\id MRK - Quechua Huallaga Huánuco Bible -Peru 2010 (DBL -2013) \h SAN MARCOS \toc1 San Marcos \toc2 San Marcos \toc3 Mar. \mt1 San Marcos \ili Jesús ¿imanirtaj mana munaranchu pay Tayta Diospa wamran cashanta dyablucuna ni runacunapis rimananta? \ili ¿Jesús ñacashanno ñacananchïpaj listuchu caycanchi? \im \bd ¿Pitaj isquirbiran?\bd* Marcustami Juan Marcos niranpis (Hech. 12.12). Juc timpullaga Pablutawan Bernabëta purëshiran (Hech. 13.5; Col. 4.10). Chaypita guepatanaga Pedruwanna puriran (1Ped. 5.13). \im \bd ¿Picunapätaj isquirbiran?\bd* Marcos isquirbiran mana Israel runacunapämi. Waquin yarpan Romacho caj ermänucunapaj isquirbishantami. \im \bd ¿Imaytaj isquirbiran?\bd* Waquin yarpan wata 65 d.C. isquirbishantami. \im \bd ¿Imataj caycan cay librucho?\bd* Cay libro gallaycunancho Marcos willaycämanchi alli willacuytami. Pay nin Jesusga «Tayta Diospa wamran» cashantami (1.1). Pay munan Jesús pï cashantapis runacuna musyananta y imaman shamushantapis musyanantami. \ip Marcusga mas musyachimanchi Jesús imatapis rurashancunatami. Jesús yachachishanpäga wallcallatami isquirbisha. Imatapis rurashancunachömi musyachimanchi Jesús pï cashantapis. Marcos mana willacunchu Jesús yurishanpaj. Payga juclla willacuycan Jesús bautisacurir y Satanás juchata rurachiyta munashanpitanaga milagrucunata rurashancunapänami (1.9–13). Jesús imanöpis cawashanmi y wañushanmi musyachimanchi llapan runacunata salbananpaj shamushanta. Payga manami sirbisha cananpächu shamuran, chaypa ruquenga waquinta sirbejmi (10.45). \ip Marcos capítulo 1.1 niycan Jesús Tayta Diospa wamran cashantami. Chaypis runacuna-raycu Jesús ñacananpaj destinädu cashanta musyachiytami Marcos munaycan. Dyablucunatapis piñacusha mana rimacunanpaj (1.25, 34; 3.11, 12). Runacunatapis nisha Jesús milagruta rurashancunata mana willacunanpaj (1.44; 5.43; 7.36; 8.26). Manami munashachu Jesús pï cashantapis disïpuluncuna willacunanta (8.30). Pipis manami riguinmanchu caran Tayta Dios Cachamushan Cristo crusificasha cananta. Wañuycaptinnaga Romapita caj suldärumi llapan wiyaycaptin niran: «Cay runaga rasunpami Diospa Wamran casha» nir (15.39). \c 1 \s1 Bautisaj Juan willacushan \r (Mat. 3.1–12; Luc. 3.1–9, 15–17; Juan 1.19–28) \p \v 1 Cay libruchömi isquirbiraycan Tayta Diospa Wamran Jesucristupa alli willapan. \v 2 Tayta Dios profëta Isaiaswan willacachishannömi päsaran. Chay willacachishanchöga caynömi niycaran: \q1 «Willacojnëtami gampa ñaupayquita cachaj-aywä. \q1 Paymi nänita allchapäshunquipaj.\x * \xo 1:2 \xt Mal. 3.1\x* \q1 \v 3 Chunyajchömi gayacuypa willacuycan: \q1 ‹Tayta Diosninchi shamunanpaj nänita allchay. \q1 Diosninchi shamunanpaj chunyajpa nänita dirichay› nir.» \x * \xo 1:3 \xt Isa. 40.3\x* \p \v 4 Chay nishannöllami chunyaj jircacho Bautisaj Juanga runacunata bautisayta gallaycuran. Llapanta willaparan «Tayta Dios perdunashunayquipaj jucha rurayniquicunata cachaycur bautisacuy arpinticushayqui musyacänanpaj» nir. \v 5 Aypalla runacunami aywaran Jerusalén siudäpita, Judea probinsyacho caycaj mas waquin marcacunapitapis Juan willapashanta wiyananpaj. Juchayoj cashanpita perdunta Tayta Diosta mañacuptin Juannami Jordán mayucho bautisaj. \p \v 6 Juanpa röpan caycaran camëllupa ajchanpita awasha. Wachcunpis caran garapita.\x * \xo 1:6 \xt 2Rey. 1.8\x* Chucluscunatawan chunyaj jircacho tarishan abëjapa mishquillantami micoj. \v 7 Payga runacunata willapaj cayno nir: «Nogapita mas munayniyoj chayamongapänami. Nogaga manami merësëchu llangui-watunta pascapänalläpäpis. \v 8 Nogaga yacullawanmi gamcunata bautisaycä. Paymi ichanga Espíritu Santuwan bautisashunquipaj.» \s1 Jesusta Juan bautisashan \r (Mat. 3.13–17; Luc. 3.21–22) \p \v 9 Chay wichan Jesús aywaran Galilea probinsyacho caycaj Nazaret marcapita Juan bautisaycashan cajman. Chaura paytapis Juanga Jordán mayucho bautisaran. \v 10 Bautisacurir yacupita llojshiriycamur Jesús ricaran syëlu quichacäcuptin Espíritu Santu palumano payman uraycämojta. \v 11 Syëlupitanami Tayta Dios nimuran: «Gamga cuyay wamrämi canqui. Gampämi fiyupa cushisha caycä.»\x * \xo 1:11 \xt Gén. 22.2; Sal. 2.7; Isa. 42.1; Mat. 3.17; 12.18; Mar. 9.7; Luc. 3.22\x*\fig Jesusta Juan bautisashan|src="DN00408B.TIF" size="span" loc="Mar. 1.9-11" ref="Mar. 1.9–11" \fig* \s1 Jesusta dyablu llutanta rurachiyta munashan \r (Mat. 4.1–11; Luc. 4.1–13) \p \v 12 Chaypita Jesustaga Espíritu Santu chunyaj jircaman aparan. \v 13 Chaychömi micucoj jirca animalcunawan iwal goyaran chuscu chunca (40) junaj. Chaychömi Satanasga juchata rurachiyta munaran. Chaypitanaga anjilcuna shamuran payta sirbinanpaj. \s1 Galileacho Jesús alli willacuyta willacur gallarishan \r (Mat. 4.12–17; Luc. 4.14–15) \p \v 14 Juan carsilcho caycaptinna Jesús Galileaman aywaran Tayta Diospa alli willacuyninta willacunanpaj. \v 15 Cayno nir willacoj: «Tayta Diospa maquincho canapaj caj timpu chayamushanami. Chaymi jucha rurashayquicunapita arpinticuy. Tayta Diospa alli willacuyninta chasquicuyna.» \s1 Disïpulun cananpaj pescädu charejcunata Jesús gayashan \r (Mat. 4.18–22; Luc. 5.1–11) \p \v 16 Galilea gocha cantunpa aywaycashancho Jesús ricaran Simonta wauguin Andrestawan redanta gochaman jitaycajta. Paycunaga caran pescädu charejmi. \v 17 Paycunatami Jesús niran: «Nogawan purishun. Pescäduta charishayquinömi yachachishayqui Tayta Diospa maquincho cananpaj runacunata shuntanayquipaj.» \p \v 18 Niptin paycunaga redancunata cachaycur Jesuswan aywacuran. \p \v 19 Chaypita mas washata aywaycashancho yapay tariran Santiagutawan Juantana redancunata can'wacho allcharcaycajta. Paycunaga caran Zebedeopa wamrancunami. \v 20 Paycunatapis Jesús chay öra gayaran. Chaura paywan aywacuran papänin Zebedeota piyunnincunatawan can'wacho cachaycur. \s1 Dyablu löcuyächishan runata Jesús allchacächishan \r (Luc. 4.31–37) \p \v 21 Chaypita aywar Capernaúm siudäman chayaran. Chaycho säbadu jamay junaj sinagogaman yaycur Jesús yachachiran. \v 22 Imano yachachishantapis wiyashpan runacunaga fiyupa almirar nej: «Quiquin munayniyoj cajnömi yachachin; manami lay yachachejcunanöchu.» \x * \xo 1:22 \xt Mat. 7.8–29\x* \p \v 23 Chay sinagogachömi caycaran dyablu löcuyaycächishan runa. Dyablu rimachiptin gaparaypa niran: \v 24 «Nazaret runa Jesús, ¿imatataj caycho ashinqui? ¿Illgächimajchu shamushcanqui? Nogaga rejsëmi pï cashayquitapis. Gamga canqui Dios cachamushan Cristumi.» \p \v 25 Chaura Jesús piñacur dyabluta niran: «¡Upälla! ¡Chay runapita juclla llojshiy!» \p \v 26 Chaura dyabluga runata tapsirir sinchipa gaparir aywacuran. \v 27 Chaynöta ricar llapan runacuna almirashpan jucnin-jucnin ninacuran: «¿Imatataj ricanchi? ¿Imatataj wiyanchi? Munayninwan niptin dyablucunapis wiyacur llojshir aywacun. Pay yachachishannöga manami pipis yachachinchu.» \p \v 28 Chayno Jesús rurashan willapaga intëru Galileapa rätu mayacaran. \s1 Simonpa suyranta Jesús allchacächishan \r (Mat. 8.14–15; Luc. 4.38–39) \p \v 29 Chay sinagogapita aywacur Jesusga Santiagutawan Juanta pushacurcur aywaran Simonpawan Andrespa wasinman. \v 30 Chayaptin chaycho caycaj runacunaga willaran Simonpa suyran rupaywan gueshyaycashanta. \v 31 Chaura Jesusga gueshyaj jitaraycashanman yaycurir maquinpita jatarcachiran. Jatarcachiptin rupay-gueshyaga jinan öra päsaran. Allchacarcurnaga paycunata juclla gararan. \s1 Achcaj gueshyajcunata Jesús allchacächishan \r (Mat. 8.16–17; Luc. 4.40–41) \p \v 32 Inti yagacur pacha chacaycaptinnaga Jesús cajman aparan gueshyajcunata, dyablu löcuyaycächishancunata. \v 33 Chay marcacho tiyajcunaga wasi-puncuman llapan gotucaran. \v 34 Jesusga aypallajta allchacächiran tucuy gueshyawan gueshyajcunata. Waquin runacunapitaga dyablucunatapis garguran. Pï cashantapis rejsiptinmi dyablucunataga ollgöparan mana rimacunanpaj. \s1 Jesús willacur purishan \r (Luc. 4.42–44) \p \v 35 Warannenga chacallana siudäpita Jesús llojshiran chunyajninman Tayta Diosta mañacunanpaj. \v 36 Chaymi Simonga gatiraj-masincunawan ashej aywaran. \v 37 Jesusta tariycärirna niran: «Tayta, llapanmi ashircaycäshunqui.» \p \v 38 Chaura Jesús niran: «Waquin marcacunapapis aywashun Tayta Diospa willacuyninta willapaj. Chaypämi shamushcä.» \p \v 39 Chaymi Jesusga intëru Galileapa marcan-marcan puriran sinagogacunacho Tayta Diospa alli willacuyninta willacushpan, dyablucunatapis runacunapita gargur.\x * \xo 1:39 \xt Mat. 4.23; 9.35\x* \s1 Leprawan gueshyajta Jesús allchacächishan \r (Mat. 8.1–4; Luc. 5.12–16) \p \v 40 Chaypitana leprawan gueshyaycaj runa Jesuspa ñaupanman gongurpacuycur ruwacur niran: «Tayta, cay gueshyäpita limyu canäpaj munashayquino allchacaycachimay ari.» \p \v 41 Chayno niptin Jesusga cuyapashpan runata yataycur niran: «Au, allchacayna. Limyuna cay.» \p \v 42 Niptin jinan öra chay runa lepra gueshyanpita allchacäcuran. \p \v 43 Allchacarcuptenga pitapis mana willapayllapa aywacunanpaj Jesús niran: \v 44 «Sumaj wiyamay. Allchacächishätaga ama pitapis willapanquichu. Chaypa ruquenga cüraman ayway ricashunayquipaj. Nircurna Moisés isquirbishancho niycashannölla allchacashayquipita llapanta ruranqui.\x * \xo 1:44 \xt Lev. 14.1–32\x* Allchacashana caycashayquita cüra nishuptiquega llapannami musyanga rasunpa allchacashana caycashayquita.» \p \v 45 Chayno nishanpis chay runaga imano allchacashantapis willacuraycar aywaran. Chaura intërupana mayacaran. Chaynöpami Jesusga llapan runa ricay may marcamanpis manana yaycurannachu. Marcacunapita carullapana puricuran. Runacunami ichanga may-chaypitapis Jesusman shamuran. \c 2 \s1 Cuerpun mana cuyucoj runata Jesús allchacächishan \r (Mat. 9.1–8; Luc. 5.17–26) \p \v 1 Chaypita ishcay-quimsa junajtanaga Jesús yapay cutiran Capernaumman. Chaycho caycashanta musyaycärir \v 2 aypalla runacuna shuntacaran Jesús caycashan wasiman. Chaura pasaypa quichquina caran. Wasi puncuncunapis mana jäcurannachu. Jesusga chaycho Tayta Diospa willacuyninta willapaycaran. \p \v 3 Chaycho yachaycächiptinmi chuscoj runacunaga mana cuyucoj runata quirmawan wintusha chayachiran. \v 4 Runacuna achca captinmi Jesús caycashan cajman yaycuchiyta mana puydiranchu. Chaymi wasipa jananman wicharcur uchcuriycäriran. Nircur Jesús caycashan cajman warcuyllapa quirmantinta urächiran. \p \v 5 Chay runacuna payman yäracushanta musyar mana cuyucoj runataga Jesús niran «Ïju, llapan juchayquicunapita perdunashanami caycanqui.» \p \v 6 Gueshyajta chayno niptin lay yachachej jamarpaycajcunaga shongullancho yarpachacuran: \v 7 «Cay runaga ¿imanirtaj chayno riman? Chayno rimashpanga Dios-tucuycanmi. Diosllami juchataga perdunan.» \p \v 8 Chayno yarpaycashanta musyarmi Jesús tapuran: «¿Imanirtaj chayno yarparcaycanqui? \v 9 ¿Maygantaj mas sasa ninan: ‹Juchayquicunapita perdunashanami caycanqui› ninanchu o ‹Allchacashanami caycanqui. Jatariy. Quirmayquita shuntacurcur aywacuy› ninanchu? \v 10 Cananmi ricanqui Destinädu Runa cay pachacho runata juchancunapita perdunananpäpis munayniyoj cashanta.» \p Chayno nircur chay gueshyaycaj runata niran: \v 11 «Gamtami në: Jatariy. Quirmayquita shuntacurcur wasiquiman aywacuy.» \p \v 12 Chayno niptin gueshyaycaj runaga allchacar jinan öra jataricurcuran. Nircur quirmanta apacurcur llapan runa ricay aywacuran. Chaynöpami llapan runacuna almirashpan Tayta Diosta alabar niran: «Canan ricashanchïtanöga manami imaypis ricashcanchïchu.» \fig Allchacarcur quirmanta apacurcur aywacushan|src="CN01689B.TIF" size="col" loc="Mar. 2.1-12" ref="Mar. 2.1–12" \fig* \s1 Disïpulun cananpaj Levïta Jesús gayashan \r (Mat. 9.9–13; Luc. 5.27–32) \p \v 13 Chaypita Jesús yapay aywaran Galilea gocha cantunman. Pay caycashan cajmanna aypalla runacuna shamuptinna paycunata yachachiran. \p \v 14 Chaypita marcaman cutirnami Jesús ricaran Alfeopa wamran Leví impuestuta cobrar jamaraycajta. Chaymi Jesús niran «Disïpulö canayquipaj gatirämay.» \p Chayno niptin Levïga jatarcur Jesuswan aywacuran. \p \v 15 Chaypitanami Jesusta disïpuluncunatawan Leví gayachiran wasincho micunanpaj. Chaychömi micurcaycaran impuesto cobraj runacunapis mana alli ricasha runacunapis. Paycunaga achcajmi Jesusta gatirparan. \p \v 16 Layta yachachej fariseucunaga Jesusta ricaran juchasapacunawan impuesto cobrajcunawan iwal micurcaycajta. Chaymi Jesuspa disïpuluncunataga tapur niran: «¿Imanirtaj impuesto cobrajcunawan, mana alli ricasha juchasapa runacunawan micurcaycan?» \p \v 17 Chayno nishanta wiyaycur Jesusga niran: «Gueshyajcunami mëdicupäga caycan. Nogaga manami allita ruraycajcunata gayajchu shamushcä. Chaypa ruquenga shamushcä juchallancho goyaycajcunata gayajmi.» \s1 Ayünupita Jesusta tapushan \r (Mat. 9.14–17; Luc. 5.33–39) \p \v 18 Juc cuticho ayunarcaycaran Bautisaj Juanpa disïpuluncunapis fariseucunapis. Chaymi waquin runacunaga Jesusman aywaycur tapuran: «Bautisaj Juanpa disïpuluncunapis fariseucunapa disïpuluncunapis cadallami ayunan. Gampa disïpuluyquicunaga ¿imanirtaj mana ayunanchu?» \p \v 19 Chaura Jesús niran: «Casaray fistaman gayachishan cajcuna ¿ayunanmanchuraj? Casaraj mösu paycunawan caycashancamaga manami ayunanmanchu. \v 20 Casaraj mösuta apacuptinmi ichanga llaquicur ayunangapaj. \p \v 21 «Manami pipis mauca röpata rimindanchu mushoj räpuwanga. Mushoj räpuga guentishpan masmi rachirachenga mauca röpata. \v 22 Chayraj rurasha bïnutapis manami pipis wiñanchu mauca garapita shutimanga. Mauca gara shutiman wiñaptenga pogushpan chay garata rachirengami. Chaura bïnupis jichacäcun; gara shutipis rachir pirdin. Chaymi mushoj gara shuticunallaman wiñan mushoj bïnutaga. Chaura bïnupis garapis manami pirdinchu.» \s1 Säbadu jamay junajcho Jesuspa disïpuluncuna rïguta pallashan \r (Mat. 12.1–8; Luc. 6.1–5) \p \v 23 Säbadu jamay junajcho Jesusga disïpuluncunawan päsarcaycaran rïgu chacrapa. Chaymi disïpuluncunaga rïguta pallarcur-pallarcur päsaran.\x * \xo 2:23 \xt Deut. 23.25\x* \p \v 24 Chayta ricarmi fariseucunaga Jesusta tapuran: «¿Imanirtaj disïpuluyquicunaga ruraycan säbadu jamay junajcho mana rurananchïpaj cajta?» \p \v 25 Chaura Jesús niran: «¿Manachu Tayta Diospa palabrancho liguishcanqui unay ray David yan'guincunawan yargashpan imata rurashantapis? \v 26 Cüracunapa mas mandajnin Abiatar caycashan wichan David yaycuran Tayta Diosta rispitana wasiman. Chaycho micuran Tayta Diospaj churashan tantata. Cüracunalla micunan caycaptinpis payga micuran.\x * \xo 2:26 \xt Lev. 24.9\x* Nircur yan'guincunatapis yawachiranraj.»\x * \xo 2:26 \xt 1Sam. 21.1–6\x* \p \v 27 Chaynöpis Jesús niran: «Säbadu jamay junajtaga Tayta Dios churaran runa jamananpämi; manami runa ñacananpächu. \v 28 Chauraga Destinädu Runami munayniyoj caycan säbadu jamay junajcho imata rurananpaj imata mana rurananpäpis.» \c 3 \s1 Chaquisha maquiyoj runata jamay-junajcho allchacächishan \r (Mat. 12.9–14; Luc. 6.6–11) \p \v 1 Juc cuticho Jesusga sinagogaman yapay chayaran. Chaychömi juc runa caycänaj jucaj maquin chaquisha mana cuyucoj. \v 2 Chaymi Jesuspa contran cajcunaga ricaparcaycaran «Säbadu jamay junaj caycaptin mä allchacächengachush tagay gueshyajta. Allchacächiptenga chayllapitami contran jatarishun» nir. \p \v 3 Chaymi maquinta mana cuyuchej runata Jesús niran: «Runacunapa ñaupanman ichicuy.» \p \v 4 Nircur runacunata tapuran: «Säbadu jamay junajchöga ¿imatataj rurashwan: alli cajtachu u mana alli cajtachu? ¿Wañuycajta salbashwanchu u ‹wañucuchun› nishwanchu?» \p Chayno tapuptin runacunaga upällalla cacuran. \v 5 Chaura Jesusga llapanta rabyasha ricapäriran. Chay runacuna mana tantiyacoj captinmi llaquicuran. Maquinta mana cuyuchej runatana niran: «Maquiquita jogariy.» Niptin maquinta jogariran. Chaura sänuna ricacuran. \v 6 Chaymi fariseucunaga llojshirishpan ray Herodespa faburnin caj runacunawan parlacuran Jesusta imanöpa wañuchinanpäpis. \s1 Aypalla runacuna gocha cantuncho cashan \p \v 7 Chaypitaga Jesús disïpuluncunawan aywacuran gocha cantunman. Guepanta aypalla runacuna Galileapita aywaran. Judea probinsyapitapis aywaran. \v 8 Ima-aycatapis rurashanta mayar Jesús caycashanman aypalla runacuna shamuran Judeapita, Jerusalén siudäpita, Idumea quinranpita, Jordán mayu wac chimpan caj-läpita, Tiro siudäpita, Sidón siudäpitapis. \v 9 Achca runacuna chayaptinmi disïpuluncunata Jesús niran: «Can'wata listulla caycächiy runacuna alläpa juntapämaptin chayman wichänäpaj.» \v 10 Aypalla gueshyajcunata allchacächisha captinmi gueshyajcunaga Jesusman imanöpapis yaycoj yatayllapis yataycunanpaj.\x * \xo 3:10 \xt Mar. 4.1; Luc. 5.1–3\x* \p \v 11 Jesusta ricashpanga dyablu löcuyaycächishan runacunapis paypa ñaupanman gongurpacoj. Dyablu rimachiptinmi gaparashpan «Gamga Diospa wamranmi canqui» nej. \p \v 12 Chaymi Jesusga dyablucunata fiyupa piñacuran pï cashantapis mana willacunanpaj. \s1 Chunca ishcay apostulcunata acrashan \r (Mat. 10.1–4; Luc. 6.12–16) \p \v 13 Chaypita Jesusga aywaran jircaman. Chaychöna alli-niräpushan cajcunata jutinpa-jutinpa gayaran. Gayashancuna shuntacaptinna \v 14 chunca ishcayniyoj caran iwal purinanpaj, willacoj cachananpaj. \v 15 Nircur dyablucunata gargunanpäpis munayninta goran. \v 16 Chay acrashancunapa jutincuna caran: Simón (Paypa jutinta rucachiran «Pedro» nir.), \v 17 Zebedeopa wamrancuna Santiago, Juan, (Paycunatami Boanerges niran. «Boanerges» ninanga caran «Räyupa wamran» ninanmi), \v 18 Andrés, Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, Alfeopa wamran Santiago, Tadeo, «Celote» nishan Simón, \v 19 y Jesusta wañuchinapaj entregaj Judas Iscariote. \s1 Espíritu Santupa contran rimashan \r (Mat. 12.22–32; Luc. 11.14–23; 12.10) \p \v 20 Chaypita Jesusga wasiman cutiran. Chayman yapay aypalla runacuna shuntacaran. Chaymi Jesuspawan disïpuluncunapaga manana luwarnin carannachu micunanpäpis. \v 21 Chayno caycashanta mayar famillyancunaga aywaran Jesusta apacunanpaj: «Dyablumi maquichacurcusha» nir runacuna rimaptin. \p \v 22 Jerusalenpita chayaycur lay yachachicojcunapis nircaycaran: «Dyablucunapa mandajnin Beelzebümi cay runawanga caycan. Chaymi Beelzebüpa munayninwan dyablucunata gargun.»\x * \xo 3:22 \xt Mat. 9.34; 10.25\x* \p \v 23 Chayno niptin Jesusga gayarcur tincuchiypa willaparan: «Quiquin Satanás caycarga ¿imanöpataj dyablucunata gargunman? \v 24 Juc nasyuncho tiyaj runacuna quiquin-pura chiquinacorga ushacanmi. \v 25 Juc wasicho tiyajpis chiquinacorga manami iwal goyanmanchu. \v 26 Dyablucunapis quiquin-pura chiquinacorga manami canmannachu. Llapannami ushacanman. \v 27 Masqui tantiyachishayqui: Callpayoj runa wasincho caycaptenga ¿piraj suwapänanpaj yaycunman? Paypita mas callpayoj runa chayaycurmi ichanga manyaycur imancunatapis apaconga. \p \v 28 «Sumaj wiyay. Runacunataga llapan juchanpita y mana allita rimashancunapitapis Tayta Dios perdunangami. \v 29 Espíritu Santupa contran rimaj cajtami ichanga imaypis mana perdunangachu.»\x * \xo 3:29 \xt Luc. 12.10\x* \p \v 30 Jesusga chayno niran «Satanaspa munayninwan caycan» nir lay yachachejcuna parlaptinmi. \s1 Jesuspa maman y wauguincuna aywashan \r (Mat. 12.46–50; Luc. 8.19–21) \p \v 31 Chayno yachaycächiptinmi Jesuspa wauguincunawan maman chayaran. Wasi puncucho achca runacuna captin ruriman yaycuyta mana puydiranchu. Chaymi jawallapita gayachiran. \v 32 Chaura Jesuswan jamarpaycajcunaga willaran: «Mamayquimi, wauguiquicunami jawacho shuyarcaycäshunqui.» \p \v 33 Niptin Jesús niran: «¿Pitaj nogapa mamä y wauguëcuna?» \v 34 Nircur chaycho jamarpaycajcunata ricärir niran: «Paycunami mamäno wauguëcunanöga. \v 35 Pipis Tayta Dios munashanno cawaj cajmi nogapa mamäno, wauguëcunano, pañëcunanöga caycan.» \c 4 \s1 Murupacojman tincuchiypa willapashan \r (Mat. 13.1–9; Luc. 8.4–8) \p \v 1 Jesús yapay gocha cantuncho yachachiyta gallaycuran. Aypalla runa shuntacaptin Jesusga gocha cantuncho caycaj can'waman wicharcur jamacuran chaypita yachachimunanpaj.\x * \xo 4:1 \xt Luc. 5.1–3\x* Chaura runacunaga gocha cantullanchöna carcaycaran. \v 2 Chaypita imamanpis tincuchiyllapa achcata yachachiran. Yachachir niran: \v 3 «Sumaj wiyamay-llapa. Juc runashi rïgu muroj aywaran. \v 4 Chayshi muruta machiptin waquin muru näniman chayaran. Äbicuna shamurna machiraycajta pashacurcuran. \v 5 Waquin caj murunashi chayasha shallaman, mana alläpa allpa cashanman. Janallancho car rätu wiñamuran. \v 6 Ichanga allpa sumaj mana captin shanaywan chaquicäcuran. \v 7 Waquin caj murunashi chayasha cashacuna chaupinman. Cashacunaga rätu wiñacurcuran. Chaura cashacuna chaupincho garwashtayllapa wiñamuptinshi wayuyninpis mana cashachu. \v 8 Waquin caj murunashi alli allpaman chayasha. Chaura chaycunaga alli wiñamur alli ispïjayoj casha. Pogurshi waquin ispïja wayusha quimsa chuncata; waquin sojta chuncata; waquinna pachacta.» \p \v 9 Chayno willaparcur Jesús niran: «Nishäta wiyaj cäga sumaj tantiyacuy-llapa.» \s1 Jesús imanir tincuchiypa yachachishanpis \r (Mat. 13.10–17; Luc. 8.9–10) \p \v 10 Chaypita runacuna aywacuriptin Jesús quëdaran acrashan chunca ishcay disïpuluncunallawanna y paywan aywajcunawanpis. Chay runacuna tapuran chay yachachishan ima ninan cashantapis. \p \v 11 Chaura Jesús niran: «Gamcunataga Diosmi tantiyaycächishunqui imano Paypa maquincho cananpaj cajtapis. Waquincunatami ichanga yachachë imamanpis tincuchiyllapa. \v 12 Chaymi may-jina ricashpanpis mana cuentata gocunchu. May-jina wiyashpanpis mana tantiyacunchu. Tantiyashpanga arpinticunmanmi. Chauraga perdunashami canman.»\x * \xo 4:12 \xt Isa. 6.9–10\x* \s1 Murupacojman tincuchishanta tantiyachishan \r (Mat. 13.18–23; Luc. 8.11–15) \p \v 13 Chaymi Jesús niran: «Gamcunapis ¿manachu tantiyanqui tincuchiypa willapashäta? Mana tantiyaycarga ¿imanöpataj llapan willapashäcunata tantiyanquipaj? \p \v 14 «Muruta machëga caycan Tayta Diospa willacuyninta willacojmi. \v 15 Chucru näninömi waquin runacunapa shongun caycan. Chaymi Tayta Diospa willacuyninta wiyarpis mana tantiyacunchu. Chaynöpami wiyashallantapis Satanás gongaycachin. \v 16 Waquin runacunapa shongonga shallanömi caycan. Paycunaga Diospa willacuyninta cushishami chasquicun. \v 17 Cushisha chasquicurpis shallacho allpa mana alläpa captin rïgu yagarcamur mana sumaj sapichasha car chaquicäcushannömi paycunapis ruracäcun. Chaymi Tayta Diosninchi-janan runacuna chiquiptenga u ima ñacaychöpis carnaga ñaupata cawashanmannöna cuticurin. \v 18 Waquin runacunaga casha rurincho allpanömi caycan. Paycunaga Tayta Diospa willacuyninta wiyan. \v 19 Ichanga mas yarpachacun rïcu cayllapaj, imanöpis cawanallanpaj. Chaycunallapaj yarpachacurmi Tayta Dios munashanno mana cawannachu. \v 20 Waquin runacunaga alli allpanömi caycan. Paycunaga Tayta Diospa willacuyninta cushisha chasquicur Tayta Dios munashannömi cawan. Chaymi alli allpacho juc murullapita quimsa chunca (30) rïgu, sojta chunca (60) rïgu, pachac (100) rïgu juc ispïjallacho wayushanno chay runa Tayta Dios munashanno cawan.» \s1 Achquiman tincuchishan \r (Luc. 8.16–18) \p \v 21 Chaypitaga Jesús niran: «Achquita sindircur manami pipis churaycunchu cajun rurinman, ni cawitu rurinmanpis. Chaypa ruquin achquitaga janajmanmi churan intëruman achicyänanpaj.\x * \xo 4:21 \xt Mat. 5.15; Luc. 11.33\x* \v 22 Chaynömi canan Tayta Diospa alli willacuyninpis pacaraycajno caycan. Chaypis imayllaga musyacangami. Mana musyacajcunapis imayllaga mayacangami.\x * \xo 4:22 \xt Mat. 10.26; Luc. 12.2\x* \v 23 Chaymi nishäta wiyaj cajcunaga sumaj tantiyacuy-llapa.» \p \v 24 Mastapis Jesús niran: «Canan niycashäta sumaj tantiyacuy-llapa. Gamcuna imanömi yachacuyta ashinqui; chaynöllami Tayta Diospis tantiyachishunquipaj.\x * \xo 4:24 \xt Mat. 7.2; Luc. 6.38\x* Y mas mastarämi tantiyachishunquipäpis. \v 25 Nishäta yachacoj cäga masmi tantiyanga. Mana tantiyacoj cajtaga ichicllata tantiyashallantapis guechongami.»\x * \xo 4:25 \xt Mat. 13.12; 25.29; Luc. 19.26\x* \s1 Muru wiñamojman tincuchishan \p \v 26 Chaynöpis Jesús niran: «Tayta Diospa maquincho imano goyay cashantapis tantiyacuy. Juc runashi muruta chacraman machin. \v 27 Murushanpita pashtamurnaga wiñan. Junajpa chacaypapis ni puñur riccharpis chay muroj runaga manami pashtachimunchu ni wiñachimunpischu. Manami musyanchu imano pashtashanta, ni imano wiñamushantapis. \v 28 Allpallami pashtachimun. Yöranta wiñachin. Shicshichin. Nircur poguchin. \v 29 Wayuynin pogushana captenga chay runa juclla cusichaj aywan.»\x * \xo 4:29 \xt Joel 3.13\x* \s1 Nustäsa muruman tincuchishan \r (Mat. 13.31–32; Luc. 13.18–19) \p \v 30 Mastapis Jesús niran: «Tayta Diospa maquincho goyänapaj willacuytaga ¿imawanraj tincuchishwan? \v 31 Nustäsa muruwanmi tincun. Chay muruga waquin murucunapita mas tacshallami caycan. \v 32 Chaypis wiñamurnaga wiñan wertacho caj jachacunapita mas atatami. Cupösuyaptin rämancunachöpis äbicuna gueshwanta ruran.» \s1 Imapaj tincuchiypa willapashanpis \r (Mat. 13.34–35) \p \v 33 Chaynöpami Jesusga ima-aycawanpis tincuchiyllapa yachachiran. Yachachiran runacuna tantiyananpaj-tupullami. \v 34 Mana tincuchiypaga manami yachachejchu. Disïpuluncunatami ichanga tincuchiypa willapashancunata shuyniraj tantiyachej. \s1 Wayrapäwan yacupaj Jesús munayniyoj cashan \r (Mat. 8.23–27; Luc. 8.22–25) \p \v 35 Chay junajlla pacha chacaycaptinna Jesusga disïpuluncunata niran: «Washa chimpaman chimpashun» nir. \v 36 Chayno nirmi llapan runacunata «Aywacuyna» nir despacharan. Nircur Jesusga disïpuluncuna-ima caycashan can'wallawan aywacuran. Chayno waquin can'wacunawan waquin runacunapis guepanta aywaran. \v 37 Aywarcaycaptinna löcu-wayra gallacuycuran. Fiyupa wayrashpan lamar yacupis pullchajyashpan can'waman yaycuycaran. Chaura can'wataga yacu tallpucaycächiranna. \v 38 Chay öra Jesusga guepaman aywaycur jawanata jawanacurcur puñuycaran. Chaura disïpuluncunaga ricchachir niran: «¡Tayta, tallpucaycanchïnami! ¿Gamtaga manachu imapis gocushunqui?» \v 39 Chaura Jesusga jatarcur wayratawan lamar yacuta piñacur niran: «¡Chawayna! ¡Amana pullchajyaynachu!» Chaura wayrapis yacupis chawacuycuran. \v 40 Nircur disïpuluncunatana niran: «¿Imanirtaj fiyupa mancharishcanqui? ¿Manachu Tayta Diosman yäracunqui?» nir. \p \v 41 Chaura disïpuluncunaga fiyupa manchacasha cashpan quiquin-pura ninacuran: «¿Piraj payga? Piñacuptenga yacupis wayrapis wiyan.» \fig Wayrapäwan yacupaj Jesús munayniyoj cashan|src="DN00435B.TIF" size="span" loc="Mar. 4.35-41" ref="Mar. 4.35–41" \fig* \c 5 \s1 Dyablu löcuyächishan runata Jesucristo allchacächishan \r (Mat. 8.28–34; Luc. 8.26–39) \p \v 1 Gochata chimparcur Jesusga disïpuluncunawan chayaran Gadara\f + \fr 5:1 \fk Gadara \ft waquin nin \fk Gerasa; \ft waquinna nin \fk Gergesa.\f* partiman. \v 2 Can'wapita Jesús urarcuptenga dyablu löcuyaycächishan runa pantiyunpita llojshimuran. \v 3 Chay runaga pantiyunllacho tiyacuran. Pipis manana watayta puydejnachu ni cadinawanpis. \v 4 Achca cutinami maquinpita chaquinpita cadinawan watarächiran. Wataptinpis cadinataga rachir-usharej. Chaymi pipis manana ima ruraytapis puydirannachu. \v 5 Chay runaga chacaypa junajpapis, gagacunapa, pantiyuncunapa gaparaycar puricoj. Quiquinmi rumicunawanpis tacacoj. \v 6 Carupita Jesusta ricärerga cörriyllapa aywaycur ñaupanman gongurpacuycuran. \v 7 Llapan callpanpa gaparaypa niran: «Munayniyoj Diospa Wamran Jesús ¿imatataj nogacunawan munanqui? Diospa jutinchömi gamta ruwacö: ama ñacachimaychu ari.» \p \v 8 Chaynöga niran, Jesús mayna «Dyablu, cay runapita yarguy» nisha captinmi. \v 9 Jesús tapuran: «¿Imataj jutiqui?» nir. \p Chaura löcuga niran: «Achcaj captëmi jutë Legión.» \v 10 Chayno nircur dyablucunaga fiyupa ruwacuran chay partipita juc-läman mana gargunanpaj. \p \v 11 Chay öra lädun jircacho aypalla cuchicuna micurcaycaran. \v 12 Chaura dyablucunaga ruwacuran «Cuchicunaman yaycunäpaj aunimay ari» nir. \v 13 Chaura dyablucuna ruwacushanta Jesús auniran. Auniptinmi dyablucunaga runapita llojshirir cuchicunaman yaycucaycäriran. Cuchicunanami löcuyar tunapa cörriylla aywar gochaman yagacarpäriran. Gochachöga shengaypana wañuran. Chay cuchicunaga caran ishcay waranganömi (2000). \p \v 14 Chaura cuchi michejcunaga mancharisha cörrilla aywacuran marcacho tiyaj runacunata, chay sercanpa tiyaj runacunatapis willananpaj. Chaymi runacunaga ima päsashantapis ricaj aywaran. \v 15 Jesús caycashan cajman chayaycur dyablucuna löcuyächishan runataga tariran sänu alli yarpayninchöna jamaraycajta. Röpatapis jatishana caycaran. Chayta ricaycur runacunaga fiyupa manchariran. \v 16 Imano päsashantapis ricajcunanami chayamoj runacunataga willaparan chay runa imano allchacashantapis, cuchicunata ima päsashantapis. \v 17 Chaymi runacunaga Jesusta ruwaran chay partipita aywacunanpaj. \p \v 18 Jesús can'waman yapay yaycuran aywacunanpaj. Allchacaj runapis Jesusta ruwaran paywan aywacunanpaj. \v 19 Chaura Jesusga niran: «Wasiquiman cuticuy famillyayquicunaman. Chaychöna paycunata willapanqui Tayta Dios cuyapäshushayquita, allchacächishushayquita.» \p \v 20 Chaura chay runa aywacurna Decápolis quinranpa willacur puriran Jesús allchacächishanta. Wiyajcunanami llapan almirasha ricacoj. \s1 Jairopa wamranta cawarachishan y warmita allchacächishan \r (Mat. 9.18–26; Luc. 8.40–56) \p \v 21 Chaypita Jesús can'wawan cutiran gocha washa chimpanman. Chayananpäga chaychica runacuna shuntacasha payta shuyarpaycaran. \v 22 Chaymanmi chayaran sinagogacho mandaj Jairo jutiyoj. Paymi Jesuspa ñaupanman gongurpacuycushpan \v 23 ruwacuran: «Tayta, warmi wamrämi wañuycanna. Wasëman aywaycushun ari yataycuptiqui allchacänanpaj» nir. \v 24 Chaura Jesusga Jairowan aywaran. \p Paywan aywaptinmi aypalla runacuna quichquiraj Jesusta gatiraycaran. \v 25 Chay runacunachömi aywaycaran chunca ishcay watana yawar apaywan gueshyaycaj warmipis. \v 26 Chay gueshyawan fiyupa ñacarmi ima-aycantapis ranticur-usharan mëdicucunata pägananpaj. Imano jampicuptinpis manashi allchacaranchu. Chaypa ruquenga mas piyurpaycaranna. \v 27 Jesuspaj parlajta wiyasha carmi chay warmiga guepallanpa runacunapa chaupinpa yaycurcur Jesuspa röpanta yataycuran. \v 28 «Röpallantapis yataycur allchacäshämi» nirmi yarparan. \v 29 Yataycuptin jinan örami yawar apaynin chawacäcuran. Quiquinpis cuerpunta mayaran allchacashantana. \v 30 Jesusga jinan öra musyaran munayninwan pitapis allchacächishanta. Chaymi runacunaman ticraycur niran: «¿Pitaj röpäta yataycamasha?» \p \v 31 Chaura disïpuluncuna niran: «Aypalla runa quichquiycäshushayquitaga quiquiquipis musyaycanquimi. Chaura ¿imanirtaj niycanqui ‹¿Pitaj yatamasha?› nir?» \p \v 32 Chayno niptinpis Jesusga jinalla llapanta ricapaycaran pipis yataycushanta musyananpaj. \v 33 Chauraga chay warmi mancharisha sicsicyaycar Jesuspa ñaupanman gongurpacuycuran. Nircur willaran paypa röpanta yataycur allchacashantapis. \v 34 Chaura Jesús niran: «Rasunpa yäracamashayquipitami allchacashcanqui. Cananga sänu allillana cuticuy. Gueshyayquipitapis allchacashcanquinami» nir. \p \v 35 Jesús chayno parlaycaptillanrämi Jairopa wasinpita cacha chayarcur Jairota niran: «Wamrayquega wañucäcushanami. ¿Imapänataj Maestruta mastaga ruwanquipis?» \p \v 36 Chaypis paycunata mana cäsupaypa Jesusga Jairota niran: «Ama llaquicuychu. Gamga riguiy» nir. \v 37 Chayno nircurmi Jairopa wasinman Jesús aywaran Pedruta, Santiaguta y Juanta pushacurcullarna. \v 38 Jairopa wasinman chayar Jesús tariran wamrapaj talluypa tallur runacuna wagaycajta. \v 39 Chaymi Jesús yaycurir niran: «¿Imanirtaj chay-jinanpa wagarcaycanqui? Wamraga manami wañushachu. Puñuyllami puñuycan.» \p \v 40 Chayno niptin chaycho caycaj runacunaga asiparan. \p Chaypita Jesusga llapan runacunata niran jawaman yargunanpaj. Nircur wañusha caycashan cajman yaycachiran Jairota warmintinta, pushashan disïpuluncunatapis. \v 41 Yaycurerga wamrata maquinpita charircur Arameo rimaycho niran \it «Talitá cumi»\it* nir. \it («Talitá cumi»\it* ninanga «Jatariy wamra» ninanmi caycan.) \p \v 42 Chayno niptin wamraga jinan öra cawarimur jatariran. Chaypita puriytana gallaycuran. (Chay wamraga caran chunca ishcay (12) watayojna.) \p Jipash-mallwa cawarimushanta ricaycur runacunaga fiyupa almiraran. \v 43 Ichanga Jesús sumaj willaparan pitapis mana willacunanpaj. Nircorga «Wamrata garay» niran. \c 6 \s1 Nazaretcho Jesús willacushan \r (Mat. 13.53–58; Luc. 4.16–30) \p \v 1 Chaypita disïpuluncunawan aywacur Jesusga marcan Nazaretman cutiran. \v 2 Säbadu jamay junajchöna sinagogacho yachachiyta gallaycuran. Chaycho yachachiptin wiyajcunaga almirasha ninacuran: «Cay runaga ¿maychöraj chay-jinanpa yachacuycusha? ¿Piraj chayno yachachisha? ¿Imanöparaj tucuy milagrucunata ruran? \v 3 Payga ¿manachu carpintëru? ¿Manachu Mariapa wamran? ¿Manachu wauguincunapis Santiago, José, Judas, Simón? Pañincunapis ¿manachu caycho tiyan?» Chayno nirmi Jesús yachachishancunataga mana chasquicuranchu. \p \v 4 Chaymi Jesús niran: «Diospa profëtancunataga may-chaychöpis allimi chasquin. Marca-masincunawan famillyancunami ichanga mana chasquicunchu» nir.\x * \xo 6:4 \xt Juan 4.44\x* \v 5 Chayno nirmi yataycushpan juc ishcay gueshyajcunallata quiquinpa marcanchöga allchacächiran. \v 6 Marca-masincuna payman mana yäracuptinmi Jesús pasaypa llaquicuran. \s1 Apostulnincuna willacur purinanpaj Jesús cachashan \r (Mat. 10.5–15; Luc. 9.1–6) \p Jesusga marcacunapapis caseryucunapapis yachachishpan puriran. \v 7 Nircorga chunca ishcay apostulnincunata gayarcur Jesús niran may-chaypapis alli willacuyta willacoj ishcay-cama aywananpaj. Paycunata cachar niran: «Runata ñacaycächej dyablucunata gargunqui. \v 8 Tucapillayquiwan aywanqui. Ama apanquichu guepinayquita, mircapayquita, ni guellaytapis.\x * \xo 6:8 \xt Luc. 10.4–11\x* \v 9 Jatirashayqui llanguillayquiwan aywanqui. Rucanayqui röpataga ama apanquichu. \v 10 May marcaman chayarpis chayashayqui wasillacho pachacaräcunqui juc-läman aywanayquicama. \v 11 May marcachöpis mana chasquishuptiqui, wiyayta mana munashuptiquega chaypita aywacunqui llanguiquicho caycaj allpata tapsirishpayqui. Chayno ruranqui Tayta Dios paycunata jusgananpaj cashanta tantiyacunanpaj.»\x * \xo 6:11 \xt Hech. 13.51\x* \p \v 12 Chaura apostulnincunaga marcan-marcan aywar willacuran jucha rurashancunapita arpinticur Tayta Dios munashannöna cawananpaj. \v 13 Runacunapita dyablucunatapis garguran. Achcaj gueshyajcunatapis asëtita wiñapar allchacächiran.\x * \xo 6:13 \xt Stg. 5.14\x* \s1 Bautisaj Juanta Herodes wañuchishan \r (Mat. 14.1–12; Luc. 9.7–9) \p \v 14 Jesuspäga may-chaychöpis runacuna parlaj. Ray Herodespis mayaran. Waquin runacunaga nircaycaran: «Bautisaj Juanmi cawarimusha. Chaymi cananga munayniyoj caycan ima milagrutapis rurananpaj» nir. \v 15 Waquinna nircaycaran: «Profëta Eliasmi shamusha» nir. Waquinnami niycaran: «Unay caj profëtacunanöpis juc profëtami canga»\x * \xo 6:15 \xt Mat. 16.14; Mar. 8.28; Luc. 9.19\x* nir. \p \v 16 Chaycunata mayar Herodes niran: «Chayga rasunpa Juanmi canga. Paytaga noga wañuchichirä cuncanta cuchuchiypami. Cananga cawarimushana.» \p \v 17 Mas unaynami Juantaga Herodes prësu charichiran. Nircur cadinawan watashallata carsilcho wichgarächiran. Chaynöga ruraran Herodías jutiyoj warmi-jananmi. Herodiasga Herodespa wauguin Felipipa warminmi caran. Chayno wauguinpa warmin caycaptinmi Herodesga guechuran. \v 18 Chayno guechushanpitami Juanga nisha caran: «Wauguiquipa warminta guechorga juchatami aparicushcanqui» nir.\x * \xo 6:18 \xt Luc. 3.19–20\x* \v 19 Chayno nishanpitami Herodiasga Juanta fiyupa chiquiran. Ichanga Herodías wañuchiyta munarpis mana puydiranchu. \v 20 Herodes michaptinmi mana puydiranchu. Herodesga nej «Juanga Diosta sirbej runami. Wañuchir juchayojmi cashaj» nir. Chaymi Juan willapashan shongunman mana tincuptinpis willapaptenga cushisha wiyaparaj. \p \v 21 Chaypitanaga Herodespa diyan chayamuran. Chaymi fistata rurachir gayachiran mandajnincunata, guellay shuntajpa mandajnincunata, Galilea rispitädu runacunatapis. Chaymi Herodías yarparan Juanta wañuchichinanpaj öra chayamushanta. \v 22 Llapan micur jamarpaycaptin Herodiaspa jipash wamran yaycurir gachwaran. Chayno gachwashanta ricarmi fiyupa cushicuran ray Herodes y llapan chaycho caycajcunapis. Chaymi gachwaj jipashta ray Herodes niran: «Imata munashayquitapis nimay. Nimashayquitaga goycushayquimi» nir. \v 23 Chaynömi jurashpan auniran: «Imata munashayquitapis goycushayquimi. ‹Munayniquicho caycajta pullanta goycamay› nimaptiquipis goycushayquimi» nir. \v 24 Chayno niptin jipashga mamanman aywaycur tapuran: «¿Imatataj mañacöman?» nir. \p Chaymi mamanga niran: «Bautisaj Juanpa umanta goshunayquipaj niy.» \p \v 25 Chaymi jinan öra ray cajman cutir yaycurir niran: «Noga munä canan öra Bautisaj Juanpa umanta lätuwan gomänayquitami.» \p \v 26 Chaura ray Herodesga fiyupa llaquicuran. Llapan wiyasha captinmi chaytaga «manami» niyta mana camäpacurannachu. \v 27 Chaura jinan öra suldäruta cacharan Juanpa umanta apamunanpaj. \p Carsilman aywaycur Juanpa umanta roguriran. \v 28 Nircur chay umanta lätuwan aparcamur Herodiaspa wamrantana goycuran. Payga chasquircur mamanman aparcuran. \p \v 29 Chayno rurashanta mayaycur Juanpa disïpuluncunaga aywaycur ayanta shuntaycur pampaycäriran. \s1 Aypalla runacuna micunanpaj milagruta Jesús rurashan \r (Mat. 14.13–21; Luc. 9.10–17; Juan 6.1–14) \p \v 30 Alli willacuyta willacushanpita cutiycamur apostulnincuna Jesuswan shuntacaran. Nircur paycunaga willaparan imata rurashanta, yachachishantapis. \v 31 Aypalla runacuna paycunaman shamuptin luwarnin mana cajnachu micunanpäpis. Chaymi apostulnincunata niran: «Shuyni nogallanchi chunyajninman aywashun chaycho jamapärinapaj» nir. \v 32 Chayno nirmi quiquincunalla can'wawan aywacuran chunyajnin partiman. \p \v 33 Chaypa aywaptinpis aywacojta ricajcunaga musyaran mayman aywaycashantapis. Chaymi marcacunapita juclla aywar Jesuspita mas primëru chayaran. \v 34 Can'wapita Jesús llojshirir aypalla runacunata ricar cuyaparan. Chay runacunaga carcaycaran uyshëruynaj mashtacasha caycaj uyshano.\x * \xo 6:34 \xt Núm. 27.17; 1Rey. 22.17; 2Crón. 18.16; Jer. 50.6–7; Eze. 34.5; Zac. 10.2; Mat. 9.36\x* Chaymi may öra yachachiran. \p \v 35 Pacha tardiyaptinna disïpuluncunaga witiycur Jesusta niran: «Pachaga tardinami. Caychöga caycanchi chunyajchömi. \v 36 Runacunataga niy aywacunanpäna sercacho tiyajcunapita micuyta rantircur micunanpaj.» \p \v 37 Chayno niptin Jesusga niran: «Gamcuna garay ari.» \p Chaura paycuna niran: «¿Nogacuna tanta rantimoj aywanätachu munanqui? Caychicata garananchïpäga ishcay pachac (200) jurnalpa chanin-imarächari aypanman.» \p \v 38 Chayno niptin Jesús niran: «¿Ayca tantatataj chararcaycanqui? Mä ricamuy.» \p Ricarcamurna niran: «Caycan pichga tantawan ishcay pescädullami.» \p \v 39 Chaura disïpuluncunata niran tajta pampaman runacunata shuyni-shuyni jamachinanpaj. \v 40 Runacunaga jamacuran pachac-cama (100), pichga chunca-cama (50). \v 41 Nircurnami pichga tantatawan ishcay pescäduta aptarcur Jesús syëlupa ricärishpan Tayta Diosta mañacur agradësicuran. Nircurna paquircur-paquircur disïpuluncunata macyaran llapan runacunata aypunanpaj. \p \v 42 Chaura llapan runacuna sacsanancama micuran. \v 43 Micuyta usharcuptinna Jesuspa disïpuluncunaga chunca ishcay canastapaj aypajta shuntaran puchoj pescäduta tantatapis. \v 44 Chay micoj runacunaga ollgu cajllami pichga waranga (5,000) caran. \s1 Yacu jananpa Jesús aywashan \r (Mat. 14.22–27; Juan 6.16–21) \p \v 45 Chaypitana Jesusga disïpuluncunata niran can'wawan Betsaida marcaman ñaupananpaj. Disïpuluncuna aywacuptin Jesús japallanna quëdaran runacunata despachashpan. \v 46 Nircurnaga jircaman wicharan Tayta Diosta mañacoj. \p \v 47 Pacha chacarcuptinnaga disïpuluncuna can'wawan gocha chaupintana aywaycaran. Chaycama Jesusga jircallachöraj caycaran. \v 48 Jesús ricaran wayra cutichimuptin disïpuluncuna ñacar can'wata manijar aywarcaycajta. \p Pacha-waraymannaga Jesús yacu jananpa japaypa aywaycaran disïpuluncuna cajman. Nircur päsacoj-tucuran. \p \v 49 Yacu jananpa aywaycajta ricärir disïpuluncunaga «almami» nir fiyupa mancharir gaparparan. \v 50 Chayno mancharir gaparpaptinmi Jesusga jinan öra niran: «Ama manchacamaychu. Nogami cä.» \v 51 Chayar can'waman wicharcuptinnaga wayrapis chawacäcuran. Chaycunata ricarmi disïpuluncunaga fiyupa mancharir yarpachacuran. \v 52 Aypalla runacunapaj tantata aypächisha captinpis manami tantiyaranrächu Jesús rasunpa munayniyoj cashanta. \s1 Gueshyajcunata Genesaretcho allchacächishan \r (Mat. 14.34–36) \p \v 53 Jesús disïpuluncunawan gochata chimpar chayaran Genesaret partimanna. Chayaycärir gocha cantunman can'wanta wataran. \v 54 Can'wapita urarcuptenga runacuna jinan öra Jesusta rejsiran. \v 55 Rejsircur chay partipaga intërupa willacachiran. Chaura gueshyajcunatapis wintuypa apamuran Jesús caycashan cajman. \v 56 Maypapis Jesús aywananpaj cajmanga gueshyajcunata wasicunapitapis nänicunaman jorgoj, pay päsaptin «Röpayquipa cantullantapis yatachimay ari» nir ruwacunanpaj. Chaynömi ruraj siudäpa, marcapa, istansacunapapis Jesús purishanpaga. Llapanpis Jesuspa röpanta yataycoj cäga allchacajmi. \c 7 \s1 Jucha ruray runapa shonguncho yurishan \r (Mat. 15.1–20) \p \v 1 Juc cuti Jerusalenpita shamuran Jesús cajman fariseucunawan lay yachachejcuna. \v 2 Chayar ricaran Jesuspa disïpuluncuna maquinta mayllacönilla micurcaycajta. Chaymi jamurparan. Paycunaga mayllacoj manami maquin ganra captinchu. Chaypa ruquin mayllaran «Tayta Dios alli ricamänanpaj» nirmi. \p \v 3 (Fariseucuna, Israel runacuna unay caj awiluncunapa custumrintami ruraj. Maquinta manaraj mayllacorga imatapis manami micojchu. \v 4 Läsapa aywashanpita cutimur mayllacönillaga manami micojchu. Mas juc custumricunatapis ruraj. Bäsuta, puyñuta, mancata, cämata mana «ganra» ninanpaj custumrin cashannöraj mayllaj.) \p \v 5 Chaymi fariseucunawan lay yachachejcunaga Jesusta tapuran: «¿Imanirtaj disïpuluyquicunaga mana ruranchu unay caj awilunchïcunapa custumrinta? Chaypa ruquenga custumrinchïta mana cäsur ganra maquinwan micurcaycan.» \p \v 6 Chaura Jesús niran: «Janan shongulla runacuna. Rasuntachari Tayta Diospa profëtan Isaiasga gamcunapaj cayno niran: \q1 « ‹Cay runacunaga shimillanwanmi rispitaman. \q1 Shongunchöga juctami yarparcaycan. \q1 \v 7 Paycunaga runa yachachishannöllami aduraycäman. \q1 Chaymi aduramashantaga mana chasquëchu› nir.\x * \xo 7:7 \xt Isa. 29.13\x* \m \v 8 Gamcunaga Dios nishanta gongaycurmi runacunapa custumrillanta rurarcaycanqui. [Chaymi bäsuta, puyñuta mayllanqui. Chayno mas juc custumricunatapis rurarcaycanquimi.]» \p \v 9 Mastapis Jesús niran: «Quiquiquicunapa custumriquita ruranayquipämi gamcunaga gongaycärishcanqui Diospa mandamintuncunata. \v 10 Moisés isquirbishan mandamintuchöga caynömi niycan: ‹Mamayqui taytayquita alli ricanqui.\x * \xo 7:10 \xt Éxo. 20.12; Deut. 5.16\x* Pipis maman-taytanta ashllej cäga wañuchun,› nir.\x * \xo 7:10 \xt Éxo. 21.17; Lev. 20.9\x* \v 11 Chayno isquirbisha caycaptinpis jucnöpana nircaycanqui: ‹Pipis mamayqui taytayquita mana yanapänayquipaj cayno ninqui: «Cananga imatapis charaycä Tayta Diospaj ofrendata goycunalläpämi. Yanapänäpäga manami aypannachu» nishpayqui.› \v 12 Chayno nirmi michaycanqui maman-taytanta yanapänanta. \v 13 Custumriquicunata rurarmi Tayta Diospa mandamintuncunata manacajmanna churaycanqui. Quiquiquicuna yarpashayqui custumricunataga mas juccunatapis rurarcaycanquimi.» \p \v 14 Chayno nircur runacunata niran: «Llapaniqui wiyamay. Nishätaga sumaj tantiyacuy. \v 15 Shiminpa yaycöga imapis manami juchayojyächicunchu. Shonguncho llutanta yarpashanmi ichanga jucha aparicuyman chayachin. [ \v 16 Llapayqui wiyaj cäga sumaj tantiyacuy.]» \p \v 17 Chayno runacunata yacharcachir Jesusga wasiman yaycuran. Chaychöna disïpuluncunaga tapuran yachachishan ima ninan cashantapis tantiyachinanpaj. \p \v 18 Chaura Jesús niran: «¿Gamcunapis manachu tantiyanquiraj? ¿Manachu tantiyanqui runa micushanga mana juchayojyächishanta? \v 19 Micushanchëga manami llutanta yarpächimanchïchu. Pachallanchïmanmi yaycun. Nircur päsacun.» Chayno willapar Jesusga tantiyachiran ni ima micuypis mana juchayojyächicoj cashanta. \p \v 20 Masta niran: «Quiquin runa shonguncho yarpashanmi ichanga juchayojyächin. \v 21 Shongunchömi yarpachacun juchata rurananpaj, jucwan-jucwan cacunanpaj, suwacunanpaj, runata wañuchinanpaj, \v 22 majayoj caycar jucwan cacunanpaj, yargaj cananpaj, jucpa contran mana allita rurananpaj, engañananpaj, bisyucunallaman yarparänanpaj, jucpa imantapis munapänanpaj, washa rima cananpaj, alli-tucunanpaj, mana tantiyacoj cananpaj. \v 23 Llapan chay mana alli ruraycunaga shonguncho llutanta yarpashanmi caycan. Chaycunami runataga juchayojyächin.» \s1 Mana Israel warmi Jesusman yäracushan \r (Mat. 15.21–28) \p \v 24 Chaypita aywacur Jesús chayaran [Sidonwan] Tiro marcacuna cajman. Chayman chayashanta runacuna mana musyananpämi pipis mana ricaylla juc wasiman pachacuran. Ichanga imanöpa pacacuyta munarpis mana puydiranchu. \v 25 Chay marcachömi juc warmipa warmi wamranta dyablu gueshyawan pasaypa ñacaycächiran. Chay warmimi chay marcacho Jesús caycashanta mayar aywar ñaupanman gongurpacuycuran. \v 26 Chay warmiga caran griego rimayta rimaj Sirofenicia particho yurejmi. Jesusta ruwacuran warmi-wamranpita dyabluta gargunanpaj. \v 27 Jesús niran: «Rimëruga wamracunaraj micucurcuchun. Manami allichu canman wamracunapa tantanta guechurcur allgucunata garaycushaga» nir. \p \v 28 Chaura warmipis niran: «Au, Tayta. Ichanga wamracuna mësapita shicwapacushanta allgucunapis micunmi» nir. \p \v 29 Jesusna niran: «Allitami nishcanqui. Cuticuy ari. Dyabluga wamrayquipita llojshishanami.» \p \v 30 Chayno niptin wasiman cutiycur wamrantaga allina cämancho caycajta tariran. Dyabluga cachaycushana caran. \s1 Upata Jesús allchacächishan \p \v 31 Tiro partipita aywacur Jesusga päsaran Sidón marcapa. Chaypa aywar Decápolis partita päsar Galilea gochaman chayaran. \v 32 Chaycho caycaptin chayachiran mana wiyaj ni mana rimaj upa runata. Chayaycachirna Jesusta ruwaran yatar allchacächinanpaj. \v 33 Runacunapita juc-läman pusharcur Jesusga upapa rinrinman dëdunta jatiran. Togayninta dëdunman töparcachir gallunta yataycuran. \v 34 Janajpa ricärirna llaquicur Arameo rimaycho \it «Efata»\it* niran. («\it Efata\it*» ninanga «Quichacay» nishanchïnömi caran.) \p \v 35 Chayno niptin jinan öra rinrin wiyaranna. Gallunpis allchacäcuranna. Chaymi allina rimaran. \p \v 36 Chayno allchacarcachirna Jesusga «Ama pitapis willanquichu» niran. Chayno niycaptinpis runacunaga masraj willacoj. \p \v 37 Runacunaga fiyupa almirashpan nircaycaran: «Fiyupa allitami ruran llapantapis. Upacunatapis wiyachin; rimachin» nir. \c 8 \s1 Chuscu waranga runacuna micunanpaj milagruta Jesús rurashan \r (Mat. 15.32–39) \p \v 1 Chay junajcuna yapay aypalla runacuna shuntacaran. Micönilla carcaycaran. Chaymi Jesusga disïpuluncunata gayarcur niran: \v 2 «Cuyapämi cay aypalla runacunata. Caycho quimsa junajnami noganchïwan caycan. Imanpis manami canchu paycuna micunanpaj. \v 3 Paycuna waquenga carupitami shamushapis. Micönillata ‹Wasiquiman cuticuy› niptëga aywaycashan caminuncunallachöna bëtanman.» \p \v 4 Niptin disïpuluncuna niran: «Pipis mana tiyashan chunyajchöga paycuna micunanpaj ¿maychöräshi tantata tarishwan?» \p \v 5 Chaura Jesús tapuran: «Gamcuna, ¿ayca tantatataj charaycanqui?» \p «Ganchis tantallatami» niran. \p \v 6 Niptin llapan runacunata Jesús niran pampaman jamacunanpaj. Jamaycäriptinna ganchis tantata aptarcur Tayta Diosta agradësicuran. Nircorga paquircur disïpuluncunata goran runacunata aypunanpaj. Paycunana aypuran. \v 7 Ishcay quimsa acapa pescäducunatapis charaycaran. Chay pescädupäpis Tayta Diosta agradësicurcur aypuchiran. \v 8 Llapan runami sacsananyaj micuran. Micuy puchojtana ganchis canastapaj aypajtanöraj shuntaran. \v 9 Micojcunaga caran chuscu waranganömi (4,000). Chaypitaga runacunata «Aywacuyna-llapa» niran. \v 10 Nircur Jesusga can'waman wicharcur disïpuluncunawan aywacuran Dalmanuta partiman. \s1 Milagrutaraj Jesús rurananta fariseucuna munashan \r (Mat. 16.1–4; Luc. 12.54–56) \p \v 11 Fariseucuna chayaycur Jesusta achäquita ashiparan. Mana allita rurachiyta munar «Rasunpa Tayta Dios cachamushushayquita musyanäpaj mä ima milagrullatapis ruray» niran.\x * \xo 8:11 \xt Mat. 12.38; Luc. 11.16\x* \p \v 12 Chaura llaquicushpan niran: «¿Imanir-raj cay runacunaga milagruta ricar-raj riguin?\x * \xo 8:12 \xt Mat. 12.39; Luc. 11.29\x* Riguimänanpäga manami ima milagrutapis rurashächu» nir. \v 13 Nircurna chaycho caycajcunata cachaycur can'waman wicharcur disïpuluncunawan cuticuran jucaj chimpaman. \s1 Fariseucunapa yachachicuyninta lebadüraman tincuchishan \r (Mat. 16.5–12) \p \v 14 Jesuspa disïpuluncunaga mircapanta apayta gongaycärisha caran. Can'wachöga juc tantallata charaycaran. \v 15 Aywarcaycashancho Jesús niran: «Fariseucunapa, Herodespa lebadürantaga\x * \xo 8:15 \xt Luc. 12.1\x* ama chasquipanquichu.» \p \v 16 Chaura disïpuluncunaga ninacuran «Tantata mana apamushanchïpitachari chayno niycämanchi.» \p \v 17 Chayno ninacuycashanta musyarmi Jesús niran: «¿Imanirtaj ‹Tanta manami canchu› ninacurcaycanqui? ¿Manachu sumaj tantiyacunqui? ¿Manarächu rasunpa riguinqui? \v 18 Ricaycarpis mana ricajnömi carcaycanqui. Wiyaycarpis mana wiyajnömi carcaycanqui.\x * \xo 8:18 \xt Jer. 5.21; Eze. 12.2; Mar. 4.12\x* ¿Imanirtaj mana yarpanquichu \v 19 pichga tantallata pichga waranga (5,000) runacunapaj aypächishäta? Chay öra ¿ayca canastanötataj shuntarayqui?» \p «Chunca ishcaytami» niran. \p \v 20 «Ganchis tantata chuscu waranga (4,000) runacunapaj aypächishäpita ¿ayca canasta juntatataj shuntarayqui?» niran. \p Paycuna niran: «Ganchistami.» \p \v 21 Jesusna niran: «Chayta ricaycarpis ¿manachu tantiyanquiraj?» \s1 Betsaida marcacho gaprata allchacächishan \p \v 22 Chaypita chayaran Betsaida marcaman. Chaycho caycaptin gapra runata apamuran «Yataycushpayqui allchacaycachipamay» nir. \v 23 Chaura Jesusga janchacurcur marcapa cantunman pusharan. Ñawincho togaparan. Yataycur tapuran «¿Imallataga ricanquichu?» nir. \p \v 24 Ricashpannaga «Runacunata ricä, ichanga yöracuna puriycajtanölla» niran. \p \v 25 Yapay yataycuptin sumaj ricchacurishancho ichanga allina ricaran. Ñawin allchacäcuranna. \v 26 Nircur wasinman aywacunanpaj niran. Ichanga «marcaman mana yaycuyllapa aywacuy» niran. \s1 Jesusga Tayta Dios cachamushan Cristo cashanta Pedro nishan \r (Mat. 16.13–20; Luc. 9.18–21) \p \v 27 Chaypitana Jesusga disïpuluncunawan aywaran Cesarea Filipupa caseryuncunaman. Aywarcaycashancho Jesusga disïpuluncunata tapuran: «Nogapaj runacunaga ¿pï cashätataj yarpan?» \p \v 28 Chaura disïpuluncunaga niran: «Waquenga ‹Bautisaj Juan› ninmi. Waquenga ‹profëta Elías› ninmi. Waquenga ‹Pï carpis juc profëtami canga› ninmi.»\x * \xo 8:28 \xt Mar. 6.14–15; Luc. 9.7–8\x* \p \v 29 Chayno niptin quiquincunatana Jesús tapuran: «Gamcunaga ¿pï cashätataj yarpanqui?» \p Chaura Pedro niran: «Gamga Tayta Dios cachamushan Cristumi canqui.»\x * \xo 8:29 \xt Juan 6.68–69\x* \p \v 30 Niptin Jesusga pitapis mana willacunanpaj willaparan. \s1 Wañunanpaj cashanta Jesús willacushan \r (Mat. 16.21–28; Luc. 9.22–27) \p \v 31 Chaypita-pachana Jesusga disïpuluncunata willaparan imano cananpaj cashantapis. Jesús niran: «Noga Destinädu Runaga fiyupami ñacashaj. Autoridäcuna, cürapa mandajnincuna, lay yachachejcunapis nogapäga ‹Wañuchun› nengapämi. Wañushäpita quimsa junajtanami cawarimushaj.» \v 32 Chaytaga mana pacaypami niran. \p Chaura Pedroga shuyni pusharcur piñacuran. \v 33 Jesusna waquin caj disïpuluncunaman ricärir Pedruta niran: «¡Ñaupäpita witicuy Satanás! ¡Ama chapamaychu! Gamga manami Dios yarpashannöchu yarpanqui. Runacuna yarpashannöllami yarpaycanqui.» \p \v 34 Nircorga disïpuluncunata, runacunata gayarcur niran: «Pipis disïpulö cayta munaj cäga, quiquinpa shongun munashanno ama cawachunchu. Ñacarpis, wañunan captinpis noga munashäno cawachun.\x * \xo 8:34 \xt Mat. 10.38; Luc. 14.27; Juan 12.24\x* \v 35 Noga-raycu wañuyta manchacoj cäga mana ushacaj cawayta manami tarengachu. Noga-raycu y alli willacuyta willacushan janan wañoj cajmi ichanga salbaconga.\x * \xo 8:35 \xt Mat. 10.39; Luc. 17.33; Juan 12.25\x* \v 36 Chaura rïcuyar cay pachacho ima-aycata charaptinpis quiquin ushacänan caycaptenga ¿rïcu cashan bälinchuraj? \v 37 U ¿runaga päganmanchuraj Tayta Diosta paywan imay-yajpis goyänanpaj? \v 38 Pimi cay juchasapa runacunapa ñaupancho nogapita y willacuynëpita pengaconga, chaypäga noga Destinädu Runapis syëlupita Papänëpa munayninwan anjilcunawan cutimushpä ‹Manami nogapachu› nishämi.» \c 9 \p \v 1 Mastapis Jesús niran: «Rasunpami waquin caycho caycajcunaga manaraj wañur ricanga Tayta Diospa maquincho runacuna cawarcaycajta.» \s1 Achic-achicyaycajman Jesús ticrashan \r (Mat. 17.1–13; Luc. 9.28–36) \p \v 2 Chaypita sojta junajtaga Pedruta, Santiaguta, Juanta pushacurcur Jesús wicharan puntaman.\x * \xo 9:2 \xt 2Ped. 1.17–18\x* Chaychöna paycuna ricapaycaptin achic-achicyaycajman ticraran. \v 3 Röpanpis rashtano yurajman ticrar achicyaypa achicyacurcuran. May-jina tagsharpis manami pipis chaynöga yur'gächinchu. \v 4 Chaychömi profëta Elías y Moisés yurircur Jesuswan parlaycajta ricaran. \v 5 Chaura Pedroga Jesusta niran: «Tayta, allipämi caycho carcaycä. Quimsa ramädata rurariycärishaj jucta gampaj, jucta Moisespaj, juctana Eliaspaj.» \v 6 Pedroga chayno niran imata niytapis mana camäpacurmi. Disïpuluncunaga fiyupa mancharishami carcaycaran. \v 7 Chayno niycaptin paycunata pucutay chapacurcuran. Chay pucutaypitana wiyacämuran «Payga cuyay wamrämi.\x * \xo 9:7 \xt Mat. 3.17; Mar. 1.11; Luc. 3.22\x* Pay nishushayquita wiyacuy» nir. \v 8 Chaypita ricchacurishanchöga pitapis mana ricarannachu. Japallantana Jesusta ricaran. \p \v 9 Chay puntapita urarcaycämuptinmi disïpuluncunata Jesús niran: «Jircacho ricashayquitaga amaraj pitapis willanquirächu. Noga Destinädu Runa wañushäpita cawarimuptëraj chaytaga willacunqui.» \p \v 10 Chayno Jesús niptinmi paycunaga pitapis mana willaparanchu. Ichanga quiquin-puralla parlaj «¿Imanöparaj wañushanpita cawarimonga?» nir. \v 11 Chaymi Jesusta tapuran: «Tayta, lay yachachejcunaga ¿imanirtaj nin: ‹Cristo shamunanpaj rimëru profëta Eliasraj shamonga› nir?»\x * \xo 9:11 \xt Mal. 4.5; Mat. 11.14\x* \p \v 12 Chaura Jesús niran: «Au, rasunpami Elías ñaupamunan llapanta camacächinanpaj. Ichanga Tayta Diosninchïpa palabrancho nin: ‹Destinädu Runataga runacuna ñacachengami. Manacajman churar manami chasquengachu.› \v 13 Chaypis nogaga në: Elías maynami shamusha. Paytaga Tayta Diospa palabrancho niycashannömi ñacachisha.» \s1 Wañuy gueshyayoj wamrata Jesús allchacächishan \r (Mat. 17.14–21; Luc. 9.37–43) \p \v 14 Chaura waquin disïpuluncuna caycashan cajman chayar tariran aypalla runacuna juntaparaycajta. Disïpulucunaga lay yachachejcunawan rimanacuycänaj. \v 15 Jesusta ricärerga llapan cushisha cörriran saludaj. \p \v 16 Chaura Jesús tapuran: «¿Imapitataj gamcuna rimanacuycanqui?» \p \v 17 Juc runanami chaupipita nimuran: «Maestru, dyablu upayächishan wamrätami gamman apamushcä. \v 18 Maychöpis dyabluga charir tunirachinmi. Chaura poshgayllana shiminpita shacamun. Quiruntapis pasaypa uchun. Wañushano chutacäcun. Disïpuluyquicunata ruwacushcä dyabluta gargunanpaj. Ichanga manami puydishachu.» \p \v 19 Chaura Jesús niran: «¡Yäracuyniynaj runacuna! ¿Imaycamaraj gamcunawan caycäshaj? Chay wamrata cayman pushamuy.» \p \v 20 Chaura chay wamrata apapämuran. Dyabluga Jesusta ricärir wamrata sajtariran. Chaura wamra tunir gochparan. Poshgayta ajturan. \v 21 Wamrapa papäninta Jesús tapuran «¿Imaypitanataj cayno ruracan?» \p Tapuptin niran: «Tacsha cashanpita-pachami. \v 22 Achca cutinami wañuchiyta munashpan ninamanpis, yacumanpis tunichisha. Maestru, camäpacorga chayno mana ñacananpaj wamräta allchacaycachipamay ari.» \p \v 23 Chaura Jesús niran: «¿Imanirtaj ‹camäpacorga› nimanqui? Chaypa ruquin rasunpa yäracamaptiquega allchacächipäshayquimi. Yäracamajcunapäga manami imapis sasa canchu.» \p \v 24 Chaura wamrapa papänenga gaparayparaj niran: «Au yäracömi. Masta yäracunäpaj yanapaycamay ari.» \p \v 25 Achca runacuna gotucaycajta ricarna dyabluta Jesús piñacuran: «Upayächej, mana rimachej dyablu, cay wamrapita yarguy. Cananpitaga imaypis amana cay wamraman cutiynachu.» \p \v 26 Chauraga gaparir dyabluga yapay wamrata sajtaran. Yargurna wañushatano cachaycur aywacuran. Chayno jitaraycajta ricar waquin runacunaga «Wañucäcusha» niran. \v 27 Ichanga Jesús maquipita chutarcuptin wamra ichircuran. \v 28 Chaypitana Jesusga wasiman yaycuran. Chaycho disïpuluncuna tapuran: «¿Imanirtaj nogacuna mana puydishcächu chay dyabluta garguyta?» nir. \p \v 29 Chaura Jesús niran: «Chay-niraj dyablutaga [ayunar] Diosta mañacur-rämi gargunchi.» \s1 Wañunanpaj cashanta Jesús yapay willacushan \r (Mat. 17.22–23; Luc. 9.43–45) \p \v 30 Chaypita aywacur Jesusga disïpuluncunawan Galilea wichanpa päsaran. Jesusga mana munaranchu maycho caycashantapis runacuna musyananta. \v 31 Disïpuluncunallata yachachiytami munaran. Disïpuluncunata niran: «Noga Destinädu Runataga fiyu runacunapa maquinmanmi entregamanga. Chay runacunanami wañuchimanga. Ichanga wañushäpita quimsa junajtami cawarimushaj» nir. \p \v 32 Chayno nishanta disïpuluncunaga mana tantiyaranchu. Y tapuytapis manchacuran. \s1 Maygan mas mandaj cananpäpis disïpuluncuna tapushan \r (Mat. 18.1–5; Luc. 9.46–48) \p \v 33 Chaypita Capernaúm siudäman chayaran. Wasicho carcaycashancho Jesusga disïpuluncunata tapuran: «¿Imata parlaraycartaj gamcunaga shamushcanqui?» \p \v 34 Chaura llapan upällalla wiyaräcuran. Aywashanchöga tapunacusha caran «¿mayganchïraj mas mandaj cashun?» nir.\x * \xo 9:34 \xt Luc. 22.24\x* \p \v 35 Chaypita Jesusga jamaycur chunca ishcay disïpuluncunata niran: «Pipis mas mandaj cayta munarga llapanta sirbichun.»\x * \xo 9:35 \xt Mat. 20.26–27; 23.11; Mar. 10.43–44; Luc. 22.26\x* \p \v 36 Nircur juc wamrata llapanpa chaupinman pushachimuran. Wamrata margacurcur disïpuluncunata niran: \v 37 «Pipis cay wamrano cajcunata alli chasquëga nogatapis chasquiycämanmi. Nogata chasquimarga cachamajtapis chasquinmi.»\x * \xo 9:37 \xt Mat. 10.40; Luc. 10.16; Juan 13.20\x* \s1 Dyabluta garguptin mana michänanpaj yachachishan \r (Mat. 10.42; Luc. 9.49–50) \p \v 38 Chaypita Juan niran: «Maestru, nogacunaga juc runatami ricashcä jutiquicho dyabluta garguycajta. Paytaga michashcäcuna noganchïwan mana puriptinmi.» \p \v 39 Chaura Jesús niran: «Ama michanquichu. Pipis jutëcho milagruta ruraj cäga manami conträ rimangachu. \v 40 Mana contranchi cäga yanapaycämanchïmi.\x * \xo 9:40 \xt Mat. 12.30; Luc. 11.23\x* \v 41 Pipis ‹Cristupa disïpuluncunami canqui› nir yacullatapis macyaycushushpayquega premyutami chasquenga.»\x * \xo 9:41 \xt Mat. 10.42\x* \s1 Juchaman pitapis mana tunichinanpaj yachachishan \r (Mat. 18.6–9; Luc. 17.1–2) \p \v 42 «Nogaman yäracojta cuydä pitapis juchaman chayachir. Juchaman chayachicojcunataga mas allimi canman mulinupa ruminta cuncanman wataparcur lamarman garpuriptinpis. \v 43 Maquiqui juchata rurachishuptiquega roguriy. Ishcan maquiquiwan imaypis mana upej infiernuman aywanayquipitaga mas allimi canman ushulla Tayta Diospa ñaupanman chayaptiqui.\x * \xo 9:43 \xt Mat. 5.30\x* [ \v 44 Infiernuchöga curucunapis manami wañunchu. Ni nina rataycajpis manami upinchu.] \v 45 Chaquiqui juchata rurachishuptiquega roguriy. Ishcan chaquiquiwan imaypis mana upej infiernuman aywanayquipitaga mas allimi canman jucaj chaquillayquiwan Tayta Diospa ñaupanman chayaptiqui. [ \v 46 Infiernuchöga curucunapis manami wañunchu. Ni nina rataycajpis manami upinchu.] \v 47 Ñawiqui juchata rurachishuptiquega jorguriy. Ishcan ñawiquiwan imaypis mana upej nina infiernuman chayanayquipitaga mas allimi canman tojshilla Tayta Diospa ñaupanman chayaptiqui.\x * \xo 9:47 \xt Mat. 5.29\x* \v 48 Infiernuchöga curucunapis manami wañunchu. Ni nina rataycajpis manami upinchu.\x * \xo 9:48 \xt Isa. 66.24\x* \p \v 49 «Llapan sacrifisyutaga ninaparämi päsachin. Chaynöpis sacrifisyuga cachichasharämi caycan. \v 50 Cachiga allimi. Pochguynin illgaptenga ¿imanöparaj micuyta mishquëchenga?\x * \xo 9:50 \xt Mat. 5.13; Luc. 14.34–35\x* Micuyta mishquëchir cachi alli cashanno gamcunapis runa-masiquiwan alli ricanacur goyay.» \c 10 \s1 Mana raquicänanpaj Jesús willapashan \r (Mat. 19.1–12; Luc. 16.18) \p \v 1 Capernaumpita aywacorga Jordán mayuta chimparir Judea quinranman Jesús chayaran. Chaycho aypalla runacuna shuntacaran. Chaura imaypis yachachishanno yachachiyta gallaycuran. \p \v 2 Fariseucuna shamur llutanta rimachinan-casha tapuran: «Runa warminta gargurir ¿allitachu ruran u manachu?» \p \v 3 Jesusna niran: «Moisesga ¿imanirantaj?» \p \v 4 Paycuna niran: «Moisés niran warminta gargur ‹Raquicashanami cä› nir papilta ruraparcunanpämi.»\x * \xo 10:4 \xt Deut. 24.1–4; Mat. 5.31\x* \p \v 5 Niptin Jesús niran: «Moisesga chayno raquicänayquipaj auniran gamcuna chucru shongu captiquimi. \v 6 Tayta Diosninchi ima-aycatapis cay pachacho camar camaran ollgutawan warmitami.\x * \xo 10:6 \xt Gén. 1.27; 5.2\x* \v 7 Chaymi runaga mamanpa taytanpa maquinpita yargun warminwan mana raquicaypa tiyananpaj. Chayno tiyarmi ishcan ricacun jucnayllanöna. \v 8 Chaynöpami ishcan jucnayllanöna carcaycan; manami ishcaynachu.\x * \xo 10:8 \xt Gén. 2.24\x* \v 9 Chaura Tayta Dios jucllachashantaga ama pipis raquichunchu.» \p \v 10 Chaypita wasichöna carcaycashancho disïpuluncunaga raquicaypita tapuran. \v 11 Chaura tantiyachiran: «Warminta gargurir jucwan tiyarga gargushan majantami jananpaycan. Juchatami aparicuycan. \v 12 Warmipis runanta cachaycur jucwan tiyarga runantami jananpaycan, Juchatami aparicuycan.»\x * \xo 10:12 \xt Mat. 5.32; 1Cor. 7.10–11\x* \s1 Wamracunata Jesús bindisyunta goshan \r (Mat. 19.13–15; Luc. 18.15–17) \p \v 13 Chaypita Jesusman wamracunata aparan yataycunanpaj. Disïpuluncunami ichanga apajcunata piñacuran. \v 14 Piñacuycajta ricar Jesusga rabyar niran: «Wamracunaga shacamuchun. Ama michaychu. Diospa maquinchöga goyanga wamrano cajcunami. \v 15 Tayta Diosman wamrano yäracoj cäga Tayta Diospa maquinchömi goyanga. Wamrano mana yäracoj cäga manami Tayta Diospa ñaupanman chayangachu.» \p \v 16 Chaypita Jesusga wamracunata margarcur-margarcur janaman maquinta churar bindisyunta goran. \s1 Rïcu runa Jesuswan parlashan \r (Mat. 19.16–30; Luc. 18.18–30) \p \v 17 Chaypita Jesús disïpuluncunawan aywacuycaptinna runa cörriyllapa aywar ñaupanman gongurpaycur tapuran: «Alli maestru, ¿imatataj ruräman mana ushacaj cawayta tarinäpaj?» \p \v 18 Jesús niran: «¿Imanirtaj ‹alli› nimanqui? Alliga Tayta Diosllami. \v 19 Mandamintucunataga musyanquinami: Ama wañuchicunquichu.\x * \xo 10:19 \xt Éxo. 20.13; Deut. 5.17\x* Majayoj caycar jucwanga ama cacunquichu.\x * \xo 10:19 \xt Éxo. 20.14; Deut. 5.18\x* Ama suwacunquichu.\x * \xo 10:19 \xt Éxo. 20.15; Deut. 5.19\x* Ama manacajtaga pitapis jitapanquichu.\x * \xo 10:19 \xt Éxo. 20.16; Deut. 5.20\x* Mamayqui taytayquita alli ricanqui.»\x * \xo 10:19 \xt Éxo. 20.12; Deut. 5.16\x* \p \v 20 Niptin chay runaga niran: «Maestru, chaycunataga wamra cashäpita-pachami cumlishcä.» \p \v 21 Niptin Jesusga cuyapar ricapärir niran: «Jucrämi pishiycäshunqui. Llapan ima-aycayquitapis ranticuycuy. Nircur chay guellaytana pobricunata raquipanqui. Chayno rurarga syëluman riquësayquita churacuycajnömi caycanqui. Nircur ichanga shamunqui gatirämänayquipaj.» \p \v 22 Chayno niptin rïcu cashpan fiyupa llaquicuran. Nircorga llaquisha aywacuran. \p \v 23 Chaura Jesusga chaycho caycajcunata ricapärir disïpuluncunata niran: «Tayta Diospa maquincho cawananpaj rïcucuna yaycunanpäga fiyupa sasami canga.» \x * \xo 10:23 \xt Prov. 11.28\x* \p \v 24 Niptin disïpuluncunaga manchacashano ricacuran. \p Chaura Jesús niran: «¡Tayta Diospa maquincho cawananpäga fiyupa sasami! \v 25 Asta camëllupis aujapa uchcunpa päsanmanrämi Tayta Diospa maquincho cawananpaj rïcu runa yaycunanpitaga.» \fig Camëllucuna|src="HK00038B.TIF" size="span" loc="Mar. 10.25" ref="Mar. 10.25" \fig* \p \v 26 Chayno niptin disïpuluncunaga piyur-raj manchacäcur niran: «Chayno captenga ¿piraj salbacunman?» \p \v 27 Ricapärir Jesús niran: «Quiquillanpitaga runacuna manami salbacunmanchu. Tayta Diosllami pitapis salban. Paypäga imapis manami sasachu.» \p \v 28 Chaura Pedroga niran: «Tayta, nogacunaga llapan ima-aycätapis cachaycurmi gamta gatirpaycä.» \p \v 29 Niptin Jesús niran: «Pimi noga-raycu, alli willacuyta willacunan-raycu cachaycun wasinta, wauguinta, pañinta, maman-taytanta, wamrancunata, chacrancunatapis; \v 30 chay runaga chasquenga pachac cutipa mastami. Cay caway-bïdachönami charanga: wasincunata, wauguincunata, pañincunata, mamancunata, wamrancunata, chacracunatapis. Ñacasha carpis Tayta Diosninchïpa ñaupancho para-simri cawanga. \v 31 Ichanga achcajmi canan ñaupa ñaupacho caycajcuna chay wichan guepachöna quëdanga. Canan guepacho caycajcunanami ñaupa ñaupacho cangapaj.»\x * \xo 10:31 \xt Mat. 20.16; Luc. 13.30\x* \s1 Wañunanpaj cashanta Jesús yapay willacushan \r (Mat. 20.17–19; Luc. 18.31–34) \p \v 32 Chaypitaga Jerusalenman näni wichajpa Jesús ñaupa-puntata aywaycaran. Disïpuluncunaga almirasha aywarcaycaran. Paycunapa guepanta aywajcunapis mancharisha aywarcaycaran. Jesusga yapay chunca ishcay disïpuluncunata shuyni gayaran. Nircorga ima päsananpaj cashantapis willar niran: \v 33 «Musyanquimi-llapa Jerusalenman aywaycashanchïta. Chaychömi noga Destinädu Runataga prësu charircamar apamanga mandaj cüracunaman lay yachachicojcunaman. Paycunaga ‹wañuchun› nengami. Chayno nirmi jäpa runacunapa maquinman cachaycamanga. \v 34 Chay runacunanami munashanta rurar asipar-ushamanga. Togapar-ushamanga. Magar-ushamanga. Wañuchimanga. Ichanga wañuchimashanpita quimsa junajtanami cawarimushaj.» \s1 Santiaguwan Juan ruwacushan \r (Mat. 20.20–28) \p \v 35 Chaura Zebedeopa wamrancuna Santiaguwan Juanga Jesuspa ñaupanman witiycur niran: «Tayta, ruwacushayqui ari.» \p \v 36 Chaura Jesús tapuran: «Gamcunapaj ¿imata ruranätataj munaycanqui?» nir. \p \v 37 Chaymi paycuna niran: «Tayta, gam mandashpayquinaga mandäshinäpaj jucnëta jamachimanqui derëchu caj-läduyquiman, jucnëtana ichoj caj-läduyquiman.» \p \v 38 Chaura Jesús niran: «Gamcunaga mañacaycämashayquita manami musyanquichu. Nogata fiyupa ñacachimänanpaj caycashanno ñacachishuptiqui ¿gamcunaga awantanquimanchuraj? Noga wañunäpaj caycajno ¿wañunquimanchuraj?» \x * \xo 10:38 \xt Luc. 12.50\x* \p \v 39 Chaura paycuna niran: «Au, awantashämi.» \p Chayno niptin Jesús niran: «Rasunpami ñacashäno ñacanquipaj; wañushäno wañunquipaj. \v 40 Ichanga manami aunëmanchu ichoj caj lädöman, derëchu caj lädöman jamanayquipaj. Chaycunaga acrasha cajcunapaj camarishanami caycan.» \p \v 41 Ruwacushanta wiyar chunca caj disïpuluncunaga Santiagupäwan Juanpaj rabyaran. \p \v 42 Chaura Jesusga llapanta gayaycur niran: «Gamcuna musyanquimi juc nasyuncho mandajcuna imano cashantapis. Mandaj cayninwan nishan nishanta runacunata rurachin. Pipis apärinanta manami munanchu. \v 43 Gamcunaga ama chayno canquimanchu. Chaypa ruquenga mas munayniyoj cayta munaj cäga waquinniquitaraj sirbiy.\x * \xo 10:43 \xt Luc. 22.25–26\x* \v 44 Mayganiquipis rispitädu cayta munaj cäga waquin cajtaraj sirbichun.\x * \xo 10:44 \xt Mat. 23.11; Mar. 9.35; Luc. 22.26\x* \v 45 Noga Destinädu Runaga manami sirbisha canäpächu shamushcä. Chaypa ruquenga waquinta sirbejmi shamushcä.\x * \xo 10:45 \xt Luc. 22.27; Juan 13.12–15\x* Wañuchimaptin bïdäwanmi pägashaj aypallajta salbanäpaj.» \s1 Gapra Bartimeota allchacächishan \r (Mat. 20.29–34; Luc. 18.35–43) \p \v 46 Chaypita aywaycashancho Jericó siudäman chayaran. Siudäpitana Jesusga disïpuluncunawan llojshiycaran. Guepanta aypalla runacunapis aywaycaran. Llojshircaycaptinna Timeopa wamran gapra Bartimeo jamaraycaran nänicho limusnata mañacur. \v 47 Nazaret runa Jesús päsaycashanta wiyar payga gaparaypa gayacuran: «¡Ray Davidpita miraj Cristo, cuyapaycallämay!» nir. \p \v 48 Chayno gayacojta wiyarmi waquenga piñacuran upälla cacunanpaj. Piñacuptinpis masraj gaparaypa gayacuran: «¡Ray Davidpita miraj Cristo, cuyapaycallämay!» nir. \p \v 49 Chaura Jesús ichiycur gayachimuran gaprata. Gayajcunaga Bartimeota niran: «Jatariy. Gayaycäshunquimi. Aywashun.» \p \v 50 Chaura jacurashanta jitariycur Jesús cajman apurä aywaran. \v 51 Chayaptin Jesús tapuran: «Gampaj ¿imata ruranätataj munanqui?» \p Gaprana niran: «Maestru, ñawë ricanantami munä.» \p \v 52 Chaura Jesús niran: «Cananga aywacuyna. Rasunpa yäracamashayquipitami allchacashcanqui.» \p Chayno niptin jinan öra ricaranna. Alli ricarnaga Jesuspa guepanta aywacuran. \c 11 \s1 Jerusalenman Jesús chayashan \r (Mat. 21.1–11; Luc. 19.28–40; Juan 12.12–19) \p \v 1 Jerusalenman chayananpaj wallcana pishiycaran. Betfagé marcaman, Betania marcaman manaraj chayar Olivos lömapita ishcay disïpuluncunata cachar cayno niran: \v 2 «Chimpa marca-mallwaman ayway. Chayar tarinquipaj pipis manaraj muntacushan bürru wataraycajta. Chayta pascarcur apamunqui. \v 3 Pipis ‹¿Imapätaj pascaycanqui?› nir tapushuptiquega ‹Tayta Jesusmi nistaycan. Chicapaypami cutirachimushaj› ninqui.» \p \v 4 Chayno niptin disïpuluncuna aywaran. Chayar tariran bürru wasi puncucho wataraycajta. Chaura pascaran. \v 5 Chaycho caycajcuna waquenga tapuran: «¿Imatataj ruraycanqui? ¿Imapätaj bürruta pascaycanqui?» \p \v 6 Chaura Jesús nishanno niran. Niptin mana micharanchu. \v 7 Bürrutaga Jesús caycashanman aparan. Chayaycachirna punchuncunata carunaran. Chaypitaga Jesús muntacurcur aywaran. \v 8 Caminunpa aywaptin achcajmi janan röpancunata lojtiriycur mashtaran caminuman. Palmapa rämancunatapis muturcur-muturcur caminunpa churaran. \v 9 Jesuspa guepanta ñaupanta aywajcunapis cushicuywan gaparpar niran: \q1 «¡Tayta Dios alabasha caycullächun! \q1 ¡Tayta Diospita shamoj runaga alabasha caycullächun!\x * \xo 11:9 \xt Sal. 118.25–26\x* \q1 \v 10 ¡Alabasha cachun ray David mandashanta jatarachinanpaj shamoj! \q1 Alabayculläshun syëlucho caycaj Tayta Diosninchïta.» \p \v 11 Jesusga Jerusalenman chayar Templuman yaycuran. Nircur sumaj ricapacurirga pacha tardina captin chunca ishcay disïpuluncunawan Betaniaman aywacuran. \fig Jerusalenman Jesús yaycushan|src="DN00487B.TIF" size="span" loc="Mar. 11.1-11" ref="Mar. 11.1–11" \fig* \s1 Ïgus yöra chaquicäcunanpaj Jesús nishan \r (Mat. 21.18–19) \p \v 12 Warannenga Betaniapita aywar Jesús yargaran. \v 13 Carucho öjasapa ïgusta ricar wayuyninta ashej aywaran. Chayarga wayuyninta mana tariranchu. Timpun manaraj captinmi öjancunalla caycaran. \v 14 Chaura ïgus yörata niran: «Cananpitaga imaypis mananami pipis wayuyniquita miconganachu.» \p Chayno nishantaga disïpuluncunapis wiyaran. \s1 Templupa sawannincho ranticojcunata gargushan \r (Mat. 21.12–17; Luc. 19.45–48; Juan 2.13–22) \p \v 15 Chaypitaga Jerusalenmanna chayaran. Templupa sawanninman yaycurir ranticuycajcunata garguyta gallaycuran. Guellay rucaj runacunapa mësancunata, paluma ranticojcunapa jamanancunatapis ticrar-ushariran. \v 16 Chaynöpis runacunata micharan cargancunata Templupa sawanninpa mana päsachinanpaj. \v 17 Nircur yachachiyta gallaycuran: «Tayta Diospa palabranchöga caynömi niycan: ‹Wasëga canga mañacamänallanpämi›\x * \xo 11:17 \xt Isa. 56.7\x* nir. ¡Chaypis gamcunaga ticrachishcanqui suwacunapa machayninmannömi!»\x * \xo 11:17 \xt Jer. 7.11\x* \p \v 18 Chayno Jesús nishanta mayarmi cürapa mas mandajnincuna, lay yachachejcunapis imanöpa wañuchinanpäpis yarpachacuran. Ichanga Jesús yachachishanta runacuna cushisha chasquicuptinmi paycunata manchacur prësu mana chariranchu. \v 19 Pacha chacaptinnaga Jesús disïpuluncunawan chay siudäpita llojshicuran. \s1 Mana wayoj ïgus chaquicäcushan \r (Mat. 21.20–22) \p \v 20 Warannin tuta päsar ricaran ïgus yöra sapipita chaquishana caycajta. \v 21 Chaura Pedroga Jesús nishanta yarpärir ricachiran: «Tayta, maldisyunta goshayqui ïgus yöraga chaquicäcushanami» nir. \p \v 22 Chaura Jesús niran: «Tayta Diosman sumaj yäracuy-llapa. \v 23 Sumaj wiyamay-llapa: Pipis tagay puntapaj ‹Caypita lamarman aywacuchun› niptiquipis witicongami. Ichanga chayno päsananpaj cashanta llapan shongunpa yäracunan; ama janan shongullaga.\x * \xo 11:23 \xt Mat. 17.20; 1Cor. 13.2\x* \v 24 Chaymi noga në: Gamcuna imatapis Diosta mañacur chasquishanöna yäracunayqui. Chauraga rasunpami chasquinquipaj. \v 25 Mañacuycashayqui öra chiquishojcunata perdunay gamcunatapis Tayta Dios perdunashunayquipaj.\x * \xo 11:25 \xt Mat. 6.14–15\x* [ \v 26 Chiquishojcunata mana perdunaptiquimi ichanga gamcunatapis Tayta Dios mana perdunashunquipächu.]» \s1 Jesusta cüracuna tapushan \r (Mat. 21.23–27; Luc. 20.1–8) \p \v 27 Chaypita Jerusalenman chayar Templucho Jesús puriycaran. Chaycho caycaptin mandaj cüracuna, lay yachachejcuna, mayur runacunapis \v 28 Jesusta tapuran: «¿Pitaj cachamusha-cashunqui chaycunata ruranayquipäga? ¿Pipa munayninwantaj imacunatapis ruraycanqui?» nir. \p \v 29 Chayno tapuptin Jesuspis niran: «Gamcunatapis mä tapushayqui. Willamaptiquega nogapis willashayquimi pï cachamashantapis. \v 30 Juantaga bautisananpaj ¿pitaj cachamuran: Tayta Dioschu u runacunachu? Mä willamay.» \p \v 31 Chaura quiquin-pura ninacuran: « ‹Diosmi cachamusha› nishaga ‹¿Imanirtaj payta mana riguirayquichu?› nimäshunmi. \v 32 ‹Runacunallami cachamusha› niytapis manami camäpacunchïchu.» Chayno niran runacunata manchacushpanmi. Bautisaj Juanpäga llapan runacunami yarpaj profëta cashanta. \v 33 Chaymi Jesusta niran: «Manami musyäcunachu.» \p Chaura Jesuspis niran: «Nogapis manami willächu pï cachamashantapis.» \c 12 \s1 Chacrayojman tincuchiypa willapashan \r (Mat. 21.33–46; Luc. 20.9–19) \p \v 1 Chaura Jesús tincuchiypa yachachir niran: «Juc runashi chacranman übasta lantachisha.\x * \xo 12:1 \xt Isa. 5.1–2\x* Nircurshi intëru cantunpa guenchachisha. Übasta gapchinanpaj jatun muchcatapis rurachisha. Chacrata täpananpäna jatun törrita rurachisha. Chayno rurarcacherga aroj runacunata arrindacuycurshi juc-lä marcaman aywacusha. \p \v 2 «Übas cosëcha chayamuptinna chacrapa duyñonga uywayninta cachasha paypaj cajta raquipämunanpaj. \v 3 Cacha chayaptenga arrindaj runacuna sumaj magarcärir jinayllata gargurisha. \v 4 Chaura duyñonga juc uywaynintana cachasha. Chay cajtaga sajmaycällar umanta rachiparisha. Tucuyta gayapasha. \v 5 Chaura duyñonga yapay juc uywaynintana cachasha. Chay cajtaga wañuycärachisha. Chaypis duyñonga achcataraj cachasha. Paycunataga waquinta magasha. Waquintana wañuchisha. \p \v 6 «Chaypita yapay juc caycasharäshi cachananpaj. Chayga casha japallan cuyay wamran. Paytaga cachasha ushanantana ‹Wamrätaga rispitangachari› nir. \v 7 Chacra arrindajcunaga quiquin-pura parlacusha: ‹Papänin wañuptenga tagay wamrannami ima-aycanwanpis quëdanga. Wañuycärachishun chacranwan quëdacunanchïpaj› nir. \v 8 Chayno nir chacrayojpa wamranta chariycärir wañuycachiran. Nircur chacrapita juc-läman jorgurcurshi jitariycärisha.» \p \v 9 Willaparcur Jesús tapuran: «Yarpaptiqui ¿imataraj ruranga chacrapa duyñun? Quiquin aywarcurmi chay chacra arrindaraj fiyu runacunata wañuycachenga. Chacrantapis juctana arrindayconga. \v 10 Gamcunaga ¿manachu Tayta Diospa palabranta liguishcanqui? Palabranga niycan: \q1 « ‹Wasipa simintunta pergajcuna «cay rumiga manami allichu» nir jitarishanpis \q1 chay rumiga puntu rumipaj isquïnaman churashanami caycan. \q1 \v 11 Quiquin Tayta Diosmi chayno camacächisha. \q1 Chaypitami fiyupa almirasha carcaycanchi.› »\x * \xo 12:11 \xt Sal. 118.22–23\x* \p \v 12 Chayno nishanta wiyaycur mandajcunaga tantiyacuriran tincuchiypa Jesús willapar paycunata wiyachipaycashanta. Chaymi juclla prësu chariyta munaran. Ichanga aypalla runacuna chaycho caycajta manchacurmi aywacuran. \s1 Impuestuta pägananpaj cashanta tapucushan \r (Mat. 22.15–22; Luc. 20.20–26) \p \v 13 Chaypitaga ishcay quimsa fariseucunatawan ray Herodespa faburnin cajcunatapis Jesús cajman cacharan achäquita ashipashpan llutanta rimachinanpaj. \v 14 Chayaycärir niran: «Maestru, nogacuna musyämi rasun cajllata rimashayquita. Gamga rasunpami yachachinqui Tayta Dios munashannölla. Manami runacuna gustashallantachu yachachinqui. Cananga mä nimay. ¿Impuestuta pägashwanchu Roma nasyunpa mandajnin Cesarpaj o manachu?» \p \v 15 Ichanga chay runacuna alli-tucullar achäquita ashipaycashanta musyar niran: «¿Imanirtaj mana alliman gaycamayta munanqui? Ricanäpaj guellayta apamuy.» \p \v 16 Guellayta apapämuptin niran: «Cay guellaychöga ¿pï runapa leträtuntaj caycan? ¿Pipa jutintaj isquirbisha caycan?» \p Chaura chay runacunaga niran: «Mandaj Cesarpami.» \fig Impuestupaj guellay|src="HK00166B.TIF" size="col" loc="Mar. 12.16" ref="Mar. 12.16" \fig* \p \v 17 Niptin Jesús niran: «Cesarpa cajtaga Cesarta goycuy. Tayta Diospa cajtaga Diosta goycuy.» \p Chayno niptin ima niytapis mana camäpacuranchu. \s1 Wañojcuna cawarimunanpaj cashanta tapucushan \r (Mat. 22.23–33; Luc. 20.27–40) \p \v 18 Chaypitaga saduceocunana Jesús cajman shamuran. Paycunaga manami riguejchu wañushacuna cawarimunanta.\x * \xo 12:18 \xt Hech. 23.8\x* Chaymi Jesusta niran: \v 19 «Maestru, Moisés isquirbishanchöga niycan pipis wañuptin warmin wawaynajlla quëdaptenga chay wauguillawan tiyananpämi. Wamran yurëga wañoj wauguinpa wamranno cananpämi.\x * \xo 12:19 \xt Deut. 25.5\x* \v 20 Cananga mä tapucushayqui: Juc cutishi casha ganchis waugui. Mayur cajshi majachacasha warmiwan. Nircurshi wañucusha manaräpis wamran captillan. \v 21 Chaura biyüdaga shullcanwannashi tiyasha. Paypis manaraj wamran captillanshi wañucusha. Yapay jucaj shullcanpis chay biyüdallawanshi majachacasha. \v 22 Chay warmiwan tiyaycällarshi ganchis waugui wañusha. Mayganpapis manashi wamran cashachu. Llapan wañushanpita guepantanaga warmipis wañusha. \v 23 Canan mä nimay. Wañushanpita cawarimorga ¿mayganparaj warmin canga ganchis wauguiwan tiyasha caycaptenga?» \p \v 24 Chaura Jesús niran: «Gamcunaga llutantami yarpaycanqui Tayta Diospa palabrancho isquirbiraycashanpaj. Wañushacunata cawarachimunanpaj munayniyoj cashantapis manami tantiyanquichu. \v 25 Cawarimorga manami warmipis ni ollgupis majachacanganachu. Syëlucho caycaj anjilcunanöllanami cangapaj. \v 26 Gamcuna wañojcunapaj tapucamashayquipäga ¿manachu liguishcanqui Moisés isquirbishanta? ¿Shiracho nina rataycajpita ima nishantapis manachu liguishcanqui? Tayta Diosga niran: ‹Nogaga unay awiluyqui Abraham, Isaac, Jacob rispitaycashan Diosmi caycä› nir.\x * \xo 12:26 \xt Éxo. 3.6\x* \v 27 Tayta Diosga cawajcunapa Tayta Diosninmi caycan; manami wañushacunapachu. Chaura gamcunaga fiyupami pantaycanqui.» \s1 Maygan mandamintuta mas wiyacunanpaj cashanpis \r (Mat. 22.34–40) \p \v 28 Jesús alli cutichishanta wiyaycur lay yachachej runapis tapucuran «Llapan mandamintucunapita ¿maygantaj mas alli caj mandamintu?» \p \v 29 Chaura Jesús niran: «Caymi mas alli cäga: ‹Wiyacuy Israelcuna. Tayta Diosninchëga jucnayllami. \v 30 Tayta Diosninchïta cuyanqui llapan shonguyquiwan, llapan bïdayquiwan, llapan yarpayniquiwan, llapan callpayquiwan.›\x * \xo 12:30 \xt Deut. 6.4–5\x* \v 31 Jucpis caycanrämi: ‹Runa-masiquita cuyanqui quiquiqui alli cawayta munashayquino.›\x * \xo 12:31 \xt Lev. 19.18\x* Chay ishcay mandamintucunapita mas alliga manami canchu.» \p \v 32 Chaura lay yachachëga niran: «Allimi, Maestru. Rasun cajtami nishcanqui. Rasunpa jucnayllami Diosga. Paypita mas jucga manami canchu.\x * \xo 12:32 \xt Deut. 4.35\x* \v 33 Llapan shongunchïwan, yarpayninchïwan, callpanchïwan Tayta Diosta cuyashun. Runa-masinchïtapis cuyashun quiquinchi alli cawayta munashanchïno. Chaycunaga uywacunata rupachishanchïpitapis, cuyachicuyninchïta Diospaj goycushanchïpitapis mas allimi caycan.»\x * \xo 12:33 \xt Ose. 6.6\x* \p \v 34 Lay yachachej allita nishanta wiyar Jesús niran: «Gamga Tayta Diospa maquincho cawanayquipaj yaycunayquipänami caycanqui.» \p Chayno nishanpitaga pipis manana tapuyta munarannachu.\x * \xo 12:34 \xt Luc. 10.25–28\x* \s1 Ima famillyapita Cristo yurishanpis \r (Mat. 22.41–46; Luc. 20.41–44) \p \v 35 Jesús Templucho yachaycächishancho niran: «Lay yachachejcunaga nin: ‹Tayta Dios cachamushan Cristoga Davidpita mirar aywaj› nir. ¿Chayga ima ninantaj? \v 36 Espíritu Santu rimachiptin quiquin Davidpis niran: \q1 «Tayta Diosmi mandamajnëta niran: ‹Cay derëchu caj lädöman jamacuy \q1 llapan contrayquicunata munayniquiman churamunäcama› nir.\x * \xo 12:36 \xt Sal. 110.1\x* \p \v 37 «Chayno niycaptenga ¿imanöpataj Cristoga Davidnölla ray canman quiquin Davidpis ‹mandamajnë› niycaptenga?» \p Jesús chayno yachachishanta runacunaga cushisha wiyaj. \s1 Lay yachachejcunano mana cananpaj nishan \r (Mat. 23.1–36; Luc. 11.37–54; 20.45–47) \p \v 38 Jesusga sïguir yachachishpan niycaran: «Cuydä lay yachachejcunano rurar. Paycunaga Tayta Dios munashanno cawashanta runacuna yarpänallanpämi purin chaqui puntanyaj sotänan jatisha. Yachachicoj cashanpita läsacunacho y cällicunachöpis alabasha cayllatami mas munan. \v 39 Sinagogacunachöpis ñaupa-puntacho mas allinninman jamayllatami ashin. Micuyta garananpaj pushashanchöpis ñaupa-puntaman jamaytami munan. \v 40 Biyüdacunapa wasinpita ima cajllantapis ushapan. Nircorga rurashancunata pampachananpaj Tayta Diosta may öra mañacoj-tucun. Chayno rurashanpitami fiyupa castigasha canga.» \s1 Pobri biyüda Tayta Diospaj goycushan \r (Luc. 21.1–4) \p \v 41 Chaypitanaga Jesús jamaraycaran Templucho, Diospaj ofrendata wiñacunan ñaupancho. Chaychömi ricapaycaran runacuna guellayninta wiñaycajta, achcaj rïcucunapis aypalla guellayta wiñaycajta. \v 42 Chaypita juc pobri biyüda chayaycur ishcaylla acapa guellayninta wiñaran. \p \v 43 Chaura Jesusga disïpuluncunata gayarcur niran: «Sumaj wiyamay: Waquin runa ofrendanta churajcunapita mas achcatami biyüdaga churasha. \v 44 Waquenga churasha puchöpacushallantami. Pobri biyüdami ichanga chaylla guellaynin cawananpaj caycaptinpis ushajpaj churaycusha.» \c 13 \s1 Templu juchuchisha cananpaj cashanta Jesús willashan \r (Mat. 24.1–2; Luc. 21.5–6) \p \v 1 Templupita llojshircaycaptin juc disïpulonga Jesusta niran: «Maestru, masqui ricay. Imano rumicunashi, imano jatuncarayshi wasicuna caycan.» \p \v 2 Chaura Jesús niran: «¿Caycunaga cuyayllapaj caycan au? Ichanga willashayqui. Imayllaga llapan ricaycashayqui ushacangapämi. Manami ni juc rumillapis canan pergaraycashannöga pergarangapänachu.» \s1 Ushanan wichan imano cananpäpis Jesús willashan \r (Mat. 24.3–28; Luc. 17.22–24; 21.7–24) \p \v 3 Chaypitaga Olivos lömaman aywacuran. Chayga caycaran Templupa chimpancho. Chaycho Jesús jamaraycaptinmi Pedro, Santiago, Juan, Andrés tapuran: \v 4 «Willamay tayta. ¿Imaytaj Temploga chayno juchuchisha canga? ¿Imanöpataj musyashaj nishayquicuna cumlinanpaj cashanta?» \p \v 5 Chaura Jesús niran: «Cuydä pipis engañashunayquiwan. \v 6 Achcajmi shamongapaj ‹Nogami Cristo cä› nir. Chayno nirmi achca runacunata engañangapaj. \v 7 May-chay nasyuncunachöpis guërra captin, guërra cananpaj cajta wiyarpis ama mancharinquicunachu. Rimëruga chaycunallarämi cangapaj. Chayno captinpis cay pachaga manarämi ushacangarächu. \v 8 Intëru munducho juc nasyunwan juc nasyun pillyanga. Muchuypis intëruchömi cangapaj. Timlurpis fiyupami juc-lächo juc-lächo canga. Chayno captinpis chaycunaga canga gueshyaj warmita nanay charejno gallarinallanrämi. \p \v 9 «Cananga quiquiquicunapaj yarpachacuy. Mandajcunamanmi prësu apachishunquipaj. Sinagogacunachöpis astishunquipaj. Noga-jananmi autoridäcunaman raycunamanpis prësu apashunquipaj. Chaura paycunapa ñaupanchöpis willacuynëtami willacunquipaj. \v 10 Y manaraj cay pacha ushacaptinmi alli willacuytaga may-chaymanpis chayachenga. \v 11 Autoridäcunaman chayachishuptiqui ama yarpachacunquichu ‹¿Imataraj nishaj? ¿Imanöraj parlashaj?› nir. Chay öraga Tayta Dios yarpächishushallayquitami ninquipaj. Espíritu Santu rimachishuptiqui rimanquipaj; manami yarpayniquipitachu.\x * \xo 13:11 \xt Mat. 10.17–20; Luc. 12.11–12\x* \v 12 Nogapitami chiquir wauguintapis autoridäcunaman apachenga wañuchinanpaj. Waquinnami wamranta apachenga wañuchinanpaj. Waquinnami taytantapis apachenga wañuchinanpaj. \v 13 Nogapitami pï-maypis chiquishunquipaj. Chayno chiquishuptiquipis ushanancama nogaman yäracamorga salbashami canquipaj.\x * \xo 13:13 \xt Mat. 10.22\x* \p \v 14 «[Profëta Daniel isquirbishannöllami] Templuchöga pasaypa melanaypaj cajta ricanquipaj. (Cayta liguej cäga sumaj tantiyanqui.)\x * \xo 13:14 \xt Dan. 9.27; 11.31; 12.11\x* Chayno captin Judeacho caycajcunaga jircacunaman gueshpir aywacuchun. \v 15 Chay öra wasi jan'gancho caycajcuna amana wasimanga yaycuchunnachu ni iman jorgojpis. \v 16 Chacracho caycajcunapis ama cutichunchu ni jacucunanta apanallanpäpis.\x * \xo 13:16 \xt Luc. 17.31\x* \v 17 Wawallau, chay junajcuna gueshyaj caycaj warmicuna, iti wawayoj warmicuna. \v 18 Chaymi Tayta Diosta mañacunqui chay gueshpinayqui junäga tamya quillacho mana cananpaj. \v 19 Chay wichanga runacuna fiyupami ñacanga. Chaynöga manami imaypis casharächu Tayta Dios cay pachata camashanpita-pacha.\x * \xo 13:19 \xt Dan. 12.1; Apoc. 7.14\x* Ni yapayga chayno mananami imaypis cangapänachu. \v 20 Tayta Diosga acrashan runacunata cuyaparmi ñacay junajcunata wallcayächenga. Man'chäga manami pipis salbacunmanchu. \v 21 Chaymi pipis gamcunata ‹Tayta Dios cachamushan Cristo caychömi caycan› nishuptiqui ama riguinquichu. Pipis ‹chaychömi caycan› nishuptiquipis ama riguinquichu. \v 22 Chay wichanga Cristo-tucojcuna, llulla profëtacuna yurimonga. Runacunata riguichinan-cashami almiraypajcunata, milagrucunata ruranga. Chayno rurar Tayta Dios acrashan caj runacunatapis engañayta ashenga. \v 23 Chaymi cuydacuy-llapa. Manaraj päsaptinmi gamcunataga willapashcäna musyanayquipaj. \s1 Jesús cay pachaman cutimunanpaj cashan \r (Mat. 24.29–35, 42–44; Luc. 21.25–36) \p \v 24 «Chayno ñacaycuna päsariptillanmi intipis chacacäconga.\x * \xo 13:24 \xt Isa. 13.10; Joel 2.10, 31; 3.15; Apoc. 6.12\x* Quillapis mana achicyanganachu.\x * \xo 13:24 \xt Isa. 13.10; Eze. 32.7; Joel 2.10; 3.15\x* \v 25 Goyllarcunapis shicwamonga.\x * \xo 13:25 \xt Isa. 34.14; Apoc. 6.13\x* Janaj pachapis fiyupa sicsicyachishami canga.\x * \xo 13:25 \xt Joel 2.10\x* \v 26 Chaypitanami noga Destinädu Runataga llapan ricamanga pucutay janancho achicyaypa achicyar munayniyoj cutiycämojta.\x * \xo 13:26 \xt Dan. 7.13; Apoc. 1.7\x* \v 27 Nircur anjilnëcunata cachashaj intërupa aywananpaj. Paycunami acrashä cajcunata may-chaypitapis shuntamonga. \p \v 28 «Ïgus yörata ricar yachacuy. Rämancuna chillguiyta gallaycuptin musyanquinami tamya gallaycunanpaj cashanta. \v 29 Chaynöllami willashäcunata ricarga musyanquipaj shamunäpaj wallcana pishiycashanta. \v 30 Sumaj tantiyacuy. Canan cawaycaj runacuna manaräpis wañuptinmi chaycunaga cumlicangapaj. \v 31 Janaj pachapis cay pachapis ushacangami. Noga nishäcunami ichanga mana illgangapächu. Nishäcunaga llapanmi cumlicanga. \p \v 32 «Chaycuna imay junaj, imay öra cananpaj cashantapis Tayta Diosllami musyan. Chaypita cäga manami pipis musyanchu ni anjilcunapis ni Wamranpis.\x * \xo 13:32 \xt Mat. 24.36\x* \v 33 Chaymi mayaj mayajlla carcaycay. [Tayta Diosta imay örapis mañacuy.] Manami musyanquichu imay öra cutimunäpaj cashantapis. \v 34 Sumaj tantiyanayquipaj willapäshayqui: Juc wasiyojshi aywacuyta yarpar uywaynincunata cada-ünunta imatapis rurananpaj cachapasha. Wasi täpajtana ricchacuycänanpaj cachasha.\x * \xo 13:34 \xt Luc. 12.36–38\x* \v 35 Chaymi gamcunaga ricchaycällar imaypis caycanquiman. Wasiyoj imay cutimunantapis manami musyanquichu. Chayaramunmanmi pacha chacarcuptillanpis, pullan pagaspis, wallpa wagaypis, pacha waraypis. \v 36 Mana yarpashapita chayamorga cuydä puñuycajta tariycushunquiman. \v 37 Manami gamcunallatachu chayno niycä, chaypa ruquenga llapan runacunatawanmi. Chayno willaycaptëga mayaj mayajlla caycay.» \c 14 \s1 Jesusta wañuchinanpaj parlacushan \r (Mat. 26.1–5; Luc. 22.1–2; Juan 11.45–53) \p \v 1 Chay wichanga Pascua fista gallaycunanpaj ishcay junajllana pishiycaran. Chay fistallatami «Lebadüraynaj Tantata micunan fista» niranpis.\x * \xo 14:1 \xt Éxo. 12.1–27; Deut. 16.1–8\x* Chay junajmi cüracunapa mandajninwan lay yachachejcunaga parlacuran imanöpapis Jesusta prësu charircur wañuchinanpaj. \v 2 Waquenga niran: «Pascuachöga ama. Pascuacho ruraptinchëga runacuna rabyacurcur ticrapamashwanmi.» \s1 Betaniacho Jesuspa umanman perfümita wiñapashan \r (Mat. 26.6–13; Juan 12.1–8) \p \v 3 Betania marcachömi Jesús caycaran «Leprösu» nishan Simonpa wasincho. Chayman shamuran juc warmi alabastro rumipita rurashan botëllanwan fiyupa chanin cuestaj perfümi aptasha. Mësacho Jesús caycaptin botëllapa shiminta paquirir chay perfümita Jesuspa umanman wiñaparan.\x * \xo 14:3 \xt Luc. 7.37–38\x* \v 4 Chaura waquenga rabyar quiquin-puralla shap-shapyayllapa ninacuran: «¿Imapäraj fiyupa chanin cuestajta pirdiycachisha? \v 5 Chay perfumitaga ranticushwan caran quimsa pachac (300) junaj arur gänashan risyucho chay guellayta pobricunata goycunapaj.» Chayno nishpan warmita jamurparan. \p \v 6 Ichanga Jesús niran: «Ama jamurpaychu. ¿Imanirtaj rabyapanqui? Payga nogapaj allitami rurasha. \v 7 Pobricunaga imaypis gamcunacho caycangami.\x * \xo 14:7 \xt Deut. 15.11\x* Yanapayta munashayqui örami imaypis yanapanquipaj. Nogami ichanga gamcunawan mana cashänachu. \v 8 Cay warmiga allitami rurasha. Cawaycaptillänami pampamänanpaj listumasha. \v 9 Sumaj musyay. Perfümita cay warmi wiñapämashantaga may-chaychöpis nogapaj willacushancho willacongami.» \fig Jesuspa umanman perfümita wiñapashan|src="DN00414B.TIF" size="span" loc="Mar. 14.3-9" ref="Mar. 14.3–9" \fig* \s1 Jesusta entregananpaj Judas Iscariote parlashan \r (Mat. 26.14–16; Luc. 22.3–6) \p \v 10 Chaypitana Judas Iscariote Jesuspa apostolnin caycarpis aywaran cüracunapa mandajninman Jesusta prësu entregananpaj parlaj. \v 11 Judas nishanta wiyaycur fiyupa cushicushpan guellayta pägananpaj auniran. Chay örapitaga Judas yarpachacuycaran Jesusta imay öra prësu charichinanpäpis. \s1 Pascua micuyta Jesús disïpuluncunawan micushan \r (Mat. 26.17–29; Luc. 22.7–23; Juan 13.21–30) \p \v 12 Fista gallarinancho lebadüraynaj tantata micunan junaj, Pascuacho micunanpaj caj cashnita pishtaj. Chay junajmi Jesusta disïpuluncuna tapuran: «¿Maychötaj camarishäcuna Pascua micuyta micunapaj?» \p \v 13 Tapuptin ishcaj disïpuluncunata cachar niran: «Siudäman ñaupay. Chaycho runata tarinquipaj yacuta urpu-mallwawan apaycajta. Guepallanta aywanqui. \v 14 Wasiman yaycuptin wasiyojta ninqui: ‹Maestrumi cachamasha. Paymi nin: «¿Maygan cuartuchötaj disïpulöcunawan Pascua micuyta micushaj?» › \v 15 Paynami ricachishunquipaj altuscho jatun cuartu pichapacusha llapanniyoj caycajta. Ricachishushayquichöna noganchïpaj camarinqui.» \p \v 16 Chayno niptin aywar disïpuluncunaga siudäman chayaran. Imanöpis Jesús nishanno tarir Pascua fistacho micunanpaj camariran. \p \v 17 Chay wasiman Jesusga chunca ishcay disïpuluncunawan chacaj-chacajna chayaran. \v 18 Chaypita micurcaycashanchöna niran: «Sumaj wiyamay. Gamcuna nogawan iwal micuycajcunami\x * \xo 14:18 \xt Sal. 41.9\x* jucniquega chiquimajcunaman entregamanquipaj.» \p \v 19 Chaura disïpuluncuna llaquicushpan jucnin-jucnin tapur niran: «¿Nogachuraj?» «¿Nogachuraj?» \p \v 20 Chaura Jesús niran: «Gamcuna chunca ishcay caycajpita jucmi; micushä lätullaman tantata chapurcur-chapurcur micoj cajmi entregamanga. \v 21 Tayta Dios isquirbichishancho nishannöllami noga Destinädu Runaga wañushaj. Chay entregamaj runami ichanga fiyupa ñacanga. Paypäga mas alli canman caran mana yuriptinmi.» \s1 Santa Sëna \r (Mat. 26.26–30; Luc. 22.14–20; 1Cor. 11.23–26) \p \v 22 Micurcaycashancho, tantata aptarcur Tayta Diosta agradësicuran. Nircur paquircur-paquircur disïpuluncunata aypur niran: «Cä. Micuy-llapa. Cayga cuerpömi.» \v 23 Chaypitaga bïnuyoj cöpata aptarcur yapay Tayta Diosta mañacur agradësicuran. Nircur disïpuluncunata macyaran. Chaura llapan upuran. \v 24 Jesusna niran: «Cay bïnuga yawarnëmi.\x * \xo 14:24 \xt Éxo. 24.8; Zac. 9.11\x* Yawarnëta mashtar wañuptëga Tayta Dios mushoj conträtutami ruranga\x * \xo 14:24 \xt Jer. 31.31–34\x* achcaj salbacunanpaj. \v 25 Sumaj wiyay. Cananpitaga bïnuta manami yapay upushänachu. Mushoj bïnuta upushunpaj Tayta Diospa maquincho iwal caycashpanchïrämi.» \v 26 Micuyta usharerga Tayta Diosta alabashpan llapan cantaran. Nircur Olivos lömaman aywacuran. \s1 Pedro ñïgananpaj cashanta Jesús willashan \r (Mat. 26.31–35; Luc. 22.31–34; Juan 13.36–38) \p \v 27 Chaychöna Jesús niran: «Canan chacaymi llapayqui cachaycamashpayqui aywacunquipaj. Chayno cananpämi Tayta Diospa palabrancho cayno niycan: ‹Uyshërutami wañuycachishaj. Chaura uyshancunami mashtaypa mashtar aywaconga.›\x * \xo 14:27 \xt Zac. 13.7\x* \v 28 Ichanga wañushäpita cawarircamur gamcunapita mas ñaupatami Galileaman aywashaj.»\x * \xo 14:28 \xt Mat. 28.16\x* \p \v 29 Chaura Pedro niran: «Waquincuna cachaycushuptiquipis nogaga manami cachaycushayquipächu.» \p \v 30 Jesusnami niran: «Canan chacay manaraj gällu cantaptinmi quimsa cutina nogapäga ‹Mana rejsëchu› nisha caycanquipaj.» \p \v 31 Chaypis Pedro niran: «¡Ishcanchïta wañuchimänanchi captinpis manami ñïgashayquichu!» \p Waquin disïpuluncunapis chaynöllami nircaycaran. \s1 Getsemanïcho Jesús mañacushan \r (Mat. 26.36–46; Luc. 22.39–46) \p \v 32 Chaypita Jesusga disïpuluncunawan aywaran Getsemaní wertaman. Chaycho niran: «Mas washa-läman aywaycur Tayta Diosta mañacushäcama gamcunaga cayllacho jamarpaycay.» \p \v 33 Nircur Pedruta, Santiaguta, Juanta mas washa-läman pushar fiyupa llaquicuran. \v 34 Chaycho Jesús niran: «Fiyupami llaquicuy chayamasha. Wañuyga janächönami. Ricchar cayllacho shuyarpaycämay.» \p \v 35 Mas caruman aywarcur gongurpacuycuran urcunpis pampaman töpanancama. Tayta Diosta mañacuran «Camacaptenga ñacay shuyaraycämaj ama chayamächunchu» nir. \v 36 Chaynöpis niran: «Papä, gampäga manami imapis sasa canchu. Gampaj alli captenga fiyupa ñacanäpaj caycashäta ama camacaycachiychu ari. Ichanga ama noga munashäno cachunchu. Chaypa ruquenga gam munashayquino cachun.» \p \v 37 Chayno mañacurcur quimsa disïpulun caycashan cajman cutir tariran puñuycajta. Chaymi Pedruta niran: «Simón, ¿puñuycanquichu? ¿Manachu puydishcanqui ricchayta juc örallapis? \v 38 Ricchayna-llapa. Tayta Diosta mañacuy juchaman Satanás mana chayachishunayquipaj. Allita ruranayquipaj yarpayniqui captinpis quiquiquicunallaga manami camäpacunquichu.» \p \v 39 Nircur yapay cuticuran mañacoj. Mañacushannölla Tayta Diosta yapay mañacuran. \v 40 Cutimorga yapay puñucashata tariran. Fiyupa puñuy binsiptinmi puñurcaycaran. Chayno tariptin disïpuluncunaga mana musyaranchu ima niytapis. \v 41 Quimsa cuti cajcho cutimurnaga niran: «¿Imapänataj mastaga puñunquipis uticashanöga? Chayamushanami noga Destinädu Runata juchasapacuna prësu charimänanpaj öra. \v 42 Jatariy. Aywashunna. Chiquimajcunaman entregamäga aywaycämunnami.» \s1 Jesusta prësu charishan \r (Mat. 26.47–56; Luc. 22.47–53; Juan 18.2–11) \p \v 43 Chayno Jesús parlaycaptillanmi disïpulun Judas chayaran. Paywan chayaran achcaj runacuna sablincunawan, garutincunawan. Chaycunataga cachasha caran mas mandaj cüracuna, lay yachachejcuna, mayur Israelcunapis. \v 44 Judasga maynami imanöpa rejsichinanpäpis parlasha caran «Maygantapis muchar saludashä cajmi Jesús canga. Payta prësu charir apanqui» nir. \v 45 Chayaycur juclla Jesusta «Maestru» nir saludashpan mucharan. \v 46 Chaura Jesustaga juclla prësu charicarcäriran. \v 47 Chaymi juc disïpulonga sablinta jorguriycur mas mandaj cürapa uywayninta mutuycushancho rinrillanta roguriycuran. \p \v 48 Prësu charejcunata Jesús niran: «¿Suwachu cä, sabliquicunawan garutiquicunawan prësu charimaj shamunayquicunapäga? \v 49 Waran-waranmi Templucho yachachej cä.\x * \xo 14:49 \xt Luc. 19.47; 21.37\x* Chayno caycaptëpis manami prësu charimarayquichu. Cananga charimashcanqui Tayta Dios isquirbichishan cumlinanpämi.» \p \v 50 Chay örami llapan disïpuluncuna Jesusta cachaycur gueshpir aywacuran. \v 51 Prësu apacuptin juc mösu guepanta aywaycaran tucüyuwan pitushalla. Chaura mösutapis Jesusta apaycajcunaga chariran. \v 52 Chaura pituraycashan tucüyunta cachariycur galalla gueshpir aywacuran. \s1 Mas mandaj cüra Jesusta tapushan \r (Mat. 26.57–68; Luc. 22.54–55, 63–71; Juan 18.12–14, 19–24) \p \v 53 Prësu apar chayachiran cüracunapa mas mandajninman. Chaymanna shuntacaran waquin mandaj cüracuna, mayur mandajcuna, lay yachachejcunapis. \v 54 Pedroga Jesuspa caru guepallanta aywashpan sawan ruricama yaycuran. Rurichöga Templuta täpajcunawan iwal jamarpaycaran ninacho mashacushpan. \p \v 55 Chaura mandaj cüracunawan mayur Israelcunaga ashiycaran testïgucunata Jesuspa contran rimaptin wañuchinanpaj. Chayno ashirpis mana tariranchu. \v 56 Achcaj contran rimarpis quiquin-pura apänacuran. Rimashan mana tincuranchu. \v 57 Waquenga contran llullacur niran: \v 58 «Nogacuna wiyaycaptëmi cayno nisha: ‹Runacuna rurashan Templuta nogaga juchurachëmanmi. Nircur quimsa junajtaga pipis mana yanapaycämaptin jatarachëmanmi› nir.»\x * \xo 14:58 \xt Juan 2.19\x* \v 59 Chayno jitapar niptinpis juc testïgu rimashan juc testïgu rimashanman manami tincuranchu. \p \v 60 Chaura llapan cüracunapa mas mandajnenga chaupipita jatarcur Jesusta tapuran: «¿Manachu imatapis ninqui contrayqui rimaycaptin? ¿Manachu chapacunqui?» \p \v 61 Chayno niptinpis Jesusga upällalla cacuran. \p Yapaypis mas mandaj cüraga tapur niran: «¿Gamchu Tayta Dios cachamushan Cristo canqui? ¿Tayta Diospa wamranchu canqui?» \p \v 62 Chaura Jesús niran: «Au, nogami cä. Cananpitaga noga Destinädu Runata ricamanquipaj Tayta Diospa derëchu caj-läduncho jamaraycajta, chayno pucutay janancho syëlupita aywaycämojtapis.»\x * \xo 14:62 \xt Dan. 7.13\x* \p \v 63 Niptin mas mandaj cüraga fiyupa rabyar sotänantapis rachirishpan niran: «¿Imapänataj mas testïgucunatapis munanchi? \v 64 Wiyashcanquimi Tayta Diospa contran parlashanta. Cananga gamcuna ¿ima ninquitaj?» \p Niptenga juc shimilla llapanpis «Wañuchun» nipäcuran.\x * \xo 14:64 \xt Lev. 24.16\x* \p \v 65 Waquenga togapar-usharan. Ñawinta bendarcur magaran «¡Mä willamay pï magashushayquitapis!» nir. \p Templucho caj suldärucunapis lagyar-usharan. \fig Mas mandaj cüra Jesusta tapushan|src="CN01815B.TIF" size="span" loc="Mar. 14.53-6" ref="Mar. 14.53–65" \fig* \s1 Jesusta Pedro ñïgashan \r (Mat. 26.69–75; Luc. 22.56–62; Juan 18.15–18, 25–29) \p \v 66 Pedro sawancho caycaptin mas mandaj cürapa uywaynin jipash chayaran. \v 67 Ninacho mashacuycajta tarir sumaj ricapärir niran: «Gampis Nazaret runa Jesuswan purejmi canqui.» \p \v 68 Niptin Pedro ñïgar niran: «Manami rejsëchu chay runataga. Y manami musyächu imata niycashayquitapis.» Chayno nircur sawan puncuman llojshicuran. Chaycho caycaptin gällu cantarcuran. \p \v 69 Chaypita chay uyway warmiga Pedruta ricapärir chaycho caycaj runacunata yapay niran: «Cay runaga Jesuswan purejmi.» \p \v 70 Chayno niptin yapay ñïgaran. Mas rätunninta chaycho caycajcunaga Pedruta yapay niran: «Gamga rasunpami canqui paywan purej. Gamga Galilea runami canquipis.» \p \v 71 Chaura Pedro ollgur jurashpan niran: «Chay runataga manami rejsëchu, pipäshi parlacunquipis.» \v 72 Chayno niycaptillanmi gällu cantarcuran. \p Chaura Pedro yarpäriran Jesús nishanta: «Gällu manaraj ishcayta cantaptin quimsa cutinami ñïgamasha caycanquipaj.» Chayta yarpärir fiyupa wagayman churacaran. \c 15 \s1 Pilatuman Jesusta apashan \r (Mat. 27.1–2, 11–14; Luc. 23.1–5; Juan 18.28–38) \p \v 1 Chaura pacha wararcuptinna mandaj cüracuna, Israel mayur runacuna, lay yachachejcuna, waquin autoridäcunapis parlacunanpaj shuntacaran. Parlacarcärerga Jesusta liyarcur Pilatuman apachiran. \p \v 2 Chayachiptin Pilatoga Jesusta tapur niran: «¿Gamga rasunpachu Judea runacunapa raynin canqui?» \p Niptin Jesús niran: «Gam nishayquinömi rasunpa caycä.» \p \v 3 Mandaj cüracuna Jesuspa contran tucuyta niptin \v 4 Pilatoga Jesusta yapay tapuran: «¿Manachu imatapis rimacunqui? ¡Masqui wiyay! Tucuytami contrayqui niycan.» \p \v 5 Chaypis Jesusga upällalla cacuran. Imatapis mana rimacuranchu. \p Chaura Pilatoga fiyupa yarpachacushpan ima ruraytapis mana camäpacuranchu. \s1 Jesusta wañuchinanpaj Pilato nishan \r (Mat. 27.15–31; Luc. 23.13–25; Juan 18.38–19.16) \p \v 6 Pascua fistachöga runacuna ruwacuptin cada watallami Pilato juc prësuta cacharej. \v 7 Roma mandajpa contran jatarir wañuchicushanpitami wañuchicoj-masincunawan Barrabás carsilcho prësu caycaran. \v 8 Aypalla runacuna Pilatuman aywar niran imaypis custumrin cashanno juc prësuta cacharinanpaj. \p \v 9 Chaura Pilato tapuran: «¿Judea runacunapa raynintachu cacharishaj?» \v 10 Chaynöga niran Jesusta chiquiyllapita mandaj cüracuna apashanta musyarmi. \p \v 11 Chaura mandaj cüracunaga aypalla runacunata shimita goran «Barrabasta cachariy» ninanpaj. \p \v 12 Chaura runacunata Pilato tapuran: «¿Imatataj rurashaj ‹Judea runacunapa raynin› nishayquitaga?» \p \v 13 Chaura sinchipa niran: «¡Crusificachiy!» \p \v 14 Niptinmi Pilato tapuran «¿Imapitataj? ¿Imachötaj juchata rurasha?» \p Chaypis runacunaga sinchipa niran: «¡Crusificachiy!» \p \v 15 Chaura paycunawan alli cayta munar Pilatoga Barrabasta cachaycuran. Jesustana fiyupa astircachir suldärucunaman entregaran crusificananpaj. \p \v 16 Chaypita suldärucunaga Jesusta aparan Pilatupa palasyunpa sawanninman. Chaymanna achca suldärucuna shuntacaran. \fig Suldärucuna Jesusta asipashan|src="CN01827B.TIF" size="col" loc="Mar. 15.16" ref="Mar. 15.16–20" \fig* \v 17 Chaychöga Jesusta jacuparan murädu jacuta. Nircur cashapita awasha corönata umanman jatiparan. \v 18 Asipashpan niran: «¡Cawachun Israelcunapa raynenga!» \v 19 Nircur shogushwan umacho wiruran. Togaparan. Nircur asipänan-cashalla gongurpacur aduraj-tucuran. \v 20 Chayno tucuyta rurarcurna jatipashan murädu jacuta lojtiparan. Quiquinpa röpantana jatiparan. Nircur crusificananpäna aparan. \s1 Jesusta crusificashan \r (Mat. 27.32–44; Luc. 23.26–43; Juan 19.17–27) \p \v 21 Chay öra Cirene marca runa Simón chacrapita chayaycaran. (Payga Alejandrupa Rufopa taytan caran.)\x * \xo 15:21 \xt Rom. 16.13\x* Payta ricar apachiran Jesús apaycashan crusta. \v 22 Chaypita Gólgota jutiyoj puytush lömaman chayachiran. («Gólgota» ninan caran «Calabëra» ninanmi.) \p \v 23 Chaychömi mïrra nishan ashgaj jachawan bïnuta talluchiran Jesusta upuchinanpaj. Chayno upuchiyta munaptinpis Jesusga manami upuranchu. \p \v 24 Chaypitanaga crusificaran. Nircur surtita jitaran röpancunata maygan apacunanpäpis.\x * \xo 15:24 \xt Sal. 22.18\x* \p \v 25 Crusificashan öraga caran chajcha intipaj pishircojmi. \v 26 Imapita chayno rurashanta runacuna musyananpämi tablaman isquirbircur crusman labityar churaparan. Chay tablachöga isquirbiraycaran: «\sc Cayga Israelcunapa rayninmi\sc*» nir. \p \v 27 Jesustawan iwal crusificaran ishcay suwacunatapis, jucninta derëchu caj-lädunman, jucnintana ichoj cajman. [ \v 28 Chaynöpami Tayta Diospa palabrancho isquirbiraycashan cumlicaran. Chay isquirbiraycashanga caynömi niycan: «Juchasapa runacunatanömi ricasha» nir.]\x * \xo 15:28 \xt Isa. 53.12\x* \p \v 29 Chaypa päsajcunapis umanta awishpanraj\x * \xo 15:29 \xt Sal. 22.7; 109.25\x* Jesusta ashllir niran: «¡Mana bälej, gamga Templuta juchurachir quimsa junajllatami yapay cashannöman jatarachinqui.\x * \xo 15:29 \xt Mar. 14.58; Juan 2.19\x* \v 30 Chayno caycarga mä quiquiqui salbacuy. Cruspita urämuy!» \p \v 31 Chaynöllami mandaj cüracuna, lay yachachejcunapis Jesusta asipar quiquin-pura parlaran: «Juccunataga salbaranchaj. Quiquinmi ichanga salbacuyta mana puydinchu. \v 32 Israelpa raynin, Cristo carga mä ricaycaptinchi cruspita urämuchun. Chauraga rasunpa riguishunmi.» \p Crusificaraycajcunapis chaynölla ashlliran. \s1 Jesús wañushan \r (Mat. 27.45–56; Luc. 23.44–49; Juan 19.28–30) \p \v 33 Chaypitaga las-dösi caycaptin pacha chacacäcuran. Chaynölla chacaräcuran tardi mallway inticama. \v 34 Jatun mallway caycaptinna Jesusga llapan callpanwan niran: \it «Eloi, Eloi, ¿lama sabactani?»\it* nir. Chay ninanga caran «Diosnillä, Diosnillä, ¿imanirtaj cachaycamashcanqui?» ninanmi.\x * \xo 15:34 \xt Sal. 22.1\x* \p \v 35 Chayno nishanta wiyar waquenga niran: «Masqui wiyay. Profëta Eliastami gayacuycan.» \p \v 36 Jucga apurä aywarcur esponjata pochgoj bïnuman ushmarcachir shogushpa puntanman watasha. Chaytana Jesuspa shiminman aypächiran shogunanpaj.\x * \xo 15:36 \xt Sal. 69.21\x* Nircur niran: «Mä, Elías shamongachush cruspita jorgunanpaj.» \p \v 37 Chaypita Jesusga callpaycur gaparar wañucäcuran. \v 38 Chay örami Templu ruricho chaparaj racta tëlapis\x * \xo 15:38 \xt Éxo. 26.31–33; 2Crón. 3.14\x* janapita uraypa rachicäcuran. \v 39 Jesuspa ñaupancho caycaj capitanpis Jesús wañushanta ricar niran «¡Cay runaga rasunpami Diospa Wamran casha!» nir. \p \v 40 Mas carullapitami achcaj warmicuna ricaparcaycaran. Paycunawan caycaran Magdalena marcapita caj María, shullca caj Santiagupawan Josëpa maman María, Salomé. \v 41 Chay warmicunaga Jesús Galileapa puriptin purëshir yanapaj.\x * \xo 15:41 \xt Luc. 8.2–3\x* Chaynöpis chaychöga caycaran Jesuswan iwal Jerusalenman aywaj mas achcaj warmicuna. \s1 Jesusta pampashan \r (Mat. 27.57–61; Luc. 23.50–56; Juan 19.38–42) \p \v 42 Jesusga wañuran säbadu jamay junajpa wispiranna. Pacha chacänanpäna caycaran. \v 43 Chay öra Arimatea marca runa Josëga mana manchacuypa Pilatuman aywaran «Jesuspa cuerpunta pampachicushaj» ninanpaj. (Josëga caran Israelcunapa mayur autoridäninmi. Paypis shuyaraycaran Tayta Diospa maquincho llapan cananpaj cajtami.) \p \v 44 Chayno pampachicunanpaj ruwacuptin Pilatoga yarpachacuran «¿Wañushanachuraj?» nir. Chaymi Jesusta täpaj capitanta gayachiran wañushanta musyananpaj. \v 45 «Wañushanami» niptin Pilatoga Josëta auniran Jesusta pampachicunanpaj. \p \v 46 Chaura Josëga lïnu tëlata rantiran. Nircur Jesuspa cuerpunta cruspita urarcachir pituran. Runata pampananpaj gagata uchcushanman churaycuran. Chay uchcu puncutana jatuncaray rumiwan chaparcuran. \p \v 47 Magdalena marcapita caj Mariawan Josëpa maman Mariaga ricapaycaran mayman Jesuspa cuerpunta churashantapis. \c 16 \s1 Wañushanpita Jesús cawarishan \r (Mat. 28.1–8; Luc. 24.1–12; Juan 20.1–10) \p \v 1 Säbadu jamay junaj päsariptin Magdalenapita caj María, Santiagupa maman María, y Salomëpis alli asyaj jampita rantiran Jesuspa cuerpunman wiñananpaj. \v 2 Semäna gallarej domingu tuta inti yagarcamuptillan aywaran Jesusta churashan cajman. \p \v 3 Parlaraycar aywar ninacuran: «¿Piraj witichipämäshun chaparaycaj rumitaga?» \v 4 Chayaptin rumiga witichishana caycaran. Chay rumiga caran jatuncaraymi. \v 5 Jesusta churashanman watgaycur ricaran juc mösu derëchu caj-läducho yuraj röpasha jamaraycajta. Chayta ricärir paycunaga manchacäcuran. \p \v 6 Mösuna niran: «Ama manchariychu. Musyaycämi crusificashan Jesusta ashej shamushayquita. Cawarishanami. Manami caychönachu. Ricay mayman churashantapis. \v 7 Cananga cutiy. Disïpuluncunata y Pedrutapis willay. Jesusga ñaupayquitami Galileaman aywaycan. Chaychönami quiquin nishushayquino tincunquipaj.»\x * \xo 16:7 \xt Mat. 26.32; Mar. 14.28\x* \p \v 8 Chaura warmicunaga manchariywan gueshpir aywacuran. Mancharir sicsicyarcaycaran. Manchariyllawanmi pitapis imatapis mana willaparanchu. \s1 Magdalenapita caj Mariata Jesús yuripashan \r (Juan 20.11–18) \p [ \v 9 Semänaman gallarej domingu tuta Jesús cawarir rimëru yuriparan Magdalenapita caj Mariatami. (Paypitami ñaupata garguran ganchis dyablucunata.) \v 10 Yuriparcuptinmi María aywar willaran Jesuspa disïpuluncunata. Chayananpäga Jesús wañushanpita llaquisha wagarcaycaran. \v 11 «¡Cawarishanami! ¡Rasunpami ricashcä!» nir willaptinpis mana riguiranchu. \s1 Ishcay disïpuluncunata Jesús yuripashan \r (Luc. 24.13–35) \p \v 12 Chaypitanami siudäpita ishcaj disïpuluncuna aywaycaptin Jesús yuriparan. Jesusga manami ñaupata cashannönachu caycaran. \v 13 Chaypitaga paycunapis waquin disïpulu-masincuna caycashanman aywaycur willaran «Jesús yuripämasha» nir. Willaptinpis mana riguiranchu. \s1 Willacunanpaj disïpuluncunata Jesús cachashan \r (Mat. 28.16–20; Luc. 24.36–49; Juan 20.19–23) \p \v 14 Ushanantanaga chunca juc disïpuluncuna micurcaycaptin Jesús yuriparan. Nircur niran: «Yäracuyniynaj runacuna, cawarimushäta willashuptiqui ¿imanirtaj mana riguishcanquichu? \v 15 Cananpitaga intërupa ayway llapan runacunata alli willacuynëta willapänayquipaj.\x * \xo 16:15 \xt Hech. 1.8\x* \v 16 Pipis chasquicamar bautisacorga salbacongami. Mana chasquicamajcunami ichanga castigasha canga. \v 17 Nogaman yäracamajcunaga milagrucunatapis rurangami. Jutëcho dyablucunata gargonga y juc rimaycunatapis parlanga. \v 18 Culebra cañiptinpis, benënuta garaptinpis manami wañongachu. Chaynöllami gueshyaycajcunapa jananman maquinta churaptin allchacanga.» \s1 Jesús syëluman aywacushan \r (Luc. 24.50–53; Hech. 1.9–11) \p \v 19 Disïpuluncunata willapayta usharcuptinnami Jesucristuta Tayta Diosninchi syëluman pushacuran.\x * \xo 16:19 \xt Hech. 1.9–11\x* Chaychönami Tayta Diospa derëchu caj-lädunman jamaycuran. \p \v 20 Chaypita disïpuluncunaga may-chaychöpis Jesucristupa alli willacuyninta willacuran. Quiquin Tayta Jesucristunami yanaparan milagrucunatapis rurananpaj. Chayta ricarmi runacuna tantiyacuran chay willacushanga Jesucristupa willacuynin rasunpa cashanta. Amén.]