\id LUK - South Bolivia Quechua NT -Bolivia 2011 (DBL -2013) \h SAN LUCAS \toc1 El Santo Evangelio Segun San Lucas \toc2 San Lucas \toc3 Lc \mt2 EL SANTO EVANGELIO SEGUN \mt1 SAN LUCAS \c 1 \s1 Lucas Jesucristoj sumaj willanasninta Teofiloman kelkarka \p \v 1-3 May c'acha Teofilóy: Cay sumaj willanaska nokanchej uqhupi Dios ruwaskanmantamin. Chay quiquin sumaj willanasta kallariymantapacha ricojcuna yachachejcunapiwan willawarkanchej. Chaymanjina ashqhasña kelkarkancu. Nokapis anchata munasharkani yachayta imaynachus tucuy cay caskantaka. Ajinapi sumajta masc'arkani kallariymantapacha yachanaypaj. Chayraycu ñaupajmanta cunancama ruwacuskasmanjina kelkarisuyta yuyarkani. \v 4 Munashani tucuy cay imasmanta allinta yachanayquita yachacuskasniyquipis chekapuni caskanta. Chayraycu cay sumaj willanasta kelkamushayqui. \s1 Bautizaj Juanpa nacecunanmanta \p \v 5 Judea jallp'ata Herodes camachishajtin carka yupaychana-wasipi uj ruwanayoj, Zacarías sutiyoj. Paypa llanc'ana tropan Abíaspa carka. Warmin Elisabetpis Aaronpa ayllunmanta carka. \v 6 Paycuna khari warmi Diosta cusichejpuni cancu. Diospa tucuy camachiskasninta sumajta casoj cancu mana faltaspa. \v 7 Elisabet mana wijsallicuyta atiskanraycu, mana wawayoj carkancu. Chaypachataj iscaynincu ashqha watasniyojña carkancu. \p \v 8 Zacariaspa tropan yupaychachinan p'unchaycuna chayamojtin pay llanc'asharka yupaychana-wasipi Diospa ñaupakenpi. \v 9 Ruwanayojcuna yachacuskancumanjina ruwarkancu sorteopi ujta ajllaspa inciensota k'oshñichinanpaj. Chaypaj Zacaríasta ajllajtincoka yupaychana-wasi uqhuman yaycorka. \v 10 Inciensota k'oshñichishajtin tucuy tantaska runas yupaychana-wasi jawapi Diosmanta mañacusharkancu. \v 11 Chay quiquinpacha Diosmanta uj willaj angel Zacariasman riqhurerka. Sayarkataj maypichus inciensota k'oshñichincu chay altarpa pañannejpi. \v 12 Zacarías angelta ricuspa mancharicuywan qharcatiterka. \v 13 Angeltaj payta nerka: \p —Zacarías, amaña manchachicuychu, Dioska kanpa mañacuskayquita uyarinña. Elisabet, warmiyquitaj, uj khari wawata onkoconka. Paytaka Juanta sutichanqui. \v 14 Nacecuskanka anchata cusichisonka. Ashqha runaspis paypa nacecuskanmanta cusiconkancu, \v 15 payta Dios sumajpaj khawaskanraycu. Mana ni jayc'aj ni vinota ni ima machanatapis ujyankachu. Nacecuskanmantapacha Santo Espirituwan junt'a canka. \v 16 Dios paywan cusca caskanraycu ashqha israel runasta Señor Diosnincuman cutirichenka. \v 17 Unay tiempopipis Diospa willajnin, Elías sutiyoj, atiywan Diospaj llanc'arka. Ajinallatataj cay wawaka runayaspa Diospaj llanc'anka. Tatasta wawasnincuwan allinyachenka. Payka Diosta mana casoj runasta chekanta yuyanancuta yachachenka casucoj wawasjina causanancupaj. Chayta ruwaspa Diospa runasninpa sonkosnincuta waquichenka pay jamunanpaj, —nerka angelka. \p \v 18 Zacarías angelta nerka: \p —¿Imaynapitaj caytaka yachasajrí? Nokaka machuña cani, warmiypis ashqha watasniyojña, —nispa. \p \v 19 Angeltaj payman cuticherka: \p —Noka angel Gabriel cani, Diospa ñaupakenpi sayaj. Paymin parlasojta cachamuwarka cay sumaj willanasta willasunaypaj. \v 20 Kanrí willasuskayta mana jap'icuskayquiraycu upayanqui. Kan manaña atinquichu parlariyta willasuskay junt'acunancama. Willasuskayka junt'acunan p'unchaypi junt'aconka, —nispa. \s1 Zacarías upayapun \p \v 21 Zacarías yupaychana-wasi uqhupi cashanancama runas jawapi payta suyasharkancu. T'ucusharkancutaj uqhupi unayta khepacuskanraycu. \v 22 Llojsispari paycunaman parlayta mana aterkachu. Chaymanta runas yacharkancu yupaychana-wasipi payman moskoypijina Diosmanta uj ima riqhuriskanta. Payrí upapacha maquisnillanwan paycunaman parlasharka. \p \v 23 Yupaychana-wasipi ruwanasninta tucuspa wasinman cutiporka. \v 24 Chaymantapacha warmin Elisabet wijsallicorka. Phishka quillastataj payka pacacuspa wasillanpi cacorka. Nisharkataj: \v 25 “Ajinamanta Señor Diosniy qhuyawaspa khechupuwarka p'enkayniyta mana wawa wijsallicuyta atiskaymanta. Cunanka manaña runas khesachawankancuchu”, nispa. \s1 Jesuspa nacecuyninmanta willan \p \v 26 Zacariasman riqhuriskanmanta sojta quillanman Dioska angel Gabrielta Galilea caj Nazaret llajtaman cachamullarkataj. \v 27 Chay angelta cachamorka María sutiyoj sipasman. Pay parlapayaskaña carka Josewan casaracunanpaj. Josetaj camachej Davidpa ayllunmanta carka. \v 28 María casharka, chayman jamuspa angelka payta napaycorka: \p —¡Dios allin p'unchayta kosunqui! Payka kanwan cashan. Kanmantapis mayta cusicun, —nispa. \p \v 29 Mariaka cayta uyarispa manchariywan uqhunpi “¡ras!” nichicorka. Mayta t'ucuspataj yuyasharka sonkonpi: “Cayjina napaycuwaskanka ¿imatataj niyta munanrí?” \p \v 30 Angel payta nerka: \p —Amaña manchachicuychu, Dios kanta munacuywan ajllacususkanraycu. \v 31 ¡Khaway! Wijsallicuspa uj khari Wawata onkocunqui. Paytataj Jesusta sutichanqui. \v 32 Payka sumaj c'acha, curaj runataj canka, c'ata Diospa Wawan caskanraycu. Tucuy atiyniyoj\f + \fr 1:32 \ft Literal: Señor Dios.\f* Dioska payta unay tatan Davidtajina camachinanpaj churanka. \v 33 Wiñaypajtaj Israel llajtata camachenka. Camachiynintaj ni jayc'ajpis tucuconkachu, —nerka angel. \p \v 34 Mariataj angelta nerka: \p —Mana kharitaka rejsinichu. Chayraycu ¿imaynataj cayka cankarí? \p \v 35 Angeltaj payman cuticherka: \p —Santo Espíritu kanman uraycamusonka. C'ata Diospa atiynintaj kanta c'anchaycamusonka. Chayraycu wawayqueka mana juchayoj, c'acha rejsiska canka, Diospa cheka Wawan. \v 36 ¡Khaway! Aylluyqui Elisabetpis uj khari wawata wijsallicorkaña ashqha watasniyojña cashaspapis. Cunantaj sojta quillaña wijsallicuskan cashan chay mana wawa rejsej niska warmeka. \v 37 Chekatapuni Diospa tucuy niskasnenka junt'aconka, —nispa. \p \v 38 Chanta María nerka: \p —Diospa camachin cani. Nokaman niwaskayquimanjina ruwaska cachun, —nispa. \p Angeltaj paymanta riporka. \s1 María watucamun Elisabetta \p \v 39 Ajinata María uskhayta waquichicuspa chekanta riporka orko orko Judea jallp'api uj llajtaman. \v 40 Chay llajtaman chayaspataj Zacariaspa wasinman yaycorka. Elisabettataj napaycorka. \v 41 Maríaj napaycuskanta Elisabet uyarejtin wijsanpi wawanka phinquirerka. Elisabetri Santo Espirituwan junt'aska carka. \v 42 Cusiywan khaparispataj Mariata nerka: \p —Tucuy warmismanta kan astawan curajpaj khawaska canqui Dios kanta ajllacususkanraycu. Wawayquipis may curajpaj khawaska canka. \v 43 Maytapuni cusicuni Señorniypa maman watucuwaskanmanta. Nokaka ni watucunawanpajjinapischu cani. \v 44 ¡Khaway! Napaycuwaskayquita uyarisojtiy wijsaypi wawa cusiymanta phinquirerka. \v 45 May cusiska kanka Señor Dios willasuskanta jap'icuskayquiraycu. Chekamanta nisuskanka junt'aconka, —nispa. \s1 María Diosta yupaychaspa taquin \p \v 46 Mariataj nerka: \q1 —Mayta jatunchani Diosta tucuy sonkoywan. \q1 \v 47 Mayta cusicushani juchamanta Cacharichiwajniy Diospi. \q1 \v 48 Payka camachillan cashajtiypis wajcha caskayta qhuyacuyninwan khawawaspa, nokata ajllacuwarka. \q1 Chekamanta cunanmantapacha tucuy runas may cusiska caskayta niwankancu. \q1 \v 49 Tucuy atiyniyoj cheka Diosmin may jatun imasta nokapaj ruwarka. \q1 Payka may c'acha, manapuni juchayojmin. \q1 \v 50 Unay tatasninchejmantapacha cunancama, Dioska wiñaypaj qhuyacunpuni payta yupaychajcunataka. \q1 \v 51 Dios atiyninwan jatuchej ruwanasta ruwarka. \q1 Payka tucuy jatunchacojcunata atipaspa aykeracherka. \q1 \v 52 Sajra camachejcunata sumaj tiyanasnincumanta uraycucherka, pisipaj khawaskacunatataj okharerka. \q1 \v 53 Yarkhaska runasta allin imaswan sajsacherka. \q1 Khapaj runastarí mana imayojta ch'usajllata cachaporka. \q1 \v 54-55 Dios ñaupa tatasninchejman niskasninta junt'aspa camachin Israelta yanapaj jamunña. \q1 Ajinamanta yuyaricorka qhuyacuyta Abrahamman tucuy paypa mirayninmanpis wiñaypaj, —nerka María. \p \v 56 Payka quinsa quillata Elisabetwan cacuspa wasinman cutiporka. \s1 Bautizaj Juanpa nacecuynin \p \v 57 Elisabetpa onkocunan quilla junt'acorka. Khari wawatataj onkocorka. \v 58 Llajta-masisnin ayllusninpiwan uyarerkancu Dios payta cayjinata sumajta qhuyaskanta. Chayraycu paywan cusicorkancu. \v 59 Wawaj nacecuskanmanta pusaj p'unchayninpi chay runas payta circuncidaj jamorkancu. [Chay señalta cuerponpi churarkancu runas yachanancupaj israelcuna Diospa runasnin caskancuta.]\f + \fr 1:59 \ft Ninayan.\f* Tatan Zacariaspa sutinwantaj sutichayta munasharkancu. \v 60 Mamanrí nerka: \p —Ama. Juanmin sutenka canan tiyan, —nispa. \p \v 61 Paycunataj payman cuticherkancu: \p —Ni pipis chay sutiyojka aylluyquipeka canchu, —nispa. \p \v 62 Maquisnincuwantaj tatanta tapurerkancu: “¿Ima sutiwantaj sutichayta munanqui?” \p \v 63 Kelkanata mañacuspa Zacarías kelkarka: “Juanmin sutenka”. Tucuy paycunataj t'ucorkancu. \v 64 Chay quiquinpachataj Zacarías ujtawan parlarispa Diosta yupaycharka. \v 65 Tucuy llajta-masisnincutaj t'ucorkancu. Judea orkosnintinpi chay ruwacuskanmanta tucuy runas parlanacusharkancu. \v 66 Sonkoncupi yuyaspataj uyariskancumanta ninacusharkancu: \p —Cay wawaka ¿imayna runapunitaj wiñaspa cankarí? —nispa. Imaraycuchus repararkancu Dios paywan cashaskanta yanapananpaj. \s1 Zacarías sut'inchan \p \v 67 Tatan Zacarías Santo Espirituwan junt'a carka. Sut'incharkataj Diospa munayninmanta ruwaskasninmantapis cayjinata: \q1 \v 68 —Yupaychaska cachun Israelpa Señor Diosnin. Imaraycuchus runasninta qhuyacuspa jamun juchasnincumanta cacharichinanpaj. \q1 \v 69 Atiyniyoj Cacharichiwajninchejta kowarkanchej camachin Davidpa ayllunmanta. \q1 \v 70 Caytaka ajinatapuni Dios unayña payman t'akaska willajcunanejta nerka: \q1 \v 71 “Enemigosniyquichejmanta cacharichiskayquichej tucuy chejnisojcunayquichejpa atiynincumanta”, nispa. \q1 \v 72 Ajinapi Dios unay tatasninchejta qhuyarka, paypa sumaj\f + \fr 1:72 \ft Literal: santo traton.\f* tratonta paycunaman junt'arkataj. \q1 \v 73 Dios unay tatanchej Abrahamman juraspa chekatapuni nerka: \q1 \v 74 “Enemigosniyquichejmanta cacharichiskayquichej paycunata mana manchachicuspa nokata yupaychanawayquichejpaj. \q1 \v 75 Ajinata cusichiwaspa chekanta ruwanquichej ñaupakeypi tucuy causayniyquichejpi”, nispa. \q1 \v 76 Kanrí, wawáy, c'ata Diospa willajnin niska canqui. \q1 Diospa ajllaskan\f + \fr 1:76 \ft Literal: Señor Dios.\f* jamunanpaj ñaupakenta rinqui runaspa sonkosnincuta waquichipuspa. \q1 \v 77 Diospa runasninta yachachinqui juchasnincuta khechuspa Dios paycunata cacharichinanta. \q1 \v 78 Diosninchej munacuyniyoj qhuyacuyniyojtaj. \q1 Pay jamonka yanapanawanchejpaj. \q1 Imaynata inti pakarimun, ajinallatataj Cacharichiwajninchejka janaj pachamanta jamonka juchamanta cacharichinawanchejpaj. \q1 \v 79 Janaj pachamanta lliphipimonka lakhapi tiyacojcunaman wañunayashajcunamanpis. Nokanchejta Diosman allinyachispa pusawasunchej allinta causacunanchejpaj, —nerka Zacarías. \p \v 80 Wawa Juantaj wiñasharka. Sumaj yuyaywantaj Diosta casunanpaj callpachacusharka. Payka ch'in lomaspi tiyacorkataj Dios israel runasman willaramojta cachanancama. \c 2 \s1 Jesucristoj nacecuynin \p \v 1 Jakay p'unchaycunapi uj curaj camachej Romano jallp'api carka, Augusto sutiyoj. Pay camacherka tucuy runas yupaska canancuta. \v 2 Cay ñaupaj yupayka carka camachej Cirenio Siria jallp'ata camachishajtin. \v 3 Tucuy runas sapa uj nacecuskan llajtaman yupachicoj rinancu carka. \v 4 Chayraycu Joseka Galilea jallp'a Nazaret llajtamanta llojserka. Judea jallp'a Belén llajtaman rerka Davidpa ayllunmanta caskanraycu. \v 5 Yupachicamunancupaj Mariata pusarka. Payka Josej warmin cananpaj mañaskaña carka. Manaraj cusca tiyacushajtincutaj wijsayojña casharka. \v 6 Belenpi cashajtincu Maríaj onkocunan quilla junt'acorka. \v 7 Chaypitaj curaj khari wawanta onkocorka. Wawanta janantaswan mayt'orka. Uywa karanapi payta siriycucherka paycunapaj puñuna wasipi campo mana caskanraycu. \s1 Angeles michejcunaman riqhurimuncu \p \v 8 Chaypachallataj michejcuna Belén kaylla lomaspi casharkancu. Tutapi paycuna ovejasnincuta khawasharkancu. \v 9 Mana yuyaskamantataj Diosmanta uj angel paycunaman riqhurerka. Diosmanta c'anchaytaj michejcunaj muyuynintinpi lliphiperka. Michejcunataj mayta mancharicorkancu. \v 10 Angelrí michejcunaman nerka: \p —Amaña manchachicuychejchu. ¡Khawaychej! Sumaj willanasta willayquichej tucuy runas cusicunancupaj. \v 11 Cunan Davidpa llajtan Belenpi juchamanta Cacharichej nacepusunquichej. Payka Diospa tucuy atiyniyoj ajllaskan\f + \fr 2:11 \ft Literal: Señor.\f* Cristomin. \v 12 Wawata janantaswan mayt'uskata tarinquichej, uywa karanapi siriskata. Ajinamanta yachanquichej niskay cheka caskanta, —nispa. \p \v 13 Ujllata chay angelwan ashqha angeles janaj pachamanta chay ujninwan riqhurimorkancu. Diostataj yupaycharkancu: \q1 \v 14 —¡Janaj pachapi Dios yupaychaska cachun! \q1 Cay pachapitaj Dios runasta payman allinyachicun. \q1 Paycunamanta pay cusicun, —nispa. \p \v 15 Angeles janaj pachaman cutirejtincutaj michejcuna ninacorkancu: \p —Jacu ari, Belencama ricoj yachamojtaj Dios sut'inchawaskanchejta, —nispa. \p \v 16 Uskhayllata rispataj Mariata Josetawan khari Wawatawan uywa karanapi siriskata tarerkancu. \v 17 Michejcuna chayta ricuspa tatanman mamanmanpis willarkancu angel cay Wawamanta niskanta. \v 18 Tucuy uyarejcunataj michejcuna willaskancumanta t'ucorkancu. \v 19 Mariarí tucuy chay uj sumaj cajtajina sonkonpi wakaychacorka sumajtataj unanchacorka. \v 20 Michejcuna Diosta yupaychaspa jatunchaspataj lomasman cutiporkancu. Uyariskancumanta ricuskancumantapis Diosta jatuncharkancu. Tucuytaj carka angelpa willaskanmanjina. \s1 Jesusta sutichancu \p \v 21 Dios israelcunata camacherka khari wawata nacecuskanmanta pusaj p'unchayninpi circuncidanancuta señalta cuerponpi churaspa. Chay p'unchaypitaj Wawata suticharkancu Jesusta. Angel chay sutita willarkaña manaraj María wijsayoj cashajtin. \s1 Jesusta Diosman jaywancu \p \v 22 Moisespa camachiskanmanjina llimphuchacuna p'unchay junt'acorka. Chay p'unchay José Mariawan Wawata Jerusalén llajtaman aparkancu, Diosman jaywanancupaj. \v 23 Ajinata payta aparkancu Diospa camachiskasninpi kelkaskamanjina: “Tucuy curaj khari wawata Diosman t'akaychej”. \v 24 Dios camachiskanmanjina warmi llimphuchacunanpaj jaywajtaj rerkancu. Iscay jurc'utas chayrí iscay paloma irpas jaywana caj. \s1 Simeón Jesusmanta sut'inchan \p \v 25 Chaypacha Jerusalenpi uj khari carka, Simeón sutiyoj. Pay chekan sonkoyoj runa carka Diosta yupaychajtaj. Cacharichej Cristota israel runasman jamunanta suyasharka. Santo Espíritu Simeonpa sonkonpi casharka. \v 26 Chay Santo Espíritu payman sut'incharkaña: “Señor Diospa ajllaskan Cristota ricunqui manaraj wañushaspa”, nispa. \v 27 Ajinamanta Santo Espíritu payta pusamorka yupaychana-wasiman. Quiquinpachataj Jesuspa tatasnin chayman Wawata apamullarkancutaj Moisespa camachiskanmanjina ruwanancupaj. \v 28 Simeontaj Wawata mark'aricorka Diostataj yupaycharka: \q1 \v 29 —Señor Diosníy, cunanka camachiyquita pusacapuway niskayquimanjina. \q1 Tucuy sonko cusiska wañupusaj. \q1 \v 30 Kanpa ajllaskanta ricuniña. \q1 \v 31 Payta waquicherkanqui tucuy runas ricunancupaj. \q1 \v 32 Payta cachamorkanqui tucuy waj llajtayojcunaman munayniyquita ricuchinanpaj. \q1 Cachamullarkanquitaj payta israel runasniyqui jatunchaska canancupaj kan paycunawan cashaskayquiraycu, —nispa. \p \v 33 Jesusmanta ajinata niskanraycutaj tatan mamanwan t'ucorkancu. \v 34 Simeontaj Diosmanta mañariporka paycunapaj. Chanta Jesuspa maman Mariaman nerka: \p —Uyariway, Dios cay Wawata churarka. Ajinapi israelcunamanta ashqhas Diosmanta caruchaconkancu, ashqhastaj payman kayllayconkancu. Jesús uj ricuchina canka. Ashqha runas cay ricuchinata khesachaspa churanaconkancu. \v 35 Ajinamanta sut'inchaconka sapa uj runa sonkonpi yuyaskanta. Kantapis, María, phutiy uj filoyoj jatun cuchillojina\f + \fr 2:35 \ft Literal: espada.\f* quiquin sonkoyquita t'ujsenka, —nerka Simeón. \s1 Diospa willajnin Ana \p \v 36 Chaypi uj warmi Diosmanta willaj cashallarkataj, Ana sutiyoj. Pay Fanuelpa ususin, Aserpa ayllunmanta carka, ashqha watayojña. Sipas cashaspa casaracorka, kosanwantaj kanchis watallata tiyacorka. \v 37 Viudataj carka pusaj chunca tawayoj watataña. Yupaychana-wasita mana sakejchu. Astawanpis tuta p'unchay Diosta yupaychaj mana miqhuspa paymanta mañacoj caj. \v 38 Simeón parlashajtinraj Ana riqhurimorka. Paypis Diosmantaj graciasta korka. Israelcuna cachariskas canancuta tucuy suyajcunaman Jesusmanta willasharka. \s1 Nazaret llajtancuman cutipun \p \v 39 Jesuspa tatansnin Diospa camachiskasninmanjina ruwanancuta tucuyta ruwarkancu. Galilea jallp'aman Nazaretman cutiporkancu. \v 40 Jesuska wiñasharka callpachacusharkataj, Diosmanta yachaywan junt'ataj carka imaraycuchus Dios payta yanapasharkapuni. \s1 Jesús yupaychana-wasipi kheparicun \p \v 41 Sapa wata tatasnin rej cancu Jerusalenman pascua p'unchaycunapaj. \v 42 Ajinapi Jesús chunca iscayniyoj watayojña cashajtin, tucuynincu pascua p'unchaycunapaj rerkancu. \v 43 Chay p'unchaycuna tucucojtintaj, Jesuspa tatasnin cutipusharkancu. Jesusrí Jerusalenpi kheparicaporka. Paycunataj chayta mana yacharkancuchu. \v 44 Astawanpis rejcunawan cashaskanta yuyaspa uj p'unchay puriyta rerkancu. Ajinata ayllusnincu rejsiskasnincu chaupipi payta masc'asharkancu. \v 45 Mana tarispataj cutirerkancu Jerusalenman payta sinch'ita masc'aspa. \p \v 46 Quinsa p'unchaymantaraj payta tarerkancu yupaychana-wasipi. Israel yachachejcunaj chaupincupi Jesús tiyacusharka. Jesús paycunata uyarisharka tapurisharkataj. \v 47 Jesusta tucuy uyarejcunari mayta t'ucorkancu yachayninmanta cutichiskasninmantapis. \v 48 Tatasnin Jesusta ricuspa mayta t'ucorkancu. Mamantaj Jesusta nerka: \p —Wawáy ¿imaraycu cayta ruwawaycu? Noka tatayquiwan ancha phutiywan kanta masc'ashaycu, —nispa. \p \v 49 Jesustaj cutichispa nerka: \p —Mamáy ¿imaraycutaj masc'ashawarkanquichej? Tatay Diospa wasinpeka canay tiyan ¿manachu chayta yachanquichej? \p \v 50 Tatasninrí chay niskanta mana entienderkancuchu. \p \v 51 Chanta Jesús paycunawan cutiporka Nazaretman paycunatataj casojpuni. Mamantaj cay imasta sonkonpi uj may munaska imatajina wakaychacusharka. \v 52 Jesús wiñashallarkapuni yachayninpis yapacushallarkapuni. Diospis runaspis paymanta cusicusharkancu. \c 3 \s1 Bautizaj Juan willaran \p \v 1-2 Curaj camachej Tiberio chunca phishkayoj watasña camachiskanmanta Dios churarka Juanta palabranta willarananpaj. Chaypachataj Poncio Pilato camachisharka Judea jallp'api tiyacojcunata. Herodestaj Galilea jallp'api tiyacojcunata camachisharka. Wauken Felipetaj Iturea jallp'api, Traconite jallp'api tiyacojcunatawan camachisharka. Lisanias sutiyoj camachishallarkataj Abilinia jallp'api tiyacojcunata. Chaypacha Anás Caifaspiwan yupaychana-wasimanta curajcuna casharkancu. Chaypachataj Juan, Zacariaspa wawanka, Diospa camachiskanta ch'in lomapi uyarerka. \v 3 Ajinamanta payka tucuy Jordán mayu kayllantinman rerka Diosmanta willaraspa. Nisharkataj runasta: \p —Juchasniyquichejta sakespa Diosman cutiricuychej. Chaywanpis bautizacuychej, causayniyquichejta Diosman jaywaspa. Ajinapi Dios juchasniyquichejta khechupusonkachej, —nispa. \s1 Juan runaspa sonkosnincuta waquichin \p \v 4 Ajinata Diospa willajnin Isaías libronpi kelkarka: \q1 Ch'in lomapi uj runa khaparishan: \q1 “Uj jatun camachej jamojtin runas ñanninta \q1 waquichipuncu. \q1 Purinasnintapis chekanta ruwancu. \q1 \v 5 Tucuy t'okosta junt'achincu. \q1 Tucuy orkosta mokostapis pampachancu. \q1 Wist'u ñancunata chekanchancu. \q1 T'oko puru ñancunatapis cuscachancu. \q1 Ajinallatataj sonkoyquichejta waquichicuychej Diospa Wawan jamunanpaj. \q1 \v 6 Sapa uj runataj riconka Diospa cachamuskanta runasta juchancumanta cacharinanpaj”, \q1 nispa. \p \v 7 Ajinapi Juanka ashqha runas bautizacoj jamojcunaman nej: \p —¡Kancuna runa wañuchi catarisjina canquichej! ¿Pitaj yuyaychasorkachej Diospa jamoj c'ajaj phiñacuyninmanta aykecunayquichejta? Sichus aykecuyta munanquichej chayka, \v 8 juchasniyquichejta sakespa, Diosman cutiriskayquichejta allin ruwaskasniyquichejwan ricuchiychej. Amataj kallariychejchu jatunchacuyta sonkosniyquichejpi: “Abrahamka unay tatanchejmin. Chayraycu Dios qhuyashawaycu”,\f + \fr 3:8 \ft Ninayan.\f* nispa. Dioska atiyniyojmin ruwananpaj cay rumismantapis Abrahampa mirayninta. \v 9 Hachaka waquichiskaña cashan sach'a saphinmanta c'utunanpaj. Sapa sach'a mana allin pokojtaka runas c'utuspa ninaman wijch'uncu, —nerka Juan. \p \v 10 Runas payta tapusharkancu: \p —Niwaycu ¿imatataj ruwasajcu? \p \v 11 Juanri paycunaman cutichisharka: \p —Kancunamanta iscay p'achasniyoj cajka ujninta mana p'achayojman kochun. Ajinallatataj miqhunayoj cajpis mana miqhunayojman kochun, —nispa. \p \v 12 Waquin impuesto jap'ejcunapis bautizacoj jamorkancu ricuchinancupaj juchasnincuta sakespa Diosman cutiriskancuta. Payta taporkancutaj: \p —Yachachej ¿imatataj ruwasajcu? \p \v 13 Juan paycunaman cuticherka: \p —Runasmanta kolketa jap'inayquichej, chayllata jap'iychej amataj astawanka, —nispa. \p \v 14 Soldados tapullarkancutaj: \p —Nokaycupis ¿imatataj ruwasajcu? \p Paycunata cuticherkataj: \p —Ama makaspalla nitaj tumpaspallaka kolketa pimantapis khechuychejchu. Pagollayquichejwan cacuychej, —nispa. \p \v 15 Israel runaska juchamanta Cacharichej Cristo jamunanta suyasharkancupuni. Sonkosnincupitaj Juanmanta tucuy tanteyacusharkancu: “¿Cay runaka Cacharichejchu canman?” \v 16 Juantaj tucuy runasman nerka: \p —Chekatapuni nokaka yacupi bautizayquichej Diosman cutiriskayquichejta ricuchinapaj. Nokamanta uj aswan atiyniyoj jamushan. [Mana camachinpajjinapischu cani runalla caskayraycu.]\f + \fr 3:16 \ft Ninayan.\f* Payka Santo Espirituwan ninawantaj kancunata bautizaspa Espirituta sonkoyquichejman cachamusonkachej. \v 17 Paypa jorc'an maquinpi cashan wayrachinanpaj. Erantataj sumajta pichaspa trigonta pirwanman jallch'anka. Pajatarí ni jayc'aj wañoj ninawan ruphaycuchenka. \p \v 18 Chay niskaswan ashqha waj niskaspiwan Juan runasman yuyaychaspa willarasharka. \v 19 Chaywanpis Juanka camachej Herodesta waukenpa warmin Herodiaswan tiyacushaskanmanta c'amerka. Tucuy sajra ruwaskasninmantapis ricucherka. \v 20 Herodesrí payta mana casorkachu. Astawan sajrataraj ruwarka, Juanta carcelman wisk'aycuchispa. \s1 Jesús bautizacun \p \v 21 Juan tucuy runasta bautizashajtin Jesuspis bautizacorka. Pay Diosmanta mañacushajtin, Dios janaj pachata quicharimorka. \v 22 Santo Espiritutaj paloma rijch'aypi ricucoj Jesusman uraycamorka. Janaj pachamanta Diostaj nimorka: \p —Kanmin c'ata munaska Wawayka canqui. Kanwan may cusiska cani, —nispa. \s1 Jesuspa ñaupa tatasnin \p \v 23 Jesuska quinsa chunca watasniyojjina cashaspa wasinmanta llojsispa Diosllapaj ruwanasninta kallarerka. Runastaj yuyarkancu pay Joséj wawan caskanta. Josetaj Elíj wawan carka. \v 24 Paytaj Matatpa wawan carka. Paytaj Levíj wawan carka. Paytaj Melquij wawan carka. Paytaj Janaj wawan carka. Paytaj Joséj wawan carka. \v 25 Paytaj Matatiaspa wawan carka. Paytaj Amospa wawan carka. Paytaj Nahumpa wawan carka. Paytaj Eslij wawan carka. Paytaj Nagaipa wawan carka. \v 26 Paytaj Maatpa wawan carka. Paytaj Matatiaspa wawan carka. Paytaj Semeipa wawan carka. Paytaj Joséj wawan carka. Paytaj Judáj wawan carka. \v 27 Paytaj Joanaj wawan carka. Paytaj Resaj wawan carka. Paytaj Zorobabelpa wawan carka. Paytaj Salatielpa wawan carka. Paytaj Nerij wawan carka. \v 28 Paytaj Melquij wawan carka. Paytaj Adij wawan carka. Paytaj Cosampa wawan carka. Paytaj Elmodampa wawan carka. Paytaj Erpa wawan carka. \v 29 Paytaj Josuepa wawan carka. Paytaj Eliezerpa wawan carka. Paytaj Jorimpa wawan carka. Paytaj Matatpa wawan carka. \v 30 Paytaj Levíj wawan carka. Paytaj Simeonpa wawan carka. Paytaj Judáj wawan carka. Paytaj Joséj wawan carka. Paytaj Jonanpa wawan carka. Paytaj Eliaquimpa wawan carka. \v 31 Paytaj Meleaj wawan carka. Paytaj Mainanpa wawan carka. Paytaj Matataj wawan carka. Paytaj Natanpa wawan carka. \v 32 Paytaj Davidpa wawan carka. Paytaj Isaipa wawan carka. Paytaj Obedpa wawan carka. Paytaj Boozpa wawan carka. Paytaj Salmonpa wawan carka. Paytaj Naasonpa wawan carka. \v 33 Paytaj Aminadabpa wawan carka. Paytaj Arampa wawan carka. Paytaj Esrompa wawan carka. Paytaj Farespa wawan carka. Paytaj Judáj wawan carka. \v 34 Paytaj Jacobpa wawan carka. Paytaj Isaacpa wawan carka. Paytaj Abrahampa wawan carka. Paytaj Taréj wawan carka. Paytaj Nacorpa wawan carka. \v 35 Paytaj Serugpa wawan carka. Paytaj Ragaupa wawan carka. Paytaj Pelegpa wawan carka. Paytaj Heberpa wawan carka. Paytaj Salaj wawan carka. \v 36 Paytaj Cainanpa wawan carka. Paytaj Arfaxadpa wawan carka. Paytaj Sempa wawan carka. Paytaj Noéj wawan carka. Paytaj Lamecpa wawan carka. \v 37 Paytaj Matusalenpa wawan carka. Paytaj Enocpa wawan carka. Paytaj Jaredpa wawan carka. Paytaj Mahalaleelpa wawan carka. Paytaj Cainanpa wawan carka. \v 38 Paytaj Enospa wawan carka. Paytaj Setpa wawan carka. Paytaj Adanpa wawan carka. Paytaj Diosmanta carka. \c 4 \s1 Jesús supayta atipan \p \v 1 Jesús Jordán mayumanta ripuspa Santo Espirituwan junt'a carka. Santo Espiritutaj ch'in pampapi pusaycachaspa paywan casharka. \v 2 Chaypachataj tawa chunca p'unchaycunantinpi supay Satanás Jesusta juchallichiyta munasharka. Jesustaj chay p'unchaycunapi mana ni imatapis miqhorkachu. Chay khepata pay yarkhachicorka. \v 3 Ajinata supay Satanás Jesusman nerka: \p —Sichus Diospa Wawan canqui chayka, camachiy cay rumita t'antaman cutinanta, —nispa. \p \v 4 Jesustaj payman cuticherka: \p —Diospa palabranpi nin: “Runaka mana miqhunallawanchu causanan. Manachayrí Diospa tucuy palabranwan causanan”, —nispa. \p \v 5 Chanta supay Satanás Jesusta pusarka orko pataman. Uj ratullapi cay pachapi caj tucuy camachiska llajtastataj payman ricucherka. \v 6 Nerkataj: \p —Kanman koskayqui atiyta camachinayquipaj tucuy cay llajtasta khapaj capuynincutawan. Nokaman jaywaska carka. Chayraycu jaywani pimanchus munani. \v 7 Sichus kan konkoricuspa yupaychawanquiman chayka, tucuy kanpata canka, —nispa. \p \v 8 Jesustaj payman cuticherka: \p —Dios palabranpi nin: “Señor Diosnillayquita yupaychanqui. Pay sapallanman konkoricuspa casunqui”, —nispa. \p \v 9 Chanta supay Satanás Jesusta Jerusalenman pusarka. Yupaychana-wasej patanpi sayaricherka. Jesusta nerkataj: \p —Sichus Diospa Wawan canqui chayka, cay patamanta chay uraman phinquiycuy pampaman. \v 10 Diospa palabranpi nin: \q1 Dios camachenka angelesninta kanta wakaychasunancupaj. \q1 \v 11 Nintaj: \q1 Angelesninta camachenka kanta wakaychasunancupaj. \q1 Maquisnincuwantaj kanta jap'isonkancu rumisman ama urmanayquipaj. \p \v 12 Jesús payman cuticherka: \p —Dioska nin: “Ama Señor Diosniyquej atiyninta manacajpaj mañacuychu”, —nispa. \p \v 13 Supay Satanás tucuy imaymana pantachinaswan munasharka juchallichiyta Jesusta. Mana atispari payta sakerpaspa chincaporka uj p'unchaycama. \s1 Jesús kallarin llanc'ayninta Galilea jallp'api \p \v 14 Chanta Galilea jallp'aman Jesús cutipuspa Santo Espíritoj atiyninwan junt'a carka. Runastaj tucuy chay jallp'anejpi Jesusmanta uyarerkancu. \v 15 Tantacuna-wasisnincupi paycunata yachachisharka. Tucuy runastaj payta curajpaj khawarkancu. \s1 Jesús willaran Nazaretpi \p \v 16 Chanta Jesús Nazaret llajtaman rerka. Chaypi uywaska carka. Rejpuni payka, samacuna p'unchay tantacuna-wasiman yaycorka. Runaspa ñaupakencupitaj leenanpaj sayaricorka. \v 17 Diospa unay willajnin Isaiaspa libron Jesusman jaywaska carka. Librota quicharispataj tariparka maypichus kelkaska cashan: \q1 \v 18 Santo Espíritu nokawan cashan wajchacunaman sumaj willanasta apamunaypaj Dios ajllacuwaskanraycu. \q1 Dios cachamuwarka juchapi wisk'aska runasman cachariskas canancuta willaranaypaj. \q1 Cachamuwarkataj cheka cajta mana ricojcunata cheka cajta ricuchinaypaj, phutiywan ñit'iskacunata cacharichinaypajpis. \q1 \v 19 Cachamullawarkataj willaranaypaj cunanpacha Dios runasta payman chimpanancupaj wajyaskanta. \p \v 20-21 Jesús librota wisk'aspataj libro wakaychajman jaywaporka. Tucuy tantacuna-wasipi cajcuna payta sumajta khawasharkancu. Jesustaj tiyaycucuspa kallarerka yachachiyta. Nerkataj: \p —Diospa palabranmanta cay leeskayka cunan p'unchay junt'acushan nokata uyariwaskayquichejpi, —nispa. \p \v 22 T'ucuspataj tucuy runas nisharkancu: \p —Chekatapuni paypa yachachiskasnin allin cashan, may c'acha, —nispa. \p Tapunacusharkancutaj: \p —¿Manachu pay Joséj wawan? \s1 Nazaret llajtayoj runas Jesusta khesachancu \p \v 23 Jesustaj nerka: \p —Chekatapuni khepapi nokata cay niyta niwanquichej: “Onkoskasta thañichej cashaspaka kan quiquiyquita thañichicuy. Capernaum llajtapi jatun ruwaskasniyquimanta uyarerkaycu. Cunan cay llajtayquipipis quiquinta ruway”, —nispa. \p \v 24 ‘Nokarí niyquichej chekamanta: Willajnincuta quiquin llajta-masisnin mana nincuchu: “Walejta jamunqui”, nispaka. \v 25-26 Uyariwaychej: Sumajta yachashanquichej Diosmanta unay willaj Elías causashajtin jatun yarkhay caskanta. Chay yarkhay carka tucuy jallp'aspi, quinsa wata sojta quillayojta mana paraskanraycu. Chaypacha Israel jallp'api ashqha viudas carkancu. Eliasrí ni maykennincumanpis cachaskachu carka. Manachayrí Sidón jallp'a Sarepta llajtayoj uj viudallaman cachaska carka. \v 27 Diosmanta unay willaj Eliseo causashajtinpis ashqha lepra onkoyniyoj runas Israel jallp'api callarkancutaj. Paycunamantarí ni uj thañichiskachu carka. Manachayrí Siria jallp'amanta uj runalla, Naamán sutiyoj, thañichiska carka, —nispa. \p \v 28 Chayta uyarispa tucuy runas tantacuna-wasipi mayta rabiacorkancu. \v 29 Jatarispataj llajta jawaman Jesusta kharkorkancu. Payta kharkospa llajta jatarichiskancu, chay orko pataman pusarkancu. Chay kakamanta paytaka chokaycuyta munarkancu. \v 30 Payrí chay runaspa chaupincuta purispa riporka. \s1 Supayniyoj runa tantacuna-wasipi \p \v 31 Chanta Jesús Galilea jallp'a Capernaum llajtaman uraycorka. Samacuna p'unchaypitaj tantacuna-wasipi runasta yachachisharka. \v 32 Paycunataj t'ucorkancu yachachiskanmanta imaraycuchus Diospa atiyninwan yachacherka. \p \v 33 Tantacuna-wasipi millay supayniyoj runa carka. Sinch'ita khaparerkataj: \p \v 34 —Nazaret llajtayoj Jesús ¿imaman chapucuwaycu? ¿Tucuchinawaycupajchu jamunqui? Sumajta yachani pichus caskayquita. Kan Diospa ajllaskan\f + \fr 4:34 \ft Literal: santon.\f* canqui, —nispa. \p \v 35 Jesusrí sinch'iwan camacherka supayta: \p —Ch'in cay. Llojsiy paymanta, —nispa. \p Runaspa chaupincupitaj supay chay runata pampaman chokaycuspa paymanta llojserka mana ni imanaspalla. \v 36 Tucuy runastaj mayta t'ucorkancu ninacusharkancutaj: \p —¿Imayna yachachiytaj cayrí? Atiywan cay runaka sajra supaycunata camachin, paycunataj llojsillancu, —nispa. \p \v 37 Tucuy chay jallp'a muyuynintinpi tiyacojcunataj Jesusmanta uyarerkancu. \s1 Ashqha runasta thañichin \p \v 38 Tantacuna-wasimanta Jesús llojsispa Simonpa wasinman yaycorka. Simonpa warminpa maman sinch'i k'oñi onkoywan casharka. Jesustataj mañacorkancu: \p —Señorníy, yanaparipuwaycu payta, —nispa. \p \v 39 Onkoskaj kayllanpi sayaspataj, Jesús sinch'iwan camachispa k'oñi onkoyninta kharkorka. Onkoskataj thañicaporka. Chay quiquinpacha jatarispa thañiska warmeka miqhunata paycunaman jaywarka. \p \v 40 Inti chincaycushajtintaj tucuy runas onkoska llajta-masisnincuta Jesusman apamuyta kallarerkancu. Tucuy laya onkoywan onkoska runasta apamushallarkancupuni. Jesustaj sapa ujman maquisninta churaspa paycunata thañicherka. \v 41 Chaywanpis ashqha runasmanta supaycunata kharkorka. Supaycunataj khaparisharkancu: \p —Kan Diospa Wawan Cristo canqui, —nispa. \p Jesusrí paycunata sinch'ita c'amispa mana sakerkachu parlanancuta chayta sumajta yachaskancuraycu. \p \v 42 K'ayantin pakarin Jesús llajtamanta llojsispa uj ch'innejman riporka. Chay ashqha runasrí payta masc'asharkancu. Jesuswan tincuspataj payta jarc'ayta munasharkancu. Nerkancutaj: \p —Ama sakerpariwaycuchu, —nispa. \p \v 43 Payrí cuticherka: \p —Waj llajtasmanpis rinay tiyan sumaj willanasta willaranaypaj. Imaraycuchus Dios cachamuwarka willaranaypaj pay caypiña caskanta camachinanpaj, —nispa. \p \v 44 Jesustaj israelcunaj tantacuna-wasisnincupi willarashallarkapuni. \c 5 \s1 Jesús wajyan ñaupaj yachacojcunanta \p \v 1 Ashqha runastaj Diospa niskasninta munasharkancu uyariyta. Chayraycu chimpaspa Jesusman payta ñit'ejpuni cancu. Ajinata uj p'unchay Jesús Galilea kocha cantopi paycunawan sayarisharka. \v 2 Iscay challwa jap'ina barcostataj\f + \fr 5:2 \ft Barcoka yacu patata purinapaj cashan.\f* cantopi ricorka. Challwiristaj chay barcosmanta ch'ipasnincuta t'ajsaj llojsiskancu. \v 3 Ajinata Jesús uj barcoman yaycorka. Chaytaj Simonpata carka. Jesús Simonman nerka: \p —Suchuycurichiy barcoyquita cantomanta as pisita yacuman, —nispa. \p Chaymanta barcopi tiyaycucuspa Jesús yachachisharka kocha cantopi chay ashqha cajcunaman. \v 4 Paycunaman parlayta tucuspa Simonta nerka: \p —Kochaj uqhunnejman barcota apay. Yacumantaj ch'ipasniyquichejta churaycuychej challwasta jap'inayquichejpaj, —nispa. \p \v 5 Simón cuticherka: \p —Señorníy, tutantinta sinch'ita llanc'arkaycu nitaj uj challwatapis jap'erkaycuchu. Chaywanpis niwaskayquiraycu ch'ipasta yacuman churaycusaj, —nispa. \p \v 6 Ajinata challwiris ch'ipasta yacuman churaycorkancu. May ashqha challwastataj jap'iskancumanta ch'ipasnincoka lliq'icusharkancu. \v 7 Maquisnincuwantaj wajyarkancu challwiri-masisnincuta barconcuwan yanapaj jamunancuta. Jamojtincutaj iscaynin barcosman challwasta junt'acherkancu. Barcostaj chincaycunayasharkancu ancha junt'a caskancuraycu. \v 8 Simón Pedrotaj chayta ricuspa Jesuspa ñaupakenpi konkoricuspa nerka: \p —Señorníy, ripullay nokamanta juchasapa runalla caskayraycu, —nispa. \p \v 9 Simontaj tucuy paywan cajcunapis mayta t'ucorkancu ashqha challwasta jap'iskancumanta. \v 10 Ajinallatataj Zebedeoj wawasnin Jacobowan Juanwan mayta t'ucorkancu. Paycuna Simonpa challwiri-masisnin carkancu. Jesustaj Simonman nerka: \p —Amaña manchachicuychu. Ñaupajta challwiri carkanqui. Cunanmantapachataj Diospi jap'icunancupaj runasta nokaman pusamuwanqui, —nispa. \p \v 11 Barcosnincutataj kocha cantoman aysamorkancu. Chaymantaka tucuy imasta sakerparispataj Jesusman c'ascaporkancu yachacojcunan canancupaj. \s1 Jesús lepra onkoyniyoj runata thañichin \p \v 12 Uj cuti Jesús uj llajtapi cashajtin chaypi uj manchay lepra onkoyniyoj runa carka. Chay runataj Jesusta ricuspa pampacama c'umuycuspa mañacorka: \p —Señorníy, sichus munanqui chayka, llimphuchawaspa thañichiwayta atinqui, —nispa. \p \v 13 Jesús maquinwan payta llanqharispa nerka: \p —Munani. Thañiskaña canqui, —nispa. \p Onkoyniyoj runataj chay quiquinpacha thañiska carka. \v 14 Jesustaj payta camacherka: \p —Ama pimanpis cay imasmanta willaychu. Manachayrí chekanta riy Jerusalenman yupaychana-wasipi ruwanayojman. Kan quiquiyqui khawachicamuy paywan. Chanta thañicuskayquimanta Moisespa camachiskanmanjina Diosman jayway. Ajinamanta tucuy yachankancu thañicuskayquita, —nispa. \p \v 15 Chaywanpis tucuynejpi runas Jesusmanta uyarerkancu. Ashqha runastaj jamusharkancu uyarej, onkoynincumanta thañicojtaj. \v 16 Jesusrí sapallan ch'innejcunaman rej Diosmanta mañacunanpaj. \s1 Jesús mana cuyurej runata thañichin \p \v 17 Uj p'unchay Jesús yachachishajtin ashqha fariseocuna israel yachachejcunapiwan tiyaskas uyarisharkancu. Paycunaka jamorkancu tucuy Galilea llajtasmanta, Judea llajtasmanta, Jerusalén llajtamantapis. Jesustaj onkoska runasta thañichisharka atiyninwan. \v 18 Ajinapi runas uj mana cuyurej runata callapunpi wantuspa riqhurimorkancu. Sinch'itataj masc'asharkancu Jesuspa ñaupakenman imaynata wantuycuyta. \v 19 Chay tucuywanpis Jesusman chimpaycuchiyta manapuni aterkancuchu runas chaypi ancha q'isqui caskanraycu. Ajinamanta wasi pataman llojsispa tejasta orkospataj jusc'uta ruwarkancu. Chaynejtataj mana cuyurej runata wantuspa uraycucherkancu Jesuspa ñaupakenman runaspa chaupincupi. \v 20 Jesustaj paypi jap'icuskancuta repararka. Mana cuyurej runatataj nerka: \p —Wawáy, juchasniyqui kanmanta khechuskaña cancu, —nispa. \p \v 21 Chaymanta israel yachachejcuna fariseopiwan tanteyacuyta kallarerkancu: “¿Pitaj cay runa ajinata parlaspa Diosta phiñachejrí? Dioslla juchasta khechuytaka atin”, nispa. \p \v 22 Jesús sumajta yachaspa yuyashaskancuta paycunaman cuticherka: \p —Amaña sonkosniyquichejpi ajinata tanteyacuychejchu. \v 23 Cay runaman nejtiy “juchayqui perdonaskaña”, nispaka mana ricunquichejchu chekachus manachus caskanta. Astawanrí cay mana cuyurej runata jatarichiyman chayka, ricuwajchej. \v 24 Noka, Diospa cachaska Runan caspa, cay pachapi atiyniyoj cani juchasta perdonanaypaj. Chay cheka caskanta yachanayquichejpaj, cay mana cuyurej runata nini: Kanta niyqui: Jataricuy, callapuyquita okharicuspa ripuy wasiyquiman, —nispa. \p \v 25 Chay quiquinpachataj runaspa ñaupakencupi runa jatarerka. Callapunta okharicuspa Diosta yupaychaspataj wasinman riporka. \v 26 Tucuy runastaj mayta t'ucorkancu Diostataj yupaycharkancu. Mayta manchachicuspataj nerkancu: \p —Cunan p'unchay may jatuchej t'ucunasta ricushanchej, —nispa. \s1 Jesús wajyan Levita yachacojninpaj \p \v 27 Chaycuna khepata Jesús llajtamanta llojserka. Uj impuesto jap'ejta, Leví sutiyojta, ricorka impuesto jap'ina wasipi tiyacushajta. Payta khawarispataj nerka: \p —Yachacojniy cay, —nispa. \p \v 28 Levika tucuy imata sakerpaytawan jatarispataj Jesusta khaticorka. \p \v 29 Wasinpi Leví uj jatun miqhunata waquicherka Jesuspaj. Ashqha impuesto jap'ejcunata waj runastawan wajyarka paycunawan miqhunancupaj. \v 30 Fariseos paycunaj yachachejcunancupiwan thutorkancu Jesuspa yachacojcunantataj taporkancu: \p —¿Imaynatataj impuesto jap'ejcunawan juchasapaspiwan cusca tiyaycucuspa miqhushanquichej? \p \v 31 Jesús paycunaman cuticherka: \p —Onkoska runaslla medicotaka munancu, manataj sano runaska. \v 32 Juchasapasta wajyaj jamorkani paycuna sajra ruwaskasnincuta sakespa Diosman cutirinancupaj. Manataj jamorkanichu chekan cajcunata wajyaj, —nispa. \s1 Jesuspa mosoj yachachiyninmanta tapunas \p \v 33 Chay runastaj Jesusta nerkancu: \p —Juanpa yachacojcunan q'isquita ayunancu. Ajllaska horaspipuni Diosmantapis mañacuncu. Ajinallatataj fariseospa yachacojcunancupis ruwancu. ¿Imaraycutaj kanpata miqhushallancu ujyashallancurí? \p [Cayta taporkancu Jesuspa mosoj yachachiyninta mana entiendeskancuraycu.]\f + \fr 5:33 \ft Ninayan.\f* \v 34 Jesustaj paycunaman cuticherka: \p —Casamientoman wajyaskacunaka casaracoj khari paycunawan cashanancama cusiywan miqhuncupuni. \v 35 Khepa p'unchaycunapi casaracoj khareka paycunamanta khechuska canka. Chaypacha yachacojcunayka phutiywan mana miqhonkancuchu, —nerka Jesús. \p \v 36 Chaywanpis mosoj yachachiyninmanta Jesús cay quiquinchanawan paycunaman willarka: \p —Ni pipis uj mosoj p'achamanta uj remiendota orkhonmanchu uj mauc'a p'achaman siraycunanpajka. Sichus chayta ruwanman chayka, chay mosoj p'achaka lliq'erkoska canman. Chaywanpis mauc'a cajka mana quiquinchu canman mosojwanka. \v 37 Uj imatawan niskayquichej: Ni pipis mosoj pokoshaj vinota mauc'a vino churana karasmanka jich'anchu. Sichus chayta ruwanman chayka, mosoj vinoka karasta phatarparichinman. Vinoka jich'acunman, karasri lliq'iycucuncuman. \v 38 Mosoj vinotaka mosoj karasman churana tiyan. \v 39 Chaywanpis ni pipis ashqha watasniyoj vinota ujyashaspa mosoj vinota munanchu. Astawanpis nin: “Ashqha watasniyoj vinoka nokapaj cosamin”, —nispa. \c 6 \s1 Samacuna p'unchaymanta tapuncu \p \v 1 Uj samacuna p'unchay Jesús yachacojcunanwan trigo chajra chaupita risharkancu. Yachacojcunantaj trigo umasta muruspa pallasharkancu. Maquisnincuwan trigota kharkorkancu miqhunancupaj. \v 2 Waquin fariseosrí yachacojcunata taporkancu: \p —¿Imaraycutaj samacuna p'unchaypi mana ruwana cajta ruwashanquichej? \p \v 3 Jesustaj paycunaman cuticherka: \p —¿Manatajchu leerkanquichej unay tatayquichej Davidpa ruwaskanmanta? Payka runasninpiwan yarkhachicorkancu. \v 4 Chayraycu Diospa wasinman yaycorka. Diospaj t'akaska t'antataj payman koska carka. Camachiskanpi nin cay t'antaka Diospa wasinpi llanc'ajcunalla miqhunancupaj caskanta. Davidrí cay t'antata miqhuycorka runasninmanpis kollarkataj, —nispa. \p \v 5 Astawanpis Jesús nerka: \p —Noka, Diospa cachaska Runan, atiyniyoj cani camachinaypaj imatachus ruwanata samacuna p'unchaypi, —nispa. \s1 Maquin wañuska runamanta \p \v 6 Waj samacuna p'unchaypitaj Jesús rispa tantacuna-wasiman yaycorka. Yachachisharkataj runasta. Chaypi uj runa casharka paña maquin wañuska. \v 7 Israel yachachejcuna fariseospiwan Jesusta sinch'ita khawasharkancu. Samacuna p'unchaypi thañichinmanchus manachus, chayta munasharkancu yachayta. Chayraycu watekasharkancu imallamantapis payta juchachanancupaj. \v 8 Jesusrí ajinata yuyaskancuta yacharka. Chanta wañuska maquiyoj runata nerka: \p —Sayaricuy ñaupakeycupi, —nispa. \p Chay runataj jatarispa sayarerka. \v 9 Chanta Jesús israel yachachejcunaman fariseosmanwan nerka: \p —Ujta tapuriskayquichej: ¿Samacuna p'unchaypi imatataj runa ruwanan tiyan? ¿Allin cajtachu ruwanata chayrí sajra cajtachu, camachiskaka nin? ¿Runata yanapanatachu chayrí payta wañuchinatachu? \p \v 10 Ujta ujta khawarispataj chay wañuska maquiyoj runata nerka: \p —Maquiyquita aysariy, —nispa. \p Maquinta aysarerka. Ujnin maquinjinataj thañicaporka. \v 11 Israel yachachejcunawan fariseoswanrí manchayta phiñacorkancu. Tapunacuytataj kallarerkancu: “¿Imanasunmantaj Jesusta?” \fig |src="cn01696B.tif" size="col" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Lucas 6.11" \fig* \s1 Jesús chunca iscayniyoj cachasninta ajllan \p \v 12 Chaypacha Jesús orkoman llojserka Dioswan parlaricoj. Chaypitaj tutantinta Dioswan parlaricusharka. \v 13 Tutamanta yachacojcunata payman wajyarka. Paycunamanta chunca iscayniyoj runasta ajllarka. Paycunatataj cachasninpaj churarka. \v 14 Sutisnincutaj caycuna cashan: Simón, payta Pedrota Jesús suticharka, Simonpa wauken Andrés, Jacobo, Juan, Felipe, Bartolomé, \v 15 Mateo, Tomás, Alfeoj wawan Jacobo, zelote partemanta Simón, \v 16 Jacoboj wawan Judas, Judas Iscariotepiwan. Payka khepata Jesusta jaywaycorka. \s1 Jesús ashqha runasta yachachin \p \v 17 Chanta paycunawan Jesús uraycuspa uj pampapi sayaricorka. Chaypi ashqha yachacojcunan ashqha runaspiwan carkancu. Paycuna carkancu tucuy Judea jallp'amanta, Jerusalén llajtamanta, jatun kocha kayllanej Tiro llajtamanta Sidón llajtamantawan. Jesusta uyarej jamorkancu, onkoynincumanta thañichicojpis. \v 18 Supaycunawan muchuchiska runastapis Jesús thañichisharka. \v 19 Tucuy runastaj Jesusta llanqhariyta munasharkancu atiyninwan tucuyta thañichiskanraycu. \s1 Cusiska cajcunamanta phutiska cajcunamantawan \p \v 20 Jesús yachacojcunanta sumajta khawarispa nerka: \p —Mayta cusicuychej, kancuna, wajcha runas. Imaraycuchus Dios kancunata munacuywan camachin. \p \v 21 ‘Cusiskas canquichej, cunan yarkhachicojcuna. Khepata sajsachiskas canquichej. \p ‘Cusiskas canquichej, cunan phutiywan wakashajcuna. Khepata cusiywan asicunquichej. \p \v 22 ‘Cusiskas canquichej runas kancunata chejnisojtiyquichej, jawaman kharkosojtiyquichej, llullacuspa sajrata kancunamanta rimasojtiyquichej. Cusiskas canquichej runas kancunata sajra runastajina khesachasojtiyquichej, nokata, Diospa cachaska Runanta, khatiwaskayquichejraycu. \v 23 Chay p'unchaypi cusicuychej. Cusiywantaj phinquiriychej. Janaj pachapimin kancunapaj uj jatun kona tiyan. Unay tatasnincupis chay quiquillantataj Diospa unay willajcunata muchucherkancu. \p \v 24 ‘¡Phutiy, ari, kancuna khapajcunapajka! tucuy munaskayquichejwanña sonkochacuskayquichejraycu. \p \v 25 ‘¡Phutiy, ari, kancuna ashqha miqhunawan sajsaskasña cajcunapajka! Khepata yarkhasonkachej. \p ‘¡Phutiy, ari, kancuna cunan asishajcunapajka! Khepata llaquicunquichej wakanquichejtaj. \p \v 26 ‘¡Phutiy, ari kancunapajka tucuy runas allinta kancunamanta parlajtincu! Ajinallatatajmin llulla willajcunamanta unay tatasnincu parlaj cancu. \s1 Chejnisojcunata munacuychej \p \v 27 ‘Chay jawapis kancuna nokata uyariwajcunaman cayta sumajta nishayquichej. Munacuychej contrayquichejpi churacojcunata. Allin cajta ruwaychej kancunata chejnisojcunata. \v 28 Misq'i parlaywan cutichiychej sajrata parlasojcunaman. Diosmanta mañapuychej kancunaman tumpasojcunapaj. \v 29 Pillapis paña uyayquipi lak'asojtenka cutirichiy llok'e lado uyayquitawan lak'ananpaj. Pillapis ponchoyquita khechusojtenka sakellay apananta camisayquitawanpis. \v 30 Pillapis kanmanta uj imallatapis mañacusojmanka korillay. Pillapis kanpata cajta khechusojtenka ama mañacapuychu. \v 31 Imaynatachá runacuna kancunaman ruwanancuta munanquichej, ajinallatataj kancunapis paycunaman ruwaychej. \p \v 32 ‘Sichus kancuna munacushanquichej munacusojcunallata chayka ¿ima sumajtataj ruwashanquichejrí? Juchasapaspis paycunata munacojcunallata munacuncu. \v 33 Sichus kancuna allin cajta ruwanquichej allin cajta ruwasojcunallaman chayka ¿ima sumajtataj ruwashanquichejrí? Juchasapaspis ruwancu chaytaka. \v 34 Sichus kolketapis mirayniyojpaj ayniwajchej chayka ¿ima sumajtaj ruwashanquichejrí? Juchasapaspis juchasapasman mirayniyojpaj aynincu mirayninta jap'icapunancupaj. \v 35 Kancunarí enemigosniyquichejta munacuychej, allin cajtapuni ruwaychej. Ayniychejtaj runasman ni imata jap'iyta suyaspa. Cayta ruwajtiyquichej Dios ashqhata kopusonkachej. C'ata Diospa wawasnintaj canquichej. Payka c'acha qhuyacuyniyojmin cashan mana graciasta kojcunamanpis sajra runasmanpis. \v 36 Imaynatachus Dios Tatayquichej tucuy runasta qhuyacushan, ajinallatataj kancunapis qhuyacuychej. \s1 Ama wajcunata khawaraychejchu \p \v 37 ‘Ama wajcunata khawaraychejchu. Diostaj mana khawarasonkachejchu. Ama wajcunataka juchachaychejchu. Diostaj mana juchachasonkachejchu. Runaspa juchasnincuta perdonaychej. Diostaj perdonasonkachej. \v 38 Koychejpuni. Diostaj kancunaman kosonkachej. Wayakasniyquichejman Dios winapusonkachej sumaj medidawan tupuskata, ñit'iskata, sumaj wasarishajta. Kancuna ima medidawanchá wajcunaman tupunquichej, chayjinallawantaj Dios kancunaman tupusonkachej, —nispa. \p \v 39 Cay quiquinchanata Jesús parlarka runasman: \p —Uj ciego ciegollatatajka ni jayc'aj pusayta atinmanchu. Pusanchus chayka, iscaynincu cusca t'okoman urmayconkancu. \v 40 Yachacojka mana curajchu yachachejninmantaka. Pay sumaj yachachiska caspaka yachachejninjinapis canka. \p \v 41 ‘Uj jatun curcujina kanpa jatun pantaskayquita mana reparacuspaka ¿imaynatataj uj ichhu k'opajina hermanoyquej juch'uy pantaskanta khawaranquirí? \v 42 Quiquin ñawiyquipitaj jatun curcuta mana reparacunquichu. Chayraycu hermanoyquita amaña niychu: “Hermanóy, sakellaway ichhu k'opata ñawiyquimanta orkhosunayta”, nispa. Puraj uya, chay curcutaraj ñawiyquimanta orkhonqui. Chanta aswan sut'ita ricunqui juch'uy k'opata hermanoyquejpa ñawinmanta orkhonayquipaj. \s1 Uj quiquinchana sach'aj pokoyninmanta \p \v 43 ‘Uj sumaj sach'aka nipuni mana allin pokoytaka pokonchu. Uj mana allin sach'apis nillataj sumaj pokoytaka pokonchu. \v 44 Sapa sach'a quiquin pokoyninmanta rejsicun. Ni pipis pallanchu higosta qhishca sach'amantaka. Nitaj uvasta pallanchu qhishcarara sach'itamantaka. \v 45 Ajinallataj uj c'acha runaka c'acha cajta ricuchin sonkonpi c'acha caj jallch'aska capuskanmanta. Uj sajra runaka sajra cajta ricuchin sonkonpi sajra caj jallch'aska caskanmanta. Runaka parlan sonkonpi junt'a caskanmanta. \s1 Uj quiquinchana iscay wasichaj runasmanta \p \v 46 ‘¿Imaraycutaj kancuna nokata, “Ay, Tatáy, Señorníy”, nispa nishawanquichejpuni manataj niskaytaka casuwanquichejtajchu? \v 47 Nokaman jamuwajka niskasniyta uyarispa casushanpuni, \v 48 chay runaka uj sumaj wasichaj runaman rijch'acun. Chay wasichajka ñaupajta allin uqhuta allarka. Sinch'i rumi patapitaj wasita sayacherka. Mayuta yacu wasarispa callpawan chay wasiman chayarka. Wasita mana cuyurichiyta aterkachu rumi patapi sumaj sayachiska caskanraycu. \v 49 Nokata uyariwajka niskasniyta manataj casorkachu, chay runarí waj wasichaj runamantaj rijch'acun. Payka jallp'a patallapi wasita sayacherka manataj rumipichu. Mayuta yacu wasarispa callpawan chay wasiman chayarka. Chay quiquinpacha wasi tijracuspa manchayta urmarka, —nispa. \c 7 \s1 Capitanpa camachinta thañichin \p \v 1 Chay yachachinasta runasman parlayta tucuspa Jesús Capernaum llajtaman yaycorka. \v 2 Chaypi carka pachaj romano soldadosta uj camachej. Paypa camachintaj sinch'i onkoywan wañunayasharkaña. Chay camachejka camachinta munacorka. \v 3 Runaspa niskasnincuta Jesusmanta uyarispa israel curajcunata wajyarka nerkataj: \p —Riychej Jesusman wajyarimpuwaychej: “Jamuriy, camachiyta thañichipuwanqui”, —nispa. \p \v 4 Israel curajcunataj Jesusman chayaspa mayta niricorkancu: \p —Cay mañasojpajka ruwapunayqui allinpuni canman c'acha runa caskanraycu. \v 5 Payka israelcunata munacun. Tantacuna-wasinchejtapis paypa kolkenwan ruwarkanchej, —nispa. \p \v 6 Chanta Jesús paycunawan rerka. Wasi kayllaman chayashajtintaj chay camachej amigosninta cachamorka ninancupaj Jesusman: \p —Señorníy, amaña molestacuychu. Juchasapa caskayraycu mana wasiyman yaycunayquipajjinachu cani. \v 7 Manallataj noka quiquiypis kanman chimpaycusunaypajjinachu cani. Nillay, uywaskayka niskayquiwan thañicaponkataj. \v 8 Nokajtapis curaj camachiwajcuna cancu. Soldadosniypis callancutaj camachiskayta casuwancu. Ujta nini: Riy. Rintaj. Wajta nini: Jamuy. Jamuntaj. Camachiytapis nini: Cayta ruway. Chayta ruwallantaj, —nispa. \p \v 9 Jesús chayta camachejmanta uyarispa t'ucorka. Chanta ashqha khatejcunaman cutirispataj nerka: \p —Niyquichej, Israel llajta-masisniy uqhupipis mana tariskaychu ni ujta cay runajinataka. Payka chekatapuni niskasniyta jap'icun, —nispa. \p \v 10 Camachejpa cachamuskasnin wasiman cutispa onkoska camachintaka thañiskataña tariparkancu. \s1 Jesús causarichin Naín llajtayoj viudaj wawanta \p \v 11 Chaymanta Jesús Naín llajtaman risharka. Yachacojcunan ashqha runaspiwan paywan risharkancu. \v 12 Jesús llajta puncuman chayamushajtin, runas uj joven ayata llajta jawaman p'ampaj apasharkancu. Payka mamanpa sapan c'ata wawan carka. Mamantaj viuda carka. Ashqha runas viudawan risharkancu llajtamanta. \v 13 Señor payta ricuspa mayta phuticorka paymanta. Payta nerkataj: \p —Amaña wakaychu, —nispa. \p \v 14 Chimpaycuspa Jesús wantunata llanqharerka. Apaj runastaj sayarkancu. Chanta Jesús nerka: \p —Joven, kanta niyqui: Jataricuy, —nispa. \p \v 15 Wañojka tiyaycacamuspa parlayta kallarerka. Jesús waynata causashajta mamaman cutichiporka. \v 16 Tucuynin runastaj mayta manchachicuspa Diosta yupaycharkancu. Nisharkancutaj: \p —Chaupinchejpi cashan Diosmanta uj sumaj willaj. Dios jamuspa runasninta yanapashan, —nispa. \p \v 17 Runas willacusharkancu Jesusmanta tucuy Judea jallp'api tucuy chay muyuynintinpipis. \s1 Bautizaj Juanpa yachacojcunan Jesusman jamuncu \p \v 18 Juanpa yachacojcunantaj payman tucuy chay imasmanta willarkancu. Juantaj paycunamanta iscayta wajyaspa \v 19 cacharka Señorman tapunancupaj: “¿Kanchu canqui Diospa niskanmanjina jamunan cajka, chayrí wajtachu suyallasajcupuni?” \v 20 Jesusman chayaspa chay cachaska runas nerkancu: \p —Bautizaj Juan cachamuwarkaycu tapusunaycupaj: ¿Kanchu canqui Diospa niskanmanjina jamunan cajka, chayrí wajtachu suyallasajcupuni? \p \v 21 Chay quiquinpachataj Jesús ashqha runasta onkoynincumanta muchuynincumantapis thañicherka. Sajra supaycunatapis ashqha runasmanta kharkorka. Ashqha ciegostapis khawaricherka. \v 22 Juanpa cachaska runasninmantaj Jesús cutichispa nerka: \p —Riychej, willamuychej Juanman ricuskayquichejta uyariskayquichejtawan. Ciegos ricushancuña, suchuspis purishancuña, lepra onkoyniyoj runaspis thañiskaña cashancu. Lojt'ospis uyarishancuña, wañuska runastaj causarichiskaña cashancu. Sumaj willanaspis wajcha runasman willaraska cashan. \v 23 Cusicuyniyojmin mana p'enkacuspa nokapi jap'icojka, —nispa. \s1 Jesús bautizaj Juanmanta willan \p \v 24 Juanpa cachasnin ripuskancutawan Jesús paymanta parlayta kallarerka runasman: \p —Juan ch'in pampapi willarashajtin kancuna uyarej llojserkanquichej. ¿Ima laya runata ricuytataj yuyasharkanquichejrí? Mana ichhujina wayrawan c'umuycachaska runatachu tarerkanquichej. \v 25 Manataj sumaj camachejjina p'achaswan p'achalliska runatachu tarerkanquichej. Chayjina p'achalliska cusiywan causaj runaka camachejcunaj wasisnincupi tiyacun. \v 26 Kancunaka waj laya runata masc'asharkanquichej. Chayraycu Diosmanta uj willajta uyarej llojserkanquichej. Chekapuni payka Diospa unay willajcunanmanta aswan curajmin. \v 27 Cay willajmanta Dios palabranpi nerka: \q1 ¡Khaway! Noka willajniyta kanpa ñaupakeyquita cachashani. \q1 Payka runaspa sonkoncuta\f + \fr 7:27 \ft Literal: ñanta.\f* waquichipusonka paycunaman rinayquipaj. \m \v 28 Nokataj niyquichej tucuynin runas uqhupi ni uj runa caskanta aswan curaj Juanmanta niskaka. Dios camachin, chaypeka aswan pisipaj khawaska cajrí aswan curajpunimin Juanmanta niskaka. \v 29 Ashqha uyarej runas impuesto jap'ejcunapiwanpis Juan willarashajta uyarispa, bautizacorkancu. Bautizacuspataj ricucherkancu juchasnincuta sakeskancuta Dios chekan caskantataj. \v 30 Fariseosrí israel yachachejcunapiwan paycunapaj Diospa munayninta khesacharkancu. Mana munarkancuchu Juan paycunata bautizananta, —nerka Jesús. \p \v 31 Nerkataj: \p —¿Picunamantaj rijch'acuncu cunan p'unchay runas? \v 32 Rijch'acuncu plazapi tiyaska pujllacoj wawasman. Paycunapura khaparinacuncu: “Tusunayquichejpaj kenata tocaporkaycu. Kancunarí mana tusorkanquichejchu. Llaquiy taquinasta taquiporkaycu. Kancunarí mana wakarkanquichejchu”, nispa. \v 33 Ajinata bautizaj Juan jamuspa mana sumaj miqhunasta miqhorkachu nitaj vinota ujyarkachu. Paymantataj nerkanquichej: “Supayniyoj”, nispa. \v 34 Chanta noka, Diospa cachaska Runan, miqhuspa ujyaspa jamorkani. Nokamantataj nishanquichej: “¡Khawaychej! Cay runaka miqhuysapa ujyaysapataj. Impuesto jap'ejcunata juchasapasta munacun”, nispa. \v 35 Tucuy cheka yachayniyojcunaka rejsincu Diospa yachaynin chekapuni caskanta, —nispa nerka Jesus. \s1 Juchasninmanta cachariska warmi munacuyninta ricuchin \p \v 36 Fariseo partemanta ujnin Jesusta wajyarka paywan miqhunanpaj. Ajinamanta Jesús paypa wasinman rerka miqhoj. \v 37 Cay llajtapitaj carka uj ancha juchasapapaj rejsiska warmi. Pay uyarerka Jesús fariseoj wasinpi miqhushaskanta. Chanta pay uj sumaj rumi\f + \fr 7:37 \ft Literal: alabastro.\f* yuritupi c'acha k'apayniyoj aceitejina jawinata apamorka. \v 38 Jesús mesapi miqhushajtin chay warmi wakaspa sayarka Jesuspa chaquisnin kayllapi. Chanta pay wakayninwan Jesuspa chaquisninta mayllaspa chujchanwan ch'aquicherka. Chaquisnintataj much'asharka k'apayniyoj jawinata jich'aycuspa. \v 39 Miqhunancupaj Jesusta wajyarka, chay fariseo Simón, tucuy chayta ricorka. Yuyarkataj sonkonpi: “Sichus chekamanta cay runa Diospa willajnin canman chayka, sumajta yachanman pichus llanqhaskanta. Cay warmeka chhica juchasapa caskantapis yachanmanpuni carka”, nispa yuyarka. \v 40 Chanta Jesús payta nerka: \p —Simón, uj ima cashan nisunaypaj, —nispa. \p Paytaj cuticherka: \p —Yachachiwajníy, nillaway, —nispa. \p \v 41 Jesustaj nerka: \p —Uj kolke manoj runa iscay manu runasniyoj carka. Ujnin manu runa kolketa cutichipunan carka phishka chunca p'unchay llanc'askamantajina. Ujnin manu runataj phishka p'unchay llanc'askamantajinalla kolketa cutichipunan carka. \v 42 Iscaynincu ni imayoj caskancuraycu, manoj runaka qhuyaspa mana paycunamanta cutipunancuta mañarkachu. ¿Chay iscay runasmanta maykentaj astawan chay manojta munaconkarí? \p \v 43 Simón cuticherka: \p —Yuyani chay aswan ashqha konan carka, chay runachá, —nispa. \p Paytataj Jesús nerka: \p —Arí, chekanta tanteyanqui, —nispa. \p \v 44 Chanta warmiman cutirispa Jesús Simonta nerka: \p —Ricushanqui cay warmita. Noka wajyaska jamorkani wasiyquiman. Manataj chaquisniyta yacuwan mayllawarkanquichu. Cay warmirí wakayninwan chaquisniyta jok'ochaspa mayllawarka chujchanwanpis ch'aquichiwarka. \v 45 Kan napaycushawaspa mana much'aycuwarkanquichu. Payrí chaquisniyta much'ayta mana sakerkachu chayamuskaymantapacha. \v 46 Kan mana umayta jawiwarkanquichu. Payrí k'apaj jawinata chaquisniyman jich'aycuwarka. \v 47 Kanta niyqui: Cay warmej may munacuynenka ricuchin ashqha juchasnin khechuska caskanta. Pichari pisi juchasnillanta khechuska cajka pisita munacun, —nispa. \p \v 48 Chaymanta warmita nerka: \p —Juchasniyqueka khechuskaña cancu, —nispa. \p \v 49 Paywan wajyaskacunaka sonkoncupi kallarerkancu tanteyacuyta: \p —¿Imaynapunitaj cay runarí, pay juchastapis khechunanpaj? \p \v 50 Warmitarí Jesús nerka: \p —Diospi jap'icuskayquiraycu juchamanta cachariska canqui. Ripullay, allintataj causacuy, —nispa. \c 8 \s1 Warmis Jesusta yanapancu \p \v 1 Chanta Jesuska purej llajtamanta llajta, ranchomanta rancho. Purerka sumaj willanasta willaraspa: “Dios caypiña munacuywan camachinanpaj”, nispa. Chay chunca iscayniyoj cachasnintaj paywan purerkancu. \v 2 Waquin warmistaj paycunawan rerkancu yanapanancupaj. Cay warmista onkoynincumanta Jesús unayña thañicherka. Waquinmanta supaycunata kharkorka. Ujpis Magdala llajtayoj María carka. Paymanta Jesús kanchis sajra supaycunata kharkoska. \v 3 Ujtaj Juana carka, Chuza sutiyojpa warmin. Chuzaka Herodespa uj khawapojnin carka. Chay warmismanta ujnintaj Susana carka. Waj ashqha warmispiwan Jesusta yachacojcunantawan yanapaspa churaporkancu capuynincumanta. \s1 Uj quiquinchana tarpojmanta \p \v 4 Runas ashqha llajtasmanta Jesusman jamorkancu. Ashqha runas tantacojtincutaj Jesús cayjinata quiquincharka: \p \v 5 —Uj runa mujuta t'acaj llojserka. T'acashajtin waquin mujoka ñan pataman urmarka. Chay muju saruska carka. P'iskostaj pallacaporkancu. \v 6 Waquin mujutaj pisi jallp'ayoj rumi pataman urmarka. Llojsispataj ch'aquicaporka mana jok'o caskanraycu. \v 7 Waquin mujoka qhishcas chaupiman urmarka. Cusca llojsimuspa qhishcaska trigota sipiycaporka. \v 8 Waquin mujutaj sumaj jallp'aman urmarka. Chay mujuri wachaspa sapa ujmanta pachajman pokorka, —nispa. \p Chayta niytawan Jesús sinch'ita nerka: \p —¡Ningriyoj cajka sumajta uyarichun! —nispa. \s1 Yachacojcunan cay quiquinchanamanta tapuncu \p \v 9 Jesuspa yachacojcunan payta taporkancu: \p —¿Ima ninayantaj cay quiquinchanarí? \p \v 10 Jesustaj nerka: \p —Imaynatachus Dios runasta camachin, chay yachachinaska pacaska carka. Cunanrí kancunallaman Dios chay imasta sut'inchashasunquichej. Waj runasmantaj quiquinchanaswan yachachiska cashan. Chayraycu ricuncu manataj ricuskancuta entiendencuchu. Uyarincu manataj uyariskancuta reparancuchu. \s1 Jesús quiquinchanata sut'inchan \p \v 11 ‘Chay quiquinchana cayta ninayan: Mujoka Diospa niskanmin. \v 12 Waquin mujus ñan kayllaman urmarkancu. Ajinallatataj runas Diospa niskanta uyarincu. Chay quiquinpachataj supay Satanás jamuspa Diospa niskanta sonkoncumanta orkhopun. Manataj sakenchu runas Diospa niskanta jap'icunancuta cachariskas canancupaj. \v 13 Waquin mujustaj pisi jallp'ayoj rumi pataman urmarkancu. Ajinallatataj waquinpis Diospa niskanta uyarispa cusiywan creellancu. Sonkoncumanrí mana sumajta yaycunchu. Pisi saphiyojjina cancu. Chayraycu pisi ratullapaj Diospa niskanta jap'icuncu. Llaquiycuna jamojtinrí chay runas sumaj ñanmanta pantapuncu. \v 14 Waquin mujustaj qhishca chaupiman urmarkancu. Ajinallatataj waquinpis Diospa niskanta uyarincu. Chay runasrí anchataraj yuyashancu cay pacha imasmanta. Munashancu ancha khapaj capuyta causaynincupi yankha cusiytawan. Tucuy cay imas Diospa niskanta sipiycapuspa causaynincupi mana sakencuchu wiñananta. Nitaj pokoynenka canchu. \v 15 Waquin mujustaj allin jallp'aman urmarkancu. Ajinallatataj waquin runaspis c'acha sonkoncuwan Diospa niskanta sumajta casullancupuni. Paycunaka pokoyniyoj cancu Diosta cusichincutaj, —nispa. \s1 Uj quiquinchana c'anchamanta \p \v 16 Jesús nerkataj: \p —Runas uj c'anchata jap'ichispa mana mancawan c'umpuycuncuchu. Nitaj tiyana uramanpis churancuchu. Astawanpis pataman churancu runas yaycuspa c'anchata ricunancupaj. [Imaynatachá c'anchaywan lakhapi cajcuna riqhurincu, ajinallataj mana yachaska cajpis uj p'unchay yachaconka. \v 17 Ajinallataj Diospa niskanwan cashan. Waquin runaspajka pacaska cashan. Nokarí reparanancupaj yachachispa Diospa niskanta sut'inchashani.]\f + \fr 8:17 \ft Ninayan.\f* \v 18 Chayraycu sumajta khawacunayquichej tiyan imaynata uyarishaskayquichejta. Diospa niskanta jap'icojmanka astawan koska canka. Mana jap'icojmantarí jap'iskanta yuyaskanpis khechuska canka, —nispa. \s1 Jesuspa maman waukesninpiwan \p \v 19 Jesuspa maman waukesninpiwan payta watoj jamorkancu. Payman mana chimpayta aterkancuchu q'isqui runas chaypi caskancuraycu. \v 20 Runas Jesusman cayjinata willarkancu: \p —Mamayqui waukesniyquipiwan jawapi sayashancu tincusuyta munaspa, —nispa. \p \v 21 Jesustaj paycunaman nerka: \p —Diospa niskasninta uyarincu casushancutaj, chaycunamin nokaj mamay waukesniypis cancu, —nispa. \s1 Wayra yacupis Jesusta casun \p \v 22 Uj p'unchay Jesús uj barcoman yaycorka yachacojcunanwan. Paycunatataj nerka: \p —Jacu rina kocha chimpaman, —nispa. \p Ajinatataj rerkancu. \v 23 Rishajtincutaj Jesús puñucaporka. Uj sinch'i wayra lomasmanta uraycamuspa kochaman wayramorka. Ajinamanta barcoman yacu junt'aycuspa chincaycuchinayasharka. \v 24 Yachacojcunantaj Jesusman kayllaycuspa rijch'acherkancu: \p —¡Yachachiwajníy! ¡Yachachiwajníy! Chincarishanchej, —nispa. \p Paytaj rijch'arispa sinch'iwan camacherka sinch'i wayrata yacutapis okharicamojtapis. Chanta manaña wayrarkachu. Kochapis ch'inyacaporka. \v 25 Jesustaj yachacojcunata nerka: \p —¿Imaraycutaj Diospi mana jap'icushanquichejchu? \p Paycunarí mayta manchachicuspataj t'ucorkancu. Ninacusharkancutaj: \p —¿Imayna runapunitaj payrí? Camachin wayrata yacutapis. Payta casuncutaj, —nispa. \s1 Gadara jallp'amanta supayniyoj runata thañichin \p \v 26 Paycunataj rerkancu Gadara jallp'aman. Chay jallp'aka Galilea kochaj chimpanpi cashan. \v 27 Jesús barcomanta jallp'aman llojsejtin paywan tincorka llajtamanta uj runa. Chay runaka supaycunayoj carka. Unayña payka mana p'achanta churacorkachu. Nitaj wasipipis tiyacojchu, astawanpis panteonpi. \v 28 Chay runataj Jesusta ricuspa khaparicorka. Jesuspa ñaupakenman konkoricuspa sinch'iwan nerka: \p —Jesús, c'ata Diospa Wawan ¿imaman chapucuwanqui? Sumajta mañacuyqui ama ñac'arichinawayquita, —nispa. \p \v 29 Chayta nerka Jesús sajra supayta runamanta llojsinanta camachishaskanraycu. Ashqha cutista supayka runata t'ucuta jap'ichej. Runas fierro cadenaswan watanaswanpis payta sumajta wataj cancu. Supayniyoj runarí watanasta p'iterkayaj. Supaytaj payta ch'in lugaresman apaj. \v 30 Jesustaj payta taporka: \p —¿Imataj sutiyqui? \p Cuticherkataj: \p —Suteyka sojta waranka, Legión, —nispa. Ajina sutichaska carka payman ashqha supaycuna yaycuskancuraycu. \p \v 31 Chay supaycuna Jesusta mañacusharkancu: \p —Ama uqhu pachaman rinaycuta camachiwaycuchu, —nispa. \p \v 32 Chaynejpi ashqha qhuchis orkopi korata miqhusharkancu. Supaycunaka Jesusta mañacorkancu: \p —Sakellawaycu chay qhuchisman yaycunaycuta, —nispa. \p Jesús paycunata sakellarka. \v 33 Runamanta llojsispa supaycuna qhuchisman yaycorkancu. Chanta qhuchiska cachaycucuspa kakamanta kochaman ch'ulticorkancu, jek'ecaspataj wañurarkancu. \s1 Gadara jallp'amanta runas \p \v 34 Cayta ricuspa qhuchi michejcunaka aykecorkancu. Paycunataj llajtapi ranchospipis chay imasmanta willamorkancu. \v 35 Chanta runas chay imasta ricoj llojserkancu Jesusman chimpaspa. Supaycuna llojserka, chay runatapis ricorkancu. Payka p'achalliska yuyayninpi Jesuspa chaquisninpi tiyacusharka. Chayta ricuspa runaska manchachicorkancu. \v 36 Chay ruwaskasta ricojcunataj jamojcunaman willasharkancu imaynatachus chay runa supaycunamanta cachariska caskanta. \v 37 Tucuy Gadara jallp'amanta runas Jesusta ripunanta mañarkancu anchata manchachicuskancuraycu. Mañaskancumanjinataj Jesús barcoman yaycorka kocha chimpaman cutinanpaj. \v 38 Chay supaycunamanta cachariska runarí Jesusta nicusharka: \p —Sakellaway kanwan rinayta, —nispa. \p Jesusrí payta cachaporka: \p \v 39 —Cutiriy tatasniyquiman. Willamuy Dios tucuy sumaj ruwapususkanmanta, —nispa. \p Ajinamanta payka llajtantinman rispa willarasharka Jesús paypaj ruwapuskanta. \s1 Ashqha runas Jesusta suyancu \p \v 40 Kocha chimpapi ashqha runas Jesusta suyasharkancu. Chayraycu chayman cutejtin tucuynincu payta, “Walejta jamunqui”, nerkancu. \v 41 Chanta uj runa, Jairo sutiyoj, riqhurimorka. Pay uj curaj runa carka tantacuna-wasimanta. Jesuspa ñaupakenpi konkoricuspa mayta mañacorka Jesús wasinman rinanta, \v 42 ususin wañupunayashaskanraycu. Paypa sapa ususin carka, chunca iscayniyoj watayojjina. Jesustaj paywan rerka. \s1 Jesuspa ponchon cantota jap'irej warmi \p Jesús rishajtin ashqha runas q'isquicamuspa payta ñit'isharkancu. \v 43 Paycuna uqhupitaj carka uj onkoska warmi. Payka muchorka chunca iscayniyoj watata yawar apaywan. Tucuy capuynintapis tucuycorka medicoswan jampichicuspa. Nitaj ni mayken medicopis payta thañichiyta aterkachu. \v 44 Chay warmeka Jesuspa khepanman jamuspa ponchon t'icasninta jap'irerka. Chay quiquinpacha yawar apayninmanta thañichiska carka. \p \v 45 Jesustaj nerka: \p —¿Pitaj jap'iricuwarkarí? \p Tucuy runas nerkancu: \p —Ni pipis jap'iricusorkachu, —nispa. \p Chanta Pedro nerka: \p —Yachachejníy, ashqha runas q'isquicamuspa kanta ñit'ishasuncu, —nispa. \p \v 46 Jesusrí nerka: \p —Ujmin jap'iricuwarka. Chekamanta noka reparani atiyniy uj runata thañichiskanta, —nispa. \p \v 47 Chay warmeka ruwaskanmanta yachacuskanta repararka. Chayraycu qharcatitispa Jesusman jamorka, ñaupakenpitaj konkoricorka. Tucuy runaspa ñaupakencupitaj imapajchus Jesusta jap'iricuskanta willacorka. Imaynatachus chay quiquinpacha thañicuskantawan willacorka. \v 48 Chanta Jesús payta nerka: \p —Mamáy, Diospi jap'icuskayquiraycu thañiska canqui. Allillanta ripuy, —nispa. \s1 Jesús Jairoj wawanta causarichin \p \v 49 Jesús parlashajtillanraj curaj runaj wasinmanta uj runa jamorka willaj: \p —Ususiyqueka wañupunña. Amaña yachachejta molestaychu, —nispa. \p \v 50 Jesusrí chayta uyarispa Jairota nerka: \p —Amaña manchachicuychu. Astawanpis Diosllapi jap'icuy. Ususiyqueka thañiska canka, —nispa. \p \v 51 Chayaspa chay curajpa wasinman yaycorka. Sakellarkataj Pedrota, Juanta, Jacobotawan paywan yaycunancuta wawaj tatanta mamantawan \v 52 Tucuy runas wawamanta phutiywan manchayta wakasharkancu. Jesusrí nerka: \p —Amaña wakaychejchu. Cay wawaka mana wañuporkachu. Manachayrí puñushan, —nispa. \p \v 53 Paycunataj wawaka wañuska caskanta yachaspa, Jesusta asipayarkancu. \v 54 Jesusrí wawata maquinmanta jap'ispa wajyarka: \p —Imillita, jatarimuy, —nispa. \p \v 55 Imillitataj wañuymanta causarimporka. Chay quiquinpacha jataricorka. Jesusri camacherka payman miqhunata konancuta. \v 56 Tatasnin mayta t'ucorkancu. Jesustaj paycunata camacherka ama ni pimanpis chayta willanancuta. \c 9 \s1 Jesús cachasninta willarajta cachan \p \v 1 Jesús chunca iscayniyoj cachasninta tantaycorka. Paycunamantaj atiyta korka tucuy supaycunata kharkonancupaj tucuy onkoycunatapis thañichinancupaj. \v 2 Paycunata cacharka Dios camachin, chaymanta willaranancupaj, onkoska runasta thañichinancupajtaj. \v 3 Jesús paycunata nerka: \p —Ñanniyquichejpaj ama ni imatapis apacuychejchu. Nitaj c'aspita purinayquichejpaj, nitaj wayakata nitaj t'antata nitaj kolketa nitaj iscay camisastapis apacuychejchu. \v 4 Mayken wasillamanpis wajyaricusonkachej chayka, chaypi cacuychej llajtamanta llojsipunayquichejcama. \v 5 Runas mana wajyasojtiyquichejka chay llajtamanta llojsipuychej. Chaquisniyquichejmantataj jallp'anta thalaycarpaychej chay runaspa contrancupi. Chaywan runas yachankancu Diospa willanasninta khesachaskancuta, —nispa. \p \v 6 Chanta Jesuspa cachasnin llojsispa purerkancu ranchomanta rancho. Tucuynejpi sumaj willanasta willarasharkancu onkoska runastataj thañichisharkancu. \s1 Herodes Jesusmanta tapucun \p \v 7 Jesuspa tucuy ruwaskasninmanta uyarispa camachej Herodes ni imata yuyayta atisharkachu. Waquinmin nisharkancu: “Juan causarimpun wañuymanta”, nispa. \v 8 Waquintaj nisharkancu: “Elías ujtawan riqhurimun”, nispa. Ujcuna nishallarkancutaj: “Unay willajcunamanta ujninchá causarimpun”, nispa. \p \v 9 Herodesrí nerka: \p —Noka quiquiy Juanpa umanta khorucherkani. Cunan ¿pitaj cay runa pimanta tucuy cayta uyarishanirí? \p Herodeska Jesusta ricuyta munasharkapuni. \s1 Jesús phishka warankaman miqhuchin \p \v 10 Jesuspa cachasnin cutimuspa tucuy ruwaskasnincumanta payman willarkancu. Payri paycunata nerka: \p —Jacu rina nokanchejpuralla wajnejman, —nispa. \p Betsaida llajtanejman rerkancu. \v 11 Chaynejman riskancuta yachaspa, ashqha runas Jesusta khaterkancu. Jesús paycunata ricuspa nerka: \p —Cusicuni jamuskayquichejmanta, —nispa. \p Paycunamantaj Dios munacuywan camachin, chaymanta parlasharka. Onkoska runastapis thañichisharka. \p \v 12 Ch'isiyashajtintaj yachacojcunanka kayllaycuspa Jesusta nerkancu: \p —Cachapullayña cay ashqha runasta. Richuncu kaylla ranchosman wasisman miqhunata puñunata masc'anancupaj ch'in pampapi caskanchejraycu, —nispa. \p \v 13 Jesusrí paycunata nerka: \p —Kancuna paycunata miqhuchiychej, —nispa. \p Paycunataj cuticherkancu: \p —Phishka t'antaswan iscay challwitasllapiwan capuwaycu. Tucuy cay runaspaj miqhunata rantej rinaycutachu yuyawaj, nipunichá, —nispa. \p \v 14 Chaypimin carkancu phishka warankajina, kharislla yupaska. Jesusrí yachacojcunanman nerka: \p —Cay runasta tiyaycuchiychej t'aka t'akallata phishka chuncamanta phishka chunca, —nispa. \p \v 15 Ajinata ruwarkancu. Tucuytaj tiyacorkancu. \v 16 Chanta Jesuska chay phishka t'antasta iscay challwitastawan maquisninpi jap'erka. Janaj pachata khawarispataj Diosman graciasta korka t'antasmanta challwitasmantawan. Chaycunata partispataj yachacojcunaman jaywasharka paycuna runasman konancupaj. \v 17 Tucuy runastaj miqhuspa sajsacorkancu. Yachacojcunataj chay puchoj partiska miqhunasmanta chunca iscayniyoj canastas junt'ata okharerkancu. \s1 “Diospa ajllaskan Cristomin” \p \v 18 Uj cuti Jesús sapallan Dioswan parlacusharka. Kayllanpitaj yachacojcuna casharkancu. Paycunata Jesús taporka: \p —Ashqha runas nokamanta parlaspa ¿pi caskaytataj nincu? \p \v 19 Yachacojcunataj payman cuticherkancu: \p —Waquin nincu, bautizaj Juan. Waquin nincu, Elías. Waquinri, ujnin Diospa unay willajcunanmanta, chaychá causarimpuskan, nisuncu. \p \v 20 Jesús paycunata tapullarkataj: \p —Kancunarí, ¿pi caskaytataj ninquichej? \p Pedrotaj cuticherka: \p —Kan Diospa ajllaskan Cristomin canqui, —nispa. \p \v 21 Chanta Jesús paycunata sinch'ita camacherka ama pimanpis chayta willanancuta. \s1 Jesús willan wañuyninmanta causarimpuyninmantawan \p \v 22 Paycunaman willarka: \p —Noka, Diospa cachaska Runan, anchata ñac'arinay tiyan Diospa munayninmanjina. Israel curajcunawan yupaychana-wasipi curajcunawan yachachejcunapiwanpis, tucuy paycuna chekatapuni nokata khesachawankancu wañuchiwankancutaj. Quinsa p'unchaymantari causarimpunay tiyan, —nispa. \p \v 23 Tucuy runasta nisharkataj: \p —Pichus munan yachacojniy cayta nokawan riytapis chayka, sakenan tiyan quiquin munayninta. Chaywanpis sapa p'unchay nokaraycu pay quiquinpi muchunan tiyan. Nokatataj casunawanpuni tiyan wañunancama. \v 24 Chekatapuni pillapis causayninta payllapaj wakaychacuyta munajka mana wiñay causayniyojchu canka. Pillapis causayninta cay pachapi chincananta sakejka nokata casuwaskanraycu chayka, chekatapuni payka wiñay causayniyoj canka. \v 25 Reparaychej: Sichus uj runa cay pachantintapis jap'inman pay quiquinri wiñaypaj chincapunmantaj chayka ¿ima allin canman paypajrí? \v 26 Pillapis nokamanta niskasniymantapis p'enkacunman chayka, nokapis cutimuspa paymantaka p'enkacullasajtaj. Noka, Diospa cachaska Runanka, cutimusaj jatun atiyniywan, Tatay Diospa atiyninwan, angelesninpa atiynincuwanpis. \v 27 Chekatapuni willashayquichej: Cunan caypi cashajcunamanta waquin mana wañonkancuchu Dios camachinanpaj jamuskanta ricunancucama, —nispa. \s1 Jesús lliphipej c'anchayninpi riqhurimun \p \v 28 Chayta niskantawan pusaj p'unchaymantajina Jesús orkoman rerka Dioswan parlaj. Pusarkataj Pedrota, Juanta, Jacobotawan. \v 29 Jesús Diosmanta mañacushajtin uyanpa rijch'aynin wajjinaman tucorka. P'achasninpis sumaj yuraj lliphipejjinaman tucorkancu. \v 30-31 Khaway, iscay runas, Moisés Eliaspiwan, janaj pachamanta Diospa lliphipishaj atiyninwan riqhurimorkancu. Jesuspa wañuyninmanta parlanacusharkancu, chayta Jerusalenpi junt'anantaña Diospa yuyaskanmanjina. \v 32 Pedrotawan paywan cajcunatawantaj puñuy atiparka. Puñushaskancumanta rijch'arispataj Jesuspa lliphipej c'anchayninta ricorkancu iscay runastawan paywan sayashajta. \v 33 Chay runas Jesusmanta ripunayashajtincu Pedro Jesusta nerka: \p —Yachachejníy, sumajta caypi cashanchej. Ruwaycuman quinsa ch'ujllasta, ujta kanpaj, ujta Moisespaj, ujtataj Eliaspaj, —nispa. \p Pedroka chayta nerka mana yachaspa imatachus parlananta. \p \v 34 Parlashajtin uj phuyu riqhurimuspa paycunaman uraycamorka. Yachacojcuna phuyupi caspa manchachicorkancu. \v 35 Phuyumanta uj parlamushajta uyarerkancu: \p —Caymin ajllaska Wawayka. Payta uyariychej, —nispa. \p \v 36 Chay parlamojta uyarishaspataj Jesusta sapallanta ricorkancu. Ch'inlla cacorkancu manataj ni piman ricuskancuta willarkancuchu chay p'unchaycunapi. \s1 Jesús thañichin supayniyoj joventa \p \v 37 K'ayantin orkomanta uraycamojtincuña ancha ashqha runas Jesuswan tincorkancu. \v 38 Chay q'isqui runasmanta ujnin khaparerka: \p —Yachachejníy, mañacuyqui wawayta thañichinapaj khawaripunawayquita pay sapan waway caskanraycu. \v 39 Supay payta jap'ishanpuni. Ujllata wawata khaykeyachin. Supaytaj payta t'ucuchin. Phosokojina llausa surun siminmanta. Supay payta chokaycachachishanpuni manataj payta munanchu sakeyta. \v 40 Ñapis yachacojcunayquita mañarkaniña supayta kharkonancuta. Paycunarí mana aterkancuchu, —nispa. \p \v 41 Jesustaj nerka: \p —¡Ay, Diospi mana jap'icoj nitaj cheka yuyayniyoj runas! ¡Mayc'ajcamataj kancunawan casaj! ¡Mayc'ajcamataj kancunata muchuskayquichej! \p Chaymanta jovenpa tatanman cuticherka: \p —Cayman pusamuway wawayquita, —nispa. \p \v 42 Joven kayllamojtintaj supay pampaman urmachispa t'ucuwan jap'iycucherka. Jesusri supayta sinch'iwan c'amerka, joventataj thañicherka. Chanta joventa tatanman koporka. \v 43 Tucuy runastaj manchaytapuni t'ucusharkancu Diospa may jatun atiyninmanta. \p Tucuy runas Jesuspa ruwaskasninmanta t'ucushajtincutaj payka yachacojcunanta nerka: \p \v 44 —Cay niskayta yuyayniyquichejpi sumajta jap'icuychej: Noka, Diospa cachaska Runanka, sajra runaspa maquisnincuman jaywaskaña caj rishani, —nispa. \p \v 45 Yachacojcunari mana yacharkancuchu Jesuspa niskanka imatachus niyta munaskanta. Pacaska carka yuyaynincumanta, chayraycu mana repararkancuchu. Chaywanpis chay niskanmanta payta tapuyta manchachicorkancu. \s1 Maykenchus curaj canman \p \v 46 Chanta yachacojcunaka churanacuyta kallarerkancu maykenchus paycunamanta aswan curaj cananmanta. \v 47 Jesusrí yacharka sonkosnincupi tanteyaskancuta. Chayraycu uj wawata jap'ispa ladonpi sayacherka. \v 48 Chantaka yachacojcunanman nerka: \p —Nokapi jap'icojka cayjina wawata, “Walejta jamunwanqui”, nispaka noka quiquiyta nishawan. Nokata, “Walejta jamuwanqui” niwajka, cachamuwajniytapis nishallantaj. Tucuy kancunamanta aswan pisipaj khawacoj cajmin chekamanta curaj cajka cashan, —nispa. \s1 Mana contranchejpi cajka nokanchejwanmin \p \v 49 Chanta Juan Jesusta nerka: \p —Yachachejníy, ricorkaycu uj runata atiyniyoj sutiyquiwan supaycunata kharkoshajta. Mana kanta nokaycujina khatej caskanraycu payta jarc'ayta kallarerkaycu, —nispa. \p \v 50 Jesús nerka: \p —Amaña jarc'aychejchu payta. Mana contrayquichejpi cajka kancunaj allinniyquichejpaj cashan, —nispa. \s1 Jesús Galileamanta llojsin \p \v 51 Dios janaj pachaman Jesusta ujtawan pusanan carka. Chay p'unchaycuna kayllamojtin Jesús ajinata tucuy sonkowan yuyacorka Jerusalenman rinanta. \v 52 Paypa ñaupakentataj willajcunata cacharka. Rispataj yaycorkancu Samariapi ujnin llajtaman Jesuspaj waquichipunancupaj. \v 53 Samaritanocunarí Jesús chaypi khepacunanta mana munarkancuchu Jerusalenman rishaskanta sut'ita reparaskancuraycu. Jerusalenpi tiyacojcunawantaj chejniskas carkancu. \v 54 Iscay yachacojcunataj, Juan Jacobopiwan, chayta ricuspa Jesusta nerkancu: \p —Señorníy ¿munawajchu janaj pachamanta ninata uraycuchimunanchejta cay runasta ruphaycuchinapaj? Elías ruwarka, chayjinata, —nispa. \p \v 55 Chanta Jesús paycunaman cutirispa c'amerka: \p —Mana yachanquichejchu sonkoyquichejpi yuyaskayquichejka maymantachus caskanta. \v 56 Noka, Diospa cachaska Runanka, runaspa causaynincuta cacharinaypaj jamorkani manataj paycunata tucuchinaypajchu, —nispa. \p Chaymanta waj llajtaman riporkancu. \s1 Jesusta khaticuyta munajcuna \p \v 57 Rishajtincutaj, uj runa Jesusta ñanpi nerka: \p —Kanwan cusca risaj maymanchá rejtiyquipis, chayman, —nispa. \p \v 58 Jesustaj cuticherka: \p —Atojcuna jusc'usniyoj, phawashaj p'iskospis thapasniyoj cancu. Noka, Diospa cachaska Runanrí, mana wasiyojchu cani, —nispa. \p \v 59 Waj runata Jesús nerka: \p —Jamuy, yachacojniy cay, —nispa. \p Payrí nerka: \p —Señorníy, ñaupajta sakellawayraj tatayta p'ampamunayta, —nispa. \p \v 60 Jesustaj cutichispa nerka: \p —Wañuskacuna wañuskasnincuta p'ampamuchuncu. Kanrí, riy, Dios camachin, chaymanta willarallaypuni, —nispa. \p \v 61 Ujnintaj Jesusta nerka: \p —Señorníy, khatiskayqui yachacojniyqui canaypaj. Ñaupajtaka sakellaway wasiypi cajcunamantaraj cacharpayacamunayta, —nispa. \p \v 62 Jesusrí payta nerka: \p —Waquin runas munashancu llanc'ayta Dios tucuyta camachinanpaj, manataj quiquin munaynincuta sakencuchu. Waj ladoman khawaspa surc'aj runaka mana allintachu surc'an. Ajinallataj quiquin munaynillanta ruwajka mana allinchu llanc'an Dios tucuyta camachinanpaj, —nispa. \c 10 \s1 Kanchis chunca runasta cachan \p \v 1 Chay khepata Señorka uj kanchis chunca runastawan churarka. Paycunatataj ñaupakenta cacharka iscay iscayta sapa llajtaman ranchoman rej risharka, chaycunaman. \v 2 Jesuska paycunata nisharka: \p —Chekapuni runaska uj jatun pokoska trigo chajrajina cancu. Llanc'ajcunarí chayta ruthunancupajka ancha pisis cancu. Chayraycu mañacuychej Diosmanta llanc'ajcunata uskhayta chajranman cachamunanta. Tucuy caytaka paymin camachin. \v 3 Riychej, cayta reparaspa: Noka kancunata cachashayquichej oveja uñastajina atojcuna chaupita. \v 4 Amataj apaychejchu ni kolke churanata, ni wayakata nitaj ojot'asta. Puriyniyquichejpi napaycuspa ama khepacuychejchu. \v 5 Mayken wasillamanpis wajyaskas canquichej chayka, napaycuspa ñaupajtaka niychej: “Cay wasipi tiyacoj runaska Diosman allinyaskas cachuncu”, nispa. \v 6 Sichus chay wasipi tiyacoj runa munan Diosman allinyacuyta chayka, napaycuskayquichejka paywan caconka. Manachayrí napaycuskayquichejka kancunaman cutimpusonkachej. \v 7 Wajyaskas canquichej chay wasillapi cacuychej. Chaypi tiyacoj runaspa capuskanmanta miqhuychej ujyaychejtaj. Llanc'askancumanta llanc'ajcunamanka miqhunancupaj konancupuni tiyan. Uj wasillapi tiyacuychej, amataj wasimanta wasi purishaychejchu. \v 8 Uj llajtaman yaycojtiyquichej runas: “Walejta jamunquichej”, nisojtiyquichejka, chaypi cacullaychej. Miqhuychej jaywasuskayquichejtaka. \v 9 Thañichiychej chaypi onkoska cajcunata. Niychejtaj runasman: “Cunan Dios caypiña cashan camichinanpaj”, nispa. \v 10 May llajtaman yaycojtiyquichej runas mana: “Walejta jamunquichej”, nisojtiyquichejka, llojsiychej. Jatun ñancunancuman rispa chay runasta nimuychej: \v 11 “Llajtayquichejpa jallp'anta chaquisniycumanta contrayquichejpi thalarparishaycu. Cayta ruwaycu reparanayquichejpaj cunan Dios camachinanpaj kayllayquichejpi caskanta khesachaskayquichejtataj”, nispa. \v 12 Yachacojcunáy, niyquichej, Diospa c'ajaj phiñacuynin p'unchaypeka astawan ñac'arichinanta chay llajtapi tiyacojcunata Sodoma llajtapi tiyacojcunamanta niskaka, —nispa. \s1 Diospi mana jap'icoj llajtas \p \v 13 Chaywanpis Jesús nerka: \p —¡Ay, phutiy, ari, kancuna Corazín llajtapi tiyacojcunapajka! ¡Ay, phutiy, ari, kancuna Betsaida llajtapi tiyacojcunapajpis! Dios jatun ruwanasta llajtasniyquichejpi ruwarka. Sichus Tiro llajtapi Sidón llajtapiwan chay quiquin ruwanasta ruwanman carka chayka, unayña paycunaka sajra ruwanasnincuta sakencuman carka. Yana p'achasnincuta churacuspa ushphata umasnincuman khallaycucuncuman carka. Ajinapi runasman ricuchincuman carka sajra ruwaskasnincumanta mayta phuticuskancuta. \v 14 Diospa c'ajaj phiñacuynin p'unchaypiri kancunata astawan ñac'arichenka Tiro llajta Sidón llajtawan tiyacojcunamanta niskaka. \v 15 ¡Kancunapis Capernaum llajtayojcuna, yuyanquichejchu jakay p'unchaypi janaj pachacama okhariskas curajpaj khawaskas canayquichejta! Astawanka uqhu pachacama uraycuchiskas canquichej. \p \v 16 Chaywanpis Jesús chay kanchis chunca runasta nerka: \p —Kancunata uyarejka nokata uyariwan. Kancunata khesachajri nokata khesachawan. Nokata khesachawajrí cachamuwajniyta khesachallantaj, —nispa. \s1 Kanchis chunca runas cutimuncu \p \v 17 Chay kanchis chunca yachacojcunantaj cusiywan Jesusman cutimuspa nerkancu: \p —Señorníy, supaycunapis casuwarkaycu paycunata sutiyquipi camachejtiycoka, —nispa. \p \v 18 Jesustaj paycunaman cuticherka: \p —Arí, khawarkani supay Satanasta janaj pachamanta urmaycamushajta lliuj-lliujtajina. \v 19 Khawaychej supay Satanaspa tucuy atiyninta atipanayquichejpaj atiyta korkayquichej. Catarista chayrí atoj-atojcunatapis saruwajchej, ajinata sajra runasta atiyniywan atipanquichej. Manataj ni imapis imanasonkachejchu. \v 20 Astawanpis ama cusicuychejchu supaycuna kancunata casususkayquichejmantaka. Astawanka cusicuychej sutisniyquichej janaj pachapi kelkaskasña caskanmanta, —nispa. \s1 Jesús cusicun Santo Espiritupi \p \v 21 Chay quiquinpacha Santo Espíritu Jesuspa sonkonman jatun cusiywan junt'acherka. Jesustaj nerka: \p —Tucuy cay pachata janaj pachatawan Camachej Tatáy, agradececuspa yupaychayqui. Imaraycuchus yuyaskayquita pacarkanqui ancha yachayniyoj runasmanta. Chaytarí wawajina llamp'u sonkoyojcunaman sut'incharkanqui. Arí, Tatáy, ajinata ruwaskayquipi cusicunqui, —nispa. \p \v 22 Nerkataj: \p —Tatay Dios nokaman tucuy yachayta kowarka. Paylla noka Wawantaka rejsiwan. Tatayta noka Wawallan rejsini. Pimanchus noka Wawan munani Tatayta rejsichiyta, chay runalla paytaka rejsin, —nerka Jesús. \p \v 23 Yachacojcunanman cutirispataj paycunallata nerka: \p —Ricushaskayquichejta ricuspa may cusiskas canquichej. \v 24 Niyquichej, ashqha unay willajcuna camachejcunapiwan ricushaskayquichejta ricuyta munaskancuta. Manataj ricorkancuchu. Uyarishaskayquichejta uyariyta munarkancu. Manataj uyarerkancuchu, —nispa. \s1 C'acha samaritano runamanta \p \v 25 Chaypitaj carka uj israel yachachej. Payka yachayta munasharka Jesuspa yachachiskasnin chekachus manachus caskanta. Jesusta taporka: \p —Yachachej ¿ima allin cajta ruwanay tiyan wiñay causayniyoj canaypaj? \p \v 26 Jesús cuticherka: \p —Diospa camachiskasninpi ¿imataj kelkaska cashan? Leejtiyqui ¿ima niytataj munan? \p \v 27 Chay yachachejtaj cuticherka: \p —Diospa camachiskasninpi nin: “Señor Diosniyquita munacunayqui tiyan tucuy sonkoyquiwan, tucuy causayniyquiwan, tucuy callpayquiwan, tucuy yuyayniyquiwanpis. Runa-masiyquitapis munacuy kan quiquiyquitajina”, —nispa. \p \v 28 Jesustaj payta nerka: \p —Cutichiwaskayqueka chekamin. Chayta ruwashaypuni, wiñay causayniyojtaj canqui, —nispa. \p \v 29 Chay yachachejrí tapuskan chekan caskanta ricuchiyta munarka. Chayraycu Jesusta nerka: \p —¿Pitaj runa-masiyrí? \p \v 30 Cutichispataj Jesús nerka: \p —Uj israel runa Jerusalén llajtamanta Jericó llajtaman uraycusharka. Suwas paytaka muyuycarpaspa jap'iycorkancu. Paycuna p'achasninta lluch'uspataj makaycorkancu. Ripuspataj runataka wañuskatajina sakerkancu. \v 31 Ajinataj yupaychana-wasipi uj ruwanayoj chay ñanllatataj uraycusharka. Chay wijch'uska runata ricuspa carunejta muyurerka. \v 32 Ajinallatataj yupaychana-wasipi uj yanapajpis chayman chayarka. Wijch'uska runata ricuspataj carunejta muyurillarkataj. \v 33 Chanta chejniska samaritanocunamanta uj runarí rispa wijch'uska runa casharka, chayman chayarka. Paytaj ricuspaka mayta qhuyarka. \v 34 Payman kayllaspa jampiwan jampiycuspataj nanaskasninta wataycorka. Quiquin uywanman payta llok'achispa pusarka puñuna wasiman. Chaypi payta sumajta khawarka. \fig |src="CN01749B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Lucas 10.34" \fig* \v 35 Chay samaritano k'ayantin llojsipushaspa iscay p'unchay llanc'askanmantajina kolketa wasiyojman korka. Nerkataj: “Sumajta khawaripuway cay runata. Sichus astawan gastanqui chayka, cutimuspa noka kopuskayqui”, nispa. \p \v 36 Chanta Jesús chay yachachejta taporka: \p —Chay quinsamanta suwawan jap'ichicojpa runa-masenka ¿maykennincu caskantataj yuyanqui? \p \v 37 Yachachejtaj cuticherka: \p —Wijch'uska runata qhuyarka, chay runa, —nispa. \p Jesustaj payta nerka: \p —Arí, paypuni carka. Kanpis quiquillantataj qhuyaspa ruwamuy, —nispa. \s1 María Jesusta uyarin \p \v 38 Jesús yachacojcunanwan rishaspa uj llajtaman yaycorka. Chaypi uj warmi, Marta sutiyoj, Jesusta wasinman wajyarka. \v 39 Paypa ñañan Mariataj Jesuspa chaquisnin kayllapi tiyacuspa willaskanta uyarisharka. \v 40 Martarí miqhunata waquichishaskanwan atipachicusharka. Chanta jamorkospa Jesusta nerka: \p —Señorníy, reparay ñañay ruwanata sapallayman sakeshawaskanta. Nipuway, ari, ruwananpi yanapanawanta, —nispa. \p \v 41 Señortaj payman cuticherka: \p —Kan, Marta, ashqha ruwanaswan atipacuspa musphachiskataj tucuchishanqui. \v 42 Uj sapallanmin canan cashan. Mariaka allin cajta ajllarka. Cay ajllaskanka mana paymanta khechuskachu canka, —nispa. \c 11 \s1 Jesús yachachin Diosmanta mañacuyta \p \v 1 Uj lugarpi Jesús Diosmanta mañacusharka. Tucushajtintaj yachacojcunanmanta ujnin nerka: \p —Señorníy, Diosmanta mañacuyta yachachiwaycu. Juanpis yachacojcunanta Diosmanta mañacuyta yachacherka, ajinata, —nispa. \p \v 2 Chayraycu Jesús paycunata nerka: \p —Diosmanta mañacushaspaka niychej: \q1 Janaj pachapi caj Tataycu, tucuy runas sutiyquita yupaychachuncu. \q1 Mayta munaycu tucuyta camachinayquita. \q1 Janaj pachapi munayniyqui ruwacushan, ajinallataj cay pachapipis ruwacuchun. \q1 \v 3 Causanaycupaj miqhunaycuta kowaycupuni sapa p'unchay. \q1 \v 4 Juchasniycuta khechuspa perdonawaycu; \q1 nokaycupis perdonaycu tucuy juchata nokaycuman ruwajcunata. \q1 Llaquiycunapi callpachawaycu ama juchallicunaycupaj, —nispa. \s1 Uj quiquinchana mayta mañacoj amigomanta \p \v 5 Chaywanpis paycunata nerka: \p —Kancunamanta ujniyquichej chaupi tutata amigonpa wasinman rispa ninman: “Amigóy, quinsa t'antasta ayniriway. \v 6 Uj amigoy ñan puriymanta cunallan chayamun wasiyman. Manataj ni imay canchu payman jaywarinaypaj”, nispa. \v 7 Amigoyquitaj wasi uqhumanta cutichispa nimunman: “Amaña molestawaychu. Puncoka tutapaj sumaj wisk'askaña cashan. Wawasniytaj puñushancu nokawan. Mana atinichu jatarimuyta kosunaypaj”, nispa. \v 8 Chekatapuni chay runa manapis jatarinmanchu t'antata kosunanpaj amigon caskayquiraycu. Mayta mañacuskayquiraycurí jatariconka imatachus mañacuskayquitataj kosonka. \v 9 Astawanpis niyquichej: Mañacullaychejpuni, Diosmin kosonkachej. Masc'allaychejpuni, Diosmin tarichisonkachej. Wajyallaychejpuni,\f + \fr 11:9 \ft Literal: tocay.\f* Diostaj puncuta kancunaman quicharisonkachej. \v 10 Sapa uj mana sakespa mañacojka jap'inpuni; mana sakespa masc'ajtaj tarinpuni; mana sakespa wajyajmanpis puncoka quichariconkapuni, —nispa. \p \v 11 Jesús nillarkataj: \p —Wawayqui t'antata mañacusojtin ¿payman uj rumita kowajchu? Chayrí, challwata mañacusojtin ¿paymanka uj catarita jaywawajchu? \v 12 Chayrí, runtuta mañacusojtin ¿uj atoj-atojta jaywawajchu? \v 13 Nipunichá. Kancuna tatas, pantaj runas cashaspapis, yachanquichej allin cajta koyta wawasniyquichejman. May astawanraj Dios Tatayquichejka janaj pachamanta Santo Espirituta konka paymanta mañacushajcunaman, —nispa. \s1 Jesús chayrí Beelzebú \p \v 14 Jesús supayta uj runamanta kharkosharka. Chay runaka supayniyoj caskanraycu upa carka. Paymanta supay llojsejtintaj upaka parlarka. Runastaj parlaskanmanta t'ucorkancu. \v 15 Waquincunarí nerkancu: \p —Jesuska supaycunata kharkoshan curaj caj supay Beelzebúj atiyninwan, —nispa. \p \v 16 Waquintaj mana creeskancuchu Dios payta cachamuskanta. Chayraycu Jesusmanta mañasharkancu chayta ricuchinanta, uj janaj pachamanta t'ucunata ruwaspa. \v 17 Jesusrí yuyaskasnincuta yachaspa paycunata nerka: \p —Uj llajtapi tiyacojcuna paycunapura makanacojtincoka llajtancu chincapun; uj familiapis chhokonacuspa tucucun. \v 18 Ajinallataj Satanaswan cashan. Camachisnillantaj paywan makanacojtincoka atiynin tucuconka. Cayta niyquichej Beelzebúj atiyninwan supaycunata kharkoskayta niskayquichejraycu. \v 19 Ajinapis canman chayka, khatejcunayquichej ¿ima atiywantaj supaycunata kharkoncurí? Paycuna sut'itaka ricuchisonkachej. \v 20 Astawanrí noka Diospa atiyninnejta supaycunata kharkoskayka niyta munan Dios kancuna uqhupiña caskanta camachinanpaj, —nispa. \p Nerkataj: \p \v 21 —Uj callpayoj runa makanaswan sumaj waquichin wasinta. Ajinapi khawajtin capuynenka sumaj wakaychaska cashan. \v 22 Uj astawan callpayoj runachus payman jamuspa atiparpan chayka, atinicuska makanasninta khechun. Capuynintataj chay callpayojka amigosninwan jaywanaycucun. [Nokapis ajinallatataj supay Satanasta atipaspa millay supaycunata kharkoshani.]\f + \fr 11:22 \ft Ninayan.\f* \p \v 23 ‘Mana nokaman sayacojka contraypi churacun. Mana nokata yanapawajtaj jarc'awan, —nispa. \s1 Runaman cutimoj supaymanta \p \v 24 Jesús cay quiquinchanawan parlarka: \p —Runamanta millay supaychus llojsin chayka, ch'aquinejpi khasillata purin samariyta masc'aspa. Mana tarispataj nin: “Llojsimorkani, chay runaman cutiycapusaj”, nispa. \v 25 Supayka cutimuspa chay runata taripan uj pichaska sumaj allinchaska ch'usaj\f + \fr 11:25 \ft Ajinata nin Mateo 12:44.\f* wasitajina. \v 26 Chanta rispa paymanta aswan sajra kanchis supaycunata pusamun. Chaycuna yaycuspa runapi tiyacuncu. Ajinapi chay runaka khepata aswan millayman tucupun ñaupajmanta niskaka, —nispa. \s1 Casucuymanta \p \v 27 Chay imasta Jesús parlashajtin uj warmi ashqha runaspa chaupincumanta khaparerka: —¡May cusicuyniyojmin onkocusorka ñuñuchisorkataj, chay warmeka! —nispa. \p \v 28 Jesusrí nerka: \p —Cusicuyniyojllataj cancu Diospa niskanta uyarej casojcunaka, —nispa. \s1 Jonás uj ricuchina \p \v 29 Ashqha runas payman yapacamushajtincu, Jesús kallarerka parlayta: \p —Cunan p'unchay runaska sajracuna caspa uj ricuchinata mañashancu creenawancupaj. Diospa unay willajnin Jonaswan ruwacuskanjina chaylla cashan. \v 30 Jonaska uj ricuchina carka Nínive llajtapi tiyacoj runaspaj. Ajinallataj noka, Diospa cachaska Runanpis, uj ricuchina casaj cunan p'unchay runaspaj. \v 31 Sabá llajtata camachej warmeka ancha carumanta jamorka Salomonpa yachayninta uyarej. Reparaychej, kancunawan caypi cashani, Salomonmanta aswan curaj. Chayraycu Diospa c'ajaj phiñacuynin p'unchaypi chay camachej warmi cunan p'unchay runasta juchachanka. \v 32 Ninivepi tiyacojcuna Jonaspa willaraskanta uyarispa juchasnincuta sakerkancu Diosman cutirinancupaj. Reparaychej, caypi cashani Jonasmanta aswan curaj. Chayraycu Diospa c'ajaj phiñacuynin p'unchaypi Ninivepi tiyacojcuna cunan p'unchay runasta juchachankancu. \s1 Uj quiquinchana c'anchaymanta \p \v 33 ‘Ni pipis uj c'anchayta jap'ichispa pacaycunchu; nitaj wich'i uraman churanchu. Astawanpis pataman churan yaycojcuna c'anchayta ricunancupaj. \v 34 Ñawiyqui c'anchayllawan ricun cuerpopaj. [Ajinallataj sonkoyquipis Diospa c'anchayninwan reparan. Sichus llimphu sonkoyoj canqui chayka, tucuy causayniyqui c'anchayniyojmin. Sajra sonkoyoj canquirí tucuy causayniyqui lakhapachamin.]\f + \fr 11:34 \ft Ninayan.\f* \v 35 Pajtataj Diospa cheka c'anchaynin causayniyquipi mana cashanmanchu. \v 36 Tucuy causayniyqui chay c'anchaywan junt'a cajtin, mana ni ima sajra yuyay kanpi canchu. Uj lliphipej c'anchaypis c'anchashasunquimanjina, Diospa cheka yachachiynenka c'anchasunqui, —nerka Jesus. \s1 Jesús c'amin fariseosta \p \v 37 Jesús parlashajtin uj fariseo paywan miqhunanpaj wajyarka. Ajinamanta fariseoj wasinman yaycuspa miqhoj tiyaycucorka. \v 38 Israelcunaj mayllacunancu yachacuskancumanjina maquisninta mana mayllacuspa Jesús miqhusharka. Chayta ricuspa fariseoka t'ucorka. \v 39 Jesusrí payta nerka: \p —Kancuna fariseoska vasota chuwata jawallanta mayllanquichej. Sonkoyquichejrí munapayaywan sajra yuyaywan junt'a cashan. \v 40 ¡Mana yuyayniyojcuna! Dios jawanta ruwarka uqhunta payllataj ruwarka. ¿Chayta manachu reparanquichej? \v 41 Wajcha runasman tucuy sonkowan qhuyaspa koychej. Ajinapitaj tucuy ima llimphu cashan kancunapaj. \p \v 42 ‘¡Phutiy, ari, kancuna fariseospajka! Sapa chuncamanta ujta Diosman koshanquichej. Chayta koshanquichej yerbabuenamanta, rudamanta, chayjina juch'uy imasmantawanpis. Astawanpis runasman chekanta ruwayta Diosta munacuytawan konkapunquichej. Chaycunata ruwanayquichej carka, juch'uy imastapis ama konkaspalla. \p \v 43 ‘¡Phutiy, ari, kancuna fariseospajka! Tantacuna-wasispi curajcunaj tiyanasnincupi tiyacuyta munanquichej. Plazaspi sumajta napaycuchicuyta munallanquichejtaj. \p \v 44 ‘¡Phutiy, ari, kancuna fariseospajka! Pacaska aya p'ampanasjina canquichej. Runaska mana yachaspa chay ismuyniyquichej patata purincu, —nispa. \s1 Jesús c'amin israel yachachejcunata \p \v 45 Chaymanta israel yachachejcunamanta uj cutichispa Jesusta nerka: \p —Yachachej, chayta nispaka nokaycutapis p'enkachillawaycutaj, —nispa. \p \v 46 Jesusrí nerka: \p —¡Phutiy, ari, kancuna israel yachachejcunapajka! Kancuna yachachinasniyquichej llasa k'epistajina waj runaspaj waquichinquichej. Chaytataj camachinquichej runasta ruwanancuta k'epistajina k'epirichispa. Kancunarí chay camachiskasta ni casojllapis churacunquichejchu. \p \v 47 ‘¡Phutiy, ari, kancunapajka! Diospa unay willajcunanpa p'ampanasnincuta c'achachashanquichej. Tatasniyquichejtaj chay willajcunata wañucherkancu. \v 48 Chay c'achachaskayquichejwanka ricuchishanquichej tatasniyquichejpa ruwaskancuwan ujlla caskayquichejta. Paycunaka Diospa willajcunanta wañucherkancu; kancunataj p'ampanasnincuta c'achachanquichej. \p \v 49 ‘Chayraycu Dioska yachayninpi nin: “Paycunaman cachasaj willajcunaytawan cachasniytawan. Paycunamanta waquinta wañuchenkancu, waquintataj ñac'arichenkancu”. \v 50 Cay pacha kallaricuymantapacha Diospa unay willajcunanmanta ashqhas wañuchiskas carkancu. Tucuy chay wañuchiskacunamanta cay p'unchay runas juchachaskas cankancu. \v 51 Sumajta reparanayquichejpaj niyquichej: Abel sutiyojmanta Zacariascama cay p'unchay runas Diosman cuentata konancu tiyan. Zacariaska yupaychana-wasej ñaupakenpi\f + \fr 11:51 \ft Literal: templo altar kayllapi.\f* wañuchiska carka. \p \v 52 ‘¡Phutiy, ari, kancuna israel yachachejcunapajka! Diosta rejsinancupaj yachachinasta runasmanta pacarkanquichej. Kancuna quiquiyquichejpis Diosta rejsej mana churacorkanquichejchu. Diosta rejsiyta munajcunatapis jarc'arkanquichej, —nerka Jesús. \p \v 53 Jesús wasimanta llojsiporka. Israel yachachejcuna fariseospiwanka mayta phiñacorkancu paymanta. Kallarerkancutaj tucuy laya tapunasta tapuyta parlaskanpi pantachinancupaj. \v 54 Cazadorcuna jap'iycunancupaj watekancu, ajinata sumajta uyarisharkancu Jesusta parlaskanpi jap'iycunancupaj. \c 12 \s1 Puraj uya caymanta wakaychacuychej \p \v 1 Chaycamataj waranka waranka runas Jesusman tantacorkancu sarunacunancucama. Ajinapi Jesuska yachacojcunanman ñaupajta parlayta kallarerka. Nerkataj: \p —Wakaychacuychej fariseospa puraj uya caynincumanta. Chay puraj uyaka t'anta pokochina levadurajinamin. \v 2 Tucuy sumaj khataska cajpis k'ala khataraska canka. Pacaska cajtaj sut'inchaska canka. \v 3 Arí, lakhapi parlaskayquichejka c'anchaypi uyariska canka. Wasi c'uchupi runaj ningrillanman chhichiskayquichejpis ashqha runasman\f + \fr 12:3 \ft Literal: wasi patamanta.\f* khapariska canka, —nispa. \s1 Ama runastaka manchachicuychejchu \p \v 4 Yachacojcunanta Jesús nerka: \p —Munacuskasníy, niyquichej ama ni jayc'aj manchachicunayquichejta cuerpollata wañuchejcunataka. Wañuchiskancumanta astawanka mana ni imatapis ruwancuñachu. \v 5 Noka niskayquichej pita manchachicunayquichej caskanta. Diosta manchachicuychej. Payka causayta khechuspa wiñay ninaman wijch'unanpaj atiyniyojmin. Chayraycu niyquichej: Diosta manchachiycuychej. \p \v 6 ‘Runas phishka phichitanca p'isketusta vendencu iscay phatitaspi. Chaywanpis cay phichitanquitasmanta Dios mana konkapunchu. \v 7 Kancunarí ashqha phichitanquitasmantaka may astawan yuyanarajmin canquichej. Umayquichejpi chujchaspis ujmanta uj yupaskas cancu. Amaña manchachicuychejchu. \s1 Runaspa ñaupakencupi Señormanta willaymanta \p \v 8 ‘Chaywanpis kancunata niyquichej: Pillapis runaspa ñaupakencupi nokaj camachiy caskanta willacun chayka, nokapis paymanta willallasajtaj. Noka, Diospa cachaska Runan, paymanta angelesninpa ñaupakencupi camachiy caskanta willasaj. \v 9 Runaspa ñaupakencupi mana camachiychu caskanta willajtaka nokapis paymanta willallasajtaj mana camachiychu caskanta Diospa angelesninpa ñaupakencupi. \p \v 10 ‘Pillapis noka, Diospa cachaska Runanpa contranpi sajrata parlan chayka, parlaskanmanta perdonaska canka. Santo Espíritoj contranpi sajrata parlajrí mana perdonaskachu canka. \p \v 11 ‘Tantacuna-wasiman, camachejcunaman, autoridadcunamanpis apasonkachej. Chaypacha ama chhicata manchachicuspa yuyaychejchu imaynatachus cutichinayquichejmanta chayrí imatachus ninayquichejmanta. \v 12 Santo Espiritumin chay ratupi yachachisonkachej imatachus ninayquichej caskanta, —nerka Jesús. \s1 Uj quiquinchana khapaj wampu runamanta \p \v 13 Chay ashqha runasmanta ujnin Jesusta nerka: \p —Yachachejníy, nipuway waukeyta chayakeyta t'akapunawanta, —nispa. \p \v 14 Jesustaj nerka: \p —Amigo ¿pitaj kancunapaj churawarka capuyniyquichejta t'akajta? \p \v 15 Chanta nillarkataj: \p —Sumajta khawacuychej wakaychacuychejtaj tucuy munapayaymanta. Arí, runaka mana astawan causaytaka atinmanchu may chhica capuyniyoj cashaspapis, —nispa. \p \v 16 Chaymantaka uj quiquinchanawan parlarka. Nerkataj: \p —Carka uj khapaj runa. Paypa haciendantaj may ashqhata pokorka. \v 17 Chanta kallarerka tanteyacuyta: Mana campoy canchu pokopuwaskanta jallch'anaypaj. ¿Imanasajtajrí? \v 18 Cayta ruwasaj. Pirwasniyta urmachispa aswan jatuchejta sayachisaj. Chaycunapitaj tucuy pokopuwaskanta tucuy capuyniytawan wakaychasaj. \v 19 Sonkoyta nisaj: May chhica capuyniy ashqha watapaj wakaychaska cashan. Cunanka samacapusaj, miqhucusaj, ujyacusaj, cusicusajtaj, nispa. \v 20 Diosrí payta nerka: “¡Mana yuyayniyoj runa! Cunan ch'isipacha causayniyquita kopunayqui tiyan. Waquichiskasniyquita ¿pitaj jap'enkarí?” \v 21 Ajinamin cashan pay quiquinpaj khapaj capuyta tantaj runawanka. Chay runaka Diospa khawayninpi mana imayoj, —nerka Jesús. \s1 Dios yachan imachus pisisuskayquichejta \p \v 22 Chaywanpis Jesús yachacojcunanman nillarkataj: \p —Chayraycu niyquichej amaña anchata llaquicuychejchu yuyaspa imatachus causanayquichejpaj miqhunayquichejta. Amañataj anchata yuyaychejchu cuerpoyquichejmanta imawanchus p'achallicunayquichejtaka. \v 23 Causayniyquichejka miqhunamanta astawanrajmin. Cuerpoyquichejpis p'achamanta astawanrajmin. \v 24 Sumajta reparacuychej alkamarismanta. Paycunaka mana tarpuncuchu nitaj ruthuncuchu. Mana canchu jallch'anancu ni pirwancupis. Chaywanpis paycunataka Dios miqhuchin. Kancunarí p'iskosmanta niskaka may astawanraj canquichej Diospajka. \v 25 Kancuna chay imasmanta anchata llaquicushajtiyquichejpis ¿uj chhica p'unchaycunatawan causayta atiwajchejchu? \v 26 Ancha pisi cajllatapis mana atispaka ¿imaraycutaj chhicata yuyashanquichej chay waj imasmanta? \p \v 27 ‘Sumajta reparaychej loma t'icasmanta imaynata wiñancu. T'icaska mana llanc'ancuchu nitaj phushcancuchu. Chaywanpis niyquichej: Cay ujnin t'icajina c'achitutaka ni camachej Salomonpis, tucuy khapaj cayninwan, p'achallicorkachu. \v 28 Ajinata Dios p'achallichin khorata. Cunan p'unchay chajrapi cashancu. K'ayataj hornopi ruphachiska cankancu. ¿Manachu Dios astawanraj kancunataka p'achallichisonkachej? ¡May pisita Diospi jap'icunquichej! \v 29 Amataj miqhunayquichejta ujyanayquichejtaka masc'aychejchu llaquicuspa. \v 30 Cay pacha runasmin Diosta mana rejsispa tucuy cay imasta masc'aspa causancu. Dios Tatayquichejka yachanmin cay imaspi pisichicuskayquichejtaka. \v 31 Astawanpis mayta munaychej tucuy imapi Dios Camachejniyquichej cananta. Chaymanta miqhunata p'achata ima yapasonkachej. \v 32 Dios Tatayquichejka yuyaskanmanjina munan Camachejniyquichej cayta. Chayraycu ama manchachicuychejchu, juch'uy tropa ovejasníy. \v 33 Capuyniyquichejta vendeychej. Qhuyacuywantaj wajcha runasman koychej. Cayta ruwaspa janaj pachapi khapaj cajta jallch'acushanquichej, manataj jayc'ajpis cayka tucuconkachu. Jakayman mana yaycuyta atinchu suwa, nitaj thutapis thutaspa tucuchiyta atinchu. \v 34 Maypichá munaska khapayniyquichejpis cashan chaypipuni yuyayniyquichejpis cashan. \s1 Uj quiquinchana waquichiska camachismanta \p \v 35 ‘Waquichiskaspuni caychej cutimunay p'unchaypaj. \v 36 Imaynatachus camachis camachejnincuta suyancu, ajinata kancunapis suyawaychej. Chay camachicunaka camachejnincuta casamientomanta cutimunanta suyancu. Ajinapi chayamojtincama puncuta quicharipuncu. \v 37 Camachejka chayamuspa paycunata rijch'ashajta taripan. ¡May cusiskas chay camachicunaka! Chekamanta niyquichej: Pay waquichiconka paycunata tiyaycuchispataj miqhunata jaywanka. \v 38 Chaupi tutatapis chayrí gallo wakaytapis chayamunman. Sichus paycunata waquichiskasta taripan chayka, may cusiskas cancu chay camachicunaka. \v 39 Chay jawapis cayta yachaychej: Sichus uj wasiyoj yachanman ima ratutachus wasinman suwa jamunanta chayka, wakaychanman. Manataj sakenmanchu suwa jusc'uspa wasinman yaycunanta. \v 40 Kancunapis waquichiskas cashaychej. Imaraycuchus mana suyanquichej cutimunayta, chay horatamin noka, Diospa cachaska Runan, cutimusaj. \s1 Uj quiquinchana iscay laya camachismanta \p \v 41 Chanta Pedro taporka: \p —Señorníy, ¿cay quiquinchanataka nokallaycupajchu parlashanqui chayrí tucuy runaspajchu? \p \v 42 Señortaj cuticherka: \p —Parlashani junt'aj, sumaj yuyayniyoj khawapojmanta. Payjinataj caychej. Patronka payta churan camachisninta camachinanpaj, horasninpi miqhuchinanpajpis. \v 43 May cusiska chay khawapojka patronnin cutimojtin payta taripan ruwananta ruwashajta. \v 44 Chekamanta patronnenka tucuy capuyninta khawapunanpaj payta churanka. \v 45 Chay camachinrí sonkonpi ninman: “Patronniyka khepaconkaraj”, nispa. Chanta camachi kharista camachi warmistawan makarayta kallarin. Kallarintaj miqhuyllata, ujyayllata machacapuytawan. \v 46 Paypa patronnenka cutimonka mana yuyaskan horata. Chayamuspataj paytaka sinch'ita ñac'arichenka, tucuy mana casojcunawan cuscataj churanka. \p \v 47 ‘Uj camachirí patronninpa munayninta yachashaspa mana waquichicunmanchu nitaj munaynintapis ruwanmanchu. Chay camacheka sinch'i ñac'arichiska canka. \v 48 Uj camachirí mana yachaspa sajrata ruwanman. Chay camacheka pisi ñac'arichiskalla canka. Uj runa ashqhata jap'ispaka ashqhallatataj cutichipunan tiyan. Uj khawapojpis ashqha ruwanasta jap'ispaka astawan ashqha ruwanasllatataj junt'anan tiyan. \s1 Jesús parlan churanacuy jatarinanmanta \p \v 49 Astawanpis Jesús nerka: \p —Cay pachapi ninata jap'ichej jamorkani. Mayta munayman jap'ichiskaña cashananta. \v 50 Astawanrí sinch'i ñac'ariyman\f + \fr 12:50 \ft Literal: bautismo.\f* yaycunay tiyan. Chaytataj muchunay tiyan junt'anaycama. \v 51 ¿Yuyanquichejchu runas uqhu allillanta causacunancupaj jamuskayta? Niyquichej, mana ajinachu. Astawanrí jamuskaywan runas t'akanaconkancu. \v 52 Chekamanta cunanmantapachaka uj wasipi phishka tiyacojcuna t'akanaconkancu. Quinsa iscaypa contranpi churanaconkancu, iscaytaj quinsaj contrancupi. \v 53 Tatan khari wawanpa contranpi churaconka, khari wawantaj tatanpa contranpi, maman warmi wawanpa contranpi, warmi wawantaj mamanpa contranpi, suegran khachunanpa contranpi, khachunantaj suegranpa contranpi churaconka, —nispa. \p \v 54 Chaywanpis Jesús ashqha runasman nerka: \p —Cay Israel jallp'anchejpi, inti yaycuynejmanta phuyu llojsimojta ricuytawancama ninquichej: “Sumajta paramonka”, nispa. Parantaj. \v 55 Uramanta wayramojtintaj ninquichej: “Sinch'i koñi canka”, nispa. Ajinapunitaj tucun. \v 56 ¡Puraj uya runas! Cay pachata janaj pachatawan khawaspa imayna tiempochus cananta yachanquichej. Chanta ¿imaraycutaj mana reparanquichejchu imatachus Dios niyta munan cunan p'unchay ruwaskasniywan?\f + \fr 12:56 \ft Ninayan.\f* \v 57 ¿Imaraycutaj kancuna quiquiyquichejka mana reparanquichejchu chekan cajmantarí? \p \v 58 ‘Contrallicusojniyqui curajpaman pusasojtenka, ñanllataraj rishaspa uskhayta paywan allinyacuy. Allinyacuy amaña jatun curajman pusasunanpaj nitaj soldadoman jaywaspa carcelman wisk'achisunanpaj. \v 59 Chekatapuni mana allinyacuwaj chayka, carcelmanta mana llojsimunquichu tucuy phatasta cutichipunayquicama, —nerka Jesús. \c 13 \s1 Diosman cutiriychej mana tucuchiskas canayquichejpaj \p \v 1 Chaypachallataj camachej Pilato Galilea runasta wañuchiskanta ujcuna willaj jamorkancu Jesusman. Chay runaska uywasta wañuchishaskancu Diosman jaywanancupaj yachacuskancumanjina. Pilato paycunata wañuchichejtin runacunaj yawarnincu uywasnincoj yawarninwan chajrucuska. \v 2 Chayta willajtincutaj Jesús nerka: \p —Ama yuyaychejchu chay runas tucuy Galilea llajta-masisnincumanta aswan juchayoj caskancuraycu ajinata wañuchiskancutaka. \v 3 Chekamanta niyquichej: Sajra ruwaskasniyquichejta sakespa Diosman cutirinayquichej tiyan. Chayta mana ruwawajchej chayka, Dios tucuy kancunatapis tucuchillasonkachejtaj. \v 4 Yachanquichejjina Siloé torre urmaspa chunca pusajniyoj runasta ñit'erka. Ama yuyaychejchu chay runas tucuy Jerusalenpi tiyacojcunamanta aswan juchayoj caskancutaka. \v 5 Chekamanta niyquichej: Juchasniyquichejta sakespa Diosman cutirinayquichej tiyan. Chayta mana ruwawajchej chayka, Dios tucuy kancunatapis tucuchillasonkachejtaj, —nispa. \s1 Uj quiquinchana mana pokoyniyoj sach'amanta \p \v 6 Cay quiquinchanata Jesús nerka: \p —Uj runa higo sach'ata uva huertanpi plantarka. Chanta khepata higosta masc'aj jamuspa mana tarerkachu. \v 7 Mana tarispataj huerta khawajninta nerka: “Khaway, quinsa watastaña cay sach'aj pokoyninta masc'aj jamuni, manataj tarinichu. Cayta c'utuspa orkhoy, khasi jallp'ata usuchishan”, nispa. \v 8 Huerta khawajrí nerka: “Patronníy, cay watatawan sakellay, allaspa wanuta churanaycama. \v 9 Chanta sichus pokoyninta konka chayka, allin canka. Sichus manapuni pokonkachu chayka, c'utuchipuy”, —nispa. \s1 Jesús samacuna p'unchaypi thañichin \p \v 10 Uj samacuna p'unchay tantacuna-wasipi Jesús yachachisharka. \v 11 Yachachishajtin uj onkoska warmi yaycorka. Paytaka supay onkocherka chunca pusajniyoj watasta. Manchay c'umupacha carka manataj chekanyariyta atejchu. \v 12 Jesús payta ricuspa wajyarka. Nerkataj: \p —Mamáy, onkoyniyquimanta cachariska canqui, —nispa. \p \v 13 Jesús maquisninta paypa umanman churarka. Chay quiquinpachataj chekanyaricapuspa chay warmeka Diosta yupaychayta kallarerka. \v 14 Samacuna p'unchaypi onkoska warmita thañichiskanraycu tantacuna-wasipi camachejka phiñacorka Jesuspaj. Chay ashqha runasmantaj nerka: \p —Semanaka sojta p'unchaycunayojmin. Chay p'unchaycunapi runas llanc'anancu tiyan. Chayraycu chay p'unchaycunallapi jamuychej thañichiskas canayquichejpaj, amataj samacuna p'unchaypeka, —nispa. \p \v 15 Chaymanta Señorka nerka: \p —¡Puraj uyas! Samacuna p'unchaypi sapa ujniyquichej wacanta chayrí burrontapis cacharispa yacumanka khatinpuni. \v 16 Cay warmeka Abrahampa ayllunmantamin. Paytaka supay Satanás chunca pusajniyoj watasta watarka. ¿Manachu samacuna p'unchaypi onkoyninmanta cachariska canan carka? \p \v 17 Jesús cayta nejtintaj tucuy p'enkacusharkancu. Tucuy chay ashqha runastaj cusicusharkancu Jesús tucuy may sumaj imasta ruwashaskanmanta. \s1 Quiquinchana juch'uy mujumanta \p \v 18 Chaymanta Jesús nerka: \p —Willaskayquichej imaynatachus Dios camachin, chayta. \v 19 Uj juch'uy mujuman\f + \fr 13:19 \ft Literal: Israel jallp'api laya mostaza mujitu.\f* rijch'acun. Cayta uj runa tarporka huertanpi. Mujoka llojsispa uj sach'itajina wiñarka. P'iskostaj chay sach'aj mallq'isninpi thapacharicorkancu. Ajinallataj Dios runasta camachin chayka, ashqhaman wiñan, —nispa. \p \v 20 Ujtawan nillarkataj: \p —Dios camachishajtenka ¿imamantaj rijch'acunman? \v 21 T'anta pokochina levaduraman rijch'acun. Uj warmi levadurata iscay arroba trigo jac'uman churaycorka. Ajinapi tucuy masa pokospa okharicamorka, —nispa. \s1 C'ullcu puncumanta \p \v 22 Jesuska llajtasta ranchosta purispa yachachisharka, Jerusalenman rishaspa. \v 23 Uj runataj payta taporka: \p —Señorníy ¿pisichu cancu juchamanta cacharichicuspa wiñaypaj causajcunaka? \p Runasta yachachinanpaj Jesús cuticherka: \p \v 24 —Tucuy atiskayquichejtapuni ruwaychej Dios camachin, chayman yaycunayquichejpajka c'ullcu puncuyoj caskanraycu. Chekamanta niyquichej ashqha runas munaskancuta yaycuyta manataj atinancuta. \v 25 Jakay p'unchay chayamojtin wasiyoj jatarispa puncuta sumajta wisk'aconka. Chaypachataj jawapi sayaspa puncuta tocayta kallarinquichej. Wajyaspataj ninquichej: “Señor, puncuta quichariwaycu”, nispa. Paytaj cutichimusonkachej: “Mana kancunataka rejsiyquichejchu. Nitaj yachanichu maymantachus caskayquichejta”, nispa. \v 26 Chanta kallarinquichej niyta: “Cusca miqhorkanchej. Llajtaycupipis yachachiwarkaycu”, nispa. \v 27 Paytaj nimusonkachej: “Mana yachanichu maymantachus caskayquichejta. Ripuychej nokamanta tucuy kancuna sajra ruwajcunaka”, nispa. \v 28 Jakay p'unchaypi Abrahamta, Isaacta, Jacobta, tucuy unay willajcunatawan Dios camachin, chaypi cashajta ricunquichej. Kancunarí jawaman wijch'uska caspa wakanquichej phutiywan quirusniyquichejtataj c'arucunquichej. \v 29 Inti llojsimuynejmanta, inti yaycuynejmanta, tucuynejmantapis jakaypi cankancu runaska. Dios camachin, chaypi miqhunancupajtaj tiyayconkancu. \v 30 ¡Khawaychej! Dios camachin, chay puncu carunejpi cashajcunamanta waquin ñaupajta yayconkancu. Puncu kayllapi cashajcunamanta waquinrí khepapi cankancu, —nerka Jesús. \s1 Atojjina pantachej Herodes \p \v 31 Chaypacha waquin fariseos kayllamuspa Jesusta nerkancu: \p —Ripuy caymanta camachej Herodes wañuchisuyta munashaskanraycu, —nispa. \p \v 32 Jesustaj paycunata nerka: \p —Nimuychej chay atojjina pantachej Herodesta: “¡Khaway! Cunan p'unchay k'ayapiwan supaycunata kharkoshani, onkoska runastataj thañichishani. Minchhataj llanc'anayta tucusaj”, nispa. \v 33 Astawanpis Diospa yuyaskanmanjina uj p'unchaycunatawan purinallaypuni tiyan Jerusalenman chayanaycama. Diospa willajnenka Jerusalenpimin wañuchiska canan tiyan. \p \v 34 ‘¡Mayta phuticuni kancuna Jerusalenpi tiyacojcunamanta! Unaymantapacha Diospa willajcunanta wañuchejcuna, paypa cachaskasninta ch'ankajcunataj canquichej. May ashqha cutis kancunata nokaman tantamuyta munarkani. Imaynatachus wallpa chillwisninta phurusnin uraman tantan, ajinallatataj may ashqha cutis kancunata tantamuyta munarkayquichej. Kancunarí mana munarkanquichejchu. \v 35 Chekatapuni Dios yupaychana-wasiyquichejta sakerparipun. Niyquichejtaj: Mana ujtawan ricuwanquichejñachu “Jatunchaska cachun Diosmanta cachaska jamojka”, ninayquichejcama, —nispa nerka Jesús. \c 14 \s1 Jesús thañichin punquilliska runata \p \v 1 Samacuna p'unchaypi fariseocunamanta uj curaj Jesusta wajyarka paywan miqhunanpaj. Curajpa wasinman Jesús yaycojtin chaypi cajcuna payta watekasharkancu. \v 2 Chay quiquinpacha Jesuska ñaupakenpi uj punquilliska onkoska runata ricorka. \v 3 Jesustaj israel yachachejcunata fariseostapis taporka: \p —¿Samacuna p'unchaypi runasta thañichinatachu chayrí mana thañichinatachu camachiskaka nin? \p \v 4 Paycunarí ch'inlla carkancu. Jesustaj qhuyacuywan jap'ispa onkoska runata thañicherka cachaporkataj wasinman ripunanta. \v 5 Israel yachachejcunaman fariseosmanwan nerka: \p —Kancunamanta ujniyquichejpa burron chayrí bueyninpis jatun yacu t'okoman urmaycunman. ¿Manachu samacuna p'unchaypipis uskhayta orkhonman? \p \v 6 Chay niskanmantari mana cutichiyta aterkancuchu. \s1 Casamientoman wajyaskacunamanta \p \v 7 Jesustaj khawasharka paywan wajyaskacuna imaynata aswan sumaj caj tiyanasta ajllacushaskancuta. Chayraycu paycunaman uj quiquinchanawan parlarka: \p \v 8 —Casamientoman wajyaska caspaka ama tiyacuychu aswan sumaj caj tiyanapeka. Ichapis kanmanta uj aswan curaj runa wajyaskallataj canman. \v 9 Chanta wajyacusojniyquichejka nisunquiman: “Cay tiyanata cay ujman koy”, nispa. Kanri p'enkacuspa astawan khepa caj tiyanata masc'ayta kallariwaj. \v 10 Astawanpis wajyaska caspaka aswan khepa caj tiyanapi tiyacuy. Chaymanta wajyasojka jamuspa kanta nisonka: “Amigóy, jamullay nokawan, cusca tiyacusun”, nispa. Chanta tucuy kanwan tiyacushajcunaj ñaupakencupi sumajpaj khawaska canqui. \v 11 Chekamanta pillapis pay quiquin jatunchacojka pisipaj khawaska canka. Pisipaj khawacojtaj jatunchaska canka, —nispa. \p \v 12 Chaywanpis Jesús nillarkataj payta wajyajninman: \p —Jatun miqhunata waquichispaka ama wajyaychu ni amigosniyquita, ni waukesniyquita, ni ayllusniyquita, nitaj khapaj llajta-masisniyquitapis. Chayta ruwajtiyqueka paycunapis wajyallasuncumantaj. Ajinapitaj cutichipusunquiman. \v 13 Astawanpis jatun miqhunata waquichispaka wajyay wajcha runasta, ñuc'usta, suchusta, ciegostapis. \v 14 May cusiska canqui cayta ruwaspaka paycunajta ni imancu caskanraycu. Manamin cutichisuyta atincuchu. Chekata ruwajcuna causarimunan p'unchaypeka Dios cutichipusonka, —nerka Jesús. \s1 Uj quiquinchana jatun miqhunamanta \p \v 15 Chayta uyarispa ujnin paywan tiyacushajcunamanta Jesusta nerka: \p —¡Cusiska canka Dios camachin, chaypi miqhoj runaka! —nispa. \p \v 16 Jesusrí payta nerka: \p —Uj runa jatun miqhunata waquichiyta yuyarka. Waquichispataj ashqha runasta wajyarka. \v 17 Miqhuna horata camachinta cacharka wajyaska runasman willananpaj: “Jamuychej. Tucuy ima waquichiskaña”, nispa. \v 18 Wajyaskacunarí tucuynincu ujlla kallarerkancu, “Mana atinichu. Ujllapiwan cachun”, niyta. Ñaupaj cajka camachita nerka: “Cunallan jallp'ata ranterkani, chayta khawaj rinay tiyan. Amajinachu cachun, ujllapiwan”, nispa. \v 19 Ujtaj nerka: “Cunallan phishka yunta bueyesta ranterkani. Cunanka rishani yachaj imaynatachus llanc'ancu, chayta. Amajinachu cachun, qhuyariwachun”, nispa. \v 20 Wajpis nillarkataj: “Cunallan casaracorkani. Chayraycu mana atinichu jamuyta”, nispa. \v 21 Cutimuspataj camacheka señorninman tucuy cay imasta willarka. Chanta chay wasiyojka phiñacuspa camachinta nerka: “Uskhayta riy llajta callesman ñancunamanpis. Pusamuytaj wajcha runasta, ñuc'usta, ciegosta, suchustawan”, nispa. \v 22 Paycunata pusamuspaña camacheka willarka: “Señorníy, camachiwaskayquita ruwaniña. Chaywanpis campoka canraj”, nispa. \v 23 Señortaj camachinta nerka: “Riy campoman. Jatun ñancunamanta chaqui ñancunamantapis runasta pusarimuspa yaycuchiy. Wasiy junt'a cananta munani. \v 24 Chayraycu niyquichej: Chay wajyaska runasmanta ni ujpis miqhunaytaka mallenkachu”, —nispa. \s1 Jesuspa yachacojnin caymanta \p \v 25 Jesús Jerusalenman rishajtin ashqha runas paywan rishallarkancutaj. Cutirimuspa paycunata nerka: \p \v 26 —Yachacojniy cayta munanqui chayka, nokata munacunawayqui tiyan astawan\f + \fr 14:26 \ft Literal: chejninayqui tiyan.\f* quiquin tatayquimanta, mamayquimanta, warmiyquimanta, wawasniyquimanta, waukesniyquimanta, panasniyquimanta, quiquin causayniyquimantapis. Manachayka mana atinquichu yachacojniy cayta. \v 27 Kan quiquiyquipi muchunayqui tiyan nokaraycu, casunawayquipunitaj tiyan wañunayquicama. Mana chayta ruwaspaka mana yachacojniy cayta atinquichu. \v 28 Kancunamanta ujniyquichej torreta ruwayta munaspaka ñaupajta tiyaricuspa sumajta tanteyaricun. Yachanan tiyan tucunanpaj kolken caskanta. \v 29 Cimientota churaspa sichus torreta mana tucuchayta atinmanchu chayka, tucuy ricojcuna paymanta asicuyta kallarenkancu. \v 30 Nenkancutaj: “Caymin chay runaka cashan, wasichayta kallarerka manataj tucuchayta aterkachu”, nispa. \v 31 Chayrí uj llajtata camachej waj llajtata camachejwan makanacunan cajtenka, ñaupajta tiyaricuspa sumajta tanteyaricunan. Tapuricunantaj: “Noka chunca waranka soldadosniyoj cani. ¿Caycunawan atipayta atisajchu iscay chunca waranka soldadoswan makanacuwaj jamoj camachejta?” \v 32 Mana atejjina cajtinrí enemigo carullapiraj cashajtin cachaconka allinyacuymanta parlaj. \v 33 Ajinallataj kancunawanpis cashan. Pillapis tucuy capuyninta mana sakejka manapuni atinchu yachacojniy cayta. \p \v 34 ‘Cacheka sumajpuni. Sichus cachi lak'ayapunman chayka ¿imaynatataj sumaj cachiman cutirillanmantajrí? \v 35 Cay lak'ayapuska cacheka mana allinchu ni jallp'apaj nitaj wanuwan chajrucunapajpis. Astawanpis runas jawallaman wijch'upuncu. Ajinallataj cashan mana cheka yachacojwanpis. ¡Ningriyoj cajka sumajta uyarichun! —nerka Jesús. \c 15 \s1 Uj quiquinchana chincaska ovejamanta \p \v 1 Tucuy impuesto jap'ejcuna juchasapaspiwan chimpaycoj cancu Jesusman uyarinancupaj. \v 2 Chayraycu fariseos israel yachachejcunapiwan Jesuspaj thutoj cancu. Nerkancutaj: \p —Cay runaka juchasapasta wajyacun paycunawantaj miqhun, —nispa. \p \v 3 Chanta Jesús fariseosman yachachejcunamanpis cay quiquinchanawan parlarka. Nerkataj: \p \v 4 —Kancunamanta pachaj ovejasniyoj runa ujnin ovejanta chincachicuspa ¿imatataj ruwanman? Isk'on chunca isk'onniyoj ovejasninta ch'innej canchapi saken. Masc'aj rintaj chincaska ovejanta taricampunancama. \v 5 Ovejanta tarispa may cusiska lijraricampun. \v 6 Wasinman chayamuspataj amigosninta llajta-masisnintawan wajyan tantacamunancupaj. Paycunata nintaj: “Cusicuychej nokawan. Ovejay chincaska carka, chayta taricampuni”, nispa. \v 7 Niyquichej: Ajinallatataj cay pachapi uj juchasapa runa juchasninta sakespa Diosman cutirejtin, Dios anchata cusicun. Astawan cusicun paymantaka chay isk'on chunca isk'onniyoj chekan ruwajcunamanta niskaka. Paycuna ruwanasnincuta mana sakenancuchu tiyan, —nispa. \s1 Uj quiquinchana chincaska kolkemanta \p \v 8 Jesús nillarkataj: \p —Chunca dracma kolkesniyoj warmipis ujnin kolkenta chincachispa ¿imatataj ruwan? C'anchayta jap'ichin. Wasin uqhuta pichan. Sumajta khawaspa masc'an chincaska kolkenta taricapunancama. \v 9 Tarispataj amigasninta llajta-masisnintawan wajyan tantacamunancupaj. Paycunata nin: “Cusicuychej nokawan. Kolkeyta chincacherkani, chayta taricampuni”, nispa. \v 10 Chekatapuni niyquichej. Ajinallatataj Diospa angelesnin mayta cusiconkancu uj juchasapa juchasninta sakespa Diosman cutiriskanraycu, —nispa. \s1 Uj quiquinchana chincaska wawamanta \p \v 11 Jesús nillarkataj: \p —Uj runa iscay khari wawasniyoj carka. \v 12 Sullc'a cajka tatanta nerka: “Tatáy, sakenawaycumanta chayakeyta, cunan koripuway”, nispa. Chaymanta tatancu iscayninman chayakencuta koporka. \v 13 Pisi p'unchaycunamantari sullc'a wawanka tucuy chayakenta venderka. Kolkewantaj wasinmanta riporka caru llajtaman. Jakaypi kolkenta wayrachimorka munayninmanjina causaspa. \v 14 Tucuynin kolkenta usuchejtinña manchay yarkhay tucuy jakay jallp'api carka. Paytaj yarkhayninwan ñac'ariyta kallarerka. \v 15 Chanta jakaypi uj llajtayojman mañaricorka: “Llanc'arichillaway”, nispataj c'ascacorka. Llajtayojri jallp'anman qhuchisninta michimunanpaj payta cacharka. \v 16 Thakoj pokoyninta qhuchis miqhoj cancu. Chay pokoywantaj sullc'aka yarkhaymanta sajsacuyta munasharka. Ni pipis ni ima miqhuyta payman korejchu. \v 17 Chaymantarí chekan yuyayninman cutirispa sonkonpi nerka: “Tataypa wasinpi ashqha llanc'ajcuna cashancu. Tucuynincoj miqhunancu puchunpuni. Nokarí caypi yarkhaymanta wañunayashaniña. \v 18 Jataricuspa tatayman cutipusaj. Nisajtaj: ‘Tatáy, juchallicuni Diospa contranta kanpa contrayquitapis. \v 19 Chayraycu manaña wawayqui ninapajjinañachu cani. Ujnin llanc'aj runayquitajinallapis jap'icuway’ ”, nispa tanteyacorka. \v 20 Chanta jatarispa quiquin tatanman cutiporka. \p ‘Carullapiraj cashajtin, tatan paytaka ricorkaña. Ricuspataj tucuy sonkonwan qhuyarka. Uskhayta kayllaycuspa wawantaka abrazaycuspa may munacuywan much'aycorka. \v 21 Wawanri nerka: “Tatáy, juchallicuni Diospa contranta kanpa contrayquitapis. Chayraycu manaña wawayqui ninapajjinañachu cani”, nispa. \v 22 Tatanrí camachisninta nerka: “Aswan sumaj p'achata uskhayta orkhomuspa payta p'achallichiychej. Sortejata maquinman churaychej. Chaquisninmantaj zapatosta churaychej. \v 23 Wira caj waca uñata apamuspa ñac'aychej. Miqhuspataj mayta cusiracusunchej. \v 24 Cay wawayka wañuskajina carka cunantaj causarimpunña. Chincaska carka taricapuniñataj”, nerka tatan. Chaymanta kallarerkancu cusiracuyta. \s1 Curaj caj waukemanta \p \v 25 ‘Chaycamarí curaj caj wawanka chajrapi casharka. Cutimuspa chayamorka wasin kayllaman. Uyarerka sicurista tusojtawan. \v 26 Chanta ujnin camachita wajyaspa taporka: “¿Imaraycu tucuy cay ch'ajwarí?” \v 27 Cuticherka: “Waukeyqui cutimpun. Tatayquitaj wira caj waca uñata ñac'achin waukeyqui allillanta payman cutimpuskanraycu”, nispa. \v 28 Curajrí phiñacuspa mana munarkachu wasiman yaycuyta. Chaymanta tatan wajyamoj llojsimuspa payta nerka: “Wawáy, yaycumullay”, nispa. \v 29 Payrí tatanman cuticherka: “Khaway, cay chhica watastaña llanc'ashani camachiyquijina. Camachiwaskayquitapis ni jayc'aj sakespa ruwashanipuni. Kanrí ni jayc'aj uj cabritollatapis kowanquichu amigosniywan cusicunaypaj. \v 30 Cunan cay wawayqueka capuyniyquita sajra warmiswan k'alata tucuycuspaña jamun. Jamojtintaj cay wawayquipajka wira caj waca uñata ñac'achinqui”, nispa. \v 31 Tatantaj munacuywan nerka: “Wawáy, kan nokawan cuscapuni cashanqui. Tucuy nokajta cajka kanpatapuni. \v 32 Cunanrí cusiracunanchej tiyan. Cay waukeyqueka wañuskajinamin carka, causarimpunña. Payka chincaska carka taricapuniñataj”, nispa nerka tatan. \c 16 \s1 Uj quiquinchana yachaysapa khawapojmanta \p \v 1 Jesús yachacojcunaman nillarkataj: \p —Carka uj khapaj runa. Paypata carka uj khawapojnin. Ujcuna chay khapaj runaman willaycorkancu: “Khawapusojniyqueka capuyniyquita usuchishan”, nispa. \v 2 Chanta khapaj runaka khawapojninta wajyaspa nerka: “¿Imatataj cayta kanmanta uyarishani? Cunanka capuyniywan ruwaskayquimanta willaway. Cunanmantapachaka manaña capuyniyta khawapuwanquichu”, nispa. \v 3 Khawapojka paypi tanteyacuspa nerka: “Camachejniy khawapoj caskaymanta wijch'upuwan. ¿Imanasajtaj? Mana callpay canchu jallp'ata allanaypaj. Runasmanta mañacuspa puriyta p'enkacuni. \v 4 ¡Aja, cayta ruwasaj! Camachejniy llanc'anaymanta wijch'uwajtin runas wasisnincuman wajyanawancupaj yachani imatachus ruwanayta”, nispa. \v 5 Camachejninman manu runastataj ujmanta uj wajyarka. Ñaupaj cajta taporka: “¿Mayc'ataj camachejniyman konayquirí?” \v 6 Runaka cuticherka: “Waranka p'uñus aceite konay tiyan”, nispa. Chanta khawapojka manu runata nerka: “Cayka konayquimanta papel. Tiyaycucuspa uskhayllata phishka pachaj p'uñusllataña churacuy”, nispa. \v 7 Wajtapis taporka: “¿Mayc'ataj konayquirí?” Runaka cuticherka: “Waranka arrobas trigo konay tiyan”, nispa. Khawapojtaj payta nerka: “Cayka konayquimanta papel. Pusaj pachaj arrobasllataña kelkaycuy”, nispa. \v 8 Camachejnintaj mana chekan ruwaj khawapojta mentarka, yuyaywan paypaj waquichicuskanmanta. Niyquichej: Cay pacha imaspi yuyaspa causajcuna paycunapura ruwanasnincupi yachaysapas cancu. Aswan yuyaywan ruwancu cheka caj c'anchaypi purej runasmanta niskaka. \p \v 9 ‘Nokataj niyquichej: Kolkeyquichejka cay sajra pachamanta cashan, tucucojlla. Chaywanpis qhuyacuywan kolkeyquichejmanta koychej wajcha runasman. Ajinapi wañojtiyquichej kolkeyquichej tucucojtintaj Dios wiñaypaj wasinpi wajyasonkachej. \s1 Allin cajta kolkewan ruwaychej \p \v 10 ‘Pichari pisi kolkellawan chekanta ruwajka ashqha kolkewanpis chekanta ruwan. Pisi kolkellawan mana chekantachu ruwajrí, ashqha kolkewanpis manallataj chekanta ruwanchu. \v 11 Cay pachapi kolkewan mana chekanta ruwajtaka ¿pitaj churanka wiñay capuyta khawananpaj? \v 12 Dios kancunaman cay pachapi kolketa kosorkachej allin cajta ruwapunayquichejpaj. Sichus chaywan mana chekantachu ruwarkanquichej chayka ¿imaynatataj chayakeyquichejtaka Dios kosonkachej? \p \v 13 ‘Ni pi iscay camachejcunata casuyta atinchu. Imayraycuchus ujta chejnenka wajtari munaconka. Ujman c'ascaconka wajtari khesachanka. Cheka Diostawan khapaj capuytawan manapuni casuyta atinquichu, —nerka Jesús. \s1 Jesús fariseosman parlan \p \v 14 Fariseos tucuy cay imasta Jesús parlaskanta uyarerkancu. Paycunaka kolke munacojcuna caspa millayta asipayaycorkancu. \v 15 Paycunata Jesús nerka: \p —Kancuna chekancunapaj runaswan khawachicuyta munanquichej. Diosrí sonkoyquichejta yachan. Runaspaj sumaj khawaska cajtaka Dioska millachicunmin. \v 16 Moisespa camachiskasnin Diospa unay willajcunanpa kelkaskancupiwanka Juan willararka, chaycama carkancu. Khepataka Dios camachin, chaymanta sumaj willanasta willarashaycu. Tucuy runastaj callpacushancu Dios camachin, chayman yaycunancupaj. \v 17 Janaj pacha cay pachapis uskhaytaraj chincanman Diospa camachiskasninmanta niskaka. Cay camachiskasmanta ni jayc'aj uj juch'uy niskallanpis atiyninta chincachenkachu. \v 18 Sapa khari warminmanta t'akanacuspa waj warmiwantaj casaracun chayka, khenchachacun. Chay t'akaska warmiwan casaracoj kharipis khenchachacullantaj, —nerka Jesús. \s1 Khapaj runamanta Lazaromantawan \p \v 19 Nillarkataj: \p —Carka uj khapaj runa. C'achitu sumaj p'achaswan p'achallicoj. Sapa p'unchaytaj may sumaj imasta miqhoj, jatun p'unchaypijina tucuy cusiywan. \v 20 Callarkataj uj wajcha runa, Lázaro sutiyoj. Payka wijch'uska caj khapaj runaj wasin puncupi. Chay wajcha runari ch'upu onkoywan junt'a casharka. \v 21 Maytataj munasharka korinancuta khapajpa miqhunanmanta t'acacoj t'unasta. Alkospis jamuspa ch'upusninta llajwaj cancu. \v 22 Chaymanta wajcha runaka wañuporka. Angelestaj, payta pusarkancu Abraham cashan, chayman samacunanpaj. Khapaj runapis wañupullarkataj. Paytaka p'amparkancu. \v 23 Laurashaj uqhu pachapitaj khapajka manchayta ñac'arisharka. Khawarispataj carupi Abrahamta ricorka, Lazarotapis paywan cuscata ricullarkataj. \v 24 Chanta wajyacorka: “Abraham, tatáy, nokata qhuyariway. Lazarota cachamuway. Niy payta dedo puntallantapis yacuman chhapuspa apamunawanta kalluyta thasnunanpaj. Cay nina lauraypi mayta ñac'arishani”, nispa. \v 25 Abrahamka cuticherka: “Wawáy, yuyaricuy causashaspaka tucuy sumaj imas kanpaj carka. Lazaropajtaj mana allinpuni carka. Cunanrí payka caypi sonkochaska cashan. Kantaj ñac'arishanqui. \v 26 Chaywanpis nokaycuwan kancunawan chaupinchejpeka Dios uj manchay wayk'ota churarka. Chayraycu caymanta kancunaman riyta munajcunaka, manapuni atincuchu. Kancuna cashanquichej chaymanta cayman jamuyta munajcunapis, manallataj atincuchu”, nispa. \v 27 Khapajrí nerka: “Mañacuyqui, ari, tatáy, Lazarota cachanayquita tataypa wasinman. \v 28 Jakaypeka phishka waukesniyoj cani. Cachapullaway Lazarota paycunaman sumajta willananpaj, ama chayamunancupaj cay ñac'ariy pachaman”, nispa. \v 29 Abrahamtajrí cuticherka: “Waukesniyquejta tiyan Moisespata Diospa unay willajcunanpa kelkaskasnincu. Chayta uyarichuncu”, nispa. \v 30 Khapajka cuticherkaraj: Abraham, tatáy, mana chaycunata uyarenkancuchu. Astawanrí wañuskacunamanta pillapis paycunaman rinman chayka, juchasnincuta sakespa Diosman cutiriconkancu”, nispa. \v 31 Abrahamri cutichillarkataj: “Sichus Moisespa kelkaskanta willajcunaj kelkaskasnincuta mana uyarincuchu chayka, nillataj creenkancuchu wañuskacunamanta uj causarejtaka”, nispa. Chayta nerka Jesús. \c 17 \s1 Runaspa pantaynincuta perdonanamanta \p \v 1 Jesús yachacojcunanta nerka: \p —Juchaman urmachejka canpunimin. ¡Phutiy, ari, juchaman urmachej runapajka! \v 2 Cay juch'uycitus nokapi jap'icojcunamanta ujninta juchaman urmachejpajka phutiy, ari. Aswan allin canman paypaj wañupunan. Allin canman runas jatun kochaman payta wijch'uycunancu jatun molino rumita cuncanman warqhuycuspa. \v 3 Sumajta khawacuychej kancuna quiquiyquichejta. Sichus hermanoyqui juchallicunman chayka, munacuywan c'amiy. Sitajchus juchanta saken chayka, juchanta konkapuy. \v 4 Uj p'unchaypi kanchis cutitapis contrayquipi juchallicunman. Kanchis cutitataj phuticuspa cutimusunquiman. Nisunquimantaj: “Mana ujtawan ajinata ruwasajchu”, nispa chayka, juchanta k'alata konkapuy. \s1 Diospi jap'icuyka atiyniyojmin \p \v 5 Cachasnintaj Señorta nerkancu: \p —Yanapawaycu Diospi astawan jap'icunaycupaj, —nispa. \p \v 6 Señortaj cuticherka: \p —Uj mostaza mujitujina pisillatapis Diospi jap'icuwajchej chayka, uj jatun sach'ata niyta atiwajchej: “Saphintin t'iracuspa jatun kochaman saphichaycucuy”, nispa. Chekamanta casusunquichejmantaj. \s1 Camachismanta \p \v 7 ‘Kancunamanta ujniyquichej uj camachiyoj caspa, cayta ruwan. P'unchaynintin camachin paypaj llanc'apun chayrí uywata michipun. Patronka camachinta llanc'askanmanta cutimojtin mana ninchu: “Uskhayta tiyaricuspa miqhuy”, nispaka. \v 8 Manachayka nin: “Waquichiy miqhunayta. Miqhunayta ujyanaytawan jaywallawaypuni sajsanaycama. Chaymanta khepata kan miqhullanqui”, nispa. \v 9 Nitaj camachinta, “Agradeceyqui”, ninchu patronnenka camachiskanta ruwajtinpis. Chay imastaka camacheka ruwananpuni carka. \v 10 Ajinallataj kancunapis Diospa tucuy camachiskasninta ruwaspa niychej: “Mana allin camachislla caycu. Ruwanaycu carka, chayllata ruwarkaycu”, —nispa. \s1 Jesús chunca lepra onkoyniyoj runasta thañichin \p \v 11 Jesuska Jerusalenman rishaspa Samaria jallp'awan Galilea jallp'awan tincuynejta purerka. \v 12 Uj ranchoman kayllashajtintaj chunca lepra onkoyniyoj runas paynejman jamorkancu. \v 13 Carullapitaj sayarkancu. Khaparimorkancu: \p —¡Yachachej Jesús, qhuyawaycu! ¡Thañichiwaycu! —nispa. \p \v 14 Jesustaj paycunata ricuspa nerka: \p —Riychej Jerusalenman. Yupaychana-wasipi ruwanayojcunawan khawachicamuychej, —nispa. \p Yupaychana-wasiman ñanta rishajtincu onkoynincumanta thañiskasña carkancu. \v 15 Paycunamanta ujnincurí thañiskaña caskanta ricucuspa cutirimorka Jesusman. Khaparispataj Diosta yupaycharka. \v 16 Jesuspa ñaupakenpi konkoricuspataj mayta agradececorka. Payka samaritano carka. \v 17 Jesusrí nerka: \p —Chuncantincu thañichiskaska carkancu. Chanta ¿maypitaj chay isk'onrí? \v 18 ¿Imaraycutaj Diosta yupaychaj mana cutirimorkancuchu? Cay sapan waj llajtayoj runalla cutirimun, —nispa. \p \v 19 Runatari nerka: \p —Jataricuy, ripuy. Diospi jap'icuskayquiraycu thañiska canqui, —nispa. \s1 Dios caypiña camachinanpaj \p \v 20 Waquin fariseos Jesusta taporkancu: \p —¿Mayc'ajtaj camachenka Dios? \p Jesustaj paycunaman cuticherka: \p —Dios camachin, chayka mana ricunapajjinachu. \v 21 Manallataj runas nenkancuchu: “Caypi cashan”, chayrí, “Jakaypi cashan”, nispa. Imaraycuchus, Dios chaupiyquichejpiña cashan camachinanpaj, —nispa. \p \v 22 Yachacojcunanmanri nerka: \p —Jamoj p'unchaycunapi noka, Diospa cachaska Runan, cutimuspa kancunawan canayta mayta munanquichej. Uj p'unchayllatapis ricuwayta munanquichej. Manaraj munaskayquichejka cankachu. \v 23 Nisonkachejtaj: “¡Khaway! Jesús jakaypi cashan”, chayrí, “Caypi cashan”, nispa. Ama ruwanasniyquichejta sakeychejchu. Amataj paycunata khatiychejchu. \v 24 Lliuj-lliojka c'ancharichin cieloj uj ladonmanta ujnin ladoncama. Ajinallatataj noka, Diospa cachaska Runanka, lliuj-lliujjinamin cutimusaj. \v 25 Astawanpis ñaupajtaka anchataraj ñac'arinay tiyan. Cay p'unchay runaspaj khesachaskancupis canay tiyan. \p \v 26 ‘Noka, Diospa cachaska Runan, cutimojtiyka Noepa tiemponpijinamin canka. \v 27 Chay p'unchaypi runaska miqhusharkancu, ujyasharkancu casaracusharkancutaj. Ajinata causasharkancu Noé barcojina arcaman yaycupunancama. Uj jatun para jamorka. Yacutaj tucuy chay runasta k'alata tucucherka. \p \v 28 ‘Quiquillantaj carka Lot causashajtinpis. Miqhusharkancu, ujyasharkancu, rantisharkancu, vendesharkancu, tarpusharkancu, wasichasharkancutaj. \v 29 Lot Sodoma llajtamanta llojsiporka. Chay p'unchaypitaj Dioska ninata azufretawan parachimorka janaj pachamanta. Tucuy chaypi cajcunata k'alata tucucherka. \v 30 Quiquillantajmin canka noka, Diospa cachaska Runan, ricuchiska canay, chay p'unchaypeka. \p \v 31 ‘Chay p'unchaypi pillapis wasimanta jawapi\f + \fr 17:31 \ft Literal: patapi.\f* cashanman capuynintaj uqhupi, chay capuyninta okharicoj ama yaycuchunchu. Chajrapi cajpis amallataj cutirichunchu. \v 32 Lotpa warminwan imayna caskanmanta yuyaricuychej. \v 33 Causayninta payllapaj wakaychacuyta munajka mana wiñay causayniyojchu canka. Cay pachapi causayninta mana wakaychacojrí wiñay causaypaj wakaychaconka. \p \v 34 ‘Niyquichejtaj: Noka cutimusaj, chay tutapi iscay runas uj puñunapi cashankancu. Paycunamanta ujnin nokawan cusca pusaska canka. Ujninrí sakeska canka. \v 35 Iscay warmis cusca maranllapi cutashankancu. Paycunamanta ujnin nokawan cusca pusaska canka. Ujninrí sakeska canka. \v 36 Iscay runas chajrapi cashankancu. Paycunamanta ujnin nokawan cusca pusaska canka. Ujninrí sakeska canka, —nerka Jesús. \p \v 37 Cayta uyarispataj Jesusta taporkancu: \p —Señor ¿maypitaj ajina cankarí? \p Paytaj paycunaman cuticherka: \p —Maypicha aya cashan chayman alkamaris tantaconkancu, —nispa. \c 18 \s1 Diosmanta mañacuychejpuni \p \v 1 Jesús uj quiquinchanawan paycunaman parlarka Diosmanta mañacunapuni caskanta, sonkopi mana llauchhuyaspa. \v 2 Nerkataj: \p —Uj llajtapi carka uj juez. Payka Diosta mana casojchu nitaj manchachicojchu. Runastapis manacajpaj khawaj. \v 3 Chay quiquin llajtallapitaj carka uj viuda. Pay jamojpuni juezmanta mañaspa: “Chekan cajta ruwapuway contrallicuwajmanta wakaychaspa”, nispa. \v 4 Juezka uj tiempota mana uyariyta munarkachu. Khepatarí pay quiquinpi nerka: “Diosta mana casunichu nitaj manchachicunichu. Runastataj manacajpaj khawani. \v 5 Astawanrí cay warmeka mana samarejta sakewanchu. Chayraycu paypaj chekan cajta ruwapusaj. Cayta ruwasaj pay jamuwaspallapuni ama umayta nanachinawanpaj”, —nispa. \p \v 6 Señortaj nerka: \p —Uyariychej chay mana chekan juez niskanta. \v 7 Cunanrí Diosmanta yuyaychej. ¿Manachu Dioska chekan cajta ruwanka paypa ajllaska runasninpaj? Paycuna tuta p'unchay paymanta mañacushancu. ¿Dioska paycunata yanapananpaj khepaconkachu? \v 8 Niyquichej: Dioska chekan cajta paycunapaj uskhayta ruwanka. Astawanpis noka, Diospa cachaska Runan, cutimuspa ¿nokapi jap'icuwajcunata cay pachapi tarisajrajchu? \s1 Uj quiquinchana fariseomanta impuesto jap'ej runamantawan \p \v 9 Jesús waquin runasman parlarka uj quiquinchanawan. Chay runaska yuyasharkancu chekan ruwajcuna caskancuta. Tucuy waj runastataj manacajpaj khawaj cancu. Chayraycu ajinata nerka: \p \v 10 —Iscay runas yupaychana-wasiman Diosmanta mañacoj rerkancu. Uj carka fariseo; wajtaj carka impuesto jap'ej runa. \v 11 Chay fariseoka sumajta sayarispa payllapaj mañacusharka: “Diosníy, agradeceyqui mana waquin runasjinachu caskaymanta. Paycuna kolke orkhojcuna, mana chekan ruwajcuna, khenchacunapis cancu. Nitaj cay impuesto jap'ej runajinapischu cani. \v 12 Nokaka iscay cutita semanapi ayunanipis. Tucuy jap'iskaymantataj sapa chuncamanta ujta koyqui”, nispa. \v 13 Cay impuesto jap'ej runarí carullapi sayaricorka. Manchachicuskanraycu janaj pachata mana khawarillarkapischu. Astawanpis phutiywan pechonta tacacushaspa nerka: “Diosníy, qhuyacuwaspa juchasniyta khechupuway. Tucuy runas yachancu juchayoj caskayta”, nispa. \v 14 Niyquichej, chay impuesto jap'ej juchamanta llimphuchaska wasinman cutipuskanta. Chay waj runarí mana llimphuchaskachu carka. Chekamanta pillapis pay quiquin jatunchacojka, pisipaj khawaska canka. Pisipaj khawacojtaj jatunchaska canka, —nispa. \s1 Jesús wawasta munacun \p \v 15 Uj cuti wawitasnincuta Jesusman pusamusharkancu maquisninta churaspa paycunapaj Diosmanta mañapunanpaj. Yachacojcunarí ricuspa pusamojcunata c'amerkancu. \v 16 Jesusrí wawitasta wajyaspa nerka: \p —Sakeychej wawitasta nokaman jamunancuta. Amañataj paycunata jarc'aychejchu. Paycunajina cajcunata Dios munacuywan camachenka. \v 17 Chekata niyquichej. Waquin runas wawitajina jap'incu Diosta Camachejnincupaj. Pillapis wawitajina mana jap'ejrí janaj pachaman\f + \fr 18:17 \ft Literal: Diospa reinonman.\f* yaycuyta mana atinchu, —nispa. \s1 Khapaj camachej \p \v 18 Uj camachej Jesusta taporka: \p —C'acha Yachachejníy ¿imatataj ruwanay tiyan wiñay causay chayaketa jap'inaypaj? \p \v 19 Jesustaj payman nerka: \p —Dioslla c'achaka. Chanta kanka ¿imaynapitaj noka c'acha caskayta niwanquirí? \v 20 Yachanqui Diospa camachiskasninta: Ama khenchachacuychu; ama runata wañuchiychu; ama suwaychu; ama llullacuspa runamanta willaychu; tatayquita mamayquitapis casuy, —nispa. \p \v 21 Chay camachejrí nerka: \p —Tucuy cay Diospa camachiskasninta wawamantapacha casuniña, —nispa. \p \v 22 Cayta uyarispa Jesuska nerka: \p —Uj imallaña jarc'asunqui. Rispa tucuy capuyniyquita vendemuy, kolketa wajcha runasman jaywaramuy. Ajinapi khapaj capuyniyqui janaj pachapi canka. Chantaka jamuspa yachacojniy cay, —nispa. \p \v 23 Camachejrí uyarispaka mayta phuticorka may khapaj caskanraycu. \v 24 Phuticuskanta ricuspa, Jesús nerka: \p —¡Khapaj capuyniyojcunaka janaj pachaman\f + \fr 18:24 \ft Literal: Diospa reinonman.\f* ñac'ayta yaycuyta atenkancu! \v 25 Jatun camello uywaraj astawan atinman yaycuyta agujaj ningrinmanka khapaj runa janaj pachaman yaycunanmantaka, —nispa. \p \v 26 Uyarejcunaka taporkancu: \p —Ajina cajtin ¿pitaj janaj pachaman\f + \fr 18:26 \ft Literal: Diospa reinonman.\f* yaycuyta atinmanrí? \p \v 27 Jesús nerka: \p —Runaspaj mana aticojka Diospajka aticun, —nispa. \p \v 28 Pedrorí nerka: \p —Khaway, nokaycoka tucuy imaycuta sakespa kanta khatishaycu, —nispa. \p \v 29 Jesustaj cuticherka: \p —Chekatapuni niyquichej. Uj runa atinman sakeyta wasinta, chayrí warminta, chayrí waukesninta, chayrí ayllunta chayrí wawasninta. Sichus cayta saken Dios runasta camachinanpaj chayka, payman cutichiska canka. \v 30 Cay pachapi sakeskanmantaka ashqha cutis astawan payman cutichiska canka. Janaj pachapipis wiñay causayniyoj canka, —nispa. \s1 Jesús ujtawan willan wañuyninmanta \p \v 31 Wajnejman chay chunca iscayniyoj cachasninta pusaspa, Jesús paycunata nerka: \p —Reparaychej, cunan Jerusalenman rishanchej. Noka, Diospa cachaska Runanmanta unay willajcuna kelkarkancu Diospa palabranpi. Tucuy chay kelkaskancutaj junt'aconkancu. \v 32 Waj llajtayojcunaman jaywaska casaj. Paycunataj asipayawankancu, ñac'arichiwankancu, thokaycuwankancu. \v 33 Jasut'iwaspataj wañuchiwankancu. Quinsa caj p'unchaymantataj causarimpusaj, —nispa. \p \v 34 Cachasnenka willaskasninmanta ni ujta entienderkancuchu. Paycunapaj chay niskaska mana sut'ichu carka. Nitaj repararkancuchu ima niytachus munaskanta. \s1 Jesús Jericó llajtayoj ciegota thañichin \p \v 35 Jesús Jericó llajtaman kayllamusharka. Ñannejpitaj uj ciego tiyacusharka mañacuspa. \v 36 Ashqha runas chaynejta purishajta uyarispa taporka: \p —¿Imataj chayrí? \p \v 37 Runastaj payman willarkancu, Nazaret llajtayoj Jesús chaynejta rishaskanta. \v 38 Ciegotaj khaparerka: \p —¡Jesús, Diospa ajllaskan,\f + \fr 18:38 \ft Literal: Davidpa Wawan.\f* nokata qhuyacuway! —nispa. \p \v 39 Ñaupajta rejcuna payta c'amerkancu: “Ch'in cay”, nispa. \p Payrí aswan sinch'ita khaparerka: \p —¡Diospa ajllaskan,\f + \fr 18:39 \ft Literal: Davidpa Wawan.\f* nokata qhuyacuway! —nispa. \p \v 40 Chanta Jesús sayaspa camacherka: \p —Payta pusamuwaychej, —nispa. \p Ciego kayllamojtin, Jesús taporka: \p \v 41 —¿Imatataj ruwapusunayta munashanqui? \p Ciegotaj cuticherka: \p —Señorníy, ujtawan ricuyta munani, —nispa. \p \v 42 Jesús payta nerka: \p —Ricuy. Diospi jap'icuskayquiraycu thañiska canqui, —nispa. \p \v 43 Chay quiquinpacha ciegoka ricuporka. Diosta yupaychaspataj Jesusta khaterka. Chayta tucuy ricojcunapis Diosta yupaychasharkancu. \c 19 \s1 Jesuswan Zaqueowan \p \v 1 Jesús Jericoman yaycuspa llajta chaupinta risharka. \v 2 Chaypi carka uj runa, Zaqueo sutiyoj. Payka impuesto jap'ejcunaj curajnincu carka khapajtaj. \v 3 Munasharka ricuyta imayna runachus Jesús caskanta. Juch'uy runalla caspataj mana ricuyta aterkachu runas ancha q'isqui caskancuraycu. \v 4 Ajinapi payka ñaupajman correrka. Jesús rinan casharka, chaynejpi uj jatun sach'a carka. Chay sach'amantaj wasarerka ricunanpaj. \fig |src="CN01776B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Lucas 19.4" \fig* \v 5 Jesusri chayman chayaytawan patanejman khawarispa Zaqueota nerka: \p —Zaqueo, uskhayta uraycamuy. Cunan p'unchay wasiyquipi khepacunay tiyan, —nispa. \p \v 6 Zaqueo uskhayta uraycamuspa cusiywan Jesusta nerka: \p —Walejta jamunqui, —nispa. \p \v 7 Cayta ricuytawan Jesuspaj tucuy rimaspa thutusharkancu: \p —Uj rejsiska juchasapa runaj wasinman Jesús samaricoj yaycun, —nispa. \p \v 8 Zaqueorí sayaricuspa Señorta nerka: \p —¡Señorníy, uyariway! Capuyniymanta wajcha runasman cuscanta cunan kosaj. Sichus pimantapis llullacuspa kolkenta orkhorkani chayka, tawa cutista cutichipusaj, —nispa. \p \v 9 Zaqueoj niskanmanta Jesuska nerka: \p —Cunan p'unchay cay runata paywan tiyacojcunatawan Dios juchamanta cacharichin. Paypis Abrahampa ayllunmantañamin cashan. \v 10 Noka, Diospa cachaska Runan, jamorkani Diosmanta chincaska runasta masc'aj juchasnincumanta cacharichejtaj, —nispa. \s1 Uj quiquinchana chunca kolkesmanta \p \v 11 Runas cayta uyarishajtincu Jesús uj quiquinchanawan parlarka. Jerusalén llajta kayllapi casharka. Paycunataj yuyasharkancu cay pachapi chay quiquinpacha Dios runasta camachinanta. \v 12 Chayraycu nerka: \p —Carka uj wirakochi. Caru llajtaman rerka camachej churaska cananpaj. Chaymantataj cutimunan carka camachinanpaj. \v 13 Ajinapi manaraj rishaspa, chunca camachisninta wajyaspa kolketa sapa ujman jaywarka. Cay kolkeka quilla llanc'anapajjina carka. Nerkataj paycunaman: “Kolkeyta llanc'achiychej cutimunaycama”, nispa. \v 14 Cay llajtapi tiyacojcunarí cay wirakochita chejnerkancu. Chayraycu khepanta cachacorkancu ninancupaj: “Mana munaycuchu chay runa camachinawaycuta”, nispa. \v 15 Wirakocheka camachinanpaj churaska carka. Carumanta cutimuspataj nerka: “Kolkeyta jaywarkani, chay chunca camachisniyta wajyamuychej. Yachayta munani kolkeywan imaynata llanc'achiskancuta”, nispa. \v 16 Ñaupaj caj camachin payman jamuspa nerka: “Señorníy, kolkeyqui uj chunca kolketawan mirarka”, nispa. \v 17 Camachej payta nerka: “Walej, c'acha camachíy. Chunca llajtasta camachinayquipaj atiyta koskayqui juch'uy imasllapi sumajta ruwaskayquiraycu”, nispa. \v 18 Iscay caj camachin jamuspataj payta nerka: “Señorníy, kolkeyqui uj phishka kolkestawan mirarka”, nispa. \v 19 Camachejtaj payta nerka: “Phishka llajtasta camachinayquipaj atiyta koskayqui”, nispa. \v 20 Chaymanta waj camachin jamuspa nillarkataj: “Señorníy, caypi kolkeyqui cashan. Cayta sumajta wataycuspa jallch'arkani \v 21 manchachicususkayraycu. Kan rumi sonko canqui. Mana kanpata cajta jap'inqui mana tarpuskayquitapis cosechanqui”, nispa. \v 22 Camachejka payta nerka: “Sajra camachíy, niskasnillayquiwantaj juchachayqui. Yachanqui noka rumi sonko caskayta, mana nokaj cajta jap'iskayta, mana tarpuskayta cosechaskaytapis. \v 23 Chanta ¿imaraycutaj kolkeyta mana llanc'acherkanquichu? Nokataj cutimuspa miraynintawan kolkeyta jap'icapuyman carka”, nispa. \v 24 Chaypi sayashaj yanapajcunata nerka: “Kolkeyta paymanta khechuychej. Koychejtaj chunca kolkesniyoj runaman”, nispa. \v 25 Paycunataj payta nerkancu: “Señor, chunca kolkesta jap'ishanña”, nispa. \v 26 Chay camachejka nerka: “Chekatapuni jap'ejmanka astawan koska canka. Mana jap'ejmantarí pisi capuskanpis khechuska canka. \v 27 Astawanpis camachinayta mana munaj enemigosniyta cayman pusamuwaychej. Ñaupakeypi paycunata wañurachiychej”, nispa nerka. \s1 Jesús Jerusalenman yaycun \p \v 28 Chayta niytawan purispallapuni Jerusalén llajtaman risharka. \v 29 Betfagé, Betania ranchoswan Olivos niska orkonejpiña cashaskancupi Jesuska iscay yachacojcunanta cacharka. Nerkataj: \p \v 30 —Riychej chimpa ranchoman. Chayman yaycuspataj manaraj chajnana malton burrota wataskata tarinquichej. Chay burrota phascaraspataj cayman khatimuychej. \v 31 Sichus pipis tapusunquichejman: “¿Imaraycutaj burrota phascarashanquichej?” nispa chayka, payta niychej: “Señorninchej cayta munan”, —nispa. \p \v 32 Cachaskastaj rispa Jesús niskanmanjinata tarerkancu. \v 33 Burrota phascarashajtincutaj burroyojcuna paycunata taporkancu: \p —¿Imaraycutaj burroycuta phascarashanquichej? \p \v 34 Cuticherkancu: \p —Señorninchej cayta munan, —nispa. \p \v 35 Burrotataj khaterkancu Jesusman. Ponchosnincuta burroman caronaycuspataj wasanman Jesusta llok'acherkancu. \v 36 Jesús rishajtintaj runaska ponchosnincuta ñanninman mast'arkancu Jesús chay patata rinanpaj. \v 37 Olivos orkomanta Jerusalenman uraycuna kayllapiña casharka. Tucuy cay ashqha khatejcunataj may cusiywan Diosta yupaycharkancu. Jesuspa tucuy jatun ruwaskasninta ricuskancumanta khaparispa Diosta yupaychasharkancu. \v 38 Nerkancu: \p —¡Yupaychaska cachun Diospa sutinpi jamoj camachejka! ¡Dios runasta payman allinyachicun! ¡Tucuy atiyniyoj Dioska yupaychaska cachun! —nispa. \p \v 39 Chay ashqha runasmanta waquin fariseostaj Jesusta nerkancu: \p —Yachachej, khatejcunayquita c'amiy ch'inyanancuta, —nispa. \p \v 40 Jesustaj cuticherka: \p —Chekatapuni cay runas yupaychanancu tiyan. Manachayka cay quiquin rumispis khaparincuman Diosta yupaychaspa, —nispa. \s1 Jesús Jerusalenmanta wakan \p \v 41 Jesuska Jerusalenman kayllaycamuspa tucuy llajtataña ricorka. Paytaj chay llajtamanta llaquicuspa wakarka. \v 42 Nerkataj: \p —¡Jerusalenpi tiyacojcuna! Dios payman allinyachicuyta munarka. Kancunataj chayta mana reparaspa payta khesacharkanquichej. Cunanrí manaña chayta reparayta atinquichejchu. \v 43 Chayraycu mana allin p'unchaycuna kancunapaj canka. Enemigosniyquichej llajtayquichejpa jawanta jatun perkata ruwankancu contrayquichejpi makanancupaj. Tucuy muyuyniyquichejpi tiyaycuconkancu, tucuynejmanta wisk'asonkachej. \v 44 Tucuy wasisniyquichejta jallp'aman urmachenkancu. Kancunatataj wañurachisonkachej. Llajtayquichejpi ni uj rumillatapis sayashajta sakenkancuchu. Ajina canka Dios qhuyacuyninpi jamuspa yanapasuyta munaskanta mana reparaskayquichejraycu, —nispa. \s1 Jesús yupaychana-wasiman yaycun \p \v 45 Jesús yupaychana-wasi patioman yaycuspataj vendejcunata rantejcunatawan kharkoyta kallarerka. \v 46 Paycunatataj nisharka: \p —Dioska palabranpi nin: “Yupaychana-wasiyka nokamanta mañacuna wasi canan tiyan”. Kancunarí pacaymanta suwanayquichejpaj ruwaycacapunquichej, —nispa. \p \v 47 Jesús yupaychana-wasej pationpi sapa p'unchay runasta yachachisharka. Chay wasimanta curajcunarí israel yachachejcunawan curajcunapiwan imaynallapipis Jesusta wañuchiyta munarkancu. \v 48 Astawanrí runas Jesuspa parlaskanta sonko junt'askata uyarisharkancu. Chayraycu chay curajcunaka imaynapichus Jesusta tucuchiyta mana yacharkancuchu. \c 20 \s1 Jesuspa atiyninmanta tapuncu \p \v 1 Chay p'unchaycunamanta uj cajpi yupaychana-wasi patiopi Jesús runasman sumaj willanasmanta yachachisharka. Chaypacha israel curajcuna churanacoj Jesusman chimpaycorkancu. \v 2 Taporkancutaj: \p —Niwaycu: ¿Ima atiywantaj cay imasta ruwashanqui? Chayrí ¿pitaj cay atiyta kosorka? \p \v 3 Jesusrí paycunaman cuticherka: \p —Nokapis uj tapunata tapuskayquichej, kancunapis cutichiwaychej. \v 4 ¿Pitaj cachamorka Juanta runasta bautizananpaj? ¿Dioschu chayrí runaschu? \p \v 5 Paycunapura tanteyacuspa ninacusharkancu: \p —Sichus nisunman Dios payta cachamuskanta chayka, Jesús tapuwasun: “¿Imaraycutaj paypa niskanta mana creerkanquichejchu?” \v 6 Sitajchus nisunman runas payta cachamuskancuta chayka, tucuy runas rumiwan ch'ankawasunchej. Imaraycuchus runaska tucuy sonkowanmin creencu Juan Diospa willajnin caskanta, —nispa tanteyacorkancu. \p \v 7 Chayraycu Jesusman cuticherkancu: \p —Pichus payta cachamuskanta mana yachaycuchu, —nispa. \p \v 8 Jesustaj paycunata nerka: \p —Ni nokapis willaskayquichejchu ima atiywanchus cay imasta ruwashaskayta, —nispa. \s1 Sajra llanc'ajcunamanta quiquinchana \p \v 9 Jesús runasman cay quiquinchanawan parlayta kallarerka: \p —Uj runa jallp'anpi ashqha uva sach'itasta yuracharka. Llanc'aj runasman jallp'anta arrendarka pokoyninmanta konancupaj. Chanta jallp'ayoj runaka unaypaj caru llajtaman riporka. \v 10 Uva pallana tiempotataj uj camachinta cacharka llanc'ajcunaman, uvasta payman konancupaj. Llanc'ajcunarí payta sek'ospataj mana imayojllata cutichiporkancu. \v 11 Jallp'ayojtaj ujnin camachinta cachallarkataj. Chay ujnintapis llanc'aj runas sek'orkancu p'enkaytataj paywan ruwarkancu. Mana imayojllatataj cutichiporkancu. \v 12 Jallp'ayoj runaka quinsa caj camachinta cachallarkataj. Llanc'aj runasrí payta sinch'ita makaycuspa jallp'amanta kharkorkancu. \p \v 13 ‘Chayraycu jallp'ayoj señorka nerka: “¿Imanasajtaj? Munaska wawayta cachasaj. Camachisniyta khesacharkancu. Ichapis paytaka jatunpaj khawankancu”, nispa. \v 14 Llanc'aj runasrí camachejpa wawanta ricuspa paycunapura tanteyanacusharkancu: “Cay wawanman cay jallp'a koska canka. Wañuchinachej chayaken nokanchejpata cananpaj”, nispa. \v 15 Jallp'amanta kharkospataj payta wañucherkancu. \p ‘Chanta ¿imanankataj uva jallp'ayoj señorka chay llanc'aj runastarí? \v 16 Cayta ruwanka: Jamuspa chay llanc'aj runasta wañurachenka jallp'antataj wajcunaman arrendayconka, —nispa. \p Chayta uyarejcunataj nerkancu: \p —¡Ni jayc'aj ajinaka cachunchu! —nispa. \p \v 17 Jesusrí paycunata sinch'ita khawaspa nerka: \p —Cay kelkaskata ¿imaynatataj entiendenquichejrí? Nin: Wasichajcuna rumita khawaspa khesacharkancu. Wasita sinch'ita sayachinanpajrí chay khesachaska rumeka aswan sumaj cashan tucuy waj rumismanta niskaka. \v 18 Chay rumiman urmacoj runaka t'unaska canka. Pimanchus chay rumi urmaycunman chayka, payta ñut'urparenka, —nispa. \p \v 19 Israel yachachejcunawan yupaychana-wasimanta curajcunawanka repararkancu Jesús chay quiquinchanata paycunamanta parlaskanta. Chayraycu payta jap'iycuchiyta churacorkancu. \s1 Uj tapuna impuestosmanta \p \v 20 Curajcunarí Jesusta jap'iycuyta munaspa sinch'ita khawasharkancu. Chayraycu watekajcunaman kolketa kospa cacharkancu Jesusta parlaskanpi jap'erkonancupaj. Chaywan curaj camachejpa atiyninman jaywaycuyta munarkancu. Watekajcunaka c'acha runasjinalla tucorkancu puraj uyas cashaspapis. \v 21 Paycunataj Jesusta nerkancu: \p —Yachachej, yachaycu chekanta parlaskayquita yachachiskayquitapis. Runastapis mana rijch'acuynillanmantachu khawanqui, manachayrí caskancumanta. Astawanpis cheka cajta yachachishanqui imatachus Dios munan runas ruwanancuta chayta. \v 22 Cunan kan niwaycu: Nokanchej, israelcuna ¿romano gobiernoman impuestota konachus manachus? \p \v 23 Jesuska puraj uyawan watekaskancuta sumajta reparaspa nerka: \p \v 24 —Uj kolketa ricuchiwaychej, —nispa. \p Payman ricuchejtincutaj Jesús taporka: \p —¿Pejpa uyantaj pejpa sutintaj cay kolkepi cashanrí? \p Cuticherkancu: \p —Romano curaj camachej Cesarpata, —nispa. \p \v 25 Jesustaj paycunata nerka: \p —Cesarpata cajtaka Cesarman koychej; Diospata cajtataj Diosman koychej, —nispa. \p \v 26 Mana aterkancuchu Jesusta parlaskanpi jap'erkoyta runaspa ñaupakencupi. Cutichiskanmanta t'ucuspataj ch'inyacorkancu. \s1 Jesusta tapuncu causarimuymanta \p \v 27 Saduceos nej cancu wañuska runaska mana ujtawan causarimunancuta. Paycunamanta waquin Jesusman jamuspa nerkancu: \p \v 28 —Yachachej, Moisés nokanchejpaj kelkarka: “Sichus uj casaraska runa mana wawayoj wañupuman chayka, paypa wauken casarachun wañojpa viudanwan. Chayta ruwachun wawa cananpaj curaj waukenpa sutin ama chincapunanpaj”, nispa. \v 29 Cunanri, carkancu kanchis waukes. Curaj cajka casaracorka mana wawayojtaj wañuporka. \v 30 Chanta iscay caj khareka wañoj waukenpa viudanwan casaracorka. Paypis wañuporka mana ni uj wawata rejsispa. \v 31 Quinsa cajwanpis quiquillantaj carka. Ajinataj carka kanchis waukesnintinwanpis. Sapa uj curaj waukenpa viudanwan casaracorkancu. Sapa ujtaj mana ni uj wawata rejsispa wañuporka. \v 32 Khepata chay warmipis wañupullarkataj. \v 33 Cunanka wañuska runas causarimojtincu chay warmi kanchis runaswan casaracuskanmanta ¿maykennincoj warmintaj cankarí? \p \v 34 Jesús paycunata cuticherka: \p —Cay pachapi kharis warmispis casaracuncu. \v 35 Wañuymanta causarimpojcunarí janaj pachaman yaycunancupajjina khawaskasmin cancu. Paycunaka causarimuspa mana casaraconkancuchu. \v 36 Imaynachus angeles mana wañupuncuchu, ajinallataj causarimoj runaspis mana ujtawan wañonkancuchu. Paycunaka janaj pachaman yaycoj Diospa wawasnin cancu. \v 37 Chaywanpis Moisés ricucherka wañuska runas chekatapuni causarimunancuta. Kelkarka, Dios nina lauraj sach'itamanta nimuskanta: “Noka cani Abrahampa Diosnin, wawan Isaacpa Diosnin, allchhin Jacobpatapis Diosnintaj”. Abraham Isaacwan Jacobwanpis may unay wanupuskancumantaña, chayta nerka Dios. \v 38 Diospajka wañuskaspis causashancu. Chayraycu pay mana wañuskacunaj Diosnincuchu, manachayrí causashaj runaspa Diosnincumin, —nispa. \p \v 39 Waquin israel yachachejcunataj nerkancu: \p —Yachachej, sumajta cuticherkanqui, —nispa. \p \v 40 Ajinapi manaña astawan imatapis Jesusta tapoj churacorkancuchu. \s1 Cristoka Davidpa miraynintaj Señornintaj \p \v 41 Jesusrí paycunata taporka: \p —Cristoka Davidpa wawan\f + \fr 20:41 \ft Ninayan: descendencia, mirayninmanta.\f* caskanta ¿imaynapitaj nincurí? \v 42 Quiquin Davidka taquina libropi kelkarka: \p Señor Diosninchej nerka Señorniy Cristoman: \p “Nokawan cusca tiyaycucuy camachinanchejpaj \p \v 43 churanacojcunayquita k'alata atipanaycama”. \p \v 44 Ajinata Davidpis Cristota, Señorñiy, nerka. Chanta ¿imaynatataj Cristoka Davidpa wawallan\f + \fr 20:44 \ft Literal: chaquisniyqui urapi churanaycama.\f* canman? —taporka Jesús. \s1 Israel yachachejcunamanta \p \v 45 Tucuy runas uyarishajtincu, Jesuska yachacojcunanta nerka: \p \v 46 —Sumajta khawacuychej israel yachachejcunamanta. Paycuna sumaj p'achalliskas puriyta munancu. Munancutaj plazaspi sumajta napaycuchicuyta. Tantacuna-wasipitaj curajcunaj tiyanasnincupi tiyacuyta munancu. Jatun miqhunaspipis sumaj khawaskacunaj tiyanasnincupi tiyacuyta munancu. \v 47 Chaywanpis viudaspa pisi capuynincuta suwaspajina khechuncu. Diosmanta anchata mañacushaskancuwan sajra munaynincuta pacayta munancu. Cay runastaka Dios aswan sinch'iwan juchachanka, —nispa. \c 21 \s1 Wajcha viudaj koskan \p \v 1 Yupaychana-wasipi cashaspa Jesús ricorka khapaj runas Diosman konasta kolke churanasman churashajta. \v 2 Ricullarkataj uj wajcha viudata iscay kolkesitusninta churashajta. \v 3 Chanta nerka: \p —Chekatapuni niyquichej. Diospajka cay wajcha viudaj churaskan astawan carka tucuy ujcunajmanta niskaka. \v 4 Tucuy chay waj runas ashqha capuynincoj puchuskanmanta Diosman korkancu. Payrí wajcha cayninmanta tucuy kolkenta korka. Chayka causananpaj casharkapis, —nispa. \p \v 5 Waquin ninacusharkancu yupaychana-wasi may c'achitu caskanta. Imaraycuchus sumaj rumiswan, Diosman khapaj koskaswan ima, c'achachaska carka. Jesusrí nerka: \p \v 6 —Tucuy cay c'achitu rumi wasista ricushanquichej, chaycunaka urmachiskas cankancu. Jamoj p'unchaycunapi cay yupaychana-wasejta ni uj rumillapis sayashaj sakeskachu canka, —nispa. \s1 Jesús sut'ichan ñac'ariy p'unchaycunamanta \p \v 7 Paycunataj Jesusta taporkancu: \p —Yachachiwajníy, ¿mayc'ajtaj ajina cankarí? ¿Imastaj ricuchiwasajcu, chay imas canayashaskantarí? \p \v 8 Jesús cutichispa nerka: \p —Sumajta khawacuychej ama pantachiskas canayquichejpaj. Ashqhas llullacuspa jamonkancu sutiypi. Nenkancu: “Nokamin Diospa ajllaskan Cristoka cani”; “Cunan chay p'unchay chayamunña”, nispa. Ama paycunaj khatejnincoka caychejchu. \v 9 Chaywanpis guerrasmanta uyarispa guerrasmanta parlajta uyarispapis ama manchachicuychejchu. Cay imaska ñaupajta cananpuni. Astawanrí manaraj tucucuyrajchu canka, —nispa. \p \v 10 Chanta nillarkataj: \p —Uj ayllu waj aylloj contranpi okhariconka. Uj llajtayoj runas waj llajtayoj runaspa contranpi okhariconka. \v 11 Jallp'apis may sinch'ita qharcatitenka. Caynejpi jakaynejpi yarkhaycuna, onkoycuna canka. Mancharinasta janaj pachamanta jatun ricuchinastawan runas riconkancu. \p \v 12 ‘Manaraj tucuy cay pasashajtintaj, runaska kancunata jap'iycuspa ñac'arichisonkachej. Jaywaycusonkachej tantacuna-wasipi curaj runasman juchachaskas wisk'aycuskaspis canayquichejpaj. Camachejcunaman pusasonkachej sutiyraycu, nokaj yachacojcunay caskayquichejraycu. \v 13 Ajinapi kancunaka paycunaman nokamanta willarayta atinquichej. \v 14 Imatachus cutichinayquichejtarí ama ñaupajta yuyaychejchu. \v 15 Imaraycuchus noka quiquiymin yachayniyoj parlaycunata parlachiskayquichej. Chay niskasniyquichejta juchachasojcuna mana atipayta nitaj cutichiytapis atenkancuchu. \v 16 Tatasniyquichej, waukesniyquichej, ayllusniyquichej, amigosniyquichejpis enemigosniyquichejman jaywasonkachej. Kancunamanta waquinta wañurachisonkachej. \v 17 Tucuy runas chejnisonkachej, nokaj yachacojcunay caskayquichejraycu. \v 18 Chaywanpis ni uj chujchapis umayquichejmanta chincaponkachu. \v 19 Diospi jap'icuspapuni allinta sayaskayquichejwan wiñay causayta jap'inquichej. \s1 Jerusalenpa urmayninmanta \p \v 20 ‘Soldados Jerusalenta muyuycamojta ricuspa yachanquichej cay llajtaka tucuchiskaña cananta. \v 21 Chaypacha Judea jallp'api cashajcuna orkosman aykecuchuncu. Jerusalenpi cashajcuna llojsichuncu. Llajta jawapi cashajcunapis ama chayman yaycuchuncuchu. \v 22 Jakay p'unchaycunaka chaypi tiyacojcunaj juchancuraycu Dios sinch'ita phiñaconka. Ajinapi Diospa tucuy kelkaskan paycunamanta junt'aconka. \v 23 ¡Phutiy, ari, jakay p'unchaycunapi wijsayoj warmispaj ñuñoj wawitasniyoj warmispajpis! Manchay ñac'ariymin cay pachapi canka. Cay runaspaj Dios c'ajajta phiñaconka. \v 24 Ashqhas jatun cuchilloswan\f + \fr 21:24 \ft Literal: espadawan.\f* wañurachiskas cankancu. Ashqhastaj waj llajtasman jap'iycuska apaskas cankancu. Waj llajtayojcunaka Jerusalenta saronkancu chay niska p'unchaycuna tucucunancama. \s1 Jesuspa cutimuyninmanta \p \v 25 ‘Cutimuyniypaj ricuchinas canka intipi, quillapi, ch'askaspiwan. Cay pachapi runaska mayta llaquiconkancu jatun kochaj ch'ajwaskanmanta khallacuskanmantawan. Manchachicuymantataj musphankancu. \v 26 Runaska cay pachawan imachus cananta manchachicuywan suyaspa wañunayashankancu. Cielopi cajcunata Dios cuyuchenka. \v 27 Chaymantamin runas ricuwankancu. Noka, Diospa cachaska Runanta, uj phuyupi jamushajta atiyniywan lliphipej c'anchaywanpis ricuwankancu. \v 28 Kancunarí chay imas kallaricojtin sumajta Diospi jap'icuychej, nokata suyawaspa. Cachariska canayquichej p'unchayka kayllamushanña, —nerka Jesús. \s1 Higo sach'amanta quiquinchana \p \v 29 Quiquinchaspataj nerka: \p —Reparaychej higo sach'ata tucuy sach'astapis. \v 30 Laphisnincu ch'illchimojtinña yachanquichej k'oñi tiempo chayamushaskantaña. \v 31 Ajinallatataj kancunapis chay imasta ricuspa yachanquichej Dios tucuyta camachinanpaj chayamushaskanta. \v 32 Chekamanta niyquichej cunan p'unchay runas cashajtincuraj tucuy cayka ruwacunanta. \v 33 Janaj pacha cay pachapis chincaponkancu; niskasniyrí junt'aconkancupuni. \s1 Diosmanta mañacuspa sumajta khawacuychej \p \v 34 ‘Kancuna quiquiyquichejta sumajta khawacuychej. Pajtataj sonkoyquichej rumiyapunman. Pajtataj millay causaywan, machaywan, cay pacha causay imasmanta llaquicuywanpis atipachicuwajchej. Pajtataj ajinapi chay p'unchay mana yuyayllata kancunaman chayamusunquichejman. \v 35 Trampaka ujllata animalta jap'iycun. Ajinallatataj jakay p'unchaypis tucuy cay pachapi tiyacoj runasman jap'irparenka. \v 36 Kancunarí tuta p'unchay Diosmanta mañacuspa rijch'ariskas caychej. Chaywan sonkoyquichejpi sumaj callpachaskas canquichej tucuy chay canayashajcunata muchunayquichejpaj. Ajinapi noka, Diospa cachaska Runanman jakay p'unchaypi chimpacuwanquichej, —nerka Jesús. \p \v 37 P'unchaycunaka payka yupaychana-wasi patiopi yachachej. Tutastaj Olivos orkoman samacoj rej. \v 38 Tucuy runastaj tutamanta payta uyarej yupaychana-wasiman rej cancu. \c 22 \s1 Masc'ancu imaynapichus Jesusta wañuchiyta \p \v 1 Israelcunaj pascuancu kayllamusharkaña, mana pokochinayoj t'antata miqhuna p'unchaycuna. [Yuyarichinapaj carka Dios unay tatasnincuta cacharichiskanmanta.]\f + \fr 22:1 \ft Ninayan.\f* \v 2 Chay p'unchaycunapi yupaychana-wasimanta curajcuna israel yachachejcunapiwan Jesusta wañuchiyta mayta munasharkancu. Runasta manchachicuskancuraycutaj imaynapichus wañuchiyta mana yacharkancuchu. \p \v 3 Jesuspa chunca iscayniyoj cachasninmanta Iscariote niska Judaska ujnin caj carka. Supay Satanasrí sonkonman yaycorka. \v 4 Ajinapi payka yupaychana-wasimanta curajcunawan, guardia camachejcunawan parlamorka Jesusta jaywaycunanpaj. \v 5 Paycunataj mayta cusicuspa Judasta nerkancu: \p —Jaywawaskaycumanta kanman kolketa kosajcu, —nispa. \p \v 6 Judastaj nerka: \p —Allin canka, —nispa. \p Chanta masc'asharka imaynapichus pacayllamanta Jesusta jaywaycuyta chay ashqha runas mana yachashajtillancu. \s1 Pascua miqhunapaj waquichispa \p \v 7 Mana pokochinayoj t'anta p'unchay chayamorka. Chay p'unchaypeka pascua corderota wañuchinancu caj. \v 8 Jesuska Pedrota Juantawan nerka: \p —Rispa, pascua miqhunata miqhunanchejpaj waquichimuychej, —nispa. \p \v 9 Paycunataj payta taporkancu: \p —¿Maypitaj munashanqui chay miqhunata waquichinaycuta? \p \v 10 Paytaj paycunata nerka: \p —Uyariwaychej: Llajtaman yaycuspa uj yacu p'uñuta apaj runawan tincunquichej. Payta khatiychej maymanchus yayconka, chay wasiman. \v 11 Chay wasiyojtataj niychej: “Yachachejninchej nisunqui: ‘¿Maypitaj cashan chay sala yachacojcunaywan pascua miqhunata miqhunaypaj?’ ” \v 12 Paytaj uj allinchaska jatun salata alto pisopi ricuchisonkachej. Chaypi waquichimuychej nokanchejpaj, —nispa. \p \v 13 Yachacojcunataj llajtaman rispa tucuy imata Jesuspa niskanmanjinata tarerkancu. Pascua miqhunatataj waquichimorkancu. \s1 Diospa mosoj traton \p \v 14 Miqhunancupaj hora chayamojtin, Jesús tiyaycucorka cachasninwan. \v 15 Paycunata nerka: \p —Maytapuni munarkani kancunawan cay pascua miqhunata miqhuyta manaraj noka ñac'arishaspa. \v 16 Chekatapuni manaña ujtawan cay pascua miqhunata miqhusajchu Dios tucuyta camachin, chaypi miqhunaycama. Chay p'unchaypi Diospa mosoj traton runasninpaj junt'aconka, —nispa. \p \v 17 Chanta Jesuska copata jap'ispa Diosman graciasta kospataj nerka: \p —Cay ujyanata jap'iychej ujyacuychejtaj. \v 18 Niyquichej: Cunanmantapachaka cay uvasmanta ruwaskata manaña ujyasajchu Dios tucuyta camachejtin, chay p'unchaycama, —nispa. \p \v 19 T'antata maquisninwan jap'ispataj Diosman graciasta kospa t'antata parterka. Cachasninman jaywaspataj nerka: \p —Cayka cuerpoy ninacun. Kancunaraycu koska cashan. Cayta ruwaychej miqhuspa nokamanta yuyaricunawayquichejpaj, —nispa. \p \v 20 Miqhuskancumanta Jesús quiquillantataj copawan ruwaspa nerka: \p —Cay copaka Diospa mosoj tratonmin. Yawarniyka traton atiyniyoj cananpaj jich'askamin cashan ama wiñaypaj wañunayquichejpaj. \p \v 21 ‘Chaywanpis cunanka jaywaycojniypa maquin maquiywan cusca mesapi cashan. \v 22 Noka, Diospa cachaska Runanka, paypa yuyaskanmanjina wañunay tiyan. Astawanpis ¡phutiy, ari, chay jaywaycojpajka! —nispa. \p \v 23 Cachasnintaj tapunacuyta kallarerkancu maykennincuchus chayjina sajrata ruwaj rishaskanmanta. \s1 Aswan curaj caymanta \p \v 24 Chanta cachasnin churanacusharkancu pichus paycuna uqhupi aswan curajpaj khawaska cananmanta. \v 25 Jesusrí paycunata nerka: \p —Llajtasta camachejcuna runasta llaquichispa camachincu. Chaywanpis allin imasta ruwaj, nichicuytaraj munancu. \v 26 Kancuna uqhupirí mana ajinachu canka. Astawanpis kancuna uqhupi curaj cajka sullc'ajina cachun. Camachejtaj yanapajjina cachun. \v 27 ¿Miqhunapaj tiyacojchu chayrí miqhunata jaywajchu astawan curajpaj khawaska? Miqhunapaj tiyacojmin astawan curajpaj khawaska cashan. Nokarí yanapajniyquichejjina kancuna uqhupi cashani. \p \v 28 ‘Nokawan cuscapuni cacorkanquichej ñac'arishajtiy. \v 29 Ñac'ariskaymanta Tatay Dios camachinaypaj churawanka. Quiquillantataj nokapis camachinayquichejpaj churaskayquichej. \v 30 Ajinapi camachishajtiy nokawan cusca miqhunquichej ujyanquichej. Churaskayquichejtaj chunca iscayniyoj Israel ayllusta camachinayquichejpaj,\f + \fr 22:30 \ft Literal: juzganayquichejpaj.\f* —nispa. \s1 Jesús sut'inchan Pedroj urmayninmanta \p \v 31 Jesús nerka: \p —Simonníy, uyariway. Supay Satanás kancunata sinch'i llaquiycunawan\f + \fr 22:31 \ft Literal: trigotajina thalananpaj.\f* juchaman urmachisunanpaj mañarka. \v 32 Nokari kanpaj Diosmanta mañaporkayqui, Diospi jap'icuyniyqui ama chincapunanpaj. Nokaman cutiricamuskayquimanta cay hermanosniyquita sonkoncupi callpachanqui, —nispa. \p \v 33 Simonrí payta nerka: \p —Señorníy, kanwan cusca rinaypaj carcelmanpis wañuymanpis waquichiska cani, —nispa. \p \v 34 Jesusrí payta nerka: \p —Kanta niyqui, Pedro, cunan tutapacha manaraj gallo wakashajtin quinsa cutita ninqui nokata mana rejsiwaskayquita, —nispa. \s1 Kolke jallch'ana, wayaka, espadapiwan \p \v 35 Jesús cachasninta nerka: \p —Ñaupajpi willarajta cacharkayquichej mana kolke churanayojta ni wayakayojta ni ojot'asniyojta. Chaypacha ¿imapis pisisorkachejchu? \p Cuticherkancutaj: \p —Ni imapis pisiwarkaycuchu, —nispa. \p \v 36 Chanta paycunata nerka: \p —Cunanrí kolke churanayoj caj chayrí wayakayoj apacuchun. Mana jatun cuchilloyoj\f + \fr 22:36 \ft Literal: espadayoj.\f* cajtaj p'achanta vendechun ujta rantinanpaj. \v 37 Imaraycuchus cay kelkaskaka nokapi junt'acunan tiyan: “Payka yupaska carka juchasapaswan cusca”. Cay pachapi ruwanasniy tucucapun, —nispa. \p \v 38 Paycunarí nerkancu: \p —Señorníy, khaway, caypi iscay jatun cuchillos\f + \fr 22:38 \ft Literal: espadas.\f* tiyan, —nispa. \p Jesustaj paycunata nerka: \p —Chayllaña cachun, —nispa. \s1 Olivos orkopi mañacun \p \v 39 Jesús wasimanta llojsispa Olivos orkoman rerka, rej caskanmanjina. Yachacojcunapis khatillarkancutaj. \v 40 Chayman chayaspataj paycunata nerka: \p —Diosmanta mañacushaychej ama juchaman urmanayquichejpaj, —nispa. \p \v 41 Paycunamanta caruncharicuspa uj rumi chokaymanjina Jesús konkoricorka. Diosmantataj mañacusharka: \p \v 42 —Tatáy, munanqui chayka, cay ñac'ariypi wañunayta nokamanta khechupuway. Astawanpis ama munayniyka ruwacuchunchu. Manachayrí munayniyqui ruwacuchun, —nispa. \p \v 43 Janaj pachamanta uj angel riqhurispa payta callpacharka. \v 44 Jesús sonkonpi mayta ñac'arispa aswan sinch'ita mañacusharka. Jump'intaj sut'uspi yawarjina pampaman urmarka. \p \v 45 Jesús Diosmanta mañacuskanmanta jatarispa yachacojcunanman cuterka. Paycunata phutiywan puñuskasta tariparka. \v 46 Chanta nerka: \p —¿Imaraycutaj puñushanquichej? Jatarispa Diosmanta mañacuychej ama juchaman urmanayquichejpaj. \s1 Jesús jap'iycunancupaj jaywaska \p \v 47 Jesús parlashajtillanraj, ujllata ashqha runas riqhurimorkancu. Judas paycunata pusamusharka. Payka chunca iscayniyoj yachacojcunamanta ujnin carka. Jesusman kayllamuspataj much'aycorka. \v 48 Jesusrí payta nerka: \p —¿Judas, uj much'awanchu jaywaycunqui Diospa cachaska Runanta? \p \v 49 Jesuswan cashajcunaka repararkancu imatachus chay runas ruwanayashaskancuta. Chayraycu nerkancu: \p —Señorníy, ¿cuchillosniycuwan\f + \fr 22:49 \ft Literal: espada.\f* wajtasajcuchu? \p \v 50 Paycunamanta ujnintaj cuchillonwan\f + \fr 22:50 \ft Literal: espada.\f* wajtaspa uj runaj paña ningrinta kholurparerka. Chay runari yupaychana-wasipi camachejpa camachin carka. \v 51 Jesusrí yachacojcunanta nerka: \p —Chayllata. Sakellaychej paycunata. \p Cayta nispataj chay camachej kholuska ningrinta llanqharispa thañicherka. \p \v 52 Yupaychana-wasimanta curajcuna, yanapajcunancuwan israel curajcunapiwanpis jap'iycoj jamuspa chaypi casharkancu. Jesustaj paycunata nerka: \p —¿Jatun cuchilloswan\f + \fr 22:52 \ft Literal: espada.\f* makana c'aspiswan uj runa wañuchi suwamanjinachu jamuwanquichej? \v 53 Sapa p'unchay kancunawan casharkani yupaychana-wasi patiopi manataj jap'iycuwarkanquichejchu. Cunanrí atillanquichej, supay lakhaj atiyninwan camachishajtin, —nispa. \s1 Pedro nin Jesusta mana rejsiskanta \p \v 54 Jesusta jap'ispataj yupaychana-wasipi camachejpa wasinman apaycorkancu. Pedrorí chayman caru khepallanta khaticusharka. \v 55 Runastaj uj sumaj ninata jap'icherkancu patio chaupipi. Paycuna chaupincupitaj Pedro tiyacusharka k'oñicuspa. \v 56 Chaypitaj uj camachi warmi Pedrota nina c'anchaypi tiyacushajta ricorka. Allinta Pedrota khawaspataj nerka: \p —Cay runapis Jesuswan casharka, —nispa. \p \v 57 Pedrorí mananchacorka: \p —Mana rejsinichu paytaka, —nispa. \p \v 58 Unitaymantawan uj runapis Pedrota ricuspa nerka: \p —Kanpis Jesuspa yachacojcunanmanta ujnin canqui, —nispa. \p Pedrorí cuticherka: \p —Manapuni, tatáy, —nispa. \p \v 59 Uj horamantajinataj waj runa aswan sinch'ita nerka: \p —Chekatapuni yachani cay runaka Jesuswan cashaskanta paypis Galileamanta caskanraycu, —nispa. \p \v 60 Pedroka nerka: \p —Tatáy, mana yachanichu imatachus nishanqui, —nispa. \p Chay quiquinpachataj Pedro parlashajtillanraj galloka wakarka. \v 61 Señortaj cutiricamuspa Pedrota khawarimorka. Chaytaj yuyaricherka Pedrota Señorpa niskanta: “Cunan tutapacha manaraj gallo wakashajtin kanka quinsa cutita ninqui nokata mana rejsiwaskayquita”, nispa. \v 62 Pedrotaj llojsispa sonko nanajta wakarka. \s1 Jesusta asipayancu \p \v 63 Wakaychaj camachis Jesusta sek'ospa asipayarkancu. \v 64 Ñawisninta wataspataj tapusharkancu: \p —Sut'inchaspa willawaycu pitaj makasorka, —nispa. \p \v 65 May ashqha waj sajra imastawan payta nisharkancu. \s1 Curajcunaj tantacuynincoj ñaupakenpi \p \v 66 Tutamanta tucuy israel curajcuna tantacorkancu. Chay jatun tantacuyman\f + \fr 22:66 \ft Literal: sanedrín.\f* Jesusta pusachimorkancu. \v 67 Nerkancutaj: \p —Willawaycu ¿Diospa ajllaskan Cristochu canqui? \p Payrí nerka: \p —Sichus willayquichejman chaypis, mana creewanquichejmanchu. \v 68 Imata tapuyquichejman chaypis, manapuni cutichiwajchejchu nitaj cachariwanquichejmanchu. \v 69 Cunanmantapacharí noka, Diospa cachaska Runanka, curaj atiyniyoj Dioswan cusca camachisaj, —nispa. \p \v 70 Tucuy paycunataj taporkancu: \p —Chanta ¿kanka Diospa Wawanchu canqui? \p Paytaj nerka: \p —Nishanquichejjina, noka Diospa Wawan cani, —nispa. \p \v 71 Chayraycu nerkancu: \p —Manaña astawan willajcunata munanchejchu, caytaka quiquin siminmanta uyariskanchejraycu, —nispa. \c 23 \s1 Pilatoj ñaupakenpi \p \v 1 Chay israel curajcuna, tucuynincu, camachej Pilatoman Jesusta pusarkancu. \v 2 Paypa ñaupakenpitaj tumpayta kallarerkancu. Nerkancutaj: \p —Cay runapi tarerkaycu llajtaycuta romano camachejpa contranpi ch'ajwachej caskanta. Camachejman impuestota konaycuta jarc'an. Nicunpis pay camachej Cristo caskanta, —nispa. \p \v 3 Pilatori Jesusta taporka: \p —¿Kanchu israelcunaj camachejnin canqui? \p Jesustaj payman cuticherka: \p —Kan ninqui, ajinamin, —nispa. \p \v 4 Pilatotaj yupaychana-wasimanta curajcunaman chaypi caj ashqha runasmanwan nerka: \p —Cay runapeka mana ni ima juchatapis tarinichu, —nispa. \p \v 5 Paycunarí sinch'ita nisharkancu: \p —Tucuy Israel jallp'api Galilea jallp'amanta kallarispa caycamapis yachachispa ch'ajwachishallanpuni, —nispa. \s1 Herodespa ñaupakenpi \p \v 6 Cayta uyarispa Pilatoka taporka: \p —¿Cay runa Galileamantachu? \p \v 7 Galileamanta nejtincutaj, Pilatoka Jesusta cacharka camachej Herodesman. Herodeska Galilea runaspa camachejnincu carka. Payka chay p'unchaycunapi Jerusalenpi casharka. \v 8 Jesusta ricuspataj mayta cusicorka. Unayña Jesusmanta runas parlaskancuta uyariskanraycu ricuyta munajpuni. Cunanka ñaupakenpi Jesuspa ruwaskan ima ricuchinallatapis ricuyta munasharka. \v 9 Ashqha tapunastapis Jesusta tapusharka. Jesusrí Herodesmanka ni imata cuticherkachu. \v 10 Chaypi casharkancu yupaychana-wasimanta curajcuna israel yachachejcunapiwan. Paycunaka sinch'iwan tumpasharkancu Jesusta. \v 11 Herodestaj soldadosninpiwan Jesusta manacajpaj khawarkancu. Asipayanancupajtaj camachejpa p'achanwanjina p'achalliycucherkancu. Ajinatataj watejmanta Pilatoman cacharka. \v 12 Chay p'unchaypi Herodeswan Pilatowanka allinyanacaporkancu; ñaupajpeka phiñanaska carkancu. \s1 Pilato Jesusta jaywan wañuchiska cananpaj \p \v 13 Pilatoka chay curajcunata, runastawan tantachimuspa \v 14 nerka: \p —Cay runata pusamuwarkanquichej “runasta ch'ajwachej” nispa. Nokarí ñaupakeyquichejpi ch'ataskayquichejmanta khawaspa,\f + \fr 23:14 \ft Literal: juzgaspa.\f* cay runapeka ni ima juchatapis tarerkanichu. \v 15 Nillataj Herodespis juchayoj caskanta tarerkachu. Chayraycu cutichimorka. Uyariychej, ni imatapis wañunanpajjinaka ruwarkachu. \v 16 Chayraycu sek'ochispa cacharipusaj, —nispa. \p \v 17 Pascua p'unchaycunapi Pilatoka costumbrencumanjina cacharinan caj wisk'aska runasmanta ujta. \v 18 Tucuy chay runastaj cusca sinch'itapuni khaparerkancu: \p —¡Wañuchiy chay runataka! Barrabastataj cacharipuwaycu, —nispa. \p \v 19 Chay Barrabaska runasta llajtapi ch'ajwachiskanmanta runa wañuchiskanmantawan wisk'aska carka. \p \v 20 Pilatoka Jesusta cacharichiyta munaspa ujtawan ch'ajwaj runasman khaparerka. \v 21 Paycunarí aswan sinch'ita khaparerkancu: \p —¡Payta chacataycuy, payta chacataycuy! —nispa. \p \v 22 Quinsa caj cutita Pilato paycunaman nerka: \p —¿Ima mana allintataj ruwarkarí? Ni imatapis wañunanpajjina paypi tarerkanichu. Chayraycu sek'ochispa cacharipusaj, —nispa. \p \v 23 Paycunarí Jesús chacataska cananta sinch'ita khaparishallarkancupuni. Paycunataj khapariskancuwan Pilatota atirparkancu. \v 24 Ajinata Pilatoka camacherka mañaskancumanjina ruwaska cananta. \v 25 Paycunaj mañaskancu Barrabasta cacharerka. Payka runasta ch'ajwachiskanmanta runa wañuchiskanmantawan carcelpi wisk'aska caj, chay runa carka. Jesustarí jaywaycorka khaparejcunaj munaynincumanjina wañuchiska cananta. \s1 Wañuchinancupaj Jesusta pusancu \p \v 26 Jesusta pusashajtincu Cirene llajtayoj Simonpis Jerusalenman yaycumushallarkataj. Soldadosri payta camacherkancu chacatanata lijraycucuspa Jesuspa khepanta apananta. \p \v 27 Ashqha runas khatisharkancu. Warmispis may phutiywan Jesusmanta wakaspa risharkancu. \v 28 Jesusrí paycunaman cutirispa nerka: \p —Jerusalén llajtayoj warmis, ama nokamantaka wakaychejchu. Astawanka wakaychej kancuna quiquiyquichejmanta wawasniyquichejmantawan. \v 29 Uyariwaychej: Jamoj p'unchaycunapitaj runaska nenkancu: “Cusiskas cancu mana wawa rejsejcunaka, mana ñuñuchejcunapis”. \v 30 Chanta runas niyta kallarenkancu orkosta: “¡P'ampaycuwaycu!” Lomastataj: “¡Pacaycuwaycu!” nispa. \v 31 Mana juchayoj runa k'omer sach'atapis cayjinata cunan ruwashancu. Khepatarí ¿imaynapunichus ch'aqui sach'api ruwaconka? \p \v 32 Jesusta iscay sajrata ruwajcunatawan pusarkancu wañuchiskas canancupaj. \s1 Jesusta chacatancu \p \v 33 Llajta jawa T'ojlu niska lugarman chayaspa soldados chacatarkancu Jesusta chay iscay runa wañuchi suwastawan. Chacatarkancu ujninta Jesuspa pañannejpi ujnintataj llok'ennejpi, sapa ujta waj chacatanapi. \v 34 Jesustaj payta chacatashajtincu nisharka: \p —Tatáy, paycunata perdonay ruwashaskancuta mana yachaskancuraycu, —nispa. \p Soldadostaj paycunapura suerteta chokarkancu yachanancupaj pipajchus Jesuspa p'achasnin cananta. \v 35 Runastaj sayaskas khawasharkancu. Curajcunari Jesusta manacajpaj khawaspa asipayarkancu. Nisharkancutaj: \p —Wajcunata cacharicherka. Sichus chay runa Cristo, Diospa ajllaskan chayka, pay quiquinta cacharichicuchun, —nispa. \v 36 Soldadospis Jesusta asipayashallarkancutaj, akhancuta ujyachinancupaj kayllaspa. \v 37 Paycuna nisharkancu: \p —Sichus kan israelcunaj camachejnin canqui chayka, kan quiquiyquita cacharichicuy, —nispa. \p \v 38 Tucuy runas yachanancupaj imaraycuchus Jesús chacataska caskanta uman patanejpi kelkaska carka: Cay runaka israelcunaj camachejninmin. \s1 “Jesusníy, yuyaricuway” \p \v 39 Runa wañuchi suwas warqhuska casharkancu, paycunamanta ujnintaj Jesusta millayta c'amisharka: \p —¿Manachu kanka Diospa ajllaskan Cristo canquirí? Cacharichicuy, nokaycutapis cacharichiwaycu, —nispa. \p \v 40-41 Ujninrí payta rimaspa nerka: \p —¿Manachu kan Diosta manchachicunqui? Nokanchej juchanchejmanjina juchachaskas canchej ñac'arinapajjina ruwaskanchejraycu. Cay runarí ni ima mana allintapis ruwarkachu, —nispa. \p \v 42 Jesustataj nerka: \p —Jesusníy, camachinqui, chaypacha yuyaricuway, —nispa. \p \v 43 Jesustaj payman cuticherka: \p —Chekatapuni niyqui cunan p'unchaymin janaj pachapi nokawan cusca canayquita, —nispa. \s1 Jesuspa wañuynin \p \v 44 Chaupi p'unchayjinaña cashajtin tucuy jallp'api lakhayaycorka chaupi tardecama. \v 45 Intipis mana c'ancharkañachu. Yupaychana-wasipi warqhuska caj khatanaka cuscanninmanta iscayman lliq'icorka. \v 46 Jesustaj sinch'ita khaparerka: \p —Tatáy, maquisniyquiman causayniyta jaywacuyqui, —nispa. \p Chayta nispataj tucucaporka. \p \v 47 Romano capitán chayta ricuspa Diosta yupaycharka. Nerkataj: \p —Chekamanta payka chekan runa carka, —nispa. \p \v 48 Tucuy chay ashqha khawaj jamojcuna ruwaskancuta ricuspa llajtaman cutipusharkancu. Phuticuskancuta ricuchinancupaj pechoncuta tacacuspa risharkancu. \v 49 Jesuspa tucuy allin rejsiskasnin carunejpi sayacusharkancu ruwacuskanta ricunancupaj. Galileamanta Jesusta khatimoj warmispis chaypi casharkancu. \s1 Jesusta p'ampancu \p \v 50 Carka uj runa israel curajcunaj tantacuyninmanta, José sutiyoj. C'acha runa chekanta ruwaj carka. \v 51 Payka curajcunaj yuyaskancuwan ruwaskancuwanpis mana ujllachu carka. Israel llajta Arimateamanta carka. Dios tucuy runasta camachinanta mayta munaj. \v 52 Payka camachej Pilatoman rispa Jesuspa cuerponta mañarka apacapunanpaj. \v 53 Chacatanamanta uraycuchispataj linomanta awaskawan mayt'uycorka. Chanta uj orko rumipi jusc'uska p'ampanaman Jesusta p'ampaycorka. [Jatun muyu p'alta rumitataj p'ampana puncuman churarka.]\f + \fr 23:53 \ft Ajinata nin Mateo 27:6.\f* Chay p'ampanapeka ni uj ayapis churaskarajchu carka. \v 54 Samacuna p'unchaypis kallaricusharkaña. Waquichicuna p'unchay carka. \p \v 55 Galileamanta Jesuswan jamoj warmispis Joséj khepanta khaticorkancu. Ricorkancutaj p'ampana jusc'uta, imaynatachus Jesús p'ampaska caskantapis. \v 56 Llajtaman cutimuspataj k'apajcunata jawinatawan waquicherkancu. Samacuna p'unchaypiri Diospa camachiskanmanjina samacorkancu. \c 24 \s1 Jesuspa causarimuynin \p \v 1 Semana kallariy Domingo p'unchayta allin tutamanta cay warmiska p'ampanaman cuterkancu. Chay waquichiskancu k'apayniyoj jampista aparkancu. \v 2 Warmiska chay jatun rumita p'ampanamanta wajnejman muyurparichiskata tarerkancu. \v 3 Yaycusparí Señor Jesuspa wañuska cuerponta mana tariparkancuchu. \v 4 Chay imasmanta ni imata ruwayta yacharkancuchu. Ajinallapi iscay kharis lliphipej p'achasniyoj sayashaj paycunaman riqhurerkancu. \v 5 Warmiska manchachicuywan mana khawariyta munarkancuchu. Kharistaj paycunata nerkancu: \p —¿Imaraycutaj causashajta wañuskas chaupipi masc'ashanquichej? \v 6 Jesuska mana caypichu, causarimpunña. Yuyaricuychej Galilea jallp'apiraj cashaspa nisuskayquichejmanta. \v 7 Payka nerka: “Noka, Diospa cachaska Runan, juchasapa runaspa atiynincuman jaywaska chacataskataj canay tiyan. Quinsa caj p'unchaypitaj causarimpunay tiyan”, nispa. \p \v 8 Warmistaj Jesuspa niskasninta yuyaricorkancu. \v 9 P'ampanamanta cutimuspataj tucuy chay imasta chunca ujniyoj Jesuspa cachasninman willarkancu, tucuy paycunawan cajcunamanpis. \v 10 Chayta willajcuna carkancu Magdala llajtayoj María, Juana, Jacoboj maman Mariawan. Paycunawan waj warmispis chay imasta cachasninman willashallarkancutaj. \v 11 Cachasmanrí chay niskancoka mana yuyayniyojmanjina rijch'acorka, manataj creerkancuchu. \p \v 12 Pedrorí jataricuspa p'ampanaman correrka. C'umuycuspataj Jesuspa mayt'unasninta ch'usajllata ricorka. Payri chay ruwacuskanmanta t'ucuspa wasinman riporka. \s1 Emaús ñanpi \p \v 13 Chay p'unchayllapitaj iscay yachacojcuna risharkancu Emaús niska ranchoman. Jerusalenmanta iscay leguasjina carka. \v 14 Chay p'unchaycunapi tucuy ruwacuskanmanta, rishaspa parlanacusharkancu. \fig |src="cn01860B.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Lucas 24.14" \fig* \v 15 Chay ruwacuskanta parlanacushajtincu mayta yuyashajtincu ima, quiquin Jesús taripaycorka. Paycunawan risharka. \v 16 Ricushaspapis mana Jesusta rejsiyta aterkancuchu. \v 17 Jesustaj paycunata taporka: \p —Ñanta purispa ¿imamantataj sinch'ita parlanacushanquichej? \p Paycunari sayarkancu ancha llaquiska uyaslla. \v 18 Ujnin paycunamanta, Cleofas sutiyoj, cuticherka: \p —Kanka purej runallachá cawaj, cay p'unchaycuna Jerusalenpi ruwacuskanta mana yachaspaka, —nispa. \p \v 19 Chanta Jesús paycunata taporka: \p —¿Imataj ruwacorkarí? \p Paycunataj cuticherkancu: \p —Nazaret llajtayoj Jesusta ruwaskancuta. Payka Diospa willajnin caskanta ricucherka jatunta ruwaskanwan yachachiskanwan. Atiyniyoj carka Diospa khawayninpi runaspa ñaupakencupipis. \v 20 Cayjina carka: Yupaychana-wasimanta curajcunanchej camachejcunanchejpiwan Jesusta jaywaycorkancu wañuyman juchachaska cananpaj. Chacatacherkancutaj. \v 21 Nokaycurí yuyasharkaycu pay israel runasta cacharinanta. Chaywanpis cunanwan Jesusta chacatachiskancoka quinsa p'unchayña cashan. \v 22 Cunanrí cay tiyan: Nokaycumanta waquin warmis tutamanta p'ampanaman rispa t'ucuchiwarkaycu. \v 23 Jesuspa cuerponta mana taripaskancuchu. Cutimuspataj nishawarkaycu moskoypijina angelesta ricuskancuta niskancutataj Jesús causashaskanta. \v 24 Chaywanpis nokaycumanta waquin runas p'ampanaman rerkancu. Warmis niskancumanjinataj taripaskancu. Jesustari mana ricuskancuchu, —nispa. \p \v 25 Jesustaj paycunata nerka: \p —¡Ancha pisi yuyayniyoj canquichej! ¡Diospa unay willajcunanpa tucuy willaskancutapis ñac'aypi creej sonko canquichej! \v 26 Diospa ajllaskan Cristoka chekamanta ñac'arinan carka. Chaymantataj Tatan Dioswan wiñaypaj jatunchaska canan carka, —nispa. \p \v 27 Chaymanta paycunaman Jesús sut'incharka Diospa tucuy palabranpi paymanta cajta. Moisespa kelkaskasninmanta kallarispa Diospa tucuy unay willajcunanpa kelkaskasnintawan sut'incharka. \p \v 28 Yachacojcuna risharkancu, chay Emausman kayllamorkancu. Jesustaj rejjinallapuni churacorka. \v 29 Paycunataj jarc'arkancu: \p —Nokaycuwan khepacuy ch'isiyaycushaskanraycu, —nispa. \p Jesustaj wasiman yaycorka paycunawan khepacoj. \v 30 Payka paycunawan miqhunanpaj tiyaycucuytawan t'antata jap'ispa Diosman graciasta korka. T'antata partispataj paycunaman jaywarka. \v 31 Ajinallapi Jesús caskanta reparaspa rejsirparekancu. Paytaj paycunamanta chincariporka. \v 32 Paycunari ninacorkancu: \p —Ñanpi parlawashajtinchej Diospa palabranta sut'inchawajtinchejpis ¡mayta sonkosninchejka cusiywan t'ucusharkancu! \s1 Jerusalenman cutincu \p \v 33 Chay ratutaj chay iscayka jataricuspa Jerusalenman cutiporkancu. Jakaypi tariparkancu tantaskastaña chay chunca ujniyoj Jesuspa cachasninta paycunawan cajcunatawan. \p \v 34 Tantaskacunataj nisharkancu: \p —Chekamanta yachanchej Señorka causarimpuskanta. Simonpis payta ricuska, —nispa. \p \v 35 Chanta chay iscay paycunaman willasharkancu ñanpi paycunawan caskanmanta. Imaynatachus t'antata partishajtin Jesusta rejsiskancuta willasharkancutaj. \s1 Jesús yachachojcunanman riqhuriskanmanta \p \v 36 Chay imasmanta parlashajtillancuraj Jesuska chaupincupi sayashaj riqhurerka. Napaycorkataj: \p —Kancunapaj c'acha causay cachun, —nispa. \p \v 37 Paycunataj mayta mancharicorkancu almata ricuskancuta yuyaspa. \v 38 Jesusri paycunata nerka: \p —¿Imaraycutaj manchariskas cashanquichej? ¿Imaraycutaj sonkoyquichejpi iscayrayashanquichej? \v 39 Khawaychej maquisniyta chaquisniytawan. Nokaka quiquiymin cani. Llanqhariwaychej reparanawayquichejpaj. Almaka mana aychayojchu nitaj tulluyojchu. Ricushawanquichejjina, noka aychayoj tulluyoj cani, —nispa. \p \v 40 Cayta nispataj Jesuska maquisninta chaquisnintawan paycunaman ricucherka. \v 41 Cusiymanta t'ucuymantawan manaraj creerkancuchu Jesús caskanta. Iscayrayashajtincutaj Jesús taporka: \p —¿Caypi canchu imallapis muqhunapaj? \p \v 42 Paycunataj uj chhican challwa cancata lachiwana misq'itawan payman jaywarkancu. \v 43 Paytaj chayta jap'ispa ñaupakencupi miqhorka. \v 44 Paycunatataj nerka: \p —Kancunawanraj cashaspa caycunata nerkayquichej: Tucuy nokamanta kelkaska junt'acunan tiyan, Moisespa kelkaskan, unay willajcunaj kelkaskancu, taquina libropipis, —nispa. \p \v 45 Chanta tucuy chay imasta paycunaman sut'incharka yuyaynincuwan Diospa palabranta entiendenancupaj. \v 46 Nillarkataj: \p —Dios palabranpi nin paypa ajllaskan Cristo wañunanta, quinsa p'unchaypitaj causarimpunanta. \v 47 Sutinpitaj willaracunan tiyan runas Diosman cutiricunancuta juchasnincu khechuska canancupaj. Tucuy jallp'api tiyacojcunaman willaraska canan tiyan kallarispa Jerusalenpi. \v 48 Kancuna cay imasta ricuskayquichejraycu willajcuna canquichej. \v 49 Sumajta uyariwaychej. Tatay cachamuskayquichej sumajta nerka, paytaka noka quiquiy cachamuskayquichej. Kancunarí Jerusalenpi suyashaychej Diospa atiyninwan junt'aska canayquichejcama, —nispa. \s1 Jesús janaj pachaman okhariska \p \v 50 Chaymanta Jesuska Betania ranchonejman yachacojcunanta pusarkorka. Maquisninta patancunejman aysarispataj nerka: \p —¡Dios kancunawanpuni cachun! —nispa. \p \v 51 Chayta niytawantaj Jesuska paycunamanta riporka. Janaj pachaman okhariska carka. \fig |src="CN01883B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Lucas 24.51" \fig* \v 52 Yachacojcunaka Jesusta yupaycharkancu. Jatun cusiywantaj Jerusalenman cutimporkancu. \v 53 Diosta jatunchaspa yupaychana-wasipipuni carkancu. Ajina cachun.