\id EPH \ide UTF-8 \toc3 Ef \toc2 Efesios \toc1 RI WUJ RI XUTZꞌIBꞌAJ RI PABLO CHIKE RI KOJONELABꞌ AꞌJ ÉFESO \mt RI WUJ RI XUTZꞌIBꞌAJ RI PABLO CHIKE RI KOJONELABꞌ AꞌJ ÉFESO \imt2 Majibꞌal re \ip Naqꞌatalik chi we wuj riꞌ ubꞌiꞌnam Efesios, pune man chike ta ri kojonelabꞌ pa Éfeso xtzꞌibꞌax wi. Jujun chike ri nabꞌe taq uwach wuj re Efesios ri xesaxik man kanaꞌtax taj ri tzij Éfeso, we wuj riꞌ kuqꞌalajisaj chi ri Pablo man retaꞌmam ta wi kiwach ri winaq ri xutaq wi we wuj. \ip Waral ri Pablo kutzijoj rij kebꞌ jastaq. Nabꞌe kutzijoj rij ri kuxik ri kꞌakꞌ winaq pa Cristo xuqujeꞌ jas jeꞌ kape chirij jun are jewaꞌ ubꞌanik. \ip Ri Dios xukꞌam loq ronojel ri jastaq chuxeꞌ raqan uqꞌabꞌ ri Mesías, xuqujeꞌ xuya nim uqꞌij ri Jesús puꞌwiꞌ ronojel ri jastaq. Ri Pablo kunaꞌtaj rukꞌ chuqꞌabꞌ ri kubꞌij pa ri Tyoxalaj wuj pa Salmos 8. Ri Dios xuya ronojel ri jastaq xe raqan uqꞌabꞌ jeriꞌ xukꞌutu chi xwi ri Jesús nim pa kiwiꞌ konojel. \ip Ri Jesús kusukꞌumaj kanoq ri nabꞌe sikꞌinik ri xyaꞌtaj che ri achi ojer rech are kabꞌan re puꞌwiꞌ ronojel ri jastaq ri tiktalik. \ip Ri winaq aꞌj Israel xuqujeꞌ ri winaq ri man aꞌj Israel taj xbꞌan jun chike are kijolom ri Jesús. \ip Ri Dios kamik tajin kuya jun kꞌakꞌ kꞌaslemal chike konojel ri e kꞌo cho ri uwachulew rumal re ri uchak ri Mesías. Kel kubꞌij waꞌ chi rajawaxik chi ri e tereneꞌl re ri Jesús kakikꞌaslebꞌej jun chꞌajchꞌoj laj kꞌaslemal pa ri kiriqoj ibꞌ. \ip Ketaqchiꞌx we winaq chi kakikꞌutu jas jeꞌ rajawaxik kenoꞌjinik jacha ri karaj ri Dios. Ri Pablo kubꞌij chike ri e sikꞌil taq re ri uwuj chi jer e kꞌo pa jun chꞌoꞌj. Rajawaxik kakikoj ronojel ri kicheꞌyabꞌal tobꞌal kibꞌ kꞌa pa ri qꞌij are ri Mesías kubꞌan xa jun che ri jastaq pa ri kaj xuqujeꞌ cho ri uwachulew. \c 1 \p \v 1 Ri Pablo, taqoꞌn rech ri Cristo Jesús rumal ri urayibꞌal ukꞌuꞌx ri Dios, chike ri e tyoxalaj taq winaq ri jeqel kikꞌuꞌx pa Cristo Jesús, ri e kꞌo pa ri tinimit Éfeso. \v 2 Chikꞌamawaꞌj toqꞌobꞌ xuqujeꞌ jaꞌmaril che ri Tataxel Dios xuqujeꞌ ri Ajawxel Jesucristo. \s Ri tewechibꞌal rech chikajil, kakꞌamawaꞌx pa Cristo \p \v 3 Tewchiꞌtal ri ubꞌiꞌ ri Dios, Tataxel rech ri Ajawxel Jesucristo, ri ujutewechiꞌm rukꞌ ronojel tewechibꞌal pa ri uxlabꞌal pa Cristo Jesús, pa ri chikajil kꞌolibꞌal. \v 4 Rumal cher ri Areꞌ xujuchaꞌo are majaꞌ katiktaj loq ri uwachulew, rech kujux tyoxalaj taq winaq xuqujeꞌ chꞌajchꞌoj cho Areꞌ. Pa ri loqꞌanik \v 5 xujuchꞌa loq, rech kujok che ralkꞌwaꞌl xa rumal ri Jesucristo, rumal ri sibꞌalaj utz laj rayibꞌal ukꞌuꞌx, \v 6 rech kaqaqꞌijilaꞌj ri juluwem rech ri utoqꞌobꞌ ri xuya chaqe rumal ri loqꞌalaj Ukꞌojol. \v 7 Pa Areꞌ xujtortaj wi rumal ri ukikꞌel, xkuyutaj ri qamak rumal ri uqꞌinomal ri utoqꞌobꞌ. \v 8 Ri xutixtobꞌisaj la pa qawiꞌ, rukꞌ ronojel noꞌjibꞌal xuqujeꞌ chomanik. \v 9 Xuqujeꞌ xukꞌut chiqawach ri awatal loq najtir ojer, pa ri rutzilal, uchomam loq ubꞌanik qukꞌ we rayibꞌal ukꞌuꞌx riꞌ. \v 10 Xuchomaj loq unukꞌikꞌ pa areꞌ ronojel ri jastaq rech uwachulew xuqujeꞌ ri jastaq rech chikajil. \p \v 11 Pa Cristo xuqujeꞌ xqakꞌamawaꞌj ri echabꞌal, rumal cher ojer xujchaꞌ loq, jacha ri uchomanik ri kakwin chubꞌanik ronojel ri jastaq, jeꞌ jas ri kurayibꞌej ukꞌuꞌx. \v 12 Rech ri uj ri uj nabꞌe chuyaꞌik ri qakuꞌlibꞌal kꞌuꞌx chirij ri Cristo kaqaya qꞌijilaꞌnem che ri ujuluwem. \v 13 Ri ix xuqujeꞌ, are xita ri utz laj tzij rech ri qas tzij, ri utz laj tzij re koltajem, xkoj iwetal rumal ri Tyoxalaj Uxlabꞌixel, ri bꞌiꞌtal kanoq, \v 14 are waꞌ ri naꞌtabꞌal re ri qechabꞌal, kꞌa jampaꞌ kuꞌriqa qꞌij rech ri kolotajem rech kaqꞌijilaꞌtaj ri ujuluwem. \s Bꞌanoj chꞌawem xuqujeꞌ tyoxinik che ri Dios \p \v 15 Rumal kꞌu ri, are xinta ri ikojobꞌal pa Cristo Jesús, xuqujeꞌ ri kibꞌan chi kiloqꞌaxik ri tyoxalaj taq winaq, \v 16 man intanalinaq ta che utyoxixik che ri Ajawxel piꞌwiꞌ pa ri nuchꞌawem ri kinbꞌano, \v 17 kinta che ri Dios, Tataxel rech ri Ajawxel Jesucristo, Tataxel rech juluwem chuya iwetaꞌmabꞌal pa ri uxlabꞌixel xuqujeꞌ chuqꞌalajisaj chiꞌwach pa jun jeꞌlalaj etaꞌmanik. \v 18 Xuqujeꞌ kinbꞌan chꞌawem piꞌwiꞌ rech kajaqataj ri ibꞌoqꞌoch rech kiwetaꞌmaj jas ri kuꞌlibꞌal kuꞌx rech ri sikꞌinik, xuqujeꞌ jas ri qꞌinomal rech ri echabꞌal ri yaꞌtal chike ri tyoxalaj taq winaq. \v 19 Xuqujeꞌ ri sibꞌalaj nim utoqꞌobꞌ qukꞌ uj ri kujkojon che. Are riꞌ nimalaj chuqꞌabꞌ rech ri ukwinem. \v 20 Ri xubꞌan chak are xuwaꞌjilisaj ri Cristo chikixoꞌl ri kaminaqibꞌ, xuqujeꞌ xutꞌuyubꞌaꞌ pa ri uwiqiqꞌabꞌ pa ri chikajil kꞌolibꞌal. \v 21 Xuqujeꞌ xya taqanik pa uqꞌabꞌ pa kiwiꞌ konojel ri e taqanelabꞌ cho ri uwachulew, pa kiwiꞌ ronojel kwinem, xuqujeꞌ ronojel taqanik pa kiwiꞌ ronojel bꞌiꞌaj, man xaq xwi ta pa we qꞌotaj re kamik, xane xuqujeꞌ ri kape na. \v 22 Ri Dios xuya ronojel ri jastaq chuxeꞌ raqan uqꞌabꞌ ri Cristo, xuqujeꞌ xubꞌan che chi xux ujolom ri komontyox. \v 23 Rumal cher ri komontyox are utyoꞌjal ri Cristo, xuqujeꞌ are ri Cristo kayoꞌw ronojel ri jastaq ri kajawatajik, pa ronojel qꞌotaj. \c 2 \s Ri kꞌaslemal pa Cristo \p \v 1 Areꞌ xyoꞌw ikꞌaslemal are ix kaminaq kanoq pa taq ri iwetzelal xuqujeꞌ ri imak. \v 2 Che riꞌ are je xixnoꞌjinik jetaq ri karaj ri uwachulew are xibꞌan rech ri kataqan pa ri qꞌequꞌmal, jeꞌ jas ri uxlabꞌal ri kataqan pa kanimaꞌ ri winaq ri man keniman ta che ri Dios. \v 3 Qonojel je xujnoꞌjin kan nabꞌe, are xqabꞌan ri karaj ri qatyoꞌjal are xqabꞌan ri itzel taq qarayinik. Uj ralkꞌwaꞌl oyawal jetaq ri nikꞌaj winaq chik ri maj Dios kukꞌ. \v 4 Ri Dios kꞌut rumal ri jeꞌlalaj utoqꞌobꞌsan wach xuqujeꞌ ri uloqꞌanik chaqe, \v 5 pune uj kaminaq pa ri qamak xuya qakꞌaslemal are kaminaq junam rukꞌ ri Cristo, xa rumal ri toqꞌobꞌ xixkolotajik. \v 6 Xujukꞌastajisaj xuqujeꞌ rukꞌ Areꞌ, kꞌa te riꞌ xujutꞌuyubꞌa pa ri chikajil kꞌolibꞌal pa Cristo Jesús, \v 7 rech pa ri qꞌotaj ri petinaq kukꞌut na ri ujeꞌlal ri unimal ri utoqꞌobꞌ ri xutixixej pa qawiꞌ pa Cristo Jesús. \v 8 Xaq pa toqꞌobꞌ xixkolotajik, rumal ri ikojobꞌal, man rukꞌ ta ichuqꞌabꞌ, xane xaq usipanik ri Dios. \v 9 Man rumal ta chak rech maj jun kunaꞌ nimal. \v 10 Rumal cher are ri Dios xujtikowik pa Cristo Jesús, rech kaqabꞌan utza taq chak, ri rajawam loq ri Dios ojer. \s Xa jun qaꞌnik pa Cristo \p \v 11 Xaq jeriꞌ naꞌtaj chiꞌwe chi ri ix man ix aꞌj Israel taj, man kojtal ta iwetal, jeriꞌ kakibꞌij chiꞌwe ri winaq ri kojtal ketal are wa ri bꞌantal rukꞌ uqꞌabꞌ winaq. \v 12 Che ri qꞌotaj riꞌ naj ix kꞌo wi che ri Cristo, man ix aꞌj Israel taj, naj ix kꞌo wi che ri bꞌiꞌtal kanoq, maj ikuꞌlibꞌal kuꞌx xuqujeꞌ man kꞌo ta ri Dios iwukꞌ. \v 13 Kamik kꞌut pa Cristo ix ri naj ix kꞌo wi kanoq xixkꞌam apanoq rumal ri ukikꞌel ri Cristo. \v 14 Rumal cher are qajaꞌmaril ri Cristo, rumal xa jun xubꞌan chike ri e kebꞌ tinimit, xuwulij ri qꞌatebꞌal ri xaq kukoj chꞌoꞌj chikixoꞌl. \v 15 Xuchup ri qꞌatoj tzij ri kubꞌan ri taqanik xubꞌan jaꞌmaril chikixoꞌl ri kebꞌ tinimit, rumal xraj xubꞌan xa jun kꞌakꞌ tinimit chike, rech jeriꞌ xujeqebꞌa ri jaꞌmaril. \v 16 Rech kuꞌtzir rukꞌ ri Dios kikobꞌchal tinimit, pa jun tyoꞌjal cho ri ripbꞌal, jawjeꞌ ri xukamisaj wi ri bꞌanoj kꞌulel. \p \v 17 Xpetik xulutzijoj jaꞌmaril chiꞌwe ri naj ix kꞌo wi, xuqujeꞌ chike ri naqaj e kꞌo wi. \v 18 Rumal cher rumal ri Cristo yaꞌtal bꞌe chaqe kujok rukꞌ ri Tataxel rukꞌ ri utobꞌanik ri Uxlabꞌixel. \v 19 Rumal riꞌ etaꞌmatal chi iwach, man naj ta chik kixpe wi, xane xa ix jun chi kukꞌ ri winaq ri e chaꞌtal rumal ri Dios, ix tyoxalaj taq winaq ix kachiꞌl ri uwinaq ri Dios. \v 20 Chixkꞌol puꞌwiꞌ ri takꞌalibꞌal ri xkikoj ri e taqoꞌn xuqujeꞌ ri qꞌalajisal taq utzij ri Dios. We abꞌaj ri qas kꞌo kutayij are Jesús. \v 21 Ri ja ri takꞌal pa Cristo sibꞌalaj utz bꞌantal che uyakik, tajin kawaꞌjilik rech kux jun templo qꞌijilaꞌbꞌal rech ri Ajawxel. \v 22 Ix xuqujeꞌ kixyak pa Cristo rech kixux rachoch ri Uxlabꞌixel rech ri Dios. \c 3 \s Ri uchak ri Pablo pa ri komontyox \p \v 1 Rumal kꞌu waꞌ, in in Pablo, in kꞌo pa cheꞌ rumal iloqꞌaxik ix ri man ix aꞌj Israel taj. \v 2 Iwetaꞌm waꞌ chi ri Dios xroqxaꞌnij chwe utzijoxik ri uchomanik ri Dios chiꞌwe pa ri utoqꞌobꞌ. \v 3 Ri Dios are xkꞌutuw chinuwach ri awatal loq, jetaq ri nutzꞌibꞌam kan chiꞌwe. \v 4 Are kisikꞌij uwach ri xintzꞌibꞌaj chiꞌwe, kiwetaꞌmaj na jas ri uchomanik ri Dios chrij ri Cristo ri man etaꞌmatal ta kan nabꞌe. \v 5 Are waꞌ, ri xawax loq chikiwach ri winaq ojer, kamik kꞌut tajin kakꞌut chikiwach ri e tyoxalaj taq taqoꞌn rech ri Dios. Xuqujeꞌ ri e qꞌalajisal taq utzij ri Dios rumal ri Uxlabꞌixel \v 6 kel kubꞌij chi ri winaq ri man aj Israel taj xuqujeꞌ ri winaq aj Israel kayaꞌtaj junam ri echabꞌal chiꞌwe, rumal cher qonojel uj tyoꞌjal rech ri Cristo, xuqujeꞌ iwech junam ri utzujum ri Cristo Jesús chiꞌwe rumal ri utz laj tzij. \p \v 7 In xinux patanil rech we utz laj tzij riꞌ. Are waꞌ ri usipanik ri Dios ri xuya chwe xaq pa ri utoqꞌobꞌ, rumal ri uchuqꞌabꞌ ri ukwinem. \v 8 Pune in riꞌ ri sibꞌalaj nitzꞌ nuqꞌij chkiwach ri uꞌwinaq ri Dios, xinkꞌamawaꞌj kꞌu we toqꞌobꞌ rech kintzijoj chike konojel ri winaq rech ri uwachulew ri nimalaj uqꞌinomal ri Cristo. \v 9 Xuqujeꞌ kinya uchꞌobꞌik ri urayibꞌal ri Dios, ri awatal loq pa Dios ri tikol rech ronojel ri jastaq, najtir ojer. \v 10 Rech katzijox rumal ri komontyox chike ri e chikajil taq chuqꞌabꞌ, ri unimal ri retaꞌmabꞌal ri Dios. \v 11 Jetaq ri uchomanik loq, ri xkꞌulmataj pa Cristo Jesús ri Ajawxel. \v 12 Rumal ri qakojobꞌal pa Cristo, kujkiꞌkotik rumal xujkiritajik xuqujeꞌ kꞌo kuꞌlibꞌal kuꞌx chaqe rech kujqebꞌ rukꞌ ri Dios. \v 13 Rumal riꞌ kinta chiꞌwe chi man kakꞌis taj ta ikꞌuꞌx rumal ri kꞌax ri tajin kinriq rumal iwe, jun utzilal waꞌ chiꞌwe ix. \s Ri chꞌawem pa kiwiꞌ ri winaq aꞌj Éfeso \p \v 14 Rumal waꞌ kinxukiꞌ cho ri Tataxel, \v 15 ri tikowinaq ronojel ri kꞌo cho ri uwachulew xuqujeꞌ ri kꞌo pa ri kaj.\f + \fr 3:15 \fr*\ft Che are kape wi ronojel bꞌiꞌaj kech ri winaq ri e kꞌo cho ri uwachulew\ft*\f* \v 16 Xuqujeꞌ kinta che chi kuya ichuqꞌabꞌ ri Uxlabꞌixel, xuqujeꞌ kwinem ri kape pa ri ujeꞌlal ri uqꞌinomal, \v 17 rech kakꞌojiꞌ ri Cristo pa taq iwanimaꞌ kinta xuqujeꞌ che chi kixjeqiꞌ pa ri loqꞌanik, \v 18 rech kichꞌobꞌ rij junam kukꞌ ri tyoxalaj taq winaq ri raqan, ri uwach, ri unimal xuqujeꞌ janipa qajinaq ri uloqꞌabꞌal kuꞌx ri Cristo. \v 19 Ri kawaj are qas kichomaj ri loqꞌabꞌal kuꞌx riꞌ, ri sibꞌalaj nim cho ri qachomanik, rech kixnoj rukꞌ ronojel ri kꞌo rukꞌ ri Dios. \p \v 20 Areꞌ kakwinik kubꞌan sibꞌalaj nimaq taq jastaq qukꞌ uj, rumal ri uchuqꞌabꞌ ri kꞌo pa qanimaꞌ ri man kujkwin taj kaqachꞌobꞌ rij, \v 21 ¡che areꞌ yaꞌtal wi kaya juluwem kumal ri winaq rech we qꞌij junabꞌ riꞌ pa taq ri komontyox xuqujeꞌ pa Cristo Jesús, chibꞌe qꞌij saq! Jeriꞌ. \c 4 \s Xa jun qaꞌnik pa Cristo \p \v 1 Rumal kꞌu waꞌ in kꞌo pa cheꞌ rumal utzijoxik ri Ajawxel, xa kꞌu kinta chiꞌwe: Chikꞌaslebꞌej jun utz laj kꞌaslemal taqal che ri sikꞌinik ri xikꞌamawaꞌj. \v 2 Chimochꞌo iwibꞌ xuqujeꞌ utz chixnoꞌjinoq, man kayakataj ta iwoyawal aninaq, chiꞌkꞌamawaꞌj nikꞌaj winaq chik rukꞌ loqꞌanik. \v 3 Chikojo ichuqꞌabꞌ rech xa ix jun, jetaq ri karaj ri Uxlabꞌixel, rumal ri jaꞌmaril ri kꞌo chi ixoꞌl. \v 4 Xa jun tyoꞌjal, xa jun Uxlabꞌixel, xa jun kuꞌlibꞌal kuꞌx, are riꞌ ri sikꞌinik ri ubꞌanom ri Dios. \v 5 Xa jun Ajawxel, xa jun kojobꞌal, xa jun qasanaꞌ. \v 6 Xa jun Dios xuqujeꞌ xa jun Tataxel kech konojel ri winaq, ri kꞌo pa kiwiꞌ konojel, xuqujeꞌ chikixoꞌl konojel, je xuqujeꞌ pa kanimaꞌ konojel. \p \v 7 Yaꞌtal kꞌu chaqe chqajujunal ri toqꞌobꞌ jetaq ri retabꞌal ri Cristo are xujach ri sipanik. \v 8 Rumal waꞌ kubꞌij ri tzꞌibꞌatalik: \qt Are xpaqiꞌ chikaj xuꞌkaꞌm bꞌik konojel ri e chaptal bꞌik xuqujeꞌ xuya jaljoj taq sipanik chike ri achyabꞌ.\qt* \x + \xo 4:8 \xo*\xt Salmos 68:18.\xt*\x* \p \v 9 ¿Jas kel kubꞌij waꞌ chi xpaqiꞌ chikaj? Kel kubꞌij chi nabꞌe xqaj bꞌik xuqujeꞌ kꞌa chuxeꞌ ri ulew. \v 10 Ri xqaj bꞌik chuxeꞌ ri ulew, are waꞌ ri xpaqiꞌ xuqujeꞌ bꞌik pa ri kaj, chunojisaxik ronojel. \v 11 Areꞌ na xyoꞌw bꞌe chike ri winaq rech kꞌo kuꞌx e taqoꞌn, e nikꞌaj chik e qꞌalajisal taq utzij ri Dios, e nikꞌaj chik e tzijol taq utzij ri Dios, e nikꞌaj chik aꞌjyuqꞌabꞌ, xuqujeꞌ nikꞌaj chik aꞌjtijabꞌ. \v 12 Rech keꞌkitijoj ri utinimit ri Dios chubꞌanik ri patanijem, rech kawok ri utyoꞌjal ri Cristo. \v 13 Xaq jeriꞌ kujux xa jun pa ri qakojobꞌal xuqujeꞌ pa ri etaꞌmanik rech ri Ukꞌojol ri Dios, rech kujux ko pa ri qakojobꞌal xuqujeꞌ rech kujopan pa ri tzꞌaqat etabꞌal rech ri Cristo. \v 14 Rech man je ta kujuxik jas ri akꞌalabꞌ ri man xaq ta jun kekꞌojiꞌ wi, kebꞌe jewaꞌ jeriꞌ, rumal ri kꞌutuꞌn ri kaya chike kumal ri e qꞌolonelabꞌ xuqujeꞌ ri winaq ri xaq kesubꞌunik. \v 15 Xaq jeriꞌ kaqatzijoj ri qas tzij, rukꞌ loqꞌabꞌal kuꞌx, xuqujeꞌ kujkꞌiyik kꞌa kujux na jetaq ri Cristo areꞌ jolomaj rech ri komontyox. \v 16 Rumal rech ri Cristo kakꞌiy ri qatyoꞌjal, rumal cher chikijujunal ri wokowinaq ri tyoꞌjal kakibꞌan ri kichak rech jeriꞌ kakitoꞌ kibꞌ kekꞌiyik xuqujeꞌ kakikꞌamawaꞌj kichuqꞌabꞌ pa ri loqꞌanik, rumal kitiqeloꞌm ribꞌ. \s Chikꞌaslebꞌej ri kꞌaslemal pa Cristo \p \v 17 Xaq jeriꞌ pa ri ubꞌiꞌ ri Ajawxel kinta chiꞌwe: Man je ta bꞌa kixnoꞌjinik jetaq ri winaq ri man e kojonelabꞌ taj, ri aꞌreꞌ e sachinaq rukꞌ taq ri kinoꞌjibꞌal. \v 18 Qꞌequꞌmarinaq ri kichomabꞌal. Man kakikiꞌkotebꞌej ta ri kꞌaslemal ri kape rukꞌ ri Dios, kowirinaq ri kanimaꞌ, rumal chi man kꞌo ta ketaꞌmabꞌal. \v 19 Maj chi kikꞌixibꞌal, xkijach kibꞌ pa ri bꞌanoj taq mak, man kakꞌis taj ta kikꞌuꞌx chubꞌanik ri etzelal. \v 20 Man are ta kꞌu waꞌ ri kꞌutuꞌn ri xikꞌamawaꞌj che ri Cristo. \v 21 We na kꞌu qas xita ri xtzijox chiꞌwe, chi xaq pa Jesús kꞌo wi qas tzij. \v 22 Xaq jeriꞌ rajawaxik kitzaq kan ronojel ri qꞌeꞌl taq inoꞌjibꞌal xuqujeꞌ chiya kanoq ronojel ri xixux kan nabꞌe, rumal cher qꞌayinaq chik ri ikꞌaslemal riꞌ, rumal ri itzel taq irayinik. \v 23 Chikꞌexa bꞌa ri ukꞌuꞌx ri ichomanik. \v 24 Xuqujeꞌ chikojo ri kꞌakꞌ taq atzꞌyaq rech ri kꞌakꞌ taq noꞌjibꞌal rech ri kꞌakꞌ kꞌaslemal, ri bꞌantal jetaq ri ukaꞌyibꞌal ri Dios, pa ri qas tzij, ri sukꞌal xuqujeꞌ ri tyoxalaj kꞌaslemal. \p \v 25 Man kibꞌan ta chi bꞌa ri bꞌanoj taq tzij, are chibꞌij ri qas tzij kukꞌ taq ri ikꞌul ja, rumal qonojel xa jun tyoꞌjal qaꞌnik. \p \v 26 Man kiya ta bꞌe che ri oyawal kabꞌan rech piꞌwiꞌ. Man kiya ta bꞌe naj kixoyowarik.\x + \xo 4:26 \xo*\xt Salmos 4:4.\xt*\x* \v 27 Man kiya ta bꞌe che ri Itzel kok piꞌwanimaꞌ. \p \v 28 Ri kelaqꞌ kan nabꞌe, man kelaqꞌ ta chik, xane chakunoq rukꞌ sukꞌal, rukꞌ ri uqꞌabꞌ rech kꞌo kuya chike ri winaq ri e mebꞌa. \p \v 29 Man kibꞌij ta itzel taq tzij. Are chitzijoj jastaq ri kukꞌam la utzilal chike ri ketowik. \v 30 Man kiya ta bꞌis che ri Tyoxalaj Uxlabꞌixel rech ri Dios, ri xukoj iwetal are xixkiritajik. \p \v 31 Chitzaqa kan ronojel kꞌaxal ri kꞌo pa iwanimaꞌ, oyawal, yojtajem, raqoj taq chiꞌaj, bꞌanoj taq tzij, xuqujeꞌ ronojel uwach etzelal. \v 32 Xane utz chixnoꞌjinoq, cheꞌl ikꞌuꞌx chike ri winaq, chikuyu taq iwibꞌ jacha ri xubꞌan ri Dios xixukuy pa Cristo. \c 5 \p \v 1 Xaq jeriꞌ chiwesaj uwach ri unoꞌjibꞌal ri Dios, jer chixnoꞌjin utz laj taq alkꞌwaꞌlaxelabꞌ. \v 2 Chikꞌaslebꞌej jun kꞌaslemal rech loqꞌanik, jetaq ri xubꞌan ri Cristo, xujuloqꞌaj xuqujeꞌ xujach ri ukꞌaslemal jeꞌ jas jun kꞌokꞌ laj sipanik cho ri Dios. \p \v 3 Xaq jeriꞌ man kibꞌan ta bꞌa mak kukꞌ taq ixoqibꞌ xuqujeꞌ kukꞌ taq achyabꞌ, man kixjiqꞌjat ta xuqujeꞌ, man kibꞌan ta jastaq ri man e chꞌajchꞌoj taj, rumal chi man kataqiꞌ ta chike ri winaq ri uchaꞌom ri Dios. \v 4 Xuqujeꞌ mibꞌij itzel taq tzij, tzijitzatik ri man kꞌo ta choqꞌaqꞌ che, qꞌolobꞌal taq tzij, xuqujeꞌ tzij ri kawach kel kubꞌij. Xane are chixtyoxinoq. \v 5 Rumal cher maj jun winaq ri kakꞌarkꞌatik, xuqujeꞌ kuqꞌijilaꞌj itzel taq jastaq ri man are ta Dios, ri bꞌanal mak kukꞌ taq achyabꞌ, ixoqibꞌ, karechabꞌej ri ajawarem rech ri Cristo xuqujeꞌ ri rajawarem ri Dios. \v 6 Mixsubꞌutaj bꞌa rukꞌ taq ri tzijonem ri maj kupatanij, rumal chi rukꞌ waꞌ we jastaq riꞌ kape ri qꞌatoj tzij rech ri Dios pa kiwiꞌ ri man keniman taj. \v 7 Xaq jeriꞌ man kibꞌan ta iwachiꞌl chike. \p \v 8 Rumal kꞌu cher ix qꞌequꞌmal kanoq ix nabꞌe, kamik kꞌut ix ralkꞌwaꞌl ri tunal, je bꞌa chixnoꞌjinoq jetaq ri ralkꞌwaꞌl ri tunal. \v 9 Ri uwachinik ri tunal are ri utzilal, ri sukꞌal xuqujeꞌ ri qas tzij. \v 10 Qas chiwila bꞌa jas ri karaj ri Ajawxel. \v 11 Man kijunamaj ta bꞌa ikꞌuꞌx kukꞌ ri winaq ri kakibꞌan jastaq rech ri qꞌequꞌmal, xane chiꞌtzujuj. \v 12 Rumal chi kꞌixibꞌal ubꞌixik ronojel ri kakibꞌan chaꞌwal ri winaq ri man keniman taj. \v 13 Xa kꞌu ronojel ri kutunaj ri tunal, kaqꞌalajin na. \v 14 Rumal are ri tunal kakꞌutuw ronojel ri jastaq, rumal riꞌ kubꞌij ri tzꞌibꞌatalik: \qt Chatwaꞌjiloq at ri katwar chikixoꞌl ri kaminaqibꞌ, katutunaj ri Cristo.\qt* \p \v 15 Rumal riꞌ qas chiwila na ri kixnoꞌjinik, qas chichomaj na jas ri kibꞌano, man je ta ri kixnoꞌjin kon. Xane jer chixnoꞌjin winaq ri kꞌo iwetaꞌmabꞌal. \v 16 Utz chibꞌana chukojik ri qꞌotaj rumal cher kepe na qꞌij ri man e utz taj. \v 17 Xaq jeriꞌ, man je ta kixnoꞌjin ri winaq ri maj ketaꞌmabꞌal xane chichꞌobꞌo rij ri urayibꞌal ukꞌuꞌx ri Dios chiꞌwe. \v 18 Man kixqꞌabꞌar taj rukꞌ jastaq ri kaqꞌabꞌarisanik, rumal xaq kixukonarisaj, xane are chixnoj che ri Uxlabꞌixel. \v 19 Chitaqchiꞌj iwibꞌ rukꞌ ri Salmos, xuqujeꞌ rukꞌ ronojel uwach bꞌix. Chixbꞌixonoq xuqujeꞌ chixqꞌijilaꞌn che ri Ajawxel rukꞌ ronojel iwanimaꞌ. \v 20 Amaqꞌel chixtyoxin che ri Dios Tataxel che ronojel ri jastaq, pa ri ubꞌiꞌ ri Ajawxel Jesucristo. \s Ri rajawaxik kakibꞌan ri kꞌulanik taq winaq \p \v 21 Chinimaj iwibꞌ rumal nim kiwil ri Cristo. \p \v 22 Iꞌxoqilom chiꞌnimaj ri iwachajilal jeꞌ jas ri kibꞌan chunimaxik ri Ajawxel. \v 23 Rumal chi are ri achajilom jolomaj rech ri rixoqil, jetaq ri Cristo are jolomaj xuqujeꞌ xukol ri komontyox, rumal cher are utyoꞌjal. \v 24 Jeꞌ jas ri komontyox kunimaj ri Cristo, je xuqujeꞌ ri iꞌxoqilom rajawaxik kakinimaj ronojel ri kakibꞌij ri kachajilal chike. \p \v 25 Aꞌchajilom, chiꞌloqꞌaj ri iwixoqilal, jeꞌ jas ri xubꞌan ri Cristo xuloqꞌaj ri komontyox xuqujeꞌ xujach ribꞌ cho ri ripbꞌal rumal rech \v 26 rech xutyoxirisaj, xuchꞌajchꞌobꞌej are xuchꞌajo rukꞌ jaꞌ, rumal ri utzij. \v 27 Rech xujach ribꞌ chibꞌil ribꞌ jun komontyox kachuplinik, maj chꞌuluj che, xuqujeꞌ man qꞌuchuꞌch taj, xane tyox xuqujeꞌ chꞌajchꞌoj. \v 28 Ri achajilom xuqujeꞌ rajawaxik kuloqꞌaj ri rixoqil jeꞌ jas ri utyoꞌjal. Xapachin ri kuloqꞌaj ribꞌ kuloqꞌaj xuqujeꞌ ri rixoqil. \v 29 Rumal maj jun retzelam uwach ri utyoꞌjal, xane kutzuqu xuqujeꞌ kuchajij jeꞌ jas ri kubꞌan ri Cristo che ri komontyox. \v 30 Rumal chi uj utyoꞌjal ri Cristo. \v 31 Rumal riꞌ, ri achi kuꞌya kan ri utat ri unan, kuꞌx jun rukꞌ ri rixoqil, xaq jeriꞌ ri e kebꞌ winaq kuꞌx xa jun tyoꞌjal.\x + \xo 5:31 \xo*\xt Génesis 2:24.\xt*\x* \v 32 Chi riꞌ kaqil wi chi sibꞌalaj nim waꞌ we uchomanik loq ri Dios, are waꞌ ri kinchomaj in chirij ri Cristo xuqujeꞌ ri komontyox. \v 33 Pune jeriꞌ pa jujunal bꞌa chiꞌwe chiloqꞌaj ri iwixoqil jeꞌ jas ri kibꞌan chuloqꞌaxik iwibꞌ ix, xuqujeꞌ ri ixoqilom chunimaj ri achajilom. \c 6 \p \v 1 Alkꞌwaꞌlaxelabꞌ, chiꞌnimaj ri itat inan, pa ri Ajawxel, are waꞌ ri sukꞌ ubꞌanik. \v 2 Chaꞌnimaj ri atat anan, are waꞌ ri nabꞌe taqanik ri kꞌo tewechibꞌal chiꞌtal loq rukꞌ, \v 3 \qt rech utz katelik, xuqujeꞌ kakiꞌkotebꞌej naj kꞌaslemal cho ri uwachulew.\qt*\x + \xo 6:3 \xo*\xt Deuteronomio 5:16.\xt*\x* \p \v 4 Xuqujeꞌ ri ix, tat nan, man xaq ta kiyak koyawal ri iꞌwalkꞌwaꞌl, xane chiꞌkꞌiyisaj xuqujeꞌ chiꞌpixabꞌaj pa ri utzij ri Ajawxel. \p \v 5 Ri ix, ajchakibꞌ, chiꞌnimaj ri ajchoqꞌe chak rech uwachulew rukꞌ mochꞌochꞌem, rukꞌ sukꞌal rech ri iwanimaꞌ jacha kibꞌan che ri Cristo. \p \v 6 Man xwi ta kiꞌnimaj are tajin kixkikaꞌyej kixchakunik, jacha ri kakibꞌan ri winaq ri xwi kakaj keqaj chikiwach ri winaq, xane je chixnoꞌjinoq ajchakibꞌ rech ri Cristo, chibꞌana ronojel ri jastaq ri karaj ri Dios. \v 7 Chixpatanijoq rukꞌ ronojel iwanimaꞌ, iwetaꞌm chi are kipatanij ri Dios man are ta ri winaq. \v 8 Iwetaꞌm chi ri Dios kutoj na ukꞌaxelal chiꞌwe pa ijujunal rumal ri utzilal ri kibꞌano we ix ajchakibꞌ o wine ix patrón. \p \v 9 Ri ix xuqujeꞌ, ri ix patrón, utz chibꞌana chike ri iwajchakibꞌ, man xaq ta kꞌax kibꞌan chike. Naꞌtaj chiꞌwe, xa jun iwajaw kꞌo pa ri kaj, ri Areꞌ man xaq ta kꞌyaqal ri kuꞌchao. \s Ri qachꞌoꞌjibꞌal ri uyaꞌom ri Dios \p \v 10 Kꞌisbꞌal rech kinbꞌij chiꞌwe, chikꞌamawaꞌj ichuqꞌabꞌ pa ri ukwinem ri Ajawxel. \v 11 Chikojo ri chꞌoꞌjibꞌal ri uyaꞌom ri Dios rech man kixchꞌeketaj ta rumal ri Itzel. \v 12 Rumal man kukꞌ ta ri winaq kujchꞌoꞌjin wi, xane kukꞌ ri itzel taq uxlabꞌal aꞌjuwo kaj ri kebꞌin pa ri sutzꞌ, ri kꞌo taqanik pa kiqꞌabꞌ, e qꞌatal taq tzij, ri nimaq taq taqanelabꞌ, itzel taq uxlabꞌal ri ketaqan pa ri qꞌequꞌmal cho ri uwachulew. \v 13 Rumal kꞌu riꞌ, chiwatzꞌyaqibꞌej ronojel ri chꞌoꞌjibꞌal ri xuya ri Dios, rech are kuriq ri itzel taq qꞌij, kixkwinik kitoꞌ iwibꞌ, kꞌa pa ri kꞌisbꞌal rech ri chꞌoꞌj. \v 14 Ko bꞌa chixtakꞌaloq, chijatꞌij ri ipam rukꞌ ri qas tzij, chichꞌuqu ri uwach ikꞌuꞌx rukꞌ ri sukꞌal. \v 15 Chikojo che ixajabꞌ ri jaꞌmaril rech kixkwinik kitzijoj ri utz laj tzij. \v 16 Xuqujeꞌ chiwukꞌaj ri toꞌbꞌal iwibꞌ rech kojonik, rech kixkwinik kichup ronojel ri kꞌyaqabꞌal rech qꞌaqꞌ ri kubꞌan ri Itzel. \v 17 Chikojo ri tobꞌal ijolom rech ri kolotajem, xuqujeꞌ chiwukꞌaj ri sakꞌibꞌal rech ri Uxlabꞌixel, are ri utzij ri Dios. \v 18 Chibꞌana chꞌawem pa ri Uxlabꞌixel, chita che ri Dios ri kajawatajik xuqujeꞌ chichilibꞌej iwibꞌ che. Chixkꞌasloq xuqujeꞌ amaqꞌel chiwilij chꞌawem pa kiwiꞌ konojel ri Tyoxalaj taq winaq. \v 19 Chibꞌana xuqujeꞌ chꞌawem pa nuwiꞌ, rech are kinbꞌij ri utzij ri Dios, kinya ukꞌutik ri man etaꞌmatal taj chrij ri utz laj taq tzij \v 20 Rumal waꞌ we tzij ri in jatꞌital rukꞌ chꞌichꞌ, xaq jeriꞌ chibꞌana chꞌawem pa nuwiꞌ rech rukꞌ chuqꞌabꞌ qas jeꞌ kinbꞌan che uqꞌalajisaxik ri utz laj tzij jetaq ri karaj ri Dios. \s Kꞌisbꞌal rutzil kiwach \p \v 21 Ri loqꞌalaj qachachal Tíquico, sukꞌ ranimaꞌ patanil rech ri Ajawxel, kutzijoj waꞌ chiꞌwe ronojel ri tajin kakꞌulmataj wukꞌ, rech kiwetaꞌmaj, jas jeꞌ nubꞌanom. \v 22 Kintaq bꞌi iwukꞌ rech kiwetaꞌmaj jas kujriqitajik xuqujeꞌ rech kayaꞌtaj ichuqꞌabꞌ are kiwil uwach. \p \v 23 Are bꞌa ri Dios Tataxel xuqujeꞌ ri Ajawxel Jesucristo kuya jaꞌmaril, loqꞌanik xuqujeꞌ kojobꞌal chike ri e qachalal. \v 24 Are bꞌa ri utoqꞌobꞌ ri Dios, ri man kakꞌis taj, kakanaj kukꞌ konojel ri kakiloqꞌaj ri Ajawxel Jesucristo.