\id LUK - Quechua Huallaga Huánuco Bible -Peru 2010 (DBL -2013) \h SAN LUCAS \toc1 San Lucas \toc2 San Lucas \toc3 Luc. \mt1 San Lucas \ili ¿Tayta Diosga pobricunapita maschu cuyan rïcucunata? \ili ¿Ollgucunatachu warmipita mas cuyan? \im \bd ¿Pitaj isquirbiran?\bd* Lucas caran juc mëdicumi. Paypis apóstol Pablutami purëshiran (Col. 4.14). Lucas isquirbisha San Lucas y Hechos de los apóstoles nishan libruta. Payllami mana Israel runaga isquirbisha bibliacho caycaj libruta. \im \bd ¿Picunapätaj isquirbiran?\bd* Lucasga cay librucunata isquirbiran rispitashan amïgun Teofilupämi (Luc. 1.3). Griego rimaycho Teófilo caycan «Tayta Diosta cuyaj» ninanmi. Teofilupis caran mana Israel runami. Chaymi cay libroga mas caycan Tayta Jesucristuman yäracoj mana Israel runacunapaj. \im \bd ¿Imaytaj isquirbiran?\bd* Waquin yarpan Jerusalenta juchuchishanpitaraj isquirbishantami. Chay caran wata 70 d.C. \im \bd ¿Imataj caycan cay librucho?\bd* Lucas munaycan amïgun Teófilo Jesuspita «rasun cajta» musyanantami (1.1–4). Achca partitami Mateo y Marcos isquirbishannölla Lucaspis Jesuspa bïdanta isquirbisha. Ichanga waquin particunata yapaycan. Chaycunataga pay mayacachar estudyaran. Chaymi Lucasga Mateopita masta niycan Jesús imanöpis yurishanta (1–2). Chaycho niycan Bautisaj Juan yurishanpäpis. Chaynöpis Jesuspa unay famillyancunapa jutinta isquirbir niycan Jesuspis Adanno Tayta Diospa wamran cashanta (3.38). Runacunami ichanga yarparan Josëpa wamran cashanta (3.23). \ip Jesuspa waquin yachachicuynincunaga cay librullachömi caycan. Mas rejsishanchi caycan cuyacoj taytapita yachachishan (15.11–32) y cuyapäcoj juc-lä runapita yachachishanpis (10.25–37). Juc-lä marca runacunatapis Tayta Dios cuyashantami Lucas musyachicuycan. Chaymi cay librucho tarinchi achca juc-lä runacuna agradësicushanta (17.11–18). Chaura «pobricunapäga mushoj alli willacuymi» caran (1.51–53; 4.18; 7.22). Cay alli willacuy caycan «ogracasha» caycajcunapämi (19.10). Paycuna caran impuestuta cobrajcuna (19.1–9), «pobricuna», mancucuna, cöjucuna y gapracuna» (14.13; 16.19–31), Samaria runacuna (10.25–37; 17.11–19) warmicunapis (7.36–50; 8.2, 3; 10.38–42). \c 1 \s1 Gallaycunan \p \v 1 Musyashayquinöpis waquinpis isquirbishami Jesusta ima päsashantapis. \v 2 Chay isquirbejcunaga isquirbiran Jesuspa disïpuluncuna willapashantami. Chay willajcunaga caran Jesusta ima päsashantapis quiquin ñawinwan ricajcunami, paypa willacojnincunami. \v 3 Chaymi nogapis Jesuspita musyajcunata imano cashallantapis sumaj tapucachashcä. Tayta Teófilo, chaytami isquirbimö sumaj camacächiypa, gallaycunanpita-pacha imano cashantapis. \v 4 Chaynöpami gamga ñaupata willapäshushayquicuna rasunpa cashanta sumaj musyanquipaj. \s1 Bautisaj Juan yurinanpaj cashanta anjil willacushan \p \v 5 Judeapa raynin Herodes cashan wichan juc cüra caycaran Zacarías jutiyoj. Zacariasga Abías cürapita miraj cashpanmi chay casta cüracunawan iwal aroj. Zacariaspa warminpa jutinmi caran Elisabet. Paypa taytanpis Aaronpita mirar aywaj cürami caran. \v 6 Paycunaga imaypis Tayta Dios mandashanta cumlirmi goyaj. Chaymi paycunapäga pipis washanta mana rimajchu. \v 7 Ishcanpis caran auquin chacwanna. Elisabet mana wawa tarej captin, manami wamran caranchu chacwanna cashancamapis. \p \v 8 Chayno carcaycaptin Zacariaswan caj cüra-masincunapa turnun chayamuran Tayta Diospa ñaupancho cüra cayninta rurananpaj. \v 9 Chaura imaypis rurashannöraj surtita jitaran maygan cüra Templu ruriman insinsuta rupachej yaycunanpäpis. Chaycho töcaran Zacarías yaycunanpaj. Chaymi yaycuran Templu ruricho rispitädu caycashan cuartuman. \v 10 Ruriman yaycuycur insinsuta rupachishancamaga llapan runacuna jawallacho Tayta Diosta mañacurcaycaran. \v 11 Zacarías rupaycächiptin, juc anjil yuriparan insinsu rupachicuna altarpa derëchu caj-läduncho. \v 12 Zacariasga ricärir fiyupa mancharir ima ruraytapis mana puydiranchu. \v 13 Chaura anjil niran: \p «Zacarías, ama manchacamaychu. Mañacushayquitami Tayta Dios wiyashurayqui. Chaymi warmiqui Elisabet gueshyaconga ollgu wamrata. Jutintami churapanquipaj ‹Juan› nir. \v 14 Payga fiyupami cushicachishunquipaj. Yurishanpitapis achcajmi cushicongapaj. \v 15 Tayta Dios munashanno rurashpanmi Tayta Diostapis cushicachengapaj. Bïnuta ni ima machächicojtapis mana upojmi cangapaj. Manaraj yurishanpita-pachami Espíritu Santupa munayninwanna caycangapaj. \v 16 Chaymi Tayta Diospa willacuyninta willacuptin Israel runacuna juchancunata cacharir Tayta Dios munashanno goyanga. \v 17 Tayta Diospa munayninwan Elías willacushannömi paypis willacongapaj.\f + \fr 1:17 \ft Tayta Dios cachamushan Cristo manaraj shamuptin Eliasta Diosninchi cachamunanpaj cashantami runacunaga shuyaycaran. Ricay Mal. 4.5–6. Eliaspita masta musyanayquipaj liguinqui 1Rey. 17.1–19.21; 2Rey. 2.1–18.\f* Tayta Dios shamunanpaj caycaptin, willacushpanmi willapanga papäninpis wamrancunawan amistananpaj, mana wiyacojcunapis Tayta Dios munashannöna goyänanpaj. Chaynöpami runacunata shacyächenga Tayta Dios cachamushan Cristuta alli chasquicunanpaj.» \p \v 18 Chaura anjilta Zacarías tapuran: «¿Rasunpachuraj canga nimashayquega? ¿Imanöpataj musyashaj rasunpa cashanta? Nogaga auquinnami cä. Warmëpis chacwannami.» \p \v 19 Anjilnami niran: «Nogaga Tayta Diospa sirbejnin Gabrielmi caycä. Paymi cachamasha cay alli willapata willanäpaj. \v 20 Canan nishäta mana riguishayquipitami cananpitaga shimiqui läbacäconga wamrayqui yurinancama.» \p \v 21 Chaycamaga jawacho cajcuna shuyarpaycaran «¿Imanir-raj mana llojshimunchu?» nir yarpachacushpan. \v 22 Chaura Zacariasga Templupita llojshimur rimayta mana pashtachirannachu. Maquinwan sëñallapana tantiyachiran chaycho caycaj runacunata. Chaymi runacunaga cuentata gocuran Templu ruricho Tayta Dios imatapis ricachishanta. \p \v 23 Templucho ayca junajpis rurananpaj caj ruraynincunata ushaycur Zacariasga wasinmanna cuticuran. \v 24 Chaypita, warmin Elisabetga gueshyaj ricacushpan pichga quilla wasillancho goyäcuran. \v 25 Cushicushpan niran: «Ima allishi Tayta Dios yanapämasha wawata tarinäpaj. Cananga manami pipis manacajman churamanganachu.» \s1 Jesús yurinanpaj cashanta anjil willacushan \p \v 26 Elisabet gueshyaj ricacushanpita sojta quillatanami anjil Gabrielta Tayta Dios cacharan Galilea probinsyacho caycaj Nazaret marcaman. \v 27 Chaychöga virjin Mariami tiyaran. Payga José jutiyoj runawan tiyananpämi parlashana caycaran. Josëga caran Davidpita mirar aywajmi. \v 28 María caycashan cajman yaycurir anjil niran: «¡Cushicuy María! Tayta Dios acrashanmi canqui. Paymi gamwan caycan.» \p \v 29 Chayno niptin fiyupa yarpachacuran: «¿Chaynöga imanir-raj nimasha?» nir. \p \v 30 Anjilga niran: «María, ama manchacuychu. Tayta Diospa ricay-ñawincho allimi canqui. \v 31 Cananmi gueshyaj ricacunqui. Ollgu wamratami gueshyacunquipaj. Jutinta churapanquipaj ‹Jesús› nir. \v 32 Munayniyoj captinmi paypäga ‹munayniyoj Tayta Diospa wamran› nengapaj. Paytami unay caj famillyan Davidno ray cananpaj Tayta Dios churanga. \v 33 Chaura llapan Israelcunaga imaycamapis paypa munayninchönami canga. Pay mandashanga imaypis manami ushacangachu.» \p \v 34 Chayno niptin Mariaga tapuran: «Runawan manaraj caycaptëga ¿imanöpataj wamrä canga?» \p \v 35 Niptin anjil niran: «Espíritu Santu gamman chayamuptinmi Tayta Diospa munaynin pucutay llantupajno chayamongapaj. Chaynöpami chay yurinanpaj caj wamrayquitaga ‹Diospa Wamran› nenga. \v 36 Chaynömi famillyayqui Elisabetpis chacwanna caycashpan sojta quillana gueshyaj caycan. Paypämi rimaj ‹Mana wawata tarej warmi› nir. \v 37 Tayta Diospäga imapis sasaga manami canchu.» \p \v 38 Chayno niptin Mariaga niran: «Nogaga Tayta Diospa munayninchömi caycä. Nimashayquino pay nogacho rurachun ari.» \p Chaypitanaga anjil aywacuran. \s1 Elisabet-ta María rajashan \p \v 39 Anjil nishanpita warannincuna Mariaga juclla aywaran Judea probinsyapa jircancunacho caycaj marcaman. \v 40 Zacariaspa wasinman yaycurir Elisabet-ta saludaran. \v 41 Saludaptinmi Elisabetpa pachancho caycaj wamrapis cuyuriran. Chauraga Espíritu Santupa munayninwanmi Elisabet cushicushpan Mariata niran: \v 42 «¡Llapan warmicunapita masmi gamtaga Tayta Dios bindisyunta goshurayqui! Gueshyaj caycashayqui wamrayquitapis paymi bindisyunta goycan. \v 43 Cristupa maman caycashpayqui watucamaj shamunayquipäga ¿pitaj nogaga cä? \v 44 Saludamashayquita wiyarcuptë jinan örami pachächo caycaj wamräpis cushicuypita cuyusha. \v 45 Tayta Diosninchi nishushayquicunata riguishayquipita fiyupa cushishami canquipaj.» \s1 Tayta Diosta María alabashan \p \v 46 Chayno niptin María niran: \q1 «Llapan shongöwanmi Tayta Diosta alabä. \q1 \v 47 Fiyupami cushicö salbamaj Tayta Dios acramashanpita. \q1 \v 48 Umildi uywaynin caycashätami ricamasha. \q1 Cananpitaga imaycamapis nogapaj nenga: ‹Tayta Dios bindisashanmi› nir. \q1 \v 49 Munayniyoj Tayta Diosmi yanapämashpan almiraypajcunata nogacho rurasha. \q1 Paypaga jutinpis Santumi. \q1 \v 50 Pay munashanno cawajcunata Diosninchëga imaycamapis cuyapangami. \q1 \v 51 Munayninwanmi rurasha fiyupa almiraypajcunata. \q1 Munayniyoj-tucojcuna yarpashancunatapis manami camacächishachu. \q1 \v 52 Mandajcunatami despächuncunapita jitarachisha. \q1 Umildicunatami ichanga alli cayman churachisha. \q1 \v 53 Yargaycho caycajcunatami garachisha. \q1 Rïcucunatami ichanga jinayllata garguchisha. \q1 \v 54 Munaynincho goyaptin sirbejnin Israelcunata yanapasha. \q1 Payga imaypis cuyapaycanmi. \q1 \v 55 Chayno cananpämi unay caj awilunchïcunata ‹rurashäpaj› niran \q1 Abrahamta, paypita mirajcunatapis.» \p \v 56 Mariaga Elisabetpa wasincho quimsa quillano goyarcur wasinpana cuticuran. \s1 Bautisaj Juan yurishan \p \v 57 Gueshyacunanpaj quillanchöna cashpan Elisabetga ollgu wamrata gueshyacuran. \v 58 Chayta musyaycur, famillyancuna rejsinacushancunapis shamuran «Elisabet-taga Tayta Dios allimi yanapasha» nir cushicushpan. \v 59 Itin pusaj junajyoj caycaptinna Zacariaspa wasinman aywaran custumrin cashanno itita señalananpaj.\f + \fr 1:59 \ft Israelcunapa ollgu wamran yurejcunataga pusaj junajyojllatami señalaj Tayta Dioswan conträtu rurashan musyacänanpaj. Chayta masta musyanayquipaj liguiy Gén. 17.10–12; Lev. 12.3.\f* Chaycho itipa jutintaga churapayta munaran papänin Zacariaspa jutillanta. \v 60 Chaura maman niran: «¡Manami! Jutenga Juanmi canga.» \p \v 61 Chayno niptin paycuna niran: «¿Imanirtaj chay jutita churapayta munanqui? Famillyayquicuna chay jutiyöga manami canchu.» \p \v 62 Chaymi ima jutita churapänanpäpis sëñallapa Zacariasta tapuran. \v 63 Tapuptin tabla-mallwata mañacuran chayman isquirbinanpaj. Tabla-mallwacho isquirbiran «Juanmi jutenga» nir. Chaura llapan almirasha ricacuran. \v 64 Jinan öra rimayta pashtaraycachir Zacariasga parlayta gallaycuran. Chaura Tayta Diosta alabaran. \v 65 Chayno päsashan willapa mashtacaptin wiyajcunaga almirasha ricacoj. Chaypaj parlaj intëru Judeacho, jircacunacho caycaj marcacunachöpis. \v 66 Parlajta wiyajcuna yarpachacur nej: «Chay wamraga Tayta Diospa munayninwanmi yurishapis. Jatunyarga ¿ima munayniyojraj canga?» \s1 Tayta Diosta Zacarías alabashan \p \v 67 Wamrapa papänin Zacariasga Espíritu Santu musyachiptinmi imano cananpaj cashantapis cayno rimaran: \q1 \v 68 «Alabasha cachun Israelcuna adurashan Tayta Diosga. \q1 Payga shamusha ñacaycho caycaj marcanta jorgunanpämi. \q1 \v 69 Sirbejnin Davidpa castanpitami munayniyoj runata yurichenga salbamänanchïpaj. \q1 \v 70 Chayno cananpäga Tayta Dios unaynami willachimaranchi acrashan profëtancunawan. \q1 \v 71 Willachimaranchi ñacachimajninchïpita salbamänanchïpaj, \q1 chiquimajninchïpa munayninpita jorgamänanchïpaj. \q1 \v 72 Chayno cashpanmi musyachimaranchi unay caj awilunchicunata cuyapashanta, \q1 conträtuta rurar aunishancunata mana gongashantapis. \q1 \v 73 Conträtuta rurar aunishpanmi Abrahamta musyachiran \q1 \v 74 chiquimajninchïcunapita jorgamänanchïpaj, \q1 payllatana mana manchacuypa sirbinanchïpaj, \q1 \v 75 pay munashannöllana imaycamapis paypa ñaupancho allita rurar goyänanchïpaj.» \p \v 76 Iti wamrantanami Zacarías niran: \q1 «Gamga runacunata willapanquipaj Salbacoj shamuptin chasquicunanpämi. \q1 Chaymi gampäga nengapaj ‹Mas Munayniyoj Diospa profëtan› nishpan. \q1 \v 77 Runacunata willapanquipaj Tayta Dios perdunashpan salbananpaj caycashanta. \q1 \v 78 Tayta Diosga fiyupa cuyamashpanchïmi juc Salbacojta syëlupita cachamusha. \q1 Chayga noganchïpaj caycan tutapa inti yagamojnömi. \q1 \v 79 Chaura payga chacaj pachacho achicyacurcojnömi canga. \q1 Payga salbangami wañuyman chayananpaj caycajcunata. \q1 Chaynöpami allina goyänanchïpaj pushamäshunpaj.» \p \v 80 Zacariaspa wamran Juanga wiñayllan-tupu mas alli yacharan Dios munashanno goyashpan. Chunyaj jircacunallacho tiyacuran Israel-masincunaman willapaj chayanancama. \c 2 \s1 Jesús yurishan \r (Mat. 1.18–25) \p \v 1 Chay wichan mandaj Augusto César willacachiran mandashan caj nasyuncunachöga llapan runacuna sinsucunanpaj. \v 2 Chay rimir caj sinsucuy caran Siria probinsyapa Cirenio gobernador caycaptinmi. \v 3 Chaymi llapan runacuna aywaran yurishan marcaman-cama sinsucunanpaj. \p \v 4 Chaynöpa Josëpis aywaran Galilea probinsyacho caycaj Nazaret marcapita, Judea probinsyacho caycaj Belén marcanman. Chay marcaga unay awilun Davidpa marcanmi caran. Josëga David famillya cashpanmi Belenman sinsucoj aywaran. \v 5 Warmin cananpaj parlashan Mariapis sinsucunanpaj iwal aywaran. Chay wichanga gueshyaj caycaran. \v 6 Quillanchöna captinmi Belencho carcaycaptin Mariata nanay chariran. \v 7 Pachacunanpaj wasi mana jäcuptin pachacuran uywacuna puñunallanmanna. Chaycho guechpa wamranta gueshyacuran. Inchanawan piturcur uywata garacunallaman puñuycachiranpis. \fig Jesús yurishan|src="CN01617B.TIF" size="col" loc="Luc. 2.1-7" ref="Luc. 2.1–7" \fig* \s1 Uysha täpajcunata anjilcuna yuripashan \p \v 8 Belenpa lädun jircacho uywa michicojcuna uyshancunata täparcaycaran. \v 9 Chaymanmi illajpita Tayta Diospa munayninwan anjil achicyaypa achicyar yurircuran. Chaura uyshërucunaga fiyupa manchariran. \v 10 Anjilna niran: «Ama manchacuychu. Gamcunata alli willapata willapajmi shamushcä. Chayta wiyaycorga llapan runacunami cushicongapaj. \v 11 Cananmi Davidpa marcancho Salbacoj yurisha. Payga Tayta Dios cachamushan Cristumi. \v 12 Willashä rasunpa cashanta musyanayquipaj chay itita tarinquipaj uywacunata garacunallacho inchanawan pitusha puñuycajta.» \p \v 13 Chayno niycaptillan illajpita aypalla anjilcuna yuriran chay anjilpa ñaupancho. Tayta Diosta alabashpan niran: \q1 \v 14 «¡Syëlucho cajcunapis Tayta Diosta alabaycullächun! \q1 ¡Cay pachachöpis Tayta Diosta wiyacojcunapaj alli goyay caycullächun!» \p \v 15 Anjilcuna syëluman cuticuptinna uyshërucunaga jucnin-jucninpis ninacuran: «Juclla Belenman aywashun. Tayta Dios willachimashanchïta ricamushun.» \p \v 16 Chayno nirmi jinan öra aywaran. Chayaycärir tariran Josëta, Mariata y itintana uywacunata garacunacho puñuycajta. \v 17 Tariycärir chaycho caycajcunata willaparan itipaj imano anjil nishantapis. \v 18 Uyshërucuna willapashanta wiyashpan llapan chaycho caycajcunaga almirashpan cushicuran. \v 19 Marianami imano cashantapis shongullancho yarparaycaran. \v 20 Anjil nishannölla llapantapis tariycorga uyshërucuna cuticuran Tayta Diosta alabaraycar. \s1 Jesús pusaj junajyoj caycaptin Templuman apashan \p \v 21 Iti pusaj junajyoj caycaptin custumrin cashanno itita señalaran. Chaychöna Mariaga «Jesús» nir jutinta churaparan manaraj gueshyaj captin anjil willashanno. \p \v 22 Moisespa laynincho nishanno gueshyacoj warmi purificacunan junaj chayamuptin wamranta aparan Jerusalén Templuman Tayta Diosta «Gampami cay wamra» ninanpaj.\f + \fr 2:22 \ft María purificacur rurananpaj caj ima cashantapis masta musyanayquipaj liguinqui Lev. 12.2–8.\f* \v 23 «Guechpa caj ollgu wamraga Diospami canga» nir Diospa laynincho isquirbisha caycashanno rurananpämi aywaran.\f + \fr 2:23 \ft Guechpa ollgu wamracunata Diosninchïpa munayninman churananpaj cashanpita masta musyanayquipaj liguinqui Éxo. 13.2, 12–13; Núm. 3.11–13.\f* \v 24 Laycho «Gueshyacoj warmi limyuna cananpaj ishcay pushapa palumata, man'chäga ishcay wampata apamuy»\x * \xo 2:24 \xt Lev. 12.8\x* nishanno rupachinanpaj aywaran. \p \v 25 Chay wichan juc runa Jerusalencho caycaran Simeón jutiyoj. Payga Tayta Dios ricaptinpis runa-masincuna ricaptinpis alli cawaran. Israelcuna ñacaycashanpita Cristo shamur jorgunanpaj cashantapis shuyaycaran. Payga Espíritu Santupa munayninchömi cawaj. \v 26 Paytaga Espíritu Santumi musyachiran Tayta Dios cachamushan Cristuta manaraj ricarga mana wañunanpaj cashanta. \v 27 Espíritu Santu musyachiptin Simeón aywaran Templuman. Mariawan Josëpis Templuman aywaran. Jesusta aparan Tayta Dios nishanta cumlishpan. \v 28 Simeonga Mariawan Josëwan tincur Jesusta margacurcur Tayta Diosninchïta alabar niran: \q1 \v 29 «Tayta Dios, cananga cumlishcanquinami nimashayquita. \q1 Ricashächönaga allinami wañucömanpis. \q1 \v 30 Ricashcänami gam cachamushayqui salbacojta. \q1 \v 31 Ricashcänami nogacunata salbamänayquipaj cachamushayquita. \q1 Chaytaga may-chaycho tiyaj runacunapis ricangami. \q1 \v 32 Payga achquinömi canga mana Israel runacunapäpis. \q1 Pay-raycumi acrashayqui Israelcunapis alli ricasha canga.» \p \v 33 Simeón nishanta wiyaycur Josëwan María almirasha ricacuran. \v 34 Simeonga Tayta Diosta mañacuran paycunata alli yanapänanpaj. Nircur itipa maman Mariata niran: «Cay itimi Israelcunachöga waquinta alli cayman chayachenga. Waquintana castïguman chayachenga. Willapashanta achcajmi mana chasquengapächu. \v 35 Chaynöpami musyacanga runacuna allita yarpashan u mana allita yarpashanpis. Gampäga chaycuna cangapaj shonguyquita sabliwan tucsiycushanörämi.» \p \v 36 Chay öra chay Templucho caycaran juc chacwan Ana jutiyoj. Payga profetïsami caran. Paypa papäninmi caran Fanuel, Aserpita mirar aywaj. Wamra jipashlla majachacar ganchis watalla runanwan tiyaran. Chaypitaga runan wañucuran. \v 37 Chaura biyüdalla cacuran. Payga pusaj chunca chuscu (84) watayojna caycaran. Payga pagasta junajtami Templucho ayunashpan Tayta Diosta mañacoj. \v 38 Simeón rimayta usharcuptin Anapis witiycur Tayta Diosta agradësicur aduraran. Nircorga ñïñu Jesuspaj willaparan Tayta Dios cachamushan Cristuta shuyaraycaj runacunata. \p \v 39 Josëwan Mariaga lay nishanno llapanta cumlircur cuticuran Galileacho caycaj Nazaret marcaman. \v 40 Chaycho tiyar Jesusga wiñayllan-tupu mas yarpaysapa caran. Tayta Diospis alli ricashpanmi yanapaycaran. \s1 Templucho Jesús cashan \p \v 41 Jesuspa maman-taytan cada watalla Pascua fistapaj Jerusalenman aywaj. \v 42 Chunca ishcaynin (12) watayoj Jesús caycaptinpis custumrin cashanno Jerusalenman aywaran. \v 43 Fista ushacaptin Jesuspa maman-taytan marcanpana cuticuran. Jesús ichanga Jerusalencho quëdacuran. Chaytaga mana cuentata gocuranchu maman ni taytanpis. \v 44 Paycunaga yarparan waquin aywajcunacho tallucasha Jesuspis aywaycashanta. Chayno yarpashpan juc junaj goyarpojna aywaran. Chaypitaraj famillyancunacho rejsinacushancunachöpis ashiran. \v 45 Mana tariycorga ashej cutiran Jerusalenman. \p \v 46 Cutishan warannin junajrämi Jesusta tariran Templucho caycajta. Chaychömi layta yachaj runacunata tapur jamaraycaran. \v 47 Chaura llapan wiyajcuna almirasha carcaycaran alli yarpaysapa captin tapushancunata alli yachaptin. \v 48 Chaycho caycajta tariycur papäninwan mamanga almirasha ricacuran. Nircur maman niran: «Jesús ¿imanirtaj caycho quëdacurayqui? Papäniquiwan nogaga fiyupa llaquishami ashishcä.» \p \v 49 Chaura Jesús niran: «¿Imanirtaj ashiycämanquega? ¿Manachu musyanqui Taytäpa wasincho canäpaj cashantaga?» \v 50 Chayno niptin paycunaga manami tantiyaranchu imanir chayno niycashantapis. \p \v 51 Chaypitaga Jesusta pushacurcur Nazaretman cuticuran. Chaychöga maman-taytan mandashancunata rurashpan tiyaran. Imano cashantapis mamanga shongullancho yarparaj. \v 52 Jesusga wiñayllan-tupumi mas-mas yarpaysapa caran. Tayta Diospis runacunapis paytaga allimi ricaran. \fig Templucho Jesús cashan|src="DN00416B.TIF" size="span" loc="Luc. 2.41-52" ref="Luc. 2.41–52" \fig* \c 3 \s1 Bautisaj Juan willacushan \r (Mat. 3.1–12; Mar. 1.1–8; Juan 1.19–28) \p \v 1 Mandaj Tiberio César chunca pichga (15) watana llapan nasyunpa mandajnin caycaran. Chayno Poncio Pilatupis Judea probinsyacho gobernador caycaran. Herodesnami Galilea probinsyacho mandaj caycaran. Herodespa wauguin Felipina mandaj caycaran Itureawan Traconite particho. Lisaniasna mandaj caycaran Abilinia particho. \v 2 Jerusalenchöna Anás y Caifás caycaran llapan cüracunapa mas mandajnin. Chay wichan Zacariaspa wamran Juan chunyaj jircacho caycaptin Tayta Dios niran willacuyninta willacunanpaj. \p \v 3 Chaymi Juanga Jordán mayupa läduncho caycaj marcacunapa purishpan willacuran: «Tayta Dios perdunashunayquipaj jucha ruraycashayquita cachaycur bautisacuy arpinticushayqui musyacänanpaj.» \v 4 Chayno Juan willacunanpämi profëta Isaías unayna isquirbiran: \q1 «Chunyajchömi gayacuypa willacuycan: \q1 ‹Tayta Diosninchi shamunanpaj nänita allchay. \q1 Diosninchi shamunanpaj chunyajpa nänita dirichay. \q1 \v 5 Llapan ragracunatapis pampayächiy. \q1 Puytush lömacunatapis parijay. \q1 Wicsu nänicunatapis dirichay. \q1 Uchcu-uchcu nänicunatapis pampachay. \q1 \v 6 Chaynöpami Tayta Dios cachamushan Salbacojtaga llapan runa ricanga.›\x * \xo 3:6 \xt Isa. 40.3–5\x*» \p \v 7 Aypalla runacuna bautisacoj shamuptin Juanga niran: «¡Culebra casta runacuna! ¿Pitaj gamcunata willasha-cashunqui Tayta Diospa castïgunpita gueshpinayquipaj cashanta? \v 8 Rasunpa jucha rurashayquipita arpinticushayqui musyacänanpaj allita rurallarna caway. Ama yarpaynachu-llapa Abraham famillya cashallayquipita Tayta Dios salbashunayquipaj cashantaga. Munarga Tayta Dios cay rumicunatapis Abrahampa famillyanmanga ticrarachinmanmi. \v 9 Juc yöra frütata mana wayuptenga duyñun sapipita muturirmi ninaman rupachenga. Chaynömi Tayta Diospis mana allita rurajcunataga castigananpaj caycan.» \p \v 10 Chayno niptin runacuna tapuran: «Chaura ¿imatataj ruräman?» \p \v 11 Chayno tapuptinmi Juan niran: «Ishcay rucaj röpayqui captin jucaj rucajta goycuy röpaynaj cajta. Micuyniyoj carga raquipaycuy micuyniynaj cajta.» \p \v 12 Impuestuta cobrajcunapis waquenga bautisacunanpaj shamur tapuran: «Tayta, nogacunaga ¿imatataj ruräman?» \p \v 13 Tapuptin Juan niran: «Aycata cobranayquipäpis caycashanpita mastaga ama cobranquichu.» \p \v 14 Chaynöllami suldärucunapis waquenga tapuran: «Nogacunaga ¿imatataj ruräman?» \p Chaura Juan niran: «Ama pitapis manacajpita manchachipaypa ni manacajta jitapaypa imantapis guechunquichu. Arushayquipita aycatapis pägashushallayquiwan cuntintacuy.» \p \v 15 Chaura Cristo cay pachaman shamunanpaj cashanta shuyaraj runacunaga yarpachacushpan niran: «¿Juanchuraj Tayta Dios cachamushan Cristo caycan?» \v 16 Ichanga Juan niran: «Nogaga yacullawanmi bautisä. Nogapa guepäta shamoj cajmi ichanga fiyupa munayniyoj canga. Nogaga manami merësëchu llanguinta chaquinpita jorgapänalläpäpis. Payga Espíritu Santuwanmi ninawanmi bautisashunquipaj. \v 17 Payga jorquëtita chararaycannami rïguta wayrananpaj. Wayrarcurnami rïgunta wasinman churanga. Punshantanami ichanga mana imaypis upej ninaman gaycurenga.» \v 18 Chayno willapar mas jucnöpapis Juanga Tayta Diospa alli willacuyninta yachachiran. \p \v 19 Chaynöpis Juanga mandaj Herodesta piñacuran Felipipa warmin Herodiaswan tiyaptin. Mastapis Juanga piñacuran mas achca mana allicunata rurashanpitapis. \v 20 Chaypis Herodesga mas mana allita rurar-raj Juanta carsilman wichgachiran. \s1 Jesús bautisacushan \r (Mat. 3.13–17; Mar. 1.9–11) \p \v 21 Juanta manaraj carsilman wichgachiptin runacunata bautisaycashan wichan Jesuspis bautisacuran. Bautisacur Tayta Diosta mañacuycaptin syëlu quichacäcuran. \v 22 Espíritu Santuna syëlupita-pacha Jesusman urämuran palumano. Syëlupitanami Tayta Dios nimuran: «Gammi cuyay wamrä canqui. Gampitami fiyupa cushisha caycä.» \s1 Jesuspa unay caj awiluncuna \r (Mat. 1.1–17) \p \v 23 Quimsa chunca (30) watayojnöna caycar bautisacurcurmi Jesusga Tayta Diospa willacuyninta willacur gallaycuran. Jesuspäga runacuna yarparan Josëpa wamran cashantami. \li1 Josënami Elïpa wamran caran. \li1 \v 24 Elïmi caran Matatpa wamran. \li1 Matatmi caran Levïpa wamran. \li1 Levïmi caran Melquipa wamran. \li1 Melquimi caran Janapa wamran. \li1 Janami caran Josëpa wamran. \li1 \v 25 Josëmi caran Matatiaspa wamran. \li1 Matatiasmi caran Amospa wamran. \li1 Amosmi caran Nahumpa wamran. \li1 Nahummi caran Eslipa wamran. \li1 Eslimi caran Nagaipa wamran. \li1 \v 26 Nagaimi caran Maatpa wamran. \li1 Maatmi caran Matatiaspa wamran. \li1 Matatiasmi caran Semeipa wamran. \li1 Semeimi caran Josecpa wamran. \li1 Josecmi caran Judäpa wamran. \li1 \v 27 Judämi caran Joanapa wamran. \li1 Joanami caran Resapa wamran. \li1 Resami caran Zorobabelpa wamran. \li1 Zorobabelmi caran Salatielpa wamran. \li1 Salatielmi caran Neripa wamran. \li1 \v 28 Nerimi caran Melquipa wamran. \li1 Melquimi caran Adipa wamran. \li1 Adimi caran Cosampa wamran. \li1 Cosammi caran Elmodampa wamran. \li1 Elmodammi caran Erpa wamran. \li1 \v 29 Ermi caran Josuëpa wamran. \li1 Josuëmi caran Eliezerpa wamran. \li1 Eliezermi caran Jorimpa wamran. \li1 Jorimmi caran Matatpa wamran. \li1 \v 30 Matatmi caran Levïpa wamran. \li1 Levïmi caran Simeonpa wamran. \li1 Simeonmi caran Judäpa wamran. \li1 Judämi caran Josëpa wamran. \li1 Josëmi caran Jonanpa wamran. \li1 Jonanmi caran Eliaquimpa wamran. \li1 \v 31 Eliaquimmi caran Meleapa wamran. \li1 Meleami caran Mainanpa wamran. \li1 Mainanmi caran Matatapa wamran. \li1 Matatami caran Natanpa wamran. \li1 \v 32 Natanmi caran Davidpa wamran. \li1 Davidmi caran Isaïpa wamran. \li1 Isaïmi caran Obedpa wamran. \li1 Obedmi caran Boozpa wamran. \li1 Boozmi caran Salmonpa wamran. \li1 Salmonmi caran Naasonpa wamran. \li1 \v 33 Naasonmi caran Aminadabpa wamran. \li1 Aminadabmi caran Arampa wamran. \li1 Arammi caran Esrompa wamran. \li1 Esrommi caran Farespa wamran. \li1 Faresmi caran Judäpa wamran. \li1 \v 34 Judämi caran Jacobpa wamran. \li1 Jacobmi caran Isaacpa wamran. \li1 Isaacmi caran Abrahampa wamran. \li1 Abrahammi caran Tarëpa wamran. \li1 Tarëmi caran Nacorpa wamran. \li1 \v 35 Nacormi caran Serugpa wamran. \li1 Serugmi caran Ragaupa wamran. \li1 Ragaumi caran Pelegpa wamran. \li1 Pelegmi caran Heberpa wamran. \li1 Hebermi caran Salapa wamran. \li1 \v 36 Salami caran Cainanpa wamran. \li1 Cainanmi caran Arfaxadpa wamran. \li1 Arfaxadmi caran Sempa wamran. \li1 Semmi caran Noëpa wamran. \li1 Noëmi caran Lamecpa wamran. \li1 \v 37 Lamecmi caran Matusalenpa wamran. \li1 Matusalenmi caran Enocpa wamran. \li1 Enocmi caran Jaredpa wamran. \li1 Jaredmi caran Mahalaleelpa wamran. \li1 Mahalaleelmi caran Cainanpa wamran. \li1 \v 38 Cainanmi caran Enospa wamran. \li1 Enosmi caran Setpa wamran. \li1 Setmi caran Adanpa wamran. \li1 Y payta Tayta Diosninchi ruraran. \c 4 \s1 Jesusta Satanás juchata rurachiyta munashan \r (Mat. 4.1–11; Mar. 1.12–13) \p \v 1 Jordán mayupita Jesusga cutimuran Espíritu Santupa munayninchöna. Espíritu Santuga chunyaj jircaman pusharan. \v 2 Chaycho Satanasga juchata rurachiyta camaran. Jesusga chuscu chunca (40) junaj micuyta mana yawayllapa goyashpan yargaran. \v 3 Chaymi Satanasga niran: «Rasunpa Diospa Wamran cashpayquega mä cay rumita tantaman ticrachiy.» \p \v 4 Chayno niptin Jesús niran: «Tayta Diospa palabranchöga caynömi nin: \q1 « ‹Manami micuyllawanchu runaga cawan. \q1 [Chaypa ruquenga Tayta Dios nishancunata wiyacurpis cawanmi].›\x * \xo 4:4 \xt Deut. 8.3\x*» \p \v 5 Chaypitana Satanasga Jesusta pusharan altunnin puntaman. Nircur illajpita cay pachacho caj intëru nasyuncunata ricarachiran. \v 6 Nircur niran: «Llapan ricashayqui nasyuncunata, chaycho ima-ayca cajcunatapis gamtami goycushayqui munayniquichöna cananpaj. Chaycunaga nogapami. Chaymi pitapis goycuyta munashä cajta goycushaj. \v 7 Gongurpaycur aduramaptiquega gampanami canga chay ricashayquicuna.» \p \v 8 Chaura Jesús niran: «[¡Witicuy Satanás!] Tayta Diospa palabranchöga caynömi niycan: \q1 « ‹Tayta Diosllatami aduranqui, \q1 payllatami sirbinqui› nir.»\x * \xo 4:8 \xt Deut. 6.13\x* \p \v 9 Chaypitanami illajpita Jesusta Satanás ricacachiran Jerusalén Templu janancho. Chaychönami payta niran: «Rasunpa Diospa Wamran cashpayquega mä caypita yagay. \v 10 Diospa palabranchöga caynömi niycan: \q1 « ‹Anjilnincunatami Tayta Dios cachamonga. \q1 \v 11 Paycunami charishunqui \q1 rumicunaman chaquiquita mana tacanayquipaj,› nir.»\x * \xo 4:11 \xt Sal. 91.11–12\x* \p \v 12 Niptin Jesús niran: «Tayta Diospa palabranchöga caynömi niycan: \q1 « ‹Tayta Diosta musyapänayqui-cashaga ama rurachiyta munaychu.› »\x * \xo 4:12 \xt Deut. 6.16\x* \p \v 13 Jesusta imata rurachiytapis mana puydicuycurnami Satanasga aywacuran yapay cutimunancama. \s1 Galileacho Jesús alli willacuyta willacur gallarishan \r (Mat. 4.12–17; Mar. 1.14–15) \p \v 14 Chaypita Jesusga Galilea probinsyaman cutiran Espíritu Santupa munayninwanna. Jesuspäga chay marcacunacho intëruchöna parlaj. \v 15 Sinagogacunacho yachachiptinmi runacunaga almirashpan parlaj: «Payga alli yachachicojmi» nir. \s1 Nazaretcho Jesús willacushan \r (Mat. 13.53–58; Mar. 6.1–6) \p \v 16 Chaypitanami Jesusga aywaran ñaupata tiyashan Nazaret marcaman. Imaypis custumri cashanno säbadu jamay junajchöga sinagogaman yaycuran. Chaychönami runacunapa ñaupa-puntanman aywaran Tayta Diospa palabranta liguimunanpaj. \v 17 Chaymi Jesusta goran profëta Isaías isquirbishan libruta. Liguinanpaj libruta quicharcushancho tariran cayno nir isquirbiraycajta: \q1 \v 18 «Tayta Dios acramasha captinmi \q1 Tayta Diospa Espiritonga nogacho caycan. \q1 Nogataga cachamasha pobricunata alli willacuyta willapänäpämi; \q1 [llaquisha caycajcunata cushicachinäpämi;] \q1 prësu caycajcunata libri cananpäna willapänäpämi; \q1 gapracunatapis allchacächinäpaj; \q1 jucpa munaynincho ñacaycajcunatapis jorgunäpaj. \q1 \v 19 Chayno cachamasha Tayta Diosninchïpa munayninchöna cananpaj caj timpu chayamushanta willacunäpäpis.»\x * \xo 4:19 \xt Isa. 61.1–2\x* \p \v 20 Chayno liguircur Jesusga cutiycachiran sinagogacho yanapaj runata. Cutiycacherga jamacuycuran. Llapan runacuna chaycho carcaycäga payllata ricaparcaycaran. \v 21 Chaura Jesusga runacunata niran: «Chay liguimushächo nishannömi canan gamcunapa ñaupayquicho cumlisha caycan.» \p \v 22 Chaycho caycaj runacunaga Jesuspaj alli parlarcaycaran. Imano willapashancunapitapis almirasha carcaycaran. Chaymi ninacurcaycaran «Tagayga ¿manachu Josëpa wamran?» nir. \p \v 23 Chaymi Jesús niran: «Gamcunaga capas nimanqui rimay cashanno ‹Jampicoj cashpayquega quiquiquiraj jampicuy› nir. Chaynöpis capas nimanqui ‹Capernaúm marcacho milagruta rurashayquino cay marcanchïchöpis milagruta ruray› nir.» \p \v 24 Mastapis niran: «Tayta Diospa profëtancunataga marca-masincuna manami chasquicunchu. \v 25 Masqui musyanayquipaj nishayqui: Profëta Elías caycashan wichan fiyupami muchuy caran. Tamyaga mana tamyaranchu quimsa wata sojta quillan. Chay wichan caran achca biyüda warmicuna cay Israel nasyunninchïcho. \v 26 Chaypis Eliastaga manami Israelmanchu cacharan. Chaypa ruquenga cacharan juc-lä nasyuncho caycaj biyüdata yanapänanpaj Sidonpa sercancho caycaj Sarepta marcaman. \v 27 Profëta Eliseo cawashan wichanpis Israel nasyunchöga achcaj runami leprawan gueshyaran. Chayno caycaptinpis Tayta Diosga manami maygantapis allchacächiranchu. Chaypa ruquenga allchacächiran Siria nasyunpita caj Naamanllatami.» \p \v 28 Jesús chayno nishanta wiyaycärir sinagogacho caycajcunaga llapan rabyacarcäriran. \v 29 Llapan rabyasha jataricarcärir siudäpita tangaypa aparan gaga jananpita garpuriycunanpaj. (Chay gaga jananchömi paycunapa marcan caycaran.) \v 30 Aparcaycaptin Jesusga runacunapa chaupinpa päsarir aywacuran. \s1 Dyablu löcuyächishan runata Jesús allchacächishan \r (Mar. 1.21–28) \p \v 31 Jesusga aywaran Galilea probinsyacho caycaj Capernaúm siudäman. Chaychömi cada säbadu jamay junaj runacunata yachachiran. \v 32 Imano yachachishantapis wiyashpan runacunaga fiyupa almiraj «Quiquin munayniyojnömi yachachin» nir. \p \v 33 Chay sinagogachömi caycaran dyablu löcuyaycächishan runa. Dyablu rimachiptinmi gaparaypa niran: \v 34 «Nazaret runa Jesús, ¿imatataj caycho munanqui? ¿Illgächimajchu shamushcanqui? Nogaga rejsëmi pï cashayquitapis. Gamga canqui Dios cachamushan Cristumi.» \p \v 35 Chaura Jesús piñacur dyabluta niran: «¡Upälla! ¡Chay runapita llojshiy!» \p Chayno niptin aypalla runapa chaupincho jinan öra pampaman tuniraycachir löcuyasha caycaj runata imatapis mana rurayllapa llojshir aywacuran. \v 36 Chaynöta ricar llapan runacuna fiyupa almiraran. Jucnin-jucninna ninacuran: «¡Ima munayniyojraj payga! Juc shimilla niptin dyablucunapis wiyacur llojshin» nir. \p \v 37 Jesús rurashancunata mayar chay partipaga llapan runacuna parlaj. \s1 Simonpa suyranta Jesús allchacächishan \r (Mat. 8.14–15; Mar. 1.29–31) \p \v 38 Chay sinagogapita aywacur Jesusga chayaran Simonpa wasinman. Chaycho Simonpa suyran rupay gueshyawan gueshyaycaran. Chaymi chaycho caycajcunaga payta ruwaran allchacächinanpaj. \v 39 Chaura gueshyajman umpurcur Jesusga rupayta ollgöparan. Simonpa suyranga jinan öra allchacäcuran. Allchacarcurnaga paycunata juclla gararan. \s1 Achcaj gueshyajcunata Jesús allchacächishan \r (Mat. 8.16–17; Mar. 1.32–34) \p \v 40 Inti yagacuycaptinna Jesús cajman aparan tucuy gueshyawan gueshyajcunata. Gueshyajcunapa jananman maquinta Jesús churarcuptin jinan öra gueshyajcuna allchacaran. \v 41 Waquin gueshyajcunapitana dyablucunapis gaparpaycar llojshir niran: «¡Gamga Diospa wamranmi canqui!» \p Tayta Dios cachamushan Cristo cashanta dyablucuna musyaptinmi Jesusga ollgöparan masta mana rimacunanpaj. \s1 Jesús willacur purishan \r (Mar. 1.35–39) \p \v 42 Pacha wararcuptin Jesusga chunyajninman aywaran. Chaymi runacuna ashishpan pay caycashan cajman chayaran. Tariycur ruwaran paycuna cajpita mana aywacunanpaj. \v 43 Chayno ruwaptin Jesús niran: «Waquin marcacunachöpis willacunämi caycan Tayta Diospa maquincho goyänanpaj cajta. Chaypämi nogataga cachamashapis.» \p \v 44 Chaynömi Jesusga puriran intëru Judea sinagogacunachöpis alli willacuyta willacushpan. \c 5 \s1 Aypalla pescäduta charishan \r (Mat. 4.18–22; Mar. 1.16–20) \p \v 1 Juc cuticho Jesús yachaycächiran Genesaret gocha cantuncho. Tayta Diospa willacuyninta wiyaj yaycur aypalla runa cashpan Jesusta quichquiycächiran. \v 2 Jesús ricaran gocha cantuncho ishcay can'wacuna caycajta. Chay can'wacunaga jinaylla caycaran. Pescäduta charejcunaga can'wapita llojshirir redanta mayllarcaycaran. \v 3 Chayno quichqui captinmi Simonpa can'wan cajman Jesús wicharan. Nircur payta niran cantunpita mas washa-läman-niraj can'wata witichinanpaj. Can'waman jamacuycur chaypitana runacunata yachachiran. \v 4 Runacunata willapayta usharcur Simonta niran: «Can'wayquita apay chaupinninman. Chaychöna redayquicunata jitanqui pescäduta charinayquipaj.» \p \v 5 Niptin Simón niran: «Warayllata pescarpis manami ni juctapis charishcäcunachu tayta. Ichanga gam nimayniquipa mä redäta yapay jitashaj.» \p \v 6 Chayno nirmi redanta jitarcäriran. Aypalla pescäduta chariycuptin redancunapis rachinaycaranna. \v 7 Aypalla captin jucaj can'wacho carcaycajta maquinwan gayaran jorgöshinanpaj. Paycuna chayaycur jorgöshir pescäduta wiñaran ishcan can'wanman. Lasayllawan can'wancunaga tallpucaytana munaycaran. \v 8 Aypalla pescäduta chariycur Simón Pedroga Jesuspa ñaupanman gongurpacuycur niran: «¡Nogaga juchasapa runami cä. Ñaupäpitaga aywacuy ari tayta!» \p \v 9 Aypalla pescäduta chariycärirmi Simonga pescädu charej-masincunawan mancharisha carcaycaran. \v 10 Chayno mancharisha caycaran Zebedeopa wamrancuna Santiaguwan Juanpis. Paycunaga caran Simonpa pescädu charej-masinmi. \p Jesusga Simonta niran: «Ama manchariychu. Cananpitaga runacunatanami shuntamunqui pescäduta charir shuntashayquino.» \p \v 11 Nircorga can'wancunata gocha cuchunman chayaycärachir llapanta chaycho cachaycur Jesuswan aywacuran. \s1 Leprawan gueshyajta Jesús allchacächishan \r (Mat. 8.1–4; Mar. 1.40–45) \p \v 12 Juc siudächo Jesús caycaptin leprawan gueshyaycaj runa chayaran. Chay runa Jesuspa ñaupanman gongurpaycur niran: «Tayta, munashayquino cay gueshyäpita limyu canäpaj allchacaycachimay ari.» \p \v 13 Chaura Jesusga runata yataycur niran: «Au, allchacänayquita munämi. Limyuna cay.» \p Niptin chay runaga jinan öra lepra gueshyanpita allchacäcuran. \v 14 Allchacaj runataga Jesús niran: «Ama pitapis willanquichu. Chaypa ruquenga cüraman ayway ricashunayquipaj. Nircorga Moisés isquirbishancho niycashanno allchacashayquipita llapanta ruranqui.\x * \xo 5:14 \xt Lev. 14.1–32\x* Allchacashana caycashayquita cüra nishuptiquega llapannami musyanga rasunpa allchacashayquita.» \p \v 15 Chaypis Jesuspa willapanga may-chaychöpis mayacaran. Chaynöpami achcaj runacuna pay cajman shuntacaran yachachishancunata wiyananpaj, gueshyancunapitapis allchacächinanpaj. \v 16 Chaypis Jesusga imaypis chunyajninman aywaj Tayta Diosta mañacunanpaj. \s1 Cuerpun mana cuyucoj runata Jesús allchacächishan \r (Mat. 9.1–8; Mar. 2.1–12) \p \v 17 Juc cuti Jesús yachachiptin chaycho jamarpaycaran Moisés isquirbishanta yachachejcunawan fariseucuna. Paycunaga shamusha caran intëru Galilea probinsyapita, intëru Judea probinsyapita, y Jerusalenpitapis. Gueshyajcunata allchacächinanpaj Tayta Diospa munayninwan Jesús caycaran. \fig Cuerpun mana cuyucoj runata Jesús allchacächishan|src="WA03824B.TIF" size="span" loc="Luc. 5.17" ref="Luc. 5.17–26" \fig* \v 18 Chaymanmi runacuna quirmawan aparan mana cuyucuypa gueshyaj runata. Chayaycachirmi imanöpapis Jesuspa ñaupanman yaycachiyta munaran. \v 19 Ichanga achca runacuna chaycho captinmi wasi puncunpa yaycachiyta mana puydiranchu. Chaymi wasi jananman wicharcachir wasi gataraycashanta uchcuriran. Nircur wascawan warcuypa quirmantinta urächiran Jesuspa ñaupanman. \v 20 Chay apaj runacuna payman yäracushanta musyarmi chay gueshyaycaj runata Jesús niran: «Gamga llapan juchayquipita perdunashanami caycanqui.» \p \v 21 Chayno niptin Moisés isquirbishanta yachachejcunawan fariseucunaga yarpachacur niran: «¿Pitaj chay runa Tayta Dios-tucur chayno rimananpäga? Diosllami juchataga perdunan.» \p \v 22 Chayno yarparcaycashanta musyarmi Jesús tapuran: «¿Imanirtaj chayno yarparcaycanqui? \v 23 ¿Maygantaj mas fäsi: ‹Juchayquicunapita perdunashanami caycanqui› ninanchu o ‹Allchacashanami canqui. Jatariy. Puriyna,› ninanchu? \v 24 Cananmi ricanqui Destinädu Runa cay pachacho runata juchancunapita perdunananpäpis munayniyoj cashanta.» Chayno nircur mana cuyucoj runata niran: «Gamtami në: Jatariy. Quirmayquita shuntacurcur wasiquiman aywacuy.» \p \v 25 Chayno niptin mana cuyucoj runaga jinan öra llapan ricaycaptin sänuna jatarcuran. Nircur quirmanta apacurcur wasinpana aywacuran Tayta Diosta alabashpan. \v 26 Chaynöta ricaycur llapan runacuna almirashpan Tayta Diosta alabaran. Fiyupa almirasha cashpan paycuna niran: «¡Cananga fiyupa almiraypajcunatami ricashcanchi!» \s1 Disïpulun cananpaj Levïta Jesús gayashan \r (Mat. 9.9–13; Mar. 2.13–17) \p \v 27 Chaypita aywacuycashanchöna Jesusga ricaran Leví jutiyoj runata, impuestuta cobrar jamaraycajta. Ricärir payta Jesús niran: «Disïpulö canayquipaj gatirämay.» \p \v 28 Chayno niptin Levïga llapanta cachaycur jinan öra Jesuswan aywacuran. \p \v 29 Chaypita Levïga wasincho micuyta rurachiran chayman Jesús chayayninta. Chaycho Jesuswan iwal micurcaycaran impuestuta cobrajcuna, waquin runacunapis. \v 30 Chaymi Moisés isquirbishanta yachachejcunawan fariseucunaga jamurpashpan Jesuspa disïpuluncunata niran: «¿Imanirtaj impuesto cobrajcunawan mana alli ricasha juchasapa runacunawan micurcaycan?» \p \v 31 Niptin Jesusga niran: «Gueshyajcunami mëdicupäga caycan. Nogaga manami allita ruraycajcunata gayajchu shamushcä. \v 32 Chaypa ruquenga shamushcä juchallancho goyaycajcunata gayajmi arpinticur salbacunanpaj.» \s1 Ayünupita Jesusta tapushan \r (Mat. 9.14–17; Mar. 2.18–22) \p \v 33 Chaypitanami Jesusta waquenga niran: «Bautisaj Juanpa disïpuluncunawan fariseucunapa disïpuluncunaga imaypis ayunan Tayta Diosta mañacunanpaj. Gampa disïpuluyquicunami ichanga micur upullar cacun.» \p \v 34 Chaymi Jesusga niran: «Casarananpaj fistaman gayachishan runacunaga ¿ayunanmanchuraj casaraj runa chaycho caycaptin? \v 35 Casaraj mösuta apacuptinmi ichanga llaquicur ayunangapaj.» \p \v 36 Chayno nirmi tincuchiypa willaparan: «Pipis manami mushoj röpata rachircur mauca röpataga rimindanchu. Chayno rurashpanga mushoj röpatapis pirdichinmi. Mauca caj röpachöga manami camarannachu. \v 37 Chayno manami pipis wiñanchu chayraj rurasha bïnuta mauca garapita shutimanga. Mauca gara shutiman wiñashaga pogushpan chay gara shutita rachirinmi. Chaura bïnupis jichan. Gara shutipis pirdin. \v 38 Chaymi chayraj rurasha bïnutaga wiñanchi mushoj gara shutiman. Chauraga ishcanpis allimi llojshin. \v 39 Chaynömi pipis pogusha bïnuta yawarcorga chayraj rurasha bïnuta upuyta mana munannachu. Llapanmi nin ‹Pogusha bïnuga chayraj rurasha bïnupita mas allimi› nir.» \c 6 \s1 Jamay junajcho Jesuspa disïpuluncuna rïguta pallashan \r (Mat. 12.1–8; Mar. 2.23–28) \p \v 1 Juc säbadu jamay junajcho Jesusga disïpuluncunawan päsaycaran rïgu poguraycaj chacrapa. Jesuspa disïpuluncunaga rïguta pallarcur cuparir-cuparir uchurcaycaran. \v 2 Chayta ricar waquin fariseucunaga niran: «¿Imanirtaj chaynöga gamcuna rurarcaycanqui, säbadu jamay junajcho mana rurananchïpaj caycaptenga?» \p \v 3 Chayno niptin Jesusga niran: «¿Manachu Tayta Diospa palabrancho liguishcanqui unay ray David yan'guincunawan yargashpan imata rurashantapis? \v 4 Tayta Diosta rispitana wasiman yaycur Tayta Diospaj churashan tantata micuran.\x * \xo 6:4 \xt 1Sam. 21.1–6\x* Cüracunalla micunanpaj caycaptinpis micuran. Yan'guincunatapis yawachiran.» \p \v 5 Nircur niran: «Destinädu Runaga munayniyojmi caycan säbadu jamay junajcho imata rurananpaj imata mana rurananpäpis.» \s1 Chaquisha maquiyoj runata jamay junajcho allchacächishan \r (Mat. 12.9–14; Mar. 3.1–6) \p \v 6 Chaypita yapay säbadu jamay junajcho sinagogaman yaycuycur Jesús yachachiyta gallaycuran. Chaycho juc runa caycaran derëchu caj maquin mana cuyucoj chaquisha. \v 7 Chayta ricar Moisés isquirbishanta yachachejcunawan fariseucunaga Jesusta ricaparcaycaran cayno nir: «Säbadu jamay junaj caycaptin mä allchacächengachush tagay gueshyajta. Allchacächiptenga chay janallanmi contran jatarishun.» \p \v 8 Chayno yarparcaycashanta musyar chaquisha maquiyoj runata Jesusga niran: «¡Jatarcur chaupiman ichicuy!» \p Chaura chay runaga jatarcur chaupiman ichicuran. \v 9 Chaycho caycajcunata Jesús niran: «Tapushayqui-llapa: Säbadu jamay junajchöga ¿imatataj rurashwan: alli cajtachu u mana alli cajtachu? ¿Wañuycajta salbashwanchu u ‹wañucuchun› nishwanchu?» \p \v 10 Chayno nircur chaycho caycajcunata ricapärir chaquisha maquiyojta niran: «Maquiquita jogariy.» \p Niptin maquinta jogariran. Chaura sänuna ricacuran. \v 11 Chayta ricaycur contrancunaga fiyupa rabyar quiquin-pura parlacuran Jesusta imano imata rurananpäpis. \s1 Chunca ishcay apostulnincunata acrashan \r (Mat. 10.1–4; Mar. 3.13–19) \p \v 12 Chay wichan juc junaj Jesús aywaran chunyaj jircaman Tayta Diosta mañacunanpaj. Chay jircacho warayllata Tayta Diosta mañacuycar wararan. \v 13 Pacha wararcuptin llapan disïpuluncunata gayaran. Nircur paycunapita chunca ishcayta acraran apostulnin cananpaj. \v 14 Acrashan cajpa jutincuna caran: Simón (paypa jutintami churaparan Pedro nir), Simonpa wauguin Andrés, Santiago, Juan, Felipe, Bartolomé, \v 15 Mateo, Tomás, Alfeopa wamran Santiago, «Celote» nishan Simón (Celote ninanga «marcanpaj nanächicoj» ninanmi.) \v 16 Santiagupa wauguin Judas, chayno Jesusta wañuchinanpaj entregaj Judas Iscariotepis. \s1 Achcaj gueshyajcunata Jesús allchacächishan \r (Mat. 4.23–25) \p \v 17 Acrashan cajcunawan puntapita Jesús urämuran. Pampacho shuntacasha carcaycajta tariran achcaj gatirajnincunata, aypalla runacuna intëru Judeapita, jinan Jerusalenpita, mas caru lamarpa cantunpa Tiro marcapita, Sidón marcacama tiyajcuna shamusha carcaycajtapis. Paycuna shuntacaran Jesús parlashanta wiyananpaj, gueshyancunapitapis allchacächinanpämi. \v 18 Chaycho allchacächiran dyablu ñacaycächishan runacunatapis. \v 19 Munayninwan allchacächiptinmi pï-maypis Jesusta yatayllapis yataycuyta munaj gueshyancunapita allchacänanpaj. \s1 Cushicuypaj llaquicuypaj Jesús willacushan \r (Mat. 5.1–12) \p \v 20 Disïpuluncunata ricärir Jesusga niran: «Cushishami cawanquipaj pobricunaga. Gamcunaga Tayta Diospa maquinchömi goyanquipaj. \p \v 21 «Cushishami cawanquipaj canan yargaycajcunaga. Gamcunaga sacsashami canquipaj. \p «Cushishami cawanquipaj canan wagaycajcunaga. Asirmi goyanquipaj. \p \v 22 «Cushishami cawanquipaj noga Destinädu Runapa willacuynëta willacushayquipita runacuna chiquishuptiqui, gargushuptiqui, ashllishuptiqui, imamanpis tincuchiypa gayapäshuptiqui. \v 23 Imatapis mana allita rurashushayqui junaj gamcunaga cushicuy. Gamcunataga maynami Tayta Dios premyuta shuyaraycächishunqui. Chiquishojcunapa unay caj awiluncunapis chaynöllami unay caj profëtacunata chiquej, magaj.» \p \v 24 Nircur Jesús niran: «Ay imanöraj canqui rïcucuna. Gamcunaga maynami ima-aycayquipis captin cushisha goyashcanqui. \p \v 25 «Ay imanöraj canqui sacsashana caycajcuna. Gamcunaga yargaychömi canquipaj. \p «Ay imanöraj canqui canan cushisha caycajcuna. Gamcunaga fiyupa llaquicurmi waganquipaj. \p \v 26 «Ay imanöraj canqui llapan runacunapita alabasha caycajcuna. Gamcunanöllami unay caj awiluyquicunapis llutan yachachicojcunata alabaj. \s1 Chiquimajninchïtapis cuyananchïpaj yachachishan \r (Mat. 5.38–48; 7.12) \p \v 27 «Llapayqui wiyaycämajcunatami ichanga në: Chiquishojcunata cuyanqui. Rabyapäshojcunatapis alli ricanqui. \v 28 ‹Maldisyunädu cachun› nishuptiquipis, ‹Tayta Dios yanapächun› niy. Magashojcunapäpis Tayta Diosta mañacuy. \v 29 Pipis jucaj-lä gagllayquicho magashuptiqui, jucaj-lä gagllayquitapis camapay. Punchuyquita guechushushpayqui camisayquita apacuptinpis ama rimapaychu. \v 30 Pï imata mañacushuptiquipis goycuy. Imatapis guechushushpayqui apacuptenga cutichishunayquita ama shuyaranquichu. \v 31 Alli ricashunayquita munashayquino gamcunapis runa-masiquita alli ricanqui. \p \v 32 «Cuyanacushallayquita cuyashpayquega ¿ima allitataj rurarcaycanqui? Juchasapacunapis chaynöllaga rurarcaycanmi. \v 33 Gamcunapaj alli cajcunallawan alli cashpayquega ¿ima allitataj rurarcaycanqui? Juchasapacunapis chaynöllaga rurarcaycanmi. \v 34 Ristacoj-masillayquiwan ristanacorga ¿ima allitataj gamcuna rurarcaycanqui? Juchasapacunapis ristacoj-masillanwanga ristanacunmi cutichinacuyta yarpar. \p \v 35 «Gamcunaga chiquishojniquicunata cuyay. Paycunawanga alli cay. Ristarga ama yarpaychu cutichishunayquitaraj. Chayno alli goyashayquipitami Tayta Diosninchi sumaj alli ricashunquipaj. Munayniyoj Tayta Diosninchïpa wamran cashayquipis musyacangami. Payga llapan runatami cuyapan juchacho goyaptinpis, imata mana gocuptinpis. \v 36 Tayta Diosninchi cuyapäshushayquino gamcunapis cuyapay pï-maytapis. \s1 Runa-masinta mana jamurpänanpaj yachachishan \r (Mat. 7.1–5) \p \v 37 «Runa-masiquita ama jamurpaychu Tayta Diospis mana jusgashunayquipaj. Jucpäga ama ninquichu ‹payga juchayojmi› nir, Diospis gampaj mana ninanpaj. Pï-maytapis perdunaptiquega gamtapis chaynömi perdunashunquipaj. \v 38 Pï-maytapis goycuptiquega gamtapis chaynöllami goycushunquipaj. Chasquinquipaj junta shajshipayllapa wiñasha jichay jichaytami. Runa-masiquita imanöpis ricashayquimannöllami Tayta Diospis ricashunquipaj.»\x * \xo 6:38 \xt Mat. 7.2\x* \p \v 39 Chayno nishpan tincuchiypapis Jesús willaparan: «¿Gapra runa gapra-masinta pushanmanchuraj? Pushanacorga ¿manachuraj ishcan uchcuman yaganman? \v 40 Chauraga yarpay pï yachachicojta gatiraycashayquitapis. Yachacöga manami yachachejninpita masga yachanrächu. Llapanta yachacuycurnaga yachachejninnönami canga. \p \v 41 «Quiquiquipa ñawiquicho jatun ganra caycaptenga ¿imanirtaj runa-masiquipa ñawincho tacshalla ganra caycajta ricapaycanqui? \v 42 Ñawiquicho jatuncaray ganra caycaptenga ¿imanöparaj runa-masiquita ninquiman ‹Ñawiquicho tacsha ganra caycajta jorgapäshayqui› nir? ¡Janan shongu runacuna! Rimëruga jorguy quiquiquipa ñawiquicho ganra caycajtaraj. Chayrämi ricanquipaj jucpa ñawincho tacsha ganra caycajta jorgapänayquipäga.» \s1 Wayuyninpami imatapis rejsinchi \r (Mat. 7.17–20; 12.34–35) \p \v 43 Alli yöra manami wayunchu mana alli frütataga. Chayno mana alli yörapis manami wayunchu alli frütataga. \v 44 Imanötapis wayushanpitami rejsinchi yöracunataga. Chayno manami pallanchïchu shirapita ïgusta. Ni manami shuntanchïchu cashapitapis übasta. \v 45 Alli runaga parlan shonguncho alli yarpaycashantami. Mana alli runaga parlan shonguncho mana alli yarpaycashallanta. Shonguncho mana allita yarparmi ichanga mana allita parlan. \s1 Wasi rurajcunaman tincuchishan \r (Mat. 7.24–27) \p \v 46 «Nishäta mana rurarcaycarga ¿imanirtaj gamcunaga ‹Tayta, Tayta› nircaycämanqui? \v 47 Noga nishäta wiyacamajcuna imano cashantapis tincuchiypa willapäshayqui: \v 48 Juc runashi wasita jatarichinanpaj rurita uchcuycur gaga jananpita simintuta pergasha. Chaura mayu chayashpan yacu jaytaptinpis manashi chay wasitaga juchuchishachu, gaga jananpita sumaj camacächiypa pergasha captin. \v 49 Noga nishäta mana rurajcunaga caynömi caycan: Juc runashi simintuta mana pergayllapa allpa janallanpita wasita jatarachisha. Chayno captinshi mayu chayarga yacu jaytaycällar juchuraycachisha. Chaura chay wasiga ushajpäshi illgasha.» \c 7 \s1 Capitanpa uywayninta Jesús allchacächishan \r (Mat. 8.5–13) \p \v 1 Runacunata yachachiyta ushaycur Jesús disïpuluncunawan aywacuran Capernaúm marcaman. \v 2 Chaychömi Roma runa capitan tiyaran. Chay capitanpa cuyay uywaynin fiyupa gueshyashpan wañuycaranna. \v 3 Capitanga maynami Jesús imata ruraycashantapis parlajta wiyaran. Chaymi mas rispitädu Israelcunata cacharan «Aywar ruwaycamunqui uywaynëta allchacächej shamunanpaj» nir. \v 4 Chaura paycunaga Jesús cajman awaycur fiyupa ruwaran: «Capitanpa uywaynin gueshyaycajta allchacaycachiy ari tayta. \v 5 Payga marca-masinchïcunapäpis alli runami. Sinagogatapis rurachipämashami.» \p \v 6 Chayno niptin Jesusga paycunawan aywaran. Capitanpa wasinmanna Jesús chayaycaptin chay capitanga yapay cacharan amistänincunata. Chay runacuna aywar niran: «Tayta, wasincamaga amashi chayaycunquichu. Pay jäpa runa captinshi wasinman ama yaycunquichu. \v 7 Chayshi quiquenga mana shamushachu gammanpis. Carullapitashi ‹Allchacächun› niycunqui. Chayllashi uywaynin allchacanga. \v 8 Payga caycan juc mandajpa munaynillanchöshi. Chaynöshi paypa munayninchöpis caycan suldärucuna. Maygantapis ‹ayway› niptenga aywanshi. ‹Shamuy› niptenga shamunshi. Chaynöshi uywayninpis imata ‹ruray› niptinpis ruran.» \p \v 9 Chayno nishanta wiyaycur Jesusga fiyupa almiraran. Chaymi guepanta aywarcaycaj runacunaman ticraycur niran: «Payno alli yäracamaj runataga ni Israel runacunachöpis manami tarishcächu.» \p \v 10 Chay cachashancuna capitanpa wasinman cutiycorga pasaypa gueshyaycashan uywayta tariran allchacashatana. \s1 Biyüdapa wañusha wamranta Jesús cawarachishan \p \v 11 Chaypita manapis aycällatana Jesusga aywaran Naín marcaman. Paywan aywaycaran disïpuluncuna y aypalla runacunapis. \v 12 Marca yaycunaman chayaycashanchöna ricaran pampananpaj ayata aparcaycajta. Chay ayaga caran biyüdapa jucnaylla wamranmi. Aypalla runacunapis gatiycaran. \v 13 Jesusga biyüdata cuyapashpan niran: «Ama wagaychu ari.» \p \v 14 Chayno nircur aparcaycajpa ñaupanman aywarcur yataycuran ayata apaycashan quirmata. Chaura ayata wintuycajcunaga ichiycäriran. Wañusha caycaj mösutana niran: «¡Mösu, jatariy!» \p \v 15 Chaura wañusha caycäga cawarir jamarcurna parlaran. Jesusna cawarimojpa mamanta niran: «¡Cä wamrayqui!» \p \v 16 Chaycho caycajcunaga llapan almirashpanna Tayta Diosta alabaran «Fiyupa munayniyoj profëtami noganchïcho caycan» nir; «Tayta Diosga noganchïman chayamusha yanapämänanchïpaj» nir. \p \v 17 Jesús imano rurashanpis intëru Judea probinsyapami mayacaran. \s1 Bautisaj Juanpa disïpuluncuna Jesusman aywashan \r (Mat. 11.2–19) \p \v 18 Bautisaj Juanta quiquinpa disïpuluncuna willaran Jesús imano imata ruraycashantapis. Chaymi ishcaj disïpuluncunata Jesusman cacharan cayno tapunanpaj: \v 19 «¿Gamchush caycanqui Tayta Dios cachamushan Cristo? U ¿Juctarächush shuyäshäcuna?» nir. \p \v 20 Chayaycur niran: «Bautisaj Juanmi cachamasha gamta tapucunäpaj: ¿Gamchush caycanqui Tayta Dios cachamushan Cristo? U ¿Juctarächush shuyäshäcuna?» \p \v 21 Juanpa cachancuna chayashan öra Jesusga allchacaycächiran tucuy-niraj gueshyawan gueshyajcunata, dyablu gueshyachishan runacunata, gapracunatapis. \v 22 Tapuptin Jesús niran: «Cutiycur Juanta willay wiyashayquita ricashayquicunatapis. Gapracunapis ricannami. Mana purejcunapis purinnami. Leprawan gueshyajcunapis allchacashanami. Upacunapis wiyarcaycannami. Wañushacunapis cawarinnami. Pobricunapis Tayta Diospa alli willacuyninta wiyaycannami. \v 23 Cushishami cawanga mana yamacaypa nogaman yäracamaj cäga.» \p \v 24 Juanpa disïpuluncuna aywacuptin shuntacasha caycaj runacunata Jesusga Juanpaj cayno niran: «¿Imata ricajtaj gamcuna aywarayqui chunyajcho Juan caycashanman? ¿Wayrawan cuyuycaj shogushta ricajchu? \v 25 Chaycunata ricaj mana aywashpayquega ¿ima ricajtaj aywarayqui? ¿Alli röpasha caycaj runata ricajchu aywarayqui? Gamcuna musyashayquinöpis alli röpan jatishata, pasaypa allicho goyaj rïcucunataga ricanqui ray tiyashan palasyucunallachömi. \v 26 Chaura, gamcuna ¿ima ricajtaj aywarayqui? ¿Profëtata ricajchu? Au, profëtata ricajmi aywarayqui. Payga waquin profëtacunapita masmi cashapis. \v 27 Juanpämi Tayta Diospa palabrancho cayno isquirbiraycan: \q1 « ‹Gampa ñaupayquitami willacojnëta cachä. \q1 Chaynöpami camaricusha carcaycanga aywaptiqui chasquicushunayquipaj.›\x * \xo 7:27 \xt Mal. 3.1\x* \p \v 28 «Ni pï runapis Juanmanga manami tincushachu. Chaypis Tayta Diospa maquincho cawajcunamanmi ichanga Juanpis mana tincunchu.» \p \v 29 (Juan bautisashan cajcunaga Jesús nishanta wiyaycur Tayta Diosta alabaran, asta impuestuta cobrajcunapis. \v 30 Fariseucunawan Moisés isquirbishanta yachachejcunami ichanga mana bautisacushachu caran. Paycunaga Tayta Dios nishancunata chasquicuyta manami munaranchu.) \p \v 31 Chayno nircur mastapis Jesús niran: «¿Imawanraj tincuchëman canan wichan runacunataga? ¿Imamanraj tincun? \v 32 Paycunaga caycan läsacho pucllar jamarpaycaj wamracunanöllami. Upa wamracuna-jinami mana tantiyacunchu. Wamracunaga nin: \q1 « ‹Quënata tucaptëpis manami gachwashcanquichu. \q1 Llaquicuyllapaj cantaptëpis manami wagashcanquichu› nir. \p \v 33 «Juanga casha tantata mana micoj, ni bïnutapis mana upoj. Chaura gamcunaga nishcanqui ‹¡Payga dyablupa munaynincho carmi chayno ruraycan!› nir. \v 34 Destinädu Runami ichanga pï-maywanpis shuntacar ima micuytapis micun, bïnuta upun. Chaymi runacunaga nin ‹Micullar upyallar puricun. Impuestuta cobrajcunawan, mana alli ricasha juchasapa runacunawan puricun› nir. \v 35 Chaypis Tayta Dios rasunpa yachaj cashanga musyacan wamrancuna imanöpis cawashanchömi.» \s1 Fariseo runa Simonpa wasinman Jesús aywashan \p \v 36 Juc Fariseo runa Simón jutiyoj Jesusta pusharan wasinman chaycho micuyta garananpaj. Chayachiptin Jesusga micunanpaj yaycuran. \v 37 Chayman Jesús aywashanta musyarmi juchasapa warmiga aywaran alabastro rumipita rurashan botëllanwan fiyupa chanin cuestaj perfümi aptasha. \v 38 Chayar umpucuycur wagapaptin weguenga Jesuspa chaquinman juturan. Weguin ushmashantana ajchanwan chaquichishpan pichaparan; mucharan. Nircur apashan perfümita wiñaparan. \p \v 39 Chayta ricaycur wasinman pushaj fariseo runaga yarpaynillancho niran: «Rasunpa profëta carga musyanmanmi imaniraj warmi yataycashantapis. Musyarga manami munanmanchu chay juchasapa warmi yataycunanta.» \p \v 40 Chayno yarpaycashanta musyashpan Jesusga niran: «Simón, willashayqui.» \p Chaura Simonga niran: «Mä willamay tayta.» \p \v 41 Chaymi Jesús niran: «Juc runapashi ishcaj runacuna jagan caran. Jucnin cäga jagan caran pichga pachac (500) junaj arur gänashanno. Jucninna jagan caran pichga chunca (50) junaj arur gänashanno. \v 42 Imanöpa pägananpäpis ishcanpa imanpis manashi caranchu. Chayno captin ishcantapis ‹Jagä cashayquega cacuchunna› niranshi. \p «Canan mä nimay: ¿Maygan cajtaj chay guellayniyoj runata mas cuyanga?» \p \v 43 Simón niran: «Mas aypalla jaga caj runami tayta.» \p Chayno niptin Jesús niran: «Au, chaynömi.» \p \v 44 Chaura warmita ricapärir Simonta yapay niran: «Simón, ricay cay warmi imano ruraycashantapis. Wasiquiman chayamuptëpis manami yacuta gomashcanquichu chaquëta mayllacunäpaj. Cay warmimi ichanga weguinwan chaquëta ushmarcachir ajchanwan pichapämasha. \v 45 Yaycamuptë saludamashpayqui manami muchamashcanquichu. Paymi ichanga jamaycushäpita-pacha chaquëta muchasha. \v 46 Chayamuptë umäman manami asëtita wiñapämashcanquichu. Paymi ichanga chaquëman perfümita wiñasha. \v 47 Chayno rurar cay warmiga musyaycächin maychica juchan casha captinpis perdunashana cashantami. Chayno perdunasha carmi cay warmiga fiyupa cuyamasha. Wallcallapita perdunasha cajcunaga manami alläpa cuyacunchu.» \p \v 48 Nircur chay warmita niran: «Gamga juchayquicunapita perdunashanami caycanqui.» \p \v 49 Chayno nishanta wiyaycur chaycho jamarpaycajcunaga quiquin-pura ninacuran: «¿Pitaj cay runa juchayojcunatapis juchanpita perdunananpäga?» \p \v 50 Chayno nircaycaptinpis Jesusga warmita niran: «Riguishayquipitami Dios salbasha-cashunqui. Cananga cushishana aywacuy.» \c 8 \s1 Jesusta yanapaj warmicuna \p \v 1 Chaypitana Jesusga chunca ishcay apostulnincunawan marcan-marcan puriran. Alli willacuyta willaparan «Tayta Diosga maquincho cawananchïpämi shuyaycämanchi» nir. \v 2 Paycunawan puriycaran dyablu maquichacushanpita jorgushan warmicuna, tucuy gueshyapita allchacächishan warmicunapis. Chayno paycunawan puriycaran Magdalena marcapita caj María. Paypitami Jesús garguran ganchis dyablucunata. \v 3 Chayno puriycaran Herodespa yanapajnin Cuzapa warmin Juana, Susana, waquin warmicunapis. Paycunaga Jesusta y disïpuluncunatami guellaywan yanapaj. \s1 Murupacojman tincuchiypa willapashan \r (Mat. 13.1–9; Mar. 4.1–9) \p \v 4 Intëru marcapita shamurmi achca runacuna shuntacaran Jesús caycashan cajman. Chaymi tincuchiypa willaparan: \v 5 «Juc runashi rïgu muroj aywaran. Chayshi muruta machiptin waquin muru caminuman chayaran. Chaura chay caminupa purejcuna lluchcacuran. Äbicuna shamurna machiraycajta pashacurcuran. \v 6 Waquin caj murunashi chayaran allpaynaj rumi shallaman. Chaycho wiñarcamur mana ömi captin chaquicäcuran. \v 7 Waquin caj murunashi chayaran cashacuna chaupinman. Cashacuna rurincho garwashtaycällar wiñamurshi chaquicäcuran. \v 8 Mas waquin caj murunashi alli allpaman chayaran. Chaura chaycunaga alli wiñamurshi juc ispïjallacho pachacta wayuran.» \p Chayno willaparcur Jesús niran: «¡Nishäta wiyaj cäga sumaj tantiyacuy!» \s1 Murupacojman tincuchiypa Jesús willapashan ima ninan cashanpis \r (Mat. 13.10–23; Mar. 4.10–20) \p \v 9 Chaypita disïpuluncuna tapuran: «¿Ima ninantaj chay tincuchiypa willapashayquega?» nir. \p \v 10 Niptin Jesús niran: «Gamcunataga Diosmi tantiyaycächishunqui imano Paypa maquincho cananpaj cajtapis. Waquincunatami ichanga tincuchiyllapa willapä, chaynöpami ricaycarpis mana ricajno canga. Wiyaycarpis mana tantiyangachu.\x * \xo 8:10 \xt Isa. 6.9–10\x* \p \v 11 «Chay tincuchiypa willapashäga cayno ninanmi caycan: Rïgu murunömi Tayta Diospa willacuynin caycan. \v 12 Chucru caminunömi waquin runacunapa shongun chucru caycan. Chayno carmi Tayta Diospa willacuyninta wiyarpis mana chasquicunchu. Chaymi wiyashallantapis Satanás gongaycachin mana salbacunanpaj. \v 13 Waquin runacunapa shongonga allpaynaj rumi shallanömi caycan. Paycunaga Tayta Diospa willacuyninta wiyar cushishami chasquicun. Chaypis mana ömi captin rïgu yagarcamur chaquicäcushannömi paycunapis caycan. Chaymi runacuna chiquiptinpis o ima ñacaycho carpis ñaupata cawashanmanno cuticurin. \v 14 Waquin runacunapa shongonga cashacuna rurincho caj allpanömi caycan. Paycunaga Tayta Diospa willacuyninta wiyarpis mas yarpachacun warannincuna imanöpis cawanallanpaj, rïcu canallanpaj y quiquin munashanno cawanallanpämi. Chaynöpami paycunaga caycan mana wayoj rïguno. \v 15 Waquin runacunapa shongonga alli allpanömi caycan. Paycunaga Tayta Diospa willacuyninta cushisha chasquicur Tayta Dios munashannömi cawan. Chaymi alli allpacho muru wiñarcamur fiyupa wayushanno caycan. \s1 Achquiman tincuchiypa willapashan \r (Mar. 4.21–25) \p \v 16 «Achquita sindircur manami pipis churaycunchu cajun rurinman, ni cawitu rurinmanpis. Chaypa ruquin achquitaga alayrinninmanmi churan llapanman achicyänanpaj.\x * \xo 8:16 \xt Mat. 5.15; Mar. 4.21\x* \v 17 Cananga Tayta Diospa alli willacuynin pacaraycajnömi caycan. Chaypis pacaraycajta imayllaga ricacächengami. Mana musyacajcunapis imayllaga mayacangami.\x * \xo 8:17 \xt Mat. 10.26; Mar. 4.22\x* \v 18 Chaymi sumaj tantiyacuy-llapa. Yachachishäta wiyar Tayta Dios munashanno cawaj cäga masmi tantiyaconga. Mana wiyayta munaj cajtaga ichicllata tantiyashallantapis gongaycachengami.»\x * \xo 8:18 \xt Mat. 13.12; 25.29; Mar. 4.25\x* \s1 Jesuspa maman y wauguincuna aywashan \r (Mat. 12.46–50; Mar. 3.31–35) \p \v 19 Jesús chayno yachaycächiptin wauguincunawan maman chayaran. Aypalla runacuna captin yaycuyta mana puydiranchu Jesuswan tincunanpaj. \v 20 Chaymi juc runa Jesusta willar niran: «Mamayquiwan wauguiquicunami jawacho shuyaycäshunqui.» \p \v 21 Niptin Jesús niran: «Mamäwan wauguëcunaga Tayta Dios nishanta wiyar rurajcunami.» \s1 Wayrapäwan yacupaj Jesús munayniyoj cashan \r (Mat. 8.23–27; Mar. 4.35–41) \p \v 22 Juc junajcho Jesús disïpuluncunawan can'waman yaycuran. Nircur niran: «Cay gochata chimpashun.» \p Chayno nishpan can'wawan aywaran. \v 23 Gochapa aywarcaycashancho Jesusga puñucäcuran. Chayno aywarcaycaptin löcu wayra gallaycuran. Chaura wayrawan yacu pullchajyar can'waman yaycushpan tallpucächiytana munaycaran. \v 24 Chaura Jesusman witiycur riccharcachir niran: «¡Tayta, Tayta! ¡Tallpucaycanchïnami!» \p Riccharcushpan wayratawan yacuta piñacuran. Chaura wayrapis yacupis chawaran. \v 25 Nircur disïpuluncunata niran: «¿Gamcunaga manachu Tayta Diosman yäracunqui?» \p Manchacasha cashpan quiquin-pura ninacuran: «¿Piraj pay wayrapis yacupis wiyananpäga?» nir. \s1 Dyablu löcuyächishan runata Jesucristo allchacächishan \r (Mat. 8.28–34; Mar. 5.1–20) \p \v 26 Chaypita gochata päsashpan Jesusga disïpuluncunawan chayaran Gerasa\f + \fr 8:26 \fk Gerasa \ft Waquin nin \fk Gadara; \ft waquinna nin \fk Gergesa.\f* partiman. Chayga caycaran Galileapa chimpan gocha cuchuncho. \v 27 Can'wapita Jesús urarcuptin Gerasa runa shamuran. Chay runaga dyablu löcuyächiptin ñaupapita-pachana galalla puricuran. Wasichöpis mana tiyarannachu. Pantiyuncunallachöna tiyacoj. \v 28 Jesusta ricärir ñaupanman aywashpan gongurpacuycuran. Sinchipa gaparar niran: «Munayniyoj Diospa Wamran Jesús ¿imatataj nogacunawan munanqui? Gamta ruwacö: ama ñacachimaychu ari.» \p \v 29 (Chaynöga niran, Jesús mayna «Cay runapita yarguy dyablu» nisha captinmi. Chay runataga achca cutimi munashanta dyablu rurachiran. Chaymi maquinpita, chaquinta cadinawan wataran pitapis mana manchachinanpaj. Chayno wataptinpis cadinata paquiriycur chunyaj jircacunaman aywacoj.) \p \v 30 Chaypita Jesús tapuran «¿Imataj jutiqui?» nir. \p Chaura löcu niran: «Nogapa jutëga Legionmi.» («Legión» niran aypalla dyablucuna captinmi.) \v 31 Chay dyablucunaga Jesusta ruwaran «Chacaj pachaman ama cutichimaynachu» nir. \v 32 Chay öraga lädun jircacho aypalla cuchicuna caycänaj. Chaymi ruwacuran «Chay cuchicunaman yaycushaj ari» nir. Chaura dyablucuna ruwacushanta Jesús auniran. \v 33 Auniptinmi dyablucunaga runapita llojshir cuchicunaman yaycucaycäriran. Cuchicunanami löcuyar tunapa cörriylla aywar gochaman yagacarpuran. Chaychöga shengaypana wañuran. \p \v 34 Chayta ricaycur cuchi michejcunaga cörriyllapa aywacuran marcacho tiyaj runacunata, sercancho tiyaj runacunatapis willananpaj. \v 35 Willaptin runacunaga ima päsashantapis ricaj aywaran. Jesús cajman chayaycur dyablucuna löcuyächishan runataga tariran Jesuspa ñaupancho sänu alli fisyunchöna jamaraycajta. Röpatapis jatishana caycaran. Chayta ricaycur runacunaga fiyupa manchariran. \v 36 Löcuyaycaj runata imano allchacächishantapis ricajcunanami willaran chayamojcunata. \v 37 Chaura chay partipa tiyaj runacunaga manchacushpanmi Jesusta fiyupa ruwaran chaypita aywacunanpaj. Chaymi Jesusga can'waman wicharcur cuticuran. \p \v 38 Manaraj aywacuptin chay allchacaj runapis Jesusta ruwaran paywan aywacunanpaj. Ichanga Jesús cachar niran: \v 39 «Wasiquiman cutiy. Chaychöna willacunqui Tayta Dios fiyupa allita gampaj rurashanta.» \p Chaura chay runa aywacurna chay marcachöga Jesús allchacächishanta intërupa willacuran. \s1 Jairopa wamranta cawarachishan y warmita allchacächishan \r (Mat. 9.18–26; Mar. 5.21–43) \p \v 40 Chaypita Jesús cutiran gocha washa chimpanmanna. Cutiptin shuyarpaycajcunaga cushicuran. \v 41 Chaymanmi Jairo jutiyoj runa chayaran. Payga caran sinagogacho mandajmi. Payga Jesuspa ñaupanman gongurpaycushpan ruwaran wamranta allchacächej wasinman aywananpaj. \v 42 Paypaga jucnaylla warmi wamranmi wañuycaranna. Chay wamranga chunca ishcaynin (12) watayoj caran. \p Jairopa wasinman aywaptin runacunaga fiyupa quichquiraj aywarcaycaran. \v 43 Chay runacunawanmi aywaycaran chunca ishcay (12) watana yawar apaywan gueshyaycaj warmipis. [Chay warmiga mëdicucunacho jampicushpanmi ima-aycantapis ranticur ushasha caran.] Chay-jina jampicurpis mana allchacaranchu. \v 44 Chay warmi runacunapa chaupinpa Jesuspa guepanman yaycuycur röpanpa cantunta yataycuran. Chaura jinan öra yawar apaynin chawacäcuran. \v 45 Chaura Jesús niran: «¿Pitaj yatamasha?» \p Llapanpis chaycho caycajcunaga niran: «Nogaga manami yatashcächu.» \p Pedrunami niran: «Tayta, cayno quichqui aywarcaycashaga maygan yatashushayquitapis ¿imanöpataj musyashun? [Chaura ¿imanirtaj ‹¿Pitaj yatamasha?› niycanqui?]» \p \v 46 Chayno niptin Jesús yapay niran: «Pipis yatamashami. Yatamajtaga munaynëwanmi allchacächishcä.» \p \v 47 Chaura chay warmiga «Yatashäta musyashanami» nir sicsicyaycar Jesuspa ñaupanman gongurpaycuran. Nircur willaran imanir yatashantapis, imano jinan öra allchacashantapis. \v 48 Chaura Jesús niran: «Rasunpa yäracamashayquipitami allchacashcanqui. Cananga cushisha aywacuy.» \p \v 49 Jesús chayno parlaycaptillanrämi Jairopa wasinpita cacha chayaycur Jairota niran: «Wamrayquega wañucäcushanami. ¿Imapänataj Maestrutaga sïguir ruwanquipis?» \p \v 50 Chayno nejta wiyaycur Jesús niran: «Ama llaquicuychu. Gamga riguiylla riguiy. Riguiptiqui wamrayquega allchacangami.» \p \v 51 Wasiman chayaycur Jesusga ruriman yaycachiran wamrapa maman-taytanta, Pedruta, Santiaguta y Juanta. Chaypita cajtaga pitapis mana yaycachiranchu. \v 52 Jipash-mallwapaj parlashpan llaquicur llapan wagarcaycaran. Chaura Jesús niran: «Ama wagaychu. Manami wañushachu. Puñuycanllami.» \p \v 53 Chayno niptin wamra rasunpa wañusha caycashanta musyashpan chaycho caycajcunaga asiparan. \p \v 54 Chaypitaga wañusha caycaj wamratana maquipita charircur Jesús niran: «¡Jatariy, wamra!» \p \v 55 Chayno niptin wañusha caycaj wamra jinan öra cawarimuran. Cawarcamuptin Jesusga «Wamrata garay» niran. \p \v 56 Wamrapa maman-taytanga fiyupa almirasha carcaycaran. Chaypita Jesusga niran «Ama pitapis willacunquichu» nir. \c 9 \s1 Apostulnincuna willacur purinanpaj Jesús cachashan \r (Mat. 10.5–15; Mar. 6.7–13) \p \v 1 Jesusga chunca ishcay apostulnincunata ñaupanman gayaycur munayninta goran runacunapita dyablucunata gargunanpaj, gueshyaycajcunatapis allchacächinanpaj. \v 2 Paycunata cacharan «Tayta Diosga maquincho cawananpaj shuntaycannami» nir willacunanpaj, gueshyaycajcunatapis allchacächinanpaj. \v 3 Cachashpan niran: «Aywashpayqui imatapis ama apanquichu: tucapiquita, jacuyquita, guepinayquita, guellayniquita, ni rucacunayquipaj röpayquitapis. \v 4 Mayman chayarpis chayllacho pacharäcunqui juc marcaman aywacunayquicama. \v 5 May marcachöpis mana chasquishuptiquega chaypita aywacunqui chaquiquicho allpa caycajta tapsirishpayqui. Chayno ruranqui Tayta Dios paycunata jusgananpaj cashanta musyananpaj.» \p \v 6 Chaymi apostulcunaga marcan-marcan aywar Tayta Diospa alli willacuynincunata willacuran. Chayno purirmi gueshyajcunatapis intërucho allchacächiran. \s1 Jesusta Herodes rejsiyta munashan \r (Mat. 14.1–12; Mar. 6.14–29) \p \v 7 Ray Herodesga Jesuspaj «Ima-aycatapis ruraycan» nir parlajta wiyaran. Chaymi imano yarpachacuytapis mana atiparanchu. Waquenga «Juanmi cawarimusha» nircaycaran. \v 8 Waquinna «profëta Eliasmi yapay yurimusha» nircaycaran. Waquinnami «Unay caj profëtacunami mayganpis cawarimusha» nircaycaran. \v 9 Herodesnami niycaran: «Juantaga quiquëmi umanta roguchiypa wañuchichishcä. Chaura ¿piraj canman chay runaga? Chay runata nogapis rejsiycöman.» Chaymi imanöpapis Jesuswan tincuyta munaran. \s1 Pichga waranga runacuna micunanpaj milagruta Jesús rurashan \r (Mat. 14.13–21; Mar. 6.30–44; Juan 6.1–14) \p \v 10 Apostulnincuna cutiycamorga Jesusta willaran imano rurashantapis. Chaypita Jesusga paycunallata pushacurcur aywacuran Betsaida marcaman. \v 11 Chaypa aywashanta musyaycur runacunaga aywaran. Chayaycuptinnami Jesusga willaparan Tayta Diospa maquincho goyänanpaj. Gueshyaycajcunatapis achcajta allchacächiran. \p \v 12 Pacha tardiyaptinna chunca ishcay apostulcunaga Jesusta niran: «Runacunata niy aywacunanpäna sercacho tiyaycajcunaman pachacoj aywananpaj, chaycho ima micuyllatapis tarinanpaj. Caychöga imapis manami canchu garananchïpaj.» \p \v 13 Chayno niptin Jesús niran: «Gamcuna garay ari.» \p Chaura paycuna niran: «Nogacunaga charaycä pichga tantatawan ishcay pescädullatami. Micuyta rantej aywar-imar-rächari garäman caychica runataga.» \v 14 Runacunaga carcaycaran pichga waranganömi. \p Jesusga apostulnincunata niran: «Llapan runacunata jamachiy shuyni-shuyni pichga chuncata-cama.» \p \v 15 Jesús nishanta willaptin llapan jamacuran. \v 16 Chay pichga tantatawan ishcay pescäduta aptarcur Jesusga syëlupa ricärishpan Tayta Diosta mañacur agradësicuran. Nircurna paquircur-paquircur apostulnincunata macyaran llapan runata aypunanpaj. \v 17 Chaura llapan runacuna sacsanancama micuran. Puchöpacushantana shuntaran chunca ishcay canasta juntatanöraj. \s1 Jesusga Tayta Dios cachamushan Cristo cashanta Pedro nishan \r (Mat. 16.13–19; Mar. 8.27–29) \p \v 18 Chaypita juc junajcho disïpuluncunallawan caycashpan Jesusga Tayta Diosta japallan mañacuycaran. Mañacuyta usharcur paycunata tapuran «Runacunaga nogapaj ¿pï cashätataj yarpan?» \p \v 19 Chaura disïpuluncunaga niran: «Waquenga ‹Bautisaj Juan› ninmi. Waquenga ‹profëta Elías› ninmi. Waquenga ‹Pï carpis Tayta Diospa juc profëtanmi cawarimusha canga› ninmi.» \p \v 20 Chaura quiquincunatana Jesús tapuran: «Gamcunaga ¿pï cashätataj yarpanqui?» \p Chaymi Pedroga niran: «Gamga Tayta Dios cachamushan Cristumi canqui.» \s1 Wañunanpaj cashanta Jesús willacushan \r (Mat. 16.20–28; Mar. 8.30–9.1) \p \v 21 Chaymi disïpuluncunata Jesús willaparan pitapis mana willacunanpaj. \v 22 Nircur niran: «Noga Destinädu Runaga fiyupami ñacashaj. Autoridäcuna, cürapa mandajnincuna, lay yachachejcunapis nogapäga ‹Wañuchun› nengami. Chaypita quimsa junajtanami Dios cawarachimanga.» \p \v 23 Nircur llapan runatana Jesús niran: «Pipis disïpulö cayta munaj cäga, quiquinpa shongun munashanno ama cawachunchu. Ñacanan captinpis, wañunan captinpis waran-waran nogata mana gatirämaj cäga manami disïpulö canmanchu.\x * \xo 9:23 \xt Mat. 10.38; Mar. 8.34; Juan 12.24\x* \v 24 Noga-raycu wañuyta manchacoj cäga mana ushacaj cawayta manami tarengachu. Noga-raycu wañoj cajmi ichanga salbaconga.\x * \xo 9:24 \xt Mat. 10.39; Mar. 8.35; Juan 12.25\x* \v 25 Rïcuyar cay pachacho ima-aycata charaptinpis quiquin ushacänan caycaptenga ¿rïcu cashan bälinchuraj? \v 26 Pipis runacunapa ñaupancho nogapaj y willacuynëpaj pengacuptenga noga Destinädu Runapis syëlupita Papänëpa munayninwan anjilcunawan cutimushpä ‹Manami nogapachu› nishämi. \v 27 Rasunpami waquin caycho caycajcunaga manaraj wañur ricanga Tayta Diospa maquincho runacuna cawarcaycajtana.» \s1 Achic-achicyaycajman Jesús ticrashan \r (Mat. 17.1–8; Mar. 9.2–8) \p \v 28 Chaypita pusaj junajtanönaga puntaman Jesús aywaran Tayta Diosta mañacunanpaj. Chayman aywar pusharan Pedruta, Juanta, Santiaguta. \v 29 Tayta Diosta mañacuycaptillan cäranpis achic-achicyaycajman ticracuriran. Röpanpis yuraj chipyaj ricacuran. \v 30 Chaychömi ishcaj runacuna yurircur Jesuswan parlaycaran. Paycunaga caran Moiseswan Eliasmi. \v 31 Paycunaga fiyupa achic-achicyaycajchömi caycaran. Jesuswanga parlarcaycaran cay pachapita aywacur Jerusalencho cumlinanpaj cashantami. \p \v 32 Chay öra Pedroga ishcay disïpulu-masincunawan fiyupa puñunaycarpis awantaycaran. Chaychömi ricaran Jesús fiyupa munayniyoj car achicyaypa achicyar ishcaj runacunawan parlarcaycajta. \v 33 Jesuswan parlashanpita chay runacuna witicuycaptinnami mana sumaj yarpachacuypa Pedroga niran: «Tayta, allipämi caycho carcaycä. Quimsa ramädata rurariycärishaj jucta gampaj, jucta Moisespaj, juctana Eliaspaj.» \p \v 34 Chayno niycaptin pucutay chapacurcuran. Pucutay rurincho car paycunaga fiyupa manchariran. \v 35 Chay pucutaypitana cayno nir wiyacämuran: «Payga acrashä cuyay wamrämi. Pay nishushayquita wiyacuy-llapa.» \p \v 36 Chaypitaga Jesusta quiquillantana ricaran. Chay ricashanta paycunaga chay wichan pitapis manami willaparanchu. \s1 Wañuy gueshyayoj wamrata Jesús allchacächishan \r (Mat. 17.14–21; Mar. 9.14–29) \p \v 37 Warannin junaj, puntapita cutimuptin aypalla runacuna Jesusta taripaj aywaran. \v 38 Chay runacunapita juc runana sinchipa gayacuran «Maestru, japallan wamräta cuyapaycuy ari. \v 39 Illajpitami dyablu gaparächin; löcuyächin; tunichin; poshgayta ajtuchin; tacacachin. Imaypis fiyupami ñacachin. \v 40 Chaymi disïpuluyquicunata ruwacushcä wamräpita dyabluta gargunanpaj. Paycunaga manami puydishachu.» \p \v 41 Chaura Jesús niran: «¡Yäracuyniynaj runacuna! ¿Imaycamaraj gamcunawan caycäshaj? ¿Imaycamaraj gamcunata awantashayqui?» Nircur wamrapa papänintana niran: «Wamrayquita cayman apamuy.» \p \v 42 Jesuspa ñaupanman chayaycächiptin dyabluga wamrata sicsicyachir pampaman sajtariycuran. Chaura dyabluta Jesús ollgöpar «Wamrapita witicuy» niran. Witicuptin wamraga jinan öra sänu ricacuran. Allchacarcuptin papäninman entregaycuran. \v 43 Tayta Diospa munayninwan imanöpis rurashanta ricar llapanmi fiyupa almirasha carcaycaran. \s1 Wañunanpaj cashanta Jesús yapay willacushan \r (Mat. 17.22–23; Mar. 9.30–32) \p Imanöpis Jesús rurashancunapita runacuna almirasha carcaycaptin disïpuluncunata niran: \v 44 «Canan nishäta sumaj wiyamay: Noga Destinädu Runataga fiyu runacunapa maquinmanmi entregamanga.» \p \v 45 Chayno nishantapis manami tantiyaranchu Tayta Dios mana camacächiptin. Y tapuytapis manchacuran. \s1 Maygan mas mandaj cananpäpis disïpuluncuna tapushan \r (Mat. 18.1–5; Mar. 9.33–37) \p \v 46 Chaypita Jesuspa disïpuluncunaga quiquin-pura rimanacuran maygan mas mandaj cananpaj cashanpita. \v 47 Imapita rimanacuycashantapis musyarmi Jesusga juc wamrata ñaupanman ichiycachir \v 48 niran: «Pipis cay wamrata alli chasquëga nogatapis chasquiycämanmi. Nogata chasquimarga cachamajtapis chasquinmi. Chaynömi gamcunachöpis umildinnin cäga rasunpa mas munayniyoj caycan.» \s1 Dyabluta garguptin mana michänanpaj yachachishan \r (Mar. 9.38–40) \p \v 49 Chaypita Juan niran: «Maestru, nogacunaga juc runatami ricashcä jutiquicho dyabluta garguycajta. Paytaga michashcäcuna noganchïwan mana puriptinmi.» \p \v 50 Chaura Jesús niran: «Ama michanquichu. Mana contranchi cäga yanapaycämanchïmi.» \s1 Santiagutawan Juanta Jesús piñacushan \p \v 51 Janaj pachaman aywacunanpaj wallcana pishiptin Jesusga Jerusalenman aywananpaj camaricuran. \v 52 Aywarcaycashancho cacharan Samaria probinsyacho caj juc marcaman, chaycho pachacunanpaj wasi ashej. \v 53 Chaura chay marcacho tiyaj runacunaga chasquicuyta mana munaranchu Jerusalenman aywaycashanta musyar. \v 54 Chaymi Santiaguwan Juanga niran: «Tayta, [Elías mañacushanno] ¿syëlupita nina shamunanpaj nishächu cay runacunata usharinanpaj?» \p \v 55 Chayno niptin Jesús piñacuran: [«Gamcunaga manami musyanquichu pipa munayninwan chayno yarpaycashayquitapis. \v 56 Noga Destinädu Runaga manami runacunata illgächinäpächu cay pachaman shamushcä; chaypa ruquenga salbanäpämi» nir]. Chaypitaga juc marcamanna aywacuran. \s1 Jesuswan puriyta munajcuna \r (Mat. 8.19–22) \p \v 57 Aywarcaycashancho juc runa Jesusta niran: «Maestru, maypa aywaptiquipis gatiräshayquimi.» \p \v 58 Chaura Jesús niran: «Atojcunapaga machaynin canmi. Äbicunapapis gueshwan canmi. Destinädu Runapami ichanga mana canchu mayman weguycunallanpäpis.» \p \v 59 Juc runata ichanga Jesús niran: «Nogawan aywashun.» \p Niptin niran: «Tayta, papänë wañuptin pampaycur-rämi gamwan aywashun.» \p \v 60 Chaura Jesús niran: «Wañojcunataga wañoj-masincuna pampangami. Gam ichanga Tayta Diospa alli willacuyninta willacur puriy.» \p \v 61 Mas juc runapis niran: «Tayta, nogami ichanga gamwan aywashaj. Ichanga wasëmanraj cutiriycushaj llapan famillyäcunata dispidicamunäpaj.» \p \v 62 Chaymi Jesús niran: «Pipis guepapa ricacusha yapyaj cäga mana allimi yapyan. Ñaupata cawashanno cawayta munajcunaga manami disïpulö canmanchu.» \c 10 \s1 Ganchis chunca gatirajnincunata Jesús cachashan \p \v 1 Chaypita Tayta Jesús acraran ganchis chunca\f + \fr 10:1 \ft Waquin castellänu Bibliachöga nin «ganchis chunca ishcay» cashantami.\f* (70) runacunata cachan cananpaj. Nircur ishcaypa-cama cacharan quiquin Jesús chayananpaj caj marcacunaman. \p \v 2 Cachashpan niran: «Cosëcha poguraycajnömi chaychica runacuna caycan Diospaj shuntanapaj. Chaypis shuntajcunaga wallcajllami caycan. Chaymi Tayta Diosta mañacuy mas achcaj willacojcunata cachamunanpaj. \v 3 Canan gamcunaga ayway. Gamcunataga cachaycä atojman uyshacunata gaycurejnömi. \v 4 Mayganiquipis ama apaychu guellayniquita, jacuyquita, ni llanguiquicunatapis. Piwanpis nänicho tincur parlarga ama wiyaräcuychu. \p \v 5 «Pipa wasinmanpis chayar wasiyojta ninqui: ‹Cay wasicho alli goyay caycullächun.› \v 6 Allilla cawayta munar chasquishuptiquega Tayta Diosninchïpis yanapangami allilla cawananpaj; mana chasquishuptiquimi ichanga mana. \v 7 Chay chasquishojcunapa wasillancho pacharäcunqui. Ama wasin-wasenga pachacur purinquichu. Garashushayquitaga imatapis micunqui upunqui. Arupacoj runa arushanpita chasquishannömi gamcunapis willacushayquipita chasquinayqui. \p \v 8 «May marcamanpis chayaptiqui jamachishuptiquega imallatapis garashushayquita micucunqui. \v 9 Chaycho caj gueshyajcunata allchacächinqui. Nircur ‹Tayta Diospa maquincho alli cawanapaj caj timpu chayamushanami› ninqui. \v 10 May marcamanpis chayar willacushayquita mana chasquicuptenga cälliman aywaycur ninqui: \v 11 ‹Marcayquicho caj allpa chaquëcunaman lagacajtapis tapsirë fiyu cashayqui musyacänanpämi. Imano cashpayquipis sumaj musyay: Tayta Diospa maquincho alli cawanapaj caj timpu chayamushanami› nir. \v 12 Castïgu chayamunan junäga willacushayquita mana wiyacushanpitami chay marcacho tiyaj runacunataga Tayta Dios castiganga Sodomacho tiyajcunata castigashanpita mas piyur.\x * \xo 10:12 \xt Gén. 19.1–29\x* \s1 Mana wiyacoj marcacuna imano cananpäpis nishan \r (Mat. 11.20–24) \p \v 13 «¡Ay imanöraj canqui Corazín marca runacuna! ¡Ay imanöraj canqui Betsaida marca runacuna! ¡Fisyu junäga fiyupami llaquicunquipaj! Gamcunacho milagrucunata rurashäno Tiro marcacho Sidón marcacunacho\x * \xo 10:13 \xt Isa. 23.1–18; Eze. 26.1–28.26; Joel 3.4–8; Amós 1.9–10; Zac. 9.2–4\x* milagrucunata ruraptëga juchancunata cachaycunmanmi caran. Juchanpita arpinticur maynami gachga röpata jaticunman caran. Uchpaman jamaycur waganman caran. \v 14 Gamcunataga fisyu junajcho fiyupami Dios castigashunquipaj. Tiro runacuna Sidón runacuna castïguwan ñacashanpita masmi ñacanquipaj. \v 15 Capernaúm runacuna, ¿gamcunaga Tayta Diospa ñaupanman chayanayquipaj cashantachu yarpaycanqui? Chaypa ruquenga chacaj pachamanmi Tayta Dios gaycurishunquipaj.\x * \xo 10:15 \xt Isa. 14.13–15\x* Gamcunacho rurashä milagrucunata Sodomacho\x * \xo 10:15 \xt Gén. 19.24–28\x* ruraptëga runacuna juchancunata cachaycuptenga canancamami chay siudä caycanman caran. \p \v 16 «Gamcunata wiyashoj cäga nogatapis wiyaycämanmi. Gamcunata mana chasquishoj cäga nogatapis manami chasquiyta munamanchu. Nogata mana chasquiyta munamashpanga cachamaj Taytätapis manami chasquiyta munanchu.» \s1 Cachashancuna cutimushan \p \v 17 Ganchis chuncata (70) cachashancunaga cushisha cutimuran «¡Tayta, jutiquicho garguptë dyablucunapis runacunapita aywacushami!» nir. \p \v 18 Chaura Jesús niran: «Au, nogapis ricashcämi syëlupita räyuno Satanás yagaycämojta.\f + \fr 10:18 \ft «Satanás syëlupita räyunöraj yagaycämojta» ninanga caycan «Satanás munayniynaj ricacuycan» ninanmi.\f* \v 19 Gamcunataga munaynëtami goshcä culebracuna, alacrancuna cañishuptiquipis mana imatapis rurashunayquipaj. Chaymi dyablucunata garguptiquipis mana ichipäshunquipächu. \v 20 Chayno captinpis gamcuna ama cushicuychu ‹Garguptë dyablucuna wiyamasha› nir. Chaypa ruquenga cushicuy jutiquicuna syëlucho isquirbiraycashanpita.» \s1 Tayta Diosta Jesús alabashan \r (Mat. 11.25–27; 13.16–17) \p \v 21 Chay öra Jesusga cushicur Diosta alabar Espíritu Santupa munayninwan niran: «Syëluchöpis cay pachachöpis munayniyoj caycaj papä, gamta alabä yarpaycashayquita yachaj-tucojcunata mana musyachishayquipitami. Chaypa ruquenga wamrano cajcunallatami tantiyachishcanqui. Chayno canantami munashcanqui papä.» \p \v 22 Chaycho caycajcunatana niran: «Taytämi llapantapis munaynëman churamusha.\x * \xo 10:22 \xt Juan 3.35\x* Noga imano cashätapis taytallämi musyan. Pay imano cashantapis nogallami rejsë. Chaymi tantiyachishä cajcunalla musyan taytä imano cashantapis.»\x * \xo 10:22 \xt Juan 1.18; 10.15\x* \p \v 23 Chaypitaga disïpuluncunallata niran: «Ricaycashayquita ricajcunaga cushisha cachun. \v 24 Chaytaga unay profëtacunapis, raycunapis ricaytami munaran. Ichanga manami ricaranchu. Wiyarcaycashayquitapis wiyaytami munaran. Ichanga manami wiyaranchu.»\x * \xo 10:24 \xt Mat. 13.16–17\x* \s1 Cuyapäcoj Samaria runaman tincuchishan \p \v 25 Chay örami Moisés isquirbishanta yachaj runa Jesusta pantachiyta munar tapuran: «Maestru, ¿imatataj ruräman mana ushacaj cawayta tarinäpaj?» \p \v 26 Chaura Jesús niran: «¿Imanötaj niycan Tayta Dios isquirbichishan laychöga? Liguir ¿imano nishantataj tantiyashcanqui?» \p \v 27 Chaura lay yachaj runaga niran: « ‹Tayta Diosninchïta cuyanqui llapan shonguyquiwan, llapan bïdayquiwan, llapan yarpayniquiwan. Runa-masiquitapis cuyanqui quiquiqui alli cawayta munashayquino› niycanmi.» \p \v 28 Niptin Jesusga niran: «Allitami nishcanqui. Chay nishayquicunata rurarga para-simri cawaytami tarinquipaj.» \p \v 29 Chayno niptinpis layta yachaj runaga allicho llojshiyta munar tapuran: «¿Pitaj chay cuyanäpaj caycaj runa-masëga?» \p \v 30 Chaura Jesús tincuchiypa willaparan: «Juc runashi aywaycasha Jerusalenpita Jericó marcaman. Aywaycaptinshi caminucho shuyaycur suwacuna fiyupa magarcur apaycashanta ushajpaj guechusha. Quiquintana wañushatano röpaynajllata cachaycuran. \v 31 Chay nänillapashi juc cürapis aywaycaran. Chaycho wañushano jitaraycajta ricaycarpis mana ricaj-tucuypashi päsacuran. \v 32 Chaynöshi Leví trïbu runapis\f + \fr 10:32 \ft Leví casta runacunata Tayta Dios churaran cüracunapa yanapajnin cananpämi. Chaypita masta musyanayquipaj liguinqui Núm. 3.5–8.\f* chayasha runa jitaraycashan cajman. Paypis tumarcurshi päsacuran. \v 33 Chay caminullapashi päsaycasha Samaria runapis. Jitaraycajta ricaycur fiyupashi cuyaparan. \v 34 Ñaupanman witiycurshi jampiparan asëtiwan, bïnuwan. Nircur räpucunawan watapasha. Quiquin muntasha aywaycashan uywaman muntarcachirshi aparan caminanticuna pachacunan wasiman. Chaychöna sumaj jampiran. \v 35 Warannin tuta chay Samaria runa aywacurna wasiyojta pägasha ishcay junaj arur gänashantano, cayno nishpan: ‹Cay gueshyaycaj runata jampiycullanqui ari. Masta gastaptiquipis cutimurnami cutichilläshayquipaj› nir.» \p \v 36 Willapayta usharcur lay yachaj runata tapuran: «Chay quimsan runacunapita ¿maygan caj runataj runa-masinta cuyapasha?» \p \v 37 Tapuptin lay yachaj runaga niran: «Cuyapar yanapaj cajmi.» \p Chaura Jesús niran: «Cananpitaga gampis chayno ruray.» \fig Cuyapäcoj Samaria runa|src="DN00479B.TIF" size="span" loc="Luc. 10.25-37" ref="Luc. 10.25–37" \fig* \s1 Martapawan Mariapa wasinman Jesús chayashan \p \v 38 Chaypita Jesús disïpuluncunawan aywar chayaran juc marca-mallwaman. Chaychöna Marta jutiyoj warmi wasinman pachächiran. \v 39 Paypa ñañanna caran María. Payga Jesús yachachishancunata wiyayta munashpanmi ñaupanman jamacuycuran. \v 40 Martami ichanga wasicho ruraypaj caycaj ruraynincunata tincuypa tincur ruraycaran. Chaymi Jesusta niran: «Tayta, ¿imanirtaj ñañäga chaycho jamaräcun noga ñacaycaptë? Yanapämänanpaj niycullay.» \p \v 41 Ichanga Jesús niran: «Marta, gamga alläpa yarpachacuycanqui rurayniquicunallapämi. \v 42 Chay ruraycunapita mas alliga jucnayllami. Mariami ichanga acrasha allinnin cajta. Chay wiyashantaga manami pipis guechongapächu.» \fig Martapawan Mariapa wasinman Jesús chayashan|src="CN01750B.TIF" size="span" loc="Luc. 10.38-42" ref="Luc. 10.38–42" \fig* \c 11 \s1 Tayta Diosta mañacunapaj Jesús yachachishan \r (Mat. 6.9–15; 7.7–11) \p \v 1 Juc cuticho Jesusga Tayta Diosta mañacuycaran. Mañacuyta usharcuptin juc disïpulun niran: «Tayta, disïpuluncunata bautisaj Juan yachachishanno nogacunatapis yachachimay Tayta Diosta mañacunäpaj.» \p \v 2 Jesusnami paycunata niran: «Gamcunaga Tayta Diosta mañacushpayqui cayno ninqui: \q1 «[Syëlucho caycaj] Papä, \q1 gamtaga pï-maypis rispitayculläshunqui. \q1 Cay pachachöpis llapan runacuna gam munashayquino cawaycullächun. \q1 [Syëlucho munashayquita rurashanno \q1 cay pachachöpis gam munashayquino caycullächun.] \q1 \v 3 Waran-waran cawanäpaj micuyta tariycachimay. \q1 \v 4 Mana alli ruramajcunata perdunashäno \q1 jucha rurashäcunapita perdunaycallämay. \q1 Jucha rurayman Satanás chayachimänanpitapis chapaycallämay ari. \q1 [Chaypa ruquenga imaypis yanapaycallämay juchaman mana chayayllapa cawanäcunapaj].» \p \v 5 Caynöpis Jesús willaparan: «Juc runashi pullan pagas aywaran amïgunpa wasinman: ‹Amïgu, quimsallata tantayquita mañacushayqui. \v 6 Juc amïgömi chayraj chayamusha. Nogapaga imalläpis manami canchu garaycunäpaj.› \v 7 Mañacuptinshi ruripita nimuran: ‹¡Ama fastidyamaychu! Puncöpis rancashanami caycan. Wamräcunapis puñuycannami. Quiquëcunapis puñucuycänami. Manami jatarimömannachu tantata goycunäpäpis,› nir. \p \v 8 «Amïgun callarga manami jatarimunmanchu imatapis goycunanpaj. Yaparir-yaparir fastidyaptinmi ichanga jatarcamur goyconga imata mañacushantapis. \v 9 Chaymi noga në: Mañacuptiquega Tayta Dios tarichishunquimi. Asherga tarinquimi. Gayacur puncuta tacaptiquega quichapäshunquimi. \v 10 Mañacoj cäga chasquinmi. Ashej cäga tarinmi.\x * \xo 11:10 \xt Deut. 4.29; 2Crón. 15.2–15; Jer. 29.13\x* Gayacur puncuta tacaj cajtaga quichapanmi. \p \v 11 «Maygayquitapis wamrayquicuna [tantata mañacushuptiqui ¿rumita aptaparcunquimanchuraj?] pescäduta mañacushuptiqui ¿culebrata aptaparcunquimanchuraj? \v 12 Runtuta mañacushuptiqui ¿alacranta goycunquimanchuraj? \v 13 May-jina fiyu caycarpis gamcunaga wamrayquicunata alli cajllatami goycunqui. Gamcuna fiyu caycarpis chayno carcaycaptiquega llapanpaj munayniyoj Papäninchi mañacojcunataga Espíritu Santutami gonga.» \s1 Dyablupa munayninwan cashanta Jesucristupaj rimashan \r (Mat. 12.22–30; Mar. 3.20–27) \p \v 14 Juc cuti upa runapita dyabluta Jesús garguran. Dyablu yargucuriptin upaga rimaytana gallaycuran. Chayta ricaycur runacuna pasaypa almiraran. \v 15 Waquinnami ichanga nircaycaran: «Dyablucunapa mandajnin Beelzebüpa munayninwanmi dyablucunataga garguycan» nir. \v 16 Waquinnami musyapayta munar «Juc milagrucunataraj ricanäpaj ruray» niran. \p \v 17 Chaymi Jesusga paycuna imanöpis yarpaycashanta musyar niran: «Juc nasyuncho runacuna quiquin-pura chiquinacur pillyarga ¿manachuraj wañuchinacur ushacanman? Juc wasicho tiyaj runacuna chiquinacorga ¿manachuraj wacpa-caypa aywacur illganman? \v 18 Chaynöpis quiquin Satanás caycarga ¿quiquin gargucunmanchuraj? Chauraga ¿imanöpataj munayniyoj quëdanman? Chayta në ‹Beelzebüpa munayninwan dyablucunata gargun› nimaptiquimi. \v 19 Gamcunaga yarpanqui Beelzebüpa munayninwan noga dyablucunata gargushäta. Chaura gamcunapa gatiräshojniquicunaga ¿pipa munayninwantaj dyablucunata gargun? Chay runacunami gamcunata tantiyachishunqui llutanta yarparcaycashayquita. \v 20 Nogaga Tayta Diospa munayninwanmi dyablucunata gargö. Chayno ruraptëmi musyanqui maquincho cawananpaj Tayta Dios runacunata shuntaycashantana. \p \v 21 «Fiyupa callpayoj runa garutin aptasha wasincho ima-aycantapis täpaptenga suwa manami imantapis apanchu. \v 22 Paypita mas callpayoj runa shamurmi ichanga garutinta guechurir llapan ima-aycantapis apaconga. Nircur runacunata raquiparenga. \p \v 23 «Pipis nogapa mana faburnë cäga conträmi caycan. Pipis nogawan iwal mana shuntaj cäga mashtaycanmi. \s1 Maypita yargushanmanpis dyablu cutishan \r (Mat. 12.43–45) \p \v 24 «Dyablu runapita aywacur, chunyaj chaqui jircapa purin maychöpis tiyananpaj ashir. Maycho tiyananpäpis mana tarir yarpan ‹Unay tiyashäman cutishaj› nir. \v 25 Cuterga runata tarin alli pichasha limyu wasitano. \v 26 Chayno tariycur pushan ganchis dyablucunata quiquinpita mas munayniyojta. Llapan yaycur chay runallachöna tiyacaycärin. Chaura ñaupata cashanpita chay runa mas piyur mana allimanna ticran.» \s1 Tayta Dios nishanta rurajcuna cushisha cawananpaj cashan \p \v 27 Jesús chayno parlaycaptin runacunapa chaupinpita juc warmi nimuran: «Ima cushisharaj caycan gamta gueshyacushoj, chuchushoj mamayquega.» \p \v 28 Niptin Jesús niran: «Chaypa ruquenga cushisha cawanga Tayta Dios willacachishanta wiyar rurajcunami.» \s1 Milagrutaraj Jesús rurananta runacuna munashan \r (Mat. 12.38–42; Mar. 8.12) \p \v 29 Jesús caycashan cajman runaga sïguir shuntacarcaycaran. Chaymi Jesusga cayno niran: «Juchasapa, mana wiyacoj runacunami canqui. Gamcunaga milagruta ruranätaraj munaycanqui. Manami imatapis rurashächu. Chaypa ruquenga tantiyacunquiman unay profëta Jonasta imanöpis päsashanta. \v 30 Nínive runacuna ricacunanpaj imanömi Jonasta Tayta Dios ruraran, chaynömi Destinädu Runatapis päsachenga canan wichan runacuna ricacunanpaj. \p \v 31 «Salomonpa yachachicuyninta wiyananpämi Sabá nasyunta mandaj warmipis Jerusalenman shamuran.\x * \xo 11:31 \xt 1Rey. 10.1–10; 2Crón. 9.1–12\x* Paymi fisyuchöga jatarimongapaj canan wichan runacunapa contran rimananpaj. Salomonpita mas caycaptëpis canan wichan runacunaga manami wiyamanchu. \v 32 Jonás willacushanta wiyar Ninivecho tiyaj runacunaga juchancunapita arpinticuranmi.\x * \xo 11:32 \xt Jon. 3.5\x* Canan wichan runacunami ichanga Jonaspita mas munayniyoj caycaptëpis willacushäta mana chasquicunchu. Chaymi fisyuchöga Ninivecho unay tiyajcuna jatarimongapaj canan wichan runacunapa contran rimananpaj. \s1 Achquiman tincuchiypa willapashan \r (Mat. 5.15; 6.22–23) \p \v 33 «Pipis manami achquita sindircur churanchu pacäpaman. Ni cajun rurinmanpis manami chapaycunchu. Chaypa ruquenga alayrinninmanmi churan wasiman yaycojcuna sumaj ricananpaj. \v 34 Llapanta achquipänanpaj runacuna achquita sindishannöllami nogapis willacuycä llapan runacuna tantiyananpaj. Pipis tantiyacoj cäga willacushäta tantiyar chasquicunmi. Mana tantiyacoj cajmi ichanga willacushäta mana chasquir chacajchöno juchallancho caycan. \v 35 ¿Achquichönöchu u chacaychönöchu caycanqui-llapa? Waquin ‹Achicyaycajchönömi caycä› nirpis rasunpaga chacaychönömi caycan. \v 36 Willapashäta rasunpa riguerga fiyupa achicyajchömi caycanqui. Mana riguerga chacajcho caycajnömi caycanqui.» \s1 Fariseucunatawan lay yachachejcunata gayapashan \r (Mat. 23.1–36; Mar. 12.38–40; Luc. 20.45–47) \p \v 37 Jesús runacunata willapayta usharcuptin juc fariseo runa wasinman pusharan chaycho micuyta garananpaj. Chayachiptin Jesusga micunanpaj yaycuran. \v 38 Jesusga manaraj micur maquinta mana mayllacuranchu fariseucuna rurashannöga. Chaymi fariseo runaga yarpachacushpan Jesusta ricaparan. \p \v 39 Chayta musyar Jesús niran: «Gamcunaga pusillutawan lätupapis janallanta mayllar rurintaga mana mayllajnömi carcaycanqui. Chaymi pusillupa, lätupa rurincho ganra cashannöpis mana allita yarparcaycanqui, fiyu, yargaj cashpayqui. \v 40 ¡Mana tantiyacoj fariseucuna! ¿Manachu musyanqui Tayta Dioslla janayquicunata rurar shonguyquicunatapis rurashanta? \v 41 Gamcunaga pobricunata imallachöpis yanapay. Chaynöpami rurinta mayllasha pusilluno shonguyquipis alli cangapaj. \p \v 42 «¡Ay imanöraj canqui fariseucuna! Gamcunaga imaypis irbabuynata, rüdata, llapan micuna caj jachacunatapis diesmupaj raquiycanqui. Chayno ruraycarpis gongaycärishcanquimi Tayta Diosta cuyayta. Runa-masiquitapis manami alli ricanquinachu ni cuyapanquinapischu. Chaycunataga imaypis cumlinquiman waquin caj laycunatapis mana gongaypa. \p \v 43 «¡Ay imanöraj canqui fariseucuna! Gamcunaga imaypis munarcaycanqui sinagogacunachöpis allinnin caj jamacunamanraj jamayta. Llapan ricananpaj rispitar saludashunayquitaraj munanqui. \p \v 44 «¡Ay imanöraj canqui fariseucuna! Runa wañusha pamparaycaj mana musyacajnömi carcaycanqui. Chay pamparaycashan jananpa pipis purej cäga ganrami caycan. Chay pamparashan jananpa mana musyar pipis purishannömi fiyu runa cashayquita mana musyanchu.» \p \v 45 Jesús chayno niptin layta yachaj runaga niran: «Maestru, chayno nishpayquega nogacunatapis wiyächipaycämanquimi.» \p \v 46 Niptin Jesús niran: «¡Ay imanöraj canqui lay yachachejcunapis! Gamcunaga runa-masiquitapis cayno-wacno ‹Ruray› nir apayta mana puydinancamami apachinqui. Quiquiquicunami ichanga ni juc dëdullayquiwanpis mana yanapanquichu. \p \v 47 «¡Ay imanöraj canqui awiluyquicuna wañuchishan profëtacuna pamparashan janancho capilla-mallwacunata rurarcaycächejcuna! \v 48 Awiluyqui wañuchishan profëtacunapa capillancunata rurarga ‹benëchu wañusha› nejnömi carcaycanqui. \v 49 Chaychari Tayta Diosga musyaj-yachaj cashpan unay niran: ‹profëtäcunata cachamushämi. Paycunatami waquintaga ñacachenga. Waquintanami wañuchenga› nishpan. \v 50 Cay pacha camasha cashanpita-pacha profëtacunata wañuchishanpita canan wichan runacunatami Tayta Diosga jusgangapaj. \v 51 Jusganga Abelta\x * \xo 11:51 \xt Gén. 4.8\x* wañuchishanpita-pacha Zacariasta\x * \xo 11:51 \xt 2Crón. 24.20–21\x* wañuchishancama. Paytami Templupawan uywacunata rupachinan altarpa chaupincho wañuchiran. Chaymi në: Llapan chay wañojcunapitami Tayta Diosga gamcunata jusgashunquipaj. \p \v 52 «¡Ay imanöraj canqui lay yachajcuna! Wasiman mana pipis yaycunanpaj lläbinpa wawanta pacacuycojnömi runacunata michaycanqui Tayta Dios nishanta mana yachacunanpaj. Quiquiquicunapis wasiman mana yaycojno manami yachacunquichu.» \p \v 53 Parlayta usharcur Jesús aywacuycaptin layta yachachejcunawan fariseucunaga fiyupa rabyacarcäriran. Chaymi rabyachishpan jucnöta-jucnöta tapuran. \v 54 Chayno Jesusta tapushpan llutanta rimachiyta munaran rimashallanwan acusananpaj. \c 12 \s1 Fariseucunano mana cananpaj yachachishan \r (Mat. 10.26–27) \p \v 1 Chaycama runacunaga waranganpana shuntacaycaran. Chaymi tanganacur-tanganacur quichquina caran. Runacunata manaraj willapar disïpuluncunallata Jesús niran: «¡Fariseucunapa shiminta cuydä chasquir! Fariseucunaga runacuna ricanallanpämi alli-tucurcaycan. \v 2 Ichanga pacayllapa rurashanpis llapanmi musyacanga. Pipis mana ricaycaptin rurashanpis llapanmi ricacanga. \v 3 Gamcuna chacaycho pacayllapa parlashayquipis achicyajchönami wiyacanga. Puncuta wichgacurcur shap-shapyayllapa parlashayquitapis wasipa balcunnincunapitami gayaconga. \s1 Pitapis mana manchacunapaj yachachishan \r (Mat. 10.28–31) \p \v 4 «Cuyashäcuna, ama manchacunquichu wañuchicojcuna jurapäshuptiqui. Wañurcachishushpayqui mastaga manami imatapis rurashunquipänachu. \v 5 Chaypa ruquin Tayta Diosta manchapacunquega. Paymi ichanga munayniyoj caycan wañurcachishushpayqui infiernuman gaycushunayquipäpis. Chaypitami Paytaga manchapacunquiman. \p \v 6 «Pichga äbicunatapis ranticun ishcay guellayllapämi. Chaypis manami jucnayllatapis Tayta Dios cachaycunchu. \v 7 Gamcunaga aypalla äbicunapitapis masmi bälinqui. Chauraga ¿imapitataj manchacunayqui caycan? Ajchayqui mana imapaj alli captinpis Tayta Diosga musyaycanmi ayca cashallantapis. \s1 Jesuspa faburnin parlajcuna imano cananpaj cashanpis \r (Mat. 10.19–20, 32–33; 12.32) \p \v 8 «Pimi nogaman yäracushanta mana pengacuypa willaconga; paypäga noga Destinädu Runapis syëlucho caycaj anjilcunapa ñaupancho ‹Payga nogapami› nishämi. \v 9 Pimi runacunapa ñaupancho nogata ñïgamanga, paycunataga nogapis syëlucho caycaj anjilcunapa ñaupancho ‹Manami rejsëchu› nishämi. \v 10 Noga Destinädu Runapa conträ rimaptinpis Tayta Diosga perdunangami. Espíritu Santupa contran cajtami ichanga mana perdunangachu. \p \v 11 «Sinagogacunaman, juezcunaman, autoridäcunaman apashuptiquipis ama yarpachacunquichu ‹¿Imataraj nishaj? ¿Imanöraj parlashaj?› nir. \v 12 Parlanayqui öraga Espíritu Santumi tantiyachishunquipaj imata parlanayquipäpis.» \s1 Yargaj mana cananchïpaj yachachishan \p \v 13 Runacunapa chaupinpita juc runa nimuran: «Maestru, wauguëta niycapamay partisyunnëta raquipämänanpaj.» \p \v 14 Ichanga Jesús niran: «¿Juezchu u albasyayquichu cä chayno nimänayquipäga?» \p \v 15 Runacunatana niran: «Imapäpis yargäga ama canquichu. Alli goyänayquicunapäga manami rïcurächu canayqui.» \p \v 16 Nircur tincuchiypa willaparan: «Juc rïcu runashi murushan micuynincuna poguptin aypallata shuntaran. \v 17 Chayshi chay rïcuga yarpachacuran: ‹Cananga ¿maymantaj churashaj micuynëcunata? Wasëchöga manami jäcunnachu mayman churanäpäpis› nir. \v 18 Chayno yarpachacuycashanchöshi yarparan: ‹Micuy churacuna wasëta juchuraycachishpä jucta mas jatunta jatarachishaj. Nircur chaymannami llapan shuntashä micuynëcunata, llapan ima-aycäcunatapis churashaj. \v 19 Nircorga quiquë nicushaj: Cananga charä aypallatami ima-aycatapis achca watapaj. Cananga micushaj, upushaj, jamashaj, munashäta rurar cushicur goyäshaj› nir. \v 20 Chayno yarpachacuycaptinshi Tayta Dios niran: ‹¡Yarpayniynaj upa runa! ¡Canan chacaymi wañunquipaj! Llapan ñacar churashayquega ¿pipäraj quëdanga?› nir. \p \v 21 «Chay rïcu runa manacajpaj micuyninta churashannömi quiquillanpaj ima-aycatapis shuntajcunaga. Tayta Diospa ñaupanchöga pasaypa pobrimi cangapaj.» \s1 Wamrancunata Tayta Dios ricashan \r (Mat. 6.25–34) \p \v 22 Chaypita disïpuluncunatana Jesús niran: «Ama yarpachacunquichu ‹¿Imanöraj cawashaj? ¿Imataraj micushaj? ¿Imataraj jaticushaj?› nir. \v 23 ¿Manachu röpapita, micuypita mas bälin bïdayquega? \v 24 Masqui yarpachacuy cuervo äbicuna imano cawashantapis. Manami murupacunchu. Manami shuntapacunchu. Micuy churacunanpis manami canchu. Chaypis Tayta Diosga micuyta tarichinmi. ¡Gamcunaga chay äbicunapita masmi bälinqui Tayta Diospäga! \v 25 May-jina llaquicurpis ¿piraj cawanman cawananpaj caycashanpita juc junajllapis masga?\f + \fr 12:25 \ft Waquin nin: May-jina llaquicurpis ¿piraj wiñanman tamäñunpita masga?.\f* \v 26 Chaynömi may-jina llaquicurpis llaquicushpallanga pipis mana tarengachu röpata ni micuytapis. \p \v 27 «Ricay waytacunata. Chaycunaga jircacunacho cuyayllapaj wiñamun mana aruycar mana puchcaycashpanmi. Ichanga noga në: Unay ray Salomonpa röpanpis manami chay waytacunapita mas cuyayllapächu caran.\x * \xo 12:27 \xt 1Rey. 10.4–7; 2Crón. 9.3–6\x* \v 28 Jircacho caycaj guewa chaquiptin rupachisha cananpaj captinpis Tayta Diosga cuyayllapätami wiñachimun. Yäracuyniynaj runacuna, waytacunatapis cuyayllapäta wiñaycächerga ¿manachuraj gamcunatapis Tayta Diosga röpata tarichishunqui? \v 29 Chaymi ama llaquicunquichu imata micunayquipaj ni imata upunayquipäpis. \v 30 Tayta Diosman mana yäracojcunallami chaycunapäga yarpachacun. Gamcunapäga Tayta Diosninchi maynami musyaycan imata nistaycashayquitapis. \v 31 Chaycunapaj yarpachacunayquipa ruquenga yarpachacunquiman Tayta Diospa maquincho cawanayquipaj. Chaypita cajtaga imata nistashayquitapis paynami tarichishunquipaj. \s1 Pishïpacojcunata yanapänanchïpaj yachachishan \r (Mat. 6.19–21) \p \v 32 «Cuyashäcuna wallcajlla carpis ama manchacuychu ari. Tayta Diosninchïmi gamcunataga acrashurayqui paypa maquincho goyänayquipaj. \v 33 Chayno caycaptenga ima-aycayquicunatapis ranticuycur chay guellaywan pishïpacojcunata yanapay. Chayno rurarga syëluman riquësayquita churaycajnömi caycanqui. Chaychöga manami suwapis suwapäshunquipächu. Ni puyupis ushangapächu. \v 34 Runaga ¿manachu ima aycanpis caycajllapaj yarparaycan? \s1 Jesús cutimunanpaj camaricusha caycänanchïpaj yachachishan \p \v 35 «Gamcunaga caycay rucacusha, achquiqui sindishalla. \v 36 Patrunnin casaray fistapita cutimuptin jinan öra puncuta quichapänanpaj shuyarpashanno camaricushalla caycay-llapa. \v 37 Cushicuytami tarenga ricchaycajta patrunnin tarishan uywayno cajcunaga. Chaynöta tariycur quiquinmi patrunnenga jamaycachir garanga. \v 38 Pullan pagas, pacha waray cutimushpanpis ricchaycajta tarishancunaga cushicongami. \v 39 Ichanga cayta sumaj musyanquiman: Imay öra suwa yaycunantapis wasiyoj musyarga wasinta täpanmanmi. Ricchaycällarmi waranman suwa yaycunanta. \v 40 Chaynöllami gamcunapis camaricusha carcaycanqui. Noga Destinädu Runaga mana yarpashachömi cutimushaj.»\x * \xo 12:40 \xt Mat. 24.43–44\x* \s1 Uywaywan tincuchishan \r (Mat. 24.45–51) \p \v 41 Chaymi Pedro tapuran: «Tayta, chayno yachachishayquega ¿nogacunallapächu o llapan runacunapajwanchu?» \p \v 42 Niptin Jesús niran: «¿Piraj tincun alli uywayman, tantiyaj uywayman? Alli uyway captin, tantiyaj uyway captenga patrunnin churan llapanninta ricananpaj. Chauraga paynami örancho waquin cajta garachin. \v 43 Cushishami canga, patrunnin cutimur mincacushannölla ruraycajta tarishan uywayga. \v 44 Chayno allita rurashanpitami patrunnenga llapan ima-aycantapis chay uywaypa maquinman cachayconga. \v 45 Chay uyway capas yarpanga ‹patrunnëga manarämi cutimongarächu› nir. Chayno yarpar munaynincho caycaj runacunata maganga. Micur upyar goyäconga. \v 46 Chayno caycaptinmi patrunnenga illajpita cutimonga mana yarpashan junaj, mana musyashan öra. Chayno mana alli ruraycajta tarerga fiyupami castiganga. Waquin janan shongucunatawan iwalmi ñacayman garpurenga. \p \v 47 «Patrunnin nishanta musyaycar mana wiyacuypa llutanta ruraj uywaytaga fiyupami castiganga. \v 48 Patrunnin nishanta mana musyayninpa uyway llutanta ruraptinmi ichanga patrunnin alläpaga mana castigangachu. Achcata goshan cajtaga Tayta Diospis ‹Masta ruray› nengami. Achcata ricananpaj churashan cajtanami ‹Masta cutichimay› nenga. \s1 Jesusman yäracojcunata chiquinanpaj cashanta willapashan \r (Mat. 10.34–36) \p \v 49 «Noga-raycumi cay pachaga jusgasha canga. Nina llapanman chayashannömi llapanraj jusgasha canga. Ojalä maynapis chayno caycanman. \v 50 Ichanga manaraj chayno captin ñacachir wañuchisharämi cashaj. Chayno manaraj chayamushancamaga fiyupami llaquicuycä. \p \v 51 «Gamcunaga nogapaj yarpanqui ‹Cay pachaman shamusha mana rimanacuypa allina goyänapaj› nir. Manami chaynöchu. Shamushcä noga-janan quiquin-pura contra ricacunanpämi. \v 52 Cananpitaga juc wasicho pichgaj tiyashpanga quimsajmi ishcay cajpa contran canga. Ishcay cajnami quimsaj cajpa contran canga. \v 53 Wamranmi papäninwan contra canga; warmi wamranmi mamanwan contra canga; llumchuyninmi suyranpa contra canga.» \s1 Jucha ruraycunata cacharinanchïpaj yachachishan \r (Mat. 16.2–3) \p \v 54 Llapan runacunatana niran: «Gamcunaga inti yaganan cajpa pucutay yurimuptin ‹Tamyangana› ninqui. Y nishayquinömi rasunpa tamyan. \v 55 Uraypa wayra wayraptenga ‹usyangami› ninqui. Y nishayquinömi rasunpa usyan. \v 56 ¡Musyaj-tucojcuna! Syëluta ricar, cay pachata ricar imano cananpaj cashantapis musyaycarga ¿imanirtaj mana tantiyanquichu gamcunacho noga ruraycashäta? \s1 Contranchïwan arreglananchïpaj yachachishan \r (Mat. 5.25–26) \p \v 57 «Chayno caycaptenga ¿imanirtaj timpu cashancama mana yarpachacunquichu Tayta Dios munashanno alli cajllatana ruranayquipaj? \v 58 Pipis demandashuptiquega ¿manachu autoridäman manaraj chayar arreglanqui? Mana arreglaptiquega juezmanmi apachishunqui. Jueznami suldäruncunawan carsilman wichgachishunquipaj. \v 59 Carsilpitaga manami llojshinquipächu llapanpita manaraj pägarga.» \c 13 \s1 Mana arpinticorga ñacayman chayananpaj cashan \p \v 1 Chay örami runacuna chayaycur Jesusta willaparan: «Templucho Tayta Diosta alabar uywacunata pishtarcaycaptinmi Galilea runacunata Pilato wañuchichisha» nir. \p \v 2 Chayno niptin Jesús niran: «Chayno fiyupa ñacar wañushanpita gamcuna ¿yarpanquichu waquin caj Galilea runacunapita paycuna mas juchayoj cashanta? \v 3 ¡Manami! Gamcunapis jucha ruraycashayquicunapita mana arpinticorga paycunanömi wañunquipaj. \v 4 Chaynöpis Siloëcho törri juchur chunca pusaj (18) runacunatami ñitiran. Chay wañoj runacunapäpis ¿yarpaycanquichu Jerusalencho tiyaj runacunapita mas juchayoj cashanta? \v 5 ¡Manami! Gamcunapis jucha ruraycashayquicunapita mana arpinticorga paycunanömi ushacanquipaj.» \s1 Mana wayoj ïguspita willapashan \p \v 6 Mana wiyacoj runata mana wayoj ïgusman tincuchir Jesús niran: «Juc runashi casha übas chacrayoj. Chaychöshi casha ïgus yörapis. Ashej aywarshi wayuynintaga ni jucnayllatapis mana tarishachu. \v 7 Chayshi piyunninta niran: ‹Musyashayquinöpis quimsa watanami shamö cay yörapa wayuyninta ashej. Chaypis manami ni jucnayllatapis wayuyninta tarishcächu. Muturiy. Mana wayojtaga ¿imapätaj chacrachöpis cachishun?› nir. \v 8 Chaura piyunninshi niran: ‹Tayta, juc watacama ama mutushunrächu ari. Sapincunapa ojtircur mä chullpata wiñapäshaj. \v 9 Chauraga capaschari wayunmanpis. Mana wayuptinmi ichanga muturir jitarishunpäna› nir.» \s1 Säbadu jamay junajcho curcu warmita Jesús allchacächishan \p \v 10 Säbadu jamay junajchömi sinagogacho Jesús yachaycächiran. \v 11 Chaychömi caycaran dyablu curcuyächishan warmipis. Payga curcu cashpan ñacaycaran chunca pusaj (18) watana. \v 12 Chayno caycajta ricar Jesús gayaycur niran: «Curcu cashayquipita cananga sänunami ricacunqui.» \v 13 Chayno nirmi Jesusga yataycuran. Chaura warmiga jinan öra allchacäcuran. Derëchu ichircurna Tayta Diosta alabayta gallaycuran. \p \v 14 Chay sinagogacho mandäga fiyupa rabyacurcuran säbadu jamay junajcho Jesús allchacächishanpita. Chaymi runacunata niran: «Sojta junajmi arunapäga caycan. Chay junajcunacho shamuy allchacächishunayquipäga. ¡Ama shamunquichu säbadu jamay junajchöga!» nir. \p \v 15 Chaymi Jesusga niran: «Janan shongu runacuna. Säbadu jamay junaj caycaptin gamcunaga ¿manachu pascarcur gatinqui yacuta upuchejllapis wäcayquita u bürruyquitapis? \v 16 Cay warmi Abrahampita mirajtaga chunca pusaj (18) watantinmi curcuyächisha cashpan dyablu ñacachisha. Chayno ñacaycaptenga ¿manachu pascajno allchacächëman säbadu jamay junaj caycaptinpis?» \p \v 17 Jesús chayno niptin contrancunaga fiyupa pengacuran. Waquin runacunami ichanga cushicurcaycaran almiraypajcunata Jesús ruraycashanta ricar. \s1 Tayta Diospa willacuynin may-chaymanpis chayananpaj cashan \r (Mat. 13.31–32; Mar. 4.30–32) \p \v 18 Mastapis Jesús niran: «¿Imamanraj tincuchishwan Tayta Diospa maquincho goyänanpaj willacuytaga? \v 19 Tayta Diospa maquincho goyänanpaj willacuyga nustäsa murumanmi tincun. Runa chay muruta wertanman muruptin wiñamushpanga jatunyan. Rämancunachöpis äbicuna gueshtancunata ruran.» \s1 Tayta Diospa maquincho goyajcuna imano achcayänanpaj cashanpis \r (Mat. 13.33) \p \v 20 Yapaypis niran: «¿Imamanraj tincuchishwan Tayta Diospa maquincho goyänanpaj willacuytaga? \v 21 Tayta Diospa maquincho goyänanpaj willacuyga lebadüramanmi tincun. Juc warmi ichiclla lebadürawan ishcay arröba jarinata chapun. Ichiclla carpis llapan jarinata jacachin.» \s1 Quichqui puncuwan tincuchishan \r (Mat. 7.13–14, 21–23) \p \v 22 Jerusalenman aywashpan Jesusga marcacunapa, istansyacunapa yachachiraycar päsaran. \v 23 Chaychömi juc runa tapuran: «Tayta, ¿rasunpachu wallcajlla salbaconga?» nir. \p Chaura Jesús niran: \v 24 «Imanöpapis quichqui puncupa yaycuyga. Achcajmi yaycuyta munanga. Ichanga manami llapanchu yayconga. \v 25 Wasipa duyñun puncunta wichgacarcamuptin jawacho quëdajcuna cayno nirmi tacangapaj: ‹Tayta, puncuyquita quichapaycallämay› nir. Chaura payga nimushunquipaj: ‹Gamcunataga manami rejsëchu. ¿Piraj, mayraj cacunquipis?› nir. \v 26 Chaymi gamcuna ninquipaj: ‹Tayta, ¿gamwanga manachu micur upurpis iwal puriranchi? ¿Marcäcunachöpis gamga manachu yachachirayqui?› nir. \v 27 Chayno niptin nimongapaj: ‹Gamcunataga manami rejsëchu. ¿Piraj, mayraj cacunquicunapis? ¡Aywacuy juchasapa runacuna!› nir. \v 28 Chayno niptinrämi fiyupa wagar llaquicushpayqui quiruyquitapis uchunquipaj. Chay örami ricanquipaj, Abrahamta, Isaacta, Jacobta, profëtacunatapis Tayta Diospa maquincho caycajta. Gamcunanami gargusha caycanquipaj. \v 29 May-chay nasyuncunapitapis shuntacaycurmi Tayta Diospa maquincho car ruquiqui micurcaycangapaj. \v 30 Chay öraga canan ñaupa-ñaupacho caycajcuna guepachöna quëdanga. Canan guepacho caycajcunanami ñaupa-ñaupacho cangapaj.» \s1 Jerusalén runacunapaj llaquicur Jesús wagashan \r (Mat. 23.37–39) \p \v 31 Chay junaj fariseucuna chayaycur Jesusta niran: «¡Caypita aywacuy! Herodesmi wañuchichishunayquipaj caycan» nir. \p \v 32 Chaura Jesús niran: «Chay sörru Herodesta cayno niy: ‹Canan warallanashi dyablucunata runacunapita gargonga. Gueshyajcunatapis allchacächenga. Warantinllanashi llapanta ushanga. \v 33 Imano captinpis canan, wara, warantinpis Jerusalenman aywashämi. Profëtacunaga Jerusalenpita juc-lächo wañunan manami camacanchu› nir.» \p \v 34 Chaypita Jesús wagar niran: «Ay imanöraj canqui Jerusalén. Tayta Diosga profëtancunata cachamuran. Paycunatami wañuchishcanqui.\x * \xo 13:34 \xt 1Rey. 19.10; Jer. 2.30\x* Waquintaga sajmar-ushashcanqui. Jerusalén, achca cutimi wamrayquicunata shuntayta munarä wallpa chipshancunata älan rurinman shuntashannöpis. Ichanga manami munashcanquichu. \v 35 Chaymi cananga Templuyquipis chunyaraycar quëdanga. Nogatapis mananami mas ricamanquipänachu ‹¡Tayta Dios cachamushan runaga alabasha caycullächun!› ninayquicama.»\x * \xo 13:35 \xt Sal. 118.26\x* \c 14 \s1 Jacapäcoj runata Jesús allchacächishan \p \v 1 Chaypitana säbadu jamay junajcho Jesusga mandaj fariseupa wasinman micoj aywaran. Chaycho waquin fariseucuna ricaparcaycaran Jesús imata rurashallantapis. \v 2 Chay öra paypa ñaupancho caycaran jacapäcuycaj runa. \v 3 Chaura Moisés isquirbishanta yachachejcunatawan fariseucunata Jesús tapuran: «Säbadu jamay junajcho gueshyajta ¿allchacächishwanchu u manachu?» nir. \p \v 4 Chaura paycunaga upällalla cacuran. Chaymi jacapäcusha runata charircur allchacächiran. Nircur niran: «Cananga wasiquimanna aywacuy» nir. \p \v 5 Chay fariseucunata niran: «Maygayquipapis wamrayqui u wäcayqui pösuman yagaptin säbadu jamay junaj caycaptinpis ¿manachu jinan öra jorgunqui?» \p \v 6 Chayno tapuptinpis manami imata niytapis puydiranchu. \s1 Mana alli-tucunanchïpaj Jesús yachachishan \p \v 7 Chaychömi waquin gayachishan runacunaga alli rispitasha cayta munar allinnin caj bancumanraj jamacuycaran. Chaymi Jesús willaparan: \v 8 «Casaray fistaman pipis gayachishuptiquega ama jamacunquichu allinnin caj jamacunamanga. Gamcunapita mas rispitädu runa chayamuptin \v 9 ‹Juc-läman witiy pay jamacunanpaj› nishuptiquega pengay-tucushami jamacunquipaj manacaj bancullamanna. \v 10 Chaypa ruquenga fistaman pipis gayachishuptiqui manacajllaman jamacunqui gayachishojniqui ‹Cay alli cajman jamacuy› nir allinnin cajman jamachishunayquipaj. Chauraga micunayquipaj iwal jamarpaycajcunapis rispitashunquipämi» nir. \p \v 11 Chayno nirmi niran: «Alli-tucoj cäga manacajman churashami cangapaj. Manacajman churasha caycajcunami ichanga alliman churasha cangapaj.» \p \v 12 Chayno nircorga pushaj fariseo runatapis niran: «Garachinayquipaj ama gayachinquichu cuyanacushallayquita, wauguillayquita, castallayquita, ni rïcu caj bisïnullayquitapis. Paycunaga garachishayquinöllami gayaycachir ayñita cutichishunquipaj. \v 13 Chaypa ruquenga gayachinqui pobricunata, wegrucunata, gapracunatapis. \v 14 Paycunaga manami imanöpapis cutichishunquipächu. Chaynöcunata garachishayquipitaga Tayta Diosnami bindisyunta goshunquipaj. Runacuna cawarimushan junajnami premyuta goshunquipaj.» \s1 Micunanpaj gayachishan runacunaman tincuchishan \r (Mat. 22.1–10) \p \v 15 Chayno niptin micur jamaraycashanpita juc runa niran: «¡Ima cushisharaj canga syëlucho micojcunaga!» nir. \p \v 16 Chaura Jesusga tincuchiypa willaparan: «Juc runashi micuyta rurachisha. Nircur ‹Micuyta rurachishäta micur goturänapaj shamunqui› nisha achcaj runacunata. \v 17 Micunan örapäga uywayninta cachasha chay willachishan runacunata ‹Micoj aywashunnashi› ninanpaj. \v 18 Chay uyway willaj chayaptinshi llapanpis ruwacun mana aywananpaj. Jucshi niran: ‹Rantishä chacrata ricajrämi aywashaj. Mana aywaptëpis ama jagayaycuchunchu ari› nir. \v 19 Jucnashi niran: ‹Pichga par yuntatami rantishcä. Alli u mana alli arushantapis musyanäpaj aruchej-aywä. Mana aywaptëpis ama jagayaycuchunchu ari› nir. \v 20 Mas jucajnashi niran: ‹Chayrämi casarashcä. Manami aywämanchu› nir. \p \v 21 «Chaura chay cachashan uyway cutiycur patrunninta willaran runacuna imano nishantapis. Chaura micuy rurachej patrunnenga fiyupa rabyasha. Nircurna uywayninta niran: ‹Cällicunapa aywar ashimunqui pobricunata, wacchacunata, gapracunata, wegrucunatapis. Llapanta cayman pushamuy› nir. \p \v 22 «Nishanno pushaycurshi uywaynin niran: ‹Tayta, nimashayquitaga llapantanami rurashcä. Chaypis bancucunaga jamananpaj puchuycanrämi› nir. \p \v 23 «Chaura wasiyoj patrunnenga niran: ‹Caminucunapa, chacracunapapis ayway. Tincushayqui runacunata imanöpapis shacyächishpayqui pushamuy wasëman juntananyaj. \v 24 Ñaupata gayachishäcunaga mayganpis manami micongachu ni yawangapischu micuyta rurachishäta› nir.» \s1 Disïpulun cananpaj yachachishan \r (Mat. 10.37–38) \p \v 25 Jerusalenman Jesús sïguir aywaptin achcaj runacunami guepanta aywarcaycaran. Chaura paycunaman ticraycur niran: \v 26 «Pipis papäninta, mamanta, warminta, wamrancunata, wauguincunata, pañincunata nogapita mas cuyaj cäga manami allichu disïpulö cananpaj. \v 27 Pipis wañunan captinpis nogata mana gatirämaj cäga disïpulö cananpäpis manami allichu. \p \v 28 «Pipis jatun wasita aruchiyta gallaycunanpäga sumajrämi yarpachacun chay wasita ushachinanpaj gastun aypänanpaj cashanta u mana aypänanpaj cashantapis. \v 29 Mana sumaj yarpachacuyllapa gallaycachir simintuta chutaycächishallancho cachaycuptenga llapan ricajcunami payta jamurpanga. \v 30 Chaymi nenga: ‹Chay runaga puydejnöpis wasi aruchiyta gallaycachisha mana ushachinanpaj› nir. \p \v 31 «Maygan nasyunpis jucaj nasyunwan manaraj pillyashpan rimëroga raynincuna ¿manachu sumajraj yarpachacun ishcay chunca waranga (20,000) suldärucunata chunca waranga (10,000) suldärullanwan binsinanpaj cashanta u mana binsinanpaj cashantapis? \v 32 Mana binsinanpaj captenga jucaj ray carucho caycaptillannami willacojcunata cachanman: ‹Ama pillyashunnachu. Mana chiquinacuyllapa allina goyäshun› nir. \p \v 33 «Gamcunapis sumaj yarpachacuy. Ima-aycayquitapis cachariyta mana munashpayquega manami disïpulö canquimanchu. \s1 Cachiman tincuchiypa willapashan \r (Mat. 5.13; Mar. 9.50) \p \v 34 «Cachiga allimi. Cachi chullur rumillan quëdaptenga ¿imanöpanataj pochguyninta cutichinman? Gamyarga \v 35 manami allinachu chullpapaj ni allpapäpis. Chayno captenga jitariycunchïnami. Chay nishäta wiyaj cäga sumaj tantiyacuchun ari.» \c 15 \s1 Ogracasha uyshaman tincuchishan \r (Mat. 18.12–14) \p \v 1 Impuesto cobrajcunawan mana alli ricasha juchasapa runacunapis aywaj Jesús parlashanta wiyananpaj. \v 2 Chaura fariseucunawan Moisés isquirbishanta yachachejcunaga Jesusta jamurpar niran: «Cay runaga ¿imanirtaj mana alli ricasha juchasapa runacunawan goturpan? Chay runacunawan iwal micunpis» nishpan. \p \v 3 Chayno niptin Jesusga willaparan: \v 4 «Pipis pachac (100) uyshanpita jucta ograycorga ¿manachu jinan öra aywan tarinancama uyshanta ashej, waquin cajta juc pachaman shuntaycur? \v 5 Tariycushpanga cushishami aparicurcur apacun. \v 6 Wasinman chayaycachir bisïnuncunata, rejsinacushancunatapis willan: ‹¡Ograshä uyshätami tarimushcä. Shamuy llapanchi cushicunanchïpaj!› nir. \p \v 7 «Chay runa cushicushannömi Tayta Diosninchïwan anjilcunapis cushicun juc juchasapa runa arpinticur Tayta Dios munashannöna cawaptenga. Isgun chunca isgun (99) runacuna imaypis Tayta Dios munashanno goyaycajcunapaj cushicushanpitaga masrämi cushicunpis. \s1 Ograshan guellayman tincuchiypa willapashan \p \v 8 «Chayno pï warmipis chunca guellayta charaycashanpita jucta ograycushpanga achquita sindiycur jinan öra wasinta pichapacun ograshan guellayninta ashinanpaj. \v 9 Tariycorga bisïnancunata, rejsinacushancunatapis shuntaycur cushisha willapan: ‹¡Llapanchi cushicushun ari. Ograshä guellaynëtami tarishcä!› nir. \v 10 Chaynömi Tayta Diospa anjilnincunapis cushicun juc runallapis arpinticur jucha ruraynincunata cacharir Tayta Dios munashannöna cawaptenga.» \s1 Aywacoj mösuman tincuchiypa willapashan \p \v 11 Jesusga mastapis willaparan: «Juc runapashi caran ishcay ollgu wamrancuna. \v 12 Shullca cajshi papäninta niran: ‹Papä, erensyata raquipämänayquipaj cajtaga raquipaycamayna› nir. \p «Chayno niptinshi papänenga ishcan wamranta raquipaycuran. \p \v 13 «Chaypita manapis aycällatanashi shullca cäga erensya chasquishanta ranticuycuran. Nircur chay guellaywan caru juc-lä nasyunman aywacuran. Chaychönashi munashanta rurashpan llapan guellayninta manacajcunacho usharan. \p \v 14 «Guellayninta ushashallantanashi goyaycashan nasyunchöga fiyupa muchuy caran. Muchuy captin chay mösuga fiyupashi yargasha. \v 15 Yargarshi chay marcacho tiyaj runaman aywasha aruy ashej. Chayshi chay runaga niran chacrancho cuchinta michichipänanpaj. \v 16 Fiyupa yargarshi cuchi micunan jachapa muruntapis munaparan. Yargaycaptinpis micuy mana captinshi pipis mana garaycushachu. \v 17 Chayshi yarpachacur niran: ‹Noga caycho yargaypita ñacaycashä öra papänëpa piyunnincunaga alli micushachari carcaycan. \v 18 Cayno ñacaycänäpa ruquenga papänë cajman cuticushaj. Chayaycur nishaj: Perdunaycamay papä. Juchatami rurashcä gam mana munashayquita rurar, Tayta Dios mana munashanta rurar. \v 19 ¡Amana «wamrä» nimaynachu! Chaypa ruquenga piyunniquina cashaj.› \v 20 Chayno yarpachacurirshi papänin tiyaycashan nasyunman cuticuran. \p «Papänenga caruta aywaycämojllatana ricärir cushicushpan cörriylla aywaran. Taripaycushpan macallacurcur cuyapar muchasha. \fig Wamran cutiptin papänin cuyapashan|src="DN00485B.TIF" size="span" loc="Luc. 15.20" ref="Luc. 15.20" \fig* \p \v 21 «Chaura wamrannashi niran: ‹¡Perdunamay ari papä! Juchatami rurashcä gam mana munashayquita rurar, Tayta Dios mana munashanta rurar. ¡Amana «wamrä» nimaynachu!› nir. \p \v 22 «Chayno niptinpis papänenga uywaynincunata nisha: ‹Juclla mas alli caj röpata jorgaraycamur wamräta rucapay. Churaraycaj surtïjatawan llanguitapis jatipay. \v 23 Nircur mas werannin töru-mallwatapis pishtay fistata rurananchïpaj. \v 24 Cay wamräga wañushanpita cawarimushanömi caycan. Illgasha cashanpitami yurimusha› nir. Chayno nishpanshi cushicur fista rurayta gallaycäriran. \p \v 25 «Chay öra mayur caj wamranga chacrachöshi caycaran. Wasinman cutir chayaycashanchönashi wiyaran wasicho fista caycajta. \v 26 Chayshi juc uywayta gayarcur tapuran ‹¿imataj caycan?› nir. \p \v 27 «Tapuptin chay uywayna willaran: ‹Wauguiquimi illgasha cashanpita yurimusha. Chaymi papäniquega wauguiqui sänu, alli chayaycamuptin cushicushpan pishtachisha werannin töru-mallwata› nir. \p \v 28 «Chayno willaycuptinshi payga fiyupa rabyashpan wasiman yaycuytapis mana munaranchu. \p «Chaura papänenga aywaycurshi ruwaran ‹Yaycushun› nir. \p \v 29 «Chayshi papäninta niran: ‹Gam musyashayquinöpis mana llojshiypami llapan nimashayquita rurar gamta sirbiycä. Chaypis manami imaypis gomashcanquichu ni juc cabrallatapis amïgöcunawan fistata rurar micunäpaj. \v 30 Chay guella wamrayqui guellaypaj cacoj warmicunawan guellayniquita usharcushpan chayaycamuptin ichanga werannin töru-mallwataraj pishtaycachinquipis› nir. \p \v 31 «Niptin papänin niran: ‹Ïju, gamwanga iwalmi goyaycanchi. Chaymi llapan ima-aycäcunapis gamllapäna caycan. \v 32 Imano captinpis shullcayqui yurimuyninta cushicur fistata ruranä camacashami. Payga wañushanpita cawarimushannömi caycan. Illgashanpitami yurimusha› nir.» \c 16 \s1 Sabïdu capuralman tincuchishan \p \v 1 Mastapis tincuchiypa willapar disïpuluncunata Jesús niran: «Juc rïcu runashi casha. Payshi juc uywayninta churaran capuralnin car ima-aycantapis ricananpaj. Chaypitashi chay patrunninta runacuna willaran ima-aycantapis manacajcunacho capuralnin ushaycashanta. \v 2 Chayta musyaycurna patrunnenga gayachiran. Nircur niran: ‹Runacunaga gampaj willamasha ima-aycätapis manacajcunacho ushaycashayquitami. Cananpitaga mananami capuralnë canquipänachu. Chaymi cananga willamay ima-imata rurashayquicunatapis› nir. \p \v 3 «Chayno niptin chay capuralga yarpachacur shongullancho niran: ‹¿Imanöraj cashaj canan patrunnë gargamaptenga? Chacracho arunäpaj callpä mana canchu. Limusnata mañacuytapis pengacömi. \v 4 Ichanga canan musyänami imata ruraytapis. Yarpashäta ruraptëga aruy mana captinpis runa-masëcuna allimi ricamanga› nir. \v 5 Chayno sumaj yarpachacurirshi patrunninpa jagan caj runacunata juc juclla gayaycachir rimir cajta tapuran: ‹Gam ¿aycataj patrunnëpa jagan caycanqui?› nir. \p \v 6 «Chayno tapuptin niran: ‹Paypa jagan caycä ishcay pachac (200) läta asëtimi› nir. Chayno niptin chay capural niran: ‹Canan cay papilman firmapämay pachac (100) läta asëtillapitana päganayquipaj› nir. \p \v 7 «Chaypita jucnin cajtana tapuran: ‹Gamga ¿aycataj jagan caycanqui?› nir. Chaura chay runa niran: ‹Paypa jagan caycä ishcay waranga (2,000) arröba rïgumi› nir. Chayno niptin chay capural niran: ‹Canan cay papilta rurapämay waranga pichga pachacnin (1,500) arröba rïgullapitana päganayquipaj.› \p \v 8 «Chayno capural rurashanta musyaycur patronga alabar niran: ‹Chay runaga mana allita rurarpis sumaj yarpaysapami quiquin allicho cananpäga› nir. \p «Tayta Diosman mana yäracojcunaga yachanmi quiquin alli cawananpaj runa-masinwan amistä rurayta. Tayta Diosman yäracojcunapitaga masmi quiquinpaj imatapis ashiyta yachan. \v 9 Gamcunaga cay pachacho llapan tarishayqui guellayta ushay amïgucunata ashir yanapashpayqui. Chaynöpami syëluman aywaptiqui Tayta Diosga mana ushacaj alli cawayta tarichishunquipaj. \p \v 10 «Wallcallata charashayquiwan runa-masiquita yanaparga achcata chararpis yanapanquipämi. Mana yanapäcoj carga achcata chararpis manami yanapanquipächu. \v 11 Cay pachacho ushacajlla cajtapis mana sumaj cuydaycaptiquega ¿Tayta Dios yäracushunquimanchuraj syëlucho fiyupa alli cajta? \v 12 Jucpa imantapis maquiquicho caycajta ushacurcuptiquega ¿Tayta Dios yäracushunquimanchuraj töcashunayquipaj cajta goycushunayquipaj? \v 13 Manami pipis ishcay patrunta sirbinmanchu. Ishcay patrunniyoj carga jucaj nishanta wiyacur jucajtaga manami cäsupanganachu. Chaynömi rïcu cayllapaj yarpachacojpis Tayta Diosta mana sirbinchu. Tayta Diosta sirbej cäga manami rïcuyaypaj yarpachacunmanchu.» \p \v 14 Chayno yachachishancunata wiyar fariseucunaga rïcuyayllapaj yarpashpanmi Jesusta asiparan. \v 15 Chaymi Jesús niran: «Gamcunaga runacunapa ñaupancho alli-tucurcaycanquimi. Ichanga Tayta Dios musyaycanmi gamcuna imano cashayquitapis. Runacuna fiyupa rispitashuptiquipis Tayta Diospäga mana allimi carcaycanqui. \s1 Tayta Diospa laynin mana rucacashan \p \v 16 «Moisés isquirbishan y profëtacuna yachachishanpis caycan Bautisaj Juan willacuyta gallaycushancamallanami. Chaypitanaga willacuycan Tayta Diospa maquincho goyänanpänami. Tayta Diospa maquincho goyänanpäga llapanmi imanöpapis yaycuyta munarcaycan. \v 17 Ichanga imano captinpis Tayta Diospa laynin llapanmi cumlicanga cay pachawan janaj pacha ushacaptinpis. \s1 Majawan mana raquicänanpaj yachachishan \r (Mat. 5.31, 32; 19.9; Mar. 10.11–12) \p \v 18 «Pipis warminpita raquicaycur juc warmiwan tiyashpanga juchatami ruraycan. Chayno runanpita raquicasha warmiwan majachacajpis juchatami ruraycan.» \s1 Lazarupita y rïcu runapita willapashan \p \v 19 Mastapis Jesús willaparan: «Juc rïcu runashi casha fiyupa cuestaj röpacunallata jaticoj. Payga waran-waranshi rejsinacushancunawan fistata rurashpan alli micuycunallata micur goyaj. \v 20 Juc pobri runapis casha Lázaro jutiyoj intërunta gueri ushaycaj. Chay pobrina rïcupa wasin puncu pampacho jamaraj. \v 21 Payshi rïcupa mësanpita micuy shicwajllatapis micurcuyta munapaj. Chaychöshi allgucunapis guerinta lajwapaycaj. \v 22 Chayno caycashanpitashi pobriga wañucuran. Chaura anjilcunashi syëlucho Abraham caycashan cajman shuntacuran. \p «Chaypitanaga rïcu runapis wañuran. Paytaga castancuna pamparan. \v 23 Mana cuyapäcoj rïcu runapa almannashi infiernuman aywaran. Chaycho fiyupa ñacaycashanchöshi carupita ricaran Lázaro Abrahampa ñaupancho caycämojta. \v 24 Chayshi gayacuran: ‹Tayta Abraham, cuyapaycallämay. Lazaruta cachaycamuy dëdunta yacuman ushmarcachir shimëta oguchipämänanpaj. Fiyupami ñacaycä cay ninacho rupar› nishpan. \p \v 25 «Chayno niptinshi Abraham niran: ‹Ïju, gamga yarpay rïcu cashpayqui alli cushisha goyashayquita. Lazaroga pobri cashpanmi fiyupa ñacaran. Chaypitami cananga caycho cushisha caycan. Gammi ichanga chaycho ñacaycanqui. \v 26 Jinachöpis jatuncaray ragrami chaupipa raquiycämanchi. Chaymi gam caycashayqui cajman mana pipis päsamuyta puydinchu. Ni gam caycashayqui cajpitapis manami pipis cayman päsamuyta puydinchu.› \p \v 27 «Niptin rïcu niran: ‹Tayta Abraham, chauraga papänëpa wasinman Lazaruta cachaycuy. \v 28 Chaychöga pichgarämi wauguëcuna caycan. Paycunata willapaj aywachun ari cay noga ñacaycashäman manana shamunanpaj.› \p \v 29 «Chaura Abraham niran: ‹Paycunaga yachacuchun Moisés isquirbishancho niycashanta, Tayta Dios profëtancunawan willacachishantapis› nir. \p \v 30 «Chaura rïcu niran: ‹Tayta Abraham, chayllataga manami wiyacongachu. Wañushanpita juc runa cawarcur aywar willapaptinmi ichanga jucha rurashanpita llaquicur arpinticonga› nishpan. \p \v 31 «Chayno niptin Abraham niran: ‹Moisés isquirbishanta, profëtacuna isquirbishantapis mana wiyacorga wañushanpita cawarcur willacoj aywaptinpis manami wiyacongapächu› nir.» \c 17 \s1 Juchaman pitapis mana tunichinanchïpaj yachachishan \r (Mat. 18.6–7, 21–22; Mar. 9.42) \p \v 1 Chaypita disïpuluncunata Jesús niran: «Imallapis cangami runa juchaman chayananpäga. ¡Ay imanöraj canga jucha rurayman waquinta chayachejcuna! \v 2 Cay gatirämajcunata juchata rurachinanpitaga chay runapaj mas allimi canman mulinupa ruminta cuncanman watarcur lamarman garpuriptin. \v 3 ¡Gamcunaga cuydacuy-llapa! Riguej-masiqui imatapis contrayqui ruraptin willapashpayqui piñacuy. Jucha rurashanta tantiyacur arpinticuptenga perdunanqui. \v 4 Juc junajllacho ganchis cuti contrayqui rurarcushpan ganchis cuti ‹Perdunaycamay. Tantiyacushcämi. Yapayga mananami rurashänachu› nishuptiquega perdunanqui.» \p \v 5 Chayno niptin apostulnincuna Jesusta niran: «Yanapaycamay ari Tayta Diosninchïman mas yäracunäpaj.» \p \v 6 Chaura Jesús niran: «Nustäsa muruno tacshallapis yäracuyniqui captenga cay jatuncaray sicómoro yörata: ‹Sapipita achucarcur lamarman jawicämuy› niptiquipis jawicämongami. \s1 Uywaynölla Tayta Diosta wiyacunanchïpaj cashan \p \v 7 «Uywayniqui yapyashanpita u michicushanpita tardi chayamuptin ¿maygallayquega ninquichu ‹Jamaycur micucurcuyraj› nir? \v 8 Chaypa ruquenga ¿manachu ninqui: ‹Garamänayquipaj yanucamuyraj. Noga micucurcuptëraj gamga micunquipaj› nir? \v 9 Llapan nishayquita ruraycaptinpis uywayniquitaga ¿agradësicunquichu? \v 10 Uywaycuna rurashanno ari gamcunapis Tayta Dios nishushayquicunata rurarcushpayquega ama shuyaraychu agradësicushunayquita. Chaypa ruquenga gamcuna ninqui: ‹Nogacunapis uywayllami caycä. Ruranäpaj nimashallayquitami rurashcäcuna› nir.» \s1 Leprawan gueshyaycaj chunca runacunata Jesús allchacächishan \p \v 11 Jerusalenman aywashpan Jesusga päsaran Samariawan Galilea probinsyapa. \v 12 Chayno aywarcaycashancho chayaran tacsha marca-mallwaman. Chay marcaman yaycuycaptin leprawan gueshyaycaj chuncaj runacuna tariparan. Manaraj ñaupanman chayar carullapita \v 13 gayacuran: «¡Maestru Jesús, nogacunata cuyapaycallämay!» nir. \p \v 14 Chaura Jesusga ricärir niran: «Cüracunaman ayway ricashunayquipaj» nir. \p Chayno niptin cüracunaman aywarcaycashallanchöna allchacaran. \v 15 Chaura allchacashana caycashanta mayar jucga Tayta Diosta alabaraycar cutiran Jesús cajman. \v 16 Chayaycorga Jesuspa ñaupanman gongurpacuycur umpuran «¡Grasyas tayta!» nishpan. Chay runaga caran Samaria runami. \p \v 17 Chaura Jesús niran: «Lepra gueshyapita allchacäga ¿manachu carayqui chuncaj? ¿Maytaj waquenga? \v 18 Israel cajcunaga ¿manachu cutimusha Tayta Diosta alabaj? ¿Cay jäpa runallachu cutimusha?» \p \v 19 Chay runatana niran: «Cananga jatarcur aywacuy. Rasunpa yäracushayquipitami allchacashcanqui» nir. \s1 Tayta Diospa maquincho goyänanpaj imano yaycunapaj cashanpis \r (Mat. 24.23–28, 36–41) \p \v 20 Fariseucunami Jesusta tapuran «¿Imaytaj ricashaj Tayta Dios cachamushan Cristo mandaycajta?» nir. \p Tapuptin Jesús niran: «Chay junaj chayamunanpaj cajtaga manami pipis musyangapächu. \v 21 Manami pipis nengapächu: ‹Caychömi caycan› nir, ‹Chaychömi caycan› nir. Tayta Dios cachamushan Cristoga gamcunawannami caycan» nir. \p \v 22 Nircur disïpuluncunata niran: «Juc junäga gamcuna fiyupami munanquipaj noga Destinädu Runa cutiycämojta ricamayta. Ichanga manami ricamanquipächu. \v 23 Pipis ‹Chaychömi caycan› nishuptiqui ‹Caychömi caycan› nishuptiquipis ama riguinquichu. Ni ricajpis ama aywanquichu. \v 24 Syëlupa juc cuchunpita juc cuchuncama illgushpan achicyashannömi noga Destinädu Runa cutimunä junäga canga. \v 25 Manaraj chayno captin rimëruga runacuna fiyupa chiquishpanmi amatar ñacachenga. \p \v 26 «Noga Destinädu Runa cutimunä wichanpis caycangapaj Noé caycänan wichan cashannömi.\x * \xo 17:26 \xt Gén. 6.5–8\x* \v 27 Chay wichan runacunaga cushisha micurcaycaran, upyarcaycaran, majachacarcaycaran Noé büquiman yaycunan junajcama. Mana yaycojcunataga löcu tamya tamyaptin yacu ñitir illgächiran. \v 28 Chaynöllami Lot \x * \xo 17:28 \xt Gén. 19.1–29\x* caycänan wichanpis runacuna cushisha micurcaycaran, upyarcaycaran, rantishpan ranticurcaycaran, murupacurcaycaran, wasitapis arurcaycaran. \v 29 Chayno carcaycaptinmi Sodoma marcapita Lot aywacuptin syëlupita tamyamuran rataycaj asufri. Chaymi chaycho tiyaj runacunaga llapan wañuran. \v 30 Chaycuna cashannömi noga Destinädu Runa cutimunä wichanpis caycanga. \p \v 31 «Chay junäga wasi jan'gancho caycajcuna amana wasimanga yaycuchunnachu ni imanta jorgunanpäpis. Chacrancho caycajpis amana wasinman cutichunnachu. \v 32 Lotpa warminta ima päsashantapis yarpay-llapa. \v 33 Pipis bïdanta salbayta munaj cäga wañuytami tarenga. Pipis wiyacamayninpa bïdanta ograj cajmi ichanga mana ushacaj cawayta tarenga. \p \v 34 «Caynömi noga në: chay chacay juc cämallacho ishcaj puñuycajtaga jucajta pushaconga; jucajtami cachayconga. \v 35 Ishcay warmi maraycho iwal agaycaptin jucajtami pushaconga; jucajta cachayconga. [ \v 36 Ishcaj runa chacracho aruycaptin jucajtami pushaconga; jucajta cachayconga.»] \p \v 37 Chayno niptin disïpuluncuna tapuran: «Chay niycashayquega ¿maychötaj canga Tayta?» nir. \p Chaura Jesús niran: «Rimaypis canmi. Imapis wañushata mayarga maymanpis allgaycuna shuntacanmi» nir. \c 18 \s1 Tayta Diosta mana yamacaypa mañacunanchïpaj yachachishan \p \v 1 Tayta Diosta mana yamacaypa mañacunanpaj disïpuluncunata yachachir tincuchiypa Jesús yachachiran: \v 2 «Juc marcachöshi juc juez casha. Payga manashi Tayta Diosta manchacojchu; ni pï runatapis rispitajchu. \v 3 Chay marcachöshi biyüdapis tiyasha. Chay biyüdaga dimandacojshi juezman aywasha ‹Conträwan juclla arriglaycamay tayta› nir. \v 4 Yaparir-yaparir aywaptinpis unaynashi chay juezga mana arriglashachu. Chayno caycashancho sumaj yarpachacurirshi juezga shongullancho niran: ‹Diosta mana manchacur, ni runacunata mana rispitarpis \v 5 chay biyüda waran-waran mana rabyachimänanpaj demandunta juclla arriglaycushaj. Mana arriglaptëga imay örapis cutiycämongami› nir.» \p \v 6 Chayno willaparcur Jesús niran: «Mana alli juez imata nishantapis sumaj tantiyacuy. \v 7 Chacaypapis junajpapis acrashan runacuna gayacuypa mañacuycaptenga ¿manachuraj Tayta Diospis yanapanga? U ¿yanapänanpaj shuyarächengachuraj? \v 8 Ruwacur mañacoj cajtaga mana shuyarächiypami Tayta Dios yanapanga. Ichanga noga Destinädu Runa cay pachaman cutimushpä ¿Diosman yäracuycajta tarishärächuraj?» nir. \s1 Impuesto cobrajmanwan fariseuman tincuchishan \p \v 9 Alli-tucur juccunata manacajman churaj runacunata Jesús mastapis tincuchiypa willapar \v 10 cayno niran: «Ishcaj runacunashi Templuman aywasha Tayta Diosta mañacunanpaj. Jucnin casha fariseo; jucninna casha impuesto cobraj. \v 11 Fariseo cäga sumaj ichiycurshi Tayta Diosta cayno mañacusha: ‹Grasyas Tayta Dios. Gamta fiyupami agradësicö waquin runacunano mana cashäpita. Waquin runacunaga caycan suwami, fiyumi, pï-maywanpis cacojmi. Nogaga manami cächu tagay impuesto cobrajnöpis. \v 12 Semänacho ishcay cutimi ayunäpis. Gänashäman-tupumi diesmötapis gampaj churä› nir. \v 13 Impuesto cobraj runami ichanga pengacushpan carullacho ichiraycaran. Syëlumanpis mana ricäriyllapis ricärishachu. Chaypa ruquenga fiyupa llaquicur pëchunta tacacushpan mañacuran: ‹Cuyapaycallämay Tayta Dios. Nogaga fiyupa juchasapami cä› nir. \v 14 Chaymi impuestuta cobräga perdunashana wasinman cutisha. Fariseo cajtami ichanga Tayta Dios mana perdunashachu. \p «Alli-tucoj cäga manacajman churashami cangapaj. Manacajman churasha caycajcunami ichanga alliman churasha cangapaj.» \s1 Wamracunapaj Tayta Diosta Jesús mañacushan \r (Mat. 19.13–15; Mar. 10.13–16) \p \v 15 Chaypita Jesusman wamracunata apaycaran yataycunanpaj. Disïpuluncunami ichanga apajcunata piñacuran. \v 16 Chayta ricarmi Jesusga disïpuluncunata niran: «Wamracunaga shacamuchun. Ama michaychu. Diospa maquinchöga goyanga wamrano cajcunami. \v 17 Tayta Diosman wamrano riguej cäga Tayta Diospa maquinchömi goyanga. Wamrano mana riguej cäga manami Tayta Diospa ñaupanman chayangachu.» \s1 Rïcu runa Jesuswan parlashan \r (Mat. 19.16–30; Mar. 10.17–31) \p \v 18 Juc mandaj runa Jesusta tapuran: «Alli maestru, ¿imatataj ruräman imaycamapis cawayta tarinäpaj?» nir. \p \v 19 Jesús niran: «¿Imanirtaj ‹Alli› nimanqui? Alliga Tayta Diosllami. \v 20 Mandamintucunataga musyanquinami: Majayoj caycarga jucwan ama cacunquichu.\x * \xo 18:20 \xt Éxo. 20.14; Deut. 5.18\x* Ama wañuchicunquichu.\x * \xo 18:20 \xt Éxo. 20.13; Deut. 5.17\x* Ama suwacunquichu.\x * \xo 18:20 \xt Éxo. 20.15; Deut. 5.19\x* Ama manacajtaga pitapis jitapanquichu.\x * \xo 18:20 \xt Éxo. 20.16; Deut. 5.20\x* Mamayqui taytayquita alli ricanqui.»\x * \xo 18:20 \xt Éxo. 20.12; Deut. 5.16\x* \p \v 21 Niptin chay runaga niran: «Chaycunataga wamra cashäpita-pachami cumlishcä.» \p \v 22 Chaura Jesús niran: «Jucrämi pishëshunqui. Llapan ima-aycayquitapis ranticuycuy. Nircur chay guellaytana pobricunata raquipanqui. Chayno rurarga syëluman riquësayquita churaycajnömi caycanqui. Nircur ichanga shamunqui gatirämänayquipaj.» \p \v 23 Chayno nishanta wiyaycur fiyupa llaquicuran rïcu cashpan. \p \v 24 Llaquisha caycajta ricar Jesús niran: «Tayta Diospa maquincho cawananpaj rïcucuna yaycunanpäga fiyupa sasami. \v 25 Aujapa uchcunpa camëlluta päsachishapis päsanmanrämi Tayta Diospa maquincho goyänanpaj rïcu runa yaycunanpitaga.» \p \v 26 Chayno nejta wiyajcunaga niran: «Chayno captenga ¿piraj salbacunman?» nir. \p \v 27 Niptin Jesusga niran: «Quiquillanpitaga runacuna manami salbacunmanchu. Tayta Diosllami pitapis salban. Paypäga imapis manami sasachu» nir. \p \v 28 Chaura Pedro niran: «Tayta, nogacunaga llapan ima-aycätapis cachaycurmi gamta gatirpaycä» nir. \p \v 29 Niptin Jesús niran: «Pimi Tayta Diospa maquincho goyayta munaywan cachaycun wasinta, maman-taytanta, wauguinta, pañinta, warminta, wamrancunata; \v 30 chay runaga mas aypallatami cay caway-bïdacho chasquenga. Tayta Diosninchïpa ñaupanchönami para-simri cawayta tarenga.» \s1 Wañunanpaj cashanta Jesús yapay willacushan \r (Mat. 20.17–19; Mar. 10.32–34) \p \v 31 Chunca ishcay apostulnincunata gayarcur Jesús niran: «Gamcuna musyanquimi Jerusalenman aywaycashanchïta. Chaychömi ñaupata profëtacuna noga Destinädu Runapaj isquirbishan cumlicanga. \v 32 Jäpa autoridäcunamanmi entregamanga. Chay runacunanami asipämanga, ashllir-ushamanga, togapar-ushamanga. \v 33 Chayno rurarcur fiyupa astircärirmi wañuchimanga. Ichanga wañushäpita quimsa junajta cawarimushämi.» \p \v 34 Chayno niptin apostulnincunaga ni imanillarpis mana tantiyaranchu imapaj parlaycashantapis Tayta Dios mana camacächiptin. \s1 Jericó marcacho gaprata Jesús allchacächishan \r (Mat. 20.29–34; Mar. 10.46–52) \p \v 35 Jericó marcaman Jesús chayaycaptin gapra runa nänicho jamaraycaran limusnata mañacur. \v 36 Achcaj runacuna aywaycajta mayar chay gapraga tapucuran «¿Imataj caycan?» nir. \v 37 Runacunana willaran: «Nazaret runa Jesusmi päsaycan» nir. \p \v 38 Willaycuptin gapraga gayacuran: «¡Ray Davidpita miraj Cristo, cuyapaycallämay!» nir. \p \v 39 Gapra chayno niptin Jesuswan aywaycajcunaga chay gaprata ollgöparan upälla cacunanpaj. Chaypis masraj gayacuran: «¡Ray Davidpita miraj Cristo, cuyapaycallämay!» nir. \p \v 40 Chaura Jesusga ichiycur gaprata ñaupanman pushachiran. Chayachiptin tapuran: \v 41 «Gampaj ¿imata ruranätataj munanqui?» nir. \p Gapranami niran: «Tayta, ñawë ricanantami munä» nir. \p \v 42 Niptin Jesús niran: «Ñawiqui allchacächun. Rasunpa yäracushayquipitami allchacashcanqui» nir. \p \v 43 Chayno niptin jinan öra gaprapa ñawin allchacar allina ricaran. Ñawin allina ricaptin Tayta Diosta alabaraycar Jesuspa guepanta aywaran. Jesús allchacächishanta ricajcunapis Tayta Diosta alabarcaycaran. \c 19 \s1 Jesusta Zaqueo wasincho jamachishan \p \v 1 Jesusga Jericó marcamanna chayaran. \v 2 Chay marcachömi tiyaran rïcu runa Zaqueo. Payga impuesto cobrajcunapa mandajninmi caran. \v 3 Jesús aywaycashanta musyar Zaqueoga fiyupa ricayta munaran. Jesusga aypalla runapa chaupinta aywaycaran. Chaura Zaqueuga tamäñun tacshalla captinmi ricayta mana puydiranchu. \v 4 Chaymi mas ñaupaman cörriyllapa aywaran. Nircur sicómoro yöraman wicharan chaypa Jesús päsaptin ricashpan rejsinanpaj. \v 5 Yöra chaquinpa päsaycashancho ricärir Zaqueota Jesús niran: «Zaqueo, apurä urämuy. Wasiquimanmi aywaycä pachächimänayquipaj» nir. \p \v 6 Chayno niptin Zaqueoga juclla urarcur cushisha wasinman jinan öra pusharan. \v 7 Chayta ricashpan llapan runacuna Jesusta jamurpashpan niran: «¿Imanirtaj juchasapa runapa wasinman aywaycan pachacunanpaj?» nir. \p \v 8 Wasichöna caycar Zaqueoga ichircur Jesusta niran: «Tayta, llapan charaycashäpita pullantami goycushaj pobricunata, wacchacunata. Pipa imantapis guechusha carga chuscu cutipa mastami cutichishaj.» \p \v 9 Chaura Jesús niran: «Cananga salbashanami caycan cay runapis y wasicho tiyajcunapis. Payga imanöpis rurashanpitami musyachimanchi paypis Abrahampita mirar aywaj cashanta. \v 10 Noga Destinädu Runaga shamushcä ogracasha caycajcunata ashejmi tariycur salbanäpaj.» \s1 Uywaynincunata patrunnin guellayta aypushan \r (Mat. 25.14–30) \p \v 11 Chayno parlashantaga llapan runami wiyarcaycaran. Paycuna yarparan Jesús Tayta Diospa maquinchöna goyächinanpaj juclla ray churananpaj. Chayno yarpaptinmi tantiyachishpan tincuchiypa willaparan: \v 12 «Juc runashi casha rïcu famillya. Payshi juc-lä nasyunman aywacusha chaycho ray cayta chasquircur cutimunanpaj. \v 13 Manaraj aywarshi gayachisha chuncaj uywaynincunata. Nircur jucninta-jucnintapis guellayta aypusha: ‹Cutimunäyaj cay guellayta aruycächinqui› nir. \p \v 14 «Chayno nircur aywacuptin, marca-masincunaga payta chiquishpan cachata cachasha guepanta cayno ninanpaj: ‹Nogacunaga manami munächu chay runata raynë cananpaj.› \v 15 Marca-masincuna ray cananta mana munaycaptinpis ray cayta chasquisha. \p «Chaypita marcanman cutiycurnashi guellaynin chararaj uywaynincunata gayachisha guellaynin aycamanna mirashantapis musyananpaj. \v 16 Rimëru chayamoj cäga nisha: ‹Tayta, guellayniqui mirasha chunca cutipa masmanmi› nir. \p \v 17 «Chaura mandajnin nisha: ‹Gamga alli uywaymi canqui. Wallcallapitapis sumaj mirachishayquipitami chunca marcapa mandajnin canayquipaj churashayqui› nir. \p \v 18 «Jucajpis chayamur nisha: ‹Tayta, guellayniqui mirasha pichga cutipa masmanmi› nir. \p \v 19 «Chaura paytapis nisha: ‹Gamtapis pichga marcapa mandajnin canayquipämi churashayqui› nir. \p \v 20 «Mas juc uywayninpis chayamur nisha: ‹Tayta, caychömi caycan guellayniqui. Pañuylöwan guepircurmi churarächishcä. \v 21 Gamga chasquinqui mana ñacashayquipitami. Chayno shuntanqui mana murushayquipitami. Chaymi gamta manchacushpä guellayniquitaga churarächishcä› nir. \p \v 22 «Chayshi patrunnin nisha: ‹Gamga canqui mana yäracuna runami. Quiquiquipa shimiqui rimashanpitami jusgashayqui. Fiyu cashäta musyar, mana ñacayllapa chasquishäta musyar, mana muruycar shuntashäta musyaycarga \v 23 ¿imanirtaj guellaynëtaga mana churarayquichu bancuman, cutimushpä wawantintana shuntanäpaj?› nir. \v 24 Nircur chaycho caycajcunata nisha: ‹¡Charaycashanta guechuy! ¡Nircur goycuy chunca cutipa masta mirachej cajta!› nir. \v 25 Chayno niptinshi nisha: ‹Tayta, payga maynami chararaycan chunca cutipa mastana› nir. \v 26 Niptinshi mandäga nisha: ‹Achcata chararaj cäga mastami chasquenga. Mana mirachejcunami ichanga charashallantapis ushajpaj pirdenga. \v 27 Ray canäta mana munar conträ jatarejcunatapis cayman apaycamur ñaupächo wañuchiy.› » \s1 Jerusalenman Jesús chayashan \r (Mat. 21.1–11; Mar. 11.1–11; Juan 12.12–19) \p \v 28 Chayno willaparcur Jesusga Jerusalenmanna ñaupa-puntata aywacuran. \v 29 Olivos lömacho caj Betania y Betfagé nishan marcacunaman chayaycashpanna ishcay disïpuluncunata rimëru cacharan. Paycunata niran: \v 30 «Ayway chimpacho caycaj marcaman. Chayarmi tarinquipaj pipis manaraj muntacushan manta bürru wataraycajta. Chayta pascarir apamunqui. \v 31 Pipis chaycho ‹Bürruta ¿imapätaj pascaycanqui?› nishuptiquega ‹Tayta Jesusmi nistaycan› ninqui.» \p \v 32 Aywar disïpuluncunaga tariran imanöpis Jesús nishannölla. \v 33 Tariycur bürruta pascarcaycaptin duyñun tapuran «¿Imapätaj bürröta pascaycanqui?» nir. \p \v 34 Chayno niptin «Tayta Jesusmi nistaycan» niran. \p \v 35 Chaypitaga bürruta janchacurcur cutiran Jesús caycashan cajman. Chayaycachirna punchuncunata carunaran. Nircur chariparan Jesús muntacunanpaj. \v 36 Muntasha aywaycashan näniman runacunana janan röpancunata lojtiriycur mashtaran. \v 37 Olivos lömapa aywar uränamanna chayaycashancho paywan aywaycajcuna cushicushpan gayacuyparaj Tayta Diosta alabaran almiraypajcunata rurashanta ricashanpita. \v 38 Cayno nircaycaran: \q1 ¡Tayta Dios alabasha caycullächun! \q1 ¡Tayta Diospita shamoj rayga alabasha caycullächun!\x * \xo 19:38 \xt Sal. 118.25–26\x* \q1 Syëluchöpis alli goyay caycullächun. \q1 Syëlucho caycajcunaga Tayta Diosninchïta alabaycullächun. \p \v 39 Chaura chaycho caycaj fariseucunaga runacunapa chaupinpita niran: «Maestru, gatiräshojcunata piñacuy upällalla cacunanpaj» nir. \p \v 40 Chayno niptin Jesús niran: «Paycuna upällacuptenga rumicunapis Tayta Diosninchïta alabangami» nir. \p \v 41 Jerusalenta ricänaman chayarcur Jesús wagaran \v 42 cayno nishpan: «Alli goyayta apamushäta canan junajllapis tantiyarga allimi goyanquiman. Ichanga chaycunata manami tantiyanquichu gampaj pacaraycajno captin. \v 43 Chaypitami gamcunaman chayamonga ñacanayquipaj caycaj junajcuna. Contrayquicuna intërupa tumarej chapacuycushuptiqui manami maypapis gueshpinquipänachu. \v 44 Chaychömi wañuchishunquipaj wamrantinta. Wasiquicunatapis ushajpämi juchuchengapaj. Manami ni juc rumillapis pergaraycarga quëdangapächu. Chaynöga canga salbashunayquipaj Tayta Diosninchi shamushanta mana wiyacushayquipitami.» \s1 Templupa sawannincho ranticojcunata gargushan \r (Mat. 21.12–17; Mar. 11.15–19; Juan 2.13–22) \p \v 45 Chaypita Jesusga Jerusalenmanna chayaran. Templupa sawanninman yaycurir ranticuycajcunata garguyta gallaycuran. \v 46 Gargushpan paycunata niran: «Tayta Diospa palabranchöga niycan: ‹Wasëga canga mañacamänallanpämi› nir.\x * \xo 19:46 \xt Isa. 56.7\x* ¡Chaypis gamcunaga ticrachishcanqui suwacunapa machayninmannömi!»\x * \xo 19:46 \xt Jer. 7.11\x* \p \v 47 Nircurna Jesusga waran-waran Templucho yachachiran. Chayno rurashanpita cürapa mandajnincuna, Moisés isquirbishanta yachachejcuna y autoridäcunapis yarpachacurcaycaran imanöpapis wañuchinanpaj. \v 48 Ichanga Jesús yachachishanta runacuna cushisha chasquicuptinmi Jesusta imata ruraytapis mana puydiranchu. \fig Templupa sawannincho ranticojcunata gargushan|src="LB00316B.TIF" size="span" loc="Luc. 19.45-48" ref="Luc. 19.45–48" \fig* \c 20 \s1 Jesusta cüracuna tapushan \r (Mat. 21.23–27; Mar. 11.27–33) \p \v 1 Juc junaj Tayta Diospa alli willacuyninta Templucho Jesús yachaycächiptin chayaran mandaj cüracuna, lay yachachejcuna y mayur runacunapis. \v 2 Chayaycärir tapuran: «¿Pitaj cachamusha-cashunqui chaycunata ruranayquipäga? ¿Pipa munayninwantaj imacunatapis ruraycanqui?» nir. \p \v 3 Chayno tapuptin Jesuspis niran: «Gamcunatapis mä tapushayqui. Tapushäta ichanga willamay: \v 4 Juantaga bautisananpaj ¿pitaj cachamuran: Tayta Dioschu u runallachu?» \p \v 5 Chaura quiquin-pura ninacuran: « ‹Diosmi cachamusha› nishaga ‹¿Imanirtaj payta mana riguirayquichu?› nimäshunmi. \v 6 ‹Runallami cachamusha› nishaga llapan runacunami sajmaycällar wañuchimäshun. Llapanmi yarpan Juanga profëta cashanta.» \v 7 Chaymi Jesusta niran: «Manami musyäcunachu pï cachamushantapis» nir. \p \v 8 Chaura Jesuspis niran: «Nogapis manami willashayquichu pï cachamashantapis» nir. \s1 Chacrayojman tincuchiypa willapashan \r (Mat. 21.33–46; Mar. 12.1–12) \p \v 9 Chayno nircur Jesusga tincuchiypa willapar llapan runacunata niran: «Juc runashi chacranman übasta lantachisha. Nircorga aroj runacunata arrindacuycurshi unaycama goyaj aywacusha juc-lä marcaman. \p \v 10 «Übas cosëcha chayamuptinna chacrapa duyñonga uywayninta cachasha paypaj cajta raquipämunanpaj. Chay uyway chayajtaga arrindaj runacuna fiyupa magarcurshi jinayllata gargurisha. \v 11 Chaura chacrapa duyñonga juc uywaynintanashi yapay cachasha. Chaytapis ashllir usharcur magarcurshi jinayllata gargurisha. \v 12 Chaypita chacrapa duyñonga yapay juc uywaynintana cachasha. Chaytapis yawar-yawar magarcurshi gargurisha. \p \v 13 «Chaura übas chacrapa duyñonga yarpachacurshi nisha: ‹¿Cananga imatataj rurashaj? Jucnaylla cuyay wamrätami cachashaj. Wamrätaga rispitangachari› nir. \v 14 Chacra arrindajcunaga chacrayojpa cuyay wamran aywaycajta ricarshi parlacusha: ‹Papänin wañuptenga tagay wamranmi ima-aycanwanpis quëdanga. Wañuycärachishun chacranwan noganchi quëdacunanchïpaj› nir. \v 15 Chayno nir chacrayojpa wamranta chariycärir chacrapita juc-läman jorgurcurshi wañuycärachisha.» \p Willaparcur Jesús tapuran: «Gamcuna yarpaptiqui ¿imataraj ruranga chacrapa duyñun? \v 16 Quiquin aywarcurmi chay arrindaj fiyucunata wañuycachenga. Chacrantapis juctana arrindayconga» nir. \p Chayno niptin runacunaga nisha: «¡Chayno canantaga Tayta Dios ama camacächichunchu!» nir. \p \v 17 Chayno niptin paycunata ricapärir Jesús niran: «Chaura ¿imapätaj Tayta Diospa palabrancho cayno isquirbiraycan? \q1 «Wasipa simintunta pergajcuna ‹cay rumi manami allichu› nir jitarishanpis \q1 chay rumiga puntu rumipaj isquïnaman churashanami caycan. \p \v 18 «Pipis chay rumi jananman tunej cäga ichic-ichicllami ruracanga. Chay rumi pipa jananmanpis chayarga ñuchu allpamannömi rurarenga.» \p \v 19 Chayno niptinmi mandaj cüracunawan lay yachachejcunaga tantiyacuran tincuchiypa Jesús willapar paycunata wiyächipaycashanta. Chaymi jinan öra prësu charichiyta munaran. Ichanga runacunata manchacushpanmi mana charichiranchu. \s1 Impuestuta pägananpaj cashanta tapucushan \r (Mat. 22.15–22; Mar. 12.13–17) \p \v 20 Chaymi Jesusta autoridäman prësu apachinan cashalla runacunata cacharan alli shimillanpa parlapar llutanta rimachinanpaj. \v 21 Chay runacuna alli-tucullar Jesusta tapuran: «Maestru, nogacuna musyämi yachachirpis rimarpis rasun cajllata niycashayquita. Gamga rasunpa yachachinqui Tayta Dios munashannöllami. Manami runacuna gustashallantachu yachachinqui. \v 22 ¿Impuestuta pägashwanchu Roma nasyunpa mandajnin Cesarpaj u manachu?» \p \v 23 Ichanga chay runacuna alli-tucullar achäquita ashipaycashanta musyar niran: \v 24 «Mä, ricanäpaj guellayta apamuy. Cay guellaychöga ¿pï runapa leträtuntaj caycan? ¿Pipa jutintaj isquirbiraycan?» nir. \p Chaura chay runacuna niran: «Mandaj Cesarpami» nir. \p \v 25 Niptin Jesús niran: «Cesarpa cajtaga Cesarta goycuy. Tayta Diospa cajtaga Diosta goycuy» nir. \p \v 26 Imanöpa llutanta rimachiyta munarpis manami rimachiranchu. Runapa ñaupancho pantachiyta manami camäpacuranchu. Tapushanta Jesús imanöpis cutichishanpita fiyupa almirasha caycaran. Chaypitaga upällallana cacuran. \s1 Wañojcuna cawarimunanpaj cashanta tapucushan \r (Mat. 22.23–33; Mar. 12.18–27) \p \v 27 Chaypitaga saduceocuna Jesús cajman aywaran. Paycunaga manami riguejchu wañojcuna cawarimunanta. Chaymi Jesusta tapuran cayno nir: \v 28 «Maestru, Moisés isquirbishanchöga niycan pipis wañuptin warmin wawaynajlla quëdaptenga chay wauguillawan tiyananpämi; wamran yurëga wañoj wauguinpa wamranno cananpämi.\x * \xo 20:28 \xt Deut. 25.5\x* \v 29 Cananga mä tapucushayqui: Juc marcachöshi casha ganchis waugui. Mayur cajshi majachacasha warmiwan. Nircurshi wañucusha manaräpis wamran captillan. \v 30 Chaura biyüdawanga shullcanna tiyasha. Paypis manaraj wamran captillanshi wañucusha. \v 31 Yapay jucaj shullcanpis chaynöllashi biyüdawan majachacasha. Y chay warmiwan tiyaycällar ganchis waugui wañusha. Mayganpapis manashi wamran cashachu. \v 32 Llapan wañushanpa guepantaga warmipis wañusha. \v 33 Canan mä willamay. Wañushanpita cawarimuptenga ¿mayganparaj warmin canga ganchis wauguiwan tiyasha caycaptenga?» nir. \p \v 34 Chaura Jesús niran: «Cay pachallachömi warmi ollgupis majachacan. \v 35 Tayta Diosninchi acrashan runacuna cawarimur syëluchöga manami majachacanganachu. \v 36 Chaychöga cangapaj anjilcunano mana wañojnami. Cawarimusha carmi Tayta Diospa wamrancunana canga. \v 37 Wañojcuna cawaycashantaga Moisespis musyachimaranchïmi. Paymi isquirbiran shiracho nina rataycashanpita Tayta Dios cayno nimushanta: ‹Nogaga unay awiluyqui Abraham, Isaac, Jacob rispitaycashan Diosmi caycä› nir. \v 38 Diosga manami wañojcunapa Diosninchu. Payga cawaycajcunapa Diosninmi. Paypäga llapanpis cawaycanmi.» \p \v 39 Chayno niptin lay yachachejcuna waquenga niran: «Maestru, allitami nishcanqui» nir. \p \v 40 Chaypitaga manami pipis tapuyta almïtirannachu. \s1 Ima famillyapita Cristo yurishanpis \r (Mat. 22.41–46; Mar. 12.35–37) \p \v 41 Chaypita Jesús tapuran: «¿Imanirtaj yarpan ‹Tayta Dios cachamushan Cristoga Davidpita mirar aywajpitami› nir? \v 42 Quiquin Davidpis isquirbishan Salmos librucho niran: \q1 «Tayta Diosmi mandamajnëta niran: ‹Cay derëchu caj lädöman jamacuy \q1 \v 43 llapan contrayquicunata munayniquiman churamunäcama› nir.\x * \xo 20:43 \xt Sal. 110.1\x* \p \v 44 «Chayno niycaptenga ¿imanöpataj Cristoga Davidnölla ray canman quiquin Davidpis ‹mandamajnë› niycaptenga?» \s1 Lay yachachejcunano mana cananpaj nishan \r (Mar. 12.38–40) \p \v 45 Llapan runacuna wiyarcaycaptinmi Jesusga disïpuluncunata niran: \v 46 «Cuydä lay yachachejcunano rurar. Paycunaga Tayta Dios munashanno goyaycashanta runacuna yarpänallanpämi purin chaqui puntanyaj sotänan jatisha. Yachachicoj cashanpita läsacunacho y cällicunachöpis alabasha cayllatami munan. Sinagogacunachöpis ñaupa-puntaman jamacuyllatami munan. Micuyta garananpaj pushashanchöpis mas allinnin caj bancumanmi jamayta munan. \v 47 Paycunaga biyüdacunapa wasinpita ima cajllantapis ushapan. Nircorga rurashancunata pampachananpaj Tayta Diosta may öra mañacoj-tucun. Chayno rurashanpitami fiyupa castigasha canga.» \c 21 \s1 Pobri biyüda Tayta Diospaj goycushan \r (Mar. 12.41–44) \p \v 1 Chaypitaga Jesús ricaran rïcucuna ofrenda wiñacunaman Tayta Diospaj ofrendata wiñaycajta. \v 2 Chaycho ricaran pobri biyüdapis ishcay acapa guellayninta wiñaycajta. \v 3 Chaura Jesús niran: «Cay pobri biyüdaga llapanpita mas achcatami wiñasha. \v 4 Waquenga wiñasha puchöpacushallantami. Cay pobri biyüdami ichanga chaylla guellaynin cawananpaj caycaptinpis ushajpaj wiñarcusha.» \s1 Templu juchuchisha cananpaj cashanta willashan \r (Mat. 24.1–2; Mar. 13.1–2) \p \v 5 Waquin parlarcaycaran Templucho cuyayllapaj caycaj rumicunapaj, y Tayta Diospa Templun cuyayllapaj cananpaj goycushan adurnucunapäpis. Chayno parlaycajta wiyashpan Jesús niran: \v 6 «Imayllaga llapan ricaycashayqui ushacangapämi. Manami ni juc rumillapis canan pergaraycashannöga pergarangapänachu.» \s1 Ushanan wichan imano cananpäpis willashan \r (Mat. 24.3–28; Mar. 13.3–23) \p \v 7 Chaymi tapuran: «Maestru, ¿imaytaj Temploga chayno juchuchisha canga? ¿Imanöpataj musyashaj nishayquicuna cumlinanpaj cashanta?» nir. \p \v 8 Chaura Jesús niran: «Cuydä pipis engañashunquiman. Achcajmi shamongapaj ‹Nogami Cristo cä› nir. Chayno nirmi nishunquipaj: ‹Cay pacha ushacänanpaj caj chayamushanami› nir. Chayno nishuptiquipis gamcunaga ama riguinquichu. \v 9 Guërra captin, contra jatarejta wiyarpis ama mancharinquicunachu. Rimëruga chaycunallarämi canga. Chayno caycaptinpis cay pachaga manarämi ushacangarächu.» \p \v 10 Mastapis niran: «Intëru munducho juc nasyunwan juc nasyun pillyanga. Muchuypis intëruchömi cangapaj. \v 11 Timlurpis fiyupami juc-lächo juc-lächo canga. Muchuypis, gueshyapis cangami. Syëluchöpis mana imaypis ricashan manchariypajcunami canga. \p \v 12 «Manaraj chayno captinmi gamcunataga gaticachäshunquipaj. Charerga magashunquipaj, sinagogacunaman apaycur jusgashunquipaj. Carsilcunamanpis wichgashunquipaj. ‹Jesuspa gatirajninmi› nir apashunquipaj autoridäcunaman, nasyunpa mandajnincunamanpis. \v 13 Chaynöpami may-chaymanpis chayachishuptiqui willacunquipaj noga pï cashätapis. \v 14 Tapushunayqui öra imata ninayquipaj cajtapis ama yarpachacunquichu. \v 15 Nogami tantiyachishayquipaj imata ninayquipäpis. Chauraga maygan contrayquipis manami ima niytapis camäpacongachu. Ni ima achäquitapis manami tarengachu. \v 16 Gamcunapa contrayquimi ricaconga mamayqui taytayqui, wauguiqui, castayquicuna, rejsinacushayquicunapis. Chayno contrayqui carmi waquinniquitaga wañuchishunquipaj. \v 17 Chaynöllami llapan runacunapis chiquishunquipaj ‹Jesuspa gatirajninmi› nir. \v 18 Chayno rurashuptiquipis Tayta Diosninchëga manami cachaycushunquipächu. \v 19 Imano ñacarpis nogaman yäracamorga salbashami canquipaj. \p \v 20 «Jerusalenta intëru cantunpa suldärucuna tumaparaycajta ricarmi musyanquipaj chaycho caycajcunata ushajpaj illgächinanpaj cashanta. \v 21 Chayno caycajta ricar Judeacho tiyajcunaga jircacunaman gueshpir aywacuchun. Jerusalencho tiyajcunapis gueshpir aywacuchun. Chacracho caycajcunapis amana siudäman cutichunnachu. \v 22 Chay wichanga fiyupami castïgu canga. Chayno ruraptinmi Tayta Dios isquirbichishan llapan cumlenga. \v 23 Ay imanöraj canga gueshyaj warmicunawan iti wawayoj warmicuna. Intëru Israel nasyuntami Tayta Dios castiganga. Chaura runacunaga fiyupami ñacanga. \v 24 Waquintami sabliwan wañuchenga. Waquintanami caru nasyuncunaman prësu apanga. Mana Israel runacunanami Jerusalentaga munaynincho cachengapaj Tayta Dios nishan cumlinancama. \s1 Jesús cay pachaman cutimunanpaj cashan \r (Mat. 24.29–35, 42–44; Mar. 13.24–37) \p \v 25 «Intipis, quillapis, goyllarcunapis fiyupa manchariypämi ricaconga. Cay pachachönami llapan runacuna manchariywan löcutanga lamar yacu löcutar fiyupa gaparaptin. \v 26 Imapis cay pachata päsananpaj cashanta yarpashpan runacunaga manchariywan rimaytapis mana puydir chiyacäconga. Chay örami goyllarcunapis wacman cayman cuyonga. \v 27 Chaypitarämi Destinädu Runata ricamanga pucutay janancho achicyaypa-achicyar fiyupa munayniyoj aywaycämojta. \v 28 Chay nishäno llapanpis cajta ricar gamcunaga cushicunqui. Chayno captin musyanquipänami llapan ñacaypita jorgunäpäna cashäta» nir. \p \v 29 Nircur willaparan: «Masqui ricay ïgus yörata, waquin ima yöratapis. \v 30 Chay yöracuna chillguimuptin gamcunaga musyanquinami tamya quilla chayaycämushanta. \v 31 Chaynöllami willashäcunata ricarga musyanquipaj Tayta Diospa maquinchöna goyächinäpaj cutimunäpaj wallcana pishiycashanta. \p \v 32 «Sumaj tantiyacuy. Canan cawaycaj runacuna manaräpis wañuptinmi chaycunaga canga. \v 33 Janaj pachapis cay pachapis ushacangami. Noga nishäcunami ichanga mana illgangapächu. Nishäcunaga llapanmi cumlenga. \p \v 34 «Mana yarpashayqui örami cutimushaj. Cutimur cuydä tarinäwan llutanta ruraycajta, machasha caycajta, ima-aycayojpis canayquipaj yarpachacuycajllata. \v 35 Cay pachaman cutimushä junäga pipis manami gueshpengachu. Cay pachacho caycajcunaga manami gueshpengachu, ni jucnayllapis. \v 36 Chaymi gamcunaga mayaj-mayaj camaricushalla carcaycay. Imay örapis Tayta Diosta mañacuycay ‹Gueshpinäpaj yanapaycallämay› nir. Chaymi castigasha canayquipa ruquenga noga Destinädu Runapa ñaupächöna cushisha carcaycanquipaj.» \p \v 37 Templucho Jesús junajpa yacharcachir chacaypana aywacoj Olivos lömaman chaycho pachacunanpaj. \v 38 Runacunanami Jesús yachachishanta wiyananpaj Templuman tutalla aywaj. \c 22 \s1 Jesusta wañuchinanpaj parlacushan \r (Mat. 26.1–5, 14–16; Mar. 14.1–2, 10–11; Juan 11.45–53) \p \v 1 Chay wichanga Pascua fista yaycaycämuranna. Chay fistatami «Lebadüraynaj Tantata micunan fista» nejpis.\x * \xo 22:1 \xt Éxo. 12.1–27; Deut. 16.1–8\x* \v 2 Mandaj cüracunawan layta yachachejcunaga Jesusta wañuchichiytami ashiycaran. Ichanga runacunata manchacushpanmi prësu charichiyta mana puydiranchu. \p \v 3 Chayno caycaptinmi Judas Iscariotetaga Satanás llutanta yarpächiran. Judaspis Jesuspa apostulninmi caran. \v 4 Payga mandaj cüracunaman, Templuta täpajcunapa mandajninman aywaycur paycunawan parlaran imanöpa Jesusta prësu charichinanpäpis. \v 5 Chayno Judas niptin cushicur achca guellayta pägananpaj auniran. \v 6 Chayno parlarcur Judasga shuyaraycaran runa mana cashan öra Jesusta prësu charichinanpaj. \s1 Pascua micuyta Jesús disïpuluncunawan micushan \r (Mat. 26.17–25; Mar. 14.12–21; Juan 13.21–30) \p \v 7 Fista gallarinancho lebadüraynaj tantata micunan junaj, Pascuacho micunanpaj caj cashnita pishtaj. \v 8 Chaymi Jesuspis Pedrutawan Juanta cacharan «Ayway Pascua fista micuyta micunapaj sënay camarej» nir. \p \v 9 Chaura paycuna tapuran: «Tayta ¿Maychötaj camarishäcuna?» nir. \p \v 10 Chaymi Jesús niran: «Siudäman chayar runata tarinquipaj urpu-mallwawan yacuta apaycajta. Guepallanta aywanqui wasiman yaycunancama. \v 11 Wasiyojta ninqui: ‹Maestrumi cachamasha. Paymi nin: «¿Maygan cuartuchötaj disïpulöcunawan Pascua micuyta micushaj?» nir.› \v 12 Paynami ricachishunquipaj altuscho jatun cuartu pichapacusha llapanniyoj caycajta. Chaura chay cuartucho llapanta camarinqui sënananchïpaj.» \p \v 13 Chayno niptin aywashpan paycuna tariran Jesús nishanno. Nircur chaycho camariran Pascua micuyta micunanpaj. \s1 Santa Sëna \r (Mat. 26.26–30; Mar. 14.22–26; 1Cor. 11.23–25) \p \v 14 Pascua micuyta micunanpaj öra chayamuptenga llapan apostulnincunawan micunanpaj mësaman jamacuran. \v 15 Chaycho Jesús niran: «Amatarmi gamcunawan cayno micuyta munashcä. Cananga manaraj ñacashpämi cay Pascua micuyta micushun. \v 16 Yapayga mananami micushäpänachu cay Pascua micuyta. Tayta Diospa ñaupancho shuntacasha caycar-rämi yapay micushunpaj.» \p \v 17 Chayno nircur Jesús bïnuyoj bäsuta charircur Tayta Diosta agradësicuran. Nircur apostulnincunata macyar niran: «Cay cöpapita llapayqui upuy. \fig Pascua micuyta micushan|src="CN01803B.TIF" size="span" loc="Luc. 22.17" ref="Luc. 22.17" \fig* \v 18 Cananpitaga mananami bïnuta upushänachu Tayta Diospa ñaupanchöna upunäcama» nir. \v 19 Tantata aptarcurpis Tayta Diosta agradësicuran. Nircur paquircur apostulnincunata goycur niran: «Cayga cuerpömi. Gamcuna-raycumi nogata wañuchimanga. Chayno ruranqui gamcuna-raycu wañuchimashanta yarpänayquipaj.» \v 20 Micuyta usharcurna bäsuta aptarcur yapay niran: «Cay bïnuwanmi mushoj conträtuta ruraycanchi.\x * \xo 22:20 \xt Éxo. 24.8; Jer. 31.31–34\x* Yawarnëwanmi chay conträtu cumlenga. Chay yawarnëga wañuchimaptin gamcuna-raycumi mashtasha canga. \v 21 Ichanga prësu charichimänanpaj caycaj runapis noganchïwan iwalmi cay mësacho caycan. \v 22 Noga Destinädu Runaga Tayta Dios munashannömi fiyupa ñacar wañushaj. Wañuchimänanpaj prësu charichimaj runami ichanga fiyupa ñacanga.» \p \v 23 Chayno niptin apostulnincuna jucnin-jucnin ninacuran: «¿Mayganchïraj prësu charichinanchïpäga caycanchi?» nir. \s1 Maygan mas mandaj cananpaj cashan \p \v 24 Apostulnincunaga quiquin-pura rimanacuran: «¿Mayganchïtaraj mas mandaj cananchïpaj churamäshun?» nir. \v 25 Chaymi Jesusga niran: «Juc-lä nasyuncunapa raynincunaga mandaj cayninman yäracurmi nishan nishanta runacunata rurachin. Chaypis mandajcunataga ‹Allimi ruraycan› ninmi. \v 26 Gamcunaga ama chay mandajno caychu. Chaypa ruquenga mayur carpis ama mandaj-tucunquichu. Mandaj carpis llapanta yanapanquiman. \v 27 Runacunaga ¿pitataj alli rican? ¿Mësacho jamajtachu u micuy garacojtachu? Mayur runa captin mësacho jamajtami alli rican. Chaypis nogaga garacojnöllami cashcä. Chaymi gamcunapis uywaynölla canquiman. \p \v 28 «Imano ñacaptëpis gamcunaga nogawanmi imaypis caycashcanqui. \v 29 Chaypitami mandaj canäpaj Papänë churamashanno nogapis mandaj canayquipaj churashayqui. \v 30 Chaura mandashä cajchöga nogawan iwalmi micunquipaj, upunquipäpis. Chaynöpis cada-ünuyquimi juc silluncho jamacunquipaj chunca ishcay trïbu Israelcunata jusganayquipaj.» \s1 Pedro ñïgananpaj cashanta Jesús willashan \r (Mat. 26.31–35; Mar. 14.27–31; Juan 13.36–38) \p \v 31 Pedruta Jesús niran: «Simón, Simón, Satanasmi Tayta Diosta ruwacusha gamcunataga rïguta shuyshojno yäracuyniqui imano cashantapis musyapäshunayquipaj. \v 32 Chaymi nogaga gampaj Tayta Diosta mañacur ruwacushcä yäracuyta mana cachaycunayquipaj. Yapay yäracurnaga apostul-masiquicunata shacyächinqui paycunapis nogaman sumaj yäracamunanpaj.» \p \v 33 Chayno niptin Pedroga niran: «Tayta, carsilman wichgashuptiquipis gamwanga iwalmi yaycushun. Wañuchishuptiquipis nogaga gamwan iwalmi wañushaj» nir. \p \v 34 Chaura Jesusga niran: «Pedro, canan chacay manaraj gällu cantaptinmi quimsa cutina nogapäga ‹Mana rejsëchu› nimasha caycanquipaj.» \s1 Disïpuluncuna camaricushana purinanpaj willapashan \p \v 35 Nircur disïpuluncunata tapuran: «Guellayniynajta, mircapaynajta, llanguiynajta alli willacuyta willacunayquipaj cachaptë ¿imallapis pishëshurayquichu?» nir. \p Paycuna niran: «Manami imapis pishëmaranchu» nir. \p \v 36 Jesús yapay niran: «Cananpitami ichanga guellayniyoj cäga guellayniquitapis apay; mircapayquitapis apacuy. Sabliynaj cäga jacucunayquita ranticuycur sablita rantiy. \v 37 Tayta Diospa palabrancho nogapäga isquirbiraycan: ‹Paytaga juchayojcunatanömi wañuchenga› nir. Chay niycashannöllami manapis aycällatana rasunpa cumlenga.» \p \v 38 Chaura disïpuluncuna niran: «Tayta, caycho ishcay sablitami chararcaycä» nir. \p Chaura Jesús niran: «Ama parlashunnachu. Gamcunaga manami tantiyamanquichu» nir. \s1 Olivos lömacho Jesús mañacushan \r (Mat. 26.36–46; Mar. 14.32–42) \p \v 39 Chaypita llojshir aywacur Jesusga imaypis aywanyashanno apostulnincunawan aywaran Olivos lömaman. \v 40 Chayaycurna apostulnincunata niran: «Tayta Diosta mañacuy Satanasta ichipänayquipaj» nir. \p \v 41 Chayno nircur quiquenga mas washa-läman aywaran. Chaychöna gongurpaycur Tayta Diosta mañacur niran: \v 42 «Papä, gampaj alli captenga fiyupa ñacanäpaj caycajta ama camacaycachiychu ari. Ichanga ama noga munashäno cachunchu. Chaypa ruquenga gam munashayquino cachun.» \p [ \v 43 Chayno mañacuycaptin syëlupita shamoj anjil yuriparcur balurta goran. \v 44 Fiyupa llaquicushpan llapan shongunpa mastaraj Tayta Diosta mañacuran. Südayninpis yawarnöraj pampaman juturan.] \p \v 45 Tayta Diosta mañacuycashanpita jatarcur cutiran disïpuluncuna cajman. Chaycho disïpuluncunataga tariran llaquicuyllawan puñucasha caycajta. \v 46 Chaura Jesús niran: «¿Imanirtaj puñurcaycanqui? Jatariy. Tayta Diosta mañacuy Satanasta ichipänayquipaj» nir. \s1 Jesusta prësu charishan \r (Mat. 26.47–56; Mar. 14.43–50; Juan 18.2–11) \p \v 47 Chayno Jesús parlaycaptillanmi apostulnin cashan Judas chayaran achcaj runacunata pushasha. Nircur Jesús cajman witiran muchar saludananpaj. \v 48 Jesús niran: «Judas, ¿gamga juc muchayllawanchu Destinädu Runata prësu charichimanqui?» nir. \p \v 49 Chaymi Jesusta prësu apananpaj cashanta tantiyacurishpan disïpuluncunaga niran: «Tayta ¿sabliwan tucsishächu?» nir. \v 50 Chayno nir juc apostulnenga mas mandaj cürapa uywayninpa derëchu caj rinrinta sabliwan roguriycuran. \p \v 51 Chaura Jesús niran: «¡Chaytaga ama ruraychu!» nir. \p Chayno nircur chay uywaypa rinrinta yataycur allchacarachiran. \p \v 52 Jesusta prësu apananpaj shamojcunaga caran mandaj cüracuna, Templu täpajpa mandaj suldäruncuna y Israel mayur runacunapis. Paycunatami Jesús niran: «¿Suwachu cä sabliquicunawan garutiquicunawan prësu charimaj shamunayquicunapäga? \v 53 Gamcunawanga waran-waranmi Templucho caycashcä. ¿Imanirtaj chaychöga mana prësu charimarayquichu? Cananga Satanasmi munashanta rurachir shacyächisha-cashunqui prësu charimänayquipaj.» \s1 Jesusta Pedro ñïgashan \r (Mat. 26.57–58, 69–75; Mar. 14.53–54, 66–72; Juan 18.12–18, 25–27) \p \v 54 Jesusta prësu apar chayachiran mas mandaj cürapa wasinman. Pedroga caru guepallanta aywaran. \v 55 Sawan ruricho ninata ratarcärachir runacuna mashacurcaycaran. Chayman yaycurir Pedrupis paycunawan iwal mashacuran. \p \v 56 Chaycho Pedro mashacuycajta ricar juc uyway jipash niran: «Cay runapis Jesuswan iwal purejmi» nir. \p \v 57 Chayno niptin Pedroga niran: «¿Imanaycanquitaj warmi? Chay runataga manami rejsëchu» nir. \p \v 58 Chaypa rätunninta payta ricar jucpis niran: «Gampis chay runawan purejmi canqui ¿au?» nir. \p Chayno niptin Pedro niran: «¿Imanaycanquitaj? ¡Manami paywan purejchu cä!» \p \v 59 Chaypita juc öratano jucna niran: «Rasunpami cay runaga Jesuswan caycaran. Payga Galilea runami canpis» nir. \p \v 60 Chayno niptin Pedro niran: «¿Imanaycanquitaj? ¡Nogaga manami musyächu imata niycämashayquitapis!» \p Chayno niycaptin gällu cantarcuran. \v 61 Gällu cantarcuptin Jesús ticraycur ricäriran Pedro cajman. Chayrämi Pedroga yarpäriran Jesús cayno nishanta: «Manaraj gällu cantaptinmi quimsa cutina ñïgamasha caycanquipaj». \v 62 Chaura Pedro jawaman llojshirir llaquicuywan fiyupa wagaran. \s1 Jesusta asipashan \r (Mat. 26.67–68; Mar. 14.65) \p \v 63 Jesús prësu captin täpaj runacunaga asipashpan magaran. \v 64 Ñawinta bendarcur lagyaran. Nircur niran: «¡Mä willamay pï chayachishushayquitapis!» nir. \v 65 Chayno nishpan tucuyta ashllir-usharan. \s1 Mandajcuna shuntacasha caycashanman Jesusta apashan \r (Mat. 26.59–66; Mar. 14.56–64; Juan 18.19–24) \p \v 66 Pacha wararcuptinnaga Israel mayur runacuna, cüracunapa mandajnincuna, lay yachachejcunapis shuntacaran. Chay shuntacasha caycashanmanna Jesusta aparan. \v 67 Chaychöna tapuran: «Canan rasunpa cajta willamay: ¿Rasunpachu canqui Tayta Dios cachamushan Cristo?» nir. \p Chaura Jesús niran: « ‹Cristumi cä› niptëpis gamcunaga manami riguimanquipächu. \v 68 Gamcunata tapuptëpis manami willamanquipächu. \v 69 Cananpitaga Destinädu Runa carmi jamaraycäshaj Munayniyoj Tayta Diospa derëchu caj-läduncho.» \p \v 70 Chaymi paycunaga tapuran: «Chaura ¿gamchi canqui Diospa wamran?» nir. \p Chaura Jesús niran: «Au, nishayquinömi cä.» \p \v 71 Chaura runacuna niran: «Quiquinpis ‹Diospa wamran cä› niycämaptinchëga ¿imapänataj testïgutapis ashishun?» \c 23 \s1 Pilatuman Jesusta apashan \r (Mat. 27.1–2, 11–14; Mar. 15.1–5; Juan 18.28–38) \p \v 1 Chayno niptin llapan rabyasha jataricarcäriran. Nircur Jesusta aparan Pilatupa despächunman. \v 2 Chaychöna Jesusta jitapashpan paycuna niran: «Cay runatami tarishcä nasyunninchïpa contran jatarinanpaj runacunata shimita goycajta. Manami munanchu impuestuta runacuna Cesarpaj päganantapis. Quiquinpis mandaj-tucur niycan ‹Nogaga cä Tayta Dios cachamushan raymi› nir.» \p \v 3 Chayno niptin Jesusta Pilato tapuran: «¿Rasunpachu canqui Israel runacunapa raynin?» nir. \p Niptin Jesús niran: «Au, gam nishayquinömi.» \p \v 4 Chaura mandaj cüracunatawan chaycho shuntacasha caycaj runacunata Pilato niran: «Nogaga manami tarëchu cay runapa ima juchantapis.» \p \v 5 Chaura paycunaga masraj niran: «Cay runaga rasunpami intëru Judea probinsyacho shimita goycan. Gallaycamusha Galilea probinsyapita-pachami. Caychöpis runacunata shimitami goycan» nir. \s1 Herodesman Jesusta apashan \p \v 6 Chayno nejta wiyar Pilato tapuran: «¿Cay runaga Galileapitachu?» nir. \p \v 7 Chaura paycuna niran: «Au, Galilea runami» nir. \p Galileapa Herodes gobernadornin captin «Herodes jusgachun» nir pay cajman Jesusta apachiran. (Chay junajcunaga Herodespis Jerusalencho caycaran.) \p \v 8 Jesusta chayachiptin mandaj Herodes fiyupa cushicuran. Payga unaypita-pachana tincuyta munaran willapanta mayar. Milagrucunata rurashanta ricayta munaran. \v 9 Chaycho jucta-jucta Herodes tapuptinpis Jesusga imatapis mana rimacuranchu. \v 10 Chaycho mandaj cüracunawan layta yachachejcunapis tucuynöpami Jesusta jitapashpan rimarcaycaran. \v 11 Herodesnami suldäruncunawan Jesusta manacajman churar asiparan. Mandaj jatiränan röpata jatiparan. Nircorga Pilato cajman cutichiran. \v 12 Chay junajpitanami Herodeswan Pilato amistaran chiquinacushanpita. \s1 Jesusta wañuchinanpaj Pilato nishan \r (Mat. 27.15–26; Mar. 15.6–15; Juan 18.39–19.16) \p \v 13 Jesusta chayachiptin Pilatoga gayachiran cüracunapa mandajnincunata, autoridäcunata, pampa runacunatapis. \v 14 Llapan shuntacaycuptinna niran: «Gamcunaga cay runata cayman apamushcanqui ‹Runacunata shimita goycan› nirmi. Ñaupayquicho tapuptë cay runapaga manami ima juchanpis cashachu gamcuna nishayquinöga. \v 15 Herodes tapuptinpis manami ima juchanpis cashachu. Chaymi cayman yapay cutichimusha. Gamcuna musyashayquinöpis manami ima juchatapis rurashachu wañuchisha cananpänöga. \v 16 Chaymi sumaj astircachillar cachaycushaj.» \p [ \v 17 Cada watami Pascua fistachöga Pilato cacharej juc prësuta runacuna maygantapis cacharinanpaj nishan cajta.] \v 18 Chaymi Jesusta cachariyta munaptin llapan runacuna gaparparan: «¡Wañuchiy paytaga! ¡Barrabasta ichanga cachariy!» nir. \p \v 19 (Barrabás carsilcho wichgaraycaran mandajpa contran jatarishanpitawan runata wañuchishanpitami.) \p \v 20 Pilatoga Jesusta cachaycuytami munaran. Chaymi runacunata willaparan. \v 21 Willapar tantiyachiptinpis masraj gapararan «¡Crusificachiy! ¡Crusificachiy!» nishpan. \p \v 22 Chayno niptin Pilato yapay niran: «¿Ima mana allitataj rurasha? Ima juchantapis manami tarëchu wañuchisha cananpänöga. Sumaj astircachillarmi cachaycushaj.» \p \v 23 Chayno niptinpis runacunaga masraj gaparparan «¡Crusificachiy, crusificachiy» nir. Chayno gaparpaycällar aunichiptin \v 24 Pilatoga «Gamcuna nishayquino cachun» niran. \v 25 Barrabastana cachaycuran mas mandajpa contran jatarisha caycaptin, runata wañuchisha caycaptinpis. Jesustana paycunapa maquinman cachaycuran crusificachinanpaj. \s1 Jesusta crusificashan \r (Mat. 27.32–44; Mar. 15.21–32; Juan 19.17–27) \p \v 26 Chaypitana Jesusta crusificananpaj aparcaycaptin marcaman yaycuycaran Cirene runa Simón. Chaura paytana matancachiran Jesús apaycashan crusta Jesuspa guepanta apananpaj. \v 27 Aypalla runacunami guepanta aywarcaycaran. Waquin warmicunapis fiyupa llaquicushpan wagaraycar aywarcaycaran. \v 28 Wagar aywaycaj warmicunata Jesús niran: «Jerusalén warmicuna, nogapäga ama wagaychu. Chaypa ruquenga wamrayquicuna quiquiquicuna ñacanayquipaj caycajpita wagay. \v 29 Wallcanami pishin ñacanayquipaj. Chay wichanmi llaquicur runacuna nengapaj ‹Ima alliraj waquenga wawata mana tariranchu. Mana gueshyacuranchu. Wamran mana caranchu chuchunanpaj› nishpan. \v 30 Chay wichanmi fiyupa ñacashpan puntacunatapis nenga ‹Juchumur chapacarcamay› nir. Jircacunatapis nenga: ‹Nogacunapa janäman tunimur ñiticarcamay› nir.\x * \xo 23:30 \xt Ose. 10.8\x* \v 31 Noga ogu yantano caycaptë cayno ñacaycächimarga ¿imano ñacayraj canga chaqui yantapäga?» \p \v 32 Jesusta crusificananpaj aparga ishcaj juchasapa runacunatapis crusificananpaj aparan. \fig Jesucristuta crusificashan|src="CN01836B.TIF" size="span" loc="Luc. 23.32" ref="Luc. 23.26–43" \fig* \v 33 «Calabëra» nishan puytush lömaman chayaycachir crusman Jesusta labityaran. Juchasapa runacunata apashantapis crusificarcur ichichiran jucta Jesuspa derëchu caj-lädunman, jucnintana ichoj caj-lädunman. \v 34 [Chayno crusificaraycashan öra Jesús niran: «Papä, cay runacunata perdunaycuy. Manami musyanchu imata ruraycashantapis.»] Suldärucunanami surtita jitarcur-jitarcur Jesuspa röpancunata raquipänacuran. \p \v 35 Chaycho runacuna ricaparcaycaptin mandajcuna asipashpan Jesuspaj niran: «Juccunataga salbaranchaj. Tayta Dios cachamushan Cristo carga canan mä quiquin salbacuchun.» \v 36 Suldärucunapis chaynömi asiparan. Pochgoj bïnuta shoguchir Jesusta niran: \v 37 «Israel runacunapa raynin cashpayquega mä quiquiqui salbacuy!» nir \p \v 38 Cruspa janaj puntanchönami labityaraycaran cayno isquirbisha: «\sc Cayga Israel runacunapa rayninmi\sc*» nir. [Chayno nerga isquirbiraycaran griego rimaycho, latín rimaycho, hebreo rimaychöpis.] \p \v 39 Crusificaraycashancho jucaj runapis niran: «Gam rasunpa Dios cachamushan Cristo cashpayquega salbacuy ari nogacunatapis salbamänayquipaj.» \p \v 40 Chayno niptinmi jucnin cäga piñacuran: «Gampis payno ñacaycashpayquega ¿manachu Tayta Diosta manchacunqui? \v 41 Noganchëga juchanchïpitami ñacaycanchi. Paypaga manami ima juchanpis canchu.» \v 42 Nircur Jesustana niran: «Tayta, gam mandayta gallaycur nogata yarpäramanqui ari.» \p \v 43 Niptinmi Jesús niran: «Cananmi syëlucho nogawan iwal caycanquipaj.» \s1 Jesús wañushan \r (Mat. 27.45–56; Mar. 15.33–41; Juan 19.28–30) \p \v 44 Chaypitaga las-dösipita-pacha tardi mallway intiyaj pacha chacacäcuran. \v 45 Inti mana achicyaranchu. Chaura chay öra Templu ruricho mas rispitädu cajta chaparaj racta tëlapis\x * \xo 23:45 \xt Éxo. 26.31–33; Heb. 9.1–10; 10.19–20\x* pullanpa rachicäcuran. \v 46 Chay öra Jesús sinchipa niran: «¡Papä, gampa maquiquimanmi almäta cachaycö!» \p Chayno nircur wañucäcuran. \p \v 47 Chaycunata ricar suldärucunapa capitannenga «¡Rasunpami cay runaga juchaynaj casha!» nir Tayta Diosninchïta alabaran. \p \v 48 Chayta ricaycushpanmi ricapaycajcunaga fiyupa llaquicur pëchunta tacashpan aywacuran. \v 49 Jesuswan rejsinacoj runacunami ichanga carullapita ricaparcaycaran. Chayno chaycho carcaycaran Galileapita-pacha iwal shamoj warmicunapis. \s1 Jesusta pampashan \r (Mat. 27.57–61; Mar. 15.42–47; Juan 19.38–42) \p \v 50 Juc runa caran José jutiyoj Judea probinsyacho caycaj Arimateapita. Payga Tayta Dios munashannömi goyaj. Josëpis caran Israelcunapa autoridäninmi. \v 51 Paypis shuyaraycaran Tayta Diospa maquincho llapan cananpaj cajtami. Waquin mandajcuna Jesusta wañuchinanpaj parlacuptinpis manami parläshiranchu. \v 52 Paymi Pilatuman aywaran «Jesuspa cuerpunta pampachicushaj» ninanpaj. \v 53 Auniptinna Jesuspa cuerpunta cruspita jorgurishpan mushoj tucüyuwan pituran. Nircorga pitapis manaraj pampashan gagacho uchcushan uchcuman pampaj aparan. \p \v 54 Chay caran byernis säbadu jamay junajpaj camaricunan junaj. Tardina caran jamay-junaj gallarinanpäna.\f + \fr 23:54 \ft Jamay junäga caran byernis tardi pacha chacarcushanpita-pacha, warannin säbadu chacas-chacascama.\f* \v 55 Galileapita iwal shamoj warmicuna gatir ricaran mayninman pampashantapis, cuerpunta imano churashantapis. \v 56 Wasinman cutiycärir alli asyaj jampicunata camaricuran api cajta yacu cajtapis Jesuspa cuerpunman wiñananpaj. Nircur mandamintucho niycashannömi säbadu jamay junajchöga imatapis mana ruraypa jamaran. Chaymi waranninraj apananpaj caycaran. \c 24 \s1 Wañushanpita Jesús cawarishan \r (Mat. 28.1–10; Mar. 16.1–8; Juan 20.1–10) \p \v 1 Chaypita juc semänamanna gallarej domingu tutalla aywaran Jesús pamparaycashan cajman, camarishan alli asyaj jampicunata apacurcur. \v 2 Chayananpäga Jesús pamparashan uchcu puncuta chaparaj rumi juc-läman witichishana caycaran. \v 3 Yaycorga Jesuspa cuerpunta mana tarirannachu. \v 4 Chaymi manchacasha ima ruraytapis mana puydiranchu. Chayno carcaycaptinmi ishcaj runacuna achic-achicyaycaj röpasha ñaupancho yurircuran. \v 5 Chaura fiyupa mancharishpan gongurpacur pampaman umpuran. Chay yuripajcunana niran: «¿Imanirtaj wañojcuna pamparänanchöga cawaycajta ashircaycanqui? \v 6 Caychöga manami cannachu. Maynami cawarisha. Yarpay Galileacho caycashpan cayno nishushayquita: \v 7 ‹Noga Destinädu Runaga juchasapa runacunapa munayninman entregashami cashaj crusificamänanpaj. Crusificamashanpita quimsa junajtaga cawarimushämi.› Chay nishushayquinöllami llapanpis caycan.» \fig Jesusta pampashancho anjilcuna yuripashan|src="CN01853B.TIF" size="span" loc="Luc. 24.4" ref="Luc. 24.1–7" \fig* \p \v 8 Chayno niptinrämi warmicunaga Jesús nishanta yarpäriran. \v 9 Jesús pamparashan cajpita cutiycur willaparan chunca juc apostulcunatawan chaycho caycaj runacunatapis. \v 10 Chay willaj warmicunaga caran Magdalenapita caj María, Juana, Santiagupa maman María, waquin aywäshej warmicunapis. \v 11 «Riguichimänanchïpaj ardëllami nircaycan» nir mana riguiranchu. \v 12 Chaypis Pedroga cörriylla aywaran Jesusta pampashan cajman. Uchcu ruriman watgaycorga ricaran pitushan tucüyullatana. Chaura almirasha yarpachacushpan cutiran. \s1 Emausman aywarcaycajta Jesús yuripashan \r (Mar. 16.12–13) \p \v 13 Chay junajlla Jesuspa ishcaj disïpuluncuna aywarcaycaran Emaús marcaman. (Emaús caycaran Jerusalenpitaga ishcay lëwa masllancho). \v 14 Paycunaga aywarcaycaran llapan imanöpis cashanpita parlaraycar. \v 15 Chayno parlar aywarcaycaptinmi Jesusga tariparcur paycunawan iwal aywaran. \v 16 Iwal aywaycaptinpis paycunaga mana rejsiranchu. \v 17 Jesús tapuran: «¿Imata parlartaj aywarcaycanqui?» nir. \p Chayno tapuptin llaquisha aywaycashancho ichiycäriran. \v 18 Chaura Cleofas jutiyöga niran: «Pascuaman shamoj runacunapis llapanmi musyan cay junajcuna Jerusalencho ima päsashantapis. Gamga ¿manachu musyanqui?» \p \v 19 Chaura Jesús tapuran: «¿Imataj casha?» nir. \p Paycuna niran: «Nazaret marca runa Jesusmi casha Diosninchïpa munayniyoj profëtan. Diosninchïpa munayninwan milagrucunata rurashpan llapan runacunata willaparan Tayta Diosninchïpa alli willacuyninta. \v 20 Paytami cüracunapa mandajnincunawan llapan autoridäcuna Pilatuman entregasha crusificaypa wañuchinanpaj. \v 21 Nogacuna yarparä Roma runacunapa munayninpita Israelcunata salbananpaj cashantami. Ichanga canan junajwan quimsa junajnami Jesús wañushan. \v 22 Maspis canrämi: nogacunawan caycaj waquin warmicunami manchacächimasha. \v 23 Canan tutami aywasha Jesusta pampashan cajman. Pampashancho Jesuspa cuerpunta manashi tarishachu. Wasiman cutiycäramur nogacunata willamasha: ‹¡Anjilcuna yuriparcamashpan «Jesús cawaycanmi» nimasha!› nishpan. \v 24 Chaura waquin caj disïpuluncunapis ricaj aywashpan warmicuna willashannöllana Jesuspa cuerpunta mana tarishachu.» \p \v 25 Chaura Jesús niran: «Gamcunaga ¿imanirtaj mana tantiyanquichu? Profëtacuna willacushantapis ¿manachu riguinqui? \v 26 ¿Manachu musyarayqui Tayta Dios cachamushan Cristoga ñacarcur-raj Tayta Diospa ñaupanman cutinanpaj cashanta?» \p \v 27 Chayno nircur Jesús willaparan imano cananpäpis quiquinpaj isquirbiraycashancunata. Tantiyachiran Moisés isquirbishancunapita gallaycur waquin profëtacuna isquirbishancama. \p \v 28 Aywaycashan Emaús marcaman chayaycaptinna Jesusga paycunapita päsacoj-tucuran. \v 29 Chaymi paycunaga ruwaypano niran: «Pachaga chacaycannami. Cayllachöna pachacushun.» \p Chaura Jesusga yaycuran paycunawan pachacunanpaj. \p \v 30 Micunanpaj mësacho jamarpaycashanchönaga tantata aptarcur Tayta Diosta agradësicuran. Nircorga paquirishpan paycunata goran. \v 31 Chayraj paycuna tantiyacuriran Jesús cashanta. Chaura Jesusga jinan öra illgacäcuran. \p \v 32 Chaura paycuna quiquin-pura ninacuran: «¡Rasuntachari Tayta Diospa palabranta willapämashaga shongunchïpis fiyupa cushicuran!» nir. \p \v 33 Chaymi jinan öra Jerusalenman cutiran. Chayar tariran chunca juc apostulcunata y paycunawan iwal caycaj runacunatapis. \v 34 Chayaptin chaycho caycajcunapis willaparan «Tayta Jesusga rasunpami cawarimusha. Simonta yuripasha» nir. \p \v 35 Chayno niptin paycunapis willaparan näninpa aywarcaycaptin imano cashantapis, tantata paquircuptinraj Jesusta rejsishantapis. \s1 Disïpuluncunata Jesús yuripashan \r (Mat. 28.16–20; Mar. 16.14–18; Juan 20.19–23) \p \v 36 Chayno nir parlarcaycaptin Jesusga illajpita chaupicho ricacuran. Yurircur «¡Gamcunacho alli goyay caycullächun!» niran. \p \v 37 Illajpita yurircuptinmi fiyupa mancharir sicsicyarcaycaran almata ricaycashanta yarpar. \p \v 38 Chaymi Jesusga niran: «¿Imanirtaj fiyupa mancharisha carcaycanqui? ¿Imanirtaj noga cashäta mana riguinquichu? \v 39 Masqui ricay maquëta, chaquëta. Nogaga caycä quiquëmi. Masqui yatamaypis. Manami almachu cä. Almapaga manami canchu aychan ni tullunpis.» \p \v 40 Chayno nir maquintawan chaquinta ricachiran. \v 41 Chaura paycuna cushicuyllawan rasunpa cashanta manaraj sumaj riguiptin niran: «¿Manachu imallapis can micunäpaj?» nir. \p \v 42 Chaura paycuna gararan juc pedäsu cancasha pescäduta [abëjapa mishquintapis]. \v 43 Chasquircur micuran llapanpa ñaupancho. \v 44 Nircurna niran: «Gamcunawan caycashpanchi maynami willaparä llapan cayno cananpaj cashantaga. Moisés laycunata isquirbishancho, profëtacuna isquirbishancho, Salmos libruchöpis nogapaj niycashanga llapanmi canan cumlisha.» \p \v 45 Chayrämi paycunaga tantiyacuriran Tayta Diospa palabrancho imapaj niycashantapis. Jesús niran: \v 46 «Isquirbiraycashanchöga niycan Tayta Dios cachamushan Cristo ñacar wañushanpita quimsa junajta cawarimunanpaj cashanta. \v 47 Chaycuna cumlishana captinmi runacunata willapänayqui ‹Jucha rurashayquipita arpinticur Tayta Dios munashannöna caway. Chayrämi llapan jucha rurashayquipita perdunashunqui› nir. Jerusalenpita gallaycur may-chaypapis aywar llapan runacunata willapanqui. \v 48 Ricashayquicunataga llapanta gamcunami willapanqui. \v 49 Gamcunamanmi cachamushaj Papänë aunimashan Espíritu Santuta. Cay Jerusalenllacho goyarcaycay Espíritu Santuta chasquinayquicama. Paynami yanapäshunquipaj willacuynëta willacunayquipaj.» \s1 Syëluman Jesús cuticushan \r (Mar. 16.19–20) \p \v 50 Chaypitana Jesús pusharan Jerusalenpita Betania läduman. Chaychöna maquinta jogarcur Tayta Diosta mañacuran paycunata yanapänanpaj. \fig Syëluman Jesucristu cuticushan|src="CN01883B.TIF" size="span" loc="Luc. 24.50" ref="Luc. 24.50–52" \fig* \v 51 Chayno mañacuycashallanchöna aywacuran. Aywacuptin syëlumanna apacuran. \v 52 Paycunaga rispitar aduraycärir cushisha Jerusalenmanna cuticuran. \v 53 Chaypitanami Tayta Diosta alabananpaj waran-waran Templuman shuntacaj. [Amén.]