\id RUT - Quechua Huallaga Huánuco Bible -Peru 2010 (DBL -2013) \h RUT \toc1 Rut \toc2 Rut \toc3 Rut \mt1 Rut \ili ¿Pitaj Israelpa raynin Davidpa unay awilan? \ili ¿Imanötaj suyranta ricanman? O ¿imanötaj llumchuyninta ricanman? \im \bd ¿Imataj caycan cay librucho?\bd* Cay librucho musyachimanchi mandaj juezcuna cashan-wichan willapatami. Marcancho muchuy captin juc famillyami sercan nasyun Moabman aywacuran chaycho cawananpaj. Paycuna caran Elimelec, warmin Noemí y ishcay wamrancuna Mahlón y Quelión. \ip Moabman chayashanpita manapis aycällatana wañuran Elimelec. Biyüda Noemïpa wamrancunana Moab warmicunawan majachacaran. Chaypitanaga chay wamrancunapis wañuran. Chaura chay famillya pasaypa disigrasyaman chayasha. Noemí caycasha runaynaj, wamraynaj pasaypa llaquisha. \ip Marcanman Noemí cuticuptin Rut jutiyoj llumchuynin paywan aywacuran. Rutga Noemïwan aywacur cachaycuran famillyancunata, nasyunninta y diosnincunatapis. \ip Israelchönaga Rut majachacaran Booz jutiyoj runawan. Payga wañoj runanpa famillyanmi caran. Chayno majachacar laynincho niycashanno cumliycaran Mahlón famillya mana ushacänanpaj (Deut. 25.5–6). Chaypitanaga Rut canga ray Davidpa chachanpa mamanna. Chay famillyapitami Jesuspis yuriran llapan runacunata salbananpaj (Mat. 1.5–6; Luc. 3.32). \c 1 \s1 Moabman Elimelec aywacushan \p \v 1-2 Israelcunapaga raynin mana caranrächu. Mandaj jueznincuna cashan wichanmi fiyupa muchuy caran. Chayno muchuy captin Elimelecga warmin Noemïwan y ishcan wamranwan aywacuran Moab nasyunman. Paycunaga Judächo caycaj Belenchömi tiyaran. Wamrancunapa jutin caran Mahlón; jucninpana Quelión. Paycunaga caran «Efrata» nishan Belén runacuna.\x * \xo 1:1-2 \xt 1Crón. 4.4\x* Moab nasyunman chayaycärir chaycho tiyacuran. \p \v 3 Moab nasyuncho tiyaycaptin Noemïpa runan Elimelec wañuran. Chaura Noemïga biyüdayar quëdaran ishcay wamrallanwanna. \v 4 Wamrancunaga majachacaran Moab nasyun warmicunawanna. Jucaj llumchuyninpa jutin caran Orfa; jucajpana Rut. Chaycho goyaycaptin chunca watataga \v 5 wañuran Mahlón; guepanta Quelionpis. Chaura biyüda Noemïga japallan wacchana ricacuran wamraynajna runaynajna. \s1 Noemïwan Rut Belenman aywacushan \p \v 6 Chaypita juc junaj Noemí mayaran Israel runacunata cuyapar \nd Tayta Dios\nd* micuyta wayuchishanta. \v 7 Chaymi Noemïga Judá parti marcanman cutinanpaj camaricuran. Moabpita llojshicuran ishcan llumchuyninwan. \v 8 Näninpa aywarcaycashancho llumchuynincunata niran: «Mamayquiman cuticuy. \nd Tayta Dios\nd* yanapaycushunqui nogatapis wamräcunatapis alli ricamashayquino. \v 9 Yanapaycushunqui juc runata tarir alli goyänayquipaj.» \p Chayno nir Noemïga llumchuynincunata mucharan wasinman-cama cuticunanpaj. Chaura llumchuynincuna amatar wagar \v 10 niran: «¡Gamwanmi marcayquiman aywacushun!» \p \v 11 Niptinpis Noemïga niran: «Llumchuycuna, cuticuy ari. ¿Imapänataj nogawanga aywashunpis? Yapay majata munaptiquipis wamrä manami canganachu. \v 12 Chaymi wasiquiman cuticuy. Nogaga cä pasaypa chacwannami yapay runata tarinätapis. Canan chacay majäwan cariycuptë wawä captinpis \v 13 manami shuyaranquipächu mösuyänancamaga. ¿Wawäta shuyar runaynajllachi goyäcunquiman? Japallayquega ama cacunquimanchu. Nogataga \nd Tayta Dios\nd* fiyupa llaquicuymanmi churamasha. Gamcuna ñacajta ricarga masrämi llaquicushäpis.» \p \v 14 Niptin llumchuynincunaga yapay wagayman churacaran. Orfa ichanga suyranta «aywallä» nir muchaycur cuticuran. Rutga suyranwan quëdacuran. \v 15 Chaura Noemí niran: «Llumchuy-masiquega cuticuycannachaj marcanman, diosnincunaman. Gampis paywan iwal-lla cuticuy ari.» \p \v 16 Chaura Rut niran: «¡Ama michämaychu gamwan aywacunäta! Aywashayquimanmi maymanpis aywashaj. Tiyashayquichömi maychöpis tiyashun. Marcayquimi marcäpis canga. Diosniquimi Diosnë canga. \v 17 Gam wañushayquichömi wañurpis pamparäshaj. \nd Tayta Diospis\nd* fiyupa castigamächun gamta cachaycuptëga. Wañuyparämi raquicäshonga.» \p \v 18 Rut cuticuyta mana munaptin Noemïga mana rimaparannachu. \v 19 Chaynöpana ishcan aywacuran Belenman. Chayaptin Belencunaga wichaypa uraypa parlaran. Warmicuna ninacuran: «¡Noemïchaj cutimusha!» \p \v 20 Noemïga niran: «Ama ‹Noemí› nimaynachu. Munayniyoj Tayta Dios fiyupa llaquicuyman churamasha caycaptenga Mara nimayna. \v 21 Caypita aywacuptëga ima-aycäpis achcami caran. Cananga jinayllanami cutimushcä. \nd Tayta Diosmi\nd* chayno camacächisha. \nd Tayta Dios\nd* llaquicuyman churamasha caycaptinnaga ¿imapänataj ‹Noemí› nircaycämanqui?» \p \v 22 Chaynömi Noemí cutimuran Moab nasyunpita llumchuynin Rutwan. Sebäda cosëcha gallariycaptinmi Belenman chayaran. \c 2 \s1 Boozpa chacrancho Rut arushan \p \v 1 Elimelecpa famillyan caran Booz. Chaymi Noemïpapis famillyanna caran. Payga caran rïcu runa, mas rispitädu. \p \v 2 Juc junaj Noemïta llumchuynin Rut niran: «Chacraman aywashaj. Capaschari sebäda rutojcunaga mana michämangachu shicwajcunata shuntacuptë.»\x * \xo 2:2 \xt Lev. 19.9–10; Deut. 24.19\x*\fig Rïgu shicwajcunata Rut shuntacushan|src="CO00961B.TIF" size="span" loc="Ruth 2.2" ref="Rut 2.2" \fig* \p Niptin suyranpis «Ayway ari» niran. \p \v 3 Chaura Rut aywaran sebädata ruturcaycashanman. Nircur shuntacuran rutojcuna shicwapacushanta. Chayashan chacraga canaj suyrun Elimelecpa famillyan Boozpami. \v 4 Rut shuntacuycaptin Belenpita Booz chayaran. Nircur llapan piyunnincunata saludaran «\nd Tayta Dios\nd* yanapayculläshunqui» nir. \p Chaura piyunnincunapis «Gamtapis \nd Tayta Dios\nd* yanapayculläshunqui» niran. \p \v 5 Chaypita Boozga rutojcunapa capuralninta tapuran «¿Pipa wamrantaj tagay jipashga?» nir. \p \v 6 Capuralninna niran: «Payga jäpa warmimi. Moabpitami Noemïwan shamusha. \v 7 Ruwacamasha ‹Shicwajcunata shuntacushaj› nirmi. Tutapita pachami shuntacuycan. Chayrämi ichicllata jamaycusha» nir. \p \v 8 Chaura Rut-ta Booz niran: «Jipash, sebäda shuntacoj juc runacunapa chacranmanga ama aywanquinachu. Cayllacho uywaynëcunawan shuntacunqui. \v 9 Piyunnëcuna maypa rutoj aywaptinpis guepanta aywanqui shicwajcunata shuntacoj. Piyunnëcunataga willashaj mana rimapäshunayquipaj. Yacunarga puyñucunapita yacuta upunqui. Yacutaga piyunnëcuna upushanpita upunqui.» \p \v 10 Niptin Rut agradësicur tapuran «¿Imanirtaj jäpa warmi caycaptë cuyapämanqui?» nir. \p \v 11 Boozna niran: «Noga musyashcämi runayqui wañushanpita-pacha suyrayquita alli ricar täparashayquita. Musyashcämi mamayqui taytayquita, nasyunniquita cachaycur cayman shacamushayquitapis. Nogacunataga manami rejsimashcanquichu. \v 12 Chaypita Tayta Dios yanapaycushunqui ari. Yäracushayquipita, allita rurashayquipita Israelpa \nd Tayta Diosnin\nd* imachöpis yanapaycushunqui.» \p \v 13 Rut niran: «Cuyapäcoj runami canqui. Grasyas tayta, piyunniqui mana caycaptëpis alli ricamashayquipita.» \p \v 14 Mirinday öraga Rut-ta Booz niran: «Cayman witicamuy micupacunanchïpaj. Cä tanta. Bïnuman chapupayllapa micuy.» \p Niptin Rutga jamacuran piyuncunawan iwal. Booz gararan rïgu camchata. Chaura Rut micuran sacsananyaj. Garashantapis puchöpacuranraj. \v 15 Yapay sebäda shuntacoj aywaptin Boozga piyunnincunata niran: «Sebäda goturashanpita mashtacajcunata shuntacuptinpis ama michanquichu. \v 16 Shuntaycashayqui manöjucunapitapis shicwachiy shuntacunanpaj. Mayganiquipis ama imatapis rimapaychu.» \p \v 17 Rutga Boozpa chacrancho tardicama shuntacuran shicwaj sebädata. Shuntacushanta tacaptin murullan llojshiran ishcay arröbano. \v 18 Chayta aparicurcur marcaman cutiran. Chayaycur suyranta ricachiran. Quishacushan micuytapis suyran Noemïta goycuran. \p \v 19 Noemí tapuran: «¿Maychötaj shuntacamushcanqui? ¿Pï cajpitataj chaychica sebädataga shuntacamushcanqui? Yanapäshojta Tayta Diosninchi yanapaycuchun» nir. \p Rut willaparan pipa chacrancho shuntacushantapis «Shuntapacur goyämushä chacrapa duyñonga Boozmi» nir. \p \v 20 Chaura llumchuyninta Noemí niran: «\nd Tayta Diosninchi\nd* yanapaycuchun. Payga noganchïtapis cuyapämanchïmi. Wañucoj runätapis yanaparanmi. Majäpa lijïtimu famillyan car Boozga noganchïpapis famillyanchïmi.\x * \xo 2:20 \xt Lev. 25.25\x* Payga shuntamänanchïpis camacanmi.» \p \v 21 Rut niran: «Nogatapis chay runaga ‹Uywaynïcunawan chacrallächo shuntacunqui cosëcha ushacänancama› nimashami.» \p \v 22 Niptin Noemïga llumchuyninta niran: «Allimi uyway warmicunawan chacrancho shuntacuptiquega. Juc chacramanga ama aywanquichu pipis mana rimapäshunayquipaj.» \p \v 23 Chaypita-pacha Boozpa uywaynin jipashcunawan chayllachöna Rut waran-waran shuntacuran, sebäda, rïgu cosëcha ushacänancama. Chay wichanga suyranwan juntulla goyaycaran. \c 3 \s1 Rut-ta shuntananpaj Booz nishan \p \v 1 Juc junajcho llumchuyninta Noemí niran: «Ïja, runata ashipäshayqui cushisha goyänayquipaj. \v 2 Musyashayquinöpis Boozga famillyanchïmi. Paypa uywaynin jipashcunawan iwalmi shuntapacamushcanquipis. Canan chacaymi ëranman aywanga sebädata wayraj. \v 3 Gamga canan chacay ayway sumaj bäñacuriycur, perfümiwan cupacuriycur, mas alli caj röpayquita jaticurcur. Ichanga Booz micushancama upushancama pacaräcunqui. \v 4 Sumaj ricapanqui mayninman puñushantapis. Puñucarcuptinraj yaycunqui jaytanallanman. Jirganta jogarcur pitucuycunqui. Chauraga paynami imatapis nishunquipaj.» \p \v 5 Niptin Rut niran: «Nimashayquinömi rurashaj.» \v 6 Rutga ëraman aywaran. Suyran yachachishannölla llapanta ruraran. \p \v 7 Boozga cushisha micuran upuran. Nircur puñucuycuran sebäda goturaycashan ñaupanman. Chacayllamanga yachayllapa Rut yaycuran. Boozpa chaqui jaytananpa jirganta jogarcur puñucuycuran. \v 8 Pullan pagas Booz riccharcamur ticrapacurishancho mayaran jaytanancho warmi puñuycajta. \v 9 Chaura Booz tapuran «¿Pitaj canqui?» nir. \p Rutna niran: «Rutmi cä tayta. Runäpa lijïtimu famillyanmi canqui. Chaymi gataraycashayquita mashtamur shuntacamay ari majayqui canäpaj.» \p \v 10 Niptin Booz niran: «\nd Tayta Dios\nd* bindisyunta goycushunqui. Cananga noga musyämi wañucoj runayquita rispitashayquita. Runataga maynami tarinquiman caran nogapita mas mösuta, rïcuta carpis, pobrita carpis. Ichanga rispitachicuyniquipami japallayqui cacushcanqui. \v 11 Cananga ama manchacuychu. Nimashayquitaga llapantami camacächishaj. Cay marcächo llapanmi musyan furmal, alli warmi cashayquita. \v 12 Ichanga noga lijïtimu famillya captëpis,\x * \xo 3:12 \xt Rut 2.20\x* jucrämi wañoj runayquipa mas lijïtimu famillyan caycan. \v 13 Ima captinpis chayllacho tutacama puñucuy. Warami musyashun chay runa shuntayta munashushayquita, mana munashushayquitapis. Lay nishanno cumlerga allimi shuntacushunqui. Mana munaptenga nogami shuntashayqui. Nishätaga rasunpami cumlishaj. \nd Tayta Diospa\nd* ñaupanchömi auniycä. Cananga tutacama puñucuy.» \p \v 14 Chaura chay chacayga Boozpa jaytanallancho Rut puñuran. Warannin tutaga chacallana jatariran. Boozga mana munaranchu ëraman warmi aywapashanta pipis musyananta. \p \v 15 Boozga Rut-ta niran: «Jacuyquita sumaj mashtay.» Jacunta Rut mashtapaptin Boozga chuscu arröbatano sebädata yawaycachiran. Nircur jogariparan sebädata Rut aparicunanpaj. Aparicurcur wasinman cuticuran. \p \v 16 Rut chayaptin suyran tapuran «Rut ¿ima nishurayquitaj Boozga?» nir. \p Chaura Rut willaparan imata Booz nishantapis. \v 17 Mastapis niran: «Cay sebädata goycamasha ‹¿imanöpataj jinayllaga suyrayquiman chayanqui?› nir.» \p \v 18 Chaura Noemí niran: «Mä shuyäshun. Chay runaga canan junaj jamaytapis manami tarengachu nishushayquita manaraj cumlishanyäga» nir. \c 4 \s1 Booz Rutwan majachacashan \p \v 1 Chaypitana Boozga aywaran marca yaycuna puncuman jamacunanpaj. Chaycho Booz jamaraycaptinmi Rutpa runanpa mas lijïtimu caj famillyan runa päsaycänaj. Chaura Booz niran: «Cayman shamuy tayta parlananchïpaj. Jamapärishun.» \p Chayno niptin jamäshiran. \v 2 Boozga juclla gayaran chunca mayur rispitädu runacunata. Paycunatapis ruwaran jamäshinanpaj. Llapan jamaycäriptin \v 3 famillyanta Booz niran: «Moab nasyunpita cutimoj Noemïmi castanchi Elimelecpa chacranta ranticuyta munaycan. \v 4 Chaymi gamta willä. Rantiyta munarga rantinquiman cay testïgucunapa ñaupancho, mayur runacunapa ñaupancho. Gammi Elimelecpa lijïtimu famillyan canqui. Chaymi rantinayqui camacan. Mana munarga willamay. Nogapis castanraj captëmi rantinä camacan» nir. \p Niptin Elimelecpa famillyan niran: «Au rantishämi.» \p \v 5 Boozna niran: «Noemïpa chacranta rantishpayquega Moab biyüda Rutwanpis majachacänayquimi. Chaynöpami wañoj runanpa wamrannöna canga wamrayqui yurëga. Wañojpa jutinpis manana gongacanganachu. Chacranpis wamrapäna quëdanga.» \p \v 6 Chaura Elimelecpa famillyanga niran: «Chayno captenga manami rantïmanchu. Llapanpäga pishëpacushämi. Gam rantiyta munarga ranticurcuy ari. Rantinäpaj caj derëchöta päsaycushayqui.» \p \v 7 Chay wichan Israelchöga caynömi custumrin caran: Derëchunta jucta päsarga llanguinta jorgurirmi rantej cajta goycoj. Ranticojpis chaynömi ruraj. Chayno custumrin captinmi \v 8 Elimelecpa famillyanga llanguinta jorgurcur Boozta goycuran «Gamna rantiy» nir.\x * \xo 4:8 \xt Deut. 25.7–10\x* \p \v 9 Chaura Boozga mayurcunata, shuntacasha caycajcunata niran: «Gamcunami musyanqui Elimelecpa, Quelionpa, Mahlonpa chacrancunata Noemïpita rantishäta. \v 10 Chaynöpis gamcuna musyanquimi Mahlonpa biyüdan Rut nogapa warmëna cananpaj cashanta. Chaynöpami Rutpa wawanga Mahlonpa wamrannöna canga. Y Mahlonpa chacranpis Rutpa wawanpana canga.\x * \xo 4:10 \xt Deut. 25.5–6\x* Canan gamcunami testïgu canqui.» \p \v 11 Chaura llapan chaycho caycaj y mayurcunapis niran: «Au, llapanëmi musyä. \nd Tayta Diosninchi\nd* yanapäshunqui warmiqui Rutcho aypallata miranayquipaj. Raquelpawan Leapa achca wamran cashanno wamrayqui cachun. Paycunallapitami noganchi Israelcunapis mirashcanchi.\x * \xo 4:11 \xt Gén. 29.31\x* Gamna Efrata marca Belenchöpis alli ricasha caycullay. \v 12 \nd Tayta Diosninchi\nd* yanapaycushunqui chay warmicho achca wamrayqui cananpaj. Chaynöpami aypallaman miranqui Tamarpa Judäpa wamran Fares mirashanno.»\x * \xo 4:12 \xt Gén. 38.27–30\x* \p \v 13 Chaynöpami Boozga Rutwan majachacaran. Chaypita Rut gueshyaj ricacur ollgu wamrata gueshyacuran. \v 14 Chaymi warmicunaga Noemïta niran: «¡\nd Tayta Diosninchi\nd* alabasha cachun! Paymi camacächisha willcayqui ricashunayquipaj cananpaj. Willcayqui Israelcho munayniyoj caycunman. \v 15 Imachöpis ollgu willcayquega cushicachishunquipämi. Chacwanyaptiquipis ricashunquipämi. Fiyupa cuyashoj llumchuyniquipa wamranmi canpis. Llumchuyniquega ganchis wamrayquimanmi tincusha.» \p \v 16 Noemïna willcanta uywacuran. \v 17 Bisïnancuna ricar nej: «¡Noemïpami ollgu wamran yurisha!» Chayno nirmi jutinta churaparan «Obed» nir. Jatunyashpanga paymi caran Isaïpa papänin, Davidpana chachan. \s1 Davidpa chachancuna \p \v 18 Farespita mirajcuna caycunami caran: \li1 Fares caran Hezronpa papänin. \li1 \v 19 Hezronmi caran Rampa papänin. \li1 Ramnami caran Aminadabpa papänin. \li1 \v 20 Aminadab caran Naasonpa papänin. \li1 Naasón caran Salmonpa papänin. \li1 \v 21 Salmón caran Boozpa papänin. \li1 Boozna caran Obedpa papänin. \li1 \v 22 Obed caran Isaïpa papänin. \li1 Isaïna caran Davidpa papänin.\x * \xo 4:22 \xt 1Crón. 2.10–14; Mat. 1.3–6\x*