\id JOB - Quechua Huallaga Huánuco Bible -Peru 2010 (DBL -2013) \h JOB \toc1 Job \toc2 Job \toc3 Job \mt1 Job \ili ¿Imanirtaj alli runacuna ñacan? \ili ¿Tayta Diosta sirbinchi pay Dios cashanpitachu u yanapämänallanchïpächu? \im \bd ¿Imataj caycan cay librucho?\bd* Job librucho rimaycan juc alli runa llapan charashanta, wamrancunata ograycushantami. Imanir chaycuna päsashantapis payga manami tantiyashachu. Unaypita-pachami yachachimashcanchi allita ruraptinchëga llapanpis alli llogshipämänanchïpaj cashanta, mana allita ruraptinchïna llapanpis mana alli llogshipämänanchïpaj cashanta. Chaymi cay librucho tapumanchi: ¿Imanirtaj alli runacunata päsan mana allicuna? \ip Chaymi quimsaj mayur runacuna Elifaz, Bildad y Zofar quiquincuna yarpashannölla cay librucho nin imanir runacuna ñacashantapis. Paycunaga cada-ünunmi Jobwan parlaran yarpashanta tantiyachishpan. Quimsa cutimi Jobwan parlaran. Paycuna parlashanta Jobga manami chasquiranchu (3–27). Chaymi quiquin Tayta Diosmanna gayacuran pay willapänanpaj (28–31). Chaypitaga musyaj yachaj mösu Elihú jutiyojna yarpashanta parlaran (32–37). Ushanantaga quiquin Tayta Diosmi Jobta tapuypa rispundiran. Chay tapushantaga manami pï runapis rispundiyta camäpacushwanchu (38–41). \ip Cay librucho tantiyachimanchi Tayta Diosga yarpashanno imatapis rurashantami. Payllami llapan yachayta munaynincho chararaycan. Noganchïga rasunpa caj yachayta manami charanchïchu. Tayta Diosga camacächin noganchïpaj alli cananpämi. Ichanga päsamashanchi öra manami tantiyayta atipanchïchu. \c 1 \s1 Job ñacananpaj Dios camacächishan \p \v 1 Uz partichömi juc alli runa tiyaran. Llapan shongunpa Tayta Diosllata sirbej. Mana alli ruraycunataga amatar manchacoj. Paypami jutin caran Job.\x * \xo 1:1 \xt Stg. 5.11\x* \v 2 Wamrancuna caran quimsa warmi, ganchis ollgu. \v 3 Jobpaga caran ganchis waranga (7,000) uysha; quimsa waranga (3,000) camëllo; pichga pachac (500) par yunta; pichga pachac (500) bürru. Uywaynincunapis aypalla caran. Chay partichöga payllami llapanpita mas rïcu runa caran. \p \v 4 Jobpa wamrancunaga turnunpa cada-ünun wasincho-cama fistata ruraj. Fista rurashanman gayachej quimsan pañincunata iwal micur upur goturänanpaj. \v 5 Cada fista ushayllan Jobga wamrancunata gayachej. Nircur tutalla jatarcushpan rupachina sacrifisyuta Tayta Diospaj pishtaj cada-ünun wamrancuna limyuyänanpaj. Chaynöga Job ruraj «Wamräcunaga juchatapis rurashachari. Mana allicunatapis Diospäga yarpashachari» nir. Cadallami Jobga chayno ruranyaj. \p \v 6 Juc cuticho syëlucho \nd Tayta Diosta\nd* sirbej anjilnincuna pay cajman aywaptin Satanaspis paycunawan iwal aywaran.\x * \xo 1:6 \xt 1Crón. 21.1; Zac. 3.1; Apoc. 12.10\x* \v 7 Chaura \nd Tayta Diosga\nd* Satanasta tapuran: «¿Maypitataj shamushcanqui?» nir. \p Satanasnami niran: «Intëru mundutami ricapacur purimushcä» nir. \p \v 8 Chaura \nd Tayta Dios\nd* niran: «¿Ricashcanquichu sirbimajnë Jobta? Paynöga manami pipis canchu ura pachachöga. Payga llapan shongunpa Nogallata sirbiman. Allillata rurar goyan. Pitapis mana allita rurananpitaga fiyupami manchacun.» \p \v 9 Chaura Satanasga niran: «Manami manacajllapächu mana cachaypa sirbiycäshunqui. \v 10 Gamga manami munanquichu pipis payta ni famillyancunata ni ima-aycantapis mana allita rurananta. Gammi bindisyunta churanqui llapan rurashancunaman. Chaymi chay partichöga paylla llapanpita mas rïcu aypalla uywayoj. \v 11 Masqui llapan charaycashanta guechuriy. Chayrämi quiquiquita manacajman churashunquipaj.» \p \v 12 Chaura \nd Tayta Diosga\nd* Satanasta niran: «Mä gam yarpashayquino ruray. Munayniquimanmi cachaycö Jobpa llapan ima-aycantapis. Quiquin Jobta ichanga ama imatapis ruranquichu.» \p Chayno niptin Satanasga \nd Tayta Dios\nd* cajpita aywacuran. \p \v 13 Juc junaj Jobpa wamrancuna ollgu cajpis warmi cajpis mayur cajpa wasincho fistata rurar shuntacasha carcaycaran. \v 14 Chayno caycaptinmi juc runa Job cajman chayaycur willaran: «Chacracho yapyarcaycashcäcuna. Bürrucunami sercallächo micurcaycasha. \v 15 Chayno caycaptëcunami illajpita chayaraycäramusha Sabeo runacuna. Nircur uywayquicunata gaticusha. Nogacuna caj runacunataga cuchilluwanmi wañurgärachisha. Nogallami gueshpimushcä gamta willanäpaj.» \p \v 16 Chay runa manaraj willayta ushaptin jucpis chayamur Jobta willaran: «Räyu ratamuptin nina ratarirmi rupacurcusha uyshërucunatawan uyshayquicunatapis. Nogallami gueshpimushcä willanäpaj.» \p \v 17 Chay runa manaraj willayta ushaptin jucpis chayamur Jobta willaran: «Quimsa röpa Caldea runacuna yaycaycamur llapanëta magamasha. Nircurmi apacusha camëlluyquicunata. Uywayniquicunatana cuchilluwan wañurgärachisha. Nogallami gueshpimushcä willanäpaj.» \p \v 18 Chay runa manaraj willayta ushaptin jucpis chayamur niran: «Ollgu warmi wamrayquicuna mayurninpa wasincho fistacho carcaycasha. \v 19 Niycaptin illajpita löcu wayra chunyajpita chayamur wasita cuyurachir ushajpaj juchurachisha. Chaura wasiga llapan wamrayquicunata ñitiycusha. Llapanmi wañusha. Nogallami quëdashcä. Chaymi willaj shamushcä.» \p \v 20 Chaura Jobga fiyupa llaquicushpan ichircur jatiraycashan röpanta rachiriran. Ajchantapis ruturiran. Nircur Tayta Diosta adurashpan gongurpacur umpuran. \v 21 Chaymi niran: \q1 «Cay pachachöga yurishcä jina röpaynajllami. \q1 Chaynöllami cay pachapitapis aywacushaj.\x * \xo 1:21 \xt Ecl. 5.15; 1Tim. 6.7\x* \q1 \nd Tayta Diosmi\nd* llapantapis tarichimaran. \q1 Paymi llapantapis guechumasha. \q1 ¡\nd Tayta Diosga\nd* fiyupa alabasha cachun!» \p \v 22 Chayno mana allicuna chayaycaptinpis Jobga manami juchata ruraranchu. Ni Tayta Diospa contranpis manami rimaranchu. \c 2 \s1 Jobta dyablu gueshyachishan \p \v 1 Yapay syëlucho Tayta Diosta sirbej anjilnincuna pay cajman aywaptin Satanaspis paycunawan aywaran. \v 2 Satanasta \nd Tayta Dios\nd* tapuran: «¿Maypitataj shamushcanqui?» nir. \p Chaura Satanasga niran: «Intëru mundutami ricapacur purimushcä» nir. \p \v 3 Chaura \nd Tayta Dios\nd* niran: «¿Ricashcanquichu sirbimajnë Jobta? Paynöga manami pipis canchu ura pachachöga. Payga llapan shongunpa Nogallata sirbiman. Allillata rurar goyan. Pitapis mana allita rurananpitaga fiyupami manchacun. Ima mana allitapis mana ruraycaptinmi gamga nimashcanqui payta mana allita ruranäpaj. Chaypis mana cachaypami sirbiycäman.» \p \v 4 Chaura Satanasga \nd Tayta Diosta\nd* niran: «Quiquinta manaraj imatapis rurashaga llapantapis allillatami ruran. Bïdanta salbanan-casha runaga imatapis ruranmanmi. \v 5 Masqui quiquinta gueshyachiy. Chayrämi gamta manacajman churashunquipaj.» \p \v 6 Chaura Satanasta \nd Tayta Dios\nd* niran: «Mä gam yarpashayquino Jobta ruray ari. Ichanga ama wañuchinquichu.» \p \v 7 Chayno niptin Satanasga \nd Tayta Dios\nd* cajpita aywacuran. Nircur Jobta gueshyachiran manchariypaj gueriwan. Gueripäcuran chaqui-puntapita umancama. \v 8 Chayno gueshyashpan Jobga ganracuna goturaycashan ñaupanman aywar jamacuycuran. Chaychöna manca paquipawan jichcacuran intëru cuerpunta. \v 9 Warmenga niran: «¿Jinallarächu Diosman yäracuycanqui? ¡Diosta manacajman churay juclla wañucunayquipaj!» \p \v 10 Chaura Job niran: «¡Diosman mana yäracoj warmicuna-niraj rimaycanqui! Tayta Dios ima-aycatapis tarichimashaga cushishami goyashcanchi. ¿Imanirtaj mana awantashwanchu mana allicuna chayamashapis?» \p Chayno mana allicuna chayaycaptinpis Jobga manami juchata ruraranchu ni parlayllapapis. \s1 Jobpa amïguncuna watucoj aywashan \p \v 11 Jobpa quimsa amïguncuna Temán partipita caj Elifaz, Shúa partipita caj Bildad, Naamat partipita caj Zofar aywaran Job gueshyaycashanta mayaycur nanaywan Job llaquicuycajta shogananpaj. \fig Jobpa amïguncuna watucushan|src="HK00290B.TIF" size="span" loc="Job 2.11" ref="Job 2.11" \fig* \p \v 12 Chayar Jobtaga cäsi mana rejsirannapischu. Jinan öra gaparaypa wagayta gallaycäriran. Fiyupa llaquicushpan paycunapis röpancunata rachiran. Allpata janajpa machir umancunamanpis wiñacuran. \v 13 Nircorga Jobwan iwal pampaman jamacaycäriran. Chaynölla goyaran ganchis junaj ganchis pagas. Job fiyupa ñacajta ricarmi ni juc shimipis mana rimacuyllapa carcaycaran. \c 3 \s1 Yurishan junajpaj Job pësacushan \p \v 1 Upällalla caycashanpita Jobga rimayta gallaycuran. Chayno rimarmi yurishan junajpaj pësacuran. \v 2 Pay niran:\x * \xo 3:2 \xt Jer. 20.14–18\x* \q1 \v 3 «¡Imapäraj yuriräpis! \q1 ‹Ollgu wamrami yurisha› nishan chacaypis ¡imapäraj caran! \q1 \v 4 ¡Imanöparaj chay junaj yanauyaycaj chacayman ricacunman caran! \q1 ¡Chay chacaytaga Tayta Dios ama yupanmanpischu caran! \q1 ¡Chay öraga pachapis ama waranmanchu caran! \q1 \v 5 ¡Chay öraga imanöparaj fiyupa yanauyayparaj chacacurcunman caran! \q1 ¡Man'chäga yana pucutay chapacurcunman caran; \q1 man'chäga inti wañuptin llapan mancharinman caran! \q1 \v 6 ¡Chay chacayga chacaylla cacunman caran! \q1 ¡Chaura chay junäga illganmanmi caran \q1 quillamanpis watamanpis manana yupananpaj! \q1 \v 7 ¡Chay chacayga ama imapis yurinmanchu caran! \q1 ¡Iti yuriptin ama cushicunmanpischu caran! \q1 \v 8 ¡Waräcuy Leviatanta\f + \fr 3:8 \ft Leviatanpäga yarpaj \fk lamarcho tiyaj jatuncaray animal \ft cashantami. Waquin yarpaj \fk lagarto \ft animalno cashantami. Ricay Job 41.1; Sal. 74.14; 104.26; Isa. 27.1.\f* munaynincho chararaycaj brüjucuna \q1 maldisyunta goycunman caran chay junajta! \fig Waräcuy Leviatán|src="LB00025B.TIF" size="col" loc="Job 3.8" ref="Job 3.8" \fig* \q1 \v 9 ¡Chay tutaga warajpis ama yagamunmanchu caran! \q1 ¡Pachapis ama waranmanchu caran! \q1 ¡Pachapis ama yur'gämunmanchu caran! \q1 \v 10 ¡Chayno ruracäcunman caran fiyupa cayno noga ñacanäpaj chay chacay yurishäpita! \b \q1 \v 11 «¡Imanir-raj mana wañucurächu mamäpa pachallancho, \q1 man'chäga yurircushä öralla! \q1 \v 12 Nogataraj margaycämaranpis. \q1 Nogataraj chuchuycämaranpis. \q1 \v 13 Chay öra wañucushpäga canan cushishami caycäman caran. \q1 Jaucami jitaräcöman caran \q1 \v 14 jatusaj wasicunata rurachicoj raycunawan mandäshejnincunawan, \q1 \v 15 guellayta goritapis palasyunman juntachicoj mandajcunawan iwal. \q1 \v 16 ¡Imanir-raj mana pampaycamaranchu shullutano, \q1 mamanpa pachallanchöraj wañoj wamracunatano! \q1 \v 17 Wañorga fiyu runacunapis \q1 jamaycärinmi mana alli rurayninpita; \q1 fiyupa uticashacunapis jamacunnami. \q1 \v 18 Prësucunapis chayman chayarga jamacunnami. \q1 Capuralnincuna ollgöpashantapis manami wiyannachu. \q1 \v 19 Chaychöga jatunpis tacshapis iwalmi carcaycan. \q1 Chaychöga uywaycunapis manami patrunpa munayninchönachu. \b \q1 \v 20 «Ñacaycajtaga ¿imanirtaj Tayta Dios achicyaj pachata ricachin? \q1 ¿Imapänaraj cawachin pasaypa llaquisha caycajtaga? \q1 \v 21 Paycunamanga wañuypis manami chayanchu\x * \xo 3:21 \xt Apoc. 9.6\x* \q1 pamparaycaj guellayta ashejno wañuyta ashiptinpis. \q1 \v 22 Chay runapäga cushicuy cangapaj \q1 imay junajpis sepultüraman chayaptinrämi. \q1 \v 23 ¿Imapänataj Tayta Diospis cawachin mayman aywaytapis mana musyaj runataga? \q1 Imata rurayta munaptinpis manami camacächinchu. \b \q1 \v 24 «Llaquicuyllämi micuynënöpis; \q1 gaparashäpis aypalla yacu aywajnörämi. \q1 \v 25 Llapanta manchacushäpitapis \q1 mas manchacushä cajmi chayamasha. \q1 \v 26 Nogapäga mananami cannachu jamay ni jauca goyaypis. \q1 Alli goyaycho canäpa ruquenga llaquicuyllachönami caycä.» \c 4 \s1 Jobta Elifaz piñacushan \p \v 1 Chayno niptin Temán runa Elifazga Jobta niran: \q1 \v 2 «Job, imallatapis parlaparcuptë capaschari rabyacunquipis. \q1 Nogapis manami upällallaga cacömannachu. \q1 \v 3 Gamga achcajtami willapar tantiyachej canqui. \q1 Callpaynajno caycajta yanapaj canqui. \q1 \v 4 Mana alliman chayajcunata shacyächir yanapaj canqui. \q1 Mana alliman chayananpaj caycajta tantiyachir willapaj canqui. \q1 \v 5 Quiquiqui mana alliman chayashpayqui ichanga mana awantanquichu; \q1 llaquisha caycanqui. \q1 \v 6 Gamga llapan shonguyquipami Tayta Diosta sirbinqui. \q1 Llapantapis allillatami ruranqui. \q1 ¿Imanirtaj llapan shonguyquipa mana yäracunquichu? \q1 \v 7 Masqui yarpäriy, ¿piraj juchaynaj caycar mana alliman chayasha? \q1 ¿Mayllachöga ricashcanchïchu juchaynaj runa ñacajta? \q1 \v 8 Nogaga musyämi, \q1 wañuchicojcunatawan jucta mana allita rurajcunataga ima päsashantapis. \q1 Quiquincunamanmi ayñiga cutin. \q1 \v 9 Tayta Diosga mana alli runacunatami rabyar castigan. \q1 Castigar ushajpämi illgächin. \q1 \v 10 Liyuncunano wagaptin, gaparpaptinpis, \q1 Tayta Diosga quiruncunatapis paquir-rämi upällachenga. \q1 \v 11 Paycunaga wañongapaj cäsata mana tarej liyuncunanömi. \q1 Wamrancunana machiypa-machir aywaconga. \b \q1 \v 12 «Pacayllapami willapämasha. \q1 Shap-shapyayllapa rimajta yangallami wiyashcä. \q1 \v 13 Llapan runacuna wañusha puñuycänan örami \q1 manchariypajcunata suyñupäcurä. \q1 \v 14 Chaymi fiyupa mancharirä. \q1 Tullöcunapis sicsicyaycaran. \q1 \v 15 Jämay wall-wallyamojta mayashcä. \q1 Chauraga intërömi shiriricäcuran. \q1 \v 16 Ñaupächo juc caycajtanömi mayashcä. \q1 Llantusyajllatami ricashcä. \q1 Ichanga manami pï cashantapis rejsishcächu. \q1 Mana imapis cashanpitami wiyarcurä cayno rimarcamojta: \q1 \v 17 ‹Juc runaga Tayta Diospa ñaupancho ¿juchaynaj canmanchuraj? \q1 Camajninpa ñaupanchöga ¿limyu canmanchuraj? \q1 \v 18 Janaj pachacho sirbiycajcunatapis manami pasaypaga yäracunchu. \q1 Anjilnincunatapis «mana allita ruran» niycarga \q1 \v 19 ¡masrächari runataga «juchayoj» nenga! \q1 Runaga caycan manacajllami, \q1 ñuchu allpa janancho mitupita wasita jatarachishanöllami. \q1 Puyuno llapiriyllapämi caycanpis. \q1 \v 20 Runaga illajpitami illaraycan. \q1 Imaypis mana cawarimojnami wañucun. \q1 Quëdaj runacunapis gongaycärinnami. \q1 \v 21 Chutaycaptin jïlu rachicäcojnömi runaga usharaycan. \q1 Yachaj cayman manaräpis chayallarmi wañun› nir. \b \c 5 \q1 \v 1 «¡Gaparay Job! \q1 Mä pillaga wiyashunquichush. \q1 ¿Maygan anjiltataj yäracunqui? \q1 \v 2 Musyanchïmi mana tantiyaj upacunaga rabyallawan wañushanta. \q1 Yargajcunaga munapaycällarmi wañuymanpis chayan. \q1 \v 3 Ricashcämi mana tantiyaj upa runacuna alliman chayajta. \q1 Ichanga jinan öra ima-aycanpis ushacäcusha. \q1 \v 4 Chay runapa wamrancunata pipis manami yanapanchu. \q1 Autoridäcunapis alliga mana arriglanchu. \q1 Pipis manami faburnin ichircunchu. \q1 \v 5 Murupacushan pogojcunata pishipacajcunami micucarcärin. \q1 Cashayoj jachacunapa rurincho caycaptinpis shuntacarcärin. \q1 Ima-ayca charashancunatapis lajwaypa lajwar yargajcunana ushacurcun. \q1 \v 6 Mana alli rurayga manami allpapitachu llojshimun. \q1 Ñacaycunapis manami pachapitachu yurin. \q1 \v 7 Ninapita chispa pintishanno, \q1 quiquin runami ñacananpäpis juchayoj. \b \q1 \v 8 «Gamno cashpäga Tayta Diostami ruwacöman. \q1 Paypa maquinmanmi dimandöta churäman. \q1 \v 9 ¡Paymi ruran mana ricashanchi fiyupa almiraypajcunata! \q1 ¡Chaycunataga pipis manami tantiyanchu!\x * \xo 5:9 \xt Job 9.10\x* \q1 \v 10 Paymi tamyachimun cay pachaman. \q1 Chay tamyami pargun intëru jircata. \q1 \v 11 Paymi umildicunataga alliman churan. \q1 Llaquicuycajcunatapis cushicachin. \q1 \v 12 Sabïdu runacuna yarpashancunatapis \q1 Tayta Diosmi mana camacächinchu. \q1 \v 13 Paymi ticrachin sabïducuna yarpaycashanga quiquinman chayananpaj.\x * \xo 5:13 \xt 1Cor. 3.19\x* \q1 Mana allita yarpaycashantapis mana camacächinchu. \q1 \v 14 Paycunaga yanauyaycaj chacaycho chacäpacusha caycajnöpis \q1 junaj pachapami yatayllapa purircaycan. \q1 \v 15 Tayta Diosga fiyucunapita salbanmi pobricuna ñacaycajcunatapis. \q1 \v 16 Paymi callpaynajcunatapis cushicachin. \q1 Fiyucunatapis upällachin. \b \q1 \v 17 «Cushisha cachun Tayta Dios corrijishan runaga. \q1 Ima-aycapäpis munayniyoj Tayta Dios corrijishushayquitaga wiyacuy.\x * \xo 5:17 \xt Sal. 94.12; Prov. 3.11–12; Heb. 12.5–6\x* \q1 \v 18 Pay garayquita rachishpanga jampipäshunquimi.\x * \xo 5:18 \xt Ose. 6.1\x* \q1 Castigashushpayquipis allchacächishunquimi. \q1 \v 19 Tayta Diosga ima mana alli chayashunayquipita yapay yapaymi salbashunquipaj. \q1 Manami camacächengapächu mana alli chayashunayquitaga. \q1 \v 20 Muchuy captinpis mana wañunayquipämi salbashunquipaj. \q1 Guërra captinpis sabliwan wañuchishunayquipita salbashunquipämi. \q1 \v 21 Washayqui rimanantapis manami camacächengachu. \q1 Castïgu captinpis manami manchacunquipächu. \q1 \v 22 Muchuy, ni llaquicuy captinpis \q1 manami imapis gocushunquipächu. \q1 Micucoj jirca animalcunatapis manami manchacunquipächu. \q1 \v 23 Rumicunapis chacrayquicunacho manami quichquirangachu. \q1 Jirca animalcunapis cuyashunquipämi. \q1 \v 24 Wasiquichöpis alli goyayllami canga. \q1 Uywayquicunapis manami jucpis pishengachu. \q1 \v 25 Gampitaga aypallami miranga \q1 jirca jachacunanöraj. \q1 \v 26 Auquinyarpis callpayojllarämi caycanquipaj \q1 timpuncho rutusha rïgunöraj. \q1 \v 27 Chayno cashantaga ricashpanchïmi musyanchi. \q1 Rasunpami chayno. \q1 Chaycunata sumaj wiyay. \q1 Masqui quiquiquipis yarpachacuriy.» \c 6 \s1 Amïguncunata Job ollgöpashan \p \v 1 Chaura Job niran: \b \q1 \v 2 «Llaquicuynëta, disigrasya chayamashancunata \q1 shuntarcur balansawan pësaptenga \q1 \v 3 lamar cantuncho agushpitapis masmi lasanman. \q1 Chaymi ushaypa ushar rimashcäpis. \q1 \v 4 Tayta Diospa lëchanmi nogacho jaticasha caycan.\x * \xo 6:4 \xt Sal. 38.2\x* \q1 Benënunmi intëru cuerpöman mashtacasha. \q1 Tayta Dios ñacachimashpanmi fiyupa manchaycächiman.\x * \xo 6:4 \xt Sal. 88.16\x* \q1 \v 5 Guewan captenga bürrupis manami gaparanchu. \q1 Törupis micunanpaj caycaptenga manami büyanchu. \q1 \v 6 Gam nimashayquega cachiynaj micuynömi, \q1 runtupa yurajnin gamyajnömi. \q1 \v 7 Chaypis cananga mana yachashämi micuynë. \b \q1 \v 8 «¡Ima alliraj canman mañacushäta Tayta Dios auniycamaptin! \q1 ¡Ima alliraj canman munashäta Tayta Dios cumlimaptin! \q1 \v 9 ¡Ima alliraj canman Tayta Dios llapiramaptin! \q1 Chauraga wañur usharäcömannami. \q1 \v 10 Fiyupa nanaywan wañurpis cushicömanmi \q1 imaypis Tayta Diospa laynincunata cumlej cashpä. \q1 \v 11 Callpäpis manami cannachu masta awantanäpänaga. \q1 ¿Imatanataj shuyäshäpis? \q1 \v 12 Manami gagano sinchichu cä, \q1 ni runsino chucrupischu. \q1 \v 13 Quiquilläpitaga manami imatapis rurächu. \q1 Yanapämänanpäpis manami pipis canchu. \b \q1 \v 14 «Ñacaycaj amïgunchïtaga cuyapanchïmi, \q1 Tayta Dios nishancunata mana cumliptinpis. \q1 \v 15 Gamcunami ichanga amïgö caycarpis mana yanapämanquichu. \q1 Gamcunaga ragrapa yacu päsarejnömi caycanqui. \q1 \v 16 Yacuga putca aywan gasapawan, rashtawan tacushami. \q1 \v 17 Mana rashtaptinnaga ragrapa yacu uraj chaquicäcunmi. \q1 Fiyupa shanaptinna ushajpaj chaquicäcun. \q1 \v 18 Yacuta ashir caminanticunapis juc-läpana purin. \q1 Chaynöpami chunyajpa aywashpan wañun. \q1 \v 19 Temapita Sabäpita aypalla nigusyanticuna shamöga \q1 chay yacu-mallwa aywajta tariyta yarpashpan ashin. \q1 \v 20 Ashir aywashanman chayarga fiyupa llaquicun. \q1 ‹Yacuta tarishun› nishanpis yangallami. \q1 \v 21 Chaynömi gamcunapis nogapäga carcaycanqui: \q1 Fiyupa melanaypaj caycashäta ricaycäramar mancharircaycanqui. \q1 \v 22 Noga manami gamcunata imatapis mañacöchu. \q1 Manami ‹salbamänayquipaj guellayta pägay› nëchu. \q1 \v 23 Manami ‹chiquimajcunapita salbamay› nëchu. \q1 Manami ‹suwacunapa maquinpita jorgamay› nëchu. \b \q1 \v 24 «Yachachimay-llapa, chauraga mana rimacuypami chasquicushaj. \q1 Tantiyachimay ima mana allita rurashätapis. \q1 \v 25 Rasun cajpitaga pipis manami ‹mana› ninchu. \q1 Gamcunami ichanga manacajta jitapaycämanqui. \q1 \v 26 Gamcunaga jamurpämanqui rimashäpitami. \q1 Chay rimashäcunataga manacajmanmi churarcaycanqui. \q1 \v 27 Chayno car gamcunaga wacchata wañuchinanpaj nirpis ninquimanmi. \q1 Cuyanacushayqui amïguyquitapis ranticuycunquimanmi. \q1 \v 28 Masqui ricäramay. \q1 Rasun cajtami niycä. \q1 Manami llullacöchu. \q1 \v 29 Sumaj yarpachacuy. Ama fiyuga caychu. \q1 Rasun cajta niycashätaga sumaj tantiyacuy. \q1 \v 30 Gamcunaga capas yarpanqui llullacuycashäta. \q1 Capas ‹imata parlaycashantapis tagäga mana musyanchu› nircaycämanqui. \b \c 7 \q1 \v 1 «Cay pachacho runaga rätullami cawan. \q1 Arupacoj runa juc junaj arupacushannöllami goyan. \q1 \v 2 Rätulla goyan alläpa shanaptin uyway runa llantuta munajnöllami, \q1 arupacoj pägunta shuyarajnöllami. \q1 \v 3 Nogaga quillan-quillan yangallami cawashcä. \q1 Waray-waray ñacashcä. \q1 \v 4 Puñuptëpis pachaga manami waraytapis atipanchu. \q1 Ticrapacur-ticrapacur uticasha caycaptilläna pachapis yur'gämun. \q1 Yarpachacö: ‹¿imayraj jatarishaj?› nir. \q1 \v 5 Cuerpöcunacho curu juntashami caycan, gueri chucrushantin. \q1 Guerëpitapis pogrullami aywaycan. \q1 \v 6 Caway-bïdäga päsarin tilar awajcuna lansadërata jitashannöllami. \q1 Waquenga yarpashancunata manaraj tarirmi aywacunpis. \b \q1 \v 7 «Yarpaycuy ari Tayta Dios, bïdäga jämay cachaynöllami. \q1 Mananami imaypis cushishaga goyashänachu. \q1 \v 8 Mananami pipis ricamanganachu. \q1 Noga cajman ricäramuptiquega jinan örami wañucäcushaj. \q1 \v 9 Imanömi pucutay jogaricar illgacäcun, \q1 chaynömi caycan wañur pampacöga. \q1 Sepultürapitaga manami imaypis jatarimonganachu. \q1 \v 10 Wasinmanpis mananami imaypis cutinnachu. \q1 Famillyancunawanpis manami tincunnachu. \b \q1 \v 11 «Chaymi upällallaga mana cacömanchu. \q1 Nanaywan, rabyawan caycashpäga llapan llaquicuycashätami rimashaj. \q1 \v 12 ¿Lamarcho caycaj manchacuypaj waräcuychu cä \q1 imay örapis chayno ricaycämänayquipäga? \q1 \v 13 ‹Puñorga jamayta tarishämi. \q1 Puñuycorga llaquicuypitapis jamacushämi› nir yarpä. \q1 \v 14 Ichanga suyñuynëcho fiyupa mancharachimanqui. \q1 ¡Fiyucunatami suyñupäcachimanqui! \q1 \v 15 Llapiramaptiqui allimi canman. \q1 Cawanäpa ruquenga juclla wañucurëman. \q1 \v 16 Manami awantänachu. \q1 ¿Imapänataj cawaycäshäpis? \q1 Ama rimapämaypischu. \q1 Caway-bïdaga jämay cachaynöllami.\x * \xo 7:16 \xt Sal. 144.4\x* \b \q1 \v 17 «¿Imataj runa chay-jinanpa ricapänayquipäga? \q1 ¿Imanirtaj runacunapäga yarpachacunqui?\x * \xo 7:17 \xt Sal. 8.4; 144.3\x* \q1 \v 18 ¿Imanirtaj runataga waran-waran ricapanqui? \q1 ¿Imanirtaj cada rätu mayapaycämanquega?\x * \xo 7:18 \xt Sal. 17.3\x* \q1 \v 19 ¿Imanirtaj mana cachaypa ricapaycämanqui? \q1 Togayllätapis mana ultarcachimanquichu. \q1 \v 20 Juchata rurashpäga \q1 ¿ima mana allitataj ruraycä gam Tayta Dios runacunata cuydajpäga? \q1 ¿Imanirtaj lëchayquiwan apuntaraycämanqui? \q1 Manami ‹cayta wacta rurapämay› nëchu. \q1 \v 21 ¿Manachu juchäta perdunamanquiman? \q1 ¿Manachu mana allita rurashäta perdunamanquiman? \q1 Manapis aycällatanami wañucushaj. \q1 Ashimaptiquipis manami cashänachu.» \c 8 \s1 Tayta Dios allillata rurashanta Bildad nishan \p \v 1 Chayno niptin Shúa jutiyoj partipita caj Bildadna niran: \b \q1 \v 2 «¿Imaycamaraj chayno manacajcunata rimaycanqui? \q1 Rimashayquicunaga löcu wayranöllami. \q1 \v 3 Munayniyoj Tayta Diosga \q1 ¿mana alli arriglanchuraj? \q1 \v 4 Capas wamrayquicuna juchata rurasha canga. \q1 Chaymi Tayta Diosga castigasha canga. \q1 \v 5 Munayniyoj Tayta Diosmanna yäracuy. \q1 Mañacuy cuyapaycushunayquipaj. \q1 \v 6 Juchata mana ruraypa alli cajllata ruraptiqui Tayta Diosga cuydashunquipämi. \q1 Chauraga alli goyaytanami tarichishunquipaj. \q1 \v 7 Ima-aycata charashayquipis manami tincongapächu \q1 charänayquipaj caycajman tincurachiptiquega. \b \q1 \v 8 «Unay caj runacuna imanöpis cawashanta mayacachay. \q1 Unay runacuna imanöpis goyashanta yachacuy. \q1 \v 9 Noganchëga ganyanllarämi yurishcanchïpis. \q1 Manami imatapis musyanchïchu. \q1 Llantuy päsarejnöllami päsarinchïpis.\x * \xo 8:9 \xt Job 14.2; Sal. 39.5–6; 102.11; 109.23; Ecl. 6.12\x* \q1 \v 10 Unay cajcunami ichanga willapäshunquiman. \q1 Ima-aycatapis yachachishunquiman. \q1 \v 11 Totoraga gocha-gochacunallachömi wiñan ¿au? \q1 \v 12 Chaypis pipis mana rutuycaptillanmi \q1 berdiraycashallancho chaquicäcun waquin guewapita mas ñaupata. \q1 \v 13 Chaynöllami päsan fiyucunatapis, Tayta Diosta gongaycärejcunatapis. \q1 Rurayta yarpashancunapis manami camacannachu. \q1 \v 14 Yäracur chapacuycashanga \q1 pachcapa llicannöllami. \q1 \v 15 Llicanman charicuptinpis manami awantangachu. \q1 Pachcapa wasinman tucnacuptin ushacäcojno ricaconga. \q1 \v 16 Fiyucunaga caycan shanaycashan öra \q1 intëru wertapa jacha mashtaraycajnömi. \q1 \v 17 Chay jachacunaga pergacunacho sapichan; \q1 nircur wiñar lätarga llapan rumitami chapacurcun. \q1 \v 18 Chaycho caycajta pipis achuriptenga \q1 manami pipis musyangachu chay pergacho cashanta. \q1 \v 19 Chaynömi ushacan alliman chayashanpis. \q1 Ruquenga wiñamun juc jachacunana. \b \q1 \v 20 «Alli runataga Tayta Dios manami gonganchu. \q1 Fiyu runacunatapis manami yanapanchu. \q1 \v 21 Tayta Diosmi camacächenga yapay asinayquipaj, \q1 yapay cushicunayquipaj. \q1 \v 22 Chiquishojcunami ichanga pengaycho cangapaj. \q1 Fiyu runacunapa wasincunapis illgangami.» \c 9 \s1 Tayta Dios yachaj y munayniyoj cashanta Job nishan \p \v 1 Chayno niptin Job cutichir niran: \b \q1 \v 2 «Nogapis musyaycämi rasunpa chayno cashantaga. \q1 Diospa ñaupancho manami pï runapis ‹juchaynaj cä› ninmanchu. \q1 \v 3 Tayta Dios waranga cuti tapuptinpis \q1 runaga ni jucnayllatapis manami cutichinmanchu. \q1 \v 4 Tayta Diosga fiyupa yachajmi, munayniyojmi. \q1 ¿Piraj payta ichipar allicho quëdanman? \q1 \v 5 Tayta Diosga puntacunatapis chucchurachinmi. \q1 Rabyar juchurachiptinpis jircacunaga manami cuentata gocunchu. \q1 \v 6 Paymi camacächin cay pacha sicsicyananpäpis, \q1 simintuncuna llojshicänanpäpis. \q1 \v 7 Paymi mandan inti mana yagamunanpaj, \q1 goyllarcuna mana achicyananpäpis. \q1 \v 8 Quiquillanmi syëlutapis mashtariran. \q1 Lamar pullchajyaycaj jananpapis purin. \q1 \v 9 Janajcho tucuy casta goyllarcunatapis paymi camaran: \q1 ‹Osa Mayor›, ‹Orión›, ‹Pléyades› jutiyoj goyllarcunata,\x * \xo 9:9 \xt Job 38.31; Amós 5.8\x* \q1 sur caj-läpa aypalla goturaycaj goyllarcunatapis. \q1 \v 10 Payga tucuy-niraj mana atipaypaj milagrucunatami ruran. \q1 Chaycunaga yupaytapis mana atipaypämi.\x * \xo 9:10 \xt Job 5.9\x* \q1 \v 11 Tayta Dios ñaupäpa päsaptinpis manami ricashächu. \q1 Päsariptinpis manami mayashächu. \q1 \v 12 Imata charicurcuptinpis ¿piraj payta ‹ama› ninman? \q1 Imata ruraptinpis ¿piraj paytaga ‹¿imatataj ruranqui?› ninman? \b \q1 \v 13 «Tayta Dios rabyacurcorga manami fäsi alliyanchu. \q1 Rahabta yanapajcunapis paypa ñaupanmanmi gongurpacun.\f + \fr 9:13 \ft Cay Rahabga manami Josué librucho caj Rahabchu. Chaypa ruquenga cay Rahabpaj unay willapacho parlaj lamarcho tiyaj manchacuypaj animal cashanta, Diospa contran jatarishanta. Job 26.12; Isa. 51.9.\f* \q1 \v 14 Chayno captenga ¿imanöparaj payta cutichëman? \q1 ¿Ima rimaycunawanraj paywanga tapunacöman? \q1 \v 15 May-jina juchaynaj carpis manami chapacuytaga camäpacöchu. \q1 Tayta jueznëtaga ruwacuyllami ruwacö. \q1 \v 16 Tapunacunäpaj gayaptë pay shamushpanga \q1 noga nishätaga imatapis capas manami cäsupämanmanchu. \q1 \v 17 Ichanga löcu wayra usharamänanpämi payga camacächinman. \q1 Imatapis mana ruraycaptillämi guerëcunapis piyurpacäcunman. \q1 \v 18 Fiyupami llaquicachimanman. \q1 Jämayta cachanalläpäpis balurnë manami canmannachu. \q1 \v 19 Callpäman yäracuptëpis \q1 ¡payga mas munayniyojmi! \q1 Demandacuptëpis, \q1 ¿piraj gayachinman? \q1 \v 20 ‹May-jina juchaynaj, allillata ruraj cä› niptëpis, \q1 ‹juchayojmi canqui› nimanmanmi. \q1 \v 21 Juchaynajmi cä. \q1 Ichanga manami imananpischu. \q1 Cawaytaga yamacashanami caycä. \q1 \v 22 Tayta Diosga llapantapis iwalmi rican. \q1 Chaymi payga illgächin juchayojcunata, juchaynajcunatapis. \q1 \v 23 Imapis päsaptin juchaynaj runacuna wañuptin, \q1 juchaynajcuna llaquicuptin Diosga ricayllami ricapan. \q1 \v 24 Cay pachatana cachaycun fiyucunapa munayninman. \q1 Juezcunapa ñawincunatana chaparcun. \q1 Chaycunata Dios mana ruraptenga chauraga ¿pitaj ruran? \b \q1 \v 25 «Cuytipitapis mas rätumi watäcunaga päsarisha. \q1 Cushicuytapis manami tarishcächu. \q1 \v 26 Bïdäga päsacun ancash can'wa mayuta päsacojnömi; \q1 chipshata ricärir anca lluyllucarcur cörrejnömi. \q1 \v 27 ‹Llaquicuycashäta gongaycur cushishana goyäshaj› niptëpis, \q1 \v 28 fiyupa llaquicuycashämi manchachiman. \q1 Tayta Dios gamga ‹juchayoj› niycämanquimi. \q1 \v 29 Juchayoj caycashpänaga \q1 imapänataj callpachacushäpis. \q1 \v 30 Jabunwan may-jina maquëta mayllacuptëpis, \q1 lijyawan mayllar cupacuptëpis, \q1 \v 31 Gamga asyaj mitumanmi jatirpamanquipaj. \q1 Chaura röpäpis melanäcamanganami. \b \q1 \v 32 «Nogaga Diosta manami runa-masëtanöga imatapis nëmanchu. \q1 Manami ‹aywashun autoridächo arriglananchïpaj› nëmanpischu. \q1 \v 33 Diospäwan nogapäga canman juc juez, \q1 ishcanëta alli arreglamänanpaj. \q1 \v 34 Chauraga Dios castigaycämashanpitapis \q1 manchaycächimashanpitapis chapämanmanmi. \q1 \v 35 Chauraga mana manchacuypami parläman. \q1 Nogaga manami waquinnöga shimipa shimipaga cuntistashcächu. \c 10 \s1 Gueshyaycashanpita Job llaquicushan \q1 \v 1 «¡Cawaytaga yamacashcänami! \q1 Chaymi wichaypa uraypana rimashaj. \q1 Llaquisha cayllawanmi imatapis rimashaj. \q1 \v 2 Tayta Diosta nishaj: ‹¡Ama nimaychu «juchayojmi canqui» nir! \q1 ¡Chaypa ruquenga willamay imapita ñacachimashayquitapis!› \q1 \v 3 Nogataga quiquiquimi camamashcanqui. \q1 Chayno camaycämarga ¿imanirtaj ashiycanqui jucha rurashäcunata? \q1 ¿Imanirtaj camacächinqui fiyu runacuna mana alli ruramänantapis? \q1 \v 4 Gamga manami runacuna yarpashannöchu imatapis yarpanqui. \q1 \v 5 Gamga manami runacuna cawashannöchu cawanquipis. \q1 \v 6 Chayno camaycämarga ¿imanirtaj ashiycanqui \q1 jucha rurashäcunata, mana allita rurashäcunatapis? \q1 \v 7 Noga juchaynaj cashätaga musyaycanquimi. \q1 Gampa munayniquipita salbamänanpäga manami pipis canchu. \q1 \v 8 Quiquiquimi maquiquiwan ruramarayqui. \q1 ¡Cananga illgächimayta munaycanqui! \q1 \v 9 Mitullapitami ruramarayquipis. \q1 Cananga ¿yapaychu polbuman ticrarachimanqui? \q1 \v 10 Cuwäju lëchita tintichejnömi cuerpöta camacächishcanqui. \q1 \v 11 Gammi tullöcunatawan ancöcunata charinacachir camacächishcanqui. \q1 Aychäcunata, garäcunatapis yurichishcanqui. \q1 \v 12 Cawachimarayqui, cuyamarayqui. \q1 Alli ricamashpayquimi cawaycächimanqui. \b \q1 \v 13 «Cananmi ichanga musyä shongullayquicho yarpapaycämashayquita. \q1 \v 14 Juchata ruranäpaj cashanta mana cashantapis ricapaycämarayqui, \q1 juchata ruraptëga castigamänayquipaj. \q1 \v 15 Juchata rurasha carga manami salbacönachu. \q1 Juchaynaj carpis uysurayllami uysuräcö. \q1 Manacajmanmi churamashcanqui, llaquicaycächimanqui. \q1 \v 16 Uysuraycashäpita ricäramuptë gamga liyunnömi gaticachämanqui. \q1 Ushacächimänayqui-cashami tucuyta ruraycanqui. \q1 \v 17 Nogapa conträ testïgucunaga manami pishinchu. \q1 Gam nogapäga mas masnami rabyaycanqui. \q1 ¡Suldärucunanömi jananman-jananman ñacaycächimanqui! \b \q1 \v 18 «¿Imapäraj yurichimarayqui? \q1 Pipis manaraj ricamaptin mamäpa pachallanchöna wañucöman caran. \q1 \v 19 Mamäpa pachallanpitana pampaycamanman caran. \q1 Chauraga imaypis mana cashanönami cäman caran. \q1 \v 20 Noga wallca timpulla cawanäpaj caycaptëga \q1 ama ñacachimaynachu ari. \q1 Rätullapis cachaycamay ari cushisha goyapärinäpaj. \q1 \v 21 Chaypitaga imaypis mana cutimojnami aywacushaj.\x * \xo 10:21 \xt Sal. 39.13\x* \q1 Aywacushaj yanauyaycaj chacaymannami. \q1 \v 22 Chay pachaga caycan yana mancapa siquinno yanauyaycajmi, pasaypa mana allimi. \q1 Chaychöga manami achquipis canchu.» \c 11 \s1 Zofar jitapashan \p \v 1 Chayno niptin Naamat partipita Zofar jutiyoj runa niran: \b \q1 \v 2 «Manacajcunata rimaycajtaga ¿pillapis manachuraj upällachinman? \q1 ¿Shimisapa cayniquiwanchuraj rimaycashayquita bälichinqui? \q1 \v 3 ¿Chay-jina rimashayquiwanchu nogacunata upällachimayta yarpanqui? \q1 ¿Manacajman churashayquipita pipis mana cutichishunayquitachu yarpanqui? \q1 \v 4 ‹Allitami yarpaycä› niycanqui. \q1 ‹Juchaynajmi cä› niycanquimi. \q1 \v 5 ¡Ima alliraj canman Tayta Dios llapanta musyachishuptiqui! \q1 \v 6 Payga tantiyachishunquimanmi imano yachay cashantapis. \q1 Chay yachaycuna noganchïpäga mana tantiyaypämi. \q1 Chayrämi musyanquiman jucha rurashayquiman-tupu Tayta Dios mana castigashushayquita. \b \q1 \v 7 «¿Tayta Dioslla musyashancunata gampis musyanquimanchuraj? \q1 ¿Yarpashancunatapis ushajpächuraj musyanquiman? \q1 \v 8 Chaycunaga syëlupitapis mas janajchömi. \q1 Chayno caycaptenga ¿imatataj ruranquiman? \q1 Pachapa rurinpitapis mas rurichömi. \q1 Chayno caycaptenga ¿imatataj musyanquiman? \q1 \v 9 Tayta Diospa yarpaynenga cay pachapitapis mas jatunmi, \q1 lamarpitapis mas anchumi. \q1 \v 10 Tayta Dios shamur, prësu aparcur jusgaptin \q1 ¿pillaga payta michanmanchuraj? \q1 \v 11 Payga musyanmi pï llulla cashantapis. \q1 Chaynöpis ricanmi mana allita ruraycajtapis. \q1 \v 12 Imay junajmi runata bürru wachanga, \q1 chay junajrämi mana tantiyacoj runapis tantiyaconga. \b \q1 \v 13 «Llapantapis allillatana ruray. \q1 Nircur ruwacushpayqui Tayta Diosta mañacuy. \q1 \v 14 Aypalla juchata aparicusha cashpayquega juchayquita cachaycuyna. \q1 Famillyayquicuna juchata rurananta ama dëjaynachu. \q1 \v 15 Chaymi manana pengacunquipänachu. \q1 Chauraga mana yarpachacuypa, mana manchacuypana goyanquipaj. \q1 \v 16 Imano ñacashayquitapis gongaycunquipänami. \q1 Yacu päsacushannömi llapan yarpachacushayquipis cangapaj. \q1 \v 17 Gampäga las-dösinörämi pachapis achicyacäconga. \q1 Gampaj pacha usharashanpis pacha warashanömi ricacongapaj. \q1 \v 18 Tayta Dios ricashuptiquimi payman yäracur jauca puñunquipaj. \q1 \v 19 Puñuptiquipis manami imapis manchachishunquipänachu. \q1 Achcajmi yanapänayquipaj ruwacushunquipaj. \q1 \v 20 Fiyucunami ichanga ashirpis mana tarengachu. \q1 Pacacunanpaj ashirpis manami tarengachu. \q1 Paycunataga wañuyllami shuyaraycan.» \c 12 \s1 Tayta Diospa maquillancho llapan cashan \p \v 1 Chayno niptin Job niran: \b \q1 \v 2 «¡Achyä gamcunaga llapan runacunapa ruquinchari niycämanqui! \q1 ¡Gamcuna wañuptiquega yachajcuna ushacanganachari! \q1 \v 3 Nogapis gamcunanöllaga tantiyämi. \q1 Gamcunanöllami cä. \q1 ¿Pitaj mana musyanchu rimaycashayquitaga? \b \q1 \v 4 «Noga alli runa juchaynaj captë \q1 ñaupatacunaga Tayta Dios wiyajmi mañacushäcunata. \q1 Canan ichanga amïgöcuna asipämanna. \q1 \v 5 Chaynömi alli goyaycajcunaga ñacaycajta manacajman churan. \q1 Alliraj caycajtapis cutiparachinmi. \q1 \v 6 Suwacunami ichanga cushisha goyan. \q1 Tayta Diosta rabyachejcunapis jaucami goyan. \q1 Paycunaga Tayta Diospa munaynincho caycashanta yarpashpanmi mana yarpachacuypa cawan. \b \q1 \v 7 «Mä tapucuy jirca animalcunatawan äbicunata. \q1 Paycunami willashunquipaj chaycunata pï rurashantapis. \q1 \v 8 Cay pachatawan lamarcho caycaj pescäducunatapis tapucuy. \q1 Paycunami willashunquipaj chaycunata pï rurashantapis. \q1 \v 9 ¿Pillaga caycanrächuraj \nd Tayta Dioslla\nd* \q1 llapantapis munayninwan rurashanta manaraj musyaj? \q1 \v 10 Cawajcunaga Paypa maquinchömi llapanpis caycan. \q1 \v 11 ¿Manachu rinrinchïwan imatapis wiyanchi? \q1 ¿Manachu gallunchïpis ima micuy cashantapis mayan?\x * \xo 12:11 \xt Job 34.3\x* \q1 \v 12 Mayurcunaga sumaj musyaj yachajmi. \q1 Achca watayojna cashpanmi paycunaga tantiyan. \b \q1 \v 13 «Tayta Diosmi ichanga yachaj, munayniyoj. \q1 Payga imata rurananpäpis sumajmi camacächin. \q1 \v 14 Dios juchuchishan cajtaga manami pipis yapay allchannachu. \q1 Pitapis Dios wichgaycushan cajtaga manami pipis jorgunnachu. \q1 \v 15 Pay mana tamyachiptenga usyawan llapanmi chaquicäcun. \q1 Fiyupa tamyachimuptenga intëru jircacunatami juchu apacun. \q1 \v 16 Payga munayniyojmi sumaj yachajmi. \q1 Tayta Diospa munayninchömi caycan engañacojcunapis engañasha cajcunapis. \q1 \v 17 Paymi camacächin yachajcunapis mana tantiyananpaj. \q1 Juezcunatapis upatacäcachin. \q1 \v 18 Paymi raycunatapis ray cashanpita jorgurin. \q1 Nircurmi camacächin galallata prësu apananpaj. \q1 \v 19 Cüracunatapis cüra caycashanpita jorgun. \q1 Autoridäcunatanami jitarin. \q1 \v 20 Alli tantiyachicojcunatapis yarpashanta gongaycachinmi. \q1 Mayurcunapa yarpaynintapis gongaycachinmi. \q1 \v 21 Paymi camacächin rispitäducuna manana rispitasha cananpaj; \q1 callpayojcuna callpaynajna ricacunanpäpis. \q1 \v 22 Pipis mana musyashantami musyacächin; \q1 pacaraycajno caycajcunatapis ricacächin.\x * \xo 12:22 \xt Dan. 2.22\x* \q1 \v 23 Paymi nasyuncunatapis jatunyächin, nircur illgächin. \q1 Runacunatapis shuntan; nircur mashtaypa mashtar gargurin. \q1 \v 24 Mandajcunapa yarpaynincunatapis gongaycachin. \q1 Nircur chaqui jirca chunyajcho näni mana cashancunacho pantacächin.\x * \xo 12:24 \xt Sal. 107.40\x* \q1 \v 25 Chaychönami chacaychöno yatayllapa, \q1 machasha runacunano tapraypa-taprar purin. \c 13 \s1 Juchaynaj cashanpaj Job rimashan \q1 \v 1 «Chaycunataga llapantapis quiquëmi ricashcä; \q1 quiquëmi wiyashcä. \q1 \v 2 Gamcuna musyashayquitaga nogapis musyämi. \q1 Nogapis gamcunanömi cä. \q1 \v 3 Chaymi gamcunawan parlanäpa ruquin Dioswan parlayta munä. \q1 Ima-aycapäpis munayniyoj Tayta Diostami tapucuyta munä. \q1 \v 4 Gamcunaga llullacushpayquimi rasun cajta mana rimanquichu. \q1 Gamcuna mana alliyächicoj jampicojnömi carcaycanqui. \q1 \v 5 Gamcunaga mana yarpachacuypami rimaycanqui. \q1 ¡Ima alliraj canman upällalla cacuptiqui! \q1 Chauraga yachaj runacunanami canquiman.\x * \xo 13:5 \xt Prov. 17.28\x* \b \q1 \v 6 «Canan ichanga nogatana wiyaycäramay. \q1 Noga imanir cayno rimaycashätapis willapäshayqui. \q1 \v 7 ¿Llullacushayquiwanchi Diospa faburnin cayta yarpaycanqui? \q1 ¿Llullacur rimashayquiwanchi Diospaj allita rimaycashayquita yarpanqui? \q1 \v 8 ¿Gamcunaga Diospa faburninchi carcaycanqui? \q1 ¿Imanöllapapis faburnin caytachi munarcaycanqui? \q1 \v 9 Ichanga ¿imaraj canga Tayta Diosninchi taripashuptiqui? \q1 ¿Runata riguichejnöchuraj paytapis riguichinqui? \q1 \v 10 Pacayllapa paypa faburnin captiquega \q1 fiyupami piñacushunquipaj. \q1 \v 11 Tayta Diosga munayniyoj carmi \q1 fiyupa mancharachishunquipaj. \q1 \v 12 Gamcuna parlashayquicunaga lliptanöllami caycan. \q1 Chapacur rimashayquicunapis caycan mitullapita perganömi. \b \q1 \v 13 «¡Rimamushäta wiyanayquipaj upällalla wiyamay! \q1 ¡Imapis päsarga päsaramächun! \q1 \v 14 Wañunä captinpis rimashämi. \q1 Imano canä captinpis manami manchacöchu. \q1 \v 15 Pay wañuchimänan captinpis jinallami shuyäcushaj. \q1 Paypa ñaupanchömi chapacur rimashaj. \q1 \v 16 Capaschari chayräpis salbacöman. \q1 Juchasapa runaga manami chayanmanchu pay cajman. \q1 \v 17 Parlamushäta wiyashpayqui \q1 sumaj tantiyacuy. \q1 \v 18 Nogaga chapacurmi rimashaj. \q1 Nogaga rasunpami juchaynaj caycä. \q1 \v 19 Juchayoj cashäta pipis cäramaptenga \q1 upällallami cacushaj wañunäcamana. \b \q1 \v 20 «Tayta Dios ishcay yarpayta ruwacushayqui. \q1 Chaura gampitaga manami pacacushänachu. \q1 \v 21 Ama castigaycamaynachu ari. \q1 Amana munayniquiwan manchaycachimaynachu. \q1 \v 22 Chauraga imata tapumaptiquipis willashayquimi. \q1 Man'chäga noga tapucuylläta gam willaycamay. \q1 \v 23 Mä willaycamay ari Tayta. \q1 ¿Imataj juchä? \q1 ¿Pitataj wañuchishcä? \q1 \v 24 ¿Imanirtaj nogapita pacacunqui?\x * \xo 13:24 \xt Sal. 44.24\x* \q1 ¿Imanirtaj contrayquitano ricamanqui? \q1 \v 25 Wayracho tumaycaj rapranölla caycaptëga \q1 ¿imanirtaj illgächimayta munanqui? \q1 Chaquisha ogshanölla caycaptëga \q1 ¿imanirtaj gaticachaycämanqui? \q1 \v 26 Castigamaptiquimi llaquicur wagar goyaycä. \q1 Mösu car jucha rurashäcunapita ñacaycächimanqui. \q1 \v 27 Chaquëcunatapis cadinacunawannömi watarcushcanqui. \q1 Imata rurashalläpitapis jusgaycämanquimi. \q1 Imata rurashallätapis ashiycanqui. \q1 \v 28 Imapis ismur ushacaycajnömi ushacaycä. \q1 Röpata puyu ushashannömi caycä. \c 14 \s1 Wallca watalla runa cawashanta Job rimashan \q1 \v 1 «Runaga wallca watallami cawan. \q1 Fiyupa ñacallarmi goyan. \q1 \v 2 Payga wayta pashtarcur wañuytacäcojnöllami. \q1 Cawanpis llantuy päsacojnöllami.\x * \xo 14:2 \xt Sal. 39.4–6; 102.11; 109.23; Ecl. 6.12\x* \q1 \v 3 Tayta Dios, ¿chaynölla caycaj runamanrächi ricärinqui? \q1 ¿Chayno caycaptëchu jusgamayta munaycanqui? \q1 \v 4 ¿Piraj ganra caycajta limyuyächinman? \q1 ¡Pipis manami puydinchu! \q1 \v 5 Runa ayca wata cawananpäpis gammi camacächinqui. \q1 Imay junajcama cawananpäpis gammi señalapanqui. \q1 \v 6 Runataga amana ricapaynachu. \q1 Jauca goyäcuchun piyun aruyta ushashanno. \b \q1 \v 7 «Juc yörata sajtarirpis \q1 yarparaycanchïmi chillguimunanpaj cashanta, \q1 chillguimur yapay wiñananpaj cashanta. \q1 \v 8 Sapin auquisyasha caycaptinpis, \q1 tumpun ismuycaptinpis sapin alli caycaptenga \q1 \v 9 yacu chayaptenga yapaymi chillguimonga. \q1 Mallwa yörapanörämi rämancunapis cupösu wiñanga. \q1 \v 10 Runami ichanga imaypis mana cutimunanpäna wañucun. \q1 Wañorga ¿maymantaj chayan? \q1 \v 11 Lamar yacu chaquishannömi, \q1 mayucuna päsashannömi \q1 \v 12 runapis wañorga manana imaypis cawarimunnachu. \q1 Syëlu caycashancamaga runa pamparashanpita manami jatarimongarächu. \q1 Puñuycajno caycashanpita manami ricchamongarächu. \b \q1 \v 13 «¡Ima alliraj canman rabyashayqui gasacänancama wañushacuna caycashanman pacaycamaptiqui! \q1 ¡Ima alliraj canman rabyashayquipita alliyärishpayqui yarparcamaptiqui! \q1 \v 14 Ichanga runa wañushpan ¿cawarimongachuraj? \q1 Cawarimunan captenga may-jina ñacashpäpis noga shuyarämanmi cawarimunäpaj. \q1 \v 15 Chaura gam gayamaptiqui nogaga wiyämanmi. \q1 Camamashayqui captëmi alli ñawillayquiwan ricäramanquiman. \q1 \v 16 Llapanpitami chapämanquiman. \q1 Juchäcunataga mananami cäsupämanquimannachu. \q1 \v 17 Custalman wiñarcojnömi llutanta rurashäcunata gongaycunquiman. \q1 Llapan mana allita rurashäcunatami perdunamanquiman. \b \q1 \v 18 «Juchuycällar jircacuna illgashannömi, \q1 gagacunapis juc-läman witishannömi, \q1 \v 19 yacu wagruypa wagrur rumicunata ushacurcushannömi, \q1 tamya yacupis ñuchu allpata apacushannömi \q1 gampis runa yarpaycashancunata mana camacänanpämi ninqui. \q1 \v 20 Imaypis mana cananpämi runacunataga illgächinqui. \q1 Cay pachachöpis gongaycächinquina. \q1 Runaga chachayaycällarmi wañucun. \q1 \v 21 Wamrancuna alliman chayaptinpis \q1 wañucoj runaga manami musyannachu. \q1 Wamrancuna mana alliman chayaptinpis \q1 wañucoj runaga manami tantiyannachu. \q1 \v 22 Chay runapäga nanayllanami, almanpis llaquicuyllachönami.» \c 15 \s1 Jobta Elifaz yapay piñacushan \p \v 1 «Chayno niptin Temán parti runa Elifaz yapay niran: \q1 \v 2 «¿Yachaj runaga manacajcunata parlashpanchuraj cutichinman? \q1 ¿Wayrata cacnejnölla llutancunallata rimanmanchuraj? \q1 \v 3 ¿Yachaj runaga shimin tarishallanpitapis rimanmanchuraj? \q1 ¿Manacajcunatapis parlanmanchuraj? \q1 \v 4 Tayta Diosta manchacuna cashantapis gamga manami tantiyanquinachu. \q1 ¡Llapan shongunpa Tayta Diosta adurana cashantapis chapatami ruraycanqui! \q1 \v 5 Llutan yarpayniquimi mana allita rimachishunqui. \q1 Chaymi yachaj-tucoj runano gampis rimaycanqui. \q1 \v 6 Quiquiquipa shimillayquimi jitarpushunqui, manami nogachu. \q1 Quiquiquipa shimillayquimi ticrapaycäshunqui. \b \q1 \v 7 «¿Gamga yarpanquichu gampita mas unayga cay pachapis mana cashanta? \q1 ¿Yarpanquichu gampita mas unayga puntacunapis ni jircacunapis mana cashanta? \q1 \v 8 ¿Diosta pacayllapa tantiyachejchu canqui?\x * \xo 15:8 \xt Isa. 40.13; Jer. 23.18; Rom. 11.34\x* \q1 ¿Gamllachu cay munduchöga llapantapis mas yachanqui? \q1 \v 9 ¿Imatataj musyanqui nogacuna musyashäpita mastaga? \q1 ¿Imatataj gamga mas yachanqui nogacuna mana tantiyashä cajta? \q1 \v 10 ¡Nogacunachöga caycanmi chacha auquin runacunapis! \q1 ¡Caycanmi papäniquipita mas unayta cawajcuna, llapanta musyajcunapis! \q1 \v 11 ¿Gampäga manachu alli caycan quiquin Tayta Dios shogashushallayqui, \q1 alli shimillanpa willapäshushayqui? \q1 \v 12 ¿Imanirtaj shonguyqui munashanta ruraycanqui? \q1 ¿Imanirtaj ñawiquipis saltanaypa saltanaycan? \q1 \v 13 ¿Imanirtaj Tayta Diospaj rabyaycanqui? \q1 ¿Imanirtaj shimiqui tarishanta rimanqui? \b \q1 \v 14 «¿Runaga ‹limyumi cä› ninmanchuraj? \q1 ¿Runaga juchaynaj canmanchuraj? \q1 \v 15 Diosga anjilnincunatapis manami llapan shongunpaga yäracunchu. \q1 Pay ricaptenga syëlupis manami limyunöchu. \q1 \v 16 Chayno caycaptenga runaga piyur-rächari, \q1 mana alli melanaypaj caycarga, \q1 yacunaycajnöraj jucha rurayta ashiycarga. \b \q1 \v 17 «Masqui sumaj wiyamay. \q1 Noga nishayqui cawashä watacunacho imano yachacushätapis, \q1 \v 18 yachajcuna imallatapis yachachimashanchïta. \q1 Paycunaga yachacuran unay caj awiluncunapitami. \q1 \v 19 Paycunatami chacrataga goycuran. \q1 Paycunachöga manami jäpa runacunaga talluraranchu. \q1 \v 20 Mana allita ruraj fiyu runacuna manami alläpaga cawanchu. \q1 Paycunaga rabyar ñacallarmi goyan. \q1 \v 21 Paycunaga imapis gaparämojta wiyar fiyupa mancharin. \q1 Pipis mana yaycunancho caycaptinpis suwacunaga suwapanmi. \q1 \v 22 Paycuna manami yarpanchu chacajman chayananpita gueshpiyta. \q1 ¡Espädawan wañunallanpänami acrasha caycan! \q1 \v 23 Paycunaga micuyta ashirmi purin. \q1 Musyannami paycunapäga pacha chacacäcunanpaj cashanta. \q1 \v 24 Llaquicuycunallami pasaypa manchariycächin. \q1 Juc ray pillyapita chapacunanpaj shuyaraycajnömi caycan. \q1 \v 25 Chaynöga canga Tayta Diospa contran ricacojcunapämi; \q1 Ima-aycapäpis munayniyojta manacajman churar parlajcunapämi; \q1 \v 26 chapacuna escüdunwan chapacushpan \q1 callpanman yäracushpan Tayta Diospa contran aywajpämi. \b \q1 \v 27 «Chay runacunapaga cäranpis werami caycan. \q1 Wera cayllawanmi pachanpis liwaraycan. \q1 \v 28 Chayno captinpis paycuna tiyashan siudäcunaga ragällanmi quëdanga. \q1 Wasincunapis chunyaj jaguirishami canga. \q1 Chaycunaga ganra goturaycajllami ricaconga. \q1 \v 29 Rïcuga manami unaycamaga rïculla cangapächu. \q1 Charashancunapis manami aypallamanga miranganachu. \q1 \v 30 Yanauyaycaj chacaypitaga manami imanöpis gueshpengapächu. \q1 Chay runaga ricacongapaj jachapa rämancunata nina wapcharishannömi. \q1 Tayta Dios pücariptin ushajpämi ushacanga. \q1 \v 31 Yanga manacajcunallaman ama yäracuchunchu. \q1 Chayman yäracorga yanga manacajcunallatami tarenga. \q1 \v 32 Manaräpis timpun chayamuptinmi rämancuna wañutacäconga. \q1 Chaycunaga mananami yapayga berdiranganapischu. \q1 \v 33 Chaycunaga canga übas yörapa wayuynin mana pogojnömi, \q1 olivo yörapa waytancuna marpur shicwacojnömi. \q1 \v 34 Diosman mana yäracojcunapaga wamrancunapis manami canganachu. \q1 Saynita chasquishan ima-aycanpis ninachömi rupanga. \q1 \v 35 Chay runacunaga juchallatami gueshyaj caycan. \q1 Pachanchöga engañacuyllami caycan. \q1 Wachangapis llullacuyllatami.» \c 16 \s1 Job llaquicushan \p \v 1 Chayno niptin Job cutichishpan niran: \b \q1 \v 2 «Chay nishayquitanöga achca cutinami wiyashcä. \q1 Gamcunaga shacyachimänayquipa ruquin masmi llaquicaycächimanqui. \q1 \v 3 ¿Imaycamaraj manacajcunallata rimarcaycanqui? \q1 ¿Imataj togripaycäshunqui chayno nimänayquipäga? \q1 \v 4 Gamcuna nogano ñacaycaptiquega \q1 nogapis gamcunanömi nëman. \q1 Asipashpä umätapis jajtachëmanrämi. \q1 Nircur tucuy-niraj parlarmi nëman. \q1 \v 5 Nogaga gamcunata alli shimëpami parlapäman. Shacyachëman. \q1 Masta balurta göman. \q1 \v 6 Imano parlaptëpis nanaynëga manami chawanchu. \q1 Upälla cacuptëpis manami päsarpunchu. \b \q1 \v 7 «Diosga pasaypanami callpäta ushacächisha. \q1 Llapan famillyäcunatanami ograshcä. \q1 \v 8 Intëröpa curalaraycämajtanömi mayaycä. \q1 Chayno caycashätaga cayno yamajna caycashämi musyacaycächin. \q1 \v 9 Tayta Diosga micucoj animalnömi manchachiman. \q1 Gaticachämar rachir usharaman. \q1 Chiquimaj-jinarämi mana cachaypa ricapacarcamashapis. \q1 \v 10 Nogata chiquimarmi runacuna gotucan. \q1 Ricapämashpan umancunatapis jajtachinraj. \q1 Manacajman churamashpan lagyar-ushaman. \q1 \v 11 Diosmi cachaycamasha fiyu runacunapawan wañuchicojcunapa maquinman. \q1 \v 12 Nogaga allimi goyäcuycarä. \q1 Paymi illajpita cuncapita charimasha. \q1 Nircurmi llapir usharamasha. \q1 Lëchawan chayachinanpämi apuntaraycäman. \q1 \v 13 Wacpita caypita lëchawan chayaycächiman. \q1 Mana cuyapaypami intëröman yaycoj-yaycoj chayachimasha. \q1 Aguillëcunapis pampachömi mashtaraycan. \q1 \v 14 Jananman-jananman pasaypa ñacaycächiman. \q1 Runa pillyaman yaycojnörämi nogamanga yaycaycämun. \b \q1 \v 15 «Fiyupa llaquicushpämi gachga röpacunata jaticushcä. \q1 Umätapis ñuchu allpacunamanmi jatishcä. \q1 \v 16 Wagaycaptillämi gaglläpis jacacurcusha. \q1 Ñawëpis pucayacäcusha. \q1 \v 17 Chaynömi päsamasha imatapis mana ruraycaptë, \q1 llapan shongöpa mañacuycaptëpis. \b \q1 \v 18 «¡Cay pacha, yawarnëtaga ama pacaycuchunchu! \q1 ¡Ama pacaycuchunchu mañacushätaga! \q1 \v 19 Janaj pachachöga faburnë parlananpaj caycanmi. \q1 Janajchöga abogädö caycanmi. \q1 \v 20 Amïgöcunaga manacajmanmi churaman. \q1 Nogami ichanga Tayta Diosta mañacur wagä. \q1 \v 21 Juc runa runa-masinpaj parlashanno \q1 pillapis Tayta Diospa ñaupancho nogapaj faburnë parlarcuchun. \q1 \v 22 Wallca watallapis cawanäpaj caj watacuna ushacaycannami. \q1 Manapis aycällatanami imaypis mana cutimoj aywacushaj. \b \c 17 \q1 \v 1 «Jämaynëpis ushacaycannami. \q1 Wañuypis janächönami. \q1 Pampacunäpaj sepultürapis caycannami. \q1 \v 2 Manacajman churamaj runacunallami ñaupächo carcaycan. \q1 Pagasta junajtapis chayno runacunallami täparaycäman. \q1 \v 3 Ichanga Tayta Dios gammi nogapa faburnë rimarcunqui. \q1 Gam mana rimarcuptiquega ¿pitaj rimarconga ari? \q1 \v 4 Gammi manacajman churamajcuna mana tantiyananpäpis camacächishcanqui. \q1 Ama camacaycachiychu paycuna binsimänantaga. \q1 \v 5 Imatapis chasquinan-rayculla amïguncunata ima mana allimanpis jitarpoj cäga \q1 wamrancunatapis ñacajtami ricanga. \b \q1 \v 6 «Tayta Dios, gammi camacächishcanqui llapan runacunapis waccho caycho rimamänanpaj, manacajman churamänanpaj. \q1 Waquenga asta cärächöpis togapämanmi. \q1 \v 7 Nanächicuycaptillämi ñawëpis chacaycanna. \q1 Cuerpöpis llantuynöllanami ushacaycan. \q1 \v 8 Chayta ricarmi alli runacunaga almirasha ricacun. \q1 Rabyacarcärir ‹¡Masqui ricay juchayoj runata!› nir rimarcaycäman. \q1 \v 9 Quiquincunaga ‹juchaynajmi cä› nircaycanmi; \q1 ‹ima mana allitapis manami rurashcächu› nircaycanmi. \b \q1 \v 10 «Llapaniqui cayman shamuy tapunacunanchïpaj. \q1 Gamcunachöga manami ni jucnayllatapis yachajta tarishächu. \q1 \v 11 Manapis aycällatanami wañucushaj. \q1 Imata rurayta yarpashäpis, munashäpis manami camacannachu. \q1 \v 12 Gamcunami ichanga chacaytapis junajman ticrarachinqui. \q1 ¡Sinchi chacay caycaptinpis ‹pacha achicyanganami› nircaycanqui! \q1 \v 13 Nogataga wañuyllami shuyaraycäman. \q1 Yanauyaycaj chacayllanami wasëpis canga. \q1 \v 14 Pampacunä uchcutanami ‹gammi canqui taytä› nishaj. \q1 Curucunatanami ‹gammi canqui mamä pañë› nishaj. \q1 \v 15 Chaura shuyarar yarpaycashäga ¿imanötaj canga? \q1 ¿Pillaga noga rurayta yarpashäcunata rurangachuraj? \q1 \v 16 Manami. Yarpashäcunawanga iwalmi pampacushaj. \q1 Allpaman ticrar iwalmi ushacäshaj.» \c 18 \s1 Juchayojcuna imano usharashantapis Bildad nishan \p \v 1 Chaypita Shúa jutiyoj parti runa Bildad yapay niran: \b \q1 \v 2 «¿Imaycamataj chaynölla rimaycanqui? \q1 Yarpayniquiman cutisha captiquega parlashwanmi. \q1 \v 3 ¿Imanirtaj animalcunatano ricamanqui? \q1 ¿Imanirtaj upa runatano ricamanqui? \q1 \v 4 Fiyupa rabyarga quiquillayquimi ushacuycanqui. \q1 Chayno rurar ¿yarpanquichu cay pacha chunyaj ricacunanta, \q1 gagacunapis juc-läman witicurinanta? \b \q1 \v 5 «Rasunpami fiyu runacunapa achquenga upicäconga. \q1 Ninanpis mananami ratapanganachu. \q1 \v 6 Achqui tübun upicäconga. \q1 Wasinchöpis chacajllanami canga. \q1 \v 7 Alli japaycaptinmi chaquinpis sicsicyacäconga. \q1 Quiquin rurayta yarpashancunallami mana alliman chayachenga. \q1 \v 8 Purinanmanmi togllata churapayconga. \q1 Chaura chaychömi watacäconga. \q1 \v 9 Cachi-putunpitami togllaga shegucurconga. \q1 Chaquinpitami fiyupa chanaj chutacurconga. \q1 \v 10 Togllaga purinan nänichömi mana ricacaj caycanga \q1 päsaycajta shegucurcunanpaj. \q1 \v 11 Wacpita caypitami mancharachin. \q1 Imay örapis mancharishami gueshpin. \q1 \v 12 Yargayllawanmi callpanpis mana cannachu. \q1 Mana alli chayananpänami caycan. \q1 \v 13 Gueripäcuywan wallca wallcalla aychan shicwaycan. \q1 Wañuyman apacoj gueshyami cuerpuncunatapis ushaycan. \q1 \v 14 Fiyu runataga wasincho alli goyäcuycajtami apacun. \q1 Nircorga manchacuypaj murtiwanmi tincuchin. \q1 \v 15 Wasincho cajtaga ima-aycantapis ninami ushacurcun. \q1 Tiyashanchöga ishancawan shirallanami juntasha. \q1 \v 16 Chay runaga chaquisha sapiyoj yöranömi, \q1 rämanpis garwashtashanömi. \q1 \v 17 Chay runata cay pachachöga gongayconganami. \q1 Chay runapa jutintapis manami parlanganachu.\x * \xo 18:17 \xt Sal. 9.5; 34.16\x* \q1 \v 18 Cay pachapitaga jitarenga. \q1 Achicyajcho caycajtapis chacajmanmi gaycurenga. \q1 \v 19 Wasinchöga manami jucnayllapis quëdangachu. \q1 Paypita mirajcuna marcancho manami ni jucnayllapis cangachu.\x * \xo 18:19 \xt Sal. 37.28\x* \q1 \v 20 Imano chay runata päsashantapis musyaycur may-chaychöpis fiyupami mancharenga. \q1 \v 21 Chaynömi ushacanga fiyu runacunaga, \q1 Tayta Diosta manacajman churaj runacunaga.» \c 19 \s1 Tayta Dios alli chasquinanpaj cashanta Job rimashan \p \v 1 Chaura Job yapay niran: \b \q1 \v 2 «¿Imaycamataj llaquicaycächimanqui? \q1 ¿Imaycamataj nanaj-nanaj wiyaycächimanqui? \q1 \v 3 Yaparir-yaparir gayapämar \q1 ¿manachu pengacunqui? \q1 \v 4 Juchayoj cashpäpis \q1 quiquëchari imanöpis cacushaj. \q1 \v 5 Gamcunaga nogapita mas alli cashayquitami yarpaycanqui. \q1 Chaymi nogataga ‹juchayquipitami ñacaycanqui› niycämanqui. \q1 \v 6 Gamcunaga musyanquiman: \q1 Tayta Diosmi togllanwan nogataga charimasha. \q1 Paymi camacächisha cayno canäpaj. \b \q1 \v 7 « ‹¡Wañuycächiman!› nir gayaraptëpis \q1 manami pipis washämanchu. \q1 Yanapämänanpaj ruwacuptëpis \q1 manami pipis yanapämanchu. \q1 \v 8 Diosmi nänita chapacurcusha noga maypapis mana llojshinäpaj. \q1 Purinä nänita ticrarachisha yanauyaycaj chacayman. \q1 \v 9 Pasaypa manacajmanmi churamasha. \q1 Pipis manana rispitamänanpämi camacächisha. \q1 \v 10 Nircur pasaypa mana allichömi cachaycamasha. \q1 ¡Jachata achurej-japuymi usharamasha! \q1 \v 11 Rabyasha caycashantapis nogachörämi gasarpachisha. \q1 Nogataga chiquinacushan runatanömi ñacaycächiman. \q1 \v 12 Llapan suldäruncunami nogallaman shamusha magamaj. \q1 Wasë ñaupanpami curalapaycäramasha magamaj yaycamunanpaj. \b \q1 \v 13 «Tayta Diosmi camacächisha wauguëcuna, \q1 amïgöcunapis mana rejsisha runatanöna ricamänanpaj.\x * \xo 19:13 \xt Sal. 31.11; 38.11; 69.8; 88.18\x* \q1 Chaymi mana witipämannachu. \q1 \v 14 Nogapaga manami pïnëpis canchu. \q1 Amïgöcunapis cachaycamashami. \q1 \v 15 Wasëcho tiyajcunapis gongaycamasha. \q1 Uywaynëcunapis jäpatanönami ricaman. \q1 Paycunapäga puricachaj runanönami caycä. \q1 \v 16 Gayaptëpis may-jina ruwaptëpis manami cäsumannachu. \q1 \v 17 Jämaynë asyaptinmi warmëpis melanäcamanna. \q1 Wauguëcunapis fiyupa melanäcaman. \q1 \v 18 Wamra-mallwacunapis manacajmanmi churaman. \q1 Paycuna ricamashpan asipämar washätami riman. \q1 \v 19 Sumaj cuyanacushäcunapis melanäcamanmi. \q1 Fiyupa cuyashä cajcunapis chiquicarcamashami.\x * \xo 19:19 \xt Sal. 41.9\x* \q1 \v 20 Pasaypa tullullannami ricacushcäpis. \q1 Cayno ñacaycarpis cawaycärämi. \b \q1 \v 21 «Amïgöcuna cuyapaycamay ari. \q1 Nogataga Tayta Diosmi castigaycäman. \q1 \v 22 ¿Imanirtaj gamcuna gaticachämanqui Tayta Dios gaticachaycämashannöga? \q1 Janäta ricashallayquiwanna ¿manachu cuntintacunqui? \b \q1 \v 23 «¡Ojalä, nishäcunata pillapis isquirbiycunman! \q1 ¡Ojalä actaman isquirbircur churaycunman! \q1 \v 24 ¡Ojalä pillapis sinsilwan tacaypa isquirbiycunman \q1 plömuman, rumimanpis imay-yajpis mana illgänanpaj! \q1 \v 25 Noga musyämi washämajnë cawashanta. \q1 Paymi cay pachachöga faburnë jatarenga. \q1 \v 26 Ichic-ichiclla aychä ismur shicwaycaptinpis \q1 nogaga caway-ñawëpami Tayta Diosta ricashaj. \q1 \v 27 Quiquë ñawëwanmi ricashaj.\x * \xo 19:27 \xt Job 42.5\x* \q1 Manami juc jäpachu, quiquëmi ricashäga. \q1 Callpäpis pasaypa manami cajnönachu \q1 gamcuna parlajta wiyaptë. \b \q1 \v 28 «Gamcunaga nircaycanqui: ‹Noganchëga ¿imanöparaj ñacachishwan? \q1 Quiquinpa juchanpitami payga ñacaycanpis› nir. \q1 \v 29 Quiquiquicunapis sablita manchacuy-llapa. \q1 Juchasapacunata Tayta Dios castigacunan sablitaga manchacuy. \q1 Gamcunaga tantiyacunquiman imata rurashanchïpitapis jusgamänanchïpaj caycashanta.»\x * \xo 19:29 \xt Sal. 58.11\x* \c 20 \s1 Fiyucunata mana alli päsashanta Zofar nishan \p \v 1 Chaura Naamat parti runa Zofar yapay niran: \b \q1 \v 2 «Gam rimashayquipitaga fiyupami cutichiyta munä. \q1 Chaymi upällallaga mana cacushächu. \q1 \v 3 Gamga gayapaycämanquimi. \q1 Nogaga musyaycänami imano cutichiytapis. \b \q1 \v 4 «Runa cay pachacho cashanpita-pacha \q1 cayno runacuna cashantaga gam musyaycanquinami: \q1 \v 5 Mana alli runacunapaga cushicushanpis rätullapämi. \q1 Fiyucunapis rätullami cushicun. \q1 \v 6 Chay runa syëlucama aypajno captinpis, \q1 pucutaycama chayashano captinpis \q1 \v 7 uywacunapa iscannöllami ushacanga. \q1 Amïguncunapis ‹¿Maychöraj pay caycan?› nengami.\x * \xo 20:7 \xt Sal. 37.35–36\x* \q1 \v 8 Chacaypa ricapacushannömi, \q1 suyñuynincho ricashannöllami illgangapaj. \q1 Chauraga pipis manami tarengapänachu chay runataga. \q1 \v 9 Iwal goyajcunapis, ricajcunapis \q1 manami imaypis ricangapänachu. \q1 \v 10 Wamrancunami wacchata pobricunata cutichipaconga. \q1 Paycunami papänincuna pobrita ima-aycanta suwapashantapis cutichenga. \q1 \v 11 Timpullanchöraj caycar wañonga. \b \q1 \v 12 «Mana allita rurashancuna shimicho mishqui caycaj-japuy captinpis, \q1 gallun ruricho caycaj-japuy captinpis, \q1 \v 13 mishquiptin shimillancho cachej-japuy captinpis, \q1 cuncanta mana päsachej-japuy captinpis \q1 \v 14 pachanchöga ismunnami. \q1 Ismurnami ticran culebrapa benënunmanno. \q1 \v 15 Chayrämi pipa ima-aycanta ushashantapis rimarenga. \q1 Paycunapa pachanpita Tayta Diosmi gumitachimonga. \q1 \v 16 Paycunaga culebrapa benënunta micojnömi micurcaycasha. \q1 Culebra ullishpanmi wañuchenga. \q1 \v 17 Mananami cushisha miconganachu \q1 Aypalla mishquitapis aypalla lëchitapis manami upongachu. \q1 \v 18 Ima-aycata gänashantapis llapantami cutichipaconga. \q1 Chaycunata manami imatapis rurangachu ni rubichangapischu. \q1 \v 19 Paycunaga ima-aycantapis ushaparcurmi pobricunata garguriran. \q1 Mana ñacar jatarachishan wasicunatami duyñu-tucarcäriran. \b \q1 \v 20 «Yargaj caytaga manami imaypis yamajchu. \q1 Munapashantaga llapantami tariyta tïraj. \q1 \v 21 Paycunaga tarishantami micoj. \q1 Chaypitami llapan gänashancunata unaycamaga mana dürachengachu. \q1 \v 22 Fiyupa rïcu cashpanga mas llaquishami goyanga. \q1 Fiyucunami chay runata ima-aycantapis ushapanga. \q1 \v 23 Sacsaj micucurcunanpaj caycaptinmi \q1 Tayta Diosga rabyar castiganga. \q1 Rabyashpanmi chay runataga löcu tamyawannöraj castiganga. \q1 \v 24 Fyërru magacunapita gueshpiptenga \q1 runsi lëchawanmi chayaycachenga. \q1 \v 25 Lëchaga cuerpunmanmi yayconga. \q1 Ñatinninpa päsarmi jucaj-lädunpa llojshiramonga. \q1 Chay runaga fiyupami mancharenga. \q1 \v 26 Fiyupa yanauyaycaj chacaymi ñiticurconga. \q1 Pipis mana waycupashan nina ratarirmi rupar ushacurconga. \q1 Wasincho quëdajcunatapis llapantami ushacurconga. \q1 \v 27 Janaj syëlumi chay runa juchata rurashancunata cäranga. \q1 Cay pachanami ima juchata rurashancunatapis nenga. \q1 \v 28 Tayta Dios rabyawan castigashan örami \q1 yacu ñitir chay runapa wasinta usharenga. \q1 \v 29 Chayno cananpämi mana alli runacunataga Tayta Dios distïnuta gosha. \q1 Chaynöman chayananpämi surtin caycan.» \c 21 \s1 Fiyucuna mana alliman chayananpaj cashan \p \v 1 Chaura Job cutichishpan niran: \b \q1 \v 2 «Cushicachimayta munashpayquega \q1 noga nishäta wiyaycäramay. \q1 \v 3 Noga parlamuptë gamcunaga upällalla wiyaray. \q1 Usharcuptë ichanga asirpis asicunqui. \b \q1 \v 4 «Nogaga manami runawanchu rimanacuycä. \q1 Chaymi nogaga upällalla mana cacöchu. \q1 \v 5 Wiyaycäramay. Wiyaycamarga mancharinquipämi. \q1 Imata nimaytapis manami camäpacunquipächu. \q1 \v 6 Quiquëpis ninäpaj caycashäta yarpashpäga mancharëmi. \q1 Cuerpöpis shiririnrämi. \q1 \v 7 ¿Imanirtaj fiyu runacunaga mas unaycamaraj cawan? \q1 ¿Imanirtaj auquinyayparaj wañun? \q1 ¿Imanirtaj fiyupa rïcu caycashanchöraj wañun? \q1 \v 8 Ricanrämi wamrancuna, willcancuna wiñajtapis. \q1 Mana yarpachacuypa cushisha goyan. \q1 \v 9 Paycunataga manami ima mana allipis chayanchu. \q1 Diospis manami castiganchu.\x * \xo 21:9 \xt Sal. 73.4–12; Mal. 3.15–19\x* \q1 \v 10 Uywancunapis fiyupami miran. \q1 Uywanpa wawancunapis manami wañunchu. \q1 \v 11 Wamrancunapis pucllar cörricachan uysha-mallwacunanöraj. \q1 \v 12 Cushisha gachwan, \q1 pinticachan, arpacuna, tamburcuna, pincullucuna wagashan-tupu. \q1 \v 13 Cushishami goyan wañunancama. \q1 Allillami wañuymanpis chayan. \q1 \v 14 Diostanami nin: ‹Nogacunataga ama rimapämaychu. \q1 Manami layniquicunata musyaytapis munächu. \q1 \v 15 ¿Pitaj Tayta Diosga sirbiycänäpäga? \q1 ¿Imatataj gänanchi payta mañacorga?›\x * \xo 21:15 \xt Mal. 3.14\x* \q1 \v 16 Chayno nirpis fiyucunaga manami quiquillanpitachu rïcuyan. \q1 ¡Chayno cashantaga manami tantiyayta atipächu! \b \q1 \v 17 «¿Imayllaga mana alli runacunapa achquin upishachuraj? \q1 ¿Imayllaga disigrasya päsashachuraj? \q1 ¿Imayllaga Tayta Dios paycunapaj rabyacurcur paycunata ñacachishachuraj? \q1 \v 18 ¿Imayllaga paycunata shucucuy wayra ogshata apajno machiypa machishachuraj?\x * \xo 21:18 \xt Sal. 1.4\x* \q1 \v 19 Rimayga nin: ‹taytancuna juchata rurashanpitaga wamrancunatanami castigan› nir. \q1 Chaynöga ama canmanchu. \q1 Quiquin jucha ruraj ñacachonga sumaj yachacunanpaj. \q1 \v 20 Ima-aycapäpis munayniyoj Tayta Diosga rabyar \q1 quiquin jucha rurajta castigachun. \q1 \v 21 Wañushatanaga manami imapis gocunnachu \q1 famillyancunata ima-ayca päsaptinpis. \b \q1 \v 22 «Ichanga ¿piraj Tayta Diostaga yachachinman, \q1 janaj pachacho caycajcunatapis paylla jusgaj caycaptenga? \q1 \v 23 Waquin runacunaga wañucun timpuncho caycällar, \q1 imapäpis mana yarpachacuyllapa goyaycashallancho, \q1 \v 24 alli caycashallancho, \q1 mana gueshyayllapa. \q1 \v 25 Waquinnami ichanga cawan fiyupa llaquicullar. \q1 Chayno runacuna wañun imaypis manaraj alliman chayar. \q1 \v 26 Imano captinpis pantiyunchöga llapanpäpis iwal-llami.\x * \xo 21:26 \xt Ecl. 9.2–3\x* \q1 Jucninta-jucnintapis curucunallami ushacurcun. \b \q1 \v 27 «Nogaga musyaycämi nogapaj gamcuna imano yarpaycashayquitapis, \q1 mana allita nogapaj yarpaycashayquitapis. \q1 \v 28 Gamcunaga ninacurcaycanqui: ‹¿Maytaj munayniyoj runapa wasin? \q1 ¿Maytaj fiyu runacuna tiyashan?› \q1 \v 29 ¿Manachu gamcuna parlashcanqui caminanticunawan? \q1 ¿Manachu gamcuna wiyashcanqui paycuna willapänacushanta? \q1 Paycuna ninacun: \q1 \v 30 ‹Dios rabyashpan castigaptinpis fiyucunataga manami chayanchu› nir. \q1 \v 31 Fiyucunataga ¿pitaj tapun mana alli rurashancunata? \q1 ¿Pitaj castigan mana allita rurashanpita? \q1 \v 32 Wañuptenga pampaychöpis \q1 guepa ñaupami llapan gatin. \q1 \v 33 Pantiyunpis paytaga cushishami chasquicun. \q1 Pampacushan uchcutapis täpanrämi. \b \q1 \v 34 «¡Llaquicuycajta shogamashayquipis yangami! \q1 ¡Gamcunaga nircaycämanqui manacajta llullacuyllapami!» \c 22 \s1 Elifaz jitapashan \p \v 1 Chaura Temán marca runa Elifaz yapay parlaran: \b \q1 \v 2 «Runaga ¿imapäräshi Tayta Diospäga alli canman? \q1 Fiyupa yachaj cashpanpis ¿imachöräshi Tayta Diostaga yanapanman? \q1 \v 3 Gam allillata ruraptiqui munayniyoj Tayta Diosga ¿cushicunchuraj? \q1 Llapanchöpis alli cashayquipita ¿imallataga chasquinchuraj?\x * \xo 22:3 \xt Job 35.6–8\x* \q1 \v 4 ¿Payta rispitar munashanta rurashayquipitachuraj \q1 piñacur castigaycäshunqui? \q1 \v 5 Chaypa ruquenga castigaycäshunqui mana allita rurashayquipitami, \q1 mana atipaypaj juchata rurashayquipitami. \b \q1 \v 6 «Gamga imatapis mana nistaycashpayquimi \q1 marca-masiquita ‹rindataraj churay› nej canqui. \q1 Röpancunatapis ‹rinda quëdachun› nir galallata gargurej canqui. \q1 \v 7 Yacunaycajcunatapis yacuta mana macyajchu canqui. \q1 Yargaycajtapis mana garajchu canqui. \q1 \v 8 ¡Munayniyoj rispitädu cashpayquimi \q1 cay pachaga munaynillayquicho cashanta yarparayqui! \q1 \v 9 Biyüdacunata jinayllata gargurej canqui. \q1 Wacchacunatana ñacachej canqui. \q1 \v 10 Chaypitami cananga ñacaycunallana tumapaycäshunqui. \q1 Chaypitami fiyupa mancharishalla caycanqui. \q1 \v 11 Gampäga llapanpis chacajlla captinmi imatapis mana ricanquichu. \q1 Aypalla yacu shamur ñitejnömi gueshyaga ñitiycäshunqui. \b \q1 \v 12 «Syëluchöga llapanpita mas altuchömi Tayta Dios caycan. \q1 Mas janajcho caj goyllarcunapis chaquin ur'gallanchömi caycan. \q1 \v 13 Chayno caycaptin gamga ninqui: ‹¿Imanöpataj Tayta Dios musyanga? \q1 Yanauyaycaj chacajpitaga ¿imanöpataj ricamonga? \q1 \v 14 Janaj syëlu asulyaraycajcho wac-läman cay-läman puriptin paytaga chacaj yana pucutaymi chaparaycan. \q1 Chaynöpami mana ricamunchu› nir.\x * \xo 22:14 \xt Sal. 73.11; Isa. 29.15\x* \b \q1 \v 15 «¿Gampis unay caj fiyu runacuna rurashanno \q1 mana allita ruraytachu yarpaycanqui? \q1 \v 16 Paycunaga illajpitami wañuriran \q1 mayu chayar imatapis apacushanno. \q1 \v 17 Paycunaga Tayta Diosta niran: ‹¡Ama rimapämaychu! \q1 ¿Imataraj nogacunapäga gam ruranquiman?› nir. \q1 \v 18 Chauraga ¿Tayta Dioschuraj camacächiran chay runacuna rïcuyänanpaj? \q1 ¡Chayno cashantaga manami imanöpapis tantiyayta atipächu! \q1 \v 19 Alli runacunaga fiyu runacuna mana alliman chayajta ricar cushicun. \q1 Juchaynajcunaga asipar nin: \q1 \v 20 ‹Chiquimajninchïcunaga ushacashanami. \q1 Ima-aycantapis ninami ushacurcusha.› \b \q1 \v 21 «Tayta Diosmanna yapay yäracuy. \q1 Chauraga yapaymi ima-aycatapis tarichishunquipaj. \q1 \v 22 Pay yachachishushayquita sumaj wiyacuy. \q1 Llapan nishushayquita yarpayniquiman sumaj churacuy. \q1 \v 23 Tayta Diosman yapay yäracuptiqui, \q1 mana alli ruraycunata manana ruraptiqui, \q1 \v 24 mas cuyayllapaj gori captinpis ñuchu allpatanölla, \q1 mayucho caj rumicunatanölla ricaptiquega \q1 \v 25 ima-aycapäpis munayniyoj Tayta Diosnami gampäga canga gorino, \q1 aypalla guellayniquino. \q1 \v 26 Paymi cushicachishunquipaj. \q1 Chauraga payllamannami yäracunquipäpis. \q1 \v 27 Imata mañacuptiquipis wiyashunquipaj. \q1 Imatapis aunishayquita gampis cumlinquipaj. \q1 \v 28 Ima ruraychöpis allichömi llojshinquipaj. \q1 Llapan mana allicuna cashanpis pacha achicyacäcojnömi ricacongapaj. \q1 \v 29 Alli-tucojcunataga Tayta Dios manacajmanmi churan. \q1 Umildicunatami ichanga alliman churan. \q1 \v 30 Mana allita mana rurasha captiquega \q1 juchaynaj captiquega Tayta Dios salbashunquipämi.» \c 23 \s1 Tayta Diospa ñaupancho Job chapacushan \p \v 1 Chayno niptin Job niran: \b \q1 \v 2 «Cananpis jagayashallami yapay rimashaj. \q1 Tayta Dios castigamaptinmi llaquicuycä. \q1 \v 3 ¡Musyaycöman Tayta Diosta maycho tariytapis, \q1 chauraga tiyashan cajman imanöpapis chayaycöman! \q1 \v 4 Chayarga paytanami willapäman imapita cayno caycashätapis. \q1 Yarpaynëchöpis aypallami caycan imata ninäpäpis. \q1 \v 5 ¡Pay imata nimashanta cutichinäpäpis tantiyämanmi! \q1 \v 6 Payga ¿munayniyoj caynintachuraj jorgapämanga? \q1 Manami; chaypa ruquenga ima nishätapis wiyamanmanmi. \q1 \v 7 Pipis paywan parlanmanmi juchaynaj runaga. \q1 Chaymi nogatapis ‹juchaynaj canqui› nimanman. \q1 ¡Imaycamapis librina canäpaj cachaycamanman! \b \q1 \v 8 «Ichanga washapa Diosta ashiptëpis manami canchu. \q1 Cay-läpa ashirpis manami tarëchu. \q1 \v 9 Norte caj-läpa imata ruraptin ashirpis manami ricächu. \q1 Sur caj-läpa ticraycurpis manami ricächu. \q1 \v 10 Paymi ichanga musyaycan imano goyashätapis. \q1 Juchäta ashiptinpis gori limyuyashanömi quëdashaj. \q1 \v 11 Nogaga paypa yupillanpami purishcä. \q1 Pay ricachimashan nänillapami aywashcäpis. \q1 \v 12 Paypa laynincunallatami, rimashancunallatami cumlishcä. \q1 Manami quiquë munashallätachu rurashcä. \b \q1 \v 13 «Tayta Diosga imatapis rurayta yarparga jinan örami rurarin. \q1 Rurananpaj yarpaycashantaga manami pipis rucachinchu. \q1 \v 14 Payga imatapis rurayta munashantami ruramanga. \q1 Imata rurayta yarpashantapis llapantami camacächenga. \q1 \v 15 Chaymi fiyupa manchacö. \q1 Yarparcushpalläpis fiyupami mancharë. \q1 \v 16 Ima-aycapäpis munayniyoj Tayta Diosmi \q1 fiyupa manchariycächiman. \q1 \v 17 Chaypis chacayga manami upällachimangachu; \q1 yanauyaycaj chacaypis manami pitucarcamangachu. \b \c 24 \q1 \v 1 «Munayniyoj Tayta Diosga \q1 ¿imanirtaj mana willacunchu fiyu runacunata imay jusgananpaj cashantapis? \q1 Diospa amïgun cajcunaga \q1 ¿imanirtaj mana musyanchu imay jusgananpaj cashantapis? \q1 \v 2 Fiyu runacunaga chacrapa lindancunatapis witichin. \q1 Uywancuna mas achca cananpaj uyshacunatapis suwacun.\x * \xo 24:2 \xt Deut. 19.14; 27.17; Prov. 22.28; 23.10\x* \q1 \v 3 Wacchapa bürruntapis guechun. \q1 Biyüdapa buyintapis rinda charicurcun. \q1 \v 4 Pobricunataga nänicunapitapis gargun. \q1 Chaymi umildicunaga pacacun. \q1 \v 5 Pobricunaga chunyaj chaqui jircacho cacoj chucaru uywanöpis \q1 fiyupa ñacar-rämi micuytapis tarin. \q1 Wamrancunapäpis fiyupa ñacar-rämi micuyta tarin. \q1 \v 6 Paycunaga aywan runapa chacrancunacho quëdaj rïguta shuntacoj. \q1 Man'chäga aywan fiyu runacunapa chacranmanpis übas ashicoj. \q1 \v 7 Chacaycunaga puñurpis waran imawanpis mana pitucuyllapami, \q1 imawanpis mana gatacuyllapa. \q1 \v 8 Tamyarga jircacunacho pasaypa jutuycajtami ruran. \q1 Chaura llantucunanpaj machayta ashir gagacunaman lagaycachan. \b \q1 \v 9 «Fiyucunaga pobricunapa chuchuycaj wamrancunatapis guechun. \q1 Chay guechushantana rinda chararan. \q1 \v 10 Pobricunaga galallanömi purinpis. \q1 Rïguta ashtarcaycan yargaypita wañuycarmi. \q1 \v 11 Asëtita gapchinanpaj jatusaj agacuna rumicunata tangan. \q1 Übasta bïnupaj lluchcaycarpis yacunaypitaga wañurcaycanmi. \q1 \v 12 Siudächöga wañuyta ñacaycajcuna gaparpaycan. \q1 Nanaywan wagarcaycan. \q1 Mañacuptinpis Tayta Diosga manami yanapanchu. \b \q1 \v 13 «Waquin runaga manami munanchu achicyaj pachata. \q1 Chacajllacho cawacuytami munan. \q1 Cawashancamapis manami ruranchu alli cajcunataga.\x * \xo 24:13 \xt Juan 3.20\x* \q1 \v 14 Runata wañuchejcunaga chaca-chacallami purin pobricunata wañuchinanpaj. \q1 Pacha chacarcuptinna suwaman ticran. \q1 \v 15 Majayoj caycar jucpa majanwan cacojcunaga pacha chacarcunallantami shuyaraycan. \q1 Pacha chacarcuptenga cäranta sumaj chapacun \q1 ‹Caynötaga pipis manami rejsimangachu› nir yarpashpan. \q1 \v 16 Chacaypa suwaga wasicunaman yagacuycun. \q1 Junajpaga jircacho pacarpäcun. \q1 Manami munanchu achicyajta. \q1 \v 17 Paycunapäga junaj caycan fiyupa yanauyaycaj chacaymi. \q1 Paycunaga munarcaycan chacaycho manchacuypaj cajcunallatami. \b \q1 \v 18 «Chay fiyu runacunaga yacu cörrejnömi illgacäcun. \q1 Chacrancunapis maldisyunädumi ricacun. \q1 Übas chacrancunachöpis pipis mananami arunnachu. \q1 \v 19 Fiyupa usyawanga rashtapis chullucäcunmi. \q1 Chaynömi jucha rurajcunapis ushacan. \q1 \v 20 Paycunataga mamanpis gongayconganami. \q1 Curucunanami micur ushacurconga. \q1 Pipis mananami yarpanganachu chay runataga. \q1 Gueruta wayra sajtarishannömi ushacanga. \q1 \v 21 Chay runacunaga amatar fiyumi casha wawata mana tarej warmicunapaj, biyüdacunapäpis. \q1 Manami imaypis yanapashachu. \q1 \v 22 Tayta Diosmi ichanga munayniyojcunatapis mana alliman chayarachin. \q1 Chaynöpami paycunaga imaycama cawanantapis mana musyanchu. \q1 \v 23 Shongun yarpashanno runa goyäcunanpämi Tayta Diosga camacächin. \q1 Chaypis ricapaycanmi imata rurashallantapis. \q1 \v 24 Fiyucuna rätullaga alli cawaymanmi chayan. \q1 Chaypita ichanga illaraycannami. \q1 Chaycunaga ruracäcun jachata achurisha wañutacäcojnömi. \q1 Rïgupa ispïjan paquicäcojnömi ruracäcun. \q1 \v 25 ¿Chaynöchu, manachu? \q1 ¿Piraj ‹llullacuycanquimi› nir \q1 nishäcunata mana bälichengachu?» \c 25 \s1 Tayta Diospäga pipis juchaynaj mana cashanta Bildad nishan \p \v 1 Chaura Shúa jutiyoj parti runa Bildad niran: \b \q1 \v 2 «Diosga fiyupa munayniyojmi, manchacunami. \q1 Paymi camacächin syëluchöpis allilla cananpaj. \q1 \v 3 Paypa suldäruncunaga yupaytapis mana atipaypämi. \q1 Achicyayninpis llapanmanmi achicyan. \q1 \v 4 Runaga ¿imanöpataj Tayta Diospa ñaupancho juchaynaj canga? \q1 Warmipa wawanga ¿imanöpataj limyu canga? \q1 \v 5 Tayta Diospa achicyayninmanga quillapa achicyayninpis manami tincunchu. \q1 Pay limyu cashanmanga goyllar limyu cashanpis manami tincunchu. \q1 \v 6 Piyur-rächari ¡runa aycha curunölla caycarga! \q1 ¡Runa cuycanölla caycarga!» \c 26 \s1 Llapantapis maquincho Tayta Dios chararashan \p \v 1 Chayno niptin Job cutichishpan niran: \b \q1 \v 2 «¿Fiyupa ñacaycajta chaynöchi yanapanchi? \q1 ¿Callpaynajna caycajta chaynöchi salbanchi? \q1 \v 3 Gam ichanga willapayta alli yachanqui ¿au? \q1 Mana yachajtapis tantiyachinqui ¿au? \q1 \v 4 Chayno ninayquipäga ¿pitaj yachachisha-cashunqui? \q1 Chayno parlanayquipäga ¿pitaj yarpayta gosha-cashunqui? \b \q1 \v 5 «Wañushacunapis pacha rurincho fiyupami mancharin. \q1 Lamar sapincho caycaj wañushacunapis fiyupami sicsicyan. \q1 \v 6 Wañojcuna caycashan wanwanyaycaj pachaga \q1 Tayta Dios ricananpita manami imatapis pacanchu. \q1 \v 7 Imapis mana cashanmanmi syëluta Tayta Dios mashtaran. \q1 Imapis mana cashanmanmi cay pachatapis warcusha. \q1 \v 8 Paymi pucutaycunamanpis yacuta pitucächin. \q1 Lasaywanpis pucutayga manami rachinchu. \q1 \v 9 Quillapa achicyaynintapis chacächin \q1 pucutaywan chapachishpan. \q1 \v 10 Pachapa cuchunchöna lindata churasha junajpäwan chacaypaj. \q1 \v 11 Tayta Dios piñacuptenga mancharishpan sicsicyanmi \q1 syëluta tucnaraycashan puntacunapis. \q1 \v 12 Munayniyoj cayninwanmi lamarta manshuyächisha. \q1 Waräcuy Rahabtapis yachaj cayninwanmi binsisha.\x * \xo 26:12 \xt Job 9.13; Isa. 51.9\x* \q1 \v 13 Pay pücarishpanmi syëlutapis lliuyaj cananpaj camacächisha. \q1 Llushway culebratapis paymi charircur wañuchisha. \q1 \v 14 Chayga ichicllata rurashan cajllami caycanpis. \q1 Raspilla wiyashallanchïmi caycanpis. \q1 ¿Piraj tantiyanman munayniyojpa räyun junrurumur imata nishantapis?» \c 27 \s1 Fiyucuna imano castigasha cananpaj cashantapis Job rimashan \p \v 1 Jobga mastapis niran: \b \q1 \v 2 «Alli arriglamayta mana munasha captinpis, \q1 fiyupa ñacachimasha captinpis \q1 Munayniyoj Tayta Diospa jutinchömi jurä: \q1 \v 3 Cawaycänäpaj pay callpata gomashancamaga \q1 \v 4 imaypis manami llullacushächu. \q1 Manacajcunatapis manami nishächu. \q1 \v 5 Cawaycashäcamaga juchaynaj cashallätami rimaycäshaj. \q1 Nogaga manami aunishayquichu manacajta rimachiyta munaycämashayquitaga. \q1 \v 6 Juchaynaj cashätaga imaypis rimaycäshämi. \q1 Nogaga manami imapitapis pengacushächu. \b \q1 \v 7 «¡Pipis nogapa conträ ricacoj cajtaga \q1 chayachun fiyu runacunata chayashanno, \q1 mana allita rurajcunata chayashanno! \q1 \v 8 Tayta Dios wañurachiptenga \q1 ¿imanaräshi canman fiyu runacunapäga? \q1 \v 9 Ima ñacaymanpis chayashpan mañacuptin \q1 Payga manami wiyanganachu. \q1 \v 10 Fiyucunaga Tayta Dios munashanno ruraypaj manami imapis gocunchu. \q1 Tayta Diostaga imaypis manami mañacunpischu. \b \q1 \v 11 «Cananmi noga musyachishayqui Tayta Dios fiyupa munayniyoj cashanta, \q1 Munayniyoj Tayta Dios imata yarpaycashantapis. \q1 \v 12 Llapayquipis ricashana caycashpayquega \q1 ¿imanirtaj manacajcunata rimarcaycanqui?» \b \q1 \v 13 «Munayniyoj Tayta Diosga mana cuyapäcojcunatawan \q1 fiyu runacunata caynömi castigangapaj: \q1 \v 14 Wamrancuna aypalla cashpanpis llapanmi wañonga guërracho, \q1 man'chäga micunanpaj imatapis mana tarishpan. \q1 \v 15 Cawaycar quëdajcunapis wañonga fiyu gueshyawanmi. \q1 Biyüdancunapis manami wagangachu. \q1 \v 16 Fiyu runacuna guellayta allpatano aypallata shuntashantapis, \q1 aypalla röpacunata charashantapis, \q1 \v 17 alli runami chay röpancunata jaticonga. \q1 Chay guellay shuntashantapis limyu runami rubichanga. \q1 \v 18 Fiyu runapa wasenga äbipa gueshtanno alayrillami, \q1 chacracho täpana chucllanöllami. \q1 \v 19 Fiyu runa rïcu caycashpan puñucuyconga. \q1 Riccharcamuptenga manami imanpis canganachu. \q1 \v 20 Junajpaga fiyupa mancharengapaj. \q1 Chacaypaga fiyu löcu wayrami apacongapaj. \q1 \v 21 Inti yagamunan cajpita fiyu löcu wayra chayamushpanmi \q1 wasinpita jorgurir apaconga. \q1 \v 22 Imanöpa pacacuyta munaycaptinpis \q1 mana cuyapaypami chay runaman wayra chayanga. \q1 \v 23 Chay wayraga fiyupa gaparashpan shucar-rämi gaticachanga.» \c 28 \s1 Yachayta alabashan \q1 \v 1 «Rejsisha jircachömi caycan guellay mïnaga. \q1 Chayno rejsisha partichömi caycan gorita acranapäpis. \q1 \v 2 Allpa rurinpitami fyërrutaga jorgunchi. \q1 Rumicunata chulluchishami cubri acracan. \q1 \v 3 Runaga pacha rurin chacajmanpis yaycunmi. \q1 Chayno yaycurmi pacha rurin may-may rurimanpis chayan. \q1 Chaychönami yanauyaycaj chacaycho rumicunata ashin. \q1 \v 4 Pipis mana purinan jircacho, \q1 siudäcunapitaga caruchömi mïnataga uchcun. \q1 Chaychönami wac-läman cay-läman caylintaycar wascawan warcuyllapa yaycun uchcunanpaj. \q1 \v 5 Cay pachachöga chacracuna micuyta wayuchin. \q1 Rurinpanami ichanga caycan nina ushashano uchcu-uchcu. \q1 \v 6 Chay rurichömi tarinchi cuestaj zafiro jutiyoj rumita, \q1 goritapis allpawan tacucashata. \q1 \v 7 Chay uchcucunataga imaypis manami ricashachu \q1 wamäshupis ni ima ancacunapis. \q1 \v 8 Chaymanga manami chayannachu aycha micoj jirca animalcunapis. \q1 Ni liyuncunapis chaychöga manami purinnachu. \q1 \v 9 Runaga gagacunachömi ojtin. \q1 Niycällarmi puntacunatapis sapipita juchuchin. \q1 \v 10 Gagacunacho ruran mïna uchcucunata. \q1 Chaychöna tarin tucuy-niraj achca casta cuestajcunata. \q1 \v 11 Chayno ojtiycällarmi tarin mayu yuriycashantapis. \q1 Mana pipis ricashantami jorgamun. \b \q1 \v 12 «Ichanga ¿maychötaj tarinchi yachayta? \q1 ¿Maychötaj caycan tantiyay? \q1 \v 13 Runaga manami musyanchu chaycuna alli cashantapis. \q1 Cay pachachöga manami tarinpischu. \q1 \v 14 May-may jatun lamarpis ‹caychöga manami canchu› ninmi. \q1 Ruri yanauyaycaj lamarpis ‹nogachöga manami canchu› ninmi. \q1 \v 15 Chaytaga goriwanpis manami rucanchïchu. \q1 Ni guellaywanpis manami rantinchïchu. \q1 \v 16 Fiyupa mas alli caj goriwanpis manami pägashwanchu. \q1 Manami pägashwanchu ni ‹cornalina› ni ‹zafiro› cuyayllapaj rumicunawanpis. \q1 \v 17 Yachayga goripitapis, achicyaj gueshpipitapis masmi cuestan. \q1 Chaytaga manami rucashwanchu gori aläjacunawanpis. \q1 \v 18 Yachayga lamarpita jorgushan ‹coral› jutiyojpitapis mas cuyayllapämi. \q1 Achicyaj gueshpicunapitapis perlascunapitapis mas cuyayllapämi. \q1 \v 19 Yachaywan tincuchishaga Etiopiacho caj ‹crisólito› cuyayllapaj chanin cuestaj rumipis manami tincunchu. \q1 Manami rantishwanchu mas allinnin caj goriwanpis. \b \q1 \v 20 «Chaura ¿maychötaj tarinchi yachayta? \q1 ¿Maychötaj caycan tantiyay? \q1 \v 21 Llapan cawajcuna mana ricananchömi pacaraycan. \q1 Päriypa purejcuna mana ricananchömi chaparaycan. \q1 \v 22 Infiernupis wañuypis ninmi: \q1 ‹Chaycunapäga wiyayllami wiyashcä parlajta› nir. \b \q1 \v 23 «Diosmi ichanga musyan yachay maycho caycashantapis. \q1 Payllami musyan maycho tariytapis. \q1 \v 24 Payga ricaycanmi allpapa cuchuncamapis. \q1 Chayno payga ushajpämi ricaycan syëlupita uraman cajtaga. \q1 \v 25 Tayta Diosmi wayrapa callpantapis gosha. \q1 Yacutapis nisha maycamalla chayananpäpis. \q1 \v 26 Paymi nisha imay tamyapa timpun cananpäpis; \q1 räyucuna, illguycuna imay wichan cananpäpis. \q1 \v 27 Chay örami yachaytapis chaycho ricaran. \q1 Imano cashantapis musyaycur ricaycur ‹alli› niran.\x * \xo 28:27 \xt Prov. 8.22–31\x* \q1 \v 28 Nircur runacunata Tayta Dios niran: \q1 ‹Yachaj runaga Nogallatami rispitaman. \q1 Mana allita rurananpitaga manchapacuypami cawan.› »\x * \xo 28:28 \xt Sal. 111.10; Prov. 1.7; 8.13; 9.10\x* \c 29 \s1 Unay imano goyashantapis Job rimashan \p \v 1 Job yapay niran: \b \q1 \v 2 «¡Imanöparaj cutiycöman unay cashä wichanman! \q1 Chay wichanmi ima-aycapitapis Tayta Dios chapämaran. \q1 \v 3 Pay achquinwan achquipämaptinmi \q1 chacaypapis alli purej cä. \q1 \v 4 Noga alli timpullächöraj caycashä wichan alli yanapämaj. \q1 \v 5 Munayniyoj Tayta Diosmi yan'gaycämaran. \q1 Wamräcunapis täparaycämaran. \q1 \v 6 Chay wichanga lëchipis pampantin yacunöraj caran. \q1 Asëtipis gagacunapita quiquillanmi llojshicamoj. \b \q1 \v 7 «Nogaga simri jamaraj cä siudächo mayur runacuna shuntacar jamarajcunawanmi. \q1 \v 8 Mösucunapis ñaupancho captëga päsanäpaj witicoj. \q1 Auquincunapis rispitamashpan ichicoj. \q1 \v 9 Mas rispitädu runacunapis parlaycashanpita upällacaycärej. \q1 Maquinwan shiminta chapacarcärej. \q1 \v 10 Mandajcunapis rimaycashanpita jinan öra upällacaycärej. \q1 Galluncuna palacarninman lagacäcojno ricacoj. \b \q1 \v 11 «Runacunaga ricamarpis wiyamarpis \q1 nogapaj allitami parlaj. \q1 \v 12 Chaynöga parlaj wacchacunata, pobricunata, \q1 pipis mana yanapashan runacunata yanapanyaptëmi. \q1 \v 13 Fiyupa muchupacaj runacuna agradësicamaj. \q1 Yanapaptë biyüdacunapis fiyupa cushicoj. \q1 \v 14 Nogaga pitapis mana suwapaypami, allita ruraj cä. \q1 Chayno alli ruraynëga röpata jatirajnöpis waran-waran ruranämi caran. \q1 \v 15 ¡Nogaga gapracunapäpis ñawinnömi caj cä. \q1 Paquicushacunapäpis chaquinnömi caj cä. \q1 \v 16 Pishëpacojcunapäga papäninnömi caj cä. \q1 Juc-lä runacunata washaj cä! \q1 \v 17 Fiyu runacunapa munayninta ushacächej cä. \q1 Imata suwaycashancunatapis guechoj cä. \b \q1 \v 18 «Nogaga yarparaj cä: ‹Nogaga pasaypa auquinyayllaparämi wasillächo wañushaj. \q1 Yupaytapis mana atipaypaj achca watami cawashaj. \q1 \v 19 Nogaga caycä yacu ñaupancho yöra caycajnömi.\x * \xo 29:19 \xt Sal. 1.3\x* \q1 Chay yörapa rämanga shullaypashami warämun. \q1 \v 20 Nogata rispitamaptin allimi cawashaj. \q1 Chayno, callpäpis manami ushacangachu› nir. \b \q1 \v 21 «Llapanmi wiyamaj. \q1 Shuyarpaycaj willapar tantiyachinäpaj. \q1 \v 22 Noga parlayta usharcuptëga manami pipis ‹llutanmi› nimajchu. \q1 Paycunamanga parlashä chayaj yacunaycaptin tamya shiminman chayajnömi. \q1 \v 23 Paycunanami yarpayninman sumaj churacushpan wiyacoj. \q1 Chaura paycunapäga caj murupacuy wichan tamyanömi. \q1 \v 24 Paycunapa ñaupancho asinaptëga paycuna cushicoj. \q1 Mana cachaypami cushisha caycashäta ricaparcaycämaj. \q1 \v 25 Nogami paycunapaga mandajnin caycarä. \q1 Chaymi paycunata tantiyachej cä imano goyänanpäpis. \q1 Nogaga caycarä juc ray \q1 aypalla röpa suldäruncunapa ñaupancho caycajno. \q1 Paycuna llaquisha caycajta shacyächej cä. \c 30 \s1 Ñacaycashanpita Job llaquicushan \q1 \v 1 «Canan noga cayno caycajta ricamar ichanga shullcä cajcunapis asipäman. \q1 Paycunapa papänincunata nogaga manami munämanchu caran uywäcunata täpaj allgucunawan purinallanpäpis. \q1 \v 2 Paycunataga ¿imapäräshi munäman caran? \q1 Paycunapaga callpanpis mananami carannachu \q1 \v 3 manchariypaj yargay captin, muchuywan pishipacaptin. \q1 Chunyaj chaqui jircacunachömi chacaypa jajchej chaquisha sapicunallata. \q1 \v 4 Ashgaj jachacunata shatacunacho ashej. \q1 Asta retämapa sapincunatapis micoj. \q1 \v 5 Paycunataga marca-masincunapis jitarishami caran. \q1 Paycunataga suwacunata gaticachajnöraj gayanacushpan gaticachaj. \q1 \v 6 Chaymi paycunaga tiyaj machaycunallacho, \q1 ragra uchcucunallacho, \q1 gaga uchcuncunallacho. \q1 \v 7 Shira rurincunacho wagaj. \q1 Shata rurincunallacho goturpaycaj. \q1 \v 8 Paycunaga caran imatapis mana yachaj, mamaynaj taytaynaj. \q1 Nasyunnincho tiyananpis mana camacaranchu. \b \q1 \v 9 «Cananmi ichanga paycuna asipäman. \q1 Asipämänan cashami jutëtapis parlan. \q1 \v 10 Fiyupa melanäcamashpanmi nogapita witicun. \q1 Cärämanpis togapämanraj. \q1 \v 11 Cananga, Tayta Diosmi ima-aycäpis manana cananpaj camacächisha. \q1 Pengay-tucushami caycä. \q1 Chaymi imanillarpis mana rispitamannachu. \q1 \v 12 Ñaupämanmi juc röpa runacuna shuntacämun. \q1 Nircur wañuchimayta yarpashpan sajtaman, magaman. \q1 \v 13 Caminötapis chapacarcärin. \q1 Manami pipis canchu nogata yanapämänanpäga. \q1 \v 14 Pergaraycaj curralpa uchcun caycajpa \q1 yaycojnörämi nogamanga gaparpashpan shamun. \q1 \v 15 Fiyupa mancharishami ricacushcä. \q1 Rispitamashanpis cananga wayranömi illaraycan. \q1 Alli ricasha cashäpis pucutaynömi illgacäcusha. \q1 Ima-ayca charashäpis pucutayno illgacäcusha. \b \q1 \v 16 «Cananga wañuypis janächönami. \q1 Nogaga fiyupa llaquicullarnami caycä. \q1 \v 17 Tullöcamarämi nanaynëpis chayaycäman. \q1 Mana chawaypami chacaycunapapis nanaycäman. \q1 \v 18 Cuncäpita apritamajnömi aptacarcaman. \q1 Jämayta cachanätapis manami dëjamannachu. \q1 \v 19 Nogataga mitumanmi jitarimasha \q1 uchpata-jina, ñuchu allpata-jina. \b \q1 \v 20 «Tayta Dios, gamtami mañacaycämö yanapämänayquipaj. \q1 Chaypis manami yanapämanquichu. \q1 Gamta ruwacaycämö. \q1 Chaypis manami cäsumanquichu. \q1 \v 21 Nogataga fiyupami chiquicarcamashcanqui. \q1 Fiyupa rabyashami gaticachaycämanqui. \q1 \v 22 Gammi camacächishcanqui wayra apamänanpaj, \q1 löcu wayra tapsir-ushamänanpäpis. \q1 \v 23 Musyaycänami wañuchiyta munaycämashayquitaga. \q1 Musyaycämi wañojcuna caycashanman chayachimänayquitaga. \b \q1 \v 24 «Nogami ichantaga pishëpacojtapis yanapashcä. \q1 Fiyupa llaquicuycho caycajtapis salbashcä. \q1 \v 25 Nogaga ñacajcunata ricaycur cuyapar wagaj cä. \q1 Nogaga muchupacajcunatapis cuyapaj cä. \q1 \v 26 Nogaga cushisha goyaytami yarparä. \q1 Nishäga chayamasha llaquicuymi. \q1 Achquita shuyaraycarä. \q1 Nishäga chacayllami caycan. \q1 \v 27 Shongöga fiyupami ushaycan. \q1 Nogaga fiyupa llaquicuyllachömi caycäpis. \q1 \v 28 Goyaycäpis fiyupa llaquishallami, intiman mana llojshejnölla. \q1 Täparaycämajcunapa ñaupanchömi mañacö pillapis yanapaycamänanpaj. \q1 \v 29 Atojcunapa wauguinnömi, \q1 tucupa amïgunnömi caycä. \q1 \v 30 Llapan garämi yanayacäcusha. Pasaypa wagruypa-wagrur aywaycan. \q1 Rupaywanmi intëru cuerpöpis rupariycan. \q1 \v 31 Arpä wagashanpis llaquicuyllapämi. \q1 Pincullöpis llaquicuyllapämi wagan. \c 31 \s1 Alli runa cashanta Job rimashan \q1 \v 1 «Nogaga shongöcho yarparä \q1 japalla jipashtapis mana munapänäpaj mana ricapänäpaj. \q1 \v 2 Nogaga musyämi munayniyoj Tayta Dios janaj syëlupita-pacha \q1 cada runata imata rurashallanpitapis gonanpaj cashanta. \q1 \v 3 Fiyu runacunatami disigrasya chayan. \q1 Juchasapacunatami mana alli goyay chayan. \q1 \v 4 Tayta Diosga ricaycanmi noga rurashäta; \q1 ricaycämanmi imanölla goyashätapis. \b \q1 \v 5 «¿Llutantachuraj rurashcä? \q1 ¿Pitapis llullapayta yarpashcächuraj? \q1 \v 6 Mä alli caj balansawan Tayta Dios pësamächun. \q1 Chayrämi musyanga juchaynaj cashäta. \q1 \v 7 Alli cajta ruraycashäpita mana allita rurasha captëga, \q1 pipa imantapis munapasha captëga, \q1 jucpa imanpis nogapa maquëcho taricasha captenga \q1 \v 8 murushäcunatapis juccunana micuchun. \q1 Lantashätapis sapipita achurichun. \b \q1 \v 9 «Pï warmiwanpis cacuyta camasha captëga, \q1 runapa warminta watgasha captëga, \q1 \v 10 warmëpis jucpa warmin cachun, \q1 jäpa runacunapis paywan cacuchun. \q1 \v 11 Chayno rurasha captëmi ichanga jamurpaypaj canman. \q1 Chauraga castigashami cäman. \q1 \v 12 Chayno rurasha captëga canman nina rupar ushacurcushanömi. \q1 Llapan charashätami illgarachinman. \b \q1 \v 13 «Warmi ollgu uywaynëcuna ruwacamashanta mana aunisha carga \q1 \v 14 ¿imataraj ruräman Tayta Diospa ñaupacho? \q1 Imata rurashäpitapis jusgamaptenga ¿imataraj nëman? \q1 \v 15 Tayta Diosllami ruramashcanchi mamanchïpa pachancho. \q1 Payllami cawachisha uywaycunatapis, nogatapis. \b \q1 \v 16 «Pobri pishipacajcunata yanapaytaga imaypis manami dëjashcächu. \q1 Manami dëjashcächu biyüdacuna yargaypita canantapis. \q1 \v 17 Manami imatapis quiquilläga micojchu cä. \q1 Wacchacunatapis yawachejmi cä. \q1 \v 18 Wacchacunapaga papäninnömi cashcä. \q1 Biyüdacunataga imallawanpis yanapashcämi. \q1 \v 19 Pipapis röpan mana captin gasaywan wañuycajta ricar, \q1 juc pobri imawan pitucunanpäpis mana cajta ricar, \q1 \v 20 uyshäcunapa millwanwanmi goñönanpaj pitucachej cä. \q1 Chayno ruraptë chay runaga fiyupa cushicushpan ‹grasyas› nimaj. \q1 \v 21 Pobripa contranga manami imaypis maquëta jogarishcächu \q1 ‹autoridäcunami charimanga› nir yarpashpä. \q1 \v 22 Chayno mana rasunpa rurasha captëga \q1 ricräpis paquicäcuchun, \q1 matancäpita rachir shicwacuchun. \q1 \v 23 Nogaga Dios castigamänanta manchacojmi cä. \q1 ¡Munayniyoj Tayta Diospa ñaupancho manami puydëmanchu imanöpa chapacuytapis! \b \q1 \v 24 «Gorillamanga manami yäracushcächu. \q1 Ni yarparashcäpischu chayllamanga.\x * \xo 31:24 \xt Sal. 49.6; 52.6–7\x* \q1 \v 25 Manami cushicushcächu ima-aycäpis aypalla captin \q1 ni aypalla guellay captinpis. \q1 \v 26 Inti shanshaypa shanshar achicyaptin ricärir rispitasha captëga, \q1 quillatapis achicyaycajta almirasha ricapasha captëga, \q1 \v 27 pacayllapapis adurasha captëga, \q1 quillata ricar maquillätapis muchasha captëga\x * \xo 31:27 \xt Deut. 4.19\x* \q1 \v 28 castigasha canäpis camacanmanmi. \q1 ¡Chayno rurarga syëlucho caycaj Tayta Diosta manacajmanmi churäman caran! \b \q1 \v 29 «Chiquimajnëcuna mana alliman chayaptin manami cushipashcächu. \q1 Chayno manami cushipashcächu disigrasya chayaptinpis.\x * \xo 31:29 \xt Prov. 24.17\x* \q1 \v 30 ‹Chay runa wañunman› nillarpis \q1 manami imaypis juchata rimashcächu. \q1 \v 31 Wasëcho cajcunapis \q1 llapanmi micusha upusha goyaj. \q1 \v 32 Jäpa runataga noga manami cällicho puñucunanta dëjajchu cä. \q1 Caminanti purejcunataga imaypis pachächejmi cä. \q1 \v 33 Adannöga juchäta manami imaypis pacashcächu. \q1 Mana allita rurashäcunatapis manami amucurcushcächu \q1 \v 34 runacunata manchacuypitaga. \q1 Manami imaypis wasi wichgacusha upällalla cacushcächu \q1 famillyäcuna jamurpamänanta manchacushpäga. \b \q1 \v 35 «¡Pillapis wiyaycamächun! \q1 Cay firmämi llapan nishäta willacuycan. \q1 Cananga munayniyoj Tayta Dios nimächun. \q1 Imapitapis jagachamarga papilman isquirbishata ricachimächun. \q1 \v 36 Chaytaga cushisha rispitarmi chasquishaj. \q1 Corönatanömi charäshaj. \q1 \v 37 Nogaga ima rurashäcunatapis Tayta Diostaga llapantami willashaj. \q1 Paypa ñaupanmanga alli mandajnömi chayashaj. \b \q1 \v 38 «Nogapita jagayar chacräcunapis manami syëluman gayacunchu. \q1 Chacrächo camilluncunapis manami llaquicuywan waganchu. \q1 \v 39 Pipatapis micuynincunata suwapasha captë, \q1 arupacoj runacunata dibaldilla aruchisha captëga, \q1 \v 40 chacräcunachöpis rïgu wayunanpa ruquin cashacunallana wiñamuchun; \q1 sebäda wayunanpa ruquinpis mana alli jachacunallana wiñamuchun.» \b \p Chaynömi Jobga chapacushpan parlayta usharan. \c 32 \s1 Elihú parlashan \p \v 1 Chay quimsaj runacuna Jobwan rimanacuycashanpita upällacaycäriran Job yaparir-yaparir «juchaynaj cä» niptin. \v 2 Chauraga Ram famillyapita mirar aywaj Buz parti runa Baraquelpa wamran Elihú, Jobpaj rabyacurcuran «juchaynaj caycaptë Dios castigaycäman» nejta wiyashpan. \v 3 Jobpa quimsa amïguncunapäpis rabyacurcuran imanöpapis mana cutichiyta camäpacur Tayta Diosta manacajman churashanpita. \v 4 Elihüga caran paycunapita mas mösullaraj. Chaymi shuyaraycaran quimsanraj Jobwan parlayta ushananta. \v 5 Wiyashpanmi payga musyaran waquin cajcunaga Jobta imanöpa cutichiytapis manana camäpacushanta. Chaymi fiyupa rabyacurcur \v 6 rimayta gallaycuran. \q1 «Ricamashayquinöpis, nogaga cä mösullarämi, \q1 gamcunami ichanga canqui mas auquinna. \q1 Chaymi yarpaycashäta rimaytapis mana camäpacushcächu. \q1 \v 7 Yarparä: ‹Mayur cajcuna parlachun musyashanta. \q1 Achca watana yachaj cashancunata mä nichun› nir. \q1 \v 8 Ichanga Tayta Diospa Espiritunmi runataga yarpayniyoj cananpaj yanapan. \q1 Munayniyoj Tayta Diosmi pücashpan yanapan tantiyaj cananpaj. \q1 \v 9 Achca watayoj cashanga pitapis manami yachajyächinchu. \q1 Ni auquin cashanchïpis manami tantiyachimanchïchu. \b \q1 \v 10 «Chaymi cananga nogatapis wiyarcallämay. \q1 Nogapis mä imallatapis parlarcamushaj. \q1 \v 11 Nogaga upällallami wiyaräcushcä. \q1 Chaymi gamcuna imano parlashayquitapis wiyashcä. \q1 Imano parlanayquipaj yarpachacojtapis tantiyashcä. \q1 \v 12 Chaynöpis wiyashcämi mayganiquipis \q1 Job parlashanta allitaga mana cutichishayquita. \q1 \v 13 Gamcuna nirgunquiman ‹Yachashallanchïtaga nishcanchïnami. \q1 Cananga Diosllanami cutichenga. \q1 Manami runachu cutichenga.› \q1 \v 14 Jobpis nogataga manami imatapis nimashachu. \q1 Nogapis manami gamcuna nishayquinöllaga Jobta nishächu. \q1 \v 15 Paycunaga äyaraycarmi quëdasha. \q1 Manami tarishachu imano cutichishunayquipäpis. \q1 \v 16 Gam ama yarpaychu paycuna upälla cacushanno \q1 nogapis upälla cacunätaga. \q1 \v 17 Ninäpaj caycashantaga nogapis nishayquimi. \q1 Imata ninäpäpis yarpaycashäta nogapis nishayquimi. \q1 \v 18 Rimanäpäga aypallami caycan. \q1 Mananami upällallaga cacömannachu. \q1 \v 19 Rimar pashtapacunäpänami caycä. \q1 Mushoj ordiman bïnuta wiñarpusha pogur rachiriyta munaycashannönami caycä. \q1 \v 20 Parlarcuptërämi shongöpis achicyärenga. \q1 Gamtaga imanöpapis cutichishayquirämi. \q1 \v 21 Manami mayganiquipapis faburniqui cashächu. \q1 Llapaniquipäpis iwalmi parlashaj. \q1 \v 22 Nogaga pipäpis manami faburnin parlächu. \q1 ¡Chayno parlaptëga Camamajninchi Tayta Diosmi jinan öra castigamanman! \c 33 \s1 Jobta Elihú piñacushan \q1 \v 1 «Chaymi Job, cananga imata nishäcunatapis sumaj wiyamay. \q1 Imata nishätapis sumaj tantiyacuy. \q1 \v 2 Gamta cutichinäpäga shimi puncullächönami caycan. \q1 \v 3 Rasun cajtami parlamushaj. \q1 Mana pacaypami yarpaycashätaga nishayqui. \q1 \v 4 Chayno canäpämi munayniyoj Tayta Dios ruramasha. \q1 Nircur cawayta gomasha. \q1 \v 5 Puydishpayquega nishäta mä cutichimanqui. \q1 Tapunäpaj sumaj camaricuy. \q1 \v 6 Gampis nogapis Diospa ñaupanchöga iwalmi caycanchi. \q1 Nogapis mitullapitami caycä. \q1 \v 7 Chayno caycaptëga ama manchacamaychu. \q1 Nishäcunaga manami lasäshunquipächu. \b \q1 \v 8 «Gamga manacajcunatami rimashcanqui. \q1 Niprësi caynöpis nishcanqui: \q1 \v 9 ‹Nogaga juchaynaj limyu runami cä. \q1 Ima mana allitapis ni juchatapis manami rurashcächu. \q1 \v 10 Diosga mayacachaycanmi imapita castigamänanpäpis. \q1 Nogataga ricaycäman contran runatanömi. \q1 \v 11 Chaquëcunapitapis cadinawanmi watarcamasha. \q1 Nircur imallata rurashätapis ricapaycäman› nir. \b \q1 \v 12 «Gam chayno rimashayquega manami rasunpachu. \q1 Diosga llapan runacunapitapis mas munayniyojmi. \q1 \v 13 ¿Imanirtaj Tayta Dioswan churacayta munanqui? \q1 Diosga imata rurashancunatapis manami pitapis willapanchu. \q1 \v 14 Diosga tucuynöpami willapämanchi. \q1 Ichanga noganchi mana cuentata gocunchïchu. \q1 \v 15 Aybësiga willapämanchi suyñuyninchïcho cämacho puñucasha caycashanchi öra. \q1 Chacaypapis ricapacachimanchi. \q1 \v 16 Diosga runacunapa rinrillanchömi willapan. \q1 Piñacun. Mancharachin. \q1 \v 17 Chaynöga ruran mana allita ruraycashanta cachaycunanpaj, \q1 manana alli-tucoj cananpaj. \q1 \v 18 Chaynöpami timpullancho caycällar wañunanpita salban. \q1 Mala-muertipa wañunanpitapis salban. \q1 \v 19 Aybësi Diosga runacunata piñacun gueshyacunawan gueshyachir, \q1 intëru cuerpuncunata nanächir. \q1 \v 20 Chauraga mas allinnin mishquej micuycunapis \q1 mana micuypänönami ricacun. \q1 \v 21 Gueshyaptin aychancunapis ismur shicwan. \q1 Chaura tulluncunapis alayrina ricacan. \q1 \v 22 Quiquinpis sepultüramanna watgaraycan; \q1 wañuypis jananchöna caycan. \b \q1 \v 23 «Ichanga chay runapa ñaupancho juc anjil caycashpan, \q1 warangapita jucnayllapis paypa faburnin car \q1 alli ruraj cashanta rimarcuptin, \q1 \v 24 chay anjil cuyapashpan \q1 ‹Wañunanpita salbaycuy. \q1 Ruquintami noga tarishcä› niptin ichanga \q1 \v 25 chay runaga gueshyaycashanpita allchacangami. \q1 Mösu cashannömi cangapaj. \q1 \v 26 Chauraga mañacuptin Tayta Diospis yanapangami. \q1 Cushicushpanmi Dioswan ricanaconga. \q1 Diosga runata alli cashanmanmi cutichenga. \q1 \v 27 Chayrämi runa nenga: \q1 ‹Juchatami rurashcä, mana allicunatami rurashcä. \q1 Chaypis Tayta Diosga manami castigamashachu. \q1 \v 28 Chaypa ruquenga wañunäpitami salbamasha. \q1 Chaymi achicyaj pachataraj ricaycä› nir. \b \q1 \v 29 «Diosga chaynömi runata yaparir-yaparir ruran. \q1 \v 30 Wañunanpita salban. \q1 Nircur camacächin achicyaj pachata ricaycänanpaj. \q1 \v 31 Wiyamashpayqui sumaj tantiyacuy ari Job. \q1 Noga rimamushäcamaga upällalla cacuy. \q1 \v 32 Cutichimayta munashpayquega rimamuy ari. \q1 Rasun cajta nimaptiquega noga allimi wiyashayqui. \q1 \v 33 Imapis cutichimänayquipaj mana captenga upällalla wiyamay. \q1 Nogami yachachishayqui imano yachaj caytapis.» \c 34 \s1 Tayta Diosta Elihú chapashan \p \v 1 Elihú sïguir niycaran: \b \q1 \v 2 «Noga nishäta wiyamay musyaj yachajcuna. \q1 \v 3 Rinrinchi wiyaptenga pï imata parlaycashantapis rejsinchïmi. \q1 Gallunchïpis ima micuy cashantapis mayanmi.\x * \xo 34:3 \xt Job 12.11\x* \q1 \v 4 Chayno, noganchïpis tantiyacushun. \q1 Nircur nishun maygan alli cashantapis. \q1 \v 5 Jobga nin: ‹Nogaga juchaynaj runami cä. \q1 Chaypis Diosga manami alliga arriglamanchu. \q1 \v 6 Llullacuycämanmi «juchayojmi cä» nishpäga. \q1 Guerëcunaga manami allchacanchu, juchaynaj caycaptëpis› nir.\x * \xo 34:6 \xt Job 27.1–5\x* \b \q1 \v 7 «¡Jobnöga manami pipis canchu! \q1 Payga yacuta upojnöllami Tayta Diosta manacajman churarin. \q1 \v 8 Payga munan mana allita rurajcunawan goturayllata, \q1 mana alli runacunawan iwal puriyllata. \q1 \v 9 Payga nin ‹Dios munashanno allita rurashpanchïpis \q1 runaga manami imatapis chasquinchïchu› nir. \b \q1 \v 10 «Ichanga musyaj yachaj runacuna sumaj wiyamay. \q1 ¡Yarpayllapis ama yarpäshunchu \q1 munayniyoj Tayta Diospäga ‹mana allitami ruran› u ‹llutantami ruran› nerga! \q1 \v 11 Payga cada runatami cutichin imanöpis rurashanpita. \q1 Cada runami imata rurashanpitapis chasquin.\x * \xo 34:11 \xt Sal. 62.11–12; Prov. 24.12; Jer. 17.10; Eze. 18.30; 33.20; Mat. 16.27; Rom. 2.6\x* \q1 \v 12 Rasunpami munayniyoj Tayta Diosga \q1 imatapis mana allita mana ruranchu, ni llutantapis mana ruranchu. \q1 \v 13 Diosga intëru munduta mandananpaj mandaj cayta \q1 manami pipitapis chasquishachu. \q1 \v 14 Tayta Dios munar jämayninta, espiritunta runapita shuntacurcuptenga \q1 \v 15 llapan runami wañunman. \q1 Nircur cashgan allpamannami ticranman.\x * \xo 34:15 \xt Sal. 104.29\x* \b \q1 \v 16 «Job, imatapis tantiyaj cashpayquega sumaj wiyamay. \q1 Nishäcunata sumaj wiyay. \q1 \v 17 Alli cajta chiquishpanga Dios manami mandanmanchu. \q1 ¿Imanirtaj gamga juchaynaj Diospaj parlanqui juchayojpänöpis? \q1 \v 18 Raycuna, rispitädu runacuna fiyu captenga \q1 quiquincunamanmi Diosga ayñita cutichin. \q1 \v 19 Payga manami mandajcunapa faburninchu. \q1 Pobricunata cachaycorga manami rïcucunata yanapanchu. \q1 Paymi llapan runacunatapis rurasha. \q1 \v 20 Runacunaga illajpitami wañucäcun. \q1 Chacaychönami mancharishpan sicsicyan; nircorga illaraycanna. \q1 Munayniyojcunaga manami runacunapa callpanwanchu illgan. \q1 \v 21 Diosga ricaycanmi runacuna imallata rurashantapis. \q1 Musyaycanmi imano cawashallantapis. \q1 \v 22 Mana allita rurajcunataga \q1 yanauyaycaj chacajpis manami pacanchu. \q1 \v 23 Diosga runata manami willanchu \q1 arriglananpaj pay cajman aywananpaj. \q1 \v 24 Manami musyacachänanräpischu munayniyojcunata jitarinanpaj, \q1 chayman juctana ruquin churananpäpis. \q1 \v 25 Tayta Diosga pï rurashantapis musyaycanmi. \q1 Pacha chacarcuptin chayar illgarachinmi. \q1 \v 26 Fiyu runacunatanömi llapan ricaycaptin castigan. \q1 \v 27 Castigan mana wiyacuyta munajcunata, \q1 imano rurananpaj nishantapis mana cumlejcunata. \q1 \v 28 Chay fiyu runacuna ñacachiptinmi pobricunaga Tayta Diosta mañacuran. \q1 Chaura Tayta Diosnami wiyaran. \q1 \v 29 Dios mana rimacuptenga \q1 ¿piraj payta jitapanman? \q1 Dios ticracurcuptin runaga ¿imataraj ruranman? \q1 Paymi ricaycan marcacunatawan runacunatapis, \q1 \v 30 fiyu runacuna llullapaypa marcata mana mandananpaj. \b \q1 \v 31 «¿Gamga Diosta willashcanquichu: \q1 ‹Juchatami rurashcä. \q1 Cananpitaga manami juchata rurashänachu› nir? \q1 \v 32 ¿Nishcanquichu: ‹Mana musyaynëpa jucha rurashäcunata musyachimay. \q1 Mana allita rurasha carga yapayga manami rurashänachu› nir? \q1 \v 33 Diosta manacajman churasha caycaptiquipis \q1 ¿gam munashayquinöchuraj Tayta Diosga cutichishunqui? \q1 Chaytaga gammi acranayqui, manami nogachu. \q1 Mä gam nimay ari musyashayquita. \b \q1 \v 34 «Musyaj yachaj runacunapis, \q1 yachaj runacunapis wiyamaj cäga nenga: \q1 \v 35 ‹Jobga parlaycan manapis tantiyaycarmi. \q1 Pay rimashanga caycan manacajcunallami,› nir. \q1 \v 36 Payga rimaycan mana alli runacunanöllami. \q1 ¡Chaymi Jobpäga sumaj mayacachäshun! \q1 \v 37 Jobga manami juchallatachu ruraycan. Jananmanpis mana wiyacojmi. \q1 Noganchi wiyaycashapis Diostaga manacajman churaycan. \q1 Jananmanpis Diospa contran parlan.» \b \c 35 \p \v 1 Elihú sïguir niycaran: \b \q1 \v 2 «Job, gamga Diosta ‹juchaynajmi cä› nishcanqui. \q1 Chayno nerga ¿allitachuraj nishcanqui? \q1 \v 3 Mastapis tapushcanqui: ‹¿Imatataj gocushunqui juchata ruraptëpis? \q1 ¿Imatataj chasquë juchata mana rurasha carpis?›\x * \xo 35:3 \xt Job 7.20\x* \q1 Chayno nerga ¿allitachuraj nishcanqui? \q1 \v 4 Cananmi gamtapis \q1 amïguyquicunatapis noga nishayqui. \q1 \v 5 Masqui syëluta ricäriy. \q1 Pucutayta ricärirpis masqui tantiyacuy ari. \q1 Chay pucutayga gampita may altuchöshi caycan. \q1 \v 6 Juchata ruraptiquipis Diospäga manami imananpischu. \q1 Maychica juchayqui captinpis Diostaga manami imananpischu. \q1 \v 7 Allita ruraptiquipis paytaga manami imatapis gonquichu. \q1 Paypäga manami ima allitapis ruranquichu. \q1 \v 8 Mana allita rurashanpis quiquin runallatami chayan. \q1 Allita rurashanpis quiquin runallapämi alli.\x * \xo 35:8 \xt Job 22.2–3\x* \b \q1 \v 9 «Imapis päsaptinrämi runacunaga yarpachacur gaparpan. \q1 Munayniyojcunapa maquinpita pillapis salbananpaj ruwacun. \q1 \v 10 Chayno caycarpis camamajninchi Tayta Diostaga manami yarpanchu. \q1 Paymi chacaycunapapis cushicachimashpanchi cantachimanchi. \q1 \v 11 Uywacunapitapis mas yachaj cananchïpaj paymi yachachimanchi. \q1 Paymi äbicunapitapis mas yarpaysapa cananchïpaj tantiyachimanchi. \q1 \v 12 Ñacar gaparpaptinpis Diosga manami yanapanchu \q1 alli runapita ushasha purej fiyu runacuna captin. \q1 \v 13 Munayniyoj Tayta Diosga manami cäsupanchu \q1 mana cumbënejcunata mañacushanta. \b \q1 \v 14 «Tayta Diosta ‹Gamta manami ricächu› nishpayquipis shuyaycuy ari. \q1 Paypa maquinchömi caycanqui arriglashunayquipäga. \q1 \v 15 Gamga ninqui ‹Diosga manami rabyacunchu ni castigacunpischu, \q1 ima juchata rurashanchïtapis manami cäsupanchu› nir. \q1 \v 16 Job, gamga niycanqui manacajcunatami. \q1 Mana tantiyacurmi wichaypa uraypa rimaycanqui.» \c 36 \s1 Tayta Dios munayniyoj cashanta Elihú rimashan \p \v 1 Elihú jinalla willapaycaran: \b \q1 \v 2 «Ichicllata shuyaycuy. Noganami willapar yachachishayqui. \q1 Tayta Diospa faburnin rimanäpäga achcarämi caycan. \q1 \v 3 Yachashätaga llapantami willapäshayqui. \q1 Camamajninchi rasun cajta rurashantami musyachishayqui. \q1 \v 4 Manami imatapis llullacuypaga nishayquichu. \q1 Nogaga rasunpa yachaj runami cä. \b \q1 \v 5 «Diosga fiyupa munayniyojmi; fiyupa yachajmi. \q1 Juchaynajcunataga manami castiganchu. \q1 \v 6 Fiyu runacunataga wallca diyallami cawachin. \q1 Ñacaycajcunatami ichanga alli yanapan. \q1 \v 7 Allillata ruraj runacunataga imapitapis simrimi chapan. \q1 Raycunawan goturänanpärämi camacächin. \q1 Paycunataga yanapan allilla mandananpämi. \q1 \v 8 Capaschari alli runacunaga cadinacunawan wataranman. \q1 Capaschari nanaywan ñacanman. \q1 \v 9 Chaura Diosga musyachin ima mana allita rurashancunatapis \q1 alli runapita ushasha cashantapis. \q1 \v 10 Chay runata corrijishpan willapan. \q1 Juchata ruraycashanta cachaycunanpaj willapan. \q1 \v 11 Diosta wiyacur cumlishpanga \q1 imaypis cawashanyäga cushisha allilla goyan. \q1 \v 12 Mana wiyacushpanmi ichanga wañun. \q1 Manaräpis imatapis yachallar wañun. \q1 \v 13 Fiyu runacunami ichanga ñacarpis fiyupa rabyan. \q1 Tayta Dios cadinarächiptinpis manami mañacunchu yanapänanpäpis. \q1 \v 14 Manaraj edäman chayallarmi wañun. \q1 Fiyupa cuyapaypämi wañun. \q1 \v 15 Ñacachir-rämi Tayta Diosga runata tantiyachin. \q1 Chayno ñacachiyparämi Diosga salban. \b \q1 \v 16 «Gamtapis salbaycäshunqui fiyupa ñacaycajta, \q1 alli pachaman chayachishunayquipaj, jauca goyächishunayquipaj, \q1 alli micuycunata tarichishunayquipaj. \q1 \v 17 Fiyu runacunata castïgu chayashallanpämi gamga yarpachacuycanqui. \q1 Ichanga jusgar castigashuptiqui manami imanöpapis chapacunquipächu. \q1 \v 18 Rabyashpayqui Tayta Diosta manacajman churargunquiman. \q1 Manacajman churar-imarga manami ima-aycata gorpis salbacunquipächu. \q1 \v 19 Ñacar llaquicuycashayqui öraga may-jina gaparaptiquipis may-jina alliyayta munaptiquipis yanganami canga. \q1 \v 20 Pacha chacänanta ama munaychu. \q1 Chacaychöga runacunata tucuy mana allicunami päsan. \q1 \v 21 Imano ñacay cashantapis musyaycashpayquinaga \q1 yapayga mana allicunata ama ruraynachu. \b \q1 \v 22 «Sumaj tantiyacuy Dios fiyupa munayniyoj cashanta. \q1 Paymanga manami pï yachachicojpis tincunchu. \q1 \v 23 Paytaga imata rurananpäpis manami pipis ninchu. \q1 Ni pipis manami ‹Mana allitami rurashcanqui› ninchu. \q1 \v 24 Pay camashantaga llapan runami alaban. \q1 Gampis alabaytaga ama gongaycuychu. \q1 \v 25 Llapan runami Tayta Dios rurashantaga rican. \q1 Carullapitapis ricanmi. \q1 \v 26 Diosga fiyupa munayniyojmi. \q1 Noganchëga manami imanöpa tantiyaytapis atipanchïchu. \q1 Ni manami musyanchïchu ayca watayoj cashantapis. \q1 \v 27 Paymi yacuta jutuy-jutuylla juc pachaman shuntacächin. \q1 Nircur tamyamanna ticrachin. \q1 \v 28 Tamyaga pucutaycunapitami shicwaycämun. \q1 Nircur cay pachamanga achca yacu machiypana chayamun. \q1 \v 29 ¿Pitaj tantiyan pucutaycuna imano aywashantapis, \q1 räyucuna syëlucho imanir junrurushantapis? \q1 \v 30 Diosmi intëru lamar jananpa illguyta achicyächin. \q1 Chayno achicyachishpan lamarpa rurintapis ricacächin.\x * \xo 36:30 \xt Sal. 18.13–15\x* \q1 \v 31 Chaycunawanmi runacunatapis castigan. \q1 Tamyawanpis aypalla micuycunatapis shuntachin. \q1 \v 32 Räyutapis chararan. \q1 Chaura räyuga imapis mana cashallanmanna chayan. \q1 Tayta Dios munashallanman maymanpis chayan. \q1 \v 33 Tayta Diosga räyuchimur musyachimanchi rabyaycashantami. \q1 Chaynöpami musyachimanchi juchasapacunapaj rabyaycashanta. \b \c 37 \q1 \v 1 «¡Chaypitami nogapa shongöpis fiyupa tic-ticyaycan! \q1 ¡Pëchöpitapis llojshicuriytarämi munan! \q1 \v 2 Masqui wiyay Tayta Diospa busnin sinchipa wiyacämushanta, \q1 Paypa shimin junruruycämojta. \q1 \v 3 Paymi illguywan achicyächin allpapa juc cuchunpita juc cuchuncama. \q1 Syëlupitapis räyuchimun. \q1 \v 4 Chayno wiyacan sinchipa junrurumushan \q1 fiyupa manchariypaj busninta wiyacächimuptin. \q1 Janraraycämojta wiyashanchïcamaga illguypis manami chawanchu. \q1 \v 5 Dios busninta junruruchimuptenga fiyupa almiraypämi ruracan. \q1 Payga tantiyayta mana atipashanchïcunatami ruran. \q1 \v 6 Paymi nin rashta cay pachaman shicwamunanpaj. \q1 Chayno camacächin tamya fiyupa tamyananpäpis. \q1 \v 7 Chaynöpami camacächin runacuna wasinpita mana llojshinanpaj. \q1 Llapan runata tantiyachin paylla llapanta camacaycächishanta. \q1 \v 8 Animalcunapis machaycunaman yaycur \q1 chaychömi pacarpäcun. \q1 \v 9 Ura caj-läpitami löcu wayra shamun. \q1 Jana caj-läpitanami gasay chayamun. \q1 \v 10 Dios pücaptinmi gasapapis ruracan. \q1 May-may aypalla yacucuna jananpapis tintin.\x * \xo 37:10 \xt Sal. 147.17\x* \q1 \v 11 Paymi camacächin yacuta pucutay jogarinanpäpis. \q1 Camacächin chay pucutaypita räyu llojshinanpaj. \q1 \v 12 Chaura illguynin pillgut-pillgutyar syëlupa aywan. \q1 Chaynömi Tayta Diosga munashanta ruran intëru allpa janancho. \q1 \v 13 Aybësiga chaycunawanmi Tayta Diosga cay pachata castigan. \q1 Aybësiga cuyapäcoj cashanta musyachimanchi. \b \q1 \v 14 «Job, sumaj tantiyacunayquipaj wiyamay. \q1 Masqui sumaj yarpay fiyupa almiraypajcunata Tayta Dios rurashanta. \q1 \v 15 ¿Gam musyanquichu Tayta Dios chaycunata imano camacächishantapis? \q1 ¿Musyanquichu illguy achicyänanpaj pucutaycho imano yurishantapis? \q1 \v 16 ¿Gam musyanquichu wayrawan pucutay imano puriycashantapis? \q1 Chaycunaga musyachimanchi fiyupa yachaj Dios cashantami. \q1 \v 17 Wapuriypa acaptin \q1 ¿musyanquichu röpayquiwan cashpayqui imanir südashayquitapis? \q1 \v 18 Gamga Tayta Diosta ¿yanapanquimanchu mana cuyucoj cananpaj syëluta mashtäshiyta?\x * \xo 37:18 \xt Gén. 1.6\x* \b \q1 \v 19 «Nogacunata yachachimay imano Tayta Diosta ruwacunäpäpis. \q1 Nogacunaga carcaycä chacaycho caycajno yarpayniynajmi. \q1 \v 20 Nogaga manami Diospäga nëmanchu ‹Paywan parlaytami munä› niyllapis. \q1 Chayno nerga illgächimänanta munallarmi nëman. \q1 \v 21 Pucutay yanamaraycashan öraga manami ricanchïchu intitapis. \q1 Pucutayta wayra apacuptinmi ichanga syëlupis lliuyacäcun. \q1 \v 22 Punta janancunapa norte caj-läpami garwanchucarcamun. \q1 Chayga musyachimanchi Dios almiraypaj munayniyoj cashantami. \q1 \v 23 Munayniyoj Tayta Dios rurashanta manami tantiyanchïchu. \q1 Payga caycan fiyupa callpayoj, alli arregluta rurajmi. \q1 Payga llapanta cumlej, pitapis mana ñacachejmi. \q1 \v 24 Chaynöpami llapan runacuna manchacun. \q1 Yachaj-tucojcunatami ichanga alliga mana ricanchu.» \c 38 \s1 Job manacajlla cashanta Tayta Dios tantiyachishan \p \v 1 Chaura \nd Tayta Diosga\nd* shucucuy wayrapita Jobta nimuran: \q1 \v 2 «¿Pitaj gamga canqui yarpashäcunata manacajman churanayquipaj, \q1 mana tantiyashayquicunata rimanayquipäga?\x * \xo 38:2 \xt Job 42.3\x* \q1 \v 3 Canan mä rasunpa runano camaricuy. \q1 Cananmi willamanqui llapan tapushäcunata:\x * \xo 38:3 \xt Job 40.7; 42.4\x* \q1 \v 4 ¿Maychötaj caycarayqui cay pachata camashä öra? \q1 ¡Mä nimay, rasunpa yachaj cashpayquega! \q1 \v 5 Gam ¿musyanquichu ima tamäñu cay pacha cananpaj pï nishantapis? \q1 ¿Musyanquichu pï curdilta chutashantapis? \q1 \v 6 Munduga ¿ima janancunachötaj tacyaraycan? \q1 ¿Pitaj churaran juc rumita chayta tuncaränanpaj \q1 \v 7 pacha yur'gaycaptin shanariypa shanarir goyllarcuna cantaycaptin, \q1 syëlucho sirbimajcuna fiyupa cushicurcaycaptin? \b \q1 \v 8 «Allpa chaupinpita lamar yacu pashtamuptin \q1 ¿pitaj churasha puncucunata chay uchcuta chapananpaj? \q1 \v 9 Nogami camacächishcä pucutay cay pachapa röpanno cananpaj, \q1 yanamaraycaj pucutaytapis churapashcä inchananpaj. \q1 \v 10 Nogami señalapashcä lamar maycamalla chayananpäpis. \q1 Yacu llojshimunan puncuntapis lläbiwan lläbircushcä. \q1 \v 11 Nircur nishcä: ‹Caycamallami chayamunqui. \q1 Caypita mastaga mananami wichanquipänachu. \q1 Wayra apamushuptiqui bötiypa-bötishayquipis cayllachömi quëdanqui.›\x * \xo 38:11 \xt Sal. 104.6–9; Prov. 8.29; Jer. 5.22\x* \b \q1 \v 12 «¿Imayllaga gam mandashcanquichu \q1 pacha yur'gämur waränanpaj? \q1 \v 13 ¿Mandashcanquichu intëru allpa jananpa pacha achicyänanpaj, \q1 chaynöpana fiyu runacunapis gueshpir pacacunanpaj? \q1 \v 14 Chauraga jircacuna imano cashanpis musyacämun. \q1 Nircur culurnincunapis röpa-jinaraj ricacämun. \q1 \v 15 Chaura fiyucunaga mayman pacacuytapis mananami camäpacunnachu. \q1 Mana allicunata ruraytapis manana puydinnachu. \b \q1 \v 16 «¿Gam yaycushcanquichu pacha rurin uchcuman? \q1 Chayno ¿ricashcanquichu lamar yacu maypita pashtaycämushantapis? \q1 \v 17 ¿Tarishcanquichu wañojcuna chayashan pachata? \q1 ¿Ricashcanquichu wañuyman chayana manchacuypaj puncu maycho caycashantapis? \q1 \v 18 ¿Musyanquichu mundu ima tamäñu caycashantapis? \q1 Rasunpa musyaj cashpayquega mä nimay ari. \b \q1 \v 19 «¿Mayninpitataj näni llojshiycan achicyajman chayanapaj? \q1 ¿Maychötaj chay achicyäga caycan? \q1 \v 20 ¿Gam musyanquichu chaycunata juc cuchuncama imanöpa chayachiytapis, \q1 nircur cashganman yapay cutichimuytapis? \q1 \v 21 Gamga achca watayojna canquipis. \q1 Chaycunataga llapantapis musyaycanquichari. \q1 Chay örapäga maynachari yurisha caycarayqui. \b \q1 \v 22 «¿Gam chayashcanquichu rashtawan runtu churaräcunan cajman? \q1 \v 23 Chaytaga churaraycächë llaquicuy captin, pillyacuna captin, \q1 guërracuna captin cachamunäpämi.\x * \xo 38:23 \xt Éxo. 9.13–35; Jos. 10.11; Isa. 30.30\x* \q1 \v 24 ¿Imanöpataj achicyayga mashtacan? \q1 ¿Imanötaj intëru mundupa mashtacan urapita shamoj wayra? \q1 \v 25 ¿Pitaj juc pachallapa fiyupa tamyananpaj uchcuta quichapan? \q1 ¿Pitaj löcu tamyata tamyachimun rejsisha pachallaman, \q1 \v 26 pipis mana tiyashan jircacunallapa, \q1 chunyajllapa, \q1 \v 27 fiyupa chaquisha caycaj jircacunata pargunanpaj, \q1 chaypita guewa wiñamunanpäga? \q1 \v 28 Tamyapawan shullaypaga ¿pitaj taytan? \q1 \v 29 Gasapapawan yacu tintishapaga ¿pitaj maman? \q1 \v 30 ¿Pitaj yacuta tintichir ticrachin rumimannöraj? \q1 ¿Pitaj lamarpa janancunatapis tintichin? \b \q1 \v 31 «¿Gamchu shuntacasha caycächinqui ‹Pléyades› jutiyoj goyllarcunata, \q1 ‹Orión› jutiyoj goyllarcunatapis shuyni-cama?\x * \xo 38:31 \xt Job 9.9; Amós 5.8\x* \q1 \v 32 ¿Gamchu pacha waray yagamoj warajta llojshichimunqui? \q1 ¿Gamchu pusharanqui ‹Osa Mayor› y ‹Osa Menor› goyllarcunata? \q1 \v 33 ¿Gam musyanquichu janaj pachapa imano laynin cashantapis? \q1 ¿Gamchu ninqui chay laycuna nishanno cay pachachöpis rurananpaj? \q1 \v 34 ¿Pucutaycunata mandanquimanchu \q1 gamman tamyachimunanpaj? \q1 \v 35 Räyu mayninmanpis chayananpaj niptiqui ¿gamta wiyashunquichu \q1 ‹Caychömi caycä gam nimashayquita ruranäpaj› nir? \q1 \v 36 ¿Pitaj äbicunata yachayta gosha timpu imano cashantapis musyananpaj? \q1 ¿Pitaj yachayta gosha pacha waränanpäna gällu tantiyananpaj? \q1 \v 37 ¿Pitaj sumaj yachaj caycan ayca pucutay cashantapis musyananpaj? \q1 ¿Pitaj syëlucho caycaj ishtanquicunata cacharaycamunman tamyamunanpaj, \q1 \v 38 chaynöpana ñuchu allpa mituman ticracurir \q1 curpacunaman ruracänanpaj? \b \q1 \v 39 «¿Gamchu aychata ashinqui maman liyuncunapaj? \q1 ¿Liyuncuna yargaycaj \q1 \v 40 pacacunancho jitarpaycajta, \q1 shatacunacho llupurpaycajta sacsachinquichuraj? \q1 \v 41 ¿Pitaj micuyta tarichin cuervo äbicunapa \q1 wawancuna micuyta ashir purishan öra, \q1 fiyupa yargaypita gaparpashpan mañacamashan öra? \b \c 39 \q1 \v 1 «¿Gam musyanquichu jacha cabracuna imay wachashantapis? \q1 ¿Ricashcanquichu lluychucuna wachajta? \q1 \v 2 ¿Gam musyanquichu charicushanpita ayca quillataraj wachashantapis? \q1 \v 3 Wachananpäga guempucäcunmi. \q1 Chayrämi wawancuna yurin. \q1 \v 4 Nircur itincunana maucha wiñan. Chunyaj jircacho wiñacun. \q1 Chayno wiñarcorga maman cajpita aywacun mas mana cutimojna. \b \q1 \v 5 «¿Pitaj camacächisha jirca chucaru bürru cachaylla tiyacunanpaj, \q1 mana nunca watana cananpaj? \q1 \v 6 Chaycunataga nogami ricachishcä \q1 chunyaj chaqui jircata, cachiyoj guechwacunatapis chaycho tiyacunanpaj. \q1 \v 7 Chaycunaga manami yachacanchu marcachöga. \q1 Manami wiyanpischu carga gatej jarrïrucuna gayarashantapis. \q1 \v 8 Intëru jircacunapa cörricachäcun guewata ashir, \q1 berdi guewata micunanpaj ashishpan. \b \q1 \v 9 «¿Gamga riguinquichu yügurcushayqui öra chucaru töru-mallwa arunanta, \q1 waquin wäcayqui wichgaränancho iwal puñunanpaj cashantapis? \q1 \v 10 ¿Yügurcur aruchinquimanchuraj? \q1 ¿Cuspiyacunata garchaparcur pushaptiqui guepayquita shamunmanchuraj? \q1 \v 11 ¿Callpayoj captinchuraj chay uywaman yäracunqui? \q1 ¿Arupäshunayquipäpis yäracunquimanchuraj? \q1 \v 12 ¿Chaqui micuyniquicunata ashtapäshunquichuraj? \q1 Nircur ¿ërachöpis shuntapäshunquichuraj? \b \q1 \v 13 «Masqui tantiyacuy avestruz äbipaj: \q1 Cushisha älanta sapsicun \q1 ancano päriyta munashpan. \q1 \v 14 Avestruzga wacharir runtuncunata agushcho cachaycun \q1 shanay agushta goñöchishallanwan runtun pashtamunanpaj. \q1 \v 15 Manami yarpachacunchu ima ñitirinantapis, \q1 ni ima animal lluchcaparinantapis. \q1 \v 16 Chay äbiga wawancunapaj fiyumi. \q1 Wawancunataga manami quiquinpa wawancunatanöchu rican. \q1 Manami imapis gocunchu \q1 yangallapaj runtuta wachasha carpis. \q1 \v 17 Chay äbitaga noga manami yarpayta goshcächu. \q1 Manami munashcächu alli yarpayniyoj cananta. \q1 \v 18 Jatarcur cörriyta gallaycur ichanga \q1 muntädu aywajtapis pasaypa llallin. \b \q1 \v 19 «¿Gamchu callpayojyächishcanqui cawalluta? \q1 ¿Gamchu ajchantapis matancanpa wiñachishcanqui? \q1 \v 20 ¿Gamchu chuclusnöraj pinticachänanpaj camacächishcanqui? \q1 Cawalluga sinchi gaparar manchachicunrämi. \q1 \v 21 Allpata aspicachan. \q1 Imatapis mana manchacuypa pillyamanga yagacuycun. \q1 \v 22 Manchariytapis mana yachanchu. \q1 Manchariypitapis asicun. \q1 Sablita ricashpanpis manami sicsicyanchu. \q1 \v 23 Muntädu aywajpa lëcha apacunan shagllajyan. \q1 Sablipis, sajmaypa tucsicunapis achicyaypa achicyaycan. \q1 \v 24 Juclla chayayta munashpan fiyupa cörrerga may carutapis rätumi chayarin. \q1 Trompëta wagamuptinnaga manami ichiycunnachu. \q1 \v 25 Trompëtacuna wagamuptenga cawalluga wagan. \q1 Carupita-pachami mayan pillya cashantapis. \q1 Wiyan capitancuna gayarpaycajtapis \q1 pillyajcuna gaparpaycajtapis. \b \q1 \v 26 «¿Gam yachachinquimanchu wamäshu anca pärinanpaj? \q1 ¿Gamchu yarpayta goshcanqui sur caj-läman aywananpaj? \q1 \v 27 ¿Gamchu nishcanqui allgaycuna gagacunacho gueshwanta rurananpaj? \q1 \v 28 Allgayga junajpa chacaypapis gagacunallacho tiyan. \q1 Pacacunanpaj gagacunapa puntanman ratan. \q1 \v 29 Chaypitami ricachacur \q1 caruman rican imatapis charinanpaj. \q1 \v 30 Wawancunaga yawartami upun. \q1 Maychöpis wañusha caycashanmanmi allgaycunaga shuntacan.» \b \c 40 \p \v 1 \nd Tayta Diosga\nd* jinalla parlaycaran. Chaymi Jobta niran: \b \q1 \v 2 «Munayniyoj Dios caycaptë gam jusgamayta munarcur \q1 ¿canan nishäcunatapis cutichimaytarächuraj yarpanqui?»\x * \xo 40:2 \xt Job 13.15–23; 23.5; 31.35–37\x* \s1 Job cutichishan \p \v 3 Chaura Jobga \nd Tayta Diosta\nd* cutichishpan niran: \q1 \v 4 «¿Imataräshi nogaga nëman pasaypa manacajlla caycashpäga? \q1 Chaypa ruquenga upällallana cacushaj. \q1 \v 5 Yaparir-yaparir achcatanami rimashcä. \q1 Masta rimanäpäga mananami cannachu.» \s1 Tayta Dios Jobta yapay nishan \p \v 6 Chaura \nd Tayta Diosga\nd* shucucuy wayrapita Jobta nimuran: \q1 \v 7 «Canan mä rasunpa runano camaricuy. \q1 Cananmi llapan tapushäcunata willamanqui:\x * \xo 40:7 \xt Job 38.3\x* \q1 \v 8 Gamga ¿pantaycashätachu yarpaycanqui? \q1 ¿‹Juchaynajmi cä› nishpayquichu, nogataga ‹juchayoj canqui› niycämanqui? \q1 \v 9 ¿Gam noganöchu sinchi canqui? \q1 ¿Räyuno busnënöchu gampapis busniqui? \q1 \v 10 Chayno captenga mä munayniyoj rispitädu ricacuy. \q1 Achicyaypa achicyaycaj röpayquita jaticuy. \q1 \v 11 Mä ricay llapan alli-tucojcunata: \q1 Rabyasha caycashayquiwan castigay. Nircur pengacachiy. \q1 \v 12 Ricärishallayquiwan ushariy. \q1 Fiyu runacunataga caycashallancho mä llapiriy. \q1 \v 13 Cay pachacho cajtaga llapanta pampariy. \q1 Nircur wichgarcuy wañushacuna prësu caycashan cajman. \q1 \v 14 Chauraga quiquëpis nishämi \q1 ‹Munayniquiwanmi salbacushcanqui› nir. \b \q1 \v 15 «Masqui ricay ‹Behemot›\f + \fr 40:15 \ft Behemotpäga yarpaj \fk jatuncaray animal \ft cashantami. Waquin yarpaj \fk hipopótamo \ft animalno cashantami.\f* jutiyoj manchacuypaj animalta. \q1 Chaytapis gamta rurashäno nogallami rurashcä. \q1 Wäcacunanömi guewata micun. \q1 \v 16 Ricay, imano sinchishi matancancuna, \q1 imano callpayojshi ricrancunapis. \q1 \v 17 Chupanpis fiyupa chucru sedru guerunömi. \q1 Atacancunacho caj ancuncunapis pillucasha-pillucasharämi. \q1 \v 18 Tulluncunapis caycan runsi tübunöraj, \q1 fyërrupita garutinöraj. \q1 \v 19 Chayga caycan noga yachaj caynëwan rurashämi. \q1 Rurashä captin nogallami chaytaga binsëman. \q1 \v 20 Jirca animalcuna tiyar gochpashan \q1 jircachömi wiñan guewacunapis chay animalpäga. \q1 \v 21 Öjasapa jachacunapa öjan shicwaj rurincho puñun. \q1 Gocha-gocha, shatacuna caycashallanchömi pacaräcunpis. \q1 \v 22 Öjasapa jachacuna llantupan. \q1 Yacu aywajpa cantuncunacho caj wayau guerucunana intërunpa tumaraycan. \q1 \v 23 Mayu chayaptinpis manami manchacunchu. \q1 Sengancamana yacu ñitiptinpis imatapis mana gocuypami cacun. \q1 \v 24 Ricchaycaptenga ¿piraj charinman? \q1 ¿Piraj sengantapis uchcuparinman arguyllata churacurcunanpaj? \b \c 41 \q1 \v 1 «Waräcuy Leviatantaga\x * \xo 41:1 \xt Job 3.8; Sal. 74.14; 104.26; Isa. 27.1\x* \q1 ¿pescädutano charinquimanchuraj ansuylallawan? \q1 ¿Shiminta watanquimanchuraj llanu wascallawan? \q1 \v 2 ¿Senganpita charichinquichuraj juc llanu wascallawan? \q1 ¿Quijädanpita juc fyërruwan charichinquimanchuraj? \q1 \v 3 Cuyapänayquipaj ¿ruwashunquimanchuraj? \q1 ¿Alli shimillanpachuraj ruwashunquiman? \q1 \v 4 ¿Gamga jurachinquimanchuraj imaycamapis sirbishunayquipaj? \q1 \v 5 ¿Paywanga pucllanquimanchuraj iti äbiwan juc runa pucllajno? \q1 ¿Wamrayquicunapa pucllananpächuraj watanqui? \q1 \v 6 ¿Nigusyanticunaga chayta rantiyta munanmanchuraj? \q1 ¿Ranticojcuna ichic-ichiclla cuchunmanchuraj ranticunanpaj? \q1 \v 7 ¿Lëchayquiwan tucsirinquimanchuraj garan rurinyaj päsajpaj? \q1 ¿Pescäduta charicunawan umanpa tucsipaycunquimanchuraj? \q1 \v 8 Payta yatayllapis yataycuptiquega \q1 musyanquimanmi imano cashantapis. \q1 Chauraga imaypis manami gonganquipächu. \q1 Chayno ruraycushuptiquega mananami imaypis rimapanquipänachu. \q1 \v 9 Leviatanta chariyta yarpashanpis yangami. \q1 Ricaycullarnami manchariywan pï-maypis chiyacäcunman. \q1 \v 10 Pipis gallariparcuptenga fiyupami rabyacurcun. \q1 Chayno caycaptenga nogapa ñaupächo ¿piraj ichiraycanman? \q1 \v 11 ¿Pitaj nogata imatapis gomasha cutichinäpäga? \q1 ¡Llapanpis nogallapami! \b \q1 \v 12 «Leviatanpa chaquincuna, \q1 cuerpuncuna imano callpayoj cashanpäpis simrimi rimaycäshaj. \q1 \v 13 ¿Piraj jorgunman intëru jananta chaparaycajta? \q1 ¿Piraj janan chapacunan chucru caycajta uchcurinman? \q1 \v 14 ¿Piraj shiminta quicharinman? \q1 Quiruncunaga caycan fiyupa manchacuypämi. \q1 \v 15 Wajtan lömunpis caycan fïlayllanpa chapacunawan sumaj chapashami. \q1 Chaycunaga sumaj chapasha car sinchi ruminömi caycan. \q1 \v 16 Jucnin-jucninman fiyupa chanajmi lagacasha caycan. \q1 Chaypaga ni wayrapis manami yaycunchu. \q1 \v 17 Chaycunaga jucnaylla sumaj jiracashami caycan. \q1 Chaytaga manami pipis rachicächinchu. \q1 \v 18 Wishgaptenga illguynörämi senganpa llojshimun. \q1 Ñawincunapis pacha waraptin inti yagamojnörämi achicyan. \q1 \v 19 Shiminpitapis llojshin nina ratataycajraj. \q1 Nina shansharämi shicwarcunpis. \q1 \v 20 Senganpitapis llojshin goshtayraj \q1 manca timpuptin waputay llojshejnöraj. \q1 \v 21 Jämaynenga nina upisha caycaj carbuntapis shanshachinmi. \q1 Senganpita llojshin nina. \q1 \v 22 Cuncanpis fiyupa chucru callpayojmi. \q1 Chaymi payta ricarga llapanpis fiyupa mancharir gueshpin. \q1 \v 23 Cuerpuncho mas caycaj aychanpis caycan \q1 fiyupa chucru imapis mana yaycunanpänömi. \q1 Chayga caycan jundisha fyërrunöraj. \q1 \v 24 Puywayninpis paypaga gagano chucru, tunaynöpis chucru. \q1 \v 25 Pay rabyaptenga guërracho binsejcunapis mancharishami ricacun. \q1 Chaymi fiyupa mancharisha gueshpir aywacun. \q1 \v 26 Sabliwan cuchuptinpis manami mayachinchu. \q1 Tucsicunapis ni lëchapis manami yaycunchu. \q1 \v 27 Paypäga fyërrupis ogshanöllami caycan. \q1 Runsipis ismusha guerunöllami caycan. \q1 \v 28 Lëchawan illaparpis manami gueshpichinquichu. \q1 Waracaptiquipis rumicunaga ogshanöllami jananman chayan. \q1 \v 29 Jatun mäsuwan wiruptinpis cashpiwan wirushannöllami. \q1 Lansawan sajmashan wichyar aywajta wiyarpis manami imapis gocunchu. \q1 \v 30 Mitunpa garachaypa aywarga wayanchatarämi rurarin. \q1 Rurinpaga quëdan callapa gueruta garachasha runa apashanno gashacasharämi. \q1 Punshata shuntacuna afilasha aywashannörämi quëdan. \q1 \v 31 Yacunpa aywarga may-may ruri lamartapis timpurachimun \q1 mancacho yacu timpuycajtanörämi. \q1 Mancacho caycaj yacuta poshgachejnörämi timpurachimun. \q1 \v 32 Aywashan guepanpaga yacu quëdan yur'garaycar achicyaypa achicyar-raj. \q1 Chaura lamar yacuga ricacun soguyacäcushanörämi. \q1 \v 33 Chay-niraj animalga manami canchu cay pachachöga. \q1 Leviatanga rurasha caycan imaypis mana manchacunanpämi. \q1 \v 34 Mas munayniyojcunatapis manacajmanmi churan. \q1 Chayno, llapan jirca animalcunatapis payga manchachinmi.» \c 42 \s1 Tayta Dios yachaj cashanta Job reconösishan \p \v 1 \nd Tayta Dios\nd* nishancunata wiyaycur Jobga niran: \b \q1 \v 2 «Nogaga musyämi gamlla llapanpaj munayniyoj cashayquita. \q1 Rurayta yarpashayqui cajtaga llapantami ruranqui. \q1 \v 3 Gamga tapumashcanqui ‹¿Pitaj gamga canqui yarpashäcunata manacajman churanayquipaj?› nir.\x * \xo 42:3 \xt Job 38.2\x* \q1 Nogaga rimaycashcä mana tantiyashä cajcunatami. \q1 Rimaycashcä fiyupa almiraypaj cajcunapaj, mana tantiyaypaj cajpämi. \q1 \v 4 Gam nimashcanqui: ‹Wiyamay. Gamta niytami munä. \q1 Cananmi llapan tapushäcunata cutichimanqui› nir.\x * \xo 42:4 \xt Job 38.3; 40.7\x* \q1 \v 5 Canancama gampäga wiyayllami wiyarä. \q1 Cananmi ichanga ñawëwan ricar rasunpa tantiyä imano cashantapis. \q1 \v 6 Chaypitami cananga fiyupa pengacö. \q1 Chaymi arpinticö allpacho, uchpacho jamacushpä.» \s1 Jobta Tayta Dios yanapashan \p \v 7 \nd Tayta Dios\nd* chayno Jobta nircur Elifaztapis niran: «Fiyupa rabyashami caycä gampaj, ishcay amïguyquicunapäpis. Sirbimajnë Jobnöga gamcuna manami rasun cajtachu nogapaj nishcanqui. \v 8 Cananga gamcuna uywayquipita ganchis töruta, ganchis uyshata apacurcur ayway sirbimajnë Job cajman. Chaychöna juchayquicunapita rupachina sacrifisyuta nogapaj rupachinqui.\x * \xo 42:8 \xt Job 1.5\x* Sirbimajnë Jobnami mañacamanga gamcunapaj. Pay mañacamashanta nogaga wiyashämi. Chaura gamcunata mananami castigashayquinachu mana rasun cajta rimashayquipita castigasha canayquipaj camacaycaptinpis. Sirbimajnë Jobmi ichanga rasun cajllata rimasha.» \p \v 9 Chaymi Elifaz, Bildad, Zofar ruraran Tayta Dios nishannölla. \nd Tayta Diosnami\nd* Job mañacushanta auniran. \p \v 10 Amïguncunapaj mañacushanpitaraj Jobtaga \nd Tayta Dios\nd* yapay yanaparan unay cashanno allicho goyänanpaj.\x * \xo 42:10 \xt Job 1.1–3\x* Chaymi ima-aycatapis charächiran unay charashanpitaga juc chaynöpa mastaraj. \v 11 Chauraga watucoj aywaran wauguincuna, pañincuna, amïguncuna, llapan unay rejsinacushancuna. Nircur llapan shuntacaycurna Jobpa wasincho jatun fistata ruraran. Chaychöna paycunapis llaquipashanta willaran. Nircur shogaran \nd Tayta Dios\nd* tucuy casta mana allicunawan ñacachishanpita. Paycunaga cada ünun goycuran juc guellayta, juc gori surtïjatapis. \p \v 12 \nd Tayta Diosga\nd* bindisyunta goran Jobta unay watacunacho yanapashanpitaga masraj. Chaymi paypaga miraran chunca chuscu waranga (14,000) uysha, sojta waranga camëllo (6,000), waranga (1,000) par buyicuna, waranga (1,000) china bürru. \v 13 Chayno wamrancunapis yapay caran ganchis ollgu, quimsa warmi. \v 14 Mayur caj warmi wamranpa jutinta churaparan «Jemima» nir; guepanman cajtana «Cesia» nir; mas guepanman cajtana «Keren-hapuc» nir. \v 15 Jobpa jipash wamrancunano cuyayllapäga manami maychöpis caranchu. Paycunatapis papänenga erensyata raquiparan turincunatawan iwal. \p \v 16 Chaypita Jobga cawaran pachac chuscu chuncan (140) wataraj. Chaymi ricaranraj wamrancunata, willcancunata, asta chuscu miraycamaraj. \v 17 Jobga wañuran pasaypa auquinyayllaparaj.