\id 1PE New Alpha - June 11, 2007 \ide UTF-8 \h 1 PEDRO \toc3 1P \toc2 1 Pedro \toc1 RI NABꞌE WUJ RI XUTZꞌIBꞌAJ RI PEDRO \mt RI NABꞌE WUJ RI XUTZꞌIBꞌAJ RI PEDRO \imt2 Majibꞌal re \ip Ri taqoꞌn Pedro are nabꞌe chike ri kabꞌlajuj tijoxelabꞌ ri xya kꞌutuꞌn chike rumal ri Jesús are xkꞌojiꞌk cho ri uwachulew. \ip Ri kꞌisbꞌal taq uqꞌij ri Pedro xuqujeꞌ ri upatanijik xkꞌulmatajik are kꞌamal bꞌe pa ri komontyox je laꞌ pa ri tinimit Roma, pa taq ri junabꞌ 60 d C. Are xretaꞌmaj chi tajin kabꞌan kꞌax chike chi ri komontyox ri e kꞌo pa ri leꞌaj rech ri tinimit Roma (are waꞌ ri tinimit ri e kꞌo pa ri tinimit Turquía kamik) xutzꞌibꞌaj we wuj riꞌ chike rech jeriꞌ kuya kichuqꞌabꞌ rech kejeqiꞌ pa ri kikojobꞌal che ri Jesús. \ip Ri Silas are xeꞌjachow ri wuj ri xutzꞌibꞌaj ri Pedro, we Silas sibꞌalaj xchakun rukꞌ ri taqoꞌn Pablo. (Chawilampe ri Hechos 15:22; 17:15.) \ip Ri Pedro kutzijoj rij ri Silas xuqujeꞌ kubꞌij chi xtobꞌan rukꞌ ri Pedro chutzꞌibꞌaxik ri wuj. \ip Pa ri wuj kꞌo oxibꞌ qꞌat. \ip 1. Pa ri nabꞌe ri Pedro kubꞌij chike ri e sikꞌil taq re ri wuj chi rajawaxaxik kakikꞌaslebꞌej ri tyoxalaj kꞌaslemal pa ronojel ri kakibꞌano. \ip We winaq riꞌ man aꞌj Israel taj xekꞌojiꞌk xkibꞌan ri itzel taq jastaq (man ketaꞌm ta wi uwach ri Dios) kamik kꞌut e tyoxalaj tinimit, e kachiꞌl ri utinimit ri Dios ri e sikꞌital pa ri kꞌakꞌ kꞌaslemal. \ip 2. Pa ri ukabꞌ qꞌat ri Pedro kutzijoj rij chi we kꞌaslemal riꞌ kaya na chike ri kakibꞌan kꞌax chike ri kojonelabꞌ xuqujeꞌ chi kemayijan na jun qꞌijal. \ip 3. Kꞌisbꞌal re, ri Pedro kutzijoj rij chi ri e sikꞌil taq re ri uwuj tajin kakiriq kꞌax rumal ri kikojobꞌal, xuqujeꞌ kubꞌij chi we riꞌ tzi kakꞌulmataj wi na. \ip Ri Mesías xuriq kꞌax rumal riꞌ kojonel ri kojonelabꞌ kakiriq wi na kꞌax. \ip Ri e tereneꞌl taq re ri Jesús kayeꞌm ri qꞌij are kape ri Dios chikisolixik pune kꞌu tajin kakiriq ri kꞌaxkꞌolal kekwinik kakikꞌutu chi e rech ri Dios. \c 1 \p \v 1 Ri Pedro, taqoꞌn rech ri Jesucristo, kutaq rutzil kiwach ri e chaꞌtalik rumal ri Cristo, xuqujeꞌ konojel ri winaq ri e kꞌo pa ri tinimit Ponto, Galacia, Capadocia, Asia xuqujeꞌ Bitinia. \v 2 Ri e chaꞌtalik rumal ri kwinel laj uchak ri Dios Tataxel pa ri Uxlabꞌixel, ri xetyoxirisataj rumal xkinimaj ri Jesucristo xuqujeꞌ xeꞌtortajik rukꞌ ri ukikꞌel, kinwayeꞌj chi kikꞌamawaꞌj nimalaj toqꞌobꞌ xuqujeꞌ jaꞌmaril. \s Qꞌijilaꞌtal ubꞌiꞌ ri Dios rumal ri kuꞌlibꞌal qakꞌuꞌx ri uyaꞌom \p \v 3 Qꞌijilaꞌtal ubꞌiꞌ ri Tataxel rech ri Ajawxel Jesucristo, xa rumal ri utoqꞌobꞌ xubꞌan chaqe xujalax chik junmul pa ri ukꞌastajibꞌal ri Jesucristo rech jeriꞌ kꞌo jun kꞌaslik qakuꞌlibꞌal kuꞌx \v 4 xuqujeꞌ kaqakꞌamawaꞌj ri qechabꞌal ri man katukin taj, man chꞌuluj taj, xuqujeꞌ man sachel taj uwach. Ri echabꞌal riꞌ, yaktal chiꞌwe pa ri kaj. \v 5 Rumal cher ix riꞌ ri ixchajitalik rumal ri ukwinem ri Dios rumal ri ikojobꞌal kꞌa chopan na ri qꞌij are kakꞌut chiꞌwach ri kolotajem pa taq ri kꞌisbꞌal taq qꞌij. \p \v 6 Rumal waꞌ rajawaxik kixkiꞌkotik, pune iriqom kꞌi uwach kꞌaxkꞌolal, pa taq we qꞌij kamik. \v 7 Ri qꞌana pwaq\f + \fr 1:7 \fr*\ft Ri qꞌana pwaq kaya pa ri qꞌaqꞌ rech jeriꞌ kel kan ri chꞌuluj che. Ri qꞌana pwaq man kakꞌat taj xane kachꞌajchꞌojirik.\ft*\f*, pune xaq sachel uwach, pa ri qꞌaqꞌ kabꞌan wi na rilik we qas utz. Je xuqujeꞌ ri ikojobꞌal nim na ubꞌanik choch ri qꞌana pwaq, kil na we qas utz xuqujeꞌ we taqalik kaya nim uqꞌij are kape ri Jesucristo. \p \v 8 Ri ix kiloqꞌaj ri Jesucristo pune man iwilom uwach, kikojo chi kꞌolik, xuqujeꞌ sibꞌalaj kajuluwik ri ikiꞌkotemal. \v 9 Jeriꞌ, rumal tajin kikꞌamawaꞌj ri ikolotajem rumal ri ikojobꞌal. \p \v 10 Ri e qꞌalajisal taq utzij ri Dios xkitzijoj ri toqꞌobꞌ ri yaktalik ri kaya na chiꞌwe, aꞌreꞌ xkisolij rij jas ubꞌanik we koltajem riꞌ. \v 11 Are xkaj xkichꞌobꞌ rij jachike qꞌotaj xuqujeꞌ jas taq riꞌ ri kꞌaxal ri kubꞌij ri Uxlabꞌixel rech ri Cristo, ri kꞌo chike aꞌreꞌ. Ri Uxlabꞌixel xubꞌij chike jas ri kꞌax ri kuriq na ri Cristo xuqujeꞌ ri juluwem ri kape na. \v 12 Xqꞌalajisax chkiwach chi man aꞌreꞌ taj tajin kakipatanij kibꞌ, xane are tajin kixkipatanij ix. Xkitzijoj ri utz laj tzij ri katzijox chiꞌwe kamik rukꞌ ri ukwinem ri Uxlabꞌixel ri xtaq loq pa ri kaj. Ri angelibꞌ sibꞌalaj kakirayij rilik we jastaq riꞌ. \s Man kixmakun taj \p \v 13 Rumal riꞌ qas chibꞌana ronojel ri jastaq rukꞌ etaꞌmabꞌal, qas chichomaj ri kibꞌano, chi jeqebꞌa ikꞌuꞌx pa ri toqꞌobꞌ ri kayaꞌtaj na chiꞌwe are kape ri Cristo. \v 14 Chixnimanoq jetaq ri kakibꞌan ri akꞌalabꞌ are kenimanik, man je ta kixnoꞌjinik jetaq ri kixnoꞌjin kanoq nabꞌe are kꞌamajaꞌ iwetaꞌmabꞌal. \v 15 Man kixmakun taj, rumal cher ri Dios ri xixsikꞌin apanoq tyoxalaj Dios. \v 16 Ri tzꞌibꞌatalik kubꞌij: \qt Chitasa iwibꞌ che ri mak jetaq ri in nutasom wibꞌ che ri mak.\qt*\x + \xo 1:16 \xo*\xt Levítico 19:2.\xt*\x* \p \v 17 Jeriꞌ rumal cher are kibꞌij iTat che ri kakwinik kuqꞌat tzij pa kiwiꞌ konojel, chimochꞌo bꞌa iwibꞌ rumal cher xaq ix ikꞌowel choch ri uwachulew. \v 18 Iwetaꞌm chi xa xixesax loq pa ri kꞌaslemal ri xiwechabꞌej kanoq chike ri itat inan ojer. Man qꞌana pwaq man saq pwaq taj xloqꞌbꞌex iwe, \v 19 xane rukꞌ ri jeꞌl laj ukikꞌel ri Cristo ri paqal rajil, kajunumataj rukꞌ ri ukikꞌel ri jun laj chij ri man kꞌo ta uyabꞌ xuqujeꞌ man chꞌuluj taj. \v 20 Are waꞌ ri Cristo ri xuchapleꞌj itoꞌik pa taq we kꞌisbꞌal taq qꞌij riꞌ, ri xchaꞌloq rumal ri Dios are majoꞌq katiktaj loq ri uwachulew. \v 21 Xa rumal ri Jesús, kikojo chi ri Dios xukꞌastajisaj ri Jesús xuqujeꞌ xunimarisaj uqꞌij, rumal laꞌ wetaꞌm chi ri ikojobꞌal xuqujeꞌ ri kuꞌlibꞌal ikꞌuꞌx jeqel chirij ri Dios. \p \v 22 Kamik kꞌut chi ixchꞌajchꞌoj chik rumal xinimaj ri qas tzij, pa ri Uxlabꞌixel, qas chiloqꞌaj iwibꞌ rukꞌ ronojel iwanimaꞌ xuqujeꞌ rukꞌ ronojel ichuqꞌabꞌ. \v 23 Ix xixalax chik junmul, man ix rijaꞌl ta chik winaq ri xaq kamel xane maj ikamik rumal cher ix rijaꞌl chi ri utzij ri Dios ri kꞌaslik chibꞌe qꞌij saq: \m \v 24 \qt Konojel ri winaq xaq jer e kꞌo qꞌayes, ri kijeꞌlal junam rukꞌ ri kotzꞌiꞌj ri kakꞌiy cho ri saq; are kachaqiꞌjar ri qꞌayes katzaq ri ukotzꞌiꞌjal. \qt* \m \v 25 \qt Are kꞌu ri utzij ri Dios jeqel chibꞌe qꞌij saq.\qt*\x + \xo 1:25 \xo*\xt Isaías 40:6-9.\xt*\x* \m Are waꞌ ri tzij ri utz laj tzij ri tzijotal chiꞌwe. \c 2 \p \v 1 Rumal riꞌ chitzaqa bꞌa kanoq ronojel etzelal, ri taqchiꞌnik pa mak, kawachaj, tiꞌtatem xuqujeꞌ ronojel uwach bꞌanoj tzij. \v 2 Chirayij ri utzij ri Dios jetaq ri kubꞌan jun laj akꞌal kurayij ri leche rech jeriꞌ kixkiꞌyik pa ri ikolotajem. \v 3 Jeriꞌ chibꞌana rumal cher iwetaꞌm chik chi ri Ajawxel sibꞌalaj utz. \s Ri kꞌaslik abꞌaj xuqujeꞌ ri utinimit ri Dios \p \v 4 Ri Cristo are kꞌaslik abꞌaj chaꞌtal rumal ri Dios ri xetzelax kumal ri winaq. Chixqebꞌ rukꞌ Areꞌ. \v 5 Ri ix kꞌut jer ix kꞌo kꞌaslik taq abꞌaj ri kakoj chuyakik ri Templo rech chikajil. Jeriꞌ rech kixux chꞌawenelabꞌ cho ri Dios rech kitzuj sipanik che ri Dios pa Jesucristo rukꞌ ri utobꞌanik ri Uxlabꞌixel. \v 6 Ri tzꞌibꞌatalik kubꞌij: \qt Chiwilampeꞌ, kinya pa Sión jun abꞌaj ri nuchaꞌom xuqujeꞌ paqal rajil, xapachin ri kakubꞌiꞌ ukꞌuꞌx chirij man kel ta ukꞌixibꞌal.\qt*\x + \xo 2:6 \xo*\xt Isaías 28:16.\xt*\x* \m \v 7 Chiꞌwech ix ri ix kojonelabꞌ waꞌ, we abꞌaj riꞌ sibꞌalaj kꞌo uqꞌij, chike ri man e kojonelabꞌ taj, \qt are waꞌ ri abꞌaj ri xketzelaj uwach pune jeriꞌ xux na ri abꞌaj ri qas kꞌo kutayij.\qt*\x + \xo 2:7 \xo*\xt Salmos 118:22.\xt*\x* \v 8 Xuqujeꞌ: \qt Jun abꞌaj topibꞌal aqanaj, ri kuꞌtzaq e kꞌi.\qt* \x + \xo 2:8 \xo*\xt Isaías 8:14-15.\xt*\x* Ri winaq ketzaqik are man kakinimaj taj ri utz laj tzij ri kabꞌix chike. \p \v 9 Ri ix kꞌut ixchaꞌtalik taq ijaꞌl, ix chꞌawenelabꞌ cho ri Dios, ix jun tinimit ri ixchaꞌtalik, ix utinimit ri Dios, ix tzijol taq rech ri jeꞌl laj taq uchak ri Dios ri xixresaj loq pa ri qꞌequꞌmal, xixukꞌam loq pa ri mayijabꞌal laj tunal. \v 10 Ri ix nabꞌe kanoq man ix utinimit taj ri Dios, kamik kꞌut ix utinimit chik. Ojer man ikꞌamawaꞌm taj ri utoqꞌobꞌ ri Dios kamik kꞌut ikꞌamawaꞌm chik. \p \v 11 Loqꞌalaj taq wachalal, qas kinta chiꞌwe rukꞌ ronojel na kꞌuꞌx, je ta ne ri ix kꞌo waꞌkatel cho ri uwachulew, chitasa iwibꞌ che ri mak ri kachꞌoꞌjinik rukꞌ ri ikꞌaslemal. \v 12 Qas utz chixnoꞌjinoq chikiwach ri man e kojonelabꞌ taj, rech man kakibꞌij taj chi itzel kixnoꞌjinik xane are kakil ri utz taq inoꞌjibꞌal rech jeriꞌ kakiya na uqꞌij ri Dios pa ri qꞌij rech kolotajem. \p \v 13 Chiꞌnimaj konojel ri e qꞌatal taq tzij rech uwachulew pune are ri qas nim kabꞌan rech, \v 14 xuqujeꞌ chiꞌnimaj ri e kitaqoꞌn, rumal cher ri nim qꞌatal tzij are kaqꞌatow tzij pa kiwiꞌ ri kakibꞌan etzelal xuqujeꞌ kuya kiqꞌij ri kakibꞌan utzilal. \v 15 Ri urayibꞌal ukꞌuꞌx ri Dios are chi kabꞌan ri utzilal rech kaqꞌatex ri etzelal ri kakibꞌan ri itzel taq winaq ri maj ketaꞌmabꞌal. \p \v 16 We are kibꞌan ri sukꞌal qas kixkꞌojiꞌ na riꞌ pa ri kiritajem, man are ta kibꞌan ri etzelal xane are chibꞌana ri utzilal rech jeriꞌ kikꞌutu chi ix patanil rech ri Dios. \v 17 Nim chiꞌwila konojel ri winaq, chiꞌloqꞌaj ri alaxik, chimochꞌo iwibꞌ choch ri Dios xuqujeꞌ chinimaj ri nim qꞌatal tzij. \p \v 18 Ajchakibꞌ, chimochꞌo iwibꞌ xuqujeꞌ chiꞌnimaj ri ajchoqꞌe chak man xwi taj kiꞌnimaj ri utz kakibꞌan chiꞌwe, xane chiꞌnimaj pune itzel kenoꞌjin chiꞌwe. \v 19 Jeriꞌ rumal cher sibꞌalaj nim kil jun rumal ri Dios pune utz kanoꞌjinik kabꞌan kꞌax che. \v 20 ¿Jas kꞌu che nimaꞌq kinaꞌo rukꞌ ri kꞌax kibꞌano? Kabꞌan kꞌax chiꞌwe rumal ri kꞌax ri kibꞌano, we kabꞌan kꞌax chiꞌwe rumal ri utzilal ri kibꞌano, ri Dios kuya na iqꞌij. \v 21 Are waꞌ ita xixusikꞌij apanoq ri Dios, riꞌ ri Jesucristo xuriq kꞌax, xuqujeꞌ xukꞌut kanoq chiꞌwach jas jeꞌ rajawaxik kixnoꞌjinik. \v 22 Ri Cristo maj jun nitzꞌ laj mak xubꞌano, xuqujeꞌ man xubꞌij ta wi jun kꞌax laj tzij. \v 23 Are xbꞌix kꞌax taq tzij che, man xutzalij ta uwach, are xuriq kꞌax, man xuqꞌat taj tzij pa kiwiꞌ ri winaq, xane xujach ribꞌ choch ri sukꞌ laj qꞌatal tzij. \v 24 Ri Cristo xukꞌam bꞌik pa ri utyoꞌjal ri qamak choch ri ripbꞌal, jeriꞌ rech kujkamik man kaqabꞌan ta chik ri mak, xane rech kujkꞌasiꞌk chubꞌanik ri sukꞌal. Xa rumal ri usokotajik ri Cristo xixutzir ix. \v 25 Nabꞌe kanoq, je ri ix kꞌo ri sachinaq chij, kamik kꞌut xixtzalij loq rukꞌ ri ajyuqꞌ ri kakwinik kuchajij ri ikꞌaslemal. \c 3 \s Ri rajawaxik kakibꞌan ri kꞌulanik taq winaq \p \v 1 Ri ix kꞌulanik taq ixoqibꞌ, chiꞌnimaj ri iwachajilal, rech jeriꞌ we kꞌo jun chike ri achajilom man kukoj taj ri utzij ri Dios, kachꞌeketaj na, \v 2 rumal cher karil na ri utz laj inoꞌjibꞌal pa ri ikꞌaslemal. \v 3 Ixoqibꞌ, man are ta jeꞌl kixkaꞌyik we kiwiqiqej iwibꞌ rukꞌ qꞌana pwaq rachiꞌl chachal xuqujeꞌ kikoj atzꞌyaq paqal taq rajil. \v 4 Xane are chuxoq ijeꞌlal ri kel loq pa taq iwanimaꞌ are waꞌ ri maj ukꞌisik xuqujeꞌ sibꞌalaj kajororik. Are waꞌ ri sibꞌalaj kꞌo uqꞌij choch ri Dios. \v 5 Jewaꞌ xenoꞌjinik ri tyoxalaj taq ixoqibꞌ ojer, xkubꞌi kikꞌuꞌx chirij ri Dios, xeꞌkinimaj ri e kachajilal. \v 6 Jeꞌ chixnoꞌjinoq jetaq ri xnoꞌjin ri Sara, xunimaj ri Abraham, wajaw xcha che.\x + \xo 3:6 \xo*\xt Génesis 18:12.\xt*\x* Ix ix ral ri Sara we kibꞌan ri utzilal man rukꞌ taj xibꞌin ibꞌ. \p \v 7 Je xuqujeꞌ ix achajilom, qas chichomaj na ri kibꞌan kukꞌ ri iwixoqilal, nim chiꞌwilaꞌ, jeriꞌ rumal cher jun ixoq man ko taj. Ri achi xuqujeꞌ ri ixoq junam aꞌreꞌ aꞌjchoqꞌe ri ujeꞌlal ri kꞌaslemal. We utz kixnoꞌjinik maj kaqꞌaten riꞌ ri ichꞌawem cho ri Dios. \p \v 8 Kisbꞌal rech chixkꞌoloq pa utzilal kukꞌ konojel ri winaq; chitzijoj chibꞌil taq iwibꞌ ri kꞌax xuqujeꞌ ri kiꞌkotemal ri kiriqo, chiloqꞌaj iwibꞌ, cheꞌl ikꞌuꞌx chike nikꞌaj chik, xuqujeꞌ chimochꞌo iwibꞌ. \v 9 Mitzalij ukꞌaxel ri etzelal ri kabꞌan chiꞌwe, xane chiꞌtewechiꞌj ri kakibꞌan kꞌax chiꞌwe jeriꞌ rumal ri ix, ix sikꞌital chi rechabꞌexik ri tewechibꞌal. \v 10 Qas tzij: \m \qt Ri winaq ri karaj kukꞌaslebꞌej ri ukꞌaslemal pa jaꞌmaril, rajawaxik qas kunaꞌ na ri kubꞌij, chuqꞌila ribꞌ chubꞌixik bꞌanoj taq tzij. \qt* \m \v 11 \qt Chuqꞌila ribꞌ chubꞌanik etzelal, are chubꞌana ri utzilal. Chutzukuj xuqujeꞌ chutereneꞌj ubꞌanik ri jaꞌmaril. \qt* \v 12 \qt Jeriꞌ rumal cher ri Dios keꞌrilo ri e sukꞌ taq winaq, xuqujeꞌ kuta ri kichꞌawem, xa kꞌu keꞌretzelaj ri kakibꞌan etzelal.\qt*\x + \xo 3:12 \xo*\xt Salmos 34:12-16.\xt*\x* \p \v 13 ¿Jachin ta kꞌu riꞌ ri kabꞌanow kꞌax chiꞌwe we are kibꞌan ri utzilal? \v 14 Utz iwe we kiriq kꞌax rumal ri utzilal ri kibꞌano, mixiꞌj iwibꞌ xuqujeꞌ miya iwibꞌ pa xibꞌixik rumal ri kexibꞌin ri winaq. \v 15 Xane are nim chiwila ri Cristo ri iwAjaw ri kꞌo pa iwanimaꞌ. Rukꞌ utzilal chibꞌij chike ri winaq ri ketow chiꞌwe jachin chirij jeqel wi ikꞌuꞌx. \v 16 Chibꞌana rukꞌ utzilal xuqujeꞌ rukꞌ mekꞌekꞌem, man rukꞌ ta itzel taq chomabꞌal, rech kekꞌix ri winaq kakibꞌan bꞌanoj tzij chiꞌwij xuqujeꞌ ri itzel ketzijon chiꞌwe. \v 17 We karaj ri Dios kiriq kꞌax, kiriq riꞌ, are katanik kiriq kꞌax rumal ri utzilal ri kibꞌano, cho we kiriq kꞌax rumal ri etzelal ri kibꞌano. \p \v 18 Jeriꞌ rumal cher ri Cristo xa junmul xkam rumal ronojel ri makaj, ri sukꞌ xujach ribꞌ kumal kech ri man e sukꞌ taj rech kixukꞌam bꞌik rukꞌ ri Dios. Ri Cristo xuriq ri kamikal pa ri utyoꞌjal, ri Uxlabꞌixel kꞌut xukꞌastajisaj uwach. \v 19 Pa ri Uxlabꞌixel xeꞌ chutzijoxik ri utz laj tzij chike ri uxlabꞌal ri e tzꞌapatzꞌoj. \v 20 Areꞌ taq waꞌ ri uxlabꞌal ri man xeniman taj pa taq ri uqꞌij ri Noé are tajin kuyak ri \w arca\w*, ri Dios xerayeꞌj na kakikꞌex kikꞌuꞌx. Pa ri arca xa e wajxaqibꞌ winaq xekolotajik, are ri jaꞌ xekolowik.\x + \xo 3:20 \xo*\xt Génesis 6:1-7; 24.\xt*\x* \v 21 Ri jaꞌ kajunumataj rukꞌ ri qasanaꞌ ri kixukolo. Ri qasanaꞌ man are ta kuchꞌaj ri tyoꞌjal, xane kubꞌan jun rayibꞌal rech chꞌajchꞌojil re ri qachomabꞌal choch ri Dios. We koltajem xbꞌantajik xa rumal ri ukꞌastajibꞌal wach ri Jesucristo. \v 22 Ri Cristo xpaqiꞌ pa ri kaj, xeꞌtꞌuyul pa uwiqiqꞌabꞌ ri Dios, qꞌatal tzij pa kiwiꞌ konojel ri angelibꞌ xuqujeꞌ ri nimaꞌq taq qꞌatal tzij xuqujeꞌ ronojel chuqꞌabꞌ. \c 4 \s Je chixnoꞌjinoq jetaq ri Cristo \p \v 1 Chinaꞌ iwe jetaq ri xunaꞌ ri Cristo are xuriq ri kꞌax pa ri utyoꞌjal, xapachin ri unaꞌom we kꞌax riꞌ pa ri utyoꞌjal maj chi rech che ri mak. \v 2 Man are ta chik kubꞌan ri karaj ri utyoꞌjal xane are kubꞌan ri rayibꞌal ukꞌuꞌx ri Dios. \v 3 Man kibꞌan ta chik ronojel ri xibꞌan kanoq kukꞌ ri man e kojonelabꞌ taj, nabꞌe maj jachin kixqꞌaten che ri mak: mak kukꞌ achyabꞌ xuqujeꞌ ixoqibꞌ, ri qꞌabꞌarik, ri chꞌuluj taq nimaqꞌij, ri qꞌijilaꞌn taq tzꞌaq ri man e Dios taj, sibꞌalaj xaꞌwibꞌal. \v 4 Ri winaq kemayijanik rumal cher man junam ta chik kixmakun kukꞌ kamik, rumal riꞌ kixkiyoqꞌo. \v 5 Kakiya kꞌu na kwenta choch ri kuqꞌat tzij pa kiwiꞌ ri e kꞌaslik xuqujeꞌ ri e kaminaqibꞌ. \v 6 Rumal riꞌ xtzijox xuqujeꞌ ri utz laj tzij chike ri e kaminaqibꞌ, rech pune e winaq xeqꞌatow bꞌi tzij pa kiwiꞌ pa ri kityoꞌjal, kekꞌasiꞌ kꞌu na je kenoꞌjin kꞌu na jetaq ri karaj ri Dios. \p \v 7 Xqebꞌ loq ri kꞌisbꞌal qꞌij rech ronojel ri jastaq. Xaq jeriꞌ chibꞌana chꞌawem, chixkꞌasloq, chichomaj ubꞌanik sukꞌ taq jastaq. \v 8 Qas chiloqꞌaj iwibꞌ, are waꞌ ri qas nim ubꞌanik, rumal cher ri loqꞌanik kakwinik kukuy ronojel ri makaj. \v 9 Itzel mixnoꞌjin chike ri kꞌopan cho taq iwachoch, utz chibꞌana che kikꞌulaxik. \v 10 Chiꞌjujunal, chikojo ri sipanik ri xuya ri Dios chiꞌwe chikipatanixik chi nikꞌaj, rech qas utz kibꞌan chukojik ri utoqꞌobꞌ ri Dios pa ri kꞌyaqal ucholajil. \v 11 Ri kutzijoj ri utzij ri Dios are chubꞌij ri utzij ri Dios, ri kapatanijik patanijoq rukꞌ ri ukwinem ri Dios ri kꞌo rukꞌ. Jeriꞌ, rech ri Dios kaqꞌijilaꞌtaj na ri ubꞌiꞌ pa Jesucristo, che areꞌ yaꞌtal wi juluwem, ri kwinem chibꞌe qꞌij saq, jeriꞌ. \s Utz rech jun we kuriq kꞌax rumal ri Cristo \p \v 12 Loqꞌalaj taq wachalal, mixmayijanik che ri kꞌax ri tajin kiriqo, ri jer kꞌo qꞌaqꞌ. \v 13 Xane chixkiꞌkotoq chi tajin kiriq kꞌax rumal ri Cristo, jeriꞌ rech sibꞌalaj nim ri kiꞌkotemal kiriqo are kukꞌut ribꞌ ri ujuluwem ri Cristo. \v 14 Utz iwe, we ketzelax iwach xa rumal ri ubꞌiꞌ ri Cristo, rumal kꞌo ri Uxlabꞌal rech ri Dios piꞌwiꞌ, ri kajuluwik. \v 15 Muriq bꞌa kꞌax jun chiꞌwe xa rumal kamisanel, elaqꞌom, chꞌayanel, o xane kunim ribꞌ pa taq tzij. \v 16 We kꞌu kꞌo ne jun chiꞌwe kuriq kꞌax xa rumal kojonel, mukꞌixibꞌej, xane chuqꞌijilaꞌj ri ubꞌiꞌ ri Dios rumal cher we winaq riꞌ rukꞌaꞌm bꞌik ri ubꞌiꞌ ri Cristo. \p \v 17 Jeriꞌ rumal xnaqajir loq ri qꞌij kachapleꞌtaj uqꞌatik tzij pa kiwiꞌ ri e rech ri Dios, kachapleꞌtaj bꞌik qukꞌ uj, ¿we kachapleꞌtaj bꞌik qukꞌ uj, jas kꞌu riꞌ ri kakꞌulmataj kukꞌ ri man kakinimaj taj ri utz laj tzij rech ri Dios? \v 18 Ri tzꞌibꞌatalik kubꞌij: \qt We rukꞌ kꞌax kakolotaj ri sukꞌ winaq, ¿jas lo ri kakꞌulmataj na rukꞌ ri ajmak, bꞌanal kꞌax?\qt*\x + \xo 4:18 \xo*\xt Proverbios 11:31.\xt*\x* \v 19 Xaq jeriꞌ, kijacha kibꞌ pa uqꞌabꞌ ri Tikol kaj ulew, ri winaq ri kakiriq kꞌax rumal cher jeriꞌ karaj ri Dios, xuqujeꞌ are kilij ubꞌanik ri utzilal. \c 5 \s Ri pixabꞌ ri kaya chike ri kojonelabꞌ \p \v 1 Kinbꞌij chike ri e kamal taq bꞌe ri e kꞌo chiꞌxoꞌl, in in jun kꞌamal bꞌe jetaq ri ix, xinwilo ri kꞌax ri xuriq ri Cristo xuqujeꞌ ix wachiꞌl pa ri ujuluwem ri Dios ri kukꞌut na, kinchilibꞌej chiꞌwe: \v 2 Chiꞌchajij ri kojonelabꞌ jetaq kubꞌan ri ajyuqꞌ kuꞌchajij ri uꞌchij. Man xa ta rumal kixtaqchiꞌxik xuqujeꞌ man rumal taj ri ijiqꞌjatik che pwaq, xane qas kꞌaxir ikꞌuꞌx chupatanixik ri Dios jetaq ri karaj areꞌ. \v 3 Mibꞌan kꞌax chike ri e yaꞌtal chiꞌwe kiꞌchajij, xane chikꞌutu chikiwach jas jeꞌ rajawaxik kenoꞌjinik. \v 4 Rech are kape ri nimalaj Ajyuqꞌ, ix kikꞌamawaꞌj na ri korona rech juluwem. \p \v 5 Je xuqujeꞌ ix alabꞌom, chinimaj ri e kꞌamal taq bꞌe, chimochꞌo iwibꞌ chikiwach, jeriꞌ rumal cher tzꞌibꞌatalik kubꞌij: \qt Ri Dios man kuꞌkꞌamawaꞌj taj ri nimal kakinaꞌo, xaq xwi nim keril ri kakimochꞌ kibꞌ choch.\qt*\x + \xo 5:5 \xo*\xt Proverbios 3:34.\xt*\x* \v 6 Chimochꞌo bꞌa iwibꞌ chuxeꞌ raqan uqꞌabꞌ ri Dios, rech kuya na iqꞌij are kuriq ri uqꞌijal. \v 7 Chiya ronojel ri ikꞌarkꞌatem pa uqꞌabꞌ ri Dios, rumal cher areꞌ kakwin che ichajixik. \p \v 8 Chibꞌana ri qas sukꞌ ubꞌanik, qas chiwila na ri kibꞌano, jeriꞌ rumal cher ri Itzel xaq kasutinilobꞌik jer kubꞌan jun koj, xaq rayeꞌm jachin kutij bꞌik. \v 9 Miya bꞌe che, ko chixkꞌol pa ri ikojobꞌal, iwetaꞌm wachalal chi konojel ri iꞌwachalal ri e kꞌo pa ronojel ri uwachulew tajin kakiriq xuqujeꞌ ri qꞌoxom ri kiriq ix. \v 10 Are chriqtaj kꞌax iwumal jun janipa qꞌij, ri Dios ajchoqꞌe ronojel toqꞌobꞌ ri xixusikꞌij apanoq pa ri ujuluwem ri maj ukꞌisik pa Cristo, kixusukꞌumaj na, kubꞌan na ko chiꞌwe xuqujeꞌ kujeqebꞌa na ikꞌuꞌx. \v 11 Areꞌ ajchoqꞌe ri juluwem chibꞌe qꞌij saq. Jeriꞌ. \s Ri kꞌisbꞌal rutzil wach ri kutaq ri Pedro \p \v 12 Are waꞌ jubꞌiqꞌ xintzꞌibꞌaj bꞌik chiꞌwe rukꞌ ri utobꞌanik ri Silvano,\f + \fr 5:12 \fr*\ft Silvano ubꞌiꞌ pa ri tzijobꞌal griego. Silas are jun ubꞌiꞌ chik ri Silvano.\ft*\f* ri jer kꞌo jun wachalal sukꞌ ranimaꞌ, rech qas kixjeqiꞌk xuqujeꞌ ko kixkꞌojiꞌk chupam ri qas tzij rech ri utoqꞌobꞌ ri Dios. \p \v 13 Kakitaq xuqujeꞌ rutzil iwach ri alaxik ri e chaꞌtalik rumal ri Dios ri e kꞌo pa ri tinimit Babilonia, je xuqujeꞌ ri Marcos, ri jer elinaq nukꞌojol. \v 14 Chiya rutzil iwach pa ri uloqꞌanik ri Dios. Kintaq jaꞌmaril chiꞌwe iwonojel ri ix kꞌo pa Cristo.\f + \fr 5:14 \fr*\ft Naqꞌatal chike ri kojonelabꞌ che riꞌ chi kakitzꞌumaj ri kipalaj chkijujunal rech jeriꞌ kakikꞌut ri kiloqꞌanik.\ft*\f*