacha. \v 51 Abelta wañuchiskanmantapacha Zacariasta wañuchiskancucama Dios cuentata mañanka cay tiempopi causachcaj runacunamanta. Zacariasta wañucherkancu altarwan santo lugarwan chaupipi. \p \v 52 “¡Ay, leymanta yachachejcuna, yachaypaj llaventa jap'icapojcuna! Kancuna quiquiyquichis mana yaycunquichischu, jarc'anquichistaj yaycuy munajcunata.” \p \v 53 Jesús caycunata parlayta tucuchajtin, leymanta yachachejcuna fariseocunapiwan sinchita phiñaricorkancu. Jesusta molestayta kallarerkancu tucuy imamanta tapuspa; \v 54 imaraycuchus juchapi urmachiyta munachcarkancu, imallamantapas payta juchachanancupaj. \c 12 \s1 Iscay uya \p \v 1 Waranka waranka runacuna tantacamorkancu sarunacunancucama. Chaymanta Jesús parlayta kallarerkan. Ñaupajta discipuloncunaman nerkan: “Cuidacuychis fariseocunapaj levaduranmanta; niyta munani iscay uya caynincumanta. \v 2 Tucuy pacaska cajcunapas sut'inchaconka, yachaconkataj. \v 3 Tucuy ima tutayajpi niskayquichiska, sut'i p'unchaypi uyariconka; imatachus pacapi wasita wisk'aycuspa niskayquichispas, wasi patamanta wajach'aconka. \s1 ¿Pitataj manchacuna? \p \v 4 “Amigoycuna, kancunaman niyquichis: Ama manchaychischu cuerpota wañuchejcunata. Chaymanta mana imatapas ruwayta atincumanchu. \v 5 Noka niskayquichis pitachus manchacunayquichista: Diosta manchacuychis. Pay wañuchispa, infiernoman wijch'uycuyta atin. \p \v 6 “¿Manachu phichka pisketota vendincu iscay kolkellapi? Chaywanpas Dios mana maykennincutapas konkapunchu. \v 7 Yachaychis, umayquichispi chujchayquichispas ujmanta uj yupaska. Ajinaka ama manchacuychischu; kancunaka Diospaj astawan valinquichis achqha pisketocunamanta nejtenka. \s1 Jesucristopaj caskanta willacoj \p \v 8 “Noka niyquichis, pillapas runacunapaj ñaupakenpi nokapaj caskanta willacojtin, nokapas Diospaj angelnincunapaj ñaupakenpi nokapaj caskanta nillasajtaj. \v 9 Pillapas runacunapaj ñaupakenpi negawajtaka, nokapas Diospaj angelnincunapaj ñaupakenpi negallasajtaj. \p \v 10 “Pillapas noka, Tataj Churin, contra parlanman chayka, Dios perdonanman. Santo Espíritu contra parlajcajtaka, Dios mana perdonankachu. \p \v 11 “Kancunata sinagogaman, juezman, jefecunaman ima apajtenka, ama ninquichischu: ‘Imanasajtaj cunanri’ nispaka, ni imaynata ninayquichistapas, \v 12 imaraycuchus parlanayquichis rato Santo Espíritu yachachisunquichis imatachus parlanayquichista.” \s1 Mana yuyayniyoj khapaj runa \p \v 13 Uj runa Jesusta nerkan: \p —Yachachej, waukeyta nipuway herenciata partinawanpaj. \p \v 14 Jesustaj contestarkan: \p —Amigo, ¿pitaj churawarkan juezta jina chayri partejta jinapas? \p \v 15 Nillarkantaj: \p —Cuidacuychis tucuy imata kancunalla jap'iycuy munanamanta, imaraycuchus runapaj causaynenka manami cajnincunapichu. \p \v 16 Chhicataj cayta nerkan: “Uj khapaj runa carkan, jallp'anpitaj achqhata uricherkan. \v 17 Chay khapaj runa pensarkan: ‘¿Imanasajtajri? Manaña maypi ajthapiskayta wakaychayta atinichu. \v 18 Cayta ruwasaj: Trojeycunata pascaraspa, astawan athuncunata ruwasaj. Chaypi ajthapiskayta tucuy cajniycunatawan tantasaj. \v 19 Nisajtaj: Cunanka achqhaña capuwan, sumaj wakaychaska achqha watapaj. Samaricusaj, miqhuspa ujyaspa cusicusaj’ nispa. \v 20 Diostaj payta nerkan: ‘¡Mana yuyayniyoj runa! Cunan ch'isipacha wañunqui. Chay achqha tantaskayquiri, ¿pipajchá canka?’ nispa. \v 21 Ajinami pasan piwanchus payllapaj khapajyajwanka, Diospaj ñaupakenpitaj mana imayoj.” \s1 Dios wawancunata cuidan \p \v 22 Jesús discipuloncunaman nerkan: “Cayta niyquichis, ama ‘imanasajtaj’ ninquichischu causanayquichismanta, miqhunayquichismanta, p'achallicunayquichismantapas. \v 23 Causayka astawan valin miqhunamanta nejtenka, cuerpopas astawan valin p'achamanta nejtenka. \v 24 Pisketocunata khawariychis, mana tarpuncuchu nitaj ajthapincuchu, ni trojencu canchu. Chaywanpas Dios miqhunata kon. Kancunaka piskocunamanta nejtinpas astawan valinquichis. \v 25 Kancuna sinchita afanacuspari, ¿atiwajchischu yapacuyta cuscan metrollatapas? \v 26 Chayllatapas mana ruwayta atispari, ¿imaraycutaj llaquicunquichis chay tucuy imamantari? \p \v 27 “Khawariychis t'icacunapaj wiñaskanta: mana llanc'ancuchu nitaj phuchcancuchu. Chaywanpas niyquichis, Salomonpas tucuy khapaj cayninwan manapuni ujnin t'ica jinallapas p'achallicorkanchu. \v 28 Sichus Dios koratapas chay jinata p'achallin, cunan wiñachcan, pakarintaj ruphachiska canka chayka, astawanraj kancunata p'achallisunquichis, pisi creeyniyoj runacuna. \v 29 Chayraycu ama llaquicuychischu miqhunata ujyanata masc'aspa. \v 30 Diospi mana creejcuna tucuy caycunamantaka afanacuncu. Kancunapajka can uj Tatayquichis, payka yachanña imacunatachus necesitaskayquichista. \v 31 Diospaj gobiernonpi afanacuychis, tucuy caycunatapas jap'ekallanquichistaj. \s1 Janaj pachapi khapaj cana \p \v 32 “Ovejaycuna, pisilla canquichis, chaywanpas ama manchacuychischu. Qhuyapayacoj Tatayquichis kosunquichis gobiernonpi canayquichispaj. \v 33 Cajniyquichista vendiychis; necesitajcunaman koychis. Ruwaychispuni mana mauc'acoj saquillata jina. Mana tucucoj khapaj cayniyquichista wakaychaychis janaj pachapi. Chaymanka mana suwa yaycunchu, nitaj thutapas miqhunchu. \v 34 Maypichus khapaj cayniyquichis cachcan, chayllapitaj sonkoyquichispas cachcan. \s1 Waquichiska cananchis \p \v 35 “Waquichiska, p'achalliska, c'anchayniyquichispas jap'ichiska cachcaychis. \v 36 Casamientomanta patronnincupaj cutimunanta suyaj runacuna jina cachcaychis, chayamuspa puncuta tacamojtin quicharanayquichispaj. \v 37 Rijch'aspa patronnincupaj cutimunanta suyajcunaka sinchi cusiska cankacu. Chay patrón mesanpi tiyaycuchispa, pay quiquin miqhunata jaywanka. \v 38 Chaupi tutapas pakariyamuytapas chayamuspa paycunata rijch'achcajta taripanka chayka, cusicuyniyoj cankacu. \v 39 Yachaychis cayta: Sichus wasiyoj ima horata suwa jamunanta yachanman chayka, mana puñuspa suyanman, manataj suwachicunmanchu. \v 40 Kancunapas waquichiska cachcaychis, imaraycuchus mana yuyaskayquichis rato Tataj Churenka jamonka.” \s1 Iscay mayordomocuna \p \v 41 Pedrotaj taporkan: \p —Señor, cay niskayqui ¿nokallaycupajchu, icha tucuypajchu? \p \v 42 Señortaj contestarkan: “¿Mayken mayordomotaj yuyaywan, fiel, sumajta khawaj? Chaycajta patronnin churan wasinpi cajcunaman miqhunata konanpaj. \v 43 Cusicuyniyoj canka cay mayordomo, patronnin ajinata ruwachcajta taripanka chayka. \v 44 Segurayquichis, cay jina mayordomotaka patronnin tucuy khapaj cayninta khawajta churanka. \v 45 Chay mayordomochus sonkonpi ninman: ‘Patronneyka manaraj chayamonkachu’ nispa. Chhicataj llanc'ajcunata kharita warmitapas makayta kallarinman, sinchitataj miqhunman ujyanman machanancama chayka, \v 46 mana suyaskan p'unchaypi ni yachaskan horapi chayamonka patronnenka. Sinchita castiganka mana allin mayordomotaka, mana casucoj runacunata jina. \p \v 47 “Uywaska runa patronninpaj munayninta yachachcaspa, mana waquichicunchu nitaj munayninta ruwanchu chayka, sinchi castigaska canka. \v 48 Pichus mana yachaspalla castiganapaj jina ruwan chayka, pisi castigaska canka. Achqha jap'ekajmantaka, achqhata mañanka; achqha jap'ejka, achqhamanta cuentata konan canka. \s1 Jesusraycu achqhaman particonkacu \p \v 49 “Noka jamuni cay pachapi ninata jap'ichej. ¡Mayta munayman chay nina laurachcanallantaña! \v 50 Ñac'arinayraj cachcan sinchi pruebata; llaquiska cachcani junt'acunancama. \v 51 ¿Pensanquichischu cay pachaman sonko tiyaycuy apamuskayta? Manami, nokapi creeskancuraycu chejninacunata apamuni. \v 52 Cunanmantapacha uj familiapi phichkayoj tiyajka partiska canka, quimsa iscay contra, iscaytaj quimsa contra. \v 53 Tataka churin contra canka, churitaj tatan contra; mamaka ususin contra canka, ususitaj maman contra; suegraka khachunin contra canka, khachunitaj suegran contra.” \s1 Señalcuna \p \v 54 Jesús nillarkantaj: “Kancuna inti yaycuypi phuyuta ricuspa, ‘Paranka’ ninquichis. \v 55 Uray ladomanta wayramojtintaj, ‘K'oñi canka’ ninquichis. \v 56 ¡Iscay uyacuna! Janaj pachapipas cay pachapipas cajcunata khawaspa, imayna tiempo cananta yachanquichis chayri, ¿imaynatataj cunan tiempopi ima pasachcaskanta mana reparacunquichischu? \s1 Ujcunawan allinpi causanamanta \p \v 57 “¿Manachu kan quiquiyqui justo cajta reparacuwaj? \v 58 Pipas quejasunqui chayka, juezpajman purichcaspallaraj, paywan allinyacapuy mana juezman entreganasunquipaj, jueztaj guardiajman, guardiajtaj carcelpi wisk'aycusunquiman. \v 59 Niyqui, mana llojsimuyta atiwajchu tucuy manuyquita paganayquicama.” \c 13 \s1 Diosman cutiricuychis \p \v 1 Chay p'unchaycunapi runacuna Jesusman willaj jamorkancu. Pilato waquin Galilea runacunata wañuchicherkan, yawarnincuta Diosman ofreciskancu animalcunapaj yawarninwan chhajruchispa. \p \v 2 Jesús paycunata taporkan: “¿Pensanquichischu chay Galilea runacuna astawan juchayoj caskancuta tucuynin Galilea runacunamanta nejtin? \v 3 Mana jinachu. Kancunapas mana Diosman cutirejtiyquichiska, wañullanquichistaj. \v 4 Siloepi torre urmaspa chunca pusajniyoj runata wañucherkan. ¿Creenquichischu paycuna astawan juchayoj caskancuta Jerusalenpi waj tiyacojcunamanta nejtin? \v 5 Mana jinachu. Kancunapas mana Diosman cutirejtiyquichiska, wañullanquichistaj.” \s1 Mana urej higo sach'a \p \v 6 Nillarkantaj cay jinata: “Uj runapaj uj higo sach'an carkan uva huertanpi. Urinta pallaj purispataj, mana uriyojta tariparkan. \v 7 Huertata cuidajninman nerkan: ‘Quimsa watataña jamuni cay higo sach'api urita masc'aj, manataj urita taripanichu. P'atapuy ari. ¿Imapajtaj cay sach'a yankhapaj jallp'ata usuchenka?’ nispa. \v 8 Cuidajninri nerkan: ‘Patronníy, ¿manachu cay watatawan callanmanraj? Chajmasaj, wanuchasajtaj. \v 9 Sichus urenka chayka, allin canka; manapuni urejtintaj, p'atapunqui.’ ” \s1 Samana p'unchaypi \s1 Jesús uj warmita alliyachin \p \v 10 Uj cuti, sinagoga wasipi Jesús yachachichcarkan samana p'unchaypi. \v 11 Chaypitaj uj warmi cachcarkan chunca pusajniyoj wata onkoska. Uj sajra espíritu khoputa purichiska, manaña rectota sayayta atipuskachu. \v 12 Ricuspa Jesús wajarkan, nerkantaj: \p —Warmi, onkoyniyquimanta cachariskaña canqui. \p \v 13 Maquincunata pay pataman churajtin, chhicapacha warmeka rectota sayarispa, Dios Tatata alabayta kallarerkan. \v 14 Sinagoga wasipi caj jefe phiñacorkan, Jesús samana p'unchaypi chay warmita alliyachiskanmanta. Runacunaman nerkan: \p —Sojta p'unchay can llanc'anapaj; chay p'unchaycunapi jampichicoj jamuychis, ama samana p'unchaypeka. \p \v 15 Señortaj nerkan: \p —¡Iscay uyacuna! ¿Manachu maykenpas samana p'unchaypi bueyta asnotapas pascaraspa apanquichis unuta ujyachimunapaj? \v 16 Abrahampaj miraynin cay warmeka, paytataj supay Satanás wataska chunca pusajniyoj watataña cay onkoywan. ¿Manachu samana p'unchaypi pascarana canman? \p \v 17 Jesús cayta nejtin, p'enkapi ricucorkancu chejnicojcunaka. Runacunataj cusiracorkancu Jesuspaj athun ruwaskanta ricuskancumanta. \s1 Juch'uy mujitomanta ejemplo \p \v 18 Jesús nillarkantaj: “Diospaj gobiernonri, ¿imamantaj rijch'acun? ¿Imawantaj rijch'achiyman? \v 19 Mostazapaj juch'uy mujitonwan. Uj runa cay mujitota jallp'anpi tarpojtin, wiñan sach'a canancama. Pisketocunapas ramancunapi tapachacuncu.” \s1 Levaduramanta ejemplo \p \v 20 Jesús nillarkantaj: “Diospaj gobiernonta, ¿imawantaj rijch'achiyman? \v 21 Levadurawan. Uj warmi levadurata quimsa chunca libra jac'uman chapuycojtin, tucuynin masa pokon.” \s1 C'ullcu puncu \p \v 22 Jerusalenman purichcaspa, yachacherkan llajtacunapi estanciacunapi ima. \v 23 Uj runa nerkan: \p —Señor, ¿pisillachu salvacuncu? \p Paytaj contestarkan: \p \v 24 —Afanacuychis c'ullcu puncunejta yaycunayquichispaj. Achqhayoj yaycuyta munankacu, manataj atenkacuchu. \v 25 Wasiyoj jatarispa puncuta wisk'ajtinña, kancunaka jawapi wajaspa puncuta tacanquichis: ‘¡Señor, quichariwaycu!’ nispa. Paytaj nisunquichis: ‘Mana rejsiyquichischu, maymantachá canquichis.’ \v 26 Kancunataj ninquichis: ‘Kanwan cusca miqhorkaycu, ujyarkaycutaj; calleycupi yachacherkanqui’ nispa. \v 27 Pay nillasunquichistaj: ‘Ña niyquichisña, mana rejsiyquichischu, maymantachá canquichis. ¡Caymanta puriychis, mana allin ruwajcuna!’ \v 28 Yachanquichis Abraham, Isaac, Jacob, tucuy profetacunatawan Diospaj gobiernonpi caskancuta, kancunataj jawapi wijch'uska ricucunquichis. Chhicataj infiernopi kancuna wakanquichis, nanaymanta c'ariris nispa c'uturacunquichis. \v 29 Wajcunataj jamonkacu wichay, uray, inti llojsiy, inti yaycuy ladocunamanta, Diospaj gobiernonpi tiyaycuspa miqhunancupaj. \v 30 Chhica cunan khepapi cajcuna ñaupajpi riqhurenkacu, cunan ñaupajpi cajcunataj khepapi riqhurenkacu. \s1 Jesús Jerusalenmanta wakan \p \v 31 Waquin fariseocuna chayamuspa, Jesusta nerkancu: \p —Herodes wañuchiyta munachcasunqui. Puripuy caymanta. \p \v 32 Jesustaj contestarkan: \p —Puriychis, chay atojman willamuychis: ‘Khawariy, cunan pakarinpas nokaka sajra espiritucunata katerkosaj, onkoskacunatapas alliyachisaj. Minchhataj ruwanayta tucuchasaj.’ \v 33 Cunan, pakarin, minchhapas ruwanay can. Uj profetaka Jerusalenpi wañunan. \p \v 34 “¡Jerusalén runacuna, profetacunata wañuchejcuna, Diospaj palabran willacoj cachamuskacunata rumiwan chhokaspa wañuchejcuna! ¡Jayc'a cuti kancunata tantaycuyta munarkani, imaynatachus wallpa rijran uqhupi chiullincunata tantaycun jinata, manataj munarkanquichischu! \v 35 Khawariychis, wasiyquichis wijch'uska canka. Niyquichis, manaña ricuwanquichischu: ‘¡Alabaska cachun Señorpaj sutinpi jamojka!’ ninawayquichis p'unchaycama. \c 14 \s1 Jesús punquiska runata alliyachin \p \v 1 Samana p'unchaypi Jesús miqhoj yaycorkan uj fariseo jefepaj wasinman. Waj fariseocunataj khamisiyachcarkancu. \v 2 Chaypi uj punquiska runa Jesuspaj ñaupakenpi cachcarkan. \v 3 Jesús leymanta yachachejcunata fariseocunatawan taporkan: \p —Samana p'unchaypi, ¿onkoskata alliyachinachu, icha manachu? \p \v 4 Paycunataj ch'inlla carkancu. Chhicari onkoskata alliyachispa, cachaporkan. \v 5 Fariseocunaman nerkan: \p —¿Maykenniyquichistaj wawanpas wacanpas phujyuman urmaycojtin, manachu chay ratopacha orkhomunman, samana p'unchay cachcajtinpas? \p \v 6 Manataj contestayta aterkancuchu. \s1 Casamientoman invitaskacuna \p \v 7 Invitaskacuna sumaj tiyanacunallata ajllaskancuta ricuspa, Jesús yuyaycharkan: \p \v 8 —Casamientoman invitaska caspaka, ama ñaupajpi tiyaycunquichu. Kanmanta astawan importantepas chayamunan canman, \v 9 invitacojtaj nisunquiman: ‘Chay tiyanayquita payman koy’ nispa. Kantaj p'enkacuspa khepaman puripunayqui canman. \v 10 Chayraycu invitaska caspaka, khepapi tiyacuy. Invitacojtaj jamuspa nisunquiman: ‘Amigóy, ñaupajpi tiyacuy’ nispa. Ajinapi respetaska canqui invitaskacunapaj ñaupakencupi. \v 11 Pillapas pay quiquin importante yuyacojka, humillaska canka; humillacojtaj athunyachiska canka. \p \v 12 Jesús invitacojman nillarkantaj: \p —Jayc'ajchus miqhunapaj cenapajpas invitaspaka, ama invitanquichu amigoyquicunata, waukeyquicunata, parienteyquicunata, ni ladoyquipi tiyaj khapajcunatapas. Paycunaka invitaspa, cutichipullasunquichismantaj. \v 13 Manachayri kan invitacuspaka, pobrecunata, such'ucunata, cojocunata, ñausacunatawan invitay. \v 14 Ajinapi cusicuyniyoj canqui. Paycuna mana cutichiyta atisunquichischu. Justo runacuna causariskancu p'unchaypi cutichiska canqui. \s1 Athun miqhuna \p \v 15 Chayta uyarispa, uj mesapi tiyaj Jesusman nerkan: \p —¡Cusicuyniyoj cankacu Diospaj gobiernonpi athun miqhunapi miqhojcunaka! \p \v 16 Jesustaj nerkan: \p —Uj runa athun miqhunata waquichispa, achqha runacunata invitarkan. \v 17 Miqhuna waquiskaña cachcajtin, uywaskanta cacharkan invitaskacunaman willamojta: ‘Jamullaychisña, ña waquichiskaña’ nispa. \v 18 Tucuynincu mana jamuyta munarkancuchu. Uj nerkan: ‘Cunallan jallp'ata rantini; chayta khawaj purinay. Rogayqui, sakerillaway’ nispa. \v 19 Ujnintaj nerkan: ‘Cunallan phichka yunta bueycunata rantini; chayta yanarimunay. Rogayqui, sakerillaway’ nispa. \v 20 Ujcajtaj nerkan: ‘Cunallanraj casaracuni. Mana jamuyta atiymanchu' nispa. \v 21 Uywaskantaj cutimuspa, cay tucuy imata patronninman willarkan. Chhicari patronka phiñaricorkan, uywaskantataj nerkan: ‘Cunanpacha puriy callecunata plazacunatapas. Cayman apamuy pobrecunata, such'ucunata, ñausacunata, cojocunatapas.’ \v 22 Cutimuspataj uywaskanka nerkan: ‘Señor, ña mandawaskayquita ruwaniña. Chaywanpas lugar canraj.’ \v 23 Chhicari patronnenka uywaskanta nerkan: ‘Puriy ñancunata llajta cantocunatawan. Wajcunata pusamuypuni; yaycumuchuncu wasiy junt'a cananpaj. \v 24 Niyquichis, cay miqhunapi ni maykenpas jakay ñaupaj invitaskacunamanta miqhonkacuchu.’ \s1 Cristowan purinamanta \p \v 25 Achqha runa Jesuswan purichcarkancu, paytaj cutirispa nerkan: \v 26 “Maykenpas nokaman jamun chayka, manataj astawan munacuwanchu tatanmanta, mamanmanta, warminmanta, churincunamanta, waukencunamanta, panancunamanta, pay quiquinmantapas nejtenka, mana discípuloy cayta atinmanchu. \v 27 Pichus wañunancama sufrispapas mana nokawan purejka, mana discípuloy cayta atinmanchu. \v 28 Maykennillayquichispas uj torreta ruwayta munaspa, ¿manachu tiyaycuspa kolkentaraj yupanka, yachananpaj aypanmanchu manachu ruwayta tucuchananpaj chayta? \v 29 Mana chayka, cimientota kallariycuspa mana tucuchayta atipojtin, tucuy ricojcuna burlacuspa asipayayta kallarincuman. \v 30 Nincuman: ‘Cay runaka ruwayta kallariycun, manataj tucuchayta atipunchu’ nispa. \v 31 Ajinallatataj uj gobierno guerraman waj gobierno contra purinanpaj, ¿manachu ñaupajta khawarinman, atenkachus manachus atipayta chunca waranka soldadowan, ujcajtaj iscay chunca waranka soldadowan jamuchcajtin chayta? \v 32 Mana atej jina caspaka, carupiraj enemigon cachcajtin, cachanka allinyapunapaj parlapayajta. \v 33 Ajina ari, pillapas tucuy capuyninta mana sakejka, mana discípuloy cayta atinmanchu. \s1 Cachi ch'apajyapunanmanta \p \v 34 “Cacheka sumaj. Ch'apajyanman chayri, ¿imaynatataj ujtawan cachinchacunman? ¿Imapajtaj sirvinman? \v 35 Mana jallp'apaj ni wanupaj sirvinmanñachu, manachayka wijch'unallapajña. Uyarejcunaka, entendiychis.” \c 15 \s1 Chincaska oveja \p \v 1 Romapaj impuestota tucuy cobrajcuna juchasapacunapiwan Jesusman chimpaycorkancu uyarinancupaj. \v 2 Fariseocuna leymanta yachachejcunapiwan thutuspa, nerkancu: \p —Cayka juchasapacunata jap'ekan, paycunawantaj miqhun. \p \v 3 Jesustaj cay jinata nerkan: \v 4 “Maykenniyquichistaj pachaj ovejayoj caspa, ujnin chincarkojtin, iskon chunca iskonniyojta sakerpayaspa, ¿manachu masc'aj puriwajchis tarinayquichiscama? \v 5 Taripuspataj cusiska k'epiricuwajchis. \v 6 Wasiman chayachispataj, amigoyquichiscunata llajtayquichispi cajcunatawan tantaycuwajchis. Niwajchistaj: ‘Nokawan cusicuychis, chincaska ovejayta taricapuni’ nispa. \v 7 Cayta niyquichis: Ajinallatajmi janaj pachapi athun cusicuy can uj juchasapallapas Diosman cutirejtenka, iskon chunca iskonniyoj ‘mana juchayoj cani’ nej runacunamanta nejtenka. \s1 Chincaska kolke \p \v 8 “Pi warmitaj chunca kolkenmanta ujninta chincachin chayka, c'anchayta jap'ichispa wasinta pichaspataj, ¿manachu masc'anman tarinancama? \v 9 Tarispataj, tantaycunman amigancunata llajtanpi cajcunatawan; ninmantaj: ‘Nokawan cusicuychis, chincaska kolketa taricapuni’ nispa. \v 10 Cayta niyquichis, ajinallatataj Diospaj angelnincuna cusicuncu, uj juchasapallapas Diosman cutiricuskanmanta.” \s1 Pantaj wayna \p \v 11 Jesús cayta nillarkantaj: “Uj runapaj iscay churin carkan. \v 12 Sullc'acaj tatanman nerkan: ‘Tatáy, herencia tupawaskanta kopuway’ nispa. Tatancutaj sapa ujman imachus tupaskanta koporkan. \v 13 Khepantin p'unchaycunataj sullc'acaj churi herencianta vendirapuspa, chay kolkewantaj caruta puriporkan waj nacionman. Jakaypitaj tucuy kolkenta tucucharkan mana allinta causaspa. \v 14 Lliujtaña tucuchapojtin, chay nacionpi athun yarekay carkan. Paytaj yarekaska puriycacharkan. \v 15 Chayraycu uj llajtayoj runamanta llanc'anata mañacorkan. Paytaj qhuchi michejta campoman cacharkan. \v 16 Sinchita yarekachicuspa, qhuchicunapaj miqhunanta miqhuyta munarkan. Manataj pipas ni imata jaywarejchu cancu. \v 17 Pensayta kallarerkan: ‘Tataypaj wasinpi llanc'ajcunaka achqha miqhunayoj cancu, nokataj caypi yarekaymanta wañunayachcani. \v 18 Tataypaj wasinman cutipusaj, nisajtaj: Tatáy, juchallicuni Dios contra kan contrapas. \v 19 Manaña churiyquipaj jinachu cani. Llanc'ajniyquicunata jina ricuway’ nispa. \v 20 Ajinataj sayariytawan tatanpaj wasinman cutiporkan. \p “Carullapiraj cachcajtin, tatanka payta ricorkan. Qhuyapayacuspataj, taripaj phawarkan. Mark'aycuspataj much'aycorkan. \v 21 Churintaj nerkan: ‘Tatáy, juchallicuni Dios contra kan contrapas. Manaña churiyquipaj jinachu cani.’ \v 22 Tatantaj uywaskancunata mandarkan: ‘Uskhayta astawan sumajnin p'achata orkhomuspa p'achalliycuychis. Uj sortijata dedonman churaychis; zapatotapas churaychis. \v 23 Wiracaj waca uñata apamuspa ñac'aychis. ¡Miqhusunchis, sumajta cusicusunchis! \v 24 Cay chureyka wañuska jina carkan, cunantaj causarimpunmanpas jina. Chincaska carkan, cunantaj tariska.’ Ajinamanta sumajta cusicuyta kallarerkancu. \p \v 25 “Chaycamataj curaj churin chajrapi cachcarkan. Wasi kayllaman chayamuspataj, uyarerkan tusunapaj jina tocaskata. \v 26 Ujnin uywaskata wajaspa, taporkan ima pasachcaskanta. \v 27 Uywaskataj nerkan: ‘Waukeyqui cutimpun; tatayquitaj wiracaj waca uñata ñac'achin, waukeyqui allin c'uchilla chayampuskanmanta’ nispa. \v 28 Chaymanta curaj chureka sinchita phiñacorkan; mana yaycuyta munarkanchu. Ajinaka tatan llojsimuspa rogarkan yaycunanpaj. \v 29 Tatanman nerkan: ‘Nokaka achqha watata sirviyqui, casuspallapuni. Nitaj jayc'ajpas uj cabritallatapas kowanquichu, amigoycunawan miqhuspa cusiricunaypaj. \v 30 Cunantaj cay churiyqui, mana allin warmicunawan kolkeyquita tucuchamuspa chayamojtintaj, wiracaj waca uñata paypaj ñac'achipunqui.’ \p \v 31 “Tatantaj nerkan: ‘Churíy, kanka nokallawanpuni cachcanqui. Tucuy ima cajniytaj kanpajta. \v 32 Cunanka athun fiestata ruwananchis, cusicunanchis, imaraycuchus waukeyqueka wañuska jina carkan, cunantaj causarimpunmanpas jina; chincaska carkan, cunantaj taricapunchis.’ ” \c 16 \s1 Mana allin mayordomo \p \v 1 Jesús discipuloncunaman nillarkantaj: “Uj khapaj runa carkan. Payman willaj jamorkancu: ‘Mayordomoyqui mana allintachu khawachcan’ nispa. \v 2 Patronnin wajaspa, nerkan: ‘¿Imatataj kanmanta uyarichcani? Llanc'askayquimanta cuentata koway. Manaña astawan mayordomoyñachu canqui’ nispa. \v 3 Mayordomotaj pensarkan: ‘¿Imanasajtaj cunanri? Patronniy wijch'orkowan. Mana callpay canchu chajrapi llanc'anaypajka, mañacuytapas p'enkacuni. \v 4 Yachaniña ima ruwanayta, patrón wijch'uwajtin runacuna wasincuman wajanawancupaj’ nispa. \v 5 Chaymanta patronninpaj manun runacunata wajarkan ujmanta uj. Ujninta taporkan: ‘¿Jayc'a manutaj patronniyman canqui?’ \v 6 Paytaj contestarkan: ‘Pachaj barril aceite manu cani.’ Mayordomotaj nerkan: ‘Cay documentoyquita apacapuy; tiyaycuy, wajta ruway phichka chuncallamantaña.’ \v 7 Ujtañataj taporkan: ‘Kanrí, ¿jayc'a manutaj canqui?’ Paytaj contestarkan: ‘Pachaj arroba trigo.’ Mayordomotaj nerkan: ‘Cay documentoyquita apacapuy; wajta ruway pusaj chuncallamantaña.’ \v 8 Patrontaj alabarkan mana allin mayordomota, sinchi yuyayniyoj caskanmanta. Mana creejcunaka cajnincunawan astawan yuyayniyoj cancu creejcunamanta nejtenka. \p \v 9 “Cayta niyquichis, cay sajra pachapaj kolkenwan amigocunata jap'iychis, kolkeyquichis tucucojtin janaj pachapi wiñaypaj jap'ekaska canayquichispaj. \p \v 10 “Uj chhicanpi justota ruwajka, achqhapipas justota ruwallantaj. Uj chhicanpi mana justota ruwajka, achqhapipas manallataj justotachu ruwan. \v 11 Cay sajra pachapi caj imancunawan mana justota ruwajmanri, ¿pitaj janaj pachapi caj imacunata confianka? \v 12 Wajpaj cajninwan mana justo cajtiyquichis, ¿pitaj kosunquichisman kancunapaj cajtari? \p \v 13 “Iscay patronta mana pipas sirviyta atinmanchu. Imaraycuchus ujninta chejninman, ujnintataj munacunman. Ujcajman junt'anman, ujcajmantataj ni ima importanmanchu. Mana aticunmanchu Diosta kolketawan sirvinaka.” \p \v 14 Cayta uyarispa, kolkella munacoj fariseocuna Jesusta asipayarkancu burlacuspa. \v 15 Jesús paycunaman nerkan: “Kancuna sumaj runaman rijch'acunquichis, sumaj causayniyoj runacunapas cawajchis jina. Chaywanpas Dios sonkoyquichista rejsin. Cay pachapi runacunapaj ‘allin’ nispa khawaskancuta Dios millacun. \s1 Diospaj gobiernon Moisespaj leyninwan \p \v 16 “Moisespaj leynin profetacunapaj escribiskancupiwan Juancama carkan junt'anapaj. Chhicamanta, sumaj noticiacuna willacun Diospaj gobiernonmanta. Tucuynincuta callpachan yaycunancupaj. \p \v 17 “Janaj pacha cay pachapas tucucuyta atin, leycajtaj mana tucunmanchu, manaraj junt'acuspaka. \s1 Mana divorciacunamanta \p \v 18 “Uj kosa esposanmanta divorciacuspa wajwan casaracun chayka, adulterio juchata ruwan. Pillapas divorciaska warmiwan casaracojtaj, adulterio juchata ruwallantaj. \s1 Khapajmanta Lazaromantawan \p \v 19 “Uj khapaj runa carkan, sinchi fino p'achawan p'achallicoj. Sapa p'unchay sumaj fiestata ruwaj tucuy ima sumaj miqhunacunawan. \v 20 Callarkantaj uj runa mana imayoj, Lázaro sutiyoj, llaga entero. Khapaj runapaj puncunpi tiyacuchcarkan. \v 21 Cay runataj khapajpaj mesanmanta urmakaj puchucunawan sajsayta munarkan. Alkocunapas chimpaycuspa, llagancunata llajwaj cancu. \v 22 Uj p'unchay Lázaro wañuporkan. Angelcunataj pusacaporkancu Abrahampajman, paraíso niskaman. Khapaj runapas wañupullarkantaj, paytataj p'ampaporkancu. \p \v 23 “Uqhu pachapitaj sinchita sufrichcaspa, carumanta Abrahamta Lazarotawan ricorkan. \v 24 Chhicaraj wajach'acorkan: ‘¡Tatáy Abraham, qhuyapayaway! Lazarota cacharimuway. Dedon puntallantapas unupi jok'ocharispa, kalluyta thasnuriwachun. Nina lauraypi sinchita ñac'arichcani.’ \v 25 Abrahamtaj contestarkan: ‘Churíy, yuyaricuy causachcasparaj tucuy imayoj caskayquita, Lazarotaj ñac'ariskanta. Cunanka Lazaroka caypi cusiska cachcan, kantaj chaypi ñac'arichcanqui. \v 26 Chaywanpas uj athun wayk'o can chaupinchispi. Chayraycu caymanta chayman puriy munajcuna mana atincumanchu, nillataj chaymanta cayman jamuy munajcunapas atincumanchu.’ \p \v 27 “Khapaj runataj contestarkan: ‘Tatáy Abraham, mañacuyqui tataypaj wasinman Lazarota cacharipunawayquipaj. \v 28 Chaypi phichka waukeycuna can. Paycunaman willamuchun, paycunapas ama cay ñac'arina lugarman jamunancupaj.’ \v 29 Abrahamtaj nerkan: ‘Moisespaj profetacunapaj escribiskan maquincupi can. ¡Chayta uyarispa casuchuncu!’ \v 30 Paytaj nerkan: ‘Arí, tatáy Abraham, chaywanpas sichus uj wañuska causarispa paycunaman riqhurinman chayka, paycunaka Diosman cutirincuman.’ \v 31 Abrahamtaj nerkan: ‘Moisespaj profetacunapajpiwan escribiskanta mana casucuncuchu chayka, nillataj creencumanchu wañuskamanta causarejtapas.’ \c 17 \s1 Juchaman urmachicojcuna \p \v 1 Jesús discipuloncunaman nerkan: “Juchaman urmachicojcunaka callankapuni. ¡Ay, ujcunata juchaman urmachej runaka! \v 2 Allin canman paypaj, cutana rumita cuncanman warcuycuspa kochaman wijch'uycunancoka, cay ujnin juch'uycunata juchaman urmachinantapachaka. \v 3 ¡Cuidacuychis! \p “Hermanoyqui juchallicojtin, c'amiy; juchanmanta cutiricojtintaj, perdonapuy. \v 4 Uj p'unchaypi kanchis cutitapas kan contra juchallicuspa, kanchis cutillatataj jamunman ‘Manaña juchallicusajchu’ nispa chayka, perdonapuy.” \s1 Creeypaj atiynin \p \v 5 Apostolcuna Señormanta mañarkancu: \p —Kowaycu astawan creeyta. \p \v 6 Señortaj nerkan: \p —Creeyniyquichischus uj mostaza muju jinallapas canman, chhicataj cay sach'ata niwajchis: ‘T'iracuy, athun kochapi sayaycuspa saphichacuy’ nispa chayka, sach'aka casusunquichisman. \s1 Uywaskapaj ruwanan \p \v 7 “Ujnin kancunapaj uywacuskayquichis llanc'askanmanta chayri animalcunata khawaskanmanta cutimojtin, ¿niwajchischuri, ‘Yaycumuy, miqhoj tiyaycuy’ nispa? \v 8 Mana, astawanka niwajchis: ‘Waquichipuway miqhunaypaj. Jaywaway miqhunata ujyanatapas tucunaycama. Chaymantaraj kanpas miqhunqui ujyanquitaj’ nispa. \v 9 Nillataj graciasta konchu patronka, uywaskan jinata ruwajtenka. \v 10 Ajinallatataj kancunapas Diospaj tucuy mandacuskancunata junt'aspaka, ninayquichis: ‘Ni imapaschu canchis, imaraycuchus ruwanallanchista junt'anchis.’ \s1 Chuncayoj leprawan onkoskacuna \p \v 11 Jesús Jerusalenman purichcaspa, Samariapaj Galileapajpiwan chaupinta pasarkan. \v 12 Uj llajtaman chayachcajtin, chuncayoj leprawan onkoskacuna Jesuswan tupaj llojsimorkancu. Paycunataj carullapi sayaycuspa, \v 13 wajach'acamorkancu: \p —¡Yachachej, Jesús, qhuyapayawaycu! \p \v 14 Paycunata ricuspa, Jesús nerkan: \p —Puriychis, sacerdotecunaman ricuchicamuychis. \p Paycunataj purichcajtillancuraj, alliyachiska ricucorkancu. \v 15 Ujnin alliyachiska ricucuspa, cutimorkan. Alto vozwantaj Diosta alabarkan. \v 16 Jesuspaj ñaupakenpi konkoriycorkan. Pampacama c'umuycuspa graciasta korkan. Chay runataj Samaria llajtayoj carkan. \v 17 Jesustaj nerkan: \p —¿Manachu chuncayoj carkanquichis alliyachiskacunari? ¿Maypitaj iskoncajri? \v 18 ¿Cay Samaria llajtayoj runallachu Diosta alabaj cutimun? \p \v 19 Chay runaman nerkan: \p —Sayariy, puripuy. Creeskayquiraycu alliyachiska canqui. \s1 Diospaj gobiernon \p \v 20 Fariseocuna taporkancu: \p —Diospaj gobiernon ¿jayc'ajtaj chayamonka? —nispa. \p Jesús paycunata contestarkan: \p —Diospaj gobiernonka manami ricuna jinachu jamonka. \v 21 Mana niyta atenkacuchu: ‘Caypi cachcan’, chayri ‘jakaypi cachcan’ nispaka. Imaraycuchus Diospaj gobiernonka kancuna uqhupiña cachcan. \p \v 22 Discipuloncunaman nerkan: \p —P'unchaycuna chayamonka, kancuna Tataj Churinpaj quedamunanta munanquichis ujnin p'unchayllatapas, nitaj quedaconkachu. \v 23 Chay p'unchaycunapi waquincuna nenkacu: ‘Caypi cachcan’, chayri ‘Chaypi cachcan’ nispa. Ama purinquichischu, nitaj katinquichischu. \v 24 Imaynatachus rayo c'anchan tucuy janaj pachata, ajina canka Tataj Churinpaj cutimunan p'unchayka. \v 25 Ñaupajtaka noka, Tataj Churin, sinchita sufrinay cachcan; cay tiempopi causachcaj runa mana jap'ekawankachu. \v 26 Imaynatachus Noepaj tiemponpi pasarkan, ajinallatataj Tataj Churinpaj cutimunan p'unchaypeka pasanka. \v 27 Noepaj tiemponpi runacuna miqhuchcarkancu, ujyachcarkancu, casarachcarkancutaj Noé barcoman yaycunan p'unchaycama. Unu juicio chayamojtintaj, tucuynincu wañurarkancu. \v 28 Lotpaj tiemponcunapipas ajinallatataj pasarkan. Runacunaka miqhuchcarkancu, ujyachcarkancu, rantichcarkancu, vendichcarkancu, tarpuchcarkancu, wasicunatapas ruwachcarkancu. \v 29 Lot Sodoma llajtamanta llojsimojtinña, janaj pachamanta azufreyoj nina paramorkan. Tucuynincutaj wañurarkancu. \v 30 Jinallataj canka Tataj Churin riqhurimunan p'unchaypeka. \p \v 31 “Jakay p'unchaypi wasi patapi cachcajka ama wasinman yaycuchunchu imatapas orkhomunanpaj; chajrapi cachcajka ama wasinman cutimuchunchu. \v 32 Yuyaricuychis Lotpaj warminmanta. \v 33 Niyquichis, pipas causayninta salvayta munajka, chincachenka; causayninta chincachejtaj, salvaconka. \p \v 34 “Chay tutapi iscayoj puñuchcankacu uj puñunapi: ujnin apaska canka, ujnintaj sakeska. \v 35 Iscay warmicuna junto cutachcankacu: ujnin apaska canka, ujnintaj sakeska. \v 36 Iscay kharicuna chajrapi llanc'achcankacu: ujnin apaska canka, ujnintaj sakeska. \p \v 37 Discipuloncunataj cayta uyarispa taporkancu: \p —Señor, ¿maypitaj pasanka chay? \p Paytaj contestarkan: \p —Maypichus wañuska cachcan, chayman gallinazocunaka tantaconkacu. \c 18 \s1 Uj viuda, uj juezpiwan \p \v 1 Jesús uj ejemplowan yachacherkan mana chiriyaspa oración ruwanata. \v 2 Nerkan: “Uj llajtapi uj juez carkan, mana respetarkanchu runacunata ni Diostapas. \v 3 Callarkantaj chay llajtapi uj viuda; achqha cutita quejacoj purej juezpajman ‘Justiciata ruwariway’ nispa. \v 4 Jueztaj achqha tiempota mana uyariyta munarkanchu. Chaywanpas yuyaricuspa nerkan: ‘Diostapas mana manchanichu, ni runatapas respetanichu. \v 5 Chaywanpas, cay viuda sinchita molestawaskanraycu, justiciata ruwasaj, ama sapa cuti jamuspa pacienciayta tucuchanawanpaj.’ ” \p \v 6 Señor nillarkantaj: “Cayta nerkan mana allin juezka. \v 7 Allin ari, ¿manachu Diosri ajllaskancuna tuta p'unchay paymanta mañacojtincu, justiciata ruwanka? ¿Suyachicullankapunichu? \v 8 Niyquichis, mana suyachicuspa justiciata ruwanka. Chaywanpas Tataj Churin jamuspa, ¿taripankarajchu paypi creejcunata cay pachapi?” \s1 Fariseo impuesto cobrajpiwan \p \v 9 Allin caskancuta creecuspa wajcunata despreciajcunaman, Jesús cay ejemplota nerkan: \v 10 “Iscay runacuna temploman purerkancu oracionta ruwaj. Ujnin carkan fariseo, ujnintaj Romapaj impuesto cobraj. \v 11 Fariseoka sayaycuspa oracionta ruwaj cay jinata: ‘Diosníy, graciasta koyqui mana waquincuna jinachu caskaymanta: suwacoj, mana allin ruwaj, adulterio jucha ruwaj, nitaj chay impuesto cobraj runa jinachu. \v 12 Noka iscay cutita ayunani semanapi; tucuy ganaskaymanta diezmoyta koni’ nispa. \v 13 Impuesto cobrajcajtaj altarmanta carullapi sayaycuspa, ni janaj pachatapas khawariyta atrevicorkanchu. Pechollanta tacacuchcarkan ‘Diosníy, qhuyapayariway; juchasapa cani’ nispa. \v 14 Niyquichis, cay impuesto cobrajka wasinman cutiporkan Diospaj perdonaskan, fariseocajtaj mana perdonaska carkan. Pillapas pay quiquin athunchacojka humillachiska canka; humillacojcajtaj athunyachiska canka.” \s1 Jesús wawacunata bendicin \p \v 15 Wawacunata Jesusman pusarkancu bendicinanpaj. Discipuloncunataj chayta ricuspa, apamojcunata c'amerkancu. \v 16 Jesustaj wawacunata wajaspa discipuloncunaman nerkan: \p —Ama jarc'aychischu wawacuna nokaman jamunancuta, imaraycuchus Diospaj gobiernonka wawa jina cajcunapaj. \v 17 Segurayquichis, pipas wawa jina Diospaj gobiernonta mana jap'ekanchu chayka, mana Diospaj gobiernonman yayconkachu. \s1 Khapaj runa Jesuswan parlan \p \v 18 Uj jefe Jesusta taporkan: \p —Allin Yachachej, ¿imatataj ruwasaj wiñay causayniyoj canaypaj? —nispa. \p \v 19 Jesustaj nerkan: \p —¿Imaraycutaj “allin” niwanqui? Mana pipas allenka canchu. Dioslla allenka. \v 20 Mandamientocunata yachanquiña: ‘Ama adulterio juchata ruwanquichu, ama wañuchinquichu, ama suwacunquichu, ama pimantapas llullata ninquichu, tata mamayquita respetanqui.’ \p \v 21 Runataj nerkan: \p —Tucuy caycunata waynamantapacha junt'ani. \p \v 22 Uyarispataj Jesús nerkan: \p —Chaywanpas ujtaraj ruwanayqui. Tucuy imayquita vendimuy, chay kolketataj pobrecunaman kopuy. Jamuspataj, nokawan puriy, jinamanta janaj pachapi khapaj cayniyqueka canka. \p \v 23 Chayta uyarispa, runaka sinchita llaquicorkan, sinchi khapaj caskanmanta. \v 24 Runata llaquiska puripojta ricuspa, Jesús nerkan: \p —¡Khapajcunaka ñac'ayta yayconkacu Diospaj gobiernonmanka! \v 25 Camelloraj agujapaj ninrinta astawan facilta pasanmanpas, uj khapaj Diospaj gobiernonman yaycunantapachaka. \p \v 26 Chayta uyarispa, taporkancu: \p —¿Chhicari pillataj salvaska cayta atinman? \p \v 27 Jesustaj contestarkan: \p —Runacunapaj mana aticojka, Diospaj aticun. \p \v 28 Pedro nerkan: \p —Señor, nokaycu tucuy imaycuta sakemuycu kanwan purinaycupaj. \p \v 29 Jesús nerkan: \p —Segurayquichis, pillapas wasinta, warminta, tatanta, mamanta, wawancunatapas Diospaj gobiernonraycu saken chayka, \v 30 cay pachapi astawan achqhataraj jap'ekanka, khepamantaj wiñay causayta jap'ekanka. \s1 Jesús ujtawan willan wañunanmanta \p \v 31 Chunca iscayniyoj discipuloncunata wajaspa, Jesús nerkan: “Cunanka Jerusalenman purisunchis. Chaypi Tataj Churinmanta profetacunapaj tucuy escribiskancu junt'aconka. \v 32 Waj llajtayoj runacunaman entregankacu, paymanta burlaconkacu, insultankacu, thutkatankacu. \v 33 Bajtankacu, wañuchenkacutaj. Quimsa p'unchaymantataj causariponka.” \p \v 34 Discipuloncunataj mana entenderkancuchu, ni yacharkancuchu imamanta parlachcaskanta, imaraycuchus mana entendinancu jina carkan. \s1 Jesús ñausata alliyachin \p \v 35 Jesús Jericó llajtaman chayachcajtinña, uj ñausa ñan patapi tiyachcarkan limosnata mañacuspa. \v 36 Achqha runa pasajta uyarispa, taporkan ima pasaskanta. \v 37 Payman nerkancu Nazaret llajtayoj Jesús chayninta pasachcaskanta. \v 38 Ñausataj wajach'acorkan: \p —¡Jesús, Davidpaj Churin, qhuyapayariway! \p \v 39 Ñaupajta purejcunataj c'amerkancu jup'alla cananpaj. Chaywanpas payka astawan wajach'acorkan: \p —¡Davidpaj Churin, qhuyapayariway! \p \v 40 Jesús sayaycuspa, ‘Pusamuychis’ nerkan. Chayamojtintaj, taporkan: \p \v 41 —¿Imatataj kanpaj ruwanayta munanqui? \p Ñausataj contestarkan: \p —Señor, ricuyta munani. \p \v 42 Jesustaj nerkan: \p —¡Ricuy! Creeskayquiraycu alliyachiska canqui. \p \v 43 Ñausataj chaypacha ricucorkan. Jesuswantaj puriporkan, Diosta alabaspa. Tucuy runacuna chayta ricuspa, Diosta alaballarkancutaj. \c 19 \s1 Jesús Zaqueowan \p \v 1 Jesús Jericó llajtaman yaycuspa chaupinta pasarkan. \v 2 Chaypi tiyarkan uj khapaj runa, Zaqueo sutiyoj, Romapaj impuesto cobrajcunapaj jefen. \v 3 Jesusta ricuyta munarkan. Juch'uy runa caspataj, mana ricuyta aterkanchu achqha runa caskanraycu. \v 4 Ñaupajman phawaspa, uj sicómoro niska sach'aman sekarkorkan chay sach'amanta Jesusta ricunanpaj, imaraycuchus Jesús chayninta pasanan carkan. \v 5 Jesús chayninta pasachcaspa, sach'ata khawarispa, Zaqueota ricorkan. Nerkantaj: \p —Zaqueo, uskhayta urakamuy. Cunanka wasiyquipi canay. \p \v 6 Chhicapacha Zaqueo urakamorkan, cusicuywantaj wasinman Jesusta pusaycorkan. \v 7 Chayta ricuspa, tucuy thutorkancu Jesús contra, “Juchasapapaj wasinpi alojacun” nispa. \v 8 Zaqueotaj sayarispa, Señorman nerkan: \p —Señor, tucuy capuyniymanta cuscanta pobrecunaman kopusaj. Pimantapas engañowan suwani chayka, tawa cuti astawan cutichipusaj. \p \v 9 Jesús payman nerkan: \p —Cunan salvación cay wasiman chayamun, cay runapas Abrahampaj miraynillantaj. \v 10 Tataj Churenka chincaska runacunata masc'aj salvajtaj jamun. \s1 Chunca negociantecuna \p \v 11 Jerusalén llajta kayllapiña cachcajtin, Jesuspaj niskanta uyarejcuna yuyarkancu Diospaj gobiernon chayamunantaña. Chayraycu Jesús cay ejemplota nerkan: \p \v 12 “Allin familiamanta uj khapaj runa carkan. Caru llajtaman puriporkan, chaypi gobiernopaj nombramientota jap'ekaj. Chaymanta cutimorkan gobernananpaj. \v 13 Manaraj purichcaspataj, chunca llanc'ajnincunata wajarkan; sapa ujman achqha kolketa korkan. Nerkantaj: ‘Cay kolkewan negociota ruwaychis cutimunaycama’ nispa. \v 14 Quiquin llajtayoj runacunataj payta chejnispa, khepanta comisionta cacharkancu, pay contra ninancupaj: ‘Mana payta munaycuchu gobiernoycupaj’ nispa. \p \v 15 “Chaywanpas payka gobiernopaj nombraska, llajtanman cutimorkan. Chayamuspataj, llanc'ajnincunata wajacherkan, kolke koskanmanta sapa ujmanta jayc'a mirachiskancuta yachananpaj. \v 16 Ujnin chayamuspa nerkan: ‘Señor, kolkeyquita mirachini chunca cutitawan.’ \v 17 Gobernajtaj nerkan: ‘May allin llanc'aj canqui. Pisillawan allin ruwaj caskayquiraycu, chunca llajta gobernajta churaskayqui’ nispa. \v 18 Ujnintaj chayamuspa nerkan: ‘Señor, kolkeyquita mirachini phichka cutitawan’ nispa. \v 19 Payta nillarkantaj: ‘Kan canqui phichka llajtata gobernaj’ nispa. \p \v 20 “Ujcajtaj chayamuspa nerkan: ‘Señor, cay kolkeyqueka; uj pañuelopi wakaychaporkayqui. \v 21 Junt'achej caskayquiraycu kanta manchacuyqui; imaraycuchus mana kanpaj cajta jap'inqui, maypipas mana tarpuskayquimantataj ajthapinqui.’ \v 22 Gobernajtaj nerkan: ‘Kanka mana allin llanc'aj canqui. Parlaskayquiwan juchachayqui. Junt'achej caskayta yacharkanqui, mana nokapaj cajta jap'ekapuskayta, maypipas mana tarpuskaytapas ajthapicapuskayta. \v 23 Koskay kolketa, ¿imaraycutaj bancoman mana churapuwarkanquichu? Cutimuspa kolkeyta miraynintawan orkhocapuyman carkan.’ \v 24 Chaypi cajcunamantaj nerkan: ‘Kechuychis chay kolketa paymanta, koychistaj chunca cuti astawan mirachejman.’ \v 25 Paycunataj nerkancu: ‘Señor, ¡paypajka canña, chunca cuti astawan!’ \v 26 Gobernajtaj nerkan: ‘Niyquichis, pipajchá astawan can, chaymanka astawan koska canka; pipajchari mana canchu, chaymantaka uj chhican capuskanpas kechuska canka. \v 27 Cunanka mana gobernaj canay munajcunata cayman pusamuychis, nokapaj ñaupakeypitaj wañurachiychis.’ ” \s1 Jesús Jerusalenman yaycun \p \v 28 Chayta nispataj, Jesús Jerusalenman purichcallarkan. \v 29 Betfagé, Betania llajtacuna kayllaman, Olivos niska loma chimpaman chayaspa, Jesús iscay discipuloncunata cacharkan. \v 30 Nerkantaj: \p —Puriychis chimpa llajtaman. Chayman yaycuspataj, manaraj cargana malta asnota wataskata tarinquichis. Chay asnota pascaraspa aysamuychis. \v 31 Pipas tapusunquichisman: ‘¿Imapajtaj asnota pascarachcanquichis?’ nispa chayka, payta niychis: ‘Señorninchis necesitan.’ \p \v 32 Chay iscay discipulocunataj purispa, Jesuspaj niskanman jina tarerkancu. \v 33 Asnota pascarachcajtincutaj, dueñoncuna taporkancu: \p —¿Imaraycutaj pascarachcanquichis? \p \v 34 Paycuna contestarkancu: \p —Señorninchis necesitan —nispa. \p \v 35 P'achancuta caronaycuspa, Jesusman apamuspataj, sillaycucherkancu. \v 36 Jesús purichcajtintaj, runacuna p'achancuta ñanpi mast'arkancu. \v 37 Olivos loma uraymanña kayllachachcajtincu, tucuy discipuloncuna cusicuywan wajach'acuspa, Diosta alabayta kallarerkancu tucuy milagro ricuskancumanta. \v 38 Nerkancutaj: \p —¡Alabaska cachun Señorpaj sutinpi jamoj Reyka! ¡Janaj pachapi cajcunaman sonko tiyaycuy cachun! ¡Dios alabaska cachun! \p \v 39 Chhicataj runacuna chaupipi caj waquin fariseocuna nerkancu: \p —Yachachej, discipuloyquicunata c'amiy. \p \v 40 Jesustaj contestarkan: \p —Niyquichis, caycuna ch'inyajtincoka, rumicuna wajach'aconkacu. \p \v 41 Jesús Jerusalén kayllaman chayaspa, llajtata ricuspa, Jerusalén runacunamanta wakarkan, \v 42 nispa: “¡Cunan p'unchayllapipas sonko tiyaycuy kojta entendiwajchis! Cunantaj kancunamanta pacaska cachcan, manataj entendiyta atinquichischu. \v 43 Ñac'ariy p'unchaycuna jamonka; chejnicojniyquichiscuna muyuycusunquichis; tucuynejmanta atacasunquichis. \v 44 Cay llajtata thuniyconkacu ñut'u canancama. Ni uj rumillapas uj rumi patapi cankachu. Kancunatataj wañurachisunquichis, Diospaj salvaj jamuskanta mana reparaskayquichisraycu.” \s1 Jesús limpiochan templota \p \v 45 Chay pasayta, Jesús temploman yaycuspa vendejcunata katerkamuyta kallarerkan. \v 46 Nerkantaj: \p —Escriturapi nin: ‘Waseyka oración ruwana wasi canka.’ Kancunataj suwacunapaj jutc'unta tucuchipunquichis. \p \v 47 Sapa p'unchaytaj Jesús templopi yachachichcarkan. Sacerdotecunapaj jefencuna, leymanta yachachejcuna, llajtapaj jefencunapiwan imaynallamantapas payta wañuchiyta munachcarkancu. \v 48 Chaywanpas mana imanayta aterkancuchu, imaraycuchus tucuy runacuna Jesuspaj niskanta allinta uyarichcarkancu. \c 20 \s1 Jesuspaj autoridadnin \p \v 1 Uj p'unchay Jesús templopi runacunaman yachachichcarkan; salvaska canancupaj evangeliota willachcarkan. Jinallapi sacerdotecunapaj jefencuna, leymanta yachachejcuna, llajtapaj jefencunapiwan chayamuspa, nerkancu: \p \v 2 —¿Ima autoridadwantaj caycunata ruwanqui? ¿Pitaj cay autoridadta kosunqui? \p \v 3 Jesús contestarkan: \p —Nokapas kancunata ujta tapullaskayquichistaj. Niwaychis: \v 4 ¿Pitaj Juanta cachamorkan bautizananpaj? ¿Dioschu icha runacunachu? \p \v 5 Paycunapurataj ninacorkancu: “Sichus ‘Dios cachamorkan’ nisunchis chayka, Jesús niwasunchis: ‘¿Imaraycutaj payta mana creerkanquichischu?’ nispa. \v 6 Manallataj niyta atinchischu runacuna payta cachamuskanta, cay runacuna rumiwan chhokaspa wañuchiwachuwan, imaraycuchus paycunaka creencu Dios Juanta cachamuskanta, Diosmanta parlajta.” \v 7 Runacunata manchacuspa, contestarkancu: \p —Mana yachaycuchu pi Juanta cachamuskanta bautizananpaj. \p \v 8 Jesustaj nerkan: \p —Nillataj nokapas willaskayquichischu ima autoridadwan caycunata ruwaskayta. \s1 Mana allin llanc'ajcuna \p \v 9 Jesús runacunaman ejemplocunawan parlayta kallarispa, nerkan: “Uj runa jallp'anpi achqha uvata tarporkan. Llanc'ajcunaman arrendaycuspataj, caruta puriporkan. \v 10 Uva pallana tiempotaj uj uywaskanta cachamorkan payman tupaskanta apachinancupaj. Llanc'ajcunataj jap'ispa makaspataj, jinapachata cachaporkancu. \v 11 Patronka ujtawan cachamullarkantaj. Payta millaycunata nispa, makaspataj, jinapachata cachapullarkancutaj. \v 12 Ujtawan cachamullarkantaj. Llanc'ajcunataj yawarllata nanachispa, chajramanta katerkorkancu. \p \v 13 “Patronka pensarkan: ‘¿Imatataj ruwasaj? Munaska churiyta cachasaj, ichapas respetankacu’ nispa. \v 14 Llanc'ajcunataj payta ricuspa ninacorkancu: ‘Cayka herenciata jap'enka. Wañuchisunchis, nokanchistaj dueño capusunchis’ nispa. \v 15 Ajinata uva chajra jallp'anmanta wijch'orkospa, wañuchiporkancu.” \p Jesús taporkan: “¿Imanankataj patronri paycunata? \v 16 Purispa, chay llanc'ajcunata wañurachiponka, jallp'antataj wajcunaman arrendanka.” \p Chayta uyarispa, nerkancu: \p —¡Jayc'ajpas chayka pasachunchu! \p \v 17 Jesús paycunata khawarispa nerkan: \p —Cay Escriturapi niska ¿imatataj niyta munan?: \q1 ‘Wasi ruwajcunapaj millarpariskancu rumeka \q2 astawan importante tucun wasipaj.’ \m \v 18 Pillapas chay rumi pataman urmajka ñut'uska canka; rumichus pipaj patanmanpas urmanka chayka, polvota ruwanka. \p \v 19 Chayta uyarispataj, sacerdotecunapaj jefencuna leymanta yachachejcunapiwan Jesusta jap'iyta munarkancu chhicapacha. Reparacorkancu paycuna contra cay ejemplo caskanta. Chaywanpas runacunata manchacorkancu. \s1 Impuestomanta tapuncu \p \v 20 Cacharkancu khamisiyajcunata, allin runaman rijch'acuspa Jesusta parlakachinancupaj, imallatapas pantaskanta jap'ispa gobernajman entreganancupaj. \v 21 Paycuna taporkancu: \p —Yachachej, yachaycu parlaskayqui cierto caskanta. Runapaj parlaskanta mana manchaspa, nitaj runapaj rijch'ayninta khawaspa, verdadta yachachinqui Diospaj munaskanman jina causanancuta. \v 22 Cunan kan niwaycu: ¿Allinchu icha manachu impuesto pagana Roma gobiernoman? \p \v 23 Jesustaj paycunapaj iscay uya caskancuta yachaspa, nerkan: \p \v 24 —Apamuwaychis uj kolketa khawanaypaj. ¿Pipaj uyantaj, pipaj sutintaj cay kolkepi escribiska cachcan? \p Contestarkancu: \p —Gobernaj Cesarpajta —nispa. \p \v 25 Jesús paycunaman nerkan: \p —Cesarpaj cajtaka, Cesarman koychis; Diospaj cajtataj, Diosman koychis. \p \v 26 Runacunapaj ñaupakenpi Jesús allinta contestaskanraycu, mana jap'iyta aterkancuchu. Contestaskanmanta muspharaspa ch'inlla caporkancu. \s1 Causarinamanta tapuncu \p \v 27 Waquin saduceocuna Jesusman jamorkancu. Saduceocunaka nincu wañuskamanta causarina mana caskanta. Chayraycu cay ejemplowan Jesusta taporkancu: \p \v 28 —Yachachej, Moisespaj escribiskanpi niwanchis: ‘Uj runa casaracuspa mana wawayoj wañupunman chayka, paypaj wauken viudanwan casaracuchun, ajinapi wañojpaj wawa cananpaj.’ \v 29 Cunantaj kanchis waukentin carkancu. Curajcaj casaracorkan, mana wawayojtaj wañuporkan. \v 30 Katekenpas, \v 31 quimsacaj waukenpas chay viudawan casaracullarkancutaj; jinataj kanchisnintin chay viudawan casaracorkancu, wañuraporkancutaj. Nitaj maykennincupajpas wawancu carkanchu. \v 32 Khepanta chay warmeka wañupullarkantaj. \v 33 Cunanri, kanchisnintin causarimojtincu, ¿maykenpaj warmintaj cankari? \p \v 34 Jesustaj nerkan: \p —Cay pachapi runacuna casaracuncu, casarachincutaj. \v 35 Chaywanpas causarimuypeka janaj pachaman chayajcunaka mana casaraconkacuñachu, \v 36 imaraycuchus chaypi manaña wañuy canchu. Angelcuna jina cankacu. Causariskancuraycu Diospaj wawancuna cankacu. \v 37 Quiquin Moisés laurachcaj sach'itamanta escribiskanpi yachachiwanchis wañuskacuna causarinanta. Chay escribiskanpi nin: ‘Señorka Abrahampaj, Isaacpaj, Jacobpajpas Diosnin.’ \v 38 ¡Diostaj mana wañuskacunapaj Diosninchu, manachayri causajcunapaj Diosnin! Diospajka tucuy causachcancu. \p \v 39 Waquin leymanta yachachejcuna nerkancu: \p —Allinta ninqui, Yachachej —nispa. \p \v 40 Manaña imatapas taporkancuchu. \s1 Cristo, ¿pipaj Churintaj? \p \v 41 Jesús paycunata taporkan: \p —¿Imaynatataj nincu: ‘Cristoka Davidpaj mirayninmanta’ nispa? \v 42 David quiquin nin Salmo libropi: \q1 ‘Señorninchis Dios Señorniyman nerkan: \q1 Paña ladoypi tiyaycuy \q2 \v 43 enemigoyquicunata atipanaycama.’ \m \v 44 ¿Imaynatataj Cristo Davidpaj mirayninmanta canman, sichus David quiquin ‘Señorníy’ nichcajtinri? \s1 Jesús juchachan \p \v 45 Tucuy runa uyarichcajtincu, Jesús discipuloncunaman nerkan: \v 46 “Cuidacuychis leymanta yachachejcunamanta. Paycunaman gustan pampacama p'achayoj purina importante runa jina. Munancutaj respetowan saludanata plazacunapi, sinagogapitaj ñaupajpi alabanacaj tiyanata masc'ancu tiyanancupaj. Fiestacunapipas alabanacaj lugarta masc'ancu miqhunancupaj. \v 47 Chaywanpas viudacunamanta tucuy cajnincuta wasincutapas kechuncu. Mana reparachicunancupajtaj unayta oracionta ruwancu. Paycunaka astawan castigota jap'ekankacu.” \c 21 \s1 Pobre viudapaj ofrendan \p \v 1 Jesús khawachcarkan ofrenda churanaman khapajcuna kolke churaskancuta. \v 2 Ricullarkantaj uj pobre viuda iscay kolkecitota churajta. \v 3 Chhicataj nerkan: \p —Segurayquichis, cay pobre viudaka astawan churan tucuy ofrenda churajcunamanta nejtenka. \v 4 Imaraycuchus tucuypas puchojnillanta koncu. Cay warmitaj pobre cayninwan causananpaj caj lliuj kolkecitonta churapun. \s1 Templo urmachinamanta \p \v 5 Waquin parlachcarkancu templo sumaj jallch'aska caskanmanta, munay rumincunamanta, adornoncunamantawan. Chayta uyarispa, Jesús nerkan: \p \v 6 —Chayamonka p'unchaycuna; chaypi cay tucuy ricuchcaskayquichis ñut'uska canka; ni uj rumipas uj rumi patapi cankañachu. \s1 Señalcuna canka \p \v 7 Discipuloncuna Jesusta taporkancu: \p —Yachachej, ¿jayc'ajtaj caycuna pasanka? ¿Imataj señal canka tucuy caycuna junt'acunanpaj? \p \v 8 Jesús contestarkan: “Cuidacuychis mana pipas engañanasunquichispaj. Achqhayoj jamonkacu, ‘Noka cani Cristo’ nispa, ‘Cunanka jamunan tiempo’ nispa. Kancunaka ama casucuychischu. \v 9 Kancuna guerracunamanta revolucioncunamantawan parlajta uyarispa, ama manchacuychischu. Caycunaka cananpuni, chaywanpas manaraj tucucuy chayamunrajchu. \p \v 10 “Llajtapura nacionpura makanaconkacu guerrawan. \v 11 Achqha lugarpitaj jallp'a qharcatenka. Cay pachapi yarekaycuna onkoycunapiwan canka, janaj pachapitaj mulljachicoj jinacuna athun señalcunapiwan riqhurenkacu. \p \v 12 “Caycuna manaraj pasachcajtin, jap'isunquichis, ñac'arichisunquichistaj. Sinagogapi juchachasunquichis, carcelman churasunquichis, gobiernocunamantaj entregasunquichis nokapajta caskayquichisraycu. \v 13 Ajinapi nokamanta willarayta atinquichis. \v 14 Ñaupajtaka ama pensaychischu imatachus contestanayquichista. \v 15 Noka yachayta koskayquichis parlanayquichispaj. Enemigoyquichiscunaka mana atipayta nitaj cutichicuytapas atenkacuchu. \v 16 Chaywanpas tatayquichischus, waukeyquichischus, parienteyquichischus chayri amigoyquichischus entregasunquichis. Waquinniyquichista wañuchisunquichis. \v 17 Tucuy runa chejnisunquichis nokapajta caskayquichisraycu. \v 18 Chaywanpas umayquichismanta ni uj chujchallapas chincankachu. \v 19 ¡Pacienciawan creeskayquichispi firme caychis salvacunayquichispaj! \p \v 20 “Jerusalenta soldadocunawan muyuycuskata ricuspa, yachaychis ñut'uskaña cananta. \v 21 Judeapi cachcajcuna lomaman escapacuychis; Jerusalenpi cachcajcuna llojsipuychis; campopi cachcajcuna ama llajtaman cutiychischu. \v 22 Chay castigo p'unchaycunapi tucuy Escrituracuna junt'aconka. \v 23 ¡Ay, llaquiy ari, chay p'unchaycunapi onkoj warmipaj ñuñuchcaj wawayojpajpas! Imaraycuchus cay pachapi athun ñac'ariy canka. Jinallatataj Dios cay llajtayojcunata sinchita castiganka. \v 24 Waquincunaka guerrapi wañonkacu; waquincunatataj presota apankacu waj llajtacunaman. Waj llajtayoj runacuna Jerusalenta dueñochaconkacu, paycunapaj tiemponcu junt'acunancama. \s1 Tataj Churinpaj cutimunan \p \v 25 “Intipi, quillapi, koyllurcunapipas señalcuna canka. Cay pacha llajtacunapitaj runacuna ni ima ruwayta atispa manchariconkacu athun kochapaj lak'acuskan oladancunapaj sinchi suenayninwan. \v 26 Runacuna manchacuywan wañunayankacu, cay pachata tucuy ima pasananta pensaspa. Janaj pachapi caj atiycuna qharcatenka. \v 27 Chaymanta Tataj Churinta riconkacu phuyupi jamuchcajta athun atiyninwan glorioso c'anchayninwan. \v 28 Cay tucuy pasayta kallarejtin, animacuychis; callpachacuspa khawariychis; salvaska canayquichisña cachcan.” \p \v 29 Cayta nillarkantaj: “Higo sach'ata mayken sach'atapas khawariychis. \v 30 Maypachachus raphincuna ch'ijchiramojtin, yachanquichis k'oñi tiempo kayllachamuchcaskantaña. \v 31 Ajinallatataj kancunapas cay tucuy ima pasajtin, yachanquichis cutimunay p'unchay kayllallapiña caskanta, Dios gobernananpaj. \p \v 32 “Segurayquichis, tucuy cay imacunaka canka cunan tiempo runa causachcajtinraj. \v 33 Janaj pacha cay pachapas tucuconka; palabraycunacajka mana pasankachu junt'acunancama. \p \v 34 “Cuidacuychis, sonkoyquichista ama khoruyachiychischu viciocunawan, machaycunawan, causayniyquichispaj afanacuycunapiwan, chay juicio p'unchay mana konkay jap'inasunquichispaj. \v 35 Uj trampa jina jamonka cay pachapi caj tucuy runacunaman. \v 36 Listo cachcaychis, tucuy tiempo oracionta ruwaspa, caycunamanta escapanayquichispaj, allinpi riqhurinayquichispaj Tataj Churinpaj ñaupakenpi.” \p \v 37 P'unchaypeka Jesús templopi yachachej, tutapitaj Olivos niska lomapi cachcaj. \v 38 Tucuy runacunataj tutamantapacha temploman jamorkancu payta uyarinancupaj. \c 22 \s1 Jesusta wañuchiyta munancu \p \v 1 Kayllaña carkan mana levadurayoj t'anta miqhuna p'unchaycuna, Pascua fiesta sutiyoj. \v 2 Sacerdotecunapaj jefencuna leymanta yachachejcunapiwan runacunata manchachicuspa, masc'arkancu imaynamantapas Jesusta wañuchinapaj. \p \v 3 Supay Satanás yaycorkan Judas Iscarioteman, ujnin chunca iscayniyoj discipulocunamanta. \v 4 Judas purerkan parlaj sacerdotecunapaj jefencunawan, templopi caj waj autoridadcunawan ima, imaynata Jesusta paycunaman entregananpaj. \v 5 Paycunataj cusicorkancu; prometicorkancu kolketa Judasman konancupaj. \v 6 Judastaj chayta aceptaspa, masc'ayta kallarerkan imaynata Jesusta entregananpaj mana runacuna caskan rato. \s1 Señorpaj Cenan \p \v 7 Mana levadurayoj t'anta miqhuna p'unchay chayamorkan. Chay p'unchaypi Pascuapaj mut'uta wañuchinancu carkan. \v 8 Jesús Pedrota Juantawan cacharkan, nispa: \p —Puriychis, waquichimuychis Pascua cenata miqhunanchispaj. \p \v 9 Paycunataj taporkancu: \p —¿Maypitaj waquichinaycuta munanqui? \p \v 10 Jesús contestarkan: \p —Llajtaman puriychis. Chaypi uj unu p'uyñu apachcaj runata taripanquichis. Payta katiychis wasinman yaycunancama. \v 11 Wasiyoj runata niychis: ‘Yachachej nin: ¿Nokapaj wasi maypitaj cachcan, discipuloycunawan Pascua cenata miqhunaypaj?’ \v 12 Paytaj uj athun cuartota ricuchisunquichis wasipaj altosninpi, jallch'askataña. Chaypi nokanchispaj waquichimuychis. \p \v 13 Paycunataj llojsispa, Jesuspaj niskanman jina tariparkancu. Chaypi waquicherkancu Pascua cenata miqhunancupaj. \p \v 14 Miqhuna hora chayajtintaj, Jesús apostolnincunapiwan mesapi tiyaycorkancu. \v 15 Jesús nerkan: \p —¡Maytapuni munarkani cay Pascua cenata kancunawan miqhuyta, manaraj wañuchcaspa! \v 16 Niyquichis, manaña Pascua cenata kancunawan ujtawan miqhusajchu, Diospaj gobiernonpi tucuy ima junt'acunancama. \p \v 17 Vasota jap'ispa, Diosman graciasta kospa nerkan: \p —Jap'iychis cayta, sapa ujniyquichis ujyaychis. \v 18 Manaña uvamanta ujyasajchu jakay p'unchay Diospaj gobiernon jamunancama. \p \v 19 T'antata jap'ispa, Diosman graciasta kospa parterkan; paycunamantaj korkan: \p —Cayka cuerpoy, kancunaraycu wañuyman entregaska. Cayta ruwaychis nokamanta yuyaricuspa —nispa. \p \v 20 Cena pasayta, t'antata jinallatataj vasota jap'ispa, nerkan: \p —Cay vasoka mosoj compromiso, kancunaraycu jich'aska, yawarniywan ruwaska. \v 21 Cunanka vendiycuwaj runa nokawan mesapi cachcan. \v 22 Tataj Churenka Diospaj niskanman jina purichcan. ¡Ay jakay vendiycojka! \p \v 23 Chhicataj tapunacuyta kallarerkancu: “¿Pitaj canman chay vendiycoj?” nispa. \s1 ¿Pitaj astawan importante? \p \v 24 Discipuloncuna churanacuchcarkancu maykennincuchus astawan importante canancumanta. \v 25 Jesús paycunaman nerkan: “Waj nacioncunapi gobernajcuna mandacuncu mana qhuyapayaywan dueñochacuspa; autoridadcunapas quiquin munaskancuta ruwaspa nincu: ‘Allinniyquichispaj ruwachcaycu’ nispa. \v 26 Kancuna mana jinachu canayquichis. Kancunamanta astawan importante cajka, sullc'a jina cachun; mandacojtaj sirvej jina cachun. \v 27 ¿Pitaj astawan importanteri? ¿Mesapi tiyaspa miqhojchu chayri miqhunata sirvejchu? ¿Manachu mesapi tiyaspa miqhoj? Chaywanpas noka kancuna uqhupi sirvej jina cachcani. \p \v 28 “Kancunaka nokawanpuni carkanquichis pruebaycunapi. \v 29 Chayraycu derechota kancunaman koyquichis gobernanayquichispaj, imaynatachus Tatay kowan ajinata. \v 30 Gobernajtiy, kancuna wajaska canquichis, mesaypi miqhunayquichispaj ujyanayquichispajpas. Juezcuna jinataj tiyanquichis, Israelpaj chunca iscayniyoj mirayninta juzganayquichispaj.” \s1 Jesús sut'inchan Pedro negananta \p \v 31 Señor Jesús nillarkantaj: \p —Simón, Simón, supay Satanás mañan trigota jina kancunata thalanasunquichispaj. \v 32 Nokataj mañapuyqui creeyniyqui ama pisinanpaj. Kantaj nokaman cutimuspa, hermanoyquicunata yanapay firme canancupaj. \p \v 33 Simontaj nerkan: \p —Señor, listo cani kanwan carcelman purinaypaj, kanwan wañunaypajpas. \p \v 34 Jesús contestarkan: \p —Pedro, niyqui, cunanpacha manaraj gallo wajach'acuchcajtin, quimsa cutita negawanqui mana rejsiwaskayquita nispa. \s1 Ñac'arina hora \p \v 35 Jesús paycunata taporkan: \p —Cacharkayquichis mana saquillayojta, ni kolkeyojta, nitaj abarcayojta. ¿Imallapas piserkasunquichischu? \p Paycunataj nerkancu: \p —Ni imapas pisiwancuchu. \p \v 36 Jesustaj nerkan: \p —Cunancajka, pipajcha can saquillapas kolkepas, chayta apachun. Mana espadayoj cajka, katananta vendispa uj espadata ranticuchun. \v 37 Niyquichis, Escriturapaj cay niskan nokapi junt'acunan: ‘Mana allin ruwaj runacunawan yupaska canan.’ Tucuy nokamanta escribiskacuna junt'acunanpuni. \p \v 38 Paycunataj nerkancu: \p —Señor, cay iscay espadaycu can. \p Jesús contestarkan: \p —Chayllaña cachun. \s1 Jesús Getsemanipi \p \v 39 Jesús llojsispa costumbrenman jina Olivos niska lomaman purerkan. Discipuloncuna katerkancu. \v 40 Chay lugarman chayaspa, nerkan: \p —Oracionta ruwaychis, ama tentacionman urmanayquichispaj —nispa. \p \v 41 Paycunamanta uj rumi chhokayman jina carunchacuspa, konkoriycuspataj, oracionta ruwarkan. \v 42 Nerkantaj: “Tatáy, munanqui chayka, cay ñac'arinaymanta jarc'away; chaywanpas ama nokapaj munayniychu cachun, manachayri kanpajta.” \p \v 43 Uj angeltaj janaj pachamanta riqhurerkan, callpachananpaj. \v 44 Sinchi athun ñac'ariyninpi Jesús astawanraj oracionta ruwarkan, jump'iynintaj athuchaj yawar sut'uy jina pampaman urmakarkan. \p \v 45 Sayarispataj, discipuloncunaman purispa puñurachcajta tariparkan, llaquicuywan atipaska caskancuraycu. \v 46 Nerkantaj: \p —¿Imaraycutaj puñuchcanquichis? Jatariychis, oracionta ruwaychis ama tentacionman urmanayquichispaj. \s1 Jesusta presochancu \p \v 47 Jesús parlachcajtinraj, achqha runa chayamorkancu. Chunca iscayniyoj discipuloncunamanta ujnin, Judas sutiyoj, ñaupakencuta jamuchcarkan. Jesusman chimpaycuspataj much'aycorkan. \v 48 Jesustaj nerkan: \p —Judas, ¿ujta much'aycuspachu Tataj Churinta vendiycunqui? —nispa. \p \v 49 Paywan cajcunataj chay pasaskanta ricuspa, taporkancu: \p —Señor, ¿atacaycumanchu espadawan? \p \v 50 Ujnin discípulo curaj sacerdotej uywaskanpaj paña lado ninrinta cuchokarkan. \v 51 Jesustaj nerkan: \p —Dejaychis, chayllaña cachun —nispa. \p Ninrita llanqhaycuspataj, Jesús alliyachiporkan. \v 52 Sacerdotecunapaj jefencunata, templopi caj autoridadcunata, llajtapaj jefencunatapas, pay apaj jamojcunatawan nerkan: \p —¿Imaraycutaj jamunquichis espadacunawan c'aspicunawan nokata jap'ej, uj suwapas cayman jinatari? \v 53 Sapa p'unchay kancunawan templopi cachcajtiy, mana jap'iwarkanquichischu. Chaywanpas cunan horayquichis chayamun, tutayajpi caj mandacojtin. \s1 Pedro Jesusta negan \p \v 54 Jesusta jap'ispa curaj sacerdotepaj wasinman aparkancu. Pedrotaj carullamanta katichcarkan. \v 55 Chaypi chaupi patiopi ninata jap'ichispa, muyuntinpi tiyaycorkancu, Pedropas tiyaycullarkantaj paycunawan cusca. \v 56 Chaypitaj uj sipas uywaska Pedrota nina kayllapi tiyachcajta ricuspa, allinta khawarispa nerkan: \p —Caypas Jesuswan cachcarkan. \p \v 57 Pedrotaj negarkan nispa: \p —Warmi, mana payta rejsinichu. \p \v 58 Juch'uy ratomanta, wajñataj ricuspa nerkan: \p —Kanpas paycunamanta canqui. \p Pedrotaj contestarkan: \p —Khari, mana nokachu cani. \p \v 59 Uj hora pasaymanta, wajñataj nillarkantaj: \p —Ciertopuni cayka Jesuswan cachcarkan. Galileamanta canpas. \p \v 60 Pedrotaj nerkan: \p —Khari, mana yachanichu imamanta niskayquita. \p Chhicapacha Pedro parlachcajtillanraj, gallo ujta wajach'acorkan. \v 61 Señorka cutirispa Pedrota khawarerkan. Pedrotaj yuyarerkan Señorpaj niskanmanta: “Cunan, manaraj gallo wajach'acuchcajtin, quimsa cutita negawanqui” nispa. \v 62 Pedrotaj jawaman llojsipuspa, sonko nanayta wakarkan. \s1 Jesuswan burlacuncu \p \v 63 Jesusta khawajcunataj asipayaspa burlacuspa, makarkancu. \v 64 Ñawincunata tapaycuspa, taporkancu: \p —¿Pitaj makasunqui? ¡Niwaycu! \p \v 65 Wajcunatawan nispa, insultarkancu. \s1 Jesús Athun Asambleapaj ñaupakenpi \p \v 66 Pakariyachcajtinña, Athun Asambleapi llajtapaj jefencuna, sacerdotecunapaj jefencuna, leymanta yachachejcunapiwan tantacorkancu. Chayman Jesusta aparkancu. Taporkancutaj: \p \v 67 —Niwaycu, ¿kan, Cristochu canqui? \p Paytaj nerkan: \p —Arí, niyquichisman chayka, mana creewanquichismanchu. \v 68 Tapuyquichisman chaypas, mana contestawanquichismanchu. \v 69 Cunanmantapacha Tataj Churenka tiyachcanka tucuy atiyniyoj Diospaj paña ladonpi. \p \v 70 Chhicari tucuynincu taporkancu: \p —¿Ajinaka kan, Diospaj Churinchu canqui? \p Jesús contestarkan: \p —Kancuna quiquiyquichis ninquichis noka caskayta. \p \v 71 Paycunataj nerkancu: \p —¿Imapajñataj astawan testigocuna munacuncu? Nokanchis quiquin uyarinchis paypaj siminmanta. \c 23 \s1 Jesusta Pilatoman apancu \p \v 1 Tucuynincu sayarispa, Jesusta Pilatoman aparkancu. \v 2 Pilatopaj ñaupakenpi juchachayta kallarerkancu nispa: \p —Cay runata taripaycu nacionniycupi runacunata pituchcajta. Manataj munanchu impuestota gobiernoman paganata. Pay quiquintaj ‘Cristo Rey cani’ nin. \p \v 3 Pilato taporkan: \p —¿Kanchu judiocunapaj Reynin canqui? \p Jesustaj nerkan: \p —Arí, kan ninqui —nispa. \p \v 4 Pilatotaj sacerdotecunapaj jefencunaman runacunamanpiwan nerkan: \p —Mana ima juchatapas tarinichu cay runapi. \p \v 5 Paycunataj astawan atipacorkancu nispa: \p —Yachachiynincunawan tucuy runacunata pituchin, Galileamanta kallarispa tucuy Judeacama. \s1 Jesusta Herodesman apachincu \p \v 6 Cayta uyarispa, Pilato taporkan Galileamantachus caskanta. \v 7 “Arí, Galileamanta” nejtincutaj, Herodespajman cacharkan. Chay Galilea gobernaj chay p'unchaycuna Jerusalenpi cachcarkan. \v 8 Jesusta ricuspa, Herodes cusicorkan. Achqha tiempoña ricuyta munarkan, Jesús milagro ruwaskancunamanta uyariskanraycu. Paypas milagro ruwachcajta ricuyta munarkan. \v 9 Tucuy imata tapojtin, Jesús mana imatapas contestarkanchu. \v 10 Chayllapitaj sacerdotecunapaj jefencuna leymanta yachachejcunapiwan cachcarkancu sinchita juchachaspapuni. \v 11 Chhicari Herodes soldadoncunawan millarpayarkancu. Reyta jina allin fino p'achata churaycuspa, burlacorkancu. Chaymantataj Pilatoman cutichiporkan. \v 12 Chay p'unchay Pilato Herodeswan amigo caporkancu. Ñaupajtaj enemigontin carkancu. \s1 Jesusta juchachancu wañunanpaj \p \v 13 Pilato sacerdotecunapaj jefencunata, autoridadcunata, llajtayojcunatawan tantaycorkan. \v 14 Nerkantaj: \p —Kancuna cay runata apamuwanquichis, ‘Runacunata pituchcan’ nispa. Nokataj kancunapaj ñaupakeyquichispi tapuspa, ni ima juchata tarinichu juchachaskayquichismanta. \v 15 Nillataj Herodespas juchata tarinchu; chayraycu cutichimpuwan. Ña ricunquichisña, mana ni imatapas ruwanchu wañuchinapaj jinaka. \v 16 Jasut'isaj, chaymantataj cacharipusaj. \p \v 17 Sapa Pascuapi Pilato uj presota cacharej, runacunata agradanapaj. \v 18 Chayraycu, tucuynincu wajach'acuyta kallarerkancu: \p —¡Ama chaytaka cachariychu! ¡Barrabasta cacharipuy! —nispa. \p \v 19 Barrabastataj presochaskacu chay llajtapi pitucuskanmanta, uj runata wañuchiskanmantapiwan. \v 20 Pilato Jesusta cacharipuyta munaspapuni, ujtawan runacunaman parlarkan. \v 21 Paycunataj astawan wajach'acorkancu nispa: \p —¡Chacataska cachun, chacataska cachun! \p \v 22 Quimsa cuticama Pilato paycunata nerkan: \p —¿Imatapunitaj mana allinta ruwanri? Mana ni imata tarinichu wañuchinapaj jinaka. Jasut'ispa, cacharipusaj. \p \v 23 Paycunataj wajach'acuchcallarkancupuni chacatachinancupaj. Sinchita wajach'acuskancuwan munaskancuta uyarichicorkancu. \v 24 Pilato mandarkan mañaskancuman jina. \v 25 Ajinaka ajllaskancu Barrabasta cachariporkan, Jesustataj entregaporkan chacataska cananpaj. Barrabastaj runacunata pituskanraycu runata wañuchiskanraycu carcelpi cachcarkan. \s1 Jesusta chacatancu \p \v 26 Jesusta chacatanancupaj apachcaspataj, Cirenemanta Simón sutiyoj runata jap'erkancu campomanta jamuchcajtin; paywan cruzta apacherkancu Jesuspaj khepanta. \p \v 27 Achqha runa achqha warmicunapiwan katerkancu wakaspa, llaquicuymanta kaparispa Jesusmanta. \v 28 Jesustaj khawarispa, nerkan: \p —Jerusalén warmicuna, ama nokamanta wakaychischu; manachayri kancuna quiquiyquichismanta wawayquichiscunamantawan wakaychis. \v 29 Jamonka p'unchaycunaka, chaypi nenkacu: ‘Cusicuyniyoj mana wawayoj cay atejcuna, mana onkojyajcuna, mana ñuñuchejcunapas.’ \v 30 Chhica runacunaka orkocunata nenkacu: ‘¡Nokaycu pataman urmaycamuwaycu!’ Lomacunatataj nenkacu: ‘¡Pacaycuwaycu!’ nispa. \v 31 ¡Causachcaj sach'awan cay tucuy imata ruwaspaka, imatarajchá ruwankacu ch'aqui wañuska sach'awanka! \p \v 32 Apallarkancutaj iscay mana allin ruwajcunata Jesustawan chacatanancupaj. \v 33 Calavera sutiyoj lugarman chayaspa, Jesusta chacatarkancu iscay mana allin ruwajcunatawan, ujta pañannejpi ujtataj llok'ennejpi. \v 34 Jesús nerkan: \p —Tatáy, juchancuta perdonapuy; mana yachancuchu imatachus ruwaskancuta. \p Soldadocunataj paypaj p'achanta partinacunancupaj sorteachcarkancu. \v 35 Runacunataj khawachcarkancu. Autoridadcunantin Jesusmanta burlacuspa, nerkancu: \p —Wajcunata salvarkan; cunanka pay quiquin salvacuchun, Diospaj ajllaskan Cristo caspaka. \p \v 36 Soldadocunapas burlacorkancu, c'allcu vinota ujyachispa. \v 37 Nerkancutaj: \p —¡Judiocunapaj Reynin canqui chayka, salvacuy kan quiquiyqui! \p \v 38 Cruz puntapi uj escribiskata churarkancu. Chaypi nerkan: “Cayka Judiocunapaj Reynin” nispa. \p \v 39 Ujnin mana allin ruwaj chacataska insultarkan: \p —¡Kan Cristo canqui chayka, salvacuy, nokaycutapas salvallawaycutaj! —nispa. \p \v 40 Ujnintaj payta c'amerkan: \p —¿Manachu Diosta manchacunqui, kanpas quiquin castigopi cachcaspa? \v 41 Nokanchiska tucuy razonwan ñac'arichcanchis; jucha ruwaskanchismanta justo castigota pagachcanchis. Caycajri ni ima juchata ruwarkanchu. \p \v 42 Nillarkantaj: \p —Jesús, gobernayta kallarispa, yuyaricuway nokamanta. \p \v 43 Jesustaj contestarkan: \p —Segurayqui, cunanpacha nokawan paraisopi canqui. \s1 Jesús wañupun \p \v 44 Chaupi p'unchaymanta quimsa hora tardecama, tucuy cay pacha Tutayaycorkan. \v 45 Intipas tutayaycorkan. Templopi athun cortina iscayman lliq'icorkan, janajmanta urayman. \v 46 Jesús alto vozwan wajach'acorkan nispa: \p —¡Tatáy, kanman espirituyta koyqui! \p Chayta nispataj, wañuporkan. \p \v 47 Capitantaj caycunata ricuspa Diosta alabarkan: \p —Ciertopuni, cay runaka mana juchayoj. \p \v 48 Tucuy chaypi caj runacuna chayta ricuspa, puriporkancu, llaquicuymanta pechoncuta tacacuspa. \v 49 Jesuspaj amigoncuna Galileamantapacha purej warmicunapiwan chaypi cachcarkancu, carumanta chay pasaskancunata khawaspa. \s1 Jesusta p'ampancu \p \v 50 Uj allin justo runa carkan, José sutiyoj, Judeapi caj Arimatea llajtamanta. Judiocunapaj Athun Asambleanmanta ujnin carkan. \v 51 Cay Joseka Diospaj gobiernonta suyachcarkan. Mana payman allinchu yuyacorkan Athun Asambleapaj ruwaskancuna. \v 52 Pilatopajman purispa, Jesuspaj cuerponta mañarkan. \v 53 Cruzmanta apakaspa, fino sabanawan p'istuycuspa, kakapi jutc'uska sepulturaman churaycorkan, manaraj aya churaska sepulturaman. \v 54 Pascua waquichina niska p'unchay carkan, samana p'unchay kallaricuchcarkanña. \p \v 55 Galileamanta Jesuswan purej warmicuna purispa sepulturata ricorkancu, imaynatachus Jesuspaj cuerponta churaskancutawan. \v 56 Wasincuman cutipuspa, sumaj k'apayniyoj perfumecunata jawinacunatawan waquicherkancu. Samana p'unchaypi warmicunaka samararkancu leyman jina. \c 24 \s1 Jesús causarin \p \v 1 Semana kallariy p'unchaypi sinchi tutamanta warmicuna sepulturaman cuterkancu, sumaj k'apayniyoj waquichiskancuta apaspa. \v 2 Chayaspataj, sepultura tapaska rumita waj ladopi tariparkancu. \v 3 Yaycuspataj, Jesuspaj cuerponta mana tariparkancuchu. \v 4 Manchariska, ni ima ruwayta aterkancuchu. Ricorkancu iscay kharicunata paycunawan cusca sayachcajta, c'anchachcaj p'achayojta. \v 5 Mancharicuspa pampacama c'uñuycojtincutaj, chay kharicuna nerkancu: \p —¿Imaraycutaj wañuskacuna uqhupi causachcajta masc'achcanquichis? \v 6 Mana caypichu, causarimpunña. Yuyaricuychis Galileapiraj cachcaspa kancunaman niskanmanta. \v 7 Pay nerkan: ‘Tataj Churenka juchasapacunaman entregaska canka chacatanancupaj, quimsa p'unchaymantataj causarimonka’ nispa. \p \v 8 Paycuna Jesuspaj niskanmanta yuyaricorkancu. \v 9 Sepulturamanta cutipuspataj, willarkancu chunca ujniyoj apostolnincunaman tucuy wajcunamanpas. \v 10 Cay willacoj warmicunataj carkan: María Magdalena, Juana, Santiagopaj maman María, waj warmicunapiwan. \v 11 Paycunapaj niskan sonsera yuyacorkan apostolcunaman, manataj creeyta munarkancuchu. \p \v 12 Chaywanpas Pedro sepulturaman phawarkan. Khawaycuspa, sabanacunallata ricorkan. Wasiman cutispa, cay pasaskanmanta muspharkan. \s1 Emaús ñanpi \p \v 13 Chay p'unchaypacha iscay apostolcuna Emaús niska llajtaman purerkancu, chunca ujniyoj kilómetro jina carupi Jerusalenmanta. \v 14 Purichcaspataj tucuy ima pasaskanmanta parlachcarkancu. \v 15 Parlachcajtincu, Jesús quiquin paycunaman chimpaycuspa, paycunawan cusca purerkan. \v 16 Jesusta ricuspapas, mana reparacorkancuchu. \v 17 Jesús taporkan: \p —¿Imamantataj parlachcanquichis purej jinari? \p Llaquiska sayaycorkancu. \v 18 Ujnin, Cleofas sutiyoj, contestarkan: \p —¿Kan sapallachu canqui, Jerusalenpi cachcaspa mana yachaj cay p'unchaycunapi ima pasaskanta? \p \v 19 Jesustaj taporkan: \p —¿Imataj pasanri? —nispa. \p Paycunataj nerkancu: \p —Nazaret llajtayoj Jesuska ruwayninpi parlayninpipas uj atiyniyoj profeta carkan Diospaj ñaupakenpi tucuy runapaj ñaupakenpipas. \v 20 Sacerdotecunapaj jefencuna autoridadniycupiwan payta entregarkancu wañuchinancupaj, chacatanancupajpiwan. \v 21 Nokaycu suyarkaycu pay Israel nacionniycuta librananta. Cay tucuy ima pasaskanka quimsa p'unchayña pasapun. \v 22 Chaywanpas nokaycu uqhumanta waquin warmicuna niskancuwan mulljawancu. Pakariyamuchcayta paycuna sepulturaman purerkancu. \v 23 Jesuspaj cuerponta mana tarispataj, wasiman cutimuspa willawancu angelcuna paycunaman riqhuriskancuta: ‘Jesús causachcan’ nispa. \v 24 Waquinnin nokaycumanta sepulturaman purispa, taripaskacu imaynatachus warmicuna niskanman jina. Chaywanpas Jesuscajta mana ricuncuchu. \p \v 25 Jesustaj paycunaman nerkan: \p —¡Ay, llaquina canquichis, mana yuyayniyojcuna, mana creey atejcuna tucuy profetacunapaj niskancuta! \v 26 ¿Manachu Cristori caycunata sufrinan carkan, manaraj glorioso gobiernonman yaycuchcaspa? \p \v 27 Chaypachataj Escriturapi paymanta niskancunata sut'inchayta kallarerkan, Moisespaj libroncunamanta kallarispa tucuy profetacunapaj libroncunacama. \p \v 28 Emaús llajtaman chayaspataj, Jesús pasapojman jina tucorkan. \v 29 Paycunataj rogarkancu: \p —¡Quedacuy nokaycuwan! Ña tardeña, tutayachcanña —nispa. \p Jesustaj yaycorkan paycunawan quedacoj. \v 30 Mesapiña tiyachcajtincu, Jesús t'antata jap'ispa, Diosman graciasta kospa partispataj, jaywarkan paycunaman. \v 31 Chhicapacha Jesús caskanta reparaspa rejserkorkancu, paytaj chincarkaporkan. \v 32 Ninacorkancutaj: \p —¿Manachu sonkonchis cuyurerkan ñanpi parlapayachcawajtinchis, Escrituracunata sut'inchachcawajtinchispas? \p \v 33 Chaypacha jatarispa, Jerusalenman cutirerkancu. Chaypitaj chunca ujniyoj apostolcunata paycunawan cajcunatapiwan tantaskata tariparkancu. \v 34 Apostolcuna nerkancu: \p —Ciertotapuni Señor causarimpuska, Simonman riqhurin. \p \v 35 Paycunataj iscaynincu willarkancu ñanpi ima pasaskanta, imaynatachus Jesús t'antata partejtin rejsiskancutawan. \s1 Jesús discipuloncunaman riqhurin \p \v 36 Chaycunamanta parlachcajtincuraj, Jesús, chaupincupi sayachcaj, riqhurerkan. Saludaycorkantaj: \p —Kancunapaj sonko tiyaycuy cachun —nispa. \p \v 37 Paycuna sinchita mancharicorkancu, almata ricuskancuta yuyaspa. \v 38 Jesús paycunaman nerkan: \p —¿Imaraycutaj mancharicunquichis, sonkoyquichispitaj chay jinata iscayrayachcanquichis? \v 39 Khawariychis maquiycunata chaquiycunatapas; noka quiquiy cani. Llanqhaycuwaychis, ricuwaychis. Almaka mana aychayojchu, ni tulluyojchu. Kancuna ricunquichis, nokapajka can. \p \v 40 Chayta nispataj, maquincunata chaquincunatawan ricucherkan. \v 41 Paycunataj cusicuymanta musphaymantawan manaraj creerkancuchu. Jesús taporkan: \p —¿Capusunquichischu imallapas miqhunapaj? \p \v 42 Jaywarkancu challwa cancaskata abeja misq'itawan. \v 43 Jap'ispataj miqhorkan ñaupakencupi. \v 44 Nerkantaj: \p —Kancunawanraj cachcaspa, nerkayquichis Moisespaj, profetacunapaj, salmocunapajpiwan nokamanta escribiskan junt'acunan caskanta. Chayka nokapi junt'acunña. \p \v 45 Chhicari Escrituracunata sut'incharkan allinta entendinancupaj. \v 46 Nerkantaj: \p —Escribiskaman jina Cristoka wañunan, quimsa p'unchaymantataj causarimunan carkan. \v 47 Cristopaj sutinpi Jerusalenmantapacha kallarispa, tucuy llajtacunaman willarana, Diosman cutiricunancupaj, juchancu perdonaska cananpaj. \v 48 Caycunamanta kancuna testigocuna canquichis. \v 49 Tataypaj prometicuskanta noka kancunaman cachamusaj. Kancunaka cay Jerusalén llajtallapi quedacuychis, janaj pachamanta atiyta jap'ekanayquichiscama. \s1 Jesús janaj pachata puripun \p \v 50 Jesús discipuloncunata pusarkan llajta jawanejman, Betania llajtacama. Maquincunata okharispataj bendicerkan. \v 51 Bendicichcaspa jina, okharicaporkan, janaj pachaman puriporkan. \v 52 Paycunataj Jesusta adoray pasayta, sinchi cusiska Jerusalenman cutiporkancu. \v 53 Templollapipuni cachcarkancu Diosta alabaspa. Ajina cachun.