\id GAL - Q'iche' NT (traditional orthography) -Guatmala 2011 (DBL -2013) \h GÁLATAS \toc1 Ri Carta Ri Xutz'ibaj Ri San Pablo Chque Ri Cojonelab Aj Galacia \toc2 Gálatas \toc3 Gá \mt1 RI CARTA RI XUTZ'IBAJ RI SAN PABLO CHQUE RI COJONELAB AJ GALACIA \c 1 \s1 Ri apóstol Pablo cuchap u tz'ibaxic jun carta chque ri kachalal cojonelab aj Galacia \p \v 1 In wa', ri Pablo, in apóstol. In jun chque ru tako'n ri Jesucristo. Man in cojom tä cumal winak, man in takom tä cumal winak, xane rumal ri Jesucristo, xukuje' rumal ri Dios ka Tat ri xc'astajisan ri Jesucristo chquixol ri cäminakib. \v 2 Ri in, wachi'l conojel ri kachalal ri e c'o wuc', quintz'ibaj bi wa' we wuj ri' chiwe ix, ix ri' ri kachalal cojonelab ri ix c'o pa tak ri tinimit re Galacia. \v 3 Are ta ba' ri Dios ka Tat, xukuje' ri Kajaw Jesucristo cutok'obisaj i wäch, cubano chi cuxlan ri iwanima'. \v 4 Ri Kajaw Jesucristo xujach rib rech cäcämisax rumal kech chutojic ri ka mac, che ka toric pu k'ab we uwächulew ri' re etzelal. Je' xuban wa' rumal chi are wa' u rayibal ri Dios ka Tat. \v 5 ¡Chnimarisax ta ba' u k'ij ri Dios cämic, xukuje' pa tak ri k'ij ri junab ri quepe na! Amén. \s1 Rajwaxic chi xa jun u wäch ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio cätzijoxic \p \v 6 Sibalaj quincajmaj wa' chi chanim tajin quiya can ri Dios, ri xixusiq'uij rumal ri tok'ob ri xuban Cristo chke, tajin c'u quitakej u tzijoxic jun “evangelio” chic ri jun chi wi. \v 7 Man quinbij taj chi kas tzij c'o chi jun kas “evangelio” chic, xane xa e c'o jujun ri quixquisacho. E are' cäcaj cäquiq'uex ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio chrij ri Cristo. \v 8 Pune ta ne jun chke uj, we ne jun ángel ri cäpe chicaj ri cutzijoj chiwe jun evangelio chic ri man junam tä ruc' ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio ri ka tzijom uj chiwe, cäk'at ta na tzij puwi' rumal ri Dios chi cäc'äjisax u wäch ri are'. \v 9 Jas ri ka bim nabe, xukuje' cämic quinbij chi jumul: We c'o jun cutzijoj jun evangelio chic chiwe ri man junam tä ruc' ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio ri ix cojoninak wi, cäk'at na tzij puwi' rumal ri Dios chi cäc'äjisax u wäch ri are'. \p \v 10 ¿A are lo cwaj chi utz quinil wi cumal ri winak chi je' quinbij wa? ¡Man are taj! Ri cwaj in are la' chi utz quinil wi rumal ri Dios. ¡We ta kas tzij wa' chi are cwaj chi nim quinil wi cumal ri winak, man in tä ba' jun kas patänil re ri Cristo! \s1 Ri apóstol Pablo cutzijoj ri xubano aretak xoc che apóstol \p \v 11 Chiwetamaj ba', kachalal, chi ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio ri quintzijoj chiwe, man are tä qui chomanic winak. \v 12 Man xa tä jun winak xyo'w wa' chwe, man xa tä xintijox che rumal jachin jun, xane are ri Jesucristo xk'alajisan wa' chnuwäch. \p \v 13 Ri ix i tom jas je' ri xinban pa ri nu c'aslemal nabe canok, aretak xintakej na ri e cojoninak wi ri winak aj Israel. Iwetam chi sibalaj xinban c'äx chque ri winak ri e rech ri Dios, e are c'u wa' ri kachalal cojonelab. Are ta xwaj xinsach qui wäch. \v 14 Aretak xintakej na ri e cojoninak wi ri winak aj Israel, ri in c'o na más nu no'j chrij wa' we cojonic ri' chquiwäch q'uia chque ri nu winakil ri junam qui junab wuc' pa tak ri k'ij ri'. Je ri', rumal chi sibalaj xincoj nu chuk'ab in chubanic ri qui nak'atisam wi quib ri nu mam ojer. \v 15 Are c'u ri Dios xinucha' tzaretak mäjok quil nu wäch, xinusiq'uij chupatänixic rumal chi xutok'obisaj nu wäch. \v 16 Aretak xuchomaj chi utz je' cubano, xubano chi quinwetamaj u wäch ri u C'ojol pa wanima', rech quintzijoj ru Lok' Pixab chrij ru tobanic ri Are' chque ri niq'uiaj winak chic ri man e aj Israel taj. Aretak je' xbantaj wa', man xinta' tä u no'j jachin jun winak chic. \v 17 Man xine' tä pa Jerusalén chuta'ic qui no'j ri xeboc che tak apóstoles nabe chnuwäch in, xane chanim xine' pa Arabia, te c'u ri' xintzelej chi jumul pa ri tinimit Damasco. \p \v 18 Oc'owinak chi oxib junab, te c'u ri' xine' pa ri tinimit Jerusalén. Are chi' xinwetamaj u wäch ri Pedro, olajuj k'ij c'ut xinc'oji na ruc' ri are'. \v 19 Man c'o tä c'u jun apóstol chic xinwil u wäch chila', xane xuwi ri Jacobo ru chak' ri Kajaw Jesús.\f + \fr 1:19 \ft Ri Jacobo ri' are c'amal qui be ri kachalal cojonelab pa Jerusalén.\f* \v 20 Quinjiquiba' u bixic cho ri Dios chi ri tajin quintz'ibaj bi chiwe are ri kas tzij. \p \v 21 Aretak xinel bi pa Jerusalén, xine' pa tak ri juyub re Siria xukuje' re Cilicia. \v 22 Man etamtal tä c'u nu wäch cumal ri kachalal cojonelab che ri Cristo ri e c'o pa tak ri tinimit re Judea pa tak ri k'ij ri'. \v 23 Ri e are' xuwi qui tom u tzijol: “Ri achi ri xuban c'äx chke nabe, cämic cutzijoj ru Lok' Pixab ri Dios chrij ri cojonic ri xraj xusach u wäch nabe,” —xecha ri'. \v 24 Xquiya c'u u k'ij ri Dios rumal wech in. \c 2 \s1 Ri apóstol Pablo cäc'ulax cumal ri niq'uiaj apóstoles chic \p \v 1 Oc'owinak chi cajlajuj junab, te c'u ri' xine' chi jumul pa ri tinimit Jerusalén, wachi'l ri Bernabé. Xukuje' xinc'am bi ri Tito wuc'. \v 2 Xine' pa Jerusalén rumal chi ri Dios xuc'ut chnuwäch chi rajwaxic quine' jela'. Chila' pa Jerusalén xeintzijobej ri c'amal tak qui be ri cojonelab pa qui tuquiel wi, xinc'ut c'u ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio chquiwäch jas ri quintzijoj in chque ri niq'uiaj winak chic ri man e aj Israel taj. Je wa' xinbano rech cäquilo chi man xak tä lok' ri chac nu banom o ri quinban na chutzijoxic ru Lok' Pixab ri Dios. \v 3 ¡Utz ba' xquita ri xinbij! Che ri Tito ri c'o wuc' man xquicoj tä qui chuk'ab chubixic chi rajwaxic coc retal ri ojer trato che ru cuerpo, pune ri are' man aj Israel taj. \v 4 E c'o c'u jujun ri cäca'n che quib chi e cojonelab ri xak chc'uyal xeboc chkaxol. Are ta xcaj chi xoc retal ri ojer trato che ri Tito. Ri e are' xeboc chkaxol xak che rilic jas cäka'n uj, ri uj tzokopital chi rumal ri Cristo pu k'ab ri ojer Pixab. Are c'u cäcaj chi cujk'ax chi jumul pu k'ab wa'. \v 5 Man jubik' tä xkaya kib pa subic chque, rech ri ix cuya' quitakej ri Kas Tzij re ri Evangelio. \p \v 6 Ri tata'ib c'amal tak qui be ri cojonelab ri e c'o pa Jerusalén, man c'o tä jun tijonic chic ri xquiya chwe in. Ri e are', pune nimak qui banic, man c'o tä we in chque. Ri Dios c'ut xak junam queril wi conojel ri winak. \v 7 Man c'o tä jun tijonic chic ri xquiya chwe, xane xquich'obo chi kas tzij yo'm pa nu k'ab ru tzijoxic ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio chque ri niq'uiaj winak chic ri man e aj Israel taj, je' jas ri Pedro yo'm pu k'ab ru tzijoxic ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio chque ri winak aj Israel. \v 8 Are c'u ri Dios ri xtakow bi ri Pedro rech coc che apóstol chquixol ri winak aj Israel, are ri Are' xintakow bi in xukuje' rech quinoc che apóstol chquixol ri niq'uiaj winak chic ri man e aj Israel taj. \p \v 9 Ri Jacobo, ri Pedro, ri Juan, ri qui nimakil ri kachalal cojonelab, aretak xquich'obo chi kas tzij ri Dios u yo'm wa' pa nu k'ab we chac ri' ri nim u banic, xquichap ri ka k'ab, ri in wachi'l ri Bernabé, chuc'utic chi cujcaj, xukuje' chuc'utic chi utz cäquilo chi ri uj cäkatzijoj ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio chque ri niq'uiaj winak chic ri man e aj Israel taj. Are c'u ri e are' cäquitzijoj na wa' we Evangelio ri' chque ri winak aj Israel. \v 10 Xuwi xquibij chi rajwaxic quena'taj ri meba'ib chke. Are c'u wa' xukuje' ri nu cojom nu chuk'ab chubanic. \s1 Ri apóstol Pablo cuyaj ri apóstol Pedro pa ri tinimit Antioquía \p \v 11 Aretak c'ut xopan ri Pedro pa Antioquía, xajwataj na chi xinyaj chquiwäch conojel rumal chi kas tzij man utz tä ri tajin cubano. \v 12 Ri are' cäwi' cuc' ri niq'uiaj winak chic ri man e aj Israel taj. Aretak xeopan jujun winak aj Israel ri e takom bi rumal ri Jacobo, ri apóstol Pedro xutas rib chquij ri niq'uiaj winak, man xwi' tä chi cuc'. Je' xubano rumal chi xuxej rib chquiwäch ri winak aj Israel ri e nak'atalic chi coc retal ri ojer trato che ri qui cuerpo.\f + \fr 2:12 \ft “Circuncisión”: Chawila' ri Hechos 7:8, nota.\f* \v 13 Xukuje' ri niq'uiaj cojonelab chic aj Israel xca'n que ri xuban ri Pedro, xak quieb chi qui wäch xca'no. Xukuje' ne ri Bernabé xuta ri xquibij, xuban re ri xca'n ri e are'. \v 14 Aretak c'ut xinwilo chi ri Pedro cuc' ri niq'uiaj cojonelab chic man kas tä utz cäca'no, chi man je' tä cäca'no jas ri cubij ri Kas Tzij re ri Evangelio, xinbij che ri Pedro chquiwäch conojel ri e c'olic: “We ri at, at ri' kas at jun winak aj Israel, caban awe jas ri cäca'n ri niq'uiaj winak chic ri man e aj Israel taj, ri man je' taj jas ri cäca'n ri winak aj Israel, ¿jas che cacoj a chuk'ab chubixic chque ri niq'uiaj winak chic chi cäca'n que jas ri e nak'atal wi ri winak aj Israel?” —xincha che. \s1 Waral cäkil wi chi ri winak aj Israel cäquirik na ru tobanic ri Dios rumal ri cojonic je' jas ri niq'uiaj winak chic \p \v 15 Ri uj, uj winak aj Israel rumal chi je' ka banic wa' xil ka wäch. Ri uj, pune ta ne uj ajmaquib, man uj ajmaquib taj je' jas ri niq'uiaj winak chic ri man e aj Israel taj ri quepe pa niq'uiaj tinimit chic. \v 16 Pune ta ne je ri', ketam chi jun winak man jicom tä ri ranima' ri' cho ri Dios rumal ru banic ri cubij ri Pixab ri xutz'ibaj ri ka mam Moisés, xane xuwi cäjicomataj ri ranima' rumal chi cäcojon che ri Jesucristo. Rumal ri' ri uj xukuje' uj cojoninak che ri Jesucristo rech cäjicomataj ri kanima' cho ri Dios xa rumal chi uj cojoninak che ri Cristo, man rumal tä ru banic ri cubij ri Pixab. Man c'o tä c'u jun winak ri cäjicomataj ri ranima' cho ri Dios rumal ru banic ri cubij ri Pixab. \p \v 17 We c'u aretak cäkaj chi cäjicomataj ri kanima' cho ri Dios rumal ri Cristo, quel c'u chi sak chi ri uj, uj ajmaquib, ¿a quel cubij lo ri' chi ri Cristo are cäbanow ajmaquib chke? ¡Man je' tä c'u ri'! \v 18 We c'u ri in quinyac chi lok jumul ri tijonic ri xinsach u wäch, queintijoj chi jumul ri winak che, mac ri' ri quinbano. \v 19 Ri in c'ut, je' ta ne in cäminak chic chuwäch ri u Pixab ri Moisés. ¡Tzare ri Pixab xincämisanic! Je' xinc'ulmaj rech kas quinc'asi na chupatänixic ri Dios. \v 20 Je' ta ne in cäminak chic, in ripil cho ri cruz junam ruc' ri Cristo. We je ri', man in tä chic in c'aslic, xane are ri Cristo c'asal chi pa ri wanima'. Ri nu c'aslemal cämic cho we uwächulew, are wa' ri c'aslemal ri xinriko rumal chi xincojon che ri Cristo ru C'ojol ri Dios, ri xinraj, ri xujach rib pa ri cämical rumal wech. \v 21 Ri in sibalaj nim quinwil wi chi ri Dios xutok'obisaj ka wäch. Kas tzij man cwaj taj quinwetzelaj wa'. We ta cuya' cäjicomataj ri kanima' cho ri Dios rumal ru banic ri cubij ri Pixab, xak ta ba' lok' ri' xcämisax ri Cristo. \c 3 \s1 Xuwi rumal chi cujcojonic c'o ri Lok'alaj Espíritu rech ri Dios pa kanima' \p \v 1 Ri ix, ix aj Galacia, ¡sibalaj man quita tä tzij! ¿Jachin lo ri xuban subunic chiwe, ri xixsubuwic rech man quinimaj tä ri Kas Tzij? Aretak xkatzijoj ru Lok' Pixab ri Dios chiwe, kas utz xka'n chuk'alajisaxic wa' chiwäch jas ri xuban ri Jesucristo, jas ri xcämisax ri Are' cho ri cruz. \v 2 Xuwi ba' cwaj chi quibij chwe: ¿A c'o ri Lok'alaj Espíritu pa iwanima' rumal ru banic ri cubij ri Pixab ri xutz'ibaj ri ka mam Moisés? ¡Man je' tä ri'! ¿A mat rumal chi xicoj ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio ri xito? ¡Je', je ri'! \v 3 ¿A are c'u quichomaj u q'uisic xak ruc' ri i chuk'ab ix ri xichaplej u banic ruc' ru chuk'ab ri Lok'alaj Espíritu? ¡Sibalaj ba' man coc tä tzij ri' pa i jolom! \v 4 ¿A xak lok' i ch'ijom q'uia c'äxc'ol pa ri i c'aslemal? Cwaj ba' chi kas tzij c'o u patän wa' chiwe. \v 5 Aretak ri Dios cuya ri Lok'alaj Espíritu chiwe xukuje' cuban tak cajmabal chixol, ¿jas che je' cuban wa'? Man cuban tä ri' xa rumal chi quibano jas ri cubij ri Pixab ri xutz'ibaj ri ka mam Moisés, xane rumal chi quita ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio, xukuje' quicojo. \p \v 6 Ri ka mam Abraham xcojon che ri Dios, rumal c'u ri' xk'alajisax rumal ri Dios chi jicom ranima' ri are'. \v 7 Kas rajwaxic ba' chi quiwetamaj chi ri kas ralc'ual ri ka mam Abraham, e are' wa' conojel ri quecojonic. \v 8 Chupam ru Lok' Pixab ri Dios ri Tz'ibtalic u bim lok ri Dios ojer chi cuban na jicom che ri canima' ri niq'uiaj winak chic ri man e aj Israel taj we quecojonic. Rumal ri' xuya u bixic we utzalaj tzij ri' che ri ka mam Abraham: “Ronojel qui wäch winak ri e c'o cho ruwächulew quetewchitaj na rumal awech,” —xcha che. \v 9 Ri ka mam Abraham xcojonic, xurik c'u ru tewchibal ri Dios. Xak je ri' conojel ri quecojonic quetewchitaj na junam jas ri xban che ri are'. \p \v 10 Conojel ri qui jiquibam qui c'ux chrij ri Pixab ri xutz'ibaj ri ka mam Moisés, cäk'at na tzij wa' pa qui wi' rumal ri Dios chi cäc'äjisax qui wäch. Tz'ibtal c'u pa ru Lok' Pixab ri Dios, cubij: “Jachin ri man cuban tä ronojel ri tz'ibtal chupam ri wuj re ri Pixab amak'el ronojel k'ij, cäc'äjisax na u wäch wa',” —cächa'. \v 11 Kas elinak c'u chi sak chi man c'o tä jun winak ri cäjicomataj ri ranima' cho ri Dios rumal ru banic ri cubij ri Pixab ri xutz'ibaj ri ka mam Moisés. Cubij c'u pa ru Lok' Pixab ri Dios ri Tz'ibtalic: “Ri winak ri jicom ranima' cho ri Dios curik na ri c'aslemal ri man c'o tä u q'uisic rumal chi cäcojonic,” —cächa ri'. \v 12 Are c'u ri Pixab ri xutz'ibaj ri ka mam Moisés man cubij taj chi rajwaxic cäcojon jun, xane cubij: “Jachin ri cunimaj ronojel we Pixab ri' cäc'oji na ri' ru c'aslemal rumal wa',” —cächa'. \p \v 13 Ri Cristo xujutoro, xujuto' rech man cuya' taj cäk'at tzij pa ka wi' chi cäc'äjisax ka wäch xa rumal rech ri Pixab. Ri Are' xurik wa' we c'äx ri' rumal kech uj. Tz'ibtal c'u pa ru Lok' Pixab ri Dios, cubij: “Cäc'äjisax na u wäch ronojel winak ri cäxecbax cho jun che',” —cächa'. \v 14 Je ri' xuban ri Dios rech rumal ri Cristo Jesús cäya'taj chque ri winak ri man aj Israel taj ri tewchibal ri xuchi'j ri Dios che ri ka mam Abraham. Je ri' rech konojel ri cujcojonic cäc'oji pa kanima' ri Lok'alaj Espíritu ri xuchi'j ri Dios. \s1 Waral cäkil wi ru jalbem rib ri Pixab ruc' ri tewchibal ri xuchi'j ri Dios \p \v 15 Kachalal, kesajmpe ka no'j chrij ri cäca'n ri winak: Aretak jun winak cuban jun trato o jun testamento,\f + \fr 3:15 \ft Pa ru Lok' Pixab ri Dios xak e junam ri quieb tzij “trato” ruc' “testamento”.\f* cutz'ibaj can ru bi' chupam, man c'o tä c'u jun winak chic ri cäcowinic cäturuwic, o cuya u wi'. \v 16 Je c'u ri' ri Dios xubij chi cutewchij na ri ka mam Abraham xukuje' jun rachalaxic ri quil na u wäch pa tak ri k'ij ri quepe na. Man cubij tä ru Lok' Pixab ri Dios ri Tz'ibtalic: “Queutewchij na xukuje' ri rachalaxic ri quil na qui wäch,” je' tä ne e q'uia ri tajin cubij, xane cubij: “Jun rachalaxic ri quil na u wäch,” ri quel cubij wa' chi are “xa jun”. Are c'u ri Cristo wa'. \v 17 Ri cwaj quinbij are wa': Ri Dios xuban jun trato ruc' ri ka mam Abraham, xujiquiba c'u u bixic wa'. Rumal wa' ri Pixab ri xutz'ibaj ri ka mam Moisés ri c'ä te xpe wa' oc'owinak chi quiejeb cientos ruc' juwinak lajuj junab, man cäcowin tä chusachic u wäch wa' we trato ri'. Man cäcowin tä c'u wa' cubano chi mat c'o chi u patän ri xuchi'j lok ri Dios. \v 18 We ta je ri' ri cuya ri Dios chke, Are cuya wa' xa rumal chi cujniman che ri Pixab ri xutz'ibaj ri ka mam Moisés, man xa tä ba' are rumal chi ri Dios xuchi'j lok wa'. Ri Dios c'ut xa rumal chi xuchi'j wa' che ri ka mam Abraham, Are xusipaj wa' che. \p \v 19 We je ri', ¿jas c'u u patän ri Pixab ri xutz'ibaj ri ka mam Moisés? Are xyi' wa' chuc'utic ri qui mac ri winak. Xuwi c'u c'o xupatänij wa' c'ä xpe na ri Cristo ri rachalaxic ri ka mam Abraham ri xbixic chi quil na u wäch rumal chi che ri Are' xyi' wi ri xuchi'j ri Dios. Ri Dios c'ut xtakan chuya'ic ri Pixab cumal ri ángeles pu k'ab jun ri cäch'aw pa qui wi' ri winak ruc' ri Are'. Are wa' ri ka mam Moisés. \v 20 Aretak ri Dios c'o ri xuchi'j che ri ka mam Abraham, xak xuwi che ri are' xubij wi wa'. Man c'o tä jun k'axal tzij xucojo, man c'o tä jun ángel, man c'o tä c'u jun winak.\f + \fr 3:20 \ft Quel cubij wa' chi nim na u banic ri xuchi'j ri Dios che ri mam Abraham chuwäch ri Pixab ri xutz'ibaj ri mam Moisés.\f* \s1 Waral cäkil wi ru patän ri Pixab ri xtz'ibax rumal ri ka mam Moisés \p \v 21 ¿A quel lo cubij wa' chi ri Pixab ri xutz'ibaj ri ka mam Moisés cuc'ulelaj ri xuchi'j lok ri Dios? ¡Man je' tä ri'! We ta ri Pixab ri xyi'c cäcowinic cuya c'aslemal, te c'u ri' kas cäjicomataj na ri' ri kanima' cho ri Dios rumal ru banic ri cubij ri Pixab. \v 22 Are c'u ru Lok' Pixab ri Dios ri Tz'ibtalic cubij chi conojel ri e c'o cho ruwächulew je' ta ne e tz'aptal pa che' xa rumal ri qui mac. (Quel cubij wa' chi e c'o pu k'ab ri qui mac.) Je ri' rech ri winak ri quecojon che ri Jesucristo cuya' cäyi' na chque ronojel ri xuchi'j ri Dios xa rumal ri qui cojonic. \p \v 23 Aretak mäja' cäpe ri Jun ri cujcojon na che, je' ta ne chi uj tz'aptal pa che' rumal ri Pixab, keye'm c'ut chi cäpe ri Are', cuc'ut rib chkawäch. \v 24 Je ri' ri Pixab are chajil ke petinak lok chuc'amic ka be c'ä xpe na ri Cristo, rech aretak cujcojon che ri Are' cäjicomataj na ri kanima' cho ri Dios. \v 25 Cämic c'ut rumal chi petinak ri Jun ri cujcojon na che, ya man uj c'o tä chi pu k'ab ri Pixab ri chajil ke ri xuc'am ka be. \p \v 26 Iwonojel c'ut, ix ralc'ual ri Dios rumal chi ix cojoninak che ri Cristo Jesús. \v 27 Iwonojel ri ix banom i kasna' rech xa ix jun chic ruc' ri Cristo, ch'uktal c'u iwij rumal ri Are' je' jas ri quibano quich'uk iwib ruc' ri i k'u'. \v 28 Man nim tä u banic cämic we jun winak are aj Israel, o are jun u wäch winak chic, we cächacunic, c'o pu k'ab jun u patrón o we ne man c'o tä u patrón. Man nim tä u banic we are achi o are ixok, rumal chi iwonojel xa ix jun chic ruc' ri Cristo Jesús. \v 29 We ri ix, ix rech ri Cristo, kas tzij ba' ri' ix rachalaxic can ri ka mam Abraham, quiwechbej c'u na ru bim ri Dios chi cuya na. \c 4 \p \v 1 Ri cwaj quinbij are wa': Aretak ri ralc'ual jun winak c'ä ac'al na, cäyi' c'u can rechbal, xak junam ri' ruc' jun chque ri patäninelab ri e c'o pa ri ja, pune c'u are rajaw conojel ri jastak. \v 2 We ac'al ri', e c'o winak ri quechajinic, ri xukuje' queilow ri jastak re ri are' c'ä quel na pa qui k'ab ri chajil tak re pa ri k'ij ru bim can ru tat ri ac'al. \v 3 Je c'u ri' ri uj xukuje'. Aretak je' ta ne uj ac'alab, uj c'o pu k'ab ri qui takanic ri winak ajuwächulew, jas ri xquichomaj ri e are'. \v 4 Aretak c'ut xopan ri k'ij, ri Dios xutak lok ru C'ojol ri xil u wäch rumal jun ixok. Are ri Are' jun aj Israel xq'uiyic, xunimaj c'u ri qui Pixab ri winak ri'. \v 5 Je ri' xubano rech ri uj, ri uj c'o pu k'ab ri Pixab ri', cujtzokopitajic, cujoc c'u che ralc'ual ri Dios. \p \v 6 Chuc'utic c'ut chi ix ralc'ual chi ri Dios, ri Are' xutak lok ri Espíritu rech ri u C'ojol pa ri iwanima'. Ri Lok'alaj Espíritu co curak u chi', cubij: “¡Abba!” ri quel cubij: “¡Nu Tat!” —cächa'. \v 7 Rumal c'u ri' ri ix, ix ralc'ual chi ri Dios, man xak tä ix patäninel chic. Rumal chi ix ralc'ual ri Dios, ri Are' cuya na ri iwechbal rumal ri Cristo. \s1 Ri apóstol Pablo coc il chque ri cojonelab \p \v 8 Ri ix nabe canok aretak man kas tä iwetam u wäch ri Dios, xa i cojom iwib che qui patänixic tak tiox ri man kas e dios taj. \v 9 Are c'u ri cämic kas iwetam chi u wäch ri Dios, o ri jicom na u bixic are chi ri ix kas etamtal chi i wäch rumal ri Dios. ¿Jas c'u che quiwaj quixtzelej chi jumul ruc' ri ojer tak i chomanic ri man c'o tä qui patän, ri man c'o tä cäch'ac chquij? ¿Jas c'u che quiwaj quiya chi jumul iwib chunimaxic ri ojer tak i chomanic, je' ta ne chi ix patänil tak que? \v 10 Ri ix xak are quiban nimak'ij, quichajij jujun tak k'ij, jujun tak ic', jujun tak ajilabal, xukuje' jujun tak junab. (Quichomaj chi are wa' cubano chi ix utz quixil wi rumal ri Dios.) \v 11 Quinxej wib we ne xak lok' in chacuninak chixol chutzijoxic ru Lok' Pixab ri Dios. \p \v 12 Kachalal, quixinbochi'j chi quiban iwe jas ri nu banom in, miya c'u iwib pu k'ab ri Pixab. Ri in xukuje' nu banom we jas ri ix (ri man ix aj Israel taj, man ix c'o tä c'u pu k'ab ri Pixab). Ri ix, man c'o tä jumul i banom c'äx chwe. \v 13 Ri ix c'ut iwetam chi xa rumal jun yabil xincanaj iwuc', xintzijoj ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio chiwe nabe mul. \v 14 Sibalaj c'äx c'u ri yabil ri xinriko. Man ruc' tä c'u ri' chi c'o c'äx chwe xiwetzelaj ta nu wäch, xinipakchij ta apanok. Xane xinic'ulaj je' ta ne in jun ángel rech ri Dios, je' ta ne chi in, in ri' ri Jesucristo. \v 15 ¿Jas xibano chi man c'o tä chic ri quicotemal ri xina' nabe? Cuya' quinbij chi kas tzij xinwilo jas ri rutzil iwanima' chwe aretak xinc'oji iwuc'. We ta xixcowinic xiwesaj ta ri' ri i wak'äch, xiya ta ri' chwe che nu to'ic. \v 16 ¿A xa ta c'u xinban nu c'ulel chiwe rumal chi xinbij ri kas tzij? \p \v 17 E c'o jule' winak ri je' ta ne sibalaj quixcaj, man utzil tä c'ut ri cäcaj chiwe. Are cäcaj quixquitas chkij, rech ri ix que' iwanima' cuc' ri e are'. \v 18 Utz c'ut aretak e c'o ri cäcaj cäca'n utzil chiwe ruc' ri rutzil canima', man xuwi tä c'u aretak in c'o iwuc', xane rajwaxic wa' amak'el. \v 19 Ix, ri ix je' ta ne alaj tak walc'ual, jumul chic quinna' c'äx iwumal, je' jas ri c'äx ri curik jun yawab ixok. Quintakej c'u na u ch'ijic ri c'äx ri' rech je' quixel na jas ri Cristo, kas cätakan c'u na ri Are' pa iwanima'. \v 20 Cwaj ta na chi in c'o iwuc' chanim ri' rech jun chi wi ri i ch'abexic cuya' quinbano. ¡Sibalaj c'u quinoc il rumal ri tajin quibano! \s1 Ri quieb u trato ri Dios quejunamax cuc' ri nan Sara rachi'l ri nan Agar ojer \p \v 21 Chibijmpe chwe, ix ri quiwaj quixc'oji pu k'ab ri Pixab ri xutz'ibaj ri ka mam Moisés, ¿a mat c'o jumul ri xoc pa i jolom jas ri cubij ri Pixab ri'? \v 22 Tz'ibtal chupam chi ri ka mam Abraham xec'oji quieb u c'ojol, jun ruc' ri ajic', ri ixok ri u cojom che patänil re, ri jun chic ruc' ri kas rixokil ri man xak tä patänil re. \v 23 Ri ral ala ri ajic' xil u wäch ri are' je' jas ri quil u wäch apachique ac'al. Are c'u ri ral ala ri kas rixokil ri ka mam Abraham xil u wäch ri are' rech je' quelic jas ri xuchi'j lok ri Dios. \v 24 Are c'u jun c'utbal wa' chkawäch uj cämic. We quieb ixokib ri' quinjunamaj cuc' quieb trato. Ri nan Agar, ri ajic', quinjunamaj ruc' ri trato ri xuban ri Dios ruc' ri ka mam Moisés puwi' ri nim juyub, Sinaí u bi'. Ri winak ri quil qui wäch chupam we trato ri', je' ta ne chi xa e cojom che patäninelab jas ri nan Agar. \v 25 Ri nan Agar quinjunamaj ruc' ri ojer trato ri xbantaj chila' puwi' ri nim juyub Sinaí ri c'o pa Arabia. Ri winak ri e c'o pu k'ab wa' we trato ri', e are je' jas ri ca'nom ri winak aj Jerusalén cämic. Ri e are' cachi'l ri calc'ual je' ta ne e cojom che patäninelab rumal chi e c'o pu k'ab ru Pixab ri Moisés. \v 26 Are c'u ri uj, uj ri' rech ri c'ac' Jerusalén ajchicaj, man uj c'o tä chi pu k'ab ri ojer Pixab ri'. Are c'u ri kas ka tinimit wa'. \v 27 Cubij c'u ru Lok' Pixab ri Dios ri Tz'ibtalic: \q1 Chatquicotok, nan, at ri' \q2 ri man catalc'ualan taj, \q2 ri man c'o tä awal. \q1 Sibalaj chatquicotok, co carak a chi' \q2 rumal ri a quicotemal, \q2 pune man c'o tä jumul a rikom \q2 ri c'äx ri curik jun yawab ixok. \q1 Je ri', rumal chi queq'uiar na \q2 ri ral ri ixok ri xjach canok \q2 chuwäch ri ixok ri c'o rachajil, \m —cächa ri tz'ibtal canok. \p \v 28 Je c'u ri', kachalal, je' jas ri ka mam Isaac ri xuchi'j ri Dios chi quil na u wäch, je ri' ri uj, uj ri' ri ralc'ual ri Dios rumal ri xuchi'j ri Are'. \v 29 Je' jas ri xc'ulmataj ojer, ri ala ri xil u wäch je' jas ri quil u wäch apachique ac'al cuban c'äx che ri jun ri xil u wäch rumal ru chuk'ab ri Espíritu rech ri Dios. Are c'u je wa' tajin cäc'ulmataj cämic. \v 30 ¿Jas c'u cubij ru Lok' Pixab ri Dios ri Tz'ibtalic? Cubij: “Chawesaj bi ri ajic' ri cojom che patäninel rachi'l ri ral, rumal chi ri ral ri ixok ajic' ri' man cäyi' tä rechbal junam ruc' ri ral ri ixok ri kas c'o rachajil,” —cächa'. \v 31 Je ri', kachalal, man uj je' taj jas ri ral ri ixok ajic' ri xak cojom che patäninel, xane uj junam jas ri ral ri kas rixokil ri ka mam Abraham ri man xak tä patänil re. \c 5 \s1 Miya chi iwib jumul pu k'ab ri ojer Pixab re ri ka mam Moisés \p \v 1 Man uj c'o tä chi pu k'ab ri ojer Pixab. Ri Cristo c'ut Are xujesan pu k'ab wa'. Chitakej ba' ri u banom ri Jesucristo chiwe. Chiwila ba' chi miya chi iwib jumul chic pu k'ab ri ojer Pixab je' ta ne chi xak ix cojom chic che patäninelab. \p \v 2 ¡Chitampe ri quinbij! In wa', ri Pablo, quintzijon iwuc'. Quinbij chiwe chi we ri ix quiya iwib chi coc retal ri ojer trato che ri i cuerpo jas ri cäca'n ri winak aj Israel, man c'o tä u patän ri' chi ix cojoninak che ri Cristo. \v 3 Jumul chic cwaj quinbij chque conojel ri achijab, chi we cäquiya quib chi coc ri retal ri ojer trato chque, tzrajwaxic wi ri' cäca'n ronojel ri cubij ri Pixab ri xutz'ibaj ri ka mam Moisés. \v 4 Ix ri quicojo chi rumal ru banic ri cubij ri Pixab cäjicomataj ri iwanima' cho ri Dios, i tasom chi iwib chrij ri Cristo. I yo'm can ri nimalaj u tok'ob ri Dios. \v 5 Ri uj c'ut, rumal ri Lok'alaj Espíritu ka cu'bam ka c'ux chi ri Dios cuban na jicom che ri kanima' rumal chi uj cojoninak che ri Cristo. \v 6 We c'u xa uj jun chic ruc' ri Cristo Jesús, man c'o tä u patän ri' we cäcoj ri retal ri ojer trato che ri ka cuerpo o we man cäcoj tä ri'. Ri c'o u patän are la' chi uj cojoninak che ri Cristo. Are c'u wa' cäbanow chke chi kas quekaj conojel ri winak. \p \v 7 Ri ix utz i banom petinak lok. ¿Jachin lo ri xcojow i c'ux rech man quinimaj tä chi ri kas tzij? \v 8 Man are tä ri Dios ri xbanow wa' rumal chi are ri Are' ri xixusiq'uij rech quixc'oji ruc'. \v 9 Iwetam c'ut chi “xa ruc' jubik' ch'äm cäch'ämirisax juntir ri k'or re caxlan wa, cäwalij c'u u wäch,” —cächa'. (Je ri' xukuje' ri jubik' tijonic ri man utz taj cäretzelaj na u wäch ronojel ri utzalaj tijonic.) \v 10 Ri in c'ut cu'l nu c'ux chrij ri Kajaw Jesús, chi ri ix man quiq'uex tä ri i chomanic. Are cäc'äjisax c'u na u wäch rumal ri Dios jachin ri' ri tajin cubano chi cäsach i c'ux, apachin ta ne ri are'. \p \v 11 Ri in, kachalal, we ta xak are tajin quintakej u tzijoxic chi rajwaxic coc ri retal ri ojer trato che ri qui cuerpo ri achijab, mat cätzucux u banic c'äx chwe in cumal ri winak aj Israel. We ta je ri', mat tzel cäquita ri winak ri' ri u tzijoxic ru cämical ri Cristo cho ri cruz. \v 12 Jachin c'u tak ri cäquicoj qui chuk'ab chiwe rech coc ri retal ri ojer trato che ri i cuerpo, banom ta wi chi cäquik'at apan ri qui cuerpo ri e are'. \p \v 13 Ri ix c'ut, kachalal, ix siq'uim rech quixtzokopitaj pu k'ab ri ojer Pixab. We je ri', xuwi ba' michomaj chi cuya' quiban ri xak i rayibal ix, xane chito'la iwib rumal chi quiwaj iwib. \v 14 Je ri', rumal chi ronojel ri cubij ri Pixab cuban tz'akat wa' rumal we takanic ri': “Chawaj ri awach winak jas ri at cawaj awib,” —cächa'. \v 15 We c'u je' quibano jas ri cäca'n ri tz'i' xa cäquipak' quib, chiwila ba' iwib chi miq'uis ne iwib pa tak ri ch'oj. \s1 Ri ka rayibal ri man utz taj cuc'ulelaj u wäch ri Lok'alaj Espíritu \p \v 16 Ri cwaj quinbij in chiwe, are wa': Chiya che ri Lok'alaj Espíritu chi cätakan ri Are' pa ri iwanima' rech man quiban tä ri i rayibal ri man utz taj. \v 17 Ri ka rayibal ri man utz taj cuc'ulelaj u wäch ri Lok'alaj Espíritu rech ri Dios. Ri Lok'alaj Espíritu c'ut cuc'ulelaj u wäch ri ka rayibal ri man utz taj. We quieb ri' cäquic'ulelaj quib. Rumal ri' ri ix man quixcowin taj quibano jachique ri quiwaj. \v 18 We c'u are ri Lok'alaj Espíritu cätakan pa ri iwanima', man ix c'o tä ri' pu k'ab ri Pixab ri xutz'ibaj ri ka mam Moisés. \p \v 19 K'alaj ri cäca'n ri winak ri qui jachom quib chubanic xak jas ri qui rayibal ri e are'. Je' cäca'no jas ri cäca'n ri tz'i' ri xak cäquirik quib, man c'o tä qui pixab. Cäca'n c'u ri etzelal ri sibalaj äwas u banic cho ri Dios xukuje' chquiwäch ri winak. Cäca'n c'u ronojel u wäch ri man utz taj ri cäquirayij, ri xa q'uixbal u banic. \v 20 Man xuwi tä wa', xane cäquik'ijilaj tak tiox, xukuje' cäca'n itzinic. Cäca'n qui c'ulel chbil tak quib, amak'el c'ut cäquiyac tak ch'oj. C'äx cäquina' chquij niq'uiaj winak chic, chanim cäpe coyowal. Xuwi cäquitzucuj ri quech ri e are', man cäquichomaj tä ri quech niq'uiaj chic. Man curik tä rib ri qui chomanic, xane xak cäquitasala quib chbil tak quib. \v 21 Xukuje' cäquirayij ri quech niq'uiaj winak chic, quecämisanic, quek'abaric, cäquiya u wi' ri cäquitijo. Xukuje' c'o niq'uiaj chic ri junam ruc' wa' ri cäca'no. Quinbij chi c'u apan chiwe jas ri nu bim can nabe, chi ri quebanow wa' we ri' man queopan tä na ruc' ri Dios rech cätakan ri Are' pa qui wi'. \p \v 22 Are c'u ri Lok'alaj Espíritu cubano chi cäkaj kib, chi kas cujquicotic, chi cuxlan na ri kanima', chi cäkachajij paciencia, chi cujch'awic, cäka'n utzil chque niq'uiaj, chi utz ri ka c'aslemal, chi jicom ri kanima', man xak tä quieb ka chomanic. \v 23 Ri Lok'alaj Espíritu xukuje' cubano chi man cäkanimarisaj tä kib, chi man cäka'n tä xa jas ri cäkaj uj. Man c'o tä c'u jun pixab ri cubij chi man cuya' taj queban wa' we ri'. \v 24 Ri e rech ri Cristo, je' ta ne qui ripom cho ri cruz ronojel ri qui rayinic ri man utz taj, ronojel ri man utz taj ri craj ri canima'. \v 25 We yo'm ri ka c'aslemal rumal ri Lok'alaj Espíritu, kaya ba' chi ri Are' cätakan pa ka wi' pa ronojel ri cäka'no. \p \v 26 Man cuya' taj cäkanimarisaj kib, rumal chi we je ri' cäka'no, xa cäkayac koyowal chbil tak kib. Mäkana' c'u c'äx chrij jun cojonel chic aretak curik utzil pa ru c'aslemal. \c 6 \s1 Rajwaxic cäkato'la kib ri jun ruc' ri jun chic \p \v 1 Kachalal, we c'o jun cojonel cäriktaj pa mac, ix ri' ri kas cätakan ri Lok'alaj Espíritu pa ri iwanima', rajwaxic quito' wa' we cojonel ri' ruc' jun utzalaj iwanima' rech cuban chi na ri kas utz pa ru c'aslemal. Aretak quiban wa', are minimarisaj ba' iwib, xane china' pa iwanima' chi man nim tä i banic. Chiwila c'u iwib chijujunal chi mixkaj ne ix pa mac xukuje'. \v 2 Chito'la iwib ri jun ruc' ri jun chic je' jas ri cuban jun winak cuto' ri rachi'l che ri reka'n. We je' quiban ix, quinimaj ri' ru Pixab ri Cristo. \p \v 3 We c'o jun cuchomaj chi kas nim u banic, ketam chi man kas tzij tä c'u ri'. Ri winak ri' xa tajin cusub rib. \v 4 Rumal ri' rajwaxic chi chiwila iwib chijujunal jas ri i banom pa ri i c'aslemal. We i banom ri kas utz, te c'u ri' cäcu'bi na i c'ux rumal ri i banom ix. Man are tä quiwilo jas ri ca'nom niq'uiaj chic. \v 5 Chijujunal c'ut rajwaxic quich'okobej ronojel ri cäpe na pa ri i c'aslemal. \p \v 6 Ri tajin cätijox che ru Lok' Pixab ri Dios, rajwaxic ri' cuya jubik' re jas ri c'o ruc', cuban c'u ronojel u wäch utzil che ri tajin cuya ri tijonic. \p \v 7 ¡Misub iwib! Ri Dios man cuya tä chque ri winak chi xa cäquetz'bej u wäch ri Are'. Ronojel c'u ri cutic jun winak, cäyac na ru wäch wa' rumal. \v 8 We jun winak xa are cuban ri etzelal ri c'o pa ri ranima', are je' ta ne ri tajin cutic jun itzel tico'n ri man utz tä u wäch, cuyac c'u na ri' jun cosecha re cämical. We c'u jun winak are cubano jachique ri craj ri Espíritu rech ri Dios, are je' ta ne chi tajin cutic jun utzalaj tico'n ri'. Ri Lok'alaj Espíritu cubano chi cuyac na jun cosecha ri man cäsach tä u wäch, are wa' ri c'aslemal ri man c'o tä u q'uisic. \v 9 Mujcos ba' chubanic ri utzil. Curik c'u na jun k'ij ri cäkayac na ru wäch ri ka'nom we man cäq'uistaj tä ka c'ux ruc', cäkaya c'u can u banic wa'. \v 10 Rumal ri', joropa' mul ri cujcowinic, ka'na utzil chque conojel winak, más c'u na chque ri kach tak cojonelab. \s1 Ri apóstol Pablo cuya ri q'uisbal u pixbenic, xukuje' cuya rutzil qui wäch ri cojonelab \p \v 11 Chiwilampe ri nimak tak tz'ib ri quinbano aretak quincoj ri nu k'ab in chutz'ibaxic wa' we tzij ri' chiwe. \v 12 Conojel ri cäquicoj qui chuk'ab chiwe rech coc ri retal ri ojer trato che ri i cuerpo, cäca'n wa' xa rumal chi are cäcaj chi utz queil wi cumal ri winak, rech man c'o tä jun c'äx cäban chque pune cäquitzijoj ru cämical ri Cristo cho ri cruz. \v 13 Xukuje' ne ri winak ri cojom ri retal ri ojer trato che ri qui cuerpo, man quecowin taj cäca'n ronojel ri cubij ri Pixab. Are xa cäcaj chi coc ri retal ri ojer trato chiwe rech cäquinimarisaj quib chiwij chubixic chi xecowinic xca'no chi xixniman che ri cäquibij. \v 14 Are c'u ri in, man cwaj taj quinnimarisaj wib xak pa we wi, xane xuwi rumal ru cämical ri Kajaw Jesucristo. Rumal c'u ru cämical ri Are' cho ri cruz, je' ta ne cäminak chi ruwächulew chwe in, xukuje' ri in, je' ta ne in cäminak chic chuwäch ruwächulew. \v 15 We kas tzij xa uj jun chic ruc' ri Cristo Jesús, pune cojom retal ri ojer trato che ri ka cuerpo o man cojom taj, man are tä ri' ri nim u banic, xane ri kas nim u banic are we banom c'ac' tak winak chke rumal ri Dios. \v 16 Conojel ba' ri cäca'no jas ri cubij we takanic ri', chuban ta ri Dios chque chi cuxlan ri canima', xukuje' chi quel ta u c'ux chque ri e are', xukuje' chque conojel ri kas e rech ri Are'. \p \v 17 Xuwi chi ba' wa' we cämic, are c'u ri chuwek cäbij man cwaj tä chic chi c'o jun cuya latz' chwe, o cuban jun u wäch c'äx chwe, rumal chi ri yuc ri e c'o che ri nu cuerpo kas cäquic'utu chi in patänil re ri Kajaw Jesús. \p \v 18 Kachalal, are ta ba' ri Kajaw Jesucristo cätok'obisan na i wäch ix nimalaj iwonojel. Amén.