\id 2PE - Q'iche' NT (new orthography) (qucN=qutN) -Guatemala 2011 (DBL -2013) \h 2 PEDRO \toc1 Ri Ukab' Carta Ri Xutz'ib'aj Ri San Pedro \toc2 2 Pedro \toc3 2 Pe \mt1 RI UKAB' CARTA RI XUTZ'IB'AJ RI SAN PEDRO \c 1 \s1 Ri apóstol Pedro kuchap u tz'ib'axik ri ukab' u carta chke ri qachalal kojonelab' \p \v 1 In wa', ri Simón Pedro, in patänil re ri Jesucristo, xuquje' in apóstol, jun chke ru taqo'n ri Are'. Kintz'ib'aj b'i wa' we wuj ri' chiwe ix iwonojel ri i riqom ri kojonik ri sib'alaj loq' na ri qa riqom uj. Je ri', rumal chi ri qa Dios Jesucristo ri To'l Qe are jikom ranima' quk'. \v 2 Are ta b'a' ri Dios sib'alaj kutoq'ob'isaj i wäch, xuquje' kub'an ta na chi sib'alaj kuxlan ri iwanima' rumal chi iwetam u wäch ri Dios, iwetam k'u u wäch ri Qajaw Jesús. \s1 Waral käqil wi ri rajwaxik pa ru k'aslemal ri kojonel \p \v 3 Ri Dios ruk' ri nimalaj u chuq'ab' u sipam chqe ronojel ri rajwaxik pa ri qa k'aslemal, xuquje' ri rajwaxik chqe rech kujkowinik käqataqej u patänixik ri Are'. Je ri' xub'ano aretaq xuya chqe chi qas käqetamaj u wäch ri Jesús. Are ri Are' ri xujusik'ij rech k'o jub'iq' qe ri qas rutzil ri Are', xuquje' ri nimalaj u q'ij ri Are'. \v 4 Ruk' ronojel wa' we ri' u yo'm chqe chi käqariq na konojel ri nimaq taq u tewchib'al ri sib'alaj loq' na ri xuchi'j kanoq, rech ri uj kujkowinik kujel chupam ri itzelalaj k'aslemal ajuwächulew ri xa kusachisaj u wäch ronojel. Are k'äx na wa' we k'aslemal ri' rumal ri itzel taq ki rayib'al ri winaq. Je ri' xub'an chqe rech kuya' käqariq qe ri qas k'aslemal ri k'o ruk' ri Dios. \v 5 Rumal wa' rajwaxik chi ri ix kikoj i chuq'ab' rech man xuwi tä kixkojonik, xane xuquje' kib'an ri qas utzil pa ri i k'aslemal. Ruk' ri qas utzil ri kib'ano rajwaxik xuquje' chi käk'oji na ri utzalaj iwetamb'al. \v 6 Ruk' ri utzalaj iwetamb'al rajwaxik xuquje' chi kiwilo chi man kib'an tä xaq xuwi jas ri kiwaj ix chiwe chb'il taq iwib'. Rajwaxik xuquje' chi kichajij paciencia chuch'ijik ronojel ri käpe pi wi'. Ruk' we paciencia ri' rajwaxik xuquje' chi qas kixpatänin che ri Dios. \v 7 Man ruk' tä k'u ri' chi kixpatänin che ri Dios, xane rajwaxik xuquje' chi kiwaj iwib' nimalaj iwonojel ri ix ri iwachalal iwib' rumal ri Cristo. Man ruk' tä k'u wa' chi kiwaj iwib', xane rajwaxik xuquje' chi loq' kiwil konojel winaq. \p \v 8 We k'u kikoj i chuq'ab' rech k'o ronojel wa' pa ri i k'aslemal amaq'el ronojel q'ij, qas k'o u patän ri' ri i k'aslemal, man xaq tä k'u loq' ri' iwetam u wäch ri Qajaw Jesucristo. \v 9 Apachin k'u ri man k'o tä ronojel wa' pa ru k'aslemal, je' ta ne moy ri are', man käkowin tä k'ut käka'yik. Sachinaq chik pa u jolom chi ch'ajtajinaq chi ri ranima' che taq ru mak ri xub'an kan pa ru k'aslemal ojer. \v 10 Rumal ri', qachalal, chikojo na i chuq'ab' pa ronojel rech qas iwetam chi ix jun kuk' ri e cha'tal rumal ri Dios, ri e sik'im rumal ri Are' rech kek'oji ruk'. We je' kib'an wa', man kixtzaq tä chik pa mak. \v 11 Je ri' qas käya'taj na chiwe chi kixopan na ruk' ri Qajaw Jesucristo ri To'l Qe rech kätaqan ri Are' pi wi'. Aretaq kuchap taqanik ri Qajaw Jesús, man k'o tä u k'isik wa' we taqanik ri'. \p \v 12 Rumal k'u ri' kintaqej na u na'taxik chiwe ronojel wa', ri ya nu b'im chik, pune ta ne ri ix iwetam chi wa', qas k'u tajin kitaqej ri qas tzij ri k'utum chiwäch. \v 13 Ri in kinchomaj chi taqal chwe chi kinwalijisaj ri iwanima' ruk' we pixb'enik ri' ri kinna'taj chiwe chuweq käb'ij ri in k'asal na. \v 14 Wetam k'ut chi xa jub'iq' kraj chi kinkämik, je' jas ri k'utum chnuwäch rumal ri Qajaw Jesucristo. \v 15 Sib'alaj k'ut kinkoj na nu chuq'ab' rech aretaq in käminaq chik, k'o ri käk'oji na kan iwuk' ri käna'tan na chiwe ronojel wa' we tzij ri'. \s1 Waral käqil wi chi e k'o ri xeilow ri Cristo k'aslik, chi qas nim u q'ij \p \v 16 Man xaq tä k'u molom taq tzij re sub'unik ri pa ki jolom winaq kepe wi ri qa tzijom chiwe chuk'utik chi qas tzij käpe chi na jumul ri Qajaw Jesucristo ruk' nimalaj u chuq'ab'. ¡Are ri uj, uj ri' ri xujilowik! Are ruk' ri qa waq'äch uj ri xqil ri Qajaw Jesús chi sib'alaj je'l ri Are', sib'alaj nim u q'ij. \v 17 Ri uj, uj k'o jela' ruk' ri Are' aretaq xnimarisax u q'ij rumal ri Dios qa Tat, aretaq ri Dios xuya u q'ij, xch'aw loq chikaj, xub'ij: “¡Are loq'alaj nu K'ojol wa'! Sib'alaj käkikot ri wanima' rumal,” —xcha ri Jun ri sib'alaj nim u q'ij. \v 18 Ri uj, uj ri' qas xqata ri Jun ri xch'aw loq chikaj aretaq junam uj k'o ruk' ri Qajaw Jesús puwi' ri loq'alaj juyub'. \p \v 19 Xuquje' ri ki tzij ri q'alajisal taq re ru Loq' Pixab' ri Dios ri xkitz'ib'aj kan ojer k'o kan quk' uj. We tzij ri' man käk'extaj taj. Sib'alaj utz we kixok il chutatab'exik we tzij ri', rumal chi are je' jas jun chäj, jun candela ri kätununik, ri käjuluw jawije' ri sib'alaj q'equm wi k'ä käsaqir na, kel k'u na loq ri nimalaj ch'imil re ri u saqirib'al ri kätunun na chiwäch. Ri u q'alajisaxik ri Qajaw Jesús pa ri iwanima' are je' jas ri kub'an ri nimalaj ch'imil ri'. \v 20 Rajwaxik k'ut kiwetamaj chi man k'o tä jun tzij re ru Loq' Pixab' ri Dios ri Tz'ib'talik ri käkowin jun winaq xaq pa re wi kuq'alajisaj ri kel kub'ij. \v 21 Je ri', rumal chi ri xeq'alajisan ru Loq' Pixab' ri Dios ojer man xkib'ij taj xaq jas ri xkaj ri e are'. Xane ri Dios xyo'w ri tzij, ri chomanik chke rumal rech chi xkijach kib' pu q'ab' ri Are'. Are k'u ri Loq'alaj Espíritu xtaqan pa kanima', xuk'am ki b'e. \c 2 \s1 Waral käqil wi chi e k'o winaq ri käkik'ut ri man qas tzij taj \p \v 1 Xek'oji k'u b'anal taq tzij chkixol ri winaq aj Israel ojer ri xkib'ij chi qas e q'alajisal taq re ru Loq' Pixab' ri Dios. Xuquje' kek'oji na winaq ri e b'anal taq tzij chixol ix ri käkik'ut na ri man qas tzij taj. Ri e are' chk'uyal kekitijoj na ri winaq che ri xaq ki chomanik ri e are' ri man qas tzij taj. Xa k'u käsachisax ki wäch ri winaq rumal wa' we tijonik ri'. Je ri', rumal chi ri e are' man kekojon tä che ri Qajaw Jesús ri xkäm cho ri cruz che ki to'ik. Rumal wa' xaq te'talik käpe na k'äx pa ki wi', käsach k'u na ki wäch. \v 2 Pune ta ne je ri', e k'ia ri käkitaqej u b'anik ri käka'n ri e are' pa ri itzelalaj ki k'aslemal ri sib'alaj man utz tä u b'anik. Rumal k'u kech ri e are' ri winaq käkib'ij na ri äwas u b'ixik chrij ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio, ri qas b'e ri kopan ruk' ri Dios. \v 3 Xa rumal ru rayixik k'ia u wäch jastaq, ri b'anal taq tzij ri' kixkisub' na ruk' tijonik ri man qas tzij taj che resaxik ri k'o iwuk'. Qas ya'talik chi käsach na ki wäch we winaq ri' ri ojer k'ut q'atom loq tzij pa ki wi' chi käk'äjisax na ki wäch. \p \v 4 Ri Dios man xusach tä ki mak ri ángeles ri xemakunik, xane xeuk'iäq b'i pa ri jul jawije' käk'äjisax wi ki wäch. Chila' k'ut e tz'aptal wi kämik pa ri q'equm. Sib'alaj utz u b'anom che kichapik, k'ä kopan na ri nimalaj q'ij aretaq käq'at na tzij pa ki wi'. \v 5 Ri Dios man xusach tä ki mak ri winaq ri xek'oji kan ojer cho we uwächulew, xane xutaq loq ri nimalaj q'eqal jäb' pa ki wi' ri b'anal taq etzelal ri'. Xuwi xuto' kan ri qa mam Noé ri xutzijoj chi rajwaxik chi ri winaq käka'n jikom che ri ki k'aslemal cho ri Dios. Xuwi ri are' rachi'l wuqub' winaq chik xeto' rumal ri Dios rech man kekäm taj. \v 6 Ri Dios xuquje' xuq'at tzij chi käk'äjisax ki wäch ri winaq ri e k'o pa taq ri tinimit Sodoma, ri tinimit Gomorra.\f + \fr 2:6 \ft Chawila' ri Sodoma y ri Gomorra pa ri Diccionario, k'isb'al re we Nuevo Testamento.\f* Xusach ki wäch we tinimit ri' ruk' ri q'aq' k'ä xechajir na. Wa' we xb'antajik ri' are jun k'utb'al chkiwäch konojel ri itzel taq winaq ri k'ä te' xepetik, xuquje' chkiwäch ri kek'oji na chi qas tzij käpe na ri q'ij aretaq käq'at na tzij pa ki wi'. \v 7 Xuto' k'u kan ri qa mam Lot, jun utzalaj tata' wa' ri sib'alaj xb'isonik rumal ri tajin käka'n ri itzel taq winaq pa ri itzelalaj ki k'aslemal. \v 8 We utzalaj tata' ri' ri xk'oji chkixol ri itzelalaj taq winaq sib'alaj xb'isonik. Ronojel q'ij k'ut xuna' k'äx pa ri ranima' rumal ri etzelal ri xuto, ri xuquje' xrilo chi tajin käka'n ri winaq. \v 9 Ri Qajaw Dios retam jas kub'an che ki to'ik ri winaq ri ki jachom kib' pu q'ab' ri Are'. Keuto' cho ri k'äx ri käkiriq na pa ri ki k'aslemal, xuquje' aretaq ketaqchi'x che mak. Are k'u ri itzel taq winaq xa e u k'olom apanoq, kuk'äjisaj k'u na ki wäch pa ri q'ij ri käpe na aretaq käq'at tzij pa ki wi'. \p \v 10 Ri Dios sib'alaj kuk'äjisaj k'u na ki wäch ri winaq ri xa käkitaqej u b'anik ri ki rayib'al ri sib'alaj man utz taj, ri xa käketz'b'ej u wäch ri Are', käketzelaj k'u u wäch ru Pixab'. We winaq ri' man käkixej tä kib' cho ri Dios. Man keniman taj, xane xa käkinimarisaj kib'. Man käkixej tä k'u kib' chub'ixik ri äwas u b'ixik chkij ri qas nimaq ki q'ij ri k'o taqanik pa ki q'ab'. \v 11 Ri ángeles ri k'o na ki chuq'ab' chkiwäch we itzel taq winaq ri', ri xuquje' k'o taqanik pa ki q'ab', man k'o tä ne jun chke ri e are' ri käkikoch'o käkib'ij k'äx taq tzij cho ri Qajaw Dios chkij ri nimaq ki q'ij chuq'atik tzij pa ki wi' chi käk'äjisax na ki wäch. \p \v 12 Are k'u we achijab' ri' käkib'ij tzij ri äwas u b'ixik chrij ri man käkich'ob' taj. E je' ta ne awaj aj pa taq juyub', rumal chi man k'o tä ki chomab'al. Chapik kij we awaj ri', kämisaxik kij, are k'u wa' ki patän e k'olik. Je' k'u u sachik na ki wäch we itzel taq winaq ri' junam jas ri awaj. \v 13 Käkiriq na k'äx, tojb'al re ri k'äx ri ki b'anom chke nik'iaj winaq chik. Kekikot ri e are' aretaq kekowinik käka'n ri itzelalaj taq ki rayib'al chkiwäch konojel winaq. We winaq ri' xaq e esal taq k'ixb'al chixol pa taq ri i nimaq'ij aretaq kewi' iwuk' rumal ri käka'no ri käqaj chkiwäch. Kekikot k'u na chub'anik ri itzel taq ki rayib'al ri xa kesub'taj ri winaq rumal. \p \v 14 Amaq'el aretaq käkil jun ixoq, käkirayij u wäch. Man kekos tä chub'anik ri mak. Kekisub' ri winaq ri man qas tä ki jikib'am ri kanima' chrij ri Dios, xuquje' k'amaninaq chke ru rayixik k'ia u wäch jastaq. E winaq wa' ri q'atom tzij pa ki wi' rumal ri Dios chi käk'äjisax na ki wäch. \v 15 E sachinaq rumal chi ki yo'm kan ri qas b'e ri jikom. Xuquje', xaq rech käkiriq puaq, käka'n ri etzelal je' jas ri xub'an ri tat Balaam ru k'ojol ri tat Beor ojer. \v 16 Jun burro k'ut ri man käch'aw taj xyajow ri tat Balaam rumal ri mak ri tajin kub'ano. Xch'aw k'u ri burro jas ri käch'aw jun winaq, xuq'atej u wäch ri konil ri kraj kub'an ri tat Balaam ri je' ta ne ch'ujarinaq chik. \p \v 17 We achijab' ri' e junam ruk' jun k'ua' ri ya chaqi'j chik, man k'o tä joron chupam, xuquje' e junam kuk' ri sutz' ri kek'am b'i jawije' chi' rumal ri kiäqiq'. Q'atom k'u tzij pa ki wi' rumal ri Dios chi keb'e' na pa ri qas q'equm ri man kok tä wi jub'iq' ri saqil, jawije' ri man k'o tä chi kelik wi loq. \v 18 Je ri', rumal chi ruk' nimal käkib'ij taq tzij ri man k'o tä ki patän. Ruk' ru b'anik ri itzel taq ki rayinik, ri etzelal ri käka'n pa ri ki k'aslemal, käkikoj ki k'ux ri winaq. Kekisub' na ri winaq ri qas ki tasom chi kib' chkij ri nik'iaj winaq ri e sachinaq. \v 19 Käkib'ij chke ri winaq chi kuya' käka'n xa jas ri käkaj käka'no, man rajwaxik tä k'ut keniman chik che ri Pixab'. Je' käkib'ij pune ta ne ri e are' tajin keniman chke ri itzel taq ki rayinik ri kätaqan pa kanima'. Ri e are' k'ut, je' ta ne e kojom che patäninelab'. Apachike ri ch'akaninaq puwi' jun winaq, wa' we winaq ri' are patänil re ri ch'akaninaq puwi'. \v 20 Ri winaq ri xkito' kib', ri ya e elinaq chik chupam ri etzelal re ri uwächulew rumal ri retamaxik u wäch ri Qajaw Jesucristo ri To'l Qe, ri xketamaj u wäch pa kanima', te k'u ri' ketzelej chi chupam ri etzelal, kech'aktaj k'u rumal, ri k'isb'al re ri ki k'aslemal we winaq ri' sib'alaj k'äx na chuwäch ri nab'e. \v 21 Are k'u utz na chke we ta mat xketamaj jas ri qas u b'eyal ri käjikomataj ri kanima' ri winaq cho ri Dios chuwäch ri ka'nom ri e are' kämik. Are la' chi xketamaj ri qas b'e, te k'u ri' xetzelej chi jumul chkij. Xkitas k'u kib' chrij ri Loq'alaj Tzij, ru Loq' Pixab' ri Dios ri yo'm chke. \v 22 Je' xb'antaj pa ri ki k'aslemal ri qas tzij ri käb'ixik: “Ri tz'i' kätzelej chutijik ri kuxab'aj. Are k'u ri aq ri ch'ajtajinaq chik, kuwolqotij rib' jumul chik pa ri xoq'ol,” —kächa ri'. \c 3 \s1 Waral käqil wi chi qas tzij käpe chi na jumul ri Qajaw Jesús \p \v 1 Loq'alaj taq qachalal, are wa' we wuj ri' ri ukab' wuj ri nu tz'ib'am b'i chiwe. Pa taq ri kieb' wuj ri' nu tijom nu chuq'ab' chub'anik chi qas utz kixchomanik. Rumal ri' kixinpixb'aj, kintaqej k'u u na'taxik chiwe ronojel ri ya nu b'im chik. \v 2 Chna'taj ri tzij chiwe ri b'im kan ojer kumal ri loq'alaj taq q'alajisal taq re ru Loq' Pixab' ri Dios, xuquje' ru taqanik ri Qajaw Jesús ri To'l Qe ri k'utum kan chiwäch qumal uj, ri uj apóstoles ru taqo'n ri Are'. \p \v 3 Nab'e k'ut qas rajwaxik chiwetamaj chi pa ri k'isb'al taq q'ij kepe na winaq ri xa käkitze'j ki wäch konojel ri keq'ijilan che ri Dios, xuquje' ronojel ri qas utz, ri qas loq' cho ri Dios. We winaq ri' are xa käkitaqej na u b'anik ri itzel taq ki rayib'al. \v 4 Käkitze'j na i wäch, käkita' na chiwe, käkib'ij: “¿A mat xub'ij kan ri Cristo chi käpetik? We je ri', ¿jawije' chi' k'o wi ri Are' kämik?” —kecha na. “Ri qa nan tat ojer e käminaq chi ri'. Ronojel k'u ri k'olik are xaq je wi petinaq loq tzaretaq ri xb'an u b'anik ruwächulew,” —kecha na ri e are'. \v 5 Qas tzij chi ri e are' xa man käkaj taj käketamaj chi ojer ri' xb'antaj ri kaj xuquje' ri ulew rumal ru taqanik ri Dios. K'o ri chaqi'j ulew ri xel loq pa ri ja', xuquje' k'o ri ulew ri xkanaj kan pa ri ja'. \v 6 Xuquje' are rumal ri ja' re ri q'eqal jäb' chi xsach ki wäch ri winaq ojer cho ruwächulew. \v 7 Are k'u ri kaj xuquje' ri ulew ri e k'o kämik, are rumal ru taqanik ri Dios e k'olom wa' rech xa keporoxik. Keporox k'u na rumal ri q'aq' pa ri q'ij ri käq'at na tzij rumal ri Dios, aretaq käsachisax na ki wäch ri itzel taq winaq ri man kekojon tä che ri Dios. \p \v 8 Man xuwi tä k'u wa', loq'alaj taq qachalal, xane rajwaxik chi man käsach tä pi jolom chi chuwäch ri Dios ri jun q'ij are junam jas ri jun mil junab', ri jun mil junab' k'ut are junam jas ri jun q'ij chuwäch ri Are'. \v 9 Ri Dios man xa tä käb'eytaj chub'anik ri kuchi'j, je' jas ri käkichomaj jujun winaq, xane xa u chajim paciencia quk' uj nimalaj qonojel. Man kraj tä ri Are' chi k'o jun käsach u wäch, xane are kraj chi konojel käkik'ex kanima', käkik'ex k'u ri ki chomanik. \p \v 10 Man k'o tä k'u jun retam ri qas q'ij ri käpe na ri Qajaw Jesús, xane je' käk'ulmataj na wa' jas ri kub'an jun elaq'om kok pa jun ja chaq'ab', ri man kuna' tä jun. Pa ri q'ij ri' käsach u wäch ri kaj, käjinin k'u na jas ru jininem jun nimalaj käb'raqan käpetik. Ronojel k'u ri k'o chikaj, ri q'ij, ri ik', ri ch'imil, ronojel ri k'olik keporox na, käsach k'u ki wäch rumal ri q'aq'. Ruwächulew, xuquje' ronojel ri k'o cho ruwächulew keporox na, käsach k'u na ki wäch. \p \v 11 We k'u ronojel ri k'olik je' u sachik u wäch wa' käb'an na, ¡sib'alaj b'a' rajwaxik chi kijach iwib' pu q'ab' ri Dios, kitas iwib' chrij ronojel etzelal, kipatänij k'u ri Dios pa ri i k'aslemal kämik! \v 12 Chixok b'a' il che reyexik ru q'ij ri Dios,\f + \fr 3:12 \ft “Ru q'ij ri Dios”: Are ri q'ij ri käb'an na ri k'isb'al q'atanik pa ki wi' ri winaq rumal ri Dios.\f* chib'ana k'u ri kixkowin che chub'anik chi käpe chanim. Pa ri q'ij ri' käporox na ri kaj, käsach k'u na u wäch wa' rumal ri q'aq'. Ronojel ri k'o chila' cho ri kaj kenikow na ri', keja'r k'u na wa'. \v 13 Are k'u ri uj, ri uj qeye'm rilik ri k'ak' kaj, ri k'ak' uwächulew jas ru b'im kan ri Dios chqe. Chila' k'ut käk'oji wi na xaq xuwi ri utzil, ri jikomal. \p \v 14 Je k'u ri', loq'alaj taq qachalal, ri ix ri tajin kiweyej chi ronojel wa' käb'antaj na, chikojo b'a' i chuq'ab' rech k'o utzil chixol ix ruk' ri Dios, ch'ajch'oj ri iwanima', man k'o tä k'u i mak cho ri Dios aretaq kopan ri q'ij. \v 15 Chich'ob'o b'a' chi ri Dios u chajim paciencia quk' xa rumal chi kraj chi qonojel käqariq na ru tob'anik ri Are'. Je' xuquje' ri loq'alaj qachalal Pablo u tz'ib'am b'i wa' chiwe ruk' ri no'j ri yo'm che rumal ri Dios. \v 16 Pa konojel taq ri wuj ri u tz'ib'am are tzijoninaq chrij ronojel wa' ri nu b'im chiwe. Qas tzij chi e k'o jujun chke ru tzij ri k'äx ki ch'ob'ik. Are k'u ri winaq ri man k'o tä ketam, xuquje' ri kojonelab' ri xa kieb' kanima' kekojonik, e are' käkijechb'a' ri käkib'ij we wuj ri', junam jas ri käka'n che ri nik'iaj chik re ru Loq' Pixab' ri Dios ri Tz'ib'talik. Aretaq je' käka'n wa', xa k'äx tajin käkik'am loq pa ki wi', käsach k'u na ki wäch. \p \v 17 Are k'u ri ix, loq'alaj taq qachalal, rumal chi iwetam chi ronojel wa', chichajij b'a' iwib'. Mixch'aktaj ne rumal ri ki sub'unik ri b'anal taq etzelal, miya k'u kan ri qas tzij ri i taqem, ri ix kojoninaq wi, je' ta ne chi kixtzaq b'i pa jun siwan. \v 18 Xane are qas chiwetamaj na u wäch ri Qajaw Jesucristo, ri To'l Qe, käk'oji k'u na i chuq'ab' rumal ri nimalaj u toq'ob' ru yo'm chiwe. ¡Chnimarisax ta b'a' u q'ij ri Are' kämik xuquje' pa taq ri q'ij ri junab' ri kepe na, ri man k'o tä ki k'isik! Amén.