\id JAS - Quechua, North Bolivia NT -Bolivia 2012 (DBL -2013) \h SANTIAGO \toc1 Santiagopaj Escribiskan Cartan \toc2 Santiago \toc3 Stg \mt1 SANTIAGO \mt2 Santiagopaj Escribiskan Cartan \c 1 \s1 Saludo \p \v 1 Noka, Santiago, Diospaj Señor Jesucristopajpiwan sirvejnin cani, saludanitaj Israelpaj chunca iscayniyoj miraynincunata, tucuy cay pachapi ch'ekeraska hermanocunatawan. \s1 Yachayka Diosmanta jamun \p \v 2 Hermanoycuna, imaymana pruebacuna cajtin, kancuna sinchi cusiska canayquichis. \v 3 Yachanquichisña creeyniyquichis pruebaman churaska cajtin, kancuna yachakanquichis aguantayta, pacienciawan ñac'ariyta. \v 4 Astawan pacienciacuychis chay yachakaskayquichis allin pokoska canancama; ajinapi, kancuna, tucuy ima ruwaskayquichispi sumaj mana juchachana jina runa canquichis. \p \v 5 Sichus maykenpas kancunamanta mana yachayniyoj canquichis chayka, Diosmanta mañaychis, paytaj kosunquichis. Dios mana imamanta c'amispa, tucuyman yachayta kon achqhamanta. \v 6 Creeywan mañacunan, mana imamanta iscayrayaspa. Iscayrayaspa mañacojka, wayrapaj tucuy ladoman kochapaj oladan apaska jina. \v 7 Chay jina runaka ama pensachunchu imatapas Señormanta jap'ekanantaka. \v 8 Imaraycuchus cunan pensan ujta, pakarintaj pensan wajtaña. Causayninpaj pensaskantapas mana junt'ayta atenkachu. \p \v 9 Humilde creyentecunaka alabacuchuncu Diospaj athunyachiskanpi. \v 10 Khapajka alabacuchun, Dios payta humildeman tucuchejtin. Khapaj cayka t'ica jina ch'aquirapun. \v 11 Inti llojsimuspa sinchita ruphayajtin, koraka ch'aquipun, t'icantaj urmakan, munay caynintataj chincachipun. Ajinallatataj khapajka negociota ruwachcaspa, mana yuyaskan p'unchaypi wañuponka. \s1 Pruebacuna tentacioncuna \p \v 12 Cusicuyniyojmi pacienciawan pruebata aguantaj runaka. Chayta aguantaspaka wiñay causayta jap'ekanka. Chay wiñay causayka Diospaj prometicuskan corona payta munacojcunapaj. \v 13 Pipas mana allin ruwanaman tentaska cajka, ama pensachunchu Dios tentaskantaka, imaraycuchus Dioska mana tentaskachu mana allin ruwanamanka, nillataj pitapas tentanchu mana allinta ruwananpajka. \v 14 Manachayri, runaka tentaska quiquin mana allin ruway munaskancunawan, engañachicuspataj aysachicun. \v 15 Juchaka mana allin ruway munaycunamanta jamun; juchata ruwajtintaj, juchaka infiernopi wañuy castigoman apan. \v 16 Munaska hermanoycuna, ama engañacuychischu. \v 17 Tucuy sumaj allincunataka Dios kowanchis janaj pachamanta. Janaj pachapi c'anchaycuna ruwaj Dioska quiquillanpuni, mana cambiacunmanchu phuyupaj llanthun jinaka. \v 18 Dioska munayninmanta wiñay causayta kowanchis verdad evangelio uqhunta, ñaupajcaj uriy jina creyentecuna cananchispaj tucuy runa uqhumanta. \s1 Verdadero causay \p \v 19 Munaska hermanoycuna, cayta yuyariychis: allinta uyariychis; yuyaywan parlaychis; ama chhicapacha phiñaricuychischu. \v 20 Phiñaska runapaj ruwaskancunaka mana Diosman agradanchu. \v 21 Ajinaka tucuy khellicunata tucuy mana allincunatawan sakeychis. Sumajta jap'ekaychis evangelio uyariskayquichista; chay evangelioka atiyniyoj salvanasunquichispaj. \p \v 22 Astawanka uyariskayquichista ruwaychispuni. Uyarispallaka, manataj casucuspaka, kancuna quiquiyquichis engañacunquichis. \v 23 Evangeliota uyarejllaka mana casucojtaj, uj espejopi uyanta khawacoj runaman jina rijch'acun. \v 24 Espejopi pay quiquin ricucun, cutirispataj konkapun pay imayna caskanta. \v 25 Cachariska cayta apamoj evangelio uyariskanta mana konkapuspa, mandaskanta allinta junt'ajcajtaj cusicuyniyoj canka ruwaskanpi. \p \v 26 Pipas religionninpi creecun, manataj parlaskanta sujetayta atinchu chayka, pay quiquin engañacun, religionnintaj ni imapaj sirvinchu. \v 27 Dios Tatapaj ñaupakenpi ch'uwa mana khelliyoj religión ruwanaka caymi: wajchacunata viudacunatawan ñac'ariynincupi yanapana, mana allincunawan mana khellichacuspa. \c 2 \s1 Mana waj wajta jina khawanacunachu \p \v 1 Hermanoycuna, may sumaj Señorninchis Jesucristopi creejcuna, mana uj ujcuna khawanacunayquichischu waj wajta jinaka. \v 2-3 Tantaska cachcajtiyquichis, uj khapaj runa kori sortijayoj fino p'achayoj yaycumojtin, sumajta ricuwajchis, niwajchistaj: “Caypi tiyacuy, sumaj lugarpi.” Chay quiquin rato yaycumullanmantaj uj pobre runa thanta p'achayoj, chaycajtataj niwajchis: “Kanka jakaypi sayacuy, chayri chay pampapi tiyacuy” \v 4 nispa chayka, ña waj wajtaña khawanacuchcanquichis kancuna quiquiyquichis uqhupi, mana allintataj khawachcanquichis. \p \v 5 Munaska hermanoycuna, cayta uyariwaychis: Dios ajllan cay pachapi pobre cajcunata, creeynincupi khapaj canancupaj, munaskancunaman prometicuskan gobiernota jap'ekanancupaj herenciata jina. \v 6 Kancunacajtaj despreciowan pobrecunata p'enkachinquichis. ¿Manachu khapajcunari kancunamanta aprovechacuspa khapajyancu? ¿Manachu paycunallataj autoridadcunaman katatisunquichis? \v 7 ¿Manachu paycuna millayta parlancu jap'ekaskayquichis Cristopaj sumaj sutin contra? \p \v 8 Escrituraka nin: “Runamasiyquita munacuy kan quiquiyquita jina.” Chay athun leyta ciertota junt'anquichis chayka, kancuna allinta ruwanquichis. \v 9 Waj wajta jina khawanacunquichis chayka, juchata ruwanquichis; Diospaj leyninpaj ñaupakenpitaj juchayoj canquichis. \v 10 Uj runachus tucuy leyta casucunman, chaywanpas uj mandaskallatapas mana casucunmanchu chayka, leypaj tucuy mandaskancunamanta juchayoj capun. \v 11 “Ama adulterio juchata ruwanquichu” nej quiquin Dios nillarkantaj: “Ama wañuchinquichu.” Uj runa mana adulterio juchata ruwanchu, chaywanpas uj runata wañuchin chayka, ña leyta p'aquinña. \v 12 Kancunaka parlanayquichis, causanayquichistaj libre cayta apamoj leypaj juzganan cajcuna jina. \v 13 Ujcunata mana qhuyapayajka, mana qhuyapayaywan juchachaska canka; qhuyapayacojcajtaj allin llojsenka juicio p'unchaypi. \s1 Ruwana mana parlanallachu \p \v 14 Hermanoycuna, maykenpas “creeni” ninman, manataj sumaj ruwaskancuna canmanchu chayka, ni imapajpas chay creeskan sirvinmanchu. ¿Chay jina creeyri salvayta atinmanchu? \v 15 Uj hermanochus chayri uj hermanapas mana p'achayoj canman, miqhunata pisichicunman, \v 16 ujnin kancunataj niwajchis: “Allillan puripuy; p'achata churacuy; tucuy munaskayquita miqhuy”, manataj cuerponpaj necesitaskanta kowajchischu chayka, parlaskayquichiska ni imapaj sirvinchu. \v 17 Ajina ari, creey sapallaka mana sirvinchu, allincunata mana ruwajtenka. Wañuska jina chay creeyka, mana valorniyoj. \p \v 18 Ichapas waquenka ninman: “Kanpaj creeyniyqui can, nokapajtaj allin ruwaskaycuna.” Creeyniyquita mana ruwaskayquiwan ricuchiway, nokataj creeyniyta ruwaskaycunawan ricuchiskayqui. \v 19 Kanka creenqui ch'ullalla Dios caskanta. Allinta creenqui, sajra espiritucunapas creellancutaj, manchacuymanta qharcatincuraj canpas. \v 20 Ama sonso caychu; yachanayqui creeyka mana ruwaskacunawan cusca cajtenka ni imapaj sirviskanta. \v 21 Abuelonchis Abrahamta Dios sumaj mana juchayojta jina jap'ekarkan allinta ruwaskanraycu, churin Isaacta Diosman ofrendata jina koskanraycu. \v 22 Yachanqui jina, Abrahamka creeskanta ricucherkan ruwaskanwan. Ruwaskanwan creeynenka junt'aska carkan. \v 23 Jinata Escriturapaj niskanka junt'acun: “Abraham Diospi creerkan; chayraycu Dios sumaj mana juchayojta jina jap'ekarkan.” Payka Diospaj amigon niska carkan. \p \v 24 Yachanquichisña, Dioska sut'inchan runataka justo mana juchayojta ruwaskancunawan, mana creeskallanwanchu. \v 25 Rahab sutiyoj adulterio jucha ruwaj warmiwan jinallatataj pasan; Dios justo mana juchayojta jina jap'ekarkan ruwaskanraycu. Ruwaskanta ricucherkan khawaraj cachaskacunata korpachaskanwan, waj ñanninta escapayta yanapaskanwantaj. \v 26 Imaynatachus cuerpoka mana espirituyojka wañuska cachcan, jinallatataj creeyka wañuska cachcan mana ruwaskacunawan cusca cajtenka. \c 3 \s1 Imayna parlanamanta \p \v 1 Hermanoycuna, yachachejcuna ama achqha caychischu. Yachanquichisña nokanchis yachachejcunaka astawan estricto juzgaska cananchista. \v 2 Tucuyninchis sinchita pantanchis. Cunan ari, pichari parlaskanpi mana pantanchu chayka allin, mana juchayoj, tucuy cuerponta dominay atej. \v 3 Casunawanchispaj caballoman frenota churajtinchis, tucuy cuerponta dominanchis. \v 4 Boteta khawarillaychistaj; may chhica athun cajtinpas, sinchi wayrapaj apaycachaskan cajtinpas, uj runa juch'uy c'aspicitowan may munaskanta apan. \v 5 Ajinallataj pasan kalluwanka. Cuerpopaj uj juch'uy parten caspapas, athuncunamanta alabacun. Uj juch'uy nina athun t'ajata ruphayta atin. \v 6 Kalloka nina jina. Cuerponchispi churaska, mana allincuna parlaj. Tucuy cuerponchistataj juchallichiwanchis. Infierno quiquinpaj nina jap'ichiskan jina cachcan; tucuy causayninchispi juchaman urmachiwanchis. \v 7 Runaka tucuy ima sajra animalcunata mansoyachinman, pisketocunata, pallicunata, kochapi cajcunatapas; \v 8 chaywanpas kallucajtaka ni pi mansoyachiyta atinchu. Uj mana allin, mana dominay atina, millay wañuchej venenowan junt'a. \v 9 Kallunchiswan Dios Tatanchista bendicinchis, quiquin kallullanchiswantaj Dios quiquinman rijch'acoj ruwaska runacunata maldicinchis. \v 10 Quiquin simimanta llojsin bendicioncuna maldicioncunapas. Hermanoycuna, cayka mana jina cananchu. \v 11 Uj quiquin phujyumanta misq'i unuwan c'allcu unupiwan mana llojsiyta atinmanchu caskan ratoka. \v 12 Uj higo sach'aka mana aceitunata urinmanchu, ni uva sach'apas higocunata urinmanchu. Jinallatataj, hermanoycuna, mana atinmanchu misq'i unuta orkhoyta cachi unu phujyumantaka. \s1 Verdadero yachay \p \v 13 Pipas kancuna uqhupi can yachaj entendejtaj chayka, yachaj caskanta ricuchichun uj sumaj causaskanwan, yachaymanta jamoj humilde caywan. \v 14 Kancunachus envidiacuycunawan sonkoyquichista junt'achispa, kancunallapaj tucuy imata ruwanquichis chayka, ni imamanta alabacunayquichis canchu; chaytaj mana verdadero yachaychu. \v 15 Chay jina yachayka mana Diosmantachu, manachayri cay pacha yachaylla, runacunamanta, supay quiquinmanta. \v 16 Maypichá envidiacuycuna can, pay quiquillanpaj munaycunapas, chaypi callantaj ch'ajwaycuna, tucuy mana allincunapas. \v 17 Diosmanta jamoj yachayniyoj cajcunaka tucuy imapi sumaj ch'uwata causancu, pacienciawan tucuywan allinpi, mana khoru sonkowan. Callancutaj qhuyapayacuywan mana waj waj khawaj, mana engañaj, allinta ruwaj. \v 18 Allinpipuni causajcunaka ujcunata allin causayta yanapancu, sumaj justo ruwaycunata urinancupaj. \c 4 \s1 Diosman mana agradajcuna \p \v 1 ¿Maymantataj jamun ch'ajway, guerracuna, makanacuycunapas kancuna uqhupi? Mana allincuna munaskayquichiscunamanta, sonkoyquichispi allin contra cachcajcunamanta. \v 2 Kancuna imatapas munanquichis, nitaj tarinquichischu. Wañuchinquichis, imacunamantapas envidiacunquichis. Mana tariyta atispataj ch'ajwanquichis, makanacunquichis. Munaskayquichista mana tarinquichischu, Diosmanta mana mañacuskayquichisraycu. \v 3 Mañacunquichis chayri, mana jap'ekanquichischu mana allinpaj mañacuskayquichisraycu. Mañacunquichis juchacunapi gastanayquichispaj. \v 4 ¡Ay, mana casucoj runacuna! ¿Manachu yachanquichis Diosman mana agradajcunawan allinpi canaka Dioswan mana allinpi cana caskanta? Maykellanpas Diosman mana agradajcunawan allinpi cayta munan chayka, Diospaj enemigon tucun. \v 5 Escritura cay jinata nin: “Nokanchispi caj espirituta Dios munacun payllapaj cananta.” ¿Creenquichischu yankhapaj chay niskanta? \v 6 Dioska sumaj cayninwan yanapawanchis; Escrituraka nin: “Dioska pay pay tucojcuna contra, humildecunatataj sumaj cayninwan qhuyapayan.” \v 7 Diosta casucuychis ari; supay contra sayaychis, paytaj kancunamanta phawariconka. \v 8 Diosman chimpaycuychis, paytaj kancunaman chimpaycamonka. ¡Juchasapacuna, mana allin ruwaskayquichismanta limpiochacuychis! ¡Sonkoyquichista ch'uwanchacuychis, kancuna Diostawan juchatawan iscayninta munacojcuna! \v 9 ¡Llaquicuychis, jic'un jic'unta unu parayta wakaychis! ¡Asicuyniyquichis wakayman tucuchun! ¡Cusicuyniyquichis llaquicuyman tucuchun! \v 10 Señorpaj ñaupakenpi humillacuychis, paytaj athunchasunquichis. \s1 Hermanota mana juchachana \p \v 11 Hermanocuna, ama mana allinta parlaychischu ujcuna ujcunamanta. Hermanonmanta mana allin parlajka chayri juchachajpas, munacuy ley contra parlan, mana allinpajtaj jap'in. Leyta juchachanqui chayka, paypaj jueznin tucunqui, leyta casucuypachaka. \v 12 Ujlla can leyta kojka, pay quiquillantaj Juezka. Payllataj salvajka, castigajpas. Kanrí, ¿pitaj canqui hermanoyquita juchachanayquipaj? \s1 Pakarin mana segurochu \p \v 13 Cunanka cayta uyariychis, kancuna nejcuna: “Cunan chayri pakarin purisunchis cay llajtaman chayri waj llajtaman. Chaypi uj wata negociota ruwasunchis, kolketataj ganasunchis” nispa. \v 14 ¡Ni yachallanquichispaschu pakarin ima pasanasunquichista! Kancunaka tanima phuyu jina uj rato cachcanquichis, chaymanta chincapunquichis. \v 15 Cayta ninayquichis: “Señor munajtenka, causasunchis, cayta chayri jakaytapas ruwasunchis” nispa. \v 16 Kancunari may waputa parlanquichis. Chay jina pay pay tucoyka mana allinchu. \v 17 Allin ruwayta yachaj, mana chayta ruwanchu chayka, juchata ruwan. \c 5 \s1 Khapajcuna, cayta uyariychis \p \v 1 ¡Khapajcuna, cayta uyariychis! ¡Wakaychis, kapariychis kancunaman ñac'ariycuna jamunanmanta! \v 2 Khapaj cayniyquichis ismuska cachcan, p'achayquichiscuna thutapaj miqhuskan. \v 3 Koriyquichis kolkeyquichis khorwariskaña; chay khokaskacuna juchachasunquichis, Dios ninawan castiganasunquichispaj, imaraycuchus cay tucucuy p'unchaycunapaj khapaj cayniyquichista tantanquichis. \v 4 Chajrayquichispi llanc'ajcunaman mana junt'askatachu pagarkanquichis. Chay juchachachcasunquichis, imaraycuchus tucuy atiyniyoj Señor uyarin chay llanc'ajcunapaj quejacuskancuta. \v 5 Cay pachapi achqha cajcunayoj sumaj lujo causaypi canquichis cuerpoyquichispaj munaskan cusicuycunapiwan; uj capón jina wirayanquichis. ¡Ña chayamonkaña ñac'aska canayquichispaj! \v 6 Kancuna mana juchayoj runacunata juchachanquichis, wañuchinquichistaj mana defendicuy atejcunata. \s1 Pacienciayoj cana \p \v 7 Hermanocuna, pacienciayoj caychis Señor cutimunancama. Chajrapi llanc'ajka suyan sumaj urita ajthapinanpaj; pacienciawan parata suyan ñaupajta khepatapas. \v 8 Kancunapas pacienciayoj caychis, firme caychis; imaraycuchus cutimonkaña Señorka. \p \v 9 Hermanocuna, uj ujcuna ama quejanacuychischu thutupayanacuspa, Dios mana juchachanasunquichispaj. Payka Juez, puncupiña cachcan juchachanasunquichispaj. \v 10 Hermanoycuna, Señorpaj sutinpi parlaj profetacunamanta yachakaychis: paycunaka pacienciawan sufrerkancu. \v 11 Nokanchis pacienciawan sufriycuna aguantajcunata reparanchis, “cusicuyniyoj” nispa. Kancuna uyarerkanquichis Job imayna sufriycunata aguantaskanta. Yachanquichis sufriynincuna tucucojtin imaynata Señor payman bendiciskanta. Imaraycuchus Señorka sinchi qhuyapayacoj, sonkon nanachicojtaj. \p \v 12 Hermanoycuna, ni imacajmantapas ama juraychischu janaj pacharaycu, ni cay pacharaycu, ni imacunaraycupas. “Arí” nejtiyquichiska, “arí” niskayquichis cachun. “Mana” nejtiyquichiska, “mana” niskayquichis cachun, Dios mana juchachanasunquichispaj. \p \v 13 Maykenniyquichispas llaquiska caspaka, oracionta ruwaychis. Maykenniyquichispas cusiska caspaka, Diosta taquispa alabaychis. \v 14 Maykenniyquichispas onkoska cajtin, iglesiapi caj encargadocunata wajaychis, oracionta ruwanancupaj; Señorpaj sutinpi aceitewan jawichuncu. \v 15 Creeywan oracionta ruwajtincoka, onkoskaka alliyanka, Señortaj sayarichenka. Juchata ruwarkan chayri, perdonaska canka. \v 16 Chayraycu juchayquichista willacuspa, uj ujcuna perdonanacuychis. Uj ujpaj oracionta ruwaychis alliyaska canayquichispaj. Justo cabal runapaj tucuy sonkowan oracionpi mañacuskanka sinchi atiyniyoj. \v 17 Profeta Elías nokanchis jina runa carkan. Tucuy sonkowan oracionta ruwajtin mana parananpaj, mana pararkanchu quimsa wata sojta quillayojta. \v 18 Chay pasaymanta ujtawan oracionta ruwajtin, pararkan; tarpuskataj urerkan. \p \v 19 Hermanoycuna, maykenniyquichistapas verdadmanta pantapojtiyquichis uj cutichimun chayka, \v 20 yachaychis maykellanpas juchasapata pantaskanmanta cutichimojka castigomanta salvan, achqha juchancuna perdonaska cananpaj. Ajina cachun.